Dobór próby do badań

(badania ilościowe)
Przygotowała:
Dr n. med. Marianna Charzyńska-Gula
DOBÓR PRÓBY - jest częścią
badania statystycznego

Polega na wybraniu pewnych indywidualnych

obserwacji, które tworząc tzw. próbę
statystyczną pozwolą uzyskać pewną wiedzę o
całej populacji.
Zwykle metody statystyczne służą zdobyciu
danych o dużej populacji przez badanie
jedynie jej wycinka.
 Dobór próby do badań – zasady
• Każda obserwacja może
obejmować jedną lub
większą liczbę konkretnych
wartości tzw. cech
statystycznych dotyczących
jednego konkretnego
obiektu badań, lub (w
przypadku analiz zmian
jakiegoś zjawiska w czasie)
jednej chwili czasowej.
• Błędy doboru próby
powodują brak
odzwierciedlenia rozkładu
cech populacji w próbie.
Rzutują na całe badanie:
błędnie dobrana próba
skutkuje nieprzydatnością
badania do opisu zjawisk i
prawidłowości w populacji.
• Hipotezy sformułowane
wstępnie pozostają
nierozstrzygnięte. Skutki są
podobne do przekłamań w
zebranych danych
 Dobór próby do badań
• Wykrycie błędu doboru próby jest trudne i
wymaga prześledzenia metodologii badań
oraz znajomości realiów tematu badania.

• Błąd w doborze próby do badań jest podstawą

poważenia całych badań – często
kosztownych, długotrwałych i angażujących
duże zespoły badaczy.
 Dobór próby do badań
• Definiowanie szerokiej
populacji
• Wybór operatu losowania
Dobór próby można • Określenie metody
podzielić na siedem doboru
etapów: • Określenie wielkości
próby
• Implementacja założeń
• Zbieranie danych
• Sprawdzenie poprawności
doboru
 1.Definiowanie szerokiej populacji

• Właściwa praktyka
statystyczna opiera się na
poprawnym • Dzieci w wieku 11-15 lat
zdefiniowaniu problemu. mieszkające w Lublinie
• Przede wszystkim musimy • Wszystkie pielęgniarki
wiedzieć, jakie obiekty (pediatryczne, rodzinne,
badamy. ratunkowe…) pracujące w
• Populacja statystyczna to trakcie trwania badań w
hipotetyczny zbiór woj. lubelskim
wszelkich możliwych
obiektów, o których
chcemy uzyskać
informacje, np.:
 2. Operat losowania
• Kiedy nie ma możliwości zbadania
całej populacji statystycznej,
ograniczamy wstępnie populację do
obiektów które jesteśmy w stanie
zidentyfikować i włączyć dowolny z
nich do próby.
• Zbiór ten zwany jest operatem
losowania.
• Aby wyłoniona próba była
reprezentatywna , operat musi być
aktualny i kompletny.
W przedwyborczym sondażu opinii
możliwe zawężenia populacji
obejmują np.:
• rejestr wyborców
• Książkę telefoniczną
• odwiedzających centra handlowe
wieczorem w ostatni poniedziałek
przed wyborami.
Wszystkie powyższe zakresy obejmują
pewnych ludzi, którzy nie wezmą
udziału w wyborach i nie obejmują
części ludzi, którzy udział wezmą.
Ważne jest, aby takie zawężenie było
reprezentatywne. Na przykład
wybierając ludzi wyłącznie z książki
telefonicznej ograniczamy się do
posiadaczy telefonu, którzy mogą się
różnić od ogółu wyborców (np.
częściej mieszkają w mieście).
 2. Operat losowania

Badanie postaw • Listy uczniów z

nastolatków wobec poszczególnych szkół
osób lubelskich
niepełnosprawnych • Wykaz uczniów z
intelektualnie kuratorium
• Wykaz dzieci
urodzonych w
poszczególnych
rocznikach z USC.
 Metody doboru próby do badań

