ແບບຮຽນ

ພູມສາດ

ພູມສາດ

ດິ
ະສ
ຊັ້ນມັດທະຍົມສຶກສາປີທີ 6

ລຂິ
ແບບຮຽນ
ວນ
ຫງ ຊັ້ນມັດທະຍົມສຶກສາປີທີ 6
ສະ
ສ
ວ.

ສະໜັບສະໜູນການສ້າງຕົນ
້ ສະບັບໂດຍງົບປະມານແຫ່ງລັດ
ສະໜັບສະໜູນການພິມໂດຍທະນາຄານພັດທະນາອາຊີ

ພິມທີ່ Phu Thinh Printing and Trading Service Co. Ltd. (ປະເທດຫວຽດນາມ)
ສ.

ຕາມທບ 085 ພຈ 19032015

ຂະໜາດ 18x25 ຊມຈໍານວນພິມ: 25.098 ຫົວ
ສະຫງວນລິຂະສິດ

ກະຊວງສຶກສາທິການ ແລະ ກິລາ

ສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າວິທະຍາສາດການສຶກສາ ຫ້າມຂາຍ

2015

5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 1 7/31/2015 9:38:03 AM

 ແບບຮຽນ

ຊັ້ນມັດທະຍົມສຶກສາປີທີ 6

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ຮສ. ດຣ. ຄໍາມະນີ ສຸລິເດດ, ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດ

ຮສ. ພົມບຸດ ສະດາຈິດ, ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດ

ດິ
ະສ
ແສງເງິນ ໄວຍາກອນ, ສ.ວ.ສ
ຊໍ່ເນັ່ງ ຢົງເນັ່ງຊົງ, ສ.ວ.ສ
ມີຄົບ ກິ່ງກິດຕິສັກ

ລຂິ
ວນ
ກວດແກ້ໂດຍ: ດຣ. ອ່ອນແກ້ວ ນວນນະວົງ, ສ.ວ.ສ
ແສງເງິນ ໄວຍາກອນ, ສ.ວ.ສ
ຫງ

ພິມເຂົ້າໜ້າໂດຍ: ຊໍ່ເນັ່ງ ຢົງເນັ່ງຊົງ, ສ.ວ.ສ

ສະ

ໂດຍການຮ່ວມມືຈາກ: ກັນຫາ ສີປະເສີດ, ມ.ສ ແຂວງ ແຂວງອຸດົມໄຊ

ຄໍາພົ້ວ ວໍລະວົງ, ສູນສຶກສານິເທດ ແຂວງບໍລິຄໍາໄຊ
ສ

ກົງໃຈ ລັດຖະຈັກ, ມ.ສ ນາວາງ ແຂວງຄໍາມ່ວນ

ວ.

ສົມໝາຍ ມາລາແດງ, ສຶກສາເມືອງໄຊພູທອງ

ສ.

ແຂວງສະຫວັນນະເຂດ

ກະຊວງສຶກສາທິການ ແລະ ກິລາ

ສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າວິທະຍາສາດການສຶກສາ
2015

5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 2 7/31/2015 9:38:12 AM

 ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 3 7/31/2015 9:38:12 AM

  


ປຶ້ມແບບຮຽນພູມສາດຊັ້ນມັດທະຍົມສຶກສາປີທີ 6 ໄດ້ຮຽບຮຽງຂຶ້ນຕາມຫຼັກສູດສະບັບ
ປະຕິຮູບໃໝ່ໃນປີ 2010 ໂດຍໄດ້ດັດແກ້ປັບປຸງປຶມ
້ ພູມສາດ ມ.5 ເກົາ່ (ລະບົບສາມັນ 11 ປີ)
ເຊິ່ງໄດ້ຈັດພິມໃນປີ 1998 ແລະ ໄດ້ດັດແກ້ພິມຄືນໃໝ່ໃນປີ 2008, ເພື່ອຕອບສະໜອງຕາມ
ຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການຂອງສັງຄົມໃນປັດຈຸບັນ ແລະ ເພື່ອໃຫ້ແທດເໝາະກັບແຜນຍຸດທະ
ສາດຂອງການພັດທະນາການສຶກສາ ເຊິ່ງກະຊວງສຶກສາທິການ ແລະ ກິລາວາງອອກ. ໃນ
ປຶ້ມແບບຮຽນພູມສາດຂັນ
້ ມ.6 ນັກຮຽນຈະໄດ້ຮຽນຮູ້ກ່ຽວກັບຄວາມແຕກຕ່າງ ແລະ ການ

ດິ
ະສ
ປ່ຽນແປງພື້ນທີ່ຂອງໂລກເຊັ່ນ: ການປ່ຽນແປງປະຊາກອນ, ການປ່ຽນແປງສະພາບເສດຖະກິດ
ສັງຄົມຂອງໂລກ ແລະ ພູມສາດຂອງບາງປະເທດໃນໂລກເຊັ່ນ: ສະຫະລັດອາເມຣິກາ, ເບຣຊິນ,

ລຂິ
ຝຣ່ັງ, ເຢຍລະມັນ, ຣັດເຊຍ, ຈີນ, ອິນເດຍ, ຍີ່ປຸນ ແລະ ອາຟຣິກາໃຕ້.
ເນື້ອໃນທີ່ສະແດງອອກໃນປຶ້ມຫົວນີ້ ເປັນພຽງຂໍ້ມູນພືນ
້ ຖານເພື່ອໃຫ້ນັກຮຽນ ແລະ ຄູ
ວນ
ໄດ້ນໍາໃຊ້ເຂົ້າໃນການຮຽນ-ການສອນເທົາ່ ນັ້ນ. ຄູສາມາດຊອກຫາຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມຈາກຫຼາຍ
ແຫຼ່ງເອກະສານເພື່ອໃຫ້ແທດເໝາະກັບສະພາບການຫັນປ່ຽນຂອງໂລກໃນປັດຈຸບັນ.
ຫງ

ສະນັ້ນ, ຈຶ່ງຂໍຮຽກຮ້ອງມາຍັງຄູ/ອາຈານ ແລະ ທ່ານຜູ້ອ່ານຈົ່ງຊ່ວຍຕີລາຄາ, ຖອດ

ສະ

ຖອນບົດຮຽນໃນການນໍາໃຊ້ປຶ້ມຫົວນີ້ແລ້ວສົ່ງຄໍາຄິດເຫັນຂອງທ່ານ ໄປຍັງສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າ
ວິທະຍາສາດການສຶກສາເພື່ອຈະໄດ້ເອົາເປັນຂໍ້ມູນໃນການປັບປຸງແກ້ໄຂເຮັດໃຫ້ການພິມປຶມ
້
ໃນເທື່ອໜ້າມີເນື້ອໃນສົມບູນຂຶ້ນຕື່ມ.
ສ
ວ.
ສ.

ກະຊວງສຶກສາທິການ ແລະ ກິລາ

5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 4 7/31/2015 9:38:12 AM

  


 I:   


 1
ບົດທີ 1: ປະຫວັດການເຕີບໂຕຂອງປະຊາກອນໂລກ 1
ບົດທີ 2: ການປ່ຽນແປງລັກສະນະທາງປະຊາກອນໂລກ 11
ບົດທີ 3: ການແຈກຢາຍປະຊາກອນຂອງໂລກ 16
ບົດທີ 4: ການເຄື່ອນຍ້າຍຂອງປະຊາກອນ 28
ບົດທີ 5: ການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງປະຊາກອນໂລກ 38

ດິ
ະສ
ບົດທີ 6: ຄວາມແຕກຕ່າງຂອງປະຊາກອນລະຫວ່າງປະເທດທີ່ພັດທະນາ ແລະ
ປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາ 47
ບົດທີ 7: ການຂະຫຍາຍຂອງຕົວເມືອງຢູ່ໃນໂລກ 50
ບົດທີ 8:
ລຂິ
ການຈັດສັນຕົວເມືອງ 58
ວນ
ບົດທີ 9: ການຫຼຸດລື່ນກັນດ້ານການພັດທະນາໃນພືນ
້ ທີ່ໂລກ 63
ບົດທີ 10: ການຄົມມະນາຄົມ-ຂົນສົ່ງໃນໂລກ 72
ຫງ

ບົດທີ 11: ການປ່ຽນແປງສະພາບເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຂອງໂລກ 80

 II:  
 95
ສະ

ບົດທີ 12: ປະເທດສະຫະລັດອາເມຣິກາ 95

ບົດທີ 13: ປະເທດເບຣຊິນ 108
ບົດທີ 14: ປະເທດຝຣ່ັງ 120
ສ

ບົດທີ 15: ປະເທດເຢຍລະມັນ 132

ວ.

ບົດທີ 16: ປະເທດສະຫະພັນຣັດເຊຍ 142

ສ.

ບົດທີ 17: ປະເທດຈີນ 154

ບົດທີ 18: ປະເທດອິນເດຍ 165
ບົດທີ 19: ປະເທດຍີ່ປຸ່ນ 177
ບົດທີ 20: ການພັດທະນາຢູ່ທະວີບອາຟຣິກາ 187
ບົດທີ 21: ປະເທດສາທາລະນະລັດອາຟຣິກາໃຕ້ 199

5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 5 7/31/2015 9:38:12 AM

  I:   



 
! 1 "#
 $

1. %&'(
 $

1.1 '("
)

*++ 
- '("
!
ເມື່ອປະມານ 15.000 ປີ ກ່ອນ ຄ.ສ, ຈໍານວນປະຊາກອນໂລກຍັງບໍ່ຫຼາຍ ປະມານ
3.000.000 ຄົນເທົ່ານັນ
້ ເຊິ່ງດໍາລົງຊີວດ ່ ະມານ 40 ລ້ານກມ2, ມີ
ິ ຢູ່ໃນຂອບເຂດເນື້ອທີປ
ຄວາມໜາແໜ້ນຕໍ່າ ປະມານ 8-9 ຄົນຕໍ່ 100 ກມ2. ພວກເຂົາເຈົາ້ ມີອາຊີບລ່າເນື້ອ, ຫາປາ,

ດິ
ະສ
ເກັບເດັດ... ສິ່ງທີ່ກ້າວໜ້າຂອງປະຊາກອນໃນສະໄໝນີ້ແມ່ນເລີ່ມຮູ້ຈັກການປູກຝັງ-ລ້ຽງສັດ
ແລະ ສາມາດນໍາໃຊ້ເຄື່ອງມືທີ່ເຮັດດ້ວຍຫີນເຂົ້າໃນການອອກແຮງງານ (ຍຸກຫີນຫຍາບ).
ຕະຫຼອດສະໄໝນີ,້
ລຂິ
ລະດັບຂອງການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງປະຊາກອນໂລກຍັງຕໍ່າ
ປະມານ 0.0015% ຕໍ່ປ,ີ ໝາຍຄວາມວ່າປະມານ 4.000 ປີິໃດ ຈໍານວນປະຊາກອນຈຶ່ງເພີ່ມ
ສະເລ່ຍ
ວນ
ຂຶ້ນເທົ່າຕົວໂດຍສະເພາະແມ່ນການເພີມ
່ ແບບທໍາມະຊາດ. ສ່ວນອາຍຸຍືນປານກາງນັ້ນແມ່ນ
ຢູ່ໃນລະດັບຕໍາ່ ຫຼາຍ (<20 ປີ).
ຫງ

- '("
(
ສະ

ໃນສະໄໝນີ້ປະມານ 7.000 ປີກ່ອນຄ.ສ ເຊິ່ງແມ່ນໄລຍະກາງຂອງສະໄໝຫີນ.

ປະຊາກອນໂລກໄດ້ມີການຫັນປ່ຽນຈາກການນໍາໃຊ້ເຄື່ອງມືທີ່ເຮັດດ້ວຍຫີນແບບເກົ່າເຊັ່ນ:
ເຄື່ອງມືໄດ້ມີການດັດແປງໃຫ້ມີຄຸນນະພາບດີຂຶ້ນ ແລະ ມີຫຼາຍຮູບແບບຫຼາຍຊະນິດ (ຍຸກຫີນ
ສ

ຝົນ); ອັນທີ່ກ້າວໜ້າຂຶ້ນມາອີກ ແມ່ນມະນຸດຮູ້ຈັກນໍາໃຊ້ແຮງງານສັດແທນແຮງງານຄົນ, ຮູ້

ວ.

ປັ້ນໝໍ,້ ຖ້ວຍ, ຈອກ... ດ້ານການດໍາລົງຊີວິດ ມະນຸດໄດ້ເຕົ້າໂຮມກັນຢູ່ເປັນຝູງໃຫຍ່ ໂດຍມີ

ສ.

ຫົວໜ້າຝູງເປັນຜູ້ບັນຊາ, ຢູ່ໃນໄລຍະນີຈ
້ ໍານວນປະຊາກອນໂລກໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນເຖິງ 10 ລ້ານ
ຄົນ ດ້ວຍລະດັບການເພີ່ມແຕ່ລະປີແມ່ນ 0,04% ຕໍ່ປ.ີ
- %'("

ປະຊາກອນໃນສະໄໝນີ້ ໄດ້ມີຄວາມກ້າວໜ້າຂຶ້ນຫຼາຍກວ່າແຕ່ກ່ອນ ເພາະເຂົາເຈົ້າມີ

ຄວາມສາມາດນໍາໃຊ້ໂລຫະເຂົ້າໃນການຜະລິດວັດຖຸອປ
ຸ ະກອນຕ່າງໆ ເພື່ອຮັບໃຊ້ຊີວິດປະຈໍາ
ວັນເຊັ່ນ: ທອງ, ເຫຼັກ. ພ້ອມດຽວກັນນີ້ປະຊາກອນເລີ່ມຮູ້ຈັກອອກໄປທ່ອງທ່ຽວຄົ້ນຄວ້າຫາ
ສິ່ງໃໝ່ໆທີ່ຢູຫ
່ ່າງໄກຈາກທ້ອງຖິ່ນຂອງຕົນເອງ, ຮູ້ຈັກວິທີສ້າງ ແລະ ນໍາໃຊ້ລະບົບຊົນລະປະ

1


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 6 7/31/2015 9:38:12 AM

 ທານເຂົ້າໃນການຜະລິດກະສິກໍາ ເພື່ອເພີ່ມຜົນຜະລິດທາງດ້ານປະລິມານ ແລະ ຄຸນນະພາບ
ອັນທີ່ກ້າວໜ້າຂຶ້ນຄືມະນຸດຮູ້ຜະລິດຈັກອາຍນໍ້າ ແລະ ຖ່ານຫີນເຂົ້າໃນການຜະລິດຫັດຖະກໍາ
ແລະ ຜະລິດເຄື່ອງກົນຈັກຂະໜາດໜ້ອຍຂຶ້ນມານໍາໃຊ້.
ດ້ານສັງຄົມມະນຸດມີການສືສ
່ ານພົວພັນກັນນັບມື້ດີຂຶ້ນ, ເພື່ອຮັບໃຊ້ການພົວພັນທີ່ດີ
ນັ້ນ ມະນຸດກໍໄດ້ເລີ່ມສ້າງລະບຽບກົດໝາຍຕ່າງໆອອກມານໍາໃຊ້ ເພື່ອຮັບປະກັນການເຄື່ອນ
ໄຫວຂອງທຸກໆຄົນຢູ່ໃນສັງຄົມ. ມະນຸດໄດ້ມີວິທີການສ້າງຕັ້ງຖິ່ນຖານບ້ານເຮືອນອັນງົດງາມ,
ມີຮີດຄອງປະເພນີທີ່ດີ, ມີການເຊື່ອຖື ແລະ ສຸດທ້າຍກໍກໍາເນີດມີສາສະໜາ, ເກີດມີຄໍາ
ສັ່ງສອນຂຶ້ນມາໃນເບື້ອງຕົ້ນ.

ດິ
ະສ
ຍ້ອນມະນຸດມີການພັດທະນາຄວາມກ້າວໜ້າຂຶ້ນເລື້ອຍໆ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ຈາໍ ນວນປະຊາ
ກອນໃນທ້າຍສະໄໝນີ້ໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນມາເປັນ 30 ລ້ານຄົນ ທົ່ວໂລກ, ໄລຍະປະມານ 5.000 ປີ
ກ່ອນຄ.ສ. ພິເສດຢູ່ໃນທ້າຍສະໄໝນີ້, ປະຊາກອນໄດ້ເລີ່ມແຜ່ຂະຫຍາຍອອກໄປທຸກທະວີບ;

ລຂິ
ເຂດທີ່ມີຈໍານວນປະຊາກອນຫຼາຍກວ່າໝູ່ແມ່ນທະວີບອາຊີ ເຊິ່ງກວມເອົາປະມານ 2/3 ຂອງ
ວນ
ປະຊາກອນໂລກ, ຖັດຈາກນັ້ນ ແມ່ນທະວີບເອີຣົບ ແລະ ພາກເໜືອຂອງທະວີບອາຟຣິກາ.
1.2 '(+ )

 
+#&" ,/! #
!
ຫງ

ພໍຕົກມາເຖິງໄລຍະນີ້, ວຽກງານກະສິກາໍ -ຫັດຖະກໍາໄດ້ມີການຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງວ່ອງ

ໄວ, ບັນດາແບບວິທີການຜະລິດໄດ້ເກີດມີການປ່ຽນແປງ, ເກີດມີການກູ້ຢືມທຶນ ແລະ ການ
ສະ

ເກັບດອກເບັ້ຍສູງ.
ຂະບວນການຄ້າ-ຂາຍໄດ້ກໍາເນີດຂຶ້ນຢູ່ຕາມຕົວເມືອງຕ່າງໆ ເຊິ່ງເປັນຕົ້ນເຫດເຮັດໃຫ້
ລະບອບກໍາມະສິດ-ສັກດີນາໄດ້ມີບົດບາດສໍາຄັນຢູ່ໃນສັງຄົມຕະຫຼອດມາ; ບັນດາອຸປະກອນ,
ສ

ເຄື່ອງມືທີ່ເຮັດດ້ວຍຫີນ ໄດ້ຖືກປ່ຽນຖ່າຍດ້ວຍເຄື່ອງມືທີ່ເຮັດດ້ວຍທອງ ແລະ ເຫຼກ

ັ . ດັ່ງນັ້ນ,
ວ.

ຈຶ່ງເກີດມີຂະບວນການຂຸດຄົ້ນບໍ່ແຮ່ຕ່າງໆເກີດຂຶ້ນຫຼາຍ ເພື່ອຮັບໃຊ້ເຂົ້າໃນການຜະລິດ ແລະ

ສ.

ເຮັດໃຫ້ເກີດມີການແບ່ງງານໃນສັງຄົມນັບມື້ຈະແຈ້ງຂຶ້ນ. ພື້ນຖານອະລິຍະທໍາອັນເກົ່າແກ່ທີ່ສດ
ຸ
ຂອງໂລກ ກໍໄດ້ເກີດຂຶ້ນຢູ່ຫາຼ ຍແຫ່ງເຊັ່ນ: ຢູ່ເອຢິບ, ເກຣັກ, ເມໂຊໂປຕາມີ, ຈີນ, ອິນເດຍ...
ການຜະລິດຕ່າງໆກໍໄດ້ນໍາໃຊ້ເຕັກນິກວິທະຍາສາດເຂົ້າຊ່ວຍຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ ອັນເຮັດໃຫ້ຜົນ
ຜະລິດມີຄຸນນະພາບດີຂຶ້ນກວ່າເກົ່າຫຼາຍ ແລະ ປະລິມານກໍນັບມື້ເພີມ
່ ຫຼາຍຂຶ້ນ.

2


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 7 7/31/2015 9:38:12 AM

 ດິ
ະສ
ແຜນພູມ ປະຫວັດການຂະຫຍາຍຕົວຂອງປະຊາກອນໂລກ
ສິ່ງທັງໝົດທີ່ໄດ້ກ່າວມານັ້ນ ມັນໄດ້ສ້າງເງື່ອນໄຂສະດວກໃຫ້ແກ່ການດໍາລົງຊີວິດຂອງ
ປະຊາກອນ
ລຂິ
ທັງຮັບປະກັນການດູແລສຸຂະພາບຂອງມະນຸດນັບມືດ
້ ີຂຶ້ນ; ບົນພື້ນຖານນັ້ນ
ວນ
ຈໍານວນປະຊາກອນໂລກໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນໄວຫຼາຍຄື: ຈາກ 30 ລ້ານຄົນ ປະມານ 5.000 ປີກ່ອນ
ຄ.ສ ຂຶ້ນມາເປັນ 250 ລ້ານຄົນ ໃນໄລຍະຕົ້ນ ຄ.ສ; ຈົນມາເຖິງປີ 1000 ຈໍານວນປະຊາ
ຫງ

ກອນໂລກໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນເປັນ 300 ລ້ານຄົນ ເຊິ່ງເທົ່າກັບ 20% ໃນໄລຍະ 1.000 ປີ ແລະ

ຈາກນັ້ນມາອີກ 500 ປີ ຈໍານວນປະຊາກອນໂລກໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນເຖິງ 450 ລ້ານຄົນ ເຊິ່ງເທົ່າ
ສະ

ກັບ 60%. ມາຮອດປີ 1500 ຢູ່ເຂດເອີຣົບຕາເວັນຕົກ ແມ່ນເຂດທີ່ມີປະຊາກອນອາໄສຢູ່

ຫຼາຍເຊັ່ນ: ປະເທດຝຣັ່ງ (15 ລ້ານຄົນ), ອີຕາລີ (11 ລ້ານຄົນ), ອັງກິດ ແລະ ອຽກລັງ (5
ລ້ານຄົນ), ສ່ວນຢູ່ເຂດອາຊີແມ່ນຈີນ (100 ລ້ານຄົນ), ອິນເດຍ (50 ລ້ານຄົນ) ແລະ ຍີ່ປຸ່ນ
ສ

(11 ລ້ານຄົນ).
ວ.

1.3 '(
+#&" 0+"!# II
ສ.

ຍຸກສະໄໝນີ້ ແມ່ນສະໄໝແຫ່ງການເປີດກວ້າງການຜະລິດ ດ້ວຍການປະຕິວັດອຸດສາ

ຫະກໍາ ເຊິ່ງເປັນຂີດໝາຍແຫ່ງການຂະຫຍາຍຕົວຂອງພື້ນຖານເສດຖະກິດໃນປັດຈຸບັນທັງເປັນ
ບາດລ້ຽວຂອງການປ່ຽນແປງອັນໃຫຍ່ຫວ
ຼ ງທາງດ້ານຄຸນນະພາບຊີວິດຂອງມວນມະນຸດຢູ່ໃນ
ໂລກ ແລະ ທັງແມ່ນສະໄໝການກໍາເນີດ ແລະ ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງລະບອບທຶນນິຍົມ
ພ້ອມທັງເປັນການເລີ່ມຕົ້ນເປີດສາກຂອງລະບອບສັງຄົມນິຍົມຢູ່ໃນໂລກອີກດ້ວຍ.

3


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 8 7/31/2015 9:38:12 AM

 ໃນສະໄໝນີ້ ພື້ນຖານສາທາລະນະສຸກກໍນັບມື້ທັນສະໄໝ ແລະຂະຫຍາຍຕົວໄວ ຈຶ່ງ
ເຮັດໃຫ້ອັດຕາການຕາຍຂອງປະຊາກອນຫຼຸດລົງ, ປະຊາກອນບັນດາເຜົ່າໄດ້ຮັບຄວາມຊ່ວຍ
ເຫຼືອຢ່າງເນື່ອງນິດລຽນຕິດ ໂດຍສະເພາະແມ່ ແລະ ເດັກທີ່ເກີດອອກມາໃໝ່. ດັ່ງນັ້ນ, ອັດຕາ
ການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງປະຊາກອນໃນໂລກຈຶງ່ ສູງຂຶ້ນເຊັ່ນ: ອັດຕາການເພີ່ມປະຊາກອນໃນປີ
1800 ແມ່ນ 0,45%, ປີ 1850 ແມ່ນ 0,52%, ປີ 1900 ແມ່ນ 0,62% ແລະ ເພີ່ມຂຶ້ນເຖິງ
1% ໃນຊຸມປີກ່ອນມະຫາສົງຄາມໂລກຄັງ້ ທີ I ແລະ ທີ II, ຈໍານວນປະຊາກອນໂລກໄດ້ບັນລຸ
ເຖິງ 1 ຕື້ຄົນໃນປີ 1830, 2 ຕື້ຄົນ ໃນປີ 1930 ແລະ 2,5 ຕື້ຄົນໃນປີ 1945. ແຕ່ເນື່ອງຈາກ
ວ່າປະຊາກອນໂລກຕ້ອງໄດ້ປະສົບກັບມະຫາສົງຄາມໂລກ 2 ຄັ້ງ ຈຶ່ງເປັນເຫດໃຫ້ຈາໍ ນວນ

ດິ
ະສ
ປະຊາກອນໂລກຫຼດ
ຸ ລົງ, ແຕ່ອັດຕາການເພີ່ມປະຊາກອນໂດຍທົ່ວໄປຍັງຄົງສືບຕໍ່ມີລັກສະນະ
ປົກກະຕິ.
1.4 '("6# "!# II 0+#7& #

ລຂິ
ປະຊາກອນຢູ່ໃນສະໄໝນີ້ ໄດ້ເກີດມີການປ່ຽນແປງທາງດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ວິຊາ
ວນ
ອາຊີບ, ບັນດາຂະແໜງການທາງວິທະຍາສາດໄດ້ນາໍ ໃຊ້ເຕັກນິກວິທະຍາການທີ່ທັນສະໄໝ
ກໍໄດ້ຮັບການຂະຫຍາຍຕົວສູງ ແລະ ໄດ້ແຜ່ລາມອອກໄປທົ່ວທຸກມູມໂລກ. ແຜນທີ່ການ
ຫງ

ເມືອງຂອງໂລກກໍໄດ້ມີການປ່ຽນແປງ, ບັນດາປະເທດຫົວເມືອງຂຶ້ນສ່ວນຫຼວງຫຼາຍກໍໄດ້ຮັບ
ການປົດປ່ອຍເປັນປະເທດເອກະລາດຄຽງຂ້າງກັບບັນດາປະເທດສັງຄົມນິຍົມ ເຊິ່ງໄດ້ກາຍ
ສະ

ເປັນລະບົບໜຶ່ງໃນສະໄໝນັນ
້ .
ນັບແຕ່ປີ 1950 ເປັນຕົ້ນມາ ເຊິ່ງແມ່ນໄລຍະທີ່ຈໍານວນປະຊາກອນໂລກໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນ
ຫຼາຍຈົນໄດ້ຊວ
ື່ ່າ ໄລຍະແຫ່ງການລະເບີດທາງປະຊາກອນ (Explosion demographie).
ສ

ຍ້ອນວ່າຢູ່ໃນສະໄໝນີ້ບໍ່ມສ
ີ ົງຄາມທີ່ຮ້າຍແຮງ ແຕ່ພັດມີລະດັບເຕັກນິກວິທະຍາສາດຂະ
ວ.

ຫຍາຍຕົວສູງ, ເກືອບເວົ້າໄດ້ວ່າ ທົ່ວໂລກໄດ້ມີຜົນສໍາເລັດສູງໃນການວາງແຜນພັດທະນາ

ສ.

ເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຢູ່ໃນແຕ່ລະປະເທດ. ດັ່ງນັ້ນ, ຈຶ່ງເປັນຕົ້ນເຫດເຮັດໃຫ້ຈັງຫວະການເພີ່ມ

ຂຶ້ນຂອງຈໍານວນປະຊາກອນໄວທີ່ສຸດ.
ປະເທດທີ່ໄດ້ຜ່ານຂະບວນການລະເບີດທາງປະຊາກອນນີ້ກ່ອນໝູ່ ແມ່ນບັນດາປະ
ເທດໃນເອີຣົບຕາເວັນຕົກ, ຍົກເວັ້ນຝຣັ່ງປະເທດດຽວທີ່ບໍ່ມີການລະເບີດທາງປະຊາກອນ.
ປັດຈຸບັນ, ບັນດາປະເທດເຫຼົ່ານີ້ ກາຍເປັນປະເທດທີ່ມີລະດັບການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງຈໍານວນ
ປະຊາກອນຕໍາ່ ຫຼາຍ ຈົນມີບາງປະເທດກໍຫຼຸດລົງ ແລະ ມີອັດຕາການຈະເລີນພັນຕໍ່າກວ່າ 2

4


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 9 7/31/2015 9:38:12 AM

 (TFR<2). ແຕ່ກົງກັນຂ້າມ ບັນດາປະເທດທີ່ກໍາລັງປະເຊີນກັບບັນຫາການລະເບີດທາງດ້ານ
ປະຊາກອນ ແມ່ນບັນດາປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາ ຫຼື ປັດຈຸບັນເພິ່ນເອີ້ນວ່າ: ກຸ່ມປະເທດທີ່
ມີການພັດທະນາໜ້ອຍ ເຊິ່ງບັນດາປະເທດເຫຼົ່ານີ້ກໍາລັງຊອກຫາທຸກວິທີທາງເພື່ອແກ້ໄຂບັນ
ຫາຕ່າງໆທາງດ້ານປະຊາກອນ.
ຕາຕະລາງ ຈໍານວນປະຊາກອນໂລກແຕ່ປີ 1960-2013 (ລ້ານຄົນ)
 .
1960 1970 1980 1990 2000 2013
#
!
ອາຊີ 1.683 2.091 2.618 3.451 3.585 4.140

ດິ
ະສ
ເອີຣົບ 425 460 484 729 729 738
ອາຟຣິກາ 275 354 472 720 749 1099
ອາເມຣິກາ 414 509 517 774 809 956
ໂອເຊອານີ
ລຂິ
16 19 23 28 30 38
ວນ
ຣັດເຊຍ 214 224 266 147.5 - 143.5
ທົ່ວໂລກ 3.027 3.678 4.478 5.702 5.901 7.118
ຫງ

(
 Théorie de la population  1970 , 
  World Population
Prospects, United Nations, 2012)
ສະ

ເວົ້າລວມແລ້ວ, ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງຈໍານວນປະຊາກອນໂລກຜ່ານບັນດາຍຸກສະ
ໄໝກ່ອນ ແມ່ນການອຸປະມາປຽບທຽບແບບກະຕວງ ເພື່ອຄໍານວນເບິ່ງຈໍານວນປະຊາກອນ
ໃນສະໄໝນັ້ນ, ເຖິງແມ່ນວ່າຈະມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກສັບສົນຫຼາຍ ຫຼື ໜ້ອຍທາງດ້ານຈໍານວນ
ສ

ແຕ່ບັນຫາກໍໄດ້ຢັ້ງຢືນວ່າ ແມ່ນຈໍານວນປະຊາກອນໃນສະໄໝກ່ອນນັ້ນມີໜ້ອຍ ແລະ ຈັງ

ວ.

ຫວະການຂະຫຍາຍຕົວກໍຊາ້ ຄື: ປະມານ 9.000 ປີ ກ່ອນ ຄ.ສ ຈໍານວນປະຊາກອນມີບໍ່ເຖິງ

ສ.

10 ລ້ານຄົນ ແຕ່ພໍມາເຖິງຕົ້ນ ຄ.ສ ຈໍານວນປະຊາກອນເພີ່ມຂຶ້ນເຖິງ 250 ລ້ານຄົນ ແລະ ປີ

1000 ມີເຖິງ 300 ລ້ານຄົນ, ພໍມາເຖິງປີ 1987 ຈໍານວນປະຊາກອນໂລກໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນເຖິງ 5
ຕື້ຄົນ, ປີ 1995 ມີເຖິງ 5,7 ຕື້ຄົນ, ປີ 1999 ມີເຖິງ 6 ຕື້ຄົນ ແລະ ປີ 2014 ບັນລຸເຖິງ 7 ຕື້
ກວ່າຄົນ.
ຖ້າອີງໃສ່ອັດຕາການເພີ່ມປະຊາກອນຄືປັດຈຸບັນນີ້ ແລະ ຖ້າຫາກວ່າບໍ່ມີບັນຫາອື່ນໆ
ດ້ານປະຊາກອນທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ປະຊາກອນຫຼຸດລົງນັ້ນ, ໃນອະນາຄົດ ໂລກຂອງພວກເຮົານີ້ຈະ

5


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 10 7/31/2015 9:38:12 AM

 ມີຈໍານວນປະຊາກອນມະຫາສານຄື ຮອດປີ 3000 ຈະມີເຖິງ 44 ຕື້ຄົນ. ແຕ່ບໍ່ອາດຈະເປັນ
ດັ່ງນັ້ນ ເພາະວ່າ ໃນແຕ່ລະປະເທດພັດມີລະດັບການຂະຫຍາຍຕົວໄປຕາມກົດເກນສະເພາະ
ຂອງມັນ. ເວົ້າລວມແລ້ວ ຢູ່ໃນບັນດາປະເທດທີ່ມີເສດຖະກິດຂະຫຍາຍຕົວສູງ ກໍຈະມີການ
ຄວບຄຸມປະຊາກອນໄດ້ດີກວ່າ, ສ່ວນຢູ່ໃນບັນດາປະເທດກໍາລັງພັດທະນາໃນປັດຈຸບັນ,
ລະດັບການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງປະຊາກອນແມ່ນຂ້ອນຂ້າງສູງ, ແຕ່ຕາມກົດເກນຂອງປະຊາກອນ
ແລ້ວ ທຸກໆປະເທດກໍຈະກ້າວໄປເຖິງລະດັບການເພີມ
່ ປະຊາກອນຄືກັນກັບບັນດາປະເທດທີ່
ມີເສດຖະກິດຂະຫຍາຍຕົວສູງໃນປັດຈຸບນ
ັ ນີ້.
ຕາຕະລາງ ສະພາບການຂະຫຍາຍຕົວຂອງປະຊາກອນໂລກແຕ່ອະດີດຈົນເຖິງປັດຈຸບັນ

ດິ
ະສ
7 


7 

$ #

 
!

(
!
)  (%)
!
ກ່ອນ ຄ.ສ 7.000Œ6.000
ລຂິ 5 Œ 10 0,0015 4600
ວນ
ຫຼັງ ຄ.ສ 1000 200Œ400 0,036 1944
1650 470Œ545 0,056 1238
ຫງ

1800 813 Œ1125 0,4 175

1900 1550Œ172 0,5 129
ສະ

2000 6261 1,4 50

2005 6420 1,4 51
ສ

2010 6909 1,3 51

ວ.

2012 7000 1,3 51

(
 Théorie de la population  1970 , 
  World Population
ສ.

Prospects, United Nations, 2012 )

2. +$

ທິດສະດີປະຊາກອນໄດ້ຖືກນໍາໃຊ້ ເພື່ອການວິເຄາະສະພາບການຂະຫຍາຍຕົວທາງ
ປະຊາກອນ ແລະ ຂະບວນການເຄື່ອນເໜັງປະຊາກອນ, ຢູ່ເທິງໜ້າໂລກນີ້ເວົ້າລວມ ແລະ ຢູ່
ໃນແຕ່ລະຂົງເຂດປະເທດເວົ້າສະເພາະ ແມ່ນບັນດາປະເທດກໍາລັງພັດທະນາ ເຊິ່ງກໍາລັງມີ

6


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 11 7/31/2015 9:38:12 AM

 ບັນຫາໜັກໜ່ວງດ້ານປະຊາກອນເຊັ່ນ: ເກີດມີການລະເບີດປະຊາກອນ, ປະຊາກອນ
ຈໍານວນຫຼາຍປະສົບກັບຄວາມທຸກຍາກລໍາບາກ, ຂາດເຂີນພື້ນທີ່ທໍາມາຫາກິນ...ຈາກນັ້ນ ກໍ
ສົ່ງຜົນສະທ້ອນຕໍ່ກັບບັນຫາອື່ນໆຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ ທັງເປັນການສິ້ນເປືອງງົບປະມານຂອງຊາດ
ເພື່ອຈະຊອກຫາວິທີການແກ້ໄຂ. ສະນັ້ນ, ທິດສະດີຕ່າງໆຈຶ່ງໄດ້ກາຍເປັນພືນ
້ ຖານໃຫ້ແກ່
ການຄົ້ນຄວ້າວິໄຈ ເພື່ອໃຫ້ຮູ້ວ່າ ປະຊາກອນທີ່ພວກເຮົາກໍາລັງຄົ້ນຄວ້າຢູ່ປັດຈຸບນ
ັ ນີ້ ແມ່ນ
ຈະແກ່ຍາວໄປອີກຈັກປີ ຈຶ່ງຈະສາມາດແກ້ໄຂໃຫ້ຢຸດຕິລົງໄດ້ ເຊິ່ງມັນເກີດຂຶ້ນໄດ້ຍ້ອນ
ສາເຫດອັນໃດ ແລະ ມີຜົນສະທ້ອນແນວໃດຕໍ່ກັບການດໍາລົງຊີວດ
ິ ຂອງປະຊາກອນໃນແຕ່
ລະເຂດ. ຈາກການຄົ້ນຄວ້າທີ່ອີງໃສ່ທິດສະດີທີ່ແນ່ນອນນັ້ນ ພວກເຮົາຈຶ່ງສາມາດສະຫຼຸບໄດ້

ດິ
ະສ
ຢ່າງຖືກຕ້ອງ. ບັນດາທິດສະດີທີ່ຂາດບໍໄ
່ ດ້ໃນການຄົນ
້ ຄວ້າເລື່ອງປະຊາກອນ ມີທິດສະດີທີ່
ສໍາຄັນດັ່ງນີ:້
2.1 +
& (Theorie Thomas Robert Malthus,1766-1834)

ລຂິ
ທິດສະດີນີ້ຍັງໄດ້ກ່າວເຖິງລັກສະນະຂອງການເພີ່ມຈໍານວນປະຊາກອນ ພ້ອມທັງຊີ້ໃຫ້
ວນ
ເຫັນຜົນກະທົບຂອງການເພີ່ມ ແລະ ວິທີທີ່ຈະສະກັດກັ້ນບໍ່ໃຫ້ເກີດຜົນຮ້າຍຕ່າງໆ ເຊິ່ງອາດ
ຈະເກີດຂຶ້ນຈາກການເພີ່ມປະຊາກອນທີບ
່ ໍ່ມີການວາງແຜນ. ຈຸດໃຈກາງຂອງທິດສະດີມານ
ຫງ

ຕຸດສາມາດສັງລວມໄດ້ດັ່ງນີ້:
& 
7 

$

#
ເປັນການເພີ່ມແບບທະວີຄູນ ຫຼື ແບບອັນດັບເລ
ສະ

ຂາຄະນິດ (Geometric Progression) ໝາຍຄວາມວ່າ: ເມື່ອຊາຍ-ຍິງຄູ່ໜຶ່ງມີລູກ ແລະ ລູກ

ແຕ່ງງານ ມີລກ
ູ ຕໍ່ໆໄປ, ລະດັບການເພີ່ມທະວີຄູນໄດ້ສະແດງອອກຄື: ຈາກ 1 ເປັນ 2, 4, 8
16, 32 ແລະ ອື່ນໆ.
ສ

& 

*+ "
 "
$A
#
ພຽງແຕ່ເປັນ
ວ.

ການເພີ່ມແບບທະວີບວກ ຫຼື ອັນດັບເລກຄະນິດ (Arithmetic Progression) ແລະ ອາດຈະ

ສ.

ຊ້າກວ່າ ເຊິ່ງນັບມື້ຈະຜິດດ່ຽງໄປ ເມື່ອທຽບກັບລະດັບການເພີ່ມປະຊາກອນເຊັ່ນ: ຈາກ 1

ເປັນ 2, 4, 6, 8,12 ແລະ ອື່ນໆ.
ຖ້າວ່າຈໍານວນປະຊາກອນຫາກເພີມ
່ ຂຶ້ນໄວ ມະນຸດຈໍາເປັນຕ້ອງໄດ້ຢັບຢັ້ງ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ມີ
ການເພີ່ມປະຊາກອນ ຫຼື ມີການຄວບຄຸມການເພີ່ມປະຊາກອນໃຫ້ໄດ້ໃນລະດັບທີແ
່ ນ່ນອນ
ຕາມຄວາມຄິດເຫັນຂອງທ່ານມານຕຸດ ມີ 2 ວິທີຄື:

7


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 12 7/31/2015 9:38:12 AM

 M ວິທີການຄວບຄຸມແບບທໍາລາຍ (Positive Check) ເຊິ່ງເປັນວິທີການຄວບຄຸມ
ແບບທໍາມະຊາດ ເພາະເມືອ
່ ຈໍານວນປະຊາກອນເພີ່ມທະວີຫຼາຍຂຶ້ນ ຈົນມາດຖານການຄອງ
ຊີບຕໍ່າ ຈາກນັ້ນກໍຈະເກີດເຫດການຕ່າງໆຂຶ້ນກັບປະຊາກອນ ເຊິ່ງເປັນສິ່ງບັນທອນຊີວິດໃຫ້
ສັ້ນລົງເຊັ່ນ: ເກີດມີການຂາດແຄນອາຫານການກິນ, ຄວາມທຸກຈົນ, ພະຍາດລະບາດ,
ສົງຄາມຂັດແຍ່ງ, ການແທ້ງລູກ...ສິ່ງທັງໝົດເຫຼົ່ານີ້ເອີນ
້ ວ່າ: ຄວາມມືດມົນ.
N ວິທີການຄວບຄຸມແບບປ້ອງກັນ (Preventive Check) ເປັນການຄວບຄຸມແບບຖືຂໍ້
ຫ້າມທາງສິນທໍາເຊັ່ນ: ການເລື່ອນເວລາແຕ່ງງານຊ້າລົງ, ເກີດລູກຫ່າງ, ເອົາລູກໜ້ອຍລົງ,
ການນໍາໃຊ້ເຄື່ອງຄຸມກໍາເນີດເວລາມີເພດສໍາພັນ...

ດິ
ະສ
2.2 +

$

ທິດສະດີນີ້ ແມ່ນທິດສະດີທີ່ເວົ້າເຖິງການປ່ຽນແປງອັດຕາການເກີດ, ການຕາຍ ແລະ

ການອົບພະຍົບຂອງປະຊາກອນໃນແຕ່ລະໄລຍະທີ່ມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນ ແລະ ເຮັດໃຫ້ອັດ

ລຂິ
ຕາການເພີ່ມປະຊາກອນແບບທໍາມະຊາດກໍມີການປ່ຽນແປງຂຶ້ນ-ລົງເຊັ່ນດຽວກັນ.
ວນ
ໃນປີ 1929 ທ່ານ ວໍເຣນ ທອມສັນ (Warens Thomson) ໄດ້ພະຍາຍາມນໍາເອົາ
ປະສົບການ ການປ່ຽນແປງປະຊາກອນໃນເຂດເອີຣົບມາສ້າງເປັນຫຼັກການທົ່ວໄປ ເພື່ອໃຊ້
ຫງ

ເຂົ້າໃນການອະທິບາຍປະຊາກອນໃນພື້ນທີ່ອື່ນໆ ເຊິ່ງໄດ້ແບ່ງກຸ່ມປະເທດໃນໂລກອອກເປັນ
3 ກຸ່ມຕາມລໍາດັບຂັ້ນຕອນຂອງການປ່ຽນແປງອັດຕາການເຄື່ອນເໜັງຂອງປະຊາກອນດັ່ງນີ:້
ສະ

Ö '% 1: ແມ່ນໄລຍະທີ່ປະຊາກອນມີອັດຕາການເພີ່ມຊ້າ ເອີນ

້ ວ່າ: ໄລຍະກ່ອນມີ
ການປ່ຽນແປງ (Pre-transitional) ຈຸດພິເສດຢູ່ໃນໄລຍະນີ້ ແມ່ນອັດຕາການເກີດ ແລະ
ອັດຕາການຕາຍ ລ້ວນແຕ່ຢູ່ໃນລະດັບສູງເກືອບເທົ່າທຽມກັນ.
ສ

Ö '% 2: ແມ່ນໄລຍະທີ່ປະຊາກອນເກີດມີການປ່ຽນແປງຫຼາຍ (Net-transitional)

ວ.

ຢູ່ໃນໄລຍະນີ້ ໄດ້ແບ່ງການປ່ຽນແປງອອກເປັນ 2 ຂັ້ນຕອນຄື:

ສ.

. #

 ປະຊາກອນມີອັດຕາການເກີດ ແລະ ອັດຕາການຕາຍຍັງຢູ່ໃນລະດັບ
ສູງ, ແຕ່ອັດຕາການຕາຍໄດ້ຫຼຸດລົງໄວກວ່າ. ສະນັ້ນ, ປະຊາກອນເລີ່ມຕົ້ນມີການເພີ່ມຂຶ້ນ
ແລະ ຈະສືບຕໍ່ສູງຂຶ້ນໄປເລື້ອຍໆ.
. #

 ປະຊາກອນມີອັດຕາການຕາຍຍັງສືບຕໍ່ຫຼຸດລົງທີ່ສຸດ, ສ່ວນອັດຕາການ
ເກີດແມ່ນຄ່ອຍໆຫຼຸດລົງຊ້າໆ. ສະນັ້ນ, ຂັ້ນຕອນນີ້ ມີການເພີ່ມປະຊາກອນຫຼາຍທີ່ສຸດ ເຊິ່ງ
ນັກປະຊາກອນສາດເອີ້ນວ່າ: ຂັ້ນຕອນແຫ່ງການລະເບີດທາງດ້ານປະຊາກອນ (Explosion

8


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 13 7/31/2015 9:38:12 AM

 demographie) ແລະ ຫຼງັ ຈາກນັ້ນ ການເພີ່ມປະຊາກອນກໍຄ່ອຍໆຫຼຸດລົງຕາມລໍາດັບຂອງ
ການພັດທະນາດ້ານປະຊາກອນ.
Ö '% 3: ແມ່ນໄລຍະຫຼັງຂອງການປ່ຽນແປງ (Post-transitional) ຍ້ອນວ່າ
ໄລຍະນີ້ ອັດຕາການເກີດ ແລະ ອັດຕາການຕາຍ ລ້ວນແຕ່ໄດ້ຫຼຸດລົງມາຢູ່ໃນລະດັບຕໍ່າ
ເກືອບເທົ່າທຽມກັນ. ສະນັ້ນ, ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ຈາໍ ນວນປະຊາກອນເພີ່ມຂຶ້ນຊ້າໆ.
2.3 +$
"6%
 (Maximum Population)
ຄໍາວ່າ ປະຊາກອນຫຼາຍເກີນຂະໜາດ ໝາຍເຖິງປະຊາກອນທີ່ມຈ
ີ ໍານວນຫຼາຍທີ່ສຸດ
ທີ່ຈະມີຊີວິດຢູ່ໄດ້ ໂດຍອາໄສຜົນຜະລິດແຈກຢາຍໃຫ້ທົ່ວເຖິງ, ໝາຍຄວາມວ່າ ປະເທດໃດ

ດິ
ະສ
ໜຶ່ງທີ່ມີຈໍານວນປະຊາກອນຫຼາຍກວ່າຊັບພະຍາກອນທີມ
່ ີຢູ່ໃນປະເທດນັ້ນເຊິ່ງບາງເທື່ອອາດ
ຈະບໍ່ມີການພົວພັນກັບຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນເຊັ່ນ: ປະເທດໃດໜຶ່ງທີ່ມີຄວາມໜາ
ແໜ້ນຂອງປະຊາກອນສູງກໍຈະບໍ່ແມ່ນປະເທດທີ່ມີປະຊາກອນຫຼາຍເກີນໄປ. ແຕ່ທາງກົງກັນ

ລຂິ
ຂ້າມ ບາງປະເທດທີ່ມີຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນຕໍ່າກໍເຮັດໃຫ້ເກີດມີບັນຫາປະຊາກອນ
ວນ
ຫຼາຍເກີນຂະໜາດໄດ້ ຕົວຢ່າງ: ປະເທດອາຍແລນ (ອຽກລັງ) ມີຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາ
ກອນພຽງແຕ່ 6 ຄົນ/ກມ2 ປາກົດວ່າມີຜູອ
້ ົບພະຍົບອອກນອກປະເທດຫຼາຍ ນີ້ກໍຍ້ອນວ່າເປັນ
ຫງ

ປະເທດທີ່ມີຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດໜ້ອຍ ແລະ ກົງກັນຂ້າມກັບປະເທດອັງກິດ ເຖິງວ່າມີ

ຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນສູງເຖິງ 200 ຄົນ/ກມ2 ແຕ່ອັງກິດບໍ່ມີລັກສະນະປະຊາກອນ
ສະ

ຫຼາຍເກີນຂະໜາດ, ຍ້ອນວ່າ ອັງກິດສາມາດເພີມ

່ ຜົນຜະລິດຕະພັນດ້ານອຸດສາຫະກໍາໄດ້
ຫຼາຍ ສາມາດລ້ຽງກຸ້ມປະຊາກອນຂອງຕົນເອງໃຫ້ອີ່ມໜໍາສໍາລານໄດ້ເປັນຢ່າງດີ.
2.4 +$
%
 (Minimum Population)
ສ

ປະຊາກອນໜ້ອຍເກີນຂະໜາດ ໝາຍເຖິງປະຊາກອນໃນປະເທດໃດໜຶ່ງທີ່ມີຈໍານວນ
ວ.

ໜ້ອຍກວ່າຊັບພະຍາກອນທ່ີມີຢູ່ໃນປະເທດ; ປະເທດທີ່ຖືວ່າມີຈໍານວນປະຊາກອນໜ້ອຍ
ສ.

ເກີນຂະໜາດໄດ້ແກ່ປະເທດອົດສະຕຣາລີ, ຈີເລ, ລາວ... ປະເທດເຫຼົ່ານີ້ ກໍໄດ້ຮັບຜົນ

ສະທ້ອນເຊັ່ນດຽວກັນ, ແຕ່ຜົນສະທ້ອນນັ້ນມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນເຊັ່ນ: ຂາດກໍາລັງແຮງງານ
ຈໍາເປັນຕ້ອງໄດ້ຈ້າງແຮງງານຈາກຕ່າງປະເທດເຂົ້າມາຕ່ືມ ແລະ ຈໍາເປັນຕ້ອງໄດ້ນໍາໃຊ້ເຄື່ອງ
ຈັກເຂົ້າຊ່ວຍ. ປະຊາກອນອາໄສຢູ່ກະແຈກກະຈາຍ ເຮັດໃຫ້ການພັດທະນາພົບຄວາມຫຍຸ້ງ
ຍາກ, ປະຊາກອນຈໍານວນຫຼາຍດ້ອຍໂອກາດ ເພາະດໍາລົງຊີວິດຢູ່ຫ່າງໄກຈາກສູນກາງ
ຄວາມຈະເລີນຂອງປະເທດ.

9


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 14 7/31/2015 9:38:13 AM

 2.5 +$
(!
ທິດສະດີນີ້ ເປັນທິດສະດີທີ່ມີພື້ນຖານຂອງຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງປະຊາກອນກັບຊັບ
ພະຍາກອນທີມ
່ ີຢູ່ພາຍໃນປະເທດ, ຕາມທິດສະດີນີ້ໄດ້ກໍາເນີດມາໃນປະຫວັດສາດແຕ່ນານ
ແລ້ວເຊັ່ນ: ນັກປັດຊະຍາຈີນຄື: ທ່ານ ຂົງຈື້ ກໍໄດ້ເວົ້າເຖິງຂະໜາດປະຊາກອນທີ່ເໝາະສົມ
ກັບພື້ນທີ່ຜະລິດກະສິກໍາ, ນັກປັດຊະຍາເກຣັກບູຮານຄື: ທ່ານ ພະລາໂຕ ກໍໄດ້ເວົ້າເຖິງຂະ
ໜາດປະຊາກອນໃນອຸດົມການທີ່ເໝາະສົມກັບການປົກຄອງແບບປະຊາທິປະໄຕໃນປະເທດ.
ເຖິງຢ່າງໃດກໍດີ ການນໍາເອົາທິດສະດີຂະໜາດປະຊາກອນທີ່ເໝາະສົມມາອະທິບາຍຢ່າງມີ
ເຫດຜົນຕາມວິທະຍາສາດ ນີ້ແມ່ນເລີ່ມແຕ່ຕົ້ນສະຕະວັດທີ XX ເປັນຕົ້ນມາ, ຍ້ອນວ່າ ບັນດາ

ດິ
ະສ
ນັກເສດຖະສາດໄດ້ຄໍານຶງເຖິງຜົນກະທົບຂອງຂະໜາດ ແລະ ການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງປະຊາກອນ
ທີ່ມີຕໍ່ຜົນຜະລິດທາງເສດຖະກິດເຊັ່ນ: ປະຊາກອນທີມ
່ ີຈາໍ ນວນຫຼາຍພຽງພໍຕໍ່ການຜະລິດ ແລະ
ການແບ່ງວຽກງານກັນເຮັດ, ແຕ່ໃນຂະນະດຽວກັນ ຖ້າປະຊາກອນຫາກຫຼາຍກວ່ານີ້ອີກລະ

ລຂິ
ດັບໜຶ່ງ ກໍອາດຈະເຮັດໃຫ້ຜົນຜະລິດທີ່ໄດ້ມານັ້ນຫຼຸດໜ້ອຍລົງ. ທ່ານ ເຮນຣີຊິດວິກ (Henry
ວນ
Sidgwick-1883) ໄດ້ໃຫ້ຂໍ້ສົມມຸດຖານໄວ້ວ່າ «ຫຼັງຈາກຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນຕໍ່
ພື້ນທີ່ລະດັບໜຶ່ງແລ້ວ, ຜົນຜະລິດຂອງແຮງງານຈະຫຼຸດລົງ ເມື່ອອັດຕາສ່ວນຂອງແຮງງານຕໍ່
ຫງ

ພື້ນທີ່ເພີມ
່ ຂຶ້ນ ນັ້ນແມ່ນຈຸດທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ເກີດຜົນຜະລິດສະເລ່ຍຕໍ່ຫົວຄົນສູງຂຶນ
້ ແລະ ຈຸດນັ້ນ
ມັນຂຶ້ນຢູ່ກັບຄວາມຮູ້, ຄວາມກ້າວໜ້າທາງວິທະຍາສາດ ແລະ ທຶນຮອນທີ່ສະສົມໄວ້»
ສະ

 0:
1. ຈົ່ງອະທິບາຍກ່ຽວກັບຍຸກສະໄໝການເຕີບໂຕຂອງປະຊາກອນແຕ່ລະຍຸກເປັນຄື
ແນວໃດ?
ສ

2. ທິດສະດີກຽ່ ວກັບປະຊາກອນແຕ່ລະຢ່າງມີຫຍັງແດ່? ຈົ່ງອະທິບາຍ.

ວ.
ສ.

10


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 15 7/31/2015 9:38:13 AM

 ! 2 

#
$

1. (%


ການປ່ຽນແປງລັກສະນະທາງປະຊາກອນ ໝາຍເຖິງການປ່ຽນແປງທາງດ້ານຈໍານວນ,
ດ້ານໂຄງປະກອບສ້າງ, ການປ່ຽນແປງທີ່ຢູ່ອາໄສ (ການອົບພະຍົບ). ເນື່ອງຈາກວ່າ ປະຊາ
ກອນໄດ້ມີການປ່ຽນແປງຢູ່ຕະຫຼອດເວລາ. ຍ້ອນວ່າ ໃນໄລຍະເວລາທີ່ໝູນວຽນໄປນັ້ນ ກໍຈະ
ມີຄົນຈໍານວນໜຶ່ງເສຍຊີວິດ, ຄົນຈໍານວນໜ່ຶງໄດ້ໃຫ້ກໍາເນີດລູກອອກມາ, ຄົນຈໍານວນໜ່ຶງກໍ
ຈະຍ້າຍຖິ່ນຖານອອກໄປຢູ່ບ່ອນອື່ນທີ່ເຫັນວ່າຖານະການດໍາລົງຊີວດ
ິ ຈະດີຂຶ້ນກວ່າເດີມ, ມີ
ອີກຈໍານວນໜ່ຶງກໍຈະຍ້າຍເຂົ້າມາຢູ່ແທນ ແລະ ອີກຈໍານວນໜ່ຶງກໍຈະປ່ຽນແປງລັກສະນະບາງ

ດິ
ະສ
ຢ່າງ. ດັ່ງນັ້ນ, ຈຶ່ງມີຄວາມຈໍາເປັນຕ້ອງໄດ້ສຶກສາຄົ້ນຄວ້າເຖິງຈໍານວນ, ໂຄງປະກອບສ້າງ (ເພດ,
ອາຍຸ, ລະດັບການສຶກສາ, ສາສະໜາ, ເສດຖະກິດ, ອາຊີບ...) ໃນທ້ອງຖິ່ນດັ່ງກ່າວວ່າ ມັນມີ
ການປ່ຽນແປງແນວໃດ ແລະ ຈະມີທາ່ ອ່ຽງປ່ຽນແປງໄປໃນທິດທາງໃດໃນອະນາຄົດ.

ລຂິ
2. #'7B#"


ວນ
ປັດໄຈທີ່ເຮັດໃຫ້ເກີດມີການປ່ຽນແປງລັກສະນະທາງປະຊາກອນນັນ
້ ມີ 4 ປັດໄຈຄື:
- 
 (ການປ່ຽນແປງໃນທາງບວກ)
ຫງ

ການເກີດ ຫຼື ການຈະເລີນພັນ ແມ່ນອົງປະກອບທີ່ສາໍ ຄັນໃນການເພີ່ມຈໍານວນປະຊາ

ສະ

ກອນ, ຢູ່ໃນຫຼາຍປະເທດ ໂດຍສະເພາະແມ່ນປະເທດທ່ີກໍາລັງພັດທະນາ ຫຼື ດ້ອຍພັດທະນາ

ຈະມີອັດຕາການເກີດສູງ ອັນສົ່ງຜົນສະທ້ອນໃຫ້ອັດຕາການເພີ່ມປະຊາກອນແບບທໍາມະຊາດ
ສູງຂຶ້ນ ເຊິ່ງບໍ່ພຽງແຕ່ປ່ຽນແປງຈໍານວນພົນເທົ່ານັ້ນ ຍັງເຮັດໃຫ້ເກີດມີການປ່ຽນແປງອັດຕາ
ສ

ສ່ວນທາງເພດ, ການຮູ້ໜັງສື, ການປະກອບອາຊີບ...

ວ.

- 
% (ການປ່ຽນແປງໃນທາງລົບ)
ສ.

ການຕາຍ ແມ່ນການສູນເສຍຊີວິດ ເຊິ່ງແມ່ນເຫດການໜ່ຶງທີ່ຕ້ອງເກີດຂຶ້ນກັບທຸກຄົນ

ຢ່າງຫຼີກລ້ຽງບໍໄ
່ ດ້. ການຕາຍໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບໃນທາງລົບຕໍ່ການປ່ຽນແປງປະຊາກອນ ເພາະ
ການຕາຍຈະມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນໃນແຕ່ລະກຸ່ມອາຍຸ, ເພດ, ອາຊີບ, ລະດັບການສຶກສາ...
- 

%% (ການປ່ຽນແປງໃນທາງລົບ)
ການຍ້າຍຖິ່ນອອກຂອງປະຊາກອນ ກໍເປັນສາເຫດໜ່ຶງທີ່ມີຄວາມສໍາຄັນຕໍ່ການປ່ຽນ
ແປງປະຊາກອນໃນທາງລົບເຊັ່ນດຽວກັບການຕາຍ ແລະ ຈະມີຜນ
ົ ສະທ້ອນຕໍ່ສະຖານະພາບ
ຂອງກໍາລັງແຮງງານ ຖ້າຈໍານວນຄົນໃນກຸ່ມແຮງງານອອກໄປຫຼາຍ ...

11


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 16 7/31/2015 9:38:13 AM

 - 

%%! (ການປ່ຽນແປງໃນທາງບວກ)
ການເຄື່ອນຍ້າຍເຂົ້າ-ອອກຂອງປະຊາກອນ ກໍຈະເຮັດໃຫ້ຈາໍ ນວນປະຊາກອນເກີດມີ
ການປ່ຽນແປງໃນທາງບວກ ຫຼື ລົບເຊັ່ນດຽວກັບການເກີດ ແລະ ຕາຍ. ສິ່ງທ່ີແຕກຕ່າງກັບ
ການເກີດນັ້ນ ຍ້ອນວ່າຄົນທີ່ຍ້າຍເຂົ້າມາສ່ວນໃຫຍ່ອາດຈະແມ່ນຜູ້ທີ່ຢູ່ໃນໄວອອກແຮງງານ
ຫຼື ຜູ້ທີ່ມີລະດັບການສຶກສາສູງ ຫຼື ຜູ້ທີ່ມີຄວາມສາມາດໃນການປະກອບອາຊີບໄດ້ດ້ວຍຕົນ
ເອງ.

ເກີດໃໝ່ ການປ່ຽນແປງ ຕາຍໄປ

ລັກສະນະທາງ

ດິ
ະສ
ຍ້າຍເຂົ້າ ປະຊາກອນ ຍ້າຍອອກ

ຮູບ ຈໍາລອງສາເຫດທີ່ເຮັດໃຫ້ມີການປ່ຽນແປງລັກສະນະທາງປະຊາກອນ

3. '%*



ລຂິ
ວນ
ມະນຸດເຮົາໄດ້ປາກົດຕົວຢູ່ເທິງໜ້າໂລກນີ້ ນັບເປັນເວລາດົນນານແລ້ວ. ສະນັ້ນ, ຜ່ານ
ແຕ່ລະຍຸກສະໄໝໄດ້ເຮັດໃຫ້ພື້ນທີ່ອາໄສ, ໂຄງສ້າງຕ່າງໆຂອງປະຊາກອນຕະຫຼອດເຖິງຈັງ
ຫງ

ຫວະການເພີມ
່ ປະຊາກອນ...ກໍມີການປ່ຽນແປງ. ຕາມຫຼາຍເອກະສານໄດ້ສັນນິຖານວ່າ ເມື່ອ
ເວລາມະນຸດເຮົາເລີ່ມປາກົດຕົວນັ້ນ ໄດ້ມີຈໍານວນປະຊາກອນປະມານ 12.500 ຄົນ ແລະ ມີ
ສະ

ຄວາມໜາແໜ້ນສະເລ່ຍ 25 ຄົນ/100 ກມ2. ອັດຕາການເກີດ ແລະ ການຕາຍແມ່ນຢູ່ໃນລະ

ດັບສູງ ເຮັດໃຫ້ການເພີ່ມປະຊາກອນໃນເວລານັ້ນຊັກຊ້າ, ອາຍຸຍືນສະເລ່ຍຕໍ່າກວ່າ 20 ປີ.
ພໍກ້າວເຂົາ້ ສະໄໝການປະຕິວັດອຸດສາຫະກໍາຢູ່ເອີຣົບຕາເວັນຕົກ, ຈໍານວນປະຊາກອນ
ສ

ໂລກໄດ້ມີການເພີ່ມຂຶ້ນໄວ ແລະ ນັບມື້ນັບໄວຂຶ້ນເລື້ອຍໆ ທັງນີ້ກໍຍ້ອນວ່າການພັດທະນາ

ວ.

ທາງດ້ານວິຊາການແພດດີຂຶ້ນ ເຮັດໃຫ້ການຂະຫຍາຍຕາໜ່າງສາທາລະນະສຸກກວ້າງຂວາງ
ສ.

ສາມາດປ້ອງກັນພະຍາດຮ້າຍຕ່າງໆ. ການຂະຫຍາຍລະບົບເສັ້ນທາງຄົມມະນາຄົມຕະຫຼອດ
ເຖິງການຜະລິດສະບຽງອາຫານ ແລະ ພາຫະນະຮັບໃຊ້ແກ່ຊີວິດການເປັນຢູ່ໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງ
ຫຼວງຫຼາຍນັບທັງປະລິມານ ແລະ ຄຸນນະພາບ. ສິ່ງທັງໝົດນັ້ນ ໄດ້ເປັນສາເຫດພາໃຫ້ອັດຕາ
ການຕາຍຂອງປະຊາກອນຫຼຸດລົງໄວ ແຕ່ອັດຕາການຈະເລີນພັນພັດຄ່ອຍໆຫຼຸດລົງ. ສະນັ້ນ,
ການເພີ່ມປະຊາກອນຈ່ຶງນັບມື້ໄວຂຶ້ນ, ອາຍຸຍືນສະເລ່ຍກໍນັບມື້ເພີ່ມສູງຂຶ້ນ. ບັນດາປະເທດທີ່
ໄດ້ຜ່ານລະບອບປະຊາກອນນີ້ແມ່ນເອີຣົບຕາເວັນຕົກ ເຊິ່ງປັດຈຸບັນ ບັນດາປະເທດເຫຼົ່ານີ້

12


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 17 7/31/2015 9:38:13 AM

 ພວມຢູ່ໃນສະພາບທີ່ມີຈາໍ ນວນປະຊາກອນຄົງທີ່ ຫຼື ບາງປະເທດມີທ່າອ່ຽງຫຼຸດລົງ ແລະ ຈະ
ຫຼຸດລົງເລື້ອຍໆ ໂດຍສະເພາະແມ່ນປະຊາກອນໜຸ່ມນ້ອຍກາຍເປັນຕົ້ນເຫດທີ່ເຮັດໃຫ້ມີຈາໍ
ນວນປະຊາກອນເຖົ້ານັບມືຫ
້ ຼາຍຂຶ້ນ ຈົນເກີດມີບັນຫາຕໍ່ສັງຄົມຢູ່ໃນບາງປະເທດທີ່ພັດທະນາ
ແລ້ວ. ໄລຍະການຂ້າມຜ່ານຂອງປະຊາກອນນີ້ເພິ່ນໄດ້ແບ່ງອອກເປັນ 4 ໄລຍະຄື:
'% 1: ໝາຍເຖິງບັນດາປະເທດທີ່ຍັງຢູ່ໃນໄລຍະນີ້ ແມ່ນກຸ່ມປະເທດດ້ອຍພັດທະ
ນາ ເຊິ່ງມີອັດຕາການເກີດ ແລະ ການຕາຍຢູ່ໃນລະດັບສູງ. ສະນັ້ນ, ອາຍຸຍືນສະເລ່ຍແມ່ນຕໍ່າ
ກວ່າ 45 ປີ, ສ່ວນການຈະເລີນພັນລວມ (TFR=Total Fertility Rate) ນັ້ນແມ່ນສູງກວ່າ 6.
'% 2: ໝາຍເຖິງບັນດາປະເທດຢູ່ໃນໄລຍະນີ້ ແມ່ນກຸ່ມປະເທດກໍາລັງພັດທະນາ

ດິ
ະສ
ເຊິ່ງສືບຕໍ່ໄລຍະທີໜ່ຶງ ທີ່ມີອັດຕາການເກີດ ແລະ ຕາຍເລີ່ມຫຼຸດລົງ; ແຕ່ອັດຕາການຕາຍພັດ
ຫຼຸດລົງໄວກວ່າ. ສະນັ້ນ, ອາຍຸຍືນສະເລ່ຍເລີ່ມສູງຂຶ້ນ, ສ່ວນການຈະເລີນພັນແມ່ນຕໍ່າກວ່າ 6
'% 3: ໝາຍເຖິງບັນດາປະເທດທີ່ໄດ້ຂ້າມຜ່ານໄລຍະທີ 1 ແລະ 2 ນີ້ ແມ່ນມີອັດ

ລຂິ
ຕາການເກີດ ແລະ ການຕາຍຫຼຸດລົງ, ແຕ່ອັດຕາການຕາຍພັດຫຼຸດລົງໄວກວ່າ. ສະນັ້ນ, ອາຍຸ
ວນ
ຍືນສະເລ່ຍເພີ່ມຂຶ້ນໄວ, ສ່ວນອັດຕາການຈະເລີນພັນລວມຍັງຢູ່ໃນລະດັບຕໍ່າ.
'% 4: ໝາຍເຖິງບັນດາປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວ ເຊິ່ງເປັນກຸ່ມປະເທດທີ່ໄດ້ຜ່ານ
ຫງ

ຜ່າໄລຍະຂອງການປ່ຽນແປງປະຊາກອນທີ່ຮ້າຍແຮງນີ້ມາແລ້ວເຖິງ 3 ໄລຍະ; ແຕ່ບັນດາປະ

ເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາພັດຫາກໍກ້າວເຂົ້າສູ່ໄລຍະທີ 2 ແລະ 3. ຖ້າວ່າ ທົ່ວໂລກຫາກມີການ
ສະ

ຄວບຄຸມລະດັບການເພີ່ມຂອງປະຊາກອນໄດ້ດີຕາມມາດຖານຕ່າງໆດ້ານປະຊາກອນ.
ສະນັ້ນ, ທຸກໆປະເທດຈະກ້າວເຂົ້າສູ່ໄລຍະທີ 4 ແມ່ນທ້າຍສະຕະວັດທີ XXI ນີ້.
4. (%  « $
0!  $
& »
ສ

4.1 ຄວາມໝາຍຂອງຄໍາວ່າ ಯ$

0!ಬಬ ແມ່ນມະໂນທັດທີ່ເປັນເອກະລັກໜ່ຶງ
ວ.

ທີ່ສະແດງອອກຢູ່ໃນບັນດາປະເທດທີ່ມີເສດຖະກິດຂະຫຍາຍຕົວສູງ ເຊິ່ງແມ່ນຂະບວນວິວັດ
ສ.

ການເພີ່ມຄົນຜູ້ທີ່ມີອາຍຸຍືນ ຫຼື ຄົນເຖົ້າຢູ່ໃນຈໍານວນລວມຂອງປະຊາກອນປະເທດໃດປະ

ເທດໜ່ຶງ. ສາເຫດຕົ້ນຕໍ ແມ່ນການປ່ຽນແປງການຈະເລີນພັນຂອງປະຊາກອນ ນັກປະຊາ
ກອນສາດໄດ້ຈໍາແນກອອກເປັນ 2 ປະເພດການເຖົ້າຂອງປະຊາກອນດັ່ງນີ້:
. 0! &: ແມ່ນຍ້ອນການຫຼຸດຜ່ອນຈໍານວນເດັກນ້ອຍເຊິ່ງພົວພັນເຖິງການຫຼຸດ
ຜ່ອນອັດຕາສ່ວນການເກີດ ແລະ ການຈະເລີນພັນ, ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນຕໍ່າກວ່າ 2 (TFR  2)

13


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 18 7/31/2015 9:38:13 AM

 ແຕ່ໃນເວລາດຽວກັນນີ້ ອັດຕາສ່ວນການຕາຍຂອງເດັກນ້ອຍເກືອບບໍ່ມີເລີຍ. ສະນັ້ນ ເຮັດໃຫ້
ອາຍຸຍືນສະເລ່ຍສູງຂຶ້ນ.
. 0! +: ແມ່ນຍ້ອນການເພີ່ມຄົນເຖົ້າທີ່ມີອາຍຸຍືນ, ມັນຕິດພັນກັບການຫຼຸດ
ຜ່ອນອັດຕາສ່ວນການຕາຍຢູ່ໃນຮຸ່ນຄົນເຖົ້າ. ໃນເມື່ອທຽບໃສ່ຈາໍ ນວນເດັກນ້ອຍແມ່ນເພີມ
່ ຂຶ້ນ
ໄວກວ່າ. ອາຍຸຂອງຄົນເຖົ້ານັບມື້ນັບສູງຂຶ້ນເລື້ອຍໆ.
ເພື່ອຕີລາຄາລະດັບການເຖົ້າຂອງປະຊາກອນ ເພິ່ນໄດ້ເອົາຈໍານວນຄົນເຖົ້າເຊິ່ງມີອາຍຸ
ແຕ່ 60 ຫຼື 65 ປີຂຶ້ນໄປຄູນ 100 ແລ້ວຫານໃຫ້ຈໍານວນພົນລວມໃນທົ່ວປະເທດ ຫຼື ເຂດໃດ
ໜ່ຶງທີ່ແນ່ນອນເພື່ອເປັນບ່ອນອີງໃນການຄິດໄລ່.

ດິ
ະສ
- ຖ້າວ່າອັດຕາສ່ວນຫາກຕໍາ່ ກວ່າ 4% ແມ່ນປະຊາກອນໜຸ່ມ.
- ຖ້າວ່າອັດຕາສ່ວນແຕ່ 4-8% ແມ່ນບາດກ້າວທໍາອິດຂອງການເລີມ
່ ຕົ້ນເພີ່ມຄົນເຖົ້າ.
- ຖ້າວ່າອັດຕາສ່ວນຫາກຫຼາຍກວ່າ 8% ຂຶ້ນໄປ ຖືວ່າປະເທດ/ເຂດນັ້ນແມ່ນປະຊາ
ກອນເຖົ້າ.
ລຂິ
ວນ
ບັນດາປະເທດທີ່ຖືວ່າແມ່ນປະຊາກອນໜຸ່ມ ອັດຕາສ່ວນຜູ້ຢູ່ໃນກຸ່ມອາຍຸຕໍ່າກວ່າ 15
ປີຕ້ອງສູງກວ່າ 35% ດັ່ງຕາຕະລາງລຸມ
່ ນີ້:
ຫງ

ຕາຕະລາງ ໂຄງສ້າງປະຊາກອນໂລກແຍກຕາມກຸ່ມອາຍຸ (%) ປີ 2013

! %&  15  %& 15-64   65 )
'
ສະ

(%) (%) (%)

ທົ່ວໂລກ 26.1 65.9 7.9
ສ

ທະວີບເອີຣົບ 15.6 67.6 16.8

ທະວີບອາຟຣິກາ 39.8 56.6 3.6
ວ.

ທະວີບອາຊີ 25.0 68.0 7

ສ.

ອາເມຣິກາເໜືອ 19.7 76.3 5

ອາເມຣິກາໃຕ້ 25.6 66.7 7.6
ໂອເຊອານີ 23.8 64.9 11.3
4.2 B 7  
"%%!$

ໃນສະໄໝປັດຈຸບັນ, ເພື່ອສະແດງໃຫ້ເຫັນແຈ້ງກ່ຽວກັບລະດັບປະຊາກອນໜຸ່ມ ແລະ ປະ

ຊາກອນເຖົ້າ, ເພິ່ນໄດ້ຈໍາແນກດ້ວຍການແຕ້ມຮູບທາດອາຍຸ (ທາດປີຣາມິດ) ເຊິ່ງປະກອບມີ

14


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 19 7/31/2015 9:38:13 AM

 3 ຮູບແບບພືນ
້ ຖານຄື:
.  $
 #"%% ເຊິງ່ ມີອັດຕາສ່ວນຂອງເດັກນ້ອຍຫຼາຍກວ່າ
ອັດຕາສ່ວນຂອງປະຊາກອນໃນກຸ່ມອື່ນ. ສະນັ້ນ, ອັດຕາສ່ວນການເພີ່ມແບບທໍາມະຊາດ
ແມ່ນສູງ.
.  $
! ແມ່ນມີອັດຕາສ່ວນຂອງເດັກນ້ອຍ ແລະ ຜູ້ສູງອາຍຸບໍ່ຜິດ
ດ່ຽງກັນຫຼາຍ, ລະດັບການເພີ່ມຂອງປະຊາກອນແບບທໍາມະຊາດແມ່ນຕໍ່າ ແລະ ບໍ່ປ່ຽນແປງ
ຫຼາຍ.
.  $
"6&! ແມ່ນມີອັດຕາສ່ວນຂອງຜູ້ເຖົ້າສູງກວ່າຫຼາຍ, ລະດັບການ

ດິ
ະສ
ເພີ່ມປະຊາກອນແບບທໍາມະຊາດເກືອບບໍ່ມີເລີຍ.
1. B %&$
 2. B %&$
+ 3. B %&$
+

ລຂິ
ວນ
ຫງ

ສົມທຽບຮູບທາດອາຍຸຂອງປະຊາກອນ 3 ແບບ
ເວົ້າລວມແລ້ວ ຮູບທາດອາຍຸຂອງປະຊາກອນ ເຮັດໃຫ້ພວກເຮົາສາມາດສັງເກດເຫັນ
ສະ

ໄດ້ລັກສະນະໂຄງສ້າງທາງປະຊາກອນຂອງປະເທດໃດໜ່ຶງໃນອະດີດ-ປັດຈຸບັນ ແລະ ອະນາ

ຄົດ. ນອກຈາກນັ້ນ, ຍັງສາມາດເຫັນໄດ້ລະດັບການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຂອງແຕ່ລະ
ປະເທດອີກດ້ວຍ.
ສ

 0:
ວ.

1. ແນວໃດຈ່ຶງເອີ້ນວ່າການປ່ຽນແປງລັກສະນະຂອງປະຊາກອນ?
ສ.

2. ປັດໄຈທີ່ເຮັດໃຫ້ເກີດມີການປ່ຽນແປງທາງປະຊາກອນມີຈັກປັດໄຈ? ຄືປັດໄຈໃດ
ແດ່?
3. ຄໍາວ່າ ປະຊາກອນເຖົ້າ ແລະ ປະຊາກອນໜຸ່ມມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນແນວໃດ?
4. ຮູບແບບການຂະຫຍາຍຕົວຂອງປະຊາກອນເພິ່ນໄດ້ສະແດງດ້ວຍຮູບທາດອາຍຸນັ້ນ
ມີຈັກແບບ ຄືແບບໃດແດ່ ? ຍົກຕົວຢ່າງ.

15


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 20 7/31/2015 9:38:13 AM

 ! 3 
7,%$

1. #'7
 &
7,%$

ທ່ານ ທຣີວາທາ (Trewartha)ໄດ້ຂຽນໄວ້ໃນໜັງສື «A Geography of Population

Distribution ປີ 1969, (ພູມສາດວ່າດ້ວຍການແຈກຢາຍປະຊາກອນ)» ວ່າການແຈກຢາຍ
ປະຊາກອນມີລັກສະນະເປັນຊົ່ວຄາວ ເພາະບໍ່ມເີ ຫດຜົນໃດທີ່ຈະຢືນຢັນວ່າ ລັກສະນະ
ປະຊາກອນນີ້ ຈະບໍ່ມີລັກສະນະປ່ຽນແປງໃນອະນາຄົດ ເຊິ່ງພຽງແຕ່ບໍ່ສາມາດຄາດຄະເນວ່າ
ຈະມີການແຈກຢາຍປະຊາກອນຫຼາຍໜ້ອຍເທົ່າໃດ ແລະ ໂດຍວິຖີທາງໃດ ອາດຈະເປັນຈິງ
ໃນແງ່ສັກກາຍະພາບຂອງການຜະລິດ ເຊິ່ງສາມາດໃຊ້ວັດຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນ

ດິ
ະສ
ໄດ້. ໃນປັດຈຸບັນ ໄດ້ມີການຄົ້ນພົບຊັບພະຍາກອນໃໝ່ໆ ແລະ ການພັດທະນາດ້ານເຕັກໂນ
ໂລຢີເພີ່ມຂຶ້ນເລື້ອຍໆ ເພາະໃນອະນາຄົດບໍ່ມີຂໍ້ຈໍາກັດໄດ້ ໂດຍສະເພາະແມ່ນການຄົ້ນພົບ
ຊັບພະຍາກອນ ແລະ ສິ່ງຕ່າງໆເທິງໜ້າໂລກເຮົານີ້ກໍອາດຈະເພີ່ມທະວີຂຶ້ນເທົ່າຕົວກໍເປັນໄດ້

ລຂິ
ນັບທັງການນໍາໃຊ້ຫ່ວງອະວະກາດນໍາອີກດ້ວຍ. ມະນຸດໄດ້ມີຫົວຄິດປະດິດ ແລະ ປັບປຸງສິ່ງ
ວນ
ຕ່າງໆຂຶ້ນໂດຍບໍ່ມີຂອບເຂດຈໍາກັດ ນັບທັງຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ເຊິ່ງເປັນຫຼັກສໍາຄັນ
ໃນການດໍາລົງຊີວິດຂອງມວນມະນຸດນັ້ນ ກໍອາດຈະປ່ຽນແປງໄປຕາມຄວາມຕ້ອງການຂອງ
ຫງ

ມະນຸດໃນແຕ່ລະສະໄໝ ນັ້ນຄືລັກສະນະຂອງການແຈກຢາຍປະຊາກອນທີເ່ ຮັດໃຫ້ເກີດມີ

ການປ່ຽນແປງໄປໄດ້ແນ່ນອນ.
ສະ

ໃນຕົວຈິງແລ້ວລັກສະນະຂອງການແຈກຢາຍປະຊາກອນນັ້ນ ບໍລິເວນທີ່ມີປະຊາກອນ
ຢູ່ຢ່າງໜາແໜ້ນຫຼາຍ-ໜ້ອຍພຽງໃດ ຢູ່ບ່ອນໃດນັ້ນ, ຖ້າຈະພິຈາລະນາຢ່າງກວ້າງໆກໍຈະເຫັນ
ສ

ໄດ້ວ່າມັນມີສາຍພົວພັນກັບສະພາບແວດລ້ອມຂອງທໍາມະຊາດຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ ເພາະວ່າຖ້າ
ວ.

ມີສະພາບແວດລ້ອມທໍາມະຊາດທີ່ເໝາະສົມ ກໍຈະຊ່ວຍອໍານວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ມະນຸດ
ໄດ້ເຂົ້າໄປຕັ້ງຖິ່ນຖານອາໄສຢູ່ຢ່າງໜາແໜ້ນ ແຕ່ຖ້າເປັນສະພາບແວດລ້ອມທີ່ບໍ່ເໝາະສົມ
ສ.

ເຊັ່ນ: ແຫ້ງແລ້ງກັນດານ ກໍຈະມີປະຊາກອນໄປອາໄສຢູ່ໜ້ອຍ ຫຼື ບໍ່ມີເລີຍ; ປັດໄຈສໍາຄັນໃນ

ຂໍ້ນີ້ໄດ້ແກ່ພູມອາກາດ, ລະດັບສູງຂອງພູມສັນຖານ, ພືດພັນທໍາມະຊາດ ແລະ ອາຫານ.
ສິ່ງແວດລ້ອມໃນແຕ່ລະປະເພດໃນທີ່ນີ້ຈະໄດ້ອະທິບາຍໃຫ້ເຫັນສະພາບຂອງການແຈກຢາຍ
ປະຊາກອນດັງ່ ຕໍ່ໄປນີ້.
1.1   $ (!
&', ໝາຍເຖິງບໍລິເວນທີ່ມີພມ
ູ ອາກາດ
ເໝາະສົມຄື: ອຸນຫະພູມປານກາງ, ບໍ່ໜາວໂພດ ຫຼື ຮ້ອນໂພດ, ບໍ່ແຫ້ງເກີນໄປ ຫຼື ມີຝົນຕົກ

16


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 21 7/31/2015 9:38:26 AM

 ຫຼາຍເກີນໄປ (ອຸນຫະພຸມຕ້ອງຢູ່ໃນລະຫວ່າງ 25 ໍ-35 ໍC, ຄວາມຊຸ່ມສໍາພັດປະມານ 65-70%)
ລັກສະນະເຫຼາົ່ ນີ້ແມ່ນເໝາະສົມແກ່ການປູກຝັງ-ລ້ຽງສັດ ແລະ ງ່າຍຕໍ່ການຮັກສາສຸຂະພາບ
ອະນາໄມ. ໃນເຂດດິນອຸດົມສົມບູນກໍຂນ
ຶ້ ກັບພູມອາກາດ ແລະ ພູມີປະເທດເປັນສ່ວນໃຫຍ່
ເຊ່ັນ: ເຂດລ້ອງແມ່ນໍ້າເຊິ່ງມີດິນສັນດອນເປັນສ່ວນໃຫຍ່, ກົງກັນຂ້າມກັບເຂດສູງຊັນເຊິ່ງມີ
ດິນຂາດທາດບໍາລຸງ. ເຂດມີຝົນຕົກປານກາງກໍຍ່ອມມີດິນອຸດົມສົມບູນກວ່າໃນເຂດຮ້ອນແຫ້ງ
ຸ ົມສົມບູນຖືກເຊາະລ້າງໄປໝົດ ຫຼື ເກີດ
ແລ້ງ ແຕ່ໃນເຂດຝົນຕົກຫຼາຍກໍຈະເຮັດໃຫ້ໜ້າດິນທ່ີອດ
ມີຄວາມຊຸ່ມເກີນໄປ ຈົນເຮັດໃຫ້ການປູກຝັງໄດ້ຮັບຄວາມລໍາບາກ ຫຼື ບໍ່ມີການປູກຝັງເລີຍ.
ໃນເຂດທ່ີມີຊບ
ັ ພະຍາກອນທໍາມະຊາດທີມ
່ ີຄ່າຫຼາຍຊະນິດເຊັ່ນ: ແຮ່ທາດ, ພະລັງງານນໍ້າ, ປ່າ

ດິ
ະສ
ໄມ້... ອາດຈະນໍາມາໃຊ້ປະໂຫຍດໃນດ້ານວັດຖຸດິບຂອງອຸດສາຫະກໍາ ນັບທັງສັດບົກ, ສັດ
ນໍ້າທ່ີນໍາມາໃຊ້ເປັນອາຫານ. ສະນັ້ນ, ໃນເຂດນີ້ສາມາດດຶງດູດໃຫ້ມະນຸດເຂົ້າມາຕັ້ງຖິ່ນຖານ
ຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ.

ລຂິ
ອີກປະການໜ່ຶງ ໃນບໍລິເວນພູມີປະເທດທ່ີຮາບພຽງ ຫຼື ເຂດທີ່ມີຄວາມສະດວກໃນ
ວນ
ການຕິດຕໍ່ສື່ສານ, ການຄົມມະນາຄົມ-ຂົນສົ່ງສະດວກ ຫຼື ໃນບໍລິເວນທີ່ມີທ່ີຕັ້ງເໝາະສົມທີ່
ຈະກາຍເປັນສູນກາງການຕິດຕໍ່ກັບພາກສ່ວນອື່ນໆໄດ້ດີ ກໍຍ່ອມເປັນແຫຼ່ງທີ່ມີຜູ້ຄນ
ົ ມາອາໄສ
ຫງ

ຢູ່ຫຼາຍເຊັ່ນ: ມີຖະໜົນ, ສະຖານີລົດໄຟ, ທ່າເຮືອ, ແມ່ນໍ້າລໍາຄອງໄຫຼຜ່ານ ແລະ ມີດິນແດນ

ຕິດຕໍ່ກັບທະເລ.
ສະ

ນອກຈາກນີ້ ບໍລິເວນທີ່ມີການອຸດສາຫະກໍາການຄ້າ, ການບໍລິການ, ການເສດຖະກິດ

ແລະ ຖານະການເງິນມັ່ງຄັງ່ ປະຊາກອນກໍຈະເຄື່ອນຍ້າຍໄປທໍາມາຫາກິນ ແລະ ປະກອບ
ອາຊີບໃນຖານະເປັນຜູ້ປະກອບການຫຼາຍຂຶ້ນເຊັ່ນ: ເມືອງນິວຢອກ (22 ລ້ານກວ່າຄົນ),
ສ

ເມືອງໂຕກຽວ (37 ລ້ານກວ່າຄົນ), ບາງກອກ (7 ລ້ານກວ່າຄົນ)... ທ່ີຖືວ່າເປັນເມືອງທີ່ມີ

ວ.

ປະຊາກອນຫຼາຍທ່ີສຸດໃນໂລກ.
ສ.

1.2   $ (!

&', ໝາຍເຖິງບໍລິເວນທີ່ມີລັກ
ສະນະກົງກັນຂ້າມກັບສະພາບແວດລ້ອມທີ່ໄດ້ກ່າວມາຂ້າງເທິງນີ້ ເຊິ່ງເປັນແຫຼ່ງກັນດານຂາດ
ແຄນອາຫານ, ດິນຂາດຄວາມສົມບູນ ເຮັດການກະສິກໍາບໍ່ໄດ້ດີ ຫຼື ບໍ່ໄດ້ເລີຍ ເຊິ່ງສາມາດ
ສະຫຼຸບໄດ້ດັ່ງນີ້:
1) +
+  + ເປັນເຂດໜາວຈັດຈົນມະນຸດບໍສ
່ າມາດ
ອາໄສຢູ່ໄດ້, ພືດທໍາມະຊາດມີແຕ່ຫຍ້າມອດສ໌, ໄຄນໍ້າເຊັ່ນ: ບໍລິເວນພາກຕາເວັນອອກສ່ຽງ
ເໜືອ ແລະ ພາກເໜືອຂອງການາດາ, ພາກເໜືອ ແລະ ຊີເບຣີຕາເວັນອອກຂອງຣັດເຊຍ...

17


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 22 7/31/2015 9:38:26 AM

 2) +
$%  !"%
" ເປັນເຂດທະເລຊາຍແຫ້ງແລ້ງ
ຈົນກາຍເປັນອຸປະສັກຕໍ່ການປູກຝັງ-ລ້ຽງສັດເຊັ່ນ: ທະເລຊາຍໂກບີ, ຊາຮາຣາ ແລະ ທົ່ງຫຍ້າ
ໃນເຂດຊາວານນາ. ເພາະເຂດນີ້ເປັນທີ່ຂາດນໍ້າ, ອາກາດແຫ້ງແລ້ງ ແຕ່ປັດຈຸບັນນີ້ ໃນບາງ
ເຂດໄດ້ສ້າງຊົນລະປະທານຊ່ວຍໄດ້ແລ້ວ, ແຕ່ກໍເກີດຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ແລະ ມີບນ
ັ ຫາທາງ
ການເມືອງເຊັນ
່ : ການສ້າງເຂື່ອນກັ້ນນໍ້າຈໍແດນ, ນໍ້ານິນ, ນໍ້າສິນທຸ...
3) +
*$#

' ມີອຸນຫະພູມຕໍາ່ ອາກາດໜາວເຢັນຄືກັບເຂດອາກ
ຕິກເຊັ່ນ: ບໍລິເວນສາຍພູຫິມະໄລ, ພູຣອກກີ ເພາະໃນເຂດນີ້ມລ
ີ ະດູການປູກຝັງສັ້ນຫຼາຍ,
ການຄົມມະນາຄົມຫຍຸ້ງຍາກກັນດານ ເຊິ່ງຍາກແກ່ການດໍາລົງຊີວດ
ິ . ແຕ່ກໍມີບາງເຂດເຊັ່ນ:

ດິ
ະສ
ເຂດພູໄຟໃນເກາະຊາວາ, ສາຍພູແອນແດສ໌/ອັງເດິ ອາເມຣິກາໃຕ້ ແລະ ເຂດທ່ສ
ີ ູງໃນອາຟຣິ
ກາຕາເວັນອອກ ເພາະບໍລິເວນທັງ 3 ເຂດນີ້ລ້ວນແຕ່ເປັນທີ່ສູງໃນເຂດເສັ້ນສູນສູດ, ດັ່ງນັ້ນ
ການຢູ່ຈຸດສູງຈາກລະດັບນໍາ້ ທະເລຫຼາຍ ບໍ່ໄດ້ເຮັດໃຫ້ອຸນຫະພູມຕໍ່າລົງຈົນທໍາການປູກຝັງບໍ່

ລຂິ
ໄດ້ຄືກັບຈຸດພູສູງທີ່ຕັ້ງໃນເຂດອາກາດອົບອຸ່ນ.
ວນ
4) +
C!
B
 !"%B
ແມ່ນບໍລເິ ວນທ່ີມີອຸນຫະພູມ
ແລະ ຄວາມຮ້ອນອົບເອົ້າ ບໍ່ເປັນສິ່ງທ່ີສົ່ງເສີມໃຫ້ມະນຸດເຂົ້າມາອາໄສຢູ່ເຊັ່ນ: ເຂດລ້ອງ
ຫງ

ແມ່ນໍ້າອາມາໂຊນ, ກົງໂກ ເພາະເຂດນີ້ເປັນເຂດປ່າຕຶບ-ຊຸ່ມ ພ້ອມທັງມີເຊື້ອໂລກ, ນໍ້າມີພິດ,

ສັດມີພິດ ແລະ ມີນໍ້າຖ້ວມຂັງເປັນປະຈໍາ ຍ້ອນມີຝົນຕົກເກືອບຕະຫຼອດປີ.
ສະ

2.  ( (

7,%$

ພື້ນທີ່ໂລກທີ່ພວກເຮົາອາໄສຢູ່ທຸກວັນນີ້ມີປະມານ 510 ລ້ານ ກມ2 ໃນນັ້ນພືນ
້ ທີ່ ທີ່
ສ

ເປັນນໍ້າໄດ້ກວມເອົາ 71% ສ່ວນເຫຼືອນັ້ນປະມານ 29% ເປັນພືນ

້ ທີ່ດິນເຊິ່ງແຈກຢາຍຢູ່ຕາມ
ວ.

ທະວີບຕ່າງໆ. ເວົ້າລວມແລ້ວປະມານ 149 ລ້ານ ກມ2 ທີ່ມະນຸດເຮົາສາມາດດໍາລົງຊີວິດໄດ້

(ບໍ່ນັບທະວີບຂົ້ວໂລກໃຕ້).
ສ.

ປັດຈຸບັນ ຈໍານວນປະຊາກອນໂລກມີປະມານ 7 ຕື້ກວ່າຄົນແລ້ວ, ແຕ່ບໍ່ໄດ້ແຈກຢາຍ

ສະໝໍ່າສະເໝີໃນພື້ນທີ່ໂລກ ເຊິ່ງອາໄສຢູ່ຢ່າງໜາແໜ້ນພຽງບາງເຂດເທົ່ານັ້ນ ໃນຂະນະທີ່ມີ
ບາງບໍລິເວນໄດ້ມີປະຊາກອນອາໄສຢູ່ໜ້ອຍທີ່ສຸດ ຫຼື ອາດຈະບໍ່ມີເລີຍ. ຈໍານວນປະຊາກອນ
ໂລກຫຼາຍກວ່າເຄິ່ງໜ່ຶງທີ່ອາໄສຢູ່ໃນເຂດຊົນນະບົດ ແລະ ອາໄສຢູ່ໃນຕົວເມືອງສໍາຄັນພຽງ
ແຕ່ 30-40% ພໍມາເຖິງປັດຈຸບັນນີ້ ການເຕີບໂຕຂອງປະຊາກອນໃນເຂດເມືອງມີລັກສະນະ
ວ່ອງໄວກວ່າເຂດຊົນນະບົດ.

18


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 23 7/31/2015 9:38:26 AM

 ເວົ້າລວມ, ປະຊາກອນໂລກປະມານເກືອບ 90% ແມ່ນອາໄສຢູ່ເຂດເໜືອເສັ້ນສູນສູດ
ແລະ ປະຊາກອນປະມານ 2 ໃນ 3 ຂອງປະຊາກອນໂລກອາໄສຢູ່ໃນເຂດເສັ້ນຂະໜານປານ
ກາງຄືລະຫວ່າງ 20 ເຖິງ 60 ອົງສາຂະໜານເໜືອ. ປະຊາກອນໂລກສ່ວນໃຫຍ່ຕັ້ງຖິ່ນຖານ
ໜາແໜ້ນຢູ່ໃນພື້ນທີ່ນ້ອຍໆ ເຊິ່ງ 9 ໃນ 10 ຂອງປະຊາກອນໂລກໃຊ້ພື້ນທີ່ອາໄສພຽງແຕ່ 20%
ຂອງພື້ນທີ່ໂລກ. ປະຊາກອນໂລກ ສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນອາໄສຢູ່ໃນເຂດທົ່ງພຽງຕໍ່າຫຼາຍກວ່າເຂດ
ພູສູງ. ສາເຫດຍ້ອນວ່າ ພື້ນທີ່ສູງມີຂໍ້ຈໍາກັດຕໍ່ການຕັ້ງຖິ່ນຖານເຊັ່ນ: ອຸນຫະພູມ, ຄວາມແກ່
ຍາວຂອງລະດູການປູກຝັງ, ຄວາມຄ້ອຍຊັນ, ການກັດເຊາະພັງທະລາຍຂອງດິນເປັນຕົ້ນ.
ປະຊາກອນປະມານ 50-60% ອາໄສຢູ່ໃນພື້ນທີ່ສູງພຽງ 20 ແມັດ ຈາກລະດັບໜ້ານໍ້າທະເລ

ດິ
ະສ
ແລະ ປະຊາກອນເກືອບ 80% ອາໄສຢູ່ຕໍ່າກວ່າລະດັບ 500 ແມັດ ເໜືອລະດັບນໍ້າທະເລ
ປານກາງ.
ປະຊາກອນຕັງ້ ຖິ່ນຖານບໍລິເວນຂອບທະວີບໜາແໜ້ນທີສ
່ ຸດ ໂດຍປະມານ 2 ໃນ 3 ຂອງ

ລຂິ
ໂລກອາໄສຢູ່ຫ່າງຈາກມະຫາສະໝຸດບໍ່ເກີນ 500 ແມັດ ແລະ ມັກອາໄສຢູ່ໃນພື້ນທີ່ທົ່ງພຽງ
ວນ
ແຄມແມ່ນໍ້າ, ສ່ວນພື້ນທີບ
່ ໍລິເວນເສັ້ນຂະໜານສູງທີ່ໜາວເຢັນ, ເຂດແຫ້ງແລ້ງ ແລະ ເຂດ
ເນີນສູງຊັນ ເຖິງຈະຢູ່ໃກ້ທະເລແຕ່ມະນຸດກໍບໍ່ມັກຕັ້ງຖິ່ນຖານຢູ່ໃນບໍລິເວນເຫຼົ່ານີ້ ນັບທັງປ່າ
ຫງ

ຊຸ່ມຝົນເຂດຮ້ອນທີ່ຮົກເຮື້ອ ກໍມີຄົນອາໄສຢູ່ໜ້ອຍເຊັ່ນດຽວກັນ.
2.1 
7,%$
 A
ສະ

ປະຊາກອນເຕົ້າໂຮມກັນຢູ່ຕາມທະວີບຕ່າງໆນັ້ນ ມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນຫຼາຍເຊິ່ງສ່ວນ
ໃຫຍ່ໄດ້ເຕົ້າໂຮມກັນຢູ່ຈຸດສຸມໃຫຍ່ແຫ່ງຕ່າງໆຄື:
M  $ ເປັນທະວີບດຽວທີ່ໄດ້ເຕົ້າໂຮມປະຊາກອນອາໄສຢູ່ເປັນຈໍານວນຫຼວງ
ສ

ຫຼາຍ ເຊິ່ງມີເຖິງ 4 ຕື້ກວ່າຄົນ ໃນປີ 2013, ກວມເອົາຈໍານວນປະຊາກອນໂລກເຖິງ 61%

ວ.

ແຕ່ສະພາບການແຈກຢາຍບໍ່ສະເໝີກັນ, ດ້ວຍຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນສູງເຖິງ 87
ສ.

ຄົນ/ກມ2 ເຊິ່ງປະຊາກອນອາໄສຢູ່ຈຸດສຸມ 2 ແຫ່ງຄື: ອາຊີຕາເວັນອອກປະມານ 1.700 ລ້ານ

ຄົນ ແລະ ອາຊີໃຕ້ປະມານ 1.600 ລ້ານຄົນ. ປະເທດທີ່ມີປະຊາກອນຫຼາຍກວ່າໝູ່ແມ່ນ
ປະເທດຈີນ (1.353.480.000 ຄົນ, 2013) ຈາກນັ້ນ ແມ່ນອິນເດຍ (1.210.193.422 ຄົນ,
2013).
N  /! ເຂດທີ່ມີປະຊາກອນອາໄສຢູ່ຫຼາຍແມ່ນເຂດເອີຣົບຕາເວັນຕົກ ໂດຍ
ສະເພາະແມ່ນຕາມແຄມຝັງ່ ທະເລເໜືອ, ເຂດນະຄອນຫຼວງລອນດອນ, ນະຄອນຫຼວງປາຣີ

19


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 24 7/31/2015 9:38:26 AM

 ແລະ ເຂດແຄມຝັ່ງທະເລເມດີແຕຣາເນ ໄດ້ເຕົ້າໂຮມເອົາປະມານ 820 ລ້ານຄົນ ຫຼື ກວມ
ເອົາປະມານ 12% ຂອງຄົນໃນໂລກ. ໃນນັ້ນ ເອີຣົບຕາເວັນອອກປະມານ 299 ລ້ານຄົນ,
ເອີຣົບຕາເວັນຕົກປະມານ 190 ລ້ານຄົນ, ເອີຣົບເໜືອປະມານ 98 ລ້ານຄົນ, ເອີຣົບໃຕ້
ປະມານ 148 ລ້ານຄົນ.
O  /+ ໃນປີ 2011 ທະວີບອາເມຣິກາມີປະຊາກອນປະມານ 807
ລ້ານຄົນ ຫຼື ກວມເອົາປະມານ 14% ຂອງຄົນໃນໂລກ. ໃນນັ້ນ, ເຂດທີ່ມີປະຊາກອນອາໄສຢູ່
ຫຼາຍແມ່ນເຂດຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອຂອງສະຫະລັດອາເມຣິກາ ນັບແຕ່ເຂດແຄມຝັ່ງທະເລ
ຫາເຂດ 5 ໜອງໃຫຍ່ ເຊິ່ງເຕົ້າໂຮມເອົາຈໍານວນປະຊາກອນປະມານ 262 ລ້ານຄົນ, ອາ

ດິ
ະສ
ເມຣິກາກາງມີປະມານ 156 ລ້ານຄົນ, ອາເມຣິກາໃຕ້ມປ
ີ ະມານ 389 ລ້ານຄົນ.
P  D/+ ເປັນທະວີບທີ່ບໍ່ມີຄົນມາອາໄສຢູ່ຫຼາຍ ເພາະເປັນທະວີບທີ່ນອນຢູ່
ໃນເຂດຮ້ອນຂອງໂລກ ນັນ
້ ແມ່ນເຂດທະເລຊາຍ ທັງເຂດທີ່ຖືກຮຸກຮາກຈາກພວກຈັກກະພັດ

ລຂິ
ຕ່າງດ້າວມາເປັນເວລາຫຼາຍຮ້ອຍປີ. ໃນປີ 2013 ມີປະຊາກອນທັງໝົດ 986 ລ້ານຄົນ ຫຼື
ວນ
ກວມເອົາປະມານ 13% ຂອງຄົນໃນໂລກ. ໃນນັ້ນ ອາຟຣິກາເໜືອມີປະມານ 215 ລ້ານຄົນ,
ອາຟຣິກາໃຕ້ 59 ລ້ານຄົນ, ອາຟຣິກາຕາເວັນຕົກ 278 ລ້ານຄົນ, ອາຟຣິກາຕາເວັນອອກ
ຫງ

314 ລ້ານຄົນ.
ປະຊາກອນອັ່ງອໍກັນຢູ່ເຂດແຄມທະເລເມດີແຕຣາເນ, ເຂດໃຕ້ສຸດ, ລ້ອງແມ່ນໍ້າ ແລະ
ສະ

ປາກແມ່ນໍ້າ ພິເສດແມ່ນລ້ອງແມ່ນໍ້ານິນ ແລະ ປາກແມ່ນໍ້ານິນທີ່ມຄ

ີ ົນອາໄສຢູ່ຫຼາຍ. ກົງກັນ
ຂ້າມປ່າດົງດິບເສັ້ນສູນສູດ ແລະ ເຂດທະເລຊາຍບາງບ່ອນບໍ່ມີຄນ
ົ ອາໄສຢູ່ ຫຼື ມີກໍໜ້ອຍທີ່
ສຸດ.
ສ

Q  $
 ເປັນທະວີບນ້ອຍ ທັງມີປະຊາກອນອາໄສຢູ່ໜ້ອຍຄື: ທັງໝົດ
ວ.

ທະວີບມີປະມານ 36 ລ້ານຄົນ (2013) ຫຼື ກວມເອົາປະມານ 0,5% ຂອງຄົນໃນໂລກ ເຊິ່ງ

ສ.

ສ່ວນໃຫຍ່ເຕົາ້ ໂຮມກັນຢູ່ເກາະອົດສະຕຣາລີ ໂດຍສະເພາະແມ່ນເຂດແຄມຝັງ່ ທະເລດ້ານ

ຕາເວັນອອກ ແລະ ຢູ່ເກາະນິວຊີແລນ.
ໂດຍລວມ, ຄົນສ່ວນຫຼາຍແມ່ນອາໄສຢູ່ເຂດທົ່ງພຽງ ແລະ ເຂດແຄມຝັ່ງທະເລປະມານ
80% ຂອງປະຊາກອນໂລກ ເຊິ່ງທັງໝົດນັນ
້ ໄດ້ອາໄສຢູ່ເຂດດິນຕໍາ່ ກວ່າ 500 ແມັດ. ປັດຈຸບັນ,
ບົດບາດຂອງທະເລໃນລະບົບເສດຖະກິດຂອງໂລກ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ຈໍານວນຂອງປະຊາກອນຢູ່
ເຂດແຄມຝັ່ງທະເລເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງວ່ອງໄວ. ນອກຈາກນັ້ນ, ບ່ອນທີມ
່ ີຄົນເຕົ້າໂຮມກັນຢູ່ຫຼາຍ

20


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 25 7/31/2015 9:38:27 AM

 ຍັງແມ່ນບັນດາຕົວເມືອງ ເຊິ່ງເປັນບ່ອນຂະຫຍາຍຕົວຂອງການເຄືອ
່ ນໄຫວການຄ້າ-ບໍລິການ
ແລະ ອຸດສາຫະກໍາ.
2.2 
7,%$
# #
0

ຈໍານວນປະຊາກອນສ່ວນຫຼາຍຄືປະມານ 57% ແມ່ນອາໄສຢູ່ໃນລະດັບຕໍ່າກວ່າ 200

ແມັດລົງມາ, ແຕ່ເນື້ອທີ່ຂອງພາກສ່ວນນີ້ພັດມີໜ້ອຍພຽງແຕ່ 27% ຂອງເນື້ອທີ່ທະວີບເທົ່າ
ນັ້ນ. ຕົວຢ່າງ ປະເທດອັງກິດ ປະຊາກອນປະມານ 4/5 ແມ່ນດໍາລົງຊີວິດຢູ່ໃນເຂດທີ່ມີລະດັບ
ສູງແຕ່ 0-100 ແມັດ. ປະເທດຝຣັ່ງ, ໂປໂລຍ, ເຢຍລະມັນ ປະຊາກອນປະມານ 2/5 ແມ່ນ
ດໍາລົງຊີວິດຢູ່ເຂດທີ່ມີລະດັບຕໍ່າກວ່າ 0 ແມັດ.

