Over dit boek

Dit is een digitale kopie van een boek dat al generaties lang op bibliotheekplanken heeft gestaan, maar nu zorgvuldig is gescand door Google. Dat
doen we omdat we alle boeken ter wereld online beschikbaar willen maken.
Dit boek is zo oud dat het auteursrecht erop is verlopen, zodat het boek nu deel uitmaakt van het publieke domein. Een boek dat tot het publieke
domein behoort, is een boek dat nooit onder het auteursrecht is gevallen, of waarvan de wettelijke auteursrechttermijn is verlopen. Het kan per land
verschillen of een boek tot het publieke domein behoort. Boeken in het publieke domein zijn een stem uit het verleden. Ze vormen een bron van
geschiedenis, cultuur en kennis die anders moeilijk te verkrijgen zou zijn.
Aantekeningen, opmerkingen en andere kanttekeningen die in het origineel stonden, worden weergegeven in dit bestand, als herinnering aan de
lange reis die het boek heeft gemaakt van uitgever naar bibliotheek, en uiteindelijk naar u.

Richtlijnen voor gebruik

Google werkt samen met bibliotheken om materiaal uit het publieke domein te digitaliseren, zodat het voor iedereen beschikbaar wordt. Boeken
uit het publieke domein behoren toe aan het publiek; wij bewaren ze alleen. Dit is echter een kostbaar proces. Om deze dienst te kunnen blijven
leveren, hebben we maatregelen genomen om misbruik door commerciële partijen te voorkomen, zoals het plaatsen van technische beperkingen op
automatisch zoeken.
Verder vragen we u het volgende:

+ Gebruik de bestanden alleen voor niet-commerciële doeleinden We hebben Zoeken naar boeken met Google ontworpen voor gebruik door
individuen. We vragen u deze bestanden alleen te gebruiken voor persoonlijke en niet-commerciële doeleinden.
+ Voer geen geautomatiseerde zoekopdrachten uit Stuur geen geautomatiseerde zoekopdrachten naar het systeem van Google. Als u onderzoek
doet naar computervertalingen, optische tekenherkenning of andere wetenschapsgebieden waarbij u toegang nodig heeft tot grote hoeveelhe-
den tekst, kunt u contact met ons opnemen. We raden u aan hiervoor materiaal uit het publieke domein te gebruiken, en kunnen u misschien
hiermee van dienst zijn.
+ Laat de eigendomsverklaring staan Het “watermerk” van Google dat u onder aan elk bestand ziet, dient om mensen informatie over het
project te geven, en ze te helpen extra materiaal te vinden met Zoeken naar boeken met Google. Verwijder dit watermerk niet.
+ Houd u aan de wet Wat u ook doet, houd er rekening mee dat u er zelf verantwoordelijk voor bent dat alles wat u doet legaal is. U kunt er
niet van uitgaan dat wanneer een werk beschikbaar lijkt te zijn voor het publieke domein in de Verenigde Staten, het ook publiek domein is
voor gebruikers in andere landen. Of er nog auteursrecht op een boek rust, verschilt per land. We kunnen u niet vertellen wat u in uw geval
met een bepaald boek mag doen. Neem niet zomaar aan dat u een boek overal ter wereld op allerlei manieren kunt gebruiken, wanneer het
eenmaal in Zoeken naar boeken met Google staat. De wettelijke aansprakelijkheid voor auteursrechten is behoorlijk streng.

Informatie over Zoeken naar boeken met Google

Het doel van Google is om alle informatie wereldwijd toegankelijk en bruikbaar te maken. Zoeken naar boeken met Google helpt lezers boeken uit
allerlei landen te ontdekken, en helpt auteurs en uitgevers om een nieuw leespubliek te bereiken. U kunt de volledige tekst van dit boek doorzoeken
op het web via http://books.google.com
HARVARD
DIVINITY
SCHOOL
TIL VON
 ul
rolige, wie ?
PATROLOGIÆ
CURSUS COMPLETUS ,
SEU BIBLIO UNIVER
THECA INT UNI OEC
SALIS, EGRA, FORMIS, COMMODA, ONOMICA,
OHINIUM SS. PATRUM , DOCTORUM SCRIPTORUMQUE ECCLESIASTICORUM ,
SIYB LATINORUM , SIVE GRÆCORUM ,
QUI AB EVO APOSTOLICO AD TEMPORA CONCILII TRIDENTINI (ANNO 1545 ) PRO LATINIS,
ET CONCILII FLORENTINI (ANN . 1439 ) PRO GRÆCIS FLORUERUNT :
RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUM QUÆ EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICÆ TRADITIONIS PER QUINDECIM PRIMA
ECCLESIÆ SÆCULA ET AMPLIUS ,
JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM DILIGEN
OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QUE TRIBUS NOVISSIMIS SÆCULIS DEBENTUR ABSOLUTAS DETECTIS, AUCTA ;
INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS , SINGULOS SIVE TOMOS SIVE AUCTORES ALICUJUS MOMENTI SUBSEQUENTI
BUS, DONATA ; CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS , NECNON ET TITULIS SINGULARUM PAGINARUM
MARGINEM SUPEKTOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFICANTIBUS , ADORNATA ; OPERIBUS
CUM DUBIIS , TUM APOCRYPHIS , ALIQUA VERO AUCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONEM ECCLESIASTI
DUCENTIS ET AMPLIUS LOCUPLETATA INDICICAM
POLLE NTIBU , AMPLIFICAT
BUS AUCTORUM SSICUT ET OPERUA ;M , ALPHABETICIS , CHRONOLOGICIS STATI•
,
STICIS, SYNTHETICIS , ANALYTICIS , ANALOGICIS , IN QUODQUE RELIGIONIS PUNCTUM , DOGMATICUM , MORALE , LITUR
GICUM , CANONICUM , DISCIPLINARE, HISTORICUM , ET CUNCTA ALIA SINE ULLA EXCEPTIONE ; SED PRÆSERTIM
DUOBUS INDICIBUS IMMENSIS ET GENERALIBUS , ALTERO SCILICET RERUM , QUO CONSULTO , QUIDQUID
NON SOLUM TALIS TALISVE PATER , VERUM ETIAM UNUSQUISQUE PATRUM , NE UNO QUIDEM OMISSO ,
IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT , UNO INTUITU CONSPICIATUR ; ALTERO SCRIPTURÆ
SACRÆ , EX QUO LECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES ET IN QUIBUS OPERUM
SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM S . SCRIPTURÆ VERSUS, A PRIMO
GENESEOS USQUE AD NOVISSIMUM APOCALYPSIS , COMMENTATI SINT :
EDITIO ACCURATISSIMA, CETERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA , SI PERPENDANTUR CHIARACTERUM NITIDITAS ,
CHARTE QUALITAS , INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAS,
TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO PATROLOGIÆ DECURSU CONSTANTER ,
SIMILIS , PRETII EXIGUITAS, PRÆSERTIMQUE ISTA COLLECTIO , UNA , METHODICA ET CHRONOLOGICA ,
SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS HIC ILLIC SPARSORUM ,
PRIMUM AUTEN IN NOSTRA BIBLIOTHECA , EX OPERIBUS ET MSS . AD OMNES ÆTATES,
LOCOS, LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS , COADUNATORUM ,
SERIES GRÆCA PRIOR ,
IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESIÆ GRÆCÆ
A S. BARNABA AD PHOTIUM ,
ACCURANTE J . - P . MIGNE .
Biblioth
ecæ Clerl orsæ , univ
SIVE CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTIÆ ECCLESIASTICÆ RAMOS EDITORE .
PATROLOGIA , AD INSTAR IPSIOS ECCLESIÆ , IN DUAS PARTES DIVIDITUR , ALIA NEMPE LATINA, ALIA GRÆCO - LATINA.
LATINA, JAM PENITUS EXARATA , QUOAD PRIMAM SERIEM , VIGINTI-QUINQUE ET DUCENTIS VOLUMINIBUS NOLE SUA
STAT , MOXVE POST PERACTOS INDICES STABIT, AC QUINQUE - VIGINTI- CENTUM ET MILLE FRANCIS VENIT . GRÆCA
DUPLICI EDITIONE TIPIS NANDATA EST. PRIOR GRÆCUN TEXTUN UNA CUM VERSIONE LATINA LATERALIS AMPLE
CTITUR , ET AD NOVEM ET CENTUM VOLUMINA PERVENIT , SED SINE INDICIBUS ; POSTERIOR AUTEM HANC VERSIONEN
TANTUM EXRIBET, IDEOQUE INTRA QUINQUE ET QUINQUAGINTA VOLUMINA RETINETUR ; UTRAQUE VIGESIMA QUARTA
DIE DECEMBRIS 1860 OMNINO APPARUERAT . UNUMQUODQUE VOLUMEN GRÆCO -LATINUM OCTO , UNUMQUODQUE MERR
LATINUM QUINQUE FRANCIS SOLUMMODO EMITUR : UTROBIQUE VERO, UT PRETIL HUJUS BENEFICIO FRUATUR EM
PTOR , COLLECTIONEM INTEGRAN SIVE GRÆCAN SIVE LATINAM , 326 VOLUMINJBUS PRO AMPLIORI EDITIONE ET 272
TUDINEM NECNON ET DIFFICULTATES VARJA PRETIA AQUABUNT . ATTAMEN , SI QUIS EMAT INTEGRE ET SEORSIM
PRO SEX FRANCIS OBTINEBIT. ISTÆ CONDITIONES SERIEBUS PATROLOGIÆ NONDUM EXCUSIS APPLICANTUR .

PATROLOGIÆ GRÆCÆ TOMUS LIV.

S. JOANNES CHRYSOSTOMUS.
EXCUDERATOR ET VENIT APOD J.-P . MIGNE EDITOREM ,
IN VIA DICTA D'AMBOISE, OLIM PROPE PORTAM LUTETIÆ PARISIORUM VULGO D' ENFER
NOMI NATAM , SEU PETIT - MONTROUGE, NUNC VERO INTRA MOENIA PARISINA .

1862
M38W AVIS IMPORTANT .
D'après une des lois providentielles qui régissent le monde , rarement les oeuvres au -dessus de l'ordinaire se font
salis contradictions plus ou moins fortes el li mbremises. Les Aleliers Catholiques ne pouvaientguère échapper à ce
racbet divin de leur utilité. Tantôt on a nié leur existence ou leur importance; lantôt on a dit qu'ils élaient fermés
ou qu 'ils allaient l'être . Cependant ils poursuivent leur carrière depuis 21 ans, et les productions qui en sortent
deviennent de plus en plus graves et soignées : aussi parait-il certain qu 'à moins d 'événements qu 'aucune prudence
humaine ne saurait prévoir ni empêcher, ces Aleliers ne se fermeront que quand la Bibliothèque du Clergé sera
terininée en ses 2,000 volumes in -1°. Le passé parait un sûr gar ni de l'avenir, pour ce qu 'il y a à espérer ou à
craindre . Cependant,prmiles calomnies auxquelles ils se sont trouvés en buite , il en est deux qui ont été conti
nuellemeul répétées, parce qu'étant plus capitales, leur effel entrainail plus de conséquences. De pelils et ignares
concurrents se sont donc acharnés, par leur correspondance ou leurs voyageurs , à répéter partout que nos Editions
étaient mal corrigies el mal imprimées. Ne pouvant altaquer le fond des Ouvrages, qui, pour la plupart, ne sont
que les chefs-d 'auvre du Catho:jcisme reconnais pour lels dans lous les temps et dans tous les pays, il fallait bien
se rejeter sur la forme dans ce qu 'elle a de plus sérieux , la correction et l'impression ; en effet , les chefs-d æuvre
mime n 'auraient qu' ine demi-valeur, si le texte en était inexactou illisible .
Il est très-vrai que, dans le principe, un succès inoui dans les fasles de la Typographie ayant forcé l'Editeur de
recourir auxmécaniques, alin de marcher plus rapidement etde donner les ouvrages à moindre prix , qualre volumes
du double Cours d 'Ecriture sainle el de Théologie furent lirés avec la correction insuffisante dopnée dans les impri
meries à presque tout ce qui s'édile ; il est vrai aussi qu 'un cerlain nombre d'autres volumes , appartenant à diverses
Publications, iurent imprimés ou trop noir ou trop blanc. Mais , depuis ces temps éloignés, les mécaniques ont
céué le travail aux presses à bras, et l'impression qui en sort, sans être du luxe , aliendu que le luxe jurerait dans
des ouvrages d'une telle nalure, est parfaitement convenable sous tous les rapports. Quant à la correction , il est
de fait qu'elle n 'a jamais été portée si loin dans aucune édition ancienne ou contemporaine. Et comment en serait- il
antrement , après loutes les peines et toutes les dépenses que nous subissous pour arriver à purger nos épreuves de
joules fautes ? L 'habitude, en typographie , même dans les meilleures maisons, est de ne corriger que deux épreuves
el d'en conférer une troisième avec la seconde, sans avoir préparé en rien le manuscrit de l'auteur.
Dans les Aleliers Catholiques la différence est presque incommensurable. Au moyen de correcteurs blanchis sous
le harnais et dont le coup d 'altypographique est sans pitié pour les fautes, on commence par préparer la copie d'un
bout à l'autre sans en excepler un seulmot. On lit ensuite en première épreuve avec la copie ainsi préparée. On lit
en seconde de la mêmemanière, mais en collationnant avec la première. On fait la même chose en lierce, en colla
ljonnant avec la secunde. On agit de même en quarte , en collationpaol avec la tierce . On renouvelle la même opé
ration en quinte , eu collationnant avec la quarte . Ces collationnements ont pour but de voir si aucune des faules
signalées au bureau par MM . les correcteurs, sur la marge des épreuves, n 'a échappé à MM , les corrigeurs sur le
marbre et le métal. Après ces cinq lectures entières contrôlées l'une par l'autre , ei en dehors de la préparati: n
ci-dessiis mentionnée, vient une révision , et souvent il en vient deux ou trois ; puis l'on cliche. Le clichage opéré, par
conséqiient la pureté du texte se trouvant immobilisée, on fait, avec la copie , une nouvelle lecture d'un bout de l'é
preuve à l'autre, on se livre à une nouvelle révision , et le lirage n'arrive qu 'après ces innombrables précautions.
Aussi ya t il à Montrouge des correcteurs de toutes les nations et en plus grand nombre que dans vingt-cing
imprimeries de Paris réunies ! Aussi encore, la correction y coûte -t- elle autan : que la composition , landis qu'ailleurs
elle ne coûte que le dixième ! Aussi enfin , bien que l'assertion puisse paraitre téméraire, l'exactitude obienue par
lant de frais et de soins, fait-elle que la plupart des Editions des Aleliers Catholiques laissent bien loin derrière elles
ceiles même des célèbres Bénédictins Mabillon et Moullaucon et des célèbres Jésuites Pelau et Sirmond. Que l'on
compare, en effet, n'importe quelles feuilles de leurs éditions avec celles des nôtres qui leur correspondent, eo grec
comme en lalin , on se convaincra que l'invraisemblable est une réalité .
D 'ailleurs, ces salants éminents, plus préoccupés du sens des textes que de la partie typographique et n 'étant
point correcteurs de profession, lisaient, non ce que portaient les épreuves, mais ce qui devait s'y trouver, leur
haule intelligence suppléant aux fautes de l'édition . De plus les Bénédictius, comme les Jésuites, opéraient presque
toujours sur desmanuscrits, cause perpétuelle de la multiplicité des fautes, pendant que les Ateliers Catholiques,
dont le pripre est surtout de ressusciter la Tradition , d'opèrent le plus souvent que sur des imprimés.
Le Ri p . De Buch , Jésuile Bollandisle de Bruxelles, nous -crivail. il y a quelque temps, n 'avoir pu trouver en
dix -huit mois d'élude, une seule faule dans notre Patrologie latine M . Denzioger, professeur de Théologie à l'Uni
versité de Wurzbourg, et M . Reissmann , Vicaire Général de la même ville , nous mandaient, à la date du 19 juillet,
n 'avoir pu égalemeni surprendre une seule faute, soit dans le latin soit dans le grec de notre double Patrologie. Enfin ,
le savant P . Pitra , Bénédiclin de Solesme, et M . Bonelly, directeur des Annales de philosophie chrélienne, mis au
défi de nous convaincre d'une seule erreur Typographique, ont élé forcés d'avouer que nous n 'avions pas trop
présumé de notre parfaite correction . Dans le Clergé se trouvent de bons latinisles et de bons he lénisles, el, ce qui
est plus rare, des hommes très-positifs et très-pratiques, eh bien ! nous leur promellons une prime de 25 centimes
par chaque faute qu'ils découvriront dans n 'importe lequel de los volumes, surtout dans les grecs.
Malgré ce qui précède, l'Editeur des Cours complets, sentant de plus en plus l'importance et même la nécessité
d'une correction parfaite pour qu'un ouvrage soit véritablement utile et estimable, se livre depuis plus d'un an, et
est resolu de se livrer jusqu'à la fin à une opératiop longue, pénible et coûteuse , savoir, la révision entière et
universelle de ses innombrables clichés. Ainsi chacun de ses volumes, au fur et à mesure qu 'il les remet sous presse ,
est corrigé mot pour mot d'un bout à l'autre. Quarante hommes y sont ou y seront occupés pendant 10 ans, et une
somme qui ne saurait être moindre d 'un demimillion de francs est consacrée à cel important contrôle. De celle
manière, les Publications des Aleliers Catholiques, qui déjà se distinguaient entre toutes par la supériorité de leur
correction , n 'auront de rivales, sous ce rapport, dans aucun temps ni dans aucun pays ; car quel est l'éditeur qui
pourrait et voudrait se livrer APRES COUP à des travaux si gigantesques et d'un prix si exorbitant ? Il faut
certes être bien pénétré d 'une vocation divine à cet effet, pour ne reculer ni devant la peine ni devant la dépense ,
surtout lorsque l'Europe savante proclame que jamais volumes n 'ont été édités avec tant d'exactitude que ceux de
la Bibliothèque universelle du Clergé. Le présent volume est du nombre de ceux révisés, et tous ceux qui le seront
à l'avenir porteront celte note. En conséquence, pour juger les productions des Aleliers Catholiques sous le rapport
de la correction, il ne faudra prendre que ceux qui porteront en tête l'avis ici tracé. Nous ne reconnaissons que celle
édition et celles qui suivront sur nos planches de métal ainsi corrigées. On croyait autrefois que la stéréotypie
immobilisait les fautes, altendu qu'un cliché de métal n 'est point élastique ; pas du tout, il introduit la perfection ,
car on a trouvé le moyen de le corriger jusqu'à extinction de ſaules. L 'Hébreu a été revu par M . Drach , le Grec
par des Grecs, le Lauin et le Français par les premiers correcteurs de la capitale en ces langues.
Nois avons la consolation de pouvoir finir cet avis par les réflexions suivantes : Enfin , notre exemple a fini par
ébranler les grandes publications en Italie , en Allemagne, en Belgique et en France , par les Canons grecs de Ronie,
le Gerdil de Naples, le Saint Thomas de Parme, l'Encyclopédie religieuse de Munich , le recueildes déclaralions des
riles de Bruxelles , les Bollandisles , le Suarez et le Spicilège de Paris. Jusqu'ici, on l 'avait su réimprimer que des
ouvrages de courte baleine. Les in - 4°, où s'engloutissent les in - folio , faisaient peur, et on n 'osait y toucher, par
crainte de se poyer dans ces abimes sans fond et sans rives ; mais on a fini par se risquer à nous imiter. Bien plus,
sous polre impulsion, d 'autres Editeurs se préparent au Bullaire universel, aux Décisions de toutes les Congrégations,
à une Biographie el à une Histoire générale , etc., etc. Malheureusement, la plupart des éditions déjà faites ou qui se
font, sont sans autorité, parce qu'elles sont sans exactitude ; la correction semble en avoir été faite par des aveugles,
soit qu 'on n 'en ait pas senti la gravité, soit qu 'on ait reculé devant
les frais ; mais patience ! une reproduction
correcte surgira bientôt, ne fdi-ce qu'à la lumière des écoles qui se sont failes ou qui se feront encore.
 SECULUM V . ANNUS 607.

ΤΟΥ ΕΝ ΑΓΙΟΙΣ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ

ΙΩΑΝΝΟΥ
ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ,

ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ,
ΤΑ ΕΥΡΙΣ Κ Ο Μ ΕΝΑ ΠΑΝΤΑ.

S. P. N. JOANNIS CHRYSOSTOMI,
ARCHEPISCOPI CONSTANTINOPOLITANI,

OPERA OMNIA QUÆ EXSTANT,

VEL QUÆ EJUS NOMINE CIRCUMFERUNTUR ,
AD MSS. CODICES GALLICOS , VATICANOS, ANGLICOS GERMANICUSQUE ; NECNON AD SAVILIANAM ET FRONTONIANAN
EDITIONE : CASTIGATA , INNUMERIS AUCTA ; NOVA INTERPRETATIONE UBI OPUS ERAT, PR .EFATIONIBUS, MONITIS ,
NOTIS , VARUS LECTIONIBUS ILLUSTRATA ; NOVA SANCTI DOCTORIS VITA , APPENDICIBUS , ONOMASTICO ET COPIO
SISSIMIS INDICIBUS LOCUPLETATA

OPERA ET STUDIO D . BERN . DE MONTFAUCON , MONACHI BENEDICTINI E CONGR. S. MAURI.

EDITIO NOVISSIMA, IIS OMNIBUS ILLUSTRATA QU .E RECENTIUS TUMKOME ŠUM - OXOHIT .
TUM ALIBI, A DIVERSIS IN LUCEM PRIMUM EDITA SUNT:
VEL JAM EDITA, AD MÁNUSCRIPTORUM DILIGENTIOREM CRISIM REVOCATA SUNT,

ACCURANTE ET DENUO RECOGNOSCENTE JI-P;MIGNE

BIBLIOTHECA CLERI UNIVERSA ,
SIVE
CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTIÆ ECCLESIASTICÆ RAMOS EDITORE.

TOMI QUARTI
PARS POSTERIOR .

VENEUNT 18 VOLUMINA 160 FRANCIS GALLICIS .

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P . MIGNE EDITOREM ,

IN VIA DICTA D’AMBOISE, OLIM PROPE PORTAM LUTETIÆ PARISIORUM VULGO D'ENFER
NOMINATAM , SEU PETIT -MONTROUGE, NUNC VERO INTRA MOENIA PARISINA .
1862
 SECULUM V . ANNUS 407.

ELENCHUS
OPERUM QUÆ IN HOC TOMO LIV CONTINENTUR ,

Homiliarum in Genesim continuatio . col. 385

Sermones IX in Genesim . 581
Sermones V de Anna. 631
Homiliæ III de Davide et Saule. 675
Variorum notæ . 709

MONITUM .
Forsitan miraberis, Lector 'benevole , quod, dum in omnibus tum præcedentibus tum subsecuturis S . Joan
nem Chrysostomum SS. Patribus versio Lalina ad lextum Græcum columna ad columnam acredit, in hacce
nostra ejusdem S . Doctoris editione, pagina Latina juxta Græcam paginam tantum ponatur. Pec causa fuit
et quidem unica , quod priusquam nobis in animo fuisset integram SS. Patrum Ecclesiæ Græcæ tradi
tionem contexere, jam quindecim abhinc annis seorsim edideramus Latine tantum S. J. Chrysostomi opera ,
litlerisque mandaveramus immobilibus. Res cum ila se haberent, et nec in manu esset litteras immobiles
movere, neque in animo hujuscc editionis mere Latinæ novem delere volumina quæ jam integre typis
immobilibus mandata erant et pluris quam sexaginta millibus constiterant francis , hunc feliciter inveni
mus modum , non tamen sine opera et impensa , hæc aplandi huic editioni novæ , quæ sic lingua tum Græca
lum Latina ditata evadit.

Parisiis. - Ex Typis J.-P . MIGNE.

 SANCTI PATRIS NOSTRI

JOANNIS CHRYSOSTOMI
ARCHIEPISCOPI CONSTANTINOPOLITANI

HOMILIARUM IN GENESIM

CONTINUATIO .

L'ATROL.. GH . LIV .
 S . JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 385

[493) ΟΜΙΛΙΑ ΜΒ΄.

Εξαναστάντες δε οι άνδρες επέβλεψαν επί πρόσωπον Σοδόμων και Γομόρρας.
α'. Εμάθομεν εκ των χθες ανεγνωσμένων, αγαπητοί, επειδάν ίδη υγιή γνώμην επιδεικνυμένους, και προς τους
ές
την υπερβολήν της του δικαίου φιλοξενίας φέρε δή και
κταθκαταμάθωμεν
λής ο διπάλιν
σήμερον τα εξής επελθόντες, . Ενωμε ττου
ου ν της αρετής αγώνας αποδύεσθαι εσπουδακότας , παρα
χρήμα και την παρ'εαυτού παρέχει ροπήν, ομού και
πατριάρχου το φιλόστοργον και συμπαθές. Εκάστην γάρ τους πόνους ημίν επικουφίζων, και το ασθενές της ημε
των αρετών μεθ'υπερβολής και δίκαιος ούτος εκέκτητο. τέρας φύσεως επιρρωννύς, και δαψιλείς τάς αμοιβές
Ουδέ γάρ μόνον φιλόστοργος, ουδέ φιλόξενος ήν και χορηγών. Και επί μεν των Ολυμπιακών αγώνων ουκ
συμπαθής, αλλά και τας άλλας αρετάς απάσας μετά άν ποτε εύροις τι τοιούτον γινόμενον · αλλ'έστηκεν και
δαψιλείας επεδείκνυτο. "Αν τε γάρ υπομονήν δέη επιδεί παιδοτρίβης, θεατής μόνον γινόμενος των αγωνιζομένων,
ξασθαι, εύρήσεις αυτόν εις αυτήν την άκραν κορυφής και ουδέν έτερον συνεισενεγκεϊν δυνάμενος, αλλ' αναμέ
αναβεβηκότα • άν τε ταπεινοφροσύνην, όψει πάλιν και νων την νίκην γενέσθαι · ο δε Δεσπότης ο ημέτερος ουχ
τίζοντα · κάν πίστιν επιδείξασθαι δέη, και εν τούτω πά ούτως, αλλά και συναγωνίζεται, και χείρα ορέγει, και
συνεφάπτεται, και μονονουχί πανταχόθεν τον αντίπαλον
λιν μάλλον ευρεθήσεται των άλλων απάντων ευδοκιμών. υποτεταγμένον
Καθάπερ γάρ εικών τις έμψυχος έστιν ή τούτου ψυχή, ημίν παραδίδωσι, και πάντα ποιεί και
τα διάφορα της αρετής χρώματα εν εαυτη δεικνύουσα. πραγματεύεται, ώστε δυνηθήναι ημάς καταγωνίσασθαι,
Ποία ούν ημίν υπολείπεται λοιπόν απολογία, όταν ενός και την νίκην άρασθαι, ίνα τον αμαράντινον στέφανον
ανθρώπου πάσας τας αρετάς εν εαυτώ περιφέροντος, επιθή τή ημετέρα κεφαλή. Στέφανον γάρ, φησίν, χι
ημείς ούτως έρημοι τυγχάνωμεν, ώς μηδεμίαν αρετήν ρίτων δέξη στη κορυφή. Και εν μέν τοις 'Ολυμπιακούς
βούλεσθαι κατορθούν; "Οτι γάρ ου παρά το μή δύνασθαι, τούτοις αγώσιν ο στέφανος μετά την νίκην ουδέν έτερον
αλλά παρά το μή βούλεσθαι έρημοι πάντων εσμέν των εστιν, ή φύλλα δάφνης, και κρότος, και βοή παρά του
αγαθών, σαφής απόδειξις το πολλούς των ομογενώνημίν δήμου γινομένη,άπερ άπαντα, της εσπέρας καταλαβού
ευρείν διαλάμποντας εν αρετή . Και αυτό δε τούτο 4, το σης, κατε μαράνθη και απώλετο · ο δε υπέρ της αρετής
τον πατριάρχης και προ της χάριτος, και προ του νόμου και των ταύτης ιδρώτων στέφανος ουδέν αισθητόν έχει,
γεγονότα, οίκοθεν και από της εν τη φύσει κειμένης ουδε εν τω αιώνι τούτω συγκαταλυόμενον, αλλά διηνεκής,
γνώσεως εις τοσούτον μέτρον αρετής ελθείν, πάσης ήμάς αθάνατος, άπασι τοις αιωσι συμπαρεκτεινόμενος . Και ο
απολογίας αποστερήσαι δυνήσεται. 'Αλλ' ίσως έρούσι μεν πόνος προς χρόνον βραχύν, η δε υπέρ των πόνων
τινες, ότι πολλής απέλαυσε της παρά του Θεού κηδεμο αμοιβή τέλος ουκ οίδεν, ουδε είχει το χρόνο, ουδε μα
νίας ο ανήρ, και πολλήν επεδείξατο την περί αυτόν πρό ραίνεται. Και ένα μάθητε, ιδού πόσα έτη διελήλυθε , και
νοιαν και των όλων Θεός. Ναι, ομολογώ · αλλ' ει μη πρό πόσαι γενεαι, εξ ού πατριάρχης ούτος γέγονε· και ως
τερος τα παρ' εαυτού και αυτός επεδείξατο, ουκ άν των χθες και σήμερον, ούτω διαλάμπουσιν αυτού οι υπέρ της
ταρα του Δεσπότου απήλαυσε. Μή τοίνυν τούτο μόνον αρετής στέφανου, και μέχρι της συντελείας αυτής πάσι
όρα, αλλά καθ' έκαστον εξετάζων καταμάνθανε , πώς τους ευ φρονούσα διδασκαλίας υπόθεσης γίνεται.
πρότερον της οικείας αρετής εν πάσι την βάσανον παρ β'. Επεί ούν τοιαύτη του δικαίου τούτου η αρετή, εις
εσχηκώς, ούτως ήξιούτο της παρά του Θεού συμμαχίας. ζήλον τούτου διεγερθώμεν, και οψε γούν ποτε την οικείαν
Και ταύτα πολλάκις υμίν εδείξαμεν, ηνίκα τα κατά την επιγνόντες ευγένειαν, τον πατριάρχην μιμησώμεθα, και
μετάστασιν αυτού την εκ γής της πατρώας εποιεί ο έννοιάν τινα λάβωμεν της σωτηρίας της ημετέρας, και
όπως ουδέ από προγόνων σπέρματα ευσεβείας δεξάμενες, πολλήν επιμέλειαν ποιώμεθα, ώστε με το σώμα μόνον
οίκοθεν και παρ' εαυτού πολύ το φιλόθεον επεδείκνυτο, όγιαίνειν, αλλά και της ψυχής τα διάφορα νοσήματα ια
και άνθρωπος άρτι της Χαλδαίας μεταναστάς , αθρόον
κελευόμενος την αλλοτρίαν της οικείας ανταλλάξασθαι, τρεύειν. "Εάν γάρ βουλώμεθα νήφειν και εγρηγορέναι,
ουκ ενεδοίασεν, ουκ ανεβάλλετο, αλλ'ευθέως επλήρου το των του σώματος παθών ευκολώτερον τα της ψυχής
επιταχθέν, και ταύτα ούκ ειδώς όπου στήσεται αυτά τα ιασόμεθα νοσήματα. Οίον γάρ αν ενοχλή ημίν πάθος,εάν
της πλάνης, και έσπευδε και ηπείγετο, ως επί ώμολο εθέλωμεν ευσεβεί λογισμώ εν να αναλαβείν το κριτήριον
γημένοις, τοίς αδήλοις, το του Θεού πρόσταγμα πάντων της φοβεράς εκείνης ημέρας, και μη προς το παρόν ηδύ
προτιμότερον ηγούμενος. Είδες πώς εξ αρχής και εκ απιδείν, αλλά την μετά ταύτα οδύνην εγγινομένην ημίν,
προοιμίων τα παρ' εαυτού εισέφερε, και διά τούτο και παραχρήμα αποπτήσεται και αποπηδήσει και της ημετέρας
τα παρά του Θεού καθ' εκάστην έκαρπούτο μετά πολλής ψυχής. Μή τοίνυν ραθυμώμεν, αλλ' ειδότες ότι αγών εστι
της
αγαπητο ί, είας;
δαψιλεί [424]εθαΤοντήςαυτόν
βουλoίμ δη τρόπον
άνωθεν απολαύειν ημείς,
καιευνοίας, και παλαίσματα , και ο δεί παρατετάχθαι προς την μά
ζηλώσωμεν τον πατριάρχην, και μη αναδυώμεθα προς χην, καθ' εκάστην ημέρανήμών τον λογισμών ακμάζοντα
την αρετήν, αλλ' εκάστην απολαβόντες, ούτω ταύτην και νεαρον έχωμεν, ίνα της άνωθεν συμμαχίας απολαύον
μετά σπουδής μετερχώμεθα , ώς τον ακοίμητον εκείνον τες , του πονηρού τούτου θηρίου , [ 425] του επιβούλου
οφθαλμόν επισπάσασθαι προς την της αμοιβής αντίδoσιν. λέγω της σωτηρίας της ημετέρας, την κεφαλήν συντρίψαι
“Ο γάρ τα απόρρητα της διανοίας ημών επιστάμενος, b Sail. et aliquot mss . παραχρήμα αψίπταται και αποπηδα.
• Savil e ali και αυτό γάρ τούτο. © Conjunctiva particula e coisi. el Savi supplela (sl. EDIT
 IN CAP. XVIII. GENES . HOMIL . XLII . 386
385

HOMILIA XLII .
Cum surrexissent autem viri, respexerunt in faciem Sodomorum et Gomorrhæ (Gen . 18. 16).

1. Didicimus ex hesterna lectione, carissimi, exi- excrceamus, ut oculum illum , qui sopiri nescit, con
miam justi hospitalitatem : age et ea qux sequuntur ciliemus nobis ad mercedem tribuendam . Etenim qui
tractantes, hodie discamus benignitatem el commise , scit arcana mentis nostru , cum viderit sanam men
rationem patriarchæ . Possedit enim eximie jusius ille lem nostram , el nos conari et enili ad virtutis cer
virtutes omnes. Neque enim tantum bene affectus tamina , slalim nulli el subsidio suo nos adjuval, simul
erat in proximos, neque hospitalis tantum et miseri- el labores nostros imminuens , et infirmam naturam
cors, sed el alias virtutes omnes ubertim exhibebat. nostram roborans, uberesque retributiones suppedi
Nam sive patientiam exhibere opus sit, invenies il- lans. Sane in Olympicis certaminibus neutiquam quis
lum in summum illius verticem progressum : sive hu- tale quid inveniet : sed slat pædotriba, fiique specia
militatem requiras, videbis et in hac nulli cedentem , lur tantum certantium , neque in ulla re potest adju
scd omnes transcendentem : sive ſides declaranda sit, vare, sed exspectat donec victoria declarelur : Du
el in hoc præ omnibus aliis laudem merebilur. Est minus autem nosler non ila , sed simul nobiscum
cnim anima ejus imago quædam animala, varios vir- certat, et manum porrigil, et simul congreditur, et
lulum colores in se ostentans. Quæ igitur nobis post- quasi undique enititur ut adversarium nostrum nobis
hac relicta est excusatio, cum unus homo cunctas tradat, nihilque non agit, salagens ut in certamine
in se virtules possideat, nos vero ita experles earum prævaleamus, et vir:camus, quo capiti nostro immar
simus, ut ne unam quidem exercere juvet ? Quod cescibilem imponal coronam . Coronam cnim , inquit,
cnim non quia non possumus, sed quia nolumus, a gratiarum accipies in capite luo (Prov. 1. 9). Jam in
bonis omnibus simus alieni, illud manifeste indicat illis Olympicis certaininibus corona post victoriam
quid inulli ejusdem naturæ homines inveniantur vir - nihil aliud est, quam folia lauri, quam applausus et
lillibus conspicui. Etvero istud ipsum quod patriar - acclamatio vulgi, quæ omnia appelenle vespera mar.
cha, qui ante gratiæ lempus et ante legem fuil, a cescunt el pereunt : at corona quæ pro viriulect cjus
sci iso el a scientia quæ naturæ insila est, in tantum sudoribus dalur, nihil habel sensibile, neque in hoc
nervenil virtutis fastigium , sullicit ut omnes nostras sæculo nobiscum dissolvitur , sed perpetua est et im .
excusationes refutet. Al forle dicent aliqui : Vir ille mortalis, extendens se in omnia saecula . Et labor
mullam a Deo gratiam consequulus est , cl omnium quidem est parvi lemporis ; merces aulem laborum
Dominus ejus singularem habuit curam . Eliam , id et finem non habel, neque cedit lempori, neque mar
cgo fateor : verum nisi primus et ipse quod suum cescil. Et ut discatis, ecce quot anni præterierunt,
eral fecissel, non tanta a Domino obtinuisset. Ea- quotgenerationes, a quo patriarcha hic in vivis fuit :
propter non hoc solum respice, sed in unoquoque di- ct sicut heri el hodie , ila fulgent ejus pro virlule co
ligenter allende, quomodo primum in omnibus vir- rone, et usque ad consummationem saculi omnibus
lulis sur experimentum exhibuerit, alque sic divinum qui recte sapiunt, argumentum est scrmonis el do
meruerit præsidium . Hicc sæpe vobis declaravimus, ctrina .
illum nempe, quando a patria sua migrabal, non a 2. Faciliusmedemur animæ , quam corporismorbis.
progenitoribus semen lidei accepisse , scd a scipso – Proindequia talis est virtus justi, ad æmulandum
valde religiosam atque piam mentem exhibuisse ; et illum expergiscamur, el vel scro tandem nostram
hominem illum , cum nuper a Chaldiea translatus es- agnoscentes nobilitatem , patriarcham imilcmur, et
sel, iterum subito jussum alio pergere, el alienam de salule nostra cogitemus, mulla adhibila diligen
terram sua preferre, non fluctuasse animo , non dis - tia, ut non solum corpus sanum sit, sed et ul diversi
lulisse, sed slalim imperala fecisse , idque cum ne - animæ morbi curentur. Nam si voluerimus sobrii csso
sciret ubinam crrandi fulurus esset finis, et'estinasse, ac vigiles, faciliusmorbos animæ quam corporis enien
et properasse, ut qui in jis que plane incerla erant, dabimus. Nam quoties nos affectio quæpiam perlur
tamquam cerla essent, mindaluni Dei omnibus pric bat, si voluerimus pia religiosaque mente cogitaro
ferendum ducerel. judiciuni diei illius lerribilis, el non ad præsentem
voluptatem speclare, sed ad cruciatus quos propler
! Facienti quod in se est Dcus auxilium non negal. - illam feremus, statim ab anima nostra resiliet el avo
Pilisti quomodo ab initio quæ a semetipsu erant at Jabil. Eapropter ne simus negligentes, scd scieples
lulerit , et propterca divina quotidie ubertim susccpe- agoncm esse ct certamen , ut in prælio hostibus uos
ril ? Eodem modo, dilecti, ctiam nos, si volucrimus objiciamus oportet, quotidie renovetur, ac vigorem
superna frui gratia , imilemur patriarcham , el ne juvenilem recipiat animus noster, ut superno freli
cunclemur obire virtutem , sed unamquamque ila presidio , male hujus bestir, insidiatoris dico salutis
 337 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCH !EP . CONSTANTINOP . 389
nostra , caput statim conterere valeamus. Ipse enim quulus est ad eun . Papæ , quanta benignitatis Domini
Doniinus nobis promisit, dicens : Ecce dedi vobis po- magnitudo ! Qlioniam poslea induclurus erat excidium
les:ulem calcandi super serpentes el scorpiones, et super Sodomorum , nunc prius patriarcham ad fiduciain
omnem virtutem inimici (Luc. 10 . 19). Vigilemus igi . concilal, simul pollicens ei bencdictionem maximam ,
lur, obsecro, ut vestigia hujus patriarche sequenles ipsumque in magnam multitudinem futurum esse :
su virlulem exercendam , easdem coronas mcrcri docens cum quod mercedem hanc pie suæ mentis
possimus, et ad ejus sinus pervenire, et effugere ge- acceplurus sit. Cogita enim quanta sit patriarchæ
hennæ pænam , et assequi bona illa ineffabilia . Ve- virtus, quando Deus dicit : Scio enim quod constituet
rum ut amplior fiat vestra æmulatio, el magis ad filiis suis post se, el cuslodient vias Domini Dei.Magna
imitandum hunc justum vos provocemus : age iterum hæc est virtutis accessio : non enim tantum mercedem
ex historia illius cum vestra carilale colloquentes, se accipit quia ipse bene egit ; sed et quia præcepil natis
quentia aggrediamur. Igitur post largam illam hospin suis, largas retributiones accipit, idque merito : şi
talilalem , quam exercuit , non lautitia vel multiplici- quidem ipse omnibus deinceps magister et doctor
tale ferculorum , sed alacritale et liberalitate mcntis evasit. Is enim qui principium præbet ac initia , etiam
estimatam , stalim hospitalitatis mercedem obtinuil : corum que postca liunt auclor est.
el didicit quisnam præsens ille esset, el quanta cjus 3. El vide Domini bonitatem .Non solum pro præe .
virtus. Abituros illinc ad subverlenda Sodoma sequi- terila virtute, sed et pro futura juslum remuneratur.
tur patriarcha , et honoris causa comilalur , inquit. Scio enim , inquit, quod constiluel filiis suis. Quoniam ,
Vide Domini clementiam et quanta benignitale indul- inquit, prænovi justi mentem , idcirco remuneratio .
genliaque usus, simul justo honorem impendit,civir- nibus prævenio. Scil enim abdita cordis nostri , et
lutem in anima ejus latentem delegere voluil. 16. quando videt consulentes ut oportet ac sanam præ
Cum surrexissentautem , inquit, viri, respexerunt in fa- se ferentes mentem ,manum porrigil, et ante lalores
ciem Sodomorum et Gomorrhæ. mercedem tribuit, alacriores hac ratione efficiens :
Deus Abraham consiliorum suorum participal. Quanto id quod in justis omnibus fieri invenies . Nim cum
honore justum dignatur Deus. — De angelis dicit.Nam sciat imbecillitatem humanæ naluræ , ut non in arduis
hic quidem in tabernaculo Abrahæ , et angeli, ct co- bomo animum despondeat, inter laborandum ita suum
ruin Dominus per idem tempus visisunt : postea vero auxilium et remunerationes præbet, ut el labor sub
illarum civitalum , ipse autem Dominus mansit, et conslituel filiis suis, el custodient vias Domini Dei. Non
quasiamicus amico justo communicabat quænam fa- solum de ipso prædicit, Constituel, sed el de filiis ejus,
clurus esset. Unde illis profectis, 17. Dixil, inquit, Custodient vias Domini Dei, Isaac el Jacob insinuans.
Dominus : Non celabo Abraham puerum meum , quee Vias Domini, hoc est, mandata et præcepta. Ulfa
cgo faciam . Magna Dei indulgentia, et omnem sermo- ciant, inquit, judicium et justitiam : nihil præferenilo
quo paclo ipsum alloqualur quasi bomo hominem , enim maxima virtus est : propterea evenient omnia
demonstrans nobis , quanto honore dignetur homines qui loquulus est ei Dominus, Opinor aulem el aliud
virlule prædilos. El ut ne putes honorem lantum justo quiddam significare, cum dicit : Alraham autem fu
concessum solius divinae esse bonitatis , vide quomodo lurus est in genlem magnam el mullam : quasi dicat :
divina Scriplura doceat nos, ipsum sibi ipsi honoris Tu quidem qui virtutem amplexaris, elmeis obitem
fuisse auctoren , mandatis nempe divinis magna se - peras pracceptis , obedientiamque pre le fers , in gen
Julitale obsequutum . Postquam enim dixit : Non ce - lem magnam et mullam eris : impii autem illi Sodo
labo Abraham puerum meum , quæ ego faciam , non sta - morum regionem inhabilantes disperibuiit omnes.
tim dicit quid futurum sil : consequens enim erat, Nam sicut virlus salutis causa est cam operantibus,
Itt pergens diceret se incensurum Sodoma. At dignum ita et malitia interitus. Porro postquam benedictioni

Jsam , neque apicem in divina Scriptura præterire pit id quod dicturus erat, et ait : 20 . Clanor Sodo
oportet. Quantæ enim diguitalis esse putas id quod morum et Gomorrhæ multiplicalus est apud me, el
dicil, Abraham puerum meum ? quanti aſſeclus ? quanti peccata eorum magna valde. 21. Cum igitur descendero,
i amoris ? lloc eniin pouissimum monstrat eximiam di- videbo utrum juxta clamorem ipsorum , qui ad me venit,
guitalcm el honorem justo exhibitum . Deinde id quod per ficiunt, nec ne, ut sciami. Terribilia verba. Cla
dicebam , postquam dixit, Non celabo : non statim af- mor, inquit , Sodomorum et Gomorrhæ . Quamvis et
ſert et dicit quod erat fulurum ; sed quid ? Ul disca- aliæ civitates simul perierint, sed quia hæ fuerunt
mus non absque causa , neque lemere Deum tantum clariores, ipsas solum commemoravit. Multiplicatus
erya illum declarare studium , inquit : 18. Abraham estapud me, el peccala eorum magna valde. Vide quo
autem futurus est in genlem magnam et muliam , el in modo m :la coacerrentur. Non solum magna est mul
ipso bencdicenlur omnes gentes terræ . 19. Novi enim litudo clamoris, sed etiam injustitiæ . Nam illud,
quod consliluel filäs el domui suce post se , el custodient Clamor Sodomorum el Gomorrhæ multiplicatus est,
vias Donini Dei, ul faciant jusliliam el judicium , ut opinor significare , ipsos cum inenarrabili el veniarn
adducul Dominus super Abraham onunia quæcumque lo nullam merenle iniquilale mullas etiam injustitias
 387 IN CAP. XVIII GENES. HOMIL . XLII. 388
δυνηθώμεν. Αυτός γαρ ημίν ο Δεσπότης επήγγελται λέ- στροφήν Σοδόμων, προλαβών νυν παραθαρρύνει τον πα
γων: Ιδού δέδωκα υμίν εξουσίαν πατείν επάνω τριάρχην, ομού και την μεγίστην ευλογίαν αυτώ επαγ
όφεων και σκορπίων , και επί πάσαν την δύναμιν γελλόμενος, και ότι είς τελήθος έσται μέγα, και διδάσκων
του εχθρού. Νήφωμεν τοίνυν, καρακαλώ, ένα κατ’ίχνος αυτόν ότι αμοιβήν ταύτην λαμβάνει της φιλοθέου αυτού
του πατριάρχου τούτου την αρετήν μετιόντες, των αυτών γνώμης. Έννόησον γάρ όση εστίν ή του πατριάρχου
εκείνη στεφάνων αξιωθήναι δυνηθώμεν, και εις τους αρετή , όταν ο Θεός λέγη : " Ήδειν γάρ ότι συντάξει
τούτου καταντήσαι κόλπους, και διαφυγείν τήν εν τη τοις υιούς αυτού μετ ' αυτόν, και φυλάξουσι τας
γεέννη κόλασιν, και των απορρήτων εκείνων αγαθών οδούς Κυρίου. Πολλή της αρετής και επίτασις · ου γάρ
αξιωθήναι. Αλλ' ίνα πλείονα ζήλον εν υμίν εργαζώμεθα, μόνον υπέρ ών αυτός μέτεισι την αρετήν, τας αμοιβές
και προς την του δικαίου τούτου μίμησιν υμάς διεγεί - δέχεται, αλλά και υπέρ ών διετάξατο τοίς εξ αυτού
ρωμεν, φέρε πάλιν εκ της κατ' αυτόν ιστορίας διαλεχθώ- τεχθείσι, δαψιλούς άξιούται της αντιδόσεως · είκότως ·
μεν προς την υμετέραν αγάπην, επελθόντες των εξής αυτός γάρ λοιπόν άπασι διδάσκαλος γέγονεν. Ο γάρ την
την ακολουθίαν. Μετά γάρ την δαψιλή φιλοξενίαν εκεί- αρχήν και τα προοιμια παρασχών, ούτος και των μετά
γην, ου τη ποιότητι η ποσότητα των εδεσμάτων κρινομέ- ταύτα γινομένων αίτιος αν είη.
νην, αλλά τη προθυμία, το δαψιλές της γνώμης δεξάμενος γ'. Και όρα του Δεσπότου την αγαθότητα. Ου μόνον
παραχρήμα της φιλοξενίας τάς αμοιβές έχαρίσατο . Και υπέρ της εν τω παρελθόντι αρετής αμείβεται τον
μαθών τις τε είη και παραγεγονώς , και πόση ή τούτου δίκαιον, αλλά και υπέρ της μελλούσης. " Ηδειν γάρ,
δύναμις, μέλλουσιν εκείθεν επί την Σοδόμων καταστρο - φησίν, ότι συντάξει τους υιοίς αυτού. Επειδή , φησί ,
φήν ορμάν ήκολούθησεν ο πατριάρχης συμπροπέμπων, πρoγινώσκω του δικαίου την γνώμην, διά τούτο προ
φησίν."Όρα Δεσπότου φιλανθρωπίαν, όση συγκαταβάσει λαμβάνω ταίς αμοιβαίς. Οίδε γάρ τα απόρρητα της
κέχρηται, ομού και την εις τον δίκαιον τιμήν δεικνύς, διανοίας ημών, και όταν θεάσηται τα δέοντα βουλευο
και εκκαλύψαι βουλόμενος την αρετήν την ένα ποκειμένην μένους και υγιή την γνώμην επιδεικνυμένους , και χείρα
αυτού τη ψυχή. Έξαναστάντες δε, φησίν , οι άνδρες ορέγει, και προ των πόνων αμείβεται, προθυμοτέρους
κατέβλεψαν επί πρόσωπον Σοδόμων και Γομόρρας. ταύτη κατασκευάζων · και τούτο αν εύροις επί των
Τους αγγέλους φησίν . Ενταύθα μεν γαρ εν τη σκηνή του δικαίων απάντων γινόμενον. Ειδώς γαρ της ανθρω
' Αβραάμ και οι άγγελοι, και ο τούτων Δεσπότης κατά τίνης φύσεως την ασθένειαν, ώστε μη απαγορεύσαι
ταυτόν ώφθησαν• λοιπόν δε οι μεν ως υπηρέται απεστέλ- προς τα δυσχερή , μεταξύ των πόνων πολλάκις την παρ '
λοντο επί την καταστροφής των πόλεων εκείνων, ο δε εαυτού αντίληψιν και τας αμοιβές παρέχει, ώστε και
έμενε, καθάπερ φίλος φίλω, μονονουχί κοινολογούμενος τον πόνονεπικουφίσαι, και την ορμήν επιτείναι." Ήδειν
το δικαίω, άπερέμελλε ποιείν. Απελθόντων τοίνυν εκεί- γαρ, φησίν, ότι συντάξει τους υιούς αυτού , και φυλά.
νων , Είπε, φησίν, ο Κύριος · Ου μη κρύψω και εγώ από ξoυσι τας οδούς Κυρίου. Ου μόνον περί αυτού προλέ
'Αβραάμ του παιδός μου, ά εγώ ποιώ, Μεγίστη του γει, ότι Συντάξει, αλλά και περί των υιών αυτού, ότι
Θεού η συγκατάβασις , και πάντα λόγον υπερβαίνουσα η Φυλάξoυσι τας οδούς Κυρίου, τον Ισαάκ, τον Ιακώβ
εις τον δίκαιον τιμή."Ορα γάρ πώς προς αυτόν διαλέγε - αινιττόμενος. Τας οδούς Κυρίου, τούτ' έστι τα προσ
ται, ώσανει άνθρωπος ανθρώπων διαλεξόμενος , δεικνύς τάγματα, τας εντολάς. Ποιείν γάρ, φησί, δικαιοσύνης
ημίν όσης οι ενάρετοι άξιούνται της παρά του Θεού τι- και κρίσιν μηδεν του δικαίου προτιμάν, εκτός γίνεσθαι
μής. Και ίνα μη νομίσης της του Θεού μόνον είναι άγα- πάσης αδικίας. Τούτο γάρ ή μεγίστη αρετή · διά του
0ότητος την τοσαύτην εις τον δίκαιον τιμήν, όρα πως και τούτο πάντα εις έργον εκβήσεται, όσα ελάλησε Κύριος
θεία Γραφή διδάσκει ημάς, ότι αυτός εαυτώ ταύτης της προς αυτόν. Οίμαι δε και έτερόν τι αινίττεσθαι αυτόν διά
του λέγειν, 'Αβραάμ δε γινόμενος έσται εις έθνος
τιμής αίτιος κατέστη, μετά πολλής της υπακοής τους τομέγα και πολύ, αντί του , Συ μεν και την αρετήν έλόμενος,
παρά του Θεού πειθόμενος επιτάγμασιν. Ειπών γάρ Ο και τοίς εμοίς προστάγμασι πειθόμενος, και την υπ.
Ου μη κρύψω από 'Αβραάμ του παιδός μου, και εγώ ακοήν επιδεικνύμενος , είς έθνος μέγα και πολύ γενήση :
ποιώ, ουκ ευθέως λέγει το μέλλον έσεσθαι· ακόλουθον οι δε παράνομοι ούτοι οι κατά την των Σοδόμων χώραν
γάρ ήν επαγαγείν και είπείν, ότι μέλλει τα Σόδομα εμ οικούντες, αφανισθήσονται άπαντες. "Ωσπερ γάρ ή αρετή
πιπράν. Αλλ' άξιον μηδε εκείνο παραδραμείν ' ουδε γάρ σωτηρίας υπόθεσης γίνεται τοίς ταύτην μετιούσιν, ού .
συλλαβήν ουδέ κεραίαν παρατρέχειν χρή των εν τη θεία τως ή πονηρία αφανισμού αιτία καθίσταται . Είτα
Γραφή κειμένων. Πόσης γάρ οίει τιμής είναι και τούτο επειδή και διά της ευλογίας, και διά των επαίνων εις
αυτό το λέγειν , Αβραάμ του παιδός μου; πόσου φίλ. πλείονα παρρησίαν ήγαγε [427] τον δίκαιον, άρχεται της
τρου ; πόσης διαθέσεως; Τούτο γάρ μάλιστα δείκνυσι το υποθέσεως, καί φησι• Κραυγή Σοδόμων και Γομόρρας
[426] εξαίρετον , και την εις τον δίκαιον τιμήν. Είτα, πεπλήθυνται πρός με , και αι αμαρτίαι αυτών μεγά
όπερ έλεγον, είπών, ου μή κρύψω, ουκ ευθέως επάγει λαι σφόδρα. Καταβάς ούν όψομαι , ει κατά την
και λέγει το γινόμενον, αλλά τι ; "Ίνα μάθωμεν ότι ουχ κραυγήν αυτών την έρχομένην πρός με συντελούν
απλώς ουδε είκή τοσαύτην περί αυτον δείκνυται την ται· ει δε μή, ίνα γνώ. Φοβερά τα ειρημένα. Κραυγή
κηδεμονίαν, φησίνπο.li'Αβραάμ δε γινόμενος έσται εις Σοδόμων, φησί , και Γομόρρας. Καίτοι και έτεραι πό
έθνος μέγα και , και ενευλογηθήσονται εν αυ- λεις μετ'αυτών ηφανίσθησαν, αλλ' επειδή αύται ήσαν αι
τω πάντα τα έθνη της γης." Ήδεν γαρ ότι συντάξει περιφανέστεραι, τούτων εμνημόνευσεν. Πεπλήθυνται
τοίς υιοίς αυτού, και τω οίκω αυτού μετ' αυτόν, πρός με, και αι αμαρτίαι αυτών μεγάλαι σφόδρα.
και φυλάξουσι τας οδούς Κυρίου του Θεού, ποιείν "Ορα των κακών την επίτασιν. Ου μόνον πολύ το πλή
δικαιοσύνης και κρίσιν, όπως αν· επαγάγη Κύριος θος της κραυγής, αλλά και της αδικίας. Τογάρ, Κραυγή
Σοδόμων και Γομόρρας πεπλήθυνται, οίμαι σημαί
επι 'Αβραάμ πάντα, α ελάλησε προς αυτόν . Βαβαι, νειν, ότι μετά της παρανομίας εκείνης της αφάτου και
πόσον της του Δεσπότου φιλανθρωπίας το μέγεθος . πάσης συγγνώμης απεστερημένης, και ετέρας αδικίας
Έπειδή μέλλει μετά ταύτα επάγειν τα κατά την κατα πολλάς επεδείκνυντο, οι δυνατώτεροι κατεξανιστάμενοι
• In B. Dlis Cracis legitur μη κρύψω,per interrogationem των ασθενεστέρων, οι πλούσιοι των πενήτων. Ου μόνον
389 S. JOANNIS CURYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP . 390
τοίνυν, φησί, πολύ της κραυγής το πένθος, αλλά και αι επταισμένων; Αλλ' ώσπερ απολογίαν τινά συντιθείς
αμαρτίαι αυτών ουχ αι τυχούσαί εισιν, αλλά και μεγά- τοϊς μετά ταύτα αναισχύντως εγκαλείν βουλομένοις, και
λαι, και σφόδρα μεγάλαι. Ξένον γάρ τρόπον παρανομίας δεικνύς αυτών το ακάθεκτον, και την πολλήν σπάνιν της
επενόησαν, και άλλοκότους και αθέσμους των μίξεων αρετής, τοσαύτη κέχρηται τη μακροθυμία . Τάχα δε ου
νόμους εφεύρον, και τοσαύτη της κακίας ή φορά , ως διά τούτο μόνον, αλλ' ώστε και το δικαίω αφορμήν
άπαντας της λύμης αναπλησθήναι πάσης, και μηδεμίαν παρασχεϊν δείξαι της γνώμης αυτού το συμπαθές και το
λοιπόν διόρθωσιν αυτούς επιδέχεσθαι , αλλ' αφανισμού φιλόστοργον. Οι μεν ούν άγγελοι, καθάπερ έφθην ειπών,
δείσθαι παντελούς · ουδέ γάρ ιατρείαν λοιπόν επιδέχεται απήλθον εις τα Σόδομα · ο δε πατριάρχης ειστήκει έναν
σαν των ανθρώπων την φύσιν, καν μεγάλα ή σφόδρα τα συναπολέσης δίκαιον μετά ασεβούς, και έσται ο
αμαρτήματα και ώμολογημένα, μή πρότερον τας ψήφους δίκαιος ώς ο ασεβής ; " Ω της του δικαίου παρρησίας,
εκφέρειν , πριν αν εναργείς αποδείξεις γένωνται , φησί • μάλλον δε , ώψυχής συμπάθεια όπως τη της συμπαθείας
Καταβάς όψομαι, ει κατά την κραυγήν αυτών συν μέθη καρωθείς ούδε και λέγει συνίησι. Και δεικνύουσα ή
τελούνται την ερχομένην πρός με· ει δε μή,ίνα γνώ. θεία Γραφή, ότι μετά φόβου πολλού και τρόμου τηνικε
Τι βούλεται της λέξεως η συγκατάβασις ; Καταβάς, σίαν ποιείται, φησίν: Eγγίσας 'Αβραάμ είπε: Mή συν
φησίν, όψομαι. Τόπον γάρ εκ τόπου μεταβαίνει και των απολέσης δίκαιον μετά ασεβούς ; Τι ποιείς, ώ μα
όλων Θεός; Ούχι, μη γένοιτο. Ου τούτο λέγει , αλλ' όπερ κάριε πατριάρχα ; Της παρά σου δείται παρακλήσεως
πολλάκις έφην, τη παχύτητι της λέξεως ήμάς παιδεύσαι ο Δεσπότης, ώστε μη τούτο ποιήσαι ; 'Αλλά μη τούτο
βούλεται,ότι δει πολλή τή ακριβεία κεχρήσθαι, και μήτε νοήσωμεν ουδέ γάρ ώς του Δεσπότου τούτο ποιείν μέλλον.
από ακοής καταδικάζειν τους ημαρτηκότας, μήτε άνευ τος λέγει, αλλ' επειδή εξ ευθείας διά τον αδελφιδούν εί
αποδείξεως τάς ψήφους εκφέρειν. 'Ακούωμεν ταύτα πεϊν ουκ εθάρρει, κοινήν υπέρ απάντων ποιείται την
άπαντες . Ου γαρ μόνον οι τον δικαστικών θρόνον επ- ικεσίαν. βουλόμενος μετά των άλλων και τούτον διασω
έχοντες, τούτον παραφυλάττεσθαι οφείλουσι τον νόμον, σαι, και μετά τούτου και τους άλλους εξαρπάσαι:
αλλά και ημών έκαστος μηδέποτε από ψιλής διαβολής και άρχεται της παρακλήσεως , και φησιν: Εάν ώσι
κατακρίνειν τον πλησίον. Διά γάρ τούτο και μετά ταύτα πεντήκοντα δίκαιοι εν τη πόλει, απολέσεις αυτούς ,
ο μακάριος ούτος Μωϋσής ενηχούμενος υπό του Πνεύ- Ουκ ανήσεις άπαντα τον τόπον ένεκεν των πεντή
ματος παρήνει , λέγων · 'Ακοήν ματαίαν μή παραδέξη. κοντα δικαίων, εάν ώσιν εν αυτή ; Μηδαμώς : ου
Και ο μακάριος δε Παύλος γράφων εβόα : Συ δε τί ποιήσεις το ρήμα τούτο , τού αποκτείναι δίκαιον
κρίνεις τον αδελφόν σου ; Και ο Χριστός διατασσό- μετά ασεβούς, καιέσται ο δίκαιος ως ο ασεβής. Μη
μενος τους μαθηταίς , και διδάσκων των Ιουδαίων το δαμώς. [ 129] Ό κρίνων πάσαν την γην ου ποιήσεις
πλήθος, τους γραμματέας αυτών και Φαρισαίους, έλεγε κρίσιν ; " Ορα πώς και εν τη ικεσία δείκνυσιν αυτού
Μη κρίνετε, ίνα μη κριθήτε. Τί γάρ, φησί, προ καιρού της γνώμης το φιλόθεον, και κριτήν πάσης της γης ομο
αρπάζεις το του δικαστού αξίωμα ; τί προλαμβάνεις την λογεί, και αξιοί μή συναπολέσαι δίκαιον μετά ασεβούς.
ημέραν εκείνην την φοβεράν; Βούλει κριτής είναι; Σαυ- Είτα ο ήμερος και φιλάνθρωπος Θεός έπινεύει τη αιτή
του γίνου, και των σοι (428] πεπλημμελημένων. Ουδείς σει, και φησι: Ποιώ όπερ είρηκας, και δέχομαι σου την
ο κωλύων. Ούτω γαρ και τα ημαρτημένα σοι διορθώση, παράκλησιν. Εάν εύρεθώσι πεντήκοντα δίκαιοι εν
και ουδεμίαν εκ του πράγματος υποστηση βλάβης. Εάν τη πόλει, δι' εκείνους αφήσω πάντα τον τόπον.
δε τα κατά σαυτόν καταλιπών ετέρους καθέζη κρίνων, Χαρίζομαι, φησί, τοίς πεντήκοντα δικαίοις,εάν ευρεθώσι,
μείζονα σαυτά τα φορτία των αμαρτημάτων συλλόγων των λοιπών την σωτηρίαν, και την αίτησιν την σην εις
ουκ αισθάνη. Δι' ό, παρακαλώ, φεύγωμεν πάντη το έργον αγάγω. 'Αλλ' ίδωμεν τον δίκαιον τούτον, όπως
καταδικάζειν τους πλησίον. Ει γάρ και της εξουσίας παρρησίας επιλαβόμενος, και του Θεού την φιλανθρώ
της δικαστικής ου μετέχεις , αλλά τη γνώμη κατέκρινας, πίαν ειδώς, πάλιν δευτέραν αίτησιν προσάγει, καί φησι:
και υπεύθυνον τα αμαρτήματι πεποίηκας, ουδεμίαν Νύν ήρξάμην λαλήσαι προς τον Κύριόν μου εγώ δε
απόδειξιν δεξάμενος, αλλά πολλάκις εξ υποψίας και είμι γη και σποδός. Μη νομίσης, φησί, Δέσποτα, αγ
διαβολής ψιλής. Διά γάρ τούτο και ο μακάριος Δαυίδ νοείν με εμαυτόν, και υπερβαίνειν με το μέτρον, και
εβόα λέγων : Τον καταλαλούντα λάθρα του πλησίον τοσαύτη κεχρήσθαι τη παρρησία. Οίδα γάρ ότι γη είμι
αυτού, τούτον εξεδίωκον . και σποδός· αλλ' ώσπερ τούτο οίδα, και σαφώς επίστα
δ. Είδες αρετής υπερβολήν; Ού μόνον ού παρεδέχετο μαι, ούτως ουδε εκείνο αγνοώ, ότι πολύ το μέγεθος της
αυτός τα λεγόμενα, αλλά και απήλαυνε τον του αδελφού σης φιλανθρωπίας , και ότι πλούσιος ει εν αγαθότητι 5,
καταλαλείν βουλόμενον. Εάν τοίνυν βουλώμεθα και και βούλει πάντας ανθρώπους σωθήναι . Ο γάρ εκ του
ημείς έλαττούν τα εαυτοίς επταισμένα, τούτο μάλιστα μη όντος παραγαγών, πώς άν ποτε γενομένους απολέσης,
πάντων φυλαττώμεθα, μήτε καταψηφίζεσθαι των αδελ ειπάλινμη πολλή των αμαρτημάτων ήν ή φορά; Δι' ό δέομαι
φών των ημετέρων , μήτε τους καταλαλείν επιχειρούντας ρεθώσι,καικαιαξιώ, Εάν ειάττους των πεντήκοντα εύ
πρoσίεσθαι, μάλλον δε κατά τον προφήτην απελαύνειν, δίκαιοι, ού σώσεις την πόλινπέντε
τεσσαράκοντα ώσιν εν τη πόλει
; Και είπεν: Εάν εύρε
προφήτην Μωϋσήν δηλούν διά του λέγειν, 'Ακοήν μα θώσι τεσσαράκοντα πέντε, ου μη απολέσω. Τις αν
κατ ' αξίαν τον τών όλων Θεόν υμνήσεις της τοσαύτης
ταλαν μή παραδέξη. Διά τουτούτο και νυν και των όλων μακροθυμίας
Δεσπότης τοσαύτη παχύτητι λέξεως έχρήσατο προς και συγκαταβάσεως, ή τον δίκαιον μακα
ωφέλειαν των ημετέρων ψυχών, και φησι • Καταβάς ρίσειε τοσαύτης απολαύσαντα παρρησίας ; Και προσ
όψομαι. Τι γαρ , Ουκ ήπιστάτο , ουκ Ποεί το μεγεθος a In Bibiis Grecis μηδαμώς oύ πoιήσεις ώς το ρήμα τούτο.
b Savil. ότι πηγάζεις έν άγαθότητι. Tres mss . ότι πηγάζη
των αμαρτημάτων; ουκ εγίνωσνς το αδιόρθωτος των εν. Morel itin texto.
389 IN CAP. XVIII. GENES. IIOMIL . XLII. 390
alias oxbibuisse : et insurrexisse potentiores conlra crasso sermone usus est in utilitatem animarman
invalidiores, ditioresque contra pauperes. Proinde noslrarum . Dicit enim : Cum descendero autem ,videbo .
non solum , inquit, magnus erat planctus clamoris, Cur enim ? Num nesciebat? ignorabatne peccalo
sod .el peccala ipsorum non vulgaria fuere, sed ma- rum inagnitudincm ? an nesciebat lapsos correclio
gnia , alque ingentia . Insolilum enim iniquitatis mo- nem non suscepluros ? Absit. Verum quasi satisfa
dum excogitaverunt, et alienas el illicitas coeundi ctionein quamdam affert iis qui posthac impudenter
leges invenerunt. Atque tanta erat malilize procli accusare volent, el monstrando eorum pervicaciam
vilas, ut omnes omni malo replerentur, cl nullam et virtutis penurian), tanta usus est patientia . for
postca correctionem admillerent, digniquo essent lassis autem non propter hoc solum , sed et ut justo
qui. penilns abolerentur : neque enim incurabiles delur occasio declarandi mentem suam misericordiae
illorum morbi medicos ferebant. Postea docens omnc plenam , et bene in alios affectam . Angeli enim , ut
hominum genus, licet magna valde et explorala sint dixi, abierant in Sodoma ( v. 22 ) : patriarcha vero
peccata , non antea lamen pronuntiandam sententiam , Stabat coram Domino : 23. El ul appropinquavit ,
quam maniſeslic probationes adsint, inquit : Cum inquit, Abraham , dixit : Numquid perdes simul justum
descendero , videbo ulrum juxta clamorem ipsorum , cum impio, el eril justus sicul impius ? O justi viri
qui ad me venit, perficiant, necne, ul sciam . fiduciam ! imo, o quanla animi commiseratio ! quo
Non sunt auditu solo condemnandi rei. - Quid modo commiserationis ebrielale gravalus nescit quid
sibi vult, et cur scrmonem suum ita allemperal ? dical. Et ostendens divina Scriptura , ipsum magno
Cum descendero, inquit, videbu. Numquid de loco in timore et tremore preces fundere , ait : Uc appropin
locum transit universorum Dominus ? Absit. Non. quarit Abraham , dixit : Numquid perdes simul justum
hoe sibi vult ; sed ut dixi, crassiori sermone nos cum impio ? Quid facis , o beale patriarcha ? Quid opus
instituere cupit , magna opus esse diligentia : et habet lua deprecatione Dominus, ut ne hoc faciat ?
non auditu solo peccatores condemnandos esse , Verum ne hor. cogitemus : non enim quasi Domino
neque sententiam ferendam , nisi comprobalio prx - hoc facluro dicit, sed quia manifeste propier fratris
cedat. Audiamus haec omnes. Non enim solum ii qui filium dicere non audebal , communes pro omnibus.
pro tribunali sedent, observare hanc legem debent, fundit preces, volens cum aliis et hunc servare ,
sed elnullus umquam ob nudam accusationem pro. et cum hoc etiam alios eripere : incipilque patroci
ximum condemnel. Idcirco enim et post hæc bealus nari, ac dicit : 24. Si fuerint quinquaginta justi int.
Moses Spirilu sancto afflatus admonet, dicens : Au civilale , num perdes cos ? Non parces loli loco propler .
dilum vanum ne accipias ( Exod. 23. 1 ). Et beatus quinquaginin justos, si inventi fuerint in ea ? 25. Ne
Paulus, scribens, clamabat : Tu aulem cur judicas quaquam facies verbum hoc, ul occidas juslum cum
fratrem luum (Rom . 14 . 10 ) ? Christus quoque pre - impio, el sil juslus sicut impius. Nequaquam . Qui jika
cipiens discipulis suis , et duccns Judæorum multilu - dicas omnem lersam , non facies judicium ? Vide quo
dinem , scribas corum , et Phariscos, Nolile, inquit, modo et in hac oratione suam religiosam et piam .
judicare, ul non judicemini (Malth . 7. 1). Cur eniin, mentem declaral, et judicem omnis lerre confi
inquit, ante lempus invadis judicis jus? cur prr- telur, precaturque ne pereat justus cum injusto.
venis dicm iilum terribilem ? Vis judex esse ? Judica Poslea mitis et benignus Dominus annuit petitioni,
lemetipsum , el lua delicta . Nullus est qui velet. Sic et dicit : Facio id quid dixisti, el accipio tuam pe
cnim el pcccala lua emendabis, et nihil ex hoc in - litionem . 26. Si invenientur quinquaginta justi in
commodi capies. Quod si relictis rebus luis sedes ad civilale, propter illos parcam toli loco. Dabo hoc ,
judicandum alios, majores te tibi ipsi colligere pec- inquit, quinquaginta justis, si inventi fuerint, ci aliis
calorum sarcinas non sentis. Idcirco, obsecro, fugia - salutem impertiam , el petitionem tuam implebo.
mus omnino a condemnandis alijs. Nam elsi judicia - Verum videamus justum illum , quomodo arrepla
rice potestatis non sis particeps , allamen judicasti fiducia , elagnita clementia Dei, iterum aliam pcli
mente , el peccato fecisti le obnoxium , quando nulla lioncm affert, cl inquit : 27. Nunc cæpi loqui ad
demonstratione accepla , sed sæpenumero sola su . Dominum meum , ego aulem sum lerra el cinis. Ne
spicione, et tenui accusatione condemnas. Quapropter putes, inquit, Domine , me ignorare mcipsum , ce
bealus David clamabat dicens : Delrahentem secreto transgredi mensuram , et tanta uti fiducia . Scio
proximo suo, hunc persequebar (Psal. 100. 5). enim , me terram esse et cinerem : sed sicut hoc
4. Alienæ famæ parcendum . — Vidisti virtutis emi- scio , elmanifeste scio , ita neque illud ignoro, copio .
nentiani ? Non solum non recipiebat quæ dicebantur, sam esse luxe clementie magnitudinem , et le divi
sed cl abigebat volentem fratri suo maledicere. Igitur tem esse bonitate , vellcque omnes homincs salvos
si el nos peccata nostra imminuere volumus, hoc fieri. Nam quos ex nihilo produxisti, quomodo fis
maxime omnium servemus, nec condemnemus fra - ctos perderes, nisi magna essel peccatorum copia ?
tres nostros, neque detrahere cupientes admittamus : Idcirco iterum oro el precor, 28. Si pauciores quiro
imo sccundum prophetam abigamus, et omnino aver quaginta ivenli fuerint, el quadraginta quinque fu
semur. Hoc cnim opinor et prophetam Mosem insinu- erint in civitale justi, non salvabis cirilalem ? Et di
are, cum dicit : Audilum vanum ne acceperis (Exod. xit : Si inveriti fuerint quadraginta quinque, non por .
23. 1 ). Et lac de causa etiam nunc Dominus tarli dam . Quis pro dignitate Dominum omnium -laudarita
331 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP . 392
ob tantam patientiam atque indulgentiam : vel ju - gere videre ipsam terram , ut ita dicam , clamantem
stum beatum pr:edicarit, tanta præditum fiducia ? 29. et ostendentem suppliciivestigia po:l lam multos an
El adjecil, inquit, ultra loqui, et dixit : Si inventi
fuerint ibi quadraginta ? Et dixit : Non perdam pro ostenditur indignatio . Ideo obsecro, ut alieni supplicii
pler quadraginta . Exin quasi reveritus ineffabilem exemplo nos casligemur.
Dei patient am juslus, et timens ne forte precando H ic impune peccantes acerbius punientur in altera vita ;
vidcalur transcendere modum , dicit : 30. Numquia, proborum causa Deus patienter feri peccalores. - Sed
Domine, si loquar : Si inventi fuerint ibi triginta ? forte dixerit aliquis : Quid ergo ? cur illi panas de
Quia paralum invenit ad misericordiam , non jam derunt? nonne sunt etiam nunc inulli qui eadem com
paulatim diminuit, neque quinque justos detrahit , mittunt scelera, neque lamen puniuntur ? Etiam : sed
sed decem , et sic affert patrocinium : Si inventi hoc potissimum majorem pænam conciliabit iis qui
fuerint illic triginta ? Et dixit : Non perdam , si invene- talia perpetrant ". Quando enim non castigamurex iis
rim illic triginta . Animadverte quanta justi constan - quæ illis acciderunt, et nec quidpiam nobis provenit
tia ; quasi ipse foret obnoxius sententiæ , ita eripere lucri ex patientia Dci, cogita quoinodo illum inexstin
sludct a pæna Sodomitarum gentem . 31. Et dixit , guibilem ignem vehementiusnobismelipsis succendi
quoniam possum loqui ad Dominum : Si inventi fuerint mus, et acerbum vermem paramus. Verumlamen ,
ibi viginti? Et dixil : Non perdam propter viginti. quia propter gratiam Dei sunt et nunc multi virtute
Omwem sermonem transcendit et omnem cogitatio - præditi, qui placare possunt Doninum , sicut tuno
nem Domini bonitas. Quis enim nostrum , qui in me. patriarcha : tametsi nos, cum nos ipsos atlendimus.
dio infinitorum malorum versamur, vellet ferendo et noslram videmus desidiam , putamus miram virtu
sententiam contra proximos tanla uti indulgentia al- tis raritalem : allamen propter illorum virtutem , cr
que clementia ? ga alios Deus patientiam exhibet. Etut scias lalium
5 . Verumtamen juslus ille videns divitias clemen hominum fiducia nobis Dei patientiam conciliari,
li:x Dei, non subsistit, sed ilerum dicit : 32. Numquid , audi ex hac ipsa historia , quid dicat patriarchæ :
Domine , si loquar adhuc semel ? Nam quia ineffabilis Sidecem juslos invenero , non perdam civitatem . Et
crat tolerantia , propter hoc reverilus ne et indigna- quid dico decem justos ? Nullus inventus illic ab ini
tioncm adversus se moveret ejus qui rogabatur , dicit : quitale alienus, nisi solus Lot justus , et ejus dua fi
Numquid , Domine ? Num temerarium quiddam facio ? liæ . Uxor enim propler ipsum forte poonam civitatis
dicit : num impudentiam præ me fero ? num opus effugit, postea lamen pænam dedit ignavize sue. Nunc
condemnatione dignum facio, si toquar adhuc semel ? autem propter ineffabilem Dei misericordiam , quia
Pro magna ct inenarrabilibonitate tua aanuc unam ora- pietas incrementum sumpsit, multi etiam in mediis
tioncm accipito a me,Siautem inventifuerint illic decem ? civitatibus latentes possunt placare Deum , et alii in
Eldixit : Non perdam propler decem . Et quia prius di- montibus et speluncis, paucorumque virtus multorum
xil : Adhuc semel loquar ? 33. Abiit, inquit, Dominus legere valetmalitiam . Mulla enim Domini bonitas est ,
postquam cessaveralloquiAbrahæ ; el Abraham reversus et sæpe solet etiam propter paucos multis dare salu
est in locum suum . Vidistis Dominum ad nostram in lem . Et quid dico , propler paucos justos ? Sæpe,
firmilalem se demittentem ? vidistis et justi erga alios quando non inventus est in præsenti sita juslus, pro
affectumı ? didicistis quanla vis sit eorum qui virlu - pler defunctorum virtutem , viventium miserelur et
icm exercent ? Si enim inventi fuerint, inquit, decem curam habet : unde clamat dicens : Protegam civilalenu
justi , propter illos omnibus remissionem concedo hanc propler me, et propler David puerum meum (4
peccatorum . Non bene dicebam ,hæcomnia facta es Reg . 19. 34 ); quasi diceret : Licet ipsi indigni sint
se, ut nulla postea relinquatur impudenter loquenti- qui serventur, et nullam salulis habeant occasionem :
bus contradicendi occasio ? Suntenim multi insanien . verum quia solitus sum misericorditer agere, et ad
ljum , qui infreni lingua et reprehendere et dicere miserandum promplus sum et ad eripiendum e cala
audent : Quare incensa sunt Sodoma ? Si patienter milatibus, propter meipsum , etpropter puerum meum
lulisset eos Dominus, forle pænitentiam egissent. David prolegam : et qui ante tot annos e vila migra
Propler hoc ostendit tibi nequitiæ exsuperantiam ; ita vit, hic auctor est salutis iis qui sua sese perdiderant
ul in tanta multitudine tanta virlulis penuria fuerit, desidia . Vidisti clementiam Domini, quomodo eos qui
ut alio quodam diluvio indigeret, et quale prius in virlule pollent , honore afficit , præponit , et loti
mundo fuit. Sed quia promissio Dei esl, ui non ul. multiludiniæquiparat? Quapropter et Paulus dicebat:
tra tale inferalur supplicium , propterea alium pæna Obambulaveruntin ovillis caprinisque pellibus,destituli,
modum excogitat, simulde illis pænas sumens el po- pressi, afflicti, quibus indignus eralmundus (Hebr. 11.
sleris omnibus perpetuam præbens doctrinam . Quo . 37. 38 ) . Totus , inquit, isle mundus , et 10lus orbis
niam enim naturæ leges subverterant, et alienos illi non est conferendus iis qui in afflictionibus et pres .
citosque excogitarant coilus, idcirco insolitum suppli- suris, etjudilale
suris, agunt etet osobambulant, et in spelun
et judilaleagunt
cii modum induxit propter illorum iniquilalem : et cis versantur propter Deum .
ferræ viscera inutilia reddens, el relicto posteris mo 1 Savil. et quatuor Mss. : Etiam : sed hoc potissimum mg.
jorem anxielaiem animis nostris injicere poterit. Sed lection
pimento perpetuo, ut ne eadem aggressi in easdem nem Morelli, quae melior videlur , retinemus ; sub hac ma.
incidant pænas. Licclaulem volenti ad loca illa per gna observalur in Mas. ctapud Savil. variclas.
591 IN CAP . XVIII GENES. HOMIL . XLII. 392

σιν εκεί τεσσαράκοντα ; Και είπεν : Ου μη απολέσω αφικνείσθαι εκείνους, και οράν αυτήν, ώς ειπείν, την
ένεκεν των τεσσαράκοντα. Είτα λοιπόν ώσπερ αιδε- γήν βοώσαν και δεικνύουσας της τιμωρίας τα ίχνη, και
σθείς του Θεού την άφατον μακροθυμίαν ο δίκαιος, και μετά τοσούτων ετών αριθμών, ως χθες και πρώην επ.
δεδιώς μήποτε και δοξη υπερβαίνειν, και πέρα του με» αχθείσης της τιμωρίας, ούτω καταφανής και αγανάκτησις
τρου την ικεσίαν ποιείσθαι, φησί• Μή τι, Κύριε, εάν δείκνυται. Δι' ό, παρακαλώ, εξ ών έτεροι την δίκην
λαλήσω: Εάν ευρεθώσιν εκείτριάκοντα ; Επειδή εί
δεν έτοιμος προς φιλανθρωπίαν, ουκ έτι κατά μικρών έδοσαν ημείς σωφρονιζώμεθα. 'Αλλ' ίσως είπoι τις άν :
ετών κ8,
καθυφίησιν, ουδε πέντε δικαίους παραλιπών αι αλλά
άλλα Τί ούν; επειδή εκείνοι ούτως εκολάσθησαν, ουκ εισί και
δέκα, ούτω προσάγει την παράκλησιν, και φησιν : Εάν νυν πολλοί τα αυτά εκείνους παρανομούντες, και μη
ευρεθώσιν εκεί τριάκοντα; Και είπεν ου μή απολέσω, κολαζόμενοι ; Ναι· αλλά τούτο μάλλον τιμωρίαν πριν
εάν εύρω εκεί τριάκοντα. Σκόπει πόση του δικαίου ή ξενήσει ο τοις τοιαύτα παρανομούσι. " Οταν γάρ μήτε εκ
γίνεσθαι, ούτω πολλήν τίθεται την σπουδήν εξαρπάσαι από της μακροθυμίας του Θεού κερδαίνωμέν τι,εννόησον
της μελλούσης επάγεσθαι τιμωρίας το των Σοδομιτών και όπως εκείνο το άσβεστον πυρ σφοδρότερον εαυτοίς υπ
έθνος. Και είπεν: Επειδή έχω λαλήσαι προς τον Κύ ανάπτωμεν, και τον σκώληκα πικρών εργαζώμεθα."Αλλως
ριον , Εάν δε ευρεθώσιν εκείείκοσι; Και είπεν: Ου δε ,επειδή πολλοί διά τήν του Θεού χάριν εισί ( 431] και νυν
μη απολέσω ένεκεν των είκοσι. Πάντα λόγον υπερ- ενάρετοι , δυσωπείν δυνάμενοι τον Δεσπότην, καθάπερ τότε
βαίνει και πάσαν έννοιαν ή του Δεσπότου αγαθότης. Τίς ο πατριάρχης · ει και ημείς εκ του τα καθ'εαυτούς σκο
γαρ ημών των εν μέσω μυρίων κακών στρεφομένων πείν, και προς την ραθυμίαν αφορές την ημετέραν,
είλετο ποτε κατά των ομογενών ψήφον εκφέρων τοσαύ- νομίζομεν πολλήν είναι την σπάνιν της αρετής· όμως
τη χρήσασθαι συγκαταβάσει και φιλανθρωπία; διά τήν εκείνων αρετήν την περί τούτους μακροθυμίαν
ε'. 'Αλλ'όμως και δίκαιος ούτος ορών τον πλούτος της του επιδείκνυται. Και ένα μάθης ότι η των τοιούτων παρ
[ 430] Θεού φιλανθρωπίας ουχ ίσταται, αλλά πάλιν φησί: οησία της μακροθυμίας ημίν πρόξενος γίνεται , άκουσον
Mή τι, Κύριε, εάν λαλήσω έτι άπαξ; Επειδή γάρ άφα- εξ αυτής ταύτης της ιστορίας , τί φησι προς τον πατριάρ
τος ήν η μακροθυμία,διά τούτο δεδoικώς μή και εις άγα- χην, ότι 'Εάν δέκα δικαίους εύρω, ου μη απολέσω
νάκτησιν την κατ' αυτού κινήσειε τον παρακαλούμενον, την πόλιν . Και τί λέγω δέκα δικαίους; Ουδείς ευρέθη
φησί • Μή τι, Κύριε ; Μή προπετές τι ποιώ; μη αναί- εκεί της παρανομίας εκτός, ει μή μόνος Λώτ και δίκαιος,
σχυντόν τι επιδείκνυμι; μή καταγνώσεως άξιον πράγμα και αί τούτου δύο θυγατέρες. Η γάρ γυνή δι' αυτόν
διαπράττομαι, εάν λαλήσω έτι άπαξ ; Μετά της πολλής ίσως την εν τη πόλει τιμωρίαν διαφυγουσα, ύστερον την
εκείνης αγαθότητος έτι μίαν ικεσίαν δέξαι παρ' εμού . δίκην έδωκε δι' οικείαν ραθυμίαν. Νυνί δε δια την
Εάν δε ευρεθώσιν εκεί δέκα; Και είπεν : Ου μη όφατον του Θεού φιλανθρωπίαν, επειδή επέδωκε τα της
απο.λέσω ένεκεν των δέκα. Και επειδή προλαβών ευσεβείας, πολλοί και εν μέσαις ταις πόλεσι λανθάνον
είπεν, "Έτι άπαξ λαλήσω ; 'Απήλθε , φησί, Κύριος, τές εισι, δυνάμενοι δυσωπείν τον Θεόν, και εν όρεσε
ως επαύσατο λαιών το 'Αβραάμ και 'Αβραάμ υπ. και σπηλαίοις έτεροι, και ή των ολίγων τούτων αρετή
έστρεψεν εις τον τόπον αυτού . Είδετε τoυ Δεσπότου την των πολλών κακίαν αποκρύψαι δύναται • επειδή
την συγκατάβασιν ; είδετε του δικαίου την φιλοστοργίαν; πολλή του Δεσπότου η αγαθότης, και πολλάκις οίδε δι'
εμάθετε όση η ισχύς των την αρετήν μετιόντων; Εάν ολίγους δικαίους των πολλών χαρίζεσθαι την σωτηρίαν.
γάρ ευρεθώσι, φησί, δέκα δίκαιοι, δι' εκείνους πάσι την Και τι λέγω δι' ολίγους δικαίους ; Πολλάκις , όταν μη
συγχώρησιν των ημαρτημένων δωρούμαι. Ου καλώς ευρεθή εν τω παρόντι βίω δίκαιος, διά τήν τών τετελευ
έλεγον, ότι ταύτα πάντα εγένετο, ίνα μηδε μία καταλί- τηκότων αρετήν των ζώντων κηδεται, και βοά λέγων :
πηται τοις μετά ταύτα αναισχυντούσιν αντιλογίας αφ- Υπερασπιώ της πόλεως ταύτης δι' εμέ , και διά
ορμή ; Εισί γάρ πολλοί των μεμηνότων, ακόλαστον γλώτ- Δαυίδ τον παϊδά μου. Εί και αυτοί, φησίν, ανάξιοί είσι
ένεκεν ενεπρήσθη τα Σόδομα ; Ει μακροθυμίας απήλαυ- αλλ' επειδή το φιλανθρωπεύεσθαι σύνηθες εμοί, και
σαν, ίσως αν μετενόησαν. Διά τούτο δείκνυσί σοι της περί το ελεειν ειμι έτοιμος , και εξαρπάζειν τών δεινών,
κακίας την επίτασιν , και ότι εν τοσούτω πλήθει το- δι' εμαυτόν ποιήσω και διά τον παϊδά μου Δαυίδ υπερ
σαύτη ήν σπάνις αρετής, ως ετέρου κλυδωνίου τοιούτου ασπισμός και ο προ τοσούτων ετών του βίου μετα
δείσθαι, οίον πρότερον κατέλαβε την οικουμένην. 'Αλλ' στάς, ούτος αίτιος της σωτηρίας γίνεται τους υπό της
επειδή υπόσχεσίς έστι του Θεού, ώστε μηκέτι τοιαύτην οικείας ραθυμίας πρoδεδομένοις. Είδες φιλανθρωπίαν
επενεχθήναι τιμωρίαν , διά τούτο έτερον τρόπον τιμω- Δεσπότου , πώς τιμά τους εν αρετή διαλάμποντας πως
ρίας επάγει, ομού κακείνους υπό την τιμωρίαν άγων, αυτούς προτίθησι, και ανταξίους δείκνυσι παντός του
και τους εξής άπασι διηνεκή την διδασκαλίαν παρεχό - πλήθους ; Διά τούτο και Παύλος έλεγε · Περιήλθον εν
μενος . Επειδή γαρ ανέτρεψαν τους της φύσεως νόμους, μηλωταϊς , εν αίγειοις δέρμασιν , υστερούμενοι, θλι
και ξένας και παρανόμους επενόησαν μίξεις , διά τούτο βόμενοι, κακουχούμενοι, ών ουκ ήν άξιος ο κόσμος.
ξένον τιμωρίας τον τρόπον επήγαγε , διά την εκείνων - Ούτος άπας , φησίν, ο κόσμος , και κατά την οικουμένην
παρανομίας και της γης την γαστέρα πηρώσας, και κατα- άπασαν, ουκ αν είη ισοστάσιος τούτων των εν θλίψεσι,
λιπών υπόμνημα διηνεκές ταις μετά ταύτα γενεαίς, των εν κακουχίαις, των γυμνητευόντων, των περιιόν
ώστε με τους αυτούς επιχειρείν, ίνα μή τους αυτοίς πε - των, των εν σπηλαίοις διαγόντων διά τον Θεόν.
* Aliquot τηss . παραλαβών. • Savil. et quatuor Imss. αλλά τούτο μάλλον πλείονα ημίν
•Sex mss. της αιτίας την επίτασιν. την αγωνίαν έμποιήσαι δυνήσεται.
395 S . JOANNIS CHRYSOSTOMT ARCINEP . COXSTANTINOP .
ς'." Οταν ουν ίδης, αγαπητέ, άνδρα ευτελές μέν σχήμα της οικείας αναπαύσεως τους του Θεού δούλους, και !
εξωθεν περικείμενον, αρετήν δέ ένδοθεν περιβεβλημένον, απλώς παρατρέχειν τα τοιαύτα κέρδη, αλλ' ειδέναι
μή εξευτελίσης τούτον διά το φαινόμενον, αλλά τον της πολλή η υπέρ τούτωνημίν αντίδοσις έσται. "Ορα γούν τα
ψυχής πλούτον καταμάνθανε, και την ένδον περιφάνειαν, τηντην χώραν, αντί μιας δρακός αλεύρου και ολίγου ελαι
και τότε όψει πανταχόθεν την αρετήν λάμπουσαν. Τοιού- πώς διηνεκή άλωνα έκτήσατο. Μετά γάρ το τραφής
τος ήν ο μακάριος Ηλίας : μηλωτήν μόνον είχε , και τον προφήτην, ούτε η δράς του αλεύρου επέλειψεν, ου
και την πορφυρίδα περιβεβλημένος 'Αχαάβ της εκείνου ο καμψάκης του ελαίου , πάσης της γης λιμώ διαφθειρ
μηλωτής εδείτο. Είδες του μεν Αχαάβ την πενίαν, του μένης. Και το δή θαυμαστών και παράδοξον, ότι ου
δε Ηλία τον πλούτον ; "Ορα και της δυνάμεως όσον το [153] μόχθων εδείτο λοιπόν, αλλ' είχεν έτοιμος διηνεκι
μέσον, " Η μηλωτή τούτου τον ουρανόν απέκλεισε» των το άλευρον και το έλαιον, και ούτε γεωργίας έχρηζε
ετών έστησε την φοράν, και η γλώσσα του προφήτου ούτε της των βοών συνεργίας, ούτε ετέρας τινός επ
γκαλινός εγένετο τω ουρανώ, και επί τρία έτη και μήνας μελείας, αλλά παρά φύσιν ήν ιδείν άπαντα συμβαίνοντ
εξ υετός ουκ εγένετο και οτην αλουργίδα και το διάδημα και του βασιλέως του το διάδημα περικειμένου εν αμ
περικείμενος περιήει [452] τον προφήτην επιζητών,και χανία όντος, και λιμώ διαφθειρομένου, χήρα ή πενιχρ
ουδέν δυνάμενος κερδάναι εκ της τοσαύτης δυναστείας. η πάντων έστερημένη , επειδή τον προφήτην υπεδέξατ
'Αλλ' όρα Δεσπότου φιλανθρωπίαν. Επειδή είδεν απο εν ευπορία ετύγχανε διηνεκεί. Διά τούτο και ο Χριστ
ζήλου και πολλής θερμότητος τον προφήτην κινηθέντα, έλεγεν: “Ο δεχόμενος προφήτην είς όνομα προφήτο
και την μεγάλην ταύτην τιμωρίαν επαγαγόντα κατά μισθόν προφήτου λήψεται. Είδες χθες οίων ο πατριά
πάσης της γης, ώστε μη και αυτόν συναπολαύσαι της χης ήξιώθη, δαψιλή την φιλοξενίαν επιδειξάμενος και
τιμωρίας, και ομοίως τη εκείνων πονηρία κολάζεσθαι, μετά πολλής της θερμότητος" όρα και ταύτην την Σιδη
φησί προς αυτόν:'Εγερθείς πορεύθητι εις Σαρεπτάτης νίαν αθρόον πλούτον άφατον κτησαμένην. Η γάρ γλώση
Σιδωνίας. Εκεί γάρ εντελούμαι γυναικι χήρα του του προφήτου, ή του ουρανού τας ηνίας επισχουσα, αύτ
διατρέφειν σε. Και αναστάς επορεύθη. "Ορα του του αλεύρου τηνδράκα πηγάσαι εποίησε, ται του ελαιο
Πνεύματος την χάριν, αγαπητέ. Και γάρ και χθες εις τον καμψακην.
φιλοξενίαν ημίν ο λόγος άπας κατέληξε, και σήμερονιδού ζ . Ταύτην πάντες μιμείσθωσαν και άνδρες και γυνα
και φιλόξενος αύτη χήρα είς τέλος ημίν άγειν τον λόγον
κες. Έγώ μέν γάρ έβουλόμην εις τον του προφήτη
μέλλει . Και παρεγένετο, φησι, προς την χήραν, και ζήλον
εύρεν αυτήν συλλέγουσαν ξύλα, καί φησι προς επειδήυμάς έναγαγείν, και της αρετής την μίμησιν: α)
αυτήν : Δός μοι μικρόν ύδωρ, και πίομαι. Η δε υπ τούτο υπέρογκον υμίν δοκεί είναι,καίτοι κακείν
ήκουσε . Και φησι προς αυτήν πάλιν: Ποίησόν μοι άνθρωπος ήν, και σάρκα περιέκειτο καθώς και ημεί
και της αυτής ημίν μετείχε φύσεως· αλλ 'επειδή τα πα
έγκρυφίας, και φάγομαι. Η δε λοιπόν εκκαλύπτει αυ
της την υπερβάλλουσαν πενίαν, μάλλον δε τον άφατον το, ήξιώθη και της άνωθεν χάριτος' αλλά τέως καν τ
πλούτον» ή γάρ της πενίας επίτασις εδείκνυ του πλούτου γυναίκα ταύτην μιμησώμεθα, και τότε κατά μικρ
το μέγεθος. Η δέ φησιν : Ουκ έστι τη δούλη σου, ει ήξομεν και επί την του προφήτου μίμησιν. Μιμησώμε
μη δράς αλεύρου , και ολίγον έλαιων εν τω καμψάκη, την ταυτης φιλοξενίαν, και μηδείς λοιπόν πενί
και φαγόμεθα εγώ τε και τα παιδία, και αποθανού τοίνυν προβαλλέσθω. Oιος γάρ άν ή πένης, ουκ αν είη ταύτ
μεθα. Ελεεινά τα βήματα, και αυτήν λιθίνην ψυχήν a πενέστερος,ή προς μίαν ημέραν μόνον εκέκτητο τροφή
ικανά επικάμψαι. Ουδεμία λοιπόν, φησίν, έσται ελπίς και ουδε ούτως οκνηροτέρα γέγονε περί τήν του δικαί
σωτηρίας. Επί θύραις τα του θανάτου. Τούτο μόνον ημίν αίτησιν, αλλά πολλή τη προθυμία χρησαμένη ταχεί
υπολέλειπται προς ζωήν, και μόλις αρκέσει έμοί και τους την αμοιβήν εκομίσατο. Τοιαύτα γάρ τα παρά του Θεο
παιδίοις. "Οπερ ήν μοι δυνατόν, πεποίηκα» του ύδατος "Αντί μικρών έθος αυτό μεγάλα δωρεΐσθαι. Τί γά
μετέδωκα. 'Αλλ' ίνα μάθωμεν και της γυναικός το φιλό είπέ μοι, τοσούτον εισήνεγκεν, όσον έκομίσατο ; 'Αλλ'
ξενον, και του δικαίου την πολλήν παρρησίαν, όρα τι Δεσπότης ο ημέτερος ου τη ποσότητα προσέχειν είωθε
γίνεται. Επειδή έμαθεν ο προφήτης πάντα μετά ακρι αλλά τη δαψιλεία της γνώμης, και από ταύτης και η
βείας, ένα εκκαλύψη ημϊν την αρετήν της γυναικός (και μικρά μεγάλα γίνεται, και τα μεγάλα πολλάκις εξε
γάρ Θεός και είπών, ότι Εντεταλμαι γυναικα του δια. τελίζεται, όταν μη ιλαρά τη προθυμία επιτελήται
τρέφειν σε, αυτός ήν ο διά του προφήτου ενεργών), και γινόμενα. Διά τούτο και η χήρα εκείνη η εν τω Ευαγγ
φησι προς αυτήν: Ποίησον εμοί πρώτον , και φάγομαι, λίω, πολλών πολλά βαλόντων εν τη γαζοφυλακίω, και
και τότε τοίς τέκνοις σου. Ακούετε, γυναίκες, αι λεπτά βαλούσα πάντας υπερηκόντισεν, ουκ επει
πλούτο περιοδεόμεναι, και εις μυρία ανόνητα καταν πλείονατων άλλων έβαλεν, αλλ' ότι δαψιλή την γνώμη
αλίσκουσαι την οικείαν περιουσίαν , και ουδέ μετά επεδείξατο. Οι μεν γάρ άλλοι, φησίν, εκ του περισσεύο
την οικείαν απόλαυσιν πολλάκις καταδεχόμεναι οβο. τος αυτούς τούτοεποίουν αύτη δε άπαντα άπερ εκέκτ
λους δύο προέσθαι τοις δεομένοις, ή ανδρί τινι των το έβαλεν. "Ολον γάρ τον βίον αυτής έβαλε . Κάν τ
έναρέτων διά τον Θεόν πενομένω. Αύτη δε ουδέν έτερον γυναίκας μιμησώμεθα οι άνδρες , και μη ελάττους αυτο
κεκτημένη, ή την δράκα του αλεύρου, και μέλλουσα αλλά σπουδάσωμεν μή μόνον προς την οικεί
κατά μικρόν, όσον κατά τον εαυτής λογισμών, των παί οφθώμεν,απόλαυσιν πάσαν την ουσίαν καταναλίσκειν, αλλά και
δων τον θάνατον οράν, ακούσασα παρά του προφή του, των δεομένων πολλών ποιείσθαι πρόνοιαν, και μετά τη
ότι 'Εμοί πρώτον ποίησον , και τότε σοι και τους θυμίας και φαιδρότητος τούτο ποιείν. Και (454] γάς
παιδίοις σου, ουκ έδυσχέρανεν, ουκ ήμέλλησεν, αλλ' γεωργός εις την γην καταβάλλων τα σπέρματα, ου με
επoίει το επιταχθέν, παιδεύουσα πάντας ημάς προτιμάν στυγνότητος τούτο εργάζεται, αλλά χαίρων και γεγ
• Cois).και αυτό λιθίνην ψ. Savil. και αυτολιθίνην ψυχήν. Oως, και ήδη τη προσδοκία τα δράγματα βλέπειν νο!
393 IN CAP . XVIU . GENES. TOMIL . XLII . 394
6. Igilur,dilecte , quando videris virum vili externo hanc viduam , pro pugillo farina , el pauxillo oleo
habilu vestitum , virlute vero intrinsecus amiclum , quomodo perpetuum horreum sibi comparaverit (5
ne hunc vilipenderis propter id quod apparel : sed Reg. 17. 14). Nam postquam pavil prophctam ,ncque
animæ divitias disce, et internam gloriam , el lunc pugillus farinæ defecit, neque amphora olei, cum in
videbis undique fulgentem virtutem . Talis erat bealus terim fame terra omnis consumeretur. Est autem et
Elias, qui melolem tantum habuit ; et qui purpura hoc admirabile et stupendum eam neque laboribus
vestilus erat Achab , illius melote indigebal. Vidisti postea opus habuisse , sed paralum perpetuo fuisse
Achabi inopiam . Elize autem divitias ? Vide el quan - furinam el oicum , el neque agricultura indiguissi'.
lum potestale distent. Melote hujus cælum clausit, neque boum cooperatione , neque ulla alia cura ;
pluviarum descensum inlibuit; lingua prophetie sed videre erat omnia przcler naturam evenire. Et
frenum fuit cælo, annisque tribus et sex mensibus cum rex, qui coronam capile gestabat, anxius esset,
pluvia non fuit : ille autem , purpura amiclus el dia - el fume laborarel , inops vidua omnibus destituta ,
demale redimitus, circumibat quxrens prophelair , quia prophetam susceperat, in perpetuam venit abune
et nihil lucri ex tanta poleslale habebat. Czterum dantiam . Propierea el Christus dicebat : Qui susceve .
vide Domini clementiam . Quia vidit prophetam mulio ril prophetam in nomine prophelv , mercedem prophe
zelo el ſervore moveri, elmagnam hanc pænam inferri tæ recipiel (Matth . 10.41). Vidistiheri quid patriarcha
contra lolam terram ,ne et ipse simul in supplicium meruerit larga sua hospitalitale el ſervida alacritate:
incidcret cum illis , ct eorum nequilize poenas darci, vide el nunc banc Sidoniam repente ingcntes divitias
dicit ei : Surge, el vade in Surepla Sidoniorum . Illic possidentem . Lingua enim propheta que caeli habenas
enim præcipiam mulieri viduæ , ul !e pascal. El surrexil, moderabatur, ſecit ut farinæ pugillus et olei anwhora
dabiil (3.Reg. 17. 9.10).VideSpiritus gratiam , dileclc . jugiter scalurirent.
Eicnim ct heri nobis lolus sermo circa hospitalitatem . 7. Moralis exhortatio .— Ilanc omnes imitentur ct
insumplus cst, et hodie hospitalis ista vidua (a) ser - viri etmulieres. Ego quidem vellem vos ad prophetae
monem nostrum complebit . El venil , inquit , ad vi- zelum , cl ad ejus virtutis imitationem deducere : sed
dram , el invenit eam colligentem ligna , et dicit ci : Da quia hoc onerosum vobis videlur esse , quaruvis ct
mihi parum aquæ , et bibam . Illa obedivit. El dixit ad ille homo crat, carnemque sicut nos circumferebat.
eam iterum : Facmihi subcinericios panes, el comedam el eamdem quam nos habcbal naluram : vcrum quia
( Ibid . v. 11 ). Illa vero postea delegit immodicam que su crant largiter allulit, atque virtutem ample
suam cgeslalem , imoinenarrabilesdivitias.Magna enim satus est, supernam quoque gratiam assequutus est :
paupertas indical divitiarum illius magnitudinem . Et cixlerum interim nos vel mulierem hanc imilemur.
dicit : Noir esl ancillæ luce nisi pugillus farina , el pa - et sic paulatim eo veniemus, ut etiam prophets; imi.
rum olei in amphora, el comedemus ego el pueri, elmo. lalores simus. Æmulemur itaque ejushospitalitatem ,
ricmur (Ibid . v. 12). Miserabilia verba , quie ipsam et nullus prihac inopiam prætexat. Nam quantum
lapideam animam inflectere possent. Nulla posthac vis inops sii aliquis, non erit hac egenlior, cui ad
nobis spes salutis. Mors in foribus est. Hoc solum unum tantun diem crat alimentum : et neque sic
nobis relictum est ad vitam , quod vix sufficiel mihi fuil segnior ad petitionem prophetar , sed magna ala
ct puerulis.Id quod erat in mea potestate feci; aquam crilate ci paruit, cimercedem protinus recepit. Ta
communicavi. Verum ut discamus elmulieris hospi- lia enim sunt, qu:e a Deo fiunt. Mos ci dare magna
lalilalem , et justi magnam fiduciam , vide quid fiat. pro parvis . Quid enim , dic, oro, tantum allulit, quan
Ubi prophcta diligenter liac omnia didicit, ut dele - tum accepit ? Verum Dominus noster non quanta
groet nobis virlutem mulicris (nam Deus qui dixcrat: dentur consuevil allendere, sed voluntatis largila
Præcepimulieri, ul te pascal (ibid .v. 9), ipse erat qui lem ; ct ab hac quæ parva sunt magna redduntur,
tunc per prophetam operabatur ,, dicit ei : Fac mihi et magna sæpe vilia efficiuntur, quando non hilari
primum , elcomedam , el lunc filiis luis. Audite, mulie - animo quæ fiunt peraguntur. Ea propler vidua illa
res, que divitiis aflluilis, el in multa inutilia vestras evangelica , multis multa in gazophylacium millenti
facultates insumitis, ac post illa omnia duos obolos bus, projcctis duobus minutis omiies vicit (Luc. 21 .
indigentibus, velviro cuipiam virtute prædilo propier 3. 4), non quod immiseril plura aliis, sed quod libc
Deum egeno , impendere non vultis . Ista autem nihil raliorem voluntatem ostenderil. Alii enim , inquit,
horum possidens, sed tantum pugillum farine, el pau- ex co quod sibi abundabat elecmosynam crogabant,
lo post secundum suam opinionem filiorum morlem ista autem omnia quæcumque possidebat immisit.
specialura , ut audivit a propheta : Fac mihi primum , Omnem enim victum suum , inquit, injecit.
el lunc tibi el puerulis luis : non egre lulit, non cun - Eleemosyna eroganda.- Ergomulieres sallem imilc.
ctata est, sed ſecit imperala : erudiens omnes nos, mur viri, elnon inferioreseis videamur:sed sludeamus
præferendos nostra refocillationi servos Dei : ellion non solum ad nostrum usum omuem substantiam no
leinere lalia lucra prætereunda, sed aliendendum mul- stram impendere, sed el egenorum magnam babere
tam hinc nobis ſuluram esse mercedem . Vide igitur curam , idque cum alacritate et hilaritate . Etenim
(a) Hanc Sareptanam viduam pluribus celebrat Chryso
agricola terre concredens semina, non hoc cum tri
stomus Tomo lll supra in Homilia de Helia et vidua circa slitia facit, sed gaudens el lælabundus, el quasi jam .
Quem . spe manipulos vidcrc sc existimans, in terra scininal.
395 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINCP. 396
El lu , dilecte, ne solum respexeris ad eum qui reci- duo angeli Sodoma vesperi ? Quoniam postquam diver .
pil, neque ad sumplus qui fiunt; sed cogita , illum sali sunt apud palriarchain , et inde surgentes abic
quidem qui a le accipit csse visibilem , alium autem runt; ac clemens Dominus el curator, pro sua boni
quæ in illum fiunt, sibi facia declarare ; neque illum late in bumana figura visus, mansit apud patriar
vulgarem quempiam esse , sed omnium Dominum , cham , loquens cum eo , sicut heri audivistis : volens
carli terræque Conditorem ; et sumptum illum redi nos omncs docere et ingentem patientiam suam , et
luum locum obtincre, nec solum non minnere sub - patriarchæ caritalem , angeli autein contendebant lunc
stantiam tuam , sed augcre magis si cum fide el ala - versus Sodoma : scrvans Scriptura suum ordinem di
crilalc hoc feceris. Addam id quod præcipuum cstcit iterum : Venerunt autem duo angeli Sodoma vespe .
honum : prater hos redilus el lucra, que es sumplu ri, facturi quod imperatum erat.
parantur, peccata etiam condonantur : cuibono quid Loti hospitalilas laudatus. - El vide diligentiam oh .
par esse poterit ? Si igitur volumus vere locupletari, servationcmque divine Scripturæ , quomodo icmpus
et cum diviliis ctiam peccatorum invenirc remissio. quo advenerunt nobis declararit :dicitenim , Vesperi.
nem , effundamus res nostras in egenorum manus, Et quare tempus significavit? et quare ad vesperam
pranittamus cas in cælum , ubi ncque fur, neque la co vencrunt? Ut ostenderetur nobis magna Loli ho
tro, neque parielum cllossor, ncquc famuli malitia, spitalitas. Sicut enim patriarcha sedens lempore me
ncque aliud quidquam nocere poterit diviliis nostris. ridiei, observabat prætereunles , et venationem suam
Regio enim illa omnibus istiusmodi damnis superior hanc studiose exercebal, et occurrebat ac magno
esi. Tanlum ne vanam gloriam sccicmur, sed sequa- gaudio viatores suscipiebat : simili modo et justus
mur leyes a Christo traditas, ut non ab hominibus ille, quoniam sciebatperversitalem eorum qui in So
laudes percipiamus, scd a coinmuni omnium Domino, domis habitabant neque vesperi discedebat, sed ma
ne et sumpius faciamus , et lucro destiluamur. Ut nebat, ne thesaurus aliquis ipsi elaberetur, el ut ho
enim ab insidiis aliis omnibus lulæ sunt divitiæ per spitalitatis fructum decerpere possel. Vere admirari
manus paupcrum co translat:r , ila per vanam solum vehementer licet justi hujus virtutem , qui versans in
gloriam absumuntur ; et ul tinca cl vermes vestes medio tam impiorum hominum , non solum non inde
corrumpunt, ita ct inanis gloria divilias quae mise - negligentior est factus, sed cl majorem virtutem præ
ricordia colliguntur. Idcirco , obsecro , non solum fa - sc lulit : cumque omnes, ut ila dicam , in præceps
ciamus clcemosynas, sed cl caule faciamus, utmaglia ruerent, ipse solus in lanla multitudine reclam ambu
bona percipiamus pro parvis, el pro fragilibus ir:cor- lavit viam . Ubinunc suntqui dicunt,non posse quem
ruptibilia , ct pro temporalibus alerna, el cum his piam in media civitate versantem virtutem servare : sed
omnibus ctiam peccatorum remissionem assequi pos- opus esse secessu,etmontana quadam habitatione :nec
simus, bunaque illa incffabilia : quibus nos oinnes posse domui sua præfectum , et uxorem habentem ,
potiri contingal, gratia et miscricordia Domini no- el filios curantem ac famulos, virtule prxditum esse ?
stri Jesu Christi, cui cum Patre el sanclo vivilicoque Videant ergo justum illum cum muliere, pueris, et
Spirilu sit gloria, nunc et semper, cl in scula sæcu- famulis, in civilate degentem , alque inter lam malos
lorum . Amen . ac impios conversantem el quasi scintillium quandam
TIOMLIJ XLIII. in medio mari lucentem , nec solum non exstingui,
sed quclidie lucem clariorem cmillcre. Et hæc dico
Venerunt autem , inquit, duo angeli Sodoma vespere. non prohibcns secessum ab urbibus, neque interdico
(Gen , 19. 1). montium cl solitudinum conversationem ; sed ostendo
1 . Quemadmodum floridum quoddam pratum varios volenti sobrie agere el vigilare , nihil inde obstaculi
el omnigenos flores in se ostentat, ita eldivina Scri esse . Sicut igitur negligenti ac supino nibil prodest
plura justorum virtutes nobis demonstrat : non ut, solitudo : neque enim locus nos virtute facil præditos,
sicut illorum florum fragrantia , parvo tempore frua- sed mens et mores : ita et prudens atque vigil non
mur, sed ut perpetuam inde utilitatem recipiamus. offenditur, etiam in media civitale degens. Quocirca
Illic manu lantum carpimus flores, el protinus mar vellem , sicut beatum illum , virtute præstantes in me
cescentessuam gratiam amittunt :hic autem non sic : diis civilatibus esse , ut quasi fermentum facti aliis ,
sed quando auribus justorum virtules accipimus, et mullos ad sui imitationem traherent. Verum quia
eas in sinu mentis reponimus, per omne tempus, si boc difficile videlur esse, saltem illud alterum liat.
volumus , corum suavi odore frui poterimus. Age Transit enim figura mundi hujus ( 1 Cor. 7. 31), et
ergo, quia tanta sanctorum in divina Scriptura fra- brevis est vita præsens : el nisi nunc, cum adblic
grantia est, hodie Loti bonum odorem inquiramus, ut in stadio sumus, labores virtutum aggrediamur, et la
sciamus liquido, justum hunc in tantum virtulis api queos nialitiæ effugiamus, postea in vanum nosmel
cein cvectum esse patriarchæ consuctudine, quic efo ipsos reprehendemus, quando nulla eril pænitentie
ſecil ul vestigia illius sequerelur, et peculiariter ho. utilitas. Nam quandiu in præsenti vita fuerimus, pos
spitalitatem exerceret. Verum utmanifcstior sit sermo sunt inde pænitentes lucrum accipere, el ablutis
noster , opere pretinm fuerit Scriplurie verba audire. prioribus peccatis misericordiam Domini assequi :
1 .Venerunt autem , inquit, duo angeli Sodonia (Cap.19) guod si prætcrierimus tempus præsens, repenteque
vesperi. Quarc sic incepit el dixit : Venerunt autem abrepti fuerimus : pænitentia quidem lunc ducemur,
 395 IN CAP . XIX GENES. HOMIL. XLIII. 3 6
ζων, ούτως εις την γηναφίησι τα σπέρματα. Και συ τοί- ρας. Τίνος ένεκεν ούτως ήρξατο, H.λθον δε οι δύο άγν.
νυν, αγαπητέ, μή προς τον λαμβάνοντα όρα μόνον, μηδέ γελοι είς Σόδομα εσπέρας; Επειδή μετά το επιξενω .
προς την δαπάνην την γινομένην, αλλ' εννόει ότι ούτος θηναι το πατριάρχη, εξαναστάντων αυτών εκείθεν, και
μέν έστιν ο δρώμενος, o παρά σου δεχόμενος, έτερος δε μέν κηδεμών και φιλάνθρωπος Θεός την οικείαν αγαθό
και τα εις εκείνον γινόμενα οικειούμενος, και ουχ ο τυ τητα μιμούμενος, και σχήματι ανθρώπου τότε δφθείς
χών, αλλ' ο τών όλων Δεσπότης, και των απάντων Κύριος , παρέμενε το πατριάρχη διαλεγόμενος, καθάπερ χθες
ο ουρανού και της ποιητής και ότι η δαπάνη αύτη ηκούσατε · βουλόμενος άπαντας ημάς διδάξαι και της
πρόσοδος γίνεται, και ου μόνον ουκ έλαττοί σου την εαυτού μακροθυμίας την υπερβολήν, και του πατριάρ
ουσίαν, αλλά και πλεονάζει μάλλον, εάν συ μετά πίστεως χου το φιλόστοργον, οι δε άγγελοι ώρμησαν επί τα Σό
τούτο εργάζη και ιλαράς της προθυμίας. Είπω το κε δομα: την, ακολουθίαν εαυτής διατηρούσα ημίν η θεία
φάλαιον των αγαθών μετά της προσόδου της από της Γραφή νυν φησιν : " Ηλθον δε οι δύο άγγελοι είς Σό
δαπάνης ταύτης γινομένης και αμαρτημάτων συγχωρή δομα εσπέρας, το επιταχθέν πληρώσοντες. Και όρα
σεώς σοι πρόξενος γίνεται , ού τί αν γένοιτο ίσον ; Εί ακρίβειαν και παρατήρησιν της θείας Γραφής, πώς και
* Εν,
τοίνυν βουλoίμεθα ειδέναι πλουτεϊν τον αληθη πλούτον ρας καιρόν
τον γάρ φησι. εσήμανε,
ημίν Και τίνος καθ' όν παρεγένοντο
ένεκεν Εσπέ;
τον καιρόν εδήλωσε
και μετά του πλούτου και των αμαρτημάτων την συγ- και διά τι κατά την εσπέραν παρεγένοντο ; "Ινα την πολ .
χώρησιν εύρασθαι , εκχέωμεν τα όντα εις τας των δεο- λήν ημίν επίτασιν δειξη της του Λώτ φιλοξενίας. Καθά.
μένων χείρας, προαποστείλωμεν αυτά εις τον ουρανόν, περ γάρ ο πατριάρχης κατά τον της μεσημβρίας καιρόν
ένθα ουδε κλέπτης , ουδέ ληστής , ου τοιχωρύχος , ουκ οί- καθήμενος επετήρει τους παριόντας , και έργον εποιείτο
κέτου κακουργία, ουκ άλλο ουδέν λυμήνασθαι δυνήσεται την τούτων θήραν, και επέτρεχε και μετά περιχαρείας
τον πλούτον τον ημέτερον. Το γάρ χωρίον εκείνο πάσης τους οδίτας υπεδέχετο τον αυτόν δη τρόπον και ο δίκαιος
τοιαύτης βλάβης ανώτερον. Μόνον μή μετά κενοδοξίας ούτος, επειδή ήδει της κακίας των εν Σοδόμοις οικούν
τούτο ποιώμεν, αλλά κατά τους υπ' αυτού δεδομένους των την πονηρίαν, ουδε τον της εσπέρας καιρόν παρ.
επέμπετο , αλλά μέχριτούτου παρέμενε, μήπoυ θησαυρός
πώσασθαι, αλλά τον παρά του κοινού πάντων Δεσπότου , τις αυτώ παρεμπέση, και τον από της φιλοξενίας καρ
ένα μή και την δαπάνην υπομείνωμεν, και του κέρδους πον δρέψασθαι δυνηθή ' Αληθώς θαυμάσαι έστι μετά
αποστερηθώμεν. " Ωσπερ γάρ πάσαις ταις άλλαις επι πολλής της υπερβολής του δικαίου τούτου την αρετήν,
βουλαίς ανάλωτός εστιν ο πλούτος και εκεί μετατιθέμενος ότι εν μέσω τοιούτων παρανόμων αναστρεφόμενος , ου
διά της των πενήτων χειρός, ούτω κενοδοξία μόνη αν μόνον ου γέγονε ραθυμότερος , αλλά και πολλά πλείονα
αλίσκεται και όπερ έστιν ενταύθα και στης και ο σκώληξ την αρετήν επεδείκνυτο. Και πάντων, ως ειπείν, κατά
προς την της εσθήτος διαφθοράν, τούτο κενοδοξία γίνε κρημνών φερομένων, ούτος μόνος εν τοσούτω πλήθει
ται προς τον από της ελεημοσύνης συλλεγόμενον πλούτον. την ευθείαν ώδευεν οδόν. Πού νύν εισιν οι λέγοντες, ότι
Δι' ό, παρακαλώ , μή μόνον ποιωμεν την ελεημοσύνην , τηνουχ οίόν τε ,εναλλ'μέση
αρετήν πόλει στρεφόμενόν
αναχωρήσεως δεί, και της διασώσαι
τιναεν τοις όρεσι
αλλά και μετα ασφαλείας ταύτην εργαζώμεθα , ένα αντί διατριβής, και ου δυνατόν τον οικίας προεστώτα, και
μικρών μεγάλα καρπωσώμεθα αγαθά, και αντί των γυναίκα έχοντα, και παίδων επιμελούμενος και οικετών ,
επικήρων τα άφθαρτα , και αντί των προσκαίρων τα ενάρετον είναι; Οράτωσαν τοίνυν τον δίκαιον τούτον
αιώνια, και μετά τούτων απάντων και της αφέσεως των μετά γυναικός και παιδίων και οικετών, και εν πόλει
αμαρτημάτων τυχεϊν δυνηθώμεν, και των απορρήτων διάγοντα , και μεταξύ τοσούτων πονηρών και παρανό
εκείνων αγαθών: ών γένοιτο πάντας ημάς επιτυχείν, χά- μων διατρίβοντα, και καθάπερ σπινθηρά τινα εν μέσω
ριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, πελάγει διαλάμποντα ,και ου μόνον ου σβεννύμενον , αλλά
μεθ' ου τω Πατρί ή δόξα άμα το αγίω και ζωοποιώ και λαμπρότερον το φώς δεικνύοντα. Και ταύτα λέγω,
Πνεύματι, νυν και αει, και εις τους αιώνας των αιώνων. ου κωλύων την αναχώρησιν την [436] από των πόλεων,
'Αμήν . και την εν τοις όρεσι και ταϊς ερημίαις διατριβήν άπα
ΟΜΙΛΙΑ ΜΓ'. γορεύων, αλλά δεικνύς ότι το βουλομένο νήφειν και
" Ηλθον δε , φησιν, οι δύο άγγελοι είς Σόδομα εσπέρας. εγρηγορένει ουδέν τούτων κώλυμα γίνεται. " Ωσπερούν
α'. Καθάπερ λειμών τις ευανθής διάφορα και ποικίλα τον ράθυμον και αναπεπτωκότα ουδε η έρημος ωφελήσαι
τα άνθη εν εαυτο δείκνυσιν, ούτως ή θεία Γραφή των τι δύναται· ουδέ γάρ ο τόπος εστίν ο την αρετήν κατορ
δικαίων τάς αρετάς ημίν δείκνυσιν, ουχ ένα καθάπερ επί θών , αλλ' η γνώμη και ο τρόπος ούτω τον νήφονται και
των ανθών πρός βραχύ μόνον απολαύσωμεν της ευωδίας, διεγηγερμένον ούτε το εν μέση τη πόλει διατρίβειν
αλλ' ίνα διηνεκή την εντεύθεν ωφέλειαν καρπωσώμεθα . καταβλάψαι τιδυνήσεται. Και διά τούτο έβουλόμην, καθά
'Εκεί μέν γάρ μόνον εδεξάμεθα τη χειρί [435] τα άνθη, περ τον μακάριον τούτον, τους έναρέτους μάλιστα εν
και μετ' ολίγον αυτά μαρανθέντα την οικείαν χάριν ήμαυ μέσω των πόλεων είναι, ίνα καθάπερ ζύμη τοις άλλοις
ρωσεν· ενταύθα δε ουχ ούτως · αλλ' επειδάν δεξώμεθα διά γινόμενοι, πολλούς εις τον οικείον ζήλονενάγωσιν. 'Αλλ'
της ακοής τάς αρετές των δικαίων, και εις τους κόλπους επειδή δυσχερές τούτο καταφαίνεται είναι, καν εκείνο
Παράγει
γινέσθω. λοιπόν το σχήμα του κόσμου
γάρ
χρόνου της τούτων ευωδίας απολαύειν δυνάμεθα, εάν τω σκάμματι εστήκαμεν, των πόνων της αρετής
εθέλωμεν. Φέρε ούν, επειδή τοιαύτη των εν τη θεία Γρα- εν
άψώμεθα, και τα δίκτυα της κακίας διαφύγωμεν, ύστε
Φη κειμένων αγίων η ευωδία , σήμερον του Λώτ την ρον μάτην εαυτούς αιτιασόμεθα, ότε ουδέν όφελος της
ευωδίαν καταμάθωμεν, ίνα γνώμεν ακριβώς, όπως είς μεταγνώ σεως. "Έως μεν γαρ αν ώμεν εν τη παρούση
ακραν της αρετής την κορυφήν ή του πατριάρχου συνου - ζωή, δυνατόν μεταγνόντας του εντεύθεν απόνασθαι κέρ
σία τον δίκαιον τούτον ανήγαγε, και κατ ' ίχνος αυτού τους , και τα πρότερα απονιψαμένους αμαρτήματα της
και αυτός την οικείαν φιλοξενίαν διά των έργων επιδεί. του Δεσπότου φιλανθρωπίας αξιωBναι: ει δε τον ταράν
κνυται. Αλλ' ίνα σαφέστερος ημίν ο λόγος γένηται, τα καιρόν προϊέ μενοι αθρόον προαγορτασης , με
άξιον αυτων της Γραφής επακούσαι των ρημάτων.
Savil. el quinque mss . BOTOS
 TOMI TINOP
597 S. JOANNIS CHRYSOS ARCHIEP . CONSTAN . 308
νοήσομεν μεν και τότε, ουδεμίαν δε όνησιν εκ τούτου ζέουσα και διεγηγερμένη ουχ υπό τινων κωλυτικών
έξομεν. Και ίνα μάθης , άκουε του Προφήτου λέγοντος, εμποδίζεται την οικείαν αρετήν επιδείξασθαι, αλλά και
'Εν δε τώ άδη τις εξομολογήσεταί σοι ; και πάλιν, δι' αυτών μάλιστα των κωλυόντων επιπλείον αίρεται,
'Αδελφός ου λυτρούται, λυτρώσεται άνθρωπος ; Ού- και μείζονα την φλόγα της επιθυμίας ανάπτει. Ιδών
δείς, φησίν, έσται εκεί λοιπόν και εξαιρούμενος τον υπό δέ, φησί, Λωτ, εξανέστη εις συνάντησιν αυτοίς.
της οικείας ραθυμίας πρoδεδομένον, ούτε αν αδελφός ή, Ακουέτωσαν οι και παραγινομένους πολλάκις και καθ
ούτε αν πατήρ, ούτε αν μήτηρ. Και τι λέγω, αδελφός, ικετεύοντας,και πολλήν την προσεδρίαν επιδεικνυμένους
και πατήρ, και μήτηρ; Ούτε αυτοί οι δίκαιοι οι παρρη - διακρουόμενοι, και πολλήν την απανθρωπίαν επιδεικνύ
σίαν πολλήν κεκτημένοι τότε συμβαλέσθαι τι δυνήσονται μενοι."Ορα γάρ τον δίκαιον τούτον, όπως ουκ ανέμεινε
ημίν, ει νύν ραθυμήσαιμεν. Εάν στη γάρ, φησί, Νώε παραγενέσθαι προς αυτόν, αλλά καθάπερ ο πατριάρχης,
και Ιώβ και Δανιήλ, υιούς αυτών και θυγατέρας αυ- ουκ ειδώς τίνες ήσαν οι παραγεγονότες, αλλ' οδίτας τινάς
των ου μη εξέλωνται. Και όρα της απειλής το μέγεθος , αυτούς είναι υπολαμβάνων, θεασάμενος μονονουχί εσκίρ
και οίους δικαίους είς μέσον παρήγαγεν. Επειδή ούτοι τησε, και περιχαρής γέγονεν, ώς επιτυχών της θήρας,
γάρ κατά καιρών και ετέροις σωτηρίας υπόθεσις γεγό - και μη διαμαρτών του σπουδαζομένου . Ιδών γάρ, φη
νασιν· ό τε γάρ Νώε, του φοβερού κλυδωνίου εκείνου την σιν, εξανέστη εις συνάντησιν αυτοίς, και προσεκύ
οικουμένην κατειληφότος, και την γυναίκα και τους υιούς νησε το προσώπων επί την γην . Ηυχαρίστησε τω Θεώ,
έσωσε και ο Ιώβ ομοίως και ετέροις σωτηρίας υπόθε - ότι κατηξίωσεν αυτόν υποδέξασθαι τους παριόντας. Σκό
σις γέγονε και ο Δανιήλ δε πολλούς εξήρπασε θανάτου , πει ψυχής αρετήν. Μεγάλην ευεργεσίαν παρά του Θεού
ηνίκα και βάρβαρος εκείνος επιζητών τα υπέρ ανθρωπίνην ταύτην ηγήσατο, το επιτυχείν των ανδρών, και διά της
φύσιν τυγχάνοντα, ανελείν επεχείρει τους Χαλδαίους, και εις τούτους δεξιώσεως τον οικείον πόθον αποπληρώσαι.
τους Μάγους και τους Γαζαρηνούς. Μή γάρ μοι λέγε, ότι άγγελοι ήσαν· αλλ' εκείνο λογίζου,
β'. Και ίνα μη νομίσωμεν ότι και εν τω μελλοντι ότι ο δίκαιος ούτος ουδέπω τούτο (438] ήπίστατο , αλλ'
αιώνι έσται τινα τοιαύτα, και οι ενάρετοι και παρ.ως ανθρώπους αγνώτας παροδεύοντας υποδεχόμενος,
ούτω διέκειτο. Και είπεν : 'Ιδού, κύριοι, εκκλίνατε εις
δησίαν έχοντες τους μετά ραθυμίας ενταύθα διάγοντας
ελευθερώσαι της εκεί τιμωρίας δυνήσονται τους αυ- τον οίκον του παιδός ύμών , και καταλύσατε, και
των επιτηδείους · διά τούτο τους δικαίους τούτους γίψασθε τους πόδας υμών , και όρθρίσαντες απελεύ
παρήγαγεν ημίν, τον φόβον ημίν ανατεινόμενος , και σεσθε εις την οδόν υμών. Ικανα τα βήματα ταύτα
παιδεύων εν τοις οικείους κατορθώμασι μετά την άνω- την εναποκειμένην αρετήν τη του δικαίου ψυχή έκκαλύ
θεν χάριν τας ελπίδας της σωτηρίας ημών έχειν, και ψαι. Τί γάρ άν τις εκπλαγείη την ταπεινοφροσύνην
μήτε επί προγόνων αρετή μέγα φρονείν , ει αυτοι εν υπερβάλλουσαν, την θερμότητα, ήν περί την φιλοξενίας
κακία τυγχάνομεν όντες, μήτε επ' άλλα τινι , αλλ' εν επεδείκνυτο ; Ιδού, φησί, κύριοι, εκκλίνατε εις τον
τούτο μόνον σπουδάζειν καν προγόνους ώμεν έναρέτους οίκον του παιδός υμών. Κάκείνους κυρίους καλεί, και
1457) εσχηκότες, μιμείσθαι αυτών την αρετήν· κάν το εαυτόν παίδα αυτών ονομάζει. Ακούσωμεν, αγαπητοί ,
εναντίον πάλιν συμβαίη , και φαύλων ώμεν προγόνων, των ρημάτων τούτων μετά ακριβείας, και παιδευθώμεν
μη νομίζεινεκ τούτου τι παραβλάπτεσθαι, αλλά προς τους και ημείς τα όμοια διαπράττεσθαι. Ο επίδοξος , ο πε
της αρετής πόνους επαποδύεσθαι· ουδέν γάρ ημίν εκ ριφανής, ο εν τοσαύτη περιουσία τυγχάνων, ο οικοδεσπό
τούτου βλάθος έσται. "Έκαστος γάρ εξ ών διεπράξατο, της, τους οδίτας, τους ξένους, τους αγνώτας, τους ευτες
ή στεφανούται, ή κατακρίνεται, καθάπερ και ο μακά λείς το φαινόμενον, τους παριόντας, τους ουδαμόθεν
ριος Παύλος φησιν, "Ινα κομίσηται έκαστος τα διά αυτώ προσήκοντας κυρίους ονομάζει και φησιν" 'Εκκλί
του σώματος, πρός & έπραξεν , είτε αγαθόν, είτε νατε εις τον οίκον του παιδός ύμών και καταλύσατε.
κακόν και πάλιν, "Ος αποδώσει εκάστω κατά τα έργα Εσπέρα γάρ, φησί, κατέλαβε. Πείσθητέ μου, και τον
αυτού. "Απερ άπαντα ειδότες και πάσαν δαθυμίαν άπο- κάματος της ημέρας παραμυθήσασθε, εις τον οίκον του
τιναξάμενοι, πολύν της αρετής ποιησώμεθα λόγον. Και παιδόςύμών καταλύσαντες. Μή γάρ, φησί, μέγα τι υμίν
ως έτι εν τω σκάμματί εσμεν , πρίν ή διαλυθήναι το επαγγέλλομαι ; Νίψασθε τους πόδας υμών τους υπό
θέατρον , φροντίσωμεν ημών της σωτηρίας, ίνα εν τω της οδοιπορίας κεκμηκότας, και όρθρίσαντες απελεύ
βραχεί τούτω χρόνω την αρετήν μετελθόντες , εν τω σεσθε την σδόν υμών. Χαρίσασθε ούν μοι ταύτην την
διηνεκεί αιώνει τις υπέρ ταύτης αμοιβές κομισώμεθα: χάριν, και μη ανανεύσητέ μου προς την παράκλησιν.
καθάπερ και ο δίκαιος ούτος, και μεταξύ τοσούτων πονη Και είπαν , φησίν: Ούχι, α...' εν τη πλατεία κατα
ρων οικών, και ουδένα έχων ζηλούντα αυτού την άρε λύσομεν. Και μετά τοσαύτην παράκλησιν ιδών αυτούς
την, αλλά και πάντας ορών χλευάζοντας , κωμωδούντας, ανανεύοντας ουκ ενάρκησεν, ουκ απέστη του σπουδαζο
ου μόνον οκνηρότερος ουκ εγένετο, αλλά και ούτω δι- μένου, ουδέ έπαθε τι τοιούτον, οίον ήμείς πολλάκις
έλαμψεν, ώς καταξιωθήναι και αγγέλους υποδέξασθαι· ποιούμενη και εάν άρα ποτέ τινα προτρέψασθαι βουλη.
και πάντων άρδην απολλυμένων, αυτός μόνος συν ταϊς θείημεν, είτα θεασώμεθα προς όλίγον ανανεύοντα, ευ
θυγατράσι διέφυγε την επενεχθείσαν δίκην. 'Αλλ' επί θύς αφιστάμεθα» και τούτο συμβαίνει από του μή θερ
την ακολουθίαν του λόγου επανέλθωμεν. "Ηλθον δε, μότητα και πόθω τούτο ποιείν, αλλά μάλιστα και νομί
φησίν, οι δύο άγγελοι είς Σόδομα εσπέρας . “Ο και• ζειν
ζειν αρκούσαν
αρκούσαν απολογίαν
απολογίας έχειν,
εκ το λέγειν ότι το γε εαυ
ρος μάλιστα δείκνυσιν ημίν του δικαίου τούτου τήν τών πεποιήκαμεν.
υπερβάλλουσαν αρετήν, ότι και εσπέρας καταλαβούσης γ'. Τί λέγεις, ότι το σαυτού πεποίηκας; Απώλεσας την
παρέμενε, και ουκ αφίστατο. Επειδή γαρ ήδει το έντεύ θήραν, διήμαρτες του θησαυρού , και το σεαυτού πε
θεν αυτώ τικτόμενον κέρδος, διά τούτο επιθυμών επιτυ- ποίηκας; Τότε αν ής το δαυτου πεποιηκώς, ει μή έδρι
χεϊν του πλούτου, πολλή τη προσεδρία έκέχρητο, και της ψας από των χειρών τον θησαυρόν,εί μή παρέδραμες την
ημέρας πληρωθείσης ουκ ανεχώρει. Τοιούτον γάρ ψυχή άγραν, ει μήαφοσιώσεις τη μέχρι ρημάτων την φιλοξενίας
a Savil et aliquot mss. μεγάλα φρονείν. επεδείξω. Αλλ' ουχ ο δίκαιος ούτως • αλλά τι ; Ορων
• Coisi. συμβαίνη . • Ηic observes iterum αφοσιώσει, per sectorie, ut supra.
 397 IN CAP. XIX . GENES. IOMIL . XLIII. 398
nullam autem utilitatem inde capiemus. Quod ut di- scdulus eral, el neque dic in plelo discedebat. lia
.scas, audi prophetam dicentem : In inferno autem quis enim se habct anima fervida el vigilans, ut muliis
confitebitur tibi ( Psal. 6 . 6 ) ? et ilerum : Frater non invpcdimentis præpediatur, quominus suam declaret
redimil, redimethomo (Psal. 48.8)? Nullus, inquit,vil virtutem : quin et isthac ipsa que prohiberit maxi.
illic postea, quieripiat eum quem sua desidia prodije. me, magis incitant, el majorem cupiditatis Mammam
ril,licque si frater fuerit, neque si paler , neque sima accendunt. Ut autem vidil , inquit , Lol , surrexit in
ler . Et quid dico,frater, pater, elmaler ? Neque justi, occursum illis . Audiant ii qui adve.ias orantes et sup.
quibus tanta apud Deum fiducia est, polcrunt nobis plicantes , ac sedulo se coram cis demittentes multa
lunc aliquid prodesse, si nunc desides fuerimus. Di- juhumanitale aversantur el repellunt. Vide enim
cil enim : Si slelerini Noe el Job el Daniel, filios suos quomodo jus:us ille non exspectavil donec ad se ve
el filias non cripient (Ezech . 14 . 20 ). El vide minarum nireil, sed sicut patriarcha , ignorans qui essent ho
gravitalem , qualesque justos in medium adduxerit. Spiles, el suspicans viatores quosdam esse, quasiprie
Quoniam illi suis temporibus etiam aliis salutis causa gaulio saltabat, quia assequulus erat quisitam pric
fuerunt : Noe enim , cum terribilis illa diluvii tempc- dam , el non aberrarat ab co quod cupiebal. Ul au
slas terram occupassei, el uxorem , et Gilios servavil : tem vidil, inquit, surrexil in occursum illis, et adora
et Job similiter aliis salutis auctor fuil : Daniel quoque bal facie super terram . Gratias egit Deo, quod di
multos cripuit a morte, quando barbarus ille inqui- gnatiis cssel eum prætercunt:um susceptione. Anim .
rebat quze supra humanam sunt naturam , ct in - adverte illius animac virtutem . Magnum Dei bene
terimere volebal Chaldæos , el Magos atque Gaza - ficium arbitrabatur incidisse in hos viros , ut susce
renos. plis illis suum perficeret desiderium . Jam ne dixeris ,
2. In fuluro saculo unusquisque pro se judicabilur. - ipsos angelos fuisse : sed hoc polius tecum reputa ,
El nic pulemus in fuluro srculo ſore talia , cl eos qui justum illum nondum hoc scivisse, sed quasi boini
virtutc praediti sunt, el fiduciam habentin Dcum ,alios, nes ignotos et prætereuntes suscipiens, ila affeclum
qui hic ncgligenter viscrunt, necessarios suos liberare fuisse. 2. Et dixit : Ecce, domini, divertile in domun:
illic a supplicio posse : proplerea adduxitnobis justos pueri vestri, el munele, quiescile, el lavale pedes re
illos, terrorcin nobis infcrens, et docens in propriis Siros, el diluculo fuclo proficiscemini in viam vestram .
bonis operibus cum superva gratia spem salutis no Sufficiunt hæc verba ad detegendam virtutem que
sirir habendam , et non in progenitorum virtutibus, ne- in pectore justi latebat. Et quid mirum si quis obslu .
quc in alio quopiam superbiendum , vel confidendum , pescat eximiam lumilitatem , ac fervorem quem in
si nos in peccatis esse non desiniinus, sed hoc unum hospitalilale declarabal ? Ecce, inquit, domini, diver
curandum , ut si parentes habuerimus virtute claros, lile in domum pueri vestri. Et illo , dominos vocat, ac
imilemur corum virtutem : el si e diverso accidit, et seipsum illorum servum appellai. Audiainus attente
ex improbis simus parentibus , non putandum nolis hæc verba , dilectissini, et similia nos quoque pre
aliquid accidere nocumenti, dummodo exerccamur slare discamus. Vir gloriosus, nobilis, lam abundans,
ad virtutum labores : nullum enim hinc nobis da - lantus paterfamilias, viatores, hospites, ignolos, ut
mnum cril. Nam unusquisqueper ca vel coronatur, vel apparebant, viles, prætereuntes, nihilque ad se alli
condemnatur, quæ ipse gessit, quemadmodum ctnentes, dominos nominal, et inquil : Diverti e in do
bcalus Paulus inquit: Ul reportel unusquisque ea quæ mum pueri vestri, el quiescite. Vespera enim , inquit,
per corpus fiuni, juxta id quod fecil, sive bonum , sive ingruit. Morem mihi gerile, et lassitudinem diei so
malum (2.Cor. 5.10); et iterum : Qui reddet unicuique lamini in domuni servi vestri divertentes. Numquid
juxta opera sua ( Rom . 2. 6 ). Quæ omnia cum scia magnum vobis promillo ? Lavale pedes vestros itinere
mus, excussa omni negligentia , virtutis maximam longo ſaligalos, el diluculo pergelis in viam vestram .
habcamus rationein . Et cum adhuc in stadio sumus, Hanc gratiam donale inihi, et petitionem meam vie
el ccrlandi tempus est, priusquam dissolvatur specia frustremini. El dixerunt, inquit, Minime, sed in plu
culum , solliciti simus de nostra salute , ut in brcvi lea manebinius. Etiain post lanlam exhortationem
i'lo tempore virtutes exercendo , in sæculo perpluo quam fecerat, cum vidit eos renuere, non obtorpuit,
illarum mercedes recipiamus : sicut et justus ille, neque ab instituto suo destitit, neque fecit uli nios
Gui in medio tot malorum habilans, el nullum ha - interdum facimus : qui si quando aliquem hor
bens qui suam imitaretur virtutem , sed videns omnes tari dignainur, et postea videmus parumper delre
i:ridentes et subsannanles , non solum non factus est clanlem ct renuenlem , slaliin desistimus : id quod
segnior, verum tanta virtute emicuit, ut et angclos contingit, quia citra desiderium et ſervorem hoc
suscipere meruerit :alyne cum illi simul omnes per- agimus, ct maxime quia putamus suſlicere excusatio
i ent , solus ipse cum filiabus effugerit pænam quir tiem , sidicere possimus ſecisse nos oflicium nostrum .
illis illata est. Cæterum ad seriem sermonis redea . 3. Quid ais, oflicium le luum fecisse ! Amisisti in
mus. Venerunl autem duo angeli in Sodoma vesperi. renatione prodam ; aberrasti a thesauro; el luo ſunctus
Juisti hujus excellentem virlulem lempus lor polissie esofficio ? Tunctuo ſunctus esses officio ,sinon abjecis .
dum indicat, quia et ingruente vespera permansit, ses e manibus thesaurum , si non præterisses in vena.
el non desiilit. Nam quia sciebat lucrum quod inde tioncprædam , si non perfunctorie et verbo lenus lan
vasccbalur, ideo hasce divilias assequi cupiens, valde um hospitalitatem indicasses. At non justus ille sic :
399 S. JOANNIS CIIRYSOSTOJI ARCHIEP. CONSTANTINOP. LOC
sed quid ? Videbat obluctantes suis precibus, etin pla . reverebantur, nequc iis quos hospites arbitrabanlır ,
lea manere volentes. lloc autem faciebantangeli, vir - quiquc apud justum divertcrant hospitalitate insi
luilem justi palam facere volentes, et nosomnes docere gnem , parcebant : sed absque rubore, et nudo , ut
quanta ejus fuerit hospitalilas. Postea aulem non jam aiunt, capite, libidinis sur verba dicentes, accesse
verbis conlenlus est exhorlari, sed et vim facit. Pro- runt, el vocalo justo, dixerunt ei : Ubi sunt viri qui
pterea el Christus dicebat: Violenti rapiunt regnum cæ - ingressi sunt ad vvos ? Educ eos , ut cognoscamus eos.
lorum (Malih . 11. 12). Ubi enim spirituale affulserit Propler hunc eorum illicitum conatum , et impiam
lucrum , lempestiva fuerit violentia , et laudabilis con perversitatem , opinor justiim usquc ad vesperain
aclio. 5 . El compellebat, inquit, eos. Mihi autem vide - scdisse, ut ne sineret viatores ignaros incidere in il
Iur et invilos eos attrahere. Deinde ubi viderunt iu - lorum laqueos. Et justus quidem cum hospitalitale et
stum ita ferventem , nolentemque desistere, nisi voti magna pudicitia hanc quoquc adhibuit diligentiam , ut
compos fieret, Declinaverunt, inquit, ad eumi, el ind - omnes pralereuntes susciperet, nullusque eum lale
trarerunt in domum ejus. Elfecit eis convivium , et coxil rct , licet eos tunc non angelos , sed homincs esse
inſermentalos, el comederunt, 4. antequam irent cubi- putarel. Impii autem illi præterquam quod nihil tale
lum . Vidisti et hic non in suniptuosa mensa hospita - agebant, quale justus ille , ea solum perpetrare stu
Tilalem ostendi, sed potius in liberalitate mentis ? debant, quæ nequitiam omnem longo intervallo sil
Nam stalim ut eos inducere potuit in domum suam , perarent. Propter hoc ergo in platea volebant mane
nullum hospitalitatis officium prälermisit. Et ipse re, ul darcnt justo occasionem dcclarandi hospitali
quidem in ministerio occupatus erat, et cibos apro - latem erga ipsos suam , etmonstrarent ei reipsa quanı
suit, et omnem honorem cultumque impendit hospi- dignesuppliciis illiplecterenlur qui in tam stupenda
libus, homines eos et viatores quosdam esse putans. llagilia prorumperent.
Viri autem civilalis Sodomilce circumdederunt domum 4. Sed videamus de cætero ingentem justi viri
a juvene usque ad senem , omnis populus simul, 5 . et virtutem . 6 . Egressus, inquit, ad eos ad vestibulum ,
evocaverunt Lol, el dixerunt ei: Ubi sunt viri, qui sunt januam quidem clausit post se, dixitque ad eos. Vide
ingressi ad te nocle ? Educ eos ad nos, ut coeamus cum quomodo timet juslus, et tremit pro hospitum secil
eis. Ne perfumclorie Iranseamus quis dicta sunt , ca - rilale . Neque enim tantum januam clausil post sc,
rissimi, el non solum istorum videamus ipsaniam sed sciens eorum insaniam et audaciam , et suspicans
nulla venia dignandam ; sed et cogitemus, quomodo eorum temeritatem , deinde inquit ad eos : Nequa
justus in medio lam truculentarum bestiarum habi- quam , fratres. () justi viri tolerantiam ! o ingenler
lans, ita excellenii virtute fulserit, quomodo ferre po humilitatem ! Hæc vera virtus est, ita mansuete al
lueril iniquitatem eorum , quomodo non ſugerit eo . loqui tales homines. Nullus enim ægrum volens cil
rum civitalem , quomodo eis loqui poluerit.Quomodo. rare, et insanienlem castigare, cum iracundia el alle
ego dicam . Universi Dominus prævidens sliipendam sterilalc hoc facit. Et animadverle quomodo eos, qui
illorum ncquitiam , dispensavit, ut justus eo loci do - tam absurda patrare volebant, fratres vocat, ut et
micilium haberet, ut sicut optimus medicus morbos eorum conscientias tangeret, et a nefario flagitio illos
corum emendarel. Verum videns se cura sua nihil abduceret. Nequaquam , inquit, fratres; nolite inique
prolicere, et illos nullam velle medelam suscipere, agere. Nihil tale cogiletis , ne admillalis tam grave
non propterea a cura destitil. Habet enim hunc mo- scelus in mentem vestram , ne naturam ipsam tradıl
rem medicus : qnamvis videat morbos esse graviores catis, ne illicitos excogitelis coilus : scd si voluerilis
quam ut arte curari possint, non onillil tamen offi- insaniæ vestræ furorem demulcere , ego quiddam
cium suum , ut, si forte possit ægrum vel longo tem - præbebo, quo flagitium vestrum levius liat. 8 . Sunt
pore reparare, præstantiam artis ostendai : quod si nic mihi duæ filiæ , quæ viros non cognoverunt. Adhuc, in
hil amplius proficiat, babeat excusationem maiorein . quit , inexpcrtæ sunt nuptialis congressus, intact.r.
co quod nihil prætermiserit quod ad sc pertineret. sunt, juvenes sunt, et adhuc in flore ætalis : casom

