broj 35.

januar 2021.

ČASOPIS INŽENJERSKE
KOMORE CRNE GORE
 Inženjerska komora Crne Gore
IMPRESUM Godina 21 / br. 35 • Januar 2021.

pogled@ikcg.co.me

Izdavač:
Inženjerska komora Crne Gore

Za izdavača:
Srđan Laković, dipl.inž.el.

Uređivački odbor:
Doc. dr Željka Radovanović, dipl.inž.građ, predsjednica
Vladimir Slavić, dipl.inž.el.
Bogdan Cvjetković, dipl.inž.arh.
Prof. dr Milorad Burić, dipl.inž.maš.
Mr Dragan Radonjić, dipl.inž.teh.

Urednica:
Jelena Pavićević Tatar

Grafičko oblikovanje:
Blažo Veljović

Štampa:
Grafo Group, Podgorica

Tiraž:
500

Fotografija na naslovnoj strani:

freepik.com
TABLE OF CONTENTS SADRŽAJ
EPICENTER SIGNIFICANCE OF THE BASIC 400 kV EPICENTAR: ZNAČAJ OSNOVNE 400 kV MREŽE “NIKOLA TESLA”
NEWS FROM IKCG ....................................................... 4 NIKOLA TESLA NETWORK AKTUELNOSTI IZ IKCG .................................................. 4 ELEKTROENERGETSKI SISTEMI I NJIHOVO POVEZIVANJE
ELECTRIC POWER SYSTEMS AND THEIR CONNECTION Piše: Mr Boško BOGETIĆ, dipl.inž.el. ......................... 66
INTERVIEW: PROF. RATKO MITROVIĆ, Written by: Boško BOGETIĆ....................................... 66 RAZGOVOR: PROF. DR RATKO MITROVIĆ, MINISTAR
PhD, THE MINISTER OF ECOLOGY, SPATIAL EKOLOGIJE, PROSTORNOG PLANIRANJA I URBANIZMA OBNOVLJIVI IZVORI ENERGIJE
PLANNING AND URBANISM RENEWABLE SOURCES OF ENERGY MINISTARSTVO ĆE RADITI ISKLJUČIVO VJETROELEKTRANE I VJETROAGREGATI
CITIZENS BENEFIT IS THE MAIN GOAL OF THE MINISTRY WIND FARMS AND WIND TURBINES U INTERESU GRAĐANA Piše: Prof.dr Dečan IVANOVIĆ ................................... 76
Written by: Jelena PAVIĆEVIĆ TATAR............................. 8 Written by: Dečan IVANOVIĆ ..................................... 76 Piše: Jelena PAVIĆEVIĆ TATAR...................................... 8
PERSPEKTIVA: DOC. DR MARTIN ĆALASAN
VIEW PERSPECTIVE: DOC. MARTIN ĆALASAN, PhD POGLED NAGRAĐENO ZNANJE I STRUČNOST
WORLD IN CONSTRUCTION .........................................14 AWARDED KNOWLEDGE AND EXPERTISE SVIJET U IZGRADNJI ....................................................14 Piše: Svetlana MANDIĆ ............................................. 84
Written by: Svetlana MANDIĆ .................................... 84
A LOOK INSIDE POGLED UNUTRA ČETVRTI CRNOGORSKI SALON ARHITEKTURE
ANEX TO THE CONTRACT FOR HIGHWAY COMPLETION FOURTH MONTENEGRIN SALON OF ARCHITECTURE ANEKS UGOVORA ZA ZAVRŠETAK AUTOPUTA TRANSMITOVANJE AUTENTIČNIH IZRAZA
Written by: Ivana GUDOVIĆ ....................................... 26 TRANSMITTING OF REPRESENTATIVE PRODUCTION Piše: Ivana GUDOVIĆ ................................................ 26 Piše: Mr Borislav VUKIĆEVIĆ, dipl.inž.arh. ................. 90
Written by: Borislav VUKIĆEVIĆ ................................. 90
PROJECT SOLUTION FOR CONSTRUCTION PROJEKTNO RJEŠENJE ZA RAZGOVOR: GORAN ANDREJIN I SONJA DUBAK,
WASTE NEXT TO TARA INTERVIEW: GORAN ANDREJIN AND SONJA DUBAK, GRAĐEVINSKI OTPAD PORED TARE LAUREATI NAJVEĆE NAGRADE IV
