Resume Igd Rsud Pare

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 66

BY: DR.BANU/DR.NIQKO/DR.ANDRE/DR.WILLIAM/DR.FIRMAN/DR.FREDY/DR.

IFO

i
DAFTAR ISI

Halaman

CARDIOLOGI ............................................................................................................................. 1

1. PJK NSTEMI ........................................................................................................................... 1

2. PJK STEMI ............................................................................................................................. 4

3. DECOMP CORDIS & ALO .................................................................................................... 5

4. SVT .......................................................................................................................................... 6

5. SHOCK CARDIOGENIC ...................................................................................................... 6

6. ATRIAL FIBRILASI/ATRIAL FLUTTER ............................................................................ 7

7. HT GESTASIONAL/PREEKLAMPSIA ................................................................................ 7

8. PEB POST PARTUM .............................................................................................................. 8

9. PREOP PAC MULTIPLE ....................................................................................................... 8

10. AV BLOCK ............................................................................................................................. 8

11. TABEL DOSIS DOPAMINE .................................................................................................. 9

12. TABEL DOSIS RAIVAS ........................................................................................................ 9

13. TABEL DOSIS DOBUTAMINE .......................................................................................... 10

PULMONOLOGI ...................................................................................................................... 11

1. ASMA BRONKIALE & COPD ............................................................................................ 11

2. TB PARU .............................................................................................................................. 11

3. EFUSI PLEURA .................................................................................................................... 11

4. PNEUMONIA........................................................................................................................ 12

NEUROLOGI............................................................................................................................. 13

1. CVA INFARK ....................................................................................................................... 13

2. CVA HEMORAGIK ............................................................................................................. 13

3. PARAPARESE INFERIOR/TETRAPARESE...................................................................... 13

4. VERTIGO .............................................................................................................................. 14

5. KONVULSI ........................................................................................................................... 14

UROLOGI .................................................................................................................................. 15

1. CHOLIC URETER/RENAL EC S BSK................................................................................ 15

ii
2. RETENSIO URINE EC SUSP BPH ..................................................................................... 15

3. SUSP STRICTURE URETRA .............................................................................................. 15

4. GROSS HEMATURIA SUSP CA BULI .............................................................................. 15

ORTHOPAEDI .......................................................................................................................... 17

1. CLOSED FRACTURE .......................................................................................................... 17

2. OPEN FRACTURE ............................................................................................................... 17

3. DISLOKASI .......................................................................................................................... 17

4. VULNUS AMPUTATUM DIGITI ....................................................................................... 18

BEDAH UMUM ......................................................................................................................... 19

1. APPENDICITIS ACUTE ...................................................................................................... 19

2. PERITONITIS ....................................................................................................................... 19

3. ILEUS OBSTRUKTIF........................................................................................................... 19

4. HERNIA INKARSERATA ................................................................................................... 20

5. HERNIA NON INKARSERATA.......................................................................................... 20

6. KONSTIPASI ........................................................................................................................ 20

7. TRAUMA THORAX............................................................................................................. 21

8. TRAUMA ABDOMEN ......................................................................................................... 21

9. SNAKE BITE ........................................................................................................................ 22

10. TETANUS ............................................................................................................................. 22

11. COMBUSTIO ........................................................................................................................ 23

12. HEMORROID ....................................................................................................................... 23

13. ABSES ................................................................................................................................... 23

14. CA MAMMAE ...................................................................................................................... 23

BEDAH SARAF ......................................................................................................................... 25

1. CEDERA OTAK RINGAN ................................................................................................... 25

2. CEDERA OTAK SEDANG .................................................................................................. 25

3. CEDERA OTAK BERAT ..................................................................................................... 26

BEDAH MULUT ....................................................................................................................... 27

1. ABSES SUBMANDIBULA / PHLEGMON ........................................................................ 27

iii
2. FRAKTUR MAKSILOFACIAL ........................................................................................... 27

THT - KL .................................................................................................................................... 28

1. DIFTERI ................................................................................................................................ 28

2. EPISTAKSIS ......................................................................................................................... 28

3. SINUSITIS ............................................................................................................................. 28

ILMU PENYAKIT MATA ....................................................................................................... 29

1. TRAUMA KIMIA MATA .................................................................................................... 29

2. CORPAL OCULI................................................................................................................... 29

3. GLAUCOMA AKUT ............................................................................................................ 29

4. ENDOFTALMITIS................................................................................................................ 29

5. RUPTUR OCULI................................................................................................................... 30

6. HYPHEMA ............................................................................................................................ 30

7. SUBCONJUNGTIVAL HEMORRHAGE ............................................................................ 30

PSIKIATRI................................................................................................................................. 31

1. GADUH GELISAH SCHIZOPHRENIA .............................................................................. 31

2. REAKSI KONVERSI ............................................................................................................ 31

3. TENTAMEN SUICIDE ......................................................................................................... 31

4. DEPRESI BERAT ................................................................................................................. 31

INTERNA ................................................................................................................................... 32

15. DM HIPERGLIKEMIA ......................................................................................................... 32

16. KAD ....................................................................................................................................... 33

17. DM HIPOGLIKEMIA ........................................................................................................... 33

18. HIPOKALEMIA .................................................................................................................... 34

19. HIPONATREMIA ................................................................................................................. 34

20. HIPOALBUMIN.................................................................................................................... 34

21. SEPSIS ................................................................................................................................... 34

22. HEMATEMESIS MELENA EC SIROSIS HEPATIS .......................................................... 35

23. HEMATEMESIS MELENA EC NON SIROSIS HEPATIS ................................................ 36

24. SIROSIS HEPATIS DEGENERASI MALIGNA ................................................................. 36

iv
25. ASITES .................................................................................................................................. 36

26. CKD ....................................................................................................................................... 37

27. ANEMIA................................................................................................................................ 38

28. PANSITOPENIA ................................................................................................................... 38

29. VOMITING PROFUSE + DEHIDRASI ............................................................................... 38

30. GEA ....................................................................................................................................... 38

31. ABDOMINAL PAIN/ KOLIK ABDOMEN ......................................................................... 39

32. DHF........................................................................................................................................ 39

33. TIFOID FEVER ..................................................................................................................... 41

34. ISK ......................................................................................................................................... 42

35. SELULITIS ............................................................................................................................ 42

36. ULKUS DIABETIKUM ........................................................................................................ 42

37. INTOKSIKASI ALKOHOL .................................................................................................. 42

38. INTOKSIKASI METANOL .................................................................................................. 42

39. INTOKSIKASI ORGANOFOSFAT ..................................................................................... 43

40. B20 ......................................................................................................................................... 43

41. SYOK ANAFILAKTIK......................................................................................................... 44

42. DRUG ERRUPTION ............................................................................................................. 44

43. KRISIS TIROID .................................................................................................................... 44

44. HICCUPS............................................................................................................................... 44

PEDIATRI .................................................................................................................................. 45

1. BRONKOPNEUMONIA...................................................................................................... 45

2. VOMITING PROFUSE + DEHIDRASI ............................................................................... 45

3. DIARE AKUT + DEHIDRASI ............................................................................................. 45

4. ASMA BRONKIALE DD BRONCHIOLITIS ..................................................................... 46

5. KONVULSI ........................................................................................................................... 47

6. DIFTERI ................................................................................................................................ 48

7. TONSILOFARINGITIS + LOW INTAKE ........................................................................... 49

8. INFEKSI VIRUS DENGUE .................................................................................................. 49

v
9. NEONATUS ASFIKSIA ....................................................................................................... 55

10. NEONATUS HIPOGLIKEMIA ............................................................................................ 55

11. NEONATUS INTRACRANIAL BLEEDING EC SUSP VKDB ......................................... 55

12. NEONATUS SUSP HIPOVOLEMIA ................................................................................... 55

13. DOSIS PEDIATRI ................................................................................................................. 56

vi
CARDIOLOGI
1) PJK NSTEMI
Klinis: Nyeri dada tipikal angina, onset nyeri dada jangan lupa ditanyakan

Pemeriksaan penunjang: EKG(ST depresi atau T inverted), Enzim jantung


(Troponin, CKMB)

Terapi:
• Infus PZ/RL 500-1000 cc/24 jam tergantung kondisi pasien
• O2 jika saturasi dibawah 90%
• Obat anti ischemic, ISDN SL 5mg bisa di ulang 3x jika masih nyeri dada lanjut
maintenance 3x 5mg tab, jika masih nyeri dada dapat menggunakan ISDN PUMP
mulai 1mg/jam, jika masih nyeri dada bs di beri inj morphin
• Dual anti platelet:
➢ Aspilet loading 80 mg 3 tablet (kuyah), maintenance aspilet 80 mg 0-1-0
➢ Clopidogrel loading 75 mg 4 tablet (telan), maintenance clopidogrel 75
mg 1-0-0
• Golongan Statin : Atorvastatin 20 mg 0-0-1
• Anti koagulan:
➢ Injeksi Fondaparinux: Inj arixtra 1x1 sub cutan selama 5 hari (tunggu
advis dr. Soleha Sp.JP,. Arixtra ga boleh bila Clearance creatinin <30).
Jgn lupa hitung clearance creatinine.
➢ Injeksi Enoxaparin:
1) Usia < 75 tahun: Inj Lovenox Bolus 30 mg I.V diikuti 15 menit
kemudian dengan 1mg/kg SUBCUTAN setiap 12 jam
2) Usia > 75 tahun: Inj Lovenox Tanpa bolus IV, Dimulai dengan dosis
pertama 0,75mg/kg SUBCUTAN dengan max 75mg/injeksi, untuk 2
dosis subkutan pertama.
3) Pada pasien dengan eGFR <30ml/menit/1,73m2, tanpa
memandang usia, dosis subkutan diberikan 1x24 jam
• Jgn lupa Stratifikasi Resiko dengan GRACE Skor dan TIMI Score (masuk yg
low risk, intermediet risk, high risk, atau very high risk)
• MRS ICU (konfirmasi DPJP dulu)
• Konsul Sp.JP
• Pasang DC
• Nb. Kalo pasien sudah dapat terapi poli jantung, cpg aspilet, tinggal lanjut
maintenance aja, ga perlu loading

1
Grace Score

2
Timi Score

HASIL STRATIFIKASI

3
2) PJK STEMI
Klinis: Nyeri dada Khas, onset nyeri dada jangan lupa ditanyakan

Pem penunjang : EKG: ST Elevasi, Enzim jantung ( CKMB, Troponin)

Terapi: ( Goal terapi adalah: REPERFUSI )


• Infus PZ/RL 500-1000 cc/24 jam tergantung kondisi pasien
• O2 jika saturasi dibawah 90%
• Obat anti ischemic, ISDN SL 5mg bisa di ulang 3x jika masih nyeri dada lanjut
maintenance 3x 5mg tab, jika masih nyeri dada dapat menggunakan ISDN
PUMP mulai 1mg/jam, jika masih nyeri dada bs di beri Inj morphin 1-5mg I.V
• Dual anti platelet:
➢ Aspilet loading 80 mg 3 tablet (kuyah), maintenance aspilet 80 mg 0-1-0
➢ Clopidogrel loading 75 mg 4 tablet (telan), maintenance clopidogrel 75
mg 1-0-0
• Golongan Statin : Atorvastatin 20 mg 0-0-1
• Anti koagulan:
➢ Injeksi Fondaparinux: Inj arixtra 1x1 sub cutan selama 5 hari (tunggu
advis dr. Soleha Sp.JP,. Arixtra ga boleh bila Clearance creatinin <30).
Jgn lupa hitung clearance creatinine.
➢ Injeksi Enoxaparin: (dr Dzikrul yg sering pakai)
4) Usia < 75 tahun: Inj Lovenox Bolus 30 mg I.V diikuti 15 menit
kemudian dengan 1mg/kg SUBCUTAN setiap 12 jam
5) Usia > 75 tahun: Tanpa bolus IV, Dimulai dengan dosis pertama
0,75mg/kg SUBCUTAN dengan max 75mg/injeksi, untuk 2 dosis
subkutan pertama.
6) Pada pasien dengan eGFR <30ml/menit/1,73m2, tanpa
memandang usia, dosis subkutan diberikan 1x24 jam
• Terapi Reperfusi, karena RSUD Kabupaten Kediri non Capable PCI jadi
memakai Fibrinoitik : Inj Streptokinase 1,5jt IU I.V dalam 30-60 menit Drip dlm
pz 100cc. NB: jangan lupa jelaskan harga fibrinolitik (jika pasien umum) dan
resiko nya. Tanda tangan persetujuan tindakan.
• Laxadin 3x cth I k/p
• MRS ICU
• Konsul Sp.JP
• Pasang DC

Konsul dr. Soleha Sp.JP advis tambahan:


• Iv Streptokinase 1,5juta unit habis dalam 60 menit (bila onset nyeri < 10 jam) si
ICU
Atau
Inj Arixtra 1x0.5 unit sc (bila nyeri > 10 jam, dan ekg spesifik. Kalau ekg ngga
spesifik arixtra ditunda.)