E .rsecranda Sodomitarum nequitia. -- Id sane et hic nibus expositas do, et utimini cis sicut vobis placet.
factum est. Justus enim hic qui versabatur in medio Acceptis illis , inquit, explele restram in eis libidi
illorum , etiain sicmansit justus, multamque philoso- nem , et indulgele vesirə malæ concupiscentiæ :
phiam exhibuit : illi autem propierea omni venia Tantum in viros illos nihil fecerilis iniquum , propterca
sunt destiluti, quod non solum a malilia non cessa . quod intraverunt sub lecla lignorum meoriim . Quoniam ,
rint, sed etmagis eam auxerint. Vide enim : Circum . inquit, coegi cos et induxi sub tectiim meum , ut ne
dederunt, inquit, donium a juvene usque ad senom , mihi adscribatur iniquitas in eos palrata , el cgo cie
omnis populus sinul, Summa malitiæ conspiratio , ve, auctor sin contumelize , idcirco pro eis duas mcas fi
bemens male agendi sludium , incnarrabilis perver- lias do, ut illi a manibus vestris liberentur. Quanta
silatis magnitudo, conalus nulla venia fignus. A ju - justi virtus ? omncm virtutem hospitaiilatis supcra
vene, inquit, usque ad senem . Non solu.7 . inquit , vil. Quid enim quis justi hujus benignitate sal die i
juventus hæcmala inquirebat : sed et provecir æla- gnuin protulerit, qui neque filiabus parcere voluit ,
tis viri aderant, et omnis populus simul. Neque ut exhiberet hospitibus honorem , et liberaret eos a
erubescebant iam lurpe, lamque impudens fagitium , perversitate Sodomitarum ? Et ille quidem filiassuas
neque insolnem oculum cogitabant, neque justum prostituit, ut hospites vialores (iterum cnim cadem
399 IN CAP . XIX GENES . IOMIL . XLIII. 400
αντιτείνοντας και εις την πλατείαν καταλύσαι βουλομέ- τον δίκαιον ήσχύνοντο, ούτε των ξένων νομιζομένων και
νους ( τούτο δε εποίουν οι άγγελοι, επί πλέον εκκαλύψαι επί την του δικαίου φιλοξενίαν αυτόθι καταλυσάντων
την αρετήν βουλόμενοι του δικαίου, και παιδεύσαι πάν- εφείδοντο , αλλ' απορυθριασμένως και γυμνή, ως ει
τας ημάς, όση αυτού ή φιλοξενία), λοιπόν αυτός ουκ έτι πείν, τη κεφαλή τα της ασελγείας εκείνα ρήματα λέ
ανέχεται διά λόγων την παράκλησιν ποιείσθαι, αλλά και γοντες [410] πρoσίασι, και καλέσαντες τον δίκαιον, έλε
βίαν επιτίθησι. Διά τούτο και ο Χριστός έλεγε· Βιασται γον προς αυτόν : Πού εισιν οι άνδρες οι εισελθόντες
αρπάζουσι την βασιλείαν των ουρανών . "Ένθα γαρ προς υμάς ; 'Εξάγαγε αυτούς, ίνα συγγενώμεθα αυ
αν πνευματικών πρόκειται κέρδος , εύκαιρος η ανάγκη τους. Δια ταύτην αυτών οίμαι την επιχείρησιν, και την
και η βία επαινετή. Και κατεβιάζετο, φησίν, αυτούς. παράνομον πονηρίαν, και τον δίκαιον μέχρι της εσπέ
Έμοι δοκεί και άκοντας αυτούς έλκειν. Είτα επειδή είδον ρας παρακαθήσθαι, ώστε μηδενί συγχωρήσαι των οδι •
τον δίκαιον έργον τούτο τιθέμενον, και ου πρότερον αφ- των αγνοούντι περιπεσείν ταϊς εκείνων πάγαις. Και ο
ιστάμενον, ει μή το σπουδαζόμενον αυτώ εις έργον αγά- μεν δίκαιος μετά της φιλοξενίας, και της σωφροσύνης
γοι , Εξέκλιναν , φησί, προς αυτόν , και εισήλθον εις της οικείας επιδεικνύμενος την υπερβολήν , ταύτην
τον οίκον αυτού. Και εποίησεν αυτοίς (459) πότον, έποιείτο την σπουδήν ώστε πάντας τους παροδεύοντας
και αζύμους έπεψεν αυτοίς, και έφαγον προ του υποδέχεσθαι, και μηδεις αυτόν λάθοι , ει και τέως ουκ
κοιμηθήναι. Είδες και ενταύθα ουκ εν τη πολυτελεία αγγέλους, αλλ' ανθρώπους είναι ενόμιζεν. Οι δε παρά
της τραπέζης την φιλοξενίανεπιδεικνυμένην, αλλά εν τη νομοι εκείνοι μετά του μηδέν τοιούτον επιδείκνυσθαι οίον
δαψιλεία της γνώμης; Επειδή γάρίσχυσεν αυτούς εισ. ο δίκαιος , τά πάσαν κακίαν αποκρύπτοντα μόνα τολμάν
αγαγείν εις τον οίκον αυτού, ευθέως τα της φιλοξενίας επετηδευον. Διά τούτο ούν εις την πλατείαν εβούλοντο
επεδείκνυτο. Και εκείνος μεν προς την θεραπείας αυτών καταλύσαι, ίνα παράσχωσι το δικαίω αφορμήν επιδείξα
παρεσκευάζετο, και τα της εστιάσεως παρείχε , και πά- σθαι την περί αυτους φιλοξενίαν, και δείξωσιν αυτώ διά
σανεπεδείκνυτο τιμής και θεραπείας προς τους παρα- των έργων ως άξίαν μέλλουσιν υφίστασθαι την τιμωρίαν,
γενομένους, ανθρώπους αυτούς τινας οδίτας είναι νο- ούτω την παρανομίαν μεθ' υπερβολής επιδεικνύμενοι.
μίζων. Οι δε άνδρες της πόλεως οι Σοδομίται περι- δ'. 'Αλλ' ίδωμεν λοιπόν του δικαίου της αρετής το
εκύκλωσαν την οικίαν από νεανίσκου έως πρεσβυ- μέγεθος.'Εξελθών, φησί, προς αυτούς προς το πρόθυ
τέρου, πάς ο λαός άμα, και εξεκαλούντο τον Λωτ , ρον,τήν μέν θύραν προσέωξεν , είπε δε προς αυτούς.
και έλεγον προς αυτόν: Πού εισιν οι άνδρες οι εισ - "Ορα πώς δέδοικεν ο δίκαιος και τρέμει υπέρ της των
ελθόντες πρός σε την νύκτα ; Εξάγαγε αυτούς ξένων ασφαλείας. Ουδε γαρ απλώς την θύραν προσ
προς ημάς, ίνα συγγενώμεθα αυτούς. Μή απλώς πα- έωξεν οπίσω αυτού , αλλ' ειδώς αυτών την μανίαν και
ραδράμωμεν, αγαπητοί , τα ειρημένα , μηδε μόνον τού- το τολμηρόν, και υφορώμενος αυτών την προπέτειαν,
των ίδωμεν την μανίαν τήν πάσης συγγνώμης απεστε- είτά φησι προς αυτούς • Μηδαμώς, αδελφοί. "Ώ τηςτου
ρημένην· αλλ' εννοήσωμεν , πως ο δίκαιος εν μέσω δικαίου μακροθυμίας, ώ ταπεινοφροσύνης υπερβολή.
τοιούτων θηρίων ούτως άλλοκότων οικών, ούτω διέλαμψε Τούτο αληθώς αρετή , το μετ' επιεικείας τοις τοιούτοις
και τοσαύτης αρετής υπερβολήν επεδείξατο, πώς ενεγκείν προσφέρεσθαι. Ουδείς γάρ τον νοσούντα θεραπεύσαι
ηδυνήθη την ανομίαν αυτών, πώς ουκ έφυγε την αυτόθι βουλόμενος, και τον μαινόμενον σωφρονίσαι, μετά θυμού
οίκησιν, πώς της προς αυτούς διαλέξεως ήνείχετο. Πώς, και αυστηρίας τούτο ποεί. Σκόπει γάρ, πώς τους τα
εγώ λέγω. Προειδώς και των όλων Δεσπότης την υπερβάλ- τοιαύτα παρανομεϊν βουλομένους αδελφούς καλεί , εν
λουσαν αυτών πονηρίαν, ώκονόμησε τον δίκαιον τούτον τρέψαι αυτούς βουλόμενος, και καθικέσθαι αυτών της
αυτόθι κατοικήσαι, ίνα καθάπερ ιατρός άριστος τωναρ- συνειδήσεως, και αποστήσαι αυτούς της επιχειρήσεως
ρωστημάτων αυτών περιγενέσθαι δυνηθή. 'Αλλ' ορών της μιαράς. Μηδαμώς , φησίν , αδελφοί • μη πονηρεύ
αυτούς ανίατα νοσούντας , και μηδεμίαν θεραπείαν έπι- σησθε. Μηδέν, φησί, τοιούτον λογίσησθε , μή την πονη
δέξασθαι βουλομένους, ουδε ούτως αφίσταται. Τοιούτον ράν ταύτην πράξιν έννοήσητε , μηδέ τήν φύσιν αυτήν
γάρ ο ιατρός · κάν ίδη τα πάθη νικώντα την τέχνην, ου παραδειγματίσητε, μηδε αθέσμους επινοήσητε μίξεις :
παύεται τα παρ' εαυτου πληρών, ίνα, αν μεν τω χρόνω αλλ' ει και βούλεσθε της μανίας υμών τον οίστρον πα
ανακτήσασθαι και δυνηθή τον κάμνοντα, δείξη την περιου- ραμυθήσασθαι, εγώ τούτο παρέξω , ώστε κουφότερον
σίαν της τέχνης: ει δε μηδέν πλέον ανύει, έχη την με- υμών γενέσθαι το τόλμημα. Εισί μοι δύο θυγατέρες, α?
γίστην απολογίαν, ότι ουδέν των προσηκόντων εις αυτόν ουκ έγνωσαν άνδρας. " Έτι, φησίν, άπειροί είσι γα
παρέλιπεν ο δή και ενταύθα γεγένηται. Ο μεν γάρ δί μικής συνουσίας , ανέπαφοι τυγχάνουσιν , εν αυτή τη
καιος ούτος και τούτων εν μέσω αναστρεφόμενος, και ακμή της ηλικίας εισί, λάμπουσαι τη ώρα ταύτας πάσιν
ούτως έμενε δίκαιος πολλήν την φιλοσοφίαν εκδεικνύ εκδότους δίδωμι, και χράσθε αυταίς ως αρέσκει υμίν.
μενος εκείνοι δε και διά τούτο ήσαν πάσης συγγνώμης Λαβόντες
.
απεστερημένοι, ότι ου μόνον ουκ έληξαν της κακίας , ασέλγειαν,αυτές , φησί, πληρώσατε υμών εις αυτάς την
και εμφορήθητε της επιθυμίας υμών της πο
αλλά και μάλλον αυτην επέτειναν. " Ορα γάρ Περιεκύ. νηράς. Μόνον εις τους άνδρας τούτους μηδέν ποιή.
κ.λωσαν , φησί ,την οικίαν από νεανίσκου έως πρεσβύ σητε άδικον, ού είνεκεν εισήλθον υπό την σκέπην
του, ο λαός άμα. Μεγίστη της πονηρίας ή συμφωνία,
πολλή της κακίας ή φορά, άφατος της παρανομίας και των δοκών μου . Επειδή έβιασάμην, φησίν, αυτούς, και
υπερβολή , ασύγγνωστος η επιχείρησις . Από νεανί. εισήγαγον υπό τας δοκούς μου, ίνα μή εμοί επιγραφή και
σκου, φησίν, έως πρεσβύτου . Ου μόνον η νεότης , φη- . εις αυτούς γινομένη παρανομία , και εγώ αυτοίς αίτιος
σιν, ήν και τα παράνομα ταύτα επιζητούσα, αλλά και οι της ύβρεως ταύτης γένωμαι, διά τούτο υπέρ αυτών
πρεσβύται την ηλικίαν, και πάς ο λαός άμα. Και ούτε τας δύο μου θυγατέρας δίδωμι, ώστε τούτους ελευθερώσαι
την τόλμαν την αναιδή και αναίσχυντον ταύτην ηδούντο, τών υμετέρων χειρών . Πόση του δικαίου και αρετή, πάσαν
ούτε τον ακοίμητον οφθαλμών εις έννοιαν ελάμβανον, ούτε αρετήν φιλοξενίας ενίκησε. Τί γάρ αν τις είπoι κατ'
* Savil. el guidam mss , τω χρόνω περιγένηται, ανακτήσα αξίαν της του δικαίου τούτου φιλοφροσύνης, ός ουδε των
clar, etc . Et paulo post iidem aliquot discrimina parvimo θυγατέρων φείσασθαι ήνέσχετο, ίνα την εις τους ξένους
menti exbibent. τιμήν επιδειξηται, και ελευθερώση της παρανομίας των
PATROL. GR. LIV .
40 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCIIIEP. CONSTANTINOP . 302
Σοδομιτών; [141] Και ούτος μεν και τας θυγατέρας τάς και την ανδρείαν άφατον επεδείκνυτο, ει και ουδέ ούτω
εαυτού εκδίδωσιν, ίνα τους ξένους, τους οδίτας ( πάλιν καθικέσθαι ηδυνήθη της ακαθέκτου αυτών μανίας. Μετά
νάρ τα αυτά λέγω ), τους μηδαμόθεν αυτώ γνωριμους γάρ τα βήματα εκείνα, και την επιείκειαν την υπερ
εξαρπάση της των παρανόμων ύβρεως · ημείς δε ορών- βάλλουσαν,
αλλά και το μονονουχί ταϊς χερσίν εκδούναι διά
τες πολλάκις τους αδελφούς τους ημετέρους εις αυτόκαι των λόγων τας θυγατέρας, τί φασι προς αυτόν ; Απόστα
πής ασεβείας το βάραθρον , και σχεδόν ειπείν, υπό την εκεί. "Ώ μέθης υπερβολή , ώ παραφροσύνης επίτασις .
Τοιούτον γάρ ή πονηρά αύτη και ακόλαστος και επιθυμία
φάρυγγα του διαβόλου γινομένους , ουδέ λόγου μετα
δούναι ανεχόμεθα , ουδε συμβουλεύσαι , και την διά επειδάν
ουδέν τωνπεριγένηται του καθάπερ
δεόντων, αλλά λογισμού,ενουκσκότω
αφίησι
και συνιδείν
νυκτο
των λόγων παραίνεσιν εισενεγκείν, και εξαρπάσαι της μαχία τινί , ούτως άπαντα διαπράττεται . Απόστα, φη
κακίας, και προς την αρετήν χειραγωγήσαι. Ποίαν ούν σιν, εκεί· εισήλθες παροικείν, μή και κρίσιν κρίνειν ;
σχοίημεν απολογίαν , του μεν δικαίου μηδε των θυγατέ . Νύν ούν σε κακώσομεν μάλλον , ή εκείνους. "Ορα
ρων φεισαμένου διά τήν εις τους ξένους κηδεμονίαν· πώς μεν και δίκαιος επιεικώς αυτοίς διαλέγεται, οι δε
ημών δε ούτως ανηλεώς περί τους ημετέρους διακειμέ- πόση κέχρηνται τη θρασύτητι. " Ωσπερ έκβακχευθέντες
νων, και πολλάκις τα ψυχρά εκείνα και αλογίας γέμοντα λοιπόν υπό του διαβόλου, και ώς υπ' εκείνου στρατηγού
ρήματα προϊεμένων ; Τί γάρ κοινόν έχω, φησί, προς μενοι,
Εισήλθες
ούτω κατεξανίστανται του δικαίου, και φασιν·
παροικείν , μή και κρίσιν κρίνειν ; Πάροι
αυτόν ; ουδέν μοι μέλει, ουδέν πράγμα έχω μετ' αυτού. κον σε , φησίν, εδεξάμεθα · μή γάρ και κριτής ημών
Τί λέγεις, άνθρωπε; Ουδέν κοινόν έχεις προς αυτόν; κατέστης; "Ω αγνωμοσύνης υπερβολή. Δέον εντραπήναι,
'Αδελφός σου έστι, της αυτής σοι μετέχει φύσεως, υπό δέον αιδευθήναι την συμβουλήν του δικαίου, οι δε, καθά
τον αυτόν εστε Δεσπότην, πολλάκις δε και της αυτής περοι μαινόμενοι και τον ιατρών συγκόψαι επιχειρούσιν,
μετέχετε τραπέζης, της πνευματικής λέγω και φρικτής, ούτω και ούτοι: Σε, φησί, κακώσομεν μάλλον, ή εκεί
και λέγεις , Ουδέν κοινόν έχω προς αυτόν, και ανηλεώς τους. Εί μή βούλει, φησίν, ήσυχάσαι, μαθήση ως ουδέν
παρατρέχεις, και ουκ ορέγεις χείρα κειμένω ; Και σοι πλέον έσται της ειςεκείνους προστασίας, ή το εκείνους
Ιουδαίοις μεν ο νόμος προσέταττε, μηδε των ενθούν τα μεν διαφυγείν τον κίνδυνον , σε δε τούτω περιβληθήναι.
υποζύγια παρορών πεπτωκότα • συ δε τον αδελφόν υπό. Παρεβιάζοντο δε τον Λώτ σφόδρα."Ορα τον δίκαιον τού
τον και ανδρείαν επιδεικνύμενον, και τοσούτω πλήθει
του διαβόλου πολλάκις τετρωμένων και κείμενον όρων , αντιτάττεσθαι επιχειρούντα . Και ήγγισαν , φησί , συντρί
ούκ επί της γης, αλλ ' εις τό της αμαρτίας βάραθρον , θαι την θύραν. Επειδή γάρ μέλλων έξιέναι, και την
ουκ ανασπάς διά της παραινέσεως , ουδε νουθεσίαν τούτων μανίαν προορών προσέωξεν αυτού όπισθεν την
εισάγεις την παρά σαυτού, ουδε σπουδάζεις και ετέρους, θύραν, ουκ ανασχόμενοι οι μιαροι ούτοι και παράνομου
ει οίόν τε, είς συμμαχίαν λαβείν, ίνα της φάρυγγος του της του δικαίου παραινέσεως, αυτόν τε έβιάζοντο και την
θηρίου το μέλος το σον ελευθερώσαι δυνηθής, και προς την θύραν συντρίψαι επεχείρουν. 'Αλλ' επειδή δια των πρα
οικείαν επαναγαγείν ευγένειαν, ίνα και αυτός, ει ποτε γμάτων εδείκνυτο και η του δικαίου αρετή, και η προς
περιπέσης, ο μη γένοιτο , τοϊς δικτύοις του πονηρού τους ξένους νομιζομένους κηδεμονία , και του πλήθους
δαίμονος εκείνου , δυνηθής έχειν τους αμύναι δυναμέ εκείνου παντός ή περί την κακίαν συμφωνία, τότε λοιπόν
νους, και ελευθερώσαι των του διαβόλου χειρών; Ούτω εκκαλύπτουσινεαυτούς
τον δίκαιον πάντα τα
οι παραγεγονότες. Καιεπειδή είδαν
παρ' εαυτού πεπληρωκότα , την
και Παύλος διεγείραι βουλόμενος Γαλάτας εις την των οικείαν επιδεικνύμενοι δύναμιν επαμύνουσι το δικαίω
οικείων μελών πρόνοιαν, φησί • Σκοπών σεαυτόν, μη καταδυναστευoμένω υπο της εκείνων μανίας. Εκτεί
και συ πειρασθής: μονονουχί λέγων, Εάν ασυμπαθώς γαντες γάρ, φησίν, οι άνδρες τας χείρας εισεσπά
και ανηλεώς παραδράμης τον αδελφών, ίσως και σε πε- σαντο τον Λώτ προς εαυτούς εις τον οίκον, και την
ριπεπτωκότα έτερος ούτω παραδραμείται. Ει τοίνυν θύραν [443] του οίκου απέκλεισαν τους δε άνδρας
βούλει μή παροφθήναι, είποτε περιπέσοις , μήτε αυτός τους όντας επίτης θύρας του οίκου επάταξαν αορα
παρίδοις , αλλά πολλήν επίδειξαι την φιλοσδονίας και σία από μικρού έως μεγάλου, και παρελύθησαν ζη
τούντες την θύραν. Οράς πώς και ο δίκαιος ούτος
θησαυρόν ήγου μέγιστον το δυνηθήναι διασώσαι τον αδελ παραχρήμα της φιλοξενίας κομίζεται τας αμοιβας , και
φόν. Ουδέν γάρτούτου τσον γένοιτ' άν ποτε εις αρετής λό οι παράνομοι εκείνοι άξίαν τίνουσι δίκην ; Εισεσπά
γον. Εάν γάρ έννοήσης μόνον, ότι ούτος , ον παροράς καισαντο γάρ, φησί, τον Λώτ εις τον οίκον, και την
παρατρέχεις , υπό του Δεσπότου σου τοσαύτης ήξίω θύραν απέκλεισαν τους δε άνδρας επάταξαν αορα
ται της τιμής, ως δι' αυτόν μή παραιτήσασθαι και το σία από μικρού έως μεγάλου, και παρελύθησαν ζη
αίμα εκχέειν το εαυτού ( καθώς και Παυλός φησι • Και τούντες την θύραν. Επειδή το της διανοίας αυτών
απολείται ο ασθενών αδελφός επί τη ση γνώσει, όμμα πεπήρωτο, διά τούτο και της οράσεως την τύφλω
σιν υπομένουσιν , ίνα μάθωσιν ώς ουδέν αυτοίς όφελος των
δι' ον Χριστός απέθανε): πώς ουχί τη γή σεαυτόν κατ σωματικών οφθαλμών, των της διανοίας όμμάτων πε πη
ορύξεις; Εί τοίνυν δι' αυτόν ο Χριστός και το αίμα εξ. ρωμένων. Καιεπειδή σύμφωνον την κακίαν επεδείκνυντο,
έχεε, τι μέγα ποιήσεις, εάν την παρά σαυτού φιλοστορ και ούτε οι νέοι, ούτε οι πρεσβύται απείχοντο της πο
γιαν επιδείξη, και τη διά [442] των λόγων προτροπή νηράς επιχειρήσεως, διά τούτο πάντες, φησίν , απετυφλώ
διαναστησης κείμενον, και την αυτού ψυχήν βεβαπτισμέ θησαν, και ου μόνον την πήρωσιν εδέχοντο, αλλά και τα
νην ίσως και υποβρύχιον γεγενημένην ανενέγκης εκ του της ισχύος αυτούς του σώματος διελύετο· επειδή γάρ το
της κακίας βυθού , και παρασκευάσης ιδείν της αρετής το κυριώτερον μέρος την ψυχήν ήσαν διαλελυμένοι, διά
φώς, και μη παλινδρομήσαι επί των της κακίας ζόφον ; τούτο και του σώματος την ισχύν παρελύθησαν και οι
ε'. Μιμησώμεθα τοίνυν, παρακαλώ, τον δίκαιον τούτον, πρότερον συντρίψαι την θύραν επιχειρούντες, και μετά
και ει δέοι και κίνδυνον τινα υπομένειν υπέρ του την πολλής απειλής το δικαίω διαλεγόμενοι, αθρόον ειστή
κεισαν παραλελυμένοι, και προ των οφθαλμών κειμέ
σωτηρίαν του πλησίον πραγματεύσασθαι, μηδε τούτο νην την θύραν ούχ ορώντες. Τότε λοιπόν ανέπνευσεν ο
παραιτησώμεθα. Ο γάρ τοιούτος κίνδυνος σωτηρίας δίκαιος, ορών τίνες ήσαν οι παραγενόμενοι 5 , και ότι
ημίν υπόθεσις γίνεται, και πολλής παρρησίας πρόξενος. μεγάλη τις αυτών η δύναμις έστι. Και γάρ είπον , φησί,
Εννόησον γάρ μοι τον δίκαιον τούτον, όπως προς δημον a Ouatuor mss. αλλόκοτος.
ολόκληρον τοσαύτην περί την κακίαν την συμφωνίαν b Savil. et menti mss. οι παραγεγονότες. Infra in Bibliis le
επιδειξάμενον παρετάξατο, και μετ' επιεικείας πολλής gitur εισί σοι ώδε γαμβροί.
201 . IN CAP . XIX. GENES. HOMIL . XLIII. 402
dicu ) omnino ignotos eriperet ab impiorum contume- . et lam eximiam mansuetudinem , cum verbis siis
lia : nos autem videntes sæpe fratres nostros in ipsum quasimanibusprostituisset filias, quid dicunt ad euni ?
impietatis profundum , et prope dixerim , in fauces 9. Recede illuc. O gravem ebrielalem ! o ingentein
diaboli cadere, neque sermone eus dignamur, lieque insipientiam ! In hunc modum se habet efferata rt
consulere, neque verbis admonere , et eripere a ma- mala bestia concupiscentia : quando rationem viceris,
litia , et ad virlulem manuducere . Qualem igitur hae nibil decorum et honestum videre sinit, sed quasi in
bebimus excusationem , cum justus neque filiabus tenebris et pugna nocturna omnia facit. Recede illus,
parcat, ut hospilun servel curam : nos autem ita in - dicunt : venisli ut esses advena, numquid etiam ut judi
misericorditer erga fralres nostros aſticiamur, etsæpe cium judices ? Ergo nunc le affligemus magis, quam il
frigida illa et absurditatis plena verba proferamus ? los. Vide quomodo justus mansuele cum eis loquitur,
Quid enim , inquit , mihi cum eo commune? mihi illi autem quanta ferocilale respondent. Enim vero
non est curæ , nibil mihi negolii cum co . Quid dicis , quasi a diabolo exagitati, et eo ducalum præbente ,
homo ? Nihil tibi commune cum eo ? Fraler luus est , ita contra justum insurgunt, et dicunt : Venisti ul ad
ejusdem lecum naturæ , sub eodem estis Domino , vena esses, numquid etiam ul judicium judices ? Adve
sæpe etiam ejusdem participes mensæ , spiritualis il. nam le, inquiunt, susccpimus : num et judex noster
lius , inquam , et terribilis, el dicis : Nihil commune es factus ? 0 extremam improbitalem ! Oportcbat
habeo cum eo ; et immisericorditer præteris, et non erubescere, oportebat revereri consilium justi : verum
porrigis jacenti manum ? Et Judæis quidem lex impc- sicut insani eliam medicum impelere conantur, ita et
rabal, ne inimicorum lapsa jumenta negligerent illi : Te, aiunt, magis afligemus, quam illos. Si non
(Exod. 23. 5 ) : lu aulem fratrem luum a diabolo sæpe vis, aiunt, silere et quiescere, disces le patrocinio luo
sauciatum et jacentem non super terram , sed super nihil aliud effecturum , præterquam quod illi quidem
peccati baralhrum videns, lua exhortatione non re- periculum effugient, lu autem in ipsum incides. Fa
trahis , non admonitionem (u : m adhibes, non alios in ciebant autem vim Lol valde . Vide justum illum quan .
auxilium vocas, ut si fieri possit, a faucibus bestia tam fortitudinem declarat , el lantæ multitudini op
membrum luum eruere valeas , el ad suam reducere ponere se lental. El appropinquaverunt, inquit , ut
nobilitatem : ut et ipse, si quando cecideris, quod conlererenl januam . Nam quoniam egressurus, el10
absit , in laqucos malidæmonis illius , possis habere rum insaniiam pravidens clausit post se januam , non
aliquos qui te juvent, et liberent a manibus diaboli ? ferentes impii et scelesti illi admonitionem justi,
Sic et Paulus excitare volens Galatas, ut suis provin ipsum vi premebant, el januam conterere molicban
dcantmembris, inquit : Considerans temelipsum , ne lur. Sed quia operibus satis demonstrala fuerat justi
ellu tenteris (Galat. 6 . 1) : quasi diceret, Si absque virtus, et hospitalitas crga eos qui peregrini pula
commiseratione et inhumane fratrem præteris, forle bantur, nec non el conspiratio lolius populi in ma
et le, si cecideris , alius similiter præleribil. Si igitur lum , lunc et ii qui advenerant, maniſestarunt se . Et
vis non despici sicubi labaris , ne ipse despexeris quia viderant justum omne oſlicium suum implesse ,
alium :sed magnam præ te fer benignitatem , et theo . suam declarantes potentiam , suppetias ferunt justo ,
saurum crede maximum , si servare possis fratrem . cui vis fiebat ab illorum insania. 10. Ilaque, inquit,
Nihil enim huic unquam par fieri poterit, quod ad viri manibus exlentis allraverunt Lol ad se in domum ,
virtutem allinct. Nam si solum cogitavcris illum , el januam domus clauserunt ; 11. viros aulem qui erant
quem despicis et præteris, a Domino luo lanto in lio apud januam percusserunt cæcitale a parvo usque ad
nore habilum fuisse, ut propter ipsum non refugc magnum , et dissoluli sunt quærenles januam . Vides quo
ril el sanguinem suum effundere, sicut et Paulus di- pacto juslus ille slalim hospitalitatis accipit merce
cit : Elperibit infirmus frater in lua scientia, propter dem , et impü illi digna plecluntur poena ? Dicit
quem Christusmorluus est (1. Cor. 8. 11): quomodo enim : Altraxerunt Lot in domum , el januam clause
non præ pudore sub lerra le abscondes ? Si igitur runt; viros autem percusserunt cæcitate a parvo usque
propter illum Christus sanguinem effudit, quid ina- ad magnum , et dissolali sunt quærenles januam . Quu
gnum facics , si luam in eum declares benevolentiam niam mentis corum oculus excæcalus erat, propter
el exhortatione verborum jacentem erigas, elanimam hoc et visu privali sunt : ut discant nihil sibi prodesse
mersam forte et submersam reſeras ex profundo ma corporales oculos , si oculi mentis fuerint excæcali.
liliæ , et illud salagas ut videat virtutis lucem , ac non Et quia conspiraverant in malitia, et a malo conalu
rccurrat ad vitiorum caliginem ? neque senes neque juvenes abstinebant, ideo omncs
5 . liitemur igitur, obsecro , justum illum , et si excæcati sunt : el non solum excæcali, sed el viribus
pcriclitandum etiam fuerit pro salute proximi, non corporis destituti sunt : quandoquidem enim poti: se
hoc sublerfugiamus. Nam lale periculum nobis salutis hominis parle anima debilitati erant, idcirco viribus
fuerit occasio , multamque conciliabit fiduciam . Con - ctiam corporis sunt destituti : et qui prius januam
sidera enim , obsecro, quomodo justus ille tolipopu conlerere nitebantur adhibitisque minis cuin justo
lo , qui ita in malitiam conspiraverat, se opposuerit , loquebantur, subilu slelerunt luxatis membris , el alle
el magnam clementiam ineffabilemque fortitudinem oculos sitam januaia non videntes. Tunc quasi respi
prä se tulerit, quamvis neque sic corrigere potuerit ravit juslus, videns quales hospiles essent, et
indomitam illorum insaniam . Quippe post verba illa , quam magnæ virtutis. 12. Etenim Dixerunt ad eum
403 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 404
viri : Fisl quis tibi hic gener vel filii vel filiæ , vel ipse internecionis istorum impiorum particeps Bas. El
alius quis in civitate ? Vide quomodo justi hospita - lurbaii sunt, ut hæc audierunt Lot el uxor et filize ;
ditalem remunerant, el quoniodo ei largiri volunt Turbati sunt, inquit, hoc est, altoniti fucrunt, atque
affinim omnium salutem . Si quis est libi , inquit, in nimium pavorem inciderunt, el propter minas
in civitate , si quem servare cupis , si quem scis anxii fuere. Et ideo Angeli, curam agentes justi, a; - .
ab istoruni crimine alienum , Educ ex hoc loco , el prehenderunt, inquit,manum ejus. Jam non ul de viris
de le ra ; omnes qui tibi juncti sunt educ : 13. loquitur de eis Scriptura divina, sed quia plagam in
Perdimus enim nos locum hunc. Deinde et causam ſlicluri erant, angelos eos nominat el dicit : Apprehen .
allerunt , justuni omuia diligenter docentes. Quia deruntmanum ejus, etmanum uxoris ejus, el manum filia
erulialus est, inquit , clamor eorum coram bomi- rum ejus,eo quod parceret ei Dominus.Fiduciam addebant
no , al misil nos Dominus ut exlererenius eos. lloc eismanuum contactu etroboraverunteorum animum , ut
erat quod dicebatur patriarchz Abrahie : Clamor ne limor eorum dissolveret robur ; propierea adjecit,
Sodomorum el Gomorrhce multiplicatus est apud me. Eo quod parcerel ei Dominus. Quia enim Dominus judi
Exaltatus est, inquit, clamor eorun coram Domino cavit eum salute dignum , idcirco et angeli volentes
(Gen . 18. 20). eorum animum roborare, manum eorum apprehen
6. Grandis perversitatis eorum magnitudo, el id - dunt, 17. Ei educenles eos foras, dixerunt : Sulva ani.
circo , quia incurabilis morbus, et vulnus hoc nullain mam tuam : ne respicias post tergum : ne slus in omni
curam recipit, misit nos Dominus ut extereremus eos. loco per circuilum : in montem salvum le fac, ne forle
Elhoc est quod dieebat David : Qui facil angelos suos simul abripiaris. Quoniam liberamus le ab impiis illis,
spirilus, elministros suos flammam ignis ( Psal. 103. inquil, ne ultra circumspicias post lergum , ne relis
4) . Quia , inquit, advenimus ad hancregionem delen- videre quæ illis eventura sunt, sed festina et procul
dam ( propter malitiam enim inhabitantium ctiam perge, ut effugere queas pænam eis infligendam . Exin
terra poenam accipiel ), egredere lu hinc . Harcul au juslus timenis, ne forle non posset designatıım ab eis
divit justus, et didicit causam propter quam affuerunt locum assequi, et in montem pervenire, inquil : 18 .
viri quidem , ut apparebant, angeli autem revera et Oro, Domine, 19. quia invenit puer luusmisericordiam
ministri Dei omnium , 14. Egressus Lol loquutus est ge coram le, et magnificasti justitiam luam , quam fucis
neris suis, qui acceperant filius ejus. Atqui supra dice mecum , ut vival animamea : ego autem non potero sal
bat impiis illis, Ecoe duas filias habeo, quæ nondum vari in monie, ne apprehendantmemala, et moriar. 20.
cognoverunt viros : quomodo igitur hic dicit , Generis Ecce civilas isla prope, ad quam confugiam ego, parva
suis, qui acceperant filias ejus? Ne putes contraria esse est ? ; ibi servabor, el vivet anima mea propter le. Quia
hæc illis , quæ superius a justo sunt dicta . Mos eniin enim , inquil, semel decrevistis salutem mihi con
ille veleribus erat, ante multum tempus sponsalia la ferre, ascendere autem in montis verticem , id vires
cere : sæpe ilem el cohabitare desponsalis , et simul meas superat, ampliorem misericordiam mihi exhi.
cum parentibus versari : id quod et nunc mullis in bele , et laborem meum leviorem reddite. Ne quando
Jercis fieri solel. Quia igitur jam desponsatio facta igitur apprehendar a pena quæ infligitur illis, el par
eral, ideo vocat eos generos el dicit, Qui acceperant ticeps fiam interitus eorum , civilatem hanc vicinam
filias ejus, proposito videlicet ac mutuo consensu . Et et parvam segregale mihi.Nam licet vilis sit et parva ,
dicit : Surgile,et exile de hoc loco : quia exterit Domi- allamen illic servalus, secure postea agere polero .
nus civilalem . Visus est autem ridicula loqui coram ge- 21. Et dixit ei : Ecce admiralus sum luam faciem et in
heris suis. Vide quomodo e malo illo fermento erant verbo hoc, ul ne subverlam civitatem de qua loquuliis es.
el isti. Et propterea volens Deus cilo liberare justum Accepi luas preces, inquil, et lioc faciam , ac quod
ab illorum affinitate , non permisit ul commiscerentur petisti concedo, propterque te etiam civitati parcam .
cun-filiabus justi :sed cum impiis etiam illos perdi 22 . Festina igitur, et occupa locum , ac salrare : neque
dit, ut egressus justus cum filiabus effugeret corum enim faciam aliquid , donec illuc venias. Non potero ,
cognationem . Itaque cum audirent a justo terribiles inquit, facere quidquam , antequam tu illuc ingrediaris* ;
illas minas, quasi subsannabant, et pulabant delira . quia cur: m : go luar salutis , exspectabo donec illuc
me la esse qu:e dicebantur. Verumtamen juslus quod abeas, et tunc eis infligam poenam . 23 . Sol igirur
silum erat faciebat, et quia semel illis Olias desponsa- egressus est super terram , etLot intravil in Segor. Circa
ral, voluit eripere eos a supplicio : al illi noluerunt , solis ortum , inquit, venit in civitatem ; et statim cuin
sed in moribus suis manserunt, et reipsa didicerunt ipse essel imtra civitatem , illi suplicio plectebantur.
se magno suo damno consilium justi rejecisse. 15. 24. Pluit enim , inquit, Dominus super Sodoma el Go
Ibi autem , inquit ,mane factum est, studiose adhorlati morrha sulphur et ignem a Domino de cælo : 25 . el
suntangeli Lol , dicentes : Surye, accipe uxorem tuam , subvertit civilales itlus, et quidquid circa eas habitabalur,
el filius duas, quashabes, el exi, ulne el tu cum iniqui- et omnes qui habitabant in civitatibus, et onne quod
talibus civitalis pereas. 16. El Turbali suni. Ne differ, exoriebatur de lerra. Ne ob hunc loquendimodum ad
inquit : jam enim illis pernicies infligenda est : leipsar miratione tcnearis, dilecte ; proprietas enini est Scri
igitur et uxorem et filias serva . Illi enim qui nolue : Quatuor Mss., non parva esl.
la Bibliis græcis hic effertur scusus : Festina ut ibi sala
runt admonitioni tuz parere , non longe post partici reris, non enim polero facere quidquam donec illuc perve
pes erunlcommunis interilus.Neigitur differ, ul ne el neris.
103 IN CAP. XIX GENES . KOMIL . XLIII. 40.
προς αυτόν οι άνδρες "Έστι τις σοι ώδε γαμέρος, γάρ ήδη τον όλεθρον τούτοις επιστήναι. Σαυτόν ούν και
ή υιοι, ή θυγατέρες, ή εί τις σοι άλλος έστιν εν τή την γυναίκα σου και τας δύο θυγατέρας διάσωσον . Εκεί
πόλει ; "Ορα πως της φιλοξενίας αμείβονται τον δίκαιον, νοι γάρ οι μή θελήσαντες πεισθήναι σου τη παραινέσει,
και πώς αυτώ χαρίσασθαι βούλονται των οικείων πάντων ουκ εις μακράν της απωλείας κοινωνήσουσι τους λοιπούς
την σωτηρίαν. Εί τις σου, φησίν , εν τη πόλει, εί τινος Μη τοίνυν μέλλε, ίνα μή και αυτός τη απωλεία των
αντέχη, εί τινα οίδας εκτός γεγονότα της τούτων παρα παρανόμων τούτων κοινωνήσης. Και εταράχθησαν
νομίας, 'Εξάγαγε εκ του τόπου τούτου και εκ της ταύτα ακούσαντες οι περί τον Λώτ και την γυναίκα και
τας θυγατέρας · 'Eταράχθησαν , φησί, τούτ' έστιν ,
γής, και πάντας τους σοι προσήκοντας εξάγαγε. Από.λ. έμφοβοι γεγόνασιν, εις πολλήν δειλίαν κατέστησαν, ήγω
λυμεν γάρ ήμείς τον τόπον τούτον. Είτα και την αι- νίασαν την απειλήν. Διό κηδόμενοι του δικαίου οι άγγε
τίαν επάγουσι, διδάσκοντες τον δίκαιον άπαντα μετά λοι εκράτησαν , φησί , της χειρός αυτού . Ουκ έτι λοι
ακριβείας. " Οτι υψώθη , φησίν, ή κραυγή αυτών έναν- πον ώς περί ανδρών διαλέγεται η Γραφή, αλλ' επειδή
τίον Κυρίου, και απέστειλεν ημάς Κύριος εκτρίψαι μέλλουσιν επάγειν την τιμωρίαν, αγγέλους αυτούς ονο
αυτούς. Τούτο ήν όπερ έλεγε τώ πατριάρχη, ότι Κραυ- μάζει και φησιν : 'Εκράτησαν της χειρός αυτού, και
γή.Σοδόμων και Γομόρρας πεπλήθυνται πρός με. της χειρός της γυναικός αυτού, και των χειρών των
“Υψώθη, φησίν, η κραυγή αυτών εναντίον Κυρίου.* θυγατέρων αυτού, εν τω φείσασθαι αυτού Κύριον .
Παρεθάρρυναν αυτούς διά της αφής της χειρός, καιενεύ
ς'. Πολύ της παρανομίας αυτών το μέγεθος , και διά ρωσαν αυτών την προθυμίαν, ίνα μή ο φόβος διαλύση
τούτο, επειδή ανίατός εστιν η νόσος , και το τραύμα
αυτών την ισχύν· διά τούτο επήγαγεν, 'Εν τω φείσα
ουδεμίαν θεραπείας επιδέχεται , απέστειλε Κύριος ημάς
σθαι αυτού Κύριον. Επειδή γαρ, φησι, σωτηρίας αυ
εκτρίψαι αυτήν. Τούτο εστιν και έλεγεν ο μακάριος τον άξιον έκρινεν ο Κύριος , διά τούτο και οι άγγελοι
Δαυίδ: O ποιών τους αγγέλους αυτού πνεύματα, βουλόμενοι [145] νευρώσαι αυτών την προθυμίαν της
χειρός αυτών κρατούσι , Και εξαγαγόντες αυτούς έξω
και τους λειτουργούς αυτού πυρός φλόγα. Ε είπαν : Σωζε την σεαυτού ψυχήν μή περιβλέψης
πειδή αφανίσαι , φησί , παραγεγόναμεν πάσαν ταύ
την την περίχωρον (διά γάρ την πονηρίαν των ενοι όροςτασώζου,
εις πίσω, μή στης εν πάση τη περιχώρω, εις το
μή ποτε σεσυμπαραληφθής. Επειδή , φησί,
καιούντων και η γή την τιμωρίαν δέξεται), έξελθε σύ λοιπόν απηλλάξαμέν των παρανόμων τούτων, μηκέτι
εντεύθεν. Ταύτα ακούσας και δίκαιος, και μαθών την περιβλέψη είς τά οπίσω, μήτε θελήσης ιδείν τα τούτοις
αιτίαν, δι' ήν παραγεγόνασιν άνδρες μεν το φαινόμε- συμβησόμενα, αλλά σπεύσον και μακράν γενού, ίνα δια
νον, άγγελοι δε τυγχάνοντες και υπηρεται τού των φυγείν δυνηθής την επαγομένην τούτοις τιμωρίαν. Είτα
όλων Θεού , Εξελθών ελάλησε προς τους γαμβρους υπ' δεδoικώς και δίκαιος, μήποτε ου δυνηθή καταλαβείν τον
αυτού τους ειληφότας τας θυγατέρας αυτού. Και φησίαυτών αφορισθέντα τόπον , και εις το όρος φθάσαι,
• Δέομαι, Κύριε, επειδή εύρεν ο παίς σου έλεος
μήν άνω έλεγε τοις παρανόμοις εκείνους , ότι [444} Ιδού εναντίον σου , και εμεγάλυνας την δικαιοσύνης
δύο θυγατέρας έχω, αίτινες ουκ έγνωσαν άνδρας σου, και ποιείς εις εμέ τού ζην την ψυχήν μου εγώ
στώς oύν ενταύθά φησι, Προς τους γαμβρους αυτού δε ου δυνήσομαι διασωθήναι εις το όρος, μη κατα
τους ελληρότας τας θυγατέρας αυτού ; Μη νομίσης λάβη με τα κακά, και αποθάνω. Ιδού η πόλις αύτη
εναντία είναι ταύτα τους πρότερον παρά του δικαίου εγγύς του καταφυγείν με εκεί, μικρά έστιν 4· εκεί
ρηθείσιν. "Εθος γάρ τούτο ήν τους παλαιούς προ πολλού σωθήσομαι, και ζήσεται η ψυχή μου ένεκεν σου.
συνοικείν ταϊς μνη στευθείται και η τρία γουεσαι δια . μοι, υπερβαίνει δε μου την ισχύν το φθάσαι την του όρους
τρίβειν και και νύν έστι πολλαχού γινόμενον. Επεν ουν κορυφής, πλείονα περί εμέ τήν φιλανθρωπίαν επιδείξα
σθε, και κουφότερόν μου τον κάματον ποιήσατε. Μήποτε
ήδη τα της μνηστείας εγεγόνει, διά τούτο και γαμβρούς» ούν
αυτούς ονομάζει και φησι, Τους ειληφότας τας θυγα νωνήσω καταληφθώ υπο της επαγομένης τιμωρίας , και κοι
τέρας αυτού τη γνώμη γαρ και τη συγκαταθέσει είλη- της δίκης τούτοις, την πόλιν ταύτην και την πλη
σιον αφορίσατέ μοι. Ει γάρ και ευτελής εστι και μικρά,
φέτες ήσαν. Καί φησιν · 'Aνάστητε, και εξέλθετε εκ αλλ' έχει διασωθείςδυνήσομαι εν ασφαλεια είναι λοιπόν.
τυ τόπου τούτου , ότι εκτρίβει Κύριος την πόλιν. Και είπεν αυτώ: Ιδού εθαύμασά σου το πρόσωπον,
iδοξε δε γελοιάζειν εναντίον των γαμάρων αυτού, και επί τω βήματι τούτω , του μη καταστρέψαι
" Ωρα πως εκ της ζύμης εκείνης ήσαν της πονηράς ούτοι. την πόλιν , περί ης ελάλησας. 'Εδεξάμην σου την
Και διά τούτο βουλόμενος ο Θεός ταχέως ελευθερώσαι ικεσίαν, φησί, και ποιήσω και τούτο, και παρέξω σου
τον δίκαιον της προς εκείνους συγγενείας , ου συνεχώ- το αιτηθές,
το
σωναίτη και διά σε και της πόλεως φείσομαι. Σπεύ
ούν, και κατάλαβε τον τόπον, και σώζου · ουδε
ρησεν ουδέ μιγήναι αυτοίς τας θυγατέρας του δικαίου , γάρ ποιήσω τι μέχρι του παραγενέσθαι σε εκεί . Ού
αλλά προανήρπασε μετά των πονηρών και τούτους, ένα γάρ δυνήσομαι, φησί, του ποιήσαι πράγμα , έως του
εξελθών ο δίκαιος μετά των θυγατέρων διαφύγη την εισελθείν σε εκεί. Επειδή κήδομαι σου της σωτηρίας,
προς εκείνους συγγένειαν. 'Ακούσαντες τοίνυν παρά του
δικαίου την φοβεραν ταύτην απειλήν, μονονουχί διεχλεύα την τιμωρίαν. Ο ήλιος εξήλθεν επί την γην , και
ζoν, και ενόμιζον ληρωδίαν είναι τα παρ' αυτου λεγό- Λώτ εισήλθεν εις Σηγώρ. Περί τήν του ηλίου ανατολήν
μένα. 'Αλλ' όμως και δίκαιος τα παρ' εαυτου επλήρου, έφθασε την πόλιν και ευθέως εκείνου εντός της πόλεως
και επειδή άπαξ εμνηστεύσαντο αυτού τας θυγατέρας, γενομένου, ούτοι την τιμωρίαν εδέχοντο. "Έβρεξε γαρ,
εβουλήθη εξαρπάσαι αυτούς της τιμωρίας· αλλ' εκείνοι φησί, Κύριος επί Σόδομα και Γόμορρα θείον και πυρ
ουδε ούτως ήνέσχοντο, αλλ' επέμενον τώ οικείω τρόπω, παρά Κυρίου εκ του ουρανού, και κατέστρεψε τας
και εμάνθανον λοιπόν δι' αυτών των έργων, ώς oύ συμ πόλεις ταύτας και πάσαν την περίοικον, και πάντας
φερόντως αυτούς του δικαίου την συμβουλήν απεπέμ τους εκκατοικούντας εν ταις πόλεσι, και πάν ανατέλ.
ψαντο. Ηcίκα δε, φησίν, όρθρος εγένετο, έπεσπούδα λονο Morel.
της γης 4. Μη ξενιζέτω σε, αγαπητέ , των ρη
ζoν οι άγγελοι τον Λώτ, λέγοντες· 'Αναστάς λάτε μικρα εστιν. μικρά εστιν. Savil. ή μικρά εστιν. Quatuor Inss. oύ
την γυναίκα σου, και τας δύο θυγατέρας, άς έχεις, " b Savil. και την π. τ. Coisl. καν την πόλιν τ.
και έξελθε, ίνα μή και συ συναπόλη ταϊς ανομίαις ου •γαρIo δυνήσομαι
Bibliis Graecislegitur : Σπεύσον ούν του σωθήναι εκεί .
ποιήσαι πράγμα έως του ελθείν Jε εκεί.
της πόλεως . Και εταράχθησαν . Μή μέλλε , φησί • δει ο Bibliis legitur και τα ανατέλλοντα εκ της γης.
 MI OP
405 S. JOANNIS CHRYSOSTO ARCHIEP . CONSTANTIN .
μάτων ή συνθήκη: ιδίωμα γάρ τούτο εστι της Γραφής, εδίδαξε και του Δεσπότου την άφατον μακροθυμίαν, και
και αδιαφόρως ούτω πολλάκις τίθησι τα βήματα και δη την υπερβάλλουσαν περί αυτήν κηδεμονίαν, και εκείν
και νυν έστιν ιδείν. "Έβρεξε γάρ, φησί , Κύριος θείον την ευγνωμοσύνην. Είδετε πώς ύδωρ αισθητόν ύδρεύς
και πύρ παρά Κυρίου εκ του ουρανού, ίνα είπη ότι σθαι παραγενομένη, έκ τής νοητής πηγής τα θεία και
Κύριος την τιμωρίαν επήγαγε, και ου μόνον τας πόλεις ματα άρυσαμένη, ούτως οίκαδε επανήλθε, πληρούσα
κατέστρεψε , και πάσαν την περίοικον , και πάντας παρά του Δεσπότου ειρημένον : Το ύδωρ, και εγώ δώσ
τους κατοικούντας, αλλά και τα ανατέλλοντα εκ της γης γενήσεται
ή φάνισεν. Επειδή γάρ οι ταύτην οικούντες άνθρωποι εν αυτώ πηγή ύδατος αλλομένου εις ζω
πολύν της πονηρίας τον καρπόν επεδείξαντο, διά τούτο αιώνιον. Έμφορηθείσα γάρ αύτη της θείας εκείνης και
και της γης, φησί, τους καρπούς αχρήστους εργάζομαι, πνευματικής πηγής, ου κατέσχενείσω τα νάματα , α
ένα και εκείνων αφανισθέντων αύτη διηνεκές υπόμνημα υπερβλύζουσα , ως ειπείν, εκχέει και εις τους την πόλ
[446] γένηται ταϊς μετά ταύτα γενεαίς, διά της οικείας οικούντας της παρασχεθείσης αυτή δωρεάς το χάρισμα
άκαρπίας πάντας διδάσκουσα των ενοικησάντων αυτή την και κήρυξ εγένετο αθρόον ή γυνή , ή Σαμαρείτις, ή αλλ
πονηρίαν. Είδες όσον έστιν αρετή , και όσον κακία , και φυλος. Είδετε όσον εστί ψυχής ευγνωμοσύνη , είδε
πως ο μεν δίκαιος εσώθη, αυτοί δε αξίαν την τιμωρίαν Δεσπότου φιλανθρωπίαν, όπως ουδενός υπερορά, αλ
έδοσαν της πονηρίας ; Και ώσπερο δίκαιος διά την οι- καν έν γυναικι , κάν έν πενία, κάν όπου δήποτε ευ
κείαν αρετήν και τας θυγατέρας διέσωσε, και της πόλεως διεγηγερμένην ψυχήν και ζέουσαν, παραχρήμα την πο
εκείνης την καταστροφήν διεκώλυσεν · ούτω και ούτου εαυτού χάριν επαφίησι. Μιμησώμεθα τοίνυν, παρακαλ
δια την υπερβολήν της οικείας πονηρίας, ου μόνον αυτοί και ημείς την γυναίκα ταύτην, και μετά πολλής πρα
απώλoντo και διεφθάρησαν, αλλά και την γην άκαρπον οχής δεχώμεθα τα παρά του Πνεύματος διδάγματα. Οι
εις το εξής γενέσθαι παρεσκεύασαν. Και επέβλεψεν η γάρ ημέτερά εστι τα λεγόμενα, ουδε εξ οικείας γλώττι
γυνή, φησίν, εις τά οπίσω, και εγένετο στήλη αλός . φθεγγόμεθα, άπερ αν είπωμεν, αλλ' εκ της του Δεση
Επειδή γαρ ακούσασα των αγγέλων των διαταττομένων του φιλανθρωπίας οδηγούμενοι και διά την ωφέλειαν τ
το δικαίω, ώστε μη προσέχειν εις τα οπίσω, αλλά μετά υμετέραν και την οικοδομής της του Θεού Εκκλησία
πολλής της επείξεως την αναχώρησιν ποιήσασθαι, παρ. Μη τοίνυν προς εμέ τόν λέγοντα απίδης, αγαπητέ, μη
ήκουσε των ρηθέντων, και το παραγγελθέν ουκεφύλαξε, προς την ευτέλειαν την εμήν, αλλ' ότι τα παρά του και
διά τούτο της οικείας ραθυμίας δίδωσι δίκην. σπότου διακομίζω , και προς τον αποστείλαντα έχων τη
ζ. 'Αλλ' ήμείς ταύτα ακούοντες, πολλήν της οικείας διάνοιαν τεταμένην, ούτω μετά νήψεως δέχoυ τα λες
σωτηρίας την πρόνοιαν ποιησώμεθα,και της μεν εκείνων μενα. Επεί και εν τοις ανθρωπίνοις πράγμασιν, επ
παρανομίας φύγωμεν την μίμησιν του δε δικαίου του- δάν ο βασιλεύς, και το διάδημα περικείμενος , γράμμα
του την φιλοξενίαν ζηλώσωμεν και την άλλην αρετήν, διαπέμψηται, ο μεν επιφερόμενος ταύτα καθ' εαυτ
ένα δυνηθώμεν και την άνωθεν οργήν αποκρούσασθαι. μεν ουδενός λόγου άξιος τυγχάνει, αλλ' ευτελής τιςεσ
Ου γαρ έστιν, ουκ έστι τον μετά σπουδής ταύτην μετ- και πολλάκις ουδε προγόνους αριθμείν έχων, αλλ' αν
ιόντα, μη πολύν εντεύθεν κομίσασθαι τον θησαυρόν . Και νυμος και εξ ανωνύμων· αλλ' ουκ εκείνα προσέχους
γάρ οι δίκαιοι ούτοι ούτω της άνωθεν ροπής ήξιώθησαν, ο! ταύτα δέχεσθαι μέλλοντες, αλλά διά τα του βασιλές
και ο πατριάρχης και ο Λωτ, και ανθρώπους νομίζοντες γράμματα πολλήν κακείνω τιμήν απονέμουσι, και και
υποδέχεσθαι, κατηξιώθησαν και αγγέλους υποδέχεσθαι, γράμματα μετά πολλού του φόβου και πολλής της και
και τον των αγγέλων Δεσπότην. "Εξεστι και ημίν, εάν χίας δέχονται . Ει τοίνυν εκείνος ανθρώπου επαγόμεν
βουλώμεθα, και νυν αυτόν υποδέξασθαι. Αυτός γάρ γράμματα, και χάρτηναπλώς επιφερόμενος , παρά πάς
έστιν ο ειρηκώς, ο δεχόμενος υμάς, εμέ δέχεται. εναποδέχεται, πολλώ μάλλον • υμείς αν είστε δίκα
Ούτω τοίνυν τους ξένους υποδεχώμεθα, και μη προς τα παρά του Πνεύματος δι' ημών υμίν πεμφθέντα λόγ
την των φαινομένων ευτέλειαν απίδωμέν ποτε. Ενίοτε μετά πολλής της προσοχής υποδέχεσθαι, ίνα της ε
γάρ, εί τοιαύτη γνώμη τα της φιλοξενίας επιδειξώμεθα, γνωμοσύνης πολλών κομίσησθε την αμοιβήν. [448] 'Ε
καταξιωθησόμεθα και ημείς τοιούτους υποδέχεσθαι, άν- γάρίδη και των όλων Δεσπότης της ψυχής υμών την πρ
δρας μεν νομιζομένους , των αγγέλων δε την αρετήν θυμίαν , και ημίν δαψιλεστέραν παρέξει την χορηγία
μετιόντας μόνον μή περιεργαζώμεθα , μηδέ πολυπρα- διά την οικοδομήν τήν υμετέραν, και υμίν πλείονα δωρ
γμονώμεν, ίνα μη διαμαρτωμεν του θησαυρού. Επεί σεται την σύνεσιν , ώστε συνιέναι τα λεγόμενα. Δα
και ο μακάριος Παύλος τούτους τους δικαίους αινιττο- λής γάρ ή του Πνεύματος χάρις, και εις πάντας εκχε
μενος, και διδάσκων ημάς πώς επέτυχον τοιαύτης υπο- μένη ουδένα μερισμόν υπομένει, αλλά τη διανομή μάλλ
δοχής , φησί • Της φιλοξενίας μη επιλανθάνεσθε · διά αύξεται, και όσο αν πλείους ώσιν οι ταύτης μετέχοντε
ταύτης γάρ έλαθόν τινες ξενίσαντες αγγέλους. τοσούτο και τα της χάριτος επί πλέον εκτείνεται. Φέ
Τούτο γάρ αυτούς μάλιστα θαυμαστούς και μεγάλους ούν, εί δοκεί, και σήμερον της ακολουθίας των πρώ
απέδειξεν, ότι ουκ ειδότες αυτούς, την θεραπείαν επ- ημίν ειρημένων επιλαβώμεθα, και ίδωμεν όπου τον λ
εδείκνυντο. Και ημείς τοίνυν πίστει και ευλαβεία το γον κατελύσαμεν , και όθεν αυτόν αναλαβείν σήμερ
πράγμα μετίωμεν, ίνα και του θησαυρού επιτυχεϊν δυ- προσήκε .. Πού ούν τον λόγον πρώην προσορμίσαντε
νηθώμεν ου γένοιτο πάντας ημάς απολαύσαι , χάριτι ούτω της διδασκαλίας d έπαυσάμεθα ; Τα κατά τον Λά
και φιλανθρωπία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού , μεθ'
ου το Πατρί ή δόξα , άμα τω αγίω Πνεύματι , νυν και 8 Tres mss. φιλανθρωπίας ενηχούμενοι
h Savil. et quinque mss. επιφερόμενος ούτω περίβλεπτόςέστ
αεί, και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν. πολλώ μάλλον. Morel. et alii επιφερόμενος παρά πάσιν εναπ
[447] ΟΜΙΛΙΑ ΜΔ'. δέχεται, πολλώ μάλλον .
" Όρθρισε δε Αβραάμ το πρωί εις τον τόπον, ου * Sex mss . πλείονα παρέξει την σύνεσιν.
d Savil. et octo mss. πρώην τελέσαντες της διδασκαλίας. Μ.
ειστήκει εναντίον του Θεού. rel. πρώην προσορμίσαντες , ούτω της διδασκαλίας . Μox Savi
α'. Η κατά την Σαμαρείτιν υπόθεσις ικανώς ήμάς χθες ct quinque mss. εμπρησμόν, μέχρι τούτου τον λόγον.
405 IN CAP . XIX . GENES. HOMIL . XLIY . 406
pluræ , quæ indifferenter sic sæpe ponit verba : id quod cellentem erga illam providentiam , atque illius gra
elnunc videre licet. Pluil enim , inquit, Dominus sul- lum animum . Vidistis quomodo, til aquam sensibilem
phur el ignem a Domino de cælo : ut dical, Dominum hauriret, advenit (a), el ex-spiriluali fonte divina fu .
pænam induxisse : el non solum civitales subvertisse, mina hausit, ac domum rediit, implens quod dictum
omnemquc circa regionem , el omnes inbabitantes , est a Domino : Aqua , quam ego dabo, erit in eo fons
sed eliam quæ exoriebantur de lerra abolevissc. Quia aquæ salientis in vilam æternam (Joan. 4. 14 ). Impleta
enim homines, quieam inhabitabant,multos impieta - enim ipsa divino illo et spiriluali fonte , non detinuit
lis fruclus prolulerunt : idcirco, inquil, el inutiles intra se flumina : sed superscaluriens, ut ita dicam ,
fructus lerräx facio , ut ct illis abolitis perpetuum sit effudit el in habitatores civitatis concessi sibi doni
nonimenlum sequentibus generationibus : terra per gratiam , et præconis ollicium egit mulier Samaritana
suam sterilitatem omnes docente, quanta fuerit inha- el alienigena . Vidistis quantum bonum sit animi gratus
bitantium malitia . Vidisti quanla res sit virtus, et affectus ; vidistis Domini benignitatem , quomodo nul
quanta res malilia : et quomodo juslus servatus sit , lum contemnat, sed etiam in muliere, etiam in pau
alii aulem dignam sua malitia pænam receperint ? Et perlale , et ubicumque invcnerit animam vigitem ac
sicut juslus per suam virtulem el filias salvavit el ci fervidam . statim gratiam suam illi largiatur. Imile
vitatis illius subversionem prohibuit : jla et illi pro . mur igilur, obsecro , el nos banc mulierem , cumque
pier ingentem suain malitiam non solum ipsi perie magna allentione accipiamus doctrinam a Spiritu
runt ct deleli sunt, sed et efecerunt terram inutilem profeclam . Neque enim nostra suntquæ dicuntur, ne
que ex propria lingua loquimur quæcumque dixeri
in fulurum . 26 . El respexil, inquit, uxor ejus post ler
gum , et facta est columna salis. Nam quoniam audivit mus, sed Domini benignitate dirigente propter ve
angelos præcipientes justo , ut ne se converterent re stram salutem el ædificationem Ecclesiae Dei. Ne igi
trorsum , sed cum magna festinalione secederent : ne tur ad me dicentem , carissime, neque ad tenuilatem
glexit verba, el præceptum non custodivit, propterea meam respicias : sed quoniam ea quæ Domini sunt
suze negligentie dedit pænam . affiro , ad eum quimemisit allenta mente conversus,
7. Moralis exhortalio. — Cæterum nos audienles vigili animo quæ dicuntur accipe. Quandoquidem et
illa , nostræ salutis curam diligentiorem habeamus, et: in humanis negotiis , quando Imperator diademale
vitia illa ne imitemur caveamus. Jmilemur justi illius coronalus literas millit, tunc is, qui eas affert, per se
hospitalitatem et alias virtuies, ut possimus et super- nulliusmomenti est, sed vir e trivio , qui sape neque
pam iram depellere. Neque enim possibile est, ut qui progenitores numerare possit, obscurus, et cx obscu
virtutem hanc magno studio exerceat, non grandem ris : sed non ad illum spectant qui literas suscepturi
inde reported thesaurum . Etenim justi illi sic super- sunt, sed propter imperalorias literas illi quoque mula
nam gratiam consequuti sunt, tam patriarcha , quam tum exhibent honoris, ac literas magna cum reve
Lol, et qui homines suscipere se putaverunt,merue- rentia et silentio recipiunt. Si igitur is qui hominis.
runt suscipere angelos, et angelorum Dominum . No- literas, el charlam tantum affert, sic omnibus acce .
bis quoque et nunc, si voluerimus, suscipere licct. ptus est (6) : mullo magis vos convenit cloquia , quz .
Ipse enim est qui dixit : Qui suscipit vos, me suscipit Spirilu vobis per vos miltuntur, magna attentione
(Mallh . 10. 40). Sic igitur hospiles suscipiamus, et suscipere, ut magnam grati animi recipiatis merce
non ad externam vilitatem respiciamus. Enimvero , si dem . Nam si viderit Dominus universorum animarum
lali mente hospitalitatem etiam nos exercuerimus, vestrarum alacritatem , el nobis largiores sumplus
digni erimus el nos qui tales hospites excipiamus, qui propter vestram ædificationem suppeditabit, el vobis
videntur quidem viri, angelorum autem virtutes ope majorem præbebit intellectum , ut ea quæ dicuntur
rantur : lantum ne curiosi exploratores et inquisito intelligere valeatis. Liberalis enim est Spiritus gratia ,
res simus,utne thesaurum perdamus. Quandoquidem et se in omnes effundens, nullam divisionem sustinet.
et beatus Paulus hos justos subindicat, et docet nos sed cum distribuitur, magis crescit, et quanto plures
quomodo tales hospiles exceperint. Hospitalitatis, in - sunt ejus participes, tanto et beneficium magis exten .
quit , ne obliviscamini : propter hanc enim nescientes dilur. Age igitur si videtur, et hodie ad seriem eorum .
quidam hospitio exceperunt angelos (Hebr. 13. 1). Hoc quæ prius dicta sunt veniamus, ac videamus ubi
eniin eos potissimum fecit adınirabiles , quod eos, sermo desierit, el unde eum repelere hodie oporteat.
quos non noverant, ministerio suo honoraverint. Et (a) De qua hic Homilia sermonem habeat, nondum salis
nos igitur cum fide ac pietate rem obeamus, ut us
sic perspectum nobis est.
ui
thesaurum asseq possi mus omnib
: quod nobis (6 ) Quanta cum reverentia olim exciperentur imperato
riæ literæ , videre est apud scriptores cum Ecclesiasticos,
Christi tur, gratia el benignitate Domininostri Jesu
conceda, cui cum Patre et sancto Spiritu sit gloria , tum Byzantios. Locum insignem habemus apud Socr. lib . 1,
c. 24 : ubi narratur cum in depositione Eustathii, episc .
Antiochiæ , tota pene civitas seditione conflagrasset, atque
nunc el semper, ct in sæcula sæculorum . Amen . utrinque armatis stantibus faclionum partibus, quæ sibi
HOMILIA XLIV . milites adjunxerant, jam prope fuisset it ad atrox prælium
veniretur , supervenientes imperatorias literas populum ti
Diluculo autem venil Abraham ad locum ubi stelerat more implevisse , et factiosos compescuisse . Vidimus supra
coram Domino (Gen. 19. 27). Como III epistolam Honorii sacram : pp -Hari : diximusque
passim imperatorias epistolas hac una voce sacra appellatas
1. Herinos argumentum de muliere Samaritana sa fuisse, quod solum nomen ad reverentiam atque melum
tis docuit incffabilcm Domini longanimitatem , et ex- populum vocabal,
407 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCIJIEP. CONSTANTINOP. 408
Quonam igitur nuper appulimus, ac docendi finem dilecti, confugiamus ad sanctorum preces , et oremus
facinus ? De Lot vobis narrabamus, et de Sodomorum ut pro nobis inlercedant : sed uon illorum precibus
incendio, illic a sermone destitimus, ubi juslus in Seo tantum confidamus, sed et ipsi nostra , ut oportet,
gor servalus est. Sol enim egressus est super terram ; dispensemus recie , et ad meliora semper converii
et Lol intravil in Segor, el tunc ira a Deo immissa So - filamur , ut locum demus orationi que pro nobis
domitas apprehendit, el lerram illam abolevit, quando funditur. Hoc et ad alium prophelain (a) dicit Domi
et uxor justi eoruin quæ ab angelis dicta fuerant im - nis universorum : Non vides quid ipsi faciunt ? In
niemor, spectavit retrorsum , et facta est columna sa- cendunt adipem , et placentas faciunt exercilui cæli (Jer ,
lis, perpeluum monimenlum posterioribus sæculis 7. 17 . 18) : ac si diceret : Pro illis me rogas , qui a
silä negligentiæ præbens. Opere pretium nunc fue- peccato non desistunt, qui carent sensu infirmitatis
rit intermiss:e seriei insistere, et pauca vestrze ca. sur qua laborant , sed sic nullo dolore suntaffecti ?
rilali loqui, ut ilerum videatis caritatem et commise- Non vides summum eorum contemptum ? non vides
rationem patriarchæ , el Dei in illum benevolentiam . corum magnam insaniam ? quoniodu nonduill satien
Nam ubi, orlo sole, justus Lol in Segor servalus esi, tur impietate , sed quasi sus in lulo , se volulent in
qui autem Sodomis erant, pænam luerunt, patriarcha iniquitatibus suis ? Annon si vellent converti , audi
simul et illorum interilum miserans, quem propter rent cohortantcs ? Nonne ego sum per prophctas cla
suuni peccatum sustinuerunt, el de justo valde solli mans , et dicens : El dixi postquam ipsa scoriala est :
cilus, mane veniens spectabat quae ibi facta fuerant. Post hæc omnia ad me converlere , elnon csl conversa
27. Diluculo autem venit, inquit. Abraham mane ad lo . (Id . 3. 7) ? Num aliud quiero , quam ul quicscant a
cum , ubi sleleral coram Deo, 28. el resperit in faciem peccato tantum , el sistant mala ? num pro preleritis
Sodomorum el Gomorrhæ , el in faciem circumjacentis rationem exigo , si videam illos vellc resi,iscere ?
regionis, el vidil. Et ecce ascendebal flamma dc terra , nonne quotidie clamo, dicens : Namquid voluntate
quasi ſumus camini. In eo , inquit, loco, in quo collo volo mortem peccatoris , sicut converti cum el rirere
sjuulus est cuin Domino , et pro Sodomitis rogavit. vi. (Ezech . 18 . 23 ) ? Nonne propterca omnia facio , ul ab
debat terribilis illius pænæ vestigia, et de justo di- interitu eripiam eos quiab errore pricoccupati sunt ?
scere aliquid volebat. Is enim sanctorum mos est, ut Annon si vidcam conversos , differo ? Nomic cgo sum
plurimum affectu moveantur, et compatiantur. Et ut qui dico : Adhuc le loquente dicam : ecce adsum (Isa.
doceat nos divina Scriptura Spirilus gratiam stalim 58. 9) ? Num sic ipsi suæ salutis avidi smi, utmihi in
ipsi hujus rei notitiam concessisse, et justum cura. oplalis csl omnes homincs salvos ficri, el ad aguilio
quam pro Lot gerebat, liberasse , inquit : 29. Cami nem verilatis venire (1. Tim .2. 4) ? Num enim vos ex
contererel Dominus civilales regionis illius, recordatus nihilo produxi , ut perdam ? num sine causa regnum
est Deus Abrahæ , el emisil Lot e media subversione. futurum et innumera bona präpara vi ? Annon pro
Quid est, Recordatus est Deus Abrahæ ? Hoc est, pelin pler hoc et gehennam minalus sum , lit hujus mclu
tionis quam fecit, dicens : Ne simul perdas justum homines in regnum cælorum introducam ? Ne igilir,
cum impio (Gen . 18. 22). Cur igitur, dixerit aliquis. o beate prophela , illos relinquens , mihiafferas ora
propter orationem patriarchae iustusservatusest et non tionem : sed illud unum tibi curæ sil , ul norum
propter suam justitiam ? Ita cerle , etiam propter orie morbus sanciar , el in sensum infirmitatis suæ atque
tionem patriarchæ : quando enim quod ex nobis est ad valetudinem ipsi reducantur ; clmca omnino se
simul afferimus . ipsa eliain intercessio sanctorum quentur. Neque enim moror , vel dillero , quando
plurimum nobis confert. Quod si ipsi neglizentes fue - video animam gratam : unum enim lantum rcquiro ,
rimus, et spem in illis solis nostræ salutis collocavc - nempe ut confiteantur peccala , el ab cis abstineant,
rimus, nihil amplius nobis prodest : non quod minus et non ulira inſero panam peccatis . Num grave et
valeant justi, sed quia propter nostram desidiam nos molestum est quod a me proponitur ? Nisi scirem
ijisos prodimus. deleriores fieri, quando priora peccala non confilen
2. El ul discas quomodo , cum negligentes sumus, lur , neque idipsum requirerem . Verum quia scio ho .
eliamsi justi sint qui pro nobis orant , etiamsi pro - minum genus magis ad peccatum vergere, propterea
phetæ , nulla nobis inde sit utilitas (illi enim suam volo lit confileantur priora pcccala , ct confessione
virtutem per hoc demonstrant , nobis autem ob im - prolibeantur ne in eadem recidant.
probos mores nulla erit utilitas) , audi Deum univer . 3. Hæc igilur cogitantes , dilecti , ac Domini beni.
sorum , ad eum , qui de ulero natris sanctificatus est , gnitatem in animo versantes , ne simus desides : sed
Jeremiam prophetam loquentem : Neores pro populo magnam nostri ipsorum geramus curam , et peccato
hoc, quia non exaudiam le (Jer. 16 . 7 ). Vide Domini rum maculas purgeinus , atque sic ad sanctorum in
benignitalem : prædicit prophete , ut ne cum post lercessionem properemus. Nam si sobrii et vigiles
orationem non exaudiatur, hoc suis peccatis tribual ; esse voluerimus , etiam per nos ipsos orantes pluri
et ideo jam prænuntiat ei populi nequitiam , ct prolie mum nobis proderimus. Nam qnoniam clemens est
bet ne precelur , ut et ipse scire queat ingentem Ju - Dominus noster , non sic annuit cum ab aliis pro no
dæorum perversitatem : et illi sciantnibil eis prodesse bis oratur, ut cum a nobis ipsis. Vide bonitalein exi
prophetam , wisi et ipsi quæ sua sunt proferre velint. (a ) Alqui idem ipse propheta est is qui hic commemora
Invocatio el intercessio sanctorum . — Id scientes , eur, et cujus locus affertur, nempe Jeremias.
Δ01 IN CAP. XIX GÉNES. IIOMIL . XLIV . 108
υμίν διηγούμενου, και τον των Σοδόμων εμπρησμόν, αγαπητοι , καταφεύγωμεν μεν επί τας των αγίων
εκεί τον λόγον έστησαμεν, όπου και δίκαιος εις την Σηγώρ πρεσβείας, και παρακαλώμεν ώστευπέρ ημών δεηθήναι,
διεσώθη. Ο ήλιος γάρ εξήλθεν επί της γης , φησί, αλλά μή ταις εκείνων ικεσίαις μόνον θαρρώμεν , αλλά
και Λώτ εισήλθεν εις Σηγόρ, και τότε η θεήλατος και αυτοί τα καθ' εαυτούς δεόντως οικονομώμεν, και της
εκείνη οργή τούς τε εν Σοδόμοις κατέλαβε , και της γης επί το βέλτιον μεταβολής εχώμεθα, ένα χώραν δωμεν
τον αφανισμόν ειργάσατο, ότε και η γυνή του δικαίου τη πρεσβεία της υπέρ ημών γινομένη. Τούτο και προς
επιλαθομένη των ρηθέντων παρά των αγγέλων, επιβλέ- έτερον προφήτην φησίν και των απάντων Δεσπότης :
ψασα εις τα οπίσω, εγένετο στήλη αλός, διηνεκές υπό- Ούχ ορας τι αυτοί ποιούσι; Θυμιώσι στέαρ, και
μνημα ταίς μετά ταύτα γενεαίς της οικείας ραθυμίας χαιώνας ποιούσι τη στρατιά του ουρανού μονονουχί
παρεχομένη. 'Αναγκαίον ούν σήμερον τα εξής επελθόν- λέγων προς αυτόν : Υπέρ τούτων με παρακαλείς , των
τας μικρά τινα διαλεχθήναι προς την υμετέραν αγάπην, ουχ ισταμένων της πονηρίας , των ουδεμίαν αίσθησιν
ένα πάλιν είδητε του πατριάρχου το συμπαθές και φιλό- λαμβανόντων της νόσου εν ή κατέχονται, αλλ' ούτως
στοργον, και του Θεού την περί αυτόν εύνοιαν. Επειδή αναλγήτως διακειμένων ; Ουχ οράς αυτών την υπερβάλ.
γάρ, της ανατολής του ηλίου γενομένης , ο μεν δίκαιος λουσαν καταφρόνησιν ; ου βλέπεις αυτών την μανίαν
Λώτ εις την Σηγωρ διεσώθη, οι δε τα Σόδομα κατοικούν την πολλήν και πώς ουδέπω κόρον ειλήφασι της ασεβείας,
τες υπό την δίκην γεγόνασιν, ο πατριάρχης ομού κακεί- αλλά καθάπερ ύς εν βορβόρο, ούτως εγκαλινδούνται
νους οίκτείρων της απωλείας, ήν διά την οικείαν παρα- ταις οικείαις παρανομίαις ; Μή γάρ, ει εβούλοντο επι
νομίαν υπέμειναν, και περί του δικαίου σφόδρα φροντί- στρέφειν , παρακληθήναι ανέμενον ; Ουκ εγώ είμι ο διά
ζων, ορθρίσας , φησί, περιεσκόπει τα γεγενημένα. " Ωρ- των προφητών βοών και λέγων · Και είπον μετά το
θρισε γάρ, φησίν , 'Αβραάμ το πρωί εις τον τόπον, πορνεύσαι αυτήν • Μετά ταύτα πάντα πρός με
ού είστηκει εναντίον του Θεού, και επέβλεψεν επί ανάστρεψον , και ουκ ανέστρεψε; Μή γάρ έτερόν τι
πρόσωπος της περιχώρου Σοδόμων και Γομόρρας , ζητώ, ή παύσασθαι της πονηρίας μόνον, και στηναι των
και είδε. Και ιδού ανέβαινε φλόξ εκ της γης, ώσει κακών ; μή γάρ υπέρ των παρελθόντων ευθύνας απαιτώ,
ατμίς καμίνου. Εν εκείνω, φησι , τω τόπω γεγονώς, εάν ίδω μεταβάλλεσθαι βουλομένους ; ου καθ' εκάστην
ένθα την διάλεξαν προς τον Δεσπότην εποιήσατο, και την ημέραν βοώ λέγων · Ού θελήσει θέλω τον θάνατον
περί των εν Σοδόμοις παράκλησιν, εώρα της φοβεράς του αμαρτωλού, ως το επιστρέψαι και την αυτόν ;
εκείνης τιμωρίας τα ίχνη, και του δικαίου ένεκεν μαθείν ου διά τούτο πάντα ποιώ, ίνα της απωλείας εξαρπάσω
τι επεθύμει. Τοιούτον γάρ των αγίων το έθος, φιλόστορ- τους επί τη πλάνη προκατειλημμένους ; Μή γάρ, εάν ίσω
γον και συμπαθητικόν. Και ίνα διδάξη ημάς η θεία μεταβαλλομένους, υπερτίθεμαι; Ουκεγώ είμι ο λέγων ·
Γραφή , ότι ευθέως αυτό τούτου την γνώσιν ενέθηκεν η "Ετι λαλούντος σου έρω : Ιδού πάρειμι ; Μή γάρ
του Πνεύματος χάρις, ομου δε και τον δίκαιον ίνα της ούτως αυτοί επιθυμούσι της εαυτών σωτηρίας , ώς έμοι
περί του Λώτ απαλλάξη φροντίδος 8, φησίν: 'Εν τω περισπούδαστόν έστιν άπαντας ανθρώπους σωθήναι, και
εκτρίψαι Κύριον τας πόλεις της περιοίκου, εμνήσθη εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν ; [450] Μή γάρ διά τούτο
ο Θεός του Αβραάμ, και εξαπέστειλε τον Λώτ έκ σε από του μη όντος παρήγαγον, ίνα απολέσω ; μή γάρ
μέσου της καταστροφής. Τι έστιν, 'Eμνήσθη ο Θεός εική την βασιλείαν και τα μυρία και απόρρητα αγαθά
του Αβραάμ ; Της παρακλήσεως, φησίν, ής εποιήσατο, ούτρέπισα ; Ουχί διά τούτο και γέενναν ήπείλησα, ένα
λέγων, Μή συναπολέσης δίκαιον μετά ασεβούς. Τι εις την βασιλείαν άπαντας και διά τούτου δραμείν πα
ούν, αν είπoι τις, διά την παράκλησιν του πατριάρχου ρασκευάσω; Μή τοίνυν , ώ μακάριε προφήτα , εκείνους
και δίκαιος διεσώθη , και ουχί διά την ιδίαν δικαιοσύνης ; καταλιμπάνων, εμοί προσαγε την παράκλησιν , αλλ ' έν
Ναι, και διά την παράκλησιν του πατριάρχου : όταν σοι τούτο διά σπουδής έστω, ώστε της εκείνων νόσου πε
γάρ τά παρ' εαυτών συνεισενέγκωμεν, και η παρά των ριγενέσθαι, και εις αίσθησιν αγαγείν της αρρωστίας,
δικαίων 1449] πρεσβεία τα μέγιστα ημάς ονίνησιν . Επει και προς υγίειαν επαναγαγείν , και τα παρ' εμού πάν
εάν αυτοί μεν ραθυμώμεν, τάς δε ελπίδας της ημετέρας τως έψεται. Ου γαρ μέλλω, ουδε αναβάλλομαι , επειδάν
σωτηρίας επ' εκείνους μόνοις ποιώμεθα, ουδέν ημίν ίδω ψυχήν ευγνώμονα • εν γάρ μόνονεπιζητώ, ομολογίαν
έσται πλέον ούκ επειδή ασθενείς οι δίκαιοι, αλλ'επειδή των επταισμένων, και ουκ έτι την επι τοις έπταισμένους
ημείς διά της οικείας ραθυμίας εαυτούς προδίδομεν. δίκην επάγω. Μή γάρ βαρύ τι και επαχθές το παρ'
β'. Και ένα μάθης ότι , όταν αμελώμεν, κάν δίκαιοι εμου προτεινόμενον; Ει μη ήδειν χείρους γινομένους,
ώσιν οι υπέρ ημών παρακαλούντες , κάν προφήται , εκ του μη ομολογήσαι τα πρότερα αμαρτήματα , ουκ
ουδέν ημίν εκ τούτου όφελος γίνεται (εκείνοι μεν γαρ αν ουδε τούτο εζήτουν. Αλλ' επειδή οίδα το των ανθρώ
την έαυτών αρετήν και διά τούτων επιδείκνυνται, ημίν πων γένος μάλλον προς κακίαν ρέπον, διά τούτο βού
δε ουδεμία έσται όνησις διά τον οικείον τρόπον), άκου- λομαι τα πρότερα ομολογήσαι αμαρτήματα , ένα ή ομο
σον του των όλων Θεού προς τον εκ κοιλίας αγιασθέντα λογία κώλυμα αυτοίς γένηται προς το μή τοίς αυτοίς
"Ιερεμίαν τον προφήτην λέγοντα : Μη προσεύχου περί περιπεσείν.
του λαού τούτου, ότι ουκ εισακούσομαί σου. " Ορα
του Δεσπότου φιλανθρωπίαν· προλέγει το προφήτη, ίνα γ'. Ταύτα τοίνυν, αγαπητοί, αναλογιζόμενοι , και εν
μη μετά το προσεύξασθαι παρακουσθείς , νομίση ότι νοούντες του ημετέρου Δεσπότου την φιλανθρωπίαν, μη
δια την παρ' αυτού αιτίαν τούτο γεγένηται. Διά τούτο όχθυμώμεν, αλλά πρότερον πολλήν εαυτών την επι
ήδη προμηνύει αυτή την κακίαν του λαού, και διαστέλ- μέλειαν ποιώμεθα, και τον ρύπον τον από των αμαρτη
λεται με προσεύξασθαι , ίνα και αυτός είδέναι έχη της μάτων εκκαθάρωμεν, και ούτως επί τάς πρεσβείας των
τονηρίας εκείνων την επίτασιν, κακείνου μάθωσιν ως αγίων σπεύδωμεν. Εάν γάρ βουλώμεθα νήφειν και
ουδέν αυτοίς ο προφήτης συμβάλλεται , ει μή και αυτοί έγρήγορέναι, και δι' εαυτών παρακαλούντες τα μέγιστα
τα παρ' εαυτών εισενεγκείν βουληθώσιν. " Όπερ ειδότες, όνησόμεθα. Επειδή γαρ φιλάνθρωπός έστιν ο Δεσπότης
Savil. et quidam alii ίνα της περί του δικαίου οροντίδος και ημέτερος , ούχ ούτω δι' ετέρων παρακαλούμενος υπέρ
απαλλάξα αυτόν. ημών επινεύει, ως δι' ημών αυτών. "Ορα αγαθότητος
509 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 410
υπερβολήν » εάν ίδη τους προσκεκρoυκότας ημάς , τους ευγνωμοσύνης και φησί : Ναι, Κύριε· και γαρ τα κυνάρια
ήτιμωμένους, τους μηδεμίαν παρρησίαν έχοντας, μικρόν εσθίει από των ψιχίων της τραπέζης των κυρίων αυ
διεγερθέντας, και επί τον πλούτος της φιλανθρωπείας των. Ομολογώ, φησί, κυνάριον είναι ως κυνάριον ούν
αυτού καταφυγείν εθελήσαντας , ευθέως επινείει ταϊς με αξίωσον των ψιχίων της τραπέζης. Είδες γυναικός
αιτήσεσι, και χείρα ορέγει κειμένοις , και διανίστησε πίστιν και ευγνωμοσύνης; Κατεδέξατο το ειρημένον ,
πεπτωκότας, και βοά λέγων · Μή ο πίπτων ουκ άν και παραχρήμα επέτυχε του σπουδαζομένου , και επ
έτυχε μετά πολλών των εγκωμίων. Τί γάρ φησιν ο Χρι
ισταται ; Αλλ' ένα μάθητε και εξ αυτών των πραγμά στός; Ο γύναι, μεγάλη σου η πίστις * γενηθήτω σου
των, ότι πολλοί δι' εαυτών μάλλον παρακαλέσαντες ως θέλεις. " Ω γύναι• θαυμασμού το δημα, επαίνου
ίσχυσαν επιτυχείν των σπουδαζομένων , ή δι' ετέρων , πολλού γέμoν το ειρημένον. Μεγάλην, φησίν, επεδείξω
αναγκαιόν εστι τους επιτυχόντας εις μέσον παραγαγείν, την πίστιν · διά τούτο τοσαύτά σοι υπάρξει, όσα θέλεις .
ίνα και ημείς μιμησώμεθα , και εις ζηλον διεγερθώμεν. "Ορα φιλοτιμίας δαψίλειαν, και θαυμασον του Δεσπότου
'Ακούσωμεν τοίνυν πως η Χαναναία εκείνη γυνή κατ- την σοφίαν. "Αρα ουκ εν προοιμίοις ένομίζομεν ασυμ
ώδυνος ούσα την ψυχήν και αλλόφυλος , επειδή είδε τον παθή τινα αυτόν είναι, ούτω διακρουόμενον, και [432]
πρότερον μεν ουδε αποκρίσεως αξιoύντα το γύναιον,
των ψυχών ιατρών, και τον ήλιον της δικαιοσύνης ανα μετά
τείλαντα τοις εν σκότει καθημένους , όπως μετά θερμής5 τέρας δεαποκρίσεως
ταύτα και διά της προτέρας, και διά της δευ
μονονουχι απελαύνοντα, και την μετά
και ζεούσης προθυμίας την πρόσοδον εποιήσατο, και ούτε τοσούτου πόθου προσελθούσαν αποσοβούντα ;: 'Αλλ ' εκ
το γυναίκα αυτήν είναι , ούτε το αλλόφυλον , οκνηροτέ- του τέλους κατάμαθε του Θεού τον αγαθότητα , ότι βου
ραν γενέσθαι παρεσκεύασεν , αλλά πάντα τα κωλύματα λόμενος αυτήν περιφανεστέραν εργάσασθαι, διά τούτο τη
ταύτα παρωσαμένη , προσελθούσα φησιν · 'Ελέησόν μακροθυμία έχρήσατο. Ει μεν γαρ ευθέως επένευσεν, ουκ
με , Κύριε, ότι η θυγάτηρ μου κακώς δαιμονίζεται. αν έγνωμεν ημείς της γυναικός την αρετήν · επειδή δε
'Αλλ' και τα απόρρητα της διανοίας επιστάμενος σιγά και μικρών ανεβάλλετο, και του Δεσπότου έγνωμεν την άφατον
ουκ αποκρίνεται , ου λόγου μεταδίδωσιν , ουδε οίκτείρει φιλανθρωπίαν, κακείνης την πίστιν την υπερβάλλουσαν..
το γύναιον, ορών μετά τοσαύτης οιμωγής προσελθούσαν, δ'. Ταύτην δε πάσαν την ιστορίαν εις μέσον παραγαγείν
(431] αλλά μακροθυμεί, βουλόμενος τον λανθάνοντα θη ηναγκάσθημεν , ίνα μάθωμεν , ότι ουχ ούτω δι' ετέρων
σαυρόν εν τη γυναικί κατάδηλον άπασι ποιήσαι. " Ήδει μετά θερμότητοςανύομεν
παρακαλούντες , ώς αυτοί δι' εαυτών, επειδάν»
προσίωμεν και διεγηγερμένης διανοίας .
γάρ τον κρυπτόμενον μαργαρίτην , όν ούκ έβούλετο Ιδού γάρ αύτη και τους μαθητές έχουσα υπέρ αυτής ικε
λαθείν ημάς · και διά τούτο αναβάλλεται , και ουδέ τεύοντας ουδέν πλέον ανύσαι ηδυνήθη, μέχρις ότε αυτή
αποκρίσεως άξιοι, ίνα ή πολλή της γυναικός προσεδρία δι' εαυτής παραμείνασα την φιλανθρωπίαν έπεσπάσατο
διδασκαλία πάσι γένηται τους μετά ταύτα. Και όρα του του Δεσπότου. Και η παραβολή δε εκείνη του φίλου του
Θεού την άφατον αγαθότητα. Αυτός μεν , φησιν , ουκ άωρι της νυκτός παραγενομένου, και τους τρεις άρτους
απεκρίνατο αυτή οι δε μαθηται συμπαθέστερου και αιτήσαντος , το αυτο αινίττεται . Ει γάρ και μή δια το
φιλανθρωπότεροι νομίζοντες είναι , ου τολμώσι φανερώς φίλος αυτού είναι, φησίν , υπακούσει αυτό, διά γούν
ειπείν• Παράσχου αυτή την αίτησιν , ελέησον αυτήν , την αναίδειαν αυτού αναστάς δώσει. Είδότες τοίνυν
σπλαγχνίσθητη επ' αυτή • αλλά τί ; Απόλυσυν αυτήν, τηνάφατον
εν αυτώ φιλανθρωπίαν
δεικνύντες του
και ημετέρου
μονονουχίΔεσπότου, προ.
προ των οφθαλ
ότι κράζει όπισθεν ημών, μονονουχί λέγοντες· έλευ
και ελευ μών των ημετέρων προτιθέντες κατ' είδος έκαστον των
θέρωσον ημάς της επαχθείας, απάλλαξον ημάς της ημίν πεπλημμελημένων, καιτην υπέρ των παρελθόντων
κραυγής της παρ' αυτής γινομένης. Τί ούν ο Δεσπότης και συγχώρησιν αιτούντες , ίνα και εις το εξής πολλήν την
Νομίζετε με, φησίν , εική σεσιγηκέναι , και μη αξιώσαι ακρίβειαν επιδειξάμενοι, πλείονα και την παρ' αυτού εύ
αυτήν αποκρίσεως ; 'Ακούετε • Ουκ απεστάλην ει μη νοιαν επισπασώμεθα . Αλλ' επανέλθωμεν, ει δοκεί, επί
εις τα πρόβατα τα απολωλότα οίκου Ισραήλ. Ουκ την ακολουθίαν του αναγνώσματος. Ανέβη δε, φησί ,
ίστε , φησίν , ότι αλλόφυλός έστιν ή γυνή και ουκ ίστε ότι Λώτ είς Σηγόρ , και εκάθητο εν τω όρει, και αι δύο
θυγατέρες αυτού μετ' αυτού εφοβήθησαν γαρ οίκη
και υμίν ήδη παρηγγύησα εις οδόν εθνών μη απελθεϊν; σαι εν Σηγόρ » και ώκησεν εν τω σπηλαίω αυτός
Τίνος ούν ένεκεν ούτως ανεξετάστως την συμπάθειαν και αι δύο θυγατέρες
επιδείκνυσθε ; Σκόπει την ευμήχανον του Θεού σοφίαν, ζοντα έχων έτι τον φόβον αυτού μετ ' αυτού
της τιμωρίας . Ένακμά
της επαχθείσης
πώς και ότε έδοξεν αποκρίνεσθαι, της σιγής βαρύτερον τοίς κατά τα Σόδομα, πόρρωθεν άπεισιν ο δίκαιος , και
καθικνείτο της γυναικός , και μονονουχί καιρίαν αυτή εις το όρος , φησί, κατοικεί μετά των θυγατέρων, και
δέδωκε την πληγήν, κατά μικρόν αυτήν διεγείραι βου- εν ερημία εσχάτη και μονώσει λοιπόν ετύγχανε μετά των
λόμενος , ίνα μάθωσιν αγνοούντες οι μαθηταί τήν δύο θυγατέρων εν τω όρει κατοικών. Είπε δε, φησίν,
εγκεκρυμμένην εν αυτή πίστιν. Αλλ' ουδε ούτως πρεσβύτερος, η πρεσβυτέρα προς την νεωτέραν : “ Ο πατήρ ημών
ενάρκησεν, ουδε οκνηροτέρα γέγονε θεασαμένη και τους ελεύσεται προςκαι ημάς, ουδείς έστιν επί της γης, ός εισ .
ως καθήκει πάση τη γη.
μαθητάς ουδέν πλέον ανύσαντας, και ουκ είπε προς
εαυτήν: Ει μηδε ούτοι ίσχυσαν δυσωπήσει την υπέρ Δεύροκαι
, και ποτίσωμεν τον πατέρα ημών οίνον ,
κοιμηθώμεν μετ' αυτού , και εξαναστήσωμεν
έμου ικεσίαν ποιησάμενοι, τίνος ένεκεν εική και μάτην σπέρμα εκ του πατρός ημών. Μετ' ευλαβείας και φό
προσεδρεύω ; αλλά καθάπερ υπό πυρός φλεγομένη , και βου πολλού ακούωμεν, αγαπητοί , των εν ταις θείαις
εμπιπραμένη του λογισμών, και τα σπλάγχνα διακοπτο- Γραφείς κειμένων • ουδέν γάρ απλώς και εική γέ .
μένη , πρόσεισι προσκυνούσα και λέγουσα , Κύριε , γραπται, αλλά πάντα συμφερόντως και προς ωφέλειαν
βοήθει μοι. Και ουδε ούτως έπινεύει τη γυναικι , αλλ' ημετέραν, κάν ημείς ένια αγνοώμεν. Ου γαρ άπαντα
απόκρισιν ποιείται της προτέρας βαρυτέραν. Ούκ έστι, δυνάμεθα μετά ακριβείας είδέναι , αλλ' ει και αιτίας
8 Ευγνωμοσύνην hic ingenuitatem verterat interpres vetus,
φησί , καλόν λαβείν τον άρτον των τέκνων , και non male ; melius tamen hic puto verti, bonum ei pium affe
βαλείν τοίς κυναρίοις. Έννόησον, αγαπητέ , και θαύ clum . Frequentissimus est hujus vocis usus apud Chrysosio
muni, scd et ille varius ; nam aliquando significat probilalem ,
μασον ενταύθα της ψυχής αυτής τον πόθον και την aliquando gratum animum ; sæpissime per bonum affectum
apte redditur.
πίστιν την υπερβάλλουσαν · ότι κυνάριον ακούσασα ουκ • Savil. et aliquot mss. αιτούντες, εις το εξης πολλήν την
έδυσχέρανεν , ουκ απε πήδησεν , αλλά μετά πολλής ακρίβειαν επιδειξώμεθα , ίνα και πλείονα .
403 IN CAP. XIX . GENES. NOJIL . XLIV .
niosi facti sumus , nullamque habemus fiduciam , pau- ( Matth . 15. 27). Confiteor , inquit , calulum me esse :
lulum excitari, el ad clementiæ suc divitias confugere igitur sicut calulum dignare memicismensæ pascere.
volentes , slatim precibus annuit, et manum porrigit Vidisti mulieris fidem el probitatem ? Suscepit quod
jacentibus et lapsos excitat, clamatque dicens :Num - dictum est , et slatim id de quo sollicila eral obtinuit ,
quid qui cadit , non resurgel (Jerem . 8. 4) ? Verum obtinuitque magis cum laudibus. Quid enim dicit
110 ctiam ex rebus ipsis discalis quomodo multi per Christus ? O mulier,magna est fides lua : fial tibi sicut
semclipsos orantes id quod cupicbantmclius asscqui vis (Ibid . v. 28). O mulier, admirationis verbum el
valuerunt, quam per aliorum preces, operæ pretium dictum laude plenum . Magnam , inquit, declarasti
fuerit cos , quibus id contigit , in medium producere, fidem ; propierea tanta tibi erunt, quanta vis. Vido
ul el nos imilemur, ei ad æmulationem provocemur. liberalitatis amplitudinem , et admirare Domini sa
Audiamus igitur quomodo Chananæa illa mulier cum pientiam . Annon ab initio putabamus , cum sic re
esset alienigena, et anima valde cruciarelur , ubi vi pelleret eam , commiserationc illum carere ? El pri
dit Medicum animarum , et Solem justitiz qui csor- mum quidem non dignabalur respouso , postea aulem
tus est iis qui sedent in tenebris , accessit ad cum fer- per primum et secundum responsum quasi abigebat ,
vido el alacri studioo mola : neque idco segnior facta , el cam quæ cum tanto adveneral desiderio et ler
scgnior facia
quod vel mulicr , vel alienigena esset : sed omnibus vore. repellebat. Veruin a line disce Dei bonitalem ;
impedimentis repulsis , ut accessit , inquit : Domine , eum nempe volentem cam clariorem reddere , lanta
miserere mei, quia filia mea wale a dæmonio lorquetur dilatione fuisse usum . Etenim si slalim annuissel ,
(Malih . 15. 22). Verum qui scit abscondila cordium , nescivissemus nos mulieris virlulem : quia autem pa
lacel el non respondct, neque sermone cam dignatur, rumper dislulit , cl Domini cognovimus ineffabilein
ncque miserelur mulieris , quam videbal tanto cum humanitaleni, clilljus lideni eximiam .
cjulatu accedere ; sed differt , volens occullum mulic - 4. Non lantum per ficimus per alios oranles , quan
ris thesaurum omnibus manifestum facere. Scicbat tum per nos ipsos. - Totain autcin hanc historiam
enim reconditam margarilam , quam nos latcre nolc - in medium aſſerre coacti sumus, ut discamus nos non
bal : et idcirco differebat , et ncc responso dignaba - taniuni perficere per alios orantes, quantum per nos
lur, ut posteris omnibusmulicris sedulitasmagna foret ipsos , si quidem cum alacri et vigili mente acceda
doctrina . El vide ineffabilem Dci bonitatem . Ipse mus. Enimvero illa et discipulos habens pro se oran
enim , inquit , non respondebal ci; discipuli aulem , ics, nihil profecit, donec ipsa per se præsens et per
qui admodum misericordes et benigni esse videban - sevcrans clementiam Domini sibi conciliaret. Atque
tur , non audent manifeste diccre , Da ei quod petit , parabola illa amici intcmpesla nocle venientis, el ires
njiserere ei, csio ei clemens : sed quid ? Dimilte cam , panes pctentis, idem ipsum subindicat. Nam etiamsi,
quia clamat post nos (Ibid . v. 25) , quasi dicerent : amicus licet, non exaudiat, allamen vel propter impor
Libera nos a molestia , libera nos a clamore qiiem lunitatem surgel, el ei dabit ( Luc. 11, 8 ). Ilaque cum
excital. Quid igitur Dominus ? Putaris me, inquit , videamus ineffabilem clementiam Domini nostri, ac
absque causa lacuisse , et responso eam non fuisse cedamus ad eum , declaratis , et quasi ante oculos
dignalum ? Audite : Non sum missus nisi ad oves que postros propositis speciatim singulis peccatis nostris ,
perierunt donus Israel (Ibid .v . 24). Nescitis , inquit, etiam pro pripleritis veniam pelamus, ut in futuro
a'icnigenam mulierem esse ? nescitis me robis jam majori diligentia viventes, uberiorem ejusbenevolen
præcepisse ne irelis in viam gentium ? Quarc igillir eiam assequamur. Verunt redeamus , si placet, ail
sine examine commiscrationem erga eam declaralis ? lectionis seriein . 30 . Ascendit autem , inquit, Loi in
Considera multifariam Dei sapientiam , quomodo cum Segor , el sedit in monte , el duc filiæ ejus cum eo .
respondere videbatur, muliercm magis perstringebat Timuerunt enim habitare in Segor ; el habitavil in spe
quam silendo : el quasi lelalem plagam dabat , pro• lunca ipse , et duæ filiæ ejus cum eo. Justus invale
vocare paulatim eam volens , ut discerent ignorantes scenle adhuc timore, quem conceperat a plaga Sado
discipuli , quanta in ea lateret lidcs. Sed neque sic mitis inducla, procul abil, et in monte, inquit,habi
tardior negligentiorve facla est visis discipulis nibil lat cum filiabus suis : et in solitudine el vaslitale
proficientibus , neque dixit intra semetipsam : Sinon extrema poslea fuit cum filiabus , in monte sedem
potuerunt illi Dominum pro me exorare , quare ego habcns. 31 . Dixit aulem , inquit, major natu ad junio
frustra sequerer , et continuo instarem ? sed quasi rem : Pater noster senex est, el nullus exl super terram
mente ab igne inflammata el succensa , visceribusque qui ingrediatur ad nos, juxta morem universæ lerra ,
conscissis, accedit adorans, el dicens : Domine, adjuva 32. Veni, el potemus patrem nostrum vino , el dormia
me (Ibid . v. 25). Ille autem neque sic adjuvatmulic - mus cum eo , el eacilemus semen ex paire nostro. Cum
rem , sed responsum dat superiore gravius. Non est , reverentia el timore mullo audiamus ea, dilecti, quie
inquit, bonum ul lollatur panis filiorum , el detur cani. in divinis Scripturis continentur ; non enim tcncre
bus (Ibid . v. 26 ). Considera , dilecte , et hic admirare el absque causa scripta sunt, sed omnia uliliter el e
animæ ejus desiderium , el fidem eximiam . Ut audivit re nostra , etiamsi nos quzdanı ignoremus. Non enim
se canem dici, non gravatiin tulit , non retrocessit : omnia possumus evidenter scire : sed si el causas
sed niagno et pio afectu inquit : Eriam , Domine : reddcrc pro nostro caplu ientemus, babcnt lamen
 11 S . JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP . 412
adhuc latentem quemdam thesaurum ' a multis abs- musigitur eum vino el nocte ista , el ingressa dormicum
conditum , nec investigabilem . Considera igitur quo - eo, el excitemus ex patre nostro semen . Vides quomodo
11odo Scriptura omnia maniſesle narrarit , el nobis recta sententia hoc faciebant. Nam quia potui, inquit,
scopum ad finem ostenderit filiarum justi , et nunc ego quod quærebam implere , necessarium est et le
quidem pro illis , nunc vero pro justo dignam excu - idem facere : forte enim votorum nostrorum compo
sationem allerens : ut nullus ad factum respiciens, tes crimus, et non in xlernum genus nostrum per
vel justum condemnet, vel justi filias , quasi congres - ibil. 35. Polaverunt autem el nocle illa patrem fuum
sus ille propter incontinentiam fuerit. Quomodo igi- vino, el ingressa est junior , el dormivil cum patre suo :
lur filiarum jusli excusationem affert ? Dixil , inquit, et igr:oravil ille quando ipsa vel accubuerit, vel surrexe
major natu ad juniorem : Paler noster est senex , el rit. Considera , dilecte , tolum factum fuisse divina
nullus esl super lerran qui ingredialur ad nos, juxla dispensatione , sicut el primo homini evenit . Nam
morem universæ terræ . Vide scopum diligenter, et sicut illic ex dorinientis latere portio sumpla est, co
omni eas liberabis crimine . Putaverunt eniin gene- non sentiente ; sed qui finxerat lalus illud, inde uso
ralem lotius orbis factum interilum , nullumque am - rem Adæ produxit : sinili modo et nunc. Nam si
plius esse superstilem : deinde et patris viderunt costx ereptio , excessu mentis a Deo immisso , absque
sineclutem . Ut igilur , inquit , non aboleatur genus, illius sensu fuit : multo magis el nunc ita factum est .
ncc pereat norr.en nostrum (hæc enim erat priscorum Nam id quod dixit illic divina Scriptura , Immisit es.
maxima cura , quomodo genus suum liberorum suc- slasim in Adam , el dormivil ( Gen . 2. 21 ) : hoc ethic
cessione dilatarent) : ne ergo , inquit , nostri generis significavit dicendo , Nescivil quando vel accubueril,
tota fiat abolitio , præscrliin jam senio patre confecto , vel surrexerit. 36. El conceperunt, inquit , de patre suo.
el nullus inveniatur vir qui nobis jungatur , ut pos- 37. El peperit major natu filium el vocavil nomen ejus
simus estendere et relinquere seminis nostri propa- Moab,dicens, Ex palre meo. Hic paler est Moabitarum .
gationem : Veni, inquit , ut ne hoc fial, polemus pa- 38. Peperit autem el junior filium , el vocavit nomen
Irem noslrum vino. Quasi dicere velit : Quia numquam ejus Amman , dicens , Filius generismei . Hic est pater
ferret vel auribus hoc pater, vino decipiamus eum . Ammanilarum . Vides id non fuisse incontinentiae opus,
33 . Polaverunt aule:n patrem suum vino nocle isla , et cum nomina slalim natis indiderint , quibus factum
ingressa esl senior, et dormivil cum palre suo : et nesci- significabant , et in filiorum nominibus quasi in co
pit quando illa accubuerit , vel surrexerit. Vidisti quo- lumna ferme quadam memoriam facii inscripserint,
niodo divina Seriplura pro justo rationem dederit el jam dum præsignarint genles ex eis fuluras esse ,
non seinel tanlum , sed et ilerum ? Prius quidem , el in multitudinem se propagaturum natorum genus .
guia filiæ vino ipsum deceperunt, declaravit eas non Nam ille quidem , inquit, paler erit Moabitarunt, iste
alilor poluisse persuadere palri , quam sic faciendo : Nilem Ammonitarum .
nunc autem opinor et superna dispensatione esse fa - 6 . Moralis exhortatio. Collatio Josephi continentive
cium , ila iuisse eum aggravatum vino , ut rem omni cum Babylonica fornace. - Verum lunc quidem ,quo
no ignoraret , ut noxa ct crimine vacuus esset. Ea niam origo et inilia erant, et per generis successionein
enim peccata nos condemnant , quæ scientes et vo - memoriam suam volebant conservare, tantum ejus rei
lmlarie facimus . Vides quomodo testimonium præ studium fuitjusti filiabus:nunc autem quia pergratiamı
heat justo Scripiura , ipsum omnino rem gestam Dei religio majora sumpsit incrementa , el secundum
ignorasse ? Vcrum altera quastio surgit de ebrielate. bealum Paulum , Prælerit figura mundihujus (1 Cor.7.
Oportel enim omnia investigare, ut nulla improbis et 31), opera bona agendo memoriam nostri relinqua
impudentibus calumniandi relinquatur occasio . Quid mus : ut cum hinc migraverimus , vilæ nostræ diligens
igitur de hac re dicemus ? Non tam cx intemperantia et accurata ratio sit monimentum et doctrina omni
illi accidisse ebrielalem , quam ex tristitia . bus qui in nos respicient. Nam qui virlute prædili
5. Neque Lolneque filiæ ejusdamnandi. — Nullus simt, et castam vitam ducunt, non solum in hac vila
igitur audeal aut justum , aut justi filias condemnare . degentes, sed et post vitæ exitum , plurimum prodesse
Quomodo enim non esset extrema dementiæ et in - polerunt iis qui in se respexerint. Et ut hoc discas,
sipientia , si eos quos divina Scriptura ab omni libe- vide , obsecro , quanlus annorum numerus transiit
rat crimine , imo pro quibus tantam apologiam com usque in hodiernum diem , ac quolies volumus aliquos
ponit , nos innumeris peccatorum sarcinis pleni in æmulationem continentiæ provocare . Joseph in
condemnemus : et non audiamus Paulum dicentem : mediuin afferimus speciosum , formosum , adolescen
Deus qui justifical , quis est qui condemnel ( Rom . 8. tem , in ipso ætatis flore tantam castitatis constan
33. 54 ) ? Et ut discas , hoc non in vanum et simpli - liam præ se ferentem : et sic ad imitationem justi
riler factum esse , sed tristitiam nimi:m accedente hujus auditores provocare studemus. Quis euim non
vino nullum ei reliquisse sensum , audi quid dical. admirarelur beatum illum , qui in servitule exsistens,
31. Et factum esl die sequenti , dixilque major na:u ad ctio ipso fore ætatis, quando maxinie fornax concu
juniorem : Ecce dormivi heri cum patre nostro : pole - piscentiarum accenditur, cum videret dominam suam
· Savil. el aliquotMss., non enim omnium possumus ac invadentem , et insanientem in se , tanlam ostendit
Curale scire causam , allumen habeni aliquem lalentem the
Siluluil.
fortitudinem , et ita ad castitatis agones se exercuit ,
ui ab intempcranto illa mulicre nudus quidem vesti
 IN CAP. XIX. GENES. NOMIL. XLIV. 419
πειρώμεθα τινων αποδιδόναι κατά το ήμιν εφικτόν, αλλ' τισωμεν ούν αυτών οίνον και την νύκτα ταύτην ,
όμως και ούτως έχει εγκεκρυμμένον τινά θησαυρόν και και εισελθούσα κοιμήθητι μετ' αυτού , και εξανα
(433] πολύ απόκρυφόν τε και δυσερμήνευτον. Σκόπει στήσωμεν εκ του πατρός ημών σπέρμα. "Οράς πώς
τοίνυν, πως η Γραφή πάντα σαφώς διηγησαμένη , και εξ ορθής γνώμης τούτο εποίουν. Επειδή γαρηδυνήθην,
τον σκοπόν ημίν γνωρίσασα των του δικαίου θυγατέρων, φησίν, εγώ το σπουδαζόμενόν μοι πληρώσαι, αναγκαίον
νυν μεν υπέρ αυτών αρκούσαν απολογίαν ποιείται, νυν και σε το αυτό διαπράξασθαι ίσως γαρ εις έργον ημίν
δε υπέρ του δικαίου , ίνα μηδεις αφορών προς το γεγο- έκβήσεται τα της προσδοκίας, και ουκ εις τέλος το γένος
νός , μήτε του δικαίου καταγνοίη, μήτε των αυτού θυγα ημών αφανισθήσεται. Επότισαν δε και τη νυκτί
τέρων, ως δι' ασέλγειαν της μίξεως ταύτης γεγενημένης. εκείνη τον πατέρα αυτών οίνον, και εισελθούσα η
Πώς oύν υπέρ των θυγατέρων του δικαίου απολογείται ; νεωτέρα εκοιμήθη μετά του πατρός αυτής και ουκ
Είπε, φησίν, ή πρεσβυτέρα προς την νεωτέραν · “ Ο ήδει εν τω κοιμηθήναι αυτήν , και αναστήναι.
πατήρ ημών πρεσβύτερος, και ουδείς έστιν επί της Σκόπησον, αγαπητέ, ότι το παν της του Θεού οικονο
γης, δς εισελεύσεται προς ημάς, ως καθήκει πάση μίας ήν έργον το γεγονός, ώσπερ επί του πρωτοπλάστου .
τη γη. " Ορα τον σκοπόν μετά ακριβείας , και παντός Καθάπερ γαρ εκεί, καθεύδοντος αυτού, εκ της πλευράς
αυτάς απαλλάξεις εγκλήματος. 'Ένόμισαν γάρ παν μέρος λαβών ουδεμίαν αίσθησιν αυτό συνεχώρησε
ωλεθρίαν γεγενήσθαι,και μηδένα έτι καταλειφθήναι:ειτα γενέσθαι, αλλά την πλευράν εκείνην εις γυναίκα δια.
και του πατρός εώρων το γήρας. "Ινα ούν, φησί , μη πλάσας παρέστησε τη Αδάμ: τον αυτόν δη τρόπον και
αφανισθή το γένος, και ανώνυμο: γενώμεθα (τούτο γάρ νύν. Ει γάρ ή της πλευράς αφαίρεσις, επειδή την έκ
ήν το παλαιοίς περισπούδαστον , ώστε διά της των εκ . στασιν αυτώ ο Θεός επήγαγεν, ανεπαισθήτως γέγονε ,
γόνων διαδοχής εκτείνεσθαι αυτών το γένος): ίνα ούν , πολλώ μάλλον νυν τούτο αν εγένετο. "Όπερ γάρ είπεν
φησί, μη παντελή και ημείς αφανισμόν υπομείνωμεν, εκεί η θεία Γραφή , ότι Επέβαλεν έκστασιν επί τον
τον μέν πατρός ποός γήρας ελάσαντος, ουδενός δε ευ - 'Αδάμ, και ύπνωσε τούτο και ενταύθα εσήμανε διά
ρισκομένου ανδρός , και συγγενόμεναι δυνησόμεθα εκτα- του ειπείν, ότι Ουκ ήδει εν τω κοιμηθήναι, και
θηναι, και καταλιπείν του σπέρματος διαδοχήν, Δεύρο, αναστήναι. Και συνέλαβον , φησίν, εκ του πατρός
φησίν, ίνα μή τούτο γένηται , ποτίσωμεν τον πατέρα αυτών. Και έτεκεν η πρεσβυτέρα, και εκάλεσε το
ημών οίνον. Επειδή ουκ άν ποτε , φησιν, ανάσχοιτο όνομα αυτού Μωάβ, λέγουσα: Εκ του πατρός μου.
ουδέ ακοή τούτο παραδέξασθαι ο πατήρ, διά του οίνου Ούτος πατήρ Μωαβιτών. "Ετεκε δε και η νεωτέρα,
την απάτην εργασώμεθα. Έπότισαν δε τον πατέρα και εκάλεσε το όνομα αυτο 'Αμμάν, λέγουσα: Υιός
αυτών οίνον εν τη νυκτί ταύτη, και εισελθούσα ή του γένους μου. Ούτος πατήρ 'Αμμανιτών . “Οράς
πρεσβυτέρα εκοιμήθη μετά του πατρός αυτής • και πώς ουκ ασελγείας ήν το γεγονός , ότι παραχρήμα και
ουκ ήδει εν τω κοιμηθήναι αυτήν, και αναστήναι. τάς προσηγορίας τοίς τεχθείσιν επέθεσαν μηνύουσαι το
Είδες πώς και υπέρ του δικαίου απελογήσατο η θεία γεγενημένον , και μονονουχί καθάπερ εν στήλη τινί τοις
Γραφή , ούχ άπαξ, αλλά και δεύτερον; Πρότερον μέν των παιδίων ονόμασιν εναποτιθέμεναι του γεγονότος την
γάρ εξ ών αι θυγατέρες την διά του οίνου απάτην ειρ- μνήμην, και ήδη προμηνύουσαι, ότι έθνη εξ αυτών
γάσαντο, έδειξεν ώς ουκ αν ετέρως ηδυνήθησαν πείσαι έσται, και εις πλήθος εκταθήσεται των τεχθέντων το
τον πατέρα τούτο καταδέξασθαι · νυνι δε λοιπόν οίμαι γένος . Ο μεν γάρ, φησίν, έσται πατήρ Μωαβιτών, και
και οικονομίας είναι της άνωθεν το γεγονός, ώστε τοσού- δε , πατήρ Αμμανιτών.
τον αυτώ κάρον εγγενέσθαι, ώς πάντη αγνοήσαι , ίνα ς'. 'Αλλά τότε μεν,επειδή αρχή και προοίμια ήν, και
ανεύθυνος γένηται των εγκλημάτων. Τα γάρ αμαρτή- διά της του γένους διαδοχής την μνήμην αυτοίς εβού.
ματα εκείνα ήμάς κατακρίνει και καταδικάζει , άπερ λοντο διατηρείσθαι, τοσαύτην σπουδών του δικαίου α!
αν ειδότες και εκόντες αμάρτωμεν. “Οράς δε την Γρα- θυγατέρες εποιήσαντο· νυνι δε, επειδή διά τήν του Θεού
φήν μαρτυρούσαν το δικαίω, ότι όλως ουκ ήδει το χάριν τα της ευσεβείας επιδέδωκε, και κατά τον μακά.
γεγονός ; Αλλά πάλιν έτερον ανακύπτει ζήτημα το της ριον Παύλον, Παράγει λοιπόν το σχήμα του κόσμου
μέθης. Δεί γάρ πάντα διερευνάσθαι, ώστε μηδεμίαν κα- τούτου, την διά της των αγαθών πράξεως έργων μνή
ταλιπείν τοις αγνώμοσι και αναισχύντοις αφορμήν. Τα μην εαυτοίς καταλιμπάνωμεν, ίνα και μετά την έντεύ
ούν και περί τούτου είπωμεν; "Οτι ου τοσούτον εξ ακρα- θεν μετάστασιν, ή της αρίστης ημών πολιτείας ακρίβεια
σίας τα της μέθης αυτώ γέγονεν , όσον από αθυμίας. υπόμνησις και διδασκαλία γένηται τοίς εις ημάς ορώσιν .
ε'. Μηδείς τοίνυν τολμάτω ή του δικαίου ποτέ κατα- Οι γάρ ενάρετοι, και τον σώφρονα βίον μετιόντες , ουκ
ψηφίσασθαι, και των τούτου θυγατέρων. Πώς γαρ ουκ αν εν τη ζωή ταύτη μόνον τυγχάνοντες τα μέγιστα τους
είη μανίας εσχάτης και παραφροσύνης, ούς η θεία Γρα- εις αυτούς ορώντας ωφελεϊν δύνανται, αλλά και μετά
φή παντός απήλλαξεν εγκλήματος, μάλλον δε υπέρ ών τήν του βίου πάροδον. Και ένα μάθης, όρα μου πόσος
τοσαύτην απολογίαν συνέθηκεν , ημάς τους μυρίοις αμαρ- ετών αριθμός παρήλθε μέχρι [455] της σήμερον, και
τημάτων φορτίοις πεπληρωμένους καταδικάζειν, και μη οσάκις αν βουληθείημεν εις τον της σωφροσύνης ζήλον
ακούειν Παύλου λέγοντος, Θεός και δικαιών, τίς ο κα- τινας ενάγειν , τον Ιωσήφ είς μέσον άγοντες, τον ευειδή ,
τακρίνων ; Και ένα μάθης ότι ουχ απλώς ουδε είκή τούτο τον καλόν, τον νέον, τον εν αυτή τη ακμή της ηλικίας
γέγονεν, αλλ' ή υπερβολή της αθυμίας μετά της του[454] τοσαύτην ανδρείαν περί την σωφροσύνην επιδειξάμενον ,
οίνου προσθήκης ουδεμίαν αυτό αίσθησιν συνεχώρησε ούτω προς την μίμησιν του δικαίου τους ακούοντας
γενέσθαι 5, άκουσον τι φησιν. 'Εγένετο δε τη επαύ- διεγείρειν σπουδάζομεν . Τίς γάρ αν, είπέ μοι , κατ '
ριον , και είπεν ή πρεσβυτέρα προς την νεωτέραν άξίαν θαυμάσειε τον μακάριον τούτον, ότι εν δουλεία
Ιδού εκοιμήθην χθές μετά του πατρός ημών» πο- τυγχάνων, και εν αυτώ τω άνθει της ηλικίας, ότε και
4 Savil. et aliquot mss. ου γάρ πάντων δυνάμεθα μετ' ακρι μάλιστα η κάμινος επί πλέον εξάπτεται των επιθυμιών,
δείας είδέναι την αιτίαν, αλλ' όμως έχει τινά έγκεκρυμμένος θη- όρων την αυτου δέσποιναν επιπηδωσαν αυτό και επι
Gaupóv. In sequentibus aliquot varietales occurrual apud μαινομένην, τοσαύτην επεδείξατο την ανδρείαν, και ούτω
Saviljum , quæ non ad sensum pertincut.
και AIii εγγενέσθαι, προς τους της σωφροσύνης αγώνας απεδύσατο, ώς της
413 S. JOANNIS CIIRYSOSTOJI ARCHIEP. CONSTANTINOP . 415
ακολάστου γυναικός εκείνης γυμνός μεν των ιματίων ταύτης και ευτελή τράπεζαν παρατιθέναι σπουδάζω,
αποπηδήσαι,το δε της σωφροσύνης ένδυμα περιβαλέσθαι; Ή γάρ επιτεταμένη υμών όρεξις αποκρύπτει της τρα :
Και ήν ιδείν πράγμα καινον και παράδοξον, αρνίον ταϊς πέζης την ευτέλειαν, και τα μικρά μεγάλα ποιεί φαί.
του λύκου χερσίν εμπεσόν, μάλλον δε της λεαίνης, και νεσθαι. Τούτο και επί των αισθητων εδεσμάτων έστιν
διασωθήναι δυνηθεν, και καθάπερ περιστερών του δέρα - ιδείν. " Ωσπερ γαρ ο κεκορεσμένους λαβών τους δαιτυ
κος διαφυγoύσαν την βλάβην, ούτω τον δίκαιον των μόνας, κάν μεγάλα και πολυτελή παραθή τα εδέσματα,
ο των εστιωμένων κόρος υποτέμνεται 4 των παρατεθέν
εκείνης διαρπαγέντα χειρών 4. Ούχ ούτω θαυμαστόν των
είναι μοι δοκεί το τους τρεις παίδας εκείνους εν μέσητην πολυτέλειαν, και τα μεγάλα πολλάκις ουδενός
τη καμίνω τη Βαβυλωνία εκείνη του πυρός ανωτέρους άξια λόγου φαίνεται , διά το μή μεθ' ηδονής προσβάλ.
γενέσθαι, και μηδέν πλέον τα σώματα αυτών παθείν, λειν αυτούς τους έστιωμένους· ούτως ο πεινώντας και
όρεξιν έχοντας παραλαβών τους εστιάσθαι μέλλοντος,
ώς θαυμαστών και παράδοξον, τον δίκαιον τούτον εις την
κάμινον ταύτην την της Βαβυλωνίας χαλεπωτέραν εμ"' καν ευτελή παραθή την τράπεζαν, μεγάλη αυτή φανεί.
πεπτωκότα, την ασέλγειαν λέγω της Αίγυπτίας, ανέπα ται, της προθυμίας των εστιωμένων μετά πολλής ηδονής
φον διαμείναι, και καθαρόν της σωφροσύνης το ένδυμα καταναλισκόντων τα παρατιθέμενα
πον και ημείς θαρρούντες υμών τη. Τον
ορέξειαυτόν δη τρί
τη πνευμα.
διατηρήσαντα , ούτως έξελθείν. Και μή θαυμάσης , τική ουκ οκνούμεν , κάν ευτελή και πτωχήν έχοντες
αγαπητέ επειδή γαρ τα παρ' εαυτού εισήνεγκεν, είχε τράπεζαν , ταύτην παρατιθέναι συνεχώς τη υμετέρα
και την άνωθεν ροπήν αυτώ συμπαρούσαν, και την πυράν αγάπη. Τούτο και σοφός τις έλεγε: Κρείσσων ξενισμός
εκείνην κατασβεννύουσαν, και εν μέση τη καμίνω την λαχάνων μετά αγάπης , ή βούς από φάτνης μετά
δρόσον την παρά του Πνεύματος χαριζομένην. Είδετε έχθρας: δεικνύς ότι η αγάπη ετέρως ορά τα παρατι
πως οι ενάρετοι , και ενταύθα παρόντες, και μετά την θέμενα, και τοις εκείνης οφθαλμούς και τα ευτελή πο.
εντεύθεν μετάστασιν, ωφελείας ημίν υπόθεσις γίνονται και λυτελή δείκνυται, και τα μικρά μεγάλα. Τί ούν αν είη
Διά γάρ τούτο τον δίκαιον τούτον είς μέσον νυν παρ μακαριστότερον ημών επί τοσούτων ακροατών διαλεγο.
ηγάγομεν, ίνα τούτω πάντες επώμεθα.Τούτον ούν άπαν- μένων °, ούτω θερμήν και διεγηγερμένην κεκτημένων
τες ζηλώσωμεν, και ανώτεροι των ηδονών γενώμεθα , αγάπης ; Ουδενός γάρ ούτω μάλιστα δεί τω λέγοντι, ώ ;
και ειδότες, " Οτι ουκ έστιν ημίν η πάλη προς αίμα ευνοίας ακροατού. "Όταν γάρ ίδη την προθυμίαν ζέουσαν
ποδ . τάς άρχάς , πρός τάς εξου- των ακροατών, νευρούται και αυτός , και πολλήν, ώς
ειπείν , την ισχύν προσλαμβάνει, ειδώς ότι όσω αν
σίας, προς τους κοσμοκράτορας του σκότους του πλείονα παραθή την τράπεζαν ταύτην την πνευματικών,
αιώνος τούτου, ούτως εαυτούς καθοπλίζωμεν· και εν τοσούτω τα της ευπορίας αυτώ [457] αύξεται. Απ'
νοούντες ότι σώμα περικείμενοι, προς ασωμάτους δυνά εναντίας γάρ τοις αισθητοίς τα πνευματικά. Εκεί μεν
μεις πυκτεύειν αναγκαζόμεθα , φραττώμεθα τους όπλοις
του Πνεύματος. Διά γάρ τούτο ο φιλάνθρωπος Δεσπότης, ήουσίαν
δαψίλεια της τραπέζης δαπάνης εργάζεται, και την
έλαττού του εστιάτορος : ενταύθα δε άπαν τουναν
επειδή σάρκα περικείμενοι προς τας αοράτους δυναμεις τίoν, όσω αν πλείους ώσιν οι μετέχοντες, τοσούτω αύξε
την τάλην έχομεν , και τα όπλα ημών αόρατα κατ - ται ημίν τα της περιουσίας. Ουδε γάρ τα ημέτερα λέ.
εσκεύασεν, ίνα τη δυνάμει των όπλων περιγινώμεθα γομεν, αλλ' άπερ άν ή του Θεού χάρις διά την οικείαν
της φύσεως των αντιπάλων . Θαρρούντες τοίνυν τη των φιλανθρωπίας και την υμετέραν οικοδομής χορηγήση .
όπλων δυνάμει, τα παρ'εαυτών εισφέρωμεν, και δυνησό- Φέρε ούν, επειδή μετά τοσαύτης ηδονής και προθυμίας
μεθα τη παντευχία ταύτη τη πνευματική φραττόμενοι τη ακροάσει προσβάλλετε, πάλιν των προσφάτως ημίν
αυτήν του διαβόλου συγκόψαι την όψιν. Ουδε γάρ ενεγ- αναγνωσθέντων έρευναν ποιήσωμεν, και το εντεύθεν
κείν δύναται την εντεύθεν αστραπήν, αλλά κάνεπιχειρήση κέρδος καρπωσώμεθα. Επειδή γάρ κατά την μεγάλης
στηναι εξ εναντίας, ευθέως αποτυφλούται τάς όψεις. παραίνεσιν του Χριστού λέγοντος, 'Ερευνάτε τας Γρα
"Ένθα γαρ αν η σωφροσύνη, και σεμνότης, και πολλή φάς, θησαυρός έστι πολύς εναποκείμενος ταϊς Γραφείς,
των άλλων αρετών η σύνοδος,[436) εκεί και η του Πνεύ- και εν τω βάθει / κρυπτόμενος, διά τούτοερεύνης χρεία,
ματος χάρις μετά δαψιλείας εφίπταται. Διά τούτο και ένα την δύναμιν την εν τω βάθει κρυπτομένην καταμα
Παύλος έλεγεν: Ειρήνην διώκετε μετά πάντων , και θόντες , πολλήν εκείθεν την ωφέλειαν ευρείν δυνηθώμεν.
τον αγιασμόν . Έκκαθάρωμεν τοίνυν εαυτών, παρα Διά γάρ τούτο και τας αρετές των δικαίων απάντων ή
καλώ, το συνειδος , και αποσμήξωμεν ημών τον λο του Πνεύματος χάρις Γραφή παραδοθήναι ώκονόμησε,
γισμόν, ένα πάσης ρυπαράς εννοίας απηλλαγμένοι, του ένα ημείς έχωμεν διηνεκή διδασκαλίαν , και προς ζήλον
Πνεύματος την χάριν επισπασώμεθα, και των του δια και μίμησιν των δικαίων τον εαυτών βίον οικονομώμεν.
βόλου περιγενώμεθα μηχανημάτων, και καταξιωθώμεν ημίν 'Ακούσωμεν τοίνυν της θείας Γραφής, τι και σήμερον
των απορρήτων εκείνων αγαθών απολαύσαι b , ών γένοιτο εκίνησε,περί του πατριάρχου διηγήσασθαι βούλεται. Και
πάντας ημάς επιτυχείν , χάριτι και φιλανθρωπία του και ώκησενφησίν , εκείθεν 'Αβραάμ εις γην προς Λέα,
ανά μέσον Κάδης, και ανά μέσον Σούρ,
Κυρίου ημών Ιησού Χριστού , μεθ'ού τω Πατρί ή δόξα , και παρώκησεν εν Γεράροις. Και εκίνησε, φησιν ,
άμα τω αγίω Πνεύματι, νυν και αεί , και εις τους αιώνας εκείθεν. Πόθεν εκίνησεν ; Από του τόπου ένθα ήν
των αιώνων. Αμήν. ένσκηνούμενος, όπου και τον των απάντων Δεσπότην
' ΟΜΙΛΙΑ ΜΕ'. μετά των αγγέλων υποδέξασθαι κατηξιώθη. Εκείθεν,
Και εκίνησεν εκείθεν 'Αβραάμ εις γην προς Λίβα , φησί, κινήσας, Παρώκησεν εν Γεράροις. "Ορα των δι
και ώκησεν ανά μέσον κάδης, και ανά μέσον καίων την διαγωγήν , όπως ην συνεσταλμένη και από
Σούρ, και παρώκησεν εν Γεράροις. έριττος,όπως μετ'ευκολίας τάς μεταναστάσεις έποιούντο ,
α . λαιρώ όρων υμας συντρέχοντας επί την ακρόασιν, και καθάπερ οι πάροικοι και παρεπίδημοι , ούτω τον
και μετά πολλης της ηδονής δεχόμενους την παρ' ημων εαυτών βίον ώκονόμουν, και ποτέ μεν ώδε , ποτέ δε
διδασκαλίας και διά τούτο και αυτός μετά πλείονος της d Savil. et quidarm mss. κόρος λυμαίνεται. Morel. et alii
προθυμίας καθ' εκάστην ημέραν υμίν την πτωχήν ημών κόρος υποτέμνεται. Railium lein et mss. codices sequimur
infra, ubi apud Morelium series interlurbala eral.
a Sic Sav. et ses mss. At Morel. εκείνης αποδράντα χειρών. 6 Αlii τοσούτων γνησίων διαλ.
• Savil. et quatuor mss. εκείνων απολαύσεων . 1 Savil. el quilarm mss. Γραφάς: επειδή και θησαυρός έστι
« Savil. et quidam Iss, συντρέχοντας περί την. πολύς εναποκείμενος και εν τω βάθει , etc .
 413 IN CAP. XX . GENES. HOMIL . XLV. 41.4
bus profugeret, castitatis autem indumentum servarel ? magna appareant : id quod et in sensibilibus eduliis
Licebatque videre rem novam et admirabilem , agnum videre licet. Nam sicut cum satiatos quis excipit con
in lupi, imo leanz ungues incidisse , et servari lamen vivas, licet magna sumpluosaque apponat fercula ,
poluisse : et sicut columba aquilae damnum effugit , illorum salielale piinuilur apposilorum laulilia : el
magna nonnumquam nullius videntur momenti, ec
rabile mihi videlur esse, tres pucros illos in medio quod convivæ absque edendi aviditale advenerunt :
Babylonica fornacis ignem vicisse ( Dan . 3 ), illæsis ita contra si quis famelicos suscipiat et esurientes,
eorum corporibus, ut mirabile et rarum est, justum licet illis tenuem proponatmensam , splendida tamcn
istum , qui in fornacem hanc Babylonica multo grito illa apparebit convivis, mulla cum voluptate atque
viorem , in incontinentiam , inquam , Egyplia inci- aviditale apposita comedentibus. Sic et nos bene
dişsel, intactum permansisse, puroque castitatis in- fidentes spirituali vestro appetitui , non gravamur
duniculo servalo ,exiisse. Etne mireris, Jilecle : quia pauperem el vilem hanc mensam vestræ caritati assi
enim quod suum crat allulit, habuil supernam gra - due apponerc. Hoc et sapiens quidam dicebat : Me
tiam comilem , quæ incendium illud restingucret, et lius est convivium olerum cum caritate, quam bos de
in media fornace rorem Spiritus daret. Vidistis quo. præsepio cum odio (Prov. 15. 17) : quo docel, carila
modo viri virtute prædili, el cum hic adhuc præsentes tem aliter videre apposila , illiusque oculis vilia appa
sun!, et post inigrationcm ex hac vita , magna utili- rere ea quæ sumpluosa sunt, et parva que magna.
latis auctores nobis sint ? Alque ob cam causam ju Auditoris benevolenlia necessaria. - Quid igilur bea
slum illum in medium adduximus, ut eum omnes se - lius nobis qui apud loi auditores, lamque ferven
quamur. Hunc igitur omnes imitemur, el concupiscen - li et sollicita carilale prædilos disserimus ? Nihil
tiasnostras vincamus, scientesqne illud, Non estnobis enim tantopere dicenti necessarium est, ut audi.
pugna adversus sanguinem el carnem , sed adversus toris benevolentia . Quandoquidem cum videt audi
principalus el poleslales, adversusmundi rectores lene- lores ſervere desiderio, firmatur et ipse, et magnum
brarum hujus sæculi ( Ephes. 6. 12 ), sic nos ipsos sæpe robur, ut ita dicam , accipit, sciens quanto
armemus : et cogitantes, non corpore circumdatos, sumptuosiorem mensam spiritualem proponit, tanto
adversus incorporeas cogi virtutes cerlare, muniamur majorem sibi copiam accedere. Secus enim se habent
armis spirilualibus. Propter hoc enim benignus Do - sensibilia , quam spiritualia. Illic enim mensä largilas
minus, quia carne vestiti sumus, et est nobis adver- sumplum parit, et convivium exhibentis imminuit
sus invisibiles virtutes certamen , invisibilia nobis substantiam ; hic autem omnino aliter, quanto plures
pra paravit arma, ut auxilio armorum naturæ adver- sunt participes, tanto plus substantia nostra accre
sarios expugnemus. Bene igitur fidentes armorum scil. Neque enim nostra dicimus, sed ea quæ in ve
polentiæ , quod a nobis est aſſeramus, el poterimus strain utilitatem Dei gratia per suam benignilalem
hac spirituali armatura munili, ipsam diaboli faciein suppeditat. Age igitur, quia cum tanla alacritale ct
ferire. Neque enim ferre poterit fulgorem qui inde tanta lætitia ad audiendum acceditis, ilerum jam
egreditur, sed etsi conetur stare ex adverso, statim lecta indagemus, et quod inde provenit lucrum perci
ercacabitur. Ubi enim continentia et honesias, alia - piamus. Nam quia , secundum magnain illam exhor
rumque virtulum concursus, illuc et larga Spiritus lalionem Christi dicentis, Scrulamini Scripturas(Joan .
gratia advolat. Quapropler Paulus dicebat : Pacem 5 . 39), thesaurus magnus in Scripturis est reconditus,
seclemini cum omnibus, el sanctificalionem ( Hebr. 12. el in profundo latet : idcirco scrutatione opus, ut
14). Purificemus igitur,obsecro, conscientias nostras, cum didicerimus virlulem quæ in profundo occulta
el cxtergamus mentem nostram : ui omni sordida esi, mullam inde utilitatem decerpere queamus. Fil
cogitatione liberali, Spiritus gratiam nobis concilie - enim propterea justorum omnium virtutes, Spirilus
mus, superemusquc diaboli machinationes, ac me- sancti gratia et dispensatione, in Scripturis sunt tra
rcamur ineffabilibus illis bonis frui, gratia et benigni- ditæ , utnos continuam habcnles doctrinam , ad æmu
sancto Spirilu sit gloria , nunc et seinper, et in siccula instiluamus. Audiamus igitur divinam Scripturam ,
Sæculorum . Amen . quid et hodie nobis de patriarcha narrare velit. 1 .
(Cap. 20) Elmovil, inquit, illinc Abraham in terram ver
HOMILIA XLV. sus africum , et habitavit inter Cades et inter Sur, et per
egrinus fuit in Geraris. Etmovit , inquit, illinc. Unde
Etmorit illinc Abraham in terram versus africum , el movil? A loco ubi labernaculum fixerat, ubi et uni
hubitarit inter Cudes, et inter Sur, el peregrinus fuit versi Conditorem cum angelis suscipere eiconcessum
in Geraris (Gen. 20 . 1). fuit. Illinc, inquit, cum movissct, Peregrinus fuil in
1.Gaudeo, cum vos frequenter video ad concionem Geraris.
rcurrere, acmagna cum voluptate doctrinam nostram Abrahce modesta vivendi ratio. Vide justorum vitae
suscipere ; ideoque in dies majori alacritale paupe rationem ,quam contracta illis fuerit el minimesuperva
som hanc nostram et tenuem mensam vobis apponere cua supellex : quomodo facile transmigrabant vitamque
sludeo. Vestra enim ciborum immodica appelentia suam instituebantsicutperegrini eladvenæ , elnunc hic,
mense nosiræ vililaiem obiegii, parvaque facil ut nunc illic tabernacula erigebant, quasi peregre degen
415 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP .
lcs;non sicut nos facimus,quihabitantes in aliena leria ille nunc videns urgere dolorem mortis ,
quasi in patria , domos exstruimus splendidas, porti- omnia tolerabilia censebat.
cus cl deanıbulacra , et villas possidemus, el balnea Mors nihil esl aliud quam soninus. - Cieteru
parainus aliaque innumera. Sed vide quomodo justus audiens, dilecte , nc condemnesjustum ob pus
substantiam suam in vernaculis tantum el pecoribus milalem , quod mortem tinueril : sed potius
possidens, et nunquam in eodem loco persistens, ali- rare Conditoris universi erga nos benignitatem
quando quidem in Bethel ligil tabernacula , aliquando mortem justis illis ct sanctis tunc terribilem ,
autem apud quercum Mambre, aliquando in Ægyplum ila despiciendam dederit Christus, ut quam fos
descendit, nunc autem in Geraris tabernaculum ligil, bant viri illi virtute clari , el lanla erga Deum
et omnia facile sustinel, gratamque erga Dominuin freti, nunc derideant et juvencs , el teneræ vill
mentem per omnia manifeste declarat. Et post lantas Nihil enim aliud nors est, quam somnus et po
promissiones que ei a Deo factæ crant, videns se in natio , atque transmigralio a deterioribus ad mi
lantis versari difficultatibus, et in varias diversasque Moirs enim Dominiimmortalitatem nobis donay
ientationes incidere, quasi adamas immolus persi. ut descendit in infernum , dissolvit ejus nervos,
stit ; piamque suam mentem ostendens, nullis obsla - que destrusil : el quod antea terribile cral el i
culis negligentior evadil. Vide enim et nunc, dilecle , cabile , hoc nunc despiciendum dedit , adeo 114
qualis tentatio eum in Geraris invadil : et admirare nulli exsiliant et ſestinent cum hinc est migral
fortitudinem et virtutem justi, quomodo quod omni- Proinde el Paulus clamat, dicens : Dissolvi
bus intolerabile, et quod neque auribus suscipere Christo esse mulio melius (Philipp. 1. 23). Veru
quis vellet, hoc ipse sustinuit, non ægre ferens, ne quidem nunc post Christi advenlun ,postquam
que exigens a Domino rationem eorum quæ fiebant, fraclü sunt porte inferni ærex , postquam sol i
sicul plerique homines faciunt, hique innumeris pec- ubique terrarum affulsit. Tunc autem terribile
caloruin sarcinis pressi. Nam cum in difficultates huc habcbat faciem , concutiebatque justorum
quasdam inciderint, stalim obmurmurant, et curio- num illorum mentein : idco et omnia alia levitei!
sius inquiruni, dicuntquc : Quarc hoc et hoc evenil ? bant, elinin qua intolerabilia esse videbantur. Ili
el quare hoc permissum est ? Al justus ille non sic : quod el justus ille timens eorum , qui in Gerar
unde et illi amplius supernum auxilium est con- bitabant, insidias, domicilium ibi habuerit , n.
cessum . Hoc enim vere grali servi fuerit, ul numquam lixorem , sed ut sororem secum habens ; ita nel
curiosior sit in iis explorandis quæ a domino fiunt, hac regionc peregrinus degil. Et sicut cum in
sed in silentio el gratiaruin actione suscipiat omnia . plum cuin descendere permisit Deus , volens ii
2. Et animadverte , quomodo eliam per illas ipsas bos illos el socordes discere justi virtutem : ita
que sequuntur tentationes justi virtus magis emicuit, tolerantiam suam exhibct Dominus, ut justi pal
Deo clarum illum per omnia ostendente. Nam sicut in omnibus eluccal, fiatque Dei in ipsum benevol
quando in Ægypilum descendit , ut ignolus cl per manifesta omnibus. Misil aulem Abimelech rex |
egrinus, ct nulli agnitus, subito magno cum honore rorum , ut acciperent Sarram . Cogita bic , qu:rso,
inde redit : ita el nunc , cum peregrinus esset in pestalcm cogitationum quam lulit juslus videns
Geraris, in ipsis quidem iniliis quod suum erat fecit : rem suam abduci, el se nihil possc juvare cam . S
postca vero lanio Dei subsidio munitus est, ul el rex ter enim ſercbal omnia , scicus fore ut sc non
et omnes qui in ea regione habitabant, omni studio cerei Dominus, sed accclcralum adbiberet sub- il
ministrare justo sluderent. 2. Dixil aulen , inquit , Admirabilis quoquc Sarra amor cst , quae pel
Abraham de Sarra uxore sua , Soror mea esl. Timuil moriis justum eripere voluit. Polerat enim ipsa
enim dicere, Uxormea est, ne forle occiderent eum viri gendo faclum , ccrtam contumeliam effugere
civitulis propter illam . Vide quomodo a violcntissimis pertulil omnia fortiter , ut viro salutem parard
affectionibus anima justi impuguelur, el timor cuin impletum est illud diclum , Erunt duo in carnem
incessal. El quamvis prior timor, llc mulierem amil- (Gen . 2 . 24 ). Tanquam enim una essen ! card
lai, gravis fuerit , limor tamen mortis illum expulit. mulux salutis curam vicissim agebant, ci lantai
Ui cnim hunc effugeret , sustinuit suis oculis videre , clarabant concordiam , quasi unum essent corp
sociam vilir. suzc in regis manus incidere. Quam sit una anima. Audiant hæc viri, audiant etmulierd
antem hoc toleratu difficile, sciunt qui uxores his- islæ quidem , ut eumdein erga suos viros ame
bent. Unde et sapiens quidam diccbat : Plenus zelo declarent , nihilque aliud illorum pra:ferant sa
furor viri ejus , non parcel in die judicii , nullo prctio viri autem , ut crga uxores habeantbenevolentia
mulabil inimicitias ( Prov .6 .34. 35). Verum grave hoc quasi unam aniniam haberent el unuin corpus es
cl omnibus intolerabile ,vide quomodo propier mortis onmia faciani.
melum ille lulit. Hoc sane et in corporalibus affectio - 3. Conjugalis concordiæ bonum .- lloc enim ve
mibus contingere solel : nam quando duo morbi si. est conjugium , quando lanta inter eos est conco
mul infestant corpus nostrum , unius incrementum quando vinculo caritatis ita sunt concatenati.Sicut
legit alium , et lotos nos ille gravior dolor sibi corpus numquam a semetipso dissidet, nequc al
vindicat, ita ut sæpe minorem dolorem a majori adversus seipsam : ila virum et mulierem non
distracti non sentiamus. Eodem modo justus quoquc venit dissidere , sed unilos esse . Tuncenim bou:
 315 IN CAP . XX GENES . HOMIL . XLV .
εκεί τας σκηνές επήγνυντο, καθάπερ έν ξένη διάγον - λαμβάνομεν, της πολλής οδύνης περισπώσης ημάς, 416 και
τες · ου καθάπερ ήμείς ποιούμεν, την ξένην ως πατρίδα ουκ αφιείσης του ελάττονος πάθους πείραν λαβείν. Τον
οικούντες , και οικίας οικοδομούντες λαμπράς, και στοάς αυτόν δή τρόπον και ο δίκαιος ούτος νυν όρων του θανά
και περιπάτους, και αγρούς κεκτημένοι , και λουτρά του τον φόβονεπικείμενον , πάντα τα λοιπά φορητά ηγείτο.
κατασκευάζοντες, και έτερα μυρία . 'Αλλ' όρα τον δι- 'Aλλά ταύτα ακούων , αγαπητέ, μή καταγνώς του δικαίου
καιον και εν τοις οικογενέσι μόνους και τους ποιμνίοι- μικροψυχίαν, ει τον θάνατον έδεδοίκει · αλλά θαυμασον
την ουσίαν άπασαν κεκτημένον , και ουδαμου ιστάμενου, του πάντων ημών Δεσπότου την υπερβάλλουσαν περί ημάς
αλλά ποτέ μεν εις την Βεβήλ την σκηνήν πηγνύντα, φιλανθρωπίαν, ότι τον θάνατον τον τούς δικαίους εκείνους
ποτέ δε παρά την δρύν Μαμβρη, και ποτέ μεν εις αγίοις φοβερόν ευκαταφ
Αίγυπτον κατιόντα, νυνι δε εν Γεράρους κατασκηνούντα, και
ειργάσα το ο τότε
Χριστός , και, τούτον νυνισαν
όν έδεδοίκε ρόνητονυ
οι ενάρετο
και πάντα μετ' ευκολίας υπομένοντα, και την ευγνω εκείνοι και τοσαύτην παρρησίαν προς τον Θεόν έσχη
μοσύνην την προς τον οικείον Δεσπότην διά πάντων κότες, τούτον νυν καταγελώσι 4 και νέοι και κοραι απα
σαφώς επιδεικνύμενον. Και μετά τοσαύτας υποσχέσεις λαι. Ουδέ γάρ θάνατός [459] εστι λοιπόν , αλλ' ύπνος
και επαγγελίας τας παρά του Θεού εις αυτόν γεγενη και αποδημία, και μετάστασης από των χειρόνωνεπί τα
μένας , ορών εαυτόν τοσαύταις περιστάσεσι κυκλούμε βελτίω. Ο γάρ θάνατος του Δεσπότου την αθανασίαν
νον, και ποικίλους και διαφόρους πειρασμούςεμπίπτοντα, ημίν εδωρήσατο , και κατελθών εις τον άδην εξέλυσεν
καθάπερ αδάμας τις απερίτρεπτος ειστήκει , την φι αυτού τα νεύρα, και την ισχύν αυτού καθείλε και τον
λόθεον αυτού γνώμην δεικνύς , και ουδενί των εν τω
μέσω κωλυμάτων νωθρότερος γινόμενος. "Ορα γάρ και φοβερόν προ τούτου και αμείλικτον, τούτον ούτως ευκα
νύν, αγαπητέ, οίος αυτον πειρασμός εις τα Γέραρα κατα ταφρόνητον ειργάσατο, ώς και επιτηδάν τινας και επεί
λαμβάνει, και θαυμασον του δικαίου της αρετής την αν. γεσθαι προς την εντεύθεν μετάστασιν . Διά τούτο και
δρείαν, [458] όπως το πάσιν αφόρητον, και ο ουδέ ακοή Παύλος βοά λέγων, Το αναλύσαι και συν Χριστώ είναι
:
τις παραδέξασθαι ανάσχοιτο, τούτο ούτος υπέμεινεν, ου πολλώ μάλλον κρείσσον . 'Αλλά ταύτα μεν νύν μετά
δυσχεραίνων, ουδε απαιτών ευθύνας των γινομένων τον τήν του Χριστού παρουσίαν, μετά το συγκλασθήναι τας
Δεσπότην, καθάπερ οι πολλοί των ανθρώπων ποιούσι, πύλας τας χαλκάς, μετά το πανταχού της οικουμένης
και ταυτα μυρίοις αμαρτημάτων φορτίoις πιεζόμενοι τον ήλιον της δικαιοσύνης εκλάμψαι. Τότε δε έτι φοβε.
S !
επειδάνδυσχερέσι τισι περιπέσωσιν,ευθέως πολυπραγμο- ράν είχε την πρόσοψιν, και κατέσεις των δικαίων εκείνων
νούντες και περιεργαζόμενοι λέγουσι • Διά τι το και το ανδρών την διάνοιαν · διό και πάντα τα άλλα κούφως
-
συνέβη ; και τίνος ένεκεν τόδε συνεχωρήθη ; Αλλ' ουχ έφερον, κάν αφόρητα ετύγχανεν όντα. Διά τούτο και ο
και δίκαιος ούτος δι' και πλείονος απήλαυσε της άνωθεν δίκαιος ούτος φοβούμενος των εν Γεράροις οικούντων
ροπής. Τούτο γάρ αληθώς ευγνώμονος οίκέτου , μηδεν την επιβουλήν, ουχ ως γυναίκα , αλλ' ώς αδελφήν έπ
των υπό του δεσπότου γινομένων πολυπραγμονείν, αλλά αγόμενος , ούτω την ενταύθα παροίκησιν ποιείται. Και
σιγή πάντα καταδέχεσθαι, και μετά πολλής της ευχα καθάπερ εις την Αίγυπτον κατελθείν αυτόν συνεχώρησεν
ριστίας. ο Θεός, βουλόμενος και τους αγνώμονας εκείνους και
β'. Και σκόπει, πώς και δι' αυτώντων παρακολ ουθούν αναισθήτους του δικαίου μαθείν την αρετήν· ούτω και
13 των πειρασμών ή του δικαίου αρετή μάλλον εξέλαμπε, ενταύθα την οικείαν μακροθυμίαν επιδείκνυται ο Δε
τα του Θεού φανερόν αυτόν διά πάντων δεικνύντος. "Ωσπερ σπότης, ίνα και του δικαίου και υπομονή διά πάντων εκ
γάρ ηνίκα εις την Αίγυπτον κατήλθεν, ώς άγνωστος και λάμψη, και η του Θεού περί αυτόν εύνοια τάσι κατά
- ξένος και ουδενί γνώριμος, αθρόον μετά πολλής της τιμής δηλος γένηται. 'Απέστειλε δε 'Αβιμέλεχ ο βασιλεύς
- εκείθεν επανήει· ούτω και νυν παροικήσας έν Γεράροις, Γεραρών, λαβείν την Σάρραν. 'Έννόησόν μοι τον χει
και αυτό επιδείκνυται . μώνα των λογισμών, ών υπέμεινεν ο δίκαιος όρων αυτού
μετά δε ταύτα τοσαύτης απολαύει της παρά του Θεού την γυναίκα απαγομένην, και ουδέν δυνάμενος επαμύναι.
lo συμμαχίας, ως και τον βασιλέα, και τους αυτόθι πάντας Σιγή γάρ άπαντα έφερεν, ειδώς ότι ου περιόψεται αυτόν
οικούντας, περί την θεραπείας του δικαίου πάσαν επι ο Δεσπότης, αλλά ταχείαν παρέξει την συμμαχίαν. Και
δείκνυσθαι την σπουδών. Είπε δε, φησίν, Αβραάμ περί της Σάρρας δε θαυμάσαι εστι την πολλήν φιλοστοργίαν,
Σάρρας της γυναικός αυτού · Αδελφή μου εστίν . πώς του κινδύνου του θανάτου τον δίκαιον εξαρπάσαι
'Εφοβήθη γάρ ειπείν , ότι Γυνή μου έστι, μή ποτε βουλομένη " εξην γάρ αυτήν εκκαλύψασαν το δράμα, δια
αποκτείνωσιν αυτόν οι άνδρες της πόλεως δι' αυτήν . φυγείν την ομολογουμένηνύβριν· αλλ' υπέμεινεν άπαντα
"Ορα πως υπό τυραννικωτάτων παθών πολιορκείτο ή γενναίως , ίνα το δικαίω την σωτηρίαν πραγματεύσηται.
de του δικαίου ψυχή, και ο φόβος αυτόν έξωθείτο. Αλλά Και επληρούτο εκείνο το ειρημένον, ότι "Εσονται οι
καίτοι σφόδρα χαλεπόν όντα του πρότερον φούον , τον δύο εις σάρκα μίαν. "Ωσπερ γάρ μία σάρξ όντες, ούτω
της προδοσίας της γυναικός, παρωθείτο και του θανάτου της αλλήλων σωτηρίας έκήδοντο, και τοσαύτην επεδεί
φόβος . "Ίνα γάρ τούτον διαφύγη , υπέμεινεν οράν τοις κνυντο την ομόνοιαν, ώς εν σώμα τυγχάνοντες και μία
οικείους οφθαλμοίς την κοινωνόν αυτό του βίου υπό ταίς ψυχή. Ταύτα ακουέτωσαν άνδρες, ακουέτωσαν γυναίκες :
του βασιλέως χερσί γενομένην. "Οσον δε τούτο εστιν γυναίκες, ίνα τοσαύτην περί τους άνδρας την φιλοστορ
αφόρητον, ίσασιν όσοι γυναίκας έχoυσι. Διά τούτο και γίαν επιδεικνύωσι , και μηδέν έτερον προτιμώσι της
σοφός τις έλεγε : Μεστός ζήλου θυμός ανδρός αυτής : εκείνων σωτηρίας και άνδρες, ίν' ούτω πολλήν την περί
ου φείσεται εν ημέρα κρίσεως, ουκ ανταλλάξεται αυτάς εύνοιαν έχωσι, και ως μίαν ψυχήν κεκτημένοι και
ουδενός λύτρου την έχθραν. Αλλά το βαρύ τούτο και εν σώμα όντες, ούτω πάντα διαπράττωνται.
πάσιν αφόρητον όρα πως διά τον του θανάτου φόβον γ'.Τούτο γάρ αληθές συνοικέσιον,όταν τοσαύτη εν αυτοίς
γενναίως ο δίκαιος ήνεγκε . Τούτο δε και επί των σωμα- πολιτεύηται συμφωνία , όταν τοσούτος ή ο σύνδεσμος ,
( 00 τικών παθών συμβαίνειν έθος : επειδάν γάρ δύο κατά όταν ούτως ώσι τη αγάπη συνεσφιγμένοι . Καθάπερ γάρ
ταυτο πάθη πολιορκη το σώμα το ημέτερον, ή του ενός σώμα προς εαυτο ουκ άν ποτε διαστασιάσειεν , ουδε
επίτασις αποκρύπτει το έτερον , και όλοι της οδύνης ψυχή προς εαυτήν ούτως άνδρα και γυναίκα ου δια
εκείνης γινόμεθα, και πολλάκις ουδε αίσθησιν του ετέρου 1 Quinque mss. τούτου νυν καταναλώσι.
PATROL. GR. LIV . 3
και 17 S . JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCIIIEP . CONSTANTINOP.
στασιάζειν, αλλ' ηνώσθαι χρή. Τότε γάρ και τα μυρία παρά του δεσπότου υβριστικόν τι διαθή, οικείαν ήγε
αυτοις αγαθά επιρρεύσαι δυνήσεται. "Όπου γάρ ομόνοια την ύβριν ο δεσπότης, και φησιν: Eμε ύβρισας δι' ών
τοσαύτη, εκεί πάντων των αγαθών ή σύνοδος , εκεί η ευον οικέτην ούτω διέθηκας και γάρ τα εις εκείνον
ειρήνη, εκεί η αγάπη, εκεί ή [460] ευφροσύνη ή πνευ νόμενα εις εμέ διαβαίνει τον αυτόν δη τρόπον και
ματική : ουδαμού πόλεμος , ουδαμού μάχη , ουδαμου αγαθός Δεσπότης , 'Ερεισάμην σου , φησί , του
έχθρα και φιλονεικία ' αλλά ταύτα πάντα εκποδών γίνε αμαρτείν σε εις εμέ. Έμοι, φησίν, οικέται τυγχάνο
ται, της ρίζης των αγαθών, της ομονοίας λέγω, ταύτα και ούτως αυτών ποιούμαι πολλήν την κηδεμονίαν,
πάντα αφανιζούσης. 'Απέστειλε δε Αβιμέλεχ βασι οικειούμαι τα εις αυτούς γινόμενα , κάν τε αγαθά ή,
λεύς Γεράρων , και έλαβε την Σάραν. Και εισήλθεν τε εναντία: " Ενεκεν τούτου ουκ άφηκά σε ά
ο Θεός πρός 'Αβιμέλεχ εν ύπνω την νύκτα, και ότι σθαι αυτής. Επειδή πολύ αυτών κήδομαι, τούτο ε
είπεν . Ιδού σύ αποθνήσκεις περί της γυναικός, ής εξ αγνοίας μέλλεις την ύβριν αυτοίς ταύτην επά
έλαβες : αύτη δε εστι συνωμηκυία ανδρι. "Ορα Θεού 'Ερεισάμην σου, του μη αμαρτείν σε εις εμέ.
φιλανθρωπίαν· επειδή είδε τον δίκαιον διά τον του δή απλώς ως ένι των τυχόντων πρόσεχε το ανδρι, και
μάνθανε ότι τών έμοι περισπουδάστων εστί, και
θανάτου φόβον γενναίως ενεγκόντα της Σάρρας την αφαί πολλήντηνεχόντων
ρεσιν, και τον βασιλέα ως αδελφής του δικαίου ούτως νυν γυναίκαπρος έμε την οικείωσιν.
τωνανθρώπω, 'Απόδοςε
ότι προφήτης
αυτήν αγόμενον, λοιπόν την οικείαν πρόνοιαν επιδεί και προσεύξεται περί σου, και ζήση. "Ορα πώς
κνυται, ομού και τον δίκαιον περιφανέστερον αποδει- αρετήν του δικαίου εκκαλύπτει και προφήτην α
κνύς, και την Σάρραν της ύβρεως ελευθερών , και τον καλεί, και μονονουχί παρασκευάζει τον βασιλέα εκ
βασιλέα απαλλάττων της παρανομίας. Και εισήλθεν ο αυτου γενέσθαι. Προσεύξεται γάρ περί σου, και ζι
Θεός πρός 'Αβιμέλεχ εν ύπνο τη νύκτα.Κατ' αυτόν, φησίν. Εκείνος μεν ούν, δεδoικώς τον παρά σου και
φησί, τον του ύπνου καιρόν εξαρπάσαι αυτόν βουλόμενος τον, το δράμα τούτο κατεσκεύασε , και μονονουχί
της παρανομίας, ενέθηκεν αυτου τη διανοία την γνώσιν, έπραξε προς την της Σάρρας ύβριν γίνωσκε δε ό,
και τα λανθάνοντα αυτώ εις φώς ήγαγε, και πολύν τον παρ' εκείνου προσευχαι την ζωήν σοι παρέξουσιν.
φόβον αυτώ επέτεινε, τον θάνατον απειλήσας. 'Αποθνή ίνα μή τη επιθυμία φλεγόμενος, και υπό του κάλ
σκεις γάρ, φησί, περί της γυναικός , ής έλαβες " αύτη της Σάρρας ήττώμενος,
ταττομένων, επιτείνει τονέλαττον
φόβον,Dκαιφροντίση των π
την τιμωρίαν
δέ εστι συνακηκυία ανδρι. 'Αβιμέλεχ δε ουχ ήψατο αγγέλλεται μείζονα επάξειν. Ει γάρ μή αποδίς
αυτής. Ταύτα δε πάντα εγίνετο, ένα ή του Θεού επαγγε . φησί , γνωθι ότι αποθανή σύ τε και πάντα τα
λία ή εις τον πατριάρχην εις έργον εξέλθη. Επειδή γαρ ου μόνον αυτός της παρακοής, φησίν, υφέξεις τη
πρό βραχέος υπέσχετο αυτό τον Ισαάκ τεχθήσεσθαι, μωρίαν, αλλά και πάντα τα σα διά σε θάνατος και
εγγύς δε λοιπόν ο καιρός ήν, ίν' ούν μη λυμήνηται τι λήψεται. Διά τούτο δε κατά τον της νυκτός καιρόν τι
τη του Θεού επαγγελία, τοσούτον φόβον το 'Αβιμέλεχ άπαντα ο Θεός αυτω διελέγετο, ένα μετά ησυχίας και
επιτίθησιν , ώς καταπληχθέντα και αυτόν μη τολμήσαι ταχθέν εις παραίνεσιν,
μενος την
έργον
μετά πολλού του φόβου το τ
Ευθέως
αγάγη.τους άρθρίσας
γάραυτού,
εφάλασθαι της Σάρας . Διά γάρ τούτο προσέθηκεν η μελεν, φησίν, έκάλεσε παίδας και
Θεία Γραφή, ότι 'Αβιμέλεχ ούχ ήψατο αυτης αλλά 1ησε πάντα τα Δήματα ταυτι εις τα ώτα αυτώ,
και απολογείται υπέρ του τολμήματος, και φησι, Κύριε, δ . "Ορα πώς κήρυξ γίνεται λοιπόν ο βασιλεύς της
έθνος δίκαιο και αγνοούν: απο. είς ; Μή γάρ αυτού δικαίου αρετής, και πάσιν αυτόν κατάδηλον ποιεί.Και
ειδώς, φησί, γυναίκα ούσαν αυτήν, τούτο πεποίηκα και μη γάρ, φησί, πάντας τους παίδας αυτού , διηγήσατο τ.
γάρ αδικήσαι βουλόμενος τον ξένον; μή γάρ ώς γυναίκα τα προς αυτόν παρά του Θεού δηλωθέντα, ένα
αφαιρούμενος ; Ως αδελφής μέλλων λαμβάνειν τούτο τες γνώσι και του Θεού προς αυτόν την εύνοιαν,
διεπραξάμην, νομίζων και ταυτη τιμήσεις και αυτόν, της προνοίας ής άξιούται παρά του Δεσπότου δια
" Εθνος ούν άρουν και δίκαιο απο17. . Μετά το τών τρόπων αρετήν. Εφοβήθησαν δε πάντες οι
δικαίου , φησί, πεποιηκότα με το επιχείρημα απολείς ; θρωποι σφόδρα. Είδες πώς ουχ απλώς ουδέ εική
μεταναστάσεις έποιείτο ο δίκαιος ; Ει γάρ επί της
Είτα σαφέστερον ποιών όπερ έλεγε, φησίν : Ουκ αυτός νης της προτέρας έμενε , πόθεν είχον άπαντες οι εν
μοι είπεν , ότι Αδελφή μου έστι, και αύτη μυι είπεν , ρρις γνώναι, όσης και δίκαιος απολαύει της παρά του
ότι 'Αδελφός μου εστί; Σκόπει πως είχαν την ομόνοιαν προνοίας ο; 162] 'Εφοβήθησαν δε πάντες οι αν
και την συμφωνίαν. Και αυτός, φησί, τούτό μου είπε , και ποι στόδρα. Πολύς αυτών φόβος κατεσκεδάσθη,
αύτη συνέθετο τους παρ' αυτου λεγομένοις. 'Εν καθαρά του παντός ηγωνίασαν. Είτα, Εκάλεσε, φησίν , 'Α
καρδία, και εν δικαιοσύνη χειρων εποίησα τούτο, φη λεχ τον Αβραάμ. Εννοει μοι μεθ' όσης λοιπόν
σιν· ουχ ώσπερ παράνομόν τι μέλλων διαπράττεσθαι,αλλ' περιφανείας και δίκαιος εισάγεται προς τον βασιλέα, ή
ώς νενομισμένος και ακόλουθον, και ουδεμίαν έχον μέμ μικρού παρ' αυτούς ευκαταφρόνητος νομιζόμενος,
ψιν τούτο πεποίηκα. Τί ούν ο φιλάνθρωπος Δεσπότης ; καθάπερ αλήτης και ξένος. Αθρόον πάντων συνδρα
των καλείται ο πατριάρχης ουδέν τούτων ειδώς τ
Είπε δε αυτώ ο Θεός καθ' ύπνον . "Ορα πόση συγκατα και εμάνθανε λοιπόν παρ' αυτού του βασιλέως τα
βάσει κέχρηται και των όλων Δεσπότης, την οικείαν αγα του Θεού δι' αυτόν εις εκείνον γεγενημένα. Είπε
θότητα διά πάντων επιδεικνύμενος . Καγώ έγνων , φησίν, αυτώ: Τι τούτο εποίησας ήμιν : τι ήμαρτομεν εις
ότι εν καθαρά καρδία εποίησας τούτο. Οίδα , φησίν, ότι ότι επήγαγες επ' εμέ και επί την βασιλείαν
αυτοί τούτο το δράμα κατεσκεύασαν, και ότι [461] άπα αμαρτίαν μεγάλην , "Εργον, και ουδείς ποιήσει, επ
τηθείς τοϊς παρ' αυτών λεγομένοις τούτο πεποίηκας και σας ημίν . Τι ενιδών εποίησας τούτο; Διά τί,
διά τούτο, ένα μή διά την απάτην εκείνων αμάρτης , τοσαύτη με περιβαλείν αμαρτία ήβουλήθης; τίνος
'Εφεισάμην, του μη αμαρτείνεί » σε
σε «εις
ή. εμέ. Πολλή
Πολλή του κεν, και τι εννοήσας τούτο πεποίηκας ; "Ορα πως
του των οικείων ρημάτων δείκνυσι την παρά του
δήματος συγκατάβασις, μεγίστη του Δεσπότου η φι
λανθρωπία . Είς εμέ , φησίν, έμελλεν ανατρέχειν το απειλήν την εις αυτόν γεγενημένην. Επειδή γαρ ε
αυτώ, ότι Ει μη αποδίδως, αποθανή σύ και πάντ
αμάρτημα. Καθάπερ γάρ επί των ανθρώπων, όταν τις
h Savil. el quidam mss. και του κάλλους της Σάρρας όλο
εις τινα των οικετών πολλής απολαύοντα της τιμής νόμενος, έλαττον.
1 Septem mss. ώς καταπτήξαντα. • Quidarm mss. του Θεού το βρησίας.
417 IN CAP . XX . GENES . NOMIL . XLV. 118
Sinila ipsis alluere poterunt. Nam ubi concordia , ibi sibi injuriam factam pulat dominus , et dicit : Mihi
bonorum confluxus, ibi pax, ibi caritas, ibispiritualis ir:juriam fecistiper ea quibus a le domesticus injuria
lictitia : nullum bellum , nulla rixa :nusquam inimi- est aſſeclus : ca enim quæ in illum commilluntur, in
ciliæ el contentio : sed hæc omnia e medio tolluntur nie transeunt : eodem modo el bonus Dominus , Pe
per concordiam , bonorum omnium radiccm , que perci tibi, inquit , ut ne peccares in me. Mei, inquit, file
omnia illa simulabolel. 2 . Misil aulem Abimelech rex muli sunt, el adeo mibi commendati, ut mihi fieri
Gerarorum , et accepil Sarram . 3 . El intravil Dcus ad cxistimem quæcumque illis fiunt, sive bona sint, sire
Abimelech in somno ' noclu , et dixit : Ecce lu morieris non bona : Propterea non dimisi te, ut langeres eair ,
propter mulierem ,quam abstulisti : isla autem contuber . Quoniam magnam eorum curam gero, sciens quod
nalis est viro. Vidc Dei clementiam : quia vidit ju - per ignorantiam hanc eis contimeliam facturus cras,
slum propler melum mortis Sarram sibiablalam esse Peperci tibi, ul ne peccares in me. Ne simpliciler lit
Sortiler ferre , el regem eam ut sororeni justi abdu - quen piam vulgarium respicias hunc virum : sed disco
cere , suam demum declarat providentiam , justum eum es numero illorum esse, quorum ego masinam
quoque illustriorem reddit, et Sarram ab injuria , re - curam gero , et qui peculiariter mci sunt. 7. Redde
gcm vero a peccato liberal. El intravit, inquit , Deus igitur uxorem viro , quia propheta est , el orabit pro te,
ad Abimelech in somno noctu . Per ipsum , inquit, el vives. Vide quomodo virtutem justi detegit : pro
somni lempus eripere eum volensab iniquitate, dedit phetam ipsiim vocat, el propemodum cfficit , ut rex
menti ejus scientiam et occulta manifestavit , mul- supplicem se ei præbeat. Orabil enim pro te , el vires.
tumque melum auxit interminando mortem . Morieris Ille eleniin , inquit, veritus ne occideretur a te , hanc
enim , inquit, propter mulierem , quam abstulisti : ista com @ diam instrusil, el quasi cooperatus est in con
autem contubernalis est viro. 4 . Abimelech autem non tumeliam Sarræ : scias aulem illius preces vitam
letigerat illam . Hæc autcm omnia facta sunt, nit Dei libi prabituras esse. Deinde ut ne concupiscentia
promissio facta patriarchæ implerclur. Enimvero flagrans, el pulchritudine Sarræ viclus , mandata
quia paulo antea ipsi promiserat Isaac e:se nascilu - contemnal, immitlit et limorem , el majorem pænam
rum , et prope aderat tempus : ut ne quid officeret minatur se inducturum . Quod si non dederis , inquit ,
promissioni Dei, tanlum timorem in Abimelech immi scias quod morieris lu et omnia lua. Non solum lu
sil,ut perculsus animo Sarram altingere non auderet. inobedienti e pænam lues , sed et omnia tua propter
Propter hoc enim adjecit divina Scriplura : Abimelech le mors perdet. Ob hoc autem per tempus noctis hæc
non leligerat illam : sed el de facinore se deſendit ac omnia Deus ei loquitur, ut in quiele accepla admoni
dicit : Domine, gentem juslam et ignorantem perdes ? tione, magno limore imperata faciat. 8. Nan, Slatin ,
Numquid sciens, inquit, uxorem ejus esse , hoc ſeci ? inquit, mane surgens Abimelech vocaril pucros suos, el
numquid injuria peregrinum afficere volens ? num loquulus est omnia verba hæc in aures eorun .
quid ut uxorem ejus auferens ? Ut sororem eam . Vide quomodo rex fit pra :co virtutis justi , et
accepturus hoc cgi, ratushocnomine et hunc el illam eum omnibusmanifestum reddit. Vocatis enim , in
honorari. Gentem igitur,justam el ignorantem perdes ? quit, omnibus pueris suis , narravit omnia sibi a Deo
mene justi orGcio ſunclum perdes ? ? Deinde clarius manifestata , ut omnes scirent et Dei erga illum hene
afferens quod dicebal, inquit : 5 . Nonne ipse mihi volentiam , et quantum Deo curæ esset propter ipsius
dixit, Soror mea est , el ipsa mihi dixil , Fraler meus mores et virtutem . Timuerunt aulem omnes homines
est ? Vide cum quanto consensu et concordia hoc valde. Vidisti quomodo non frustra et absque causa
egerinl. El ipse, inquit,hoc mihi dixit , el ipsa adsti- coties transmigrabat justus ? Nam si in tabernaculo
pulata est dictis ejus. In cordepuro, et in justitia ma- suo primo mansisset , unde poluissent Gcrarilæ om
nuum feci hoc, inquit, non ut iniquam rem facturus , nes scire quantam justusapud Deum baberel fiduciam ?
sed ut legitimam el licitam irreprehensibilemque feci. Timuerunt autem omnes homines valde. Magnus in cos
Qnid igitur benignus Dominus ? 6. Dixit autem ei limor immissus de rerum summa faciebat anxios.
Deus in somno. Vide quomodo se attemperat omnium Postea sequilur : 9. Vocavil Abimelech Abrahamum .
Dominus, suam bonitatem per omnia declarans. El Considera in quanta gloria justus postea apud regem
ego scio quod corde purohoc ſeceris. Scio , inquit, ipsos agil, qui paulo antcaab omnibusdespeclui habebatur,
hanc fabulam commenlos esse , et ic deceptum eo- quasi crro et peregrinus. Igilur cum omnes convenis
rum dictis hoc fecisse : ob hoc , utne per deceptio- sent, vocalur stalim patriarcha, quinihil horum scien
nem hanc pecces, Peperci tibi, ne lu peccares in me. bat,didicilque postea a rege ipso , quæ propier se a
Magna verbi est altemperalio ,maxima Domini est Deo illi facta crant. Dixit enim ei : Quare hoc fecisti
clementia. In me, inquit , redilurum eral pcccatum . nobis ? quid peccavimus in le , quod induxisti super me
Qui colit serios Dei , Deum colil. - Nam sicut in el super regnum meum peccatum magnum ? Rem , quam
hominibus cum quis aliquem domesticum in multo nullus facerel, fecisti nobis. 10. Quid videns fecisti hoc?
honore apud dominum suum injuria quadam aflicil , Quare in tantum , inquit, voluisti me incidere pecca
1 Hæ voces, in somno, bic et infra desunt in Savilio et lum ? cur el quid cogitans hoc lecisti ? Vide quomodo
in aliquot Mss.;sed habentur in Morel. el aliis, atque etiam per verba sua indicat minas , quæ a Deo sibi sunt
SA Bibliis .
Coislin. omittit verba , Mens justi officio functum per factæ . Quoniam enim dixerat ei, Quod si non reddide.
des ? ris, morieris ru et omnia lua : lioc ipsum interpretans
 S. JOANNIS CHRYSOSTOMIARCHIEP. CONSTANTINOP . 420
Alunelech dicit : Quid peccavi in le , quod induxisti melech mille didrachmas , et oves, et vitulos, et serrus,
super me el super regnum meum peccatum magnum ? el ancillas , et reddidit illi Sarram uxorem suam . Vi
Nuusquid solus pena3 eram daturus ? Omne regnum disti , dilecte , omnipotentem el variam Dei sapien
neum sinjul perdendum erat ex deceptione quain ſe- tiam ? Qui enim in mortis periculo constitulus eral ,
cisti. Quid vidisli ut hoc faceres ? Considera hic ,dilecte , et omnia faciebat ulmortem posset effugere, non so
justiprudentiani, quomodo satisfactionis loco in agni- lum morlem effugit, sed et magnam obtinuit fiduciam ,
Lionem Dei illos introducal. 11. Dixi enim , inquit , el repente gloriosus factus est.
Num forle non est limor Dei in loco islo , meque occi- 5 . In hunc enim modum agere solet Deus : non so
dent propler uxorem (u ) ? Quasidicerei, Valde mecum lum a tristibus liberat cos qui forliler se gerunt in
ansius fui, ne forte eo quod adhuc erroribus leneni- tentationibus , in quas incidunt ; sed et lanlam in ad
ni , nulla vobis justiliic cura sit : propter hoc si versis præbet lætitiam , ut in eorum oblivionem om
mulavi, vobis parcens , utne , si intelligeretis cam nino veniant, el in mulla sint bonorum affluentia . Et
uxorem meam fuisse., capii ejus amore occidere me vide insuper regis erga justum illum officium . Non
lenlarctis. Vide quomodo per pauca illa verba illos solum enim tantis muneribus illum honorat, sed etiam
carpal, et simul doceat oportere cum qui Deum in potestatem ei dat, ut in lerra sua habitet. 15 . Ecce
mcnle habet, nihil iniquum agere , sed vigilem illum enim , inquit , terra mea coram te est ; ubicumque libi
oculum timerc , el ob pænam , qui ab illo imminet , plucueril , habita . Nam quia didicit propter illum , et
mullam justitiae curam gerere. Postea volens pro se propter illius preces vilam sibi dalam esse , ideo ila
defensionem afferre, Ne pulelis, inquit , me etiam sic in peregrinum , erronem , et antea nulli cognitum ,
mentitum esse . 12. Etenim sorormea est ex patre, sed quasi in benefactorem et tutorem aliquein officiosus
non cx mawe ; data aulem mihi est in uxorem . Quia fuil. 16 . Sarræ aulem , inquit, dixit : Ecce dedimille
cumdem patrem vocal, inquit , quem et ego ; ideo et didrachmas fralri luo. Vidc quomodo, accepla a justo
sororem ipsam vocavi. Ne igitur condemnelis me doctrina , credidit ejus dictis , alque ipse fratrem bu
Nam elsi 11 elus mortis in hancme necessitatem co jus illum vocal. Ea quæ dedi, inquit, fralri tuo, erunt
cgeril, el quia timui ne furle propter eam me occide- in honorem vultus lui,etomnia vere dic. Quid est, In
retis , ipsam autem in vila conservaretis : allanıcn honorem vullus lui, et omnia vere dic ? Pro iis quæ
neque sic estmendacium quod a me dictum est. Vide per ignorantiam aggressus sum , te quæ es uxor justi,
quam diligenter agit justus , ut monstret se neque in in domum meam introducendo : pro hoc solum quia
lloc micntitum . El ut omnia , inquit , diligenter a me contumeliæ tibiauctor fui, millc dedi didrachmas, re
scialis, audite el consilium , quod inter nos inivimus, sarturus ea quæ a me in le sunt admissa. Verum Oin
13. Quando eduxil me Deus de domo palris mei. nia vere dic . Quid significat , Omnia veredic ? Omnes ,
Considera , obsecro , hic magnam justi sapientiam , inquit, a le discantnihil iniquum a nie factum esse ,
quomodo in serie narrationis docet eos , se a princi- quia inlacla exivisti de domo mea . Doce , inquit , vi
pio fuissc peculiariter addiclum Deo , et Deum se a rum tuum , esse me innocentem a peccato : discal a
domo sua evocavisse , cl in eum locum duxisse ; ut le, nihil a me factum esse . Quare vero hæcdicit ? Ul
sciat rex , ex eorum numero esse Abrahamum qui cum justus ab ea didicerit , multisque fuerit rationi
inagram in Dco habent fiduciam . Quando , inquit , bus edoctus , pro eo preces Domino offerat. Nam
erluxitme Deus ex domo palris mei, dicebam ei : Hanc postquam ille dixit , Omnia vere dic : hoc est : Doce
iustitiam facies in me, in omni loco, in quem venerimus, virum luum ea quae facta sunt, slatim subdidit Scri
dic : Fraler meus est. Quia enim superius dixeral : plura : 17. Et oravit Abraham Deum , et sanavit Deus
Dixi enim , num forte non est limor Dei in loco isto , et Abimelech , et uxorem ejus , et ancillas ejus , el pepere
videbatur eos nimium carpere, volens miligare aspe- runt : 18. quia concludens concluseral extrinsecus om
rilalein verbi, hic dicit,Ne pulelis me hoc solum ve- nem vulvam in domo Abimelech propler Sarram uxorem
siri gratia fecisse. Slatim enim Quando eduxitme Deus Abrahæ . Vide quomodo Dominus volens justum per
de domo patrismei, dicebam ad eam : Hanc justitiam omnia reddere illustriorem , precibus patriarchæ sa
fricies mihi in omni loco , in quem venturi sumus. De lutem regis et omnium quæ in domo illius crant, do
omnibus, inquit, qui verram hanc inhabitant, manda - nat. Oravit enim , inquit, Abraham Deum , el sanauri
lum ei dedi : el docuil etiam sic simulationem sine Deus Abimelech; eluxorem ejus, el ancillas ejus, et pe
mendacio esse. Mortis enim timor ad hoc nos com - pererunt : quia concludens concluserat Dominus extrin
pulit. Bæc ut dixit juslus , iram eorum demulsit , secus omnem vulvum in domo Abimelech . Proplerea ,
silamque delexit virlutem , el sulficientem religionis quamvis alienus esset a peccato rex , plagam hanc
vere doctrinam cis tradidit. Reveritus igitur rex induxit bonus Dominus , ut precibus justi annuens
magnam je:stimansuetudinem , magna liberalitale re cam solveret , et justum clariorem etillustriorem ef
munerat patriarcham . Dicit cnim : 14. Accepit Abi ficerei. dispens
singula Nam semper
at, utquiomnia
sibi serviun tractat
ita facitt , etquasi , ct
lumina
quasi llæc Abrahamum
(a) videlicet Abimelechloquentem inducitreligion
et subdili circa Chrysostomus,
em eria ria reluceant , et eorum virtus ubique celebretur. Et
rent. Id lamen Scripturæ seriei non consonat : exhibetur vide, obsecro , dilecle , postquam justum ila liberavit
enim Abimelech quasi non modo veri Dei cultor, sed etiam
æquiamans. Quod enim Abraham dicit, Num forle non est a molestiis , quomodo ilerum sumima bonorum justo
timor vei in loco isto ? id dubilantis more dicit, quia reli traditur, pollicitationis effeclus, et nunc evcniunt quæ
gion 's et mores gentis nondum expertus erat.
119 IN CAP. XX GENES. HOMIL . XLV. 120
σά, τούτο αυτό ερμηνεύουν ο 'Αβιμέλεχ φησί: Τι ήμαρ- δέδωκεν αυτώ Σάρα» την γυναίκα αυτού. Είδες.
του εις σε, ότι επήγαγες ετ' εμέ και επί την βασι- αγαπητέ, τηνευμήχανον. του Θεού σοφίαν; Ο γάρ περν
λείαν μου αμαρτίαν μεγάλην ; Μή γάρ μέχρις εμού του θανάτου δεδoικώς, και πάντα ποιών ώστε δυνηθήναι
είχε στήναι τα της τιμωρίαςκαι Πασά μου η βασιλεία άρ- τούτον διαφυγείν, ου μόνον τον θάνατον διέφυγεν, αλλά
δην έμελλεν αφανίζεσθαι εκ της απάτης της παρά σου και πολλής άξιούται παρρησίας, και περιφανής αθρόον
γεγενημένης. Τί ούν ενιδών εποίησας τούτο; Σκόπεν γίνεται.
ενταύθα, αγαπητέ, του δικαίου το φρόνημα , όπως εν τά- ε'. Τοιαύτα γάρ τα ταρά του Θεού· ου μόνον τών λυπη
ξει απολογίας διδασκαλίαν αυτούς θεογνωσίας εισάγει. ρών ελευθεροι τους γενναίως αντέχειν προς τους επιόν.
Είπα γαρ, φησί, Mήποτε ουκ έστι θεοσέβεια εν τω τας πειρασμούς σπουδάζοντας, αλλά και τοσαύτην εν
τόπω τούτω, εμέ τε αποκτενούσιν ένεκεν της γ αυτούς τους λυπηρους παρέχει την ευφροσύνην, ώς και
ναικός μου ; Εναγώνιος, φησί , γέγονα, μήποτε διά το λήθην ημάς έχειν. παντελή , και εν πολλή γίνεσθαι των
έτι τη πλάνη υμάς κατέχεσθαι ουδεμίαν του δικαίου αγαθών περιουσία . Και ώρα λοιπόν του βασιλέως την
πρόνοιαν ποιήσθε , και διά τούτο υμών φειδόμενος , μή προς τον δίκαιον θεραπείαν. Ου μόνον γάρ τοις τοσού
μαθόντες αυτήν γυναίκα μου γεγενησθαι διά την περί τοις αυτόν δύροις τιμά, αλλά και την εξουσίαν αυτό δί
αυτην τιθυμίαν έμε ανελεϊν επιχειρήσητε , τούτο δωσι της εν τη γή κατοικήσεως. Ιδού γάρ, φησίν, η
εποίησα. "Ορα πως διά των ολίγων τούτων ρημάτων γη μου εναντίον σου εστίν ού εάν σου αρέσκη, κατ
όμου και καθήψατο αυτών, και εδίδαξεν ότι δεί τον επί οίκεί. Επειδή γαρ έμαθεν, ότι δι' εκείνον και διά τάς
πάντων Θεόν εν να λαμβάνοντα μηδέν των παρανόμως εκείνου προσευχάς η ζωή αυτό κεχάρισται, ως ευεργέ
διαπράττεσθαι, αλλά τον ακοίμητον εκείνον οφθαλμών την λοιπόν και προστάτην, τον ξένον, τον αλήτην, τον
δεδoικέναι , και διά τήν εκείθενεπηρτημένην δίκην πολ - ουδαμόθεν γνώριμον ούτω θεραπεύειν επείγεται. Τη 28
λήν του δικαίου ποιείσθαι την πρόνοιαν. Είτα βουλόμενος Σάρρα, φησίν, είπεν: Ιδού δέδωκα χίλια δίδραχμα
την υπέρ εαυτού απολογίαν ποιήσαι, φησί• Μη νομίσητε το αοε σου. Όσα πως δεξάμενος την παρά του
με και ούτως εψεύσθαι. Και γάρ αδελφή μου έστιν εκ δικαίου διδασκαλίαν, και πιστεύσας τους παρ' αυτού εί
πατρός, αλλ' ουκ εκ μητρός: εγενήθη δέ μοι εις γυ- ρημένους, και αυτος αδελφόν αυτής αυτόν καλεί. "Απερ
ναίκα. Τον αυτόν μοι, φησί, πατέρα επιγράφεται, δι' ο δέδωκα, φησί, το αδε.ιωσου , έσται εις τιμήν του
και αδελφήν αυτήν εκάλεσα . Μή τοίνυν καταγνωτέ μου. προσώπου σου 5 , και πάντα αλήθεισον . Τι έστιν, Εις
Ει γάρ και ο φόβος του θανάτου εις την ανάγκην με τιμήν του προσώπου σου, και [ 64] πάντα αλήθευ
Υπέρ ών δι' άγνοιαν επεχείρησα γαμετών σε ούταν
ταύτην κατέστησε, και το δεδoικέναι μήποτε διά ταύτην σον ;δικαίου
έμε μεν αποκτείνατε, ταύτην δε περιποιησησθε· αλλ' του εις την οικίαν την εμήν αγαγείν , υπέρ του
όμως ουδε ούτως εστί ψεύδος το παρ' εμού ειρημένον. του μόνου, επειδή ύβρεώς σοι αίτιος γέγονα, τα χίλια δέ
"Ορα πόσην ποιείται την σπουδών και δίκαιος, ώστε δείξαν διωκα δίδραχμα, θεραπεύων τα παρ'εμού γεγενημένα εις
μηδε εν τούτω εαυτόν ψευσάμενον 2. Και ίνα πάντα μετά σέ . Αλλά Πάντα αλήθευσον . Τι έστι , Πάντα αλήθευ
ακριβείας μαθητε παρ' εμού , ακούσατε και την [465 ) σον; Πάντες, φησί, παρά σου μανθανέτωσαν, ότι ουδέν
βουλήν, ήν μεταξύ άλλήλων έσχήκαμεν, Ηνίκα εξήγαγε γέγονε παρ' εμού παράνομον, ότι ανέπαφος εξήλθες εκ
με ο Θεός εκ του οίκου του πατρός μου. Θέα μου της οικίας της έμής. Δίδαξον, φησί, τον άνδρα τον σον,
ενταύθα την πολλήν του δικαίου σοφίαν, πώς εν τάξει ότι αθώος είμι της αμαρτίας μανθανέτω παρά σου, ως
διηγήσεως διδάσκει αυτούς, ώς εξ αρχής και εκ προ- ούδέν ειργάσταί μοι. Τίνος δε ένεκεν ταύτά φησιν; "Ινα
οιμίων των ωκειωμένων εστί τω Θεώ, και ότι αυτός και μαθών παρ' αυτής και δίκαιος και πληροφορηθείς τάς
οίκοθεν αυτόν ανέστησε, και εκείσε ήγαγεν, ένα μάθη ο υπέρ αυτού προσευχάς ανενέγκη το Δεσπότη . Επειδή
βασιλεύς, ότι τών, πολλήν εχόντων εστι προς τον Θεόν γάρ είπαν εκείνος , ότι Πάντα .λήθευσον, αντί του. Δίδα
με οο Θεός
εξήγαγέ. με
παρρησίαν. "Ηνίκα, φησίν, εξ Θεός εκ το
έχ του ξόν σου τον άνδρα τα γεγενημένα, ευθέως επήγαγεν ή
οίκου του πατρός μου, είπον αυτη: Ταύτην την Γραφής και προσηύξατο 'Αβραάμ προς τον Θεόν,
δικαιοσύνην ποιήσεις επ' εμέ εις πάντα τόπου , ού και ιάσατο ο Θεός τον 'Αβιμέλεχ, και την γυναίκα
εάν εισέλθωμεν εκεί, είπε, ότι 'Αδελφός μου εστίν. αυτού, και τας παιδίσκας αυτού, και έτικτον· ότι
Επειδή γάρ ανωτέρω είπεν: Είπα γαρ, Mήποτε ουκ σιγκ.λείων συνέκλεισεν» έξωθεν πάσιν μήτρας· εν
έστι θεοσέβεια εν τω τόπω τούτω και έδόκει πολύ το οίκο του 'Αβιμέλεχ ένεκεν Σάρρας της γυναικός
αυτών καθάπτεσθαι, βουλόμενος το σφοδρόν του ρήμα 'Αβραάμ. "Ορα πως διά πάντων περιφανέστερον τον δί
τος υπεκλύσαι , ενταύθα φησιν, ότι Μή νομίσητε, ότι καιον ποιήσαι βουλόμενος ο Δεσπότης, ταϊς προσευχής
υμών ένεκεν μόνον τούτο πεποιηκέναι επέγνωμεν. Ευ του πατριάρχου την σωτηρίαν του βασιλέως και πάντων
θέως γάρ Ηνίκα εξήγαγέ με ο Θεός εκ του οίκου του των εν τω οίκω αυτού χαρίζεται. Προσηύξατο γάρ,
πατρός μου , είπον αυτής Ταύτην την δικαιοσύνης φησίν, 'Αβραάμι προς τον Θεόν, και ιάσατο ο Θεός
ποιήσεις εις εμέ εις πάντα τόπον , ού εάν εισέλθω τον 'Αβιμέλεχ, και την γυναίκα αυτού, και τας
παιδίσκας αυτού , και έτεκτον: ότι συγκ.λείων συν
μεν. Περί πάντων των την γην, φησίν, ταύτην οικούν έκλεισε Κύριος έξωθεν πάσαν μήτραν εν τω οίκω
των την παραγγελίαν προς αυτήν εποιησάμην · και του 'Αβιμέλεχ. Διά τούτο , καίτοι της αμαρτίας εκτός
έδίδαξε ότι και ούτως εκτός ψεύδους εστίν ή υπόκρισις . γενομένου του βασιλέως, την τιμωρίαν ταύτην αυτω επ.
“ Ο γάρ του θανάτου φόβος εις τούτο ημάς ελθείν κατ ήγαγεν ο αγαθός Δεσπότης, ένα ταϊς προσευχαις του
ηνάγκασε . Ταύτα ειπών ο δίκαιος, και τον θυμόν αυτών δικαίου επινεύσας, ούτω την λύσιν επαγάγη, και περι
κατεμάλαξε, και την οικείαν αρετήν έξεκάλυψε, και αρ φανέστερον και λαμπρότερον τον δίκαιον απεργάσηται.
κούσαν αυτοίς διδασκαλίαν ενέθηκε θεοσεβείας . Αιδεσθείς Πάντα γάρ αεί ποιεί και πραγματεύεται, και ούτως
τοίνυν ο βασιλεύς του δικαίου την πολλήν επιείκειαν, τη έκαστον οικονομεί, ώστε τους αυτό δουλεύοντας, καθάπερ
οικεία φιλοτιμία αμείβεται τον πατριάρχην. "Ελαβε φωστήρας, ούτω διαλάμπειν, και την τούτων αρετήν
γάρ, φησίν, 'Αβιμέλεχ χίλια δίδραχμα, και πρόβατα, πανταχού κατάδηλον γίνεσθα: Και όρα μοι λοιπόν, αγα
και μόσχους , και παίδας, και παιδίσκας, και ατο 5 Post του προσώπου σου, in Bibliis legitur και πάσαις ταις
• Αlii εψεύσθαι, alii εαυτόν ψευσάμενον. μετά σου, οι ο!ntilibus que sunt .
 MI NOP .
424 S. JOANNIS CHRYSOSTO ARCHIEP . CONSTANTI 192
πητέ, μετά την τών λυπηρών απαλλαγήν, πως πάλιν παραχωρεί, και τα δύσκολα εύκολα γίνεται, και τα αδύ
διαδέχεται τον δίκαιον ή κορωνίς των αγαθών, ή της νατα δυνατά μόνον εάν ήμείς στερράν την εις αυτόν
επαγγελίας υπόσχεσις, και εις έργον λοιπόν εξήει τα πά πίστιν επιδεικνυώμεθα, και προς το μέγεθος αυτού αφ
λαι παρά του Θεού επαγγελθέντα αυτό. Και Κύριος, ορώντες, ανώτεροι γινώμεθα των ανθρωπίνων απάντων.
φησίν , έπεσκέψατο την Σάρραν, καθά είπε, και . Ο γάρ τα μέλλοντα αγαθά και τα απόρρητα εκείνα
εποίησε τη Σάρρα, καθά ελάλησε. Και συλλαξευσα υποσχόμενος τοις μετ' αρετης την ενταύθα ζωήν δια
έτεκε Σάρρα το Αβραάμ υιόν εις το γήρας, εις τον νύουσιν, ου πολλώ μάλλον και τα ενταύθα παρέξει, και
καιρόν, καθά ελάλησεν αυτώ Κύριος. Τι έστι, Καθά μάλιστα, εάν ημείς εκείνων εφιέμενοι, των παρόντων
ελάλησε, και, Καθά είπε ; Καθάπερ, φησίν, υπέσχετο, υπερορωμεν; [466 ] Τότε γάραυτών μάλιστα απολαύσομεν
ηνίκα επεξενώθη μετά των αγγέλων εις την δουν την μετά δαψιλείας ,όταν αυτών υπεριδείν βουληθώμεν. Ταύτ'
Μαμβρη, είρηκώς ότι Εις τον καιρόν τούτον ελεύσο- ούν ειδότες , εκείνα ποθώμεν τά μένοντα και [ 466] ακί
μαι, και έσται τη Σάρρα υιός. Ταύτα τοίνυν εις έργον νητα αγαθά, τα τέλος ουκ επιστάμενα, ίνα και τον παρ
εξήλθε, και τα τη φύσει απαγορευμένα , ταύτα εώρων εις όντα βίον αλύπως διανύσωμεν, κακείνων επιτυχεϊν
έργον εκβεβηκότα, ού κατά ανθρωπίνην ακολουθίαν, αλλά δυνηθώμεν, ών γένοιτο πάντας ημάς απολαύσαι, χάριτι
κατά θείαν χάριν. Και εκάλεσε το όνομα του υιού αυ- και φιλανθρωπία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού ,
του, όν έτεκεν αυτώ Σάρρα, Ισαάκ. Ουχαπλώς επεση μεθ' ού το Πατρί ή δόξα, άμα τω αγίω Πνεύματι, νυν
μήνατο η θεία Γραφή το, " Ον έτεκεν αυτώ Σάρρα: ου και αεί, και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
γάρ είπεν [ 165] απλώς, 'Εκάλεσε το όνομα του υιού OMIAIA MG'.
αυτού, αλλά προσέθηκεν, "Ον έτεκεν αυτώ Σάρρα, Και είπε Σάρρα : Τις αναγγελεί το 'Αβραάμ, ότι θη
τούτ' έστιν ή στείρα , ή άγονος , ή γεγηρακυία . Και περι- Πάζει παιδίον Σάρρα ; ότι έτεκον υιόν εν γήρα μου.
έτεμεν αυτόν, φησί, τη ημέρα τη ογδόη καθά ενετει- α'. Φέρε και σήμερον, αγαπητοί , την ακολουθίαν των
λατο Κύριος.Ούτω γαρήν διαταξάμενος, ώστε τη ημέρα χθες ειρημένων αναλαβόντες , ούτω την εστίασιν υμίν
τη ογδόη περιτέμνεσθαι λοιπόν τα τικτόμενα. Είτα ένα παραθώμεν ταύτην την πνευματικήν, ίνα μάθωμεν πάλιν,
μάθωμεν λοιπόν την άφατον δύναμιν του Θεού , ότι και τα καθάτερ χθες ηκούσατε , του αγαθού Θεού την άφατον
παρά ανθρώποις αδύνατα παρ' αυτώ δυνατά, διά τούτο κηδεμονίαν και συγκατάβασιν , και του πατριάρχου την
και τον χρόνον ημίν πάλιν επισημαίνεται η θεία Γραφή, πολλήν υπακοήν και ευγνωμοσύνην. Είδετε όπως και του
Η μετά τον τοκον διδάσκει η μάς λέγουσα. 'Αβραάμ δε Ισαάκ γέννησις περιχαρή την Σάρραν εποίησεν ; Είπε
ήν ετών εκατόν , ηνίκα εγένετο αυτώ Ισαάκ ο υιός γάρ, φησί, Γέλωτά μοι εποίησεν ο Θεός · ός γαρ αν
αυτού. Είπε δε Σάρρα: Γέλωτά μοι εποίησεν ο Κύ ακούση, συγχαρείται μοι. "Έκαστον, φησί, των ακουόν
ριος ος γαρ αν ακούση, συγχαρείται μοι. Τι έστι, των εις κοινωνίας της χαράς επισπάσομαι. Μεγάλη γάρ
Γέλωτά μοι εποίησεν ο Κύριος ; Ευφροσύνηςυπόθεσις έστιν ή παρά του Θεού παρασχεθείσά μοι δωρεά, και
μου ο τόκος εστίν. Και τι θαυμαστόν, ει έμοι ; Και πάν- υπερβαίνουσα την ανθρωπίνην ασθένειαν. Τίς γάρ, φη
τας τους ακούοντας συνηδομένους έξω, ουκ επειδή έτε- σιν, ουκ αν έκπλαγείη ορών έμε γαλακτοτροφούσαν και
κον, αλλ' επειδή ούτως έτεκον . Το παράδοξον του γεγε τιθηγουμένην, την εν εσχάτω γήρα και μέχρι του παρόν
γημένου πάντας εις θαύμα καταστήσει, και πλείονα πά- τος έν άπαιδία γεγενημένην ; Και ώσανει θαυμάζουσα
σι παρέξει την ηδονήν, όταν μάθωσιν, ότι εγώ και των και εκπληττομένη το γεγονός, επήγαγε · Τίς αναγγείλει
νεκρών ουδέν άμεινον διακειμένη, αθρόον μήτηρ γέγονα, το 'Αβραάμ, ότι θηλάζει παιδίον Σάρρα ; ότι έτεκον
και από κατεψυγμένης μήτρας παιδίον έτεκον, και μην υιών εν γήρα μου; Επειδή υπέρ φύσιν εστί το γεγονός,
θηλάζειν δύναμαι, και πηγάς γάλακτος αφιέναι ή μηδε- διά τούτο φησι, Τίς αναγγελεί; αντί του, Τίς αναλογί
μίαν ελπίδα λοιπόν τεκνογονίας έχουσα. Και είπε: Τίς σεται και τις αν ενθυμηθείη και ποία διάνοια καταλαβείν δυ
αναγγελείτώ Αβραάμ, ότι θηλάζει το παιδίον Σάρρα; ' νήσεται και ποιος λογισμός ευρείν ικανός του γεγενημένου
Διά γάρ τούτο και του γάλακτος αι πηγαι παρεσχέθη- την ακρίβειαν ; Ούχ ούτω θαυμαστόν ήν, το εκ της πέ
σαν, ένα τον τόκον πιστώσωνται, και μή τις υπόβλητον τρας κατά την έρημον αναβλύσαι τας πηγάς των υδά
είναι νομίση το παιδίον· αι γάρ πηγαι του γάλακτος πά- των, ηνίκα τη ράβδων Μωϋσής ταύτην έπαισεν, ώς τούτο
σιν εκήρυττον παρά πάσαν ανθρωπίνην προσδοκίαν εί- το από μήτρας ήδη νενεκρωμένης παιδίον τεχθήναι, και
ναι το γεγενημένον. Τις αναγγελεί, ότι θηλάζει γάλακτος πηγάς αναβλύσαι. "Ινα γάρ πάσιν ο τόκος κα
παιδίον Σάρρα ; ότι έτεκον υιόν εν γήρα μου; τάδηλος γένηται, και πάντας, και τους τότε παρόντας
ότι εγώ ή γεγηρακυία τεκείν ηδυνήθην, και εν ηλικία και τους μετά ταύτα ακούοντας, εις πίστιν του θαύμα
να μας . Και ηύξήθη, και τος εναγάγη, διά τούτο και αυτή τρέφει παιδίον και της
το παιδίον, και. απεγαλακτίσθη. Και εποίησεν γαλακτοτροφίας ανέχεται. Και φησι, Τίς αναγγελεί το
'Αβραάμ δοχήν μεγάλην , ή ημέρα απεγαλακτίσθη ο 'Αβραάμ, ότι θηλάζει παιδίον Σάρρα ; τούτο το και
υιός αυτού. νον, παράδοξον, και παρ' ελπίδα εμοί παρασχεθέν,"Οτι
ς . Είδες του Θεού την άφατον σοφίαν, όπως διά πάντων έτεκον υιόν εν γήρα μου ; Τιέστιν, "Οτι έτεκαν υιών
την υπομονήν του δικαίου βασανίσας, ότε απαγορεύειν εν γίρα μου, Ότι και άνευ της στειρώσεως έκανός ήν,
έδοξε και αυτός και πάντες οι εις αυτόν ορώντες, τη φησί, και ό της ηλικίας χρόνος απαγορεύσαι τον τόκον.
άνθρωπεία φύσει κατακολουθούντες, τότε την οικείαν 'Αλλά ταύτα πάντα τα κωλύματα ο Δεσπότης εκποδών
υπόσχεσιν εις έργον ήγαγε ; Και ημείς τοίνυν, αγαπητοί, ποιησάμενος, και του παιδός τον τόκον εμοί κεχάρισται,
την αυτήν το δικαίω υπομονήν επιδεικνυώμεθα, και και του γάλακτος τάς πηγάς. 'Αλλ'έδωμεν λοιπόν τα εξής.
μηδέποτε ναρκώμεν, αλλά ταις χρησταις ελπίσι τρεφώ. Επειδή γάρ απήρτιστο τα της [167] γαλακτοτροφίας,
μεθα, ειδότες ότι ούτε δυσκολία πραγμάτων , ούτε έτερο Είδε, φησί, Σάρρα τον υιόν "Αγαρ της Αίγυπτίας, ός
τι των ανθρωπίνων ικανόν κώλυμα ημίν γενέσθαι, επει εγένετο το 'Αβραάμ, παίζοντα μετά Ισαάκ του υιού
δαν η του Θεού χάρις την οικείαν φιλοτιμίαν αν ε επιδείξα
δ . 1 Morel. et quidam mss. ταύτ' ουν ειδότες. Savil. et alii
όπερ γινώσκοντες.
σθαι βουληθή. " Οταν γάρ εκείνος νεύση, πάντα είκει και 5 Savil. el quidarm mss. εν γήρει μου .
421 IN CAP. XXI. GENES. HOMIL . XLVI. 422
Deo prowiss: suve. El Dominus , inquit . cedunt et obtemperant, et difficilia facilia sunt, et
visitavil Sarram , sicutdixit , ct fecil Sarræ sicul loquue impossibilia possibilia , si solummodo firmam in ipso
lus est. 2 . Elconcepit, peperitque Sarra Abrahæ filiuir. . Slem conservemus,et admagniludincm ejus polentiæ
in senectute in tempore sicut loquutus est ei Dominus speclanles humanis omnibus superiores simus. Nam
(Cap. 21). Quid est, Sicut loquutus est, et. Sicut dixit ? qui lulura bona el inelibilia illa promisit iis qui cum
Quemadmodum ,inquit, promisil, quando hospilio er virtute vitam hic peregerint, quanto niagis et ea qui
ceplus est cum angelis apud quercum Mambre. Nam buis hic opuis est præbebil : etmaxime si nos illa de
quod dixit : In lempore hoc veniam , et erit Sarræ filius sideranles præscutia despiciamus ? Tunc enim cis
(Gen . 18. 24) : hoc nunc opere impletum est. Et quæ maxime et uberum fruemur, quando ca contemnere
natura denegabal, ca videbant evenisse , non sccun voluerimus . Proindc hxc scientes , illa (lesidercinus
dum humanum et solilum morem , sed per divinam bona quž manent et immobilia sunt, el qux fincui
gratiam . 3 . El vocavil nomen filii sui, quem peperit nesciunt : ut et priesentem vitam citra tristitiam
ipsi Sarra, Isaac. Non absque causa assignavit , Quem transmillamus, ct illa assequi, illisque omnes fiui
peperit ipsi Sarra : non enim dixit simpliciter , Voca . valeamus, gratia et misericordia Domini nostri Jesu
vitnomen filii sui; sed adjecit, Quem peperil ipsi Sarra, Cliristi, cui cum Patre el Spiritu sancto sit gloria ,
infecunda illa et velula . 4 . El circumcidit eum ,inquit, nunc et scmper, el in sæcula s:rculorum . Amen .
die oclavo , sicut præceperat Dominus. Sic enim prie HOMILIA XLVI.
ceptum acceperat , ut die oclavo circuincidercntur El dixit Sarra : Quis annuntiabit Abrahæ , quod lactat
qui posthac nascerentur. puerum Şarra ? quod peperi filiuin in seneclute mea
Omnia Deo possibilia . - Porro ut ulterius discamus (Gen . 21. 7) ?
lem
ineffabi polc alia m Dei , el ea quae apud hom ine s 1. Age et hodie , dilecti, hieri dictorum scriem ram
impossibilia sunt, apud eum possibilia esse : idcirco pelentes, convivium hoc vobis spirituale iustruanius :
noluis lempus assignavit ileruin divina Scriptura , et ul itcrum , sicul heri, discimus et boni Dei ineffa
post partuin docet nos his verbis : 5 . Abruham erat bilem benignitatem , qua nostra cural, nobis se allem
annorum centum , quando natus est ei Isaac filius suus. perans , et magnam patriarcha obedientiain alque
6 . Dixit autem Sarra : Risum fecit mihi Dominus : nam gratum animum . Vidistis quoinodo nalivilas Isaac
qui audiet,gaudebit mecum . Quid est, Risum fecitmihi Sarram exhilaravil ? Dixit enim , inquit , Risuin fecit
Dominus ? Luxtile occasio mihi parlus esi. El guid mihi Deus :nam quiaudieril, gaudebit mecum . Omnes ,
mirum , si mibi gaudium ? Omnes etiam qui audient , dicit, auditores participes gaudii mei faciam . Ma
habcbo congratulantes, non quia peperi, scd quia sic grum eni donum mihi a Deo concessum est, et quod
gnum enim
peperi. Tam admirabilis rarusque purius omnes in humanam transcendil infirmitatem . Quis enim , in
admirationem rapiet, elmajorem omnibus voluptatem quil, non obstupescal, vidensme lacle meo nutrien
alferct , ciun sciverintme , quæ nihil a mortuis dilfe . lem prerum in extrema seneclule, quæ hucusque non
rebam quantum ad generationem , subilo malrem reperi ? Et quasi admirans el allonita de facio , sub
factam esse, ele vulva exsiccata puellum peperisse et didit : Quis annuntiabil Abrahæ , quod liclal pucrum
lactare posse , et ſontes lactis emillere , qui nullam Sarra ? quod peperi filium in seneclule men ? Quoniam
spem pariendi habebam . 7. Et dixil : Quis annuntia - super naturam csthoc factum , proplerca i::quil, Quis
bit Abrahæ , quod lactat puerum Sarra ? Nam propter annuntiabil ? ac si diceret, Quis secum reputabit?
hoc et lactis fontes concessi sunt, ut partum magis quis mente concipiet? quie mens comprehendere po .
credibilem faciant, et ne quis supposititium esse putetlerii ? que ratio sufiicil ul accurate racli hujus mo
puerum : fontes enim lactis omnibus prædicabant dum inveniat ? Non sic admirabile fuil , cx petra in
præter humanam exspecialionem hoc evenisse . Quis deserto scaluriisse fontes aquarum , quando illa!
annuntiabit, quod lactat puerum Sarra ? quod pepere Moses virga percussil (Exod. 17) : sicut de vulva jim
rim filium in senectule mea ? quod ego quesenui, pa emortua pucrum nasci ( Num . 20), et lactis fontes
rere poluerim , et in hac ætate filium alere possins ? scalurire. Nam ul omnibus parlus manifcstus essel,
8 . El crevit, inquit, puer, et abluclatus est. El fecit el omnes, lam ens qui tunc aderant, quam qui post
Abraham convivium magnum die quo ablactalus est fie ea audierint, ad fidem miraculi induccrel, idcirco
lius suus. ipsa puerum alil et lacte suo vult enutrire . Et inquit,
