9

Araling Panlipunan
Unang Markahan-Modyul 7:
Mga Pamantayan Sa Matalinong Pamimili
AP9MKE-Ih-16

iii
Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 7: Mga Pamantayan sa Matalinong Pamimili
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa
anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Flora A. Ramon, Jay-Are Francis S. Tiglao, Twinnie A.

Urlanda
Editor: Flora A. Ramon
Tagasuri: Maria Elisa D. Olchondra
Tagaguhit: Twinnie A. Urlanda
Tagalapat: Jay-Are Francis S. Tiglao
Tagapamahala:
Gregorio C. Quinto, Jr., EdD
Chief, Curriculum Implementation Division
Rainelda M. Blanco, PhD
Education Program Supervisor - LRMDS
Agnes R. Bernardo, PhD
EPS-Division ADM Coordinator
Virgilio L. Laggui, PhD
EPS I – Araling Panlipunan
Glenda S. Constantino
Project Development Officer II
Joannarie C. Garcia
Librarian II
Department of Education
Curriculum Implementation Division
Learning Resource Management and Development System (LRMDS)
Capitol Compound, Guinhawa St., City of Malolos, Bulacan
Email address: lrmdsbulacan@deped.gov.ph

ii
 9

Araling Panlipunan
Unang Markahan-Modyul 7:
Mga Pamantayan Sa
Matalinong Pamimili
AP9MKE-Ih-16

iii
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang

ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul 7 para sa araling Mga Pamantayan sa
Matalinong Pamimili.

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga edukador

mula sa pampubliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang gurong
tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang itinakda
ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili,
panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at

malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras.
Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga
kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga
pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang kahong

ito sa pinakakatawan ng modyul:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala,
panulong o estratehiyang magagamit sa
paggabay sa mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-aaral

kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala ang
pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling
pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan
ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul.

Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang ng Alternative

Delivery Mode (ADM) Modyul 7 ukol sa Mga Pamantayan sa Matalinong Pamimili.

Ang kamay ay madalas gamiting simbolo ng kakayahan, aksyon at layunin. Sa

pamamagitan ng ating mga kamay tayo ay maaaring matuto, lumikha, at
magsakatuparan ng gawain. Ang kamay sa tulong-aral na ito ay sumisimbolo na
ikaw, bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhan ang mga
kaugnay na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang-akademikong tagumpay ay
nakasalalay sa iyong sarili o sa iyong mga kamay.

iv
Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong
matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad
din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Alamin Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga

dapat mong matutuhan sa modyul.

Subukin Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung

ano na ang kaalaman mo sa aralin ng
modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng
tamang sagot (100%), maaari mong laktawan
ang bahaging ito ng modyul.

Balikan Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral

upang matulungan kang maiugnay ang
kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.

Tuklasin Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay

ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad
ng isang kuwento, awitin, tula, pambukas na
suliranin, gawain o isang sitwasyon.

Suriin Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling

pagtalakay sa aralin. Layunin nitong
matulungan kang maunawaan ang bagong
konsepto at mga kasanayan.

Pagyamanin Binubuo ito ng mga gawaing para sa

malayang pagsasanay upang mapagtibay ang
iyong pang-unawa at mga kasanayan sa
paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot
mo sa pagsasanay gamit ang susi sa
pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.

Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o

pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.

Isagawa Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong

sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman
o kasanayan sa tunay na sitwasyon o
realidad ng buhay.

Tayahin Ito ay gawain na naglalayong matasa o

masukat ang antas ng pagkatuto sa
pagkamit ng natutuhang kompetensi.

v
 Karagdagang Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong
Gawain panibagong gawain upang pagyamanin ang
iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang
aralin.
Susi sa Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat
Pagwawasto ng mga gawain sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa

Sanggunian
paglikha o paglinang ng modyul na ito.

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang
marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel
sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing
napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at
sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang
sagutin lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito, huwag
mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin
humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda mong kapatid o sino
man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa
iyong isipang hindi ka nag-iisa.

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng

makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa
kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!

vi
 Alamin

Ang Modyul na ito ay ginawa at isinulat para sa iyong kapakinabangan.

