Financial Statement BM

#M e ma cuDi gi tal Mal aysi a
Laporan Tahunan Bersepadu 2019

Pe n y a t a Ke w a n g a n
Keselamatan dan
Sekuriti Pintar
TM 5G
Analitik Pintar
Pesona Pelanggan
Pelancongan Pintar
Parkir PIntar
Topi Keledar Pintar
Lampu
Trafik Pintar
Pertanian Pintar
Geolokasi Keselamatan
Zul Hisham Awam
Dalam perjalanan
ke tempat kerja
Geolokasi
Sistem Pengurusan
Air Pintar
Sistem Pengurusan Kenderaan Pintar

Bilangan penumpang: 35
Destinasi: SMK TM
Waktu Ketibaan: 15 minit
Sistem Pengurusan Kenderaan Pintar
Penjejakan & Keselamatan Kenderaan - Kesalahan
Isnin Dis 092019 15:07:55
Melebihi Had Laju

# ISI KANDUNGAN KAMI CARI
TERKANDUNG DI DALAM
• Kalendar Kewangan 1 • Penyata-penyata Pendapatan Keseluruhan 24

• Prestasi Saham 2 • Penyata-penyata Kedudukan Kewangan 25
• Maklumat Penting Kewangan Kumpulan 4 • Penyata Perubahan Ekuiti yang Disatukan 26
• Ringkasan Penyata Kedudukan Kewangan & • Penyata Perubahan Ekuiti Syarikat 28
6
Analisis Segmen Kumpulan
• Penyata-penyata Aliran Tunai 30
• Prestasi Kewangan Suku Tahunan Kumpulan 9
• Nota-nota kepada Penyata Kewangan 31
• Ulasan Kewangan Kumpulan 10
• Penyata Pengarah 146
• Penyata Nilai Tambah 15
• Akuan Berkanun 146
• Pengagihan Nilai Tambah 16
• Laporan Juruaudit Bebas 147
• Penyata Tanggungjawab Para Pengarah 17
• Statistik Pegangan Saham 155
• Laporan Para Pengarah 18
• Nilai Buku Bersih Tanah & Bangunan 158
• Penyata-penyata Pendapatan 23
• Penggunaan Hartanah 159
TELEKOM MALAYSIA BERHAD
Penyata Kewangan 2019 1
# KALENDAR KEWANGAN
#2019
26 Februari 2019 18 Mac 2019
Pengumuman keputusan kewangan yang disatukan dan Tarikh kelayakan dividen setingkat interim sebanyak 2.0
diaudit serta pengisytiharan dividen setingkat interim sen sesaham bagi tahun kewangan berakhir 31 Disember
sebanyak 2.0 sen sesaham bagi tahun kewangan berakhir 2018.
31 Disember 2018.
12 April 2019 25 April 2019
Tarikh pembayaran dividen setingkat interim sebanyak 2.0 Pengeluaran Notis Mesyuarat Agung Tahunan ke-34,
sen sesaham bagi tahun kewangan berakhir 31 Disember Laporan Tahunan Bersepadu 2018 dan Pekeliling kepada
2018. Pemegang-pemegang Saham.
29 Mei 2019 30 Mei 2019
Mesyuarat Agung Tahunan ke-34 Syarikat. Pengumuman keputusan suku tahun pertama berakhir
31 Mac 2019 yang disatukan dan belum diaudit.
28 Ogos 2019 26 November 2019
Pengumuman keputusan suku tahun kedua berakhir 30 Jun Pengumuman keputusan suku tahun ketiga berakhir
2019 yang disatukan dan belum diaudit. 30 September 2019 yang disatukan dan belum diaudit.
#2020
21 Februari 2020 9 Mac 2020
Pengumuman keputusan kewangan yang disatukan dan Tarikh kelayakan dividen setingkat interim sebanyak 10.0
diaudit serta pengisytiharan dividen setingkat interim sen sesaham bagi tahun kewangan berakhir 31 Disember
sebanyak 10.0 sen sesaham bagi tahun kewangan berakhir 2019.
31 Disember 2019.
3 April 2020 30 April 2020
Tarikh pembayaran dividen akhir setingkat interim Pengeluaran Laporan Tahunan Bersepadu 2019 secara
sebanyak 10.0 sen sesaham bagi tahun kewangan berakhir digital.
31 Disember 2019.
2 Penyata Kewangan 2019
# PRESTASI SAHAM
HARGA SAHAM TM & JUMLAH DAGANGAN
Harga Saham TM (RM) Jumlah Dagangan ('000)
5.00 300,000
250,000
4.00
200,000
3.00
150,000
2.00
100,000
1.00
50,000
0 0
Jan Feb Mac Apr Mei Jun Jul Ogos Sep Okt Nov Dis
Jumlah ('000) Tertinggi (RM) Terendah (RM)
Tahun 2019
Bulan Jumlah ('000) Tertinggi (RM) Terendah (RM)
Januari 68,637 2.91 2.57

Februari 65,351 3.12 2.82
Mac 69,925 3.28 2.99
April 43,534 3.21 2.83
Mei 218,165 3.61 2.60
Jun 253,310 4.27 3.48
Julai 200,786 4.68 3.95
Ogos 132,669 4.14 3.65
September 122,784 3.76 3.37
Oktober 116,996 3.95 3.30
November 75,453 3.99 3.67
Disember 54,848 3.94 3.72
# PRESTASI SAHAM
HARGA SAHAM TM BERBANDING INDEKS FBM KLCI 2019
Harga Saham TM (RM) Indeks FBM KLCI
5.00 1,800.00
4.50
1,750.00
4.00
1,700.00
3.50
3.00
1,650.00
2.50
1,600.00
2.00
1.50 1,550.00
1.00
1,500.00
0.50
0 1,450.00
Jan Feb Mac Apr Mei Jun Jul Ogos Sep Okt Nov Dis
Harga Saham TM (RM)* Indeks FBM KLCI
PEMBAYARAN DIVIDEN: 2.0 SEN SESAHAM DIVIDEN INTERIM TK2018 TARIKH KELAYAKAN: 18 MAC 19 TARIKH PEMBAYARAN: 12 APR 19
MODAL PASARAN & HARGA SAHAM TM
Modal Pasaran (RM Bilion) Harga Saham TM (RM)
30.00 6.78 7.00

6.30
5.95
6.00
25.22
23.67
5.00
22.36
20.00
3.82 4.00
14.38
2.66 3.00
10.00
10.00
2.00
1.00
0 0
2019 2018 2017 2016 2015
Harga Saham TM (RM)* Modal Pasaran (RM Bilion)
* Harga saham TM adalah berdasarkan pada harga tutup akhir bulan

# MAKLUMAT PENTING KEWANGAN KUMPULAN
Dalam RM Juta 2019 2018 2017 2016 2015
KEPUTUSAN KENDALIAN
Hasil kendalian 11,434.2 11,819.3 12,085.1 12,060.9 11,721.6

Keuntungan sebelum cukai dan zakat 925.1 17.4 1,048.0 918.5 911.8
Keuntungan/(Kerugian) bagi tahun kewangan tersebut 557.4 (260.5) 730.5 613.4 591.8
Keuntungan milik pemegang ekuiti Syarikat 632.7 153.2 929.7 776.0 700.3
DATA UTAMA KEDUDUKAN KEWANGAN
Jumlah ekuiti pemegang saham 7,353.3 7,525.2 7,843.5 7,692.3 7,780.6

Jumlah aset 25,599.7 23,704.5 24,761.8 25,001.6 24,413.1
Jumlah peminjaman 8,733.1 8,571.3 8,150.2 8,363.3 7,583.7
Liabiliti pajakan* 1,914.1 - - - -
MAKLUMAT SAHAM
Sesaham
Perolehan (asas) 16.8 sen 4.1 sen 24.7 sen 20.6 sen 18.7 sen
Dividen kasar 10.0 sen 2.0 sen 21.5 sen 21.5 sen 21.4 sen
Aset bersih 195.3 sen 200.3 sen 208.7 sen 204.7 sen 207.0 sen
Maklumat harga saham
Tinggi RM4.68 RM6.22 RM6.69 RM6.90 RM7.79
Rendah RM2.57 RM2.11 RM5.96 RM5.81 RM6.00
NISBAH KEWANGAN
Pulangan ekuiti pemegang saham 8.5% 2.0% 12.0% 10.0% 9.1%

Pulangan jumlah aset 2.2% -1.1% 3.0% 2.5% 2.4%
Nisbah hutang-kepada-ekuiti* 1.4 1.1 1.0 1.1 1.0
Liputan dividen 1.7 2.0 1.2 1.0 0.9
* Kumpulan telah menggunakan kaedah peralihan retrospektif yang diubah suai dan dipermudah untuk penggunaan permulaan MFRS 16 pada 1 Januari 2019 dan oleh demikian
maklumat perbandingan tidak dinyatakan semula. Nisbah hutang-kepada-ekuiti dikira berdasarkan baki pada akhir tahun kewangan masing-masing.
2019 25,599.7 2019 11,434.2
(RM Juta)
(RM Juta)
2018 23,704.5 2018 11,819.3
JUMLAH ASET
2017 24,761.8 2017 12,085.1
HASIL KENDALIAN
Penyata Kewangan 2019
2016 25,001.6 2016 12,060.9
2015 24,413.1 2015 11,721.6
(%)
2019 8,733.1 2019 8.5
(RM Juta)
2018 8,571.3 2018 2.0
2017 8,150.2 2017 12.0

PULANGAN EKUITI
PEMEGANG SAHAM
2016 8,363.3 2016 10.0
JUMLAH PEMINJAMAN
2015 7,583.7 2015 9.1
(%)
2019 2.2 2019 632.7
(RM Juta)
# MAKLUMAT PENTING KEWANGAN KUMPULAN
2018 -1.1 2018 153.2
2017 3.0 2017 929.7
2016 2.5 2016 776.0

KEUNTUNGAN MILIK
2015 2.4 2015 700.3
PULANGAN JUMLAH ASET

PEMEGANG EKUITI SYARIKAT
2019 1.4 2019 7,353.3
EKUITI
(RM Juta)
SAHAM
2018 1.1 2018 7,525.2
2017 1.0 2017 7,843.5
2016 1.1 2016 7,692.3
2015 1.0 2015 7,780.6

NISBAH HUTANG-KEPADA-
JUMLAH EKUITI PEMEGANG
5
# RINGKASAN PENYATA KEDUDUKAN

KEWANGAN & ANALISIS SEGMEN KUMPULAN
JUMLAH ASET
2019 2018
RM Juta RM Juta
Aset tak ketara 493.2 490.0

Hartanah, loji dan peralatan 14,259.5 15,263.3
Aset hak penggunaan 1,115.2 -
Inventori 102.0 134.6
Belum terima perdagangan dan lain-lain 2,434.5 2,405.2
Tunai dan baki bank 4,918.4 2,826.3
Belum terima bukan semasa lain 425.0 737.7
Aset kontrak 641.6 624.5
Aset lain 1,210.3 1,222.9
Jumlah Aset 25,599.7 23,704.5
2019 2018
4.7% 5.2% 2.1%
1.9%
2.5% 55.7% 2.6% 64.4%
1.7%
3.1%
19.2% 11.9%
10.1%
9.5% 0.6%
0.4%
4.4%
Aset tak ketara Inventori Belum terima bukan semasa lain

Hartanah, loji dan peralatan Belum terima perdagangan dan lain-lain Aset kontrak
Aset hak penggunaan Tunai dan baki bank Aset lain

JUMLAH LIABILITI & EKUITI PEMEGANG SAHAM

2019 2018
RM Juta RM Juta
Modal saham 3,698.6 3,667.1

Rizab-rizab lain (79.1) (159.3)
Keuntungan tertahan 3,733.8 4,017.4
Kepentingan bukan mengawal (800.2) (509.7)
Peminjaman 8,733.1 8,571.3
Deposit pelanggan 298.0 352.8
Liabiliti cukai tertunda 1,424.1 1,661.3
Belum bayar perdagangan dan lain-lain 3,686.8 3,631.8
Cukai dan zakat 256.5 93.0
Pendapatan tertunda 1,744.1 1,470.9
Instrumen kewangan derivatif 1.7 -
Liabiliti kontrak 987.4 907.9
Liabiliti pajakan 1,914.9 -
Jumlah Liabiliti & Ekuiti Pemegang Saham 25,599.7 23,704.5
2019 2018
14.4% 15.5%
7.5%
-0.3% -0.7%
3.9%
3.8%
6.2%
# 14.6% 16.9%
6.8% 0.4%
1.0% -2.2%
-3.1%
15.3%
14.4%
34.1% 7.0% 36.2%

5.6% 1.5%
1.2%
# Kurang daripada 0.1%
Modal saham Deposit pelanggan Instrumen kewangan derivatif

Rizab-rizab lain Liabiliti cukai tertunda Liabiliti kontrak
Keuntungan tertahan Belum bayar perdagangan dan lain-lain Liabiliti pajakan
Kepentingan bukan mengawal Cukai dan zakat
Peminjaman Pendapatan tertunda

HASIL KENDALIAN SEGMEN

bagi tahun kewangan berakhir 31 Disember
Mengikut Segmen 2019 2018 Mengikut 2019 2018

Perniagaan Lokasi Geografi Mengikut Segmen Perniagaan RM Juta RM Juta
44.7%
unifi 4,713.9 5,285.9
89.9%
TM ONE 3,931.3 4,097.9
41.2 %
89.3% TM GLOBAL 2,306.3 1,945.4

34.7%
34.4%
Perkhidmatan Berkongsi/Lain-lain 482.7 490.1

Jumlah 11,434.2 11,819.3
20.2%
2019 2018
16.5%
Mengikut Lokasi Geografi RM Juta RM Juta
Malaysia 10,215.8 10,624.0

Negara-negara Lain 1,218.4 1,195.3
10.7%
10.1%
4.2%
4.1%
Jumlah 11,434.2 11,819.3
unifi TM ONE TM GLOBAL Perkhidmatan Malaysia Negara-

Berkongsi/ negara
Lain-lain Lain
EBIT SEGMEN*
bagi tahun kewangan berakhir 31 Disember
2019 2018
Mengikut Segmen Perniagaan 2019 2018
Mengikut Segmen Perniagaan RM Juta RM Juta
unifi 313.3 (686.3)

1,673.7%
TM ONE 995.1 1,081.2

TM GLOBAL 257.4 (214.6)
Perkhidmatan Berkongsi/Lain-lain (319.9) (55.5)
63.5%
Tambah/(Tolak): Penyingkiran 322.4 (60.2)

20.5%
20.0%
16.4%
Jumlah 1,568.3 64.6

(1,062.4%)
(332.2%)
(20.4%)
(85.9%)
(93.2%)
unifi TM ONE TM GLOBAL Perkhidmatan Tambah/(Tolak):

Berkongsi/ Penyingkiran
Lain-lain
* EBIT diselaraskan kepada keuntungan kendalian sebelum kos pembiayaan Kumpulan

yang di dalam nota 47 kepada penyata kewangan.
# PRESTASI KEWANGAN SUKU TAHUNAN KUMPULAN
Suku Suku Suku Suku

Tahun Tahun Tahun Tahun Tahun
2019 Pertama Kedua Ketiga Keempat 2019
Dalam RM Juta
Hasil kendalian 2,778.9 2,768.6 2,852.6 3,034.1 11,434.2

Keuntungan kendalian sebelum kos pembiayaan 505.6 265.5 417.2 111.4 1,299.7
Keuntungan sebelum cukai dan zakat 437.2 147.5 301.5 38.9 925.1
Keuntungan/(Kerugian) milik pemegang ekuiti Syarikat 308.3 114.2 261.3 (51.1) 632.7
Perolehan/(Kerugian) sesaham asas (sen) 8.2 3.0 7.0 (1.4) 16.8
Dividen sesaham (sen) - - - 10.0 10.0
Suku Suku Suku Suku

Tahun Tahun Tahun Tahun Tahun
2018 Pertama Kedua Ketiga Keempat 2018
Dalam RM Juta
Hasil kendalian 2,848.0 2,936.4 2,946.0 3,088.9 11,819.3

Keuntungan/(Kerugian) kendalian sebelum kos
pembiayaan 193.9 248.7 (319.8) 252.7 375.5
Keuntungan/(Kerugian) sebelum cukai dan zakat 194.2 108.4 (431.6) 146.4 17.4
Keuntungan/(Kerugian) milik pemegang ekuiti Syarikat 157.1 102.0 (175.6) 69.7 153.2
Perolehan/(Kerugian) sesaham asas (sen) 4.2 2.7 (4.7) 1.9 4.1
Dividen sesaham (sen) - - - 2.0 2.0
# ULASAN KEWANGAN KUMPULAN
Tahun 2019 merupakan suatu tempoh transformatif untuk TM, di mana kami terus Dalam menghadapi saingan yang semakin rancak
menyerasikan diri dengan pasaran yang semakin dinamik dan hasil dari segmen di pasaran ini, yang sekali gus memanfaatkan
tradisional yang semakin menyusut, sambil pada masa yang sama membuat pengguna, hasil dari perkhidmatan Internet dan
persiapan rapi bagi menjangkau ambang telekomunikasi yang seterusnya, iaitu 5G. multimedia Kumpulan susut kepada RM3,814.6
Di sebalik semua ini, kami terus berusaha memperkukuhkan asas kami, walaupun juta pada tahun ini, iaitu penurunan sebanyak
menghadapi pelbagai cabaran terutama sekali di dalam sektor runcit. Inisiatif 7.4% (RM305.3 juta) dari tahun yang sebelumnya.
peningkatan prestasi kami terus membuahkan hasil, terutama dari segi kos. Walau bagaimanapun asas pelanggan unifi kami
kekal kukuh pada 1.44 juta, iaitu peningkatan
11.2% dari 1.13 juta pada tahun sebelumnya,
HASIL KENDALIAN dengan asas pelanggan jalur lebar bagi tahun
kewangan berakhir berjumlah 2.18 juta.
Selaras dengan panduan kami kepada pasaran pada awal tahun kewangan, hasil Kumpulan kami telah
mengalami penurunan yang kecil iaitu sebanyak 3.3%, kepada RM11.43 bilion, dari RM11.82 bilion bagi PERKHIDMATAN DATA
tempoh yang sama tahun lepas. Tatkala penurunan hasil daripada segmen yang lebih tradisional, data
telah menjadi pemacu hasil utama, mencatatkan peningkatan 16.9% tahun ke tahun yang terhasil Peningkatan keperluan serta penggunaan
daripada dorongan permintaan dalam tempoh 12 bulan yang lepas dari RM2.44 bilion pada 2018 kepada data secara keseluruhan, baik dalam segmen
RM2.86 bilion pada 2019. pengguna mahupun perusahaan, telah
membolehkan perkhidmatan data berkembang
Hasil Kendalian (RM Juta) 2019 2018 dengan amat baik. Ini sekaligus telah juga
mengukuhkan kedudukan Kumpulan sebagai
4,119.9
pembekal Akses Jalur Lebar Berkelajuan Tinggi

3,814.6
(HSBA) serta perkhidmatan backhaul yang

dipertingkat yang penting kepada pembekal
3,012.7
telekomunikasi lain di Malaysia. Hasil dari

2,855.0
perkhidmatan data telah meningkat sebanyak

2,675.1
16.9% (RM412.5 juta) kepada RM2,855.0 juta

2,442.5
pada 2019 berbanding RM2,442.5 juta pada

1,957.8
2018. Menyumbang sebanyak 25.0% dari hasil

1,762.1
keseluruhan Kumpulan, perkhidmatan data

juga merangkumi pendapatan talian dipajak,
Ethernet serta perkhidmatan IPVPN dan IP, yang
memberikan perkhidmatan bukan sahaja kepada
pelanggan tempatan tetapi juga pelanggan
327.4
luar negara yang merupakan pemegang lesen

286.4
telekomunikasi.
PERKHIDMATAN SUARA
Perkhidmatan Perkhidmatan Perkhidmatan Perkhidmatan Perkhidmatan
Internet dan data suara berkaitan bukan berkaitan
multimedia telekomunikasi lain telekomunikasi lain Hasil perkhidmatan suara terus menurun akibat
penggunaan yang lebih rendah - baik dari
segmen pengguna perseorangan mahupun
PERKHIDMATAN INTERNET DAN MULTIMEDIA
perusahaan - dan sumbangan yang lebih
rendah dari TM WHOLESALE (yang sebelum ini
Corak perbelanjaan pengguna yang terjejas oleh keadaan ekonomi yang tidak menentu telah melahirkan
dikenali sebagai TM GLOBAL). Dengan jumlah
pasaran yang amat peka harga. Permintaan untuk perkhidmatan internet yang bermutu tinggi pada harga
hasil sebanyak RM2,675.1 juta untuk tahun ini,
yang berpatutan terus meningkat. Pada masa yang sama, perbezaan di antara talian mudah alih dan talian
penurunan tahun ke tahun sebanyak 11.2%
tetap semakin hilang di mana akses cepat dan mudah kepada internet berkelajuan tinggi menjadi lebih
(RM337.6 juta), hasil perkhidmatan suara
penting daripada pilihan teknologi. Faktor-faktor ini apabila digabungkan telah membolehkan pembekal
masih tetap merupakan salah satu sumber
talian mudah alih menceroboh ruang pasaran talian tetap, yang mana menyaksikan penyusutan hasil
pendapatan utama Kumpulan, menyumbangkan
pendapatan Internet Kumpulan, dari tahun ke tahun.
23.4% daripada hasil keseluruhan Kumpulan.
Pendapatan hasil dari perkhidmatan suara tetap
Strategi yang telah dilaksanakan untuk memastikan Kumpulan kekal berdaya saing dan dapat terus
utuh walaupun menghadapi pelbagai cabaran dari
memelihara asas pengguna jalur lebar kami telah melahirkan kempen-kempen seperti ®unifipaynothing
segi perubahan teknologi dan corak penggunaan
pada suku keempat tahun kewangan 2019, di mana pelanggan baru dan sedia ada telah menikmati
pengguna perseorangan dan perusahaan, yang
perkhidmatan unifi secara percuma sehingga tiga bulan. Ini jelas membuahkan hasil dari segi
semakin mengutamakan data berbanding suara.
pertumbuhan asas pengguna. Berikutan kejayaan meningkatkan kelajuan perkhidmatan lebih 973,000
pengguna unifi pada setengah tahun kewangan yang pertama sebagai sebahagian daripada komitmen
Kumpulan untuk memberikan perkhidmatan yang bermutu tinggi pada harga yang berpatutan,
pelanggan Streamyx kami pula diberi ganjaran atas kesetiaan mereka dengan pelarasan penurunan
harga yang kekal bermula September 2019 dan seterusnya.
PERKHIDMATAN BERKAITAN TELEKOMUNIKASI LAIN Secara keseluruhannya, jumlah susut nilai, rosot nilai dan pelunasan yang
dicatatkan pada 2019 sebanyak RM2,454.3 juta adalah 27.9% (RM950.5
Menutup tahun kewangan dengan jumlah hasil sebanyak RM1,762.1 juta, juta) lebih rendah berbanding RM3,404.8 juta yang dicatat pada 2018. Ini
hasil daripada perkhidmatan berkaitan telekomunikasi lain ini mengalami sebahagian besarnya disebabkan oleh kerugian rosot nilai aset rangkaian
penurunan sebanyak 10.0% (RM195.7 juta) tahun ke tahun. Perbelanjaan yang lebih kecil, iaitu sebanyak RM124.6 juta berbanding RM982.5 juta
yang cermat untuk ICT bagi Sektor Perusahaan dan Awam berterusan dari yang dicatat pada suku ketiga dan keempat tahun kewangan sebelumnya.
tahun 2018 hingga 2019. Dengan keadaan ekonomi dan politik negara Tanpa mengambil kira kerugian rosot nilai ini, kos susut nilai, rosot nilai dan
yang semakin pulih selepas tahun 2018, Kumpulan terus mengekalkan pelunasan secara amnya adalah lebih rendah, hasil daripada perbelanjaan
kontrak penyelesaian ICT dan telekomunikasi penting dengan pelanggan modal (CAPEX) yang lebih rendah oleh Kumpulan pada 2019, iaitu 11.9%
sedia ada dan baru dengan memanfaatkan asas Kumpulan yang kukuh daripada hasil Kumpulan berbanding 18.1% pada 2018.
serta kebolehpercayaan Kumpulan dalam segmen perkhidmatan ini dengan
keupayaan tanpa had untuk berkhidmat dan menyediakan penyelesaian PEMBAYARAN DOMESTIK, ANTARABANGSA DAN KOMISEN
telekomunikasi yang komprehensif kepada segmen Perusahaan dan
Sektor Awam di seluruh negara. Pelaburan Kumpulan dalam infrastruktur Kategori kos kendalian ini terdiri terutamanya daripada pembayaran
telekomunikasi dan ICT yang termasuk Pusat Data kami, merupakan telekomunikasi dan kos pengendalian minit trafik yang digunakan dalam
kunci kepada aspirasi untuk membina ekonomi negara berasaskan awan, perkhidmatan kepada pasaran tempatan dan antarabangsa, komisen untuk
penyelesaian, penyimpanan data dan aktiviti pertukaran sebagai sumber ejen dan penjual semula, kos peralatan telekomunikasi dan perkhidmatan
hasil baru yang berterusan bagi Kumpulan dengan potensi masa depan yang kejuruteraan untuk memenuhi kontrak Kumpulan dengan pelanggan
tinggi. dalam segmen Perusahaan dan Sektor Awam. Selaras dengan penyusutan
hasil untuk perkhidmatan suara, Internet dan perkhidmatan lain berkaitan
PERKHIDMATAN BUKAN BERKAITAN TELEKOMUNIKASI telekomunikasi, elemen kos Kumpulan ini yang akan meningkat atau turun
dengan hasil, berkurangan sebanyak 20.3% (RM529.5 juta) bukan sahaja
Perkhidmatan bukan berkaitan telekomunikasi Kumpulan telah melalui kos dan aktiviti berkaitan jualan yang lebih rendah, tetapi juga melalui
mencatatkan pertumbuhan 14.3%, iaitu hasil sebanyak RM327.4 juta pada inisiatif pengurusan kos yang merangkumi usaha merasionalisasikan kos
2019 daripada pelbagai aktiviti perniagaan melalui anak-anak syarikat dalam keseluruhan perkhidmatan pelanggan yang meliputi kos kandungan dan
sektor pendidikan, pelancongan, pembangunan hartanah dan perdagangan. juga kos pusat panggilan pelanggan.
Perkhidmatan ini juga menyumbang 2.9% dari jumlah hasil Kumpulan pada
2019, berbanding 2.4% pada 2018. Peningkatan dalam tahun semasa adalah PENYELENGGARAAN
terutamanya dari peningkatan dalam bahagian perkongsian Kumpulan di
dalam Nilai Pembangunan Kasar (GDV) aktiviti pembangunan hartanah Sebahagian besar kos penyelenggaraan terdiri daripada kos pembaikan
bersama serta aktiviti perniagaan runcit, sementara hasil dari sektor dan penyelenggaraan rangkaian telekomunikasi, bangunan dan premis
pelancongan melalui menara telekomunikasi kami iaitu Menara Kuala serta sistem dan perisian Kumpulan. Elemen kos ini untuk Kumpulan telah
Lumpur, kekal kukuh tahun ke tahun. berkurangan buat tahun kedua berturut-turut sebanyak 11.6% (RM71.0
juta) daripada RM614.5 juta pada 2018 kepada RM543.5 juta pada 2019,
mencerminkan impak mapan daripada inisiatif pengoptimuman operasi
KOS KENDALIAN yang berterusan, dipacu oleh pasukan pembangunan rangkaian dan
kendalian hartanah Kumpulan. Walau bagaimanapun, dalam mengejar salah
Inisiatif penambahbaikan prestasi Kumpulan yang bermula pada tahun satu tonggak strategik kami iaitu membina rangkaian yang terunggul untuk
kewangan sebelumnya, terus membuahkan hasil, terutama dari segi pengalaman pelanggan kami, inisiatif pengoptimuman kos Kumpulan ini
kos. Kos kendalian sebanyak RM10,001.6 juta pada 2019 merupakan telah disusun untuk tetap memastikan mutu rangkaian tidak terjejas sama
pengurangan sebanyak 15.9% (RM1,885.0 juta) dari RM11,886.6 juta yang sekali.
dicatat pada 2018. Perbelanjaan Kumpulan yang semakin teliti dan cermat
sepanjang tahun kewangan menggambarkan komitmen berterusan kami BAHAN/PERALATAN PELANGGAN DAN PEMASANGAN
terhadap usaha pengurusan kos yang akan terus menjadi keutamaan
demi mengekalkan keuntungan Kumpulan di tengah-tengah pasaran Kumpulan menanggung kos bagi semua peralatan yang diperlukan untuk
telekomunikasi yang semakin berdaya saing yang kami hadapi hari ini. perkhidmatan pemasangan di premis pelanggan seperti router dan modem,
serta komisen berkaitan dengan setiap kontrak yang dimeterai. Di mana
Walau bagaimanapun, Kumpulan juga peka memenuhi tanggungjawab kami perlu, kos ini akan dikira sebagai modal dan dilunaskan sebagai perbelanjaan
untuk memacu pertumbuhan perniagaan dan perkhidmatan digital negara kepada penyata pendapatan sepanjang tempoh minimum kontrak
dan terus mengalirkan pelaburan ke dalam infrastruktur telekomunikasi yang ditandatangani dengan pelanggan masing-masing. Kekal sebagai
negara, sambil memantapkan keupayaan anggota kami melalui latihan sebahagian daripada perbelanjaan Kumpulan, iaitu sebanyak RM582.9
semula dalam kemahiran digital menjelang IR4.0, teguh dalam menjadi juta pada 2019, peningkatannya tahun ke tahun sebanyak 11.3% (RM59.1
pemboleh digital utama perniagaan dan organisasi awam untuk negara. juta) mencerminkan usaha dan tumpuan berterusan Kumpulan untuk
mengembangkan asas pelanggan kami, merentasi setiap saluran perniagaan
SUSUT NILAI, ROSOT NILAI DAN PELUNASAN dan produk.
Pada tahun kewangan yang baru berakhir, Kumpulan telah mengiktiraf KERUGIAN ROSOT NILAI BERSIH KE ATAS ASET KEWANGAN DAN ASET
peruntukan sebanyak RM124.6 juta untuk rosot nilai aset rangkaian tetap KONTRAK
berikutan pengumuman Kumpulan untuk pelarasan harga perkhidmatan
Streamyx pada suku ketiga tahun kewangan. Diunjurkan berdasarkan Perbelanjaan sebanyak RM37.4 juta untuk Kumpulan yang dicatat pada 2019
penilaian terhadap nilai guna boleh diperoleh semula aset rangkaian yang sebahagian besarnya merangkumi peruntukkan bagi rosot nilai baki belum
terjejas, Kumpulan akan terus meneliti dan memantau kesan ekonomi terima perdagangan Kumpulan. Pengurangan sebanyak 79.6% (RM146.2
semasa ke atas nilai aset-asetnya, termasuklah dari segi perubahan kepada juta) berbanding dengan RM183.6 juta yang dicatat pada 2018 adalah
penggunaan rangkaian dan perkembangan teknologi semasa, bagi disebabkan oleh penstabilan pemodelan kerugian kredit dijangka Kumpulan
menentukan sebarang pelarasan atau peruntukkan yang mungkin diperlukan yang digunakan pada 2019 untuk menganggarkan kerugian kredit dari baki
dalam mencerminkan realiti industri telekomunikasi yang sangat rentan belum terima berdasarkan prestasi kredit tahun-tahun sebelumnya, susulan
terhadap perubahan dalam penggunaan rangkaian dan teknologi terkini. kepada pelaksanaan tahun pertama MFRS 9 “Instrumen Kewangan” oleh
Kumpulan, pada 2018.
KOS ANGGOTA Tahun kewangan berakhir juga mencatatkan pengurangan nilai saksama
sebanyak RM35.8 juta menerusi pelaburan Kumpulan di dalam Dana
Inisiatif penambahbaikan prestasi Kumpulan mula membuahkan hasil Pelaburan Teknologi yang telah dilabur Kumpulan sejak 2015.
pada tahun 2019, apabila Kumpulan mencatatkan Pendapatan Sebelum
Faedah dan Cukai (EBIT) yang paling tinggi dalam sejarahnya, iaitu RM1.57
bilion, atau peningkatan tahun ke tahun yang melebihi 100% pada 2019. KOS PEMBIAYAAN BERSIH
Ini termasuk peningkatan tahun ke tahun bagi kos tenaga kerja Kumpulan,
yang sebahagian besarnya merupakan peruntukan yang dibuat pada akhir Kos pembiayaan bersih sejumlah RM389.6 juta pada 2019 merupakan
tahun 2019 bagi tabung ganjaran pekerja dalam mengiktiraf komitmen dan peningkatan bersih yang kecil berbanding RM379.1 juta yang dicatat pada
sumbangan daripada anggota Kumpulan yang telah memberi komitmen 2018 disebabkan oleh ketiadaan peminjaman baru atau penerbitan nota baru
padu kepada semua inisiatif Kumpulan dan mengharungi segala cabaran oleh Kumpulan sepanjang 2019, selain daripada penggunaan kemudahan
operasi yang telah dihadapi pada tahun-tahun kewangan kebelakangan ini. jangka pendek tertentu oleh anak-anak syarikat Kumpulan yang beroperasi.
Kos keseluruhan tenaga kerja sebanyak RM2,616.5 juta (setelah ditolak kos Perbelanjaan faedah yang lebih tinggi daripada peminjaman jangka pendek
anggota yang dipermodalkan) pada 2019 adalah 13.0% (RM300.7 juta) lebih telah diimbangi serba sedikit melalui peningkatan pendapatan faedah
tinggi berbanding 2018 dan merupakan 22.9% daripada hasil, berbanding daripada pelaburan Kumpulan dalam pasaran kewangan dan pendapatan
19.6% pada tahun kewangan sebelumnya. tetap portfolio sekuriti, hasil daripada baki asas tunai dan bank Kumpulan
yang lebih besar, iaitu RM4,918.4 juta pada 31 Disember 2019 berbanding
SEWA RM2,826.3 juta pada tahun sebelumnya.
Pelaksanaan MFRS 16 Pajakan (MFRS 16) oleh Kumpulan bermula 1 Januari Laba bersih pertukaran asing melalui pengiraan semula peminjaman pada
2019 menerusi penggunaan kaedah peralihan retrospektif yang diubah 2019 adalah minimal iaitu sebanyak RM1.1 juta berbanding dengan kerugian
suai dan dipermudah Kumpulan untuk tidak perlu menyatakan semula pertukaran asing sebanyak RM31.3 juta pada 2018 memandangkan hanya
jumlah bandingan bagi 2018 (iaitu tempoh sebelum penggunaan MFRS baru terdapat perubahan bersih yang kecil dalam kadar pertukaran USD/MYR
tersebut pada 1 Januari 2019). Ini bermakna pengurangan dalam kos sewa antara kedua-dua tarikh akhir tahun kewangan pelaporan.
sebanyak 91.3% (RM450.8 juta) daripada RM493.7 juta pada 2018 kepada
hanya RM42.9 juta pada 2019 sebahagian besarnya adalah disebabkan PERBELANJAAN CUKAI
oleh Kumpulan mengambil kira sewa pajakan tapak rangkaian, kapasiti
rangkaian, bangunan dan premis sebagai susut nilai aset Hak Penggunaan Caj cukai bersih sebanyak RM367.7 juta pada 2019 berbanding dengan
(ROU) dan perbelanjaan faedah, dan bukan lagi sebagai sewa seperti tahun- RM277.9 juta yang dicatatkan pada 2018 sebahagian besarnya terdiri
tahun sebelumnya. Baki kos sewa yang masih dinyatakan dalam Penyata daripada perbelanjaan cukai di peringkat Syarikat TM dan kenaikan tahun
Pendapatan Kumpulan adalah pajakan aset bernilai rendah serta pajakan ke tahun pada kuantum mutlak yang sebahagian besarnya disebabkan oleh
jangka pendek yang mana Kumpulan telah menggunakan pengecualian peningkatan prestasi kendalian pada kedua-dua tahap EBIT dan keuntungan
penggunaan sebagaimana yang dibenarkan MFRS 16. sebelum cukai di peringkat Syarikat serta Kumpulan TM.
Walaupun kadar cukai efektif Kumpulan kekal lebih tinggi daripada kadar
KERUGIAN DAN LABA LAIN (BERSIH) cukai berkanun sebanyak 24%, yang mana, seperti yang dinyatakan dalam
tahun-tahun terdahulu adalah disebabkan oleh kerugian semasa dan yang
Kerugian dan laba lain (bersih) bagi Kumpulan menggambarkan laba dan dibawa ke hadapan serta elaun cukai yang tidak digunakan oleh beberapa
kerugian nilai saksama terhadap instrumen kewangan yang dibawa Kumpulan anak syarikat, yang mana tiada aset cukai tertunda telah diiktiraf, namun
dalam Penyata Kedudukan Kewangan yang Disatukan pada nilai saksama jumlah yang dicatat pada 2019 adalah jauh lebih baik berbanding tahun
melalui keuntungan dan kerugian (FVTPL) atau pendapatan keseluruhan kewangan sebelumnya, hasil peningkatan prestasi anak-anak syarikat
lain (FVOCI), di mana laba atau kerugian mengikut FVOCI dibenarkan untuk tersebut secara keseluruhannya dari tahun ke tahun.
dikitar semula dan direalisasikan kepada Penyata Pendapatan Kumpulan
setelah pelupusan atau penyahiktirafan instrumen kewangan tersebut. Kumpulan sentiasa mencari dan meneliti setiap peluang insentif cukai khusus
yang tersedia daripada dasar-dasar fiskal sedia ada terutama sekali yang
Kerugian bersih nilai saksama RM268.6 juta yang diiktiraf di peringkat berkaitan dengan perbelanjaan modal yang besar yang dilaburkan Kumpulan
Kumpulan TM pada 2019 sebahagian besarnya merupakan kerugian nilai dan komited untuk meningkatkan peranannya dalam pembangunan
saksama yang diiktiraf Kumpulan sebanyak RM233.7 juta atas langganan negara terutamanya pelaburan dalam infrastruktur telekomunikasi dalam
Nota Jangka Sederhana Boleh Ubah Kumpulan (MTN Boleh Ubah) yang membolehkan lonjakan negara ke dalam teknologi 5G.
diterbitkan oleh kepentingan bukan mengawal salah satu anak syarikat
Kumpulan. Nilai saksama MTN Boleh Ubah adalah berdasarkan baki nilai
ekuiti entiti yang boleh ditukar ganti dengan MTN Boleh Ubah ini, yang boleh
dilaksanakan mulai 30 September 2019.
Secara perbandingannya, laba bersih lain sebanyak RM310.9 juta yang

dicatatkan pada 2018 adalah terutamanya daripada pengurangan nilai
saksama RM311.0 juta liabiliti opsyen jual yang timbul daripada kewajipan
Kumpulan untuk membeli saham yang dipegang oleh kepentingan bukan
mengawal anak syarikat yang sama. Kewajipan ini telah diiktiraf dalam
penyata kedudukan kewangan Kumpulan dari hari anak syarikat itu diperoleh
dan pengurangan dalam nilai pada 2018 telah dicetuskan oleh rosot nilai
aset-aset rangkaian yang diiktiraf dalam buku anak syarikat tersebut.
Kedua-dua instrumen kewangan ini telah dinyatakan dalam nota-nota yang

disertakan dalam nota-nota Kumpulan kepada Penyata Kewangan yang
Disatukan bagi tahun-tahun kewangan yang berkaitan dengan instrumen ini.
Kos Kendalian (RM Juta) 2019 2018

3,404.8
2,616.5
2,611.1
2,454.3
2,315.8
2,081.6
906.0
859.7
614.5
582.9
543.5
523.8
493.7
355.4
350.0
348.3
318.6
183.6
129.6
114.2
37.4
42.9
Susut nilai, Pembayaran Litar suwa Penyelenggaraan Bahan/peralatan Kerugian rosot Sewa Kos anggota Caruman Utiliti Kos
rosot nilai dan domestik dan pelanggan dan nilai bersih ke atas penyediaan kendalian
pelunasan antarabangsa pemasangan aset kewangan perkhidmatan lain
dan komisen dan aset kontrak sejagat
KEUNTUNGAN JUMLAH ASET

Persaingan yang sengit dalam pasaran telekomunikasi pada 2019 serta Kumpulan telah menutup akhir tahun kewangan dengan aset berjumlah
komitmen Kumpulan untuk menyediakan perkhidmatan jalur lebar RM25,599.7 juta berbanding dengan RM23,704.5 juta pada akhir tahun
berkelajuan tinggi kepada negara pada harga yang berpatutan telah kewangan sebelumnya yang didorong oleh kenaikan bersih dalam baki tunai
membawa kepada penurunan hasil yang telah pun dijangka kami catatkan dan bank serta pengiktirafan aset ROU hasil daripada pelaksanaan MFRS 16,
pada 2019. Walau bagaimanapun, hasil daripada pelan peningkatan prestasi berbanding pengurangan bersih hartanah, loji dan peralatan.
berterusan yang dilaksanakan daripada 2018, Kumpulan telah berjaya
memperbaiki lagi prestasi kos kendalian tahun ke tahun. HARTANAH, LOJI DAN PERALATAN
Walaupun pelarasan harga Streamyx yang dilaksanakan Kumpulan telah Kumpulan telah menutup tahun ini dengan baki hartanah, loji dan peralatan
mengakibatkan kerugian rosot nilai ke atas aset rangkaian pada tahun ini, sebanyak RM14,259.5 juta berbanding RM15,263.3 juta pada akhir tahun
Kumpulan mencatatkan EBIT yang sihat dan bertambah baik berjumlah 2018. Pengurangan ini mencerminkan corak perbelanjaan Kumpulan
RM1,568.3 juta, berbanding dengan RM64.6 juta yang dicatatkan pada 2018. yang lebih berhati-hati pada 2019 di mana hanya RM1,362.6 juta CAPEX
dibelanjakan berbanding RM2,135.7 juta pada 2018, seiring dengan
Sehubungan itu, keuntungan sebelum cukai dan zakat Kumpulan, pada penurunan hasil tahun ke tahun Kumpulan. Perbelanjaan CAPEX pada 2019
RM925.1 juta juga melonjak lebih daripada 100% lebih tinggi daripada adalah pada 11.9% daripada hasil Kumpulan berbanding dengan 18.1%
RM17.4 juta yang dicatatkan pada 2018, manakala keuntungan milik pada 2018. Perbelanjaan CAPEX yang lebih berwaspada ini harus diteliti
pemegang ekuiti syarikat (PATAMI) juga meningkat beberapa kali ganda, bersama dengan jangkaan pelaburan yang diperlukan untuk meletakkan
daripada RM153.2 juta pada 2018 kepada RM632.7 juta pada 2019. TM sebagai Penyedia Infrastruktur Telekomunikasi Nasional (NTIP) bagi 5G
dan pemangkin utama dalam Pelan Penyambungan dan Pemasangan Fiber
Nasional (NFCP) ke arah mempercepatkan lagi pelancaran 5G melalui era
baru penggunaan rangkaian 5G berkongsi.
Keuntungan Milik Pemegang Ekuiti 2019 2018
Syarikat (RM Juta) ASET ROU
Penggunaan pakai MFRS 16 oleh Kumpulan yang berkuat kuasa mulai

1 Januari 2019 telah menyaksikan pengiktirafan aset ROU bernilai RM1,609.6
632.7
644.7
juta yang terdiri daripada hak bersama Kumpulan untuk menggunakan aset
yang dipajak yang sebahagian besarnya terdiri daripada sewa beribu-ribu
tapak penyiaran telekomunikasi di seluruh negara, kapasiti yang dikenal pasti
(1,285.0)
153.2
dalam kabel dasar laut dalam dan luar negara dan pengaturan penempatan
bersama di pusat data serta semua pajakan bangunan pejabat, sepanjang
baki tempoh pajakan-pajakan tersebut. Aset-aset ini kemudiannya akan
disusut nilai sepanjang baki tempoh pajakan masing-masing dan untuk
menentukan jumlah aset yang wajar dicatat, Kumpulan telah membuat
andaian-andaian yang kritikal dalam menentukan samada tempoh-tempoh
pajakan terbabit akan dilanjutkan oleh Kumpulan atau tidak, mengikut
penelitian setiap perjanjian pajakan satu persatu. Pada tahun kewangan
berakhir, Kumpulan menutup pegangan aset ROU bernilai RM1,115.2 juta
Kumpulan Syarikat manakala perbandingan untuk 2018 tidak dinyatakan semula selaras dengan
pilihan yang diambil oleh Kumpulan pada masa permulaan pelaksanaan MFRS
16 sebagaimana yang diperuntukkan dan dibenarkan oleh piawaian tersebut.
BELUM TERIMA PERDAGANGAN DAN LAIN-LAIN EKUITI PEMEGANG SAHAM

Baki belum terima perdagangan dan lain-lain adalah sebanyak RM2,434.5 juta Kedudukan aset dan liabiliti bersih Kumpulan pada akhir tahun kewangan,
pada akhir 2019 berbanding dengan RM2,405.2 juta pada tahun sebelumnya. berkurangan sebanyak RM171.9 juta daripada RM7,525.2 juta pada
Peningkatan kecil sebanyak RM29.3 juta ini apabila dibandingkan dengan 31 Disember 2018 kepada RM7,353.3 juta pada 31 Disember 2019,
pengurangan hasil sebanyak RM385.1 juta atau 3.3% adalah sama dengan walaupun Kumpulan mencatatkan PATAMI sebanyak RM632.7 juta bagi
peningkatan sebanyak 3 hari dalam Hari Akaun Belum Terima (AR).
tahun kewangan berakhir, tolak RM75.2 juta peruntukan dividen pada tahun
Sejumlah besar dari baki belum terima ini merupakan akaun yang secara
kewangan berakhir.
individunya berjumlah besar yang berkaitan dengan bil yang dikeluarkan di
penghujung tahun kewangan untuk menuntut semula geran CAPEX yang
Pengurangan bersih ini adalah disebabkan pengurangan bersih sebanyak
berhak dituntut oleh Kumpulan ke atas perbelanjan CAPEX yang telahpun
ditanggung Kumpulan pada awal tahun tersebut. RM841.1 juta dalam keuntungan tertahan Kumpulan milik pemegang saham
hasil daripada pelaksanaan MFRS 16 pada 1 Januari 2019. Salah satu kesan
TUNAI DAN BAKI BANK yang sudah dijangka hasil pelaksanaan MFRS 16 adalah penurunan dalam
jumlah keuntungan tertahan. Dalam kes ini, ia disebabkan perbezaan antara
Tunai dan baki bank Kumpulan mengalami peningkatan yang ketara antara aset ROU yang diiktiraf (setelah ditolak susut nilai terkumpul sehingga
tahun laporan berakhir dengan sebanyak RM4,918.4 juta dicatatkan pada 1 Januari 2019) dan liabiliti pajakan berkaitan yang diiktiraf pada 1 Januari
31 Disember 2019 berbanding dengan RM2,826.3 juta pada akhir tarikh 2019, serta kerugian rosot nilai setelah aset ROU diiktiraf di salah satu
kunci kira-kira sebelumnya. Peningkatan sebanyak RM2,092.1 juta ini selari anak syarikat Kumpulan. Hasilnya, dari segi aset bersih sesaham, Kumpulan
dengan pengurangan dalam perbelanjaan modal dan perbelanjaan yang menutup lembaran tahun ini dengan aset bersih 195.3 sen sesaham
lebih berhati-hati secara keseluruhannya sepanjang tahun ini, ditambah pula berbanding 200.3 sen sesaham pada tahun sebelumnya.
dengan penerimaan yang lebih baik daripada baki belum terima perdagangan
serta kesan langsung daripada inisiatif pengoptimuman kos sepanjang tahun. PEROLEHAN SESAHAM (EPS) DAN PULANGAN KE ATAS EKUITI (ROE)
Tunai dan baki bank yang tersedia kepada Kumpulan pada 31 Disember 2019
adalah sebanyak RM4,786.1 juta (31 Disember 2018: RM2,756.5 juta). Peningkatan dalam keuntungan kendalian dan keuntungan milik pemegang
saham syarikat yang dicatat Kumpulan secara keseluruhan bagi tahun 2019
INVENTORI telah sekali gus menghasilkan peningkatan dalam perolehan sesaham tahun
ke tahun iaitu daripada 4.1 sen pada 2018 kepada 16.8 sen. Pulangan ke atas
Inventori yang berjumlah RM102.0 juta pada akhir tahun kewangan, ekuiti (dikira sebagai PATAMI dibahagi purata ekuiti pemegang saham) naik
mengalami pengurangan sedikit berjumlah RM32.6 juta daripada RM134.6 daripada 2.0% pada 2018 kepada 8.5% pada 2019.
juta pada 31 Disember 2018. Penurunan ini dapat dilihat sebahagian
besarnya daripada pengurangan pemegangan peralatan telekomunikasi DIVIDEN
Kumpulan disebabkan oleh tawaran terkini produk runcit tertentu kepada
pelanggan yang membolehkan kelonggaran pilihan ke atas langganan unifi
Kumpulan telah menyemak semula dasar dividennya selepas daripada tahun
TV. Ini diikuti dengan pengurangan pengeluaran peralatan premis pelanggan
kewangan sebelumnya, yang menyatakan bahawa Syarikat berhasrat untuk
dan pemegangan inventori tersebut selari dengan komitmen berterusan
mengagihkan dividen tahunan sebanyak di antara 40% hingga 60% daripada
kami kepada pelanggan dalam menyediakan jalur lebar berkelajuan tinggi
pada harga yang lebih berpatutan kepada negara. PATAMI yang dilaporkan. Dividen akan dibayar bergantung kepada prestasi
perniagaan dan pendapatan secara keseluruhan, komitmen modal, keadaan
kewangan, rizab yang boleh diagihkan dan lain-lain pertimbangan kewangan
JUMLAH LIABILITI yang berkaitan.
Kumpulan telah menutup tahun kewangan berakhir dengan jumlah liabiliti Selaras dengan prestasi kendalian Kumpulan yang meningkat pada 2019,
sebanyak RM19,046.6 juta berbanding dengan RM16,689.0 juta yang Lembaga Pengarah telah mengisytiharkan, pada 21 Februari 2020, dividen
dicatatkan pada akhir 2018. tunai setingkat interim terakhir sebanyak 10.0 sen sesaham bagi tahun
kewangan berakhir 31 Disember 2019 (2018: dividen tunai setingkat interim
PINJAMAN sebanyak 2.0 sen sesaham). Dividen ini akan dibayar pada 3 April 2020
Jumlah pinjaman Kumpulan adalah sebanyak RM8,733.1 juta pada kepada pemegang saham yang namanya tercatat dalam Daftar Ahli dan
31 Disember 2019 berbanding dengan RM8,571.3 juta pada penghujung Rekod Pendeposit pada 9 Mac 2020.
2018. Peningkatan sebanyak RM161.8 juta ini berpunca daripada
penggunaan kemudahan jangka pendek oleh anak-anak syarikat tanpa
sebarang penerbitan sukuk di bawah program Nota Jangka Sederhana Islam EPS dan ROE 2019 2018
(IMTN) Kumpulan.
16.8
LIABILITI PAJAKAN
Penggunaan pakai MFRS 16 Kumpulan melibatkan pengiktirafan serentak

liabiliti pajakan sebanyak RM2,020.4 juta bersama dengan aset ROU sebanyak
8.5
RM1,609.6 juta. Liabiliti pajakan mewakili nilai semasa pajakan yang perlu
dibayar oleh Kumpulan pada masa hadapan, setelah diambil kira faedah yang
dikenakan kepada setiap entiti. Sejumlah RM50.0 juta juga telah dikelaskan
semula daripada pinjaman, berkaitan pajakan kewangan yang telah pun
4.1
diiktiraf oleh Kumpulan sebelum ini pada penyata kedudukan kewangan

2.0
yang disatukan.
BELUM BAYAR PERDAGANGAN DAN LAIN-LAIN EPS (Sen) ROE (%)
Jumlah belum bayar perdagangan dan lain-lain Kumpulan meningkat sedikit

pada RM3,686.8 juta pada 31 Disember 2019 berbanding dengan RM3,631.8
juta pada penghujung 2018. Ini sebahagiannya disebabkan oleh peruntukan
yang diiktiraf dalam tahun ini berkenaan dengan penggunaan pakai MFRS 16.
# PENYATA NILAI TAMBAH
Nilai tambah ialah ukuran kekayaan yang dihasilkan. Penyata berikutnya menunjukkan nilai tambah Kumpulan untuk tahun 2019 dan 2018 dan
pengagihan melalui pembayaran kepada anggota, kerajaan/agensi-agensi yang diluluskan dan pemegang saham, dengan baki disimpan dalam
Kumpulan untuk pelaburan semula dan pertumbuhan masa hadapan.
2019 2018
Nilai Tambah RM Juta RM Juta
Hasil 11,434.2 11,819.3

Pembelian barangan dan perkhidmatan (4,835.9) (6,042.4)
Kesan yang timbul daripada penggunaan MFRS 16 (841.1) -
Kesan yang timbul daripada penggunaan MFRS 15 dan MFRS 9 - 61.0
Nilai tambah oleh Kumpulan 5,757.2 5,837.9
Pendapatan kendalian lain (bersih) 135.7 131.9
(Kerugian)/Laba lain (bersih) (268.6) 310.9
Pendapatan pembiayaan 146.1 102.3
Kos pembiayaan (536.8) (450.1)
Laba/(Kerugian) pertukaran asing atas peminjaman 1.1 (31.3)
Bahagian keputusan syarikat bersekutu 15.0 21.0
Nilai tambah tersedia untuk pengagihan 5,249.7 5,922.6
2019 2018
Pengagihan RM Juta RM Juta
Kepada Anggota
Kos penggajian 2,711.4 2,439.4
Kepada Kerajaan/Agensi-agensi yang Diluluskan
Cukai dan Zakat 367.7 277.9
Kepada Pemegang Saham
Dividen 75.2 454.7
Kepentingan bukan mengawal (75.3) (413.7)
Disimpan untuk pelaburan semula dan pertumbuhan masa hadapan
Susut nilai, rosot nilai dan pelunasan 2,454.3 3,404.8
Pengurangan bersih dalam keuntungan tertahan (283.6) (240.5)
Jumlah yang diagihkan 5,249.7 5,922.6
# PENGAGIHAN NILAI TAMBAH
2019
41.3%
Kepada Anggota - Kos penggajian
RM2,711.4 juta
51.7% Kepada Kerajaan/Agensi-agensi yang Diluluskan

- Cukai dan Zakat
RM367.7 juta
Kepada Pemegang Saham - Dividen dan

kepentingan bukan mengawal
-RM0.1 juta
Disimpan untuk pelaburan semula dan

pertumbuhan masa hadapan - Susut nilai, rosot
nilai, pelunasan dan keuntungan tertahan
#
RM2,170.7 juta
7.0%
# Kurang daripada 0.1%
2018
41.2%
Kepada Anggota - Kos penggajian
RM2,439.4 juta
53.4% Kepada Kerajaan/Agensi-agensi yang Diluluskan

- Cukai dan Zakat
RM277.9 juta
Kepada Pemegang Saham - Dividen dan

kepentingan bukan mengawal
RM41.0 juta
Disimpan untuk pelaburan semula dan

pertumbuhan masa hadapan - Susut nilai, rosot
nilai, pelunasan dan keuntungan tertahan
RM3,164.3 juta
4.7%
0.7%
PENYATA TANGGUNGJAWAB PARA PENGARAH
Berkenaan Penyata Kewangan Beraudit bagi tahun kewangan berakhir 31 Disember 2019
Menurut Akta Syarikat 2016, para Pengarah perlu memastikan penyata kewangan yang disediakan pada setiap tahun kewangan mematuhi
Piawaian Pelaporan Kewangan Malaysia (MFRS), Piawaian Pelaporan Kewangan Antarabangsa, Akta Syarikat 2016 dan Keperluan Penyenaraian
Pasaran Utama (Keperluan Penyenaraian Utama) Bursa Malaysia Securities Berhad (Bursa Securities). Para Pengarah adalah bertanggungjawab
untuk memastikan penyata kewangan tersebut memberi gambaran yang benar dan saksama mengenai kedudukan kewangan Kumpulan dan
Syarikat pada hujung tahun, serta prestasi kewangan dan aliran tunai Kumpulan dan Syarikat bagi tahun kewangan tersebut.
Dalam menyediakan penyata kewangan, para Pengarah telah:
• menerima pakai dasar-dasar perakaunan yang sewajarnya dan mengamalkannya secara berterusan;
• membuat keputusan dan anggaran yang wajar dan berhemat;
• memastikan pematuhan semua piawaian perakaunan berkaitan yang diluluskan; dan
• menyediakan penyata kewangan berdasarkan usaha perniagaan berterusan sepertimana para Pengarah menjangkakan dengan
sewajarnya, setelah semakan dijalankan, bahawa Kumpulan dan Syarikat mempunyai sumber yang mencukupi untuk meneruskan
operasi sedia ada dan akan datang.
Para Pengarah bertanggungjawab memastikan bahawa Kumpulan dan Syarikat menyimpan rekod-rekod perakaunan yang menunjukkan
kedudukan kewangan Kumpulan dan Syarikat yang tepat, serta membolehkan para Pengarah memastikan penyata kewangan tersebut mematuhi
peruntukan Akta Syarikat 2016.
Para Pengarah juga bertanggungjawab secara keseluruhan dalam mengambil langkah-langkah sewajarnya untuk melindungi aset-aset Kumpulan
dan Syarikat, serta mewujudkan, melaksana dan menyelenggara sistem perakaunan dan kawalan dalaman yang bersesuaian bagi mencegah dan
mengenal pasti sebarang pemalsuan dan ketidakpatuhan.
LAPORAN PARA PENGARAH

BAGI TAHUN KEWANGAN BERAKHIR 31 DISEMBER 2019
Para Pengarah ingin mengemukakan penyata kewangan Kumpulan dan Syarikat yang beraudit bagi tahun kewangan berakhir pada 31 Disember 2019.
AKTIVITI UTAMA
Aktiviti utama Kumpulan dan Syarikat adalah pewujudan, penyelenggaraan dan penyediaan perkhidmatan telekomunikasi dan perkhidmatan
berkaitan. Butir-butir dan aktiviti utama anak-anak syarikat adalah seperti dinyatakan dalam nota 55 kepada penyata kewangan. Tiada perubahan
penting dalam aktiviti utama Kumpulan dan Syarikat sepanjang tahun kewangan.
KEPUTUSAN
Keputusan operasi Kumpulan dan Syarikat bagi tahun kewangan tersebut adalah seperti berikut:
Kumpulan Syarikat
RM Juta RM Juta
Keuntungan bagi tahun kewangan milik:

- pemegang ekuiti Syarikat 632.7 644.7
- kepentingan bukan mengawal (75.3) -
Keuntungan bagi tahun kewangan tersebut 557.4 644.7
Pada pendapat para Pengarah, keputusan operasi Kumpulan dan Syarikat dalam tahun kewangan tidak terjejas dengan ketara oleh sebarang
perkara, urus niaga atau peristiwa penting dan berbentuk luar biasa selain daripada yang dinyatakan dalam nota 3(c), (e), (i), (j) dan nota 49(a)(i)
kepada penyata kewangan.
DIVIDEN
Sejak akhir tahun kewangan yang lepas, dividen-dividen ke atas saham-saham biasa yang telah dibayar, diisytihar atau dicadangkan oleh Syarikat
adalah seperti berikut:
Syarikat
RM Juta
(a) Bagi tahun kewangan berakhir 31 Disember 2018, dividen setingkat interim sebanyak 2.0 sen sesaham telah diisytihar
pada 26 Februari 2019 dan telah dibayar pada 12 April 2019 75.2
Pada 29 Mei 2019, para Pemegang Saham telah meluluskan pembaharuan kuasa kepada Pengarah Syarikat untuk memperuntuk dan menerbitkan
saham-saham biasa baharu dalam Syarikat (Saham-saham TM) selaras dengan Skim Pelaburan Semula Dividen (DRS) (seperti yang dinyatakan
dalam nota 13(c) kepada penyata kewangan) pada Mesyuarat Agung Tahunan ketiga puluh empat (AGM) sehingga selesai penganjuran AGM
seterusnya.
Pada 21 Februari 2020, Lembaga Pengarah telah mengisytiharkan dividen tunai setingkat interim akhir sebanyak 10.0 sen sesaham bagi tahun
kewangan berakhir 31 Disember 2019. Dividen tersebut akan dibayar pada 3 April 2020 kepada para pemegang saham yang nama mereka tercatat
dalam Buku Daftar Ahli dan Rekod Pendeposit pada 9 Mac 2020.
PELAN INSENTIF JANGKA PANJANG (PIJP)

Pada 29 September 2016, Syarikat telah melaksanakan PIJP bagi tempoh 10 tahun, setelah mendapat kelulusan para pemegang saham pada
Mesyuarat Agung Luar Biasa (EGM) pada 28 April 2016 dan semua kelulusan lain yang diperlukan. EGM juga telah meluluskan Undang-undang
Kecil yang mentadbir PIJP tersebut.

PELAN INSENTIF JANGKA PANJANG (PIJP) (SAMBUNGAN)

Sepanjang tahun kewangan sehingga kini, Syarikat memberikan saham di bawah PIJP kepada anggota Syarikat dan anak-anak syarikatnya yang
layak seperti yang terperinci di bawah:
Jumlah Harga Rujukan

saham TM seunit 1
Penerangan Tarikh Pemberian Tarikh Letak Hak yang diberikan (RM)
Saham Terhad (RS) 17 Jun 2019 1 Jun 2022 15,274,100 4.06

Saham Prestasi (PS) 17 Jun 2019 1 Jun 2022/1 Jun 2023 2
1,001,500 4.06
Saham Prestasi (PS) 20 Disember 2019 15 Disember 2022/ 1,117,800 3.86
15 Disember 2023 2
1
Merujuk kepada penutupan harga saham pada tarikh penilaian PIJP.
2
Sekiranya metrik prestasi tidak dipenuhi dalam tempoh yang ditetapkan oleh Jawatankuasa PIJP sebagaimana yang terpakai bagi Penerima PS, satu ciri penggulungan boleh
memanjangkan tempoh prestasi dan tarikh letak hak selama 1 tahun.
Penerangan bagi kedua-dua RS dan PS telah dinyatakan dalam nota 14 kepada penyata kewangan beraudit bagi tahun kewangan berakhir
31 Disember 2019.
MODAL SAHAM
Saham diterbitkan berikutan PIJP
Bilangan saham biasa Syarikat meningkat sebanyak 7,742,400 semasa tahun kewangan berakhir selaras dengan peletakan hak saham daripada
Saham Terhad (RS) Pelan Insentif Jangka Panjang (PIJP) yang diberikan kepada anggota pada 1 Disember 2016 seperti yang dinyatakan dalam nota
14 kepada penyata kewangan beraudit bagi tahun kewangan berakhir 31 Disember 2019.
Bilangan saham biasa Syarikat adalah 3,765,677,223 pada 31 Disember 2019.
Saham diterbitkan berikutan DRS
Syarikat akan mendapatkan kelulusan para pemegang saham pada Mesyuarat Agung Tahunan ketiga puluh lima (AGM ke-35) akan datang bagi
memperbaharui kuasa para Pengarah Syarikat untuk memperuntuk dan menerbitkan Saham-saham baru TM di bawah DRS serta kelulusan Bursa
Securities bagi penyenaraian dan sebut harga Saham-saham baru TM tersebut.
Tiada saham baharu diterbitkan berikutan DRS sepanjang tahun kewangan kerana DRS tersebut tidak terpakai kepada sebarang dividen yang
diperuntukkan sepanjang tahun kewangan.
PERGERAKAN RIZAB DAN PERUNTUKAN

Kesemua pindahan penting kepada atau daripada rizab atau peruntukan sepanjang tahun kewangan telah didedahkan dalam penyata kewangan.
MAKLUMAT BERKANUN LAIN

Sebelum penyata kewangan Kumpulan dan Syarikat disediakan, para Pengarah telah mengambil langkah-langkah sewajarnya untuk:
(a) menentukan bahawa tindakan yang betul telah diambil berhubung dengan penghapusan kira hutang lapuk dan peruntukan bagi hutang ragu, dan
telah berpuas hati bahawa kesemua hutang lapuk yang diketahui telah dihapus kira dan peruntukan secukupnya telah dibuat untuk hutang ragu; dan
(b) memastikan bahawa sebarang aset semasa yang mungkin tidak dapat direalisasikan secara urusan biasa perniagaan termasuk nilai aset semasa
seperti yang ditunjukkan dalam rekod perakaunan Kumpulan dan Syarikat telah diturunkan kepada jumlah aset semasa yang dijangka dapat
direalisasikan.

MAKLUMAT BERKANUN LAIN (SAMBUNGAN)

Pada tarikh laporan ini, para Pengarah tidak mengetahui akan adanya sebarang keadaan:
(a) yang boleh menyebabkan jumlah yang dihapus kira untuk hutang lapuk atau jumlah yang diperuntukkan bagi hutang ragu dalam penyata kewangan
Kumpulan dan Syarikat jauh tidak mencukupi; atau
(b) yang boleh menyebabkan nilai aset semasa dalam penyata kewangan Kumpulan dan Syarikat mengelirukan; atau
(c) yang telah timbul yang boleh menyebabkan kepatuhan kepada kaedah sedia ada bagi penilaian aset atau liabiliti Kumpulan dan Syarikat mengelirukan
atau tidak wajar.
Pada tarikh laporan ini terdapat:
(a) tiada caj ke atas aset Kumpulan dan Syarikat yang telah timbul sejak akhir tahun kewangan yang menjamin liabiliti mana-mana orang lain; dan
(b) tiada liabiliti luar jangka dalam Kumpulan dan Syarikat yang telah timbul sejak akhir tahun kewangan.
Tiada liabiliti luar jangka atau liabiliti lain milik mana-mana syarikat dalam Kumpulan telah dikuatkuasakan atau berkemungkinan akan dikuatkuasakan
dalam tempoh dua belas bulan selepas akhir tahun kewangan yang, pada pendapat para Pengarah, akan atau mungkin menjejaskan keupayaan Kumpulan
atau Syarikat untuk memenuhi segala kewajipan apabila tiba masanya.
Pada tarikh laporan ini, para Pengarah tidak mengetahui akan adanya sebarang keadaan yang tidak diambil kira dalam laporan ini atau dalam penyata
kewangan Kumpulan dan Syarikat, yang boleh menyebabkan mana-mana amaun yang dinyatakan dalam penyata kewangan mengelirukan.
Pada pendapat para Pengarah:
(a) keputusan operasi Kumpulan dan Syarikat sepanjang tahun kewangan tidak terjejas dengan ketara oleh sebarang perkara, urus niaga atau
peristiwa yang bersifat material dan luar biasa selain daripada yang telah dinyatakan dalam nota 3(c), (e), (i), (j) dan nota 49(a)(i) kepada
penyata kewangan; dan
(b) tidak timbul dalam selang antara akhir tahun kewangan dan tarikh laporan ini sebarang perkara, urus niaga atau peristiwa yang bersifat
material dan luar biasa yang mungkin menjejaskan dengan ketara mana-mana hasil operasi Kumpulan dan Syarikat untuk tahun kewangan
di mana laporan ini dibuat.
PARA PENGARAH
Para Pengarah yang berkhidmat sejak tarikh laporan yang lepas dan sepanjang tempoh dari akhir tahun kewangan hingga tarikh laporan adalah:
Para Pengarah Para Pengarah Gantian
Rosli Man
Dato’ Noor Kamarul Anuar Nuruddin
[Dilantik pada 13 Jun 2019]
Dato’ Asri Hamidin @ Hamidon Iszad Jeffri Ismail
[Dilantik pada 5 Disember 2019]
Faisal @ Pisal Abdul Ghani
[Berhenti sebagai pengarah gantian pada 26 Ogos 2019]
Dato’ Mohamed Nasri Sallehuddin
[Dilantik pada 26 Ogos 2019]
Dato’ Mohd Naim Daruwish
Datuk Zalekha Hassan
Tunku Afwida Tunku Dato’ A.Malek
Balasingham A. Namasiwayam
Hisham Zainal Mokhtar
Suhendran Sockanathan
Dato’ Ibrahim Marsidi
[Dilantik pada 12 Jun 2019]
Datuk Bazlan Osman
[Berhenti pada 28 Februari 2019]
Gee Siew Yoong
[Bersara pada 29 Mei 2019]
Dr Farid Mohamed Sani
[Berhenti pada 26 Ogos 2019]

PARA PENGARAH (SAMBUNGAN)

Berikutan Fasal 106(2) Perlembagaan Syarikat, para Pengarah berikut yang dilantik sebagai Pengarah Syarikat pada tahun semasa, akan bersara
pada AGM ke-35 Syarikat akan datang dan kerana layak, menawarkan diri mereka untuk dipilih semula:
(i) Dato’ Noor Kamarul Anuar Nuruddin

(ii) Dato’ Mohamed Nasri Sallehuddin; dan
(iii) Dato’ Ibrahim Marsidi.
Berikutan Fasal 112 Perlembagaan Syarikat, para Pengarah berikut akan bersara mengikut giliran daripada Lembaga Pengarah pada AGM ke-35
Syarikat akan datang dan kerana layak, menawarkan diri mereka untuk dipilih semula:
(i) Tunku Afwida Tunku Dato’ A.Malek; dan

(ii) Balasingham A. Namasiwayam
Datuk Zalekha Hassan yang juga bersara mengikut giliran berikutan Seksyen 112, tidak akan mendapatkan pemilihan semula dan oleh itu akan
bersara sebagai Pengarah Syarikat apabila tamatnya AGM ke-35 Syarikat.
KEPENTINGAN PARA PENGARAH DALAM SAHAM

Selaras dengan Daftar Pemegangan Saham Pengarah yang dikehendaki disimpan di bawah Seksyen 59 Akta Syarikat 2016, tiada Pengarah yang
memegang jawatan pada akhir tahun kewangan memegang sebarang saham dalam Syarikat, sepanjang tahun kewangan kecuali yang berikut
Bilangan saham biasa

Baki pada
1.1.2019/
Pada Tarikh Baki
Kepentingan Pelantikan Diperoleh Dihapus 31.12.2019
Rosli Man* Tidak Langsung 3,000 700

#
- 3,700
Dato’ Noor Kamarul Anuar Nuruddin Langsung - 170,000 - 170,000
Balasingham A. Namasiwayam Langsung 16,013 - - 16,013
* Kepentingan tidak langsung melalui pegangan anak lelaki, Mohd Azizi Rosli (seorang anggota TM).
#
700 saham yang diperoleh telah diletakkan hak daripada PIJP yang diberikan pada 1 Disember 2016.
Selaras dengan Daftar Pemegangan Saham Pengarah, tiada seorang pun Pengarah lain yang memegang jawatan pada akhir tahun kewangan,
mempunyai sebarang kepentingan langsung atau tidak langsung dalam saham Syarikat dan syarikat-syarikat berkaitan dengannya sepanjang
tahun kewangan.
Tiada seorang pun Pengarah yang berkhidmat pada akhir tahun kewangan telah diberikan sebarang unit saham di bawah PIJP Kumpulan dan
Syarikat seperti yang dinyatakan dalam nota 14 kepada penyata kewangan kecuali yang berikut:
Tarikh Jenis Baki pada Baki pada

Kepentingan Pemberian Pemberian 1.1.2019 Pemberian Letak Hak Luput 31.12.2019
Rosli Man* Tidak 1 Disember 2016 RS 700 - (700) - -

Langsung
1 Jun 2017 RS 700 - - - 700
17 Jun 2019 RS - 1,100 - - 1,100
* Kepentingan tidak langsung melalui pegangan anak lelaki, Mohd Azizi Rosli (seorang anggota TM).