4
KONTRAINDIKASI FIBRINOLITIK

3) DECOMP CORDIS dan ALO


Klinis : Sesak(+) dapat menyerupai , Orthopneu(+), DOE, PNH, edema tungkai,
rhonki

Pem Penunjang: EKG, Thorax

Terapi:
• IVFD PZ 500 cc/ 24 jam
• O2 sesuai dengan Saturasi oksigen
• Golongan Diuretik:
Injeksi Furosemid extra 2 ampul iv.
Selanjutnya sesuai klinis.
S.p Furosemide 20mg/2ml 10 ampul dalam spuit 20 cc, jalan 5mg/jam setara
dengan 0,5cc/jam. Monitor tensi, ronki, produksi urine. (Bila sesak hebat, ronki
full, sesak tidak berkurang setelah injeksi awal, dan tensi tinggi)
Atau
Injeksi Furosemide 3x1 ampul iv
Atau
Injeksi furosemide 1x1 ampul iv. Bila tidak terlalu sesak.
Nb Furosemide boleh masuk bila TD sistolik > 90 mmHg.
• Golongan Nitrat: ISDN 5mg SL, jika masih sesak bs diganti ISDN Syringe
PUMP mulai 1mg/jam
• Injeksi omeprazole 2x40 mg iv. Bila ada klinis gastritis/dyspepsia
• Antihipertensi bisa pake tanapres 5-10 mg 1-0-0.
• PO: spironolactone 25 mg tab 0-1-0
• PO: Digoxin 1-0-0 tab, biasanya kalau cardiomegaly nya besar banget
• Pasang catheter

• MRS ICU bila ALO, MRS ruang biasa bila Decomp Cordis tanpa ALO

5
4) SVT
Klinis : Berdebar-debar, sesak(+)
Tanda2 tidak stabil: Hipotensi, Penurunan kesadaran, Nyeri dada iskemik, Gagal
jantung akut, tanda-tanda shock

Pem Penunjang: EKG, Thorax

Stabil, Terapi:
• IVFD PZ 500 cc/ 24 jam
• O2 Nasal canule 2-4 lpm
• Vagal manouver bila tidak ada bruitz carotis
• Injeksi Amiodaron 1 ampul 150mg/3ml iv bolus pelan selama 10 menit,
dilanjutkan SP Amiodarone 360 mg habis dalam 6 jam, dilanjutkan SP
Amiodarone 540 mg habis dalam 18 jam
• Injeksi Ranitidin 2x50 mg iv. Bila ada klinis gastritis/dyspepsia
• Ekg setelah masuk amiodarone
• Mrs ICU
• Konsul Sp.JP

Tidak Stabil, Terapi:


• IVFD PZ 500 cc/ 24 jam
• O2 Nasal canule 2-4 lpm
• Sebenernya sih Kardioversi mulai 50 Joule dengan sedasi diazepam 5 mg, tapi
dr sholeha jarang memberikan advise kardioversi
• Injeksi Amiodaron 1 ampul 150mg/3ml iv bolus pelan, dilanjutkan 360 mg habis
dalam 6 jam, dilanjutkan 540 mg habis dalam 18 jam
• Injeksi Omeprazole 2x40 mg iv. Bila ada klinis gastritis/dyspepsia
• Bila TD<90 mmHg, dobutamin start 5 mcg/kgBB/menit, bila tidak respon,
naikkan jadi 8 mcg/kgBB/menit, sampai max 10 mcg/kgBB/menit.
• Bila dengan dobutamine? tidak respon, tambahkan raivask (norepinephrine) start
3cc/jam → 6cc/jam → naik kelipatan 3, maximal 22 cc/jam. Dr Soleha, Sp.JP
biasanya pake ini, ngga pake per kgBB
• Konsul Sp.JP
• MRS ICU

5) SHOCK CARDIOGENIC
Klinis : Hipotensi, Akral Dingin, crt >2 det, tanda-tanda penyakit jantung

Pem Penunjang: EKG, Thorax, enzim jantung,

Terapi:
• IVFD PZ loading 250-500 cc, pantau klinis overload cairan. Maintenance PZ 500
cc/24 jam
• O2 Nasal canule 2-4 lpm
• Bila TD<90 mmHg, S.P. Dobutamin start 5 mcg/kgBB/menit, bila tidak respon,
naikkan jadi 8 mcg/kgBB/menit, sampai max 10 mcg/kgBB/menit.

6
• Bila dengan dopamine tidak respon, tambahkan raivask (norepinephrine) start
3cc/jam → 6cc/jam → naik kelipatan 3, maximal 22 cc/jam. Dr Soleha, Sp.JP
biasanya pake ini, ngga pake per kgBB
• Jika Sesak di tambahkan Inj Furosemide, Jika tensi > 100
• Pasang DC
• Konsul Sp.JP
• MRS ICU

6) ATRIAL FIBRILASI/ATRIAL FLUTTER


Klinis : Berdebar-debar, sesak(+)
Tanda2 tidak stabil: Hipotensi, Penurunan kesadaran, Nyeri dada iskemik, Gagal
jantung akut, tanda-tanda shock

Pem Penunjang: EKG, Thorax

Terapi Terutama AF Rapid Ventrikel Respon:


a) Stabil
• IVFD PZ 500 cc/24 jam
• O2 Nasal canule 2-4 lpm
• Rate Kontrol: Digoxin 3x1 tab, bisa dengan inj Digoxin inj 1 ampul
• Cegah Tromoemboli dengan Antikogulan: Xarelto 20 mg 0-0-1. Kadang dr.
Soleha Sp.JP pake Simarc 2mg 0-0-1. Xarelto ga boleh bila fungsi ginjal jelek.
Simarc lebih aman, tapi harus cek INR
• Rhytem Kontrol: Amiodarone ( Perlu di evaluasi pada kondisi yang dapat di
lakukan rhytem control)
• Pasang DC
• Konsul Sp.JP
• MRS ICU

b) Tidak Stabil
• IVFD PZ 500 cc/24 jam
• O2 Nasal canule 2-4 lpm
• Rate Kontrol: Kardioversi Mulai 120 Joule (Bifasik) bisa dinaikkan bertahap,
dengan sedasi diazepam 5mg
• Cegah Tromoemboli dengan Antikogulan: Xarelto 20 mg 0-0-1. Kadang dr.
Soleha Sp.JP pake Simarc 2mg 0-0-1. Xarelto ga boleh bila fungsi ginjal jelek.
Simarc lebih aman, tapi harus cek INR
• Rhytem Kontrol: Amiodarone ( Perlu di evaluasi pada kondisi yang dapat di
lakukan rhytem control)
• Pasang DC
• Konsul Sp.JP
• MRS ICU

7) HT GESTASIONAL ATAU PREEKLAMPSIA


Konsul Sp.JP biasanya untuk terapi antihipertensinya.
Biasanya pakai:
• Methyl dopa 3x250 mg
• Adalat OROS 30 mg 1x1 tab

7
8) PEB POST PARTUM
Konsul Sp.JP biasanya untuk terapi antihipertensinya.
Kasus TD 190/110 pakai:
• Adalat OROS 30 mg tab 1-0-0
• Captopril 3x50 mg tab

9) PREOP PAC MULTIPLE


Konsul Sp.JP biasanya untuk terapi PAC nya
• Tanapress 5mg 1x1
• Tiaryt tab 3x1

10) AV block
Klinis : lemas(+)

Pem Penunjang: EKG, Thorax

Terapi
• Infus Pz 10 tpm
• O2 nasal
• Inj Sulfas Atropin 0,5mg I.V sampai maximal 3mg ( bs di ulang tiap 3-5 menit)
• Jika tetap rate tidak naik bisa di SP Dopamin mulai 5 mcq/kgbb/menit
• Jika AV Blok Derajad 2 mobitz 2 dan AV Blok derajad 3 Pro pasang Pasang
Pacu jantung transvena
• Konsul Sp.JP

• KALAU DR. DZIKRUL KONSUL SAJA, BELIAU FAST RESPON

8
9
10
PULMONOLOGI
1. ASMA BRONKIALE dan COPD
Klinis: sesak. Wheezing (asma). Rhonki campur wheezing (COPD)
Pemeriksaan penunjang: -
Terapi:

Biasanya coba terapi di igd dulu:


• Nebule combivent 1 respule ke I → evaluasi 30 menit post nebule. Kalau tidak
membaik →nebule combivent 1 respule ke 2 (+pulmicort 1 respule k/p) plus inj
Dexametason 1 ampule-→evaluasi 30 menit post nebule kalau tidak membaik
nebule ke-3, pro MRS
Bila tidak membaik, MRS. Terapi:
• Infus RL 16 tpm
• Inj Aminofilin 1 ampul bolus pelan( dr hermawan jarang bolus), Biasanya
langsung maintenance aminofilin 1 ampul drip dalam RL/PZ 500 ml jalan 16
tpm. Bs dengan Syringe pump 2 ampul aminofilin dalam pz 50 cc jalan 2 cc/jam.
• Inj dexametason 3x1 ampule atau inj metilprednisolone 3x125mg (bila gejala
lebih berat)
• Nebule combivent 1 respule 3x/hari
• Inj antibiotic (cefotaxime 3x1 gram, atau ceftriaxone 2x1gram iv skin test dulu)
bila COPD exacerbasi akut dg leukositosis.
• O2 nasal canule 2-4 lpm
• PO Codein 3x10mg atau N Acetyl cysteine 3x100 mg bila batuk

2. TB PARU
Klinis: batuk > 2 minggu, keringat malam, BB turun, demam naik turun, batuk darah.
Pemeriksaan penunjang: Xray thorax, DL, EKG, LFT
Terapi:
• Infus RL 10 tpm
• Inj Asam tranexamat 3x500mg bila ada hemoptoe
• Nebule combivent 1 respule 3x/hari
• Inj antibiotic (cefotaxime 3x1 gram, atau ceftriaxone 2x1gram iv skin test dulu)
bila ada leukositosis/ko infeksi dengan pneumonia
• O2 nasal canule 2-4 lpm
• PO Codein 3x10mg
• Pasien TB dengan BTA positif, langsung pesan ruang isolasi/melati. Bila masih
suspek, MRS boleh bebas di ruang manapun
• Bila ada pasien TB on terapi OAT, dg keluhan nausea vomiting, cek OT/PT (bila
meningkat, OAT sementara stop). Berikan terapi simptomatis (Ranitidin 2x50mg
iv, ondansentron 3x4-8mg iv)

3. EFUSI PLEURA
Klinis: sesak, kadang batuk. Sesak berkurang bila berbaring miring kea rah yg ada
efusinya. Suara nafas menurun. Perkusi redup.
Pemeriksaan penunjang: Xray thorax, DL, EKG
Terapi:
• O2 nasal canule 2-4 lpm
• Infus RL 7 tpm

11
• Inj Furosemide 1x1 ampul
• Posisi setengah duduk
• PO Codein 3x10mg
• Kalau efusi pleura massive, konsul dr Hermawan Sp.P per WA, biasanya advis
beliau: hubungi dr. Budi Sanjaya untuk pungsi pleura. Kadang dipungsi di
ruangan, kadang di IGD. Kalau di IGD, resep yg perlu disiapkan:
Threway, infus set/ blood set, spuit 50ml, botol aqua 1.5liter.

4. PNEUMONIA
Klinis: batuk produktif purulent, sesak, demam, nyeri dada.
Pemeriksaan penunjang: Xray thorax, DL, EKG
Terapi:
• O2 nasal canule 2-4 lpm atau masker tergantung saturasi
• Infus RL 14 tpm
• Inj antibiotic (cefotaxime 3x1 gram, atau ceftriaxone 2x1gram iv skin test dulu)
• Inj Antrain 3x1 gram iv
• Nebule combivent 1 respule 3x/hari k/p.
• PO Codein 3x10mg
Terapi tergantung klinis pasien datang. Bisa pneumonia ringan sedang, bisa
pneumonia berat dengan gagal nafas. Bisa pneumonia dg shock septic. Terapi
menyesuaikan bila ada klinis tambahan.