Ito ay upang matulungan kang unawain ang araling tinatalakay sa Araling
Panlipunan.
Ang modyul na ito ay nahahati sa tatlong aralin:

• Leksyon 1- Katangian ng Mamimili

• Leksyon 2- Tamang Pamantayan sa Pamimili

• Leksyon 3- Payo ng Department of Trade and Industry sa Pamimili

Kapag natapos mo na ang modyul na ito, ikaw ay inaasahang:

1. Natutukoy ang katangian ng matalinong mamimili;

2. Nasusuri ang pamantayan sa matalinong pamimili; at,
3. Nakabubuo ng sariling pamantayan sa matalinong pamimili.

Subukin

Panuto: Basahing mabuti ang mga katanungan. Piliin ang titik ng tamang
sagot mula sa pagpipilian at isulat ito sa sagutang papel.
1. Ang taong gumagamit ng produkto at serbisyo ay tinatawag na
__________________.
a. mamimili b. tagapagbili
c. pagkonsumo d. lahat ng nabanggit

2. Ang matalinong mamimili na nagsasagawa ng pagsisiyasat sa kalidad ng

binibili gaya ng presyo, timbang, nilalaman na sangkap o ingridyents ng
isang produkto ay tinatawag na__________________.
a. mabusisi b. pihikan
c. mapanuri d. maraming oras sa pamimili

3. Ang panghalili na makatutugon din sa pangangailangan gaya ng produkto

at serbisyong dating binibili ay tinatawag na _________________.

1
 a. rebound b. pamalit
c. inferior good d. final good

4. Alin sa mga sumusunod na sitwasyon ang HINDI kabilang sa katangian ng

mamimili na hindi nagpapadaya?
a. binibilang ang sukli bago umalis sa pinagbilihan
b. nagmamasid sa ginagawang pagtitimbang ng biniling produkto
c. sinusuri ang kalidad ng biniling produkto
d. may pamalit o alternatibo

5. Ang konsyumer na inuuna ang pagbili ng mahalagang pangangailangan

bago ang luho kung may krisis o di-sapat ang salaping pambili ay
maituturing na ____________________.
a. sumusunod sa badyet b. makatuwiran
c. hindi nagpapadaya d. may limitadong badyet

6. Alin sa mga sumusunod na paglalarawan ang angkop sa mamimiling

sumusunod sa badyet?
a. bumibili ng mga sikat na produkto
b. bumibili ng produkto na mayroon ang kapit-bahay
c. bumibili ng produktong sapat sa kanyang pangangailangan
d. nagpapanic-buying

7. Sa sitwasyon na ang mamimili ay nakababalita ng pagtataas ng presyo, ito

ay bumibili ng labis sa kanyang pangangailangan upang mag-imbak? Ano
ang tawag sa ginagawa na ito ng mamimili?
a. panic-buying b. pagsisiguro
c. hoarding d. impulse buying

8. Ang pagtatago ng produkto o pag-iimbak upang makasiguro na hindi

kukulangin ang pangangailangan ng mamimili ay magdudulot ng
tinatawag na ____________________.
a. hoarding b. pagtaas ng presyo
c. krisis d. artipisyal na kakulangan

9. Ang matalinong mamimili, kahit pa may labis o sapat na pambili nararapat

na isaalang-alang ang ___________________.
a. pangangailangan b. kalagayan ng ekonomiya
c. kasiyahan d. pagpapahalaga sa pera

10. Alin sa mga sumusunod ang katangian ng mamimili na HINDI

nagpapadala sa anunsiyo?
a. bumibili kapag may sales o discount
b. bumibili ng produktong iniendorso ng hinahangaang artista
c. bumibili ng de-kalidad na produkto
d. bumibili ng bagong labas na produkto

11. Ang isang matalinong mamimili ay nagsusuri sa kalidad ng produkto at

mayroong tamang ____________________ na sinusunod.
a. listahan b. pamantayan
c. plano d. lahat ng nabanggit

2
12. Anong katangian ng matalinong mamimili kung saan sinisiguro na sapat
ang timbang ng produkto na kaniyang binili?
a. mapanuri b. mapagmasid
c. may alternatibo d. sumusunod sa badyet

13. Kung bibili ng isang produkto sa mga online shops, ano ang dapat
tandaan?
a. ibigay lahat ng impormasyon
b. huwag basta-basta ibibigay ang mga personal na impormasyon
c. bumili mula sa kahit anong tindahan
d. pagkatiwalaan ang sinasabi ng nagtitinda

14. May nakita kang produkto na Buy one, Take one. Higit na mas mura ang
presyo nito kaysa sa karaniwang produkto. Dapat ka bang bumili?
a. Oo, dahil bihira ang murang produkto.
b. Oo, dahil lehitimo naman ang nagtitinda.
c. Hindi dahil dapat munang suriin kung de-kalidad ang produkto.
d. Hindi dahil hindi ito kilalang produkto.

15. Bakit kailangan mag-log-out mula sa iyong account sa isang online shop?
a. upang masiguro na hindi ito magagamit ng iba
b. upang makatipid sa data
c. upang hindi makuha ng iba ang iyong impormasyon
d. a at b

Balikan

AYUSIN MO AKO (Pagbuo ng salita)

Panuto: Isaayos ang mga letra hanggang mabuo ang salita o mga salita, Isulat
sa kwaderno ang pagkaunawa sa bawat salita.

