Koen Milisen - Valpreventie Enfixatiearme Zorg in WZC-1

Valpreventie en
fixatiearme zorg in WZC:

wat zegt de evidentie?
Prof. dr. Koen Milisen
Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen

Departement Maatschappelijke Gezondheidszorg
en Eerstelijnszorg, KU Leuven
Valproblematiek: incidentie
Valincidentie 65+ thuis versus WZC

80
70
70
60
50
40
% 40 35 thuis
31
30 WZC
20
10
0
val ≥ 1 / jaar val ≥ 2 / jaar
valindicentie per specifieke doelgroep
(CBO guideline 2004, Allan et al. 2009, Milisen et al. 2012, Cameron et al. 2012)
www.valpreventie.be expertisecentrum@valpreventie.be
Valproblematiek: gevolgen
• Gevolgen valincident
– Fysiek
– Psychosociaal
– Economisch
– Fysiek
• Klein letsel: 30-50%
• Ernstig letsel: 10-15%
– Heupfractuur: 4%
– Psychosociaal
– Economisch
(Tinetti et al. 2003, Kannus et al. 2005, Berry et al. 2008, Haentjens et al. 2010, Sawka et al. 2010,
Papaioannou et al. 2000)
• In VS stijgt mortaliteit tgv valgerelateerde letsels van
29,6/100.000 (in 2000) naar 56,7/100.000 (in 2013)
(Kramarow et al. 2015)

– Fysiek
 Bewegen
– Psychosociaal 
Functioneren
• Valangst: 50%
• Zowel vallers als
niet-vallers  Sociale
interactie
• 67%  activiteiten
– Economisch
(Gillespie et al. 2007, Zijlstra et al. 2007,

scheffer et al., 2008, Zijlstra et al. 2009)
www.valpreventie.be expertisecentrum@valpreventie.be +++ Valrisico

– Fysiek
– Psychosociaal
– Economisch
Bijkomende kost
• Duurste categorie
€10.000 - €15.000
alle trauma’s ouderen jaar volgend op
• Vnl. heupfracturen fractuur vgl. met
ouderen zonder
heupfractuur
(Englander et al. 1996, Masud et al. 2001,
Haentjens et al. 2001&2005, Seematter-Bagnaud et al. 2006,
Dejaeger et al. 2008, Meerding et al. 2006, Watson et al. 2011)
Valproblematiek
• Vallen = acuut gebeuren
• Valrisico = chronisch
• Resultaat complexe interactie

onderliggende factoren:
– Intrinsiek vb.  evenwicht en spierkacht, slecht
zicht, orthostatische hypotensie, pijn, …
– Extrinsiek vb. medicatie, omgevingsfactoren
– Gedrag van de oudere vb. op ladder gaan
staan
(Ganz et al. 2008, Zijlstra et al. 2009, Woolcott et al. 2009,
Tinetti & Kumar 2010 Close & Lord 2011)
Soorten interventies
• In literatuur verschillende soorten

interventies:
– Unifactoriële interventies
– Multifactoriële interventies
(Lamb et al. 2007, Lamb et al. 2011)
• Unifactoriële interventies:
aan alle
(Lamb et al. 2007 , Lamb et al. 2011)
• Multifactoriële interventies:
meerdere
individueel
assessment
(Lamb et al. 2007 , Lamb et al. 2011)
Evidentie
Evidentie
• Evidentie minder sterk ivg met evidentie

thuiszorg
• Unifactorieel: vitamine D supplementen

– 37%  valincidenten
(RR=0.63, 95% CI: 0.46-0.86)
– Geen effect op vallers
(Cameron et al. 2012)
Evidentie
• Unifactoriële oefentherapie
– Trend:  valincidenten in intermediate level care
– Trend:  valincidenten in high level nursing care
• Multifactoriële interventies
– Positieve trend  valincidenten & vallers
(Cameron et al. 2012)
Evidentie
• Grote variatie definiëring WZC

 zeer heterogene groep bewoners
 grote verschillen in zorgzwaarte
• Deels verklaring waarom meta-

analyses weinig effect
(Flicker et al. 2005, Sorensen et al. 2006, DHHS 2011, PubMed MeSH 2012,
http://www.legislation.gov.uk 2012, Cameron et al., 2012)
Evidentie
• Nieuwe meta-analyse
Evidentie
• Inclusie van studies met duidelijk