• W prostej próbie losowej

o pewnej liczności, każdy
element z operatu ma
jednakową szansę
znalezienia się w próbie.
Prosta próba losowa • Przy właściwym doborze
operatu próba taka jest
reprezentatywna dla
populacji.
 Metody doboru próby do badań
• Próba kwotowa • Ten drugi krok sprawia, że
• W próbie kwotowej próby uzyskane tą
operat jest najpierw techniką mogą być
dzielony na rozłączne niereprezentatywne.
podgrupy. • Na przykład jest
• Następnie ankieter prawdopodobne, że
wybiera z każdej ankieter (nawet
podgrupy przypadki w nieświadomie) będzie
odpowiedniej proporcji. wybierał osoby w dobrym
Na przykład ankieter ma humorze, gdyż z
za zadanie przepytać 200 doświadczenia wie, że
kobiet i 300 mężczyzn w chętniej odpowiadają one
wieku od 45 do 60 lat. na pytania.
 Metody doboru próby do badań
• Próba warstwowa
• Jeśli jednak interesuje nas
zjawisko rzadkie w populacji,
np. nietypowa odmiana
badanej choroby, może okazać
się, że prosta próba losowa
albo nie będzie obejmowała
wystarczającej liczby tych
nietypowych przypadków, albo
jej liczność będzie musiała być
bardzo duża i badania będą
zbyt kosztowne.
• Lepiej wówczas użyć próby
warstwowej.
• Próba warstwowa (lub: próba
warstwowana) tak jak w
przypadku kwotowej wymaga
podzielenia operatu na
podgrupy (klasy, warstwy),
jednak z każdej grupy obiekty
do próby wybierane są
losowo.
• (np. z każdej szóstej klasy
wybieramy co dziesiątego
ucznia z listy)
 Metody doboru próby do badań
Próba grupowa
Inna nazwa: próba
zespołowa.
W tej wersji operat jest
dzielony na grupy, a
następnie losowane są do
próby nie pojedyncze
jednostki, lecz całe grupy.
Takie losowanie upraszcza
badania. Istnieje jednak
zagrożenie, że niektóre z
pominiętych grup różnią
się rozkładami cech i w
ten sposób próba będzie
niereprezentatywna.
Ponadto wymaga to
wprowadzenia pewnych
korekt do testów
statystycznych.
 Metody doboru próby do badań
Losowanie dwustopniowe Próba losowo-kwotowa
• Podobnie jak w próbie • Losowanie dwustopniowe,
zespołowej losowane są w którym najpierw losuje
najpierw grupy, jednak nie się miejscowości (wiejskie i
wchodzą one w całości do miejskie), a następnie
próby, lecz przeprowadzane wykonuje próbę kwotową.
jest z nich kolejne Ma wszystkie wady próby
losowanie. zespołowej i próby
kwotowej, choć efekt jest
nieco lepszy dzięki
zapewnieniu właściwych
proporcji miast i wsi.
 Metody doboru próby do badań
Próba systematyczna
• Wybór badanych w
jakikolwiek systematyczny
sposób np. co 10 nazwiska z
książki telefonicznej.
• Jeśli zmienna według której
wybieramy (czyli tu: pozycja
w książce telefonicznej) jest
niezależna od wszystkich
zmiennych badanych, to
próba jest reprezentatywna.
• Istnieje jednak ryzyko, że
nie uwzględniamy jakiegoś
czynnika, który wpływa na
badania (np. konkurencyjna
firma badawcza nadużywała
próby systematycznej i
dokładnie ci badani, którzy
znajdują się na co 10
miejscu w książce są teraz
wrogo nastawieni do ankiet
i podają nieprawdziwe
dane).
 Metody doboru próby do badań
Próba ekspercka / dobór Dobór celowy jest tani,
celowy jednak trudno ocenić, czy
• W tym schemacie próba jest
losowania grupy reprezentatywna.
badanych są dobierani do
próby przez ekspertów,
np. aby przewidzieć wynik
wyborów, bierze się pod
uwagę miejscowości,
gdzie wyniki w
poprzednich wyborach
były najbardziej zbliżone
do wyników w skali kraju.
 Określenie wielkości próby

Rozmiar próby
• Rozmiar próby powinien
być taki, aby zapewnić • Do badania istotności
istotność statystyczną służą testy istotności
wyników. statystycznej.
• Potrzeba do tego jednak
pewnych danych o
populacji.
• Można więc w pierwszym
rzucie zdecydować się na
małą próbę, a w razie
potrzeby ją poszerzać.
 Próba reprezentatywna
– część populacji, wybrana do badania metodami
statystycznymi , w założeniu badacza, zachowująca
strukturę wyróżnionych cech populacji przy założonym
poziomie istotności.
• Reprezentatywność próby może być osiągnięta, gdy są
spełnione dwa warunki:
→ elementy populacji są dobierane do próby w sposób
losowy,
→ próba jest wystarczająco liczna (zagadnienie
minimalnej liczebności próby)
 Próba reprezentatywna
• Istnieją dwa sposoby pobierania próby: dobór celowy i
losowy.
• Dobór celowy nie zabezpiecza przed subiektywizmem w
doborze.
• Stosując metody statystyki matematycznej, należy pobrać
próbę w sposób losowy. Przez losowy dobór elementów do
próby będziemy rozumieli taki sposób postępowania, w
którym każda jednostka ma znane (różne od zera)
prawdopodobieństwo znalezienia się w próbie, a dla
każdego podzbioru jednostek populacji generalnej, można
ustalić prawdopodobieństwo dostania się do próby. Próba
tym lepiej reprezentuje populację generalną, z której
została wylosowana, im jest liczniejsza.
 Dobór nieprobabilistyczny
(ang. non-probability sampling)
• każdy dobór próby badanej, w którym nie stosuje
się żadnych technik losowania. Jednostka z
populacji trafia do próby na podstawie arbitralnej
decyzji badacza lub wg innego kryterium, ale
zawsze z pominięciem rachunku
prawdopodobieństwa.

Najbardziej znanymi przykładami doboru

nieprobabilistycznego jest dobór celowy i dobór
kwotowy.
 Dobór próby probabilistyczny
(zwany losowym)
Wyróżnia się 4
- oznacza, że każda probabilistyczne
jednostka w populacji metody doboru:
ma jednakową szansę • losowy,
(prawdopodobieństwo • warstwowy,
jest jednakowe lub z • systematyczny,
góry znane) znalezienia
się w próbie. • grupowy.