1. IKAT 9. DENOMSRATOINT ECTFFE

2. INAHANASAN 10. REIHOYNASILMO

3. PESROY 11. KILAM

AUNSNOY KAISPIANG KLONOYAL

4. 12.

5. PGANOKMOSU 13. TUIWARNG PGANOKMUSO

6. OKSAONY 14. PROKUDITOB PGANOKMUSO

PPPPPAGPGANOKMUSO

3
7. REILHINOY 15. AMAKASYANG PGANOKMUSO
PPPPPAGPGANOKMUSO
8. CONMERSU

Pamprosesong Tanong:

1. Alin sa mga salik ang labis na nakaaapekto sa iyong pagkonsumo?

Ipaliwanag ang sagot.

2. Paano mo maipamamalas ang kakayahan mong maging matalinong

mamimili sa kabila ng pagkakaroon ng maraming salik na
nakaapekto sa iyong pagbili o pagkonsumo?

Aralin
Mga Pamantayan sa
7 Matalinong Pamimili
Sa nakaraang aralin, natutuhan mo ang iba’t ibang kahulugan ng
pagkonsumo at mga salik na nakaaapekto sa pagkonsumo. Mahalaga na
maunawaan ang mga kahulugan at mga uri nito. Sinasabing ang lahat ng tao
ay konsyumer, ang pagkonsumo ay bahagi ng buhay ng tao simula ng siya
ay isilang. Natutuhan mo rito sa nakaraang aralin ang pagkonsumo at mga
salik na nakaaapekto rito. Binigyang-diin sa araling ito ang mga salik na
lubhang nakaaapekto sa pagdedesisyon sa ginagawang pagbili ng mamimili.

Mga Tala para sa Guro

Ang pagbibigay ng gabay na tanong at mga halimbawa ay
makakatulong sa mga mag-aaral upang mapalalim ang kaalaman
sa ekolohiya maging sa kahalagahan nito.

4
 Tuklasin

Gawain 1. PIC-SURI

Panuto: Pagmasdan ang larawan. Suriin at itala ang iyong mga napansin na
nais ipahiwatig ng larawan.

1. __________________________________

2. __________________________________

3. __________________________________
1.

4. __________________________________

5. __________________________________

6. __________________________________
2.

7. __________________________________

8. __________________________________

9. __________________________________
3.

10. __________________________________

11. __________________________________

12. __________________________________

4.

13. __________________________________

14. __________________________________

15. __________________________________

5.

5
Pamprosesong tanong:

1. Tungkol saan o sa anong bagay ang ipinahihiwatig ng mga larawan?

2. Naranasan mo na ba ang mga sitwasyon na nasa larawan?

3. Masasabi mo ba sa iyong sarili na ikaw ay naging matalino sa

pagpapasya sa iyong pamimili?

Suriin

Matapos mong malaman ang mga paunang impormasyon tungkol sa

aralin, ngayon naman ay iyong lilinangin ang mga kaalamang ito sa tulong
ng mga teksto at mga gawain na inihanda upang maging batayan mo ng
impormasyon. Ang pinakatiyak na layunin ng bahaging ito ay matutuhan mo
bilang mag-aaral ang mahahalagang ideya o konsepto tungkol sa matalinong
pamimili at pagbuo ng pamantayan sa matalinong pamimili. Inaasahang
magagabayan ka ng mga inihandang gawain at teksto na masagot kung bakit
mahalagang malaman ang tamang pamantayan sa pamimili at makabuo
sariling pamantayan na gagabay sa iyo sa pang araw-araw na pamumuhay
at makapagbahagi sa ikauunlad ng ekonomiya.

Ang Matalinong Mamimili

Bahagi na ng buhay ng tao bilang konsyumer ang bumili at gumamit

ng mga produkto at serbisyong ipinagbibili sa pamilihan. Sa pagbili ng mga
produkto at serbisyo, ano-ano ang isinasaalang-alang mo? Bumibili ka ba ng
produkto dahil mayroon nito ang iyong kaklase? O bumibili ka dahil ang
produkto ay sale kahit hindi mo naman kailangan? Binibigyan mo ba ng
pansin ang kapakinabangan at kasiyahang makakamit mo sa pagbili ng mga
produkto at serbisyo? Anuman ang iyong dahilan sa pagbili ng mga produkto
o serbisyo, kailangan mong isaalang-alang ang value for money. Basahin mo
ang teksto upang magkaroon ka ng gabay at sapat na kaalaman upang
maging matalino sa pamimili. Lahat tayo ay itinuturing na konsyumer o
mamimili. Ang konsyumer o mamimili ay mga taong bumibili at gumagamit
ng mga produkto at serbisyo upang matugunan ang kanilang

6
pangangailangan at magtamo ng
kasiyahan. Sinusulit ng mga
mamimili ang bawat sentimo sa
kanilang pagkonsumo kaya
masusi nilang pinipili ang mga
produkto at serbisyo na kanilang
bibilhin at gagamitin. Malaki ang
bahaging ginagampanan ng mga
mamimili sa ating ekonomiya lalo
sa pag-unlad ng produksiyon.
Ang kanilang pangangailangan
ang batayan ng mga prodyuser
kung anong uri at gaano karami
ang mga produkto na gagawain.