ດິ
ະສ
ສ່ວນຢູ່ເຂດພູສູງ ກໍມີປະຊາກອນອາໄສຢູ່ຫຼາຍເຊັ່ນ: ປະເທດເປຣູ ເຊິ່ງຕັ້ງຢູ່ລະດັບສູງ
ເຖິງ 5.200 ແມັດ, ຕົວເມືອງແມັກຊິກໂກ ກໍຕັ້ງຢູ່ລະດັບສູງ 2.035 ແມັດ, ຕົວເມືອງໂບໂກຕາ
ກໍຕັ້ງຢູ່ລະດັບສູງ 2.550 ແມັດ, ຕົວເມືອງກີໂຕ ກໍຕັ້ງຢູ່ລະດັບສູງ 2.850 ແມັດ.

ລຂິ
2.3 
7,%$

"%%!0+  B
ວນ
#
 
ການແຈກຢາຍປະຊາກອນຍັງຂຶ້ນຢູ່ກັບປັດໄຈດ້ານການພັດທະນາເສດຖະກິດ, ຮ່ອງ
ຫງ

ຮອຍວັດທະນະທໍາ ແລະ ປະຫວັດສາດຂອງແຕ່ລະເຂດ. ເຂດທີ່ໄດ້ສະແດງອອກເຖິງຄວາມ

ສີວິໄລມາແຕ່ບູຮານເຊັ່ນ: ປະເທດເອຢິບ, ຈີນ, ອິນເດຍ, ຍີ່ປຸນ
່ , ຣັດເຊຍ... ແລະ ບາງຂົງ
ສະ

ເຂດທີ່ມີເສດຖະກິດຂະຫຍາຍຕົວສູງເຊັ່ນ: ສະຫະລັດອາເມຣິກາ, ເອີຣົບຕາເວັນຕົກ, ອົດສະ

ຕຣາລີ ແລະ ພິເສດແມ່ນເຂດສູນກາງການອຸດສາຫະກໍາໜັກ, ສູນກາງການຄ້າ, ສູນກາງ
ການສຶກສາຊັນ
້ ສູງ... ແມ່ນລ້ວນແຕ່ເປັນເຂດທີ່ມີປະຊາກອນອາໄສຢູ່ຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ.
ສ

2.4 $

!B#
, ! 
ວ.

ຄຽງຄູ່ກັບເຂດທີ່ມີຈໍານວນປະຊາກອນອາໄສຢູ່ຢ່າງໜາແໜ້ນແລ້ວ ຍັງມີຫຼາຍເຂດໃນ
ສ.

ໂລກທີ່ມີຄົນອາໄສຢູ່ຢ່າງເບົາບາງ ຫຼື ບໍ່ມີຄົນອາໄສຢູ່ເລີຍ. ເຂດດັ່ງກ່າວນັ້ນໄດ້ແກ່ເຂດທີ່ມີ

ອາກາດໜາວຈັດ, ເຂດພູສງູ ຊັນ, ເຂດທະເລຊາຍແຫ້ງແລ້ງ ແລະ ເຂດປ່າດົງດິບສູນສູດ.
ແຕ່ຖ້າເບິ່ງລວມທົ່ວໂລກ, ເຮົາສາມາດສັງເກດບາງຢ່າງທີ່ຜິດປົກກະຕິຄື: ເຂດພູສູງບໍ່
ໄດ້ເປັນເຂດທີ່ປາສະຈາກຄົນສະເໝີໄປ. ຕົວຢ່າງ: ຢູ່ພູອັງເດິມີຄົນອິນເດຍແດງອາໄສຢູ່ເຂດ
ພູສູງກາຍ 3.000 ແມັດ, ຢູ່ທະເລຊາຍຊາຮາຣາທີ່ເຂດໂອອາຊິດ ກໍເປັນຈຸດສຸມທີ່ສໍາຄັນຂອງ

21


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 26 7/31/2015 9:38:27 AM

 ປະຊາກອນ. ຢູ່ເຂດອົງສາຂະໜານດຽວກັນ ແລະ ເຂດຮ້ອນຊຸ່ມທີ່ມີຝົນຕົກຫຼາຍຢູ່ອາຟຣິກາ
ເປັນເຂດທີ່ເປົ່າຫວ່າງ, ສ່ວນຢູ່ອາຊີຊໍ້າພັດມີຄົນອາໄສຢູ່ຢ່າງໜາແໜ້ນ.
3. 
$


ມະໂນທັດຂອງຄວາມໜາແໜ້ນປະຊາກອນ ຍ່ອມຕ້ອງກ່ຽວຂ້ອງກັບຈໍານວນປະຊາ
ກອນກັບການຄອບຄອງຫົວໜ່ວຍພື້ນທີ່ເຊິ່ງໃນຕົວຈິງແລ້ວຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນ
ຂອງທະວີບ ຫຼື ປະເທດຕ່າງໆມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນຫຼາຍ, ໃນຄວາມໝາຍທີແ
່ ທ້ຈິງນັ້ນມັນ
ແມ່ນການສະເລ່ຍຈໍານວນປະຊາກອນຕໍ່ຫົວໜ່ວຍພື້ນທີ່ແບບສະເໝີກັນ ແຕ່ຄວາມໜາແໜ້ນ
ຂອງປະຊາກອນທີ່ແທ້ຈິງນັນ
້ ພັດມີຄວາມແຕກໂຕນກັນຫຼາຍເຊັ່ນ: ໃນປະເທດດຽວກັນມີບາງ

ດິ
ະສ
ພື້ນທີ່ປະຊາກອນອາໄສຢູ່ຢ່າງໜາແໜ້ນທີ່ສຸດ ແຕ່ໃນບາງພື້ນທີ່ມີຄນ
ົ ອາໄສຢູ່ໜ້ອຍ ຫຼື ບໍ່ມີ
ຄົນຢູ່ເລີຍ ແຕ່ກໍນໍາເອົາຕົວເລກນັ້ນມາຄິດໄລ່ສະເລ່ຍໃສ່ກັນທັງໝົດ. ໃນໄລຍະຜ່ານມານັກວິ
ທະຍາສາດກໍໄດ້ນໍາໃຊ້ວິທີການວັດຄວາມໜາແໜ້ນປະຊາກອນມາໃຊ້ຫຼາຍວິທີ ເຊິ່ງຍ່ອມຂຶ້ນ

ລຂິ
ຢູ່ກັບຈຸດປະສົງ-ເປົ້າໝາຍຂອງການນໍາໃຊ້ຂໍ້ມູນເຫຼົ່ານັນ
້ ມາໃຊ້. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມຫຼັກເກນ
ວນ
ທົ່ວໄປອາດຈະແບ່ງອອກໄດ້ດັ່ງນີ້:
- ຄວາມໜາແໜ້ນປະຊາກອນຕໍ່ໜ່ວຍພື້ນທີ່ມະນຸດເຮົາ ຍ່ອມຕັ້ງຖິ່ນຖານຢູ່ຮ່ວມກັນເປັນ
ຫງ

ກຸ່ມກ້ອນຫຼາຍຂຶ້ນໃນບໍລິເວນພື້ນທີ່ນ້ອຍ ແລະ ຈະກະຈາຍກັນຢູ່ພື້ນທີ່ກວ້າງຂວາງ, ສະນັ້ນ,

ການຄິດໄລ່ອາດຈະມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນເຊັ່ນ: ແຫຼ່ງທີ່ມີຜູ້ຢູ່ອາໄສ, ເຂດຊົນນະບົດບໍລິເວນ
ສະ

ທີ່ທໍາການຜະລິດໄດ້ ຫຼື ບໍລິເວນໃດກໍໄດ້ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການໃຊ້ພນ

ື້ ທີ່ໃນກິດຈະກໍາຕ່າງໆ.
- ຄວາມໜາແໜ້ນປະຊາກອນ ຄໍານວນຕາມວິທີທາງຄະນິດສາດ (Arthmetic Density)
ສ

ເຊິ່ງອະທິບາຍໂດຍການໃຊ້ສູດ ຜົນລັບທີ່ໄດ້ຈະເປັນຈໍານວນ
ວ.

ປະຊາກອນທີ່ມີຄວາມໜາແໜ້ນຕໍ່ພື້ນທີ່ເປັນຫຼັກການຢ່າງໜ່ຶງ ເຊິ່ງຄວນຈະຕ້ອງຄໍານຶງຄວາມ
ກົດດັນຂອງປະຊາກອນຕໍ່ຊບ
ັ ພະຍາກອນ.
ສ.

- ຄວາມໜາແໜ້ນປະຊາກອນຄິດໄລ່ຈາກພື້ນທີ່ ທ່ີຈະໃຊ້ປະໂຫຍດໄດ້ອະທິບາຍໂດຍ
ການໃຊ້ສູດ ການຄິດໄລ່ວິທີນີ້ກໍມີຂໍ້ເສຍຢູ່ບ່ອນວ່າ: ຍັງປະລະພື້ນທີ່ ທີ່ບໍ່
ສາມາດທໍາການປູກຝັງໄດ້ ແຕ່ເປັນພື້ນທີ່ປ່າໄມ້ ແຫຼ່ງທົ່ງຫຍ້າສໍາລັບລ້ຽງສັດ ບໍລິເວນທິວທັດ.
- ຄວາມໜາແໜ້ນປະຊາກອນຄິດໄລ່ຈາກພື້ນທີ່ກະສິກໍາ (Agricultural Density)
ໂດຍການໃຊ້ສູດໂດຍວິທີນີ້ ເປັນເຄື່ອງມືທີ່ຊີ້ໃຫ້ເຫັນວ່າຄວາມ
ໜາແໜ້ນປະຊາກອນຈະຂຶນ
້ ຢູ່ກັບພື້ນທີ່ ທ່ີປູກຝັງໄດ້ເທົ່ານັ້ນ.

22


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 27 7/31/2015 9:38:27 AM

 - ຄວາມໜາແໜ້ນປະຊາກອນ ຄິດໄລ່ຈາກສະພາບທາງເສດຖະກິດ ການຄິດໄລ່
ຄວາມໜາແໜ້ນ ໂດຍວິທີນີ້ລວມເຖິງຈໍານວນປະຊາກອນທີ່ມີຄຸນນະພາບທາງສັງຄົມ, ເສດ
ຖະກິດ, ຄວາມກ້າວໜ້າທາງວິຊາການ... ຂໍ້ມູນວິທີນີ້ແມ່ນນໍາໃຊ້ຂະໜາດຂອງພືນ
້ ທີ່ທັງໝົດ
ຫຼື ພື້ນທີ່ທ່ີທໍາການປູກຝັງນັບທັງຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດທີ່ເປັນປັດໄຈສໍາຄັນໃນການດໍາ
ລົງຊີວິດຂອງມະນຸດ.
3.1 $
',,

ຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນໃນພູມີພາກຕ່າງໆຂອງໂລກອາດຈະຈໍາແນກຄວາມ
ແຕກຕ່າງໄດ້ 3 ລັກສະນະດັ່ງນີ້:

ດິ
ະສ
ການກໍານົດວ່າ ບໍລິເວນໃດເປັນບໍລິເວນທີ່ມີປະຊາກອນໜາແໜ້ນນັ້ນຖືວ່າເປັນເກນສະ
ເລ່ຍຈໍານວນປະຊາກອນຫຼາຍກວ່າ 75 ຄົນ/ກມ2 ຂຶ້ນໄປ. ດັ່ງນັ້ນ, ເຂດທີ່ປະຊາກອນໜາແໜ້ນ
ຂອງໂລກ ຈຶງ່ ມີຢູ່ບາງພື້ນທີ່ເທົ່ານັ້ນ ເຊິ່ງສ່ວນຫຼາຍມັກຈະເປັນບໍລິເວນທີ່ມີຊັບພະຍາກອນ

ລຂິ
ທໍາມະຊາດອຸດົມສົມບູນ ມີພູມີປະເທດເໝາະສົມແກ່ການກະສິກໍາ, ອຸດສາຫະກໍາ ແລະ ການ
ວນ
ຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງ, ເປັນແຫຼ່ງທີ່ມີວັດຖຸດິບທາງອຸດສາຫະກໍາ ແລະ ມີສະພາບອາກາດບໍ່ຮຸນ
ແຮງຄືບໍ່ຮອ
້ ນໂພດ ຫຼື ໜາວຈັດ ເຊິ່ງເໝາະສົມແກ່ການດໍາລົງຊີວິດ. ສະນັ້ນ, ການເພີ່ມປະຊາ
ຫງ

ກອນຈຶ່ງເປັນໄປຢ່າງວ່ອງໄວ ບໍລິເວນທີ່ມີປະຊາກອນໜາແໜ້ນຂອງໂລກໃນປັດຈຸບັນ ຈຶ່ງປາ

ກົດໃນເຂດກະສິກໍາ ແລະ ເຂດອຸດສາຫະກໍາ. ເຂດທີ່ມີປະຊາກອນໜາແໜ້ນຂອງໂລກໃນ
ສະ

ປັດຈຸບັນມີດັ່ງນີ້:
M + 
- +
$ ໂດຍສະເພາະປະເທດບັງຄະລາເທດ (925 ຄົນ/ກມ2), ອິນເດຍ
ສ

(320 ຄົນ/ກມ2) ແລະ ປາກິດສະຖານ (180 ຄົນ/ກມ2) ເຊິ່ງຖືວ່າເປັນແຫຼ່ງທີ່ມປ

ີ ະຊາກອນ
ວ.

ອາໄສຢູ່ໜາແໜ້ນທີ່ສຸດ. ເພາະເຂດນີ້ເປັນເຂດທົ່ງພຽງລ້ອງແມ່ນໍ້າສິນທຸ, ຄົງຄາ, ພົມມະບຸດ

ສ.

ແລະ ສາຂາຂອງມັນ ແລະ ອີກບໍລິເວນໜຶ່ງທີ່ມີປະຊາກອນອາໄສຢູ່ໜາແໜ້ນໃນອາຊີໃຕ້

ໄດ້ແກ່ເຂດທົ່ງພຽງຕາມຊາຍຝັ່ງຂອງມະຫາສະໝຸດອິນເດຍ.
- +
!  ລ້ອງແມ່ນໍ້າຮວງໂຫ, ຢັງຊີກຽງ ແລະ ຕາມຊາຍຝັ່ງທະເລຕາເວັນ
ອອກຂອງຈີນ, ເພາະເຂດນີເ້ ປັນແຫຼ່ງກະສິກໍາອຸດົມສົມບູນມາແຕ່ດັ້ງເດີມ ແລະ ເຖິງປັດຈຸບັນ
ນີ້ ປະຊາຊົນຈີນສ່ວນໃຫຍ່ກໍຍັງອາໄສຢູ່ໃນບໍລິເວນນີ້ ໂດຍມີຄວາມໜາແໜ້ນສູງເຖິງ 133
ຄົນ/ກມ2 .

23


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 28 7/31/2015 9:38:27 AM

 - +

A ເຊັ່ນ: ບໍລິເວນລ້ອງແມ່ນໍ້ານິນ ໂດຍສະເພາະປະເທດເອຢິບ ເຊິ່ງເປັນ
ທົ່ງພຽງປາກແມ່ນໍ້າທີ່ມີຄວາມອຸດົມສົມບູນດີ. ບໍລິເວນເກາະຊາວາປະເທດອິນໂດເນເຊຍ ເຊິ່ງ
ເປັນແຫຼ່ງດິນອຸດົມສົມບູນທີ່ເກີດມາຈາກເຖົ່າຖ່ານຂອງພູໄຟເກົ່າ ພ້ອມທັງມີຝນ
ົ ຕົກຫຼາຍຈາກ
ອິດທິພົນຂອງລົມມໍລະສຸມ ແລະ ເສັ້ນອາຍັນເປັນຕົ້ນ.
N &" 
- /! #
! ອັນໄດ້ແກ່ປະເທດຝຣັ່ງ, ແບນຊິກ, ເນເທີແລນ, ເຢຍລະມັນ ແລະ
ອັງກິດ ເຊິ່ງມີວັດຖຸດິບທີ່ສົ່ງເສີມດ້ານອຸດສາຫະກໍາເຊັນ
່ : ເຫຼັກ, ຖ່ານຫີນ ປະກອບກັບຄວາມ
ກ້າວໜ້າທາງເຕັກໂນໂລຢີ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ເອີຣົບຕາເວັນຕົກພັດທະນາເປັນແຫຼ່ງອຸດສາຫະກໍາທີ່

ດິ
ະສ
ສໍາຄັນຂອງໂລກ, ບໍລິເວນນີ້ຈຶ່ງມີປະຊາກອນອາໄສຢູ່ຢ່າງໜາແໜ້ນ ກາຍເປັນຊຸມຊົນຂະໜາດ
ໃຫຍ່ ເຊິ່ງແຕ່ລະເມືອງມີປະຊາກອນອາໄສຢູ່ຫຼາຍກວ່າ 1 ລ້ານຄົນເຊັ່ນ: ເມືອງປາຣີ, ລອນ
ດອນ, ອໍາສະແຕກດາມ...

ລຂິ
- +
#
"#/+ ຖືວ່າເປັນແຫຼ່ງ
ວນ
ອຸດສາຫະກໍາທີ່ສໍາຄັນແຫ່ງໜ່ຶງ ທີ່ມີຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດອັນອຸດົມສົມບູນທີ່ສາມາດ
ສົ່ງເສີມການອຸດສາຫະກໍາໃຫ້ຂະຫຍາຍຕົວໄດ້ໄວເຊັ່ນ: ແຮ່ເຫຼັກ ແລະ ຖ່ານຫີນ. ສະນັ້ນ, ເມືອງ
ຫງ

ອຸດສາຫະກໍາໃນເຂດນີ້ ຈຶ່ງເປັນແຫຼ່ງຊຸມຊົນໃຫຍ່ ທັງມີປະຊາກອນອາໄສຢູ່ຢ່າງໜາແໜ້ນ

ເຊັ່ນ: ນິວຢອກ, ຊີກາໂກ, ດີທຣອຍ, ຟີລາແດນເຟຍເປັນຕົ້ນ.
ສະ

- %&

 ເປັນປະເທດໜ່ຶງໃນທະວີບອາຊີທີ່ມີອັດຕາຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາ
ກອນສູງເຖິງ 336 ຄົນ/ກມ2 ໂດຍເສດຖະກິດຫຼັກຂອງຍ່ີປຸ່ນຂຶ້ນຢູ່ກັບການອຸດສາຫະກໍາທີ່ນໍາ
ໃຊ້ເຕັກໂນໂລຢີທັນສະໄໝ ໂດຍນໍາໃຊ້ວັດຖຸດິບຈາກພາຍນອກມາຜະລິດເພື່ອສົ່ງອອກຂາຍ
ສ

ເປັນອັນດັບ 2 ຂອງໂລກ ຖັດຈາກສະຫະລັດອາເມຣິກາ, ແຫຼ່ງປະຊາກອນໜາແໜ້ນມີ: ເມືອງ

ວ.

ໂຕກຽວ, ນາໂກຢາ, ກຽວໂຕ, ໂອຊາກາ...

ສ.

- +

A ທີ່ມີເສດຖະກິດຫຼັກຂຶນ
້ ຢູ່ກັບການອຸດສາຫະກໍາ, ທຸລະກິດການຄ້າ,
ການບໍລິການ ເຊິ່ງແມ່ນປະເທດທີ່ມີພື້ນທີ່ນ້ອຍເຊັ່ນ: ປະເທດສິງກະໂປຖືວ່າເປັນເຂດທີ່ມີຄວາມ
ໜາແໜ້ນສູງເຖິງ 1.266 ຄົນ/ກມ2 .
O +
$



ບໍລິເວນທີ່ມີປະຊາກອນຂ້ອນຂ້າງໜາແໜ້ນໝາຍເຖິງບໍລິເວນທີ່ມີປະຊາກອນສະເລ່ຍ
ລະຫວ່າງ 25-75 ຄົນ/ກມ2 ເຊິ່ງສ່ວນຫຼາຍແມ່ນບໍລເິ ວນທີ່ມີສະພາບເສດຖະກິດຫຼັກຂຶ້ນຢູ່

24


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 29 7/31/2015 9:38:27 AM

 ກັບການກະສິກໍາ. ດິນແດນທີ່ມີປະຊາກອນຂ້ອນຂ້າງໜາແໜ້ນຂອງໂລກໄດ້ປາກົດຢູ່ໃນ 2
ບໍລິເວນຄື:
- !"%$

 ໄດ້ແກ່ພື້ນທີ່ບາງສ່ວນຂອງທະວີບອາເມຣິກາໃຕ້ເຊັ່ນ:
ປະເທດເບຣຊິນ, ຊີລີ, ກົວເຕມາລາ, ຮົງດູຣັດ...ບໍລິເວນນີ້ເປັນປະເທດກະສິກາໍ ທີໃ່ ຊ້ວິທີການ
ກະສິກາໍ ແບບຂະຫຍາຍ ຄືໃຊ້ເນື້ອທີ່ກວ້າງຂວາງ, ແຕ່ມີການໃຊ້ແຮງງານຄົນ ຫຼື ສັດ. ການ
ເພາະປູກໃນເຂດທົ່ງຫຍ້ານີມ
້ ີ: ສາລີ, ອ້ອຍ, ຢາສູບ ...
- !"%
! &
ໄດ້ແກ່ທົ່ງຫຍ້າສະເຕັບໃນສາທາລະນະລັດອູແກຣນ, ທົ່ງ
ຫຍ້າແພຣຣີໃນທະວີບອາເມຣິກາເໜືອ, ທົ່ງຫຍ້າປາມປັດໃນປະເທດອາກຊັງຕິນ, ທົ່ງຫຍ້າ

ດິ
ະສ
ດາວແລນໃນປະເທດອົດສະຕຣາລີ, ເຂດທົ່ງຫຍ້າເຫຼາົ່ ນີ້ເປັນແຫຼ່ງປູກເຂົ້າ, ສາລີ, ເຂົ້າໂອດ,
ເຂົ້າບະເລ... ສ່ວນບໍລິເວນທີ່ມີຝົນໜ້ອຍກາຍເປັນແຫຼ່ງລ້ຽງສັດທີ່ສໍາຄັນເຊັ່ນ: ງົວພັນຊີ້ນ,
ແກະ, ແບ້...

ລຂິ
- +
C#B
ໄດ້ແກ່ບໍລິເວນແຄມຝັ່ງທະເລໃນເຂດເສັ້ນຂະໜານ
ວນ
ຕໍ່າຂອງທະວີບອາຊີ, ອາຟຣິກາ ແລະ ອາເມຣິກາໃຕ້ ເຊິ່ງມີພື້ນທີ່ສວ
່ ນໃຫຍ່ເປັນປ່າໄມ້ ແຕ່ກໍ
ມີການບຸກເບີກເພື່ອໃຊ້ການປູກພືດເສດຖະກິດທີ່ສໍາຄັນຄື: ເຂົ້າ, ອ້ອຍ, ກາເຟ, ຢາງພາລາ,
ຫງ

ປາມນໍ້າມັນ…
- +
C#! &
ໄດ້ແກ່ເຂດແຄມຝັ່ງທະເລຕອນໃຕ້ຂອງສະ
ສະ

ຫະລັດອາເມຣິກາ, ຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ຂອງປະເທດອົດສະຕຣາລີ, ຕອນກາງຂອງປະເທດ

ຊີລີ, ແຄມຝັ່ງທະເລຂອງປະເທດອາກຊັງຕິນ...ພື້ນທີ່ດັ່ງກ່າວເປັນແຫຼ່ງປູກເຂົ້າ, ສາລີ ແລະ
ພືດຜົນເມດີແຕຣາເນ ແຕ່ອານາເຂດບໍກ
່ ວ້າງຂວາງພໍເທ່ົາໃດ ແລະ ມີຜົນຜະລິດສູງພຽງພໍຕໍ່
ສ

ການບໍລິໂພກຂອງປະຊາກອນໃນເຂດນີ.້
ວ.

3.2 $

', ! 
ສ.

ບໍລິເວນທີ່ມີປະຊາກອນອາໄສຢູ່ເບົາບາງ ໝາຍເຖິງບໍລິເວນທີ່ມີປະຊາກອນໜ້ອຍກວ່າ
25 ຄົນ/ກມ2 ເຊິ່ງມັກຈະເປັນບໍລິເວນທີ່ມີສະພາບແວດລ້ອມທີ່ບໍ່ເໝາະສົມຕໍ່ການຕັ້ງຖິ່ນຖານ
ເນື່ອງຈາກວ່າມີລັກສະນະທາງຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດທີ່ເປັນອຸປະສັກດັ່ງນີ:້
M 
-  ໝາຍເຖິງບໍລິເວນທີ່ມີຫິມະປົກຄຸມເປັນເວລານານ ເຊິ່ງເປັນການ
ຈໍາກັດການຈະເລີນເຕີບໂຕຂອງພືດ ຈຶ່ງບໍ່ສາມາດປູກຝັງໄດ້. ເຂດນີ້ມີປະຊາກອນອາໄສຢູ່

25


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 30 7/31/2015 9:38:27 AM

 ເບົາບາງ ເຊິ່ງສ່ວນໃຫຍ່ມັກປະກອບອາຊີບການປະມົງ ແລະ ລ່າສັດປະຈໍາເຂດໜາວໄດ້ແກ່
ທາງພາກເໜືອຂອງທະວີບອາເມຣິກາ, ເອີຣົບ ແລະ ອາຊີ.
- B
$& ໝາຍເຖິງບໍລເິ ວນທີ່ມີອາກາດຮ້ອນ ແລະ ຝົນຕົກເກືອບເປັນ
ປະຈໍາ ເຊິ່ງເປັນບໍລິເວນທີ່ມີແມງໄມ້ເປັນພາຫະນະຂອງໂລກພະຍາດຮ້າຍແຮງ ແລະ ມີສັດ
ທີ່ເປັນອັນຕະລາຍຕໍ່ມະນຸດຫຼາຍຊະນິດ. ພືດທໍາມະຊາດເກີດຂຶ້ນຕຶບໜາໃນເຂດດິນຊຸ່ມ ເຮັດ
ໃຫ້ການຄົມມະນາຄົມຕິດຕໍສ
່ ູ່ໂລກພາຍນອກຫຍຸ້ງຍາກລໍາບາກ ອັນໄດ້ແກ່ບໍລິເວນລ້ອງ
ແມ່ນໍ້າອາມາໂຊນ (ອາເມຣິກາໃຕ້), ລ້ອງແມ່ນໍ້າກົງໂກ (ອາຟຣິກາກາງ), ແຫຼມມາລາຢູ
ແລະ ໝູ່ເກາະບາງແຫ່ງໃນເຂດອາຊີອາຄະເນ.

ດິ
ະສ
- " ເປັນບໍລິເວນທີ່ມີປະຊາກອນອາໄສຢູ່ໜ້ອຍ ເນື່ອງຈາກຄວາມ
ແຫ້ງແລ້ງກັນດານຄື: ມີປະລິມານນໍ້າຝົນບໍ່ເກີນ 250 ມມຕໍ່ປີ ເຊິ່ງເປັນອຸປະສັກຕໍ່ການຈະເລີນ
ເຕີບໂຕຂອງພືດ ຍົກເວັ້ນບໍລິເວນໂອອາຊິດເທ່ົານັ້ນທີ່ມີປະຊາກອນອາໄສຢູ່ ແຕ່ກໍມີໜ້ອຍ

ລຂິ
ເພາະວ່າຄວາມສາມາດທີ່ຈະນໍານໍາ້ ມາໃຊ້ໃນການກະສິກໍາ ແລະ ລ້ຽງສັດພົບຄວາມຫຍຸງ້ ຍາກ
ວນ
ລໍາບາກຫຼາຍເຊັ່ນ: ໂອອາຊິດໃນບໍລິເວນທະເລຊາຍໂກບີ (ອາຊີ), ທະເລຊາຍຈິບສັນ (ອົດ
ສະຕຣາລີ), ທະເລຊາຍຊາຮາຣາ (ອາຟຣິກາ) ເປັນຕົ້ນ.
ຫງ

N 
ລັກສະນະຄວາມສັບສົນຂອງພູມີປະເທດທີ່ເປັນອຸປະສັກຕໍ່ການຕັ້ງຖິ່ນຖານຄື: ບໍລິເວນ
ສະ

ພູສູງ ແລະ ທຸລະກັນດານເຊັ່ນ: ບໍລິເວນສາຍພູຣອກກີໃນທະວີບອາເມຣິກາເໜືອ, ສາຍພູ

ແອນດິດ (ອັງເດິ) ອາເມຣິກາໃຕ້, ສາຍພູອານເປີໃນທະວີບເອີຣົບ, ພູພຽງຕີເບດໃນອາຊີເປັນ
ຕົ້ນ. ທັງນີ້ກໍເພາະວ່າບໍລິເວນພູຜາສູງ, ມະນຸດບໍ່ສາມາດນໍາໃຊ້ພື້ນທີ່ທໍາການປູກຝັງ-ລ້ຽງສັດ
ສ

ແລະ ປະກອບອາຊີບອື່ນໆໄດ້ສະດວກ; ເນື່ອງຈາກມີພນ

ື້ ທີ່ສູງຊັນ, ດິນມັກພັງທະລາຍ (ເຈື່ອນ),
ວ.

ຂາດຄວາມອຸດົມສົມບູນ. ນອກຈາກນີ້ ໃນເຂດທີ່ສູງມັກຈະມີນາໍ້ ກ້າມປົກຄຸມ ຫຼື ອາກາດ

ສ.

ແຫ້ງແລ້ງ ທັງເປັນອຸປະສັກຕໍ່ການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງ...ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ມປ
ີ ະຊາກອນມາອາໄສຢູ່ບໍ່
ຫຼາຍ.
O 


ບັນຫາທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບມະນຸດທີ່ເຮັດໃຫ້ເກີດມີການປ່ຽນແປງສະພາບແວດລ້ອມມີລກ
ັ ສະນະ
ທີ່ສໍາຄັນຫຼາຍບັນຫາທີ່ເກີດຈາກທໍາມະຊາດເຊັ່ນ: ຄື້ນຍັກຊູນາມິ, ປາກົດການແອນິນໂຍ,
ການຂະຫຍາຍຕົວທາງທະເລຊາຍ ຫຼື ບັນຫາທີ່ເກີດຂຶ້ນຈາກສີມືມະນຸດເຊັ່ນ: ຊັ້ນໂອໂຊນຮົ່ວ,

26


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 31 7/31/2015 9:38:27 AM

 ສະພາວະໂລກຮ້ອນຈາກປາກົດການເຮືອນແກ້ວ, ສານພິດຈາກອຸດສາຫະກໍາຕ່າງໆ ເຊິ່ງໃນ
ບໍລິເວນດັ່ງກ່າວນີ້ກໍມີຜົນເຮັດໃຫ້ມະນຸດເຂົ້າມາອາໄສຢູ່ບໍ່ຫຼາຍ ຍ້ອນມັກເກີດມີຄວາມສ່ຽງຕໍ່
ເຫດການທີ່ອາດຈະເກີດຂຶນ
້ ໄດ້.
 0:
1. ລັກສະນະຂອງການແຈກຢາຍປະຊາກອນໂລກເປັນຄືແນວໃດ?
2. ເຂດໃດທີມ
່ ີປະຊາກອນອາໄສຢູ່ຫຼາຍກວ່າ ແລະ ເຂດໃດມີໜ້ອຍກວ່າໝູ່? ຍ້ອນຫຍັງ?
3. ຄວາມໜາແໜ້ນແມ່ນຫຍັງ?
4. ຍ້ອນເຫດໃດປະຊາກອນຈ່ຶງອາໄສຢູ່ໃນບາງພືນ
້ ທີ່ໜາແໜ້ນກວ່າໝູ່?

ດິ
ະສ
!C+"#: ໃຫ້ພວກນ້ອງເກັບກໍາຂໍ້ມູນຈໍານວນປະຊາກອນມາສະເລ່ຍໃສ່ພື້ນທີບ
່ ້ານ ຫຼື
ເມືອງ ທີ່ພວກນ້ອງອາໄສຢູ່ໃນປັດຈຸບນ
ັ ນີ້ ແລ້ວມາສົມທຽບເບິ່ງວ່າເຂດໃດທີມ
່ ີຄົນອາ
ໄສຢູ່ຫຼາຍ ແລະ ເຂດໃດທີ່ມີຄວາມໜາແໜ້ນທີ່ສຸດ? ຍ້ອນຫຍັງຈ່ຶງເປັນແນວນັ້ນ?

ລຂິ
ຈາກນັ້ນ ໃຫ້ແຕ້ມແຜນທ່ີຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນຕາມຂໍ້ມູນທີ່ເກັບມາໄດ້.
ວນ
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

27


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 32 7/31/2015 9:38:27 AM

 ! 4 

%%$

1. (%
ການອົບພະຍົບ ຫຼື ການຍ້າຍຖິ່ນ ເປັນພຶດຕິກໍາຂອງມະນຸດ, ໃນທາງພູມສາດ ການ
ຍ້າຍຖິ່ນໄດ້ກາຍເປັນເລື່ອງທີ່ມີຄວາມສໍາຄັນຫຼາຍ ໂດຍສະເພາະແມ່ນນັກພູມສາດມະນຸດໃນ
ສະໄໝໃໝ່ ເພາະມັນແມ່ນ 1 ໃນ 3 ປັດໄຈຂອງການປ່ຽນແປງປະຊາກອນ (ເກີດ-ຕາຍ-
ຍ້າຍຖິ່ນ), ແຕ່ຈະເນັ້ນເລື່ອງຂອງການຍ້າຍຖິ່ນສໍາຄັນກວ່າພາວະການເກີດ ແລະ ການຕາຍ.
ດັ່ງນັ້ນ, ໃນການພິຈາລະນາຮູບແບບການຍ້າຍຖິ່ນ ຈ່ຶງຕ້ອງອາໄສຂໍມ
້ ູນທາງສະຖິຕິມາວິເຄາະ
ທັງພະຍາຍາມເຂົ້າເຖິງບັນຫາຫຼັກວິທີການວິໄຈທາງປະຊາກອນຢ່າງເອົາຈິງເອົາຈັງ.

ດິ
ະສ
ທ່ານ ທອມລິນສັນ (1976) ໄດ້ໃຫ້ນິຍາມໄວ້ 2 ປະການຄື:
- ໃຊ້ຄໍາວ່າ ຜູ້ເຄື່ອນຍ້າຍ (Movers) ໝາຍເຖິງບຸກຄົນ ເຊິ່ງປ່ຽນທີ່ຢູອ
່ າໄສຈາກສະຖານ
ທີ່ໜ່ຶງໄປຍັງອີກທີ່ໜ່ຶງ.

ລຂິ
- ໃຊ້ຄໍາວ່າ ຜູ້ຍ້າຍຖິ່ນ (Migrants) ໝາຍເຖິງບຸກຄົນ ເຊິ່ງຍ້າຍຈາກພູມລໍາເນົາຂອງ
ວນ
ເຂດປົກຄອງໜ່ຶງໄປຕັ້ງຖິ່ນຖານຢູ່ອີກເຂດປົກຄອງໜ່ຶງ. ດັ່ງນັ້ນ, ໃນຄວາມໝາຍເຊັ່ນນີ້ຜູ້ຍ້າຍ
ຖິ່ນທຸກຄົນກໍຄືຜູ້ເຄື່ອນຍ້າຍ ແຕ່ຜູ້ເຄື່ອນຍ້າຍບາງຄົນບໍ່ແມ່ນຜູ້ຍ້າຍຖິ່ນ.
ຫງ

ທ່ານ ລີ (Lee, 1966) ໄດ້ມີຄວາມເຫັນໄວ້ວ່າ ການຍ້າຍຖິ່ນເປັນການປ່ຽນແປງທີ່ຢູ່

ອາໄສ (ພູມລໍາເນົາ) ຢ່າງຖາວອນ ຫຼື ເຄິ່ງຖາວອນ ໂດຍບໍ່ຈໍາກັດວ່າຈະຕ້ອງມີລະຍະທາງ
ສະ

ເທົ່າໃດ ແຕ່ລັກສະນະທີ່ເດັ່ນຊັດຄື: ຜູ້ເຄື່ອນຍ້າຍພາຍໃນເມືອງ ຫຼື ພາຍໃນທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ຜູ້

ຍ້າຍຖິ່ນໂດຍຂ້າມເຂດແດນການປົກຄອງ.
ສ

ເວົ້າລວມການຍ້າຍຖິ່ນແມ່ນຂະບວນການປ່ຽນແປງຊຸມຊົນໃນພູມລໍາເນົາແຫ່ງໃໝ່, ຜູ້
ວ.

ຍ້າຍຖິ່ນຈະຕ້ອງປ່ຽນແປງສະຖານທີ່ເຮັດວຽກ, ເພື່ອນຝູງ, ສະມາຊິກຊຸມຊົນ ແລະ ການພົວ

ພັນທາງສັງຄົມ-ເສດຖະກິດໃນຊຸມຊົນໃໝ່ ເຊິ່ງກົງກັນຂ້າມກັບພູມລໍາເນົາເດີມ. ໂດຍທົ່ວໄປ
ສ.

ແລ້ວ ເມື່ອກ່າວເຖິງການຍ້າຍຖິ່ນຈະຕ້ອງຄໍານຶງເຖິງແນວພົມແດນດ້ວຍ ເຖິງຈະເປັນການ

ຍ້າຍຖິ່ນຖາວອນ ຫຼື ຊົ່ວຄາວກໍຕາມ.
2. ""

%%
2.1 #'7
 $
ທໍາມະຊາດມີບົດບາດສໍາຄັນຫຼາຍ, ເນື່ອງຈາກວ່າ ການດໍາລົງຊີວິດບໍ່ສະດວກ, ບໍ່ແທດ
ເໝາະກັບຈິດໃຈ... ຈໍາເປັນຄົນເຮົາຕ້ອງໄດ້ຫັນປ່ຽນໄປຢູ່ບ່ອນໃໝ່ທີ່ສະດວກສະບາຍ ແລະ

28


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 33 7/31/2015 9:38:27 AM

 ເໝາະສົມກວ່າ ໂດຍສະເພາະແມ່ນເຂດທີ່ມີໄພທໍາມະຊາດຂົ່ມຂູ່ລຽນຕິດເຊັນ
່ : ແຜ່ນດິນໄຫວ,
ພູໄຟລະເບີດ, ນໍ້າຖ້ວມ ຫຼື ເຂດແຫ້ງແລ້ງຈົນບໍ່ສາມາດຈະດໍາເນີນການຜະລິດໄດ້.
2.2 #'7
#!
ບໍລິເວນໃດທີ່ມີປະຊາກອນໜາແໜ້ນ ເຊິ່ງມັກຈະເກີດມີບັນຫາທາງສັງຄົມວຸ້ນວາຍ,
ການດໍາລົງຊີວິດສັບສົນ. ສະນັ້ນ, ຄົນເຮົາມີຄວາມຈໍາເປັນຕ້ອງມີການເຄື່ອນຍ້າຍອອກໄປສູ່
ເຂດທີ່ມີສະພາບທາງສັງຄົມສະຫງົບກວ່າເຊັ່ນ: ການເຄື່ອນຍ້າຍຂອງປະຊາກອນພາຍຫຼັງປີ
1840 ປາກົດວ່າມີປະຊາກອນເຄື່ອນຍ້າຍໄປສູ່ທະວີບອາເມຣິກາປະມານ 90% ຂອງຜູ້ເຄື່ອນ
ຍ້າຍໃນໂລກ.

ດິ
ະສ
2.3 #'7
0+
ປະຊາກອນສ່ວນຫຼາຍແມ່ນເຄື່ອນຍ້າຍອອກຈາກເຂດ ຫຼື ປະເທດທີ່ມີເສດຖະກິດຂະ
ຫຍາຍຕົວຊ້າເພື່ອໄປຊອກວຽກເຮັດງານທໍາຢູ່ໃນເຂດ ຫຼື ປະເທດທ່ີເສດຖະກິດຂະຫຍາຍຕົວ

ລຂິ
ຫຼື ບ່ອນທີ່ຕ້ອງການແຮງງານເຊັ່ນ: ເຂດເອີຣົບຕາເວັນຕົກ, ອາເມຣິກາເໜືອ ແລະ ຕາມຕົວ
ວນ
ເມືອງໃຫຍ່ທມ
ີ່ ີຄວາມຈະເລີນ.
ລະດັບການປ່ຽນແປງເສດຖະກິດພາຍໃນປະເທດ ກໍເຮັດໃຫ້ປະຊາກອນມີການເຄື່ອນ
ຫງ

ຍ້າຍເຊັ່ນ: ການສ້າງເຂດເສດຖະກິດໃໝ່, ເຂດອຸດສາຫະກໍາໃຫຍ່... ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ຊາວຊົນນະ

ບົດຫຼັ່ງໄຫຼເຂົ້າມາອາໄສຢູ່; ປັດຈຸບັນ ບັນດາປະເທດກໍາລັງພັດທະນາພວມປະເຊີນໜ້າກັບ
ສະ

ບັນຫານີ້ຢູ.່
2.4 #'7


ແມ່ນໜ່ຶງໃນບັນຫາທີ່ມີຄວາມສໍາຄັນ ທີ່ສະແດງເຖິງຄວາມເຂັ້ມຂອງການອົບພະຍົບ
ສ

ປະຊາກອນ ໂດຍສະເພາະແມ່ນກ່ອນ ແລະ ຫຼັງສົງຄາມ. ຕົວຢ່າງ ຫຼັງສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ II

ວ.

ໄດ້ມີຄົນເຢຍລະມັນ 10 ລ້ານຄົນ, ຍີ່ປຸ່ນ 6 ລ້ານຄົນ ໄດ້ເຄື່ອນຍ້າຍກັບຄືນບ້ານເກີດເມືອງ

ສ.

ນອນຂອງຕົນເອງ. ມີຄົນທີ່ນັບຖືສາສະໜາຮິນດູຈໍານວນ 8 ລ້ານຄົນໄດ້ອອກຈາກປາກິດສະ

ຖານໄປສູ່ອິນເດຍ ແລະ ຜູ້ທີ່ນັບຖືສາສະໜາມຸດສະລິມຈໍານວນ 6 ລ້ານຄົນໄດ້ອອກຈາກອິນ
ເດຍກັບຄືນປາກິດສະຖານ.
3. #


%%
3.1 

%%$!

29


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 34 7/31/2015 9:38:27 AM

 ລັກສະນະການເຄື່ອນຍ້າຍແບບນີ້ ແມ່ນນັບທັງການເຄື່ອນຍ້າຍລະຫວ່າງປະເທດ
ແລະ ພາຍໃນປະເທດຄື:
- ການເຄ່ືອນຍ້າຍເພື່ອໄປຊອກວຽກເຮັດງານທໍາເປັນເວລາຫຼາຍປີຕິດຕໍ່ກັນໃນປະເທດ
ໃກ້ຄຽງ ຫຼື ປະເທດທີ່ຂາດແຮງງານ. ບຸກຄົນເຫຼົ່ານີ້ຈະສົ່ງເງິນກັບມາປະເທດໃຫ້ຄອບຄົວຕາມ
ເງື່ອນໄຂເໝາະສົມ. ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນພົບຢູ່ບັນດາປະເທດໃນທະວີບອາຟຣິກາ ແລະ ອາຊີ.
- 
%!%%
ເຊິ່ງສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນການເຄື່ອນຍ້າຍຈາກຊົນນະບົດ
ເຂົ້າໄປປະກອບວຽກງານໃນຕົວເມືອງໃຫຍ່, ແຕ່ເມື່ອຮອດເວລາຜະລິດກະສິກໍາ ກໍກັບຄືນມາ
ຖິ່ນເດີມເຊັ່ນ: ຊາວອາເມຣິກາໄປຮັບຈ້າງເກັບຜັກ ແລະ ໝາກໄມ້ໃນລັດຄາລີຟເໍ ນຍ ແລະ

ດິ
ະສ
ພວກລ້ຽງສັດແບບເລື່ອນລອຍທີ່ມີການເຄື່ອນຍ້າຍໄປຕາມລະດູການ.
- 

%%  
 ສ່ວນຫຼາຍເປັນການຍ້າຍຖິ່ນຂອງພວກລ້ຽງສັດ ເຊິ່ງ
ນໍາພາສັດໄປລ້ຽງຢູ່ຕາມເຂດທົ່ງຫຍ້າ ໂດຍບໍ່ມີການຕັ້ງຖິ່ນຖານຢູ່ເປັນບ່ອນ. ນອກຈາກນີ້

ລຂິ
ແລ້ວກໍຍັງມີພວກພໍ່ຄ້າທີ່ເລາະຂາຍເຄື່ອງໄປຕາມສະຖານທີ່ຕ່າງໆ.
ວນ
- 

%%7 #
ເຊິ່ງເປັນການເຄື່ອນຍ້າຍຂອງຜູ້ທີ່ຢູ່ເຂດຊານເມືອງທຽວ
ໄປເຮັດວຽກງານຢູ່ໃຈກາງເມືອງໃຫຍ່. ນອກຈາກນັ້ນ ກໍຍັງມີການເຄື່ອນຍ້າຍລະຫວ່າງແຂວງ
ຫງ

ຫຼື ປະເທດໃກ້ຄຽງເຊັ່ນ: ບັນດາປະເທດໃນເອີຣົບຕາເວັນຕົກ ເຊິ່ງນັກປະຊາກອນສາດມັກ

ເອີ້ນຂະບວນການນີ້ວ່າ: “ 
('"6” .
ສະ

3.2 

%%0

ຂະບວນການເຄື່ອນຍ້າຍຂອງປະຊາກອນແບບນີ້ ແມ່ນເກີດຂຶ້ນເມື່ອປະຊາກອນຈໍາ
ນວນໜ່ຶງຮູ້ສຶກວ່າ ບ່ອນທີ່ຕົນເອງອາໄສຢູ່ນັ້ນມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກສັບສົນ ການດໍາລົງຊີວິດ
ສ

ຝືດເຄືອງ ມີຄວາມຈໍາເປັນຕ້ອງໄດ້ອອກໄປຊອກຫາທີ່ຢູ່ອາໄສໃໝ່ທີ່ເຫັນວ່າດີຂຶ້ນກວ່າຖິ່ນ
ວ.

ເດີມ ເຊິ່ງສະແດງອອກດັ່ງນີ້:
ສ.

- ການເຄື່ອນຍ້າຍເຂົ້າສູ່ຕົວເມືອງທີ່ສໍາຄັນ ອັນໄດ້ແກ່ປະຊາກອນທີ່ວ່າງງານໃນເຂດ
ຊົນນະບົດ ກໍຈະຍ້າຍເຂົ້າໄປປະກອບວຽກງານໃນຕົວເມືອງ ຫຼື ເຂດອຸດສາຫະກໍາທີ່ມີຄວາມ
ຈະເລີນຫຼາຍດ້ານ ໂດຍສະເພາະແມ່ນບັນດາປະເທດກໍາລັງພັດທະນາ.
- ການເຄື່ອນຍ້າຍໄປໃນສະຖານທີ່ແຫ່ງໃໝ່ ເນື່ອງຈາກລັດຖະບານໃນບາງປະເທດມີ
ຄວາມຕ້ອງການຄວບຄຸມຈໍານວນປະຊາກອນໃນຕົວເມືອງ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ມີຄວາມໜາແໜ້ນຈົນ
ເກີນໄປ ຈ່ຶງໄດ້ສ້າງຕັ້ງເມືອງໃໝ່ຕ່ືມອີກ ພ້ອມທັງພະຍາຍາມດຶງດູດຈິດໃຈໃຫ້ປະຊາກອນ

30


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 35 7/31/2015 9:38:27 AM

 ຍ້າຍເຂົາ້ ໄປຢູ່ໃນເມືອງໃໝ່ນັ້ນເຊັ່ນ: ປະເທດຈີນໄດ້ສົ່ງເສີມກະສິກາໍ ຢູ່ໃນເຂດທີ່ມປ
ີ ະຊາກອນ
ເບົາບາງຂອງບໍລິເວນມົນທົນ (ແຂວງ) ຢຸນນານ ແລະ ຊີນກຽງ. ປະເທດເບຣຊິນໄດ້ສ້າງ
ເມືອງຫຼວງໃໝ່ຊເື່ ບຣຊີເລຍ ເຊິ່ງຍ້າຍໄປຕັ້ງຢູ່ໃນກາງປະເທດ... ເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນຄວາມໜາແໜ້ນ
ຂອງປະຊາກອນເຂດແຄມຝັ່ງທະເລ.
- ການເຄື່ອນຍ້າຍອອກໄປສູ່ເຂດຊານເມືອງ ເຊິ່ງແມ່ນຄວາມຕ້ອງການຂອງຜູ້ທີ່ບໍ່ມັກ
ຄວາມແອອັດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມເປັນພິດໃນຕົວເມືອງໃຫຍ່ ຈ່ຶງຫາທາງຍ້າຍຄອບຄົວອອກ
ໄປຕັ້ງຖິ່ນຖານຢູ່ຕາມເຂດຊານເມືອງ, ສ່ວນຫຼາຍຈະແມ່ນຜູ້ທີ່ມີລາຍໄດ້ສູງ ແລະ ລາຍໄດ້
ປານກາງ.

ດິ
ະສ
- ການເຄື່ອນຍ້າຍອອກໄປຢູ່ຕ່າງປະເທດບັນຫານີ້ແມ່ນມີຫຼາຍເຫດຜົນເຊິ່ງຕົ້ນຕໍແມ່ນ
ດ້ານທໍາມະຊາດ, ເສດຖະກິດ, ສັງຄົມ, ການເມືອງ... ຕົວຢ່າງ: ຄົນເອີຣົບ, ອາຊີ... ຍ້າຍໄປ
ຕັ້ງຖິ່ນຖານຢູ່ສະຫະລັດອາເມຣິກາ ແລະ ອົດສະຕຣາລີເປັນຕົ້ນ.

ລຂິ
4. +

%%0+
(#
%%0+
)
ວນ
- ປະລິມານການຍ້າຍຖິ່ນ ຈະມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນມັນຂຶ້ນຢູ່ກບ
ັ ຄວາມແຕກຕ່າງລະ
ຫວ່າງບໍລິເວນຕ່າງໆ, ຖ້າຫາກຄວາມແຕກຕ່າງລະຫວ່າງສອງບໍລິເວນມີຫຼາຍ ປະລິມານການ
ຫງ

ຍ້າຍຖິ່ນກໍຈະມີຫຼາຍເຊັ່ນ: ຄວາມແຕກຕ່າງລະຫວ່າງເຂດຊົນນະບົດ ແລະ ເມືອງອຸດສາຫະກໍາ.

- ປະລິມານການຍ້າຍຖິ່ນຈະແຕກຕ່າງກັນໄປ ໂດຍຂຶ້ນຢູ່ກັບຄວາມແຕກຕ່າງຂອງບຸກ
ສະ

ຄົນເຊັ່ນ: ຊາວຜິວຂາວ, ຊາວຜິວດໍາ, ຊາວຈີນ, ຊາວອິນເດຍ... ເຊິ່ງຢູ່ຮ່ວມກັນໃນສັງຄົມ ຫຼື

ຊຸມຊົນດຽວກັນ ຖານະທາງເສດຖະກິດ ແລະ ການສຶກສາ.
ສ

- ປະລິມານການຍ້າຍຖິ່ນພົວພັນກັບຄວາມທຸກຍາກລໍາບາກ ໃນການຜ່ານຜ່າອຸປະສັກ
ວ.

ທີ່ແຊກຊ້ອນຢູ່ເຊັ່ນ: ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍໃນການເດີນທາງ, ຕົ້ນທຶນທາງຈິດໃຈ (ການແຍກຕົນຈາກ

ຄອບຄົວ, ເພື່ອນ ແລະ ຊຸມຊົນ) ຂໍ້ມູນຂ່າວສານ ແຫຼ່ງອຸປະສັກຂອງແຮງງານ ໂດຍສະເພາະ
ສ.

ຢ່າງຍິ່ງໃນໄລຍະທາງໄກ.
- ປະລິມານການຍ້າຍຖິ່ນຂຶນ
້ ຢູ່ກັບຄວາມຜັນແປທາງເສດຖະກິດ.
- ຖ້າມີບັນຫາທາງການຄວບຄຸມຢ່າງເຂັ້ມງວດ ປະລິມານການຍ້າຍຖິ່ນ ແລະ ອັດຕາ
ການຍ້າຍຖິ່ນຈະເພີ່ມຂຶ້ນຕາມການເວລາ.
- ປະລິມານ ແລະ ອັດຕາການຍ້າຍຖິ່ນຈະແຕກຕ່າງກັນໄປຕາມສະພາວະຄວາມກ້າວ
ໜ້າຂອງປະເທດ ຫຼື ໃນບໍລເິ ວນນັ້ນໆ.

31


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 36 7/31/2015 9:38:27 AM

 5. 

%%'  #
- ການເຄື່ອນຍ້າຍມີທ່າອ່ຽງຈະເກີດຂຶ້ນຫຼາຍພາຍໃນກະແສທີ່ກາໍ ນົດໄວ້ຊັດເຈນເຊັນ
່ : ລະ
ບົບການຄົມມະນາຄົມຂົນສ່ງົ ທີ່ດີ, ການໄດ້ຮັບຂ່າວສານຈາກແຫຼງ່ ປາຍທາງມາສູ່ແຫຼ່ງຕົ້ນ
ທາງທີ່ຖືກຕ້ອງ.
- ທຸກໆກະແສການເຄື່ອນຍ້າຍໄປຍັງທີ່ສໍາຄັນ ຈະເກີດການເຄື່ອນຍ້າຍກັບ ເມື່ອເກີດມີ
ອຸປະສັກຕ່າງໆເກີດຂຶ້ນໃນແຫຼ່ງປາຍທາງ ຫຼື ປັດໄຈຂໍດ
້ ີຂອງແຫຼ່ງປາຍທາງໄດ້ປ່ຽນແປງໄປ.
- ການຍ້າຍຖິ່ນສຸດທິ ຫຼື ປະສິດທິພາບຂອງກະແສການຍ້າຍຖິ່ນ (ລະຫວ່າງກະແສໄປ
ແລະ ກະແສກັບ) ຈະພົວພັນໂດຍກົງກັບປັດໄຈສໍາຄັນທີ່ນໍາໄປສູ່ກະແສການຍ້າຍຖິ່ນໃນປັດ

ດິ
ະສ
ໄຈທາງລົບໃນແຫຼ່ງຕົ້ນທາງ.
- ປະສິດທິພາບຂອງກະແສການເຄື່ອນຍ້າຍໄປ ແລະ ກັບ ມີທ່າອ່ຽງຈະຫຼຸດຕໍ່າລົງຖ້າປັດ
ໄຈສໍາຄັນຂອງແຫຼ່ງຕົ້ນທາງ ແລະ ປາຍທາງຢູ່ໃນສະພາບຄືກັນ.
-
ລຂິ
ປະສິດທິພາບຂອງການເຄື່ອນຍ້າຍມີທ່າອ່ຽງສູງຂຶນ
້ ຖ້າອຸປະສັກແຊກຊ້ອນມີຫຼາຍຄື:
ວນ
ອຸປະສັກຂອງກະແສການເຄື່ອນຍ້າຍໄປ ແລະ ກັບມີຄກ
ື ັນ ເຊິ່ງຜູ້ຍ້າຍຖິ່ນຈະຕ້ອງຕໍ່ສູ້ທັງສອງ
ທາງ.
ຫງ

- ປະສິດທິພາບຂອງກະແສການເຄື່ອນຍ້າຍ ຂຶ້ນຢູກ
່ ັບຄວາມແຕກຕ່າງທາງສະພາວະ
ເສດຖະກິດ ເຊິ່ງບາງຄັ້ງສະພາວະເສດຖະກິດຮຸ່ງເຮືອງ ແລະ ບາງຄັ້ງກໍຕົກຕໍ່າ.
ສະ

6. "#

%%$

ນັບແຕ່ອະດີດມາຈົນເຖິງປັດຈຸບັນ ການອົບພະຍົບຈຶ່ງຖືວ່າເປັນພຶດຕິກໍາປົກກະຕິຂອງ
ສ

ມວນມະນຸດ. ການເຄື່ອນຍ້າຍຄັ້ງທໍາອິດແມ່ນເປັນໄປແບບຊ້າໆ ແລະ ເປັນກຸ່ມນ້ອຍໆ ເຊິ່ງ

ວ.

ໄດ້ຂະຫຍາຍອອກໄປເທື່ອລະໜ້ອຍໃຕ້ຮູບການເກັບເຄື່ອງປ່າຂອງດົງ, ລ່າສັດ ແລະ ທ່ອງ

ທ່ຽວ.
ສ.

ໃນໄລຍະ 5.000 ປີກ່ອນ ຄ.ສ ເຖິງຕົ້ນ ຄ.ສ ໄດ້ມີຂະບວນການເຄື່ອນຍ້າຍຢ່າງຫຼວງ

ຫຼາຍ ແລະ ມີຂຶ້ນຢູ່ທຸກທະວີບ ແຕ່ເປັນຂະບວນນ້ອຍເຊັ່ນ: ຊາວເຢຍລະມັນເຂົ້າໄປຄອບ
ຄອງພື້ນທີ່ຕາມລ້ອງແມ່ນໍ້າແຣງ, ຊາວຣັດເຊຍເຂົ້າໄປຄອບຄອງບໍລິເວນເມືອງມົດສະກູ, ຊາວ
ຮົງກາຣີເຂົ້າໄປຄອບຄອງບາງສ່ວນຂອງອ່າງຮົງກາຣີ.
ພໍຕົກມາເຖິງ ຄ.ສ 1000-1500 ໄດ້ເກີດມີການອົບພະຍົບຄັ້ງໃຫຍ່ຫາຼ ຍຄັ້ງເຊັ່ນ:
ຊາວມົງໂກນໄດ້ເຄື່ອນຍ້າຍເຂົ້າໄປເຂດເອີຣົບ, ຊາວສະລ່າວໄດ້ເຄື່ອນຍ້າຍຈາກຖິ່ນຖານ

32


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 37 7/31/2015 9:38:27 AM

 ເດີມໄປຢູ່ເຂດແມ່ນໍ້າໂອເດີ (Oder) ແລະ ແມ່ນໍ້າວິສະຕູລາ (Vistula) ລົງໄປທາງໃຕ້ ແລະ
ທາງຕາເວັນອອກ. ຊາວອາຣັບໄດ້ເຂົ້າໄປບຸກລຸກບັນດາຊົນເຜົ່າຢູ່ອາຟຣິກາເໜືອ ແລະ ພາກ
ຕາເວັນອອກກາງແລ້ວສ້າງເປັນອານາຈັກໃຫຍ່ ພ້ອມທັງຂະຫຍາຍສາສະໜາມຸດສະລິມ ແລະ
ວັດທະນະທໍາອາຣັບ. ສະນັນ
້ , ຄົນພື້ນເມືອງເດີມຈ່ຶງໄດ້ກາຍມາເປັນຄົນອາຣັບໃນປັດຈຸບັນນີ.້
ນັບແຕ່ປີ ຄ.ສ 1500 ເປັນຕົ້ນມາເຊິ່ງເປັນໄລຍະທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ຂອງການຄົ້ນພົບແຜ່ນດິນ
ໃໝ່ ແລະ ໄດ້ມີການເຜີຍແຜ່ອອກໄປຢ່າງກວ້າງຂວາງ. ສະນັ້ນ, ນັບແຕ່ສະຕະວັດທີ XVI-
XVIII ເປັນຕົ້ນມາ, ຂະບວນການອົບພະຍົບໄດ້ມີການວາງແຜນລະອຽດ ແລະ ເປັນຂະ
ບວນການໃຫຍ່ດັ່ງນີ້:

ດິ
ະສ
- ຂະບວນຊາວຜິວຂາວ (ເອີຣົບ) ໄດ້ອົບພະຍົບເຂົ້າໄປຢຶດຈ່ອງເອົາບໍລິເວນຕ່າງໆຂອງ
ໂລກຄື: ຝຣັ່ງ, ອັງກິດ, ເຢຍລະມັນ... ເຂົ້າໄປຍຶດຄອງເຂດອາເມຣິກາເໜືອ, ບາງເຂດຂອງ
ອາຟຣິກາ, ອົດສະຕຣາລີ; ແອດສະປາຍ, ປອກຕຸຍການ, ອີຕາລີ... ເຂົ້າໄປຢຶດຄອງອາເມຣິ

ລຂິ
ກາໃຕ້ ແລະ ບາງເຂດຂອງອາຟຣິກາ. ຊາວຜິວຂາວທີ່ອົບພະຍົບເຂົ້າໄປໃນດິນແດນອານາ
ວນ
ນິຄົມເຫຼາົ່ ນີ້ໄດ້ດໍາເນີນການຜະລິດກະສິກໍາຂະໜາດໃຫຍ່ ແລະ ຂຸດຄົ້ນຊັບພະຍາກອນທໍາມະ
ຊາດ ເຊິ່ງແຮງງານຕົ້ນຕໍແມ່ນຊາວພື້ນເມືອງ. ນອກຈາກນີ້ແລ້ວ ກໍຍັງມີຊາວອິນເດຍເຄື່ອນ
ຍ້າຍອອກໄປຢູ່ອາຟຣິກາ ແລະ ເຂດອາຊີປາຊີຟິກ. ຊາວຈີນກໍໄດ້ເຄື່ອນຍ້າຍລົງມາອາໄສຢູ່
ຫງ

ເຂດອາຊີຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້.
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນທີ່ ການເຄື່ອນຍ້າຍປະຊາກອນໂລກນັບແຕ່ສະຕະວັດທີ XVI-XVIII

33


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 38 7/31/2015 9:38:27 AM

 - ຂະບວນຊາວຜິວດໍາ, ເພື່ອສະໜອງກໍາລັງແຮງງານຢູ່ຕາມສວນນິຄມ
ົ ໃຫຍ່ ແລະ ບ່ອນ
ຂຸດຄົ້ນແຮ່ທາດຕ່າງໆຂອງພວກລ່າເມືອງຂຶ້ນ, ພວກຈັກກະພັດແອດສະປາຍ, ປອກຕຸຍການ,
ອັງກິດ, ຮອນລັງ... ໄດ້ຂົນເອົາຊາວຜິວດໍາຈາກທະວີບອາຟຣິກາໄປຂາຍຢູ່ອາເມຣິກາເໜືອ
ແລະ ໃຕ້ດ້ວຍລາຄາຖືກທີສ
່ ຸດ ເຊິ່ງແມ່ນຂະບວນການອົບພະຍົບແບບໂຫດຮ້າຍທາລຸນທີ່ສຸດ
ໃນປະຫວັດສາດຂອງການເຄື່ອນຍ້າຍປະຊາກອນໂລກ. ໃນໄລຍະເວລາດັງ່ ກ່າວນີ້ ຊາວຜິວດໍາ
ປະມານ 50 ລ້ານຄົນໄດ້ຖືກນໍາຂຶ້ນກໍາປັ່ນໄປສູ່ໂລກໃໝ່, ອີກປະມານ 50 ລ້ານຄົນໄດ້ຖືກ
ຂ້າຕາຍໃນເວລາໄລ່ຈັບຂຶ້ນກໍາປັ່ນ ແລະ ເວລາເດີນທາງ ເຊິ່ງເປັນສາເຫດໃຫ້ຊາວອາຟຣິກາ
ຂາດຈໍານວນພົນໄປເຖິງ 100 ລ້ານຄົນໃນໄລຍະການຄ້າຂາຍຂ້າທາດ.

ດິ
ະສ
ການອົບພະຍົບຄັ້ງຍິ່ງໃຫຍ່ໃນສະຕະວັດທີ XIX-XX ເຊິ່ງສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນຊາວເອີຣົບ
ແລະ ອາຊີທີ່ເຄື່ອນຍ້າຍເຂົາ້ ໄປຢູ່ທະວີບອາເມຣິກາເໜືອ ແລະ ໃຕ້. ໃນໄລຍະ 100 ປີຜ່ານມາ
ປະຊາກອນຈາກປະເທດຕ່າງໆໃນເອີຣົບໄດ້ເຂົ້າໄປໃນທະວີບອາເມຣິກາຫຼາຍກວ່າ 65 ລ້ານ

ລຂິ
ຄົນ, ໃນນີ້ປະມານ 45 ລ້ານຄົນ ແມ່ນໄປຕັ້ງຖິ່ນຖານຢູ່ອາເມຣິກາເໜືອ ແລະ ປະມານ 20
ວນ
ລ້ານຄົນ ແມ່ນໄປຕັ້ງຖິ່ນຖານຢູ່ອາເມຣິກາກາງ ແລະ ໃຕ້. ຊາວເອີຣົບທີ່ອອກໄປໄລຍະຕົ້ນ
ນັ້ນ ແມ່ນກຸ່ມປະເທດເອີຣົບເໜືອ; ຫຼັງຈາກນັ້ນກໍແມ່ນກຸ່ມປະເທດເອີຣົບໃຕ້ ໂດຍສະເພາະ
ຫງ

ແມ່ນອີຕາລີ. ພິເສດປະຊາກອນທີ່ເຄືອ
່ ນຍ້າຍໄປສູ່ອາເມຣິກາເໜືອນັ້ນ ສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນມີ
ເຊື້ອສາຍຈາກອັງກິດ ຖັດຈາກນັ້ນແມ່ນຝຣັ່ງ, ແອດສະປາຍ, ອີຕາລີ, ຣັດເຊຍ...ສ່ວນທີ່ເຫຼືອ
ສະ

ແມ່ນມາຈາກປະເທດອື່ນໆປະມານ 34 ລ້ານຄົນເຂົ້າໄປອາໄສຢູ່ສະຫະລັດອາເມຣິກາ, ກາ
ນາດາ, ອາກຊັງຕິນ ແລະ ເບຣຊິນ.
- ການອົບພະຍົບຈາກທະວີບເອີຣົບເຂົ້າໄປຍັງອາຟຣິກາ, ອົດສະຕາລີ ແລະ ນິວຊີແລນ
ສ

ເມື່ອລວມກັນແລ້ວມີປະມານ 17 ລ້ານຄົນ.
ວ.

- ການອົບພະຍົບຈາກຈີນ ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນເຂົ້າໄປຢູ່ອິນໂດເນເຊຍ, ມາເລເຊຍ, ສິງກະ

ສ.

ໂປ ແລະ ມຽນມາມີປະມານ 10 ລ້ານຄົນ. ນອກຈາກນັ້ນ ກໍຍັງເຄື່ອນຍ້າຍໄປຢູ່ອາເມຣິກາ, ຖ້າ

ທຽບໃສ່ຈໍານວນພົນໃນປະເທດແລ້ວ ແມ່ນມີການອົບພະຍົບໜ້ອຍທີ່ສຸດ.
- ການອົບພະຍົບຂອງຄົນອິນເດຍມີແຕ່ບຫ
ໍ່ ຼາຍປະມານ 4 ລ້ານຄົນ ທ່ີໄດ້ເຄື່ອນຍ້າຍໄປ
ຢູ່ຕ່າງປະເທດເຊັ່ນ: ມຽນມາ, ອິນໂດເນເຊຍ, ມາເລເຊຍ ແລະ ສີລັງກາ. ການເຄື່ອນຍ້າຍຄັ້ງ
ໃຫຍ່ຂອງຄົນອິນເດຍ ແມ່ນການແຍກຕົວອອກຈາກກັນລະຫວ່າງອິນເດຍ ແລະ ປາກິດສະຖານ.

34


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 39 7/31/2015 9:38:28 AM

 ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ແຜນທີ່ ການເຄື່ອນຍ້າຍປະຊາກອນໃນສະຕະວັດທີ XIX-XX

7. 7&+

%%
%&#7& #

ຫງ

7.1  
('"6 (Exode des Cerveaux)
ໃນປັດຈຸບັນ, ການເຄື່ອນຍ້າຍຂອງປະຊາກອນອອກຕ່າງປະເທດໄດ້ຫຼຸດຜ່ອນລົງຫຼາຍ
ສະ

ແຕ່ກໍຍັງປາກົດມີຢູ່ ເຊິ່ງສ່ວນຫຼາຍແມ່ນການເຄື່ອນຍ້າຍຂອງກໍາລັງແຮງງານ ແລະ ປັນຍາ

ຊົນ, ເພິ່ນເອີ້ນຂະບວນການເຄື່ອນຍ້າຍນີ້ວ່າ‘‘


%%#
( "6 (
ສ

'"6’’. ການເຄື່ອນຍ້າຍພາຍໃນປະເທດແມ່ນຍັງສືບຕໍເ່ ປັນປະຈໍາ ອັນເນື່ອງມາຈາກສະພາບ

ວ.

ການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຂອງປະເທດນັນ
້ ໆເຊັນ
່ : ໃນປີ 1980-1985 ໄດ້ມີນັກວິທະ
ຍາສາດຂັ້ນສູງຈາກເອີຣົບຕາເວັນຕົກຍ້າຍໄປຢູ່ອາເມຣິກາຫຼາຍສົມຄວນຄື: ຈາກອັງກິດ
ສ.

2.669 ຄົນ, ເຢຍລະມັນ 1.130 ຄົນ, ສະວິດ 398 ຄົນ, ເນເທີແລນ 263 ຄົນ, ຊູແອດ 234 ຄົນ,
ຝຣັ່ງ 229 ຄົນ. ບັນດານັກວິທະຍາສາດທີ່ເຂົ້າໄປເຮັດວຽກຢູ່ສະຫະລັດອາເມຣິການີ້ກວມ
ເອົາ 10% ຂອງນັກວິທະຍາສາດທົ່ວສະຫະລັດອາເມຣິກາ, ໃນນັ້ນນັກວິທະຍາສາດ ຂັ້ນສູງ
(ລະດັບປະລິນຍາເອກຂຶ້ນໄປມີເຖິງ 15%, ນັກວິທະຍາສາດລະດັບສາກົນ 25%. ໃນຈໍາ
ນວນນັກວິທະຍາສາດທີ່ເຂົາ້ ມາອາໄສຢູ່ສະຫະລັດອາເມຣິການີມ
້ ີ 40% ໄດ້ຮັບລາງວັນໂນ
ແບນ (Nobel) ທາງດ້ານວັດຖຸ ແລະ ເຄມີ.

35


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 40 7/31/2015 9:38:28 AM

 - ໄດ້ມີການສົງ່ ກໍາລັງແຮງງານອອກໄປເຮັດວຽກຢູ່ຕ່າງປະເທດເຊັນ
່ : ຈາກໄທ, ອິນເດຍ,
ຫວຽດນາມ...
- ການເຄື່ອນຍ້າຍໄປຕາມຫົວໜ່ວຍເສດຖະກິດ ຍ້ອນການວາງແຜນນະໂຍບາຍຂອງ
ລັດຖະບານ ເພື່ອສັບຊ້ອນ ແລະ ຈັດວາງກໍາລັງການຜະລິດໃຫ້ດຸນ
່ ດ່ຽງ ໂດຍສະເພາະແມ່ນ
ປະເທດທີ່ຍັງມີພື້ນທີ່ກວ້າງຂວາງ ແລະ ມີດິນເປົ່າຫວ່າງເຊັ່ນ: ຣັດເຊຍ, ອົດສະຕຣາລີ,
ສະຫະລັດອາເມຣິກາ...
7.2  


ປັດຈຸບັນປະຊາກອນໃນກຸ່ມປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວໄດ້ໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນແກ່ການທ່ອງ

ດິ
ະສ
ທ່ຽວເຊິ່ງເປັນປາກົດການໃໝ່ທີ່ມີຂະບວນກວ້າງຂວາງ ແລະ ເກີດມີຂຶ້ນປະຈໍາທຸກມື້, ທຸກອາ
ທິດຕະຫຼອດເຖິງໄລຍະພັກການແຕ່ລະຄັງ້ ຂອງຊາວກໍາມະກອນ ກໍມັກພາກັນອອກໄປທ່ອງ
ທ່ຽວເຊັ່ນ: ທ່ຽວຊົມປູຊະນີຍະສະຖານ, ທິວທັດທໍາມະຊາດ ຫຼື ແຫ່ຼງທ່ອງທ່ຽວສໍາຄັນຕ່າງໆ.

ລຂິ
ທະວີບເອີຣົບ, ອາເມຣິກາ, ອົດສະຕຣາລີໄດ້ກາຍເປັນສູນກາງດຶງດູດເອົານັກທ່ອງທ່ຽວ
ວນ
ໃນປີໜ່ຶງໆ ນັບເປັນຫຼາຍລ້ານຄົນ. ປະເທດທີ່ມີລາຍຮັບທາງດ້ານການທ່ອງທ່ຽວຫຼາຍກວ່າໝູ່
ແມ່ນສະຫະລັດອາເມຣິກາ, ຝຣັ່ງ, ອີຕາລີ, ອັງກິດ...
ຫງ

8. *!



%%
ການອົບພະຍົບ ຫຼື ການເຄື່ອນຍ້າຍຂອງປະຊາກອນ ຈາກທີ່ໜ່ຶງໄປຍັງອີກທ່ີໜ່ຶງນັ້ນ
ສະ

ໄດ້ມີຜົນສະທ້ອນຫຼາຍຢ່າງ ນັບທັງດ້ານດີ ແລະ ດ້ານຫຍໍ້ທໍ້ມາສູ່ປະຊາກອນຄື:

- ເຮັດໃຫ້ຈໍານວນປະຊາກອນໃນຂົງເຂດ, ປະເທດໃດໜ່ຶງເພີ່ມຂຶ້ນ ຫຼື ຫຼຸດລົງຢ່າງວ່ອງໄວ.
ສ

- ເຮັດໃຫ້ໂຄງປະກອບສ້າງທາງປະຊາກອນດ້ານເພດ ແລະ ຊໍ່າອາຍຸມີການປ່ຽນແປງ

ວ.

ເຊັ່ນ: ຖ້າຜູ້ຊາຍໜຸ່ມເຄື່ອນຍ້າຍອອກໄປ ກໍຈະຍັງເຫຼືອແຕ່ເພດຍິງ ຫຼື ເດັກນ້ອຍ ແລະ ຜູ້ເຖົ້າ

ເຊິ່ງຈະເຮັດໃຫ້ກໍາລັງແຮງງານຕົ້ນຕໍຫຼຸດລົງ.
ສ.

- ເຮັດໃຫ້ປະຊາກອນໃນເຂດທ່ອງທ່ຽວມີລາຍໄດ້ເພີມ
່ ຂຶ້ນ ແລະ ພ້ອມດຽວກັນນັ້ນຄ່າ
ຄອງຊີບຂອງປະຊາກອນ ອາດຈະແພງຂຶ້ນ.
- ເຮັດໃຫ້ໂຄງປະກອບດ້ານເຊື້ອຊາດ, ສາສະໜາ, ຊົນເຜົ່າມີການປ່ຽນແປງ. ຕົວຢ່າງ:
ປະຊາກອນສ່ວນຫຼາຍຂອງອາເມຣິກາເໜືອ ແລະ ໃຕ້, ອົດສະຕຣາລີ ແມ່ນມີເຊື້ອສາຍຂອງ
ຊາວອົບພະຍົບຈາກທະວີບເອີຣົບໃນເມື່ອກ່ອນໄດ້ປົນເປກັບຫຼາຍເຊືອ
້ ຊາດ ນັບທັງຊາວຜິວ
ດໍາທີ່ມາຈາກອາຟຣິກາ.

36


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 41 7/31/2015 9:38:28 AM

 9.  7 #


%%
ປັດຈຸບັນ, ປະເທດຕ່າງໆໃນໂລກໄດ້ມີຂໍ້ກໍານົດ, ກົດໝາຍອອກມາໃຊ້ເພື່ອຈໍາກັດຜູ້
ອົບພະຍົບເຂົາ້ ປະເທດຂອງຕົນເຊັ່ນ: ຢູ່ສະຫະລັດອາເມຣິກາໃນປີ 1836 ລັດຕ່າງໆໄດ້ຮຽກ
ຮ້ອງໃຫ້ລັດຖະບານກາງຕ້ອງຫຼຸດຜ່ອນຈໍານວນຜູ້ອົບພະຍົບເຂົ້າປະເທດ ໂດຍສະເພາະແມ່ນ
ຫຼັງສົງຄາມກາງເມືອງສິ້ນສຸດລົງ. ຮອດປີ 1875 ໄດ້ມີກົດໝາຍກໍານົດຄຸນສົມບັດຂອງຜູ້ອົບພະ
ຍົບເຂົ້າປະເທດຄື ຫ້າມບໍ່ໃຫ້ນັກໂທດ, ຜູ້ເປັນໂສເພນີ, ຜູ້ປ່ວຍໂລກປະສາດ... ເຂົ້າປະເທດ;
ແຕ່ພາຍຫຼັງສົງຄາມໂລກຄັງ້ ທີ 2, ຂໍ້ກໍານົດຕ່າງໆ ບໍ່ໄດ້ຮັບການປະຕິບັດເທ່ົາທີ່ຄວນ ທັງນີ້ກໍ
ເພື່ອເປັນການສົງເຄາະໃຫ້ແກ່ຜູ້ລີ້ໄພຈາກສົງຄາມ ແລະ ນັບທັງລູກ-ເມຍຂອງທະຫານ. ເຖິງ

ດິ
ະສ
ສະຫະລັດໄດ້ມີກົດໝາຍຈໍາກັດແນວນັນ
້ ແຕ່ກໍຍັງມີຈາໍ ນວນຜູ້ອົບພະຍົບເຂົ້າໄປຫຼາຍສົມຄວນ.
- ມີບາງປະເທດໄດ້ກໍານົດຈໍານວນໂຄຕາຄົນເຂົ້າປະເທດ ໂດຍມີມາດຕະການຕໍ່ຊາວອົບ
ພະຍົບເຂົ້າປະເທດວ່າຕ້ອງມີເງິນພຽງພໍສໍາລັບໃຊ້ຈ່າຍໃນໄລຍະທີ່ກໍາລັງປັບຕົວຢູ່ຕ່າງປະເທດ.

ລຂິ
- ບາງປະເທດໄດ້ກໍານົດໃຫ້ປະຊາກອນທີ່ເວົ້າພາສາອັງກິດເທົ່ານັນ
້ ຈ່ຶງມີສິດອົບພະ
ວນ
ຍົບເຂົ້າປະເທດໄດ້ເຊັ່ນ: ອົດສະຕຣາລີເປັນຕົ້ນ. ສ່ວນປະເທດເບຣຊິນໄດ້ອະນຸຍາດຮັບເອົາ
ຊາວອົບພະຍົບປະມານ 2 ລ້ານຄົນ ແຕ່ຕ້ອງແມ່ນຄົນທີ່ມາຈາກປະເທດອີຕາລີ ແລະ ປອກ
ຫງ

ຕຸຍການ.
- ມີບາງປະເທດບໍ່ພຽງແຕ່ຈໍາກັດກ່ຽວກັບຄົນເຂົ້າປະເທດເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງຈໍາກັດຄົນອອກ
ສະ

ຈາກປະເທດຕົນອີກດ້ວຍ. ຕົວຢ່າງ: ຍີ່ປຸ່ນ ຍ້ອນວ່າປະຊາກອນທີ່ອອກໄປນັ້ນ ເຊິ່ງສ່ວນຫຼາຍ

ແມ່ນຊາວໜຸ່ມ ແລະ ນັກວິທະຍາສາດທີເ່ ກັ່ງ ເຊິ່ງຄົນເຫຼົ່ານີ້ຍັງມີຜົນປະໂຫຍດຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ
ສ

ໃນການພັດທະນາປະເທດ.
 0:
ວ.

1. ແນວໃດຈ່ຶງເອີ້ນວ່າການອົບພະຍົບ ຫຼື ການເຄື່ອນຍ້າຍປະຊາກອນ? ຍົກຕົວຢ່າງ

ສ.

2. ຍ້ອນສາເຫດອັນໃດຈ່ງຶ ເຮັດໃຫ້ເກີດມີການເຄື່ອນຍ້າຍ?
3. ການເຄື່ອນຍ້າຍຂອງປະຊາກອນໄດ້ມີປະຫວັດຄວາມເປັນມາຄືແນວໃດ?
4. ຈຸດພິເສດຂອງການເຄືອ
່ ນຍ້າຍປະຊາກອນໃນປັດຈຸບັນສະແດງອອກຄືແນວໃດ?
5. ຍ້ອນຫຍັງຢູ່ໃນບາງປະເທດຈ່ຶງມີຂໍ້ຈາໍ ກັດໃນການຮັບເອົາຊາວອົບພະຍົບ?
6. ປະເທດລາວໃນປັດຈຸບນ
ັ ນີ້, ພວກນ້ອງເຫັນສະພາບການເຄືອ
່ ນຍ້າຍຂອງປະຊາ
ກອນເປັນແນວໃດ? ໃຫ້ຍົກຕົວຢ່າງໃນທ້ອງຖິ່ນທ່ີພວກນ້ອງອາໄສຢູ່.

37


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 42 7/31/2015 9:38:28 AM

 ! 5 
)

 $

1. 
)
$
  $
ການເພີ່ມແບບທໍາມະຊາດ ໝາຍເຖິງຜົນລົບຂອງສອງຈໍານວນລະຫວ່າງຈໍານວນທີ່
ເກີດອອກມາໃໝ່ລບ
ົ (-) ໃຫ້ຈໍານວນທີຕ
່ າຍໄປ. ຖ້າຫາກວ່າຈໍານວນທີ່ເກີດອອກມາໃໝ່ຫາຼ ຍ
ກວ່າຈໍານວນທີ່ຕາຍໄປໝົດປີ (ປີດຽວກັນ) ຫຼືອັດຕາການຈະເລີນພັນຫາກສູງກວ່າ 2 (FTR>2)
ແມ່ນມີຄວາມໝາຍວ່າຈໍານວນປະຊາກອນຈະເພີ່ມຂຶ້ນ; ແຕ່ກົງກັນຂ້າມ ຖ້າຈໍານວນທີ່ຕາຍ
ໄປຫາກຫຼາຍກວ່າ ຫຼື ອັດຕາການຈະເລີນພັນຫາກຕໍາ່ ກວ່າ 2 (FTR<2) ແມ່ນມີຄວາມໝາຍ
ວ່າປະຊາກອນຈະຫຼຸດລົງ ຫຼື ການເພີ່ມປະຊາກອນເທົ່າສູນ (0) ຫຼື ລົບສູນ (-0).

ດິ
ະສ
ເພື່ອໃຫ້ເຫັນໄດ້ສະພາບການເພີ່ມປະຊາກອນໂລກ, ເພິ່ນໄດ້ແບ່ງລະບອບການເພີ່ມ
ປະຊາກອນອອກເປັນ 2 ກຸ່ມທີ່ແຕກຕ່າງກັນຄື: ລະບອບປະຊາກອນຂອງກຸ່ມປະເທດທີ່ພັດ
ທະນາແລ້ວເຊິ່ງມີອັດຕາການເພີ່ມຕໍ່າ ຫຼື ມີບາງປະເທດແມ່ນລົບສູນ (-0), ສ່ວນລະບອບ

ລຂິ
ປະຊາກອນຂອງກຸ່ມປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາ ເຊິ່ງມີອັດຕາການເພີ່ມສູງຄື: ຫຼາຍກວ່າ 3%
ວນ
(>3 %) ຕໍ່ປີ.
ຕາຕະລາງ ສົມທຽບການເກີດ, ການຕາຍ ແລະ ການເພີ່ມປະຊາກອນໂລກ
ຫງ

 7 

 7 

% 7 


ແຕ່ລະປີ 140 ລ້ານຄົນ 57 ລ້ານຄົນ 83 ລ້ານຄົນ
ສະ

ແຕ່ລະມື້ 380 570 ຄົນ 155 690 ຄົນ 9 370 ຄົນ

ແຕ່ລະຊົ່ວໂມງ 15 860 ຄົນ 6 490 ຄົນ 9 370 ຄົນ
ສ

ແຕ່ລະນາທີ 264 ຄົນ 108 ຄົນ 156 ຄົນ

ວ.

ແຕ່ລະວິນາທີ 5 ຄົນ 2 ຄົນ 3 ຄົນ

(PRB 2012 World Population Data Sheet)
ສ.

ໃນປັດຈຸບັນ ຕາມເອກະສານ PRB 2012 World Population Data Sheet ທົ່ວໂລກ

ມີ 193 ປະເທດທີ່ເປັນສະມາຊິກຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດ ແລະ ມີຈໍານວນປະຊາກອນ
ໂລກປະມານຫຼາຍກວ່າ 7.000.000.000 ຄົນ ເຊິ່ງດໍາລົງຊີວິດຢູ່ເທິງເນື້ອທີ່ 150 ລ້ານກມ2,
ໃນນັ້ນມີ 100 ກວ່າປະເທດທີ່ມີຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນຫຼາຍກວ່າ 40 ຄົນ/ກມ2
ແລະ ຍັງມີ 10 ປະເທດທີ່ມີພົນລະເມືອງຫຼາຍກວ່າ 100 ລ້ານຄົນເຊັ່ນ: ປະເທດຈີນ, ອິນ

38


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 43 7/31/2015 9:38:28 AM

 ເດຍ, ຣັດເຊຍ, ສະຫະລັດອາເມຣິກາ, ອິນໂດເນເຊຍ... ພ້ອມດຽວກັນນີ້ກໍຍັງມີປະເທດທ່ີມີ
ພົນລະເມືອງໜ້ອຍກວ່າ 100.000 ຄົນເຊັ່ນ: ໝູ່ເກາະຟິຈ,ີ ຕົງກາ, ໂຊໂລມອນ...
ຈໍານວນປະຊາກອນເພີ່ມຂຶນ
້ ຫຼາຍ ແລະ ໄວແມ່ນຢູ່ບັນດາປະເທດກໍາລັງພັດທະນາ
ໂດຍສະເພາະແມ່ນຢູ່ໃນຂົງເຂດອາເມຣິກາໃຕ້, ອາຟຣິກາ ແລະ ສ່ວນໜ່ຶງຂອງອາຊີ. ສະພາບ
ການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງປະຊາກອນໄວຄືແນວນັ້ນ ມັນໄດ້ກາຍເປັນບັນຫາໜັກໜ່ວງໃຫ້ແກ່ລັດຖະ
ບານ ແລະ ປະຊາກອນຂອງປະເທດນັ້ນໆ ເພື່ອຊອກຫາວິທີການເໝາະສົມໃນການແກ້ໄຂ
ບັນຫາຕ່າງໆ ເປັນຕົນ
້ ແມ່ນບັນຫາການຂາດແຄນອາຫານ, ທີ່ພັກອາໄສ, ວຽກເຮັດງານທໍາ,
ການສຶກສາ, ສາທາລະນະສຸກ ແລະ ອື່ນໆ.

ດິ
ະສ
ຕາຕະລາງ ສົມທຽບປະເທດທີ່ມີຈໍານວນປະຊາກອນຫຼາຍກວ່າໝູ່ 10 ປະເທດ
ຕົວເລກປີ 2013 ທຽບກັບຕົວເລກປີ 2030/ລ້ານຄົນ
$
$

/  / 

1 ຈີນ ລຂິ 203

1.289 1 ອິນເດຍ
2030
1.628
ວນ
2 ອິນເດຍ 1.069 2 ຈີນ 1.394
3 ສະຫະຣັດອາເມຣິກາ 292 3 ສະຫະຣັດອາເມຣິກາ 422
ຫງ

4 ອິນໂດເນເຊຍ 220 4 ປາກິດສະຖານ 349

5 ເບຣຊິນ 176 5 ອິນໂດເນເຊຍ 316
ສະ

6 ປາກິດສະຖານ 149 6 ນີເຊຣີ/ໄນຈີເຣຍ 307

7 ບັງຄະລາເທດ 147 7 ບັງຄະລາເທດ 255
ສ

8 ສະຫະພັນຣັດເຊຍ 146 8 ເບຣຊິນ 221

9 134 181
ວ.

ນີເຊຣີ/ໄນຈີເຣຍ 9 ສ.ປ ກົງໂກ

10 ຍີ່ປຸ່ນ 128 10 ເອທິໂອປີ 173
ສ.

(PRB 2012 World Population Data Sheet)

2. 
)
 !
7#
ຍ້ອນມີການເພີ່ມຂຶ້ນ ຫຼື ຫຼຸດລົງທາງດ້ານຈໍານວນປະຊາກອນຢູ່ໃນປະເທດໃດໜ່ຶງ,
ຂົງເຂດໃດໜ່ຶງທີ່ມີການພົວພັນເຖິງພາວະການເຄື່ອນຍ້າຍປະຊາກອນ ເພິ່ນຈ່ຶງເອີ້ນການເພີ່ມ
ແບບນີ້ວ່າ ການເພີ່ມປະຊາກອນແບບກົນຈັກ ເຊິ່ງໝາຍເຖິງຄວາມຜິດດ່ຽງກັນລະຫວ່າງຄົນ
ເຂົ້າ ແລະ ຄົນອອກໄປ.

39


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 44 7/31/2015 9:38:28 AM

 ເຂດທີ່ມີປະຊາກອນອົບພະຍົບອອກນອກປະເທດຫຼາຍກວ່າໝູ່ແມ່ນເອີຣົບ ຖັດຈາກ
ນັ້ນກໍແມ່ນອາຊີ ໂດຍສະເພາະແມ່ນຈີນ, ອິນເດຍ... ກົງກັນຂ້າມເຂດທີ່ຮັບເອົາຄົນເຂົ້າປະເທດ
ຫຼາຍກວ່າໝູ່ຄື: ອາເມຣິກາເໜືອ ແລະ ໃຕ້, ອົດສະຕຣາລີ, ນິວຊີແລນ... ອັນເປັນເຫດໃຫ້
ຈໍານວນປະຊາກອນຫຼຸດລົງ ແລະ ເພີມ
່ ຂຶ້ນຢ່າງວ່ອງໄວ ທັງເຮັດໃຫ້ອັດຕາສ່ວນໃນໂຄງສ້າງ
ປະຊາກອນປ່ຽນແປງໄປຕາມໆກັນເຊັ່ນ: ໂຄງສ້າງດ້ານເພດ, ອາຍຸ, ສາສະໜາ, ອາຊີບ...
ສະນັ້ນ, ລັດຖະບານຕ້ອງມີນະໂຍບາຍທີ່ສອດຄ່ອງຕໍ່ກັບການຮັບເອົາຈໍານວນຄົນທີ່ເຂົ້າມາ
ອາໄສຢູ່ໃໝ່ ເພາະຈໍານວນຄົນເຫຼົ່ານີ້ຕອ
້ ງໄດ້ຊອກຮູ້ຮໍ່າຮຽນ ເພື່ອຫາວິທີການປັບຕົວໃຫ້ເຂົ້າ
ກັບສະຖານະການຂອງປະເທດນັ້ນໆ.

ດິ
ະສ
ຕາຕະລາງ ສົມທຽບການອົບພະຍົບເຂົ້າ-ອອກຢູ່ເຂດຕ່າງໆໃນໂລກ (ລ້ານຄົນ)
ເວລາ
1948-1957 1960-1970
ບັນດາຂົງເຂດ
ອາຟຣິກາ
ລຂິ +0,5 -1,6
ວນ
ອາຊີ -0,5 -1,22
ເອີຣົບ -5,4 -0,3
ຫງ

ອາເມຣິກາເໜືອ +3,4 +4,1

ອາເມຣິກາລາຕິນ +0,9 -1,9
ສະ

ອົດສະຕຣາລີ +1 +0,9

3. 
$
!7+ (
 &+)
ສ

ການເພີ່ມປະຊາກອນສຸດທິ ໝາຍເຖິງຜົນບວກຂອງສອງຈໍານວນຄື: ເອົາຕົວເລກການ

ວ.

ເພີ່ມປະຊາກອນແບບທໍາມະຊາດມາບວກໃສ່ກັບຈໍານວນປະຊາກອນເພີ່ມແບບກົນຈັກ. ເຖິງ
ສ.

ແມ່ນວ່າການເພີ່ມປະຊາກອນສຸດທິ ເຊິ່ງປະກອບດ້ວຍສອງບັນຫານີ້ກໍຕາມ ແຕ່ກໍາລັງການ

ເຕີບໂຕຂອງປະຊາກອນໃນປະເທດໃດໜ່ຶງ ກໍຍັງແມ່ນການເພີ່ມແບບທໍາມະຊາດເປັນຕົ້ນຕໍ,
ເພາະການເພີມ
່ ແບບກົນຈັກຈະເກີດຂຶ້ນໄດ້ໃນບາງຄັ້ງຄາວ ຫຼື ໄລຍະສັ້ນເທົ່ານັນ
້ ແລະ ກໍມີ
ສາເຫດຂອງມັນຈ່ຶງຈະເຮັດໃຫ້ປະຊາກອນສາມາດເຄື່ອນຍ້າຍໄດ້.

40


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 45 7/31/2015 9:38:28 AM

 ດັ່ງນັ້ນ ຕໍ່ກັບບາງປະເທດ ບັນຫາການຂະຫຍາຍຈໍານວນປະຊາກອນ ກ່ອນອືນ
່ ໝົດ
ແມ່ນເລັ່ງໃສ່ການສຶກສາຄົນ
້ ຄວ້າເພື່ອຄວບຄຸມລະດັບການເພີ່ມປະຊາກອນແບບທໍາມະຊາດ
ເປັນຈຸດໜັກ.
4. #
"# 
$

ໃນປັດຈຸບັນ ສະພາບການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງປະຊາກອນໂລກໂດຍສະເພາະແມ່ນຢູ່ໃນແຕ່
ລະປະເທດໄດ້ເກີດມີຜົນກະທົບຫຼາຍດ້ານ ເຊິ່ງແຕ່ລະປະເທດຈໍາເປັນຕ້ອງໄດ້ຊອກຫາວິທີ
ການ ແລະ ມາດຕະການ ເພື່ອແກ້ໄຂບັນຫາທີ່ເກີດມາຈາກການເພີ່ມປະຊາກອນຫຼາຍເກີນ
ຂະໜາດ. ຈັງຫວະຂອງການເພີ່ມປະຊາກອນໂລກລະຫວ່າງກຸ່ມປະເທດກໍາລັງພັດທະນາ ແລະ

ດິ
ະສ
ກຸ່ມປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວໄດ້ສະແດງອອກ 2 ລັກສະນະທີ່ກົງກັນຂ້າມກັນ ເຊິ່ງແຕ່ລະກຸ່ມ
ໄດ້ມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກສະເພາະໃນຕົວ ແລະ ຜົນສະທ້ອນຂອງມັນໄດ້ປະໄວ້ໃຫ້ແກ່ຫຼາຍຮຸ່ນ
ຄົນທີ່ຈະຮັບພາລະໜ້າທີ່ຊອກຫາວິທີການແກ້ໄຂຕໍ່ໄປ.

ລຂິ
4.1  # #

ວນ
ສະພາບການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງປະຊາກອນ ຢູ່ໃນກຸ່ມປະເທດເຫຼົ່ານີ້ແມ່ນຕໍ່າຫຼາຍ, ແຕ່ພັດ
ມີຄວາມສາມາດຜະລິດວັດຖຸສະບຽງອາຫານໄດ້ຫຼາຍ ແລະ ມີຄວາມສາມາດພຽງພໍເພື່ອການ
ຫງ

ດໍາລົງຊີວິດຂອງຄົນໃນຊາດ. ສະນັ້ນ, ປະຊາກອນຈຶ່ງມີອາຍຸຍືນຍາວ. ແຕ່ບັນຫາໜັກໜ່ວງທີ່

ເກີດຂຶ້ນກັບກຸ່ມປະຊາກອນນີ້ແມ່ນຄວາມເຖົ້າແກ່ຂອງປະຊາກອນ ເພາະວ່າຈໍານວນປະຊາ
ສະ

ກອນຄົນເຖົາ້ ນັບມື້ນັບຫຼາຍຂຶ້ນເລື້ອຍໆ. ຕາມການຄາດຄະເນຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດ

ດ້ານປະຊາກອນແລ້ວເຖິງປີ 2020, ອັດຕາສ່ວນຂອງຜູ້ເຖົ້າທີ່ມີອາຍຸແຕ່ 65 ປີ ຂຶ້ນໄປແມ່ນ
ສ

ຈະກວມເອົາອັດຕາສ່ວນສູງເຖິງ >20% ຂອງຈໍານວນປະຊາກອນ, ອັດຕາສ່ວນຂອງເດັກທີ່ມີ

ວ.

ອາຍຸ<15 ປີ ຈະກວມເອົາອັດຕາສ່ວນຕໍາ່ ເຖິງ <20%. ສະນັ້ນ ອັດສ່ວນຂອງຜູ້ທີ່ຈະພົ້ນໄວ

ອອກແຮງງານກໍຈະເພີ່ມຂຶນ
້ ເລື່ອນໄປແທນຜູ້ອາຍຸສູງນັບມື້ຫຼາຍຂຶ້ນ. ຍ້ອນແນວນັ້ນຈຶ່ງເປັນ
ສ.

ສາເຫດທີຈ
່ ະເຮັດໃຫ້ເກີດມີບັນຫາດ້ານປະຊາກອນໃນກຸ່ມຜູ້ອາຍຸສງູ ຫຼາຍບັນຫາ ໂດຍສະ
ເພາະ ການຈັດການດ້ານສະຫວັດດີການສັງຄົມເຊັ່ນ: ການປ້ອງກັນ ແລະ ການເບິ່ງແຍງ
ສຸຂະພາບ, ການພັກຜ່ອນ, ການອອກໄປທ່ອງທ່ຽວຕະຫຼອດເຖິງການຈັດການດ້ານທີ່ພັກອາ
ໄສຂອງຄົນເຖົາ້ ...ສິ່ງເຫຼາົ່ ນີລ
້ ້ວນແຕ່ແມ່ນພາລະຂອງສັງຄົມທີ່ຈະຕ້ອງໄດ້ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບ
ແລະ ແກ້ໄຂຢ່າງເປັນທໍາ.

41


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 46 7/31/2015 9:38:28 AM

 ນອກຈາກນີ້ ຍັງມີຜົນສະທ້ອນເຖິງໂຄງສ້າງດ້ານກໍາລັງແຮງງານຄື: ເກີດມີການ
ຂາດເຂີນແຮງງານໜຸ່ມນັບມື້ຫຼາຍຂຶ້ນ ເພາະການເອົາລູກຂອງປະຊາກອນໃນກຸ່ມປະເທດນີ້
ຊໍ້າພັດເອົາໜ້ອຍລົງ ເຊິ່ງຈະມີຜົນສະທ້ອນເຖິງໂຄງປະກອບເສດຖະກິດນໍາອີກດ້ວຍ ໂດຍ
ສະເພາະ ແມ່ນຂະແໜງການທີ່ຕ້ອງການກໍາລັງແຮງງານຄົນຫຼາຍ.
ຄວາມເຖົາ້ ແກ່ຊະລາຂອງປະຊາກອນສູງ ແລະ ອັດຕາການເກີດຕໍ່ານີຈ
້ ະເຮັດໃຫ້ຈໍາ
ນວນພົນນັບມືຫ
້ ຼຸດລົງເຊັ່ນ: ກໍລະນີຢູ່ບັນດາປະເທດເອີຣົບຕາເວັນຕົກ, ອົດສະຕຣາລີ, ອາເມຣິ
ກາເໜືອ...ເຊິ່ງກໍາລັງປະສົບກັບບັນຫານີ.້
ສະນັ້ນ, ລັດຖະບານຂອງປະເທດທີ່ເກີດມີບັນຫາເຫຼາົ່ ນີ້ຈຶ່ງຈໍາເປັນຕ້ອງໄດ້ມີນະໂຍ

ດິ
ະສ
ບາຍສົ່ງເສີມການເອົາລູກເພືອ
່ ເພີ່ມຈໍານວນປະຊາກອນໜຸ່ມໃຫ້ມີກໍາລັງແຮງງານເພື່ອສືບທອດ
ພາລະກິດການພັດທະນາໃນອະນາຄົດ.
4.2  #  ##


ລຂິ
ກຸ່ມປະເທດເຫຼົ່ານີ້ພັດກົງກັນຂ້າມກັບກຸ່ມປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວ, ປະຊາກອນຂອງ
ວນ
ກຸ່ມປະເທດນີ້ພັດເພີ່ມໄວ ແລະ ໄວຫຼາຍ ຈົນມີບາງປະເທດເກີດພາວະການລະເບີດທາງປະ
ຊາກອນ. ເພື່ອຈໍາກັດການເພີ່ມປະຊາກອນນີ້ ມີບາງປະເທດກໍໄດ້ອອກກົດໝາຍບັງຄັບບໍ່ໃຫ້
ຫງ

ປະຊາກອນເອົາລູກຫຼາຍເກີນ 2 ຄົນໃນຄູ່ຜົວເມຍໜຶ່ງເຊັ່ນ: ປະເທດຈີນ, ອິນເດຍ, ຫວຽດນາມ

ເປັນຕົ້ນ. ບັນຫາທີ່ສໍາຄັນໃນກຸ່ມປະເທດນີ້ ພັດມີພື້ນຖານເສດຖະກິດຂະຫຍາຍຕົວຊ້າ.
ສະ

ສະນັ້ນ, ຈຶ່ງເກີດມີຫຼາຍບັນຫາໃນສັງຄົມ ເຊິ່ງບາງບັນຫາກໍມີຄວາມໜັກໜ່ວງ ແລະ

ຕ້ອງໄດ້ຊອກຫາວິທີການແກ້ໄຂທີ່ຍາວນານຈຶ່ງຈະແກ້ໄຂໄດ້ເຊັ່ນ:
- #
"&%  
ສ

ບັນຫານີ້ເກີດຂຶ້ນຍ້ອນປະຊາກອນເພີ່ມຂຶນ
້ ໄວ ຈົນເກີນລະດັບຄວາມສາມາດທີ່ຈະ
ວ.

ພັດທະນາເສດຖະກິດມາຮອງຮັບໄດ້ທັນ ເຊິ່ງສະແດງອອກໃນລາຍຮັບແຫ່ງຊາດມາສະເລ່ຍ
ສ.

ໃສ່ຫົວຄົນຕໍ່າ ແລະ ຕໍາ່ ຫຼາຍ ຈົນມີບາງປະເທດຕໍ່າກວ່າ 200 ໂດລາຕໍ່ຄົນຕໍ່ປີ.

- #
"

"

+

ປາກົດການ ການຂາດອາຫານ ແລະ ທາດບໍາລຸງ ແມ່ນຜົນສະທ້ອນອັນຮ້າຍແຮງທີ່

ສຸດໃນກຸ່ມປະເທດກໍາລັງພັດທະນາ ເຊິ່ງສະແດງອອກຄື: ມີຈໍານວນຄົນຂາດທາດອາຫານໃນ
ທົ່ວໂລກແມ່ນນັນມື້ເພີ່ມຂຶ້ນຫຼາຍເຊັ່ນ: ໃນປີ 1990 ມີປະມານ 990 ລ້ານຄົນ ມາຮອດປີ
2005 ມີເຖິງ > 1 ຕື້ຄົນ. ປາກົດການນີ້ສວ
່ ນໃຫຍ່ແມ່ນຢູ່ໃນທະວີບອາຟຣິກາ (15 ປະເທດ),

42


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 47 7/31/2015 9:38:28 AM

 ອາຊີ 9 ປະເທດ, ອາເມຣິກາລາຕິນ 5 ປະເທດ. ນອກຈາກນີ້ ຍັງປະມານ >50% ຂອງ
ຈໍານວນເດັກນ້ອຍເຊິງ່ ມີອາຍຸຕາໍ່ ກວ່າ 5 ປີ ທີ່ຢໃູ່ ນປະເທດເຫຼາົ່ ນີ້ແມ່ນຢູ່ໃນສະພາບຂາດເລືອດ
ຂາດທາດບໍາລຸງ ແລະ ຂາດການເບິ່ງແຍງທີ່ພຽງພໍ.
- #
"B#
 
ຍ້ອນປະຊາກອນເພີ່ມໄວ, ສະນັ້ນ ຄວາມສາມາດໃນການສະໜອງວຽກງານໃຫ້ທຸກ
ຄົນທີ່ຢູ່ໃນເກນອາຍຸແຮງງານແມ່ນບໍ່ພຽງພໍ ພ້ອມກັນນີ້ ຄຸນນະພາບຂອງກໍາລັງແຮງງານຍັງຢູ່
ໃນລະດັບຕໍ່າ. ກໍາລັງແຮງງານສ່ວນຫຼາຍແມ່ນເຕົ້າໂຮມຢູ່ໃນຂະແໜງກະສິກໍາ ແລະ ອຸດສາ
ຫະກໍາທີ່ເປັນພື້ນຖານເທົ່ານັ້ນ. ສະນັ້ນ ປະຊາກອນໃນບັນດາປະເທດເຫຼົ່ານີ້ ຈຶ່ງມີການເຄື່ອນ

ດິ
ະສ
ຍ້າຍໄປອອກແຮງງານຢູ່ຕ່າງປະເທດ ໂດຍສະເພາະແມ່ນບັນດາປະເທດທີ່ມີເສດຖະກິດຂະ
ຫຍາຍຕົວສູງ ຫຼື ປະເທດທີ່ຂາດແຮງງານຄົນໃນບາງຂະແໜງການ.
- #
"&

ລຂິ
ສຸຂະພາບຂອງຄົນເຮົາຈະເຂັ້ມແຂງໄດ້, ກ່ອນອື່ນໝົດຕ້ອງມີລະດັບການກິນຢູ່ທີ່ດ,ີ ມີ
ວນ
ເງື່ອນໄຂເຮັດວຽກສະດວກ, ໄດ້ພັກຜ່ອນພຽງພໍ... ແຕ່ບັນຫາສໍາຄັນແມ່ນ ຖ້າຈໍານວນປະຊາ
ກອນໃນປະເທດຫາກເພີ່ມໄວເກີນຂະໜາດ ແນ່ນອນມັນຈະກະທົບໂດຍກົງເຖິງສຸຂະພາບ
ຫງ

ຂອງຄົນ ຍ້ອນການເບິ່ງແຍງບໍ່ທົ່ວເຖິງ, ສາທາລະນະສຸກຂະຫຍາຍຕົວຊ້າ, ຂາດຫຼັກສຸຂະອະ

ນາໄມ, ເກີດມີຊຸມຊົນແອອັດ ອັນເປັນຕົ້ນເຫດທີ່ເຮັດໃຫ້ສິ່ງແວດລ້ອມເປິເປື້ອນ ແລະ ມັກ
ສະ

ເກີດມີພະຍາດລະບາດ...ຕາມມາ.
- #
"
)
ບັນດາປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາ ໄພກືກໜັງສືຍັງຄອບງໍາຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ ຍ້ອນປະຊາ
ສ

ກອນບໍ່ຄອ
່ ຍມີໂອກາດໄດ້ພັດທະນາຕົນເອງ, ເດັກນ້ອຍປະລະການຮຽນກວມເອົາອັດຕາ
ວ.