REGULATION OF THE RIVER BED AND RIVER VALLEY LAUREATES OF THE BIGGEST AWARD OF THE IV REGULACIJA KORITA I DOLINSKOG DNA RIJEKE CRNOGORSKOG SALONA ARHITEKTURE
Written by: Mihailo BURIĆ......................................... 30 MONTENEGRIN SALON OF ARCHITECTURE Piše: Prof. dr Mihailo BURIĆ, dipl.inž.geol. ................ 30 JEDNOSTAVNIM PRISTUPOM DO ELEGANTNOG RJEŠENJA
A SIMPLE APPROACH TO AN ELEGANT SOLUTION Piše: Jelena PAVIĆEVIĆ TATAR...................................100
DESIGNING CONCRETE STRUCTURES Written by: Jelena PAVIĆEVIĆ TATAR..........................100 NOVINE U IZVOĐAČKOJ PRAKSI
REINFORCEMENT CONTINUITY BY COUPLERS NASTAVLJANJE ARMATURE KAPLERIMA O KONKURSU ZA RJEŠENJE
Written by: Željka RADOVANOVIĆ .............................. 34 ON THE COMPETITION FOR THE SOLUTION OF THE Piše: Doc. dr Željka RADOVANOVIĆ, dipl.inž.građ. ..... 34 TRGA NEZAVISNOSTI U PODGORICI
INDEPENDENCE SQUARE IN PODGORICA DALEKO OD SMISLENOG ODGOVORA
INTERVIEW: PROF. IGOR VUŠANOVIĆ, DEAN OF THE FAR FROM A MEANINGFUL ANSWER RAZGOVOR: PROF. DR IGOR VUŠANOVIĆ, Piše: Mr Borislav VUKIĆEVIĆ, dipl.inž.arh. ............... 106
FACULTY OF MECHANICAL ENGINEERING UCG Written: Borislav VUKIĆEVIĆ ....................................106 DEKAN MAŠINSKOG FAKULTETA UCG
FIFTY YEARS OF SUCCESS PEDESET GODINA USPJEHA IZGRADNJA OBJEKATA U NIKŠIĆU
Written by: Jelena PAVIĆEVIĆ TATAR........................... 42 CONSTRUCTION OF BUILDINGS Piše: Jelena PAVIĆEVIĆ TATAR.................................... 42 NAKON DRUGOG SVJETSKOG RATA
IN NIKŠIĆ AFTER WORLD WAR II KOMRPOMIS KOJI JE DAO NAJBOLJA RJEŠENJA U
INTERVIEW: PROF. MILORAD MIŠO BURIĆ, COMPROMISE THAT GAVE THE BEST DESIGNS IN RAZGOVOR: PROF. DR MILORAD MIŠO BURIĆ, ARHITEKTURI I URBANIZMU
PhD, MECHANICAL ENGINEER ARCHITECTURE AND URBAN PLANNING DIPL.INŽ.MAŠ. Piše: Dr Vladimir BOJKOVIĆ, dipl.inž.arh. ................. 114
EXPERIENCE, TALENT AND KNOWLEDGE Written by: Vladimir BOJKOVIĆ ................................. 114 CENTAR RAZMJENE ISKUSTVA, ZNANJA I TALENTA
EXCHANGE CENTER Piše: Jelena PAVIĆEVIĆ TATAR.................................... 48 ARHEOTOK
Written by: Jelena PAVIĆEVIĆ TATAR........................... 48 ARHEOTOK HRONIKA JEDNOG ISTRAŽIVANJA U BLIZINI OBLUNA
CHRONICLE OF A RESEARCH NEAR OBLUN NOVI PROJEKAT TIVATSKE Piše: Slobodan ČUKIĆ ..............................................124
NEW PROJECT OF THE TIVAT SHIPBUILDING COMPANY Written by: Slobodan ČUKIĆ.....................................124 BRODOGRAĐEVNE KOMPANIJE
SCIENTIFIC-RESEARCH SHIP FOR HYDROGRAPHERS AND NAUČNO-ISTRAŽIVAČKI BROD ZA HIDROGRAFE I ARHIV
MARITIME BIOLOGISTS ARCHIVE POMORSKE BIOLOGE PRIČA O GRADITELJIMA U CRNOJ GORI (VI)
Written by: Siniša LUKOVIĆ ....................................... 60 A STORY OF ENGINEERS IN MONTENEGRO (VI) Piše: Siniša LUKOVIĆ ................................................ 60 Piše: Velizar RADONJIĆ.............................................130
Written by: Velizar RADONJIĆ ...................................130
O KONKURSU ZA RJEŠENJE TRGA NEZAVISNOSTI U PODGORICI
Daleko od smislenog
odgovora
Piše: Mr Borislav VUKIĆEVIĆ,
dipl.inž.arh.