Mga Pamantayan sa Pamimili

Nais ng lahat na maging matalinong mamimili dahil ibig sabihin nito ay

nasusulit natin ang bawat sentimong ating ginagastos para sa bawat
produkto. Ang sumusunod ay ilan sa mga pamantayan sa pamimili:

Mapanuri - Sinusuri ang produktong bibilhin. Tinitingnan ang sangkap,

presyo, timbang, pagkakagawa, at iba pa. Kung may
pagkakataon pa, inihahambing ang mga produkto sa isa’t isa
upang makapagdesisyon nang mas mabuti at mapili ang
produktong sulit sa ibabayad.

May Alternatibo o Pamalit- May mga panahon na walang sapat na pera

ang mamimili upang bilhin ang produktong dating binibili. Maaari
ding nagbago na ang kalidad ng produktong dati nang binibili.
Ang matalinong pamimili, sa ganitong pagkakataon, ay marunong
humanap ng pamalit o panghalili na makatutugon din sa
pangangailangang tinutugunan ng produktong dating binibili.

Hindi Nagpapadaya- May mga pagkakataon na ang mamimili ay

mapapatapat sa isang tindero tinderang may hindi magandang
hangarin. Ang matalinong mamimili ay laging handa, alerto, at
mapagmasid sa mga maling gawain lalo na sa pagsusukli at
paggamit ng timbangan.

Makatwiran - Lahat ng konsyumer ay nakararanas ng kakulangan sa

salapi o limitadong badyet. Kaya sa pagpili ng isang produkto ay
isinasaalang-alang ang presyo at kalidad nito. Isinasaisip din ang
kasiyahan na matatamo sa pagbili at paggamit ng produkto pati
na rin kung gaano katindi ang pangangailangan dito. Makatwiran
ang konsyumer kapag inuuna ang mga bagay na mahalaga
kumpara sa mga luho lamang.

7
Sumusunod sa Badyet - Ito ay kaugnay ng pagiging makatwiran ng
matalinong konsyumer. Tinitimbang niya ang mga bagay-bagay
ayon sa kaniyang badyet. Hindi siya nagpapadala sa popularidad
ng produkto na may mataas na presyo upang matiyak na
magiging sapat ang kaniyang salapi sa kaniyang mga
pangangailangan.

Hindi Nagpapanic-buying- Ang artipisyal na kakulangan na bunga ng

pagtatago ng mga produkto (hoarding) ng mga nagtitinda upang
mapataas ang presyo ay hindi ikinababahala ng isang matalinong
konsyumer dahil alam niyang ang pagpapanic-buying ay lalo
lamang magpapalala ng sitwasyon.

Hindi Nagpapadala sa Anunsiyo -Ang pag-endorso ng produkto ng mga

artista ay hindi nakapagpapabago sa pagkonsumo ng isang
matalinong konsyumer. Ang kalidad ng produkto ang tinitingnan
at hindi ang paraan ng pag-aanunsiyo na ginamit.

Mga paalala mula sa Department of Trade and Industry (DTI) para sa mga
mamimili:

ANO ANG DAPAT GAWIN NG MAMIMILI

(MGA WAIS TIPS SA PAMIMILI)

8
 ANO ANG DAPAT GAWIN NG MAMIMILI
(MGA WAIS TIPS SA ONLINE SHOPPING)

1. Gumamit ng password na mahirap

hulaan.
2. Magbigay lamang ng mga
kinakailangang impormasyon.
3. Mag-isip mabuti kung “to good to be
true ang offer.”
4. I-tsek ang URL o Website address ng
binibilan ng produkto.
5. Basahin ang Terms and Condition at
ang mga hakbang sa pagbabayad.
6. Magbayad lamang sa mga tiyak na
bayaran ng produkto online o piliin ang
cash on delivery.
7. Siguraduhing na i-logout ang iyong
account matapos ang iyong transaksyon
sa pagbili.

Pagyamanin

Pang-isahang Gawain 1. Where You Belong.

Panuto:
1. Ang mga salitang nasa kahon ay naglalarawan katangian ng
mamimili. Basahin at suriin.