ສ່ວນສູງ. ຕົວຢ່າງໃນປີ 2012 ຈໍານວນປະຊາກອນໂລກທີ່ມີອາຍຸແຕ່ 15 ປີຂຶ້ນໄປ ຍັງກືກ

ສ.

ໜັງສືເຖິງ 920 ລ້ານຄົນ, ໃນນັ້ນ ຢູ່ປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາກວມເອົາເຖິງ 92%.

- #
"+
ບັນຫານີ້ເປັນບັນຫາກວ້າງຂວາງ ເຊິ່ງແຕ່ລະປະເທດກໍາລັງປະເຊີນໜ້າຢູ່ທຸກວັນນີ້
ແລະ ກໍເປັນບັນຫາທີ່ຊາວໂລກກໍາລັງເອົາໃຈໃສ່ສຶກສາເພື່ອຊອກຫາວິທີການແກ້ໄຂ. ບັນຫາ
ທີ່ໜັກໜ່ວງຄື: ນໍ້າ, ອາກາດ ແລະ ສຽງເປັນພິດ; ສິ່ງແວດລ້ອມທາງທໍາມະຊາດ ແລະ ສັງຄົມ
ຖືກທໍາລາຍຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ ໂດຍສະເພາະແມ່ນຕາມຕົວເມືອງໃຫຍ່ ແລະ ເຂດອຸດສາຫະກໍາ.

43


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 48 7/31/2015 9:38:28 AM

 4.3 +
'
ການແກ້ໄຂບັນຫາທາງປະຊາກອນອາດຈະເຮັດໄດ້ຫຼາຍທາງ ແຕ່ພໍສະຫຼຸບໄດ້ປະເດັນ
ທີ່ສໍາຄັນມີດັ່ງນີ້:
M ການເຄື່ອນຍ້າຍໃນທ້ອງຖິ່ນໃດທີ່ມປ
ີ ະຊາກອນໜາແໜ້ນ ກໍໃຫ້ເຄື່ອນຍ້າຍອອກ
ຈາກເຂດທີ່ໜາແໜ້ນນັນ
້ ໄປຢູ່ອາໄສໃນເຂດເບົາບາງເຊັນ
່ : ປະຊາກອນໃນທະວີບເອີຣົບອົບພະ
ຍົບໄປຢູ່ໃນທະວີບອາເມຣິກາເໜືອ ແລະ ໃຕ້. ແຕ່ການແກ້ໄຂບັນຫາທາງປະຊາກອນດ້ວຍ
ວິທີການນີ້ ເປັນການແກ້ໄຂບັນຫາຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນໃນທ້ອງຖິ່ນ, ແຕ່ບັນຫາ
ການເພີ່ມປະຊາກອນທັງໂລກຍັງບໍ່ທັນໝົດໄປ; ຍິ່ງໄປກວ່ານັ້ນ ໃນປັດຈຸບັນ ພື້ນທີ່ຫວ່າງ ແລະ

ດິ
ະສ
ບໍລິເວນທີ່ອຸດົມສົມບູນ ເຊິ່ງຈະອົບພະຍົບຜູ້ຄົນໄປຢູ່ນັ້ນຍ່ອມຫາໄດ້ຍາກ ແລະ ປະເທດ
ຕ່າງໆຍ່ອມຈະບໍ່ຍອມຮັບໃຫ້ຊາດອື່ນເຂົ້າມາຢູ່ອາໄສ, ນອກຈາກຜູ້ອົບພະຍົບເປັນຜູ້ມີຄວາມ
ຮູ້ສູງ ມີຄວາມຊໍານານງານເປັນພິເສດເຊັ່ນ: ນັກວິທະຍາສາດ, ແພດ, ວິສະວະກອນເປັນຕົ້ນ.

ລຂິ
N ການພັດທະນາອາຫານ ແລະ ຊັບພະຍາກອນໃຫ້ເພີ່ມຫຼາຍຂຶນ
້ ເມື່ອປະຊາກອນ
ວນ
ເພີ່ມຂຶ້ນ ກໍຕ້ອງພະຍາຍາມຜະລິດອາຫານໃຫ້ພຽງພໍແກ່ການບໍລິໂພກ ໂດຍການຈັດເຕັກນິກ
ແລະ ວິທີການອັນໃໝ່ໆມາໃຊ້ ເພື່ອຍົກສະມັດຕະພາບການຜະລິດນັບທັງປະລິມານ ແລະ
ຫງ

ຄຸນນະພາບ. ແຕ່ຈະເຮັດໄດ້ກໍຕ້ອງຂຶ້ນຢູ່ກັບການລົງທຶນ. ເພາະຖ້າວ່າປະເທດໃດມີປະຊາ

ກອນໜາແໜ້ນ ແຕ່ເປັນປະເທດຍາກຈົນ ແລະ ຄວາມຮູ້ດ້ານເຕັກໂນໂລຢີຕໍ່າ ກໍຈະແກ້ບັນ
ສະ

ຫານີ້ໄດ້ຍາກ, ປຽບທຽບການປູກເຂົ້າໃນປະເທດຕ່າງໆຕໍ່ພື້ນທີ່ 1 ເຮັກຕາ ປະເທດລາວສາ

ມາດຜະລິດໄດ້ 5 ໂຕນ/1ຮຕ, ເກົາຫຼີໃຕ້ 7-8 ໂຕນ/1ຮຕ, ອາເມຣິກາ 8-9 ໂຕນ/1ຮຕ,
ຍີ່ປຸ່ນ ແລະ ອົດສະຕາລີ >10ໂຕນ/1ຮຕ.
ສ

O ການຄວບຄຸມຈໍານວນປະຊາກອນ ເປັນການແກ້ໄຂບັນຫາການເຕີບໂຕປະຊາກອນ
ວ.

ທີ່ຖືກຕ້ອງ ແລະ ເປັນການປະຢັດເວລາໃນການປະຕິບັດຫຼາຍກວ່າໃຊ້ວິທີການອື່ນໆ. ການ

ສ.

ຄວບຄຸມຈໍານວນປະຊາກອນນັ້ນມີຫຼາຍວິທີເຊັ່ນ: ການຢຸດການເກີດ ຫຼື ການຄຸມກໍາເນີດເຊິ່ງ

ມີວິທີການຫຼາຍຢ່າງທີ່ປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ມີການປະຕິສົນທິໃນຄອດມານດາ, ອີກວິທີໜ່ຶງຄື: ການ
ສະລໍການເກີດ ໄດ້ແກ່ການທີ່ຄູສ
່ ົມລົດປະລະເວລາການເກີດທີ່ແກ່ຍາວອອກໄປດ້ວຍການ
ຄຸມກໍາເນີດ, ການວາງແຜນຄອບຄົວ ມີບາງປະເທດໄດ້ອອກກົດໝາຍປ້ອງກັນການເກີດໃນ
ແນວກົດໝາຍທີ່ຕ່າງກັນເຊັນ
່ : ປະເທດຈີນອະນຸຍາດໃຫ້ສົມລົດໄດ້ກຕ
ໍ ໍ່ເມື່ອຊາຍ ຫຼື ຍິງມີອາຍຸ

44


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 49 7/31/2015 9:38:28 AM

 ແຕ່ 25 ປີຂຶ້ນໄປ, ປະເທດສິງກະໂປອອກກົດໝາຍກໍານົດວ່າຄູ່ສົມລົດໃດມີລູກເກີນ 2 ຄົນ
ຈະຕ້ອງເສຍຄ່າພາສີສງູ ຂຶນ
້ ເປັນຕົ້ນ.
ໃນແນວທາງຂອງການແກ້ໄຂບັນຫາການເຕີບໂຕຂອງປະຊາກອນນັ້ນ ຈະຕ້ອງແກ້ໄຂ
ພ້ອມກັນຫຼາຍວິທີທາງເຊັ່ນ :
- ທາງການແພດ ແມ່ນການຄຸມກໍາເນີດ ອະນຸຍາດໃຫ້ທໍາແທ້ງໄດ້ໂດຍບໍ່ຜິດກົດໝາຍ
- ທາງສັງຄົມ-ການສຶກສາ ໃຫ້ຮູ້ ແລະ ເຂົ້າໃຈເຖິງການວາງແຜນຄອບຄົວ.
- ການພັດທະນາອາຊີບ ແລະ ອາຊີບບາງຢ່າງມີລູກຫຼາຍບໍ່ໄດ້ ຫຼື ມີລູກບໍ່ໄດ້.
- ການພັດທະນາເສດຖະກິດ ເພື່ອເພີ່ມພູນຜົນຜະລິດໃຫ້ພຽງພໍແກ່ການບໍລິໂພກຂອງ

ດິ
ະສ
ປະຊາກອນ.
- ມີການພັດທະນາອາຊີບ ຍ່ອມກໍ່ໃຫ້ເກີດປະເພດຂອງງານເພີ່ມຂຶນ
້ ຄົນມີງານທໍາ
ຫຼາຍຂຶ້ນ ເມື່ອມີຖານະທາງເສດຖະກິດດີຂຶ້ນ ສ່ວນໃຫຍ່ກໍຈະມີທ່າອ່ຽງບໍ່ຕ້ອງການມີລູກຫຼາຍ.

ລຂິ
"6& : ການເພີ່ມປະຊາກອນນັບທັງໃນອະດີດ ແລະ ປັດຈຸບັນ ແລະ ຍັງຈະເພີ່ມ
ວນ
ຂຶ້ນອີກໃນອະນາຄົດຄື: ດັ່ງທີ່ໄດ້ກ່າວມາແລ້ວນັ້ນ ຍ່ອມມີສາຍພົວພັນ ແລະ ເຊື່ອມໂຍງກັບ
ການນໍາໃຊ້ຊບ
ັ ພະຍາກອນທໍາມະຊາດ, ການຕັ້ງຖິ່ນຖານ ແລະ ການອົບພະຍົບຍ້າຍຖິ່ນຂອງ
ຫງ

ປະຊາກອນນໍາອີກດ້ວຍ. ແຕ່ຖ້າວ່າ ການເພີ່ມຂອງປະຊາກອນທີບ

່ ໍ່ໄດ້ຕາມສັດສ່ວນກັບຊັບ
ພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ແລະ ອົງປະກອບ ຫຼື ປັດໄຈການຜະລິດຂອງປະເທດໄດ້ແກ່ ທີ່ດິນ
ສະ

ແລະ ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດອື່ນໆແລ້ວ ກໍຈະກໍ່ໃຫ້ເກີດບັນຫາດ້ານຕ່າງໆຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ

ເຊິ່ງສາມາດຈໍາແນກອອກເປັນຫົວຂໍ້ໄດ້ດັ່ງນີ້: ບັນຫາດ້ານອາຫານ, ການນໍາໃຊ້ທີ່ດິນ, ການ
ນໍາໃຊ້ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ, ດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ນິເວດວິທະຍາ, ດ້ານໂຄງສ້າງ
ສ

ພື້ນຖານທາງສັງຄົມ, ດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ການບໍມ

່ ີວຽກເຮັດງານທໍາ, ການຕັ້ງຖິ່ນຖານ,
ວ.

ການເຕີບໂຕຂອງຕົວເມືອງທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບບັນຫາສັງຄົມດ້ານຕ່າງໆເຊັ່ນ: ສະຫວັດດີການ,
ສ.

ການສາທາລະນູປະໂພກ ນັບທັງບັນຫາທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບທີ່ພັກອາໄສ...
ໂດຍປົກກະຕິ, ມະນຸດເຮົາຍ່ອມສະແຫວງຫາອາຫານໃຫ້ພໍພຽງແກ່ການດໍາລົງຊີວິດ
ເພາະເລື່ອງອາຫານນີ້ເປັນບັນຫາທີ່ບໍ່ສາໍ ຄັນເທົ່າໃດຢູ່ໃນໂລກທີ່ພດ
ັ ທະນາແລ້ວ ເພາະຈະເສຍ
ຄ່າໃຊ້ຈາ່ ຍເລືອ
່ ງອາຫານພຽງເສດໜຶ່ງສ່ວນຫ້າ (1/5) ຂອງລາຍໄດ້; ແຕ່ຢູ່ໃນກຸ່ມປະເທດທີ່
ກໍາລັງພັດທະນາ, ສ່ວນໃຫຍ່ຈະໃຊ້ຈ່າຍກ່ຽວກັບອາຫານການກິນເປັນສັດສ່ວນລະຫວ່າງ
60-90% ເພາະວ່າມີຈາໍ ນວນປະຊາກອນໄວເຍົາ ແລະ ຜູ້ຊະລາເພີມ
່ ຂຶ້ນຫຼາຍ. ເຖິງຢ່າງໃດ

45


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 50 7/31/2015 9:38:28 AM

 ກໍຕາມ ເມື່ອເວົ້າເຖິງໃນລະດັບໂລກ ຫຼື ພູມີພາກ ກໍຈະມີຫຼາຍຢ່າງຢືນຢັນກ່ຽວກັບຄວາມສົມ
ດຸນລະຫວ່າງປະຊາກອນ ແລະ ອາຫານ ເຊິ່ງໄດ້ມີການປັບປຸງ ແລະ ຜົນຜະລິດໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນ
ຫຼາຍໃນທົດສະວັດທີ່ຜ່ານມາ. ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງປະຊາກອນ ນັບທັງການຜະລິດອາຫານ
ຕໍ່ຫົວຄົນໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນເຖິງ 6% ລະຫວ່າງປີ 1970-1978 ຜົນສໍາເລັດລະດັບໂລກນີ້ໄດ້ປາກົດ
ເດັ່ນຊັດໃນກຸມ
່ ປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວ, ແຕ່ໃນກຸ່ມປະເທດກໍາລັງພັດທະນາບາງປະເທດ
ປະລິມານອາຫານທີ່ຜະລິດຕໍ່ຫົວຄົນນັນ
້ ເພີ່ມຂຶ້ນໃນລະດັບປານກາງ ແຕ່ຈະມີປະລິມານອາ
ຫານຕໍ່ຫົວຄົນໃນລະດັບຕໍ່າຫຼາຍໂດຍສະເພາະແມ່ນບັນດາປະເທດໃນອາຟຣິກາ.
 0:

ດິ
ະສ
1. ການເພີ່ມປະຊາກອນແບບທໍາມະຊາດແມ່ນແນວໃດ? ຍົກຕົວຢ່າງ.
2. ການເພີມ
່ ປະຊາກອນແບບກົນຈັກແມ່ນແນວໃດ? ຍົກຕົວຢ່າງ.
3. ການເພີ່ມປະຊາກອນແບບສຸດທິແມ່ນແນວໃດ?

ລຂິ
4. ຈົ່ງສັງລວມບັນຫາກ່ຽວກັບການເພີ່ມປະຊາກອນໂດຍຫຍໍ້? ໃຫ້ສ້າງເປັນແຜນວາດ
ວນ
ຊ່ວຍຈື່.
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

46


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 51 7/31/2015 9:38:28 AM

 ! 6 $
"
#
   ##

1.  
ປະຊາກອນໂລກໃນປັດຈຸບນ
ັ ໄດ້ບັນລຸເຖິງຫຼາຍກວ່າ 7 ຕື້ຄົນແລ້ວ ແລະ ຍັງຈະມີການ
ຈະເລີນເຕີບໂຕຂຶ້ນໄປເລື້ອຍໆ ເຊິ່ງການເຕີບໂຕຂອງປະຊາກອນນັ້ນຈະມີຄວາມແຕກຕ່າງ
ກັນໄປຕາມກາລະ-ເທສະ ເຊິ່ງເພິ່ນເອີ້ນວ່າ "ການປ່ຽນແປງປະຊາກອນ". ສະພາບການ
ປ່ຽນແປງປະຊາກອນນີ້, ນັກປະຊາກອນສາດເພິ່ນໄດ້ແບ່ງເປັນ 2 ກຸ່ມປະເທດທີ່ມີສະພາບ

ດິ
ະສ
ການພັດທະນາບໍ່ຄືກັນເຊັ່ນ: ກຸ່ມປະເທດທີ່ມີເສດຖະກິດຂະຫຍາຍຕົວສູງແມ່ນມີການຄວບ
ຄຸມຈັງຫວະການເພີ່ມປະຊາກອນໃຫ້ຄົງທີ່ໄດ້ດີ. ສ່ວນກຸ່ມປະເທດກໍາລັງພັດທະນາ ຈັງຫວະ
ການເພີ່ມປະຊາກອນແມ່ນສູງກວ່າ, ແຕ່ຕາມກົດເກນຂອງປະຊາກອນແລ້ວ ທຸກໆປະເທດ

ລຂິ
ຈະກ້າວໄປເຖິງລະດັບການເພີ່ມຄ້າຍຄືກັນກັບກຸ່ມປະເທດທ່ີພັດທະນາແລ້ວ. ສະພາບຄວາມ
ວນ
ແຕກຕ່າງຂອງປະຊາກອນໂລກຕັ້ງແຕ່ກ່ອນ ຄ.ສ ຈົນມາເຖິງປັດຈຸບັນໄດ້ສະແດງອອກໃນ
ຕາຕະລາງລຸ່ມນີ້:
7 

$ #
 7 


!
ຫງ

'(

(
!
) (%) ! ()
ສະ

ກ່ອນ ຄ.ສ
7000 ຫຼື 6000 5-10 0,0015 4600
ຫຼັງ ຄ.ສ
ສ

1000 200-400 0,036 1944

1750 629-961 0,4 154
ວ.

1900 1550-1762 0,5 83

ສ.

2000 6261 1,4 45

2005 6513 1,4 43
2010 6909 1,3 40
2015 7302 1,3 40
ຕາຕະລາງ ຈັງຫວະການຂະຫຍາຍຕົວຂອງປະຊາກອນໂລກ
(Théorie de la population, ພີມປີ ຄ.ສ1970 ທີ່ມົດສະກູດ ແລະ
World Population Prospects, United Nations, 2012)

47


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 52 7/31/2015 9:38:28 AM

 ແບບວິທີການຄິດໄລ່ ເວລາປະຊາກອນເພີ່ມເທົ່າຕົວ (Doubling time); ໝາຍຄວາມວ່າ
ເວລາຂອງປະຊາກອນເພີ່ມເທ່ົາຕົວຫາກສັ້ນເທົ່າໃດ, ຈໍານວນປະຊາກອນກໍຍງິ່ ເພີ່ມຂຶ້ນ
ໄວເທົ່ານັ້ນ.
- t2 : ເວລາເພີ່ມເທ່ົາຕົວ
- 70 : ຕົວເລກຢືນເພື່ອຄິດໄລ່
- r : ອັດຕາການເພີ່ມປະຊາກອນ

2.  ,
&#


ດິ
ະສ
ປະຊາກອນໃນກຸ່ມປະເທດ ໄດ້ຮັບການພັດທະນາເລືອ
້ ຍໆມາຈົນສາມາດຄວບຄຸມອັດ
ຕາການເພີ່ມປະຊາກອນໄດ້ເກືອບປົກກະຕິ ເຊິ່ງເພິ່ນໄດ້ແບ່ງອອກເປັນສອງກຸ່ມປະຊາກອນ
ດັ່ງນີ້:

ລຂິ
M ກຸ່່ມປະເທດທ່ີມີປະຊາກອນບໍ່ຂະຫຍາຍ ຫຼື ມີທ່າອ່ຽງຫຼຸດລົງ, ປະເທດເຫຼົ່ານີ້ມີອັດ
ວນ
ຕາການເກີດ ແລະ ອັດຕາການຕາຍເກືອບເທົ່າທຽມກັນ. ສະນັນ
້ ອັດຕາການເພີ່ມປະຊາ
ກອນແບບທໍາມະຊາດແມ່ນຕໍ່າກວ່າສູນ (0). ຕົວຢ່າງ ປະເທດຮົງກາຣີ (-0,5%), ບຸນກາຣີ
ຫງ

0,7-0,8%), ປອກຕຸຍການ (-0,6%), ອີຕາລີ (-0,2%)...

N ກຸ່ມປະເທດທີ່ມີປະຊາກອນຂະຫຍາຍຕົວຊ້າ. ປະເທດເຫຼົ່ານີ້ ມີອັດຕາການເກີດ
ສະ

ແລະ ອັດຕາການຕາຍຕໍາ່ . ສະນັ້ນ ລະດັບການເພີ່ມແບບທໍາມະຊາດແມ່ນຕໍ່າ ເຊິ່ງປະເທດ

ເຫຼົ່ານີ້ປະກອບມີສ່ວນໜ່ຶງຂອງທະວີບເອີຣົບ ໂດຍມີອັດຕາການເພີ່ມສະເລ່ຍ 0,3%, ຢູ່ອາ
ເມຣິກາເໜືອແມ່ນ 0,7%, ອົດສະຕຣາລີແມ່ນ 0,8%, ຍີ່ປຸ່ນ 0,5%...
ສ

3.  ,
& ##

ວ.

ປະຊາກອນໃນກຸ່ມປະເທດນີ້ໄດ້ຮັບການພັດທະນາຊັກຊ້າກວ່າ, ຊີວດ
ິ ການເປັນຢູ່ຂອງ
ສ.

ປະຊາກອນຍັງທຸກຍາກລໍາບາກຫຼາຍ, ເສດຖະກິດຫຼ້າຫຼັງ. ສະນັ້ນ ຈຶ່ງເປັນເຫດໃຫ້ອັດຕາ

ການເພີ່ມແບບທໍາມະຊາດຍັງຢູ່ໃນລະດັບສູງ. ນັກປະຊາກອນສາດເພິ່ນໄດ້ແບ່ງເປັນ 2 ກຸ່ມ
ປະຊາກອນດັງ່ ນີ້:
M ກຸ່ມປະຊາກອນຂະຫຍາຍຕົວລະດັບປານກາງ ຍ້ອນກຸ່ມປະເທດນີ້ມີອັດຕາການ
ເກີດປານກາງ ແລະ ອັດຕາການຕາຍຕໍາ່ . ສະນັ້ນ ກຸ່ມປະເທດນີ້ ມີອັດຕາການເພີ່ມຕໍ່າກວ່າ
2% ເຊັ່ນ: ອິນໂດເນເຊຍ (1,5%), ສີລັງກາ (1,6%), ຈີນ (0,8%)...

48


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 53 7/31/2015 9:38:28 AM

 N ກຸ່ມປະຊາກອນທີ່ຍັງມີລະດັບການຂະຫຍາຍຕົວໄວ ອັນໄດ້ແກ່ບັນດາປະເທດທີ່ມີ
ອັດຕາການເພີ່ມທໍາມະຊາດສູງກວ່າ 3%, ອັດຕາຕາຍຫຼຸດລົງໄວກວ່າ. ນອກຈາກນີ້ແລ້ວ ຍັງ
ມີບາງປະເທດທີ່ມີອັດຕາການເພີ່ມປະຊາກອນສູງກວ່າໝູ່ເຊັ່ນ: ປະເທດກີເນ (4,1%), ຊໍາ
ເບຍ (4%), ຊາອຸດິອາຣາບີ (4,4%), ຊີບູຕີ (4,5%)...
ຈໍານວນພົນຢູ່ໃນກຸ່ມປະເທດກໍາລັງພັດທະນາແມ່ນກວມເອົາປະມານ 77% ຂອງປະ
ຊາກອນໂລກ. ສະນັ້ນ, ປາກົດການລະເບີດທາງປະຊາກອນຈ່ຶງມີລັກສະນະທົ່ວໄປ ແຕ່ຖ້າຄິດ
ໄລ່ອັດຕາການຈະເລີນພັນລວມແມ່ນ 3,5% ຍ້ອນແນວນັ້ນປະຊາກອນຈຶງ່ ເພີມ
່ ຂຶນ
້ ໄວ.
ໃນປັດຈຸບັນ ກຸ່ມປະຊາກອນຂອງປະເທດກໍາລັງພັດທະນາໄດ້ພາກັນປະຕິບັດນະໂຍ

ດິ
ະສ
ບາຍຕ່າງໆ ເພື່ອຄວບຄຸມບັນຫາການເພີ່ມປະຊາກອນໃນປະເທດຂອງຕົນເຊັ່ນ: ເສີມຂະ
ຫຍາຍການວາງແຜນຄອບຄົວໃນຂົງເຂດຊົນນະບົດ ໂດຍມີການຄຸມກໍາເນີດຢ່າງເຄັ່ງຄັດ, ຢູ່
ໃນບາງປະເທດກໍອອກກົດໝາຍຈໍາກັດ ແລະ ຫ້າມການເອົາລູກຫຼາຍເຊັ່ນ: ຈີນ, ຫວຽດນາມ...
ຈາກບັນຫາທີໄ
ລຂິ
່ ດ້ກ່າວມານັນ
້ , ທັງສອງກຸ່ມປະເທດຈ່ຶງເກີດມີການອີງອາໄສຂອງປະຊາ
ວນ
ກອນ ເຊິ່ງແມ່ນພາລະໜ້າທີ່ຂອງສັງຄົມຈະຕ້ອງໄດ້ຮັບຜິດຊອບ. ຕົວຢ່າງ ບັນດາປະເທດທີ່ມີ
ອັດຕາການເກີດສູງຍ້ອນເດັກນ້ອຍ (0-14 ປີ) ກວມເອົາອັດຕາສ່ວນສູງ; ກົງກັນຂ້າມຢູ່ບັນ
ຫງ

ດາປະເທດທີ່ມີອັດຕາສ່ວນຜູ້ເຖົ້າຫຼາຍ (ຜູ້ພົ້ນອາຍຸແຮງງານ 60 ປີຂຶ້ນໄປ) ກໍມກ

ີ ານອີງອາ
ໄສສູງເຊັ່ນດຽວກັນ. ສະນັ້ນ ກຸ່ມຄົນທີ່ຢູ່ໃນເກນອາຍຸອອກແຮງງານ (15-59 ປີ) ຈະຕ້ອງໄດ້
ສະ

ອອກແຮງງານຮັບຜິດຊອບລ້ຽງດູບັນດາກຸ່ມຄົນນີ້ຢ່າງໜັກໜ່ວງ.
 0:
1. ເປັນຫຍັງກຸ່ມປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວ ຈ່ຶງສາມາດຄວບຄຸມການເພີ່ມປະຊາກອນໄດ້
ສ

ດີ?
ວ.

2. ສະພາບການເພີ່ມປະຊາກອນຂອງສອງກຸ່ມປະເທດ (ປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວກັບ
ສ.

ກຸ່ມປະເທດກໍາລັງພັດທະນາ) ມີຈຸດຄືກັນ ແລະ ແຕກຕ່າງກັນແນວໃດ?

!C+"#: ຄູນໍາພານັກຮຽນເກັບຂໍ້ມູນດ້ານປະຊາກອນຂອງບ້ານ ຫຼື ເມືອງທີ່ນັກຮຽນ
ອາໄສຢູ່ແລ້ວຄູນໍາພາວິເຄາະຢູ່ໃນຫ້ອງຮຽນ.

49


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 54 7/31/2015 9:38:28 AM

 ! 7 
"%%!,

(%  “”
ເມືອງ: “ແມ່ນຮູບຖານຊຸມຊົນພື້ນຖານທີ 2 ຂອງສັງຄົມ ເຊິ່ງປາກົດຕົວຈາກຊຸມຊົນ
ຊົນນະບົດ ແຕ່ພັດມີຄວາມຈະເລີນເຕີບໂຕໄວກວ່າຊົນນະບົດ”. ດັ່ງນັ້ນ ເມືອງແມ່ນພື້ນທີ່ໆ
ເຕົ້າໂຮມເອົາປະຊາກອນຫຼາຍຊັ້ນຄົນທີ່ມຄ
ີ ວາມໜາແໜ້ນສູງທີ່ສຸດ, ຕໍ່ກັບຄໍາວ່າເມືອງນັກວິ
ທະຍາສາດດ້ານສັງຄົມຫຼາຍທ່ານກໍໄດ້ໃຫ້ທັດສະນະວ່າ: “ເມືອງເປັນສະຖານທີລ
່ ື້ນເລີງສະ
ດວກສະບາຍ, ບາງທ່ານກໍມີທັດສະນະວ່າເມືອງແມ່ນສູນລວມຂອງອໍານາດ, ສູນລວມຂອງ
ອົງການຈັດຕັ້ງທາງສັງຄົມ, ເສດຖະກິດ, ການເມືອງ, ການສຶກສາ, ວັດທະນະທໍາ…ບາງທ່ານ

ດິ
ະສ
ກໍເຫັນວ່າເມືອງແມ່ນສູນລວມແຫ່ງການຮ່ວມມືທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ, ເປັນສູນ
ລວມແຫ່ງການແຂ່ງຂັນທາງດ້ານທຸລະກິດຕ່າງໆ ທັງເປັນແຫຼ່ງແຫ່ງຄວາມເຊື່ອມໂຊມດ້ານ
ສະພາບແວດລ້ອມອັນເກີດມາຈາກຊຸມຊົນແອອັດເຊັ່ນ: ມົນລະພິດທາງອາກາດ, ທາງນໍ້າ,

ລຂິ
ທາງດິນ ແລະ ທາງສຽງ… ທັງເປັນສູນລວມຂອງປາກົດການຫຍໍທ
້ ໍ້ທາງສັງຄົມເຊັ່ນ: ບັນຫາ
ວນ
ຈະລາຈອນຕິດຂັດ, ອຸບັດເຫດ, ຂີ້ລັກປຸ້ນຈີ້, ຊີງຊັບ, ສິ່ງເສບຕິດ, ໂສເພນີ, ຫຼິ້ນການພະນັນ,
ສໍ້ໂກງ ແລະ ບັນຫາສັງຄົມອື່ນໆ.
ຫງ

1. !
ຕົວເມືອງແມ່ນສິ່ງແວດລ້ອມທາງສັງຄົມທີ່ມະນຸດສ້າງຂຶ້ນ ແລະ ມີຄວາມສໍາຄັນນັບມື້
ສະ

ສູງຂຶ້ນ, ທັງນີ້ເພາະວ່າຕົວເມືອງຕ່າງໆໃນໂລກ ຫຼື ໃນປະເທດໃດໜຶ່ງມີບົດບາດເປັນສູນລວມ

ຫຼາຍດ້ານທີ່ສະຫຼັບສັບຊ້ອນ. ຕົວເມືອງຍິ່ງຂະຫຍາຍຕົວສູງເທົ່າໃດກໍຍິ່ງມີບົດບາດ ແລະ ມີ
ສ

ຄວາມສະຫຼັບສັບຊ້ອນສູງຂຶນ
້ ເທົ່ານັ້ນ ເຊິ່ງມີຄວາມແຕກຕ່າງກັບຊົນນະບົດຢ່າງຈະແຈ້ງ.
ວ.

ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ ການຈັດປະເພດຕົວເມືອງກໍພຽງຖືເອົາລັກສະນະທີ່ພົ້ນເດັ່ນເພື່ອກໍານົດ
ປະເພດຕົວເມືອງ, ເພາະຕາມຄວາມເປັນຈິງຕົວເມືອງໜຶ່ງຈະລວມເອົາຫຼາຍໆກິດຈະກໍາຂອງ
ສ.

ມະນຸດ ຕົວຢ່າງ: ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນລວມເອົາການຈັດຕັ້ງການປົກຄອງຂັ້ນສູນກາງ ແລະ

ທ້ອງຖິ່ນ, ລວມເອົາຫຼາກຫຼາຍກິດຈະກໍາເຊັ່ນ: ອຸດສາຫະກໍາ, ການຄ້າ, ໂຮງແຮມ, ເຮືອນພັກ,
ສູນການຄ້າ ແລະ ອື່ນໆ.
ເວົ້າລວມ, ຕົວເມືອງມີບົດບາດເປັນສູນກາງທາງດ້ານການເມືອງ-ການປົກຄອງ, ດ້ານ
ເສດຖະກິດ, ສັງຄົມ, ວັດທະນະທໍາ…ເຊິ່ງໄດ້ແບ່ງປະເພດຕົວເມືອງຕາມແຜນວາດລຸ່ມນີ:້

50


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 55 7/31/2015 9:38:28 AM

 ເປັນທີ່ປະທັບຂອງປະມຸກລັດ

ອຸດສາຫະກໍາ

ການຄ້າ

ຕະຫຼາດ

ບໍ່ແຮ່

ບໍລິຫານ
ປະເພດຕົວເມືອງ

ດິ
ະສ
ຕາກອາກາດ

ວັດທະນະທໍາ

ລຂິ ສາສະໜາ
ວນ
ບໍລິວານ

ທ່າເຮືອ
ຫງ

ທ່ອງທ່ຽວ ແລະ ອື່ນໆ

ສະ

2. +# 
"%%!
2.1 +
"%%! !!

ສ
ວ.

ຕາມທິດສະດີຂອງທ່ານ ແອແນດ ເບີແກດ (Ernest W. Burgess, ຄົນປະເທດອາເມ

ຣິກາ) ຕົວເມືອງທີ່ຂະຫຍາຍຕົວແບບວົງມົນ ເຊິ່ງການຂະຫຍາຍຕົວເລີ່ມຈາກຈຸດສູນກາງ
ສ.

ດຽວທີ່ເປັນສູນກາງຮ່ວມຂອງເຂດຕ່າງໆດັ່ງນີ້:
- 7: ປະກອບດ້ວຍກິດຈະກໍາຕ່າງໆຄື: ການເຄື່ອນໄຫວດ້ານການຄ້າ,
ການຄົມມະນາຄົມ-ຂົນສົ່ງ ແລະ ທີ່ຕັ້ງຂອງສໍານັກງານອົງການຂັ້ນສູງ.
- $ : ເຊິ່ງແມ່ນເຂດຖັດຈາກເຂດໃຈກາງເມືອງອອກໄປບາງພື້ນທີ່ກໍເປັນເຂດ
ປະປົນກັບເຂດຜະລິດອຸດສາຫະກໍາເບົາເຊິ່ງເປັນພື້ນທີ່ ທີ່ປະຊາກອນເຄື່ອນຍ້າຍເຂົ້າມາດໍາ

51


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 56 7/31/2015 9:38:29 AM

 ລົງຊີວິດຢູ່ໃໝ່ຢ່າງເປັນປົກກະຕິ ແລະ ເປັນພື້ນທີ່ເຊິ່ງໄດ້ຮັບໂອກາດດີທັງໄດ້ປຽບໃນດ້ານ
ການຕະຫຼາດກໍຄືກາຍເປັນສູນລວມເອົາຜູ້ບໍລິໂພກທີ່ໜາແໜ້ນ.
- 0#7$ : ແມ່ນເຂດທີ່ກວມເອົາພື້ນທີ່ປຸກສ້າງທີ່ຢູ່ອາໄສຂອງກໍາ
ມະກອນ ເຊິ່ງອໍານວຍຄວາມສະດວກໃນການເດີນທາງໄປເຮັດວຽກ ໂດຍສະເພາະໄປເຮັດ
ວຽກຢູ່ໃນເຂດເຊື່ອມຕໍ່.
- 
&: ແມ່ນເຂດທີ່ມີການສັນຈອນເຊົາ້ ໄປ-ແລງກັບ ເຊິ່ງເປັນເຂດນອກເມືອງ
ທ່ີຂະຫຍາຍລຽບຕາມເສັ້ນທາງສໍາຄັນ ເຊິ່ງສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນປະຊາກອນຢູ່ຮ່ວມກັນເປັນກຸ່ມທັງ
ມີຖານະດ້ານເສດຖະກິດດີ-ປານກາງໂດຍອາໄສພາຫະນະສ່ວນຕົວ ຫຼື ດ້ວຍພາຫະນະຂົນ

ດິ
ະສ
ສົ່ງມວນຊົນເພື່ອເດີນທາງຜ່ານເຂດຖັດຈາກເຂດເຊື່ອມຕໍ່ ແລະ ຜ່ານເຂດເຊື່ອມຕໍ່ເພື່ອເຂົ້າ
ໄປເຮັດວຽກຢູ່ເຂດໃຈກາງເມືອງ.
ບັນດາເຂດທີໄ
່ ດ້ກ່າວມາຂ້າງເທິງນັ້ນ ບໍ່ໝາຍຄວາມວ່າຈະມີການຄົງຕົວເຊັ່ນນີຕ
້ ະຫຼອດ

ລຂິ
ໄປ. ບັນດາເຂດພື້ນທີ່ດັ່ງກ່າວ ຈະມີການປ່ຽນແປງໄປຕາມການເຕີບໂຕຂອງປະຊາກອນ,
ວນ
ການຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານເສດຖະກິດ… ກໍຄືການຈະເລີນເຕີບໂຕຂອງຕົວເມືອງ. ສະນັ້ນ,
ເວລາໃດທີ່ຕວ
ົ ເມືອງມີການຂະຫຍາຍຕົວ ຍອມສົ່ງຜົນສະທ້ອນເຮັດໃຫ້ເຂດຖັດໄປໄດ້ຮັບ
ຫງ

ອິດທິພົນການປ່ຽນແປງໄປຕາມໆກັນໃນແຕ່ລະເຂດ.
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນວາດຕາມ 3 ທິດສະດີ
2.2 +"6
ທິດສະດີສ້ຽວຫຼີ້ມສະເໜີໂດຍ ທ່ານ ໂຣເມ ຮອຍ (R. Hoyt ,1939) ເຊິ່ງໄດ້ສະແດງໃຫ້
ເຫັນລະດັບການຂະຫຍາຍຕົວເມືອງເປັນຮູບໃນລັກສະນະຄືກັບຫຼີ້ມ ຫຼື ຂະຫຍາຍອອກ
ເປັນສ່ຽງໆ ໂດຍເລີ່ມຂະຫຍາຍຈາກຈຸດສູນກາງໄປຕາມຖະໜົນສາຍທ່ີສໍາຄັນ. ສາເຫດທີ່
ພາໃຫ້ຕົວເມືອງມີການຂະຫຍາຍຕົວແບບສ້ຽວຫຼີ້ມນີ້ ເນື່ອງຈາກວ່າໄດ້ມີການຂະຫຍາຍ ແລະ

52


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 57 7/31/2015 9:38:29 AM

 ພັດທະນາເສັນ
້ ທາງຄົມມະນາຄົມໃຫ້ດີຂນ
ຶ້ ແລະ ມີການນໍາໃຊ້ພາຫະນະສ່ວນຕົວຫຼາຍຂຶ້ນ
ເພື່ອເດີນທາງເຂົ້າມາເຮັດວຽກງານຢູ່ເຂດໃຈກາງເມືອງ, ພ້ອມນີ້ກພ
ໍ າໃຫ້ມີສູນກາງການຄ້າ
ແລະ ການບໍລິການຫຼາຍແຫ່ງເກີດຂຶ້ນ.
2.3 +"6%

ທ່ານ ໂຊນຊີ ແຮລິດ (ສັນຊາດ ອາເມຣິກາ, 1945) ໄດ້ສະເໜີທິດສະດີຫຼາຍສູນກາງ
ແມ່ນທິດສະດີການຂະຫຍາຍຕົວເມືອງແບບມີຫຼາຍສູນກາງ ເພື່ອສະດວກໃນການຄຸ້ມຄອງ
ຫົວໜ່ວຍການປົກຄອງ ຫຼື ທຸລະກິດໃນດ້ານຕ່າງໆ.
ສາເຫດທີ່ພາໃຫ້ເກີດມີສູນກາງຕ່າງໆ ຂຶ້ນມາເປັນເຂດສະເພາະນັ້ນກໍເນື່ອງຈາກວ່າມີ

ດິ
ະສ
ການພົວພັນກັບຫຼາຍປັດໄຈດັ່ງນີ້:
- ກິດຈະກໍາບາງຢ່າງກໍຕ້ອງການອຸປະກອນ ແລະ ຄວາມສະດວກສະບາຍເຊັ່ນ: ເຂດ
ການຄ້າຕ້ອງການທີ່ຕັ້ງບໍລກ
ິ ານສະດວກແກ່ຜູ້ບໍລິໂພກ, ທ່າເຮືອຕ້ອງການແຄມຝັ່ງນໍ້າທີ່ມີ

ລຂິ
ຄວາມເໝາະສົມ, ໂຮງງານອຸດສາຫະກໍາຕ້ອງການຕັ້ງຢູ່ໃກ້ແມ່ນໍ້າ ແລະ ເສັ້ນທາງຄົມມະນາຄົມ
ວນ
ສະດວກ.
- ກິດຈະກໍາບາງຢ່າງທີ່ຄາ້ ຍຄືກັນຈະຢູ່ໃກ້ກັນ ເພື່ອສະດວກໃນການຕິດຕໍ່ພົວພັນເຊິ່ງ
ຫງ

ກັນ ແລະ ກັນ.

- ກິດຈະກໍາບາງຢ່າງກໍມີຄວາມຂັດແຍ່ງກັນເຊັ່ນ: ເຂດທີ່ພັກອາໄສດີ ຫຼື ບ່ອນທ່ອງທ່ຽວ
ສະ

ທີ່ຈົບງາມ ເຊິ່ງບໍ່ຄວນຢູ່ໃກ້ກັບເຂດອຸດສາຫະກໍາໜັກ ໂດຍສະເພາະອຸດສາຫະກໍາເຄມີ.

- ກິດຈະກໍາບາງຢ່າງບໍ່ສາມາດຊອກຫາທີ່ຕັ້ງໄດ້ຕາມຄວາມຕ້ອງການ, ຈໍາເປັນຕ້ອງ
ເລືອກທີ່ຕັ້ງສໍາຮອງລົງໄປເຊັ່ນ: ເຂດທີ່ຢູ່ອາໄສຂອງປະຊາກອນໜາແໜ້ນກໍບໍ່ສາມາດຫາທີ່
ສ

ຕັ້ງທີ່ມີທິວທັດສວຍງາມໄດ້ ແລະ ອາກາດສົດໃສໄດ້ ຫຼື ຈະຕັ້ງໂຮງງານອຸດສາຫະກໍາໜັກໃສ່

ວ.

ກໍເປັນໄປບໍ່ໄດ້.
ສ.

ສະຫຼຸບແລ້ວເຫັນວ່າການຂະຫຍາຍຕົວເມືອງຕາມ 3 ທິດສະດີນີ້ແມ່ນເປັນແນວຄວາມ
ຄິດຂັ້ນພື້ນຖານ, ມີຂໍ້ມູນຕ່າງໆຄ້າຍຄືກນ
ັ ແລະ ສາມາດນໍາໃຊ້ໄດ້ຢູ່ໃນທຸກຂົງເຂດ ແຕ່
ສໍາຄັນຕ້ອງຄໍານຶງເຖິງຄວາມແຕກຕ່າງທາງດ້ານທໍາມະຊາດ, ເສດຖະກິດ ແລະ ສັງຄົມ.
3. 
"#
#
!

ບັນດາຕົວເມືອງທໍາອິດໃນໂລກໄດ້ປາກົດຕົວຂຶ້ນໃນສະໄໝ 3000-1000 ປີກ່ອນ
ຄ.ສ ເຊັ່ນ: ຢູ່ເອຢິບ, ເມໂຊໂປຕາມີ, ອິນເດຍ, ຈີນ ແລະ ບາງເຂດຕາມແຄມທະເລເມດີແຕ

53


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 58 7/31/2015 9:38:29 AM

 ຣາເນ. ໃນສະໄໝເກຣັກບູຮານມີບັນດາຕົວເມືອງເຊັນ
່ : ອາແຕນ, ໂຣມ…ໄດ້ມີບົດບາດຄວາມ
ສໍາຄັນຫຼາຍໃນສະໄໝ 600-500 ປີກ່ອນ ຄ.ສ ເຊິ່ງໄດ້ມີການຈັດລະບອບການປົກຄອງຂັ້ນ
ທ້ອງຖິ່ນໃຫ້ຈະເລີນຮຸ່ງເຮືອງທາງດ້ານສະຖາປັດຕະຍະກໍາ ແລະ ວິສະວະກໍາ. ພາຍໃຕ້ລະ
ບອບທຶນນິຍົມ ຂະບວນການຫັນເປັນຕົວເມືອງໄດ້ຂະຫຍາຍຕົວດ້ວຍຈັງຫວະໄວ. ໜຶ່ງໃນ
ບັນດາມາດຖານ ເພື່ອກໍານົດລະດັບການຫັນເປັນຕົວເມືອງແມ່ນກ່ຽວຂ້ອງກັບອັດຕາສ່ວນ
ດ້ານປະຊາກອນໃນຕົວເມືອງທຽບກັບປະຊາກອນທົ່ວປະເທດ. ແຕ່ກາງສະຕະວັດທີ XX ເປັນ
ຕົ້ນມາປະຊາກອນຂອງຕົວເມືອງໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນໄວ, ແຕ່ກໍມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນລະຫວ່າງກຸ່ມ
ປະເທດ.

ດິ
ະສ
ນັບແຕ່ປີ 1880-1980 ອັດຕາສ່ວນຂອງປະຊາກອນທີ່ອາໄສຢູ່ໃນຕົວເມືອງໃຫຍ່ທຽບ
ກັບຈໍານວນປະຊາກອນໂລກແມ່ນເພີ່ມຂຶນ
້ ແຕ່ 1,7% ເຖິງ 20%, ຈໍານວນຕົວເມືອງໃຫຍ່ກໍ
ໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນເລື້ອຍໆເຊັ່ນ: ປີ 1700 ມີ 31 ຕົວເມືອງທີ່ມີຈໍານວນປະຊາກອນ 10.000 ຄົນ

ລຂິ
ຂຶ້ນໄປ. ມາຮອດປີ 1800 ເພີ່ມຂຶ້ນ 65 ຕົວເມືອງ, ປີ 1850 ເພີ່ມເປັນ 114 ຕົວເມືອງ; ເມື່ອ
ວນ
ເຖິງປີ 1900 ມີຈໍານວນເຖິງ 360 ຕົວເມືອງ, ປີ 1950 ມີ 950 ຕົວເມືອງ, ເຖິງປີ 1990 ມີຫຼາຍ
ກວ່າ 2.000 ຕົວເມືອງ. ພ້ອມດຽວກັນນີ້ ບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍ່ທມ
ີ່ ີຈໍານວນປະຊາກອນນັບ
ຫງ

ແຕ່ລ້ານຄົນຂຶນ
້ ໄປກໍໄດ້ຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງໄວວາ.
3.1 
"#
#
!,&#

ສະ

ໃນປັດຈຸບັນ ປະຊາກອນຂອງຕົວເມືອງໃນກຸ່ມປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວກວມເອົາອັດ
ຕາສ່ວນສູງເຖິງ 72,5%, ເຂດປະຊາກອນໃນຕົວເມືອງທີ່ສູງກວ່າໝູ່ໃນໂລກແມ່ນຢູ່ທະວີບ
ເອີຣົບກວມ 72,8%, ທະວີບໂອເຊອານີມີອັດຕາສ່ວນ 71%, ທະວີບອາເມຣິກາເໜືອເທົ່າ
ສ

74,3%.
ວ.

ບັນດາປະເທດທີ່ມີປະຊາກອນໃນຕົວເມືອງສູງໃນ ປີ 1990 ແມ່ນປະເທດສະວິດກວມ

ສ.

95%, ປະເທດເຢຍລະມັນ 94%, ອັງກິດ 91%, ແອດສະປາຍ 91%, ອຽກລັງ 90%, ອົດ
ສະຕຣາລີ 88%, ເດັນມາກ 84%, ນິວຊີແລນ 84%. ແຕ່ວ່າຈັງຫວະການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງຈໍາ
ນວນປະຊາກອນ ໃນບັນດາຕົວເມືອງຂອງກຸ່ມປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວ ມີລັກສະນະຫຼຸດລົງ
ແລະ ໃນນີ້ຍັງມີປະຊາກອນທີ່ດໍາລົງຊີວິດຢູ່ໃນຕົວເມືອງໃຫຍ່ນິຍົມອອກໄປດໍາລົງຊີວິດຢູ່ເຂດ
ນອກເມືອງອີກດ້ວຍ.

54


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 59 7/31/2015 9:38:29 AM

 3.2 
"#
#
!,& ##

ການເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງກະໂດດຂັ້ນຂອງປະຊາກອນ (ການລະເບີດປະຊາກອນ) ມີການ
ພົວພັນຢ່າງສະໜິດແໜ້ນກັບຂະບວນການ ການຫັນເປັນຕົວເມືອງຂອງບັນດາປະເທດກໍາລັງ
ພັດທະນາ. ສະນັ້ນ, ຂະບວນການຫັນເປັນຕົວເມືອງດັ່ງກ່າວນີ້ໄດ້ດຶງດູດເອົາປະຊາກອນຊາວ
ຊົນນະບົດເຂົ້າມາສູ່ຕົວເມືອງນັບມື້ນັບຫຼາຍຂຶ້ນ. ເພື່ອຊອກຫາວຽກເຮັດງານທໍາ. ແຕ່ຍ້ອນວ່າ
ລະດັບການຫັນເປັນຕົວເມືອງໄວກວ່າ ລະດັບການຂະຫຍາຍຕົວດ້ານເສດຖະກິດຈຶ່ງເປັນ
ສາເຫດເກີດມີປະຊາກອນວ່າງງານຫຼາຍຢູ່ຕາມຕົວເມືອງຕ່າງໆ. ໃນປັດຈຸບັນຈໍານວນຕົວ
ເມືອງໃຫຍ່ທີ່ມີປະຊາກອນນັບແຕ່ 1.000.000 ຄົນຂຶ້ນໄປມີຫຼາຍຕົວເມືອງເຊັ່ນ: ໃນປີ 2012

ດິ
ະສ
ຕົວເມືອງແມັກຊິກໂກມີປະຊາກອນ 18,7 ລ້ານຄົນ, ຣີໂອເດີຈາເນໂຣ 6,4 ລ້ານຄົນ, ການ
ກຸດຕາ 13,8 ລ້ານຄົນ, ຈາກາຕາ 9,761 ລ້ານຄົນ, ເລີແກ 10,8 ລ້ານຄົນ, ເຊອູນ 10,4
ລ້ານຄົນ, ໂຮຈີມິນ 7,68 ລ້ານຄົນ, ເຕເຮຣານ 7,2 ລ້ານຄົນ, ມະນີລາ 1,6 ລ້ານຄົນ…

ລຂິ
4. #
"A%"6#"#
#
!
ວນ
4.1 #
",
 '
ເນື່ອງຈາກສະພາບການເພີມ
່ ຂຶ້ນຂອງປະຊາກອນໃນຕົວເມືອງເປັນຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍ
ຫງ

ໄດ້ເຮັດໃຫ້ຄວາມຕ້ອງການເນື້ອທີ່ດິນເພື່ອປຸກສ້າງທີຢ
່ ູ່ອາໄສນັບມືຫ
້ ຼາຍຂຶ້ນ ລວມເຖິງຄວາມ
ຕ້ອງການປຸກສ້າງເພື່ອກິດຈະການອື່ນໆເຊັ່ນ: ອາຄານສໍານັກງານທັງອົງການພາກລັດ ແລະ
ສະ

ເອກະຊົນ, ໂຮງຮຽນ, ໂຮງໝໍ, ໂຮງແຮມ, ເຮືອນພັກ, ຕະຫຼາດ, ສູນການຄ້າ, ສະຖານທີ່ບັນເທີງ,

ຮ້ານອາຫານ, ສະໜາມກິລາ, ສວນສາທາລະນະ…ໄດ້ກາຍເປັນບັນຫາຕໍ່ທີ່ຢອ
ູ່ າໄສຂອງ
ສ

ປະຊາກອນ ເພາະພື້ນທີ່ໃນຕົວເມືອງມີຈໍາກັດ ແລະ ລາຄາກໍນັບມື້ແພງຂຶ້ນໄປເລື້ອຍໆ ເຊິ່ງ

ວ.

ນັບວ່າມີຜົນກະທົບຕໍ່ປະຊາກອນທີ່ມີລາຍໄດ້ໜ້ອຍ ແລະ ປະຊາກອນທີ່ທຸກຍາກບໍ່ອາດສາ

ມາດຊື້ທີ່ດິນເພື່ອປຸກສ້າງທີພ
່ ັກພາອາໄສເປັນເຮືອນຂອງຕົນເອງໄດ້. ສະນັ້ນ, ປະຊາກອນທີ່
ສ.

ທຸກຍາກດັ່ງກ່າວຈໍາເປັນຕ້ອງອາໄສຢູ່ຮ່ວມກັນຢ່າງແອອັດໃນເຮືອນສ່ວນຕົວຕາມພື້ນທີ່ເປົ່າ
ຫວ່າງ... ໃນເຮືອນພັກເຊິ່ງກາຍເປັນຊຸມຊົນແອອັດ, ຮ້າຍແຮງໄປກວ່ານັ້ນຍັງມີປະຊາກອນ
ທີ່ທຸກຍາກທີ່ສຸດ ເຊິ່ງຂາດທີ່ພັກພາອາໄສ ແລະ ບໍ່ມພ
ີ ີ່ນ້ອງ ຈໍາເປັນຕ້ອງຊັດເຊພະເນຈອນ
ຫາຂໍທານ ແລະ ອາໄສຕາມສະຖານທີກ
່ ໍ່ສ້າງ, ກ້ອງຂົວ ແລະ ຕາມສະຖານທີສ
່ າທາລະນະ
ຕ່າງໆເພື່ອພຽງແຕ່ມີຊີວິດສືບມື້ສືບວັນເທົ່ານັ້ນ.

55


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 60 7/31/2015 9:38:29 AM

 4.2 #
"
#!
ບັນຫາທາງສັງຄົມທີ່ເກີດກັບປະຊາກອນພາຍຫຼັງຫັນເປັນຕົວເມືອງ ໂດຍສະເພາະບັນ
ຫາສັງຄົມຕໍ່ປະຊາກອນທີ່ດາໍ ລົງຊີວິດຢູ່ເຂດຊຸມຊົນແອອັດມີດັ່ງນີ:້
- ໂອກາດໄດ້ຮັບການສຶກສາມີໜ້ອຍເຮັດໃຫ້ລະດັບການສຶກສາຕໍ່າ ສົ່ງຜົນໃຫ້ມີອາຊີບ
ເປັນກໍາມະກອນຮັບຈ້າງ, ເປັນແມ່ເຮືອນ ເວົ້າລວມເປັນອາຊີບທີ່ບໝ
ໍ່ ັ້ນຄົງ, ລາຍໄດ້ຕໍ່າ, ລະ
ດັບການຊົມໃຊ້ເຄື່ອງບໍລິໂພກ ແລະ ອຸປະໂພກຕໍ່າ, ເດັກນ້ອຍຖືກປະປ່ອຍຕາມມີຕາມເກີດ.
- ໂອກາດເກີດອັກຄີໄພມີສູງ ເນື່ອງຈາກການດໍາລົງຊີວິດທີ່ແອອັດປະກອບດ້ວຍສິ່ງ
ປຸກສ້າງທີ່ບໍ່ໄດ້ມາດຖານມີການຊົມໃຊ້ວດ
ັ ຖຸໄວໄຟແບບຊະຊາຍ ລວມເຖິງການນໍາໃຊ້ໄຟຟ້າ

ດິ
ະສ
ທີ່ບໍ່ຖືກຕ້ອງຕາມມາດຖານ, ມີການຖິມ
້ ຂີ້ເຫຍື້ອຊະຊາຍທັງມີຈໍານວນຫຼາຍ ແລະ ອືນ
່ ໆ.
- ໂອກາດເກີດການລະບາດຂອງພະຍາດຕ່າງໆເຊັ່ນ: ພະຍາດໄຂ້ຍຸງ, ຖອກທ້ອງ,
ພະຍາດຕິດແປດຕ່າງໆ, ພະຍາດຜິວໜັງ, ພະຍາດຫງ່ວມເຫງົາ (ໂລກປະສາດ) ແລະ ອື່ນໆ.

ລຂິ
- ໂອກາດເກີດປາກົດການຫຍໍ້ທໍ້ທາງສັງຄົມມີສູງເຊັ່ນ: ເກີດການທະເລາະວິວາດ, ການ
ວນ
ຊຸບຊິບນິນທາ, ປ້ອຍດ່າ, ອາລະວາດ, ການມົ້ວສຸມສິ່ງເສບຕິດ, ການຄ້າປະເວນີ, ເກີດຄະດີ
ຂົ່ມຂືນ, ຄ້າຂາຍສິ່ງຜິດກົດໝາຍ, ການພະນັນ, ປຸ້ນຈີ້, ຊີງຊັບ, ຂີລ
້ ັກງັດແງະ, ຊຸມແຊວລົບ
ຫງ

ກວນຄົນອື່ນນໍາໄປສູ່ການຜິດຖຽງກັນ… ທັງໝົດເຫຼົ່ານີ້ກາຍເປັນພາບພົດທີ່ບໍ່ດີ ເຮັດໃຫ້ເດັກ

ນ້ອຍ ແລະ ຊາວໜຸ່ມໄດ້ຮຽນແບບແລ້ວສືບທອດກໍ່ພຶດຕິກໍາທີ່ບດ
ໍ່ ີດັ່ງກ່າວ ອັນເປັນຜົນສະ
ສະ

ທ້ອນທາງລົບໃຫ້ແກ່ສັງຄົມ ເຊິ່ງເປັນບັນຫາທີ່ສັງຄົມຕ້ອງໄດ້ພ້ອມກັນເອົາໃຈໃສ່ແກ້ໄຂຢ່າງ
ຮີບດ່ວນ.
4.3 #
"+  $
ສ

ເນື່ອງຈາກການດໍາລົງຊີວິດທີ່ແອອັດຂອງປະຊາກອນທີປ
່ ະກອບດ້ວຍຫຼາຍກິດຈະກໍາ
ວ.

ເຊັ່ນ: ໂຮງງານອຸດສາຫະກໍາ, ໂຮງໝໍ, ຕະຫຼາດ, ການຈະລາຈອນ… ແນ່ນອນກິດຈະກໍາ

ສ.

ດັ່ງກ່າວມີການຊົມໃຊ້ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ແລະ ເປັນໄພຂົ່ມຂູ່ຕໍ່ທໍາມະຊາດນັບມື້

ຫຼາຍຂຶ້ນ ກໍຄືເຮັດໃຫ້ທໍາມະຊາດສູນເສຍຄວາມສົມດຸນທາງທໍາມະຊາດ ທີ່ມີຜົນຕໍ່ການດໍາລົງ
ຊີວິດຂອງມວນມະນຸດ ແລະ ບັນຫາສິ່ງແວດລ້ອມຕ່າງໆຕາມມາເຊັ່ນ: ອາກາດ, ດິນ, ນໍ້າ
ເປັນພິດ ແລະ ອື່ນໆ. ນອກຈາກທີ່ກ່າວມານັ້ນ, ເຂດຊຸມຊົນແອອັດຍັງກາຍເປັນພື້ນທີ່ສະສົມ
ສິ່ງເສດເຫຼືອຕ່າງໆທີ່ນໍາຜົນຮ້າຍຕໍ່ກັບປະຊາກອນເຊັ່ນ: ຄອງນໍ້າ, ໜອງນໍ້າທີ່ສະສົມສິ່ງເປິ
ເປື້ອນ, ເນົ່າເໝັນ, ວັດຖຸເສດເຫຼືອຕ່າງໆທີ່ມີທັງປະປົນດ້ວຍສານພິດລໍຖ້າການຂາຍສົ່ງ…

56


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 61 7/31/2015 9:38:29 AM

 4.4 #
"
77

ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ແມ່ນມີຜົນມາຈາກການເພີ່ມຂຶນ
້ ຂອງປະຊາກອນ, ການເພີ່ມ
ຂຶ້ນຂອງປະຊາກອນໄດ້ກາຍເປັນສາເຫດຂອງການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງກິດຈະກໍາທີ່ຫາຼ ກຫຼາຍຂອງ
ມະນຸດ ແລະ ແນ່ນອນພາຫະນະເປັນສິງ່ ທີ່ຈໍາເປັນ ແລະ ການເພີ່ມຂຶ້ນຫຼາຍຂອງພາຫະນະ
ປະເພດຕ່າງໆເປັນສິ່ງທີ່ຫຼີກລຽງບໍ່ໄດ້. ສະນັ້ນ, ຍ້ອນມີຄົນຫຼາຍ, ມີຫຼາຍວຽກ ແລະ ມີພາຫະ
ນະຫຼາຍແຕ່ບສ
ໍ່ ົມດຸນກັບຖະໜົນໄດ້ພາໃຫ້ເກີດບັນຫາຈາກການຈະລາຈອນເຊັ່ນ: ເກີດສຽງ
ລົບກວນ, ເກີດມີມົນລະພິດທາງອາກາດມີຜົນກະທົບຕໍ່ສຸຂະພາບ, ການຈະລາຈອນຕິດຂັດ
ພາໃຫ້ການເດີນທາງຊັກຊ້າ ແລະ ມີໂອກາດເກີດອຸບດ
ັ ເຫດຫຼາຍ ອັນເນື່ອງມາຈາກຜູ້ຂັບຂີ່ບໍ່

ດິ
ະສ
ປະຕິບັດຕາມກົດຈະລາຈອນ. ເວົ້າລວມ, ການເກີດມີບັນຫາການຈະລາຈອນໃນຕົວເມືອງ
ເຊິ່ງສ່ວນໃຫຍ່ມາຈາກປັດໄຈການຈັດສັນຄວາມເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍໃນດ້ານຕ່າງໆບໍ່ທັນດີ
ເທົ່າທີ່ຄວນ ພ້ອມດຽວກັນນີ້ການຂະຫຍາຍເສັ້ນທາງໃນຕົວເມືອງມີຂອບເຂດຈໍາກັດຈາກສິ່ງ

ລຂິ
ກໍ່ສ້າງກໍຄືອາຄານຕ່າງໆ, ເຮືອນ… ຂອງປະຊາຊົນ.
ວນ
 0:
1. ເປັນຫຍັງຈຶ່ງເອີ້ນວ່າ: ເມືອງ?
ຫງ

- ຈົ່ງອະທິບາຍທິດສະດີການຂະຫຍາຍຕົວເມືອງແບບວົງມົນ, ແບບສ້ຽວຫຼີ້ມ ແລະ ແບບ

ຫຼາຍສູນກາງ.
ສະ

2. ສະພາບການຫັນເປັນຕົວເມືອງໃນກຸມ
່ ປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວມີຄືແນວໃດ?
- ສະພາບການຫັນເປັນຕົວເມືອງໃນກຸ່ມປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາມີຄືແນວໃດ?
3. ບັນຫາທີ່ເກີດຂຶ້ນພາຍຫຼງັ ຫັນເປັນຕົວເມືອງມີຫຍັງແດ່?
ສ

- ຈົ່ງຍົກບັນຫາຕ່າງໆໃນຕົວເມືອງທີ່ນັກຮຽນດໍາລົງຊີວິດຢູ່ຂຶ້ນມາປຽບທຽບ.
ວ.

- ລະດົມຄວາມຄິດເຫັນເພືອ
່ ແກ້ໄຂບັນຫາທີ່ເກີດຂຶ້ນໃນຕົວເມືອງຂອງຕົນ.
ສ.

4. ນັກຮຽນສ້າງແຜນວາດຄວາມຄິດເຫັນ (ຊອກຫາວິທີ) ເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນອຸບັດເຫດໃນ

ເມືອງຂອງຕົນ.
!C+"#:ໃຫ້ນັກຮຽນຂຽນບົດລາຍງານກ່ຽວກັບ: ການຈະລາຈອນ, ທີ່ຢູອາໄສໃນຕົວ
ເມືອງ ແລະ ຊົນນະບົດ ບ່ອນທີ່ນັກຮຽນຢູ່ເປັນຄືແນວໃດ?

57


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 62 7/31/2015 9:38:29 AM

 ! 8: 
7##
!
(%
7##
!:
ການຈັດສັນຕົວເມືອງ ມີບົດບາດສໍາຄັນໃນຂະບວນວິວັດການຫັນເປັນຕົວເມືອງໃນ
ປັດຈຸບັນ. ການຈັດສັນຕົວເມືອງໝາຍເຖິງການຂະຫຍາຍຕົວເມືອງທີ່ມີການວາງແນວທາງ
ການພັດທະນາກໍຄືມີການວາງຜັງເມືອງໄວ້ລ່ວງໜ້າເຊັ່ນ: ຊັບຊ້ອນເຂດຊຸມຊົນ ຫຼື ຈັດເມືອງ
ໃຫ້ມີຄວາມເປັນລະບຽບ ສວຍງາມ ຖືກຕ້ອງຕາມຫຼກ
ັ ສຸຂະອະນາໄມ ມີການກໍານົດແຜນ
ການນໍາໃຊ້ເນື້ອທີ່ດິນເພື່ອດໍາເນີນກິດຈະກໍາຕ່າງໆເຊັ່ນ: ຈັດສັນເຂດທີ່ຢູ່ອາໄສ, ເຂດອຸດສາ
ຫະກໍາ, ການຄ້າ, ສາທາລະນະ, ໂຮງຮຽນ, ໂຮງໝໍ ແລະ ເຂດບໍລິການດ້ານອືນ
່ ໆໃຫ້ຢູ່ໃນ

ດິ
ະສ
ບໍລິເວນທີ່ມີຄວາມເໝາະສົມ ກໍຄືບໍ່ໃຫ້ມຄ
ີ ວາມສັບສົນເກີນໄປ ເຊິ່ງຈະເຮັດໃຫ້ເກີດຜົນເສຍ
ຫາຍຕໍ່ສະພາບແວດລ້ອມທາງທໍາມະຊາດ ແລະ ທາງສັງຄົມອີກດ້ວຍ.
1. "#
7##
!%#
ລຂິ
ໄລຍະເວລາຫ່າງຈາກນີ້ປະມານ 3.000 ປີກ່ອນ ຄ.ສ, ໃນສະໄໝເອຢິບ, ເກຣັກ, ໂຣ
ວນ
ມັນ... ຜັງເມືອງທໍາອິດຂອງໂລກ ເຊິ່ງເປັນທີ່ຍອມຮັບກັນທົ່ວໄປໄດ້ແກ່ຜັງເມືອງຂອງເມືອງຄາ
ຮູນ (Kahun) ໃນປະເທດເອຢິບ, ການຈັດສັນຕົວເມືອງໃນສະໄໝນັນ
້ ນິຍົມຄໍານຶງເຖິງຄວາມ
ຫງ

ສວຍສົດງົດງາມຂອງທໍາມະຊາດ ແລະ ມີກໍາແພງທໍາມະຊາດເພື່ອປ້ອງກັນການຮຸກຮານ

ຈາກສັດຕູ, ແຕ່ການຈັດສັນຕົວເມືອງສະໄໝນັ້ນບໍ່ໄດ້ຄໍານຶງເຖິງການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງປະຊາກອນ,
ສະ

ເສດຖະກິດ ແລະ ສັງຄົມ, ດ້ວຍເຫດຜົນວ່າຂະໜາດຂອງຕົວເມືອງບໍ່ທັນໃຫຍ່ ແລະ ຈໍານວນ

ປະຊາກອນກໍບ
່ ໍ່ຫຼາຍ ຕົວຢ່າງ: ເມືອງກາກາດຊອນ (Carcassonne) ໃນປະເທດຝຣັ່ງ. ຢູ່ພາຍ
ສ

ໃນເມືອງຍັງມີຜົນງານຂອງນັກການກໍ່ສ້າງ ແລະ ນັກວາງຜັງເມືອງຫຼາຍທ່ານຍັງຄົງຄ້າງໃຫ້

ວ.

ເຫັນ; ລັກສະນະດີເດັ່ນຂອງເມືອງຄືມີບ້ານເຮືອນປຸກສ້າງຕິດຕໍ່ກັນຢູລ
່ ຽບຕາມສອງຟາກຂ້າງ
ຖະໜົນທີ່ແຄບ, ຕາມເຂດເນີນພູຕໍ່າເຊິ່ງມີກໍາແພງອ້ອມຮອບ 2 ຊັ້ນ ເຊິ່ງສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງ
ສ.

ຮູບແບບການຈັດສັນຕົວເມືອງເພື່ອປ້້ອງກັນຈາກການຮຸກຮານຈາກເຜົ່າອື່ນໆ.

58


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 63 7/31/2015 9:38:29 AM

 ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ຕົວເມືອງກາກາດຊອນຂອງປະເທດຝຣັ່ງ
ໃນສະໄໝປັດຈຸບັນ ຕົວເມືອງມີການຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງວ່ອງໄວທາງດ້ານຈໍານວນ
ຫງ

ປະຊາກອນ ແລະ ເນື້ອທີ່ ເຊິ່ງໄດ້ກາຍເປັນປັດໄຈເຮັດໃຫ້ເກີດມີບນ

ັ ຫາທາງດ້ານເສດຖະກິດ,
ສັງຄົມ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ. ສະນັ້ນ, ເພື່ອຫຼີກເວັ້ນບັນຫາດັ່ງກ່າວຈຶ່ງຕ້ອງມີການວາງຜັງ
ສະ

ເມືອງໃຫ້ລະອຽດເພື່ອຄວາມເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍ ເພື່ອເຮັດໃຫ້ການດໍາລົງຊີວິດຂອງຊາວ
ເມືອງມີຄວາມສະດວກສະບາຍກໍຄືເຮັດໃຫ້ຊາວເມືອງມີຄຸນນະພາບຊີວິດທີ່ດີ. ດັ່ງນັ້ນ, ບັນດາ
ຕົວເມືອງໃນປັດຈຸບັນຈຶ່ງມີຮູບແບບ ແລະ ໂຄງສ້າງທີທ
່ ັນສະໄໝສວຍງາມ.
ສ

ຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ຂອງແຕ່ລະປະເທດສ່ວນຫຼາຍຈະກາຍເປັນນະຄອນຫຼວງຂອງ
ວ.

ປະເທດເຊິ່ງກາຍເປັນພື້ນທີ່ ທີ່ມີປະຊາກອນຫຼັ່ງໄຫຼເຂົ້າມາອາໄສຢູ່ຫຼາຍ ແລະ ເປັນສູນກາງ

ສ.

ທາງດ້ານການປົກຄອງເສດຖະກິດ, ວັດທະນະທໍາ ແລະ ສັງຄົມ… ຕົວຢ່າງ: ຕົວເມືອງລອນ

ດອນ (London) ໃນສະໄໝໂຣແມງຮຸ່ງເຮືອງ ແລະ ມີອໍານາດ ລອນດອນພຽງແຕ່ເປັນຕົວ
ເມືອງນ້ອຍມີຊື່ວ່າ: ລອນດີນີອຽມ (Londinium) ເຊິ່ງຕັງ້ ຢູ່ໃກ້ເຂດປາກແມ່ນາໍ້ ເທມ (Thames)
ທາງຕອນເໜືອຂອງແມ່ນໍ້າດັ່ງກ່າວນີ້ ມີລັກສະນະແຄບເຮັດໃຫ້ການຄົມມະນາຄົມທາງເຮືອ
ພົບຄວາມຫຍຸງ້ ຍາກ, ສ່ວນທາງຕອນໃຕ້ຂອງແມ່ນາໍ້ ດັ່ງກ່າວໄດ້ຂະຫຍາຍກວ້າງອອກເຊິ່ງ
ເອີ້ນວ່າ: “ແມ່ນໍ້າລອນດອນ (London River)” ທີ່ສາມາດຕິດຕໍ່ກບ
ັ ທະເລ ແລະ ຊ່ອງແຄບ

59


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 64 7/31/2015 9:38:29 AM

 ອັງກິດໄດ້ສະດວກ. ເມືອງລອນດອນຂອງປະເທດອັງກິດໃນເມື່ອກ່ອນໄດ້ກາຍເປັນນະຄອນ
ຫຼວງຂອງປະເທດອັງກິດທັງກາຍເປັນຕົວເມືອງທ່າເຮືອຂະໜາດໃຫຍ່ ທີ່ມີຊື່ສຽງຂອງໂລກ
ແລະ ມີບົດບາດສໍາຄັນບໍສ
່ ະເພາະຕໍ່ປະເທດອັງກິດເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງມີບົດບາດສໍາຄັນຕໍ່ພາກ
ພື້ນເອີຣົບ ແລະ ພາກພື້ນອື່ນໆຂອງໂລກອີກດ້ວຍ. ນອກຈາກນີ,້ ຕົວເມືອງລອນດອນຍັງມີ
ຖະໜົນ ແລະ ເສັ້ນທາງລົດໄຟອອກຈາກຈຸດໃຈກາງຂອງຕົວເມືອງແຜ່ກະຈາຍອອກສູ່ທຸກທິດ
ຄືກັບໃຍແມງມຸມ. ການຈະເລີນເຕີບໂຕຂອງຕົວເມືອງລອນດອນແມ່ນມີລັກສະນະເປັນຮູບ
ວົງແຫວນອ້ອມຮອບສູນກາງເຊິ່ງໄດ້ຮັບການຈັດສັນເປັນຢ່າງດີ.
ບໍລິເວນເຂດໃຈກາງຂອງຕົວເມືອງລອນດອນກວມເອົາເນື້ອທີ່ນ້ອຍແຕ່ກາຍເປັນເຂດ

ດິ
ະສ
ທີ່ມີຄວາມສໍາຄັນດ້ານການປົກຄອງ ແລະ ເປັນເຂດທຸລະກິດ, ໃນນີ້ຈໍານວນປະຊາກອນທີ່
ອາໄສດໍາລົງຊີວິດຢູ່ເຂດໃຈກາງເມືອງມີລັກສະນະຫຼຸດລົງ ເຊິ່ງເນື່ອງຈາກວ່າປະຊາກອນຈໍາ
ນວນໜຶ່ງໄດ້ເຄື່ອນຍ້າຍອອກໄປດໍາລົງຊີວິດຢູ່ເຂດນອກເມືອງ ແລະ ເຂດຊານເມືອງ ແຕ່

ລຂິ
ເວລາກາງເວັນພັດເຂົ້າໄປເຮັດວຽກຢູ່ເຂດໃຈກາງເມືອງ ຫຼື ເອີ້ນວ່າເຊົ້າໄປແລງກັບ. ໂດຍສະ
ວນ
ເພາະປະຊາກອນຜູ້ທີ່ມີຖານະດ້ານເສດຖະກິດດີ ແລະ ປານກາງ. ຈາກບັນຫາດັ່ງກ່າວຈຶ່ງ
ເກີດມີການຈະລາຈອນແອອັດ ເພາະກຸ່ມຄົນເຫຼົ່ານັ້ນນິຍົມໃຊ້ລົດສ່ວນຕົວຫຼາຍຂຶ້ນ. ສ່ວນຜູ້ທີ່
ຫງ

ເດີນທາງໄກພວກເຂົາເຈົ້ານິຍົມເດີນທາງດ້ວຍລົດໄຟ, ລົດເມປະເພດຕ່າງໆ. ສະນັ້ນ, ລັດຖະ

ບານປະເທດອັງກິດໄດ້ພະຍາຍາມຍົກຍ້າຍສະຖານທີດ
່ ້ານການປົກຄອງ ແລະ ສະຖາບັນ
ສະ

ຕ່າງໆອອກໄປຕັ້ງຢູ່ເຂດຊານເມືອງເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນຄວາມແອອັດ ແລະ ຫຼຸດຜ່ອນການເດີນ

ທາງຂອງປະຊາກອນເຂົ້າໄປເຮັດວຽກຢູ່ເຂດໃຈກາງເມືອງ. ສະພາບຂອງເມືອງລອນດອນທີ່
ກ່າວມາຂ້າງເທິງນັ້ນແມ່ນລັກສະນະປາກົດການທີ່ເກີດຂຶ້ນຄ້າຍຄືກັນກັບຢູ່ທຸກໆຕົວເມືອງ
ສ

ໃຫຍ່ໃນປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວ.
ວ.

2. "67
!
ສ.

2.1 7
ເຂດໃຈກາງເມືອງ ຫຼື ຫົວໃຈເມືອງໝາຍເຖິງເຂດທີ່ມີຄວາມຈະເລີນສູງສຸດຂອງແຫຼ່ງ
ຊຸມຊົນໃນຕົວເມືອງໃດຕົວເມືອງໜຶ່ງ ແລະ ບາງຄັ້ງກໍເອີ້ນວ່າຕົວເມືອງແມ່ ເຊິ່ງເປັນສູນລວມ
ທາງດ້ານການປົກຄອງ, ທຸລະກິດດ້ານຕ່າງໆເຊັ່ນ: ທຸລະກິດການຄ້າ, ໂຮງແຮມ, ເຄື່ອງບໍລິ
ໂພກ-ອຸປະໂພກ, ບັນເທີງ, ວັດທະນະທໍາ ສັງຄົມ, ການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງ, ທະນາຄານ,
ຫໍພິພິທະພັນ, ໂຮງຮຽນ, ໂຮງໝໍ…

60


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 65 7/31/2015 9:38:29 AM

 ໃນເຂດໃຈກາງເມືອງຂອງບາງຕົວເມືອງໄດ້ມີການຈັດສັນຢ່າງຖາວອນໄປຕາມແຕ່ລະ
ປະເພດການກໍ່ສ້າງເຊັ່ນ: ເຂດສະຖາບັນລັດຖະການພາກສ່ວນຕ່າງໆ, ເຂດການສຶກສາ, ເຂດ
ບັນເທີງ, ເຂດການຜະລິດ ແລະ ເຂດທຸລະກິດ… ເວົ້າລວມແລ້ວເຂດໃຈກາງເມືອງກາຍເປັນ
ໃຈກາງຂອງທຸກໆດ້ານທີ່ຕິດພັນກັບການເຄື່ອນໄຫວດໍາລົງຊີວິດປະຈໍາວັນຂອງຊາວເມືອງ.

ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ເຂດໃຈກາງເມືອງມົດສະກູຂອງປະເທດຣັດເຊຍ
ຫງ

2.2 "67
B

ເປັນເຂດທີ່ມີລັກສະນະຄ້າຍຄືເຂດຊົນນະບົດ ແລະ ລະດັບການຂະຫຍາຍຕົວຂອງ
ສະ

ຕົວເມືອງແຕ່ລະເຂດບໍ່ຄືກັນເຊັ່ນ: ມີບາງເຂດຂະຫຍາຍຕົວໄວ, ມີບາງເຂດຂະຫຍາຍຕົວຊ້າ.

ການນໍາໃຊ້ທີ່ດິນປົນເປກັນຄື: ມີທັງການຜະລິດກະສິກາໍ ປະປົນກັບການຜະລິດອຸດສາຫະກໍາ,
ສ

ສູນການຄ້າ, ຮ້ານຄ້າ ແລະ ສະຖານທີອ

່ ື່ນໆເຊັ່ນ: ບ່ອນຖິ້ມຂີ້ເຫຍືອ
້ , ສຸສານ, ປ່າຊ້າ, ສາງ
ວ.

ນໍ້າມັນ… ຢູໃ່ ນເຂດນີ້ຄວນມີການວາງຜັງເມືອງໄວ້ລ່ວງໜ້າກ່ອນທີ່ຈະກາຍເປັນເຂດຊຸມຊົນ

ໜາແໜ້ນ, ຖ້າບໍ່ດັ່ງນັ້ນຈະເກີດມີບັນຫາຕ່າງໆຕາມມາພາຍຫຼັງຄືທີ່ໄດ້ກ່າວມາເຊິ່ງແບ່ງອອກ
ສ.

ເປັນເຂດຍ່ອຍດັ່ງນີ້:
- $
: ແມ່ນພື້ນທີ່ໆຢູ່ເຂດຮອບນອກເມືອງ ເຊິ່ງຕັ້ງຢູ່ຫ່າງຈາກເຂດໃຈກາງ
ເມືອງປະມານ 10-20 ກິໂລແມັດ, ເປັນເຂດທີ່ຍັງມີເນື້ອທີ່ຫວ່າງ ສ້າງໂອກາດໃຫ້ແກ່ການຕັ້ງ
ທີ່ຢູ່ອາໄສຂອງປະຊາກອນຈຶ່ງຖືວ່າເຂດດັ່ງກ່າວນີ້ຍັງກາຍເປັນເຂດທີ່ມີປະຊາກອນເພີ່ມໄວ.
ສ່ວນການປົກຄອງ ແລະ ຕິດຕໍ່ພົວພັນໃນການເຄື່ອນໄຫວດໍາລົງຊີວິດປະຈໍາວັນ ທາງດ້ານ
ເສດຖະກິດ, ວັດທະນະທໍາ, ສັງຄົມ…ແມ່ນຂຶ້ນກັບເຂດໃຈກາງເມືອງ (ເມືອງໃຫຍ່) ເຂດຊານ

61


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 66 7/31/2015 9:38:29 AM

 ເມືອງມີລັກສະນະທີ່ເດັ່ນຄື: ເຂດຊານເມືອງເປັນສະຖານທີ່ພັກຜ່ອນຂອງປະຊາກອນຈໍານວນ
ໃດໜຶ່ງເຊັ່ນ: ຕອນເຊົ້າປະຊາກອນຫຼາກຫຼາຍອາຊີບພາກັນເດີນທາງໄປເຮັດວຽກຢູ່ເຂດໃຈ
ກາງເມືອງແລ້ວຕອນແລງກໍເດີນທາງກັບ.
-  +
: ແມ່ນເຂດຊຸມຊົນທີ່ຢູ່ໃກ້ເມືອງໃຫຍ່ ແລະ ມີຄວາມແຕກຕ່າງ
ກັບເຂດຊານເມືອງທາງດ້ານການປົກຄອງ, ເສດຖະກິດ ແລະ ການປະກອບອາຊີບຂອງ
ປະຊາກອນ. ໂດຍທົ່ວໄປເມືອງບໍລິວານແມ່ນເຂດເມືອງອຸດສາຫະກໍາ, ເມືອງທ່າເຮືອ, ເມືອງ
ການຄ້າ…ແຕ່ເມືອງບໍລິວານຕ້ອງຢູ່ໃນວົງລັດສະໝີທີ່ສາມາດຕິດຕໍ່ພົວພັນກັບເມືອງໃຫຍ່ໄດ້
ສະດວກຄື: ສາມາດຕິດຕໍພ
່ ົວພັນທາງດ້ານການປົກຄອງ ແລະ ດ້ານເສດຖະກິດ, ແຕ່ບາງ

ດິ
ະສ
ກໍລະນີເມືອງບໍລິວານກໍບໍ່ຂນ
ຶ້ ກັບເມືອງໃຫຍ່ໂດຍກົງ (ເປັນເອກະລາດ). ພ້ອມດຽວກັນນີ້
ເມືອງດັ່ງກ່າວຍັງສາມາດດຶງດູດແຮງງານຈາກສາຂາອາຊີບຕ່າງໆຈາກເຂດໃຈກາງ (ເມືອງ
ໃຫຍ່) ຫຼື ຈາກເຂດຊານເມືອງໃຫ້ເຂົ້າໄປເຮັດວຽກໃນເຂດເມືອງບໍລິວານອີກດ້ວຍ.

ລຂິ
ສັງລວມແລ້ວ, ການຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານເສດຖະກິດ, ການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງ…
ວນ
ທີ່ມີຜົນຈາກຄວາມຈະເລີນທາງດ້ານວິທະຍາສາດ-ເຕັກໂນໂລຢີຂອງມວນມະນຸດ ໄດ້ເປັນ
ປັດໄຈສົ່ງຜົນສະທ້ອນໂດຍກົງຕໍ່ການຂະຫຍາຍຕົວເມືອງ, ພ້ອມດຽວກັນນີ້ຢູ່ລຽບຕາມເສັ້ນ
ຫງ

ທາງສໍາຄັນສາຍຕ່າງໆ ເຂດນອກຕົວເມືອງໃຫຍ່ຍັງເກີດມີແຫຼ່ງຊຸມຊົນ ເຊິ່ງບາງຊຸມຊົນມີອາ

ນາເຂດເຊື່ອມຕໍ່ເຂົ້າກັບເຂດເມືອງໃຫຍ່ ບາງເມືອງບໍລິວານກໍມີອານາເຂດແຍກເປັນເອກະ
ສະ

ລາດ ແລະ ໃນທີ່ສຸດເມືອງເຫຼົ່ານີ້ກາຍເປັນເມືອງບໍລິວານ.

 0:
1. ເປັນຫຍັງຈຶ່ງຕ້ອງມີການຈັດສັນ ແລະ ວາງຜັງເມືອງໄວ້ລ່ວງໜ້າກ່ອນທີ່ຕົວເມືອງຈະ
ສ

ຂະຫຍາຍຕົວກວ້າງຂວາງ?
ວ.

2. ການຈັດສັນ ຫຼື ວາງຜັງເມືອງໃນສະໄໝກ່ອນກັບສະໄໝປັດຈຸບັນແຕກຕ່າງກັນຄື

ສ.

ແນວໃດ? (ຍົກຕົວຢ່າງມາປະກອບ).
3. ແຫຼ່ງຄວາມຈະເລີນຂອງຕົວເມືອງປະກອບມີຫຍັງແດ່? ໃຫ້ສົມທຽບກັບຕົວເມືອງຂອງ
ລາວ ຫຼື ຕົວເມືອງທີ່ຕົນເອງອາໄສຢູ່ແຕກຕ່າງກັນແນວໃດ?
!C+"#: ໃຫ້ນັກຮຽນສ້າງແຜນວາດກ່ຽວກັບຜັງເມືອງ ຫຼື ບ້ານຂອງນັກຮຽນອາໄສ
ຢູ່ເປັນຄືແນວໃດ?

62


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 67 7/31/2015 9:38:29 AM

 ! 9 
"6&
#


#



(% : “#
” (Development)
ການພັດທະນາໝາຍເຖິງທຸກໆການປ່ຽນແປງທີ່ກໍ່ໃຫ້ເກີດຜົນດີຂຶ້ນກວ່າເດີມ. ສະນັ້ນ,
ການພັດທະນາດ້ານເສດຖະກິດ, ວັດທະນະທໍາ, ສັງຄົມ, ຊຸມຊົນ... ໝາຍເຖິງທຸກໆຂະບວນ
ການທີ່ພາໃຫ້ມີການປ່ຽນແປງຕໍ່ສິ່ງເຫຼົ່ານັນ
້ ໃຫ້ນັບມື້ດີຂນ
ຶ້ , ມີຄວາມຈະເລີນຮຸ່ງເຮືອງຂຶ້ນ, ມີ
ຜົນປະໂຫຍດທັງສາມາດຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການຂອງປະຊາກອນ ຫຼື ການພັດທະນາ
ແມ່ນຂະບວນການໆເຄື່ອນໄຫວຈາກສະພາບທີ່ບໍ່ເປັນທີ່ພໍໃຈກ້າວໄປສູ່ສະພາບທີເ່ ພິ່ງພໍໃຈ
ແລະ ການພັດທະນາຍັງເປັນຂະບວນການທີ່ປ່ຽນແປງຢູ່ສະເໝີ ແລະ ດ້ວຍໝາກຜົນກ້າວ

ດິ
ະສ
ໜ້າໄປເລື້ອຍໆ.
1. 

#
 !#

ຄວາມບໍ່ເທົ່າທຽມກັນທາງດ້ານການພັດທະນາກາຍເປັນປັດໄຈແຫ່ງຄວາມແຕກຕ່າງດ້ານ

ລຂິ
ຄຸນນະພາບຊີວິດຂອງມວນມະນຸດຜ່ານໄລຍະປະຫວັດສາດອັນຍາວນານທີ່ປະຊາກອນ ແຕ່
ວນ
ລະປະເທດໃນໂລກ ໄດ້ພະຍາຍາມພັດທະນາປະເທດຂອງຕົນດ້ວຍເງື່ອນໄຂດ້ານປະຫວັດ
ສາດ, ປະຊາກອນ, ທໍາມະຊາດ, ເສດຖະກິດ, ວັດທະນະທໍາ, ສັງຄົມ ແລະ ສະພາບແວດ
ຫງ

ລ້ອມອື່ນໆທີ່ມີຄວາມຄ້າຍຄືກັນ ແລະ ແຕກຕ່າງກັນ, ຈົນມາເຖິງປັດຈຸບັນນີ້ສາມາດຈໍາແນກ

ການພັດທະນາກໍຄືຄວາມຢູດ
່ ີກິນດີຂອງປະຊາກອນອີງຕາມລາຍຮັບແຫ່ງຊາດສະເລ່ຍຕໍ່ຄົນ
ສະ

ຕໍ່ປີ ແລະ ລາຍໄດ້ສ່ວນບຸກຄົນໃນແຕ່ລະປະເທດ ລວມເຖິງໂຄງປະກອບທາງດ້ານເສດຖະ

ກິດ-ສັງຄົມ ແລະ ຄຸນນະພາບໃນການດໍາລົງຊີວິດ. ສະນັ້ນ, ບັນດາປະເທດໃນໂລກໂດຍອີງ
ສ

ຕາມຄວາມແຕກຕ່າງຂອງການພັດທະນາດັ່ງກ່າວໄດ້ແບ່ງອອກເປັນ 2 ກຸ່ມຄື: ກຸ່ມປະເທດທີ່

ວ.

ພັດທະນາແລ້ວ ແລະ ກຸ່ມປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາ.

1.1 &#

ສ.

ກຸ່ມປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວ ລວມເອົາບັນດາປະເທດທີ່ມີຂະແໜງອຸດສາຫະກໍາມີ
ບົດບາດຂະຫຍາຍຕົວສູງຢູໃ່ ນເສດຖະກິດແຫ່ງຊາດເຊັ່ນ: ບັນດາປະເທດໃນທະວີບເອີຣົບ-
ກຸ່ມສະຫະພາບເອີຣົບ, ສະຫະລັດອາເມຣິກາ, ຍີ່ປຸ່ນ, ອົດສະຕຣາລີ, ນິວຊີແລນ, ເກົາຫຼີໃຕ້,
ສິງກະໂປ, ການາດາ… ການປະຕິວັດອຸດສາຫະກໍາຢູທ
່ ະວີບເອີຣົບໄດ້ເປີດສາກໃຫ້ແກ່ການ
ປ່ຽນແປງທາງດ້ານພື້ນຖານເສດຖະກິດດ້ວຍການນໍາໃຊ້ວິທະຍາສາດ ແລະ ເຕັກໂນໂລຢີທີ່
ທັນສະໄໝລວມເຖິງການຂະຫຍາຍຕົວດ້ານສາທາລະນູປະໂພກອື່ນໆເຊັ່ນ: ດ້ານການຄົມ

63


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 68 7/31/2015 9:38:29 AM

 ມະນາຄົມຂົນສົ່ງ, ການສືສ
່ ານ, ການຜະລິດສະບຽງອາຫານ, ເຄື່ອງອຸປະໂພກຮັບໃຊ້ຊີວດ
ິ
ປະຈໍາວັນ ແລະ ອື່ນໆ ເຮັດໃຫ້ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາກອນຊາວເອີຣົບປ່ຽນແປງຢ່າງ
ເລິກເຊິ່ງ ແລ້ວແຜ່ອິດທິພົນໄປສູ່ພື້ນທີ່ອື່ນໆຂອງໂລກ ຜ່ານຮູບແບບການລ່າເມືອງຂຶ້ນ.

ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ການແບ່ງເຂດກຸ່ມປະເທດທີ່ພັດທະນາ ແລະ ກຸ່ມປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາ
ຜ່ານຂະບວນການ ການພັດທະນາພາຍໃນປະເທດບວກກັບນະໂຍບາຍລ່າເມືອງຂຶ້ນ
ຫງ

ຂອງບາງປະເທດໄດ້ເຮັດໃຫ້ປະເທດໃນກຸ່ມດັ່ງກ່າວນີມ
້ ີລາຍໄດ້ແຫ່ງຊາດ ແລະ ລາຍໄດ້
ສ່ວນບຸກຄົນສູງ ກາຍເປັນຕົວບົ່ງບອກເຖິງຖານະທາງເສດຖະກິດກໍຄືຄຸນນະພາບຊີວິດຂອງ
ສະ

ປະເທດໃນກຸມ
່ ທີ່ພັດທະນາແລ້ວ ຢູ່ໃນເກນລະດັບດີກວ່າບັນດາປະເທດໃນກຸ່ມທີ່ກໍາລັງພັດ
ທະນາ.
ສ

1.2 & ##


ວ.

ປະເທດກໍາລັງພັດທະນາມີຫຼາຍຊື່ທີ່ມີຄວາມໝາຍອັນດຽວກັນຄື: ປະເທດຫຼ້າຫຼັງ, ປະ
ເທດດ້ອຍພັດທະນາ ແລະ ປະເທດໂລກທີ 3 ເຊິ່ງປະເທດກໍາລັງພັດທະນາເຫຼົ່ານີ້ລ້ວນແຕ່ມີ
ສ.

ສະພາບການຂະຫຍາຍຕົວໄວທາງດ້ານປະຊາກອນ ແລະ ມີປະຊາກອນຫຼາຍກວມປະມານ

75% ຂອງປະຊາກອນໂລກ. ປະຊາກອນສ່ວນໃຫຍ່ທກ
ຸ ຍາກ, ມີຄ່າຄອງຊີບ ແລະ ຄຸນນະ
ພາບຊີວິດຕໍ່າ, ໄພກືກໜັງສືກວມອັດຕາສ່ວນສູງທີ່ມີລັກສະນະຄອບງໍາ, ການຂະຫຍາຍຕົວ
ດ້ານເສດຖະກິດຊັກຊ້າ, ຕາໜ່າງສາທາລະນູປະໂພກພື້ນຖານ ແລະ ສາທາລະນະສຸກຂະ
ຫຍາຍຕົວບໍ່ທວ
ົ່ ເຖິງ, ໂຄງສ້າງດ້ານເສດຖະກິດຍັງຖືເອົາວຽກງານກະສິກໍາ, ຫັດຖະກໍາມີບົດ
ບາດຢູ່ໃນເສດຖະກິດແຫ່ງຊາດ.

64


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 69 7/31/2015 9:38:29 AM

 ກຸ່ມປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາເຫຼົ່ານີ້ເຄີຍຖືກປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວເຂົ້າຮຸກຮານ
ແລະ ຢຶດຄອງເອົາເປັນຫົວເມືອງຂຶ້ນຂອງພວກຈັກກະພັດເປັນເວລາດົນນານ ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້
ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດບາງຊະນິດຂອງບາງປະເທດຖືກປຸ້ນສະດົມເກືອບໝົດ ແລະ ປະ
ຊາກອນປະເທດເຫຼົ່ານີ້ກໍຍງັ ເສຍສິດໃນຫຼາຍດ້ານເຊັນ
່ : ສິດໃນການປົກຄອງຕົນເອງ, ສິດໃນ
ການພົວພັນກັບຕ່າງປະເທດ, ສິດໃນການສ້າງສາພັດທະນາ, ສິດໃນການປົກປັກຮັກສາ
ດິນແດນອະທິປະໄຕຂອງຊາດ, ສິດໃນການຕັ້ງຖິ່ນຖານດໍາລົງຊີວິດ...
ປັດຈຸບັນ, ໂດຍສະເພາະນັບແຕ່ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ 2 ສິ້ນສຸດລົງໄດ້ມີຫຼາຍປະເທດ
ຫຼຸດພົ້ນອອກຈາກແອກປົກຄອງຂອງນັກລ່າເມືອງຂຶ້ນທັງແບບເກົ່າ ແລະ ແບບໃໝ່, ມີທັງປະ

ດິ
ະສ
ເທດທີ່ໄດ້ຮັບເອກະລາດຢ່າງສົມບູນ ແລະ ມີບາງປະເທດຍັງເປັນປະເທດໃນເຄືອຈັກກະພົບ
ອັງກິດ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ປະເທດເຫຼົ່ານີ້ກໍາລັງພະຍາຍາມວາງແຜນພັດທະນາປະເທດ
ຂອງຕົນໃຫ້ຈະເລີນກ້າວໜ້າ, ແຕ່ເຖິງປານນັ້ນການຂະຫຍາຍຕົວດ້ານເສດຖະກິດຂອງປະ

ລຂິ
ເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາກໍຍງັ ຊັກຊ້າຢູ່ ເຊິ່ງສະແດງອອກໃນລາຍຮັບແຫ່ງຊາດສະເລ່ຍຕໍ່ຄົນຕໍ່
ວນ
ປີ ແລະ ລາຍຮັບສ່ວນບຸກຄົນຍັງຕໍ່າຖ້າທຽບກັບປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວ.
ຕາຕະລາງ ລາຍໄດ້ແຫ່ງຊາດສະເລ່ຍຕໍຄ
່ ົນ/ປີ ແລະ ອັດຕາການເພີ່ມຂອງປະຊາກອນ
ຫງ

 ##

 %'%"$ #

 !
/ ($)  2012 $
(%)
ສະ

ມຽນມາ (Myanmar) 1.612 0.85

ອິນໂດເນເຊຍ (Indonesia) 4.923 1.16
ສ

ຈີນ (China) 9.055 0.48

ວ.

ຊິມບາເວ (Zimbabwe) 552 0.95

ປາກິດສະຖານ (Pakistan) 3.056 1.84
ສ.

ອິນເດຍ (India) 3.843 1.46

ລາວ (Laos) 2.847 1.74
ນິເຊ (Niger) 807 3.49
ລີເບຣີ (Liberia) 665 4.55
ພູຖານ (Bhutan) 6.564 1.43
ຫວຽດນາມ(Vietnam) 3.788 1.32

65


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 70 7/31/2015 9:38:30 AM

 ກົງໂກ (Congo) 365 3.22
ການາ (Ghana) 3.316 1.99

2. "&#

# &
 ##

2.1 
#
- ບັນດາປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວ, ສ່ວນໃຫຍ່ຕັ້ງຢູເ່ ຟື້ອງໂລກເໜືອເຊິ່ງປະກອບມີ:
ສະຫະລັດອາເມຣິກາ, ການາດາ, ທຸກປະເທດໃນທະວີບເອີຣົບ, ຍີ່ປຸ່ນ, ສິງກະໂປ…; ສ່ວນ

ດິ
ະສ
ເຟຶ້ອງໂລກໃຕ້ປະກອບດ້ວຍປະເທດອົດສະຕຣາລີ ແລະ ນິວຊີແລນ.
- ສ່ວນປະເທດກໍາລັງພັດທະນາເກືອບທັງໝົດແມ່ນມີທີ່ຕັ້ງໆຢູພ
່ າກໃຕ້ຂອງບັນດາ
ປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວເຊັ່ນ: ບັນດາປະເທດໃນທະວີບອາຟຣິກາທັງໝົດ, ອາເມຣິກາລາ

ລຂິ
ຕິນທັງໝົດ, ເກືອບທັງໝົດທະວີບອາຊີກວມເອົາໝູ່ເກາະໃນມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກ (ຍົກເວັ້ນ
ວນ
ເກາະອົດສະຕຣາລີ ແລະ ນິວຊີແລນ).
2.2 
%B#
ຫງ

- ກຸ່ມປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວມີລາຍຮັບແຫ່ງຊາດ ແລະ ລາຍຮັບສ່ວນບຸກຄົນສູງ

ກວ່າ 1.000 ໂດລາສະຫະລັດ. ປະລິມານອາຫານທີ່ບໍລິໂພກຄິດເປັນຈໍານວນກາລໍຣີໄດ້ຮັບ
ສະ

ເກີນ 3.000 ກາລໍຣີ/ຄົນ/ວັນ.

- ສ່ວນກຸ່ມປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາມີລາຍໄດ້ແຫ່ງຊາດ ແລະ ລາຍໄດ້ສ່ວນບຸກຄົນ
ສ

ແມ່ນຕໍ່າ ເຊິ່ງຕໍ່າກວ່າ 1.000 ໂດລາສະຫະລັດ ແລະ ມີປະຊາກອນຂອງຫຼາຍປະເທດທ່ີມີ

ລາຍໄດ້ສ່ວນບຸກຄົນຕໍ່າກວ່າ 500 ໂດລາສະຫະລັດ. ປະລິມານອາຫານທີ່ບໍລິໂພກຄິດເປັນ
ວ.

ຈໍານວນກາລໍຣີໄດ້ຮັບຕໍ່າກວ່າ 3.000 ກາລໍຣີ/ຄົນ/ວັນ ເຊິ່ງສ່ວນໃຫຍ່ກວມເອົາປະເທດທີ່ຕັ້ງ

ສ.

ຢູ່ເຂດອາຟຣິກາກາງ.

66


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 71 7/31/2015 9:38:30 AM

 &   % &   %
  //!
/#
  //!
/#

ກຸ່ມປະເທດທີ່ພັດທະນາ 3.373 ກຸ່ມປະເທດທີ່ກໍາລັງ 2.150

ແລ້ວ ພັດທະນາ

&#
  ##

ສະຫະລັດອາເມຣິກາ 3.770 ສ.ປ.ປ. ລາວ 2.312
ອັງກິດ 3.440 ຫວຽດນາມ 2.566
ຝຣັ່ງ 3.550 ກໍາປູເຈຍ 2.046

ດິ
ະສ
ເຢຍລະມັນ 3.530 ໄທ 2.467
ອີຕາລີ 3.660 ມຽນມາ 2.937
ການາດາ 3.530 ມາເລເຊຍ 2.881
ສະວິດເຊີແລນ
ລຂິ
3.420 ຟີລິບປິນ 2.379
ວນ
ລຸກຊໍາບວກ 3.690 ຕີມໍຕາເວັນອອກ 2.046
ເດັນມາກ 3.439 ອິນໂດເນເຊຍ 2.904
ຫງ

ອົດສະຕຣາລີ 3.190 ສ.ປ ຈີນ 2.951

ຕາຕະລາງ ສົມທຽບປະລິມານພະລັງງານຈາກອາຫານທີ່ປະຊາກອນບໍລິໂພກ/ຄົນ/ວັນ(2005-2007)
ສະ

2.3 
$

- ກຸ່ມປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວມີປະຊາກອນ ¼ ຂອງປະຊາກອນໂລກ, ມີອດ

ັ ຕາ
ສ

ສ່ວນການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງປະຊາກອນຕໍ່າ ຫຼື ອາດຕໍ່າກວ່າ 1% ເຊິ່ງໝາຍຄວາມວ່າບາງປະເທດ

ວ.

ມີລັກສະນະປະຊາກອນຫຼຸດ, ລະດັບການເກີດ ການຕາຍເກືອບເທົ່າທຽມກັນ, ມີອາຍຸຍືນສະ

ເລ່ຍສູງກວ່າ 75 ປີ. ສະນັນ
້ , ກຸ່ມປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວຈຶ່ງປະຕິບັດນະໂຍບາຍສົ່ງເສີມ
ສ.

ການເອົາລູກເພື່ອປ້ອງກັນການຂາດແຄນແຮງງານ.
- ສ່ວນກຸ່ມປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາແມ່ນກວມເອົາ ¾ ຂອງປະຊາກອນໂລກ, ມີ
ອັດຕາການເພີ່ມຂອງປະຊາກອນສູງ ເຊິ່ງສູງກວ່າ 2%. ອັດຕາການເກີດສູງກວ່າອັດຕາການ
ຕາຍ ຈົນມີບາງປະເທດກ້າວສູ່ພາວະການລະເບີດປະຊາກອນ ແລະ ມີອາຍຸຍືນສະເລ່ຍຕໍ່າ
ກວ່າ 60 ປີ. ສະນັ້ນ, ບັນດາປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາ ຈຶ່ງວາງນະໂຍບາຍຈໍາກັດການເກີດ,
ການເອົາລູກໜ້ອຍ ຫຼື ລູກຫ່າງເປັນຕົ້ນ.