K
onkurs za rješenje Trga nezavisnosti u Podgorici - ili,
oficijelno: Međunarodni, opšti, jednostepeni i anoni-
mni Konkurs za idejno urbanističko-arhitektonsko rje-
šenje Trga nezavisnosti u Podgorici, raspisao je Glavni grad
Podgorica, 10. jula 2020. godine.
Riječ je o prostoru ograđenom Ulicom slobode sa istočne
strane, Njegoševom ulicom sa zapadne strane, te ulicama
Trg nezavisnosti – centralni
podgorički trg, pogled sa Skupštine
Glavnog grada, foto: Privatna arhiva
108 | januar 2021.
ON THE COMPETITION FOR THE SOLUTION
OF THE INDEPENDENCE SQUARE IN PODGORICA
FAR FROM A
MEANINGFUL ANSWER
The competition for the design of the Independence
Square in Podgorica - or, officially: International, gen-
eral, one-phased and anonymous Competition for the
Conceptual Urban and Architectural Design of the Inde-
pendence Square in Podgorica, was announced by the
Capital City Podgorica, on July 10, 2020.
It is a space surrounded by following streets: Slobode
on the east side, Njegoševa on the west side, and Bo-
keška on the north side, and Vučedolska on the south
side. Nearly 15 years ago the Independence Square
(then called Ivan Milutinović Square) got its current
form after an extensive reconstruction that included,
in part, the streets ul. Slobode and Njegoševa ul., and
they are already in talks of a new design, of a complex
structure intervention based on the idea of the Capital
City Administration to place a three-storey underground
garage, with a capacity of about 750 vehicles with ac-
companying commercial facilities, below the square.
Bokeškom, sa sjeverne, i Vučedolskom, sa južne strane.
Nije prošlo ni punih 15 godina od kada je Trg nezavisno-
sti (koji je tada nosio naziv Trg Ivana Milutinovića) zasjao
u današnjem obliku nakon opsežne rekonstrukcije koja je
obuhvatala, djelimično, i poteze Ulice Slobode i Njegoševe
ulice, a već se govori o novom rješenju, o složenoj građevin-
skoj intervenciji koja počiva na ideji Uprave Glavnog grada
da se na poziciji trga, ispod trga preciznije, smjesti troetaž-
na podzemna garaža, kapaciteta oko 750 vozila uz proprat-
ne komercijalne sadržaje, takođe ispod zemlje.
Ideja da se na Trgu nezavisnosti gradi podzemna garaža, i
konkurs koji je bio prvi korak ka realizaciji te ideje, uzburkali
Trg nezavisnosti, foto: Privatna arhiva
Trg nezavisnosti, foto: Privatna arhiva
su duhove u Podgorici koncem novem-
bra prošle godine. Buri je prethodila
krajnje nepromišljena odluka raspi-
sivača konkursa (od 20. novembra
2020. godine), da nedelju dana prije
konačne objave Odluke konkursnog
žirija (27. novembra) i konferencije za
novinare tim povodom, objavi jedan
rendering, jedan od prikaza pobjed-
ničkog rješenja, sa kružnom vodenom
površinom u centru trga.