12
NEUROLOGI
1. CVA INFARK (SNH)
Klinis: jangan lupa cek dan tulis GCS di status. Perhatikan tensinya. Cek lateralisasi.
Kadang pasien datang dengan keluhan lemah separuh hilang timbul atau lemah separuh
tapi motoric ga seberapa menurun, mrs in aja gapapa. Biasanya selama kurang dari 7 hari
onset, boleh mrs. Ada yang CVA lama, datang ke IGD dengan keluhan 2nd attack,
masukin aja. Advis dr. Sukoco Sp.S tidak boleh menulis diagnose TIA di assessment
awal IGD, tulis susp CVA aja.
Pemeriksaan penunjang: CT Scan kepala tanpa kontras. Kalau jam kerja pagi, biasanya
sudah dibaca oleh dr. Nanik Sp.Rad. kalau di luar jam kerja, lembaran CT scan difoto,
lalu dikirim via whatsapp untuk konsul bacaan.
Terapi:
• Infus RL 16 tpm
• O2 nasal canule 2-4 lpm bila SpO2<95%
• Inj Piracetam 4x3gram iv (diberikan selama 7 hari)
• Inj Antrain 3x1gram iv
• Inj Omeprazole 2x 40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv
• Antihipertensi bila tensi lebih dari > 220, Amlodipin 1x10mg
• MRS ruangan biasa, jika penurunan kesadaran bisa Masuk US, tp konsul dr
Sukoco dulu saja

2. CVA HEMORAGIK (SH)


Klinis: Biasanya ada penurunan GCS. Perhatikan tensinya. Cek lateralisasi (pupil, facial
palsy, kesan motoric kanan kiri).
Pemeriksaan penunjang: CT Scan kepala tanpa kontras. Kalau jam kerja pagi, biasanya
sudah dibaca oleh dr. Nanik Sp.Rad. kalau di luar jam kerja, lembaran CT scan difoto,
lalu dikirim via whatsapp untuk konsul bacaan. Lalu konsul ke dr. Sukoco SpS, biasanya
minta ijin untuk MRS US (Unit Stroke).
Terapi:
• Infus RL 16 tpm
• O2 nasal canule 2-4 lpm
• Inj Piracetam 4x3gram iv
• Inj Antrain 3x1gram iv
• Inj Omeprazole 2x 40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv
• Infus Manitol 6x100cc
• Antihipertensi bila tensi lebih dari >180, Amlodipin 1x10mg
• MRS US (unit stroke)

3. PARAPARESE INFERIOR/TETRAPARESE
Klinis: kelemahan bilateral simetris, bisa dari bawah sampai ke atas. Evaluasi fungsi
otono BAK BAB. Tanya riwayat ISPA/GEA untuk cari kemungkinan GBS
Pemeriksaan penunjang: DL, Serum elektrolit (sering hypokalemia)
Terapi:
• Infus RL 16 tpm
• Inj Antrain 3x1gram iv
• Inj Ranitidin 2x50 mg iv

13
• Bila ada hypokalemia tab KSR 3x1 (untuk K 3-3.5) atau drip KCL 25-50 meq
dalam PZ 500 cc jalan 20 tpm (untuk K<3). Cek SE ulang 6 jam post koreksi.
• MRS ruangan biasa

4. VERTIGO
Klinis: pusing berputar, mbliyur, mual muntah.
Pemeriksaan penunjang: DL, GDA
Terapi:

Biasanya coba diinjeksi dulu:


• Inj Diphenhidramine 1 ampul iv
• Inj Antrain 1 gram iv
• Kalo ada gastritis sekalian inj ranitidine 50 mg iv

Evaluasi 1-2 jam post injeksi. Kalau membaik, resep pulang:


• Betahistine mesylate 3x1 tab
• Dimenidrinat 3x25-50 mg
Bila tidak membaik, MRS. Terapi:
• Infus RL 16 tpm
• Inj Diphenhidramine 3x1 ampul iv
• Inj Omeprazole 2x 40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv
• Inj Antrain 3x1 gram iv
• Po Beta histine mesylate 3x1 tab
• MRS ruangan biasa

5. KONVULSI
Klinis: Kejang (tipe, durasi, sadar atau tidak, berapa kali, demam, riwayat kejang
sebelumnya, riwayat obat yang diminum). Kaku kuduk?
Pemeriksaan penunjang: DL, Serum elektrolit, SGOT, SGPT, GDA, CT Scan kepala
Differential diagnose: epilepsy, meningitis, SOL
Terapi:
• O2 nasal canule 2-4 lpm
• Infus RL 16 tpm
• Inj Diazepam 5-10 mg tiap kejang iv bolus pelan
• Inj Antrain 3x1gram iv
• Inj Omeprazole 2x 40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv
• Inj Dexametason 3x1 ampul bila ada SOL
• Inj Ceftriaxon 2x1 gram iv/cefotaxime 2-3x1gram bila ada leukositosis /
Meningitis
• Inj Phentyhoin 3x100mg iv

14
UROLOGI
1. CHOLIC URETER/RENAL EC SUSP BSK
Klinis: nyeri perut tembus pinggang. BAK merah/keluar serpihan batu. Nyeri ketok
CVA
Pemeriksaan penunjang: kalau MRS periksa DL, UL, RFT, BOF, k/p USG urologi
Terapi:

Biasanya coba terapi di igd dulu:


• Inj analgetik (antrain 1 gram atau ketorolac 30 mg iv) evaluasi 30-60 menit post
injeksi kalau tidak membaik, pro MRS
Bila tidak membaik, MRS. Terapi:
• Infus RL 16 tpm
• Inj analgetik (antrain 3x1 gram atau ketorolac 3x30 mg iv
• Inj omeprazole 2x40 mg iv atau ranitidine 2x50 mg iv
• Setiap pasien uro lapor per wa. Klo pas ada ppds ya ke ppds. Kalo ga ada, lapor
ke dr dodo

2. RETENSIO URINE ec susp BPH


Klinis: tidak bisa BAK. Sering bak tidak tuntas. Buli penuh.
Pemeriksaan penunjang: -
Terapi:
• Pasang kateter. Resep : foley kateter ukuran 16/18. Spuit 10 cc. aquades. Urine
bag.
• Harnal ocas (tamsulozin) 0-0-1
• Ciprofloxacine 2x500mg
• Asam mefenamat 3x500 mg prn
• Rawat jalan, kontrol poli urologi

3. SUSP STRICTURE URETRA


Klinis: tidak bisa BAK. Coba dipasang kateter 18-16-14-12-10 ga bisa
Pemeriksaan penunjang: DL, GDA, LFT, RFT, SE, EKG, HbSAg, Anti HIV, BOF
tapak penis kalo curiga batu ureter.
Terapi:
• Kalo buli penuh dan tidak bisa di pasang DC bs diblast pungsi, atas acc dr Dodo
SpU atau PPDS
• Infus RL
• Inj Ketorolac 3x30 mg iv
• Inj ceftriaxone 2x1 gram iv
• Kadang disuruh uretrografi. Kadang langsung suruh siapin pro sahse.

4. GROSS HEMATURIA SUSP CA BULI


Klinis: BAK merah segar banyak.
Pemeriksaan penunjang: DL, GDA, LFT, RFT, SE, EKG, usg urologi
Terapi:
• Infus RL
• Inj Ketorolac 3x30 mg iv
• Inj ceftriaxone 2x1 gram iv
• Inj asam tranexamat 3x500 mg iv

15
• Pasang Kateter three way untuk Spoling( Rawat buntu kateternya)
• Jangan lupa lapor per wa

16
ORTHOPAEDI
1. CLOSED FRACTURE
Klinis: nyeri kaki/tangan, post KLL/jatuh. Deformitas, krepitasi, swelling. AVN distal
terganggu
Pemeriksaan penunjang: Xray pada bagian yg sakit, minimal 2 posisi.
Terapi:
• Kalau closed fracture clavicula/ antebrachii/digiti. Biasanya pulang. Kontrol poli
3 hari. Tp jika close fraktur clavicula dengan fraktur yang kominutif lebih baik di
MRS kan.
• Kalau multiple fraktur/ fraktur tulang besar misal cruris/ femur/ pelvis/ brachii.
MRS, konsul dr yoyok per wa jangan lupa Foto klinis dan foto xray dicantumkan.

Terapi MRS:

• Infus RL 20 tpm. k/p loading misal fraktur femur terus ada hipotensi
• Inj ketorolac 3x 30 mg iv
• Inj Omeprazole 3x 40 mg atau inj inj ranitidine 2x 50 mg iv
• Imobilisasi bisa bidai atau backslap

2. OPEN FRACTURE
Klinis: nyeri kaki/tangan, post KLL/jatuh. Deformitas, krepitasi, swelling. AVN distal
terganggu, ada luka terbuka
Pemeriksaan penunjang: Xray pada bagian yg sakit, minimal 2 posisi. Sekalian cek lab
lengkap, BT/CT, Anti HIV, HbSag, EKG, Xray thorax
Terapi:
• konsul dr yoyok per wa jangan lupa Foto klinis sama xray dicantumkan. Lapor
pakai grading gustilo Anderson. Kalau grade 3 biasanya dr yoyok advice rujuk ke
sby atau malang, apalagi ada gangguan vaskuler. Dr Yoyok kasi advis kapan
dikerjakan cito debridement, ntar sekalian konsul anestesi

Terapi MRS:

• Infus RL 20 tpm. k/p loading misal fraktur femur terus ada hipotensi
• Inj ketorolac 3x 30 mg iv
• Inj cefotaxime 3x 1 gram iv atau inj ceftriaxone 2x1 gram iv, skin test
• Inj Omeprazole 3x 40 mg atau inj inj ranitidine 2x 50 mg iv
• Inj ATS 1x 1500 iu im
• Imobilisasi bisa bidai atau backslap
• Rawat luka, k/p heacting situasi

3. DISLOKASI
Klinis: nyeri kaki/tangan, post KLL/jatuh. Deformitas, krepitasi (-), swelling. AVN
distal terganggu,
Pemeriksaan penunjang: Xray pada bagian yg sakit, minimal 2 posisi. Sekalian cek lab
lengkap
Terapi:
• konsul dr yoyok per wa jangan lupa Foto klinis dicantumkan. Biasanya advis cito
reposis. Jika ada kata-kata cito berarti di siapakan dr IGD untuk persiapan
operasinya( termasuk konsul anestesi)

17
Terapi MRS:

• Infus RL 20 tpm.
• Inj ketorolac 3x 30 mg iv
• Inj Omeprazole 3x 40 mg atau inj inj ranitidine 2x 50 mg iv
• Imobilisasi (misal arm sling)

4. VULNUS AMPUTATUM DIGITI


Klinis: nyeri ujung jari , post KLL/jatuh/terpotong. Deformitas,
Pemeriksaan penunjang: -
Terapi:
• Biasanya dirawat luka, cut, heacting sendiri sama perawat. Jadi tinggal kontrol
poli
• Injeksi ATS 1500 iu IM
• Po pulang: antibiotic, analgetik
• Resep heacting : lidocain, spuit 3 ml, T Silk, sufratule (perawat request)

18
BEDAH UMUM
1. APPENDICITIS ACUTE
Klinis: Nyeri perut kanan bawah, demam, nausea vomiting, defans kanan bawah, mac
burney sign (+), psoas sign (+), obturator sign (+), rovsing sign (+), leukositosis, shift to
the left, RT dll. Cari tanda perforasi appendicitis=gejala peritonitis, nyeri menyebar ke
seluruh lapang perut, defans (+) seluruh lapang perut.
Pemeriksaan penunjang: yg penting DL (tapi biasanya dicekkan lengkap dari awal:
DL, RFT, LFT, SE, GDA), USG (bila jam kerja, bisa langsung dibuatkan cito USG
abdomen. Bila diatas jam 2 siang, lapor klinis dan lab ke DPJP, tergantung advis mau
langsung opp atau tunggu USG besok).
Kalo pasien perempuan usia reprodukif: cek UL PP Test untuk menyingkirkan KET.
Bila appendicitis tegak, cek lab pre op BT, CT, Anti HIV, HbsAg, XRay Thorax, ECG
(usia tua). Lapor Anestesi. Booking OK. Resep : Trippin, Head cap, NGT+Urine bag
kalau semisal perlu drainase.
Terapi:
• Infus RL 20 tpm
• Inj antibiotik (cefotaxime 3x1 gram iv skin test dulu)
• Inj Analgetik (Antrain 3x1 gram iv)
• Inj Omeprazole 2x 40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv
• Inj ondansentron 3x4-8 mg iv bila muntah
• Puasa
• Pasang DC

2. PERITONITIS
Klinis: Nyeri perut, demam, nausea vomiting, defans (+) seluruh lapang perut. Bising
usus menurun, dan jangan lupa RT( TSA lemah, nyeri tekan seluruh arah jam)
Pemeriksaan penunjang: yg penting DL (tapi biasanya dicekkan lengkap dari awal:
DL, RFT, LFT, SE, GDA, BOF, UL.
Kalo pasien perempuan usia reprodukif: cek UL PP Test untuk menyingkirkan KET.
Bila klinis tegak, konsul DPJP, cek lab pre op BT, CT, Anti HIV, HbsAg, XRay Thorax,
ECG (usia tua). Lapor Anestesi. Booking OK. Resep : Trippin, Head cap, NGT+Urine
bag kalau semisal perlu drainase.
Terapi:
• Infus RL 20 tpm
• Inj antibiotik
Inj cefotaxime 3x1 gram iv (skin test)
plus Infus Metronidazole 3x500mg iv (skin test)
• Inj Analgetik (Antrain 3x1 gram iv atau inj Ketorolac 3x1 iv)
• Inj Omeprazole 2x 40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv
• Puasa
• Pasang DC, NGT

3. ILEUS OBSTRUKTIF
Klinis: tidak bisa kentut/BAB, nyeri perut, nausea vomiting, bising usus
meningkat/menurun. Metalic Sound(+) ,Cari kausa (misal hernia ingunalis). Jangan lupa
RT( Ampula ani collaps, Handscoen: Feses(-).