6. Moralis exhortatio . Nihilnon ceditnuluidivino. — Quis annuntiubit Abrahæ , quod laclel puerum Sarra ?
Vidisti Dci ineffabilem sapientiam , quomodo paliei)- hoc novum el admirabile , et præler exspectationen
liam justimodis omnibus probavit, quando ipse etom mibi concessum , inquit, Quod peperi filium in sene
nes quiipsuin videbant, humanæ naturæ vires spectan Flulemea . Quid hoc est, Peperi filium in senectutemea ?
les, nihil sperare audebant, lunc ipsa promissio com . Quia przter sterilitatem sufficicbal seneclæ tempus ,
pleta est ?Igitur, dilecti, cl nos eamdem , quam juslus ul parlus spes lolleretur. Verumtamen impedimenta
ille patientiam exhibeamus , et numquam desides sin hæc omnia e medio sustulit Dominus , el pueripar
mus : sed spe bona recreemur, scientes neque rerum lum et lactis fontes mibi concessit. Verum videamus
diflicultatem , neque aliud quid humanum obstaculum sequentia. Postquam impletum esl laciendi lempus,
nobis esse posse, si quando gratia Dei suam declarare Vidil,inquil, Sarra filium Agar Ægyprice , qui nalus
voluerit liberalitatem . Quoties enim ille annuil,omnia est Abrahæ ,ludentem cum Isaac puero suo. 10 Etdixit
123 S . JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 424
Abrahæ : Ejice ancillan hanc et filium ejus. Nequa- gentem magnam faciam , quoniam semen tuum est. Fac
mam enim heres erit filius ancillæ cum filio meo Isaac. igitur quæ illa tibi dixerit, et obedi voci ejus. Cogita
11. Durum aulen apparuit verbum hoc coram Abraham hic , obsecro , quanta subito concordia et pax in con
super filio suo. Vide, obsecro, bic , dilccle , Sarrain tubernium eorum concesserit, bonitate divina vin
iterum non ferentem Ismaelis nimiam licentiam , ne - culum eorum constringente. 14. Surrexit enim , in
que patienter sustinere volentem ancillæ filium cum quil,mane, et accepilpanes, etulrem aquæ , ei dedit Agar,
suo isaac conversanlem . Sicut igitur prius superbum et imposuit super humerum ejus et puerum , et dimisit
spiritum Agar humiliare volens, vehementi indigna- eam . Vide hic iterum justi eximiam probitatem , el qua
tione fugam inire eam coegit : ila et nunc volens ab ratione in omnibus religiosam suam mentem de
initio reprimere Ismaelis temeritalem , et non ſerens, claret. Nam quando audivit Sarram dicentem , Ejice
cum videret puerum suum a Deo sibi donatum cum ancillam et filium ejus : durum ei videbatur, eo quod
ancillæc Ægyptiacæ filio simul versari, dicit Abrahæ : bene afficiebaturerga Ismaelem : verum ubi Dominus
Ejice ancillam et filium ejus. Non enim eritheres filius præcepit, slatim fecit quod imperatum erat, etiam
ancillæ hujus cum filio meo. Quoniam et se in extrema naturalis amoris oblitus, quasi diceret: Ubi quid præ
ictale esse videbai, el patriarcham quoque decrepitum cipit Dominus, facessant omnes affectiones : quia na
( crant enim ambo , inquit, pleni dierum ), suspicans, turæ Dominus est, qui præcipit. Utaccepit igitur, in
si forte repente morerentur, ne Ismael, eo quod ex quit, ancilla panes, et ulrem aqure , egressa est cum
patriarchæ concubilu natus esset, se in patris liere- puero. Verum , obsecro , vide ilerum , quomodo propter
ditatem intrudere , participemque el aqualcm Isaaco benevolentiam , qua prosequebatur juslum Deus,hit!C
fieri tentaret : idcirco dicit, Ejice ancillam hinc et quoque superna cura digna habeatur. Ut ergo abiit,
filium ejus. Discat, inquit , jam nihil commune ha- vagabatur per solitudinem , et cum aqua consumpla
biturum filium ancillac cuin filio meo Isaac. Neque nullam usquam inveniret consolationem , 15. Abjecil
eniin æquum est ut filius Ægyptiae et ancille cum puerum , inquit , subler unam abielem . Disrumpebantur
filio meo ct dominæ simul versclur. Cieleruin Sarra enim ejus viscera, et dolebat mullum ob immodicam
non sine causa rem hanc egit , sed jure ac me- erga puerum affectionem . 16 . Sedit, inquit , adversus
rito, atque ita congruenter , ul et Deus collaudarit eum , quasi ad jactum arcus. Dicebat enim : Non vi
ejus dicta. Patriarcha vero bene aſſeclus erga Is - debo mortem pueri mei. Et sedit e regione pueri. Clic
maelem , moleste accipiebat quæ a Sarra dicebantur. mans autem puer, ploravit (a ). Ciclerum misericors et
Durum enim , inquit , apparuit verbum hoc coram benignus Deus , patris et matris crga nos curam sua
Abraham de filio suo. Neque enim de Agar mullum transcendens pietale , 17 . Exaudivit vocem pueri de
sollicitus erat, sed erga puerum ila afficiebatur, ut- loco ubi erat : misertus est et pueri et calamitatis
pote jam adolescentcm . Scd considera , obsecro , bic Agar : permisit tantum eam experiri quid sit solitudo,
clementis Deimiram clementiam . Nam quia vidit et et statim suum concessit præsidium . Elvocavil, inquit,
Sarram pati aliquid humanum , el ægre ferre parem angelus Dei Agar de cælo, et dixit ei: Quid est, Agar ?
filiorum honorem : idquc merilo : Abraham autem Ne timeas : audivil enim Deus vocem pueri de loco ubi
non ferre æquo animo ejectionem Ismaelis et ancillae est. 18. Surye, accipe puerum , et apprehende manum
(nam licet non obluclarelur Sarræ ob singularem ejus : in gentem enim magnam faciam eum . O miseri
mansuetudinem , allamen durum ei videbatur : hoc cordiam Domini! Non quia ancilla erat, despexit
est grave,molestum et onerosum ), lunc demum suam eam ; sed quia patriarchæ promiseral , el quia illius
solitam servans misericordiam , el concordiæ illorum semen eral, lantam quoque curam erga eam declarare
copulam constringens, dicit ad Abraham : 12. Nedue dignatur. Dicit : Quid esi, Agar ? Netimeas : exaudivil
rum sit coram le verbum hoc de puero et ancilla . Omnia enim Dominus vocem pueri. Surge et accipe illum , el
quæcumque dixerit tibi Sarra , audi vocem ejus. Ne ac- apprehende manum ejus : in gentem enim magnam fa
cipias, inquit, graviter quod ab ea dictum tibiest : scd ciam illum . Nemæreas, inquit, eo quod e domo ejecia
Oninia quæcumque dixerit tibi Sarra, audi vocem ejus. sis . Tantam enim curam ego pueri agam , ut el in
2. Agar ejicitur ; obedientia Abrahæ ; providentia Dei. gentem magnam ipse sit. 19. Etaperuit, inquil,oculos
- llæc omnia , inquit, quae nunc tibi dicit de Ismaele ejus : non quod antea non viderit , sed quia nihil pro
et de Agar, accipe : et audi vocem ejus. Ne velis, derant ei aperti oculi ante supernam visitationem .
inquit, contristare eam , qux tanto tempore tantum Propterea, cuin veliet suam providentiam declarare,
amorem erga le declaravit : quae non solum semel, inquit : Aperuit oculos ejus : id est, indicavit eiigno
sed et secundo, ut le a morte eriperet, seipsam pro ranti, etmentem ejus excitavit, viamque ei ostendit,
tna salute exposuit , et auctor tuæ hujus gloriæ fuit . ut videret locum in quo fontes aquæ scaluriebant. Et
Primum quidem fecit utcum tantis divitiisab Ægypto vidil, inquit, puteum aquæ viventis, et ivit, et implevit
redires, postca vero iterum in causa fuit ut ila le ve )a ) In Helirapo legitur ‫ותשב מנגד ותשא את ־ קלה ותבך‬
nerarelur et observaret Abimelech. Ne igitur die El sedil e regione, el levavit vocem suam , et plevil, scilicet
versa ab his quæ loquula est velis inire consilia : Agar , et sic Vulgata nostra Hebraicum textum e vestigio
sequuta . LXX vero puerum plorantem exhibent, quia quæ
cnimvero non aliter eveniet. In Isaac enim ex ea nalo mox in Hebræo sequuntur, El exaudivit Deus vocem pueri.
lium semen vocabitur, etipse erit luus heres (v . 12). huic interpretationi favere videntur. Chrysostomus autem
in explanatione sua utrumque exauditum exhibet, et
13. Filium autem illum ancillæ crescere faciam , et in Agarem matrem , et Ismaelem puerum .
493 IN CAP. XXI. GENES. HOMIL . XLVI. 424
αυτής. Και είπε τω Αβραάμ : "Έκβαλε την παιδί- τοσαύτης τιμής ποιήσασαν αξιωθήναι σε υπο του 'Αβι
σκην ταύτην· και τον υιόν αυτής. Ου γαρ μη κληρο- μέλεχ. Μή τοίνυν ανάσχη εναντία τοίς παρ' αυτής λεγο
νομήση ο υιός της παιδίσκης μετά του υιού μου μενους βουλεύσασθαι· και γαρ ουδέ άλλως έσται. Έν
Ισαάκ. Σκληρόν δεεφάνη το ρήμα εναντίον 'Αβραάμ γάρ τώ Ισαάκ τω παρ' αυτής τεχθέντι το σπέρμα σου
περί του υιού αυτού. " Ορα μου, αγαπητέ, ενταύθα την κληθήσεται, και ούτος έσται σου κληρονόμος. Και τον
Σάρραν πάλιν ου φέρουσαν του Ισμαήλ την πολλήν υιόν δε τούτον της παιδίσκης αυξηθήναι παρα
παρρησίαν, ουδε ανεκτώς ενεγκείν δυναμένην τον της σκευάσω, και εις έθνος μέγα ποιήσω αυτόν, επειδή
παιδίσκης υιον μετά του Ισαάκ αναστρεφόμενον. Καθά- σπέρμα σόν έστι. Ποίει ούν τα παρ' αυτήςσοι λεγόμενα,
περ ούν πρώην και καταστείλαι της "Αγαρ το φρόνημα και υπάκουσον της φωνής αυτής. Εννόησόν μοι λοιπόν,
βουλομένη, διά της σφοδράς αγανακτήσεως εις φυγήν όση αθρόον η ειρήνη και η ομόνοια εις το συνοικέσιον αυ
αυτήν τραπήναι παρεσκεύασεν ούτω και νυν βουλομένη των επολιτεύετο, της του Θεού αγαθότητος τον σύνδεσμος
εκ προοιμίων αναστείλαι του Ισμαήλ την προπέτειαν, αυτών συσφιγγούσης. 'Ανέστη γάρ, φησί, το πρωί,
και μη φέρουσα οράν τον εκ χάριτος τεχθέντα υιών και και έλαβεν άρτους και ασκών ύδατος, και έδωκεν
εξ αυτής του Θεού της δωρεάς μετά του της παιδίσκης "Αγαρ, και επέθηκεν επί των ώμων αυτής και το παι
της Αίγυπτίας συναναστρεφόμενον , φησί προς τον δίον , και απέστειλεν αυτήν. "Ορα μου πάλιν του δι
'Αβραάμ: "Έκβαλε την παιδίσκην και τον υιόν αυτής. καίου την πολλήν ευγνωμοσύνην, και όπως διά πάντων
Ου γαρ μη κληρονομήση ο υιός της παιδίσκης ταύ- τον φιλόθεον αυτού σκοπον δείκνυσιν. "Οτε μεν γάρ
της μετά του υιού μου. Επειδή ήδει ότι και αυτή εν ήκουσε της Σάρρας λεγούσης, "Εκβαλε την παιδίσκην
εσχάτω γήρα τυγχάνει και τον πατριάρχην εώρα προβε - και τον υιόν αυτής, πονηρόν αυτώ εφάνη, επειδή φι
βηκότα (ήσαν γάρ αμφότεροι προβεβηκότες ημερών), λοστόργως προς τον Ισμαήλ διέκειτο · επειδή δε ο Δε
υφορώσα μήποτε , αθρόον αυτων τελευτησάντων , ο σπότης εκέλευσεν, ευθέως επoίει το επιταχθέν, και επ
Ισμαήλ διά το έκ τής του πατριάρχου συνουσίας τεχθή- ελανθάνετο της φυσικής φιλοστοργίας."Οταν γάρ, φησίν,
ναι , επιχειρήσει εις τον κλήρον εαυτόν του πατρός είσα- αυτός επιτάττη, σχολαζέτω πάντα τα πάθη : ο γάρ της
γαγείν, και κοινωνός γενέσθαι τώ Ισαάκ, διά τούτο φη - φύσεώς έστι Δεσπότης ο κελεύων . Λαβούσα τοίνυν ή
σιν, "Εκβαλε την παιδίσκην εντεύθεν, και τον υιόν παιδίσκη, φησί , τους άρτους και τον ασκός του ύδα
αυτής. Μανθανέτω, φησίν, ήδη ότι ουδέν κοινόν έξει ο τος, εξήει μετά του παιδίου. 'Αλλ' όρα μου πάλιν, διά
της παιδίσκης υιός μετά του υιού μου Ισαάκ. Ουδέ γάρ τήν προς τον δίκαιον εύνοιαν πως και αυτή αξιούται της
εύλογον τον της δούλης υιόν μετά του υιού του εμού της κηδεμονίας της άνωθεν. 'Απελθούσα τοίνυν επλανάτο
δεσποίνης συναναστρέφεσθαι. 'Αλλ' η μεν Σάρρα ουκ κατά την έρημον, και του ύδατος αναλωθέντος, και ου
απεικός πράγμα πέπoνθεν, αλλά και σφόδρα ακόλουθον, δεμίαν ουδαμόθεν ευρίσκουσα παραμυθίαν, "Ερριψε,
και ούτως ακόλουθον, ώς και τον Θεόν συναινέσαι τοϊς φησί,το παιδίον υποκάτω μιάς ελάτης και διακοπτο
παρ' αυτής ειρημένοις. Ο δε πατριάρχης φιλόστοργος μένη τα σπλάγχνα, και υπό της οδύνης συνεχομένη και
ών και συμπαθώς διακείμενος προς τον Ισμαήλ, επαχθώς της προς το παιδίον φιλοστοργίας, Εκάβητο, φησίν,
εδέξατο τα παρά της Σάρρας ειρημένα. Σκληρών γάρ, απέναντι αυτού, ώσει τόξου βολήν . Είπε γάρ Ού
φησίν, εφάνη το βήμα εναντίον 'Αβραάμ περί του μή ίδω τον θάνατον του παιδιου μου. Και εκάθισεν
υιού αυτού. Ούδέ γάρ της "Αγαρ εποιήσατο λόγον · αλλά απέναντι παιδίου. Και αναβοήσαν το παιδίον έκλαυ
συμπαθώς προς τον παίδα διέκειτο, άτε δή λοιπόν έν σεν . 'Αλλ' ο ελεήμων και φιλάνθρωπος Θεός, και πα
ηλικία γεγονότα. Αλλά σκόπει μοι ενταύθα του φιλαν- τρός και μητρός φιλοστοργίαν εις την περί ημάς κηδε
θρώπου Θεού την υπερβάλλουσαν συγκατάβασιν. Επειδή μονίαν υπερακοντίζων , Εισήκουσε της φωνής του
«άρ είδε και την Σάρξαν κατά το είκός παθούσαν το παιδίου εκ του τόπου ού ήν ώκτειρε το παιδίον,ελέησε
ανθρώπινον, και δυσχεραίνουσαν επί τη ομοτιμία των την συμφοράν της "Αγαρ συνεχώρησεν αίσθησιν αυτήν
παίδων, και τον Αβραάμ ου φέροντα πράως την εκβο λαβεϊν της ερημίας, και ευθέως την παρ' εαυτού αντί
λήν του Ισμαήλ και της παιδίσκης (εί γάρ και μη αντ ληψιν έχαρίσατο. [ 109] Και εκάλεσε, φησίν, άγγελος
έτεινε τη Σάρρα διά πολλήν την επιείκειαν, αλλ' όμως του Θεού την "Αγαρ εκ του ουρανού, και είπεν αυτή :
σκληρών αυτώ κατεφαίνετο, τούτ' έστι, βαρύ , φησί, και Τίέστιν , "Αγuρ; Μή φοβού : έπακήκος γάρ ό Θεός της
φωνής του παιδίου σου εκ του τόπου ού έστιν. 'Ανά
επαχθές και φορτικόν), τότε λοιπόν την οικείαν φιλαν στηθι, λάβε το παιδίον , και κράτησαν της χειρός
θρωπίαν μιμούμενος ο Δεσπότης, και της ομονοίας τον αυτού · είς γαρ έθνος μέγα ποιήσω αυτό. "Ώ φιλαν
σύνδεσμον αυτών συσφίγγων, φησί προς τον 'Αβραάμ θρωπίας Δεσπότου! Ουκ επειδή παιδίσκη ήν, υπερείδεν
Μη σκληρόν έστω εναντίον σου το ρήμα περί του . αυτήν, αλλ' επειδή επαγγελίαν εποιήσατο προς τον πα
παιδίου και της παιδίσκης. Πάντα όσα αν είπη σοι τριάρχην, και επειδή εκείνου το σπέρμα ετύγχανε , το
Σάρρα, άκουσον της φωνής αυτής. Μή δέξη, φησί, σαύτης προνοίας και αυτήν αξιοί, καί φησι: Τι έστιν ,
βαρέως το παρ' αυτής ρηθέν σοι, αλλά πάντα όσα αν "Αγαρ; Μή φοβού' επήκουσε γάρ ο Θεός της φωνής
είπη και σοι Σάρρα, άκουσον της φωνής αυτής. του παιδίου. Αναστηθι και λάβε αυτό, και κράτησου
• β'. [468] Ταύτα πάντα, φησίν , άπερσου νύν διαλέγεται της χειρός αυτού εις γάρ έθνος μέγα ποιήσω αυτό.
περί του Ισμαήλ και της "Αγαρ, κατάδεξαι, και υπάκου ή αθύμει, φησί, διά το εκβληθήναι σε της οικίας. Τοσ
σον της φωνής αυτής. Μή θελήσης λυπήσαι την εν παντί αύτης γάρ απολαύσεται της παρ'εμού προνοίας, ώς και
τω χρόνω τοσαύτην περί σε την φιλοστοργίαν επιδειξα εις έθνος μέγα γενέσθαι και αυτό. Και ήνοιξε, φησί ,
μένην, την ου μόνον άπαξ, αλλά και δεύτερον, ίνα του τους οφθαλμούς αυτής ουκ επειδή προ τούτου ουχ
εώρα, αλλ'επειδή και των οφθαλμών ανεωγμένων ουδέν
θανάτου σε έξαρπάση, έαυτήνεκδεδωκυίαν υπέρτης σης αυτή όφελος,εγένετο προ της άνωθεν επισκοπής. Διά τού.
σωτηρίας, και υπόθεσίν σοι γενομένην τοσαύτης περι
φανείας και πρότερον μέν μετά τοσούτου πλούτου από το, ότε έβουλήθη την παρ' εαυτου κηδεμονίαν επιδείξα
της Αιγύπτου επανελθείν πεποιηκυίαν · μετά ταύτα δε σθαι, φησίν, 'Ανέωξε τους οφθαλμούς αυτής αντί του ,
• S 1ν . el septem mss. αναστρεφόμενον αλλά καθάπερ πρώην. "Υπέδειξεν αυτή αγνοούση, την διάνοιαν αυτής διέγειρεν,
Morel, αναστρεφόμενον, καθάπερ ούν πρώην. ωδήγησεν αυτήν, ώστε ιδείν τον τόπον τον αναβλύζοντα
D Eny, Coisl. recic . Edebalur cingi. Loir. του ύδατοςτας πηγάς. Και είδε , φησί , Ερέας τους
 195 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP.
ζώντος, και επορεύθη, και έπλησε τον ασκών, και κεφαλήν εκτέμνοντι; Και πολλήν της ψυχήςτην αν
επότισε το παιδίον . 'Εν απόρους πόρον έχαρίσατο και εδείκνυ διά των ρημάτων πάντας εις έκπληξιν αγ
Κύριος , και εν αμηχανία τοιαύτη τυγχανούση και ουδε. Ταύτα γνούς ο Σαούλ μεταπέμπεται τον νέον το
μίαν ελπίδα σωτηρίας εχούση, την οικείαν φιλοτιμίαν ποιμαντικής πλέον ειδότα ουδέν, και ιδών αυτο
εις αυτήν επεδείξατο , όμου και αυτήν παραμυθησάμενος, ηλικίαν εξευτέλισεν. Είτα μαθών παρ' αυτού , όπο
και του παιδίου την πρόνοιαν ποιησάμενος . Ούτως όταν άρκτοις εκέχρητο, ηνίκα επήεσαν τους ποιμνίοις :
βούληται ο Θεός , κάν εν ερημία ώμεν, καν εν αυτοίς τοϊς κάσθη γάρ ταύτα διηγήσασθαι ο θαυμάσιος ούτε
εσχάτους κακούς , κάν μηδεμίαν ελπίδα σωτηρίας έχωμεν, κενοδοξήσαι βουλόμενος , αλλ' εις ανάγκην κατα
ουδενός ετέρου δεησόμεθα, της του Θεού ροπής τα πάντα ώστε εκείνο θάρσος ένθείναι, και μη προς την ευτ
ημίν γινομένης. Εάν γαρ την παρ' αυτού εύνοιαν επι- του φαινομένου ιδείν , αλλά προς την πίστιν την έ
μων περιέσται,
σπασώμεθα, ουδείς ημών περιεσται, αλλά πάντων
πάντων εσό
εσό- κρυπτομένην, και την συμμαχίαν την άνωθεν, δ!
μεθα υψηλότεροι . Και ήν ο Θεός μετά του παιδίου, νέος των ανδρών ήν ισχυρότερος, και ο άοπλος των
φησί, και ηύξήθη, και κατώκησεν εν τη ερήμω. Ού σμένων, και ο ποιμήν των στρατιωτών : είτα ιδών
τως . όταν ευμενή τον Θεόν έχωμεν, κάν εν ερήμω ώμεν, το παράστημα της γνώμης και ο βασιλεύς, τα οικεία
των εν ταις πόλεσι διαγόντων ασφαλέστερον διατρίψομεν. ενδύειν αυτόν εβούλετο· ο δε ταύτα περιθέμενος
Μεγίστη γαρ ασφάλεια και τείχος ακαταγώνιστον η παρά ενεγκείν αυτά ίσχυσε . Τούτο δε εγίνετο, ένα γυμν
του Θεού ροπή. Και ένα μάθης όπως ο εν ερήμω τυγχά- χθή ή του Θεού δύναμις, ή δι' αυτού ενεργούσα, και
νων του εν μέσαις ταις πόλεσι διατρίβοντος, και πολλής τους όπλοις λογίσωνται τα γινόμενα. Επειδή γαρ
της ανθρωπίνης συμμαχίας απολαύοντος, και ασφαλέ- το ενδύσασθαι ταύτα εχώλευεν, απέθετο τα όπλή
στερος και δυνατότερος καθεστηκεν, ίδωμεν πώς ο μεν την κάδον την ποιμαντικήν λαβών και τας βώλους,
Δαυίδ τόπους εκ τόπων αμείων, και καθάπερ αλήτης επί τον σάρκινον εκείνον πύργον εξήει. Αλλ' όρα
διάγων, υπό της άνωθεν χειρός έτειχίζετο · ο δε Σαούλ και τον αλλόφυλον προς το ευτελές της ηλικίας
εν μέσαις ταις πόλεσι τυγχάνων, και στρατόπεδα τοσαύτα και εντεύθεν εξευτελίζοντα τον[471 ] δίκαιον , και κα
επαγόμενος, και δορυφόρους και υπασπιστές έχων , καθ' παιδίου ευτελούς κατεξανιστάμενον διά τών ρημ
εκάστην ημέραν εδεδοίκει και έτρεμε των πολεμίων την Επειδή γαρ είδεν αυτόν μετά της κάδου της που
έφοδον . Και ο μεν, μόνος ών, και ουδένα έχων μεθ' κής ο επ' αυτόν ορμήσαντα, και τας βώλους μόνας
εαυτού έτερον , ουκ εδείτο της παρά των ανθρώπων συμ- φερόμενον, μονονουχί προς αυτόν έλεγεν: 'Eνόμιο
μαχίας · ο δε το διάδημα περικείμενος και την αλουργίδα πάλιν προβάτοις έφεστάναι, και κύνας τινάς έκό:
έχων, της παρά τούτου βοηθείας έχρηζεν: ο βασιλεύς και διά τούτο καθάπερ κύνα τινά ελαύνων, ούτω
του ποιμένος εδείτο, και ο το διάδημα περικείμενος του τών οργάνων εκείνων επί την προς εμέ μάχην ωρα]
ιδιώτου. άρτι σε ή πείρα διδάξει, ώς oύ προς τον τυχόντα
γ'.'Αλλ' ει βούλεσθε, ανωτέρω αναγάγωμεν την ακολου- πόλεμος. Και πολλή τη μεγαλορρημοσύνη χρησ
θίαν του λόγου, ίνα πάσαν αυτού την ιστορίαν εις μέσον έσπευδε και πείγετο, και την παντευχίαν εκινε
(470] αγαγόντες και , μάθωμεν ως ουδέν ισχυρότερον του τα όπλα εξέτεινεν. 'Αλλ' ο μεν τη δυνάμει των 1
πεφραγμένου τη άνωθεν συμμαχία, και ουδέν ασθενέστε- πεποιθώς ήττετο της μάχης· ο δε , τη πίστει και
ρον του ταύτης ερήμου τυγχάνοντος, κάν υπό μυρίων άνωθεν συμμαχία συμφράξας εαυτόν. Και προτερ
στρατοπέδων κυκλούμενος ή . Ούτος ούν ο Δαυίδ νέος ών των ρημάτων του αλλοφύλου το φρύαγμα κατενε
κομιδή, και διά τό της ηλικίας άωρον εν τη οικία τή και είπών προς αυτόν • Συ μεν έρχη τρός με εν
πατρική διάγων, επειδή ποτε καιρός εκάλει τούτου την και δόρατα, και
και δοράτι, και τηη οικεία ισχύϊ
σX νομίζεις
" , " περιγενέ
αρετήν φανεράν γενέσθαι, προτραπείς υπό του πατρός εγώ δε εν ονόματι Κυρίου του Θεού . Και ταύτα ε
επισκέψασθαι τους εαυτού αδελφούς, υπήκουσε , και και ανελόμενος εκ της κάδου της ποιμενικής μίαν 9
αποστέλλετο προς αυτούς. Παραγενόμενος ούν εις την καθάπερ όντως κύνα τινα μέλλων απελαύνειν έπιόν
τούτων επίσκεψιν, επειδή είδε τον πόλεμον συνεστώτα ποίμνη, ούτω τη σφενδόνη εξακοντίσας , παρα,
τον του αλλοφύλου Γολιάθ, και πάντα τον λαόν κατεπτη κατά του μετώπου πλήξας τον αλλόφυλον κατήν
χότα τον μετά του Σαούλ, και αυτόν τον βασιλέα εις τον και σπεύσας και αφελών αυτού το ξίφος , δι' εκείνο
περί του παντός κίνδυνον καθεστώτα, τέως θεατής έβού κεφαλήν αποτεμών, ούτως ήνεγκε τώ βασιλεύ, και
λετο γενέσθαι, και απήει ιδείν το καινόν και παράδοξον, το πολέμω δέδωκε. Και δι' εκείνου και ο βασιλεύ
ότι είς άνθρωπος τοσούτων μυριάδων κατεξανίστατο. 'Αλλ'σωτηρίαν εύρατο, και πάς ο τούτου στρατός ανέπν
Και ήν ιδείν θαυμαστά και παράδοξα πράγματα
οι αδελφοί του φρονήματος αυτού ουκ ενεγκόντες την' .. ωπλισμένον υπό του αόπλου κατενηνεγμένον , και το
ανδρείαν, εις φθόνον διηγέρθησαν, και φασι προς αυτόν: πολεμικά έμπειρον υπό του της ποιμενικής πλέον εί
Δι' ουδέν έτερον ελήλυθας, ή νατον πόλεμον ίδης; μηδέν πίπτοντα. Τίνος ένεκεν, και διά τί ; "Οτι ο
Ουδέ γάρ δια την επίσκεψιν την ημετέραν παραγέγονας. την άνωθεν είχε συμμαχίαν συνεφαπτομένην αυτω,
'Αλλ' όρα τούτου την σύνεσιν και την πολλήνεπιείκειαν. ταύτης έρημος ών υπό ταϊς τούτου χερσίν εγίνετο.
ΕΥγεται, ουδεν τραχύ, όρα λοιπόν ενταύθα το πάθος του φθόνου όσην είργο
αλλά καταστέλλων αυτών την φλόγα, και τον φθόνον την ατοπίαν. Επειδή γαρ είδεν ο βασιλεύς ευφη
καταπραύνων, φησίν Ουχί ρημά έστι; Μή γάρ όπλα πολλής απολαύσαντα τον δίκαιον τούτον, και τας χορ
με είδετε μεταχειριζόμενον , μή γάρ παραταττόμενον σας κραζούσας: 'Eνίκησε Σαούλ εν χιλιάσι, και 4
εθεάσασθε; Απλώς ιδείν εβoυλήθην, και πυθέσθαι πό- , εν μυριάσιν , ουκ ενεγκών πράως τα παρ' αυτών δη !
θεν τούτω της τοσαύτης μανίας και υπερβολή. Τίς γάρ ( καίτοι κατά τον του δικαίου λόγον αυτό μάλλον ές
έστιν ο αλλόφυλος, ο ονειδίζων παράταξιν Θεού σαντο, ή τώ Δαυίδ ), ηττηθείς υπό του φθόνου τον και
ζώντος ; Είτα ακούων κακείνου την πολλήν μεγαλοόλη- b Παράστημα της γνώμης, αnimi fiduciam. Παρ
μοσύνην, και των μετά του Σαούλ άφιγμένων την ώρα . μα vox est non ita frequeuis usus que signicat robu
mi,sive constantiamı, seu etiam audaciam .
τον δειλίαν, φησί: Τί έσταιτο ανθρώπω τώτούτου την " Της κάδου της ποιμαντικής. 1 Reg. 17, 40, vocatur ,
και Αlii παραγαγόντες . ποιμαντικόν, ναstorais pera. Βώλους, Iapides, Vox insole
425 IN CAP . XXI. GENES. HOMIL . XLVI. 426
ulrem , el polavil puerum . In inviis viam præbuit , et trepidationem eorum qui cum Saúl erant, inquit :
perplext mentinullamque salutisspem habenti, suam , Quid erit viro , qui illius caput exsecuerit ? Etma
liberalitatem exhibuit, simul eam consolans, et puen gnum animi robur his verbis ostendebat , omnes in
curam agens. Sic quandocumque voluerit Deus , licet admirationem adducens. Hiec ut cognovit Saul, mil.
in solitudine simus, et in extremis afflictionibus,nul. lit ad juvenem , qui præter paslorit'am artem sciebat
iamque spem salutis habeamus, nullo alio opus ha - nihil : el ul vidil ejus ælalem , vilipendit eum . Deinde
bebimus, divino auxilio nobis omnia suppeditante . cum didicisset ex eo , quomodo cum ursis egisset qui
Nam si ejus benevolentiam nobis conciliaverimus, nul- greges suos invaserant : coaclus eniin ſuit admirabilis
Jus nobis prævalebit, sed nos superiores omnibus ille vir hæc narrare , nolens hinc vanam gloriam au
erimus. 20. Et erat Deus cum puero, inquit , el crevil, cupari , sed in recessitale constilulus, eluit illi ani
el habitavit in solitudine. Sic quando amicum el be - muni adileret, el ne spcctarel ad vilitatem ejus quem
nevolum habemus Deum , etiamsi in deserto fuerimus, videbat, sed ad fidem que intrinsecus latebat, super
mullo securiores vivemus, quam ii qui in civitatibus numque auxilium quo adolescens inermis viris arma .
versanlur. Maxima eniin securitas et inexpugnabilis tis et pastor militibus fortior crat : ergo ubi rex vidit
murus cst auxilium divinum . Et ul discas, quomodo animi ejus fiduciam , suis illum armis induere vole .
qui in solitudinibus agit, securior sit, et polentior iis bal; indutus autem ea ferre non potuit. lloc auleir.
qui in mediis civitatibus versantur , ingenti hominum factum est , ut virtus Dei, quæ per eum oper:batur ,
præsidio freti, videamus quomodo David de loco in manifesta monstraretur , et non armis quæ fiebant
locum transiens, et quasi erraticus vagans,manu su - adscriberentur. Nam quoniain indutus illis gravaba .
perna munitus fuerit : Saülautem cum esset in mediis tur, etminus expeditus crat , deposuit arma , el ac
civitatibus, et lanlum secum duccret exercitum , sa - cepta pera pastorali et silic bus, contra carneam illam
lellises habens et armigeros, quotidie timebat el tre. lurrim egressus est. Sed vide iterum alienigena :n ad
mebat inimicorum insidias (1. Reg. 17). Et ille vililalem ætatis spectantem , el ob hoc vilipendentem
quidem , qui solus erat, nullumque alium secum ha- justum illum , et quasi contra puerum humilem verbis
behal, non indigebal humano prxsidio : hic vero dia - insurgentem . Nam postquam vidit eum cum pastorali
demale redimilus,elpurpura indutus, illiusauxilio in- pera contra se contendentem , et lapides solum affe
digebal, et regi opus eratpastoris opera, et diademate rentem , in hunc ferme modum eum alloquulus est :
redimito privali viri adjumentum necessarium erat. Putasti le adhuc apud oves esse , el canes quosdam
3 . Nihil potentius eo qui Dei auxilio munitus est. — persequi? et ita adversum me, quasi contra cancm
Sed si vullis , aliquanto superius seriem hujus ser instrumentis illis instructus, in pugnam venisti ? sta -
monis petamus, ui omni hac historia in medium pro tim experientia disces non libi cum homine vulgari
ducia, discamus nihil fortius esse viro munito superna bellum esse. Etusus magno verborum lastu , propc
gratia , et nibil in firmius eo qui hic privatus est, rabal, armaturamque suam omnem movebal, ac arma
etiamsi innumeris circumdelur exercitibus. Igitur exserebat. Et ipse quidem armorum virtute fidens,
David ille cum adhuc adolescens ob immaturam ala . pugnam inivit : David autem fide , superioque prx
lem in paterna domo versarelur, quoniam tempus ali- sidio munitus. Et prius verbis alienigena elationem
quando exposcebat ut clarior ejus fieret virtus , ad - el supercilium decutiens, ut dixit ad eum : Tu renis
monilus a patre ut fratres suos inviseret , obtempera - ad me in armis et lancea , et tua virtute viclurum le
vit, el missus est ad eos. Porro cum ad illos venisset putas, ego autem in nomine Domini Dei : 11t hiec, ini .
invisendi gratia , ubi vidit instruciam aciem contra quam , dixit , sumpto ex pera pastorali silice , quasi
alienigenam Goliati, et omnem populum juxta Saū revera canem aliquem gregem invadentem abaciu .
lem formidine perculsum , regemque ipsiim in summo rus , funda jaculatus est , s'alimque in fronte percus
constitutum periculo , lunc spectator voluit esse, et sum alienigenam dejecit : et ſestinanter educto illius
abiit ut videret novum et rarum spectaculum , quod gladio capul ejus amputavit , el regi allulii, finemque
unus homo adversus tot millia se erigeret. Verum bello imposuit. Atque illius opera el rex saluicm 111
fraires ejus non ferentes tam alios fortitudinis spiri - venit , cl omnis illius exercitus respira vil. Vidisses
lus, provocati sunt in invidiam , el dicunt ad eum : tunc inopinatas admirabilesque res , armalum ab
Non alia de causa venisli, quam ut bellun videres(1 . Reg . inermi dejecium , reique militaris perilum ab eo prije
17. 28 ) ? Non enim venisti nostri causa, ut nos invi. Stratum , qui praeter pastoralem artem nihil sciebat.
scres. Al lu vide hujus prudentiam et mansueludi- Ouare , el ob quam causam ? Quia hic quidem ha
nem . Nihil temerarium , neque asperum eis loquitur : buit supcrnam gratiain se adjuvantem : ille autem
sed reprimens eorum Nammam , el demulcens invi ea carens, in hujus manus venit. Jam vide hic , quam
diam , inquil : Numquid verbum est (ibid . v. 29 ) ? absurda operatus sit invidie morbus. Postquam eniin
Numquiil , inquit, vidistis me arma arripere ? nuin rex vidit justum hunc lanla gloria celebrari, cl iri
quic vidistis me ordinari cum celeris in acie ? Tan - pudiantes clamare : Vicit Saül in millibus, David au
tuin videre volui , et interrogare undc huic lantum lem in decem millibus (1. Reg . 18. 7) : non ferens
insani.c. Quis enim est alienigena iste , qui exprobral equo animo que de hoc dicebantur (quamvis secun
exercitum Dei viventis (Ibid. v. 26) ? Postea cuin au- dum rationem justam eimagis tribucrant quam Da
diret illius blasphemias el arrogantiam , ce videret vid) , vielus invidia bencfactori malum rependit ; ch
427 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 498
quem oportcbat ut salvatorem et benefactorem agno- bilis , hx nostre maxima facultates : per hanc er
scere ,euro interlicere quærebat.Dingentem insanian ) ! Ismael, quamvis adolescents , etin solitudine , rerum .
varat, et omnem suum exercitum ab alienigenæ Go tom magnam factus est ; quia 20. Deus erat, inquit,
liath furore liberaverat, ut hostem suspectum habuit, cum puero. Hinc enim lolus sermo noster egressus
et immemor beneficii , ab affectione vincebalur esi. Despiciamus igitur , oro, präsentia , desideremus
sed menle sua obtenebralus ab invidia , perinde al- fulura : gratiam Dei omnibus præferamus , ct per vi
que ab ebrietale quadam , benefactorem ut hostem tam optimam mullam fiduciam nobis antea repon: -
spectabat. mus : ut et præsentem vitam citra mærorem Iransi
4. Invidiæ morbusdescribitur . Moralis exhortalio ad gamus, et fulura bona consequamur , gratia etbeni
fugiendum invidiam . Dæmon homini subjectus. - lia gnitale Domini nostri Jesu Christi , cui cum Patre
enim se habere solet hujus affectionis malitia : pri- simul el Spiritu sanclo sit gloria , imperium , honor,
mum corrumpit eum a quo generalur. Et quemadmo- nunc et semper, et in sæcula szeculorum . Amen .
dum vermis qui a ligno producilur , lignium primo HOMILIA XLVII.
consumit : ita el invidia illam primo animam cor
rumpit a qua nata est , el ei cui invidetur plane di Et factum est post verba hæc , Deus lentabal Abraham
versa quam vull aſſert.Ne igitur respice ad principium ( Gen . 22. 1.)
eorum quibus invidetur , sed ad finem respice , et 1. Ingens lucrum , grandisque thesaurus in verbis
aliende, quia malitia invidentium , cos quibus invidet quae hodie lecla , lametsi pauca sint, lalent. Eo enim
clariores efficil. Nam ii quibus invidelur subsidia - modo se babent divina eloquia, utmullas divitias non
rium habent Deiauxilium , et gratia fruuntur : qui in multitudine verborum , sed in brevitale sermonum
aulein invidet , gratia spoliatur, et facile vincilur ab contineant. Age igitur exploremus ea quae dicta sunt.
omnibus : et antea a suis allectibus, quam ab exter - el hodiernæ lectionis vim diligenter addiscamus. Namu
nis hostibus infestalus , quasi consumilur , et quasi sic iterum sciemus et patriarchie copiosain virtutem ,
occultis maxillis devoratur , et absumplus , ut ita di. et Dei excel'cnlem clementiam . 1. Et factum est, in
cam , submergitur. Quir cum nobis comperta sint, quil, post verba hæc, Deus tentabat Abraham (Cap. 22).
obsecro , ſugi:nius morbi hujus damnum , et lotis viri- Quid sibi volunt hæc verba , Et factum est post verba
bus ab animabus nostris eliminemus. Perniciosissima hæc, lentabal Deus Abraham ? Considera, obsecro , di
enim est oinnium affectionum , nostramque salutein vinam Scripluram , quomodo nobis justi virtulem jam
corrumpit , ulpole diaboli invenlum . Propierca el sa - velit detegere. Et quia narratura est, quomodo Abra
piens quidam dicebal : Invidia autem diaboli mors hapi a Deo lentatus sit , prius vult ut discamus lem
intravil in mundum (Sap. 2. 24). Quid est, Invidia pus , quo hæc patriarchæ præcepta sunt , el quando
diabolimors intravit in mundum ? Nam postquam mala jussus est offerre Isa: cum , ut scias magnamn patriar
bec bestia primum hominem vidit immortalem , per chæ obedientiam , et quomodo Deijussis nihil præferri
suam malignitatem ad transgressionem mandati in . passus sil. Quid igitur est, Factum est autem posl verbau
duxit , per quam fecit ut morti fieret obnoxius. Invi- hæc ? Quoniam postquam natus est Isaac, quando vidit
dientiam , inobedientia mortem . Proplerea dicit : vobis diximus , hoc agre ſerens , dicebal Abrahæ :
Invidia autem diaboli mors intravil in mundum . Vidisii Ejice ancillam el filium ejus : non enim crit heres filius
quantum affectionis bujus damnum ? Immortalitale ancillæ cum filio meo (Gen . 21. 10) ; cumque hoc pa
honoratum inortalem fecit. Verum inimicus quidem triarchæ durum viderelur , volens eum Deus conso
nostra salutis , sua invidia , ut primus homo, qui lari, ait : Audi Sarram uxorem tuam , et ſac quod aly
immortalis crat, ad mortem condemnaretur effecit : ea dictum est : neque videatur libi durum , quod di
misericors autem sollicitusque pro nobis Dominus, clum est de puero el de ancilla . In Isaac enim vocabio
per morien suam iterum immortalitatem nobis lar - lur libi semen ( 16. v. 12 ), el illum quoque ſaciarn in
gilus est. Unde elmajora quam amisimus invenimus. genlem magnam , quia semen tuum est. Et omnis illi
Paradiso ejecit ille , hic in cælum induxit : ille morle a Deo facla promissio eo tendebat, ut nali ex Isaac
condemnari nos curavit , hic immortalitatem nobis in magnum populum propagarentur. Cum ergo bona
largilus est : ille paradisideliciis privavit, hic regnum hujusmodi spe aleretur juslus, post tantas ettam fre
ciclorum nobis pr:eparavit. Vidisti solertem Domini quentes ærumnas et tentationes, earum accepta mer
lui sapientiam ? ct quoniodo ea que per invidiam cede, et in luto deinum collocatus, præ oculis habens
diaboli contra salutem nostram facta sunt, in caput sibi successurum heredem , secure agebat, masimam
illius convertit ? Non enim solum nos majoribus di- inde percipiens consolationem . Verum qui abscondita
gnalus est, sed et illum ipsum nobis subjecit dicens, cordium novit , volens nobis justi hujus virtutem de
Ecce dedi vobis potestatem calcandi super serpentes et tegere , et magnum amorem quoni erga se gerebal ,
scorpiones (Luc. 10 . 19) . Proinde hæc omnia cogitan post lot promissiones et hanc quoque quæ recens
les , et invidiam ex animabus nostris cffugemus , et facla erat, et cujus memoriam adhuc firmam lencbal,
studeamus ut divinam nobis benevolentiam concilie- cum jam adolesceret Isaac, et in ipso ælatis flore cs
mus. llæc enim nostra armatura solida, et inexpugna sel, cresceretque patris erga illum dileclio , post verba
 497 IN CAP. XXII GENES. HOMIL . XLVII. 198
γέτην τοίς εναντίοις λοιπόν ημείβετο, και αν έχρήν σω- Υπερίδωμεν ούν, παρακαλώ, των παρόντων, ποθήσω
τήρα και ευεργέτην επιγράφεσθαι, τούτον ανελεϊν επ- μεν τα μέλλοντα, την εύνοιαν την παρά του Θεού πάν
εχείρει." Ω μανίας υπερβολή ! ώ παραπληξίας επίτασις ! των προτιμώμεν, και διά της αρίστης πολιτείας εαυτοίς
Τον την ζωήν αυτω χαρισάμενον , και πάντα τον στρατόν ο πολλήν προαποθώμεθα την παρρησίαν, ίνα και τον παρ
αυτού ελευθερώσαντα της του αλλοφύλου μανίας, τούτον όντα βίον αλύπως διανύσαι δυνηθώμεν, και των μελλόν
ως πολέμιον λοιπόν ύφωράτο, και ουδέ έναυλος ούσα και των αγαθών επιτύχωμεν, χάριτι και φιλανθρωπία του
ευεργεσία περιεγίνετο του πάθους, αλλά καθάπερ υπό [473] Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, μεθ' ού το Πατρι
μέθης τινος, υπό του φθόνου σκοτωθείς τον της διανοίας άμα των αγίω Πνεύματι δόξα, κράτος, τιμή, νυν και αεί,
λογισμόν , τον ευεργέτην ως πολέμιον εώρα. , και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
ε'. Τοιούτον γάρ ή κακία του πάθους τούτου • αυτώ . ΟΜΙΛΙΑ ΜΖ'.
πρότερον λυμαίνεται το τούτο τίκτoντι. Και καθάπερ Και εγένετο μετά τα βήματα ταύτα, ο Θεός έπείραζει
σκώληξυπό του ξύλου τικτόμενος αυτό πρότερον το ξύλον τον 'Αβραάμ.
πρότερον δια
καταναλίσκει• ούτω και ο φθόνος εκείνηνκαι πρότερον δια . α'. Πολύ τών σήμερον ημίν αναγνωσθέντων το κέρδος ,
φθείρει την τεκούσαν αυτόν ψυχήν, και το εναντίον ή και άφατος ο θησαυρός ο τοίς βραχέσι τούτοις ρήμασιν
βούλεται τον φθονούμενον διατίθησι. [472 ] Μή γάρ μοι εγκεκρυμμένος . Τοιαύτα γάρ τα θεία λόγια: ουκ εν τω
τα προοίμια σκόπει επί των φθονουμένων , αλλά προς το πλήθει των ρημάτων, αλλ' εν τη συντομία των λόγων
τέλος αφόρα, και εννοει ότι αυτή η κακία των φθονούν πολύν εναποκείμενονέχει τον πλούτον. Φέρε ούν, αναπτύ
των εις μείζονα περιφάνειαν άγει τους φθονουμένους. ξωμεν τα ειρημένα, και καταμάθωμεν ακριβώς των
Οι μεν γάρ και τον Θεόν εφέλκονται εις συμμαχίαν, και σήμερον αναγνωσθέντων την δύναμιν. Ούτω γάρ πάλιν
της άνωθεν απολαύουσι ροπής · ο δε ταύτης έρημος , εισόμεθα και του πατριάρχου την πολλήν αρετήν, και
πάσιν ευεπιχείρητος γίνεται, και προ των έξωθεν πολε του Θεού την υπερβάλλουσαν φιλανθρωπίαν. Και εγένε
μίων υπ' αυτού του πάθους πολιορκούμενος μονονουχί το, φησί, μετά τα βήματα ταύτα, ο Θεός έπείραζε τον
καταναλίσκεται,και ώσπερ αδήλοις γνάθοις κατεσθιόμε 'Αβραάμ.
τα
Τι βούλεται ταυτί τα βήματα , Και εγένετο
βήματα ταύτα, ο Θεός έπείραζε τον Αβραάμ;
νος, ούτω δαπανώμενος,υποβρύχιος, ως ειπείν, γίνεται. μετά
“ Οπερ ειδότες φεύγωμεν, παρακαλώ , την λύμην του Σκόπει μοι την θείαν Γραφήν, πώς εντεύθεν ήδη βούλε
πάθους, και πάση δυνάμει εξορίζωμεν τούτο της εαυτών ται εκκαλύψαι ημίν του δικαίου την αρετήν. Και επειδή
ψυχής. Πάντων γάρ των παθών τούτο ολεθριώτερον ,και μέλλει διηγείσθαι την πείραν την παρά του Θεού επαγo
αυτή ημών τη σωτηρία λυμαινόμενον του γάρ πονηρού μένην το 'Αβραάμ, πρότερον ημάς βούλεται τον καιρόν
διαβόλου έστιν εύρημα. Δι'ό και τις σοφός έλεγε : Φθόνο διδάξαι, καθ' όν ταύτα ο πατριάρχης επετάττετο, και
(δε] διαβόλου θάνατος εισήλθεν εις τον κόσμον. πότε τον Ισαάκ ανενεγκείν εκελεύετο, ένα μάθης την
Τι εστι • Φθόνη δε διαβόλου θάνατος εισήλθεν εις πολλήν του πατριάρχου υπακοήν, και όπως των το Θεό
τον κόσμον ; Επειδή γαρ είδε το πονηρόν τούτο θηρίον δοκούντων ουδέν προτιμάν ήνέσχετο. Τί ούν έστιν, Έγέ
αθάνατον γενόμενον τον πρωτόπλαστον, διά της οικείας νετο δε μετά τα βήματα ταύτα; Επειδή γαρ μετά
πονηρίας εις την της εντολής παρακοήν αυτόν ήγαγε, τον του Ισαάκ τόκον , ηνίκα εθεάσατο η Σάρρα τον
και δι' εκείνης του θανάτου την τιμωρίαν παρεσκεύασεν Ισμαήλ συναναστρεφόμενον τώ Ισαάκ , καθάπερ χθες
αυτόν επισπάσασθαι. Ο φθόνος τοίνυν την απάτην ειρ προς υμάς διελέχθημεν, δυσχεράνασα προς τούτο ή
γάσατο, ή απάτη την παρακοήν, η παρακοή τον θάνατον. Σάρρα έλεγε προς τον Αβραάμ : "Εκβαλε την παιδί
Διά τούτό φησι • Φθόνω δε] διαβόλου θάνατος εισή... σκην και τον υιόν αύτης " ου γάρ μή κληρονομήση
θεν εις τον κόσμον. Είδες πόση του πάθους ή λύμη ; ο υιός της παιδίσκης μετά του υιού μου : εφάνη
Τον αθανασία τιμηθέντα θανάτω υποκείσθαι πεποίηκεν. δε τούτο σκληρόν το πατριάρχη , βουλόμενος ο Θεός
'Αλλ' ο μεν εχθρός της ημετέρας σωτηρίας, τον οικείον παραμυθήσασθαι τον δίκαιον, φησίν : Υπάκουσον Σάρ
φθόνον κινη σας, όντα αθάνατον τον πρωτόπλαστον θα- ρας της γυναικός σου , και ποίει το παρ' αύτής λεχθέν
νάτω καταδικασθήναι πεποίηκεν · ο δε κηδεμών και φιλ . και μή σκληρόν σου φαινέσθω το περί του παιδιου και
άνθρωπος Δεσπότης δια του θανάτου του οικείου πάλιν της παιδίσκης. 'Εν γάρ τώ Ισαάκ κληθήσεταί σοι
την αθανασίαν ημίν έχαρίσατο, και μείζονα ών απωλέ- σπέρμα, και τούτον δε ποιήσω εις έθνος μέγα, επειδή
σαμεν εύραμεν. Παραδείσου εκείνος εξήγαγε, και εις σπέρμα σον έστι . Και πάσα ή υπόσχεσις αύτώ και η
τον ουρανόν ούτος ανήγαγε · θανάτω καταδικασθήναι παρά του Θεού επαγγελία αύτη ήν, ώστε εις πολύ πλή
εκείνος πεποίηκε, και την αθανασίαν ημίν ούτος έχαρί- θος εκτείνεσθαι τους εκ του Ισαάκ τεχθέντας 5. Επειδή
σατο· της εν παραδείσω τρυφής απεστέρησεν εκείνος , ταύταις ταις ελπίσι τρεφόμενος και δίκαιος διετέλει, και
και βασιλείαν ημίν ουρανών ευτρέπεσεν ούτος. Είδες του ώς των τοσούτων και επαλλήλων θλίψεων και πειρα
Δεσπότου σου το ευμήχανον, και όπως τα παρά της σμών τας αμοιβές κομισάμενος, και εν ασφαλεία λοι
βασκανίας όπλα του διαβόλου κατά της ημετέρας σωτη- πον γεγονώς , και όρων εν οφθαλμοίς τον μέλλοντα
ρίας γεγενημένα, εκείνα αυτά περιέτρεψεν εις την αυ διαδέχεσθαι αυτού τον κλήρον, ούτω μετά αδείας καθ
του κεφαλήν; ου μόνον γαρ ημάς μειζόνων ήξίωσον, ειστήκει, μεγίστην εντεύθεν παραμυθίαν καρπούμενος .
αλλά και εκείνον ημίν υποχείριον έδωκεν, είπών : Ιδού 'Αλλ' ο τα απόρρητα της διανοίας επιστάμενος, βουλό
δέδωκα υμίν εξουσίαν πατείν επάνω όσεων και μενος ημίν εκκαλύψαι του δικαίου την αρετήν, και τον
σκορπίων . Ταύτα τοίνυν άπαντα λογιζόμενοι και τον πολύν πόθον, δν περί αυτόνεπεδείκνυτο, μετά τάς τοσαύ
φθόνον της εαυτών ψυχής εξορίζωμεν, και την εύνοιαν τας υποσχέσεις, και ταύτην την πρόσφατον γεγενημένην,
την παρά του Θεού επισπώμεθα. Τούτο γαρ ημών τo και ής την μνήμην έναυλον είχεν [ 14], ότε λοιπόν
όπλον το ακαταγώνιστον τούτο ήμών ή μεγίστη περι A 'Encipale, lentabal, sic eliain infra in Mor., in Sav., in om .
ουσία. Διά τούτο και ο Ισμαήλ, καίτοι νέος και εν έρη. nibusque omnino mss., ut nulla possil esse mendi suspicio,
μία ών και πολλή απορία , αθρόον ηύξήθη, και εις έθνος certumque sit ita legisseChrysostomun. Atin editionibus των
μέγα επέδωκεν· επειδή “ Ο Θεός ήν , φησί, μετά του o legitur επείρασε, tentauit. Cod. Αlex. επείραζε.
Aididimus τεχθέντας e Cois , el marg Sail., qui intextu
παιδίου. Εντεύθεν γαρ ημίν ο λόγος άπας έξεκυλίσθη. τικτομένους, και ταύταις.
429 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 450
εν ηλικία γέγονεν ο Ισαάκ, και εν αυτό το άνθει της κήν φιλοστοργίαν δευτέραν ήγησάμενος των του Θεού
ηλικίαςέτυχανε, και τον πόθον του πατρός τον περί προσταγμάτων, επί την εκπλήρωσιν έσπευδε . Και ανα.
αυτόν ήν ιδείν αυξανόμενον, τότε μετά τα βήματα ταύτα στάς, φησίν, Αβραάμ το πρωί, επέσταξε την όνον
της επαγγελίας, και μετά το ειπείν, ότι 'Εν αυτώ κλη αυτού. Παρέλαβε δε μεθ' εαυτού δύο παίδας και
θήσεταί σοι σπέρμα, και αυτός έσται σου διάδοχος: Ισαάκ τον υιόν αυτού και σχίσας ξύλα είς όλο
κάρπωσιν αναστάς επορεύθη, και ήλθεν επί τον τό
Μετά τα βήματα ταύτα ο Θεός έπείραζε τον Αβραάμ. πον, όν είπεν
Τί έστιν, Επείραζε » ; Ουχ ως αυτός αγνοών, αλλά αυτω ο Θεός, τη ημέρα τη τρίτη." Ορα
φιλάνθρωπον Δεσπότην, πώς και εν τω διαστήματα
προσήγεν αυτή την πείραν, ίνα και οι τότε παρόντες, τον
και οι εξ εκείνου μέχρι του παρόντος παιδεύωνται τον τον δίκαιοντου
βασανίζει δικαίου την αρετήν. Εννόησον δε και
τι είκός ήν υπομένειν ταϊς τρισίν ημέραις 8,
αυτόν πόθον τώ πατριάρχη, και την υπακοήν επιδείκνυ- αυτόν καθ' εαυτόν μεν αναλογιζόμενον το επιταγμα,
σθαι περί τα του Δεσπότου προστάγματα. Και είπε, και ότι αυτός μέλλει ταϊς οικείαις χερσί τον ούτω πο
φησί, προς αυτόν · 'Αβραάμ, Αβραάμ. Ο δε είπεν· θούμενον σφάζειν υιον ενθυμούμενον, ουδενί δε το πρά
'Ιδού εγώ. Τι βούλεται και του ονόματος διπλασιασμός; γμα κοινώσασθαι έχοντας και καταπλάγηθι την γνώμην
Της πολλής ευνοίας της περί τον πατριάρχηνκαι σημείο
σημείοναυτού την φιλόθεον και την σύνεσιν . Επειδή γάρ ήδει
εστι, και εδείκνυ αυτό και δια της κλήσεως, ότι μέλλειτο μέγεθος του επιτάγματος , ουδενί όλως τούτο γνώρι
μον ποιεί, ούτε τους παισιν, ούτε αυτό το Ισαάκ, αλλά
τι των αναγκαίων αυτό επιτάττειν. Παρασκευάζων μόνος καθ' εαυτόν τον αγώνα τούτον ηγωνίζετο, και
τοίνυν αυτόν συντείναι εαυτόν και μετά σπουδής προσ καθάπερ αδάμας τις ούτως ακαταγώνιστος έμενε, την
έχειν τοις παρ' αυτου λεγομένοις, τα διπλασιασμό της ανδρείαν των είκων
λογισμών επιδεικνύμενος , ουδέ πολυπρα
κλήσεως έχρήσατο, και φησιν· 'Αβραάμ, Αβραάμ. Ο γμονών, αλλ' μετά πολλού του πόθου τω του Θεού
δε είπεν· 'Ιδού εγώ. Και είπε: Λάβε τον υιόν σου τον νεύματι. Και επειδή περί τον τόπον έφθασεν, 'Αναβλέ
αγαπητόν, ον ηγάπησας, τον Ισαάκ, και πορεύθητι ψας, φησίν, 'Αβραάμ τοίς οφθαλμούς αυτού, είδε τον
εις την γην την υψηλήν, και ανένεγκε αυτόν εις τόπον μακρόθεν, και είπε τοίς παισιν αυτού•
ολοκάρπωσιν έ ' έν των ορέων, ών άν σοι είπω. Καθίσατε αυτού μετά της όνου. " Ορα και ενταύθα
Μέγας ο όγκος του επιτάγματος , και υπερβαίνον άνθρω του δικαίου την πολλήν σύνεσιν και τους παίδας
πίνην φύσιν το πράγμα. Λάβε τον υιόν σου τον αγα λαθείν εβούλετο, διά πάντων δεικνύς ότι μετά προ
θυμίας ζεούσης και επιτεταμένου πόθου πληρούν εβού.
πητον , δν ηγάπησας, τον Ισαάκ. "Ορα πώς δι' αυ λετο το τω Θεώ δοκούν. Επειδή γάρ ήδει, ότι καινόν και
των των ρημάτων μείζονα την πυράν ανάπτει, και την παράδοξον ήν, και ου πρότερον υφ' ετέρου γεγονός το
κάμινον της φιλοστοργίας του δικαίου , ήν περί τον παρ' αυτού μέλλον γίνεσθαι, κρύπτει τους παίδας και
Ισαάκ εκέκτητο, σφοδρότερον διεγείρει . Λάβε τον υιόν καταλιπών αυτους μετά της όνου , φησίν 'Ενταύθα
σου τον αγαπητόν, δν ηγάπησας,τον Ισαάκ. "Έκαστον αναμείνατε, εγώ δε και το παιδάριον διελευσόμεθα
καθ 'εαυτό ικανόν καθικέσθαι της του δικαίου ψυχής. έως ώδε, και προσκυνήσαντες ανακάμψομεν προς
Ου γαρ απλώς είπε , Τον Ισαάκ, αλλά προσέθηκε , Τον υμάς. Ουκ ειδώς ότι τούτο έσται, και έλεγεν, αλλά προ
υιόν σου, όν παρά πάσαν προσδοκίαν έκτήσω, και εν εφήτευσε μεν , ίσως τούτο αγνοών. "Έλεγε δε τοις ταισι ,
αυτότο γήρα σχεϊν ηδυνήθης , Τον αγαπητόν, τον πε. τάχα εξαπατών αυτούς και παρασκευάζων αυτόθι με
ριπόθητόν σου, όν μεθ' υπερβολής αγαπάς, τον Ισαάκ, νειν ' και λοιπόν ην ο πατριάρχης μετά του παιδός,
"Έλαβε δε 'Αβραάμ τα ξύλα της ολοκαρπώσεως , και
ον διάδοχον έξεις προσδοκάς, εξ ου και το σπέρμα σου επέθηκεν Ισαάκ τω ιιω αυτού . "Έλαβε δε μετά χεί
αυξεσθαι επηγγειλάμην, και τοσούτον αυξεσθαι, ώς το ρας το πυρ και την μάχαιραν , και επορεύθησαν οι
πλήθει των άστρων, και τη άμμω τη παρά το χείλος δύο άμα.“ Ω ψυχής ανδρεία ! ώ φρονήματος στειρότης !
της θαλάσσης εξισωθήναι . Τούτον ούν αυτόν Λάβε, και Επέθηκε, φησί, το Ισαάκ τα ξύλα της ολοκαρπώ
πορεύθητι εις την γην την υψηλήν , και ανένεγκε σεως αυτός δε την μάχαιραν και το πυρ έλαβε , και
αυτόν εκεί εις ολοκαύτωσιν εφ' εν των ορέων, ών άν επορεύοντο οι δύο άμα. Ποίοις οφθαλμοίς εώρα το πα:-
σοι είπω. Θαυμάσαι μου έπεισε, πώς και την ακοήν δίον τα ξύλα επιφερόμενον, [476] οίς έμελλεν αυτόν μετ'
ήνεγκεν ο δίκαιος. Τούτον γάρ αυτόν, φησί, τον ούτω ου
και
πολύ επιθύειν b ; πως η χειρ φέρειν ήδύνατο το πυρ
την μάχαιραν; Και η μεν χείρ έπεφέρετο το πυρ
σοι περιπόθητον, ανενεγκέ μοι εις ολοκαύτωσιν εφ' εν το αισθητόν, το δε ένδοθεν πυρ κατέφλεγεν αυτού την
των ορέων . Τί ούν και δίκαιος ; Ουκ εταράχθη τον λογι διάνοιαν, και εδαπάνα τον λογισμόν, πείθον νικάν τα
σμόν, ου συνεχύθη την διάνοιαν, ουκήπόρησε προς το προς τον Θεόν πόθω, και παρασκευάζον λογίζεσθαι, ότι
ξένον του επιτάγματος , ουκ ενενόησεν, ουκ ελογίσατο ο ήδη παρασχών και υπέρ φύσιν ανθρωπίνην πατέρα
προς εαυτόν: Τίτούτο ; ο παρά πάσαν προσδοκίαν σπέρμα
χαρισάμενος, o διά την οικείαν φιλανθρωπίαν την μη γενέσθαι παρασκευάσας δυνήσεται και νύν τα υπερβαί
νοντα τον ανθρώπινον λογισμόν εργάσασθαι. 'Αλλ' όρα
τραν της Σάρρας ζωογονήσας νεκρωθείσαν, λοιπόν μοι λοιπόν προ του αισθητου πυρός την ένδοθεν κατά
μετά το γαλακτοτροφηθήναι και αυξηθήναι, και λοιπόν μικρόν έξαπτομένην κάμινον και φλέγουσαν του δικαίου
εν ηλικία γενέσθαι, σφαγήναι το τεχθέν μοι κελεύει, την ψυχήν. Είπε δε, φησίν, Ισαάκ προς 'Αβραάμ τον
και εις ολοκαύτωσιν ανενεχθήναι: ο προ βραχέως ειπών, πατέρα αυτού: Πάτερ. Ικανόν το ρημα των σπλάγχ
'Εν αυτώ κληθήσεταί σοι σπέρμα, νύν τα εναντία νων αυτών του δικαίου καθάψασθαι. Ο δε είπε: Τί έστι,
επιτάττει; Και πώς αν είς έργον εξέλθοι ποτέ τα παρ' τέκνον ; Πατέρα καλείς τον μετά μικρόν άπαιδα εσόμε
αυτου επαγγελθέντα ; [475 ) Πώς γαρ οίόν τε της ρίζης νον, καγώ τέκνον προσαγορεύωτον μετ'ου πολύ μέλλοντα
εκτεμνομένης τους κλάδους φυήναι ποτε, ή του δένδρου επί τον βωμόν ανιέναι, και εν ταις οικείαις χερσί μέλλω
εκκοπτομένου τον καρπόν ενεχθήναι, ή της πηγής ξη- σφάζειν. Είτα ο παίς φησιν : Ιδού το πυρ επιφέρη,
ρανθείσης ποταμούς αναδοθήναι ; Κατά μέν την ανθρω- κάγώ τα ξύλα που έστι το θύμα το μέλλον προσάγε
πίνην ακολουθίαν ταύτα γενέσθαι αμήχανον· Θεού δε σθαι; Πού έστι το πρόβατον το εις την ολοκάρπωσιν ;
βουληθέντος πάντα γενέσθαι δυνατόν. Εννοει μου ενταύθα του δικαίου την βάσανον · πώς
β'. 'Αλλά τούτων μενουδέν ελογίσατο και δίκαιος ούτος, ήνεγκε την ακοήν, πώς ίσχυσε αποκρίνασθαι το παιδί,
αλλά καθάπερευγνώμων οικέτης, πάντα λογισμών ανθρώ a Savil. et quidam mss. όρα πως και εν τω διαστήματι βασα
πινον παρωσάμενος , ενός μόνου εγίνετο, του το επιτα γάρ νίζει του δικαίου την αρετήν ο φιλάνθρωπος Δεσπότης. Εννόησον
χθέν εις έργον αγαγείν , και ώσπερ εκτός γεγονός της literτιpauluminverso
υπέμενεν εν τρισί νυξιν ο δίκαιος εκείνος, et celera siroi
ordine. .
άνθρωπείας φύσεως, και πάσαν συμπάθειας και πατρι b Quinque mss. μετ' ου πολύ επιθήσειν.
429 IN CAP. XXII, GENES. HOMIL . XLVII. 430
promissionis et postquam dixit : In illo vocabilur tibi stravit asinan suam . Accepit autem secum duos serros
semen . et ille erit siiccessor luus : Post verba hrec e l Isaac filium suum : et scissis lignis in holocaustum
tentabat Deus Abraham . Quid est, Tentabat ? Non quou cum surrexissel , profectus est, el venil in locum , quem
inse ignoraret . lentatione illum probavit , sed ut et ii dixil ei Deus , die lertio. Vide clementem Dominum .
qui tunc erant, et quiab eo tempore usque ad pr.esens quomodo et intervallo loci justi probavit virtutem .
futuri sunt . istud ipsum patriarchæ desiderium et Cogita autem quid probabile sil triduo illo sustinuisse
obedientiam in pr: ceptis dominicis prae se ſerre di- ju -lum ' secum repulantem sibi præceptum esse , lid
scant. Et dixit, inquit , ad eum : Abraham , Abraham . suis manibus lain dilectum filium occiderel , neque rem
Al ille dixit : Ecce ego. Quid sibi vult verbi duplica - ulli communicarel el delegeret ; et obstupesce pium
lio ? Magnæ benevolentia erga patriarcham argumen - religiosunique ac prudentem ipsius animum . Quia
lum est, et monstrabat ei vocatione ipsa , se magnum enimi sciebat magnitudinem prxccpli,nemini prorsus
aliquid præcepturum esse. Ut igitur illum allentiorem hoc significavit , neque preris , neque ipsi Isaac : sed
redderet, vocationem geminabal , el dixit : Abraham , solus secum agonem illum dccertabat , et quasi ada
Abraham . Ille auiem dixit : Ecce ego. 2. Et dixit : Ac mas quidam manebal invictus , robur cogitationum
cipe filium fuum dilectum , quem dilexisti, Isaac, el vade tantum exhibens , el non mulla causatus, magno cum
in terram excelsam , et oſſer eum in holocaustum super desiderio obtemperabat nului divino. Et postquam ad
unum montium , quem tibi dixero. Magnum præcepti locum illum pervenil , 4 . Sublatis , inquit , Abraham
pondus, et res humanam transcendens naturam . Ac oculis suis vidit locum a longe , 5 . el dixil servis suis :
cipe filium luum dilectum , quem dilexisli , Isaac . Vide Sedete hic cum asina. Vide et hic justi niaguiain pru
quomodo per verba ista majorem roguni succendil , dentiam : eliani servis vult esse occullus , per omnia
et fornacem amoris, quo juslus in Isaac affectus erat, declarans se cum ferventi alacritate el intento deside
veb mentius excitat. Accipe filium tuum dileclum , quem rio implere velle quod Deo probabalur. Nam quia scie
dile risli, Isaac. Unumquodque verbum per se suſlice- bat novum et inauditum esse id quod ab ipso facien
rel ad sauciandam animam justi. Non enim simpliciter dum crat, neque ab ullo umquam tale quiddam factum
dixit, Isaac , sed addidit, Filium tuum , quem præter fuisse antea , rem servis occultal. Et relictis eis cum
omnem exspectationcm suscepisti, et in ipsa seneclule asina , inquit : 5 . Bic exspeciale : ego enim el puer am
habere poluisti, Dileclum , desiderabilem tuum , quem bulabimus usque illuc, el cum adoraverinius, revertemur
tam immodice diligis , Isaacum , quem successurum ad vos. Ignorans futurum esse id quod dicebat , sed
tibi exspectas, ex quo et semen tuum multiplicandum prophela vil quidem , ignorans lamen fortassis . Dice
promisi , cl in tantum multiplicandum , utstellarum bat autem hirc servis , forte ut imponeret eis , el fa
guclur. lllum ipsum Accipe, el vade in lerrum excelsam , cum puero erat patriarcha . 6 . Accepit autem Abraham
el offer eum ibi in holocaustum super unum montium , ligna holocausli, el imposuit Isaac filio suo . Tulit quo
quem tibi dicam . Admirari subit quomodo hac juillis que in manibusignem el gladium , et perrexerunt duo illi
auribus ferre potuerit.Mun enim ipsum , inquit, tam simul. O animæ fortitudinem ! o spiritus soliditatem !
desiderabilem tibi, offer mihi in holocaustum super Et imposuit, inquit, Isaacligna holocausti :ipse autem
unum montium . Quid igitur juslus ? Non turbatus cst gladium et ignem accepit , el iverunt ambo simul.
animo, non conſusus estmente, non consilio destilu - Qualibus oculis spectabat puerum ligna aſſeren !cm ,
lus cst ad lam s: pendum præceptum , non cogitabat, super que non multo post illum immolaturiis ' erat ?
non ratiocinabalur secum : Quid hoc est ? qui milli quomodo manus ferre p: luit ignem el gladium ? Es
prrter omnem exspectationem prolem largilus est, manus quidem ferebat igncm sensibilem , ignis autem
qui prop 'er benignitatem suam emortuam Sarræ vul- interior accendebat ipsius mentem , cl rationem ab .
vam generationi idoneam fecit , nunc postquam abla - sumcbat, persuadebatque ut amore in Deum vincerel,
clatus est filius el crevit , el in More talis est, bunc et hanc cogitationem immillebat, cum , qui jam supra
occidi et in holocaustum offerri prifcipit : qui paulo bumanam naturam se feceral esse patrem , iterum posse
antea dixit, In ipso vocabitur tibi semen , nunc conlra. et nunc quæ humanam Transgrediuntur rationein open
ria priccipil. El quomodo implebuntur, quæ ab co rari. Cæterum vide, obsecro, deinceps ante sensibile
suntpromissa ? Quo pacio enim fieri potest, ut radice illum ignem , incendiuin inlernum , quod paulatina
exsccia rami pullulent, vel succisa arbore fructus exardescebat, ct jusri mentem inflammabat. 7. Dirit
pioveniant , vel fonte arefacto fluvii scaturiant ? Se- aulem , inquit, Isaac ad Abraha:n palreni suum : Paler .
mundum hominis rationem talia fierinon est possibile ; Sullicicbat hoc verbum ad lancinanda justi hujus
viscera. 'lle autem dixit : Quid est, fili ? Patrem vo
2 . Czcierum horum nihil cogitavit secum justo , ille , cas, paulo post futurum orbum : et ego filium appello,
scd sicut gralus famulus,omissa omniratione humana, qui non multo post super altare ascensurus est, micis
unam tantum rem curabat, ut imperata opere imple - occidendus manibus. Deinde puer inquil : Ecce igneme
ret : et quasi faclus ab humana natura alienus , al sers . el ego ligna: ubi est hostia immolanda ? ( bi
posiponendam ducens divinis præceptis omnem affe Savil. et quidam Mss. : Cogila enim quar:la perpessus
clionem et dilectionem , ad implenda Dei jussa festi sil justus ille intra tres nocies.
navil. 3 . El cum surrexissel , inquit , Abraham mane , i queque Mss., inpositu 'als, pro , immoludurns.
 431 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP .
est uvis ad holocaustum ? Considera , obsecro , hic justi times Deum tu. Vide quomodo humiliter se nostra
viri crucialum , quomodo tulitauribus, quomodo poluit firmitati hoc verbo atlemperat. Quid igitur? ignoral
respondere puero , quomodo non est confusus mente , . . ne ante hoc justi virtutem , et nunc cognovit omn
quomodo Slio occultare potuit id quod futurum erat : Dominus ? Non hoc , inquit, significat , quod nunc i
sed inquit generoso spiritu et forti aniina : 8. Deus cognoverit. Sed quid dicere vult ? Nunc, inquit , on
videbil sibimetipsi ovem ad holocaustum , fili.Vide etiam bus declarasti , quomodo sincero limore Deum co
hic quo pacto ignarus insinuat itcrum quod fulurum Nam ego noveram famulum meum : quæ autem n
crat. Videbatur enim per responsum Isaac decepisse, a te facta sunt doctrina maleria sunt tam präsenti
sed illi quidem verbis interim persuasil : ipse autem quam futuris. Nolum enim fecisti nunc omnibus le
majorem gravioremquc dolorem pertulit, vcrba in mere Deum , et curare ut mandala ejus opere imple
anima versans, el cogitans pueri elegantiam externam , Elnon pepercisti filio luo dilecto propterme : illi qui i
internamque pulchritudinem , obcdicntiam , gratiam , dilectus est , qucm tam ardenter amas, non per
ætatis florem , 9. Cumque irenl ambo , venerunt ad lo - cisti propterme, propter mandalum cl jussuni meu
cum de quo dixil ei Deus. Venerunt, inquit, ad montem sed prætulisii mandalum meum filio tuo. Proinde
excelsum , quem scilicet ci Dominus indicarat : Et filium luum accipe. Propler hoc enim pollicitus s
ædificavit ibi Abraham altare . Ilerum obslupesco justifore ut semen luum extenderetur : redimilus ergo o
fortitudinem , quomodo potuerit exstruere altare , dientis lux corona , abi. Ego enim voluntatem co
quomodo valuerit , quomodo non defecerit pric an - nare soleo, et propter mentem præmia largiri. Op
gustia , sed el altare adilicaveril , el imposuerit ligna. erim impleripar est ca quæ a le dicta sunt et ser
El ligalum filium suum Isaac imposuit super altare. Tuis et Isaac : illis enim promisisti , Cum adorav
10 . Et extendit Abraham manum suam , ut acciperel mus , redibimus : ecce hoc nunc crit ; et puero
gladium , et occideret filium suum . gante, Ubi ovis est ad holocaustum ? Deus videbil s
3. Abrahami fortitudo et Isaaci obsequentia. — Ne melipsi ovem ad holocauslum , dixisti. Ecce cum
leviter prætercurramus , dilecti , qur dicta sunt: scd spexcris , inquit , oculis , videprædictam a le ove
consideremus quomodo non avolarit a corpore anima, quam scilicet pro puero sacrificabis. 13 . Ul respe
quomodo poluerit suis manibus colligare , el lignis im - autem oculis vidil : el ecce aries unus delinebatur cor
ponere tam dilectum , lam ainabilem unigenitum . Et bus in arbusto Sabec. Elivil Abraham , el accepil ar
extendil , inquit , Abraham manum suam , ut ari ipe- lem , el obtulit illum in holocaustum pro Isaac filio s
rel gladium ad occidendum filium suum . O religiosam vidi religiosam tuam mentem , inquit , ecce id qu
aniinam ! o forlem mentem ! o ingentem amorem ! O prius dixisti puero , hoc tibi præparavi. El acces
rationem vincentem humanam naturam ! Accepit , inquit, el obtulil in holocaustum pro Isaac filio s
inquit , gladium , ulocciderel filiuin suum . Virum magis Vidis:i Dei clementiam ? Et sacrificium consummal
admirer el obslupescam , forlenine spiritum patriar- est , et patriarcha religiosam suam mentem dec
est,
chæ , an pueri obedientiam ? quod neque relucialus ravit , et a voluntate coronam reportavit : et Is:
est , neque factum ægre lulit , sed cessii ct oblempe- acceplo , rediit cum innumeris coronis.
ravit iis quæ a patre facta sunt , cl sicut agnus cum Sacrificium Abrahæ figura crucis. — IIæc auld
silentio super altare accubuit, exspectans patris dex- omnia figura fuerunt crucis. Propterea et Clirise
teram ? Verum ubi illa pia mens sua omnia consum Jud:cis dicebat : Abraham pater vesler exsultavil ,
mavit et nibil intermisit : ostendens bonus Dominus, viderel diem meum ; et vidil , el gavisus est (Joan.
se non occidi perum , sed potius justi virlutem . de. 56 ). Quomodo vidit , qui loc annis prxcessit ? }}|
legi volentem , hæc imperasse : coronato justo ob vo- figuram , per umbram . Sicut enim hic ovis oblata
luntatem suam , et accepla consummala hostia ex pro Isaac, ila clrationalis agnus oblatus estpro mund
mente patriarchæ , nunc suam declarat benignitatem . Oportebat enim in umbra describi et præsignariant
11. El vocavit eum , inquit , angelus Domini de cælo , veritalem . Vide namque , obsecro, carissime, qui
dixilque , Abraham , Abraham . Nam quia videbat justum modo omnia per umbram præligurala sunt : unigen
jam accinctum et paralum ad immolationem , el vo - lus illic , et unigenitus hic (a); dileclus illic
lenlem implere mandalım Domini, idcirco vocat eum germanus, dilcctus et hic ac germanus. Hic eni
de calo , ei dicit : Abraham , Abraham . Bene et hic est Filius meus dileclus, in quo mihi bene complac
geminatione usus est , ut superaret impelum justi, et (Matth . 3 . 17) . A paire ille in holocaustum of
quasi per vocem delincrelur justidexlera , jam len - rebalur , et hunc Paler tradidit. El hoc clam
densad puericædem . Etdixit : Ecce ego . 12. Et dixit : Paulus dicens : Qui proprio Filio suo non peperci
Ne injicias manum tuam in puerum , neque facias illised pro nobis oninibus tradidit illum : quomodo na
quidquam . Nunc enim cognoviquia lines Deum iu , el et cum illo omnia nobis daturusest (Rom . 8.32) ? lluc
non pepercisti filio tuo dilecto pro; ler me. Ne injicias, usque umbra ; postea reruin veritas longe exceller
inquil , manum tuam in puerum . Non hoc præcepiut tior monstratur. Agnus enim hic rationalis pro 101
opus perficialur , neque volo uit occidalur firius luus . mundo oblatus est, lolum orbem terrarum puriſic
sed ut obedientia lua maniſesta sit omnibus. Igitur ne loco conferatur oratio de beato Abrahamo, se
feceris ci quidquam . Contentus sum voluntate lua, et pra(a)TomHuic
. II, quæ homilia in multis huic nostræ affinis de
ex bac le curono cl prædico. Nunc enim cognovi quia prehendetur.
 431 IN CAP . XXII GENES. HOMIL . XLVII.
πώς oύ συνεχύθη, πώς ήνεγκε ταμιεύσασθαι, και μη , λέξεως συγκατάβασιν. Τί ούν και τρό τούτου ηγνόει του
κατάδηλον ποιήσαι το παιδί το μέλλον έσεσθαι, αλλά δικαίου την αρετήν, και νυν έγνω ο τών όλων Δεσπότηςκαι
φησι γενναίο φρονήματι και ανδρεία τη ψυχή. Ο Θεός Oυ τούτό φησιν , ότι αυτός νυν έγνω. Αλλά τί; Nυν,
όψεται εαυτώ πρόβατον εις ολοκάρπωσιν , τέκνον . φησίν , άπασιν εγνώρισας, όπως ειλικρινή τον φόβον
“ Ορα και ενταύθα πως ούκ ειδώς πάλιν μηνύει το μέλλον έχεις τον προς τον Θεόν. Εγώ μέν γάρ ήδειν τον εμόν
έσεσθαι. "Εδοξε γάρ διά της αποκρίσεως παραλογίζε - θεράποντα • τα δε νύν παρά σου γενόμενα τοις τε νύν
σθαι τον Ισαάκ, αλλ'εκείνον μεν διά των ρημάτων προς ούσι, ταις τε μετά ταύτα γενεαίς διδασκαλίας υπόθεσις
το παρόν έπεισεν, αυτός δε μείζονα την οδύνην και επι- γενήσεται. 'Εγνώρισας γάρ νύν άπασιν όπως φοβή τον
τεταμένην υπέμενε , τα βήματα αυτά στρέφων εν τή Θεόν, και τα προσταττόμενα εις έργον αγαγείν σπεύ
διανοία, και εννοιών του παιδός την ευμορφίαν τήν έξω- δεις • Και ουκ εφείσω του υιού σου τού αγαπητού
θεν, της ψυχής το κάλλος, το πειθήνιον, το επέραστον, δι' εμέ • του σφόδρα σου περιποθήτου και γνησίως υπό
αυτό της ηλικίας το άνθος. Πορευθέντες δε αμφότεροι σου αγαπημένου ουκ εφείσω δι' εμέ, διά το πρόσταγμα
ήλθον επί τον τόπο , όν είπεν αυτώ ο Θεός. Παρ- το εμόν, διά το επίταγμα το παρ' εμού • αλλά προετί
εγένοντο, φησίν,επί το όρος το υψηλόν ,όπερ αυτω ο Θεός μη σας το παρ'εμού κελευσθέν του παιδός του σου . Διά
εγνώρισε: Και φώκοδόμησεν εκεί 'Αβραάμ θυσιαστή- τούτο και τον παίδα δέχoυ τoν σόν. Διά τούτο γάρ σου
pιον . Πάλιν έκπλήττομαι του δικαίου την ανδρείαν, πώς επηγγειλάμην το σπέρμα το σον έκταθήσεσθαι και τον
ηδυνήθη το θυσιαστήριον οικοδομήσαι, πώς ίσχυσε, πώς έπί τή υπακοή στέφανον αναδησάμενος άπιθι . Εγώ γάρ
ου διελύθη υπό της αγωνίας. Αλλά και το θυσιαστή- την προαίρεσιν οίδα στεφανούν, και από της γνώμης
ριον ώκοδόμησε, και επέθηκε τα ξύλα. Και συμποδί- τα βραβεία παρέχειν. Εις έργον γάρ εκβήναι προσήκει
σας Ισαάκ τον υιόν αυτου,
τον νιον επέθηκεν αυτόν
αυτού , επέθηκεν επί το
αυτόν επί τό τα παρά σου ρηθέντα και τους παισι τοίς σούς και το
θυσιαστήριον . Και εξέτεινεν Αβραάμ την χείρα αυ- Ισαάκ • εκείνους γάρ επηγγείλω, ότι Προσκυνήσαντες
tού, λαβείν την μάχαιραν, σφάξαι τον υιόν αυτού. αναστρέψομεν και τούτο ήδη έσται • και το παιδί
γ'. Μή απλώς παραδράμωμεν , αγαπητοί , τα ειρη- πυθομένω, Πού έστι το πρόβατον το εις ολοκάρτωσιν ;
μένα , αλλ' εννοήσωμεν πως ούκ απέπτη του σώματος ο Θεός όύεται εαυτω πρόβατον εις ολοκάρπωσιν ,
η ψυχή , πώς ήνεγκε ταϊς οικείαις χερσί συμποδίσαι, και είπας. Ιδού ούν αναβλέψας (478] τούς οφθαλμοίς σου
τοϊς ξύλους επιθεϊναι τον αγαπητόν, τον επέραστον , άρα το προόδηθεν παρά σου πρόβατον , όπερ αντί του
τον μονογενή: Και εξέτεινε, φησίν, 'Αβραάμ την χείρα
αυτού, λαβείν την μάχαιραν , σφάξαι τον υιόν αυτού. παιδός ολοκαρπώσεις. Αναβλέψας δε τοις οφθαλμούς
* Ω φιλοθέου ψυχής ! ώ γνώμης ανδρείας ! ώ πόθου επιτε είδε, και ιδού κριός είς κατεχόμενος των κεράτων
ταμένου ! ώ λογισμού νικώντος ανθρωπίνην φύσιν ! "E ένα φυτό Σαβέκ. Και επορεύθη 'Αβραάμ, και έλαβε
λαβε, φησί, την μάχαιραν», σφάξαι τον υιόν αυτού. των κριών , και ανήνεγκεν αυτόν εις ολοκάρπωσιν
Τίνα θαυμάσω και εκπλαγώ ; [ 477) του πατριάρχου το αντι Ισαάκ του υιού αυτού. Είδόν σου, φησί , της γνώ
ανδρείον φρόνημα, ή του παιδός την υπακοήν: ότι ουκ μης το φιλόθεον,ιδού όπερπρολαβών είπες το παιδί, τούτο
απεσκίρτησεν, ουδε εδυσχέρανε προς το γινόμενον , αλλ' σοι παρεσκεύασα. Και έλαβε,και ανήνεγκεν εις ολοκάρ
επείθετο και είχε τοίς υπό του πατρός γινομένοις , και πωσιν αντί Ισαάκ του υιού αυτού. Είδες Θεού φιλαν
καθάπερ αρνίον μεθ' ησυχίας το βωμό επέκειτο, ανα- θρωπίαν ; Και η θυσία απηρτίσθη, και ο πατριάρχης το
μένων του πατρός την δεξιάν ; Αλλ'επειδή τα της γνώ- φιλόθεον αυτού της γνώμης επεδείξατο , και απο της
μης άπαντα απηρτίσθη, και ουδέν λοιπόν ένέλεπε, δει προαιρέσεως τον στέφανον εκομίσατο, και τον Ισαάκ
κνύς και αγαθός Δεσπότης ότι ου σφαγήναι τον παιδα λαβών επάνεισε μετά μυρίων στεφάνων. Ταύτα δε πάντα
βουλόμενος ταύτα επέταξεν, αλλά του δικαίου θέλων , εγίνετο του σταυρού. Διά τούτο και ο Χριστός
τύπος
έκκαλύψαι την αρετήν από της γνώμης στεφανώσας τον
δίκαιον, και από της προαιρέσεως, του πατριάρχου την τοίς Ιουδαίοις έλεγεν· 'Αβραάμ ο πατήρ υμών ήγαλ
απηρτισμένην θυσίαν δεξάμενος λοιπόν την οικείαν λιάσατο, ίνα ίδη την ημέραν την εμήν · και είδε ,
επιδείκνυται φιλανθρωπίαν. Και εκάλεσεν αυτόν , φή και εχάρη. Πώς είδεν ο προ τοσούτων γεγενημένος
σιν, άγγελος Κυρίου εκ του ουρανού , και είπεν . χρόνων ; Διά τού τύπου, διά της σκιάς. Καθάπερ γάρ
'Αβραάμ , Αβραάμ. Επειδή γάρ εώρα συντεταμέ- ενταύθα το πρόβατον προσηνέχθη αντί του Ισαάκ ,
νον τον δίκαιον, και έτοιμον όντα προς την σφαγήν, ούτως ο λογικός αμνός προσηνέχθη υπέρ της οικουμέ.
και το επίταγμα πληρώσαι βουλόμενον, διά τούτο καλεί γης. "Εδει γαρ εν τη σκιά προδιαγραφήναι την αληθειαν.
αυτόν εκ του ουρανού, καί φησιν , 'Αβραάμ, Αβραάμ. " Ορα μοι γαρ, αγαπητέ , πώς άπαντα διά της σκιάς
Καλώς και ενταύθα το διπλασιασμό έχρήσατο, ίνα
προετυπούτο και μονογενής εκεί , και μονογενής εν
περιγένηται της ορμής του δικαίου, και μονονουχί διά ταύθα
της φωνής κατάσχη του πατριάρχου την δεξιάν επει • αγαπητός εκεί και γνήσιος , αγαπητός
γομένην πρός τήν του παιδός σφαγήν. Και είπεν· 'Ιδού και ενταύθα και γνήσιος. Ούτος γάρ έστιν ο Υιός
εγώ. Και είπε: Mή επιβάλης την χείρα σου επί το μου κ α ι αγαπητός, φησίν, εν ώ ηυδόκησα. Υπό του
παιδάριον, μηδέ ποιήσης αυτώ μηδέν. Νύν αο πατρός εκείνος εις ολοκαύτωσιν ανεφέρετο, και τούτον
έγνων ότι φοβή τον Θεόν συ, και ουκ ερείσωτου υιού ο Πατήρ εξέδωκε. Και βοά Παύλος λέγων· "Ος γε του
σου τού αγαπητού δι' εμέ. - Μή επιβάλης, φησί, ιδίου Υιού ουκ εφείσατο , αλλ' υπέρ ημών πάντων
την χείρα σου επί το παιδάριον . 00 το έργον γενέσθαι παρέδωκεν αυτόν, πώς ουχί και συν αυτώ τα πάντα
βουλόμενος τούτο επέταξα , ουδέ σφαγήναι θέλων τον ημίν χαρίσεται ; Μέχρι τούτου η σκιά : λοιπόν δε των
παΐδα τον σον, αλλά τηνυπακοήν τήν την άπασι κατάδηλον πραγμάτων ή αλήθεια πολύ το υπερέχον επιδείκνυται .
ποιήσαι. Μη τοίνυν ποιήσης αυτο μηδέν • αρκούμαι γάρ αμνός ούτος ο λογικός υπέρ απάσης της οικου
γαρ τη γνώμη τη ση, και εντεύθεν στεφανω και ανακη “Ο μένης , ούτος την οικουμένην άπασαν έξι
ρύττω σε. Νυν γάρ έγνων ότι φοβή σύ τον Θεόν. " Ορα εκάθησενπροσεφέρετο
ούτος τουςανθρώπους της πλάνης ελευθέρωσε,
Patrol. GR . LIV .
Χ353 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. Σ ..
και προς την αλήθειαν επανήγαγεν ούτος την γην ου. και τη γνώμη σου σφαγιασθείς, ούτως εις πλήθος εκτει
ρανόν εποίησεν, ου των στοιχείων εναλλάξας την φύσιν , νόμενον έξει το σπέρμα, ως τοϊς άστρους και τη άμμο
αλλά τηνέντοίς ουρανούς πολιτείαν εις τους επί γης ανθρώ. παρισωθήναι , και πάντα τα έθνη ενευλογηθήναι εν
πους μεταστήσας. Διά τούτου πάσα ή των δαιμόνων θερα το σπέρματίσου, ανθ' ών υπήκουσας της έμής φω
πεία λέλυται· διά τούτου ουκ έτι λίθοις και ξύλοις προσ . της. Ταύτα δε σοι, φησίν, άπαντα έσται διά την πολλήν
κυνούσιν άνθρωποι, ουδέ οι λόγω τετιμημένοι τους αναι υπακοήν. Αρα των μυρίων ημίν αγαθών πρόξενος ο
σθήτοις υποκύπτουσιν, αλλά πάσα απελήλαται η πλάνη , γίνεται το υπακούειν το Δεσπότη, και πείθεσθαι αυτού
και το της αληθείας φώς την οικουμένην κατηύγασεν. τους προστάγμασι, και ομοίως το πατριάρχη τούτω μή
- δ'. Είδες της αληθείας την υπεροχής και είδες τί μέν ή περιεργάζεσθαι τα παρ' αυτού επιταττόμενα » αλλά
σκιά, τι δε η αλήθεια ; Και εκάλεσε, φησίν, 'Αβραάμ καθάπερ ευγνώμονας οικέτας πληρούν τα διατεταγμένα ,
το όνομα του τόπου εκείνου, Κύριος είδεν • ίνα εί- και τον υπέρ τούτων λόγον παραχωρείν το Δεσπότης
πωσι σήμερον, 'Εν τω όρει Κύριος ώφθη. "Ορα του 'Εάν ούν ούτω παιδεύσωμεν εαυτούς, δυνησόμεθα και
δικαίου την φιλόθεον γνώμην, πώς εκάστοτε εκ των την αυτήν υπακοήν το δικαίω επιδείξασθαι , και των
συμβαινόντων τάς προσηγορίας τους τόπους επιτίθησι. αυτών στεφάνων επιτυχείν. Πώς δε υπακούσομεν ; Εάν
Την γάρ παρά του Θεού γενομένην επίσκεψιν 4 βουλόμε- τας εντολάς αυτού διά των έργων [480) πληρώσωμεν.
νος, καθάπερ εν στήλη χαλκή, εναποθέσθαι τω τόπω διά Ουγαρ οι ακροαται , φησί, του νόμου δικαιωθήσονται,
της προσηγορίας,φησί,Και εκάλεσε το όνοματουτόπου, αλλ' οι ποιηται. Τί γάρ όφελος, εάν καθ' εκάστην μεν
Κύριος είδεν. "Ήρκει μεν ούν προς αμοιβήν το δικαίω ακούωμεν, αμελώμεν δε τηςτούτων εργασίας; Διό παρα
και το ζωντα επαναγαγείν τον Ισαάκ, και το αξιωθήναι καλώ, επί την εργασίας αυτών των έργων σπεύσωμεν·
ουδέ γάρ άλλως σωθήναι δυνατόν ' ίνα και τα ημαρτη
του εγκωμίου του μεγάλου, του , 4791 Νύν έργων ότι
φοβήτων Θεσύ αλλοεοιλότιμος ταϊςδωρεαϊς αεί νικών μένα απονιψώμεθα, και της παρ' αυτού του Δεσπότου
φιλανθρωπίας αξιωθώμεν, χάριτι και οικτιρμούς του
και ταϊς ευεργεσίαις την έννοιαν την ημετέραν, επιδαψι Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, μεθ' ού τω Πατρί ή δόξα,
λεύεται και νυν του δικαίου την γνώμην, και αμειβόμενος και άμα των αγίω και ζωοποιώ Πνεύματι, νυν και αεί, και
φησι πάλιν προς αυτόν· Και εκάλεσεν άγγελος Κυρίου εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
τον Αβραάμ δεύτερον εκ του ουρανού, λέγων· · Κατ' ΟΜΙΛΙΑ ΜΗ'.
έμαυτού ώμοσα, λέγει Κύριος , ού είνεκεν εποίησας 'Απεκρίθησαν δε οι υιοί του Χέτ πρός "Αβραάμ, και
το βήμα τούτο και ουκ ερείσω του υιού σου του είπαν : Βασιλεύς παρά Θεού ει συ εν ημίν, εν τοις
αγαπητού δι' εμέ, ή μήν ευλογών ευλογήσω σε, εκ.λεκτοίς μνημείοις ήμών θάψον τον νεκρόν σου.
και πληθύνων πληθυνω το σπέρμα σου , ως Είδετε χθες, αγαπητοί,του πατριάρχου την ανδρείαν ·
τους αστέρας του ουρανού και ως την άμμον την είδετε ψυχήν αδάμαντος στερεοτέραν, πώς, το ήκον εις
παρά το χείλος της θαλάσσης, και κληρονομήσει το αυτόν, διά τον περί τον Θεόν πόθον ιερεύς του παιδός
εγένετο, και τη μεν γνώμη ήμαξε την δεξιάν, και το
σπέρμα σου τας πόλεις των υπεναντίων, και ενευ ιερείον προσήνεγκε · διά δε την άφατον του Θεού φιλ
λογηθήσονται εν τω σπέρματί σου πάντα τα έθνη ανθρωπίαν σώος και υγιή τον παίδα λαβών επανήει,
της γης, ανθ' ών υπήκουσας της έμής φωνής. Επειδή και από της προαιρέσεως ανεκηρύττετο ο πατριάρχης
επλήρωσας, φησί, το επίταγμα το εμόν, και την οικείαν και τον στέφανον λαμπρόν ανεδήσατο, και τούτον τον
υπακοήν διά πάντων επεδείξω, διά τούτο άκουε, ότι τελευταίον αγώνα ηγωνίσατο, και διά πάντων το φιλό
Κατ' έμαυτού ώμοσα, λέγει Κύριος. "Ορα Θεού συγκα θεον αυτού της γνώμης επεδείξατο. "Ίδωμεν και σήμε
τάβασιν · Κατ' έμαυτού, φησίν, ώμοσα, ίνα θαρρείν ρον του δικαίου τούτου το φιλόστοργον, όσην ποιείται
έχης, ότι πάντως έσται τα παρ' εμού ειρημένα . Επειδή του παιδός την κηδεμονίαν. Επειδή γαρ μετά το από
γάρ οι άνθρωποι, επάν δή όρκον επιθώσι τοις επαγγελ- της θυσίας ταύτης επανελθείν της καινής και παραδόξου
διεδέξατο αυτόν της Σάρρας το πένθος, αιτήσας παρά
θεϊσι, τότε ως βεβαίαν την υπόσχεσιν δεξάμενοι , ούτω των υιών Χετ κτησιν τάφου, και πριάμενος τον τόπον ,
διάκεινται οι την επαγγελίαν εσχηκότες · διά τούτο και απέθετο τον νεκρών, και ταύτην πρώτην αρχήν κτήσεως
ο Δεσπότης τη ανθρωπίνη συνηθεία χρησάμενός φησι • ποιείται ο πατριάρχης διά τήν της Σάρρας τελευτήν.
Κατ' εμαυτού ώμοσα, ού είνεκεν εποίησας το ρήμα Δεικνύσα γαρημίν η θεία Γραφή διά πάντων του δικαίου
αγαπητου
τούτο, και ουκ εφείσω του υιού σου τουΟ αγαπητ ού την αρετήν, και ότι ως πάροικος και παρεπίδημος άπαντα
δι' εμέ. Σκόπεν μου φιλανθρωπίαν Δεσπότου . Ούκ διήγε τον χρόνον, και τούτο έπεση μήνατο, ίνα μάθωμεν,
εφείσω του υιού σου του αγαπητού δι' εμέ . Και μήν ότι ο τοσαύτης απολαύων της άνωθεν συμμαχίας , και
ζώντα αυτόν επανάγει. Μη το τέλος ίδης, αγαπητέ, ούτω περιφανής γεγονώς, και επί τοσούτον πλήθος εκτα.
αλλά την γνώμην μάθε, μεθ' ης ασυλλογίστως τα προσ. Θείς, οικείον τόπον ουκ έκτήσατο, καθάπερ νύν πολλοί
ποιούσιν, αγρούς και κώμας, και πολλήν τινα και άφα
ταττόμενα επλήρου . "Οσον γάρ εις προαίρεσιν, ήμαξε τον περιουσίαν κατακτάσθαι σπουδάζοντες e . Είχε γάρ
την δεξιάν ο πατριάρχης, και κατά της δέρρας του παι αρκούντα πλούτον τον από της γνώμης, και ουδεμίαν
δος επαφήκε το ξίφος, και απηρτισμένην απειργάσατο περί ταύταεποιείτο την σπουδών. Ακουέτωσαν οι αθρόον
την θυσίαν · δι' ό και ο Δεσπότης, ώς εις έργον της θυ "αι εν μιά καιρού ροπή τά πάντων περιβαλλόμενοι , και
σίας ενεχθείσης, ούτω τον έπαινον του δικαίου συντίθησι, πανταχού , ως ειπείν, της οικείας πλεονεξίας την επιθυ
και φησιν, ότι Ουκ εφείσω του υιού σου του αγαπη- μίαν εκτείνοντες , και μιμείσθωσαν τον πατριάρχην, τον
του δι' εμέ. Συ μεν ουκ εφείσω διά το εμόν πρόσταγμα : ουδέ όπου καταθή της Σάρρας το λείψανο
εγώ δε έφτισάμην διά την σην υπακοήν. "Ένεκεν ούν μέχρις ότε, και υπ' αυτής της ανάγκης ωθούμενος , ωνή
της υπακοής ταύτης αμειβόμενος σε, Ευλογήσω σε, σατο τον αγρόν και το σπήλαιον παρά των υιών Χέι.
και πληθύνων πληθυνώ σε. "Ορα ευλογίας επίτασιν , " Οτι γάρ περίβλεπτος ήν παρά τους την Χαναναίαν oi
κούσιν, άκουε των υιών Χετ προς αυτόν λεγόντων : [ 181]
αντί του, Επί πλέον πληθυνώ το σπέρμα σου. Ούτος γάρ Βασιλεύς παρά Θεού συ ει εν ημίν ,εν τοις εκλεκτοίς
•5 Και
Quinque potestήν.hic duplici modo inteligi, cl ri
mss. επισκοπ
αμειβόμενος Savil. et paucimss . apótevos, quæ lectio non spernenda.
cissim alloquens, vel el respondens, quo sensu usurpatur hac d Savil . et sex mss. ήγωνίσατο, ένα διά πάντων το φιλόθεον
vo sapissime, vel explicari potest, et vicissis retuuerns, αυτού της γνώμης απασι γένηται κατάδηλον. Ίδωμεν.
sive elmunera pro miuneril us reddens, et hoc posteriorimodo e Hec, κατακτάσθαι σπουδάζοντες, desunt in Savil et in
pulo lie intellicniluen csse. aliquot imss.
 133 IN CAP. XXIII. GENES. HOMIL . XLVIII. . 676
vit; hic homines ab crrorc liberavit, et ad verilalem Et omnes gentes in semine luo benedicenda sint, co
reduxit ; hic terram cælum fecit , non elementorum quod audisti vocem meam . llicc omnia , inquit , tibi
immulala naliisa, sed conversatione cælesti homini in obedientiic lar:lä mercedem adcrunt.
bus super lerram degentibus allata. Per hunc omnis Moralis exhorlacio. — Ergone plurima nobis bona
dæmiomum cullis soluliis est ; per bunc factum est ut · id conciliat, quod obedimus Deo et præceptis ejus
non aderentur lapides et ligna ab hominibus : et qui obtemperamis , el sicut patriarchia illc , curiosius
ratione prædili sunt ante insensibilia non procidunt , non inquirimus , quare talia ab co imperala sint :
scd omnis abiit error, cl veritatis lux orbem illustravit. scd ut grali servi implemus mandata , rationemque
4. Vidisti veritatis excellentiam ? vidisti quid um eorum relinquimus Domino ? Si igitur sic docueri
bra , quid veritas ? 14 . El vocavil , inquit , Abraham mus nosinclipsos , polerimus el camdem obedien
nomen loci illius , Dominus vidil : ut dicanthodie , in tiam exhibere, quain justus ille , easdemque consequi
monte Dominus visus est. Vide justi religiosani men - coronas. Quomodo autem obedicmus ? Simandala cjus
lem , quomodo ubique ex iis quæ acciderani appella- opere adimpleverimus. Non enim auditores , inquit ,
liones locis imponil. Visitationem enim a Deo factam legis justificabuntur, sed factores (Rom . 2. 13 ). Quic
volcus quasi in columna area insculpere loco per enim utilitas, si quotidie audiamus, et opera negliga -
appellationem , Vocavil nomen loci, Dominus vidit. mus? Ideo oro , ut ad agenda opera bona festincmus;
Sulliciebat quidem justo pro præmio , quod vivus re neque enim aliter salutem consequi possumus : ut ct
diret Isaac , el quod merilus esset illam eximiam peccata nostra abluamus , et clementia Domini di
laudem , nempe quod dicit : Nunc cognovi quod limes gni babeamur, gratia et miserationibus Domini nostri
Dcum nu : verumtamen is qui donis certare cupit , ct Jesu Christi , cum quo Palri et sancto viviſicoque
beneficiis semper vincil mentem nostram , justi ani. Spiritui sit gloria , nunc et semper , ct in sæcula sæ
mum variis exornat premiis , el inquit iterum ad culorum . Amen .
illum : 15. Ei vocarit angelus Domini Abraham sccundo HOMILIA XLVIII .
de calo , dicens : 16 . Per memetipsum juravi , dicit Do. Responderunt autem filii Chel ad Abraham , el dire
minus, eo quod fecisti verbum hoc , el non pepercisti runt : Rex a Deo es tu in nobis, in electis sepulcris
filio luo dilecto propler me, 17. profecto benedicens nostris sepeli niortuum fuum (Gen . 23. 5. 6 ).
bencdicam le , et multiplicans multiplicabo semen tuum 1. Vidistis beri, dilecti , patriarchæ fortitudinem :
sicut stellas cæli , el sicul arenam quæ est in lillore vidistis animam adamante solidiorem , quomodo ,
miris , ei hereditate possidebil semen tuum civitates ho - quantum in ipso eral, ob magnam in Deum caritatem
slium , 18 . et in semine tuo benedicentur omnes gentes sacerdos filii factus est , et proposito quidem cruelle
lerræ , eo quod audisti vocem meam . Quia , inquit , im - tavil dextram , sacrificiumque oblulit : per ineffabilem
plevisti præceplum meum , et luam obcdientiam per autem misericordiam Dei salvo ct sano filio suo re
omnia declarasti , propterea audi : Per memetipsum ccpto rediit , ct propter voluntatem prædicalus est
juravi, dicii Dominus. Vide quomodo in sermonc se coronaque ſulgida redimitus , et summum agoncm
dcmillat Dominus : Per memetipsum , inquit, juravi, ceriavit , ac per omnia pielalem mentis suæ declara
ut conſidas omnino eventura tibi qura me dicta vil. Vidcamus al bodie quantam justus ille filii curam
sunt. Quandoquidem enim cum homines promissis habuerit. Nam postquam a sacrificio illo novo el ad
juramenta addunt, lunc stabiliorem accipiunt promis - mirabili rediil , cxcepit cum Sarre luclus : cum au
sioncm ii quibus promittitur : capropter et Dominus tem peliissel a filiis Chicl posse sioncm scpulcri, emplo
lunmana usus consuetudinc inquil : Per memelipsum loco , deposuit morluam , et hoc principium posses
iuravi, eo quod ſecisti verbum hoc , cl non pepercisti sionis habet patriarcha mortis Sarre occasione.
filio luo dileclo propler me. Considera , obsecro , cle Monstrans enim nobis Scriplura divina justi virtutem ,
mentiam Domini. Non perpercisti filio luo dilecto cumque sicul peregrinum cl advenam tolo lcmpore
propler me. Allamen virum ipsum reducit. Non cven - fuisse , hoc quoque significavit, ut discamus eum qui
lim respicias , dilcclc , sed voluntatem et mentem tanto superno præsidio fruebatur, et sic illustris fa
discc , qua sine ullo raliocinio mandala implebat. clus atque in lantam multitudinem diſfusus erat ,
Quantum enim ad voluntatem allinci , cruentavcrat proprium sepulcrum non possedisse , sicut nuncmulti
dextram patriarcha , et per cervicem pueri immiserat faciunt, agros el villas , infinitamquc aliam substan
gladium , perfectumque obtulerat sacrilicium : idcirco tiam possidere studentes. Mullis eniin animi divitiis
Dominus, quasi sacrificio re ipsa consummato, laudat fruebalur, el de aliis non erat anxius. Audiant qui
justum , el dicit : Non pepercisti filio luo dilecto pro . repente el in uno temporis monienio omnium bona
pler me. Tu quidem non pcpcrcisti propter meum corradunt , et ubique , ut ita dicam , avarili suz
mandatum ; ego aniem peperci propter lvam obedien - concupiscentiam extendunt, imitenturque patriar
tiam . Propter hanc luam obedientiam le remunerans, cham , qui ne quidem habuit locum in quo Sarro
Benedicam le , el multiplicans multiplicabo le. Side collocarel reliquias , sed tunc primum , quando ab
cumulalam bencdictionem : hoc est : Amplius mulli . ipsa necessitate compulsus est , cmit agrum et spe.
plicabo semen luum . Ilic enim qui per voluntatem loncam a liliis Chel. Nam quod spectabilis essetapud
tuam occisus esi, in lantam multitudincm propagabit Chananzos, audi filios Chel ad cum dicentes , 6 .
semen tuum , ul stellis ci arcnt ad:rquandum sit , Rex à Deo es tu in nobis , in eleclis sepulcris nostris
435 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOT. 436
sepeli morluum luum : nullus enim nostrum prohibebit mus. Neque enim res nostræ hujus vitæ limitibus
sepulcrum suum a le (Cap . 23). Cæterum vide quo circumscriplx sunt, neque semper in alicnaregione
modo justus operibus suis doccat illos veram philoso -
crimus : sed non mullo post in propriam remcabi
phiam , et non prius velit accipere monumentum , mus patriam . Omnia igitur faciamus, ne illic egeni
quam justum dinumerel pretium . Nam licet vos , simus futuri. Nam quæ utilitas, in alicna regione mul
inquit , ita benevoli erga me sitis : ai ego non pa- las divitias relinquere, in propria autem , et in patria
liar, nisi priusdebitum pretium dependerim (v. 13) : necessariis carere ? Ilaque oro, festinemus dum adhuc
el sic accipiam sepulcrum . Et numcrata , inquit , pe- tempus est, ut illuc transferamus etiam qui in hac
cunia accepit monumentum : 19. El sepelivit Sarram alicna habemus. Enimvero licet mulium inter se di
uxorem suam in spelunca agri duplici, quæ esl e regione stent, facilis lamen est transveciio. Qui enim nostra
Mambre. Et qui lanı clarus et spectabilis crat , qui eo transferant, parati sunt, et secure illuc perguni ,
tantain apud Deum habens fiduciain , ct apud omnes alque in thesauro indepradabili ea reponunt, quic .
fere qui ibi agebant in tanto honore erat, ut ct a eumjue per illorum manus præmittere połacrimus.
filiis Chet res nominaretur, neque vestigium pedis Paupcrum enim manus in cælestia promptuaria sibi
possidcbat. Propterea ct beatus Paulus virtutem justi collata dona nostra reponunt. Quoni: m igitur tanta
prædicans et scribens dicebat : Per fidem peregrinus et facilitas él securitas est, quare moramur , cl non
fuil Abraham in lerra promissionis veluli alienu , cum omni stirdio hoc facimus , ut ibi ea inveniamus , ubi
in tabernaculis habitassel cum Isaac et Jacob coheredi. eis maximc opus erit ? Propterea patriarcha ille quasi
bus ejusdem promissionis (Hebr. 11. 9). Deinde docens alienam inhabital Chananæam , quia illam Exspectabat
nos , quomodo fide peregrinus fuerit , subdidit : Ex- civitatem , cujus opifex et condilot est Deus ( Hebr. 11.
speciabal enim habentem fundamenta civitatem , cujus 10 ). Si igitur voluerimus justum hunc imitari, et nos
opiſex el condilor est Deus (Ibid . v. 10). Spe , inquit , in illam occurremus , et in sinum patriarchæ venie
futurorum despiciebat præsentia ; et exspecialione , mus. Operum enim communio etiam fruitionis con
majorum bonorum ,minus curabat ea quæ in prxseni munionem prxstat. Verum si placet, redcamus ad
vita sunt : atque hæc ante legem , et ante gratiam . sermonis scriem , el videamus post Sarrit mortem
Qualcm igitur habebimus nos excusationcm , dic ,oro, quantam justus curam agit filii , Isaaci dico. Audia
qui post tot pollicitationes, et promissioncs incffabi- mus igitur divinam Scripturam nobis narrantem . 1. Et
lium bonorum , inhianius præsentibus, el emimus Abraham erat seret , provectus diebus. Et Dominus be
agros , el ubique clari esse sludemus, colligimusque nedixit Abraham per oninia (Cap. 24 ). Quare hæc no
hæc omnia per avaritiain et rapinam ? et id quod bis assignavit Scriplura ? Quia patriarcha diligenter
bealus proplıcta eum lamento dicebat : Væ iis qui curaturus erat ut sponsa Isaco adduceretur , idce
.conjunguntdomum domui, el agrum agro copulant, ut nobis ejus æfalem assignavit. Quando enim , inquit ,
quid a proximo auferan (Isai. 5. 8 ) : hoc nos operi- ad extremam senectulem pervenil, volens Isaacum a
bus implemus ? Annon quotidie videmus diripi vidua Chananæorum cognatione avertere , ntne indc uxo
rum bona , spoliari orphanos, infirmos a fortioribus rem ducerct, vocato , inquit , famulo prudentiore ,
opprimi? Verum juslusille nequaquam sic , sed ct commendat ei negotium hoc , et dicit : 2. Ponemet
scpulcrum emere cum voluit, quoniam vidit eos a num tuam subler femur meum . Lingua Gruca habet,
quibus peliit dare volentes , non prius accepit, quam subler femurmeum (a ) : Hebraica vero , Subter luns
juslum dependisset pretium . Hinc itaque mente ver- barn . Et quare sic dicit ? Mos ille veterum erat. Aliler
santes , dilecti , nos qui sub gratia , eum qui ante lc autem dixeris , quia hinc principium originis Isaae
gem imilemur : et ne mulia possidendi cupiditate duxcrat. Et ul discas hoc tunc in more ſuisse, anim
accepsi , majorem et graviorem accumulemus ignern adverte illum imperare ut manum ille eo loco po
inexstinguibilem , et flammam intolerabilem . Audie- nat, et statim adjungere : 3. Et adjurabo , inquit , le
mus enim , si in hujusmodi rapina etavaritia manse- per Dominum Deum cæli et Deun terre . Vide quomodo
rimus, ea quæ dicta sunt diviti illi : Stulte , ista nocte docct famulum ad cognoscendum universorum Con
abs le animam luam repelent : quæ autem præparasti ,ditorem . Nam qui dixit , Deum cæli et Deum lerræ ,
cujus erunt (Luc. 12. 20)? Quare , dic mihi, tanto omnem creaturam comprehendit. Et quod illud jura
pere sudes , ul colligas ea quæ non multo post hinc mentum erat ? Ut non accipias urorem filio meo Isaac
abripiendus , hic relinques , ex eis non solum nihil andoi
utilitatis percipere valens , sed et onus peccatorum in terram meam , in qua nalus sum , ibis, et ad cognalio
in humeris propriis ferens , et inutili penilentia
duclus ?Nam ca quæ a te per avariliam collecta sunt, (a ) In Hebræo legitur 1999 nnt , quod verlitur , sub
in hostium sepe devenient manus, tu autem pro iis femore meo. At Diodorus Tarsensis in Catenis : Trvés
φασι τον Σύρον και τον Εβραίον μή ούτως έχειν το, Θές
Falionem
tiæ el pænam, etdabis.
aliis laborare Quantæ igitur est demen ναν
le propierea pænam dare !
την χειρά σου επί τον μηρόν μου· αλλ' εις αυτό το παιδογό
όργανον επειδή της διαδοχής και ευλογία το αυξάνεσθαι
xoi tanlúveo xi. Quidam dicunt Syrum et Hebræum non
2. Eslo autem , hacientis ita negligenter nos gessc
rimus , nunc saltem quid opus facto sit consultemus ;
ita habere , nempe , pone manum tuam super femur
meum : scd , super ipsum prolificum instrumentum :
quoniam successionis benedictio ad crescendum elmulti
el non tantum operam demus , ut nobis opes amuant, vricandum spectabat. Vulgala lamen habet, subler ſemur
sed ul cl justiliæ magnam rationem et curam gera neum , atque ita rerlere solent Hebraizantes.
 433 IN CAP. XXIV GENES. HOMIL . XLVIII.
νημείοις ημών θάψον τον νεκρόν σου• ουδείς γαρ β'. 'Αλλ' εί και πρότερον ούτωτα καθ' εαυτούς βαθύμως.
ημών ου μή κωλύση το μνημείου αυτού από σου. διεθήκαμεν, νύν γουν το δέον βουλευσώμεθα, και μη
'Αλλ' όρα τον δίκαιον, όπως κακείνους παιδεύει δι' αυ- απλώς περιβάλλεσθαι σπουδάζωμεν πολλήν την περιου
των των έργων την οικείαν φιλοσοφίαν, και ου πρότερον σίαν, αλλά πολλήν του δικαίου ποιώμεθα πρόνοιαν. Ουδε
ανέχεται λαβείν το μνημείον, πριν αν την δικαίαν κατα- γάρ μέχρι του παρόντος στήσεται τα ημέτερα, ουδε επί
6άλλη τιμήν. Ει γάρ και υμείς , φησίν, ούτω περί εμε της ξένης δια παντός εσόμεθα, αλλά μετ' ου πολύ εις
ευγνώμονες γεγόνατε, αλλ' εγώ ουκ ανέξομαι , ει μή προς την οικείαν επανήξομεν πατρίδα . Πάντα ούν ποιώμεν,
τερον την δέουσαν τιμήν καταβάλλουμι, λαβών παρ' υμών ώστε μή εκεί εν ενδεία ημάς γενέσθαι. Τί γάρ όφελος
το μνημείον. Και δούς, φησί, το αργύριον, έλαβε το έν ξένη μεν πολύν τον πλούτον καταλιπείν, εν δε τη οί
μνημείον • 4 και έθαψε Σάρραν την γυναίκα αυτού κεία πατρίδι μηδε των αναγκαίων την χρείαν έχειν ;
εν τω σπηλαίω του αγρού το διπλό, ό εστιν απ- Σπεύσωμεν ούν, παρακαλώ, ώς έτι καιρός, και τα επί
έναντι Μαμβρη. Και ο ούτω περιφανής και περίβλεπτος, της ξένης εκεί μεταθώμεν. Ει γάρ και πολύ το διά .
και τοσαύτην παρρησίαν παρά τω Θεώ έχων, και παρά στημα, αλλά σφόδρα εύκολος ή μετακομιδή. Και γάρ οι
πάντων , ως ειπείν, τών αυτόθι τοσαύτης απολαύων θερα- μετακομίζοντες έτοιμοι , και μετά ασφαλείας εκείσε βαδί
πείας, ως και τους υιούς Χετ βασιλέα αυτόν ονομάζειν, ζοντες, και ενασύλο θησαυρό αποτιθέμενοι άπερ αν δι'
ουδε βήμα ποδός εκέκτητο. Διά τούτο και ο μακάριος αυτών προαποστείλαι δυνηθώμεν. Αι γάρ των τενήτων
Παυλος ανακηρύττων του δικαίου τούτου την αρετήν, χείρες εις ταμιεία των ουρανών αποτίθενται τα παρ'
γράφων έλεγε: Πίστει παρώκησεν Αβραάμ εις την ημών διδόμενα. " Οταν ούν και η ευκολία ή τοσαύτη και
Την της επαγγελίας, ως αλλοτρίαν, εν σκηναίς ασφάλεια, τίνος ένεκεν αναδυόμεθα, ουχί δε μετά πά
κατοικήσας μετά Ισαάκ και Ιακώβ των συγκλη- σης σπουδές τούτο διαπραττόμεθα, ίνα εκεί ταύτα εύ
ρονόμων της επαγγελίας της αυτής. Είτα διδάσκων ρωμεν, ένθα μάλιστα αυτών χρήζομεν; Διά τούτο και
ημάς πως πίστει παρώκησεν, επήγαγεν : 'Εξεδέχετο ο πατριάρχης ούτος ώς αλλοτρίαν κατώκει την Χα
γάρ την τους θεμελίους έχουσαν πόλιν , ής τεχνίτης ναναίαν, επειδή εκείνην Έδέχετο την πόλιν , ής
και δημιουργός ο Θεός. Τη ελπίδι , φησί, των μελλόντων τεχνίτης και δημιουργός ο Θεός. Εάν τοίνυν βουλη
υπερεώρα των παρόντων, και τη προσδοκία των μειζό- θώμεν τον δίκαιον τούτον μιμήσασθαι, και ημείς εις
νων έλαττον εφρόντιζε τούτων των εν τω παρόντι βίω » εκείνην καταντήσομεν αν, και εις τους κόλπους του
και ταύτα προ του νόμου , και προ της χάριτος . Ποίαν πατριάρχου φθάσομεν. Η γάρ κοινωνία των πράξεων
ούν έξομεν ημείς απολογίαν, ειπέ μοι, οι μετά τοσαύτας και της απολαύσεως την κοινωνίαν ημίν χαρίζεται.
επαγγελίας και ταςυποσχέσεις των απορρήτων αγαθών 'Αλλ', ει δοκεί, επανέλθωμεν λοιπόν επί την άκο ου
προς τα παρόντα επτοημένοι, και ωνούμενοι αγρούς , θίαν του λόγου , και ίδωμεν μετά τον της Σάρρας θα..
και πανταχού φαιδρύνεσθαι σπουδάζοντες, και από φροντίδα
ποιείταιτοίνυν παιδός, του
πλεονεξίας και αρπαγής ταύτα άπαντα συλλέγοντες , Ισαάκ όσην
νατον, ο δίκαιος
λέγω. 'Ακούσωμεν της τουθείας Γραφής
και όπερ ο μακάριος προφήτης θρηνών έλεγε , τούτο διά διηγουμένης ημίν. Και 'Αβραάμ , φησίν , ήν πρεσβύ
των έργων πληρούντες: Ούαι οι συνάπτοντες οικίαν τερος , προβεβηκώς ημερών . Και Κύριος ευλόγησε
πρός οικίαν, και αγρόν προς αγρόν έγγίζοντες, ίνα τον 'Αβραάμ κατά πάντα. Τίνος ένεκεν τούτο ημίν
του πλησίον αφέλωνται τι ; " Η ουχί ταύτα καθ' εκά έπεσημήνατο ; Επειδή μέλλει φροντίδα ποιείσθαι του
στην ημέραν δρώμεν γινόμενα , και χήρας μεν άρπα
ζομένας, ορφανούς δε αποδυομένους , και τους ασθενείς 'Ισαάκ και σπουδών, ώστε νύμφην αυτω αγαγέσθαι, διά
' υπό των δυνατωτέρων πιεζομένους ; 'Αλλ' ουχ ούτως τούτο εσήμανεν ημίν την ηλικίας του πατριάρχου. Ήνίκα
και δίκαιος ούτος αλλά και μνημείον ωνήσασθαι βουληθείς, γάρ, φησί , προς έσχατον γήρας ήλασε , βουλόμενος τον
επειδή είδεν ετοίμους διαδούναι βουλομένους τους αίτη Ισαάκ της των Χαναναίων συγγενείας απαλλάξαι , ίνα
θέντας, ου πρότερον ήνέσχετο, πριν και την δικαίαν κατ μή εκείθεν αγάγηται γυναίκα, καλέσας, φησί, των
έβαλε τιμήν. "Απερ εννοούντες, αγαπητοί, μιμησώμεθα οικετών τον ευνούστερον, εντέλλεται αυτή περί τούτου,
οι εν τη χάριτι τον προ του νόμου , και μη περί τήν τών και φησι [483] θες την χείρα σου υπότον μηρόν μου .
πλειόνων επιθυμίαν εκκαιόμενοι , μείζον εαυτοίς και Τη μεν Ελλάδι γλώττη ούτω γέγραπται, Υπό τον
σφοδρότερον έπισωρεύωμεν το πυρ το άσβεστον, την μηρόν μου•εν δε τη 'Εβραϊδι φασίν , Υπό την οσφύν.
φλόγα την αφόρητον . 'Ακουσόμεθα γαρ, ει επιμένουμεν Καί τίνος ένεκεν ούτω φησίν ; Ιδίωμα τούτο των πα
ταις τοιαύταις αρπαγαίς και πλεονεξίαις , τα προς τον λαιών ανδρών ήν. "Αλλως δε και επειδή εντεύθεν ή
πλούσιον εκείνον ειρημένα "Αφρον, ταύτη τη νυκτί άργή της Ισαάκ γεννήσεως γέγονε . Και ένα μάθης ότι
την ψυχήν σου έπαιτούσιν από σου · α δε ήτοίμασας , συνοδείας τινος ήν το γινόμενον , άρα αυτόν επιτάττοντα
τίνι έσται ; Τίνος γάρ ένεκεν , αγαπητέ, τοσαύτα συλ
λέγειν σπουδάζεις, άπερ μετ' ου πολύ μέλλων εντεύθεν την μεν χείρα αυτόθι επιθείναι , ευθέως δέ επάγοντα :
(482 ] άφαρπάζεσθαι καταλείψεις ενταύθα, ου μόνον ουδέν Και εξορκιώ σε Κύριον τον Θεών του ουρανού και
απ' αυτών καρπώσασθαι δυνηθείς , αλλά και το φορτίον τον Θεόν της γης. "Ορα πως και τον οικέτην διδάσκει
των αμαρτημάτων επί των οικείων ώμωνεπιφερόμενος," ειδέναι τoν των απάντων δημιουργόν. Ειτών γάρ Θεόν
και άπρακτα λοιπόν μεταγινώσκων ; Και τα μεν παρά ουρανού και Θεών γης, άπασαν την κτίσιν συμπερι
σου μετά πλεονεξίας συλλεγέντα πολλάκις και εις τάς έλαβε. Και τίς ο όρκος ; "Ινα μη λάβης γυναίκα το
των εχθρών χείρας ελεύσεται αυτός δε την επί τούτοις υιό μου Ισαάκ από των θυγατέρων: Χαναναίων ,
δίκην απαιτηθήση. Ποίας ούν ουκ αν είη τούτο παρα- μεθ' ών εγώ κατοικώ εν αυτοίς · αλλ' εις την γής:
φροσύνης, το ετέροις πονείσθαι, και αυτός την επί τού- μου, ού εγεννήθην , πορεύση, και εις την φυλή :
τους δίκην διδόναι ;
* In edit. Morel. bic male pcsilus fuerat versiculus ille γιου, και λήψη γυναίκα τώ υιώ μου 'Ισαάκ εκείθεν .
primus cap. 20 Genesis : εγένετο δε, φησίν, η ζωή Σάρρας έκά.
των είκοσι επτά έτη , και απέθανε. Secus habent Savil . el mss. h Bibl. Των Χαναναίων ,
 MI OP
137 S. JO .INVIS CHRYSOSTO ARCHIEP CONSTANTIN . 133
Είδες την εντολήν του πατριάρχου την προς τον οικέτην άπιθι • πεπεισμαι γάρ ότι και τοσαύτην περί εμε την
γενομένην ; Μή απλώς γαρ παραδράμης τα ειρημένα , ευεργεσίαν επιδειξάμενος , και ταύτην προσθήσει τας
αλλ' εννόησαν τον σκοπών του δικαίου , και λόγισαι όπως προλαβούσαις, και αποστελεί τον άγγελον αυτού έμ
το παλαιόν έποιούντο σπουδήν, ου χρημάτων επιζη- προσθέν σου. Αυτός σοι προοδοποιήσει άπαντα , αυτός
τούντες περιουσίαν , ου πολύν πλούτον, και ανδράποδα , σου και την γυναίκα γνώριμον ποιήσει , και λαβών
και πλέθρα γης τόσα και τόσα , ού του έξωθεν κάλλους αυτήν ήξεις. Εάν δε γένηται, και μη γένοιτο , και αντι
την ευμορφίαν , αλλά της ψυχής το κάλλος επεζήτουν, τείνη ή γυνή του μη πορευθήναι , αλλότριος έση από της
και τρόπων ευγένειαν. Επειδή γαρ είδε των εν τη αράς του όρκου . Τον μέντοι υιόν μου μη αποστρέψης
εκεί. Ουκ αμφιβάλλω γαρ, ότι κατευοδώσει σε a Κύριος.
Χαναναία οικούντων την πονηρίαν , ειδώς όσον έστιν Και δεικνύς όπως έπεποίθει τη του Θεού δυνάμει, απ
αγαθόν ομότροπον έχειν σύζυγον , διατάττεται το παιδί , αγορεύει το παιδί τον Ισαάκ εκείσε απαγαγείν. Είτα
και όρκον προστίθησιν , ώστε εκ της συγγενείας αυτού
αγαγέσθαι τώ Ισαάκ γυναίκα και ούτε το διάστημα επειδή μετά ακριβείας
λαξεν αυτόν διετείλατο το παιδί , και απήλ
της φροντίδος (έδεδοίχει γάρ ο παίς μή
των τόπων, ούτε αι άλλαι δυσκολίας οκνηρότερον αυτόν επιορκήσας αλά το προσταχθέν μή πληρώσας), Θείς,
περί τούτο πεποιήκασιν · αλλ' ειδώς του πράγματος το φησί, την χείρα αυτού υπό τον μηρών , ώμοσεν αυτώ
αναγκαίον, πάσαν ποιείται την σπουδήν, και αποστέλλει περί του ρήματος τούτου, ώστε με τον Ισαάκ εκείσε
τον οικέτην. Αλλ' ο μεν πατριάρχης επιμελούμενος της απαγαγείν. Είδες πως εκ προοιμίων έδειξεν ο οικέτης
κατά ψυχήν αρετής, και φεύγων των εγχωρίων την εκ την εύνοιαν την περί τον δεσπότην ; "Ορα λοιπόν αυτόν
του πατριάρχου διδασκαλίας βελτίω γινόμενον ,
πονηρίαν, τούτο ποιεϊ• οι δε νύν άπαντες ούκ άν ποτε και τηςμιμούμενον του δικαίου το φιλόθεον . Λαδών γάρ,
ανάσχoιντο τοιούτον τι εννοήσαι • αλλά κάν μυρίων ή φησίν , ο παίς δέκα
κακών ανάμεστος , έν μόνον επιζητούσι , των χρημά αγαθών του κυρίου καμήλους και από πάντων των
αυτού, αναστάς
των την περιουσίαν , και πάντα τα άλλα δεύτερα αυτοίς τήν Μεσοποταμίαν εις την πόλιν Ναγώο, επορεύθη εις
και έχοι.
νενομισται , ουκ ειδότες ότι γνώμης διεφθαρμένης μισε τας καμήλους έξω της πόλεως παρά το
ούσης , κάν άφατος επιρρέη πλούτος , θάττον τις εις φρέαρ του ύδατος το πρός όψε, ηνίκα εκπορεύονται
εσχάτην πενίαν ήξει, και ουδέν όφελος έσται της πο· αι υδρευόμεναι. Και είπε · Κύριε ο Θεός του κυρίου
ριουσίας . ουκ ούσης της οικονομεϊν ταύτα δυναμένης μου Αβραάμ. "Όρα του οίκέτου την ευγνωμοσύνην. Τον
δεόντως ψυχής. της οικουμένης Δεσπότην από του πατριάρχου ονομάζει:
Κύριε γάρ ο Θεός, φησί , του κυρίου μου 'Αβραάμ, ο
γ'. 'Αλλ' ο μεν πατριάρχης αρκούσαν το παιδί την τοσαύτας περί αυτόν ευεργεσίας επιδειξάμενος. Και τι
εντολήν εποιήσατο, και όρκους αυτόν συνέδησεν. "Ίδωμεν θαυμάζεις ει ο οικέτης
δε λοιπόν την ευγνωμοσύνης του οίκέτου , όπως εζήλου Αυτός ο τών όλων Θεόςαυτόν ούτω καλεί Θεόν 'Αβραάμ :
δεικνύς όπως των δικαίων την
του δεσπότου το φιλόθεον. Επειδή γαρ είδε μετά αρετήν περί πολλού ποιείται, φησίν· [485] 'Εγώ είμαι ο
πολλής σφοδρότητος εντελλόμενον τον δίκαιον , φησί Θεός Ιακώβ και ο Θεός Ισαάκ και ο Θεός 'Αβραάμ Ε.
προς αυτόν • Εάν μή βούληται η γυνή πορευθήναι Κύριε, φησίν, ο Θεός του κυρίου μου 'Αβραάμ , ευ
μετ' εμού , βούλει τον υιόν σου αποστρέψω εις την όδωσον» εναντίον μου σήμερον , και ποίησον έλεος
γην, αθεν εξήλθες εκείθεν : "Ίνα μή, φησί , δυσκολίας μετά του κυρίου μου 'Αβραάμ " ως ει έλεγεν Εις
τινός παρεμπεσούσης έκβαίνειν δόξω τας εντολάς. τοτάς έργον
PY ελθείν ποίησον τα δόξαντα αυτώ , και κατά γνώμην
σας, διά τούτο πυνθάνομαι, τί δέοι με παραφυλάξασθαι, την αυτου πάντα ευόδωσον. Ποίησον έλεος μετά του
κυρίου μου 'Αβραάμ. Τι εστι , Ποίησον έλεος ; Την
και ει αρεστόν σου τον [484] Ισαάκεκεί απελθείν, ώστε επιθυμίαν αυτού πλήρωσον . Είτά φησιν · ' Ιδού εγώ
λαβόντα την γαμετην ούτως επανελθείν, ει μή ανάσχοιτο, έστηκα επί της πηγής του ύδατος, αι δε θυγατέρες
καθάπερ ενετείλω, μετ' εμού παραγενέσθαι ; Τί ούν και των οικούντων την πόλιν εκπορεύονται αντλήσει
δίκαιος ; Απαγορεύει τούτο αυτό και φησι • Πρόσεχε ύδωρ. Και έσται η παρθένος , ή αν εγώ είπω, 'Επί
σεαυτώ μή αποστρέψης τον υιόν μου εκεί. Ου χρεία κλινον την υδρίαν σου ίνα πίω, και είπη μοι , Πίε,
σοι γενήσεται τούτου, φησίν , “ Ο γάρ την επαγγελίας και τας καμήλους σου ποτιώ, έως αν παύσωνται
πρός με ποιησάμενος, και επι τοσούτον αυξηθήναι το πασαι πίνουσαι, ταύτην ήτοίμασας το παιδί σου
Ισαάκ, και εν τούτω γνώσομαι, ότι εποίησας έλεος
σπέρμα αυτού υποσχόμενος , αυτός σου και τούτο ευοδώ
σει. Μη τοίνυν αποστρέψης τον υιόν μου εκεί. Κύριος το κυρίω μου 'Αβραάμ. "Ορα του οίκέτου την σύνεσιν.
Επειδή γάρτην
ήδειέχει
του μέλλουσαν
πατριάρχου απάγεσθαι
το φιλόξενονομότροπον
, και ότι
ο Θεός του ουρανού και ο Θεός της γης. " Ορα πώς την κόρην
και ανωτέρω όρκών τον παίδα , τον δημιουργών τών είναι προσήκει το δικαίω, ουδέν έτερον τεκμήριον
όλων αυτών εκπαιδεύει και νυν μέλλων επεύχεσθαι , επιζητεί, αλλ' από της γνώμης την φιλοξενίαν χαρακτη
τα αυτά δήματά φησι, διά πάντων παιδεύων τον οίκέτην ρίσαι βούλεται της κόρης, και φησιν · Εάν εμου αιτή
επ' εκείνον την πεποίθησιν έχοντα, ούτω της οδοιπορίας σαντος παρ' αυτης το ύδωρ, επικλίνη μου την υδρίαν,
ανασθαι , και θαρρείν και υπέρ του τέλους. Διδάσκει και μή μόνον το αιτηθέν ποιήση , αλλά και την δαψί
γάρ αυτόν όσης εξ αρχής και εκ προοιμίων απήλαυσε λειαντης οικείας γνώμης επιδείξηται, και είπη, και ταϊς
της παρά τού των όλων Θεού ευνοίας, και ότι αυτός καμήλοις σου έφυδρεύσομαι, αρκούσαν απόδειξιν πα
ρέσχε διά της του ύδατος παροχής της των τρόπων
ούτος , ο και εκ της οικείας πατρίδος αναστήσας , και επιεικείας.
μέχρι νύν τα κατ' αυτόν ούτως οικονομήσας , και εν δ'. Εννόησον γάρ μοι, αγαπητέ, όσον ην κόρην απαλήν
αυτώ τω γήρα του Ισαάκ τον τόνον χαρισάμενος , υδρευομένην ου μόνον μη ανανευσαν προς την αίτησιν ,
αυτός και τα προκείμενα αυτή κατευοδώσει. Κύριος ο αλλά και καθείναι την υδρίαν από των ώμων , και παρα
Θεός , φησί , του ουρανού και της γης , ός έλαβε με σχεϊν έμφορηθήναι το αιτούντι, και ταυτα ξένω όντι και
εκ του οίκου του πατρός μου , και εκ της γης ής ουδαμόθεν γνωρίμα και ου μόνον τούτω, αλλά και ταις
εγεννήθην, αυτός ούτος ος ελάλησέ μοι λέγων, Σοι καμήλοις απάσαις υδρεύσασθαι, και δείξαι διά τών γινο
δώσω την γην ταύτης και το σπέρματι σου, ούτος ο μένων της εν τη ψυχή ευγενείας τα τεκμήρια. "Η ουκ
τοσαύτην περί εμε την κηδεμονίαν επιδειξάμενος, αυτός a Savil. et quatuor mss. σοι . Morel. σε.
αποστελεί τον άγγελον αυτού έμπροσθέν σου , και " Sic inverso ordine legilur etiam in Sav, el in mss.Inter
pres velus legisse videtur, ut est hodieque, in Graco el in
λήψη γυναίκα τώ υιώ μου εκείθεν. Θαρρών, φησίν, Vulgata , Deus Atraliana, D us Islac, ει Deus Jacob
437 IN C.SP. XXIV. GENES. HOMIL. XLVIII. 458
nent meam , et inde accipies uxorem filio meo Isauc. libi præparabit in omnibus, uxoremque libi notaru
Vidisti mandalum patriarchar , quod famiulo dedit ? At facict, il accepla ca huc redcas. Quod si contingat .
ne perfunctorie prirlereas dicla , sed coy la mentem quod absit , ul reluctelur usor venire huc , alienus
el propositum justi , el allendc quoniod. veteres non cris a maledielione juramenti. 8 . Tantum filium www
mu:ercbant substantiam multam , non divilias , mais illuc ne abducus. Nullum enim mihi dubium est . anin
servos, non tot el tot jugera agri, non externa venue Dominus secunda libi faciatomnia . Declarans quantum
statis formam , sed animæ pulchritudinem ctmorum divinae potentiic lidat , prohibet servum , ne filium
nobilitatem . Nam quoniam videbat ncquitiam eorum illo inducal. Puslea, cum diligenter mandassel servo.
qui in Chananiea habitabant, sciens quantum bonum curaque enim liberassel ; vercbatur enim servus uc
sil conjugem habcre iisdem moribus præditam , præ - mandalo non impleto perjurii reus fieret : 9 . Posita.
cipit servo, el juramentum adlibet, ut cx sua cogna - inquil , manu sua subler femur, juravit ei surer verbo
tione uxorem Isaaco adducal : ncque intervalluni lo hoc, quod filium sirum illuc non abduceret Isaac. Vi
corum . veque alie difficultates segnem eum in liis disti quomodo ab initio scrvus indicaverit suam erva
reclunt : sed sciens rei necessitalein, omnem curam dominum bencvolentiam ? Vide nunc quomodo ca pa
er studium adbibet, ac millil domicsticum . Cætcrum triarchu doctrina melior evascril , el imitalus fuerit
notriarcha virulen laulum animi quærens, el allure justi pielalem alque religionem . 10. Accepiis enim
repsa vicinorum malitia, ita quidem se geril ; atnunc inquit, servusdecem camclis , el de omnibus bonis quæ
omnes hujusmodi conditionem nc cogitarent quidem : donini sui erant, surrcxil el profeclus est in Mesopo
nain etsi vilis innumeris plena sit, hoc solum inqui- Tamiam in civitatem Nachor, 11. el recumbere camelos
r . qu w : um abundet pecuniis ; cxtera omnia po . fecit cxlra civitatem juxta puleum aquæ vesperi , quando
steriore loco habent, nescientes se, si mens perversa egrediuntur aquaturæ . 12. El dixit : Domine Deus
sit, licet inimenszu allluant divitiie , cilo in cxtremam domini mei Abraham . Vide servi probitatem . Orbis
venturos inopiam : el nihil profuturas opes, cum non Dominum a patriarcha nominal : Domine cnim , inte
sit ibi mens que bene illas dispensare qu at. quit, Deus domini mei Abraham , qui tanta in illum .
3. Vcrum patriarcha servo accuratum dedit man benelicia .contulisti. Etquid miraris si servus cum ila
datum , cl juramentis eum adstrinxit. Videamus au - vocat Deum Abraham ? Ipse omnium Deus monstrans
lem nunc ct servi probitatem , quomodo beri picta - quomodo justorum virtutem magni facial, inquit ,
lem imilibus : il.Nam postquanu vidit lam scrio juslum Ego sum Deus Abraham el Deus Isaac el Deus Jacob
sibi præcipere , dicit ci : 5 . Si non volueril mulier (Exod. 3. 6 ). El dicit : Domine Deus domini mei
veniremecum , vis filium luum in lerram , unde existi , Abraham , prospere dirige coram me hodie , el fac mni
inducam ? Ut ne , inquit , si dillicultasaliqua incidat , sericordiam cum dominomeo Abraham ; quasi diceret :
transgrediarmandata lua : rogo , quid oportebitme Fac ul impleantur ca quæ ille vull, et secundum ejus
observare , et nunc plaeel libi ut illue abeat Isaiic , et sententiam prospera fac omnia . Fac misericordiam
acccpta sponsa rcle.id , sinon voluerit, ut mandasti, cum domino meo Abraham . Quid est , Facmisericor
venire mecuin ? Quid igilur justus ? Denegat hoc et diam ? Voti compotem cum fac. Deinde inquit , 13.
dicil : 6 Allende tibi; nie educas filium meum illuc.Non Ecce ego sto propter fontem aquce , filice aulem habi.
crit libihac re opus.Qui enim mihi hoc pollicitus esi, tantium civitatem cgrcdiuntur ul hauriant aquam . 1 i.
et promisit semen ejus ila multiplicandum , etiam Eteril virgo cui ego dixero : Inclina hydriam luam urbie
curabit hoc lil prospere succedat. Ne igitur abducas bam , el dixeritmihi,Bibe, et camelos tuospolabo, usque
illuc filium meum . 7. Dominus Deus cæli et Deus quo bibere onines cessent; illam præparasti puero luo Isa .
terræ . Vide quomodo superius servum adjurans , ac: et in hoc cognoscam , quod misericordiam feceris co
ipsum de vinnium Conditore instituit : etnunc preca - mino meo Abraham . Vide servi prudentiam . Nam quia
lurus iterum , cadem verba dicit : per omnia scrvum noverat patriarchæ hospitalitalem , el quia virginem
docens , ut fiducia in cui plenus iter arripial , elindeducendam par crat iisdem esse præditam moribus,
de bono rci cxilu benc sperci . Docet enim cum quibus juslus ille : nullam aliam conjecturain inqui
quantam olim ab initio benevolentiam Dei invcncrit , rit, sed characterem virginalis animi ex hospitalijalo
et cum qui a domo paterna se evocaverit, ct usque ad colligere vult, et inquit : Si quando ego aquam ab ca
huc icmpus ita gubernaverit , jamque in tam prove . pelivero , el inclinet mihi hydriam : ct non solum
cla senecta Isaac dederit, prospera etiam quae ad faciat quod pelierim , sed etiam candorem ac libera -
fic resiabant, facturum esse. Dominus Deus , in litatem mentis sur declarel, dicaique : Etiam came
quit, cæli el lerræ ,quiassumpsitmede domo patris mei, los tuosaquabo ,morum suorum mansuetudinem sa
et de lerra in qua natus sum , ille ipse qui loquutus est tis ex aquie largirionc ostendit.
mihi dicens : Tibi dabo terram hanc el semini luo : ille 4 . Animadverle , obsecro, carissime, quantum fuc
qui tantam erga me declaravit benignitatem el cu - rit, quod virgo tenera aqnatum profecta non solum
ram , ipse millet angelum suum ante le, el inde acci- annuerit ejus petitioni, et deposuerit at, humeris
pies filio meo uxorem . Confidens, inquit, abi : cerlus bydriam ,et ad societatcm præbuerit pelenti viro per
enim sum eum qui tantis me beneficiis hactenus egrino et prorsus ignolo : atque non solum illi de
prosequulus est, prioribus ctiam illud additurum , ct derit, scd el camelos omnes aquaverii, ciper ea que
missurum angelum suum ante le. Ipse , inquit , viam fiebant monstraveril animæ suæ ingenuililem . A
 S. JOANNIS CHRYSOSTOMIARCHIEP. CONSTANTINOP. 440
pescitis quod multi etiam viri denegant sæpe pelen - in se lantam declarasset providentiam , et quod om
tibus talia ? Etquid dico de aqua que præbetur ? In - nia plana et facilia illi reddidisset : ct dixit : 27. Be
Icrdum cum faces tcnent, el ab accedentibus oranlur nedictus Dominus Deus dominimei Abraham , qui non
lil paulisper exspeclent, quo lumen accendant, id fa- abstulit justitiam suam eiveritatem a dominomeo . Post,
rere renunt, lamelsi nihil inde minuatur ignis , elsi quam vidit puellæ benevolentiam , et ab ea omnia
innumeri sintqui accendere velint. Hic autem et mu- manifeste didicit, tunc et ipse puelto significat quis
lier et puella, hydriam quoquc super humcros ſerens, esset : et per gratiarum actionem in Deum palam ei
non soluin non gravalim tulit quod ab ea peterclur : ficit se non ex aliena donio venire , sed fratrem Na
sed et plus quam petitum erat concessil : el potum choris esse eum qui buc sa misisset. llæc ubi didies
dedit, ut petebat, atque ex seipsa etiain camelos po- 28. Puelta , cum magna voluplate , cucurrit , inquit.
lare festinat. Annuerat enim benignus Deus patriar- Vidc quomodo in singulis declaret nobis hospitali ,
che procjbus,angeloque suo misso, omnia illa dispo - latis alacrilatem , cursu , verbis , mansuetudine . Cus
curril enim , inquit, et annuntiavitin
suit ficri sicut servus pctiverat. Dein postquam vidit juxta domomatris site
re insa preces patriarchie efficaces, et oblinuit virgin verba hæc. Omnia quæ audiveral a servo , paren
nem quam optabil, illiusque eximiam vidit hospitali- tibus significavit. 29. Et cucurrit , inquit , Laban ad
lalem , vide quid fit; dicit enim : 20. Festinavil et hominem foras ad foulem . Vide quomodo el hie cursu
evacuavit aquam in canales , et cucurrit ad puteum , ut desideriuni suum monstrel (v. 30). Etut vidit bomi
hauriret aquam , et aquavil omnes camelos ejus. Vide nem staniem apud fontem cum camelis ,31. Dixit ei :
locupletissimam promptitudinein . Per hoc enim quod Veni, ingredere ; benediclus Dominus :cur foris slelisti ?
ait,Feslinavit,el evacuavithydriam , et cucurritad puleum , Ego disposuidomum et locum càmelis. Vide et bunc bo
monstralur puellie summa alacrilas : quia neque ut nedicentem Deum io adventu peregrini, et quomoilo
aliena aufugit , neque prälexlu continentiæ pelilioni antequam hospitalitatem implerel opere, mullis cum
renuit : sed cum multa mansueludine inquit , 18. horlalus est. Veni, inquil, ingredere : jam enim Pre
Bibe, domine. Cogita , obsecro, quanta eliam ea älate paravi donum et locum camelis . Deinde ingresso co ,
fuerit continentiæ diligentia , elmodestiæ eminentia inquit : 32. Destravil camelos el dedit paleas , el fre
hospitalitatisque frequentia . Quibus igituropibus hæc num , el aquam , ut lavarentur pedes ejus.
non sunt preliosiora ? quibus thesauris hæc non sunt 6 . Vide quomodo hi qui adhuc errore tencbaplur,
præferenda ? Hæc summa dos , bæc innumera bona , magnam hospitalitatis curam agebant. El dedil aquam ,
hac thesaurus qui non consunilur. Videns igitur ut lavarenlur pedes ejus, et pedes virorum qui cum ea
prudens servus manifestam Dei providentiam , 24. erant. 33. Etapposuit eis panes ad comedendum . Sed
Discebat eam , inquit , el silebat, ut scirel prosperumne hic allende, obsecro, magnam famuli prudentiam .
fecisset Dominus iter suum , an non . Quid est illud , Quid enim ait ? Non comedam ,donec loquar verbamea ,
Discebat cam ? Verba ipsa puellae diligenter conside. Vos quidem , inquit, officium vestrum in mc priesti
rabat, aspectum , incessum , habilum , aliaque om - listis : ego autem ncquaquam antea quietis mex ra
nia : et exspectabat, Ut scirel an prosperum fecisset tionem habcho, donec causam vos docuero , propler
Dominus iler suum ,an non . Nam quæ jam facta erant, quam in hanc viam sim missus, et quare a Chanan:va
insignem et plurimam virginis indicabant virlutem . domum vestram huc du
huc venerim , el quomodo in
Et ideo remunerans ejus obedientiam et aquæ submi. elus sim , ac cum omnia didiceritis, lunc et vos ve.
wistrationem , circuinponit ei, inquit , 22. I naures au stram erga dominum meum benevolentiam declarare
reos el duas armillas, et diligenter addiscebal, quæ ad poleritis. Narralionemque orsus ail :34. Servus Abra,
ipsam pertinerent, el rogabat , 23. Cujus es filia ? el, hæ sum ego : 35 . Dominus aulem benedixit dominus
Num est apud patrem tuum locus diversorii ? Considera meum valde, et dedil ei ' oves et vitulos, aurum et ar .
ct hic puella responsum . Nam sicut cum aquam pe - gentum , servos et ancillas, camelos el asinos. 36 . El
Ieret ,non solum eam dedit, sed el camelos illius po- peperit Sarra uxor dominimei filium unum domino urco,
tavil : ita et hic , roganle servo , num esset locus , et cum ipse jam senuisset, el dedit illi omnia quæcumque
cujus esset filia , inquit , 24 . Filia sum Bathuelis filii habuit. Vide quomodo cum diligentia omnia eis narrat.
Melchæ , quem peperit ipsi Nachor. Dicit et palrem et llius sum , inquit, Abrahæ servus, quem nostis. Die
avum , ut illis cognitis fiat alacrior. Vide candorom scile itaque quantam ab omnium Domino benedictio
puellæ . De patre rogalur, et non solum hunc indicat, nem consequutus sit, ita ut valde sit ditatus. Deinde
sed et patrem patris. El cum rogasset servus solum docens divitiarum copiam , inquit : Oves el vilulos,
an esset locus diverlendi, illa addidit : Non solum argentum et aurum , servos et ancillas,camelos et asinos
locus, sed 25 . Et fænum et pabulum multum apud nos. acquisivit. Audite, divites, qui tot el totquotidie emi.
llacc ut audivit servus, admiratus est miram et lar tis præedia, et balnca ac deambulacra et splendidas
gam puellæ hospitalitatcm . Et ut didicit se non ad domos ædificatis.
ignotos quosdam venisse , sed in domum Nachor qui Divitiæ non in super fuis impendendæ . - Videtis ,
frater erat patriarchæ , 26. Hoc cum probarel , inquit , in quibus divitia justi fuerint constilulæ ? Nusquami
horno adoravit Dominum . Exhilaratus iis quæ cogno Sic etiam in Savil. In textu vero septuaginta Inter
verat, et iis quæ ipsi puella dixcrat, Adoravit Domi. pretum hic effertur sensus, .... Benedixit Dominum meum
# ml, gratiasque illi egit , eo quod in patriarcham et valde, et e.callatus esl (xai után), et dedit ei, etc.
439 IN CAP . XXIV GENES. HOMIL . XLVII . 440
ίστε ότι πολλοί και άνδρες όντες ανανεύουσι πολλάκις οικίαν του Ναχώρ, ος αδελφός ήν του πατριάρχου, Εύ
προς τας τοιαύτας αιτήσεις; Και τι λέγω προς ύδατος δοκήσας, φησίν , ο άνθρωπος προσεκύνησε τω Κυρίω.
παροχήν ; Ενίοτε δάδας κατέχοντες , και υπό των παρ- Ησθείς επί τοις γνωσθείσιν, επί τοις ειρημένους παρά
ιόντων παρακαλούμενοι , ώστε παρασχεϊν βραχύ άνα- της παιδός , Προσεκύνησε τω Κυρίω, την ευχαριστίαν
μείναι , ένα λύχνον ανάψωσιν , ουδε τούτο ποιήσαι άν- ανήνεγκε το Δεσπότη τω διά την προς τον πατέρα και
έχoνται, και ταύτα του πυρός ουδεμίαν ελάττωσιν υπο εύνοιαν τοσαύτην και περί αυτόν επιδειξαμένω την κη
μένοντος , καν μυρίοι ώσιν οι μέλλοντες άπτειν. Ένταύθα δεμονίαν , και ούτω πάντα μετ' ευκολίας αυτώ κατευ
δε και γυνή και κόρη και και υδρίαν επί των ώμων φέ - οδώσαντι • και φησιν : Ευλογητός Κύριος ο Θεός του
ρουσα, ου μόνον ούκ εδυσχέρανε προς την αίτησιν, κυρίου μου Αβραάμ, ος ουκ εγκατέλιπε την δικαιο
αλλά και επιδαψιλεύεται τη αιτήσει , και το ποτόν σύνης και την αλήθειαν αυτού από του κυρίου μου.
παρέχει, και εξ οικείας γνώμης και ταίς καμήλοις 'Επειδή είδε της παιδός την ευγνωμοσύνην, και έμαθεν
υδρεύσασθαι επείγεται. Ο γάρ φιλάνθρωπος Θεός άπαντα σαφώς παρ' αυτής, λοιπόν και αυτός γνωρίζει
επινεύσας ταϊς του πατριάρχου προσευχαις , τον άγγε- τη κόρη, όστις έστι, [ 487] και διά της ευχαριστίας της
λον αυτού προπέμψας, άπαντα ταύτα ώκονόμησε γε- εις τον Θεόν κατάδηλον αυτή ποιεί , ότι ουκ εξ αλλοτρίας
νέσθαι , και καθάπερ ήτησεν ο παίς , ούτως άπαντα εις οικίας παραγέγονεν, αλλά και αδελφός του Ναχώρ έστιν
έργον εξηλθεν. Είτα επειδή είδε δια των έργων τήν οτούτον διαπεμψάμενος. Ταύτα πυθομένη H παίς μετά
ενέργειας των ευχών του πατριάρχου , και επέτυχε, πολλής της περιχαρείας δραμούσα, φησίν. "Ορα πώς
καθάπερ επεθύμει, της κόρης , και είδεν αυτής την δι' εκάστου των παρ' αυτής γινομένων δείκνυσι το προ
υπερβάλλουσαν φιλοξενίαν. "Έσπευσε γάρ, φησι, και θυμον το περί την φιλοξενίαν, διά του δρόμου, διά των
εξεκένωσε την υδρίαν εις το ποτιστήριον , και ρημάτων, διά της επιεικείας. " Εδραμε γάρ, φησί, και
έδραμεν επί τοφρέαράντλήσαι,και ύδρεύσατοπάσαις απήγγειλεν
α εις τον οίκον της μητρός αυτής κατά
ταίς καμήλοις . "Ορα την προθυμίαν (486] επιτεταμέ τα ρήματα ταύτα. Πάντα άπερ ήκουσε παρά του παι
νην. Το γαρ,"Έσπευσε, και εξεκένωσε την υδρίαν, δος εγνώρισε τους γονεύσι. Και έδραμε , φησί, Λάβαν
και έδραμεν επί το φρέαρ, δείκνυσι της κόρης την προς τον
πουτόν άνθρωπος
διά του έξω επί τον
δρόμου δεικνύντα τηνπόθον
πηγήν.
. Και "Ορα
ιδών και
τον
άφατον προθυμίαν ότι ούτε ως ξένη απέφυγεν, ούτε άνθρωπον εστώτα επί της πηγής μετά των καμήλων,
προφάσει της σωφροσύνης ανένευσε προς την αίτησιν, Είπεν αυτώ• Δεύρο , είσελθε ευλογητός Κύριος
αλλά μετά πολλής επιεικείας φησί , Πίε , κύριε. ίνα τι έστηκας έξω; Εγώ δε ήτοίμασα την οικίαν
Εννόησόν μοι εν ηλικία τοιαύτη πόση και σωφροσύ- και τόπον ταίς καμήλοις. "Ορα και τούτον ευλογούντα
νης ακρίβεια, και ταπεινοφροσύνης υπερβολή , και φιλο τον Κύριον επί τη παρουσία του ξένου , και προ της διά
ξενίας επίτασις . Πόσου πλούτου γούν ουκ αν είη ταύτα των έργων φιλοξενίας πολλήν την προτροπήν επιδεικνύ
τιμιώτερα ; πόσων θησαυρών ταύτα ουκ αν προτιμότερα μενον. Δεύρο, φησίν, είσελθε • προλαβών Ήτοίμασα
τις ηγήσαιτο; Τούτο ή μεγίστη προίξ, τουτο τα μυρία την οικίαν και τόπον ταίς καμήλοις. Είτα εισελθόντος
αγαθά , ο θησαυρός ο μηδέποτε δαπανώμενος . 'Ορων τοί » αυτού, φησίν•
άκυρα και 'Απέσαξε, και
γροτάσματα τας ύδωρ
καμήλους , και τοις
νίψασθαι έδωκεν
πο
νυν λοιπόν και ευγνώμων οικέτης εναργή του Θεού την σιν αυτού. "
πρόνοιαν, Κατεμάνθανεν αυτήν , φησί , και παρεσιώπα ε'. "Ορα πώς και έτι της πλάνης έχόμενοι περί την
του γνώναι, ει ευώδωσε Κύριος την οδόν αύτου, η φιλοξενίαν ήσαν πολλήν την σπουδήνεπιδεικνύμενοι. Και
ού. Τι έστι, Κατεμάνθανεν αυτήν; Αυτά τα βήματα έδωκε νίψασθαι τοις ποσίν αυτού, και τοις ποσί των
της κόρης κατενόει, το βλέμμα, την βάδισιν, το σχήμα, ανδρών των μετ' αυτού. Και παρέθηκεν αυτοίς ρ
τα άλλα άπαντα, και ανέμενεν ιδείν, Ει ευώδωσε Κύ - τους φαγείν . 'Αλλ' ενταύθα σκόπει μοι του οίκέτου την
ριος την οδόν αυτού, ή ού. Τα μεν γάρ ήδη γεγενη πολλήν σύνεσιν. Τί γάρ φησιν ; Ου μη φάγω , έως του
λαλήσαι με τα βήματά μου. Υμείς μεν, φησίν, έπ
μένα , φησί, πολλήν δείκνυσι της κόρης και υπερβάλλου εδείξασθε
σαν την αρετήν. Δι' ό και αμειβόμενος αυτήν της υπ αναπαύσεως τα παρ' εαυτών • εγώ δε ου πρότερον της έμής
ακοής και της του ύδατος παροχής, περιτίθησιν αυτή, υμάς διδάξω, λόγον
δι' ήντινά ποιήσομαι,
έστειλάμην την μέχρις άν τηνοδόν,αιτίαν
τοσαύτην και
φησίν , ενώτια χρυσά και δύο ψέλλια, και περιειργά- τίνος ένεκεν από της Χαναναίας ενταύθα παραγέγονα,
ζετο μετά ακριβείας τα κατ' αυτήν, και ήρώτα, Τίνος και πώς εις τον οίκον τον υμέτερον οδηγήθην, ίνα πάντα
θυγάτηρ εί ; και , Ει έστι παρά τω πατρί σου τόπος μαθόντες ούτω και υμείς την οικείαν ευγνωμοσύνης
ημίν καταλύσαι; Σκόπει και ενταύθα της κόρης την από- επιδείξησθε προς τον εμόν δεσπότης. Και αρξάμενος
κρισιν. Καθάπερ γάρ επί του ύδατος ου μόνον το αιτηθέν διηγείσθαι φησι • Παΐς 'Αβραάμ εγώ είμι Κύριος δε
παρέσχεν, αλλά μετά το πιείν αυτόν και ταϊς καμήλοις ευλόγησε τον κύριόν μου σφόδρα, και έδωκεν
υδρεύσατο · ούτω και ενταύθα πυθομένου του παιδός , ει αυτό πρόβατα και μόσχους, και χρυσίον και αργύ
έστι μόνον τόπος , και τίνος ήν θυγάτηρ , φησίν η κόρη ριον , και παϊδας και παιδίσκας, και καμήλους και
θυγάτηρ ειμι Βαθουήλ του Μελχας, όν έτεκεν αυτώ όνους.
ένα τώ Και έτεκε
κυρίω μου Σάρρα
μετά τοή γυνή του κυρίου
γηράσαι αυτόν , μου υιών
και έδω
Ναχώρ. Λέγει και τον πατέρα και τον πάππον, ένα γνω κεν αυτώ πάντα, όσα ήν αυτώ. "Ορα πως μετά ακρι
ρίσας εκείνος προθυμότερος γένηται. "Ορα ευγνωμοσύ βείας άπαντα αυτοίς διηγείται. Εκείνου είμι ταις, φησιν,
νην και της παιδός. Περί του πατρός ερωτηθείσα ου μόνον 'Αβραάμ, όν ίστε • μανθάνετε τοίνυν ότι τοσαύτης ευλο
τούτο καταμηνύει , αλλά και του πατρός τον πατέρα . γίας απήλαυσε παρά του των απάντων Δεσπότου, ως εν
Και πυθομένου, ει έστι τόπος μόνον καταλύσαι, φησίν • πλούτη γενέσθαι αυτόν πολλώ. Είτα διδάσκων και του
Ου μόνον τόπος, αλλά και άχυρα και χορτάσματα πλούτου την περιουσίαν, φησί, Πρόβατα και μόσχους,
πολλά παρ' ημίν . Ταύτα ακούσας ο οικέτης , και θαυ αργύριον και χρυσίον , παίδας και παιδίσκας, κα
μάσας την παίδα της δαψιλούς φιλοξενίας, και μαθών μήλους και όνους αυτό γεγενήσθαι. Ακούετε, οι πλού
ως ου προς άγνωτάς τινας παραγέγονεν, αλλ' εις την σιοι, οι πλέθρα γης τόσα και τόσα καθ' εκάστην ημέραν
a Eůyvwpocúvry. Hæc vox, ut jam vidimus, omnem bonum ωνούμενοι, και λουτρά και περιπάτους και οικοδομές
animinffectum significat. Hic aviem Usu singulari candorem λαμπράς οικοδομούμενοι, οράτε εν τίσιν ήν του δικαίου
el ingenuitalem significare videtur. Velus interpres vertit • Προς τον πατέρα. Sic omnes tum editi tum mss. Rectius
prudentian . προς τον πατριάρχην, in patriarcham, ut legit interpres.
 111 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCIIIEP. CONSTANTINOP. 42
η περιουσία. Ουδαμού αγρός , ουδαμού οικοδομαι, και η δε μή, απαγγείλατέ μοι." Ηδη μοι , φησί, γνωρίσατε ,
περιττή πολυτέλεια αλλά πρόβατα και μόσχου και κά- ένα ειδέναι έχω, ό τι δέοι με διαπράξασθαι. Ει δε μήγε,
μηλοι και όνοι, παίδες και παιδίσκαι. Και ένα μάθης των ίνα ετέρωθι την οδόν ποιήσωμαι, και Επιστρέψω ή
(488] οικετών το πλήθος πόθεν αυτώ εγεγόνει, επήγαγεν εις δεξιά ή εις αριστερά. Είτα επειδή ο Θεός ήν και τα
ετέρωθι, ότι oικoγονείς άπαντες ήσαν. Ούτος ουν ο δε . πάντα εξευμαρίζων διά τάς του πατριάρχου προσευχάς,
σπότης και εμος εν τοσαύτη περιουσία γεγονώς , και πολύ φησί προς αυτόν ο πατήρ της κόρης και ο αδελφός
λής απολαύσας της άνωθεν ροπής , ηνίκα εις γηρας ήλα . Παρά Κυρίου εξήλθε το ρημα τούτο ού δυνησόμεθα
σεν, η Σάρρα υιον έτεκεν αυτώ τούτον έχων τον μονο-αντειπείν κακόν , ή καλόν. Η διήγησίς σου, φησί , δεί
γενή , πάντων αυτών κληρονόμον ήδη κατέστησε • Πάντα
κνυσιν όλον της του Θεού οικονομίας γεγενημένον. Μή
γάρ έδωκεν αυτώ, όσα ήν αυτώ. Είτα επειδή διηγή τοίνυν νομίσης ημάς εναντιούσθαι τοις τώ Θεώ δοξασιν ·
σατο του δεσπότου την περιφάνειαν, του Ισαάκ τον ουδέ γάρ οίόν τε τούτο παρ' ημών γενέσθαι. Ιδού έχεις
τόκον, λέγει λοιπόν τας εντολάς, ας λαβών παρά του την κόρην Λαβών απότρεχε, και έσται γυνή το υιο
δεσπότου αυτού εις την Χαλδάν παραγέγονε. Και ώρ. του κυρίου σου, καθά ελάλησε Κύριος.
κωσέ a με, φησίν, ο κύριός μου, λέγων : Ου λήψη ς '. Είδετεόπως το παλαιόν εσπούδαζον γυναίκαςάγεσθαι
ω οιώ μου Ισαάκ από των θυγατέρων των τους εαυτών παισίν ; όπως προ των χρημάτων ψυχής
Χαναναίων, εν οίς εγώ παροικώ, άλλ' ή εις τον οίκον ευγένειαν επεζήτουν; Ουδαμού γραμματεία, ουδαμου
του πατρός μου πορεύση και εις την φυλήν μου, συνθήκαι, και τα άλλα τα καταγέλαστα , ά νυν γίνεται,
και λήψη γυναίκα το υιω μου εκείθεν . Και αυτός μεν και αι αιρέσεις και εκείναι αι τους γραμματείοις έντιθέμε
ταύτα ενετείλατο, εγώ δε τάς δυσκολίας εννοιών, και του ναι• Εάν απαις, φησί, τελευτήση, εάν τόδε και τότε
πράγματος το δυσχερές λογιζόμενος , επυθόμην του κυ συμβή · αλλά παρ'εκείνοις ουδέν τοιούτον , αλλά το μέ
ρίου μου, ει μή βούλοιτο ή γυνή πορευθήναι μετ' εμού. γιστος και ασφαλές γραμματείον, της κόρης ο τρόπος "
Και είπέ μοι· Κύριος ο Θεός , ώ ευηρέστησα εναντίον ουδαμού κύμβαλα και χορείαι. Και τούτο είση, επειδάν
αυτού, αυτός αποστείλει τον άγγελον αυτού μετά τπρος τον νυμφίον την κόρην ίδης επαναχθεί σαν. Ακού
σου, και ευοδώσει την οδόν σου, και λήψη τώ υιώ σας γάρ ο παίς ταύτα, φησί, παρά του πατρός και
μου γυναίκα εκ της φυλής μου, και εκ του οίκου του αδελφού, προσεκύνησε τω Θεώ επί την γην .
του πατρός μου. Και εάν μή πείθετα, η γυνή του μή " Ορα πώς καθ' έκαστον των γενομένων των Δεσπότη των
πορευθήναι μετά σου ενταύθα, Τότε αθώς έση από όλων την ευχαριστίαν αναφέρει. Αυτός γάρ ήν και πάντα
της αράς μου. Ο μεν ούν δεσπότης, φησί, ταύτα εντει προοδοποιών, και κατά το βήμα του πατριάρχου, άγγε
λάμενος, και ταύταις με ταϊς προσευχαις εφοδιάσας, ού - λον προαποστείλας έμπροσθεν αυτού , τα πάντα αυτό
τως εξέπεμψεν εγώ δε θαρρήσας ταϊς εκείνου προσευ εξευμαρίζοντα. Και λοιπόν μαθών ως τέλος αυτό το
χαϊς, ηνίκα παρεγενόμην επί την πηγήν , ταύτα τα ρή σπουδαζόμενον έσχεν, Εξενέγκας σκεύη χρυσα και
ματα εφθεγξάμην, και είπον Κύριε ο Θεός του κυρίου αργυρά, και ιματισμόν , έδωκε τη Ρεβέκκα. Λοιπόν
μου 'Αβραάμ, εί σύ ευοδοίς την οδόν, ήν εγώ πορεύο μετά παρρησίας αυτήν θεραπεύει , ώς ήδη διά των ρημά
μαι: ιδού εγώ έστηκα επί της πηγής του ύδατος, αι δε των εγγυηθείσαν το Ισαάκ. Τιμά δε δώρους και των
θυγατέρες των ανθρώπων της πόλεως εξελεύσονται αδελφόν
σαν την
και την μητέρα , και ότε εις έργον είδεν εκβά
παρά του δεσπότου εντολήν, τότε λοιπόν της
υδρεύσασθαι ύδωρ» και έσται η παρθένος, ή αν εγώ οικείας αναπαύσεως
είπω , Πότισόν με μικρόν ύδωρ εκ της υδρίας σου, έπιον, αυτός και οι γίνεται.
άνδρες
"Εφαγον γάρ, φησί , και
οι μετ' αυτού, και εκοι
και είπη μοι· Και συ πίε,και ταίς καμήλοις σου ύδρεύ μήθησαν. Και αναστάς το πρωί είπεν : Εκπέμψατε
σομαι, αύτη ή γυνή , ήν ήτοίμασας των θεράποντί με , ίνα απέλθω προς τον κύριόν μου. Επειδή πάντα
σου Ισαάκ, και εν τούτω γνώσομαι, ότι εποίησας μοι ούτω κατευωδώθη, φησί, και ουδέν έστι λοιπόν το
έλεος το κυρίω μου Αβραάμ. Ταύτα μεν εγώ, φησί, ελλείπον, αλλά και υμίν τούτο αρεστόν εφάνη, Εκπέμ
κατ' εμαυτόν ευχόμενος τον Θεόν καθικέτευσα · ούπω ψατέ με, ίνα απέλθω προς τον κύριόν μου. Είπαν
δε τέλος ειλήφει τα παρ' εμού ρηθέντα, και παραχρήμα δε, φησίν, οι αδελφοί και η μήτηρ Μεινάτω ή παρ
εις έργον εξήει, και τα βήματα πράγματα εγίνετο. Προ θίνος μεθ' ημών ημέρας ώσει δέκα , και μετά ταύτα
του γάρ συντελέσαι με λαλούντα , ιδού Ρεβέκκα απελεύσεσθε . Ο δε είπε προς αυτούς : Μή κατέχετε
εξεπορεύετο την υδρίαν έχουσα επί των ώμων αυ- με, και Kύριος ευώδωσε την οδόν μου ε · εκπέμψατε
της . Είπον δε αύτη, Πότισόν με, και σπεύσασα με, ίνα απέλθω προς τον κύριόν μου. Τίνος ένεκεν,
καθείλε την υδρίας αυτής, και είπέ μοι, Πίε και συ, φησίν, υπερτίθεσθε και διαναβάλλεσθε , του Θεού τοσού
και τις καμήλους σου ποτιω . Και θεασάμενος λοιπόν την ευκολίαν εν άπασί μοι παρεσχηκότος ; Απολύσατε
εναργή την παρά του Θεού γεγενημένην πρόνοιαν, επ- με, ίνα απέλθω προς τον κύριόν μου. [ 490] Οι δε,
ηρώτων τίνος είη θυγάτηρ και μαθών, εξ ών είπεν, ότι φησίν , είπον : Καλέσωμεν την παΐδα, και ερωτήσω
ου προς ξένους αφικόμην, αλλ' εις την οικίαν Ναχώρ του μεν αυτήν. . Και εκάλεσαν, και είπαν αυτη : Πορεύ
αδελφού του κυρίου μου, θαρσήσας, Περιέθηκα αυτη ση μετά του ανθρώπου ; Η δε είπε, Πορεύσομαι.
τα ενώτια και τα ψέλλια , και ευδοκήσας προσεκύ Και εξέπεμψαν Ρεβέκκαν την αδελφήν αυτών , και
νησα τω Κυρίω, και ευλόγησα τον Θεόν του κυρίου και υπάρχοντα
τα αυτής , και τον παίδα του Αβραάμ,
μου 'Αβραάμ, ότι ευώδωσέ μεκαι λαβείν την θυγατέρα είπον αυτη, 'Αδελφήκαιημών
τους μετ' αυτού, ευλόγησαν Ρεβέκκα , και
εί, γενου εις χιλιάδας
του αδελφού του κυρίου μου. Αλλά τα μεν παρά του μυριάδων, και κληρονομησάτω
Θεού ούτως εναργώς ώκονομήθη : [489] αι γάρ προσευ πόλεις των υπεναντίων . "Ορα πώςτο και σπέρμα σου τις
ούτοι αγνοούν
χαι εληλύθασιν αι γενόμεναι παρά του δεσπότου μου . b Al alpévels in Basilicis sunt conditiones illæ quæ actis
"Υμείς δε λοιπόν, εί τα παρ' εαυτών επιδείκνυσθε , ποι inseruntur. Vide in Basilicis Fabroli indice ad vocem aípe
είτε έλεος και δικαιοσύνης προς τον κύριόν μου · ει σις. De his Vero conditionibus hic loquitur Chrys stomus,
qui eodem usu illam vocem adbibet infra Homilia 56 , et sæpe
alla Savil, et Morel, et omnes mss . In textu tūv O 'legi. in commentariis in Psalmos como sequenti.
l!ir 6px156. lufra apud eosdem LXX Interpretes in cod . Vatic. • Cod. Vatic, των Ο ', την οδόν μου εν εμοί. Cod. Αlex. εν
deyillir àil' cis töv otrov. (In cod . Alexandr. &.).?? Öeisel έμοι οιη .
b In textu των Ο ' additur εν όδω αληθείας. do habent και ερωτήσωμεν το στόμα αυτής.
 411 IN CAP. XXIV . GENES . HOMIL . XLVIII. 449
ager; nusquam domus, et super vacanca sumptuositas: verlam vel ad dextram , vel ad sinistrum . Postea quo•
: sed oves et vituli, cameli el asinc , servi et ancillæ . niam Deus erat qui omnia propter preces patriarchie
El ul discas, servorum multitudo unde ei contigerit , secundabat, dicunt ei pater et frater virginis : 50 . A
addidit alio loco : Vernaculi omnes erant ( Gen . 17 . Domino erüt verbum hoc : non poterimus libi contra .
23 ). Hic igitur, inquit, dominus meus, cui tonix la dicere vel malum vel bonum . Ex narratione tua satis
cullales sunt, et qui mullam superne gratiam invenit, intelligiinus , lotum hoc divina dispensatione fieri. Ne
quando jam senuit , ex Sarra filium suscepit , hunc igitur putes nos velle adversari iis quæ Deo proban
que habens unigenilum , ipsum heredem omnium suo- tur : illud eniin facere.non possumus. Ecce habes vir
rum jam constituit : quippe Omnia dedit illi quæcum - ginem ; 51. Tolle eam , el proficiscere , el erit uxor filio
que habuil. Dein postquam narravit dominigloriam ,et domini lui, sicut loquulus est Dominus.
Isaaci partum , dicit insupcr et mandala quæ accepe 6. llisloriam Rebeccæ usque ad ipsius profectum pro
rat ab hero suo, ut in Charran proficisceretur. 37. El sequitur ; narratione exprimens quidquid sive ædifi
adjuravit me, inquit, dominusmeus, dicens : Non acci- candis sive erudiendis auditoribus inservire potest. Sub
pies uxorem filio meo Isaac de omnibus filiabus Chana - finem homilice , ad Isaacum et Rebeccam æmulandos
næorum , inter quos ego habilo : 38. sed in domum hortatur , malos sui temporis nuptiarum rilus ar
patris mei vade, el ad cognationem meam , indeacci guens. – Vidistis quomodo sludebant olim filiis
pies uxorem filio meo. Etipse quidem hæc mihiman suis uxores ducere ? quomodo magis anima genero
davit, ego autem difficultatem negotii mecum perpen sitatem , quam opum abundantiam inquirevant ? Nus
dens, rogabam dominum meum ( v . 39 ) , si non vo• quam instrumenta , nusquam pacla , et alia ridicula
luerit mulier venire mecum . 10. Et dixit mihi : Do qu: nunc apud nos fiunt, et conditiones illae quae ia
minus Deuscui complacui coram eo , ipse millel ange. bulis inseruntur : Si absque liberis , inquit,moria
lum suumi lecum , et prosperum faciet iter tuum , el ac- tur, si lioc et lioc contingat : verum apud illos niliil
cipies uxorem filio meo, ex cognatione mea, el ex domo talc , sed maxime et securissimæ tabulic erant virgi
patris mei. Quod si non potuerit persuaderi mulier, nis mores : nusquam cymbala el chorex . Et lioc
al lecum huc proficiscalur, 41. Tunc innocens eris a ma• scies, quando ad sponsum virginem videris introduci.
ledictione mea. Igitur dominus quidem hæc mihiman 52. Ul enim audivil servus, inquil, hæc a patre el fra
davit , el talium precum vialico me instructum huc tre, adoravit Deum super lerram . Vide quomodo in sine
misit : ego autem frelus illius precibus, ubiad fontein gulis quæ fiebani, universorum Domino gratias oliert.
veni, hæc verba loquutus sum , el dixi : 42. Domine Ipse enim erat qui antea pra parabat omnia , el se
Deus domini mei Abraham , si tu prosperum facis cundum patriarchæ verbum premiltebalangelum ante
iler quo nunc abeo : 43 . Ecce ego sto apud fontem ac illum qui omnia feliciler ordiuabat. Denique quia
quæ ; filiæ autem hominum kujus civitatis egredientur certior factus de negotio feliciter perfecto , 53. Prola :
ad hauriendam aquam . El eril virgo, cui ego dixero : ta , inquit , vasa aurea, el argentea, el vestem dedit Re.
Porrige mihi parum aquæ ex hydria lua ; 44. si dixe beccæ . Nunc cum fiducia eam sibi conciliat olliciis ,
ritmihi, Et tu bibe , et camelos luos aquabo : ipsa erit
quasi jam verbis desponsalam Isaac. Honoral aulem
uxor quam præparasti servo luo Isaac. Et in hoc sciamLouis etet fratrem , et malreni, et cum vidit negotium
donis
quod feceris misericordiam domino meo Abraham . Hicc el mandalum impletum , lunc tandem relici se passus
ego quidem , inquit, apud memetipsum Deum rogavi ; es!. 54. Comederunt enim , inquit , el biberunt ipse el
nondum autein finem feceram illa dicendi, et con viri qui cum eo erunt, el dormirerunt. Cumque mane
festiin adimpleta sunt. 45. Nam priusquam ego di- surrexissel,dixit : Dimillite me, ut vadam ad dominum
cendi finem facerem , ecce Rebecca exiil aquam ſerens meum . Quoniam omia mihi tam feliciter successc
in humeris suis. Dicebam autem ei : Da mihi polum . runt, inquit, et nihil est quod restel, sed ad placitum
46. Eiaccelerans deposuithydriam suam , et dixitmihi: vestrum res agitur, Dimillile me, ut abeam ad doninum
Bibe el lu , el camelos luos aquabo. Et cum viderem nie'um . 55. Dixerunt autem , inquit , fratres et maler :
jam evidentem fieri Dei providentiam , interrogabam Maneat nobiscum virgo diebus quasi decem , el post hæc
cujus cssel filia . Etut didici ex iis quæ dixit, me non abibilis. 56. Il!e autem dirit ad eos : Neme delineatis ;
ad alienos venisse, sed in domum Nachor fratris do elenim Dominus prosperum ſecil iler meum : dimillil?
mini miei, sumpta spe bona, 47. Appendi ei inaures et meutabeam ad dominum meum . Quare, inquit, differ
armillas, el cum hoc placeret, 48. adoravi Dominum , et cis ct procrastinalis , cum Deus lantam facilitatem mihi
benedixi Deum domini mei Abraham , quia prosperum in omnibus dederil ? Dimillile me , ut abeam ad domi.
mihi iler ſecit ', ul assumerem filiam fratrisdomini mei. num meum . 57. Illi autem dixerunt : Vocemus puel.
Verum hæc ita a Domino manifeste dispensata sunt ; lam , et interrogemus eam ". 58 . El vocaverunt eum , di
preces quippe domini mei lunc exiluin habuerunt. xeruntque ei : Ibis cum homine ? Illa autem dixit, Ibo .
Cæterum vos si vestrum officium impletis, 49. Facile 59. Eldimiserunt Rebeccam sororem suam , el substan
misericordiam et justitiam cum domino meo : sin minus, tias ejus, el servum Abraham , et eos, qui cum eo erant.
annuntiatemihi. Jam mibi, inquil, significate , ut scire 60. El benedixerunt Rebeccam , el dixerunt ei : Soror
prossiin quid oportealme facere . Quod si minus pla nostra es, fias in millia decem millium , ethereditale
cel, el idipsum dicire , ut alio iter faciam , et Me con . possidea! semen tuum civitales inimicorum . Vide quo
Hic septuaginta Inter [reles aldunt, in riu terilalis. Septuaginta sic habent, interrogemus os ejus.
 443 S . JOANNIS CUIR YSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP.
modo et illi ignorantes virgini quæ futura sunt pri igilur quid et hodie nos docere velit. Neque cuim sine
significant. Deo mentem corum ad hoe dirigente et causa, neque in vanum vitas sanctorum nobis expo ,
incitante. Utraque enim ei prædicta sunt, lum quod nil : sed ul imitemur eorum virtutem , et imitatorees
in millia myriadum ſulura esset, lum quod semen ejus simus bor:orum operum quæ illi fecerunt. Nam posto
hercditate posses :urum esset civilates inimicorum . quam nobis diligenler narravit ea quæ ad patriarcham
Vilisti per omnia evidentem Dei providentiam relu . Abraham allinent , et docuit postremum illius cern .
cerc, quomodo per infideles futura ut prædicantur, men in immolatione filii, narravitque hoc pulchrum
dispensat omnium Dominus ? 61. Cum surrexissent au sacrificium etsi non opcre, voluntate tamen perfectum
tem Rebecca et ancillæ ejus, ascenderunt super camelos. esse, finemque imposuit narrationibus illis : nunc ex
Vidisti qualem sponsam ducat patriarcha ? Aquan - ponit nobis qux ad Isaac occisum et non occisum per
lem , et hydriam super humeros ferentem , et nunc tinent; faclum enim ænigmali simile cst. Audi cnim
iterum ascendentem super camelos. Nusquam mulze Paulum dicentem : Fide obtulit Isaac Abraham , cum
argento fulgentibus cervicibus, nequc famulorum lur - lentaretur : elunigenitum obtulit, qui promissiones acce
ba,neque magna mollitics , que nunc adhiberi solct : perai ( liebr. 11. 17). Dcinde ut discamus quomodo
sed tantum erat priscarum mulierum robur , ut et in fide hæc omnia faccret , et contraria videns promise
camelos ipsa ascenderent, et sic iter facerent. Et sioni ea quæ jubcbalur facere , non tamen perturba .
profectæ sunt, inquit, cum homine. 63. Isaac autem relur, subjicit : Unde illum el in parubolam acces
egressus erat , ul se exercerel in agro ad crepusculum : (Ibid . v. 19). Quid est, Et in parabolam accepil ? Nam
et ibi elevatis oculis , vidit camelos venientes. Dum in postquam cum in saerificium oblulil, etmentem per
campo versarelur, inquit , Isaac , vidit camelos. 64. feclam declaravit, ipse corona redimilus est, el acce
Rebecca autem , ut vidit Isaac , desiliit a camelo, 65. pio puero rediit, ac sacrificium per ovem impletuin
el dixit servo : Quis est homo ille qui vadit in canipo csl : ostenditque per omnia universi Condilor suæ be
nobis obviam ? Vide puellæ generositalenı ; postquam nignitatis excellentiam : et se hoc imperando non oc
vidit Isaac, quierebat quis esset. Et ubi didicit quod cidi Isaac , sed justi exercere obedientiam voluisse.
ipse essel sponsus, velavil se tcristro ; ct veniens Cæterum sicut vidimus patriarchæ virtutem in omni
servus omnia clare nuntiavit Isaac ( v . 66 ). Ilic con - bus relucentem : age, ct quic de Isaac dicta sunt ho
sidera , oro, quomodo nusquam superflua illa et inuti die in medium afferentes , videamus quomodo el ipse
lia , nusquain diabolica pompa, nusquam cymbala , el piam el religiosam mentem in omnibus prolulerit.
libiie , el chorex , el satanica illa convivia , et scom Operit aulem pretium est, ut ipsa Scriplur: verba au
mala omni obscenilale plena ; sed omnis honestas , diamus. 19 . Hæ autem sunt, inquit, generationes Isaac
omnis sapientia , omnis modestia . 67. Intravit autem filii Abrahæ . Abraham genuil Isaac (Cup. 25). 20 .Isang
Isaac, inquit, in domum malris sure , et accepil Rebec aulem erat annorum quadraginta ,quando accepil Rebec
cam , el fuil ei uxor , et dilexit eam , et consolatio cam filiam Baihuelis Syri ex Mesopotamia , sororem La
nem accepit Isaac super Sarra matre sua . llanc ban Syri, sibi in uxorem .
imitentur mulieres , hunc æmulentur viri : sic Exemplo Isaaci palel esse preca - lum cum perseve
sponsas ducere curent. Quare enim , dic , oro, slatim raniia . Non sunt curiose inquirenda Dei opera. — Con
ab initio sordibus impleri sinis puellic aures tam lur sidera, obsecro , dilecte , divinæ Scriplura diligentiam ,
pibus cantilenis, tam imtempestiva illa pumpa ? Nc. quomodo nihil supervacue ponat. Cur enim nobis
scis quomodo adolescentia per se sit in malum pro alalem Isaac significat, et dicil , Erat autem Isanc
pensa ? cur honesta nupliarum mysteria publice de quadraginta annorum quando accepil Rebeccum ? Nun
honestas ? cum oporterel haec omnia depellere , et absque causa , neque temere : sed quia nobis postca
verecundiam principio docere puellam , et sacerdotes Rebecca sterilitatem narraturus crat, el ex prccalio
vocare. et prccibus et benedictionibus concordiam ne justi procreationem prolis illi concessam fuisse ,
conjugii constringere : ut amor sponsi augeatur , et docere nos cupit magnitudinem patientiic Isaac , el
puellæ continentia crescat, et omnia quæ fiunt co clare indicare quanto lempore liberis carucril : ut ct
spectent ut virtutis opera ingrediantur in domum il. nos æmulantes justum , assidui simus in divinis preci
lam , lollanturque e medio omnes diaboli insidir., et bus, si quando aliquid a Deo petierimus. Si enim ju
ipsi Dei auxilio unili jucunde vilam perficiant : quo slus ille, ila virtute prædilus, el tanla Dei benevolen
nobis omnibus frui detur , gratia et benignitate Do lia fruens, tantam pre se lulit constantiam et lanlum
inini nostri Jesu Christi , cui cum Patre ct Spirilu studium , continuo Deum orando , ita ut solverelur
sancto sit gloria , potestas et bonor, nunc et semper, Rebecca sterilitas : quid dicemusnos, quilantis pec
el in sæcula sæculorum . Amen . catorum oneribus premimur, et neque minimam vir
HOMILIA XLIX . lutis justi partem ostendimus : sed et si parvo lem
Hæ aulem sunt generaliones, inquit, Isaac filii pore studium aliquod et diligentiam exhibuerimus ,
Abraham (Gen . 25 . 19). torpescimus et resilimus, nisi slatim exaudiamur ?
1 . Iterum vos ad consuelam mensam ducere volo, Propterea pro , ul ex iis qux justo illi evenerunt eru
el ex verbis Mosis convivium proponere, imo ex ver- diti, numquam cessemus orare Deum , ut ignoscalno
bis sancti Spirilus. Neque enim a seipso Moscs hæc bis peccala , sed fervens et astuans desiderium osten
nobis exposuit, scd Spirilu sancte alfalus. Videamus damus : cl non rgre feramus, neque seguiores sinus,
43 IN CAP . XXV GENES . HOMIL . XLIX . 440
τες σημαίνουσι τη κόρη τα μέλλοντα έσεσθαι , του Θεού ματος . Ουδε γαρ αφ' εαυτού Μωϋσής ταύτα ημίν
την διάνοιαν αυτών προς τούτο κατευοδώσαντος. Αμφό- εξέθετο, αλλ' υπό του αγίου Πνεύματος ενηχούμενος.
τερα γάρ αυτή προμηνύουσιν, ότι και εις χιλιάδας μυ- "Ίδωμεν ούν τι και σήμερον ημάς διδάξαι βούλεται.
ριάδων έσται , και ότι κληρονομήσει το σπέρμα αυτής Ουδέ γάρ απλώς ουδε εική τους βίους ημίν των δι
τάς πόλεις των υπεναντίων . Είδες διά πάντων δεικνυ- καίων εκτίθεται, αλλ' ίνα ζηλώσωμεν τούτων τηνάρε
μένην εναργή του Θεού την πρόνοιαν, πώς και διά τών της, και μιμηται γενώμεθα των εκείνους κατωρθω .
απίστων προμηνύεσθαι το μέλλοντα οικονομεί και των μένων. Επειδή γαρ ημίν τα κατά τον πατριάρχης
θα τα
απάντων Δεσπότης; Και αναστάσα, φησί, Ρεβέκκα ακριβώς διηγησάμενος, και τον τελευταίον αυτού
και αι άβραι αυτής , επέβησαν επί τας καμήλους. ημάς άθλον τον επί τη του μονογενούς σφαγή , διδάξας
πως αν τώ Θεώ αυτόν καλλιέρημα, εί και μη
Είδες οίαν άγεται νύμφην ο πατριάρχης ; Υδρευομένην, αυτό έργο, αλλά τη προθυμία ειργάσατο, τέλος επ.
και την υδρίαν επί των ώμων φέρουσαν, και νυν πάλιν έθηκεν εκείνοις
επιβάσαν επί τας καμήλους. Ουδαμού ημίονοι αργύρω τοις διηγήμασι νύνημίν εκτίθεται τα
κατά τον Ισαάκ τον σφαγέντα και μη σφαγέντα: αι
περιλαμπόμεναι τους τραχήλους, ουδέ οικετών εσμός , νιγματι γάρ έoικε το γεγονός . "Ακουσον γάρ Παύλου
ουδέ ή πολλή βλακεία ή νύν γινομένη αλλά τοσαύτη • ήν
η ' λέγοντος: Πίστεικαιπροσενήνoχε τονπροσέφερεν
Ισαάκ Αβραάμε
των παλαιών γυναικών και άνδρεία, ως και επί τας καμή- πειραζόμενος των μονογενή οτας
λους αυτάς επιβαίνειν, και ούτως οδοιπορείν. Και επο- επαγγελίας αναδεξάμενος. Είτα να μάθωμεν άκρι
ρεύθησαν, φησι, μετά του ανθρώπου. Ο δε Ισαάκ Εώς, πώς πίστει ταύτα πάντα διεπράττετο, και έναν
σχήσαι εις το πεδίον το πρός δείλης , τία τη υποσχέσει ορών τα υπ' αυτού γίνεσθαι κελευό
και αναβλέψας τοίς οφθαλμοίς είδε τας καμήλους μενα, ούκ έταράττετο, φησίν. " Οθεν αυτόν και εν
ερχομένας. Εις το πεδίον, φησίν, ο Ισαάκ διατρίβων παραβολή εκομίσατο. Τι έστιν, 'Εν παραβολήέκα.
εθεάσατο τάς καμήλους. Η δε Ρεβέκκα ιδούσα τον μίσατο; Επειδή γαρ αυτόν εις θυσίαν ανήνεγκε , και
Ισαάκ, κατεπήδησεν από της καμήλου, και είπε το απηρτισμένην την γνώμην επεδείξατο, αυτός γε τον
παιδί: Τίς έστιν ο άνθρωπος εκείνος ο πορευόμενος στέφανον ανεδήσατο, και τον παίδα λαβών επανήει ,
εν τω πεδίω εις συνάντησιν ημών: ; " Ορα της κόρης και η θυσία διά προβάτου επληρούτο, και εδείκνυ διά
τηνευγένειαν· επειδή είδε τον Ισαάκ,επυνθάνετο τίς είη . πάντων και των όλων Θεός της οικείας φιλανθρωπίας
Και μαθούσα ότι αυτός έστιν ο μέλλων αυτήν άγεσθαι, την υπερβολήν, και ότι ου σφαγήναι τον Ισαάκ βου
οιστρο και
περιεβάλλετο, φησί, το μετά
θέριστρον, παραγενόμενος οό
και παραγενόμενος λόμενος τούτο επέταττεν, αλλά του δικαίου γυμνάζων
παις διηγήσατο πάντα ακριβείας τώ Ισαάκ . Έν- την υπακοήν. Αλλ' ώσπερ είδομεν του πατριάρχου
ταύθα σκόπει μοι, αγαπητέ, πώς ουδαμου τα περιττά την αρετήν διά πάντων λάμπουσαν, φέρε και τα κατά
ταύτα και ανόνητα, ουδαμού πομπή διαβολική, ουδαμού τον Ισαάκ σήμερον εις μέσον προθέντες, ίδωμενόπως
κύμβαλα και αυλοί και χορείαι, και τα σατανικά εκείνα και αυτός το φιλόθεον αυτού της γνώμης διά πάντων
συμπόσια, και αι λοιδορίαι αι πάσης άσχημοσύνης γέ επιδείκνυται. "Αξιον δε και αυτών επακούσαι των της
μουσαι, αλλά πάσα σεμνότης, πάσα σοφία, πάσα επιεί Γραφής ρημάτων. Αύται δε αιγενέσεις, φησίν , Ισαάκ
του υιού 'Αβραάμ. Αβραάμ έγέννησε τον Ισαάκ.
κεια . Εισήλθε δε, φησίν, Ισαάκ εις τον οίκον
οιλα" , της
της τα
"Ην δε8 Ισαάκ ετων τεσσαράκοτα, ότε έλαβε Ρε
μητρός αυτού, και έλαβε την Ρεβέκκαν, και εγένετο βέκκαν θυγατέρα Βαθουήλ του Σύρου εκ της Με
αυτώ γυνή, και ηγάπησεν αυτήν, και παρεκλήθη σοποταμίας, ( 492 αδελφήν δε Λάβων του Σύρου,
'Ισαάκ περί Σάρρας της μητρός αυτού . Ταύτην μι· εαυτώ εις γυναίκα.
μείσθωσαν αι γυναίκες" τούτον ζηλούτωσαν οι άνδρες• Σκόπει μου , αγαπητέ , της θείας Γραφής την
ούτω τας νύμφας αγαγέσθαι σπουδαζέτωσαν. Τίνος γάρ ακρίβειαν , όπως ουδέν παρέργως τίθησι. Τίνος
ένεκεν, είπέ μου, εξ αρχής και εκ προοιμίων κηλίδων γάρ ένεκεν ημίν τον χρόνον του Ισαάκ επιση
πληρώσαι συγχωρείς της κόρης τάς ακοάς διά των μαίνεται, και φησιν," Ην δε Ισαάκ ετων τεσσαρά
αισχρών ασμάτων , διά της ακαιρου πομπής εκείνης; “ κοντα, ότε έλαβε την ' Ρεβέκκα» ; Ουχ απλώς, ουδε
Ουκ οίσθα όπως η νεότης εύκολος προς όλισθον ; τι τα εική· αλλ' επειδή μέλλει μετά ταύτα της Ρεβέκκας
σεμνά του γάμου εκπομπεύεις μυστήρια και δέον άπαντα ημίν διηγείσθαι την στείρωσιν, και ότι εξ ευχής του
ταύτα απελαύνειν, και την αιδώ εκ προοιμίων εκπαι- δικαίου τα της παιδοποιίας αυτή γέγονε, βούλεται δι
δεύειν την κόρην, και ιερέας (491] καλείν και δι' ευχών δάξαι ημάς το μέγεθος της υπομονής του Ισαάκ, και
και εύλογιών την ομόνοιαν του συνοικεσίου συσφίγγειν, σημάνει τον χρόνον ακριβώς, όσον εν άπαιδία γέγο
ένα και ο πόθος του νυμφίου αυξηται, και της κόρης ή νεν· ίνα και ημείς ζηλούντες τον δίκαιον, ούτω προσ
σωφροσύνη επιτείνεται και διά πάντων τα της αρετής εδρεύωμεν ταις προς τον Θεόν ικεσίαις, επειδαν αι
έργα εισελεύσεται εις την οικίαν εκείνην, και πάσαι του τωμέν τι παρ' αυτού. Ει γάρ ό δίκαιος ούτος ενάρε
διαβόλου αι μηχαναι εκποδών έσονται , και αυτοί με ' τος ών , και τοσαύτης ευνοίας απολαύων παρά του
ηδονής τον βίον διάξουσιν , υπό της του Θεού ροπής Θεού, τοσαύτην επεδείκνυτοσπουδών και εντονίαν, τον
συγκροτούμενοι ής γένοιτο πάντας ημάς επιτυχείν, χά- Θεόν διηνεκώς παρακαλών, ώστε λύσαι της Ρεβέκκας
ριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού , την στείρωσιν, τί αν είποιμεν ημείς οι τοσαύτα φορ
μεθ' ού τω Πατρί άμα των αγίω Πνεύματι δόξα, κράτος , τία αμαρτημάτων έχοντες επικείμενα, και μηδε το
τιμή, νυν και αεί, και εις τους αιώνας τωναιώνων. Αμήν. πολλοστών του δικαίου τούτου μέρος επιδεικνύμενοι,
ΟΜΙΛΙΑ ΜΘ'. αλλά καν προς ολίγον σπουδήν τινα επιδειξώμεθα, ναρ
Αύται δε αι γενέσεις , φησίν, Ισαάκ του υιού κώντες και αποπηδώντες, ει μη θάττον εισακουσθείη .
'Αβραάμ . μεν; Διά τούτο, παρακαλώ , εκ των το δικαίω τούτω
συμβάντων παιδευόμενοι , μηδέποτε παυώμεθα τον
α'. Πάλιν υμάς επί την συνήθη τράπεζαν αναγαγείν Θεόν παρακαλούντες υπέρ της συγχωρήσεως των οί -
βούλομαι , και εκ των παρά του Μωϋσέως ρημάτων κείων πλημμελημάτων, αλλά θερμήν και ζέουσαν προ
την εστίασιν υμίν παραθείναι , μάλλον δε των του Πνεύ θυμίαν επιδεικνυώμεθα, και μη ασχάλλωμεν, μηδε
4 LΧΧ ημίν, el infra περιεβάλετο.
• Διάξουσιν. Sic recte Savil. Coisi. διάξωσιν. Morel. el οκνηρότεροι γινώμεθα, ει μή θάττον εισακουσθείημεν.
Nolf. διαγωσιν. EDIT. "Ισως γάρ, ίσως σοφιζόμενοςημών την διηνεκή προσ
443 S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP . 446
εδρίαν ο Δεσπότης , διαναβάλλεται, βουλόμενος και άωρον της ηλικίας, και το άχρηστον της φύσεως επί
της υπομονής ημάς κομίσασθαι τον μισθόν, και τον δε της παρθένου εν κώλυμα ήν, το μή μετασχειν αυ
καιρόν ειδώς, καθ' ον λυσιτελές εστιν ημίν των σπου- την γάμου . Προοδοποιεί τοίνυν τη παρθένω ή στείρα.
δαζομένων επιτυχείν. Ουδε γαρ ούτως ήμείς εσμεν το Και ένα μάθης ότι διά τούτο στείραι προέλαβον, ένα
συμφέρον εαυτοίς, ως αυτός ακριβώς επίσταται , και τα πιστευθή της παρθένου ο τόκος , άκουσον από των ρη
απόρρητα της διανοίας εκάστου επιστάμενος. Δι' και μάτων του Γαβριήλ των προς την παρθένον ειρημέ
προσήκει μηδέν περιεργάζεσθαι και πολυπραγμονείν νων. Επειδή γάρ ήλθε και είπεν αυτή, Συλλήψη εν
των παρά του Θεού γινομένων, αλλά πολλήν την ευ γαστρί, και τέξη υιόν , και καλέσεις το όνομα αυ
γνωμοσύνην επιδείκνυσθαι, και θαυμάζειν των δι- για
καίων τάς αρετάς. Επειδή γαρ είπεν ημίν η θεία του Ιησούν, εξεπλάγη και εθαύμασε, και είπε:
Γραφή, όσων ετών ην Ισαάκ, λέγει και περί Ρεβέκ- Πώς έσται μοι τούτο, έπει άνδρα ου γινώσκω; Τι
κας της γυναικός αυτού , ότι στείρα ήν. Θέα μοι του ουν ο άγγελος ; Πνεύμα άγιον επελεύσεται επί σε,
δικαίου το φιλόθεον. Επειδή γαρ είδε χωλεύουσαν και δύναμις Υψίστου επισκιάσει σοι. Μη ζητει,
την φύσιν, επί τον της φύσεως δημιουργόν έδραμε, φησί, φύσεως ακολουθίαν, όταν υπέρ φύσιν ή τα γινό
και τα δεσμά της φύσεως διά της ευχης λύειν ήπεί μενα" μή περιβλέπου γάμων ωδίνας, όταν μείζων γά
γετο. Εδέετο γάρ, φησίν , Ισαάκ περί Ρεβέκκας μου τηςγεννήσεως ο τρόπος ή. Και πώς έσται τούτο,
της γυναικός αυτού ότι στείρα ήν . "Εν τούτο πρώ φησίν, έπει άνδρα ου γινώσκω ; Και μην διά τούτο
τον άξιον ζητήσαι,τίνος ένεκεν, βίου ούσα θαυμαστού έσται, επειδή άνδρα ου γινώσκεις. Ει γάρ έγινωσκες
και αυτή, και ο ανήρ αυτής, και πολλής της σωφρο
σύνης αμφότεροι επιμελούμενοι, στείρα ήν; Ούκ έχο. άνδρα, ούκ άν κατηξιώθης υπηρετήσασθαι τη διακο
μεν επιλαβέσθαι αυτών της ζωής, και είπείν, ότι τών νία ταύτη. "Ώστε δι' ο άπιστείς, δι' αυτο πίστευε. Ουκ
αμαρτιών ήν έργον ή στείρωσις 2 . Και ένα μάθης το επειδή κακόν ο γάμος, αλλ' επειδή κρείττων ή παρ
θαυμαστόν, ότι ουκ αυτή μόνον στείρα ήν, αλλά και η θενία την δε του κοινού πάντων Δεσπότου [44] είσ
μήτηρ του δικαίου και Σάρρα και ουχ ή μήτηρ δε αυ- οδον σεμνοτέραν έχρήν είναι της ημετέρας βασιλική
του μόνον, αλλά και η νύμφη , του Ιακώβ ή γυνή, ή γάρ ήν ή είσοδο : "Έδε, κοινωνείν ή μίν της γεννήσεως,
Ραχήλ λέγω. Τι βούλεται των στειρών τούτων ο χο και εξηλλάχθαι της ημετέρας. Και αμφότερα ταύτα
ρός ; Πάντες δίκαιοι , πάντες ενάρετοι, πάντες υπό
Θεού μαρτυρούμενοι. Περί γάρ αυτών [495] έλεγεν: γέγονε, και όπως άκουε.Το μεν από μήτρας γενέσθαι,
Εγώ είμι ο Θεός 'Αβραάμ, και ο Θεός Ισαάκ, και κοινόν προς ημάς· το δε χωρίς γάμων γενέσθαι, μεί
ο Θεός Ιακώβ. Και ο μακάριος δε Παυλός φησι: Δι' ό ζoν
Sονήή καθ' ημάς. Και το μεν εν γαστρί σχεϊν σε, της
ουκ επαισχύνεται ο Θεός, Θεός επικαλείσθαι αυ- φύσεως της ανθρωπείας" το δε χωρίς μίξεως γενέ
των. Πολλά αυτών τα εγκώμια εν τη Καινή , πολλοί σθαι την κύησιν, σεμνότερον της ανθρωπίνης φύσεως
οι έπαινοι εν τη Παλαιά. Πανταχόθεν λαμπροί και ένα και την υπεροχής και την κοινωνίαν την προς ε
επίσημοι, και πάντες στείρας έσχον γυναίκας, και εν μάθης. Και σκόπει την σοφίαν των γινομένων. Ούτε
απαιδία ήσαν μέχρι πολλού του χρόνου . ή υπεροχή την ομοίωσιν και συγγένειαν ελυμήνατο,
β . "Οταν ούνίδης άνδρα και γυναίκα εν αρετή ζών- ούτε η προς ημάς συγγένεια την υπεροχήν ημαύρω
τας, και εν απαιδία τυγχάνοντας: όταν ίδης θεοσεβείς σεν, αλλ' εκάτερα εδείκνυτο δια των πραγμάτων και
όντας , και ευλαβείας επιμελομένους , άπαιδας, μη τα μεν ολόκληρα είχεν ημέτερα, τα δε ενηλλαγμένα
νομίσης αμαρτιών είναι έργα. Πολλοί γάρ του Θεού προς ημάς. Αλλ', όπερ έλεγον, διά τούτο αι στείραι
της οικονομίας οι λόγοι και ημίν απόρρητοι, και υπέρ αύται, ίνα πιστευθή της Παρθένου ο τόκος, ένα αύτη
πάντων ευχαριστείν δεί , και μόνους εκείνους ταλανί . χειραγωγηθή προς την πίστιν της επαγγελίας και της
ζειν τους εν κακία ζώντας, ου τους παιδία μή κεκτη
μένους. Πολλά γαρ πολλάκις ο Θεός συμφερόντως υποσχέσεως. "Ακουσον γάρ τι φησιν ο άγγελος προς
οικονομεί, ημείς δε την αιτίαν των γεγενημένων ουκ αυτήν. Πνεύμα άγιον επελεύσεται επί σε, και δύ
ίσμεν. Διά τούτο πανταχού θαυμάζειν αυτού τήν σο- ναμις Υψίστου επισκιάσει σοι. Ούτω , φησίν, έχεις
φίαν χρή, και δοξάζειν αυτού την φιλανθρωπίαν την τεκεϊν , και τηςενεργείας του Πνεύματος το πάν έσται.
άφατον. 'Αλλά ταύτα μεν προς ωφέλειαν ημίν είρηται Μή τοίνυν βλέπε προς την γήν από των ουρανών και
την υμετέραν, ώστε πολλήν την ευγνωμοσύνην επι- ενέργεια έρχεται. Του Πνεύματός έστι χάρις το γινό
δείκνυσθαι, και μη περιεργάζεσθαι του Θεού τάς οι- μενον" μή ζήτει φύσεως ακολουθίαν, μή κατά νόμους
κονομίας: δεί δε και την αιτίαν ειπείν, δι' ήν ήσαν και γάμον . 'Αλλ' επειδή μείζονα ταύτα ήν εκείνης τα
εκείναι στείραι αι γυναίκες. Τίς ούν έστιν η αιτία ; δήματα, βούλεται και ετέραν αυτή παρασχεϊναπόδει
"Ινα, όταν ίδης την Παρθένον τίκτουσαν τον κοινόν ειν .
ημών Δεσπότην, μή απιστήσης . Γύμνασόν σου εν
ταύθα γ. Συ δε μου σκόπει, αγαπητέ, πώς η στείρα αυτήν
έν' όταντην
ίδηςδιάνοιαν, φησίν,εν
πεπηρωμένην καιτη μήτρα των
δεδεμένην στειρών,
μήτραν προς χειραγωγεί προς την πίστιν του τόκου. Επειδή γάρ
παιδοποιίαν ανοιγομένην έκ της του Θεού χάριτος, μη ή προτέρα απόδειξις μείζων ήν της διανοίας της παρ
θαυμάσης ακούων ότι παρθένος έτεκε. Μάλλον δε θαύ- θένου , άκουσον πώς και επίτα ταπεινότερα κατήγαγε
μασον και εκπλάγηθι, αλλά μη απιστήσης των θαυ- τον λόγον, δια των αισθητων αυτήν χειραγωγών. Και
ματι. "Όταν ούν λέγη πρός σε ο Ιουδαίος , Πώς έτε- ιδού , φησίν, Ελισάβετ ή συγγενής σου, και αυτή
κενή παρθένος ; είπε προς αυτόν, Πώς έτεκεν η στείρα συνειληφυία υιόν εν γήρει αυτής και ούτος μην
και γεγηρακυία ; Δύο γάρ κωλύματα τότε ήν, τό τε έκτος εστίν αυτή τη καλουμένη στείρα. Διά την