Namjera raspisivača je bila, očigled-
no, da renderingom zagolica maštu
građana, ali se desila, sasvim spon-
tano i sasvim suprotno očekivanjima
raspisivača, pomama na društvenim
mrežama. Podgoričani su se par dana
takmičili u mimovima – ko će duhovi-
tije “nadopuniti” originalni rendering,
ko će osmisliti najapsurdniji kontekst
u koji bi se pobjednička “priča” mogla
prebaciti što se moglo tumačiti, ponaj-
prije, kao ukazivanje organizatorima
konkursa, od strane zainteresovane
javnosti, na neadekvatnost pobjed-
ničkog rješenja, koje je, ispostavilo
se, daleko od smislenog odgovora na
pitanje kako bi trebalo da izgleda naš
trg nakon intervencije.
Uslijedio je nemušti pokušaj Filipa
Aleksića, glavnog podgoričkog arhi-
tekta, da sa nazovi-pozicija struke
objasni o čemu se tu zapravo radi – što
se, u suštini, svelo na banalnu tvrdnju
da je objavljeni rendering samo jed-
no od opcionih rješenja, samo jedna
od varijanti korišćenja prostora trga
ili, samo jedna od aktivnosti koje bi
se mogle organizovati na trgu, što je,
naravno, samo dodalo ulje na vatru.
Nakon toga je teško bilo ubijediti gra-
đane Podgorice u svrsishodnost po-
bjedničkog rješenja.
U ovom trenutku je sasvim izvjesno
da će kontroverzna priča o planiranoj
intervenciji na Trgu nezavisnosti u Po-
januar 2021. | 109

Pobjedničko rješenje na Konkursu za Trg Nezavisnosti u Podgorici, rendering
dgorici obilježiti godinu koja je pred
nama, a vjerovatno i sljedeću, 2022.
godinu, u kojoj će biti raspisani novi
izbori za Skupštinu Glavnog grada.
Pogotovo nakon što je Ivan Vuković,
gradonačelnik Podgorice, 13. januara
na svom Facebook profilu najavio skori
početak razrade pobjedničkog konkur-
snog rješenja – što bi bio prvi korak ka
izradi tehničke dokumentacije. Zato ne
bi trebalo donositi ishitrene zaključke,
prije no što se osvrnemo na neke od
ključnih segmenata ovog problema.
U to ime, krenućemo, u ovom broju
Pogleda, od nekih opštih konstataci-
ja, vezano za ideju da se gradi pod-
zemna garaža i za sam konkurs – što
bi trebalo da nam pomogne u analizi
najinteresantnijih konkursnih rješenja
čime ćemo se baviti u trećem nastav-
ku, nakon priče, u drugom nastavku, o
morfogenezi centralnog podgoričkog
trga i istorijskim mijenama kroz koje je
trg prolazio, od začetaka gradske aglo-
meracije na desnoj obali Ribnice, do
današnjih dana.
Dakle, u vijesti koja se 11. jula, dan
110 | januar 2021.
nakon raspisivanja Konkursa za Trg ne-
zavisnosti, pojavila na Internet-stranici
Glavnog grada (pogorica.me) - i koja je
bila naslovljena “Raspisan konkurs za
idejno rješenje rekonstrukcije Trga ne-
zavisnosti: centar Podgorice biće pre-
tvoren u pješačku zonu sa podzemnom
garažom i novim sadržajima”, stoji da
je konkurs raspisan u cilju “oživljava-
Intervencija na renderingu
pobjedničkog rješenja, mim
nja centra grada, širenja pješačke zone
i obezbjeđivanja parking prostora”.
Ako se slažemo da centar Glavnog gra-
da već dugi niz godina gubi na atraktiv-
nosti, složićemo se, uvjeren sam, i oko
činjenice da se u centar, doskoro, nije
dolazilo samo zbog specifičnih sadr-
žaja već i zbog toga što je centar pred-
stavljao glavno stjecište društvenog
života u Podgorici do unazad dvadese-
tak ili možda čak tridesetak godina.