19
Pemeriksaan penunjang: dicekkan lengkap dari awal: DL, RFT, LFT, SE, GDA, UL.
BOF dan LLD. (bila ragu bacaan rontgen, bisa konsul per whatsapp ked r. Nanik
Sp.Rad)
Konsul DPJP, cek lab pre op BT, CT, Anti HIV, HbsAg, XRay Thorax, ECG (usia tua).
Lapor Anestesi. Booking OK. Resep : Trippin, Head cap, NGT+Urine bag kalau semisal
perlu drainase.
Terapi:
• Infus RL 20 tpm
• Inj antibiotik (cefotaxime 3x1 gram I.V skin tes)
• Inj Analgetik (Antrain 3x1 gram iv)
• Inj Omeprazole 2x 40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv
• Puasa
• Pasang DC dan NGT

4. HERNIA INKARSERATA
Klinis: benjolan di selakangan tidak bisa masuk. Tidak bisa kentut/BAB, nyeri perut,
nausea vomiting, bising usus meningkat/menurun.
Pemeriksaan penunjang: dicekkan lengkap dari awal: DL, RFT, LFT, SE, GDA, UL.
BOF dan LLD. (bila ragu bacaan rontgen, bisa konsul per whatsapp ked r. Nanik
Sp.Rad)
Konsul DPJP, cek lab pre op BT, CT, Anti HIV, HbsAg, XRay Thorax, ECG (usia tua).
Lapor Anestesi. Booking OK. Resep : Trippin, Head cap, NGT+Urine bag kalau semisal
perlu drainase.
Terapi:
• Infus RL 20 tpm
• Inj Diazepam 1 ampul extra
• Posisi tredelenburg
• Inj antibiotik (cefotaxime 3x1 gram, atau ceftriaxone 2x1gram iv skin test dulu)
• Inj Analgetik (Antrain 3x1 gram iv)
• Inj Omeprazole 2x 40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv
• Puasa
• Pasang DC dan NGT

5. HERNIA NON INKARSERATA


Klinis: benjolan di selakangan tidak bisa masuk. Tidak bisa kentut/BAB, nyeri perut,
nausea vomiting, bising usus meningkat/menurun.
Terapi:
• Inj Diazepam 1 ampul extra
• Inj Antrain 1 gram atau Ketorolac 30 mg iv. Bila masih nyeri bisa ditambah
ketoprofen supp 2, atau drip ketorolac 2 ampul dalam 500 ml PZ jalan 20 tpm.
• Posisi tredelenburg

Bila hernia dapat masuk kembali, observasi TTV dan klinis, tidak ada tanda-tanda
inkarserata, pulang kontrol poli. Bila tetap terasa nyeri, lebih baik di MRS kan.

6. KONSTIPASI
Klinis: sulit/tidak bisa BAB. Perut soepel. RT faeces penuh
Pemeriksaan penunjang: BOF
Terapi:

20
• Infus RL 7 tpm
• Lactulosa syr 3x15ml
• Lavement gliserin huknah tinggi/rendah

7. TRAUMA THORAX
Klinis: nyeri dada, sesak, jejas di thorax/punggung.
Pemeriksaan penunjang: Thorax PA, cek tension pneumothorax, hematothorax,
fracture costae flail chest. Dicekkan lengkap dari awal: DL, RFT, LFT, SE, GDA, UL.
Kalau perlu DL serial.
Terapi:
• Secure airway k/p suction
• Secure breathing O2 nasal canule s/d masker reservoir
• Infus RL 20 tpm, k/p double line
• Inj antibiotik (cefotaxime 3x1 gram, atau ceftriaxone 2x1gram iv skin test dulu)
• Inj Analgetik (Antrain 3x1 gram iv atau ketorolac 3x30 mg iv)
• Inj Omeprazole 2x 40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv
• Inj Asam tranexamat 3x500 mg (bila ada hematothorax)
• Pasang DC
Bila ada tension pneumothorax segera pasang needle thoracocentesis di ICS 2 MCL.
Segera konsul Sp.B, biasanya dr. Rudi yg bisa.
Resep pasang WSD:
• Thorax drain yg ada mandrinnya
• Pehacain 5
• NGT no 20
• Spuit 10 cc
• Needle 23 G
• Inform consent
Bila ada traumatic lung:
• Inj Methylprednisolon 2x125 mg iv
• MRS ICU
• K/P intubasi ET ventilator
• O2 mask 6 lpm
• Drip AMinofilin 1 ampul dalam D5 500 ml jalan 20 tpm

8. TRAUMA ABDOMEN
Klinis: nyeri perut. Distended. Defans. Bising usus bisa menurun.
Pemeriksaan penunjang: BOF/LLD, kalau bisa USG cito, cek gambaran cairan bebas,
atau adanya rupture organ. Dicekkan lengkap dari awal: DL, RFT, LFT, SE, GDA, UL.
DL serial.
Terapi:
• Secure airway k/p suction
• Secure breathing O2 nasal canule s/d masker reservoir
• Bila hemodinamik tidak stabil, loading PZ/RL 1000 ml dulu, evaluasi
hemodinamik, maintenance Infus RL 20 tpm, k/p double line
• Inj antibiotik (cefotaxime 3x1 gram i.v Skin test)
• Inj Analgetik (Antrain 3x1 gram iv atau ketorolac 3x30 mg iv atau drip ketorolac
dlm 100cc PZ)
• Inj Omeprazole 2x 40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv

21
• Inj Asam tranexamat 3x500 mg
• Pasang DC
• Pasang lingkar perut
• k/p siapkan whole blood
• bedrest total
• observasi ketat KU/VS
• Hb serial tiap 2-4jam

9. SNAKE BITE
Klinis: bisa ngga kelihatan apa2, bisa ada eritema, bula, gejala sistemik
Pemeriksaan penunjang: dicekkan lengkap dari awal: DL, RFT, LFT, SE, GDA, EKG,
BT/CT
Terapi:
• Infus RL 20 tpm.
• Inj antibiotik (cefotaxime 3x1 gram, atau ceftriaxone 2x1gram iv skin test dulu)
• Analgetik (Inj Antrain 3x1 gram iv, atau ketorolac)
• Drip SABU 2 ampul dalam PZ 500 ml iv, 20-40 tpm (sekarang ga boleh infiltrasi
sekitar luka) untuk yg udah ada gejala sistemik dan edema yang luas. Kalo belun
ada, drip 1 ampul dalam PZ 500 ml aja.
• Inj ATS 1500 iu / 1 ampul (im)/ inj Tetagam 1 ampil iv
• Inj Omeprazole 2x 40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv
• Rawat luka, ga boleh cross incision.
• Imobilisasi dg spalk
• Observasi 1-2 x 24 jam

10. TETANUS
Klinis: kaku, sulit membuka mulut, perut/punggung kaku, post tertusuk besi/kayu/luka
kotor
Pemeriksaan penunjang: dicekkan lengkap dari awal: DL, RFT, LFT, SE, GDA, EKG
Terapi:
• Infus RL 20 tpm.
• Antibiotik (triple drugs)
Inj Penicillin procain 3x1.5juta unit (1 vial 3juta unit)
Inj Metronidazole 3x500 mg iv (semua skin test dulu)
Inj Cefotaxime 3x1 gram →dr. Iwan Sp.B biasanya ga pake cefotaxime, 2
antibiotik diatas aja. Kalo Sp.B yg lain pake)
• Analgetik (Inj Antrain 3x1 gram iv)
• Inj Tetagam 6 ampul boka, 6 ampul boki (im)
• Inj Omeprazole 2x 40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv
• S.P Diazepam murni 5 mg/jam jalan 0,5cc/jam bisa dinaikkan sampai 1cc/jam (
Pake Spuit 20cc, jadi butuh 10 ampul Diazepam)
• Rawat luka + cross incision
• MRS isolasi

22
11. COMBUSTIO
Klinis: luka bakar e.c air panas/minyak panas/mercon/listrik. Hitung persen luas luka
bakar.
Pemeriksaan penunjang: dicekkan lengkap dari awal: DL, RFT, LFT, SE, GDA, EKG
Terapi:
• Infus loading baxter
Dewasa: 4cc x %luas x BB , separuh habis dalam 8 jam, separuh habis dalam 16
jam berikutnya.
Anak: 2cc x %luas x BB (+kebutuhan harian), separuh habis dalam 8 jam,
separuh habis dalam 16 jam berikutnya.
• Inj antibiotik (cefotaxime 3x1 gram, atau ceftriaxone 2x1gram iv skin test dulu)
• Inj Analgetik (Antrain 3x1 gram iv, atau ketorolac 3x30mg, atau drip ketorolac 2
ampul dalam pz 500cc 20 tpm)
• Inj Omeprazole 2x 40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv
• Rawat luka dengan burnazine/silver sulfadiazine, sufratul + kassa
• Pasang kateter pantau produksi urine
• Konsul DPJP, kadang kalau terlalu luas dirujuk

12. HEMORROID
Bila grade I-III rawat jalan terapi:
• Anti hemorrhoid sup 0-0-I
• Analgetik Asam mefenamat 3x 500 mg
• Bila konstipasi bisa diberi Lactulosa syr 3x15ml
• Kontrol poli bedah

Bila grade IV, nyeri sekali, ada infeksi sekunder, rawat inap, lapor DPJP
• Infus RL 10 tpm
• Inj Antrain 3x 1 gram iv/ ketorolac 3x30 mg iv
• Inj Ceftriaxon 2x1gram iv/cefotaxim 3x1 gram iv (skin test)
• Lactulose syr 3x15 ml k/p

13. ABSES
Klinis: benjolan, nyeri, merah. Komorbid DM?
Pemeriksaan penunjang: dicekkan lengkap dari awal: DL, RFT, LFT, SE, GDA. Klinis
stabil MRS ruangan dulu.
Terapi:
• Infus RL 20 tpm
• Inj antibiotik (cefotaxime 3x1 gram, atau ceftriaxone 2x1gram iv skin test dulu)
• Inj Analgetik (Antrain 3x1 gram iv)
• Inj Omeprazole 2x 40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv

14. CA MAMMAE
Klinis: benjolan, nyeri, nipple discharge, peau d orange, KU lemah, nausea vomiting
(efek chemotx)
Pemeriksaan penunjang: dicekkan lengkap dari awal: DL, RFT, LFT, SE, GDA. Klinis
stabil MRS ruangan dulu.
Terapi:
• Infus RL 20 tpm

23
• Inj antibiotik (cefotaxime 3x1 gram, atau ceftriaxone 2x1gram iv skin test dulu)
bila ada infeksi sekunder pada luka di mammae
• Inj Analgetik (Antrain 3x1 gram iv)
• Inj Omeprazole 2x 40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv
• Inj Ondansentron 3x4-8mg k/p muntah
• Biasanya hanya untuk perbaikan KU, kalo perbaikan KU aja masuk interna
gapapa

24
BEDAH SARAF
1. CEDERA OTAK RINGAN
Klinis: nyeri kepala, riwayat pingsan/tidak ingat kejadian (KLL, Kecelakaan kerja,
trauma kepala yg lain), mual muntah, GCS 14-15, jejas di kepala (hematom, laserasi,
abrasi), pupil isokor,
Pemeriksaan penunjang: bila hematom >5cm indikasi CT scan kepala. Kalau pasien
mampu, biaya mandiri, tawarkan saja CT scan (banyak COR yg ternyata setelah di CT
scan ketahuan ada SDH, ptechie hemorrhagic, ICH tapi minimal dll). Kalau BPJS,
observasi dulu , misal ada penurunan GCS atau ada tanda-tanda peningkatan TIK, segera
CT Scan. Lab lengkap.
Terapi:
KIE untuk MRS, dg tujuan supaya bila ada penurunan kondisi, segera bisa ditangani.
Kalau menolak rawat inap, TTD surat penolakan MRS.
Terapi:
• O2 nasal canule 2-4lpm
• Pasang cervical colar bila dicurigai ada trauma cervical
• Infus RL 20 tpm
• Inj analgetic (inj Antrain 3x 1 gram atau Inj Ketorolac 3x 30 mg iv)
• Inj antibiotic (cefotaxime 3x1 gram, atau ceftriaxone 2x1gram iv skin test dulu)
bila ada vulnus yg luas.
• Inj Dexametason 3x 1 ampul iv (khusus dr. Iwan Sp.B)
• Konsul DPJP. Kalau dr.Rudi Sp.B misal COR dg perdarahan intracranial yg
sedikit masih berani merawat di RSUD Pare, MRS ICU. Kalau dr Iwan Sp.B
biasanya langsung suruh rujuk (Gambiran/Jombang/Iskak Tulung Agung/
RSSA/RSDS)
• Dr Rudi: bila COR dg hematom >=5cm, pro ct scan kepala. Klo COR dg ICH
minimal: Manitol 4x100ml dan piracetam 3x3gram iv

2. CEDERA OTAK SEDANG


Klinis: riwayat KLL, Kecelakaan kerja, trauma kepala yg lain. Mual muntah, GCS 9-13,
jejas di kepala (hematom, laserasi, abrasi), pupil bisa isokor atau anisokor,
Pemeriksaan penunjang: CT Scan Kepala tanpa kontras. Lab lengkap.
Terapi:
• O2 nasal canule 2-4lpm, s/d O2 masker 6-10 lpm
• Pasang cervical colar bila dicurigai ada trauma cervical
• Infus RL 20 tpm
• Inj analgetic (inj Antrain 3x 1 gram atau Inj Ketorolac 3x 30 mg iv)
• Inj antibiotic (cefotaxime 3x1 gram, atau ceftriaxone 2x1gram iv skin test dulu)
bila ada vulnus yg luas.
• Infus Manitol loading 200ml. lanjut 4x100cc iv
• Inj Dexametason 3x 2 ampul iv (khusus dr. Iwan Sp.B)
• Inj piracetam 3x3gram iv
• Inj ondansentron 3x4-8 mg iv k/p
• Inj PPI atau H2 blocker iv
• Konsul DPJP. Biasanya rujuk. Kalau keluarga menolak, KIE RSUD Pare tidak
punya SpBS, bila terpaksa dirawat di ICU.