a Svil. et unus codex, αμφότεροι επεμελούντο, και ουκ b Morel. el Montf. την ετέραν, minus recte. Correctum
έχομεν... έτι των αμαρτιών ήν έργον είχε ταύτην ή στείρωσις. e Saviliα. ΙΕΕΙΤ,
423 IN CAP. XXV. GENES. HOMIL . XLIX . 446
si non slalim audiamur. Fortassis enim Dominus con- non admireris audiens virgincin peperisse : imo
tinuam nostram sedulitatem sapienter exercens ila admirare et obstupesce, sed ne sis incredulus mira
procrastinat, utmercedem quoque patientiæ recipia - culo. Quando igitur tibi dicit Judæus, Quomodo pe
mus : el quia ipse lempus scil quando nobis utile est perit virgo ? dic ei : Quomodo peperit sterilis et
assequi quod quærimus. Neque enim nos ila scimus vclula ? Duo impedimenta lunc erant, et ælas intem
quid nobis utile , ut ipse evidenler novil, qui etiam pestiva, et naliira vitiala : in virgine autem unum
abscondila mentis nostra cognoscit. Proinde par el, impedimentum fuit, quod non essel particeps concu
ut nihil curiosius quæramus, neque scrutemur ea quæ bilis. Sterilis igilur jam viam parat virgini. El ut
a Deo providentur : sed grali admodum simus, etad scias propter hoc steriles prius ſuisse, ut credalur
miremur justorum virtutes. Nam postquam dixitnobis virginitatis partus : audi verba Gabrielis ad Virginem
divina Scriptura , quot annorum fuerit Isaac , dicit et dicta . Postquam enim venit et dixit, Concipies in
de Rebecca uxore ejus , quod sterilis erat. Vide, ob - ulero , el puries filium , el vocabis nomen ejus Jesum
secro, justi religiosam mcntem . Quoniam enim vidit (Luc. 1. 31) : obstupefacia est et admirala, dixitque :
naturam claudicantem , ad naturæ Condilorem confu . Quomodo erilmihi istud , quia virum non cognosco (Ib.
gil, et vincula naluræ precibus solvere festinavit. 21. v. 34) ? Quid igitur angelus ? Spiritus sanctus superde
Deprecatus enim esi, inquit, Isaac super Rebecca uxore niel super le , elvirlusAllissimiobumbrabil tibi (Ibid . v .
sua, quia slerilis erat. Unum hoc in primis operx pre- 35). Ne quæras, inquit , natura modum et ordinem ,
lium ut quæramus, quare , cum et ipsa, el vir ejus quando super naturam sunt quæ fiunt; ne species
vilir fuerint eximi:r , ct ambo continentia sludiosi, conjugii dolores, quando major quam in nuptiis natalium
sterilis ſuit ? Non possumus carpere eorum vitam , ct modus erit. Et quomodo fiel istud, inquit, quoniam vi
diceresterilitatem illam peccatorum causa immissam '. rum non cognosco ? Sane propier hoc erit , quoniam
Ellll discas remi miram , non solum ipsa sterilis fuit, virum non cognoscis . Nam si cognosceres virum , non
scil el mater justi Sarra : ncqucmater ejus sola, scd fuisses habila digna ut huic ministerio servires. Ila
clarus , Rachel uxor Jacobi. Quid sibi vult ille sle. que ca de causa , qua dubitas, ea ipsa de causa crede.
Tilium cliorus ? Omnes justi, omnes virtute præditi , Non quia malum nuplix , sed quia melior virginitas ;
omnes a Deo testimoniuni habentcs. Nam de ipsis huncautem ingressum nostri omnium Domini dignio
dicebat : Ego sum Deus Abraham , Deus Isaac, Deus rem esse oportet, quam nostrum : Regius enim fuit
Jacob (Exod. 3. 6 ). Bcatus autem Paulus ait : Ideo in :roilus. Oportebat ct communem cum nostro ejus
non confunditur Deus , ut vocelur corum Deus (1)ebr. csse ortum , el diversuin a nostro, el ulrumque eve
11. 16 ) . Mulle ipsorum laudes in Novo, mulize in nil. El quomodo audi. Nam de ulcro prodire , hoc
Veieri. Undique clari ct nobiles , et omnes steriles commune nobiscum est :absque nuptiali aulcin con
habucruntuxores,multoquc tcmpore caruerunt liberis. gressu nasci, supra nostram est origincm . Vierum gc
2. Propter causas arcanas ſccunditatem etiam justis stare le, id naturæ est humanæ ; sine congressu ulc
negal Deus; fecunditas sterilium parlum virginis pro- rum gestare, id natura humana sublimius : ulel pre
bai. — Quando igitur videris virum et mulierem vir slantiam et communionem quam lccum habet ediscas.
luli deditos, carere prole, quando videris pios el Considera autem quanta sapicntia hic facta sint, nc.
religionis siudiosos non habere liberos, ne tribuas hrc que eminentia obluit similitudini et affinitati cjus no
peccatis. Mulle enim divinæ dispensationis rationes biscum , neque nostra aflinitas et similitudo ejus ob
nobis sunt arcana , cl pro omnibus gratias agere scuravit excellentiam ; sed operibus utrumquc osten .
oportct, ac solos illos miseros dicere, qui in pecci10 sum est : aliaque perfecte nobis similia habuit, alia a
vivunt,non eos quibus filii desunt. Quippe såpenile nobis diversa. Verum , ut dixi, propter hoc steriles
mcro mulia Deus utiliter dispensat, quorum nos calle fuerunt istx , ut crederetur virginitatis partus, ut ipsa
sam nescimus. Eapropter in omnibus sapientiam ejus induceretur ad fidem promissionis. Audi enim quid
admirari oportet, ac glorificare ineffabilem miseri- dicit angelus Dei : Spiritus sanctus veniet super le, et
cordiam . Sed hæc quidem ad utilitalein vestram dicta · virtus Altissimi obumbrabit tibi ( Ibidem ). Sic, inquit,
sunt,idco tit admodum gralam voluntatcm exhibeatis, poteris parere. Tolum operatione Spiritus eril. Ne igi
ncquc de dispensatione divina curiose sciscilemini : lur spectes in terram , e coelis operatio venit. Spiritus
causam tamen dicamus propter quam mulieres illic gratia est quod fit , ne quæras nalure modum , nc
steriles ſucre. Qurnam igitur est causa ? Ul cum sccundum nuptiarum leges intelligas. Verum quoniam
videris virginem nostruin communem Dominum pa - majora sunt verba hæc, quam ut illa caperet, vult el
rientem , nc sis incredulus. Exercc cnim hic luos aliam ei præbere demonstrationem .
senslia , inquit, in vulva sterilium , ul, cum didiceris 3 . Tu autem , dilccte , allende quomodo sterilis
ligotam el emortuam vulvam divina virtutc ad pro- istam manuducat ad fidem partus. Quoniam prior de
creationcm aperiri, inde copiosis argumentis acccplis , monstratio inajor erat cogitatione virginis, audi quo
1 Savil. et unus codex sic eſſerunt bunc locum : Unum moc!o et humiliorem sermonem afferat, per sensibilia
hoc.... quare, cum et ipsa et vir ejus vilt fuerint erimie , el ipsam,manuducens. Et ecce, inquit, Elisabeth cognilla
ambo continentiæ studiosi, et cum non possimus carpere co lua et ipsa concepit filium in seneclule sua : el hic men
rum vitium ,nec eorum peccatis sterilitatem tribuere, quare
kamen illa fuerit sterilis ? Nunc vero locum , nt vidctur, ex sis sexlus est ei quæ vocatur sterilis (Luc. 1. 36). Vide's
hac bomilia excerptum babes Tomo III, in homilia De nou utsterilis propter virginem in medium sit adducta ?
elul andis fratrum peccatis .
 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 448
Alioquin cujus rei gratia relulisset partum cognatic , HOMILIA L .
cujus ilem gratia dixisset, Quæ vocatur sterilis ? Plaine , el colludebant paronli in
per omnia deducebal cam ad credcndum annuntiatio Concepit autem illaRebecca (Gen . 25. 21. 82).
ni :propierea et tempus dixit, etnaturæ sterilitatem :
propterea et tempus distulit conceptionis. Non enim 1. Vullis eliam hodic apponamus caritati vestra ca
slalim a principio ei annuntiatum est , sed præterito quæ in lectioneheslerna relicia sunt? Ad finem enim
tempore semestri, ul uleri sarcina conceptionem do- perducere tolum argumentum nequivimus; sed osten
ceret. Et vide quanta Gabriel utilur solertia . Non enim dimus per assiduas preces Isaac potuisse Rebecca
in memoriam ci reducit vel Sarram ,vel Rebeccam , vel vulvam filiorum generationi reddere idoneam , nalu
Rachelem . Quarc et quam ob causam ? Nam he quo- ramque ipsam inutilem factam , ut ita dicam , repa
que fuerunt slcriles, el velula , elmagnum miraculum rare : hæc omnia heri satis vos docuimus, monstran
in illis fuit : sed quia omnes he narrationes antiquicles annorum numerum , quibus , ut hoc impetraret
crant, adducit cam ad id quod nuper contigerat, ut bealus ille, orans et deprecans permansit : et in ser
menlem ejus ad credendum provocaret. monem de sterilibus egressi, dicia vobis causa propter
Viginti annis perseveral orans Isaac . — Sed neces. quam justorum illorum uxores steriles fucrc , sermo.
sarium estutad institutum sermonem redeamus , cl nem missum fecimus. Operæ pretium autem est nos
significcmus justi virtutem , cl quomodo precibus hodie discere Rebeccæ religiosam mentem , ut non
sterililiilem Rebeccx solverit, et vincula natura sue solum nobis a virtute justi lucrum accedat, sed cliam
pcraverit. 21. Deprecabatur autem , dicit , pro Rebecca ex historia qux Rebeccam respicit , ad æmulationcm
1:xore sua, quoniam sterilis eral, el exaudivit eum Deus. provocare possimus auditores. Postquam enim Deus
Non quia mox ita subdilur el scriptum est, putes eum exaudivit orationem justi , 21. Et ulerum gessil Re
e vestigio el protinus assequulum csse quod optabat becca , 22. colludebant , inquit , pueri in ea , et ma
cl qur'rcbai. Nam viginti amuis perseveravit orans et gno eam dolore afficiebant. Dixit enim , inquit , Si
deprecans Veum , et lunc tandem assequilus est quod sic mihi ſulurum sit , cur mihi hoc ? Neque enim
desiderabat. El unde sciemus hoc ? Si diligenter per unus erat nasciturus , scd duos sinul in ulcro
curramus quæ in divina Scriptura continentur. Non pucros gestabat, ct ex angustia multum cruciatum
cnim icmpus nobis absconditum est, sed signavit qui- senliebat. Sed hic vide, obsccro, mulieris pietatem
dem , latenter tamen , ita ut provocet desiderium et religionem . Non cnim sicut mulieres mulle , quic
nostrum , ct ad dignam inquisitionem incitet. Nam negligenter vivunt, hodie lacere consueverunt, ad
sicut docuit nos annorum numerum quem habuit humanum confugit subsidium , non ad cos qui talia
quando Rebeccam duxit, ita et hoc nobis palam ſecil. suis conjecturis, suxque rationis obscrvalionibus ju
Eral cnim , inquit, Isaac annorum quadraginta, quando dicare volunt ; neque se exposuit deceplioni circula
accepit Rebeccam filian Bathuelis Syri. Didicisti dili- lorum , el evrum qui pollicere audent quir supra lu .
gentcr tempus. Dcinde postquam dixit : Deprecatus manam sunt naluram : sed Abiit, inquit, ut consulerel
est Isaac pro uxore sua, quia sterilis erat, ul discamus Dominum . Videmulieris sagacitatem . Quoniam vidit
annorum numerum , assignavil nobis quot annorum cum qui vulvam ejus rescrarat, et qui infecundum
fuerit Isaac quando naci sunt ei filii de Rebecca. 26 . ventrem repente ita ſccundum eſſeccrat, nalurr esse
Era ! enim Isaac , inquit, annoruin sexuginia , quando Dominum , quoniam vidit uteri sarcinam magna qur .
peperil Rebecca . Si igitur quadraginta annorum erat dam promitlere , Abiil,inquit, ut consuleret Dominum .
quando illam duxit , sexaginta autem quando peperit Quid est, Abiit ul consuleret Dominum ? Cucurrit ad
uxor, manifestum est cuin annis viginti perseverasse veram scientiam , el festinavit ad sacerdolem Deimi.
orantem Deum , et uteruin Rebeccac inutilem generi - nistrum , per quem latcnler rei scienziani discere cu .
lioni, idoneum fecisse (a). Vidistis orationis vim , piebal ? : et enarrans omnia quæ sibi contigerant, di
quomodo el naluram ipsam siperet ? llunc omnes dicit diligenter omnia , misericorde Deo per sacerdotis
imilcmur , et ita in precibus simuis assidui, animoque linguam delegente ei omnia manifesto , el alacrio
sobrii et humiles : audiainusque Paulum admonenlem rem eam reddente.Et ut scias quanta tunc erat saccr
el dicentem : Levantes sanclas manus absque ira el dolumi dignitas, nusquam dicil sacerdotem ci respon
disceplationibus (1 . Tim . 2 .8) : el sludcarnus semper 1: disse, sed postquam dixit, Abiit utconsulerel Dominum ,
berari a perturbatione, ul mens sit in tranquillo , subjecit , 23 . Et dixit Dominus ei, nempe per sacerdo
maximc autem precum tempore , quando multa nobis tem , Duas gentes in ulero tuo contines. Etenim et alio loco
opus est a Dco benignitate . Nam si nos viderit pre - angelum vocat sacerdotem divina Scriptura , ostendens
cari sccundum leges ab se positas, stalim nobis dono- illum ea loqui, qux inspiral ac suggeritSpiritusgratia .
ruin suorum largitatem liberaliter conccdct : quod Dixit igitur Dominus ci per sacerdotein : Duce gentes
mobis assequi liceat, gratia et benignilale Domini in utero luo sunt, el duo populi in ventre luo dividentur,
nostri Jesu Christi , cum quo Patri sit gloria , honor , el populus populo prceslabit , el major serviet minori.
imperium , simul cl sancto Spiritui, nunc et semper , Vide vaticinium quod manifeste prædicit ei omnia
el in secula sæculorum . Amen.
1 Coist. omittit, quem habuit. 1 Coisl. el interpres vulgatus in Editione Marelli : El fe.
(a ) Huc desinit locus ille binc, ut intatur , a Chrysostomo slinuvil ad sacerdotem Deiministrum , per quem lulintia
excerptus in Ilomilia 15c mou evulganidis fratrum peccatis . scieniian rolehat discere.
347 IN CAP. XXV GENES. HOMIL . L . 448
παρθένον πάντως παρήγαγε και την στείραν · επει ΟΜΙΛΙΑ Ν'.
τίνος ένεκεν παρήγαγεν αύτη τδν τόκον της συγγε- Er: γαστροί δε έλαβεν η Ρεβέκκα, και έσκίρτων
νούς και τίνος ένεκεν έλεγε, Tη καλουμένη στεί, «; , τα παιδία εν αυτή.
Διά πάντων χειραγωγών αυτών προς το πιστεύσαι το α'. Βούλεσθε σήμερον τα λείψανα των χθές ημίν
ευαγγελισμό. Διά τούτο και την ηλικίαν είπε , και ειρημένων αποδώμεν υμών τη αγάπη; Ουδέ γάρ άπα
την πήρωσιν της φύσεως · διά τούτο και τον χρόνον σαν την υπόθεσιν τέλος αγαγείν ηδυνήθημεν· αλλ'
ανέμεινε της κυήσεως. Ου γαρ εξαρχής και εκ προοι ότι διά της οικείαςειςευχής και της πολλές προσεδρίας
μίων αυτή ευθέως ευηγγελίσατο , αλλ' εξαμηνιαίου
διελθόντος χρόνου, ένα και της γαστρος όγκος την κύη ίσχυσεν ο Ισαάκ την μήτραν της Ρεβέκκας προς
διεγείραι, και την φύσιν αυτήν πεπηρω
σιν εγγυησάμενος σαφή την απόδειξιν παράσχη της παιδοποιίαν
μένην, ώς ειπείν, διανοίξαι, ταύτα άπαντα χθές ικα
συλλήψεως. Και θέα μοι του Γαβριήλ την σύνεσιν. νώς υμάς εδιδάξαμεν, δείξαντες των ετών τον αριθμόν,
Ουκ ανέμνησεν αυτήν της Σάρρας, ουδε της Ρεβέκ αν δεόμενος και ικετεύων τον Θεόν διετέλεσεν υπέρ
κας, ουδε της Ραχήλ. Τίνος ένεκεν και διά τι ; Και τούτου ο μακάριος εκείνος και ειςτον περί τωνστειρών
αύται γάρ στείραι ήσαν, και γεγηρακυίαι, και πολύ λόγον εξελθόντες, καιτην αιτίαν υμίν είπόντες, δι' ήν
και εν αυταίς το θαύμα ήν· αλλ' επειδή πάντα ταύτα
ταλαιά ήν τα διηγήματα , επί το πρόσφατον αυτήν αι των δικαίων εκείνων γαμεται στείραι [496] γεγο
άγει, ίνα διαναστήση αυτής της διάνοιαν. νασιν , ενταύθα κατελύσαμεν τον λόγον . Δεί δε σήμε.
δ'. 'Αλλ' αναγκαίον επί το προκείμενον τον λόγον ρον ημάς μαθείν και της Ρεβέκκας το φιλόθεον, ίνα
μη μόνον από της του δικαίου αρετής κερδάνωμεν,
αναγαγείν και γνωρίσαι του δικαίου τούτου τηναρετήν, αλλά και από της κατά την Ρεβέκκας διηγήσεως εις
όπως διά τηςευχήςτην στείρωσιντης Ρεβέκκας έλυσε,
και των δεσμώντης φύσεως περιεγένετο.'Εδέετογάρ, ζήλον διεγείραι δυνηθώμεν τους ακούοντας. Επειδή
φησίν, Ισαάκ περί Ρεβέκκαςτης γυναικός αυτού, γάργαστρίήκουσεν ο Θεός της του δικαίου προσευχής, Και
ότι στείρα ήν , και επήκουσεν αυτού ο Θεός . Μη ενπαιδίαεν έλαβεν η Ρεβέκκα, έσκίρτων , φησί , τα
επειδή ευθέως ούτω γέγραπται, [493] νομίσης και πα αυτή, και πολύν αυτή πόνον αι ωδίνες παρ
ραχρήμα αυτόν τετυχηκέναι του σπουδαζομένου. Και είχον. Είπε γάρ, φησί , Ει ούτω μοι μέλλει γίνε
γάρ είκοσιν ετών αριθμών διέμενε δεόμενος και πα σθαι , ίνα τί μοι τούτο ; Ουδέ γάρ είς ήν ο μέλλων
ρακαλών τόν Θεόν, και τότεεπέτυχε του ποθουμένου. τίκτεσθαι , αλλά δύο κατ' αυτό εν τη γαστρί παιδία
Και πόθεν εισόμεθα τούτο ; Εάν μετά ακριβείας περιέφερε, και η στενοχωρία πολλήν αυτή την οδύνην
επέλθωμεν τα εν τη θεία Γραφή κείμενα. Ουδε γάρ κατεσκεύαζεν. Αλλ' όρα μου εντεύθεν της γυναικός
τον χρόνον ημάς απέκρυψεν, αλλ' εσήμανε μεν, λαν το φιλόθεον. Ού καθάπερ πολλαι των νυν γυναικώντων
θανόντως δε , ώστε διεγείραι ημών την προθυμίαν, βαθύμως ζήν βουλομένων διαπράττονται, επί άνθρω
και προς ζήτησιν παρορμήσαι. " Ωσπερ γάρ εδίδαξεν πίνην τινά συμμαχίαν έδραμεν , ουδε προς τους τα
ημάς των ετών τον αριθμών όσον ήν, ηνίκα την Ρε τοιαύτα στοχασμούς τισι και παρατηρήσεσι διά τών
βέκκαν ηγάγετο: ούτω και τούτο ημίν δηλον καθίστη οικείων λογισμών κρίνειν βουλομένους, ουδέ τή απάτη
των περιέργων και τα υπέρ την ανθρωπίνην φύσιν
σιν. "Ην γαρ, φησίν , Ισαάκ ετών τεσσαράκοντα, επαγγέλλεσθαι βουλομένων έαυτήν εξέδωκεν, αλλ'
ηνίκα έλαβε Ρεβέκκαν την θυγατέρα Βαθουήλ του
Σύρου. "Έμαθες ακριβώς τον χρόνον. Είτα είπών, ότι ότι 'Eπορεύθη πυθέσθαι παρά Κυρίου. "Ορα γυ
'ΕδέετοΙσαάκ περί της γυναικός αυτού, ότι στείρα ναικός σύνεσιν . Επειδή είδεν ,ότιο της φύσεως Δεσπό
ήν, ίνα μάθωμεν των ετών τον αριθμόν, σημαίνει της ήν και την μήτραν αυτής διανοίξας , και την άγονον
ημίν πόσων ετών ην ο Ισαάκ, ηνίκα ετέχθησαν αυτό γαστέρα αθρόον ούτω γόνιμον απεργασάμενος , και
οι παίδες παρά της Ρεβέκκας. " Ην δε Ισαάκ, φη εώρα της γαστρος τον όγκον μεγάλα τινά αυτή έγ
σιν, ετών εξήκοντα, ηνίκα έτεκε Ρεβέκκα. Εί τοίνυν γυώμενον,'Eπορεύθη, φησί, πυθέσθαι παρά Κι ρίου.
τεσσαράκοντα ετών ήν, ότε ηγάγετο αυτήν, εξήκοντα Τιέστιν, 'Eπορεύθη πυθέσθαι παρά Κυρίου ; "Έδρα
μεν επί την αληθή γνώσιν, και επί τον ιερέα τον
δε ετών, ότε έτεκεν η γυνή , δηλονότι εν τοις είκοσιν του
έτεσι δεόμενος του Θεού διέμενεν, και ούτω την τή νόντως Θείου θεραπευτήν, σπεύσασα διά τούτων λανθα
ρωσιν της μήτρας της Ρεβέκκας εις παιδοποιίαν τα μαθείν την γνώσιν 8, και διηγησαμένη πάντα
διήγειρεν. Είδετε ευχής δύναμιν, πώς και αυτής πε καθ' εαυτήν, έμάνθανεν άπαντα μετά ακριβείας,
ριγενέσθαι της φύσεως ίσχυσε; Τούτον και ημείς του φιλανθρώπου Θεού διά της του ιερέως γλώττης
πάντες μιμώμεθα, και ούτω ταίς ευχαίς προσεδρεύω εκκαλύπτοντος αυτη άπαντα σαφώς, και ταύτη προ
μεν μετά νηφούσης ψυχής, μετά κατεσταλμένης δια θυμοτέραν αυτήν εργαζομένου . Και ένα μάθης όσον
νοίας και ακούσωμεν Παύλου παραινούντος και λέ ήν τότε των ιερέων το αξίωμα , ουδαμού φησιν, ότι
γοντος · Επαίροντες οσίους χείρας χωρίς οργής. ο ιερεύς ταύτα απεκρίνατο, αλλ' επειδή είπεν, Επο
και διαλογισμού και σπουδάσωμεν πάντοτε μεν ρεύθη πυθέσθαι παρά Κυρίου, επήγαγε, Και είπε
απηλλάχθαι ταραχής , και εν γαλήνη έχειν τον λογι- Κύριος αύτη, διά του ιερέως, Δύο έθνη εν τη γα
σμών, μάλιστα δε κατά τον καιρόν της ευχής, ότε πολ - στρί σου περιέχεις. Και γάρ και ετέρωθι άγγελος
λής ημίν χρεία της παρά του Θεού φιλανθρωπίας. καλεί τον ιερέα ή θεία Γραφή , δεικνύσα ότι εκείνα
Εάν γάρ ίδη κατά τους υπ' αυτού κειμένους νόμους φθέγγεται άπερ αν ενηχήση ή του Ηνεύματος χάρις.
ταύτην ημάς ποιουμένους , ταχείαν ημίν των παρ' Είπεν ούν Κύριος αυτή διά του ιερέως: Δύο έθνη εν
εαυτου δωρεών χαρίζεται την φιλοτιμίαν· ής γένοιτο τη γαστρί σου έστι, και δύο λαοί εν τη κοιλια σου
πάντας ημάς επιτυχείν , χάριτι και φιλανθρωπία του διασταλήσονται, και λαός λαού υπερέξει, και ο
Κυρίου ημών Ιησού Χριστού , μεθ' ού τω Πατρί άμα μείζων δουλεύσει το ελάττονι. "Ορα προόδησιν
το αγίω Πνεύματι δόξα, κράτος, τιμή, νυν και αεί, απαντά σαφως αυτη μήνυουσαν τα μελλοντα γένησε
και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
8 Coisl. Θεο) θ. σ., δι' αυτού των λανθανόντων μαθείν
την γνώσιν.
PATROL GR. LIV .
4.449 S . JOANNIS CIIRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP.
σθαι. Αλλόμενοι γάρ οι παίδες εν τη γαστρί και σκιρ- ται η φροντίδων προσθήκης και περισπασμόν και
τωντες , ήδη προανεφώνουν άπαντα μετά ακριβείας : αγρυπνίαν ; Ουχ οράτε ότι ούτοι μάλιστα εισιν οι
και λοιπόν έμάνθανεν η γυνή , ουχ ότι δύο μόνον τέ- πάντων, ώς ειπείν , δούλοι, οι τα πλείονα περιβεβλη
ξεται παϊδας, αλλ'ότι και είς έθνη ούτοι έκταθήσονται, μένου , και καθ' εκάστην ημέραν τάς σκιάς αυτάς
και ότι ο ελάσσων κυριεύσει του μείζονος . Και ότε , δεδoικότες; 'Εντεύθεν γάρ τίκτονται αι επιβουλοι,
φησίν, ήγγισεν ο καιρός του τόκου, Εξήλθεν ο πρω- αι βασκανίαι, ο φθόνος ο πολύς, τα μυρία άλλα κακά.
τότοκος πυρράκης , ώσει δερά, δασύς: επωνόμασε και πολλάκις αν ίδοις τον μύρια και τάλαντα χρυσίου
δε το όνομα αυτού, Ησαυ. Και μετά ταύτα εξήλ- έχοντα αποκείμενα μακαρίζοντα τον επ' εργαστηρίου
θεν ο αδελφός αυτού , και η χείρ αυτού επειλημ- εστηκότα , [ 498] και εκ της των χειρών εργασίας την
μένη της πτέρνης Ησαύ · και εκάλεσε το όνομα τροφήν ποριζόμενον . Ποία ούν ηδονή, ή ποίον κέρδος ,
αυτού, Ιακώβ· μονονουχί ήδη και εκ προοιμίων δει - όταν μήτε ο τούτων απολαύωμεν, και διά τήν περί
κνύντος του Θεού ,[497 ότι περιέσται, κατά τα ρηθέντα, ταύτα επιθυμίαν και των μειζόνων αποστερώμεθα ;
ο ελάττων του μείζονος. Κατείχε γάρ. φησί, τη χειρί Τί δε λέγω των μειζόνων, όταν μετά των ενταύθα
την πτέρναν Ησαύ , όπερ ήν σημείον καταγωνιζο- κακών, και την έκπτωσιν τών εκεί αγαθών, και προς
μένου τον ισχυρών είναι δοκούντα. Και σκόπει μοι τήν την γέενναν αυτήν αποπεμπώμεθα ; Και ούπω λέγω
θείαν Γραφών, όπως δια τα μέλλοντα ύστερον συμβή- τα μυρία αμαρτήματα τα εντεύθεν συλλεγόμενα, τους
σεσθαι, ήδη προαναφωνεί, και δείκνυσιν ημίν άνωθεν δόλους , τας συκοφαντίας, τας αρπαγάς, τας πλεον
και εξ αρχής εκάστου το επιτήδευμα » και ότι ο μεν εξίας. Αλλά κάν απάντων τούτων ελεύθερος ή τις,
περί το κυνηγείν ησχολείτο, ο δε άγροικος ήν άνθρω- όπερ αν είη των δυσχερών, τοσαύτα δε είη περιβε..
πος, άπλαστος , οικίαν oικών. Διό ή μεν Ρεβέκκα βλημένος , χρημάτων και της οικείας μόνης απολαύ
ηγάπα τον Ιακώβ, ο δε Ισαάκ τον Ησαύ , Επειδή σεως γινόμενος , και μή προϊέμενος τοίς εν χρεία
η θήρα αυτού, φησί , βρώσις ήν αυτώ. "Ορα πώς oύσι μετά δαψιλείας , το της γεέννης πυρ και τον
τους παίδας διενείμαντος και η μεν διά το επίτης οι- τοιούτον εκδέξεται. Και τούτο διδάσκει ημάς σαφώς
κίας διατρίβειν ορώσα του παιδός το άπλαστον, πλείονα η παραβολή ή εν τω Ευαγγελία κειμένη , ηνίκα τους
την εύνοιαν περί αυτόν επεδείκνυτο· ο δε πατήρδιά τε μεν εκ δεξιών έστησε , τους δε εξ ευωνύμων και τους
το πρωτότοκον εκείνον γεγενήσθαι, και διά την θήραν μέν τήν βασιλείαν είπεν ήτοιμάσθαι διά την περί
ηγάπα τον Ησαυ. 'Αλλ' ούτοι μεν τη φυσική φιλο- τους δεομένους επιμέλειαν· Δεύτε γάρ, φησίν, οι
στοργία κατακολουθούντες ταύτα εποίουν : η δε πρόρ- ευλογημένοι του Πατρός μου, κληρονομήσατε
δησις κατά μικρόν εις έργον εξήει, ή λέγουσα, ότι “ ο την ετοιμασμένην υμίν βασιλείαν από καταβο
μείζων δουλεύσει το ελάσσονι. "Ορα γάρ ευθέως. λής κόσμου. Τίνος ένεκεν και διά τί ; Επείνασα
"IBψησε, φησίν, Ιακώβ έψημα: ήλθε δε Ησαύ εκ γαρ, και εδώκατέ μοι φαγείν. Τοις δε το πυρ αιώ
του πεδίου εκ.λείπων. Και είπεν ο Ησαύτω Ιακώβ. νιον : Πορεύεσθε γάρ, φησίν, απ' εμού ,οι κατηρα
Γελσόν με από του έθήματος του πυόρου τούτου, μένοι , εις το πυρ αιώνιον το ήτοιμασμένον τω
ότι εκλείπω. Διά τούτο εκλήθη το όνομα αυτού , διαβόλω και τους αγγέλους αυτού. Μέγας του
Εδώμ. Και είπεν Ιακώβ, 'Απόδος μοι τα πρω- δήματος ο όγκος· ο Δεσπότης των απάντων και δη
τοτόκια. Ο δέ φησι, Τί μοι τούτων όφελος ,της τελευ- μιουργός 4 φησιν : Επείνασα, και ουκ εδώκατά
της ήδη με καταλαμβανούσης, ει μή μετάσχοιμι της μοι φαγείν . Ποίας ουκ αν καθίκοιτο τουτο ψυχής ,
τροφής; Ο δε και τον όρκον απαιτεί, ώστε βεβαίαν καν αυτολιθίνη τυγχάνη ; Ο Δεσπότης σου πεινών
αυτό γενέσθαι τούτων την παραχώρησιν. Και ώμοσε, περιέρχεται , και σύ τρυφάς " και ου τούτο μόνον το
φησίν, Ησαύ. δεινόν , αλλ' ότι και τρυφών περιοράν αυτόν ανέχη ,
β'. Ιδού λοιπόνεντεύθεν αντεστράφη η τάξις, και το και ταύτα ουδε πολλου τινος δεόμενον , αλλ' άρτου
του πρωτοτόκου αξίωμα μετήλθεν έσι τον τη αρετή μόνον ενός , ώστε τον λιμόν παραμυθήσασθαι . 'Αλλ'
της ψυχής διαλάμποντα. Και απέδοτο, φησίν , Ησαύ αυτός μεν τω κρυμώ πηγνύμενος περιέρχεται, συ
τα πρωτοτόκια, αντί του, Πέπρακε της τροφής ένεκα δε τα των σηρών νήματα περικείμενος ουκ επι
το αξίωμα το παρά της φύσεως αυτό δωρηθέν · διό στρέφη , ουδε την συμπάθειαν επιδείκνυσαι, αλλ'
επήγαγε , Εαι εραύλισεν Ησαύ τα πρωτοτόκια · ανηλεώς παρατρέχεις . Και ποίας ταύτα αν είη συγ
αγνώμων γέγονε περί την κατασχεθείσαν αυτω εξ αυ- γνώμης άξια ; Μή τοίνυν τούτοσπουδάζωμεν, το πάν
της της φύσεως προεδρίαν. Τούτο δε όλον εγίγνετο , των εκ παντός τρόπου πλείονα περιβάλλεσθαι, αλλ'
Ένα κακείνου δειχθή ή άγνωμοσύνη , και η του Θεού εκείνο σκοπώμεν όπως και ταύτα καλώς διαθώμεν,
προρρησις εις έργον εξέλθη. και την τών εν χρεία τυγχανόντων ένδειαν παραμυ.
Ταύτα δε ακούοντες παιδευώμεθα μηδέποτε των παρά θησώμεθα , κακείνων μη εκπέσωμεν των αεί μενόν
του Θεού δωρεών αμελεϊν, μηδέ μικρών ένεκα και ευτε- των, των ουδεμίαν μεταβολήν επιδεχομένων. Διά
λων τα μεγάλα προθεσθαι. Τίνος γάρ ένεκεν,είπέ μοι, γάρτούτο και την ημέραν ημών της τελευτης άδηλον
βασιλείας ουρανών προκειμένης και των απορρήτων ημίν εποίησεν ο Δεσπότης, ίνα ήμάς παρασκευάση
εκείνων αγαθών, περί την των χρημάτων επιθυμίαν διηνεκώς νήφειν και εγρηγορέναι, και ταύτη μάλλον
με μήναμεν, και τα πρόσκαιρα και πολλάκις ουδέ μέχρι διεγείρη προς την της αρετής επιμέλειαν. Γρηγο.
της εσπέραςήμίν παραμένοντα των διηνεκές και αεί ρείτε γάρ, φησίν, ότι ουκ οίδατε την ημέραν, ουδε
παραμενόντων προτιμώμεν ; Και τι της ανοίας ταύτης την ώραν. 'Αλλ' ήμείς το εναντίον πράττομεν, και
χείρον γένοιτ' άν, όταν κακείνων αποστερώμεθα διά δι ' όλου καθεύδομεν ύπνον τούτου του φυσικού βαρύ
την περί ταύτα επιθυμίαν , και μηδε τούτων απο- τερον. Ο μεν γάρ τούτον καθεύδων τον ύπνον, και
λαύειν καθαρώς δεδυνήμεθα; Τί γάρ όφελος , είπε προς τα κακά και προς τα καλά ανενεργητος τυγ
μου , της πολλής περιουσίας; Η ουκ ίστε ότι η πολλή E Coig). et Savil, μυρία.
Coisl.μήποτε.
προσθήκη των χρημάτων ουδέν έτερον ήμίν εργάζε . ) •d Coisl. ο δημιουργός, ο των απάντων χορηγός,.
* Ηec. και είπεν Ησαυ ... 'Εδώμ, desunt in Coisl. et e Septerm mss. et Cois). περιέρχεται , atque ita legit
Sav.Mox Savil, et Bibl. 2TO0OU uol. Bibl. addunl ohuepgy. interp . qui vertit, obambulil. Son et Wor, tipoCÉDETQ .
119 IN CAP . XXV . GENES. HOMIL . L . 450
futura . Salientes enim pueri in utero, el incompositis possit? quando el illis privamur ob nimium in hrec
gestibus se movenles, jam omnia liquido prædiccbant: amorem , el numquam his frui pure possumus. Quie
el nunc didicitmulier non se duos solum parituram cnim , quæso, utilitas magnarum facullaluni? Anne
pueros, sed et illos ingentes propagandos fore, el mic scitis accessionem multarum pecuniarum nihil aliud
norem majori dominalurum esse . El quando posica nobis afferre, quam curarum incrementa, occupatio
appropinquavil tempus pariendi, 25. Exiil, inquit, nes mentis, et vigilias ? Non videtis hos omnium po
primus rufus , quasi pellis, hispidus : el vocavit nomen tissimum , ut ila dicam , servos esse, quibus plura
ejus, Esaü . Elpostea exiit frater ejus, elmanus ejus com affluunt , et quotidie umbras ipsas timent ? Inde
prehendit calcaneum Esaü, el vocavil nomen ejus, Ja enim nascuntur insidix , invidentia , odium grave, et
cob ' : quasi jam etab initio monstret Deus miuorem , innumera alia mala . Ei sepe vides eum qui habet
sccundum id quod dictum est, majori esse domina- decem millia talenta auri recondita , beatum vocare
turum . Dicit enim , tenebat manu calcaneum Esaü : eum qui in officina operalur, el ex labore manuum
id quod erat signum superantis eum qui fortis esse cibum paral. Qualis igilur voluptas, aut quale lu
videbatur. El considera divinam Scripturam , quo. crum , quando neque bis fruimur, et propter hanc con
modo propler ea quæ postea fulura erant, jam præ cupiscentiam ctiam majoribus privamur? Quid autem
dicit , et ab initio monstrat nobis utriusque studium : dico majoribus, quando cum malis quchic nos apure
et quod ille quidem venationi deditus, hic vero rusli- hendunt, el a bonis qux ibi sunt excidimus, et ad
cus esset hoino, simplex, domum inhabitans. Pro- gehennam ipsam millimur ? El nondum dico innumera
plerea Rebecca diligebat Jacob, Isaac autem Esaü : peccala quæ hinc colliguntur, dolos, calumnias, rapi
28. Quoniam venatio ejus, inquit, cibus erat illi. Vide nas et fraudes. Verum etiamsi quis ab omnibus illis
quomodo pueros distinguant. Elmaler quidein erga liber, id quod perquam difficile et rarum , opibus
Jacob majorem declarabat benevolentiam , eo quod abundel, et ipse solus eis ulalur, et eas cum iis qui
simplicem videbat et domi versantem : pater autem opus habent non large communicel , eum geliennie
diligcbat Esaù, lum quod primogenitus esset , lum ignis excipiet. Quod nos manifeste docet parabola in
quod venatione ejus vesceretur. Hæc quidem illi fa - Evangelio posila , cum slaluit alios a dextris , alios a
ciebant naturalem dilectionem sequenles ; vaticiniuin sinistris : illisque dixit præparatum essc regnum cx
autem paulatim implebatur, illud scilicet, Major ser- lorum ob curam egenis impensam : Venile eniin , in
viel minori. Vide enim statim . 29. Coxil, inquit, Ja quii, benedicti Palrismei, in hereditaiem accipile præ
cob coclionem : venil autem Esaú ex campo deficiens. paralum vobis regnum ab originemundi (Maith .23. 34).
30. El dixit Esaü ad Jacob : Fac me gustare de edulio Cur el qua de causa ? Esurivi enim , et dedislis mihi
hoc ruro, quia deficio. Proplerea vocalum est nomen comedere (Ibid . v . 35 ). His vero ignem alernum :
ejus, Edom '. 31 . El dixil Jacob : Da mihi hodie pri. dicit enim : Discedilea me,maledicti, in ignemælernum ,
miogenila lua. Ille autem dixit: Quid mihi lisce opus, qui præparatus est diabolo el angelis ejus (Ibid. v. 41).
cum mors jam me invadat,nisi accepcro cibum (v . 32)? Magnum verbi pondus : omnium Dominus etCondi
Alius autem juramentum exigebal, ut slabilis ei fieret tor dicit ? : Esurivi, et non dedistis mihi comedere (Ibid .
illa concessio. 33. El juravil, inquit, Esaü . v. 42). Cujus animam non movebunt hæc verba ,
2. Ecce nunc hic inversus est ordo, el primogeni- eliamsi lapidea sit ? Dominus luus esuriens obambu -
turæ dignitas transiit ad eum qui virlule animi præ - lat, et lu es in deliciis : neque hoc solum , sed in deli
Gulgebat. El vendidil, inquit, Esaü primogenita : hoc ciis ipsum despicis ; lamelsi non mullum sil quod a
est , vendidit cibi gratia dignitatem a nalura sibida- le petit ; nempe panem solum ,quo famem possil sub
lam : ideo et subdidit , 34. El parvipendit Esaú pri- levare. El ipse quidem frigore rigescens obambulat,
mogenila ; quasi diceret : Ingralus eral ac indignus tu autem sericis indulus ne respicis quidem , nuliam
ea, quam sibi palura dederat, dignitale. Hoc aulem commiserationem præ le fers, sed immisericordiler
lolum est, ut illius demonstraretur ingralus animus, prxteris. Etqua venia sunt hæcdigna ?Neigitur sit hoc
et Dei oraculum adımplerelur. sludium nostrum , ut mullas quibusvis artibus opes
Moralis epilogus. De contemplu diviliarum . - Hæc conquiramus : sed illud in scopo habeamus, quomodo
audientes discamus numquam negligere dona a Deo ci hæc bene disponamus, el egenis consulamus: el
.nobis data, neque propler parva et vilia magna per ne ab illis excidamus quæ semper manent, et qux
dere. Quare enim , dicmihi, proposito regno cælorum , nullam admillunt vicissitudinem ac mutationem . Quo
bonisque illis ineffabilibus, ila in divitiarum capidila circa diem mortis nostrie incertum esse voluit Domi
tem insanimus, et monenlanea , que sæpe non usque nus , ut nos præpararelad continuam sobriclilcm et
ad vesperam permanent, perpetuis semperque duratu vigilantiam ,etita magis ad virtutis sludidm nos provo
ris præferimus? Et quid hac amentia delerius esse carcl. Dicit enim : Vigilate, quia nescilis neque diem ,
· Hæc, el vocavil nomen ejus Jacob ( xai exád Ege TÒ neque horam (Maith . 25.15). Atquinos planediversum
ovoux autoj 'laxób ) , desunt in Savil, el quibusdam operamur, et dormimus somno graviore quam sil na ·
manuscriptis ; in loisl. autem reperiuntur. Ob hanc ipsam
causam modo supplevimus has voces, el vocavil nomen turalis illc. Nam quinaturali somno quiescit, nec bo
ejus Esaï , Coisl. et Biblia sequuti.
* Hæc, el dixit Estü .... Edom , desunt in Coisl, et Sa
yil. Mor Savil. et Bibl., da mihi. Bibl. addunt, hodie, Coisl., omnium conditor , omnium Largilor dicit.
quod expressit interpres.
. 451 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 4:52
memu , niec malum operatur : nos autem alio sorano domibus ejulatus et lacrymas ; neque sic putabant fi
dormimus, dormientes ad virlulis, vigilantes ad ma niri plagam , sed illinc etiam exspectabant ut mors
liliic opera , slrenui in malis, desides in bonis : idque qua cæperat pergens, ad omnes perveniret. llaque
facimus videntes quotidic mullos hinc abduci,magnas quia in Ægypto una omnium primogenitorum mors
autem aliorum esse in præsenti vita vicissitudines : et fuit, Israelitæ autem divina freri gratia , illæsi perman
neque tanta reruniinæquabilitasad virtutisamorem nos serunt : per hoc etiam ostendens omnium Deus suami
adducere potest, neque dispunit ut despiciamus præ - erga illos benevolentiam , imperavil in posterum ut
sentia , cidesideremus futura, præferamusque somniis propter interfectionem primogenitorum Ægypti, pri
el umbria veritatem . Non enim differuntpræsentia ab mogeniti Judæorum pueri sibi offerrentur. llinc et
umbris el somniis. Proinde ne decipiamus nosmelo tribus Levi in sacerdotium segregata est, et ex illo
ipsos,neque sectemur umbras : sed velsero tandem sa - non solum primogenita hominum oblata sunt Deo, sed
lutis nostr:r curam habeamus, et opes indigentibuseva- et bruorum , el in universum vmnium . El præce
cuemus, ut pro illis remunerationem a misericordi plum erat, pro hoininibus et immundis animalibus
Deo accipcre mereamur : qua nobis omnibus frui preliuin dependi. Quamvis autem legislatio hæc de
concedalur, gratia et miserationibus Domini nostri primogenitis posterior fuerit : aliamen jam supra
Jesu Christi, cum quo Patri et Spiritui sancto sit glo. et olim videbantur aliquod habere privilegium , qui
ria , imperium , honor, nunc el semper, et in sæcula vulvam matris primum adaperiebant. Hanc igitur
sxculorum . Amen . dignitatem , quam a nalura habebat Esaü, propter
ITOMILIA LI. intemperantiam suam transtulit in fratrem . El ille
quidem perdidit quod a natura habebat : hic autem
Facla est autem fames super terram , præler famem et quod non habebat a natura, accepit. Et quia hæc
priorem , que fueral lempore Abraham (Gen . 26 . 1). antea oraculo promissa erant, ideo Rebecca, appel
1. Iterum ex iis quæ nuper diximus doctrinam vo latione ei indita , Jacob eum vocavit : quod scilicet
bis afferm : ut autem liquido sciatis ubi nuper ser supplantationem interpretari poles, sicut et Esaü
nionem missum fecerimus,et unde h die resumendus post patris benedictiones ejulansdicebal, Juste voca
sit, ea quæ supra dicta sunt, vestræ caritati in me tum est nomen ejus Jacob : supplantavil enim me jam
moriam referre operæ pretium fuerit. Tametsi enim secundo, el primogenila mea accepit, el nunc bencdi
vos, quia nullis curis distrahimini, eorum forle obliti ctionem meam (Gen . 27 . 36).
estis, sed meum est ut in memoriam vobis reducam Nominum propriorum impositio . - Vide qualita eral
ca , quo sermo hodic dicendus maniſestior vobis sit . priscorum prudentia , vel potius, qualita fuerit Dci
Scitis enim nos nuper Rebeccæ pietatem cnarrantes, sapientia, qua effecerit ül el muliercs natis nomina
inde ad Esaü et Jacob devenisse, ubi narralum est non temere nec fortuito imponcrent, scd nomina de
Esaü primogenila , ul cibo fruerelur, Jacobo vendi rent, quæ filiis esscnt futurorum prædictio . Et raro
disse, el propter cibi cupiditatem semetipsum suo ho . invenies eodem quo patres nomine appellari filios ,
nore privasse. Hoc autem non temere factum , sed vel forte nusquam : sed sive maler sive pater nomen
dit prophetia compleretur, que dicit : Jacob dilexi, Gilio impositurus erat, rarum quoddam etnovum im
Esaü autem odio habui (Malach . 1 . 2. 3 ). Nam cum ponebal, lil per illud aliqua futura præsignificarel.
Deus futuroruin sit præscius, prædixit et illius virtu Ila el Lamech filium vocavit Noe, dicens : Ilic nos
lem , ethujus animineruiliam . Quænam autem sunt requiescere faciel (Gen . 5 . 29). Ila si singula nomina
illic primogenituræ ? Igitur, quia tunc tempus non scruleris, omnino in omnibus in venics aliquid insi
permittebat caritati vestræ dicere, nunc necesse est nuari : non sicut nunc faciunt, qui lemere et ut forle
uit doceain . Apud veleres summus honor erat primo evenit, a parentibus agnominare solent : sed omnino
genitura : hinc autem bonoris causam et originem illuc spectabant, ulinderent.
perpetuam memoriam per appel
Cæterum videamus nunc
lationem illam filiis
habuit. Cum Deus Israelitarum gentem ab Ægyptio
liberare, el secundum promissionem patriarcha fa post primogenitura permulationem ,quid iterum nobis
narrel bealus Moses de patre illorum , et quomodo
ciam a tyrannide Pharaonis eripere vellet, obluctante sicut de patriarcba dictum est, ita et de hoc legimus,
Il detinere volente lunc Ægyptio : post varias plagas
itiam hanc postremam eis intulit ; fere cogens eum fameingruentemullam Dei curam sensisse , tom
Egyplios ut suis manibus extruderent Israëlitarum propter virtutem propriam , lum propter promissio .
genus (Exod . 12). Nain simul omnia Ægyptiorum nem patriarchie faciam . 1. Facla est autem fames sul
primogenita occidi jussit (a) : vidissesque in singulis per terram , præler famem priorem , quæ fuerat tempore
Abrahæ (Cap. 26 ). Ut ne pules de illa fame eum di
(a ) Hic videtur pugnantia loqui Chrysostomus, cum juris
cere, propterea subdidit : Præter famem quæ erallen
primogenituræ Urocosy, id est, causam el originem , refert pore palriarchæ , quasi diceret, alia similis nunc ile
ad internecionem primogenitorum Ægypti, annis plus quam rum fames venit super terram lempore Isaac, qualis
liecentis postortum Esaü rt Jacobi : de quorum primogeni
lira el de jure illam comitante questio est. Sed bene ad erat lempore patris illius. Necessariorum penuria
vertit ille postea id non posse quadrare , cum dicit, quam omnes in summam angustiam concludelal : atquc ex
vis legislatio illa Hebræorum de primogenitis posterior fue. suis migrare et ad illa loca Transire cogebat, ubi re
rit , jus tamen aliquod primogenituræ antea fuisse. El bac
ratione que non quadrare videbantur, utcumque corrigit. rum necessariarum copiam invenireni. Unde cum
154 IN CAP . XXVI GENES . HOMIL . LI. 5:52
χάνει ημείς δε έτερον ύπνον καθεύδομεν , πρός μεν πάντων των γεννωμένων πρωτοτόκων αθρόον ο θά
τα της αρετής έργα καθεύδοντες , προς δε τα της νατος γέγονεν, οι δε Ισραηλίται της άνωθεν ροπής
κακίας εγρηγορότες, κακείνα μεν αόκνως διαπραττό- απολαύοντες αβλαβείς διέμενον, δεικνύς και διά τού
μενοι, [499] εν δε τούτοις πολλήν την ραθυμίαν και τον του την περί αυτούς εύνοιαν και των όλων Θεός , αντί
ύπνον επιδεικνύμενοι, και ταυτα ορώντες καθ' εκά- της αναιρέσεως των πρωτοτόκων εκείνων, τα πρω
στην ημέραν τους μεν εντεύθεν απαγομένους, τους τότοκα των Ιουδαίων αυτών ανατιθέναι λοιπόν προσ.
δε και εν τω παρόντι βίω πολλήν την μεταβολήν έταξεν. 'Εντεύθεν και η Λευή φυλή εις ιερουργίαν
υπομένοντας και ουδέ αυτή η ανωμαλία παιδεύσαι άφωρίσθη, και εξ εκείνου ου μόνον των ανθρώπων τα
ημάς ικανή , και εις πόθον της αρετής αναγαγείν , πρωτότοκα ανετίθεντο τω Θεώ , αλλά και των αλό.
και παρασκευάσαι υπεριδείν των παρόντων, και πο γων, και πάντων απαξαπλώς . Και πρόσταγμα ήν το
θησαι τα μέλλοντα , και προτιμήσαι της σκιάς και κελεύον υπέρ τε των ανθρώπων, υπέρ τε των ακα
των όνειράτων την αλήθειαν. Σκιάς γάρ και όνειρά- θάρτων ζώων την τιμήν κατατιθέναι. Αλλ' ει και
των ουδεν τα παρόντα διενήνoχε. Μή τοίνυν εαυτούς ύστερον αύτη ή νομοθεσία γέγονεν η περί των προ
απατώμεν, μηδέ τάς σκιάς μεταδιώκωμεν· αλλ' οψε τoτόκων, αλλ' όμως ήδη άνωθεν και εκ προοιμίων
γούν ποτε της οικείας σωτηρίας φροντίδα ποιησώ. έδόκουν πλέον τι έχειν προτέρημα οι την νηδύν της
μεθα, και τα χρήματα κενώσωμεν εις τους δεομέ μητρός διανοίξαντες. Ταύτην ούν την τιμήν, ήν και
νους, ίνα της επί τούτοις αμοιβής αξιωθώμεν παρά εκ φύσεως έσχεν ο Ησαύ, μετήγαγε δια την οικείαν
του φιλανθρώπου Θεού · ης γένοιτο πάντας ημάς απο- ακρασίαν επι τον αδελφόν. Και ο μεν και το παρά
λαύσαι , χάριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου ημών της φύσεως αυτώ δοθέν απώλεσεν· ο δε και όπερ ουκ
Ιησού Χριστού , μεθ' ού τω Πατρί ή δόξα , άμα τώ είχεν εκ φύσεως , αυτό προσέλαβε. Και επειδή άνω
θεν αυτώ ταύτα ήν κεχρησμωδημένα και , διά τούτο
αγίω Πνεύματι , νυν και αεί, και εις τους αιώνας των
αιώνων. Αμήν. και η Ρεβέκκα την προσηγορίαν αυτό επιτιθείσα ,
ΟΜΙΛΙΑ ΝΑ'. Ιακώβ αυτόν εκάλεσεν, όπερ πτερνισμός ερμηνεύε
Εγένετο δε λιμός επί της γης, χωρίς του λιμου ται, καθάπερ και ο Ησαύ μετά τας του πατρός εις
του πρύτερον , ός εγένετο εν τω χρόνω του αυτόν ευλογίας γεγενημένας αποδυρόμενος έλεγε ,
' Αβραίμ . Δικαίως εκλήθη το όνομα αυτού Ιακώβ · επτέρ
α': πάλιν εκ της ακολουθίαςτων πρώηνημίν ειρημέ νικε γάρ με ήδη δεύτερον τούτο , τά τε πρωτο
νων βούλομαι της προς υμάς άψασθαι διδασκαλίας τόκιά μου ειλήσει και νυν εί.ληρε την ευλογίαν μου.
ώστε δε ειδέναι υμάς σαφώς που τον λόγον πρώην
κατελύσαμεν, και όθεν αυτόν προσήκει σήμερον ανα λον δε πόσηπόση
Σκόπει
του
των παλαιών ήν η σύνεσις, μάλ
Θεού η σοφία, ως και τας γυναίκας
λαβείν , αναγκαίον υπομνήσαι την υμετέραν αγάπην. παρασκευάζειν μή απλώς μηδε ώς έτυχε τάς προσ .
Ει γάρ και αυτοί διά το πολλαίς φροντίσει περιέλκε
σθαι ίσως επιλέλησθε, αλλ' εμοί προσήκει εις υπό ηγορίας τοίς τεχθείσιν επιτιθέναι , αλλ' εναποτίθεσθαι
μνησινυμάς αγαγείν, ίνα διά της μνήμης σαφέστερος τη του παιδίου προσηγορία των μελλόντων έσεσθαι
υμίν ο λόγος γένηται ο μέλλων σήμερον όηθήσεσθαι. την προαναφώνησιν. Και σπανίως ευρήσεις ομωνύ
"Ιστε ότι πρότερονκαι της Ρεβέκκας το φιλόθεον διμους τους γεννησαμένους τους τεχθέντας καλουμέ
ηγούμενος, κακείθεν επί τον Ησαυ και τον Ιακώβ νους , ή τάχα που ουδαμού αλλά κάν ο πατήρ την
προσηγορίαν το παιδί μάλλη επιτιθέναι , ξένην τινά
ελθόντες , έχει καταντήσαμεν, ένθα τα πρωτοτόκια και
απέδοτο τω Ιακώβ ο Ησαύ, του εψήματος απολαύ καινήν επιτίθησιν, ώστε δι' αυτής προμηνύσαι
σας, και διά τήν της τροφής επιθυμίαν της προεδρίας τινα των μελλόντων έσεσθαι· και η μήτηρ πάλιν
ομοίως. Ούτω και ο Λάμεχ τον υιόν προσαγορεύν,
εαυτόν απεστέρησε. Τούτο δε εγίνετο ουχ απλώς, Νώε εκάλεσε , και επήγαγε λέγων, Ούτος διανα
αλλ' ίνα ή του Θεού προρρησις διά των έργων πλη παύσει ημάς. Ούτω και εκάστην προσηγορίαν δι
ρωθή η λέγουσα , Τον Ιακώβ ηγάπησα, τον δε ερευνώμενος
Ησαυ εμίσησα. Επειδή γαρ ως Θεός τα μέλλοντα αινιττομένην , μετά ακριβείας , εύρήσεις πάντως τι
ου καθάπερ νυν ποιούσιν, απλώς και
προήδει , προανεφώνησε και τούτου την αρετήν, ως έτυχεν από των γεννησαμένων σπουδάζοντες τας
κακείνου της γνώμης την μοχθηρίαν. Τί δέ εστι προσηγορίας ονομάζειν, αλλά εναποτιθέναι
πάς ο σκοπός διάαυτούς
τούτο το των πρωτοτοκίων; Εί και μή τότε ο καιρός ήν, ώστε διηνεκή υπόμνησιν της
επέτρεπεν ειπείν επί της υμετέρας αγάπης, αλλ' ανα προσηγορίας το τεχθέντι. Αλλ' ίδωμεν λοιπόν μετά
γκαίον νυν υμάς διδάξαι. Μεγίστη γάρ είναι τιμή το την των πρωτοτοκίων εναλλαγήν, τί πάλιν ημίν δι
παλαιόν ένομίζετο: έσχε δε της τιμής την υπόθεσιν ηγείται ο μακάριος Μωύσης περί του πατρός τούτων,
εντεύθεν. " Ηνίκα το των Ισραηλιτών έθνος της Αι
και όπως καθάπερ επί του πατριάρχου , και ούτος
γύπτου απαλλάξαι έβούλετο ο τών όλων Θεός , και λιμου καταλαβόντος πολλής άξιούται της άνωθεν
της τυραννίδος ελευθερώσαι του Φαραώ διά τήν προς κηδεμονίας, 15(91 ] διά τε την οικείαν αρετήν,δατε την
τον πατριάρχην επαγγελίαν, αντιτείνοντος και κατ εις τον πατριάρχην γεγενημένην επαγγελίαν. Εγέ.
έχειν βουλομένου τότε του Λίγυπτίου , μετά τας δια νετο δε. φησί , λιμές επί της γης , χωρίς του
φόρους πληγάς ταύτην επαγαγών την πληγήν ο Δεσ . μού του πρότερον , ώς έγένετο εν τω χρόνω του
πότης τελευταίαν,[500] μονονουχί ταϊς οικείαις χερσί Αβραάμ. "Ινα μη νομίσης περί εκείνου του λεμου
παρεσκεύασε τους Αιγυπτίους εξώσαι το των Ισραη- αυτόν διαλέγεσθαι . διά τούτο επήγαγε, Χωρίς του
λιτών έθνος. 'Αθρόον γάρ πάντων των Αιγυπτίων λιμού του πατριάρχου , αντί του ,"Ετερος τοιούτος
τα πρωτότοκα αναιρεθήναι προσέταξε , και ήν ιδείν νυν κατέβαλε λεμός την γην επί του Ισαάκ οίος και
«καθ' εκάστην οικίαν οιμωγές και δάκρυα και ουδε επί του τιατρός αυτού. Και ή των αναγκαίων σπάνες
μέχρι τούτου στήναι ενόμιζον την απειλήν, αλλ' εκ πάντας εν θορύβω μεγίστω καθίστα , και εκ των οι
τούτου προσεδόκιων και επί πάντας oδώ βαδίζοντα κείων μετανάστασθαι κατεπειγε, και προς εκείνους
ελεύσεσθαι τον θάνατον. 'Επεί ούν των εν Αιγύπτιο τους τόπους χωρείν,ένθα των επιτηδείων την ευπορίαν
* Quinque mss. et Saril. in mart őri nopóry, qui nuper . ην ευρείν. " Οθεν και ο δίκαιος ούτος θεασάμενος τον
Sic legit etian interpres veins. h In tribus Insς, κεχρησμοδοτημένα.
453 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP . 554
λιμον, 'Eπορεύθη, φησί, προς 'Αβιμέλεχ εις Γέραρα, και τη άμμο παρισωθήναι. Και δώσω, φησίν, το
Ένταύθα γάρ και ο 'Αβραάμ μετά την άπό τής Αέ- σπέρματί σου πάσαν την γην ταύτην , και ενευ
γύπτου επάνοδον πάλιν απήλθεν. Είκός δε και τούτον λογηθήσονται εν τω σπέρματί σου πάντα τα έθνη
διά τούτο εκεί απεληλυθέναι , ως εκείθεν ορμήσαι βου- της γης. Διά τούτο δε τας υποσχέσεις τις εις εκείνον
λόμενον επί την Αίγυπτον » και ότι τούτο εστιν, άκου- γεγενημένας εις σε πληρώσω, 'Ανθ' ών υπήκουσεν
σον της Γραφής λεγούσης : "Οφθη ο γάρ αυτώ, φη- 'Αβραάμ ο πατήρ σου της έμής φωνής, και εφύ
σιν, ο Θεός, και είπε: Mή καταθής εις Αίγυπτον . λαξε τα προσταγματά μου, και τα δικαιώματά
Ου βούλομαί σε, φησί, την μακράν εκείνην στείλασθαι μου , και τα νόμιμα μου. " Ορα Θεού σοφίαν, όπως
οδόν, αλλ' ενταύθα μένειν. 'Αλλ' ουδε αφίημι σε πεί- διεγείρει του δικαίου την διάνοιαν, και προθυμότερον
ραν της στενοχωρίας λαβείν, αλλά την υπόσχεσιν την
προς τον πατέρα σου εις έργον άξω, και τα εκείνω κείου πατρός καταστήναι. Ει γάρ εκείνος, επειδή .
επηγγελμένα εις σε εκβήσεται, και συ των προς εκεί- φησίν, υπήκουσε της έμής φωνής, ταύτης ήξιώθη της
ναν υποσχέσεων το πέρας δέξη. Μη καταθής εις υποσχέσεως, και διά την εκείνου αρετήν εις σε τον
Αίγυπτον, κατοίκησον δε εν τη γή, ή εάν σοι εξ αυτού τεχθέντα ταύτα πληρούν μέλλω· ει και συ
είπω, και παροίκει εν τη γη ταύτη. αυτός εκείνου ζηλωτής κατασταιτς, και την εκείνου
β . "Ινα μη νομίση και δίκαιος ότι βουλόμενος αυτόν της οδόν έλθοις, εννόησον, όσης απολαύσεις της παρ'εμού
στενοχωρίας της από του λιμου πείραν λαβείν, τούτο ευνοίας, και πόσης προνοίας αξιωθήση. Ο γάρ διά
επιτάττει, και ου συγχωρεί εις την Αίγυπτον απελ- την ετέρου αρετήν μέλλων ευ πάσχειν, ει και αυτός
θεϊν, φησί • Μή αγωνία , μηδέ φρόντιζε, αλλ' ενταύθα ενάρετος γένοιτο, πολλώ πλείονος αξιωθήσεται κηδε
μένε : 'Εγώ γάρ έσομαι μετά σου. Τον χορηγών μονίας. Τί δέ έστιν, 'Ανθ' ών υπήκουσε της έμής
απάντων των αγαθών έχων, μή φρόντιζε μηδενός. φωνής , και εφύλαξε τα προστάγματα μου, και
'Εγώ γάρ ο πάντων Δεσπότης έσομαι μετά σου και τας εντολάς μου , και τα δικαιώματά μου ; Είπον
ου τούτο μόνον, αλλά και ευλογήσω σε, αντί του, αυτό : "Έξελθε εκ της γης σου και εκ της συγ
Έπίδοξόν σε ποιήσω, και την παρ' εμού σου ευλογίαν γενείας του, και δεύρο εις την γην ήν άν σοι
του τοσαύτην επαγγελία , παρά του Θεού δεξαμένου, εδίωκε. Και ουκ ενεδοίασεν, ουδε ήμέλλησεν , αλλά
ότι "Εσομαι μετά σου, και ευλογήσω σε; Τούτο μετά πάσης προθυμίας το επίταγμα πληρών υπήκουσε
σε πάντων ευπορώτερον αποδείξει, τούτο σε εν πολλή της έμής φωνής. Πάλιν τα υπέρ τήν φύσιν αυτώ επ
περιουσία είναι παρασκευάσει, τούτό σου ή μεγίστη ηγγειλάμην, και μετά το την ηλικίαν απαγορεύσαι,
δόξα, τούτο ή άφατος περιφάνεια, τούτο η ασφάλεια, και μηκέτι μήτε αυτόν, μήτε την μητέρα την σην
τούτο των αγαθών το κεφάλαιον, το εμε είναι μετά πρός τεκνογονίαν έχειν τινά επιτηδειότητα, ακούων
σου, και ευλογήσαι σε . Πώς δε σε ευλογήσω; Σοι και παρ' εμου ότι το εξ αυτού σπέρμα εις τοσούτον έκτα.
το σπέρματί σου δώσω την γην ταύτην. Ως ξένος θήσεται, ώς πάσαν πληρώσει την γην, ουδε τότε δι
και αλήτης νομίζεις επιχωριάζειν τοις μέρεσι τού- εταράχθη τον λογισμών, αλλ' επίστευσε • δι' ό και δι
τοις ίσθι ότι σου και το σπέρματί σου πάσα αύτη δο- καιοσύνη αυτώ ελογίσθη, ότι τη δυνάμει τη έμή πι
θήσεται η γη. Και ίνα θαρρείν έχης, μάνθανε , ότι Τον στεύσας, και ταις υποσχέσεσι θαηδήσας ταις εμαις ,
όρκον, δν ώμοσα 'Αβραάμ τω πατρί σου, τούτον επί ανώτερος γέγονε της ασθενείας της ανθρωπίνης. Και
σοι στήσω. "Ορα συγκατάβασιν Θεου . Ούκ είπεν απλως, μετά το σε τεχθήναι, της μητρός της σης δυσχεραίνου
Τάς συνθήκας, αςεποιησάμην προς τον πατέρα τον σον, σης προς τον Ισμαήλ τον εκ της παιδίσκης τεχθέντα,
ούτε τάςεπαγγελίας ,άςυπεσχόμην αλλά τί; Τον όρκον και βουλομένης αυτόν απελάσαι της οικίας μετά της
δν ώμοσα. "Ορκω αυτόνέπιστωσάμην, φησί, και οφεί- "Αγαρ, ώστε μηδέν κοινόν έχειν προς σέ , του πατρι--
λω εις έργον αγαγείν και πληρώσαι τον όρκον τον εμόν. άρχου διά την πατρικής φιλοστοργίαν ήδη σχέσιν τινά
“Οράς Θεού φιλανθρωπίαν ; Ου προς την οικείαν και προς εκείνον έχοντος, ακούσας παρ' εμού , ότι το
αξίαν όρων φθέγγεται αλλά προς την ασθένειαν δοκούν ποίει τη Σάρρα,επελάθετο της φυσικής φιλο
συγκαταβαίνων την ημετέραν. [502] Επειδή γαρ οι στοργίας, και εξέβαλε τον Ισμαήλ μετά της παιδίσκης,
άνθρωποι ως επί το πλείστον εκείνα εις έργον άγειν [503] και πανταχού υπήκουσε της έμής φωνής, και
σπουδάζουσιν , ουχ άπερ αν απλώς υπόσχονται τισιν, εφύλαξε τα προστάγματά μου . Και γάρ το τελευταίον
αλλ' όσα αν μεθ' όρκου επαγγέλλονται τον αυτόν δή τροσταχθείς υπ' εμού εις θυσίαν ανενεγκείν τον εν
τρόπον και ο τών όλων Θεός πληροφορών τον δίκαιον, το γήρει αυτό δοθέντα , τον ούτω περιπόθητον, ου
ότι πάντως έσται τα παρ' αυτου λεγόμενα , φησίν περιειργάσατο το πρόσταγμα, ου διεταράχθη τον λο
"Ισθι ότι τα παρ' εμού όμνυθέντα εις έργον αχθήναι γισμόν, ουδε ανακοινώσατο τη μητρι τη ση, ού τους
δεί. Τί ούν, φησίν ; ο Θεός ώμοσε , και κατά τίνο ; ομό παισιν, ου σου αυτό το μέλλον υπ' αυτού πραχθήσε
σαι ήδύνατο ; Ορις ότι συγκαταβάσεως ήν το ειρη σθαι κατάδηλον εποίησεν, αλλ' έδρωμένοτο λογισμό
μένον τήν γάρ βεβαίωσιν της υποσχέσεως όρκον εκά
λεσε. Και στήσω, φησί, τον όρκον μου , όν ώμοσα ταγμαεπείγετο το εμόν · διό την γνώμην αυτού στε.
'Αβραάμτη πατρί σου . Είτα διδάσκει αυτόν και τίνα φανώσας, το έργον εκώλυσα γενέσθαι. Επει ούν διά
εστίν & υπέσχετο, και περί τίνων αυτώ διαβεβαιώσατο. πάντων πολλών επεδείξατο την υπακοήν και φυλακήν
Και πληθυνω το σπέρμα σου, ως τους αστέρας των εμών προσταγμάτων, διά τούτο σε, τον εξ εκείνου
του ουρανού . Τούτο γάρ και το πατριάρχη έλεγεν, τεχθέντα, των υποσχέσεων των εις αυτόν γεγενημέ
ότιΤοσούτον έσται το σπέρμα σου, ως και τους άστρους νων ποιώ κληρονόμον.
γ'. Μίμησαι τοίνυν εκείνου την ύ: ακοήν, και τους παρ'
Sex mss, άκουσον την άφατον του Θεού φιλανθρωπίαν έμου λεγομένοις πίστευε,ένα πολυπλασίονος της αμοι
εύφθη. Savil. άκουσον την άφατον του Θεού ευσπλαγχνίαν,
κι rel. άκουσαν της Γραφής λεγούσης, ώφθη, 6ης αξιωθής, υπέρ τε της του πατρός αρετής, υπέρ
 453 IN CAP. XXVI. CENES. HOMIL . LI.
juslus ille famem videret, Projeclus est, inquit, ad triarchæ in principio dicebat : Tantum crit semen
Abimelech in Gerara . Eo enim et Abraham post red- luun, ut el stellis el arenæ adæquetur. El dubo, i!!~
ilum suum ex Egypto veneral. Verisimile autem ci * quit, scmini luo terram istam , el benedicentur in semine
hunc propterea illuc abiisse, quod inde in Ægyptum lilo omnes gentes lerræ (Gen. 22. 17). Propterca pro .
contendere vellet ; et quod hoc ita sit, audi Scriplu missiones qil: illi ficle sunt, in te jinplebo . 5 . E :
ram dicentem : : 2. Visus est enim ei, inquit, Deus , quod audivil Abraham pater 111us vocan meam , el custo .
el dixit : Ne descendas in Ægyptum . Nolo le, inquit , divil mandala mea (a ), el justificaciones meas, el legi
longam illam viam proficisci, sed bic manere volo . lima mea. Vide Dei sapientiam , quomodo erigitmen
Neque pernillo ut anguistiam experiaris , sed promis - tom justi, et alacriorem reddit : el ul patris imitator
sionem patri luo faciam implebo, el quæ illi proinissa fiut, efficil. Nam si ille , inquit, quia meæ obedivit
sunt, in le evenient : et lu promissiones, quæ illi voci, tanta pollicitatione dignus habilus est, et eam
ſaclac sunt, re ipsa accipies. Ne descendas in Ægy - propter illius virtulem in le, quiex co nalus es, sum
plum : habila autem in terra quam libi dixero, 3 . et impleiurus : si et ipse illiusimitator lucris, el eadem
peregrinus eslo in lerra hac. qua ille via ineesseris, cogita quantum :pi:d me be .
2. Deinde ut ne pulet justus, Deum hoc imperare nevolen jam bisbilurus sis, et quanta mea cura le di
quasi volentein eum famis angustiam experiri, et non gualurus sim Nam si cui ob alterius virulem bene
permittere ei transitum in Ægyptum , inquit : Ne sis futurum est, si et ipse virtule præditus fuerit, nullo
apxius, neque curam habe, sed bic mane : Ego enim majore dignus habebitur cura . Quid artem est : Eu
ero lecum . Igitur cum suppeditatorem bonisrum om - quod obedivit voci meæ , et custodivil mandula mea , el
nium habeas, ne sis sollicilus : ego enim Dominus præcepta mea , et justificationes meas ? Dicebam ei :
omnium ero lecum : neque hoc solum , sed El bene. Egredere de terra lua et de cognatione lua , et veni in
dicam le , hoc est, gloriosum lc faciam , et benedictio- terram quam monstravero tibi (Ibid . 12. 1) : reliquiiquie
nem meam præbebo. Quid hoc justo bcatius, qui illa quæ in manibus erant, el incerta perscquulus cs!.
talem promissionem a Deo accepit : Ero licum , et El non fluctuabat neque cunctabalur : sed cum omni
benedicam le ? Noc te declarabit omnibus feliciorem . alacrilate mandalum implcbat , et obediebat voci
hoc le affluentem rebus omnibus faciet,bec est summa meæ . llerum quæ super naturam sunt ei ronisi, et
gloria , hæc est vera securitas, hoc est culmen et ca - cum jam alas elm a spe dejicerel, :C ne
pul borrorum , quia ego lecum sum . Et benedicam le. neque maler lua procreandæ proli idonei essent, cuni
Qiiomodo autem le benedicam ? Tibi el semini 1110 audiret a me semen ejus in tantum fore propagandum ,
dubo terram hanc. Tu videris in hac regione versari ut omnem lerram esset impleturum ; neque lunc
quasi hospes el vagus : scias autem quod tibi et se animo turbalus fuit, sed credidit : ideo et in justi
mini 1110 dabitur hæc omnis terra. Et ut bene confi. liam ei reputatum est (Ibid . 15 . 6) ; quia virtulimcæ
das, disce me juramentum illud, quod juravi Abrabie credendo, et in promissionibus mcis sem habendo ,
patri luo, tecum staluere. Vidc quomodo sermonem humana infirinilale superior ſuit. Ei postquam lu na
suum Deus ilerum altemperal nostre infirmitati. Non lus es, cum mater tua succenscret l-maeli ex ancilla
dixit simpliciter, Pacla quæ feci cum patre luo, ne nalo , el vellet euni abigere a domo cum . gar, ita ut
que promissiones quas promisi : scd quid ? Juramen nihil commune illi tecum essel, licet in illum pil
lum quod juravi. Jurejurandu ipsum confirmavi jura - triarcha paterna ct genuina dilectione bene afficere
Mientum , el lcneor ul opere perficiam quod juravi. Tur : audiens lamen a me, sibi faciendum esse quod
Non spectat suam dignitatem Deus, sed nostram in - visum essel Sarrar , oblitus naturalis dilectionis , ejecit
firmilalem . – Vides Dei clementiam ? Non ad propriam Ismaelem cum ancilla , el semper obedivit voci mcze ,
dignitatem respiciens loquitur, scd ad nostram sese ac custodivii pracepla mer. Denique cum prarcepis
allemperans infirmitalem . Nam quia homincs fere sem ei, ut mihi in sacrificium offerrel filium in se
semper illa opere perficere student, non quæ simpli- neclule sibi concessum , et tam dilecium , nihil caus:l
ciler promiseruit alicui, sed quic cum juramento tus est,neque curiosius de pra'cepto inquisivit,neque
promiserunt : similimodo et Deus justo plenam li- turbalus est mcnie, neque communicavit cuni malre
dem faciens, ca qua: a se dicta sunt omnino futura lua , ncque cum pleris, neque lecim , quid facliia
esse dicit : Scias ea quae a me juramento firmata rus esset ; sed forti mente el ingenti alacritatc ſesli
sunt, opere implenda esse. Quid igitur ? inquies : navit, ut mandatum mcum implerel : proinde volun .
Deus jur: vil ? cl per quem jurare potuil ? Vides hoc talem ejus coronavi, opus autem uit perficeretur 110 '
sese ad nostram infirmjlalem altemperantis esc : lir - admisi. Eapropier, quia in omnibus inagnann obedien
mationem promissionis vocavil juramentum. El sla . tiam declaravit, el mandatorum meorum custodiam ,
Tunm , inquil, juramentum meum , quod jurans juravi le ex illo malum promissionum , qui illi lacte sul,
Abrahæ patri 110 . Deinde docet eum que sunt illa bcredem facio .
que promisii, el de quibus ei juravil 4. Etmultiplic 3. Imitare igitur illius obedientiam , cl iis que
cubu semen tuum sicul siellus ccli. lloc enim et me dicta sunt crede , ul multo pluribus remuncrari
i sex Mss., audi ineNubilein Di hon initatc:n . risus linnus habeare, el pro patris tui virtute , et pro fua
fsl, etc. Savil., andi ineffibilem Dei misericordiam urci. (4 ) Bibl. addunl , el praecepta nua ( xal tas évolás
no sequuti suunas. HLOU ), quod iníra agnoscil S . Chrysostomus.
455 JOJ.MNIS CIIRYSOSTOMI ARCIIIEP. CONSTANTINOP.
obedientia : el ne descendas in Ægyptum , sed hic honore dignus, quem et maximifaciebat. Sic et Na
mane. Vidisti Duimisericordiam , quomodo per men - buchodonosor postquam pueros illos tres in forna -
tionem virtutis patris bujus mentem roboravit ? 6. cem injecerat (Dan . 3. 93 ), et reipsa comprobaverat
Habitavil autem Isaac in Geraris. Vide quomodo ferme captivorum adolescentum virtutem , lunc predicare
in eadem pericula incidit ille , in que et pater ejus. cos cæpit , et ubique lingua sua fecit illustres. Hire
Nam cum domicilium haberet in Geraris , 7. Rogave- cnim potissimum magna Dei virtus est, quando facit
runt, inquit , viri loci illius de Rebecca uxore ejus , et ut per inimicos celebrentur servi Dei. Et qui cum
dixit, Soror mea est ; timuit enim ne forte occiderell furore accendi jusscrat fornacem illam , quoniam vi
eum , victi pulchritudine uxoris : Ne forle occidant dit per supernum auxilium puerorum virtutem ignis
cum , inquil , viri loci propter Rebeccam , quia pulchra actioncni vincere, repente mulatus clamavit dicens :
facie eral. 8. Fuil autem illic longo tempore. Abimeleck Servi Dei excelsi. Vide, non solum illos excclsos prae
autem cum prospiceret per ſenestram , vidil Isaac lu - dicat, sed et Dominuin universorum : Servi enim , in
dentem cum Rebecca uxore sua , 9 . el rocavil eum , el quit, Dei excelsi, egredimini. Quid factum est ? nonne
dixit ei : Profecto uxor tua esl. Cur dixisti , Soror mea lu eos tormento tradidisti ? nonne lu in tantum for
est ? Postquam cx conjecturis deprehensus est juslus, nacem accendi præcepisti ? Profecio , inquit, scd nunc
non ultra negat : sed fatelur, et causam manifeste video res admirabiles et novas. Elementum enim hoc
affer !,quare sororem vocandam censuerit. Dixit enim , suæ operationis oblitum , quasi vinculis quibusdam
inquit, Ne forte moriar propter ipsam : mortis timor ligalum , lantam exhibuit obedientiam , ut neque con
me hoc agere coegit. Forte autem edoctus erat , pa - tingeret illorum capillos. Unde videre possumus id
trem quoque talem fabulam commentum sic saluti faclum supra humanam naturam esse , et ineffabilem
buæ consuluisse ; cujus viam et ipse sequutus est. Sed quamdam ac divinam vim hzc operari , tantamquc
rex adhuc memor eorum quæ tempore patriarche pucrorum habere providentiam . Vidisti Dei miseri
'rapla Sarra passus fuerat, stalim ob castigationem cordiam , quomodo numquam derelinquens servos
olim immissam se reum constituens (a), dixit illi : 10. suos , permittit in fornacem injici ; sed cos volens
Cur hoc fecisti ? Parum abfuit quin concubueril quis- clariores facere, el suam virtutem demonstrare, bar.
piam de genere meo cum uxore lua, et induxisses super bari demulsii animum et lantam tolerantiam osten :Jit ?
nos ignorantiam ? Fanc fraudem , inquit, el olim susti. Neque enim lam admirabile erat, si a principio pro
nuimus a patre tuo , et nunc nisi in tempore prospe- hibuisset eos in caminum injici : sicuti nunc admi
xissenius, eadem laturi eramus, Et inducisses super rabilius et rarius factum est, cum in medio ignis ex
nos ignorantiam . Etenien el lunc per ignorantiam pec- sistentes , nibil insuave pati permillit. Nam quando
caluri eramus , el nunc quoque propter ignorantiam vult, etiam eos qui in mediis suntpericulis et pænis,
fermc in causa fuisses , ul in peccatum incideremus. polcntiores facit ; et eos qui patiuntur , iis qui illos
11. Præcepit autem Abimelech populo suo, dicens :Om aflligunt superiores reddit. Hoc et in apostolis factum
nis qui tetigerit hominem hunc el uxorem ejus, mortis est. Nam qui eos urgebant el adducebant in medium ,
reus erit. Vide Dei providentiam , vide ineffabilem co et quasi dentibus adversus eos fremebant , inter sc
ram . Nam qui dixerat ei : Nedescendas in Ægyptum , dicebant: Quid faciemus viris istis ( Acl. 4. 16 ) ? in
el habita in lerra ista , el ero tecum : ille eral qui hæc manibus illos habebant, eldubitabant secum , quid de
omnia dispensabal, et justum in tanta constituebat eis facerent. Tanta , lamque valida res est virtus, lam
securi ale. Considera enim regem procurantem ul que imbecillis malitia , ut illa quidem , licet patiatur,
impavide ibi agat, liberque sit ab omni cura. Morlein , vincat, hæc vero et si quid agat, nihil aliud proficial,
inquit, interminatus est omnibus quicumque lelige. quam quod suam prodat infirmitalem .
rintaut eum , aut uxorem ejus. Quia enim hic erat Moralis exhortatio. — Id scientes, dilecti,magnam
timor, mortis scilicei, qui concusseral ejus mentem , virtutis habeamus rationem , et vilia fugiamus : ila
enim et supernam gratiam nobis conciliabimus , et
01