MANFAAT PARA PENGARAH

Sejak akhir tahun kewangan yang lepas, tiada seorang pun Pengarah telah menerima atau berhak untuk menerima sebarang manfaat (kecuali
yuran Pengarah, imbuhan dan emolumen lain seperti yang dinyatakan dalam nota 6(b) kepada penyata kewangan) disebabkan suatu kontrak
yang dibuat oleh Syarikat atau syarikat berkaitan dengan Pengarah atau dengan sebuah firma yang mana beliau adalah seorang ahli atau dengan
syarikat di mana beliau mempunyai kepentingan kewangan yang besar dan apa jua manfaat yang dianggap telah diterima oleh para Pengarah
tertentu, kecuali para Pengarah tertentu tersebut juga menerima imbuhan daripada syarikat-syarikat berkaitan.
Sama ada pada bila-bila masa sepanjang tahun kewangan ataupun pada akhir tahun kewangan, Syarikat atau mana-mana syarikat berkaitan
dengannya tidak menjadi pihak kepada sebarang persetujuan yang matlamatnya membolehkan para Pengarah mendapat manfaat dengan cara
pemerolehan saham, atau debentur Syarikat atau mana-mana badan korporat yang lain.
Para Pengarah dan Pegawai Kumpulan dan Syarikat dilindungi oleh insuran liabiliti para Pengarah dan Pegawai yang ditanggung semasa
menjalankan tugas mereka, dengan syarat mereka tidak bertindak secara salah atau tidak jujur atau memperoleh sebarang keuntungan atau
kelebihan peribadi. Premium insuran yang dibayar pada tahun kewangan berjumlah RM0.2 juta.
ULASAN PERNIAGAAN
Ulasan perniagaan untuk Kumpulan bagi tahun kewangan berakhir 31 Disember 2019 dan prospek untuk tahun kewangan yang akan datang
telah dinyatakan dalam bahagian Perbincangan dan Analisis Pengurusan yang terkandung di dalam Laporan Tahunan Bersepadu Kumpulan dan
Syarikat bagi tahun kewangan berakhir 31 Disember 2019.
IMBUHAN JURUAUDIT
Butiran imbuhan juruaudit dinyatakan dalam nota 6(b) kepada penyata kewangan.
JURUAUDIT
Juruaudit, Tetuan PricewaterhouseCoopers PLT (LLP0014401-LCA & AF 1146), telah menyatakan kesanggupan mereka untuk menerima pelantikan
semula sebagai juruaudit.
Selaras dengan resolusi Lembaga Pengarah bertarikh 21 Februari 2020.
ROSLI MAN
Pengarah
DATO’ NOOR KAMARUL ANUAR NURUDDIN

Pengarah
PENYATA-PENYATA PENDAPATAN
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
Semua amaun adalah dalam juta kecuali dinyatakan sebaliknya Nota RM RM RM RM
HASIL KENDALIAN 5 11,434.2 11,819.3 10,221.3 10,524.9
KOS KENDALIAN
- susut nilai, rosot nilai dan pelunasan 6(a) (2,454.3) (3,404.8) (2,212.3) (2,278.7)
- kerugian rosot nilai bersih ke atas aset kewangan dan aset kontrak (37.4) (183.6) (479.0) (2,067.3)
- kos kendalian lain 6(b) (7,509.9) (8,298.2) (6,553.7) (7,328.5)
PENDAPATAN KENDALIAN LAIN (bersih) 7 135.7 131.9 313.0 429.9
(KERUGIAN)/LABA LAIN (bersih) 8 (268.6) 310.9 (34.9) (0.1)
KEUNTUNGAN/(KERUGIAN) KENDALIAN SEBELUM KOS PEMBIAYAAN 1,299.7 375.5 1,254.4 (719.8)

PENDAPATAN PEMBIAYAAN 146.1 102.3 144.3 95.7
KOS PEMBIAYAAN (536.8) (450.1) (467.2) (420.9)
LABA/(KERUGIAN) PERTUKARAN ASING ATAS PEMINJAMAN 1.1 (31.3) 1.6 (31.8)
KOS PEMBIAYAAN BERSIH 9 (389.6) (379.1) (321.3) (357.0)
SYARIKAT BERSEKUTU
- bahagian keputusan (selepas ditolak cukai) 29 15.0 21.0 - -
KEUNTUNGAN/(KERUGIAN) SEBELUM CUKAI DAN ZAKAT 925.1 17.4 933.1 (1,076.8)

CUKAI DAN ZAKAT 10 (367.7) (277.9) (288.4) (208.2)
KEUNTUNGAN/(KERUGIAN) BAGI TAHUN KEWANGAN TERSEBUT 557.4 (260.5) 644.7 (1,285.0)
MILIK:
- pemegang ekuiti Syarikat 632.7 153.2 644.7 (1,285.0)
- kepentingan bukan mengawal (75.3) (413.7) - -
PEROLEHAN SESAHAM (sen)

- asas 11 16.8 4.1
- dicairkan 11 16.7 4.1
Penyata-penyata Pendapatan di atas perlu dibaca dengan Nota-nota kepada Penyata Kewangan di muka surat 31 hingga 145.
Laporan Juruaudit Bebas – Muka surat 147 hingga 154.
PENYATA-PENYATA PENDAPATAN KESELURUHAN

Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
PENDAPATAN KESELURUHAN LAIN

Perkara yang tidak akan dikelaskan semula kemudian kepada
penyata pendapatan:
- pengurangan dalam nilai saksama bagi pelaburan ekuiti pada
nilai saksama melalui pendapatan keseluruhan lain (FVOCI) (8.2) (11.2) (8.2) (11.2)
Perkara yang mungkin akan dikelaskan semula kemudian
kepada penyata pendapatan:
- pertambahan/(pengurangan) dalam nilai saksama
bagi pelaburan pada nilai saksama melalui pendapatan
keseluruhan lain (FVOCI) 2.8 (0.2) 2.8 (0.2)
- pelarasan pengelasan semula berhubung dengan pelupusan
pelaburan FVOCI 8 (1.2) (0.1) (1.2) (0.1)
- pertambahan dalam nilai saksama bagi belum terima pada FVOCI 19.9 3.7 19.9 3.7
- lindung nilai aliran tunai:
- (pengurangan)/pertambahan dalam nilai saksama bagi
lindung nilai aliran tunai 20 (12.1) 39.4 (12.1) 39.4
- perubahan dalam nilai saksama yang berasaskan mata wang 20 10.0 (51.5) 10.0 (51.5)
- pengelasan semula kepada laba/(kerugian) pertukaran
asing atas peminjaman 9 1.2 (17.1) 1.2 (17.1)
- lindung nilai saksama:
- pertambahan dalam nilai saksama bagi lindung nilai saksama 20 - 1.5 - 1.5
- perbezaan terjemahan mata wang
- anak-anak syarikat 62.6 (58.6) - -
- syarikat bersekutu 0.2 0.2 - -
Pendapatan/(Kerugian) keseluruhan lain bagi tahun kewangan
tersebut 75.2 (93.9) 12.4 (35.5)
JUMLAH PENDAPATAN/(KERUGIAN) KESELURUHAN BAGI TAHUN

KEWANGAN TERSEBUT 632.6 (354.4) 657.1 (1,320.5)
MILIK:
- pemegang ekuiti Syarikat 707.9 59.3 657.1 (1,320.5)
- kepentingan bukan mengawal (75.3) (413.7) - -
JUMLAH PENDAPATAN/(KERUGIAN) KESELURUHAN BAGI TAHUN
KEWANGAN TERSEBUT 632.6 (354.4) 657.1 (1,320.5)
Penyata-penyata Pendapatan Keseluruhan di atas perlu dibaca dengan Nota-nota kepada Penyata Kewangan di muka surat 31 hingga 145.
PENYATA-PENYATA KEDUDUKAN KEWANGAN

PADA 31 DISEMBER 2019
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
MODAL SAHAM 13 3,698.6 3,667.1 3,698.6 3,667.1
RIZAB-RIZAB LAIN 15 (79.1) (159.3) 245.9 230.4
KEUNTUNGAN TERTAHAN 16 3,733.8 4,017.4 2,390.0 2,104.3
JUMLAH MODAL DAN RIZAB MILIK PEMEGANG EKUITI SYARIKAT 7,353.3 7,525.2 6,334.5 6,001.8
KEPENTINGAN BUKAN MENGAWAL (800.2) (509.7) - -
JUMLAH EKUITI 6,553.1 7,015.5 6,334.5 6,001.8
Peminjaman 17 7,698.8 8,337.2 6,916.1 7,137.1

Belum bayar kepada anak-anak syarikat 18 - - 720.0 1,133.3
Liabiliti pajakan 19 1,619.1 - 883.9 -
Instrumen kewangan derivatif 20 1.7 - 1.7 -
Liabiliti cukai tertunda 21 1,424.1 1,661.3 1,386.3 1,613.6
Pendapatan tertunda 22 1,744.1 1,470.9 1,731.2 1,459.3
Belum bayar perdagangan dan lain-lain 39 82.4 21.5 64.0 3.9
LIABILITI BUKAN SEMASA 12,570.2 11,490.9 11,703.2 11,347.2
19,123.3 18,506.4 18,037.7 17,349.0
Hartanah, loji dan peralatan 23 14,259.5 15,263.3 12,555.4 13,763.6

Hartanah pelaburan 24 - - 103.6 105.7
Aset tak ketara 25 493.2 490.0 - -
Aset Hak Penggunaan 26 1,115.2 - 923.1 -
Anak-anak syarikat 27 - - 1,364.1 1,357.3
Pinjaman dan pendahuluan kepada anak-anak syarikat 28 - - 15.6 0.2
Syarikat bersekutu 29 81.1 74.3 - -
Pelaburan ekuiti pada nilai saksama melalui pendapatan
keseluruhan lain (FVOCI) 30(a) 139.8 148.0 139.8 147.9
Pelaburan pada nilai saksama melalui keuntungan atau kerugian
(FVTPL) 30(b) 49.6 76.7 49.6 76.7
Belum terima pada nilai saksama melalui pendapatan keseluruhan
lain (FVOCI) 31 268.0 239.4 268.0 239.4
Belum terima bukan semasa lain 32 425.0 737.7 303.0 391.4
Instrumen kewangan derivatif 20 158.4 254.4 158.4 254.4
Aset cukai tertunda 21 18.5 17.9 - -
ASET BUKAN SEMASA 17,008.3 17,301.7 15,880.6 16,336.6
Inventori 33 102.0 134.6 63.8 89.4

Aset bukan semasa dipegang untuk dijual 34 0.6 18.9 # 18.9
Belum terima perdagangan dan lain-lain 36 2,434.5 2,405.2 2,270.7 2,361.7
Aset kontrak 5(b) 641.6 624.5 423.0 413.1
Aset kos kontrak 35 219.1 224.5 155.7 158.3
Belum terima pada nilai saksama melalui pendapatan keseluruhan
lain (FVOCI) 31 14.3 13.1 14.3 13.1
Pelaburan pada nilai saksama melalui pendapatan keseluruhan
lain (FVOCI) 30(c) 157.8 147.9 157.8 147.9
(FVTPL) 30(b) 6.0 6.0 6.0 6.0
Aset kewangan pada nilai saksama melalui keuntungan atau
kerugian (FVTPL) 37 1.5 1.8 1.5 1.8
Instrumen kewangan derivatif 20 95.6 - 95.6 -
Tunai dan baki bank 38 4,918.4 2,826.3 4,585.1 2,556.3
ASET SEMASA 8,591.4 6,402.8 7,773.5 5,766.5
Belum bayar perdagangan dan lain-lain 39 3,604.4 3,610.3 3,280.5 3,348.3

Deposit pelanggan 40 298.0 352.8 291.5 343.5
Liabiliti kontrak 5(c) 987.4 907.9 1,028.2 960.3
Peminjaman 17 1,034.3 234.1 200.2 11.2
Belum bayar kepada anak-anak syarikat 18 - - 412.5 -
Liabiliti pajakan 19 295.8 - 160.9 -
Cukai dan zakat 256.5 93.0 242.6 90.8
LIABILITI SEMASA 6,476.4 5,198.1 5,616.4 4,754.1
ASET SEMASA BERSIH 2,115.0 1,204.7 2,157.1 1,012.4
19,123.3 18,506.4 18,037.7 17,349.0
# Amaun kurang daripada RM0.1 juta
Penyata-penyata Kedudukan Kewangan di atas perlu dibaca dengan Nota-nota kepada Penyata Kewangan di muka surat 31 hingga 145.
PENYATA PERUBAHAN EKUITI YANG DISATUKAN

Milik pemegang ekuiti Syarikat

Saham Rizab
Istimewa*/ Pelan Perbezaan
Saham Biasa Rizab Rizab Kos Rizab Insentif Terjemahan Kepentingan
Modal Nilai Rizab Lindung Lindung Jangka Rizab Mata Keuntungan Bukan Jumlah
Semua amaun adalah dalam juta Saham Saksama FVOCI Nilai Nilai Panjang Lain Wang Tertahan Mengawal Ekuiti
kecuali dinyatakan sebaliknya Nota RM RM RM RM RM RM RM RM RM RM RM
Seperti dilaporkan pada

1 Januari 2019 3,667.1 - 88.8 28.3 29.7 83.4 (352.9) (36.6) 4,017.4 (509.7) 7,015.5
Impak dari penggunaan:
- MFRS 16 54 - - - - - - - - (841.1) (215.2) (1,056.3)
Seperti dinyatakan semula pada
1 Januari 2019 3,667.1 - 88.8 28.3 29.7 83.4 (352.9) (36.6) 3,176.3 (724.9) 5,959.2
Keuntungan/(kerugian) bagi
tahun kewangan tersebut - - - - - - - - 632.7 (75.3) 557.4
Pendapatan keseluruhan lain
Perkara yang tidak akan
dikelaskan semula kemudian
- pengurangan dalam nilai
saksama pelaburan ekuiti
pada FVOCI - - (8.2) - - - - - - - (8.2)
Perkara yang mungkin akan
- pertambahan dalam nilai
saksama bagi pelaburan
pada FVOCI - - 2.8 - - - - - - - 2.8
- pelarasan pengelasan semula
berhubung dengan
pelupusan pelaburan pada
FVOCI 8 - - (1.2) - - - - - - - (1.2)
saksama belum terima
pada FVOCI - - 19.9 - - - - - - - 19.9
- lindung nilai aliran tunai
saksama bagi lindung nilai
aliran tunai 20 - - - (12.1) - - - - - - (12.1)
- perubahan dalam nilai
saksama yang
berasaskan mata wang 20 - - - - 10.0 - - - - - 10.0
- pengelasan semula kepada
laba pertukaran asing
atas peminjaman 9 - - - 1.2 - - - - - - 1.2
- perbezaan terjemahan mata
wang
- anak-anak syarikat - - - - - - - 62.6 - - 62.6
- syarikat bersekutu - - - - - - - 0.2 - - 0.2
Jumlah pendapatan/(kerugian)
keseluruhan bagi tahun
kewangan tersebut - - 13.3 (10.9) 10.0 - - 62.8 632.7 (75.3) 632.6
Urus niaga dengan pemilik:
Dividen interim dibayar bagi
tahun kewangan berakhir
31 Disember 2018 12 - - - - - - - - (75.2) - (75.2)
Pelan Insentif Jangka Panjang
(PIJP):
- saham-saham biasa yang
diberikan** 14, 15 - - - - - 36.5 - - - - 36.5
- dipindah dari rizab PIJP
berikutan penerbitan
saham pada letak hak 31.5 - - - - (31.5) - - - - -
Jumlah urus niaga dengan para
pemilik 31.5 - - - - 5.0 - - (75.2) - (38.7)
Pada 31 Disember 2019 3,698.6 - 102.1 17.4 39.7 88.4 (352.9) 26.2 3,733.8 (800.2) 6,553.1
PENYATA PERUBAHAN EKUITI YANG DISATUKAN

Milik pemegang ekuiti Syarikat

Saham Rizab
Istimewa*/ Pelan Perbezaan
Saham Biasa Rizab Rizab Kos Rizab Insentif Terjemahan Kepentingan
Modal Nilai Rizab Lindung Lindung Jangka Rizab Mata Keuntungan Bukan Jumlah
Semua amaun adalah dalam juta Saham Saksama FVOCI Nilai Nilai Panjang Lain Wang Tertahan Mengawal Ekuiti
kecuali dinyatakan sebaliknya Nota RM RM RM RM RM RM RM RM RM RM RM
Seperti dilaporkan pada

1 Januari 2018 3,667.1 127.2 - 85.7 - 36.7 (352.9) 21.8 4,257.9 (76.7) 7,766.8
- MFRS 15 - - - - - - - - 74.1 (0.9) 73.2
- MFRS 9 - (127.2) 96.6 (81.2) 81.2 - - - (13.1) - (43.7)
Seperti dinyatakan semula pada 1
Januari 2018 3,667.1 - 96.6 4.5 81.2 36.7 (352.9) 21.8 4,318.9 (77.6) 7,796.3
Keuntungan/(kerugian) bagi tahun
kewangan tersebut - - - - - - - - 153.2 (413.7) (260.5)
Perkara yang tidak akan dikelaskan
semula kemudian kepada
penyata pendapatan
saksama pelaburan ekuiti
pada FVOCI - - (11.2) - - - - - - - (11.2)
Perkara yang mungkin akan
saksama belum terima pada
FVOCI - - (0.2) - - - - - - - (0.2)
- pelarasan pengelasan semula
berhubung dengan pelupusan
pelaburan pada FVOCI 8 - - (0.1) - - - - - - - (0.1)
saksama belum terima pada
FVOCI - - 3.7 - - - - - - - 3.7
aliran tunai 20 - - - 39.4 - - - - - - 39.4
- perubahan dalam nilai
saksama yang berasaskan
mata wang 20 - - - - (51.5) - - - - - (51.5)
- pengelasan semula kepada
kerugian pertukaran asing
atas peminjaman 9 - - - (17.1) - - - - - - (17.1)
- lindung nilai saksama
saksama 20 - - - 1.5 - - - - - - 1.5
- perbezaan terjemahan mata
wang
- anak-anak syarikat - - - - - - - (58.6) - - (58.6)
- syarikat bersekutu - - - - - - - 0.2 - - 0.2
Jumlah (kerugian)/pendapatan
keseluruhan bagi tahun
kewangan tersebut - - (7.8) 23.8 (51.5) - - (58.4) 153.2 (413.7) (354.4)
Dividen interim kedua dibayar bagi
tahun kewangan berakhir 31
Disember 2017 12 - - - - - - - - (454.7) - (454.7)
Dividen dibayar kepada kepentingan
bukan mengawal - - - - - - - - - (18.4) (18.4)
Pelan Insentif Jangka Panjang (PIJP):
- saham-saham biasa yang
diberikan** 14, 15 - - - - - 46.7 - - - - 46.7
Jumlah urus niaga dengan para
pemilik - - - - - 46.7 - - (454.7) (18.4) (426.4)
Pada 31 Disember 2018 3,667.1 - 88.8 28.3 29.7 83.4 (352.9) (36.6) 4,017.4 (509.7) 7,015.5
* Saham diterbitkan dan berbayar penuh termasuk Saham Keutamaan Boleh Tebus Hak Istimewa (Saham Istimewa) bernilai RM1.00. Rujuk nota 13(a) kepada penyata kewangan untuk maklumat
lanjut mengenai terma dan hak berkaitan Saham Istimewa tersebut.
** Pembahagian nilai saksama saham-saham TM yang diberikan kepada anggota TM dan anak-anak syarikatnya yang layak, sepanjang tempoh letak hak, bergantung kepada pemenuhan syarat-
syarat letak hak yang relevan.
Penyata Perubahan Ekuiti yang Disatukan di atas perlu dibaca dengan Nota-nota kepada Penyata Kewangan di muka surat 31 hingga 145.
PENYATA PERUBAHAN EKUITI SYARIKAT

Saham Rizab
Istimewa*/ Pelan
Saham Biasa Rizab Rizab Kos Rizab Insentif
Modal Nilai Rizab Lindung Lindung Jangka Keuntungan Jumlah
Semua amaun adalah dalam juta Saham Saksama FVOCI Nilai Nilai Panjang Tertahan Ekuiti
kecuali dinyatakan sebaliknya Nota RM RM RM RM RM RM RM RM
Pada 1 Januari 2019 3,667.1 - 88.8 28.3 29.7 83.6 2,104.3 6,001.8
- MFRS 16 54 - - - - - - (283.8) (283.8)
Seperti dinyatakan semula pada 1 Januari 2019 3,667.1 - 88.8 28.3 29.7 83.6 1,820.5 5,718.0
Keuntungan bagi tahun kewangan tersebut - - - - - - 644.7 644.7
Perkara yang tidak akan dikelaskan semula kemudian
- pengurangan dalam nilai saksama pelaburan ekuiti
pada FVOCI - - (8.2) - - - - (8.2)
- pertambahan dalam nilai saksama bagi pelaburan pada
FVOCI - - 2.8 - - - - 2.8
- pelarasan pengelasan semula berhubung dengan
pelupusan pelaburan pada FVOCI 8 - - (1.2) - - - - (1.2)
- pertambahan dalam nilai saksama belum terima pada
FVOCI - - 19.9 - - - - 19.9
- pengurangan dalam nilai saksama bagi lindung nilai
aliran tunai 20 - - - (12.1) - - - (12.1)
- perubahan dalam nilai saksama yang berasaskan
mata wang 20 - - - - 10.0 - - 10.0
- pengelasan semula kepada laba pertukaran asing
atas peminjaman 9 - - - 1.2 - - - 1.2
Jumlah pendapatan/(kerugian) keseluruhan bagi tahun
kewangan tersebut - - 13.3 (10.9) 10.0 - 644.7 657.1
Dividen interim dibayar bagi tahun kewangan berakhir
31 Disember 2018 12 - - - - - - (75.2) (75.2)
- saham-saham biasa yang diberikan 14, 15 - - - - - 34.6 - 34.6
- dipindah dari rizab LTIP berikutan penerbitan saham
pada letak hak 31.5 - - - - (31.5) - -
Jumlah urus niaga dengan pemilik 31.5 - - - - 3.1 (75.2) (40.6)
Pada 31 Disember 2019 3,698.6 - 102.1 17.4 39.7 86.7 2,390.0 6,334.5
PENYATA PERUBAHAN EKUITI SYARIKAT

Saham Rizab
Istimewa*/ Pelan
Saham Biasa Rizab Rizab Kos Rizab Insentif
Modal Nilai Rizab Lindung Lindung Jangka Keuntungan Jumlah
Semua amaun adalah dalam juta Saham Saksama FVOCI Nilai Nilai Panjang Tertahan Ekuiti
kecuali dinyatakan sebaliknya Nota RM RM RM RM RM RM RM RM
Pada 1 Januari 2018 3,667.1 127.2 - 85.7 - 38.4 4,478.6 8,397.0

- MFRS 15 - - - - - - 96.9 96.9
- MFRS 9 - (127.2) 96.6 (81.2) 81.2 - (731.5) (762.1)
Seperti dinyatakan semula pada 1 Januari 2018 3,667.1 - 96.6 4.5 81.2 38.4 3,844.0 7,731.8
Kerugian bagi tahun kewangan tersebut - - - - - - (1,285.0) (1,285.0)
Perkara yang tidak akan dikelaskan semula kemudian
- pengurangan dalam nilai saksama pelaburan ekuiti
pada FVOCI - - (11.2) - - - - (11.2)
- pengurangan dalam nilai saksama belum terima pada
FVOCI - - (0.2) - - - - (0.2)
- pelarasan pengelasan semula berhubung dengan
pelupusan pelaburan pada FVOCI” 8 - - (0.1) - - - - (0.1)
- pertambahan dalam nilai saksama belum terima pada
FVOCI - - 3.7 - - - - 3.7
- pertambahan dalam nilai saksama bagi lindung nilai
aliran tunai 20 - - - 39.4 - - - 39.4
- perubahan dalam nilai saksama yang berasaskan
mata wang 20 - - - - (51.5) - - (51.5)
- pengelasan semula kepada kerugian pertukaran
asing atas peminjaman 9 - - - (17.1) - - - (17.1)
- lindung nilai saksama
- pertambahan dalam nilai saksama bagi lindung nilai
saksama 20 - - - 1.5 - - - 1.5
Jumlah (kerugian)/pendapatan keseluruhan bagi tahun
kewangan tersebut - - (7.8) 23.8 (51.5) - (1,285.0) (1,320.5)
Dividen interim kedua dibayar bagi tahun kewangan
berakhir 31 Disember 2017 12 - - - - - - (454.7) (454.7)
- saham-saham biasa yang diberikan 14, 15 - - - - - 45.2 - 45.2
Jumlah urus niaga dengan pemilik - - - - - 45.2 (454.7) (409.5)
Pada 31 Disember 2018 3,667.1 - 88.8 28.3 29.7 83.6 2,104.3 6,001.8
* Saham diterbitkan dan berbayar penuh termasuk Saham Keutamaan Boleh Tebus Hak Istimewa (Saham Istimewa) bernilai RM1.00. Rujuk nota 13(a) kepada penyata kewangan untuk maklumat
lanjut mengenai terma dan hak berkaitan Saham Istimewa tersebut.
Penyata Perubahan Ekuiti Syarikat di atas perlu dibaca dengan Nota-nota kepada Penyata Kewangan di muka surat 31 hingga 145.
PENYATA-PENYATA ALIRAN TUNAI

Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
ALIRAN TUNAI DARIPADA AKTIVITI KENDALIAN 41 3,502.0 2,585.1 2,800.5 2,657.8
ALIRAN TUNAI DIGUNAKAN DALAM AKTIVITI PELABURAN 42 (1,184.3) (1,476.9) (532.9) (1,363.0)
ALIRAN TUNAI DIGUNAKAN DALAM AKTIVITI PEMBIAYAAN 43 (284.8) (82.1) (300.9) (141.5)
PERTAMBAHAN BERSIH DALAM TUNAI DAN KESAMAAN TUNAI 2,032.9 1,026.1 1,966.7 1,153.3
KESAN PERUBAHAN KADAR PERTUKARAN MATA WANG (3.3) 11.4 (0.5) 11.4
TUNAI DAN KESAMAAN TUNAI PADA AWAL TAHUN KEWANGAN 2,756.5 1,719.0 2,487.2 1,322.5
TUNAI DAN KESAMAAN TUNAI PADA AKHIR TAHUN KEWANGAN 38 4,786.1 2,756.5 4,453.4 2,487.2
Penyata-penyata Aliran Tunai di atas perlu dibaca dengan Nota-nota kepada Penyata Kewangan di muka surat 31 hingga 145.
NOTA-NOTA KEPADA PENYATA KEWANGAN

Semua amaun adalah dalam juta kecuali dinyatakan sebaliknya
1. AKTIVITI UTAMA
Aktiviti utama Kumpulan dan Syarikat adalah pewujudan, penyelenggaraan dan penyediaan perkhidmatan telekomunikasi dan perkhidmatan
berkaitan. Aktiviti utama anak-anak syarikat adalah seperti dinyatakan dalam nota 55 kepada penyata kewangan. Tiada perubahan penting dalam
aktiviti utama Kumpulan dan Syarikat sepanjang tahun kewangan.
Telekom Malaysia Berhad adalah syarikat awam liabiliti terhad, diperbadankan dan bermastautin di Malaysia, dan disenaraikan di Papan Utama Bursa
Malaysia Securities Berhad. Alamat pejabat berdaftar Syarikat adalah Aras 51, Sayap Utara, Menara TM, Jalan Pantai Baharu, 50672 Kuala Lumpur.
Alamat pejabat dan tempat perniagaan utama bagi Syarikat adalah Menara TM, Jalan Pantai Baharu, 50672 Kuala Lumpur.
2. DASAR-DASAR PERAKAUNAN YANG PENTING

(a) Asas Penyediaan Penyata Kewangan
Penyata kewangan Kumpulan dan Syarikat telah disediakan selaras dengan Piawaian Pelaporan Kewangan Malaysia (MFRS), Piawaian Pelaporan
Kewangan Antarabangsa dan peruntukan-peruntukan Akta Syarikat 2016, di Malaysia.
Penyata kewangan telah disediakan menurut konvensyen kos sejarah, kecuali seperti dinyatakan dalam Dasar-dasar Perakaunan yang Penting
di bawah ini.
Penyediaan penyata kewangan selaras dengan MFRS, memerlukan penggunaan anggaran dan andaian perakaunan kritikal tertentu yang
memberi kesan kepada amaun aset dan liabiliti yang dilaporkan, dan pendedahan aset serta liabiliti luar jangka pada tarikh penyata kewangan,
dan amaun yang dilaporkan bagi hasil dan perbelanjaan sepanjang tempoh pelaporan. Para Pengarah juga perlu melaksanakan pertimbangan
mereka dalam proses mengguna pakai dasar-dasar perakaunan Kumpulan dan Syarikat. Walaupun anggaran dan pertimbangan tersebut adalah
berasaskan pengetahuan terbaik para Pengarah mengenai hal ehwal dan tindakan semasa, keputusan sebenar mungkin berbeza. Bidang yang
melibatkan tahap pertimbangan atau kerumitan yang lebih tinggi, atau bidang di mana andaian dan anggaran adalah penting kepada penyata
kewangan, adalah didedahkan dalam nota 3 kepada penyata kewangan.
(i) Piawaian baru, Interpretasi Jawatankuasa Interpretasi (IC), penambahbaikan tahunan dan pindaan kepada piawaian tersiar
yang berkuat kuasa dan diterima pakai oleh Kumpulan dan Syarikat bermula tahun kewangan 1 Januari 2019
Piawaian baru, Interpretasi IC dan pindaan kepada piawaian tersiar yang bersesuaian dengan Kumpulan dan Syarikat, yang tidak diterima
pakai lebih awal oleh Kumpulan dan Syarikat, adalah seperti berikut:
Berkuat kuasa bagi tempoh tahunan bermula pada atau selepas 1 Januari 2019
Pindaan kepada MFRS 3, 11, 112 dan 123 Penambahbaikan Tahunan kepada Piawaian MFRS Kitaran 2015 to 2017
Pindaan kepada MFRS 9 Ciri-ciri Bayaran Terdahulu dengan Pampasan Negatif
MFRS 16 Pajakan
Pindaan kepada MFRS 119 Pelan Pindaan, Penangguhan atau Penyelesaian (Manfaat Anggota)
Pindaan kepada MFRS 128 Kepentingan Jangka Panjang dalam Syarikat-syarikat Bersekutu dan
Syarikat Usaha Sama
Interpretasi IC 23 Ketidaktentuan Terhadap Kaedah bagi Cukai Pendapatan
Penggunaan pakai piawaian baharu di atas, Interpretasi IC, penambahbaikan tahunan dan pindaan kepada piawaian yang diterbitkan
tidak menimbulkan sebarang kesan material ke atas keputusan, kedudukan atau pendedahan kewangan bagi tempoh semasa atau
sebelumnya atau mana-mana dasar perakaunan penting Kumpulan dan Syarikat selain MFRS 16 seperti yang dinyatakan di bawah.
MFRS 16 Pajakan
MFRS 16 “Pajakan (yang bersamaan dengan IFRS 16)” menggantikan MFRS 117, yang mana memerlukan penerima pajak kepada pajakan
kendalian untuk mengiktiraf aset hak penggunaan dan liabiliti pajakan di bawah model perakaunan kunci kira-kira yang serupa dengan
perakaunan pajakan kewangan semasa. Penyata kewangan dan nisbah kewangan utama Kumpulan dan Syarikat akan terjejas berikutan
pengiktirafan aset dan liabiliti baharu ini, dan perbezaan masa dan klasifikasi pendapatan/perbelanjaan pajakan yang timbul daripada
pengiktirafan tersebut.
Pada permulaan kontrak, Kumpulan dan Syarikat menilai sama ada sesuatu kontrak merupakan, atau mengandungi, pajakan. Kontrak
adalah, atau mengandungi, pajakan jika kontrak tersebut memberi hak untuk mengawal penggunaan aset yang dikenal pasti bagi
suatu tempoh masa sebagai pertukaran untuk sesuatu pertimbangan. Untuk menilai sama ada kontrak memberi hak untuk mengawal
penggunaan aset yang dikenal pasti, Kumpulan dan Syarikat menilai sama ada:
• kontrak melibatkan penggunaan sesuatu aset yang dikenal pasti;
• Kumpulan dan Syarikat mempunyai hak untuk memperoleh kesemua manfaat ekonomi daripada penggunaan aset tersebut
sepanjang tempoh penggunaannya; dan
• Kumpulan dan Syarikat mempunyai hak untuk mengarahkan penggunaan aset tersebut. Kumpulan dan Syarikat mempunyai hak
ini apabila ia mempunyai hak membuat keputusan yang berkaitan dengan perubahan cara dan tujuan aset tersebut digunakan.

2. DASAR-DASAR PERAKAUNAN YANG PENTING (SAMBUNGAN)

(a) Asas Penyediaan Penyata Kewangan (sambungan)
yang berkuat kuasa dan diterima pakai oleh Kumpulan dan Syarikat bermula tahun kewangan 1 Januari 2019 (sambungan)
MFRS 16 Pajakan (sambungan)
Pada permulaan atau penilaian semula kontrak yang mengandungi kedua-dua komponen pajakan dan bukan pajakan, Kumpulan dan
Syarikat memperuntukkan pertimbangan dalam kontrak kepada setiap komponen pajakan berdasarkan harga tersendiri yang relatif.
Kumpulan dan Syarikat telah mengguna pakai MFRS 16 untuk pertama kalinya dalam penyata kewangan 2019 dengan tarikh permulaan
penggunaan pada 1 Januari 2019 menggunakan pendekatan peralihan retrospektif diubah suai yang dipermudah dan oleh itu maklumat
perbandingan tidak dinyatakan semula dan terus dilaporkan di bawah MFRS 117 Pajakan (MFRS 117) dan Interpretasi IC 4 Menentukan
Sama ada Pengaturan Mengandungi Pajakan (IC 4). Kesan terkumpul mengguna pakai MFRS 16 bagi kontrak pajakan yang dinilai sebagai
relevan kepada MFRS 16 pada 1 Januari 2019 telah diselaraskan kepada keuntungan tertahan Kumpulan dan Syarikat pada 1 Januari 2019.
Sebagai penerima pajak, Kumpulan dan Syarikat mengiktiraf aset hak penggunaan dan liabiliti pajakan pada tarikh permulaan pajakan.
Aset hak penggunaan pada mulanya diukur pada kos, yang terdiri daripada amaun permulaan liabiliti pajakan yang diselaraskan untuk
sebarang pembayaran pajakan yang dibuat pada atau sebelum tarikh permulaan, ditambah dengan kos langsung awal yang ditanggung
dan anggaran kos untuk melerai dan membuang aset sandaran atau untuk memulihkan aset sandaran atau tapak di mana ianya terletak,
kurang sebarang insentif pajakan yang diterima.
Aset hak penggunaan kemudiannya disusut nilai menggunakan kaedah garis lurus dari tarikh permulaan kontrak hingga ke yang terdahulu
di antara akhir tempoh pajakan atau penghujung hayat berguna bagi aset hak penggunaan tersebut yang ditentukan berdasarkan asas
yang sama dengan hartanah, loji dan peralatan Kumpulan dan Syarikat. Aset hak penggunaan dikaji semula untuk rosot nilai di bawah
MFRS 136 “Rosot Nilai Aset” pada tarikh permulaan penggunaan.
Liabiliti pajakan pada mulanya diukur pada nilai semasa pembayaran pajakan yang tidak dibayar pada tarikh permulaan, didiskaunkan
menggunakan kadar faedah yang tersirat dalam pajakan atau, jika kadar itu tidak dapat ditentukan dengan mudah, kadar kenaikan
pinjaman Kumpulan dan Syarikat. Pada amnya, Kumpulan dan Syarikat menggunakan kadar kenaikan pinjamannya sebagai kadar diskaun.
Seterusnya, liabiliti pajakan diukur semula apabila terdapat perubahan dalam anggaran pembayaran pajakan masa depan Kumpulan dan
Syarikat yang timbul daripada perubahan keadaan yang berkaitan dengan kontrak sekiranya Kumpulan dan Syarikat menukar anggaran
sama ada ia akan mengambil pilihan untuk melakukan pembelian, pelanjutan atau penamatan, atau apabila pelarasan untuk pembayaran
pajakan berdasarkan indeks atau kadar berkuat kuasa.
Dalam pengukuran semula ini, pelarasan yang sepadan dibuat kepada nilai dibawa aset hak penggunaan, atau direkodkan dalam
keuntungan atau kerugian jika nilai dibawa aset hak penggunaan tersebut telah dikurangkan kepada sifar.
Kumpulan dan Syarikat telah memilih untuk tidak mengiktiraf aset hak penggunaan dan liabiliti pajakan untuk sebarang pajakan
jangka pendek yang mempunyai tempoh pajakan 12 bulan atau kurang pada insepsi atau pada awal penggunaan MFRS 16 dan juga
aset nilai rendah. Kumpulan dan Syarikat akan mengiktiraf pembayaran pajakan berkaitan dengan pajakan yang dikecualikan ini sebagai
perbelanjaan mengikut kaedah garis lurus sepanjang tempoh pajakan.
Kesan ke atas Kumpulan dan Syarikat dalam menggunakan MFRS 16 pada 1 Januari 2019 telah mengurangkan keuntungan tertahan
Kumpulan dan Syarikat kerana kesan awal daripada caj faedah yang dikenakan di bawah MFRS 16 untuk pengaturan pajakan tertentu
menyebabkan faedah dan caj susut nilai yang digabungkan untuk pajakan tertentu akan lebih tinggi di bahagian awal tempoh pajakan
dan akan melebihi caj garis lurus bagi bayaran pajakan di bawah MFRS 117 dalam tempoh pajakan yang sama. Satu lagi kesan MFRS 16
adalah penurunan bersih dalam aset bersih semasa Kumpulan dan Syarikat disebabkan pembayaran pajakan untuk 12 bulan akan datang
diiktiraf sebagai liabiliti semasa manakala aset hak penggunaan untuk pajakan operasi tersebut terus dikelaskan sebagai aset bukan
semasa.
Dasar-dasar perakaunan penting baru yang timbul daripada penggunaan pakai MFRS 16 yang terpakai bagi tahun kewangan berakhir
31 Disember 2019 dan seterusnya telah dinyatakan dalam nota 2(q) kepada penyata kewangan sementara kesan kewangan dalam
menggunakan piawaian-piawaian ini dan perubahan-perubahan ketara didedahkan dalam nota 54 kepada penyata kewangan.
Pada Disember 2019, Jawatankuasa Interpretasi IFRS (“IFRIC”) menerbitkan Keputusan Agenda November 2019 berkenaan dengan
interaksi antara hayat berguna bagi penambahbaikan pegangan pajak yang tidak boleh ditarik balik di bawah MFRS 116 “Hartanah, Loji
dan Peralatan” (“MFRS 116”) dan terma pajakan aset sandaran di bawah MFRS 16. Perkara utama dari Keputusan Agenda adalah seperti
berikut:
• Kewujudan sebarang penambahbaikan pegangan pajak yang tidak boleh ditarik balik adalah kritikal dan dikaitkan dengan
penaksiran tempoh penguatkuasaan untuk pajakan boleh dibatalkan atau boleh diperbaharui. Ekonomi yang lebih luas dari
kontrak harus dipertimbangkan apabila menentukan tempoh penguatkuasaan pajakan.
• Sekiranya tempoh pajakan bagi pajakan yang berkaitan adalah lebih pendek daripada hayat ekonomi penambahbaikan pegangan
pajak yang tidak boleh ditarik balik, penerima pajak perlu mempertimbangkan sama ada ia menjangkakan untuk menggunakan
penambahbaikan pegangan pajak melebihi tempoh pajakan tersebut. IFRIC mendapati bahawa sesebuah entiti mungkin sering
mencapai kesimpulan ini untuk penambahbaikan pegangan pajak di mana entiti akan menggunakan dan memanfaatkan hanya
selagi ia menggunakan aset sandaran dalam pajakan.


yang berkuat kuasa dan diterima pakai oleh Kumpulan dan Syarikat bermula tahun kewangan 1 Januari 2019 (sambungan)
MFRS 16 Pajakan (sambungan)
Kumpulan dan Syarikat akan terus mengkaji semula tempoh pajakan dan hayat berguna aset tertentu selaras dengan Keputusan
Agenda IFRIC. Memandangkan jumlah pajakan yang besar dengan terma dan syarat yang berbeza, Kumpulan dan Syarikat akan
mencerminkan sebarang perubahan dasar (jika perlu) pada masa hadapan, secara retrospektif.
Piawaian Lain Berkuat kuasa 1 Januari 2019
• Pindaan kepada MFRS 3 “Kombinasi Perniagaan” dan MFRS 11 “Kepentingan yang dimiliki terdahulu dalam Operasi Bersama”
menjelaskan bahawa melalui pindaan MFRS 3 “Kombinasi Perniagaan”, apabila entiti memperoleh kawalan perniagaan yang
merupakan operasi bersama, ia mengukur semula kepentingan sebelum ini di dalam perniagaan tersebut. Pindaan ke atas MFRS
11 “Pengaturan Bersama” menjelaskan bahawa apabila entiti memperoleh kawalan bersama atas perniagaan yang merupakan
operasi bersama, entiti tersebut tidak mengukur semula kepentingan yang dimiliki sebelum ini dalam perniagaan itu.
• Kesan Cukai Pendapatan bagi Pembayaran untuk Instrumen Kewangan yang Dikelaskan sebagai Ekuiti (Pindaan kepada
MFRS 112 “Cukai Pendapatan”) menjelaskan bahawa sebuah entiti mengiktiraf kesan cukai pendapatan bagi dividen dalam
keuntungan atau kerugian kerana kesan cukai pendapatan dividen dikaitkan secara lebih langsung kepada urus niaga yang
lepas berbanding dengan pengagihan kepada pemilik.
• Kos Peminjaman Layak untuk Permodalan (Pindaan kepada MFRS 123 “Kos Peminjaman”) menjelaskan bahawa apabila aset
yang layak bersedia untuk penggunaan atau penjualan yang dimaksudkan, suatu entiti menggunakan kaedah di mana sebarang
pinjaman tertunda yang dibuat khusus untuk memperoleh aset yang layak sebagai sebahagian daripada pinjaman umum.
• Pindaan kepada MFRS 9 “Instrumen Kewangan” memberi panduan khusus mengenai bagaimana untuk mengambil kira aset
kewangan dengan ciri-ciri prabayar yang mungkin mengakibatkan pampasan negatif munasabah untuk penamatan awal.
• Pindaan kepada MFRS 119 “Manfaat Anggota” memerlukan entiti untuk menggunakan andaian aktuari yang dikemaskinikan
bagi menentukan kos perkhidmatan semasa dan faedah bersih untuk baki tempoh pelaporan tahunan selepas pelan pindaan,
pengurangan atau penyelesaian apabila entiti mengukur semula liabiliti manfaat (aset) bersih yang ditakrifkan. Menggunakan
andaian yang dikemaskini menyediakan maklumat yang lebih berguna kepada pengguna penyata kewangan dan meningkatkan
kefahaman penyata kewangan. Sebelum pindaannya, MFRS 119 tidak memerlukan entiti untuk menggunakan andaian yang
dikemaskini bagi menentukan kos perkhidmatan semasa dan faedah bersih bagi tempoh di mana terdapat perubahan kepada
pelan pencen faedah yang ditetapkan.
• Pindaan kepada MFRS 128 “Kepentingan Jangka panjang dalam Syarikat Bersekutu dan Usaha Sama” (berkuat kuasa pada
1 Januari 2019) menjelaskan bahawa entiti harus menggunakan MFRS 9 “Instrumen Kewangan” (termasuk keperluan rosot
nilai) kepada kepentingan jangka panjang dalam syarikat bersekutu atau usaha sama, yang merupakan sebahagian daripada
pelaburan bersih entiti, yang penyelesaiannya tidak dirancang dan tidak mungkin berlaku pada masa depan yang dijangka. Di
samping itu, faedah jangka panjang sebegini adalah tertakluk kepada peruntukan kerugian dan keperluan rosot nilai dalam
MFRS 128. Pindaan tersebut akan diguna pakai secara retrospektif.
• Interpretasi IC 23 “Ketidakpastian terhadap Pengolahan Cukai Pendapatan” menyediakan panduan mengenai cara
mengiktiraf dan mengukur aset dan liabiliti cukai pendapatan tertunda dan semasa apabila terdapat ketidakpastian mengenai
pengolahan cukai. Jika pegolahan cukai berkemungkinan tidak diterima oleh pihak berkuasa cukai, kesan ketidakpastian cukai
harus dimasukkan dalam tempoh apabila penentuan sedemikian dibuat. Kesan ketidakpastian hendaklah diukur dengan
menggunakan kaedah yang paling sesuai untuk meramalkan penyelesaian ketidakpastian tersebut.
(ii) Piawaian baru, Interpretasi Jawatankuasa Interpretasi (IC) dan pindaan kepada piawaian tersiar yang belum dikuatkuasakan
dan yang tidak diterima pakai lebih awal oleh Kumpulan dan Syarikat
Berkuat kuasa bagi tempoh tahunan bermula pada atau selepas 1 Januari 2020
MFRS 2, 3, 6, 14, 101, 108, 134, 137, 138 & Pindaan kepada Rujukan kepada Rangka Kerja Konseptual dalam Piawaian
Interpretasi IC 12, 14, 21, 22 and 132 MFRS
Pindaan kepada MFRS 3 Definisi Perniagaan
Pindaan kepada MFRS 101 dan MFRS 108 Definisi Materialiti
Pindaan kepada MFRS 9, MFRS 139 & MFRS 7 Pembaharuan Penanda Aras Kadar Faedah
Berkuat kuasa bagi tempoh tahunan yang akan diumumkan oleh MASB
Pindaan kepada MFRS 10 dan 128 Jualan atau Sumbangan Aset antara Pelabur dengan Syarikat Bersekutu
atau Syarikat Usaha Samanya


(ii) Piawaian baru, Interpretasi Jawatankuasa Interpretasi (IC) dan pindaan kepada piawaian tersiar yang belum dikuatkuasakan
dan yang tidak diterima pakai lebih awal oleh Kumpulan dan Syarikat (sambungan)
• Pindaan kepada Rujukan kepada Rangka Kerja Konseptual dalam Piawaian MFRS berkuat kuasa bagi penyata kewangan bermula
1 Januari 2020 terdiri daripada satu set konsep yang menyeluruh untuk laporan kewangan. Dirangka berdasarkan versi terdahulu,
Rangka Kerja Konseptual untuk Pelaporan Kewangan yang dikeluarkan pada tahun 2011, perubahan kepada bab mengenai objektif
pelaporan kewangan dan ciri-ciri kualitatif maklumat kewangan yang berguna adalah terhad, tetapi dengan penjelasan yang lebih
baik untuk menyerlahkan kepentingan menyediakan maklumat yang diperlukan untuk menilai pengawasan pihak pengurusan
terhadap sumber ekonomi sebuah entiti. Penambahbaikan lain bagi Rangka Kerja Konseptual yang disemak semula termasuk bab
baharu mengenai pengukuran, panduan atas pelaporan prestasi kewangan, definisi dan bimbingan yang lebih baik–khususnya
definisi liabiliti–dan penjelasan dalam bidang-bidang penting, seperti peranan penghematan dan ketidakpastian pengukuran
dalam pelaporan kewangan.
• Pindaan kepada MFRS 3 “Kombinasi Perniagaan” mengehadkan dan menjelaskan definisi perniagaan untuk memberi tumpuan
kepada barangan dan perkhidmatan yang diberikan kepada pelanggan, menjana pendapatan pelaburan dan pendapatan lain,
dan ia tidak termasuk pulangan dalam bentuk kos yang lebih rendah dan faedah ekonomi lain. Pindaan juga menambah ujian
konsentrasi pilihan yang membenarkan penilaian mudah sama ada satu set aktiviti dan aset yang diperolehi bukan perniagaan.
• Pindaan kepada MFRS 101 “Pembentangan Penyata Kewangan” dan MFRS 108 “Dasar-dasar Perakaunan, Perubahan dalam
Anggaran dan Kesilapan” memperincikan definisi materialiti dengan memasukkan “mengaburkan maklumat” untuk menangani
situasi di mana kesannya sama dengan meninggalkan atau menafikan maklumat tersebut. Ia juga menjelaskan bahawa entiti
menilai materialiti dalam konteks penyata kewangan secara keseluruhannya. Pindaan ini selanjutnya menjelaskan maksud
“pengguna utama penyata kewangan tujuan umum” yang kepadanya penyata kewangan ditujukan, dengan mendefinisikannya
sebagai “pelabur yang sedia ada dan berpotensi, peminjam dan pemiutang lain” yang harus bergantung pada penyata kewangan
tujuan umum untuk kebanyakan maklumat kewangan yang mereka perlukan.
• Pindaan kepada MFRS 9 “Instrumen Kewangan”, MFRS 139 “Instrumen Kewangan: Pengiktirafan dan Pengukuran” & MFRS 7
“Instrumen Kewangan: Pendedahan” mengubahsuai beberapa keperluan perakaunan lindung nilai khusus untuk memberikan
bantuan daripada potensi kesan ketidakpastian yang disebabkan oleh Pembaharuan Tanda aras Kadar Faedah. Pindaan-pindaan ini
juga memerlukan syarikat-syarikat untuk memberikan maklumat tambahan kepada para pelabur tentang hubungan lindung nilai
mereka, yang secara langsung dipengaruhi oleh ketidakpastian ini.
• Pindaan kepada MFRS 10 dan MFRS 128 berkenaan “Jualan atau Sumbangan Aset antara Pelabur dan Syarikat Bersekutu atau
Syarikat Usaha Samanya” bertujuan untuk menangani ketidaktekalan yang diakui antara keperluan dalam MFRS 10 “Penyata
Kewangan Disatukan” dan MFRS 128 “Pelaburan dalam Syarikat-syarikat Bersekutu dan Syarikat Usaha Sama”. Keuntungan atau
kerugian penuh sepatutnya diiktiraf bagi kehilangan kawalan sesuatu perniagaan, sama ada perniagaan itu ditempatkan dalam
sebuah anak syarikat atau tidak. Pada masa yang sama, keuntungan atau kerugian yang disebabkan oleh jualan atau sumbangan
sebuah anak syarikat yang bukan suatu perniagaan seperti yang ditakrifkan dalam MFRS 3 “Kombinasi Perniagaan” kepada sesuatu
syarikat bersekutu atau syarikat usaha sama hanya patut diiktiraf setakat kepentingan pelabur yang tidak berkaitan dalam syarikat
bersekutu atau syarikat usaha sama itu.
Penggunaan pakai piawaian baru, Interpretasi IC, penambahbaikan tahunan dan pindaan piawaian tersiar yang bersesuaian di atas
dijangka tidak mempunyai kesan ketara ke atas penyata kewangan Kumpulan atau Syarikat, kecuali untuk perubahan dari MFRS 9 dan 7
yang mana Kumpulan dan Syarikat masih menilai.
(b) Entiti-entiti Ekonomi dalam Kumpulan
(i) Anak-anak Syarikat
Anak-anak syarikat merupakan kesemua entiti (termasuk entiti berstruktur) di mana Kumpulan mempunyai kawalan. Kumpulan
mengawal sesebuah entiti sekiranya Kumpulan mempunyai:
• Kuasa ke atas penerima pelaburan (iaitu, hak tersedia ada yang memberikannya keupayaan semasa untuk mengarahkan aktiviti
berkaitan entiti tersebut),
• Pendedahan, atau hak, kepada variasi pulangan daripada penglibatannya dengan entiti tersebut, dan
• Keupayaan menggunakan kuasa ke atas entiti tersebut bagi mempengaruhi pulangannya.
Apabila Kumpulan mempunyai kurang daripada majoriti hak mengundi atau yang serupa ke atas sesebuah entiti, Kumpulan akan
mempertimbangkan kesemua fakta dan situasi yang berkaitan dalam menilai sama ada ia mempunyai kuasa ke atas entiti tersebut,
termasuk:
• Pengaturan kontrak dengan pemegang undi lain entiti tersebut
• Hak yang timbul daripada pengaturan kontrak lain
• Hak mengundi dan potensi hak mengundi Kumpulan
Kumpulan menilai semula sama ada ianya mengawal atau tidak penerima pelaburan sekiranya fakta dan situasi menunjukkan bahawa
terdapat perubahan dalam satu atau lebih daripada tiga elemen kawalan.


(b) Entiti-entiti Ekonomi dalam Kumpulan (sambungan)
(i) Anak-anak Syarikat (sambungan)
Anak-anak syarikat disatukan menerusi kaedah perakaunan pengambilalihan, kecuali untuk kombinasi perniagaan yang melibatkan
beberapa entiti atau perniagaan di bawah kawalan pihak yang sama dengan perjanjian bertarikh pada/selepas 1 Januari 2006, yang
diambil kira dengan menggunakan kaedah penggabungan.
Di bawah kaedah perakaunan pengambilalihan, anak-anak syarikat disatukan sepenuhnya dari tarikh apabila kuasa mengawal
dipindahkan kepada Kumpulan dan tidak disatukan dari tarikh kawalan tamat.
Pertimbangan yang dipindahkan bagi pengambilalihan sesebuah anak syarikat adalah nilai saksama aset-aset yang dipindahkan,
liabiliti yang ditanggung dan kepentingan ekuiti yang diterbitkan oleh Kumpulan. Pertimbangan yang dipindahkan termasuk nilai
saksama apa-apa aset atau liabiliti terhasil daripada pengaturan pertimbangan bersyarat dan nilai saksama sebarang kepentingan
ekuiti sebelumnya dalam anak syarikat. Kos berkaitan pengambilalihan adalah diiktirafkan sebagai perbelanjaan mengikut jumlah
yang telah dibelanjakan.
Aset-aset yang boleh dikenal pasti yang diambil alih dan liabiliti dan liabiliti luar jangka yang diambil alih dalam satu kombinasi
perniagaan, dengan pengecualian terhad, pada mulanya diukur pada nilai saksama pada tarikh pengambilalihan.
Sekiranya satu kombinasi perniagaan yang dicapai secara berperingkat-peringkat, kepentingan ekuiti dalam syarikat yang diambil
alih yang dipegang sebelum ini diukur semula pada nilai saksama pada tarikh pengambilalihan dan laba atau kerugian yang terhasil
daripadanya diiktiraf dalam Penyata Pendapatan yang Disatukan.
Lebihan pertimbangan yang dipindahkan, amaun apa-apa kepentingan bukan mengawal dalam syarikat yang diambil alih dan nilai
saksama pada tarikh pengambilalihan bagi apa-apa kepentingan ekuiti sebelumnya dalam syarikat yang diambil alih berbanding
dengan nilai saksama aset bersih yang boleh dikenal pasti dicatatkan sebagai muhibah. Sekiranya ia adalah kurang daripada nilai
saksama aset bersih anak syarikat yang diambil alih bagi pembelian pada harga yang murah, perbezaan diiktiraf dalam Penyata
Pendapatan yang Disatukan (rujuk kepada Dasar-dasar Perakaunan yang Penting nota 2(f)(i) mengenai Muhibah).
Kepentingan bukan mengawal adalah ekuiti dalam sesebuah anak syarikat bukan milik syarikat induk secara langsung atau tidak
langsung. Bagi setiap pengambilalihan, Kumpulan mengukur apa-apa kepentingan bukan mengawal dalam syarikat yang diambil
alih sama ada pada nilai saksama atau pada bahagian seimbang kepentingan bukan mengawal bagi aset bersih syarikat yang
diambil alih yang boleh dikenal pasti. Pada akhir tempoh pelaporan, kepentingan bukan mengawal merangkumi amaun yang dikira
pada tarikh gabungan dan bahagian perubahannya dalam ekuiti anak syarikat sejak tarikh penggabungan.
Urus niaga serta baki dan keuntungan atau kerugian belum terealisasi daripada urus niaga antara syarikat-syarikat dalam Kumpulan
disingkirkan. Kerugian belum terealisasi juga disingkirkan melainkan urus niaga berkenaan menunjukkan bukti rosot nilai aset
yang dipindahkan. Dasar-dasar perakaunan anak-anak syarikat telah diubah di mana perlu bagi memastikan ketekalan dengan
dasar-dasar perakaunan yang diterima pakai oleh Kumpulan.
Kepentingan bukan mengawal dalam keputusan dan ekuiti anak syarikat ditunjukkan secara berasingan dalam Penyata Pendapatan
yang Disatukan, Penyata Pendapatan Keseluruhan, Penyata Perubahan Ekuiti dan Penyata Kedudukan Kewangan masing-masing.
Apabila Kumpulan tidak lagi menyatukan kerana hilang kawalan, sebarang kepentingan tertahan dalam entiti diukur semula pada
nilai saksamanya dengan perubahan dalam amaun dibawa diiktiraf dalam Penyata Pendapatan yang Disatukan. Nilai saksama ini
menjadi amaun dibawa awal untuk tujuan seterusnya merangkumi kepentingan tertahan sebagai syarikat bersekutu, syarikat
usaha sama atau aset kewangan. Di samping itu, sebarang amaun yang diiktiraf dalam pendapatan keseluruhan lain yang berkaitan
dengan entiti tersebut dikelaskan semula kepada Penyata Pendapatan yang Disatukan.
(ii) Urus niaga dengan kepentingan bukan mengawal
Urus niaga dengan kepentingan bukan mengawal yang tidak menyebabkan kehilangan dalam kawalan adalah diambil kira sebagai
urus niaga ekuiti – iaitu sebagai urus niaga dengan pemilik Kumpulan. Bagi pembelian daripada kepentingan bukan mengawal,
perbezaan antara sebarang pertimbangan dibayar dengan bahagian yang relevan daripada nilai dibawa bagi aset bersih milik anak
syarikat yang diambil alih dicatatkan dalam ekuiti. Bagi pelupusan kepada kepentingan bukan mengawal, perbezaan antara sebarang
perolehan yang diterima dengan bahagian yang relevan daripada kepentingan bukan mengawal juga diiktiraf dalam ekuiti.
(iii) Syarikat-syarikat Bersekutu
Syarikat-syarikat bersekutu adalah perbadanan, perkongsian atau entiti-entiti lain di mana Kumpulan mempunyai pengaruh
penting, tetapi tidak mempunyai kawalan dan tidak secara bersama, secara umumnya mengiringi pegangan saham di antara 20%
dan 50% hak mengundi. Pengaruh penting ialah kuasa untuk menyertai proses penentuan dasar-dasar kewangan dan kendalian
bagi syarikat-syarikat bersekutu tetapi tidak mempunyai kawalan terhadap dasar-dasar berkenaan.


(b) Entiti-entiti Ekonomi dalam Kumpulan (sambungan)
(iii) Syarikat-syarikat Bersekutu (sambungan)
Pelaburan dalam syarikat-syarikat bersekutu diambil kira dalam penyata kewangan yang disatukan dengan menggunakan kaedah
perakaunan ekuiti dan pada permulaannya diiktiraf pada kos. Pelaburan Kumpulan dalam syarikat-syarikat bersekutu meliputi
muhibah yang dikenal pasti pada pengambilalihan, selepas ditolak sebarang kerugian rosot nilai terkumpul.
Bahagian Kumpulan dalam keuntungan atau kerugian selepas pengambilalihan syarikat-syarikat bersekutunya diiktiraf dalam
Penyata-penyata Pendapatan yang Disatukan, dan bahagian Kumpulan dalam pergerakan rizab selepas pengambilalihan diiktiraf
dalam pendapatan keseluruhan lain. Pergerakan terkumpul selepas pengambilalihan diselaraskan terhadap amaun dibawa bagi
pelaburan. Dividen yang diterima atau belum terima daripada syarikat bersekutu diiktiraf sebagai pengurangan dalam nilai dibawa
pelaburan. Apabila bahagian Kumpulan dalam kerugian sesebuah syarikat bersekutu menyamai atau melebihi kepentingannya
dalam syarikat bersekutu berkenaan, termasuk sebarang kepentingan jangka panjang yang, secara dasarnya, merupakan sebahagian
daripada pelaburan bersih Kumpulan dalam syarikat bersekutu, Kumpulan tidak mengiktiraf kerugian selanjutnya, kecuali apabila
Kumpulan menanggung obligasi perundangan atau konstruktif atau membuat pembayaran bagi pihak syarikat bersekutu tersebut.
Kumpulan menentukan pada setiap tarikh pelaporan sama ada terdapat sebarang bukti yang berasas bahawa pelaburan dalam
syarikat bersekutu tersebut mengalami rosot nilai. Dalam hal sedemikian, Kumpulan mengira amaun rosot nilai sebagai perbezaan
antara amaun yang boleh diperoleh semula bagi syarikat bersekutu dan nilai dibawanya dan membentangkan amaun di sebelah
“bahagian keuntungan/(kerugian) sebuah syarikat bersekutu” dalam Penyata Pendapatan. Keputusan kewangan syarikat-syarikat
bersekutu diambil daripada penyata kewangan terkini syarikat-syarikat bersekutu berkenaan yang tidak diaudit, yang dibuat sehingga
ke suatu tarikh yang tidak melebihi 3 bulan sebelum berakhirnya tahun kewangan Kumpulan.
Keuntungan belum terealisasi daripada urus niaga antara Kumpulan dengan syarikat-syarikat bersekutunya disingkirkan setakat
kepentingan Kumpulan dalam syarikat-syarikat bersekutu tersebut; kerugian belum terealisasi juga disingkirkan melainkan urus niaga
berkenaan menunjukkan bukti rosot nilai aset yang dipindahkan. Di mana perlu, dalam mengguna pakai kaedah ekuiti, pelarasan yang
sesuai dibuat kepada penyata kewangan syarikat-syarikat bersekutu bagi memastikan ketekalan dengan dasar-dasar perakaunan
Kumpulan.
Apabila Kumpulan berhenti daripada akaun ekuiti syarikat bersekutunya kerana kehilangan pengaruh penting, sebarang kepentingan
tertahan dalam entiti diukur semula pada nilai saksamanya dengan perubahan dalam amaun dibawa diiktiraf sebelumnya dalam
Penyata Pendapatan yang Disatukan. Nilai saksama ini menjadi amaun dibawa awal untuk tujuan seterusnya merangkumi kepentingan
tertahan sebagai aset kewangan. Di samping itu, sebarang amaun yang diiktiraf sebelumnya dalam pendapatan keseluruhan lain yang
berkaitan dengan entiti tersebut dikelaskan semula kepada Penyata Pendapatan yang Disatukan.
Sekiranya kepentingan pemilikan dalam syarikat bersekutu dikurangkan tetapi pengaruh penting dikekalkan, hanya bahagian yang
berkadar daripada amaun yang diiktiraf sebelumnya dalam pendapatan keseluruhan lain yang dikelaskan semula kepada keuntungan
atau kerugian yang bersesuaian.
Laba dan kerugian pencairan diiktiraf dalam Penyata Pendapatan yang Disatukan.
Apabila Kumpulan menambah pegangannya dalam pelaburan sedia ada dan pelaburan tersebut menjadi syarikat bersekutu untuk
pertama kali, Kumpulan menentukan kos pelaburan dengan mengumpul kos semua pembelian (termasuk kos urus niaga yang
berkaitan). Kumpulan tidak menilai semula bahagian dalam aset bersih yang dimilikinya sebelum ini kepada nilai saksama. Sebarang
rizab penilaian semula yang ada dalam ekuiti untuk kepentingan yang dimiliki sebelumnya dikelaskan semula dalam ekuiti. Bahagian
keuntungan (selepas dividen) berserta bahagian rizab yang berkaitan dengan kepentingan yang dimiliki sebelumnya ditambah
kepada kos pelaburan. Muhibah ditentukan pada tarikh pengambilalihan, berdasarkan perbezaan antara kos pelaburan (yang terdiri
daripada kedua-dua nilai saksama pertimbangan yang dipindahkan untuk kepentingan tambahan dan kos pembelian kepentingan
yang dipegang sebelumnya) dan bahagian Kumpulan ke atas nilai saksama aset bersih syarikat bersekutu.
(c) Pelaburan dalam Anak-anak Syarikat dan Syarikat-syarikat Bersekutu dalam Penyata Kewangan Berasingan
Pelaburan dalam anak-anak syarikat dan syarikat-syarikat bersekutu dinyatakan pada kos tolak kerugian rosot nilai terkumpul dalam penyata
kewangan berasingan Syarikat. Apabila wujudnya tanda rosot nilai, amaun dibawa bagi pelaburan berkenaan ditaksir dan diturunkan nilai
serta merta kepada amaun boleh diperoleh semula (rujuk nota 2(g) Dasar-dasar Perakaunan yang Penting mengenai Rosot Nilai Aset Bukan
Kewangan). Kerugian rosot nilai dicaj kepada Penyata Pendapatan.
Apabila pelaburan dalam anak-anak syarikat dan syarikat-syarikat bersekutu dilupuskan, perbezaan antara perolehan pelupusan bersih dan
amaun dibawa pelaburan diiktiraf dalam Penyata Pendapatan.
(d) Hartanah, Loji dan Peralatan
Hartanah, loji dan peralatan dinyatakan pada kos tolak susut nilai dan kerugian rosot nilai terkumpul. Kos ini termasuk perbelanjaan
yang berkait secara langsung untuk memperoleh aset-aset tersebut. Sesetengah tanah pegangan kekal dibawa pada nilai saksama, yang
merupakan kos anggapannya selaras dengan pengecualian yang diperuntukkan oleh MFRS 1 “Penerimaan Pertama Kali Piawaian Pelaporan
Kewangan Malaysia” pada 1 Januari 2011, iaitu pada tarikh peralihan kepada MFRS.