MAPAGMASID
MAKATUWIRAN
MAHILIG TUMAWAD
MATIPID
NAGTATALA NG MGA BIBILHIN
BUMIBILI NG SIKAT NA PRODUKTO
MAHILIG SA PAGBILI NG BARATILYO O SALE
GINAGAYA ANG PRODUKTO NA MAYROON ANG KAKLASE
O SIKAT NA ARTISTA
BUMIBILI NG SEGUNDA-MANO (SECOND HAND)
MAHILIG MAG STOCK
MAPANURI
GUMAGAMIT NG CREDIT CARD SA PAMIMILI

9
 SUMUSUNOD SA BADYET
MADALING MANIWALA SA ANUNSYO
NAG O-ONLINE SHOPPING

2. Pagbukurin ang mga salita sa dalawang kahon na nasa ibaba kung

sa iyong palagay ay nabibilang ito sa LODI (kung ito ay kanais-nais)
at sa WALWAL (kung ito ay ‘di kanais-nais).

LODI WALWAL

______________ ______________
______________ ______________
______________ ______________
______________ ______________
______________ ______________
______________ ______________
______________ ______________

Pamprosesong tanong:
1. Ano-ano ang mga salitang iyong ibinilang sa kahon ng LODI? At sa kahon
ng WALWAL?

2. Ano ang iyong pinagbatayan sa pagbubukod ng mga salita na

naglalarawan sa katangian ng mga mamimili?

Pang-isahang Pagsusulit 1

Panuto: Basahin ang pahayag sa bawat bilang. Iguhit ang masayang mukha
☺ kung ang pahayag ay nagpapakita ng tamang pamatayan sa
pamimili at malungkot  na mukha kung ito ay hindi nagpapakita
ng wastong pamantayan sa pamimili.

1. Sinusuri ko ang kalidad ng mga produkto at iba pang

impormasyon tungkol dito bago ko ito bilhin.

2. Binabasa ko ang manwal o panuto kung paano ang wastong

paggamit ng mga produktong binili ko.

3. Binabasa at inuunawa ko ang bahaging Terms and Conditions

ng website na aking pinapasok bilang isang mamimili.

10
 4. Isinasaalang-alang ko ang kalikasan sa aking pagpili ng mga
produkto sa pamilihan.

5. Inirereklamo ko ang mga produktong may sira o depekto sa

mga kinauukulan.

6. Humihingi ako ng kapalit o balik-bayad kung ang produktong

binili ko ay may sira o depektibo.

7. Sinusunod ko ang nakatakdang badyet tuwing ako ay bibili ng

aking mga pangangailangan o kagustuhan.

8. Iginigiit ko ang aking karapatan bilang mamimili kung sa

tingin ko ay sobra ang singil sa isang produkto o serbisyo.

9. Hindi ako bumibili ng mga produktong walang tamang tatak o

sapat na impormasyon.

10. Nagtatanong ako sa nagbebenta ng produkto kung may nais

akong malaman tungkol sa produkto bago ko ito bilhin.

11. Hindi ko na kailangan ang konkretong impormasyon sa

produkto kapag ito ay aking bibilhin.

12. Binibili ko ang mga produkto sa pamilihan kahit ito ay hindi

nasuri ng Food and Drugs Administration.

13. Palaging nakasalalay ang aking pagbili ng produkto sa aking

iniidolong artista at sa mga anunsiyo sa social media at
telebisyon.

14. Pinipili kong bumili ng mas mura at segunda-manong gamit

kaysa sa pagbili ng mahal at bagong gamit.

15. Inirereklamo ko ang mga produktong nagdudulot ng

masamang epekto sa aking kalusugan sa aking pinagbilhan.

Pang-isahang Gawain 2
MARIA WENT TO MARKET

Panuto: Mayroong dalawang kahon sa ibaba, kolum 1 at kolum 2. Ang kolum

1 ay talaan ng produkto at serbisyo. Itala sa kolum 2 ang mga dapat
suriin o batayan na iyong ginagamit bago bilhin/gamitin ang
produkto at serbisyo.

11
 Produkto/ Serbisyo Mga Batayan sa pagpili at
Pagbili
1.
2.
3.
1.

1.
2.
3.

2.

1.
2.
3.

3.

1.
2.
3.

4.
1.
2.
3.

5.

Pang-isahang Pagsusulit 2

Panuto: Sagutin ng TAMA o MALI ang bawat pangungusap sa ibaba. Ilagay

ang sagot sa inilaang guhit bago ang tanong.

_________1. Ang matalinong mamimili ay nagsusuri sa kalidad ng produkto

bago nya ito bilhin.

12
_________2. Hindi dapat agad naniniwala sa mga patalastas o komersiyal ang
isang mamimili.

_________3. Kinakailangan ng isang mamimili na maging mabilis ang pagbili

at pabayaan ang pagtitimbang sa nagtitinda.

_________4. Sa paggamit ng produktong gagamitin hindi mahalaga na

malaman ang epekto nito sa kapaligiran.

_________5. Kung may nagaganap na pandaraya, dapat itong isumbong sa

awtoridad.

_________6. May kamurahan ang pag-aanunsiyo kung kaya’t maraming

nagsasagawa nito.