Kičma društvenog života Podgorice
je dugi niz godina bila ulica Slobo-
de, Glavna ulica, a centralni trg je bio
najfrekventnije mjesto u gradu. Sjeti-
mo se samo korzoa duž ulice Slobode. Trg Ivana Milutinovića, socijalistički Titograd, foto: Privatna arhiva Zlatni dani Titograda, foto: Privatna arhiva
Bio je to opšteprihvaćeni, svakodnevni
društveni ritual, sasvim u skladu sa fi-
zičkim obuhvatom Podgorice, urbane
cjeline, koja se u periodu nakon Dru-
gog svjetskog rata razvijala oko jednog
izrazitog centra, sve do 2008. godine i
otvaranja šoping mola Delta Siti (Del-
ta City Shopping Mall), u bivšoj indu-
strijskoj zoni, na poziciji bivše Fabrike
namještaja “Marko Radović”, uz put za
Cetinje, sa jugoistočne strane.
Otvaranje Delta Sitija je bio trenutak
Titogradski korzo, foto: Privatna arhiva Trg Ivana Milutinovića noću, pogled niz Ulicu slobode, u poravcu juga
kada Podgorica definitivno postaje po- nužne infrastrukturne pozicije poput da bi izgradnja podzemne garaže is-
licentričan, odnosno bicentričan grad, natkrivenog garažnog prostora, te pro- pod Trga nezavisnosti predstavljala i,
grad sa dva centra. Delta Siti je, urbzo stora koji služi za parkiranje na otvore- pored ostaloga, nužan preduslov ne-
po otvaranju, od centra grada (Ulice nom. Otvaranje Delta Sitija je iniciralo koj vrsti pokušaja da se u centar gra-
slobode i centralnog gradskog trga), i izgradnju cijele jedne nove gradske da vrati dio aktivnosti koji je preuzela
preuzeo dobar dio društvenih aktiv- četvrti – Siti kvarta, koja presudno gra- Delta, a samim tim i dio populacije,
nosti. Delta Siti je zapravo novi korzo, vitira upravo ka Delta Sitiju, a nalazi se pogotovo mlađe, koja svoje slobod-
a ujedno je i glavna podgorička trgo- prekoputa, sa sjeverozapadne strane no vrijeme rado provodi u Delti. To bi,
vačka ulica, i to ulica na dvije etaže, putnog pravca ka Cetinju, na pozici- kroz povratnu spregu, moglo poslužiti
upotpunjena multipleks-bioskopom, ji bivše Fabrike građevinskih mašina i kao zamajac sveukupnom podiza-
brojnim kafeima, igraonicom za dje- “Radoje Dakić”. nju nivoa aktivnosti u centru grada, a
cu i drugim atraktivnim sadržajima uz Imajući to u vidu, podrazumijeva se posljedično i temeljitoj rekonstrukciji
januar 2021. | 111
 PITANJE STRUČNOSTI Gradonačelnik Vuković nas je još po-
četkom novembra 2018. godine, tri
Treba pomenuti, podsjećanja radi, da je Glavni grad, pored Konkursa za Trg mjeseca nakon stupanja na dužnost,
nezavisnosti, u skladu sa Vladinom Uredbom o povjeravanju dijela poslo- uvjeravao da postoji interesova-
va iz nadležnosti Ministarstva održivog razvoja i turizma Glavnom gradu nje stranog investitora da na mjestu
Podgorica, od 19. marta, 2020. godine, raspisao još nekoliko Konkursa, Robne kuće BEKO gradi, kako nam je
od kojih je svakako najinteresantniji bio Konkurs za idejno arhitektonsko prenio Vuković, “šoping mol, hotel ili
rješenje istočne tribine Gradskog stadiona u Podgorici, koji je raspisan 26. kongresni centar”, što je, svakako, po-
juna prošle godine. Na konkurs je pristiglo deset rješenja, a Odluka Žirija drazumijevalo i određeni broj parking
je objavljena 30. septembra. I taj Konkurs je pobudio pažnju javnosti, a mjesta u neposrednoj blizini. Od cije-
bilo je i kontroverzi. Potegnuto je i argumentovano pitanje svrsishodnosti i le te priče nije bilo ništa, možda baš
adekvatnosti načina na koji je Glavni grad pristupio problemu rekonstruk- zbog neriješenog problema parkiranja
cije istočne tribine Gradskog stadiona, uključujući tu i pitanje stručnosti u centru grada, pogotovo ako imamo u
raspisivača konkursa, vezano za (navodno) neuvažavanje preporuka koje vidu očekivani priliv automobila, koji
spadaju u domene UEFA standarda, a tiču se smjernica za projektovanje, bi neminovno bio uzrukovan pojavom
izgradnju i bezbjednost fudbalskih stadiona. Što se, opet, ne može up- novog, atraktivnog gradskog sadržaja.