nus, ut postea omnino secure ageret. Et vide rem futura consequemur bona : quæ nobis omnibus eve
miram et slupendam , quomodo solers cum sit et sa- niant, gratia et niisericordia Domini nostri Jesu Chri
piens , omnia secundum suam voluntalem vertal , et sti, cui sit, cum Patre et Spiritu sancto, gloria , im
in inviis viam inveniat , per illa ipsa quæ maxime perium , honor, nunc el semper, el in sæcula sæculo .
adversa videntur, saluti servorum suorum consulens. rum . Amen.
Hinc enim est, quod rex ille lanlam habeat cu HOMILIA LH .
ram justi, quasi prædicans eum omnibus civilatis suic
incolis, et declarans quam gloriosus sit , et suinmo
summo Seminavit autem Isaac in lerra illa , el invenit centuple
cans hordeum in anno illo (Gen . 26. 12).
(a) cum videlicet propter raplam Sarram increpatuset ca. 1. Reliquiasheridiciorum operæ pretium est hodie .
Higatus fuisset Abimelech , ubi comperit Rebeccam , quam
sororem suam dixerat Isaac, illins esse uxorem , verilus
reddere vestræ caritati, et repelita sermonis serie
ne a quopiam ex subditis ea conjugi abriperetur , et jam iterum videre quantam justus Isaac supernam provi
olim immissæ in simili casu pænæ memor , se quasi dentiam sit assequutus. Nam qui ei prohibuerat de
reum existimans, verba quæ sequuntur tremoris plena pro seensum in Ægyptum , et dixeral : Habila in lerra hac,
tulit.
155 IN CAP. XXVI GENES. HOMIL. LII. 456
τε της οικείας υπακοής, και μη καταβής εις Αίγυπτον, καθιστάν. Τούτο γάρ έστι μάλιστα της περιουσίας της
αλλ' ενταύθα μένε. Είδες Θεού φιλανθρωπίαν, όπως του Θεού δυνάμεως, όταν διά των εχθρών ανακηρύτ.
διά της μνήμης της αρετής του πατρός τούτου τον τεσθαι τους αυτού δούλους παρασκευάζη. Και και μετά
λογισμών ενεύρωσε; Κατώκησε δε, φησίν, Ισαάκ θυμού την κάμινον εκείνην εξαφθήναι ποιήσας, επειδή
εν: Γεράροις. "Ορα τοίς αυτούς και τούτον περιπί- είδεν, ότι διά την άνωθεν συμμαχίαν, και της του
πτοντα σχεδόν, οίς ο πατήρ περιέπεσεν. Επειδή γάρ πυρός ενεργείας περιεγένετο και των παίδων αρετή .
την κατοίκησιν εποιήσατο εν Γεράροις, Επηρώτησαν, αθρόον μεταβαλλόμενος έκραύγασε λέγων· οι δούλοι
φησίν, οι άνδρες του τόπου περί της Ρεβέκκας του Θεού του υψίστου. "Ορα μή μόνον αυτούς ανα
της γυναικός αυτού, και είπεν , 'Αδελφή μου εστίν» κηρύττοντα, αλλά και τον Δεσπότηντών όλων• οι δου
εφοβήθη γάρ μήποτε αποκτείνωσιν αυτόν, ήττώμενοι λοι γάρ του Θεού, φησί, του υψίστου, εξέλθετε. Τι
του κάλλους της γυναικός. Μήποτε γάρ, φησίν, απο- γέγονεν ; ου σύ τη τιμωρία παρέδωκας ; ού συ επί
κτείνωσιν αυτόν οι άνδρες του τόπου περί Ρε- τοσούτον εκκαυθήναι την κάμινον προσέταξας; Ναι,
βέκκας, ότι ωραία τη όψει ήν. Εγένετο δε πολυ φησίν • αλλά νύν ορώ ξένα και παράδοξα πράγματα.
χρόνιος εκεί. Παρακύψας δε 'Αβιμέλεχ είδε τον Το γάρ στοιχείον τούτο της οικείας ενεργείας επιλα
Ισαάκ παίζοντα μετά Ρεβέκκας της γυναικός αυ- θόμενον, ώσπερ δεσμοίς τισι πεδηθεν , τοσαύτην επ
του, και εκάλεσεν αυτόν, και είπεν αυτώ : Αρά εδείξατο την υπακοήν, ώς μηδέ των τριχών εφάξασθαι
γε γυνή σου εστίν ; Τι ότι είπες, 'Αδελφή μου αυτών. "Οθεν έστι συνιδείν, ότι υπέρ ανθρωπίνην φυ
εστίν ; Επειδή εκ των τεκμηρίωνέφωράθη και δίκαιος, σιν εστί το γεγονός, και απόρρητος τις και θεία δύνα
ουκέτι λοιπόν αρνείται , αλλ' ομολογεί, και την αιτίαν μίς έστιν η ταύτα εργαζομένη, και των παίδων τού
φανεράν καθίστησι , δι' ήν αδελφήν καλέσαι κατεδέ. των τοσαύτην ποιουμένη την πρόνοιαν. Είδες Θεού
ξατο. Είπε γάρ, φησί, Mήποτε αποθάνω δι' αυτήν · φιλανθρωπίαν, όπως ουκ εγκαταλιμπάνων τους ιδίους
ο του θανάτου φόβος εις τούτο με ελθεϊν κατηνάγκα- θεράποντας συνεχώρησεν εις την κάμινον εισενεχθη
σεν. "Ισως δε μεμαθηκώς ήν, ότι και ο πατήρ τούτο ναι, αλλά και αυτούς βουλόμενος λαμπροτέρους εργά.
το δράμα κατασκευάσας διέσωσεν εαυτόν, και διά σασθαι, και την οικείαν δύναμιν ένδεικνύμενος, και
τούτο και αυτός ταύτην ήλθε την οδόν. Αλλ' ο βασι- του βαρβάρου κατεμάλαξε την διάνοιαν, και την τοσ
λεύς έναυλον έχων την μνήμην ών πέπoνθεν επί του αυτην μακροθυμίαν επεδείξατο; Ουδέ γάρ ούτω θαυ
πατριάρχου την Σάρραν αφελόμενος, παραχρήμα υπό μαστόν ήν, ει παρά την αρχήν εκώλυσεν αυτούς εις
της άνωθεν επιτιμήσεως εαυτόν υπεύθυνος καταστή- την κάμινον εμβληθήναι, ως νυν θαυμαστότερον γέ
σας, φησί προς αυτόν: Τι τούτο εποίησας ; Μικρού γονε , και πολύ το παράδοξον, ότι και εν μέσω το πυρί
εκοιμήθη τις του γένους μου μετά της γυναικός τυγχάνοντας ουδέν αηδες παθείν συνεχώρησεν. "Οταν
σου, και επήγαγες αν εφ' ημάς άγνοιαν. Ταύτην, γάρ αυτός βούληται, και τους εν μέσοις δεινοίς [503]
φησί,την απάτης και ήδη υπέστημεν υπό του πατρός γεγενημένους ανωτέρους καθίστησι, και τους πάσχον
του σου , και νύν ει μή ταχέως συνείδομεν, τα αυτά τας των ποιoύντων δυνατωτέρους απεργάζεται. Τούτο
αν εμέλλομεν υπομένειν, Και επήγαγες αν εφ' ημάς και επί των αποστόλων εγένετο. Οι έχοντες γάρ αυ
άγνοιαν. Και γάρ και τότε δι' άγνοιαν αμαρτάνειν τους απειλημμένους εν τω μέσω, και μονονουχί τους
εμέλλομεν, και νύν υπό της άγνοίας μικρού δείν ημάς οδόντας θήγοντες κατ' αυτών, προς αλλήλους έλεγον ·
1504] αμαρτία περιπεσείν παρεσκεύασας. Συνέταξε Τί ποιήσομεν τοίς ανθρώποις τούτοις , υποχειρίους
δε , φησίν, 'Αβιμέλεχ τω λαώ αυτού λέγων : Πάς ο αυτούς έχοντες, εν απορία καθειστήκεισαν. Τοσούτον
απτόμενος του ανθρώπου τούτου, ή της γυναικός εστιν η αρετή ισχυρόν, και ούτως ή κακία ασθενές, ως
αυτού, θανάτου ένοχος έσται. "Ορα Θεού πρόνοιαν, εκείνην μεν καιεν τω πάσχειν περιγίνεσθαι, ταύτην δε
όρα κηδεμονίαν άφατον. Ο γάρ ειπών αυτώ : Μή και εν τω ποιείν την οικείαν ασθένειανεπιδείκνυσθαι.
καταβής εις Αίγυπτον, και κατοίκει εν τη γη ταύ- "Οπερ ειδότες , αγαπητοί , πολύν της αρετής
τη, και έσομαι μετά σου · ούτος ήν ο ταύτα πάντα ποιώμεθα λόγον, και φεύγωμεν την κακίαν. Ούτω
οικονομιών, και τον δίκαιον εν τοσαύτη ασφαλεία καθ . γάρ και την άνωθεν επισπασόμεθα ροπήν, και των
ιστάς. Σκόπει γάρτον βασιλέα έργον τούτο ποιούμενον, μελλόντων επιτευξόμεθα αγαθών : ών γένοιτο πάντας
ώστε εν αδεία διάγειν αυτόν, και πάσης απηλλάχθαι ημάς επιτυχεϊν, χάριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου
φροντίδος . Θάνατον γάρ, φησίν, ήπείλησεν άπασιν, εί ημών Ιησού Χριστού , μεθ' ου τω Πατρί, άματωναγίω
τις άψαιτο αυτού , ή της γυναικός αυτού. Επειδή γάρ Πνεύματι, δόξα, κράτος , τιμή, νυν και αεί, και εις
ούτος ήν ο φόβος , και του θανάτου λέγω, κατασείων του τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
δικαίου την διάνοιαν, διά τούτο και τούτον εκβληθήναι ΟΜΙΛΙΑ NB'.
πεποίηκεν ο φιλάνθρωπος Δεσπότης, και εν πάση
ασφαλεια αυτόν λοιπόν διάγειν. Και όρα το θαυμαστόν "Εσπειρε δε Ισαάκ εν τη γή εκείνη, και εύρεν
και παράδοξον, πώς ευμήχανος ών και σοφός και πάντα εκατοστεύουσαν κριθήν εν τω ενιαυτώ εκείνω.
κατά το βούλημα το οικείον μετασκευάζων, και εν α'. Τα λείψανα των χθες ειρημένων αναγκαίον απο
απόρους πόρον ευρίσκων, διά των εναντίων αυτών και δούναι σήμερον τη υμετέρα αγάπη, και του λόγου την
πολεμίων είναι νομίζεσθαι , διά τούτων την ασφάλειας ακολουθίαν αναλαβόνταςιδείν πάλιντον δίκαιον Ισαάκ,
τοις ιδίοις θεράπουσι γενέσθαι προξενεί. Πόθεν γάρ, όσης απολαύει της άνωθεν κηδεμονίας. Ο γάρ την
είπέ μοι , ο βασιλεύς ούτος τοσαύτην του δικαίου ποιεί - εις Αίγυπτον κάθοδος αυτού διακωλύσας , και είπών ,
ται την πρόνοιαν, μονονουχί άνακηρύττων αυτόν άπασε Παροίκει εν τη γη ταύτη , και έσομαι μετά σου ,
τοίς την πόλιν oικoυσι , και περιφανή δεικνύς και περι.
- ούτως αυτόν διά πάντων περιφανή καθίστησιν , ώς
επούδαστον αυτώ: Ούτω και ο Ναβουχοδονόσορ μετά μετ' ου πολύ επιφθονον αυτόν γενέσθαι παρά το
το βαλείν εις την κάμινον τους παίδας τους τρεις και βασιλεί Γεράρων. Όρώντες γάρ αυτού καθ' εκάστην
διά των πραγμάτων μαθείν των νέων των αιχμαλώ ήμέραν αυξανομένην την εύπορίαν, έδεδοίκεισαν λοι
των την αρετήν, τότε ανακηρύττειν αυτούς ήρξατο, πον του ανδρός την αυτόθι κατοίκησιν , και μετανα
και πανταχού διά της οικείας γλώττης περιφανείς στήναι εκείθεν καταναγκάζουσιν. "Αξιον δε και αυτών
457 S. JOANNIS CHRYSOSTOM ARCHIEP. CONSTANTINOP.
ακούσαι των ρημάτων της θείας Γραφής, ίνα διά
πάντων θεασώμεθα του Θεού την εύνοιαν, ήν περί
τους αυτού οικέτας επιδείκνυται. "Εσπειρε δε , φη-
σιν, Ισαάκ εν τη γή εκείνη, και εύρεν εκατοστεύ
ουσαν κριθήν εν τω ενιαυτώ εκείνω. Σκόπει μου
του Θεού την σοφίαν· ίνα δειξη των δικαιω ότι δημι -
ουργός ών της φύσεως, και εξ απόρων πόρον παρα
σχεϊν δύναται, και ότι και εξ αρχής αυτός την γήν τω
οικείο προστάγματι διήγειρε προς την των καρπών
βλάστης, παρασκευάσας και τον δίκαιονεκατονταπλασίονα
των υπ' αυτού σπαρέντων επί της γης και κομίσασθαι
τα δράγματα, όμου και αυτόν εν πλείονι καθιστάς
εύπορία, το μηδενός ενχρεία γενέσθαι, κακείνους διά
των έργων διδάσκων, όσης και δίκαιος απολαύει της
άνωθεν ροπής. Ευμήχανος γάρ ών και σοφός, διά των
αυτών πολλάκις πραγμάτων και τους οικείους ευερ
γετεί, και τους έτι πεπλανημένους διδάσκεσθαι παρα
σκευάζει της οικείας προνοίας τηνδύναμιν.[506 Τούτο
και μετά ταύτα κατά την Αίγυπτον ειργάσατο, εκεί.
νοις μεν τας τιμωρίαςεπαγαγών, τον δε λαόν τών
Ισραηλιτών απαθή διαφυλάττων. Εμάνθανον γαρ ου
μόνον διά της κατ' αυτών αγανακτήσεως του των
όλων Θεού και δημιουργού την δύναμιν, αλλά και διά
της προνοίας της εις εκείνους. Και ούτοι πάλιν ουκ έκ
της εις αυτούς προνοίας και κηδεμονίας μόνον εδιδά- του πλησίον αγαθοίς · δ δη και ενταύθα γέγονεν. Ο
σκοντο του Θεού την υπερβάλλουσαν περί αυτους φιλ .
ανθρωπίαν, αλλά και δι' ών εκείνους εώρων καθ' εκά
στην ημέραν τάς πληγάς δεχομένους. Και διά τών
αυτών πραγμάτων και τους οικείους και τους εναντίοις
εδείκνυ της οικείας δυνάμεως την υπερβολήν. Και γάρ
αυτά τα στοιχεία την παρ' εαυτών διακονίαν και την
υπακοήν επιδείκνυται τοις όμοδούλοις , όταν ο Δεσπό
της ευνοϊκώς προς αυτούς διακέντα: c. Και τούτο άν απελαύνεις τον δίκαιον ; ουκ οίσθα ότι, όπου αν αυτόν
τις θεάσοιτο γεγονός επί του δικαίου τούτου . "Όπερ
άλλοτε η φύσις της γης ουκ επεδείξατο , τούτο διά το
πρόσταγμα του των όλων Θεού νυν επιδείκνυται, και
τοσαύτην ήνεγκε την φοράν , ως αθρόον έν περιουσία
πολλή καταστήναι τον Ισαάκ. Ευλόγησε γάρ αυτόν
ο Θεός, και υψώθη ο άνθρωπος, και προβαίrων μεί
ζων εγίνετο,έως oύ μέγαςεγένετο σφόδρα. Επειδή
γάρ τότε εν τούτοις ην τα της ευπορίας τους δικαίοις,
έτη της γης εύπορία και εν τω των θρεμμάτων πλή-
Οει, διά τούτό φησιν , Ευ.1όγησεν αυτόν ο Θεός, και
υψώθη ο άνθρωπος, αντί του, Εύπορος εγένετο και
ουχ απλώς εύπορος, αλλά και, Μείζων, φησίν , έγι-
νετο, έως ου μέγας εγένετο σφόδρα. Εννόησον γάρ
όσον ήν, εκατονταπλασίονα των παρ' αυτού καταβαλ.
λομένων υποδέχεσθαι. Ει δε τούτό σου μέγα φαίνεται,
σκό πει την επίτασιν της του Θεού φιλανθρωπίας , ήν
του χρόνου προϊόντος περί ημάς επεδείξατο. Τοίς γάρ
μετά την αυτού παρουσίαν την αρετήν μετιούσιν ου
μόνον εκατονταπλασίονα ενταύθα παρέχειν υπισχνεί-
ται, αλλά και την αιώνιον ζωήν και την βασιλείαν των
ουρανών εις απόλαυσιν. Είδες φιλοτιμίαν Δεσπότου ;
είδες επίτασιν ευεργεσίας και είδες πόσον ημίν κεχάρι
σται η του Μονογενούς παρουσία και όπως αφάτων των
πραγμάτων την εναλλαγήν ειργάσατο ; Ταύτα τοίνυν
έκαστος καθ' εαυτόν λογιζόμενος , και ορών την δια
φοράν, και τίνα μεν ήν, ά τους προ της χάριτος παρ
έχειν υπισχνείται, τίνα δε μετά την χάριν, δοξαζέτω λαύων
ουδέ
καν τούτω την άπειρον αυτού φιλανθρωπίαν, και μη
τη των καιρών εναλλαγή το πάν επιγραφέτω. 'Αλλ'
επί την ακολουθίαν του λόγου επανελθείν δίκαιον, και
ιδείν όπως οι έν Γεράροις ορώντες του δικαίου την
4• Οι
Sav. con;. παρεσκεύασε.
ιε Π:SS, παρά της γης
* Α για Λειται
48
πολλήν ευπορίαν , εις ζηλον διηγέρθησαν, και από
ελαύνειν αυτόν εκείθεν επεχείρουν. Εζήλωσαν γάρ,
φησίν, αυτόν οι Φυλιστιείμ. Είτα δείξαι βουλομένη
ή θεία Γραφή , εν τίνι τον ζήλον επεδείκνυντο, έπ
ήγαγε . Και πάντα α ώρυξαν φρέατα οι παίδες εν
το χρόνο του πατρός αυτού, ενέρραξαν αυτά, και
ενέπλησαν γης. Σκόπει πόση των αυτόθι ή κακία,
ως και των υδάτων φθονήσαι το δικαίω , και ουδέ και
βασιλεύς ο εν τοσαύτη περιουσία καθεστώς κατασχειν
τον φθόνον α ίσχυσεν , αλλά φησιν · "Απελθε απ '
ημών ,ότι δυνατώτερος ημών έγένου στόδρα. Πολλή
ή αγνωμοσύνη. Τίνος γάρ ένεκεν (507) απελαύνεις τον
δίκαιον ; μή γάρ ελυμήνατό τι τους σοις; μή γάρήδί
κησε τι ; Αλλά τοιούτον ο φθόνος· ουδέν μετά λογι
σμου διαπράττεται. Δέον γάρ αυτόν θεασάμενον το
σαύτης ευνοίας απολαύοντα τον δίκαιον παρά του των
όλων Θεού, μάλλον περιέπειν, μάλλον θεραπεύειν , ίνα
διά της εις εκείνον τιμής επισπάσεται και αυτός την
άνωθεν ροπήν · ο δε ου μόνον τούτο ου ποιεί , αλλά
και απελαύνειν επιχειρεί , και φησι • "Απελθε α '
ημών , ότι δυνατώτερος ημών» έγένου σφόδρα.
Τοιούτον γάρ η βασκανία : ουκ ανέχεται πράως την
έτέρων ευπραγίαν , αλλά την του πλησίον ευημερίαν
οικείαν δυσπραγίαν είναι νομίζει , και τήκεται τους
γάρ βασιλεύς , και της πόλεως απάσης την εξουσίαν
έχων, και πάντας υπό την απειλήν την έαυτού έχων ,
τώ ξένω , τώ αλήτη , και εντεύθεν εκεί, κακείθεν ώδε
μετανισταμένω φησίν : "Απελθε απ' εμού , ότι δυνα
τώτερος ημών εγένου σφόδρα.Και αληθώς δυνατώ
τερος ήν, την άνωθεν συμμαχίαν έχων εν άπασι , και
υπό της του Θεού δεξιάς φρουρούμενος. Πού τοίνυν
απελθείν συμβαίνη , εν τοις του Δεσπότου του εαυτού
είναι αυτον ανάγκη και ουκ επαίδευσέ σε των πραγμά.
των ή πείρα, ότι η του Θεού χείρ έστιν ή περι ανή
τον δίκαιον καθιστώσα ; Τίνος ούν ένεκεν δι' ών τον
δίκαιον απελαύνεις , την προς τον αυτου Δεσπότην
άγνωμοσύνην επιδείκνυσαι , και ουδέ ή πολλή του
ανδρός επιείκεια περιγενέσθαι ηδυνήθη της βασκανίας
της σης, αλλ' ηττηθείς υπό του πάθους εις έργον αγα
γείν σπεύδεις τον φθόνον , και πάλιν μετανάστην γε .
νεσθαι παρασκευάζεις τον ουδέν σε δικηκότα ; Ούκ
οίδας ότι κάν εις αυτήν την έρημον απελθείν κατ
αναγκάσης, ούτως ευμήχανον έχειΔεσπότην, ώς κάκει
γενόμενον, πολλά πλέον περιφανέστερον αυτόν απο
δείξαι ; Ουδέν γάρ ισχυρότερον του της άνωθεν συμ:
μαχίας απολαύοντος , ώσπερ ουδέν ασθενέστερον του
της εκείθεν βοηθείας ήρημωμένου.
β'. Είδες, αγαπητέ, και του βασιλέως Γεράρων και
πάντωντων αυτόθι oικoύντων της γνώμης την μοχθη
ρίαν ; "Ορα και του δικαίου την πολλήν επιείκειαν,
πώς ουκ εφρόνησε μέγα, ουδέ ορών διά των πραγμά.
των πολλήν του Θεού την ροπήν περί αυτόν γινομέ
νην, κατεξανέστη του βασιλέως, τη του συμμαχούν
τος αυτώ δυνάμει πεποιθώς • αλλά καθάπερ τις ανήρ,
και απροστάτευτος , και ουδαμόθεν ουδεμιάς απο
βοηθείας , ούτω μετά πολλής της επιεικείας,
μέχρι λόγων αντιτείνας το βασιλεί , επoίει το
παρ' αυτού κελευόμενον , και ευθέως εκείθεν απ
ανέστατο , και τορβωτέρω γενόμενος , κατέστελλε του
πάθους την φλόγα, ομού και την υπερβάλλουσαν αυ.
του επιείκειαν ενδεικνύμενος , κακείνου το πάθος πα
ραμυθούμενος. Και απήλθει εκείθεν, και κατώι :
: Qualuor mss . töv borov
457 IN CAP . XXVI. GENES . HOMIL . LII . 458
el ero lecum : ille in omnibus tam clarum eum fecit , videamus quomodo Gerarcni videntes alfucrc justo
utnon nullo post invidiam moverel regis Gerarorun . opes, in amulationem provocati abigere cum ind:
Videntes enim cjus substantiam quotidie augeri, melu conati sunt. 14 . Æmulati sunt enim eum , inquit, Phy .
affecti suntquod ibi secuni habitaret, et Transmigrare listiim . Dcindemonstrare volens Scriptura divina, in
inde coegerunt. Dignum autem est, utipsa Scriplurie quo amulationem declararunt, subdidit : 15 . El omnes
verba audiamus , ut per omnia videiimus Dei bene- puleos , quos effoderunt servi lempore patris ejus , obli
volentiam , quam erg: famulos suos declaral. 12. Se raverunt, el impleverunt lerra.
minavit autem , inquit , Isaac in terra illa , el invenit I nvidia Gerarenorum quanta . – Considera quanta
centuplicans hordeum in anno illo . Vide mili, obsecro , illorum incolarum malitia , qui et aquas justo invi
Dei sapientiam , ut ostendat justo se naturæ condito - dent: neque rex , qui in tanta potestate eral , iirvi
rem esse. et in rebus diflicilibus facilia omnia facere diam ' continere poluit ; sed dicit : 16 . Abi a nobis ,
posse : ac qui ab initio terram suo mandato fecerit quia potentior nobis factus es valde. Magna malevolen
idoneam ad proferendos fruclus, idem nunc eſlicial ul lia. Cujus gratia abigis justum ? num aliqua in re tibi
centuplices reddal pro salis manipulos : sinul illum nocuit ? num injuriam intulit ? Sed ita se habet invi
in tanta allluentia constituens , ut nullius indigeal : dia ; nihil cum rationc operatur. Cum enim oporluis
atque alios per opera docens , quanta supcrna gratia scl eum , quem videbat tanla ominium Dei benevolen
justus fruatur. Omnipotens eriim et sapiens Deus per tia fruenicm , magis fovere el colere , ut honore in
res easdem frequenter benefacil suis ; et cural etiam illum collato , etiam ipse divinum sibi favorem conci
mit ii quoque qui adhuc in errore versanlur , suam liarel : ille non solum hoc non facit , sed expellere
virtutem el potentiam addiscant. Hoc postea et in lental ac dicit : 16 . Abi a nobis, quia mullo polentior
Ægypto fecit : illis enim panas irrogabal, Israelitas factus es, quam nos sumus. Ila agere solel invidentia ;
vero illæsos conservabat. Discebant cnim non so- non potest benigne videre aliorum felicitatem , sed
lum per indignationem Dei, qua ipsi puniebantur , felicitatem proximi suam pulat infelicitatem , el tabe
omnium Opilicis virtutem , sed etiam per sollicitudi- scit bonis prosimi : id quod et hic accidit. Rex enim .
nem quam in illos exhibebal. El iterum non ex sola sub cujus potestate tol: civilas eral, et habens omnes
providentia et sollicitudine , quam experiebantur, di- sub mani sua, peregrino, vago, huc el illucmigranti
scebant ingentem Dei bonitatem : sed etiam per eos dicit : Abi a nobis , quia potentior factus es, quam nos
quibus quotidie videbant lot plagas irrogari. Per ea - sunius. El vere potentior eral , supernum prxsidium
dem enim onera et suis , et adversariis indicabat suæ habens in omnibus, dexteraque Dei munitus. Quo
potentiæ magniludinem . Nam elementa ipsa suum igilur abigis juslum ? ignoras quod quocumqne eum
ministerium et obsequium conservis demonstrant , ire coegeris , semper erit in iis quæ Domini sui sunt ?
quando benevole Dominus erga illos afficitur. Et hoc non docuit le rerum experientia , Dei manum esse ,
ulique viderit quis huic justo contingere. Id enim qua illustrem facil et coriserval justum ? Quáre igitur
quod alioqui natura terræ non habuit , hoc propter abigendo justum , erga Dominum ejus le ingratum
mandatum universorum Dei nunc profert tanila uber- declaras ? et neque magna virimansueludo tuam do
we. ut repente valde opibus abundans effectus sit mare potuit invidiam , sed victus a morbo , invidiam
Isaac. Benediril enim , inquit , eum Deus, 13. el exal- opere comples, et iterum migrare eum cogis , qui in
latus est homo, el procedensmajor fiebat, donecmagnus nullo le laesit ? Nescis quod licel in ipsissimam solitu
factus est vulde. Nam quia iunc abundantia justorum dinem eum fugaris, habet tamen ita solertem Domi
eral in fertili ale lerræ , et in multitudine pecorum : num , ul se velillic versantem multo clariorem reddere
propierea dicil , Benedixil eum Deus , el exaltatus est possit? Nihil eniin robustius eo qui fruitur supernoprc
homo , id est , abundayil : et non simpliciter abunda - sidio : sicutnihilintirmius eo quililiauxilio destiluitur.
vit, sed el Major , inquit , fiebat donecmagnus factus 2 . Nihil robuslius eo quem Deus juvat. - Vidisti ,
est valde. Considera cnim quantum sit , pro iis quae dilecte , el regis Gerarorum , el omnium qui ibi habi
seminabat centuplum accipere. Quod si hoc libi ma- tabantmentis malitiam ? Vide el justi magnam man
gnum videlur, considera immensam Dei clementiam , suetudinem , quomodo non superbivit, neque videns
quam processu lemporis erga nos declaravit. Iis enim reipsa divinam sibi gratiam assistere , contra regem ,
qui post ejus adventum virlutem exerccnt, non solum frelus commilitantis virtute , insurrexil : sed quasi vir
centuplum hic promillil , sed et vitam æternam , et omni patrocinio carens, et mulluin auxilium alicunde
regni carlorum possessionem . Vidisti liberalitatem Do. exspectans, mulla cum mansuetudine, ne vcrbis qui
mini ? vidisti beneficentiæ augmentum ? vidisti quan - dem resistens , faciebal quod sibi a rege pracipieba .
lum nobis largitus est unigeniti Filii Dei adventus? lur , el stalim illinc discessit : el ulterius progressiis ,
quomodo ineffabilem rerum commutationenı operalus repressit ægritudinis flammam , simul ct eximiam
est? Hirc igitur unusquisque apud se expendens , et suam mansuetudinem declarans, el illius perturbatum
videns differentiam inter ea quæ illis ante gratia lem - animum mitigans. 17. El abiil inde, el habitavit in
pus promilli solebant, el ca quæ nunc post gralize valle Gerarorum . Et id quod discipulis suis omnibus
lempus, glorificel etiam in hoc immensam cjus mise- Christus adveniens præcipit, dicens : Quando perse
ricordiam , et ne lemporum mulationi loluin adscri- qucntur vos, ſugile in alium locum (Malth . 10. 23) :
bal. Al par est ut ad scriem sermonis redeamus , ut ! Quatuor Mss., increpationem .
 459 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP.
hoc ille jam operibus exhibebat. Et sicut David Saü . dicam , virtutis justi fuere. Dicit enim : 22. Profeciu
lismagnam invidiam reprimebat , secedenset subdu- illinc, fodil puleum alium , el non contenderunt super
consse , et illius refrigerabal ardorem (1. Reg. 19 ) : illo : el agnominavil nomen ejus , Latitudinem , dicens
codem sane modo et juslus ille apostolicum illud iin Quia nunc dilalavitnos Dominus , el crescere nos ſeci
plebal : Dale locum iræ (Rom .12. 19) : et relicta civi- super terram .
lale, exiit in vallem . Cæterum vide quantam illic ite- 3. Gralusanimus Isaaci. Deus exigit ut gratias aga
rum mansuetudinem præ se tulii. Neque enim hic mus — Videgratum animum justi.Nam cum priores
finis fuit molestiarum : nam cum etiam illic essel , et fontes diriperetentarent,non ægrelulit,non obluctalus
fontes effuderc vellet, rixas moverunt. 18 . Fodit cnim , est : sed in sola puteorum appellationemalilie illorum
inquit, puleos , quos ante pueri palris ejus fecerant, indelebilem reliquiimemoriam . Hicvero quia nulla fue
et obluraverunt Phylistiim , etimposuil eis nomina, quæ runt obstacula, sed cum omni liberlate laboribus suis
paler suus imposucral. 19. El foderunt, inquil , pueri fruilicuit, lolum tribuit Deo, Vocavit enim , inquit, pu
Isaac, el invenerunt puleum aquæ viventis : hoc est , leum illum , La'itudinem : et deinde interpretalus voca
sublus scaturientis. 20. Eililigaverunt pastores Gera - bulum , d.cil : Propter hoc Latitudinem voco , Quia
rorum , dicentes suas esse aquas. dilatavil Dominus el auxil nos super terram . Vidi ti
Mansueludo vera qua . Patientia Isaaci. — Hic quoque piam mentem , quomodo non facta mentione lanla
nihil contendit justus , neque obluctatur, sed etiam rum difficultatum quie obsliterant, bonorum tantum
quando quis offensus a potentioribus mansuele ſert : dilaravit Dominusnos, el auxil nos super lerram ? Nihil
sed quando quis ab iis etiam qui inferiores putantur enim lam accepium Deo , ut anima grata et gratias
offensus cedit : tunc enim ejus qui invaditur mansue- agens. Nam cum innumeris beneficiis quotidie
ludini lolum adscribitur : nam alias dicerel quis, eum omnes nos prosequatur , sive velimus sive nolimus ,
mansuctudincm simulasse , quia non possct poientii sive ea sciamus sive ignoremus, nihil tamen aliud a
offendentis resistere. Sed ut discas cum regicessisse, nobis exigit, quanu ut habeamus gratiam pro iis que
non propter potentiam ejus , sed suo more agentem : nobis concessa sunt, ul pro illa ipsa gratiarum actio
vide quomodo idem apud pastores faciat. Et sicut ille ne ad ampliora danda provocetur. Hoc ut scias, vide
dicebat, Recede a nobis : ct slalim , quasi acceplo quomodo justus ille grati admodum animicausa dc
inandalo , abscessil : ita et nunc, pastoribus licdere nuo supernum meruerit visum . Nam quoniam condi
cupientibus, et puteum sibi vindicantibus, recedit. gnum suæ virtutis specimen exhibuerat, et apud Ge
Atque ut perpetuo hanc injustiliam scirent posleri, rarenos, el cum rex eum expellerel, el cum , pastores
momen imponit puleo ex eo quod accideral. Enimvero pleos auferrent : bcnignus Dominus veluti conlirmia
quia manifestam admiserant injustitiam , Vocavil no- lurus ejus alacritatem , jam ob insignem illam mane
men putei, Loci injustitia . El erat postea , quasi in S'ieludinem cum acceplum habens : postquam 23.
columna area , posteris nomen loci doctrina et man - Ascendit illinc ad pu!cum juramenii , 24 . visus est ei
sueludinis justi , et iniquitatis illorum . Nomen enim Dominus in nocte illa , etdixit : Ego sum Deus Abraham
loci facicbat, uit quisquis rogaret quarenam sic voca - paliis lui, ne limias : lecum enim s:om , et benedicam le,
relur, discercl et hujus virtutem , el ingenlein illo . elmultiplicabo semen luum propler Abraham patrem
rum malitiam . Animadverle ,quxso, quomodo etiam tuum . Visus esl ei, inquit, in nocle illa . Consider:
hic suam augeat virtutem , per omnia mansuetudinem Dei sollicitudinem : ut illuin refocillet ac lidentiorem
suam exhibens , ct illi ingenti nequilia , etiam inviti reddat, apparel ei, el dicit : Ego suin Deus Abrahant
justuin illustriorem reddere salagant. Neque enim patris lui, patrem luun glorificavi el adeo celebrem
contenti iis qux fecerant, postquam alium eſlodcrunt reddidi, ac peregrinum advenamque illustriorem
puteum , iterum instant, rixamquc movenl. 21. Pro - omnibus incolis feci. Ego sum iile , qui hunc ila cre
ſectus enim , inquit, illinc, fodit puleum alium : liliga . sccre curavi, et in omnibus curam ejus gessi. Ego
buntautem etiam de illo, et nominavil eum , Inimicilias. sum ; Ne igitur limeas. Quid sibi vult illud, Ne limeas!
Ilic iterum animadverte justi prudentiam . Non omni. Netibi mirura videatur quod ab Abimelech sis ex
no puleum , ut videtur, abstulerunt, sed contende pulsus, quod a pastoribus sis injuria affectus.Mulla
bant : el visa manifesta injustitia , discesserunt. lilia el pater tuus pertulil, el inde gloriosior effectus
Propterea Inimicitias eum appellavit, quod inimicitia - csl. Ne igitur hoc le terreat : Ego eniin lecum suni.
rum fuisset occasio. Cirlerum quotidie propemoduin Idcirco hæc fieri permillo, simul volens el declarare
lalia ſerens ab iis qui regionem incolebant, non gra- tuam virtutem , el manifestari mentis illorum pravi:
valinilulit, non abjecio fuit animo, non cogitavit se. talem , ut horum omnium causa le coronem ; Tecuin
cum ,neque dixit : Ecce ne puteorum quidem ut sim enim sum . Idco el invictus eris, atque infestantibus
dominus, mihi dalur : an non superno auxilio desli. polenlivr, el invadentibus fortior. El lanlam tui cu
tutus sum ? an non Dominus abjecta cura mei oblitus ram habebo, ut invidiosiis illis sis fulurus : Ego
est ? Nihil ejusmodi vel dixit vel cogitavit : sed enim lecum sum , el benedicam le , etmultiplicabo se
oinnia magna cum mansuctudine toleravit , et idcirco men tuum propter Abraham palrem tuum .
dignus fuit babitus, qui ampliori divino auxilio adju Deus cur se dical Deum Abrahami. —- Consideru buze
vareliir. Nam hæc quæ evenerunt, exercilatio, ut ila nignitatem Dei. Nain postquam dixit, Ego sum Deus
439 IN CAP. XXVI GENES. HOMIL . LII. 460
σεν εν τη φάραγγι Γεράρων. Και όπερ ο Χριστός συμμαχίας. Ταύτα γάρ , ώς ειπείν , τα συμβαίνοντα
παραγενόμενος τους μαθηταίς ενετέλλετο λέγων," Όταν γυμνασία τις ήν της του δικαίου αρετής. 'Aπάρας
διώκωσιν υμάς , φεύγετε ετέρωθι , τούτο και ούτος γάρ , φησίν, εκείθεν , ώρυξε φρέαρ έτερον, και ουκ
ήδη δια των έργων επλήρου . Και καθάπερ Δαυίδ του εμαχέσαντο περί αυτού · και επωνόμασε το όνομα
Σαούλ τον πολύν φθόνον καταστέλλων , διά της ανα- αυτού , Ευρυχωρία , λέγων, Διότι νύν επλάτυνο
χωρήσεως εαυτόν υπεξάγων ,εκείνου την πολλήν παρ. Κύριος ημίν , και ηύξησεν ημάς επίτης γης.
εμυθείτο φλεγμονήν τον αυτόν δη τρόπον και ο δί- γ'. "Ορα ευγνωμοσύνης του δικαίου. "Ηνίκα μεν τα
καιος ούτος επλήρου το αποστολικόνεκείνο λόγιον, Δότε πρότερα φρέατα εκείνοι παρασπάσασθαι επεχείρησαν,
τύπον τη οργή και καταλιπών την πόλιν εξήλθε, ουκ έδυσχέρανεν, ουκ αντέτεινεν, αλλά μόνον τη προσ
[508] φησίν , εν τη φάραγγι. 'Αλλ' όρα αυτόν κακεί ηγορία των φρεάτων ανεξάλειπτον την μνήμην της
μετά πολλής της επιεικείας την ένστασιν ένδεικνύμε- εκείνων κακίας εναπετίθει. 'Ενταύθα δε πάλιν,επειδή
νον. Ουδέ γάρ μέχρι τούτου έστη τα δεινά, αλλά κακεί ουδείς εμποδών γέγονεν, αλλά μετά αδείας πάσης των
γενομένων και τα φρέατα ανορύξαι βουλομένω μάχε- οικείων πόνων απήλαυε, το πάν ανατίθησι τω Θεώ.
σθα: επεχείρουν."Ώρυξε γάρ, φησί, τα φρέατα, άπερ 'Εκάλεσε γάρ αυτό, Ευρυχωρίαν. Είτα ερμηνεύει
ήσαν οι παίδες του πατρός αυτού πεποιηκότες,και αυτήν την προσηγορίαν· διά τούτο , φησίν , Ευρυχω
τα ονόματα, άπερ ήν ο πατήρεπιθείς. Και ώρυξαν , ηύξησεν ημάς επί της γης.Είδες γνώμην φιλόθεον,
φησίν, οι παίδες Ισαάκ, και εύρον αρέαρ ύδατος πώς των εν μέσω δυσχερών ουδεμίαν μνήμην ποιη
ζωντος , αντί του , κάτωθεν αναβλύζοντος. Και σάμενος,των χρηστών μόνον μεμνημένος, υπέρεκεί
εμαχέσαντο οι ποιμένες Γεράρων , φάσκοντες νου την ευχαριστίαν αναφέρει, και φησιν, "Οτι επλά
αυτών είναι το ύδωρ. τυνε Κύριος ημίν , και ηύξησεν ημάς επί της γης ;
Και ουδε ενταύθα φιλονεικεί και δίκαιος , ουδέ Ουδέν γάρ ούτως ο Θεός αποδέχεται, ώς ψυχήν ευγνώ
αντιτείνει , αλλά και τους ποιμέσι παραχωρεί. μονα και ευχάριστον » και μυρία καθ' εκάστην ημέ
Τούτο γάρ αληθώς επιείκεια , ουχ όταν τις παρά σαν άπαντας ημάς ευεργετών και εκόντας και άκου
των εν δυναστεία αδικούμενος φέρη πράως, αλλ' τας, και ειδότας και αγνοούντας , ουδέν έτερον παρ'
όταν και υπό των νομιζομένων υποδεεστέρων είναι ημών επιζητεί, ή το χάριτας ειδέναι αυτό υπέρ των
επηρεαζόμενος παραχωρή : ενταύθα μεν γαρ τη επιει- εις ημάς γεγενημένων, ίνα και υπέρ τούτου αυτού
κεία άν τις το πάν λογίσαιτο του επηρεαζομένου · πάλιν πλείονα την αμοιβήν ημίν παράσχη. Και ένα
εκεί δε ίσως τις είπoι , διά το μή δύνασθαι αντιτεί- μάθης , όρα τον δίκαιον τούτον διά την πολλήν αυτού
νειν τη δυναστεία του δικηκότος, την επιείκειαν ευγνωμοσύνην πάλιν της άνωθεν επιφανείας αξιούμε.
επιδείκνυσθαι. 'Αλλ' ίνα μάθης ότι και επί του βα- νον. Επειδή γάρ αρκούσαν βάσανον της οικείας άρε -
σιλέως , ου διά την εκείνου δυναστείαν, επεδείξατο την της επεδείξατο επί τε των εν Γεράρους , επί τε του
επιείκειαν , αλλά διά τον οικείον τρόπον , όρα αυτον βασιλέως απωθουμένου αυτόν, επί τε των ποιμένων
και επί των ποιμένων το αυτό ποιούντα .Και καθάπερ παρασπώντων τα φρέατα, ώσπερ νευρώσαι βουλόμε
εκείνος έλεγεν,"Απε.λθε αφ' ημών , και ευθέως, καθά- νος αυτου την προθυμίαν ο φιλάνθρωπος Δεσπότης ,
πεο επίταγμα δεχόμενος , υπανεχώρει• ούτω και και της επιεικείας αυτόν αποδεχόμενος της πολλής,
νυν, των ποιμένωνεπηρεάζειν επιχειρούντων, και το ετεειδή 'Aνέβη εκείθεν και επί το φρέαρ του όρκου,
φρέαρ οικειουμένων, παραχωρεί. Και να διηνεκής ώφθη αυτώ Κύριος εν τη νυκτί εκείνη , και είπε :
ή τους μετά ταύτα η γνώσις της αδικίας , όνομα επι- Εγώ είμι ο Θεός 'Αβραάμ του πατρός σου μη
τίθησι το φρέατι εκ του συμβεβηκότος. Επειδή γαρ φοβού' μετά σου γάρ είμι, και ευλογήσω σε, και
φανεράν επεδείξαντο την αδικίαν, Εκάλεσε , φησί, πληθυνω το σπέρμα σου διά Άβ αάμ τον πατέρα
το όνομα του φρέατος, Τόπου αδικία. Και ήν λοι- σου. "Ωφθη αυτώ, φησίν, εν τη νυκτί εκείνη. Σκό
πόν καθάπερ εν στήλη χαλκή το όνομα του τόπου δι - πει Θεού κηδεμονίαν. "Ινα γάρ αυτον ανακτήσηται,
δασκαλία τους εξής και της του δικαίου επιεικείας, και θαρρείν παρασκευάση , επιφαίνεται αυτό, και
και της εκείνων αγνωμοσύνης. Το γάρ όνομα του τό- φησιν · 'Εγώ είμαι ο Θεός 'Αβραάμ του πατρός σου,
που έκαστον παρεσκεύαζε την αιτίαν της προσηγο- και τον πατέρα τον σον επίδοξον πεποιηκώς, και εν τοσ
ρίας μανθάνοντα γινώσκειν του μεν την αρετήν, των αυτη περιφανεία καταστήσας, και ξένον όντα περι
δε και της κακίας την υπερβολήν. Και σκόπει πώς και φανέστερον των εγχωρίων απεργασάμενος . Εγώ
ούτος επιτείνει την οικείαν αρετήν , διά πάντων επι είμι εκείνος και εκείνον ούτως αυξηθήναι παρασκευά
δείκνυς εαυτού την επιείκειαν, κακείνοι τη υπερβολή σας , και μεγάλης διά πάντων την περί αυτόν πρό.
της κακίας λαμπρόν και άκοντες πειρώνται τον δί- νοιαν επιδειξάμενος. Εγώ είμι · Μή τοίνυν φοβού.
καιον αποφαίνειν. Ουδέ γάρ αρκεσθέντες , πάλιν έτε - Τι έστι, Μή φοβού ; Μή σε ταύτα ξενιζέτω, το παρά
ριν ορύξαντι φρέαρ επιτίθενται. Απάραςγάρ, φησίν, του Αβιμέλεχ ελαθήναι, το παρά των ποιμένων αδι-
εκείθεν , ώριξε φρέαρ έτερον : εκρίνοντο δε και καθηναι. Πολλά τοιαύτα και ο πατήρ ο σος πέπoνθε,
περί εκείνου, και επωνόμασεν αύτο, Εχθρία. Σκό- και διά τούτων λαμπρότερος ανεδείχθη. Μη τοίνυν
στει πάλιν του δικαίου την σύνεσιν. 'Ενταύθα ου πάν- ταυτά σε φοβείτω · Μετά σού γάρ (510) είμι, Διά
τη , ώς έoικε , το φρέαρ αφείλοντο, αλλά διαμαχεσά. τούτο ταύτα γίνεσθαι συγχωρώ, ομού και σε βουλό
μενοι , και προς το προφανές της αδικίας ορώντες μενος διά της επιεικείας ενδείξασθαι την οικείαν άρε
απέστησαν. Διά τούτο Εχθρίαν αυτό προσηγόρευσεν, την, κακείνων της γνώμης την μοχθηρίαν κατάδηλον
επειδή έχθρας υπόθεσις κατέστη. Και καθ' εκάστην, άπασι γενέσθαι, ίνα σε και υπέρ τούτων στεφανώσω
ως ειπείν, υπό των εγχωρίων τοιαύτα υπομένων, ουκ Μετά σου γάρ είμι. Δι' ό και αχείρωτος έση , και
έδυσχέρανεν, ουδέ μικρόψυχόν τι επεδείξατο, ουδέ έν- των πολεμούντων δυνατώτερος, και των επηρεαζόν
ενόησε προς εαυτόν,ουδε είπεν,ότι Ουδέ μέχρι φρεάτων των ισχυρότερος. Και η μεν παρ' εμού πρόνοια και
απολαύειν είμ' κύριος : άρα μη έρημος γέγονα της επίφθονον σε εργάσεται· Μετά σου γάρ είμι , και
άνωθεν ροπής, άρα μή της προνοίας έστέρημαι της ευλογήσω σε , και πληθυνω το σπέρμα σου διά
παρά του Δεσπότου ; Ουδέν τούτων ουκ ένενόησεν, ουκ 'Αβραάμ τον πατέρα σου.
ελογίσατο, αλλά μετ' επιεικείας απάσης άπαντα έφερε. Σκόπει Θεου φιλανθρωπίαν. Είπών, Εγώ είμι ο Θεός
b Savil. et Ires mss. &véen ö volev ini.
a Exil. Toü dé Sed tür ĉé habet Coisi. el conjecil Sar. • Sex mss.όντατων εγχωρίωνλαμπρότερον απεργασάμε: ος.
461 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP . 462
Αβραάμτου πατρός σου,και δείξας όπως ωκειώσα- Κύριος μετά σου, Γενέσθω άρα ανά μέσον ημών.
το τον πατριάρχην, ώς καταξιώσαι Θεόν εαυτόν καλείν "Ορα πώς υπό του συνειδότος ωθούμενοι, και ουδε
'Αβραάμ, καιοτης οικουμένης Δεσπότης και δημιουρ νος ετέρου καταναγκάζοντος , ουδε τα γεγενημένα
γός ενός ανθρώπου φάσκειν είναι Θεός, ου συγκλείων εξαγγέλλοντος, αυτου εαυτούς ελέγχεινεπείγονται. Εί
μέχρι του πατριάρχου την οικείαν δεσποτείαν, αλλά την γάρ μή ήδικήσατε, φησί, τίνος ένεκεν και συνθήκας
πολλήν περί αυτόν εύνοιαν δεικνύς, Ούτω, φησίν,αυτόν απαιτείτε παρα του δικαίου ; Αλλά τοιούτον έστιν ή
ώκειωσάμην, ώς πάντων των άλλων αντάξιον εκείνον αδικία καθ' εκάστην ημέραν καταξαίνει το συνειδος,
έμοι νομισθήναι. Δι' ο Και πληθυνώτο σπέρμα σου και σιγώντος του δικη μένου, οι την αδικίαν εργασά
διά Αβραάμ τον πατέρα σου. Πολλάς οφείλω τας μενοι την δίκην έφεστάναι νομίζοντες, εφ' εκάστης
αμοιβώς εκείνω της εις εμέ υπακοής• δι' εκείνον ούν ημέρας εναγώνιοι γίνονται, και μονονουχί υπογρά
Πληθυνώτο σπέρμα σου• ομού και παρεθάρρυνε τον φουσιν εαυτοίς την εκδίκησιν των ημαρτημένων. Ο
δίκαιον , και διά της μνήμης του πατρός εις ζήλον δή και ούτοι μαθόντες , Γενέσθω, φησιν, άρα ανά
αυτόν διήγειρε του την ομοίαν εκείνη αρετήν επιδεί- μέσον ημών και ανά μέσον σου . Είτα λέγουσιν,
ξασθαι. Είτα επειδή τοσαύτα αυτά αγαθά υπέσχετο, όποίαν βούλονται γενέσθαι την αράν. Και διαθησό
Ωκοδόμησεν εκεί , φησί , θυσιαστήριον , και επ- μεθα διαθήκην μετά σου , μη ποιήσειν μεθ' ημών
εκαλέστο το όνομα Κυρίου, και έπηξεν εκεί την κακόν, διότι ήμείς ούκ εβδελυξάμεθά σε. " Ορα
σκηνήν αυτού. Τί έστιν, Ωκοδόμησεν εκεί ουσια- πώς εναντία εαυτοίς υπό του θορύβου και της αγω
στήριον ; Τας ευχαριστίας, φησίν , εκεί ανήνεγκε νίας φθέγγονται · Μή ποιήσειν μεθ ημών κακόν.
το Δεσπότη , υπέρ ών τοσαύτην τερί αυτόν κηδεμο- Τίνος ένεκεν ούτω φοβείσθε τον δίκαιον, ορώντες και
νίαν επεδείξατο. Και ώρυξαν εκεί οι παίδες Ισαάκ προς τους επηρεάζοντας τοσαύτην την επιείκειαν
φρέαρ. 'Εν αδεία λοιπόν ο δίκαιος γίνεται• ο γάρ εί- επιδεικνύμενον ; 'Αλλ' ο αδέκαστος δικαστής, το συν
πών , Μετά σου είμι, και ευλογήσω σε, και πλη- ειδος , αυτούς διήγειρε , και εις έννοιαν ήρχοντο, όσην
θυνω το σπέρμα σου, ούτος αθρόον αυτώ και την περί τον δίκαιον την αγνωμοσύνην επεδείξαντο, και
περιφάνειαν έχαρίσατο, και πάσιν αυτον περίβλεπτον διά τούτο υπό του φόβου και της δειλίας ου συνορώ
γίνεσθαι πεποίηκεν. "Ορα γουν τον 'Αβιμέλεχ εκεί- σιν, όπως εναντία λέγουσι. Μή ποιήσειν , φησί, κα
νον, τον ελάσαι επιχειρήσαντα και είπόντα, "Απελθε κόν μεθ' ημών , καθότι ήμείς σε ουκ έβδελυξά
αφ' ημών , νύν προς αυτόν ερχόμενον. Επορεύθη μεθα. Τίνος ούν ένεκεν απηλάσατε ; Αλλ' ο δίκαιος
γάρ , φησίν , 'Αβιμέλεχ , και ο νυμοαγωγός αυτού ουκ απαιτεί ευθύνας, ουδέ ελέγχει τα παρ' αυτών εί
και ο αρχιστράτηγος και είπεν αυτοίς Ισαάκ • ρημένα . Και έν τρόπων , φησίν, έχρησάμεθα σοι
"Ινα τι ήλθετε πρός με ; υμείς δε εμισήσατέ με , καλως, και εξαπέστείλαμέν σε μετ' ειρήνης, και
και άτευτείλατε α ' υμών. Θέα μου πόση του δι- νυν σύ ευλογημένος υπό Κυρίου. Οράς ότι την
καίου η πραότης . “υρών τους απελάσαντας και το άνωθεν δίκην έδεδίεσαν. " Ήδεισαν γάρ ότι κάν αυτός
σούτον περί αυτόν το μίσος επιδειξαμένους , νύν εν δι' επιείκειαν μή αμύνηται τα εις αυτόν γεγενημένα,
τάξει ικετών προς αυτόν παραγινομένους , ουκ έγρό αλλά ο τοσαύτην περί αυτόν πρόνοιαν επιδεικνύμενος ,
νησε μέγα κατ' αυτών , ουδε επήρθη την διάνοιαν, ευθύνας αυτούς απαιτήσει των εις τον δίκαιον γεγε
έναυλον έχων την μνήμην των παρά του Θεού προς νημένων. Διά τούτο εξευμενίζοντες τον δίκαιον, και
αυτόν ρηθέντων, ουδε τη δυνάμει του Δεσπότου πε- συνθήκας απαιτείν επείγονται , ομού και υπέρ των
ποιθώς κατεξανίσταται του βασιλέως , αλλά πάλιν την ήδη γεγενημένων απολογούμενοι, και υπέρ των εξής
συνήθη επιείκειαν επιδεικνύμενος μετά πολλής πρα ). [512 ] την ασφάλειαν εαυτοίς περιποιούμενοι. Και
τητός φησι προς αυτούς · "Ια τι ή,10ετε πρός με ; εποίησεν αυτοίς , φησί, δοχών , και έφαγον και
υμείς δε εμισήσατέ με , και απεστε .λατε αφ' υμών. έπιον · και αναστάντες το πρωί , ώμοσεν έκα
Τίνος ένεκεν , φησί , παραγενέσθαι πρός με κατ. στος προς τον πλησίον αυτού, και εξαπέστειλεν
εδέξασθε, τον ελαθέντα , τον μισηθέντα ; Και είπαν • αυτούς Ισαάκ, και απώγοντο απ' αυτού μετά
Ιδόντες έωράκαμεν ότι Κύριος μετά σου , και εί- σωτηρίας. "Ορα του δικαίου την φιλοφροσύνην, πως
παμεν : Γενέσθω άρα ανά μέσον ημών και ανά άμνησικάκως αυτοίς διελέχθη , και ου μόνον λήθης
μέσον σου, και διαθησόμεθα διαθήκης μετά σου, εποιήσατο των εις αυτόν γεγενημένων, αλλά και πολ
μη ποιήσειν μεθ' ημών κακόν , καθότι ήμείς ούκ λήν περί αυτούς την φιλοξενίαν επιδείκνυται.
εβδελυξάμεθα σε, και όν τρόπον εχρησάμεθα σου Έποίησε γάρ, φησίν, αυτοίς δoχήν, και έφαγον
καλώς , και [511] εξαπέστείλαμέν σε μετ' ειρή- και έπιον. Διά της εστιάσεως πληροφορήσαι αυτούς
δης , και νύν ευλογημένος συ υπό Κυρίου. βούλεται, ώς ουδεμίαν μνήμην ποιείται των εις αυ
δ'. " Ορα πόση της επιεικείας η ισχύς , και όση της τον ειργασμένων παρά αυτών. Και εξαπέστειλεν
αυτούς, φησί, και απέχοντο μετάσωτηρίας. Ηνί
ορετης και δύναμις. Οι γάρ πρώην ελάσαντες , νύν ξατο
παραγενόμενοι προς τον ξένον , προς τον απόλιδα, διά τούτου η θεία Γραφή , ότι μετά πολλού του
προς τον αλήτην, ου μόνον απολογούνται υπέρ των φόβου τον κίνδυνον προσδοκώντες παρεγένοντο, και
ήδη γεγενημένων, και συγγνώμην αιτούσιν υπέρ των περί του παντός, ώς ειπείν, αγωνιώντες την προς τον
ημαρτημένων , αλλά και ανακηρύττουσι τον δίκαιον, δίκαιον απολογίαν έσπευσαν ποιήσασθαι. Είδες πώς
ουδέν ισχυρότερον αρετής, ουδε δυνατώτερον και πώς
και δεικνύουσι τον επιτεθέντα αυτούς φόβον , και όμο ουδέν ασφαλέστερον του της άνωθεν συμμαχίας απο
λογούσι και την οικείαν ασθένειαν , και το δικαίω λαύοντος ; Είτα εν εκείνη την ημέρα, φησίν, απελ
μεγάλην μαρτυρούσε την δύναμιν. Τί γάρ αν είη θόντες οι παίδες του Ισαάκ ώρυξαν φρέαρ, και
τούτου ισχυρότερον του μεθ' εαυτού τον Θεόν έχοντος ; είπαν , Ουχ εύρομεν ύδωρ. Και εκάλεσεν αυτό ,
Ιδύντες , φησίν, ότι Κύριος μετά σου . Πόθεν υμίν " Ορκον. Διά τούτο εκάλεσε το όνομα τη πόλει ,
ή τοιαύτη γνώσις ; Ναι, φησίν, αυτά ημίν τα πράγματα Φρέαρ όρκου, έως της σήμερον ημέρας. " Ορα και
αντί διδασκαλίας γέγονεν. Eίδομεν γάρ ότι έλαυνόμε- ενταύθα εκ των γεγενημένων την προσηγορίαν αυτόν
νος των ελαυνόντων ισχυρότερος γέγονας , και επη- επιτιθέντα τω τόπω. Επειδή γαρ εν εκείνη την ημέρα
ρεαζόμενος των επηρεαζόντων περιγέγονας , και εκ το φρέαρ ορύξαντες ουδέν εύρον, εν ή τους όρκους
της των πραγμάτων ακολουθίας συνείδομεν, ότι πολύ εποιήσαντο προς αλλήλους, Φρέαρ όρκου επέθηκεν
λής απολαύεις της άνωθεν ροπής. Τούτο δε και της όνομα των τόπω, ίνα υπόμνησις ή των γεγενημένων .
του Θεού οικονομίας έργον , το την διάνοιαν αυτών Είδες πώς ούτε την από του νόμου διδασκαλίαν έχων
ποιήσαι καταπλαγήναι τον δίκαιον, και γνώσιν αυτοίς ο δίκαιος ούτος , ούτε προς έτερόν τινα ιδείν έχων,
ένθείναι τοιαύτην. Επεί ούν , φησίν , έγνωμεν ότι αλλά τω πατρί κατακολουθήσας, και από του ή
461 IN CAP . XXVI. GENES. HOMIL . LII. 462
Abrahæ patris qui, et ostendit quomodo sibi vindicavc- inquit, Dominus tecum , Fiat exsecratio inter nos. Vide
rit, propriumque ſccerit patriarcham , ita ut dignatus quomodo impellente conscientia semielipsos reprehel.
sil se vocare Deum Abrahæ , alque Dominus ac con dere festinant, cum nullus alius cogat, vel facla obji.
ditor orbis, unius hominis Deum se dixerit, non con cial. Nam nisi injuriam ſecisselis, quare a justo pelilis
eludens in uno patriarcha dominium suuin, sedmagnam ul inealur fædus ? Sed ita se habet injustitia : quoli
in illum suam benevolentiam monstrans : ita , inquil, die conscientia mordet, et silente eo quioffensus est,
eum mihi feci proprium , ut apud me repuletur lanti, pænam atque rationem exigi putant qui injustitiam
quanti alii omnes : ideo El multiplicabo semen luum sunt operati : quotidie angınlur, et quasi sibimetipsis
propler Abraham palrem trium . Multas, inquit , illi de prxscribunt peccatorum suorum ultionem . Id cuin et
beo retributiones ob siam in nie obedientiam : igitur illi didicissent, Sie , inquiunt, exsecratio inter nos et
propter illuin Multiplicabo semen luum ; siinul ct justo inter le . Deinde dicunt qualein exsecrationem fieri
fiduciam indidit , et facta patris mentione, ad æmu velint. El inibimus fædus tecum , ul ne ſeceris nobis
landam palernam virlutem provocavil. Postquam a : lem malum , sicut nos non sumus le abominali. Vide quo
lanla eibona promisil, 25. Ædificavil, inquit, ibialtare, modo pignanti: inter se præ mentis angore el turba
el invocavil nomen Domini , et fi. cit illic tabernaculum tionc loquuntur : Ne feceris nobis malum . Quare sic
suum . Quid est. Ædificaril illic allure ?Gratiarum actio timuistis justum , videntes eum tantam pra sc ſerre
nes,inquit,illic Domino obtulit, quilantam prosegesse mansueludinem erga cos qui lacessebant? Sed incor
ratsollicitudinem , Et foderunt illic pueri Isaac puleum . ruplus judex , conscientia , eos excitavil , el aniinad
Demun cum securilare degit juslus : nam qui dixe- verterunt quantum erga justum ingrati fuerint : pro
ral , Ego lecum sum , et bencdicam le , et multiplicabo ptcrca præ timore atque formidine non aliendut se
semen luum : ipse simul eum et illustravit, et omnibus diversa et pugnantia loqui. Ne ſeceris, inquit ,malum
fecit spectabilem . Itaque vide abimelech illum , qui nobiscum , sicut nos le non abominati sumus. Quare
abigere euin aggressus est, ac dixit, Abi a nobis, nunc igitur abegistis ? Verum justus non pelit rationem ,
ad eum accedentem . 26. Ivil enim , inquit, Abimelech, neque elpostulat , neque eorum dicta arguit. Et quo-.
el præſeclus gynæcei et dux exercitus ejus; 28. el dixit mu:lo , inquit , bene le usi sumus , el dimisimus le cum
eis Isaac : Quare venislis ad me? vos aulem odio me pace , el nunc lu benedictus a Domino. Vides eos sul
habuistis, el expulistis a vobis. Vide , obsecro , quanta pernam vindictam linnuisse. Norant enim quod licet
sil mansueludo justi. Videns eus a quibus ſugalus erat, ipse propter humanitatem suam non ulcisceretur qu.e
et qui lanto cum odio fuerant prosequuti, nunc veluti fccerant, eum cerle qui lanlam ejus curanı agebat ,
supplices ad se venire, non superbivit contra eos, non repetiturum esse rationem eorum qua: in justum lacta
clalo fuit animo, memor eorum quæ sibia Domi- fuerant : eaprofiler justum placant, el pactum inire
no dicta fuerant , ncque virtule Domini fretus insur- cum eo student, simul et pro iis qux f. cla erant
rexit contra regem : sed iteriim consuelam mansue- rationem reddentes , et in futurum securitatem sibi
tudinem prx sc ferens, cuin magna lenilale verborum conciliantes. 30. Ei ſecil eis , inquit , convivium , el
dixit eis : Quare venislis ad me ? vos aulem odio me comederunt et biberunt : 31. el cum surrexissentmane ,
habuistis , et a vobis expulistis. Quare , inquit , censuin juruvil unusquisque proximo suo , el dimisit eos Isauc ,
slis ut vobis veniendum sit ad me cxpulsum el odio el discesserunt ab eo cum salule. Vide justi benignila
habituin ? 28. El dixerunt : Videntes vidimus quia Do. tem , quomodo cum eis absque vindicandi cupiditaie
minus iccum , el diximus : Fial exsecratio inter nos et loquitur : el non solum obliviscitur eorum quæ in se
inler le , el disponemus fædus tecum , 29. ulne feceris facta , sed magna hospitalitate illos excipil. Fecit enim
nobi.cum malum , sicu ! nos non abominali sumus le , et eis convivium , el comederunt el biberunt. Convivio satis
quomodo tecum bene sumus usi , el dimisimus le cum certa dat : rgumenta , se non fore nienorem eorum
pace, et nunc benedictus iu a Domino. quæ in se commiserant. Eldimisit eos, inquil, et adie
4 . Vide quantuin manslietudinis robur , quantaque runi cum salute. Significavit per hoc divina Scrijluia ,
virtutis polentia . Nam qui pridem abigerant , nunc eos magno cum timore advenisse , periculum exspe.
veniunt ad peregrinum , ad virum civitate carentem , ctantes , elde reruin summa , ut ita dicam , anxios ,
ad erronem : et non solum satisfaciunt, ac excusant ut excusa rent se , ad jusluin coi lendisse. Vidisti
sc de iis qui commiserant, el peccatoruin veniam quomodo nihil validius virtute ? nihil potentius super
petunt, scd el pradicant justum , indicantque sibi in - nis auxiliis fiero ? Poslea dicit : 32. In die illo abierunt
cussum melum , ac confitentur suam infirmitatem , et pueri Isaac , et foderunt puteum , et dixerunt : Non in
justi magnam testantur virtutem . Quid eniin robustius venimus aquam . 33 . El vocavil eum , Juramentum . El
co qui secum habet Deum ? Videnles , inquit , quod idcirco vocavitnomen civitati, Puleus juramenti, usque
Dominuslecum est. Unde vobis illa scientia ? Profecto , in hodiernum diem . Vide et hic , ex iis quæ facta sunt,
dicunt, res ipse nos docuerunt. Vidimus le abaclum loco noinen imposilum . Nam quia effosso puleo nihil
abigentibus fortiorem factum esse , el vexalum eos a inveneruntin die illo quo juramenta inler se fecerunt,
quibus vexabare superasse , ct ex rerum serie intel Puleum juramenti vocavit nomen loci , ut factorum
leximus le sujerno frui auxilio . Hoc autcm divin duraret memoria. Vidisti quomodo jusius ille , qui
di pensationis opus est , quod mens eorum obstuplc- neque a lege eruditus fuit, ncque ad aliquem virtute
rit jistum , et quod hoc cignoverint. Quoniam igitur, prædilum respicere potuit, scd pair's vestigia sequi
163 S. JOANNIS CHRYSOSTOJUI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 465
lus, et ductus a conscientia magistra humanie nalura dicta sequuntur , et singula , quantum nobis concedi-
insita , lantam exhibuil philosophiam ? Quæ enim ab iur, aperiamus, ut domum cum utilitate aliqua redire
eo facta sunt, non solum mansueludinem indicabant possimus. Vidcamus igitur, quæ primun lecta sunt.
justi, sed el præcepta Christi suis illum operibus im - 34 . Eral aulem Esaï, inquit, annorum quadruginia , el
plere Ostendebant. Nam id quod Christus discipulis accepit Judith filiam Beel Cheliæi, et Basemath filiam
suis præcipiens et admonens diccbat , ne solos dili Elom Evæi : 35. el exasperabant Isaac et Rebeccam .
genles diligerent , sed et erga inimicos caritatem ex- Vide quanta ex paucis his verbis addisci possunt. Quare
hiberent ( Malth . 5 . 44 ) : hoc ille nunc multo anlea enim nobis numerum annorum Esaü signavit ? Non
implebat, et tanta hospitalitate tractabat eos qui absque causa , sed ut senectutem discamus Isaac ,
magno ipsum odio prosequuti fuerant : omnemque eumque jam proveclum fuissc alate . Nam si inemores
vindictæ cupiditatem animo suo excludebat. ſuerimus eorum quæ antea dicta sunt, el euin , quando
5 . Moralis epilogus. — Qua igitur nos venia digni accrpii Rebeccam ,quadraginta annorum fuisse,quando
eriinus , qui post gratiam , post lantam doctrinam et autem nati sunt ei filii, annorum sexaginta : sciemus
Salvaloris præcepta , neqne ad hujus justi mensuram cum nunc centenarium esse, et in profundissiina se
pervenire valemus ? Et quid dico , ad ejusmensuram ? nec:ute. Quoniam enim posthac narraturus est, quo
Neque prope adstare possunius. Tanta enim nunc modo pre senio hebetalos oculos habuerit, ideo nu
malilix abundantia obduxit omnia , ut et diligentcs merum annorum Esaü assignat, ut inde lempus Isaac
diligere res admodum rara sil. Unde igitur nobis sa - cerlo scirc possimus. Proplerea dicit , Eral aulen
Julis spes , si publicanis deleriores fuerimus ? sicut Esaü annorum quadraginta . Deinde ut sciamus filii
dicit Christus. Si diligilis diligentes vos, quid amplius ejus temeritalem , qui uxores ducebal a gentibus, a
facitis ? nonne el publicani hoc faciunt ( Ibid . v. 46 )? quibus non oportebal, declaravit nobis, unam ſuisse
El Chrislus quidem volens nos ad summum virtutis es genere Chellacorum , aliam autem ex genere Ev:eo
venire fastigium , illis superiores vull esse : nos au- rum ; quamvis nihil tale eum agere oportebal, qui
lem inferiores esse sludemus. Et quid dico , publicae didicisse: quantam diligentiam patriarcha adhibuissel,
nis ? Deteriores el latronibus , el sepulcrorum dire- przecipiens servo suo, ul de cognatione sua filio Isaac
ptoribus, el homicidis. Etenim hi omnes diligunt eos adducerelur uxor : quia etiam maler ipsoruin Rebecca
qui erga se bene affecti sunt , el sæpenumero eliam ex Charran veneral. Verum ul statim ab initio suos
pro dilectis periclitantur. Quid igitur fuerit nobis inordinalos mores indicaret, inconsultis parentibus
niserabilius , qui tantam a Domino misericordiam illas duxit. Et ut sciamus quam male moratæ mulie
nacii sumus, et innumera mala facientibus deteriores res fuerint, dicit Scriptura : Et erant exasperanles
invenimur ? Obsecro igitur, cogitemus et supplicii Isaac et Rebeccam . Et quid est lac malitia pejus,
migniludinem , et confusionis quæ alibi fulura est quando illæ quæ omnem honorem impendere debe
gravitatem , ac vel sallem nunc nostram agnoscamus bani, non solum hoc non agebani, sed et ad contentio
generositalem , et oblemperemus doctrinæ Christi , nem paratæ erant ? Hæc autem omuia non absque
ac non solum nos diligentes sincere diligamus , omni causa historia nobis significat ; scd ut postea, cum
olio et invidia ab animabus nostris eliminatis : sed et videris Rebeccam Jacob majoribenevolentia prosequi,
cos qui hostiliter nos persequuntur , diligere studea - discas eam non injuria rem eam fecisse. Jiiniautem
inus : neque eniin aliter salutem conscqui nos possi- ne serien contexlus præveniamus, scripla ipsa se
bile erit, nisi hac incedamus via : et magis quam eos quamur. 1. Factum est aulem postquam senuit Isaac,
qui nos diligunt, illos diligere studeamus, utpote qui elhebetati sunt oculi ejus ad videndum (Cap. 27) : jam
nobis innumerorum bonio .'um sint auctores. Sic enim enim , inquit, præ scnio videre non poterat : el vocavil
cl peccatorum nostrorum remissionem invenire , et Esaü filium suum nulu majorem , el dixit ei: 2. Fili mi,
humiliala mente el contrita anima Deum precari po - ecce senui, el nescio diem mortis mewe . 3 . Nunc igitur
terimus. Quia cum anima ab omni odio libera mente sume arma lua , pharetram el arcum , el egredere in
tranquilla est , Dominum sedulo invocat, mullumque campum , el venare mili renationem , 4. et fac mihi
sibi superne auxilium conciliat ; quod nobis omnibus edulia, sicul ego amo, ct aſſer mihi, ut comedam ,ul
concedatur , gratia et benignitate Domini nostri Jesu benedicat le anima mea , priusquanı ego moriar. Hic
Christi, cui gloria cum Patre el sancio Spiritu , nunc obsecro, dilecte, animadverie immensam Dei sapien
ci semper, et in sæcula sæculorum . Amen . liain , et quomodo paler quidem genuinam præ se
HOMILIA LIII. ſerens dilectionem , hæc imperavit Esaü ; sapiens
Erat autem Esaü annorum quadraginta , el duzil Judith aulem et omnipolens Dominus per Rebeccam pradi.
filiam Beel (a) Chellæi, et Basemaih filiam Elom clionem suam impleri curat, docens nos, quantuin
Evæi, el exasperabantIsaac et Rebeccam (Gen . 26 . valeant virius ctmorum suavitas. Ille enim et ob pri
34. 35). mogenituram , et ob patris erga se affectionem pri
1. Age el hodie si placet aggrediamur ea qur heri malum se habere putans, simul destilutus omnibus
inventus est, quia quae in se erant, afferre voluit : hic
(a) Hebraicus lextus . Vulgata recte peeri. l'oce aulem , quia domestica erat virtute præditus, et gra
autem Latina Beel, accurate interpretalur versio Græca Berih .
Porro hæc versio Græca maxime omnium ad Hebraicam le
ctionem accedit.Nam quod Bina legatur pro Beer, aut Beeri, carum , quæ frequenter accidit in Bibliis , ut in Prolegome
id haud dubie ortuni ex transmutatione literarum Hebrai nis ad Hexapla os: endimus.
E63 IN CAP. XXVII GENES. HOMIL . LIII. 464
φύσει την ανθρωπίνη έγκειμένου το συνειδότι διδα- ωφέλειαν καρπωσάμενοι, ούτως οίκαδε αναχωρήσω
σκάλου οδηγούμενος, τοσαύτην φιλοσοφίανεπεδείκνυτο; μεν. "Ιδωμεν τοίνυν την αρχήν των ανεγνωσμένων.
Τα γάρ γεγενημένα ου μόνον την επιείκειαν εδείκνυ Ην δε Ησαύ, φησιν, ετών τεσσαράκοντα, και
του δικαίου τούτου · αλλά και τα τού Χριστού παραγ έλαβε την Ιουδίθ θυγατέρα Βεήλ του Χετταίου,
γέλματα δι' αυτών των έργων αυτών πληρούν απέφή και την Βασεμάς θυγατέρα Έλώμ του Ευαίου, και
νε. Και όπερ ο Χριστός έλεγε διαταττόμενος τοίς ήσαν ερίζουσαι τώ Ισαάκ και τη Ρεβέκκα. "Ορα
μαθηταίς και παραινών, ου μόνον τους αγαπώντας πόσα εκ των ολίγων τούτων ρημάτων έστι καταμα
αγαπάν, αλλά και προς τους εχθρούς την αγάπηνεπι- θεϊν. Τίνος γάρ ένεκεν ημίν τον αριθμόν τωνετών του
δείκνυσθαι, τούτο ούτος άνωθεν επλήρου , και προς Ησαύ εσήμανεν ; Ουχ απλώς ,αλλ' ένα εντεύθεν κατα
τους τοσούτον μίσος περί αυτόν έσχηκότας τοσαύτην μάθωμεν του Ισαάκ το γήρας, και ότι λοιπόν προβε
επεδείκνυτο την φιλοξενίαν, και το της μνησικακίας 6ηκώς ήν. Εάν γάρ μνημονεύσωμεν των έμπροσθεν
πάθος εξώριζε της εαυτού ψυχής. ειρημένων, και ότι, ηνίκα μεν έλαβε την Ρεβέκκαν,
ε'. Τίνος ούν ανείημενημείς συγγνώμης άξιοι, ημείς και αυτός τεσσαράκοντα ετών ετύγχανεν , ότε δε ετέ
οι μετά την χάριν , και την τοσαύτην διδασκαλίαν, χθησαν οι παίδες, εξήκοντα ετών ήν, εισόμεθα ότι
και τα του Σωτήρος παραγγέλματα, ουδε το αυτό με- νύν εκατοστού λοιπόν έτους επιβάς έν βαθυτάτω γήρα
τρον το δικαίω τούτω φθάσαι δυνάμενοι ; Και τι λέγω ετύγχανεν. Επειδή γάρ μέλλει μετά ταύτα διηγείσθαι
το αυτό μέτρον; Αλλά μηδέ εγγύς στήναι ισχύοντες. ημίν, [314] ως υπό του γήρως αμβλυτέρας έσχε τάς
Τοσαύτη γάρ νύν επε πόλασε της κακίας η υπερβολή, όψεις , διά τούτο των ετών του Ησαύ τον αριθμών
ως σπάνιον είναι και τους αγαπώντας αγαπάν. Πόθεν έσήμανεν, ίνα εντεύθεν ειδέναι έχωμεν ακριβώς του
ούν ημίν έσται σωτηρίας ελπίς, ει μέλλουμεν και των Ισαάκ τον χρόνον . Διά τούτο έλεγεν, " Ην δε ' Ησαύ
τελωνών χείρους γίνεσθαι ; καθώς φησιν ο Χριστός ετών τεσσαράκοντα. Είτα ένα μάθωμεν του παιδός
λέγων, Εάν αγαπάτε τους αγαπώντας υμάς , τι την προπέτειαν, και ότι παρά των εθνών , ών ουκ
περισσόν ποιείτε ; ουχί και οι τελώναι το αυτό έχρήν, τας γαμετάς ηγάγετο, εδήλωσεν ημίν, ότι η
ποιούσι; Και ο μεν Χριστός βουλόμενος ημάς εις μεν εκ του γένους των Χετταίων ήν, ή δε εκ των
την άκραν κορυφήν της αρετής ανελθεϊν, εκείνων ανω- Ευαίων· καίτοι γε έχρήν αυτόν μαθόντα, όσην σπου
τέρους είναι βούλεται• ημείς δε κακείνων ελάττους δήν ο πατριάρχης εποιήσατο διαστελλόμενος το παιδί
είναι σπεύδομεν. [513] Και τι λέγω τελωνών; χείρους τω εαυτού, ώστε εκ της φυλής αυτού γαμετών τω
και των ληστών, και των τυμβωρύχων, και των ανδρο . Ισαάκ ενέγκαι , και ότι η μήτηρ αυτών η Ρεβέκκα
φόνων. Και γάρ τούτων έκαστος τον προς αυτόν αγα- εκτης Χαρράν ώρμάτο, μηδέν τοιούτον βουλεύσασθαι .
πητικώς διακείμενον αγαπά, και πολλάκις και κιν - 'Αλλ' ίνα εκ προοιμίων δείξη των οικείων τρόπων το
δυνεύειν υπέρ του αγαπητού καταδέχεται. Τί ούν αν άτακτον, προλαβών εκείνας ηγάγετο. Και ένα μάθω
είη ημών ελεεινότερον, όταν οι τοσαύτης αξιωθέντες μεν των γυναικών το δύστροπον, φησίν ή Γραφή,
ταρα του Θεού φιλανθρωπίας των μυρία εργασαμένων Και ήσαν ερίζουσαι το Ισαάκ και τη Ρεβέκκα.
κακά ευρισκόμεθα χείρους ; Εννοούντες τοίνυν, πα- Και τί αν είη ταύτης της μοχθηρίας χαλεπώτερον ,
ρακαλώ, και της τιμωρίας της εκεί γινομένης το με- όταν αι πάσαν τιμήν.απονέμειν οφείλουσαι, μή μόνον
γεθος, και της αισχύνης της ενταύθα την υπερβολήν, τούτο μη ποιώσιν, αλλά και προς φιλονεικίαν πα
όψε γούν ποτε την οικείαν επιγνώμεν ευγένειαν, και ρασκευάζωνται ; Ταύτα δε πάντα ουχ απλώς ημίν ή
πειθώμεθα τη του Χριστού διδασκαλία, και μή μόνον ιστορία σημαίνει, αλλ' ίνα μετά ταύτα, επειδάνίδης
τους αγαπώντας αγαπώμεν γνησίως, πάσαν βασκα την Ρεβέκκαν προς τον Ιακώβ πολλήν την εύνοιαν
νίαν και φθόνον εξορίζοντες της εαυτών ψυχής, αλλά επιδεικνυμένην, μάθης ως ουκ απεικός πράγμα δι
κάν εχθρωδώς τινες ώσι προς ημάς διακείμενοι, και επράττετο. Τέως δέ ίνα μή την ακολουθίαν προφθά
τούτους αγαπάν σπουδάζωμεν» και γάρ ουδέ ετέρως σωμεν, αυτοίς επώμεθα τους γεγραμμένοις. Εγένετο
σωθήναι δυνατόν ημάς, μή ταύτην ελθόντας την οδόν : δε μετά το γηράσαι τον Ισαάκ, και ημβλύνθησαν
και μάλλον των αγαπώντων ημάς τούτους αγαπάν οι οφθαλμοί αυτού του οράν · ουκ έτι γάρ, φησίν ,
σπουδάζωμεν, άτε δή μυρίων ημίν των αγαθών προ - υπό του γήρως οράν ηδύνατο : Και εκάλεσεν Ησαϊν
ξένους γινομένους . Ούτω γαρ και των ημαρτημένων τον υιόν αυτού τον πρεσβύτερον, και είπεν αυτώ
ημίν την συγχώρησιν εύρασθαι δυνησόμεθα, και μετά Υιέ μου, ιδού εγώγεγήρακα, και ου γινώσκω την
κατεσταλμένης διανοίας και συντετριμμένης ψυχής ημέραν της τελευτής μου. Νυν ούν λάβε το σκεύος
τας προς τον Θεόν ικεσίας ποιείσθαι. "Οταν γάρ ψυχή σου, τήν τε φαρέτραν και το τόξον, και έξελθε εις
εκτός γένηται πάσης απεχθείας, και τον λογισμών εν το πεδίον , και θήρευσόν μοι θήραν, και ποίησον:
γαλήνη ιδρυμένον έχη, μετά πολλής της νήψεως τον μοι εδέσματα, ως φιλώ εγώ, και ένεγκέ μοι, ίνα
Δεσπότην καλούσα , πολλήν επισπάται την άνωθεν φάγω, όπως εύλογήση σε η ψυχή μου, πριν ή άπο
ροπήν· ης γένοιτο πάντας ημάς αξιωθήναι, χάριτι θανείν με . Ενταύθά μου σκόπει, αγαπητέ, την άφα
και φιλανθρωπία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού , τον του Θεού σοφίαν, και όπως ο μεν πατήρ την φυ
μεθ' ού τω Πατρί ή δόξα, άμα τώ αγίω Πνεύματι, σικής φιλοστοργίαν επιδεικνύμενος ταύτα διετάξατο
νυν και αεί, και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν. τω Ησαύ· ο δε σοφός και ευμήχανος Δεσπότης διά
της Ρεβέκκας την οικείαν πρόρρησιν εις έργον εξ.
ΟΜΙΛΙΑ ΝΓ'. ενεχθήναι παρασκευάζει , διδάσκων ημάς όση της αρε
"Ην δε Ησαύ ετών τεσσαράκοντα, και έλαβε την της η ισχύς και της των τρόπων επιεικείας. Και γάρ
Ιουδίθ θυγατέρα Βεήλ του Χετταίου, και την εκείνος μεν και από τον πρωτοτοκίων, και από της
Βασεμάθ θυγατέρα 'Ε .λώμ του Ευαίου, και ήσαν του πατρός περί αυτόν διαθέσεως τα πρωτεία έχειν
ερίζουσαι τώ Ισαάκ και τη Ρεβέκκα. νομίζων, αθρόον απάντων έρημος ηυρίσκετο, επειδή
α'. Φέρε και σήμερον, ει δοκεϊ, τα εξής των χθες εί- τα παρ' εαυτού εισενεγκεν ουκ ήβουλήθη» ούτος δε,
ρημένων επελθόντες, κατά τοήμίν εγχωρούν αναπτύ επειδή οίκοθεν ήν ενάρετος , και την άνωθεν είχε
ξωμεν έκαστον των γεγραμμένων , ίνα την εντεύθεν ροπήν συμμαχούσαν αυτή, και άκοντος του πατρός
PATROL. GR . LIV .
 465 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 466
την παρ' αυτού ευλογίαν επισπάται. Ουδέν γάρισχυ- νας αυτού, και επί τα γυμνάτου τραχήλου αυτού ,
ρότερον του παρά της δεξιάς εκείνης βοηθουμένου, και έδωκε τα εδέσματα καιτους άρτους, ους εποίη
"Ορα γούν ακριβώς άπαντα, ένα μάθης της οικονομίας σεν, εις τας χείρας Ιακώβ του υιού αυτής, και
την υπερβολήν, και πως ο μεν της εκείθεν απολαύων εισήνεγκε τώ πατρί αυτού. Θέα μου ενταύθα της
ροπής, πολλής έν άπασιν άξιούται της συνεργίας, Ρεβέκκας μετά της φιλοστοργίας και την πολλήν
ώστε την του πατρός ευλογίαν εις αυτόν μετενεχθή- σοφίαν. Επειδή γάρ είπεν ανωτέρω, ότι ο μεν ήν
ναι · ο δε πάντων διαμαρτάνει, πρoδεδομένος οίκοθεν δασύς, ο δε λείος , την στολήν, φησίν, ενέδυσεν αυτόν
διά τήν τών τρόπων μοχθηρίαν. Ρεβέκκα δε , φησίν, του Ησαύ, και τα δέρματα περιέθηκεν αυτώ, [516]
ήκουσε λαλούντος Ισαάκ προς Ησαύ τον υιών και πανταχόθεν σχηματίσασα αυτόν, ώς την απάτην
αυτού. Επορεύθη δε Ησαύ εις το πεδίον θηράσαι εις έργον ελθείν, δούσα τα εδέσματα και τους άρτους
θήραν τω πατρί αυτού. Είπε δε Ρεβέκκα προς εις τας χείρας, παρεσκεύασε προσαγαγείν τον πατρί.
τον υιόν αυτης τον ελάσσω. Διά τι προσέθηκε, Τον Σκόπει μου πάλιν ενταύθα, πώς της άνωθεν χάριτος
ελάσσω; Επειδή ανωτέρω είπεν, ότι [5131 Εκάλε- ήν το παν. " Οταν γαρ ημείς τα παρ' εαυτών εισ
σεν Ισαάκ τον υιόν αυτού τον πρεσβύτερον, ίνα ενέγκωμεν, δαψιλώς απολαύσομεν και της παρά του
μάθωμεν τίνι νυν διαλέγεται η Ρεβέκκα, φησί, Προς Θεού συνεργίας . "Ινα γάρ μή ραθυμώμεν, μηδέ ανα
τον ελάσσω, τούτ'έστι, τον Ιακώβ· "Ιδε εγώ ήκουσα πεπτωκότες ώμεν, βούλεται και ημάς τι συνεισφέρειν,
- του πατρός σου λαλούντος προς Ησαύ τον αδε ... ίν' ούτω και τα παρ' εαυτού επιδείξηται· και ούτε
.: . φόν σου, και λέγοντος · "Ένεγκέ μοι θήραν, και το πάν της άνωθεν γίνεται βοηθείας, αλλά δεί και
. : ποίησόν μοι εδέσματα, ίνα φαγών ευλογήσω σε ημάς τι συνεισενεγκείν ' ούτε παρ' ημών πάλιν απαι
εναντίον Κυρίου, προ του αποθανείν με. Ταύτα τεί το πάν, ειδώς της ημετέρας ασθενείας την υπερ
- μεν ήκουσα του πατρός σου προς τον αδελφόν σου τον βολήν, αλλά την οικείαν φιλανθρωπίαν μιμούμενος,
"Ησαύ διαλεγομένου . Νύν ούν, υιέ , άκουέ μου καθάκαι βουλόμενος αφορμήν τινα λαβείν, ώστε την οικείαν
σοι έγώεντέλλομαι, και πορευθείς εις τα πρόβατα , φιλοτιμίαν επιδείξασθαι, αναμένει τα παρ' ημών εισ
λάβε μοι εκείθεν δύοερίφους απαλούς και καλούς, ενεχθήναι » όπερ και νυν γεγένηται. Επειδή γαρ και
και ποιήσω αυτούς εδέσματα τω πατρί σου, ως ο Ιακώβ και η Ρεβέκκα, άπερ έχρήν αφ' εαυτών γε
φιλεί, και εισοίσεις το πατρί σου, και φάγεται, νεσθαι, πεποιήκασι, και ο μεν υπήκουσε της συμβου
όπως εύλογήση σε ο πατήρ σου προ του αποθα.. λής ο της μητρός, η δε τα παρ' εαυτής πάντα επλή
είν' αυτόν. ρωσε , τότε λοιπόν και ο αγαθός Δεσπότης το πάντων
β'."Ορα μητρός φιλοστοργίαν, μάλλον δε Θεού οικονο- δυσχερέστερον τούτο μετ' ευκολίας ανυσθήναι πε
μίαν. Αυτός γάρ ήν ο και ταύτην προς την συμβου - ποίηκε, το μή γενέσθαι κατάδηλον της απάτης το
λήν διεγείρων, και το πάν κατορθωθήναι ποιών. Εί- δράμα τω Ισαάκ. Επειδή γάρ προσήνεγκε τα εδέ
δες της μητρός την αρίστης συμβουλήν; " Ορα και σματα το πατρι, Είπε: Τίς ει συ, τέκνον; Και είπεν
του Ιακώβ το περιεσκεμμένον, και, όπως διά της Ιακώβτω πατρί αυτού• Εγώ είμι Ησαύ ο υιός
αποκρίσεως των οικείων τρόπων δείκνυσι την επιεί- σου ο πρωτότοκος : πεποίηκά σοι, καθά λελάλη
κειαν. Είπε γάρ, φησί, προς την μητέρα αυτού · κάς μοι. 'Αναστάς κάθισον, και φάγε εκ της θή
" Εστιν ο αδελφός μου Ησαύ ανήρ δασύς , έγώ δε ρας μου, όπως εύλογήση με η ψυχή σου. Εννοει
ανήρ λείος • μήποτε ψηλαφήση με ο πατήρ, και μου μεθ' όσης αγωνίας ταύτα έφθέγγετο ο Ιακώβ.
έσομαι εναντίον αυτού ως καταφρονών, και επάξω “Ο γάρ εν προοιμίοις είπών τη μητρι , Φοβούμαι μη
εμαυτώ κατάραν, και ουκ ευλογίαν. Πολλή του επάξω εμαυτώ κατάραν, και ουκ ευλογίαν, νύν έν όσω
παιδός η ευγνωμοσύνη, και η προς τον πατέρα αιδώς. φόβω καθειστήκει τοσούτον δράμα υποκρινόμενος ;
Δέδοικα, φησί, μή εις το εναντίον μοι τα της σπουδής 'Αλλ' επειδή Θεός ήν ο συνεργών τοίς γινομένοις,
επέλθη 4, μή δόξωέναντιούσθαι τή του πατρός γνώμη. άπαντα εις έργον εξήει. Τί ούν, αν είπoι τις, και το
και αντί της ευλογίας κατάραν επισπάσωμαι. Τί ούν ψεύδει τα τοιούτω Θεός συνήργησε ; Μή απλώς εξ
η Ρεβέκκα, η θαυμασία και φιλόστοργος ; Επειδή έταζε το γινόμενον, αγαπητέ , αλλά τον σκοπόν κατα
ουκ εξ.οικείας γνώμης μόνον τούτο διεπράττετο, αλλά μάνθανε, και ότι ου βιωτικής ένεκέν τινος πλεονεξίας
και τη άνωθεν.υπηρετείτο προορήσει, πάσαν σπουδών τούτο εγίνετο, αλλά του πατρός την ευλογίαν επισπά
ποιείται τον φόβον εξελεϊν του παιδός , και θάρσος σασθαι εσπούδαζεν · άλλως δε ει μέλλοις απλώς τα
ένθείναι, ώστε την συμβουλήν εις έργον αγαγείν : και γινόμενα εξετάζειν, και με τον σκοπόν πανταχού
ουχ υπισχνείται αυτώ ότι δυνήσεται παρακρούσασθαι επιζητείν, όρα 4 σου τον πατριάρχην παιδοκτόνον ονο
τον πατέρα και λαθεϊν · αλλά τί ; Επ' εμε κατάρα μάζειν, και τον Φινεές ανδροφόνον. Αλλ' ούτε εκείνος
σου , τέκνον μόνον υπάκουσον της φωνής μου, παιδοκτόνος, αλλά και λίαν φιλόστοργος, ει και τις
και πορευθείς ένεκέ μοι. Κάν γένηται τοιουτόν τι, άλλος : ούτε ούτος ανδροφόνος, αλλά το μάλλον και
φησίν, ουδέν αυτός παραβλαβήση. Μή τοίνυν δείσης, άγαν ζηλωτής e, Εκάτερος γάρ αυτών το δοκούν τα
αλλά θαρρών Υπάκουσόν μου της φωνής, και ποίει Θεώ διεπράττετο. Διόπερ ο μεν διά την υπακοήν πολ.
πά παρ' εμού σοι συμβουλευθέντα. Τούτο αληθώς φι- λής αξιούται της άνωθεν αμοιβής · ο δε διά τον ζήλον
λοστοργία μητρός, το υπέρ του παιδός ετοίμως άπαντα
ανακηρύττεται. " Έστη γάρ, φησί, Φινεές, και εξ
καταδέχεσθαι. Ταυτα ειπούσα ίσχυσε εξελείν του παι - ιλάσατο. Εί τοίνυν φόνος ευδοκίμησε και παιδοκτονία
δος τον φόβον . Και πορευθείς έλαβε και ήνεγκε τη εν εκείνοις, επειδή κατά Θεού γνώμην εγένετο, και ου
μητρί αυτού · και εποίησεν εδέσματα καθά έφίλει τους γεγονόσι προσέχομεν, αλλά το σκοπό των γινο
ο πατήρ αυτού. Και λαβούσα, φησίν, η Ρεβέκκα μένων, και τη των πεποιηκότων γνώμη, πολλώ μάλ
την στολήν του υιού αυτής του πρεσβυτέρου την λον και ενταύθα τούτο λογίζεσθαι χρή .
καλή , ή ήν παρ' αύτη εν τω οίκω, ενέδυσεν γ'. Μή τοίνυν τούτοσκόπει, ότι ψεύδοςήντα λεγόμενα
Ιακώβ τον υιόν αυτής τον νεώτερον , και τα δέρ- παρά του Ιακώβ, αλλ' εκείνο εννόει, ότι βουλόμενος
ματα των ερίφων περιέθηκε περί τους Εβραχίο
C Quinque mss. υπήκουσε τη συμβουλή.
" a Sic Coisl., melius quam edili , qui habent επέλθοι. Εν 1 Morel. et Savil. ώρα. Coist. όρα σου και τ. τ..
» Quingne Ross. el Bibl. περιέθηκεν επί τούς. • Coisl. αλλά και ζηλωτής
165 IN CAP . XXVII. GENES. HOMIL . LIII . 406
liam supernam habuit subsidiariam , etiam invito pa- Vide, obsecro, hic Rebeccæ cum magna dilectione
Ire illius benedictionem abripit. Nihil enim validius conjunctam raram sapientiam . Nam quia superius
eo qui dextra illa adjuvalur. Vide igitur diligenter dixit, illum quidem bispidum esse, hunc vero lærem ;
opinia , ut discas dispensationis excellentiam ; et quo. slola, inquit, Esaü induit cum , et pellibus circumdedit
modo hic quidem illa gratia frelus, magnum in omni- eum , et cum undique eum ad deceptionem instruxis -
bus auxilium et cooperationem adipiscitur, ita ut sel, datis eduliis et panibus in manus, effecit ut patri
patris in eum transferatur benedictio : ille autem afferret. Considera hic rursum , quomodo omnia su
omnia amillil, perdens semetipsum propter morum perna gratia eycnerint.Nam quando quod a nobis est
iniquilalem . 5 . Rebecca autem , inquit, audivit loquen - offerimus, largiter diviuam cooperationem consequi .
tem Isaac cum Esaü filio suo . Ivil aulem Esaü in cam - mur. Nam ut ne desides et supini simus, vult etiam
pum , ul veneretur prædam patri suo. 6. Dixit autem vos aliquid conferre , quo sic illa sua exhibeat, etnon
Rebecca ad filium suum juniorem . Quare adjecit, Ju- lolum sit superni auxilii, sed oporteat ctiam nos ali
niorem ? Quia superius dixeral, Vocavit Isaac filium quid simul afferre ; neque a nobis iterum exigil lolum ,
suum nalu majorem , ut discainus cui nunc loquatur sciens infirmitatis nostræ magnitudinem :sd pro sua
Rebecca , inquil, Ad juniorem , hoc est, Jacob. Audivi, benignilale, el volens occasionem aliquam accipere,
inquit, palrenr luum loquentem cum Esaü fralre tuo , el ul suam declarel liberalitatem , exspcclal utafferamus
dicentem : 7. Affer mihi venationem , et ſac mihi edulia , quæ a nobis sunt : id quod et nunc factum est. Nam
ul cum comedero, benedicam le coram Domino , prius- quia Jacob et Rebecca fecerunt ea quzc a sc fieri
quam moriar ego . Hæc quidem audivi patrem tuum oportebal : et ille quidem obedivil consilio matris ,
fratri luo Esaü loquenteny. 8 . Nunc igitur, fili, audi hæc autem omnia qux ad se allinebant implevit :
mesicut ego tibi præcipio, 9. et vade ad oves, el sumilo iunc ultra bonus Dominus magna facilitate perfici
mihi inde duos hædos lencros el bonos, et faciam er eis curavit quod omnium erat difficillimum , ne fraudis
edulia patri tuo, ut amal: 10 . et inferes vatriluo et com . hujus fabula nola esset Isaaco . Nam postquam allulit
edet , ul benedicat le paler tuus priusquam moriatur ipse . edulia patri, 19. Dixit ad eum : Quis lu es, fili ? Ei
2. Rebecca in rebus quæ ad benedictionem Jacobi ab dixit Jacob ad palrem suum : Ego sum Esail primo
Isaaco spectant, el suo amori el ipsi Dei ministravit genilus luus : ſeci libi sicut loquulus mihi cs. Surge
oraculo ; cooperarinos vull auxilio suo Deus ; non cos ergo , sede, el comede de venationemea , ul benedicalme
operatur mendacio. ~ Vide inagnum matris amorem , anima lua.Considera bic, obsecro ,quanta cum anxie
imo dispensationem Dei. Ipse enim erat qui ci hoc late verba hæc loquutus sit Jacob. Qui enim principio
consilium dedit, et omnia bene agere curavit. Vidisti dixeralmatri : Timco ne inducam super mc maledi
matris optimum consilium ? Vide et Jacob providen clionem , et non bencdictionem : nunc expende in
liam : et quomodo respondens, suorum morum indi quanto timore constitutus fuerit, qui lantan fabulanı
cal mansuetudinem . 11. Dixil enim , inquil, malri ageret ? Verum quia Deus eral qui cooperabatur iis
suce : Ese frater meus vir hispidus, ego autem vir la quæ fiebant, omnia opere sunt impleta . Quid igitur,
vis : 12 . ne forte contreclel me paler meus, el ero ante dicet aliquis, cooperalusne Deus est mendacio ? Di
eum quasi contemnens, el inducam mihi ipsi maledi lecie, ne indages lantum quod fit, sed allende eliam
clionem , non benedictionem . Magna pueri honestas, et scopum , el quod id non faclum sit temporalis com
in patrem reverentia. Timeo, inquit, ne in diversum modivel avariliic causa , sed quod ille pairis benedi
eveniant studia mea , ne videar adversari patris sen clionem sibi comparare studeret : alioqui si ita sim
lentiz , et pro benedictione maledictionem mihi ad - pliciter que liunt examinaturus es, neque semper
ducam . Quid igitur Rebecca , admirabilis illa el amans scopuin exquiras , vide ne el patriarcham filii inler
lilii ? Quia non ex sua lantuni sententia faciebat, sed feclorem , et Phineem homicidam dicas '. Verum ne
et divino ministrabat oraculo , ideo omni studio co que Abraham filii homicida fuil, sed et valde ei ala
natur cximere puero metum , el addere animos, ut fectus eral , si quis alius : neque Phinees homicida,
consilium perficiat : nec promillit eiquod possit de sed zelo plenus. C'terqne enim quod Deo probabatur,
ludere patrem , et latere : sed quid ? 13. In me recidat faciebat. Quamobrem ille per obedien :iam ,multam a
maledictio hæc, pili mi : laulum obedi voci meæ , el Deo remunerationem promeruil ; hic vero propter
vadens aſſer mihi. El si fuerit aliquid lale, inquit, zelum prædicatur. Dicitur enim : Sleiil Phinees, et
nibil tibi nocebit. Ne igitur limeas, sed bene fidens placavit (Psal. 105. 30). Si igitur homicidium el filii
Obedi vocimeæ , et fac qur tibi consuluntur. H .ec vere cædes placuerun., quia secundum Dei sententiam
milerna dilectio est, ut pro puero parala sit omnia fiebant, nec ailendimus ad ſacia , sed ad scopum
ſerre. His dictis filium a timore liberavit. 14. Cron . eorum quz gerebantur, el ad voluntatem eorum qui
igitur abiissel, sumpsit et altilil mairi suæ , el fecit ſecerunt : multo magis et hic perpendendum istud
edulin , sicut amabat pater ejus. 15 . Ei ul sumpsit Re - fuerit.
becca, inquil, stolain filii sui senioris pulchram , quam 3. Ne igitur hoc considera , quod falsa fuerint ca
habebal ayud se domi, induit Jacob filium suum ju quæ dicebantur a Jacobo, sed illud cogita , volentenu
niorem , 16. et pellibus hædorum brachia ejus: el nuda juxta Morel. et Savil. sic legendum est, .... Scopum
colli ejus circumdedit,17. el dedit edulia , el panes quos exquiras, jam tibidicendum erit patriarcham esse filü iit
feciral in manus Jacob filii sui, et obtulit patri suo. ler feciorem , et Thineem homicidam .
467 S. JOANNIS CIIR YSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP . 468
Deum predictionem impleri , omnia utsic fierentdis . Det , inquit , DominusDeus libi, qui edulia attulisti ,
pensavisse. Et ut scias Deum omnia facilia reddidisse, qui a me osculum accepisti : Et serviant libi genics.
etiam ea quæ difficilia erant: vide quomodo justus non vide quomodo necessariornm copiam ipsi precatus
polucril suspicari fraudem , sed persuasus sit dictis sit , deinde principalum gentium , pra :dicens et fulu
Jacol), ci cum edulia ista comedisset, benedictionibus ram ejus prosperitatem el eorum qui ab eo nascuntur
eum remuncret. Et non prius a venatione rediit incrementum . El adorent 16 principes. Non solum ei
Esaù , quam omnia essent implela : ut per omnia apprecalur gentium subjcctionem , sed etiam princi
sciamus, voluntate Dei hæc gesta fuisse. 20. Diril pum . Et sis dominus fratris tui. Vide quomodo servis
antem , inquit , Isaac : Quid hoc, quod tam cito inve- justus, etiam ignorans, Dei voluntati. Omnia enim
nisti , fili ? Ille aulem dixit : Quod tradidit Dominus hæc propter hoe dispensabantur , ut hic propter vir
Deus tuus coram me. Ad'huc in angustiis stabat Jacob, tutem dignus , recipiat benedictionem . El adorabunt
augcbaturque plurimum timor ejus : verum hæc omnia le filii pairis lui. Filios consuevit Scriptura vocare
propterea facta sunt, ut discamus rcbus ipsis Domi- omnem generationem : sicut el hie , filios patris tui:
num non simpliciter suam declarare sollicitudinem ac si quis diceret eos qui ex semine Esaü futuri erant.
et providentiam , nisi viderit et nostrum accedere Non enim alios filios habuit Isaac , quam hos duos
fervorem . Nc enim prætercas obiicr hunc agoncm , solos . Qui maledicit le , sit malediclus : qui benedicit
dilecte , sed consideres de rerum summa fuisse peri- te, sit benedictus. Ecce coronidem benedictionis, cccc
culum : eamque timore ac tremore plenuni fuisse, ne summam omnium bonorum , esse benedictum . Vielisti
propter bencdictionem fieret omni maledictioni ob - Dei clementiam ? Qui timuerat ne maledictioncm ac
noxius. Deinde inquit , 21 . Dixit Isaac : Appropinqua ciperet pro benedictione, non solum cum tanta largi
mihi, el contreclabo te , fili , an sis filius meus Esaü , tale benedictiones a paire reportat : sed et illimaledi
rel non . Etenim ob vocem paululum dubitabat justus : cuntur, qui altenlanit eum maledicere. Hinc discamus,
sed quia dispensatio implenda erat, non permisit Deus quod quando quis seciindum voluntatem Dei sua dis
nt dolus sentirelur. 22. Appropinquavit autem , et pensare vult , lanto superno subsidio adjuvalur, lit
contreclavit eum , et dixit : Vox quidem vox Jacob,ma hoc planè reipsa expcriatur . Quis enim non admire
uus autem manus Esaü : et non agnovit eum . Vide quo- tur et obslupescat Dei ineffabilem dispensationem ,
modo ostendat lolum a Dei gratia manasse : quae quod non prius Esaü de venatione advenerit , quam
elliciebat , ut ipse nibil horum agnosceret , el Jacob solveretur fabulae illius argumentum , et quando ille
paterna frueretur benedictione. Ei non agnovit eum , accepta benedictione a patre discessit ? Iloe enim nos
inquit ; erant enim manus ejus sicutmanus Esuü. 24 . docere volensbealus Moses adjicit : 30 . Et factum est
Et dixit, Tune es filius meus Esaü ? Vide iterum , quo- postquam cessavit Isaac benedicere Jucob filium suum :
modoostenditdivina Scriplurá , quod dubitasset justus. el factum est quando exivil Jacob a fucie Isaac patris
Dixil cnim , inquit , Num tu es filius meus Esaü ? ut sui, ecce Esaä fraler suus venit de venatione.
cx co quoque sciamus , patrem victum nalurali affe - 4 . Quidquid peractum sit, post adventum Esaä, nar.
ctione omnia fecisse : Deum autem , qui futura pravi- ral commentando Chrysostomus ; benedictionis Esuü
det, et virtutum notil servos suos insignire solct, explicatio numerum claudit. — Vide quomodo post
omnia hunc in modum dispensavisse. Et dixit Jacob : illius exitum alter slatim advenit. Non boc absque
Ego . Postquam enini dixit , Num tu es Esaü filius causa vel temere factum , sed ut ignorans affcrrel et
meus ? el dixit, Ego : dixit, 25 . Aſer mihi, et comedam ipse edulia , et a patre addiscerct rem totam ut acla
de renatione lua . fili, ut benedical te anima mea : vix crat. Nam si in fratrein incidisset, forsitan el ipsum
tandem a cura solvitur Jacob, et altulit patri edulia , interernisset, victus ira : qui enim hoc postea delibe
alluliique vinum , et bibil. 26 . Et dixit ei : Accede ad ravil,multo magis dum ageretur negotium , id alien
me, el oscutare me, fili. 27 . El accedens osculatus est tassel. Sed manus Dei erat, que puerum servabat :
eum ; et odoralus esi odorem vestimentorum ejus, et ei hunc quidem dignum benedictione effecil , il
benedixit eum , ac dixit. Vide divinæ Scripturæ obser- lum autem et benedictione privavit et primogenitura .
valionein . Postquam interrogavit , Num iu es Esači ? 31. Ul autem advenit, inquit , fecit et ipse edulia ,
el dixit, Ego : ilerum contrectavit eum , el subdubita - et attulit patri suo, et dixit : Surgal pater meus, et
bat, cum ex vocepenc simulationem deprehendisset : comedal de ve:ratione filii sui, ut benedicat me anima
el iterum interrogavit , Num tu es filius meus Esaü ? lua. Vide, obsecro, itcrum justum perlurbari, et niente
et dixit, Ego : el postea attulit ei, el comcdit : lunc, cruciari. Nam ut audivit, 32. Dixil : Quis es tu ? Ilie
inquit , Osculatus et eum , et benedixil eum . Ut ne autem dixit : Ego sum filius inus primogenitus Esuk .
quis opinelur eum in personam Esaû benedictionem . Vide quomodo superbe se geral in re präsenti : nou
fecisse , sed in illum quem oscullus est : propterea satis ipsi fuit diccre , Ego sum Esaü : sed addidil, Pri
comn.emorat divina Scriptura , quod osculatus est, et mogenitus. 33. Obslupuit autem Isaac stupore vehe
benedixit illum , quem osculatus est. Odoratus est menci, el dixit : Quis iyiiur venalus estmihivenationer ,
eniin odoreon vestimentoru : ejus et benedixit eum , et el altulil mihi, el comedi de omnibus antequam In veni.
dia il : Ecce odor filiimei , sicut odor agri pleni, quem res : et benedici eum , et sit benedictus? Vide quomodo
benedixit Dominus. 28. Et abil libi Deus de rore cæli, in perplexitate constilulus justus, et narrans factum ,
el de pinguedine lerræ , el agua leitinneren frammenti el vini, addidit tamen graviter illius animum vulnerans : Et
361 IN CAP . XXVII GENES. HOMIL . LIII. 458
ο Θεός εις έργον την πρόωρησιν αυτού αγαγείν , άπαντα ριος από της δρόσου του ουρανού, και από της
ούτως ώκονόμησε γενέσθαι. Και ένα μάθης1517] ότι πιότητος της γης, και πλήθος σίτου και οίνου. Δώ
ο Θεός ήν και πάντα εξευμαρίζων, και τα δύσκολα εύ - σει, φησί , σοι τώ τα εδέσματα προσενεγκόντι, τώ παρ'
κολα ποιών, όρα πως ο δίκαιος ουκ ηδυνήθη συνιδείν εμου φιληθέντι, Και δουλευδάτωσάν σοι έθνη.“ Ορι
την απάτην, αλλά και πείθεται τους παρά του Ιακώβ πώς την των αναγκαίων αφθονίαν αυτό επηύξατο,είτα
ρηθείσι, και απολαύσας των εδεσμάτων αμείβεται την αρχήν των εθνών, προμηνύων ήδη την μέλλουσαν
αυτόν ταις ευλογίαις. Και ου πρότερον παραγίνεται αυτό έσεσθαι ευημερίαν, και των εξ αυτού τικτομένων
από της θήρας ο Ησαύ, μέχρις ότε πάντα τέλος έλα- τηνεπίδοσιν. Και προσκυνησάτωσάν σοι άρχοντες.
βεν, ίνα διά πάντων γνώμεν ότι κατά Θεού γνώμην Ου μόνον την των εθνών υποταγήν αυτώ επεύχεται,
το γινόμενον ήν. Είπε δε, φησίν , Ισαάκ: Τίτούτο, αλλά και των αρχόντων. Και γίνου κύριος του αδελ..
ότι ταχύ εύρες, ώ τέκνον; Ο δε είπεν: "Ο παρέδωκε φου σου. "Ορα πώςυπηρετείται και αγνοών και δίκαιος
Κύριος ο Θεός σου εναντίον εμού. "Ετι εναγώνιος τη του Θεού γνώμη . Και άπαντα ταύτα διά τούτο ώκο
ειστήκει ο Ιακώβ, και ηύξετο αυτό τα του φόβου, νομείτο, ίνα ούτος ο διά την αρετήν άξιος , αυτός καρ
και πάντα εγίνετο, ίνα μάθωμεν δι' αυτών ότι ο φιλ. πόσηται την ευλογίαν. Και προσκυνήσουσι σοι οι
άνθρωπος Δεσπότης ουχ απλώς την οικείαν επιδεί - υιοί του πατρός σου, Yίους είωθεν η Γραφή καλεί
κνυται πρόνοιαν, αν μη πολλήνίδη και την παρ' ημών πάσαν την συγγένειαν Β' ώς και ενταύθα, τους υιούς
θερμότητα γινομένην. Μή γάρ μοι παραδράμης, άγα- του πατρός σου , ώς αν είπoι τις , τους εκ του σπέρ
πητέ, τούτον νυν τον αγώνα, αλλά σκόπει ότι περί ματος του Ησαύ έσεσθαι μέλλοντας. Ουδε γάρ έτερον
του παντός ήν αυτώ ο κίνδυνος , και εδεδοίκει και παϊδα έσχεν ο Ισαάκ , αλλ' ή τούτους μόνους. Ο
έτρεμε μή δι' ευλογίαν κατάρας υπεύθυνος γένηται . καταρώμενός σε, επικατάρατος' δ δε εύλογων σε ,
Ειτά φησιν, Είπε δε Ισαάκ : " Εγγισόν μοι, και ευλογημένος. Ιδού η κορωνές της ευλογίας, ιδού το
ψηλαφήσω τε, τέκνον , ει συ ει ο υιός μου ' Ησαύ, κεφάλαιον των αγαθών απάντων, το ευλογημένον εί
ή ού. Από γάρ της φωνής ηρέμα πως ενεδoίαζεν ο ναι. Είδες Θεού φιλανθρωπίαν ; Ο δεδoικώς μή κατ.
δίκαιος· αλλ' επειδή έχρήν την οικονομίαν εις έργον άραν επισπάσηται αντι ευλογίας, ου μόνον μετά
εξελθείν, ου συνεχωρήθη συνιδείν την απάτην. " Πη- τοσαύτης δαψιλείας τάς ευλογίας κομίζεται παρά του
γισε δε , φησίν, Ιακώβ, και έψηλάφησεν αυτόν και πατρος, αλλά και εκείνοις αράται τους επιχειρούσιν
είπεν : Η μεν φωνή , φωνή Ιακώβ · αι δε χείρες, αυτόν καταράσθαι. Εντεύθεν μανθάνωμεν ότι επειδάν
χειρες Ησαύ· και ουκ επέγνω αυτόν . "Ορα πώς τις κατά τα τώ Θεώ δοκούντα τα καθ' εαυτόν οικογο
δείκνυται ότι της του Θεού χάριτος ήν το πάν, της μεϊν βούληται, τοσαύτης απολαύει της άνωθεν συνερ
παρασκευαζούσης και αυτόν μηδέν των γινομένων γείας, ώς αυτής των πραγμάτων της πείρας αίσθησιν
συνιδείν, και τον Ιακώβ απολαύσαι της πατρικής εύ- λαβείν. Τίς γάρ ουκ άν έκπλαγείη και θαυμάσειε του
λογίας. Και ουκ επέγνω αυτόν, φησίν ήσαν γάρ Θεού την άφατον οικονομίαν, ότι ου πρότερον ο Ησαύ
αι χείρες αυτού ως αι χείρες Ησαύ. Και είπεν " από της θήρας παραγέγονε, μέχρις ότε πέρας έλαβεν
Ει συ ει ο υιός μου Ησαύ 4 ; "Ορα πάλιν πως δεί- ή του δράματος υπόθεσις, κακείνος δεξάμενος τας ευ
κνυσιν ή θεία Γραφή ότι εδίσταζεν ο δικαιος. Είπε λογίας παρά του πατρός ανεχώρησε ; Τούτο γάρ ημάς
γάρ, Ει συ ει ο υιός μου Ησαύ ; ϊνα και εκ τούτου διδάξαι βουλόμενος και μακάριος Μωυσήςεπήγαγε. Και
πάλιν γνωμεν, ότι ο πατήρ μεν ηττηθείς τη φυσική εγένετο μετά το παύσασθαι τον Ισαάκ εύλογούν
φιλοστοργία άπαντα διεπράττετο " ο δε Θεός και τα μελ- τα Ιακώβ τον υιόν αυτού, και εγένετο ως εξήλθεν
λοντα προορών, και από της των τρόπων αρετής χα : από προσώπου Ισαάκ του πατρός αυτού, και ιδού
ρακτηρίζων και δεικνύς τους εαυτου θεράποντας, Ησαύ ο αδελφός αυτού ήλθεν από της θήρας.
ούτως άπαντα οικονομεί. Και είπε, φησίν 'Εγώ. δ'. "Ορα πώς μετά την τούτου έξοδον εκείνος ευθέως
'Επειδή γάρ είπεν, Ει συ ει ο υιός μου Ησαύ ; και παρεγένετο, ούν απλώς ουδε είχη , άλλο ένα αντρών
είπεν, "Εγώ" είπε , Προσαγωγέ μοι, και άγομαι προσαγάγη και αυτός τα εδέσματα, και παρά του
από της θήρας σου, τέκνον,ίνα ευλογήση σε η πατρός μάθη άπασαν του πράγματος την υπόθεσιν.
ψυχή μου μόλις ποτέ της αγωνίας λοιπόν απηλλάγη Ει γάρ έφθη καταλαβείν τον αδελφόν , ίσως αν αυτόν
και Ιακώβ, Και προσήνεγκε τώ πατρί τα εδέσματα, και διαχειρίσατο ηττώμενος υπό του θυμού: ο γάρ
και εισήνεγκεν οίνον, και έπιε . Και είπεν αυτώ : μετά ταύτα τούτο βουλευσάμενος, πολλώ μάλλον έν
“ Εγγισόν μοι, και φίλησόν με,τέκνον . Καλέγγίσας
εφίλησεν αυτόν και όσφράνθη την οσμήνγισας των ακμή του πράγματος
Θεού χείρ τούτο ανδιασώζουσα,
ήν και τον παίδα ειργάσατο. καιΑλλ'τούτον
ή του
ιματίων αυτού, και ευλόγησεν αυτόν , και είπεν . μεν άξιον της ευλογίας απεργασαμένη, εκείνον δε
" Ορα της θείας Γραφής την παρατήρησιν. Επειδή [519] αποστερήσασα και της ευλογίας και των πρωτοτο
ηρώτησεν, Ει συ ει Ησαύ, και είπεν , Εγώ, και πά- κίων. Παραγενόμενος δε, φησίν , εποίησε και αυτός
λιν εψηλάφησεν αυτόν, και ηρέμα πως ένεδοίαζεν εδέσματα, και προσήνεγκε τη πατρί αυτού, και
υπό της φωνής είς υπόνοιάν τινα και κόκρισιν έμπε- είπεν: Αναστήτω ο πατήρ μου, και φαγέτω της
σών, και πάλιν ηρώτησεν, Είσυ ει ο υιός μου Ησαύ, θήρας του υιού αυτού, όπως ευλογήση με η ψυχή
και είπεν, Εγώ, είτα προσήνεγκεν αυτώ, και έφαγε» σου. "Όρα μου πάλιν τον δίκαιον εν θορύβω γενόμενον
τότε, φησίν, Εφίλησεν αυτόν , και ευλόγησεν αυ- και διαταραττόμενον τον λογισμόν. Ακούσας γάρ,
τόν . "Ινα μη νομίση τις ότι εις το του Ησαύ πρόσ. φησίν, Είπε: Τίς ει σύ; Ο δε είπεν: Εγώ είμι ο
ωπον την ευλογίαν (318) εποιήσατο, αλλ' εις εκείνον υιός σου και πρωτότοκος Ησαύ. "Ορα πώς μεγαλο
σεν κηαι φρονών επί τω πράγματι , ουκ ήρκέσθη το ειπείν,
τον υπ' αυτού φιληθέντα · διά τούτο εμνημόνευσεν
Θεία Γραφή, ότι και εφίλησε , και ηυλόγησεν εκείνονη Έγώ είμι Ησαύ, αλλά προσέθηκεν, “ Ο πρωτότοκος.
Εξέστη δε Ισαάκ έκστασιν μεγάλην σφόδρα,
τον υπ' αυτού φιληθέντα. Ωσφράνθη δε , φησίν, την
οσμήν των ιματίων αυτού, και ευλόγησεν αυτόν, και είπε: Τίς ούν ο θηρεύσας μοι θήραν, και εισ
και είπεν : Ιδού οσμή του υιού μου, ώς οσμή αγρού ενέγκας μου, και έφαγον από πάντων προ του σε
ε.ιθεϊν , και ευλόγησα αυτόν, και ευλογημένος
πλήρους, όν ηυλόγησε Κύριας. Και δώσει σοι Κύ έστω; "Ορα πώς και εις απορίαν γεγονώς και δίκαιος,
4 Ηic quadam exciderant in Morel. δι' όμοιοτέλευ και διηγούμενος αυτό το συμβάν, όμως προσέθηκε,
tov, quae in Savil. el in qualuor mss . habentur et ab in
lerprete lecla un !. b Sex mss. την γενεάν. • Coisl. προστάγματα.
49 S . JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP. .