67


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 72 7/31/2015 9:38:30 AM

 & 
/ 
%/ 
/ %&%

1000 !
1000 !
1000 !
% ()
ທົ່ວໂລກ 21 9 12 67
ປະເທດພັດທະນາແລ້ວ 11 10 1 76
ປະເທດກໍາລັງພັດທະນາ 27 9 18 65
ຕາຕະລາງ ສົມທຽບຄວາມແຕກຕ່າງຂອງປະຊາກອນລະຫວ່າງ 2 ກຸ່ມປະເທດໃນປີ 2014
2.4 

):
- ກຸ່ມປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວມີອັດຕາສ່ວນຜູ້ຮູ້ໜັງສືສູງຄື: ຜູ້ທີ່ສາມາດອ່ານອອກ

ດິ
ະສ
ຂຽນໄດ້ມີຫຼາຍກວ່າ 90% ຂອງປະຊາກອນທີ່ຢູ່ໃນເກນເຂົ້າຮຽນໜັງສືເຊັ່ນ: ສະຫະລັດອາ
ເມຣິກາ, ອັງກິດ, ຝຣັ່ງ... ມີອັດຕາສ່ວນຜູຮ
້ ູ້ໜັງສືທີ່ບໍ່ແມ່ນລະດັບອ່ານອອກຂຽນໄດ້ເຖິງ 90%.
ສ່ວນລະດັບການສຶກສາຊັ້ນອຸດົມ ແລະ ຊັນ
້ ສູງກວມເອົາອັດຕາສ່ວນສູງກວ່າ 70%.

ລຂິ
- ກຸ່ມປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາ ມາດຖານການສຶກສາທີ່ສາມາດອ່ານອອກຂຽນໄດ້
ວນ
ແມ່ນຍັງຕໍ່າຫຼາຍຄື: ອັດຕາສ່ວນປະຊາກອນທີ່ຢູ່ໃນເກນຮຽນໜັງສືທີ່ສາມາດອ່ານອອກຂຽນ
ໄດ້ກວມປະມານ 25-50%, ໂດຍສະເພາະອັດຕາສ່ວນທີ່ຕໍ່າຫຼາຍມີບາງປະເທດໃນທະວີບ
ຫງ

ອາຟຣິກາ, ບາງປະເທດໃນທະວີບອາຊີ ແລະ ອາເມຣິກາລາຕິນ.

2.5 
$
ສະ

- ກຸ່ມປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວ, ອັດຕາສ່ວນຂອງປະຊາກອນທີ່ປະກອບອາຊີບທາງ
ດ້ານກະສິກໍາແມ່ນຢູ່ໃນລະດັບຕໍ່າຫຼາຍ ເຊິ່ງກວມປະມານ 0-25% ຂອງປະຊາກອນທີ່ມີ
ອາຊີບ. ສະເພາະປະເທດສະຫະລັດອາເມຣິກາ ເຖິງວ່າເປັນປະເທດຈະເລີນກ້າວໜ້າທາງ
ສ

ດ້ານອຸດສາຫະກໍາ, ວິທະຍາສາດ ແລະ ເຕັກໂນໂລຢີກໍຕາມ ແຕ່ຍັງມີອັດຕາສ່ວນຂອງ

ວ.

ປະຊາກອນທີປ
່ ະກອບອາຊີບດ້ານກະສິກາໍ ສູງເຖິງ 22% ແລະ ກວມເອົາປະລິມານສິນຄ້າທີ່
ສ.

ສົ່ງອອກສູ່ຕະຫຼາດໂລກຫຼາຍກວ່າ 68% ໂດຍສະເພາະແມ່ນຜົນຜະລິດກະສິກາໍ ທີ່ຜ່ານຂະ

ບວນການແປຮູບຈາກອຸດສາຫະກໍາ.
- ກຸ່ມປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາມີອັດຕາສ່ວນປະຊາກອນປະກອບອາຊີບໃນຂະແໜງ
ກະສິກໍາຢູ່ໃນລະດັບສູງປະມານ 50-90% ເຊັ່ນ: ບາງປະເທດໃນທະວີບອາຟຣິກາສູງກວ່າ
90%, ການຜະລິດກະສິກໍາສ່ວນໃຫຍ່ເພືອ
່ ລ້ຽງຊີບເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ກໍມີປະເທດໃນກຸ່ມປະເທດກໍາ
ລັງພັດທະນາຈໍານວນໜຶ່ງສາມາດຜະລິດກະສິກໍາໄດ້ເປັນສິນຄ້າສົ່ງອອກ ຕົວຢ່າງ: ປະເທດ

68


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 73 7/31/2015 9:38:30 AM

 ຫວຽດນາມ ແລະ ໄທ ມີຊື່ສຽງໃນການຜະລິດເຂົ້າສົ່ງຂາຍອອກສູ່ຕະຫຼາດໂລກ. ສະນັ້ນ, ຜົນ
ເນື່ອງຈາກປັດໄຈໂຄງສ້າງດ້ານອາຊີບຂອງປະຊາກອນ ໄດ້ສົ່ງຜົນເຮັດໃຫ້ລະດັບການຂະ
ຫຍາຍຕົວຂອງເສດຖະກິດກໍຢູ່ໃນລະດັບຕໍ່າ ແລະ ຈັງຫວະຂອງການຂະຫຍາຍຕົວກໍຊັກຊ້າ.
3. "& ##
%#

ນອກຈາກກຸມ
່ ປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາມີຄວາມແຕກຕ່າງຢ່າງຊັດເຈນຫຼາຍດ້ານກັບ
ກຸ່ມປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວດັ່ງທີ່ກ່າວມາຂ້າງເທິງ. ໃນສ່ວນຂອງບັນດາປະເທດທີ່ກໍາລັງ
ພັດທະນານໍາກັນກໍມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນບາງດ້ານທີ່ເປັນປັດໄຈສົ່ງເສີມໃນການພັດທະນາ
ປະເທດຄື:

ດິ
ະສ
- ມີຄວາມແຕກຕ່າງດ້ານຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດຕົວຢ່າງ: ບາງປະເທດທີ່ຮັ່ງມີ
ດ້ານນໍ້າມັນຢູເ່ ຂດຕາເວັນອອກກາງເຊັ່ນ: ກູເວດ, ອີຣັກ, ຊາອຸດິອາຣັບບີ, ອາຣັບເອມີເຣດ…
ແຕ່ມີບາງປະເທດຊໍ້າພັດທຸກຍາກທີ່ສຸດ ຕົວຢ່າງ: ບັນດາປະເທດໃນເຂດອາຟຣິກາກາງເຊັ່ນ:
ເອທີໂອປີ, ຕັງຊານີ, ໂມຊໍາບິກ…
ລຂິ
ວນ
- ຄວາມແຕກຕ່າງດ້ານວັດທະນະທໍາ ແລະ ອະລິຍະທໍາ, ຜົນເນື່ອງມາຈາກປະເທດ
ຕ່າງໆຍັງຮັກສາວັດທະນະທໍາ ແລະ ອະລິຍະທໍາດັ້ງເດີມເໝືອນເມືອ
່ ສະໄໝ 2000 ປີທີ່ຜ່ານ
ຫງ

ມາໄດ້ກາຍເປັນຜົນສະທ້ອນຕໍ່ການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຂອງປະເທດເຫຼົ່ານັ້ນຊັກ
ຊ້າ ຕົວຢ່າງ: ຊາວຮິນດູໃນປະເທດອິນເດຍທີ່ນັບຖືງົວ…
ສະ

- ຄວາມແຕກຕ່າງທາງດ້ານກະສິກໍາ, ບາງປະເທດຍັງນໍາໃຊ້ຮູບແບບດັ້ງເດີມທີ່ຫາຼ້ ຫຼັງ

ໂດຍເພິ່ງພາທໍາມະຊາດເປັນສິ່ງຕັດສິນ ແລະ ເປົ້າໝາຍການຜະລິດພຽງແຕ່ລ້ຽງຊີບເທົ່ານັ້ນ,
ສ

ແຕ່ຫຼາຍປະເທດກໍໄດ້ມີການນໍາໃຊ້ເຄື່ອງກົນຈັກທີ່ທັນສະໄໝ, ມີຊົນລະປະທານ, ມີການນໍາ

ວ.

ໃຊ້ຝຸ່ນເຄມີ ແລະ ຢາປາບສັດຕູພືດ ແລະ ເປົ້າໝາຍການຜະລິດທັງເພື່ອລ້ຽງຊີບ ແລະ ເພື່ອ

ເປັນສິນຄ້າອີກດ້ວຍ.
ສ.

- ຄວາມແຕກຕ່າງທາງດ້ານປະຊາກອນ, ບາງປະເທດມີປະຊາກອນຫຼາຍ ຕົວຢ່າງ:

ປະເທດຈີນ, ອິນເດຍ, ອິນໂດເນເຊຍ… ບາງປະເທດມີປະຊາກອນໜ້ອຍ ຕົວຢ່າງ: ປະເທດ
ບຣູໄນ, ປະເທດມານດິບ (Maldive), ປະເທດລາວ… ບາງປະເທດມີຄວາມໜາແໜ້ນສູງ
ແລະ ບາງປະເທດມີຄວາມໜາແໜ້ນຕໍ່າ.
- ຄວາມແຕກຕ່າງດ້ານສິນຄ້າສົ່ງອອກ ຕົວຢ່າງ: ກູເວດສົ່ງອອກ 100% ແມ່ນນໍ້າມັນ,
ອິນເດຍສົ່ງອອກນໍ້າມັນກວມພຽງແຕ່ 5% ເທົ່ານັ້ນ. ເວົ້າລວມ, ການສົ່ງອອກຂອງບັນດາປະ

69


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 74 7/31/2015 9:38:30 AM

 ເທດກໍາລັງພັດທະນາສ່ວນໃຫຍ່ຍັງເປັນຜົນຜະລິດຂັ້ນ 1 (ວັດຖຸດິບ) ຈາກຂະແໜງກະສິກໍາ
ແລະ ຂະແໜງຂຸດຄົ້ນແຮ່ທາດ.
4. !
7#
 #  ##

ເວົ້າລວມ, ຄວາມສົນໃຈຂອງປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວທີ່ມີຕໍ່ປະເທດກໍາລັງພັດທະນາ
ໄດ້ມີການປ່ຽນແປງຈາກຮູບແບບລ່າເມືອງຂຶ້ນ ກໍຄືຮູບແບບການຮຸກຮານ, ບຽດຢຶດ, ປຸນ
້ ສະ
ດົມມາເປັນການເອົາປຽບທາງດ້ານການຄ້າ, ການລົງທຶນ… ເຊິ່ງປະກອບດ້ວຍຄວາມສົນໃຈ
ສໍາຄັນ 2 ດ້ານຄື:
4.1 
# %&

ດິ
ະສ
ບາງປະເທດກໍາລັງພັດທະນາມີທີ່ຕັ້ງຢູ່ຈດ
ຸ ຍຸດທະສາດທີ່ສໍາຄັນ ທີ່ມີອິດທິພົນຕໍ່ການ
ພົວພັນເສດຖະກິດ, ການທະຫານ, ການຄົມມະນາຄົມ… ຕົວຢ່າງ: ບາງປະເທດຕັ້ງຢູ່ເຂດ
ເສັ້ນທາງຄົມມະນາຄົມຂອງໂລກເຊັ່ນ: ປະເທດເອຢິບເຂດຄອງຊູເອດ, ປະເທດປານາມາ
ເຂດຄອງປານາມາ…
ລຂິ
ວນ
ປະເທດກໍາລັງພັດທະນາສ່ວນຫຼາຍເປັນປະເທດທີ່ມີຄວາມອຸດົມສົມບູນດ້ານຊັບພະ
ຍາກອນທໍາມະຊາດເຊັ່ນ: ນໍ້າມັນ, ຖ່ານຫີນ, ອາຍກ໊າດທໍາມະຊາດ, ແຮ່ທາດຕ່າງໆ, ປ່າໄມ້,
ຫງ

ເຄື່ອງປ່າຂອງດົງ. ປະເທດກໍາລັງພັດທະນາເປັນເຂດທີ່ເຕົ້າໂຮມປະຊາກອນຈໍານວນຫຼາຍ
ເຊິ່ງໝາຍເຖິງມີປັດໄຈອໍານວຍຄວາມສະດວກດ້ານຜູ້ບລ
ໍ ິໂພກ ແລະ ແຮງງານກາຍເປັນພື້ນ
ສະ

ທີ່ຕະຫຼາດຈໍາໜ່າຍສິນຄ້າ ແລະ ການລົງທຶນ. ພ້ອມດຽວກັນນີ້ ປະເທດກໍາລັງພັດທະນາແມ່ນ

ກຸ່ມປະຊາກອນທີ່ຍັງມີຄວາມຕ້ອງການບໍລິໂພກ ຜົນຜະລິດເຄື່ອງອຸປະໂພກ ແລະ ບໍລິໂພກ
ສ

ທີ່ທັນສະໄໝເປັນຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍຂອງກຸ່ມປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວເຊັ່ນ: ພາຫະນະຄົມ
ວ.

ມະນາຄົມ, ເຄື່ອງກົນຈັກກະສິກໍາ, ເຄື່ອງກົນຈັກໜັກ, ເຄື່ອງສື່ສານ, ອາຫານສໍາເລັດຮູບ,

ເຄື່ອງໂທລະຄົມມະນາຄົມ, ເຄື່ອງເອເລັກໂຕຣນິກ…
ສ.

4.2 
0+
ບັນດາປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວ ຍັງມີຄວາມຕ້ອງການດ້ານວັດຖຸດິບຈໍານວນຫຼາຍ
ແລະ ຫຼາຍຊະນິດຈາກປະເທດກໍາລັງພັດທະນາເພື່ອປ້ອນໂຮງງານອຸດສາຫະກໍາຕ່າງໆ
ຕົວຢ່າງ: ປີ 1986 ປະເທດຍີ່ປຸ່ນ ແລະ ເອີຣົບຕ້ອງການວັດຖຸດິບຈາກປະເທດກໍາລັງພັດທະ
ນາເຖິງ 45% ຂອງຄວາມຕ້ອງການເພື່ອປ້ອນໂຮງງານອຸດສາຫະກໍາ.
ບັນດາປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວ ໄດ້ຖືເອົາປະເທດກໍາລັງພັດທະນາເປັນຕະຫຼາດຈໍາ
ໜ່າຍສິນຄ້າ ເຊິ່ງກວມອັດຕາສ່ວນ 33%, ພ້ອມດຽວກັນນີ້ ປະເທດກໍາລັງພັດທະນາກໍໄດ້ຊື້

70


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 75 7/31/2015 9:38:30 AM

 ສິນຄ້າຈາກສະຫະລັດອາເມຣິກາ 16,6%, ຈາກກຸມ
່ ສະຫະພາບເອີຣົບ 33%, ຈາກຍີ່ປຸ່ນ
45%...ແຕ່ສະເພາະສະຫະພາບເອີຣົບໄດ້ຊື້ສິນຄ້າປະເພດອາຫານຈາກບັນດາປະເທດທີ່ກໍາ
ລັງພັດທະນາຫຼາຍກວ່າ 63% ແລະ ວັດຖຸດິບເພື່ອປ້ອນໂຮງງານ 38%, ສ່ວນການຄ້າກັບ
ບັນດາປະເທດກໍາລັງພັດທະນາດ້ວຍກັນມີພຽງ 10% ເທົ່ານັ້ນ.
ປັດຈຸບັນ, ບັນດາປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວໄດ້ປະຕິບັດນະໂຍບາຍການລົງທຶນໃນ
ດ້ານຕ່າງໆເຂົາ້ ສູ່ບັນດາປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາ: ການລົງທຶນດ້ານອຸດສາຫະກໍາ, ດ້ານ
ທຸລະກິດການຄ້າ, ການປະກັນໄພ, ດ້ານທະນາຄານ, ດ້ານໂທລະຄົມມະນາຄົມ, ດ້ານກະສິ
ກໍາ…ໃນນີ້ປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວໄດ້ປະຕິບັດນະໂຍບາຍຖືເອົາປະເທດກໍາລັງພັດທະນາ

ດິ
ະສ
ເປັນຖານການຜະລິດກໍຄືສາ້ ງໂຮງງານອຸດສາຫະກໍາຂຶນ
້ ຢູ່ໃນປະເທດກໍາລັງພັດທະນາມີ
ຈຸດປະສົງເອົາປຽບທາງດ້ານທຸລະກິດ ແລະ ອື່ນໆດັ່ງແຜນວາດລຸ່ມນີ:້

ເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນຄ່າຂົນສົ່ງວັດຖຸດບ
ິ ເຂົ້າສູໂ
່ ຮງງານ (ໂຮງງານໃກ້ກບ
ັ ວັດຖຸດບ
ິ ).

ລຂິ
ວນ
ເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນຄ່າຂົນສົ່ງໄປສູຜ
່ ູ້ບລ
ໍ ໂ
ິ ພກ, ບາງການຜະລິດໆເພື່ອສົ່ງກັບ
ປະເທດ ຫຼື ສົ່ງຂາຍໄປນອກປະເທດ.
ຫງ

ເພື່ອນໍາໃຊ້ແຮງງານລາຄາຖືກຢູໃ່ ນປະເທດກໍາລັງພັດທະນາ.

ເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນສິ່ງເສດເຫຼອ
ື ທີ່ເປັນບັນຫາຕໍສ
່ ິ່ງແວດລ້ອມຕໍ່ປະເທດຜູ້ລົງທຶນ.
ສະ

ດ້ານເສດ
ຖະກິດ ຄວາມຕ້ອງການບໍລໂ
ິ ພກຍັງສູງ.
ສ

ຄ່າຄອງຊີບຕໍ່າເຊິ່ງເປັນການປະຢັດຕົ້ນທຶນການຜະລິດ.
ວ.

ລະບຽບການຕ່າງໆຍັງບໍ່ທນ
ັ ເຂັ້ມງວດຄືກບ
ັ ປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວ.
ສ.

ລາຄາສໍາປະທານທີ່ດິນ ແລະ ອື່ນໆບໍ່ສງູ ຄືກັບປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວ.

ຄູ່ແຂ່ງໃນການດໍາເນີນທຸລະກິດບໍສ
່ ູງ ແລະ ອືນ
່ ໆ.

71


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 76 7/31/2015 9:38:30 AM

  0:
1. ການພັດທະນາແມ່ນຫຍັງ?
2. ຄວາມແຕກຕ່າງລະຫວ່າງກຸ່ມປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວ ແລະ ກຸ່ມປະເທດທີ່ກໍາລັງ
ພັດທະນາມີຄແ
ື ນວໃດ?
3. ຄວາມແຕກຕ່າງລະຫວ່າງປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາດ້ວຍກັນມີຄືແນວໃດ?
4. ເປັນຫຍັງປະເທດທີ່ພດ
ັ ທະນາແລ້ວຈຶ່ງມີຄວາມສົນໃຈຕໍ່ບັນດາປະເທດທີ່ກໍາລັງ
ພັດທະນາ?
5. ປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວເອົາປຽບດ້ານການຕັ້ງຖານການຜະລິດອຸດສາຫະກໍາຢູ່

ດິ
ະສ
ປະເທດກໍາລັງພັດທະນາຄືແນວໃດ?

ລຂິ
------------------------------------------------------------------
ວນ
! 10: 
!
!-!
!

ຫງ

ການປະຕິວັດທາງດ້ານອຸດສາຫະກໍາໃນສະຕະວັດທີ XIX ໄດ້ພາໃຫ້ເກີດມີລົດໄຟ

ແລະ ການເດີນເຮືອທີ່ໃຊ້ເຄື່ອງຈັກອາຍນໍ້າເຊິ່ງໄດ້ເປັນສິ່ງກະຕຸກຊຸກຍູ້ການແລກປ່ຽນຕ່າງໆ
ສະ

ໃນລະດັບຊາດ ແລະ ໃນລະດັບສາກົນ. ໃນປັດຈຸບັນ ມີກໍາປັ່ນທີ່ຂົນສົ່ງແຮ່ທາດເຫຼັກ ຈາກກາ

ນາດາ, ເບຣຊິນ ແລະ ອົດສະຕຣາລີມາສະໜອງໃຫ້ໂຮງງານຫຼອມໂລຫະຢູ່ເອີຣົບ, ມີທໍ່ສົ່ງ
ນໍ້າມັນ ແລະ ອາຍກ໊າດທໍາມະຊາດຈາກຊີເບຣີ (ຣັດເຊຍ) ຫາເຂດໃຈກາງຂອງພາກຕາເວັນ
ສ

ຕົກເອີຣົບ, ມີດາວທຽມທີ່ສົ່ງຂ່າວສານໂດຍກົງໄປສູ່ທຸກມຸມໂລກ, ມີເຄື່ອງບິນອາຍພົ່ນທີ່ທັນ

ວ.

ສະໄໝ ເພື່ອຂົນສົ່ງຜູ້ໂດຍສານເປັນຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍໄປທົ່ວທຸກປະເທດໃນໂລກ. ສິ່ງດັ່ງ

ສ.

ກ່າວໄດ້ຢັ້ງຢືນວ່າການຄົມມະນາຄົມ ແລະ ຂ່າວສານ ໄດ້ຂະຫຍາຍຕົວສູງໃນຂອບເຂດທົ່ວ

ໂລກ ເຊິ່ງເປັນສິ່ງຊຸກຍູ້ການຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານເສດຖະກິດ. ແຕ່ວ່າປະເທດທີ່ມີຕາໜ່າງ
ການຄົມມະນາຄົມໜາແໜ້ນນັ້ນຍັງມີໜ້ອຍ. ປະເທດທີ່ການຄົມມະນາຄົມຍັງຫຍຸ້ງຍາກນັ້ນ
ແມ່ນບັນດາປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາ ແລະ ບາງປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວເຊັ່ນ: ຣັດເຊຍ,
ການາດາ… ເຊິ່ງອຸປະສັກຕົ້ນຕໍແມ່ນອາກາດໜາວຈັດແກ່ຍາວ ແລະ ຄວາມກວ້າງໃຫຍ່ຂອງ
ປະເທດ.

72


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 77 7/31/2015 9:38:30 AM

 1. #
  "

ຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການໃນການຄົມມະນາຄົມໃນປັດຈຸບັນ ແມ່ນໄປໄວໃນເງື່ອນໄຂ
ສະດວກສະບາຍ, ຂົນສົ່ງທັງຜູ້ໂດຍສານ ແລະ ສິນຄ້າໄດ້ນັບມື້ນັບຫຼາຍ. ພາຍຫຼັງສົງຄາມ
ໂລກຄັ້ງທີ II ການຄົມມະນາຄົມທາງທະເລ ແລະ ທາງອາກາດໄດ້ຂະຫຍາຍຕົວສູງໃນຂອບ
ເຂດທົ່ວໂລກ. ສ່ວນການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງທາງບົກຍັງຈໍາກັດຢູແ
່ ຕ່ພາຍໃນປະເທດເທົ່າ
ນັ້ນ.
1.1 ++


!
!!
!  
ເຖິງແມ່ນວ່ານ່ານຟ້າ ແລະ ທະເລຈະມີພື້ນທີ່ອັນກວ້າງໃຫຍ່ສຸດສາຍຕາກໍຕາມ, ແຕ່

ດິ
ະສ
ຍົນທີ່ບິນຢູ່ທ້ອງຟ້າ ນັບຖືເສັ້ນທາງເດີນທີ່ແຕ່ລະປະເທດໄດ້ກໍານົດໄວ້. ເຮືອທີ່ເດີນຕາມ
ທະເລກໍເຊັ່ນດຽວກັນ ຕ້ອງໄດ້ເດີນຕາມທາງທີ່ໄດ້ກໍານົດໄວ້ເພື່ອຫຼີກເວັ້ນອຸບັດເຫດຕ່າງໆທີ່
ອາດເກີດຂຶ້ນໄດ້ໃນກໍລະນີການສັນຈອນໜາແໜ້ນເຊັ່ນ: ຢູ່ທະເລມັງເຊິ (ທາງເໜືອຂອງ

ລຂິ
ທະວີບເອີຣົບໃນແຕ່ລະປີມເີ ຮືອກໍາປັ່ນຫຼາຍລໍາສັນຈອນໄປມາຢ່າງໜາແໜ້ນ. ເພື່ອເຮັດໃຫ້
ວນ
ໄລຍະການເດີນເຮືອສັ້ນເຂົ້າໄດ້ມີການຂຸດຄອງທະເລຕ່າງໆໃນທ້າຍສະຕະວັດທີ XIX ແລະ
ຕົ້ນສະຕະວັດທີ XX. ຄອງຊູເອດຍາວ 195 ກມ ເຊິ່ງເປີດໃຊ້ໃນປີ 1869 ໄດ້ເຊື່ອມຕໍ່ທະເລ
ຫງ

ເມດີແຕຣາເນຫາທະເລແດງ ແລະ ມະຫາສະໝຸດອິນເດຍ ເຊິ່ງເປັນການຫຼຸດຜ່ອນໄລຍະທາງ

ແຕ່ເອີຣົບຫາອິນເດຍລົງໄດ້ເຄິ່ງໜຶ່ງ. ຄອງປານາມາຢູ່ອາເມຣິກາກາງຍາວ 80,5 ກມ ເຊິ່ງ
ສະ

ເປີດໃຊ້ໃນປີ 1914 ໄດ້ຕັດໄລຍະທາງໂຄ້ງທີ່ກັນດານ ແລະ ຍາວໄກຜ່ານທາງແຫຼມຮອນ

(Horn) (ຈຸດໃຕ້ສຸດຂອງອາເມຣິກາລາຕິນ). ຄອງສອງແຫ່ງດັ່ງກ່າວໄດ້ເປັນທາງຜ່ານຂອງ
ສ

ກໍາປັ່ນເປັນຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍ ໃນປີ 1990 ຈໍານວນເຮືອ ແລະ ກໍາປັ່ນທີ່ຜ່ານທາງຄອງຊູເອດ

ວ.

ມີເຖິງ 17.628 ລໍາ, ສ່ວນຢູ່ຄອງປານາມາແມ່ນ 1.013 ລໍາ.

ສ.

ຄອງປານາ ແລະ ຄອງຊູເອດທີ່ມີເຮືອແລ່ນຜ່ານ

73


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 78 7/31/2015 9:38:30 AM

 1) +#



!
!-!
!
ເຮືອ ແລະ ກໍາປັ່ນຕ່າງໆໄດ້ເພີ່ມຄວາມໄວ ແລະ ຂະໜາດບັນຈຸຂນ
ຶ້ ເຊັ່ນ: ເຮືອຂົນສົ່ງ
ເຊື້ອໄຟໄດ້ເພີ່ມຈາກ 20.000ໂຕນເປັນ 200.000 ໂຕນເຖິງ 500.000 ໂຕນ. ນອກຈາກ
ຂົນສົ່ງນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟແລ້ວ ສ່ວນຫຼາຍກໍາປັ່ນຕ່າງໆຍັງຂົນສົ່ງສິນຄ້າປະເພດມີນໍ້າໜັກຫຼາຍຄື:
ຖ່ານຫີນ, ແຮ່ທາດເຫຼັກ, ຊີມັງ, ເມັດທັນຍາຫານ…
ການຂົນສົ່ງສິນຄ້າໃນປັດຈຸບັນເພິ່ນນິຍົມໃຊ້ແກັດເຫຼັກໃຫຍ່ (ຫຼື ຄອນເທເນີ) ມາທົດ
ແທນໄທ່, ຖົງ ແລະ ແກັດເຈ້ຍ. ການນໍາໃຊ້ຖົງ, ໄທ່ ແລະ ແກັດເຈ້ຍມັນຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີຄົນ
ງານຫຼາຍ ແລະ ຕ້ອງມີສາງອັນກວ້າງໃຫຍ່ເປັນບ່ອນເກັບມ້ຽນສິນຄ້າ. ການນໍາໃຊ້ແກັດເຫຼັກ

ດິ
ະສ
ໃຫຍ່ເຊິ່ງແມ່ນສະຫະລັດອາເມຣິກາເປັນຜູ້ເລີ່ມຕົ້ນນໍາໃຊ້ທໍາອິດໃນຊຸມປີ 50, ຕໍ່ມາໄດ້ຂະ
ຫຍາຍຢູ່ບັນດາປະເທດອຸດສາຫະກໍາອືນ
່ ໆ, ເຮັດໃຫ້ການຂົນສົ່ງທາງທະເລປ່ຽນແປງໂດຍບໍ່
ຕ້ອງໃຊ້ຄົນງານຫຼາຍໃນການຂົນຍ້າຍ ແລະ ບໍ່ຕ້ອງເສຍຄ່າໃຊ້ຈ່າຍໃນການເກັບມ້ຽນເຂົ້າ

ລຂິ
ສາງ ເພາະເພິ່ນສາມາດປະແກັດໃຫຍ່ໄວ້ລານທ່າເຮືອເພື່ອຂົນສົ່ງຕໍ່ໃສ່ລົດພວງ, ລົດໄຟ ແລະ
ວນ
ຍົນຂົນສົ່ງສິນຄ້າ.
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ການຂົນສົ່ງທາງເຮືອ ຫຼື ກໍາປັ່ນ

2) +#



!
!!
!
ການບິນພົນລະເຮືອນ ໄດ້ເລີ່ມມີສາຍການບິນປົກກະຕິພາຍຫຼັງສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ II
ແຕ່ມາຮອດຊຸມປີ 70 ຈຶ່ງຂະຫຍາຍຕົວແຮງຈົນເຖິງປັດຈຸບັນ. ປັດຈຸບັນໃນແຕ່ລະປີມີຜູ້ໂດຍ
ສານປະມານກວ່າໜຶ່ງຕື້ຄົນນໍາໃຊ້ສາຍການບິນຕ່າງໆໃນທົ່ວໂລກ ເພາະລາຄາປີ້ຍົນໄດ້ຫຼຸດ
ລົງຫຼາຍ. ການຂົນສົ່ງສິນຄ້າກໍເຈາະຈົງສະເພາະສິນຄ້າທີ່ມີລາຄາແພງ ແລະ ນໍ້າໜັກເບົາ.

74


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 79 7/31/2015 9:38:30 AM

 ນອກນັ້ນ ແມ່ນໃຊ້ກໍາປັ່ນ, ລົດພວງ ແລະ ລົດໄຟ; ຍົກເວັ້ນແຕ່ໃນເຂດທຸລະກັນດານ ເຊິ່ງພາ
ຫະນະຂົນສົ່ງຕ່າງໄປບໍ່ເຖິງຈຶ່ງຈໍາເປັນຕ້ອງໄດ້ໃຊ້ຍົນຂົນສົ່ງສິນຄ້າເຊັ່ນ: ຢູ່ພາກເໜືອຂອງກາ
ນາດາ ແລະ ຢູ່ຊີເບຣີ.
ສາຍການບິນໃຫຍ່ເຊິ່ງມີການລົງທຶນໃສ່ຫາຼ ຍແມ່ນແອຝຣັ່ງ (Air France) ຂອງຝຣັ່ງ,
ລຸບທັນຊາ (Lufthansa) ຂອງເຢຍລະມັນ ແລະ ບຣີຕິດ ແອເວ (British Air Way) ຂອງ
ອັງກິດ.
3) +#



!
! !
ວິວັດທະນາການການຂົນສົງ່ ທາງບົກຕ່າງກັບການຄົມມະນາຄົມທາງທະເລ ແລະ ທາງ

ດິ
ະສ
ອາກາດ. ການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງທາງບົກໄດ້ເນັ້ນໃສ່ການຂະຫຍາຍປັບປຸງເສັນ
້ ທາງຕ່າງໆ
ຫຼາຍກວ່າການພັດທະນາທາງດ້ານພາຫະນະຄື: ເຮັດແນວໃດຫຍໍ້ໄລຍະທາງໃຫ້ສັ້ນເຂົ້າ, ອໍາ
ນວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ການສັນຈອນໄປມາໄດ້ສະດວກ ຫຼື ຕັດເສັ້ນທາງໃໝ່.

ລຂິ
- 

!
!: ການຂົນສົ່ງທາງລົດໄຟເຊິ່ງສ່ວນຫຼາຍເປັນກໍາມະສິດຂອງລັດໄດ້
ວນ
ເພີ່ມການສະໜອງຄວາມສະດວກສະບາຍໃຫ້ແກ່ຜູ້ໂດຍສານ ແລະ ເພີ່ມຄວາມໄວຂຶ້ນ.
ຂະບວນລົດໄຟກໍໄດ້ປັບໃຫ້ເໝາະກັບການຂົນສົ່ງສິນຄ້າແຕ່ລະປະເພດເຊັ່ນ: ພວງໃສ່ແກັດ
ຫງ

ເຫຼັກໃຫຍ່, ຕູ້ໃສ່ແຮ່ທາດ, ມ໋ອກບັນຈຸລດ

ົ ຍົນ, ຖັງບັນຈຸນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ ແລະ ອື່ນໆ.
ຢູ່ຕາມເສັ້ນທາງຕ່າງໆລົດຍົນໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ ທັງໄດ້ເພີ່ມຄວາມໄວ ແລະ
ສະ

ຄວາມປອດໄພຂຶ້ນ. ສໍາລັບການຂົນສົ່ງສິນຄ້າມີລົດບັນທຸກຂະໜາດໃຫຍ່ ຫຼື ລົດພວງເຊິ່ງ

ສາມາດບັນຈຸໄດ້ຫຼາຍກວ່າ 40 ໂຕນ.
- #
A: ມີຫາຼ ຍແຫ່ງໃນໂລກເຖິງຈະມີການປັບປຸງໂຄງລ່າງທີ່ມີຢແ
ູ່ ລ້ວໃຫ້
ສ

ນັບມື້ນັບດີຂນ
ຶ້ ກໍຕາມ ແຕ່ມີບາງບ່ອນບໍ່ສາມາດຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການທາງດ້ານ
ວ.

ຄວາມສະໝໍາ່ ສະເໝີ, ຄວາມໄວ ແລະ ຄວາມປອດໄພຂອງການຈໍລະຈອນໄດ້. ຕາມເສັ້ນ

ສ.

ທາງລົດໄດ້ມກ
ີ ານຈໍາກັດຄວາມໄວໂດຍສະເພາະແມ່ນເຂດທີ່ມີຊຸມຊົນໜາແໜ້ນ ແລະ ເຂດ
ທີ່ມັກເກີດອຸບັດເຫດ. ຕາມເສັ້ນທາງລົດໄຟກໍໄດ້ມີການປະສານສົມທົບລະຫວ່າງຂະບວນລົດ
ໄຟດ່ວນ ແລະ ຂະບວນລົດໄຟບັນທຸກສິນຄ້າທີ່ແລ່ນຊ້າກວ່າ.
2. #
!
!

ຕາໜ່າງເສັ້ນທາງຄົມມະນາຄົມທີ່ໜາແໜ້ນ ແລະ ເບົາບາງນັ້ນແມ່ນຂຶ້ນກັບຄວາມໜາ

ແໜ້ນຂອງປະຊາກອນ, ການເຄື່ອນໄຫວດ້ານເສດຖະກິດຂອງຄົນ, ການບຸກເບີກພື້ນທີ່ມາ

75


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 80 7/31/2015 9:38:30 AM

 ແຕ່ດົນນານ ແລະ ເງື່ອນໄຂທໍາມະຊາດ.
2.1 
!
!
(: ຢູ່ເອີຣົບຕາເວັນຕົກ ໂດຍສະເພາະ
ແມ່ນຢູ່ພາກຕາເວັນຕົກສ່ຽງເໜືອ (ປະເທດແບນຊິກ, ເນເທີແລນ, ລຸກຊໍາບວກ, ເຢຍລະມັນ
ແລະ ພາກເໜືອຂອງຝຣັ່ງ) ຜ່ານປະເທດສະວິດລົງໄປຮອດພາກເໜືອຂອງປະເທດອີຕາລີ.
ພື້ນທີ່ຂອງຕາໜ່າງດັ່ງກ່າວເປັນເຂດທີ່ມີຄົນອາໄສຢູ່ຢ່າງໜາແໜ້ນ. ມີຕົວເມືອງສໍາຄັນຫຼາຍ
ແຫ່ງ ແລະ ມີການເຄື່ອນໄຫວເສດຖະກິດທີ່ຄຶກຄັກ.
ຕາໜ່າງເສັ້ນທາງຄົມມະນາຄົມຢູ່ເອີຣົບຕາເວັນຕົກມີຄື: ແມ່ນໍ້າ ແລະ ຄອງນໍ້າ, ເສັ້ນ
ທາງລົດໄຟ ແລະ ລົດດ່ວນ, ທໍ່ສົ່ງນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ, ທໍ່ສົ່ງອາຍກ໊າດທໍາມະຊາດ ແລະ ຖະໜົນ

ດິ
ະສ
ຫົນທາງເປັນຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍ. ຕາໜ່າງຄົມມະນາຄົມໄດ້ຮັບການປັບປຸງໃຫ້ທັນສະໄໝຢູ່
ສະເໝີ.
ຕາໜ່າງເສັນ
້ ທາງຄົມມະນາຄົມທີ່ໜາແໜ້ນຍັງມີຢູ່ສະຫະລັດອາເມຣິກາໂດຍສະເພາະ

ລຂິ
ແມ່ນຢູ່ເຂດ 5 ໜອງໃຫຍ່, ເນັ່ງໄປເຖິງການາດາຢູ່ທາງພາກເໜືອ ແລະ ໄປລັດຄາລີຟໍເນຍ
ວນ
ທາງພາກຕາເວັນຕົກ. ເສັ້ນທາງທີ່ໜາແໜ້ນ ແລະ ທັນສະໄໝກວ່າໝູ່ໃນໂລກແມ່ນເສັ້ນທາງ
ທີ່ເນັ່ງແຕ່ເມືອງບົດສະຕັນໄປຫາວໍຊິງຕັນ (ສະຫະລັດອາເມຣິກາ) ແລະ ເສັ້ນທາງທີ່ລຽບຕາມ
ຫງ

ແຄມຝັ່ງດ້ານຕາເວັນອອກຂອງເກາະຮົງຊູ (ຍີ່ປຸ່ນ).
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ເສັ້ນທາງຄົມມະນາຄົມໜາແໜ້ນຢູ່ສະຫະລັດອາເມຣິກາ
2.2 !
! 
: ມີຢູ່ອາເມຣິກາລາຕິນ (ເບຣຊິນ, ອາກຊັງຕິນ)
ທາງຕາເວັນອອກຂອງແມ່ນາໍ້ ໂວນກາ (ຣັດເຊຍ), ອິນເດຍ, ຈີນ…ແຕ່ວ່າມີລັກສະນະໜາແໜ້ນ
ຢູ່ເຂດໃກ້ທ່າເຮືອໃຫຍ່ ແລະ ຕົວເມືອງສໍາຄັນທີ່ເປັນຈຸດສຸມແຫ່ງການພັດທະນາ.

76


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 81 7/31/2015 9:38:30 AM

 ຢູ່ເບຣຊິນ (ແມ່ນໍ້າອາມາໂຊນ ແລະ ສາຂາຂອງມັນ) ແລະ ຢູ່ຈີນ (ແມ່ນໍ້າຢັງຊີກຽງ).
ສ່ວນຫຼາຍໃຊ້ແມ່ນໍ້າເປັນເສັ້ນທາງຄົມມະນາຄົມ.
ຢູ່ການາດາ ເສັ້ນທາງລົດໄຟໄດ້ຖືກນໍາໃຊ້ເຂົ້າໃນການຂົນສົ່ງເມັດທັນຍາຫານອອກ
ຈາກເຂດຜະລິດກະສິກໍາ. ຢູ່ຣັດເຊຍສາຍທາງລົດໄຟຕຣັງຊີເບຣຽງເປັນເສັ້ນທາງທີ່ຖືກນໍາໃຊ້
ຫຼາຍກວ່າໝູ່ໃນໂລກ. ໄດ້ມີການສ້າງທາງລົດໄຟຕືມ
່ ເພື່ອໄປສູ່ເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກຢູ່ທາງ
ຕາເວັນອອກໄກ (ເຂດບາຍການ, ອາມວກ, ມາຊິດສະຕຣານ) ເພື່ອອໍານວຍຄວາມສະດວກ
ໃນການລໍາລຽງຂົນສົ່ງຊັບພະຍາກອນໃຕ້ດິນ.
ຢູ່ບັນດາປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາຍັງບໍທ
່ ັນມີຕາໜ່າງຄົມມະນາຄົມຢ່າງຈະແຈ້ງເທື່ອ.

ດິ
ະສ
ການຂົນສົ່ງຢູ່ຫຼາຍປະເທດຍັງນໍາໃຊ້ພາຫະນະແບບດັ້ງເດີມເຊັ່ນ: ກວຽນ ແລະ ລົດມ້າ. ບັນດາ
ເສັ້ນທາງທີ່ມຢ
ີ ູ່ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນເພື່ອຮັບໃຊ້ການຂົນສົ່ງແຮ່ທາດ, ໄມ້ອອກຈາກແຫຼງ່ ຂຸດຄົ້ນ ຫຼື
ຂົນສົ່ງຜະລິດຕະພັນກະສິກາໍ ອອກຈາກນິຄົມປູກຝັງຕ່າງໆເພື່ອສົ່ງອອກຂາຍຕ່າງປະເທດ.

ລຂິ
ໃນຫຼາຍປະເທດຍັງບໍ່ທັນມີເສັ້ນທາງລົດໄຟ ປະເທດທີ່ມີແລ້ວກໍຢູ່ໃນສະພາບຊຸດໂຊມ,
ວນ
ລົດໄຟໄປມາບໍ່ກົງຕໍ່ເວລາ, ຊັກຊ້າຍ້ອນຕ້ອງແວ່ຈອດຕາມສະຖານີຕາ່ ງໆ.
ສໍາລັບເສັ້ນທາງລົດສ່ວນຫຼາຍເປັນເສັ້ນທາງດິນ, ການຂ້າມແມ່ນໍ້ານ້ອຍໃຫຍ່ຕ່າງໆ
ຫງ

ສ່ວນຫຼາຍຍັງໃຊ້ບັກ ຫຼື ຂົວຂ້າມຊົ່ວຄາວ. ໃນລະດູຝົນເສັ້ນທາງດິນກາຍເປັນບວກ ແລະ ຕົມ

ລົດຜ່ານບໍ່ໄດ້. ສ່ວນໃນລະດູແລ້ງນອກຈາກມີຂີ້ຝຸ່ນແລ້ວເສັ້ນທາງຍັງເປັນຄື້ນ, ມີບ່ອນຫຼຸບ,
ສະ

ບ່ອນໂນນ ເຮັດໃຫ້ລົດແລ່ນໄວບໍ່ໄດ້.
2.3 B ,  +
"%  
ທ່າເຮືອແຄມທະເລ ແລະ ສະໜາມບິນໃຫຍ່ເປັນບ່ອນທີ່ມີການສັນຈອນໄປມາຢ່າງໜາ
ສ

ແໜ້ນ ແລະ ຈະຍິ່ງໜາແໜ້ນຂຶ້ນໄປ ຖ້າຕັ້ງຢູ່ໃກ້ຕວ

ົ ເມືອງທີ່ມີທາງລົດ, ເສັ້ນທາງລົດໄຟ ຫຼື
ວ.

ບາງຄັ້ງກໍມີສາຍນໍ້າທີ່ເຮືອແລ່ນຜ່ານເຂົາ້ ສູ່ເມືອງດັ່ງກ່າວ.
ສ.

1) B: ທ່າເຮືອມີ 3 ໜ້າທີ່ຕົ້ນຕໍຄື:

ເປັນບ່ອນຮັບສົ່ງຜູ້ໂດຍສານ; ເປັນບ່ອນເກັບມ້ຽນ ແລະ ຮັບສົ່ງສິນຄ້າຂາເຂົາ້ -ຂາ
ອອກ; ເປັນບ່ອນທີ່ມີການເຄື່ອນໄຫວດ້ານອຸດສາຫະກໍາເຊິ່ງນັບມືມ
້ ີບົດບາດສໍາຄັນ. ຖ້າທ່າ
ເຮືອຫາກເປັນທ່າເຮືອນໍ້າເລິກ ຈະສາມາດຮັບກໍາປັ່ນຂົນສົ່ງສິນຄ້າປະເພດໜັກດ້ວຍລາຄາ
ຖືກ ໂດຍສະເພາະແມ່ນວັດຖຸດິບແຮ່ທາດ ອັນພາໃຫ້ເກີດມີໂຮງງານອຸດສາຫະກໍາ, ໂຮງງານ
ກັ່ນນໍ້າມັນເຊືອ
້ ໄຟ, ໂຮງງານນໍ້າມັນ, ເຄມີ…ຢູ່ໃກ້ທ່າເຮືອ ຫຼື ຢູ່ເທິງນໍ້າ.

77


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 82 7/31/2015 9:38:31 AM

 ໃນປັດຈຸບັນບໍລິສັດສົ່ງອອກສິນຄ້າຕ່າງໆມັກມາຕັ້ງຢູ່ທາ່ ເຮືອ (ເຊັ່ນ: ຢູ່ສະຫະລັດອາ
ເມຣິກາ, ຍີ່ປຸ່ນ, ຝຣັ່ງ, ສິງກະໂປ, ຮົງກົງ…) ບໍລິສັດເຫຼົ່ານີ້ມີໂຮງງານທີ່ທັງຮັບເອົາວັດຖຸດິບ
ທັງຜະລິດ ແລະ ສົ່ງອອກສິນຄ້າຢູ່ກັບທີເ່ ລີຍ.

ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ຫງ

ທ່າເຮືອຣົດແຕກດໍາຢູ່ເນເທີແລນ
2)  +
: ໃນປັດຈຸບັນສະໜາມບິນໃຫຍ່ໄດ້ກາຍເປັນພາກສ່ວນຄົມມະນາຄົມ
ສະ

ໜຶ່ງທີ່ນັບມື້ນັບສັບສົນ. ສະໜາມບິນແຕ່ລະແຫ່ງປະກອບດ້ວຍຕຶກຮັບສົ່ງຜູ້ໂດຍສານ ແລະ

ລານບິນ. ສະໜາມບິນມີລານບິນຢ່າງໜ້ອຍ 2 ສາຍ ຍາວປະມານ 2.500-3.000 ແມັດ ຕັດ
ໄຂວ່ກັນເພື່ອຄວາມສະດວກໃນການຂຶ້ນ-ລົງຂອງຍົນ ເຖິງຈະມີລົມພັດມາຈາກທິດໃດກໍຕາມ
ສ

ນອກຈາກນັ້ນ ຍັງມີເດີ່ນສັນຈອນຂອງຍົນ ແລະ ເດີ່ນຈອດຍົນ, ສະຖານທີ່ສ້ອມແປງຍົນ

ວ.

ໂດຍສະເພາະຕ້ອງມີຫໍບັນຊາການບິນ. ການຈັດຕັ້ງດັ່ງກ່າວຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີພນ
ື້ ທີ່ອັນກວ້າງ
ສ.

ຂວາງນັບເປັນຫຼາຍພັນເຮັກຕາ ຫຼື ຫຼາຍໝື່ນເຮັກຕາເຊັ່ນ: ສະໜາມບິນດາລາດຢູ່ສະຫະລັດ

ອາເມຣິກາ.
3) : ດາວທຽມທີ່ປິ່ນອ້ອມໂລກຢູ່ໃນອະວະກາດມີຢູ່ 2 ປະເພດຄື: ປະເພດທີ່
ປິ່ນອ້ອມໜ່ວຍໂລກຢູ່ຕະຫຼອດ ເພື່ອຖ່າຍພາບຢູ່ໜ້າໂລກແລ້ວສົ່ງຕໍ່ໄປຍັງສະຖານີຢູ່ພື້ນດິນ
ທີ່ບັນທຶກໃສ່ເທັບໄວ້ແລ້ວສາຍອອກຕໍ່ ອີກປະເພດໜຶ່ງແມ່ນດາວທຽມທີ່ຢຸດຢູ່ໃນອະວະກາດ,
ຢູ່ເໜືອຈຸດໃດໜຶ່ງຂອງໜ່ວຍໂລກ ແລະ ປິ່ນໄປນໍາໜ່ວຍໂລກ. ດາວທຽມປະເພດນີ້ໃຊ້ເຂົ້າ

78


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 83 7/31/2015 9:38:31 AM

 ໃນການບັນທຶກ, ລາຍງານສະພາບພະຍາກອນອາກາດ ໂດຍສະເພາະແມ່ນການໂທລະຄົມ
ມະນາຄົມ, ສາມາດຖ່າຍທອດສົດອອກທາງໂທລະພາບ, ເຫດການຕ່າງໆທີ່ເກີດຂຶນ
້ ຢູ່ໃນໂລກ
ເຊັ່ນ: ການແຂ່ງຂັນກິລາໂອແລມປິກ, ການແຂ່ງຂັນເຕະບານໂລກ ແລະ ອື່ນໆ. ດາວທຽມ
ຕ່າງໆຖືກສົ່ງຂຶ້ນອະວະກາດໂດຍຍານອະວະກາດຈາກສະຖານີອະວະກາດຢູ່ພນ
ື້ ດິນ. ປະເທດ
ທີ່ຜະລິດຍານອະວະກາດ ແລະ ດາວທຽມໃນເບື້ອງຕົ້ນແມ່ນອະດີດສະຫະພາບໂຊວຽດ ແລະ
ສະຫະລັດອາເມຣິກາ. ຕໍ່ມາມີຝຣັ່ງທີ່ສົມທົບກັບອີກຫຼາຍປະເທດໃນເອີຣົບ, ຈີນ, ຍີ່ປຸ່ນ, ອິນ
ເດຍ ແລະ ອິດສະຣາແອນ.

ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ສະຖານີອະວະກາດຢູ່ເມືອງກູຣູ (ກຸຍຢານ) ນາຊາ ອາເມຣິກາ ຍານອະວະກາດໂຊຍຸດ ຣັດເຊຍ
 0:
ຫງ

1. ຄວາມໜາແໜ້ນທາງດ້ານການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງທາງທະເລໄດ້ສະແດງອອກທາງ
ສະ

ດ້ານໃດແດ່? ຈົ່ງອະທິບາຍໂດຍຫຍໍ້.
2. ດ້ວຍເຫດໃດຈຶ່ງເວົ້າໄດ້ວ່າການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງທາງອາກາດໄດ້ຂະຫຍາຍຕົວ
ແຮງແຕ່ຊຸມປີ 70 ເຖິງປັດຈຸບັນ?
ສ

3. ການຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານການຄົມມະນາຄົມທາງບົກໄດ້ສະແດງອອກທາງດ້ານ
ວ.

ໃດແດ່?
ສ.

4. ຕາໜ່າງເສັ້ນທາງຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງໃນບັນດາປະເທດພັດທະນາແລ້ວຕ່າງກັບຕາ
ໜ່າງເສັ້ນທາງຄົມມະຄົມຂອງບັນດາປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາຄືແນວໃດ?
5. ທ່າເຮືອມີຈັກໜ້າທີ່ ຄືໜ້າທີ່ໃດແດ່?
6. ດາວທຽມທີ່ປິ່ນອ້ອມໜ່ວຍໂລກມີຈັກປະເພດ, ແຕ່ລະປະເພດໃຊ້ໄວ້ເພື່ອຫຍັງ?
ມີປະເທດໃດແດ່ທີ່ຜະລິດໄດ້?

79


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 84 7/31/2015 9:38:31 AM

 ! 11 

 0+-#!
1. 
7#  # #
0+
ນັກວິຊາການໄດ້ສະເໜີຮູບແບບການຈັດລໍາດັບຂັ້ນການພັດທະນາເສດຖະກິດ ເຊິ່ງ
ເກີດຂຶ້ນໂດຍການນໍາໃຊ້ປດ
ັ ໄຈ ແລະ ຂໍ້ມູນທີ່ຄ້າຍຄືກັນ ແລະ ແຕກຕ່າງກັນ. ດັ່ງຕົວຢ່າງ
ການສຶກສາສະເພາະກໍລະນີຕໍ່ໄປນີ້:
ທ່ານ ເຊີລິນສະກີ (Zelinsky, 1966) ໄດ້ແບ່ງຊັ້ນປະຊາກອນ ແລະ ຊັບພະຍາກອນ
ໂດຍມີສາຍພົວພັນກັນທາງດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ການດໍາລົງຊີວດ
ິ ອອກເປັນ 5 ແບບດ້ວຍ
ກັນ ເຊິ່ງສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ສາຍພົວພັນຂອງປະຊາກອນຕໍ່ຊັບພະຍາກອນແຕ່ລະຮູບແບບ

ດິ
ະສ
ນັ້ນຍ່ອມຂຶ້ນຢູ່ກັບຫຼັກການ 3 ປະການຄື :
- ອັດຕາສ່ວນຂອງປະຊາກອນຕໍ່ການນໍາໃຊ້ຊັບພະຍາກອນ.
- ມາດຕະຖານການຄອງຊີບ ຫຼື ອຸປະສົງ (ການສະໜອງ) ຂອງປະຊາກອນຕໍຊ
່ ັບພະ
ຍາກອນນັ້ນ. ລຂິ
ວນ
- ລະດັບຂອງການນໍາໃຊ້ເຕັກໂນໂລຢີຕໍ່ຊັບພະຍາກອນເຫຼົ່ານັ້ນ.
ນອກຈາກນີ້ ທະນາຄານໂລກຍັງໄດ້ຈັດລະດັບການເສດຖະກິດ ໂດຍຖືເອົາຫຼັກການ
ຫງ

ພັດທະນາເສດຖະກິດ ແລະ ຈໍານວນຜົນຜະລິດລວມຂອງຊາດຕໍ່ຈາໍ ນວນປະຊາກອນ ເຊິ່ງ

ຍອມຮັບວ່າເປັນການວັດການໃຊ້ຊັບພະຍາກອນຂອງປະຊາກອນໂລກໄດ້ຢ່າງເປັນທໍາ.
ສະ

ຕາຕະລາງ ລາຍໄດ້ຂອງປະຊາກອນສະເລ່ຍຕໍ່ຫົວຄົນຂອງ 10 ປະເທດ (ປີ 2012)

%'% !
("#)
/ 
ສ

(GDP per capita in US$)

ວ.

1. ລຸກຊໍາບວກ 77.958
2. ສິງກະໂປ 60.799
ສ.

3. ນອກແວ 54.397
4. ບຣູໄນ 54.114
5. ສະຫະລັດອາເມຣິກາ 51.704
6. ສະວິດເຊີແລນ 44.864
7. ອົດສະຕຣາລີ 41.954

80


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 85 7/31/2015 9:38:31 AM

 8. ອັງກິດ 36.569
9. ຍີ່ປຸ່ນ 35.855
10. ເກົາຫຼີໃຕ້ 31.950

ຕາຕະລາງ ປະເທດທີ່ມີຈໍານວນຄອມພິວເຕີ ອິນເຕີເນດຫຼາຍທີ່ສຸດ 10 ອັນດັບ

7 

$
/ 
ລວມ ໃນ 100 ຄົນມີໃຊ້
1. ສະຫະລັດອາເມຣິກາ 185.000.000 63,00
2. ຈີນ 94.000.000 7,23

ດິ
ະສ
3. ຍີ່ປຸ່ນ 64.160.000 50,20
4. ອັງກິດ 37.600.000 62,88
5. ເຢຍລະມັນ 35.200.000 42,67
6. ອິນເດຍ ລຂິ 35.000.000 3,24
ວນ
7. ເກົາຫຼີໃຕ້ 31.580.000 65,68
8. ອີຕາລີ 28.870.000 79,78
ຫງ

9. ຝຣັ່ງ 25.000.000 41,37

10. ເບຣຊິນ 22.000.000 12,18
ສະ

ທີ່ມາ ITU.com, 2012 ແລະ Geohive.com 2010

ຕາມຕາຕະລາງເທິງນີ້ ໄດ້ຊີ້ໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມຈະເລີນເຕີບໂຕທາງເສດຖະກິດ ແລະ
ສ

ຄວາມໝັ້ນຄົງຂອງປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວ ແລະ ຍັງຄົງເປັນປະເທດທີ່ຍັງພັດທະນາຕໍ່ເນື່ອງ

ວ.

ໄປອີກ. ໃນທະວີບອາເມຣິກາເໜືອ, ທະວີບເອີຣົບ, ປະເທດຍີ່ປຸ່ນ ເຊິ່ງເປັນບໍລິເວນທີ່ມັ່ງຄັ່ງ

ແລະ ອຸດົມສົມບູນ ແລະ ມີປະເທດທີ່ມັ່ງຄັ່ງທີ່ສຸດໃນໂລກຢູ່ 19 ປະເທດ ເຊິ່ງປະຊາກອນນີ້ມີ
ສ.

ລາຍໄດ້ສະເລ່ຍປະມານ 5.000 ໂດລາຕໍ່ຄົນຕໍ່ປ,ີ ໝາຍຄວາມວ່າມີຈໍານວນປະຊາກອນພຽງ

ເສດໜ່ຶງສ່ວນສິບ (1/10) ຂອງປະຊາກອນໂລກ. ໃນທາງກົງກັນຂ້າມມີປະເທດທີ່ຍາກຈົນທີ່
ສຸດປະມານ 33 ປະເທດ ທີ່ມີລາຍໄດ້ສະເລ່ຍຕໍ່ຄົນຕໍ່ປີພຽງແຕ່ 200 ໂດລາສະຫະລັດ ໂດຍ
ສະເພາະແມ່ນຢູ່ທະວີບອາຟຣິກາ ໝາຍເຖິງບັນດາປະເທດທີ່ຢູ່ພາກໃຕ້ບໍລິເວນເຂດທະເລ
ຊາຍຊາຮາຣາ ແລະ ຍັງມີຫຼາຍປະເທດໃນທະວີບອາຊີ ປະມານ 9 ປະເທດ ເຊິ່ງມີລາຍໄດ້
ຂອງປະຊາຊາດຕໍ່າ.

81


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 86 7/31/2015 9:38:31 AM

 ປັດຈຸບັນນີ້ ການຈັດລໍາດັບຄວາມຈະເລີນທາງເສດຖະກິດຂອງປະເທດຕ່າງໆ ເພິ່ນ
ສາມາດຈັດເປັນຫຼາຍກຸ່ມດັງ່ ນີ້:
- &
#
0+& (Highly Developed Economies)
ກຸ່ມປະເທດນີ້ໄດ້ມີການພັດທະນາມາແຕ່ດົນແລ້ວ ຈົນສາມາດເຮັດໃຫ້ພື້ນຖານເສດ
ຖະກິດຂະຫຍາຍຕົວໄວ ອັນໄດ້ແກ່ປະເທດສະຫະລັດອາເມຣິກາ, ການາດາ, ຍີ່ປຸ່ນ ແລະ
ສ່ວນໃຫຍ່ຂອງປະເທດໃນທະວີບເອີຣົບ, ອົດສະຕຣາລີ ແລະ ນິວຊີແລນ. ຖືວ່າເປັນກຸ່ມ
ປະເທດທີ່ກ້າວໜ້າທາງເສດຖະກິດຊັ້ນນໍາຂອງໂລກ. ຄຸນສົມບັດໂດຍທົ່ວໄປຂອງປະເທດ
ເຫຼົ່ານີ້ ໄດ້ແກ່ປະເທດທີ່ມີຂະໜາດໃຫຍ່ ຫຼື ຂະໜາດກາງ ອຸດົມໄປດ້ວຍຊັບພະຍາກອນທໍາ

ດິ
ະສ
ມະຊາດ ມີການພັດທະນາຂັ້ນສູງ ແລະ ຖານະຂອງສັງຄົມໝາຍເຖິງຄວາມເປັນຢູ່ຂອງທັງ
ບຸກຄົນ ແລະ ຂອງຊາດມີຄວາມມັ່ງຄັ່ງຢູໃ່ ນລະດັບສູງໃນປະເທດເຫຼົ່ານີ້ ແມ່ນແຕ່ປະເທດອົດ
ສະຕຣາລີ ແລະ ສະຫະລັດອາເມຣິກາມີການເຮັດກະສິກໍາພຽງແຕ່ 7% ຂອງອັດຕາການເຮັດ

ລຂິ
ວຽກທັງໝົດ ແຕ່ຜົນຜະລິດໄດ້ຂະຫຍາຍປະລິມານຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ, ທັງນີ້ມີຜົນມາຈາກການ
ວນ
ໃຊ້ເຄື່ອງມື ເຄື່ອງກົນຈັກ ແລະ ການລົງທຶນກ່ຽວກັບການຄ້າສິນຄ້າກະເສດ ເປັນຄວາມຮັບ
ຜິດຊອບໃນຜະລິດຜົນຈາກການກະເສດສ່ວນໃຫຍ່ຂອງປະເທດ. ແຕ່ກໍຍັງມີຫຼາຍປະເທດ
ຫງ

ເປັນຕົ້ນແມ່ນອັງກິດ, ສິງກະໂປ, ຍີ່ປຸ່ນ... ທີ່ມີຈໍານວນຜູ້ເຮັດວຽກໃນອຸດສາຫະກໍາຫຼາຍກວ່າ

ເພາະສິນຄ້າອອກສ່ວນຫຼາຍເປັນສິນຄ້າຈາກໂຮງງານອຸດສາຫະກໍາ ແລະ ສິນຄ້າເຂົ້າສ່ວນ
ສະ

ໃຫຍ່ເປັນວັດຖຸດິບ ແລະ ອາຫານ. ໃນເສດຖະກິດລະດັບນີ້ ການເຮັດວຽກດ້ານອຸດສາຫະກໍາ

ແລະ ການບໍລິການຈະມີເປີເຊັນສູງຫຼາຍ, ລັກສະນະຂອງເສດຖະກິດແບບນີ້ ເປັນເຄື່ອງຊີ້ໃຫ້
ຮູ້ເຖິງລະດັບການພັດທະນາເສດຖະກິດ. ພ້ອມດຽວກັນນີ້ຍັງປາກົດມີຮູບແບບເສດຖະກິດອີກ
ສ

ຮູບແບບໜຶ່ງຄື: ຮູບແບບເສດຖະກິດທີ່ມີການຕັ້ງຖິ່ນຖານໃນຊຸມຊົນ ຫຼື ການກາຍເປັນເມືອງ

ວ.

ມີລະດັບສູງ ແລະ ອາຍຸຍນ

ື ສະເລ່ຍຂອງປະຊາກອນສູງ ເຊິ່ງເປັນສ່ວນໜຶ່ງທີ່ເຮັດໃຫ້ຊາວ
ສ.

ເມືອງ ປະກອບດ້ວຍຈໍານວນຜູ້ຊະລາມີອາຍຸສູງເພີ່ມເປັນຈໍານວນຫຼາຍ.
ນອກຈາກນີ້ແລ້ວ ບັນດາປະເທດເຫຼົ່ານີ້ທີ່ກໍາລັງປະເຊີນຢູ່ກໍຄືການນໍາໃຊ້ຊັບພະຍາ
ກອນທໍາມະຊາດເປັນໄປຢ່າງວ່ອງໄວ ແລະ ປະເທດເຫົຼົ່ານີ້ຈໍາເປັນຕ້ອງສັ່ງຊື້ສິນຄ້າເຂົ້າປະ
ເທດ, ຢ່າງໃດກໍຕາມ ການຄົ້ນພົບເຕັກໂນໂລຢີໃໝ່ ແລະ ປັບປຸງໃຫ້ທັນສະໄໝຢູ່ຕະຫຼອດ
ເວລານັ້ນ ເປັນເລື່ອງທີ່ສໍາຄັນຍິ່ງ ເຊິ່ງປະເທດໃນກຸ່ມເສດຖະກິດນີ້ຈາໍ ເປັນຕ້ອງໄດ້ຄໍານຶງເຖິງ
ຂອບເຂດຂອງຄວາມກ້າວໜ້າເຫຼົ່ານີ້ຢູເ່ ລື້ອຍໆ.

82


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 87 7/31/2015 9:38:31 AM

 - &0+ 
'
#
 (Party or Semideve
loped Economies)
ເສດຖະກິດຂັນ
້ ນີ້ໄດ້ແກ່ ປະເທດແຟງລັງ, ແອດສະປາຍ, ເກຣັກ, ອິດສະຣາແອນ, ມາເລ
ເຊຍ, ອາຟຣິກາໃຕ້, ອາກຊັງຕິນ, ອຸຣູກວາຍ, ເວເນຊູເອລາ... ສ່ວນໃຫຍ່ຂອງປະເທດເຫຼົ່ານີມ
້ ີ
ພື້ນທີ່ຈໍາກັດ ໂດຍສະເພາະແມ່ນພື້ນທີສ
່ ໍາຄັນທີ່ມີຄ່າທາງເສດຖະກິດ ແລະ ຊັບພະຍາກອນ
ທໍາມະຊາດ ເຖິງແມ່ນວ່າຈະມີປະຊາກອນພຽງພໍ ແຕ່ກໍມີທ່າອ່ຽງຂອງອັດຕາການເກີດຊ້າ ຫຼື
ກໍາລັງຊ້າລົງ, ໃນຂະນະທີ່ປະຊາກອນສ່ວນໃຫຍ່ກໍສາມາດອ່ານອອກຂຽນໄດ້ ແລະ ມີລະດັບ
ການສຶກສາສູງ ມີວຽກເຮັດງານທໍາສະດວກ ແລະ ສາມາດປັບຕົວເອງໄດ້ດີ, ເຖິງວ່າມາດຕະ

ດິ
ະສ
ຖານການຄອງຊີບຈະຕໍ່າກວ່າປະເທດກຸ່ມທີ່ພັດທະນາແລ້ວກໍຕາມ. ລັກສະນະທີ່ເດັ່ນຂອງ
ປະເທດເຫຼົ່ານີ້ທີ່ແຕກຕ່າງກັບກຸ່ມປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວ ແມ່ນມີລາຍໄດ້ສະເລ່ຍຕໍ່າກວ່າ
ເພາະປະຊາກອນສ່ວນໃຫຍ່ມີອາຊີບທາງການກະສິກາໍ . ສ່ວນໂຮງງານອຸດສາຫະກໍາ ກໍຍັງບໍ່
ທັນພັດທະນາເທົ່າທີ່ຄວນ,
ລຂິອັນທີ່ພດ
ັ ທະນາໄວນັ້ນໄດ້ແກ່ອຸດສາຫະກໍາຜະລິດສິນຄ້າບໍລິ
ວນ
ໂພກ-ອຸປະໂພກເປັນສ່ວນໃຫຍ່, ອຸດສາຫະກໍາໜັກທີພ
່ ັດທະນາສ່ວນໃຫຍ່ ແມ່ນອຸດສາຫະກໍາ
ການຂຸດຄົ້ນບໍແ
່ ຮ່, ເຫຼັກກ້າ, ເຄມີ, ວິສະວະກໍາເປັນຕົ້ນ.
ຫງ

ໃນລະບົບເສດຖະກິດນັ້ນ, ການສະສົມທຶນຮອນເປັນເລື່ອງສໍາຄັນໃນການພັດທະນາ
ເສດຖະກິດໃນອະນາຄົດ, ແຕ່ປະເທດເຫຼົ່ານີ້ ຍັງຄົງມີການສະສົມທຶນຮອນຕໍ່າຫຼາຍ ເຊິ່ງນັບ
ສະ

ເປັນບັນຫາສໍາຄັນຂອງປະເທດໃນກຸ່ມນີ້ ເພາະຂາດທຶນຮອນໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດ.
ແຕ່ສໍາລັບປະເທດອາຟຣິກາໃຕ້ ແລະ ບາງປະເທດໃນພູມີພາກອາເມຣິກາລາຕິນ ໄດ້ມີນະ
ໂຍບາຍກູ້ເງິນຈາກຕ່າງປະເທດເປັນຈໍານວນຫຼາຍ ເພື່ອເປັນທຶນຮອນມາພັດທະນາປະເທດ.
ສ

- & ##

0+ (The Under developed Economies)
ວ.

ໝາຍເຖິງສ່ວນໃຫຍ່ຂອງທະວີບອາຟຣິກາ ແລະ ປະເທດໃນອາເມຣິກາກາງລວມທັງ

ສ.

ອາເມຣິກາໃຕ້ ແລະ ຫຼາຍປະເທດໃນອາຊີໃຕ້ ແລະ ອາຊີອາຄະເນອັນໄດ້ແກ່ປະເທດເອຢິບ,

ການາ, ມາລີ, ເອກວາດໍ, ປາຣາກວາຍ, ໂດມິນິກັນ, ອິນເດຍ, ບັງຄະລາເທດ, ອິນໂດເນເຊຍ...
ແຕ່ກໍມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນຫຼາຍຢູ່ໃນລະຫວ່າງປະເທດຂອງກຸ່ມນີ.້ ສິ່ງຕ້ອງນໍາມາພິຈາລະນາ
ກໍຄື ປະເທດກໍາລັງພັດທະນາຍັງປະສົບບັນຫາເສດຖະກິດ 2 ລະດັບນັ້ນຄື ເສດຖະກິດແບບ
ພື້ນເມືອງ ວົງເງິນການລົງທຶນຕໍ່າໄດ້ກໍາໄລໜ້ອຍ ກໍາລັງແຮງງານຫຼາຍ ທຽບກັບເສດຖະກິດ
ແບບນາຍທຶນທີ່ມີວົງເງິນທຶນສູງ ໄດ້ກໍາໄລສູງກວ່າຫຼາຍແຮງງານສ່ວນໃຫຍ່ເປັນເຄື່ອງກົນຈັກ

83


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 88 7/31/2015 9:38:31 AM

 ສາມາດຜະລິດໄດ້ຫຼາຍແບບ ນັ້ນຄືຄວາມແຕກຕ່າງທາງເສດຖະກິດດັ່ງກ່າວ ນໍາໄປສູກ
່ ານ
ແບ່ງແຍກຕົວເມືອງກັບຊົນນະບົດ. ເວົ້າລວມແລ້ວ ບັນຫາທີ່ເດັ່ນນັ້ນກໍຄື ຄວາມຍາກຈົນ ແລະ
ຄວາມດ້ອຍພັດທະນາ.
ໃນດ້ານການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ, ປະເທດເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ມີການປະກອບການ
ດ້ານກະສິກໍາມີຈໍານວນເຖິງ 50% ຂອງແຮງງານໝົດປະເທດ ແລະ ເປັນການກະສິກໍາເພືອ
່
ການລ້ຽງຊີບ, ເຕັກນິກທາງການກະເສດຍັງຕໍ່າ ແລະ ການນໍາໃຊ້ເຄື່ອງກົນຈັກຊ່ວຍຜະລິດ
ນັ້ນມີໜ້ອຍ ຫຼື ບໍ່ມີເລີຍໃນບາງຂະແໜງການ. ແຕ່ປະເທດເຫຼົ່ານີ້ສາມາດເບິ່ງເຫັນຄວາມມັ່ງ
ຄັ່ງຂອງປະເທດໃນອະນາຄົດ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ ບັນຫາປະຊາກອນເປັນເລື່ອງສໍາຄັນຫຼາຍ

ດິ
ະສ
ໂດຍສະເພາະອັດຕາການເພີ່ມປະຊາກອນຍັງສູງຢູ່ບາງເຂດເຊັ່ນ: ອາຊີໃຕ້, ອາຊີຕາເວັນ
ອອກ, ອາຊີຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ ແລະ ອາເມຣິກາລາຕິນ. ບັນຫາເຫຼາົ່ ນີ້ ເປັນເຫດຜົນທີ່ເຮັດ
ໃຫ້ຈາໍ ນວນລວມຂອງປະຊາກອນກຸ່ມປະເທດນີ້ສູງຫຼາຍ ແລະ ມາດຕະຖານການຄອງຊີບ
ຍັງຕໍ່າຢູ່.
ລຂິ
ວນ
2. 
"%%!


0+
2.1 

+
"6"%
ຫງ

ນັບແຕ່ປີ 1945 ເປັນຕົ້ນມາ ການຄ້າໃນທົ່ວໂລກໄດ້ເພີ່ມທະວີຂຶ້ນຢ່າງບໍ່ຢຸດຢັງ້ ນັບ

ທັງທາງດ້ານມູນຄ່າ ແລະ ທາງດ້ານປະລິມານ ຫຼື ບໍລິມາດ. ສິນຄ້າທີ່ສົ່ງອອກນັບມື້ມີຫາຼ ຍ
ສະ

ຊະນິດ, ຫຼາຍປະເພດ ເພິ່ນໄດ້ຈໍາແນກສິນຄ້າເປັນ 4 ປະເພດຄື: ແຮ່ທາດຕ່າງໆ, ສິນຄ້າ

ກະສິກໍາ, ສິນຄ້າອຸດສາຫະກໍາ ແລະ ສິນຄ້າເຊື້ອໄຟ. ໃນໄລຍະ 20 ປີ ກວ່າທີ່ຜ່ານມາ
ສ

ປາກົດວ່າການສົ່ງອອກສິນຄ້າດ້ານການກະເສດ ແລະ ແຮ່ທາດຕ່າງໆໃນທົ່ວໂລກໄດ້ຫຼຸດລົງ

ວ.

ແລະ ໃນຂະນະດຽວກັນນັ້ນ ການແລກປ່ຽນສິນຄ້າເຊື້ອໄຟພັດໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຫຼາຍ. ສ່ວນສິນຄ້າ

ອຸດສາຫະກໍາກໍໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງວ່ອງໄວ. ມາຮອດປັດຈຸບັນນີ,້ ສິນຄ້າດັ່ງກ່າວກວມເອົາປະ
ສ.

ມານ 70% ໃນການຄ້າທົ່ວໂລກ ເຊິ່ງສ່ວນຫຼາຍແມ່ນເຄື່ອງຮັບໃຊ້ຊີວິດປະຈໍາວັນ, ເຄື່ອງ

ໄຟຟ້າ (ເຄື່ອງເອເລັກໂຕຣນິກ) ແລະ ເຄື່ອງກົນຈັກ. ນອກຈາກນັ້ນ ຍັງມີການເພີມ
່ ຂຶ້ນຂອງ
ຂະແໜງການບໍລິການ ເຊິ່ງລວມເອົາການຂົນສົ່ງ, ການທ່ອງທ່ຽວ ແລະ ການບໍລິການດ້ານ
ການເງິນ. ການແລກປ່ຽນດ້ານທຶນໃນປັດຈຸບັນໄດ້ລື່ນບໍລິມາດການແລກປ່ຽນສິນຄ້າເຖິງ 10
ເທ່ົາ. ດັ່ງນັນ
້ , ການບໍລິການຈຶ່ງມີບດ
ົ ບາດຕົ້ນຕໍໃນການຂະຫຍາຍຕົວຂອງເສດຖະກິດໃນ
ຂອບເຂດທົ່ວໂລກ.

84


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 89 7/31/2015 9:38:31 AM

 2.2 

+

# 
# !"6%
ເຖິງແມ່ນວ່າ 5 ປະເທດ (ສະຫະລັດອາເມຣິກາ, ສະຫະພັນເຢຍລະມັນ, ຍີ່ປຸ່ນ, ຝຣັ່ງ,
ອັງກິດ) ທີ່ເຄີຍເປັນມະຫາອໍານາດດ້ານການຄ້າຂອງໂລກມາແລ້ວ ຍັງຄົງມີບດ
ົ ບາດສໍາຄັນ
ໃນຕະຫຼາດໂລກກໍຕາມ, ແຕ່ວ່ານອກຈາກສະຫະລັດອາເມຣິກາແລ້ວ, ສິນຄ້າຂອງປະເທດ
ເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ຫຼຸດລົງ ຕໍ່ໜ້າການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງອີກຫຼາຍປະເທດເຊັ່ນ: ບາງປະເທດຢູ່ອາຟຣິກາ
(ກົດດີວົວ, ອາຟຣິກາໃຕ້...), ບັນດາປະເທດທີ່ສົ່ງອອກນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ (ຊາອຸດິອາຣາບີ...),
ບັນດາປະເທດອຸດສາຫະກໍາໃໝ່ (ໄຕ້ຫວັນ, ສິງກະໂປ, ຮົງກົງ, ເກົາຫຼີໃຕ້) ບາງປະເທດ
ສັງຄົມນິຍົມ (ຈີນ, ຫວຽດນາມ...) ບັນດາປະເທດທັງໝົດນັ້ນ ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມການແລກປ່ຽນ

ດິ
ະສ
ການຄ້າໂລກຢ່າງຟົດຟື້ນ. ການຜະລິດສິນຄ້າກໍບໍ່ໄດ້ຄືກັນຢູ່ທຸກປະເທດ, ບັນດາປະເທດໃນ
ເອີຣົບ ແລະ ສະຫະລັດອາເມຣິກາ ສ່ວນຫຼາຍໄດ້ປະລະບາງຂະແໜງການອຸດສາຫະກໍາ
ເຊັ່ນ: ການຜະລິດແຜ່ນແພ, ກົນຈັກຂະໜາດໜ້ອຍ ແລະ ການກໍສ
່ ້າງເຮືອ ຫຼື ກໍາປັ່ນ. ຍ້ອນມີ

ລຂິ
ການແບ່ງງານກັນໃນລະດັບສາກົນ ແລະ ບົດບາດຂອງສະຫະບໍລສ
ິ ັດທີ່ມີຢູ່ໃນຫຼາຍປະເທດ.
ວນ
ດັ່ງນັ້ນ, ການແລກປ່ຽນດ້ານການຄ້າຈຶງ່ ຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງວ່ອງໄວ ໂດຍສົມທົບກັບຄວາມ
ກ້າວໜ້າທາງດ້ານການຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການປ່ຽນແປງແນວທາງດ້ານເສດຖະກິດຂອງ
ຫງ

ຫຼາຍປະເທດໃນທົ່ວໂລກ.
3. &
  &

&


ສະ

3.1 #
!*+#
#0&+
ຜະລິດຕະພັນຊະນິດຕ່າງໆມີມູນຄ່າແຕກຕ່າງກັນ, ດັ່ງນັ້ນ ການສົ່ງອອກ ແລະ ການ
ສ

ນໍາເຂົ້າຈຶ່ງເປັນຕົ້ນເຫດຂອງການຂາດດຸນ ຫຼື ເກີນດຸນການຄ້າ.

ວ.

ບັນດາປະເທດທີ່ມີວັດຖຸດິບ ແລະ ຜະລິດຕະພັນກະສິກໍາຫຼາຍ, ແຕ່ຂາດການແປຮູບ

ເປັນຜະລິດຕະພັນອຸດສາຫະກໍາ ສ່ວນຫຼາຍມັກເສຍປຽບໃນການແລກປ່ຽນ ແລະ ຕ້ອງໄດ້
ສ.

ຕິດໜີ້. ປະເທດເຫຼົ່ານີ້ແມ່ນບັນດາປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາໃນທະວີບອາຟຣິກາ, ອາຊີ ແລະ

ອາເມຣິກາລາຕິນ. ມີແຕ່ບັນດາປະເທດໃນອົງການສົງ່ ອອກນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ ຫຼື ກຸ່ມໂອເປັກ
(OPEC) ທີ່ໄດ້ປຽບໃນການແລກປ່ຽນ, ໂດຍສະເພາະ ແມ່ນໃນໄລຍະຊຸມປີ 70. ສ່ວນສະ
ພາບຂອງປະເທດການາດາ, ອົດສະຕຣາລີ ແລະ ນິວຊີແລນ ຈະມີຄວາມແຕກຕ່າງ ເພາະວ່າ
ວັດຖຸດິບຂອງເຂົາເຈົ້າມີຫຼວງຫຼາຍ ສາມາດຮັບປະກັນດຸນການຄ້າໃນທາງບວກໄດ້. ອີກປະ
ການໜຶ່ງ ການນໍາເຂົ້າຂອງເຂົາເຈົ້າກໍຈາໍ ກັດ ຍ້ອນຈໍານວນພົນລະເມືອງມີໜ້ອຍ. ສະຫະພັນ

85


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 90 7/31/2015 9:38:31 AM

 ຣັດເຊຍກໍອາດຈະຈັດເຂົ້າໃນກຸ່ມປະເທດເຫຼົ່ານີ້ ເພາະເປັນປະເທດທີ່ສົ່ງອອກວັດຖຸດິບຫຼາຍ
ແລະ ຍັງຮັກສາຄວາມດຸ່ນດ່ຽງຂອງດຸນການຄ້າໄວ້ໄດ້.
3.2 #
!*+#
&" 
ໃນທົ່ວໂລກມີປະມານ 20 ກວ່າປະເທດ, ໃນນັ້ນມີຍີ່ປນ
ຸ່ , ສະຫະລັດອາເມຣິກາ ແລະ
ຫຼາຍປະເທດຢູ່ເອີຣົບ ທີ່ມີຜົນຜະລິດຕະພັນອຸດສາຫະກໍາອັ່ງລົ້ນ ແຕ່ຕ້ອງໄດ້ນໍາເຂົ້າຜະລິດ
ຕະພັນວັດຖຸດບ
ິ ແລະ ຜະລິດຕະພັນອຸດສາຫະກໍາຈໍານວນໜຶ່ງ. ບາງປະເທດຄື: ຍີ່ປຸ່ນ ແລະ
ເຢຍລະມັນມີດຸນການຄ້າໄປໃນທາງບວກ ເພາະເຂົາເຈົ້າສົ່ງອອກຫຼາຍກວ່ານໍາເຂົ້າຜະລິດ
ຕະພັນ. ແຕ່ກໍມີບາງປະເທດທີ່ຂາດດຸນການຄ້າລະຫວ່າງຂາເຂົ້າ ແລະ ຂາອອກເຊັ່ນ: ອັງກິດ

ດິ
ະສ
ຝຣັ່ງ ແລະ ໄລຍະມໍ່ໆມານີ້ ແມ່ນແຕ່ສະຫະລັດອາເມຣິກາ ກໍຍັງມີປາກົດການຂອງການຂາດ
ດຸນການຄ້າ ຍ້ອນວ່ານັບມືໄ
້ ດ້ມີຄູ່ແຂ່ງດ້ານການຄ້າຫຼາຍຂຶ້ນ. ທີ່ແທ້ຈິງແລ້ວ, ປະເທດຕ່າງໆ
ໃນທົ່ວໂລກໄດ້ຫັນກົນໄກໄປສູ່ການຂະຫຍາຍອຸດສາຫະກໍາເຊັນ
່ : ບັນດາປະເທດອຸດສາຫະກໍາ

ລຂິ
ໃໝ່ (NIC) ຫຼື ເພິ່ນເອີ້ນວ່າ 4 ມັງກອນ (ໂດຍມີເກົາຫຼີໃຕ້, ຮົງກົງ, ໄຕ້ຫວັນ, ສິງກະໂປ), ຢູ່
ວນ
ທະວີບອາຊີທີ່ມີດຸນການຄ້າໄປທາງບວກໄດ້ແກ່ປະເທດອິນເດຍ, ຈີນ. ນອກຈາກນີ,້ ກໍມີ
ປະເທດເບຣຊິນ ແລະ ແມັກຊິກໂກ ກໍສາມາດສົງ່ ອອກສິນຄ້າອຸດສາຫະກໍານັບມື້ຫຼາຍຂຶ້ນ
ຫງ

ເຊິ່ງຈະກາຍເປັນຄູ່ແຂ່ງທີ່ສໍາຄັນໃນອະນາຄົດ.
4. 7&7



ສະ

4.1 7&7!
 



ສູນກາງໃນການແລກປ່ຽນສິນຄ້າໃນລະດັບສາກົນມີຈດ
ຸ ໃຈກາງຢູ່ 3 ຈຸດຕົ້ນຕໍຄື :
- " /! ເປັນອັບດັບໜຶ່ງ ເຊິ່ງກວມເອົາ 15 ປະເທດທີ່ມີການພົວພັນການ
ສ
ວ.

ຄ້ານໍາກັນຢ່າງສະນິດແໜ້ນໃນນັ້ນມີ: ເຢຍລະມັນ, ຝຣັ່ງ, ອີຕາລີ, ແບນຊິກ, ເນເທີແລນ, ລຸກ

ຊໍາບວກ, ເດັນມາກ, ອັງກິດ, ແອັດສະປາຍ, ປອກຕຸຍການ, ໂອຕຣິດ, ເກຣັກ, ອຽກລັງ, ຊູ
ສ.

ແອດ ແລະ ແຟງລັງ.

- /+: ເປັນອັນດັບທີສອງຂອງສະຫະລັດອາເມຣິກາ ແລະ ການາດາ,
ການເຊັນສັນຍາແລກປ່ຽນເສລີລະຫວ່າງສອງປະເທດດັ່ງກ່າວນີ້ຍິ່ງເພີ່ມຄວາມໜັກແໜ້ນ
ຂອງຈຸດໃຈກາງນີ.້
- $: ມີຍປ
ີ່ ຸ່ນ, ຈີນ, ເກົາຫຼີໃຕ້ ເຊິ່ງປັດຈຸບັນໄດ້ກາຍເປັນຈຸດການແລກປ່ຽນທີ່ສໍາຄັນ
ໃນພາກພື້ນນີ,້ ສົມທົບໃສ່ການຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງວ່ອງໄວທາງດ້ານເສດຖະກິດຂອງບັນດາ

86


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 91 7/31/2015 9:38:31 AM

 ປະເທດອຸດສາຫະກໍາໃໝ່ຢູເ່ ຂດອາຊີຕາເວັນອອກ ກໍຍິ່ງເຮັດໃຫ້ຈຸດໃຈກາງນີ້ຍິ່ງມີຄວາມ
ສໍາຄັນຂຶ້ນເລືອ
້ ຍໆ.
4.2 7& #



7&)
ນອກຈາກຈຸດໃຈກາງຕົ້ນຕໍ 3 ຈຸດທີ່ກ່າວມານັ້ນແລ້ວກໍຍັງມີຈຸດສໍາຮອງຕື່ມອີກຈໍານວນ
ໜຶ່ງຄື:
+ !/-
+$
ເຊິ່ງເປັນ 2 ປະເທດທີ່ມີຈໍານວນປະຊາກອນໜ້ອຍ, ການ
ຂະຫຍາຍຕົວດ້ານອຸດສາຫະກໍາຢູ່ໃນລະດັບປານກາງຫາສູງ ແລະ ມີສ່ວນຮ່ວມຫຼາຍສົມ
ຄວນໃນກະແສການແລກປ່ຽນການຄ້າລະດັບໂລກ.

ດິ
ະສ
+ "#
/#$%  #
,/! #
 ເຊິ່ງໄດ້ມີບົດບາດໃນ
ການແລກປ່ຽນການຄ້າສາກົນຍັງບໍ່ທັນກວ້າງຂວາງພໍເທ່ົາໃດ ແຕ່ກໍມີທ່າອ່ຽງຂະຫຍາຍການ
ພົວພັນການຄ້າເພີ່ມຂຶ້ນເລືອ
້ ຍໆ.

ລຂິ
+ #
 ##
 ກໍນັບມື້ມີບົດບາດໃນຕະຫຼາດໂລກ ແຕ່ກໍມີຄວາມ
ວນ
ແຕກຕ່າງກັນໄປ ໂດຍອີງຕາມທີ່ຕັ້ງທາງດ້ານຍຸດທະສາດ, ພູມສາດ ແລະ ການພົວພັນການ
ຄ້າຂອງແຕ່ລະກຸ່ມປະເທດ, ຄູ່ການຄ້າກໍຈະແຕກຕ່າງກັນໄປຕາມສະຖານະພາບຂອງປະເທດ
ຫງ

ເຊັ່ນ:
- #
,#
 ເປັນປະເທດທີ່ສົ່ງອອກນໍາ້ ມັນເຊື້ອໄຟເປັນ
ສະ

ຕົ້ນຕໍ ແລະ ນໍາເຂົ້າດ້ານສະບຽງອາຫານ ແລະ ຜະລິດຕະພັນອຸດສາຫະກໍາທີ່ຈາໍ ເປັນພາຍໃນ

ປະເທດ. ຄູ່ການຄ້າຂອງບັນດາປະເທດນີ້ແມ່ນສະຫະພັນເອີຣົບ, ຍີ່ປຸ່ນ, ອາເມຣິກາ...
- #
,D/+ ສົ່ງອອກສະເພາະຜະລິດຕະພັນດ້ານການກະສິກໍາ ແລະ
ສ

ແຮ່ທາດ. ມີບາງປະເທດກໍສົ່ງນໍ້າມັນເຊືອ
້ ໄຟ. ຄູ່ການຄ້າຂອງປະເທດເຫຼົ່ານີ້ ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນ
ວ.

ອັງກິດ, ຝຣັ່ງ...
ສ.

- #
,/++
ສ່ວນຫຼາຍໄດ້ມີການພົວພັນແລກປ່ຽນການຄ້າກັບ
ອາເມຣິກາເໜືອ ແລະ ບາງປະເທດໃນເອີຣົບຕາເວັນຕົກ. ປະເທດເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ສົ່ງອອກວັດຖຸ
ດິບ ແຕ່ກໍມີບາງປະເທດເຊັ່ນ: ແມັກຊິກໂກ ແລະ ເບຣຊິນ ທີ່ສາມາດສົ່ງອອກຜະລິດຕະພັນ
ອຸດສາຫະກໍາ.
- #
,$#
 ມີສາຍພົວພັນແລກປ່ຽນການຄ້າກັບຍີ່ປຸ່ນ

87


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 92 7/31/2015 9:38:31 AM

 ຈີນ, ອິນເດຍ, ອົດສະຕຣາລີ ໂດຍສະເພາະແມ່ນອາຊຽນບວກສາມ, ອາຊຽນບວກຫົກ...,
ນອກຈາກນີ້ ກໍມີສາຍພົວພັນກັບປະເທດອຸດສາຫະກໍາອື່ນໆໃນທົ່ວໂລກ. ການສົງ່ ອອກຂອງ
ບັນດາປະເທດເຫຼົ່ານີ້ ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນຜະລິດຕະພັນດ້ານກະສິກໍາ ແລະ ວັດຖຸດິບ.
5. 

*+#


5.1 
!*+#
$'D
1) 

0
"

ນັບແຕ່ໄລຍະຕົ້ນຂອງການປະຕິວັດທາງດ້ານອຸດສາຫະກໍາຮອດປີ 1950, ຖ່ານຫີນ

ເປັນແຫຼ່ງພະລັງງານຕົ້ນຕໍທີ່ຖືກນໍາໃຊ້ໃນທົ່ວໂລກ. ຕໍ່ມາການໃຊ້ນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ ແລະ ອາຍ

ດິ
ະສ
ກ໊າດທໍາມະຊາດໄດ້ຄ່ອຍໆມາປ່ຽນແທນ, ເຮັດໃຫ້ການນໍາໃຊ້ຖາ່ ນຫີນຫຼຸດໜ້ອຍລົງ.
ແຕ່ພໍມາຮອດຊຸມປີ 1970 ເຊິ່ງເປັນປີທີ່ເກີດມີວິກິດການທາງດ້ານນໍ້າມັນເຊືອ
້ ໄຟ,
ການນໍາໃຊ້ຖາ່ ນຫີນໃນໂລກກໍໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຄືນ ແລະ ມີທ່າອ່ຽງຈະເພີມ
່ ຂຶ້ນເລື້ອຍໆ. ເຖິງແມ່ນ

ລຂິ
ວ່າໃນໄລຍະຫຼັງນີ້ ມູນຄ່ານໍ້າມັນເຊື້ອໄຟໄດ້ຫຼຸດລົງແລ້ວກໍຕາມ, ການສົ່ງອອກຖ່ານຫີນໃນ
ວນ
ທົ່ວໂລກໄດ້ເພີ່ມຈາກ 265 ລ້ານໂຕນໃນປີ 1982 ມາເປັນ 335 ລ້ານໂຕນໃນປີ 1986, ມາ
ເປັນ 523 ລ້ານໂຕນໃນປີ 2012. ຖ່ານຫີນໄດ້ຖືກນໍາໃຊ້ເຂົ້າໃນອຸດສາຫະກໍາຫຼອມເຫຼັກກ້າ
ຫງ

ແລະ ເຂົ້າໃນການຜະລິດກະແສໄຟຟ້າຢູຕ
່ າມໂຮງງານຜະລິດໄຟຟ້າຄວາມຮ້ອນ.
ປະເທດທີ່ນໍາເຂົ້າຖ່ານຫີນຕົນ
້ ຕໍແມ່ນຍີ່ປນ
ຸ່ , ອີຕາລີ ແລະ ຝຣັ່ງ ເຊິ່ງຖືວ່າເປັນປະເທດ
ສະ

ອຸດສາຫະກໍາທີ່ມີບໍ່ຖ່ານຫີນຈໍາກັດ ຫຼື ມີບໍ່ຖ່ານຫີນທີ່ຂດ

ຸ ຄົ້ນໄດ້ຍາກ.
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນວາດ ກະແສການສົ່ງອອກຖ່ານຫີນ

88


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 93 7/31/2015 9:38:31 AM

 ສ່ວນປະເທດທີ່ສົ່ງອອກກໍຍງັ ແມ່ນບັນດາປະເທດອຸດສາຫະກໍາ, ນັບແຕ່ປີ 1984 ເປັນ
ຕົ້ນມາ ການສົ່ງອອກຖ່ານຫີນຂອງອົດສະຕຣາລີໄດ້ລື່ນກາຍການສົງ່ ອອກຂອງສະຫະລັດອາ
ເມຣິກາ. ສ່ວນການສ່ົງອອກຂອງປະເທດອາຟຣິກາໃຕ້ໄດ້ຫຼຸດຜ່ອນລົງ ແລະ ມີບາງປະເທດ
ໃນອາຊີເຊັ່ນ: ຈີນສາມາດເພີ່ມການສົ່ງອອກຖ່ານຫີນຫຼາຍຂຶ້ນ, ແຕ່ຈນ
ີ ກໍຕ້ອງໄດ້ປັບປຸງການ
ຂຸດຄົ້ນ ແລະ ການຂົນສ່ົງຂອງຕົນເອງຕື່ມ ເພື່ອສາມາດແຂ່ງຂັນກັບອົດສະຕຣາລີໄດ້.
2) "6!


#
$'D
ໃນໄລຍະ 30 ກວ່າປີທີ່ຜ່ານມາ, ນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟໄດ້ກາຍເປັນແຫຼ່ງພະລັງງານທີຖ
່ ືກນໍາ
ໃຊ້ຫຼາຍທີ່ສຸດໃນທົ່ວໂລກ. ສະນັ້ນ, ຕະຫຼາດສາກົນດ້ານນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ ໄດ້ມີການກະທົບກະ

ດິ
ະສ
ເທືອນຢ່າງໜັກໜ່ວງ. ປະເທດທີ່ໃຊ້ນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟຫຼາຍນັ້ນ ສ່ວນຫຼາຍກໍແມ່ນບັນດາປະເທດ
ອຸດສາຫະກໍາຂະຫຍາຍຕົວເຊັ່ນ: ສະຫະລັດອາເມຣິກາໃຊ້ນໍ້າມັນເຊືອ
້ ໄຟກາຍ 25% ຂອງ
ນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟທີ່ຂຸດຄົ້ນອອກໃຊ້ທົ່ວໂລກ, ບັນດາປະເທດເອີຣົບຕາເວັນຕົກນໍາໃຊ້ປະມານ

ລຂິ
20%, ສະຫະພັນຣັດເຊຍ 15%, ຍີ່ປຸ່ນ 7%... ພິເສດສະຫະພັນຣັດເຊຍສາມາດຂຸດຄົ້ນນໍ້າ
ວນ
ມັນເຊື້ອໄຟໄດ້ກາຍຄວາມຕ້ອງການ ແລະ ຍັງສົ່ງອອກອີກດ້ວຍ. ປະເທດເບຣຊິນກໍແມ່ນ
ປະເທດໜຶ່ງທີ່ນໍາເຂົ້ານໍ້າມັນເຊື້ອໄຟຫຼາຍ. ໃນປັດຈຸບັນ, ຄວາມຕ້ອງການນໍາໃຊ້ນໍ້າມັນເຊືອ
້
ຫງ

ໄຟໃນທົ່ວໂລກໄດ້ຫຼຸດລົງ ນັບແຕ່ຊຸມປີ 1990 ເປັນຕົ້ນມາ. ສາເຫດມາຈາກນະໂຍບາຍການ

ປະຢັດເຊື້ອໄຟໃນທຸກປະເທດໄດ້ຮັບຜົນດີພໍສົມຄວນ ແລະ ພ້ອມດຽວກັນນີ້ ກໍມີຜະລິດຕະ
ສະ

ພັນແບບໃໝ່ (ນິວເຄຼຍ) ມາປ່ຽນແທນການຜະລິດນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟໃນໂລກ.

ຕາຕະລາງ ປະເທດທີ່ຜະລິດນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟຫຼາຍກວ່າໝູ່ໃນໂລກ (1993)
/  +
(

)
ສ

1 ຊາອຸດິອາຣາບີ 425
ວ.

2 ສະຫະລັດອາເມຣິກາ 399
ສ.

3 ຣັດເຊຍ 393
4 ອີຣານ 180
5 ແມັກຊິກໂກ 158
6 ຈີນ 142
7 ເວເນຊູເອລາ 132
8 ອາຣັບເອມີເຣດ 115

89


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 94 7/31/2015 9:38:32 AM

 9 ນອກແວ 115
10 ອັງກິດ 100

ບັນດາປະເທດຢູ່ເຂດອ່າວເປີເຊຍ (ຊາອຸດິອາຣາບີ, ອາຣັບເອມີເຣດ, ກູເວດ, ອີຣານ,

ອີຣັກ) ຍັງຄົງເປັນຜູ້ສົ່ງອອກນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟເປັນອັນດັບໜຶ່ງຂອງໂລກ ເພາະປະເທດເຫຼົ່ານີ້ມີ
ບໍ່ນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟທີ່ກວມເອົາສ່ວນໃຫຍ່ຂອງແຫຼ່ງນໍ້າມັນໃນທົ່ວໂລກ ແລະ ປະເທດເຫຼົ່ານີ້
ຮວມເຂົ້າກັນເປັນອົງການບັນດາປະເທດທີ່ສົ່ງອອກນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ ຫຼື ໂອເປັກ (OPEC) ເຊິ່ງ
ກວມເອົາບາງປະເທດໃນອາຟຣິກາ (ລີບ,ີ ອານເຊຣີ, ນີເຊຣີ, ກາບົງ), ປະເທດໜ່ຶງຈາກອາຊີ

ດິ
ະສ
ອາຄະເນ (ອິນໂດເນເຊຍ) ແລະ ອີກ 2 ປະເທດໃນອາເມຣິກາລາຕິນ (ເວເນຊູເອລາ ແລະ
ເອກວາດໍ).
ນັບແຕ່ປີ 1970 ເປັນຕົ້ນມາ, ການຜະລິດນໍ້າມັນເຊືອ
້ ໄຟໃນຕະຫຼາດໂລກຂອງບັນດາ

ລຂິ
ປະເທດໃນອົງການໂອເປັກໄດ້ຫຼຸດລົງເຊັ່ນ: ໃນປີ 1987, ການຜະລິດຂອງອົງການນີ້ແມ່ນ
ວນ
50% ຂອງການຜະລິດໃນທົ່ວໂລກ ແລະ ໄດ້ຫຼຸດລົງເຫຼືອພຽງ 41% ໃນປີ 1993 ແລະ 37%
ໃນປີ 2012. ໃນຈໍານວນປະເທດທີ່ບໍ່ຂຶ້ນກັບອົງການໂອເປັກ ເຊິ່ງການຜະລິດ ແລະ ການສົ່ງ
ອອກນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນນັບແຕ່ປີ 1990 ເປັນຕົ້ນມາມີ ສະຫະພັນຣັດເຊຍ, ອັງກິດ,
ຫງ

ນອກແວ, ຈີນ ແລະ ແມັກຊິກ.

ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນວາດ ການແລກປ່ຽນນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟໃນໂລກ

90


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 95 7/31/2015 9:38:32 AM

 5.2 

*+#

&" 
1) 

*+#
!%!

ອຸດສາຫະກໍາລົດຍົນ ເປັນຂະແໜງການທໍາອິດທີ່ມຜ
ີ ະລິດຕະພັນກະຈາຍໃນລະດັບ
ໂລກ. ຄວາມຕ້ອງການທາງດ້ານລົດຍົນ (ລົດເກ໋ງ) ນັບມື້ນັບສູງຂຶ້ນເລື້ອຍໆ ໂດຍສະເພາະ
ແມ່ນຢູ່ບັນດາປະເທດອຸດສາຫະກໍາທີ່ມຕ
ີ ະຫຼາດເສລີ. ນັບແຕ່ປີ 1990 ເປັນຕົ້ນມາ ຈໍານວນ
ລົດຍົນລົງທະບຽນໃນແຕ່ລະປີຢູ່ເອີຣົບຕາເວັນຕົກແມ່ນສູງກວ່າທີ່ມຢ
ີ ູ່ອາເມຣິກາເໜືອ. ການ
ນໍາໃຊ້ລົດຍົນຢູ່ເອີຣົບຕາເວັນຕົກກວມເອົາ 41% ແລະ ຢູ່ອາເມຣິກາເໜືອກວມເອົາເກືອບ
40% ຂອງການຜະລິດລົດຍົນທັງໝົດໂລກ, ຍີປ
່ ຸ່ນ ເຊິ່ງຢູ່ໃນອັນດັບທີສາມທີນ
່ ໍາໃຊ້ລົດຍົນ

ດິ
ະສ
ກວມເອົາ 15% ຂອງການຜະລິດທົ່ວໂລກ; ແຕ່ກໍລື່ນກາຍການນໍາໃຊ້ລົດຍົນໃນບັນດາປະເທດ
ເອີຣົບຕາເວັນອອກ. ເວົ້າລວມແລ້ວ ການນໍາໃຊ້ລົດຍົນຢູ່ໃນບັນດາປະເທດກໍາລັງພັດທະນາ
ໄດ້ມີການເພີມ
່ ຂຶ້ນເລື້ອຍໆ ແຕ່ກໍມີຄວາມຈໍາກັດ ຍ້ອນລາຄາແພງນັບທັງລາຄາລົດ ແລະ
ລາຄານໍາ້ ມັນ.
ລຂິ
ວນ
ການຜະລິດລົດຂອງສະຫະບໍລິສັດຕ່າງໆ ແມ່ນມາຈາກຫຼາຍປະເທດ, ແຕ່ລະສະຫະ
ບໍລິສັດຜະລິດລົດຫຼາຍຍີ່ຫທ
ໍ້ ີ່ມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນ. ສະຫະບໍລິສັດຟອດ (ສະຫະລັດອາເມຣິ
ຫງ

ກາ) ເຊິ່ງເປັນຍີ່ຫໍ້ທີ່ນໍາໜ້າກວ່າໝູ່ໃນໂລກແຕ່ຜະລິດລົດໜ້ອຍກວ່າສະຫະບໍລິສດ
ັ ເຈເນຣອນ
ມໍເຕີ ທີ່ສາມາດຜະລິດລົດໄດ້ເຖິງ 8 ຍີ່ຫຕ
້ໍ ່າງກັນ.
ສະ

ໃນປັດຈຸບັນ, ການຊອກຫາຕະຫຼາດພາຍນອກໄດ້ຊຸກດັນໃຫ້ມີການຕັ້ງໂຮງງານສາຂາ
ຜະລິດ ແລະ ໂຮງງານສາຂາປະກອບລົດຍົນຢູ່ໃນປະເທດທີ່ຊື້ເຊັ່ນ: ຍີ່ຫໍ້ຟອດມີໂຮງງານສາ
ຂາຜະລິດຢູ່ 13 ປະເທດ, ຍີ່ຫໍ້ຟົກສະວາເກິນມີສາຂາຢູ່ 7 ປະເທດ, ຍີຫ
່ ໍ້ນິດສັນມີສາຂາຢູ່ 6
ສ

ປະເທດ, ຍີ່ຫເໍ້ ຣີໂນນມີສາຂາຢູ່ 5 ປະເທດ, ຍີ່ຫໍ້ຮອນດາມີສາຂາຢູ່ 5 ປະເທດ...

ວ.

ປະເທດຍີ່ປຸ່ນ ເຊິ່ງມີໂກຕານໍາເຂົ້າລົດຍົນຢູ່ສະຫະລັດອາເມຣິກາເຖິງ 2 ລ້ານຄັນຕໍ່ປີ

ສ.

ໃນປີ 1990 ແລະ ຍັງຜະລິດໃນສະຫະລັດອາເມຣິກາເອງໃນຈໍານວນເກືອບເທົ່າໆກັນ.

ໃນຂະນະທີ່ອດ
ັ ຕາສ່ວນໃນຕະຫຼາດໂລກຂອງບັນດາສະຫະບໍລິສັດຢູອ
່ າຊີໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນ
ຢ່າງວ່ອງໄວ. ໃນປີ 2005 ຍີປ
່ ຸ່ນໄດ້ສົ່ງອອກ 30% ຂອງການຜະລິດລົດຍົນທັງໝົດຂອງຕົນເອງ
ແລະ ການສົງ່ ອອກນີ້ນັບມືນ
້ ັບເພີ່ມຂຶ້ນເລື້ອຍໆ ມາເຖິງປີ 2012 ໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຮອດ 62%.
ສໍາລັບບໍລິສັດຮອນດາ ເຊິ່ງມີໂຮງງານຕັ້ງຢູ່ສະຫະລັດອາເມຣິກາ ແລະ ມີຢູຫ
່ ຼາຍປະເທດທົ່ວ
ໂລກໄດ້ກາຍເປັນຜູ້ສົ່ງອອກລົດຍົນອັນດັບໜຶ່ງໃນໂລກ.