orediti, ni izbliza, sa reakcijama javnosti nakon objavljivanja odluke Žirija Kako bilo, naredni koraci, nakon iz-
koji je odlučivao o rješenjima pristiglim na Konkurs za Trg nezavisnosti. gradnje garaže na poziciji Trga nezavi-
snosti, sastojali bi se, najvjerovatnije,
u rušenju bivše Robne kuće Beograd
kompletne centralne gradske zone, što koja je napuštena i odavno pretvorena i Robne kuće BEKO i izgradnji novih
bi opet, barem u prvo vrijeme, vjero- u ruinu, i susjedne Robne kuće BEKO objekata. O tipu i namjeni tih objeka-
vatno podrazumijevalo intervencije na koja odavno ne funkcioniše kao cjelo- ta moglo bi se spekulisati, uzimajući
pozicijama bivše Robne kuće Beograd vit prostor. prethodno u obzir brojne faktore poput
realnih potreba podgoričke i crnogor-
ske populacije, te očekivanog priliva
Ideja da se na Trgu nezavisnosti gradi ljudi sa strane, turista u prvom redu,
a sve u funkciji preciznog determini-
podzemna garaža, i konkurs koji je bio sanja ciljne grupe korisnika budućih
prvi korak ka realizaciji te ideje, uzburkali prostora.
Utisak je da Glavni grad ostavlja po-
su duhove u Podgorici koncem novembra tencijalnom investitoru da razmišlja i
prošle godine. Buri je prethodila krajnje odlučuje o tim pitanjima, mada bi bilo
neuporedivo učinkovitije kada bi grad
nepromišljena odluka raspisivača pokrenuo svoje kapacitete u pravcu
osmišljavanja bazičnih razvojnih stra-
konkursa (od 20. novembra 2020. tegija i pristupa s obzirom na vrijed-
godine), da nedelju dana prije konačne nost i značaj centralnog gradskog pro-
stora. Što nas dovodi do drugog seta
objave Odluke konkursnog žirija (27. tema koje su nazaobilazne u kontekstu
novembra) i konferencije za novinare činjenice da je raspisan konkurs za Trg
nezavisnosti. Te teme tiču se tzv. insti-
tim povodom, objavi jedan od prikaza tucionalnog okvira, tj. institucionalnih
pobjedničkog rješenja sa kružnom kapaciteta Uprave Glavnog grada, što
se odnosi, u prvom redu, na pitanje
vodenom površinom u centru trga sposobnosti Uprave Glavnog grada da
112 | januar 2021.
planira grad, da sprovodi planove i da
adekvatno i senzibilno reaguje na iza-
zove koje donose nove okolnosti i nove
realnosti. Ni u Podgorici, a ni u Crnoj
Gori, kad smo već kod toga, u ovom
trenutku ne postoji javna institucija
koja se bavi prostornim planiranjem i
(ili) urbanističkim projektovanjem gra-
da, a znamo da je grad složen, cjelovit
organizam, te da funkcionisanje grada
počiva na nizu faktora i da podrazu-
mijeva multidisciplinarno djelovanje,
a krajnji cilj je integrisanost funkcija,
odnosno paralelno i nesmetano odvi-
janje najrazličitijih aktivnosti u gradu.