(d) Hartanah, Loji dan Peralatan (sambungan)
(i) Kos
Kos bagi rangkaian telekomunikasi meliputi perbelanjaan sehingga dan termasuk peti penyampaian terakhir sebelum premis
pelanggan dan termasuk caj kontraktor, bahan-bahan, tenaga buruh langsung dan overhed yang berkaitan. Kos untuk hartanah, loji
dan peralatan lain mengandungi kos pembeliannya dan sebarang kos sampingan berkaitan pemerolehan. Kos tersebut termasuk
kos peleraian, pengalihan dan membaik pulih, yang mana obligasi tersebut ditanggung berikutan pemasangan aset berkenaan.
Kos juga termasuk kos peminjaman yang berkait secara langsung disebabkan oleh pemerolehan, pembinaan atau pengeluaran
aset yang layak (rujuk nota 2(p)(ii) Dasar-dasar Perakaunan yang Penting mengenai kos peminjaman).
Kos berikutnya diambil kira dalam amaun dibawa aset atau diiktiraf sebagai aset yang berasingan, dengan sewajarnya, hanya
apabila terdapat kemungkinan bahawa manfaat ekonomi masa hadapan yang berkaitan dengan aset tersebut akan masuk ke dalam
Kumpulan dan kos aset berkenaan boleh ditentukan dengan pasti. Amaun dibawa bagi bahagian aset yang diganti dinyahiktiraf.
Kesemua kos pembaikan dan penyelenggaraan lain dicaj kepada Penyata Pendapatan dalam tempoh kos ditanggung.
(ii) Susut Nilai
Tanah pegangan kekal tidak disusut nilai kerana ia mempunyai hayat tidak terhad. Tanah pegangan pajak disusut nilai sepanjang
tempoh pemegangan pajakan yang berkenaan dan dikelaskan sebagai pajakan jangka panjang jika ia mempunyai tempoh pajakan
yang belum tamat selama 50 tahun dan ke atas. Hartanah, loji dan peralatan lain disusut nilai berasaskan kaedah garis lurus untuk
mengagihkan kos aset hingga ke nilai sisa sepanjang anggaran hayat berguna, dalam tahun, seperti yang diringkaskan di bawah:
Rangkaian telekomunikasi 3 - 30
Harta mudah alih dan peralatan 5-8
Sistem sokongan komputer 3-8
Bangunan 5 - 40
Modal kerja dalam pelaksanaan adalah dinyatakan pada kos dan tidak disusutnilaikan. Sebaik selesai, modal kerja dalam pelaksanaan
dipindahkan kepada kategori hartanah, loji dan peralatan bergantung pada jenis aset. Modal kerja dalam pelaksanaan adalah
termasuk peralatan servis, bahan-bahan dan alat ganti. Semua bahan ini dicaj kepada Penyata Pendapatan apabila ia digunakan.
Susut nilai ke atas hartanah, loji dan peralatan yang masih dalam pembinaan bermula apabila hartanah, loji dan peralatan sedia
untuk digunakan. Susut nilai ke atas hartanah, loji dan peralatan tidak lagi diteruskan apabila pengiktirafan aset berkenaan
dihentikan atau apabila aset berkenaan dikelaskan sebagai aset dipegang untuk dijual, yang mana lebih awal.
(iii) Rosot Nilai
Pada setiap tarikh pelaporan, Kumpulan membuat penilaian sama ada wujud sebarang tanda rosot nilai. Jika tanda sedemikian
wujud, analisis dilakukan bagi menentukan sama ada nilai dibawa bagi aset berkenaan boleh diperoleh semula sepenuhnya.
Penurunan nilai dibuat jika nilai dibawa melebihi amaun boleh diperoleh semula (rujuk nota 2(g) Dasar-dasar Perakaunan yang
Penting mengenai Rosot Nilai Aset Bukan Kewangan).
(iv) Laba atau Kerugian atas Pelupusan
Laba atau kerugian atas pelupusan ditentukan dengan membandingkan perolehan dengan amaun dibawa bagi aset berkaitan dan
diambil kira dalam pendapatan kendalian lain dalam Penyata Pendapatan.
(v) Urus Niaga Pertukaran Aset
Hartanah, loji dan peralatan berkemungkinan diperoleh melalui pertukaran dengan aset bukan monetari atau gabungan aset
monetari dan bukan monetari dan diukur pada nilai saksama melainkan
• urus niaga pertukaran kurang kandungan komersil; atau
• nilai saksama bagi aset yang diterima mahupun aset yang diserahkan tidak boleh ditentukan dengan pasti.
Aset yang diperoleh ditentukan nilainya dengan cara ini walaupun Kumpulan tidak boleh menyahiktiraf aset yang diserahkan
dengan serta merta. Jika aset yang diperoleh itu tidak dapat ditentukan dengan pasti pada nilai saksamanya, kosnya ditentukan
pada amaun dibawa bagi aset yang diserahkan.
(vi) Pembaikan dan Penyelenggaraan
Pembaikan dan penyelenggaraan dicaj kepada Penyata Pendapatan dalam tempoh ianya ditanggung. Kos pengubahsuaian utama
diambil kira dalam amaun dibawa aset apabila terdapat kemungkinan bahawa manfaat ekonomi masa hadapan yang melebihi
standard prestasi aset sedia ada, yang dinilai terdahulu, akan masuk ke dalam Kumpulan. Kos ini disusut nilai sepanjang baki
tempoh hayat berguna aset yang berkenaan.


(e) Hartanah Pelaburan
Hartanah pelaburan, terutamanya meliputi tanah dan bangunan pejabat, dipegang untuk hasil sewaan jangka panjang atau untuk
tambah nilai modal atau untuk kedua-duanya, dan harta tersebut tidak diduduki oleh Syarikat.
Hartanah pelaburan dibawa pada kos tolak susut nilai dan kerugian rosot nilai terkumpul. Hartanah pelaburan disusut nilai berasaskan
kaedah garis lurus untuk mengagihkan kos hartanah pelaburan hingga ke nilai sisa sepanjang anggaran hayat berguna, dalam tahun,
seperti yang diringkaskan di bawah:
Bangunan 40
Tanah pegangan kekal Tidak disusut nilai kerana ia mempunyai jangka hayat tidak terhad
Perbelanjaan berikutnya dipermodalkan kepada amaun dibawa aset berkenaan hanya apabila terdapat kemungkinan bahawa manfaat
ekonomi pada masa hadapan yang berkaitan dengan perbelanjaan akan masuk ke dalam Kumpulan dan kos butiran itu boleh diukur
dengan pasti. Kesemua kos pembaikan dan penyelenggaraan lain diambil kira sebagai belanja apabila ia ditanggung. Apabila sebahagian
daripada harta pelaburan diganti, amaun dibawa bagi harta yang diganti itu akan dinyahiktiraf.
Apabila hartanah pelaburan dilupuskan, atau apabila penggunaannya dihentikan secara kekal dan dijangkakan tiada lagi manfaat
ekonomi masa hadapan, maka ia akan dinyahiktiraf. Laba atau kerugian atas pelupusan ditentukan dengan membandingkan perolehan
pelupusan bersih dengan amaun dibawa dan diambil kira dalam Penyata Pendapatan.
(f ) Aset Tak Ketara
(i) Muhibah
Muhibah merupakan lebihan agregat nilai saksama pertimbangan yang dipindahkan, amaun apa-apa kepentingan bukan mengawal
dalam syarikat yang diambil alih dan nilai saksama sebarang kepentingan ekuiti sebelumnya dalam syarikat yang diambil alih ke
atas nilai saksama aset bersih yang boleh dikenal pasti yang diperoleh dan liabiliti yang diandaikan termasuk liabiliti luar jangka
pada tarikh pengambilalihan. Sekiranya nilai saksama pertimbangan dipindahkan, amaun kepentingan bukan mengawal dan nilai
saksama kepentingan yang dipegang sebelumnya dalam syarikat yang diambil alih adalah kurang daripada nilai saksama aset bersih
yang boleh dikenal pasti dalam syarikat yang diambil alih, laba yang terhasil diiktiraf dalam Penyata Pendapatan yang Disatukan.
Muhibah dibawa pada kos tolak kerugian rosot nilai terkumpul. Muhibah diuji bagi menentukan rosot nilai, sekurang-kurangnya
sekali setahun atau apabila berlaku peristiwa atau keadaan yang menunjukkan bahawa rosot nilai mungkin wujud.
Bagi tujuan ujian rosot nilai, muhibah diagihkan kepada setiap unit penjanaan tunai (CGU), atau sekumpulan CGU, yang dijangka
akan memperoleh manfaat daripada sinergi gabungan. Setiap unit penjanaan tunai atau sekumpulan unit penjanaan tunai
merupakan tahap terendah dalam Kumpulan di mana muhibah dipantau bagi tujuan pengurusan dalaman. Muhibah ini dipantau
pada tahap segment operasi. Nilai dibawa muhibah dibandingkan dengan amaun yang boleh diperoleh semula, iaitu nilai yang
lebih tinggi antara nilai penggunaan dan nilai saksama tolak kos pelupusan. Sebarang rosot nilai diiktiraf dengan serta-merta
sebagai perbelanjaan dan tidak kemudiannya dibalikkan.
(ii) Perisian
Kos-kos yang berkait secara langsung dengan produk perisian yang boleh dikenal pasti dan unik yang dikawal oleh Kumpulan,
yang mungkin menjana faedah ekonomi yang melebihi kos lebih dari setahun, diiktiraf sebagai aset tak ketara. Pelunasan dikira
menggunakan kaedah garis lurus pada kadar 20% setahun tertakluk kepada rosot nilai.
(iii) Hak-hak Program
Hak-hak program merangkumi hak-hak yang dibenarkan daripada pihak ketiga dengan tujuan utama untuk disiarkan dalam urusan
biasa kitaran operasi. Hak-hak tersebut dinyatakan pada kos tolak pelunasan dan kerugian rosot nilai terkumpul (rujuk nota 2(g)
Dasar-dasar Perakaunan yang Penting mengenai Rosot Nilai Aset Bukan Kewangan).
Kumpulan melunaskan hak-hak program menggunakan kaedah garis lurus mengikut tempoh lesen atau anggaran hayat berguna
jika lebih pendek, dari tarikh transmisi yang pertama, untuk menyepadankan kos penggunaan dengan anggaran faedah yang akan
diterima. Pelunasan diambil kira dalam Penyata Pendapatan.
(iv) Spektrum Telekomunikasi
Spektrum telekomunikasi yang diperoleh melalui kombinasi perniagaan diiktiraf pada nilai saksama pada tarikh pengambilalihan,
dengan hayat berguna yang tidak terhad atas anggapan kos pembaharuan adalah kecil. Ianya tertakluk kepada kajian rosot nilai
tahunan atau apabila peristiwa atau perubahan dalam keadaan memberi petunjuk bahawa rosot nilai mungkin telah berlaku.


(g) Rosot Nilai Aset Bukan Kewangan
Aset yang mempunyai hayat berguna tidak terhad, contohnya muhibah atau aset tak ketara yang tidak sedia digunakan, tidak
tertakluk kepada pelunasan dan diuji bagi menentukan rosot nilai pada setiap tahun, atau apabila berlaku peristiwa atau keadaan yang
menunjukkan bahawa rosot nilai mungkin wujud. Hartanah, loji dan peralatan serta aset bukan semasa yang lain, termasuk aset tak
ketara dengan hayat berguna terhad, disemak semula bagi menentukan kerugian rosot nilai apabila peristiwa atau perubahan dalam
keadaan menunjukkan bahawa amaun dibawa mungkin tidak boleh diperoleh semula. Kerugian rosot nilai diiktiraf apabila amaun
dibawa bagi sesuatu aset melebihi amaun boleh diperoleh semula. Amaun boleh diperoleh semula adalah nilai yang lebih tinggi
antara nilai saksama tolak kos jualan dan nilai guna bagi sesuatu aset. Untuk tujuan penaksiran rosot nilai, aset dikumpulkan pada
tahap terendah di mana terdapat aliran tunai yang boleh dikenal pasti secara berasingan (unit penjanaan tunai). Aset selain daripada
muhibah yang mengalami rosot nilai, disemak semula bagi menentukan sama ada kebalikan mungkin boleh dilakukan pada setiap
tarikh pelaporan.
Kerugian rosot nilai dicaj kepada Penyata Pendapatan. Kerugian rosot nilai atas muhibah tidak boleh berbalik. Bagi aset-aset lain,
sebarang pertambahan selanjutnya dalam amaun boleh diperoleh semula akan diiktiraf dalam Penyata Pendapatan.
(h) Aset-aset Kewangan
Aset-aset Kewangan – pengelasan dan pengukuran
(i) Pengelasan
Kumpulan dan Syarikat mengelaskan aset kewangannya berdasarkan kategori pengukuran berikut:
• Yang diukur kemudian pada nilai saksama (sama ada melalui pendapatan keseluruhan lain (FVOCI) atau melalui keuntungan
atau kerugian), dan
• Yang diukur pada kos yang dilunaskan.
Kumpulan dan Syarikat mengelaskan semula pelaburan hutang apabila dan hanya apabila model perniagaannya untuk mengurus
aset tersebut berubah.
(ii) Pengiktirafan dan penyahiktirafan
Pembelian dan penjualan aset kewangan secara tetap diiktiraf pada tarikh dagangan, tarikh di mana Kumpulan dan Syarikat komited
untuk membeli atau menjual aset tersebut. Aset kewangan dinyahiktiraf apabila hak untuk menerima aliran tunai daripada aset
kewangan telah tamat tempoh atau telah dipindahkan serta Kumpulan dan Syarikat telah memindahkan sebahagian besar risiko
dan ganjaran pemilikan.
(iii) Pengukuran
Pada pengiktirafan awal, Kumpulan dan Syarikat mengukur aset kewangan pada nilai saksama ditambah, dalam hal aset kewangan
tidak pada nilai saksama melalui keuntungan atau kerugian (FVTPL), kos urus niaga yang secara langsung dikaitkan dengan
pengambilalihan aset kewangan tersebut. Kos urus niaga aset kewangan yang dibawa pada FVTPL dicajkan ke dalam keuntungan
atau kerugian.
Aset-aset kewangan dengan derivatif terbenam dipertimbangkan secara keseluruhannya apabila menentukan sama ada aliran
tunainya adalah semata-mata pembayaran prinsipal dan faedah (SPPI).
Instrumen hutang
Pengukuran instrumen hutang seterusnya bergantung kepada model perniagaan Kumpulan dan Syarikat dalam menguruskan aset
dan ciri-ciri aliran tunai aset tersebut. Terdapat tiga kategori ukuran di mana Kumpulan dan Syarikat mengklasifikasikan instrumen
hutangnya:
(a) Kos terlunas
Aset yang dipegang untuk pengumpulan aliran tunai kontraktual di mana aliran tunai tersebut mewakili SPPI diukur pada
kos terlunas. Pendapatan faedah daripada aset kewangan ini termasuk dalam pendapatan lain menggunakan kaedah
kadar faedah berkesan. Sebarang keuntungan atau kerugian yang timbul daripada penyahiktirafan diiktiraf secara
langsung dalam keuntungan atau kerugian dan dibentangkan dalam keuntungan/(kerugian) lain bersama dengan laba
dan kerugian pertukaran asing. Kerugian rosot nilai dibentangkan sebagai butiran berasingan dalam Penyata Pendapatan.


(h) Aset-aset Kewangan (sambungan)
Aset-aset Kewangan – pengelasan dan pengukuran (sambungan)
(iii) Pengukuran (sambungan)
(b) FVOCI
Aset yang dipegang untuk pengumpulan aliran tunai berkontrak dan untuk menjual aset kewangan, di mana aliran tunai
aset mewakili SPPI, diukur pada FVOCI. Pergerakan dalam amaun dibawa diambil melalui OCI, kecuali pengiktirafan laba
atau kerugian rosot nilai, pendapatan faedah serta laba dan kerugian pertukaran asing yang diiktiraf dalam keuntungan
atau kerugian. Apabila aset kewangan dinyahiktiraf, laba atau kerugian terkumpul sebelum ini diiktiraf dalam OCI
dikelaskan semula daripada ekuiti kepada keuntungan atau kerugian dan diiktiraf dalam laba/(kerugian) lain. Pendapatan
faedah daripada aset kewangan ini termasuk dalam pendapatan lain menggunakan kaedah kadar faedah yang berkesan.
Laba dan kerugian pertukaran asing dibentangkan dalam laba/(kerugian) lain dan perbelanjaan rosot nilai dibentangkan
sebagai butiran berasingan dalam Penyata Pendapatan.
(c) FVTPL
Aset yang tidak memenuhi kriteria untuk kos terlunas atau FVOCI diukur pada FVTPL. Kumpulan dan Syarikat juga boleh
menetapkan aset kewangan FVTPL secara tidak boleh dibatal jika perlakuan tersebut secara ketara mengurangkan atau
menghapuskan ketidaksesuaian yang dicipta oleh aset dan liabiliti yang diukur pada asas yang berlainan. Perubahan nilai
saksama diiktiraf dalam keuntungan atau kerugian dan dibentangkan bersih dalam laba/(kerugian) lain dalam tempoh di
mana ia timbul.
Instrumen ekuiti
Kumpulan dan Syarikat seterusnya mengukur semua pelaburan ekuiti pada nilai saksama. Di mana pihak pengurusan Kumpulan
dan Syarikat telah memilih untuk membentangkan laba dan kerugian nilai saksama ke atas pelaburan ekuiti di OCI, tidak akan
ada pengelasan semula bagi laba dan kerugian nilai saksama kepada keuntungan atau kerugian berikutan penyahiktirafan
pelaburan. Dividen daripada pelaburan sedemikian terus diiktiraf dalam laba atau kerugian sebagai pendapatan lain apabila
wujudnya hak Kumpulan dan Syarikat untuk menerima pembayaran.
Perubahan dalam nilai saksama aset kewangan di FVTPL diiktiraf dalam laba/(kerugian) lain dalam Penyata Pendapatan yang berkenaan.
Mengimbangi Instrumen Kewangan
Aset dan liabiliti kewangan diimbangi dan amaun bersih dibentangkan dalam Penyata Kedudukan Kewangan apabila terdapatnya hak
yang boleh dikuatkuasakan secara sah untuk mengimbangi amaun yang diktiraf dan terdapatnya hasrat untuk menyelesaikan pada
asas bersih, atau merealisasikan aset dan menyelesaikan liabiliti secara serentak. Hak yang boleh dikuatkasakan secara sah tidak
boleh bergantung kepada peristiwa masa hadapan dan mesti dikuatkuasakan dalam urusan biasa perniagaan dan sekiranya terdapat
sebarang kemungkiran, ketidakmampuan bayar atau muflis.
Belum terima perdagangan dan lain-lain
Belum terima perdagangan adalah amaun yang terhutang daripada pelanggan untuk barangan yang dijual atau perkhidmatan yang
diberikan dalam urusan biasa perniagaan. Belum terima lain biasanya timbul daripada urus niaga di luar aktiviti kendalian biasa
Kumpulan dan Syarikat. Jika kutipan dijangkakan dalam satu tahun atau kurang (atau dalam kitaran kendalian biasa perniagaan jika
lebih lama), ia dikelaskan sebagai aset semasa. Jika tidak, ia dibentangkan sebagai aset bukan semasa.
Belum terima perdagangan diiktiraf pada permulaannya pada amaun pertimbangan yang tidak bersyarat melainkan ia mengandungi
komponen pembiayaan yang ketara, di mana ia diiktiraf pada nilai saksama ditambah dengan kos urus niaga. Belum terima lain diiktiraf
pada permulaannya pada nilai saksama ditambah dengan kos urus niaga. Kos urus niaga termasuk pemindahan cukai dan duti.
Selepas pengiktirafan, belum terima perdagangan dan lain-lain kemudiannya diukur pada kos terlunas menggunakan kaedah faedah
berkesan, tolak elaun kerugian (rujuk kepada Dasar-dasar Perakaunan yang Penting nota 2(i) mengenai Rosot nilai Aset Kewangan).
(i) Rosot Nilai Aset Kewangan
(a) Pengukuran kemudian – Rosot nilai
Rosot nilai bagi instrumen hutang dan kontrak jaminan kewangan
Dengan berpandangan ke hadapan, Kumpulan menaksir kerugian kredit yang dijangkakan (ECL) yang berkaitan dengan
instrumen hutangnya yang dibawa pada kos terlunas dan pada FVOCI serta kontrak jaminan kewangan yang dikeluarkan. Kaedah
rosot nilai yang diguna pakai bergantung kepada sama ada terdapat peningkatan risiko kredit yang ketara.


(i) Rosot Nilai Aset Kewangan (sambungan)
(a) Pengukuran kemudian – Rosot nilai (sambungan)
Rosot nilai bagi instrumen hutang dan kontrak jaminan kewangan (sambungan)
Kumpulan mempunyai enam jenis instrumen kewangan yang tertakluk kepada model ECL:
• Belum terima perdagangan
• Belum terima lain-lain
• Pinjaman kepada anak-anak syarikat
• Aset kontrak
• Belum terima di FVOCI
• Kontrak jaminan kewangan
Walaupun tunai dan setara tunai juga tertakluk kepada keperluan rosot nilai MFRS 9, kerugian rosot nilai yang dikenalpasti adalah
tidak material.
ECL mewakili anggaran kebarangkalian-kebarangkalian perbezaan antara nilai semasa aliran tunai mengikut kontrak dan nilai
semasa aliran tunai yang dijangka Kumpulan untuk terima sepanjang baki hayat instrumen kewangan. Bagi kontrak jaminan
kewangan, ECL merupakan perbezaan di antara pembayaran yang dijangkakan untuk membayar balik pemegang instrumen
hutang terjamin ditolak jumlah yang dijangkakan akan diterima oleh Kumpulan dan Syarikat daripada pemegang, penghutang
atau mana-mana pihak lain.
Pengukuran ECL menampilkan:

• jumlah yang tidak berat sebelah dan wajaran kebarangkalian yang ditentukan dengan menilai pelbagai kemungkinan
keputusan;
• nilai masa wang; dan
• maklumat yang berpatutan dan boleh disokong yang tersedia tanpa kos atau usaha yang tidak wajar pada tarikh pelaporan
mengenai peristiwa masa lalu, keadaan semasa dan ramalan keadaan ekonomi masa hadapan.
(i) Pendekatan 3-peringkat untuk belum terima selain daripada perdagangan dan aset kontrak
Pada setiap tarikh laporan, Kumpulan mengukur ECL melalui elaun kerugian pada jumlah yang bersamaan dengan ECL
12 bulan jika risiko kredit ke atas instrumen kewangan atau sekumpulan instrumen kewangan tidak meningkat dengan
ketara sejak pengiktirafan awal. Bagi kesemua instrumen kewangan lain, elaun kerugian pada jumlah yang bersamaan
dengan ECL sepanjang hayat diperlukan. Nota 4(a)(ii)(c)(ii) menggariskan butiran pengukuran ECL.
(ii) Pendekatan dipermudahkan untuk belum terima perdagangan dan aset kontrak
Kumpulan menggunakan pendekatan MFRS 9 yang dipermudah untuk mengukur ECL yang menggunakan ECL sepanjang
hayat untuk semua belum terima perdagangan dan aset kontrak. Nota 4(a)(ii)(c)(i) menggariskan butiran pengukuran ECL.
Peningkatan risiko kredit yang ketara
Kumpulan mempertimbangkan kebarangkalian mungkir pada permulaan pengiktirafan aset dan sama ada terdapat
peningkatan ketara dalam risiko kredit secara berterusan sepanjang setiap tempoh pelaporan. Untuk menilai sama ada
terdapat peningkatan risiko kredit yang ketara, Kumpulan membandingkan risiko kemungkiran yang berlaku ke atas
aset pada tarikh pelaporan dengan risiko kemungkiran pada tarikh pengiktirafan awal. Ia mengambil kira maklumat
berpandangan ke hadapan yang munasabah dan boleh disokong.
Petunjuk-petunjuk berikut telah diterapkan:

• penarafan kredit dalaman
• penarafan kredit luaran (sejauh mana tersedia)
• perubahan buruk yang sebenar atau yang dijangkakan dalam keadaan perniagaan, kewangan atau ekonomi yang
dijangka menyebabkan perubahan ketara kepada kemampuan penghutang untuk memenuhi kewajibannya
• perubahan sebenar atau jangkaan ketara dalam keputusan operasi penghutang
• peningkatan ketara dalam risiko kredit ke atas instrumen kewangan lain bagi penghutang yang sama
• perubahan ketara dalam nilai cagaran yang menyokong obligasi atau kualiti jaminan pihak ketiga atau
penambahbaikan kredit
• perubahan ketara dalam prestasi dan kelakuan penghutang yang dijangkakan, termasuk perubahan dalam status
pembayaran penghutang dalam kumpulan dan perubahan dalam keputusan operasi penghutang.
Maklumat makroekonomi (seperti kadar faedah pasaran atau kadar pertumbuhan) dimasukkan sebagai sebahagian
daripada model penarafan dalaman.
Tanpa mengira analisis di atas, kenaikan risiko kredit akan dianggap ketara jika penghutang melampaui tempoh melebihi
30 hari dalam membuat pembayaran kontraktual.


(i) Rosot Nilai Aset Kewangan (sambungan)
(a) Pengukuran kemudian – Rosot nilai (sambungan)
(ii) Pendekatan dipermudahkan untuk belum terima perdagangan dan aset kontrak (sambungan)
Definisi aset kewangan yang mungkir dan terjejas kredit
Sejajar dengan takrifan kredit terjejas, Kumpulan menakrifkan sesuatu instrumen kewangan sebagai dimungkiri, apabila
memenuhi satu atau lebih kriteria berikut:
Kriteria kuantitatif:
Kumpulan menakrifkan instrumen kewangan sebagai dimungkiri, apabila rakan niaga gagal membuat pembayaran berkontrak
untuk baki belum terima perdagangan dan belum terima bukan perdagangan masing-masing dalam tempoh 90 dan 365 hari
daripada tiba masanya.
Kriteria kualitatif:
Penghutang memenuhi kriteria berkemungkinan besar tidak membayar, yang menunjukkan penghutang berada dalam
kesulitan kewangan yang ketara. Kumpulan mempertimbangkan perkara berikut:
• penghutang melanggar perjanjian kewangan
• konsesi telah dibuat oleh pemberi pinjaman yang berkaitan dengan kesulitan kewangan penghutang
• adanya kemungkinan besar bahawa penghutang akan muflis atau menjalani penyusunan semula kewangan
• penghutang tidak solven.
Instrumen kewangan yang mengalami kredit terjejas dinilai secara berindividu.
Pengumpulan instrumen untuk ECL yang diukur secara kolektif
(i) Penilaian kolektif
Untuk mengukur ECL, belum terima perdagangan dan aset kontrak yang timbul daripada kluster perniagaan unifi, TM ONE
dan TM GLOBAL telah dikelompokkan berdasarkan ciri profil risiko kredit bersama dan profil jumlah hari yang melampaui
tempoh. Aset kontrak berkaitan perkhidmatan yang belum dibilkan dan mempunyai ciri-ciri risiko yang sama dengan
belum terima perdagangan untuk jenis kontrak yang sama. Oleh yang demikian, Kumpulan dan Syarikat telah membuat
kesimpulan bahawa jangkaan kadar kerugian bagi belum terima perdagangan adalah anggaran yang munasabah
mengenai kadar kerugian bagi aset kontrak.
(ii) Penilaian individu
Belum terima perdagangan dan aset kontrak yang dimungkir atau kredit terjejas dinilai secara individu.
Pinjaman kepada anak-anak syarikat dalam penyata kewangan berasingan Syarikat dinilai secara individu bagi pengukuran
ECL, oleh kerana maklumat risiko kredit diperoleh dan dipantau berdasarkan setiap pinjaman kepada anak syarikat.
Hapus kira
(i) Belum terima perdagangan dan aset kontrak
Belum terima perdagangan dan aset kontrak dihapus kira apabila tiada jangkaan pemulihan yang munasabah. Petunjuk
bahawa tidak ada jangkaan pemulihan yang munasabah termasuk, antara lain, kegagalan penghutang untuk terlibat
dalam pelan pembayaran balik dengan Kumpulan, dan kegagalan membuat pembayaran kontrak untuk tempoh yang
berpanjangan.
Kerugian rosot nilai atas belum terima perdagangan dan aset kontrak dibentangkan sebagai kerugian rosot nilai bersih
dalam keuntungan kendalian. Pemulihan selanjutnya bagi jumlah yang telah dihapus kira sebelum ini dikreditkan
terhadap butiran yang sama.
(ii) Belum terima yang lain
Kumpulan menghapus kira aset kewangan, secara keseluruhan atau sebahagian, apabila ia telah menghabiskan semua
usaha pemulihan praktikal dan telah membuat kesimpulan bahawa tidak ada jangkaan pemulihan yang munasabah.
Penilaian terhadap tiada jangkaan pemulihan yang munasabah adalah berdasarkan ketiadaan sumber pendapatan
penghutang untuk aset untuk menjana aliran tunai masa hadapan yang mencukupi untuk membayar balik jumlah
tersebut. Kumpulan boleh menghapus kira aset kewangan yang masih lagi di bawah aktiviti penguatkuasaan. Perolehan
selanjutnya daripada jumlah yang dihapus kira sebelum ini akan mengakibatkan laba rosot nilai.


(j) Instrumen Kewangan Derivatif dan Aktiviti Lindung Nilai
Lindung nilai aliran tunai
Bahagian perubahan yang berkesan dalam nilai saksama derivatif yang ditetapkan dan layak sebagai lindung nilai aliran tunai diiktiraf
dalam pendapatan keseluruhan lain. Laba atau kerugian berkaitan dengan bahagian yang tidak berkesan diiktiraf serta-merta dalam
Penyata Pendapatan dalam “laba atau kerugian lain – bersih”. Di mana Kumpulan dan Syarikat mengecualikan tebaran asas mata
wang asing daripada penentuan derivatif yang digunakan sebagai instrumen lindung nilai, perubahan dalam tebaran asas mata wang
asing bagi instrumen lindung nilai diiktiraf dalam pendapatan keseluruhan lain dan terkumpul dalam kos rizab lindung nilai dalam
ekuiti. Kumpulan dan Syarikat menetapkan penggunaan kos berhubung dengan tebaran asas mata wang asing pada dasar lindung
nilai.
Amaun-amaun terkumpul dalam ekuiti (termasuk kos rizab lindung nilai) dikelaskan semula kepada Penyata Pendapatan dalam
tempoh apabila butiran lindung nilai menjejaskan Penyata Pendapatan. Laba atau kerugian berkaitan dengan bahagian berkesan
swap kadar faedah mata wang bersilang melindung nilai peminjaman kadar tetap diiktiraf dalam Penyata Pendapatan dalam “kos
pembiayaan”.
Apabila instrumen lindung nilai tamat tempoh atau dijual atau ditamatkan, atau apabila lindung nilai tidak lagi dapat memenuhi
kriteria perakaunan lindung nilai, apa-apa laba atau kerugian terkumpul dalam ekuiti pada waktu itu kekal dalam ekuiti dan diiktiraf
apabila butiran yang dilindung nilai akhirnya diiktiraf dalam Penyata Pendapatan.
(k) Derivatif Tersirat
Derivatif tersirat di dalam instrumen atau kontrak kewangan lain diambil kira sebagai derivatif berasingan dan direkodkan pada nilai
saksama sekiranya ciri-ciri ekonomi dan risikonya tidak berkait rapat dengan kontrak utama, dan kontrak utama tersebut adalah tidak
dipegang untuk urus niaga dengan sendirinya atau ditetapkan pada nilai saksama melalui keuntungan atau kerugian. Derivatif tersirat
yang diasingkan daripada kontrak utama adalah dibawa pada nilai saksama melalui keuntungan atau kerugian, dengan perubahan
dalam nilai saksama tersebut diiktiraf di dalam Penyata Pendapatan.
(l) Inventori
Inventori dinyatakan pada nilai yang lebih rendah antara kos dan nilai boleh realis bersih.
Kos ditentukan berdasarkan kaedah purata wajaran dan meliputi semua kos pembelian dan kos-kos lain yang ditanggung bagi
membawa inventori ke lokasi yang terkini. Kos barangan siap dan kerja dalam pelaksanaan meliputi kos reka bentuk, bahan mentah,
tenaga buruh langsung, kos langsung yang lain dan overhed pengeluaran yang berkaitan (berdasarkan kapasiti operasi biasa). Ia tidak
termasuk kos peminjaman.
Nilai boleh realis bersih merupakan anggaran harga jualan dalam urusan biasa perniagaan, tolak semua anggaran kos sehingga siap
dan perbelanjaan jualan boleh ubah yang berkaitan. Untuk mendapatkan nilai boleh realis bersih, peruntukan sewajarnya dibuat bagi
semua inventori usang dan kurang laris.
(m) Aset Bukan Semasa Dipegang untuk Dijual
Aset bukan semasa dikelaskan sebagai dipegang untuk dijual apabila amaun dibawa aset tersebut perlu diperoleh semula terutamanya
melalui urus niaga jualan bukannya melalui penggunaan berterusan dan jualan dianggap kemungkinan besar berlaku. Ia dinyatakan
pada nilai yang lebih rendah antara amaun dibawa dan nilai saksama tolak kos jualan.
Kerugian rosot nilai diiktiraf untuk sebarang penurunan nilai awal atau susut nilai aset kepada nilai saksama ditolak kos untuk dijual.
Keuntungan diiktiraf untuk sebarang kenaikan nilai saksama selepas ditolak kos untuk menjual sesuatu aset, tetapi tidak melebihi
sebarang kerugian rosot nilai terkumpul yang diiktiraf sebelumnya. Laba atau kerugian yang tidak diiktiraf sebelumnya pada tarikh
penjualan aset bukan semasa diiktiraf pada tarikh penyahiktirafan.
Aset bukan semasa tidak disusut nilai atau dilunaskan semasa ia diklasifikasikan sebagai dipegang untuk dijual. Aset bukan semasa
yang dikelaskan sebagai dipegang untuk dijual dibentangkan secara berasingan daripada aset lain dalam Penyata Kedudukan
Kewangan.
Sekiranya aset bukan semasa tidak lagi diklasifikasikan sebagai dipegang untuk dijual, ia dinyatakan pada nilai dibawa terendah
sebelum aset tersebut diklasifikasikan sebagai dipegang untuk dijual, diselaraskan untuk sebarang susut nilai atau pelunasan yang
akan diiktiraf jika aset tidak diklasifikasikan sebagai dipegang untuk dijual dan amaun yang boleh diperoleh semula pada tarikh
keputusan berikutnya untuk tidak menjual.
Sebarang pelarasan kepada nilai dibawa aset bukan semasa yang tidak lagi diklasifikasikan sebagai dipegang untuk dijual diiktiraf
dalam Penyata Pendapatan dalam tempoh di mana kriteria untuk aset bukan semasa dikelaskan sebagai dipegang untuk dijual tidak
lagi dipenuhi.


(n) Tunai dan Kesamaan Tunai
Untuk tujuan Penyata Aliran Tunai, kesamaan tunai dipegang untuk tujuan memenuhi komitmen tunai jangka pendek dan bukan
untuk pelaburan atau tujuan lain. Tunai dan kesamaan tunai merangkumi tunai dalam tangan, deposit panggilan di bank, pelaburan-
pelaburan jangka pendek lain yang berkecairan tinggi dengan tempoh matang asal 3 bulan atau kurang yang mudah ditukar kepada
jumlah tunai yang diketahui dan yang tertakluk kepada risiko perubahan nilai yang tidak ketara. Deposit dipegang sebagai sekuriti
sandaran untuk pinjaman bertempoh yang diberikan, tidak diambil kira sebagai tunai dan kesamaan tunai.
(o) Modal Saham
(i) Pengelasan
Saham biasa dan saham keutamaan tak boleh tebus dengan hak dividen yang ditentukan mengikut budi bicara dikelaskan sebagai
ekuiti. Saham-saham lain dikelaskan sebagai ekuiti dan/atau liabiliti mengikut kandungan maksud instrumen tertentu.
Pengagihan kepada pemegang-pemegang sesuatu instrumen kewangan yang dikelaskan sebagai instrumen ekuiti didebitkan
secara langsung kepada ekuiti.
(ii) Kos Terbitan Saham
Pertambahan kos yang berkaitan secara langsung dengan penerbitan saham atau opsyen baru ditolak daripada ekuiti.
(iii) Dividen kepada Pemegang Saham Syarikat
Dividen ke atas saham keutamaan boleh tebus diiktiraf sebagai liabiliti dan dinyatakan berasaskan akruan. Dividen-dividen lain
diiktiraf sebagai liabiliti dalam tempoh ianya diisytiharkan.
Dividend in specie yang diagihkan kepada pemegang-pemegang saham Syarikat direkodkan pada nilai dibawa aset bersih yang
diagihkan. Pengagihan ini direkodkan sebagai pergerakan dalam ekuiti.
(p) Liabiliti Kewangan
Belum bayar perdagangan dan lain-lain, deposit pelanggan dan peminjaman dikelaskan sebagai liabiliti kewangan lain. Kesemuanya
diiktiraf pada permulaannya pada nilai saksama dan kemudiannya diukur pada kos terlunas menggunakan kaedah faedah berkesan.
(i) Belum Bayar Perdagangan
Belum bayar perdagangan adalah obligasi untuk membayar barangan dan perkhidmatan yang diperoleh daripada pembekal-
pembekal dalam urusan biasa perniagaan. Belum berbayar perdagangan dikelaskan sebagai liabiliti semasa sekiranya pembayaran
perlu dibuat dalam tempoh setahun atau kurang dari setahun (atau dalam kitaran pengendalian biasa perniagaan jika lebih lama).
Sebaliknya, ia akan dibentangkan sebagai liabiliti bukan semasa.
(ii) Bon, Nota, Debentur dan Peminjaman
Peminjaman diiktiraf pada permulaannya pada nilai saksama, selepas ditolak kos urus niaga yang ditanggung. Peminjaman
kemudiannya dibawa pada kos yang terlunas; apa-apa perbezaan di antara amaun diiktiraf pada permulaan dan nilai penebusan
diiktiraf dalam Penyata Pendapatan dalam tempoh peminjaman menggunakan kaedah faedah berkesan, melainkan bagi kos
peminjaman yang ditanggung bagi pembinaan apa-apa aset yang layak.
Faedah, dividen, laba dan kerugian berkaitan dengan instrumen kewangan, atau sebahagian daripada komponen yang dikelaskan
sebagai liabiliti, dilaporkan dalam kos pembiayaan dalam Penyata Pendapatan. Laba atau kerugian pertukaran asing yang timbul
daripada terjemahan peminjaman dalam mata wang asing, dilaporkan dalam “kos pembiayaan” dalam Penyata Pendapatan.
Peminjaman dikelaskan sebagai liabiliti semasa melainkan Kumpulan dan Syarikat mempunyai hak tanpa syarat untuk menunda
penyelesaian liabiliti tersebut untuk sekurang-kurangnya 12 bulan selepas tarikh pelaporan.
Kos peminjaman yang ditanggung berhubung dengan pembiayaan pembinaan dan pemasangan hartanah, loji dan peralatan
dipermodalkan sehingga hartanah, loji dan peralatan berkenaan sedia untuk digunakan. Semua kos peminjaman lain dicaj kepada
Penyata Pendapatan.
Fi yang dibayar bagi penyediaan kemudahan pinjaman diiktiraf sebagai kos urus niaga pinjaman berkenaan setakat mana
terdapatnya kemungkinan bahawa sesetengah atau semua kemudahan akan dikeluarkan. Dalam hal ini, fi tersebut ditunda
sehingga pengeluaran itu dibuat. Setakat mana tiada terdapatnya bukti bahawa terdapat kemungkinan bahawa sesetengah atau
semua kemudahan akan dikeluarkan, fi tersebut akan dipermodalkan sebagai bayaran pendahuluan bagi perkhidmatan mudah
cair dan dilunaskan sepanjang tempoh kemudahan berkenaan yang mana ia mempunyai perkaitan.


(p) Liabiliti Kewangan (sambungan)
(ii) Bon, Nota, Debentur dan Peminjaman (sambungan)
Peminjaman dikeluarkan dari Penyata Kedudukan Kewangan apabila obligasi yang dinyatakan dalam kontrak dilepaskan, dibatalkan
atau tamat tempoh. Perbezaan antara amaun dibawa liabiliti kewangan yang telah dipadamkan atau dipindahkan kepada pihak lain
dan pertimbangan yang dibayar, termasuk sebarang aset bukan tunai yang dipindahkan atau liabiliti yang diandaikan, diiktiraf
dalam Penyata Pendapatan dalam kos pembiayaan.
(iii) Liabiliti Opsyen Jual Ke atas Saham yang Dipegang oleh Kepentingan Bukan Mengawal
Sebuah kontrak yang mengandungi obligasi yang memerlukan Kumpulan memberi tunai atau aset kewangan lain sebagai
pertukaran untuk mendapat saham ekuitinya sendiri (atau saham ekuiti anak syarikatnya) adalah satu liabiliti kewangan. Liabiliti
ini direkod tanpa mengira sama ada kontrak tersebut memenuhi definisi instrumen ekuiti. Liabiliti kewangan itu diiktiraf mengikut
nilai kini amaun penebusan opsyen tersebut, apabila ia dilaksanakan.
Liabiliti penebusan awal diiktiraf sebagai Rizab Lain dalam ekuiti sebagai satu pengurangan ekuiti Kumpulan sekiranya risiko dan
ganjaran pemilikan kekal bersama kepentingan bukan mengawal atau satu pengurangan ekuiti kepentingan bukan mengawal jika
risiko dan ganjaran pemilikan dipindah kepada Kumpulan. Seterusnya, nilai penebusan opsyen jual dinilai pada kos yang dilunaskan,
menggunakan kaedah kadar faedah berkesan, untuk menambahkan liabiliti sehingga amaun belum bayar di bawah opsyen pada
tarikh yang mula-mula ia dilaksanakan. Jika opsyen itu tamat tempoh tanpa dilaksanakan, liabiliti opsyen jual akan dinyahiktiraf
dengan pelarasan yang sepadan kepada ekuiti.
(q) Pajakan
(a) Perakaunan oleh penerima pajak
Dasar perakaunan yang diguna pakai sehingga 31 Disember 2018
(i) Pajakan Kewangan
Sehingga 31 Disember 2018, pajakan aset di mana Kumpulan dan Syarikat menanggung sebahagian besar daripada
kesemua risiko dan manfaat pemilikan, dikelaskan sebagai pajakan kewangan.
Pajakan kewangan dipermodalkan pada permulaan pajakan, pada nilai yang lebih rendah antara nilai kini bagi bayaran
pajakan minimum dan nilai saksama bagi aset yang dipajak. Obligasi pembayaran sewa yang sepadan, selepas ditolak caj
pembiayaan, dimasukkan dalam peminjaman.
Setiap bayaran pajakan adalah diuntukkan antara pengurangan liabiliti dan caj pembiayaan agar memperoleh kadar
faedah yang malar dan berkala ke atas baki liabiliti. Caj pembiayaan diiktiraf dalam Penyata Pendapatan.
Aset yang diperoleh di bawah pajakan kewangan, disusut nilai sepanjang tempoh yang lebih pendek antara anggaran
hayat berguna dan mengikut terma-terma pajakan.
(ii) Pajakan Kendalian
Pajakan aset di mana sebahagian besar daripada risiko dan manfaat pemilikan dikekalkan oleh pemberi pajak, dikelaskan
sebagai pajakan kendalian. Bayaran yang dibuat di bawah pajakan kendalian (selepas ditolak sebarang insentif yang
diterima daripada pemberi pajak) dicaj kepada Penyata Pendapatan berdasarkan kaedah garis lurus sepanjang tempoh
pajakan.
Apabila pajakan kendalian ditamatkan sebelum tamat tempoh pajakannya, sebarang bayaran yang perlu dibuat kepada
pemberi pajak sebagai penalti diiktiraf sebagai perbelanjaan dalam tempoh berlakunya penamatan.
Dasar perakaunan berkuat kuasa 1 Januari 2019
Dari 1 Januari 2019, pajakan diiktiraf sebagai aset hak penggunaan (“ROU”) dan liabiliti yang bersesuaian pada tarikh aset pajakan
tersedia untuk digunakan oleh Kumpulan dan Syarikat (iaitu tarikh permulaan).
Kontrak mungkin mengandungi komponen pajakan dan bukan pajakan. Kumpulan memperuntukkan pertimbangan dalam kontrak
kepada komponen pajakan dan bukan pajakan berdasarkan harga tersendiri yang relatif. Walau bagaimanapun, untuk pajakan
seperti hartanah dan peralatan premis pelanggan (CPE) yang mana Kumpulan adalah penerima pajak, ia telah memilih langkah
segera yang disediakan dalam MFRS 16 untuk tidak memisahkan komponen pajakan dan bukan pajakan. Kedua-dua komponen
diambil kira sebagai komponen pajakan tunggal dan bayaran untuk kedua-dua komponen dimasukkan dalam pengukuran liabiliti
pajakan.


(q) Pajakan (sambungan)
(a) Perakaunan oleh penerima pajak (sambungan)
Dasar perakaunan berkuat kuasa 1 Januari 2019 (sambungan)
(i) Tempoh Pajakan
Dalam menentukan tempoh pajakan, Kumpulan dan Syarikat menganggap semua fakta dan keadaan yang mewujudkan
insentif ekonomi untuk melaksanakan opsyen lanjutan, atau tidak melaksanakan opsyen penamatan. Opsyen lanjutan (atau
tempoh selepas pilihan penamatan) hanya dimasukkan dalam tempoh pajakan sekiranya pajakan tersebut agak pasti perlu
dilanjutkan (atau tidak ditamatkan).
Kumpulan dan Syarikat menilai semula tempoh pajakan apabila berlakunya peristiwa penting atau perubahan dalam keadaan
yang berada di dalam kawalan Kumpulan dan Syarikat dan mempengaruhi sama ada Kumpulan dan Syarikat sememangnya
mempunyai alasan yang munasabah untuk melaksanakan opsyen yang tidak pernah disertakan sebelum penentuan tempoh
pajakan atau tidak menjalankan opsyen yang telah dimasukkan dalam penentuan tempoh pajakan. Satu semakan dalam
tempoh pajakan menyebabkan pengukuran semula liabiliti pajakan (rujuk kepada (iv) di bawah).
(ii) Aset Hak Penggunaan
Aset ROU pada mulanya diukur pada kos yang terdiri daripada yang berikut:
• Amaun pengukuran permulaan liabiliti pajakan;
• Sebarang pembayaran pajakan yang dibuat pada atau sebelum tarikh permulaan ditolak sebarang insentif pajakan
yang diterima;
• Sebarang kos langsung awal; dan
• Kos penarikan balik atau pemulihan.
Aset ROU yang bukan hartanah pelaburan diukur pada kos, ditolak susut nilai terkumpul dan kerugian rosot nilai (jika ada).
Aset ROU secara amnya disusut nilai sepanjang tempoh manfaat aset yang lebih pendek dan tempoh pajakan secara garis
lurus. Sekiranya Kumpulan dan Syarikat mempunyai alasan yang munasabah untuk melaksanakan pilihan pembelian, aset
ROU disusut nilai sepanjang hayat berguna aset sandaran.
Di samping itu, aset ROU diselaraskan untuk pengukuran semula liabiliti pajakan tertentu disebabkan pengubahsuaian dan
penamatan kontrak pajakan.
(iii) Liabiliti Pajakan
Liabiliti pajakan pada mulanya diukur pada nilai kini pembayaran pajakan yang tidak dibayar pada tarikh tersebut. Bayaran
pajakan termasuk yang berikut:
• Pembayaran tetap (termasuk yang merupakan pembayaran tetap), tolak sebarang belum terima insentif pajakan;
• Bayaran pajakan boleh ubah yang berdasarkan indeks atau kadar, pada mulanya diukur menggunakan indeks atau
kadar pada tarikh permulaan;
• Amaun yang dijangka akan dibayar oleh Kumpulan dan Syarikat di bawah jaminan nilai baki;
• Harga pelaksanaan opsyen pembelian dan pelanjutan jika Kumpulan dan Syarikat sememangnya cukup untuk
melaksanakan opsyen tersebut; dan
• Pembayaran penalti untuk menamatkan pajakan, jika jangka pajakan mencerminkan Kumpulan dan Syarikat
melaksanakan pilihan tersebut.
Bayaran pajakan didiskaun menggunakan kadar faedah yang tersirat dalam pajakan. Sekiranya kadar itu tidak dapat
ditentukan dengan tepat, yang biasanya berlaku untuk pajakan dalam Kumpulan dan Syarikat, kadar peminjaman tambahan
penerima pajak digunakan. Ini adalah kadar yang perlu dibayar oleh penerima pajak secara individu untuk meminjam dana
yang diperlukan untuk mendapatkan aset yang sama nilai kepada ROU dalam persekitaran ekonomi yang serupa dengan
istilah, keselamatan dan syarat yang sama.
Bayaran pajakan diperuntukkan antara pokok dan kos pembiayaan. Kos pembiayaan dicajkan kepada keuntungan atau
kerugian sepanjang tempoh pajakan untuk menghasilkan kadar faedah berkala yang berterusan ke atas baki liabiliti untuk
setiap tempoh. Bayaran pajakan boleh ubah yang bergantung pada jualan diiktiraf dalam keuntungan atau kerugian dalam
tempoh di mana keadaan yang mencetuskan pembayaran tersebut berlaku.
Kumpulan dan Syarikat membentangkan liabiliti pajakan sebagai butiran berasingan dalam Penyata Kedudukan Kewangan.
Perbelanjaan faedah ke atas liabiliti pajakan dinyatakan dalam kos pembiayaan dalam Penyata Pendapatan.
(iv) Penilaian semula liabiliti pajakan
Kumpulan dan Syarikat juga terdedah kepada kemungkinan peningkatan masa depan dalam pembayaran pajakan berubah
yang bergantung pada indeks atau kadar, yang tidak termasuk dalam liabiliti pajakan sehingga ia berkuat kuasa. Apabila
pelarasan untuk pembayaran pajakan berdasarkan indeks atau kadar berkuat kuasa, liabiliti pajakan diukur semula dan
diselaraskan terhadap aset ROU.


(q) Pajakan (sambungan)
(a) Perakaunan oleh penerima pajak (sambungan)
Dasar perakaunan berkuat kuasa 1 Januari 2019 (sambungan)
(v) Pajakan Jangka Pendek & Aset Nilai Rendah
Pajakan jangka pendek adalah pajakan dengan tempoh pajakan 12 bulan atau kurang. Aset nilai rendah adalah aset yang
mempunyai kos aset individu kurang daripada RM25,000 dan terdiri daripada peralatan IT dan barangan perabot kecil.
Pembayaran yang berkaitan dengan pajakan peralatan dan kenderaan jangka pendek dan semua pajakan aset nilai rendah
diiktiraf atas dasar garis lurus sebagai perbelanjaan dalam keuntungan atau kerugian.
(vi) Rosot nilai
Pada setiap tarikh pelaporan, Kumpulan dan Syarikat menilai sama ada terdapat tanda-tanda rosot nilai. Jika petunjuk sedemikian
wujud, analisis dilakukan untuk menilai sama ada nilai dibawa aset dapat pulih sepenuhnya. Penurunan nilai dibuat jika nilai
dibawa melebihi amaun boleh diperoleh semula (rujuk kepada Dasar-dasar Perakaunan yang Penting nota 2(g) mengenai Rosot
Nilai Aset Bukan Kewangan).
(b) Perakaunan oleh pemberi pajak
Sebagai pemberi pajak, Kumpulan dan Syarikat menentukan pada masa pajakan sama ada setiap pajakan adalah pajakan kewangan
atau pajakan kendalian. Untuk mengelaskan setiap pajakan, Kumpulan dan Syarikat membuat penilaian keseluruhan sama ada
pemindahan pajakan dengan ketara semua risiko dan ganjaran yang berkaitan dengan pemilikan aset sandaran kepada penerima
pajak. Sebagai sebahagian daripada penilaian ini, Kumpulan dan Syarikat mempertimbangkan penunjuk tertentu seperti sama ada
pajakan adalah untuk sebahagian besar daripada hayat ekonomi aset tersebut.
Pajakan Kewangan
Kumpulan dan Syarikat mengelaskan pajakan sebagai pajakan kewangan sekiranya pajakan memindahkan sebahagian besar risiko
dan ganjaran yang berkaitan dengan pemilikan aset sandaran kepada pemberi pajak.
Kumpulan dan Syarikat menyahiktiraf aset sandaran dan mengiktiraf sesuatu belum terima pada jumlah yang sama dengan pelaburan
bersih dalam pajakan kewangan. Pelaburan bersih dalam pajakan kewangan diukur pada amaun yang bersamaan dengan jumlah nilai
semasa pembayaran pajakan daripada penerima pajak dan nilai baki taksiran yang tidak dijangka pada aset sandaran. Kos langsung
awal juga termasuk dalam ukuran awal pelaburan bersih. Pelaburan bersih adalah tertakluk kepada rosot nilai MFRS 9 (rujuk kepada
Dasar-dasar Perakaunan yang Penting nota 2(i) mengenai Rosot nilai Aset Kewangan). Di samping itu, Kumpulan dan Syarikat mengkaji
secara kerap nilai baki taksiran yang tidak dijangka.
Pendapatan pajakan diiktiraf sepanjang tempoh pajakan dengan menggunakan kaedah pelaburan bersih untuk mencerminkan kadar
pulangan berkala yang berterusan. Kumpulan dan Syarikat menyemak semula peruntukan pendapatan pajakan sekiranya terdapat
pengurangan nilai baki yang tidak dianggarkan.
Pajakan Kendalian
Kumpulan dan Syarikat mengelaskan pajakan sebagai pajakan kendalian sekiranya pajakan tidak memindahkan sebahagian besar
risiko dan ganjaran yang berkaitan dengan pemilikan aset sandaran kepada penerima pajak.
Kumpulan dan Syarikat mengiktiraf pembayaran pajakan yang diterima di bawah pajakan kendalian sebagai pendapatan pajakan atas
kaedah garis lurus sepanjang tempoh pajakan.
Apabila aset dipajak di bawah pajakan kendalian, aset tersebut dimasukkan ke dalam Penyata Kedudukan Kewangan berdasarkan sifat
aset tersebut. Kos langsung awal yang ditanggung dalam memperoleh pajakan kendalian ditambah kepada nilai dibawa aset sandaran
dan diiktiraf sebagai perbelanjaan dalam tempoh pajakan atas asas yang sama dengan pendapatan pajakan.
Pengelasan pajakan semula
Sehingga tahun kewangan berakhir 31 Disember 2018, apabila Kumpulan dan Syarikat adalah perantara kepada pemberi pajak,
pajakan semula dikelaskan sebagai pajakan kewangan atau kendalian dengan merujuk kepada aset sandaran.
Dari 1 Januari 2019, apabila Kumpulan dan Syarikat adalah perantara kepada pemberi pajak, ia menilai klasifikasi pajakan untuk
pajakan semula dengan merujuk kepada aset ROU yang timbul daripada pajakan utama, tidak dengan merujuk kepada aset sandaran.
Jika pajakan utama adalah pajakan jangka pendek yang mana Kumpulan dan Syarikat menggunakan pengecualian yang diterangkan
di atas, maka ia mengelaskan pajakan semula sebagai pajakan kendalian.
Mengasingkan komponen pajakan dan bukan pajakan
Sekiranya pengaturan mengandungi komponen pajakan dan bukan pajakan, Kumpulan dan Syarikat memperuntukkan pertimbangan
dalam kontrak kepada komponen pajakan dan bukan pajakan berdasarkan harga jual berasingan mengikut prinsip-prinsip dalam MFRS 15.


(r) Geran Kerajaan
Geran daripada kerajaan diiktiraf pada nilai saksama apabila terdapat jaminan yang munasabah bahawa geran tersebut akan diterima
dan Kumpulan akan mematuhi semua syarat yang ditetapkan.
Geran kerajaan berkaitan dengan pendapatan ditunda dan diiktiraf dalam Penyata Pendapatan sepanjang tempoh kewangan yang
perlu untuk memadankannya dengan kos yang bakal diganti.
Geran kerajaan berkaitan dengan pembelian aset dimasukkan dalam liabiliti bukan semasa sebagai pendapatan tertunda dan
dikreditkan kepada Penyata Pendapatan berasaskan kaedah garis lurus sepanjang anggaran hayat berguna aset-aset berkaitan.
(s) Cukai Pendapatan
Perbelanjaan cukai untuk tempoh tersebut terdiri daripada cukai pendapatan semasa dan tertunda. Perbelanjaan cukai semasa
ditentukan mengikut undang-undang percukaian bagi setiap bidang kuasa di mana Kumpulan beroperasi dan meliputi semua cukai
berasaskan keuntungan yang boleh dicukai, termasuk cukai pegangan yang perlu dibayar oleh anak-anak syarikat asing atau syarikat-
syarikat bersekutu semasa pengagihan keuntungan tertahan kepada syarikat-syarikat dalam Kumpulan, dan cukai keuntungan
hartanah yang perlu dibayar atas pelupusan hartanah. Cukai diiktiraf dalam Penyata Pendapatan, kecuali setakat yang berkaitan
dengan perkara yang diiktiraf dalam pendapatan keseluruhan lain atau secara langsung dalam ekuiti. Dalam kes ini, cukai juga diiktiraf
masing-masing dalam pendapatan keseluruhan lain atau secara langsung dalam ekuiti.
Caj cukai pendapatan semasa dikira berdasarkan undang-undang cukai yang digubal atau digubal secara substansif pada akhir tempoh
pelaporan di negara-negara di mana Syarikat dan anak-anak syarikatnya, dan syarikat bersekutu beroperasi dan menjana pendapatan
bercukai.
Pengurusan secara berkala menilai kedudukan yang diambil dalam penyata cukai berkenaan dengan keadaan di mana peraturan
cukai yang dikenakan tertakluk kepada tafsiran. Ia menetapkan peruntukan di mana sesuai berdasarkan amaun yang dijangka dibayar
kepada pihak berkuasa cukai. Liabiliti ini diukur dengan menggunakan anggaran terbaik tunggal hasil yang paling mungkin.
Cukai tertunda diiktiraf sepenuhnya, dengan menggunakan kaedah liabiliti, atas perbezaan sementara yang timbul antara amaun aset
dan liabiliti bagi tujuan cukai dengan amaun dibawa aset dan liabiliti tersebut dalam penyata kewangan. Walau bagaimanapun, cukai
tertunda tidak diambil kira sekiranya ia timbul daripada pengiktirafan awal aset atau liabiliti dalam sesuatu urus niaga selain daripada
kombinasi perniagaan yang pada masa urus niaga berkenaan, tidak memberi kesan kepada keuntungan atau kerugian perakaunan
mahupun yang boleh dicukai. Cukai tertunda ditentukan dengan menggunakan kadar cukai (dan undang-undang percukaian) yang
telah dikuatkuasakan atau sudah digubal pada tarikh pelaporan dan dijangka akan digunakan apabila aset cukai tertunda yang
berkaitan direalisasikan atau liabiliti cukai tertunda dijelaskan.
Aset cukai tertunda diiktiraf hingga ke suatu takat yang berkemungkinan bahawa keuntungan boleh dicukai akan terhasil pada masa
hadapan, yang daripadanya, perbezaan sementara boleh dipotong atau kerugian cukai belum guna dan kredit cukai (termasuk elaun
pelaburan), boleh digunakan.
Cukai tertunda diiktiraf atas perbezaan sementara yang timbul daripada pelaburan dalam anak-anak syarikat dan syarikat-syarikat
bersekutu, kecuali apabila masa pembalikan bagi perbezaan sementara tersebut boleh dikawal dan perbezaan sementara itu
berkemungkinan tidak akan berbalik pada masa hadapan yang boleh diramalkan.
Aset dan liabiliti cukai tertunda dan pendapatan diimbangi apabila terdapatnya hak yang boleh dikuatkuasakan secara sah untuk
mengimbangi aset cukai semasa terhadap liabiliti cukai semasa dan apabila aset dan liabiliti cukai pendapatan yang tertunda
berkaitan dengan cukai yang dikenakan oleh pihak berkuasa percukaian yang sama ke atas entiti boleh cukai atau entiti boleh cukai
yang berlainan sekiranya terdapat hasrat untuk melunaskan baki atas dasar bersih.
Bahagian Kumpulan dalam cukai pendapatan bagi syarikat bersekutu dimasukkan ke dalam bahagian Kumpulan dalam keputusan
kewangan syarikat bersekutu.
(t) Peruntukan
Peruntukan diiktiraf apabila Kumpulan atau Syarikat mempunyai obligasi semasa secara sah atau konstruktif, kesan daripada peristiwa
lampau yang berkemungkinan memerlukan aliran keluar sumber bagi menjelaskan obligasi tersebut, dan apabila anggaran yang pasti
berhubung dengan amaun tersebut boleh dibuat. Jika Kumpulan menjangka sesuatu peruntukan akan dibayar balik (contohnya, di
bawah kontrak insurans), pembayaran balik tersebut diiktiraf sebagai aset yang berasingan tetapi hanya apabila pembayaran balik
tersebut adalah benar-benar pasti. Peruntukan tidak diiktiraf bagi kerugian kendalian masa hadapan.
Jika terdapat beberapa obligasi yang serupa, kemungkinan aliran keluar yang akan diperlukan untuk sesuatu penjelasan ditentukan
dengan mempertimbangkan kelas obligasi secara menyeluruh. Peruntukan diiktiraf walaupun kemungkinan aliran keluar berhubung
dengan mana-mana perkara yang termasuk dalam sesuatu kelas obligasi yang sama adalah kecil.
Peruntukan ditentukan pada nilai kini perbelanjaan yang dijangka akan diperlukan bagi menjelaskan obligasi dengan menggunakan
kadar sebelum cukai yang mencerminkan taksiran pasaran semasa tentang nilai masa wang dan risiko khusus terhadap obligasi
tersebut. Peningkatan dalam peruntukan yang disebabkan oleh peredaran masa diiktiraf sebagai kos pembiayaan.


(u) Liabiliti Luar Jangka dan Aset Luar Jangka
Kumpulan tidak mengiktiraf liabiliti luar jangka tetapi mendedahkan kewujudannya dalam penyata kewangan. Liabiliti luar jangka
merupakan obligasi yang mungkin timbul daripada peristiwa lampau yang mana kewujudannya akan disahkan oleh berlakunya atau
tidak berlakunya satu atau lebih peristiwa masa hadapan yang tidak pasti dan di luar kawalan Kumpulan, atau obligasi semasa yang
tidak diiktiraf kerana tidak mungkin akan memerlukan aliran keluar sumber untuk menjelaskan obligasi tersebut. Liabiliti luar jangka
juga timbul dalam keadaan yang amat luar biasa di mana terdapat liabiliti yang tidak boleh diiktiraf disebabkan ia tidak dapat dinilai
dengan pasti. Walau bagaimanapun, liabiliti luar jangka tidak merangkumi kontrak jaminan kewangan.
Aset luar jangka ialah aset yang mungkin timbul daripada peristiwa lampau yang mana kewujudannya akan disahkan oleh berlakunya
atau tidak berlakunya satu atau lebih peristiwa masa hadapan yang tidak pasti dan di luar kawalan Kumpulan. Kumpulan tidak
mengiktiraf aset luar jangka, tetapi mendedahkan kewujudannya di mana terdapat kemungkinan aliran masuk manfaat ekonomi,
tetapi tidak boleh ditentukan dengan pasti.
Dalam pengambilalihan anak-anak syarikat oleh Kumpulan di bawah kombinasi perniagaan, liabiliti luar jangka yang diambil alih pada
mulanya dinilai pada nilai saksamanya pada tarikh pengambilalihan, tanpa mengambil kira setakat mana sebarang kepentingan bukan
mengawal.
Kumpulan mengiktiraf secara berasingan liabiliti luar jangka bagi syarikat-syarikat yang diambil alih sebagai sebahagian daripada
pengagihan kos kombinasi perniagaan di mana nilai saksamanya boleh ditentukan dengan pasti. Jika nilai saksama tidak boleh
ditentukan dengan pasti, kesannya akan terangkum dalam muhibah yang timbul daripada pengambilalihan ini.
Selepas pengiktirafan awal, Kumpulan mengukur liabiliti luar jangka yang diiktiraf secara berasingan pada tarikh pengambilalihan
pada nilai yang lebih tinggi antara amaun yang mungkin diiktiraf selaras dengan peruntukan MFRS 137 “Peruntukan, Liabiliti Luar
Jangka dan Aset Luar Jangka” dan amaun yang diiktiraf pada awalnya kurang, apabila wajar, pelunasan terkumpul yang diiktiraf selaras
dengan peruntukan MFRS 15 “Hasil daripada Kontrak dengan Pelanggan”.
(v) Pengiktirafan Hasil
(i) Pengiktirafan hasil dan peruntukan untuk kontrak dengan pelanggan yang dibundel
(a) Hasil daripada perkhidmatan Internet dan multimedia, suara dan data
Hasil daripada perkhidmatan Internet dan multimedia, suara dan data adalah dari kontrak berbundel yang lazim kepada
segmen unifi, TM ONE dan TM GLOBAL dalam perniagaan Kumpulan dan Syarikat. Adalah perkara biasa untuk kontrak
dengan pelanggan di bawah perkhidmatan ini untuk memerlukan tempoh langganan minimum yang mana penamatan
awal akan dikenakan denda terhadap pelanggan. Tempoh langganan minimum sedemikian hendaklah diambil sebagai
tempoh kontrak. Tempoh kontrak boleh diubah suai untuk pemanjangan tempoh apabila pelanggan menerima peralatan
yang berkaitan dengan kontrak, tanpa caj, sebagai pertukaran untuk tempoh kontrak minimum. Peruntukan jumlah
pertimbangan belum terima kepada komponen-komponen kontrak yang berlainan adalah berdasarkan harga jual
berasingan bagi setiap komponen.
Peralatan premis pelanggan (CPE) yang disediakan untuk kontrak Internet, multimedia dan suara dikira sebagai obligasi
pelaksanaan berasingan kepada pelanggan. CPE untuk perkhidmatan data kebanyakannya intrinsik kepada perkhidmatan
yang diberikan kepada pelanggan dan tidak diambil kira sebagai obligasi pelaksanaan yang berasingan. Hasil yang
diperuntukkan kepada CPE diiktirafkan semasa pemasangan CPE pada permulaan kontrak. Justeru, ini akan mengurangkan
hasil yang diiktiraf untuk perkhidmatan bulanan jika dibandingkan dengan jumlah tetap yang dibilkan kemudiannya
secara berulang setiap bulan. Ini mengakibatkan pengiktirafan aset kontrak apabila peranti atau kandungan disampaikan
sebelum bayaran perlu dijelaskan manakala jika pembayaran dibuat sebelum penghantaran atau pemasangan peranti
atau penerimaan kandungan, maka liabiliti kontrak diiktiraf.
Obligasi pelaksanaan lain dalam kontrak perkhidmatan Internet dan multimedia, suara dan data diiktiraf berasaskan garis
lurus sepanjang tempoh kontrak kerana perkhidmatan disediakan secara berterusan.
(b) Hasil daripada perkhidmatan Suara dan Data Borong di bawah Perniagaan Global
Perkhidmatan borong tertentu dikontrakkan dengan diskaun volum bertingkat berdasarkan agregat jumlah servis
terkumpul. Hasil daripada kontrak yang seperti ini diiktiraf berdasarkan harga yang dinyatakan dalam kontrak, kemudian
dikurangkan dengan anggaran diskaun volum yang akan diberikan sepanjang tempoh kontrak, secara agregat. Pengalaman
terkumpul dari kontrak-kontrak yang lalu dan trend yang dijangka digunakan untuk menganggarkan dan menyediakan
diskaun, menggunakan kaedah nilai yang dijangkakan. Hasil hanya diiktiraf setakat yang kemungkinan besar pembalikan
ketara tidak akan berlaku. Perbezaan antara hasil diiktiraf selepas ditolak anggaran diskaun dan jumlah yang dibilkan
kepada pelanggan diiktiraf sebagai liabiliti kontrak.
Hasil selepas ditolak anggaran diskaun diiktiraf berasaskan kaedah garis lurus sepanjang tempoh kontrak.


(v) Pengiktirafan Hasil (sambungan)
(i) Pengiktirafan hasil dan peruntukan untuk kontrak dengan pelanggan yang dibundel (sambungan)
(c) Hasil daripada perkhidmatan berkaitan telekomunikasi yang lain
Hasil daripada perkhidmatan berkaitan telekomunikasi lain terutamanya terdiri daripada hasil daripada kontrak dengan
pelanggan TM ONE yang membundelkan penyediaan perkhidmatan data dan/atau perkhidmatan internet dan suara
bersama dengan produk dan penyelesaian Teknologi Maklumat dan Komunikasi (ICT). Ia merupakan perkara biasa
bagi kontrak seperti ini untuk merangkumi penghantaran, pemasangan dan penyelenggaraan peralatan dan rangkaian
berkaitan telekomunikasi. Hasil daripada Perkhidmatan Luaran Proses Perniagaan Kumpulan juga didedahkan di bawah
klasifikasi hasil ini.
Apabila jumlah harga kontrak bagi kontrak yang dibundelkan dirundingkan dan disimpulkan bersama, sebahagian
daripada peralatan atau perkhidmatan yang dibundelkan mungkin disediakan pada harga diskaun. Jumlah pertimbangan
dalam kontrak obligasi pelaksanaan yang dibundel bersama diperuntukkan antara obligasi pelaksanaan yang berlainan
berdasarkan harga jualan tersendiri untuk setiap komponen masing-masing. Jika ini tidak dapat dilihat secara langsung,
anggaran dibuat berdasarkan harga jual beli bersaingan kos dan margin yang dijangkakan.
Kemajuan penyempurnaan obligasi pelaksanaan diukur berdasarkan salah satu kaedah berikut yang menggambarkan
kemajuan pelaksanaan Kumpulan dan Syarikat secara tepat dalam memenuhi obligasi pelaksanaan:
• pengukuran langsung nilai yang dilaksanakan oleh Kumpulan atau Syarikat kepada pelanggan (iaitu melalui sijil-sijil
penerimaan);
• usaha atau input Kumpulan untuk memenuhi obligasi pelaksanaan (iaitu kos yang ditanggung pada projek sehingga
kini).
Oleh itu, masa dan kadar pengiktirafan hasil mungkin berbeza daripada jumlah dan kekerapan bil kontrak. Aset kontrak
akan diiktiraf apabila peralatan atau perkhidmatan disampaikan sebelum bil yang berkaitan kepada pelanggan perlu
dibayar, sedangkan jika pengebilan kepada pelanggan berlaku sebelum penyerahan peralatan atau perkhidmatan yang
berkaitan, maka liabiliti kontrak diiktiraf.
(d) Hasil daripada perkhidmatan bukan telekomunikasi
Hasil daripada perkhidmatan bukan berkaitan telekomunikasi terutamanya terdiri daripada hasil daripada pengumpulan
tiket aktiviti pelancongan di menara telekomunikasi dan yuran pengajian dari bidang pendidikan Kumpulan, antara lain.
Sebahagian besar kontrak-kontrak dengan pelanggan ini adalah kontrak obligasi pelaksanaan tunggal.
(ii) Hasil daripada sumber lain
Pendapatan kewangan dan pendapatan dividen diiktiraf dan diambil kira berdasarkan keperluan MFRS 9.
Pendapatan dividen daripada pelaburan dalam anak-anak syarikat, syarikat-syarikat bersekutu dan pelaburan ekuiti diiktiraf
dalam “pendapatan kendalian lain (bersih)” apabila hak untuk menerima pembayaran wujud. Dividen yang jelas mewakili
pemulihan sebahagian daripada kos pelaburan akan diiktiraf dalam pendapatan keseluruhan lain, jika ia berkaitan dengan
pelaburan dalam instrumen ekuiti yang diukur pada nilai saksama melalui pendapatan keseluruhan lain.
Pendapatan kewangan termasuk pendapatan daripada deposit dengan bank berlesen, institusi kewangan lain, deposit lain,
belum terima tersedia-untuk-dijual dan pinjaman kakitangan, dan diiktiraf menggunakan kaedah faedah berkesan. Pendapatan
kewangan dikira dengan menggunakan kadar faedah efektif kepada jumlah dibawa kasar aset kewangan kecuali aset kewangan
yang kemudiannya menjadi kredit terjejas. Bagi aset kewangan kredit terjejas, kadar faedah berkesan digunakan untuk nilai
dibawa bersih aset kewangan (selepas potongan elaun kerugian).
(w) Kontrak dengan Pelanggan
(i) Aset Kos Kontrak
Komisen jualan dan kos pihak ketiga yang lain yang terhasil secara langsung untuk mendapatkan kontrak dengan pelanggan
akan dipermodalkan sebagai tidak ketara apabila ianya dijangka dapat diperoleh semula sepanjang tempoh kontrak yang
melebihi 12 bulan. Ini kemudiannya dilunaskan mengikut kaedah garis lurus sepanjang purata tempoh pengekalan pelanggan
atau tempoh kontrak, bergantung kepada keadaan.
Kerugian rosot nilai diiktiraf kepada untung atau rugi setakat amaun dibawa aset kos pengambilalihan kontrak yang diiktiraf
melebihi baki amaun pertimbangan yang dijangkakan oleh Kumpulan dan Syarikat bagi kontrak khusus yang berkaitan dengan
kos tersebut.