25
3. CEDERA OTAK BERAT
Klinis: riwayat KLL, Kecelakaan kerja, trauma kepala yg lain. Mual muntah, GCS 3-8,
jejas di kepala (hematom, laserasi, abrasi), pupil bisa isokor atau anisokor,
Pemeriksaan penunjang: CT Scan Kepala tanpa kontras. Lab lengkap. Cek jejas di
tempat lain.
Terapi:
• Secure airway, k/p pasang Mayo s/d ETT (biasanya setelah konsul DPJP, ada
advis pasang ETT, suruh konsul anestesi, trs SpAN nyuruh asisten anestesi buat
masang ETT di IGD)
• Secure breathing O2 nasal canule 2-4lpm, s/d O2 masker 6-10 lpm. Kalau napas
spontan tapi pake ETT, biasanya disambung Jackson Rees. Anestesi biasanya ga
ACC masuk ICU untuk pro ventilator
• Pasang cervical colar bila dicurigai ada trauma cervical
• Infus RL 20 tpm
• Inj analgetic (inj Antrain 3x 1 gram atau Inj Ketorolac 3x 30 mg iv)
• Inj antibiotic (cefotaxime 3x1 gram, atau ceftriaxone 2x1gram iv skin test dulu)
bila ada vulnus yg luas.
• Infus Manitol loading 200cc habis dalam 30 menit, maintenance 4x100cc iv
• Konsul DPJP. Biasanya rujuk. Kalau keluarga menolak, KIE RSUD Pare tidak
punya SpBS, bila terpaksa dirawat di ICU.
Tapi kalau GCS sudah 1-1-1 biasanya SpBS tidak ada tindakan, cuman ya coba
telpon RS Rujukan dulu.

26
BEDAH MULUT
1. ABSES SUBMANDIBULA, PHLEGMON
Klinis: Nyeri pipi, gusi bengkak, leher nyeri bengka kemerahan. Sulit membuka mulut,
sulit menelan
Pemeriksaan penunjang: DL, LFT, RFT, SE, GDA,
Terapi:
• Infus RL 20 tpm
• Inj antibiotik
cefotaxime 3x1 gram, atau ceftriaxone 2x1gram iv (skin test)
plus inf metronidazole 3x500mg iv
• Inj Analgetik (Antrain 3x1 gram iv)
• Inj Omeprazole 2x 40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv
• Lapor dan sertakan foto klinis pasien ke dr. widi Sp.BM per WA. Ngga usah
nunggu lab. Langsung MRS kan saja

2. FRAKTUR MAKSILOFACIAL
Klinis: nyeri, krepitasi, post trauma daerah kepala
Pemeriksaan penunjang: DL, RFT, LFT, SE, GDA, rontgen k/p ct scan kepala. , Jika
curiga fr Mandibula bisa meminta foto Panoramik( lebih kelihatan)
• Infus RL 20 tpm
• Inj antibiotik
cefotaxime 3x1 gram, atau ceftriaxone 2x1gram iv (skin test)
plus Infus Metronidazole 3x500mg iv (skin test)(K/P) jika memang leukosit
sangat tinggi
• Inj Analgetik (Antrain 3x1 gram iv atau inj ketorolac 3x1 ampul)
• Inj Omeprazole 2x 40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv
• Jika ada Luka Terbuka bisa diberi : Inj ATS 1500 IU IM / Tetagam 250 IU (
Isi HTIG) IM
(inj ATS 1500 IU setara dengan inj Tetagam 250 IU, Tetagam lebih jarang
membuat alergi)

27
THT KL
1. DIFTERI
Klinis: demam, nyeri telan, selaput di tenggorokan, ngrok, bull neck, sesak, suara sengau
Pemeriksaan penunjang: DL, Swab tenggorok dan hidung ( biasanya dikerjakan oleh
petugas dari dinas kesehatan kabupaten Kediri)
Terapi:
• Stabilisasi ABC
• Inj penicillin procain 50.000-100.000 IU /kgBB/hari
• Lapor dinkes untuk dapat ADS
• Inj analgetik atau antipiretik
• Jika Pasien anak Lapor ke Sp.A

2. EPISTAKSIS
Klinis: mimisan. Riwayat trauma/hipertensi
Pemeriksaan penunjang: -
Terapi:
• Tampon epinefrin + salep antibiotic
• Asam tranexamat 3x 500 mg tab
• Antihipertensi bila TD tinggi

3. SINUSITIS
Klinis: nyeri kepala, nyeri pada proyeksi sinus. MRS bila nyeri menetap setelah injeksi
analgetik. Kalo mau MRS kan sebainya konsul dr lidwina dulu, beliau lebih prefer rawat
jalan
Pemeriksaan penunjang: DL
Terapi:
• Infus RL 16 tpm
• Inj antibiotic (cefotaxime 3x1 gram, atau ceftriaxone 2x1gram iv skin test dulu)
• Inj Antrain 3x 1 gram iv
• Inj dexametason 3x5mg iv
• Iliadin spray 0.05% 3x2spray NDS
• PO
Cetirizine 5mg + theophylin ½ tab + n acetylcystein 1 tab = pulv X daincaps
3dd1

28
ILMU PENYAKIT MATA
Konsul dr. Kristin Sp.M harus lewat telpon. Kalau ditelpon ngga diangkat, whatsapp dulu,
“dokter, mohon ijin konsul lewat telepon”

1. TRAUMA KIMIA MATA


Klinis:nyeri mata, silau, mata kabur, mata merah, habis kena cairan bahan kimia/
smeburan bisa ular
Pemeriksaan penunjang: kertas lakmus(di igd tidak ada)
Terapi:
• Konsul dr. Kristin Sp.M
• Langsung Irigasi dengan PZ 500-1000 ml pada mata yg sakit
• Infus PZ 20 tpm
• Inj antibiotic (cefotaxime 3x1 gram, atau ceftriaxone 2x1gram iv skin test dulu)
• Inj santagesik 3x1 gram iv
• Inj metylprednisolon 3x125 mg iv atau dexametason 3x5 mg iv
• Inj ATS 1500 unit im (Jika ada Luka Terbuka)
• Baquinor eye drop 6x2tts

2. CORPAL OCULI
Klinis: mata nyeri, pandangan kabur, riwayat kena gram, ranting, dll
Pemeriksaan penunjang: -
Terapi:
• Lebih baik Konsul dr. Kristin Sp.M terlebih dahulu
• Tetes pantokain→ ekstraksi corpal dg cotton bud atau needle paling kecil dari
arah medial kea rah luar, lalu beri salep mata gentamisin/kloramphenicol atau
baquinor ed 6x2tts
• Kontrol poli mata

3. GLAUKOMA AKUT
Klinis: mata nyeri, pandangan kabur, edema cornea, TIO meningkat.
Pemeriksaan penunjang: DL, GDA
Terapi:
• Konsul dr, Kristin Sp.M
• Infus RL 20 tpm
• Glauceta 1x1
• Mefenamic acid 3x1
• Baquinor 6x2 tts

4. ENDOFTALMITIS
Klinis: mata keluar nanah, visus menurun, hipopion, nyeri.
Pemeriksaan penunjang: DL, GDA, ECG
Terapi:
• Konsul dr. Kristin Sp.M
• Infus RL 20 tpm
• Inj cefotaxime 2x1gram iv skin test
• Inj Santagesik 3x1 gram iv
• Baquinor 6x2 tts

29
5. RUPTUR OCULI
Klinis: mata keluar darah. Robekan dinding bulbus oculi
Pemeriksaan penunjang: DL, GDA, RFT, LFT, SE, ECG, Thorax
Terapi:
• Konsul dr. Kristin Sp.M
• KIE pro op
• Infus RL 20 tpm
• Inj cefotaxime 2x1gram iv skin test
• Inj Santagesik 3x1 gram iv
• Baquinor eye drop 6x2 tts

6. HYPHEMA
Klinis: pandangan kabur/ ada darah di bilik mata depan
Pemeriksaan penunjang: DL, GDA
Terapi:
• Konsul dr. Kristin Sp.M
• Infus RL 20 tpm
• Inj cefotaxime 2x1gram iv skin test
• Inj Santagesik 3x1 gram iv
• Inj Asam tranexamat 3x500 mg iv
• Baquinor eye drop 6x2tts

7. SUBCONJUNGTIVAL HEMMORHAGE
Klinis: ada darah di daerah putih mata
Pemeriksaan penunjang: DL,
Terapi:
• Kalo ga ada pandangan kabur, VODS normal → rawat jalan saja, kontrol poli
mata. Atau kalo mau aman konsulin ke dr Kristin
• Asam tranexamat tablet 3x500 mg
• Methylprednisolone 3x8 mg
• Analgetik (analsik 3x1 /asam mefenamat 3x500 mg)

Ada yg disuruh rawat inap, terapi:


• Inj Asam tranexamat 3x500 mg iv
• Inj Methylprednisolone 3x125 mg iv
• Inj santagesik 3x1gram iv

30
THT KL
Dr Tjoky SpKJ

1. GADUH GELISAH SCHIZOFRENIA


Klinis: ngamuk2. Bicara melantur. Gangguan waham
Pemeriksaan penunjang: -
Terapi:
• Injeksi CPZ 50mg IM/ bisa langsung 100mg IM ( Hati-hati efek samping dari
CPZ yaitu hipotensi orthostatic, jadi kasih 50mg aja dulu, jika belum tenang
pasiennya bisa di tambah 50mg lagi)
• KIE rujuk ke rsj lawang. Dibuatkan surat pengantar. Pasien berangkat naik
kendaraan sendiri

2. REAKSI KONVERSI
Klinis: pura-pura pingsan. Pas dicek buka mata, ada tahanan. Ada masalah yg mendasari
Pemeriksaan penunjang: -
Terapi:
• Simptomatis. Kasi nasal atau injeksi analgetik/H2 bloker

3. TENTAMENT SUICIDE
Klinis: luka. Ada motif ingin melukai diri sendiri
Pemeriksaan penunjang: -
Terapi:
• Rawat luka
• Dirujuk

4. DEPRESI BERAT
Klinis: ANERGIA, ANHEDONIA, AFEK DEPRESIF
Pemeriksaan penunjang: -
Terapi:
• Dirawat inap apa rujuk( tergantung gejala) kalau binggung konsul ke dr Tjoky
SpKJ

NB: RSUD kabupaten Kediri tidak ada rawat inap untuk pasien Jiwa, jika pasien gaduh
gelisah segera dirujuk ke rumah sakit yang punya rawat inap jiwa)

31
INTERNA
DPJP:

Senin-rabu dr. Luluk Sp.PD

Kamis-Minggu dr. Dodi Sp.PD

Bila kasus CKD pro HD sebaiknya langsung konsul dr. Luluk meskipun bukan jadwalnya.

Dr. Dodi Sp.PD bisa telepon bisa WA, dr. Luluk Sp.PD telpon sering tidak diangkat (tapi tetap
dicoba aja), lebih sering WA (juga jarang dibalas). Bila perlu HD CITO minta tolong bu Farida
(karu HD untuk nembusi ke dr. Luluk

Dr. Dodi prefer tidak pakai inj ranitidin karena ada pemberitahuan BPOM, ada bahan
karsinogeniknya meskipun sedikit.