91


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 96 7/31/2015 9:38:32 AM

 ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ແຜນທີ່ ການແຈກຢາຍໂຮງງານປະກອບລົດຍົນຂອງຍີ່ປຸ່ນໃນໂລກ
2) "6

ຫງ

ຂັ້ນຕອນໃນການຜະລິດອາລູມີນຽມ (ການຂຸດຄົ້ນແຮ່ບົກຊິດ, ການຜະລິດອາລູມີນ

ແລະ ການຜະລິດອາລູມນ
ີ ຽມ) ໄດ້ຖືກຈັດແບ່ງລະຫວ່າງຫຼາຍປະເທດແຕກຕ່າງກັນໄປ, ເນື່ອງ
ສະ

ຈາກວ່າອາລູມີນຽມເປັນໂລຫະທີ່ເບົາ, ບໍ່ເຂົ້າໝ້ຽງ, ບໍ່ຫຼຸ້ຍ ແລະ ອັນສໍາຄັນຍັງມີຄຸນນະພາບ

ສູງໃນການສ່ງົ ຄວາມຮ້ອນ ແລະ ກະແສໄຟຟ້າ. ດັ່ງນັ້ນ, ໂລຫະດັ່ງກ່າວຈຶ່ງຖືກນໍາໃຊ້ຢາ່ ງ
ສ

ກວ້າງຂວາງໃນທົ່ວໂລກ ໂດຍສະເພາະແມ່ນຢູ່ບັນດາປະເທດອຸດສາຫະກໍາ ເຊິ່ງກວມເອົາ

ວ.

ເຖິງ 85% ຂອງການຊົມໃຊ້ທັງໝົດໂລກ.

ປະເທດອົດສະຕຣາລີ ເປັນອັນດັບໜຶ່ງໃນການຂຸດຄົ້ນແຮ່ກົ່ວ (ກວມເອົາ 1/3 ຂອງ
ສ.

ການຂຸດຄົ້ນໃນໂລກ). ຮອງລົງມາແມ່ນ 3 ປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາຄື: ກີເນ, ຈາໄມກາ

ແລະ ເບຣຊິນ.
ໃນການຜະລິດອາລູມີນ, ປະເທດອົດສະຕຣາລີກໍຍັງຄົງນໍາໜ້າ (ປະມານ ¼ ຂອງການ
ຜະລິດໃນໂລກ). ນອກຈາກນັ້ນ ຍັງມີບາງປະເທດເຊັ່ນ: ຈາໄມກາ, ເບຣຊິນ, ຊູຣີນາມ...
ແລະ ມີການຜະລິດອາລູມນ
ີ ຽມຢູ່ບັນດາປະເທດອຸດສາຫະກໍາທີ່ບມ
ໍ່ ບ
ີ ໍ່ບົກຊິດ ຫຼື ມີເປັນຈໍາ
ນວນໜ້ອຍ.

92


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 97 7/31/2015 9:38:32 AM

 ປະມານ 80% ຂອງໂລຫະອາລູມີນຽມ ແມ່ນຖືກຜະລິດໃນປະເທດອຸດສາຫະກໍາທີ່ຂະ
ຫຍາຍຕົວສູງ ເຊິ່ງເປັນປະເທດທີ່ຊົມໃຊ້ຫຼາຍ. ໃນຂະບວນການຜະລິດອາລູມີນຽມມີຄວາມ
ຕ້ອງການໃຊ້ໄຟຟ້າຫຼາຍ. ດັ່ງນັ້ນ, ບ່ອນທີ່ຜະລິດໄຟຟ້າໄດ້ຫຼາຍທັງລາຄາຖືກ ຈຶ່ງເປັນປັດໄຈ
ຕົ້ນຕໍໃນການຕິດຕັ້ງໂຮງງານຜະລິດອາລູມີນຽມ. ຕົວຢ່າງ: ປະເທດການາດາ ແລະ ປະເທດ
ນອກແວ ເຊິ່ງເປັນ 2 ປະເທດທີ່ນໍາໜ້າໃນການສົ່ງອອກອາລູມີນຽມໃນໂລກ ທັງເປັນປະເທດ
ທີ່ມີການຜະລິດກະແສໄຟຟ້ານໍ້າຕົກໄດ້ຫາຼ ຍ ທັງມີລາຄາຖືກອີກດ້ວຍ.

ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.

ແຜນທີ່ ສະແດງເຖິງປະເທດຕົ້ນຕໍທີ່ຜະລິດກົ່ວ, ອາລູມີນ ແລະ ອາລູມີນຽມໃນໂລກ

ສ.

93


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 98 7/31/2015 9:38:32 AM

  0:
1. ການຈັດແບ່ງລະດັບຊັ້ນທາງເສດຖະກິດຕາມທິດສະດີຂອງ ທ່ານ ເຊີລິນສະກີ ເປັນຄື
ແນວໃດ?
2. ໃນປັດຈຸບນ
ັ ນີ້ ການຈັດລໍາດັບຄວາມຈະເລີນທາງເສດຖະກິດຂອງປະເທດຕ່າງໆ ເພິ່ນ
ສາມາດຈັດເປັນຈັກກຸ່ມ? ແຕ່ລະກຸ່ມຕ່າງກັນແນວໃດ?
3. ສິນຄ້າທີ່ມກ
ີ ານປ່ຽນແປງໃນໂລກແບ່ງອອກເປັນຈັກປະເພດ? ປະເພດໃດແດ່?
ນອກຈາກສິນຄ້ານີ້ແລ້ວຍັງມີການແລກປ່ຽນດ້ານໃດແດ່?
4. ດຸນການຄ້າໄປທາງບວກ ແລະ ການຂາດດຸນການຄ້າແຕກຕ່າງກັນແນວໃດ? ຈົ່ງຍົກ

ດິ
ະສ
ຕົວຢ່າງປະເທດທີ່ມີດຸນການຄ້າບວກ ແລະ ລົບ.
5. ຈຸດໃຈກາງດ້ານການຄ້າໂລກທີ່ສໍາຄັນມີຢູ່ໃສແດ່?
6. ຜະລິດຕະພັນເຊື້ອໄຟມີຫຍັງແດ່? ແຕ່ລະຊະນິດນໍາໃຊ້ຄືແນວໃດ?
7. ລົດຍົນ ແລະ ລົດຈັກທີແ
ລຂິ
່ ລ່ນຢູ່ຕົວເມືອງ ຫຼື ທ້ອງຖິນ
່ ທີ່ນັກຮຽນອາໄສຢູ່ມີຍີ່ຫໍ້ຫຍັງແດ່?
ວນ
ແມ່ນປະເທດໃດຜະລິດ? ແລະ ມີການສົ່ງອອກຄືແນວໃດ?
8. ອາລູມີນຽມແມ່ນຫຍັງ? ມີປະເທດໃດແດ່ທີ່ຜະລິດກົ່ວ, ອາລູມີນ ແລະ ອາລູມນ
ີ ຽມ?
ຫງ

9. ປະເທດໃດທີ່ສົ່ງຜະລິດຕະພັນອາລູມນ
ີ ຽມອອກຂາຍຫຼາຍທີ່ສຸດ?
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

94


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 99 7/31/2015 9:38:32 AM

  II  

! 12 "#/+
1.  $
ສະຫະລັດອາເມຣິກາ ເປັນປະເທດທີ່ກວມເອົາ ½ ຂອງທະວີບອາເມຣິກາເໜືອຢູ່ລະ
ຫວ່າງ 2 ມະຫາສະໝຸດຄື: ອັດລັງຕິກ (Atlantic) ແລະ ປາຊີຟິກ (Pacific), ປະກອບດ້ວຍ
50 ລັດ ເຊິ່ງ 48 ລັດ ມີຊາຍແດນຕິດຕໍກ
່ ັນ; ອີກ 2 ລັດ ທີ່ບໍ່ມີຊາຍແດນຕິດກັບລັດອື່ນໆເຊັ່ນ:
ລັດຮາວາຍ (Hawai) ເຊິ່ງຢູ່ໃນມະຫາສະໝຸດປາຊີຟກ
ິ ແລະ ລັດອາລາສະກາ (Alaska) ເຊິງ່ ຢູ່
ໃນລະຫວ່າງມະຫາສະໝຸດປາຊິຟິກ ແລະ ມະຫາສະໝຸດອາກຕິກ (Artic). ນອກນັ້ນ, ສະຫະ

ດິ
ະສ
ລັດຍັງມີເກາະດອນທີ່ຢໃູ່ ນມະຫາສະໝຸດຕ່າງໆເຊັນ
່ : ເກາະເປີໂຕຣີໂກ (Puerto Rico), ເກາະ
ກວມ (Guam), ເກາະເວີຈນ
ີ (Virgin) ແລະ ອື່ນໆ.
1.1 #   $%

ລຂິ
ສະຫະລັດອາເມຣິກາຕັ້ງຢູ່ໃນທະວີບອາເມຣິກາເໜືອ, ເນື້ອທີ່ສ່ວນໃຫຍ່ຢູ່ລະຫວ່າງ
ວນ
ມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ ເຊິ່ງຢູ່ດ້ານຕາເວັນອອກ ແລະ ມະຫາສະໝຸດປາຊີຟກ
ິ ເຊິ່ງຢູ່ດ້ານ
ຕາເວັນຕົກ ແລະ ຢູ່ລະຫວ່າງເສັ້ນອາຍັນເໜືອ ຫາເສັນ
້ ຂະໜານທີ 45 ໍ ເໜືອ, ດ້ານເໜືອມີ
ຊາຍແດນຕິດກັບປະເທດການາດາ (Canada) ເຊິ່ງມີຄວາມຍາວ 8.893 ກມ ແລະ ດ້ານໃຕ້
ຫງ

ມີຊາຍແດນຕິດກັບປະເທດແມັກຊິກໂກ (Mexico) ເຊິ່ງມີຄວາມຍາວ 3.327 ກມ. ນອກນັ້ນ

ສະຫະລັດອາເມຣິກາ ຍັງມີ 2 ລັດ ແລະ ດິນແດນ ທີ່ບໍ່ມີຊາຍແດນຕິດກັບເນື້ອທີ່ສ່ວນໃຫຍ່
ສະ

ຂອງປະເທດເຊັ່ນ: ຮາວາຍ, ອາລາສະກາ.

ສ
ວ.
ສ.

ແຜນທີ່ ສະຫະລັດອາເມຣິກາ

95


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 100 7/31/2015 9:38:32 AM

 1.2 #
0

ສະຫະລັດອາເມຣິກາເປັນປະເທດທີ່ມີເນື້ອທີ່ກວ້າງໃຫຍ່ເປັນອັນດັບ 3 ຂອງໂລກ, ມີ
ເນື້ອທີ່ທັງໝົດ 9.629.091 ກມ2 (3.717.813 ຕາລາງໄມ) (ຕົວເລກຂອງ UN), (ໃນປີ
2007 ສະຫະລັດເອງປະກາດວ່າ ຕົນເອງມີເນື້ອທີ່ທັງໝົດ 9.826.675 ກມ2 ຫຼື 3,794,100
ຕາລາງໄມ) ເນື້ອທີ່ຂອງສະຫະລັດອາເມຣິກາ ແບ່ງອອກເປັນ 8 ເຂດທີ່ແຕກຕ່າງກັນຄື:
1) 
"
!: ກວມເອົາເນື້ອທີ່ທາງພາກເໜືອ ແລະ ຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອ ຫຼື
ເຂດທະເລສາບທັງ 5 ຄື: ຊຸບເປຣີເອີ (Superior), ມີຊີແກນ (Michigan), ເອີຣີ (Erie), ຮູຣົງ
(Huron) ແລະ ອົງຕາຣີໂອ (Ontario) ເຂດນີ້ຖືກສຽດເຊາະຈົນກາຍເປັນພູພຽງ.

ດິ
ະສ
2) !
#
: ກວມເອົາເນື້ອທີ່ແຄມມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ ແຕ່
ເຂດຊາຍແດນປະເທດການາດາລົງໄປເຖິງແຫຼມຟະລໍຣີດາ (Florida), ມີລັກສະນະແຄບຢູ່
ພາກເໜືອ ແລະ ກວ້າງອອກຢູ່ທາງພາກໃຕ້. ດ້ານຕາເວັນຕົກຕິດກັບທົ່ງພຽງອ່າງແມ່ນໍ້າມິດ
ຊີດຊີບປີ (Mississippi).
ລຂິ
ວນ
3) % (Appalaches): ກວມເອົາເນື້ອທີ່ລະຫວ່າງທົ່ງພຽງລຽບຕາມ
ແຄມມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ ແລະ ທົ່ງພຽງລຸ່ມແມ່ນາໍ້ ມິດຊີດຊີບປີ ແລະ ດານຫີນເກົ່າທາງ
ຫງ

ພາກເໜືອ. ສາຍພູອາປາລາດມີທດ
ິ ເນັ່ງຈາກຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອຫາຕາເວັນຕົກສ່ຽງໃຕ້,
ເປັນ ສາຍພູເກົ່າ ແລະ ຖືກສຽດເຊາະ.
ສະ

4) !"% (Great plain)  !

+$$ :
ກວມເອົາເນື້ອທີ່ສ່ວນໃຫຍ່ຂອງປະເທດສະຫະລັດອາເມຣິກາ ຫຼື ທະວີບອາເມຣິກາເໜືອ,
ເປັນທົ່ງພຽງກວ້າງໃຫຍ່, ມີແມ່ນໍ້າຫຼາຍສາຍໄຫຼຜ່ານທົ່ງພຽງນີ້ເປັນແຫຼ່ງຜະລິດກະສິກໍາໃຫຍ່
ສ

ທີ່ສຸດຂອງສະຫະລັດອາເມຣິກາ ແລະ ຂອງໂລກ.

ວ.

5) !$ (Ozark): ກວມເອົາເນື້ອທີ່ໃຈກາງຂອງປະເທດ ຫຼື ຢູ່ລະຫວ່າງ

ສ.

ທົ່ງພຽງກວ້າງໃຫຍ່, ທົ່ງພຽງອ່າງແມ່ນໍ້າມິດຊີດຊີບປີ ແລະ ດານຫີນເກົ່າເປັນເຂດທີ່ແຫ້ງແລ້ງ

ເນື່ອງຈາກຢູຫ
່ ່າງໄກຈາກມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ ແລະ ປາຊີຟິກ.
6) %/ (Rocky): ກວມເອົາເນື້ອທີ່ແຕ່ຊາຍແດນປະເທດການາດາລົງໄປ
ເຖິງປະເທດແມັກຊິກໂກໃນເຂດສາຍພູຣອກກີ່ ມີສະຖານທີ່ທໍາມະຊາດທີ່ສວຍງາມ ແລະ ມີ
ຊື່ສຽງຂອງສະຫະລັດອາເມຣິກາເຊັ່ນ: ແຢນໂລສະໂຕນ (Yellow Stone), ກະແຣນແກນ

96


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 101 7/31/2015 9:38:32 AM

 ຢອນ (Grand Canyon) ເຊິ່ງມີຄວາມສູງປະມານ 4.300 ແມັດ ແລະ ອື່ນໆ. ຈຸດສູງສຸດຂອງ
ສາຍພູຣອກກີ່ ແມ່ນຈອມພູແອນເບີດ (Elbert).
7) ! %  / (ColombiaColorado): ກວມເອົາເນື້ອ
ທີ່ທາງພາກຕາເວັນຕົກຂອງສາຍພູຣອກກີ່ ຕັ້ງຢູ່ຊາຍແດນປະເທດການາດາລົງໄປເຖິງແຫຼມ
ຄາລີຟໍເນຍ (California), ລະຫວ່າງທົງ່ ພຽງໂກລົມເບຍ ແລະ ໂກໂລຣາໂດ ພູພຽງເນວາດາ
(Nevada) ກັນ
້ .
8) % (Cascade)  $/
 (Sierra Nevada):
ກວມເອົາເນື້ອທີ່ລຽບແຄມຝັ່ງມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກ ແຕ່ປະເທດການາດາລົງໄປເຖິງແຫຼມ

ດິ
ະສ
ຄາລີຟໍເນຍ, ສາຍພູເຫຼົ່ານີ້ເປັນແນວປະທະຮັບລົມຈາກມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກ.

ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.

ແຜນທີ່ ພູມສັນຖານ"#/+

ສ.

1.3 
ສະຫະລັດອາເມຣິກາຕັ້ງຢູ່ເຂດທີ່ມີພູມອາກາດອົບອຸ່ນ ແຕ່ເນື່ອງຈາກສະຫະລັດອາເມ
ຣິກາເປັນປະເທດທີ່ກວ້າງໃຫຍ່, ຢູ່ລະຫວ່າງ 2 ມະຫາສະໝຸດຄື: ມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ
ທາງດ້ານຕາເວັນອອກ ແລະ ມະຫາສະໝຸດປາຊີຟກ
ິ ທາງດ້ານຕາເວັນຕົກ, ຢູ່ລະຫວ່າງເສັ້ນ
ອາຍັນເໜືອ (Tropic of Cancer, 23 ໍເໜືອ) ແລະ ເສັ້ນຂະໜານ 50 ໍເໜືອ, ພູມອາກາດຈຶ່ງ
ແບ່ງເປັນຫຼາຍແບບຄື:

97


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 102 7/31/2015 9:38:32 AM

 - ພູມອາກາດແບບອົບອຸນ
່ ຈາກດ້ານຕາເວັນອອກຫາຕາເວັນຕົກ, ພູມອາກາດຈະເປັນ
ແບບອົບອຸ່ນຄືບໍ່ຮ້ອນຫຼາຍ ແລະ ບໍ່ໜາວຫຼາຍ ຍົກເວັ້ນບາງປີທີ່ໄດ້ຮັບອິດທິພົນຈາກຄວາມ
ກົດດັນອາກາດສູງຈາກຂົ້ວໂລກ, ໃນລະດູໜາວອາກາດຈະໜາວຫຼາຍ ແລະ ໄດ້ຮັບຜົນກະ
ທົບຈາກພາຍຸຫິມະເຊັ່ນ: ໃນລະດູໜາວປີ 1998-1999 ເຂດຕາເວັນຕົກຂອງເມືອງວໍຊິງຕັນ
(Washington) ໄດ້ຮັບຫິມະເຖິງ 2.896 ຊມ, ເຂດທີ່ໄດ້ຮັບປະລິມານນໍ້າຝົນຫຼາຍ ແມ່ນແຕ່
ດ້ານຕາເວັນຕົກຂອງສາຍພູກາສະກາດ ແລະ ສາຍພູຊີແອຣາເນວາດາ ຄືໄດ້ຮັບນໍ້າຝົນ
ປະມານ 3.480 ມມ/ປີ ແລະ ເຂດທີ່ແຫ້ງແລ້ງທີ່ສຸດແມ່ນອາຣີໂຊນາ (Arizona) ໄດ້ຮັບນໍ້າ
ຝົນພຽງ 67 ມມ/ປີ ໃນເຂດນີ້ອາກາດຈະຮ້ອນຫຼາຍ, ອຸນຫະພູມເຄີຍຂຶ້ນສູງເຖິງ 56,7 ໍC,

ດິ
ະສ
ໂດຍສະເພາະໃນເຂດຮ່ອມພູຕາຍ (Death valley).

ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນທີ່ ພູມອາກາດ"#/+

- ພູມອາກາດແບບອາຍັນ (Tropical): ກວມເອົາທາງໃຕ້ຂອງສະຫະລັດອາເມຣິກາ
ຕັ້ງແຕ່ແຫຼມຟະລໍຣີດາ (Florida) ເຖິງດ້ານໃຕ້ຂອງສາຍພູອາປາລາດ, ໃນເຂດນີ້ອາກາດບໍ່
ໜາວຫຼາຍ ແລະ ບໍ່ຮ້ອນຫຼາຍ ເນື່ອງຈາກໄດ້ຮບ
ັ ອິດທິພົນຈາກກະແສນໍ້າເຄືອ
່ ນອຸ່ນກັບສະ
ຕຣິມ (Gulf Stream) ປົກກະຕິໃນເຂດນີ້ໃນລະດູໜາວບໍ່ມີຫິມະຕົກ, ມີຄວາມຊຸ່ມຫຼາຍກວ່າ

98


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 103 7/31/2015 9:38:33 AM

 ເຂດອື່ນໆຂອງປະເທດ ແຕ່ໃນເຂດນີ້ມີໄພທໍາມະຊາດຫຼາຍຊະນິດເຊັ່ນ: ຝົນຟ້າຄະນອງ, ຝົນ
ລູກເຫັບ ແລະ ທີ່ຮ້າຍກວ່ານັ້ນແມ່ນພາຍຸໂທນາໂດ (Tornado) ເຊິ່ງແຕ່ລະປີມພ
ີ າຍຸໂທນາ
ໂດພັດເຂົ້າມາປະມານ 1.000 ລູກ ໃນລະດູໃບໄມ້ຫນ
ຼົ່ ແລະ ລະດູຮ້ອນ ພາຍຸໂທນາໂດທໍາ
ລາຍຫຼາຍສິ່ງຫຼາຍຢ່າງຕາມເສັ້ນທາງຂອງມັນ. ພາຍຸທີ່ເກີດຂຶ້ນຮ້າຍແຮງມີ: ພາຍຸການແວດ
ສະຕັນ (Galveston) ປີ 1990, ພາຍຸແອນດຣູ (Andrew) ປີ 1992 ແລະ ພາຍຸແກດຕຣິນາ
(Katrina) ປີ 2005.
- ພູມອາກາດແບບເມດີແຕຣາເນ (Mediterranean) ກວມເອົາພາກຕາເວັນຕົກສ່ຽງ
ໃຕ້ຂອງປະເທດ ໂດຍສະເພາະໃນລັດຄາລີຟໍເນຍ (California) ໃນລະດູຮ້ອນອາກາດບໍ່

ດິ
ະສ
ຮ້ອນຫຼາຍ ແລະ ໃນລະດູໜາວອາກາດບໍ່ໜາວຫຼາຍ ແລະ ບໍ່ມີຫິມະຕົກ, ອຸນຫະພູມບາງປີ
ຂຶ້ນເຖິງ 37,8 ໍC. ໃນເຂດນີ້ຝົນຕົກລະຫວ່າງເດືອນຕຸລາ-ເດືອນເມສາ ສ່ວນທີ່ເຫຼືອຈະບໍ່ມີຝົນ
ເລີຍ. ຝົນໃນເຂດນີ້ເປັນຝົນຕົກແບບຝົນຟ້າຄະນອງ ແລະ ມັກມີຟ້າເຫຼື້ອມ ບາງຄັ້ງຝົນຕົກ

ລຂິ
ໜັກຈົນພາໃຫ້ເກີດນໍ້າຖ້ວມໄດ້, ປະລິມານນໍ້າຝົນສະເລ່ຍ 1.500 ມມ/ປີ.
ວນ
- ໃນລັດອາລາສະກາ ພູມອາກາດເປັນແບບຂົ້ວໂລກ ໜາວຮ້າຍແຮງໃນລະດູໜາວ
ອຸນຫະພູມລົງເຖິງ -62,2 ໍC.
ຫງ

- ໃນລັດຮາວາຍ (Hawai) ພູມອາກາດເປັນແບບອາຍັນ ບໍ່ຮ້ອນຫຼາຍ ແລະ ບໍໜ

່ າວ
ຫຼາຍມີຝົນຕົກເປັນປະຈໍາ.
ສະ

1.4 
 $
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນທີ່ ແມ່ນໍ້າ"#/+

99


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 104 7/31/2015 9:38:33 AM

 - ສະຫະລັດອາເມຣິກາ ເປັນປະເທດທີ່ກວ້າງໃຫຍ່ມແ
ີ ມ່ນໍ້າລໍາເຊຫຼາຍສາຍ, ແມ່ນໍ້າ
ສ່ວນຫຼາຍໄຫຼຈາກທາງເໜືອຂອງປະເທດລົງສູ່ອ່າວແມັກຊິກໂກ (guff of Mexico) ມີແມ່ນໍ້າ
ສໍາຄັນຄື:
- ແມ່ນໍ້າຣິໂອກະລັງເດິ (Rio Grande), ແມ່ນໍ້າໂຄໂລຣາໂດ (Colorado) ແລະ ແມ່ນໍ້າ
ບະຣາໂຊດ (Brazos) ທັງ 3 ແມ່ນໍ້ານີ້ໄຫຼອອກຈາກສາຍພູຣອກກີ່ລງົ ສູ່ອ່າວແມັກຊິກໂກ.
- ແມ່ນໍ້າອາລາບາມາ (Alabama) ໄຫຼອອກຈາກສາຍພູອາປາລາດ (Appalache) ລົງ
ສູ່ອ່າວແມັກຊິກໂກ.
- ແມ່ນໍ້າມິດຊີດຊີບປີ (Mississippi) ເປັນແມ່ນໍ້າທີ່ສໍາຄັນ ແລະ ຍາວໃນສະຫະລັດ, ມີ

ດິ
ະສ
ຄວາມຍາວ 3.710 ກມ. ຖ້ານັບແມ່ນາໍ້ ມິດຊີດຊີບປີກັບແມ່ນໍ້າມິດຊູຣີ (Missouri) ມີຄວາມ
ຍາວເຖິງ 5.969 ກມ. ແມ່ນໍ້າ ມິດຊີດຊີບປີມີສາຂາຕ່າງໆຫຼາຍສາຍເຊັ່ນ: ແມ່ນໍ້າເຣດ (Red),
ແມ່ນໍ້າການາດຽນ (Canadian), ແມ່ນໍ້າອາແກນຊໍ (Arkansas), ແມ່ນໍ້າແຄນຊາດ (Kansas),

ລຂິ
ແມ່ນໍ້າປະລັດ (Platte), ແມ່ນໍ້າເຢນໂລສະໂຕນ (Yellow Stone), ແມ່ນໍ້າມິດຊູຣີ (Missouri)
ວນ
ເຊິ່ງມີຕົ້ນກໍາເນີດຈາກສາຍພູຣອກກີ່. ນອກນັ້ນ, ຍັງມີຫຼາຍສາຂາເຊັ່ນ: ແມ່ນໍ້າເດມວນ (Des
Moines), ແມ່ນໍ້າໂອໄຮໂອ (Ohio), ແມ່ນໍ້າ ແຕນແນດຊີ (Tennessee)… ເຊິ່ງມີຕົ້ນກໍາເນີດ
ຫງ

ຈາກສາຍພູອາປາລາດ (Appalache).
- ນອກນັ້ນ, ຍັງມີແມ່ນາໍ້ ຫຼາຍສາຍທີ່ໄຫຼອອກຈາກສາຍພູຣອກກີ່ລງົ ສູ່ມະຫາສະໝຸດ
ສະ

ປາຊີຟິກເຊັ່ນ: ແມ່ນໍ້າໂກລົມເບຍ (Colombia), ແມ່ນາໍ້ ໂກໂລຣາໂດ (Colorado).

1.5 $# %
 $
- ດິນ: ສະຫະລັດອາເມຣິກາ ເປັນປະເທດກວ້າງໃຫຍ່ມີທົ່ງພຽງທີ່ສໍາຄັນຄື ທົ່ງພຽງລຽບ
ສ

ຕາມມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ ແລະ ທົ່ງພຽງກວ້າງໃຫຍ່ໃນໃຈກາງຂອງປະເທດ (Great

ວ.

Plain)… ທົ່ງພຽງເຫຼົ່ານີ້ປະກອບດ້ວຍດິນດໍາເໝາະສົມແກ່ການກະສິກໍາທຸກຊະນິດ.
ສ.

- ປ່າໄມ້: ສະຫະລັດມີປາ່ ໄມ້ໜາແໜ້ນແຈກຢາຍທົວ

່ ປະເທດ ຈາກຕາເວັນຕົກຫາ
ຕາເວັນອອກ ແລະ ຈາກເໜືອຫາໃຕ້ ໂດຍສະເພາະໃນເຂດສາຍພູເຊັ່ນ: ສາຍພູອາປາລາດ,
ສາຍພູຣອກກີ,່ ສາຍພູກາສະກາດ, ສາຍພູຊີແອຣາເນວາດາ (Sierra Nevada)…ໄມ້ສ່ວນ
ຫຼາຍເປັນໄມ້ແປກ ຫຼື ໄມ້ປ່ຽນໃບຕາມລະດູການ.

100


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 105 7/31/2015 9:38:33 AM

 - ສັດປ່າ: ສະຫະລັດອາເມຣິກາມີສັດປ່ານາໆຊະນິດແຈກຢາຍຢູ່ທວ
ົ່ ປະເທດ, ສັດປ່າ
ທີ່ສໍາຄັນມີ: ໝີດໍາ, ໝີສີນາໍ້ ຕານ (Grisly), ກະທິງ (Bison), ກວາງ…ເສືອພູເຂົາ (Puma)…
ນົກຊະນິດຕ່າງໆເຊັ່ນ: ຫ່ານປ່າ, ເປັດປ່າ…
- ແຮ່ທາດ ແລະ ໂລຫະ: ອາເມຣິກາເປັນປະເທດທີ່ອຸດົມສົມບູນດ້ວຍແຮ່ທາດ ແລະ
ໂລຫະຊະນິດຕ່າງໆ, ບໍ່ແຮ່ຕ່າງໆໃນສະຫະລັດເປັນບໍແ
່ ຮ່ທີ່ຂຸດຄົ້ນໄດ້ງ່າຍ ເນ່ື່ອງຈາກຢູ່ບໍ່ເລິກ,
ບໍ່ບາງແຫ່ງຢູ່ເທິງໜ້າດິນ ແລະ ມີປະລິມານຫຼວງຫຼາຍ, ແຮ່ທາດ ແລະ ໂລຫະຕ່າງໆ ສ່ວນ
ຫຼາຍແມ່ນມີແຈກຢາຍຢູໃ່ ນທົ່ວປະເທດ ແຕ່ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນເຕົ້າໂຮມກັນຢູ່ໃນເຂດສາຍພູອາ
ປາລາດ ແລະ ເຂດສາຍພູຣອກກີ່ເຊັ່ນ: ນໍ້າມັນ ແລະ ອາຍກ໊າດທໍາມະຊາດເຕົ້າໂຮມກັນຢູ່

ດິ
ະສ
ໃນເຂດອ່າວແມັກຊິກໂກ ແລະ ລັດອາລາສະກາ.
- ຄໍາ: ມີຢູ່ໃນສາຍພູຣອກກີ່ ແລະ ສາຍພູຊີແອຣາເນວາດາ.
- ເງິນ: ມີຫຼາຍຢູ່ໃນສາຍພູຣອກກີ່ ແລະ ສາຍພູຊີແອຣາເນວາດາ.

ລຂິ
- ເຫຼັກ: ມີຫຼາຍຢູ່ໃນເຂດທະເລສາບທັງ 5.
ວນ
2. #!
2.1 "#
ຫງ

ກ່ອນໂກໂລມບັດ (Columbus) ຈະຄົ້ນພົບທະວີບອາເມຣິກາບໍ່ມີໃຜຮູ້ວ່າພົນລະເມືອງ

ໃນທະວີບອາເມຣິກາມີເທົ່າໃດ, ສັນນິຖານວ່າໃນທະວີບອາເມຣິກາເໜືອມີພົນລະເມືອງຢູ່ລະ
ສະ

ຫວ່າງ 5-15 ລ້ານຄົນ ຍ້ອນມີພະຍາດລະບາດ ພົນລະເມືອງຈຶ່ງຫຼດ

ຸ ລົງ. ໃນ ປີ1750 ຄົນ
ພື້ນເມືອງມີປະມານ 1-2 ລ້ານຄົນ ຫຼັງປະກາດເອກະລາດໃນປີ 1790 ຈາກການສໍາຫຼວດ
ສ

ເປັນທາງການ ພົນລະເມືອງໃນສະຫະລັດອາເມຣິກາມີ 3.929.2147 ຄົນ. ຫຼັງຈາກນັ້ນມີ

ວ.

ການອົບພະຍົບຄັ້ງໃຫຍ່ຈາກທະວີບຕ່າງໆເຊັ່ນ: ເອີຣົບ, ອາຟຣິກາ, ອາຊີ... ຈາກການສໍາຫຼວດ

ໃນປີ 2010 ຄົນອາເມຣິກາມີຕົ້ນກໍາເນີດຈາກຫຼາຍເຊື້ອຊາດຄື: ເຢຍລະມັນ 15,2%, ໄອຣິດ
ສ.

(Irish) 10,8%, ອາຟຣິກາ 8,8%, ອັງກິດ 8,7%, ອາເມຣິກາ 7,2%, ແມັກຊິກ 6,5%...
2.2 !

ສະຫະລັດອາເມຣິກາເປັນປະເທດໜຶ່ງທີ່ມພ
ີ ົນລະເມືອງຫຼາຍເປັນອັນດັບ 3 ຂອງໂລກ
ຮອງຈາກຈີນ ແລະ ອິນເດຍ, ພົນລະເມືອງ 320.562.920 ຄົນ. ໃນນັນ
້ ພົນລະເມືອງທີ່ມີອາຍຸ
65 ປີຂຶ້ນໄປມີພຽງ 13,9%, ອັດຕາການເກີດແມ່ນ 13,66 ‰, ອັດຕາການຕາຍ 8,39 ‰,

101


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 106 7/31/2015 9:38:33 AM

 ອັດຕາການອົບພະຍົບເຂົ້າ 3,64%, ອັດຕາການເພີມ
່ ຂຶ້ນໃນແຕ່ລະປີປະມານ 0,9%. ອາຍຸ
ຍືນສະເລ່ຍຂອງຄົນອາເມຣິກາແມ່ນ 78 ປີ (ເພດຍິງ 81 ປີ, ເພດຊາຍ 76 ປີ)

ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ແຜນທິ່ ຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນ"#/+
2.3 $$
ຫງ

ເນື່ອງຈາກພົນລະເມືອງຂອງສະຫະລັດອາເມຣິກາ ມີຕົ້ນກໍາເນີດຈາກຫຼາຍເຊືອ
້ ຊາດ,
ສະ

ຫຼາຍທະວີບ ຈຶ່ງບໍ່ສາມາດກໍານົດເຊື້ອຊາດ, ຊົນເຜົ່າໄດ້. ໃນການສໍາຫຼວດ ປີ 2010 ຈຶ່ງໄດ້

ແບ່ງພົນລະເມືອງຂອງສະຫະລັດອອກຄື: ຄົນຜິວຂາວ 72,4%, ຜິວດໍາ 12,6%, ອິນເດຍ
ແດງ (ຊົນເຜົ່າພື້ນເມືອງ) 0,9%, ຄົນອາຊີ 4,8%, ຄົນຮາວາຍສະເພາະ 0,2%, ຊອດ 2
ສ

ເຊື້ອຊາດຂຶ້ນໄປ 2,9% ແລະ ເຊື້ອຊາດອື່ນໆ 6,2%.

ວ.

2.4 
ສ.

ສະຫະລັດອາເມຣິກາບໍ່ໄດ້ໃຫ້ພາສາໃດໜຶ່ງເປັນພາສາທາງການ. ຄົນອາເມຣິກາປະ
ມານ 80% ໃຊ້ພາສາອັງກິດ, ໃຊ້ພາສາສະເປນ 12,3%, ໃຊ້ພາສາຈີນ 2,3%, ໃຊ້ພາສາ
ຄົນພື້ນເມືອງ 0,9%. ແຕ່ຄົນອາເມຣິກາທັງໝົດສາມາດຂຽນ ແລະ ເວົ້າພາສາອັງກິດ ຍົກ
ເວັ້ນໃນລັດຮາວາຍທີ່ມີ 2 ພາສາເປັນພາສາທາງການຄື: ພາສາອັງກິດ ແລະ ພາສາຮາວາຍ.
2.5 
ລັດຖະທໍາມະນູນຂອງສະຫະລັດອາເມຣິກາໃຫ້ສິດໃນການນັບຖືສາສະໜາ ແລະບໍ່ໄດ້
ອະນຸຍາດໃຫ້ລັດໃດລັດໜຶ່ງມີສາສະໜາໃດໜຶ່ງເປັນສາສະໜາປະຈໍາລັດ. ຈາກການສໍາຫຼວດ

102


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 107 7/31/2015 9:38:33 AM

 ໃນປີ 2007 ຄົນອາເມຣິກາ 78% ນັບຖືສາສະໜາຄຣິດ (Christ) ເຊິ່ງແບ່ງອອກເປັນນິກາຍ
ຕ່າງໆຄື: 51,3% ນັບຖືສາສະໜາໂປຣແຕັດສະຕັງ (Protestant), 23,9% ນັບຖືສາສະໜາ
ໂຣມັນຄາໂທຣິກ (Roman Catholic), 3,3% ນັບຖືສາສະໜານິກາຍອື່ນໆ, 1,7% ນັບຖື
ສາສະໜາຢິວ, 0,7% ນັບຖືສາສະໜາພຸດ, 0,6% ນັບຖືສາສະໜາມຸດສະລິມ (ອິດສະລາມ)
ແລະ 16,1% ບໍ່ນັບຖືສາສະໜາໃດເລີຍ.
2.6 #
 
ສະຫະລັດອາເມຣິກາມີພົນລະເມືອງຈາກຫຼາຍເຊື້ອຊາດ, ຫຼາຍພາສາ, ຫຼາຍທ້ອງຖິ່ນຈຶ່ງ
ມີວັດທະນະທໍາຮີດຄອງປະເພນີຫຼາກຫຼາຍ; ພົນລະເມືອງອາເມຣິກາພ້ອມກັນສະເຫຼີມສະຫຼອງ

ດິ
ະສ
ມີວັນຊາດ, ວັນຄຣິດສະມາດ (Christmas), ວັນຮາໂລວິນ (Halloween)… ກິລາທີ່ຄົນອາເມ
ຣິການິຍົມແມ່ນກິລາອາເມຣິກັນຟຸດບອນ (American Football), ເບສະບອນ (Base ball),
ບານບ້ວງ (Basket ball), ມວຍປໍ້າ (Wrest ling)…
2.7  ! 
!
ລຂິ
ວນ
ສະຫະລັດອາເມຣິກາປະກອບດ້ວຍ 50 ລັດ (48 ລັດຢູ່ຕິດກັນ ຍົກເວັ້ນລັດອາລາສະ
ກາ ແລະ ລັດຮາວາຍ) ແຕ່ລະລັດມີລັດຖະທໍາມະນູນເປັນຂອງຕົນເອງ ແຕ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະທໍາ
ຫງ

ມະນູນກາງ. ແຕ່ລະລັດມີຜູ້ວ່າການລັດ, ມີສະພາຂອງລັດ, ມີພະແນກການຕ່າງໆໄດ້ ຍົກເວັ້ນ

ກະຊວງການເງິນ, ການຄັງ ແລະ ກະຊວງການຕ່າງປະເທດທີ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານກາງ ເຊິ່ງມີ
ສະ

ປະທານາທິບດ
ໍ ີ, ສະພາຕໍ່າ (ສະພາຜູ້ແທນລາຊະດອນ), ສະພາສູງ (ວຸດທິສະພາ) ເປັນຜູ້ບໍ
ລິຫານ ແລະ ອອກກົດໝາຍຕ່າງໆ. ເມືອງຫຼວງຂອງສະຫະລັດອາເມຣິກາແມ່ນວໍຊິງຕັນ ເຊິ່ງ
ເປັນທີ່ຕັ້ງຂອງທໍານຽບປະທານາທິບໍດີພອ
້ ມດ້ວຍອົງການບໍລິຫານງານຕ່າງໆຂັ້ນສູນກາງ.
ສ

3. 0+
ວ.

ສະຫະລັດອາເມຣິກາ ເປັນປະເທດທີ່ມີເສດຖະກິດໃຫຍ່ປະເທດໜຶ່ງໃນໂລກ. ໃນປີ 2013

ສ.

ມີລາຍຮັບເຖິງ 17.100 ຕື້ໂດລາ, ນໍາໃຊ້ເຕັກນິກວິທະຍາສາດສູງເຂົ້າໃນທຸກຂະແໜງການ

ຜະລິດ, ການຄົ້ນຄວ້າ ແລະ ການລົງທຶນ, ມີລູກຄ້າທີ່ສໍາຄັນເຊັ່ນ: ການາດາ, ຈີນ, ແມັກຊິກໂກ,
ຍີ່ປຸ່ນ ແລະ ເຢຍລະມັນ. ມີແຮງງານໃນຂະແໜງຕ່າງໆເຖິງ 155.6 ລ້ານຄົນຄື: ໃນຂະແໜງ
ການກະສິກໍາ 1,1%, ອຸດສາຫະກໍາ 19,2% ແລະ ບໍລິການ 79,7%. ເສດຖະກິດຂອງ
ສະຫະລັດ ອາເມຣິກາເປັນແບບເສລີນິຍົມ, ບໍລິສັດໃຫຍ່ເປັນຂອງເອກະຊົນຕ່າງໆຄື: 139 ໃນ
500 ບໍລິສັດໃຫຍ່ຂອງໂລກແມ່ນຢູ່ໃນສະຫະລັດອາເມຣິກາເຊັ່ນ: ບໍລິສັດວອນມາກ (Walmart)

103


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 108 7/31/2015 9:38:33 AM

 ເປັນບໍລິສັດເອກະຊົນທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດຂອງໂລກ ມີພະນັກງານ 2,2 ລ້ານຄົນ ແລະ ໃນນີ້ 1,4
ລ້ານຢູໃ່ ນສະຫະລັດອາເມຣິກາເອງ. ນອກນັ້ນ ຍັງມີບໍລິສັດໃຫຍ່ຫາຼ ຍບໍລິສດ
ັ ເຊັນ
່ : ເຊເນຣານ
ມໍເຕີ (General Motor), ແອບເປິນອິງ(Apple Inc),ໄມໂຄຣຊອບ (Microsoft), ຟອດໂມເຕີ
(Ford Motor). ສະຫະລັດອາເມຣິກາເປັນສະມາຊິກຂອງຫຼາຍອົງການດ້ານເສດຖະກິດເຊັ່ນ:
ອົງການນາຟຕາ (ຂໍ້ຕົກລົງການຄ້າເສລີອາເມຣິກາເໜືອ, NAFTA: North American Free
Trade Agreement), ອົງການຄ້າໂລກWTOThe World Trade Organization, ກຸ່ມຈີ8
(G8 ກຸ່ມປະເທດອຸດສາຫະກໍາຊັ້ນນໍາຂອງໂລກທີ່ເພີ່ມມາຈາກກຸມ
່ G7 ເພີ່ມ ຣັດເຊຍຈຶ່ງ
ເປັນ 8 ປະເທດຄື: ການາດາ (Canada, ຝຣັງ (France, ເຢຍລະມັຍ (Germany, ອີຕາລີ

ດິ
ະສ
(Italy, ຍີ່ປຸ່ນ (Japan, ຣັດເຊຍ (Russia, ອັງກິດ (United Kingdom, ສະຫະລັດອາເມຣິ
ກາ (United States).
3.1 
+ 

ລຂິ
ເພື່ອຄໍ້າປະກັນໃຫ້ແກ່ໂຄງການອາຫານ ແລະ ການກະສິກໍາ ປີ 2014-2018, ໃນປີ
ວນ
2014 ລັດຖະບານກາງໄດ້ອະນຸມັດເງິນເຖິງ 956 ຕື້ໂດລາ ໃນໂຄງການດັ່ງກ່າວ. ສະຫະລັດ
ອາເມຣິກາ ເປັນປະເທດທີ່ມີເນື້ອທີ່ກະສິກໍາກວ້າງໃຫຍ່ຄື: ມີເນື້ອທີ່ເຖິງ 100 ລ້ານເຮັກຕາ,
ຫງ

ກວມເອົາເນື້ອທີ່ແຕ່ສາຍພູຣອກກີ່ເຖິງແຄມຝັ່ງມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ ແລະ ຊາຍແດນປະ

ເທດການາດາເຖິງອ່າວແມັກຊິກໂກ ການກະສິກາໍ ໃນສະຫະລັດອາເມຣິກາເປັນຂອງເອກະຊົນ
ສະ

ມີເນື້ອທີ່ປະມານ 373 ລ້ານເຮັກຕາ, ຂະແໜງກະສິກໍານໍາໃຊ້ແຮງງານຄົນໜ້ອຍ (1,1%)

ແຕ່ນໍາໃຊ້ເຕັກນິກວິທະຍາສາດສູງ, ນໍາໃຊ້ເຄື່ອງຈັກໃຫຍ່, ທັນສະໄໝເຊັ່ນ: ລົດໄຖ, ລົດກ່ຽວ
ຟາດ, ເຄື່ອງບິນ (ໂດຍສະເພາະໃນການປາບສັດຕູພືດ) ພືດທີ່ປູກຫຼາຍແມ່ນເຂົ້າບະເລ (Ble)
ສ

ເຊິ່ງຜົນຜະລິດໄດ້ 70% ຂອງຜົນຜະລິດໂລກ, ພືດຕະກຸນຖົ່ວ 60%, ສາລີ 50%, ເຂົ້າ, ຝ້າຍ,

ວ.

ຢາສູບ… ສັດທີ່ລ້ຽງຫຼາຍແມ່ນງົວ, ແກະ, ໝູ, ໄກ່… ແຕ່ລະຟາມສາມາດປູກພືດລ້ຽງສັດໄດ້

ສ.

ຫຼາຍຊະນິດຂຶນ
້ ກັບລະດູການ, ສະພາບການຕະຫຼາດ…
3.2 &" 
ສະຫະລັດອາເມຣິກາເປັນປະເທດທີ່ມີອຸດສາຫະກໍາກວ້າງໃຫຍ່ເທົ່າກັບອຸດສາຫະກໍາຂອງ
ປະເທດເຢຍລະມັນ, ຝຣັງ, ອິນເດຍ ແລະ ເບຣຊິນລວມກັນ. ຜະລິດຕະພັນອຸດສາຫະກໍາ ໃນ
ປີ 2009 ມີມນ
ູ ຄ່າເຖິງ 2.330 ຕື້ໂດລາ, ຂະແໜງອຸດສາຫະກໍາໃນສະຫະລັດອາເມຣິການໍາ
ໃຊ້ແຮງງານຄົນ 19.2% ແຕ່ນໍາໃຊ້ເຕັກນິກວິທະຍາສາດວິທະຍາການສູງຄືກັນກັບຂະແໜງ

104


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 109 7/31/2015 9:38:33 AM

 ກະສິກໍາ. ເຂດອຸດສາຫະກໍາໃນສະຫະລັດອາເມຣິກາແມ່ນແຈກຢາຍຢູ່ໃກ້ກັບທ່າເຮືອໃຫຍ່
ແລະ ເຂດທີ່ມີບໍ່ແຮ່ທາດສໍາຄັນ. ອຸດສາຫະກໍາທີ່ສໍາຄັນມີ:
- ອຸດສາຫະກໍານໍ້າມັນ: ສະຫະລັດອາເມຣິກາເປັນປະເທດທີ່ຜະລິດນໍ້າມັນໄດ້ເປັນອັນ
ດັບ 3 ຂອງໂລກ, ຜະລິດອາຍກ໊າດທໍາມະຊາດໄດ້ເປັນອັນດັບ 2 ຂອງໂລກ ແຕ່ບໍ່ສາມາດ
ສະໜອງຄວາມຕ້ອງການພາຍໃນປະເທດໄດ້ເຊັ່ນ: ໃນປີ 2013 ສະຫະລັດອາເມຣິກາຕ້ອງ
ໄດ້ນໍາເຂົ້ານໍ້າມັນດິບເຖິງ 2.808 ລ້ານບາເຣນ (Barrel) ບໍລິສັດນໍ້າມັນທີ່ສໍາຄັນແມ່ນບໍລິສັດ
ເອກຊອນໂມບິນ (Exxon Mobil).
- ອຸດສາຫະກໍາລົດຍົນ: ສະຫະລັດອາເມຣິກາຜະລິດລົດຫຼາຍຍີ່ຫເໍ້ ຊັ່ນ: ຟອດແຣນເຈີ

ດິ
ະສ
(Ford Ranger), ເຊີວະໂຣເລດ (chevrolet), ຈິບ (Jeep)… ສູນກາງການຜະລິດລົດຍົນທີ່
ສໍາຄັນ ແມ່ນເມືອງດີທະຣອຍ (Detroit).
- ອຸດສາຫະກໍາຜະລິດເຄືອ
່ ງບິນທີ່ສາໍ ຄັນແມ່ນບໍລິສັດໂບອິງເຊິ່ງຜະລິດຍົນໂບອິງ707-

ລຂິ
787 ທີ່ສໍາຄັນ ແລະ ໃຊ້ໄດ້ດີແມ່ນໂບອີງ 747.
ວນ
- ອຸດສາຫະກໍາໂທລະຄົມມະນາຄົມມີຫາຼ ຍບໍລິສັດ ແລະ ຫຼາຍຂະແໜງ, ບໍລິສດ
ັ ສໍາ
ຄັນແມ່ນແອບເປິນ (Apple) ເຊິ່ງຜະລິດໂທລະສັບມືຖື.
ຫງ

- ອຸດສາຫະກໍາເຄື່ອງໄຟຟ້າມີຫາຼ ຍບໍລສ
ິ ັດ ແລະ ຫຼາຍຊະນິດ, ບໍລິສັດທີ່ສໍາຄັນ ແມ່ນ
ບໍລິສັດໄມໂຄຣຊອບ.
ສະ

- ອຸດສາຫະກໍາອາຫານມີຫຼາຍຊະນິດ ແລະ ຫຼາຍບໍລິສັດທີ່ສໍາຄັນ ມີບໍລສ

ິ ດ
ັ ໂຄກ
(Coke), ແມັກໂດໂນ (Mcdonald). ນອກນັ້ນ, ຍັງມີອຸດສາຫະກໍາຂະແໜງການອື່ນໆເຊັ່ນ:
ອຸດສາຫະກໍາໄມ້, ຂຸດຄົ້ນບໍ່ແຮ່ທາດ, ເຄມີ, ເຫຼັກກ້າ…
ສ

3.3 
  
+

ວ.

ການຄ້າ ແລະ ການບໍລິການເປັນຂະແໜງທີ່ນໍາໃຊ້ແຮງງານຄົນຫຼາຍກວ່າ 79,7%,

ສ.

ໃນນີ້ພາກເອກະຊົນແມ່ນ 91% ສ່ວນພາກລັດມີພຽງ 8%. ຂະແໜງການຄ້າ ແລະ ການບໍລິ

ການທີ່ສໍາຄັນມີການເງິນ, ການທະນາຄານ, ປະກັນໄພ, ການຄົ້ນຄວ້າ, ການຄົມມະນາຄົມ
ຂົນສົ່ງ, ການທ່ອງທ່ຽວ…
- ການຄ້າ ໃນປີ 2013 ສະຫະລັດສົ່ງສິນຄ້າອອກມີມນ
ູ ຄ່າເຖິງ 2.270 ຕື້ໂດລາ ແລະ
ນໍາສິນຄ້າເຂົາ້ ມີມູນຄ່າເຖິງ 274 ຕື້ໂດລາ, ຄູ່ຄ້າທີສ
່ ໍາຄັນຂອງສະຫະລັດມີການາດາ, ຈີນ,
ແມັກຊິກໂກ, ຍີ່ປຸ່ນ, ເຢຍລະມັນ, ອັງກິດ, ເກົາຫຼີໃຕ້, ຝຣັ່ງ, ໄຕ້ຫວັນ, ເບຣຊິນ… ສິນຄ້າທີ່

105


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 110 7/31/2015 9:38:33 AM

 ສົ່ງອອກທີ່ສາໍ ຄັນມີລົດຍົນ, ເຄື່ອງອາໄຫຼຕ
່ າ່ ງໆ, ອາຫານ, ເຄື່ອງດື່ມ, ເຄື່ອງບິນ ໂດຍສະເພາະ
ແມ່ນເຄື່ອງບິນໂບອິງ (Boeing) ລຸ້ນຕ່າງໆ. ຜະລິດຕະພັນຈາກນໍາ້ ມັນ ແລະ ເຄື່ອງສໍາເລັດ
ຮູບອື່ນໆ. ສ່ວນສິນຄ້ານໍາເຂົ້າທີ່ສາໍ ຄັນມີ: ນໍ້າມັນ, ລົດຍົນບາງຍີຫ
່ ໍ້ເຊັ່ນ: ເບັນ (Benz), ເຟີຣາຣີ
(Ferrari)…, ຄອມພິວເຕີ ແລະ ອາໄຫຼ່, ອາຫານ, ເມັດພືດ, ເຄື່ອງດື່ມ ແລະ ອື່ນໆ.
- ການບໍລກ
ິ ານ ເນື່ອງຈາກໃນແຕ່ລະປີສະຫະລັດອາເມຣິກາມີການຈັດກິດຈະກໍາ
ຕ່າງໆເຊັ່ນ: ກອງປະຊຸມ, ກິລາ, ເທດສະການ, ງານບຸນຕ່າງໆ ຈຶ່ງມີຄົນຫຼັ່ງໄຫຼເຂົ້າສູ່ປະເທດ
ຢ່າງຫຼວງຫຼາຍສະເລ່ຍປີລະປະມານ 400 ລ້ານຖ້ຽວຄົນ, ເຮັດໃຫ້ການທ່ອງທ່ຽວ ແລະ ບໍລິການ
ຕ່າງໆໃນສະຫະລັດມີລາຍຮັບຢ່າງມະຫາສານ.

ດິ
ະສ
- ການບໍລກ
ິ ານທີ່ສໍາຄັນ ແລະ ພິເສດໃນສະຫະລັດມີການປິນ
່ ປົວບໍ່ໄດ້ເສຍຄ່າ
(Medicare) ແລະ ໂຄງການອາຫານ (Food stamp) ສໍາລັບຄົນທຸກຍາກ, ວ່າງງານ… ເຊັ່ນ:
ໃນປີ 2012 ລັດຖະບານກາງໄດ້ຂຶ້ນງົບປະມານໄວ້ປະມານ 841 ຕື້ໂດລາ.
3.4 
!
!
ລຂິ
ວນ
ສະຫະລັດອາເມຣິກາເປັນປະເທດໜຶ່ງທີ່ມກ
ີ ານຄົມມະນາຄົມສະດວກດີ ແລະ ໜາແໜ້ນ
ສາມາດຕິດຕໍລ
່ ັດຕໍ່ລັດ ແລະ ເມືອງຕໍ່ເມືອງໃນເວລາສັນ
້ . ເສັ້ນທາງທີ່ສໍາຄັນມີ:
ຫງ

- ການຄົມມະນາຄົມທາງນໍ້າ: ສະຫະລັດອາເມຣິກາມີເຮືອບັນທຸກສິນຄ້າໃຫຍ່ເປັນ
ອັນດັບ 5 ຂອງໂລກ ຮອງຈາກປະເທດລີເບຣີ (Liberie), ຍີ່ປຸ່ນ, ອັງກິດ ແລະ ນອກແວ. ມີ
ສະ

ເມືອງທ່າທີ່ສາໍ ຄັນເຊັ່ນ: ນິວຢອກ (New York), ລອດແອນເຈລິດ (Los Angeles).

- ການຄົມມະນາຄົມທາງອາກາດ: ເປັນການຄົມມະນາຄົມທີ່ສໍາຄັນທີ່ສຸດໃນສະຫະ
ລັດອາເມຣິກາ ສາມາດຕິດຕໍ່ເມືອງຕ່າງໆໃນຂອບເຂດທົ່ວປະເທດ ແລະ ສາມາດເດີນທາງ
ສ

ໄປທົ່ວໂລກ. ສາຍການບິນທີ່ສໍາຄັນມີ: ສາຍການບິນຍູໄນເຕັດແອໄລ (United Airlines),

ວ.

ສາຍການບິນແດນຕາ (Delta), ອາເມຣິກາແອໄລ (American Airlines); ມີສະໜາມບິນທີ່

ສ.

ສໍາຄັນເຊັ່ນ: ເມືອງຊີຄາໂກ (Chicago), ແດນເວີ (Denver), ນິວຢອກ, ດາລັດ (Dallas),

ລອດແອນເຈີລິດ.
- ການຄົມມະນາຄົມທາງບົກ: ສະຫະລັດອາເມຣິກາມີຖະໜົນທີ່ໄດ້ມາດຖານສາກົນ
(High way, Toll way) ຕິດຕໍ່ລະຫວ່າງເມືອງຕ່າງໆໃນຂອບເຂດທົ່ວປະເທດ.

106


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 111 7/31/2015 9:38:33 AM

 ນອກນັ້ນ ຍັງມີເສັ້ນທາງລົດໄຟຕິດຕໍ່ແຕ່ພາກຕາເວັນຕົກຫາພາກຕາເວັນອອກ ແລະ
ແຕ່ພາກເໜືອຮອດພາກໃຕ້ ສາມາດລໍາລຽງຂົນສົ່ງທັງຜູ້ໂດຍສານ ແລະ ສິນຄ້າໄດ້ທົ່ວເຖິງ
ໃນຂອບເຂດທົ່ວປະເທດ.
 0:
1. ສະຫະລັດອາເມຣິກາມີທີ່ຕັ້ງ ຂອບເຂດ ຊາຍແດນຄືແນວໃດ?
2. ສະຫະລັດອາເມຣິກາມີທົ່ງພຽງ, ພູພຽງ ແລະ ສາຍພູທີ່ສໍາຄັນໃດແດ່?
3. ໃນສະຫະລັດອາເມຣິກາມີແມ່ນໍ້າທີ່ສໍາຄັນໃດແດ່?
4. ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດທີ່ສໍາຄັນຂອງສະຫະລັດອາເມຣິກາມີຫຍັງແດ່?

ດິ
ະສ
5. ພົນລະເມືອງຂອງສະຫະລັດອາເມຣິກາແບ່ງເປັນຈັກເຊື້ອຊາດ?
6. ເຂດການຜະລິດກະສິກໍາທີສ
່ ໍາຄັນຂອງສະຫະລັດອາເມຣິກາແມ່ນເຂດໃດ?
7. ຂະແໜງອຸດສາຫະກໍາທີ່ສາໍ ຄັນຂອງສະຫະລັດອາເມຣິກາມີຄືແນວໃດ?
!C+"#:
ລຂິ
ວນ
1. ໃຫ້ນັກຮຽນແຕ້ມແຜນທີ່ພມ
ູ ສັນຖານຂອງສະຫະລັດອາເມຣິກາ.
2. ໃຫ້ນັກຮຽນແຕ້ມແຜນທີ່ເສດຖະກິດຂອງສະຫະລັດອາເມຣິກາ.
ຫງ

3. ໃຫ້ນັກຮຽນສ້າງແຜນວາດກ່ຽວກັບພູມສາດເສດຖະກິດຂອງສະຫະລັດອາເມຣິກາ
ໂດຍຫຍໍ້.
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

107


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 112 7/31/2015 9:38:33 AM

 ! 13  /$+

1.  $
ເບຣຊິນເປັນປະເທດໜຶ່ງທີ່ມີເນື້ອທີ່ກວ້າງໃຫຍ່ອັນດັບ 1 ໃນອາເມຣິກາໃຕ້ ຫຼື ອາເມຣິ
ກາລາຕິນ, ມີເນື້ອທີ່ກວ້າງໃຫຍ່ເປັນອັນດັບ 5 ຂອງໂລກຮອງຈາກປະເທດຣັດເຊຍ, ການາດາ,
ຈີນ ແລະ ສະຫະລັດອາເມຣິກາ, ເບຣຊິນມີເນື້ອທີ່ທັງໝົດ 8.459.417 ກມ2 ແລະ ເນື້ອທີ່ນໍ້າ
(ຫ້ວຍ, ໜອງ, ບຶງ, ທະເລ) 55.460 ກມ2, ມີປະຊາກອນ 198.4 ລ້ານຄົນ 2014 ຄື: ມີ
ປະຊາກອນຫຼາຍກວ່າທຸກປະເທດໃນອາເມຣິກາໃຕ້ລວມກັນ. ມີປະຊາກອນຫຼາຍເປັນອັນດັບ 5
ຂອງໂລກຮອງຈາກຈີນ, ອິນເດຍ, ສະຫະລັດອາເມຣິກາ ແລະ ອິນໂດເນເຊຍ. ປະເທດເບຣ

ດິ
ະສ
ຊິນມີເມືອງຫຼວງຊື່ບຣາຊິນເລຍ (Brasilia) ມີຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນ 23/ກມ2.
1.1 #,    $%

ເບຣຊິນຕັ້ງຢູ່ດ້ານຕາເວັນອອກຂອງທະວີບອາເມຣິກາໃຕ້ຕິດກັບດ້ານຕາເວັນຕົກຂອງ

ລຂິ
ມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ, ເນື້ອທີ່ສ່ວນໃຫຍ່ຢູ່ລະຫວ່າງເສັ້ນອາຍັນເໜືອ (Tropic of Cancer)
ວນ
ແລະ ເສັ້ນອາຍັນໃຕ້ (Tropic of Capricorn) ໂດຍມີເສັ້ນສູນສູດ (Equator) ຕັດຜ່ານດ້ານ
ຕາເວັນອອກຫາດ້ານຕາເວັນຕົກ, ຢູ່ລະຫວ່າງມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ (Atlantic) ແລະ
ຫງ

ສາຍພູອັງເດີ (Andes). ທິດເໜືອຢູ່ເສັ້ນຂະໜານທີ 5 ໍ16 ່ເໜືອ, ທິດໃຕ້ຢູ່ເສັ້ນຂະໜານທີ

33 ໍ44 ່ໃຕ້, ທິດຕາເວັນອອກຢູ່ເສັ້ນແວງທີ 34 ໍ 47່ ຕາເວັນຕົກ ແລະ ທິດຕາເວັນຕົກຢູ່ເສັ້ນ
ສະ

ແວງທີ 73 ໍ59່ ຕາເວັນຕົກ. ຈາກເໜືອສຸດຫາໃຕ້ສດ

ຸ ມີຄວາມຍາວ 4.319 ກມ, ມີຂອບເຂດ
ຊາຍແດນຕິດກັບປະເທດຕ່າງໆດັງ່ ນີ:້ (ຕາມເຂັມໂມງ) ມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ (7.491 ກມ),
ສ

ອູຣູກວາຍ (Uruguay) 1.068 ກມ, ອາກຊັງຕິນ (Argentine) 1.261 ກມ, ປາຣາກວາຍ

ວ.

(Paraguay) 1.365 ກມ, ໂບລີວີ (BolLvie) 3.423 ກມ, ເປຣູ (Peru) 2.995 ກມ, ໂກລົມບີ
(Colombie) 1.644 ກມ, ເວເນຊູເອນລາ (Venezuela) 2.200 ກມ ແລະ ກຸຍຢານນາຝຣັ່ງ
ສ.

(French Guyana) 730 ກມ, ກຸຍຢານນາ (Guyana) 1.606 ກມ, ຊູຣິນາມ (Suriname) 593
ກມ. ໃນອາເມຣິກາໃຕ້ປະເທດເບຣຊິນບໍ່ມີຊາຍແດນຕິດກັບ 2 ປະເທດຄື: ຊີລີ (Chili) ແລະ
ເອກວາດໍ ((cuador).

108


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 113 7/31/2015 9:38:33 AM

 ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ

ແຜນທີ່ ປະເທດເບຣຊິນ
ສ

1.2 #
0

ວ.

ເນື້ອທີ່ດິນໃນປະເທດເບຣຊິນກວມ 8.459.417 ກມ2 ແບ່ງອອກເປັນ 3 ເຂດຄື:

1) ເຂດອ່າງລຸ່ມແມ່ນໍ້າອາມາໂຊນເປັນທົ່ງພຽງທີ່ກວ້າງໃຫຍ່ກວມເອົາເນື້ອທີ່ ½ ຂອງ
ສ.

ປະເທດ ຫຼື ປະມານ 3.500.000 ກມ2, ກວມເອົາເນື້ອທີ່ລະຫວ່າງພູພຽງກຸຍຢານ (ທິດເໜືອ)

ແລະ ພູພຽງເບຣຊິນທິດໃຕ້ ແລະ ສາຍພູອັງເດີ (ທິດຕາເວັນຕົກ) ແລະ ມະຫາສະໝຸດອັດລັງ
ຕິກ (ທິດຕາເວັນອອກ) ທົ່ງພຽງແຫ່ງນີ້ປະກອບດ້ວຍດິນຊັ້ນ, ຊາຍ ແລະ ດິນດາກ (ດິນໜຽວ)
ເຂດຕາເວັນຕົກຂອງທົ່ງພຽງເປັນດິນສັນດອນເກົ່າບໍ່ອຸດມ
ົ ສົມບູນ ເນື່ອງຈາກຖືກສຽດເຊາະ.
ເຂດຕາເວັນອອກ ຫຼື ສາມຫຼ່ຽມປາກແມ່ນໍ້າເປັນດິນສັນດອນໃໝ່ເໝາະສົມແກ່ການປູກຝັງ
ເພາະຖືກແມ່ນໍ້າອາມາໂຊນ ແລະ ສາຂາຂອງມັນນໍາມາທັບຖົມໃນແຕ່ລະປີ.

109


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 114 7/31/2015 9:38:33 AM

 2) ເຂດທົ່ງພຽງລຽບຕາມແຄມຝັ່ງມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ, ກວມເອົາເນື້ອທີ່ແຕ່ສາມ
ຫຼ່ຽມປາກແມ່ນໍ້າອາມາໂຊນລົງໄປເຖິງຊາຍແດນປະເທດອູຣູກວາຍ. ເປັນທົ່ງພຽງທີ່ແຄບສະ
ຫຼັບກັບໜ້ານໍ້າ ແລະ ສາຍພູຕ່າງໆ ເຊິ່ງມີຄວາມສູງລະຫວ່າງ 2000-1000 ແມັດ ເຊັ່ນ: ສາຍ
ພູເຊັຍຣາໂດມາ (Sera do mar), ສາຍພູເຊັຍຣາໂດ ມົງຕີເກວຣາ (Sera do Montiqueira),
ສາຍພູເຊັຍຣາໂດ ແອັດສະປິນລາໂຢ (Sera do Espinlayo). ສາຍພູຊາວຝຣັງຊິດສະໂກ
(Sao Francisco)… ທົ່ງພຽງນີ້ແຄບຢູ່ທາງພາກເໜືອ ແລະ ກວ້າງອອກຢູ່ທາງພາກໃຕ້ ໂດຍ
ສະເພາະໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນໍ້າປາຣານາ (Parana), ເປັນທົ່ງພຽງທີ່ອຸດົມສົມບູນເໝາະສົມແກ່
ການກະສິກໍາ ໂດຍສະເພາະແມ່ນການປູກອ້ອຍ, ກາເຟ, ກາກາວ... ການລ້ຽງງົວ, ຄວາຍ…

ດິ
ະສ
ເປັນເຂດທີ່ມີປະຊາກອນອາໄສຢູ່ໜາແໜ້ນຫຼາຍກວ່າເຂດທົ່ງພຽງອ່າງແມ່ນໍ້າອາມາໂຊນ.
3) ເຂດພູພຽງເບຣຊິນ: ກວມເອົາເຂດພູພຽງຂອງປະເທດເບຣຊິນເປັນພູພຽງທີ່ມີລັກ
ສະນະສູງຢູ່ຕາມພາກຕາເວັນອອກ ແລະ ຄ້ອຍຕໍາ່ ລົງໄປຫາເຂດອ່າງແມ່ນາໍ້ ອາມາໂຊນ

ລຂິ
(ທິດເໜືອ), ທົ່ງພຽງລຸ່ມແມ່ນໍ້າປາຣານາ (ທິດໃຕ້) ແລະ ຄ້ອຍຕໍ່າລົງໄປຫາປະເທດໂບໂລວີ
ວນ
(ທິດຕາເວັນຕົກ). ໃຈກາງຂອງພູພຽງເບຣຊິນມີພູພຽງມາໂຕໂກຣດໂຊ (Matogrosso) ເຊິ່ງ
ຄ້ອຍຕໍ່າລົງໄປທັງ 4 ທິດ.
ຫງ

1.3 
ພູມອາກາດຂອງປະເທດເບຣຊິນ ສ່ວນໃຫຍ່ເປັນພູມອາກາດຮ້ອນແບບອາຍັນ
ສະ

(Tropical) ໂດຍອີງໃສ່ທີ່ຕັ້ງ ແລະ ພູມສັນຖານຂອງປະເທດ. ຈຶ່ງແບ່ງພູມອາກາດຂອງ

ປະເທດເບຣຊິນອອກເປັນ 3 ເຂດຄື:
- ໃນເຂດອ່າງແມ່ນໍ້າອາມາໂຊນ ເຊິ່ງມີເສັ້ນສູນສູດຕັດຜ່ານມີພມ
ູ ອາກາດຮ້ອນ ແລະ
ສ

ຊຸ່ມ, ທ້ອງຟ້າມີເມກປົກຫຸ້ມຢູ່ເປັນປະຈໍາ. ອຸນຫະພູມສະເລ່ຍຢູ່ລະຫວ່າງ 24 ໍ-27 ໍC ພູມອາ

ວ.

ກາດໃນເຂດນີບ
້ ໍ່ຮ້ອນຫຼາຍຖ້າທຽບໃສ່ເຂດອື່ນໃນແຖບເສັ້ນສູນສູດ. ເຂດນີຈ
້ ະໄດ້ຮບ
ັ ປະລິມານ
ສ.

ນໍ້າຝົນສະເລ່ຍສູງກວ່າ 2 ແມັດ/ປີ (2.000 ມມ-3.000ມມ/ປີ).

- ໃນເຂດທົ່ງພຽງລຽບຕາມມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກພູມອາກາດຮ້ອນແບບອາຍັນ, ແຄມ
ມະຫາສະໝຸດອາກາດອາດຈະຮ້ອນ ແລະ ຄ່ອຍເຢັນເມື່ອຂຶ້ນໄປເທິງພູພຽງ ແລະ ໄປທາງ
ພາກໃຕ້. ຍົກເວັ້ນໃນເຂດລະຫວ່າງແມ່ນາໍ້ ໂຕກັນຕິນ-ປາໄນບາ (Tocantins-Parnaiba) ເຊິ່ງ
ເປັນເຂດທີ່ຮ້ອນ ແລະ ແຫ້ງແລ້ງທີ່ສດ
ຸ ຂອງປະເທດ. ລະຫວ່າງເດືອນພຶດສະພາ-ພະຈິກ
້ ສູງເຖິງ 38 ໍCແລະ ບາງປີຈະບໍ່ມີຝົນຕົກເລີຍ.
ອຸນຫະພູມຂຶນ

110


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 115 7/31/2015 9:38:34 AM

 - ໃນເຂດພູພຽງ (ໃຈກາງປະເທດໄປເຖິງທິດຕາເວັນຕົກ) ພູມອາກາດເປັນພູມອາກາດ
ຮ້ອນແບບອາຍັນ, ມີຝົນຕົກໃນລະດູຮ້ອນ ປະລິມານນໍາ້ ຝົນຢູ່ລະຫວ່າງ 1.580-2.000 ມມ/ປີ.
ໃນບາງປີອາກາດຮ້ອນຫຼາຍ ແລະ ບໍ່ມີຝນ
ົ ຕົກ (ໃນປີ 1877).
1.4 
 $
ເບຣຊິນເປັນປະເທດທີ່ມີເນື້ອທີ່ຢູ່ລະຫວ່າງເສັ້ນອາຍັນເໜືອ ແລະ ເສັ້ນອາຍັນໃຕ້, ມີ
ພູມອາກາດຮ້ອນຊຸ່ມ, ມີຝນ
ົ ຕົກຫຼາຍຈຶງ່ ມີແມ່ນໍ້າຫຼາຍສາຍເຊັ່ນ:
1) ແມ່ນໍ້າອາມາໂຊນ (Amazone), ເປັນແມ່ນໍ້າທີ່ມຄ
ີ ວາມຍາວເປັນອັນດັບ 2 ຮອງ
ຈາກແມ່ນາໍ້ ນິນ (Nile) ມີຄວາມຍາວ 6.516 ກມ, ເປັນແມ່ນໍ້າທີກ
່ ວ້າງໃຫຍ່ເປັນອັນດັບ 1

ດິ
ະສ
ຂອງໂລກ, ໄຫຼຈາກສາຍພູອັງເດີ (Andes) ທາງທິດຕາເວັນຕົກລົງໄປມະຫາສະໝຸດອັດລັງ
ຕິກຢູ່ທາງທິດຕາເວັນອອກ, ມີຕົ້ນກໍາເນີດຈາກປະເທດເປຣູ (Peru), ໃນປະເທດເປຣູເພິ່ນເອີ້ນ
ແມ່ນໍ້ານີ້ວ່າ ແມ່ນໍ້າມາຣານົງ (Maranon). ເມື່ອແມ່ນໍ້າອາມາໂຊນໄຫຼເຂົ້າສູ່ເບຣຊິນມັນຈະຢູ່

ລຂິ
ໃນລະດັບຄວາມສູງ 60 ແມັດ ເໜືອລະດັບນໍ້າທະເລ, ມີຄວາມກວ້າງລະຫວ່າງ 3-4 ກມ ແລະ
ວນ
ປາກແມ່ນໍ້າກວ້າງເຖິງ 40-50 ກມ ໃນລະດູຝົນ, ມັນຮັບນໍ້າຝົນໃນລະດູຮ້ອນໃນເຟື້ອງໂລກ
ເໜືອ ແລະ ໃນລະດູໜາວໃນເຟື້ອງໂລກໃຕ້, ມີລະບົບນໍາ້ ໄຫຼ (Debit) 120.000 ມ3/ວິນາທີ ທີ່
ຫງ

ປາກແມ່ນໍ້າ. ແມ່ນໍ້າອາມາໂຊນນໍາເອົາດິນສັນດອນມາທັບຖົມສາມຫຼ່ຽມປາກແມ່ນໍ້າປີລະ
650 ລ້ານມ3 ແລະ ສົ່ງນໍ້າຈືດອອກໄປຫາມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກເຖິງ 400 ກມ. ນອກຈາກ
ສະ

ກວ້າງໃຫຍ່ແລ້ວ ແມ່ນໍ້າອາມາໂຊນຍັງມີຄວາມເລິກຈົນເຮືອເດີນທະເລສາມາດແລ່ນຂຶ້ນໄປ
ເຖິງ 1.700 ກມ ທີ່ເມືອງມານາອຸດ (Manaus), ແມ່ນໍ້າອາມາໂຊນມີສາຂາສໍາຄັນຫຼາຍສາຍ
ທັງຝັ່ງຊ້າຍ ແລະ ຝັ່ງຂວາເຊັ່ນ: ທາງຝັ່ງຊ້າຍມີແມ່ນາໍ້ ຈາປູຣາ (Japura), ເນໂກຣ (Negro),
ສ

ບຣັງໂກ (Branco)…ທາງຝັງ່ ຂວາມີແມ່ນາໍ້ ຈາວາຣີ (Javari), ຈູຣູອາ (Jurua), ປູຣູດ (Purus),

ວ.

ມາແດຣາ (Madeira), ຕາປາໂຈດ (Tapajos), ຊິງກຸ (Xingu), ໂຕກັນຕິນ (Tocantins)…

ສ.

ແມ່ນໍ້າອາມາໂຊນ ແລະ ສາຂາຕ່າງໆປະກອບເປັນອ່າງແມ່ນໍ້າອາມາໂຊນ.

2) ແມ່ນໍ້າທີສ
່ ໍາຄັນທາງພາກຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອມີ: ແມ່ນໍ້າປາໄນບາ (Parnaiba),
ແມ່ນໍ້າຊາວຝຣັງຊິດສະໂກ (Sao francisco)… ເຊິ່ງມີຕົ້ນກໍາເນີດໃນພູພຽງເບຣຊິນ ແລະ ໄຫຼ
ໄປທາງເໜືອລົງສູ່ມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ.

111


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 116 7/31/2015 9:38:34 AM

 3) ແມ່ນໍ້າທີ່ສໍາຄັນທາງພາກໃຕ້ຂອງປະເທດມີແມ່ນໍ້າປາຣານາ ເຊິງ່ ມີຕົ້ນກໍາເນີດໃນພູ
ພຽງເບຣຊິນໄຫຼຜ່ານປະເທດປາຣາກວາຍ (Paraguay), ປະເທດອາກຊັງຕິນ (Argentine),
ປະເທດອູຣູກວາຍ (Uruguay) ລົງສູ່ມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ.
1.5 '  #
ໃນປີ 1980 ເບຣຊິນມີເນື້ອທີ່ປ່າໄມ້ກວມ 66% ຂອງເນື້ອທີ່ທົ່ວປະເທດ ມີໄມ້ນາໆ
ຊະນິດເຖິງ 3.000 ຊະນິດ ແລະ ມີສັດປ່ານາໆຊະນິດ. ເຂດປ່າໄມ້ທສ
ີ່ ໍາຄັນມີ:
- ໃນເຂດທົ່ງພຽງອາມາໂຊນມີປ່າດົງຕຶບໜາ ຫຼື ປ່າດົງດິບ ເຊິ່ງປະກອບດ້ວຍຕົ້ນໄມ້
ໃຫຍ່ສູງຮຽວ, ມີເຄືອໄມ້ຊະນິດຕ່າງໆກ້ຽວພັນຕົ້ນໄມ້ບາງຊະນິດ, ມີດອກໄມ້ທີ່ມີກິ່ນຮຸນ

ດິ
ະສ
ແຮງ… ປ່າໄມ້ໃນເຂດທົ່ງພຽງອາມາໂຊນເປັນປ່າທີ່ມຕ
ີ ົ້ນໄມ້ເຖິງ 3-5 ຊັ້ນ ພື້ນດິນບໍ່ມີຫຍ້າ
ເພາະແສງແດດສ່ອງລົງບໍເ່ ຖິງ, ຕົ້ນໄມ້ທີ່ສໍາຄັນໃນເຂດນີ້ແມ່ນຕົນ
້ ຢາງ (Héveas)… ໃນເຂດ
ປ່າດົງດິບອາມາໂຊນບໍ່ມີສດ
ັ ໃຫຍ່ເຊັ່ນ: ຊ້າງ, ຄວາຍປ່າ… ມີແຕ່ສັດນ້ອຍ ແລະ ສັດເລືອ

ລຂິ
ຄານເຊັ່ນ: ເສືອຈາກວາ (Jaguar), ແຂ້ (Cai man) ແລະ ແມງໄມ້ຕ່າງໆ… ໃນເຂດນີ້ມີສັດ
ວນ
ຮ້າຍ ແລະ ສັດກິນຊີ້ນເຊັ່ນ: ປາປີຣັນຍາ (Piranha), ອາຣາໄພມາ (Arpaima)… ເມື່ອກ່ອນ
ເພິ່ນເອີ້ນປ່າດົງດິບໃນເຂດອ່າງນໍ້າອາມາໂຊນນີ້ວ່າ “ທະເລຊາຍສີຂຽວ” ຫຼື ນາລົກສີຂຽວ
ຫງ

ເພາະມີພະຍາດຫຼາຍຊະນິດທີ່ຄົນເຮົາບໍ່ຢາກພົບພໍ້ເຊັນ
່ : ພະຍາດມາລາເຣຍ, ໄຂ້ທໍລະພິດ…
- ເຂດແຄມຝັ່ງມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກໃນເມື່ອກ່ອນເຂດນີ້ເປັນເຂດປ່າໄມ້ ແລະ ທົ່ງ
ສະ

ຫຍ້າສະຫຼັບກັນໄປ, ຕົ້ນໄມ້ໃຫຍ່ຢູ່ກະແຈກກະຈາຍ ແລະ ມີພຸມ

່ ໄມ້ທີ່ທົນກັບຄວາມແຫ້ງ
ແລ້ງ (ໃນລະດູຮ້ອນ) ໄດ້ດີ. ໃນປັດຈຸບັນ ເຂດນີ້ເປັນເຂດຖືກປ່ຽນແທນໂດຍນິຄົມກະເສດ
ເພື່ອການລ້ຽງສັດເຊັ່ນ: ງົວ, ຄວາຍ… ແລະ ປູກພືດຕ່າງໆເຊັ່ນ: ກາເຟ, ກາກາວ; ຝ້າຍ,
ສ

ອ້ອຍ…
ວ.

- ເຂດພູພຽງເບຣຊິນ: ເປັນເຂດຂອງປ່າໂຄກ (Savana) ຊາວເບຣຊິນເອີ້ນວ່າ: “ກໍາ

ສ.

ປົດ” (Campos) ເຊິ່ງປະກອບດ້ວຍທົ່ງຫຍ້າ, ໄມ້ພຸ່ມທີ່ມີໜາມ ແລະ ປ່າໄມ້ໃນເຂດທີ່ຢູ່ໃກ້

ກັບແມ່ນໍ້າ. ໃນເຂດພູພຽງເບຣຊິນນີ້ບາງບ່ອນກໍຖືກປ່ຽນແທນໂດຍນິຄົມກະເສດເພື່ອປູກຜັກ
ສາລີ, ເຂົ້າຝ້າງ. ບາງບ່ອນກໍຖືກຖາກຖາງເພື່ອການຂຸດຄົ້ນແຮ່ທາດໃນດິນ, ເຮັດໃຫ້ທິວທັດ
ທໍາມະຊາດຖືກທໍາລາຍຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ.

112


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 117 7/31/2015 9:38:34 AM

 ປ່າໂຄກ (Savana)
1.6 $# %
 $ (BA)

ດິ
ະສ
ເບຣຊິນເປັນປະເທດທີ່ອຸດມ
ົ ສົມບູນດ້ວຍຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ (ເທິງໜ້າດິນ ແລະ
ໃນດິນ). ມີແຮ່ທາດທີ່ສໍາຄັນ:

ລຂິ
- ນໍ້າມັນ: ມີຫາຼ ຍຢູ່ຕາມແຄມຝັ່ງມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ.
ວນ
- ຖ່ານຫີນ: ມີຫຼາຍຢູ່ທາງໃຕ້ຂອງປະເທດ.
- ນິແກນ: (Nickel), ເຫຼັກ, ຄໍາ, ເພັດ… ເຊິ່ງສ່ວນຫຼາຍແມ່ນເຕົ້າໂຮມກັນຢູ່ໃນເຂດພູ
ພຽງເບຣຊິນ.
ຫງ

ເບຣຊິນເປັນປະເທດທີ່ອຸດົມສົມບູນດ້ວຍປ່າໄມ້, ເຄື່ອງປ່າຂອງດົງ, ແຮ່ທາດໃນດິນ,

ສະ

ແຕ່ໃນໄລຍະຜ່ານມາເບຣຊິນໄດ້ນໍາໃຊ້ຊັບພະຍາກອນເຫຼົ່ານີ້ຢ່າງຟຸມເຟືອຍ ເຮັດໃຫ້ເກີດວິ
ກິດການຫຼາຍດ້ານເຊັ່ນ: ປ່າໄມ້ຖືກທໍາລາຍເຮັດໃຫ້ດິນຖືກກັດເຊາະ ແລະ ຂາດຄວາມ
ອຸດົມສົມບູນ ແຮ່ທາດຕ່າງໆກໍຖືກຂຸດຄົ້ນ ແລະ ສົ່ງຂາຍໃຫ້ຕາ່ ງປະເທດຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ…ແຕ່
ສ

ລາຍຮັບ ແລະ ຄ່າຄອງຊີບຂອງປະຊາຊົນເບຣຊິນຍັງຕໍ່າ, ບັນດາຂະແໜງເສດຖະກິດຕ່າງໆ

ວ.

ບໍ່ຕອບສະໜອງຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການຂອງປະຊາຊົນ. ເບຣຊິນໄດ້ມີກົດໝາຍກ່ຽວກັບ
ສ.

ປ່າໄມ້, ນໍ້າ ແລະ ສັດປ່າມາແຕ່ ປີ 1989 ເບຣຊິນຈຶ່ງໄດ້ຈັດຕັ້ງອົງກອນເພື່ອຮັກສາສິ່ງແວດ

ລ້ອມ ແລະ ບູລະນະຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ (ໂດຍສະເພາະປ່າໄມ້, ການຂຸດຄົ້ນຢາງ
ແລະ ການຫາປາ) ຂຶ້ນ.
ໃນປີ 1992 ເບຣຊິນໄດ້ຈັດຕັ້ງອົງການ ຫຼື ກະຊວງຂຶ້ນເພື່ອຄົ້ນຄວ້າຄຸ້ມຄອງ ແລະ
ພັດທະນາຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດເພືອ
່ ການນໍາໃຊ້ແບບຍືນຍົງ.

113


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 118 7/31/2015 9:38:34 AM

 2. #!
2.1 "#
ໃນສະຕະວັດ ທີ XV ສະໄໝທີ່ປອກຕຸເກດ (Portuguese) ມາເຖິງທະວີບອາເມຣິກາ
ໃຕ້ ຫຼື ອາເມຣິກາລາຕິນ (Latin America). ປະເທດເບຣຊິນເຄີຍເປັນອານານິຄມ
ົ ຂອງປະເທດ
ປອກຕຸການ (Portugal) ລະຫວ່າງ ປີ 1500-1822. ເພື່ອເປັນແຮງງານໃນການປູກອ້ອຍ,
ກາເຟ ແລະ ຂຸດຄົ້ນບໍ່ຄໍາ, ພວກປອກຕຸເກດໄດ້ນໍາເອົາຂ້າທາດຜິວດໍາຈາກທະວີບອາຟຣິກາ
ເຂົ້າມາເຖິງ 3 ລ້ານຄົນ. ນອກຈາກນັ້ນ ລະຫວ່າງປີ 1882-1934 ຜູ້ຄົນຈາກທະວີບເອີຣົບ,
ອາຟຣິກາ, ອາຊີ ແລະ ປະເທດໃກ້ຄຽງຂອງປະເທດເບຣຊິນເອງ ໄດ້ຫຼັ່ງໄຫຼເຂົາ້ ສູ່ປະເທດເບຣ

ດິ
ະສ
ຊິນເຖິງ 4.5 ລ້ານຄົນ. ປະເທດເບຣຊິນຈຶ່ງມີລູກປະສົມ ຫຼື ລູກຊອດຫຼາຍກວ່າໝູ່ໃນໂລກ.
2.2 !

ໃນປີ 2013 ເບຣຊິນມີພົນລະເມືອງທັງໝົດ 202.692.247 ຄົນ, ເພດຊາຍມີ

ລຂິ
99.715.487 ຄົນ ເທົ່າກັບ 49,2% ຂອງພົນລະເມືອງທັງໝົດ ແລະ ເພດຍິງ 102.976.760
ວນ
ຄົນ ເທົ່າກັບ 50,8% ເປັນອັນດັບ 5 ຂອງໂລກຮອງຈາກຈີນ, ອິນເດຍ, ສະຫະລັດອາເມຣິກາ
ແລະ ອິນໂດເນເຊຍ, ມີອດ
ັ ຕາການເກີດສູງ ແຕ່ມີອັດຕາການຕາຍຕໍ່າ ແລະ ອັດຕາການ
ຫງ

ເພີ່ມຂຶ້ນປະມານ 1,26% ຕໍ່ປີ. ເບຣຊິນເປັນປະເທດໜຶ່ງທີ່ມີພົນລະເມືອງຢູ່ໃນໄວໜຸ່ມຫຼາຍ

ຄື: ພົນລະເມືອງ 62% ມີອາຍຸຕໍ່າກວ່າ 29 ປີ, ພົນລະເມືອງເບຣຊິນມີອາຍຸຍືນ (ເພດຊາຍ
ສະ

71,3 ປີ, ເພດຍິງ 78,5 ປີ) ສະເລ່ຍ 75 ປີ.

2.3 $$
ສ

ກ່ອນຜູ້ຄົນຕ່າງໆຈາກທະວີບເອີຣົບ, ອາຊີ, ອາຟຣິກາ ແລະ ບັນດາປະເທດໃກ້ຄຽງຈະ

ວ.

ອົບພະຍົບເຂົາ້ ມາຕັ້ງຖິນ
່ ຖານໃນເບຣຊິນ. ພົນລະເມືອງເບຣຊິນມີ 2.5 ລ້ານຄົນ ແບ່ງອອກ
ເປັນ 67 ຊົນເຜົ່າ. ປັດຈຸບນ
ັ ເພິ່ນແບ່ງພົນລະເມືອງຕາມສີຜິວຄື: 91 ລ້ານຄົນເປັນສີຂາວ,
ສ.

82 ລ້ານຄົນ ເປັນສີນໍ້າຕານ, 15 ລ້ານຄົນ ເປັນສີດາໍ , 2 ລ້ານຄົນ ເປັນຄົນຜິວເຫຼືອງ ແລະ

ປະມານ 800.000 ຄົນ ເປັນຊົນເຜົ່າພື້ນເມືອງດັ້ງເດີມ ຫຼື ອິນເດຍແດງ ແຕ່ພົນລະເມືອງ
ເບຣຊິນບໍ່ມີການຢຽດຢາມເລື່ອງສີຜິວ.

114


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 119 7/31/2015 9:38:34 AM

 2.4 
ພົນລະເມືອງເບຣຊິນ 90% ນັບຖືສາສະໜາຄຣິດຄື 74% ນັບຖືສາສະໜາໂຣມັນຄາ
ທໍລິກ (Roman Catholic), 15% ນັບຖືສາສະໜາປະໂຣແຕສະຕັງ (Protestant). ນອກນັ້ນ
ຍັງມີ 13% ນັບຖືວິນຍານຕ່າງໆ, 0.3% ນັບຖືສາສະໜາເກົ່າທີ່ມີຢູ່ໃນທະວີບອາຟຣິກາ,
1.3% ນັບຖືສາສະໜາອື່ນໆ ແລະ 7% ບໍ່ນັບຖືສາສະໜາໃດເລີຍ.
2.5 #
 
ເນື່ອງຈາກພົນລະເມືອງຂອງເບຣຊິນມາຈາກທ້ອງຖິນ
່ ຕ່າງໆຂອງໂລກ ເບຣຊິນຈຶ່ງມີ
ວັດທະນະທໍາຮີດຄອງປະເພນີປະສົມປະສານ ແຕ່ປະເພນີທີ່ເດັ່ນແມ່ນເທດສະການ (Festival)

ດິ
ະສ
ໃຫຍ່ທີ່ມີຜູ້ຄນ
ົ ອອກມາເຕັນ
້ ຈັງຫວະແຊມບາ (Atbbamba) ຕາມທ້ອງຖະໜົນໃນຕົວເມືອງ
ໃຫຍ່ ໂດຍສະເພາະເມືອງຣິໂອເດິຈາເນໂຣ (Rio de Jainero) ແລະ ເມືອງຊາວເປົາໂລ
(Sao Paolo) ພົນລະເມືອງເບຣຊິນເປັນຄົນທີ່ມັກກິລາເຕະບານ (Football) ເປັນຊິວິດຈິດໃຈ.

ລຂິ
ນອກນັ້ນ ກໍຍັງມີກິລາຊະນິດຕ່າງໆເຊັ່ນ: ຟຸດຊອນ (Futsall), ຕີບານ (Voley ball) ທັງໃນ
ວນ
ຮົ່ມ ແລະ ຊາຍຫາດ, ເຕະບານຊາຍຫາດ…
2.6  ! 
!
ຫງ

ເບຣຊິນເປັນປະເທດທີ່ປະກອບດ້ວຍ 26 ລັດ (State) ເອກະລາດ ແລະ ແຕ່ລະລັດມີ

ລັດຖະທໍາມະນູນ ແລະ ວິຖີການປົກຄອງເປັນຂອງຕົນເອງ ແຕ່ຢູ່ພາຍໃຕ້ລດ
ັ ຖະທໍາມະນູນ
ສະ

ແລະ ລັດຖະບານກາງ ເຊິ່ງມີສູນກາງຢູ່ເມືອງຫຼວງເບຣຊິນເລຍ (Brazillia). 26 ລັດໄດ້ຖືກ

ຈັດແບ່ງເປັນ 5 ເຂດປົກຄອງຄື:
- ເຂດເໜືອປະກອບດ້ວຍ 7 ລັດ (North Region).
ສ

- ເຂດຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອປະກອບດ້ວຍ 9 ລັດ (North East Region)

ວ.

- ເຂດຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ປະກອບດ້ວຍ 4 ລັດ (South East Region)

ສ.

- ເຂດໃຕ້ປະກອບດ້ວຍ 3 ລັດ (South Region)

- ເຂດໃຈກາງ ແລະ ຕາເວັນຕົກປະກອບດ້ວຍ 3 ລັດ (Center-West Region)
ແຕ່ລະລັດສາມາດດໍາເນີນນະໂຍບາຍດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ສັງຄົມເອງ ແຕ່ຕ້ອງສອດຄ່ອງ
ກັບນະໂຍບາຍຂອງເຂດ (Region) ແລະ ຂອງລັດຖະບານກາງ (Federal government)

115


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 120 7/31/2015 9:38:34 AM

 ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ

ແຜນທີ່ ເປີເຊັນຂອງປະຊາກອນໃນແຕ່ລະຂົງເຂດຂອງເບຣເຊິນ
ສ

3. 0+
ວ.

ເບຣຊິນເປັນປະເທດທີ່ມີເສດຖະກິດເຂັ້ມແຂງດີ ເປັນອັນດັບ 7 ຂອງໂລກ, ເປັນອັນ

ສ.

ດັບ 1 ຂອງອາເມຣິກາລາຕິນ ເປັນອັນດັບ 2 ຂອງທະວີບອາເມຣິກາ ຮອງຈາກສະຫະລັດອາ

ເມຣິກາ, ເສດຖະກິດຂອງເບຣຊິນມີລັກສະນະເສລີນິຍົມ (Free market) ລາຄາສິນຄ້າຂຶ້ນ
ກັບຄວາມຕ້ອງການຂອງຕະຫຼາດ. ເສດຖະກິດຂອງເບຣຊິນຂະຫຍາຍຕົວໄວຄື: ຂະຫຍາຍ
ຕົວ 5% ຕໍ່ປ.ີ ເບຣຊິນເປັນສະມາຊິກຂອງຫຼາຍອົງການເສດຖະກິດຂອງໂລກເຊັ່ນ: ອົງການ
ການຄ້າໂລກ (WTO), G8+5, G20… ເບຣຊິນມີແຮງງານເຖິງ 107,1 ລ້ານຄົນແຈກຢາຍ
ຢູ່ຂະແໜງເສດຖະກິດຕ່າງໆ.

116


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 121 7/31/2015 9:38:34 AM

 3.1 + 
ເບຣຊິນມີເນື້ອທີ່ໃນການກະສິກໍາເຖິງ 600.000 ກມ2 ແບ່ງເປັນ 5.000 ເຂດກະສິກໍາ
ຕ່າງໆແຈກຢາຍຢູ່ໃນທົ່ວປະເທດ, ນໍາໃຊ້ແຮງງານເຖິງ 15,7% ຂອງແຮງງານທັງໝົດ.
™ 
C# #
:
- ກາເຟ: ເບຣຊິນເປັນປະເທດທີ່ຜະລິດກາເຟໄດ້ອັນດັບ 1 ຂອງໂລກ. ສ່ວນຫຼາຍຈະ
ປູກໃນເຂດປາຣານາ (Parana) ແລະ ຣິໂອ ກຣັງເດິ ໂດສູນ (Rio Grande do Sul).
- ຖົ່ວດິນ: ເມື່ອກ່ອນເພິ່ນປູກເພື່ອເປັນອາຫານສັດ ແຕ່ປັດຈຸບັນກາຍມາເປັນສິນຄ້າສົ່ງ
ອອກຄືກັນກັບກາເຟ.

ດິ
ະສ
- ໜາກກ້ຽງ-ໜາກນາວ: ເບຣຊິນສາມາດຜະລິດໝາກກ້ຽງໄດ້ 1/3 ຂອງຜົນຜະລິດ
ຂອງໂລກ ສາມາດຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການດື່ມນໍ້າໝາກກ້ຽງໄດ້ເຖິງ 80% ຂອງຄວາມ
ຕ້ອງການຂອງໂລກ. ໝາກກ້ຽງຈະປູກຫຼາຍໃນເຂດປາຣານາ.

ລຂິ
- ຫົວຜັກກາດຂາວ: ປູກຫຼາຍໃນເຂດປາຣານາ, ເຂດອ່າງນໍ້າອາມາໂຊນ
ວນ
- ນອກນັ້ນ ເບຣຊິນຍັງປູກເຂົ້າ, ສາລີ, ກາກາວ, ໝາກກ້ວຍ, ພິກໄທດໍາ, ປ່ານ, ປໍ,
ຫົວຜັກທຽມ, ຊາ, ອ້ອຍ… ສ່ວນຫຼາຍຈະເຕົ້າໂຮມຢູ່ໃນເຂດອ່າງແມ່ນໍ້າອາມາໂຊນ ແລະ
ຫງ

ທົ່ງພຽງປາຣານາ.
™ 
#
ສະ

ເບຣຊິນເປັນປະເທດໜຶ່ງທີ່ມີສັດລ້ຽງຫຼາຍ ໂດຍສະເພາະ ງົວ, ຄວາຍມີປະມານ 200

ລ້ານໂຕ. ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນເຕົ້າໂຮມໃຢູໃ່ ນເຂດທົງ່ ພຽງປາຣານາ. ໃນເຂດໃຈກາງຂອງປະເທດ
ເຊິ່ງເປັນເຂດທົ່ງຫຍ້າຊາວານາ (Savanna) ການລ້ຽງສັດຈະເປັນແບບປະປ່ອຍ ໂດຍໃຫ້ຄົນ
ສ

ຕິດຕາມ. ນອກນັ້ນ ເບຣຊິນຍັງລ້ຽງສັດປິກ (ເປັດ-ໄກ່) ເພື່ອເປັນສິນຄ້າສົ່ງອອກຂາຍ.

ວ.

™ 
" ບໍ່ເປັນທີ່ນິຍົມໃນເບຣຊິນ ເນື່ອງຈາກແຄມຝັ່ງມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ
ສ.

(Atlantic) ເລິກ ແລະ ມີກະແສນໍ້າເຄືອ

່ ນເຢັນເບຣຊິນໄຫຼຜ່ານ ປາບໍ່ມີຫາຼ ຍ. ການຫາປາ
ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນຢູ່ໃນແມ່ນາໍ້ ອາມາໂຊນ ແລະ ສາຂາຂອງມັນ ມີປາຫຼາຍຊະນິດເຊັ່ນ: ປາໄຣມາ
(Paraima)… ປີຣັນຍາ (Piranha)…
3.2 &" 
ແຕ່ ປີ 1500-1808 ອຸດສາຫະກໍາຂອງເບຣຊິນແມ່ນຢູ່ໃນກໍາມືຂອງພວກປອກຕຸເກດ,
ຫຼັງຈາກນັ້ນ ເບຣຊິນມີໂອກາດໄດ້ຕັ້ງໂຮງຈັກໂຮງງານເປັນຂອງຕົນເອງ. ສ່ວນຫຼາຍຜົນຜະລິດ

117


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 122 7/31/2015 9:38:34 AM

 ຕ່າງໆແມ່ນໄດ້ວັດຖຸດິບຈາກການກະສິກາໍ ເຊັ່ນ: ນໍ້າຕານ, ຢາງ, ກາເຟ, ຊີ້ນ… ມາເຖິງ
ສະຕະວັດທີ XXI ເສດຖະກິດຂອງເບຣຊິນໄດ້ຂຶ້ນມາຢູ່ອັນດັບທີ 8 ຂອງໂລກ. ປັດຈຸບັນ
ເບຣຊິນນໍາໃຊ້ແຮງງານເຖິງ 13,3% ເຂົ້າໃນຂະແໜງອຸດສາຫະກໍາຕ່າງໆ. ອຸດສາຫະກໍາທີ່
ສໍາຄັນຂອງເບຣຊິນມີຄື:
- ອຸດສາຫະກໍາພະລັງງານ: ແຕ່ລະປີເບຣຊິນຕ້ອງໄດ້ນໍາເຂົ້ານໍ້າມັນເຖິງ 70% ຂອງ
ຄວາມຕ້ອງການ. ມາເຖິງປີ 2007 ເບຣຊິນສາມາດສະໜອງຄວາມຕ້ອງການດ້ານພະລັງ
ງານໄດ້, ໂດຍສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້ານໍາ້ ຕົກ ສາມາດຕອບສະໜອງໄຟຟ້າໄດ້ເຖິງ 19.000 ເມກາ
ວັດ (Megawatt) ເຂື່ອນທີ່ສໍາຄັນມີເຂືອ
່ ນອີໄຕປູ (Itaipu), ເຊິ່ງເປັນເຂື່ອນທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນ

ດິ
ະສ
ໂລກ, ເຂື່ອນຕູກູຣຸຍ (Tucurui)…ສ້າງໂຮງງານພະລັງງານປະລາມະນູ, ອັງກະຣາ I, II ແລະ
III (Angra I, II, III)ເພື່ອຜະລິດໄຟຟ້າສະໜອງໃຫ້ໂຮງຈັກໂຮງງານ ແລະ ທີ່ຢູ່ອາໄສຕ່າງໆ,
ນອກນັ້ນ ຢູ່ເບຣຊິນຍັງສາມາດນໍາໃຊ້ອອ
້ ຍເຂົ້າໃນການຜະລິດນໍ້າມັນເອຕາໂນນ (Ethanol)

ລຂິ
ເພື່ອນໍາໃຊ້ເຂົາ້ ໃນການຂົນສົ່ງ ແລະ ເປັນພະລັງງານໃຫ້ແກ່ໂຮງຈັກໂຮງງານຕ່າງໆ.
ວນ
- ອຸດສາຫະກໍາເຄື່ອງຈັກ-ລົດຍົນ: ເນື່ອງຈາກເບຣຊິນຕ້ອງໄດ້ນາໍ ໃຊ້ນາໍ້ ມັນເຊື້ອໄຟເຊັ່ນ:
ນໍ້າມັນ ແລະ ອາຍທໍາມະຊາດ ເບຣຊິນຈຶງ່ ໄດ້ນໍາໃຊ້ເຕັກນິກໃໝ່ເພື່ອຜະລິດເຄື່ອງກົນຈັກ ແລະ
ຫງ

ລົດຍົນທີ່ນໍາໃຊ້ນໍ້າມັນເອຕາໂນນ ເຊິ່ງກັ່ນມາຈາກຜະລິດຕະພັນດ້ານກະສິກໍາເຊັ່ນ: ອ້ອຍ,

ຫົວຜັກກາດຫວານ, ເຂົ້າ, ຢາງໄມ້…
ສະ

- ອຸດສາຫະກໍາເຄື່ອງນຸ່ງຫົມ
່ : ເບຣຊິນນໍາໃຊ້ຝ້າຍ, ປ່ານ, ປໍເຂົ້າໃນການຜະລິດເຄື່ອງ
ນຸ່ງຫົ່ມ. ພິເສດເບຣຊິນຍັງໄດ້ນໍາໃຊ້ໜັງແຂ້ ແລະ ໜັງປາຕີລາເປຍ (Tilapia) ເຂົ້າໃນການ
ຜະລິດເຄື່ອງນຸ່ງຫົ່ມ ໂດຍສະເພາະແມ່ນເກີບ.
ສ

ນອກນັ້ນ, ຍັງມີອຸດສາຫະກໍາຂະແໜງອື່ນໆເຊັ່ນ: ເຄມີ, ຊີມັງ, ເຫຼັກ, ເຄື່ອງບິນ, ເຄື່ອງ

ວ.

ອາໄຫຼ່ຕ່າງໆ.
ສ.

3.3 
  
+

ເບຣຊິນມີກໍາໄລໃນການຄ້າໃນແຕ່ລະປີເຊັ່ນ: ໃນປີ 2012 ເບຣຊິນຂາຍສິນຄ້າອອກ

ປະມານ 242.6 ຕື້ ໂດລາສະຫະລັດ (USD). ສິນຄ້າທີ່ສົ່ງອອກມີເຄື່ອງຈັກໃນການຂົນສົ່ງ,
ແຮ່ເຫຼັກ, ຜະລິດຕະພັນຈາກຖົ່ວ, ເກີບ, ກາເຟ, ລົດຍົນ… ສ່ວນສິນຄ້າທີ່ນໍາເຂົາ້ ມີເຄື່ອງຈັກ,
ເຄື່ອງໄຟຟ້າ, ສານເຄມີ, ນໍ້າມັນ, ເຄື່ອງເອເລັກໂຕຣນິກຕ່າງໆ ເຊິ່ງມີມູນຄ່າປະມານ 223.2
ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ (USD).