καιρίαν εκείνη , διδους την πληγήν, το, Και ειλότηκα τε με εναντία τή του Θεού γνώμη διαπράξασθαι· αλυ
αυτόν , και ευλογημένος έστω. Τούτο δε επoίει και και σοι μέν έπεύχομαι την από της δόσου του ουρα
δίκαιος της του Θεού σοφίας δηγούσης αυτού την νου απόλαυσιν· ίσθι δε μέλλων πολεμικών αναδέξασθα
γλώτταν, ίνα πάντα μετά ακριβείας εκείνος μαθών βίον: Επί τη μαχαίρα γάρ σου ζήση, και τι
ειδέναι έχτι , ώς ουδέν αυτώ πλέον έσται ούτε από των αδελφή του δουλεύσεις .
πρωτοτοκίων και, ούτε από της θήρας. Ακούσας δε, ε'. 'Αλλά μηδείς ακούων ταύτα ξενιζέσθω, ορών με:
φησίν, Ησαύ ανεβόησε φωνήν μεγάλην σφόδρα ταύτα τον αδελφόν αλήτην γενόμενον διά τόν παρ
και πικράν . Τί έστι, Φωνήν μεγάλην σφόδρα και τούτου φόβον, και εις την αλλοτρίαν επειγόμενον, μη.
πικάν ; Τον θυμόν ήνεξατο δια του ρήματος, και της δέ τοις προοιμίοις προσέχων, νομιζέτω διαπίπτειν τη
οργής, ής επλήσθη ταύτα μαθών, την υπερβολήν. πρόρρτσιν. "Οταν γάρ ο Δεσπότης τι υπόσχεται, κα
Και είπεν , Ευλόγησον δή κάμε, πάτερ. Είπε δε εναντία των υποσχέσεων ίδωμεν εν τοις προοιμίου
αυτώ 'Ελθών ο αδελφός του μετά δόλου , έλαβε έκβαίνοντα, μη θορυβώμεθα· ου γάρ οίόν τε ποτε με
την ευλογίαν σου. Προλαβών, φησίν, ο αδελφός σου χρι τέλους διαμαρτείν. Τούτο δε γίνεται, ένα λαμπρό
τηνευλογίαν πάσαν έπεσπάσατο μετά πολλής της δα- τεροι διά πάντων οι δίκαιοι δεικνύμενοι, την περιου
ψιλείας. Και να γνως, ότι η άνωθεν χάρις ήν ή τον σίαν της του Θεού δυνάμεως κατάδηλον ημίν άπασ
δίκαιον απατηθήναι συνεργήσασα, όρα πως αυτός γενέσθαι παρασκευάσωσι. Και έφ' εκάστου των δε
τούτο ομολογεί λέγων, Ελθών ο αδελφός σου μετά καίων τούτο εύρήσεις , ει βουληθείης απάσας μετά
δόλου, μονονουχι απολογούμενος το παιδί, και διδά- ακριβείας κατιδείν τας ιστορίας, και δη και νυν γεγέ.
σκων αυτόν, ότι 'Αγνοών επ' εκείνον τας ευλογίας νηται. Μή γαρ δή τούτο ίδης, ότι νύν ευθέως φυγάς
εποιησάμην, και ότι Eίς σε ταύτας έτοιμος ήμην εγίνετο, αλλά την μετά ταύτα περιφάνειαν λογίζου,
ποιήσασθαι· αλλ'εκείνος , Ελθών μετά δόλου, έλαβε και ότι του χρόνου παραδραμόντος αυτός ούτος ο φοβε
την ευλογίαν σου· τα σοι παρασκευασθέντα εκείνος ρος αυτό γεγονώς τοσαύτην περί αυτόν επιδείκνυται
πε, φησίν, Ήσαν: Δικαίως επεκλήθη το όνομα αυ- επί της ξένης ταλαιπωρίαν, ώς και τους εξ αυτού
του Ιακώβ: έπτέρνικε γάρ με ήδη δεύτερον τούτο τεχθέντας εις άπειρον πλήθος εκταθήναι, και διά της
τα τε πρωτοτόκιά μου ειλήσει, και νυν είλησε τούτου προσηγορίας άπαν το έθνος χαρακτηρίζεσθαι.
την ευλογίαν μου. Ου μάτην, φησί, της προσηγο- Νυνί δε διδάσκουσα ημάς η θεία Γραφή του αδελφού
ρίας ταύτης ήξιώθη: πτερνισμός γάρ ερμηνεύεται το τον θυμόν, και ότι πρός φόνον απέβλεπε, φησί. Και
όνομα αυτού , όπερ ούτος εις εμέ επεδείξατο, και ένεκότει Ησαύ τω Ιακώβ περί της ευλογίας, ής
των πρωτοτοκίων αποστερή σας και της εύλογίας. ηυλόγησεν αυτόν ο πατήρ αυτού. Και ένα μάθω
Τί ούν ο Ησαύ προς Ισαάκ; Ουχ υπε. ίπου μοι εύ- μεν, ότι ουχ απλώς οργή την πρόσκαιρος τούτο, διά
λογίαν, πάτερ ; Αποκριθείς δε Ισαάκ είπεν αυ- της λέξεως εσήμανεν ημίν της κακίας αυτού την
τω· Μάνθανε , φησίν, ότι πάσας εις αυτόν εξέχεα τας υπερβολήν. 'Ενεκότει γάρ, φησίν, αντί του, ενέκειτο,
ευλογίας, Ει κύριον αυτόν εποίησα σου. " Ορα πώς επέμενεν, ώς και διά των ρημάτων την εν τω βάθει
ευθέως από τούτου άρχεται , και ουδέν έτερον λέγει, κρυπτομένην γνώμην φανεράν καταστήσαι. Είπε γάρ,
αλλά την δουλείαν αυτό σημαίνει και την υποταγήν" φησίν, εν τη διανοία: Εγγισάτωσαν αι ημέραι
καί φησιν , Ει κύριον αυτόν εποίησα σου, και του πένθους του πατρός μου, ίνα αποκτείνω Ια
πάντας τους αδελφούς αυτού οίκέτας, σίτω και κώβ τον αδελφός μου. " Όντως άρα και των μαινο
οίνο εστήριξα αυτόν · σοι δε τί ποιήσω, τέκνον ; μένων αυτών ουκ έλαττον ο θυμούμενος παραπαίει.
Ουδέν έτερον λοιπόν υπολέλειπται· ει δεσπότην αυτον Σκόπει [521] γάρ, όπως καθάπερ τους μαινομένους
εποίησα σου, και πάντας αυτού οίκέτας τους αδελ - ο δαίμων εκείνος έπεισελθών έκφρoνας εργάζεται,
φους, και [520] των αναγκαίων αυτώ την αφθονίανεπ- και εναντία τοίς όρωμένοις διαπράττεσθαι αναπείθει.
ηυξάμην, τί λοιπόν έτερον λείπεται ; Είπε δε Ησαύ Ου γαρ ορώσιν υγιώς, ούτε έτερόν τι διαπράττονται
προς τον πατέρα αυτού: Μή ευλογία μία σοί των χρησίμων, αλλά καθάπερτας αισθήσεις πεπηρω
έστι, πάτερ ; Ευλόγησον δή κάμε. Επειδή ήκουσε μένου, και το διακριτικών διαφθείραντες, ούτως
του πατρός είπόντος, Και ευλόγησα αυτόν, και άπαντα εργάζονται. Ούτω και οι θυμούμενοι, ού τους
ευλογημένος έσται, είτα και την ευλογίαν αυτό παρόντας επιγινώσκουσιν, ου συγγενείας μέμνηνται,
πάσαν δήλην εποίησε , τότε φησίν, Ευλόγησον δή ού φιλίας, ου συνηθείας, ουκ αξιώματος , ούκ άλλου
κάμε, πάτερ μη γαρ μία σοί έστιν ευλογία ; Μή τινός έννοιαν λαμβάνουσιν, αλλ' όλοι υπό του θυμού
γάρ ουχ ικανός σύ κάμε αξιώσαι της παρά σου εύλο- τυραννούμενοι κατά κρημνών φέρονται. Τί ούν αν είη
γίας, τον ούτω παρά σου αγαπώμενον, τον πρωτότο- των τοιούτων ελεεινότερον, όταν αλόντες υπό του πά
κον, τον διά την θήραν παρά σου αποσταλέντα ; Συν- θους, και αιχμάλωτοι γενόμενοι, και προς φόνον έπ
έχεε διά των ρημάτων τον πατέρα. Κατανυχθέντος είγονται ; Διά τούτο ο μακάριος Παύλος την ρίζαν
γάρ, φησίν, Ισαάκ ανεβόησε φωνή Ησαύ, και αποσπάσαι βουλόμενος του κακού. γράφων παρήνες,
έκλαυσεν. Είδε τον πατέρα εν αμηχανία υπάρχοντα, ούτω λέγων, Πάσα οργή και θυμός και κραυγή αρ
και ου δυνάμενον, ουδε ανεχόμενον ανατρέψαι τα ήδη . θήτω αφ' υμών συν πάση κακία. Ου μόνον, φησί,
γεγονότα και ο μεν τη βοή και κλαυθμών προσέθη- θυμούσθαι υμάς ου βούλομαι , ουδε μη οργίζεσθαι,
κεν, εις πλείονα συμπάθειαν αγαγείν τον πατέρα αλλά μηδέ μετά κραυγής τους πλησίον διαλέγεσθαι,
βουλόμενος. Oικτείρας δε αυτόν ο Ισαάκ, είπεν αυτώ κραυγήν ενταύθα λέγων, την υπό του θυμού γινομέ
Ιδού από της πιότητος της γης έσται η κατ - νην. " Οταν γάρ το πάθος ένδοθεν διεγείρηται, και η
οίκησίς σου, και από της δρόσου του ουρανού καρδία οιδαίνη, ουκ έτι λοιπόν η γλώσσα ήρεμα
άνωθεν, και επί τη μαχαίρα σου ζήση, και το φθέγγεσθαι ανέχεται, αλλά την διάθεσιν της καρδίας
αδελφώ σου δουλεύσεις: έσται δε ήνίκα άν καθ
εμφαίνουσα , μετά κραυγής το πλησίον διαλέγεσθαι
έλης και εκλύσης τον ζυγόν αυτού από του τρα ταρασκευάζει. Βουλόμενος ούν έν γαλήνη διάγειν
χήλου σου. Επειδή , φησί , και αυτός της παρ' εμού
διηνεκεί
ευλογίας απολαύσαι επιθυμείς , μάνθανε ότι ουχ οίον πών, Πάσα τους αυτή πειθομένους και μακάριος ούτος, εί
• Sex . mss. et Saν, πρωτοτόκων. Αorel. melius πρωτο οργή, έδειξε τι εστι Πάσα οργή, και αφ'
τοκίων. οίου δή ποτε πράγματος κινουμένη και πάς θυμός
469 IN CAP . XXVII. GENES. HOMIL . LIII. fio
benedixi cum , el sit benedictus. lloc autem facicbat ju - autem le militarem vitam aclurum esse : nam In y!
slus, sapientia Dei illius linguam dirigchle , ut cum dio ruo vives, et fratri luo servies .
ilie omnia diligenter didicissel , scire possel nihil ci 5 . Ceterum nullus hæc audicns mirelur', videns
profore vel primogenituram , vel venationem . 31. Au - post hæc fratrem ejus vagantem ob illius melim , et
dilis sermonibus patris, Esaü clamavit voce magna et in lerram alienam contendentem : neque initia allen
acerba. Quid est , Vocemagna elacerba ? Indignatio - dens,existimetvaticinium excidere . Nam quando Do
lien significavit per verbum , et iram magnam qua minus aliquid pollicelur , etsi contraria iis qux polli
slicccnsus est cum hirc didicissci. Et dixit , Benedic , celur videamus in principio evenire , non turbemur :
obsecro, etme, paler. 35. Dixit autem ei : Frater tuus neque enim possibile est ut ad finem usque promissa
renit cum dolo, et accepit benedictionem Tuam . Privr , excidant. Hoc autem fit, ut dum justi per omnia ful
inquit, frater luus benedictionem omnem ubcrtim ct gidiores redduntur , abundantiam virtutis Deiminiſe
copicse abripuit. Etut sciassupernangratiain ad hoc stam nobis omnibus faciant. Et in unoquoquc justorum
fuisse cooperalam , ut justus deciperelur, vide quo hoc invenies , si volueris historias singulas diligenter
modo ipse hoc fatealur dicens : Venil frater tuus cum animadvertere, quod sane nunc quoque factum est.
dicens, Ignorans illi benedictiones inipendi, cl para - cogita gloriam quæ posthac sequelur ; ut quomodo
lus eram tibi eas largiri : sed ille Venit cum dolo , et temporis processu hic ipse sic terribilis illi factus,
accepil benedictionem tuam ; quæ tibi præparala erant, tantam erga cum declaret reverentiam : quomodo
ille præripuit : non hoc mea culpa factum est. 36 . Et item in lantam venerit gloriam post ærumnas, quas in
dixil, inquit , Esaü : Recle vocalum est nomen ejus Ja - terra aliena tulit , ul qui ex ipso nati sunt, in immen
cob ; supplantaril enim me jam secundo : el primogenita sam multitudinem propagentur , et cjus nomine Lola
men lulerat, et nunc accepit benedictionem meam . Non gens cognominelur et insigniatur. Nunc autem docens
in vanum , inquit, nomen hoc sortitus esl : supplanla- nos divina Scriptura fratris indignationem , qua ad
tionem enim interprelamur nomen ejus(a): id quod hic homicidium spectabat, inquit : 41. El odio gravi pro
in me declaravil, el primogenilura el benedictione me sequebatur Esaü Jacob propter benedictionem , qua be
privans. Quid igitur ad Isaac Esaü : Non rescrvasti et nedircrat eum paler suus. Et ut sciamus non fuisse
mihi benedictionem , pater ? 37. Respondil autem Isaac , simplicem subitaneam iram , per dictionem nobis si .
el dixit Esaü : Disce, inquit, quod omnes bencdictio- gnilicavit maliliæ ejus excessum . Grariodio proseque.
nics in eum effudi, Cum cum fecerim dominum luum . batur, dicit : hoc est, instabal et perseverabal odliun ,
Vide quomodo stalim ab hoc exorditur, el nihil aliud ita ut etmenlem in profundo latentem per verba si
ei quam servitutem significal et subjectionem : ac di- gnificarel. Dixit enim in corde suo : Appropinquentdies
cil : Si eum feci dominum (uun , et omnes fratres ejus luctus patris mei, ut occidam Jacob fratrem meum .
servos, frumento el vino slubilivi eum : libi autem quid Vere omnino is qui irascitur non minus quam ii qui
facium , fili ? Nilil aliud ultra relictum est : cum domi- 'furiosi sunt, ipsanit. Considera enini quomodo damon
puin eum fecerim tuum , el omnes fralres famulos, et ille sicut insanienles subingressus , mente destituit
aliud ultra relictum est ? 38 . Dixit autem Esaü ad pa . quze oculis videntur . Neque enim recte vident illi ,
dic, obsecro, el me. Quoniam audivit patrem dicentem : sensibus, et judicandi vi amissa, faciunt omnia . Ita
El benedici eum , el benedictus eril, atque omnem ili sane et qui irascuntur, non agnoscunt præscnics, non
deinde benedictionem manifestavil : lunc inquit, Be memores sunt cognationis,non amicitiam , non con
nedic, obsecro ,elme,pater : num una libibenedictio est ? sueludinem , non dignitatem ,neque quidquam aliud in
Non poles el mibi luam benedictionem impartiri, qai mentem admillunt , sed ire vi pressi, in prxccps mi
ilal a le diligor, qui primogenitus, qui a le in venatio - serabiliter leruntur, Quid igitur illis miserius fuerit ,
The'm missuis sum ? Conturba vit patrem verbis. Com - quando victi et capli ab Igritudine animi etiam ad
punclo aulem Isaac, inquil, clamavit voce magna Esau , homicidium festinant? Propterea beatus Paulus radi.
el fevil. Vidit patrem consilio de lilulum , et non cem hujus mali volens exstirpare , admonet, sic scri
posse , neque velle revocare que lucia sunt : et cla - bens : Omnis ira el indignatio , el clamor auferatur a
mori ctiam adjecit ploratum , utad majorem commi- vobis cum omni malilia (Ephes . 4 . 31). Non solum , in
serationem patrem flecterel . Miscrtus ilaque ejus quit, nolo vos succensere et indignari, el irasci, sed
Isaac dixit ei : 39. Ecce de pinguedine terræ erit habi- ncque cum clamore proximis loqui : clamorem bic di
tatio tua , et de rore cæli desuper, 40.et in gladio tuo cens , qui ab ira nascitur. Quando enim morbus hic
vires, e: frairi luo servies : erit autem quando depones intrinsecus cxcitalur el cor lumel, non jam sinit ut
el essolves jugum ejus a collo tuo . Quoniam , inquil, et lingua placide loquatur ; sed affectionem cordis de
ipse meam bcnedictionem desideras, disce non esse monstrans , ellicit ut clamose cum proximo loquatur.
possibile ut agam quæ divinæ voluntati adversa sunt; Volens igitur bealus illc sibi obtemperantes in perpe.
sed et tibi quidem apprecor,ut rore cæli fruaris : scias lua versari tranquillitale, dixit : Omnis ira (hoc est, a
(a) 2py Ekeb Hebræis est planta pedis, sire etiam suo qualicuinque causa moveatur), el omnis indignatio et
vlundulio ,undefactum 2p . omnis clamor tollatur a vobis : deinde radicem hujus
271 . S. JOANNIS CHRYSOSTOMA ARCHIEP. CONSTANTINOP . 172
mali volens arefacere, el inutilem reddere , dicit : omnia prompte suscipiunt facienda ; et pericula ma
Cum omnimalitia. Nam qui sic afficitur, semper in ris, naufragia , piralarum insidias prospicientes nun
portu sedet a lerrenis fluctibus liber ; et neque lempe franguntur, nec segniores liunt, quaip vis de fine nihil
slatem timet, neque naufragium ; sed quasi in tran - Cerii habeant: qualem nos babituri sumus defensio .
quillitale navigans , vel in placido portu sedens , ita nem , si non omni studio el alacritate accingamur ad
præsentem vitam trahit, non solum ab omni perlur virtulum sludia et agones, propter æterna illa bona ?
batione libcr, sed el immortalium et ineffabilium bo. Quare ila ingrali sumus benefactorinostro , et neque
porum fruclus sibi per omnia concilians : qui nobis quæ jam donata sunt versamus animo,nequepromissa
omnibus concedantur , gratia et misericordia Domini cogitamus; sed omnium propemodum obliti, frustra
nostri Jesu Christi, quicum Patri, el sancto Spiritui el in vanum , quasi pecudes, vilain lolam transigimus:
sit gloria , honor , imperium , nunc et semper, et in animæ quidem nullam habentes curam , ventrem au
srcula sæculorum . Amen . tem solum dirumpentes cibis, alque etiam propter
hoc misero corpori perniciem parantes, ac propter
HOMILIA LIV . intemperantiam et ingluviem innumera nobis negotia
Rebecca quiem vocato filio suo juniore dixil ei facimus et accersinus, dum animam fameperire sini
(Gen.27. 12). mus ? tametsi præstantior anima sit quam corpus, et
1. Grative divinæ auxilium . Conscientia sufficiensma ablala illa , hoc mortuum relinquatur. Cum igitur
gister. - Vidistis heri publicanibeneaffectum animum , oporteret et huic atque illi congrua el convenientia
el Domini ineffabilem misericordiam , et Judæorum stu - præbere alimenta, modum neque hic , neque illic ser.
piditatem immensam (a) ? Yidistis quomodoomnes nos vantes, utrique nocemus : hoc plus quain oporlel sa.
erujierit bealusMatthæus, stalim obediens, et lantam ginantes , illam autem same perire cogentes. Id quod
morum mutationem præ se ferens : quia in voluntate universorum Dominus loco maximæ indignationis
vostra , post supernam gratiam , sitä sunt et virtutes, aliquando interminalus est Judæorum populo dicens :
et vitia
: et quia studio postro possumus fieri virtuti. Dubo vobis non famem panis, neque silim aquæ , scd ſa
bus conspicui; et contra desides facti,in peccati præ - mem audiendi sernionem Domini (Amos 8. 11) ; docens
cipitium deferri? Hoc enim est quo a brutis differi nos, illam quidem famem corpusmacileulum reddere,
mus, quia ratione insigniti sumus a benigno Deo, et in hanc autem animam altenuare : idipsum , quod Do
natura nostra insita est scientia boni et mali. Nullus minus tunc supplicii loco illis minabatur, nunc nos
sponte nobis attrabimus; idque postquam Deus lan
ergo prætexat, se ex ignorantia virlutem negligere,
vel quia nullum habeat viæ ducem et commoustralo tam nostri curam declaravit , et dispensavit, ut cum
rem . Sufficientem enim magistrum habemus conscien sacrarum Scripturarum lectionehabcamus el a docto
S .
tiam , et fieri non polest, ut quis illo adjumento prive- ribus
tur. Namfaciendorum
simul cum ,formatione hominis insila decla Cum lelectione Scripturæ monila Doclorum . - Idco
est illi: oroCum
scientia utrectum suum animum vestram caritatem , ut excussa desidia paululum
pans in præsenti vita, quasi in palæstra quadam exer expergiscamini , el studium omnnc in animæ salutem
eitalus ad virtutum labores , probitalis virtutisque transferalis. Sic enim et a Deo benevolentiam ube
præmia reportet, et brevi lempore in laboribus de rem atirahetis , nosque alacriores ad docendum vos
curso , perpetuas coronas mereatur,atque in Auxo hoc erimus, quos videbimus consilio nostro parere. Qiro
sæculo virtutem amplexalus,æternis bonis in infinila niam et agricola, quando videt terram fecundam , cul
ture idoneam frucluumque feracem , parat se eliam
sicula fruatur . ld sane scientes, fratres, nostram ne
perdamus nobilitatem , ne simus post lanlam beneli ipse ut majori sludio illam colat : eodem inodo et nos
centiam ingrali, ne seelemur voluptates , quæ tam si viderimus vestrum in divinis profeclum , el vos ea
brevi tempore durant, perpetuum dolorem nobis ac quae a nobis dicunlur, factis sludiose implere, majo
eersentes : sed ante nos semper intuentes oculum rem docendi laborem exhibebimus : utpote scientes ,
illum qui numquam sopitur , qui et abscondita cordis nosnon in pelris seminare, sed in pingui el profunda
novit, res nostras ila instituamus et moderemur, et terra.
ununiti armis Spirilus bene affectum animum exhibea 2. Utilitatem ,non plausus audilorum , quærit Chryso
mus, ut superno fruentes auxilio . deviclo boste illo stomus. Radix homicidii invidia . Ea enim de causa
et adversario nostro , ejusque machinamentis inutili quotidie vobis concionamur, ut aliquid lucri facia
bus redditis. bonis illis frui valeamus, quae promisit tis , et virtutes vestræ crescant, nosque lætemur ve
Dominus diligentibus se. Ne ergo quis speciet addlala strum videntes profectum . Numquid enim lemure et
borem virtutum , sed lucrum inde parlum cogitans in vanum dicere volumus, ut a vobis laudum fructus
promple labores suscipiat.Nam si ii qui in lerrenis recipiamus, el ut plaudenlesmanibus recedatis ? Non
versantur negotiis, et ad colligendas opes insaniunt, học spectamus ; absit : sed vestram utilitalcu . Mea
maxima laus est el summus plausus, si quis a vitiis
(a ) Hic commemoratur homilia ubi de publicano poni ad virtutem convertatur, si quis antea deses, nostra
tenie, de Judæorum stupiditate, deque Mauthæi apostoli vo adhortatione studiosus liat: hoc elmihi maximum af
eatione agebatur : an vero hæc homilia ex editarum nume.
tv sit, nonduin explorare polui; susricor tamen ex anissa fert solatium el laudem , et vobis lucrum el divitias
run numero esse . spiritualcs. Sed non ambigo, quin multum sludii ex
471 IN CAP . XXVJI GENES. HOMIL . LIY . 472
και πάσα κραυγή αρθήτω αφ' υμών είτα αυτήν την λατταν κινδύνους, και τα ναυάγια, και τας των ποι
ριζαν της κακίας ξηράναι βουλόμενος και άκαρπον ρατών εφόδους προορώντες, ουδε ούτως οκνηρότερου
εργάσασθαι, φησί, Συν πάση κακία. Ο γάρ ούτω γίνονται, και ταυτα ουδε θαρρείν περί του τέλους δυο
διακείμενος διηνεχώς εν λιμένι κάθηται , των από της νάμενοι ποίαν ημείς έξομεν απολογίαν, των αθανά.
γης κυμάτων απηλλαγμένος, και ούτε χειμώνα δε - των εκείνων ένεκεν προς τους της αρετής αγώνας
δoικεν, ούτε ναυάγιον, αλλά καθάπερ εν γαλήνη μη πάση σπουδή και προθυμία αποδυόμενοι ; Τίνος
πλέων ή εν ευδία λιμένι καθήμενος, ούτως έλκει τον ένεκεν ούτως αγνώμονες περί τον ευεργέτην γινόμε
παρόντα βίον πάσης ταραχής εκτός ών 8, και ου μό- θα, και ούτε τα ήδη δωρηθέντα λογιζόμεθα, ούτε τα
νον τούτο, αλλά και των αθανάτων και απορρήτων επαγγελθέντα εννοούμεν, αλλά πάντων, ως ειπείν ,
αγαθών την απόλαυσιν εαυτώ διά πάντων προξενεί λήθην ποιησάμενοι, απλώς και εική βοσκημάτων δι
ών γένοιτα πάντας ημάς επιτυχείν, χάριτι και φιλ- κην βίον άπαντα παρατρέχομεν, της μεν ψυχής ουδε
ανθρωπία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού , μεθ' ου μίαν επιμέλειαν, ποιούμενοι, την δε γαστέρα μόνην
τω Πατρί, άμα τω αγίω Πνεύματι, δόξα, κράτος , διαρρηγνύντες, και πολλήν διά ταύτης τω ταλαιπώρων
τιμή, νυν και αει, και εις τους αιώνας των αιώνων. τούτω σώματι την λύμην κατασκευάζοντες , και τούτο
"Αμήν. μεν διά της άμετρίας, και της πολλής αδηφαγίας
ΟΜΙΛΙΑ ΝΔ'. μυρία πράγματα κατασκευάζειν ημίν παρασκευάζο
Καλέσασα δε Ρεβέκκα τον υιόν αυτης τον νεώ- μεν, την δε ψυχήν λιμώ τήκεσθαι συγχωρούμεν;
τερον , είπεν αυτώ. (593] καίτοι ψυχή σώματος κυριώτερον , και εκείνης
α . Είδετε χθες και του τελώνου την πολλήν ευγνωμο- άπειρη κυίας νεκρόν τούτο καταλείπεται. Δέον ούν
σύνην, και του Δεσπότου την άφατον φιλανθρωπίαν, κακείνη την κατάλληλον και αρμόττουσαν παρέχειν
και των Ιουδαίων την υπερβάλλουσαν αναισθησίαν ; τροφήν ημάς , εκατέροις λυμαινόμεθα, άμετρίαν και
392 Είδετε πώς άπανταςημάς επαίδευσεν ο μακάριος ενταύθα κάνει πολλήν επιδεικνύμενοι , και το μεν
Ματθαίος, δι' ών ούτω ταχέως υπήκουσε , δι' ών υπέρ την χρείαν πιαίνοντες , την δε υπό λιμου δια
τοσαύτην επεδείξατο την μεταβολήν, ότι εν τη προ- φθείρεσθαι καταναγκάζοντες . Και όπερ και των όλων
αιρέσει κείται τη ημετέρα, μετά την άνωθεν χάριν, τα Δεσπότης εν τάξει μεγίστης αγανακτήσεως ήπείλησε
της αρετής και της κακίας και ότι και σπουδάσαν. ποτε τω των Ιουδαίων δήμω, λέγων, Δώσω υμίν ου
τες δυνάμεθα γενέσθαι ενάρετοι , και ραθυμήσαντες λιμον άρτου, ουδε διψαν ύδατος, αλλά λιμόν του
πάλιν εις τον της αμαρτίας κρημνόν καταφερόμεθα ; ακούσαι λόγον Κυρίου, διδάσκων ημάς ότι εκείνος
Τούτο γάρ έστιν ώ των αλόγων διεστήκαμεν, το λόγω μεν ο λιμός το σώμα κατατείνειν δύναται, ούτος δε και
τετιμήσθαι ημάς παρά του φιλανθρώπου Θεού , και λιμός αυτής καθικνείται της ψυχής: τουτο αυτό νυν,
εν τη φύσει τη ημετέρα εναποκείσθαι την γνώσιν του όπερ αντί τιμωρίας εκείνους επάγειν τότε ηπείλησεν
καλού και του πονηρού . Μηδείς τοίνυν προφασιζέσθω ο Δεσπότης, ημείς εχόντες επισπώμεθα, και ταύτα του
ως δι' άγνοιαν αρετής αμελών, ή διά το μή έχειν τον Θεού τοσαύτην περίημάς κηδεμονίανεπιδειξαμένου,και
υποδεικνύντα την ταύτης οδόν. Αρκούντα γάρ έχο- οικονομήσαντος μετά της από των Γραφών αναγνώσεως ,
μεν διδάσκαλος το συνειδος, και ουχ οίόν τε τινα απ- έχειν ημάς και την από των διδασκάλων νουθεσίαν.
εστερήσθαι της εκείθεν βοηθείας. Και γάρ άμα τη Δ:' και παρακαλώ την υμετέραν αγάπην, πάσαν
πλάσει του ανθρώπου και η γνώσις των πρακτέων ραθυμίαν αποτινάξασθαι και διεγερθήναι μικρόν,
αυτώ εναπετέθη, ίνα την οικείαν ευγνωμοσύνην επι- και πάσαν την σπουδών μεταθείναι επί την της
δειξάμενος , καθάπερ εν παλαίστρα τινι , το παρόνι ψυχής σωτηρίαν. Ούτω γαρ αν και την παρά του
βές εγγυμνασάμενος προς τους της αρετής πόνους, Θεού εύνοιαν μετά δαψιλείας επισπάσησθε , και ημείς
τα υπέρ της αρετής βραβεία κομίσηται, και εν βραχεί προθυμότερον την προς υμάς διδασκαλίαν ποιησω.
χρόνω πονήσας , εν διηνεκεί το αιώνι των στεφάνων μεθα, ορώντες εις έργον ημών έκβαίνουσαν την συμ
αξιωθείη, και εν τω επικήρυ τούτο αιώνι την αρετήν βουλήν. Έπει και γεωργός, επειδάν "δη της γης την
ελόμενος, εν τοις απείροις και αϊδίοις αιώσι των επιτηδειότητα πολλήν παρέχουσαν αυτό των καρπών
αθανάτων αγαθών απολαύη. "Οπερ ειδότες, αγαπη- την φοράν , και αυτός μετά πλείονος της σπουδής
τοί, μή προδώμεν ημών την ευγένειαν, μή αγνώμονες προς τους της γεωργίας πόνους επαποδύεται τον
περί την τοσαύτην ευεργεσίαν γενώμεθα, μηδέ τό αυτόν δη τρόπον και ημείς αν θεασοίμεθα την κατά
πρόσκαιρον της δοκούσης ηδονής μεταδιώξαντες, Θεόν υμών προκοπήν, και ότιτα παρ' ημών λεγόμενα
διηνεκή την οδύνην εαυτοίς κατασκευάσωμεν· αλλά διά των έργων ενδείκνυσθαι σπουδάζετε, πλείονα και
τον ακοίμητον οφθαλμόν τον τα απόρρητα της διανοίας αυτοί τον πόνον τον διδασκαλικών επιδειξόμεθα· άτε
επιστάμενον διηνεκώς προορώμενοι, ούτως άπαντα ειδότες ότι οι κατά πετρών σπείρομεν, αλλ' εις λιπα
τα καθ' εαυτούς οικονομώμεν, και τοις όπλοις του ράν και βαθύγεων καταβάλλομεν τα σπέρματα.
Πνεύματος φραξάμενοι, και την οικείαν ευγνωμοσύ. β'. Διά γάρτούτο καθ' εκάστην ημέραν την προς υμάς
νην επιδειξάμενοι, επισπασώμεθα την άνωθεν ροπής, διδασκαλίαν ποιούμεθα, ίνα και υμείς κερδάναντές τε
ίνα της εκείθεν απολαύοντες συμμαχίας, και του χρήσιμον εντεύθεν απέλθητε , και τα της αρετής υμίν
εχθρού και πολεμίου περιγενόμενοι, και άκυρα αυτού αυξάνεται, και ημείς ορώντες υμών της προκοπήν
καταστήσαντες τα μηχανήματα, των αγαθών εκεί- ευφραινώμεθα. Μή γάρ απλώς και εική λέγειν βουλό
νων απολαύσαι δυνηθώμεν, ών επηγγείλατο τοις μεθα, ώστε τον παρ' υμών έπαινον καρπώσασθαι, και
αγαπώσιν αυτόν ο Κύριος . Μή τοίνυν προς τον πόνον ένα κροτήσαντες υμείς αναχωρήσετε ; Ού διά τούτο,
τις οράτω της αρετής, αλλά το εντεύθεν κέρδος λο- μη γένοιτο, αλλά διά την ωφέλειαν την υμετέραν.
γιζόμενος ετοίμως τους υπέρ ταύτης πόνους κατα- Έμοι μέγιστος έπαινος και αρκετός , εί τις από της
δεχέσθω. Ει γάρ οι περί τα βιωτικά στρεφόμενοι, κακίας επί την αρετήν μεταβάλλoιτο, εί τις προ του
και περί την των χρημάτων συλλογήν με μηνότες, του ράθυμος ών, σπουδαίος εκ της παρ' ημών υπο
άπαντα προθύμως καταδέχονται, και τους κατά θά. μνήσεως γένηται· τούτο και εμοί μέγιστον φέρει τον
• Scx mss. ταραχής ελεύθερος ών. και τον πλούτον τον πνευματικόν. Αλλά και ότι μεν
473 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP . 474
πολλήν επιδείξεσθε την σπουδήν , ουκ αμφιβάλλω ένα μή [523] δυσχεράνη ο παίς επί την αλλοτρίαν
οίδα γάρ ότι θεοδίδακτοι έστε, δυνάμενοι και άλλους απιέναι καταναγκαζόμενος , όρα πώς παραμυθείται
νουθετείν. Διά τούτο ενταύθα στήσας την περί τού- του νέου την ψυχήν, πρώτον μεν ειπούσα : "Απιθι
του συμβουλήν, της συνήθους άψομαι διδασκαλίας εκ προς Λάβαν τον αδελφός μου. Μή γάρ προς ξένον
των του μακαρίου Μωϋσέως ρημάτων, μάλλον δε τών τινά, φησί, κατεπείγω σε απελθείν; Προς τον αδελ
παρα του αγίου Πνεύματος δι' αυτού ημίν ειρημένων, φόν τον εμόν , και οίκει μετ' αυτού ημέρας τινάς.
Βραχύν, φησί , χρόνον, ολίγας ημέρας, έως του παύ
μικρά τινα εις το μέσον προσθείς , εκείθεν υμίν σή σασθαι την οργήν. Νύν γάρ και ακμάζει αυτώ, φη
μερον την εστίασιν παραθήσομαι. Ηκούσατε πρώην σιν, ο θυμός , και ούτε του πατρός αιδώ τινα ποιείται,
όπως κατά την συμβουλήν της Ρεβέκκας άπαντα καθάπαξ τυραννούμενος υπό του πάθους, ούτε την
διαπραξάμενος ο Ιακώβ, την παρά του ( 324) πατρός
ευλογίαν έπεσπάσατο, την επαινετήν εκείνην κλοπήν αδελφικήν στοργήν εν διανοία λαμβάνει , αλλ' ενός
επιδειξάμενος, δι' ο και της παρά του Θεού συνερ μόνου γίνεται , του τον θυμόν αποπληρώσαι. Και
γίας απήλαυσε , και εις έργον εξήλθεν αυτώ το σπου αποστείλασα μεταπέμψομαι σε ταχέως, φησιν,
εκείθεν. Σεεπανάξω. "Απιθι τοίνυν θαρρών,ότι'Απο
δαζόμενον· αλλ' επειδή εντεύθεν αυτώ πολύς ο φθόνος στείλασα μεταπέμψομαι σε περί γάρ του παντός
έτίκτετο παρά του Ησαύ , και προς φόνον λοιπόν εστί μου ο αγών, και περί αμφοτέρων δέδοικα, μη
παρασκευάζετο α' τοιούτον γάρ τουτι το ολέθριον πά- ποτε αποστερηθώ αμφοτέρων. "Ορα σύνεσιν μητρός :
θος : ου πρότερον ίσταται, μέχρις αν τον υπό του πά πώς οίκοθεν κινουμένη, μάλλον δε τη τού Θεού προό
θους αλόντα κατά κρημνών ενεχθήναι παρασκευάση, ρήσει και νυν υπηρετουμένη, εκείνα συμβουλεύει το
και προς την του φόνου παρανομίαν δραμείν. "Ρίζα παιδί, άπερ ο Χριστός παρήνει τους μαθηταίς, συμ
γάρ του φόνου ο φθόνος. Ούτω και εξ αρχής επί του βουλεύων μη ομόσε χωρείν τους κινδύνους, αλλά διά
Κάϊν και επί του "Αβελ γέγονεν . Ουδέν γάρ έχων της αναχωρήσεως παραμυθεϊσθαι του πάθους την
ουδε εκείνος , ου μικρόν , ου μέγα εγκαλέσαι τη μανίαν. Τούτο τοίνυν και αυτη εισηγουμένη τη
αδελφώ, επειδή είδεν ευδοκιμούνται παρά τοΔεσπότη παιδί, πρότερον αυτό συμβουλεύσασα και παραθαρ
των όλων από της προσκομιδής τωνδώρων, και εαυτόν δύνασα αυτού του λογισμών , ώστε μη δυσχεράναι
απόβλητον γεγενημένον διά την οικείαν ραθυμίαν, εις προς τον χωρισμόν, τότε λοιπόν και αφορμήν εύλογον.
φθόνον ευθύς διηγείρετο, και την ρίζαν του φόνου τε τη αποδημία περιθείναι βούλεται, ώστε μη προφανώς
κών εν τη διανοία, παραχρήμα και τον καρπόν εκείνον δόξαι διά την του αδελφού βασκανίαν αναχωρείν ,
τον ολέθριον επεδείξατο, και τον φόνον εις έργον ήγα μηδε τον πατέρα γνώναι την αληθή της αποδημίας
γεν. Ούτω δή και νύν ο Ησαυ ιδών τον αδελφόν τας αιτίαν, μήτε του Ησαύ την κατά αυτού αγανάκτησιν.
Και εισελθούσα, φησί, προς τον Ισαάκ ή Ρε
ευλογίας παρά του πατρός δεξάμενον, και υπό του βέκκα είπε : Προσώχθισα τη ζωή μου διά τάς θυ
θυμού και της βασκανίας εις φόνον και εξενεχθείς, έμε
λέτα του αδελφού την αναίρεσιν. γατέρας των υιών Χέτ. Ει λήψεται Ιακώβ γυ
'Αλλ' ή θαυμασία μήτηρ τούτο αισθομένη, πάλιν την ναίκα από των θυγατέρων της γης ταύτης, ίνα τι
μητρικής φιλοστοργίαν περίτον παίδα επιδείκνυται και μου το ζην ;
συμβουλήν εισάγει την δυναμένην αυτόν εξαρπάσαι των γ'. Σκόπει πώς ευπρόσωπον είρε πρόφασιν."Οταν
του αδελφού χειρών. Καλέσασα γάρ, φησί, τον υιόν αύ- γαρ ημίν η άνωθεν συμπράττη δεξιά, και τα δυσχερή
τηςτον νεώτερον , είπεν αυτώ ιδού Ησαύο αδελ- εύκολα γίνεται, και τα δύσκολα λάδια. Επει ούν και
φός σου απειλεί σοι αποκτείναι σε. Νυν ούν άκου - αύτη είχε τον τών όλων Θεόν συναινούντα αυτής τη
σόν μου της φωνής. Η πείρα σε διδασκέτω, φησίν, γνώμη , πάντα τα δυνάμενα συντελείν τη οικονομία
ότι τα λυσιτελή σου συμβουλεύω, και καθάπερ ήδη της τη μελλούση, και του παιδός τη σωτηρία , υπέβαλεν
εμής φωνής ακούσας, τας μεγάλας εκείνας ευλογίας αυτής τη διανοία. Προσώχθισα , φησίν, τη ζωή διά
έπεσπάσω παρά του πατρός, ούτω δή και νυν άκουσό, τας θυγατέρας των υίων Χετ. Ει λήψεται Ιακώβ
μου της φωνής, ένα διαφυγείν δυνηθής του αδελφού γυναίκα από των θυγατέρων της γης ταύτης, ίνα
τας χείρας. Ούτω γαρ εαυτόν ελευθερώσεις των κιν τι μου το ζην; Ενταύθα αινίττεσθαί μοι δοκεί των
δύνων, καμέ του πένθους. Εικος γάρ εκείνον, ει τούτο γυναικών του Ησαυ το δύστροπον , και ότι πολλής
τολμήσειε, δίκην απαιτηθήναι , και πανταχόθεν έμοί αηδίας αυτούς υπόθεσις γεγόνασι. Και γάρ ανωτέρω
της οδύνης την επίτασιν αύξεσθαι. " Ακουσον ούν διηγήσατο ημίν η θεία Γραφή, ότι έλαβεν από των
μου της φωνής, και αναστάς απόδραθι προς τον Χετταίων και από τών Ευαίων γυναικας ο Ησαυ .
αδελφός μου Λάβαν εις Χαρράν, και οίκησον μετ’ Και ήσαν» ερίζουσαι τώ Ισαάκ και τη Ρεβέκκα.
αυτού ημέρας τινάς , έως του αποστρέψαι τον Τούτο ούν αυτό υπομνήσαι αυτόν βουλομένη , μονον
θυμόν και την οργήν του αδελφού σου από σου, ουχί ταυτά φησι προς αυτόν : Οίδας όπως μου την
και επιλάθηται α πεποίηκας αυτό και αποστεί- ζωήν πικράν πεποιήκασιν αι γαμεται του Ησαύ ,
.λασα μεταπέμψομαι σε εκείθεν , μήποτε ατε- και όπως διά την τούτων μοχθηρίαν λοιπόν προς
κνωθώ εκ των δύο υμών εν ημέρα μια. "Απιθι, πάσας απεχθώς έχω τας θυγατέρας των υιών Χετ,
φησί , προς τον αδελφός μου Λάβαν , και οίκει και άπαν το έθνος δι' εκείνας μεμίσηκα. Εί τοίνυν
εκεί μετ' αυτού. Είκός γάρ και τον χωρισμόν και τον συμβαίη και τον Ιακώβ εκ τούτων αγαγέσθαι γυ
εν μέσω χρόνον ισχύσαι τι πλέον, και παραμυθήσα . ναίκα, ποία μοι λοιπόν έσται σωτηρίας ελπίς : " Ίνα
σθαι το πάθος , και την βασκανίαν λωφήσαι , και λήθην τίγάρ μοι το ζην ; [526] Ει γάρ εκείνας ενεγκείν ουκ
αυτό γενέσθαι των υπό σου γεγενημένων περί την ισχύομεν, ει και ούτος φθάσει από τών θυγατέρων
της ευλογίας κλοπήν. Και επι.λάθηται , φησίν, α της γής ταύτης λαβείν γυναίκα, τα της ζωής ημίν
πεποίηκας αυτώ. Είκότως, φησίν, οργίζεται• δι' 8 οϊχεται. Ακούσας δε ταύτα ο Ισαάκ, και εις υπό
προσήκει έκκλίναι αυτού την ορμήν, όπως από του μνησιν ελθών της εκείνων κακίας , Προσκαλεσά
χρόνου λήθης εγγενομένης αυτή , μετά ασφαλείας μενος τον Ιακώβ, ευλόγησε, φησιν, αυτόν, και
λοιπόν δυνηθής την ενταύθα οίκησιν ποιήσασθαι. Και ενετείλατο αυτό λέγων : Ου λήψη γυναίκα από
* Post παρεσκευάζετο male in ed. leg. ο αδελφός, que vox των θυγατέρων των Χαναναίων · αλλ' αναστάς
in omnibus pene mss. deest. Infra post hec verlba. ρίζα γάρ πορεύoυ εις την Μεσοποταμίαν , εις τον οίκον του
του φόνου ο φθόνος, interp. legisse videtur και καρπός του
phóvou o povos. Nec suo Marte illa inscruisse videturint.,et πατρος της μητρός σου, και λάβε σεαυτώ εκείθεν
sunt vere digna Chrys. γυναίκα εκ των θυγατέρων του αδελφού της μη
b Savil. el quinque mss, plórov, τρός σου. Και ουκ έστη μέχρι τούτου, αλλά βουλό
 IN CAP. XXVII. ET XXVIII. GENES. NOMIL . LIT 474
hibituri sitis : scio enim vos a Deo docios esse, possc- declines, si forte per lenspus rei geste obliviscatur,
que etiam alios admonere. Propter hoc hic sistens et postea cum libertate possis hic domicilium habere.
meum consilium , pergam ad solitam doctrinam cx Et ne filius ejus gravatim ſeral, quod cogatur in alice
verbis beati Mosis , imo Spiritus sancti per eum lo nam terram abire : vide quomodo solelur illius ani
quentis : et ubi pauca quædam proposuero, hodier- mam . Primum quidem dixit : Abi ad Laban fratrem
num vobis illinc convivium apponam . Audistis nuper meum . Num ad extraneum et alienum ire le jubeo ?
quomodo Jacob omnia faciens secundum consilium Ad fratrem meum abi, el habita cum eo ad dies aliquol.
Rebeccæ , patris benedictionem arripuerit, laudalum Breve, inquit, lempus, paucos dies, quousque quie
que furtum commiserit, ideo el cooperatorem Deum scal ira . Nunc enim fervet indignatio ejus, neque pa
habuit , el conalus ejus bene successit : sed quia EsJū iris habebit reverentiam ira semel inundante , neque
ob id ipsi valde invidebat, el se ad c:rdem præpara - quantum fraterna necessitudini debeat in mentem
bal : ita enim se habel mala hac affectio ; non ante accipiet : sed unum hoc agel, ut furorem suum ex
desistit, donec a se caplum in preceps dejiciat, ila pleat. Et millens, statim inde reducam le . Te, inquit ,
ut ad homicidii currat scelus. Radix eniin homicidii revocabo . Abi igitur bona cum fiducia ; le enim nun
invidia [ el fructus invidiæ homicidium ). Ita et a tiis eo missis reducam : nam de toto mihi certamen
principio ſuit infer Cain et Abel. Ille enim nibil lia est, de utroque anxia sum , ne forte utroque priver .
bens vel parvum vel magnum , de quo accusarel fra Vide sapicntiam malris, quæ a seipsa mola ; imo Dei
trem , ubi vidit illum Domino probari propler oblatio - predictioni etiam nunc serviens, illa consulit puero
nem munerum , se vero ob negligentiam suam rejici, quæ Christus discipulis suis consulebal, ne lemere
ad invidiam stalim provocarus est : et nata bomicidii periculis sc immiscerent, sed secessu insaniam male
radice in mente ejus , stalim perniciosum illum frile affeciorum demulcerent. Hoc igitur etiam illa filio
crum attulit, et hornicidium commisit. Ita sane etiam consulit, primum ejus animo fiducianı indens ul dis
Esau, cum videret accepisse fralrem benedictionem cessum non ægre ferrel , tunc deinceps ct causam
a pitre, ab ira el invidia ad homicidium inductus, honestam profectioni ejus excogitat, ita ut ne mani.
meditabaturmortem fratris . feste videatur propter fratris invidiam recedere, neve
Quomodo Rebicca saluti junioris filii sui consuluerit ; paterscialveram peregrinationis causam , Esaŭ scilicet
consilium ab ipsa dalum ad consilium ab ipso Christo indignationem contra illum . 46. El ingressa , inquit,ad
datum refertur. — Verum admirabilis illa mater hoc Isaac Rebecca dixit :Gravis nihi vila est propter filias
sentiens, iterum maternum amorem erga filium de- filiorum Chel. Si acceperit Jacob u.corem de filiabus
claravit : er consilium allulit quo posset fratris mani- terræ islius, ad quid mihi vita ?
bus eripi. 42. Vocalo enim , inquit, filio suo juniore, 3. Considera quomodo honestun invenit obtentum
diril ci : Ecce Esaü frater tuus minatur tibi mortem . Quando enim nobis superna gratia cooperatrix est, et
43 . Nunc igitur audi vocem meam . Experientia te do - diflicilia facilia fiunt, etgravia levia . Quia igitur elhec
ccalme libi utilia consulere ; et sicut jam audita habuit Deum sententiæ suæ annuentem , omnia , quæ
voce mea, magnas illas a patre benedictiones asse- ad futuram dispensationem et ad salutem filii con
quulus es : ila et nunc audi vocem meam , ut effu . ducere poterant, suggessit ejus menti. Gravis mihi,
gere possis fratris manus. Sic enim el lemetipsum a inquit, est vita mea propler filius filiorum Chel. Si ac .
periculis liberum reddes, et ine a luctu . Verisimile ceperil Jacob uxorem de filiabus terræ hujus, ad quia
enim est illum , si hoc ausus fuerit, pænam daturun mihi vita ? Hic mili significare videtur pessimos uxo
csse, atque ita undiquemihi gravis dolor et cruciatus rum Esaü mores, que eis fuerint mullie amaritudinis
erit. Audi igilur vocem meam , elsurge, statimque vade causa . Etenim de Esaŭ superius narravit nobis di
ad Laban fratrem meum in Charram , 44 . elhabita cum vina Scriptura , quod acceperit a Cheltais el Evxis
ev ad aliquot dies, usquequo avertatur ira el indignatio uxores, quæ exasperabant Isaac etRebeccam (Gen . 26 .
fratris tui erga le, 45. el obliviscalur quæ ei fecisti : et 34. 35 ). Hæc igitur in memoriam ci suggerere vo
millam el reducam le inde, ne forle uno die vobis am - lens, ita fere loquilur : Scis quomodo vilam meam
bobus orbir. Abi, inquit, ad fralrem meum Laban, el exacerbarunt uxores Esaü , et quomodo propter illa
kabila illic cum eo. Verisimile enim est separationem rum malitiam in omnes filias filiorum Chel inale alli
el temporis processum posse aliquid amplius, nempe cior, el propter illasopnem gentem exosain habcan ;
niji gare iram , invidiam sedare et oblivionem afferre si igitur contingat el Jacob ex illis uxorem ducere ,
corum quæ in furto benedictionis gesta sunt. Et obli . quz mibi postea salutis spes ? Ad quid mihi lum vila?
riscatur, inquit, quæ feceris ei. Verisimile est, inquil, Nam si illas ferre non possumus, si eliam Jacob ex
eum irasci ' : ideo par est ut iram et impelam ejus filiabus terræ hujus uxorem acceperii, aclum est do
vita nostra . Quibus auditis Isaac, atquemalitiæ illarum
In greco , Euótus, noly, dpyllerat:. Ad literam melius esset, recordalus, 1. Isaac advocans Jacob, benedixit eum , in
jure irascitur : el fortassis hoc dicere voluit Chrysostomus.
El vero, ul statim videtur, causa aderat ut irasceretur Esaü , quil, et præcepit ei,dicens:Non sumesuxorem defiliabus
oh surreptam sibi fraude primogenituram . Elsi enim dicat Chananæorum ; 2. sed surge, el vade in Mesopotamiam ,
Augustinus, Tomo I , cap. 10 , post initium , id quod sua
denle matre fecit Jacob , non esse mendacium , sed myste in domum patris matris tuæ , et accipe tibi inde uzorem
rium , etise Chrysostomus supra Rebecca et Jacobi factum de filiabus fratris matris luæ (Cap. 28 ). Neque his
excusaverit ; primo lamen inluilu fallaciun conspicimus, et contentus verbis , voluit et alacriorem cum reddere
Esaü jure iudignatus videtur.
475 S. JOANNIS CIPRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP . 476
in peregrinatione, el eum iterum benedictionibus visionem videntem , imo visione Domini dignum ha
confirmat ac dicit : 5 . Deus autem meus benedicet le, bilum . Dicit enim : Obdormivit , 12 . el ecce scala erat
et auyebil te,et multiplicabil le, el eris in congregationes firmala super lenrum ,cujus capul pertingebat in cælum ,
yentium , 4. el dabit tibi benedictionem Abrahæ patris el angli Dei ascendebant el descendebant super cam '.
mei, libi el semini luo posl le : ut in hereditatem acci- 13. Dominus autem innixus erat super eam , et dixit .
pias iepram peregrinationis luæ , quam dedit Deus Ego Deus Abraham , el Deus Isaac palris lui : ne limeas.
Abrahæ . Vide quomodo justus priedicil ei omnia , ac Considera , obsecro , hic eximiain curam clementis
bona ej viatica dąt et solalia : prædicit cnim ei red Dei. Quia videbat euin secundum consilium matris
ilum hereditatemque terræ , futurum esse dicens ut propter timorem fratris peregrinationem suscipere ,
non solum in mulicudinem crescat,sed etiam congre- et quasi erronem quemdam iter facere , solum atque
gationes gentium ex semine cjus egrediantur. Quæ ab aliis abstractum nullamque habentem consolation
ut audivit filius, implevit jussa patris , ot profectus nem ullo ex loco, sed totum in supernum auxilium
est in Mesopotamiam ad Laban matris fratrem . Et projicientem : statim in ipso initio volens conlirmare
ilerum , ut hoc didicit Esaü , nempc Jacobum benedi- alacrilatem ejus , ei apparet, ac dicit : Ego sum Deus
clum fuisse a p:itre, et mandalum accepisse ne ducea Abraham , el Deus Isaac patris tui. Ego et patriarcham
ret uxorem cx liliabus Chananæorum , sed conlondisie et patrem luum in tantum splendorem evexi. Ne igi
in Mesopotamiam : quasi corrigere volens erralum lur lineas, sed crede me, qui implevi illis promissio
suum et placare patrem , 9 . Addidit, inquil, el accepit nes , et le mea cura el providentia digialurum . Ne
uxorem ad duasuxores suas, filiam Ismael filii Abrahæ , limeas ergo , sed conlide : et onii timorc deju 'so ,
Vidisti, dilecle , quanta prudentia filium suum Jacob erede iis quiz a medicuntur. Etenim lerram , in qua iu
e periculis amantissima maler eripuerit : speciosam dormis, libi dabo el semini tuo , 14. el eril semen lium
oblendens peregrinationis causam , et neque Esaï sicul arena maris. Ne pules , inquit , quia in terram
malitiam prodens, neque patri causam manifestam alienam nunc vadis, privandum le terra in qua nalus
reddens ; sed et filio conveniens dans consilium , ut es, ubi educalus , ubi adolevisti. Elenim libi dabo
ex metii ad suam amplectendam sententiam adduce- cani el semini tuo, quod sicut arenam maris au cri
relur, dum etiam patri congruentem causam sugges- curabo , El dilatabilur ad mare, et africum , el seplen
sil ? Unde el justus ejus dictis assensum præbuns, via trionem , el orientem : hoc est , ubique propagabilur :
tico benedictionis instruclum Jacob dimisit. Et benedicentur in le omnes tribus lerræ ,el in semine luo.
Peregrinatio Jacobi narratur. - Calerum si placet, Quomodo cxerceat justorum obedientiam Deus. -
et non defatigamini, videamus quomodo peregrinalio . Vide quomodo jam omnia eiqux post longum tempus
nem obieril Jacob . Non parvum enim et hinc fru - eventura erant , prædicit. llic enim mos est omnium
clim accipere possumus, si allenderimus. Justorum Domino, ut singulis quidem justis se id facturum pol
eniin conversatio ct vila lotius philosophix continet liceatur, non autem continuo promissiones impleal ;
doctrinam . Vide igitur hunc juvenem , qui doni edu - scd exerceal justorum obedientiam el patientiam , al
calus, qui antea numquam peregrinationis cujuspiam que sic mulla cum liberalitate impleat proinissa .
periculum fecerat, numquam in extranea regione Deinde ubi pollicilus est ei futura , cum indigeret ju
versalus fuerat, neque grave aliquid expertus erat, slus in rebus presentibus non vulgari consolatione :
quomodo iler arripiat, et disce philosophie illius cx - vide quomodo benignus Dominus futura pollicealur,
cellentiam . 10 . Et egressus Jacob a fonte juramenti, el per illa ipsa qu:u nunc in cum declarat, de illis fi
profectus est in Charran, 11. el occurrit loco , el dor . duciam indit. Dicit enim : Ne pules mehæc sola libi
inivit illic : occidebat enin sol : el accepit de lapidibus polliceri ; sed el nunc 15 . Tecum sum , custodiens le
loci, el posuil ad caput suum , el dormivit in loco . Vic in omni via , quo vadis. Ne igitur pules, inquit, te so
disli ineffabilem philosophiam ? vidisti quomodo re- lum iter facere : me habebis itineris comileni, me
leres iter faciebant? Vir domi educatus (rursus enim balebis custodem in omni via , omnia tibi diflicilia
ea dicam ), tantoque assuetus famulitio (Simplex enim facilia reddentem . Exinde magis augens consolatio
erat, inquil, el domihabitans (Gen . 25 . 27 ]), peregri- nem , jam prædicit ei reditum ad sua. El reverli ſa
naturus, neque jumentis egebat, neque ministris, nc- ciam le , inquit, in terram hanc. Ne formides , inquit,
que viaticis ; sed apostolicum morem imilatus, iler quasi in aliena lerra versalurus. Etreducam le in ler
facit: el cum occumberet sol, ibi dormivii, ubi eum ram hanc, etminimelc derelinquam , donec fecero omnia
nox comprehendit. Accepit, inquit, lapidem , et posuit quæ loquutus sum tibi. Non despiciam te , neque le
ad caput suum . Vide pueri robur : lapide pro pulvi- consilii inopem sinam ; sed hæc quæcumque tibi pro
Hari usus esi, et super pavimentum dormivit. Igitur, misi in opus adducam . Quomodo quis pro dignilale
quoniam bene moralam animam habcbal, et virilemi admirabitur el obstupescet divinam benignitatem et
spiritum , ab omnisaculari vanitate liberum , admi- inzestimabilem indulgentiam ? Vide enim quanluin
rabilem visionem illam meruil, lloc enim niore agit pondus promissionum dal justo, el quomodo animum
Dominusnoster; quando videl animam beneaffeclam , ejus erexit. Cogila ilem et justi hujus gralum afle
priesentia non magni facientem , plurimam sibi illius illa Codex unus, atque sic habelur in Bibliis Græcis ,
curam esse declarat. et codem modo legit Interpres. In Editis, et aliis om
pibus Mss. bæc , el descendebant ( xai xaté aivov ),
4. Vide igitur justum illum in solo cubantem , et desunt.
17 ; IN CAP. XXVII GENES. HOMIL . LIV .
μενος προθυμότερον αυτόν εργάσασθαι περί την απο. Θεού οπτασίας αξιούμενον. 'Ενυπνιάσθη γάρ, φησί ,
δημίαν, και τας παρ' αυτού ευλογίας πάλιν προτί- και ιδού κλίμαξ ήν έστηριγμένη εν τη γή, ής ή
θησι, και φησιν · “Ο Θεός μου εύλλογήσει σε, και
αυξήσει σε, και πληθυνει σε, και έση εις συν -
αγωγής εθνών, και δώσει σοι την ευλογίαν Αβραάμ
του πατρός μου, σοι και το σπέρματί σου μετά
σε, κληρονομήσαι την γην της παροικήσεώς σου ,
ήν έδωκεν ο Θεός το 'Αβραάμ. "Ορα τον δίκαιον
τούτον, όπως προαναφωνεί αυτό άπαντα, και ικανά
αυτα εφόδια προς παραμυθίαν δίδωσι , προμηνύων
αυτό και την επάνοδος και της γης την κληρονο-
μίαν, και ότι ου μόνον εις πλήθος επιδώσει, αλλά ουδαμόθεν ουδεμίαν έχοντα παραμυθίαν, αλλά το παν
και συναγωγάς εθνών εκ του σπέρματος αυτού επί την άνωθεν συμμαχίαν επιρρίψαντα, ευθύς εν
εξελεύσεσθαι 8. Ταύτα ακούσας ο παίς επλήρου
τα δόξαντα τω πατρί , και επορεύετο εις την Με-
σοποταμίαν προς Λάβαν τον της μητρός αδελφόν.
'Αλλά πάλιν ο Ησαύ τούτο μαθών, και ότι ευλογηθείς σου. Και τον πατριάρχης και τον πατέρα τον σον εις
παρά του πατρός ο Ιακώβ εντολάς έλαβε, μή λαβείν
γυναίκα εκ των θυγατέρων των Χαναναίων, αλλ' ώρ-
μησεν εις την Μεσοποταμίαν, ώσπερ διορθώσαι βου-
λόμενος το οικείον πταίσμα, και εξευμενίσασθαι τον
πατέρα , Προσθείς, φησίν, έλαβε γυναίκα πρός
ταϊς γυναιξίν αυτού, θυγατέρα Ισμαήλ του υιού
'Αβραάμ. Είδες, αγαπητέ, μεθ' όσης συνέσεως ή φιλό-
στοργος αύτη μήτηρεξήρπασετων κινδύνωντον Ιακώβ
πρέπον σχήμα επιθείσα τη αποδημία, και ούτε του
"Ησαύτην κακίαν εξέφηνεν, ούτε την πατρί την αιτίαν
δήλην εποίησεν, αλλά και προς τον παίδα κατάλληλον
εποιήσατο την συμβουλήν, ίνα προτρέψασθαι δυνηθή
διά του φόβου καταδέξασθαι τα παρ' αυτης λεγόμενα,
και το πατρι αρμόζουσαν γνώμην εισηγήσατο; " Όθεν
καιεπιδραμώνοδίκαιος τοίς δηθείσι παρ'αυτής,έφοδιά-
σας ταις παρ'εαυτού ευλογίαις τον Ιακώβ εξέπεμψεν.
'Αλλ' ει δοκεί, και μη απεκάμετε ίδωμεν όπως
την αποδημίαν ποιείται ο Ιακώβ. Ού μικρά γάρ
και εντεύθεν καρπώσασθαι δυνησόμεθα , εάν προσ-
έχωμεν. Και γάρ φιλοσοφίας απάσης διδασκαλίαν πε-
ριέχει των δικαίων ή διαγωγή." Όρα γούν ενταύθα τον
νέον τούτον , τον επί της οικίας τραφέντα, τον ουχ
οδοιπορίας πείραν ειληφότα ποτέ, ού της έν ξένη δια-
τριβης, ουχ ετέρας τινός κακουχίας, όπως άπτεταιτης
οδοιπορίας, και μάνθανε της φιλοσοφίας την υπερβο -
λήν. Εξήλθε, φησίν, Ιακώβ από του φρέατος του
όρκου , και επορεύθη εις Χαρράν, και απήντησε
τόπω, και εκοιμήθη εκεί: έδυ γάρ ό ή.λιος και
έλαβεν από των λίθων του τόπου, και έθηκε προς
κεφαλήν b αυτού, και εκοιμήθη εν τω τόπω. Είδες
άρατον φιλοσοφίαν ; είδες πως οι παλαιοί τάς οδοιπο-
ρίας έποιούντο ; [527] 'Ανήρ εν οικία τραφείς ( πάλιν
γάρ τα αυτά ερώ), τοσαύτης απολαύσας θεραπείας
μέλλων ουχ υποζυγίων εδεήθη, ουκ ακολούθων, ουκ
εφοδίων· αλλ' αποστολικόν ήδη μιμούμενος τρόπον ,
ούτως ή πτετο της οδού. Και επειδή ο ήλιος, φησίν, ήν
προς δυσμάς, ένθα κατελήφθη, εκεί έκάθευδε . Λαβών,
φησί, λίθον έθηκε προς κεφαλήν αυτού. " Ορα του
παιδός την ανδρείαν · τω λίθω αντί προσκεφαλαίου
εχρήσατο, και επί του εδάφους εκάθευδε. Διά τούτο,
επειδή φιλόσοφον είχε ψυχήν, και φρόνημα ανδρείον,
και πάσης φαντασίας βιωτικής απήλλακτο, και της
όψεως εκείνης ήξιώθη της θαυμαστής. Τοιούτος γάρ
ο Δεσπότης ο ημέτερος · επειδάν ίδη ψυχήν ευγνώ-
μονα, και των παρόντων ου πολύν ποιουμένην λόγον,
πολλήν περί αυτήν την οικείαν επιδείκνυται πρόνοιαν.
δ'. "Ορα τοίνυν τον δίκαιον τούτον επί του εδάφους
κείμενον, και οπτασίαν ορώντα , μάλλον δε της του
• Coisl. συναγωγαί .. εξελεύσονται.
κεφαλής.
5 Septem mss el Bib!. προς
476
κεφαλή αφικνείτο εις τον ουρανών , και οι άγγελοι
του Θεού ανέβαινον και κατέβαινόν επ' αυτής.
Ο δε Κύριος έστηρικτο επ' αυτής, και είπεν :
Εγώ ο Θεός 'Αβραάμ του πατρός σου, και ο Θεός
Ισαάκ μη φοβού. Θέα μοι ενταύθα του φιλανθρώ
που Θεού την υπερβάλλουσαν κηδεμονίαν. Επειδή
γάρ εώρα κατά την συμβουλήν της μητρός διά τον
του αδελφού φόβον την αποδημίαν καταδεξάμενον, και
καθάπερ αλήτην τινά ούτω την οδόν ποιούμενον , και
προοιμίους της οδού νευρώσαι αυτου την προθυμίαν
βουλόμενος επιφαίνεται αυτό, και φησιν · 'Εγώ είμι
ο Θεός, 'Αβραάμ, και ο Θεός Ισαάκ του πατρός
τοσαύτην αυξηθήναι περιφάνειαν πεποίηκα μή τοί
νυν φοβού , αλλά πίστευε ότι εγώ, και εκείνοις τας υπο
σχέσεις πληρώσας , και σε της έμής αξιώσω προνοίας.
Μή ούν φοβού , αλλά θάρσει, και πάσαν δειλίαν απ
ωσάμενος πίστευε τους παρ' εμού σου λεγομένοις. Και
γάρ την γην , εφ' ή συ καθεύδεις, σου δώσω αυτήν
και το σπέρματί σου, και έσται το σπέρμα σου
ως η άμμος της θαλάσσης. Μη νομίσης , φησίν ,
επειδή επί της αλλοτρίας νύν πορεύη, απεστερήσθαι d
της γής ταύτης, ένθα ετέχθτς, ένθα έτράφης , ένθα
ηύξήθης. Και γάρ σοι αυτήν παρέξω, και το σπέρματί
σου, όπερώς την άμμον της θαλάσσης αυξηθήναι παρα
σκευάσω, και πλατυνθήσεται προς θάλασσαν , και
Λίβα, και βορράν, και ανατολάς: αντί του, παντα
μου έκταθήσεται . Και ενευλογηθήσονται εν σοι
πάσαι αι φυλαιτης γης, και εν τω σπέρματί σου.
χρόνονήδημηνύει.
" Ορα πως
έσόμενα αυτά γαρ
πάντα Ούτω μετά τωπολύν
τα έθος των
Όλων Δεσπότη εφ' εκάστου των δικαίων τούτο
ποιείν : υπισχνείσθαι μεν, μή παραχρήμα δε τας
υποσχέσεις ειςέργον άγειν, αλλά γυμνάζειν των δι
καίων την υπακοήν και την πολλήν υπομονήν , 15281
και ούτω μετά πολλής της δαψιλείας πληρούν τα
επαγγελθέντα . Είτα επειδή υπέσχετο αυτό τα μέλ
λοντα μετά ταύτα γενήσεσθαι, εδείτο δε και δίκαιος ου
της τυχούσης παρακλήσεως και εν τοις αυτό μάλιστα
προκειμένοις · όρα τον αγαθόν Δεσπότην, πώς και τα
μέλλοντα υπισχνείται, και δι' ών νυν προς αυτόν
επιδείκνυται, περί εκείνων θαρρείν παρασκευάζει. Μη
γάρ δή νομίσης, φησίν, ότι ταύτα μόνα σου υπισχνού
μαι, αλλά και νυν Μετά σου είμι διαφυλάσσω σε
εν τη οδώ πάση, ού εάν πορευθής. Μή τοίνυν νομί
σης μόνος την οδοιπορίαν ποιείσθαι: εμέ έξεις συν
τα δυσχερή εξευμαρίζοντα , και τα δύσκολα εύκολα
κατασκευάζοντα. Είτα επιτείνων αυτή την παραμυ
θίαν, ήδη προμηνύει αυτό και την εις τα οικεία επ
ανόδον. Και αποστρέψω σε, φησιν, εις την γήν ταύ
την. Μή δείσης ως επί της αλλοτρίας λοιπόν διάξων.
και γάρ επανάξω σε εις ταύτην την γην, και ου
μή σε εγκαταλίπω, έως του ποιήσαι με πάντα
όσα ελάλησά σοι. Ου περιόψομαι σε, φησίν •,
αλλά ταύτα πάντα , άπερ υπεσχόμην, εις έργον
ελθείν παρασκευάσω. Πώς άν τις κατ' αξίαν εκπλα
γείη την άφατον του Θεού φιλανθρωπίαν, και την
υπερβάλλουσαν συγκατάβασιν ; " Ορα πόσον όγκον
• Quidarm mss. addunt και μόνον απειλημμένον.
d Ali αποστερείσθαι.
“ Ού περιόψομαί σε, φησίν. Prest haec verba aliud quid
despiciam le , adjicil,neque le consilii inopem sinam ; nisi
forle haec majoris explicationis causa addideril,
477 S . JOANNIS CIIRYSOSTOMI ARCIJEP . CONSTANTINOP . 178
υποσχέσεων εποιήσατο προς τον δίκαιον, και όπως την ευγνωμοσύνην. Την αίτησιν μεν αιτούμενος ,
αυτού το φρόνημα διανέστησε. Και επειδάν θαυμά- ουδέν πολυτελές αιτήσαι κατεδέξατο, αλλ' άρτον και
σης του Θεού την φιλανθρωπίαν, εννόει και του δι- ιμάτιον» υπισχνούμενος δε τα παρ' εαυτού τη Δεσπό.
σαύτας υποσχέσεις είκοσιν ετών αριθμών ταλαιπωρη- δεν υπερβαίνει ταις αντιδόσεσι τάς έννοιας τάς
Οεις παρά τω Λάβαν, ούκ εδυσχέρανεν, ουκ ενάρ- ημετέρας, φησί. Και την στήλην ταύτην είς οίκον
κησε προς το μήκος του χρόνου αλλά πάντα γενναίως Θεού έξω, και πάντων των παρά σου μοι χορηγουμέ
έφερεν , αναμένων των υποσχέσεων το τέλος, και των τάς δεκάτας αποδεκατώσω. Είδες γνώμην φιλό
ειδώς ως ουχ οίόν τε τα παρά του Θεού ρηθέντα δια- θεον ; ούπω ουδέν έλαβε , και υπισχνείται των μελλόν
πεσείν, και μάλιστα επειδάν ημείς τα παρ' εαυτών των αυτώ δίδοσθαι τάς δεκάτας τω Θεώ προσοίσειν.
εισενεγκεϊν σπουδάζωμεν, την πίστιν, την υπομονήν, Μή απλώς, αγαπητοί, παρατρέχωμεν τα ειρημένα,
το τοις μήπω γεγονόσιν, επειδάν ο Δεσπότης υπό- αλλά ζηλώσωμεν άπαντες τούτον τον δίκαιον, οι εν τη
σχηται, ώς ήδη εις έργον εξελθούσι θαρρείν. Τούτο χάριτι τον προ του νόμου, και μηδέν βιωτικών αιτώ
γάρ αληθώς πίστις, το μή τοίς όρωμένους προσέχειν, μεν παρά του Δεσπότου. Ουδέ γάρ περιμένει την
καν εναντία ή τα γινόμενα τη υποσχέσει, αλλά θαρ- παρ' ημών υπόμνησιν , αλλά κάν μή αιτώμεν, ήμίν τα
ρεϊν τη δυνάμει του επαγγειλα μένου. Τέως δε ίδωμεν προς την χρείαν δωρείται. Ανατέλλει γάρτον ήλιον
του δικαίου τούτου την ευγνωμοσύνην. Και εξηγέρθη, επί πονηρούς και αγαθούς, και βρέχει επί δι
φησίν, Ιακώβ από του ύπνου αυτού, και είπεν , καίους και αδίκους. Και πειθώμεθα αυτω παραι
ότι Εστι Κύριος εν τω τόπω τούτω, εγώ δε ουκ νουντι και λέγοντι: Ζητείτε πρωτον την βασιλείαν
ήδειν . Και εφοβήθη, και είπεν :“Ως φοβερός ο τό- του Θεού, και ταύτα πάντα προστεθήσεται υμίν.
πος ούτος. Ούκ έστιτούτο, αλλ' ή οίκος Θεού, και "Οράς ότι αυτός εκείνα ημίν ητοίμασε παρασχεϊν,
αύτη η πύλη του ουρανού. Καταπλαγείς, φησίν, ο και ταυτα εν προσθήκης μέρει δούναι επαγγέλλεται και
δίκαιος, την πολλήν του Θεού φιλανθρωπίαν εφοβήθη, Μή τοίνυν άπερ εν προσθήκης μέρει λαμβάνειν μέλ
και είπεν : Ούκ έστι τούτο αλλ' ή οικος του Θεού, λεις , ταύτα ως προηγούμενα αΐτει, μηδέ αντιστρέψω
και αυτη η πύλη του ουρανού. Ούτος ο τόπος λοιπόν μεν την τάξιν, αλλά ζητώμεν εκείνα, καθώς επέτα
έμοι οίκος του Θεού νενομισται. Τοσαύτης ούν επι- ξεν, ένα κακείνων και τούτων εν απολαύσει γενώμεθα.
φανείας αξιωθείς, και αυτήν, ως ειπείν, την πύλην Διά γάρ τούτο και εν τοις της ευχής ρήμασιν όρους
του ουρανού θεασάμενος, δίκαιος αν είην την οφει » ημίν και κανόνας τιθείς, μέχρι τίνος δει την περί των
λομένην ευχαριστίαν ανενεγκεϊν ενταύθα το Δεσπό - βιωτικών αίτησιν ποιείσθαι, τα βήματα [ 350] εκείνα
τη. Και ανέστη Ιακώβ, και έλαβε τον λίθον, όν λέγειν ημάς εκέλευσε , τα πάσης φιλοσοφίας γέμοντα,
είχε πρός κεφαλήν αυτού, και έστησεν αυτόν τον άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν σήμερον,
στήλης, και επέχεεν έλαιον» επί το άκρον αυτής. αντί του , την της ημέρας τροφήν όπερ ο δίκαιος
Και εκάλεσεν Ιακώβ το όνομα του τόπου εκεί - ούτος, ουδέν τούτων ακηκοός, ηύχετο λέγων· ' Εάν
νου, Οίκος Θεού. "Ετερον γάρ ήν όνομα τω τόπω δε μοι Κύριος άρτον φαγείν, και ιμάτιον περιβα
το πρότερον . Επειδή μεγάλων ηξιώθη διά [525] της λέσθαι. Μή τοίνυν έτερόν τι των βιωτικών αιτώμεν
οπτασίας, τη προσηγορία της μνήμην εναποτίθεσθαι παρ' αυτού . Ανάξιον γάρ σφόδρα παρά του ούτω φι
βούλεται το τόπω, και επίσημον εις το εξής εργάσα - λοτίμου και τοσαύτην δυνάμεως περιουσίαν κεκτημέ
σθαι. Και τον λίθον αντί της στήλης στήσας, και το νου ταύτα αιτείν, και το παρόντι συγκαταλύεται βίω,
έλαιον επιχέας (τούτο γάρ αυτόν μόνον εικός επιφέ - και πολλήν έχει την μεταβολής και την μετάπτωσιν»
ρεσθαι, άτε ούτως οδοιπορoύντα), ευχήν προσάγει τα τοιαύτα γάράπαντα τα ανθρώπινα, κάν πλούτον είπης,
φιλανθρώπω Θεώ πάσης γέμoυσαν φιλοσοφίας. καν δυναστείαν , καν δόξαν ανθρωπίνην· αλλ' αιτώ
ε'. Και ει βούλεσθε, και αυτών έπακούσωμεν των μεν τα αεί μένοντα, τα διαρκή, και μεταβολήν ουκ
ρημάτων. Αύξατο γάρ, φησίν, ευχήν, λέγων· 'Εάν
η Κύριος,ο Θεός μετ ' εμού, και φυλάξη με εν τη αγαθότητα, μηδένα ποιώμεθα λόγον των παρόντων,
οδα ταύτη, ή εγώ πορεύομαι. Επειδή είπεν , ότι αλλά πάσαν ημών την σπουδήν εις τον των επουρανίων
Εγώ είμι μετά σου, και διαφυλάξω σε εν τη οδώ, πόθον μεταστήσωμεν. Ει γάρ Τον ήλιον αυτού ανα
ή εάν πορεύη· διά τούτο και αυτός φησιν· Ει εκείνα τέλλει επί πονηρούς και αγαθούς, και βρέχει επί
μοι υπάρξει, άπερ μου υπέσχου. Είτα και αίτησιν δικαίους και αδίκους, πολλώ μάλλον τους απεχομέ
οίκοθεν προσφέρει, λέγων, Εάν δέ μοι Κύριος άρτον νους της πονηρίας και την αδικίαν φεύγοντας ου περι
και ιμάτιον περιβαλέσθαι. Ου πλούτον, ου περιου- όψεται, αλλά πολλής αξιώσει της προνοίας , και την
σίαν τινά ήτησεν, αλλ' άρτον και ιμάτιον ,το μεν εις εαυτού κηδεμονίαν εν άπασι παρέξει. "Όπερ ειδότες,
την του σώματος περιβολήν, το δε εις τροφήν της αγαπητοί, μή απιστώμεν ταις του Θεού υποσχέσεσι,
χρείας. Σκόπει πως αποστολικόν χαρακτήρα διά της μηδέ εναντία ών εκέλευσε διαπραττώμεθα. Τα γάρ
αιτήσεως ημίν ήνεξατο · ούτω πολλής έγεμε της φι - νυν παρ' ημών γινόμενα ουδέν άπιστούντων διενήνο
λοσοφίας του δικαίου το φρόνημα. "Οπερ γαρ ο Χρι - χεν. "Οταν γάρ αυτός μεν επαγγέλληται τα μέλλοντα,
στος έλεγε, Μή κτήσησθε χρυσόν, μηδέ αργύριον, ημείς δε μή βουλώμεθα θαρρείν εκείνους, αλλά τους
μηδε δύο χιτώνας, τούτο ούτος ουδέπω παρ' ουδε- παρούσιν ώμεν προσηλωμένοι, ποίον έτερον δείγμα
νός διδαχθείς, αλλ' οίκοθεν και εκ του έγκειμένου τη απιστίας λοιπόν τις επιζητήσειε , των πραγμάτων
φύσει τη ημετέρα διδασκάλου ταύτα μαθών, επεζήτες αυτών λαμπράν αφιέντων φωνήν ; Και πάλιν, αυτού
παρά του Δεσπότου αυτό παρασχεθήναι, άρτον φα• κελεύοντος μηδέν ζητείν παρ' αυτού των επικήρων
γείν και ιμάτιον περιβαλέσθαι. Εάν ταυτά μοι, φη- τούτων και βιωτικών, αλλ' εκείνων μάλλον , ημείς
σιν, υπάρξη επί της αλλοτρίας, και αποστρέψη με απ’ εναντίας αυτώ ερχόμενοι, άπερ είπε μη ζητεϊν,
μετά σωτηρίας εις τον οίκον του πατρός μου, εκείνα ζητούμεν, και άπερ είπε ζητείν, εκείνα ου
καθάπερ υπέσχετο: Και έσται Κύριος έμοι εις ζητούμεν. Και ταύτα διαπραττόμενοι , και ούτω δ:
Θεόν, και ο λίθος ούτος , όν έστησα στήλης, θύμως τα καθ' εαυτούς διοικούντες, και παροργί
έσται οι οίκος Θεού και πάντων ών άν μοι δος, ζοντες τον ήμερον και προσηνή Δεσπότην, ώστερ
δεκάτην αποδεκατώσω αυτίσοι. "Ορα του δικαίου επιλαθόμενοι των παρ' ημών γινομένων, την αιτίαν
 177 IN CAP. XXVIII. GENES. HOMIL . LIV . 478
clum , el quomodo post illas promissiones apud La- mino, gnarus quam certet muneribus, el quam no
ban viginti annis laboribus afflictus, non gravalim stras cogitationes retribuendo transcendat , alique :
lulil, non segnior ſuit tam diuturno tempore ; sed Ei columnam hanc in domum Deihabebo, et omnium
omnia fortiter sustinuit , exspeclans promissionum quæ mihi a le suppeditabuntur decimas dabo . Vidisti
lempus , el sciens non posse intercidere quic , a Deo mentem piam ac religiosam ? Nihil adhuc acceperat ,
dicta sunt : maxime si et nos afferre nostra studca - ei promisit se Deo decimas eorum quix sibi donanda
mus, lidem et patientiam , el ila benc fidamus iis quæ erant oblaturum .
a Domino promissa sunt , atque si jam impleti cs. Moralis epilogus. — Ne simpliciter , dilecti, præ
sent. Hæc enim vera fides est , non ailendere ea quae tercamus quæ dicta sunt, sed æmulemir omiies hunc
videntur , etiam si omnino sint adversa promissioni, justum : et nos qui in gratia, eum qui ante legem : ct
scd soli promillentis potentie confidere. Jam vero nihil lemporale petamus a Domino. Neque enim ex
videamus justi hujus gratum animum . 16 . El evigila special donec a nobis admoneatur, scd et non pelen
vit, inquit, Jacob de somno suo, el dixit : Dominus est libus nobis largitur ea quæ ad usum pertinent. Oriri
in loco isto , ego aulem nesciebam . 17. Et limuit , et enim facil solem super malos elbonos, el pluit super juo
diril : Quam lerribilis est locus iste ! Non est hoc aliud , slos et injustos (Matth. 5 . 45 ). Et credamus ei admo
quam domus Dei : et hæc est porta cæli. Slupescens nenti, et dicenti : Quærile primum regnum Dei, et hæc
justus propter magnam misericordiam Dei, timuit , omnia apponentur vobis (Malth. 6 . 33). Vides ipsum
inquit , el dixit : Non est hoc nisi domus Dei, et ista est nobis elim illa in donum pr.eparavisse , et haec in
porta cæli. Hic locusmihi posthac pro domo Dei re- lucri el auctarii purte daturum se promillere ? No
putabitur. Tanta igitur visione dignus habitus, et cum igitur ea quæ tamquam auctarii loco acceplurus es ,
ipsam , ut ita dicam , quasi cæli portam viderim , ju - quasi primaria pete : ne inverlamus ordinem , sed
slum fueril, ut debilam hic gratiarum actionem Do - quæramus illa sicut præcepit, ut et his et illis frui li
mino reddam et offeram . 18 . Et surrexil Jacob , et ceat. Ea enim de causa in orationis nostra verbis li
accepil lapidem quem posuerat ad caput suum , et sla- miles el regulas nobis Doniinus præscripsit, quatenus
luil eum in columnam , et infudit oleum super summum pelenda sini temporalia . Verba illa jubet nos dicere,
ejus. 19 . El vocavit Jacob nomen loci illius , Domus quæ omni philosophia · sunt referla , Panem nostrum
Dei. Aliud enim erat nomen loco anlea. Postquam au quotidianum da nobis hodie ( Malth . 6 . 11) : diei ali
lem per visionem lam magna consequulus luit, voca- menlum , inquit : id quod juslus isle , tametsi nihil
bulo memoriam loco inscribere vult, posterisque eum horuin audierat, precatus est, dicens : Si dederit mihi
facere celebrem , lapide pro columna erecto , superſu - Dominus panem ad comedendum , el vestem ad tegen
soque oleo (verisimile enim est quod illud solum se- rum . Ne igitur temporale aliquid aliud ab co pela
cum tulerit , utpole iter faciens .), volum offert mus. Indignum enim valde est,a lam liberali et tanla
virtule præslanti hujusinodi pelere , quæ cum priu
5. El si vullis , etiam ipsa andiamus verba . 20 . senti vita dissolvuntur, et magnam vicissitudinem et
Vovit enimi volum , dicens : Si fuerit Dominus Deus me mutationem expcriuntur : id genus enim sunthumana
cum , el custodierilme in via hac, qua ego ambulo. Quc- omnia, sive divilias dixeris , sive potentiam , sive hu
miam dixerat , Ego lecum sum , et custodiam le in via manam gloriam : sed petamus semper mancntia , sulla
hac qua ambulas : propter hoc et ipse dicit : Si iia licientia , vicissiludinis nescia . El scienics Domini
mihi cveniant, qux scilicet te dalurum promisisti. nostri bonitatem , nibili pendamus präsentia , sed
Deinde et petitionem allert, dicens : Si dederit mihi oinne nostrum studium in cælestium desiderium
Dominiis parem ad manducandum , el veslem ad tegen transferamus. Nam si Solem suum oriri facil super
dum . Non divitias, non abundantiam quandam peli- malos et bonos, et pluit super justos et injustos, multo
vil ; sed panem et vestem : el banc ad conlegendum magis abstinentes a malilia, et injustitiam fugientes
corpus, illum vero in necessarium alimentum . Consi- non despiciet : sed mulla dignos ducet providentia ,
Jera quomodo nobis apostolicum characterem peli- et sua sollicitudine omni tempore dignabitur. Id
tione sua significavit : lanto sapientiæ studio plenus scientes, dilecti, ne incrcduli simiis divinis pollicitil
erat justi animus. Nam id quod Christus dicebat, Ne tionibus, neque contraria iis quæ illc jussit faciamus.
possideatis aurum , vel argentum , vil duas tunicas Enimvero quantum ad ea quæ nunc a nobis fiunt, ni
(Matth . 10 . 9) : hoc iste nondum a quoquam doctus, hil ab infidelibus differimus. Quando eniin ipse qui
sed a seipso, et ab insilo naturæ nostra magistro di- dem futura nobis promilit, nos autem nolumus fidere
d.cil, el oplavit a Domino suo præberi panem ad com . illius promissionibus, sed prius ntibus sunius aflixi,
ed endum , el vestem ad legendum . Si hæc mihi quod aliud incredulitatis indicium adhuc requiritur,
fu eriut, inquit, in terra aliena, 21. El reduxerit me rebus ipsis tam clara voce alustantibus ? Et rursum ,
Dominus salium in domum pa:rismei, sicut promisit : Christo jubente nos nihil a se petere fragilium horum
erit Dominus mihi in Diun , 22. et lapis iste quem el lemporalium , sed potius illa postulare, nos ei re
ereri in columnam , erit mihi domus Dei : et omniun pugnantes , que petere prohibuil , illa querimus : et
quæ mihi dederis, decimas tibi offeram . Vide justi pro que jussitquæri, illa non quærimus. El bæc facien
bum affectum . Petebal quidem , al nihil pretiosum , Sic Savil. et quinque Mss . Morel. vero . palerno
sed parem el vestem ; promillebat aulem el sua Do- affeclu (0:206Topyias), pro , philosophiu (quaocopias).
 479 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 480
les , et lam pigre segniterquè nostra instituentes, et nens, peregrinationem obi. Izrc secum cogitans ju
exacerbantes mitem et humanum Dominum , quasi slus , non ad præsentem respiciebat slatum , ( nihil
obliti corum quæ nos fecerimus , causam quærimus enim omnino secum afferebat : quomodo enim po
ejus erga nos indignationis, et quare nos sæpe de- luisset qui solus erat cliler facere cogebalur ? ) sed
spiciat, cum in varias incidimus tentationes : et von jam fidui oculis non multo post fuluram previderia
cogitantes peccatorum nostrorum magnitudinem , abundantiam suam , declarabal gralam voluntatem :
nosmetipsos ultro decipimus. Idcirco obsecro , ut iis et quinibil adlıuc acceperat, vovet , dignioren fide
omnibus repulsis , nihil saluti nostre præferamus. existimans promissionem Domini, quam rerum pos
Quid enim prodest homini, si totum mundum lucretur , sessionem . Neque enim ita fidere debemus his quæ
animæ vero suw detrimentum patialur (Matth . 16 . 26 ) ? in manibus habemus et videmus , ut promissionibus
Et supervacuas divitias jam évacuemus in pauperes , Dei, etiamsi non eveniant statim primo tempore,
magnumque sapientie studii specimen in omnibus Juslus igitur sumpla iis quæ Deus dixeral fiducia
exlibeamus, vanam gloriam despicienics, humannm maxima, peregrinationem obiil. Quo pacto cnim non
faslum conculcantes, et omne caritatis studium alii in fisurus esset , cui dictum eral , Ecce ego lecum sum ,
alios mullio impendentes : ut el presentibus et futu - custodiens te in omni via , qua iturus es : ctmultiplicabo
ris bonis perfrui mereamur, gratia et misericordia semen tuum , el reducam te iterum in terram hanc , et
Domininostri Jesu Christi , cui cum Patre et sancto non le derelinquam (Gen . 28. 15), usquequo complean .
Spiritu sil gloria , imperium , honor, nunc et semper , tur promissa omnia ? Verum , ul heri dixi, cogita et
el in siccula siculorum . Amen . omnipotentem Dei sapientiam , et justi illius magnam
DOMILIA LY. patientiam ei gratum animum . Surrexit enim post
promissionics illas, el in Charran contendil, ct iterum
agit ut peregrinus et vagus , et in omnibus divina
Ei dixit Laban ad Jacob : Quoniam frater meus es tu,
non servies mei gratis ; dic mihi,
hi , quæ merces tua
quæ merces tua gratia fruitur, benigno Deo ipsi viam ubique parante,
(Gen . 29. 15 ). el suam promissionem adimplente. Qui enim dixeral,
1. Paucis dicta heri resumil ; confidentiam Jacobi in Tecum sum , custodiens te in omni via , qua iturus es,
Deum pr« dical. — Satis heri es præludiis peregrina- is duxit justum ad fontem aquæ , ubi aquabant pasto
tionis justi cuocti sumus quanta fuerit ejus philoso- res terræ incolze : a quibus cum interrogasset de
phiæ magnitudo , propter quam causam lantain pro . Laban fratre matris suæ , et didicisset omnia que
missionem a Deo consequutus est. Iterum autem per circa illum gerebantur : deinde cum et hujus liliam ,
preces el volum , quæ fecil universorum Domino, el greges oculis spcclassel , viderctque indigenas non
suflicieniem doctrinam nobis omnibus dedit, si velle . sullicere vt lapidem a fonte ipsi amoverent, el aqua