1. DM HIPERGLIKEMIA
Klinis: lemas, luka tidak sembuh-sembuh, polidipsi, poliuri, polifagi
Pemeriksaan penunjang: Lab DL, UL, RFT, LFT, GDA, SE
Terapi:
• Infus PZ loading 500ml sampai 2000ml (bila tidak decomp cordis) maintenance
20 tpm
• Regulasi Cepat Insulin (RCI): …. (pilih salah satu)
 Regulasi cepat intravena
(N-1) x 4 unit. Misal GDA 560→ RCI (5-1) x 4 unit i.v. →
RCI 4 x 4 unit i.v. (4 unit/jam sebanyak 4x). cek GDA ulang 1 jam post
koreksi yang terakhir.
 Regulasi cepat intravena dengan syringe pump
Nx12. Misal GDA 750 → S.P Insulin 84 unit (7x12) habis dalam 24 jam.
Pakai PZ Cek GDA ulang tiap 3 jam.
(ini yang pakai biasanya dr dodi Sp.PD)
• Maintencan insulin (SC):
➢ Jika GDA >250 mg/dL, ulangi RCI dg rumus n-1,
Jika GDA <250 mg/dL, lanjutkan dengan insulin post prandial
maintenance (Novorapid atau apidra)= N(angka awal GDA)x2 →Misal
GDA awal 440, Setelah DI RCI turun ke 220, Maka maintenance insulin
Post Prandial 5x2 = 10 unit sub cutan 10-10-10(SC)( AC) sebelum
makan. Bila pasien tidak makan, jangan injeksi insulin maintenance.
➢ Boleh kombinasi dengan Insulin Basal dosis kecil 0-0-8/10 IU ( Lantus)
(Ga usah terlalu dipikir karena ini tanggung jawab dokter spesialis, byasa
mereka pakai feeling untuk menentukan dosis insulinya)
• Indikasi Regulasi Cepat insulin:
➢ KAD/K-HONK/KAAL
➢ Pre op
➢ IMA
➢ STROKE
➢ Sepsis

32
2. KAD
Klinis: penurunan kesadaran, sesak kusmaul, lemas, polidipsi, poliuri, polifagi
Pemeriksaan penunjang: Lab DL, UL, keton urin, RFT, LFT, GDA, SE
Terapi:
• Rehidrasi :
RL 2 L dalam 2 jam, dilanjutkan
RL 80tts/menit dalam 4 jam, dilanjutkan
RL 30 tts/menit dalam 18 jam, dilanjutkan
RL 20 tts/menit dalam 24 jam
• Inj Insulin 10 unit iv atau 0,1iu/kgBB( Bolus di awal)
• S.p insulin 50 unit dalam 50 cc PZ jalan 5cc/jam jika GDA diatas 350 atau
dengan dosis 0,1iu/KgBB sampai dengan METABOLIK TERKOREKSI (nafas
kusmaul mulai hilang atau kesadaran mulai membaik) targetnya per jam
penurunan GDA adalah 50-75 ( Ini cara Sliding Scale dr Harnowo Sp.PD)
JIKA GDA 300-349 : SP insulin 4cc/jam
JIKA GDA 250-299 : SP insulin 3cc/jam
JIKA GDA 200-249 : SP insulin 2c/jam
JIKA GDA 150-199 : SP insulin 1cc/jam
JIKA GDA 80-150: SP insulin 0,5cc/jam
Stop jika GDA< 80

NB: Jangan lupa cek gda PER JAM jika pakai SYRINGE PUMP INSULIN

Biasanya jika gda dibawah 250 di switch ke insulin maintenance

• Pertahankan kalium diatas 3,5 mEq/L, Jika kalium di bawah 3, Stop insulin
dan koreksi Kalium
• Infus meylon 50 meq dalam pz 500 cc 7 tpm (ini diberikan jika PH < 6,9, karena
jarang BGA byasanya berpatokan pada klinis, ph 7,1-7,3 klinisnya adalah nafas
kusmaul, kalau ph <7 klinisnya byasa penurunan kesadaran) masukan meylon
daripada bingung KONSUL DULU AJA
• Inj Antibiotika k/p
• Inj Antiemetik k/p
• Inj H2 blocker/PPI k/p
• Pasang DC, monitor produksi urine
• MRS ICU

3. DM HIPOGLIKEMIA
Klinis: lemas, keringat dingin, penurunan kesadaran, akral dingin, takikardia.
Hipoglikemia sering terjadi pada pasien DM dengan low intake/DM post injeksi insulin
atau minum obat golongan insulin secretagogue (glibenclamide, glimepiride dll) tapi
tidak dibarengi makan, atau pasien CKD juga sering hipoglikemia karena ekskresi
insulin lewat ginjal berkurang.
Pemeriksaan penunjang: Lab GDA, DL
Terapi:
• O2 Nasal canule 2-4 lpm
• GDA < 30 mg/dL → Bolus D40% 3 flakon
GDA 30-50 mg/dL → Bolus D40% 2 flakon
GDA 50-70 mg/dL → Bolus D40% 1 flakon
GDA 70-90 mg/dL → Bolus D40% 1 flakon

33
Cek GDA ulang 30 menit post bolus
• Infus D10% bila cenderung hipoglikemi lagi.
• Bila GDA tidak naik2, setelah dicoba koreksi D40% dan maintenance D10%,
injeksi Dexametason 2 ampul extra lanjut 3x1ampul
• Cek GDA tiap 1 jam terelebih dahulu, kalaiu sudah stabil maka tip 6 jam atau 24
jam

4. HIPOKALEMIA
Klinis: lemas extremitas simetris (bukan 1 sisi kayak stroke), riwayat vomiting/diare,
low intake
Pemeriksaan penunjang: Lab GDA, DL, SE
Terapi:
• Infus PZ 20 tpm
• Kalau Kalium 3-3.5 →KSR 3x1 tab
Kalau Kalium 2,5-3 →inf KCl 25 meq dalam PZ 500 cc jalan 20 tpm, cek SE
ulang 6 jam post koreksi
Kalau Kalium 2-2,5 →inf KCl 25 meq dalam PZ 500 cc jalan 20 tpm, cek SE
ulang 6 jam + KSR 3X1 tab
Kalau Kalium <2 →inf KCl 75 meq dalam PZ 1500 cc jalan 20 tpm habis dalam
24 jam, cek SE ulang 6 jam post koreksi (severe hypokalemia konsul DPJP)
KCl tidak boleh diberikan secara bolus.
Rumus Prof Askandar:
i. K = 3-3,5 meq/L → 1 vial KCl/500ml NaCl/24 jam
ii. K = 2,5-3 meq/L → 2 vial KCl/500ml NaCl/24 jam
iii. K = 2-2,5 meq/L → 3 vial KCl/500ml NaCl/24 jam
iv. K = <2 meq/L → 1 vial KCl/100ml NaCl/5 jam
I vial KCl 25 ml = 25 meq Kalium

5. HIPONATREMIA
Klinis: ileus, kejang, brain edema, kadang taunya ga sengaja dari kita cek SE
Pemeriksaan penunjang: Lab GDA, DL, SE
Terapi:
• Koreksi: infus NaCl 3% jalan 20 tpm → sek SE ulang 6 jam

6. HIPOALBUMIN
Klinis: edema extremitas/ edema anasarca/long edema/ efusi pleura/ascites
Pemeriksaan penunjang: Albumin serum
Terapi:
• Infus Albumin (plasbumin) 25% 1 flash per hari, cek Albumin besok paginya

7. SEPSIS
Klinis: demam, menggigil, malaise. Pemfis: febris/hipotermi, takikardia, takipnea,
leukositosis. Sepsis berat: disfungsi organ, kelainan hipoperfusi, hipotensi (asidosis
laktat, oliguria, altered mental state)
Pemeriksaan penunjang: Lab DL, LFT, RFT, GDA, SE, ECG, cari sumber infeksi
(UL, Thorax Xray)
Terapi:
• ABC

34
• Bila hipotensi Loading cairan 30ml/kgBB, maintenance Infus PZ/RL 20 tpm.
Target MAP > 65 mmHg, Urine output >0.5 ml/kgBB/jam
• Vasopressor NE max 1-2 (byasa spesialis maks 1) mcg/kgbb. Bisa ditambah
Dopamin/Dobutamin mulai 5-20 mcg/kgBB/hari (byasa spesialis sampai 10 aja)
(dr. Luluk)
• Antibiotic broad spectrum: inj Ceftriaxone2x1gr /inj Cefotaxim 3x1gr , INF
Metronidazole 3x1(situasional, konsul aja) (dr. luluk).
• Inj Omeprazole 2x40 mg iv atau Ranitidin 2x 50 mg iv atau Prosogan 1x1 iv
(cegah stress ulcer)
• Inj Antrain 3x 1 gram iv atau paracetamol infus 3x1 flash iv
• Pasang DC + NGT(jika penurunan kesadaran)
• k/p pro ICU

➢ Skor qSOFA:

➢ Manajemen Sepsis:

8. HEMATEMESIS MELENA ec Sirosis Hepatis


Klinis: muntah hitam/ BAB hitam seperti petis, pucat, RPD Sirosis hepatis. RT melena.
Pemeriksaan penunjang: Lab DL, LFT, Albumin, RFT
Terapi(dr Dodi Sp.PD):
• Bila hipovolemik bisa diloading 20ml/kgBB (1-2 flash), maintenance Infus PZ 20
tpm
• Bolus IV Sandostatin 1 ampul, lanjut Drip sandostatin 1 ampul dalam PZ
500cc 20tpm 1x1 hr

35
• Inj Asam tranexamat 3x 500 mg iv
• Inj Vit K 3x1 ampul iv
• Inj Proton Pump inhibitor : Inj Omeprazole 2x40 mg iv atau Inj prosogan 1x1
ampul iv (lebih disukai karena golongan LANSOPRAZOLE)
• Pasang NGT terbuka, Kumbah lambung di igd, lanjut kumbah lambung 3x1
( jika masih Hematemesis)
• Jika Melena: Lavement 2x1 sehari
• Transfusi PRC bila HB < 8 jika akut, kalau kronis HB <7 pro transfuse tarhet
hb 10
• PO :sucralfat syr 3x15 ml (AC)

9. HEMATEMESIS MELENA ec Non Sirosis Hepatis


Klinis: muntah hitam/ BAB hitam seperti petis, pucat, RPD: Konsumsi obat NSAID
dalam jangka waktu yang lama. RT: melena.
Pemeriksaan penunjang: Lab DL, LFT, Albumin, RFT
Terapi(dr Dodi Sp.PD):
• Bila hipovolemik bisa diloading 20ml/kgBB (1-2 flash), maintenance Infus PZ 20
tpm
• Inj Asam tranexamat 3x 500 mg iv
• Inj Vit K 3x1 ampul iv
• Inj Proton Pump inhibitor : Inj Omeprazole 2x40 mg iv atau Inj prosogan 1x1
ampul iv (lebih disukai karena golongan LANSOPRAZOLE)
• Pasang NGT terbuka, Kumbah lambung di igd, lanjut kumbah lambung 3x1(
jika masih Hematemesis)
• Jika Melena: Lavement 2x1 sehari
• Transfusi PRC bila HB < 8 jika akut, kalau kronis HB <7 pro transfuse target
hb 10
• PO :Sucralfat syr 3x15 ml (AC)

10. SIROSIS HEPATIS DEGENERASI MALIGNA


Klinis: muntah hitam/ BAB hitam seperti petis, pucat, RPD Sirosis hepatis. RT melena.
Pemeriksaan penunjang: Lab DL, LFT, HBsAg
Terapi: (ADVIS DR. LULUK)
• Infus PZ + Kalnex 16 tpm
• Inj Vit K 3x1 ampul iv
• PO sucralfat syr 3x15 ml
• Kanamycin 4x1 tab
• MST 2x10mg (opsional)
• Ukur produksi urine

11. ASITES
Klinis: perut membesar, cari kausa dulu (sirosis hepatis/ hipoalbumin/ decomp
cordis/etc)
Pemeriksaan penunjang: Lab DL, LFT, HBsAg, albumin
Terapi:
• Infus PZ 10 tpm
• Inj Furosemide 3x1 amp
• PO Spironolacton 25 mg 0-l-0