118


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 123 7/31/2015 9:38:34 AM

 ປະເທດທີ່ຮ່ວມຄ້າຂາຍກັບເບຣຊິນມີຈີນ (15,4%), ສະຫະລັດອາເມຣິກາ (14,7%),
ອາກຊັງຕິນ (7,4%), ເຢຍລະມັນ (6,4%), ເກົາຫຼີໃຕ້ (4,1%).
ເບຣຊິນນໍາໃຊ້ແຮງງານຄົນເຖິງ 71% ເຂົ້າໃນວຽກງານບໍລິການຂະແໜງຕ່າງໆ ເນື່ອງ
ຈາກເບຣຊິນເປັນປະເທດໜຶ່ງທ່ີມີຫຼາຍກິດຈະກໍາທີ່ດຶງດູດນັກທ່ອງທ່ຽວເຊັ່ນ: ງານໃນເທດສະ
ການຕ່າງໆ, ກິລາຊະນິດຕ່າງໆ. ຕົວຢ່າງ: ໃນປີ 2014 ນີ້ປະເທດເບຣຊິນໄດ້ເປັນເຈົ້າພາບ
ໃນການຈັດກິລາເຕະບານໂລກ.
3.4 
!
!
ເນື່ອງຈາກວ່າປະເທດເບຣຊິນເປັນປະເທດທີ່ກວ້າງໃຫຍ່ ການຄົມມະນາຄົມຈຶ່ງພົບ

ດິ
ະສ
ຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ໂດຍສະເພາະການຄົມມະນາຄົມທາງບົກ ເຊິ່ງສ່ວນຫຼາຍຈະໜາແໜ້ນໃນ
ເຂດຕົວເມືອງໃຫຍ່. ໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນໍ້າອາມາໂຊນ ການຄົມມະນາຄົມທາງນໍ້າສະດວກ, ເຮືອ
ໃຫຍ່ສາມາດແລ່ນໄປເຖິງເມືອງມານາອຸດ. ການຄົມມະນາຄົມທີ່ສະດວກກວ່າໝູ່ແມ່ນການ
ຄົມມະນາຄົມທາງອາກາດ.
ລຂິ
ວນ
 0:
1. ພູມສາດທໍາມະຊາດຂອງປະເທດເບຣຊິນມີຄືແນວໃດ?
ຫງ

2. ພູມສັນຖານຂອງປະເທດເບຣຊິນມີຄືແນວໃດ?
3. ແມ່ນໍ້າລໍາເຊທີ່ສໍາຄັນຂອງປະເທດເບຣຊິນມີສາຍໃດແດ່?
ສະ

4. ບັນຫາພົນລະເມືອງຂອງປະເທດເບຣຊິນມີຄືແນວໃດແດ່?
5. ການປູກຝັງຂອງປະເທດເບຣຊິນມີຫຍັງແດ່?
6. ຂະແໜງອຸດສາຫະກໍາທີສ
່ ໍາຄັນຂອງປະເທດເບຣຊິນມີຍັງແດ່?
ສ

!C+"#:
ວ.

1. ໃຫ້ນັກຮຽນແຕ້ມແຜນທີ່ (ກືກ) ທີ່ຕັ້ງ, ຂອບເຂດ, ຊາຍແດນຂອງປະເທດເບຣຊິນ.

ສ.

2. ໃຫ້ນັກຮຽນສ້າງແຜນວາດຊ່ວຍຈື່ກຽວກັບພູມສາດເສດຖະກິດຂອງເບຣຊິນ.

119


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 124 7/31/2015 9:38:35 AM

 ! 14 C/#
1.  $
1.1 #
ປະເທດຝຣັ່ງຕັ້ງຢູ່ລະຫວ່າງເສັ້ນຂະໜານທີ 42 ໍ20່ ເໜືອຫາ 51 ໍ05 ່ເໜືອແລະ ເສັ້ນ
ແວງທີ 4 ໍ ຕາເວັນຕົກ ຫາ 8 ໍຕາເວັນອອກ. ທີ່ຕັ້ງຂອງປະເທດຝຣັ່ງມີລັກສະນະເປັນຂົວຕໍ່
ລະຫວ່າງມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ ແລະ ແຜ່ນດິນເອີຣົບເຊິ່ງມີເນື້ອທີ່ກວ້າງກວ່າໝູ່ໃນທະວີບ
່ ະມານ 551.500 ກມ2 .
ເອີຣົບຕາເວັນຕົກ ມີເນື້ອທີປ
ຝຣັ່ງມີຊາຍແດນທາງທິດໃຕ້ຕິດກັບປະເທດແອດສະປາຍ ແລະ ທະເລເມດີແຕຣາເນ

ດິ
ະສ
ທິດຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ຕດ
ິ ກັບປະເທດອີຕາລີ, ໂມນາໂກ, ທິດຕາເວັນອອກຕິດກັບປະເທດ
ສະວິດ ແລະ ເຢຍລະມັນ, ທິດຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອຕິດກັບປະເທດລຸກຊໍາບວກ ແລະ ແບນ
ຊິກ, ທິດເໜືອຕິດກັບທະເລມັງເຊິ ແລະ ທະເລເໜືອ, ທິດຕາເວັນຕົກຕິດກັບມະຫາສະໝຸດ

ລຂິ
ອັດລັງຕິກ. ນະຄອນຫຼວງແມ່ນປາຣີ (Paris).
ວນ
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນທີ່ ປະເທດຝຣັ່ງ

120


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 125 7/31/2015 9:38:35 AM

 1.2 #
0

ພູມສັນຖານຂອງປະເທດຝຣັ່ງແບ່ງອອກເປັນ 3 ພາກສ່ວນຄື:
- ເຂດພູໃໝ່ແມ່ນເຂດພູປີເຣເນຢູ່ພາກໃຕ້ ແລະ ເຂດພູອານເປິຢພ
ູ່ າກຕາເວັນອອກ
ສ່ຽງໃຕ້ເຊິ່ງເປັນເຂດພູສູງມີຈອມແຫຼມ, ຈອມທີ່ສູງກວ່າໝູ່ແມ່ນຈອມພູມົງບະລັງ (4807 ມ).
- ເຂດພູເກົ່າມີພູໂວດ ແລະ ພູຊູຣາຢູ່ທາງພາກຕາເວັນອອກ, ພູມັດຊິບຊັງຕະຣານຢູ່
ພາກກາງ, ພູເຫຼົ່ານີ້ມີຈອມບໍແ
່ ຫຼມ ເພາະວ່າຖືກສຽດເຊາະມາຫຼາຍແລ້ວ.
- ເຂດທົ່ງພຽງເຊິ່ງເປັນເຂດທີ່ກວ້າງຂວາງເຊັ່ນ: ທົ່ງພຽງປາຣີຢູ່ພາກເໜືອ, ທົ່ງພຽງອາກີ
ແຕັງຢູ່ພາກຕາເວັນຕົກແຄມມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ ເຊິ່ງເປັນເງື່ອນໄຂສະດວກໃນການ

ດິ
ະສ
ຂະຫຍາຍກະສິກໍາ.
1.3 
 $
ຝຣັ່ງມີຕາໜ່າງແມ່ນໍ້າລໍາເຊໜາແໜ້ນພໍສົມຄວນເຊິ່ງສະແດງອອກດັງ່ ຕາຕະລາງລຸມ
່ ນີ້:

ລຂິ
ວນ
 # $
 % (.)
1. ແຣັງ (Rhin) 1.298
ຫງ

2. ລົວ (Loire) 1.012

3. ໂຣນ (Rhone) 812
ສະ

4. ແຊນ (Seine) 776

5. ກາຣອນ (Garonne) 647
ສ

ແມ່ນໍ້າເຫຼົ່ານີມ
້ ີປະລິມານນໍາ້ ທີ່ອຸດົມສົມບູນ. ຝຣັ່ງໄດ້ຂຸດຄອງຕໍ່ລະຫວ່າງແມ່ນໍ້າຕ່າງໆ
ວ.

ໃສ່ກັນເພື່ອຂະຫຍາຍເສັ້ນທາງຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງທາງນໍ້າ. ນອກຈາກນີ້ ແມ່ນາໍ້ ຢູ່ຝຣັ່ງຍັງ

ສ.

ສາມາດໃຫ້ພະລັງງານໄຟຟ້ານໍ້າຕົກອີກດ້ວຍ.

121


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 126 7/31/2015 9:38:35 AM

 ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ຫງ

ແຜນທີ່ ແມ່ນໍ້າລໍາເຊຂອງປະເທດຝຣັ່ງ
ສະ

1.4 B
ປະເທດຝຣັ່ງມີບໍ່ແຮ່ຫຼາຍຊະນິດ, ເດັ່ນກວ່າໝູ່ແມ່ນບໍ່ເຫຼັກ, ຖ່ານຫີນ, ບົກຊິດ, ອູຣານິ
ສ

ອອມ. ບ່ອນທີ່ມີບໍ່ເຫຼັກຫຼາຍກວ່າໝູ່ແມ່ນຢູ່ທາງພາກເໜືອເຂດອານຊັດ-ລໍແຣນ (Alsace-

ວ.

Loraine), ແຮ່ບົກຊິດມີຢູ່ເຂດມັດຊິບຊັງຕະຣານເຊິ່ງເປັນທີ 1 ໃນທະວີບເອີຣົບ. ນອກຈາກນີ້

ຝຣັ່ງຍັງມີບໍ່ນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ ແລະ ກ໊າດທໍາມະຊາດຢູ່ເຂດພູປີເຣເນ ແລະ ເຂດອ່າງປາຣີ.
ສ.

ສໍາລັບກ໊າດທໍາມະຊາດຍັງມີຢູ່ເຂດອານຊາດເຊິ່ງມີປະລິມານຫຼາຍສົມຄວນ.
1.5 
ພູມອາກາດທີປ
່ ົກຄຸມປະເທດຝຣັ່ງແບ່ງອອກເປັນ 3 ຊະນິດຄື:
- ພູມອາກາດອົບອຸ່ນມະຫາສະໝຸດຢູ່ທາງພາກຕາເວັນຕົກ ເຊິ່ງມີປະລິມານຝົນຕົກແຕ່
600-1.000 ມມຕໍ່ປ,ີ ຝົນຕົກຄ່ອຍແຕ່ຕົກຕະຫຼອດປີ, ອາກາດບໍ່ໜາວຫຼາຍ ແລະ ບໍ່ຮ້ອນ
ຫຼາຍເຊັ່ນ: ຢູ່ເມືອງບະແຣດ (Brest) ອຸນຫະພູມເດືອນມັງກອນ 7 ໍC, ເດືອນກໍລະກົດ 17 ໍC,

122


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 127 7/31/2015 9:38:35 AM

 ມີລົມຕາເວັນຕົກພັດເປັນປະຈໍາ ແລະ ພັດແຮງເປັນບາງຄັ້ງຄາວໃນລະດູໜາວ. ເມື່ອຫຍັບ
ເຂົ້າເລິກໃນແຜ່ນດິນເທົ່າໃດຝົນກໍຕົກໜ້ອຍລົງ.
- ພູມອາກາດອົບອຸ່ນເຄິ່ງແຜ່ນດິນ ເຊິ່ງປົກຄຸມພາກຕາເວັນອອກຂອງປະເທດ. ອາກາດ
ມີລັກສະນະໜາວຈັດໃນລະດູໜາວ ແລະ ຮ້ອນຫຼາຍໃນລະດູຮ້ອນເຊັ່ນ: ຢູ່ເມືອງສະຕຣາສະ
ບວກ (Strasbourg) ເດືອນມັງກອນ 0 ໍC, ເດືອນກໍລະກົດ 20 ໍC. ບາງຄັ້ງມີຝົນຕົກແບບຝົນ
ຟ້າຄະນອງ. ໃນລະດູໜາວເຂດນີ້ຖືກປົກຄຸມດ້ວຍຄວາມກົດດັນສູງຂອງອາກາດຂົ້ວໂລກເຮັດ
ໃຫ້ຫິມະຕົກຢູເ່ ລື້ອຍໆ.
- ພູມອາກາດເມດີແຕຣາເນປົກຄຸມພາກໃຕ້ຂອງປະເທດ, ເຂດແຄມຝັ່ງທະເລເມດີແຕ

ດິ
ະສ
ຣາເນ. ໃນລະດູໜາວບໍ່ໜາວຫຼາຍ ມີຫິມະຕົກເປັນບາງຄັ້ງຄາວ, ຝົນຕົກໃນລະດູໃບໄມ້ປົ່ງ ແລະ
ລະດູໃບໄມ້ຫນ
ຼົ່ ຝົນຕົກແບບຝົນຟ້າຄະນອງ. ໃນລະດູຮ້ອນອາກາດຮ້ອນແຫ້ງພໍສົມຄວນ.
ຕົວຢ່າງ: ອຸນຫະພູມ ແລະ ປະລິມານນໍາ້ ຝົນຢູ່ເມືອງນີເຊີ ເດືອນມັງກອນສະເລ່ຍປະມານ

ລຂິ
7,5 ໍC ສ່ວນເດືອນກໍລະກົດແມ່ນ 22,7 ໍC, ປະລິມານນໍ້າຝົນສະເລ່ຍປະມານ 800 ມມຕໍ່ປ.ີ
ວນ
1.6 +
C#  '
ຝຣັ່ງເປັນປະເທດທີ່ມີເນື້ອທີ່ດິນປູກຝັງກວ້າງຂວາງ, ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນດິນສີກະເບົາ
ຫງ

(Tchernozium) ແລະ ດິນປົດໂຊນ (Podzol) ເຊິ່ງເໝາະສົມແກ່ການປູກພືດເຂດອົບອຸ່ນ

ຫຼາຍຊະນິດ. ປ່າໄມ້ປົກຄຸມ 1/5 ຂອງເນື້ອທີ່ທົ່ວປະເທດ ແຕ່ຍັງບໍ່ພຽງພໍກັບຄວາມຕ້ອງການ,
ສະ

ດັ່ງນັ້ນ ຝຣັ່ງຈຶ່ງໄດ້ປູກໄມ້ຕື່ມ.
2. #!
ສ

2.1 

 )
$

ວ.

ຝຣັ່ງເປັນປະເທດດຽວທີ່ບໍ່ໄດ້ຜ່ານໄລຍະຂອງການລະເບີດຂອງປະຊາກອນ. ແຕ່ປີ
1950 ມາຮອດປັດຈຸບັນ ປະຊາກອນຝຣັ່ງຂະຫຍາຍຕົວຊ້າ. ຕົວຢ່າງ ປີ 2004 ອັດຕາການ
ສ.

ເກີດ 13‰, ອັດຕາການຕາຍ 9‰ , ອັດຕາເພີ່ມແບບທໍາມະຊາດ 0,4%. ປະຊາກອນຝຣັ່ງ

ເພີ່ມຂຶ້ນ ຍ້ອນການອົບພະຍົບເຂົ້າມາຢ່າງຫຼວງຫຼາຍຂອງຊາວຕ່າງດ້າວ ໂດຍສະເພາະແມ່ນ
ໃນໄລຍະລະບົບຫົວເມືອງຂຶ້ນຂອງຝຣັ່ງຖືກພັງທະລາຍ.

123


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 128 7/31/2015 9:38:35 AM

 ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ຫງ

ແຜນທີ່ ຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນຝຣັ່ງ
2.2 
7,%$

ສະ

ການແຈກຢາຍຂອງປະຊາກອນ ຢູ່ປະເທດຝຣັ່ງບໍ່ສະໝໍ່າສະເໝີລະຫວ່າງຕົວເມືອງ
ແລະ ຊົນນະບົດ, ລະຫວ່າງເຂດທົ່ງພຽງ ແລະ ເຂດພູດອຍ. ຄວາມໜາແໜ້ນສະເລ່ຍ
ປະມານ 116 ຄົນ/ກມ2 (2014). ປະຊາກອນ 70% ເຕົ້າໂຮມຢູ່ເຂດທົ່ງພຽງປາຣີ. ນອກນັ້ນ
ສ
ວ.

ກໍອາໄສຢູ່ຕາມຕົວເມືອງໃຫຍ່ຕ່າງໆເຊັ່ນ: ລີອົງ, ບອກໂດ, ມາກໄຊ… ສ່ວນຢູ່ເຂດພູສູງທາງ

ພາກຕາເວັນອອກ ແລະ ເຂດເບື່ອມທາງພາກໃຕ້ມີຄນ
ົ ອາໄສຢູ່ໜ້ອຍ. ແຕ່ປັດຈຸບັນນີ້ ຢູ່ເຂດ
ສ.

ພູດອຍກໍຄ່ອຍໆມີປະຊາກອນເພີ່ມຂຶ້ນຫຼາຍ ຍ້ອນວ່າເຂດດັ່ງກ່າວໄດ້ກາຍເປັນບ່ອນທ່ອງທ່ຽວ
ຫຼິ້ນສະກີ.
2.3  $

ປະຊາກອນຂອງປະເທດຝຣັ່ງມີປະມານ 66.616.416 ຄົນປີ 2014, ໃນນັ້ນເຊື້ອຊາດ

ຝຣັ່ງມີປະມານ 85%, ນອກນັ້ນ, ແມ່ນຊົນຊາດສ່ວນໜ້ອຍເຊັ່ນ: ຊົນຊາດອານຊາດ, ບະເຣີຕົງ,
ຟະລາມັງ, ບາສະເກີ ແລະ ຊົນຊາດກັອກ. ຊາວຕ່າງດ້າວກໍມີຊາວອີຕາລີ, ແອດສະປາຍ

124


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 129 7/31/2015 9:38:35 AM

 ແລະ ປະເທດອື່ນໆ. ປະຊາກອນທີ່ອອກແຮງງານກວມເຖິງ 2/3 ຂອງປະຊາກອນທັງໝົດ,
ແຕ່ໃນນັ້ນ 1/3 ບໍ່ໄດ້ອອກແຮງງານຜະລິດໂດຍກົງ ມີແຕ່ເຮັດວຽກຢູ່ຕາມຄອບຄົວ. ຈໍານວນ
ແມ່ຍິງຫຼາຍກວ່າຜູ້ຊາຍເຖິງ 0,25% ຍ້ອນຜົນຮ້າຍຂອງສົງຄາມໂລກເປັນ ສ່ວນໃຫຍ່.
ຄົນເຖົ້າມີຈາໍ ນວນຫຼາຍກວມເຖິງ 17% ຂອງປະຊາກອນທັງໝົດ. ອາຍຸຍືນສະເລ່ຍ
ປະມານ 82,3 ປີ, ຜູ້ຊາຍ79,4 ປີ, ຜູ້ຍິງ 85,2 ປີ (ປີ 2014).
ປະຊາກອນຝຣັ່ງທີ່ນັບຖືສາສະໜາໂຣມັນຄາໂຕລິກ 76,4%, ມຸສະລິມ 3%, ບໍ່ນັບຖື
ສາສະໜາ 16,9%. ກົດໝາຍຂອງປະເທດຝຣັ່ງໄດ້ບົ່ງໄວ້ວ່າເດັກທີ່ມີອາຍຸແຕ່ 6 ປີ ຫາ 16 ປີ
ຕ້ອງໄດ້ຮັບການສຶກສາພາກບັງຄັບ.

ດິ
ະສ
3. 0+
3.1 
"%%!
0+  1945 " 1975
ປະເທດຝຣັ່ງແມ່ນປະເທດນາຍທຶນທີ່ຂະຫຍາຍຕົວມາແຕ່ສະຕະວັດທີ XVII–XVIII ແຕ່

ລຂິ
ມາຮອດສະຕະວັດທີ XIX ຝຣັ່ງໄດ້ກາຍເປັນຈັກກະພັດທີ II ຮອງຈາກອັງກິດ. ແຕ່ພໍມາຮອດ
ວນ
ສະຕະວັດທີ XIX ເສດຖະກິດຂອງຝຣັ່ງໄດ້ຫຼຸດລົງ. ກ່ອນສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ I ເສດຖະກິດ
ຂອງຝຣັ່ງແມ່ນກະສິກໍາຂະໜາດໜ້ອຍ ແລະ ອຸດສາຫະກໍາເບົາ. ແຕ່ພາຍຫຼັງສົງຄາມໂລກຄັ້ງ
ຫງ

ທີ I ອຸດສາຫະກໍາຂອງຝຣັ່ງໄດ້ຂະຫຍາຍຕົວ ເພາະເຢຍລະມັນໄດ້ສົ່ງເຂດອານຊານລໍແຣນ
ເຊິ່ງເປັນເຂດອຸດສາຫະກໍາທີ່ສໍາຄັນຄືນໃຫ້ປະເທດຝຣັ່ງ. ດັ່ງນັ້ນ, ຝຣັ່ງຈຶ່ງມີເສດຖະກິດທີ່ຂະ
ສະ

ຫຍາຍຕົວ ໂດຍສະເພາະແມ່ນພາຍຫຼງັ ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ II. ຝຣັ່ງໄດ້ດໍາເນີນການປະຕິວັດ

ວິທະຍາສາດເຕັກນິກເຊິ່ງສະແດງອອກໃນການຜະລິດນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ, ກ໊າດທໍາມະຊາດ, ນິວ
ສ

ເຄຼຍ, ເຄມີ, ໄຟຟ້າ ແລະ ເຄື່ອງຈັກ; ເດັ່ນກວ່າໝູ່ແມ່ນການຜະລິດພາຫະນະຮັບໃຊ້ການ

ວ.

ຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງເຊັນ
່ : ລົດຍົນ, ລົດໄຟ, ກໍາປັນ
່ , ເຮືອບິນ. ນອກຈາກນັ້ນອຸດສາຫະກໍາປຸງ
ແຕ່ງກໍຂະຫຍາຍຕົວເຊັ່ນ: ເຄື່ອງສໍາອາງປະເພດນໍ້າຫອມ, ອອກແບບເຄື່ອງນຸ່ງຫົ່ມ ພິເສດ
ສ.

ແມ່ນເຫຼົ້າອະງຸ່ນ (ເຫຼົ້າແວງ).
3.2 
"%%!
0+ 1975 B#7& #

ໃນໄລຍະຕົ້ນຂອງການຫັນປ່ຽນທິດທາງໃນການຂະຫຍາຍອຸດສາຫະກໍາຝຣັ່ງໄດ້ພົບພໍ້
ຂໍ້ຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍປະການເຊັ່ນ:

125


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 130 7/31/2015 9:38:35 AM

 - ກໍາມະກອນບໍສ
່ າມາດປັບຕົວເຂົ້າກັບເຕັກໂນໂລຢີໃໝ່. ໃນໄລຍະດຽວກັນນີ້ຕະຫຼາດ
ຕ່າງປະເທດທີ່ຮັບຊື້ສິນຄ້າຈາກຝຣັ່ງມີໜ້ອຍລົງ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ຝຣັ່ງຕ້ອງຈໍາກັດການຜະລິດເຊັ່ນ:
ຫຼອມໂລຫະ, ຜະລິດລົດຍົນ, ເຄມີພື້ນຖານ.
- ຝຣັ່ງຕ້ອງນໍາເຂົ້າບາງຜະລິດຕະພັນອຸດສາຫະກໍາເຊັ່ນ: ເຄື່ອງຂະຫຍາຍສຽງ, ເຄື່ອງ
ຖ່າຍຮູບ…ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ປະເທດຝຣັ່ງມີການຂາດດຸນການຄ້າ ແລະ ມີໜີ້ສິນຫຼາຍ. ດັ່ງນັ້ນ, ຝຣັ່ງ
ຕ້ອງສົ່ງເສີມອຸດສາຫະກໍາໂດຍສຸມໃສ່ການລົງທຶນ ແລະ ຄົ້ນຄວ້າໃຫ້ນັບມື້ນັບຫຼາຍຂຶ້ນ.
ເຖິງຈະມີການປັບປຸງແລ້ວກໍຕາມ ແຕ່ເຂດອຸດສາຫະກໍາຕົ້ນຕໍຂອງຝຣັງ່ ຍັງແມ່ນເຂດເກົ່າ
ຢູ່ທາງພາກເໜືອ ແລະ ພາກຕາເວັນອອກຫາພາກໃຕ້ເຊິ່ງກວມເອົາ 74% ຂອງອຸດສາຫະກໍາ

ດິ
ະສ
ທັງໝົດໃນທົວ
່ ປະເທດ. ເມື່ອເປັນແນວນັ້ນຝຣັ່ງຈຶ່ງໄດ້ລົງທຶນໃສ່ເຂດນີ້ຢ່າງຫຼວງຫຼາຍເພື່ອເຮັດ
ໃຫ້ສະພາບອຸດສາຫະກໍາໃໝ່ເກີດຂຶ້ນ. ດັ່ງນັ້ນ, ໃນເຂດນີ້ການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງຈຶ່ງຂະ
ຫຍາຍຕົວຄື ໄດ້ສ້າງເສັ້ນທາງລົດໄຟດ່ວນ, ຕົວເມືອງຂະຫຍາຍຫຼາຍຂຶ້ນ, ມີກໍາລັງແຮງງານ
ທີ່ມີຄຸນນະພາບ.
ລຂິ
ວນ
ວິສະຫະກິດອຸດສາຫະກໍາທີໃ່ ຫຍ່ກວ່າໝູ່ຢຝ
ູ່ ຣັ່ງແມ່ນເຣີໂນນ (Renault), ເປີໂຊ
(Peugeot) ມີເຊີແລັງ (Michelein)ແລະ ບໍລິສັດອຸດສາຫະກໍາອະວະກາດ.
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນທີ່ ສູນກາງອຸດສາຫະກໍາຂອງຝຣັ່ງ

126


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 131 7/31/2015 9:38:35 AM

 3.3 
+ 
1) 
C#, #  "
ຝຣັ່ງເປັນປະເທດທີ່ມີການຜະລິດທາງດ້ານກະສິກໍາໄດ້ຫຼາຍກວ່າໝູ່ ໃນບັນດາປະເທດ
ໃນສະຫະພາບເອີຣົບ ໂດຍສະເພາະແມ່ນການຜະລິດທາດແປ້ງ, ໝາກອະງຸ່ນ, ຫົວຜັກກາດ
ຫວານ, ຊີ້ນ ແລະ ອື່ນໆ. ດັ່ງນັ້ນ, ຝຣັ່ງຈຶ່ງເປັນຜູ້ສົ່ງຂາຍຜົນຜະລິດທາງດ້ານທາດແປ້ງອັນ
ດັບທີ 1 ໃນສະຫະພາບເອີຣົບ ແລະ ເປັນຜູ້ສົ່ງອອກຜະລິດຕະພັນທາງດ້ານກະສິກໍາເປັນອັນ
ດັບທີ 2 ໃນໂລກຖັດຈາກສະຫະລັດອາເມຣິກາ.
ໃນໄລຍະຊຸມປີ 60 ການຜະລິດກະສິກໍາແມ່ນກະສິກໍາຂະໜາດໜ້ອຍ ແລະ ຂະໜາດ

ດິ
ະສ
ກາງກວມຈໍານວນຫຼາຍ. ປັດຈຸບັນການຜະລິດດັ່ງກ່າວໄດ້ຫຼຸດໜ້ອຍຖອຍລົງ, ປ່ຽນແທນດ້ວຍ
ການຜະລິດຂະໜາດໃຫຍ່ທີ່ໃຊ້ວິທີການຜະລິດແບບທັນສະໄໝ ໂດຍນໍາໃຊ້ເຄືອ
່ ງຈັກຊ່ວຍ
ແຮງງານຄົນ, ເຮັດໃຫ້ຊາວນານ້ອຍວ່າງງານແລ້ວເຂົ້າໄປຢູ່ໃນຕົວເມືອງເພື່ອຫາວຽກເຮັດ

ລຂິ
ງານທໍາ. ດັ່ງນັ້ນ, ຈໍານວນຊາວກະສິກອນຈຶ່ງຫຼຸດລົງເປັນຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍ.
ວນ
ການລ້ຽງສັດຢູ່ປະເທດຝຣັ່ງ ກໍເປັນຂະແໜງໜຶ່ງທີ່ມີບົດບາດສໍາຄັນ ເຊິ່ງມີຢູ່ເຂດທະເລ
ມັງເຊິ ແລະ ຕາມແຄມຝັ່ງມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກເພື່ອປ້ອນໂຮງງານປຸງແຕ່ງອາຫານ.
ຫງ

3.4 
!
!!
!
ການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງໄດ້ຂະຫຍາຍຕົວໄວໃນທຸກໆປະເພດເຊັ່ນ: ທາງລົດຍົນນັບ
ສະ

ມື້ແກ້ງແຍ່ງກັບທາງລົດໄຟຄືໃນແຕ່ລະປີສາມາດບັນທຸກສິນຄ້າໄດ້ປະມານ 30% ແລະ ຜູ້

ໂດຍສານໄດ້ປະມານ 40% ຂອງການຂົນສົ່ງທັງໝົດ. ທາງລົດໄຟມີບົດບາດນໍາໜ້າໃນການ
ຂົນສົ່ງສິນຄ້າປະເພດໜັກ ແລະ ໃຫຍ່ ພ້ອມຄົນໂດຍສານ ໂດຍສະເພາະຢູ່ໃນເຂດທີ່ອຸດສາ
ສ

ຫະກໍາຂະຫຍາຍຕົວເຊັ່ນ: ປາຣີ, ລໍແຣນ. ໃນການຄົມມະນາຄົມທາງນໍ້າ ແມ່ນາໍ້ ແຊນເປັນ

ວ.

ສາຍນໍ້າທີ່ສາໍ ຄັນ, ກໍາປັ່ນໃຫຍ່ສາມາດແລ່ນເຂົ້າເຖິງປາຣີ, ສ່ວນແມ່ນໍ້າອື່ນໆເປັນແມ່ນໍ້າຕື້ນ

ມີການຂຸດຄອງສໍາລັບເດີນເຮືອຂະໜາດໜ້ອຍ ແລະ ຂະໜາດກາງ. ດ້ານການຂົນສົ່ງທາງ
ສ.

ທະເລ ແມ່ນພົວພັນກັບຕ່າງປະເທດເປັນສ່ວນຫຼາຍ ເຊິ່ງແຕ່ລະປີສາມາດຂົນສົ່ງສິນຄ້າໄດ້

ປະມານ 160 ລ້ານໂຕນ.
ການຄົມມະນາຄົມທາງອາກາດກໍຂະຫຍາຍຕົວທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ ເຊິ່ງ
ຝຣັ່ງສາມາດຜະລິດຍົນບິນໄດ້ໄວທີ່ສຸດຄືຍົນແອບັດ (Airbus). ຢູ່ຝຣ່ັງມີສະໝາມບິນສາກົນ
ຫຼາຍແຫ່ງ ແລະ ຢູ່ນະຄອນຫຼວງປາຣີມສ
ີ ະໝາມບິນອອກລີ ແລະ ຊາກເດິໂກນ (Charles De
Gaulle) ເຊິ່ງເປັນສະໝາມບິນທີ່ທັນສະໄໝ.

127


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 132 7/31/2015 9:38:35 AM

 3.5 


ນັບແຕ່ປີ 1974 ເປັນຕົ້ນມາ ຝຣັ່ງຂາດດຸນການຄ້າທາງດ້ານອຸດສາຫະກໍາ ຍ້ອນວ່າ
ຖືກຊີງຈາກຕະຫຼາດໂລກນັບມື້ຫາຼ ຍຂຶນ
້ . ຄວາມຫຍຸ້ງຍາກທາງດ້ານເສດຖະກິດ ໂດຍສະເພາະ
ແມ່ນການນໍາເຂົ້ານໍ້າມັນເຊືອ
້ ໄຟຕະຫຼອດມາໄດ້ເຮັດໃຫ້ເສດຖະກິດຂອງຝຣັ່ງມີຄວາມຫຍຸ້ງ
ຍາກເລື້ອຍມາ, ແຕ່ວ່າຜົນຜະລິດດ້ານອາຫານ ແລະ ດ້ານກະສິກໍາຂອງຝຣັ່ງໄດ້ຫຼາຍຈຶ່ງເຮັດ
ໃຫ້ຝຣັ່ງມີລາຍໄດ້ຫຼາຍຂຶ້ນ.
3.6 

ປະເທດຝຣັ່ງມີຊື່ສຽງທາງດ້ານການທ່ອງທ່ຽວຢູ່ໃນໂລກ ເຊິ່ງແຕ່ລະປີຈະມີນັກທ່ອງທ່ຽວ

ດິ
ະສ
ຊາວຕ່າງປະເທດເຂົ້າມາເປັນຈໍານວນຫຼາຍກວ່າ 81,9 ລ້ານຄົນ(2007) ສ່ວນຫຼາຍມາຈາກ
ປະເທດແອດສະປາຍ (58,5 ລ້ານຄົນ), ອາເມຣິກາ (51,1 ລ້ານຄົນ) ປີ 2006. ສະຖານທີ່
ທ່ອງທ່ຽວທີ່ສໍາຄັນຂອງປະເທດຝຣັ່ງຄື: ຫໍພິພິທະພັນທາງປະຫວັດສາດ, ສະຖານທີ່ທ່ອງທ່ຽວ

ລຂິ
ທາງທໍາມະຊາດ, ຕາກອາກາດແຄມທະເລ, ຫຼິ້ນສະກີເທິງພູ, ຊົມຕົວເມືອງເກົ່າ ແລະ ອື່ນໆ
ວນ
ເຊິ່ງມີນັກທ່ອງທ່ຽວທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດເຂົາ້ ຊົມ. ຕົວຢ່າງ ຫໍຄອຍເອບແຟນ (Eiffel
tower) ປະມານ 6,2 ລ້ານຄົນ, ພິພິທະພັນລູວະເຣິ (Museum Louvre) 5,7 ລ້ານຄົນ, ພະ
ຫງ

ລາຊະວັງແວກໄຊ (Palace of Verseilles) 2,8 ລ້ານຄົນ, ພິພທ

ິ ະພັນອອກໄຊ (musee
d’Orsay) 2,1 ລ້ານຄົນ, ມົງແຊງມີແຊນ (Mont Saint Michel) 1 ລ້ານຄົນ, ຊາໂຕເດິຊໍາ
ສະ

ບອກ (Chateau de Chambord), ແຊງຊາແປນເລິ (Saint Chapelle), ກາກາດຊອນ

(Carcassone) 362.000 ຄົນ.
3.7 " /! (EU)
ສ

1) (%" /!

ວ.

ສະຫະພາບເອີຣົບແມ່ນການເຕົ້າໂຮມກັນຂອງລັດຕ່າງໆໃນທະວີບເອີຣົບໂດຍສະເພາະ
ສ.

ແມ່ນເອີຣົບຕາເວັນຕົກເພື່ອຈຸດປະສົງຕົ້ນຕໍແມ່ນການຮ່ວມມືກັນທາງດ້ານເສດຖະກິດ. ກ່ອນ
ໜ້ານີ້ສະຫະພາບເອີຣົບມີຊື່ວ່າຕະຫຼາດຮ່ວມເອີຣົບ.
ເນື້ອໃນຈິດໃຈຕົ້ນຕໍຂອງສັນຍາຢູ່ກຸງໂຣມໃນປີ 1957 ແມ່ນການເຂົ້າເປັນສະມາຄົມ
ທາງດ້ານເສດຖະກິດລະຫວ່າງບັນດາລັດທີ່ເປັນສະມາຊິກຂອງອົງການດັ່ງກ່າວເຊິງ່ ມີດັ່ງນີ້:
- ລົບລ້າງພາສີຜ່ານແດນລະຫວ່າງບັນດາລັດທີ່ເປັນສະມາຊິກດ້ວຍກັນ ເຊິ່ງເລີ່ມປະ
ຕິບັດໃນປີ 1997 ເປັນຕົ້ນມາ.

128


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 133 7/31/2015 9:38:35 AM

 - ກໍານົດພາສີເອກະພາບລະຫວ່າງທຸກໆປະເທດທີ່ເປັນສະມາຊິກກັບບັນດາປະເທດ
ທີ່ເປັນຄູ່ຄ້າຂອງອົງການດັ່ງກ່າວ.
- ປະຕິບັດການຈໍລະຈອນຢ່າງເສລີຂອງບຸກຄົນ, ການບໍລິການ ແລະ ທຶນເຊິ່ງປະຕິ
ບັດໃນປີ 1992 ເປັນຕົ້ນມາ.
- ຄໍ້າປະກັນການແຂ່ງຂັນລະຫວ່າງບໍລສ
ິ ັດຕ່າງໆ ໝາຍວ່າບໍລິສັດໃດໜຶ່ງບໍ່ມີສດ
ິ ໄດ້
ຮັບການຊ່ວຍເຫຼືອຈາກລັດຖະບານເພື່ອຂາຍສິນຄ້າຖືກກວ່າບໍລິສັດໃດໜຶ່ງ.
- ເຮັດໃຫ້ປະຊາກອນຂອງແຕ່ລະປະເທດມີວຽກເຮັດງານທໍາເພືອ
່ ມີເງື່ອນໄຂດໍາລົງ
ຊີວິດນັບມື້ນັບດີຂຶ້ນ.

ດິ
ະສ
- ຊຸກຍູ້ຊ່ວຍເຫຼືອຂົງເຂດທີ່ພົບຄວາມຫຍຸງ້ ຍາກ.
- ສ້າງຄວາມເປັນເອກະພາບດ້ານສິດທິທາງສັງຄົມໃນດ້ານຕ່າງໆ.
- ຄໍ້າປະກັນຄວາມສະເໝີພາບລະຫວ່າງຍິງ-ຊາຍ.
- ອະນຸລັກສິ່ງແວດລ້ອມ.
ລຂິ
2) 
+
" /!
ວນ
ການເງິນຂອງສະຫະພາບເອີຣົບໄດ້ມາດັ່ງນີ້:
- ເປີເຊັນຂອງພາສີມູນຄ່າເພີມ
່ .
ຫງ

- ການເກັບຄ່າຜ່ານແດນ ແລະ ຄ່າທໍານຽມຕ່າງໆຂອງສິນຄ້າທີ່ສາໍ ຄັນລະຫວ່າງປະ

ເທດທີ່ບໍ່ເປັນສະມາຊິກກັບປະເທດທີ່ເປັນສະມາຊິກຂອງອົງການດັ່ງກ່າວ.
ສະ

- ງົບປະມານຂອງສະຫະພາບເອີຣົບແມ່ນເພື່ອສະໜອງນະໂຍບາຍທາງດ້ານການ
ພັດທະນາຂົງເຂດຕ່າງໆ ແລະ ພັດທະນາທາງສັງຄົມ.
ສ

- ລະບົບການເງິນລວມຂອງສະຫະພາບເອີຣົບມີຫົວໜ່ວຍເງິນຕາຊື່ວ່າ ຢູໂຣ (Euro)

ວ.

ການສ້າງຫົວໜ່ວຍການເງິນນີ້ຂຶ້ນມາກໍເພື່ອຫຼີກເວັ້ນການເອົາປຽບເຊິ່ງກັນ ແລະ ກັນທາງດ້ານ

ເງິນຕາໄດ້ກໍານົດຂຶ້ນໃນປີ 1979 ເປັນຕົ້ນມາ ແລະ ປະຕິບັດໃນຕົ້ນຊຸມປີ 1990.
ສ.

3)
% %: ທາງດ້ານກະສິກໍາຂອງສະຫະພາບເອີຣົບວາງອອກໃນປີ 1962 ຄື:
- ເປັນເອກະພາບທາງດ້ານການຕະຫຼາດ ຫຼື ດ້ານລາຄາຕ່າງໆຂອງຜົນຜະລິດດ້ານ
ກະສິກໍາ.
- ດ້ານການປະມົງ ມີນະໂຍບາຍວາງອອກໃນປີ 1983 ໃນຂອບເຂດ 200 ໄມທະເລ
ຂອງນ່ານນໍ້າ ບັນດາປະເທດສະມາຊິກມີການແບ່ງໂກຕາລະຫວ່າງລັດຕ່າງໆ ແລະ ຊາວປະ
ມົງມີສິດເຂົ້າ-ອອກນ່ານນໍ້າຂອງກັນແລະກັນ.

129


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 134 7/31/2015 9:38:36 AM

 4) 
 


" /!
- ສະພາລັດຖະມົນຕີປະກອບດ້ວຍລັດຖະມົນຕີຈາກປະເທດສະມາຊິກປະເທດລະ 1
ທ່ານ ແຕ່ຈະມີການປ່ຽນແປງໄປຕາມສັນຍາ ອີງຕາມກໍລະນີຕ່າງໆ ເຊິ່ງເປີດກອງປະຊຸມຢູ່
ບຣຸກແຊນ (ແບນຊິກ) ແລະ ປະຕິບັດຕາມກົດໝາຍຂອງສະຫະພາບ.
- ກອງປະຊຸມແຕ່ລະຄັ້ງຈະນໍາສະເໜີປະມຸກລັດ ຫຼື ຫົວໜ້າລັດຖະບານຂອງບັນດາ
ປະເທດສະມາຊິກ.
- ຄະນະກໍາມາທິການປະກອບດ້ວຍສະມາຊິກ 27 ຄົນ ເຊິ່ງຢ່າງໜ້ອຍມີປະເທດລະ 1
ຄົນ ທີ່ມີສິດເຄື່ອນໄຫວຢ່າງເປັນເອກະລາດ. ກໍານົດອາຍຸເຮັດວຽກຜູ້ໜຶ່ງ 4 ປີ, ມີສໍານັກງານ

ດິ
ະສ
ຢູ່ບຣຸກແຊນ. ມີໜ້າທີ່ສະເໜີກົດໝາຍຂອງສະຫະພາບ, ມີໜ້າທີ່ເບິງ່ ແຍງ ແລະ ປະສານງານ
ກັບບັນດາລັດທີ່ເປັນສະມາຊິກດ້ວຍກັນ, ເປັນຜູ້ມີບົດບາດສໍາຄັນໃນກອງປະຊຸມຕ່າງໆ ແລະ
ເປັນຜູ້ບໍລິຫານຮັບຜິດຊອບຕໍ່ສະພາຂອງສະຫະພາບເອີຣົບ.

ລຂິ
 /! "6 " /!
ວນ
ສະມາຊິກສະພາເອີຣົບໄດ້ຮັບການເລືອກຕັ້ງໂດຍກົງທຸກໆ 5 ປີ ເລືອກຕັ້ງແຕ່ປີ 1979
ເປັນຕົ້ນມາ, ປັດຈຸບັນມີສະມາຊິກສະພາທັງໝົດ 732 ຄົນ ເຊິ່ງມາຈາກ 27 ປະເທດ ໂດຍ
ຈໍານວນນີ້ເປັນຜູ້ຍິງເກືອບ 1 ໃນ 3 (222 ຄົນ) ເຖິງວ່າສະມາຊິກແຕ່ລະຄົນຈະມາຈາກລັດ
ຫງ

ສະມາຊິກ ແຕ່ການຈັດກຸມ
່ ພາຍໃນລັດຖະສະພານັ້ນບໍໄ
່ ດ້ແບ່ງຕາມສັນຊາດ ແຕ່ແບ່ງໂດຍ
ສະ

ທິດທາງຂອງພັກການເມືອງກຸ່ມທີ່ມີຂະໜາດໃຫຍ່ທສ
ີ່ ຸດຄື ພັກປະຊາຊົນເອີຣົບ ແລະ ພັກປະ
ຊາທິປະໄຕເອີຣົບ ຕາມມາດ້ວຍກຸ່ມສັງຄົມນິຍົມ, ເສລີນິຍົມ ແລະ ອະນຸລັກນິຍມ
ົ . ບ່ອນເຮັດ
ວຽກຂອງສະພາເອີຣົບຕັ້ງຢູສ
່ ອງເມືອງຄື: ສະຕຣາສະບວກ (Strasbourg) ປະເທດຝຣັ່ງ ແລະ
ສ

ບຣຸກແຊນ (ປະເທດແບນຊິກ) ໂດຍປະທານສະພາຄົນປັດຈຸບັນແມ່ນ ທ່ານ ມາຕິນຊູນ ຈາກ

ວ.

ພັກສັງຄົມປະຊາທິປະໄຕແຫ່ງເຢຍລະມັນ.
ພາລະກິດຫຼັກຂອງສະພາເອີຣົບ ເປັນການຮ່ວມຕັດສິນໃຈກັບຄະນະມົນຕີໃນປະເດັນ
ສ.

ຕ່າງໆເຊັນ
່ : ການພິຈາລະນາຮ່າງກົດໝາຍ, ການອະນຸມັດງົບປະມານຂອງສະຫະພາບເອີຣົບ,
ໃຫ້ການຮັບຮອງການຕົກລົງລະຫວ່າງປະເທດຂອງສະພາເອີຣົບກັບປະເທດນອກກຸ່ມ ແລະ ທີ່
ສໍາຄັນທີ່ສດ
ຸ ຄືການໃຫ້ການຮັບຮອງຜູ້ດໍາລົງຕໍາແໜ່ງໃນຄະນະກໍາມາທິການເອີຣບ
ົ .
5) 
%&+
ອົງຄະນະຜູ້ພພ
ິ າກສາປະກອບດ້ວຍຜູ້ພພ
ິ າກສາຈາກແຕ່ລະປະເທດສະມາຊິກລວມ
ທັງໝົດ 27 ຄົນ ມີສາໍ ນັກງານຕັ້ງຢູ່ປະເທດລຸກຊໍາບວກ. ມີໜ້າທີ່ຮບ
ັ ປະກັນການນັບຖືກົດໝາຍ

130


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 135 7/31/2015 9:38:36 AM

 ແລະ ການປະຕິບັດສັນຍາຕ່າງໆ ແລະ ຍຸຕິຂໍ້ຂັດແຍ່ງເຊິ່ງອາດຈະເກີດຂຶ້ນໃນເວລາປະຕິບັດ
ສັນຍາຕ່າງໆ.

 
0+  #!:
ປະກອບດ້ວຍຜູ້ຕາງໜ້າຈາກພາກສ່ວນຕ່າງໆທີ່ກ່ຽວຂ້ອງເຊັ່ນ: ກໍາມະບານ, ສະມາຄົມ
ນາຍຈ້າງ, ຕາງໜ້າຜູ້ບໍລິໂພກ, ມີສາໍ ນັກງານຢູ່ບຣຸກແຊນ.
6) 

+

ປະກອບດ້ວຍຜູ້ຕາງໜ້າຂອງທຸກໆລັດຂອງສະຫະພາບ, ມີສໍານັກງານຢູ່ລຸກຊໍາບວກ,
ມີໜ້າທີ່ກວດກາການບໍລຫ
ິ ານທາງດ້ານການເງິນຂອງສະຫະພາບ.

ດິ
$+" /!  1995 ມີ 15 ປະເທດ ແຕ່ປັດຈຸບັນມີທັງໝົດ 28

ະສ
ປະເທດຄື:
ເຢຍລະມັນ, ອີຕາລີ, ແບນຊິກ, ລຸກຊໍາບວກ, ອັງກິດ, ແອດສະປາຍ, ປອກຕຸຍການ,

ລຂິ
ຝຣັ່ງ, ເກຣັກ, ເນເທີແລນ, ອຽກລັງ, ເດັນມາກ, ໂອຕຣິດ, ຊູແອດ, ຟິນແລນ/ແຟງລັງ, ບຸນກາຣີ,
ວນ
ໂຄຣເອເຊຍ, ໄຊປຣັດ, ສາທາລະນະລັດເຊັກ, ແອດສະໂຕເນຍ, ຮົງກາຣີ, ລັດເວຍ, ລີຕົວເນຍ,
ມອນຕາ, ໂປໂລຍ, ຣູມານີ, ສະໂລວາເກຍ ແລະ ສະໂລວີເນຍ.
 0:
ຫງ

1. ປະເທດຝຣັ່ງມີຊາຍແດນຕິດກັບປະເທດໃດແດ່?
ສະ

- ທີ່ຕັ້ງຂອງປະເທດຝຣັ່ງອໍານວຍຄວາມສະດວກຕໍ່ການພົວພັນກັບປະເທດຕ່າງໆໃນໂລກ
ຄືແນວໃດ?
2. ໂຄງສ້າງປະຊາກອນຂອງປະເທດຝຣັ່ງເປັນຄືແນວໃດ?
ສ

3. ການຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານອຸດສາຫະກໍາຂອງຝຣັ່ງແຕ່ປີ 1945-1975 ເປັນແນວໃດ?

ວ.

4. ການຫັນທິດເຂົ້າສູ່ເສດຖະກິດໃໝ່ຂອງຝຣັ່ງແມ່ນຫັນຄືແນວໃດ?
- ເຂດອຸດສາຫະກໍາໃໝ່ຂອງຝຣັ່ງມີຢູ່ພາກໃດຂອງປະເທດ?
ສ.

5. ການກະສິກໍາຂອງຝຣັ່ງມີບົດບາດສໍາຄັນຕໍ່ການຂະຫຍາຍຕົວເສດຖະກິດແຫ່ງຊາດຄື
ແນວໃດ?
6. ການຄົມມະນາຄົມຂົນສົງ່ ຂອງຝຣັ່ງມີການຂະຫຍາຍຕົວແນວໃດແດ່?
7. ຈົ່ງສັງລວມໂດຍຫຍໍ້ກ່ຽວກັບສະຫະພາບເອີຣົບ. ສາມາດສ້າງເປັນແຜນວາດກໍໄດ້.

131


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 136 7/31/2015 9:38:36 AM

 ! 15 ,%#

1.  $
ເຢຍລະມັນເປັນປະເທດທີ່ມີພົນລະເມືອງຫຼາຍເປັນອັນດັບ 2 ຂອງເອີຣົບຮອງຈາກປະ
ເທດຣັດເຊຍ (Russia) ແລະ ມີເນື້ອທີ່ກວ້າງເປັນອັນດັບທີ 63 ຂອງໂລກ.
1.1 #,  , $%
 

ເຢຍລະມັນຕັງ້ ຢູ່ພາກຕາເວັນຕົກຂອງທະວີບເອີຣົບ. ດ້ານເໜືອສຸດຕັງ້ ຢູ່ເສັ້ນຂະໜານທີ
55 ໍ03່ ເໜືອ, ດ້ານໃຕ້ສຸດຕັ້ງຢູ່ເສັ້ນຂະໜານທີ 47 ໍ16່ ເໜືອ. ດ້ານຕາເວັນອອກສຸດຕັ້ງຢູ່ເສັ້ນ
ແວງທີ 15 ໍ2່ ຕາເວັນອອກ ແລະ ດ້ານຕາເວັນຕົກສຸດຕັ້ງຢູ່ເສັ້ນແວງທີ 5 ໍ 52່ ຕາເວັນອອກ,

ດິ
ະສ
ມີຊາຍແດນຕິດກັບປະເທດ ແລະ ທະເລຕ່າງໆຄື: ດ້ານເໜືອມີຊາຍແດນຕິດກັບເດັນມາກ
68 ກມ ແລະ ທະເລບານຕິກ, ດ້ານຕາເວັນອອກມີຊາຍແດນຕິດກັບໂປໂລຍ 456 ກມ ແລະ
ເຊັກ 815 ກມ, ດ້ານໃຕ້ມີຊາຍແດນຕິດກັບໂອຕຣິດ 784 ກມ ແລະ ສະວິດເຊີແລນ 334 ກມ,

ລຂິ
ດ້ານຕາເວັນຕົກມີຊາຍແດນຕິດກັບຝຣັ່ງ 451 ກມ, ລຸກຊໍາບວກ 138 ກມ, ແບນຊິກ 167 ກມ,
ວນ
ເນເທີແລນ 577 ກມ ແລະ ທະເລເໜືອ.
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນທີ່ ປະເທດເຢຍລະມັນ

132


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 137 7/31/2015 9:38:36 AM

 1.2 #
0

ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ແຜນທີ່ ລະດັບຄວາມສູງຂອງເຢຍລະມັນ
ຫງ

ເຢຍລະມັນມີເນື້ອທີ່ທັງໝົດ 357.021 ກມ2 ເປັນປະເທດທີ່ມີເນື້ອທີ່ກວ້າງເປັນອັນດັບ

7 ຂອງທະວີບເອີຣົບ. ພູມສັນຖານຂອງເຢຍລະມັນແບ່ງອອກ ເປັນ 3 ເຂດທີ່ສໍາຄັນ:
ສະ

- !: ກວມເອົາພາກເໜືອຂອງປະເທດ ລຽບຕາມທະເລເໜືອ ແລະ ທະເລບານ

ຕິກ. ກວມເອົາເນື້ອທີ່ 1/3 ຂອງເນື້ອທີທ
່ ັງໝົດຂອງປະເທດເປັນທົ່ງພຽງຕໍ່າ ຈຸດຕໍາ່ ສຸດຢູ່ໃຕ້
ລະດັບນໍ້າທະເລ (-3.54 ແມັດ) ເຊິ່ງຢູ່ເຂດເນີດອບຊາແຊນບັງເດີ.
ສ

- : ກວມເອົາເນື້ອທີ່ສ່ວນຫຼາຍຂອງປະເທດ, ມີພູພຽງທີ່ສໍາຄັນຄື: ພູພຽງຊັກໂຊນີ

ວ.

(Saxony), ພູພຽງບາວາເຣຍ (Bavaria) ແລະ ອື່ນໆ.

- %: ກວມເອົາເນື້ອທີ່ທາງພາກໃຕ້ ໂດຍສະເພາະຊາຍແດນລະຫວ່າງປະເທດ
ສ.

ໂອຕຣິດ ແລະ ປະເທດສະວິດເຊີແລນ. ສາຍພູທີ່ສໍາຄັນແມ່ນສາຍພູອານເປີ ເຊິ່ງຈຸດສູງສຸດ

ໃນປະເທດເຢຍລະມັນແມ່ນຈອມພູຊຸດສະໄປ (Zugspitze) ເຊິ່ງມີຄວາມສູງເຖິງ 2.962 ມ.
1.3 
ພູມອາກາດຂອງເຢຍລະມັນເປັນແບບອົບອຸ່ນ ແລະ ໄດ້ຮັບອິດທິພົນຈາກມະຫາໝຸດ. ອາ
ກາດເຢັນ, ມີເມກຢູ່ເປັນປະຈໍາ, ມີຄວາມຊຸ່ມໃນລະດູໜາວ ແລະ ລະດູຮ້ອນມີຝນ
ົ ຕະຫຼອດ
ລະດູການ; ບາງປີໃນລະດູໜາວອາກາດຈະໜາວ ແລະ ກິນເວລາຍາວນານ, ບາງປີໃນລະດູ
ຮ້ອນອຸນຫະພູມຈະຂຶ້ນສູງເຖິງ 30 ໍC. ແຕ່ໂດຍສະເລ່ຍອຸນຫະພູມຈະບໍ່ລົງຕໍ່າກວ່າ 20 ໍC.

133


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 138 7/31/2015 9:38:36 AM

 1.4 
 $
ເຢຍລະມັນມີແມ່ນໍ້າລໍາເຊຫຼາຍສາຍ ສ່ວນຫຼາຍມີຕົ້ນກໍາເນີດຈາກສາຍພູທາງພາກໃຕ້
ໄຫຼອອກສູ່ທະເລເໜືອ ແລະ ທະເລບານຕິກ. ແມ່ນໍ້າທີສ
່ ໍາຄັນມີຄ:ື ແມ່ນໍ້າໂອແດ (Oder), ມີ
ຕົ້ນກໍາເນີດໃນສາຍພູຊູແດດ (Sudete) ໄຫຼອອກສູ່ທະເລບານຕິກ. ແມ່ນໍ້າໂອແດເປັນຊາຍ
ແດນທໍາມະຊາດລະຫວ່າງປະເທດເຢຍລະມັນ ແລະ ປະເທດໂປໂລຍ.
- ແມ່ນໍ້າແອນເບີ (Elbe), ມີຕົ້ນກໍາເນີດໃນສາຍພູອເໍ ຣິ (Ore) ໄຫຼຜ່ານເຢຍລະມັນ
ອອກສູ່ທະເລເໜືອທີ່ເມືອງຮາມບວກ (Hambourg).
- ແມ່ນໍ້າແຣງ/ໄຣ ມີຕົ້ນກໍາເນີດໃນສາຍພູຈູຣາ (Jura) ໄຫຼຜ່ານດ້ານຕາເວັນຕົກສ່ຽງ

ດິ
ະສ
ໃຕ້ຂອງເຢຍລະມັນ ແລະ ໄຫຼເຂົ້າສູ່ປະເທດເນເທີແລນ.
- ແມ່ນໍ້າດານຸບ (Danube) ມີຕົ້ນກໍາເນີດໃນປ່າດໍາ (Black forest) ໄຫຼຜ່ານເຢຍລະ
ມັນທາງພາກໃຕ້ແລ້ວໄຫຼເຂົ້າສູ່ປະເທດໂອຕຣິດ (Autriche/Austria). ນອກນັ້ນ, ຍັງມີ

ລຂິ
ແມ່ນໍ້າອື່ນໆ ແຕ່ເປັນແມ່ນໍ້າທີ່ມີໄລຍະທາງໄຫຼສັ້ນ ຫຼື ເປັນສາຂາຂອງແມ່ນໍ້າຕ່າງໆທີ່ໄດ້ກ່າວ
ວນ
ມາຂ້າງເທິງ.
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນທີ່ ແມ່ນໍ້າຂອງປະເທດເຢຍລະມັນ

134


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 139 7/31/2015 9:38:36 AM

 1.5 $# %
 $
1) +

ເຢຍລະມັນມີເນື້ອທີ່ກວ້າງໃຫຍ່ທີ່ໃຊ້ເຂົ້າໃນການກະສິກໍາມີເນື້ອທີ່ 15% ນໍາໃຊ້ເຂົ້າໃນ

ການລ້ຽງສັດ, 31% ນໍາໃຊ້ເຂົ້າໃນອຸດສາຫະກໍາປ່າໄມ້ ແລະ 33% ນໍາໃຊ້ເຂົ້າໃນການກະສິ
ກໍາ-ປູກຝັງ ໂດຍສະເພາະທາງພາກເໜືອຂອງປະເທດ ເພາະເນື້ອທີ່ 7,798 ກມ2 ເປັນເນື້ອທີ່
ທີ່ມີນໍ້າອຸດົມສົມບູນ ແລະ ເນື້ອທີ່ 4,750 ກມ2 ມີລະບົບຊົນລະປະທານຮອງຮັບ ໂດຍສະ
ເພາະຈາກຄອງມິດເຕີແລນ (Mitterland) ເຊິ່ງຕັດຜ່ານແຕ່ທິດຕາເວັນຕົກຫາທິດຕາເວັນອອກ.
2) '

ດິ
ະສ
ເຢຍລະມັນມີເນື້ອທີ່ປ່າໄມ້ເຖິງ 31% ຂອງເນື້ອທີ່ທັງໝົດ. ມີຕົ້ນໄມ້ຫຼາຍຊະນິດເຊັ່ນ:
ຕົ້ນໂອກ (Oak), ບີເຊີ (Beeche), ຕົ້ນແປກ… ນອກນັ້ນ ຍັງມີຕນ
ົ້ ເຟິນ (Fern), ດອກໄມ້,
ເຫັດ… ໃນປ່າມີສັດປ່ານາໆຊະນິດເຊັ່ນ: ກວາງ, ໝາຈອກ, ນາກ… ນອກນັ້ນ ຍັງມີນົກຫຼາຍ
ຊະນິດ.
ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ

ຕົ້ນໂອກ (Oak) ໝາກໂອກ (Oak) ຕົ້ນເຟິນ (Fern)

ສ

3) ແຮ່ທາດ ແລະ ໂລຫະຕ່າງໆ: ເຢຍລະມັນເປັນປະເທດທີ່ອຸດົມສົມບູນດ້ວຍເຫຼັກ,

ວ.

ໂປຕາດ, ທອງແດງ, ນິກແກນ (Nickel), ກ໊າດທໍາມະຊາດ, ຖ່ານຫີນ, ອູຣານຽມ… ແຮ່ທາດ

ຕ່າງໆເຫຼົ່ານີ້ ສ່ວນຫຼາຍຢູ່ໃນເຂດຕາເວັນຕົກສ່ຽງໃຕ້ຂອງປະເທດ ຫຼື ເຂດຣົວ (Ruhr).
ສ.

2. #!
2.1 "#
ພົນລະເມືອງຂອງປະເທດເຢຍລະມັນ ໄດ້ຜ່ານໄລຍະປະຫວັດສາດທີ່ຫຍຸ້ງຍາກຍາວ
ນານຫຼາຍຢ່າງ ໂດຍສະເພາະໃນສະໄໝສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ I ແລະ II ໃນໄລຍະສົງຄາມ
ໂລກຄັ້ງທີ II ພົນລະເມືອງເຢຍລະມັນໄດ້ຖືກດັບສູນໄປເຖິງ 6 ລ້ານຄົນ ແຕ່ຫຼັງສົງຄາມໂລກ

135


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 140 7/31/2015 9:38:36 AM

 ຄັ້ງທີ II ເຢຍລະມັນກໍໄດ້ຮັບເອົາຊາວອົບພະຍົບເຖິງ 10 ລ້ານຄົນ ເຂົ້າມາໃນປະເທດເຊິ່ງ
ສ່ວນຫຼາຍມາຈາກເອີຣົບຕາເວັນອອກ.
2.2 !

ເຢຍລະມັນມີພົນລະເມືອງທັງໝົດປະມານ 81.701.022 ລ້ານຄົນ, ເພດຊາຍມີ
40.066.746 ຄົນ ເທົ່າກັບ 49%, ເພດຍິງ 41.634.276 ຄົນ ເທົ່າກັບ 51%. ເຢຍລະມັນມີ
ພົນລະເມືອງເປັນອັນດັບທີ 15 ຂອງໂລກ, ມີຄວາມໜາແໜ້ນ 230 ຄົນ/ກມ2. ພົນລະເມືອງ
ເຢຍລະມັນປະມານ 20% ເປັນລູກຫຼານຂອງຊາວເຢຍລະມັນທີ່ອົບພະຍົບມາຈາກເອີຣົບ
ຕາເວັນອອກ ເນື່ອງຈາກພົນລະເມືອງເຢຍລະມັນດັ້ງເດີມປະມານ 22 ລ້ານຄົນ ໄດ້ອົບພະຍົບ

ດິ
ະສ
ໄປຕັ້ງຖິ່ນຖານໃໝ່ໃນປະເທດເບຣຊິນ, ອາກຊັງຕິນ ໂດຍສະເພາະສະຫະລັດອາເມຣິກາ ເຊິ່ງ
ມີຈໍານວນເຖິງ 18 ລ້ານຄົນ. ໃນປັດຈຸບນ
ັ ການເກີດ ໃນປະເທດເຢຍລະມັນມີທ່າອ່ຽງຫຼຸດລົງ
ແຕ່ການຕາຍ ແລະ ການອົບພະຍົບອອກນອກປະເທດມີທ່າອ່ຽງສູງຂຶ້ນ ເຮັດໃຫ້ພົນລະເມືອງ

ລຂິ
ເຢຍລະມັນມີແນວໂນ້ມຫຼຸດລົງເລື້ອຍໆ. ຕົວຢ່າງ: ໃນປີ 2000 ເຢຍລະມັນມີພນ
ົ ລະເມືອງ
ວນ
83.512.00 ຄົນ ແລະ ໃນປີ 2010 ມີ 83.017.00 ຄົນ ຫຼຸດລົງ 0,59% . ໃນປີ 2020 ຈະມີ
ພົນລະເມືອງ 81.431.000 ຄົນຫຼຸດລົງ 1.91%, ອັດຕາການເກີດມີພຽງ 0,98% ເນື່ອງຈາກ
ຫງ

ຄູ່ແຕ່ງດອງເອົາລູກໜ້ອຍ ແຕ່ອັດຕາການຕາຍເພີ່ມຂຶ້ນຄື: 1,58% ໂດຍສະເພາະໃນກຸມ

່ ຜູ້
ອາຍຸສູງ.
ສະ

2.3 $$
ໃນປະຫວັດສາດເຊື້ອຊາດເຢຍລະມັນເຄີຍມີຄວາມຍິ່ງໃຫຍ່ ແລະ ມີຈໍານວນຄົນຫຼາຍ
ເທົ່າທຽມກັບເຊື້ອຊາດຝຣັງ ແລະ ອັງກິດ. ພົນລະເມືອງເຢຍລະມັນ 92% ເປັນຄົນເຊື້ອຊາດ
ສ

ເຢຍລະມັນ ຫຼື ແຊກແມງ/ເຈແມນ (Germain), ສ່ວນທີ່ເຫຼືອແມ່ນເຊື້ອຊາດອື່ນໆ ເຊິ່ງມີຈໍາ

ວ.

ນວນໜ້ອຍເຊັ່ນ: ພວກເຕິກ (Turks) 2,4%, ເຊື້ອຊາດເກຣັກ, ໂປໂລຍ, ຣັດເຊຍ, ຄະໂຣເອ

ສ.

ເຊຍ, ອີຕາລຽນ… ພາສາທາງການແມ່ນພາສາເຢຍລະມັນ. ນອກນັ້ນ ຍັງມີພາສາທ້ອງຖິ່ນ

ແລະ ພາສາຂອງແຕ່ລະເຊື້ອຊາດ. ພາສາເຢຍລະມັນເປັນໜຶ່ງໃນ 23 ພາສາທີ່ຄົນໃຊ້ຫຼາຍ
ໃນທະວີບເອີຣົບ.
2.4 
ພົນລະເມືອງເຢຍລະມັນສ່ວນຫຼາຍ 65% ນັບຖືສາສະໜາຄຣິດ ເຊິ່ງແບ່ງເປັນ 3 ສາ
ຂາໃຫຍ່ຄື: ໂຣມັນຄາໂທລິກ ເຊິ່ງມີຄົນນັບຖືປະມານ 30% ແລະ ຄາວິນິດ (Calvinist) ແລະ

136


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 141 7/31/2015 9:38:36 AM

 ລູແຕຣຽງ (Lutherian) ເຊິ່ງມີຄົນນັບຖືປະມານ 29,9% ນອກນັ້ນ ຍັງມີພົນລະເມືອງທີ່ນັບຖື
ສາສະໜາອື່ນໆເຊັ່ນ: ຈຸດາອິດ (Judaism), ອິດສະລາມ ແລະ ມີພນ
ົ ລະເມືອງປະມານ 4-5%
ບໍ່ນັບຖືສາສະໜາໃດເລີຍ.
2.5  ! 
!
ເຢຍລະມັນ ຫຼື ສະຫະພັນສາທາລະນະລັດເຢຍລະມັນ (Federal Republic of
Germany) ປະກອບດ້ວຍ 16 ລັດ ເຊິ່ງແຕ່ລະລັດມີລດ
ັ ຖະທໍາມະນູນເປັນຂອງຕົນເອງ ແລະ
ມີເຂດການປົກຄອງຕົນເອງ ແຕ່ຕ້ອງຂຶນ
້ ກັບລັດຖະທໍາມະນູນ ແລະ ລັດຖະບານກາງ. ໃນປີ
2009 ເຢຍລະມັນມີ 403 ເມືອງ ເຊິ່ງໃນນັ້ນ 301 ເມືອງເປັນເມືອງຊົນນະບົດ ສ່ວນທີ່ເຫຼືອ

ດິ
ະສ
ເປັນເມືອງທີ່ຕິດກັບຕົວເມືອງໃຫຍ່.
2.6 ! #

ເຢຍລະມັນມີເມືອງໃຫຍ່ທີ່ມພ
ີ ົນລະເມືອງອາໄສຢູ່ຫຼາຍເມືອງ, ເມືອງທີ່ມີພົນລະເມືອງ

ລຂິ
ເກີນ 1 ລ້ານຄົນຂຶ້ນໄປມີ: ເມືອງແບກແລງ (Berlin), ຮໍາບວກ (Hamburg), ມິວນິກ (Munich),
ວນ
ໂກໂລເຢີ (Cologne), ຟະແຣງເຟິດ (Franfurt), ສະຕູດກາດ (Stuttgart)… ເຢຍລະມັນມີ
ເມືອງທີ່ມີພົນລະເມືອງເກີນ 100.000 ຄົນ ເຖິງ 82 ເມືອງແຈກຢາຍທົ່ວປະເທດ.
ຫງ

2.7 
A
ເຢຍລະມັນມີຮີດຄອງປະເພນີຫຼາຍຢ່າງຂຶ້ນກັບແຕ່ລະທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ເຊື້ອຊາດທີ່ມີ
ສະ

ໃນເຢຍລະມັນ ແລະ ມີການຫຼິ້ນກິລາຫຼາຍຊະນິດເຊັ່ນ: ບາສະແກດ, ບານສົ່ງ (Volleyball),

ຮອກກີ… ແຕ່ກິລາທີ່ຊາວເຢຍລະມັນທີນ
່ ິຍົມຫຼາຍມີກິລາເຕະບານ ແລະ ເຕນນິດ.
3. 0+
ສ
ວ.

ເຢຍລະມັນເປັນປະເທດທີ່ມີເສດຖະກິດເຂັ້ມແຂງປະເທດໜຶ່ງໃນທະວີບເອີຣົບ, ເປັນ
ປະເທດທີ່ມີເສດຖະກິດເປັນອັນດັບ 4 ຂອງໂລກ. ເຢຍລະມັນເປັນສະມາຊິກຂອງສະຫະພາບ
ສ.

ເອີຣົບ (European Union) ແລະ ເຂດເສດຖະກິດເອີຣົບ (Euro zone) ເປັນປະເທດທີ່ສົ່ງ

ສິນຄ້າອອກເປັນອັນດັບທີ 3 ຂອງໂລກ (ໃນປີ 2012) ແລະ ເປັນປະເທດທີ່ໄດ້ກໍາໄລຈາກ
ການຄ້າຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ, ມີຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດຫຼາຍ ໂດຍສະເພາະແມ່ນຖ່ານຫີນ
ສາມາດຜະລິດວັດຖຸສິ່ງຂອງຕ່າງໆໄດ້ຫຼາຍຊະນິດ ແລະ ເປັນ 1 ໃນ 10 ຂອງປະເທດທີ່ມີ
ເສດຖະກິດເຂັ້ມແຂງ ແລະ ໝັ້ນຄົງໃນໂລກ. ເຢຍລະມັນນໍາໃຊ້ແຮງງານເຂົ້າໃນການສ້າງສາ

137


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 142 7/31/2015 9:38:36 AM

 ເສດຖະກິດເຖິງ 43,93 ລ້ານຄົນ ແຕ່ລະຄົນໄດ້ຮບ
ັ ເງິນເດືອນສະເລ່ຍ 1.889 ຢູໂຣ/ເອີໂຣ
(Euro) ຫຼື 2.600 ໂດລາສະຫະລັດ.
3.1 + 
ເຢຍລະມັນມີທົ່ງພຽງກວ້າງໃຫຍ່ລຽບຕາມແຄມທະເລເໜືອ ແລະ ທະເລບານຕິກ, ທົ່ງ
ພຽງນີ້ປະກອບດ້ວຍດິນສີເຫຼືອງ ຫຼື ດິນເລິດ (Loess) ເຊິ່ງເປັນດິນທີ່ອຸດົມສົມບູນດີ. ໃນເຂດ
ເຢຍລະມັນຕາເວັນຕົກເກົ່າ, ການປູກຝັງ ແລະ ລ້ຽງສັດມີລັກສະນະແບບຄອບຄົວຂະໜາດ
ນ້ອຍ ແຕ່ນໍາໃຊ້ເຕັກນິກວິທະຍາສາດເຂົ້າຊ່ວຍ. ໃນເຂດເຢຍລະມັນຕາເວັນອອກເກົ່າ, ການ
ປູກຝັງ ແລະ ລ້ຽງສັດຍັງຮັກສາຮູບແບບຂອງສະຫະກອນຂະໜາດໃຫຍ່ ແລະ ນໍາໃຊ້ເຕັກນິກ

ດິ
ະສ
ວິທະຍາສາດເຂົ້າຊ່ວຍ. ໃນຂະແໜງກະສິກໍາເຢຍລະມັນນໍາໃຊ້ແຮງງານພຽງແຕ່ 2,4% ເທົ່າ
ນັ້ນ, ແຕ່ສາມາດຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການໄດ້ 90%, ເຢຍລະມັນເປັນປະເທດທີ່ມີກະສິກໍາ
ເປັນອັນດັບ 3 ຂອງສະຫະພາບເອີຣົບຮອງຈາກປະເທດຝຣັ່ງ ແລະ ອີຕາລີ. ຜົນຜະລິດດ້ານ
ການປູກຝັງທີສ
ລຂິ
່ ໍາຄັນມີມັນຝຣັ່ງ, ເຂົ້າບະເລ (Ble), ຫົວຜັກກາດຫວານ, ໝາກໄມ້, ຜັກຕ່າງໆ.
ວນ
ນອກນັ້ນ, ຍັງມີໃບຢາສູບ, ເມັດພັນພືດຕ່າງໆ…. ຜົນຜະລິດດ້ານການລ້ຽງສັດທີ່ສໍາຄັນມີໝ,ູ
ໄກ່, ງົວ…
ຫງ

3.2 &" 
ເຢຍລະມັນເປັນປະເທດທີ່ມີຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດຫຼາຍຊະນິດແຈກຢາຍຢູໃ່ ນ
ສະ

ທົ່ວປະເທດ, ຊັບພະຍາກອນທີ່ສໍາຄັນ ແລະ ມີຫຼາຍທີສ

່ ຸດແມ່ນຖ່ານຫີນ (Lignite) ເຊິ່ງມີ
ຫຼາຍຢູ່ໃນເຂດແຣງ-ຣົວ (Rhin-Ruhr). ເຢຍລະມັນມີແຮງງານໃນຂະແໜງອຸດສາຫະກໍາເຖິງ
29,7% ຂອງແຮງງານທັງໝົດ ແລະ ມີຂະແໜງອຸດສາຫະກໍາທີ່ສາໍ ຄັນຄື:
ສ

- ອຸດສາຫະກໍາພະລັງງານຖ່ານຫີນ ເຊິ່ງມີຫຼາຍຢູໃ່ ນເຂດແຣງ-ຣູ, ຊາ (Sarre), ແຣງ

ວ.

ແມນ (Rhin Main)… ເຢຍລະມັນນໍາໃຊ້ຖ່ານຫີນເຂົາ້ ໃນການຜະລິດພະລັງງານເຖິງ 22,5%

ສ.

ຂອງພະລັງງານທັງໝົດ. ນອກນັ້ນ, ຍັງນໍາໃຊ້ເຂົ້າໃນອຸດສາຫະກໍາອື່ນໆເຊັ່ນ: ຜະລິດຢາງ,

ປະລາສະຕິກ, ເຄມີອື່ນໆ.

138


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 143 7/31/2015 9:38:36 AM

 ດິ
ະສ
ໂຮງງານພະລັງງານນິວເຄຼຍ/Nuclear
- ອຸດສາຫະກໍາເຫຼັກ ແລະ ເຫຼັກກ້າ: ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນຢູໃ່ ກ້ກັບບໍ່ຖ່ານຫີນເຊັ່ນ: ເຂດຊາ…

ລຂິ
ອຸດສາຫະກໍາເຫຼັກສາມາດຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການໃນການຜະລິດອຸດສາຫະກໍາລົດຍົນ,
ວນ
ລົດໄຟ, ເຄື່ອງຈັກຕ່າງໆ.
- ອຸດສາຫະກໍາລົດ ແລະ ເຄື່ອງຈັກຕ່າງໆ: ໃນບັນດາບໍລິສັດຜະລິດເຄື່ອງຈັກ ແລະ ລົດ
ຫງ

ໃນໂລກມີ 37 ບໍລິສັດມີສູນກາງຢູ່ໃນປະເທດເຢຍລະມັນ ແລະ ນໍາໃຊ້ກາໍ ມະກອນຫຼາຍສິບ

ລ້ານຄົນໃນທົວ
່ ໂລກ. ບໍລິສັດຜະລິດລົດຂອງເຢຍລະມັນຜະລິດລົດຫຼາຍຍີ່ຫໍ້ຄື: ໂຟກສະວາເກີນ
ສະ

(Volkswagen), ແດມເລີ (Daimler), ຊີແມນ (Siemens), ບີເອມ ດັບເບິນຢູ (B M W), ເມໂຕຣ

(Metro), ແມກເຊີແດດເບນ (Mercedes Benz), ປອກເຊີ (Porsche) ລວມທັງໝົດສາມາດ
ສ

ຜະລິດໄດ້ 5.2 ລ້ານຄັນ ໃນປີ 2009.

ວ.

- ອຸດສາຫະກໍາເຄມີ: ຜະລິດບັນດາຢາປະເພດຕ່າງໆ ສ່ວນຫຼາຍມີສນ

ູ ກາງການຜະລິດ
ຢູ່ຕົວເມືອງໃຫຍ່, ບໍລິສັດທີ່ສໍາຄັນເຊັນ
່ : ບໍລີສັດບາຍເອີ ແລະ ເມກ (Bayer and Merck), ໂວ
ສ.

ດາຟອນ (Vodafone).
- ອຸດສາຫະກໍາປຸງແຕ່ງ: ເຢຍລະມັນໄດ້ນໍາໃຊ້ຜະລິດຕະພັນຫຼາຍຊະນິດເຂົາ້ ໃນອຸດສາ
ຫະກໍາປຸງແຕ່ງເຊັ່ນ: ປຸງແຕ່ງອາຫານ ແລະ ເຄື່ອງດືມ
່ ທີ່ສໍາຄັນມີເບຍ ເຊິ່ງມີແຈກຢາຍຢູໃ່ ນ
ທົ່ວປະເທດ.
- ນອກນັ້ນ, ເຢຍລະມັນຍັງມີອຸດສາຫະກໍາຂະແໜງອື່ນໆເຊັ່ນ: ບໍລິສັດໂບເຊີ ຜະລິດ
ເຄື່ອງຮັບໃຊ້ຕາ່ ງໆ, ບໍລີສັດກູກາ (Kuka) ຜະລິດເຄື່ອງກົນໄກຕ່າງໆ (Robot), ອາດີດາດ ແລະ

139


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 144 7/31/2015 9:38:37 AM

 ປູມາ (Adidas and Puma), ຜະລິດເຄື່ອງນຸ່ງຫົມ
່ , ບໍລີສັດຊາບ (Sap) ຜະລິດເຄືອ
່ ງຄອມພິວ
ເຕີ.
3.3 
  
+

ເຢຍລະມັນນໍາໃຊ້ແຮງງານເຂົ້າໃນການຄ້າ ແລະ ການບໍລິການເຖິງ 67,8% ຂອງແຮງ

ງານທັງໝົດ ຫຼື ປະມານ 29,7 ລ້ານຄົນ, ສາມາດສ້າງລາຍຮັບໄດ້ເຖິງ 70% ຂອງລາຍຮັບ
ທັງໝົດ (ອຸດສາຫະກໍາໄດ້ 29,1% ແລະ ກະສິກໍາໄດ້ 0,9%).
1) 

ເຢຍລະມັນເປັນປະເທດໜຶ່ງທີ່ມີກໍາໄລຢ່າງຫຼວງຫຼາຍຈາກການຄ້າ. ສິນຄ້າທີ່ສົ່ງອອກ

ດິ
ະສ
ຂາຍມີລົດຍົນ, ເຄື່ອງກົນຈັກ, ຄອມພິວເຕີ, ຢາປົວພະຍາດ, ເຫຼັກ, ເຄື່ອງນຸ່ງຫົ່ມ… ເຊິ່ງໃນປີ
2012 ມີມູນຄ່າເຖິງ 1.492 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ສິນຄ້າທີ່ນາໍ ເຂົ້າມີເຄືອ
່ ງຈັກບາງຊະນິດ,
ນໍ້າມັນ, ອາຍແກ໌ສ, ເຫຼັກ, ຜົນຜະລິດດ້ານກະສິກໍາ… ເຊິ່ງມີມູນຄ່າເຖິງ 1.276 ຕື້ໂດລາ
ສະຫະລັດ.
ລຂິ
ປະເທດທີ່ຄ້າຂາຍກັບເຢຍລະມັນສ່ວນຫຼາຍເປັນປະເທດໃນສະຫະພາບເອີຣບ
ົ
ວນ
ນອກນັ້ນ, ຍັງມີປະເທດສະຫະລັດອາເມຣິກາ, ຣັດເຊຍ, ຈີນ…
2) 
+

ຫງ

ການບໍລິການທີ່ສໍາຄັນຂອງເຢຍລະມັນແມ່ນການເງິນ ແລະ ການທະນາຄານ. ເຢຍລະ

ມັນໄດ້ສະເໜີເງິນຕາຕະກຸນຢູໂຣ ເປັນເງິນໝູນວຽນໃນສະຫະພາບເອີຣົບ ໃນວັນທີ 1 ເດືອນ
ສະ

ມັງກອນ ປີ 1999 ແລະ ເມືອງຟະແຣງເຟິດ (Frankfurt) ກາຍເປັນສູນກາງການເງິນຂອງ

ສະຫະພາບເອີຣົບ. ນອກນັນ
້ , ຍັງມີການບໍລິການອື່ນໆເຊັ່ນ: ການໃຫ້ເຊົ່າ, ການຄ້າ, ໂຮງແຮມ,
ຮ້ານອາຫານ, ການທ່ອງທ່ຽວ…ການຈັດງານສະແດງຜະລິດຕະພັນສິນຄ້າຕ່າງໆ, ການຈັດ
ສ

ສໍາມະນາຫົວຂໍ້ຕ່າງໆ ສ່ວນຫຼາຍມັກຈັດຢູ່ໃນເມືອງຮາໂນເວີ (Hanover) ຟະແຣງເຟິດ ແລະ

ວ.

ເມືອງແບກແລງໃນແຕ່ລະປີ.
ສ.

3) 

ເຢຍລະມັນເປັນປະເທດໜຶ່ງ ທີ່ມີນັກທ່ອງທ່ຽວເຂົ້າມາທ່ອງທ່ຽວໃນແຕ່ລະປີເປັນອັນ
ດັບ 3 ຂອງເອີຣົບ. ໃນປີ 2010 ມີນັກທ່ອງທ່ຽວເຂົ້າມາໃນເຢຍລະມັນເຖິງ 369, 6 ລ້ານຄົນ
ສ້າງລາຍຮັບເຂົ້າປະເທດຢ່າງມະຫາສານ.

140


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 145 7/31/2015 9:38:37 AM

 4) 
!
!
ເຢຍລະມັນຕັງ້ ຢູ່ໃຈກາງຂອງທະວີບເອີຣບ
ົ , ເປັນສູນກາງໃນການຄົມມະນາຄົມທາງບົກ
ເພາະມີເສັ້ນທາງລົດທີ່ໄດ້ມາດຕະຖານ ສາມາດແລ່ນດ້ວຍຄວາມໄວສູງ. ເສັ້ນທາງລົດຂອງ
ເຢຍລະມັນມີຄວາມຍາວເປັນອັນດັບ 3 ຂອງໂລກ. ນອກຈາກມີຖະໜົນທີ່ໄດ້ມາດຕະຖານ
ແລ້ວ ເຢຍລະມັນຍັງມີເສັ້ນທາງລົດໄຟຄວາມໄວສູງ. ລົດໄຟເຢຍລະມັນມີຄວາມໄວຢູ່ໃນລະ
ຫວ່າງ 200-320 ກມ/ຊົ່ວໂມງ, ອອກເດີນທາງທຸກໆ 30 ນາທີ, ທຸກໆຊົ່ວໂມງ ຫຼື ທຸກໆ 2
ຊົ່ວໂມງ ຂຶ້ນກັບໄລຍະທາງໃກ້-ໄກ ເພື່ອຕິດຕໍ່ຕົວເມືອງຕ່າງໆ ແລະ ປະເທດທີ່ຢູ່ອ້ອມຂ້າງ.
ນອກຈາກມີການຄົມມະນາຄົມທາງບົກທີໄ
່ ດ້ມາດຕະຖານແລ້ວ ເຢຍລະມັນຍັງມີການຄົມມະ

ດິ
ະສ
ນາຄົມທາງອາກາດທີ່ດີ ສາມາດເຊື່ອມຕໍ່ຕົວເມືອງຕ່າງໆພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ. ມີສະ
ໜາມບິນສາກົນທີ່ສໍາຄັນຢູເ່ ມືອງຟະແຣງເຟິດ ແລະ ເມືອງມິວນິກ. ນອກນັ້ນ, ຍັງມີສະໜາມ
ບິນໃຫຍ່ໃນເມືອງທີ່ສໍາຄັນເຊັ່ນ: ແບກແລງ, ດູແຊນດອບ, ໂກໂລຍ... ສາຍການບິນທີ່ສໍາຄັນ

ລຂິ
ຂອງເຢຍລະມັນແມ່ນສາຍການບິນລຸບທັນຊາ (Lufthansa).
ວນ
 0:
1. ເຢຍລະມັນມີຂອບເຂດ, ຊາຍແດນຕິດກັບປະເທດໃດແດ່?
ຫງ

2. ພູມສັນຖານຂອງເຢຍລະມັນມີຄືແນວໃດ?
3. ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດທີ່ສໍາຄັນມີອັນໃດແດ່?
ສະ

4. ພົນລະເມືອງເຢຍລະມັນມີປະຫວັດຄວາມເປັນມາແນວໃດ?
5. ການປົກຄອງເຢຍລະມັນມີລັກສະນະແນວໃດ?
6. ເສດຖະກິດເຢຍລະມັນມີຄວາມເຂັ້ມແຂງແນວໃດ?
ສ

!C+"#:
ວ.

1. ໃຫ້ແຕ້ມແຜນທີ່ການປົກຄອງຂອງປະເທດເຢຍລະມັນ.
ສ.

2. ໃຫ້ນກ
ັ ຮຽນສ້າງແຜນວາດກ່ຽວກັບພູມສາດເສດຖະກິດຂອງເຢຍລະມັນ.

141


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 146 7/31/2015 9:38:37 AM

 ! 16 "#
/#$%
1. 
'
 $
1.1 #   
ປະເທດຣັດເຊຍຕັ້ງຢູ່ພາກຕາເວັນອອກຂອງທະວີບເອີຣົບ ແລະພາກເໜືອຂອງທະວີບ
ອາຊີ ຢູ່ລະຫວ່າງເສັນ
້ ແວງທີ 27 ໍຕາເວັນອອກຫາ 170 ໍຕາເວັນຕົກ ແລະ ເສັ້ນຂະໜານ 42 ໍ
ເໜືອຫາ 82 ໍ ເໜືອ. ມີຂອບເຂດຊາຍແດນຕິດກັບຫຼາຍປະເທດ ແລະ ຕິດກັບຫຼາຍທະເລຄື:
ພາກຕາເວັນຕົກຕິດກັບປະເທດແຟງລັງ, ທະເລບານຕິກ, ປະເທດແອດສະໂຕນີ, ແລັດໂຕນີ,
ເບລາຣຸດ, ອູແກຣນ, ທະເລດໍາ, ຈໍເຈຍ, ອາແຊກບາຍຊານ ແລະ ທະເລກາດສະປຽນ; ພາກ

ດິ
ະສ
ໃຕ້ຕິດກັບປະເທດກາຊັກສະຖານ, ມົງໂກລີ ແລະ ຈີນ; ພາກຕາເວັນອອກຕິດກັບທະເລໂອຄົດ
ແລະ ທະເລເບຣິງ; ພາກເໜືອຕິດກັບທະເລລາເຕັບ, ທະເລກາຣາ ແລະ ທະເລບາເຣັນ. ຣັດ
້ ທີ່ປະມານ 17.098.242 ກມ2 ຍາວ
ເຊຍເປັນປະເທດທີ່ກວ້າງໃຫຍ່ກວ່າໝູໃ່ ນໂລກເຊິ່ງມີເນືອ

ລຂິ
ຢຽດແຕ່ພາກຕາເວັນຕົກຫາພາກຕາເວັນອອກປະມານ 10.000 ກມ, ກວມເອົາເກືອບ 11 ບົວ
ໂມງ. ຖ້າຢູ່ເລນິນກະຣາດ (ແຊັງເປແຕັກສະບວກ) ທາງພາກຕາເວັນຕົກເປັນເວລາ 19 ໂມງ
ວນ
ຢູ່ອານາເດຍສົ້ນສຸດແຫຼມອາລາສະກາທາງພາກຕາເວັນອອກແມ່ນ 5 ໂມງເຊົ້າ ເຊິ່ງແມ່ນຕອນ
ເຊົ້າຂອງມື້ໃໝ່.
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນທີ່ ປະເທດຣັດເຊຍ

142


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 147 7/31/2015 9:38:37 AM

 ຍ້ອນທີ່ຕັ້ງຕິດກັບຫຼາຍປະເທດ ແລະ ຫຼາຍທະເລ. ດັ່ງນັ້ນ, ຣັດເຊຍຈຶ່ງມີເງື່ອນໄຂສະ
ດວກໃນການພົວພັນກັບທຸກປະເທດໃນເອີຣົບ, ອາຊີ ແລະ ທະວີບອື່ນໆຢູ່ໃນໂລກ.
1.2 #
0

ພູມສັນຖານຂອງຣັດເຊຍສ່ວນຫຼາຍແມ່ນທົ່ງພຽງທີ່ກວ້າງຂວາງເຊັ່ນ: ທົ່ງພຽງຊີເບຣີ,
ພ້ອມກັນນີ້ຍັງມີພູພຽງ ແລະ ພູສູງທີ່ສະຫຼັບສັບຊ້ອນຢູ່ທາງພາກຕາເວັນອອກ ແລະ ພາກໃຕ້
ຂອງປະເທດ.
ພູມສັນຖານຂອງຣັດເຊຍແບ່ງອອກເປັນ 3 ເຂດໃຫຍ່ຄ:ື
1) %  %/
 
: ແມ່ນບັນດາສາຍພູທີ່ເປັນຊາຍແດນລະ

ດິ
ະສ
ຫວ່າງທະວີບເອີຣົບ ແລະ ທະວີບອາຊີ. ສາຍພູໂກກາດຕັ້ງຢູ່ລະຫວ່າງທະເລດໍາ ແລະ ທະເລ
ກາດສະປຽນ, ເປັນພູໝຸ່ມເຊິ່ງມີຄວາມສູງສະເລ່ຍປະມານ 3.000 ມ, ສ່ວນພູອູຣານເປັນ
ພູຕໍ່າສ່ວນຫຼາຍປະກອບດ້ວຍຫີນດານ, ສູງປະມານ 1.550 ມ. ສາຍພູນີ້ອຸດົມສົມບູນໄປດ້ວຍ

ລຂິ
ບໍ່ແຮ່ຫຼາຍຊະນິດເຊິ່ງໄດ້ກາຍເປັນສູນກາງອຸດສາຫະກໍາທີ່ສໍາຄັນຂອງປະເທດ.
ວນ
2) $ /: ແມ່ນເຂດທົ່ງພຽງ ແລະ ພູພຽງທີ່ກວ້າງຂວາງທີ່ສດ
ຸ ນັບຕັ້ງແຕ່ດ້ານ
ຕາເວັນອອກຂອງສາຍພູອຣ
ູ ານຮອດຝັ່ງຕາເວັນອອກທີ່ຕິດກັບມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກ ເຊິ່ງ
ຫງ

ປະກອບດ້ວຍ 2 ເຂດຍ່ອຍຄື:
- !$ /#
!: ເປັນເຂດທີ່ຮາບພຽງກວ້າງຂວາງແຕ່ສາຍພູອູຣານ
ສະ

ຮອດແມ່ນໍ້າອີເອນິດໄຊ, ມີຄວາມສູງສະເລ່ຍຈາກໜ້ານໍ້າທະເລ 180 ມ. ເປັນເຂດທີ່ປະກອບ

ດ້ວຍໜອງ ແລະ ບຶງຂະໜາດໃຫຍ່ຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ. ທາງພາກເໜືອມີແມ່ນໍ້າໂອບີເຊິ່ງເປັນ
ສ

ສາຍນໍ້າທີ່ສາໍ ຄັນໄຫຼຜ່ານ.
- $ /: ແມ່ນເຂດທີ່ຢູ່ລະຫວ່າງແມ່ນໍ້າອີເອນິດໄຊກັບແມ່ນໍ້າເລ
ວ.

ນາ, ມີຄວາມສູງສະເລ່ຍ 500 ແມັດ ເຊິ່ງເປັນເຂດທີ່ມບ

ີ ໍ່ແຮ່ທີ່ມີຄຸນຄ່າສູງຫຼາຍຊະນິດ, ມີໜອງ
ສ.

ບາຍການເຊິ່ງເປັນໜອງນໍ້າຈືດທີ່ກວ້າງໃຫຍ່ກວ່າໝູໃ່ ນທະວີບອາຊີ ແລະ ເປັນໜອງເລິກທີ່

ສຸດໃນໂລກ (1.730 ມ).
3) #
: ເລີ່ມຈາກແມ່ນໍ້າເລນາໄປເຖິງແຄມຝັງ່ ມະຫາສະໝຸດປາ
ຊີຟິກພາກຕາເວັນອອກ. ພືນ
້ ທີ່ສ່ວນໃຫຍ່ເປັນສາຍພູສງູ ເຊິ່ງຢັ່ງຢາຍຢູ່ທາງພາກຕາເວັນອອກ
ສ່ຽງເໜືອ. ເວົ້າສະເພາະຢູ່ເທິງແຫຼມກາມຊັດກາມີຈອມພູສູງກວ່າໝູ່ (4.850 ມ). ນອກນັ້ນ,
ຍັງມີພູໄຟຫຼາຍໜ່ວຍທີ່ເຄື່ອນໄຫວຢູ່ ແລະ ອີກຈໍານວນໜຶ່ງກໍມອດແລ້ວ.

143


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 148 7/31/2015 9:38:37 AM

 1.3 
ປະເທດຣັດເຊຍປະກອບດ້ວຍພູມອາກາດໜາວ ແລະ ພູມອາກາດອົບອຸ່ນ.
1)  ກວມເອົາພາກເໜືອ ແລະ ພາກຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອຂອງ
ປະເທດ ເຊິ່ງມີອາກາດໜາວຈັດ ແລະ ແຫ້ງ. ໃນລະດູໜາວອຸນຫະພູມລົງຮອດ -70 ໍ C ທີ່
ແວກໂກຍຍັງ (Verkhoiyansk), ໃນລະດູຮ້ອນອຸນຫະພູມສະເລ່ຍ 0 ໍC.
2) ! &
 ກວມເອົາເນື້ອທີ່ສ່ວນໃຫຍ່ຂອງປະເທດເຊິ່ງຄວາມຜິດ
ດ່ຽງຂອງອຸນຫະພູມລະຫວ່າງລະດູຮອ
້ ນ ແລະ ລະດູໜາວສູງ, ປະກອບດ້ວຍ 4 ລະດູຄື: ລະດູ
ໜາວແກ່ຍາວທັງໜາວຈັດ ແລະ ແຫ້ງ, ລະດູຮ້ອນກໍຮ້ອນສົມຄວນ, ລະດູບານໃໝ່ສັ້ນ ແລະ

ດິ
ະສ
ລະດູໃບໄມ້ຫນ
ຼົ່ ຍາວແຕ່ສະແດງອອກແຈ້ງຢູ່ໃນ 2 ລະດູຄື:
- %#7#  ": ລະດູໜາວເລີ່ມໃນທ້າຍເດືອນຕຸລາ.
ອຸນຫະພູມລົງຕໍ່າກວ່າ 0 ໍC, ຈາກແຄມຝັງ່ ເຂົ້າເລິກໃນທະວີບຫຼາຍເທົ່າໃດ ຄວາມໜາວເຢັນ

ລຂິ
ຍິ່ງເພີ່ມຂຶ້ນເຊັ່ນ: ຢູ່ໂມສະກູເມືອງຫຼວງຂອງປະເທດ ອຸນຫະພູມລົງຮອດ -20 ໍC. ລະດູໜາວ
ວນ
ແກ່ຍາວຮອດ 4-5 ເດືອນ. ຢູ່ພາກຕາເວັນອອກຂອງສາຍພູອູຣານຄວາມໜາວຍິ່ງເພີ່ມຂຶ້ນຄື
ຢູ່ເຂດຊີເບຣີກາງ ອຸນຫະພູມລົງຮອດ -40 ໍ C. ລະດູໜາວແກ່ຍາວຮອດ 3 ເດືອນ, ອາກາດ
ຫງ

ສະຫງົບ, ບໍ່ມລ
ີ ົມ, ຫິມະຕົກ ແຕ່ວ່າບາງເທ່ືອກໍມີລົມພາຍຸຢ່າງຮ້າຍແຮງເຊິ່ງເປັນອຸປະສັກໃຫ້
ແກ່ການປູກຝັງ.
ສະ

- B
: ຢູ່ໂມສະກູອຸນຫະພູມສະເລ່ຍໃນເດືອນກໍລະກົດແມ່ນ 19 ໍC ຝົນຕົກ
ຫຼາຍ ແລະ ຕົກແບບຝົນຟ້າຄະນອງໃນລະຫວ່າງເດືອນກໍລະກົດຫາເດືອນຕຸລາ. ທາງພາກ
ຕາເວັນຕົກສ່ຽງເໜືອປະລິມານນໍ້າຝົນມີປະມານ 600 ມມ/ປີ, ແຕ່ເມື່ອຫຍັບເຂົ້າໄປຫາພາກ
ສ

ຕາເວັນອອກເທົ່າໃດ ຝົນຍິ່ງຕົກໜ້ອຍລົງຈົນຮອດເຂດຊີເບຣີຕາເວັນອອກ, ປະລິມານນໍ້າຝົນ

ວ.

ມີປະມານ 400 ມມ/ປີ ແລະ ອາກາດບໍ່ຮ້ອນແຮງໃນລະດູຮ້ອນ. ໃນເຂດຕີນພູຍ້ອນມີຫິມະ

ສ.

ເປື່ອຍ, ນໍ້າໃນຫ້ວຍຮ່ອງລໍາເຊຈຶ່ງຫຼາຍຂຶນ
້ .

144


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 149 7/31/2015 9:38:37 AM

 ດິ
ະສ
ແຜນທີ່ ອຸນຫະພູມຂອງຣັດເຊຍ
1.4 
 $

ລຂິ
ຣັດເຊຍມີແມ່ນໍ້າລໍາເຊໜາແໜ້ນ. ລັກສະນະສະເພາະຂອງແມ່ນາໍ້ ເຫຼົ່ານີ້ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນ
ວນ
ໄຫຼແຕ່ໃຕ້ອອກໄປສູ່ທະເລທາງພາກເໜືອ, ເປັນນໍ້າກ້າມໃນລະດູໜາວ. ລັກສະນະຂອງທ້ອງ
ນໍ້າມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນຫຼາຍຄືຢູ່ເຂດພາກຕາເວັນຕົກແມ່ນໍ້າມີທ້ອງກວ້າງ, ພື້ນຕື້ນ, ໜ້າດິນ
ຫງ

ບໍ່ຄ້ອຍຊັນຫຼາຍ ນໍ້າຈຶ່ງໄຫຼຊາ້ . ກົງກັນຂ້າມ, ຢູ່ພາກຕາເວັນອອກເຊິ່ງແມ່ນເຂດພູມສັນຖານຊັນ

ນໍ້າໄຫຼແຮງ, ລ້ອງນໍ້າບາງບ່ອນເປັນເຫວເລິກ, ແຄບ, ມີຝັ່ງຊັນ. ແມ່ນໍ້າໃຫຍ່ມີແມ່ນໍ້າໂວນກາ,
ສະ

ໂອບີ, ອີເອນິດໄຊ, ເລນາ....

ແມ່ນໍ້າເຫຼາົ່ ນີ້ໃຊ້ເຂົ້າໃນການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງ, ໃຫ້ພະລັງງານໄຟຟ້າ, ເປັນບ່ອນຫາ
ສ

ປາ ແລະ ສະໜອງນໍ້າໃຫ້ແກ່ການກະສິກາໍ .
ວ.

1.5 
ເນື່ອງຈາກວ່າປະເທດຣັດເຊຍມີເນື້ອທີກ
່ ວ້າງ ໄດ້ຮັບຄວາມຮ້ອນຈາກດວງຕາເວັນ ແລະ
ສ.

ໄດ້ຮັບປະລິມານນໍ້າຝົນແຕກຕ່າງກັນໃນແຕ່ລະເຂດ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ພດ
ື ທີ່ເກີດຂຶ້ນໃນແຕ່ລະເຂດ
ກໍແຕກຕ່າງກັນເຊັ່ນ:
- ເຂດທົ່ງໄຄ (Toundra): ແມ່ນບໍລິເວນແຄມຝັ່ງທະເລເໜືອສຸດຂອງປະເທດມີພູມອາ
ກາດໜາວຈັດ, ມີນໍ້າກ້າມຕະຫຼອດລະດູໜາວ. ໃນລະດູຮ້ອນດິນເປັນເບື່ອມ ແລະ ຕົມ. ພືດ
ທີ່ເກີດມີແຕ່ເທົ່າໄຄ, ບາງແຫ່ງເປັນຫຍ້າຫຍາບ. ເຂດດັ່ງກ່າວນີ້ບມ
ໍ່ ີຜົນປະໂຫຍດທາງດ້ານ
ເສດຖະກິດ, ເປັນພຽງບ່ອນລ້ຽງສັດເລ່ເລື່ອນໂດຍສະເພາະແມ່ນກວາງຊີເຂດໜາວ.

145


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 150 7/31/2015 9:38:37 AM

 ກວາງຊີເຂດໜາວ ປ່າໄຕກາ
- ' (Taiga): ເປັນປ່າທີກ
່ ວ້າງຂວາງທີ່ສຸດ ແຜ່ຂະຫຍາຍຈາກທະວີບເອີຣົບ

ດິ
ະສ
ໄປຈົນເຖິງຝັ່ງຂອງມະຫາສະໝຸດປາຊີຟກ
ິ . ພືດທີ່ເກີດຂຶ້ນໄດ້ແມ່ນປ່າໄມ້ໃບແຫຼມ, ໃບໜາ
ແລະ ເປັນມັນ. ດິນໃນເຂດນີ້ແມ່ນດິນປົດໂຊມ (Podzol) ເປັນດິນສົ້ມເໝາະສົມແກ່ການຂະ
ຫຍາຍຂອງປ່າໄຕກາ. ເປັນເຂດພູມອາກາດໜາວໃກ້ຂົ້ວໂລກ, ມີປະຊາກອນອາໄສຢູ່ໜ້ອຍ,
ດໍາລົງຊີວິດດ້ວຍການຂຸດຄົນ
ລຂິ
້ ໄມ້ ແລະ ລ່າສັດ. ຫຍັບລົງມາທາງໃຕ້ຂອງເຂດນີ້ເພິ່ນສາມາດ
ວນ
ປູກເຂົ້າບະເລ.
- !: ແມ່ນເຂດທີ່ມີພູມອາກາດອົບອຸ່ນທະວີບເຊິ່ງສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນຢູເ່ ຂດ
ຫງ

ທົ່ງພຽງຊີເບຣີ, ມີປະຊາກອນອາໄສຢູ່ຢາ່ ງໜາແໜ້ນ. ແຕ່ເດີມມາພືດທີ່ເກີດຂຶ້ນຢູ່ໃນເຂດນີ້

ແມ່ນປ່າປະສົມເຊິ່ງແມ່ນປ່າໄມ້ໃບແຫຼມ ແລະ ໃບກວ້າງ. ດິນເປັນດິນສີກະເບົາ ເໝາະແກ່
ສະ

ການປູກຝັງ. ດັ່ງນັ້ນ, ປ່າໄມ້ໃນເຂດນີ້ຈງຶ່ ຖືກທໍາລາຍກາຍເປັນເຂດປູກຝັງ ແລະ ລ້ຽງສັດມາ

ດົນນານແລ້ວ. ພືດທີ່ປູກໃນເຂດນີ້ແມ່ນເຂົ້າ, ສາລີ, ເຂົ້າບະເລ. ນອກນັ້ນ, ຍັງມີການລ້ຽງງົວ
ສ

ພັນນົມ ແລະ ລ້ຽງມ້າອີກດ້ວຍ.

- : ພືດທີ່ເກີດຂຶ້ນໃນເຂດນີ້ມີຄື: ຢູ່ເຂດຕີນພູມີປາ່ ໄມ້, ຕາມເຈີ້ຍພູແມ່ນເຂດທົ່ງ
ວ.

ຫຍ້າ ແລະ ຢູ່ເຂດຮ່ອມພູເພິ່ນສາມາດປູກພືດບາງຊະນິດເຊັ່ນ: ຢາສູບ, ຕົ້ນໄມ້ກິນໝາກ,

ສ.

ຝ້າຍ, ສາລີ ໂດຍສະເພາະແມ່ນຢູ່ຮ່ອມພູໂກກາດ.

1.6 $# %
+

ປະເທດຣັດເຊຍເປັນປະເທດທີ່ອຸດົມສົມບູນໄປດ້ວຍແຮ່ທາດຕ່າງໆເຊັນ
່ : ຖ່ານຫີນ, ນໍ້າ
ມັນເຊື້ອໄຟ ແລະ ກ໊າດທໍາມະຊາດ, ເຫຼັກ, ມັງກາແນ, ນີແກນ. ການຂຸດຄົ້ນຖ່ານຫີນ ແລະ
ເຫຼັກຢູ່ເຂດສາຍພູອູຣານ, ເຊແຣມໂກໂວ ແລະ ຄາບາຣົບ. ການຂຸດຄົ້ນນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ ແລະ

146


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 151 7/31/2015 9:38:37 AM

 ກ໊າດທໍາມະຊາດມີຫາຼ ຍກວ່າໝູ່ຢູ່ເຂດໂວນກາຫາອູຣານ. ສໍາລັບແຮ່ຊະນິດອືນ
່ ໆເຊັ່ນ: ທອງ
ແດງ, ຄໍາ, ເພັດ, ອູຣານິອອມ… ສ່ວນຫຼາຍມີຢູ່ເຂດສາຍພູອູຣານ ແລະ ເຂດຊີເບຣີ.

ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ

ແຜນທີ່ ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດຂອງຣັດເຊຍ

2. $

2.1 
7,%$

ວ.

ປະເທດຣັດເຊຍເປັນປະເທດທີ່ກວ້າງໃຫຍ່ ມີປະຊາກອນປະມານ 143.700.000 ຄົນ

ປີ 2014. ຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນຣັດເຊຍສະເລ່ຍ 8,4 ຄົນ/ກມ2. ປະກອບດ້ວຍຫຼາຍ
ສ.

ຊົນຊາດຊົນເຜົ່າແຕ່ໃນນັ້ນຊົນເຜົ່າສະລາເວິກວມເອົາ 83% ຂອງຈໍານວນປະຊາກອນທັງໝົດ.