(w) Kontrak dengan Pelanggan (sambungan)
(ii) Aset Kontrak
Aset kontrak jualan merupakan hak Kumpulan dan Syarikat untuk menerima pertimbangan sebagai pertukaran untuk barangan
atau perkhidmatan yang dipindahkan oleh Kumpulan dan Syarikat kepada pelanggan bersyaratkan kepada faktor-faktor selain
daripada tempoh masa.
(iii) Liabiliti Kontrak
Kewajipan Kumpulan dan Syarikat untuk memindahkan barang atau perkhidmatan kepada pelanggan yang mana Kumpulan dan
Syarikat telah menerima pertimbangan terlebih dahulu daripada pelanggan dibentangkan sebagai liabiliti kontrak. Liabiliti kontrak
juga diiktiraf untuk diskaun volum yang dijangkakan kepada pelanggan untuk pembelian masa depan.
(iv) Belum Terima
Hak Kumpulan dan Syarikat untuk pertimbangan yang tidak bersyarat (di mana hanya tempoh masa diperlukan sebelum
pembayaran pertimbangan itu perlu dibayar) dibentangkan sebagai belum terima.
(x) Manfaat Anggota
(i) Manfaat Anggota Jangka Pendek
Upah, gaji, cuti tahunan dan cuti sakit berbayar, bonus dan manfaat bukan monetari diakru dalam tempoh perkhidmatan berkaitan
dilaksanakan oleh anggota Kumpulan.
(ii) Pelan Caruman yang Ditetapkan
Caruman Kumpulan kepada pelan caruman yang ditetapkan dicaj kepada Penyata Pendapatan dalam tempoh caruman dikaitkan.
Setelah caruman dibayar, Kumpulan tidak lagi bertanggungjawab untuk pembayaran selanjutnya. Caruman prabayar diiktiraf
sebagai aset sehingga terdapat pemulangan tunai atau pengurangan dalam pembayaran pada masa hadapan.
(iii) Manfaat Penamatan Kerja
Manfaat penamatan kerja akan dibayar apabila penggajian seseorang anggota ditamatkan sebelum tarikh persaraan biasa atau
apabila seseorang anggota menerima pemberhentian secara sukarela sebagai pertukaran untuk manfaat ini. Kumpulan mengiktiraf
manfaat penamatan kerja apabila ia menunjukkan komitmen sama ada untuk menamatkan penggajian anggota semasa menurut
pelan rasmi terperinci tanpa kemungkinan untuk menarik balik atau menyediakan manfaat penamatan kerja berikutan tawaran
yang dibuat untuk menggalakkan pemberhentian secara sukarela. Manfaat yang perlu dibayar dalam tempoh lebih daripada 12
bulan selepas tarikh pelaporan didiskaunkan kepada nilai kini. Manfaat penamatan kerja ini termasuk manfaat perubatan terhad
yang disediakan sehingga suatu tempoh umur tertentu bagi bekas pekerja yang layak di bawah skim persaraan pilihan tertentu.
(iv) Pampasan Berasaskan Saham
• Pampasan Berasaskan Saham yang Diselesaikan Secara Ekuiti
Nilai saksama perkhidmatan anggota yang diselesaikan dengan pemberian saham kepada anggota-anggota Kumpulan dan
Syarikat diiktiraf sebagai perbelanjaan dalam Penyata Pendapatan sepanjang tempoh letak hak berkenaan (atau bagi tempoh
letak hak setiap pemberian masing-masing jika berlaku pemberian berbilang) selari dengan peningkatan rizab dalam ekuiti.
Bagi saham yang diberikan kepada anggota-anggota anak-anak syarikat, nilai saksama pemberian diiktiraf sebagai kos
pelaburan dalam anak-anak syarikat sepanjang tempoh letak hak dengan pelarasan yang selari kepada ekuiti.
• Pampasan Berasaskan Saham yang Diselesaikan Secara Tunai
Nilai saksama perkhidmatan anggota yang diselesaikan dengan pembayaran tunai oleh Kumpulan atau Syarikat kepada
anggota-anggota sebagai ganti kepada saham Syarikat diiktiraf pada nilai saksama tanggungan liabiliti tersebut, sebagai
perbelanjaan dalam Penyata Pendapatan sepanjang tempoh letak hak berkenaan (atau bagi tempoh letak hak setiap
pemberian masing-masing jika berlaku pemberian berbilang).
Jumlah keseluruhan yang akan dibelanjakan sepanjang tempoh letak hak masing-masing akan ditentukan melalui rujukan kepada
nilai saksama saham yang diberikan, tidak termasuk kesan dari mana-mana syarat letak hak bukan pasaran. Syarat letak hak bukan
pasaran dirangkumkan ke dalam andaian yang diguna pakai dalam menetapkan bilangan saham yang dijangka untuk letak hak.
Pada setiap tarikh pelaporan, Kumpulan dan Syarikat menyemak semula anggaran bilangan saham yang dijangka untuk letak
hak. Kumpulan mengiktiraf kesan semakan semula anggaran asal liabiliti pemberian saham, jika ada, dalam Penyata Pendapatan
dengan pelarasan selari dengan rizab dalam ekuiti.


(x) Manfaat Anggota (sambungan)
(iv) Pampasan Berasaskan Saham (sambungan)
Nilai saksama saham yang diberikan kepada anggota-anggota anak-anak syarikat diperuntukkan kepada anak-anak syarikat.
Apabila saham yang diberikan diletakkan hak dan diterbitkan, nilai saksama akan dikreditkan kepada modal saham dengan debit
selari kepada rizab dan tunai yang diterima (jika ada).
(y) Mata Wang Asing
(i) Mata Wang Fungsian dan Pembentangan
Butiran yang dimasukkan dalam penyata kewangan setiap entiti dalam Kumpulan ditentukan dengan menggunakan mata wang
persekitaran ekonomi yang utama di mana entiti tersebut beroperasi (mata wang fungsian). Penyata kewangan yang disatukan
dibentangkan dalam Ringgit Malaysia, iaitu mata wang fungsian dan pembentangan Syarikat.
(ii) Urus Niaga dan Baki
Urus niaga dalam mata wang asing diterjemahkan ke dalam mata wang fungsian dengan menggunakan kadar pertukaran yang
ada pada tarikh urus niaga. Laba dan kerugian pertukaran asing hasil daripada penyelesaian urus niaga sedemikian dan daripada
terjemahan aset dan liabiliti monetari yang nilainya dinyatakan dalam mata wang asing, pada kadar pertukaran akhir tahun,
diiktiraf dalam Penyata Pendapatan, kecuali apabila tertunda dalam pendapatan keseluruhan lain sebagai lindung nilai aliran
tunai yang layak.
Laba dan kerugian pertukaran asing yang berkaitan dengan peminjaman dibentangkan dalam Penyata Pendapatan dalam “kos
pembiayaan bersih”. Kesemua laba dan kerugian pertukaran asing yang lain dibentangkan dalam Penyata Pendapatan dalam
“kos kendalian”.
(iii) Syarikat-syarikat dalam Kumpulan
Keputusan dan kedudukan kewangan kesemua entiti dalam Kumpulan (tiada satu pun mempunyai mata wang ekonomi inflasi
melampau) yang mempunyai mata wang fungsian berbeza daripada mata wang pembentangan, diterjemahkan kepada mata
wang pembentangan seperti berikut:
• aset dan liabiliti bagi setiap Penyata Kedudukan Kewangan yang dibentangkan diterjemahkan pada kadar penutup pada
tarikh pelaporan;
• pendapatan dan perbelanjaan bagi setiap Penyata Pendapatan diterjemahkan pada kadar pertukaran purata (melainkan
purata ini merupakan anggaran yang tidak munasabah bagi kesan terkumpul kadar semasa pada tarikh urus niaga, dan
dalam hal ini, pendapatan dan perbelanjaan diterjemahkan menggunakan kadar semasa pada tarikh urus niaga); dan
• semua perbezaan pertukaran yang terhasil diiktiraf sebagai komponen berasingan dalam pendapatan keseluruhan lain.
Semasa penyatuan, perbezaan pertukaran yang timbul daripada terjemahan pelaburan bersih dalam operasi asing diambil kira
dalam pendapatan keseluruhan lain. Apabila operasi asing dilupus atau dijual, perbezaan pertukaran sedemikian yang dicatatkan
dalam ekuiti diiktiraf dalam Penyata Pendapatan sebagai sebahagian daripada laba atau kerugian atas pelupusan.
(z) Pelaporan Segmen
Segmen operasi dilaporkan dengan cara yang konsisten dengan pelaporan dalaman yang disediakan kepada ketua pembuat
keputusan operasi. Ketua pembuat keputusan operasi tersebut bertanggungjawab untuk mengagihkan sumber-sumber dan menilai
prestasi segmen operasi dan membuat keputusan strategik secara keseluruhannya.
Pendedahan lanjut berkenaan Pelaporan Segmen dibentangkan dalam nota 47 kepada penyata kewangan.

3. ANGGARAN DAN PERTIMBANGAN PERAKAUNAN YANG KRITIKAL

Anggaran dinilai secara berterusan oleh para Pengarah berdasarkan kepada pengalaman masa lalu serta faktor-faktor lain, termasuk jangkaan
peristiwa masa hadapan yang dipercayai munasabah mengikut keadaan.
Kumpulan dan Syarikat membuat anggaran dan andaian berhubung masa hadapan. Mengikut takrifan, anggaran perakaunan yang dilakukan jarang
menyamai keputusan sebenar yang berkaitan. Untuk mempertingkatkan kandungan maklumat di dalam anggaran, faktor-faktor pemboleh ubah
utama tertentu yang dijangka mempunyai kesan ketara terhadap keputusan dan kedudukan kewangan Kumpulan dan Syarikat diuji kepekaannya
terhadap perubahan parameter asas. Anggaran dan andaian yang mempunyai risiko ketara yang boleh menyebabkan pelarasan ketara terhadap
amaun dibawa aset dan liabiliti dalam tahun hadapan dinyatakan di bawah.
(a) Perakaunan untuk Kontrak dengan Pelanggan
Anggaran tertentu dibuat dalam penggunaan MFRS 15 untuk Kumpulan dan Syarikat. Anggaran ini dibuat, antara lain, mengenai komitmen
jumlah, harga transaksi dan diskaun masa hadapan, yang mengambil kira keadaan dan maklumat yang tersedia pada tarikh pelaporan.
Sehubungan itu, Kumpulan dan Syarikat akan terus menyemak semula anggaran ini, jika berkenaan.
Bidang Anggaran Asas Anggaran

(i) Penentuan Harga Jualan Harga Jualan Tersendiri (SSP) yang relatif bagi setiap obligasi pelaksanaan digunakan sebagai
Tersendiri asas untuk memperuntukkan jumlah harga yang dikontrakkan dengan pelanggan kepada
obligasi pelaksanaan yang berlainan yang terkandung di dalam kontrak tersebut.
Pihak pengurusan menganggarkan harga jualan tersendiri setiap obligasi pelaksanaan

pada permulaan kontrak berdasarkan harga yang diperhatikan untuk jenis perkakasan,
barangan atau perkhidmatan yang mungkin disediakan dalam keadaan yang sama kepada
pelanggan yang serupa. Apabila harga pasaran yang diperhatikan daripada pasaran adalah
terhad, sejarah margin keuntungan untuk perkhidmatan serupa yang disediakan dari tahun-
tahun terdahulu ini digunakan sebagai asas untuk digunakan pada kos yang dirancang atau
dianggarkan untuk mendapatkan harga jualan tersendiri.
(ii) Pengukuran kemajuan obligasi Sesetengah kontrak yang mana kombinasi obligasi pelaksanaan memerlukan tempoh jangka
pelaksanaan sederhana/panjang untuk disampaikan kepada pelanggan mungkin memerlukan anggaran
peratusan kemajuan perkhidmatan yang disampaikan kepada pelanggan berdasarkan jumlah
kos yang ditanggung berbanding dengan kos kontrak yang dijangkakan. Jika berkenaan,
pelaksanaan yang diterima pelanggan dari jumlah pelaksanaan kontrak juga digunakan
sebagai ukuran kemajuan.
(iii) Penentuan harga transaksi Kontrak borong jangka sederhana/panjang yang tertentu melibatkan diskaun bertingkat atau
diskaun volum yang diberikan berasaskan pada harga transaksi bagi semua perkhidmatan di
bawah kontrak itu apabila jumlah atau bilangan perkhidmatan tertentu dicapai. Anggaran
dibuat berdasarkan diskaun yang dijangkakan untuk kontrak tersebut berdasarkan jumlah
perkhidmatan terkumpul bersama-sama dengan anggaran skala yang dijangka dapat dicapai
sepanjang tempoh kontrak dan persekitaran ekonomi umum yang mempengaruhi tahap
permintaan umum daripada pelanggan tertentu. Pelarasan pada anggaran tersebut dan
kesannya terhadap jumlah harga transaksi yang dijangkakan daripada keseluruhan kontrak
disemak semula secara terkumpul sekurang-kurangnya setiap tahun.
(iv) Peruntukan diskaun dan harga Pihak pengurusan menganggarkan harga jualan tersendiri pada permulaan kontrak
transaksi kepada obligasi berdasarkan harga yang boleh dilihat bagi jenis perkakasan yang mungkin disediakan dan
pelaksanaan perkhidmatan yang diberikan dalam keadaan yang sama kepada pelanggan yang serupa.
Sekiranya diskaun diberikan sama ada untuk kesemua atau obligasi pelaksanaan tertentu
sahaja, kesemua diskaun terkumpul kontrak tersebut diperuntukkan kepada kesemua
obligasi pelaksanaan dalam kontrak berdasarkan harga jualan tersendiri secara relatif.
(b) Anggaran Hayat Berguna Hartanah, Loji dan Peralatan
Kumpulan dan Syarikat menyemak semula anggaran hayat berguna hartanah, loji dan peralatan pada setiap tahun berdasarkan kepada
pelbagai faktor seperti rancangan dan strategi perniagaan, jangkaan tahap penggunaan, perubahan dalam teknologi, penemuan terkini
dalam penyelidikan dan pembangunan, amalan terkini untuk meningkatkan prestasi aset rangkaian tertentu dan kemajuan teknologi masa
hadapan. Keputusan operasi masa hadapan boleh terjejas dengan ketara oleh perubahan anggaran ini yang disebabkan oleh perubahan
faktor-faktor tersebut. Perubahan dalam anggaran hayat berguna hartanah, loji dan peralatan akan mengubah susut nilai yang direkodkan
serta amaun dibawa hartanah, loji dan peralatan.
(c) Rosot Nilai Hartanah, Loji dan Peralatan, Aset Tak Ketara (selain daripada muhibah) serta Pelaburan dalam Anak-anak Syarikat
Kumpulan dan Syarikat menaksir rosot nilai aset yang dinyatakan di atas apabila terdapat peristiwa atau perubahan keadaan yang
menunjukkan bahawa amaun dibawa sesuatu aset mungkin tidak boleh diperoleh semula iaitu apabila amaun dibawa sesuatu aset adalah
melebihi amaun boleh diperoleh semula. Amaun boleh diperoleh semula ditentukan pada nilai yang lebih tinggi antara nilai saksama tolak
kos untuk menjual aset berkenaan dan nilai gunanya. Nilai guna adalah nilai kini bersih aliran tunai masa hadapan yang diunjurkan yang
boleh diperoleh daripada aset berkenaan, didiskaunkan pada kadar diskaun yang sewajarnya.
Unjuran aliran tunai masa hadapan adalah berasaskan kepada anggaran Kumpulan dan Syarikat yang dikira berdasarkan kepada arah aliran
masa lalu, sektor dan industri, keadaan pasaran dan ekonomi umum, perkembangan teknologi dan maklumat-maklumat lain yang sedia ada.

3. ANGGARAN DAN PERTIMBANGAN PERAKAUNAN YANG KRITIKAL (SAMBUNGAN)

(c) Rosot Nilai Hartanah, Loji dan Peralatan, Aset Tak Ketara (selain daripada muhibah) serta Pelaburan dalam Anak-anak Syarikat
(sambungan)
Butiran lanjut mengenai andaian dan anggaran yang digunakan untuk mencapai RM129.0 juta (2018: RM982.5 juta) dan RM128.1 juta (2018:
RM209.3 juta) kerugian rosot nilai ke atas hartanah, loji dan peralatan yang diiktiraf Kumpulan dan Syarikat dalam tahun kewangan semasa
adalah seperti yang dinyatakan dalam nota 23(b) kepada penyata kewangan. Rosot nilai pada Syarikat dalam tahun kewangan sebelumnya
untuk pelaburan dalam anak-anak syarikat berjumlah RM402.6 juta dinyatakan dalam nota 6(b) dan 27 kepada penyata kewangan.
(d) Rosot Nilai Muhibah
Kumpulan menguji rosot nilai muhibah sekali setahun selaras dengan dasar perakaunannya atau apabila terdapat peristiwa atau perubahan
keadaan yang menunjukkan perlunya ujian rosot nilai. Andaian yang digunakan, keputusan dan kesimpulan bagi penilaian rosot nilai ini
dinyatakan dalam nota 25(a) kepada penyata kewangan.
(e) Rosot Nilai Belum Terima Perdagangan
Kumpulan dan Syarikat menaksir pada setiap tarikh pelaporan sama ada terdapat bukti objektif bahawa belum terima perdagangan harus
dirosot nilai. Kerugian rosot nilai dikira secara berkala berdasarkan semakan semula keadaan semasa belum terima dan arah aliran kutipan
masa lalu untuk menggambarkan keadaan sebenar dan yang dijangka.
Kumpulan dan Syarikat telah menggunakan pendekatan rosot nilai Kerugian Kredit Yang Dijangkakan (ECL) di bawah keperluan MFRS 9
“Instrumen Kewangan”. Elaun rugi untuk aset kewangan adalah berdasarkan andaian berkenaan risiko mungkir dan unjuran kadar kerugian.
Kumpulan dan Syarikat menggunakan pertimbangan dalam membuat andaian tersebut dan memilih input kepada pengiraan rosot nilai,
berdasarkan sejarah masa lalu Kumpulan dan Syarikat, keadaan pasaran semasa serta anggaran jangka hadapan pada akhir setiap tempoh
pelaporan. Butiran mengenai andaian utama dan input yang digunakan dinyatakan dalam nota 4(a)(ii) kepada penyata kewangan.
(f ) Hayat Berguna Aset Tak Ketara yang Diperoleh menerusi Gabungan Perniagaan
Hayat berguna aset tak ketara yang diperoleh menerusi gabungan perniagaan dilunaskan bergantung kepada anggaran pihak pengurusan
terhadap tempoh manfaat ekonomi yang boleh diperoleh daripada aset itu. Hayat berguna disemak semula dari semasa ke semasa bagi
memastikan bahawa ianya kekal munasabah. Berkenaan dengan spektrum telekomunikasi seperti yang dinyatakan dalam nota 25 dan
25(b) kepada penyata kewangan, Kumpulan dijangkakan menggunakan spektrum secara berterusan dan mampu memperbaharui hak
tahunan ini sewajarnya. Ianya akan disemak semula sekiranya terdapat sebarang perubahan peruntukan spektrum oleh Kerajaan Malaysia
dan Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia (SKMM).
(g) Perakaunan untuk Pajakan
Anggaran tertentu dibuat dalam penggunaan MFRS 16 untuk Kumpulan dan Syarikat berkuat kuasa daripada 1 Januari 2019. Anggaran ini
dibuat terhadap kadar kenaikan pinjaman, pilihan pelanjutan dan penamatan dengan mengambil kira keadaan dan maklumat semasa yang
terdapat pada tarikh pelaporan. Sehubungan itu, Kumpulan dan Syarikat akan terus menyemak semula anggaran ini, jika berkenaan.
Bidang Anggaran Asas Anggaran

(i) Pengukuran liabiliti pajakan Kadar kenaikan pinjaman ditentukan berdasarkan kepada kadar faedah daripada senarai bon
menggunakan kadar kenaikan yang bertaraf AAA dalam tahun semasa dan akan diselaraskan berdasarkan faktor-faktor
pinjaman seperti risiko kredit yang spesifik kepada sesuatu entiti, risiko negara dan unsur-unsur cagaran
yang berkaitan dengan sesuatu pajakan.
Kadar kenaikan pajakan ini disemak semula secara setiap setengah tahun.
(ii) Penentuan pilihan pelanjutan dan Dalam menentukan tempoh pajakan, Kumpulan mengambil kira semua fakta dan keadaan yang
penamatan menyumbang kepada insentif ekonomi untuk mengambil pilihan pelanjutan, atau untuk tidak
mengambil pilihan penamatan. Pilihan pelanjutan (atau tempoh selepas pilihan penamatan)
adalah termasuk dalam tempoh pajakan sekiranya pajakan tersebut akan dilanjutkan (atau
tidak akan ditamatkan) dengan pasti.
(h) Cukai
(i) Cukai Pendapatan
Kumpulan adalah tertakluk kepada peruntukan-peruntukan cukai pendapatan di serata rantau. Pertimbangan digunakan untuk
menentukan peruntukan cukai pendapatan bagi seluruh Kumpulan. Terdapat urus niaga dan pengiraan tertentu yang mana
penentuan muktamad cukai pendapatan tidak dapat dipastikan dalam urusan biasa perniagaan. Kumpulan mengiktiraf liabiliti
cukai berdasarkan kepada anggaran sama ada cukai tambahan akan dikenakan. Jika keputusan akhir cukai tersebut adalah berbeza
daripada amaun yang diiktiraf pada permulaan, perbezaan tersebut akan memberi kesan kepada peruntukan cukai pendapatan
dan/atau cukai tertunda dalam tempoh di mana penentuan sedemikian dibuat.
Pihak Pengurusan menilai kedudukan pulangan cukai secara berkala dengan mengambil kira keadaan peraturan percukaian
dikenakan yang tertakhluk kepada tafsiran. Peruntukan yang bersesuaian telah diwujudkan berdasarkan jangkaan jumlah yang
akan dibayar kepada pihak berkuasa percukaian. Jika berkenaan, ianya ditentukan menggunakan anggaran tunggal terbaik
yang paling mungkin, dengan mengambil kira kepentingan strategik dan komersil, dan keadaan sekeliling yang mempengaruhi
kedudukan tersebut.

3. ANGGARAN DAN PERTIMBANGAN PERAKAUNAN YANG KRITIKAL (SAMBUNGAN)

(h) Cukai (sambungan)
(ii) Aset Cukai Tertunda
Aset cukai tertunda diiktiraf selagi mana ada kemungkinan bahawa keuntungan yang boleh dicukai pada masa hadapan akan
terhasil, yang daripadanya, perbezaan sementara atau kerugian cukai belum guna dan kredit cukai (termasuk elaun pelaburan)
boleh digunakan. Ini melibatkan pertimbangan berhubung keuntungan yang boleh dicukai pada masa hadapan bagi entiti
tertentu di mana aset cukai tertunda telah diiktiraf.
Anggaran keuntungan yang boleh dicukai pada masa hadapan melibatkan andaian-andaian penting, terutamanya berhubung
dengan permintaan perkhidmatan sedia ada dan baru, persaingan dan perubahan kawal selia yang mungkin memberi kesan
terhadap harga perkhidmatan. Andaian-andaian ini diperoleh berdasarkan prestasi masa lalu dan diselaraskan untuk keadaan
yang tidak berulang.
(i) Nilai Saksama Derivatif dan Instrumen Kewangan Lain
Nilai saksama instrumen kewangan yang tidak didagangkan dalam pasaran yang aktif (misalnya, derivatif atas kaunter) ditentukan
dengan menggunakan teknik penilaian. Kumpulan melaksanakan pertimbangannya dalam memilih pelbagai kaedah penilaian dan
membuat andaian yang terutamanya berdasarkan keadaan pasaran pada akhir setiap tempoh pelaporan.
Nilai saksama derivatif adalah nilai kini aliran tunainya di masa hadapan. Kumpulan menganggarkan nilai saksama pada tarikh
pelaporan, bagi pelaburan ekuiti pada FVOCI dan pelaburan pada FVOCI tertentu yang tidak didagangkan di pasaran yang aktif dengan
masing-masing menggunakan kaedah aset ketara bersih dan kaedah aliran tunai terdiskaun. Dalam menganggar nilai saksama jumlah
penebusan opsyen jual dan langganan nota jangka sederhana yang boleh ditukar dengan saham sebuah anak syarikat, Kumpulan
telah menggunakan model penilaian dalam mengunjur jangkaan harga saham dengan menggunakan kadar diskaun dan pertumbuhan
yang mencerminkan keadaan pasaran khusus kepada industri tertentu yang sedia ada pada tarikh pelaporan.
Walaupun Kumpulan dan Syarikat percaya bahawa anggaran nilai saksama adalah bersesuaian, penggunaan kaedah atau andaian yang
lain boleh membawa kepada pengukuran nilai saksama yang berbeza.
Dalam tahun kewangan semasa, Kumpulan telah mengiktiraf RM233.7 juta kerugian nilai saksama terhadap Nota Jangka Sederhana
Boleh Tukar seperti dinyatakan dalam nota 32(iv) kepada penyata kewangan. Ianya dinilai pada nilai saksama melalui kepada
keuntungan dan kerugian berdasarkan baki nilai ekuiti saham entiti yang boleh ditukar ganti. Ini dianggarkan dengan menggunakan
pendekatan penilaian yang selari dengan perkara di atas.
Ringkasan instrumen kewangan mengikut kategori dinyatakan dalam nota 48 kepada penyata kewangan. Penilaian bagi instrumen
kewangan sedemikian dibincangkan dengan lebih lanjut dalam nota 49 kepada penyata kewangan.
(j) Anggaran Kesan daripada Harga Kawal Selia
Penerbitan Penetapan No. 1 pada tahun 2017 mengenai Piawaian Mandatori berkaitan Harga Akses (MSAP) (Penetapan) oleh
Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia (SKMM) pada 20 Disember 2017 seterusnya membuatkan Kumpulan dan Syarikat
melibatkan diri dalam beberapa siri perbincangan, penjelasan dan rundingan bersama SKMM untuk menentukan kesan dan skop
Penetapan kepada Kumpulan dan Syarikat.
Kumpulan dan Syarikat masing-masing telah mengiktiraf peruntukan sebanyak RM169.2 juta dan RM173.2 juta pada tahun kewangan
sebelumnya berakhir 31 Disember 2018. Ini mewakili anggaran kesan MSAP ke atas hasil Kumpulan dan Syarikat di bawah segmen
Global, dari 1 Januari 2018 hingga 31 Disember 2018. Dalam tahun kewangan semasa, keputusan yang dikeluarkan oleh SKMM atas
pertikaian akses antara Syarikat dan pencari akses memberi kesan yang memihak kepada Syarikat. Oleh itu, peruntukan sebanyak
RM154.8 juta dan RM185.4 juta yang telah diikitraf sebelum ini dalam Kumpulan dan Syarikat telah berbalik.
4. MATLAMAT DAN DASAR PENGURUSAN RISIKO KEWANGAN

(a) Faktor Risiko Kewangan
Risiko utama yang timbul daripada aset dan liabiliti kewangan Kumpulan dan Syarikat adalah risiko pasaran (merangkumi risiko
pertukaran asing, risiko harga dan risiko kadar faedah), risiko kredit dan risiko kecairan. Pengurusan risiko keseluruhan Kumpulan dan
Syarikat adalah untuk mengurangkan potensi kesan-kesan buruk daripada risiko-risiko ini ke atas prestasi kewangan Kumpulan dan
Syarikat.
Kumpulan telah menyediakan dasar, garis panduan dan prosedur pengurusan risiko untuk menangani pendedahan kepada risiko-risiko
kewangan ini. Strategi-strategi lindung nilai ditetapkan memandangkan komitmen perdagangan untuk mengurangkan pendedahan
risiko-risiko yang berkaitan. Instrumen kewangan derivatif digunakan untuk melindung nilai pendedahan perdagangan yang utama
dan tidak dipegang untuk tujuan spekulatif.

4. MATLAMAT DAN DASAR PENGURUSAN RISIKO KEWANGAN (SAMBUNGAN)

(a) Faktor Risiko Kewangan (sambungan)
(i) Risiko Pasaran
• Risiko Pertukaran Asing
Risiko pertukaran asing Kumpulan dan Syarikat merujuk kepada pergerakan kadar pertukaran yang buruk ke atas kedudukan
mata wang asing yang berpunca daripada belum terima dan belum bayar perdagangan, deposit dan peminjaman yang
didenominasikan dalam mata wang asing, dan daripada keuntungan tertahan dalam anak-anak syarikat luar negeri, yang
mata wang kefungsiannya bukan dalam Ringgit Malaysia.
Matlamat Kumpulan dan Syarikat ialah untuk mengurangkan pendedahan kadar pertukaran asing ke tahap yang boleh
diterima berbanding had dan kesan yang telah ditentukan terlebih dahulu kepada Penyata Pendapatan. Kumpulan dan
Syarikat memantau aset dan liabilitinya yang didenominasikan dalam mata wang asing dan menggunakan pelbagai
instrumen lindung nilai seperti kontrak hadapan, Kontrak Swap Kadar Faedah Mata Wang Bersilang (CCIRS) dan struktur
opsyen selain mengekalkan dana dalam mata wang asing pada tahap yang berpatutan untuk menyokong keperluan
aliran tunai operasi. Dasar Kumpulan dan Syarikat memerlukan semua urus niaga bagi melindung nilai pendedahan risiko
pertukaran mata wang asing hendaklah dilaksanakan mengikut parameter yang diluluskan oleh Lembaga Pengarah.
Risiko pertukaran asing Kumpulan dan Syarikat timbul terutamanya daripada peminjaman yang didenominasikan dalam
mata wang asing, terutamanya Dolar AS. Selepas melindung nilai peminjaman dalam Dolar AS, komposisi peminjaman mata
wang asing daripada jumlah peminjaman Kumpulan dan Syarikat pada 31 Disember 2019 masing-masing dikurangkan
kepada 17.7% (2018: 18.1%) dan 18.8% (2018: 18.7%).
Berdasarkan kepada kedudukan peminjaman pada 31 Disember 2019, sekiranya Ringgit Malaysia menyusut/mengukuh
sebanyak 5.0% berbanding dengan Dolar AS dengan kesemua pemboleh ubah lain adalah malar, keuntungan selepas
cukai dan ekuiti bagi tahun kewangan tersebut untuk Kumpulan dan Syarikat adalah lebih rendah/lebih tinggi sebanyak
kira-kira RM118.8 juta (2018: RM118.9 juta) (sebelum lindung nilai) dan RM77.5 juta (2018: RM77.6 juta (selepas lindung
nilai) disebabkan kerugian atau laba daripada pertukaran asing atas terjemahan peminjaman yang didenominasikan dalam
Dolar AS.
• Risiko Harga
Kumpulan dan Syarikat terdedah kepada risiko harga sekuriti ekuiti dan pendapatan tetap yang timbul daripada pelaburan
dalam Penyata Kedudukan Kewangan, dikategorikan sama ada sebagai pelaburan ekuiti pada nilai saksama melalui
keuntungan atau kerugian atau nilai saksama melalui OCI. Kumpulan dan Syarikat tidak terdedah kepada risiko harga
komoditi. Portfolio sekuriti ekuiti yang disebut harga telah menurun kepada RM1.5 juta pada 31 Disember 2019 daripada
RM1.8 juta pada akhir tahun 2018 disebabkan oleh penurunan harga pasaran portfolio sekuriti ekuiti yang sedia ada.
Berdasarkan portfolio sekuriti ekuiti yang disebut harga pada 31 Disember 2019, jika indeks ekuiti Bursa Malaysia berubah
sebanyak 5.0%, dengan kesemua pemboleh ubah lain adalah malar, kesan terhadap keuntungan selepas cukai bagi tahun
kewangan tersebut adalah sebanyak kira-kira RM0.05 juta (2018: RM0.1 juta).
Bagi sekuriti pendapatan tetap, Kumpulan dan Syarikat melabur dalam bon pada penarafan tertentu. Penurunan nilai akan
memicu pelupusan sekuriti tertentu pada harga yang sesuai dan bergantung kepada keadaan pasaran semasa.
Komponen-komponen lain ekuiti sepatutnya bertambah/berkurang disebabkan laba/kerugian atas sekuriti ekuiti dan
pendapatan tetap yang dikelaskan sebagai nilai saksama melalui pendapatan keseluruhan lain.
• Risiko Kadar Faedah
Kumpulan dan Syarikat mempunyai tunai dan deposit jangka pendek dan sekuriti pendapatan tetap yang terdedah
kepada pergerakan kadar faedah. Kumpulan dan Syarikat menguruskan risiko kadar faedah atas tunai dan deposit jangka
pendek melalui peruntukan dalam tempoh bersesuaian. Manakala, bagi sekuriti pendapatan tetap, Kumpulan dan Syarikat
mengguna pakai tempoh bersesuaian dan analisis penilaian mata asas untuk menguruskan risiko kadar faedahnya.
Pelaburan-pelaburan Kumpulan dalam pasaran wang dan sekuriti pendapatan tetap pada 31 Disember 2019 masing-
masing adalah RM4,229.4 juta (2018: RM2,164.5 juta) dan RM157.8 juta (2018: RM147.9 juta). Pelaburan Syarikat dalam
pasaran wang dan sekuriti pendapatan tetap pada 31 Disember 2019 adalah RM4,163.2 juta (2018: RM2,092.6 juta) dan
RM157.8 juta (2018: RM147.9 juta). Bagi kenaikan dalam Kadar Dasar Semalaman (OPR) sebanyak 25 mata asas oleh
Bank Negara Malaysia dan diandaikan keluk hasil faedah keseluruhan juga meningkat dengan peratusan yang sama,
pendapatan pembiayaan daripada portfolio pasaran wang Kumpulan dan Syarikat masing-masing akan bergerak secara
selaras sebanyak kira-kira RM10.6 juta (2018: RM5.4 juta) dan RM10.4 juta (2018: RM5.2 juta) manakala nilai aset bersih
bagi portfolio pendapatan tetap Kumpulan dan Syarikat akan bergerak secara songsang sebanyak kira-kira RM2.0 juta
(2018: RM1.8 juta).


(i) Risiko Pasaran (sambungan)
• Risiko Kadar Faedah (sambungan)
Hutang Kumpulan dan Syarikat termasuk kredit pusingan, peminjaman, bon, nota dan debentur. Matlamat Kumpulan
dan Syarikat adalah untuk menguruskan risiko kadar faedah ke tahap pendedahan yang boleh diterima atas kos
pembiayaan. Kumpulan dan Syarikat menyemak semula komposisi kadar hutang tetap dan terapung berdasarkan
penilaian pendedahannya yang sedia ada dan profil kadar faedah yang dikehendaki yang boleh diterima oleh Kumpulan
dan Syarikat. Instrumen lindung nilai seperti swap kadar faedah digunakan bagi mengurus risiko-risiko ini.
Dasar Kumpulan dan Syarikat menghendaki semua urus niaga bagi melindung nilai pendedahan risiko kadar faedah
dilaksanakan mengikut parameter yang diluluskan oleh Lembaga Pengarah.
Kumpulan dan Syarikat telah melaksanakan urus niaga swap kadar faedah dengan institusi kewangan yang mempunyai
taraf kredit yang berwibawa. Berdasarkan kedudukan lindung nilai pada 31 Disember 2019, profil nisbah kadar faedah
Kumpulan dan Syarikat selepas lindung nilai, adalah 100% pada kadar faedah tetap (2018: 100% kadar faedah tetap). Oleh
itu, Kumpulan dan Syarikat tidak akan terjejas oleh sebarang kenaikan dalam kadar OPR. Ini juga kedudukan seperti pada
akhir tahun kewangan yang lepas.
(ii) Risiko Kredit
Aset kewangan yang terutamanya terdedah kepada risiko kredit adalah belum terima, tunai dan baki bank, sekuriti boleh niaga
dan instrumen kewangan yang digunakan dalam aktiviti lindung nilai.
Bertepatan dengan jenis perniagaan Kumpulan dan Syarikat, para pelanggan adalah dibahagikan, terutamanya, mengikut
segmen perniagaan. Kumpulan dan Syarikat tidak mempunyai penumpuan risiko kredit yang ketara oleh kerana kepelbagaian
asas pelanggannya. Risiko kredit diurus melalui penilaian dan kelulusan kredit, had kredit dan prosedur pemantauan yang ketat.
Sekiranya wajar, Kumpulan dan Syarikat akan mendapatkan deposit atau jaminan bank daripada para pelanggan yang akan
dipegang sebagai cagaran.
Kerugian Kredit yang Dijangkakan (ECL)
Kumpulan dan Syarikat menganggarkan dan memperuntukkan untuk ECL berhubung dengan belum terima perdagangan dan
lain-lain.
(a) Pengukuran ECL
(i) Belum Terima Perdagangan dan Aset Kontrak – Pendekatan ringkas
Kadar kerugian yang dianggarkan yang diiktiraf bagi Belum Terima Perdagangan dan Aset Kontrak adalah berdasarkan
profil pembayaran jualan sepanjang tempoh 24 hingga 36 bulan sebelum tarikh pelaporan dan kerugian kredit
sejarah yang berkaitan dalam tempoh ini. Kadar kerugian sejarah diselaraskan untuk mencerminkan maklumat
semasa dan masa hadapan terhadap pembolehubah makroekonomi yang mempengaruhi keupayaan pelanggan
untuk melunaskan belum terima tersebut. Kumpulan dan Syarikat telah mengenal pasti perkara-perkara berikut
sebagai faktor yang paling relevan untuk setiap tiga bidang perniagaan utama dalam Kumpulan dan Syarikat, dan
dengan itu korelasi antara kadar kerugian sejarah dan pembolehubah makroekonomi ini digunakan sebagai asas
untuk meramal kadar kerugian yang dijangka untuk masa hadapan berdasarkan perubahan yang dijangkakan dalam
faktor-faktor ini.
unifi • Keluaran Dalam Negeri Kasar dan Kadar Pertukaran USD/RM

• Keluaran Dalam Negeri Kasar dan Indeks Harga Pengguna Malaysia
TM ONE • Indeks Harga Pengguna Malaysia
• Kadar Pertukaran USD/RM
Global Business • Kadar Pengangguran dan Kadar Pertukaran USD/RM
• Kadar Antara Bank Malaysia Tiga Bulan
Tiada perubahan ketara ke atas teknik anggaran atau andaian dibuat sepanjang tempoh pelaporan semasa
berbanding dengan yang diterapkan pada tahun kewangan yang lepas.


(ii) Risiko Kredit (sambungan)
Kerugian Kredit yang Dijangkakan (ECL) (sambungan)
(a) Pengukuran ECL (sambungan)
(ii) Belum terima selain perdagangan dan aset kontrak – Pendekatan 3-peringkat am
Kumpulan dan Syarikat menggunakan pendekatan 3-peringkat untuk ECL terhadap belum terima selain perdagangan
dan aset kontrak. Pendekatan 3-peringkat mencerminkan risiko kredit belum terima dan bagaimana elaun kerugian
ditentukan bagi setiap kategori tersebut. Ringkasan andaian yang menyokong model ECL Kumpulan dan Syarikat
Asas untuk mengenal

Kategori Definisi Kategori oleh Kumpulan dan Syarikat pasti ECL
Berprestasi baik Penghutang mempunyai risiko mungkir yang rendah dan keupayaan ECL 12 bulan
yang kuat untuk memenuhi aliran tunai kontraktual
Berprestasi Penghutang yang mana terdapat peningkatan ketara dalam risiko ECL sepanjang hayat
rendah kredit atau peningkatan ketara dalam risiko kredit dianggap jika
faedah dan/atau pembayaran pokok adalah 30 hari melampaui
tempoh
Tidak berprestasi Penghutang dan pembayaran balik adalah lebih daripada 365 hari ECL sepanjang hayat
melampaui tempoh
Hapus kira Terdapat bukti yang menunjukkan bahawa tidak ada jangkaan Aset dihapus kira
pemulihan yang munasabah berdasarkan kesediaan sumber
pendapatan atau aset penghutang yang tidak dapat dijana untuk
menghasilkan aliran tunai masa depan yang mencukupi untuk
membayar balik amaun tersebut
Berdasarkan perkara di atas, elaun kerugian diukur pada setiap ECL 12 bulan atau ECL sepanjang hayat menggunakan
perkaedahan PD x LGD x EAD di mana:
• PD (“kemungkinan berlaku mungkir”) – kemungkinan bahawa penghutang tidak akan dapat membayar balik
sepanjang tempoh kontrak;
• LGD (“kerugian akibat mungkir”) – peratusan aliran tunai kontrak yang tidak akan dikutip akibat mungkir; dan
• EAD (“pendedahan sewaktu mungkir”) – jumlah tertunggak yang terdedah kepada risiko mungkir.
Dalam menentukan PD dan LGD, Kumpulan dan Syarikat mempertimbangkan data sejarah dari setiap penghutang
berdasarkan kategori dan diselaraskan mengikut data masa hadapan makroekonomi. Kumpulan dan Syarikat telah
mengenal pasti industri dan kawasan geografi di mana penghutang beroperasi sebagai faktor-faktor yang paling
penting, dan dengan itu menyesuaikan kadar kerugian sejarah berdasarkan perubahan yang dijangkakan dalam
faktor-faktor ini. Elaun kerugian diukur pada amaun wajaran kebarangkalian yang mencerminkan kemungkinan
adanya kerugian kredit dan kemungkinan tiada kerugian kredit. Tiada perubahan ketara ke atas teknik anggaran
atau anggapan yang dibuat semasa tempoh pelaporan.
(b) Penyesuaian elaun kerugian
(i) Belum terima perdagangan dan aset kontrak – pendekatan ringkas
Elaun kerugian bagi belum terima perdagangan dan aset kontrak pada 31 Disember 2019 dan 31 Disember 2018
telah disesuaikan kepada pembukaan elaun kerugian bagi peruntukan tersebut seperti berikut:
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Pembukaan elaun kerugian pada 1 Januari 1,074.5 998.4 759.4 589.2

Dikelaskan semula kepada belum terima lain (39.5) - (39.5) -
1,035.0 998.4 719.9 589.2
Peningkatan elaun kerugian diiktiraf dalam
keuntungan atau kerugian sepanjang tahun 53.4 162.9 270.9 224.3
Belum terima dihapus kira (81.8) (80.4) (74.2) (47.7)
Pada 31 Disember 1,006.6 1,080.9 916.6 765.8


(b) Penyesuaian elaun kerugian (sambungan)
Elaun kerugian bagi belum terima selain perdagangan dan aset kontrak pada 31 Disember 2019 dan 31 Disember
2018 disesuaikan kepada pembukaan elaun kerugian seperti berikut:
Berprestasi Berprestasi Tidak

baik rendah berprestasi Jumlah
Kumpulan RM RM RM RM
Pada 1 Januari 2019 4.2 2.0 91.0 97.2
Dikelaskan semula daripada belum terima
perdagangan 3.4 13.2 22.9 39.5
7.6 15.2 113.9 136.7
Aset kewangan baharu/asal 1.5 - - 1.5
Kerugian tambahan pada aset kewangan sedia
ada - - 5.8 5.8
Hapus kira - - (7.2) (7.2)
Penutupan elaun kerugian pada 31 Disember 2019 9.1 15.2 112.5 136.8

Pembukaan elaun kerugian pada 1 Januari 2018 - - 67.1 67.1

Aset kewangan baharu/asal 1.8 0.1 24.5 26.4
ada 2.4 1.9 - 4.3
Elaun kerugian berbalik - - (0.4) (0.4)
Hapus kira - - (0.2) (0.2)
Penutupan elaun kerugian pada 31 Disember 2018 4.2 2.0 91.0 97.2

Syarikat RM RM RM RM
Pada 1 Januari 2019 4.2 11.9 2,688.6 2,704.7

Dikelaskan semula daripada belum terima
perdagangan 3.4 13.2 22.9 39.5
7.6 25.1 2,711.5 2,744.2
Aset kewangan baharu/asal 1.5 - - 1.5
ada - 9.8 206.5 216.3
Hapus kira - - (7.2) (7.2)
Penutupan elaun kerugian pada 31 Disember 2019 9.1 34.9 2,910.8 2,954.8

Pembukaan elaun kerugian pada 1 Januari 2018 - 7.0 849.3 856.3

Aset kewangan baharu/asal 1.8 3.0 609.7 614.5
ada 2.4 1.9 1,230.3 1,234.6
Elaun kerugian berbalik - - (0.4) (0.4)
Hapus kira - - (0.3) (0.3)
Penutupan elaun kerugian pada 31 Disember 2018 4.2 11.9 2,688.6 2,704.7


(c) Pendedahan maksimum kepada risiko kredit
(i) Belum terima perdagangan dan aset kontrak – pendekatan ringkas
Jadual berikut mengandungi analisis pendedahan risiko kredit bagi instrumen kewangan yang mana elaun ECL
diiktiraf. Jumlah dibawa kasar aset kewangan yang dinyatakan di bawah juga mewakili pendedahan maksimum
Kumpulan dan Syarikat kepada risiko kredit ke atas aset-aset tersebut:
Lebih daripada
1 – 90 hari 91- 180 hari 181 hari
Kumpulan Semasa lampau tempoh lampau tempoh lampau tempoh Jumlah
31 Disember 2019 RM RM RM RM RM
Kadar kerugian yang dijangkakan 4.96% 14.51% 28.25% 84.63% 36.50%
Jumlah dibawa kasar – belum terima
perdagangan dan aset kontrak (tidak
termasuk belum terima geran) 1,164.0 323.9 306.9 963.3 2.758.1
Elaun kerugian (57.7) (47.0) (86.7) (815.2) (1,006.6)
Jumlah dibawa (elaun kerugian
bersih) 1,106.3 276.9 220.2 148.1 1,751.5
Belum terima geran 14.9 153.1 325.5 - 493.5
Belum terima perdagangan dan
aset kontrak bersih 1,121.2 430.0 545.7 148.1 2,245.0
Lebih daripada
1 – 90 hari 91- 180 hari 181 hari
Kumpulan Semasa lampau tempoh lampau tempoh lampau tempoh Jumlah
termasuk belum terima geran) 1,303.6 374.5 151.2 1,117.7 2,947.0
Elaun kerugian (37.7) (43.9) (78.9) (920.4) (1,080.9)
bersih) 1,265.9 330.6 72.3 197.3 1,866.1
Belum terima geran - - - 2.2 2.2
aset kontrak bersih 1,265.9 330.6 72.3 199.5 1,868.3
Lebih daripada
1 – 90 hari 91- 180 hari 181 hari
Syarikat Semasa lampau tempoh lampau tempoh lampau tempoh Jumlah
termasuk belum terima geran) 873.5 292.7 310.1 819.3 2,295.6
Elaun kerugian (66.7) (45.5) (89.0) (715.4) (916.6)
bersih) 806.8 247.2 221.1 103.9 1,379.0
Belum terima geran 14.9 153.1 325.5 - 493.5
aset kontrak bersih 821.7 400.3 546.6 103.9 1,872.5
Lebih daripada
1 – 90 hari 91- 180 hari 181 hari
Syarikat Semasa lampau tempoh lampau tempoh lampau tempoh Jumlah
termasuk belum terima geran) 1,040.3 378.0 182.8 851.7 2,452.8
Elaun kerugian (41.3) (44.2) (83.0) (597.3) (765.8)
bersih) 999.0 333.8 99.8 254.4 1,687.0
Belum terima geran - - - 2.2 2.2
aset kontrak bersih 999.0 333.8 99.8 256.6 1,689.2


(c) Pendedahan maksimum kepada risiko kredit (sambungan)
Jadual berikut mengandungi analisis pendedahan risiko kredit bagi belum terima selain perdagangan dan aset kontrak
yang mana elaun ECL diiktiraf. Jumlah dibawa kasar belum terima selain perdagangan dan aset kontrak yang dinyatakan
di bawah juga mewakili pendedahan maksimum kepada risiko kredit ke atas aset-aset tersebut:
Pada 31 Disember 2019

Asas untuk Jumlah
pengiktirafan Anggaran dibawa (bersih
Kadar peruntukan kasar amaun daripada
kerugian kerugian dibawa pada Elaun peruntukan
Kumpulan kredit yang kredit yang mungkir kerugian rosot nilai)
Penarafan kredit dalaman dijangkakan dijangkakan RM RM RM
Berprestasi baik 0.9% ECL 12 bulan 1,008.6 (9.1) 999.5

ECL sepanjang
Berprestasi rendah 77.2% hayat 19.7 (15.2) 4.5
ECL sepanjang
Tidak berprestasi 87.5% hayat 128.5 (112.5) 16.0
Jumlah 1,156.8 (136.8) 1,020.0

Asas untuk Jumlah
Kumpulan kredit yang kredit yang mungkir kerugian rosot nilai)
Berprestasi baik 0.4% ECL 12 bulan 978.3 (4.2) 974.1

ECL sepanjang
ECL sepanjang
Tidak berprestasi 99.5% hayat 91.5 (91.0) 0.5
Jumlah 1,094.9 (97.2) 997.7

Asas untuk Jumlah
Syarikat kredit yang kredit yang mungkir kerugian rosot nilai)

ECL sepanjang
ECL sepanjang
Tidak berprestasi 97.7% hayat 2,979.4 (2,910.8) 68.6
Jumlah 4,080.1 (2,954.8) 1,125.3


(c) Pendedahan maksimum kepada risiko kredit (sambungan)
(ii) Belum terima selain perdagangan dan aset kontrak – Pendekatan 3-peringkat am (sambungan)
Jadual berikut mengandungi analisis pendedahan risiko kredit bagi belum terima selain perdagangan dan aset kontrak
yang mana elaun ECL diiktiraf. Jumlah dibawa kasar belum terima selain perdagangan dan aset kontrak yang dinyatakan
di bawah juga mewakili pendedahan maksimum kepada risiko kredit ke atas aset-aset tersebut: (sambungan)

Asas untuk Jumlah
Syarikat kredit yang kredit yang mungkir kerugian rosot nilai)

ECL sepanjang
ECL sepanjang
Tidak berprestasi 98.1% hayat 2,739.6 (2,688.6) 51.0
Jumlah 3,689.3 (2,704.7) 984.6
Kumpulan dan Syarikat menyimpan tunai dan kesamaan tunai dalam beberapa institusi kewangan yang mempunyai taraf kredit
yang berwibawa. Dasar Kumpulan mengehadkan penumpuan pendedahan kredit terhadap sesebuah institusi kewangan tunggal
berdasarkan kedudukan aset ketara bersih dan/atau penarafan kredit, tertakluk kepada semakan semula tahunan.
Kumpulan dan Syarikat telah melantik beberapa pengurus dana pendapatan tetap dan surat perdagangan untuk mengendalikan
portfolio pelaburannya. Dalam menguruskan risiko kredit portfolio berkenaan, parameter pelaburan telah diwujudkan
bagi mengehadkan semua pengurus dana untuk hanya melabur dalam sekuriti-sekuriti yang mempunyai penarafan kredit
sekurang-kurangnya A3/P1/MARC1 atau yang setara dengannya. Ini adalah selaras dengan Dasar dan Garis Panduan Pelaburan
Perbendaharaan Kumpulan. Pada tahun kewangan semasa, portfolio pelaburan Kumpulan dan Syarikat terutamanya adalah
sekuriti-sekuriti yang mempunyai penarafan kredit AA/P1/MARC1 atau lebih daripada itu, seperti yang ditunjukkan dalam nota
30(c) kepada penyata kewangan.
Kesemua instrumen lindung nilai dilaksanakan dengan institusi kewangan yang mempunyai taraf kredit yang berwibawa demi
mengehadkan pendedahan risiko kredit Kumpulan dan Syarikat. Walau bagaimanapun, Kumpulan dan Syarikat tetap terdedah
kepada kerugian yang berkaitan dengan kredit sekiranya berlaku kegagalan pelaksanaan oleh pihak-pihak berurusan dalam
instrumen kewangan derivatif, namun Kumpulan dan Syarikat tidak menjangkakan mana-mana pihak berurusan akan gagal
memenuhi obligasi mereka.
Dalam mematuhi dasar pengurusan risiko, semua pihak yang berurusan perlu mengekalkan penarafan kredit tertentu seperti
yang ditakrifkan oleh agensi penarafan antarabangsa dan tempatan.
(iii) Risiko Kecairan
Perbendaharaan Kumpulan mengekalkan tunai dan kesamaan tunai pada tahap yang dianggap berpatutan oleh pengurusan
untuk membiayai operasi Kumpulan. Ia juga memantau dan mengawal pendedahan risiko kecairan dan keperluan pendanaan
secara aktif bagi semua entiti yang sah dalam Kumpulan, bidang perniagaan dan mata wang, dengan mengambil kira had-had
perundangan, pengawalseliaan dan operasi menerusi operasi Perbendaharaan berpusat.
Disebabkan bentuk perniagaan utamanya yang dinamik, Kumpulan dan Syarikat juga berhasrat untuk terus mengekalkan
keluwesan dalam pembiayaan dengan memastikan adanya talian kredit yang dijanji sanggup dan tidak dijanji sanggup.
Unjuran aliran tunai dibuat dalam operasi entiti-entiti Kumpulan atas dasar boleh pinda dan diagregat oleh Perbendaharaan
Kumpulan untuk memastikan terdapat tunai yang mencukupi bagi memenuhi keperluan pengendalian sambil mengekalkan
penimbal yang mencukupi atas kemudahan kredit yang telah dijanji sanggup yang belum digunakan pada setiap masa. Pada
31 Disember 2019, Kumpulan dan Syarikat masing-masing mempunyai deposit sebanyak RM4,097.1 juta (2018: RM2,094.7
juta) dan RM4,031.5 juta (2018: RM2,023.5 juta) dengan institusi-institusi kewangan dan tunai dan baki bank masing-masing
sebanyak RM689.0 juta (2018: RM661.8 juta) dan RM421.9 juta (2018: RM463.7 juta) yang dijangka tersedia bagi memenuhi apa
sahaja obligasi bayaran apabila tiba masanya.


(iii) Risiko Kecairan (sambungan)
Risiko pembiayaan semula diuruskan dengan mengehadkan amaun peminjaman yang matang dalam tempoh yang tertentu
dan dengan mempunyai strategi yang sewajarnya untuk menguruskan keperluan pembiayaan semula apabila perlu. Pada 28
September 2018, Kumpulan menerima kelulusan daripada Suruhanjaya Sekuriti Malaysia bagi penubuhan program Kertas
Komersil Islam (ICP) dan program Nota Jangka Sederhana Islam (IMTN) dengan jumlah had gabungan sehingga RM4.0 bilion
dalam nilai nominal, yang mempunyai tempoh maksimum 7 dan 30 tahun dari tarikh permulaan pertama. Selanjutnya, Kumpulan
telah mengeluarkan Nota Jangka Sederhana Islam bernilai RM800.0 juta yang akan matang pada 31 Oktober 2028. Obligasi
untuk membayar peminjaman Kumpulan dan Syarikat apabila tiba masanya akan melalui gabungan aliran tunai dalaman dan
pinjaman baru. Menerusi program Kertas Komersil Islam, program Nota Jangka Sederhana Islam dan program Nota Jangka
Sederhana Eropah Pelbagai Mata Wang sedia ada dengan had gabungan sehingga RM5.6 bilion dalam nilai nominal, Kumpulan
mempunyai kemudahan kewangan yang mencukupi untuk menepati keperluan perbelanjaan modal, operasi perniagaan dan
obligasi-obligasi apabila tiba masanya, dalam 12 bulan akan datang. Analisis profil kematangan bagi liabiliti kewangan Kumpulan
dan Syarikat ditunjukkan dalam nota 50 kepada penyata kewangan.
Tiada perubahan ketara dalam matlamat dan dasar pengurusan risiko kewangan Kumpulan dan Syarikat begitu juga dengan
pendedahan risiko kewangannya dalam tahun kewangan semasa berbanding dengan tahun kewangan sebelumnya.
(b) Pengurusan Risiko Modal
Matlamat Kumpulan dalam menguruskan modal adalah untuk melindungi keupayaan Kumpulan untuk terus beroperasi, sebagai
usaha yang berterusan, bagi menyediakan pulangan jangka panjang kepada pemegang-pemegang saham dan ganjaran bagi pihak-
pihak berkepentingan lain. Rangka kerja pengurusan modal Kumpulan merangkumi dasar dividen selain berusaha mengekalkan
struktur modal optimum yang akan meningkatkan keupayaan modalnya.
Dalam usaha untuk mengekalkan atau menyelaraskan struktur modal, Kumpulan boleh menyelaraskan amaun dividen yang akan
dibayar kepada pemegang-pemegang saham atau modal pulangan kepada pemegang-pemegang saham menerusi nisbah hutang
ekuiti (paras penggearan). Pada 2014, Kumpulan telah memperkenalkan Skim Pelaburan Semula Dividen (DRS) di mana pemegang-
pemegang saham mempunyai pilihan untuk menerima dividen tunai atau melabur semula dividen tersebut dalam saham biasa baru
Syarikat. Bergantung kepada tahap langganan DRS, Kumpulan dijangka membesarkan asas modal saham dan juga mengukuhkan
kedudukan modalnya menerusi DRS pada bila-bila masa yang boleh diguna pakai.
Nisbah penggearan pada 31 Disember adalah seperti berikut:
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
Peminjaman (RM juta) (nota 17) 8,733.1 8,571.3 8,248.8* 8,281.6*

Liabiliti Pajakan (RM juta) 1,914.9 2,070.4# 1,044.8 1,179.3#
Jumlah Hutang (RM juta) 10,648.0 10,641.7 9,293.6 9,460.9
Jumlah Ekuiti Pemegang Saham (RM juta) 7,353.3 7,525.2 6,334.5 6,001.8
Nisbah Hutang-kepada-Ekuiti 1.4 1.4 1.5 1.6
* Termasuk Belum Bayar ke anak-anak syarikat (nota 18) bagi Syarikat

#
Liabiliti pajakan semasa permulaan penggunaan MFRS 16 pada 1 Januari 2019
Kumpulan juga memantau tahap penggearannya berbanding dengan pesaing-pesaingnya dalam industri di samping mengekalkan
paras penarafan kredit yang dikehendaki. Pada tahun 2019, penarafan kredit Kumpulan terus kekal pada AAA oleh RAM, A- oleh S&P
dan A3 oleh Moody’s.
Tambahan pula, Kumpulan mematuhi Keperluan Penyenaraian Pasaran Utama Bursa Malaysia Securities Berhad untuk mengekalkan
ekuiti pemegang saham yang disatukan sebanyak lebih 25 peratus daripada modal diterbitkan dan berbayar dan mengekalkan ekuiti
pemegang saham pada tidak kurang daripada RM40.0 juta.
Kumpulan telah mematuhi semua perjanjian hutang yang dikenakan oleh pihak luar.

5. HASIL KENDALIAN
(a) Pembahagian hasil Kumpulan dan Syarikat
(i) Hasil diambil kira di bawah MFRS 15 dan lain-lain, dikelaskan mengikut jenis perkhidmatan yang diberikan
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Hasil diambil kira di bawah MFRS 15
Perkhidmatan Internet dan multimedia 3,814.6 4,119.9 3,463.1 3,772.3
Perkhidmatan data 2,706.3 2,325.7 2,595.9 2,180.4
Perkhidmatan suara 2,675.1 3,012.7 2,675.3 2,997.8
Perkhidmatan berkaitan telekomunikasi yang lain 1,316.1 1,372.6 911.1 880.8
Perkhidmatan bukan berkaitan telekomunikasi 327.4 286.4 - -
10,839.5 11,117.3 9,645.4 9,831.3
Lain-lain
Perkhidmatan data 148.7 116.8 142.3 118.6
Perkhidmatan berkaitan telekomunikasi yang lain 446.0 585.2 433.6 575.0
594.7 702.0 575.9 693.6
JUMLAH HASIL KENDALIAN 11,434.2 11,819.3 10,221.3 10,524.9
Selain daripada hasil yang diambil kira di bawah MFRS 15, Kumpulan dan Syarikat mempunyai hasil di bawah kontrak pajakan dan
hasil geran daripada kerajaan atau pihak berkuasa tempatan atau persekutuan yang berkenaan.
(ii) Hasil diambil kira di bawah MFRS 15, dikelaskan mengikut masa pengiktirafan hasil
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
- Pada satu-satu masa 201.3 387.6 110.9 228.9
- Dari semasa ke semasa 10,638.2 10,729.7 9,534.5 9,602.4
JUMLAH HASIL KENDALIAN 10,839.5 11,117.3 9,645.4 9,831.3
(b) Aset kontrak
Jadual di bawah meringkaskan perubahan penting dalam aset kontrak:
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Aset kontrak pada 1 Januari 624.5 654.3 413.1 515.5
- Hasil yang diiktiraf bagi perkhidmatan yang belum diinvoiskan 648.1 291.6 456.0 227.3
- Jumlah yang kemudiannya diinvoiskan (dipindahkan ke
belum terima perdagangan) (630.1) (315.0) (445.2) (323.3)
- Rosot nilai diiktiraf untuk aset kontrak disebabkan
penamatan awal (0.9) (6.4) (0.9) (6.4)
Aset kontrak pada 31 Disember 641.6 624.5 423.0 413.1
(c) Liabiliti kontrak
Jadual di bawah meringkaskan perubahan penting dalam liabiliti kontrak:
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Liabiliti kontrak pada 1 Januari 907.9 863.5 960.3 880.6
- Jumlah yang dibilkan terdahulu bagi perkhidmatan yang
belum dibekalkan 7,476.0 7,675.4 7,014.3 7,033.5
- Hasil yang direalisasi daripada penerimaan terdahulu bagi
pembekalan barangan dan perkhidmatan (7,396.5) (7,631.0) (6,946.4) (6,953.8)
Liabiliti kontrak pada 31 Disember 987.4 907.9 1,028.2 960.3
Semasa tahun kewangan, baki keseluruhan liabiliti kontrak pada 1 Januari 2019 sebanyak RM907.9 juta (1 Januari 2018: RM863.5 juta)
telah diiktiraf sebagai hasil.

5. HASIL KENDALIAN (SAMBUNGAN)

(d) Obligasi Pelaksanaan Yang Tidak Dipenuhi
Jadual di bawah meringkaskan harga kontrak yang diperuntukkan kepada obligasi pelaksanaan yang tidak dipenuhi disebabkan oleh
kontrak dengan pelanggan:
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
- Baki tempoh kontrak daripada kontrak-kontrak suara, data,

Internet dan multimedia 6,746.9 6,985.8 6,746.9 6,985.8
- Perkhidmatan yang belum dibekalkan daripada projek-projek
pelanggan dan lain-lain 867.9 372.7 786.7 243.9
JUMLAH OBLIGASI PELAKSANAAN YANG TIDAK DIPENUHI 7,614.8 7,358.5 7,533.6 7,229.7
Obligasi ini dijangka akan dipenuhi atau dibekalkan kepada pelanggan dalam tempoh masa 1 ke 36 bulan berikutnya.
(e) Aset-aset yang diiktiraf daripada kos untuk mendapatkan dan memenuhi sesuatu kontrak
Selain daripada baki-baki kontrak yang dinyatakan di atas, Kumpulan dan Syarikat juga telah mengiktiraf aset-aset yang berkaitan
dengan kos untuk mendapatkan dan memenuhi sesuatu kontrak dengan pelanggan. Aset ini ditunjukkan di dalam aset kos kontrak
di dalam Penyata Kedudukan Kewangan. Kebanyakan aset ini adalah komisen yang dibayar kepada agen-agen apabila berjaya
mendapatkan kontrak baru dengan pelanggan, di mana jumlah yang dibayar ini boleh dikaitkan terus kepada kontrak baru ini.
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Aset yang diiktiraf daripada kos-kos yang ditanggung untuk

mendapatkan dan memenuhi kontrak pada 1 Januari 224.5 116.1 158.3 132.6
- Tambahan daripada projek-projek pelanggan yang belum
dibekalkan perkhidmatan kerana obligasi pelaksanaan
belum dipenuhi 331.8 226.5 263.0 171.5
- Tolak: Pelunasan (337.2) (118.1) (265.6) (145.8)
Aset yang diiktiraf daripada kos-kos yang ditanggung
untuk mendapatkan dan memenuhi kontrak pada
31 Disember 219.1 224.5 155.7 158.3
6(a). SUSUT NILAI, ROSOT NILAI DAN PELUNASAN
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Susut nilai hartanah, loji dan peralatan (PPE) (nota 23) 2,040.8 2,261.2 1,861.0 1,983.8
Susut nilai aset hak penggunaan (nota 26) 214.2 - 178.7 -
Susut nilai hartanah pelaburan (nota 24) - - 2.1 2.2
Rosot nilai PPE (nota 23 dan 23(b)) 129.0 982.5 128.1 209.3
Hapus kira/Penamatan penggunaan PPE (nota 23) 41.7 88.8 42.4 83.4
Hapus kira/Penamatan penggunaan aset tak ketara (nota 25) 9.7 - - -
Pelunasan aset tak ketara (nota 25) 18.9 20.2 - -
Rosot nilai aset tidak ketara (nota 25) - 52.1 - -
JUMLAH SUSUT NILAI, ROSOT NILAI DAN PELUNASAN 2,454.3 3,404.8 2,212.3 2,278.7

6(b). KOS KENDALIAN LAIN
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Pembayaran domestik dan antarabangsa, dan komisen 2,081.6 2,611.1 2,266.6 2,525.7
Rosot nilai pelaburan dalam anak syarikat - - - 402.6
Litar suwa 114.2 129.6 - -
Penyelenggaraan 543.5 614.5 536.0 586.6
Bahan/Peralatan pelanggan dan pemasangan 582.9 523.8 210.7 215.1
Sewa - 493.7 - 313.0
Sewa - pajakan aset nilai rendah (nota 26(a)) 4.5 - 4.1 -
Sewa - pajakan jangka pendek (nota 26(a)) 38.4 - 12.4 -
Kos anggota 2,711.4 2,439.4 2,085.8 1,831.2
Kos anggota dipermodalkan dalam PPE (94.9) (123.6) (94.9) (123.6)
Caruman Penyediaan Perkhidmatan Sejagat 318.6 355.4 305.1 330.0
Utiliti 350.0 348.3 276.1 282.0
Lain-lain 859.7 906.0 951.8 965.9
JUMLAH KOS KENDALIAN LAIN 7,509.9 8,298.2 6,553.7 7,328.5
Kos anggota termasuk:

- gaji, elaun, kerja lebih masa dan bonus 1,991.7 1,744.8 1,497.7 1,265.9
- caruman kepada Kumpulan Wang Simpanan Pekerja (KWSP) 334.6 294.6 258.7 220.1
- manfaat lain anggota 241.7 227.6 189.2 185.8
- Pelan Insentif Jangka Panjang (PIJP)
- diselesaikan secara ekuiti 35.4 45.3 27.7 35.8
- diselesaikan secara tunai 9.0 (0.1) 7.4 (0.1)
- imbuhan para Pengarah Eksekutif Syarikat
- gaji, elaun dan bonus 3.5 3.1 3.5 3.1
- caruman kepada KWSP 0.1 0.4 0.1 0.4
- imbuhan para Pengarah Bukan Eksekutif Syarikat
- yuran 3.1 3.0 2.4 2.4
- elaun 0.9 0.9 0.9 0.9
Lain-lain termasuk:
- yuran audit berkanun
- PricewaterhouseCoopers Malaysia 2.6 2.6 1.4 1.5
- firma ahli PricewaterhouseCoopers International Limited 0.5 0.4 - -
- yuran berkaitan audit 0.8 1.0 0.5 0.6
- perkhidmatan cukai dan perkhidmatan bukan audit lain 1.1 2.1 0.8 2.0

Anggaran nilai wang bagi manfaat para Pengarah berjumlah RM1.1 juta (2018: RM0.8 juta) bagi Kumpulan dan Syarikat.
Bagi memastikan kebebasan juruaudit luar, Jawatankuasa Audit Lembaga mempunyai dasar bagi mentadbir pengambilan juruaudit luar bagi
kerja-kerja bukan audit dan proses kelulusan berkaitan yang perlu dipatuhi sebelum sebarang kerja-kerja bukan audit tersebut bermula.
Kerja-kerja bukan audit boleh ditawarkan oleh juruaudit luar sekiranya terdapat manfaat kecekapan dan tambah nilai kepada Kumpulan.