admiratione dignum est , quomodo virtutcm sciens bant, ipse superno auxilio roboratus , pravcniens
promillentis , el audicns magnitudinem sibi promis beneliciis Laban , amovil lapidem et adaquavit orcs
sorum , neque sic magnum aliquid el sublimc poslu - quas pascebat Racliel. Dein ubi osculatus est pucl
Jare alienlavcrit : sed illa dumtaxat pciiit, que audio lam , cl significavit quis essel el unde venissel,man
stis heri , nempe ca quae ad quotidiamum alimentum sit ipse apud fontem . Verum quia Dens cr t qui justo
sibi sullicere possint, et vestimentum ad corpus les disponebat omnia , hic et puellam ercitavit ut celeri
gendum : ct promittit , si reditum sibi in sua conce- ter curreret, atque hæc annuntiaret patri , qui frater
dat Deus, sicut sibi promiserat, daturum se illi om erat liujus matris : narraréique beneficium quod ab
nium qua ab co accipiet decimas : per omnia mon - co præstilum esset et in ipsam et in greges : cl se
strans religionem suam , et ipsum adscribens omnium neque peregrinum esse, neque ignotum , sed sororis
largilorem ; docelque nos ut ei tantum habeamus filium .
gratiam . Noverat enim justus ineffabilcm cjus beui. Quanta veterum hospitalitas. Exemplo Jacobi probat
guitalem , hoc conjcctans es jis quæ in patrem suum oninia feliciter succedere ei quem Deus juval, - Con
exhibuerat, el sciebat cum sibimagnam abundantiam sidera , obsecro , dilecte , divine Scriplura diligen
concessurum esse : el horum quidem ipse nihil pelitiiam , quomodo nobis omnia nianifisle recenseat,
a Domino , ncque vult de jis precari , sed cum dcci- docendo nos mores velerum , el quantæ in excipiendis
mas omnium daturum se pollicetur, ostendit quantum hospitibus fuerint alacritatis. Nam ut paella indica
in omnibus confidebat ejus polentiæ qui promiscrat. rei alacritatem , non simpliciter dixil, eam abiisse et
Propterca et ipse quando cum co loquebatur, dicebat, annuntiasse quie facta fuerant, sed cucurrisse , hoc
Ego sum Deus Abraham et Isaac patris tui ; ne timeas est , magno cuin gaudio ( Cap. 29. v . 12 ). Deinde et
peregrinum et ignolum in terram hanc advenisse , ct bis a virgine , cucurrerit el ipse in occursum Jacobs,
in lantam venisse gloriam , ut omnium ore celebrelur. et osculalus sit cum , el induxerit in domum suam
Cogila ilem et patrem luum , in extrema seneclute (Ibid . v. 13).
patri suo natum esse , atque ita opibusauctum fuisse, 2. Postquam autem Laban omnia diligenter didicit
ut invidiosus fieret indigenis. Eadem igitur et ipse ab co , 14 . Dixit , inquit , ei : Ex ossibus n :eis el ex
exspecia , ominchique timrein el anxietatem depo- carnemea es ir (Cap. 29). Sororis , inqnit, meze cumu
 179 IN CAP. XXIX GENES . HOMIL . LV. 490
ζητούμεν της καθ' ημών αγανακτήσεως, και τίνος στασιν απιδών ( ουδέν γάρ όλως έπεφέρετο πώς γάρ,
ένεκεν ημάς πολλάκις περιορά ποικίλους πειρασμοίς μόνος ών και οδοιπορεϊν αναγκαζόμενος ;), αλλ' ήδη
περιπίπτοντας, και ουκ εννοούμεν το μέγεθος των τους της πίστεως οφθαλμούς την μετ' ου πολύ μέλ.
ημίν ημαρτημένων, αλλ' εχόντες εαυτούς παρα λουσαν αυτώ έσεσθαι ευπορίαν προορών, την οικείαν
λογιζόμεθα. Διό , παρακαλώ, ταύτα πάντα αποσει- ευγνωμοσύνην επιδείκνυται , και μηδέπω λαβών υπ
σάμενοι, μηδέν έτερον της οικείας σωτηρίας προτι ισχνείται,αξιοπιστοτέραν αυτής της πείρας των πρα
μώμεν. Τί γάρ ώφελείται άνθρωπος , εάν μέν των γμάτων είναι νομίζων την επαγγελίαν του Δεσπότου .
κόσμον όλον κερδήση, την δε ψυχήν αυτού ζη- Ουδε γάρ ούτω τοις δρωμένους και εν χερσί κρατου
μιωθη ; Και τα περιττά των χρημάτων ήδη κενώσω- μένους θαρρείν οφείλομεν , ώς ταίς παρά του Θεού
μεν εις τους δεομένους , και πολλήν εν άπασι την φιλο- υποσχέσεσι, κάν μή παρ' αυτόν τον καιρόν εις έργον
σοφίαν επιδειξώμεθα της ματαίας δόξης καταφρο - εχθώσι. Θάρσος τοίνυν μέγιστον λαβών εκ των παρά
νούντες 4 , τον ανθρώπινον τυφον καταπατούντες, και του Θεού προς αυτόν ρηθέντων και δίκαιος , είχετο της
πολλήν την αγάπην προς αλλήλους επιδεικνύμενοι · ϊνα αποδημίας. Πώς γαρ ουκ έμελλε θαρρείν , άκούσας, ότι
και των ενταύθα και των μελλόντων αγαθών απολαύ - [532] 'Ιδού εγώ μετά σου ειμι, διαφυλαττων σε εν
σαι δυνηθώμεν, χάριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου τη οδώ πάση, ού εάν πορεύση, και πληθυνώ το
ημών Ιησού Χριστού, μεθ' ού τω Πατρί, άμα τωναγίω σπέρμα σου, και αποστρέψωσε πάλιν εις την γην
Πνεύματι, δόξα , κράτος , τιμή, νυν και αεί, και εις ταύτην , και ου μή σε εγκαταλίπω, έως ου πάντα
τους αιώναςτων αιώνων. Αμήν.
551 ) ΟΜΙΛΙΑ ΝΕ'. όπερ χθες έλεγον , εννοει και του Θεού την ευμήχανον
Και είπε Λάβαν τω Ιακώβ • "Οτι γάρ και αδελφός σοφίαν, και του δικαίου τούτου την πολλήν υπομονήν
και ευγνωμ
μου ει συ, ου δουλεύσεις μοι δωρεάν • απάγγει αναστάς , ώρμησεοσύνην. Μετά γάρ ταύτας τις υποσχέσεις
λόν μοι , τίς ο μισθός σου. ν επί την Χαρράν, και πάλιν αλήτου
α'. Ικανώς ήμάς χθες τα προοίμια της αποδημίας και ξένου τρόπον ποιείται την αποδημίαν , και δι και
του δικαίου της φιλοσοφίας αυτού το μέγεθος επα! που θεούαπολαύε
πάντων ι της άνωθεν ευνοίας, του φιλανθρώ
προοδοπ επιδεικςνυμένου
δευσε , δι' ήν αιτίαν τοσαύτης της υποσχέσ εως ήξιώθη οικείαν άπαντα
υπόσχεσ διά των έργων οιούντο
ιν αυτό , και . τηνΟ
παρά του Θεού. Θαρσήσας πάλιν, διά της αιτήσεως και γάρ ειπών, ότι Μετά σου είμι, διαφυλάττων σε εν
της ευχής, ήν εποιήσατο προς τον τών όλων Θεόν , τη οδώ, ού εάν πορεύση, ούτος ώδήγησε και ήγαγε
αρκούσαν ημίν άπασι διδασκαλίαν παρείχεν, ει βου- τον δίκαιον επί το φρέαρ του ύδατος, ένθα επότιζον τα
ληθείημεν προς μίμησιν διεγερθήναι της αρετής του ποίμνια οι εγχώριοι • παρ' ών πυθόμενος τα περί του
δικαίου. Και γάρ θαυμάσαι άξιον , όπως και την δύ- Λάβαν του αδελφού της μητρός αυτού , και μαθών τα
ναμιν ειδώς του υποσχομένου , και των επαγγελθέν κατ ' αυτόν άπαντα , είτα και την τούτου θυγατέρα
των αυτό το μέγεθος ακηκοός, ουδε ούτω μέγα τι και τα ποίμνια θεασάμενος, oρών τε τους εγχωρίους
και υπέρογκον αιτήσαι κατεδέξατο · αλλ' εκείνα μόνον ου
ού δυναμένους
δυναμέν αυτούς αρκέσαι προς το μετακινήσαι
ουςφρέατος
αιτήσας , άπερ χθες ηκούσατε , όσα προς την εφήμε- τον λίθον του , και ποτίσαι τα πρόβατα , επι
μον αυτώ τροφήν αρκείν ήδύνατο, και την του σώ- δραμών • ούτος, όπερ εκείνοι ποιήσαι ουκ ίσχυον ,
ματος περιβολήν παρασχεϊν , υπισχνείται , εί την επ
άνοδος αυτή την εις τα οικεία χαρίσαιτο, καθάπερ αυτός
φθάνειυπό
ταιςτης
ευεργ εσίαιν ςσυμμ
άνωθε Λάβαςν,δυναμ
τον αχία καιούμεν
μετακος, προς
ινήσα
υπέσχετο , πάντων αυτώ δεκάτας δώσειν, ών αν λάβοι τον λίθον , ποτίζει τα πρός
παρ' αυτού · διά πάντων δεικνύς αυτου το φιλόθεον, Είτα ασπασάμενος την κόρην, και γνωρίσας τις τε
και αυτόν επιγραφόμενος των απάντων χορηγών, και είη, και πόθεν παραγέγονεν, έμενεν εφ' εαυτού. Αλλ '
διδάσκων ημάς μόνο αυτό πάντων ειδέναι χάριν , επειδή Θεός ήν ο άπαντα το δικαίω προοδοποιών,
" Ήδει γάρ και δίκαιος , ειδώς της αφάτου αυτού φιλαν- ούτος και την κόρην διήγειρε μετά πολλού του τάχους
θρωπίας την υπερβολήν, και εννοών τούτο εξ ών εις δραμείν και αναγγείλαι ταύτα τώ πατρί , ος αδελφός
τον αυτου πατέρα επεδείξατο, ότι και αυτόν εν πολλή ετύγχανε της τούτου μητρός , και διηγήσασθαι την τε
καταστήσει τη περιουσία και τούτων μεν αυτός ου ευεργεσίαν την παρ' αυτού γενομένην είς τε αυτήν
δεν αιτεί παρά του Δεσπότου , ουδε ανέχεται περί και τα ποίμνια , και ότι ου ξένος τίς έστιν ουδε άγνω
τούτων ικεσίαν προσαγαγείν , αλλά δι' ών υπέσχετο στος , αλλά της αδελφής υιός.
τας δεκάτας δώσειν, έδειξεν όπως εν άπασι θαρρεί τη Σκόπει μου, αγαπητέ, της θείας Γραφής την ακρί
του υποσχομένου δυνάμει. Διά γάρ τούτο και αυτός, βειαν , όπως ημίν άπαντα σαφώς διηγείται , παι
ηνίκα αυτώ διελέγετο , έλεγεν • Εγώ ειμι ο Θεός δευουσα ημάς των παλαιών τους τρόπους , και όσην
'Αβραάμ, και Ισαάκ του πατρός σου μη φοβού . επεδείκνυντο την προθυμίαν περί την φιλοξενίαν.
'Εννόησον , φησίν, ότι και ο πατριάρχης, καθάπερ "Ινα γάρ δείξη και της κόρης το πρόθυμον, ουχ απλώς
ξένος και άγνωστος εις την γην ταύτην παραγεγονώς, είπεν , ότι 'Aπήλθε, και απήγγειλε τα γεγενημένα ,
εις τοσαύτην ήλθε περιφάνειαν, ώς εν τοις άπάντων αλλά Δραμουσα, αντί του, μετά πολλής της περιχα
είναι στόμασι . Και τον πατέρα δε τον σον λογίζου, ότι ρείας . Είτα και περί του Λάβαν, ός πατήρ αυτής
εν εσχάτω γήρα τώ πατρί τεχθείς, ούτως ηύξήθη, ως ετύγχανε, φησίν , ότι ταύτα ακούσας παρά της κό
επίφθονον γενέσθαι τοις εγχωρίοις αυτόν. Ταύτα ούν ρης, έδραμε και αυτός είς συνάντησιν του Ιακώβ,
και αυτός προσδοκών, πάντα φόβον και αγωνίαν άπο- και ασπασάμενος αυτόν εισήγαγεν εις τον οίκον
σεισάμενος, έχου της αποδημίας. Ταύτα ό δίκαιος αυτού .
λογισάμενος , και ου προς την εν τω παρόντι κατά β'. Και μαθών ο Λάβαν άπαντα παρ' αυτού μετ'
Αlii δόξης υπερορώντες . ακριβείας, Είπε, φησιν, αυτώ. 'Εκ των οστέων μου
1 Hec, ότι γάρ, reddidit interpres, habentqueLΧΧ et και εκ των σαρκών μου εί σύ. Της αδελφής, φησί,
infra ipsc Chrysostomus; hic etiam loci legil Coisl., a quo
muluavimus. Edit. • Sic Savi!. et aliquot mss.; Morel. et alii εκδραμών.
PATROL. GR . LIV .
481 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 482
της έμής τυγχάνων υιός, ουδέν έτερον, ή σάρξ ημών λελυμένοι φαινόμεθα. Και ποια ημίν έσται συγγνώμη,
τυγχάνεις, και αδελφός ημέτερος. Και ήν μετ' αυτού, τις δε απολογία ούτω καθύμως διακειμένοις, και ουδε
φησί , μηνα ημερών. Λοιπόν ώς εν οικία ιδία, ούτω όσον ο μακάριος ούτος περί κόρην τον πόθον επεδεί
διήγεν ο δίκαιος, εν αδεία τυγχάνων και πάσης απηλ- ξατο, τοσαύτην αγάπην περί τον Θεόν επιδείξασθαι
λαγμένος φροντίδος. 'Αλλ'επειδή Θεός ήν και τα πάντα βουλομένοις , και ταύτα τοσαύτας έχοντες αριθμείν
προς το συμφέρον οικονομών το δικαίω τούτω, και εν ευεργεσίας εις ημάς γεγενημένας, και καθ' εκάστην
άπασιν αυτώ την παρ' εαυτού συνεργίαν χαριζόμενος, [334] ήμέραν γινομένας ; Αλλ' εί και ημείς ούτως
ούτος και του Λάβαν την προθυμίαν διήγειρε , και αγνώμονες, αλλ' ουχ ο Παύλος ούτως , ο τοσούτον
ορών του ανδρός την επιείκειαν, φησί προς αυτόν· ζέων το πνεύματι, και πεπυρωμένος εις τον περί τον
[533) " Οτι γάρ αδελφός μου ει συ, ου δουλεύσεις Θεόν πόθον, ώς εκείνα τα τηςψυχής αυτού άξια φθέγ
μοι δωρεάν απάγγειλόν μοι , τίς ο μισθός σου ξασθαι δήματα και αναβοήσαι, και είπείν: Τις ημάς
εστίν. " Ορα πώς μεν αυτός επεζήτησεν ουδέν, ο δε χωρίσει από της αγάπης του Χριστού; "Ορα λέ
Λάβαν μόνον αφ' εαυτού τούτο προτίθησι το δικαίω. ξεως έμφασιν · όρα πόθου τυραννικού μανίαν · όρα
και της ανωθεν χειρος αγάπην πεπυρωμένην. Τις ημάς χωρίσει; Τί, φησίν ,
τις βοηθήται, πάντα αυτό κατά ρούν πρόεισιν. Ού έστιν, ο δύναται της αγάπης ημάς αποστερήσαι της
δουλεύσεις μοι, φησί, δωρεάν απάγγειλόν μοι, προς τον Θεόν; τί των όρωμένων, τί των μή όρωμέ
τίς ο μισθός σου εστί. Καίτοι αγαπητώς είχεν ο νων ;
γ .
απολαύειν , και πολλών και υπέρ τούτου ηθελεν αυτό θμήσασθαι, Είτα βουλόμενος και κατ' είδος άπαντα απαρι
και πάσιν ημίν κατάδηλον ποιήσασθαι τον
χάριν έχειν · αλλ ' επειδή αυτός πολλήν την επιείκειαν πόθον τον ακάθεκτον, όν περί τον Δεσπότην εκέκτητο,
επεδείξατο, προλαβών ο Λάβαν μισθόν αυτό τελέσειν επήγαγε λέγων · Θλίψις, ή στενοχωρία, ή λιμός,
υπισχνείται, όν αν αυτός προθή . Τί ούν και δίκαιος ;
"Ορα μου και ενταύθα της συνέσεως αυτού την υπερ ή διωγμός, ή γυμνότης , ή κίνδυνος , ή μάχαιρα ;
βολήν, και πως ουδεμίαν έχει περί χρημάτων συλλο " Ω ψυχής μαινομένης μανίαν σωφροσύνης μητέρα !
γήν επιθυμίαν, ουδέ καθάπερ μισθωτός τις ακριβο Τί, φησί, των επαγομένων ημίν δυνήσεται ημάς απο
μεμνημένος της μητρός και τωνεντολών του πατρός, καθημεριναι; Ουδαμώς. 'Αλλ' αι στενοχωρίαι ; Ούτε
και της οικείας σωφροσύνης δεικνύς την υπερβολήν, αύται. Αλλ' οι διωγμοί ; Ουδ' όλως. Αλλά τί ; λιμός ;
ψησί προς τον Λάβαν: Δουλεύσω σοι επτάέτη περί Ουδε τούτο. Αλλά κίνδυνοι ; Και τι λέγω λιμόν και
Puχήλ της θυγατρός σου της νεωτέρας. Ταύτην γυμνότητα και κινδύνους , αλλά μάχαιρα ; Αυτός ,
γάρ εξ αρχής θεασάμενος επί του φρέατος, ηγάπησα. φησίν, ο θάνατος επαγόμενος τουτο ισχύσαι ου δυνή
Και όρα ευγνωμοσύνην ανδρός. Εαυτό και τον χρό- σεται • αμήχανον γάρ και πάντα αδύνατον. Ουδείς
έτερος ούτως
νον ορίζει, και διά του χρόνου των ετών ικανήν βάσα- έτερος αγαπήσαι κατηξιώθη τον Δεσπότην, ως
ούτως αγαπήσαι
νον της οικείας σωφροσύνης παρέχει. Και τί θαυμά ή μακαρία αύτη ψυχή. Καθάπερ γάρ απαλλαγείς του
ζεις, αγαπητέ, ακούων ότι επτά έτη δουλεύειν υπ. σώματος, και μετάρσιος, ώς ειπείν, γεγονώς, και ουδε
έσχετουπέρ της αγαπημένης κόρης; "Ινα γάρ δείξη επί της γης βαδίζειν νομίζων, ούτως άπαντα φθέγγε
η θεία Γραφή, όπως ο πόθος ο πολύς επετέμετο και ται . Ο γάρ περί τον Θεόν πόθος, και η πεπυρωμένη
τον κάματον αυτό και του χρόνου το μήκος , φησί• αγάπη μετέστησεν αυτού του λογισμών απότων αισθη
Και εδούλευσεν Ιακώβ περί Ραχήλ επτά έτη,
κι ήσαν εναντίον αυτού ως ημέραι ολίγαι , παρά των επί τα νοητά, και από των παρόντων επί τα
το αγαπάν αυτόν αυτήν. Ο των επτά, φησίν, ετών μέλλοντα, και από των βλεπομένων επί τά μή ορώ.
αριθμός ολίγαι ημέραι ένομίζοντο δια την αγάπην μενα. Τοιούτον γάρ ή πίστις, και η περί τον Θεόν
την υπερβάλλουσαν την περί την κόρην. "Οταν γάρ αγάπη. Και ένα μάθης αυτού την πολλήν ευγνωμοσύ
πρωθή τις τό πόθο της αγάπης, ουδέν ορά των δυσ- νην, όρα τον ούτως αγαπώντα τον Δεσπότην, και έχ
χερών, αλλ' άπερ άν ή κινδύνων μεστά, και πολλής καιόμενον εις τον περί αυτον πόθον , ελαυνόμενον,
ετέρας ταλαιπωρίας, πάντα κούφως φέρει , προς έν διωκόμενον, μαστιζόμενον, μυρία δεινά υπομένοντα,
ορών μόνον, ώστε τον οικείον αποπληρώσαι πόθον. και λέγοντα : 'Εν κόποις περισσοτέρως , εν πληγείς
Ακούωμεν οι ράθυμοι και αναπεπτωκότες, οι πολ - υπερβαλλόντως, έν· θανάτοις πολλάκις : υπο Iου
λήν περί τον Δεσπότην αγνωμοσύνην επιδεικνύμενοι. δαίων πεντάκις τεσσαράκοντα παρά μίαν έλαβαν:
Ει γάρ ό δίκαιος ούτος διά τον της κόρης πόθον επτά τρις ερραβδίσθην · άπαξ ελιθάσθην νυχθήμερον
ετών αριθμών δουλεύσα: κατεδέξατο , και την από της εν τω βυθώ πεποίηκα, οδοιπορίαις πολλάκις, κιν.
ποιμενικής ταλαιπωρίαν υπομείναι, και ουδέ αίσθη δύνοις ποταμών, κινδύνοις εν ψευδαδέλφοις , εν
κόπο και μόχθω και τοσαύτα πάσχων έχαιρε και
ου , αλλά πάντα αυτό κούφα και δάδια εφαίνετο, και ήγαλλιάτο. " Ιδει γάρ και επε πληροφόρητο , ότι οι
*:ή προσδοκία της απολαύσεως τρεφόμενος, ως ημέρας προς το παρόν
ολίγας τον πολύν εκείνον είναι χρόνον ενόμιζε: ποίαν πρόξενοι γίνονται,πόνοι
και
των μεγίστων αυτών βραβείων
ημείς έξομεν απολογίαν μηδέ τον όμοιον πόθον περί Ει γάρ ο Ιακώβ διά τονοι κίνδυνοι
περί την
στεφάνους έτικτον.
τον Δεσπότην την ημέτερον, τον ευεργέτην, τον κηδε. ημέρας ολίγας των επτά ετών τον Ραχήλ αριθμόν
πόθον ως
μόνα, τον πάντα ήμίν γινόμενον επιδεικνύμενοι ; πολλώ μάλλον ο μακάριος ούτος ουδέν άπανταενόμιζε,
'Αλλ' αν μέν βιωτικών κέρδος πρόκειται, πάντα προ ηγείτο,
θύμως υπομένειν αιρούμεθα, κάν κάματον έχη, κάν πυρωθείς όπαξ τα περί τον Θεόν πόθω, και διά τον
άλλην τινά ταλαιπωρίαν, κάν αισχύνην, κάν κόλασιν αγαπώμενον Χριστόν άπαντα υπομένων. Σπουδάσω
την εν τω παρόντι, την εν τω μελλοντι · διά δέ τήν μεν τοίνυν, παρακαλώ, και ημείς αγαπήσαι τον Χρι
ημετέραν σωτηρίαν, και υπέρ του την άνωθεν επι- στόν . Ουδέν γάρ έτερον, φησίν , ο Χριστός ζητεί παρά
σπάσασθαι ροπήν, χαύνοι και αναπεπτωκότες και δια - συ, ή το αγαπάν αυτόν [ 35] εξ όλης της καρδίας,
 3.81 IN CAP . XXIX . GENES . HOMIL . LV . 483
sis filius, nihil aliud quam caro no: tra es el fraler salutem , ct ut supcrnuin nobis favorem conciliemus ,
moster. Ei erat cum eo , inquit , ad mensem dierum . remissi et supini el dissoluli videmur. El qualis no .
Dein quasi in domo propria apud eum impavide el bis erit venia , qualisve escusalio sic negligentize de
ab omni cura liber agebat. Cielerum quoniam Deus dilis, qui neque quantum bealus ille in puellam de .
cral, qui omnia ad utilitatem hujus justi dispensabal, claravit amorem , lantam in Deum caritalem habemus :
ce in omnibus ei suam præbebat cooperationem , ipse idque cum lanta possimus numcrare beneficia in nos
alacritatem Laban excitavit : el videns viri mansue- collocata, et qux quilidie collocantur ? Scd etsi nos
ludincm , dicit ci : 15. Quoniam enim frater meus es tam ingrali sumus, non ita cerle bealus Paulus, qui
Ill, non scrvies mihi gralis : dic mihi, quæ merces lun lam ſervebat elignillis erat caritate in Deuun , ut verba
sil. Vide quomodo ipse quidem pelebat nibil, Laban illa tanto animo digna loqucretur et clamarel, dicens :
autein a se huc proponit justo. El al'ende , obsccro , Quis nos separabil a charilate Christi ? Vide dirtionis
quomodo cuidivina manus a sistit, ei omnia feliciter emphasim , et latentem vim : vide amoris violenti
siicccdant. Non servies mihi , inquit , gralis : indica ſervorem , vide caritalem incca am . Quis nos separa
mihi quæ merces lua sil . Quamvis beatus ille magn: bil ( Roin . 8. 33 ) ? Quid , inquit, est, quod possitnos
caritatis loco haberet vel simpliciler quotidi:ino ali- a charitate Dei separare ? quid inter visibilia ', quid in
iniento frui, mullamque pro eo gratiam redderel : ler invisibilia ?
vcrum quia miram hinmaniatem præ se forcbit, idco 3. Deinde volens el particulatim omnia cnucrare,
Laban mercedem ei pollicetur, quam ipse proposucril. el omnibusnobis ma iſe cum facere insuperabile do
Quid igitur juslus ? Vide, obsecro, ethic excellentem siderium quod erga Dominum possidebat, subilidit
ejus sagacitatem , et quomodo nullam congregandi dicens : Tribulario ? an angusliu ? an fames? an perse.
rum opum labucrit curain . Non enim sicul mercena- quutio ? an nudilas ? an periculum ? an gladius ? 0 3ni
rius aliquis cum laban convenii , el operam suam mam , insania, qu.c continentiæ m ler esl, furculem !
exquisitioremercede local , et aliud quid pelit : scd Quid, inquit, cx iis quæ nobis inferri possunt, nos
memor malris et praceplorum pairis , el mirilicam a vocare a carilale qui est in Deum poterit ? Aldi.
continentiam præ se ferens, dicit Labano : 18. Ser- cliones quotidian:u ? Minime. Angustiæ ? Neque illic .
rimm libi septem annis pro Rachel filia ina juniore. Num persequutiones ? Neque illæ . Sed quid ? num fa
llanc enim mus ut apud fontem vidi , amavi. Elvide mes ? num rudilas ? num pericula ? l'crum quid dico
benevolentiam viri. Sibiipsi el lempus prescribit, et famem , etnudilalem , et pericula ? num gladius ? Ne
tanto tempore sufficicns argumentum sur continentiæ mors quidem ipsa, si infligalur , hoc poterit cllicere :
præbet. Et quid admiraris , dilecie , audiens eum id enim prorsus impossibile est. Nullus alius sic di
seplem annis se servilurum promi isse i ro dilecia gnalus est diligere Dominum , ut beata illa anima.
puellia ? Ui cuim ostendal nobis Scriptura , quomodo Quasi enim liberalus a corpore, el sublimis factus,
anior magnus et laborem el temporis longiludinem ut sic dicam ,neque super lerram ambulare sc putans,
succidit , et lil breve viderctur effecit, dicit : 20 . Et ita loquitur. Amor enim in Deum et succensa ciri
servivil Jacob pro Rachel annis septem , et erant corum las mentem ejus a sensibilibusadspiritualia transtulit,
co quasi dies pauci, eu quod ipse illam diligeret. Sc. el a prrsentibusad futura , et a visibilibus ad non vi
plem , inquit , anni, pauci dies videbantur ob ingentem sibilia . Talis enim res cst fides ei carilas in Deum .
erga puellam amorem . Quando enim quis saucialur Ei ul discas magnum ejus cordis affectum , vidc eum
caritatis desiderio ,uihil difficile speclit : sed id quod qui sic Dominum dilexit, et in ejus caritatem exar
fuerit plenum periculis el multa miseria , leviter leri, sit, fugari, persequutionem pati, Nagellari, innumera
ad hoc umum respiciens, quomodo suo potialur volo gravia ferre, et dicere : In laboribus abundanlius, in
el desiderio . plagis supra modum , in mortibus frequenter : a Judæis
Moralis epilogus. Amor Jacubi erga Rachel indiſſe- quinquies quadragenas una minus accepi : ler virgis
rentiam nostram erga Deum redarguil. Quomodo Pau . caesus sum , semel lapidalus sum , ler naufragium feci,
Iusdilexerit Deum ; ipsum imitari suos auditores horta . nocle el die in profundo maris fui , in ilineribus
lur. — Audiamus nos ignavi et supini, ingralum erga sæpe , periculis Ruminum , periculis latronum , peri
Deum animum exhibenlos. Nam si justus ille propter culis in falsis frulribus , in labore el ærumna ( 2. Cor.
puclla amorem seplennium servire ſerreque pastora - 11. 23 -27 ) : ct lalia patiens, gaudebat el exsullabal.
linn laborum xruinnas decrevit, et non sensil vel la Sciebal cnim , et argumen:is mullis cerlus crat, labo
bores, vel temporis longiludinem , sed omnia ei levia res presentes mixima sibi pricmia conciliare, el lico
et facilis vidcbantur, exspectatione ue et spe frucndi ricula coronas parere . Nam si Jacob propter amorcin
fultus, ita uil dies paucos longum illud lempus pula in Rachelemi quasi pauculos dies seplennium putabal,
rel : qualem nos habebimus excusationem , qui non multo magis beatus ille omnia nihili faciebal,succen
pori studio erza Domimum nostrum el benefactorem sus semel amore in Deum , ct propier Christum dile
el curatorem , et quinobis sil omnia, afiicimur ? Scd clum omnia ferens. Studeamusigitur, obsceri , el nos
ubi proponitur lucrum temporale . omnia alacriter diligere Cliristum . Nihil cnim aliud, inquit, Christi:s
sustinere volumus, etiamsi quid laboriosum sit, el
valle ærumnosum et sordidum , el posam in prin . Sic duo Mss , alquc ila legit vetus Interpres. In
sesti el futuro saculo piabcns : proptcrnostram aulem Edilis hæc, quid interpostulabal
vis Wilia (ti tùy ipoprevov), defcie
bant ; sed ea series .
 483 S. JOINNIS CIIRYSOSTOMI ARCIIIEP. CONSTANTINOP . 484
· l'equirit a le , quam ut ipsum diligas ex lolo corde, et abundantiæ vini possideat larga eleemosyna , ut cum
- ficismandata ejus (Marc. 12. 30 ). Qui enim diligit didicerinus lucrum quod inde nascitur, alacriter eam
sicut oportet Deum , manifestum quod et mandata largiamur. Forte eniin lanla ejus est polestas, ut non
ejus implere nitatur. Quando enim quis erga aliquem solum peccata purgare, sed et mortem fugare valeat.
fraterne allicitur, omnia faccre studel, ut dilectum Et quomodo, ego dicam . Et quis, dicet aliquis, clee
attrahere po: sil in amorem suum . Et nos quoque si mosynam faciens, superior morle factus est ? Saneom
Dominun sincere dilexerimus, mandala ejus implere, nes videmur sub mortis tyrannidem venisse. Ne lur
nihilque corum , quc cxacerbare poterunt dilectum , beris , dilecte , sed rebus ipsis disce quomodo eleemo
facere studebimus. Hoc fuerit regnum cæloruin , hoc synæ vis cl mortis vicit tyrannidem . Tabitha erat
bonorum (ruitio ; hoc infinita bona continet, si ger- mulier , cujus nomen si quis interpretalur , dicitur
mane el sicut oportet eum dilexeris : illum autem Dorcas : hæc quotidie dabal operam , ut colligerel ex
sincere diligimus , si propter caritatem in eum , et eleemosyna divitias. El vestiebat, inquit , viduas, et
crga conservos multam . cxhibeainus dilectionem . In alios omnes sumplus eis præbebat. Faclum est au
his enim duobusmandalis, inquit, universa lex et pro- tem ut infirmala ipsa morerelur. Sed vide quomodo
pholæ penilenl (Malh. 22. 40 ) : nempe til diligas be qux ab illa curabantur, et quas vestiebat, benc
Dominum Deum tuum ex toto corde tuo , el ex lola ficam opportune remunerarint. Siantes circa aposlo
mente tua, el cr omnibus viribus luis ; et proximum lum , monstrabant, inquit , ei vestes, el cuncta quæ
lillim sicut leipsum (Marc. 12. 30. 31) Hæc omnium faciebat, cum adhuc in humanis ageret Dorcas : et
virtutum summa, hoc fundamentum . Simul enim cum alumnam requirebant, lacrymas profundebant, ct ad
carilalc in Dcum ingreditur dilectio proximi. Nam qui magnam miserationem apostolum provocabant. Quid
Deum diligit, non despiciet fratrem , neque opes plu - igitur bealus Petrus ? Genibus posilis, inquit, oravit :
ris , quam membrum suum , faciet , sed magnam præ el conversus ad corpus, dixit : Tabitha, surge. Illa au
se ſerci benignitatem , memor ejus qui dixit : Qui fe- tem aperuil oculos suos , et ut vidit Petrum , resedil.
ceril uliguid unihorum minimorum ,mihifecerit (Maith . Dalo autem eimanu, erexit eam : et accersitis sanctis el
25. 40 ). El cogitans, propler ministerium in conser. viduis, commendavil illis eam vivam (Acl. 9. 40 ). Vidi
vum Deum ipsum es:e quiut sibi præstilum officium sti virlulem apostoli, imo operantis per cum Domini ?
adscribat, magna cum alacritate omnia operabitur, vidisti quanta retributio beneficentiæ in viduas, etiam
mignamque liberalitatcm cxhibcbit circa cleemosy- in presenti ? Quid enim tantum , quæso, præbuit illa
nam ,non ad vilitatem respiciens pauperis qui apparet, viduis, quantum illae ei rependerunt? Vesles præbuit
sed ad magnitudinem ejus qui promisil se habilli- ct alimenta, scd illæ ad vitam hanc rcduxerunt ; ct
rum perinde ac si sibi facta esserl, qu:ecumque illi mortem ab ea fugarunt : imo non illae , sed clemcns
facta ſuerini. Ne igitur prætereamus simpliciler, oro, Dominus noster propter curam quam illis impenderal.
lucrum nostrarum animarum cl remedium nostrorum Vidistis pharmaci potentiam , dilectissini? Iloc ont
vulncrum . Hoc enim , hoc maximum pharmacum ila ncs nobisipsis paremus : neque enim sumpluosum
curabit et abolcbit ulcera animarum nostrarum , ut est, quamvis lantae sit virtutis, sed el vili emitur, nec
licque vestigium neque cicaliis aliqua apparitura sit : mullo sumplu indiget. Magnitudo enim eleemosyna
il quod in corporis vulneribus non est possibile. non in multitudine pecuniarum vel opum sita est, sed
Nam licet quis millies cataplasmata accepta a medic ex alacritatc dantiuin judicatur (Malih . 10. 42). Pru
cis superponal,necesse est cicatricem in corpore ma- pler lioc et qui polum aquæ frigidæ dedit, acceplus
nerc ; el merito : corpus cnim est quod curatur. Hic est , necnon ea quae duo minuta in corbonam misit
autem quia anima est quc curalur, quando quis bo . (Luc. 21. 2 ) , ut discamus, ubique reclam mentem
mam suam voluntatem declarat, multam in melius requiri ab universorum Domino . Fieri potest ut qui
mualionem : ccipit : et sic omnia ulcera depellit, ut parum babel, magnam præ se ferat liberalitatem , si
venliis vehemens pulverem delurbat. Algue horum magna valel alacrilale : et quimulla possidet , minor
omnium exemplis plenæ sunt Scripluræ . Ita Paulus videatur iis qui parum habent, projiter sordidi anini
aposlulus factus est ex persequutore, et qui prius in - tenacitatem . Effundamus igitur , quaso , faculla
pugnabat Ecclesiam , poslea factus est ejus pronubus. les nostras in egenos mente libcrali, ex iis quæ no
4. Brevi tempore potest delictorum remissio impe- bis Dominus dedil : et quæ ab co data sunt, ipsi ile
Trari. Eleemosynæ magniludo. - Vidisti quanta reruin rum demus, ut sic iterum nostra cum lucro fiani.
vicissitudo ? vidisti quanta transmutatio ? Sic el diatro , Tanta enim ejus est liberalitas, ul licet accipiat
quimulla ſeceral hoinicidia, in uno temporis puncio , de iis quæ ipse dedil, non pulel tamen propria se
propler pauca illa verba ila omnia abluit peccata , ut accipere, sed magna munificentia nobis ea redditu
audiret a Domino : flodie mecum eris in paradiso rum sc pollicetur ; tantum si nos qux nostra sunt
(Luc. 23. 43 ). Sic et publicanus, qui percussoral pe facere velinus, et sic pauperibus erogemus, quasi
clus, el sua peccata confessus erat, descendit justifi . deponentes ea in manus Domini : scienles quie .
calus magis, quam Pharisxus ( 1d . 18. 13 ) . Verum cumquc acceperit manus illa, ea non solum red
omncs hi animæ suæ bonum affcctum declararunt, dirurain , sed multiplicata nobis iterum largiluram ,
et priora conſessi peccala, remissionem oblinuere. suæ lib : ralitatis gloriam declaranlem . Et quid as
Videamus autem ct hujus mandati robur, et quantam scro, ea redderc multiplicata ? Manus illa non ea so
 IN CAP. XXIX GENES. NOMIL . LV . 484
και ποιείν τας εντολάς αυτού . Ο γάρ αγαπών αυτόν αυτής ημίν εγγινόμενον κέρδος , προθύμως αυτήν
καθ' ον δεί τρόπον αγαπάν, δηλονότι και τας αυτού μετέλθωμεν. Τάχα γάρ τοσαύτη αυτής και περιουσία ,
επείγεται εντολάς ποιείν. " Οταν γάρ τις περί τινα ως μή μόνον αμαρτήματα εκκαθαίρειν , αλλά και αυ
γνησίως διάκειται, πάντα πράττειν σπουδάζει, και τον τόν τον θάνατον φυγαδεύειν. Και λέγω τον τρόπον.
αγαπώμενον εφέλκεσθαι δύναται εις τον περί αυτον Καί τίς, φησίν , ελεημοσύνην επιδειξάμενος, του θα
πόθον. Και ημείς τοίνυν, εάν αγαπήσωμεν γνησίως νάτου κρείττων γέγονε ; Και μήν άπαντας ορώμεν
τον Δεσπότην, και τας εντολάς αυτού πληρώσαι δυ. υπό την τυραννίδα του θανάτου γινομένους. Μή θορυ
νησόμεθα, και μηδεν πράττειν εκείνων των παροξυ- βηθής, αγαπητέ, αλλά μάθε δι' αυτών των πραγμά
ναι δυναμένων τον αγαπώμενον . Τούτο η βασιλεία των, όπως και της ελεημοσύνης δύναμις ενίκησε και
των ουρανών, τούτο η απόλαυσις των αγαθών, τούτο τούτου την τυραννίδα. Ταβιθά τις εγένετο γυνή , ήτις
τα μυρία αγαθά, το καταξιωθήναι γνησίως και καθ' διερμηνευομένη λέγεται Δορκάς : αύτη έργον εποιείτο
ον χρή δη τρόπον αγαπάν• αγαπήσομεν δε αυτον γνη- καθ ' εκάστην ημέραν την από της ελεημοσύνης ευπο
σίως, εάν διά την περί αυτόν αγάπην, και περί τους ρίαν συλλέγειν εαυτή · και ενεδίδυσκε, φησί, τάς χή
ομοδούλους πολλών επιδειξώμεθα την αγάπην. Εν ρας, και την άλλην άπασανεύπορίαν αυταίς παρείχεν.
ταύταις γάρ , φησί, ταις δυσιν εντολας όλος ο Εγένετο δε ασθενήσασαν αυτήν αποθανείν. Αλλά
νόμος και οι προφήται κρέμανται, εν τω αγαπήσαι βλέπε μοι ενταύθα, αγαπητέ, πώς αι της θεραπείας
Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της καρδίας σου , και εξ απολαύουσαι, και τα σώματα σκεπόμεναι απ' αυτής,
όλης της ισχύος σου , και εξ όλης της διανοίας σου, εν καιρώ την ευεργέτιν αμειβόμεναι, περιεστώσαι τον
και τον πλησίον σου ως σεαυτόν. Τούτο των αρετών απόστολον, επεδείκνυον, φησί , τα μάτια, και όσα
το κεφάλαιον, τούτο πασών των του Θεού εντολών και επoίει μετ' αυτών ούσα η Δορκάς , και την τροφών
θεμέλιος. Τη γάρ αγάπη τη περί τον Θεόν συνεισέρ- επεζήτουν, και δάκρυα ίσως προσέχεoν, και εις πολύν
χεται και η περί τον πλησίον αγάπη . Ο γάρ αγαπών οίκτον τον Απόστολον έφείλκοντο. Τί ούν ο μακάριος
τον Θεόν ου περιόψεται τον αδελφόν, ουδε τα χρή- Πέτρος; Τα γόνατα θείς , φησί, προσηύξατο, και
ματα του οικείου μέλους προτιμήσει, αλλά πολλήν επιστρέψας προς το σώμα , είπε : Ταβιθά , ανά
του ειρηκότος, ότι ' Ο ποιήσας έν τούτων των ιδούσα τον Πέτρον , ανεκάθισε. Δούς δε αύτη
αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί εποίησε. Και χείρα, ανέστησεν αυτήν, και φωνήσας τους αγίους
εννοών, ότι διά της εις τον ομόδουλον θεραπείας αυτός και τας χήρας, παρέστησεν αυτήν ζωσαν . Είδες
έστιν ο τα γινόμενα οικειούμενος και των απάντων Δε- δύναμιν του αποστόλου , μάλλον δε του ενεργούντος
σπότης, μετά πολλής της προθυμίας άπαντα εργάσε- εν αυτώ Δεσπότου ; είδες όση της εις τάς χήρας ευ
ται, και πολλήν την δαψίλειαν περί την ελεημοσύνης ποιίας αμοιβή και εν τω παρόντι καιρώ γέγονε ; Τι
επιδείξεται , ου προς την ευτέλειαν ορών του φαινο- γάρ τοσούτον, ειπέ μου, παρέσχεν αύτη ταις χήραις ,
μένου , αλλά προς το μέγεθος του οικειούσθαι επαγ- όσον αύται αυτήν ημείψαντο; Ίμάτια παρέσχε και
γειλαμένου τα εις τους πένητας γινόμενα. Μή δή πα- τροφάς αυταίς , αλλ' αύται προς ζωήν αυτήνεπανήγα.
ρατρέχωμεν απλώς , παρακαλώ, το κέρδος των ημε- γον, και τον θάνατον εξ αυτής δραπετεύσαι εποίησαν:
τέρων ψυχών,το φάρμακον των ημετέρωντραυμάτων. μάλλον δε ουχ αύται , αλλά διά τήν εις ταύτας θερα
Τούτο γάρ, τούτο μάλιστα το φάρμακον τοσαύτην πείαν ο φιλάνθρωπος ημών Δεσπότης. Είδετε φαρμά
ημίν παρέξει την θεραπείας, και ούτως αφανίσει τα κου δύναμιν , αγαπητοί ; Τούτο πάντες εαυτούς κατα
έλκη των ημετέρων ψυχών , ώς μηδέ ίχνος μηδέ σκευάσωμεν· ουδε γαρ πολυτελές εστι, καίτοι γε
ουλήν καταλειφθήναι : όπερεπί των σωματικών τραυ- τοσαύτην έχουν την δύναμιν, αλλά και σφόδρα εύωνον,
μάτων ουχ οίόν τε γενέσθαι. Κάνγάρ μυριάκις τις τά και ούτε δαπάνης δείται πολλής. Το γάρ της ελεημο
φάρμακα των οικείω τραύματι επιθή τα παρά των συνης μέγεθος ουκ εν τώ πλήθει των χρημάτων κρί
ιατρών κατασκευαζόμενα, ανάγκη την ουλήν εν τω νεται, αλλ' εν τη προθυμία των διδόντων. Διά τούτο
σώματι εναπομένειν · και είκότως· σώμα γάρ έστι τό και ο ποτήριον ψυχρού δούς απόδεκτος γέγονε, και η
θεραπευόμενον. Ενταύθα δε επειδή ψυχή εστιν η θε τα δύο λεπτά καταβαλούσα, ένα μάθωμεν ότι παντα..
ραπευσμένη, επειδάν την οικείαν ευγνωμοσύνην επι- χου γνώμην ορθήν επιζητεί ο των απάντων Δεσπό
δείξηται, πολλήν δέχεται την επι το βέλτιον μεταβο - της. "Έστι πολλάκις και ολίγα έχοντα πολλήν την
λήν, και ούτως άπαντα φυγαδεύεται τα έλκη, ώς αν δαψίλειαν της ελεημοσύνης επιδείξασθαι , όταν η η
κονιορτός, ανέμου σφοδρού διεγερθέντος . Και τούτων προθυμία έδρωμένη και πάλιν το εναντίον, έστι
απάντων των υποδειγμάτων υπερπλήρεις ημίν αι και πολλά κεκτημένον ελάττονα οφθήναι των ολίγα
Γραφεί. Ούτως ο μακάριος Παύλος απόστολος γέγονεν εχόντων διά τήν της ιδίας γνώμης μικρολογίαν. [537)
από διώκτου, και ο πρότερον πορθών την Εκκλησίαν, Εκχέωμεν ούν , παρακαλώ, τα όντα εις τους εν χρεία
ύστερον αυτός αυτής γέγονε νυμφαγωγός. όντας μετά δαψιλούς γνώμης, εξ ών ο Δεσπότης
δ'. Είδες άκραν την μεταβολήν; είδες άφατον την ημίν κεχάρισται , και αυτά τα παρ' αυτού ημίν δο
θέντα αυτό πάλιν ημείς δωμεν, ίνα ούτω πάλιν μετά
μετάστασιν; Ούτω και ο ληστής μυρίους εργασάμενος πολλής προσθήκης ημέτερα γένηται. Τοσαύτη γάρ
φόνους, εν μιά καιρού ροπή διά των ολίγων εκείνων αυτού ή φιλοτιμία , ότι και αφ' ών έδωκε λαμβάνων,
δημάτων ούτως άπαντα απενίψατο τα αμαρτήματα , ουχ ηγείται τα ίδια λαμβάνειν , αλλά μετά πολλής
ώς ακούσαι παρά του Δεσπότου, ότι Σήμερον μετ'
έμου έση εν τω παραδείσω. [53 ] Ούτω και ο τελώ ημίν αυτά της φιλοτιμίας αποδιδόναι υπισχνείται :
νης, στήθος τελήξας, και τα οικεία αμαρτήματα όμο . θώμεν, και καθάπερ τη του Θεού χειρί ταύτα παρα
λογήσας, κατήλθε δεδικαιωμένος υπέρ τον Φαρισαίον. κατατεθέμενοι , ούτως αυτά τοις πενησι χορηγώμεν ,
'Αλλά τούτων μεν έκαστος ψυχής ευγνωμοσύνην επι ειδότες ότι άπερ αν η χείρ εκείνη δέξηται, ουκ εκείνα
δειξάμενος , και τα πρότερα ομολογήσας πταίσματα. μόνον αποδίδωσε » , αλλά και πολυπλασίονα -
ούτω της συγχωρήσεως απήλαυσεν. "Ίδωμεν δε ταύτης ούτος ημίν αυτά πάλιν χαρίζεται , την οικείαν φιλο
της εντολής την ισχύν, και όσην περιουσίας δύναμιν τιμίαν διά πάντωνεπιδεικνύμενος. Και τί λέγω, ότι
κέκτηται ή δαψιλής ελεημοσύνη, ένα μαθόντες το εξ αυτά πάλιν πολυπλασιάζει ; Η χείρ εκείνη δίδωσιν
 385 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP . 486
ουκ αυτά μόνον , αλλά μετά τούτων και την βασιλείαν των του Θεού προσταγμάτων δι' αυτών των έργων
των ουρανών δωρείται, και ανακηρύττει και στεφανοί, πληρούντα, καθάπερ και αλλαχού φησι • Μακάριος
και τα μυρία αγαθά χαρίζεται, εάν εκ των παρ' ός καταπτήσσει πάντα δι' ευλάβειαν . 1:t γάρ
αυτού δοθέντων μικρόν τι εισενεγκεϊν βουληθώμεν. ήμείς , έτειδάν ίδωμεν οικέτην ημέτερον μετ' επι
Μή γάρ βαρύ τι και επαχθές παρ' ημών αιτεί ε ; Τα μελείας πολλής τα επιτάγματα πληρούντα τα ημέ
περιττά της χρείας βούλεται αναγκαία ημάς ποιήσα τερα , και πολλού του φόβου και του τρόμου , πλείονα
σθαι , και άπερ είκη και μάτην εν τοις ταμιείοις εν την παρ' εαυτών εύνοιαν και συμπάθειαν εις αυτόν
απόκειται , ταύτα βούλεται υφ' ημών αυτών καλώς επιδεικνύμεθα • πολλώ μάλλον αν ο αγαθός Δεσπότης
διανεμηθήναι,ένα αφορμήν λαβών εντεύθεν, λαμπρώς εις ημάς τούτο επιδείξηται. Διά τούτο τοίνυν έλεγεν:
ημάς στεφανώση. Σπεύδει γάρ και επείγεται , και 'Επ' εκείνον επιβλέψω τον πράον , και ησύχια ,
πάντα ποιεί και πραγματεύεται, ώστε αξιώσαι ημάς και τρέμοντά μου τους λόγους. Τρέμωμεν τοίνυν ,
ών και επηγγείλατο. παρακαλώ , και μετά πολλού φόβου πληρώμεν αυτού
ε'. Μή τοίνυν εαυτούς αποστερήσωμεν, παρακαλώ, τους λόγους αυτού γάρ εισι λόγοι τα παρ' αυτού
των τοσούτων αγαθών. Ει γάρ οι περί την γην πο- ημίν δοθέντα προστάγματα και μαθόντες τίσιν
νούμενοι και ταλαιπωρούντες, τας εαυτών αποθήκας αρέσκεται, και τίνα πρoσίεται, εκείνα μετέωμεν ,
κενούντες, εις την γην καταβάλλουσι τα σπέρματα, και τοιούτοι γενέσθαι σπουδάζωμεν, ήσυχίαν, πραό
και τα πάλαι συνηγμένα σκορπίζουσι, και μεθ' ηδο - τητα, ταπείνωσιν πολλήν επιδεικνύμενοι, και πάντα
νής τούτο ποιούσι , τη ελπίδα του πλείονος εαυτούς τα παρ' αυτού επιτάγματα μετ ' ευλαβείας πολλής
παραμυθούμενοι, και ταυτα ειδότες εώς και αέρων μετερχόμενοι και φόβου πολλού, ίνα την διάθεσιν της
ανωμαλίαι πολλάκις, και γής άκαρπία , και έτεραι γνώμης της ημετέρας αποδεξάμενος και των απάντων
πολλαι περιστάσεις, ή ακρίδων στρατόπεδον, η Δεσπότης, και αρκεσθείς 4 ημών τή υπακοή ,επιβλέψαι
ερυσίβης ή έφοδος της προσδοκίας διαμαρτείν εποίησε, εφ' ημάς καταξιώση. Εάν γάρ τούτο ποιήσαι καταδέ
και όμως ταϊς χρησταϊς ελπίσιν εαυτούς τρέφοντες , ξηται,εν πάση ασφαλείαςημάς καταστήσει: Επιβλέψω
τα εν τοίς ταμιείοις συνηγμένα τη γή παρακατατί- γάρ, φησίν, αντί του, προνοίας αξιώσω, χείρα ορέξω,
θενται • πολλώ μάλλον ημάς τα απλώς αποκείμενα εν άπασιν αντιλήψομαι , τάς παρ' εμαυτού φιλοτιμίας
σκορπίζειν εις την των πενήτων διατροφήν προσήκεν, μετά δαψιλείας παρέξω. Ταύτα ούν άπαντα μετία
ένθα ουκ ένι ποτέ διαμαρτείν του τέλους, ουδε δείσαι μεν, παρακαλώ, ένα επιβλέψη και εφ' ημάς ο Δε
την αποτυχίαν την επί της γης γινομένην. 'Εσκόρ- σπότης, και δυνηθείημεν και τον παρόντα βίον αλύπως
πισε γάρ, φησίν, έδωκε τοίς πένησιν. 'Αλλ' άκουε διανύσαι, και των μελλόντων αγαθών επιτυχείν, χά
και των εξής : Η δικαιοσύνη αυτού μένει εις τον ριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου ημών Ιησού
αιώνα του αιώνος. " Ω θαυμασίου σκορπισμού ! Εν Χριστού , μεθ' ού το Πατρί άμα τω αγίω Πνεύματι
βραχεί το χρόνο την διανομήν εποιήσατο, και εν δόξα, κράτος, τιμή, νυν και αεί, και εις τους αιώνας
διηνεκεί το αιώνι η δικαιοσύνη αυτου διαμένει. Τι των αιώνων. Αμήν.
τούτου μακαριστότερον γένοιτ' άν ποτε ; Διά τούτο, (539) ΟΜΙΛΙΑ ΝΤ'.
ταρακαλώ , τήν διά της ελεημοσύνης δικαιοσύνης Είπε δε Ιακώβ προς Λάβαν : 'Απόδος μοι την
εαυτοίς επισπασώμεθα, ίν' ή και περί ημών τούτο γυναίκα μου πεπλήρωνται γαρ αι ημέραι ,
λέγεσθαιάξιον ,ότι Εσκόρπισαν, έδωκαν τους πένησιν, όπως εισέλθω προς αυτήν .
η δικαιοσύνη αυτών μένει εις τον αιώνα του αιώνος. χήλα'.'Απο της αγάπης του Ιακώβ, ήν περί την Ρα
'Επειδή γαρ είπεν, Εσκόρπισεν , έδωκεν, ίνα μη χθες,επεδείξατο, είς τήν Παύλου αγάπην μεταστάντες
και το μέγεθος του περί τον Χριστόν πόθου
νομίσης ότι τα σκορπισθέντα απώλετο , διά τούτο
ταχέως επήγαγεν , Η δικαιοσύνη αυτού μένει εις αυτού καταμαθόντες, καθάπερ υπό ρύμης τινός σφυ
τον αιώνα του αιώνος. Εκείνων, φησί , των σκορ δροτέρας εξελκυσθέντες, ουκ έτι ισχύσαμεν επί της
πισθέντων η δικαιοσύνη ανάλωτος μένη », [558] παντί ακολουθίαν επανελθεϊν του λόγου. Διόπερ, ει δοκεί,
το αιώνι παρεκτεινομένη και μηδέποτε πέρας λαμβά σήμερον τοίς εξής επεξελθόντες, τα λειφθέντα ανα
νουσα. Και μετά της ελεημοσύνης και της άλλης πληρώσωμεν, ίνα και εκ των σήμερον λεγομένων
αρκούσαν ωφέλειαν καρπωσάμενοι , ούτως οίκαδε επ
αρετής πολλήν την επιμέλειαν ποιησώμεθα , και τα ανέλθωμεν. Επειδή γαρ επληρώθη και των επτά ετών
πάθη της σαρκός καταστέλλωμεν, και εξορίσωμεν εκ
της εαυτών ψυχής πάσαν επιθυμίαν άτοπον , πάντα αριθμός, Και ήσαν, φησίν, ενώπιον Ιακώβ ως ημέραι
πονηρόν λογισμόν, οργήν, θυμόν, βασκανίαν, και την ολίγαι ο τοσούτος χρόνος διά το αγαπάν αυτόν
αυτήν, είπε τω Λάβαν : 'Απόδος μοι την γυναίκα
ευμορφίαν της ψυχής διά πάντων καλλωπίζωμεν, ίνα μου · πεπλήρωνται γαρ αι ημέραι μου , όπως είσ
φαιδρόν αυτής και λαμπρόν το κάλλος κατασκευά έλθω προς αυτήν. Συνήγαγε δε Λάβαν πάνταςτους
σαντες επισπασώμεθα εαυτούς τον των ουρανών Δε άνδρας του τόπου, και εποίησε τον γάμον. Και
σπότην, και μονήν παρ' ημίν καταξιώση ποιήσαι. εγένετο εσπέρα, και λαβών Λάβαν Λείαν την
"Ενθα γαρ αν ίδη ψυχής ευμορφίαν, ευθέως εκεί θυγατέρα αυτού , εισήγαγεν αυτήν προς Ιακώβ.
εφίπταται. Αυτός γάρ είρηκεν, ότι "Επί τινα επιβλέ- Είδες το παλαιών μεθ' όσης σεμνότητος τους γάμους
ψω, αλλ' ή επί τον πράον , και ησύχιον , και τα - επετέλουν ; 'Ακούσατε,οι περί τας σατανικάς πομπές
πεινόν , και τρέμοντά μου τους λόγους ; Είδες έπτοημένοι, και εξ αυτών των προοιμίων τα σεμνά
πως ήμάς εδίδαξεν άπαντα τα πνευματικά χρώματα του γάμου καταισχύνοντες . Μή που αυλοί ; μή που
τα δυνάμενα της ψυχής την ευμορφίαν φαιδράν απερ- κύμβαλα ; μή που χορείαι σατανικαί; Τίνος γάρ
γάσασθαι ε; 'Επί τον πράον , φησί , και ησύχιον , ένεκεν, είπέ μοι, τοσαύτην λύμην ευθέως επεισάγεις
και ταπεινόν . Είτα το πάντων κατασκευαστικών εις την οικίαν , και τους από της σκηνής και της
επήγαγε , Και τρέμοντά μου τους λόγους. Τι εστι ορχήστρας καλείς , ένα μετά της ακαίρου δαπάνης και
το. Και τρέμοντά μου τους λόγους ; Την υπακοήν την της κόρης λυμήνη σωφροσύνην, και τον νέον
• Quinque τηss παρ' ημών επιζητεί. αναισχυντότερον εργάση; Αγαπητόν γάρ, και άνευ
b Savil . el Coisl. μένει. τούτων των υπεκκαυμάτων , εκείνην την ηλικία »
• Απεργάσασθαι. Que in editis post hanc vocem seque δυνηθήναι πράως ενεγκείν τον χειμώνα των παθών :
Phantor (και τα κάλλει σφοδρώς εξαστράπτεσθαι), a septem όταν δε και τοσαύτα ή τα διά της όψεως και διά της
283. absunt, adeo astotata , ul mirum bon sil si H Savi.
lium iopierint in notis p 2.). d Savil. et I rei. Αρκεσθείς,τιulti Iss, και άρισθείς.
485 IN CAP. XXIX . GENES: HOMIL . LVI. 436
lum reddit, sed cum illis regnum cælorum donat, et plere curat,majorem crga illum declaranius bchevur
celebral, atque coronal, innumeraque bona largitur, lentiam et commiscrationem : mullo magis bonus
modo ex iis quæ ab ipso dala sunt parvum quiddam Dominus erga nos id declarabil. Propter hoc dicebat:
inferre voluerimus. Nuin grave aliquid et onerosum Super illum respician mansuelum el quielum , el tro
a nobis requirit ? Ea que abundant ct supervacanea mentem sermones meos. Tremamus igitur, oro,el cum
sunt nobis, necessaria nobis facere vult : el qux fru magnio timore sermiones ejus impleamus ; nam ejus
stra et in vanum in prompluariis reposita sunt, ca vult sunt sermones nobis ab illo tradita mandala : el cum
a nobis bene distribui, lit occasioneaccepta hinc, nos didicerimus qnx illi placeni, el que probal, ea ob
splendide coronel. Festinat enim cl urgel, atque om - cimus, et tales fieri studeamus ; quiclem ), mansuelu
nia facit ci molitur, ut dignos nos reddat iis quæ ille dinem , humilitatem magnam cxbibeamus, et omnia
promisit. quic ab eo mandala sunt cum reverentia el timore
5 . Elcemosyna commendatur. — Ne igitur, quaeso , adimpleamus : ut cum approbaril affectum nientis
nosipsos privemus lantis bonis. Nam si laboriosi nostrie , placalus nostra obedientia , respicere etiam
agricole penum suum evacuant, el semina terræ con super nos dignetur. Quod si nobis continget, erimus
credunt, et olim collecta dispergunt, idque cum vo- per omnia securi : dicit enim , Respiciam , hoc est ,
luplalc faciunt, spe majora recipiendi se solanies : el - Providentia mea dignabor, manum porrigam , in om
quamvis scint sa peaeris inleniperiem , nonnumquam nibus auxiliator ero , ubertim in eum meam liberali
et lerrr. sterilitatem aliaque multa accidentia, ut lo - lalem profundam . llaec igitlir omnia faciamus, obsecro ,
custarum exercitum ', et rubiginis incursum , exspe. ut respicial super nos Dominus , quo et priesenlemi
clationem suam fefellisse ; allamen bona spe sese vitam absque tristitia transigamus , ct fullra bona
alentes, ea quæ in prompluariis collecta sunt , terrae consequi possimus, gratia el benignitate Domini 10
concredunt : multo magis nos que absque usa recon - slri Jesu Christi, cum quo Patri simul cl Spiritui salle
dita sunt, dispergere in panperum usus et cducatio - cu sit gloria , imperium , honor, nunc el scipper , ct
nem convenit, ubi numquam spes eluditur, neque ti in secula sixculorum . Amen .
menda aliqua terr: sterilitas. Dicit enim : Dispersil , HOMILIA LII.
dedit pauperibus. Sed audi ctiam quae sequuntur : Ju Dixit autem Jacob ad Laban : Da mihiuxorem meam :
slilia ejusmanet in sæculum sæculi (Psal. 111. 9 ). O impleli sunt enim dics, ul ingrediur ad eam (Gen .
mirabilem scmentem ! Brevi tempore distribuit, et in 29. 21).
perpetua srcula justitia ejus permanel. Quid hoc bea 1 . Heri a dilectione Jacob, quam erga Rachelemi
lius umquam fuerit? lucirco oro, ut justitiam quæ ex
elcemosyna est nobis acquiramus, ut et denobis di exhibuit, ad Pauli caritatem elmagnitudinem amoris,
quem erga Curistum gerebat, transeuntes , quasi ab
catur : Disperserunt, dederunt pauperibus , justitia impellioso quodam torrente rapli, non potuimus ad
corum manet in sirculum sæculi. Postquam enim di seriem et conlex:um sermonis regredi. Idco, siplacer,
xit, Dispersil, dedil, ne pules dispersa periisse , ideo
flation subdidit : Justitia cjus manelin seculum sa'culi. hodie scquentia aggressi, ea quæ tunc relicta sunt
Illis, inquil, dispersis, justitia mancat inexpugnabilis, impleamus : ut ex iis quæ hodie dicuntur percepla
ct in omne sxculum se extendal numquam finem utilitate aliqua, domum repelamus. Igitur postquam
habitura . Alque cum clecmosyna eliani alias virtutes implclus esl seplem annorum numerus, 20. El fue
diligenter curemus , et affectiones carnis reprimamus, runt, inquit, curam Jacob quasi dies pauci tot anni ob
et eliminemus ex animia omnem illicitam concupi amoris vehementiam , 21. dixit ad Laban : Da mihi
seentiam , omnem malam cogitationem , iram , indigna urorem meam : impleti enim sunt diesmei, ul ingrediar
Lionem , invidiam ; et orncmus omnibus modis anime ad eam . 22. Congregavit aulem Laban onines viros lo
pulchritudinem , ut claritate pulchritudinis ejus con ci, et ſecil nuptias. 23. Et factum esl vespere, el accepit
cilienus nobis cælorum Dominum , et apud nos ha Laban Liam filiam suam , introduxilque eam ad Jacob.
bitire dignetur. Nani ubi viderit anime venustatem ,
In salanicas nupliarum pompas invchilur. - Vidisti
cum quania olim honest.ile nuplias egerint ? Audile
statim adveniel. Dixitenim : Super quem alium respi qui satanicas pompas admiramiui, el statim ab initio
ciam quam super munsuelum el quietum el humilem , et
tremenlcm sermonesmeos (Isai. 66. 2 ) ? Vidisti quo nuptiarum bonestalem dedecore afficilis. Num lunc
? num tunc cymbala ? nuin lunc chore: diabo
modo nos docuit omnes spirituales colores, quibus tibiæ
animne pulchriludo potest decorari? Super mansue. licx ? Quare enim , dic mihi, tanlum stalim ab initio
damnum inducis in domum luam , el cos qui in
lum , inquit, el quielum , et humilem . Deinde quod hæc scenis ct orchestris operanı locant vocas, ut cum in
omnia ellicit addidit : El tremenlem sermiones meos. tempestivo sumplu virginis ladas continentiau) , ct
est, Trementem
Quidmandatis
Dei sermones
per ipsa opera meos ?, quod
implentem Obedientiam
et alibi juvenem impudentiorem facias ? Oplabile enim el ar
dicil : Bealus qui linel oninia propler pielalem ( Prov. Juum eral, absque illis foinilibus illam r'la 'em po
luissemode: ale ſerre tempestatem affectionum : cum
autem ct hac accedant, tam que videntur, quain
Bostra cum diligentia timorcque multo ac tremore im que audiuntur, duin wajus accenditur incendium , et
" lux,exerciun (738910necov , decst in quibusdam Ms. fernax concupiscentiarum magis innan maur, quo
 OMI RCHIEP ONSTANTINOP
687 S. JOANNIS CHRYSOST A .C . 488
modo non pessum it adolescentis anima ? Hinc enim sed major potius accusatio , quod malam consuetudie
omnia pereunt et corrumpuntur : quia ab initio casti . nem superare non valuerint.
las eorum qui inter se conventuri sunt oppugnatur, et 2. Si enim voluerimus vigilare, el curam habere
sæpe primo die juvenis, oculis videns incontinentibus, nostra salutis, possumus et a mala consuetudine de
tolo diabolico in aniina vulneralur : el puella per ea sistere, el in bonam consueludinem nos reducere :
queaudit et videt captiva fit, et ab co die poslea cre sicque posteris nostris non parvam dabimus occasio
scunt vulnera,majusque fit malum . Etenim illinc sta - nem eadem imitandi, el accipiemus eliam nos mer
tim et mutuam concordiam dilacerant , et amorem cedem eorum quæ ab iis aguntur. Nam qui initium
debilitant. Quando enim ille mentem ad aliam vertil, bonæ vir prabuit, hic auctor est eoruin quæ et ab
hinc el inde dividens animum , a diabolo ipso ductus, aliis recte fiunt, et duplicem recipiel mercedem , lam
inulla amaritudine domum implet. Quod si el illa pro iis quæ ipse recle facit, quam quibus alios in
comperitur ila aſſecta esse, ex ipsis fundamentis om - optimam illam inducit philosophiam . Ne prælexalis,
nia , ut ita dicam , subverluntur : postea alter ab al. obsecro, frigida et ridicula verba hæc, dicentes legi
tero occultalur, et ille quidem suspiciose observat tima quædam essc hæc, el propterea inipleri opor
uxorem , et similiter illa virum . Atque ubi oportebattere. Non enim hæclegitimum faciunt conjugium , sed
concordiam esse et copulam , quippe debebant esse . si secundum leges Dei cum castitale el honeslale fiat
caro una ( Erunt enim , inquit, duo in carnem unam conventus, et si concordia magna cohæreant ii qui
(Gen . 2. 24 ]), hi in tanta vivunt dissensione, quasi conveniunt. Noverunt hoc etiam externæ leges : el
sejuncli cssent. Diabolus enim subingressus lanlam audies eos, qui his studuerunt. diccre. conjugium
in eis perniciem operalur, ut quotidiana pugnæ inler nihil aliud constituere quam consueludinem . Ne igi
eos nascantur et a malis numquam habeant quietem . tur divinas leges cum humanis transgrediamur , ncc
Quid enim quis dixerit quomodo poslea a famulis præfcramus diabolicas leges et perniciosam hanc
contemnantur, quomodo a vicinis rideantur, quam consuetudinem : illius enim lex sunt hæc, qui gaudel
fæda operentur ? Nam sicut quando gubernalores in de interitu nostro . Quid igitur bac consuetudine ma
ler se dissident, etiam quinavi vehuntur, una pericli gis ridiculum , quando vir et uxor innumeris convi
lanlor , ac timent ne cum ni vi submergantur : ita et ciis et scomnia is a servis nulliusque pretii hominibus
hic, si discordes sint vir el mulier , consequens est incessunlur, ac nemo est qui increpet : sed licet cui.
omnes qui apud illos sunt participes esse malorum . vis volenti ad vesperam omnia loqui, el convicia ja
Propterca oro ut hæc omnia prævidenics, consuctu cere in sponsum et sponsam ? Et in alio die si quis
dinem ne seelemini. Scio enim multos receptum mo conarelur ita salibus mordere, periclitarelur , ad tri
rem obtendere , neque palienter ferre ut häe a nobis bunal abduceretur et punirelur : tunc autem quando
dicantur : allamen necesse est ut nos utilia dicamus ,
plurimam oportebat esse reverentiam , majoremque
et quæ illos a futuro supplicio liberent. Ubi enim honestatem et castitatem , lanta obsconilate implen
lantum animae damnum , qua de causa mihi consue lur omnia illa , ut probabile sit diabolo duce hæc
tudinem prætexere audes ? Ecce enim et ego libicon - oinpia
oinnia inventa
inventa esse.'Yer
esse. Verum ne ægre feralis, oro :non
suetudinem meliorem objicio, quæ apud veteres cral, enim absque causa in hunc serinonem digressi sumus ,
quando nondum tanta pix religionis erat agnitio . Et sed curam habens vestræ salutis et honestatis , vel.
ne justum hic Jacob Lantom cogiles, sed el Laban optimam
lem hanc mutationem fieri, vosque optima
adhuc idolorum cultui deditum , nec vel minimam hujus consuetudinis duces. Nam si solum prin
esse
veræ religionis notitiam habentem , et lamen lantam cipium el via fiat operis , paulatim uno alterum lau .
pre se ferentem philosophiam . Neque enim hæc ho dabili hacæmulatione æmulante,omnes laudatores ha
nestas cjus erat, qui ducturus puellam , sed patris bebitis : et non tantum qui civitalem incolunt, inritabun
cam Iradentis. Ideo et illum feci sermonem , non ad tur optimam hanc innovationem , sed et eos qui procul
sponsos tantum spectans quantum ad parentes, cl ad habitant conciliabitis , et imitatores vestros consti
patrem qui virginem local. Quomodo enim non absur. luelis : atque insuper longe ampliorem a Deo repor .
dum , si nos qui tantam accepimus misericordiam , labitis coronam , quod propter Dei timorem el ejus
et lam terribilium ineffabiliumque sacramentorum mandalum diabolicam banc superaveritis consuetudi.
participes sumus, hac in re inferiores simus Labano, nem . Sed quod suscepluri sitis magna alacrilale hoc
qui cullai idolorum adhuc erat deditus ? Annon audis nostrum consilium , et opere impleturi, valde con
Paulum dicentem sacramentum esse nuptias et ima fido. Videns enim vos magna cum voluptate audire
ginem dilectionis Christi, quam erga Ecclesiam ex - en gn:c dicuntur, id ex applausu et laudibus conicclo .
buibuit (Ephes. 5 . 32) ? Ne igitur confundamus nosip vos eliam operibus idem ipsum comprobaturos esse .
sos, et honestatem napliarum corrumpamus . Nam si Propterea contentus dictis, ad contextus seriem rc
quidem bonum et utile fucrit consilium , etiamsi grediar. El fucta est, inquit, vespera, el accepit Laban
rion sit consueludo, fiat : sin damnosum et pernicio Liam filiam suam , et introduzil eam ad Jacob.
sum est id quod a vobis eflicilur, etiamsi consuetudo Quomodo a Labano deceptus fuerit Jacob ; ejus sim
sit, rejiciatur. Nam si boc admiserimus, et fur, el plicilas. – Ne obiter etiam hoc prælereamus : nain
aduler, et quantumvis malus alius, consuetudinem hic quoquc multa considerari possunt: primum sim
obiendet : al nullum binc illis lucrum est vel venia , plicitas Jacob , et quomodo ab omni malitia alicnis
187 IN CAP . XXIX GENES. HOMIL . LVI
ακοής δαψιλεστέραν ανάπτονται την πυράν , και την απασαν κακίαν επιδεικνύμενος , την συνήθειαν ημίν
κάμινον των παθών φλογωδεστέραν εργαζόμενα, πώς προβαλείται • αλλ' ουδέν από τούτου κέρδος αυτή
ουχι υποβρύχιος ή του νέου ψυχή γενήσεται ; 'Εντεύ- έσται, ουδε συγγνώμη, αλλά και πολλή η κατηγορία ,
θεν γαρ άπαντα απόλωλε και διέφθαρται , από του ότι ουκ ίσχυσε συνηθείας περιγενέσθαι πονηράς .
την σωφροσύνην εξ αρχής διορύττεσθαι των μελλόν- β'. Εάν γάρ βουλώμεθα νήφειν , και πολλήν της
των αλλήλοις συνιέναι • και πολλάκις εκ πρώτης εαυτών σωτηρίας ποιείσθαι την φροντίδα , δυνη σόμεθα
ημέρας και ο νέος εδέξατο βέλος σατανικόν εν τη ψυ- και της κακής συνηθείας αποστήναι, και εις καλής
χή , ακολάστους ιδών οφθαλμοίς , και η κόρη και διά συνήθειαν εαυτους αγαγείν » και ούτω και τους μεθ '
της ακοής και διά της όψεως αιχμάλωτος γέγονε , και ημάς ου μικράν παρέξομεν αφορμήν του τα αυτά
ταύτα εξ εκείνης λοιπόν της ημέρας τα τραύματα ζηλουν, και των υπ' εκείνων κατορθουμένων ημείς
αυξανόμενα μείζον εργάζεται το κακόν. Και γάρ ληψόμεθα τον μισθόν. Ο γάρ την αρχήν παρασχών
πρώτον μεν την προς αλλήλους αυτών ομόνοιαν δι- της καλής οδού , ούτος και των υφ' ετέρων γινομένων
ορύττει, και τον πόθον καταμαραίνει."Οταν γάρ προς (541] αίτιος έσται, και διπλούν κομιείται τον μισθόν,
ετέραν εκείνος προσχή τη διανοία, ώδε κακείσε μερι- υπέρ ών τε αυτός κατορθοί, υπέρ ών τε ετέρουςεπάγει
ζόμενος τον λογισμόν , και υπό του διαβόλου αυτού εις την αρίστην ταύτην φιλοσοφίαν. Μή μου τα ψυχρά
στρατηγούμενος, πολλής αηδίας πληρώσει την οικίαν. εκείνα ρήματα και γέλωτος γέμοντα προβάλλεσθε ,
Ει δε κακείνη εύρεθείη τοιούτόν τι παθούσα, εξ αυτών, λέγοντες νόμιμά τινα είναι ταυτα, και διά τούτο πλη
ως ειπείν, των βάθρων άπαντα ανατρέπεται, και λοι- ρούσθαι χρή. Ου ταύτα γάρ νόμιμον ποιεί συνοικέσιον,
πόν αλλήλους κρύπτοντες , ο μεν δι' υποψίας έχει την αλλά το κατά τους του Θεού νόμους μετά σωφρο
γαμετών, η δε τον άνδρα. Και ένθα έχρήν ομόνοιαν σύνης και σεμνότητος την συνέλευσιν γίνεσθαι , και
είναι και σύνδεσμον, και οι οφείλοντες σαρξ είναι μία τη ομονοία συμπεπλέχθαι τους αλλήλοις συνιόντας .
( "Εσονται γάρ, φησίν, οι δύο εις σάρκα μίαν), Τούτο και οι εξωθεν ίσασι νόμοι , και ακούση των
ούτου [540] εν τοσαύτη διαιρέσει τυγχάνουσιν , ώς ει περί ταύτα έσχολακότων λεγόντων , ότι συνοικέσιον
και κατατετμημένοι ήσαν. Έπεισελθών γάρ ο διάβο- ουδέν έτερον συνίστησιν η συνήθεια. Μή τοίνυν και
λος τοσαύτην εν αυτοίς εργάζεται την λύμην, ως τους του Θεού νόμους παραβώμεν μετά των ανθρω
πολέμους και μάχας καθημερινάς τίκτεσθαι, και μη- πίνων, και προτιμώμεν τους διαβολικούς νόμους και
δέποτε ανάπαυλαν έχειν των κακών. Τί γάρ άν τις την όλεθρίαν ταύτην συνήθειαν · εκείνου γάρ έστι
είπoι λοιπόν των οικετών τας καταφρονήσεις, των νόμος ταύτα, του χαίροντος αεί τη απωλεία τη ημε
πλησίον οικούντων τον γέλωτα, τάς άσχημοσύνας; τέρα . Τί ούν αν γένοιτο καταγελαστότερον της συν
Καθάπερ γαρ των κυβερνητών στασιαζόντων, και οι ηθείας ταύτης, όταν υπό οικετών και τριωβολιμαίων
εμπλέοντες των κινδύνων συναπολαύουσι, και αύταν- ανθρώπων σκώμματα και λοιδορίας απείρους δέχων
δρον ανάγκη την ναύν καταποντισθήναι• ούτω δή και ται και ο ανήρ και η γυνή , και ουδείς ή οεπιτιμών,
ενταύθα, του ανδρός και της γυναικός προς αλλήλους αλλ' έξεστι τώ βουλομένων αδεώς κατά την εσπέραν
διαστασιαζόντων, και τους άλλους άπαντας συναπο - άπαντα φθέγγεσθαι, και βάλλειν τοις σκώμμασι και
λαύειν των κακών εικός . Διά τούτο παρακαλώ, ταύτα τον νυμφίον και την νύμφην; Και εν ετέρα μεν
άπαντα προορωμένους, με τη συνηθεία κατακολουθείν. ημέρα εάν τις επιχειρήση λοιδορήσασθαι , δικαστήρια
Οίδα γάρ ότι πολλοί ταύτην ημίν προβαλλόμενοι ουδε αυτώ, και απαγωγαι, και κίνδυνοι • τότε δε, ότε
ανέχονται των παρ' ημών λεγομένων · αλλ' όμως μάλιστα πολλήν έχρήν είναι την αιδώ, πολλήν την
ημάς ανάγκη τα λυσιτελή και τα της μελλούσης κοσμιότητα , πολλήν την αγνείαν , τοσαύτης άπαντα
κολάσεως εξαρπάζοντα λέγειν. "Όπου γάρ λύμη τοσ- πληρούνται της άσχημοσύνης , ώς εικός τον διάβολον
αυτη ψυχής, τίνος ένεκέν μοι συνήθειαν βούλει προ- στρατηγούντα ταύτα άπαντα επιδείκνυσθαι. Αλλά
βάλλεσθαι ; Ιδού καγώ συνήθειάν σοι προβάλλομαι μή δυσχεραίνετε, παρακαλώ : ουδέ γάρ απλώς εις
βελτίονα , ή οι εξ αρχής εκέχρηντο, ότε ουδέπω τοσ- τούτον εξέβην τον λόγον, αλλά κηδόμενος υμών και
αύτη γνώσις ήν της ευσεβείας. Και μη μου τον της σωτηρίας και της ευκοσμίας, και βουλόμενος
δίκαιον ενταύθα λογίζου , τον Ιακώβ λέγω , αλλά τον υμάς την αρίστην ταύτην μεταβολής επιδείξασθαι ,
Λάβαν εννόει, άνδρα έτι τοίς ειδώλοις προσανέχοντα, και της καλής ταύτης συνηθείας αρχηγούς καταστη
και ουδεμίαν γνώσιν έχοντα της ευσεβείας, και τοσ- ναι. Εάν γάρ μόνον αρχή και οδός γένηται του πρά
αυτην φιλοσοφίαν επιδεικνύμενον. Τούτο γάρ ου του γματος , κατά μικρόν εις τον ένα ζηλούντες τον καλόν
μέλλοντος ήν άγεσθαι την κόρην το κατόρθωμα, αλλά τούτον και επαινετον ζήλον, πάντας επαινέτας έξετε ,
του πατρός του την κόρηνεκδιδόντος . Δι' ό και του- και ου μόνον οι την πόλιν οικούντες μιμήσονται την
τον εκίνησα τον λόγον, ουχί προς τους νυμφίους του- καλλίστην ταύτην μεταβολήν , αλλά και τους πόρρω
ουτον αποτεινόμενος , όσον προς τους γεγεννηκότας, θεν οικούντας επισπάσεσθε , και ζηλωτάς υμετέρους
προς τον πατέρα του νυμφίου, και προς τον την καταστήσετε , και πολυπλασίονα τον παρά του Θεού
κόρην εκδιδόντα φημί. Πώς γαρ ουκ άτοπον ημάς κομιείσθε στέφανον , ότι διά τον του Θεού φόβον και
τους τοσαύτης απολαύσαντας φιλανθρωπίας , και των την παρ' αυτού εντολήν, της σατανικής ταύτης περι
φρικτών και απορρήτων μυστηρίων αξιωθέντας , γεγόνατε συνηθείας. 'Αλλ' ότι μεν δεξεσθε μετά
ελάττους κατά τούτο γίνεσθαι του Λάβαν, του έτι προθυμίας ταύτην ημών την συμβουλήν, και εις έργον
είδωλα θεραπεύοντος ; "Η ουκ ακούεις Παύλου λέγον- αυτήν άξετε , σφόδρα πεπεισμαι. Όρών γάρ υμάς
τος , ότι μυστήριόν εστιν ο γάμος, και εικών εστι της μετά τοσαύτης ηδονής ακούοντας των λεγομένων, από
αγάπης του Χριστού , ήν περί την Εκκλησίαν επ- του κρότου και των επαίνων στοχάζομαι, ότι και προς
εδείξατο ; Μή τοίνυν καταισχύνωμεν εαυτούς , και τα την διά των έργων κατόρθωσιν επειχθήσεσθε . Διό
σεμνά του γάμου διαφθείρωμεν. Ει μεν γάρ καλόν αρκεσθείς τοις ειρημένουςεπί την ακολουθίαν του λό
εστι το της συμβουλής και επωφελές , κάν μή συν- γου επανήξω. Και εγένετο, φησίν, εσπέρα, και
ήθεια ή, γινέσθω ει δε βλάβην έχουν και πολύν τον έλαβε Λάβαν την Λείαν την θυγατέρα αυτού , και
όλεθρον το νύν παρ' υμών επιτελούμενον , κάν συν- εισήγαγεν αυτήν προς τον Ιακώβ.
ήθεια ή, εγκοπτέσθω. Επεί εί τούτο συγχωρήσαιμεν, 8 Μή απλώς μηδε τούτο παραδράμωμεν· έστι γάρ
και ο κλέπτων, και ο πορνεύων, και ό την άλλον και εκ τούτου πολλά συνιδεϊν· εν μέν του Ιακώβ το
289 S. JOANNIS CHRYSOSTOMIARCHIEP. CONSTANTINOP . 490
άπλαστον, και όπως πάσης πονηρίας εκτός ών παρ- Εάν άτεκνος , φησί,τελευτήση,εάν παιδία εσχηκώς, και
εκρούσθη • δεύτερον δε , ότι μετά τοσαύτης ευ- όσα τοιαύτα. Αλλ' ενταύθα ουδέν τοιούτον, αλλά παι
κοσμίας άπαντα εγίνετο , και ουδαμου λαμπάδες δίσκην μίαν έκάστη δους ο πατήρ, ούτω τας θυγατέρας
και χορείαι και φώτα την χρείαν υπερβαίνοντα , ώς εξεδίδου. ' Ηγάπησε δε , φησί, Ραχήλ μάλλον ή
και την απάτης του Λάβαν εις έργον ελθείν. "Έστι Λείαν, και εδούλευσεν αυτώ επτά έτη έτερα.
δε και του Λάβαν εντεύθεν καταλαβείν την περί [542] Επειδή γαρ εξ αρχής διά τηνευμορφίανήράσθη της
τον Ιακώβ φιλοστοργίαν. Τούτο γάρ εμηχανήσατο , κόρης, μόλις δε τυχεϊν ο ποτε ηδυνήθη του σπουδαζο
βουλόμενος επί πλείον κατέχειν παρ' εαυτό τον δέ- μένου ,εκείνην, φησί, πλέον ηγάπα, ήπερ την Λείαν.
καιον. Επειδή γαρ ήδει ότι εκείνης περιεκαίετο 8, και Και γάρ ή ταύτης ευμορφία , φησίν, έφείλχετο αυτόν
εί του σπουδαζομένου επέτυχεν, ουκ αν είλετο λοιπόν εις τον περί αυτήν πόθον. 'Αλλ' όρα μοι ενταύθα λοιπόν
της Λείας ένεκεν την δουλείαν υποστήναι , ουδέ τήν του Δεσπότου την άφατον φιλανθρωπίαν, και πως τα
μετ' αυτού συνοίκησιν · διά τούτο θεασάμενος ο Λάβαν παρ' αυτού επαγγελθέντα κατά μικρόνεις έργον άγει.
του ανδρός την αρετήν, και εννοών ώς ουκ αν ετέρως Ο γάρ ειπών, ότι "Εσομαι μετά σου , διαφυλάσσων
αυτού περιγένοιτο και πείσειε , την απάτην ταύτην σε εν πάση όδω, ή εάν πορευθής , και ότι Αύξανω
ειργάσατο, και δίδωσιν αυτή την Λείαν μετά Ζελφάς σε και πληθυνω, αυτός και νυν άπαντα οικονομεί .
της παιδίσκης. Είτα εγκαλούμενος υπό του δικαίου , Και ένα μάθης, άκουε και αυτής της θείας Γραφής
τίνος ένεκεν τά της απάτης ειργάσατο, ευπρόσωπον τούτο σαφώς λεγούσης: Ιδών δε Κύριος ο Θεός, φη.
απολογίαν εποιήσατο. Επειδή γαρ είπεν ο Ιακώβ σιν, ότι μισείται Λεία , ήνοιξε την μήτραν αυτής
Τίνος ένεκεν τούτό μοι εποίησας ; ού περί της Ρα- Ραχήλ δε ήν στείρα. Και συνέλαβε Λεία , και
κή.1 εδούλευσά σοι ; και ένα τί παρελογίσω με ; τί έτεκεν υιόν τω Ιακώβ. "Ορα του ευμηχάνου Θεού την
φησιν ο Λάβαν; Ούκ έστιν ούτως εν τω τόπωτούτω σοφίαν. Επειδή η μεν από της ευμορφίας την εύνοιαν
δούναι την νεωτέραν , πριν ή πρεσβυτέραν. Συντε- επεσπάσατο του ανδρός, ή δε ταύτης απιστερημένη
λεσον ούν και ταύτης τα έβδομα, και δώσω σοι και μισείσθαι έδόκει , ταύτην μέν διεγείρει τρός γονήν,
ταύτην αντίτης εργασίας, ής εργάση παρ'εμοί έτι εκείνης δε πηροι την μήτραν, αμφότερα διά την οικείαν
επτά έτη. “Οράς ότι τούτο αυτό μηχανώμενος άπαντα φιλανθρωπίαν οικονομών, ένα και αύτη διά τα εξ αυτής
κατεσκεύασεν. Επειδή γαρ είδε τον έρωτα όν περί την τικτόμενα σχή τινα παραμυθίαν, εφελκομένη εις τον
κόρην εκέκτητο , φησί • Μη νομίσης ηδικήσθαί σε , περί αυτήν πόθον τον άνδρα, κακείνη μή διά το κάλλος
Επειδή γαρ ούτος παρ' ημών ο νόμος, ώστε πρότερον και την ευμορφίαν κατεξανιστήται της αδελφής. Και
την πρεσβυτέραν εκδιδόναι ανδρί • δια τούτο μεν τούτο διήνοιξε, φησί, την μήτραν αυτής. Μάνθανε εντεύ
γεγένηται • λήψη δε και ταύτην ήν ποθείς, εάν τα όμοια θεν, αγαπητέ, ότι και των απάντων δημιουργός έστιν ο
έτη και υπέρ αυτής δουλεύσης. Ταύτα ακούσας ο δί- τα πάντα οικονομών, και την φύσιν αυτήν διεγείρων
καιος ,ετοίμως άπαντα κατεδέξατο , και μετά ταύτα προς γονήν, και ότι ουδέν της συνουσίαςόφελος, μή της
έτερα επτά έτη , "Εδωκε, φησίν, αυτή την θυγατέρα άνωθεν συμμαχίας γενομένης. Διά γάρ τούτο είπεν,
αυτού Ραχήλ γυναίκα. ότι Διήνοιξε την μήτραν αυτής , ίνα γνώμεν ότι αυ.
γ'.'Οράς πάλιν ότι τα των γάμων γίνεται μετά πάσης τος ο Δεσπότης ήβουλήθη την Λείαν πρός τεκνογονίαν
κοσμιότητος.'Αλλ' ακούων ότι έλαβε την πρεσβυτέραν, διεγείραι, ώστε αυτης την αθυμίαν παραμυθήσασθαι.
και πάλιν την νεωτέραν, μή ταραχθής, μηδε προς την Αυτός γάρ έστιν ό και εν τη μήτρα διαπλάττων τα
νύν κατάστασιν τα τότε κρίναι πράγματα. Τότε μεν βρέφη και ζωογονών, καθάπερ και Δαυίδ φησιν: 'Αντ
γάρ, επειδή αρχή και προοίμια ήν, συνεχωρείτο και ευλάβου μου εκ της γαστρος μητρός μου.Και όρα
δυσί και τρισί γυναιξί και πλείοσι μίγνυσθαι, ώστε το πώς δείκνυσιν ημίν η θεία Γραφή των της φύσεως δη
γένος έκταθήναι · νυνι δε, επειδή διά τήν του Θεού χά- μιουργόν εκάτερα την οικεία δυνάμει εργαζόμενον, και
ριν και το των ανθρώπων γένος επί πολύ πλήθος εκτές της μεν την μήτραν διεγείροντα , της δέ Ραχήλ επ
ταται, και τα της αρετής επίδοσιν έσχε. Παραγενόμε - έχοντα. Δεσπότης γάρ ών της φύσεως, μετ'ευκολίας
νος γάρ ο Χριστός, και την αρετήνκαταφυτεύσας εν άπαντα εργάζεται. Και συνέλαβε, φησί, Λεία, και
τους ανθρώπους, και αγγέλους , ώς ειπείν, εξ ανθρώπων έτεκεν υιόν τω Ιακώβ· εκάλεσε δε το όνομα αυτού
αυτούςεργασάμενος, άπασανταύτην την παλαιάν συν- Ρουβήν, λέγουσα · "Οτι είδε μου Κύριος την τα
ήθειαν εξέκοψεν. "Οράς πώς ου δεί συνήθειαν προβάλ- πείνωσιν , νύν αγαπήσει με ο ανήρ μου ." Όρα πώς
λεσθαι, αλλά το χρήσιμον πανταχού επιζητείν ; Ιδού ευγνώμων ή γυνή. Θεασάμενος, φησί, την ταπείνωσίν
γαρ, επειδή κακή ήν αύτη ή συνήθεια , όρα πώς εξεκό- μου ο Δεσπότης, παρέσχε μοι τον τόκον, ίνα διά τούτου
πη, και ουκ έξεστι νύν ουδενί ταύτην προβάλλεσθαι την αγαπηθήναι δυνηθώ. Και θέα μοι του φιλανθρώπου
συνήθειαν. Μηδαμού τοίνυν , παρακαλώ , συνήθειαν Θεού την φιλοτιμίαν, πώς επιδαψιλεύεται, ομού και το
επιζήτει, αλλά το χρήσιμον ζήτει, και μη το ψυχούλα- του δικαίου σπέρμα αυξήσαι βουλόμενος , και ταύτην
6ές και εί τι τυγχάνει καλόν , κάν μή ή συνήθεια , γι- νυν ποθεινοτέραν καταστησαν το Ιακώβ. Και συν
νέσθω παρ' ημών· αν δε τι βλαβερον, κάν εν συνηθεια έλαβε, φησί, πάλιν , και έτεκεν υιόν δεύτερον τω
ή , φεύγωμεν και αποστρεφώμεθα. Και έδωκε, φησίν, Ιακώβ, και είπεν, ότι " Ηκουσε Κύριος ότι μισού
Ιακώβ Ραχή.1 μετά Βάλ.lας της παιδίσκης. Είδες μαι, και προσέδωκέ μοι και τούτον · και εκάλεσε
πόση η φιλοσοφία; Μήπoυ ανδραπόδων αγέλαι ; μή που το όνομα αυτού Συμεών . Σκόπει πώς [ 34 ] αφ'
γραμματεία, και συνθήκαι, και αιρέσεις εκείναι αι εκάστου των παίδων ευχαριστεί το Δεσπότη, και εύ.
καταγέλαστοι, Εάν τόδε γένηται , και εάν τόδε συμβή : γνώμων γίνεται περί την ευεργεσίαν." Ήκουσε γάρ,
Και ευθέως, πριν και συνελθεϊν , οι ουκ ειδότες ουδ' ει φησί, ο Κύριος, ότι μισούμαι, και προσέδωκέ μοι
μέχρι |513) της εσπέρας διαμενούσι •, τα μετά πολύν και τούτον » και διά τούτο Εκάλεσε το όνομα αυτού
επόμενα χρόνον εν τοις γραμματείους συντιθέασιν · Συμεών .
• Conicit Savi , εκείνης πέρι έκαίετο. C Savil. et qualuor mss . 1:07:072 6ć tury, milius relle .
5 Sic ( oisl. cplime Edebatur διαμένουσι. EDIT.
689 IN CAP. XXIX . GENES . IOWL. LV1. 435
deceplus sil : secundum , quod tanta facilitatc omnia graphia ? ct pacta , atque conditiones illic ridiculic :
Qant, ctnusquam lampades, chorer, facesque pricter Sihoc fuerit, sihoc erenerit ? Etpriusquam conveniant,
a sus necessitatem : ita ut el deceplio Laban locum nescientes an usque ad vesperam mancant, quæ post
habucrit. Possumus autem et hic videre, quomodo mulla tempora ventura sunt , in literis suis consi
Laban magna affectione dilexerit Jacob . lloc enim gnant : Siliberis carens, inquit , defunclus fuerit : si
commentus est, ut diutius apud se justum rclineret. filioshabuerit, et quiccumque talia . Al hic nihil tale ,
Sciebat quidem quod alterius amore fagraret, algue sed cum utrique suam ancillam dedisset, filias eluca -
si voti compos fieret, non eligerel posthacservitutem vit pater. 30. Dilexil autem , inquit , Rachel magis
propter Liam sustinere, nec vellet cum eo habitare : quam Liam : et servivil ei septem annis aliis . Quia
et propterea quia vidil Laban virtutem viri, el cogi- enim ab initio adamavit puellam propter venustam
lavit se non aliter eum vincere el persuadere posse, formam , el vix eam consequutus est : ideo cam magis
ila eum decepit, el dedit ei Liam cum Zelpha ancilla . dilexit quam Liam . Eteniin illius venns:as allexit
Deinde cum arguerelur a justo quod eum decepisset, eum ad cam amandam . Verum hic iterum vide Do
honcstam attulit excusationem . Nam postquam dixit mini incffabilem nisericordiam , et quomodo qu:e ab
Jacob : 25. Quare mihi hoc fecisti ? nonne propter Ra- ipso fuerant promissa paulaliin compleat. Nam qui
chel survivi libi ? et quare decepisti me ? quid ergo La dixit : Ero lecum , custodiens te in omni via qua ambu .
ban ? 26 . Non est sic in hoc loco ut eloce:ur junior laveris : et, Augebo et multiplicabo le (Gen . 28. 15) :
prius quam major nalu . 27 . Perfice igirur hebdomadum ipsc eliam nunc omnia dispensat. Et ut id scias, audi
istius, et dubo tibi etiam hanc pro labore, el opere, ipsam divinam Scripturam hoc manifeste dicentem .
quod operubcris apud me adhuc annis septen . Vides 31. Ul viditautem Dominus Deus, quod odio haberetur
illum ea de causa hæc omnia commentum esse. Nani Lia , aperuit vulvam ejus : Rachel autem erul slerilis .
quia vidit amorem quem erga puellam habebal, in - 32. El concepil Lia , el peperil filium Jacobo . Vide
quil : Ne pules injuria le allici : Quoniam hirc apud solertem Dei sapientiam . Quoniam illa quidem pul
nos lex est, ut primum nuptiis Iradatur major natu : chritudine sua conciliaral sibi gratiam viri, hæc vero
proplerea hoc quidem factum est ; accipies aulem et minime formosa odio haberivisa est : hanc idoncam
hanc quam amas, si similes septem annos pro ea ser- facit partui, illam vero inutilem ; hæc ambo sua mi
vicris. Quibus auditis justus omnia prompto animo scricordia dispensans ut et hæc per liberos qui ex ea
suscepit : el post hos alios annos seplem (a), 28. De. nascebantur solatium liaberet, in sui amorem virum
dil, inquit, Laban Rachel filiam suam ei uxorem . . alliciens; et illa ne propter pulchritudinem et formo
3. Polygamia olini ; nunc monogamia ; cur. - Vides sitatem adversus sororem insurgerei. Ei aperuit ,
ilerum nuptias fieri cum magna honestate .Sed audiens inquit, vulvam ejus. Disce hic , dilecte , Conditorem
eum accepisse majorem nata , et postea minorem , ne omnium omnia moderari ac dispensare, el naturam
turberis : neque secundum sialum quinuncest, opera ipsam ad parlum excitare, nullamque esse concubilus
quie tunc facta sunt judices. Tunc enim quia princi- utilitatem , si absit divina cooperatio . Proplerca cnim
pia erant, permissum fuit cum duabus vel tribus vel dixil, Aperuil vulvam ejus, ut sciamus voluisse Domi
pluribus uxoribus misceri , ut humanum genus pro- num Liam procreandis liberis aplam fieri, quo ejus
pagarelur ; nunc vero quia per Dei gratiam bumanuin moeror leniretur. Ipse cnim est qui in vulva figural
genus valde multiplicatum est , virtus quoque incre- el animal folus , sicut et David dicit : Suscepisti me
mentum accepil. Adveniens enim Christus, et virtue de ulero matris meæ (Psal. 138. 13). Et videquomodo
tem in hominibus plantans, angelosque, utita dicain , monstrat nobis divina Scriptura nature Conditorem
ex hominibus faciens, omnem illam veterem constie utraque sua virtute efficientem ; nempc alterius vul
tudinem abolerit. Vides quomodo non oporteat con - vam idoneam reddenlem , Rachelis aulem constrin
sueludinem prælexere , sed quod justum est inqui. g. ntem . Siquidem naluræ Dominus cum sil, omnia
rere ? Ecce enim quoniam mala erat hæc consueludo, facile operatur. El concepit, inquit, Lia , el peperii
explosa est , et non licet ulli cam prætexere. Nus- filium Jacobo ; vocavilque nomen ejus Ruben , dicens :
quam igitur , obsecro , consueludinem inquiras ; sed Quia vidit Dominis vilitalem meam , nunc diliget me
quod sit utile quære , non quod animæ perniciosum ; vir mcus. Vide quam grata mulier dicit : Dominus
el si quid est bonum , etiamsi non sit consuetudo, id visa humilitate mca præbuit mihi partum , propter
liat a nobis : si vero perniciosum est, etiamsi consue quem diligar. El specta hic iterum , quomodo Deus
tudo sit, fugiamus et aversemur. 29. Erdedit, inquit, muneribus Cerlare contendit cum eo , et beneficia
Jacob Rachelem cum Balla ancilla . Vidisti quanta sit accumulat, simul et justi semen augeri, ci hancmagis
hæc philosophia (b)? Num servorum greges ?num syn - Jacobo amabilem reddi volens. 33. El concepit, inquit,
(a ) Hic memoria lapsus videlur Chrysostomus cum ail La iterum , el peperii filium secundum Jacobo , el dixit :
banum Jacobo Rachelem dedisse posi alios septem annos Audivil Dominus quod odio habeor , el apposuil mihi
servilutis. Nam in Hebraico Lexlu et in Vulgata, quibus
etiam consonantLXX Interpretes, ductam in uxorem Rache et hunc ; el vocavit nomen ejus Symeon. Allende quo
lem esse dicilur ante illos septem alios servitutis annos , modo per singulos pueros gratias agit Domino , el ob
et conjugium septimo post ductam Liam die consummalum
fuisse. beneficia gralum animum declarat, Audivil, enim ,
(6) Philosophia bic accipitur pro simplicitate morum et inquil , Dominus, quod odio habcor , el apposuil mihi
pro frugalilale , ulsæpe alias apud Chrysostomum ct apud etiam hunc : propterea Vocavil nomen ejus Symeon .
veleres
 I
491 S. JOANNIS CHRYSOSTOM ARCHIEP . CONSTANTINOP . 492
4. Vidisti quomodo non simpliciler , neque temere complectar benevolentia , nihil tibi in hoc prodesse
nomina natis indiderit ? Vocavilenim cum Syıncon , qu:0 polero , ab illo quare , qui sterilitatem affcrre et
niam audivit Doininus (a). Nobis siquidem llebraico solvere potest. Vide justi prudentiam , quomodo etiam
idiomale per hoc nomen signalur , quod audita sil. ob illius dicta succensens, responsilin illi dat sapien
34. El concepit iterum , el peperit filium , et dixit : tissimis verbis : docens diligenter omnia , caus:amque
Nunc lemporis apud me erit vir meus ; peperi enine ei manifestans, ut non relicto Domino quærat ab alio ea
tres filios : propter hoc vocaril nomen illius Levi. Vide qu:e ille solus pra:slare potest. lilur ut didicit quod
lur mihi hic significari, eam natis duobus filiis non - sterilis facta essel a Deo , et videns sororem liberis