ປະຊາກອນ 75% ເຕົ້າໂຮມຢູ່ທາງພາກຕາເວັນຕົກ ເຊິ່ງກວມ 20% ຂອງເນື້ອທີ່ທົ່ວປະເທດ.
ເມືອງທີ່ມີປະຊາກອນອາໄສຢູ່ຫຼາຍແມ່ນນະຄອນຫຼວງມົດສະກູມີປະມານ 10.461.289 ຄົນ
(2014). ນອກນັ້ນ, ກໍເຕົ້າໂຮມຢູ່ຕາມຕົວເມືອງອື່ນໆທີ່ມີປະຊາກອນຫຼາຍກວ່າ 1 ລ້ານຄົນ
ຂຶ້ນໄປ. ແຕ່ເມື່ອຫຍັບຂຶ້ນໄປທາງພາກເໜືອ ແລະ ພາກຕາເວັນອອກແລ້ວປະຊາກອນຫຼຸດ
ລົງ ແລະ ມີຄວາມໜາແໜ້ນສະເລ່ຍ 1-4 ຄົນ/ກມ2 .

147


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 152 7/31/2015 9:38:38 AM

 2.2 

 )
$

ໃນສະໄໝພະເຈົ້າຊາຕ້ອງການຂະຫຍາຍອໍານາດຂອງຕົນໃຫ້ກວ້າງຂວາງ ຈຶ່ງໄດ້ສົ່ງ
ທະຫານໄປຮຸກຮານຊາວລ້ຽງສັດຂອງມົງໂກນ. ເມື່ອທະຫານປະລາໄຊພະເຈົາ້ ຊາກໍສົ່ງເຂົາເຈົ້າ
ໄປຢູ່ເຂດຊີເບຣີຕາເວັນອອກເພື່ອບຸກເບີກດິນປູກຝັງ. ດັ່ງນັ້ນ, ເຂດນີ້ຈຶ່ງມີປະຊາກອນຫຼາຍ
ຂຶ້ນເລື້ອຍໆນັບເປັນຫຼາຍລ້ານຄົນ. ໃນປັດຈຸບັນຍ້ອນມີການສ້າງທາງລົດໄຟຕະຣັງຊີເບຣຽງ
(Transiberien) ແລະ ມີການຂະຫຍາຍອຸດສາຫະກໍາ ໂດຍສະເພາະແມ່ນການຂຸດຄົ້ນບໍ່ແຮ່.
ດັ່ງນັ້ນ, ຈຶ່ງມີປະຊາກອນຕັງ້ ບ້ານເຮືອນຢູ່ຕາມເສັ້ນທາງລົດໄຟດັ່ງກ່າວ. ໄລຍະ 80 ປີທີ່ຜ່ານ
ມານີ້ປະຊາກອນຢູ່ເຂດຊີເບຣີ ແລະ ເຂດອູຣານໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຈາກ 20 ລ້ານຄົນເປັນ 50 ລ້ານ

ດິ
ະສ
ຄົນ. ນັບແຕ່ຊມ
ຸ ປີ 90 ເປັນຕົ້ນມາຈໍານວນປະຊາກອນຂອງຣັດເຊຍໄດ້ຫຼຸດລົງ ເຊັ່ນ: ປີ 2013
ອັດຕາການເກີດສະເລ່ຍ 13,3 ‰ ແລະ ອັດຕາການຕາຍແມ່ນ 13,1 ‰. ສະນັ້ນ, ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້
ການເພີ່ມແບບທໍາມະຊາດຂອງປະຊາກອນຣັດເຊຍແມ່ນ 0,2% ປີ. ຈາກເສັ້ນສະແດງລຸ່ມນີ້

ລຂິ
ອັດຕາການເພີ່ມແບບທໍາມະຊາດ, ການຕາຍ ແລະ ການເກີດຂອງຣັດເຊຍຈະຫຼຸດລົງ.
ວນ
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ເສັ້ນສະແດງອັດຕາການເພີ່ມແບບທໍາມະຊາດ, ການຕາຍ ແລະ ການເກີດຂອງປະຊາກອນຣັດເຊຍ

3. 0+
3.1 0+/#$%
ນັບແຕ່ປີ 1991 ເປັນຕົ້ນມາ, ຣັດເຊຍໄດ້ກາຍເປັນປະເທດໜຶ່ງຄືກັບລັດເອກະລາດ
ອື່ນໆ. ເມື່ອເປັນແນວນັນ
້ ເສດຖະກິດຂອງຣັດເຊຍກໍພບ
ົ ຄວາມຫຍຸ້ງຍາກສັບສົນ. ອັດຕາເງິນເຟີ້
ຂະຫຍາຍຕົວຂຶ້ນສູ່ລະດັບສູງ. ຣັດເຊຍຕ້ອງໄດ້ກູ້ຢືມທຶນຈາກຕ່າງປະເທດຫຼາຍຕືໂ
້ື ດລາເພື່ອ

148


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 153 7/31/2015 9:38:38 AM

 ມາພັດທະນາເສດຖະກິດ ແລະ ຕ້ອງໄດ້ມີໜີ້ສິນຫຼາຍ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມເສດຖະກິດຂອງ
ຣັດເຊຍກໍຍັງຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງບໍ່ຢຸດຢັ້ງ ສະແດງອອກໃນການຊື້ສິນຄ້າເຂົ້າມາທັງໝົດ 35 ຕື້
ໂດລາ (1992) ແຕ່ການຂາຍສິນຄ້າອອກ 38,1 ຕື້ໂດລາ (1992). ສະນັ້ນ, ຈຶ່ງເວົ້າໄດ້ວ່າ
ຣັດເຊຍບໍ່ຂາດດຸນການຄ້າ.
ໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວ ເສດຖະກິດຂອງຣັດເຊຍຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານອຸດສາຫະກໍາຫຼາຍ
ກວ່າທາງດ້ານກະສິກໍາຄື: ອຸດສາຫະກໍາເຄມີ 54,9%, ກະສິກໍາ 19,9%; ການບໍລິການ
(ການຄ້າ, ການທ່ອງທ່ຽວ) ຂອງຣັດເຊຍຂະຫຍາຍຕົວພໍສົມຄວນ.
3.2 
&" 

ດິ
ະສ
ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງອຸດສາຫະກໍາຣັດເຊຍເນັ້ນໄປທາງດ້ານອຸດສາຫະກໍາໜັກເປັນ
ສ່ວນຫຼາຍເຊັນ
່ : ອຸດສາຫະກໍາພະລັງງານ, ຫຼອມເຫຼກ
ັ , ຜະລິດລົດຍົນຂະໜາດໃຫຍ່ຮັບໃຊ້
ການທະຫານ ແລະ ອື່ນໆ. ສ່ວນອຸດສາຫະກໍາທີ່ຜະລິດເພື່ອຮັບໃຊ້ຊີວິດການເປັນຢູ່ປະຈໍາວັນ

ລຂິ
ຂອງປະຊາກອນຍັງບໍ່ທັນຂະຫຍາຍຕົວເທົ່າທີ່ຄວນ.
ວນ
ຂະແໜງອຸດສາຫະກໍາໜັກມີຄື: ອຸດສາຫະກໍາພະລັງງານ, ອຸດສາຫະກໍາໄຟຟ້າ,
ອຸດສາຫະກໍາຫຼອມໂລຫະ, ອຸດສາຫະກໍາເຄມີ, ອຸດສາຫະກໍາກົນຈັກ, ອຸດສາຫະກໍາຂຸດຄົ້ນ
ຫງ

ໄມ້, ອຸດສາຫະກໍາການກໍ່ສາ້ ງ. ນອກນີ້ ຣັດເຊຍຍັງມີອດ

ຸ ສາຫະກໍາເບົາ...
. &" #
/#$%: ມີການຂຸດຄົນ
້ ນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ ແລະ ຖ່ານຫີນ.
ສະ

- 
&!

#
$'D ຢູ່ຣັດເຊຍອຸດົມສົມບູນ. ເຂດທີ່ມີຫຼາຍແມ່ນຢູ່ລະຫວ່າງ
ສາຍພູອູຣານກັບແມ່ນາໍ້ ໂວນກາ, ເຂດກາດສະປຽນ ແລະ ຊີເບຣີ. ກ່ອນໜ້ານີ້ປີ 1991 ສະຫະ
ພາບໂຊວຽດໄດ້ຈັດວາງໂຮງງານກັ່ນນໍ້າມັນໃຫ້ຢໃູ່ ກ້ກບ
ັ ບ່ອນໃຊ້ຈາ່ ຍນໍ້າມັນ. ດັ່ງນັ້ນໂຮງກັ່ນ
ສ

ນໍ້າມັນຈຶ່ງມີຢທ
ູ່ ຸກແຫ່ງຕາມຄວາມຕ້ອງການຈ່າຍນໍາ້ ມັນໃນແຕ່ລະເຂດ. ແຕ່ໃດມາຣັດເຊຍ ຫຼື
ວ.

ອະດີດສະຫະພາບໂຊວຽດບໍ່ເຄີຍປະສົບກັບໄພອຶດນໍ້າມັນຈັກເທື່ອ. ນອກຈາກນັ້ນ, ຍັງສົງ່ ໄປ

ສ.

ຂາຍຢູ່ຫຼາຍປະເທດ ໂດຍສະເພາະແມ່ນສົ່ງທາງທໍ່ໄປຍັງປະເທດອື່ນໆໃນເອີຣົບ.

149


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 154 7/31/2015 9:38:38 AM

 ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ແຜນທີ່ ໂຮງງານກັ່ນນໍ້າມັນຂອງຣັດເຊຍ
ຫງ

- ການຂຸດຄົ້ນຖ່ານຫີນ: ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນມີຢເູ່ ຂດອູຣານ, ມົດສະກູ. ສໍາລັບເຂດອາຊີກໍ

ມີຢູ່ໂນໂວຊີບຽກ, ເຊແຣມໂກໂວ ແລະ ຄາບາຣົບເຊິ່ງເປັນແຫຼ່ງຂຸດຄົ້ນຂະໜາດໃຫຍ່ ແລະ
ສະ

ມີຄຸນນະພາບດີ. ນອກຈາກຖ່ານຫີນແລ້ວຣັດເຊຍຍັງຂຸດຄົ້ນຖ່ານຕົມເພື່ອໃຊ້ເຮັດຝຸ່ນ, ເຊື້ອ

ໄຟ, ວັດຖຸດິບໃນໂຮງງານເຄມີ, ເຄື່ອງແຍກໄຟຟ້າ ແລະ ອື່ນໆ.
ສ

. &" 'DD: ສ່ວນຫຼາຍໄຟຟ້າໄດ້ມາຈາກສອງທາງຄື: ໄຟຟ້າທີ່ໄດ້ຈາກ

ວ.

ພະລັງງານເຊືອ
້ ໄຟ ແລະ ໄຟຟ້າທີ່ໄດ້ຈາກພະລັງນໍາ້ ຕົກ, ແຕ່ໄຟຟ້າທີ່ໄດ້ຈາກພະລັງງານ
ເຊື້ອໄຟນັ້ນມີຫຼາຍກວ່າເຊິ່ງສ່ວນຫຼາຍແມ່ນຢູ່ເຂດທີ່ມີຖ່ານຫີນ. ນອກຈາກນັ້ນ, ໄຟຟ້າຍັງໄດ້
ສ.

ມາຈາກຄວາມຮ້ອນໃຕ້ດິນ ແລະ ທາດປະລະມານູອີກດ້ວຍ.

. &" "6": ເປັນຂະແໜງອຸດສາຫະກໍາພື້ນຖານຂອງຣັດເຊຍໃນ
ເມື່ອກ່ອນກໍຄປ
ື ັດຈຸບັນເຊິ່ງແຕ່ລະເຂດເສດຖະກິດແມ່ນມີການຫຼອມໂລຫະດໍາຄື: ຂາງ ແລະ
ເຫຼັກກ້າເພື່ອຜະລິດເຄື່ອງຈັກ ແລະ ເຄື່ອງກໍ່ສ້າງອື່ນໆ. ໂຮງງານຫຼອມໂລຫະມີຢູ່ເຂດອູຣານ,
ຊີເບຣີ…

150


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 155 7/31/2015 9:38:38 AM

 . &" : ເປັນຂະແໜງອຸດສາຫະກໍາໜຶງ່ ທີ່ຂະຫຍາຍຕົວເຊິ່ງພົວພັນເຖິງ
ຂະແໜງການອື່ນໆເຊັ່ນ: ຫຼອມໂລຫະກົນຈັກ… ມັນມີບົດບາດສໍາຄັນພິເສດຕໍ່ອຸດສາຫະກໍາ
ເບົາທີ່ຮັບໃຊ້ການກະເສດ ແລະ ຊີວິດປະຈໍາວັນ. ວັດຖຸດິບມີຟົດສະຟໍ, ກາລີ, ເກືອ, ມາດ,
ອາປາຕິດເຊິ່ງເປັນທາດເຄມີພື້ນຖານຂອງໂຮງງານເຄມີມີຢູ່ເຂດອູຣານ ແລະ ຊີເບຣີ.
7. &" !
7#: ຣັດເຊຍສາມາດຜະລິດເຄື່ອງຈັກໄດ້ເກືອບທຸກຊະນິດທີ່ຕ້ອງ
ການເຊັ່ນ: ອຸດສາຫະກໍາກົນຈັກກະສິກໍາ, ລົດຍົນ, ເຫຼັກກ້າ, ເຄື່ອງບິນ, ກໍາປັ່ນ, ຍານອະວະ
ກາດ… ສ່ວນຫຼາຍຜະລິດຕະພັນເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ກາຍເປັນສິນຄ້າຂາອອກໃນຂອບເຂດທົ່ວໂລກ.
. &" &!
', &'  &" 
 
 

ດິ
ະສ
ຣັດເຊຍມີເນື້ອທີ່ປ່າໄມ້ກວ້າງຂວາງເປັນທີ 1 ຂອງໂລກ ກວມ 2/3 ຂອງເນື້ອທີ່ທັງໝົດ
ທົ່ວປະເທດ, ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນປ່າໄຕກາ. ດັ່ງນັ້ນ, ທາງດ້ານອຸດສາຫະກໍາປ່າໄມ້ ຈຶງ່ ຂະຫຍາຍ
ຕົວພໍສົມຄວນ, ສາມາດຕອບສະໜອງຕາມຄວາມຕ້ອງການໄມ້ໄດ້. ອຸດສາຫະກໍາປຸງແຕ່ງ

ລຂິ
ໄມ້ມີການຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງກວ້າງຂວາງເຊັ່ນ: ຜະລິດເຈ້ຍ, ເຄື່ອງມືທີ່ເຮັດດ້ວຍໄມ້…
ວນ
ອຸດສາຫະກໍາຜະລິດວັດສະດຸກໍ່ສ້າງມີການຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງກວ້າງຂວາງເຊັ່ນ: ຜະລິດ
ຊີມັງ, ດິນຈີ,່ ດິນຂໍ, ແກ້ວ… ວິທີການຜະລິດ ແລະ ວິທີການກໍ່ສ້າງສ່ວນຫຼາຍແມ່ນໃຊ້ເຄື່ອງ
ຫງ

ຈັກທີ່ທັນສະໄໝ.
- &"  !: ຂະແໜງການອຸດສາຫະກໍາເບົາຂອງຣັດເຊຍຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງ
ສະ

ກວ້າງຂວາງເຊັ່ນ: ການຕໍາ່ ແຜ່ນ, ໜວດໜັງ ແລະ ຟອກໜັງ, ຝ້າຍທຽມ, ໄໝເຄມີເຊິ່ງ

ໂຮງງານສ່ວນຫຼາຍຕັ້ງຢູ່ເຂດອູຣານ ແລະ ຊີເບຣີ. ນອກຈາກນີ້ ຍັງມີອຸດສາຫະກໍາປຸງແຕ່ງ
ອາຫານເຊັ່ນ: ໂຮງງານຜະລິດກະປ໋ອງໄຂ່ປາ, ກະປ໋ອງໝາກໄມ້, ນົມ, ນໍ້າມັນພືດ…
ສ

3.3 
+ 
ວ.

ກະສິກໍາຢູ່ຣັດເຊຍມີໜ້ອຍ ຖ້າທຽບໃສ່ເນືອ
້ ທີ່ອັນກວ້າງຂວາງຂອງປະເທດ ເນື່ອງຈາກ
ສ.

ວ່າດິນແດນພາກເໜືອຂອງຣັດເຊຍຢູ່ບໍລິເວນທີ່ຕິດກັບມະຫາສະໝຸດອາກຕິກເຂດໃກ້ກັບຂົ້ວ
ໂລກ, ເຂດຊີເບຣີ ແລະ ພາກຕາເວັນອອກມີພູມອາກາດໜາວຈັດທີ່ແກ່ຍາວເປັນເວລາຫຼາຍ
ເດືອນ. ນອກຈາກນັ້ນ ດິນແດນຣັດເຊຍໃນເຂດພາກກາງຂອງທະວີບອາຊີພດ
ັ ເປັນເຂດທີ່
ແຫ້ງແລ້ງ. ດັ່ງນັ້ນ, ເນື້ອທີ່ປູກຝັງສ່ວນໃຫຍ່ຈຶ່ງຢູ່ເຂດຣັດເຊຍໃນເອີຣົບເຊິ່ງມີເນື້ອທີ່ບໍ່ກວ້າງ
ຂວາງປານໃດ. ພືດປູກທີສ
່ ໍາຄັນແມ່ນສາລີ, ເຂົ້າບະເລ, ມັນຝຣັ່ງເຊິ່ງປູກຢູ່ທົ່ວໄປ ໂດຍໃຊ້
ເນື້ອທີ່ເກືອບ 60% ຂອງເນື້ອທີ່ປູກຝັງທັງໝົດ. ພືດທີ່ໃຊ້ເປັນອາຫານສັດນັບທັງຫຍ້າມີເນື້ອທີ່

151


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 156 7/31/2015 9:38:38 AM

 ເກືອບ 30% ດິນທີ່ຍັງເຫຼືອແມ່ນໃຊ້ເຂົ້າໃນການປູກພືດອຸດສາຫະກໍາເຊັ່ນ: ຫົວຜັກກາດຫວານ,
ປ່ານ, ຕົ້ນດອກຕາເວັນ ແລະ ຜັກປະເພດຕ່າງໆ.
3.4 
!
!!
!
ການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງຢູຣ
່ ັດເຊຍນິຍົມໃຊ້ເສັ້ນທາງລົດໄຟເປັນສ່ວນຫຼາຍເນື່ອງຈາກ
ວ່າຄ່າຂົນສົ່ງຖືກ. ເສັ້ນທາງລົດໄຟຢູ່ຣັດເຊຍເປັນເສັ້ນທາງທີ່ຍາວ ສາມາດຂົນສົງ່ ສິນຄ້າໄດ້
ຫຼາຍ ກວມປະມານ 2/3 ຂອງສິນຄ້າທັງໝົດ ແລະ ສາມາດຂົນສົງ່ ຜູ້ໂດຍສານປະມານ 1/2
ຂອງຜູ້ໂດຍສານໃນທົ່ວປະເທດ.
ເສັ້ນທາງລົດໄຟທີ່ໜາແໜ້ນກວ່າໝູ່ແມ່ນຢູ່ພາກຕາເວັນຕົກ ໂດຍມີນະຄອນຫຼວງມົດ

ດິ
ະສ
ສະກູເປັນສູນກາງທີ່ສໍາຄັນຂອງປະເທດ. ນອກຈາກນັນ
້ , ກໍຍັງມີເສັ້ນທາງລົດໄຟຢູ່ຊີເບຣີເຊິ່ງ
ເປັນເສັ້ນທາງລົດໄຟທີ່ຍາວກວ່າໝູ່ໃນໂລກ ທັງເຊື່ອມຕໍ່ລະຫວ່າງນະຄອນຫຼວງມົດສະກູຫາ
ເມືອງວະລາດີວົດສະຕົກ ແຄມຝັ່ງມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກ.

ລຂິ
ສໍາລັບທາງລົດຍົນແມ່ນໃຊ້ຂົນສົ່ງສິນຄ້າ ແລະ ຄົນໂດຍສານທີ່ຢູ່ໃນໄລຍະທາງທີ່ສັ້ນ
ວນ
ໃກ້ກັບສະຖານີລົດໄຟ. ການຂົນສົ່ງທາງນໍ້າສ່ວນໃຫຍ່ໃຊ້ໃນເຂດທົ່ງພຽງຊີເບຣີຕາເວັນຕົກ.
ເຂດນີ້ມີການເຊື່ອມຕໍ່ລະຫວ່າງແມ່ນໍ້າຕ່າງໆ ສາມາດຕິດຕໍ່ກັນໄດ້ສະດວກຂຶ້ນ. ແມ່ນໍ້າໂວນ
ຫງ

ກາເປັນແມ່ນາໍ້ ທີ່ສໍາຄັນເພາະໃຊ້ເປັນເສັນ
້ ທາງຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງຫຼາຍທີ່ສຸດ.
ການຂົນສົ່ງທາງທະເລມີໜ້ອຍ ເຖິງວ່າຣັດເຊຍມີຝັ່ງທະເລຍາວປານໃດກໍຕາມແຕ່ກໍມີ
ສະ

ອຸປະສັກໃນການນໍາໃຊ້ເສັ້ນທາງນີ້, ເນື່ອງຈາກວ່າແຄມຝັ່ງທະເລທາງພາກເໜືອທີ່ຕິດຕໍ່ກັບ
ມະຫາສະໝຸດອາກຕິກນັ້ນເປັນນໍ້າກ້າມເກືອບຕະຫຼອດປີ. ທາງພາກຕາເວັນຕົກຂອງຣັດເຊຍ
ເປັນເຂດທີ່ມີເສດຖະກິດຂະຫຍາຍຕົວສູງ ມີທາງອອກສູ່ທະເລສອງດ້ານຄື: ແຄມຝັ່ງທາງ
ສ

ຕາເວັນຕົກສ່ຽງເໜືອທີ່ຕິດຕໍ່ກັບທະເລບານຕິກໃນລະດູໜາວນໍ້າກ້າມ. ດັ່ງນັ້ນ, ທ່າເມືອງເລ

ວ.

ນິນກະຣາດ ຈຶ່ງໃຊ້ໄດ້ແຕ່ບາງລະດູເທົ່ານັ້ນ ແລະ ແຄມຝັ່ງທາງຕາເວັນຕົກສ່ຽງໃຕ້ທີ່ຕິດຕໍ່ກັບ

ສ.

ທະເລກາດສະປຽນ ແລະ ທະເລດໍາເຊິ່ງມີເມືອງທ່າກໍາປັ່ນທີ່ສໍາຄັນຄືໂອເດຊາໃຊ້ການໄດ້

ຕະຫຼອດປີ, ແຕ່ສ່ວນຫຼາຍໃຊ້ຢູ່ໃນຂອບເຂດທະເລພາຍໃນເທົ່ານັ້ນ.
ການຂົນສົ່ງທາງອາກາດຢູພ
່ າຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດກໍຂະຫຍາຍຕົວສົມຄວນ, ມີ
ການຮັບໃຊ້ບລ
ໍ ິການຄົນໂດຍສານ ແລະ ຂົນສົ່ງສິນຄ້າຕະຫຼອດມາ. ສາຍການບິນຂອງຣັດ
ເຊຍແມ່ນອາເອໂຣຟະໂລດ (Aeroflot).

152


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 157 7/31/2015 9:38:38 AM

  0:
1. ເງື່ອນໄຂທໍາມະຊາດຂອງຣັດເຊຍທີ່ຈໍາກັດ ແລະ ອໍານວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ແກ່ການ
ຂະຫຍາຍເສດຖະກິດມີຄືແນວໃດແດ່?
2. ດ້ວຍເຫດໃດການແຈກຢາຍຂອງປະຊາກອນຣັດເຊຍຈຶ່ງບໍ່ສະໝໍາ່ ສະເໝີໃນແຕ່ລະ
ເຂດ?
- ການແຈກຢາຍປະຊາກອນຂອງຣັດເຊຍພົວພັນກັບການຂະຫຍາຍເສດຖະກິດແນວໃດ?
3. ການຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານອຸດສາຫະກໍາ ແລະ ກະສິກໍາຂອງຣັດເຊຍໃນປັດຈຸບັນ
ເປັນຄືແນວໃດ?

ດິ
ະສ
4. ການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງຂອງຣັດເຊຍເປັນຄືແນວໃດ?
- ມີຂໍ້ສະດວກຕໍກ
່ ານຂະຫຍາຍເສດຖະກິດແນວໃດແດ່?
!C+"#:

ລຂິ
1. ໃຫ້ນັກຮຽນສ້າງແຜນວາດກ່ຽວກັບພູມສາດທໍາມະຊາດຂອງຣັດເຊຍໂດຍຫຍໍ້.
ວນ
2. ໃຫ້ນັກຮຽນແຕ້ມແຜນທີ່ກ່ຽວກັບອຸນຫະພູມຂອງຣັດເຊຍ.
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

153


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 158 7/31/2015 9:38:38 AM

 ! 17 7

1.  $
1.1 #,  , $%
 

ສາທາລະນະລັດປະຊາຊົນຈີນຕັ້ງຢູ່ພາກຕາເວັນອອກຂອງທະວີບອາຊີ ຕັ້ງຢູ່ລະຫວ່າງ
ເສັ້ນຂະໜານ ທີ 21 ໍ09 ່ຫາ 53 ໍ54 ່ເໜືອ ແລະ ລະຫວ່າງເສັ້ນແວງທີ 74 ໍຫາ 135 ໍຕາເວັນ
ອອກ. ດ້ານເໜືອຕິດກັບປະເທດມົງໂກລີ, ດ້ານຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອຕິດກັບຣັດເຊຍ ແລະ
ເກົາຫຼີເໜືອ; ດ້ານຕາເວັນອອກຕິດກັບມະຫາສະໝຸດປາຊີຟກ
ິ ; ດ້ານໃຕ້ຕດ
ິ ກັບປະເທດ
ຫວຽດນາມ, ລາວ, ມຽນມາ, ບັງຄະລາເທດ, ພູຖານ, ເນປານ, ອິນເດຍ; ດ້ານຕາເວັນຕົກຕິດ

ດິ
ະສ
ກັບປະເທດປາກິດສະຖານ, ກຽກກິດສະຖານ, ກາຊັກສະຖານ. ປະເທດຈີນມີເນື້ອທີ່ປະມານ
9.600.000 ກມ2 ເຊິ່ງເປັນອັນດັບທີ 4 ຂອງໂລກຮອງຈາກຣັດເຊຍ, ການາດາ ແລະ ສະຫະລັດ
ອາເມຣິກາ; ຈາກທິດຕາເວັນຕົກຫາທິດຕາເວັນອອກມີຄວາມຍາວ 4.940 ກມ, ຈາກທິດໃຕ້

ລຂິ
ຫາທິດເໜືອມີຄວາມກວ້າງ 4.025 ກມ.
ວນ
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນທີ່ ທີ່ຕັ້ງຂອງປະເທດຈີນ

154


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 159 7/31/2015 9:38:38 AM

 1.2 #
0

ພູມສັນຖານຂອງປະເທດສາທາລະນະລັດປະຊາຊົນຈີນ ປະກອບດ້ວຍພູສູງ, ພູພຽງ

ແລະ ທົ່ງພຽງ.
ເຂດພູສງູ ກວມເຂດເນື້ອທີສ
່ າຍພູພາກຕາເວັນຕົກເຊິ່ງມີຄວາມສູງສະເລ່ຍ 3.600 ແມັດ
ເຊັ່ນ: ສາຍພູທຽນຊານ, ກູແອນລຸນ, ອານຕິນຕັນ, ອານໄຕ, ນານຊານ, ຊິນລິງຊານ… ແລະ
ຍັງກວມເອົາເຂດພູພຽງຕິເບດເຊິ່ງເຊື່ອມຕໍ່ກັບສາຍພູປາມຽກທີ່ເອີ້ນວ່າ: “ຫຼັງຄາໂລກ”, ມີຄວາມ
ສູງ 5.000 ແມັດ. ນອກຈາກນີ້ ຍັງມີພູພຽງເຂດທະເລຊາຍໂກບີ, ພູພຽງອອກດົດ, ຊານຕຸງ…
ເຂດດັ່ງກ່າວນີ້ເປັນເຂດທຸລະກັນດານຕໍກ
່ ານດໍາລົງຊີວິດ. ສະນັ້ນ, ຈຶ່ງກາຍເປັນເຂດເປົ່າແປນ

ດິ
ະສ
ຂອງໂລກ.

ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນທີ່ ພູມສັນຖານຂອງຈີນ

ເຂດທົ່ງພຽງກວມເນື້ອທີ່ພາກຕາເວັນອອກ ແລະ ພາກຕາເວັນຕົກສ່ຽງເໜືອ ເຊິ່ງປະ

ກອບມີ:
- ພາກຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອມີທົ່ງພຽງແມນຈູເລຍ, ທົ່ງພຽງລ້ອງແມ່ນໍ້າຊວງຊຽງ ແລະ
ລ້ອງແມ່ນໍ້າຊວງລຽວ.

155


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 160 7/31/2015 9:38:39 AM

 - ພາກຕາເວັນອອກແມ່ນເຂດທົ່ງພຽງໃຫຍ່ ເຊິ່ງກວມເອົາເຂດທົ່ງພຽງລ້ອງແມ່ນໍ້າທີ່
ກວ້າງຂວາງ ແລະ ອຸດົມສົມບູນກວ່າໝູໃ່ ນປະເທດ ເຊິ່ງເຊື່ອມຕໍ່ລະຫວ່າງທົ່ງພຽງປາກແມ່ນໍ້າ
ຊວງລຽວ, ທົ່ງພຽງລ້ອງແມ່ນໍ້າຮວງໂຮ ແລະ ແມ່ນໍ້າຢັງຊີກຽງ.
- ພາກຕາເວັນຕົກສ່ຽງໃຕ້ມທ
ີ ົ່ງພຽງລ້ອງແມ່ນໍ້າຊີກຽງ (Sikiang) ທົ່ງພຽງແຄມທະເລ
ແລະ ແຫຼມກວາງດົງ.
1.3 
ສາທາລະນະລັດປະຊາຊົນຈີນເປັນປະເທດທີ່ມີເນື້ອທີ່ກວ້າງຂວາງຫຼາຍ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ລັກ
ສະນະພູມອາກາດແຕກຕ່າງກັນເຊັ່ນ:

ດິ
ະສ
- ພາກໃຕ້ຂອງຈີນຢູ່ໃນເຂດຮ້ອນໄດ້ຮັບອິດທິພົນຂອງລົມມໍລະສຸມຕາເວັນຕົກສ່ຽງໃຕ້
ເຊິ່ງນໍາເອົາຝົນມາຕົກຫຼາຍທີ່ສຸດໃນບໍລິເວນຊາຍຝັ່ງຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້, ປະລິມານນໍ້າຝົນ
ໂດຍສະເລ່ຍ 1.500 ມມຕໍປ
່ ີ. ເມື່ອທຽບກັບບໍລິເວນພາກໃຕ້ປະລິມານນໍາ້ ຝົນຈະຫຼຸດໜ້ອຍລົງ.

ລຂິ
ອາກາດແຫ້ງແລ້ງເປັນທົ່ງຫຍ້າ ແລະ ທະເລຊາຍ ໃນລະດູມໍລະສຸມຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອ
ວນ
ຈະນໍາເອົາຄວາມຊຸ່ມມາສູ່ພາກໃຕ້ປານກາງ.
- ພາກເໜືອຂອງຈີນຢູ່ໃນເຂດເສັ້ນອົງສາຂະໜານກາງ (Latitute) ໃນລະດູມໍລະສຸມ
ຫງ

ຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອມີລົມພັດຈາກເຂດສູນກາງ ຄວາມກົດດັນອາກາດສູງອອກມາຈາກ
ທິດຕາເວັນຕົກສ່ຽງເໜືອ, ອາກາດໜາວເຢັນ ແລະ ແຫ້ງຫຼາຍ, ສ່ວນລະດູຮ້ອນບໍລິເວນນີ້ມີ
ສະ

ລົມພັດມາຈາກມະຫາສະໝຸດປາຊີຟກ
ິ ສູ່ດິນແດນພາຍໃນ ເປັນລົມຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ເຊິ່ງ
ນໍາຝົນມາຕົກຫຼາຍໃນບໍລິເວນຊາຍຝັ່ງຫຼາຍກວ່າດິນແດນພາຍໃນ.
1.4 

ສ

ຈີນມີແມ່ນາໍ້ ນ້ອຍໃຫຍ່ຫາຼ ຍພັນສາຍແຈກຢາຍຢູ່ໃນທົ່ວປະເທດ. ແມ່ນໍ້າສ່ວນຫຼາຍມີ

ວ.

ຕົ້ນກໍາເນີດຈາກພາກຕາເວັນຕົກໄຫຼໄປທາງພາກຕາເວັນອອກ ແລະ ປ່ອງໃສ່ມະຫາສະໝຸດ

ສ.

ປາຊີຟິກ. ແມ່ນໍ້າທີ່ໃຫຍ່ ແລະ ສໍາຄັນມີແມ່ນໍ້າຢັງຊີກຽງ (ຍາວ 6.300 ກມ) ແລະ ມີເນື້ອທີ່

1.089 ລ້ານ ກມ2 ເປັນແມ່ນໍ້າທີ່ຈັດຢູໃ່ ນອັນດັບ 5 ຂອງໂລກຮອງຈາກເບຣຊິນ, ຣັດເຊຍ,
ການາດາ ແລະ ອາເມຣິກາ. ການນໍາໃຊ້ນໍ້າຂອງປະຊາກອນຈີນສະເລ່ຍຕໍ່ຫົວຄົນປະມານ
2.400 ມ3. ແມ່ນໍ້າຮວງໂຮເປັນແມ່ນາໍ້ ທີ່ຈດ
ັ ຢູ່ໃນອັນດັບສອງຂອງປະເທດຈີນ ຍາວ 5.465 ກມ
ແລະ ມີເນື້ອທີ່ 752.000 ກມ2, ແມ່ນໍ້າຊີກຽງ…ມີແມ່ນໍ້າຫຼາຍສາຍໄຫຼລົງສູ່ໜອງ, ບຶງຢູ່ພາຍ
ໃນປະເທດ ແລະ ມີແມ່ນໍ້າຫຼາຍສາຍຫາຍໄປໃນທະເລຊາຍ.

156


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 161 7/31/2015 9:38:39 AM

 ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ

ແຜນທີ່ ແມ່ນໍ້າລໍາເຊຂອງຈີນ
1.5 $# %
 $
ຈີນມີຊັບພະຍາກອນແຮ່ທາດຫຼາຍຊະນິດ ແລະ ມີປະລິມານຫຼາຍເຊິ່ງສາມາດຕອບ
ສ

ສະໜອງແກ່ການພັດທະນາອຸດສາຫະກໍາເຊັ່ນ:
ວ.

- ຖ່ານຫີນມີຫຼາຍຢູ່ພາກເໜືອໃນເຂດແມນຈູເລຍ ແລະ ເຂດລ້ອງແມ່ນາໍ້ ຮວງໂຮ ຄາດວ່າ

ສ.

ມີປະລິມານ 444.000 ລ້ານໂຕນ.

- ນໍ້າມັນມີຫາຼ ຍຢູ່ພາກຕາເວັນຕົກສ່ຽງເໜືອ. ນອກຈາກນີ້ ຈີນຍັງມີຫີນນໍ້າມັນ (Oil
Shell) ທີ່ສາມາດສະກັດເອົານໍາ້ ມັນໄດ້ເຊິ່ງມີຫາຼ ຍຢູ່ເຂດແມນຈູເລຍ, ເສຊວນ, ເຊນຊີ, ຮູນານ
ແລະ ລິງນານເປັນຕົ້ນ.
- ແຮ່ເຫຼັກມີຫຼາຍຢູ່ເຂດລ້ອງແມ່ນໍ້າຢັງຊີກຽງ ແລະ ເຂດແມນຈູເລຍເຊິ່ງຈີນສາມາດ
ຂຸດຄົ້ນ ແລະ ຜະລິດເຫຼັກໄດ້ປະມານ 10% ຂອງໂລກ.

157


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 162 7/31/2015 9:38:39 AM

 ນອກຈາກນີຈ
້ ນ
ີ ຍັງມີແຮ່ທາດອື່ນໆເຊັ່ນ: ກ໊າດທໍາມະຊາດ, ທອງ, ກົ່ວ, ສັງກະສີ, ມັງການ,
ອັງຕີມວນ, ອູຣານິອອມ, ຕັງສະແຕນ, ເກືອ…
ຊັບພະຍາກອນປ່າໄມ້ຖ້າທຽບໃສ່ກັບເນື້ອທີ່ຂອງປະເທດຖືວ່າມີໜ້ອຍກວມພຽງ 10%
ຂອງເນື້ອທີ່ທັງໝົດເຊິ່ງປະກອບດ້ວຍປ່າໄມ້ຫຼາຍປະເພດດັ່ງຕາຕະລາງລຸ່ມນີ:້

'/!"% /#
1. ໃບແຫຼມ ພາກເໜືອຂອງປະເທດ
2. ປ່າໃບກວ້າງ ພາກຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອ ເຂດແມນຈູເລຍ

ດິ
ະສ
3. ປ່າປະສົມ ພາກກາງດ້ານຕາເວັນອອກ
4. ປ່າເຂດຮ້ອນຊຸ່ມໃບຂຽວຕະຫຼອດປີ ພາກໃຕ້ຂອງປະເທດ
5. ປ່າໄມ້ເຂດພູສູງ ແຈກຢາຍຢູ່ຕາມພູສູງທາງພາກຕາເວັນຕົກ
6. ປ່າຫຍ້າຍ່ອມ
ລຂິ ເຂດທະເລຊາຍໂກບີ ແລະ ທາຣິມ
ວນ
7. ທົ່ງຫຍ້າສະເຕັບ ເຂດທະເລຊາຍພາກຕາເວັນຕົກ

2. #!
ຫງ

2.1 

 )
 
7,%$

ສະ

ປະເທດສາທາລະນະລັດປະຊາຊົນຈີນ ມີປະຊາກອນເປັນອັນດັບໜຶ່ງຂອງໂລກ ໃນປີ

2014 ມີປະຊາກອນປະມານ 1.363 ລ້ານຄົນ. ມີຄວາມໜາແໜ້ນສະເລ່ຍ 137ຄົນ/ກມ2
ການແຈກຢາຍຂອງປະຊາກອນບໍ່ສະໝໍ່າສະເໝີ. ປະຊາກອນສ່ວນຫຼາຍດໍາລົງຊີວິດຢູ່ພາກຕາ
ສ

ເວັນອອກຕາມຕົວເມືອງສໍາຄັນເຊັນ
່ : ປັກກິ່ງ, ຊຽງໄຮ້, ທຽນສິນ, ວູຮັນ, ລູຕາ, ຊັນຢາງ, ຈູງກິງ,
ວ.

ຮາບິນ, ໄຄຢວນ, ກວາງຕຸງ, ນ່ານກິ່ງ, ຮົງກົງ… ອັດຕາການເພີມ

່ ແບບທໍາມະຊາດມີປະມານ
ສ.

0,47%, ອັດຕາການຕາຍຂອງເດັກສະເລ່ຍ 15,21‰ (2014), ໃນນັ້ນຊາຍ 15,16‰ ແລະ

ຍິງ 15.25‰. ອັດຕາການເກີດ 11,93‰. ອາຍຸຍືນສະເລ່ຍຂອງປະຊາກອນແມ່ນ 75 ປີ ໃນ
ນັ້ນຍິງ 77 ແລະ ຊາຍ 73 ປີ (2014).

158


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 163 7/31/2015 9:38:39 AM

 ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ຫງ

ແຜນທີ່ ການແຈກຢາຍຂອງປະຊາກອນຂອງຈີນ
ສະ

2.2 
%&$

ອັດຕາສ່ວນທາງເພດຂອງປະຊາກອນຊາຍມີ 51%, ເພດຍິງ 49%. ກຸ່ມອາຍຸ 0-4 ປີ

ສ

ຜູ້ຊາຍ > ຍິງ 11%, ກຸ່ມອາຍຸຕໍ່າກວ່າ 15 ປີ ຜູ້ຊາຍ > ຍິງ 11%, ກຸ່ມອາຍຸ 15-64 ປີ ຜູ້
ວ.

ຊາຍ > ຍິງ 10% ແລະ ກຸມ

່ ອາຍຸ 65 ປີ ຂຶ້ນໄປ ຜູ້ຊາຍ > ຍິງ 9% ສະເລ່ຍລວມປະມານ ຜູ້
ຊາຍ > ຍິງ 10% (2014).
ສ.

ເນື່ອງຈາກຈີນມີປະຊາກອນຫຼາຍ ແຕ່ລະປີປະຊາກອນຈະເພີ່ມຂຶ້ນປະມານ 4 ລ້ານຄົນ/ປີ

ສະນັ້ນ, ລັດຖະບານຈີນຈຶງ່ ໄດ້ວາງນະໂຍບາຍຈໍາກັດການເກີດໂດຍກໍານົດໃຫ້ແຕ່ລະຄູ່ສມ
ົ ລົດ
ສາມາດເອົາລູກໄດ້ພຽງ 1 ຄົນ.
2.3 
$!
*!
ປະຊາກອນຈີນປະມານ 91,51% ເປັນຊາວຈີນຮັນ (Han), ສ່ວນທີ່ເຫຼືອ 8,49% ແມ່ນ
ຊົນຊາດອື່ນໆ. ປະກອບດ້ວຍ 50 ເຜົ່າຊົນແຕກຕ່າງກັນເຊັ່ນ: ຊວງ (Zhuang) ກວມ 1,28%,

159


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 164 7/31/2015 9:38:39 AM

 ແມນຈູ (Manchu) 0,84%, ອຸຍຫງູ (Urghurs) 0,78%, ຮຸຍ (Hui) 0,71%, ແມວ (Miao)
0,71%, ຢີ (Yi) 0,61%, ຕູເຢຍ (Tujia) 0,63%, ມົງໂກນ (Mongol) 0,46%, ຕິເບດ
(Tibatan) 0,43%, ບູຢີ (Buyi) 0,23%, ເກົາຫຼີ 0,15% ແລະ ຊົນເຜົ່າອື່ນໆ ເຊິ່ງມີພາສາ
ປາກເວົ້າເປັນຂອງຕົນເອງ. ປະຊາກອນຈີນປະມານ 40 ລ້ານຄົນອາໄສຢູ່ນອກປະເທດຈີນ
ແຜ່ນດິນໃຫຍ່ ໂດຍສະເພາະໃນອາຊີຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ ແລະ ປະມານ 60% ອາໄສຢູ່
ໄຕ້ຫວັນ.
ປະຊາກອນຈີນມີພາສາປາກເວົ້າ 50 ພາສາແຕກຕ່າງກັນ, ແຕ່ພາສາທາງການແມ່ນ
ພາສາຈີນມັງດາແຣັງ (Mandaring) ເຊິງ່ ເປັນພາສາທີ່ນໍາໃຊ້ເຂົ້າໃນການສຶກສາ ແລະ ປາກ

ດິ
ະສ
ເວົ້າໂດຍປະຊາກອນຈີນແຜ່ນດິນໃຫຍ່.
2.4 
  
)
ປະຊາກອນຈີນປະຕິບັດຕົນຕາມຮີດຄອງປະເພນີທີ່ໄດ້ຮັບອິດທິພົນມາຈາກລັດທິຂົງຈື້

ລຂິ
(Confusimism) ເຊິ່ງເກີດຂຶ້ນໃນສະຕະວັດທີ VI ກ່ອນປີ ຄ.ສ. ນອກຈາກນີ້ ປະຊາກອນຈີນ
ວນ
ຍັງນັບຖືສາສະໜາພຸດ ແລະ ປະຕິບັດຕາມລັດທິເຕົາ (Taoism). ລັດທິຂົງຈື້ສອນໃຫ້ປະຊາ
ກອນຈີນຢູ່ຮ່ວມກັນແບບຄອບຄົວໃຫຍ່ຈາກປູ່, ຍ່າເຖິງຫຼານ, ເຫຼັນ ແລະ ຕ້ອງເຄົາລົບນັບຖື
ຫງ

ບັນພະບຸລຸດຢ່າງເຄັ່ງຄັດ.
ປະຊາກອນຈີນແມ່ນຊາດໜຶ່ງທີ່ມີສີມືການປຸງແຕ່ງອາຫານ. ຊາວຈີນນິຍົມກິນອາຫານ
ສະ

ດ້ວຍໄມ້ຖູ່ມາແຕ່ຫຼາຍສະຕະວັດກ່ອນການນໍາໃຊ້ບ່ວງ, ສ້ອມ. ອາຫານທີ່ສໍາຄັນ ແລະ ຂຶ້ນຊື່

ແມ່ນເປັດປັກກິ່ງ, ຮັງນົກແອ່ນ, ຫູສະຫຼາມ, ໝູປິ່ນ… ເຊິ່ງເປັນທີ່ຮູ້ຈັກກັນທົ່ວໂລກ.
# 
): ໃນປີ 2010 ປະຊາກອນຈີນທີ່ມອ
ີ າຍຸແຕ່ 15 ປີ ຂຶ້ນໄປຮູ້ໜັງສືສະ
ສ

ເລ່ຍ 94%, ຖ້າສົມທຽບໃສ່ ປີ 1950 ປະຊາກອນຈີນທີ່ຮູ້ໜັງສືມີພຽງແຕ່ 20% ເທົ່ານັ້ນ.

ວ.

3. 0+
ສ.

3.1 &" 
ນັບແຕ່ຈນ
ີ ເປີດປະຕູສູ່ໂລກພາຍນອກ ກໍຄືສົ່ງເສີມການເຂົ້າມາລົງທຶນຂອງນາຍທຶນຕ່າງ
ປະເທດ ເຮັດໃຫ້ຈີນມີຂະແໜງອຸດສາຫະກໍາໜັກຫຼາຍຂະແໜງຂະຫຍາຍຕົວເຊັ່ນ: ອຸດສາຫະ
ກໍາຂຸດຄົ້ນຖ່ານຫີນ, ແຮ່ເຫຼັກ, ມັງການ, ອາລູມີນຽມ, ທອງ, ກ່ົວ, ສັງກະສີ, ຕັງສະແຕນ,
ນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ, ກ໊າດທໍາມະຊາດ ແລະ ອື່ນໆ. ຈີນມີອດ
ຸ ສາຫະກໍາຫຼອມໂລຫະ, ຫຼອມເຫຼກ
ັ ກ້າ,

160


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 165 7/31/2015 9:38:39 AM

 ກົນຈັກ, ເຄື່ອງບິນ, ຄອມພິວເຕີ, ເຄື່ອງເຄມີ, ອຸດສາຫະກໍາເຈ້ຍ, ຕໍ່າແຜ່ນ, ອາຫານ, ອຸປະ
ກອນຮັບໃຊ້ຊວ
ີ ິດປະຈໍາວັນ ແລະ ອື່ນໆ. ເຂດອຸດສາຫະກໍາທີ່ສໍາຄັນຂອງຈີນມີຄ:ື

ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ

ແຜນທີ່ ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດຂອງຈີນ
ເຂດພາກຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອຮອບໆເມືອງຊັນຢາງ, ຟູຊັນ ແລະ ອັນຊັນ; ເຂດປັກ
ສ

ກິ່ງ, ທຽນສິນ; ເຂດລ້ອງແມ່ນໍ້າຮວງໂຫ, ເຂດລ້ອງແມ່ນາໍ້ ຢັງຊີກຽງຕອນກາງ ແລະ ເຂດປາກ

ວ.

ແມ່ນໍ້າເຊັ່ນ: ເມືອງວູຮັນ ແລະ ຊຽງໄຮ້; ເຂດຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ (ເມືອງກວາງຕຸງ).

ສ.

3.2 + 
ປະຊາກອນຈີນ 70% ມີອາຊີບເປັນຊາວກະສິກອນ, ແຕ່ເນື້ອທີ່ກະສິກໍາມີພຽງ 11%,
ເນື້ອທີ່ທົ່ງຫຍ້າ 28% ແລະ ປ່າໄມ້ 10% ສ່ວນ 51% ເປັນເນື້ອທີ່ທະເລຊາຍ ແລະ ພູມສັນ
ຖານສູງຊັນທຸລະກັນດານ ແລະ ແຫ້ງແລ້ງ ບໍ່ສາມາດຜະລິດກະສິກໍາໄດ້. ພືດທີ່ສໍາຄັນມີ:
ເຂົ້າ, ສາລີ, ຊາ, ອ້ອຍ, ຖົ່ວ, ໝາກໄມ້, ຜັກ, ຝ້າຍ…

161


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 166 7/31/2015 9:38:39 AM

 ການລ້ຽງສັດຈັດຢູ່ໃນອັນດັບທີ 1 ຂອງໂລກ ໂດຍສະເພາະແມ່ນການລ້ຽງໝູຢູ່ມນ
ົ ທົນ
ເສສວນ. ນອກຈາກນັ້ນ ຍັງລ້ຽງແກະ, ມ້າ, ງົວ ແລະ ອື່ນໆ. ເຂດຜະລິດກະສິກໍາທີ່ສໍາຄັນ
ຂອງຈີນມີຄ:ື
*++  #
- ປູກເຂົ້າຈ້າວ 2 ຄັ້ງຕໍ່ປີ ພູພຽງຍຸນນານ, ກວາງເຈົາ ແລະ ພາກຕາເວັນ
ອອກສ່ຽງໃຕ້ເຂດລ້ອງແມ່ນາໍ້ ຢັງຊີກຽງ
- ປູກຊາ ເປີ້ນພູທາງພາກຕາເວັນອອກ
- ປູກສາລີ ຕາມລ້ອງແມ່ນໍ້າຢັງຊີກຽງ

ດິ
ະສ
- ປູກເຂົ້າວີດ (Wheat) ລະດູໜາວ ເຂດທົ່ງພຽງໃຫຍ່ລ້ອງແມ່ນາໍ້ ຮວງໂຫ
- ປູກເຂົ້າວີດລະດູໃບໄມ້ປງົ່ ພາກຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອ (ທົ່ງພຽງແມນຈູເລຍ)
- ປູກພືດ, ຜັກ ໝາກໄມ້ ແລະ ຝ້າຍ ເຂດໂອອາຊິດກວມພາກຕາເວັນຕົກທີ່ມີອາກາດ

ລຂິ ແຫ້ງແລ້ງ
ວນ
- ລ້ຽງສັດເຊັນ
່ : ງົວ, ມ້າ ແລະ ມົງໂກລີ ແລະ ຊິນຈຽງ
ແກະ ແບບເຄືອ
່ ນທີ່
ຫງ

3.3 

ສາທາລະນະລັດປະຊາຊົນຈີນມີຜົນຜະລິດກະສິກໍາຫຼາຍຊະນິດ ແລະ ມີປະລິມານຜົນ
ສະ

ຜະລິດນໍາໜ້າຂອງໂລກ. ແຕ່ຈີນຍັງຈໍາເປັນຕ້ອງໄດ້ຊື້ວັດຖຸດິບຕ່າງໆເຊັ່ນ: ອາຫານ, ລົດ,

ເຄື່ອງບິນ, ປຸຍ
໋ ເຄມີ, ຜະລິດຕະພັນເຄມີ. ສ່ວນສິນຄ້າຂາອອກທີ່ສາໍ ຄັນເຊັ່ນ: ຜ້າຝ້າຍ, ຜະລິດ
ສ

ຕະພັນຈາກຖົວ
່ ເຫຼືອງ, ນໍ້າມັນພືດ, ອາຫານຕ່າງໆ, ຊາ, ແຮ່ທາດ, ເຄື່ອງກົນຈັກ, ອຸປະກອນ
ວ.

ຮັບໃຊ້ຊີວິດປະຈໍາວັນ.
3.4 
!
!
ສ.

ເນື່ອງຈາກວ່າແຜ່ນດິນຈີນປະກອບດ້ວຍເນື້ອທີ່ກວ້າງ ມີແຄມຝັ່ງທະເລຍາວດ້ານຕາ
ເວັນອອກ, ມີປະຊາກອນຫຼາຍ, ມີການແບ່ງເຂດຜະລິດກະສິກໍາເຊິ່ງເປັນຜົນເຮັດໃຫ້ວຽກງານ
ການຄົມມະນາຄົມຂອງຈີນໃນແຕ່ລະປະເພດມີການຂະຫຍາຍຕົວ.
ການຄົມມະນາຄົມທາງບົກມີ 2 ທາງຄື: ທາງລົດຍົນໄດ້ມາດຕະຖານມີໃນເຂດຕົວ
ເມືອງໃຫຍ່. ນອກຈາກນີ້ ກໍຍັງມີຖະໜົນຍຸດທະສາດຈາກຈີນໄປຫາຕິເບດ ແລະ ຊິນກຽງ. ທາງ
ລົດໄຟມີເສັ້ນທາງສາຍຫຼກ
ັ ເຊັ່ນ: ສາຍປັກກິ່ງ-ຊັນຢາງ-ອູຣານບາຕໍເຊື່ອມຕໍ່ກບ
ັ ຕະຣັງຊີເບຣຽງ

162


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 167 7/31/2015 9:38:39 AM

 ຂອງຣັດເຊຍ, ສາຍລະຫວ່າງລັນເຈົາ-ອຸຣຸມຊີເຊື່ອມຕໍ່ເຂດຕວກກິດສະຖານ ແລະ ຊີເບຣີ
ຂອງຣັດເຊຍ, ສາຍຈາກຄູນມິງ-ຮ່າໂນຍ, ສາຍຈາກຊັນຢາງ-ພຽງຢາງເຊື່ອມຕໍ່ເຊອູນ.
ການຄົມມະນາຄົມທາງນໍາ້ ເສັ້ນທາງຄົມມະນາຄົມທາງນໍ້າທີ່ສໍາຄັນມີແມ່ນໍ້າຢັງຊີກຽງ,
ຊີກຽງ, ຮວງໂຮ ແລະ ຕາມໜ້ານໍ້າທະເລແຄມຝັ່ງດ້ານຕາເວັນອອກຍາວປະມານ 6.440 ກມ
ແລະ ທັງເປັນເສັ້ນທາງເດີນທະເລພົວພັນກັບໂລກພາຍນອກ. ນອກຈາກນີ້ ຍັງມີຄອງຍຸ່ນຮໍ້
ເຊື່ອມຕໍ່ລະຫວ່າງຊຽງໄຮ້-ປັກກິ່ງເພື່ອຂົນສົ່ງເຂົ້າ.
ການຄົມມະນາຄົມທາງອາກາດ: ຈີນມີສະໜາມບິນຕິດຕໍ່ທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະ
ເທດຫຼາຍແຫ່ງເຊັ່ນ: ປັກກິ່ງ, ຊຽງໄຮ້, ກວາງຕຸ້ງ, ລັນເຈົາ ແລະ ຄູນມິງເປັນຕົ້ນ.

ດິ
ະສ
3.5 ! #

- ນະຄອນຫຼວງຂອງປະເທດຈີນແມ່ນປັກກິ່ງ ເຊິ່ງເປັນເມືອງສູນກາງທາງດ້ານວັດທະ
ນະທໍາ ແລະ ສິລະປະກໍາ, ມີສະຖານທີ່ສາໍ ຄັນທັງໃນສະໄໝບູຮານ ແລະ ປັດຈຸບນ
ັ ຕັ້ງຢູ່ເຊັ່ນ:

ລຂິ
ພະລາຊະວັງລະດູຮ້ອນ, ພະລາຊະວັງໂບຮານ, ມະຫາສາລາປະຊາຄົມ, ກໍາແພງເມືອງຈີນ
ວນ
ເປັນຕົ້ນ.
- ຊຽງໄຮ້ເປັນເມືອງທ່າ ແລະ ເມືອງອຸດສາຫະກໍາຜະລິດແຜ່ນແຜ ແລະ ອຸດສາຫະກໍາ
ເບົາ (ອາຫານ, ເຄື່ອງດື່ມ), ມີປະຊາກອນອາໄສຢູ່ຫຼາຍທີ່ສຸດຕັ້ງຢູ່ແຄມຝັ່ງປາກແມ່ນໍ້າຢັງຊີກຽງ.
ຫງ

- ທຽນສິນເປັນເມືອງທ່າຂອງນະຄອນປັກກິງ່ ແລະ ເປັນເມືອງອຸດສາຫະກໍາ.

ສະ

- ວູຮັນເປັນເມືອງທ່າແຄມຝັງ່ ແມ່ນໍ້າຢັງຊີກຽງ ເປັນເຂດກະສິກໍາ ມີເຮືອເດີນທະເລເຂົ້າ

ເຖິງມົນທົນເສສວນ.
- ກວາງຕຸ້ງເປັນເມືອງຫຼວງຂອງມົນທົນກວາງຕຸ້ງ ເປັນສູນກາງສໍາຄັນທາງໃຕ້ຂອງຈີນ
ສ

ຕັ້ງຢູ່ແຄມຝັ່ງແມ່ນໍ້າໄຂ່ມຸກ ບໍລິເວນເຂດສາມຫຼ່ຽມປາກແມ່ນໍ້າຊີກຽງ.
ວ.

3.6 
B  !#
# 
ວັນສ້າງຕັ້ງສາຍພົວພັນການທູດລະຫວ່າງລາວກັບຈີນແມ່ນວັນທີ 25 ເດືອນເມສາ ປີ
ສ.

1961.
ນັບແຕ່ປີ 1959-1979 ລັດຖະບານສ.ປ ຈີນໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອແກ່ ສ.ປ.ປ ລາວ ລວມ
ມູນຄ່າທັງໝົດ 965 ລ້ານຢວນ ໃນຮູບແບບຕ່າງໆ. ແຕ່ປີ 1989-2010 ລັດຖະບານຈີນໃຫ້
ການຊ່ວຍເຫຼອ
ື ລ້າ ແລະ ກູ້ຢືມແກ່ລັດຖະບານລາວມູນຄ່າ 5,39 ຕື້ກວ່າຢວນ ແລະ 1,04 ຕື້
ກວ່າໂດລາສະຫະລັດ.

163


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 168 7/31/2015 9:38:39 AM

 ດ້ານການຄ້າ ແລະ ການລົງທຶນລະຫວ່າງ ສ.ປ.ປ ລາວກັບສ.ປ ຈີນນັບມື້ນັບເຕີບໃຫຍ່
ຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງແຂງແຮງ ໂດຍມູນຄ່າການຄ້າໃນປີ 2010 ບັນລຸ 945 ຕື້ກວ່າໂດລາສະ
ຫະລັດ ເພີມ
່ ຂຶ້ນ 57,7% ທຽບໃສ່ໄລຍະດຽວກັນຂອງປີ 2009. ນອກຈາກນັ້ນ ວຽກງານການ
ເງິນ-ການທະນາຄານ, ການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງ, ການສຶກສາ, ສາທາລະນະສຸກ, ການກໍ່
ສ້າງພື້ນຖານໂຄງລ່າງ, ເຕັກນິກວິທະຍາສາດ, ວັດທະນະທໍາ-ສັງຄົມ ແລະ ການທ່ອງທ່ຽວກໍ
ນັບມື້ຂະຫຍາຍຕົວສູ່ລະດັບສູງ. ປັດຈຸບັນຈີນເປັນປະເທດທີ່ມີມູນຄ່າການລົງທຶນຕ່າງປະເທດ
ຢູ່ລາວຫຼາຍທີສ
່ ຸດ ແລະ ມີຫຼາຍໂຄງການທີ່ເປັນສັນຍະລັກບົ່ງບອກໃຫ້ເຫັນເຖິງມິດຕະພາບ
ການຮ່ວມມືລະຫວ່າງສ.ປ.ປ ລາວ ແລະ ສ.ປ ຈີນໃນຂອບເຂດທົ່ວປະເທດ.

ດິ
ະສ
 0:
1. ຈົ່ງອະທິບາຍກ່ຽວກັບທີ່ຕັ້ງ, ຂອບເຂດ, ຊາຍແດນ ແລະ ເນື້ອທີ່ຂອງປະເທດຈີນ.
2. ລັກສະນະພູມສັນຖານຂອງປະເທດຈີນເປັນຄືແນວໃດ?

ລຂິ
3. ພູມອາກາດໃນແຕ່ລະພາກຂອງຈີນມີລັກສະນະແນວໃດ?
ວນ
4. ຈົ່ງອະທິບາຍກ່ຽວກັບຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດຂອງຈີນ.
5. ນັກຮຽນຈົ່ງສັງລວມຫຍໍ້ກ່ຽວກັບພູມສາດສັງຄົມຂອງຈີນ.
ຫງ

6. ອຸດສາຫະກໍາທີ່ສໍາຄັນຂອງຈີນມີຫຍັງແດ່?
7. ການກະສິກໍາຂອງຈີນສະແດງອອກຄືແນວໃດ?
ສະ

8. ຜະລິດຕະພັນທີ່ເປັນສິນຄ້າຂາອອກຂອງຈີນມີຫຍັງແດ່?
9. ຈົ່ງອະທິບາຍກ່ຽວກັບການຄົມມະນາຄົມໃນແຕ່ລະດ້ານຂອງຈີນ.
10. ຍົກຕົວເມືອງທີ່ສໍາຄັນຂອງຈີນມີບົດບາດແນວໃດແດ່?
ສ

11. ການພົວພັນ ແລະ ຮ່ວມມືກັບປະເທດລາວເປັນຄືແນວໃດ?

ວ.
ສ.

164


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 169 7/31/2015 9:38:39 AM

 ! 18 +
%
"##
%"% 
ອິນເດຍ ເປັນປະເທດທີ່ມີອະລິຍະທໍາອັນເກົ່າແກ່ແຫ່ງໜຶ່ງຂອງໂລກ. ເມື່ອ 5000 ປີ
ກ່ອນ ຄ.ສ, ຊົນເຜົ່າອາຣະຍັນ (Aryan) ໄດ້ເຄື່ອນຍ້າຍຈາກທາງທິດຕາເວັນຕົກສ່ຽງເໜືອໄດ້
ເຂົ້າໄປຕັ້ງຖິ່ນຖານຢູ່ອິນເດຍ. ຕໍ່ມາຊາວອາຣັບໄດ້ເຂົ້າໄປໃນສະຕະວັດທີ VIII ແລະ ຊາວ
ຕວກກີເຂົ້າໄປໃນສະຕະວັດທີ XII ຕິດຕາມດ້ວຍ ພໍ່ຄ້າຊາວເອີຣົບໃນລະຫວ່າງທ້າຍສະຕະວັດ
ທີ XV. ໃນສະຕະວັດທີ XIX ອັງກິດເຂົ້າໄປຄວບຄຸມພື້ນທີ່ທັງໝົດຂອງອິນເດຍ. ແຕ່ຍ້ອນ
ພາຍໃຕ້ການນໍາພາຂອງທ່ານມະຫາຕະມະຄັນທີ ແລະ ທ່ານ ຈາວາຮາລານເນຣູ ໄດ້ລຸກຣຶ້

ດິ
ະສ
ຂຶ້ນຕໍ່ຕ້ານພວກລ່າເມືອງຂຶນ
້ ອັງກິດ ແລະ ໃນທີ່ສດ
ຸ ອັງກິດກໍໄດ້ຖອນອອກຈາກອິນເດຍ ແລະ
ໄດ້ມອບເອກະລາດໃຫ້ອິນເດຍເມື່ອ ວັນທີ 15/8/1947 ແລະ ວັນທີ 26/1/1950 ໄດ້ປະກາດ
ເປັນປະເທດສາທາລະນະລັດອິນເດຍ ແລະ ຖືເອົາວັນດັ່ງກ່າວເປັນວັນຊາດຂອງອິນເດຍ.
1.  $ ລຂິ
ວນ
1.1 #  $%
 

ສາທາລະນະລັດອິນເດຍເປັນປະເທດໜຶ່ງທີ່ມີອະລິຍະທໍາອັນເກົ່າແກ່ຂອງໂລກເຊິ່ງຕັ້ງ
ຫງ

ຢູ່ອາຊີໃຕ້ (ແຫຼມເດກັງ), ມີເນື້ອທີ່ທັງໝົດ 3.287.590 ກມ2, ເປັນອັນດັບທີ 7 ຂອງໂລກ. ຢູ່

ສະ

ລະຫວ່າງເສັ້ນຂະໜານທີ 8 ໍ 04 ່ຫາ 37 ໍ 18 ່ເໜືອ, ເສັ້ນແວງທີ 68 ໍ07 ່ຫາ 97 ໍ24່ ຕາເວັນ

ອອກ, ແຕ່ເໜືອຫາໃຕ້ສດ
ຸ ມີຄວາມຍາວ 3.220 ກມ ແລະ ກວ້າງແຕ່ທດ
ິ ຕາເວັນອອກຫາ
ທິດຕາເວັນຕົກຕາມເສັນ
້ ອາຍັນເໜືອ 3.059 ກມ, ມີຊາຍແດນຕິດກັບຫຼາຍປະເທດຄື:
ສ

- ພາກເໜືອຕິດກັບ ສ.ປ ຈີນ, ພູຖານ, ເນປານ ແລະ ປາກິດສະຖານ.

ວ.

- ພາກຕາເວັນອອກຕິດກັບບັງຄະລາເທດ, ມຽນມາ ແລະ ອ່າວແບງການ.

ສ.

- ພາກໃຕ້ຕິດກັບມະຫາສະໝຸດອິນເດຍ ແລະ ຖືກຂັ້ນດ້ວຍຊ່ອງແຄບຟອກ (Falk)

ຈາກສີລັງກາ.
- ພາກຕາເວັນຕົກຕິດກັບປາກິດສະຖານ, ທະເລອາຣັບ ແລະ ມະຫາສະໝຸດອິນເດຍ.

165


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 170 7/31/2015 9:38:39 AM

 ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ

ແຜນທີ່ ປະເທດອິນເດຍ
1.2 #
0

ພູມສັນຖານຂອງປະເທດອິນເດຍແບ່ງອອກເປັນ 4 ເຂດຄື:
ວ.

1) %: ກວມເອົາເຂດສາຍພູສງູ ຫິມະໄລ ເຊື່ອມຕໍ່ເຂດສາຍພູ

ພາກຕາເວັນອອກ ເປັນສາຍພູເກືອບຂະໜານກັນ ແລະ ສະຫຼັບໄປດ້ວຍພູສູງ ແລະ ທີ່ລຸ່ມ
ສ.

ຮ່ອມພູໃນບາງແຫ່ງເຊັ່ນ: ຮ່ອມພູແຄດສະເມຍ ແລະ ຮ່ອມພູດູລູ ເຊິ່ງເປັນບໍລິເວນທີ່ມີຄວາມ

ອຸດົມສົມບູນ ແລະ ມີທິວທັດທີ່ສວຍງາມ. ບັນດາຈອມພູສູງໃນສາຍພູຫິມະໄລມັກຈະຢູ່ໃນ
ເຂດນີ້ຄື ຈອມພູອີເວີແຣດ (8.848 ມ).
2) !"%: ເລີ່ມເຂົ້າສູ່ຊາຍແດນມຽນມາ ແລະ ບັງຄະລາເທດ
ເຂດທົ່ງພຽງລຸ່ມແມ່ນໍ້າຄົງຄາ ແລະ ແມ່ນໍ້າສິນທຸເປັນເຂດທີ່ຖັດລົງມາຈາກສາຍພູຫິມະໄລມີ
ຂະໜາດພື້ນທີ່ກວ້າງປະມານ 300 ກມ ແລະ ຍາວປະມານ 1.000 ກມ. ເປັນທົ່ງພຽງອຸດົມ

166


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 171 7/31/2015 9:38:39 AM

 ສົມບູນທີ່ເກີດຈາກລະບົບແມ່ນໍ້າທີ່ສາໍ ຄັນ 3 ສາຍຄື: ແມ່ນໍ້າສິນທຸ, ແມ່ນໍ້າຄົງຄາ ແລະ ແມ່ນາໍ້
ພົມມະບຸດ. ບໍລິເວນດັ່ງກ່າວ ເປັນທີ່ຕັ້ງຖິ່ນຖານຂອງປະຊາກອນຢ່າງໜາແໜ້ນທີຸ່ສຸດແຫ່ງໜຶ່ງ
ຂອງໂລກ, ພືນ
້ ທີ່ສ່ວນໃຫຍ່ຮາບພຽງສະເໝີກັນ. ດັ່ງທີ່ເຫັນໄດ້ຈາກບໍລິເວນລຸ່ມແມ່ນໍ້າລົມນາ
(Lumna) ທີ່ເມືອງເດນຣີໄປຈົນເຖິງປາກອ່າວແບງການ ເຊິ່ງຢູ່ຫາ່ ງກັນປະມານ 1.600 ກມ ແຕ່
ມີລະດັບສູງຕ່າງກັນພຽງ 200 ແມັດເທົ່ານັ້ນ.
3) $%: ເຂດທະເລຊາຍແບ່ງອອກເປັນ 2 ເຂດຍ່ອຍຄື: ທະເລຊາຍໃຫຍ່
ແລະ ທະເລຊາຍນ້ອຍ.
ເຂດທະເລຊາຍໃຫຍ່: ລຽບຕາມຊາຍແດນຂອງອິນເດຍກັບປາກິດສະຖານ, ບໍລິເວນ

ດິ
ະສ
ລັດລາດສະຖານຂອງອິນເດຍກັບແຂວງສິນທຸຂອງປາກິດສະຖານ.
ທະເລຊາຍນ້ອຍຢູ່ທາງເໜືອຂອງທະເລຊາຍໃຫຍ່ຂນ
ຶ້ ໄປທາງທິດເໜືອຄື ຈາກບໍລິເວນ
ແມ່ນໍ້າລູນີ ລະຫວ່າງເມືອງຈາຍຊານເມີ (Jaisalmer) ແລະ ເມືອງຈອດປູ (Jodhpur). ທະເລ

ລຂິ
ຊາຍທັງສອງນີ້ມີສ່ວນທີ່ບໍ່ແມ່ນທະເລຊາຍຂັ້ນ ແຕ່ເປັນບໍລິເວນທີ່ເຕັມໄປດ້ວຍໂງ່ນຫີນ, ຂາດ
ວນ
ແຫຼ່ງນໍ້າ ແລະ ບໍ່ມີຝົນຕົກເຮັດໃຫ້ເກີດໄພແຫຼ້ງແລ້ງ.
4) : ມີອານາເຂດເລີ່ມຈາກຕອນໃຕ້ຂອງເຂດທົ່ງພຽງລຸ່ມແມ່ນໍ້າ ໂດຍເລີ່ມ
ຫງ

ຈາກສາຍພູໃຫຍ່-ນ້ອຍຂັ້ນຢູ່ເຊັ່ນ: ສາຍພູວິນຢາ (Vindhya,) ສາຍພູຊັດປູຣະ (Satpura)

ສາຍພູໄມກາລາ (Maikala) ແລະ ສາຍພູອາຈັນຕາ (Ajanta)…ສາຍພູເຫຼົ່ານີມ
້ ີຄວາມສູງ
ສະ

ຕ່າງກັນສູງແຕ່ 460-1.220 ແມັດ. ຈາກລະດັບນໍາ້ ທະເລສອງຝັ່ງຂອງເຂດແຫຼມເດກກັງ

(Deccan) ກ່ອນເຖິງຊາຍຝັ່ງທະເລມີສາຍພູກັດ (Ghats) ຕາເວັນອອກ ແລະ ສາຍພູກັດຕາ
ເວັນຕົກຂະໜານຢູ່ສາຍພູທາງພາກຕາເວັນອອກ ຢູຫ
່ ່າງຈາກຊາຍຝັ່ງທະເລຫຼາຍກວ່າທາງຝັ່ງ
ສ

ຕາເວັນຕົກ ເຮັດໃຫ້ຫາດຊາຍຝັງ່ ທະເລຕາເວັນອອກຝັງ່ ອ່າວແບງການກວ້າງຂວາງ. ຫາດຊາຍ

ວ.

ທະເລໃນຝັ່ງຕາເວັນຕົກຂັ້ນທະເລອາຣັບ, ຝັ່ງທະເລຕາເວັນຕົກມີພູສູງຊັນຕາມຊາຍຝັ່ງ.
ສ.

ໃນລະດູມລ
ໍ ະສຸມຕາເວັນຕົກສ່ຽງໃຕ້ ລົມມໍລະສຸມຈະພັດເກືອບຕັ້ງສາກກັບຊາຍຝັ່ງເຮັດ
ໃຫ້ເກີດຄື້ນລົມແຮງ ແລະ ບໍ່ມີເກາະເປັນທີ່ກໍາບັງຄື້ນລົມ. ມີທ່າເຮືອຕາມທໍາມະຊາດທີ່ສະ
ດວກຕໍ່ການຈອດເຮືອຢູ່ 3 ແຫ່ງຄື: ບອມເບ, ກົວ ແລະ ໂຄຊິນ. ຝັ່ງທະເລດ້ານຕາເວັນອອກບໍ່
ໄດ້ຮັບຄື້ນລົມເຕັມທີ່, ຝັ່ງທະເລຕື້ນເຮືອໃຫຍ່ບໍ່ສາມາດເຂົ້າອອກໃກ້ຝັ່ງໄດ້. ທ່າເຮືອທີ່ສ້າງ
ຂຶ້ນທາງຝັ່ງນີມ
້ ີ: ການກຸດຕາ, ມັດທະຣາດ ແລະ ວິສາຂາປັດນາ, ສາຍພູກັດທັງສອງຝັ່ງມາຈຸ
ກັນຕົງປາຍແຫຼມໃນຕອນໃຕ້ບໍລິເວນນີ້ເອີ້ນວ່າ: ເຂດເນີນພູນິນຈິຣິ (Nilgiri).

167


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 172 7/31/2015 9:38:40 AM

 ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນທີ່ ພູມສັນຖານຂອງອິນເດຍ
1.3 
ອິນເດຍເປັນປະເທດທີ່ມີເນື້ອທີ່ຂະໜາດໃຫຍ່ ມີສະພາບພູມປ
ີ ະເທດທີ່ຫຼາກຫຼາຍ.
ດັ່ງນັ້ນ, ພູມອາກາດຈຶງ່ ມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນໃນແຕ່ລະເຂດ. ໃນລະດູຮ້ອນອຸນຫະພູມສູງປະ
ມານ 35 ໍC ແລະ ໃນລະດູໜາວອຸນຫະພູມຕໍ່າລົງປະມານ 10 ໍC.

168


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 173 7/31/2015 9:38:40 AM

 ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນທີ່ ພູມອາກາດຂອງອິນເດຍ
: ພາກເໜືອມີອາກາດໜາວເຢັນຄ້າຍຄືກັບປະເທດເອີຣົບ
ເພາະຢູ່ຕິດກັບສາຍພູຫິມະໄລ, ພູມີປະເທດສູງຊັນ, ບາງພື້ນທີ່ມີຫິມະຕົກຕະຫຼອດປີ, ບາງຄັ້ງ
ອຸນຫະພູມຢູລ
່ ະຫວ່າງ 1 ໍ-2 ໍC ຫຼື ບາງຄັ້ງສາມາດຕິດລົບເຊັນ
່ : ເມືອງຈໍາມູ (Jammu), ຄັດສະ
ເມຍ (Kashmir), ຮີມາຈັນປຣາເດັດ (Himachal Pradesh), ອຸດຕາຣັນຈັນ (Uttaranchal),
ປັນຈັບ (Punjab), ຮາຢານນາ (Haryana) ເປັນຕົ້ນ.

169


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 174 7/31/2015 9:38:40 AM

 #
!: ມີສະພາບພູມອາກາດ ແລະ ພູມີປະເທດທີ່ແຕກຕ່າງກັນ
ໂດຍມີທະເລຊາຍໃນລັດຣາຈາສະທານ (Rajasthan) ແລະ ທີ່ຮາບລຸ່ມແມ່ນໍ້າຖ້ວມເຖິງ
ຕະຫຼອດປີໃນລັດກູຈາຣັດ (Gujarat) ຕະຫຼອດຈົນອາກາດຮ້ອນຂຶ້ນແບບທະເລຊາຍໃນລັດ
ມາຫາຣັດສະທຣາ (Maharashtra) ເຊິ່ງມີຊາຍຝັ່ງທະເລຍາວຢຽດຕິດກັບທະເລອາຣາບຽນ.
#
: ພູມີປະເທດພາກຕາເວັນອອກມີຄວາມແຕກຕ່າງຢ່າງ
ຫຼວງຫຼາຍ ເພາະລັດທີ່ຕິດກັບພູຖານ ແລະ ມຽນມາຈະບໍ່ຕິດກັບທະເລ ແຕ່ມີແມ່ນໍ້າ ແລະ
ສາຍພູສູງຊັນຫຼາຍເຮັດໃຫ້ບໍລິເວນນີ້ເຕັມໄປດ້ວຍຊັບພະຍາກອນປ່າໄມ້ ແລະ ສັດປ່າ. ໃນລັດ
ອັດສໍາ (Assam), ອາຣູນາຈານ ປຣາເດັດ (Arunachal Pradesh), ມານີປູ (Manipur), ມີ

ດິ
ະສ
ໂຊຣໍາ (Mizoram), ຊິກກິມSikkim) ມີອຸນຫະພູມສະເລ່ຍ 26 ໍ-36 ໍC ແຕ່ໃນລັດແບງການ
ຕາເວັນຕົກ (West Bengal) ແລະ ໂອຣິດຊາ (Orissa)ຈະແຕກຕ່າງກັນ ເພາະ 2 ລັດຈະຕິດ
ກັບອ່າວແບງການ, ອຸນຫະພູມສະເລ່ຍປະມານ 25 ໍ-37 ໍC.

ລຂິ
: ອາກາດຮ້ອນ ແລະ ແຫ້ງແລ້ງເຊັ່ນ: ເມືອງບັງກາລໍ (Bangalore)
ວນ
ເປັນຕົ້ນ.
ອິນເດຍມີ 4 ລະດູການຄື: ລະດູໜາວລະຫວ່າງເດືອນມັງກອນ-ກຸມພາ, ລະດູຮ້ອນລະ
ຫວ່າງເດືອນມີນາ-ພຶດສະພາ, ລະດູຝນ
ົ ລະຫວ່າງເດືອນມີຖຸນາ-ກັນຍາ ແລະ ລະດູແລ້ງລະ
ຫງ

ຫວ່າງເດືອນຕຸລາ-ທັນວາ. ໃນລະດູຝົນ ຝົນຕົກໜັກຢູ່ເຂດຕີນພູຫມ

ິ ະໄລ, ພາໃຫ້ເກີດໄພນໍ້າ
ສະ

ຖ້ວມ, ທໍາລາຍຊັບສິນ ແລະ ຊີວິດຂອງປະຊາກອນຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ.

1.4 
 $
ແມ່ນໍ້າໃນອິນເດຍສ່ວນຫຼາຍກໍາເນີດມາຈາກສັນປັນນໍາ້ 3 ແຫ່ງຄື:
ສ

1. ສາຍພູຫິມະໄລ ແລະ ຄາຣາໂກຣັມທາງພາກເໜືອຂອງອິນເດຍ.

ວ.

2. ສາຍພູວິນບະ ແລະ ສັດປຸຣະເຣນເຊິ (Vindhya and satpura ranges) ພູພຽງໂຈ

ຕານາປູ (Chotanagpur plateau) ໃນພາກກາງຂອງອິນເດຍ.
ສ.

3. ສາຍພູສາຢາດຣີ ຫຼື ເວັດສະເຕີນແກຣັດ (Sahyadri ຫຼື Western Grats) ໃນພາກ

ຕາເວັນອອກຂອງອິນເດຍ. ອິນເດຍມີແມ່ນໍ້າສໍາຄັນຄື: ແມ່ນໍ້າຄົງຄາມີຕົ້ນກໍາເນີດມາຈາກ
ສາຍພູຫິມະໄລ ແລະ ມີສາຂາຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍເຊັ່ນ: ແມ່ນໍ້າຍົມມະ, ແມ່ນໍ້າກາກຣາ,
ແມ່ນໍ້າກັມດັດ ແລະ ແມ່ນໍ້າໂຄສີ… ຢູ່ລຸ່ມແມ່ນໍ້າຄົງຄາມີທົ່ງພຽງທີອ
່ ຸດົມສົນບູນ ແລະ ກວ້າງ
ໃຫຍ່ໄພສານ. ນອກນັ້ນ, ຍັງມີແມ່ນໍ້າອິນດູ (Indus), ຣາວີ (Ravi), ໂກດາວາຣີ (Godavari),
ກຣີສະນາ (Krishna), ໂກເວີຣີ (Cauvery)…

170


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 175 7/31/2015 9:38:40 AM

 
 #
 #++
% 7 %#
: ແມ່ນາໍ້ ຄົງຄາ (Ganga) ຢູ່
ທາງພາກເໜືອຂອງອິນເດຍ; ແມ່ນາໍ້ ຍາມຸນາ (yamuna) ກັບແມ່ນໍ້າຄົງຄາທາງພາກເໜືອ;
ແມ່ນໍ້າໂກດາວາຣີ (Godavari) ທາງໃຕ້ຂອງອິນເດຍ; ແມ່ນໍ້າສາຣາວັດຕີ (sarasvati) ປັດຈຸ
ບັນເຫືອດແຫ້ງ ແຕ່ຍັງໄຫຼຢູ່ໃຕ້ດິນ; ແມ່ນໍ້ານາມາດາ (narmada) ທາງພາກກາງຂອງອິນ
ເດຍ; ແມ່ນາໍ້ ສິນທຸ (sindhu) ປັດຈຸບນ
ັ ນອນຢູ່ໃນປະເທດປາກິດສະຖານ; ແມ່ນໍ້າໂກເວີຣີ
(Cauvery) ຢູ່ທາງພາກໃຕ້ຂອງອິນເດຍ

ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນທີ່ ແມ່ນໍ້າຂອງປະເທດອິນເດຍ

171


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 176 7/31/2015 9:38:40 AM

 1.5 $# %

ອິນເດຍມີປ່າໄມ້ຂອງເຂດຮ້ອນຊຸ່ມເສັ້ນອາຍັນມີໄມ້ ແລະ ເຄື່ອງປ່າຂອງດົງນາໆຊະນິດ.

ນອກນັ້ນ, ຍັງມີສັດປ່ານາໆຊະນິດເຊັ່ນ: ເສືອແບງການ (Bengal)….
ອິນເດຍຮັ່ງມີດ້ວຍຊັບພະຍາກອນໃຕ້ດິນ ທີ່ເປັນແຮ່ທາດພື້ນຖານແກ່ການພັດທະນາ
ອຸດສາຫະກໍາເຊັ່ນ: ຖ່ານຫີນ, ແຮ່ເຫຼັກ, ມັງການ, ທອງ, ເງິນ, ຄໍາ, ນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ, ເພັດ, ບົກ
ຊິດ…ຖ່ານຫີນມີຫຼາຍຢູ່ເຂດພາກກາງແຫຼມເດກັງ, ພາກຕາເວັນຕົກຂອງແຄວ້ນຄາດສະເມຍ
ແຮ່ເຫຼັກມີຫຼາຍຢູ່ພາກຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອຂອງແຫຼມເດກັງ… ພືດທໍາມະຊາດຂອງອິນເດຍ
ມີປ່າດົງດິບ, ພືດເຂດທະເລຊາຍ, ພືດເຂດພູສູງ ແລະ ເຂດປ່າພຸ່ມ. ພືດທໍາມະຊາດຂອງອິນເດຍ

ດິ
ະສ
ນັບມື້ຫດ
ຼຸ ໜ້ອຍລົງ ຍ້ອນການທໍາລາຍເພືອ
່ ຂະຫຍາຍເນື້ອທີ່ຜະລິດກະສິກໍາໃຫ້ມີຄວາມສົມດຸນ
ກັບການຂະຫຍາຍຕົວໄວຂອງປະຊາກອນ.

ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນທີ່ ພະລັງງານຂອງປະເທດອິນເດຍ

2. #!
ປັດຈຸບັນອິນເດຍເປັນປະເທດທີ່ມີປະຊາກອນຫຼາຍເປັນອັນດັບ 2 ຂອງໂລກ, ປີ 2009
ອິນເດຍມີປະຊາກອນ 1.148 ລ້ານຄົນ, ມາປີ 2014 ມີ 1.270.272.105. ມີຜູ້ຊາຍ
655.875.026 ຄົນ, ຜູ້ຍິງ 614.397.079 ຄົນ, ອັດຕາສ່ວນຜູ້ຍິງ 940 ຄົນຕໍ່ກັບຜູ້ຊາຍ

172


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 177 7/31/2015 9:38:41 AM

 1.000 ຄົນ. ອິນເດຍກວມເອົາ 17.31% ຂອງປະຊາກອນໂລກ, ຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາ
ກອນສະເລ່ຍ 405 ຄົນ/ກມ2, ອັດຕາເພີ່ມຂຶ້ນຂອງປະຊາກອນແມ່ນ 1.58%, ອິນເດຍຄາດ
ຄະເນວ່າ ປີ 2030 ຈະມີຈໍານວນປະຊາກອນຫຼາຍກວ່າ 1.53 ຕື້ຄົນ.

ດິ
ະສ
ລຂິ
ແຜນພູມ ການປຽບທຽບປະຊາກອນອິນເດຍ ແລະ ຈີນ
ວນ
ປັດຈຸບັນອິນເດຍມີປະຊາກອນ ອາຍຸແຕ່ 0-14 ປີ ກວມ 31%, ອາຍຸແຕ່ 15-64 ປີ
ກວມ 64% ແລະ ອາຍຸແຕ່ 65 ປີຂຶ້ນໄປມີພຽງແຕ່ 5%. ປະຊາກອນທີ່ອາໄສຢູ່ເຂດຊົນນະບົດ
ຫງ

ປະມານ 72.2%, ອາໄສ ຢູ່ໃນຕົວເມືອງປະມານ 27.8%. ອັດຕາການເກີດຂອງເດັກກວມ

ເອົາ 2% ຕໍ່ປີ, ສ່ວນອັດຕາການຕາຍກວມເອົາ 6.4%.
ສະ

ປະຊາກອນອາໄສຢູ່ໜາແໜ້ນຕາມທົ່ງພຽງລ້ອງແມ່ນາໍ້ ຕ່າງໆ ແລະ ທົ່ງພຽງແຄມທະເລ

ໂດຍສະເພາະເຂດຕອນກາງທົ່ງພຽງທີ່ອດ
ຸ ົມສົມບູນຕາມລ້ອງແມ່ນໍ້າຄົງຄາ. ຕົວເມືອງ
ສ

ສໍາຄັນເຊັ່ນ: ນິວເດັນລີ, ບອມເບ, ການກຸດຕາ, ອາມາດາບັດ, ໄຮເດິຣາບັດ…

ວ.

ປະຊາກອນອິນເດຍປະກອບດ້ວຍເຊືອ
້ ຊາດຕ່າງໆເຊັ່ນ: ອາຣາຍັນ, ດຣາວີດຽງ, ຕີເບດ-
ເບີມາ, ໂອສະໂຕຣ ແລະ ແບ່ງອອກເປັນຊົນເຜົ່າຕ່າງໆຫຼາຍກວ່າ 2.000 ຊົນເຜົ່າ. ອິນເດຍ
ສ.

ມີພາສາປາກເວົ້າເຖິງ 1.652 ພາສາ, ປະຊາກອນສ່ວນຫຼາຍເວົ້າພາສາຮິນດີ. ນອກຈາກນັ້ນ,

ລັດຖະບານຍັງຮັບຮູ້ 22 ພາສາເປັນພາສາທາງການ. ປະຊາກອນສ່ວນຫຼາຍເຊື່ອຖືສາສະໜາ
ຮິນດູຫຼາຍທີ່ສດ
ຸ ກວມເອົາ 83%, ອິດສະລາມ 11%, ຄຼິດ 2,5%, ຊິກ 1%, ພຸດ 1,2% ແລະ
ອີກ 1,3% ແມ່ນສາສະໜາອື່ນໆ.
ອິນເດຍເປັນປະເທດທີ່ມີສະຖານທີ່ທ່ອງທ່ຽວມໍລະດົກໂລກທັງໝົດ 27 ແຫ່ງຄື: ສະຖານ
ທີ່ທ່ອງທ່ຽວດ້ານວັດທະນາທໍາມີ 22 ແຫ່ງ ແລະ ສະຖານທີ່ທ່ອງທ່ຽວທໍາມະຊາດມີ 5 ແຫ່ງ.

173


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 178 7/31/2015 9:38:41 AM

 3. 0+
3.1 
+ 
1) ການປູກຝັງ: ປະຊາກອນ 70% ມີອາຊີບກະສິກໍາ. ພືດທີ່ປູກຫຼາຍໃນປະເທດອິນ
ເດຍແມ່ນເຂົ້າຈ້າວ, ເຂົ້າຝ້າງ, ພືດໃຫ້ນາໍ້ ມັນ (ຖົ່ວດິນ, ໝາກພ້າວ, ໝາກງາ), ປ່ານ, ປໍ, ຊາ,
ເຂົ້າບະເລ, ມັນຝຣ່ັງ, ຝ້າຍ, ອ້ອຍ…ເນື່ອງຈາກດິນກະສິກໍາຂອງອິນເດຍມີຄຸນນະພາບຫຼຸດລົງ
ເລື້ອຍໆ, ລັດຖະບານອິນເດຍໄດ້ສົ່ງເສີມການປັບປຸງດິນດ້ວຍຝຸ່ນເຄມີ, ຝຸ່ນຄອກ ໂດຍສະເພາະ
ຂີ້ງົວ ແລະ ຂີ້ຄວາຍ.
2) ການລ້ຽງສັດ: ອິນເດຍສ່ວນຫຼາຍແມ່ນລ້ຽງງົວ ແລະ ຄວາຍຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍ ເພື່ອ

ດິ
ະສ
ໃຊ້ແຮງງານ ແລະ ຜະລິດນໍ້ານົມ. ນອກຈາກນີ້, ຍັງລ້ຽງມ້າ, ແບ້, ແກະ, ໝູ, ສັດປີກ ແລະ
ອື່ນໆ.

ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ

ການລ້ຽງງົວ ການລ້ຽງແກະ
ເວົ້າລວມຂະແໜງກະສິກໍາຂອງອິນເດຍຍັງໃຊ້ແຮງງານຄົນເປັນຕົ້ນຕໍ. ນອກນັ້ນ ຍັງມີ
ສ

ສິນຄ້າກະສິກາໍ ທີ່ສົ່ງອອກເຊັ່ນ: ຝ້າຍ, ຊາ, ຖົ່ວ, ປ່ານ, ປໍ ເປັນຕົ້ນ.

ວ.

3.2 &" 
ສ.

ອິນເດຍເປັນປະເທດທີ່ມີອຸດສາຫະກໍາຂະຫຍາຍຕົວກວ່າໝູ່ໃນພາກພື້ນອາຊີໃຕ້ເຊັ່ນ:
ອຸດສາຫະກໍາໜັກມີ: ອຸດສາຫະກໍາເຫຼັກ ແລະ ເຫຼັກກ້າ, ພະລັງງານນິວເຄຼຍ, ອະວະກາດ,
ອຸດສາຫະກໍາເຄມີ, ອຸດສາຫະກໍາຕໍາ່ ແຜ່ນ, ອຸດສາຫະກໍາແຮ່ທາດ, ເຄື່ອງກົນຈັກຕ່າງໆ,
ຄອມພິວເຕີ, ອຸດສາຫະກໍາໄມ້… ສ່ວນອຸດສາຫະກໍາເບົາເຊັ່ນ: ອຸດສາຫະກໍາອາຫານ, ເຄື່ອງ
ຮັບໃຊ້ຊີວິດປະຈໍາວັນ…
ເຂດອຸດສາຫະກໍາທີ່ສໍາຄັນແມ່ນຢູ່ເຂດພາກຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອ, ເຂດທົ່ງພຽງອ້ອມ
ຕົວເມືອງການກຸດຕາ, ເຂດແຄມຝັ່ງຕາເວັນຕົກສ່ຽງເໜືອ, ເຂດເມືອງບອມເບ, ເມືອງອາມາ

174


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 179 7/31/2015 9:38:41 AM

 ດາບັດ, ເຂດທົ່ງພຽງລ້ອງແມ່ນໍ້າຄົງຄາ ແລະ ເຂດພາກໃຕ້ຂອງແຫຼມເດກັງ. ນອກນັ້ນ, ຂະແໜງ
ອຸດສາຫະກໍາຂອງອິນເດຍສາມາດຜະລິດສິນຄ້າສົ່ງອອກເຊັ່ນ: ເຄື່ອງໄຟຟ້າ, ເຄື່ອງຄິດໄລ່,
ເຄື່ອງຈັກຕໍ່າແຜ່ນ, ເຫຼັກເສັ້ນ, ເຄື່ອງອາໄຫຼ່…
3.3 

ອິນເດຍ ເປັນປະເທດທີ່ມີປະຊາກອນຫຼາຍ ແຕ່ກໍສາມາດມີຜົນຜະລິດທີ່ເປັນສິນຄ້າສົ່ງ
ອອກເຊັ່ນ: ຜະລິດຕະພັນເຫຼັກ, ເຄື່ອງຈັກ, ຜະລິດຕະພັນເຄມີ, ແຮ່ທາດ… ນອກນັ້ນຍັງມີ
ການພົວພັນການຄ້າກັບຫຼາຍປະເທດເຊັ່ນ: ອັງກິດ, ຣັດເຊຍ, ສະຫະລັດອາເມຣິກາ, ຍີ່ປຸ່ນ,
ເຢຍລະມັນ, ມາເລເຊຍ, ການາດາ, ອີຣານ…

ດິ
3.4 
!
!!
!

ະສ
ອິນເດຍເປັນປະເທດທີ່ມີປະຊາກອນຫຼາຍ, ເນື້ອທີ່ກວ້າງຂວາງ. ສະນັ້ນ, ການຄົມມະ
ນາຄົມຂົນສົ່ງທາງລົດໄຟຈຶງ່ ມີບົດບາດສູງ ແລະ ມີຄວາມຍາວເປັນອັນດັບ 4 ຂອງໂລກ ຮອງ

ລຂິ
ຈາກສະຫະລັດອາເມຣິກາ, ຣັດເຊຍ ແລະ ການາດາ, ເຊື່ອມຕໍ່ລະຫວ່າງຕົວເມືອງໃຫຍ່ເຂດ
ວນ
ລ້ອງແມ່ນໍ້າຄົງຄາ ແລະ ເມືອງທ່າເຮືອຕ່າງໆ. ເສັ້ນທາງລົດຍົນມີໜ້ອຍກວ່າເສັ້ນທາງລົດໄຟ
ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນຢູ່ຕາມຕົວເມືອງທີ່ສໍາຄັນ, ໃນນີ້ມີເສັ້ນທາງສໍາຄັນເຊື່ອມຕໍ່ຈາກເມືອງການ
ກຸດຕາຫາແດນລີ… ນອກນີ້ ຍັງມີເສັ້ນທາງຫຼວງອາຊີທັງ A1 ແລະ A2 ຜ່ານພາກເໜືອຂອງ
ຫງ

ອິນເດຍ.
ສະ

ການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງທາງນໍ້າມີຄວາມຍາວ 10.000 ກມ ທີ່ມກ

ີ ານຂົນສົ່ງສິນຄ້າ
ໄປບັນດາປະເທດໃກ້ຄຽງ. ນອກນີ,້ ຍັງມີການຄົມມະນາຄົມຂົນສົງ່ ພາຍໃນປະເທດສ່ວນຫຼາຍ
ແມ່ນໃຊ້ແມ່ນາໍ້ ຄົງຄາ, ແມ່ນໍ້າພົມມະບຸດ, ສ່ວນແມ່ນໍ້າອື່ນໆຄື: ແມ່ນໍ້າໂກດາວາຣີ, ແມ່ນໍ້າ
ສ

ກຣິດສະນາແມ່ນໃຊ້ເຮືອຂະໜາດນ້ອຍ. ນອກນັ້ນ, ອິນເດຍຍັງມີແຜນພັດທະນາດ້ານການ

ວ.

ຄົມມະນາຄົມທາງນໍ້າໃຫ້ຫາຼ ຍຂຶ້ນ.
ການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງທາງທະເລທີ່ມີເມືອງທ່າເຮືອສໍາຄັນເຊັ່ນ: ທ່າເຮືອຂະໜາດ
ສ.

ໃຫຍ່ຢູ່ຊາຍຝັງ່ ຕາເວັນຕົກທີ່ເມືອງບອມເບ, ນິວບັງກາລໍ ແລະ ໂຄຊິນ… ທ່າເຮືອຊາຍຝັ່ງຕາ

ເວັນອອກຢູ່ເມືອງນິວຕູຕີໂຄຣິນ, ມາດຣາດ, ການກຸດຕາ, ວິສາຄາປັດນາມ.
ການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງທາງອາກາດມີສະໜາມບິນທີ່ສໍາຄັນຄື: ສະໜາມບິນຊັນຕາ
ຢູ່ເມືອງບອມເບ, ສະໜາມບິນດັນຢູ່ເມືອງການກຸດຕາ, ສະໜາມບິນເປັມຢູ່ເມືອງນິວເດັນລີ
ແລະ ສະໜາມບິນນີມານປັດຊາບຢູ່ເມືອງມາດຣາດ… ສາຍການບິນທີ່ສໍາຄັນແມ່ນສາຍ

175


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 180 7/31/2015 9:38:41 AM

 ການບິນແອອິນເດຍ (India Air lines) ເຊິ່ງບິນພາຍໃນປະເທດ ແລະ ປະເທດຂ້າງຄຽງຄື:
ບັງຄະລາເທດ, ມັນດີວ ແລະ ສີລັງກາ.
 0:
1. ຈົ່ງບອກທີ່ຕັ້ງ, ຂອບເຂດ, ຊາຍແດນ ແລະ ເນື້ອທີ່ຂອງປະເທດອິນເດຍ?
2. ພູມສັນຖານຂອງອິນເດຍມີລັກສະນະແນວໃດ?
3. ຈົ່ງບອກຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດຂອງອິນເດຍມີຄືແນວໃດ?
4. ມີປັດໄຈໃດແດ່ຈຶ່ງເວົ້າໄດ້ວ່າ ອິນເດຍເປັນປະເທດທີ່ມີປະຊາກອນຫຼາຍ?
5. ຈົ່ງອະທິບາຍຂະແໜງກະສິກໍາ ແລະ ອຸດສາຫະກໍາຂອງອິນເດຍ.

ດິ
ະສ
6. ຈົ່ງອະທິບາຍຂະແໜງການຄ້າ ແລະ ການຄົມມະນາຂົນສົ່ງຂອງອິນເດຍ.

ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

176


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 181 7/31/2015 9:38:41 AM

 ! 19 %
 &

1.  $%&

1.1 #,  , $%

 

ປະເທດຍີ່ປຸ່ນຕັ້ງຢູ່ພາກຕາເວັນອອກຂອງທະວີບອາຊີ ຫ່າງຈາກແຜ່ນດິນໃຫຍ່ທີ່ແຫຼມ
ເກົາຫຼີ 200 ກມ ແລະ ຫ່າງຈາກເກາະຊາຄາຣິນຂອງຣັດເຊຍ 45 ກມ ເຊິ່ງມີຊ່ອງແຄບລາ
ເປຣຸດເຊິເປັນຊາຍແດນທາງທະເລ. ຍີ່ປຸ່ນເປັນປະເທດໝູ່ເກາະອ້ອມຮອບດ້ວຍທະເລ ແລະ
ມະຫາສະໝຸດ ເຊິ່ງມີຫຼາຍກວ່າ 3.900 ເກາະ ຕັ້ງຍາວຢຽດຕາມທິດເໜືອຫາໃຕ້, ມີຄວາມ
ຍາວປະມານ 3.800 ກມ ໃນນີ້ ມີເກາະໃຫຍ່ ແລະ ສໍາຄັນເຊັ່ນ: ເກາະຮອກໄກໂດ

ດິ
ະສ
(Hokaido), ຮອນຊູ (Honshu), ຊີໂກກຸ (Shikoku), ກິວຊູ (Kyushu). ຍີ່ປຸ່ນຕັ້ງຢູ່ລະຫວ່າງ
ເສັ້ນຂະໜານທີ 20 ໍ59 ່ ຫາ 45 ໍ33່ ເໜືອ ແລະ ລະຫວ່າງເສັ້ນແວງທີ 122 ໍ46 ່ ຫາ 153 ໍ
58 ່ ຕາເວັນອອກ; ດ້ານເໜືອຕິດກັບທະເລໂອຄົດ, ດ້ານຕາເວັນອອກຕິດກັບມະຫາສະໝຸດ

ລຂິ
ປາຊີຟິກ, ດ້ານຕາເວັນຕົກຕິດກັບທະເລຍີ່ປຸ່ນ ແລະ ດ້ານໃຕ້ຕິດກັບທະເລຈີນຕາເວັນອອກ.
ວນ
ປະເທດຍີ່ປຸ່ນມີເນື້ອທີ່ປະມານ 337.867 ກມ2.
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນທີ່ ທີ່ຕັ້ງຂອງປະເທດຍີ່ປຸ່ນ

177


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 182 7/31/2015 9:38:41 AM

 1.2 #
0

ປະເທດຍີ່ປຸ່ນປະກອບດ້ວຍພູກວມ 80% ຂອງເນື້ອທີ່ທັງໝົດ, ພູໃນຍີ່ປຸ່ນມີລະດັບ

ຄວາມສູງແຕ່ 1.000-3.000 ແມັດຂຶ້ນໄປ. ພູທີ່ສູງ ແລະ ມີຊື່ສຽງກວ່າໝູ່ແມ່ນພູຟູຈີຢາມາ
(3.776 ມ). ນອກນັ້ນ, ຍັງມີພູກິຕາ (Kita) 3.193 ມ, ໂອກູໂຮຕາກາ (Okuhotaka) 3.190
ແມັດ, ໄອໂນ (Aino) 3.189 ແມັດ, ຢາຣິ (Yari) 3.180 ແມັດ, ວາຣຸຊາວາ (Warusawa)
3.141 ແມັດ, ອາໄກສິ (Akaishi) 3.120 ແມັດ, ມີແກນ (Meakan) 1.499 ແມັດ, ພູຮາກ
ກຽວໂອ (Hakkyuo) 1915 ແມັດ, ກູໂຕໂມຣິ (Kumotori) 3.017 ແມັດ, ພູໄກໂກມາ
(Kaikoma) 2.967 ແມັດ... ແມ່ນໍ້າທີ່ໄຫຼຜ່ານພູລົງສູ່ທະເລຈະເປັນພຽງແມ່ນາໍ້ ສາຍສັ້ນໆ ແລະ

ດິ
ະສ
ນໍ້າໄຫຼແຮງເຊິ່ງເໝາະສົມໃນການຜະລິດໄຟຟ້າພະລັງງານນໍ້າ ແລະ ການຊົນລະປະທານ,
ແຕ່ໃຊ້ປະໂຫຍດໃນການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງບໍ່ໄດ້. ແມ່ນ້ໍາທີ່ຍາວທີສ
່ ຸດໃນປະເທດຍີ່ປຸ່ນແມ່ນ
ແມ່ນ້ໍາຊີນາໂນ (Shinano) ໄຫຼຈາກນາກາໂນ (Nagano) ຫາ ນິກາຕາ (Nigata). ຍີ່ປຸ່ນມີເນື້ອ

ລຂິ
ທີ່ປະມານ 20% ເປັນທົ່ງພຽງແຄບຕາມແຄມທະເລ ແຕ່ກໍມີຄວາມອຸດົມສົມບູນ. ທົ່ງພຽງ
ວນ
ກວ້າງກວ່າໝູ່ແມ່ນທົ່ງພຽງການໂຕ (17.000 ກມ2). ນອກຈາກນີ້, ຍັງມີທົ່ງພຽງກິໄນ, ໂນບິ,
ເອຊິໂກ ແລະ ໂຕກາຊິເປັນຕົ້ນ.
ຫງ

ຍ້ອນມີທົ່ງພຽງແຄບຊາວຍີປ
່ ຸ່ນຈຶ່ງໄດ້ບຸກເບີກເນື້ອທີ່ຕາມເຂດພູຕໍ່າເພື່ອຂະຫຍາຍເນື້ອ
ທີ່ກະສິກາໍ . ນອກນັ້ນ, ຍີ່ປຸ່ນຍັງມີໜອງທີ່ສາໍ ຄັນເຊັນ ້ ທີ່ 670.3 ກມ2, ໜອງ
່ : ໜອງບີວາ ມີເນືອ
ສະ

ກາຊູມິກາອູຣາ (Kasumigaura) ມີເນື້ອທີ່ 167.6 ກມ2, ແລະ ໜອງໂຕວາດາ (Towada) ມີ

ເນື້ອທີ່ 61.1 ກມ2.
ທໍລະນີສັນຖານຂອງຍີ່ປຸ່ນບໍ່ທັນສະຫງົບເຊັ່ນ: ມີພູໄຟ 192 ໜ່ວຍ ແລະ ຍັງເຄື່ອນໄຫວ
ສ

ຢູ່ 58 ໜ່ວຍ. ສະນັ້ນ, ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ໝູ່ເກາະຍີ່ປຸ່ນທີ່ນອນໃນເຂດ “ວົງໄຟປາຊີຟິກ” ມີແຜ່ນດິນ

ວ.

ໄຫວຮຸນແຮງພາໃຫ້ເກີດຄືນ
້ ຍັກໃຕ້ທະເລ-ມະຫາສະໝຸດເຊິ່ງເອີ້ນວ່າ ຄື້ນຊູນາມິ (Tsunami)
ສ.