7. PENDAPATAN KENDALIAN LAIN (bersih)
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Pendapatan dividen daripada anak-anak syarikat - - 97.3 131.6

Pendapatan dividen daripada sekuriti ekuiti - tidak disebut harga 9.1 11.7 9.1 11.7
Pendapatan daripada penjualan sekerap 49.6 34.3 48.9 32.1
Pendapatan daripada anak-anak syarikat - faedah - - 19.7 97.4
- lain-lain - - 0.2 0.2
Tuntutan insuran 1.4 2.0 1.3 2.0
Kerugian atas pelupusan pinjaman anggota (1.0) (0.4) (1.0) (0.4)
Keuntungan atas pelupusan PPE 7.3 1.7 5.2 2.4
(Kerugian)/Keuntungan atas pelupusan aset bukan semasa dipegang
untuk dijual (0.1) 0.1 (0.1) 0.1
Penalti pelanggaran kontrak 4.2 4.0 2.9 4.0
Pendapatan sewa daripada tanah dan bangunan 27.0 42.5 78.5 98.0
Pendapatan sewa daripada kenderaan - - 0.5 0.2
Pendapatan daripada aktiviti latihan dan yang berkaitan 2.0 1.6 1.0 1.5
Lain-lain 36.2 34.4 49.5 49.1
JUMLAH PENDAPATAN KENDALIAN LAIN (bersih) 135.7 131.9 313.0 429.9
8. (KERUGIAN)/LABA LAIN (bersih)
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Aset kewangan pada nilai saksama melalui keuntungan atau kerugian

- sekuriti ekuiti disebut harga di Bursa Malaysia Securities Berhad (0.3) (2.2) (0.3) (2.2)
- pelaburan dalam Dana Pelaburan Teknologi (35.8) 2.0 (35.8) 2.0
- Nota Jangka Sederhana Boleh Tebus Boleh Tukar (233.7) - - -
Pergerakan nilai saksama liabiliti opsyen jual daripada saham sebuah
anak syarikat - 311.0 - -
Pelaburan pada nilai saksama melalui pendapatan keseluruhan lain
- pengelasan semula daripada rizab nilai saksama 1.2 0.1 1.2 0.1
JUMLAH (KERUGIAN)/LABA LAIN (bersih) (268.6) 310.9 (34.9) (0.1)

9. KOS PEMBIAYAAN BERSIH
2019 2018
Prinsip Prinsip
Asing Domestik Islam Jumlah Asing Domestik Islam Jumlah
Kumpulan RM RM RM RM RM RM RM RM
Pendapatan pembiayaan daripada

- deposit bank jangka pendek 2.3 40.8 71.3 114.4 2.1 30.2 38.1 70.4
- deposit lain - 5.2 2.9 8.1 - 4.6 2.9 7.5
- pinjaman anggota - 2.4 19.0 21.4 - 2.5 16.7 19.2
- pelepasan diskaun belum terima
pajakan - 2.2 - 2.2 - 5.2 - 5.2
JUMLAH PENDAPATAN
PEMBIAYAAN 2.3 50.6 93.2 146.1 2.1 42.5 57.7 102.3
Kos pembiayaan atas
- peminjaman daripada institusi
kewangan dan debentur (95.2) (12.7) (8.2) (116.1) (95.4) (13.2) (5.4) (114.0)
- Sekuriti Pendapatan Terkait Islam TM - - - - - - (44.7) (44.7)
- Nota Jangka Sederhana Islam - - (283.3) (283.3) - - (241.4) (241.4)
- pelepasan diskaun ke atas
peminjaman dan belum bayar
lain (nota 17(c) dan 39) - (6.3) - (6.3) - (28.9) - (28.9)
- pajakan kewangan (nota 17(g)) - - - - - (3.9) - (3.9)
- faedah dan caj pembiayaan
dibayar/untuk dibayar ke atas
liabiliti pajakan (nota 26(a)) - (128.4) - (128.4) - - - -
- pelepasan diskaun ke atas opsyen
jual saham sebuah anak syarikat - - - - - (23.3) - (23.3)
- pelunasan subsidi faedah atas
pinjaman anggota - - (7.4) (7.4) - - (6.4) (6.4)
Kos peminjaman dipermodalkan - 3.3 1.4 4.7 0.1 3.0 9.4 12.5
JUMLAH KOS PEMBIAYAAN (95.2) (144.1) (297.5) (536.8) (95.3) (66.3) (288.5) (450.1)
Penilaian semula pertukaran asing
atas peminjaman
- laba/(kerugian) 2.3 - - 2.3 (48.4) - - (48.4)
- pengelasan semula (kerugian)/
laba pertukaran asing daripada
pendapatan keseluruhan lain (1.2) - - (1.2) 17.1 - - 17.1
JUMLAH LABA/(KERUGIAN)
PERTUKARAN ASING ATAS
PEMINJAMAN 1.1 - - 1.1 (31.3) - - (31.3)
KOS PEMBIAYAAN BERSIH (91.8) (93.5) (204.3) (389.6) (124.5) (23.8) (230.8) (379.1)

9. KOS PEMBIAYAAN BERSIH (SAMBUNGAN)
2019 2018
Prinsip Prinsip
Asing Domestik Islam Jumlah Asing Domestik Islam Jumlah
Syarikat RM RM RM RM RM RM RM RM
Pendapatan pembiayaan daripada

- deposit bank jangka pendek 2.1 43.1 70.5 115.7 1.9 30.9 37.0 69.8
- deposit lain - 5.1 2.1 7.2 - 4.6 2.1 6.7
- pinjaman anggota - 2.4 19.0 21.4 - 2.5 16.7 19.2
JUMLAH PENDAPATAN
PEMBIAYAAN 2.1 50.6 91.6 144.3 1.9 38.0 55.8 95.7
Kos pembiayaan atas
- peminjaman daripada institusi
kewangan dan debentur (95.2) - - (95.2) (94.1) - - (94.1)
- Sekuriti Pendapatan Terkait Islam
TM - - - - - - (44.7) (44.7)
- Nota Jangka Sederhana Islam - - (283.3) (283.3) - - (241.4) (241.4)
- pelepasan diskaun ke atas
peminjaman dan belum bayar
lain (nota 17(c) dan 39) - (6.3) - (6.3) - (28.9) - (28.9)
- pajakan kewangan (nota 17(g)) - - - - - (2.5) - (2.5)
- faedah dan caj pembiayaan
dibayar/untuk dibayar ke atas
liabiliti pajakan (nota 26(a)) - (62.4) - (62.4) - - - -
- Pengoptimuman Dana Antara
Syarikat (nota 45(a)(iv) dan (b)) - (16.6) (0.7) (17.3) - (14.6) (0.8) (15.4)
- pelunasan subsidi faedah atas
pinjaman anggota - - (7.4) (7.4) - - (6.4) (6.4)
Kos peminjaman dipermodalkan - 3.3 1.4 4.7 0.1 3.0 9.4 12.5
Penilaian semula pertukaran asing
atas peminjaman
- laba/(kerugian) 2.8 - - 2.8 (48.9) - - (48.9)
- pengelasan semula (kerugian)/
laba pertukaran asing daripada
pendapatan keseluruhan lain (1.2) - - (1.2) 17.1 - - 17.1
JUMLAH LABA/(KERUGIAN)
PERTUKARAN ASING ATAS
PEMINJAMAN 1.6 - - 1.6 (31.8) - - (31.8)

10. CUKAI DAN ZAKAT
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Caj cukai bagi Kumpulan dan Syarikat terdiri daripada:

Malaysia
Cukai Pendapatan
Tahun semasa 489.3 231.6 405.2 172.9
Tahun terdahulu 14.9 (20.0) 15.9 (25.1)
Cukai Tertunda (bersih) (141.2) 53.0 (137.7) 56.1
363.0 264.6 283.4 203.9
Luar Negeri
Cukai Pendapatan
Tahun semasa (1.6) 0.8 - -
Tahun terdahulu 0.7 6.0 - -
Cukai Tertunda (bersih) (1.9) # - -
(2.8) 6.8 - -
JUMLAH CUKAI 360.2 271.4 283.4 203.9
Zakat 7.5 6.5 5.0 4.3
CUKAI DAN ZAKAT 367.7 277.9 288.4 208.2
Cukai semasa
Tahun semasa 487.7 232.4 405.2 172.9
Kurangan/(lebihan) akruan pada tahun-tahun terdahulu (bersih) 15.6 (14.0) 15.9 (25.1)
Cukai tertunda
Permulaan dan kebalikan perbezaan sementara (143.1) 53.0 (137.7) 56.1
360.2 271.4 283.4 203.9
Perhubungan antara cukai dan keuntungan sebelum cukai dan zakat boleh diterangkan melalui penyesuaian berangka antara belanja cukai
dan hasil keuntungan perakaunan didarab dengan kadar cukai Malaysia seperti di bawah:
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Keuntungan/(Kerugian) Sebelum Cukai dan Zakat 925.1 17.4 933.1 (1,076.8)

Cukai dikira pada kadar cukai Malaysia yang diterima pakai sebanyak
24.0% 222.0 4.2 223.9 (258.5)
Kesan cukai daripada:
- bahagian keputusan syarikat bersekutu (4.3) (6.1) - -
- belanja tidak boleh dipotong bagi tujuan cukai 88.4 148.1 172.5 664.3
- pendapatan tidak tertakluk kepada cukai (62.5) (126.0) (85.1) (125.1)
- belanja dibenarkan untuk potongan cukai berganda (16.5) (17.2) (16.5) (17.2)
- insentif cukai (27.3) (34.5) (27.3) (34.5)
- perbezaan sementara yang mana tiada cukai tertunda telah
diiktirafkan 67.2 177.0 - -
- aset cukai tertunda yang dihapus kira - 20.0 - -
- kerugian cukai tahun semasa yang tidak diiktiraf 77.6 119.9 - -
- kurangan/(lebihan) akruan cukai pendapatan (bersih) 15.6 (14.0) 15.9 (25.1)
JUMLAH CUKAI 360.2 271.4 283.4 203.9

11. PEROLEHAN SESAHAM

(a) Perolehan sesaham asas
Perolehan sesaham asas Kumpulan dikira dengan membahagikan keuntungan bersih milik pemegang-pemegang ekuiti dengan
purata wajaran bilangan saham biasa yang diterbitkan dan berbayar Syarikat pada tahun kewangan berkenaan.
Kumpulan 2019 2018
Keuntungan milik pemegang-pemegang ekuiti Syarikat (RM juta) 632.7 153.2

Purata wajaran bilangan saham biasa (juta) 3,760.9 3,757.9
Perolehan sesaham asas (sen) milik pemegang-pemegang ekuiti Syarikat 16.8 4.1
(b) Perolehan sesaham yang dicairkan
Perolehan sesaham yang dicairkan bagi tahun kewangan semasa dikira dengan membahagikan keuntungan bersih milik pemegang-
pemegang ekuiti Syarikat dengan purata wajaran bilangan saham biasa yang diterbitkan dan berbayar dilaraskan untuk penukaran
kesemua saham biasa yang berpotensi untuk dicairkan yang diberikan kepada anggota-anggota di bawah Pelan Insentif Jangka
Panjang (PIJP) (nota 14 kepada penyata kewangan) iaitu skim saham pekerja yang akan diletak hak tertakluk kepada pencapaian syarat
prestasi tertentu.
Kumpulan 2019 2018
Keuntungan milik pemegang-pemegang ekuiti Syarikat (RM juta) 632.7 153.2

Pelarasan untuk kesan kecairan dari PIJP (juta) 26.4 22.0
Perolehan sesaham yang dicairkan (sen) milik pemegang-pemegang ekuiti Syarikat 16.7 4.1
12. DIVIDEN BERHUBUNG SAHAM BIASA

Dividen yang dilulus dan dibayar berhubung saham biasa:

2019 2018
Amaun Amaun
Dividen dividen Dividen dividen
sesaham setingkat sesaham setingkat
Syarikat Sen RM Sen RM
Dividen interim kedua bagi tahun kewangan berakhir 31 Disember

2017 - - 12.1 454.7
Dividen interim bagi tahun kewangan berakhir 31 Disember 2018 2.0 75.2 - -
DIVIDEN DIIKTIRAF SEBAGAI PENGAGIHAN KEPADA PEMEGANG
EKUITI BIASA SYARIKAT 2.0 75.2 12.1 454.7
Skim Pelaburan Semula Dividen (DRS) sebagaimana yang diterangkan dalam nota 13(c) kepada penyata kewangan tidak terpakai ke atas
mana-mana dividen yang telah diagihkan setakat ini oleh Syarikat dalam tahun kewangan semasa dan lepas.
Lembaga Pengarah telah mengumumkan dividen tunai setingkat interim sebanyak 2.0 sen sesaham bagi tahun kewangan berakhir
31 Disember 2018. Dividen tersebut telah diumumkan pada 26 Februari 2019 dan akan dibayar pada 12 April 2019 kepada para pemegang
saham yang nama mereka tercatat dalam Buku Daftar Ahli dan Rekod Pendeposit pada 18 Mac 2019.
Lembaga Pengarah juga telah mengumumkan dividen tunai setingkat interim akhir sebanyak 10.0 sen sesaham bagi tahun kewangan
berakhir 31 Disember 2019 (2018: dividen tunai setingkat interim sebanyak 2.0 sen sesaham).

13. MODAL SAHAM
2019 2018
Bilangan Bilangan
Syarikat saham RM saham RM
Diterbitkan dan berbayar penuh:

Saham biasa
Pada 1 Januari 3,758.0 3,667.1 3,758.0 3,667.1
Terbitan saham Pelan Insentif Jangka Panjang (nota kecil (d)) 7.7 31.5 - -
Pada 31 Disember – saham biasa dengan tiada nilai tara 3,765.7 3,698.6 3,758.0 3,667.1
Saham Istimewa (nota kecil (a))
Pada 1 Januari dan 31 Disember # # # #
Saham Keutamaan Boleh Tebus Tak Boleh Tukar Kelas D
Saham Keutamaan (nota kecil (b))
Pada 31 Disember - - # #
JUMLAH MODAL SAHAM DITERBITKAN DAN BERBAYAR PENUH 3,765.7 3,698.6 3,758.0 3,667.1
(a) Saham Keutamaan Boleh Tebus Hak Istimewa (Saham Istimewa)
Saham Istimewa dipegang oleh Pemegang Saham Istimewa, Menteri Kewangan, badan korporat yang ditubuhkan di bawah Akta
Menteri Kewangan (Perbadanan) 1957 (MOF Inc). Pemegangan MOF Inc membolehkan pihak Kerajaan melalui Menteri Kewangan
memastikan bahawa keputusan penting tertentu yang melibatkan kendalian Syarikat adalah konsisten dengan dasar Kerajaan.
Pemegang Saham Istimewa yang mungkin hanya Kerajaan sahaja atau mana-mana wakil atau sesiapa yang bertindak bagi pihaknya,
adalah berhak untuk menerima notis mesyuarat, tetapi tidak mempunyai sebarang hak untuk mengundi pada mesyuarat Syarikat.
Namun, Pemegang Saham Istimewa berhak menghadiri mesyuarat dan bersuara dalam mesyuarat tersebut.
Perkara-perkara tertentu, terutamanya, mengenai pindaan kepada Tataurusan Pertubuhan Syarikat berhubung dengan hak Pemegang
Saham Istimewa, pembubaran Syarikat, sebarang pemerolehan dan pelupusan aset penting, percantuman, penggabungan dan
pengambilalihan, memerlukan persetujuan terlebih dahulu daripada Pemegang Saham Istimewa.
Pemegang Saham Istimewa berhak untuk memohon Syarikat menebus Saham Istimewa pada nilai tara pada bila-bila masa. Dalam
pengagihan modal ketika pembubaran Syarikat, Pemegang Saham Istimewa berhak mendapatkan pembayaran balik modal berbayar
atas Saham Istimewa, mendahului pembayaran balik modal kepada mana-mana ahli lain. Saham Istimewa ini tidak memberi sebarang
hak penglibatan dalam modal atau keuntungan Syarikat.
(b) Saham Keutamaan Boleh Tebus Tak Boleh Tukar (NCRPS)
Pada 20 Julai 2007, Syarikat telah menerbitkan 925 NCRPS Kelas D (NCRPS D TM) pada premium bernilai RM999.00 sesaham melebihi
nilai tara RM1.00 sesaham. NCRPS D TM bertaraf di bawah Saham Istimewa dan lebih diutamakan daripada saham biasa Syarikat dalam
pengagihan modal jika berlakunya pembubaran atau likwidasi Syarikat. NCRPS D TM telah dikelaskan sebagai liabiliti. Pada 26 Februari
2019, Syarikat telah menebus NCRPS D TM selepas pembayaran baliknya pada 28 Disember 2018.
Ciri-ciri utama NCRPS TM diringkaskan seperti berikut:
(i) NCRPS tidak boleh ditukar kepada saham biasa Syarikat.
(ii) NCRPS tidak boleh dipindah milik/didagangkan dan akan dipegang oleh Pelanggan Utama. NCRPS wajib ditebus oleh Syarikat
pada tempoh matang Sukuk tersebut.
(iii) Tidak akan ada hak pengundian kecuali berhubung dengan cadangan untuk mengurangkan modal Syarikat, kebenaran
melupuskan keseluruhan harta, perniagaan dan perusahaan Syarikat atau di mana cadangan yang akan dikemukakan kepada
mesyuarat, memberi kesan secara langsung kepada hak dan keistimewaan pemegang NCRPS atau sebagaimana diperuntukkan
dalam Akta Syarikat 1965.
(iv) NCRPS tidak akan disenaraikan di mana-mana papan di Bursa Malaysia Securities Berhad.
(v) NCRPS bertaraf pari passu di antara mereka tetapi bertaraf di bawah Saham Istimewa dan lebih diutamakan daripada saham
biasa Syarikat dalam pengagihan modal jika berlaku pembubaran atau likwidasi Syarikat.

13. MODAL SAHAM (SAMBUNGAN)

(c) Skim Pelaburan Semula Dividen (DRS)
Pada 27 Mac 2014, Syarikat mengumumkan satu cadangan untuk melaksanakan DRS yang memberi opsyen kepada pemegang-
pemegang saham Syarikat (Pemegang Saham) memilih untuk melabur, sama ada keseluruhan atau sebahagian daripada dividen tunai
mereka yang merangkumi dividen interim, akhir, khas atau apa-apa dividen tunai yang lain, dalam saham-saham biasa yang baru pada
harga RM0.70 setiap satu dalam Syarikat (Saham Baru TM).
DRS telah mendapat kelulusan daripada Bursa Malaysia Securities Berhad menerusi suratnya bertarikh 7 April 2014 dan kelulusan
pemegang-pemegang saham dalam Mesyuarat Agung Luar Biasa Syarikat pada 8 Mei 2014.
Bilamana DRS diguna pakai kepada mana-mana dividen yang diagihkan, pemegang-pemegang saham mempunyai opsyen untuk
melabur semula dividen tunai mereka dalam Saham Baru TM (Opsyen untuk Melabur Semula):
• memilih untuk menyertainya dengan melabur semula keseluruhan atau sebahagian daripada dividen itu di mana Opsyen untuk
Melabur Semula terpakai (Bahagian yang Boleh Dipilih) pada harga terbitan Saham Baru TM.
Sekiranya hanya sebahagian daripada Bahagian yang Boleh Dipilih dilabur semula, pemegang-pemegang saham akan menerima
bahagian selebihnya dalam bentuk tunai; atau
• memilih untuk tidak menyertai dalam Opsyen untuk Melabur Semula dan akan menerima keseluruhan dividen itu dalam bentuk
tunai.
DRS tidak diguna pakai ke atas mana-mana dividen yang diagihkan bagi tahun kewangan berakhir 31 Disember 2015 hingga 2019.
(d) Pelan Insentif Jangka Panjang (PIJP)
Sepanjang tahun kewangan, Syarikat telah menerbitkan 7,742,400 saham biasa baru berjumlah RM31.5 juta selari dengan letak hak
saham-saham RS yang diberikan kepada anggota-anggota pada 1 Disember 2016, diperincikan seperti berikut:
Bilangan saham biasa diterbitkan Harga terbitan sesaham

6,763,300 RM4.13
615,200 RM3.82
183,200 RM3.56
91,800 RM3.41
47,400 RM3.77
41,500 RM3.49
14. SKIM SAHAM PEKERJA – PELAN INSENTIF JANGKA PANJANG (PIJP)

Pada 28 April 2016, pemegang saham Syarikat meluluskan PIJP dan Pemberian Saham Syarikat kepada anggota yang layak dalam Kumpulan
dan Syarikat pada Mesyuarat Agung Luar Biasa. PIJP ialah skim di mana saham boleh diterbitkan oleh Syarikat kepada anggotanya tanpa
sebarang pertimbangan tunai.
PIJP terdiri daripada Pemberian Saham Terhad (RS) dan Pemberian Saham Prestasi (PS) di mana untuk tujuan penjelasan, perbezaan utama
dalam ciri-ciri RS dan PS adalah kelayakan Anggota yang Layak dari segi gred jawatan mereka dalam Kumpulan, metrik prestasi yang perlu
dipenuhi yang akan ditentukan sebelum pemberian dibuat secara bertulis kepada Anggota yang Layak dan tempoh letak hak Pemberian
kepada Anggota yang Layak. Jawatankuasa kecil telah ditubuhkan untuk mentadbir PIJP mengikut Undang-undang Kecil yang mentadbir
PIJP (Jawatankuasa PIJP).
Ciri-ciri PIJP
(i) Kelayakan
Semua anggota selain daripada Pengarah Syarikat bukan eksekutif atau bebas, yang telah menjadi anggota sepenuh masa atau anggota
tetap dengan, dan berada dalam senarai gaji Kumpulan atau Syarikat adalah layak untuk mengambil bahagian dalam skim tersebut
(Anggota yang Layak) tertakluk kepada memenuhi sebarang kriteria kelayakan yang lain yang akan ditetapkan oleh Jawatankuasa PIJP
mengikut budi bicara mutlaknya dari semasa ke semasa. Anggota yang layak boleh memilih untuk tidak mengambil bahagian dalam
skim ini.

14. SKIM SAHAM PEKERJA – PELAN INSENTIF JANGKA PANJANG (PIJP) (SAMBUNGAN)
Ciri-ciri PIJP (sambungan)
(ii) Bilangan maksimum saham biasa baru Syarikat di bawah PIJP
Di bawah PIJP, jumlah bilangan saham biasa Syarikat yang boleh ditawarkan di bawah PIJP tidak boleh melebihi agregat sepuluh
peratus (10%) daripada modal saham diterbitkan dan berbayar Syarikat (tidak termasuk saham perbendaharaan) (Saham Maksimum)
pada bila-bila masa sepanjang tempoh PIJP.
(iii) Asas peruntukan dan pengagihan maksimum yang dibenarkan
Jumlah bilangan saham biasa baru Syarikat yang boleh ditawarkan dan diperuntukkan kepada mana-mana Anggota yang Layak
(seperti yang ditakrifkan dalam Undang-undang Kecil PIJP, adalah atas budi bicara mutlak Jawatankuasa PIJP) selepas mengambil kira
antara faktor lain, prestasi, potensi anggota untuk pembangunan masa hadapan dan sumbangan kepada kejayaan dan pembangunan
Kumpulan dan apa-apa kriteria lain yang dianggap wajar oleh Jawatankuasa PIJP.
Di samping itu, tidak lebih daripada 10% daripada saham-saham biasa baru Syarikat yang tersedia di bawah PIJP akan diperuntukkan
kepada mana-mana Anggota yang Layak, sama ada secara tunggal atau secara kolektif melalui orang yang berkaitan dengan Anggota
yang Layak, yang memegang 20% atau lebih modal saham diterbitkan dan berbayar penuh Syarikat.
Jawatankuasa PIJP mempunyai budi bicara mutlak dalam menentukan sama ada saham-saham Syarikat yang sedia ada untuk letak
hak di bawah PIJP yang Dicadangkan adalah untuk diberikan kepada Anggota yang Layak atau mana-mana kumpulan atau kumpulan
Anggota yang Layak melalui:
(a) satu Pemberian tunggal (jika berkenaan) pada satu-satu masa yang ditetapkan oleh Jawatankuasa PIJP; atau
(b) beberapa Pemberian (jika berkenaan) di mana peletakan hak Saham-saham Syarikat terdiri daripada Pemberian berperingkat
atau dibuat dalam beberapa tranche pada masa-masa dan atas terma-terma yang ditentukan oleh Jawatankuasa PIJP.
Sekiranya Jawatankuasa PIJP memutuskan bahawa Pemberian atau peletakan hak sebarang bilangan saham-saham Syarikat di bawah
PIJP adalah untuk dibuat secara berperingkat, jumlah saham yang akan diberikan pada setiap Pemberian dan masa bagi peletakan
hak itu hendaklah diputuskan oleh Jawatankuasa PIJP mengikut budi bicara mutlaknya. Setiap Pemberian hendaklah berasingan dan
bebas dari yang lain.
(iv) Tempoh PIJP
PIJP akan terus berkuat kuasa untuk tempoh sepuluh (10) tahun bermula dari tarikh kuat kuasa pelaksanaan PIJP yang Dicadangkan,
iaitu tarikh di mana pematuhan sepenuhnya terhadap keperluan yang berkenaan di bawah Undang-undang Kecil dan Syarat-syarat
Penyenaraian berhubung dengan PIJP yang Dicadangkan, telah diperoleh dan/atau dipenuhi.
Apabila tamat PIJP, mana-mana Pemberian yang masih belum diletak hak (sama ada sepenuhnya atau sebahagian) akan dianggap
ditamatkan dan adalah batal dan tidak sah. Walau apa pun yang dinyatakan dalam Undang-undang Kecil dan tertakluk kepada
pematuhan Keperluan Penyenaraian Pasaran Utama Bursa Malaysia Securities Berhad berhubung dengan PIJP, PIJP boleh ditamatkan
pada bila-bila masa semasa tempohnya.
(v) Kedudukan saham yang diterbitkan di bawah PIJP
Saham-saham baru yang diterbitkan di bawah PIJP hendaklah tertakluk kepada peruntukan memorandum dan tataurusan pertubuhan
Syarikat. Saham-saham baru tersebut, hendaklah, berikutan penerbitan dan peruntukkan, mempunyai taraf yang sama dalam semua
aspek berhubung dengan saham-saham Syarikat yang sedia ada, kecuali bahawa saham-saham tersebut tidak layak untuk sebarang
dividen, hak, peruntukkan dan/atau pengagihan lain, bilamana tarikh kelayakannya adalah sebelum tarikh saham-saham baru
diserahkan kepada semua penerima di bawah PIJP.
(vi) Sekatan ke atas Pemindahan
Saham-saham baru yang diterbitkan di bawah PIJP akan tertakluk kepada sekatan ke atas pemindahan bergantung kepada terma dan
syarat mengikut Undang-undang Kecil.
Kumpulan dan Syarikat telah melaksanakan PIJP berkuat kuasa dari 29 September 2016, setelah memperolehi semua kelulusan yang
diperlukan dan mematuhi kehendak-kehendak yang berkaitan dengan PIJP.

Saham Terhad (RS)
Di bawah RS, anggota Kumpulan dan Syarikat yang layak dan terpilih akan diletakkan hak saham-saham Syarikat sepanjang Tempoh PIJP
(seperti yang ditentukan oleh Jawatankuasa PIJP untuk setiap tranche RS masing-masing), tertakluk kepada metrik prestasi individu yang
dipenuhi dan pencapaian langkah-langkah operasi tertentu, termasuk tetapi tidak terhad kepada sasaran keuntungan selepas cukai dan/
atau langkah kewangan lain sebagaimana yang berkaitan, mengikut terma dan syarat yang ditetapkan dan ditentukan oleh Jawatankuasa
PIJP mengikut budi bicara mutlaknya.
Sekiranya metrik prestasi tidak dipenuhi dalam tempoh yang ditetapkan oleh Jawatankuasa PIJP sebagaimana yang terpakai bagi Penerima
RS, RS tersebut tidak akan diletakkan hak kepada mereka pada akhir tempoh tersebut.
Saham Prestasi (PS)
Di bawah PS, anggota dan Pengarah Eksekutif Kumpulan dan Syarikat yang layak dan terpilih akan diletakkan hak saham-saham Syarikat
sepanjang Tempoh PIJP (seperti yang ditentukan oleh Jawatankuasa PIJP untuk setiap tranche PS masing-masing), tertakluk kepada metrik
prestasi individu yang dipenuhi dan pencapaian petunjuk pasaran yang tertentu.
Sekiranya metrik prestasi tidak dipenuhi dalam tempoh yang ditetapkan oleh Jawatankuasa PIJP sebagaimana yang terpakai bagi Penerima
PS, satu ciri lanjutan boleh memanjangkan tempoh prestasi dan tarikh peletakan selama satu tahun.
(a) Jumlah bilangan RS dan PS yang diberikan bagi Kumpulan dan Syarikat, peratusan saham yang akan diletakkan hak dan tempoh letak
hak adalah seperti berikut:
Kumpulan dan Syarikat

Hak atas Saham Syarikat
Bilangan Harga Rujukan
Saham yang seunit
RS/PS Tarikh Pemberian Tarikh Letak Hak Diberikan (RM)1
RS
Pemberian 1 1 Disember 2016 31 Julai 2019 9,219,500 6.15
Pemberian 2 1 Jun 2017 1 Jun 2020 9,401,200 6.47
Pemberian 3 17 Jun 2019 1 Jun 2022 15,274,100 4.06
PS
Pemberian 1 1 Jun 2017 1 Jun 2020 / 1 Jun 20212 1,928,100 6.35
Pemberian 2 4 Disember 2017 30 November 2020 / 30 November 2021 2
1,854,200 6.26
Pemberian 3 17 Jun 2019 1 Jun 2022 / 1 Jun 20232 1,001,500 4.06
Pemberian 4 20 Disember 2019 15 Disember 2022 / 15 Disember 2023 2
1,117,800 3.85
1
Merujuk kepada harga pada tarikh rujukan bagi tujuan pemberian bilangan saham kepada anggota. Bagi PS, ini berdasarkan harga purata berwajaran (VWAP).
2
Sekiranya metrik prestasi tidak dipenuhi dalam tempoh yang ditetapkan oleh Jawatankuasa PIJP sebagaimana yang terpakai bagi Penerima PS, satu ciri penggulungan
boleh memanjangkan tempoh prestasi dan tarikh peletakan selama satu tahun.

(b) Pergerakan sepanjang tahun kewangan dalam bilangan saham-saham RS dan PS Syarikat, yang telah diberikan kepada anggota
Kumpulan dan Syarikat adalah seperti berikut:
Diagihkan kepada Penerima daripada Kumpulan:
Harga
Tutup Nilai
seunit Saksama
pada Tarikh Pada pada Tarikh
Pemberian Pada Diletakkan Dilucutkan 31 Pemberian
(RM) 1 Januari Diberikan Diselaraskan Hak Hak Disember (RM)
2019
RS
Pemberian 1 6.15 8,957,100 - - (7,999,700)* (957,400) - 6.15
Pemberian 2 6.47 9,156,200 - - - (274,100) 8,882,100 6.47
Pemberian 3 4.06 - 15,274,100 - - (1,152,900) 14,121,200 3.92
PS
Pemberian 1 6.47 1,415,500 - - - (139,400) 1,276,100 4.12
Pemberian 2 5.97 1,529,800 - - - (216,000) 1,313,800 3.25
Pemberian 3 4.06 - 1,001,500 - - (222,400) 779,100 4.38
Pemberian 4 3.85 - 1,117,800 - - - 1,117,800 3.86
2018
RS
Pemberian 1 6.15 9,103,600 - - - (146,500) 8,957,100 6.15
Pemberian 2 6.47 9,337,100 - - - (180,900) 9,156,200 6.47
PS
Pemberian 1 6.47 1,745,700 - - - (330,200) 1,415,500 4.12
Pemberian 2 5.97 1,854,200 - - - (324,400) 1,529,800 3.25
*
Daripada saham-saham yang diletakkan hak ini, 7,742,400 telah diterbitkan sebagai saham Syarikat, dan disenaraikan di Bursa
Malaysia Securities Berhad pada 31 Disember 2019. 257,300 dijangka akan diterbitkan sebelum 31 Mac 2020, bergantung kepada
perkara-perkara pentadbiran tertentu untuk diselesaikan.

(b) Pergerakan sepanjang tahun kewangan dalam bilangan saham-saham RS dan PS Syarikat, yang telah diberikan kepada anggota
Kumpulan dan Syarikat adalah seperti berikut: (sambungan)
Diagihkan kepada Penerima daripada Syarikat:
Harga
Tutup Nilai
seunit Saksama
pada Tarikh Pada pada Tarikh
Pemberian Pada Diletakkan Dilucutkan 31 Pemberian
(RM) 1 Januari Diberikan Diselaraskan Hak Hak Disember (RM)
2019
RS
Pemberian 1 6.15 6,965,100 - 1,600 (6,220,700)* (746,000) - 6.15
Pemberian 2 6.47 7,000,000 - 12,800 - (107,100) 6,905,700 6.47
Pemberian 3 4.06 - 11,464,400 16,100 (619,900) - 10,860,600 3.92
PS
Pemberian 1 6.47 1,320,400 - - - (84,800) 1,235,600 4.12
Pemberian 2 5.97 1,401,200 - - - (132,600) 1,268,600 3.25
Pemberian 3 4.06 - 977,000 - - (222,400) 754,600 4.38
Pemberian 4 3.85 - 1,092,800 - - - 1,092,800 3.86
2018
RS
Pemberian 1 6.15 6,957,600 - 73,800 - (66,300) 6,965,100 6.15
Pemberian 2 6.47 7,013,200 - 58,000 - (71,200) 7,000,000 6.47
PS
Pemberian 1 6.47 1,650,600 - - - (330,200) 1,320,400 4.12
Pemberian 2 5.97 1,725,600 - - - (324,400) 1,401,200 3.25
*
Daripada saham-saham yang diletakkan hak ini, 6,046,400 telah diterbitkan sebagai saham Syarikat, dan disenaraikan di Bursa
Malaysia Securities Berhad pada 31 Disember 2019. 174,300 dijangka akan diterbitkan sebelum 31 Mac 2020, bergantung kepada
perkara-perkara pentadbiran tertentu untuk diselesaikan.
(c) Nilai saksama RS yang diberikan di mana MFRS 2 “Pembayaran Berasaskan Saham” terpakai, telah dianggarkan dengan menggunakan
model simulasi Monte Carlo. Input penting dalam model ini adalah seperti berikut:
Hak Atas Saham Syarikat

Harga Rujukan seunit (RM)
RS Pemberian 1 Pemberian 2 Pemberian 3
Harga Rujukan 6.15 6.47 4.06

Tarikh Pemberian 1 Disember 2016 1 Jun 2017 17 Jun 2019
Tarikh Letak Hak 31 Julai 2019 1 Jun 2020 1 Jun 2022
Harga Saham Penutup pada Tarikh Pemberian 6.15 6.47 4.06

(c) Nilai saksama RS yang diberikan di mana MFRS 2 “Pembayaran Berasaskan Saham” terpakai, telah dianggarkan dengan menggunakan
model simulasi Monte Carlo. Input penting dalam model ini adalah seperti berikut: (sambungan)
Hak Atas Saham Syarikat

Harga Rujukan seunit (RM)
PS Pemberian 1 Pemberian 2 Pemberian 3 Pemberian 4
Harga Rujukan 6.35 6.26 4.06 3.86

Tarikh Pemberian 1 Jun 2017 4 Disember 2017 17 Jun 2019 20 Disember 2019
Tarikh Letak Hak 1 Jun 2020/ 30 November 2020/ 1 Jun 2022/ 15 Disember 2022/
1 Jun 2021 30 November 2021 1 Jun 2023 15 Disember 2023
Harga Saham Ditutup pada
Tarikh Pemberian 6.47 5.97 4.06 3.85
(d) Amaun yang diiktiraf dalam penyata pendapatan seperti yang dinyatakan dalam nota 6(b) kepada penyata kewangan untuk semua
anggota yang wujud daripada RS dan PS adalah seperti yang diringkaskan di bawah:
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Saham Terhad 31.0 41.9 23.5 32.8

Saham Prestasi 4.4 3.3 4.2 3.0
15. RIZAB-RIZAB LAIN
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Nilai saksama melalui rizab pendapatan keseluruhan yang lain (FVOCI) 102.1 88.8 102.1 88.8
Rizab lindung nilai (nota 2(j)) 17.4 28.3 17.4 28.3
Kos rizab lindung nilai 39.7 29.7 39.7 29.7
Rizab pelan insentif jangka panjang (nota 2(x)(iv)) 88.4 83.4 86.7 83.6
Rizab lain (nota 2(p)(iii) dan nota 20(d)) (352.9) (352.9) - -
Perbezaan terjemahan mata wang yang timbul daripada terjemahan:
- anak-anak syarikat 23.9 (38.7) - -
- syarikat bersekutu 2.3 2.1 - -
JUMLAH RIZAB-RIZAB LAIN (79.1) (159.3) 245.9 230.4
16. KEUNTUNGAN TERTAHAN

Pada 31 Disember 2019, kesemua keuntungan tertahan Syarikat sebanyak RM2,390.0 juta (2018: RM2,104.3 juta) tersedia untuk pengagihan
dividen yang dikecualikan cukai kepada pemegang-pemegang saham.

17. PEMINJAMAN
2019 2018
Kadar Kadar
Purata Bukan Purata Bukan
Wajaran Semasa Semasa Jumlah Wajaran Semasa Semasa Jumlah
Kumpulan Pembiayaan RM RM RM Pembiayaan RM RM RM
DOMESTIK
Bercagar
Peminjaman daripada institusi
kewangan (nota kecil (a)) 4.96% 16.0 17.5 33.5 5.30% 25.9 34.5 60.4
Jumlah Domestik Bercagar 4.96% 16.0 17.5 33.5 5.30% 25.9 34.5 60.4
Tidak Bercagar
kewangan 4.41% - 403.8 403.8 4.39% - 175.0 175.0
Peminjaman di bawah prinsip Islam
- Nota Jangka Sederhana Islam
(nota kecil (b)) 4.43% 5,599.1 200.0 5,799.1 4.43% 5,799.0 - 5,799.0
Nota Jangka Sederhana Boleh Ubah
(nota kecil (d)) 4.88% 46.7 0.3 47.0 4.88% 38.2 3.2 41.4
Peminjaman lain (nota kecil (c)) 4.36% 77.5 - 77.5 4.38% 71.3 - 71.3
Pajakan kewangan (nota kecil (g)) - - - - 4.92% 28.8 21.2 50.0
Jumlah Domestik Tidak Bercagar 4.43% 5,723.3 604.1 6,327.4 4.44% 5,937.3 199.4 6,136.7
Jumlah Domestik 4.44% 5,739.3 621.6 6,360.9 4.44% 5,963.2 233.9 6,197.1
ASING
Tidak Bercagar
kewangan (nota kecil (e)) 2.82% - 412.5 412.5 3.72% 412.8 - 412.8
- Nota Jangka Sederhana Euro
(nota kecil (f)) 3.42% 720.0 - 720.0 3.64% 720.4 - 720.4
Debentur (nota kecil (h)) 7.88% 1,237.2 - 1,237.2 7.88% 1,238.4 - 1,238.4
Peminjaman lain - 2.3 0.2 2.5 - 2.4 0.2 2.6
Jumlah Asing 5.64% 1,959.5 412.7 2,372.2 5.86% 2,374.0 0.2 2,374.2
JUMLAH PEMINJAMAN 4.76% 7,698.8 1,034.3 8,733.1 4.84% 8,337.2 234.1 8,571.3
2019 2018
Domestik Asing Jumlah Domestik Asing Jumlah
RM RM RM RM RM RM
Peminjaman bukan semasa Kumpulan akan dibayar balik

seperti berikut:
Selepas setahun dan sehingga lima tahun 3,885.8 207.1 4,092.9 2,872.0 620.1 3,492.1
Selepas lima tahun dan sehingga sepuluh tahun 1,853.5 1,751.6 3,605.1 3,091.2 1,753.1 4,844.3
Selepas sepuluh tahun - 0.8 0.8 - 0.8 0.8
5,739.3 1,959.5 7,698.8 5,963.2 2,374.0 8,337.2

17. PEMINJAMAN (SAMBUNGAN)
2019 2018
Kadar Kadar
Purata Bukan Purata Bukan
Wajaran Semasa Semasa Jumlah Wajaran Semasa Semasa Jumlah
Syarikat Pembiayaan RM RM RM Pembiayaan RM RM RM
DOMESTIK
Tidak Bercagar
- Nota Jangka Sederhana Islam
(nota kecil (b)) 4.43% 5,599.1 200.0 5,799.1 4.43% 5,799.0 - 5,799.0
Peminjaman lain (nota kecil (c)) 4.36% 77.5 - 77.5 4.38% 71.3 - 71.3
Pajakan kewangan (nota kecil (g)) - - - - 5.70% 26.0 11.0 37.0
Jumlah Domestik 4.28% 5,676.6 200.0 5,876.6 4.44% 5,896.3 11.0 5,907.3
ASING
Tidak Bercagar
Debentur (nota kecil (h)) 7.88% 1,237.2 - 1,237.2 7.88% 1,238.4 - 1,238.4
Peminjaman lain - 2.3 0.2 2.5 - 2.4 0.2 2.6
Jumlah Asing 7.86% 1,239.5 0.2 1,239.7 7.86% 1,240.8 0.2 1,241.0
JUMLAH PEMINJAMAN 5.03% 6,916.1 200.2 7,116.3 5.03% 7,137.1 11.2 7,148.3
2019 2018
Domestik Asing Jumlah Domestik Asing Jumlah
RM RM RM RM RM RM
Peminjaman bukan semasa Syarikat akan dibayar balik seperti

berikut:
Selepas setahun dan sehingga lima tahun 3,827.4 0.8 3,828.2 2,813.2 0.8 2,814.0
Selepas lima tahun dan sehingga sepuluh tahun 1,849.2 1,237.9 3,087.1 3,083.1 1,239.2 4,322.3
Selepas sepuluh tahun - 0.8 0.8 - 0.8 0.8
5,676.6 1,239.5 6,916.1 5,896.3 1,240.8 7,137.1
(a) Peminjaman bercagar anak-anak syarikat merupakan kemudahan yang berkaitan dengan projek-projek bagi anak-anak syarikat dan
dicagar terutamanya menerusi penyerahan hak belum terima daripada projek, caj tetap dan terapung ke atas aset.
(b) Pada 28 September 2018, Syarikat menerima kelulusan daripada Suruhanjaya Sekuriti Malaysia bagi mewujudkan satu program Kertas
Komersil Islam (ICP) dan program Nota Jangka Sederhana Islam (IMTN) yang baru dengan jumlah had gabungan sehingga RM4.0 bilion
dalam nilai nominal, masing-masing mempunyai tempoh selama 7 dan 30 tahun dari tarikh terbitan pertama. ICP mempunyai tempoh
tidak lebih daripada 12 bulan sementara IMTN di antara 1 hingga 30 tahun dengan syarat sekuriti-sekuriti hutang tersebut masing-
masing matang sebelum tarikh luput program masing-masing.
Perolehan daripada terbitan ICP dan/atau IMTN itu digunakan oleh Kumpulan dan Syarikat TM bagi memenuhi keperluan perbelanjaan
modal dan operasi perniagaannya.
Pada 30 Ogos 2013, Syarikat menerima kelulusan daripada Suruhanjaya Sekuriti Malaysia bagi mewujudkan satu program Kertas
Komersil Islam (ICP) dan program Nota Jangka Sederhana Islam (IMTN) yang baru dengan jumlah had gabungan sehingga RM3.0 bilion
dalam nilai nominal, masing-masing mempunyai tempoh selama 7 dan 20 tahun dari tarikh terbitan pertama. ICP mempunyai tempoh
tidak lebih daripada 12 bulan sementara IMTN di antara 1 hingga 20 tahun dengan syarat sekuriti-sekuriti hutang tersebut masing-
masing matang sebelum tarikh luput program masing-masing.
Sebelum itu, pada 5 April 2011, Syarikat juga mewujudkan program-program ICP dan IMTN dengan had gabungan sehingga RM2.0
bilion dalam nilai nominal, yang telah diterbitkan sepenuhnya dalam tahun 2013 .


(b) Perolehan daripada terbitan ICP dan/atau IMTN itu digunakan oleh Syarikat bagi memenuhi keperluan perbelanjaan modal dan
operasi perniagaannya. IMTN dalam terbitan terdiri daripada yang berikut (pada nilai nominal):
2019 2018
Kumpulan dan Syarikat RM RM
IMTN matang pada tahun 2020 (4.30%) 200.0 200.0

IMTN matang pada tahun 2021 (4.20% - 4.50%) 800.0 800.0
IMTN matang pada tahun 2024 (4.55% - 4.82%) 1,200.0 1,200.0
IMTN matang pada tahun 2028 (4.68% - 4.73%) 1,050.0 1,050.0
5,800.0 5,800.0
(c) Peminjaman lain domestik termasuk nilai kini obligasi pembayaran masa hadapan berhubung dengan geran kerajaan yang diterima
Syarikat.
(d) Nota Jangka Sederhana Boleh Ubah (MTN Boleh Ubah)
Pada 15 September 2015, Webe Digital Sdn Bhd (webe) telah menerbitkan nilai nominal RM660.0 juta bagi terbitan tranche pertama
MTN Boleh Ubah (Tranche Pertama MTN Boleh Ubah). Sebanyak RM622.5 juta telah dilanggan oleh Mobikom Sdn Bhd, sebuah anak
syarikat milik penuh Kumpulan. Baki selebihnya sebanyak RM37.5 juta Tranche Pertama MTN Boleh Ubah telah dilanggan oleh Packet
One Sdn Bhd (sebuah anak syarikat milik penuh Green Packet Berhad) yang memegang kepentingan bukan mengawal dalam webe.
MTN Boleh Ubah yang akan matang pada 15 September 2023 mempunyai kadar kupon tahunan 1.0%, dibayar setiap tahun, dan hasil
tambahan pada penebusan sebanyak 4.0% setahun, membawa kepada hasil hingga matang pada kadar kira-kira 4.88% setahun.
(e) Pada 12 November 2013, TM Global Incorporated, sebuah anak syarikat, telah memperoleh pinjaman 7 tahun bernilai USD100.0 juta
daripada sebuah institusi kewangan yang akan matang pada 30 Oktober 2020. Pinjaman ini mengenakan faedah pada kadar terapung
USD sebanyak Kadar Tawaran Antara Bank London (LIBOR) 3 bulan, campur 0.91% setahun yang perlu dibayar setiap suku tahun pada
12 Februari, Mei, Ogos dan November pada setiap tahun kewangan termasuk 30 Oktober 2020. Pinjaman tersebut adalah dijamin
oleh Syarikat dengan jaminan tanpa syarat dan tidak boleh dibatalkan.
(f) Program Sukuk Nota Jangka Sederhana Euro Pelbagai Mata Wang (EMTN)
Pada 3 Mac 2015, Syarikat melalui anak syarikat milik penuhnya, Tulip Maple Berhad menerima kelulusan daripada Suruhanjaya
Sekuriti Malaysia untuk mewujudkan program Sukuk EMTN sehingga USD750.0 juta dalam nilai nominal (atau sama nilai dalam mata
wang asing).
Perolehan daripada urus niaga ini telah digunakan untuk membiayai perbelanjaan modal Syarikat dan keperluan kendalian perniagaan.
Nilai dibawa terbitan EMTN terdiri daripada yang berikut:
2019 2018
Kumpulan RM RM
EMTN matang pada tahun 2026 (3.70%) 204.4 204.2

EMTN matang pada tahun 2023 (Kadar Tawaran Antara Bank London (LIBOR) 1 bulan,
tambah 1.35%) 206.3 206.5
EMTN matang pada tahun 2026 (3.422%) 309.3 309.7
720.0 720.4


(g) Liabiliti pajakan kewangan adalah termasuk dalam peminjaman sehingga 31 Disember 2018 dan dikelaskan kepada liabiliti pajakan
pada 1 Januari 2019 dengan penggunaan MFRS 16. Impak daripada perubahan dasar perakaunan untuk pajakan dan pelarasan yang
diiktiraf semasa penggunaan MFRS 16 pada 1 Januari 2019 ini boleh dirujuk di nota 54 kepada penyata kewangan.
Bayaran pajakan minimum pada tarikh pelaporan adalah seperti berikut:
2018
Kumpulan RM
Tidak lebih daripada satu tahun 23.0

Selepas satu tahun dan tidak lebih daripada lima tahun 31.9
54.9
Caj pembiayaan masa hadapan (4.9)
Nilai kini liabiliti pajakan kewangan 50.0
Nilai kini liabiliti pajakan kewangan pada tarikh pelaporan adalah seperti berikut:
50.0
2018
Syarikat RM

41.4
Caj pembiayaan masa hadapan (4.4)
Nilai kini liabiliti pajakan kewangan 37.0
Nilai kini liabiliti pajakan kewangan pada tarikh pelaporan adalah seperti berikut:
37.0
Pajakan kewangan merujuk kepada bangunan pejabat Syarikat di Melaka dan sistem sokongan komputer Kumpulan, yang berada di
bawah pengaturan pajakan kewangan.
(h) Debentur terdiri daripada yang berikut:
2019 2018
Debentur 7.875% USD300.0 juta matang pada tahun 2025 1,237.2 1,238.4
Tiada Debentur yang telah ditebus, dibeli atau dibatalkan dalam tahun kewangan semasa.

18. BELUM BAYAR KEPADA ANAK-ANAK SYARIKAT

(a) Pada 12 November 2013, TM Global Incorporated, sebuah anak syarikat, telah memperoleh pinjaman 7 tahun bernilai USD100.0 juta
daripada sebuah institusi kewangan yang akan matang pada 30 Oktober 2020. Pinjaman ini mengenakan faedah pada kadar terapung
USD sebanyak Kadar Tawaran Antara Bank London (LIBOR) 3 bulan, campur 0.91% setahun yang perlu dibayar setiap suku tahun pada
12 Februari, Mei, Ogos dan November pada setiap tahun kewangan termasuk 30 Oktober 2020. Pinjaman tersebut adalah dijamin
oleh Syarikat dengan jaminan tanpa syarat dan tidak boleh dibatalkan.
(b) Pada 3 Mac 2015, Syarikat melalui anak syarikat milik penuhnya, Tulip Maple Berhad (Tulip Maple) menerima kelulusan daripada
Suruhanjaya Sekuriti Malaysia untuk pewujudan Program Sukuk Nota Jangka Sederhana Euro Pelbagai Mata Wang (EMTN) sehingga
USD750.0 juta dalam nilai nominal (atau sama nilai dalam mata wang asing).
Pada 25 Februari 2016, Tulip Maple menerbitkan Sukuk 10-tahun bernilai USD50.0 juta yang akan matang pada 25 Februari 2026.
Sukuk tersebut mengenakan kadar pengagihan berkala sebanyak 3.7% setahun yang perlu dibayar pada setiap setengah tahun secara
tunggakan pada 25 Ogos dan 25 Februari pada setiap tahun kewangan mulai Ogos 2016.
Pada 19 Ogos 2016, Tulip Maple menerbitkan Sukuk 7-tahun bernilai USD50.0 juta yang akan matang pada 21 Ogos 2023. Sukuk ini
mengenakan kadar pengagihan berkala LIBOR 1 bulan, campur 1.35% setahun yang perlu dibayar pada setiap bulan secara tunggakan
pada tanggal 19 setiap bulan mulai September 2016.
Pada 15 November 2016, Tulip Maple menerbitkan Sukuk 10-tahun bernilai USD 75.0 juta yang akan matang pada 15 November
2026. Sukuk tersebut mengenakan kadar pengagihan berkala sebanyak 3.422% setahun yang perlu dibayar pada setiap setengah
tahun secara tunggakan pada 15 Mei dan 15 November pada setiap tahun kewangan mulai Mei 2017.
Perolehan daripada urus niaga ini telah digunakan untuk membiayai perbelanjaan modal Syarikat dan keperluan kendalian perniagaan.
Pinjaman bertempoh ini ditunjukkan sebagai peminjaman Kumpulan (nota 17 kepada penyata kewangan).
19. LIABILITI PAJAKAN
2019
Kadar Bukan
kenaikan Semasa Semasa Jumlah
pinjaman RM RM RM
Kumpulan
Liabiliti Pajakan 5.79% 1,619.1 295.8 1,914.9
Syarikat
Liabiliti Pajakan 5.35% 883.9 160.9 1,044.8
Profil kematangan Kumpulan dan Syarikat bagi liabiliti pajakan dinyatakan dalam nota 51 kepada penyata kewangan.

20. INSTRUMEN KEWANGAN DERIVATIF DAN URUS NIAGA LINDUNG NILAI
Nilai Saksama Laba/

(Kerugian)
nilai saksama
Amaun dalam tahun
kontrak atau kewangan
nosional Aset Liabiliti tersebut
2019
Derivatif diambil kira di bawah perakaunan lindung nilai
Swap kadar faedah - lindung nilai aliran tunai
- lebih daripada 3 tahun (nota kecil (b)) 206.4 - 1.7 (8.7)
Swap kadar faedah mata wang bersilang - lindung nilai aliran tunai
(nota kecil (i))
- kurang dari 1 tahun (nota kecil (c)) 316.8 95.6 - (3.6)
- lebih daripada 3 tahun (nota kecil (a)) 310.5 158.4 - 10.2
JUMLAH 833.7 254.0 1.7 (2.1)
2018
Liabiliti opsyen jual ke atas saham dipegang oleh kepentingan

bukan mengawal
- lebih daripada 3 tahun (nota kecil (d)) - - - 311.0
Swap kadar faedah - lindung nilai saksama
- lebih daripada 3 tahun 206.6 7.0 - 1.5
(nota kecil (i))
- 1 tahun hingga 3 tahun (nota kecil (c)) 316.8 99.2 - 5.7
- lebih daripada 3 tahun (nota kecil (a)) 310.5 148.2 - (17.8)
JUMLAH 833.9 254.4 - 300.4
Nilai Saksama Laba/

(Kerugian)
nilai saksama
Amaun dalam tahun
kontrak atau kewangan
nosional Aset Liabiliti tersebut
2019
Swap kadar faedah - lindung nilai aliran tunai
- lebih daripada 3 tahun (nota kecil (b)) 206.4 - 1.7 (8.7)
(nota kecil (i))
- kurang dari 1 tahun (nota kecil (c)) 316.8 95.6 - (3.6)
- lebih daripada 3 tahun (nota kecil (a)) 310.5 158.4 - 10.2
JUMLAH 833.7 254.0 1.7 (2.1)
2018

Swap kadar faedah - lindung nilai saksama
- lebih daripada 3 tahun 206.6 7.0 - 1.5
(nota kecil (i))
- 1 tahun hingga 3 tahun (nota kecil (c)) 316.8 99.2 - 5.7
- lebih daripada 3 tahun (nota kecil (a)) 310.5 148.2 - (17.8)
JUMLAH 833.9 254.4 - (10.6)


20. INSTRUMEN KEWANGAN DERIVATIF DAN URUS NIAGA LINDUNG NILAI (SAMBUNGAN)
Laba atau kerugian terkumpul atas butiran lindung nilai berkaitan dengan risiko dilindung nilai didedahkan dalam nota 17 kepada penyata
kewangan atau dibawa ke rizab. Perakaunan lindung nilai telah diguna pakai bagi lindung nilai saksama ini.
(i) Perakaunan lindung nilai telah diguna pakai bagi lindung nilai aliran tunai ini yang mana butiran pendasar yang dilindung nilai adalah
seperti berikut:
(a) bahagian bayaran kupon berkala setiap setengah tahun dan penyelesaian akhir Debentur 7.875% bernilai USD300.0 juta yang
akan matang pada tahun 2025.
(b) bayaran faedah setiap setengah tahun pada kadar akruan terapung LIBOR 1 bulan campur 1.35% setahun dan penyelesaian
akhir USD50.0 juta Nota Jangka Sederhana Islamik Euro (EMTN) yang akan matang pada 2023.
(c) bayaran faedah setiap suku tahun dan penyelesaian akhir pinjaman bernilai USD100.0 juta yang akan matang pada tahun 2020.
Nilai saksama instrumen kewangan derivatif adalah nilai kini bagi aliran tunai masa hadapannya. Nilai saksama yang menguntungkan
menunjukkan amaun belum terima oleh Kumpulan dan Syarikat jika kontrak-kontrak tersebut ditamatkan atau sebaliknya. Kumpulan dan
Syarikat terdedah kepada risiko kredit apabila nilai saksama kontrak menguntungkan, di mana pihak yang berurusan dikehendaki membayar
Kumpulan atau Syarikat sekiranya kontrak ditamatkan.
Pendedahan maksimum kepada risiko kredit pada tarikh pelaporan ialah amaun dibawa bagi aset-aset derivatif seperti yang dibentangkan
dalam Penyata-penyata Kedudukan Kewangan
Ringkasan di bawah adalah urus niaga derivatif lindung nilai yang dimeterai oleh Syarikat:
(a) Kontrak Swap Kadar Faedah Mata Wang Bersilang (CCIRS)
Liabiliti Pendasar
Debentur 7.875% USD300.0 juta matang pada tahun 2025
Pada tahun 1995, Syarikat menerbitkan Debentur 7.875% bernilai USD300.0 juta yang akan matang pada tahun 2025.
Instrumen Lindung Nilai
Pada 17 Oktober 2011, Syarikat telah memeterai perjanjian CCIRS dengan amaun nosional bernilai USD50.0 juta yang melayakkannya
menerima faedah pada kadar tetap 7.875% setahun atas amaun nosional USD dan mewajibkannya membayar faedah pada kadar
tetap 7.875% atas amaun nosional RM (dikira pada kadar pertukaran yang telah ditentukan terlebih dahulu). Swap ini akan matang
pada 1 Ogos 2025. Pada tarikh matang, Syarikat akan menerima amaun nosional USD dan membayar pihak yang berurusan amaun
yang sama nilai dalam RM berjumlah RM154.0 juta.
Pada 2 Disember 2011, Syarikat telah memeterai satu lagi perjanjian CCIRS dengan amaun nosional bernilai USD50.0 juta yang
melayakkannya menerima faedah pada kadar tetap 7.875% setahun atas amaun nosional USD dan mewajibkannya membayar faedah
pada kadar tetap 7.875% atas amaun nosional RM (dikira pada kadar pertukaran yang telah ditentukan terlebih dahulu). Swap ini akan
matang pada 1 Ogos 2025. Pada tarikh matang, Syarikat akan menerima amaun nosional USD dan membayar pihak yang berurusan
amaun yang sama nilai dalam RM berjumlah RM156.5 juta.
Kontrak-kontrak CCIRS ini menukar sebahagian liabiliti USD secara berkesan kepada liabiliti RM.
(b) Kontrak Swap Kadar Faedah (IRS)
Liabiliti Pendasar
USD50.0 juta LIBOR 1 bulan campur 1.35% Nota Jangka Sederhana Islamik Euro (EMTN) matang pada 2023
Pada tahun 2016, Syarikat, melalui anak syarikat milik penuhnya, Tulip Maple Berhad menerbitkan USD50.0 juta Sukuk yang akan
matang pada 21 Ogos 2023.
Pada 19 Ogos 2016, Syarikat memeterai perjanjian IRS dengan amaun nosional bernilai USD50.0 juta yang melayakkannya menerima
faedah setengah tahun pada kadar akruan terapung LIBOR 1 bulan campur 1.35% setahun. Syarikat wajib membayar faedah pada
kadar tetap 2.85% setahun. Swap ini akan matang pada 21 Ogos 2023.

20. INSTRUMEN KEWANGAN DERIVATIF DAN URUS NIAGA LINDUNG NILAI (SAMBUNGAN)
Ringkasan di bawah adalah urus niaga derivatif lindung nilai yang dimeterai oleh Syarikat: (sambungan)
(c) Kontrak Swap Kadar Faedah Mata Wang Bersilang (CCIRS)
Liabiliti Pendasar
Pinjaman LIBOR 3 bulan tambah 0.91% USD100.0 juta matang pada tahun 2020
Pada tahun 2013, Syarikat melalui anak syarikat milik penuhnya iaitu TM Global Incorporated, telah memperoleh pinjaman 7 tahun
bernilai USD100.0 juta daripada sebuah institusi kewangan.
Pada 12 November 2013, Syarikat telah memeterai dua perjanjian CCIRS dengan amaun nosional masing-masing bernilai USD70.0
juta dan USD30.0 juta. CCIRS yang pertama melayakkan Syarikat menerima faedah pada kadar terapung LIBOR 3 bulan, campur 0.91%
setahun atas amaun nosional USD dan mewajibkannya membayar faedah pada kadar tetap sebanyak 4.02% setahun atas amaun
nosional RM (dikira pada kadar pertukaran yang telah ditentukan terlebih dahulu). CCIRS yang kedua melayakkan Syarikat menerima
faedah pada kadar terapung LIBOR 3 bulan, campur 0.91% setahun atas amaun nosional USD dan mewajibkannya membayar faedah
pada kadar tetap sebanyak 4.00% setahun atas amaun nosional RM (dikira pada kadar pertukaran yang telah ditentukan terlebih
dahulu). Swap ini akan matang pada 30 Oktober 2020. Pada tarikh matang, Syarikat akan menerima amaun nosional USD dan
membayar pihak-pihak yang berurusan CCIRS ini amaun yang sama nilai dalam RM berjumlah RM316.8 juta.
Kontrak CCIRS ini menukar liabiliti USD secara berkesan kepada liabiliti RM.
(d) Opsyen Jual atas Saham Sebuah Anak Syarikat kepada Kumpulan
Pada 27 Mac 2014, Kumpulan telah mengumumkan bahawa anak syarikat milik penuhnya, Mobikom Sdn Bhd (Mobikom) telah
memeterai perjanjian pelaburan bersyarat dengan pihak-pihak berikut yang berhubung dengan, antara lain, langganan oleh Mobikom
saham biasa baru RM1.00 setiap satu dalam webe (saham webe) untuk jumlah pertimbangan sebanyak RM350.0 juta (Langganan
Saham) (Perjanjian Pelaburan):
(a) Packet One Sdn Bhd (Packet One), anak syarikat milik penuh Green Packet Berhad (Green Packet);
(b) SK Telecom Co. Ltd (SKT);
(c) Green Packet;
(d) Telekom Malaysia Berhad (Syarikat); dan
(e) Webe Digital Sdn Bhd (webe)
Perjanjian Pelaburan antara lain termasuk pemberian tertentu opsyen jual di antara Mobikom dan Packet One dan SKT masing-
masing ke atas saham webe.
Liabiliti opsyen jual ke atas saham dipegang oleh kepentingan bukan mengawal
Kumpulan melalui Mobikom telah memberi Packet One Sdn Bhd (Packet One) opsyen untuk menjual, yang memerlukan Mobikom
membeli, semua saham dalam modal webe yang didaftar atas nama Packet One (termasuk badan korporat Packet One yang berkaitan),
secara kolektif (Opsyen Jual Packet One).

Opsyen Jual Packet One boleh dilaksanakan secara keseluruhan dan tidak secara bahagian pada atau selepas 31 Mac 2021 sehingga
30 September 2022 pada harga pasaran purata wajaran volum webe pada masa pelaksanaan jika ia didagang atau disenaraikan di
bursa saham yang diiktiraf seperti Bursa Malaysia Securities Berhad atau jika saham webe tidak didagangkan secara awam, nilai ekuiti
atau nilai pasaran pengagihan sepenuhnya seandainya saham webe didagangkan di bursa saham yang diiktiraf.
Instrumen ini merupakan nilai kini bagi liabiliti Kumpulan untuk membeli ekuitinya sendiri. Perubahan dalam jangkaan jumlah
penebusan diiktiraf sebagai laba dan kerugian lain dalam Penyata Pendapatan manakala pelepasan diskaun jangkaan aliran keluar
masa hadapan diiktiraf sebagai kos pembiayaan.
Selain daripada yang disebut di atas, terdapat derivatif lain yang berbangkit daripada pelaburan Kumpulan dalam webe di mana harga
pelaksanaannya adalah pada nilai saksama pasaran saham-saham dalam webe semasa opsyen itu bakal dilaksanakan dan dengan
demikian, nilai saksama opyen-opsyen itu adalah sifar.

21. CUKAI TERTUNDA

Aset dan liabiliti cukai tertunda diimbangi apabila terdapat hak yang boleh dikuatkuasakan dari segi undang-undang untuk mengimbangkan
aset cukai semasa terhadap liabiliti cukai semasa dan apabila cukai tertunda berkait dengan pihak berkuasa cukai yang sama. Amaun
berikut, yang ditentukan selepas pengimbangan yang bersesuaian, dibentangkan dalam Penyata-penyata Kedudukan Kewangan:
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Tertakluk kepada cukai pendapatan:

Aset cukai tertunda 18.5 17.9 - -
Liabiliti cukai tertunda 1,424.1 1,661.3 1,386.3 1,613.6
JUMLAH CUKAI TERTUNDA 1,405.6 1,643.4 1,386.3 1,613.6
Pada 1 Januari 1,643.4 1,567.8 1,613.6 1,533.6

Pelarasan MFRS 16
- Aset hak penggunaan 213.0 - 184.5 -
- Liabiliti pajakan (300.1) - (274.1) -
Pelarasan MFRS 15 - 22.1 - 23.9
1,556.3 1,589.9 1,524.0 1,557.5
(Dikredit)/Dicaj kepada Penyata Pendapatan pada tahun semasa yang
timbul daripada:
- hartanah, loji dan peralatan (139.7) (127.1) (137.3) (115.8)
- aset hak penggunaan 33.4 - 37.0 -
- liabiliti pajakan 22.6 - 23.4 -
- liabiliti kontrak (55.3) (41.7) (62.6) (19.2)
- aset kontrak dan lain-lain 100.3 (30.1) 86.7 (11.4)
- insentif cukai - 157.5 - 157.5
- kerugian cukai 2.6 - - -
- peruntukan dan lain-lain (107.0) 94.4 (84.9) 45.0
(143.1) 53.0 (137.7) 56.1
- perbezaan terjemahan mata wang (7.6) 0.5 - -
Pada 31 Disember 1,405.6 1,643.4 1,386.3 1,613.6
Pecahan baki terkumpul menurut setiap jenis perbezaan sementara:
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
(a) Aset cukai tertunda

Hartanah, loji dan peralatan 21.2 24.5 - -
Liabiliti pajakan 277.5 - 250.7 -
Kerugian cukai - 2.6 - -
Liabiliti kontrak 304.3 249.0 293.1 230.5
Peruntukan dan lain-lain 248.5 142.0 221.9 137.0
851.5 418.1 765.7 367.5
Perbezaan terjemahan mata wang 7.6 (0.5) - -
859.1 417.6 765.7 367.5
Imbangan (840.6) (399.7) (765.7) (367.5)
Jumlah aset cukai tertunda selepas imbangan 18.5 17.9 - -
(b) Liabiliti cukai tertunda

Hartanah, loji dan peralatan 1,873.5 2,016.5 1,806.1 1,943.4
Aset hak penggunaan 246.4 - 221.5 -
Aset kontrak dan lain-lain 144.8 44.5 124.4 37.7
2,264.7 2,061.0 2,152.0 1,981.1
Imbangan (840.6) (399.7) (765.7) (367.5)
Jumlah liabiliti cukai tertunda selepas imbangan 1,424.1 1,661.3 1,386.3 1,613.6

21. CUKAI TERTUNDA (SAMBUNGAN)

Syarikat telah diberi kelulusan di bawah Seksyen 127 (3A) Akta Cukai Pendapatan, 1967 bagi pengecualian cukai pendapatan dalam bentuk
Elaun Pelaburan (IA) seperti berikut:
- 60% atas aset jalur lebar berkelajuan tinggi yang layak yang diperoleh dalam tempoh 5 tahun mulai 1 Januari 2015 hingga 31
Disember 2019 yang dibenarkan ditolak sehingga 70% maksimum daripada pendapatan berkanun bagi setiap tahun taksiran.
Apa-apa elaun yang belum digunakan boleh dibawa ke hadapan ke tahun berikutnya sehingga digunakan sepenuhnya. Amaun pendapatan
yang dikecualikan daripada cukai dikreditkan ke akaun pengecualian cukai yang daripadanya dividen yang dikecualikan daripada cukai
boleh diisytiharkan.
Aset cukai tertunda atas IA yang belum digunakan telah diiktiraf atas dasar keuntungan yang dicatatkan oleh Syarikat sebelum ini, dan
setakat terdapatnya kemungkinan bahawa keuntungan yang boleh dicukai pada masa hadapan akan terhasil, yang daripadanya perbezaan
sementara boleh digunakan.
Kerugian cukai belum guna dan elaun modal/cukai lain tidak terserap anak-anak syarikat yang mana tiada aset cukai tertunda telah
diiktirafkan daripadanya dalam Penyata Kedudukan Kewangan, adalah seperti berikut:
2019 2018
Kumpulan RM RM
Kerugian cukai belum guna 2,925.1 2,601.7

Elaun modal/cukai lain tidak terserap 2,774.0 2,494.0
5,699.1 5,095.7
Manfaat kerugian dan kredit cukai ini hanya akan diperoleh sekiranya anak-anak syarikat yang berkenaan memperoleh pendapatan taksiran
masa hadapan dalam amaun yang mencukupi untuk manfaat tersebut digunakan.
Di bawah Akta Kewangan Malaysia 2018 yang diwartakan pada 27 Disember 2018, kerugian cukai belum guna Kumpulan yang tiada tempoh
tamat akan dikenakan had masa penggunaan. Berkuat kuasa pada tahun taksiran 2018, kerugian cukai belum guna yang terkumpul hanya
boleh dibawa ke hadapan untuk 7 tahun taksiran yang berturutan. Tempoh tamat kerugian cukai Kumpulan adalah seperti yang diringkaskan
di bawah:
2019 2018
Kumpulan RM RM
Tahun taksiran 2025 2,601.7 2,601.7

Tahun taksiran 2026 323.4 -
22. PENDAPATAN TERTUNDA
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Pada 1 Januari 1,470.9 1,796.5 1,459.3 1,782.9

Tambahan 574.1 44.8 569.2 44.6
Dikreditkan kepada Penyata Pendapatan (300.9) (370.4) (297.3) (368.2)
Pada 31 Disember 1,744.1 1,470.9 1,731.2 1,459.3
Pendapatan tertunda terdiri daripada pendanaan oleh kerajaan bagi Penyediaan Perkhidmatan Sejagat (USP), projek Jalur Lebar Berkelajuan
Tinggi (HSBB), HSBB2, Jalur Lebar Pinggir Bandar (SUBB) dan projek Jalur Lebar kepada Penduduk Umum (BBGP) dan Sistem Kabel Rangkaian
1Malaysia (SKR1M) yang dilunaskan berasaskan kaedah garis lurus sepanjang anggaran hayat kegunaan aset berkaitan.