36
• Pasang DC

12. CKD
Klinis: sesak, anemia, hipertensi, oligouri/anuria, uremic frost kulit, bau uremic,
penurunan kesadaran. Rhonki, edema extremitas/anasarca
JIKA pasien belum pernah HD dan MAU HD CITO, HARAP DI CEK 3 ANTI(
HBSaq, Antihiv, Anti HCV)
Pemeriksaan penunjang: Lab DL, GDA, RFT, LFT, SE
Terapi:
• Infus PZ 7 tpm, lifeline, k/p pakai bloodset
• Jika ada tanda-tanda infeksi : Inj Ceftriaxon 2x1gr (IV)
• Bila ada tanda overload cairan, Inj Furosemide 2 ampul extra bila TDS >90
mmHg, maintenance 3x1 ampul. Atau bisa pakai syringe pump furosemide 10
ampul, pakai spuit 20 cc, jalan 5mg/jam → 0.5cc/jam
• Kalau ada hipotensi, pakai s.p Norepinephrine 0,05 sampai 1 mcg/kgbb/menit
• Koreksi hyperkalemia (lihat GDA dulu) (cara : dr luluk Sp.PD)
❖ Inj Ca Gluconas 1 ampul dalam PZ 100 cc jalan 10 tpm
❖ Inf D40% 2 flakon + insulin 10 unit →
Bila Kalium 5.5-6 D40% + insulin diberikan 1x → cek SE ulang 1 jam post
koreksi
Bila Kalium 6-6.5 D40% + insulin diberikan 2x (jeda 1 jam)→ cek SE ulang 1
jam post koreksi
Bila Kalium 6.5-7 D40% + insulin diberikan 3x (jeda 1 jam)→ cek SE ulang 1
jam post koreksi
Bila Kalium >7 D40% + insulin diberikan 4x (jeda 1 jam)→ cek SE ulang 1 jam
post koreksi
Biasanya dr. Luluk Sp.PD minta koreksi kalium tiap jam s/d HD di mulai
• Indikasi HD Cito:
❖ hyperkalemia refrakter,
❖ penurunan kesadaran (ensefalopati uremikum),
❖ ALO (sesak banget),
❖ Anuria
❖ HB yang rendah banget
• Antihipertensi : Irbesartan 150mg1x1 atau Irbesartan 300 mg 1x1, amlodipine
10 mg 1x1,
• Pasang DC: Jika pasien mau
• Koreksi Kalium (Cara dr Dody Sp.PD):
a) Inj Ca Glukonas 1 ampul Bolus Pelan IV
b) Inj D40 1 flakon + actrapid 4 IU

30 menit
Inj D40 1 flakon + Actrapid 4 IU

30 menit

Inj D40 1 flakon + Actrapid 4 IU

1 jam
Cek SE 1 jam post koreksi

37
c) Po: kalitake 3x5gram (dilarutkan dalam 30 cc air, diminum 30 menit
sebelum makan)

13. ANEMIA
Klinis: Pucat, leamas, letih, lesu, ada organomegali?. Cari sumber anemianya, apakah
gangguan produksi/infeksi kronis/perdarahan/dll
Pemeriksaan penunjang: Lab DL, GDA, RFT, LFT, HDT
Terapi:
Opsional saja ga usah terlalu agresif, Indikasi Transfusi prc HB < 7, atau 7-9
dengan keluhan
• Infus PZ 20 tpm, blood set
• Bila Hb<7/8 transfusi PRC 2kolf perhari (bila tidk CKD/Decomp cordis). Target
transfuse, Hb >9 atau >10 (biasanya DPJP sudah menulis di asesmen awal pasien
rawat inap, target hb > berapa)

14. PANSITOPENIA
Klinis: Pucat, leamas, letih, lesu, ada organomegali?. Cari sumber anemianya, apakah
gangguan produksi/infeksi kronis/perdarahan/dll
Pemeriksaan penunjang: Lab DL, GDA, RFT, LFT, HDT
Terapi:
• Infus PZ 20 tpm, blood set
• Bila Hb<7 transfusi PRC 2kolf perhari (bila tidk CKD/Decomp cordis)? Target
transfuse Hb>10 (opsional)
• Bila trombosit <10.000 atau <20.000 dengan tanda perdarahan, siapkan transfuse
TC 4 kolf/ hari

15. VOMITING PROFUSE + DEHIDRASI


Klinis: muntah >7x/ hari. Makan/minum berkurang. Haus terus. BAK berkurang. Bisa
sampai hipotensi
Pemeriksaan penunjang: Lab DL, SE, GDA, RFT (kadang muntah2nya karena
peningkatan Ureum), LFT
Terapi:
• Infus PZ/RL loading 10-20 ml/Kg BB (1-2 flash) maintenance 20 tpm
• Inj Ondansentron 3x8 mg iv bila muntah hebat, bila tidak, bisa pakai
ondansentron 4 mg. kalau ga mempan 3 ampul ondan 8 mg dalam pz 50 cc s.p
jalan 2cc/jam
• Atau drip metoclopramide 2 ampul dalam 500 cc pz / 24 jam
• Inj Omeprazole 2x 40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv
• PO sucralfat syr 3x15ml

16. GEA
Klinis: BAB Cair > 3x/hari, ampas?, lendir?, darah?, haus terus, BAK berkurang. Bisa
sampai hipotensi
Pemeriksaan penunjang: Lab DL, SE, GDA
Terapi:
• Infus PZ/RL loading 10-20 ml/Kg BB (1-2 flash) maintenance 20 tpm
• Inj Omeprazole 2x40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv k/p
• PO Attapulgit 2 tab perdiare max 12 tab perhari bila BAB sering banget. Kalo
ngga, bisa 3x2 tab

38
17. ABDOMINAL PAIN ATAU KOLIK ABDOMEN EC SUSP KOLIK BILIER DD
KOLIK INSTETINAL

Klinis: Nyeri perut,


Pemeriksaan penunjang: Lab DL, UL, GDA, RFT, LFT, SE. k/p BOF atau USG
Terapi:
Biasanya kita evaluasi dulu karena medik/bedah.
• Kalau kolik bilier, tanpa ada icterus obstruktif/demam curiga cholangitis, coba
injeksi analgetik, misal membaik motivasi rawat jalan, kontrol poli. Kadang ada
yg ga membaik, yasudah rawat inapkan saja.
• kalau dyspepsia atau gastritis kita coba injeksi dulu H2blocker, k/p analgetik,
misal membaik, motivasi rawat jalan. Kadang ada yg ga membaik, yasudah rawat
inapkan saja.
• kalau kolik intestinal, kita coba injeksi dulu H2blocker, k/p analgetik, misal
membaik, motivasi rawat jalan. Kadang ada yg ga membaik, yasudah rawat
inapkan saja.
• kalau nyerinya akut abdomen, misal susp appendicitis/peritonitis/ileus KIE rawat
inap, workup sesuai bedah

Terapi bila MRS:


• Infus RL 20 tpm
• Inj Omeprazole 2x40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv k/p
• Inj Antrain 3x 1gram iv k/p
• PO sucralfat syr 3x15ml

18. DHF
Klinis: Demam saddle back, nyeri retro orbita, nyeri abdomen, tanda perdarahan (bintik
merah kulit, mimisan, gusi berdarah, hematemesis, melena), hepatomegaly, tanda shock
akral dingin, CRT <2 detik, tidak sadar
Pemeriksaan penunjang: Lab DL (trombosit<150.000, HCT normal/meningkat, hb
normal/meningkat) serial, OT/PT,
Terapi:
• Infus RL/Asering 20 tpm
• Inj Omeprazole 2x40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv k/p
• Inj Antrain 3x 1gram iv k/p
• PO sucralfat syr 3x15ml k/p

39
40
19. TIFOID FEVER
Klinis: Demam step ladder, gangguan GI tract (nyeri perut, nausea, vomiting, konstipasi,
atau diare), nyeri kepala.
Pemeriksaan penunjang: Lab DL, Widal, SE,
41
Terapi:
• Infus RL 20 tpm
• Inj Antibiotik (Inj Ceftriaxon 2x 1 gram iv atau Cefotaxim 3x1 gram iv skin test)
• Inj Omeprazole 2x40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv k/p
• Inj Antrain 3x 1gram iv k/p
• PO sucralfat syr 3x15ml

20. ISK
Klinis: nyeri perut suprapubic, anyang2en, BAK perih panas, nausea vomiting, NK CVA
Pemeriksaan penunjang: Lab DL, UL,
Terapi:
• Infus RL 20 tpm
• Inj Antibiotik (Inj Ceftriaxon 2x 1 gram iv atau Cefotaxim 3x1 gram iv skin test)
• Inj Omeprazole 2x40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv k/p
• Inj Antrain 3x 1gram iv k/p

21. SELULITIS
Klinis: nyeri daerah tertentu, eritema batas tidak tegas, tanda radang (calor, rubor, dolor),
RPD DM?
Pemeriksaan penunjang: Lab DL, GDA
Terapi:
• Infus RL 20 tpm
• Inj Antibiotik (Inj Ceftriaxon 2x 1 gram iv atau Cefotaxim 3x1 gram iv skin test)
• Inj Omeprazole 2x40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv k/p
• Inj Antrain 3x 1gram iv k/p

22. ULKUS DIABETIKUM


Klinis: luka tidak sembuh2, GDA tinggi tidak terkontrol
Pemeriksaan penunjang: Lab DL, GDA, RFT, LFT
Terapi:
• Infus RL 20 tpm
• Inj Antibiotik (Inj Ceftriaxon 2x 1 gram iv atau Cefotaxim 3x1 gram iv skin test)
• Inj Antrain 3x 1gram iv k/p
• Rawat luka
• Insulin k/p RCI

23. INTOKSIKASI ALKOHOL


Klinis: sesak, mual, muntah, diare, lemas, penurunan kesadaran, post minum
alkohol/oplosan, pupil midriasis
Pemeriksaan penunjang: Lab DL, UL, Alkohol urine, RFT, LFT, GDA
Terapi: (simtomatis)
• Infus PZ 20 tpm, k/p loading di awal bila TDS <90 mmHG
• Inj Omeprazole 2x40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv k/p
• Inj Antrain 3x 1gram iv k/p

24. INTOKSIKASI METANOL


Klinis: sesak, mual, muntah, diare, lemas, penurunan kesadaran, post minum
alkohol/oplosan, pupil midriasis

42
Pemeriksaan penunjang: Lab DL, UL, Alkohol urine, RFT, LFT, GDA
Terapi:
• CEK ABCD
• O2 nasal canule 2-4 lpm k/p O2 masker
• Etanol 20% (PZ 500cc + Alkohol 70% 140 cc) per NGT
Loading dose 4ml/kgBB
Maintenance 1ml/kgBB/jam → sampai asidosis teratasi
• Inf Meylon 1 flakon dalam PZ 100 cc habis dalam 8 jam. Atau PO Nabic 500mg
6-10 tablet tiap jam sampai asidosis teratasi
• Inj Omeprazole 2x40 mg iv atau Ranitidin 2x50 mg iv k/p
• Inj Antrain 3x 1gram iv k/p
• PO Asam folat 4x50mg (asam folat 1 tablet = 5mg) selama 24-48 jam
• Observasi sampai hiperventilasi teratasi (RR<20x/menit)
• MRS ICU

25. INTOKSIKASI ORGANOFOSFAT


Klinis: heteroanamnesa bila pasien tidak sadar, riwayat terpapar insektisida bau
khas(baygon, diazinom, diklorfos, malation dll) pastikan terminum/tersiram.
Hipersalivasi, hiperhidrosis, pasien tidak sadar, sesak, muntah, diare, kejang, bradicardia,
fasikulasi otot, pupil pin point, reflex cahaya negatif

Pemeriksaan penunjang: Lab DL, GDA, RFT, LFT, SE


Terapi:
• Infus RL 20 tpm
• O2, k/p suction
• NGT, kumbah lambung
• Inj Sulfas atropine (0.25 mg/ampul) 8 ampul → 2 ampul/5menit→observasi
atau
Inj SA 1 mg → 5 menit → inj SA 0.5mg → 10 menit → inj SA 0.5 mg → 15
menit → inj SA 0.5 mg → diulang setiap 15 menit sampai atropinisasi (muka
merah, mulut kering, tachycardia, midriasis, febris, psikosis)
Bila tropinisasi tercapai, SA tidak boleh dihentikan mendadak bisa rebound effect
(edema paru). Dari jeda 15 menit→30 menit→60menit→2-4-6-12 jam. Stop
2x24 jam
• Inj Antibiotik
• Pasien lepas baju semua, mandikan seluruh tubuh dg sabun, keramas

26. B20
Klinis: diare >1bulan, demam>1 bulan sariawan lama, badan kurus, anoreksia, kulit
gatal2, riwayat kontak seks/needle, infeksi oportunistik (TB). Kadang datang dg keluhan
sesak. Bisa masuk karena B20 + dyspnea ec TB/GEA dehidrasi/Low intake/hipotensi
Pemeriksaan penunjang: Lab DL, GDA,
Terapi:
• Infus RL 20 tpm
• Inj Antrain 3x1gram k/p
• PO Nystatin drop 3-4x 1cc bila candidiasis
• Tx sesuai keluhan/diagnose masuk

43
• Bila ada infeksi oportunistik, MRS di isolasi (melati), bila tidak ada TB/infeksi
oportunistik, MRS di ruangan biasa boleh

27. SYOK ANAFILAKTIK


Klinis: mendadak tidak sadar setelah masuk obat (injeksi/sup)
Pemeriksaan penunjang: -
Terapi:
• Posisi tredelenberg
• Inj Epinefrin/adrenalin 0.3-0.5 ml/x sc/im. Dosis anak: 0.01 ml/kgBB/x (1:1000)
Diulang 5-10 menit max 2x
• Iv line k/p double. Infus loading RL 1-2 flash→ 20 tpm
• Inj methylprednisolone 125 mg-250 mg iv atau inj dexametason 5-10 mg iv
• Inj diphenhidramin 5-20 mg iv

