Dàn ý phân tích nhân vật Ngô Tử Văn

I. Mở bài
Nguyễn Dữ sinh thời vào khoảng thế kỉ 16, là một trong những tác giả nổi tiếng
của nền văn học trung đại Việt Nam. Tên tuổi của ông gắn liền với bộ truyện
“Truyền kì mạn lục” – một tập truyện truyền kì được đánh giá là “thiên cổ kỳ bút”
của nền văn học nước ta. Tác phẩm là nơi lưu giữ những câu chuyện kì lạ trong
dân gian. Qua ngòi bút đầy linh hoạt của Nguyễn Dữ, người đọc như lạc vào một
thế giới hư ảo, huyền bí của thần linh, ma quỷ nhưng đằng sau tấm màn kỳ ảo ấy
lại là hiện thực một xã hội nhiễu nhương, bất công với nhan nhản những kẻ cậy
quyền cậy thế. Tuy nhiên, bên cạnh cái xấu cái ác, Nguyễn Dữ vẫn nhìn thấy
những con người với phẩm chất cao đẹp, với tâm hồn và nhân cách trong sáng,
thanh cao. Trong số đó có tác phẩm “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” đã đề
cao tinh thần khảng khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác, trừ hại cho
dân của nhân vật Ngô Tử Văn.