_________7. Bago pumunta ang konsyumer sa supermarket, mas makabubuti

kung mayroon siyang listahan ng bibilhin.

________ 8. Ang pagbili ng 100 piraso ng damit na hindi naman magagamit ay

halimbawa ng maluhong pagkonsumo.

________9. Ang maling impormasyon ukol sa biniling produkto ay natural

lamang at hindi dapat na ikabahala ng konsyumer.

________10. Maliit lamang ang epekto ng presyo ng produkto sa pagkonsumo

ng mga tao.

________11. Ang lahat ng anunsiyo ay nagsasabi nang totoo.

________12. Mas malamang na kumonsumo nang mas malaki ang isang

mayamang tao kaysa sa isang mahirap.

________13. Responsibilidad ng isang konsyumer na maging mulat sa epekto

ng isang produkto sa kalikasan.

________14. Isa sa mga pandaraya laban sa mga konsyumer ang kulang sa

pagsusukli.

________15 Ang Department of Trade and Industry ay ahensya ng pamahalaan

na nangangasiwa sa pagpapalabas ng mga tamang pamantayan
sa pamimili.

Pang-isahang Gawain 3

Panuto: Punan ng titik ang mga patlang upang mabuo ang mga salita.

1. E __ __ __ __ Y __ __ __ E
pangunahing sinusuri ng konsyumer sa pagbili ng de-lata at iba pang
pagkain

13
2. A __ __ __R __ __ __ __ __ __
panghalili na makatutugon din sa pangangailangan gaya ng binibili
dating produkto at serbisyo

3. H __ __ R __ __ __ G
sanhi ng pagkakaroon ng artipisyal na kakulangan

4. __ __ P __ __ __ __ I
katangian ng mamimili na nagpapakita ng pagsisiyasat sa kalidad ng
produkto

5. P __ __ __ __ B __ __ __ __ G
pagbili ng labis na produkto o higit pa sa pangangailangan dahil sa
pangamba na magtaas ang presyo o makaubusan

6. M __ __ __ T __ __ __ __ __ _N
katangian ng konsyumer na nagpapakita ng pagpapahalaga sa bawat
sentimo sa pagbili ng produkto

7. __ __ __ __ I N __ __ P __ __ __ __ __ Y __
katangian ng mamimili na nagpapakita ng pagiging alerto, aktibo at
mapagmasid at handang labanan ang mga maling gawain.

8. N __ __ __ __ P__ __ __ __ __ __A __ __ __N __ __ __

katangian ng mamimili na nahihikayat sa pagbili ng mga uso, popular na
produkto dahil sa panghihikayat ng kilalang tao

9. __ U __ U __ __ __ __ __ D S__ B __ __ __ __ __
katangian ng mamimili na nagpapakita ng pagbili ng produkto na ayon
lamang sa kakayahan o sapat na pera

10. P __ __ __ __ T __ __ __N
basehan ng tamang ugali sa pagbili at pagpili ng mga produkto at serbisyo

11. W__ R__ __ N__ __

isang kasunduan na maaaring ibalik ang isang depektibong produkto at
papalitan ng bago

12. T__ R__ __ AND C__ __ D__ __ I__ N

legal na kasunduan sa pagitan ng mga konsyumer at prodyuser sa mga
serbisyong ilalaan sa bawat produkto

13. O__ L__ __ __ S__ O__ __ __ __ G

paraan ng pamimili kung saan ang mga konsyumer ay namimili ng
produkto at serbisyo gamit ang internet

14
14. W__ __ S__ __ E
isang lokasyon na konektado sa internet na nagpapanatili ng isa o higit
pang pahina na nagbibigay ng mga impormasyon sa anumang bagay;
halimbawa tungkol sa produkto at serbisyo

15. C__ E__ __ __ C__ __ __

alternatibong paraan ng pagbabayad ng mga produkto at serbisyo sa halip
na aktwal na pera; kailangan bayaran ng may hawak nito ang inutang na
pera nang may interes

Pang-isahang Pagsusulit 3

Panuto: Basahin ang mga sumusunod na pahayag. Lagyan ng tsek (√) ang
hanay kung ito ay iyong ginagawa nang ‘Madalas’, ‘Paminsan-
minsan’ o ‘Hindi ginagawa’.

Paminsan- Hindi
Madalas minsan ginagawa
1. Nagsasauli ng produkto kung ito ay
depektibo.
2. Nagdadala ng listahan kung mamimili.
3. Binabasa ang tatak/etiketa ng
produkto bago ito bilhin.
4. Pinaghahambing ang presyo ng mga
kalakal bago ito bilhin.
5. Tumitingin o naghahanap ng mga
bagong produkto sa diyaryo, TV,
internet at iba pang babasahin.
6. Bumibili ng produkto na nirekomenda
ng kaibigan.
7. Sinusuri ang kalidad ng mga produkto
at iba pang impormasyon tungkol dito
bago ito bilhin.
8. Humihingi ng pamalit o balik-bayad
kung ang produktong binili ay
mayroong katangiang hindi taglay nito.