28. DRUG ERUPTION


Klinis: Kulit gatal, merah, lesi luas. Atau curiga SJS, sebenernya masuk kulit, tapi kulit
ga mau jadi DPJP, jadi masuk ke interna nanti di ruangan dikonsulkan ke kulit.
Pemeriksaan penunjang: Lab lengkap
Terapi:
• Infus RL 10 tpm
• Inj Diphenhidramin 3x1 amp iv
• Inj Dexametasone 3x1 amp iv
• k/p topical bedak salisilat 2% + mentol ½-1 % atau kompres salisilat 1% basah

29. KRISIS TIROID


Klinis: berdebar, kurus, hypermetabolism, diare, mual muntah
Pemeriksaan penunjang: TSH, fT4, lab lengkap
Terapi:
• Konsul SpPD

Dr Dodi pernah advis


• PTU 3x100mg
• Propranolol 2x10 mg
• Digoxin 1x1
• Terapi simptomatis lain

30. HICCUPS
Klinis: CEGUKAN.
Pemeriksaan penunjang:
Terapi:
• Vit B1 1x1 tab
• Chlorpromazine 25mg 3x1 k/p

44
PEDIATRI
1. BRONKOPNEUMONIA
Klinis: sesak, batuk, demam. Pernapasan cuping hidung, retraksi, wheezing, rhonki.
Pemeriksaan penunjang: XRay Thorax, DL
Terapi:
• O2 nasal canule 1-2 lpm
• Infus D5 ¼ NS (usia 3bulan-3 tahun) atau D5 ½ NS (usia >3tahun) jumlah:
sesuai holiday segar
• Antibiotik
Inj Ampicillin 50-100 mg/kgBB/hari dibagi 3 dosis atau
Inj ceftriaxone 50-80 mg/kgBB/hari dibagi 2 dosis iv atau
Inj cefotaxime 50-100 mg/kgBb/hari dibagi 2-4x/hari
• Antipiretik
Inj paracetamol atau antrain 10mg/kgBB/kali
• Nebule combivent ½ respule + PZ 2 cc s.d 1 respule (tergantung usia) 3x/hari

2. VOMITING PROFUSE + DEHIDRASI


Klinis: vomit (frekuensi, volume, isi yg keluar), lemes, mata cowong, turgor menurun,
crt memanjang, urine berkurang, penurunan kesadaran.
Pemeriksaan penunjang: DL SE
Terapi:
• DEHIDRASI RINGAN : loading Kaen 3B 50 ml/kgBB/3jam → maintenance
Kaen 3B ~ Holiday Segar
DEHIDRASI SEDANG : loading Kaen 3B 70 ml/kgBB/3jam → maintenance
Kaen 3B ~ Holiday Segar
DEHIDRASI BERAT : loading RL 30 ml/kgBB/30menit (1-5tahun) atau dalam 1
jam (<1th)→ RL 70ml/kgBB/2½ jam (1-5tahun) atau dalam 5 jam (<1tahun)
→maintenance Kaen3B ~ Holiday Segar
• Antibiotik (bila leukositosis)
Inj Ampicillin 50-100 mg/kgBB/hari dibagi 3 dosis iv atau
Inj ceftriaxone 50-80 mg/kgBB/hari dibagi 2 dosis iv atau
Inj cefotaxime 50-100 mg/kgBb/hari dibagi 2-4x/hari iv
• Antipiretik
Inj paracetamol atau antrain 10mg/kgBB/kali iv
• Antiemetic
Inj Ondansentron 3 x 0.1 mg/kgBB/kali iv
• PPI atau H2 blocker
Inj Omeprazole 1-2 x 0,4-0,8 mg/kgBB iv
Inj ranitidine 2 x 1mg/kgBB/kali iv

3. DIARE AKUT + DEHIDRASI


Klinis: mencret>3x/hari, ampas, lendir, darah? lemes, mata cowong, turgor menurun, crt
memanjang, urine berkurang, penurunan kesadaran.
Pemeriksaan penunjang: DL SE
Terapi:
• DEHIDRASI RINGAN : loading Kaen 3B 50 ml/kgBB/3jam → maintenance
Kaen 3B ~ Holiday Segar

45
DEHIDRASI SEDANG : loading Kaen 3B 70 ml/kgBB/3jam → maintenance
Kaen 3B ~ Holiday Segar
DEHIDRASI BERAT : loading RL 30 ml/kgBB/30menit (1-5tahun) atau dalam 1
jam (<1th)→ RL 70ml/kgBB/2½ jam (1-5tahun) atau dalam 5 jam (<1tahun)
→maintenance Kaen3B ~ Holiday Segar
• Antibiotik
Inj Ampicillin 50-100 mg/kgBB/hari dibagi 3 dosis iv atau
Inj ceftriaxone 50-80 mg/kgBB/hari dibagi 2 dosis iv atau
Inj cefotaxime 50-100 mg/kgBb/hari dibagi 2-4x/hari iv
• Antipiretik
Inj paracetamol atau antrain 10mg/kgBB/kali iv
• PPI atau H2 blocker
Inj Omeprazole 1-2 x 0,4-0,8 mg/kgBB iv
Inj ranitidine 2 x 1mg/kgBB/kali iv
• PO: zinc 1x10 mg (<6bulan), 1x20 mg (>6 bulan)

4. ASMA BRONKIALE DD BRONKIOLITIS (usia<2th)


Klinis: sesak. Pch. Retraksi. Wheezing.
Pemeriksaan penunjang: -
Terapi:

Biasanya coba terapi di igd dulu:


• Nebule combivent ½-1 respule ke I → evaluasi 30 menit post nebule. Kalau
tidak membaik →nebule combivent ½-1 respule ke 2 →evaluasi 30 menit post
nebule kalau tidak membaik nebule (pulmicort ½-1 respule) pro MRS
Bila tidak membaik, MRS. Terapi:
• Infus D5 ¼ NS (usia 3bulan-3 tahun) atau D5 ½ NS (usia >3tahun) jumlah:
sesuai holiday segar
• Inj dexametason LOADING 0.3mg/kgBB iv. maintenance 3 x 0.08-0.1
mg/kgBB/kali atau inj Methylprednisolon 3 x 0.5 mg/kgBB iv (bila sesak hebat)
• Inj aminophilin loading 4-6 mg/kg IV pelan dalam 20 menit, lanjut maintenance
0,5mg-1mg/kg/jam (IV) ( Jika Masih sesak)
• Nebule combivent ½-1 respule 3x/hari
• O2 nasal canule 2-4 lpm

46
5. KONVULSI
Klinis: kejang (jumlah, tipe, durasi, sadar/tidak, setelah berhenti kejang sadar/tidak) cari
penyebab (trauma/muntah/mencret/panas), rpd kejang (kejang demam/epilepsy), RPO
(asam valproate).
Pemeriksaan penunjang: DL, GDA, SE
Terapi:
• O2 nasal canule 1-2 lpm
• Infus D10 0.18 NS (3minggu-3bulan), D5 ¼ NS (usia 3bulan-3 tahun) atau D5 ½
NS (usia >3tahun) jumlah: sesuai holiday segar
• Inj Diazepam 0.3-0.5mg/kgBB/kali bolus pelan (kec 1-2mg/menit) bila kejang.
Bisa diulang selang 5 menit bila kejang tidak berhenti. (dosis max 20mg)

47
Dosis diazepam rektal 0.5-0.75 mg/kgBB atau diazepam sup 5mg untuk <10kg,
dan diazepam sup 10 mg untuk >10kg.
• Bila kejang dengan diazepam 2x tidak berhenti, Loading fenitoin 10-
20mg/kgBB dalam PZ 100 ml dalam 120 menit. Maintenance fenitoin 4-8
mg/kgBB/hari dilarutkan dalam PZ 100 habis dalam 30 menit, dimuali 12 jam
setelah loading
• Kalo phenytoin tetap kejang→ phenobarbital 5-15mg/kgBB bolus iv → drip 1-
6mg/kgBB/menit
• Neonatus: phenobarbital 20mg/kgbb/kali (IM)
• Antibiotik (bila leukositosis)
Inj Ampicillin 50-100 mg/kgBB/hari dibagi 3 dosis iv atau
Inj ceftriaxone 50-80 mg/kgBB/hari dibagi 2 dosis iv atau
Inj cefotaxime 50-100 mg/kgBb/hari dibagi 2-4x/hari iv
• Antipiretik
Inj paracetamol 10-15 mg/kgBB/kali 4x/hari atau
Ibuprofen 5-10mg/kg/kali 3-4x/hari
atau antrain 10mg/kgBB/kali iv

Bagan Kejang
:

6. DIFTERI
Klinis: nyeri telan, tidak mau makan,
Pemeriksaan penunjang: DL
Terapi:
• Infus D5 ¼ NS (usia 3bulan-3 tahun) atau D5 ½ NS (usia >3tahun) jumlah:
sesuai holiday segar
• Antipiretik
Inj paracetamol atau antrain 10mg/kgBB/kali
• PPI atau H2 blocker

48
Inj Omeprazole 1-2 x 0,4-0,8 mg/kgBB iv
Inj ranitidine 2 x 1mg/kgBB/kali iv
• PO Erythromycin 30-50mg/kgBB/hari (3-4x/hari)
• Lapor dinas kesehatan
• MRS Isolasi
• Swab tenggorok
• Pro ADS

7. TONSILOFARINGITIS + LOW INTAKE


Klinis: nyeri telan, tidak mau makan,
Pemeriksaan penunjang: DL
Terapi:
• Infus D5 ¼ NS (usia 3bulan-3 tahun) atau D5 ½ NS (usia >3tahun) jumlah:
sesuai holiday segar
• Antibiotik
Inj Ampicillin 50-100 mg/kgBB/hari dibagi 3 dosis atau
Inj ceftriaxone 50-80 mg/kgBB/hari dibagi 2 dosis iv atau
Inj cefotaxime 50-100 mg/kgBb/hari dibagi 2-4x/hari
• Antipiretik
Inj paracetamol atau antrain 10mg/kgBB/kali
• PPI atau H2 blocker
Inj Omeprazole 1-2 x 0,4-0,8 mg/kgBB iv
Inj ranitidine 2 x 1mg/kgBB/kali iv

8. INFEKSI VIRUS DENGUE

Klinis:

49
50
Pemeriksaan penunjang: DL, GDA

Terapi:

51
52
53
54
9. NEONATUS ASFIKSIA
Klinis: sesak, lahir AS rendah, ketuban mekoneal? pch, retraksi, ronki.
Pemeriksaan penunjang: babygram
Terapi:
• Infus D10 0.18 NS 100ml/kgBB/24 jam
• Inj Aminophylin 3x2mg/kgBB/kali iv
• Inj Ampicillin 50-100 mg/kgBB/hari dibagi 2 dosis iv
• Pasang OGT

10. NEONATUS HIPOGLIKEMIA


Klinis: penurunan kesadaran, kejang,
Pemeriksaan penunjang: GDA
Terapi:
• Bolus D10% 2cc/kgBB iv

11. NEONATUS INTRACRANIAL BLEEDING EC SUSP VKDB


Klinis: kejang, tidak mau menyusu, penurunan kesadaran, muntah, laeralisasi, pupil
anisokor, ptosis unilateral, periodic apnea, anemia.
Pemeriksaan penunjang: CT scan kepala tanpa kontras, DL, BT CT/FH
Terapi:
• O2 masker 4-6 lpm
• Infus D10 0.18 NS 100ml/kgBB/24 jam
• Antipiretik
Inj paracetamol atau antrain 10mg/kgBB/kali iv
• PPI atau H2 blocker
Inj Omeprazole 1-2 x 0,4-0,8 mg/kgBB iv
Inj ranitidine 2 x 1mg/kgBB/kali iv
• Inj Ampicillin 50-100 mg/kgBB/hari dibagi 2 dosis iv
• Inj vit K 1 mg im
• Inj asam tranexamat 3 x 25mg/kgBB/hr
• Bila anemia transfuse prc 10cc/kg dalam 4 jam syr pump

12. NEONATUS/BAYI SUSP HIPOVOLEMIA


Klinis: Letargis, darah sulit diambil, apnea
Pemeriksaan penunjang: -
Terapi:
• Bolus NS 10ml/kgBB dalam 1 jam

13. NEONATUS KONVULSI


Klinis: Kejang fokal/general
Pemeriksaan penunjang: GDA, elektrolit, DL bilirubin bila icterus
Terapi:
• O2 nasal
• Inj fenobarbital loading 20mg/kgBB i.v 5-10 menit pantau depresi napas
Maintenance 3-5mg/kgBB/hari (dibagi 2 dosis)
• Konsul sp.A
• Bila masih kejang, Sp.A belum nyambung, tidak respon dengan fenobarbital:
loading Fenitoin 15-20 mg/kgBB iv dilarutkan PZ drip/s.p. habis 30 menit.
Maintenance fenitoin 5-8mg/kgBB/hari (dibagi 2-3dosis)
55
DOSIS PEDIATRI

56
57
58
59
60

You might also like