23. HARTANAH, LOJI DAN PERALATAN
Harta Modal Jumlah

Rangkaian Mudah Sistem Kerja Hartanah,
Teleko- Alih dan Sokongan Tanah Dalam Loji dan
munikasi Peralatan Komputer (nota kecil (c)) Bangunan Pelaksanaan Peralatan
Kumpulan RM RM RM RM RM RM RM
Nilai Buku Bersih

Dilaporkan pada 31 Disember 2018 10,306.5 310.8 684.4 823.1 2,068.7 1,069.8 15,263.3
Pengelasan semula kepada aset
hak penggunaan (nota 26) (153.8) (11.1) - - (41.6) - (206.5)
Dinyatakan semula pada
1 Januari 2019 10,152.7 299.7 684.4 823.1 2,027.1 1,069.8 15,056.8
Tambahan (nota kecil (a)) 241.8 86.2 90.3 57.5 2.1 995.2 1,473.1
Assetisation 894.1 12.6 167.4 - 273.7 (1,347.8) -
Pelupusan (1.0) (9.6) (1.7) - - - (12.3)
Dicaj kepada Penyata Pendapatan - - - - - (68.0) (68.0)
Dihapus kira (nota 6(a)) (36.7) - - - (0.4) (4.6) (41.7)
Susut nilai (nota 6(a)) (1,572.6) (99.1) (206.1) (1.0) (162.0) - (2,040.8)
Rosot nilai (nota 6(a) dan
nota kecil (b)) (127.0) - (1.0) - - (1.0) (129.0)
Perbezaan terjemahan mata wang - (0.4) 4.4 - (0.1) - 3.9
Pindahan daripada aset bukan
semasa yang dipegang untuk
dijual (bersih)(nota 34) - - - 13.2 4.3 - 17.5
Pengelasan semula (0.4) (6.9) 3.7 - 3.6 - -
Pada 31 Disember 2019 9,550.9 282.5 741.4 892.8 2,148.3 643.6 14,259.5

Kos 46,872.9 2,711.4 5,437.5 913.7 4,844.3 644.6 61,424.4
Susut nilai terkumpul (35,968.5) (2,408.6) (4,687.0) (18.3) (2,696.0) - (45,778.4)
Rosot nilai terkumpul (1,353.5) (20.3) (9.1) (2.6) - (1.0) (1,386.5)
Nilai Buku Bersih 9,550.9 282.5 741.4 892.8 2,148.3 643.6 14,259.5
Nilai Buku Bersih

Pada 1 Januari 2018 11,250.2 380.9 646.4 822.9 2,105.6 1,334.7 16,540.7
Tambahan (nota kecil (a)) 305.4 42.3 53.8 1.4 2.4 1,852.9 2,258.2
Assetisation 1,490.6 31.2 254.6 - 125.3 (1,901.7) -
Pelupusan (0.7) (4.2) (2.2) - (0.1) (0.2) (7.4)
Dihapus kira (nota 6(a)) (54.7) (7.5) (6.4) - (0.6) (19.6) (88.8)
nota kecil (b)) (973.2) (8.1) (1.2) - - - (982.5)
Perbezaan terjemahan mata wang - 0.2 - - 0.5 - 0.7
Pindahan kepada aset bukan
dijual (nota 34) - - - (0.1) - - (0.1)
Pengelasan semula (1.2) 6.4 2.0 - (7.2) - -
Pada 31 Disember 2018 10,306.5 310.8 684.4 823.1 2,068.7 1,069.8 15,263.3

Kos 45,928.9 2,640.6 5,173.4 843.0 4,602.7 1,069.8 60,258.4
Rosot nilai terkumpul (1,226.5) (20.3) (8.0) (2.6) - - (1,257.4)
Nilai Buku Bersih 10,306.5 310.8 684.4 823.1 2,068.7 1,069.8 15,263.3

23. HARTANAH, LOJI DAN PERALATAN (SAMBUNGAN)
Harta Modal Jumlah

Rangkaian Mudah Sistem Kerja Hartanah,
Teleko- Alih dan Sokongan Tanah Dalam Loji dan
munikasi Peralatan Komputer (nota kecil (c)) Bangunan Pelaksanaan Peralatan
Syarikat RM RM RM RM RM RM RM
Nilai Buku Bersih

Dilaporkan pada 31 Disember 2018 10,081.7 275.6 468.4 344.4 1,557.7 1,035.8 13,763.6
Pengelasan semula kepada aset
hak penggunaan (nota 26) (153.8) (9.4) - - (41.6) - (204.8)
Dinyatakan semula pada
1 Januari 2019 9,927.9 266.2 468.4 344.4 1,516.1 1,035.8 13,558.8
Tambahan (nota kecil (a)) 196.6 40.7 0.1 59.0 2.0 780.3 1,078.7
Assetisation 743.1 3.8 149.6 - 298.6 (1,195.1) -
Pelupusan (0.7) (2.8) - - - - (3.5)
Dihapus kira (nota 6(a)) (36.8) - (0.7) - (0.3) (4.6) (42.4)
nota kecil (b)) (127.0) - (1.1) - - - (128.1)
Pindahan daripada aset bukan
dijual (nota 34) - - - 13.6 4.5 - 18.1
Pengelasan semula (0.4) (6.9) 3.7 - 3.6 - -
Pada 31 Disember 2019 9,206.5 235.1 459.8 416.1 1,686.7 551.2 12,555.4

Kos 40,547.2 1,721.4 4,331.5 435.0 4,073.0 551.2 51,659.3
Rosot nilai terkumpul (533.7) - (2.3) (2.6) - - (538.6)
Nilai Buku Bersih 9,206.5 235.1 459.8 416.1 1,686.7 551.2 12,555.4
Nilai Buku Bersih

Pada 1 Januari 2018 10,335.1 325.2 465.7 344.0 1,570.8 1,340.2 14,381.0
Tambahan (nota kecil (a)) 270.8 24.4 11.9 1.4 0.5 1,545.8 1,854.8
Assetisation 1,316.0 19.8 186.9 - 121.7 (1,644.4) -
Pelupusan (0.2) (3.4) - - (0.1) - (3.7)
Dihapus kira (nota 6(a)) (66.5) (2.3) (0.1) - (0.6) (13.9) (83.4)
nota kecil (b)) (208.1) - (1.2) - - - (209.3)
Pindahan kepada aset bukan
dijual (nota 34) - - - (0.1) - - (0.1)
Pengelasan semula (1.2) 6.4 2.0 - (7.2) - -
Pada 31 Disember 2018 10,081.7 275.6 468.4 344.4 1,557.7 1,035.8 13,763.6

Kos 40,404.6 1,814.6 4,242.9 362.3 3,835.6 1,035.8 51,695.8
Rosot nilai terkumpul (409.2) - (1.2) (2.6) - - (413.0)
Nilai Buku Bersih 10,081.7 275.6 468.4 344.4 1,557.7 1,035.8 13,763.6


(a) Termasuk dalam tambahan Kumpulan dan Syarikat adalah kos peminjaman sebanyak RM4.7 juta (2018: RM12.5 juta) yang berkait
secara langsung daripada pembinaan aset yang layak.
(b) Kerugian rosot nilai
Sepanjang tahun kewangan semasa, Kumpulan dan Syarikat mengiktiraf kerugian rosot nilai sebanyak RM129.0 juta dan RM128.1 juta pada
Kumpulan dan Syarikat, di mana RM124.6 juta pada aset rangkaian tetap berikutan pengumuman Kumpulan mengenai pelarasan harga servis
Streamyx.
Sepanjang tahun kewangan yang lepas, Kumpulan dan Syarikat telah mengiktiraf kerugian rosot nilai sebanyak RM982.5 juta dan RM209.3
juta masing-masing pada aset rangkaian berikutan tekanan berterusan daripada keadaan perniagaan, industri dan ekonomi yang mencabar,
ditambah dengan kesan harga MSAP.
Bagi tujuan semakan tahunan terhadap rosot nilai dan nilai boleh pulih aset rangkaian dan hartanah, loji dan peralatan secara lazimnya, unit
penjanaan tunai (CGU) terendah yang mana hartanah, loji dan peralatan dan aset rangkaian dikaitkan untuk kajian ini adalah pada entiti masing-
masing di mana aset-aset ini direkodkan. Ini memandangkan hakikat bahawa, secara konsisten merentasi Kumpulan, aset rangkaian dikekalkan
dan digunakan secara ekonomik dan dipantau sebagai satu rangkaian dalam menghasilkan portfolio produk yang ditawarkan oleh setiap entiti.
Aset rangkaian tembaga bagaimanapun boleh dikenalpasti secara berasingan daripada aset rangkaian keseluruhan Syarikat. Begitu juga aliran
tunai daripada aset-aset ini juga boleh dikenal pasti memandangkan produk berbeza dan aliran tunai yang boleh dikaitkan dengan jelas kepada
teknologi yang disokong oleh aset rangkaian tembaga. Justeru, aset rangkaian tembaga dinilai sebagai CGU berasingan dalam aset rangkaian
Syarikat yang lebih besar.
(i) Syarikat menjalankan penilaian terhadap pemulihan hartanah, loji dan peralatannya yang dicetuskan oleh tekanan yang disebut di
atas yang mana menjejaskan hasil yang dijangka dihasilkan oleh produk dan perkhidmatan tertentu yang beroperasi pada rangkaian
tembaganya. Walaupun aset rangkaian tembaga mempunyai hayat berguna yang panjang, hasil pendapatan daripada penggunaannya
dijangka akan terjejas oleh perkembangan pasaran dan industri yang berlaku sepanjang tahun kewangan semasa. Bilangan tahun di
mana produk tersebut dijangka berada dalam perkhidmatan aktif kepada pelanggan dijangkakan akan dikurangkan. Di dalam keadaan
sedemikian, amaun yang boleh dipulih semula daripada aset rangkaian yang dirosot nilai ditentukan berdasarkan nilai sedang digunakan
di mana andaian utama yang berikut digunakan:
- Nilai sedang digunakan dikira menggunakan unjuran aliran tunai didiskaunkan 7 tahun (2018: 8 tahun) dari tahun 2020 hingga
2026 (2018: 2019 hingga 2026);
- Tiada nilai terminal digunakan memandangkan hayat terhad bagi aset yang sedang ditinjau dan hala tuju aliran tunai 7 tahun yang
digunakan dalam semakan adalah mencerminkan jangka hayat berguna bagi aset yang ditinjau;
- Ramalan sepanjang tempoh ini menggambarkan jangkaan pengurusan terhadap:
• hasil yang dipengaruhi oleh had rangkaian jalur lebar tembaga dan peralihan daripada produk-produk rangkaian tembaga
kepada perkhidmatan produk-produk disampaikan melalui gentian kabel;
• kos kendalian dalam menyampaikan perkhidmatan kepada pelanggan yang melanggan servis berasaskan tembaga;
• asas pelanggan yang disebabkan oleh perkara di atas; dan
• aliran keluar dan margin aliran tunai lain.
Kebanyakan ramalan ini adalah berdasarkan rekod terdahulu dan penilaian semasa jangkaan pertumbuhan pasaran dan industri; dan
- Kadar diskaun yang digunakan untuk mengira nilai guna ialah 10.4% (2018: 10.4%).
Perubahan pasaran dan industri turut mempengaruhi pemulihan aset rangkaian di anak-anak syarikat lain dalam Kumpulan. Tinjauan yang
serupa atas nilai boleh pulih berdasarkan nilai sedang digunakan di anak-anak syarikat yang terjejas juga mengakibatkan pengiktirafan rosot
nilai bagi aset rangkaian yang masing-masing menyokong segmen perniagaan tanpa wayar dan perniagaan borong Kumpulan pada tahun
kewangan sebelumnya. Tiada kerugian rosot nilai material yang diiktiraf dari tinjauan yang dijalankan pada anak-anak syarikat Kumpulan pada
tahun kewangan semasa.
(ii) Berikut adalah andaian yang digunakan dalam tinjauan untuk aset rangkaian tanpa wayar Kumpulan bagi tahun kewangan semasa dan
sebelumnya. Tinjauan ini dibuat disebabkan oleh keputusan kewangan entiti di mana aset itu dimiliki.
- Nilai sedang digunakan yang dikira bagi tahun kewangan berakhir 31 Disember 2019 didasarkan pada unjuran aliran tunai 10
tahun yang didiskaunkan dari tahun 2020 hingga 2029 (2018: 2019 hingga 2028);
- Tiada nilai terminal yang digunakan memandangkan hayat terhad bagi aset yang ditinjau dan hala tuju aliran tunai 10 tahun
mencerminkan baki hayat berguna aset di bawah tinjauan;
- Ramalan sepanjang tempoh ini menggambarkan jangkaan pengurusan terhadap pertumbuhan hasil termasuk impak dijangkakan
dari perubahan teknologi ke atas produk sedia ada dan profil pelanggan, kos kendalian dalam menyampaikan perkhidmatan
produk dan profil pelanggan tersebut dan aliran keluar dan margin aliran tunai lain berdasarkan rekod masa lalu dan penilaian
semasa jangkaan pasaran dan pertumbuhan industri; dan
- Kadar diskaun sebelum cukai yang digunakan untuk mengira nilai sedang digunakan ialah 13.0% (2018: 15.0%).
Tiada rosot nilai yang diiktiraf dari tinjauan yang dilaksanakan pada tahun semasa berakhir 31 Disember 2019.
(iii) Pada tahun kewangan yang lepas, aset rangkaian di bawah segmen borong kluster Global Kumpulan, kesan daripada Piawaian Mandatori
berkaitan Harga Akses (MSAP) (Penetapan) menyebabkan tekanan menurun ke atas pendapatan bagi salah satu anak-anak syarikat
Kumpulan. Kerugian rosot nilai sebanyak RM66.5 juta telah diiktiraf berdasarkan kajian rosot nilai, dilakukan sepanjang unjuran hasil
9 tahun (2019-2027) yang mencerminkan purata baki hayat berguna aset rangkaian, menggunakan kadar diskaun 11.5% dan tanpa
andaian untuk terminal atau nilai sisa. Penilaian yang sama turut dilaksanakan pada aset rangkaian anak syarikat pada akhir tempoh
tahun kewangan semasa dengan parameter yang sama. Tiada rosot nilai diiktiraf pada tahun semasa.


(b) Kerugian rosot nilai (sambungan)
(iv) Pada tahun kewangan lepas, kerugian rosot nilai RM5.3 juta disediakan untuk aset rangkaian yang secara langsung dikaitkan
dengan kontrak pelanggan yang telah ditamatkan secara awal. Ini adalah aset yang tidak boleh diguna semula dan telah
dikurangkan nilai sepenuhnya dan yang mana nilai sekerap tidak dijangka menjadi material.
(c) Butiran mengenai tanah adalah seperti berikut:
Pegangan
Pegangan Pajak Tanah Lain
Kekal (nota kecil (i)) (nota kecil (ii)) Jumlah
Nilai Buku Bersih

Pada 1 Januari 2019 727.6 66.6 28.9 823.1
Tambahan 47.7 9.8 - 57.5
Susut nilai - (1.0) - (1.0)
Pindahan daripada aset bukan semasa yang dipegang
untuk dijual (bersih)(nota 34) 12.6 0.6 - 13.2
Pada 31 Disember 2019 787.9 76.0 28.9 892.8

Kos 790.5 93.9 29.3 913.7
Susut nilai terkumpul - (17.9) (0.4) (18.3)
Rosot nilai terkumpul (2.6) - - (2.6)
Nilai Buku Bersih 787.9 76.0 28.9 892.8
Nilai Buku Bersih

Pada 1 Januari 2018 726.2 67.8 28.9 822.9
Tambahan 1.4 - - 1.4
Susut nilai - (1.1) - (1.1)
Pindahan kepada aset bukan semasa yang dipegang
untuk dijual (nota 34) - (0.1) - (0.1)
Pada 31 Disember 2018 727.6 66.6 28.9 823.1

Kos 730.2 83.5 29.3 843.0


(c) Butiran mengenai tanah adalah seperti berikut: (sambungan)
Pegangan
Pegangan Pajak Tanah Lain
Kekal (nota kecil (i)) (nota kecil (ii)) Jumlah
Nilai Buku Bersih

Pada 1 Januari 2019 258.8 56.7 28.9 344.4
Tambahan 49.4 9.6 - 59.0
Susut nilai - (0.9) - (0.9)
Pindahan daripada aset bukan semasa yang dipegang
untuk dijual (nota 34) 12.6 1.0 - 13.6
Pada 31 Disember 2019 320.8 66.4 28.9 416.1

Kos 323.4 82.3 29.3 435.0
Nilai Buku Bersih

Pada 1 Januari 2018 257.4 57.7 28.9 344.0
Tambahan 1.4 - - 1.4
Susut nilai - (0.9) - (0.9)
Pindahan kepada aset bukan semasa yang dipegang
untuk dijual (nota 34) - (0.1) - (0.1)
Pada 31 Disember 2018 258.8 56.7 28.9 344.4

Kos 261.4 71.6 29.3 362.3
(i) Tanah pegangan pajak termasuk yang berikut:
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Tanah pegangan pajak jangka panjang 55.4 45.5 54.4 44.4

Tanah pegangan pajak jangka pendek 20.6 21.1 12.0 12.3
Jumlah 76.0 66.6 66.4 56.7
Tanah pegangan pajak jangka panjang mempunyai tempoh pemegangan pajakan belum tamat selama 50 tahun dan ke atas.
(ii) Surat ikatan hak milik bagi tanah lain masih belum didaftarkan atas nama Syarikat. Sehingga penyelesaian dicapai dengan pihak
berkuasa yang berkenaan, tanah-tanah ini masih belum dikelaskan mengikut tempoh pegangannya.
Tanah lain akan dikelaskan semula dengan sewajarnya apabila surat ikatan hak milik bagi tanah tersebut telah didaftarkan.

24. HARTANAH PELABURAN
2019 2018
Syarikat RM RM
Nilai Buku Bersih

Pada 1 Januari 105.7 107.9
Susut nilai (nota 6(a)) (2.1) (2.2)
Pada 31 Disember 103.6 105.7
Pada 31 Disember
Kos 128.0 128.0
Susut nilai terkumpul (24.4) (22.3)
Nilai Buku Bersih 103.6 105.7
Hartanah pelaburan Syarikat terdiri daripada sebuah bangunan pejabat yang terletak di atas tanah pegangan kekal yang disewa dan diduduki
oleh sebuah anak syarikat milik penuh.
Nilai saksama hartanah Syarikat pada 31 Disember 2019 bernilai RM146.0 juta (2018: RM140.3 juta) berdasarkan penilaian yang dibuat oleh
penilai profesional bebas. Penilaian ini berasaskan pada harga semasa boleh dipantau dalam pasaran, yang telah dikelaskan sebagai Tahap
3 hierarki nilai saksama.

25. ASET TAK KETARA
Spektrum
Teleko- Aset Tak
Muhibah munikasi** Ketara Lain* Jumlah
Nilai Buku Bersih

Pada 1 Januari 2019 309.6 168.2 12.2 490.0
Tambahan - - 31.8 31.8
Pelunasan (nota 6(a)) - - (18.9) (18.9)
Hapus kira/Penamatan penggunaan (nota 6(a)) - - (9.7) (9.7)
Pada 31 Disember 2019 309.6 168.2 15.4 493.2
Nilai Buku Bersih

Pada 1 Januari 2018 361.7 168.2 8.7 538.6
Tambahan - - 27.7 27.7
Pelunasan (nota 6(a)) - - (20.2) (20.2)
Rosot nilai (nota 6(a)) (52.1) - - (52.1)
Penggunaan - - (4.0) (4.0)
Pada 31 Disember 2018 309.6 168.2 12.2 490.0

Kos 366.7 168.2 116.5 651.4
Pelunasan terkumpul - - (101.1) (101.1)

Kos 366.7 168.2 94.4 629.3
Pelunasan terkumpul - - (82.2) (82.2)
* Aset tak ketara lain merangkumi nilai saksama bagi tanggungan perbelanjaan pembangunan reka bentuk, kemajuan dan pengujian produk dan perkhidmatan, perisian dan
hak-hak program bagi anak-anak syarikat lain.
** Diagihkan kepada Webe Digital Sdn Bhd (webe).

25. ASET TAK KETARA (SAMBUNGAN)

(a) Ujian rosot nilai bagi muhibah
Kumpulan menjalankan ujian rosot nilai tahunan terhadap unit-unit penjanaan tunai yang diperuntukkan muhibah. Kajian pada
tahun kewangan yang lalu berakhir 2018 mengakibatkan pengagihkan semula muhibah daripada VADS Berhad (VADS) kepada unit
penjanaan tunai yang lebih besar merangkumi kluster perniagaan TM ONE seperti yang dinyatakan dalam nota 47 kepada penyata
kewangan, yang terdiri daripada unit perniagaan dalam Telekom Malaysia Berhad yang menyampaikan perkhidmatan kepada segmen
pelanggan Sektor Awam dan Perusahaan bersama-sama dengan VADS dan anak-anak syarikatnya serta VADS Lyfe Sdn Bhd, antara
lain. Pengagihan semula muhibah kepada unit perniagaan dan entiti perniagaan lain dalam TM ONE mencerminkan penyesuaian
semula terkini TM ONE sepanjang tahun kewangan sebelumnya di mana aktiviti penciptaan nilai yang berasal daripada VADS memberi
manfaat kepada semua entiti dalam TM ONE. Ini termasuk tawaran perkhidmatan VADS yang merangkumi pembangunan produk
dan penyelesaian Teknologi Maklumat dan Komunikasi (ICT), lesen pengedar, pangkalan pelanggan dan kontrak dengan pelanggan.
Semakan rosot nilai bagi tahun kewangan semasa yang telah berakhir adalah berdasarkan nilai sedang digunakan bagi muhibah TM
ONE yang diperuntukkan semula dan ia menunjukkan bahawa tidak terdapat rosot nilai.
Pada tahun kewangan sebelumnya, Kumpulan telah mengiktiraf rosot nilai penuh bagi muhibah yang diiktiraf daripada pengambilalihan
Webe Digital Sdn Bhd (webe) yang telah diperuntukkan kepada kumpulan entiti webe (seperti yang dinyatakan dalam nota 55 kepada
penyata kewangan) berdasarkan nilai sedang digunakan yang telah terjejas sepanjang tahun kewangan sebelumnya disebabkan oleh
kombinasi beberapa faktor, terutamanya harga pasaran yang lebih kompetitif dan dinamik berbanding kos operasi yang diperlukan
untuk mengekalkan jejak rangkaian tanpa wayar kami yang semakin berkembang.
Jumlah muhibah Kumpulan pada akhir tahun kewangan masing-masing boleh diringkaskan kepada unit penjanaan tunai berikut, iaitu
tahap terendah dalam kumpulan aset yang mana terdapat aliran tunai yang boleh dikenal pasti secara berasingan di mana setiap
muhibah ini akan masing-masing dipantau:
2019 2018
RM RM
Kluster Perniagaan TM ONE 308.4 308.4

Lain-lain 1.2 1.2
309.6 309.6
Amaun muhibah yang diiktiraf pada mulanya adalah bergantung kepada pengagihan harga belian kepada nilai saksama aset diperoleh
dan liabiliti ditanggung yang boleh dikenal pasti. Penentuan nilai saksama aset dan liabiliti adalah berdasarkan, sebahagian besarnya,
kepada pertimbangan pihak pengurusan.

25. ASET TAK KETARA (SAMBUNGAN)

(a) Ujian rosot nilai bagi muhibah (sambungan)
Amaun boleh diperoleh semula daripada unit penjanaan tunai termasuk muhibah dan spektrum telekomunikasi ditentukan
berdasarkan pengiraan nilai guna.
Pengiraan nilai guna mengguna pakai model aliran tunai terdiskaun yang menggunakan unjuran aliran tunai berdasarkan ramalan
dan unjuran yang diluluskan oleh pihak pengurusan, yang merangkumi tempoh tiga tahun bagi TM ONE. Pada tahun kewangan
sebelumnya, unjuran aliran tunai yang digunakan bagi webe adalah berdasarkan ramalan sepuluh tahun memandangkan sifat jangka
panjang dan pelan Kumpulan yang intensif modal untuk pelaksanaan rangkaian tanpa wayar Evolusi Jangka Panjang (LTE) melalui
webe. Ramalan dan unjuran ini menggambarkan jangkaan pengurusan terhadap pertumbuhan hasil, kos kendalian dan margin
bagi unit penjanaan tunai berdasarkan pengalaman masa lalu. Aliran tunai masing-masing selepas tahun ketiga bagi TM ONE dan
tahun kesepuluh bagi webe diekstrapolasi menggunakan anggaran kadar pertumbuhan terminal. Kadar-kadar ini telah ditentukan
berdasarkan kadar pertumbuhan unjuran bagi pasaran di mana unit penjanaan tunai beroperasi.
Kadar diskaun yang diguna pakai ke atas unjuran aliran tunai ditanda aras dengan pesaing tempatan pada tarikh penilaian unit
penjanaan tunai berkenaan. Kadar diskaun sebelum cukai diperoleh dengan menghapus aliran tunai cukai dari nilai guna selepas
cukai dan melalui lelaran, kadar diskaun sebelum cukai yang menjadikan nilai semasa aliran tunai diselaraskan bersamaan dengan
nilai guna yang dikira menggunakan aliran tunai selepas cukai.
Andaian-andaian berikut telah diguna pakai dalam pengiraan nilai guna:
2019 2018
TM ONE TM ONE webe
Kadar diskaun sebelum cukai 14.2% 13.5% 16.1%

Kadar pertumbuhan terminal -1.0% -1.0% 0.5%
Kadar pertumbuhan terminal yang digunakan dalam tahun kewangan semasa berakhir adalah sama seperti yang digunakan pada
tahun sebelumnya.

(i) Kesan daripada perubahan yang mungkin dalam andaian-andaian utama yang digunakan
Perubahan dalam andaian-andaian yang dipilih oleh pihak pengurusan, khususnya andaian kadar diskaun yang digunakan
dalam model aliran tunai terdiskaun boleh memberi kesan yang ketara terhadap keputusan ujian rosot nilai dan juga keputusan
Kumpulan. Kajian yang dijalankan Kumpulan termasuk penilaian kesan perubahan dalam andaian-andaian utama. Berdasarkan
kepada analisis kepekaan yang dijalankan, pengurusan telah merumuskan bahawa tiada perubahan munasabah dalam andaian
utama yang mungkin akan menyebabkan amaun dibawa bagi unit penjanaan tunai TM ONE melebihi amaun yang boleh
diperoleh semula.
(b) Ujian rosot nilai bagi spektrum telekomunikasi dan hayat berguna tidak terhad
Ujian rosot nilai terhadap spektrum telekomunikasi Kumpulan yang diagihkan kepada webe telah dilakukan secara serentak bersama
ujian rosot nilai bagi aset rangkaian tanpa wayarnya, seperti dinyatakan dalam nota 23(b)(ii) kepada penyata kewangan. Nilai diperoleh
semula adalah berdasarkan nilai guna yang diperoleh daripada aktiviti penilaian yang sama dijalankan pada tahun kewangan semasa
berakhir, melebihi gabungan nilai dibawa oleh spektrum telekomunikasi dan rangkaian aset tanpa wayar pada 31 Disember 2019. Di
samping itu, nilai terminal turut digunakan untuk mendapatkan nilai guna berserta kadar diskaun sebelum cukai sebanyak 15.0%
dan kadar pertumbuhan terminal sebanyak 0.5%. Hasilnya, tiada kerugian rosot nilai telah diiktiraf bagi spektrum telekomunikasi
Kumpulan sepanjang tahun kewangan semasa berakhir.
Kumpulan turut mengkaji semula hayat berguna spektrum yang kekal tidak terhad pada akhir tempoh tahun kewangan semasa.
Pertimbangan utama dalam penilaian ini adalah seperti dinyatakan dalam nota 3(f) kepada penyata kewangan.

26. ASET HAK PENGGUNAAN
Rangkaian Harta Mudah Sistem Jumlah

Teleko- Alih dan Sokongan Aset Hak
munikasi Peralatan Komputer Tanah Bangunan Penggunaan
Kumpulan RM RM RM RM RM RM
Nilai Buku Bersih

Kesan pelaksanaan MFRS 16
- Pengelasan semula dari
hartanah, loji dan peralatan
(nota 23) 153.8 11.1 - - 41.6 206.5
- Diiktiraf pada 1 Januari 2019 177.3 19.2 10.2 280.8 1,122.1 1,609.6
- Kerugian rosot nilai diiktiraf
pada tarikh peralihan
(nota 54) - - - - (732.6) (732.6)
Diiktiraf/Dinyatakan semula pada
1 January 2019 331.1 30.3 10.2 280.8 431.1 1,083.5
Tambahan 83.7 4.2 - 0.3 163.3 251.5
Modifikasi - (1.2) (0.6) (2.4) (1.1) (5.3)
Penamatan - (0.1) - - (0.2) (0.3)
Susut nilai (nota 6(a) dan nota kecil (a)) (62.1) (12.8) (4.3) (10.3) (124.7) (214.2)
Pada 31 Disember 2019 352.7 20.4 5.3 268.4 468.4 1,115.2

Kos 414.8 33.2 9.6 278.7 1,325.7 2,062.0
Susut nilai terkumpul (62.1) (12.8) (4.3) (10.3) (124.7) (214.2)
Rosot nilai terkumpul - - - - (732.6) (732.6)
Nilai Buku Bersih 352.7 20.4 5.3 268.4 468.4 1,115.2
Pada tahun sebelumnya, Kumpulan dan Syarikat hanya mengiktiraf aset pajakan dan liabiliti pajakan yang berkaitan dengan pajakan
kewangan di bawah MFRS 117 “Pajakan”. Aset-aset ini dibentangkan sebagai hartanah, loji dan peralatan dan liabiliti sebagai sebahagian
peminjaman Kumpulan dan Syarikat. Sila rujuk pada nota 54 kepada penyata kewangan untuk penyesuaian kepada jumlah yang diambil kira
dalam penyata kewangan setelah penggunaan pakai MFRS 16 pada 1 Januari 2019.
(a) Berikut adalah jumlah berkaitan dengan pajakan yang dinyatakan di dalam Penyata Pendapatan:
2019
RM
Susut nilai aset hak penggunaan (nota 6(a)) 214.2

Faedah untuk liabiliti pajakan (nota 9) 128.4
Perbelanjaan pajakan jangka pendek (nota 6(b)) 38.4
Perbelanjaan aset bernilai rendah yang tidak ditunjukkan di atas sebagai perbelanjaan pajakan jangka pendek
(nota 6(b)) 4.5
(b) Kerugian Rosot Nilai
Kumpulan mengiktiraf kerugian rosot nilai berjumlah RM732.6 juta kepada pembukaan pendapatan tertahan setelah penggunaan
pakai MFRS 16 pada 1 Januari 2019.
Kumpulan membuat penilaian sama ada wujud sebarang tanda rosot nilai kepada aset hak penggunaan di bawah MFRS 136 “ Rosot
Nilai Aset” dengan menggunakan andaian seperti dinyatakan di nota 23(b) kepada penyata kewangan.

26. ASET HAK PENGGUNAAN (SAMBUNGAN)
Rangkaian Harta Mudah Jumlah

Teleko- Alih dan Aset Hak
munikasi Peralatan Tanah Bangunan Penggunaan
Syarikat RM RM RM RM RM
Nilai Buku Bersih

Kesan pelaksanaan MFRS 16
- Pengelasan semula dari hartanah, loji dan
peralatan (nota 23) 153.8 9.4 - 41.6 204.8
Diiktiraf/Dinyatakan semula pada 1 Januari 2019 98.6 15.9 280.8 373.5 768.8
Tambahan 39.6 - 0.3 92.6 132.5
Modifikasi - - (2.4) (1.7) (4.1)
Penamatan - (0.2) - - (0.2)
Susut nilai (nota 6(a) dan nota kecil (a)) (50.8) (10.6) (10.3) (107.0) (178.7)
Pada 31 Disember 2019 241.2 14.5 268.4 399.0 923.1

Kos 292.0 25.1 278.7 506.0 1,101.8
Susut nilai terkumpul (50.8) (10.6) (10.3) (107.0) (178.7)
Nilai Buku Bersih 241.2 14.5 268.4 399.0 923.1
Pada tahun sebelumnya, Kumpulan dan Syarikat hanya mengiktiraf aset pajakan dan liabiliti pajakan yang berkaitan dengan pajakan
kewangan di bawah MFRS 117 “Pajakan”. Aset-aset ini dibentangkan sebagai hartanah, loji dan peralatan dan liabiliti sebagai sebahagian
peminjaman Kumpulan dan Syarikat. Sila rujuk pada nota 54 kepada penyata kewangan untuk penyesuaian kepada jumlah yang diambil kira
dalam penyata kewangan setelah penggunaan pakai MFRS 16 pada 1 Januari 2019.
(a) Berikut adalah jumlah berkaitan dengan pajakan yang dinyatakan di dalam penyata pendapatan:
2019
RM
Susut nilai aset hak penggunaan (nota 6(a)) 178.7

Faedah untuk liabiliti pajakan (nota 9) 62.4
Perbelanjaan pajakan jangka pendek (nota 6(b)) 12.4
Perbelanjaan aset bernilai rendah yang tidak ditunjukkan di atas sebagai perbelanjaan pajakan jangka pendek
(nota 6(b)) 4.1

27. ANAK-ANAK SYARIKAT
2019 2018
Malaysia Luar Negara Jumlah Malaysia Luar Negara Jumlah
Syarikat RM RM RM RM RM RM
Pelaburan-pelaburan tidak disebut

harga, pada kos 1,713.0 22.0 1,735.0 1,713.0 22.0 1,735.0
Rosot nilai terkumpul (407.1) (13.2) (420.3) (407.1) (13.2) (420.3)
1,305.9 8.8 1,314.7 1,305.9 8.8 1,314.7
Sumbangan ekuiti
- Opsyen yang diberikan kepada
anggota-anggota anak-anak
syarikat 24.3 - 24.3 24.3 - 24.3
- PIJP yang diberikan kepada
anggota-anggota anak-anak
syarikat 25.1 - 25.1 18.1 0.2 18.3
Pelaburan-pelaburan tidak disebut
harga, pada nilai yang diturunkan* - - - - - -
PELABURAN BERSIH DALAM
ANAK-ANAK SYARIKAT 1,355.3 8.8 1,364.1 1,348.3 9.0 1,357.3
* Pelaburan dalam anak-anak syarikat tertentu telah diturunkan nilai kepada amaun boleh diperoleh semula berjumlah RM1.00 setiap satu.
Kepentingan ekuiti efektif Kumpulan dalam anak-anak syarikat, aktiviti-aktiviti utama dan negara-negara diperbadankan masing-masing
adalah disenaraikan dalam nota 55 kepada penyata kewangan. Selain daripada Yayasan Telekom Malaysia, yang 100% disatukan dalam
keputusan kewangan Kumpulan, perkadaran hak mengundi Kumpulan dalam anak-anak syarikat yang dipegang oleh Kumpulan tidak
berbeza daripada perkadaran saham biasa yang dipegang atau kepentingan ekuiti efektif Kumpulan dalam anak-anak syarikat tersebut.
Kumpulan mempunyai kawalan de facto ke atas Yayasan Telekom Malaysia disebabkan gabungan beberapa fakta termasuk sumber
pendanaan dan hak untuk melantik Lembaga Pemegang Amanah.
Tiada sebarang sekatan penting terhadap keupayaan anak-anak syarikat untuk memindahkan dana dalam bentuk dividen dan pengagihan
modal lain atau bagi pinjaman atau pendahuluan yang dibuat atau dibayar balik, kepada (atau daripada) Kumpulan.

27. ANAK-ANAK SYARIKAT (SAMBUNGAN)

Di bawah adalah maklumat kewangan yang diringkaskan untuk setiap anak syarikat yang mempunyai kepentingan bukan mengawal yang
penting kepada Kumpulan, sebelum apa-apa penyingkiran antara syarikat:
Fibrecomm Network (M)

Webe Digital Sdn Bhd Fiberail Sdn Bhd Sdn Bhd
2019 2018 2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM RM RM
Penyata Pendapatan yang

Diringkaskan
Hasil 405.8 398.8 151.2 147.1 116.5 108.6
(Kerugian)/Keuntungan sebelum
cukai pendapatan (325.2) (1,434.0) 26.5 22.2 22.9 (74.1)
(Belanja)/kredit cukai pendapatan - - (7.5) (5.8) (5.2) 15.9
(Kerugian)/Keuntungan selepas
cukai dan jumlah pendapatan
keseluruhan (325.2) (1,434.0) 19.0 16.4 17.7 (58.2)
Jumlah (kerugian)/pendapatan
keseluruhan yang diagihkan
kepada kepentingan bukan
mengawal (88.1) (388.6) 8.7 5.7 8.7 (28.6)
Dividen dibayar kepada kepentingan
bukan mengawal - - - 9.2 - -
Penyata Kedudukan Kewangan

yang Diringkaskan
Aset semasa 125.5 155.1 106.4 119.2 58.5 63.4
Liabiliti semasa (1,767.1) (1,383.9) (91.1) (95.1) (57.2) (85.5)
Jumlah (liabiliti)/aset bersih semasa (1,641.6) (1,228.8) 15.3 24.1 1.3 (22.1)
Aset bukan semasa 401.7 66.5 298.3 192.8 93.3 95.7
Liabiliti bukan semasa (2,326.8) (1,373.5) (110.6) (25.4) (5.9) (3.4)
Jumlah (liabiliti)/aset bersih bukan
semasa (1,925.1) (1,307.0) 187.7 167.4 87.4 92.3
(Liabiliti)/Aset bersih (3,566.7) (2,535.8) 203.0 191.5 88.7 70.2
Kepentingan bukan mengawal
terkumpul (966.6) (687.2) 93.4 88.1 43.5 34.4

27. ANAK-ANAK SYARIKAT (SAMBUNGAN)

Di bawah adalah maklumat kewangan yang diringkaskan untuk setiap anak syarikat yang mempunyai kepentingan bukan mengawal yang
penting kepada Kumpulan, sebelum apa-apa penyingkiran antara syarikat: (sambungan)
Fibrecomm Network (M)

Webe Digital Sdn Bhd Fiberail Sdn Bhd Sdn Bhd
2019 2018 2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM RM RM
Penyata Aliran Tunai yang

Diringkaskan
Tunai yang dijana/(digunakan
dalam) daripada operasi 213.3 (194.5) 58.4 76.6 22.2 48.5
Faedah yang dibayar (26.3) (22.0) - - (0.4) (0.5)
Cukai pendapatan dibayar - - (10.8) (13.7) (6.9) (5.9)
Aliran tunai dijana daripada/
(digunakan dalam) aktiviti
kendalian 187.0 (216.5) 47.6 62.9 14.9 42.1
Aliran tunai digunakan dalam
aktiviti pelaburan (260.3) (227.4) (4.4) (19.4) (14.5) (23.4)
Aliran tunai dijana daripada/
(digunakan dalam) aktiviti
pembiayaan 44.6 373.3 (37.7) (20.0) 0.8 (2.0)
(Penyusutan)/Peningkatan bersih
dalam tunai dan kesamaan tunai (28.7) (70.6) 5.5 23.5 1.2 16.7
Kesan perubahan kadar pertukaran - - - - (0.2) 0.1
Tunai dan kesamaan tunai pada
awal tahun kewangan 35.4 106.0 41.0 17.5 21.7 4.9
Tunai dan kesamaan tunai pada
akhir tahun kewangan 6.7 35.4 46.5 41.0 22.7 21.7
28. PINJAMAN DAN PENDAHULUAN KEPADA ANAK-ANAK SYARIKAT

Pinjaman dan pendahuluan kepada anak-anak syarikat sebanyak RM15.6 juta (2018: RM0.2 juta) mewakili pinjaman dan pendahuluan
pemegang saham bagi tujuan modal kerja. Pinjaman dan pendahuluan ini adalah tidak bercagar dan dikenakan faedah antara 4.21% hingga
5.68% (2018: 4.50% hingga 5.68%) dan akan matang di antara 1 hingga 9 tahun. Pergerakan dalam baki sepanjang tahun adalah didedahkan
dalam nota 45(c) kepada penyata kewangan.
Pada tahun kewangan sebelumnya, rosot nilai sebanyak RM1,510.2 juta telah diiktiraf bagi pinjaman kepada anak-anak syarikat tertentu
disebabkan oleh prestasi kewangan masing-masing. Tiada rosot nilai lanjut diiktiraf pada tahun kewangan semasa.

29. SYARIKAT BERSEKUTU
2019 2018
Kumpulan RM RM
Bahagian dalam aset bersih syarikat bersekutu

Pelaburan tidak disebut harga 81.1 74.3
JUMLAH 81.1 74.3
Bahagian Kumpulan dalam hasil dan keuntungan syarikat bersekutu adalah seperti berikut:
Hasil 28.4 26.8
Keuntungan selepas cukai dan jumlah pendapatan keseluruhan 15.0 21.0
Bahagian Kumpulan dalam aset dan liabiliti syarikat bersekutu adalah seperti berikut:
Aset bukan semasa 89.0 90.4
Aset semasa 2.1 (0.6)
Liabiliti semasa (10.0) (15.5)
Aset bersih 81.1 74.3
Syarikat bersekutu Kumpulan adalah tidak penting secara individu kepada kedudukan kewangan, prestasi kewangan dan aliran tunai bagi Kumpulan.
Kepentingan ekuiti efektif Kumpulan dalam syarikat bersekutu, suatu syarikat yang tidak disebut harga, aktiviti-aktiviti utamanya dan
negara di mana ia diperbadankan adalah disenaraikan dalam nota 56 kepada penyata kewangan.
Tiada liabiliti luar jangka yang berkaitan dengan kepentingan Kumpulan dalam syarikat bersekutu dan tiada sebarang sekatan penting
terhadap keupayaan syarikat bersekutu untuk memindahkan dana dalam bentuk dividen kepada Kumpulan.
30(a). PELABURAN EKUITI PADA NILAI SAKSAMA MELALUI PENDAPATAN KESELURUHAN LAIN (FVOCI)
Pelaburan ekuiti di FVOCI terdiri daripada pelaburan ekuiti individu.
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Pada 1 Januari 148.0 159.2 147.9 159.1

Perubahan nilai saksama dipindahkan kepada pendapatan
keseluruhan lain (8.2) (11.2) (8.1) (11.2)
Pada 31 Disember 139.8 148.0 139.8 147.9
Pelaburan ekuiti diwakili terutamanya oleh pelaburan Kumpulan dan Syarikat di Asean Cableship Pte Ltd dan Labuan Reinsurance (L)
Ltd. Dividen yang diterima oleh Kumpulan dan Syarikat sepanjang tahun kewangan berjumlah RM9.1 juta (2018: RM11.7 juta).
Kumpulan dan Syarikat mempunyai pelaburan ekuiti bukan perdagangan yang tidak boleh ditarik balik pada pengiktirafan awal untuk
membentangkan perubahan nilai saksamanya dalam OCI. Kumpulan dan Syarikat menganggap klasifikasi ini lebih relevan kerana
instrumen-instrumen ini merupakan pelaburan strategik Kumpulan dan Syarikat dan tidak dipegang untuk tujuan perdagangan.


30(b). PELABURAN PADA NILAI SAKSAMA MELALUI KEUNTUNGAN ATAU KERUGIAN (FVTPL)
Pelaburan dalam Dana Pelaburan Teknologi dan pelaburan tertentu dalam sukuk Tanggungjawab Sosial Korporat (CSR) yang dinilai telah
dikelaskan sebagai aset kewangan di FVTPL. Pelaburan ini tidak memenuhi kriteria MFRS 9 untuk klasifikasi pada kos terlunas, kerana
aliran tunainya tidak mewakili pembayaran prinsipal dan faedah semata-mata.
2019 2018

Pelaburan tambahan 12.3 6.3
Perubahan nilai saksama menerusi keuntungan atau kerugian (bersih) (35.8) 2.0
Yuran pengurusan (3.7) (3.7)
Perbezaan pertukaran asing 0.1 1.6
Bahagian semasa 6.0 6.0

Bahagian bukan semasa 49.6 76.7
JUMLAH PELABURAN PADA NILAI SAKSAMA MELALUI KEUNTUNGAN ATAU KERUGIAN (FVTPL) 55.6 82.7
Tiada pelupusan portfolio sepanjang tahun. Pelaburan tambahan adalah berkaitan dengan Dana Pelaburan Teknologi berjumlah
RM12.3 juta (2018: RM6.3 juta).
30(c). PELABURAN PADA NILAI SAKSAMA MELALUI PENDAPATAN KESELURUHAN LAIN (FVOCI)
Pelaburan dalam bon tersenarai dan tidak tersenarai telah diklasifikasikan sebagai FVOCI, oleh kerana model perniagaan Kumpulan
dan Syarikat dicapai dengan mengumpul aliran tunai berkontrak dan penjualan aset-aset tersebut. Aliran tunai berkontrak daripada
pelaburan ini adalah prinsipal dan faedah semata-mata.
2019 2018

Tambahan 83.0 103.1
Perubahan nilai saksama dipindahkan kepada pendapatan keseluruhan lain 2.8 (0.3)
Pelupusan (78.1) (313.0)
Pertambahan pendapatan pembiayaan (bersih) 2.2 (0.7)
Kualiti kredit bagi pelaburan dalam bon tersenarai dan tidak tersenarai adalah seperti berikut:
2019 2018
AAA 45.5 48.2

AA 88.1 81.0
A 11.6 6.7
BB 1.6 -
Sekuriti Kerajaan Malaysia 11.0 12.0
157.8 147.9

31. BELUM TERIMA PADA NILAI SAKSAMA MELALUI PENDAPATAN KESELURUHAN LAIN (FVOCI)
2019 2018

Tambahan (termasuk faedah) 67.4 84.6
Pembayaran balik (selepas ditolak penukaran) (38.3) (20.0)
Pelupusan (20.4) (7.9)
Pelunasan bayaran pendahuluan (4.4) (15.2)
Kebalikan rosot nilai 5.6 0.4
Perubahan nilai saksama dipindahkan kepada pendapatan keseluruhan lain 19.9 1.4
JUMLAH BELUM TERIMA DI FVOCI (bersih) 282.3 252.5
Bahagian semasa 14.3 13.1

Bahagian bukan semasa 268.0 239.4
JUMLAH BELUM TERIMA DI FVOCI (bersih) 282.3 252.5
Pinjaman yang dilanjutkan kepada pengaturan kakitangan bagi tujuan pelupusan pinjaman kepada pihak ketiga apabila keadaan tertentu
yang telah ditetapkan dipenuhi.
Peruntukan rosot nilai Belum Terima di FVOCI
2019 2018

Kebalikan rosot nilai pinjaman pendidikan (5.6) (0.4)
Pada 31 Disember (nota 4(a)) 12.7 18.3
32. BELUM TERIMA BUKAN SEMASA LAIN
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Pada 1 Januari 2018 - 31.5 - 31.5
Pada 31 Disember
Pinjaman anggota pada kos terlunas
- di bawah prinsip Islam 30.3 1.3 30.2 1.3
Jumlah pinjaman anggota (nota kecil (i)) 30.3 32.8 30.2 32.8
Belum terima bukan semasa lain
- deposit lain (nota kecil (ii)) 224.7 200.9 224.7 200.9
- cukai boleh dipungut semula (nota kecil (iii)) - 113.8 - 113.8
- belum terima Nota Jangka Sederhana Boleh Tebus Boleh Tukar
(nota kecil (iv)) - 233.7 - -
- lain-lain (nota kecil (v)) 122.0 112.6 - -
377.0 693.8 254.9 347.5
Manfaat prabayar anggota 55.1 51.0 55.1 51.0
432.1 744.8 310.0 398.5
Pinjaman anggota boleh diterima dalam tempoh dua belas bulan
yang termasuk di bawah belum terima lain (nota 36) (7.1) (7.1) (7.0) (7.1)
JUMLAH BELUM TERIMA BUKAN SEMASA LAIN 425.0 737.7 303.0 391.4


32. BELUM TERIMA BUKAN SEMASA LAIN (SAMBUNGAN)

(i) Pinjaman anggota terdiri daripada pinjaman perumahan, kenderaan, komputer dan keahlian kelab yang ditawarkan kepada anggota-
anggota dengan kos pembiayaan berkontrak sebanyak 4.0% setiap tahun berasaskan kaedah baki berkurangan kecuali untuk pinjaman
keahlian kelab yang tidak dikenakan kos pembiayaan. Tidak terdapat sebarang pendedahan risiko kredit tunggal yang ketara kerana
amaun tersebut sebahagian besarnya boleh diterima daripada individu. Pinjaman anggota termasuk kos pembiayaan, boleh dibayar balik
secara ansuran bulanan tetap seperti berikut:
• Pinjaman perumahan - tempoh maksimum adalah sehingga umur pencen anggota (pada usia 60 tahun)
• Pinjaman kenderaan - maksimum 9 tahun untuk kereta-kereta baru dan 7 tahun untuk kereta-kereta terpakai
• Pinjaman komputer - 3 tahun
Risiko kredit yang timbul daripada pinjaman anggota dikurangkan dengan penguatkuasaan potongan gaji sebagai satu kaedah
pembayaran balik. Tambahan pula, cagaran diperoleh untuk yang berikut:
• Pinjaman perumahan - gadaian tanah yang didaftar dan peletakan hak ke atas hartanah yang dibiayai
• Pinjaman kenderaan - tuntutan hak milik ke atas kenderaan yang dibiayai
Pada tahun kewangan semasa, Syarikat telah melupuskan pinjaman perumahan anggota bernilai RM20.4 juta (2018: RM7.9 juta) dengan
jumlah harga tunai sebanyak RM19.4 juta (2018: RM7.5 juta), berikutan Perjanjian Jual Beli (S&P) yang dilaksanakan pada 27 Mei 2009
dengan AmMortgage One Berhad (AmMortgage One), sebuah anak syarikat milik penuh AmBank (M) Berhad (AmBank). Seiringan dengan
Perjanjian S&P, satu Perjanjian Perkhidmatan di antara Syarikat, AmMortgage One dan AmBank turut dilaksanakan. Pengaturan ini
memperlihatkan AmBank sebagai pembekal sumber luaran untuk pengendalian perkhidmatan pinjaman secara gadai janji Syarikat.
Pelupusan pada tahun 2009 termasuk portfolio pinjaman anggota yang tempoh pembayaran balik melebihi umur persaraan anggota.
Portfolio pinjaman ini tidak dinyahiktiraf memandangkan risiko kredit sekiranya berlaku kemungkiran membayar selepas umur persaraan
anggota, kekal dengan Syarikat. Nilai dibawa bagi portfolio pinjaman tersebut dan nilai saksamanya adalah seperti berikut:
2019 2018
Amoun Nilai Amoun Nilai
dibawa Saksama dibawa Saksama
Kumpulan dan Syarikat RM RM RM RM
Pinjaman anggota pada kos terlunas/FVOCI 0.1 0.1 0.1 0.1

Peminjaman lain (nota 17) (0.1) (0.1) (0.1) (0.1)
Jumlah bersih # # # #
# Amoun kurang daripada RM0.1 juta
(ii) Deposit lain merangkumi deposit dan faedah terakru berkaitan dengan pajakan kendalian tidak boleh dibatalkan bagi empat buah
bangunan pejabat dan deposit jangka panjang.
Syarikat memeterai dua perjanjian deposit pada tahun 2011 dengan kematangan pada 1 Ogos 2025 yang mana Syarikat akan
mendeposit masing-masing sebanyak RM4.1 juta dan RM4.2 juta setiap enam bulan sehingga tarikh kematangan deposit. Pada tarikh
matang, Syarikat akan layak untuk mendapat pembayaran balik deposit masing-masing sebanyak RM154.0 juta dan RM156.5 juta.
Deposit-deposit berkenaan adalah dicagarkan dengan Bon Kerajaan Malaysia.
Deposit-deposit tersebut secara berkesannya mewujudkan dana terikat dengan nilai terjamin masing-masing sebanyak RM154.0 juta
dan RM156.5 juta pada 1 Ogos 2025 bagi pembayaran balik Debentur Syarikat.
(iii) Pada akhir tahun kewangan sebelumnya, ini merangkumi kredit cukai berhubung tahun sebelumnya yang timbul daripada insentif
cukai jalur lebar sambungan terakhir yang diberikan kepada Syarikat untuk 5 tahun bermula 16 September 2018, yang akan ditolak
daripada jumlah cukai yang perlu dibayar pada masa hadapan. Sepanjang tahun kewangan semasa berakhir, baki diperoleh semula
cukai telah disahkan oleh pihak berkuasa cukai untuk tujuan pemulangan dan justeru dikelaskan semula sebagai belum terima
semasa.
(iv) Ini merangkumi nilai dibawa bagi tiga tranche dan faedah terakru Nota Jangka Sederhana Boleh Tebus Boleh Tukar 8 tahun (MTN
Boleh Tukar) yang diterbitkan oleh Green Packet Berhad (Green Packet) yang dilanggani oleh anak syarikat milik penuh Kumpulan.
Instrumen ini dibawa pada nilai saksama melalui Keuntungan atau Kerugian di bawah Tahap 3 hierarki nilai saksama. Sepanjang tahun
kewangan, Kumpulan mengiktiraf kerugian nilai saksama sebanyak RM233.7 juta atas langganan MTN Boleh Tukar yang diterbitkan
oleh kepentingan bukan mengawal dalam anak syarikat.
(v) Merangkumi nilai kini belum terima bagi tanah yang dilupuskan oleh sebuah anak syarikat milik penuh, yang perlu dibayar sepanjang
baki tempoh berkontrak bagi perjanjian pembangunan tanah bersama dan belum terima pajakan jangka panjang anak syarikat milik
penuh Kumpulan.

33. INVENTORI
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Peralatan telekomunikasi 40.8 76.5 40.5 76.5

Kapasiti dipegang untuk dijual semula 15.6 9.3 15.6 9.3
Tanah dipegang untuk dijual 4.4 4.4 - -
Tanah dipegang untuk pembangunan hartanah 35.5 35.5 - -
Lain-lain 5.7 8.9 7.7 3.6
JUMLAH INVENTORI 102.0 134.6 63.8 89.4
34. ASET BUKAN SEMASA DIPEGANG UNTUK DIJUAL
Amaun dibawa
sebelum
pengelasan
semula Pengelasan
daripada semula kepada
hartanah, loji hartanah, loji
Pada dan peralatan dan peralatan Pada
1 Januari (nota 23) (nota 23) Pelupusan 31 Disember
Kumpulan RM RM RM RM RM
Amaun dibawa
2019
Tanah
- Pegangan kekal 13.4 - (12.6) (0.8) -
- Pegangan pajak 1.0 0.4 (1.0) - 0.4
Bangunan 4.5 0.2 (4.5) - 0.2
18.9 0.6 (18.1) (0.8) 0.6
2018
Tanah
- Pegangan kekal 13.4 - - - 13.4
- Pegangan pajak 1.0 0.1 - (0.1) 1.0
Bangunan 4.5 - - - 4.5
18.9 0.1 - (0.1) 18.9

34. ASET BUKAN SEMASA DIPEGANG UNTUK DIJUAL (SAMBUNGAN)
Amaun dibawa
sebelum
pengelasan
semula Pengelasan
daripada semula kepada
hartanah, loji hartanah, loji
Pada dan peralatan dan peralatan Pada
1 Januari (nota 23) (nota 23) Pelupusan 31 Disember
Syarikat RM RM RM RM RM
Amaun dibawa
2019
Tanah
- Pegangan kekal 13.4 - (12.6) (0.8) -
- Pegangan pajak 1.0 - (1.0) - #
Bangunan 4.5 - (4.5) - -
18.9 - (18.1) (0.8) #
2018
Tanah
- Pegangan kekal 13.4 - - - 13.4
- Pegangan pajak 1.0 0.1 - (0.1) 1.0
Bangunan 4.5 - - - 4.5
18.9 0.1 - (0.1) 18.9
35. ASET KOS KONTRAK
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Pada 1 Januari 224.5 116.1 158.3 132.6

Tambahan 331.8 226.5 263.0 171.5
Dilunaskan kepada Penyata Pendapatan (337.2) (118.1) (265.6) (145.8)
Pada 31 Disember 219.1 224.5 155.7 158.3

36. BELUM TERIMA PERDAGANGAN DAN LAIN-LAIN
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Belum terima daripada pelanggan luar 2,591.3 2,279.1 1,948.8 1,513.9

Belum terima daripada anak-anak syarikat - - 398.6 482.4
Belum terima daripada syarikat bersekutu 17.8 39.2 17.8 39.2
2,609.1 2,318.3 2,365.2 2,035.5
Rosot nilai
- pelanggan luar (1,005.7) (1,074.5) (601.1) (690.6)
- anak-anak syarikat - - (314.6) (68.8)
Jumlah belum terima perdagangan (bersih) 1,603.4 1,243.8 1,449.5 1,276.1
Bayaran pendahuluan 213.6 315.2 130.5 186.6

Geran boleh diperoleh semula 211.0 404.0 210.7 404.0
Cukai boleh dipungut semula 135.1 135.7 65.2 69.3
Pinjaman anggota (nota 32) 7.1 7.1 7.0 7.1
Belum terima lain daripada anak-anak syarikat - - 856.9 671.5
Belum terima lain 388.4 378.3 354.8 291.3
Rosot nilai belum terima lain
- pelanggan luar (124.1) (78.9) (108.9) (69.2)
- anak-anak syarikat - - (695.0) (475.0)
Jumlah belum terima lain (bersih) 831.1 1,161.4 821.2 1,085.6
JUMLAH BELUM TERIMA PERDAGANGAN DAN LAIN-LAIN (bersih) 2,434.5 2,405.2 2,270.7 2,361.7
Sejumlah amaun belum terima perdagangan adalah tertakluk kepada pengimbangan dengan belum bayar perdagangan yang mana baki ini
adalah daripada urus niaga yang dibuat dengan pihak berurusan yang sama dan diselesaikan pada asas bersih, diringkaskan seperti berikut:
2019 2018
Jumlah kasar Jumlah kasar
belum bayar belum bayar
perdagangan perdagangan
dan akruan dan akruan
ditolak ditolak
dengan belum dengan belum
Jumlah kasar terima Jumlah bersih Jumlah kasar terima Jumlah bersih
belum terima perdagangan belum terima belum terima perdagangan belum terima
perdagangan (nota 39) perdagangan perdagangan (nota 39) perdagangan
RM RM RM RM RM RM
Kumpulan 1,955.1 (351.7) 1,603.4 1,480.3 (236.5) 1,243.8

Syarikat 1,801.2 (351.7) 1,449.5 1,512.6 (236.5) 1,276.1
Bagi belum terima perdagangan dan belum bayar perdagangan yang tertakluk kepada pengaturan tolak selesai di atas, setiap perjanjian
antara Kumpulan dan pihak-pihak yang berurusan dijalankan secara penyelesaian bersih, termasuk peristiwa kemungkiran.
Analisis pergerakan dan baki tahun semasa didedahkan dalam nota 4(a)(ii) kepada penyata kewangan.
Kumpulan dan Syarikat tidak terdedah kepada penumpuan risiko kredit yang ketara disebabkan oleh kepelbagaian asas pelanggannya.
Analisa belum terima perdagangan mengikut bidang perniagaan dianggap pendedahan penumpuan kredit yang paling wajar. Tambahan
pula, risiko kredit dikurangkan hingga ke suatu takat tertentu melalui deposit tunai (nota 40 kepada penyata kewangan) dan jaminan bank
yang diperoleh daripada pelanggan berjumlah RM107.0 juta (2018: RM70.0 juta). Kumpulan dan Syarikat menganggap rosot nilai pada
tarikh pelaporan adalah mencukupi untuk menampung kemungkinan kerugian kewangan.
Tempoh kredit bagi belum terima perdagangan adalah antara 30 hingga 90 hari (2018: 30 hingga 90 hari).
Pendedahan maksimum kepada risiko kredit pada tarikh pelaporan adalah amaun dibawa bagi setiap kelas belum terima yang dinyatakan
di atas.

37. ASET KEWANGAN PADA NILAI SAKSAMA MELALUI KEUNTUNGAN ATAU KERUGIAN (FVTPL)
2019 2018
Sekuriti ekuiti disebut harga di Bursa Malaysia Securities Berhad 1.5 1.8
JUMLAH ASET KEWANGAN PADA NILAI SAKSAMA MELALUI KEUNTUNGAN ATAU KERUGIAN 1.5 1.8
38. TUNAI DAN BAKI BANK
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Deposit dengan bank berlesen 1,096.7 1,265.2 1,054.5 1,242.7

Deposit di bawah prinsip Islam 3,132.7 899.3 3,108.7 849.9
Jumlah deposit 4,229.4 2,164.5 4,163.2 2,092.6
Tunai dan baki bank 443.5 460.9 246.8 333.1
Tunai dan baki bank di bawah prinsip Islam 245.5 200.9 175.1 130.6
JUMLAH TUNAI DAN BAKI BANK 4,918.4 2,826.3 4,585.1 2,556.3
Tolak:
Wang dipegang dalam amanah (nota kecil (a))/Deposit bercagar (132.3) (69.8) (131.7) (69.1)
JUMLAH TUNAI DAN KESAMAAN TUNAI 4,786.1 2,756.5 4,453.4 2,487.2
(a) Wang dipegang dalam amanah berjumlah USD31.9 juta (RM131.7 juta) [2018: USD16.7 juta (RM69.1 juta)] terdiri daripada baki bank
sebuah konsortium syarikat-syarikat telekomunikasi antarabangsa yang melabur secara bersama dalam kabel dasar laut antarabangsa.
Ia dipegang dalam amanah oleh Syarikat sebagai fungsinya selaku pihak pengagihan pusat yang dilantik oleh konsortium.
Deposit hanya disimpan dengan sebilangan institusi kewangan yang taraf kreditnya berwibawa. Tidak terdapat penumpuan utama bagi
simpanan deposit dalam sesebuah institusi kewangan tunggal. Kualiti kredit bagi institusi kewangan di mana tunai dan deposit disimpan
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
AAA 727.8 828.5 565.5 715.1

AA 2,331.8 1,245.6 2,254.8 1,191.1
A 1,099.6 381.2 1,005.9 285.9
NR (nota kecil (b)) 759.2 371.0 758.9 364.2
4,918.4 2,826.3 4,585.1 2,556.3
(b) Terutamanya merangkumi deposit yang disimpan dengan institusi kewangan lain yang mempunyai penarafan yang setaraf berdaulat.
Deposit mempunyai julat tempoh matang masing-masing dari semalaman hingga 90 hari (2018: dari semalaman hingga 90 hari) bagi
Kumpulan dan Syarikat. Baki bank adalah deposit yang disimpan dan sedia ditunaikan di bank.
Purata wajaran kadar faedah deposit pada 31 Disember 2019 masing-masing adalah 3.58% (2018: 3.89%) dan 3.53% (2018: 3.91%) bagi
Kumpulan dan Syarikat.

39. BELUM BAYAR PERDAGANGAN DAN LAIN-LAIN
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Belum bayar perdagangan dan akruan 2,120.4 2,494.6 1,326.2 1,694.2

Liabiliti dikenakan yang berkaitan geran kerajaan (nota 46(c) 200.0 200.0 200.0 200.0
Belum bayar bagi Penyediaan Perkhidmatan Sejagat 168.1 179.9 152.6 165.0
Wang dipegang dalam amanah (nota 38(a)) 131.7 69.1 131.7 69.1
Hasil tertunda 91.1 131.2 13.4 28.8
Deposit dan wang amanah 88.8 84.6 62.6 56.5
Kos pembiayaan belum bayar 87.3 86.3 87.3 86.1
Peruntukan kos melerai 82.4 21.5 64.0 3.9
Duti dan cukai-cukai lain belum bayar 68.5 38.7 54.4 36.9
Peruntukan Skim MESRA (nota kecil (b)) 17.3 22.2 11.7 16.4
Belum bayar kepada anak-anak syarikat (nota kecil (a)) - - 831.5 716.2
Belum bayar lain dan akruan 631.2 303.7 409.1 279.1
3,686.8 3,631.8 3,344.5 3,352.2
Bahagian semasa 3,604.4 3,610.3 3,280.5 3,348.3
Bahagian bukan semasa 82.4 21.5 64.0 3.9
JUMLAH BELUM BAYAR PERDAGANGAN DAN LAIN-LAIN 3,686.8 3,631.8 3,344.5 3,352.2
(a) Termasuk lebihan dana anak-anak syarikat yang diuruskan dan dilaburkan oleh Syarikat, yang dikenakan bayaran faedah seperti yang
dibentangkan dalam nota 45(b) kepada penyata kewangan.
(b) Peruntukan Skim MESRA untuk pekerja yang layak
Di antara tahun 2014 dan 2016, Kumpulan dan Syarikat mengumumkan penawaran siri skim persaraan opsyenal khas, yang dikenali
sebagai Skim MESRA, kepada pekerja yang berumur 55 tahun dan ke atas. Pekerja yang layak dan yang menerima tawaran persaraan
opsyenal ini akan dibayar pampasan menerusi insentif-insentif khas serta faedah-faedah ditetapkan sehingga mereka mencapai umur
60 tahun.
Kesan kewangan yang dijangkakan bagi skim ini yang melibatkan pembayaran pampasan sekali gus dalam tempoh 12 bulan berikutan
tahun kewangan semasa serta faedah penjagaan kesihatan pra-tentu terhad yang dijangkakan bagi 5 tahun kewangan berikutnya
atau apabila penerima mencecah 60 tahun umurnya (jika lebih awal), telah diiktiraf dalam penyata kewangan berasaskan bilangan
pekerja yang telah menerima tawaran ini pada akhir tahun kewangan tersebut.
Sejumlah amaun belum bayar perdagangan dan akruan adalah tertakluk kepada pengimbangan dengan belum terima perdagangan yang
mana baki ini adalah daripada urus niaga yang dibuat dengan pihak berurusan yang sama dan diselesaikan pada asas bersih, diringkaskan
seperti berikut:
2019 2018
Jumlah kasar Jumlah kasar
belum terima belum terima
perdagangan perdagangan
ditolak dengan ditolak dengan
Jumlah kasar belum bayar Jumlah bersih Jumlah kasar belum bayar Jumlah bersih
belum bayar perdagangan belum bayar belum bayar perdagangan belum bayar
perdagangan dan akruan perdagangan perdagangan dan akruan perdagangan
dan akruan (nota 36) dan akruan dan akruan (nota 36) dan akruan
RM RM RM RM RM RM
Kumpulan 2,472.1 (351.7) 2,120.4 2,731.1 (236.5) 2,494.6

Syarikat 1,677.9 (351.7) 1,326.2 1,930.7 (236.5) 1,694.2
Tempoh kredit bagi belum bayar perdagangan dan lain-lain tidak termasuk akruan berbeza-beza dari 30 hingga 90 hari (2018: 30 hingga 90
hari) bergantung kepada terma-terma kontrak.