15
 9. Sinusunod ang nakatakdang badyet
tuwing bibili ng mga pangangailangan o
kagustuhan.
10. Iginigiit ang aking mga karapatan
bilang mamimili kung sa tingin ay
sobra ang singil sa isang produkto o
serbisyo.
11. Hindi bumibili ng mga produktong
walang tamang tatak o sapat na
impormasyon.
12. Nagtatanong sa nagbebenta ng
produkto kung may nais malaman
tungkol sa produkto bago ito bilhin.
13. Binabasa ang manwal o panuto kung
paano ang wastong paggamit ng mga
produktong binili.
14. Isinasaalang ang kalikasan sa pagpili
ng mga produkto sa pamilihan.
15. Binabasa at inuunawa ang bahaging
Terms and Conditions ng website na
pinapasok bilang isang mamimili.

Pamprosesong Tanong:

1. Ano-ano ang mga tanong na iyong sinagot ng paminsan- minsan at hindi

ginagawa?

2. Ano ang iyong maaring gawin upang maging katangi-tangi ito upang
makasunod sa tamang pamantayan sa matalinong mamimili?

3. Ano-anong mga plano ang iyong isasagawa upang mabago ang iyong
batayan sa pamimili na makatutulong sa iyo para maging matalinong
konsyumer?

16
 Isaisip

Panuto: Punan ng tamang pahayag ang mga patlang.

1. Kung hindi kayang bilhin ng mamimili ang isang produkto kailangan

niyang humanap ng ___________.

2. Ang mamimiling nagpapahalaga sa bawat sentimo ng kanyang pera ay

tinatawag na ___________.

3. Ang sinusuri ng isang matalinong mamimili ay ang ___________ ng

produkto at hindi kung sino ang nag-eendorso nito.

4. Bukod sa presyo at kalidad ng produkto, isinasaalang-alang din ng

mamimili ang kaniyang ___________ na matatamo sa pagbili ng produkto.

5. Nagtatala ang bibilhing produkto ang mamimili upang makasunod sa

___________upang tiyaking sapat ang kaniyang kakayahang makabili.

Isagawa

Panuto: Matapos mong masagutan ang mga gawain upang matukoy at

masuri ang matalinong pamantayan sa pamimili, gumawa ng iyong sariling
pamantayan sa gagawing pagbili o paggamit ng produkto at serbisyo.

17
Pamantayan sa Pagmamarka (RUBRIK)
5 4 3 2
Pamantayan Napakahusay Mahusay Nalilinang Nagsisimula
Komprehensi- Mahusay ang Hindi gaanong Hindi naipa-kita
Nilalaman bong naipa- pagtatampok ng naipapakita at o naitam-pok
pakita ang mga ideya sa kata- naitatampok ang mga
katangian ng ngian ng ma- ang mga kata- katangian ng
isang mata- talinong mami- ngian ng ma- matalinong
linong mami- mili. talinong mamimili.
mili. mamimili.
Pagbuo Komprehensibon Mahusay na Hindi gaanong Walang nalik-
g paglikha ng paglikha ng mga nakalikha ng hang mainam
mga pangu- pangu-ngusap na mga pangu- na pangu-
ngusap sa ta- may batayan at ngusap na may ngusap sa
mang kom- komposisyon. tamang komposisyon
posisyon. komposisyon.

Naayon sa Naglalaman ang Naglalaman ang Hindi lahat ng Walang paha-

Aralin/ pahayag ng pahayag ng pangunahing yag na tuma-
Katugmaan angkop na minimal na mga pahayag sa lakay sa pak-
sa paksa paliwanag ukol bahagi ng paksa paksang tina- sang aralin at
sa mga paksa ng ng aralin at may lakay ay nai- hindi naiug-nay
aralin ng wasto minimal na ugnay sa kom- sa kom-
at may pagkakaugnay. posisyon. posisyon.
pagkakaugnay.
Kabuuan

Tayahin

Panuto: Isulat ang titik ng tamang sagot sa bawat tanong. Isulat ang iyong
sagot sa kwaderno.

1. Sa pagbili ng produkto, ito ay sinasabing basehan o batayan ng pagsusuri

ng isang bagay.
a. pamantayan b. batas
c. haka-haka d. opinion

2. Kung may kakulangan sa isang produkto at serbisyo, ang matalinong

mamimili ay dapat maghanap ng _____________?
a. ibang produkto b. alternatibo
c. ibang mabibilhan d. lahat ng nabanggit

3. Nakita ni Junjun ang paborito niyang artista na nag-eendorso ng isang

produkto. Dahil gusto niya itong gayahin ay bumili din siya. Bilang isang
matalinong mamimili tama ba ang kanyang ginawa?