Ako je suditi na osnovu recentnijih slu-
čajeva, veliko je pitanje da li je Uprava
Glavnog grada u stanju da se izbori sa
kompleksnim projektom kakav bi bio
izgradnja troetažne podzemne garaže
na poziciji Trga nezavisnosti, odnosno
sa posljedicama tako krupne interven-
cije koja bi, nema sumnje, na najrazli-
čitije načine uticala na funkcionisanje
grada. Jedan od tih slučajeva je, reci-
mo, prošlogodišnja obustava izgradnje
Delta City, pogled u pravcu istoka
sporne višespratnice podno Ljubovića,
na minimalnom rastojanju od već po-
stojećih višespratnica, čemu su pret-
hodili oštri i medijski snažno podržani
protesti stanara, koji se nisu ustezali
da stupe u otvoren sukob sa Upravom
Glavnog grada, što je koncem novem-
bra rezultiralo Odlukom Skupštine
Delta City, interijer
Glavnog grada o stavljanju van snage
DUP-a “Zabjelo Ljubović”, Izmjene i
dopune iz 2009. godine. Uprava Glav-
nog grada nije u startu odreagovala
na način koji bi preduprijedio spor u
trouglu uprava-građani-investitor što
je građane Podgorice na kraju koštalo
oko 200.000 eura. Indikativan je i sko-
rašnji slučaj postavljanja bankomata
na Trgu Bećir-bega Osmanagića, uz
Ulicu Kralja Nikole, u neposrednoj bli-
zini Satkule, koji je uklonjen tek nakon
što su nemušte reakcije gradonačel-
nika Vukovića ismijane na društvenim
mrežama. Tada smo, između ostaloga,
bili svjedoci i nepostojanja konkretne
koordinacije između pojedinih službi
Glavnog grada.
Što se tiče samog Konkursa za Trg Ne-
zavisnosti odmah na početku treba
konstatovati da Odluci o raspisivanju
konkursa nije prethodila adekvatna
priprema. Nisu urađene analize, nije
sačinjena studija, nije konsultovana
javnost, ni stručna ni laička, niti su
konsultivani ljudi koji žive u zgrada-
ma oko trga, dakle, nije konsultovan
dio gradske populacije koji je, bez
januar 2021. | 113
sumnje, prvi na udaru i o čije glave
će se obiti sve eventualne negativne
posljedice cijelog poduhvata. Na stra-
nu što je život u tim zgradama, a i u
cijeloj zoni oko Trga nezavisnosti, po-
prilično degradiran bukom, odnosno
činjenicom da su se, prije epidemije
COVID, na trgu vrlo često organizova-
la razna dešavanja najčešće praćena
bučnom muzikom. I sam način na koji
je raspisan Konkurs za Trg nezavisno-
sti upućuje na zabrinutost, jer su oči-
gledni brojni propusti i nepreciznosti
u Raspisu. Žurba, očigledno je, nije
donijela ništa dobro. Nije, konkretno,
posvećena dužna pažnja preciznom
definisanju vrlo specifičnog konteksta
podgoričkog centralnog traga, niti su
tretirani pojedini važni segmenti vrlo
kompleksnog problema što je rezulti-
ralo velikim brojem zapanjujuće akon-
tekstualnih konkursnih rješenja, među
koje bismo, svakako, morali uvrstiti i
pobjedničko. Drugo, iz teksta Raspisa
konkursa za Trg nezavisnosti u Podgo-
rici, jasno je da nije konsultovana stru-
ka, niti su angažovani iskusni stručnja-
ci koji bi umjeli da Raspis uzdignu do
nivoa koji bio ekvivalentan ozbiljnosti
problema.
Ključna zamjerka bi se odnosila na
činjenicu da Glavni grad koristi insti-
Bivša Robna kuća Beograd
tuciju konkursa i pobjedničko konkur-
sno rješenje kao svojevrstan alibi za
vrlo porblematičan potez koji počiva
na odlukama koje nijesu donesene na
odgovoran i transparentan način, niti
je učinjen bilo kakav napor po pita-
nju neophodne stručne elaboracije tih
odluka, te ohrabrivanja i animiranja
građana, budućih korisnika planira-
nih prostora, da se uključe u procese
planiranja. Uz to, moramo imati u vidu
da se vrlo rijetko dešava, na nivou ci-
jele države, da intervencija u prosto-
ru, kojoj je prethodio konkurs, bude u
114 | januar 2021.