40. DEPOSIT PELANGGAN
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Perkhidmatan telefon 289.1 340.8 289.0 340.7

Perkhidmatan data 8.9 12.0 2.5 2.8
JUMLAH DEPOSIT PELANGGAN 298.0 352.8 291.5 343.5
41. ALIRAN TUNAI DARIPADA AKTIVITI KENDALIAN
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Penerimaan daripada pelanggan 11,330.0 11,269.9 9,346.0 9,803.7

Pembayaran kepada pembekal dan anggota (7,067.7) (8,060.3) (5,987.6) (6,655.6)
Pembayaran kepada pembekal untuk pajakan jangka pendek
dan pajakan aset bernilai rendah (42.9) - (16.5) -
Pembayaran kos pembiayaan (464.6) (430.3) (385.1) (370.8)
Pembayaran cukai pendapatan dan zakat (bersih) (252.8) (194.2) (156.3) (119.5)
JUMLAH ALIRAN TUNAI DARIPADA AKTIVITI KENDALIAN 3,502.0 2,585.1 2,800.5 2,657.8
42. ALIRAN TUNAI DIGUNAKAN DALAM AKTIVITI PELABURAN
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Sumbangan bagi pembelian hartanah, loji dan peralatan 186.0 541.4 186.0 541.4
Pelupusan hartanah, loji dan peralatan 19.6 22.4 8.7 21.7
Pembelian hartanah, loji dan peralatan (1,498.8) (2,276.1) (1,169.4) (1,897.6)
Pelupusan/Tempoh matang pelaburan semasa pada nilai saksama
dipindahkan kepada pendapatan keseluruhan lain 78.1 313.0 78.1 313.0
Pembelian pelaburan semasa pada nilai saksama dipindahkan kepada
pendapatan keseluruhan lain (83.0) (103.1) (83.0) (103.1)
Pembelian pelaburan pada FVTPL (8.6) (6.3) (8.6) (6.3)
Pelupusan aset bukan semasa yang dipegang untuk dijual 1.4 0.2 1.4 0.2
Deposit jangka panjang (16.6) (16.6) (16.6) (16.6)
Pembayaran balik daripada anak-anak syarikat - pinjaman dan
pendahuluan - - 7.6 4.5
- belum terima lain - - 160.5 490.6
Pendahuluan kepada anak-anak syarikat termasuk langganan MTN
Boleh Ubah - - (96.9) (842.3)
Pembayaran balik kepada anak-anak syarikat bagi Pengoptimuman
Dana Antara Syarikat (ICFO) - - (2,632.7) (2,872.7)
Penerimaan daripada anak-anak syarikat bagi ICFO - - 2,827.4 2,840.7
Pembayaran balik pinjaman oleh anggota 49.2 26.9 49.2 26.9
Pinjaman kepada anggota (62.0) (85.7) (62.0) (85.7)
Pelupusan pinjaman perumahan 19.4 7.5 19.4 7.5
Faedah diterima 121.9 87.8 106.6 71.5
Dividen diterima 9.1 11.7 91.4 143.3
JUMLAH ALIRAN TUNAI DIGUNAKAN DALAM AKTIVITI PELABURAN (1,184.3) (1,476.9) (532.9) (1,363.0)

43. ALIRAN TUNAI DIGUNAKAN DALAM AKTIVITI PEMBIAYAAN
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Perolehan daripada peminjaman 747.0 2,707.1 450.0 2,426.0

Pembayaran balik peminjaman (548.5) (2,301.5) (450.2) (2,101.2)
Pembayaran balik pajakan kewangan - (23.8) - (11.6)
Pembayaran balik pajakan liabiliti (408.1) - (225.5) -
Dividen dibayar kepada pemegang saham (75.2) (454.7) (75.2) (454.7)
Dividen dibayar kepada kepentingan bukan mengawal - (9.2) - -
JUMLAH ALIRAN TUNAI DIGUNAKAN DALAM AKTIVITI PEMBIAYAAN (284.8) (82.1) (300.9) (141.5)
Perubahan liabiliti yang timbul daripada aktiviti pembiayaan:
Perubahan bukan tunai

Pada 31 Pada 1 Pergerakan Pada 31
Disember Pengelasan Januari Aliran Pertukaran Pajakan Disember
Pertambahan
2018 Semula 2019 Tunai Faedah Asing Baru Lain-lain 2019
Kumpulan RM RM RM RM RM RM RM RM RM
Peminjaman (8,571.3) 50.0 (8,521.3) (198.5) (3.3) 2.3 - (12.3) (8,733.1)

Pajakan liabiliti (2,020.4) (50.0) (2,070.4) 408.1 (128.4) - (129.5) 5.3 (1,914.9)
(10,591.7) - (10,591.7) 209.6 (131.7) 2.3 (129.5) (7.0) (10,648.0)

Pada 31 Pada 1 Pergerakan Pada 31
Disember Pengelasan Januari Aliran Pertukaran Pajakan Disember
Pertambahan
2018 Semula 2019 Tunai Faedah Asing Baru Lain-lain 2019
Syarikat RM RM RM RM RM RM RM RM RM
Peminjaman (7,148.3) 37.0 (7,111.3) 0.2 (6.6) 1.4 - - (7,116.3)

Pajakan liabiliti (1,142.3) (37.0) (1,179.3) 225.5 (62.4) - (33.2) 4.6 (1,044.8)
Belum bayar kepada anak-anak
syarikat (1,133.3) - (1,133.3) - (0.6) 1.4 - - (1,132.5)
(9,423.9) - (9,423.9) 225.7 (69.6) 2.8 (33.2) 4.6 (9,293.6)

Pada 1 Pergerakan Perubahan Pada 31
Januari Aliran Pertukaran Pajakan Nilai Disember
Pertambahan
2018 Tunai Faedah Asing Baru Saksama Lain-lain 2018
Peminjaman (8,150.2) (381.8) (4.5) (48.4) (16.8) - 30.4 (8,571.3)

Derivatif dipegang untuk lindung nilai 265.0 - - - - (10.6) - 254.4
(7,885.2) (381.8) (4.5) (48.4) (16.8) (10.6) 30.4 (8,316.9)

Pada 1 Pergerakan Perubahan Pada 31
Januari Aliran Pertukaran Pajakan Nilai Disember
Pertambahan
2018 Tunai Faedah Asing Baru Saksama Lain-lain 2018
Peminjaman (6,801.2) (313.2) (3.7) (25.4) (4.8) - - (7,148.3)

Belum bayar kepada anak-anak syarikat (1,109.0) - (0.8) (23.5) - - - (1,133.3)
Derivatif dipegang untuk lindung nilai 265.0 - - - - (10.6) - 254.4
(7,645.2) (313.2) (4.5) (48.9) (4.8) (10.6) - (8,027.2)

44. URUS NIAGA BUKAN TUNAI KETARA

Urus niaga bukan tunai ketara sepanjang tahun kewangan adalah seperti berikut:
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
(a) Penyelesaian kontra dengan anak-anak syarikat di antara belum

terima perdagangan dan lain-lain dan belum bayar perdagangan
dan lain-lain - - 17.4 1.4
(b) Penyelesaian kontra dengan pelanggan merangkap pembekal

di antara belum terima perdagangan dan belum bayar
perdagangan 415.3 381.7 378.2 381.7
45. PENDEDAHAN PENTING PIHAK BERKAITAN

Berikut adalah urus niaga dan baki penting pihak berkaitan, selain urus niaga dan baki pihak berkaitan yang dinyatakan di bahagian lain
penyata kewangan:
(a) Urus niaga penting dengan anak-anak syarikat dan syarikat bersekutu
Syarikat mempunyai urus niaga penting pihak berkaitan dengan anak-anak syarikat dan syarikat bersekutunya, seperti dinyatakan di bawah:
BlueTel Networks Pte Ltd Telekom Multi-Media Sdn Bhd

Fiberail Sdn Bhd Telekom Research & Development Sdn Bhd
Fibrecomm Network (M) Sdn Bhd Telekom Sales and Services Sdn Bhd
GITN Sdn Berhad TM ESOS Management Sdn Bhd
VADS Lyfe Sdn Bhd TM Facilities Sdn Bhd
Meganet Communications Sdn Bhd TMF Autolease Sdn Bhd
Menara Kuala Lumpur Sdn Bhd TM Global Incorporated
Webe Digital Sdn Bhd TM Info-Media Sdn Bhd
Telekom Applied Business Sdn Bhd TM Net Sdn Bhd
Telekom Malaysia (Australia) Pty Ltd Universiti Telekom Sdn Bhd
Telekom Malaysia (Hong Kong) Limited VADS Berhad
Telekom Malaysia (S) Pte Ltd VADS e-Services Sdn Bhd
Telekom Malaysia (UK) Limited VADS Solutions Sdn Bhd
Telekom Malaysia (USA) Inc VADS Business Process Sdn Bhd

45. PENDEDAHAN PENTING PIHAK BERKAITAN (SAMBUNGAN)

(a) Urus niaga penting dengan anak-anak syarikat dan syarikat bersekutu (sambungan)
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
(i) Penjualan barangan dan pemberian perkhidmatan

kepada anak-anak syarikat dan syarikat bersekutu:
- perkhidmatan berkaitan telekomunikasi 8.2 8.2 739.0 747.1
- pajakan/sewa dan penyelenggaraan bangunan dan
kenderaan - - 45.0 39.6
- pendapatan lain* - - 11.9 13.0
(ii) Pendapatan dividen dan faedah daripada anak-anak syarikat - - 117.0 229.1
(iii) Pembelian barangan dan perkhidmatan daripada

anak-anak syarikat dan syarikat bersekutu:
- perkhidmatan berkaitan telekomunikasi 79.6 78.0 965.7 1,094.0
- pajakan/sewa bangunan - - 11.8 37.2
- penyelenggaraan kenderaan dan bangunan - - 39.2 42.0
- perbelanjaan lain - - 181.3 214.0
(iv) Kos pembiayaan dibayar/belum bayar kepada

anak-anak syarikat
- pinjaman bertempoh - - 40.7 36.9
- Pengoptimuman Dana Antara Syarikat - - 17.3 15.4
* Termasuk yuran pengurusan, royalti, caj untuk perkhidmatan keselamatan dan perkhidmatan-perkhidmatan berkongsi lain, latihan dan aktiviti-aktiviti berkaitan.
(b) Baki akhir tahun yang timbul daripada:
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
(i) Penjualan/Pembelian barangan/perkhidmatan

- belum terima daripada anak-anak syarikat - - 1,255.5 1,153.9
- belum terima daripada syarikat bersekutu 17.8 39.2 17.8 39.2
- belum bayar kepada anak-anak syarikat - - 261.4 358.0
- belum bayar kepada syarikat bersekutu 0.4 0.4 0.4 0.4
(ii) Belum bayar lain

- anak-anak syarikat - - 570.1 358.2

Belum terima daripada/belum bayar kepada pihak-pihak berkaitan di atas, timbul terutamanya daripada urus niaga penjualan/
pembelian yang mempunyai tempoh kredit selama 30 hingga 90 hari. Belum terima/belum bayar tersebut adalah tidak bercagar dan
tanpa faedah.
Belum bayar lain kepada anak-anak syarikat terutamanya merangkumi lebihan dana anak-anak syarikat yang diuruskan dan dilaburkan
oleh Syarikat di bawah pengaturan pengoptimuman dana. Amaun ini dibayar semula mengikut permintaan dan faedah dibayar kepada
anak-anak syarikat sepanjang tahun kewangan adalah antara 3.38% hingga 3.81% (2018: 3.39% hingga 3.90%).


(c) Pinjaman dan pendahuluan kepada anak-anak syarikat
2019 2018
Syarikat RM RM
Pada 1 Januari 0.2 1,835.9

Kesan penggunaan MFRS 9 - peningkatan peruntukan terhadap pinjaman antara syarikat dan
pendahuluan kepada anak syarikat - (621.0)
0.2 1,214.9
Pinjaman kepada anak-anak syarikat - 300.0
Pembayaran balik (nota 42) (7.6) (4.5)
Kebalikan/(Rosot nilai) ke atas pinjaman dan pendahuluan kepada anak-anak syarikat 4.0 (1,510.2)
Dikelaskan daripada belum terima lain 19.0 -
Faedah dikenakan (nota 7) 19.7 97.4
Dikelaskan semula sebagai belum terima lain (19.7) (97.4)
Pada 31 Disember (nota 28) 15.6 0.2
Peruntukan rosot nilai pinjaman dan pendahuluan kepada anak-anak syarikat
2019 2018
Syarikat RM RM
Pada 1 Januari 2,142.2 11.0

Kesan penggunaan MFRS 9 - peningkatan peruntukan pinjaman dan pendahuluan kepada
anak-anak syarikat - 621.0
(Kebalikan)/Rosot nilai ke atas pinjaman dan pendahuluan kepada anak-anak syarikat (4.0) 1,510.2
Pada 31 Disember (nota 4(a)) 2,138.2 2,142.2
(d) Anggota-anggota pengurusan utama
Anggota-anggota pengurusan utama adalah anggota-anggota yang berautoriti dan bertanggungjawab untuk merancang, mengarah
dan mengawal aktiviti-aktiviti Kumpulan atau Syarikat sama ada secara langsung atau tidak langsung. Konsisten dengan tahun
kewangan yang lepas, anggota-anggota pengurusan utama telah ditakrif sebagai para Pengarah (eksekutif dan bukan eksekutif)
Syarikat dan ketua atau pegawai pengurusan kanan yang menganggotai Jawatankuasa Pengurusan masing-masing untuk Kumpulan
dan Syarikat.
Apabila wujud, urus niaga pihak berkaitan juga merangkumi urus niaga dengan entiti-entiti dikawal, entiti-entiti dikawal bersama atau
dipengaruhi dengan nyata sekali, secara langsung atau tidak langsung, oleh mana-mana anggota pengurusan utama atau oleh ahli
keluarga mereka yang rapat.

Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Pampasan anggota-anggota pengurusan utama@

- manfaat anggota jangka pendek
- yuran 3.1 3.0 2.4 2.4
- gaji, elaun dan bonus 14.6 8.6 14.5 8.6
- caruman kepada Kumpulan Wang Simpanan Pekerja (KWSP) 1.1 1.3 1.1 1.3
- anggaran nilai wang bagi manfaat 1.4 1.1 1.4 1.1
@
Termasuk imbuhan para Pengarah (sama ada eksekutif atau sebaliknya) seperti didedahkan dalam nota 6(b) kepada penyata kewangan
Di samping itu, beberapa anggota pengurusan utama mempunyai ahli keluarga yang berkhidmat sebagai pegawai di anak-anak
syarikat dengan jumlah imbuhan sebanyak RM0.5 juta (2018: RM0.3 juta).


(e) Entiti berkaitan kerajaan
Khazanah Nasional Berhad (Khazanah) adalah pemegang saham utama dengan kepentingan ekuiti sebanyak 26.15% (2018: 26.21%)
dan adalah pihak berkaitan Kumpulan dan Syarikat. Khazanah ialah sebuah entiti milik penuh MOF Inc, yang juga dimiliki oleh
Kementerian Kewangan, sebuah kementerian di dalam Kerajaan Persekutuan Malaysia. Oleh itu, Kerajaan Malaysia dan badan-badan
yang dikawal atau dikawal bersama oleh Kerajaan Malaysia juga merupakan pihak berkaitan kepada Kumpulan dan Syarikat.
Urus niaga penting secara individu yang dimeterai oleh Kumpulan dan Syarikat dengan pihak berkaitan yang dikenal pasti dan baki
sepadan bagi penyediaan perkhidmatan berkaitan telekomunikasi pada tarikh pelaporan masing-masing adalah seperti berikut:
Jumlah urus niaga penting Baki tertunggak yang

individu sepadan
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Kumpulan
Jualan dan Belum Terima 833.9 706.6 106.2 111.2
Syarikat
Jualan dan Belum Terima 299.7 160.1 6.3 -
Kumpulan dan Syarikat juga mempunyai kontrak penting secara individu dengan entiti berkaitan Kerajaan lain di mana Kumpulan dan
Syarikat telah menerima pendanaan bagi projek-projek di mana pelunasan geran kepada Penyata Pendapatan dalam tahun kewangan
semasa adalah sebanyak RM385.2 juta (2018: RM306.5 juta) dengan belum terima sepadan berjumlah RM443.0 juta (2018: RM2.2
juta).
Selain daripada yang didedahkan di atas, Kumpulan dan Syarikat mempunyai urus niaga penting secara berkumpulan, tetapi
bukan secara individu, dengan entiti-entiti berkaitan Kerajaan yang lain berhubung dengan penyediaan perkhidmatan berkaitan
telekomunikasi serta perolehan telekomunikasi dan peralatan serta perkhidmatan berkaitan dalam urusan biasa perniagaan.
46. KOMITMEN MODAL DAN LAIN-LAIN
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
(a) Hartanah, loji dan peralatan
Komitmen berhubung dengan perbelanjaan yang telah dilulus

dan dikontrakkan 2,412.9 3,323.2 1,807.4 3,114.4
2019 2018
(b) Pelaburan pada nilai saksama melalui keuntungan atau kerugian (FVTPL)
Baki komitmen modal Kumpulan di Dana Pelaburan Teknologi didedahkan sebagai sebahagian
daripada Pelaburan Bukan Semasa pada FVTPL Kumpulan 66.0 78.5


46. KOMITMEN MODAL DAN LAIN-LAIN (SAMBUNGAN)

(c) Projek Jalur Lebar Berkelajuan Tinggi (HSBB)
Pada 25 Julai 2008, Syarikat telah menerima Surat Keputusan (Letter of Award) daripada Kerajaan Malaysia (GoM) untuk melaksanakan
projek HSBB di bawah Pengaturan Perkongsian Awam-Swasta (PPP). Perjanjian PPP ini telah dimeterai oleh GoM dan Syarikat pada 16
September 2008.
Tujuan projek HSBB ialah untuk membangun infrastruktur jalur lebar negara bagi meningkatkan penembusan jalur lebar dan
persaingan negara dalam usaha menarik pelaburan asing. Projek ini melibatkan penempatan rangkaian akses, teras domestik dan
rangkaian antarabangsa untuk menyediakan sambungan infrastruktur HSBB dari hujung ke hujung. Anggaran kos penyediaan ini,
yang ditanggung sepanjang tempoh 10 tahun (sehingga 25 Julai 2018) diunjurkan sebanyak RM11.3 bilion. Sebagai Penaja Bersama
projek ini, GoM telah bersetuju untuk membiayai sebanyak RM2.4 bilion daripada kos projek. Baki RM8.9 bilion akan ditanggung oleh
Syarikat. Penyediaan kemudahan HSBB telah meliputi 1.3 juta premis dalam tahun 2012.
Di bawah persetujuan bagi projek tersebut, Syarikat telah menuntut daripada GoM lima puluh peratus (50.0%) daripada perbelanjaan
modal yang ditanggung untuk projek HSBB, secara suku tahunan sepanjang tempoh unjuran selama 3.5 tahun, sehingga amaun
maksimum sebanyak RM2.4 bilion.
Berhubung dengan pengaturan tersebut, Syarikat perlu memenuhi beberapa syarat tertentu untuk GoM termasuk perkongsian
bahagian yang berpatutan bagi sebarang lebihan hasil sebenar dan penjimatan kos lain yang ditanggung berhubung dengan projek
tersebut.
(d) Projek Jalur Lebar Berkelajuan Tinggi Fasa 2 (HSBB2) dan Projek Jalur Lebar Pinggir Bandar (SUBB)
Pada 17 Disember 2015, Syarikat telah menandatangani dua (2) perjanjian PPP dengan GoM bagi pelaksanaan HSBB2 dan SUBB untuk
menempatkan akses dan infrastruktur rangkaian teras domestik bagi menyediakan perkhidmatan infrastruktur rangkaian jalur lebar
menyeluruh untuk negara.
Projek 10 tahun HSBB2 meliputi penggunaan akses tambahan dan kapasiti teras yang meliputi ibu negeri dan bandar-bandar utama
terpilih di seluruh negara. Ia termasuk perancangan, reka bentuk, pelaksanaan, operasi dan penyelenggaraan rangkaian infrastruktur
dan perkhidmatan HSBB.
Infrastruktur SUBB juga akan disiapkan dalam jangka masa sepuluh (10) tahun, termasuk menaik taraf jaluran tembaga sedia ada
untuk menghasilkan akses jalur lebar berkelajuan tinggi sehingga 20Mbps dan sehingga 100Mbps di kawasan yang dilengkapi dengan
teknologi Gentian-ke-Kediaman (FTTH), kepada lebih 420,000 premis menjelang 2019.
Jumlah kos pelaburan HSBB2 bagi tempoh sepuluh (10) tahun adalah RM1.8 bilion di mana Kerajaan akan melaburkan sebanyak
RM500.0 juta manakala baki sebanyak RM1.3 bilion lagi akan dilaburkan oleh Syarikat. Jumlah kos pelaburan bagi SUBB untuk tempoh
sepuluh (10) tahun adalah berjumlah RM1.6 bilion di mana Kerajaan akan melaburkan sebanyak RM600.0 juta manakala Syarikat pula
melabur sebanyak RM1.0 bilion.
Berhubung dengan pengaturan tersebut, Syarikat mempunyai beberapa syarat tertentu yang perlu dilaksanakan untuk GoM termasuk
pengaturan berkaitan dengan penjimatan kos yang ditanggung berhubung dengan kedua-dua projek tersebut.

2019 2018
(e) Derma kepada/melalui Yayasan Telekom Malaysia
Amaun yang telah diluluskan dan terikat 27.0 20.6


46. KOMITMEN MODAL DAN LAIN-LAIN (SAMBUNGAN)
Kumpulan Syarikat
2018 2018
RM RM
(f ) Bayaran pajakan minimum masa hadapan atas komitmen pajakan kendalian

tidak boleh dibatalkan
Tidak lebih daripada satu tahun 354.7 161.2

Selepas satu tahun dan tidak lebih daripada lima tahun 1,046.3 536.8
Selepas lima tahun 1,177.0 1,005.8
2,578.0 1,703.8
Bayaran pajakan di atas adalah berkaitan dengan pajakan kendalian tidak boleh dibatalkan bagi bangunan-bangunan pejabat
termasuk daripada Menara ABS Berhad, dan tanah atau tapak dari kerajaan dan pihak lain, berhubung dengan rangkaian dan peralatan
telekomunikasi Kumpulan dan Syarikat.
47. PELAPORAN SEGMEN

Mengikut Bidang Perniagaan
Kumpulan mengendalikan perniagaannya mengikut segmen-segmen yang diringkaskan seperti berikut:
• unifi terdiri daripada bahagian perniagaan runcit Syarikat dan anak-anak syarikatnya yang merupakan pelengkap kepada perniagaan
runcit. Bidang perniagaan ini bertanggungjawab untuk membekalkan pelbagai jenis perkhidmatan telekomunikasi dan penyelesaian
telekomunikasi kepada isi rumah, individu serta syarikat-syarikat perusahaan kecil dan sederhana (SME).
• TM ONE bertanggungjawab untuk membekalkan pelbagai jenis perkhidmatan telekomunikasi dan penyelesaian komunikasi kepada
perniagaan kecil dan sederhana serta pelanggan korporat dan kerajaan.
• TM GLOBAL terdiri daripada bahagian perniagaan borong Syarikat dan anak-anak syarikatnya yang merupakan pelengkap kepada
perniagaan borong. Bidang perniagaan ini bertanggungjawab untuk membekalkan pelbagai jenis perkhidmatan telekomunikasi
borong yang dibekalkan menerusi rangkaian Kumpulan kepada pembawa domestik dan antarabangsa.
Perkhidmatan Berkongsi/Lain-lain termasuk semua bahagian perkhidmatan berkongsi, semua bahagian fungsi perniagaan seperti teknologi
maklumat dan rangkaian, dan anak-anak syarikat yang tidak termasuk dalam bidang perniagaan seperti yang dinyatakan di atas.
Belanja yang ditanggung oleh bahagian-bahagian korporat seperti Pengurusan Modal Insan, Kewangan, Strategi dan Pengawalseliaan,
Setiausaha Syarikat, Perolehan dan entiti-entiti tujuan khas dan perbezaan pertukaran asing yang timbul daripada terjemahan simpanan
dalam mata wang asing yang tidak diuntukkan kepada segmen perniagaan tertentu adalah dinyatakan sebagai sebahagian dari perkhidmatan
berkongsi/lain-lain. Perbelanjaan ini diambil kira sebagai segmen bukan operasi.
Perbelanjaan modal segmen merangkumi tambahan kepada hartanah, loji dan peralatan, aset tak ketara, dan aset hak penggunaan
termasuk tambahan yang terhasil daripada pengambilalihan anak-anak syarikat.
Perbelanjaan bukan tunai yang ketara merangkumi, terutamanya, peruntukan bagi rosot nilai belum terima dan laba atau kerugian
pertukaran asing belum direalisasi bagi penyelesaian seperti yang didedahkan dalam nota 6(b) kepada penyata kewangan.


47. PELAPORAN SEGMEN (SAMBUNGAN)
Perkhidmatan
Berkongsi/
unifi> TM ONE TM GLOBAL Lain-lain Penyingkiran Jumlah
RM RM RM RM RM RM
Tahun kewangan berakhir

31 Disember 2019
Hasil kendalian
Jumlah hasil kendalian 4,743.5 4,235.2 2,667.1 488.9 - 12,134.7
Antara segmen @
(29.6) (303.9) (360.8) (6.2) - (700.5)
Hasil kendalian luar 4,713.9 3,931.3 2,306.3 482.7 - 11,434.2
Keputusan
EBIT 313.3 995.1 257.4 (319.9) 322.4 1,568.3
Kerugian lain (bersih) (268.6)
Pendapatan pembiayaan 146.1
Kos pembiayaan (536.8)
Keuntungan pertukaran asing atas
peminjaman 1.1
Syarikat bersekutu
- bahagian keputusan (selepas
ditolak cukai) 15.0
Keuntungan sebelum cukai dan
zakat 925.1
Cukai dan zakat (367.7)
Keuntungan bagi tahun kewangan
tersebut 557.4

31 Disember 2019
Maklumat lain
Perbelanjaan modal
- tambahan dalam tahun kewangan
tersebut 421.0 54.0 20.7 1,260.7 - 1,756.4
Susut nilai dan pelunasan 87.0 216.2 80.8 1,889.9 - 2,273.9
Hapus kira/(Kebalikan) hartanah,
loji dan peralatan 0.7 (1.3) 0.6 41.7 - 41.7
Hapus kira aset tak ketara 9.7 - - - - 9.7
Rosot nilai hartanah, loji dan
peralatan 80.1 28.5 20.4 - - 129.0
Perbelanjaan bukan tunai ketara 20.3 11.3 20.9 17.9 - 70.4
@ Hasil kendalian antara segmen adalah berkaitan dengan caj semula antara bahagian dan hasil antara syarikat, dan telah disingkirkan pada hasil kendalian segmen
masing-masing. Caj semula antara bahagian telah dipersetujui antara bidang perniagaan yang berkaitan. Urusan perdagangan antara segmen ini terhasil daripada urus niaga
biasa perniagaan dan adalah tertakluk kepada semakan semula dari semasa ke semasa.
> Segmen unifi bagi tahun kewangan semasa serta perbandingan tahun sebelumnya termasuk maklumat kewangan Webe Digital Sdn Bhd (webe) dan anak-anak syarikatnya,
seperti yang didedahkan dalam nota 27 kepada penyata kewangan, mencerminkan profil pelanggan semasa webe sejajar dengan pemetaan operasi keseluruhan Kumpulan.

Perkhidmatan
Berkongsi/
unifi> TM ONE TM GLOBAL Lain-lain Penyingkiran Jumlah
RM RM RM RM RM RM

31 Disember 2018
Hasil kendalian
Jumlah hasil kendalian 5,319.7 4,444.0 2,245.9 496.5 - 12,506.1
Antara segmen @
(33.8) (346.1) (300.5) (6.4) - (686.8)
Hasil kendalian luar 5,285.9 4,097.9 1,945.4 490.1 - 11,819.3
Keputusan
EBIT (686.3) 1,081.2 (214.6) (55.5) (60.2) 64.6
Keuntungan lain (bersih) 310.9
Pendapatan pembiayaan 102.3
Kos pembiayaan (450.1)
Kerugian pertukaran asing atas
peminjaman (31.3)
Syarikat bersekutu
- bahagian keputusan (selepas
ditolak cukai) 21.0
Keuntungan sebelum cukai dan
zakat 17.4
Cukai dan zakat (277.9)
Kerugian bagi tahun kewangan
tersebut (260.5)

31 Disember 2018
Maklumat lain
Perbelanjaan modal
- tambahan dalam tahun kewangan
tersebut 275.7 219.1 144.5 1,646.6 - 2,285.9
Susut nilai dan pelunasan 164.7 227.3 63.7 1,825.6 - 2,281.3
(Kebalikan)/Hapus kira hartanah,
loji dan peralatan (0.7) 1.3 5.0 83.2 - 88.8
Rosot nilai hartanah, loji dan
peralatan 826.1 81.5 74.9 - - 982.5
Rosot nilai aset tak ketara 52.1 - - - - 52.1
Perbelanjaan bukan tunai ketara 49.9 60.1 45.5 47.7 - 203.2
@ Hasil kendalian antara segmen adalah berkaitan dengan caj semula antara bahagian dan hasil antara syarikat, dan telah disingkirkan pada hasil kendalian segmen
masing-masing. Caj semula antara bahagian telah dipersetujui antara bidang perniagaan yang berkaitan. Urusan perdagangan antara segmen ini terhasil daripada urus niaga
biasa perniagaan dan adalah tertakluk kepada semakan semula dari semasa ke semasa.
> Segmen unifi bagi tahun kewangan semasa serta perbandingan tahun sebelumnya termasuk maklumat kewangan Webe Digital Sdn Bhd (webe) dan anak-anak syarikatnya,
seperti yang didedahkan dalam nota 27 kepada penyata kewangan, mencerminkan profil pelanggan semasa webe sejajar dengan pemetaan operasi keseluruhan Kumpulan.


Mengikut Lokasi Geografi
Kumpulan beroperasi di beberapa buah negara seperti yang didedahkan dalam nota 55 kepada penyata kewangan. Oleh itu, pemetaan
operasi Kumpulan mengikut lokasi geografi disegmenkan kepada Malaysia dan luar negara. Operasi luar negara tidak diasingkan selanjutnya
kerana tiada negara di seberang laut yang menyumbang lebih daripada 10.0% daripada hasil kendalian atau aset yang disatukan.
Dalam membentangkan maklumat bagi segmen geografi Kumpulan, jualan adalah berasaskan negara di mana pelanggan berada. Jumlah
aset dan perbelanjaan modal ditentukan dengan asas di mana aset itu berada.
Hasil Kendalian Perbelanjaan Modal

2019 2018 2019 2018
RM RM RM RM
Malaysia 10,215.8 10,624.0 1,687.7 2,211.9

Negara-negara lain 1,218.4 1,195.3 68.7 74.0
11,434.2 11,819.3 1,756.4 2,285.9
48. INSTRUMEN KEWANGAN MENGIKUT KATEGORI
Pada nilai Derivatif

saksama Pada nilai FVTPL Liabiliti
melalui saksama diambil kira kewangan
pendapatan melalui menurut lain pada
Pada kos keseluruhan keuntungan perakaunan kos
terlunas lain atau kerugian lindung nilai terlunas Jumlah
2019
Aset Kewangan
Instrumen kewangan derivatif (nota 20) - - - 254.0 - 254.0
keseluruhan lain (FVOCI) (nota 30(a)) - 139.8 - - - 139.8
Pelaburan pada nilai saksama melalui keuntungan atau
kerugian (FVTPL) (nota 30(b)) - - 55.6 - - 55.6
Pelaburan pada nilai saksama melalui pendapatan
keseluruhan lain (FVOCI) (nota 30(c)) - 157.8 - - - 157.8
Pinjaman anggota dan belum terima bukan semasa lain
(tidak termasuk cukai boleh dipungut semula dan
manfaat prabayar anggota) (nota 32) 311.8 - - - - 311.8
Belum terima perdagangan dan lain-lain (tidak termasuk
bayaran pendahuluan, GST dan cukai boleh dipungut
semula, geran boleh dipungut semula dan pinjaman
anggota) (nota 36) 1,864.4 - - - - 1,864.4
Belum terima pada FVOCI (nota 31) - 282.3 - - - 282.3
Aset kewangan pada nilai saksama melalui keuntungan
atau kerugian (nota 37) - - 1.5 - - 1.5
Tunai dan baki bank (nota 38) 4,918.4 - - - - 4,918.4
Jumlah 7,094.6 579.9 57.1 254.0 - 7,985.6
Liabiliti Kewangan
Peminjaman (nota 17) - - - - 8,733.1 8,733.1
Liabiliti pajakan (nota 19) - - - - 1,914.9 1,914.9
Belum bayar perdagangan dan lain-lain (tidak termasuk
liabiliti berkanun, peruntukan Skim MESRA dan
hasil tertunda) (nota 39) - - - - 3,341.8 3,341.8
Deposit pelanggan (nota 40) - - - - 298.0 298.0
Jumlah - - - 1.7 14,287.8 14,289.5

48. INSTRUMEN KEWANGAN MENGIKUT KATEGORI (SAMBUNGAN)

2018
Aset Kewangan
manfaat prabayar anggota) (nota 32) 346.3 - 233.7 - - 580.0
anggota) (nota 36) 1,513.1 - - - - 1,513.1
Jumlah 4,685.7 548.4 318.2 254.4 - 5,806.7
Liabiliti Kewangan
Peminjaman (tidak termasuk liabiliti pajakan kewangan)
(nota 17) - - - - 8,521.3 8,521.3
Liabiliti pajakan kewangan (nota 17) - - - - 50.0 50.0
Jumlah - - - - 12,183.9 12,183.9


2019
Aset Kewangan
Pinjaman dan pendahuluan kepada anak-anak syarikat
(nota 28) 15.6 - - - - 15.6
anggota) (nota 36) 1,857.2 - - - - 1,857.2
Jumlah 6,712.8 579.9 57.1 254.0 - 7,603.8
Liabiliti Kewangan
Peminjaman (nota 17) - - - - 7,116.3 7,116.3
Liabiliti pajakan (nota 19) - - - - 1,044.8 1,044.8
Belum bayar kepada anak-anak syarikat (nota 18) - - - - 1,132.5 1,132.5
Jumlah - - - 1.7 12,697.5 12,699.2


2018
Aset Kewangan
Pinjaman dan pendahuluan kepada anak-anak syarikat
(nota 28) 0.2 - - - - 0.2
anggota) (nota 36) 1,644.6 - - - - 1,644.6
Jumlah 4,434.8 548.3 84.5 254.4 - 5,322.0
Liabiliti Kewangan
Peminjaman (tidak termasuk liabiliti pajakan kewangan)
(nota 17) - - - - 7,111.3 7,111.3
Liabiliti pajakan kewangan (nota 17) - - - - 37.0 37.0
Belum bayar kepada anak-anak syarikat (nota 18) - - - - 1,133.3 1,133.3
Jumlah - - - - 11,730.2 11,730.2

49. NILAI SAKSAMA

Nilai saksama adalah harga yang boleh diperoleh daripada penjualan aset atau dibayar untuk memindahkan suatu liabiliti dalam urus niaga
yang teratur dalam pasaran utama (atau paling menguntungkan) pada tarikh pengukuran.
(a) Instrumen Kewangan Dibawa pada Nilai Saksama
Jadual di bawah menganalisis instrumen kewangan yang dibawa pada nilai saksama, berdasarkan kaedah penilaian yang diguna pakai.
Tahap-tahap penilaian yang berbeza adalah seperti berikut:
• Harga sebutan (tidak terlaras) dalam pasaran aktif bagi aset atau liabiliti yang serupa (Tahap 1).
• Input selain daripada harga sebutan yang termasuk dalam Tahap 1 yang boleh dipantau bagi aset atau liabiliti tersebut, sama ada
secara langsung (iaitu, sebagai harga) atau tidak langsung (iaitu, berpunca daripada harga) (Tahap 2).
• Input bagi aset atau liabiliti yang tidak berdasarkan data pasaran boleh dipantau (iaitu, input tidak boleh dipantau) (Tahap 3).
Jadual berikut membentangkan aset dan liabiliti kewangan Kumpulan dan Syarikat yang diukur pada nilai saksama pada 31 Disember.
2019 2018
Tahap 1 Tahap 2 Tahap 3 Jumlah Tahap 1 Tahap 2 Tahap 3 Jumlah
Aset
Aset kewangan pada nilai saksama melalui
keuntungan atau kerugian
- sekuriti disebut harga 1.5 - - 1.5 1.8 - - 1.8
Nota Jangka Sederhana Boleh Tukar - - - - - - 233.7 233.7
Derivatif diambil kira menurut perakaunan
lindung nilai - 254.0 - 254.0 - 254.4 - 254.4
Pelaburan pada nilai saksama melalui OCI - 157.8 - 157.8 - 147.9 - 147.9
Pelaburan pada nilai saksama melalui
keuntungan atau kerugian - - 55.6 55.6 - - 82.7 82.7
Pelaburan ekuiti pada nilai saksama melalui OCI - - 139.8 139.8 - - 148.0 148.0
Belum terima pada nilai saksama melalui OCI - - 282.3 282.3 - - 252.5 252.5
Jumlah 1.5 411.8 477.7 891.0 1.8 402.3 716.9 1,121.0
Liabiliti
lindung nilai - 1.7 - 1.7 - - - -
Jumlah - 1.7 - 1.7 - - - -

49. NILAI SAKSAMA (SAMBUNGAN)

(a) Instrumen Kewangan Dibawa pada Nilai Saksama (sambungan)
Jadual berikut membentangkan aset dan liabiliti kewangan Kumpulan dan Syarikat yang diukur pada nilai saksama pada 31 Disember.
(sambungan)
2019 2018
Tahap 1 Tahap 2 Tahap 3 Jumlah Tahap 1 Tahap 2 Tahap 3 Jumlah
Aset
Aset kewangan pada nilai saksama melalui
keuntungan atau kerugian
- sekuriti disebut harga 1.5 - - 1.5 1.8 - - 1.8
lindung nilai - 254.0 - 254.0 - 254.4 - 254.4
Pelaburan pada nilai saksama melalui OCI - 157.8 - 157.8 - 147.9 - 147.9
Pelaburan pada nilai saksama melalui
keuntungan atau kerugian - - 55.6 55.6 - - 82.7 82.7
Pelaburan ekuiti pada nilai saksama melalui OCI - - 139.8 139.8 - - 147.9 147.9
Belum terima pada nilai saksama melalui OCI - - 282.3 282.3 - - 252.5 252.5
Jumlah 1.5 411.8 477.7 891.0 1.8 402.3 483.1 887.2
Liabiliti
lindung nilai - 1.7 - 1.7 - - - -
Jumlah - 1.7 - 1.7 - - - -


Nilai saksama instrumen kewangan yang didagangkan dalam pasaran yang aktif adalah berdasarkan harga pasaran disebut harga pada
tarikh pelaporan. Suatu pasaran dianggap sebagai aktif sekiranya harga sebutan sentiasa dan kerap tersedia daripada bursa, peniaga,
broker, kumpulan industri, perkhidmatan penetapan harga, atau agensi pengawalseliaan, dan harga-harga berkenaan mewakili urus
niaga pasaran yang sebenar, kerap berlaku dan atas dasar tulus. Harga sebutan dalam pasaran yang digunakan bagi aset kewangan
yang dipegang oleh Kumpulan dan Syarikat adalah harga bida semasa. Instrumen-instrumen ini termasuk dalam Tahap 1. Instrumen-
instrumen yang termasuk dalam Tahap 1 merangkumi sekuriti ekuiti yang disebut harga di Bursa Malaysia Securities Berhad yang
telah dikelaskan sebagai nilai saksama melalui keuntungan atau kerugian.
Nilai saksama instrumen kewangan yang tidak didagangkan dalam pasaran aktif (misalnya derivatif atas kaunter) ditentukan dengan
menggunakan teknik penilaian. Teknik penilaian ini memaksimumkan penggunaan data pasaran boleh dipantau yang ada dan amat
sedikit bergantung kepada anggaran khusus entiti. Sekiranya semua input penting yang diperlukan untuk menilai saksama sesuatu
instrumen dapat dipantau, instrumen tersebut termasuk dalam Tahap 2.
Sekiranya terdapat satu atau lebih input penting yang tidak berdasarkan data pasaran boleh dipantau, instrumen tersebut termasuk
dalam Tahap 3.
Teknik penilaian khusus yang digunakan untuk menilai instrumen kewangan adalah termasuk:
• Harga sebutan dalam pasaran atau sebutan peniaga bagi instrumen yang serupa.
• Nilai saksama swap kadar faedah yang dikira pada nilai kini anggaran aliran tunai masa hadapan berdasarkan keluk hasil boleh
dipantau.
• Nilai saksama kontrak hadapan pertukaran asing yang ditentukan dengan menggunakan kadar pertukaran masa hadapan pada
tarikh pelaporan, dengan nilai terhasil didiskaunkan semula kepada nilai kini.
• Nilai saksama liabiliti opsyen jual ke atas saham yang dipegang oleh kepentingan bukan mengawal yang ditentukan dengan
menggunakan jangkaan nilai hadapan sesebuah anak syarikat yang kemudiannya didiskaunkan kepada nilai semasa.
• Nilai saksama opsyen beli atas saham sebuah anak syarikat yang dipegang oleh kepentingan bukan mengawal yang ditentukan
melalui model penilaian opsyen dengan input pasaran boleh dipantau.
• Nilai saksama pinjaman anggota dan belum terima jangka panjang yang ditentukan dengan mendiskaunkan aliran tunai masa
hadapan pada kadar pinjaman pasaran yang boleh dipantau, mencerminkan penarafan kredit individu apabila belum terima
tersebut matang.
• Nilai saksama peminjaman dan belum bayar jangka panjang adalah berdasarkan kepada jangkaan kos dan aliran keluar tunai jika
peminjaman dan jumlah matang ditamatkan atau diselesaikan segera.
• Teknik-teknik lain, seperti analisis aliran tunai terdiskaun, digunakan bagi menentukan nilai saksama bagi instrumen kewangan
yang selebihnya.
Semua hasil anggaran nilai saksama adalah termasuk dalam Tahap 2 kecuali bagi pinjaman anggota, pelaburan dalam sekuriti ekuiti
yang tidak didagangkan dan dana pelaburan teknologi. Tiada pemindahan bagi mana-mana instrumen di antara Tahap 1, 2 dan 3
hierarki nilai saksama sepanjang tahun kewangan semasa.


Jadual berikut menunjukkan penyesuaian daripada baki mula hingga ke baki akhir bagi pengukuran nilai saksama dalam Tahap 3
hierarki nilai saksama:
Dana
Pelaburan
Teknologi dan
Ekuiti Sukuk
MTN Pelaburan Swap Kadar Tanggungjawab
Boleh Tukar yang Tidak Faedah Mata Sosial
(nota 32(iv)) Pinjaman Didagangkan Wang Korporat
(nota kecil (i)) Anggota (nota kecil (ii)) Bersilang (nota kecil (iii))
Kumpulan dan Syarikat RM RM RM RM RM
Pada 1 Januari 2018 233.7 231.0 76.0 165.9 70.6

Pemindahan ke Tahap 2 - - - (165.9) -
Pemindahan dari Tahap 2 - - 83.2 - 5.9
Tambahan sepanjang tahun - 84.6 - - 6.3
Yuran pengurusan - - - - (3.7)
Pembayaran balik (selepas ditolak penukaran) - (20.0) - - -
Pelupusan - (7.9) - - -
Pelunasan bayaran pendahuluan - (15.2) - - -
Kebalikan rosot nilai - 0.4 - - -
Perbezaan pertukaran asing - - - - 1.6
Perubahan nilai saksama dipindahkan kepada
pendapatan keseluruhan lain - (20.4) (11.2) - -
Perubahan nilai saksama kepada keuntungan
atau kerugian - - - - 2.0
Pada 31 Disember 2018 233.7 252.5 148.0 - 82.7
Tambahan sepanjang tahun - 67.4 - - 12.3
Yuran pengurusan - - - - (3.7)
Pembayaran balik (selepas ditolak penukaran) - (38.3) - - -
Pelupusan - (20.4) - - -
Pelunasan bayaran pendahuluan - (4.4) - - -
Kebalikan rosot nilai - 5.6 - - -
Perbezaan pertukaran asing - - - - 0.1
Perubahan nilai saksama dipindahkan kepada
pendapatan keseluruhan lain - 19.9 (8.2) - -
Perubahan nilai saksama kepada keuntungan
atau kerugian (233.7) - - - (35.8)
Pada 31 Disember 2019 - 282.3 139.8 - 55.6


(i) Berkuat kuasa 30 September 2019, MTN Boleh Tukar boleh ditukar kepada saham anak syarikat yang dipegang oleh kepentingan
bukan mengawal. Justeru, nilai saksama pelaburan tersebut telah diperoleh berdasarkan model penilaian yang dibangunkan
untuk mengunjur jangkaan nilai entiti menggunakan kadar diskaun dan pertumbuhan sebanding yang mencerminkan keadaan
pasaran khusus kepada industri tertentu yang sedia ada pada tarikh pelaporan. Baki nilai ekuiti yang sepadan diperoleh dengan
mengurangkan nilai entiti ini dengan hutang yang belum dibayar oleh anak syarikat tersebut, menghasilkan nilai saksama yang
dibawa pada tarikh pelaporan. Kumpulan percaya bahawa anggaran nilai saksama adalah bersesuaian. Walau bagaimanapun,
penggunaan perkaedahan atau andaian yang lain boleh membawa kepada pengukuran nilai saksama yang berbeza.
(ii) Nilai saksama pelaburan ekuiti yang tidak didagangkan adalah berdasarkan kepada aliran tunai masa hadapan terdiskaun yang
diperoleh daripada belanjawan dan unjuran entiti penerima pelaburan, yang telah diluluskan oleh Lembaga Pengarah. Aliran
tunai masa hadapan adalah didiskaunkan berdasarkan faktor-faktor diskaun entiti sebanding yang disenarai awam jika ada,
serta penanda aras industri, setelah mengambil kira keupayaan masa lalu penerima pelaburan dalam memenuhi belanjawan dan
unjuran yang sebelumnya. Kumpulan juga mempunyai perwakilan Lembaga dalam penerima pelaburan yang dapat memberi
pemahaman sewajarnya mengenai prestasi sebenar dan unjuran yang digunakan oleh Kumpulan dalam menilai kepatutan
anggaran dan andaian yang digunakan dalam penilaian.
(iii) Sepanjang tahun kewangan yang lepas, Sukuk CSR telah dipindahkan dari Tahap 2 kepada Tahap 3. Pemindahan ini disebabkan
oleh input yang tidak dapat dipantau, kerana jarang atau tidak langsung didagangkan memandangkan operasi entiti penerima
pelaburan dalam portfolio berada pada peringkat awal. Apabila harga yang boleh dipantau tidak tersedia, satu atau lebih teknik
penilaian digunakan seperti pendekatan pasaran atau pendekatan pendapatan, diselaraskan di mana sesuai untuk kecairan,
kredit, pasaran dan/atau faktor risiko lain. Pemilihan teknik penilaian yang sesuai mungkin dipengaruhi oleh ketersediaan input
berkaitan serta kebolehpercayaan relatif input tersebut.
Walaupun Kumpulan dan Syarikat percaya bahawa anggaran nilai saksama adalah wajar, penggunaan kaedah atau andaian yang
lain boleh membawa kepada pengukuran nilai saksama yang berbeza. Bagi pengukuran nilai saksama dalam Tahap 3, sekiranya
kadar diskaun yang digunakan dalam analisis aliran tunai terdiskaun dan gandaan yang digunakan berbeza sebanyak 5.0% daripada
anggaran pengurusan, amaun dibawa pelaburan ekuiti yang tidak didagangkan adalah kira-kira RM0.7 juta lebih rendah atau RM1.0
juta lebih tinggi (2018: RM5.2 juta lebih rendah atau RM5.1 juta lebih tinggi). Amaun dibawa pinjaman anggota pada Tahap 3 adalah
kira-kira RM14.1 juta (2018: RM12.6 juta) lebih rendah atau lebih tinggi sekiranya kadar diskaun yang digunakan dalam penilaian
berbeza sebanyak 5.0% daripada anggaran pengurusan. Amaun dibawa Dana Pelaburan Teknologi dan Sukuk Tanggungjawab Sosial
Korporat adalah dianggarkan RM2.8 juta (2018: RM4.1 juta) lebih rendah atau lebih tinggi sekiranya kadar diskaun yang digunakan
dalam penilaian berbeza sebanyak 5.0% daripada anggaran pengurusan.
(b) Instrumen Kewangan Selain Daripada yang Dibawa pada Nilai Saksama
Selain dari yang didedahkan di bawah, amaun dibawa bagi aset kewangan dan liabiliti kewangan Kumpulan dan Syarikat adalah
kewajaran yang hampir dengan nilai saksama, sama ada disebabkan sifat jangka pendeknya atau ianya adalah instrumen kadar
terapung yang dinilai semula pada kadar faedah pasaran pada atau hampir dengan tarikh pelaporan. Instrumen-instrumen berikut
berada pada Tahap 3 dalam hierarki nilai saksama, kecuali untuk pinjaman, yang berada pada Tahap 2.
Kumpulan Syarikat
2019 2018 2019 2018
Nilai Nilai Nilai Nilai
Amaun saksama Amaun saksama Amaun saksama Amaun saksama
dibawa bersih dibawa bersih dibawa bersih dibawa bersih
RM RM RM RM RM RM RM RM
Aset
Pinjaman anggota 30.3 23.9 32.8 23.6 30.2 23.8 32.8 23.6
Belum terima bukan
semasa lain (tidak
termasuk cukai boleh
dipungut semula) 281.5 275.3 313.5 305.8 224.7 218.5 200.9 193.2
Liabiliti
Peminjaman 8,733.1 9,340.9 8,571.3 8,918.6 7,116.3 7,711.5 7,148.3 7,500.1
Belum bayar kepada
anak-anak syarikat - - - - 1,132.5 1,147.5 1,133.3 1,124.0


(b) Instrumen Kewangan Selain Daripada yang Dibawa pada Nilai Saksama (sambungan)
Aset
Bagi menaksir nilai saksama instrumen kewangan tidak didagangkan, Kumpulan dan Syarikat menggunakan pelbagai kaedah dan
membuat andaian yang berasaskan kepada keadaan pasaran yang ada pada setiap tarikh pelaporan. Jika rosot nilai dibuat berhubung
sebarang pelaburan, amaun dibawa selepas ditolak peruntukan rosot nilai dianggap menghampiri nilai saksamanya.
Nilai saksama bagi pinjaman anggota dan belum terima bukan semasa lain telah dianggarkan dengan mendiskaunkan anggaran aliran
tunai masa hadapan dengan menggunakan kadar pasaran semasa, masing-masing untuk risiko kredit dan baki tempoh matang yang
sama.
Cagaran diambil bagi pinjaman anggota dan para Pengarah berpendapat bahawa potensi kerugian sekiranya terdapat sebarang
kemungkiran, dapat dilindungi dengan nilai cagaran atas setiap pinjaman.
Liabiliti
Nilai saksama bon disebut harga telah dianggarkan dengan menggunakan harga tawaran disebut harga masing-masing. Untuk
peminjaman tidak disebut harga dengan kadar faedah tetap, nilai saksama telah dianggarkan dengan mendiskaunkan anggaran aliran
tunai masa hadapan dengan menggunakan kadar pasaran semasa untuk risiko kredit dan baki tempoh matang yang sama.
Liabiliti kewangan akan direalisasi pada amaun dibawanya dan bukan pada nilai saksamanya kerana para Pengarah tidak berhasrat
untuk melangsaikan liabiliti tersebut selain daripada mengikut obligasi berkontrak.

50. RISIKO KECAIRAN

Jadual berikut menunjukkan analisa profil matang liabiliti kewangan bagi Kumpulan dan Syarikat (termasuk liabiliti derivatif kewangan)
berdasarkan aliran tunai berkontrak tidak terdiskaun:
Jumlah Amaun
aliran dibawa
tunai Perbezaan seperti
>1 tahun >2 tahun berkontrak daripada Penyata
Kurang dari hingga hingga 5 tidak amaun Kedudukan
1 tahun 2 tahun tahun >5 tahun terdiskaun dibawa Kewangan
RM RM RM RM RM RM RM
Kumpulan
2019
Peminjaman (1,034.3) (823.8) (3,269.1) (3,607.0) (8,734.2) 1.1 (8,733.1)
Liabiliti pajakan (406.6) (357.4) (670.9) (1,453.8) (2,888.7) 973.8 (1,914.9)
Instrumen kewangan derivatif - - (1.7) - (1.7) - (1.7)
Belum bayar perdagangan dan lain-lain (tidak
termasuk liabiliti berkanun, peruntukan
bagi Skim MESRA dan hasil tertunda) (3,259.4) (45.1) (22.6) (24.9) (3,352.0) 10.2 (3,341.8)
Deposit pelanggan (298.0) - - - (298.0) - (298.0)
Jumlah (4,998.3) (1,226.3) (3,964.3) (5,085.7) (15,274.6) 985.1 (14,289.5)
Faedah (513.1) (459.5) (1,064.5) (908.3) (2,945.4)
2018
Peminjaman (235.6) (635.2) (2,862.0) (4,852.5) (8,585.3) 14.0 (8,571.3)
bagi Skim MESRA dan hasil tertunda) (3,259.8) - - - (3,259.8) - (3,259.8)
Jumlah (3,848.2) (635.2) (2,862.0) (4,852.5) (12,197.9) 14.0 (12,183.9)
Faedah (402.5) (393.0) (984.3) (598.1) (2,377.9)
Syarikat
2019
Peminjaman (200.2) (820.9) (3,007.3) (3,089.0) (7,117.4) 1.1 (7,116.3)
Liabiliti pajakan (216.8) (194.3) (327.1) (965.4) (1,703.6) 658.8 (1,044.8)
Instrumen kewangan derivatif - - (1.7) - (1.7) - (1.7)
Belum bayar kepada anak-anak syarikat (412.5) - (206.3) (513.7) (1,132.5) - (1,132.5)
bagi Skim MESRA dan hasil tertunda) (3,048.4) (42.0) (22.5) (4.8) (3,117.7) 5.3 (3,112.4)
Jumlah (4,169.4) (1,057.2) (3,564.9) (4,572.9) (13,364.4) 665.2 (12,699.2)
Faedah (410.5) (387.9) (893.4) (756.9) (2,448.7)
2018
Peminjaman (12.7) (210.3) (2,608.8) (4,330.5) (7,162.3) 14.0 (7,148.3)
Belum bayar kepada anak-anak syarikat - (412.8) (206.5) (514.0) (1,133.3) - (1,133.3)
bagi Skim MESRA dan hasil tertunda) (3,105.1) - - - (3,105.1) - (3,105.1)
Jumlah (3,461.3) (623.1) (2,815.3) (4,844.5) (11,744.2) 14.0 (11,730.2)
Faedah (387.6) (386.6) (978.4) (592.2) (2,344.8)

51. ANALISIS KEMATANGAN KADAR FAEDAH

Jadual di bawah meringkaskan profil kadar faedah Kumpulan dan Syarikat. Termasuk dalam jadual tersebut ialah aset dan liabiliti kewangan
Kumpulan dan Syarikat pada amaun dibawa, yang dikategorikan mengikut tarikh yang lebih awal antara tarikh dinilai semula atau tarikh
matang kontrak. Oleh itu, sebaran baki di antara kumpulan pengusiaan dalam jadual di bawah tidak semestinya bersesuaian dengan yang
ditunjukkan dalam jadual risiko kecairan dalam nota 50 atau jadual pembayaran balik dalam nota 17 kepada penyata kewangan. Kepekaan
Kumpulan kepada kadar faedah timbul daripada ketidakpadanan tarikh dinilai semula, aliran tunai dan ciri-ciri lain aset dengan pembiayaan
liabilitinya.
Matang atau dinilai semula (yang mana lebih awal) Jumlah Tidak
1 tahun Lebih peka peka
atau >1 - 2 >2 - 3 >3 - 4 >4 - 5 daripada kepada kepada
kurang tahun tahun tahun tahun 5 tahun faedah faedah Jumlah
Kumpulan WARF * RM RM RM RM RM RM RM RM RM
2019
Aset kewangan
Instrumen kewangan derivatif - 95.6 - - - - 158.4 254.0 - 254.0
keseluruhan lain (FVOCI) - - - - - - - - 139.8 139.8
Pelaburan pada nilai saksama melalui keuntungan
atau kerugian (FVTPL)
- tidak peka kepada faedah - - - - - - - - 49.6 49.6
- kadar faedah tetap 3.75% 6.0 - - - - - 6.0 - 6.0
keseluruhan lain (FVOCI) (nota 30(c))
Belum terima pada FVOCI
- baki di bawah prinsip Islam 6.11% - 0.1 0.2 1.1 0.5 280.4 282.3 - 282.3
manfaat prabayar anggota)
- kadar faedah tetap
- konvensional 3.53% - - - - - 164.8 164.8 - 164.8
- baki di bawah prinsip Islam 5.91% 60.6 1.8 3.8 5.3 6.6 12.1 90.2 - 90.2
bayaran pendahuluan, GST dan cukai boleh dipungut semula,
geran boleh dipungut semula dan pinjaman anggota) - - - - - - - - 1,864.4 1,864.4
Aset kewangan pada FVTPL - - - - - - - - 1.5 1.5
Tunai dan baki bank
- konvensional 3.61% 1,096.7 - - - - - 1,096.7 - 1,096.7
- baki di bawah prinsip Islam 3.57% 3,132.7 - - - - - 3,132.7 - 3,132.7
Jumlah 4,549.4 1.9 4.0 6.4 7.1 615.7 5,184.5 2,801.1 7,985.6
Liabiliti kewangan
Instrument kewangan derivatif - - - - 1.7 - - 1.7 - 1.7
Peminjaman
- kadar faedah terapung 2.86% 420.5 - - - - - 420.5 - 420.5
- konvensional 6.80% 413.6 23.6 22.7 68.6 21.0 1,241.5 1,791.0 - 1,791.0
- baki di bawah prinsip Islam 4.31% 200.0 800.0 850.0 1,106.3 1,200.0 2,362.8 6,519.1 - 6,519.1
Liabiliti pajakan 5.79% 295.8 262.0 224.0 117.2 111.3 904.6 1,914.9 - 1,914.9
liabiliti berkanun, peruntukan Skim MESRA
dan hasil tertunda)
- tidak peka kepada faedah - - - - - - - - 3,259.4 3,259.4
- kadar faedah tetap 4.49% - 41.9 21.2 - - 19.3 82.4 - 82.4
Deposit pelanggan - - - - - - - - 298.0 298.0
Jumlah 1,329.9 1,127.5 1,117.9 1,293.8 1,332.3 4,528.2 10,729.6 3,559.9 14,289.5
Jurang kepekaan faedah 3,219.5 (1,125.6) (1,113.9) (1,287.4) (1,325.2) (3,912.5)

51. ANALISIS KEMATANGAN KADAR FAEDAH (SAMBUNGAN)

Kumpulan WARF * RM RM RM RM RM RM RM RM RM
2018
Aset kewangan
Instrumen kewangan derivatif - - 99.2 - - 7.0 148.2 254.4 - 254.4
- konvensional 4.73% - - - - - 0.1 0.1 - 0.1
- konvensional 5.81% - - - - - 376.8 376.8 - 376.8
- baki di bawah prinsip Islam 5.64% 58.3 0.2 - 5.5 6.6 12.8 83.4 - 83.4
Aset kewangan pada FVTPL - 1.8 - - - - - 1.8 - 1.8
Tunai dan baki bank
- konvensional 2.63% 1,265.2 - - - - - 1,265.2 - 1,265.2
- baki di bawah prinsip Islam 2.92% 899.3 - - - - - 899.3 - 899.3
Jumlah 2,378.6 99.7 0.3 6.8 14.3 787.6 3,287.3 2,519.4 5,806.7
Liabiliti kewangan
Peminjaman
- kadar faedah terapung 3.73% 10.0 412.8 - - - - 422.8 - 422.8
- konvensional 7.10% 223.9 21.2 10.4 28.4 62.1 1,280.5 1,626.5 - 1,626.5
- baki di bawah prinsip Islam 4.34% - 200.0 800.0 850.0 1,106.5 3,562.9 6,519.4 - 6,519.4
dan hasil tertunda)
Jumlah 233.9 634.0 810.4 878.4 1,168.6 4,843.4 8,568.7 3,615.2 12,183.9
Jurang kepekaan faedah 2,144.7 (534.3) (810.1) (871.6) (1,154.3) (4,055.8)
* WARF - Kadar Purata Wajaran Pembiayaan pada 31 Disember



Jadual di bawah meringkaskan kadar purata wajaran pembiayaan (WARF) pada 31 Disember mengikut mata wang utama bagi setiap kelas
aset dan liabiliti kewangan:
2019 2018
Kumpulan USD RM USD RM
Aset kewangan
(FVTPL) - 3.75% - 4.53%
(FVOCI) - 4.74% - 4.82%
Belum terima pada FVOCI - kadar faedah tetap - 6.11% - 6.37%
manfaat prabayar anggota) - 4.37% - 6.14%
Tunai dan baki bank - 3.58% - 2.75%
Liabiliti kewangan
Peminjaman 5.44% 3.45% 5.86% 3.31%
Belum bayar perdagangan dan lain-lain - 4.49% - -
Liabiliti pajakan - 5.79% - -


Syarikat WARF * RM RM RM RM RM RM RM RM RM
2019
Aset kewangan
Instrumen kewangan derivatif - 95.6 - - - - 158.4 254.0 - 254.0
Pinjaman dan pendahuluan kepada anak-anak syarikat (bersih)
- baki di bawah prinsip Islam 6.11% - 0.1 0.2 1.1 0.5 280.4 282.3 - 282.3
- konvensional 3.53% - - - - - 164.8 164.8 - 164.8
Aset kewangan pada FVTPL - - - - - - - - 1.5 1.5
Tunai dan baki bank
- konvensional 3.62% 1,054.5 - - - - - 1,054.5 - 1,054.5
- baki di bawah prinsip Islam 3.57% 3,108.7 - - - - - 3,108.7 - 3,108.7
Jumlah 4,498.7 1.9 4.0 6.4 7.1 615.7 5,133.8 2,470.0 7,603.8
Liabiliti kewangan
Instrumen kewangan derivatif - - - - 1.7 - - 1.7 - 1.7
Peminjaman
- konvensional 7.66% - 20.7 19.8 18.9 18.0 1,237.3 1,314.7 - 1,314.7
- baki di bawah prinsip Islam 4.43% 200.0 800.0 850.0 900.0 1,200.0 1,849.1 5,799.1 - 5,799.1
Liabiliti pajakan 5.35% 160.9 145.7 134.9 41.1 36.0 526.2 1,044.8 - 1,044.8
Belum bayar kepada anak-anak syarikat
- baki di bawah prinsip Islam 3.41% - - - 206.3 - 513.7 720.0 - 720.0
dan hasil tertunda)
- kadar faedah tetap 0.47% - 38.8 21.2 - - 4.0 64.0 - 64.0
Jumlah 1,334.3 1,005.2 1,025.9 1,168.0 1,254.0 4,130.3 9,917.7 2,781.5 12,699.2
Jurang sensitiviti faedah 3,164.4 (1,003.3) (1,021.9) (1,161.6) (1,246.9) (3,514.6)


Syarikat WARF * RM RM RM RM RM RM RM RM RM
2018
Aset kewangan
Instrumen kewangan derivatif - - 99.2 - - 7.0 148.2 254.4 - 254.4
Pinjaman dan pendahuluan kepada anak-anak syarikat (bersih)
- konvensional 4.73% - - - - - 0.1 0.1 - 0.1
- konvensional 3.52% - - - - - 143.1 143.1 - 143.1
- baki di bawah prinsip Islam 5.64% 58.3 0.2 - 5.5 6.6 12.9 83.5 - 83.5
Aset kewangan pada FVTPL - 1.8 - - - - - 1.8 - 1.8
Tunai dan baki bank
- konvensional 2.62% 1,242.7 - - - - - 1,242.7 - 1,242.7
- baki di bawah prinsip Islam 2.92% 849.9 - - - - - 849.9 - 849.9
Jumlah 2,306.9 99.7 0.3 6.8 14.3 554.0 2,982.0 2,340.0 5,322.0
Liabiliti kewangan
Peminjaman
- konvensional 7.63% 11.0 9.1 7.3 25.7 21.1 1,272.5 1,346.7 - 1,346.7
- baki di bawah prinsip Islam 4.43% - 200.0 800.0 850.0 900.0 3,049.0 5,799.0 - 5,799.0
Belum bayar kepada anak-anak syarikat
- kadar faedah terapung 3.72% - 412.8 - - - - 412.8 - 412.8
- baki di bawah prinsip Islam 3.62% - - - - 206.5 514.0 720.5 - 720.5
dan hasil tertunda)
Jumlah 369.2 621.9 807.3 875.7 1,127.6 4,835.5 8,637.2 3,093.0 11,730.2
Jurang sensitiviti faedah 1,937.7 (522.2) (807.0) (868.9) (1,113.3) (4,281.5)
* WARF - Weighted Average Rate of Finance as at 31 Disember



Jadual di bawah meringkaskan kadar purata wajaran pembiayaan (WARF) pada 31 Disember mengikut mata wang utama bagi setiap kelas
aset dan liabiliti kewangan:
2019 2018
Syarikat USD RM USD RM
Aset kewangan
Pinjaman dan pendahuluan kepada anak-anak syarikat (bersih) 4.22% - - 4.96%
(FVOCI) - 4.74% - 4.82%
(FVTPL) - 3.75% - 4.53%
Belum terima pada FVOCI - 6.11% - 6.37%
manfaat prabayar anggota) - 4.37% - 4.34%
Tunai dan baki bank - 3.58% - 2.74%
Liabiliti kewangan
Peminjaman 7.88% 4.43% 7.88% 4.43%
Liabiliti pajakan - 5.35% - -
Belum bayar kepada anak-anak syarikat 3.20% - 3.66% -
liabiliti berkanun dan hasil tertunda) - 3.66% - 3.82%
52. LIABILITI LUAR JANGKA (TIDAK BERCAGAR)

Para Pengarah tidak mempunyai maklumat tentang kewujudan sebarang prosiding lain yang sedang berjalan ke atas Syarikat dan/atau
anak-anak syarikatnya, ataupun sebarang fakta yang memungkinkan sebarang prosiding yang boleh menjejaskan dengan ketara kedudukan
kewangan atau perniagaan Syarikat dan/atau anak-anak syarikatnya.
Tidak terdapat liabiliti luar jangka atau litigasi penting atau jaminan yang lain, selain daripada apa yang timbul dalam urusan biasa perniagaan
Kumpulan dan Syarikat, dan juga tiada kerugian ketara dijangka daripada perkara-perkara tersebut.
53. ANALISIS KEMATANGAN PENDAPATAN PAJAKAN OPERASI TIDAK TERDISKAUN

Kumpulan dan Syarikat menyewakan hartanah pelaburan, bangunan dan peralatannya. Kumpulan dan Syarikat telah mengelaskan pajakan-
pajakan ini sebagai pajakan operasi kerana kebanyakan risiko and manfaat yang berkaitan dengan pemilikan aset tersebut tidak dipindahkan
sepenuhnya. Jadual di bawah menggariskan analisis kematangan bagi bayaran pajakan yang menunjukkan bayaran pajakan tidak terdiskaun
yang akan diterima selepas tarikh pelaporan:
Kumpulan Syarikat
2019 2019
RM RM
Dalam tempoh 1 tahun 23.3 70.3

Dalam tahun ke-2 15.3 26.9
Dalam tahun ke-3 7.9 13.4
Dalam tahun ke-4 - 6.1
Dalam tahun ke-5 - 6.1
Selepas 5 tahun - 6.1
Jumlan pendapatan pajakan operasi tidak terdiskaun 46.5 128.9

54. KESAN PERUBAHAN DALAM DASAR PERAKAUNAN

Penggunaan MFRS 16 oleh Kumpulan dan Syarikat dari 1 Januari 2019 mengakibatkan perubahan dalam dasar perakauan dan penyesuaian
kepada jumlah yang diambil kira dalam penyata kewangan. Walaupun dasar-dasar perakaunan penting yang timbul daripada penggunaan
MFRS 16 telah dinyatakan dalam nota 2(q) kepada penyata kewangan, berikut merupakan kesan penting penggunaannya.
Pandangan keseluruhan mengenai kesan penerimaan MFRS 16 oleh Kumpulan dan Syarikat kepada keuntungan tertahan Kumpulan dan
Syarikat seperti berikut:
Dilaporkan Dinyatakan
pada semula pada
31 Disember 1 Januari
2018 MFRS 16 2019
RM RM RM
Kumpulan 4,017.4 (841.1) 3,176.3

Syarikat 2,104.3 (283.8) 1,820.5
MFRS 16
Kumpulan dan Syarikat telah mengguna pakai MFRS 16 pada 1 Januari 2019. Pada tarikh permulaan penggunaan, Kumpulan dan Syarikat
telah menggunakan pendekatan peralihan retrospektif yang diubahsuai dan dipermudah. Oleh itu, maklumat perbandingan untuk tahun
sebelumnya tidak dinyatakan semula. Maklumat perbandingan akan terus dilaporkan di bawah dasar perakaunan terdahulu yang diselia di
bawah MFRS 117 “Pajakan” dan Interpretasi IC 4 “Menentukan Sama ada Pengaturan Mengandungi Pajakan”.
Kumpulan sebagai penyewa tidak diperlukan untuk membuat perlarasan pada masa peralihan.
Penggunaan MFRS 16 oleh Kumpulan dan Syarikat mengiktirafkan liabiliti pajakan berkaitan dengan pajakan yang sebelum ini dikelaskan
sebagai “Pajakan Kendalian” di bawah prinsip MFRS 117. Liabiliti pajakan pada mulanya diukur pada nilai semasa pembayaran pajakan yang
tidak dibayar pada tarikh permulaan, didiskaunkan menggunakan kadar kenaikan pinjaman Kumpulan dan Syarikat pada 1 Januari 2019.
Nilai dibawa bagi aset hak penggunaan yang sepadan pada 1 Januari 2019 diukur seolah-olah peraturan baru telah digunapakai dari tarikh
permulaan kontrak pajakan. Perbezaan antara nilai dibawa liabiliti pajakan dan aset hak penggunaan akan diambil sebagai pengurangan
kepada keuntungan tertahan Kumpulan dan Syarikat. Aset hak penggunaan dinilai sama ada wujud sebarang tanda rosot nilai di bawah
MFRS 136 “Rosot Nilai Aset” pada tarikh permulaan penggunaan.
Perbelanjaan termasuk dalam sewa pajakan kendalian di dalam penyata-penyata pendapatan yang sebelum ini terdapat di kos kendalian
(sebahagian daripada Keuntungan Sebelum Faedah, Cukai, Susut Nilai dan Pelunasan (EBITDA)), telah digantikan dengan susut nilai Aset
Hak Penggunaan dan perbelanjaan faedah kepada Liabiliti Pajakan untuk baki tempoh pajakan. Justeru, MFRS 16 mempunyai kesan
penambahan kepada EBITDA, susut nilai dan perbelanjaan faedah.
Aliran pajakan kendalian di dalam penyata-penyata aliran tunai yang sebelum ini dicatatkan dalam “aliran tunai bersih daripada aktiviti
kendalian” telah diklasifikasi bawah “aliran tunai bersih digunakan dalam aktiviti pelaburan” untuk pembayaran balik prinsipal dan faedah
kepada liabiliti pajakan.
Dalam menggunakan MFRS 16 buat kali pertama, Kumpulan telah menggunakan langkah segera berikut yang dibenarkan oleh dasar
terhadap pajakan yang sebelum ini dikelaskan sebagai pajakan kendalian di bawah MFRS 117:
• pergantungan pada taksiran sebelum ini sama ada pajakan adalah kontrak membebankan;
• perakaunan untuk pajakan kendalian dengan baki tempoh pajakan yang kurang dari 12 bulan pada 1 Januari 2019 sebagai pajakan
jangka pendek dan aset bernilai rendah;
• pengecualian kos langsung awal untuk pengukuran aset hak penggunaan pada tarikh permulaan penggunaan; dan
• Penggunaan tinjauan kembali dalam menentukan tempoh pajakan untuk kontrak yang mengandungi pilihan untuk melakukan
pelanjutan atau penamatan. Kumpulan dan Syarikat akan mengiktirafkan pembayaran pajakan yang berkaitan dengan pajakan ini
mengikut kaedah garis lurus sepanjang tempoh pajakan.