18
 a. Oo dahil may karapatan ang mamimili na pumili ng produkto
b. Oo dahil de-kalidad ang produktong inaanunsyo ng artista
c. Hindi dahil ang matalinong mamimili ay tumitingin sa kalidad at hindi
sa nag-aanunsyo
d. Hindi dahil dapat baka mahal ang produktong ipinagbibili ng artista

4. Ano ang tawag sa isang taong gumagamit ng produkto at serbisyo?

a. pagkonsumo b. mamimili
c. tagapagbili d. lahat ng nabanggit

5. Sinusuri ng matalinong mamimili ang kalidad ng binibili gaya ng presyo,

timbang at nilalaman ng sangkap ng isang produkto. Ano ang tawag sa
katangiang ito ng mamimili?
a. maraming oras sa pamimili b. mapanuri
c. pihikan d. mabusisi

6. Ito ang panghalili na makatutugon din sa pangangailangan gaya ng

produktong dating binibili?
a. final good b. inferior good
c. pamalit d. rebound

7. Ang mga sumusunod na pahayag ay katangian ng mamimili na hindi

nagpapadaya MALIBAN sa _____________.
a. sinusuri ang kalidad ng biniling produkto
b. may pamalit o alternatibo
c. nagmamasid sa ginagawang pagtitimbang ng biniling produkto
d. binibilang ang sukli bago umalis sa pinagbilihan

8. Kung may krisis o di-sapat ang salaping pambili, ang konsyumer na

inuuna ang pagbili mahalagang pangangailangan bago ang luho ay
maituturing na?
a. hindi nagpapadaya b. makatuwiran
c. may limitadong badyet d. sumusunod sa badyet

9. Ang mga sumusunod ay paglalarawan ang angkop sa mamimiling

sumusunod sa badyet MALIBAN sa _____________.
a. bumibili ng produktong sapat sa kanyang angangailangan
b. nagpapanic-buying
c. bumibili ng mga popular na produkto
d. bumibili ng produkto na mayroon ang kapit-bahay

10. Kung nakararanas ng krisis ang bansa ng pandemya, inuugali ng

mamimili ang pag-iimbak ng produkto. Ano ang tawag dito?
a. krisis b. pagtaas ng presyo
c. artipisyal na kakulangan d. hoarding

19
11. Kahit pa may labis o sapat na pambili, ano ang dapat isaalang-alang ng
matalinong mamimili?
a. pagpapahalaga sa pera b. kalagayan ng ekonomiya
c. kasiyahan d. pangangailangan

12. Alin ang angkop na pahayag na naglalarawan sa katangian ng matalinong

mamimili na HINDI nagpapadala sa anunsyo?
a. bumibili ng bagong labas na produkto.
b. bumibili ng de-kalidad na produkto.
c. bumibili ng produktong iniendorso ng hinahangaang artista.
d. bumibili kapag may sales o discount.

13. Sinisiguro ng mamimili na sapat ang timbang ng produkto at serbisyo

na kaniyang binili. Ano ang katangiang ito ng matalinong mamimili?
a. may alternatibo b. mapanuri
c. Sumusunod sa badyet d. mapagmasid

14. Ang mga sumusunod ay ang kahalagahan ng paghingi ng resibo bilang

isang matalinong mamimili. Alin ang HINDI kabilang?
a. Ito ang katunayan ng pagbili
b. Ito ay proteksyon ng mamimili
c. Ito ay souvenir mula sa tindahan
d. Nagsisilbi itong warranty ng produkto

15. Bakit kailangan ilista ng isang matalinong mamimili ang kaniyang

bibilhin?
a. upang may matirang pambayad sa utang
b. upang makasiguro na nabili ang pangangailangan
c. upang matiyak na nakapagbadyet nang naaayon sa hawak na
salapi.
d. lahat ng nabanggit

20
 Karagdagang Gawain

Panuto: Ano-ano ang dapat tandaan sa iyong pamimili? Ilagay sa loob ng

oblong ang mga dapat tandaan kung ikaw ay mamimili.

21
Susi sa Pagwawasto

22
23
Sanggunian
Department of Education (DepEd). Ekonomiks: Araling Panlipunan 9 Modyul
para sa Mag-aaral. Pasig City, Philippines. pp 72-73
Department of Trade and Industry. dti.gov.ph. June 18, 2020.
https://www.dti.gov.ph/resources/e-library/consumers
Department of Education. Learning Resource Portal. June 18, 2020.
https://lrmds.deped.gov.ph/detail/1193
Department of Education. Learning Resource Portal. June 18, 2020.
https://lrmds.deped.gov.ph/detail/6459
Department of Education. Deped commons. June 18, 2020.
https://www.commons.deped.gov.ph/melc_k12

24
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex

Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph

25