GRAD KAO CJELOVIT ORGANIZAM
TRAŽI KOORDINISANO DJELOVANJE
Glavni grad Podgorica je raspisao Konkurs za idejno urbanističko-arhitek-
tonsko rješenje Trga nezavisnosti u Podgorici, pozivajući se na Vladinu
Uredbu o povjeravanju dijela poslova iz nadležnosti Ministarstva održivog
razvoja i turizma Glavnom gradu Podgorica, od 19. marta, 2020. godine
(SL, 27/20).
U toj Uredbi stoji, Član 1: Poslovi državne uprave iz nadležnosti Ministarst-
va održivog razvoja i turizma, koji se odnose na raspisivanje i sprovođen-
je javnih konkursa za izradu idejnih arhitektonskih rješenja za potrebe
Glavnog grada Podgorica (...), povjeravaju se Glavnom gradu – i Član 4:
Poslovi iz člana 1 ove uredbe, povjeravaju se na period do 31. decembra
2020. godine.
U kontekstu ove Uredbe i njenih posljedica, pogotovo u kontekstu složeni-
jih pitanja, kakvo je nesumnjivo i pitanje uređenja centralnog podgoričk- Trg nezavisnosti, u prvom planu bivša Robna kuća BEKO Upravna zgrada Glavnog grada Podgorice
og trga, odnosno uvođenja podzemne garaže vrlo ozbiljnih kapaciteta
u sam centar grada, nameće se pitanje o realnim stručnim kapacitetima
Glavnog grada, odnosno Organa uprave Glavnog grada, za tretiranje tog
skladu sa pobjedničkim konkursnim
rješenjem.
Odluci o raspisivanju konkursa nije
sveobuhvatnog problema, imajući u vidu da je grad cjelovit organizam, što Aktuelni politički trenutak, gdje imamo prethodila adekvatna priprema. Nisu
zahtijeva koordinisano djelovanje. Ako je suditi samo na osnovu načina na da nova vlast još nije konsolidovana
koji je formulisan Raspis konkursa, što je, ujedno, i jedini dokument koji je do kraja, dok bivša vlast još uvijek drži urađene analize, nije sačinjena studija,
dostupan javnosti, a koji izravno svjedoči o stručnom angažmanu Glavnog neke od važnih pozicija moći i sklona nije konsultovana javnost, ni stručna
grada po pitanju ideje o izgradnji garaže, odnosno uređenju trga, onda su je opstrukciji, takođe bi mogao uticati,
ti kapaciteti, sasvim je izvjesno nedovoljni, u najmanju ruku. umnogome, na razvoj događaja veza- ni laička, niti su konsultivani ljudi koji
Zaključak koji se nameće je da se Glavni grad Podgorica, prilikom donošen-
ja odluke o pokretanju procesa temeljite rekonstrukcije dijela centralnog
no za planiranu intervenciju na cen-
tralnom podgoričkom trgu.
žive u zgradama oko trga, dakle, nije
podgoričkog trga, nije oslanjao na stručnu ekspertizu, već je bio vođen Što se tiče finansiranja intervencije, konsultovan dio gradske populacije
Ivan Vuković, kao ključna ličnost među
nekim drugim prioritetima, o kojima bi bilo krajnje nezahvalno spekulisati.
zagovornicima intervencije, poziva se
koji je, bez sumnje, prvi na udaru i o
na model tzv. javno-privatnog partner- čije glave će se obiti sve eventualne
stva.
To podrazumijeva da bi Glavni grad negativne posljedice cijelog poduhvata
omogućio potencijalnom partneru da
finansira izgradnju podzemne garaže Тrg nezavisnosti noću, foto: Privatna arhiva
i ostalih sadržaja što po samoj prirodi
stvari uključuje i uređenje Trga nezavi-
snosti, odnosno krova garaže, koji bi
i dalje bio javna površina, a garažom i
komercijalnim sadržajima ispod trga bi
upravljao partner, na određeno vrijeme.
U sljedećem broju, kao što rekoh, o
morfogenezi centralnog podgoričkog
trga uz kratak istorijski pregled, a za-
tim i o konkursnim rješenjima.
januar 2021. | 115
ISSN 2336-9175 (Štampano izd.)
ISSN 2336-9183 (Online)