omschreven doelgroep
– “Residential facilities that provide 24-
hour-a-day surveillance, personal care
and limited clinical care for persons who
are typically elderly and infirm.”
(Sorensen et al., 2006)
Evidentie
• Karakteristieken valpreventieprogramma’s
– 6 unifactorieel
• Training & educatie (3)
• Medicatie aanpassing (2)
• Vitamine D supplementen (1)
• Oefenprogramma (1)
– 6 multifactorieel
(Vlaeyen et al. 2015)
Evidentie
• Karakteristieken multifactoriële
valpreventieprogramma’s
Interventiecomponenten
Oefen- Medicatie Orthostatische Omgeving Heup Zicht Voet & Goal
Studie programma hypotensie protector schoen setting &
Feedback
Becker X 0 0 X X 0 0 X
Rapp
Dyer X X X X 0 X X 0
Kerse X 0 0 0 0 0 0 X
McMurdo X X X X 0 X 0 0
Neyens X X 0 X 0 0 0 0
Ray 0 X X X 0 0 X X
 Multidisciplinaire interventie in alle studies

behalve Kerse et al. (Vlaeyen et al. 2015)
Evidentie
• Conclusie nieuwe meta-analyse

– Geen significante daling in
• Aantal valincidenten
(RR=0.93, 95% CI: 0.76-1.13)
• Aantal vallers
(RR=0.97, 95% CI: 0.84-1.11)
– MAAR 21%  herhaaldelijke vallers

(RR=0.79, 95% CI: 0.65-0.97)
Evidentie
• Conclusie nieuwe meta-analyse

(priori subgroep analyses)
– Unifactorieel: geen effect

• CAVE: training & educatie: 29% 
valincidenten (RR=1.29, 95% CI: 1.23-1.36)
– Multifactorieel door MD-team:

• 33%  valincidenten
(RR=0.67, 95% CI: 0.55-0.82)
• 21%  herhaaldelijke vallers
(RR=0.79, 95% CI: 0.65-0.97)
• Geen effect op aantal vallers
(RR=0.83, 95% CI: 0.68-1.01)
Evidentie
• DUS:
– Multifactoriële interventies uitgevoerd
door een MD-team leiden tot significant
minder valincidenten en minder
herhaaldelijke vallers
– Cave oefentherapie (zeker als

unifactoriële interventie)
• bijzondere aandacht voor ouderen met hoog
kwetsbaarheidsprofiel; altijd onder supervisie!
Epidemiologie fysieke fixatie
• 2 maanden registratie in 7 WZC

– 23 afdelingen, 570 bewoners
– alle soorten fysieke fixatie
– exclusief bedhekken OP VRAAG van bewoners
– 47.5% minstens 1 keer of vaker gefixeerd

• 80% dagelijks gefixeerd
(Heeren, Van de Water, De Paepe, Boonen, Vleugels & Milisen, 2014)
Epidemiologie fysieke fixatie
Ruime variatie in gebruik (4.8% en 90.9%)
(Heeren, Van de Water, De Paepe, Boonen, Vleugels & Milisen, 2014)
Fysieke fixatie en vallen
• Fysieke fixatie vaak aangehaald als

belangrijkste reden om valincidenten
te voorkomen
• Is dit een juiste strategie?
• Meta-analyse van 5 studies waarvan 3 in WZC en

2 in ZH
– CAVE matige methodologische kwaliteit!
• 2 prospectieve studies met historische controle
• 3 observationele cohort studies
• Valrisico neemt niet af door fixatie

– Rate Ratio voor valincidenten = 0.59 (95% CI = 0.19 - 1.77)
– Relatief Risico voor vallers = 0.83 (95% CI = 0.42 -1.66)
(Oliver et al, BMJ, 2007)
• Fysieke fixatie enkel als middel van

laatste keuze !!
– Fixatie is geen efficiënt middel in de

• preventie van valincidenten
• behandeling van onrust
– onrust kan er door verhoogd worden
– Er zijn risico’s verbonden aan fixatie
Risico’s van fixatie
• Hogere kans op letsels indien de persoon

valt
– vb. over de bedhekken kruipen
• Pols- en enkelletsels, huidletsels als de

persoon zich uit fixatie probeert los te
wrikken
• Kans op een dodelijk ongeval

– vb. door verstikking bij inadequate fixatie
(Capezutti 2004; Castle & Mor, 1998; Gallinagh et al., 2001; Healy et al.,
2008; Hignett & Griffiths, 2005; Parker & Miles 1997)
• Door langdurige immobilisatie
– verlies van spiermassa, mobiliteit en

stabiliteit met een verhoogd risico op vallen
– risico op decubitus, incontinentie,

constipatie en dehydratatie
(Capezutti 2004; Castle & Mor, 1998; Gallinagh et al., 2001; Healy et al.,
2008; Hignett & Griffiths, 2005; Parker & Miles 1997)
• Psychisch lijden
– voor sommige ouderen een gevoel van
veiligheid en stabiliteit
– meestal een gevoel van vrijheidsbeperking

zonder echt te begrijpen waarom
• kan aanleiding zijn voor het ontwikkelen van
meer angst en onzekerheid, agressie en/of
depressie
– belemmering sociale contacten