178


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 183 7/31/2015 9:38:42 AM

 ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນທີ່ ພູມສັນຖານຂອງປະເທດຍີ່ປຸ່ນ

179


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 184 7/31/2015 9:38:42 AM

 1.3 #

ພູມອາກາດຂອງປະເທດຍີ່ປຸ່ນ ມີລັກສະນະອົບອຸ່ນຕະຫຼອດປີ, ອາກາດບໍ່ຮ້ອນຫຼາຍ
ແລະ ໜາວຫຼາຍຈົນເກີນໄປ. ເນື່ອງຈາກລັກສະນະພູມີປະເທດເປັນເກາະທີ່ອ້ອມຮອບໄປ
ດ້ວຍນໍ້າທະເລທຸກດ້ານ. ໃນລະດູຮ້ອນມີອຸນຫະພູມສູງ ສະເລ່ຍປະມານ 20 ໍC, ກະແສນໍ້າທີ່
ໄຫຼຜ່ານມີສາຍກະແສນໍ້າອຸນ
່ ກູໂຣຊີໂວ ໄຫຼລຽບທາງຊາຍຝັ່ງຕາເວັນອອກ ແລະ ກະແສນໍ້າ
ເຢັນໂອຢາຊີໂວໄຫຼລຽບຊາຍຝັ່ງຕອນເໜືອຂອງປະເທດ. ລົມມໍລະສຸມທີ່ພດ
ັ ຜ່ານປະເທດ
ຍີ່ປຸ່ນໃນລະດູໜາວນີ້ເອີ້ນວ່າ: ລົມມໍລະສຸມລະດູໜາວ ເຊິ່ງພັດມາຈາກທາງທິດຕາເວັນຕົກ
ສ່ຽງເໜືອຂອງປະເທດ. ສ່ວນລະດູຮອ
້ ນຈະມີລົມທີພ
່ ັດມາຈາກບໍລເິ ວນມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກ

ດິ
ະສ
ເອີ້ນວ່າ: ມໍລະສຸມລະດູຮ້ອນຈະພັດພາເອົາຄວາມຊຸ່ມຈາກທະເລໄປຕົກຕາມຊາຍຝັ່ງຕາເວັນ
ອອກຂອງປະເທດ.
ລະດູທີ່ສາໍ ຄັນມີ 4 ລະດູຄ:ື ລະດູໃບໄມ້ປງົ່ , ລະດູຮ້ອນ, ລະດູໃບໄມ້ຫນ
ຼົ່ ແລະ ລະດູໜາວ.

ລຂິ
ເຂດພູມອາກາດຂອງຍີ່ປຸ່ນແບ່ງອອກເປັນ 4 ເຂດຄື:
ວນ
- ເຂດເກາະຮອກໄກໂດມີອາກາດໜາວຫຼາຍໃນລະດູໜາວ ແລະ ມີຫິມະປົກຄຸມ, ມີ
ລະດູຮ້ອນສັ້ນ, ປະລິມານນໍາ້ ຝົນສະເລ່ຍປະມານ 1.000 ມມ/ປີ, ມີພືດພັນທໍາມະຊາດເປັນ
ຫງ

ປ່າສົນ.
- ເຂດທາງເໜືອຂອງເກາະຮອນຊູ ມີອາກາດອົບອຸ່ນກວ່າເຂດເກາະຮອກໄກໂດ ແລະ
ສະ

ມີຝົນຕົກຫຼາຍກວ່າ ໂດຍສະເພາະຊາຍຝັ່ງຕາເວັນຕົກ, ພືດພັນທໍາມະຊາດເປັນປ່າໄມ້ປ່ຽນ

ໃບ, ປ່າປະສົມ ແລະ ມີປ່າແປກປະປົນຢູນ
່ ໍາ.
- ເຂດຊາຍຝັ່ງຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ ດ້ານມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກຈົນເຖິງທະເລພາຍໃນ
ສ

ມີອາກາດອົບອຸ່ນເຢັນສະບາຍໃນລະດູໜາວ, ຮ້ອນຊຸ່ມໃນລະດູຮ້ອນ, ມີປະລິມານນໍ້າຝົນ

ວ.

ສະເລ່ຍ 1.500 ມມ/ປີ, ມີພືດພັນທໍາມະຊາດເປັນປ່າໄມ້ສີຂຽວຕະຫຼອດປີ ແລະ ພືດພັນເຄິ່ງ

ສ.

ເມືອງຮ້ອນ.
- ເຂດຊາຍຝັ່ງຕາເວັນຕົກສ່ຽງໃຕ້ ດ້ານທະເລຍີ່ປຸ່ນມີຝນ
ົ ຕົກໃນລະດູໜາວ ແຕ່ຢູ່ໃນ
ລັກສະນະຂອງຫິມະ, ມີພືດພັນທໍາມະຊາດຄ້າຍຄືເຂດທາງເໜືອຂອງເກາະຮອນຊູ.
1.4 $# %
 $
ປະເທດຍີ່ປຸ່ນ ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາປະເທດທີ່ຂາດແຄນຊັບພະຍາກອນໃຕ້ດິນທີ່ຈາໍ ເປັນ
ແກ່ການພັດທະນາອຸດສາຫະກໍາ. ແຕ່ມີແຮ່ບາງຊະນິດທີ່ມີປະລິມານຫຼາຍພໍສມ
ົ ຄວນເຊັ່ນ:

180


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 185 7/31/2015 9:38:42 AM

 ຖ່ານຫີນ, ມັງການ, ໂກຣມ, ຕີຕານ, ທອງ, ເງິນ, ຄໍາ, ມາດ… ນອກຈາກນີ້ ຍີ່ປຸ່ນຍັງມີ
ຊັບພະຍາກອນທີ່ເປັນທ່າແຮງເຊັ່ນ:
- ມີແມ່ນໍ້າຫຼາຍສາຍສັ້ນໄຫຼແຮງ ເຊິ່ງເໝາະສົມໃນການຜະລິດພະລັງງານໄຟຟ້ານໍາ້
ຕົກ ແລະ ການກໍ່ສ້າງຊົນລະປະທານເຊັ່ນ: ແມ່ນໍ້າຊີນາໂນ (369 ກມ), ອິຊີກາຣີ (Ishikari)
(365 ກມ), ແມ່ນໍ້າດອນ (322 ກມ), ແມ່ນໍ້າເຕຊີໂອ (Teshio) 256 ກມ, ແມ່ນໍ້າໂຕກາຊິ
(Tokachi) 156 ກມ ແລະ ແມ່ນໍ້າກູຊີໂຣ (Kushiro) 154 ກມ. ມີທໍາມະຊາດແຄມຝັ່ງທະເລ
ຫັກແຫວ່ງຫຼາຍ ໂດຍສະເພາະເຂດຕາເວັນຕົກສ່ຽງໃຕ້ຂອງເກາະຮອນຊູ, ມີອ່າວກໍາບັງລົມ
ແລະ ຄື້ນທະເລເໝາະສົມໃນການສ້າງທ່າເຮືອ.

ດິ
ະສ
- ມີລັກສະນະທໍາມະຊາດທີ່ເໝາະສົມແກ່ການຫາປາໂດຍສະເພາະເຂດພົບກັນຂອງ
ກະແສນໍ້າເຄືອ
່ ນຮ້ອນ ແລະ ກະແສນໍ້າເຄື່ອນເຢັນເຊິ່ງເອີ້ນວ່າເຂດກູຣິນແບງ (Kuril Bank)
ທີ່ມີອາຫານປາ (Plankton) ກາຍເປັນເຂດມະຫາສະໝຸດທີ່ອຸດົມສົມບູນດ້ວຍສັດທະເລນາໆ

ລຂິ
ຊະນິດ, ສາມາດຕອບສະໜອງຕໍ່ການບໍລິໂພກພາຍໃນ ແລະ ເປັນສິນຄ້າສົ່ງອອກ.
ວນ
- ມີປ່າໄມ້ຂຽວຕະຫຼອດປີເຊິ່ງປົກຄຸມ 1/3 ຂອງເນືອ
້ ທີທ
່ ັງໝົດ ໂດຍສະເພາະຢູ່ເຂດພູສູງ.
2.#!%&

ຫງ

2.1 
!
ຍີ່ປຸ່ນເປັນປະເທດທີ່ປະກອບດ້ວຍໝູ່ເກາະ, ມີເນື້ອທີ່ຂະໜາດໜ້ອຍກວ່າລາວ. ຍີ່ປຸ່ນ
ສະ

ເປັນປະເທດທີ່ຮັບເອົາວັດທະນະທໍາຕ່າງຊາດເຊັ່ນ: ຈາກຈີນ ແລະ ພຸດທະສາສະໜາ ຕໍ່ມາ

ແມ່ນວັດທະນະທໍາຕາເວັນຕົກ, ແຕ່ຍີ່ປຸ່ນກໍຍັງຮັກສາສົ່ງເສີມວັດທະນະທໍາດັ້ງເດີມໄວ້ຄືເກົ່າ.
ສ

ຍີ່ປຸ່ນປະສົບຜົນສໍາເລັດໃນການພັດທະນາປະເທດ. ມີການປົກຄອງລະບອບປະຊາທິປະໄຕ,
ວ.

ມີສົມເດັດພະຈັກກະພັດເປັນປະມຸກ ແລະ ມີສະຖາບັນສູງສຸດທີບ

່ ັນຍັດກົດໝາຍຂຶ້ນໃຊ້ຄ:ື
ສະພາໄດເອັດ ປະກອບດ້ວຍສະມາຊິກສະພາຜູ້ແທນລາສະດອນຈໍານວນ 491 ທ່ານ ດໍາລົງ
ສ.

ຕໍາແໜ່ງ 4 ປີ ແລະ ສະພາທີ່ປຶກສາ 256 ຄົນດໍາລົງຕໍາແໜ່ງ 6 ປີ. ທຸກໆ 3 ປີຈະມີການ

ເລືອກຕັ້ງຄັ້ງໃໝ່. ປະຊາຊົນທີ່ມີອາຍຸ 20 ປີ ຂຶ້ນໄປມີສິດອອກສຽງເລືອກຕັ້ງ.
2.2 $

ນັບແຕ່ຊຸມປີ 50 ຂອງສະຕະວັດທີ XX ປະຊາກອນຍີປ

່ ຸ່ນເພີ່ມຂຶ້ນໄວ ສະເລ່ຍ 3-4%
ຕໍ່ປີ. ດັ່ງນັ້ນ, ລັດຖະບານຍີ່ປຸ່ນຈຶ່ງໄດ້ວາງແນວທາງຫຼຸດຜ່ອນການເກີດ. ນັບແຕ່ຊຸມປີ 70
ເປັນຕົ້ນມາ ອັດຕາການເກີດຫຼຸດລົງເຖິງ 1-1,4%ຕໍ່ປີ ແລະ ໃນປີ 1995 ເຫຼືອພຽງ 0,3% ຕໍ່ປີ

181


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 186 7/31/2015 9:38:42 AM

 ແລະ ມາຮອດປີ 2014 ປະຊາກອນຍີ່ປນ
ຸ່ ມີ 127.692.273 ລ້ານຄົນ, ຄວາມໜາແໜ້ນສະ
ເລ່ຍ 349 ຄົນ/ກມ2 , ຍີປ
່ ນ
ຸ່ ເປັນປະເທດທີ່ມີປະຊາກອນອາຍຸຍືນສະເລ່ຍສູງໃນໂລກເຊັ່ນປີ:
2014 ອາຍຸຍືນສະເລ່ຍ 84,6 ປີ ໃນນັ້ນເພດຊາຍແມ່ນ 82 ປີ ສ່ວນເພດຍິງ 87,2 ປີ.
ການແຈກຢາຍຂອງປະຊາກອນບໍ່ສະໝໍາ່ ສະເໝີ 90% ຂອງປະຊາກອນອາໄສຢູ່ເຂດ
ທົ່ງພຽງທີ່ເປັນຕົວເມືອງໃຫຍ່ເຊິ່ງມີຄວາມໜາແໜ້ນ 1.350 ຄົນ/ກມ2. ຕົວເມືອງໃຫຍ່ທີ່ມີ
ປະຊາກອນອາໄສຢູ່ຫຼາຍເຊັ່ນ: ນະຄອນຫຼວງໂຕກຽວ, ໂຢໂກຮາມາ, ໂອຊາກາ, ນາໂກຢາ,
ໂກເບ…
ເຖິງວ່າປະເທດຍີ່ປຸ່ນເປັນປະເທດທີ່ມປ
ີ ະຊາກອນຫຼາຍ, ຄວາມໜາແໜ້ນສູງ, ຂາດແຄນ

ດິ
ະສ
ດ້ານແຮ່ທາດ, ມີໄພທໍາມະຊາດຮ້າຍແຮງເກີດຂຶ້ນເລື້ອຍໆ ແຕ່ຊາວຍີ່ປຸ່ນກໍເປັນໜຶ່ງໃນບັນ
ດາປະເທດທີ່ມີລະດັບຊີວິດການເປັນຢູ່ສງູ ເຊັ່ນ: ປີ 2008 ລາຍໄດ້ສະເລ່ຍ 38.443 ໂດລາ
ສະຫະລັດ.

ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນທີ່ ຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນຍີ່ປຸ່ນ

182


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 187 7/31/2015 9:38:42 AM

 3. 0+%&

ຍີ່ປຸ່ນເປັນຊາດໜຶ່ງທີ່ສາມາດຍາດເອົາຊະນະຄວາມຂາດແຄນດ້ານຊັບພະຍາກອນແຮ່
ທາດ ແລະ ໄພທໍາມະຊາດຈາກແຜ່ນດິນໄຫວ, ພູໄຟລະເບີດ, ຄື້ນຊູນາມິ, ລົມພາຍຸ ແລະ
ອື່ນໆ ເຊິ່ງສາມາດພັດທະນາປະເທດໃຫ້ມີຄວາມຈະເລີນກ້າວໜ້າທາງດ້ານເຕັກນິກວິທະຍາ
ສາດ ແລະ ກາຍເປັນປະເທດມະຫາອໍານາດດ້ານເສດຖະກິດຂອງໂລກ.
3.1 + 
1) 
C#: ຍີ່ປຸ່ນມີເນືອ
້ ທີ່ກະສິກໍາແຄບ. ສະນັ້ນ, ພື້ນທີ່ສ່ວນໃຫຍ່ຈຶ່ງໃຊ້ໃນການ
ປູກເຂົ້າ. ແຫຼງ່ ປູກເຂົ້າທີ່ສໍາຄັນຢູ່ທົ່ງພຽງແຄມຝັ່ງຂອງເກາະຮອນຊູ.

ດິ
ະສ
ການຜະລິດກະສິກໍາຂອງຍີປ
່ ຸ່ນໄດ້ດໍາເນີນຕາມແບບກະເສດສຸມມີລະດັບສູງດ້ວຍການ
ນໍາໃຊ້ຊົນລະປະທານ, ກົນຈັກ, ເຄມີ ແລະ ໄຟຟ້າ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ຍີ່ປນ
ຸ່ ສາມາດເພີມ
່ ຜົນຜະລິດ
ຂອງພືດເສດຖະກິດອື່ນໆໄດ້ຢ່າງກຸ້ມຄ່າ. ນອກຈາກປູກເຂົ້າຈ້າວ ແລະ ສາລີແລ້ວຍັງມີໝາກ

ລຂິ
ໂປມ, ໝາກກ້ຽງ, ຊາຂຽວເຊິ່ງປູກກັນຫຼາຍຢູ່ແຖບຊາຍຝັ່ງລະຫວ່າງເມືອງໂຢໂກຮາມາກັບ
ວນ
ເມືອງນາໂກຢາ, ຊູຊູໂອກະເປັນສູນກາງປູກຊາຂອງຍີ່ປຸ່ນ.
2) 
#: ຢູ່ເກາະຮອກໄກໂດ ເຊິ່ງເປັນເຂດອາກາດໜາວ ມີຟາມງົວພັນນົມ
ຫງ

ແລະ ງົວພັນຊີ້ນຢູ່ເຂດທົ່ງພຽງການໂຕ, ແຕ່ຍັງບໍ່ພຽງພໍແກ່ຄວາມຕ້ອງການຂອງປະຊາຊົນ

ເພາະປັດຈຸບນ
ັ ຊາວຍີ່ປຸ່ນຫັນມານິຍົມຮັບປະທານອາຫານປະເພດຊີນ
້ ສັດຫຼາຍຂຶ້ນ ຈຶ່ງຕ້ອງ
ສະ

ສັ່ງຊື້ຈາກຕ່າງປະເທດ.
3) 
!: ຍີ່ປຸ່ນມີລັກສະນະທໍາມະຊາດທີ່ເໝາະແກ່ການປະມົງຄື: ລັກສະນະ
ສ

ພູມີປະເທດເປັນເກາະທີ່ມທ
ີ ະເລອ້ອມຮອບທຸກດ້ານ ໂດຍສະເພາະບໍລິເວນເຂດນໍ້າຕື້ນຊາຍ
ວ.

ຝັ່ງທະວີບທີ່ເອີ້ນວ່າກູຣິນແບັງ (Kuril Bank) ເຊິ່ງເປັນທີ່ພົບກັນຂອງກະແສນໍ້າອຸ່ນກູໂຣຊີໂວ

ກັບກະແສນໍ້າເຢັນໂອຢາຊີໂວ. ເຂດນີ້ຈຶ່ງມີປາມາລວມກັນຢູ່ເປັນຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍ. ເມືອງ
ສ.

ທ່າປະມົງທີ່ສາໍ ຄັນມີເມືອງຮາໂກດາເຕ ເຊິ່ງຢູ່ທາງຕອນໃຕ້ຂອງເກາະຮອກໄກໂດ. ຍີ່ປຸ່ນມີ

ເຄື່ອງມືຫາປາທີ່ທັນສະໄໝ ແລະ ມີຄວາມຊໍານານໃນການເດີນເຮືອ. ສະນັ້ນ, ຍີ່ປຸ່ນຈຶ່ງເປັນ
ປະເທດທີ່ມີການຫາປາໄດ້ຫຼາຍທີ່ສຸດໃນໂລກ. ນອກຈາກນີ້ແລ້ວຍີປ
່ ຸ່ນຍັງປູກສາຫຼ່າຍທະເລ,
ເຮັດຟາມປາ ແລະ ລ້ຽງຫອຍມຸກໃນບໍລິເວນອ່າວອິເຊທາງໃຕ້ຂອງເມືອງນາໂກຢາອີກດ້ວຍ.

183


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 188 7/31/2015 9:38:42 AM

 3.2 &" 
ຍີ່ປຸ່ນມີໂຮງງານອຸດສາຫະກໍາຂະໜາດໜ້ອຍ ແລະ ຂະໜາດໃຫຍ່ທີ່ທັນສະໄໝເປັນ
ຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍ. ສາເຫດທີ່ເຮັດໃຫ້ຍປ
ີ່ ຸ່ນເປັນປະເທດຊັ້ນນໍາທາງດ້ານອຸດສາຫະກໍາຄື:
- ຍີ່ປຸ່ນມີຈໍານວນປະຊາກອນຫຼາຍ ແລະ ມີຄວາມຮູ້ຄວາມຊໍານານງານໃນກິດຈະການ
ອຸດສາຫະກໍາ.
- ພະລັງງານສ່ວນໃຫຍ່ໄດ້ມາຈາກນໍາ້ ແລະ ປະລິມານຖ່ານຫີນທີ່ມຢ
ີ ູ່ໃນປະເທດ.
- ຕະຫຼາດຮັບຊື້ສິນຄ້າຂອງຍີ່ປຸ່ນຢູ່ບໍ່ໄກຈາກປະເທດເຊັ່ນ: ກຸ່ມປະເທດໃນອາຊີຕາເວັນ
ອອກ ແລະ ອາຊີຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້.

ດິ
ະສ
- ຍີ່ປຸ່ນພະຍາຍາມສົ່ງເສີມອຸດສາຫະກໍາ ເພື່ອພັດທະນາກະສິກໍາທີ່ມີພນ
ື້ ທີ່ໃນການປູກ
ຝັງໜ້ອຍ.
- ຍີ່ປຸ່ນມີຄວາມຈະເລີນກ້າວໜ້າທາງດ້ານວິຊາການ ແລະ ລັດຖະບານໃຫ້ການສະ

ລຂິ
ໜັບສະໜູນ, ສົ່ງເສີມອຸດສາຫະກໍາຈຶ່ງຈະເລີນກ້າວໜ້າໄປໄດ້ຢ່າງວ່ອງໄວ ປະກອບກັບການ
ວນ
ຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງ, ການທະນາຄານ, ການປະດິດ ແລະ ການລຽນແບບທີ່ມີປະສິດທິພາບ.
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນທີ່ ອຸດສາຫະກໍາ ແລະ ພະລັງງານຂອງຍີ່ປຸ່ນ

184


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 189 7/31/2015 9:38:42 AM

 &" %&
:
- ເຂດໂຕກຽວ-ໂຢໂກຮາມາເປັນເຂດອຸດສາຫະກໍາຫຼາຍຊະນິດເຊັ່ນ: ມີການຕໍ່າຜ້າໄໝ
ຫຼາຍ ແລະ ມີເຄື່ອງຈັກ, ເຄື່ອງຍົນ, ເຄື່ອງໄຟຟ້າ, ເຄື່ອງພິມ ແລະ ອຸປະກອນການພິມ.
- ເຂດນາໂກຢາມີອຸດສາຫະກໍາການຕໍາ່ ຜ້າໄໝ, ຜ້າຝ້າຍ, ຜ້າຂົນສັດ ແລະ ຜະລິດ
ຖ້ວຍຊາມ, ສິ່ງປະດິດໄມ້ໄຜ່ ແລະ ເຄື່ອງຫຼິ້ນຕ່າງໆ.
3.3 

ຍີ່ປຸ່ນຊື້ສິນຄ້າຈໍາພວກວັດຖຸດິບເຂົ້າມາເປັນອາຫານ ແລະ ເປັນວັດຖຸດິບອຸດສາຫະກໍາ.
ສິນຄ້າທີ່ຍີ່ປຸ່ນສັ່ງຊື້ຈາກຕ່າງປະເທດມີສາລີ, ນໍ້າຕານ, ຖົ່ວເຫຼືອງ, ນໍ້າມັນພືດ, ຝ້າຍ, ປໍ, ຂົນ

ດິ
ະສ
ສັດ, ຫີນຟົດຟັດ, ນໍ້າມັນ. ສ່ວນສິນຄ້າສົງ່ ອອກທີ່ສໍາຄັນມີເສື້ອຜ້າ, ນໍ້າຫອມ, ຢາ, ເຄື່ອງຫຼິ້ນ
ເດັກ, ເຄື່ອງຈັກ, ເຄື່ອງຍົນ, ເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາ, ສິ່ງທໍ, ອາຫານກະປ໋ອງ…
3.4 
!
!

ລຂິ
ການຄົມມະນາຄົມຂອງຍີ່ປນ
ຸ່ ມີ 3 ປະເພດຄື: ທາງບົກ, ທາງນໍ້າ ແລະ ທາງອາກາດ.
ວນ
- 
!
! ! ແຍກອອກເປັນສອງທາງຄື: ທາງລົດຍົນ ແລະ ທາງລົດໄຟ.
- ທາງລົດຍົນຂອງຍີ່ປຸ່ນໄດ້ຮັບການພັດທະນາໜ້ອຍກວ່າທາງລົດໄຟ ແຕ່ລັດຖະບານ
ຫງ

ຍີ່ປຸ່ນກໍໄດ້ດໍາເນີນການຂະຫຍາຍທາງຫຼວງເພີ່ມຂຶ້ນເລື້ອຍໆ.
- ທາງລົດໄຟແມ່ນເສັ້ນທາງທີ່ໃຊ້ຫຼາຍທີ່ສດ
ຸ ໃນປະເທດຍີ່ປຸ່ນ ໂດຍສະເພາະແມ່ນລົດ
ສະ

ໄຟໃຕ້ດິນ ແລະ ລົດໄຟດ່ວນພິເສດທີ່ມີຄວມໄວຫຼາຍທີ່ສຸດ.

- 
!
!

ເນື່ອງຈາກວ່າປະເທດຍີ່ປຸ່ນມີເກາະ ແລະ ມີທະເລອ້ອມຮອບ ກິດຈະການເດີນເຮືອຈຶ່ງ
ສ

ມີຄວາມສໍາຄັນຕໍ່ຍີ່ປຸ່ນຫຼາຍທີ່ສຸດ. ຍີ່ປຸ່ນມີທ່າເຮືອທີ່ເໝາະສົມກວ່າ 700 ແຫ່ງ ແລະ ມີອ່າວ

ວ.

ເຊິ່ງກໍາບັງລົມໄດ້ເປັນຢ່າງດີ. ປັດຈຸບັນຍີປ
່ ຸ່ນມີເຮືອສິນຄ້າເປັນຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍປະເທດໜຶ່ງ
ສ.

ຂອງໂລກ.
- 
!
!
ຍີ່ປຸ່ນເປັນເສັ້ນທາງຜ່ານສາຍການບິນເກືອບທົ່ວໂລກ, ມີເຄື່ອງບິນອາຍພົ່ນທີ່ທັນສະໄໝ,
ມີສາຍການບິນລະຫວ່າງປະເທດເຂົ້າ-ອອກທີ່ສະໜາມບິນນາຣິຕະ (ໂຕກຽວ) ແລະ ໂອຊາ
ກາເປັນປະຈໍາ, ຫຼາຍກວ່າໝູ່ແມ່ນສະໜາມບິນນາຣິຕະ (ໂຕກຽວ) ມີເຄື່ອງບິນລົງສະເລ່ຍວັນ
ລະ 51 ຄັ້ງ. ສາຍການບິນລະຫວ່າງປະເທດຂອງຍີ່ປຸ່ນແມ່ນ ເຈແປນແອໄລ (Japan Air

185


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 190 7/31/2015 9:38:42 AM

 lines) ເຊິ່ງບິນຕິດຕໍ່ກັບທະວີບຕ່າງໆທົ່ວໂລກ ທັງຂົນສົ່ງຜູ້ໂດຍສານ ແລະ ສິນຄ້າຍີ່ປຸ່ນໄປ
ທົ່ວໂລກ.
! #
%&
:
-ໂຕກຽວເປັນເມືອງຫຼວງທັງເປັນສູນກາງການປົກຄອງ ແລະ ການຂົນສົ່ງຂອງປະເທດ,
ມີປະຊາກອນຫຼາຍກວ່າ 8 ລ້ານຄົນ.
- ໂອຊາກາເປັນເມືອງອຸດສາຫະກໍາທີ່ສາໍ ຄັນ ແລະ ເປັນທ່າເຮືອທີ່ສໍາຄັນອັນດັບ 2
ຮອງຈາກໂຕກຽວ.
- ໂຢໂກຮາມາເປັນເມືອງສູນກາງຕໍ່າຜ້າຝ້າຍ, ການຕໍເ່ ຮືອ ແລະ ການຫຼອມເຫຼັກ.

ດິ
ະສ
- ນາໂກຢາເປັນເມືອງອຸດສາຫະກໍາການຕໍ່າຜ້າໄໝ ແລະ ຜ້າຝ້າຍ.
- ກຽວໂຕເປັນເມືອງຫຼວງເກົ່າທັງເປັນສູນກາງວັດທະນະທໍາ ແລະ ສາສະໜາ.
3.5  #
# 
ປະເທດລາວ ແລະ ຍີ່ປນ
ລຂິ
ຸ່ ມີຄວາມສໍາພັນໄມຕີຕໍ່ກັນເຊິ່ງສະແດງອອກທາງດ້ານການ
ວນ
ເມືອງ, ເສດຖະກິດ, ວັດທະນະທໍາເຊັ່ນ: ມີສະຖານທູດປະຈໍາຢູ່ທັງສອງຝ່າຍ.
ຕົວຢ່າງ: ຢູ່ລາວມີຫຼາຍໂຄງການທີ່ໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນຈາກລັດຖະບານຍີ່ປຸ່ນ
ຫງ

ໃນການພັດທະນາດ້ານຕ່າງໆ.
 0:
ສະ

1. ຈົ່ງອະທິບາຍກ່ຽວກັບທີ່ຕັ້ງ ,ຂອບເຂດ, ຊາຍແດນ ແລະ ເນື້ອທີ່ຂອງປະເທດຍີ່ປຸ່ນ?

2. ລັກສະນະພູມສັນຖານຂອງປະເທດຍີ່ປຸ່ນເປັນຄືແນວໃດ?
3. ຈົ່ງສັງລວມລັກສະນະພູມອາກາດຂອງປະເທດຍີ່ປຸ່ນ.
ສ

4. ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດຂອງຍີ່ປຸ່ນປະກອບດ້ວຍຫຍັງແດ່?
ວ.

5. ຈົ່ງອະທິບາຍກ່ຽວກັບພູມສາດສັງຄົມ (ການປົກຄອງ, ປະຊາກອນ) ຂອງປະເທດຍີ່ປຸ່ນ.

ສ.

6. ຂະແໜງກະສິກໍາ ແລະ ອຸດສາຫະກໍາຂອງຍີ່ປຸ່ນມີລັກສະນະແນວໃດ?

7. ການຄົມມະນາຄົມຂອງຍີ່ປນ
ຸ່ ແຕ່ລະປະເພດມີລັກສະນະແນວໃດ?

186


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 191 7/31/2015 9:38:42 AM

 ! 20 
#
, D/+
1.  $
1.1 #
ທະວີບອາຟຣິກາຕັ້ງຢູ່ທາງໃຕ້ຂອງທະວີບເອີຣົບ ແລະ ທາງຕາເວັນຕົກສ່ຽງໃຕ້ຂອງ
ທະວີບອາຊີເຊິ່ງມີທະເລເມດີແຕຣາເນ ແລະ ທະເລແດງກັ້ນ. ຕັ້ງຢູ່ລະຫວ່າງເສັນ
້ ຂະໜານທີ
37 ໍ21 ່ ເໜືອ ຫາ 34 ໍ50 ່ ໃຕ້ ແລະ ເສັ້ນແວງທີ 51 ໍ24 ່ຕາເວັນອອກ ເຖິງ 17 ໍ32 ່ຕາເວັນ
ຕົກ.
- ຈຸດເໜືອສຸດຢູ່ທີ່ແຫຼມຣາດເບນຊັກກາ (Ras Ben Sakka) ປະເທດຕູນິຊີທີ່ເສັ້ນຂະໜານ

ດິ
ະສ
ທີ 37 ໍ21 ່ ເໜືອ.
- ຈຸດໃຕ້ສຸດຢູ່ທີ່ແຫຼມອະກັນລາດ (Cape Agallas) ໃນປະເທດສາທາລະນະລັດ
ອາຟຣິກາໃຕ້ຢູ່ທີ່ເສັ້ນຂະໜານ 34 ໍ50 ່ ໃຕ້.

ລຂິ
- ຈຸດຕາເວັນອອກສຸດຢູ່ທີ່ແຫຼມກາດາຟູນ (Guardaful) ໃນປະເທດໂຊມາລີ ຢູເ່ ສັ້ນ
ວນ
ແວງທີ 51 ໍ24 ່ຕາເວັນອອກ.
- ຈຸດຕາເວັນຕົກສຸດຢູ່ທີ່ແຫຼມອັນມາດີ (Cape Almadies) ເຊິ່ງຢູ່ປາຍສຸດຂອງແຫຼມ
ຫງ

ເວີດ (Cape Verde) ໃນປະເທດເຊເນການຢູ່ເສັ້ນແວງທີ 17 ໍ32 ່ ຕາເວັນຕົກ.

1.2 
 D/+
ສະ

ທິດເໜືອຕິດຕໍ່ກັບຊ່ອງແຄບຈີບຣານຕາ (Strait of Gibralta) ແລະ ທະເລເມດີແຕຣາເນ.

ອານາເຂດຂອງທະວີບນີ້ໃກ້ກັບທະວີບອາຊີຫຼາຍທີ່ສຸດ ເຊິ່ງກັບແຫຼມຊີນາຍ (Sinai) ມີຄອງຊູ
ສ

ແອດຂັ້ນຢູ່. ທິດໃຕ້ຕິດຕໍ່ກບ
ັ ມະຫາສະໝຸດອິນເດຍ ແລະ ມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ. ທິດຕາ
ວ.

ເວັນອອກຕິດຕໍ່ກັບທະເລແດງ, ອ່າວເອເດນ ແລະ ມະຫາສະໝຸດອິນເດຍ. ທິດຕາເວັນຕົກ

ຕິດກັບມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ ມີອ່າວໃຫຍ່ຢູ່ຕອນກາງຄືອ່າວກິນີ (Guinea).
ສ.

1.3 , 
  B B
ທະວີບອາຟຣິກາມີເນື້ອທີ່ປະມານ 30.313.000 ກມ2, ເປັນທະວີບທີ່ມີຂະໜາດກວ້າງ
ໃຫຍ່ເປັນອັນດັບ 2 ຂອງໂລກຮອງຈາກທະວີບອາຊີ ເຊິ່ງໃຫຍ່ກວ່າທະວີບເອີຣົບ 3 ເທົ່າ.
ຄວາມຍາວຈາກເໜືອສຸດຫາໃຕ້ສຸດປະມານ 8.000 ກມ, ສ່ວນຄວາມກວ້າງຈາກຕາເວັນ
ອອກໄປຫາຕາເວັນຕົກຍາວປະມານ 6.500 ກມ.

187


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 192 7/31/2015 9:38:42 AM

 ທະວີບອາຟຣິກາປະກອບດ້ວຍປະເທດຕ່າງໆ 154 ປະເທດ ສ່ວນໃຫຍ່ເປັນປະເທດທີ່
ຫາກໍໄດ້ຮັບເອກະລາດເຊິ່ງແບ່ງອອກເປັນ 5 ພູມີພາກຕາມລັກສະນະທີ່ຕັ້ງຄື:
- ອາຟຣິກາເໜືອ ແລະ ທະເລຊາຍຊາຮາຣາປະກອບດ້ວຍປະເທດເອຢີບ, ຊູດານ,
ໂມຣອກໂກ, ອານຊີຣີ, ຕູນິຊີ, ລີບີ, ນິເຊ (ໄນເຈີ), ຊາດ, ມາລີ, ບູກີນາຟາໂຊ ແລະ ມໍຣິເຕເນຍ.
- ອາຟຣິກາຕາເວັນຕົກປະກອບດ້ວຍປະເທດເຊເນການ, ກໍາບີ, ກິເນບີຊາວ, ກີນີ, ເຊຍ
ຣາລີໂອນ, ໄລບີເຣຍ/ລີເບຣີ, ກົດດີວົວ, ການາ, ໂຕໂກ, ເບແນງ, ໄນຈີເຣຍ ແລະ ແຄບເວີດ.
- ອາຟຣິກາກາງປະກອບດ້ວຍປະເທດກາເມີຣຸນ (Cameroon), ສາທາລະນະລັດ
ອາຟຣິກາກາງ (Central African Republic), ເອກົວຕໍຣິອານກິນີ (Equatorial Guinea),

ດິ
ະສ
ກາບົງ, ກົງໂກ, ຊາເອຍ, ອັງໂກລາ, ຊໍາບີ, ເຊົາໂຕເມ ແລະ ປຣິນຊິເປ.
- ອາຟຣິກາຕາເວັນອອກປະກອບດ້ວຍປະເທດເອທິໂອປີ (Ethiopia), ໂຊມາລີ, ເກນຢາ,
ອູກັນດາ, ຣະວັນດາ (Rwanda), ບູຣຸນດີ, ຕັງຊານນີ, ມາລາວີ, ໂມຊໍາບິກ, ມາດາກາສະກາ,

ລຂິ
ຄໍໂມໂຣດ, ເຊແຊນ, ຈີບູຕີ ແລະ ມໍຣິຊຽນ.
ວນ
- ອາຟຣິກາໃຕ້ປະກອບດ້ວຍປະເທດຊິມບາເວ, ສາທາລະນະລັດອາຟຣິກາໃຕ້, ບົດ
ສະວານາ, ເລໂຊໂທ, ສະວາຊີແລນ, ທຣັນສະໄກ ແລະ ນາມີບ.ີ
ຫງ

1.4 #
0

ທະວີບອາຟຣິກາມີລັກສະນະເປັນປຶກແຜ່ນແໜ້ນໜາ ມີພູພຽງກວ້າງຂວາງທີ່ຜ່ານການ
ສະ

ສຽດເຊາະມາເປັນເວລາຍາວນານຫຼາຍລ້ານປີ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ລະດັບຄວາມສູງຂອງພູມສັນຖານ
ເກືອບເທົ່າທຽມກັນ. ຍົກເວັ້ນພາກຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ ແລະ ພາກຕາເວັນຕົກສ່ຽງເໜືອເຊິ່ງ
ແມ່ນເຂດພູສງູ . ລະດັບຄວາມສູງສະເລ່ຍຂອງພູມສັນຖານປະມານ 750 ມ. ສ່ວນທົ່ງພຽງມີ
ສ

ໜ້ອຍ, ມີແຕ່ຢູ່ລຽບຕາມແຄມຝັ່ງທະເລ ແລະ ຢູ່ຕາມລ້ອງແມ່ນໍ້າ. ພູມສັນຖານຂອງທະວີບ

ວ.

ອາຟຣິກາແບ່ງອອກເປັນ 4 ເຂດຄື:
ສ.

1)   
ພາກຕາເວັນຕົກສ່ຽງເໜືອຂອງທະວີບໃນເຂດປະເທດມາຣົກ, ອານເຊຣີ ແລະ ຕູນິຊີ
ເປັນເຂດພູສູງ, ເປັນເຂດພູໜຸ່ມເຊັ່ນ: ພູອາດລາດ ແລະ ພູອື່ນໆທີ່ສະຫຼັບສັບຊ້ອນ, ຂະໜານ
ກັບເສັ້ນຂະໜານ ຫຼື ຂະໜານຕາມແຄມຝັງ່ ທະເລເມດີແຕຣາເນ, ແກ່ຍາວຮອດ 2.500 ກມ.

188


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 193 7/31/2015 9:38:42 AM

 2) , #
  
-   #
 ເປັນເຂດທີ່ສູງກວ່າໝູ່ໃນທະວີບ. ສ່ວນ
ໃຫຍ່ເປັນພູພຽງເຊັ່ນ: ພູພຽງເອທິໂອປີ, ພູພຽງອາຟຣິກາຕາເວັນອອກ. ນອກນັ້ນ, ຍັງມີພູໄຟ
ຫຼາຍໜ່ວຍທີ່ຍັງເຄື່ອນໄຫວ ຫຼື ດັບມອດແລ້ວສູງປະມານ 3.000 ແມັດ ຈອມພູໄຟກິລິມັນ
ຈາໂຣເປັນພູທີ່ສູງກວ່າໝູ່ໃນທະວີບອາຟຣິກາ (5.895 ມ).
ນອກຈາກພູພຽງ ແລະ ພູສູງແລ້ວເຂດນີ້ຍັງປະກອບດ້ວຍໜອງ ຫຼື ທະເລສາບທີ່ຕິດຕໍ່
ກັນຍາວຢຽດເຊັ່ນ: ໜອງນາຢາຊາ (Nayaza), ໜອງຕັງການິກາ(Tanganyika), ໜອງອານ
ແບກ (Albert), ໜອງຣູດົບ (Rudolf), ແລະ ໜອງວິກຕໍຣິອາ (Vitoria).

ດິ
ະສ
   ປະກອບດ້ວຍພູພຽງທີ່ກວ້າງ, ຢູ່ທາງພາກຕາເວັນຕົກມີ
ທະເລຊາຍກາລາຮາຣີ ແລະ ນາມມີບີເປັນພູພຽງຫີນກຣານິດເອີ້ນວ່າ “ ແຣນ” ເຊິ່ງເປັນເຂດ
ທີ່ມີບໍ່ຄໍາ, ເພັດ ແລະ ອູຣານິອອມທີ່ສໍາຄັນຂອງໂລກ.
#

ລຂິ
ຢູ່ເບື້ອງຕາເວັນອອກຂອງພາກໃຕ້ແມ່ນສາຍພູດຣາແກນສະແບກ,
ວນ
ຈອມພູທີ່ສູງກວ່າໝູ່ແມ່ນມົງໂອຊວກ (3.482 ມ) ເຊິ່ງເປັນຕົ້ນກໍາເນີດຂອງແມ່ນໍ້າຫຼາຍສາຍ
ເຊັ່ນ: ແມ່ນໍ້າວານ ແລະ ແມ່ນໍ້າລິມໂປໂປ.
ຫງ

#
! ເປັນເຂດພູພຽງທີ່ກວ້າງໃຫຍ່ ເລີ່ມຈາກທະເລຊາຍຊາຮາຣາ
ເຖິງອ່າວກິເນ ເປັນພູພຽງທີ່ປະກອບສ້າງຈາກຫີນເກົາ່ ແກ່ທີ່ປົກຄຸມດ້ວຍຫີນ ແລະ ດິນຕະກອນ.
ສະ

ພູທີ່ສໍາຄັນໃນເຂດນີ້ມີພູຮົກກາ ແລະ ພູຕີເບສະຕິ. ພູເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ເກີດມີຝົນຕົກໃນ

ທະເລຊາຍ. ທາງພາກໃຕ້ຂອງເຂດນີມ
້ ພ
ີ ູພຽງຫຼາຍແຫ່ງເຊັ່ນ: ພູພຽງກິເນ, ພູພຽງກາເມີຣຸນ…
3) !  !

ສ

ເຂດທົ່ງພຽງແຄມທະເລເປັນທົ່ງພຽງແຄບເຊັ່ນ: ທົ່ງພຽງແຄມຝັ່ງທະເລເບື້ອງຕາເວັນຕົກ
ວ.

ແລະ ຕາເວັນອອກຂອງທະວີບອາຟຣິກາ. ນອກນັ້ນ, ຍັງມີທົ່ງພຽງຢູ່ຕາມລ້ອງແມ່ນໍ້າຕ່າງໆ

ສ.

ດັ່ງນີ້:
- ທົ່ງພຽງລ້ອງແມ່ນໍ້ານິນຢູ່ທາງພາກເໜືອຂອງທະວີບ ໃນເຂດປະເທດຊູດັງ ແລະ ເອຢິບ,
ເປັນພື້ນທີ່ອຸດົມສົມບູນເໝາະແກ່ການປູກຝັງໂດຍສະເພາະແມ່ນຢູ່ປະເທດເອຢິບ.
- ທົ່ງພຽງລ້ອງແມ່ນໍ້ານີເຊຢູທ
່ າງພາກຕາເວັນຕົກຂອງທະວີບ ໃນເຂດຂອງປະເທດມາລີ,
ນີເຊ ແລະ ນິເຊຣີ.

189


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 194 7/31/2015 9:38:42 AM

 - ທົ່ງພຽງລ້ອງແມ່ນໍ້າຊໍາແບ ຢູ່ພາກໃຕ້ຂອງທະວີບໃນເຂດຂອງປະເທດຊິມບາເວ
ແລະ ປະເທດໂມຊໍາບິກ.
- ທົ່ງພຽງລ້ອງແມ່ນໍ້າກົງໂກຢູ່ພາກກາງຂອງທະວີບໃນເຂດສູນສູດເຊິ່ງສ່ວນໃຫຍ່ຢູ່
ປະເທດກົງໂກ ແລະ ປະເທດຊາເອຍ.
1.5 
ເນື່ອງຈາກວ່າທະວີບອາຟຣິກາມີເສັ້ນສູນສູດຜ່ານກາງ. ດັ່ງນັ້ນ, ພືນ
້ ທີ່ສ່ວນຫຼາຍຈຶ່ງຢູ່
ໃນເຂດອາກາດຮ້ອນ. ເຂດທີ່ມີພູມອາກາດອົບອຸ່ນມີໜ້ອຍ, ມີພຽງແຕ່ຢູ່ທາງພາກເໜືອສຸດ
ແລະ ພາກໃຕ້ສຸດຂອງທະວີບເທົ່ານັ້ນ.

ດິ
ະສ
ອີງໃສ່ປະລິມານນໍ້າຝົນ ແລະ ອຸນຫະພູມ ເພິ່ນແບ່ງພູມອາກາດຂອງທະວີບອາຟຣິກາ
ອອກເປັນ 5 ເຂດດັ່ງນີ້:
1) B
$&
 ແມ່ນເຂດທົ່ງພຽງລ້ອງແມ່ນໍ້າກົງໂກ ແລະ ແຄມຝັ່ງ

ລຂິ
ທະເລເບື້ອງຕາເວັນອອກຂອງເກາະມາດາກາສະກາ, ມີອຸນຫະພູມສະເລ່ຍປະມານ 26 ໍC,
ວນ
ປະລິມານນໍາ້ ຝົນສູງກວ່າ 2.000 ມມ/ປີ, ມີຝົນຕົກຕະຫຼອດປີ ເຊິ່ງອໍານວຍຄວາມສະດວກ
ໃຫ້ແກ່ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງປ່າຕຶບໜາ. ສ່ວນຫຼາຍຝົນມັກຕົກໃນຕອນບ່າຍໃນລັກສະນະ
ຫງ

ຝົນຟ້າຄະນອງ. ລັກສະນະຂອງອາກາດແມ່ນຮ້ອນເອົ້າ, ອຸນຫະພູມຂຶ້ນສູງບໍ່ກາຍ 35 ໍC ມີ

ລະດູດຽວຄືລະດູຮ້ອນ (ຝົນ).
ສະ

2) B
$&#

 ເຂດນີ້ກວມເອົາ 2 ເຂດຢູ່ລະຫວ່າງເສັນ
້ ຂະ
ໜານທີ 5 ໍຫາ 17 ໍຂອງເຟື້ອງໂລກເໜືອ ແລະ ເຟື້ອງໂລກໃຕ້. ຖ້າຫຍັບໄປທາງເບື້ອງຕາ
ເວັນອອກເຂດອາກາດນີ້ກວມໄປຮອດເສັ້ນສູນສູດ ແລະ ພາກຕາເວັນຕົກຂອງເກາະມາດາ
ສ

ກາສະກາ. ລັກສະນະອາກາດແມ່ນຮ້ອນ ແລະ ຊຸ່ມຄືເຂດສູນສູດ, ແຕ່ໄດ້ຮັບປະລິມານນໍ້າ

ວ.

ຝົນໜ້ອຍກວ່າຄືຕໍ່າກວ່າ 1.500 ມມ/ປີ. ອຸນຫະພູມສະເລ່ຍ 30 ໍC ແລະ ມີ 2 ລະດູຈະແຈ້ງ

ສ.

ຄື: ລະດູແລ້ງ ປະມານ 3-4 ເດືອນເຊິ່ງມີອຸນຫະພູມສູງສຸດ 35 ໍC ແລະ ລະດູຝົນ 25 ໍC ຢູ່

ພາກເໜືອ. ຝົນຕົກຫຼາຍແມ່ນເດືອນ 6-7-8 ແລະ ແຫ້ງແລ້ງໃນເດືອນ 12-1-2. ອັດຕາ
ຄວາມຊຸ່ມຂອງອາກາດຕໍາ່ ກວ່າເຂດສູນສູດ, ແຕ່ຢພ
ູ່ າກໃຕ້ອນ
ຸ ຫະພູມສະເລ່ຍພັດຕໍ່າກວ່າ
ອາກາດຊະນິດດຽວກັນກັບຢູ່ພາກເໜືອ ສ່ວນໄລຍະທີ່ຝົນຕົກພັດກົງກັນຂ້າມກັບຢູພ
່ າກເໜືອ
ຄື: ຝົນຕົກໃນເດືອນ 12-1-2 ແຕ່ແຫ້ງແລ້ງໃນເດືອນ 6-7-8.

190


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 195 7/31/2015 9:38:43 AM

 ເວົ້າສະເພາະຢູ່ເຂດແຄມທະເລເບື້ອງຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ຂອງທະວີບ ແລະ ພາກຕາ
ເວັນຕົກຂອງເກາະມາດາກາສະກາແມ່ນມີຝົນຕົກຫຼາຍສົມຄວນ. ພືດທີ່ເກີດຂຶ້ນໃນເຂດນີ້ ມີ
ທົ່ງຫຍ້າ ແລະ ຕົ້ນໄມ້ເປັນພຸ່ມເຊັ່ນ: ຕົ້ນຕະກຸນກັນຖິ່ນ, ຕົ້ນບາວບັບ, ຕົ້ນເລົາ, ຫຍ້າຄາ ເຊິ່ງ
ມີຢູ່ໃນເຂດປະເທດຊູດັງ, ເອທິໂອປີ, ແກນຢາ ແລະ ນິເຊເປັນຕົ້ນ.
3) +"
ເຂດນີ້ກວມເອົາຕອນດິນທີບ
່ ໍ່ກວ້າງປານໃດ ຢູ່ພາກເໜືອຂອງທະວີບມີຢູ່ພາກໃຕ້ຂອງ
ທະເລຊາຍຊາຮາຣາເຊິ່ງກວມແຕ່ປະເທດເຊເນການຕາມເສັ້ນຂະໜານໄປທາງພາກຕາເວັນ
ອອກ, ສ່ວນຢູ່ພາກໃຕ້ຂອງທະວີບແມ່ນກວມເອົາພາກສ່ວນໜຶ່ງຂອງທະເລຊາຍກາລາຮາຣີ

ດິ
ະສ
ລວມມີພາກເໜືອຂອງປະເທດອາຟຣິກາໃຕ້, ປະເທດບົດສະວານາ ແລະ ພາກຕາເວັນຕົກ
ຂອງປະເທດຊິມບາເວ. ລັກສະນະອາກາດແມ່ນຮ້ອນເກືອບແຫ້ງແລ້ງມີ 2 ລະດູຈະແຈ້ງຄື:
ລະດູຝົນຢູ່ພາກເໜືອ (ກົງກັບລະດູຮ້ອນຢູ່ພາກໃຕ້) ແລະ ລະດູແລ້ງຢູ່ພາກເໜືອ (ກົງກັບ

ລຂິ
ລະດູໜາວຢູ່ພາກໃຕ້) ອຸນຫະພູມສະເລ່ຍສູງກວ່າ 30 ໍC. ພືດທີ່ເກີດຂຶ້ນໃນເຂດນີ້ສ່ວນໃຫຍ່
ວນ
ເປັນທົ່ງຫຍ້າທີ່ມີໜາມ, ຕົ້ນໄມ້ກໍມີຈໍາພວກຕະກຸນຕົ້ນປາມ (Palmier).
4) "
ຫງ

ຢູ່ພາກເໜືອຂອງທະວີບ ອາກາດແຫ້ງແລ້ງໄດ້ກວມເອົາເນື້ອທີ່ຢ່າງກວ້າງຂວາງຄືນັບ
ແຕ່ຝັ່ງທະເລທາງພາກຕາເວັນຕົກໄປຮອດຝັ່ງທະເລພາກຕາເວັນອອກ (ແຄມທະເລ) ນັ້ນ
ສະ

ແມ່ນທະເລຊາຍຊາຮາຣາ. ຄວາມຜິດດ່ຽງຂອງອຸນຫະພູມລະຫວ່າງລະດູຮ້ອນ ແລະ ລະດູ

ໜາວແມ່ນສູງກວ່າ 20 ໍC, ສ່ວນຄວາມຜິດດ່ຽງຂອງອຸນຫະພູມລະຫວ່າງກາງເວັນ ແລະ ກາງ
ຄືນຍິ່ງສູງ ບາງເທື່ອຮອດ 70 ໍC. ເບິ່ງທົ່ວໄປແລ້ວອາກາດເຂດນີມ
້ ີອນ
ຸ ຫະພູມສູງສະເລ່ຍເດືອນ
ສ

ທີ່ຮ້ອນກວ່າໝູ່ຮອດ 50 ໍ C ແຕ່ອັດຕາຄວາມຊຸ່ມຂອງອາກາດພັດຕໍ່າ. ປະລິມານນໍ້າຝົນສະ

ວ.

ເລ່ຍຕໍ່າກວ່າ 250 ມມ/ປີ ແລະ ຝົນຕົກໃນລັກສະນະຟ້າຄະນອງ. ຕອນກາງຄືນອຸນຫະພູມ

ສ.

ຫຼຸດລົງຕໍ່າເຖິງ 0 ໍC ຫຼື ຕໍ່າກວ່າ -5 ໍC ມີນໍ້າກ້າມຢູ່ເຂດເໜືອຂອງທະເລຊາຍຊາຮາຣາ ສ່ວນ

ຢູ່ພາກໃຕ້ຂອງທະວີບມີທະເລຊາຍນາມມີບີ, ກາລາຮາຣີ ມີອາກາດຄ້າຍຄືກັບຢູທ
່ ະເລຊາຍ
ຊາຮາຣາ ແຕ່ອຸນຫະພູມຕໍາ່ ກວ່າ ຍ້ອນຢູ່ເຂດພູມສັນຖານສູງກວ່າ ແລະ ເນື້ອທີ່ແຄບກວ່າ.
ພືດທີ່ເກີດຂຶ້ນໃນເຂດນີ້ແມ່ນພືດປະເພດຮາກຍາວເຊັນ
່ : ຕົ້ນກະບອງເພັດ, ຕົ້ນຄໍ້, ປ່າ
ຫຍ້າຫ້ຽນ. ທຽບໃສ່ເຂດທະເລຊາຍຊາຮາຣາແລ້ວທະເລຊາຍກາລາຮາຣີ ແລະ ນາມມີບມ
ີ ີ
ພືດຫຼາຍກວ່າ.

191


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 196 7/31/2015 9:38:43 AM

 5) /
ແມ່ນຢູ່ເຂດເໜືອສຸດຂອງທະວີບ (ແຄມທະເລເມດີແຕຣາ
ເນ) ແລະ ໃຕ້ສຸດຂອງທະວີບ (ເຂດແຫຼມຄວາມຫວັງດີ). ອາກາດມີລັກສະນະໜາວເຢັນ,
ອຸນຫະພູມສະເລ່ຍປະມານ 20 ໍC ມີຝນ
ົ ຕົກໃນລະດູໃບໄມ້ຫຼົ່ນ ແລະ ລະດູໜາວ. ປະລິມານ
ນໍ້າຝົນສູງກວ່າ 600 ມມ/ປີ. ລະດູຮ້ອນອາກາດຮ້ອນ ແລະ ແຫ້ງ, ທ້ອງຟ້າແຈ່ມໃສດີ. ພືດທີ່
ເກີດຂຶ້ນໃນເຂດນີ້ແມ່ນພືດທີ່ມີໃບເປັນມັນ ເປືອກໜາເຊັ່ນ: ຕົ້ນໝາກກອກເທບ (Olive). ປ່າ
ໄມ້ມີລັກສະນະຫ່າງເປັນໂຄກໃນເຂດຮ້ອນ ແຕ່ຕົ້ນໄມ້ພັດບໍ່ສູງມີລັກສະນະເປັນພຸມ
່ ມີໜາມ.

ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ຕົ້ນໝາກໂອລິວ ໝາກໂອລິວ
1.6 $# %
 $
ຫງ

ອາຟຣິກາ ເປັນທະວີບທີ່ມີຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດອຸດົມສົມບູນເປັນຕົ້ນແມ່ນນໍ້າ
ມັນເຊື້ອໄຟ, ກ໊າດທໍາມະຊາດ, ຖ່ານຫີນ, ເຫຼັກ, ເພັດ, ຄໍາ, ບົກຊິດ, ຟົດສະຟາດ ແລະ ໂລຫະ
ສະ

ປະເພດອື່ນໆ. ນອກນັ້ນ, ຍັງມີຊັບພະຍາກອນທີ່ມີລກ

ັ ສະນະຍຸດທະສາດອີກເຊັນ
່ : ອູຣານິ
ອອມ, ຣາດີອອມ…
ສ

ນອກຈາກແຮ່ທາດທີ່ມີຢູ່ຂ້າງເທິງນັ້ນແລ້ວ ທະວີບອາຟຣິກາຍັງມີແຫຼ່ງພະລັງງານເຊັ່ນ:
ວ.

ແສງແດດ, ຄວາມແຮງຂອງແມ່ນໍ້າລໍາເຊ. ພ້ອມນີ້ກໍປະກອບດ້ວຍປ່າໄມ້ທີ່ມີຄຸນຄ່າຢ່າງຫຼວງ

ຫຼາຍເຊັ່ນ: ປ່າໄມ້ໃນເຂດສູນສູດ.
ສ.

ບັນດາຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດດັ່ງກ່າວໄດ້ແຈກຢາຍຢູ່ທົ່ວທະວີບ ແຕ່ເຂດທີ່ມີບໍ່ແຮ່
ເຕົ້າໂຮມຢູ່ຫຼາຍກວ່າໝູ່ແມ່ນປະເທດກົງໂກ, ອາຟຣິກາ, ທະເລຊາຍຊາຮາຣາ, ເຂດພູອາດ
ລາດ ແລະ ເຂດອ່າວກິເນ. ຢູ່ປະເທດກົງໂກ ແລະ ອາຟຣິກາໃຕ້ມບ
ີ ໍ່ຄໍາ ແລະ ບໍ່ເພັດຫຼາຍ
ເຊັ່ນ: ຄໍາໃນເຂດນີ້ກວມເອົາ 60% ຂອງປະລິມານຄໍາໃນໂລກ. ເພັດກວມເອົາເຖິງ 98%
ຂອງເພັດໃນໂລກ. ສ່ວນຢູ່ອ່າວກິເນ ແລະ ເຂດພາກກາງຂອງປະເທດອາຟຣິກາໃຕ້ມີບໍ່ອູຣາ
ນິອອມ, ຣາດີອອມ, ໂກບານ, ລີຕີອອມ ແລະ ທອງແດງ. ຢູ່ພາກເໜືອຂອງທະເລຊາຍ

192


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 197 7/31/2015 9:38:43 AM

 ຊາຮາຣາມີບນ
ໍ່ ໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ, ກ໊າດທໍາມະຊາດເຊິ່ງມີຫຼາຍຢູ່ປະເທດລີບີ ແລະ ອານເຊຣີ. ເວົ້າ
ສະເພາະຢູ່ເຂດພູອາດລາດມີບໍ່ຟົດສະຟາດທີ່ກວມເຖິງ 45% ຂອງປະລິມານຟົດສະຟາດ
ໃນໂລກ. ນອກນີ້ເຂດດັ່ງກ່າວຍັງມີບໍ່ເຫຼກ
ັ , ບໍ່ໂລຫະສີຫຼາຍຊະນິດອີກດ້ວຍ.
ເຖິງວ່າທະວີບອາຟຣິກາ ອຸດົມສົມບູນໄປດ້ວຍຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດປານໃດກໍ
ຕາມ ແຕ່ຄວາມຮັ່ງມີເຫຼົ່ານັ້ນ ບໍ່ໄດ້ຖືກຊົມໃຊ້ຈາກປະຊາຊົນຂອງທະວີບດັ່ງກ່າວພໍປານໃດ,
ກົງກັນຂ້າມແມ່ນບັນດານາຍທຶນຕ່າງດ້າວເປັນຜູ້ໄດ້ນໍາໃຊ້ ແລະ ໄດ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດຕະ
ຫຼອດມາ.
2. #!

ດິ
ະສ
2.1 
7,%$

D/+
ທະວີບອາຟຣິກາມີປະຊາກອນສະເລ່ຍປະມານ 1.1 ຕື້ຄົນ (2013) ຖ້າທຽບໃສ່ກັບ
ທະວີບເອີຣົບ ແລະ ອາຊີແມ່ນມີປະຊາກອນໜ້ອຍ. ຄວາມໜາແໜ້ນສະເລ່ຍ 31 ຄົນ/ກມ2.

ລຂິ
ນອກຈາກນີ້ການແຈກຢາຍຂອງຊາວອາຟຣິກາຢູ່ໃນແຕ່ລະເຂດພັດບໍ່ສະໝໍ່າສະເໝີ ມີບາງ
ວນ
ເຂດມີຄົນເຕົ້າໂຮມຢູ່ຢ່າງໜາແໜ້ນເຊັ່ນ: ຢູ່ເຂດແຄມທະເລເມດີແຕຣາເນ ເຂດໃຕ້ສຸດຂອງ
ທະວີບ, ເຂດລ້ອງແມ່ນໍ້າ ຫຼື ປາກແມ່ນາໍ້ ສາຍຕ່າງໆ ໂດຍສະເພາະແມ່ນເຂດລ້ອງແມ່ນໍ້ານິນ
ຫງ

ແລະ ປາກແມ່ນໍ້ານິນ. ຢູ່ເຂດພູພຽງພາກຕາເວັນອອກ ເຂດແຄມອ່າວກິເນ ແລະ ດອນຂຽວ

(Oasis) ໃນເຂດທະເລຊາຍ, ເຂດແຄມທະເລຊາຍມີປະຊາກອນອາໄສຢູໜ
່ ້ອຍກວ່າໝູ່
ສະ

ເກືອບເວົ້າໄດ້ວ່າເປັນເຂດຫວ່າງເປົ່າທາງດ້ານປະຊາກອນ.
2.2 

%%$

ໃນໄລຍະເຄິ່ງທ້າຍສະຕະວັດທີ XX ມາຮອດປັດຈຸບນ
ັ ນີ້ ພົນລະເມືອງຂອງທະວີບ
ວ.

ອາຟຣິກາໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງວ່ອງໄວ ແຕ່ສະພາບການພັດທະນາຂະຫຍາຍຕົວຊ້າ ຍ້ອນມີ

ບັນຫາທາງດ້ານການເມືອງ ແລະ ສັງຄົມເກີດຂຶ້ນລຽນຕິດ ໂດຍສະເພາະແມ່ນການປະທະ
ສ.

ກັນລະຫວ່າງຊົນຊາດ ຊົນເຜົ່າທີ່ມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນດ້ານສາສະໜາ, ພາສາ, ຮີດຄອງ

ປະເພນີ ແລະ ວັດທະນະທໍາທີ່ພວກຈັກກະພັດປະໄວ້ໃນເວລາເຂົ້າມາຢຶດຄອງເຊິ່ງທັງໝົດ
ນັ້ນເຮັດໃຫ້ພນ
ື້ ຖານເສດຖະກິດ ແລະ ການດໍາລົງຊີວິດຂອງປະຊາຊົນ ໂດຍສະເພາະແມ່ນ
ຊາວຊົນນະບົດພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ. ດັ່ງນັ້ນ, ເຂົາເຈົ້າຈຶ່ງພາກັນເຄືອ
່ ນຍ້າຍເຂົ້າໄປຢູ່ໃນຕົວ
ເມືອງນັບມື້ນບ
ັ ຫຼາຍຂຶ້ນ ເຊິ່ງເປັນສາເຫດຕົ້ນຕໍເຮັດໃຫ້ປະຊາຊົນບາງປະເທດຕ້ອງອອກໄປ
ຊອກຫາວຽກຢູ່ຕ່າງປະເທດ ແລະ ມີບາງຈໍານວນກໍອົບພະຍົບຂ້າມທະວີບໄປສູ່ທະວີບອື່ນ

193


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 198 7/31/2015 9:38:43 AM

 ເຊັ່ນ: ໄປເອີຣົບ, ອາເມຣິກາ… ຫຼາຍກວ່າໝູ່ແມ່ນຊາວເຊເນການ, ຊາວມາຣົກ, ຊາວອານ
ເຊຣີ…
2.3 

 )
$

ນັບຕັ້ງແຕ່ເຄິ່ງທ້າຍສະຕະວັດທີ XX ອັດຕາການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງປະຊາກອນແມ່ນສູງ
2,4% ສາມາດເວົ້າໄດ້ວ່າເປັນປະເທດທີ່ມີອັດຕາການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງປະຊາກອນສູງກວ່າໝູ່ໃນ
ໂລກ. ການທີມ
່ ີອັດຕາການເພີ່ມສູງແນວນັ້ນກໍຍ້ອນວ່າວຽກງານສາທາລະນະສຸກ ແລະ ການ
ຮັກສາຄວາມສະອາດຂອງປະຊາກອນອາຟຣິການັບມືນ
້ ັບດີຂຶ້ນ ແລະ ເຮັດໃຫ້ອັດຕາການ
ຕາຍນັບມື້ນັບຫຼຸດລົງ. ປະຊາກອນໃນທະວີບອາຟຣິກາຖືວ່າເປັນປະຊາກອນໝຸມ
່ . ດັ່ງນັ້ນ,

ດິ
ະສ
ຈຶ່ງສ້າງຄວາມຫຍຸ້ງຍາກໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດຂອງທະວີບອາຟຣິກາ ເຊິ່ງເປັນບັນຫາ
ທີ່ໃຊ້ເວລາແກ້ໄຂຍາວນານຂອງກຸ່ມປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາ.
2.4 
$$
ປະຊາກອນທີດ
ລຂິ
່ ໍາລົງຊີວິດຢູທ
່ ະວີບອາຟຣິກາໃນປັດຈຸບນ
ັ ມີ 3 ເຊື້ອຊາດໃຫຍ່ຄ:ື ເຊື້ອ
ວນ
ຊາດຜິວດໍາ (Negroide), ເຊື້ອຊາດຜິວເຫຼືອງ (Mongoloide) ແລະ ເຊື້ອຊາດຜິວຂາວ
Europoide)
3. 0+
ຫງ

3.1 #
!'
0+
ສະ

ບັນດາປະເທດໃນທະວີບອາຟຣິກາ ເກືອບທັງໝົດເປັນປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາ ຍົກ

ເວັ້ນແຕ່ປະເທດອາຟຣິກາໃຕ້ ລາຍໄດ້ສະເລ່ຍຕໍ່ຄົນປະມານ 400 ໂດລາສະຫະລັດຕໍ່ປ.ີ
ປະເທດທີ່ມີລາຍໄດ້ສະເລ່ຍສູງກວ່າ 1.000 ໂດລາສະຫະລັດຕໍ່ຄົນໃນປີໜຶ່ງມີ 2-3 ປະເທດ
ສ

ເທົ່ານັ້ນ ເຊິ່ງເປັນປະເທດທີ່ຢູ່ໃນເຂດພາກເໜືອຂອງທະວີບ, ມີປະຊາກອນໜ້ອຍ, ມີລາຍໄດ້

ວ.

ຈາກການຂຸດຄົ້ນຂາຍນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ, ແຮ່ທາດອື່ນໆເຊັ່ນ: ປະເທດລີບີ, ຕູນິຊີ ແລະ ອານ

ສ.

ເຊຣີ. ລັກສະນະເສດຖະກິດຂອງບັນດາປະເທດທີ່ຢູ່ໃນເຂດຮ້ອນຊຸ່ມສູນສູດເບື້ອງຕາເວັນຕົກ
ຂອງທະວີບແມ່ນການກະສິກໍາໂດຍອາໄສການປູກພືດເປັນຕົ້ນຕໍເຊັ່ນ: ຕົ້ນຢາງ, ກາກາວ,
ມັນຕົ້ນ. ສ່ວນຢູ່ໃນເຂດອາຟຣິກາກາງ ແລະ ພາກຕາເວັນອອກຂອງທະວີບທີ່ມີອາກາດ
ແຫ້ງແລ້ງກໍອາໄສການປູກຝັງຈໍາພວກຖົວ
່ ແລະ ລ້ຽງສັດ.
ໃນທະວີບອາຟຣິກາມີຫຼາຍປະເທດ ຍັງພົບອຸປະສັກໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດ,
ເນື່ອງຈາກຫຼາຍສາເຫດເຊັນ
່ : ຢູ່ຫ່າງໄກຕະຫຼາດການຄ້າທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ

194


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 199 7/31/2015 9:38:43 AM

 ເພາະຫຼາຍປະເທດຢູ່ເລິກເຂົ້າໄປພາຍໃນທະວີບ, ຫ່າງໄກຈາກທະເລ, ເສັ້ນທາງຄົມມະນາ
ຄົມບໍ່ຂະຫຍາຍ ແລະ ບໍ່ຮັບປະກັນ. ປະເທດເຫຼົ່ານີ້ມີປະຊາກອນໜ້ອຍ, ໄພແຫ້ງແລ້ງເກີດ
ຂຶ້ນຢ່າງຕໍ່ເນືອ
່ ງໃນຫຼາຍປີ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ການພັດທະນາລ່າຊ້າ. ຜົນຜະລິດທາງການປູກຝັງຕົກ
ຕໍ່າ, ເສດຖະກິດຊຸດໂຊມ, ເກີດຄວາມທຸກຍາກຂຶ້ນໂດຍທົ່ວໄປ.
3.2 
+ , D/+
ການປູກຝັງຢູທ
່ ະວີບອາຟຣິກາ ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນການປູກພືດເພືອ
່ ລ້ຽງຊີບ. ໂດຍສະເພາະ
ແມ່ນການເຮັດໄຮ່ເຄື່ອນທີ່, ປູກພືດອາຫານປະຈໍາທ້ອງຖິ່ນ. ສ່ວນເຂດທີ່ມີການບຸກເບີກຂະ
ໜາດໃຫຍ່ ເນື້ອທີ່ກວ້າງຂວາງ ໂດຍແມ່ນຊາວເອີຣົບເປັນເຈົ້າຂອງກິດຈະການນັນ
້ ແມ່ນການ

ດິ
ະສ
ປູກຝັງເພື່ອການຄ້າເຊັ່ນ: ການເຮັດສວນຂະໜາດໃຫຍ່, ນໍາໃຊ້ວທ
ິ ີການປູກຝັງແບບທັນສະ
ໄໝ, ນໍາໃຊ້ເຄື່ອງຈັກຊ່ວຍແຮງງານຄົນ. ພືດທີ່ປູກມີ: ສາລີ, ເຂົ້າຝ້າງ, ມັນຕົ້ນ, ຖົ່ວ, ກາກາວ,
ກາເຟ ແລະ ພືດໃຫ້ໝາກເຊັ່ນ: ໝາກກ້ຽງ, ໝາກນາວ…ເພື່ອສົ່ງເຂົ້າໂຮງງານອຸດສາຫະກໍາ

ລຂິ
ກະປ໋ອງ. ນອກນັ້ນ, ຍັງປູກພືດອຸດສາຫະກໍາຊະນິດອື່ນເຊັ່ນ: ຕົ້ນຢາງ, ຕົ້ນປາມ, ຝ້າຍ,
ວນ
ປ່ານ…
1) $
+A
ຫງ

ໃນເຂດອາກາດຮ້ອນຊຸ່ມຢູພ
່ າກຕາເວັນຕົກຂອງທະວີບອາຟຣິກາ, ຕາມລ້ອງແມ່ນໍ້າ
ກົງໂກ ແລະ ແຄມຝັ່ງທາງດ້ານຕາເວັນອອກຂອງທະວີບມີການປູກພືດເຂດຮ້ອນຫຼາຍຊະນິດ
ສະ

ເພື່ອສົ່ງໄປຂາຍຢູ່ຕ່າງປະເທດເຊັ່ນ: ຕົ້ນປາມ, ຖົ່ວດິນ (ປູກຫຼາຍທີສ

່ ຸດ). ກາຍເປັນທະວີບທີ່
ສົ່ງຖົ່ວດິນອອກຈໍາໜ່າຍຫຼາຍກວ່າໝູ.່ ນອກນັ້ນ, ຍັງສົ່ງກາເຟ, ກ້ວຍ, ອ້ອຍ, ຢາງກາວຊູ
ແລະ ປ່ານອອກຂາຍອີກດ້ວຍ.
ສ

ໃນເຂດລ້ອງແມ່ນໍ້ານິນ ເຊິ່ງແມ່ນເຂດອາກາດແຫ້ງແລ້ງພືດປູກທີ່ສໍາຄັນແມ່ນຝ້າຍ,
ວ.

ໝາກພ້າວ, ຝ້າຍປູກຫຼາຍທີ່ສຸດໃນປະເທດຊູດັງ ແລະ ບໍລິເວນປາກສາມຫຼ່ຽມແມ່ນໍ້ານິນໃນ

ສ.

ປະເທດເອຢິບ.
ໃນເຂດເໜືອສຸດ ແລະ ໃຕ້ສຸດຂອງທະວີບແມ່ນອາກາດເມດີແຕຣາເນ ສາມາດປູກ
ພືດເຂດອົບອຸນ
່ ໄດ້ດີເຊັ່ນ: ໝາກອະງຸ່ນ, ໝາກໂປມ…
ເວົ້າໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວ ການປູກຝັງເພືອ
່ ລ້ຽງຊີບຂອງປະຊາຊົນອາຟຣິກາ ສ່ວນໃຫຍ່
ແມ່ນບໍ່ພຽງພໍກັບຄວາມຕ້ອງການ. ດັ່ງນັ້ນ, ລັດຖະບານປະເທດເຫຼົ່ານີ້ຈໍາເປັນຕ້ອງສັ່ງຊື້ຈາກ
ຕ່າງປະເທດ.

195


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 200 7/31/2015 9:38:43 AM

 2) 
#  

ການລ້ຽງສັດໃນທະວີບອາຟຣິກາຂະຫຍາຍຕົວດີ ເພາະວ່າທະວີບດັ່ງກ່າວມີທົ່ງຫຍ້າ
ຫຼາຍເຊັ່ນ: ທົ່ງຫຍ້າຊາວານເຊິ່ງກວມບໍລິເວນກວ້າງຂວາງສາມາດລ້ຽງສັດໄດ້ດີ ໂດຍສະເພາະ
ແມ່ນລ້ຽງງົວພັນພື້ນເມືອງ ແລະ ງົວພັນຕ່າງປະເທດ. ການລ້ຽງງົວພັນພື້ນເມືອງ (ງົວເຂົາຍາວ)
ມີຫຼາຍຢູ່ເຂດອາກາດຮ້ອນຊຸ່ມແຕ່ພັດມີຍຸງລາຍ ແລະ ແມງວັນເຊເຊກັດຕອດເຮັດໃຫ້ງວ
ົ
ເປັນພະຍາດຢາກນອນ. ສໍາລັບງົວພັນຕ່າງປະທດມີທັງງົວພັນຊີ້ນ ແລະ ງົວພັນນົມເຊິ່ງລ້ຽງ
ເປັນຟາມຂະໜາດໃຫຍ່ຢພ
ູ່ າກໃຕ້, ພາກເໜືອ ແລະ ຢູ່ພູພຽງທາງພາກຕາເວັນອອກຂອງ
ທະວີບ. ຢູ່ເຂດທະເລຊາຍຊາຮາລາ ແລະ ທະເລຊາຍລີບີມີການລ້ຽງສັດແບບເລື່ອນລອຍ

ດິ
ະສ
ເຊັ່ນ: ລ້ຽງອູດ ແລະ ແກະ.
ການລ່າເນື້ອ ແມ່ນມີຢາ່ ງຫຼວງຫຼາຍເພາະວ່າດິນແດນຂອງທະວີບອາຟຣິກາເຕັມໄປ
ດ້ວຍສັດປ່ານາໆຊະນິດ. ຊົນເຜົ່າທີ່ລ່າສັດເກັ່ງກວ່າໝູ່ແມ່ນຊົນເຜົ່າປິກເມທີ່ດໍາລົງຊີວດ
ິ ຢູ່

ລຂິ
ຕາມລ້ອງແມ່ນໍ້າກົງໂກ ແລະ ຊົນເຜົ່າບຸສະມັງທີ່ດໍາລົງຊີວິດຢູ່ໃນເຂດທະເລຊາຍກາລາຮາຣີ.
ວນ
ທັງສອງຊົນເຜົ່ານີ້ລ່າສັດເພື່ອນໍາເອົາງາຊ້າງ ແລະ ນໍແຮດໄປຂາຍໃຫ້ຊາວຕ່າງປະເທດ ໂດຍ
ສະເພາະແມ່ນນາຍທຶນເອີຣົບ ອັນໄດ້ເຮັດໃຫ້ຈໍານວນສັດທີ່ຫາຍາກນໍາມື້ນບ
ັ ຫຼດ
ຸ ລົງ. ມາ
ຫງ

ຮອດປັດຈຸບັນ ບັນດາປະເທດຕ່າງໆໃນທະວີບອາຟຣິກາ ຈຶ່ງໄດ້ກາໍ ນົດເຂດສະຫງວນພັນ

ສັດປ່າແຫ່ງຊາດໄວ້ເຊັ່ນ: ປະເທດເກັນຢາ ແລະ ເອທິໂອປີ. ປະເທດເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ເປີດໂອກາດ
ສະ

ໃຫ້ຊາວຕ່າງປະເທດເຂົ້າຊົມ ແລະ ລ່າສັດໄດ້ໃນບາງລະດູໂດຍຈ່າຍເງິນຄ່າທໍານຽມ.

3.3 
&" 
ອຸດສາຫະກໍາໃນທະວີບອາຟຣິກາບໍ່ຂະຫຍາຍຕົວເທົ່າທີ່ຄວນ ຍົກເວັ້ນປະເທດອາຟຣິ
ສ

ກາໃຕ້ເນື່ອງມາຈາກສາເຫດດັ່ງນີ້:
ວ.

- ປະຊາກອນຂອງທະວີບອາຟຣິກາ ສ່ວນໃຫຍ່ຂາດຄວາມຮູ້ຄວາມຊໍານານທາງດ້ານ
ສ.

ເຕັກໂນໂລຢີທີ່ທັນສະໄໝ.
- ຂາດທຶນຮອນ ບັນດານາຍທຶນທີ່ລົງທຶນເຮັດໂຮງງານອຸດສາຫະກໍາຕ່າງໆແມ່ນນາຍ
ທຶນເອີຣົບທີ່ປົກຄອງມາແຕ່ກ່ອນເທົ່ານັ້ນ. ສໍາລັບນາຍທຶນໃຫຍ່ບໍ່ກ້າເຂົ້າມາລົງທຶນຫຼາຍຍ້ອນ
ຄວາມບໍ່ໝັ້ນຄົງທາງດ້ານການເມືອງຂອງບັນດາປະເທດນັ້ນເອງ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ການລົງທຶນມີ
ໜ້ອຍ.

196


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 201 7/31/2015 9:38:43 AM

 - ຂາດຕະຫຼາດການຄ້າ ຍ້ອນການຄົມມະນາຄົມພາຍໃນທະວີບບໍ່ສະດວກ ເນື່ອງຈາກ
ວ່າພູມີປະເທດສ່ວນໃຫຍ່ເປັນປ່າດົງຕຶບໜາ ແມ່ນໍ້າມີແກ້ງ ແລະ ຕາດຫຼາຍ.
ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມເຂດທີ່ມກ
ີ ານອຸດສາຫະກໍາທີ່ສໍາຄັນ ແມ່ນເຂດທີ່ມີແຫຼ່ງແຮ່ທາດທີ່
ເປັນເຊື້ອໄຟຄື: ນໍ້າມັນເຊືອ
້ ໄຟ, ອູຣານິອອມ ແລະ ໂກບານເຊັ່ນ: ເອຢິບ, ອາຟຣິກາໃຕ້, ຊໍາ
ເບຍ, ຊິມບາເວ, ລີບີ ແລະ ຊາເອຍ.

7,%B
&" 
ໂຮງງານອຸດສາຫະກໍາຢູ່ທະວີບອາຟຣິກາ ແຈກຢາຍຢູ່ໃນບັນດາປະເທດທີ່ມີບໍ່ແຮ່ເປັນ
ສ່ວນຫຼາຍ ເພາະວ່າຂະແໜງການຂຸດຄົນ
້ ຊັບພະຍາກອນໄດ້ແຜ່ຫຼາຍກວ່າໝູ.່ ນອກຈາກນັ້ນ

ດິ
ະສ
ກໍມີໂຮງງານອຸດສາຫະກໍາປຸງແຕ່ງເຊິ່ງຢັ່ງຢາຍໃນທົ່ວທະວີບ ໂດຍສະເພາະແມ່ນຢູ່ຕາມຕົວ
ເມືອງໃຫຍ່ເຊັນ
່ : ໂຮງງານຜະລິດສະບຽງອາຫານ, ສີເຂົ້າ, ປັ່ນແປ້ງ, ໂຮງງານບີບເອົານໍ້າມັນ
ໝາກໄມ້, ຜະລິດນໍ້າຕານ, ຕໍ່າແຜ່ນ ແລະ ອື່ນໆ.

ລຂິ
ອຸດສາຫະກໍາຂຸດຄົ້ນບໍ່ແຮ່ມີ:
ວນ
- ຂຸດຄົ້ນນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟຢູ່ເຂດທະເລຊາຍຊາຮາຣາເຊິ່ງມີຫຼາຍໃນປະເທດນິເຊຣີ, ລີບີ
ແລະ ອານເຊຣີ.
ຫງ

- ຂຸດຄົ້ນກ໊າດທໍາມະຊາດໃນທະເລຊາຍຊາຮາຣາ, ປະເທດອານເຊຣີ ແລະ ເອຢິບ.

- ຂຸດຄົ້ນຖ່ານຫີນຢູ່ປະເທດອາຟຣິກາໃຕ້ເຊິງ່ ເປັນແຫຼ່ງຖ່ານຫີນທີ່ສໍາຄັນທີ່ສຸດຂອງ
ສະ

ທະວີບອາຟຣິກາ.
- ຂຸດຄົ້ນເຫຼັກໃນພູພຽງມາລາວີ, ຊິມບາເວ ແລະ ມາຣົກ.
- ຂຸດຄົ້ນເພັດຢູປ
່ ະເທດອາຟຣິກາໃຕ້, ນາມີບີ, ຊາເອຍ, ຕັງຊານນີ, ເກັນຢາ, ກາບົງ
ສ

ແລະ ກົງໂກ. ປະລິມານທີຂ

່ ຸດຄົ້ນໄດ້ ກວມ 4 ເທົ່າຂອງປະລິມານເພັດໃນໂລກ,
ວ.

ຫຼາຍກວ່າໝູແ
່ ມ່ນຢູ່ອາຟຣິກາໃຕ້.
ສ.

- ຂຸດຄົ້ນຄໍາໄດ້ 3/4 ຂອງປະລິມານຄໍາໃນໂລກ, ບໍ່ຄໍາທີ່ສໍາຄັນແມ່ນຢູ່ອາຟຣິກາໃຕ້.

ນອກນັ້ນ ກໍມີຢູ່ປະເທດຊິມບາແວ, ການນາ ແລະ ເກັນຢາ.
- ຂຸດຄົ້ນທອງແດງໃນປະເທດຊາເອຍ.

197


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 202 7/31/2015 9:38:43 AM

 3.4 
!
!!
!
ການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງໃນທະວີບອາຟຣິກາ ຍັງບໍ່ທຽມທັນກັບທະວີບອື່ນໆເນື່ອງ
ຈາກວ່າພູມສັນຖານຂອງທະວີບເປັນພູພຽງມີປ່າຕຶບດົງໜາ. ນອກນັ້ນ, ຍັງມີທະເລຊາຍທີ່
ກວ້າງຂວາງກວ່າໝູ່ໃນໂລກຈຶ່ງບໍ່ສະດວກໃນການສ້າງເສັ້ນທາງຄົມມະນາຄົມຂົນສົງ່ ໂດຍ
ສະເພາະແມ່ນທາງບົກ.
ການຄົມມະນາຄົມໃນທະວີບນີ້ແບ່ງອອກເປັນ 3 ປະເພດຄື:
1) 
!
! ! ມີ 2 ປະເພດຄື: ເສັ້ນທາງລົດໄຟ ແລະ ເສັ້ນທາງລົດຍົນ.
ເສັ້ນທາງທັງສອງປະເພດນີ້ເປັນເສັ້ນທາງສັ້ນເນັ່ງຢູ່ຕາມແຄມຝັ່ງທະເລ ແລະ ເລັ່ງໄປຫາແຫຼ່ງ

ດິ
ະສ
ຂຸດຄົ້ນບໍ່ແຮ່ເທົ່ານັ້ນ, ຂາດວັກຂາດຕອນ. ປະເທດທີ່ມີເສັ້ນທາງຫຼາຍກວ່າໝູແ
່ ມ່ນປະເທດ
ອາຟຣິກາໃຕ້.
2) 
!
!
 ບັນດາແມ່ນໍ້າໃນທະວີບອາຟຣິກາສ່ວນຫຼາຍເປັນແມ່ນໍ້າ

ລຂິ
ທີ່ມີແກ້ງມີຕາດຫຼາຍ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ການຄົມມະນາຄົມທາງນໍ້າຕາມລໍານໍ້າຕ່າງໆບໍ່ສະດວກ. ມີ
ວນ
ແຕ່ການຄົມມະນາຄົມທາງທະເລລະຫວ່າງທະວີບເອີຣົບກັບອາຟຣິກາຕາເວັນຕົກ ແລະ ອາ
ຟຣິກາໃຕ້ ເຊິ່ງມີເມືອງທ່າກໍາປັ່ນຢູ່ແຄບທາວປະເທດອາຟຣິກາໃຕ້ເປັນບ່ອນຂົນສົ່ງສິນຄ້າ
ຫງ

ລະຫວ່າງທະວີບ. ນອກນັນ
້ , ເສັ້ນທາງນໍ້າທີ່ສໍາຄັນອີກແມ່ນຄອງຊູແອດ ເຊິ່ງແມ່ນເສັ້ນທາງ
ຜ່ານຈາກທະວີບເອີຣົບໄປຫາທະວີບອາຊີ.
ສະ

3) 
!
!
ທະວີບອາຟຣິກາມີສາຍການບິນທັງພາຍໃນທະວີບ ແລະ ລະຫວ່າງທະວີບ, ສູນກາງ
ການຄົມມະນາຄົມທາງອາກາດແມ່ນສະໜາມບິນເລີແກ (ປະເທດເອຢິບ). ສະໜາມບິນແຊັງ
ສ

ຫຼຸຍ (ເຊເນການ), ສະໜາມບິນອານເຊ (ອານເຊຣີ), ສະໜາມບິນໂຈຮັນແນດສະເບີກ ແລະ

ວ.

ແຄບທາວ (ປະເທດອາຟຣິກາໃຕ້).
ສ.

 0:
1. ຈົ່ງອະທິບາຍກ່ຽວກັບພູມສາດທໍາມະຊາດຂອງທະວີບອາຟຣິກາ.
2. ຈົ່ງອະທິບາຍກ່ຽວກັບພູມສາດສັງຄົມຂອງທະວີບອາຟຣິກາ.
3. ຈົ່ງອະທິບາຍກ່ຽວກັບພູມສາດເສດຖະກິດຂອງທະວີບອາຟຣິກາ.

198


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 203 7/31/2015 9:38:43 AM

 ! 21 
#D/+
1.  $
1.1 #,   $%


ສາທາລະນະລັດອາຟຣິກາໃຕ້ຕັ້ງຢູ່ໃຕ້ສດ
ຸ ຂອງທະວີບອາຟຣິກາ ຢູ່ລະຫວ່າງເສັ້ນຂະ
ໜານທີ 22 ໍຫາ 35 ໍໃຕ້ ແລະ ຢູ່ລະຫວ່າງເສັ້ນແວງທີ 16 ໍ ຫາ 33 ໍຕາເວັນອອກ ມີອານາ
ເຂດຕິດຕໍ່ກັບປະເທດຕ່າງໆຄື: ດ້ານເໜືອຕິດກັບປະເທດນາມີບີ (Namibie), ບົດສະວານາ
(Bostsawana) ແລະ ຊິມບາເວ (Zimbabwe), ດ້ານຕາເວັນອອກຕິດກັບປະເທດໂມຊໍາບິກ
(Mozambique) ສະວາຊີແລນ (Swaziland), ເລໂຊໂທ ແລະ ມະຫາສະໝຸດອິນເດຍ.

ດິ
ະສ
ດ້ານໃຕ້ຕດ
ິ ກັບມະຫາສະໝຸດອິນເດຍ ແລະ ດ້ານຕາເວັນຕົກຕິດກັບມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ.
້ ທີ່ທັງໝົດ 1.219.912 ກມ2.
ປະເທດອາຟຣິກາໃຕ້ມີເນືອ

ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນທີ່ ປະເທດສາທາລະນະລັດອາຟຣິກາໃຕ້

199


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 204 7/31/2015 9:38:43 AM

 1.2 #
#
0

ພູມສັນຖານຂອງປະເທດອາຟຣິກາໃຕ້ສວ
່ ນໃຫຍ່ເປັນພູພຽງ ສິ່ງທີ່ເຮັດໃຫ້ມີລັກສະນະ
ພູມີປະເທດແບບນີ້ຍ້ອນຮອຍເລື່ອນໃນຊັນ
້ ຫີນ, ພູພຽງທາງພາກຕາເວັນອອກມີຄວາມສູງເໜືອ
ລະດັບນໍ້າທະເລຫຼາຍກວ່າພູພຽງທາງພາກກາງ ແລະ ຕາເວັນຕົກ. ນອກຈາກນີຈ
້ ະພົບແນວ
ຂອງສາຍພູຕາມຂອບຂອງທົ່ງພຽງ ເຊິ່ງເກີດຈາກການເລື່ອນລະດັບຂອງຊັ້ນຫີນຈາກທາງຕາ
ເວັນອອກຈົນເຖິງຕາເວັນຕົກເຊິ່ງເລີ່ມຈາກສາຍພູດຣາແກນສະແບກ (Drakensberg) ເຊິ່ງມີ
ຍອດສູງສຸດຊື່ ມົງໂອຊວກ (Mont aux sources), ພາຍໃນພູພຽງຍັງມີທົ່ງພຽງ, ມີແມ່ນໍ້າຫຼາຍ
ສາຍໄຫຼຜ່ານຄືແມ່ນໍ້າອໍຣັງເຊິ (Orange), ແມ່ນໍ້າວາອານ (Vaal), ແມ່ນໍ້າຄາລີດອນ, ແມ່ນໍ້າ

ດິ
ະສ
ລິມໂປໂປ. ນອກຈາກນີ້ ໃນບໍລິເວນພືນ
້ ທີ່ຮາບສູງຈະພົບດິນແດນທີ່ແຫ້ງແລ້ງ ເຊິ່ງເອີ້ນວ່າ
ກາຣູ (Karroo) ເຊິ່ງມີອານາເຂດກວ້າງຂວາງຈະມີພືດພັນທໍາມະຊາດເປັນທົ່ງຫຍ້າເຄິ່ງທະ
ເລຊາຍ ແລະ ທະເລຊາຍ.
1.3 #

ລຂິ
ວນ
ພູມອາກາດຂອງປະເທດອາຟຣິກາໃຕ້ແບ່ງອອກເປັນ 4 ເຂດຄື:
- ພູມອາກາດແບບທະເລຊາຍເມືອງຮ້ອນຈະປາກົດຢູ່ທາງພາກກາງ, ພາກເໜືອ ແລະ
ຫງ

ຕາເວັນຕົກຂອງປະເທດ. ມີອາກາດແຫ້ງແລ້ງສະເລ່ຍປະລິມານນໍາ້ ຝົນ 100 -300 ມມຕໍ່ປີ.

- ພູມອາກາດແບບເມດີແຕຣາເນ ອາກາດມີລັກສະນະພິເສດຄືຝົນຕົກໃນລະດູໜາວ
ສະ

ຈະປາກົດຕາມຊາຍຝັ່ງດ້ານໃຕ້ແຖບເມືອງແຄບທາວ (Cape Town).

- ພູມອາກາດອົບອຸ່ນພາກພື້ນທະວີບ ປາກົດຢູ່ຕາມບໍລິເວນຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອ
ດ້ານຫຼັງສາຍພູດຣາແກນສະແບກ.
ສ

- ພູມອາກາດອົບອຸ່ນຊຸ່ມຈະປາກົດທາງຊາຍຝັ່ງຕາເວັນຕົກ ເຊິ່ງມີອາກາດອົບອຸ່ນຕະ
ວ.

ຫຼອດປີ.
ສ.

1.4 $# %
 $
ສາທາລະນະລັດອາຟຣິກາໃຕ້ ອຸດົມໄປດ້ວຍຊັບພະຍາກອນໃຕ້ດນ
ິ ໂດຍສະເພາະ
ແມ່ນແຮ່ທາດຫຼາຍຊະນິດເຊັ່ນ: ຄໍາຜະລິດໄດ້ 3/4 ຂອງຜົນຜະລິດໂລກ ມີຫຼາຍຢູ່ທາງຕອນ
ເໜືອໃນເຂດຕະຣັງສະວາອານ (Transvaal) ແຫຼ່ງທີ່ຜະລິດຢູ່ໃນບໍລິເວນວິດວາເຕີສະແຣນ
(Witwatersrand) ຫຼື ເອີ້ນສັ້ນໆວ່າ: ເດິແຣນ (The Rand) ແລະ ປັດຈຸບັນຍັງພົບຢູ່ໃນເຂດ

200


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 205 7/31/2015 9:38:43 AM

 ອໍແຣນຟຣີສະເຕດ; ເພັດພົບຄັ້ງທໍາອິດແຖບລຸ່ມແມ່ນໍ້າຣໍແຣນ, ແຫຼ່ງຜະລິດໃຫຍ່ທມ
ີ່ ີຊື່ສຽງຢູ່
ທີ່ເມືອງຄິມເບີເລໃນລັດເຄັບໂປຣວິນ (Cap Province State).
ຖ່ານຫີນມີຢໃູ່ ນເຂດຕຣັງສະວາອານ (Transvaal) ເພັດ ແລະ ຖ່ານຫີນປະມານ 2/3
ຂອງຜົນຜະລິດໄດ້ຈາກເມືອງເຄັບໂປຣວິນແຖບເມືອງໂອກິບ.
ເຫຼັກພົບໃນເຂດເມືອງທາບາຊິມບີໃນເຂດຕຣັງສະວາອານ, ມັງກາແນ ມີຫາຼ ຍຢູ່ເມືອງ
ໂພລດມາສະເບີກໃນລັດເຄັບໂປຣວິນ.
ຄໍາຂາວມີຢູ່ເມືອງປິດເຕີສະເບີກເຂດຕຣັງສະວາອານ. ນອກຈາກນີ້, ຍັງມີແຮ່ທາດ
ອູຣານຽມ, ດີບຸກ (ກົ່ວ), ຕັງສະແຕນ ແລະ ຍິບຊໍາ.

ດິ
ະສ
ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

ແຜນທີ່ ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ

2. #!
ສາທາລະນະລັດອາຟຣິກາໃຕ້ຕົກເປັນຫົວເມືອງຂຶ້ນຂອງຮອນລັງໃນສະຕະວັດທີ XVII
ແລະ ສະຕະວັດທີ XX ໄດ້ຕົກເປັນຫົວເມືອງຂຶ້ນຂອງອັງກິດ ແລະ ໄດ້ສະຖາປະນາເປັນ
ສະຫະພາບອາຟຣິກາໃຕ້ໃນວັນທີ 21 ພຶດສະພາ 1910 ແຕ່ຍັງຢູ່ໃນເຄືອຈັກກະພົບອັງກິດ
ໄດ້ປະກາດເປັນປະເທດສາທາລະນະລັດອາຟຣິກາໃຕ້ໃນວັນທີ 31 ເດືອນ ພຶດສະພາ 1961.

201


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 206 7/31/2015 9:38:43 AM

 2.1 $

ສາທາລະນະລັດອາຟຣິກາໃຕ້ມີປະຊາກອນທັງໝົດ 52.981.991 ຄົນໃນປີ 2013, ມີ

ຄວາມໜາແໜ້ນ 42,4 ຄົນ/ກມ2 ປະຊາກອນອາຟຣິກາໃຕ້ສ່ວນຫຼາຍອາໄສຢູ່ໃນເຂດພູມ
ອາກາດເມດີແຕຣາເນທາງຕອນໃຕ້ຂອງປະເທດ ແລະ ທາງພາກຕາເວັນອອກຂອງສາຍພູ
ດຣາແກນສະແບກ. ປະຊາກອນອາຟຣິກາໃຕ້ແບ່ງອອກເປັນ 4 ພາກສ່ວນ ຄື:
- ອາຟຣິກາພື້ນເມືອງ ເຊິ່ງເປັນຄົນຜິວດໍາກວມເອົາ 79,5% ຂອງປະຊາກອນທັງໝົດ
ແບ່ງອອກເປັນຫຼາຍເຜົ່າ ເຜົ່າທີ່ສໍາຄັນມີເຜົ່າບັງຕູ (Bantu), ຊູລູ (Zulu), ໂຊສາ (Xhosa),
ບາໂຊໂທ (Basotho), ວັນດາ (Vanda) ແລະ ອື່ນໆ ເຊິ່ງມີພາສາບັງຕູເປັນພາສາປາກເວົ້າ

ດິ
ະສ
ແລະ ສື່ສານກັນ.
- ເອີຣົບ ແລະ ຊາວຜິວຂາວເຊິ່ງມີເຊື້ອສາຍມາຈາກອັງກິດ ແລະ ຮອນລັງກວມເອົາ
9,1%, ຄົນເຫຼົ່ານີ້ເອີ້ນຕົວເອງວ່າ ບົວ/ໂບແອກ (Boers) ເປັນຜູ້ຄວບຄຸມ ແລະ ຫາຜົນປະ

ລຂິ
ໂຫຍດຈາກການຂຸດຄົ້ນແຮ່ທາດທີ່ສໍາຄັນຂອງປະເທດ.
ວນ
- ລູກຊອດຜິວດໍາ ເຊິ່ງເປັນລູກຊອດຂອງຊາວເອີຣົບ ແລະ ຊາວຜິວດໍາພື້ນເມືອງກວມ
ເອົາ 8,9% ມີຫຼາຍຢູ່ທາງພາກຕາເວັນຕົກສ່ຽງໃຕ້ຂອງປະເທດ ໂດຍສະເພາະໃນເຂດເມືອງ
ຫງ

ເຄັບທາວ.
- ຄົນອາຊີ ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນຊາວປາກິດສະຖານ, ອິນເດຍກວມເອົາ 2,5% ຂອງປະຊາ
ສະ

ກອນທັງໝົດ. ຄົນອາຊີໄດ້ອົບພະຍົບເຂົາ້ ມາໃນອາຟຣິກາໃຕ້ເພື່ອເປັນແຮງງານໃນການສ້າງ

ທາງລົດໄຟ ແລະ ໃນການກະສິກໍາຂະໜາດໃຫຍ່. ປະຊາກອນດັງ່ ກ່າວນີ້ ສ່ວນຫຼາຍອາໄສຢູ່
ທາງພາກຕາເວັນອອກຂອງປະເທດ.
ສ

2.2 
ວ.

ສາທາລະນະລັດອາຟຣິກາໃຕ້ ເປັນປະເທດທີ່ມີປະຊາກອນນັບຖືຫຼາຍສາສະໜາ 79,7%

ສ.

ຂອງປະຊາກອນທັງໝົດນັບຖືສາສະໜາຄຣິດນິກາຍຕ່າງໆເຊັ່ນ: ຊີອອນ (Zion), ຄາໂຕລິກ

(Catholic), ອັງກະລີແກນ (Anglican), ຄຣິດສະຕຽນ (Christian) ແລະ ນິກາຍອື່ນໆ.
ປະຊາກອນທີເ່ ຫຼືອນັບຖືສາສະໜາອິດສະຫຼາມ 1,5%, ຮີນດູ 1,3% ແລະ ອື່ນໆ. ນອກນັ້ນ,
ຍັງມີປະຊາກອນປະມານ 15,1% ບໍ່ນັບຖືສາສະໜາເລີຍ.
ສາທາລະນະລັດອາຟຣິກາໃຕ້ເປັນປະເທດທີ່ມີພາສາປາກເວົ້າຫຼາຍພາສາ. ພາສາທີ່
ທາງການຮັບຮອງແມ່ນພາສາເປດີ, ໂຊໂທ, ຊວານາ (Tswana), ຊວາຊີ (Zwazi), ວັງດາ

202


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 207 7/31/2015 9:38:43 AM

 (Vanda), ຊົງຫງາ (Tsonga), ອາຟຣິກາ, ອັງກິດ, ເອນເດເບເລ (Ndebele), ໂຊສາ (Xhosa)
ແລະ ຊູລູ.
ພາສາທີ່ປະຊາກອນໃຊ້ຫາຼ ຍມີພາສາຊູລູ 23,8%, ໂຊສາ 17,6% ແລະ ອາຟຣິກາ
13,3%. ປະຊາກອນທີ່ມີເຊື້ອສາຍຈາກຊາດໃດກໍຈະປາກເວົ້າພາສານັ້ນ.
ສາທາລະນະລັດອາຟຣິກາໃຕ້ເປັນປະເທດທີ່ມີປະຊາກອນນິຍົມຫຼິ້ນກິລາຫຼາຍຊະນິດ
ກິລາທີ່ສໍາຄັນຂອງອາຟຣິກາໃຕ້ມີກິລາບານເຕະ, ຣັກບີ (Rugby), ກະຣິເກັດ (Cricket)
ແລະ ອື່ນໆ.
3. 0+

ດິ
ະສ
ສາທາລະນະລັດອາຟຣິກາໃຕ້ເປັນປະເທດທີ່ມີຊັບພະຍາກອນທີ່ອຸດມ
ົ ສົມບູນ ມີລາຍ
ຮັບປານກາງ, ມີລະດັບການເງິນ, ການຄົມມະນາຄົມ, ພະລັງງານ ແລະ ລະບົບຮຸ້ນດີເປັນ
ໜຶ່ງໃນຊາວຂອງໂລກ (1/20). ລາຍໄດ້ສະເລ່ຍຕໍ່ຫົວຄົນຂ້ອນຂ້າງສູງ ປະມານ 11,750 ໂດລາ
ສະຫະລັດ ( ປີ 2012).
ລຂິ
ວນ
3.1 
+ 
ສາທາລະນະລັດອາຟຣິກາໃຕ້ ເປັນປະເທດທີ່ມີສະຫະກອນກະເສດນັບພັນແຫ່ງແຈກ
ຫງ

ຢາຍຢູ່ທົ່ວປະເທດ. ຜົນຜະລິດທີ່ສໍາຄັນແມ່ນເຂົ້າບະເລ ເຊິ່ງແຕ່ລະປີຜະລິດໄດ້ປະມານ 9

ລ້ານໂຕນ, ສາລີ ເຊິ່ງປູກຢູ່ເຂດຕະຣັງສະວາອານ ແລະ ອໍແຣນຟຣີສະເຕດ (Orange Free
ສະ

State). ນອກຈາກນີ້ ຍັງປູກໝາກອະງຸນ

່ , ໝາກກ້ຽງ, ໝາກນາວ, ໝາກກອກຢູ່ທາງພາກ
ຕາເວັນຕົກສ່ຽງໃຕ້ຂອງແຫຼມກູດໂຮບໃນເຂດແຄບໂປຣວິນ ສ່ວນທາງໃຕ້ ແລະ ຊາຍຝັ່ງ
ສ

ຕາເວັນອອກຈະປູກໝາກໂປມ ແລະ ພືດອື່ນໆເປັນຕົ້ນ.

3.2 
#
ວ.

ອີງໃສ່ລັກສະນະພູມອາກາດ ແລະ ພູມີປະເທດເຊິ່ງເໝາະສົມສໍາລັບການລ້ຽງງົວພັນ

ສ.

ຊີ້ນ, ແກະ ແລະ ແບ້. ງົວພັນຊີ້ນລ້ຽງຫຼາຍຢູ່ທາງແຄມຝັ່ງຕາເວັນອອກຢູ່ເຂດແຄບໂປຣວິນ,

ນາຕານ ແລະ ຕຣັງສະວາອານ. ແກະລ້ຽງຫຼາຍຢູ່ເຂດແຄບໂປຣວິນ. ລາຍໄດ້ຂອງປະເທດ
ອີກທາງໜຶ່ງແມ່ນການຂາຍດ້າຍ ແລະ ຜ້າໂມແຮ (Mohair) ເຊິ່ງຜະລິດຈາກຂົນແກະພັນອັງ
ໂກລາ ແລະ ສົ່ງໄປຂາຍໃຫ້ອັງກິດ. ແກະມີຫາຼ ຍກວ່າ 40 ລ້ານຕົວ ສ່ວນຫຼາຍເປັນພັນເມິຣີໂນ
ລ້ຽງຫຼາຍທີ່ສດ
ຸ ໃນເຂດແຄບໂປຣວິນໃນບໍລິເວນກາຣູ (Karroo). ຮອງລົງມາແມ່ນເຂດ

203


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 208 7/31/2015 9:38:43 AM

 ອໍແຣນຟຣີສະເຕດ, ຕະຣັງສະວາອານ ແລະ ເຂດນາຕານ (Natal). ໃນປັດຈຸບັນຂົນແກະ
ສ້າງລາຍໄດ້ໃຫ້ປະເທດຖັດຈາກແຮ່ຄໍາ.
 0:
1. ຈົ່ງສັງລວມກ່ຽວກັບພູມສາດທໍາມະຊາດຂອງອາຟຣິກາໃຕ້.
2. ຈົ່ງອະທິບາຍກ່ຽວກັບພູມສາດສັງຄົມຂອງອາຟຣິກາໃຕ້.
3. ຈົ່ງອະທິບາຍກ່ຽວກັບພູມສາດເສດຖະກິດຂອງອາຟຣິກາໃຕ້.
!C+"#:
1. ໃຫ້ນັກຮຽນສ້າງແຜນວາດກ່ຽວກັບພູມສາດສັງຄົມຂອງປະເທດອາຟຣິກາໃຕ້.

ດິ
ະສ
2. ໃຫ້ນັກຮຽນສ້າງແຜນວາດກ່ຽວກັບພູມສາດເສດຖະກິດຂອງປະເທດອາຟຣິກາໃຕ້.

ລຂິ
ວນ
ຫງ
ສະ
ສ
ວ.
ສ.

204


5_TB GEO M6 4.3.15.pdf 209 7/31/2015 9:38:44 AM