II. Thân bài

1. Giới thiệu nhân vật Ngô Tử Văn
- Tên: Ngô Soạn.
- Quê: huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang.
- Tính cách: “Chàng vốn khảng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể
chịu được, vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực”.
 Cách giới thiệu đơn giản, trực tiếp theo công thức chung của văn học trung đại.
(Liên hệ: Trong “Chuyện người con gái Nam Xương”, Nguyễn Dữ cũng giới thiệu
Vũ Nương: “Vũ Thị Thiết, người con gái quê ở Nam Xương, tính đã thùy mị, nết
na, lại thêm tư dung tốt đẹp”).
 Cách giới thiệu ấy đã tạo cho nhân vật yếu tố chính xác, qua đó giúp người đọc
tin tưởng vào sự có thật của nhân vật này đồng thời giọng điệu khen ngợi hướng
người đọc vào những hành động chính nghĩa sắp tới của nhân vật.
2. Phẩm chất nhân vật
a) Hành động chính nghĩa với mục đích cao đẹp
* Nguyên nhân đốt đền:
- “Tức giận” vì hồn ma tướng giặc làm yêu làm quái.
 - Muốn “trừ hại” cho dân.
- Theo quan niệm truyền thống, đốt đền là hành động báng bổ thần linh cho
nên ai cũng kiêng kị không dám đụng chạm.
- Nhưng hành động của Ngô Tử Văn lại là hành động chĩnh nghĩa, không
phạm vào tín ngưỡng bởi đây là nơi trú ngụ của hồn ma tên tướng giặc họ Thôi –
kẻ thù xâm lược nước ta, ngôi đền này chẳng những không phù hộ cho dân lành
mà còn làm yêu làm quái trong dân gian.
 Ca ngợi, đồng tình với hành động chính nghĩa, mục đích cao đẹp của Ngô Tử
Văn.
b) Là người biết suy nghĩ và làm chủ hành động của mình, kính trọng thần
linh.
- Trước khi đốt đền:
 “tắm gội sạch sẽ”: tẩy trần để làm việc thiêng.
 “khấn trời”: cầu mong được ủng hộ của trời đất.
 Thái độ nghiêm túc, kính cẩn, không phải là hành động liều lĩnh, bộc phát nhất
thời mà là hành động có chủ đích, có suy nghĩ kỹ lưỡng.
c) Dũng cảm, bản lĩnh, dám làm những điều không ai dám làm
* Khi đốt đền: Châm lửa đốt đền mặc cho “Mọi người đều lắc đầu lè lưỡi, lo
sợ thay cho Tử Văn, nhưng chàng vẫn vung tay không cần gì cả”.
 Hành động cương quyết, dứt khoát cho thấy Tử Văn tin vào việc mình đang làm
là đúng đắn.
* Cuộc gặp gỡ giữa Tử Văn và hồn ma Bách hộ họ Thôi:
- Tên tướng giặc với vẻ ngoài khôi ngô, cao lớn, đầu đội mũ trụ, tự xưng là cư
sĩ, ra vẻ hiểu biết đến đe dọa, trách mắng Tử Văn, đòi dựng lại ngôi đền.
- Thái độ Tử Văn: “Tử Văn mặc kệ, vẫn cứ ngồi ngất ngưởng tự nhiên”.
 Đây không phải là hành động bất cần của kẻ liều lĩnh mà là hành động tự tin của
người nắm được chính nghĩa.
 Người can đảm, dũng mãnh, khinh thường sự đe dọa, hống hách của tướng giặc.
* Cuộc gặp gỡ giữa Tử Văn và thổ công:
 - Thổ công: ông già mặc áo vải, mũ đen, phong độ nhàn nhã, tính tình khiêm
tốn đến tỏ lời mừng, kể lại sự việc mình bị hại nhưng vẫn nhẫn nhịn cam chịu, căn
dặn Ngô Tử Văn cách đối phó với tên tướng giặc.
- Tử Văn kinh ngạc, cặn kẽ hỏi: “Hắn có thực là tay hung hãn, có thể gieo vạ
cho tôi không?”.
 Câu hỏi ấy không phải là nỗi sợ của Tử Văn mà nó thể hiện sự suy nghĩ, tính toán
vì Tử Văn biết rằng nếu mình chết mà tà gian vẫn hoành hành thì việc đốt đền kia
sẽ trở thành vô nghĩa.
 Phải chăng cũng nhờ cuộc gặp gỡ với Thổ công mà Tử Văn càng có thêm dũng
khí, quyết tâm chiến đấu với tên tướng giặc?
d) Cứng cỏi, không chịu nhún nhường, quyết tâm bảo vệ lẽ phải
* Thử thách với Ngô Tử Văn
- Tử Văn bị quỷ sứ bắt đi rất gấp, bị giải qua nhà lớn, thành sắt, bị quỷ canh
cổng truyền chỉ đe dọa, bị dẫn đến sông rộng, “gió tanh sóng xám, hơi lạnh thấu
xương”, vạn quỷ nanh ác.
- Chịu những lời vu cáo xảo quyệt của hồn ma tướng giặc.
- Thái độ quát nạt, giận dữ của Diêm Vương, chưa nghe Tử Văn tâu trình đã
nhanh chóng kết tội.
 Cái cõi âm rùng rợn, đông đảo ấy dường như đang trấn áp Tử Văn: “Tội sâu ác
nặng, không được dự vào hàng khoan giảm”.
 Tử Văn rơi vào thế bị động, đơn độc, bị uy hiếp, phải một mình đương đầu với
những thế lực mạnh. Đây cũng như là thử thách cho lòng can đảm của người anh
hùng.
* Thái độ và hành động của Ngô Tử Văn
- Bày tỏ thái độ cứng cỏi, thể hiện chí khí của mình trước uy quyền của Diêm
Vương, đòi được xét xử.
- Bình tĩnh, khảng khái, không chịu nhún nhường khi tranh đấu, đưa ra
những bằng chứng thuyết phục chứng minh mình vô tội, minh oan cho bản thân.
 Chính tính cách cứng cỏi, quyết tâm ấy đã giúp Tử Văn được trở về dương thế,
hơn nữa còn được chia một phần cúng tế của nhân dân.
* Tử Văn nhận chức phán sự đền Tản Viên
 - Là chi tiết kì ảo thể hiện niềm tin vào chân lí, khẳng định chính nghĩa luôn
chiến thắng gian tà. Sự dũng cảm, kiên cường, khảng khái diệt trừ cái ác của Tử
Văn được đền đáp xứng đáng.
3. Yếu tố hiện thực và kì ảo
a) Yếu tố kì ảo
- Sự xuất hiện của các lực lượng nhân vật thần kì như hồn ma tên tướng giặc,
quỷ Dạ Xoa, Thổ công, Diêm Vương và các phán quan.
- Tử Văn ốm rồi chết, hồn bị giải xuống âm phủ gặp Diêm Vương, cảnh thế
giới địa phủ, Diêm Vương xử án, Tử Văn sống lại sau khi đã chết được hai ngày,
sau đó lại mất, hồn nhận chức phán sự đền Tản Viên.
b) Yếu tố hiện thực
- Tàn dư chiến tranh: hồn ma tướng giặc tác oai tác oái, làm hại dân lành.
- Hiện thực chốn quan trường:
 Những người tài năng phải từ quan về ở ẩn như Thổ công.
 Kẻ có chức có quyền cấu kết với nhau làm hại dân lành.
 Hiện tượng tham nhũng, ăn của đút lót, bao cho cho kẻ làm càn của các
phán quan.
- Hiện tượng oan trái, bất công trong đời sống nhân dân.
 Yếu tố hoang đường xen lẫn kì ảo tạo cho câu chuyện màu sắc huyền hoặc, hấp
dẫn. Đây cũng là phương tiện để nhà văn thể hiện ý tưởng nghệ thuật của mình:
thế giới cõi âm là sự phản chiếu bóng dáng cuộc đời thực. Qua đó, quan điểm,
thái độ của nhà văn với những vấn đề trong cuộc sống cũng được thể hiện.
4. Bài học trong cuộc sống
- Sau mỗi hành động ta làm đều có nhiều quan điểm khác nhau, bởi vậy nếu
hành động của mình là đúng đắn thì phải tin tưởng vào chính mính.
- Anh hùng có thể là bất cứ người nào trong cuộc sống bình thường của
chúng ta, chỉ cần họ luôn đứng về chính nghĩa, bảo vệ, đấu tranh cho điều đúng.
- Cái xấu cái ác luôn tồn tại dai dẳng, biến hóa khôn lường vì vậy con người
phải có cái nhìn sáng suốt để phân biệt đúng sai.
5. Tổng kết
a) Giá trị nội dung
- Đề cao phẩm chất của kẻ sĩ, khuyên con người sống thẳng thắn, cương trực,
dũng cảm.
 - Khẳng định sự thắng thế của chính nghĩa, ước mơ về một xã hội công bằng
của nhân dân.
- Phê phán hiện thực xã hội đương thời nhiễu nhương, thật giả lẫn lộn.
 Mượn xưa nói nay, mượn kì nói thực – nỗi niềm thế sự của tác giả Nguyễn Dữ.
b) Giá trị nghệ thuật
- Kết hợp yếu tố kì ảo với hiện thực.
- Xây dựng cốt truyện hấp dẫn với những xung đột kịch tính.
- Xây dựng tính cách nhân vật thông qua hành động, lời nói.
- Các thủ pháp nghệ thuật: đối lập tương phản, liệt kê,...
 Thể hiện đầy đủ đặc điểm truyện truyền kì.

III. Kết bài

- Khái quát nhân vật Ngô Tử Văn.