54. KESAN PERUBAHAN DALAM DASAR PERAKAUNAN (SAMBUNGAN)

MFRS 16 (sambungan)
Seperti dinyatakan dalam nota 2(q) kepada penyata kewangan, Kumpulan telah mengunapakai MFRS 16, yang menyebabkan perubahan
dalam perakaunan dan pelarasan kepada kedudukan kewangan pada 1 Januari 2019. Kesan kepada perubahan adalah seperti di bawah:
(a) Kesan penggunaan MFRS 16 kepada keuntungan tertahan Kumpulan dan Syarikat pada 1 Januari 2019 adalah seperti berikut:
Kumpulan Syarikat
2019 2019
RM RM
Keuntungan tertahan – sebelum penyataan semula untuk MFRS 16 4,017.4 2,104.3

Pengiktirafan aset hak penggunaan (tidak termasuk pajakan kewangan) 1,609.6 768.8
Pengiktirafan liabiliti pajakan (tidak termasuk pajakan kewangan) (2,020.4) (1,142.2)
Kerugian rosot nilai diiktirafkan pada tarikh peralihan MFRS 16 (732.6) -
Pelarasan daripada penggunaan MFRS 16 (1,143.4) (373.4)
Tolak: Implikasi cukai tertunda 87.1 89.6
Tolak: Bahagian kepentingan bukan mengawal 215.2 -
Pengurangan kepada keuntungan tertahan selepas penggunaan MFRS 16 (841.1) (283.8)
Pembukaan keuntungan tertahan 1 Januari – selepas MFRS 16 3,176.3 1,820.5
(b) Pengiktirafan aset hak penggunaan Kumpulan dan Syarikat pada 1 Januari 2019
Aset hak penggunaan telah diukur dengan pendekatan peralihan retrospektif yang diubahsuai dan dipermudah seolah-olah peraturan
baru telah digunapakai sejak tarikh permulaan kontrak. Maklumat mengenai pengiktirafan aset hak penggunaan Kumpulan dan
Syarikat pada 1 Januari 2019 telah dinyatakan di bawah nota 26 kepada penyata kewangan.
(c) Penyesuaian daripada komitmen pajakan kendalian timbul dari pajakan kendalian pada 31 Disember 2018 hingga ke
pengiktirafkan liabiliti pajakan Kumpulan dan Syarikat pada 1 Januari 2019 seperti dinyatakan di bawah:
Kumpulan Syarikat
2019 2019
RM RM
Komitmen pajakan kendalian didedahkan pada 31 Disember 2018 2,578.0 1,703.8

Terdiskaun dengan menggunakan kadar kenaikan pinjaman (Kadar purata – Kumpulan: 6.27%
dan Syarikat: 5.36%) (530.1) (543.4)
Tolak: pajakan jangka pendek diiktirafkan mengikut kaedah garis lurus sebagai perbelanjaan (26.6) (11.7)
Tolak: aset bernilai rendah diiktirafkan mengikut kaedah garis lurus sebagai perbelanjaan (0.9) (6.4)
Jumlah komitmen pajakan diiktirafkan pada tarikh permulaan penggunaan MFRS 16 2,020.4 1,142.3
Tambah: liabiliti pajakan kewangan pada 31 Disember 2018 dikelaskan semula
daripada peminjaman 50.0 37.0
Jumlah liabiliti pajakan diiktiraf pada 1 Januari 2019 2,070.4 1,179.3
Terdiri daripada:
Peruntukan dan liabiliti bukan semasa
Liabiliti pajakan (termasuk pengelasan semula pajakan kewangan) 1,789.7 1,021.9
Peruntukan dan liabiliti semasa
Liabiliti pajakan (termasuk pengelasan semula pajakan kewangan) 280.7 157.4
Jumlah 2,070.4 1,179.3
Kaedah purata wajaran Kumpulan dan Syarikat pada 1 Januari 2019 adalah 5.46% dan 5.29%.

55. SENARAI ANAK-ANAK SYARIKAT PADA 31 DISEMBER 2019

Anak-anak syarikat adalah seperti berikut:
Kepentingan Efektif
Kumpulan Modal Berbayar
2019 2018 2019 2018
Nama Syarikat % % Juta Juta Aktiviti-aktiviti Utama
Fiberail Sdn Bhd 54 54 RM15.8 RM15.8 Penyediaan sambungan rangkaian dan perkhidmatan
lebar jalur di Malaysia dan perkhidmatan pengurusan
projek berkaitan dengan telekomunikasi
Fibrecomm Network (M) Sdn Bhd 51 51 RM75.0 RM75.0 Penyediaan perkhidmatan rangkaian pemancar
gentian optik
GITN Sdn Berhad 100 100 RM50.0 RM50.0 Penyediaan perkhidmatan rangkaian terurus dan
perkhidmatan telekomunikasi nilai ditambah yang
telah dipertingkatkan dan teknologi maklumat
Hijrah Pertama Berhad 100 100 RM# RM# Entiti tujuan khas
Intelsec Sdn Bhd 100 100 RM10.7 RM10.7 Penyediaan perkhidmatan teknologi maklumat dan
komunikasi (ICT) dan penggunaan awan dengan
mereka bentuk dan memanfaatkan platform
rangkaian dan pertukaran
Menara Kuala Lumpur Sdn Bhd 100 100 RM10.0 RM10.0 Pengurusan dan pengendalian Menara Kuala Lumpur
Mobikom Sdn Bhd 100 100 RM610.0 RM610.0 Penyediaan pemancar suara dan data melalui sistem
selular
Parkside Properties Sdn Bhd 100 100 RM0.1 RM0.1 Dorman
Telekom Applied Business 100 100 RM1.6 RM1.6 Penyediaan perkhidmatan pembangunan perisian
Sdn Bhd dan penjualan produk-produk perisian
Telekom Enterprise Sdn Bhd 100 100 RM0.6 RM0.6 Pemegangan pelaburan
Telekom Malaysia (Australia) 100 100 AUD# AUD# Penyediaan perkhidmatan telekomunikasi antarabangsa
Pty Ltd**
Telekom Malaysia (Hong Kong) 100 100 HKD18.5 HKD18.5 Penyediaan perkhidmatan telekomunikasi antarabangsa
Limited *
Telekom Malaysia DMCC * 100 100 AED0.05 AED0.05 Penyediaan perkhidmatan telekomunikasi antarabangsa
Telekom Malaysia (S) Pte Ltd* 100 100 SGD# SGD# Penyediaan perkhidmatan telekomunikasi antarabangsa
Telekom Malaysia (UK) Limited* 100 100 GBP# GBP# Penyediaan perkhidmatan telekomunikasi antarabangsa
Telekom Malaysia (USA) Inc* 100 100 USD3.5 USD3.5 Penyediaan perkhidmatan telekomunikasi antarabangsa
Telekom Multi-Media Sdn Bhd 100 100 RM1.7 RM1.7 Pemegangan pelaburan
Telekom Research & 100 100 RM20.0 RM20.0 Penyediaan aktiviti-aktiviti penyelidikan dan
Development Sdn Bhd pembangunan dalam bidang komunikasi, aplikasi
berteknologi canggih serta produk dan perkhidmatan
dalam perniagaan berkaitan
Telekom Sales and Services 100 100 RM14.5 RM14.5 Penyediaan perkhidmatan pengurusan
Sdn Bhd khidmat pelanggan dan perdagangan peralatan
telekomunikasi premis pelanggan

55. SENARAI ANAK-ANAK SYARIKAT PADA 31 DISEMBER 2019 (SAMBUNGAN)

Anak-anak syarikat adalah seperti berikut: (sambungan)
Kepentingan Efektif
2019 2018 2019 2018
Telekom Technology Sdn Bhd 100 100 RM13.0 RM13.0 Telah berhenti beroperasi
TM ESOS Management Sdn Bhd 100 100 RM0.1 RM0.1 Entiti tujuan khas
TM Facilities Sdn Bhd 100 100 RM2.3 RM2.3 Penyediaan aktiviti pembangunan hartanah
TM Global Incorporated 100 100 USD# USD# Pemegangan pelaburan
TM Info-Media Sdn Bhd 100 100 RM6.0 RM6.0 Penerbitan direktori telefon bercetak dan
perkhidmatan direktori telefon atas talian serta
penyediaan penyelesaian pelbagai platform bagi
pengiklanan
TM Net Sdn Bhd 100 100 RM180.0 RM180.0 Pembangunan kandungan dan aplikasi bagi
perkhidmatan Internet
Tulip Maple Berhad 100 100 RM# RM# Entiti tujuan khas
Universiti Telekom Sdn Bhd 100 100 RM650.0 RM650.0 Mengurus dan mentadbir sebuah universiti swasta
yang dikenali sebagai Universiti Multimedia
VADS Berhad 100 100 RM5.0 RM5.0 Penyediaan perkhidmatan rangkaian terurus,
perkhidmatan penyepaduan sistem rangkaian dan
perkhidmatan yang berkaitan dengan rangkaian
VADS Lyfe Sdn Bhd 100 100 RM1.1 RM1.1 Penyediaan sistem perkhidmatan sekuriti teknologi
maklumat dan komunikasi (ICT), sistem pengurusan
keselamatan bersepadu, dan membina, menyedia
dan mengurus perkhidmatan bangunan pintar
termasuk perkhidmatan sewaan pintar bagi pemilik,
pengendali, penghuni dan pelawat bangunan
Anak-anak syarikat dipegang

melalui Intelsec Sdn Bhd
Inneonusa Sdn Bhd 51 51 RM15.0 RM15.0 Penyediaan perkhidmatan sistem sekuriti ICT
dan perkhidmatan bangunan pintar termasuk
perkhidmatan sewaan pintar bagi pemilik,
pengendali, penghuni dan pelawat bangunan
Lyfe Medini Sdn Bhd 51 51 RM2.0 RM2.0 Penyediaan produk dan perkhidmatan pintar yang
berinovatif dan nilai terbaik


Kepentingan Efektif
2019 2018 2019 2018
Anak syarikat dipegang

melalui Mobikom Sdn Bhd
Webe Digital Sdn Bhd 72.9 72.9 RM27.5 RM27.5 Menyediakan kemudahan dan perkhidmatan
infrastruktur rangkaian jalur lebar sambungan
terakhir

melalui Webe Digital Sdn Bhd
P1.Com Sdn Bhd 72.9 72.9 RM# RM# Pemungut hasil telekomunikasi bagi anak-anak
syarikat di dalam kumpulan
Millercom Sdn Bhd 72.9 72.9 RM0.3 RM0.3 Dorman

(In Liquidation)
RuumzNation Sdn Bhd 72.9 72.9 RM0.1 RM0.1 Dorman
Packet One (L) Ltd 72.9 72.9 RM# RM# Pemegangan pelaburan
Anak syarikat dipegang melalui

TM Info-Media Sdn Bhd
Cybermall Sdn Bhd 100 100 RM2.7 RM2.7 Telah berhenti beroperasi
Anak syarikat dipegang melalui

TM Facilities Sdn Bhd
TMF Autolease Sdn Bhd 100 100 RM1.0 RM1.0 Penyediaan perkhidmatan pengurusan kenderaan

melalui Universiti Telekom
Sdn Bhd
Unitele Multimedia Sdn Bhd 100 100 RM1.0 RM1.0 Penyediaan latihan dan perkhidmatan yang berkaitan
Multimedia College Sdn Bhd 100 100 RM2.0 RM2.0 Telah berhenti beroperasi

melalui Unitele Multimedia
Sdn Bhd
MMU Creativista Sdn Bhd 100 100 RM# RM# Telah berhenti beroperasi

melalui VADS Berhad
Meganet Communications 100 100 RM11.0 RM11.0 Dorman

Sdn Bhd
VADS Business Process Sdn Bhd 100 100 RM10.0 RM10.0 Penyediaan perkhidmatan pusat perhubungan
yang terurus
VADS e-Services Sdn Bhd 100 100 RM1.0 RM1.0 Telah berhenti beroperasi


Kepentingan Efektif
2019 2018 2019 2018
VADS Professional Services 100 100 RM# RM# Dorman

Sdn Bhd
VADS Solutions Sdn Bhd 100 100 RM1.5 RM1.5 Penyediaan perkhidmatan penyepaduan sistem
VADS Digital Sdn Bhd 100 100 RM# RM# Dorman

melalui VADS Business
Process Sdn Bhd
PT VADS Indonesia (secara kolektif 100 100 IDR17,052.8 IDR17,052.8 Penyediaan perkhidmatan pusat perhubungan
bersama VADS Berhad)^* yang terurus
Anak syarikat disatukan

melalui kawalan berkesan
seperti yang ditakrifkan oleh
MFRS 10
Yayasan Telekom Malaysia^^ - - - - Amanah yang diperbadankan di bawah peruntukan

Akta Pemegang Amanah (Perbadanan), 1952,
bagi penggalakan dan kemajuan pendidikan,
penyelidikan dan penyebaran ilmu
Semua anak syarikat diperbadankan di Malaysia kecuali yang berikut:
Nama Syarikat Tempat Diperbadankan
PT VADS Indonesia - Indonesia

Telekom Malaysia (Australia) Pty Ltd - Australia
Telekom Malaysia DMCC - Emiriah Arab Bersatu
Telekom Malaysia (Hong Kong) Limited - Hong Kong
Telekom Malaysia (S) Pte Ltd - Singapura
Telekom Malaysia (UK) Limited - United Kingdom
Telekom Malaysia (USA) Inc - Amerika Syarikat
AUD Dolar Australia

AED Dirham Emiriah Arab Bersatu
IDR Rupiah Indonesia
HKD Dolar Hong Kong
SGD Dolar Singapura
GBP Pound Sterling
USD Dolar AS
# Amaun kurang daripada 0.1 juta dalam mata wang masing-masing

* Diaudit oleh firma ahli PricewaterhouseCoopers International Limited yang merupakan entiti sah berasingan dan bebas daripada PricewaterhouseCoopers Malaysia.
** Diaudit oleh firma selain daripada ahli firma PricewaterhouseCoopers International Limited.
^ VADS Berhad dan VADS Business Process Sdn Bhd memegang kepentingan secara langsung masing-masing sebanyak 10.0% dan 90.0% dalam PT VADS Indonesia.
^^ Sebagai satu entiti yang ditubuhkan di bawah peruntukan Akta Pemegang Amanah (Perbadanan), 1952, entiti ini mempunyai sumbangan permulaan sebanyak RM13.0 juta
dan bukan modal berbayar.

56. SYARIKAT BERSEKUTU PADA 31 DISEMBER 2019
Kepentingan Efektif
Kumpulan
2019 2018
Nama Syarikat % % Aktiviti-aktiviti Utama
Syarikat bersekutu dipegang melalui Telekom

Malaysia (S) Pte Ltd
BlueTel Networks Pte Ltd 29 29 Penyediaan penyelesaian telekomunikasi dan rangkaian
BlueTel Neworks Pte Ltd (BTN) telah diperbadankan di Singapura dan mempunyai akhir tahun kewangan yang sama dengan Syarikat.
57. MATA WANG

Semua amaun dinyatakan dalam Ringgit Malaysia (RM) kecuali bila dinyatakan sebaliknya.
58. KELULUSAN PENYATA KEWANGAN

Penyata Kewangan ini telah diluluskan untuk penerbitan selaras dengan resolusi Lembaga Pengarah pada 21 Februari 2020.
PENYATA PENGARAH
MENURUT SEKSYEN 251(2) AKTA SYARIKAT 2016
Kami, Rosli Man dan Dato’ Noor Kamarul Anuar Nuruddin, dua ahli Pengarah Telekom Malaysia Berhad, dengan ini menyatakan bahawa, pada
pendapat para Pengarah, penyata kewangan di muka surat 23 hingga 145 telah dibentangkan supaya memberikan gambaran yang benar dan
saksama berkenaan kedudukan Kumpulan dan Syarikat pada 31 Disember 2019 dan keputusan serta aliran tunai Kumpulan dan Syarikat bagi tahun
kewangan berakhir pada tarikh tersebut selaras dengan Piawaian Pelaporan Kewangan Malaysia, Piawaian Pelaporan Kewangan Antarabangsa dan
keperluan Akta Syarikat 2016 di dalam Malaysia.
Selaras dengan resolusi Lembaga Pengarah bertarikh 21 Februari 2020.
ROSLI MAN DATO’ NOOR KAMARUL ANUAR NURUDDIN

Director Director
Kuala Lumpur
AKUAN BERKANUN
MENURUT SEKSYEN 251(1)(b) AKTA SYARIKAT 2016
Saya, Razidan Ghazalli, pegawai yang terutamanya bertanggungjwab terhadap pengurusan kewangan Telekom Malaysia Berhad, dengan
sesungguh dan seikhlasnya mengaku bahawa penyata kewangan di muka surat 23 hingga 145 adalah, pada pendapat saya, betul, dan saya
membuat pengakuan ini dengan bersungguh-sungguh mempercayai bahawa ianya benar dan menurut peruntukan Akta Akuan Berkanun, 1960.
Ditandatangani dan diakui benar )

di Kuala Lumpur pada )
21 Februari 2020. ) RAZIDAN GHAZALLI
MIA No. 4616
Di hadapan saya:
Pesuruhjaya Sumpah
Kuala Lumpur
LAPORAN JURUAUDIT BEBAS

KEPADA AHLI-AHLI TELEKOM MALAYSIA BERHAD
(Diperbadankan di Malaysia) (No. Pendaftaran 198401016183) (128740-P)
LAPORAN AUDIT PENYATA KEWANGAN

Pendapat kami
Pada pendapat kami, penyata kewangan Telekom Malaysia Berhad (“Syarikat”) dan anak-anak syarikatnya (“Kumpulan”) memberikan pandangan
yang benar dan saksama mengenai kedudukan kewangan Kumpulan dan Syarikat pada 31 Disember 2019, serta prestasi kewangan dan aliran
tunainya bagi tahun berakhir pada tarikh tersebut, selaras dengan Piawaian Pelaporan Kewangan Malaysia, Piawaian Pelaporan Kewangan
Antarabangsa dan keperluan Akta Syarikat 2016 di Malaysia.
Apa yang kami telah audit
Kami telah mengaudit penyata kewangan Kumpulan dan Syarikat, yang merangkumi penyata kedudukan kewangan pada 31 Disember 2019 bagi
Syarikat, dan penyata pendapatan, penyata pendapatan keseluruhan, penyata perubahan ekuiti dan penyata aliran tunai Kumpulan dan Syarikat
bagi tahun yang berakhir pada tarikh tersebut, serta nota-nota kepada penyata kewangan, termasuk ringkasan dasar-dasar perakaunan penting,
seperti yang dibentangkan di muka surat 23 hingga 145.
Asas bagi pendapat
Kami telah menjalankan audit kami selaras dengan piawaian pengauditan yang diluluskan di Malaysia dan Piawaian Pengauditan Antarabangsa.
Tanggungjawab kami di bawah piawaian-piawaian ini dijelaskan lebih lanjut dalam seksyen laporan kami di “Tanggungjawab Juruaudit ke atas
audit terhadap penyata kewangan”.
Kami percaya bahawa bukti audit yang telah kami peroleh adalah mencukupi dan wajar untuk memberi asas bagi pendapat audit kami.
Kebebasan dan tanggungjawab etika lain
Kami bebas daripada Kumpulan dan Syarikat selaras dengan Undang-Undang Kecil (bagi Etika Profesional, Tingkah Laku dan Amalan) bagi Institut
Akauntan Malaysia (“Undang-undang Kecil”) dan Badan Piawaian Etika Antarabangsa untuk Kod Etika Akauntan bagi Akauntan Bertauliah (“Kod
IESBA”), dan kami telah memenuhi tanggungjawab etika kami selaras dengan Undang-undang Kecil dan Kod IESBA.
Pendekatan audit kami

Sehubungan dengan perancangan audit kami, kami menentukan materialiti dan menilai risiko-risiko salah nyata yang ketara dalam penyata
kewangan Kumpulan dan Syarikat. Khususnya, kami menimbangkan di mana para Pengarah membuat penilaian subjektif; sebagai contoh,
berkenaan dengan anggaran perakaunan penting yang melibatkan andaian dibuat dan pertimbangan peristiwa masa hadapan yang tidak
pasti. Seperti dalam kesemua audit kami, kami juga menangani risiko pengurusan penolakan kawalan dalaman, termasuk antara hal-hal lain,
pertimbangan sama ada terdapat bukti berat sebelah yang menjurus kepada risiko salah nyata yang ketara disebabkan oleh penipuan.
Kami menyesuaikan skop audit kami bagi melaksanakan kerja yang mencukupi untuk membolehkan kami memberi pendapat mengenai penyata
kewangan secara keseluruhan, dengan mengambil kira struktur Kumpulan dan Syarikat, proses-proses perakaunan dan kawalan, dan industri di
mana Kumpulan dan Syarikat beroperasi.
Hal-hal audit utama
Hal-hal utama audit adalah hal-hal yang mana, dalam pertimbangan profesional kami, adalah yang paling penting dalam audit kami terhadap
penyata kewangan Kumpulan dan Syarikat bagi tahun kewangan semasa. Hal-hal ini dikemukakan dalam konteks audit kami terhadap penyata
kewangan Kumpulan dan Syarikat secara keseluruhan, dan dalam membentuk pendapat kami, dan kami tidak memberikan pendapat yang
berasingan ke atas hal-hal ini.

LAPORAN AUDIT PENYATA KEWANGAN (SAMBUNGAN)

Hal-hal audit utama (sambungan)
Hal-hal audit utama Bagaimana audit kami menangani hal-hal audit utama
1. Menjalankan penilaian terhadap nilai dibawa ke atas muhibah yang diperuntukkan kepada TM ONE
(Rujuk nota 3(d) untuk anggaran dan pertimbangan perakaunan yang kritikal dan nota 25(a) kepada penyata kewangan yang disatukan)
Muhibah perlu dinilai setiap tahun untuk rosot nilai atau berdasarkan Dalam menaksir nilai dibawa muhibah, kami telah menilai
penunjuk rosot nilai menurut piawaian pelaporan kewangan. keberkesanan reka bentuk dan menguji kecekapan operasi kawalan
Dalam menilai muhibah, pihak pengurusan perlu melaksanakan pihak pengurusan ke atas proses belanjawan dan ramalan tersebut.
pertimbangan yang ketara dalam mengenal pasti unit penjanaan
tunai (“CGU”) yang diperuntukkan muhibah di samping keadaan Kami menilai kesesuaian CGU yang diperuntukkan muhibah
pasaran masa depan yang mempengaruhi unjuran aliran tunai seperti berdasarkan MFRS 136 – Rosot Nilai Aset.
kadar pertumbuhan, peralihan pelanggan, purata pendapatan setiap
pengguna, margin operasi dan kadar diskaun. Kami menaksir penilaian rosot nilai pihak pengurusan dengan:
Setakat 31 Disember 2019, nilai dibawa muhibah sebanyak RM309.6 • menguji ketepatan matematik model aliran tunai dan mencabar
juta, dilaporkan dilaporkan di bawah aset tidak ketara dalam penyata anggapan-anggapan utama berdasarkan belanjawan yang
kedudukan kewangan yang disatukan. Muhibah yang sebahagian diluluskan oleh Lembaga Pengarah;
penuhnya diagihkan daripada VADS Berhad kepada TM ONE pada • menanda aras jangkaan pihak pengurusan terhadap andaian
tahun sebelumnya. utama yang digunakan dalam unjuran aliran tunai yang
diperuntukkan seperti kadar pertumbuhan jangka panjang,
Pihak pengurusan menjalankan penilaian rosot nilai menggunakan margin operasi, peralihan pelanggan dan bahagian pasaran
model nilai guna berdasarkan unjuran aliran tunai yang dianggarkan kepada data luaran dan industri;
untuk CGU berkenaan. • mengkaji semula keputusan aliran tunai sebenar yang lalu
berbanding unjuran yang lepas bagi memastikan keteguhan
Andaian utama yang digunakan oleh pihak pengurusan dalam penilaian ramalan pihak pengurusan; dan
rosot nilai dan kepekaan perubahan dalam andaian ini dinyatakan • menggunakan pakar penilaian dalaman kami untuk menilai
dalam nota 25(a) kepada penyata kewangan yang disatukan. secara bebas kadar diskaun yang digunakan oleh pihak
pengurusan ke sumber pihak ketiga dan data pasaran.
Kami telah mengambil kira kesesuaian pendedahan yang termasuk

dalam nota 25(a).
Hasil daripada kerja kami, kami mendapati bahawa andaian yang

dibuat adalah munasabah dan pendedahannya sesuai.


2. Menaksir nilai dibawa hartanah, loji dan peralatan
(Rujuk nota 3(b) dan 3(c) untuk anggaran dan pertimbangan perakaunan yang kritikal dan nota 23(b) kepada penyata kewangan yang disatukan)
Setakat 31 Disember 2019, nilai dibawa hartanah, loji dan peralatan Kami menilai keberkesanan reka bentuk dan menguji kecekapan
yang ditunjukkan dalam penyata kedudukan kewangan yang operasi kawalan pihak pengurusan di sekitar kitaran hartanah, loji
disatukan berjumlah RM14,259.5 juta. dan peralatan termasuk kawalan ke atas proses belanjawan dan
ramalan.
Dalam menaksir nilai dibawa hartanah, loji dan peralatan, pihak
pengurusan telah membuat pertimbangan dalam menentukan nilai Kita menguji kawalan ke atas kajian semula tahunan jangka hayat
guna, hayat berguna ekonomi, keusangan teknologi dan keadaan aset dan mengambil kira pandangan pihak pengurusan atas hayat
operasi. Pada tahun kewangan semasa, aset-aset rangkaian tetap berguna ekonomi aset-aset rangkaian dengan menanda aras kepada
tembaga tertentu telah dipengaruhi berikutan pengumumam rakan-rakan industri.
kumpulan terhadap harga perlarasan untuk perkhidmatan Streamyx.
Aset-aset rangkaian tanpa wayar juga terjejas oleh keadaan industri Tatacara audit yang berikut telah dijalankan untuk menaksir penilaian
yang mencabar dan persaingan sengit. Oleh itu, petunjuk rosot rosot nilai pihak pengurusan terhadap aset-aset rangkaian tertentu:
nilai telah dikenal pasti. Pihak pengurusan kemudian melakukan
penilaian rosot nilai untuk menentukan amaun boleh diperoleh • mengkaji kesesuaian model-model nilai guna yang digunakan
semula daripada aset-aset rangkaian ini menggunakan model nilai untuk menentukan amaun boleh diperoleh semula dan
guna berdasarkan unjuran aliran tunai sepanjang hayat berguna menguji ketepatan matematik model-model yang digunakan;
ekonomi aset-aset rangkaian ini. • menbandingkan andaian-andaian utama yang digunakan
dalam model-model nilai guna kepada belanjawan yang
Hasilnya, caj rosot nilai sebanyak RM124.6 juta telah diiktiraf oleh diluluskan oleh Lembaga Pengarah;
Kumpulan dan Syarikat atas aset-aset rangkaian tembaga. • mengkaji semula keputusan aliran tunai sebenar yang lalu
berbanding ramalan yang lepas untuk menentukan keteguhan
unjuran pihak pengurusan; dan
• menggunakan pakar penilaian dalaman kami untuk menilai
secara bebas kemunasabahan kadar diskaun yang digunakan
oleh pihak pengurusan kepada sumber luaran.
Kami telah menyemak kecukupan caj rosot nilai yang diiktiraf

sepanjang tahun kewangan semasa. Kami juga telah menilai
kesesuaian pendedahan di dalam penyata kewangan.
Hasil daripada kerja kami, kami mendapati bahawa andaian yang

dibuat adalah munasabah dan pendedahannya sesuai.


3. Pengiktirafan hasil – ketepatan hasil yang dicatatkan memandangkan kerumitan sistem dan penggunaan MFRS15 – Hasil daripada
Kontrak dengan Pelanggan (‘MFRS 15’) termasuk hasil daripada kontrak-kontrak yang ketara dengan pelanggan sektor awam dan
perusahaan
(Rujuk nota 2(v) untuk dasar perakauanan bagi pengiktirafan hasil, nota 3(a) untuk anggaran dan pertimbangan perakaunan yang kritikal dan
nota 5 kepada penyata kewangan yang disatukan)
Hasil sebanyak RM11,434.2 juta diiktiraf dalam penyata pendapatan Kami menilai dan mengesahkan proses dan kawalan pihak
yang disatukan. Terdapat risiko yang wujud ke atas ketepatan hasil pengurusan ke atas kitaran hasil pendapatan. Pendekatan audit
yang diiktiraf memandangkan kerumitan pelbagai sistem pengebilan kami atas kitaran hasil pendapatan terdiri daripada ujian kawalan
yang memproses jumlah data yang besar yang dipengaruhi oleh dan tatacara audit substantif yang memberi tumpuan kepada:
campuran produk, harga dan kadar (termasuk diskaun pelanggan
dan penyediaan insentif). • menguji persekitaran Teknologi Maklumat yang merangkumi
sistem pengebilan, penarafan dan sokongan berkenaan yang
Akibatnya, penggunaan piawaian perakaunan MFRS15 adalah rumit lain termasuk tatacara kawalan perubahan yang tersedia di
dan melibatkan, pada tahap tertentu, beberapa pertimbangan dan sekeliling sistem yang mengebil aliran hasil material;
anggaran utama oleh pihak pengurusan. • menguji penyesuian yang lengkap untuk kitaran hasil dan
bayaran belum diterima;
Hasil pendapatan meliputi kontrak-kontrak ketara dengan pelanggan • menyemak sistem bil kepada lejar am, termasuk mengesahkan
sektor awam dan perusahaan di mana kerja-kerja pemasangan jurnal ketara yang telah diproses;
dilakukan dan perkhidmatan diberikan sepanjang tempoh masa • menguji berdasarkan sampel, ketepatan penjanaan bil pelanggan;
tertentu. Kami memberi tumpuan kepada kontrak-kontrak tersebut • menjalankan ujian dengan menggunakan sampel-sampel
oleh kerana ia melibatkan anggaran yang ketara dan pertimbangan tertentu, kredit and diskaun yang dilaksanakan kepada bil
kritikal oleh pihak pengurusan terhadap: pelanggan and resit tunai ke invois pelanggan; dan
• mempertimbangkan penggunaan dasar perakaunan Kumpulan
• kos kontrak yang ditanggung; untuk hasil yang diiktiraf serta implikasi perakaunan produk
• hak dan kewajipan kontrak diiktiraf dan diukur dengan teliti; baru untuk memastikan bahawa dasar perakaunan Kumpulan
dan telah dilaksanakan dengan sewajarnya bagi produk-produk ini.
• nilai yang boleh diperoleh semula daripada aset-aset kontrak
termasuk kos perkhidmatan yang ditanggung sehingga kini. Bagi kontrak yang ketara dengan pelanggan sektor awam dan
perusahaan, kami mengukur populasi dan memilih sampel, dengan
memberi tumpuan kepada mereka yang dikenalpasti sebagai risiko yang
lebih tinggi oleh kerana sifat kontraknya, peringkat penyiapannya dan
juga yang material.
Kami menilai kesesuaian andaian dan anggaran yang menyokong

perakaunan bagi kontrak-kontrak penting seperti yang berikut:
• menilai keberkesanan reka bentuk dan menguji kecekapan

operasi kawalan ke atas kontrak ketara;
• memperoleh dan membaca kontrak-kontrak terpilih untuk
memastikan bahawa terma-terma kontrak telah diterapkan
dengan sewajarnya;
• mengesan urus niaga hasil kepada bukti sokongannya, seperti
bukti penghantaran dan/atau penerimaan pelanggan; dan
• menilai profil pengusiaan dan memeriksa resit-resit seterusnya
serta aliran sejarah pembayaran masa lalu.
Berhubung dengan penerimaan MFRS 15, pendekatan audit kami

termasuk:
• menilai analisis kesan dan anggaran perakaunan serta

keputusan yang dibuat berkenaan dengan produk Kumpulan;
• menilai kesesuaian kaedah yang digunakan untuk menentukan
kesan penggunaan MFRS 15; dan
• menilai reka bentuk sistem dan proses yang ditubuhkan oleh
pihak pengurusan untuk menjelaskan urus niaga berdasarkan
piawaian baru dan digunakan untuk menentukan kesan
penggunaan awal MFRS 15.
Tiada pengecualian ketara yang diperhatikan berdasarkan kerja

kerjadi atas.


4. Penilaian Nota Jangka Sederhana Boleh Tebus Boleh Tukar
(Rujuk nota 3(i) untuk anggaran dan pertimbangan perakaunan yang kritikal dan nota 32(iv) kepada penyata kewangan yang disatukan)
Sebagai sebahagian daripada pengambilalihan webe, Kumpulan Tatacara audit berikut telah dijalankan untuk menilai aliran tunai
telah melanggan Nota Jangka Sederhana Boleh Tebus Boleh Tukar pihak pengurusan:
(“MTN Boleh Tukar”) yang diterbitkan oleh Green Packet. MTN
Boleh Tukar mempunyai jangka tempoh 8 tahun yang akan matang • kami menilai keberkesanan reka bentuk dan menguji
pada 2022 dan dicagar dengan saham webe yang dipegang oleh kecekapan operasi kawalan pengurusan ke atas proses
Green Packet. MTN Boleh Tukar diukur pada nilai saksama melalui belanjawan dan ramalan;
keuntungan atau kerugian. • mengkaji kesesuaian model penilaian yang digunakan untuk
menentukan amaun boleh diperoleh semula dan menguji
Setakat 31 Disember 2019, penilaian terhadap nilai saksama MTN ketepatan matematik model yang digunakan;
Boleh Tukar, telah membawa pengurangkan kepada nilai saksama • membandingkan andaian utama yang digunakan dalam model
sepadan sebanyak RM233.7 juta ditunjuk dalam penyata pendapatan. penilaian kepada belanjawan yang diluluskan oleh Lembaga
Pengarah;
Kami memberi tumpuan kepada perkara ini kerana penilaian MTN • menbandingkan andaian utama pihak pengurusan yang
Boleh Tukar tersebut adalah tertakluk kepada penggunaan anggaran digunakan dalam model penilaian kepada tren sejarah masa
dan andaian yang ketara dalam unjuran aliran tunai masa depan lalu, data industri dan rakan-rakan setanding;
webe. • mengkaji semula keputusan aliran tunai sebenar yang lalu
berbanding unjuran yang lepas bagi memastikan keteguhan
ramalan pengurusan; dan
• menggunakan pakar-pakar penilaian dalaman kami untuk
menilai secara bebas kemunasabahan kadar diskaun yang
digunakan oleh pihak pengurusan kepada sumber luaran.
Berdasarkan tatacara yang dilakukan, tiada pengecualian ketara

telah diperhatikan.
5. Implikasi atas penggunaan MFRS 16 Pajakan

(Rujuk nota 2(q) untuk dasar perakauanan bagi pajakan, nota 3(g) untuk anggaran dan pertimbangan perakaunan yang kritikal dan nota 54
kepada penyata kewangan yang disatukan)
TM mengguna pakai MFRS 16 - Pajakan (“MFRS 16”) untuk kali Kami menilai kesesuaian andaian dan anggaran yang menyokong
pertama bermula pada 1 Januari 2019. MFRS 16 memperkenalkan perakaunan bagi kontrak-kontrak pajakan seperti yang berikut:
model perakaunan baru untuk pajakan yang memerlukan peminjam
pajakan untuk mengiktirafkan aset hak penggunaan (“ROU”) • mendapatkan pemahaman dan menilai kesesuaian proses
dan liabiliti pajakan yang wujud daripada pajakan dalam penyata perlaksanaan pengurusan dalaman, termasuk mengkaji dasar
kedudukan kewangan. pilihan, kelengkapan dan ketepatan kontrak pajakan yang
dikenalpasti and direkod dalam sistem perakaunan pajakan
Kumpulan telah mengguna pakai MFRS 16 dengan kaedah dan pengiraan aset hak penggunaan and liabiliti pajakan;
pendekatan peralihan retrospektif yang diubahsuai pada tahun • menyemak semula kontrak berdasarkan sampel, untuk menilai
semasa. Kesan kumulatif perubahan atas penggunaan MFRS 16 telah sama ada pajakan telah dikenalpasti sewajarnya;
diiktirafkan sebagai pelarasan kepada keuntungan tertahan pada • menjalankan ujian bebas berdasarkan sampel bagi menentukan
1 Januari 2019 dan maklumat perbandingan tidak dinyatakan semula. ketepatan kontrak pajakan yang telah diinput dalam sistem
Setakat 1 Januari 2019, Kumpulan telah merekodkan pertambahan perakaunan pajakan;
aset hak penggunaan sebanyak RM0.9 bilion, pertambahan liabiliti • menilai semula aset hak penggunaan dan liabiliti pajakan yang
pajakan sebanyak RM2.0 bilion dan pengurangan kepada keuntungan dinilai oleh sistem untuk setiap jenis kontrak pajakan yang
tertahan sebanyak RM1.0 bilion, selepas ditolak implikasi cukai material;
tertunda sebanyak RM0.1 bilion. • menyemak semula kesesuaian kadar faedah yang digunakan; dan
• menyemak semula kecukupan pendedahan di dalam penyata
Beberapa pertimbangan dan anggaran telah digunakan dalam kewangan selaras dengan keperluan MFRS 16.
menentukan kesan penggunaan piawaian tersebut. Ini termasuk
penentuan kadar diskaun dan tempoh pajakan yang sewajar Berdasarkan tatacara yang dilakukan, tiada pengecualian ketara
terutamanya untuk pajakan mempunyai pilihan untuk melakukan telah diperhatikan.
pelanjutan atau penamatan. Kadar kenaikan pinjaman telah
digunakan di mana kadar faedah tersirat dalam pajakan tidak
dapat ditentukan. Pelarasan dan pendedahan berkenaan implikasi
menggunapakai MFRS 16 memberi kesan ketara terhadap Kumpulan
dan merupakan bidang fokus dalam audit kami.


6. Menaksir nilai dibawa pelaburan ekuiti dalam dan amaun belum terima daripada anak-anak syarikat
(Rujuk nota 3(c) dan 3(e) untuk anggaran dan pertimbangan perakaunan yang kritikal dan nota 27, nota 28 dan nota 36 kepada penyata
kewangan Syarikat)
Pada 31 Disember 2019, nilai dibawa bersih pelaburan ekuiti di dalam a) Pelaburan ekuiti dalam anak-anak syarikat
anak-anak syarikat dan jumlah belum terima daripada anak-anak
syarikat yang dilaporkan dalam penyata kewangan Syarikat adalah Dalam menaksir amaun boleh diperoleh semula bagi pelaburan
masing-masing RM1,364.1 juta dan RM261.5 juta. Jumlah belum ekuiti di dalam anak-anak syarikat, kami telah menjalankan
terima daripada anak-anak syarikat terdiri daripada pinjaman dan tatacara audit berikut:
pendahuluan kepada anak-anak syarikat, belum terima perdagangan
dan belum terima lain berjumlah masing-masing RM15.6 juta dan • mengkaji nilai guna berdasarkan aliran tunai berdiskaun
RM245.9 juta. yang digunakan oleh pihak pengurusan untuk
menentukan amaun boleh diperoleh semula;
a) Pelaburan ekuiti dalam anak-anak syarikat • menbandingkan unjuran aliran tunai kepada belanjawan
yang diluluskan oleh Lembaga Pengarah anak-anak
Sepanjang tahun kewangan semasa, tiada pengurangan nilai syarikat masing-masing;
diperlukan untuk pelaburan ekuiti dalam anak-anak syarikat • membincangkan dengan pihak pengurusan andaian-
kerana amaun boleh diperoleh semula melebihi nilai dibawa. andaian utama yang digunakan dalam model penilaian
dan membandingkannya dengan prestasi kewangan
Kami menumpukan perhatian khusus ke atas nilai dibawa yang lalu dan rakan-rakan industri;
pelaburan ekuiti dalam anak-anak syarikat kerana amaun boleh • mengkaji semula keputusan aliran tunai sebenar yang
diperoleh semula adalah tertakluk kepada pertimbangan yang lalu berbanding unjuran yang lepas untuk memastikan
ketara dan anggaran kritikal yang dibuat oleh pihak pengurusan keteguhan ramalan pihak pengurusan; dan
atas andaian utama yang digunakan dalam penganggaran • menggunakan pakar penilaian dalaman kami
aliran tunai dan kadar diskaun. untuk menilai secara bebas kemunasabahan kadar
pertumbuhan terminal dan kadar diskaun kepada rakan
setanding dan tanda aras industri.
b) Amaun belum terima daripada anak-anak syarikat
b) Amaun belum terima daripada anak-anak syarikat
Sepanjang tahun kewangan semasa, amaun yang belum
terima daripada anak-anak syarikat telah dirosot nilai sebanyak Dalam menilai model ECL ke atas amaun yang dapat dibiayai
RM461.8 juta menggunakan pendekatan kerugian kredit yang oleh anak-anak syarikat, kami manjalankan tatacara audit
dijangkakan (“ECL”). berikut:
Kami menumpukan perhatian khusus ke atas nilai dibawa • berbincang dengan pihak pengurusan untuk memahami
belum terima dari anak-anak syarikat kerana terdapat andaian asas yang digunakan dalam model rosot nilai 3
pertimbangan yang ketara dan anggaran kritikal yang dibuat peringkat umum dalam MFRS 9 apabila menentukan ECL
oleh pihak pengurusan dalam menentukan ECL. untuk amaun belum terima daripada anak-anak syarikat;
• mengkaji kesesuaian andaian utama yang digunakan
dalam model rosot nilai 3 peringkat dan menguji
ketepatan matematik model yang digunakan; dan
• menguji ketepatan pengusiaan terhadap dokumen
sokongan berdasarkan sampel.
Kami menilai kecukupan caj rosot nilai yang diiktiraf sepanjang

tahun kewangan semasa. Kami juga menilai kesesuaian
pendedahan yang termasuk dalam nota kepada penyata
kewangan Syarikat.
Berdasarkan tatacara yang dijalankan, tiada pengecualian

ketara telah diperhatikan.


Maklumat selain daripada penyata kewangan dan laporan juruaudit
Para Pengarah Syarikat bertanggungjawab untuk maklumat yang lain. Maklumat yang lain terdiri daripada Laporan Para Pengarah, yang kami peroleh
sebelum tarikh laporan juruaudit ini dan bahagian-bahagian lain dalam Laporan Tahunan Bersepadu 2019, yang dijangka diberikan kepada kami
selepas tarikh tersebut. Maklumat lain tidak termasuk penyata kewangan Kumpulan dan Syarikat dan laporan juruaudit kami mengenainya.
Pendapat kami ke atas penyata kewangan Kumpulan dan Syarikat tidak merangkumi maklumat yang lain dan kami tidak menyatakan sebarang
bentuk jaminan kesimpulan mengenainya.
Sehubungan dengan audit kami terhadap penyata kewangan Kumpulan dan Syarikat, tanggungjawab kami adalah untuk membaca maklumat yang
lain dan, dalam berbuat demikian, mempertimbangkan sama ada maklumat yang lain itu tidak konsisten secara ketara dengan penyata kewangan
Kumpulan dan Syarikat atau pengetahuan yang kami peroleh dalam audit atau sebaliknya menampakkan tersalah nyata ketara.
Jika, berdasarkan kerja yang kami telah lakukan, kami membuat kesimpulan bahawa ada salah nyata ketara maklumat lain ini, kami dikehendaki
untuk melaporkan fakta itu. Kami tidak mempunyai apa-apa untuk melaporkan dalam hal ini.
Tanggungjawab para Pengarah terhadap penyata kewangan
Para Pengarah Syarikat adalah bertanggungjawab terhadap penyediaan penyata kewangan Kumpulan dan Syarikat yang memberi gambaran yang
benar dan saksama selaras dengan Piawaian Pelaporan Kewangan Malaysia, Piawaian Pelaporan Kewangan Antarabangsa dan keperluan Akta
Syarikat 2016 di Malaysia. Para Pengarah juga bertanggungjawab bagi kawalan dalaman seperti yang ditentukan oleh para Pengarah sebagai perlu
untuk membolehkan penyediaan penyata kewangan Kumpulan dan Syarikat adalah bebas daripada salah nyata ketara, sama ada disebabkan oleh
penipuan atau kesilapan.
Dalam menyediakan penyata kewangan Kumpulan dan Syarikat, para Pengarah bertanggungjawab untuk menilai keupayaan Kumpulan dan Syarikat
untuk terus beroperasi, mendedahkan, yang mana berkenaan, perkara-perkara yang berkaitan dengan usaha berterusan dan menggunakan
asas usaha berterusan perakaunan melainkan jika para Pengarah sama ada berhasrat untuk membubarkan Kumpulan atau Syarikat atau untuk
menghentikan operasi, atau tidak mempunyai alternatif yang realistik melainkan untuk berbuat demikian.
Tanggungjawab juruaudit terhadap audit penyata kewangan
Objektif kami adalah untuk memperoleh keyakinan yang munasabah sama ada penyata kewangan Kumpulan dan Syarikat secara keseluruhan adalah
bebas dari salah nyata ketara, sama ada disebabkan oleh penipuan atau kesilapan, dan mengeluarkan laporan juruaudit yang merangkumi pendapat
kami. Jaminan yang munasabah adalah jaminan tahap tinggi, tetapi bukan satu jaminan bahawa audit yang dijalankan ini mengikut piawaian
pengauditan yang diluluskan di Malaysia dan Piawaian Pengauditan Antarabangsa akan sentiasa mengesan salah nyata ketara apabila ia wujud. Salah
nyata ketara yang boleh timbul daripada penipuan dan kesilapan adalah dianggap ketara jika, secara individu atau dalam agregat, mereka dengan
munasabah dijangka akan mempengaruhi keputusan ekonomi pengguna yang diambil berdasarkan penyata kewangan ini.
Sebagai sebahagian daripada audit mengikut piawaian pengauditan yang diluluskan di Malaysia dan Piawaian Pengauditan Antarabangsa, kami
menggunakan pertimbangan profesional dan mengekalkan keraguan profesional pada keseluruhan audit. Kami juga:
(a) Mengenal pasti dan menilai risiko salah nyata ketara dalam penyata kewangan Kumpulan dan Syarikat, sama ada disebabkan oleh penipuan atau
kesilapan, reka bentuk dan melaksanakan prosedur audit responsif kepada risiko berkenaan, dan mendapatkan bukti audit yang mencukupi
dan bersesuaian untuk memberi asas yang munasabah bagi pendapat kami. Risiko untuk tidak mengesan salah nyata ketara yang disebabkan
oleh penipuan adalah lebih tinggi daripada kesilapan, kerana penipuan mungkin melibatkan pakatan sulit, pemalsuan, peninggalan yang
sengaja, gambaran yang salah, atau mengatasi kawalan dalaman.
(b) Mendapatkan pemahaman kawalan dalaman yang berkaitan dengan audit bagi tujuan merangka prosedur audit yang bersesuaian dengan
keadaan, tetapi bukan untuk bertujuan untuk menyatakan pendapat mengenai keberkesanan kawalan dalaman Kumpulan dan Syarikat.
(c) Menilai kesesuaian dasar perakaunan yang digunakan dan kemunasabahan anggaran perakaunan dan pendedahan berkaitan yang dibuat oleh
para Pengarah.
(d) Kesimpulan mengenai kesesuaian penggunaan asas perakaunan usaha berterusan oleh para Pengarah dan, berdasarkan bukti audit yang
diperoleh, sama ada wujudnya ketidakpastian ketara yang berkaitan dengan peristiwa-peristiwa atau keadaan yang boleh menimbulkan
keraguan besar ke atas keupayaan Kumpulan dan Syarikat untuk terus beroperasi. Jika kami membuat kesimpulan bahawa ketidakpastian
ketara wujud, kami dikehendaki untuk menarik perhatian dalam laporan juruaudit kami kepada pendedahan berkaitan dalam penyata
kewangan Kumpulan dan Syarikat atau, jika pendedahan tersebut tidak mencukupi, untuk mengubah pendapat kami. Kesimpulan kami adalah
berdasarkan bukti audit yang diperoleh sehingga tarikh laporan juruaudit. Walau bagaimanapun, peristiwa masa hadapan atau keadaan boleh
menyebabkan Kumpulan dan Syarikat berhenti beroperasi secara usaha berterusan.
(e) Menilai keseluruhan pembentangan, struktur dan kandungan penyata kewangan Kumpulan dan Syarikat, termasuk pendedahan, dan sama ada
penyata kewangan Kumpulan dan Syarikat mewakili urus niaga asas dan peristiwa dengan cara yang mencapai pembentangan saksama.
(f) Mendapatkan bukti audit yang mencukupi mengenai maklumat kewangan entiti atau aktiviti perniagaan dalam Kumpulan untuk menyatakan
pendapat ke atas penyata kewangan Kumpulan. Kami bertanggungjawab ke atas arahan, penyeliaan dan prestasi audit kumpulan. Kami
bertanggungjawab sepenuhnya ke atas pendapat audit kami.


Tanggungjawab juruaudit terhadap audit penyata kewangan (sambungan)
Kami berkomunikasi dengan para Pengarah mengenai, antara lain, skop yang dirancang dan masa audit dan penemuan ketara audit, termasuk
sebarang kekurangan yang ketara dalam kawalan dalaman yang kami kenal pasti semasa proses audit dijalankan.
Kami juga menyediakan para Pengarah dengan kenyataan bahawa kami telah mematuhi keperluan etika yang berkaitan kebebasan, dan
berkomunikasi dengan mereka semua hubungan dan perkara-perkara lain yang dengan munasabahnya boleh diangggap untuk membincangkan
mengenai kebebasan kami, dan di mana berkenaan, perlindungan yang berkaitan.
Dari perkara-perkara yang telah disampaikan dengan para Pengarah, kami telah mengenalpasti perkara-perkara yang paling penting dalam audit
penyata kewangan Kumpulan dan Syarikat bagi tahun semasa dan oleh itu hal-hal audit utama. Kami menerangkan hal-hal ini di dalam laporan
juruaudit kami melainkan jika undang-undang atau peraturan menghalang pendedahan awam mengenai hal-hal tersebut, atau apabila, dalam
keadaan yang amat jarang berlaku, kami menentukan bahawa sesuatu hal itu tidak perlu disampaikan dalam laporan kami kerana kesan buruk
daripada perbuatan sedemikian akan semunasabahnya dijangkakan lebih besar daripada manfaat kepentingan awam komunikasi sedemikian.
LAPORAN MENGENAI KEPERLUAN UNDANG-UNDANG DAN PENGAWALSELIAAN YANG LAIN

Selaras dengan keperluan Akta Syarikat 2016 di Malaysia, kami melaporkan bahawa anak-anak syarikat yang kami tidak bertindak sebagai
juruaudit, adalah didedahkan dalam nota 55 kepada penyata kewangan.
PERKARA-PERKARA LAIN
Laporan ini dibuat hanya kepada ahli-ahli Syarikat, sebagai sebuah badan, selaras dengan Seksyen 266 Akta Syarikat 2016 di Malaysia dan bukan
untuk tujuan lain. Kami tidak bertanggungjawab terhadap mana-mana pihak lain mengenai kandungan laporan ini.
PRICEWATERHOUSECOOPERS PLT TIANG WOON MENG

LLP0014401-LCA & AF 1146 02927/05/2020J
Akauntan Berkanun Akauntan Berkanun
Kuala Lumpur
21 Februari 2020
# STATISTIK PEGANGAN SAHAM

PADA19 MAC 2020
ANALISA PEGANGAN SAHAM
Saham Terbitan : 3,765,777,524
Kategori Saham : 3,765,777,523 saham biasa;
Satu (1) Saham Keutamaan Boleh Tebus Hak Istimewa (Saham Istimewa) dipegang oleh Pemegang Saham
Istimewa, iaitu Menteri Kewangan, sebuah badan korporat yang ditubuhkan di bawah Akta Menteri Kewangan
(Diperbadankan) 1957 (MKD).
Jumlah Pemegang Saham : 43,227
Hak Mengundi : • Satu (1) undi bagi setiap saham biasa

• Saham istimewa tidak mempunyai hak mengundi selain dari dinyatakan pada nota 13(a) Penyata Kewangan.
PENGAGIHAN PEGANGAN SAHAM BIASA
Pemegang Saham Saham Dipegang

Malaysia Asing Malaysia Asing
Saiz Pegangan Bilangan % Bilangan % Bilangan % Bilangan %
Kurang daripada 100 1,708 3.95 27 0.06 29,360 0.00 390 0.00
100 - 1,000 21,457 49.64 134 0.31 10,418,392 0.28 92,621 0.00
1,001 - 10,000 16,386 37.90 319 0.74 54,848,961 1.46 1,356,667 0.04
10,001 - 100,000 2,207 5.11 315 0.73 52,230,481 1.39 13,568,110 0.36
100,001 - 187,896,740(*) 302 0.70 368 0.85 948,264,131 25.18 418,375,328 11.11
187,896,741 dan ke atas (**) 4 0.01 0 0.00 2,266,593,082 60.19 0.00 0.00
JUMLAH 42,064 97.31 1,163 2.69 3,332,384,407 88.50 433,393,116 11.51
Nota:
* Kurang dari 5% pegangan modal diterbitkan
** 5% atau lebih dari pegangan modal diterbitkan
KLASIFIKASI PEMEGANG SAHAM YANG MEMEGANG SAHAM-SAHAM BIASA
Bilangan Pemegang Saham Bilangan Saham Dipegang % Saham Diterbitkan

Kategori Malaysia Asing Malaysia Asing Malaysia Asing
INDIVIDU
a. Bumiputera 16,877 0 20,103,569 0 0.53 0.00
b. Chinese 19,099 0 76,680,821 0 2.04 0.00
c. Indian 1,488 0 4,012,931 0 0.11 0.00
d. Lain-lain 154 323 490,183 1,622,789 0.01 0.04
BADAN KORPORAT
a. Bank/Syarikat Kewangan 77 0 1,290,095,303 0 34.26 0.00
b. Amanah Pelaburan/ Yayasan/Badan Amal 5 0 463,823 0 0.01 0.00
c. Lain-lain Jenis Syarikat 240 9 10,679,542 10,242,318 0.29 0.27
AGENSI/INSTITUSI KERAJAAN 12 0 994,859,711 0 26.42 0.00
PENAMA 4,112 831 934,998,524 421,528,009 24.83 11.19
JUMLAH 42,064 1,163 3,332,384,407 433,393,116 88.50 11.50

PADA19 MAC 2020
PEMEGANG SAHAM UTAMA

Berdasarkan Buku Daftar Pemegang Saham Utama
Jumlah Pegangan Saham Biasa Peratus (%)

Bil. Pemegang Saham Langsung Tidak Langsung Langsung Tidak Langsung
1 Khazanah Nasional Berhad 984,825,713 - 26.15 -

2 Citigroup Nominees (Tempatan) Sdn Bhd 607,456,309 - 16.13 -
- Employees Provident Fund Board
3 Amanah Raya Trustees Berhad 445,332,400 - 11.83 -
- Amanah Saham Bumiputera
4 Kumpulan Wang Persaraan (Diperbadankan) 268,056,365 13,535,674.00 7.12 0.36
JUMLAH 2,305,670,787 13,535,674.00 61.23 0.36
KEPENTINGAN LANGSUNG DAN TIDAK LANGSUNG PENGARAH-PENGARAH DALAM SYARIKAT

Berdasarkan Buku Daftar Pegangan Saham Pengarah
Jumlah Pegangan Saham

Tidak
Bil. Kepentingan dalam Syarikat Langsung Langsung %
1 Rosli Man - 3,700* -**

2 Dato’ Noor Kamarul Anuar Nuruddin 170,000 - -**
3 Balasingham A. Namasiwayam 16,013 - -**
JUMLAH 186,013 3,700 0.00
Nota:
* Pegangan tidak langsung melalui anak lelaki, Mohd Azizi Rosli (anggota TM)
** Kurang daripada 0.01%
Hak Pegangan Saham dalam bentuk Pelan Insentif Jangka Panjang (PIJP) yang dipegang oleh pengarah-pengarah dinyatakan dalam Laporan Pengarah
pada muka surat 21 Penyata Kewangan.

PADA19 MAC 2020
SENARAI 30 PEMEGANG SAHAM TERATAS

Berdasarkan Buku Daftar Ahli dan Rekod Pendeposit
Bil. Nama Pemegang Saham Jumlah Saham Peratus
1 Khazanah Nasional Berhad 984,825,713 26.15

2 Citigroup Nominees (Tempatan) Sdn Bhd 567,402,104 15.07
- Employees Provident Fund Board
3 Amanahraya Trustees Berhad 446,308,900 11.85
- Amanah Saham Bumiputera
4 Kumpulan Wang Persaraan (Diperbadankan) 268,056,365 7.12
- Amanah Saham Malaysia 2 - Wawasan
- Amanah Saham Malaysia
- Amanah Saham Malaysia 3
- Amanah Saham Bumiputera 3 - Didik
- Amanah Saham Bumiputera 2
- Urusharta Jamaah Sdn Bhd (1)
- Public Islamic Dividend Fund
12 Maybank Nominees (Tempatan) Sdn Bhd 31,500,000 0.84
- Maybank Trustees Berhad for Public Ittikal Fund (N14011970240)
13 Cartaban Nominees (Asing) Sdn Bhd 31,203,583 0.83
- Exempt AN for State Street Bank & Trust Company (WEST CLT OD67)
14 Permodalan Nasional Berhad 30,411,400 0.81
- Great Eastern Life Assurance (Malaysia) Berhad (PAR 1)
Public Ittikal Sequel Fund
- Employees Provident Fund Board (Nomura)
18 Lembaga Tabung Haji 21,431,283 0.57
- Exempt AN for Aia Bhd
20 Cartaban Nominees (Tempatan) Sdn Bhd 19,123,337 0.51
- PAMB for Prulink Equity Fund
21 Citigroup Nominees (Asing) Sdn Bhd 19,081,346 0.51
- Exempt An For Citibank New York (Norges Bank 14)
22 HSBC Nominees (Asing) Sdn Bhd 18,836,277 0.50
- JPMCB NA for Vanguard Total International Stock Index Fund
- Maybank Trustees Berhad For Public Regular Savings Fund (N14011940100)
- JPMCB NA for Vanguard Emerging Markets Stock Index Fund
25 Amanah Raya Trustees Berhad 16,467,885 0.44
- Public Islamic Equity Fund
- MTrustee Berhad for Principal Dali Equity Growth Fund (UT-CIMB-DALI) (419455)
27 Amanah Raya Trustees Berhad 13,981,611 0.37
- Public Islamic Select Enterprises Fund
- JPMBL SA for Stichting Depositary APG Emerging Markets Equity Pool
- Great Eastern Life Assurance (Malaysia) Berhad (PAR 3)
- Public Islamic Optimal Growth Fund
JUMLAH 3,057,167,431 81.18
# NILAI BUKU BERSIH TANAH & BANGUNAN

Pegangan Kekal Pegangan Pajak Nilai Buku Nilai Buku

Tanah Lain* Tanah Terkecuali**
Bersih Bersih
Bilangan Kawasan Bilangan Kawasan Bilangan Kawasan Bilangan Kawasan Tanah*** Bangunan#
No. Lokasi Lot ('000 kp) Lot ('000 kp) Lot ('000 kp) Lot ('000 kp) (RM juta) (RM juta)
Wilayah
1. Persekutuan
a. Kuala Lumpur 27 1,582 7 714 1 114 - - 330.6 1,294.2
b. Labuan - - 6 511 - - - - 0.2 3.7
c. Putrajaya - - - - 1 20 - - 0.8 7.2
2. Selangor 10 9,943 21 1,385 2 144 70 6,078 502.9 327.8
3. Perlis - - 3 35 - - 9 678 0.2 2.0
4. Perak 4 17 21 945 3 213 84 5,043 3.9 33.4
5. Pulau Pinang 3 5,015 16 929 - - 35 6,157 4.4 26.8
6. Kedah 8 524 14 976 - - 45 2,866 10.2 41.7
7. Johor 6 490 28 1,452 9 285 92 6,375 6.0 59.5
8. Melaka 2 3 23 2,049 - - 21 3,597 14.4 97.5
9. Negeri Sembilan 4 160 12 417 2 155 47 1,840 36.5 19.8
10. Terengganu - - 16 809 - - 41 5,648 0.5 25.9
11. Kelantan - - 16 708 - - 35 2,050 0.5 10.0
12. Pahang 1 40 29 2,118 5 429 61 5,956 2.1 32.4
13. Sabah - - 14 184 4 162 53 4,760 3.6 48.4
14. Sarawak 4 46 29 941 10 400 91 8,804 16.3 53.6
15. Hong Kong - - - - - - - - - 63.6
16. Indonesia - - - - - - - - - 1.0
Jumlah 69 17,820 255 14,173 37 1,922 684 59,852 933.1 2,148.5
* Surat ikatan hak milik bagi tanah lain belum lagi didaftarkan atas nama Syarikat. Sehingga penyelesaian dicapai dengan pihak-pihak berkuasa yang berkenaan, tanah-tanah
tersebut tidak dikelaskan mengikut tempoh pajakan dan keluasan tanah adalah berdasarkan anggaran.
** Tanah terkecuali ialah tanah yang terletak di luar Wilayah Persekutuan sama ada tanah diberi milik, tanah rizab yang dimiliki oleh Kerajaan Persekutuan atau tanah yang diduduki,
diguna, dikawal dan diurus oleh Kerajaan Persekutuan untuk tujuan persekutuan (di Melaka, Pulau Pinang, Sabah dan Sarawak) sepertimana disebut di dalam Seksyen 3(2) Akta
Perkhidmatan Telekomunikasi (Syarikat Pengganti), 1985. Kerajaan telah bersetuju untuk memajakkan tanah-tanah ini kepada Telekom Malaysia Berhad bagi tempoh 60 tahun
dengan opsyen untuk melanjutkan tempoh pajakannya, di bawah Artikel 85 dan 86 Perlembagaan Persekutuan.
*** Termasuk tanah dipegang untuk pembangunan hartanah dan tanah dipegang untuk dijual sebuah anak syarikat milik penuh dan aset bukan semasa dipegang untuk dijual Syarikat
dan sebuah anak syarikat milik penuh.
# Termasuk aset bukan semasa dipegang untuk dijual Syarikat dan sebuah anak syarikat milik penuh.
# PENGGUNAAN HARTANAH
Satelit/ Kedai TM/ Menara

Stesen Primatel/ Teleko-
Ibu Sawat/ Stesen Bangunan Stor/ Kabel Pusat Pusat Universiti/ munikasi/
Lokasi Pusat Data Pemancar Pejabat Kediaman Gudang Dasar Laut Peranginan Perniagaan Kolej Latihan Pelancongan
1. Wilayah Persekutuan
a. Kuala Lumpur 13 2 6 4 - - - - 1 -
b. Labuan 1 - 1 - - 2 - - - -
2. Selangor 76 8 6 7 3 - - 3 1 -
3. Perlis 8 1 1 2 1 - - 1 - -
4. Perak 85 10 3 12 2 - - 4 1 -
5. Pulau Pinang 40 1 3 4 2 1 1 4 - -
6. Kedah 44 7 1 3 2 - 1 3 - 1
7. Johor 91 11 3 3 2 1 - 2 - -
8. Melaka 29 1 1 1 1 2 - 2 1 -
9. Negeri Sembilan 45 8 3 2 - - - 2 - -
10. Terengganu 44 4 2 3 2 - - 2 1 -
11. Kelantan 30 2 2 4 2 - - - - -
12. Pahang 56 14 2 11 1 3 4 - - -
13. Sabah 46 18 1 3 2 3 1 4 - -
14. Sarawak 76 24 2 8 2 3 - 3 1 -
15. Hong Kong 1 - - - - - - - - -
www.tm.com.my

Financial Statement BM

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Financial Statement BM

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

#M e ma cuDi gi tal Mal aysi a

Laporan Tahunan Bersepadu 2019

Topi Keledar Pintar

Sistem Pengurusan Kenderaan Pintar

Melebihi Had Laju

• Kalendar Kewangan 1 • Penyata-penyata Pendapatan Keseluruhan 24

12 April 2019 25 April 2019

29 Mei 2019 30 Mei 2019

28 Ogos 2019 26 November 2019

3 April 2020 30 April 2020

HARGA SAHAM TM & JUMLAH DAGANGAN

Harga Saham TM (RM) Jumlah Dagangan ('000)

Jumlah ('000) Tertinggi (RM) Terendah (RM)

Januari 68,637 2.91 2.57

HARGA SAHAM TM BERBANDING INDEKS FBM KLCI 2019

Harga Saham TM (RM) Indeks FBM KLCI

Harga Saham TM (RM)* Indeks FBM KLCI

MODAL PASARAN & HARGA SAHAM TM

Modal Pasaran (RM Bilion) Harga Saham TM (RM)

30.00 6.78 7.00

Harga Saham TM (RM)* Modal Pasaran (RM Bilion)

* Harga saham TM adalah berdasarkan pada harga tutup akhir bulan

# MAKLUMAT PENTING KEWANGAN KUMPULAN

Dalam RM Juta 2019 2018 2017 2016 2015

Hasil kendalian 11,434.2 11,819.3 12,085.1 12,060.9 11,721.6

DATA UTAMA KEDUDUKAN KEWANGAN

Jumlah ekuiti pemegang saham 7,353.3 7,525.2 7,843.5 7,692.3 7,780.6

Pulangan ekuiti pemegang saham 8.5% 2.0% 12.0% 10.0% 9.1%

2016 25,001.6 2016 12,060.9

2015 24,413.1 2015 11,721.6

2019 8,733.1 2019 8.5

2017 8,150.2 2017 12.0

2016 8,363.3 2016 10.0

2018 -1.1 2018 153.2

2017 3.0 2017 929.7

2016 2.5 2016 776.0

2015 2.4 2015 700.3

PULANGAN JUMLAH ASET

2019 1.4 2019 7,353.3

2018 1.1 2018 7,525.2

2017 1.0 2017 7,843.5

2016 1.1 2016 7,692.3

2015 1.0 2015 7,780.6

# RINGKASAN PENYATA KEDUDUKAN

Aset tak ketara 493.2 490.0

Aset tak ketara Inventori Belum terima bukan semasa lain

# RINGKASAN PENYATA KEDUDUKAN

JUMLAH LIABILITI & EKUITI PEMEGANG SAHAM

Modal saham 3,698.6 3,667.1

34.1% 7.0% 36.2%

# Kurang daripada 0.1%

Modal saham Deposit pelanggan Instrumen kewangan derivatif

# RINGKASAN PENYATA KEDUDUKAN

HASIL KENDALIAN SEGMEN

Mengikut Segmen 2019 2018 Mengikut 2019 2018

unifi 4,713.9 5,285.9

89.3% TM GLOBAL 2,306.3 1,945.4

Perkhidmatan Berkongsi/Lain-lain 482.7 490.1

Mengikut Lokasi Geografi RM Juta RM Juta

Malaysia 10,215.8 10,624.0

Jumlah 11,434.2 11,819.3

unifi TM ONE TM GLOBAL Perkhidmatan Malaysia Negara-

unifi 313.3 (686.3)

TM ONE 995.1 1,081.2