Reductie van fysieke fixatie
• Multi-componente interventie bestaande uit 4

kernelementen:
– Verbod op gebruik van banden

– Intensief scholingsprogramma voor zorgverleners
– Beschikbaarheid van alternatieve interventies, lage
bedden, infrarood systemen, extra activiteiten,
bewegen, …
– Gespecialiseerde verpleegkundige als consultant
voor specifieke casussen
(Gulpers et al 2011 & 2012)
• Gulpers et al 2011
– Quasi-experimentele studie over 8 maanden
– 26 afdelingen in 13 WZC, 520 bewoners met
psycho-geriatrisch profiel
– In interventiegroep
• 50% minder gebruik van banden
• geen toename van
– andere vrijheidsbeperkende maatregelen
– psychofarmaca
– valincidenten
• Gulpers et al 2012
– Quasi-experimentele studie over 8 maanden
– 26 afdelingen in 13 WZC, 104 NIEUW opgenomen
bewoners met psycho-geriatrisch profiel
– In interventiegroep
• 90% reductie in gebruik van banden bij “nieuw
opgenomen” bewoners
• trend in verminderd gebruik andere
vrijheidsbeperkende maatregelen
• geen toename
– psychofarmaca
– valincidenten en valgerelateerde letsels
Conclusie
• Multi-componente aanpak met

– Duidelijke beleidsvisie (vb. verbod op
gebruik van – bepaalde - materialen)
– deskundigheidsbevordering
– Beschikbaar stellen van
• Alternatieven
• Klinisch expert (vb. Verpleegkundig specialist)
• Reduceert gebruik fixatie

– zonder toename van valincidenten en
valgerelateerde letsels
Week van de Valpreventie
Contact
Expertisecentrum
Val- en fractuurpreventie Vlaanderen
Departement Maatschappelijke Gezondheidszorg en Eerstelijnszorg
Academisch Centrum voor Verpleeg- en Vroedkunde
Kapucijnenvoer 35 blok d - bus 7001
3000 LEUVEN
+32 16 32 00 51
www.valpreventie.be
expertisecentrum@valpreventie.be

Koen Milisen - Valpreventie Enfixatiearme Zorg in WZC-1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Koen Milisen - Valpreventie Enfixatiearme Zorg in WZC-1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Valpreventie en

fixatiearme zorg in WZC:

Prof. dr. Koen Milisen

Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen

Valincidentie 65+ thuis versus WZC

(Kramarow et al. 2015)

(Gillespie et al. 2007, Zijlstra et al. 2007,

www.valpreventie.be expertisecentrum@valpreventie.be +++ Valrisico

• Vallen = acuut gebeuren

• Resultaat complexe interactie

• In literatuur verschillende soorten

(Lamb et al. 2007, Lamb et al. 2011)

(Lamb et al. 2007 , Lamb et al. 2011)

• Evidentie minder sterk ivg met evidentie

• Unifactorieel: vitamine D supplementen

(Cameron et al. 2012)

(Cameron et al. 2012)

• Grote variatie definiëring WZC

• Deels verklaring waarom meta-

• Inclusie van studies met duidelijk

(Sorensen et al., 2006)

 Multidisciplinaire interventie in alle studies

• Conclusie nieuwe meta-analyse

– MAAR 21%  herhaaldelijke vallers

• Conclusie nieuwe meta-analyse

– Unifactorieel: geen effect

– Multifactorieel door MD-team:

– Cave oefentherapie (zeker als

• 2 maanden registratie in 7 WZC

– 47.5% minstens 1 keer of vaker gefixeerd

(Heeren, Van de Water, De Paepe, Boonen, Vleugels & Milisen, 2014)

Ruime variatie in gebruik (4.8% en 90.9%)

(Heeren, Van de Water, De Paepe, Boonen, Vleugels & Milisen, 2014)

• Fysieke fixatie vaak aangehaald als

• Is dit een juiste strategie?

• Meta-analyse van 5 studies waarvan 3 in WZC en

• Valrisico neemt niet af door fixatie

(Oliver et al, BMJ, 2007)

• Fysieke fixatie enkel als middel van

– Fixatie is geen efficiënt middel in de

– Er zijn risico’s verbonden aan fixatie

• Hogere kans op letsels indien de persoon

• Pols- en enkelletsels, huidletsels als de

• Kans op een dodelijk ongeval

• Door langdurige immobilisatie

– verlies van spiermassa, mobiliteit en

– risico op decubitus, incontinentie,

– meestal een gevoel van vrijheidsbeperking

– belemmering sociale contacten

• Multi-componente interventie bestaande uit 4

– Verbod op gebruik van banden

(Gulpers et al 2011 & 2012)

• Multi-componente aanpak met

• Reduceert gebruik fixatie

You might also like