propensior erat : ideo dicit , Nunc temporis apud me Jacol) : Quoniam nunc docuisti ine non culpa lua li
erit vir meus. Fortassis accessio tertii virum nicum b ris carere , saltem ancillam meam accipe, filiosque
reddet benevolum , ct mclius mihi : ffectum . Ecce ex ca procrea , ut parvum aliquod solatium invenire
enim tres filios ei peperi. 35 . El concepit adhuc fi possim , ea mihivindicalis quæ ab illa nascentur . 4 . El
lium , ac peperil, el dixil : Nunc adhuc istud confitebor de til ei, inquit , Ballam ancillam suam uxorem : 5 . el
Domino : proplerea vocaril nomen ejus Judam . Quid intravil ad cam ; el concepit , el peperit filium Jacobo ,
esi, Istud confilcbur Domino ? Confilebur bic idem est 6. etdixil Rachel : Judicavit mihi Deus, el exaudivil
ac, Gratias agam , et glorificabo eum , quia el quartum vocem meam , dedilquemihi filium . Propter hoc vocavil
mihiadjecit filium , el lanlam mihi abundantiam con nomen ejus Dan (a). Habuil aliquomodo pariente an
cessil : et qua ob corporis deformitatem de viri erga cilla vel brevem consolationcm : ideo ipsa nomen
mc benevolentia periclitatura eram , nunc procrea puero imponit , gratiasque agit Domino pro nato. 7.
1101 cessu
Et concepil, inquit, iterum Balla , el peperit filium ; 8.'
discusso) , me, quæ ob deformnitalem odio habebar, elel dixil
diril Rachel
Rachel : Adjuvil me Deus, el conversata sur
conso!alus est, odiumque transtulit in sororem mcam . cum sorore mea, et invalui. Et vocavil nomen ejus Ne.
Ut peperit autem Judam , inquit , cessavil parere. 1. phthalim . Et didicit postea manifeste per ancillam ,
Cum autem vidisset Rachel quia non peperissel Jacobo , Jacobum non in causa fuisse quarc liberis careret.
w ata est Liain sororem suam , el dixit Jacobo , Da Idev natus quasi suos filios educavil , et nomina eis
mihi filios : sin minus, moriar ego (Cap. 30). Inconsi. imposuil , maximam inde sibi ipsi consolationem esse
derala et muliebris est hirc petitio animique zeloly rala . 9 . Uſ autem vidit Lia quod cessassel parere, elipsa
pia impugnatie , Da mihi filios. Nun audisti, quod non ancillam suam Zelpham dedit Jacobo uxorem : 10. el
viri concubilus illi parlum præbucrit, sed Dominus concepit , et peperil , 11. Etdixir Lia : Fortunala fui,
ruit vulvam ejus ? Quare a viro petis ea que supra ejus Gad . Et quoniam reipsa evenil quod oplabal,
naluram sunt, el relicto nalurie Domino virum ar vocavil nomen ejus Gad. 12. El concepit adhuc , el
guis , quiad hoc nihil conferre tibi poterit ? Da mihi peperit alium : 13. dixilyue Lia : Beala ego , quia
filios: sin minus, moriar ego. Grave malum est zeloly- bealam
beatam me dicentmulieres : el vocavil nomen ejus Aser.
pia , el desinit in insipientiam : id quod et buic evc 5. Vidisti quomodo elhæc nalos ex ancilla ut sibi
nit. Videns enim chorum filiorum sor. ris, el cogilans proprios haberet, el bealam se esse dicat, el bealilu
suam solitudinem , non ferebat hanc contumeliam , dine diznain ob procreationem Gliorum . Sed vide ea
neque continere poteral cogitationem quiesc turba - quoque quzc post hücc gesta sunt, ul discas quomodo
bat, sed illa insipientic plcna verba loquibalur : Da zelotypiæ affectio huc el illuc transibat, et nunc hirc,
mihi filios : sin minus,moriar ego, Fortassis vidit viri nunc illa impugnabatur. 14. El ivil, inquil, Ruben in
erga illam amorem , et putabal ea de causa illam lut diebus messis triliceæ , el invenil mala mandragorarum
Gilios habuisse, et se nondum peperisse : unde dicit , in agro, el allulit ca malri suæ . Dixitque Rachel Liæ :
Da mihi filios. Deinde lerrere volens virum , subdit : Da mihi de mandragoris filii lui. 15 . Dixit aulem Lia :
Quod si minus , moriar ego. Quid igitur pius ct reli- Non satis tibi quod accepisti virum meum ? num elman
Jacob ? 2. Succensuil , inquit, ad verba hæc, el dragoras filii mei accipies? Vides quomodo agritudi
diril ci : Numquid pro Deo ego sum , qui fruclu ventris nem animi verbis manifestam facit ? Non salis tibi,
le privavit ? Quare dereliclo nalurze Domino reprehen inquit, quod accepisti virum meum ? num el mandrago -
sionem niihi inducis ? Ile est qui privavil le fructu ras filii mei accipirs ? Dixit autem Rachel : Non sic :
ventris. Quare non ab illo petis , qui potest apcrire dormial lecum nocle hac pro mandragoris filii lui. Da
naturæ officinam , et ſæcundam facere vulvain ? Disce mihidemandragoris, et accipe hodie lecum virum (b).
igitur illum esse qui le privavit fruclu ventris lui, el Vide quomodo exbibcluraſſeclui Rachelis omnino de
sorori luče tantam fæcunditatem præstitit . Ne igitur a dilus. Nam si lauto choru filiorum Liz uato, fuit ad
me quæras que præbere non possum , el quorum non
sum dominus. Nam si hoc in me fuissel , omnino le
sorori prælulissem , majorcın erga te benevolentiam (a) Hebraice 37. Radis est 777,judicavit. Hinc uonen
2 : bens. At quando eriamsi in inlinitum majori te puero dalum , ut iu lexlu dicitur.
(6) Existimavit relus Interpres hæc verba ex textu bi
(O)A voce ganiqueYOW audivit,derivaluryaw symeon . causa .
191 IN CAP. XXIX GENES. HOMIL . LVI. 492
δ'.Είδες πώς ουχ απλώς, ουδε ώς έτυχεν, ουδέ τάς ονο- λεσθαι δυνήσομαι, παρ' εκείνου ζήτει του και την στεί.
μασίας τους τικτομένους επετίθει; 'Εκάλεσε γάρ αυτόν ρωσιν επάγοντος, και ταυτην λύσαι δυναμένου. " Όρα
Συμεών, επειδή ήκουσε Κύριος . Τούτο γάρ ερμηνεύε- του δικαίου την σύνεσιν, όπως και εις θυμόν εξενεχθείς
ται το όνομα τη Εβραϊκή διαλέκτω, ότι ηκούσθη. Και εκ των παρ' αύτης ρηθέντων, μετά πολλής της σοφίας
συνέλαβεν έτι, και έτεκεν υιόν , και είπεν . 'Εν τω την προς αυτήν απόκρισιν ποιείται, μετά ακριβείας
νυν καιρώ πρύς έμού έσται ο ανήρ μου· τέτοκαγρ αύτήν πάντα διδάσχων , και την αιτίαν αυτή δηλην
αυτώ τρείς υιούς και εκάλεσε το όνομα αυτό ποιών, ίνα μή καταλιπούσα τον Δεσπότην, παρ' ετέρου
Λευΐ. Δοκεί μοι ενταύθα αινίττεσθαι, ότι και των δύο ζητή ,άπερ εκείνος μόνος παρασχεϊν δύναται. Μαθουσα
τεχθέντων ουδέπω ίσχυσεν εις την περί αυτήν διάθεσιν τοίνυν ότι παρά του Θεού του τίκτειν απεστέρηται, και
εφελκύσασθαι τον άνδρα, αλλ' έτι όλως ήν προς την όρωσα την αδελφήν κομώσαν τοίς τέκνοις , μετρίαν
Ραχήλ νενευκώς · διά τούτο φησιν: Εν τω νύν και γούν παραμυθίαν ποριζομένη, φησί τω Ιακώβ· Επειδή
νύν με
ρω προς εμού έσται ο ανήρ μου. Τάχα, φησί, κάν ή εγώ τυγχάν παρά την σην αιτίαν
έδίδαξας , ότι ου παιδίσκ άτεκνος
τεκνο
μου λαβών,
ω, κάνίνατηνκάν βραχείαηνν παραμυ θίανευρείν
προσθήκη του τρίτου παρασκευάση τον άνδρα ευνοϊκώς ποίησον εξ αυτής,
περί εμε διατεθήναι. Ιδού γάρ αυτώ τέτοκα τρείς δυνηθώ, τα παρ' αυτής τικτόμε να οικειου μένη. Και
υιούς. Και συ...λαβούσα έτι , έτεκεν υιόν, και είπε: έδωκεν αυτώ, φησί, Βάιλαν την παιδίσκην αυτής
Νύν έτι τούτο εξομολογήσομαι τώ Κυρίω · διά του- αυτώ γυναίκα και εισήλθε προς αυτήν και συν.
το εκάλεσε το όνομα αυτού Ιούδαν. Τί έστι: Τούτο ε.λαβε, και έτεκε τω Ιακώβ υιόν · και είπε 'Ραχήλ:
εξομολογήσομαι τώ Κυρίω ; Το 'Εξομολογήσομαι "Εκρινέ μοι ο Θεός , και υπήκουσε της φωνής
ενταύθα, ευχαριστήσω και δοξάσω αυτόν έστιν, ότι και μου, και έδωκέ μοι υιόν . Διά τούτοεκάλεσε το όνο
τέταρτον προσέθηκε μοι υιον, και τοσαύτην μοι την ευ- μα αυτού Δάν. Βραχείαν γούν έσχε παράκλησιν τε.
πορίαν έχαρίσατο · και όπερ από της του σώματος καύσης της παιδίσκης. Διό και αυτή την προσηγορίαν
αμορφίας εις την παρά του ανδρός εύνοιαν έμελλον και επιτίθησι το παιδί, και ευχαριστεί το Δεσπότη υπέρ
ταβλάπτεσθαι, τούτο ή τέκνων παρά της του Θεού φι- του τεχθέντος . Και συνέλαβε, φησίν, έτι Βά.λ.λα, και
λανθρωπίας χαρισθέντων μου γονή διωρθώσατο, και έτεκε και είπε 'Ραχή.1 : Συναντελάβετό μου και
της αθυμίας την υπερβολήν διεσκέδασε, την διά τήν Θεός , και συνανεστράφη τη αδελφή μου , και
αμορφίαν μισουμένην παραμυθησάμενος 2 , και μετα- ηδυνήθην . Και εκάλεσε το όνομα αυτού Νεφθα
στή σας το μίσος εις την αδελφήν την εμήν. Τεκούσα λείμ. Και έμάνθανε λοιπόν διά της παιδίσκης σαφώς,
δε , φησί , τον Ιούδαν , έστη του τίκτειν . Ιδούσα δε ότι ουχο Ιακώβ αίτιος αυτή της ατεκνίας εγένετο. Διό
"Ραχή.1, ότι ου τέτoκε το Ιακώβ , εζήλωσε την και τους τεχθέντας ως οικείους παίδας ανατρέφει, και
αδελφήν αυτής, και είπε τω Ιακώβ· Δός μοι τέκνα τάς προσηγορίας επιτίθησι, μεγίστην έαυτή παραμυ
ει δε μή, τελευτήσω εγώ. 'Απερίσκεπτος ή αίτησις θίαν εντεύθεν επινοήσασα. Ιδούσα δε, φησίν, Λεία,
και γυναικώδης, και ψυχής υπό της ζηλοτυπίας πολιορ- ότι έστη του τίκτειν , και αυτή την παιδίσκην την
κουμένης Δός μοι τέκνα. Ουκ ήκουσας ότι ουχ ή του Ζέλσαν έδωκε τω Ιακώβ εις γυναίκα και συν
ανδρος συνουσία εκείνη τον τόκον παρέσχεν, αλλά Κυ- έλαβε και έτεκε. Και είπε Λεία : Τετύχηκα, αντί
ριος ο Θεός, ο Ιδών , φησίν, ότι μισείται, ήνοιξε την του, Επέτυχον του σκοπού . Και εκάλεσε και το όνομα
μήτραν αυτής ; Τίνος ούν ένεκεν τα υπέρ τήν φύσιν αυτού Γάδ. Και επειδή εις έργον εξήλθεν αυτή τη
απαιτείς παρά του ανδρός, και καταλιπούσα τον της σπουδασθεν , επωνόμασε το όνομα αυτού Γάλ. Και
φύσεως Δεσπότην, το ανδρί εγκαλείς το μηδέν προς συνέλαβεν έτι, και έτεκεν έτερον · και είπε Λεία:
τούτο συμβάλλεσθαι σου δυναμένω ; Δός μοι τέκνα · ει Μακαρία εγώ, [546] ότι μακαριουσί με αι γυναί
δε μή, τελευτήσω εγώ. Δεινόν η ζηλοτυπία κακόν· κες και εκάλεσε το όνομα αυτού 'Ασήρ.
και γάρ εις αφροσύνην εκπίπτει · ί δή και αύτη πεπον- ε'. Είδες και ταυτην τους παρά της παιδίσκης τεχθέν
θεν.'Ορωσα γάρ των τέκνων της αδελφής τον χορών, τας πως ωκειώσατο, και μακαρίαν έαυτήν είναι λέγει
και την οικείαν ερημίαν λογιζομένη , ουκ έφερε την και μακαρισμού άξίαν επι τω τόκω των παίδων ; Αλλ'
επήρειαν , ουδε κατασχείν ηδυνήθη του ταράττοντος άρα μου πάλιν τα μετά ταύτα, ένα μάθης όπως το της
αυτήν λογισμού, αλλ' εκείνα τα ανοίας ανάμεστα φθέγ. ζηλοτυπίας πάθος εντεύθεν εκεί, κακείθεν ώδε μετ
γεται δήματα, και φησι• Δός μοι τέκνα: ει δε μή, έβαινε, και ποτέ μεν εκείνη τούτω επολιορκείτο, ποτέ
τελευτήσω εγώ. Ίσως είδε του ανδρός τον περί αυτήν δε αύτη. Eπορεύθη δε , φησί, Ρουν εν ημέραις
πόθον, και νομίζουσα παρά την εκείνου αιτίαν κακεί- θερισμού πυρών , και εύρε μήλα μανδραγορών εν
νην τοσούτους έσχηκέναι παϊδας, και εαυτήν μηδέπω τω αγρω, και ήνεγκεν αυτά τη μητρι αυτού. Και
τετοκέναι, φησί• Δός μοι τέκνα. Ε'τα φοβήσαι βουλο- είπε 'Ραχήλ τη Λεία: Δός μοι των μανδραγορών
μένη τον άνδρα,επάγει• Ει δε μή, τελευτήσω εγώ. του υιού σου. Είπε δε Λεία• Ούχ ικανόν σοι ότι
Τί ούν και φιλόθεος Ιακώβ ; 'Εθυμώθη . [545] φησί , έλαβες τον άνδρα μου ; μή και τους μανδραγόρας
προς τα ρηθέντα, και είπεν αυτή: Mή αντί Θεού του υιού μου λήψη: Οράς πως το πάθος της ψυχής
εγώ είμι, ός εστέρησε σε καρπών κοιλίας ; Τί, φη- διά των ρημάτων κατάδηλον ποιεί ; Ουχ ικανόν σου ,
σι, καταλιπούσα τον Δεσπότης της φύσεως, την μέμψιν φησίν, ότι έλαβες τον άνδρα μου ; μή και τους μαν».
εμοί επάγεις; Εκείνος έστιν ο αποστερήσας σε του δραγόρας του υιού μου λήψη ; Είπε δε Ραχήλ:
καρπού της κοιλίας. Διατί μή παρ' εκείνου ζητείς, του Ούχ ούτω κοιμηθήτω δή μετά σου την νύκτα ταύ.
δυναμένου διανοίξαι της φύσεως το εργαστήριον , και την αντί των μανδραγορών του υιού σου. Δός μου
διεγείρει την μήτραν προς γονήν ; Μάνθανε τοίνυν ότι των μανδραγορών, και λάβε σήμερον μετά σου τον άν
εκείνος και σε στερήσας του καρπού της κοιλίας , και τη δρα .'Οράς πως δείκνυται όλως τη ευνοία της Ραχήλ
αδελφή τη ση την τοσαύτην ευπορίαν έχαρίσατο. Μή προσκείμενος ; Ει γάρ και τοσούτων παίδων χορών
τοίνυν παρ'εμού ζήτει, ά μή δύναμαι παρασχείν, και Savil. et quinque mss. και επωνόμασε το όνομα. Η.c
ών ουκ ειμι κύριος . Ει γάρ επ' εμοί τούτο ήν, πάντως Chrysostomus in textu biblico legit τετύχηκα .Ain Bibilis
αν σε της αδελφής προετίμησα , την πλείονα εύνοιαν των Ο ' Ιegimus εν τύχη. In Hebrolegitur 122 curn ( a
περί σε κεκτημένος Επειδή δε, κάν μυριάκις ώ ευνοϊ mets sub prima lillera secundum Massorelas, qui nolant in
κώς περί σε διακείμενος , ουδέν σοι προς τούτο συμβάλ. margine legendum esse 72 ]' quan lectionem sequitur
Aquila qui verlit 20ev Ý (wong. Symmachus quoque ut in
& Hirc apud Sav. vitiata sunt hoc pacto : tviv yap ora tyv Coisl. corice fertur, Massorelicæ lecljoni ſavet, abev rc
αμορφίαν μισουμένην με πρίν, νύν αυτός εσείται παραμυθησά Telpatýpuov, renil Gad prædalorum mumus; LXX 72 : 1:a
μενος. Coisl. την αθυμίαν, ήν είχον διά την αμορφίαν μισου vertunt , ut , præpositionis loco habeant, el 7: TÚ;FV
μένη, παραμυθησάμενος, etc. fortunam significare pulent. Hier. veitit, feliciler.
495 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 194
μενος τη ευνοία, ει μή τουτο εγεγόνει, πως αν ενεγκείν
Θείας , και μή προς τας ανθρωπίνας καταφεύγωμεν
η Λεία ηδυνήθη την μετά της αδελφής συνοίκησιν ; Ωςδυναστείας, μηδε την τούτων προστασίαν διώκωμεν ·
γάρ εξουσίαν άπασαν έχουσα του ανδρός, ούτω προΐε - ουδέν γάρ ταύτης επισφαλέστερον" και τούτο ή πείρα
ται των μανδραγορών τον άνδρα και , καί φησι Κοιμη- των πραγμάτων ημάς ικανή διδάξαι. Και γάρ ορώμεν
θήτω σήμερον μετά του αντί των μανδραγορών. καθ' εκάστην ημέραν οξυδρόπους τάς μεταβολάς, και
Πλήρωσόν μου, φησί , τηνεπιθυμίαν τηνεπί τοις μαν- εις το εναντίον άπαντα περιτρεπόμενα , και τον εν
δραγόραις, και δέχoυ τον άνδρα. Παραγενομένου δε τη ανωτάτω ευημερία πρό μικρού τυγχάνοντα, αθρόον
του Ιακώβ, εξελθούσα εις συνάντησιν ή Λεία είπε: εις εσχάτην δυσπραγίαν καταφερόμενον , και τα των
Προς εμέ εισελεύση σήμερον » μεμίσθωμαι γάρ σε καταδίκων πολλάκις υπομένοντα. Ποίας ούν αν είη
σήμερον αντί των μανδραγορών: του υιού μου. Και παρανοίας τούτων μεταδιώκειν την προστασίας των
εκοιμήθη, φησι , μετά αυτής την νύκτα εκείνην . Και εν τοσαύτη άδηλία τυγχανόντων, και ουδέ τα καθ'
επήκουσεν ο Θεός Λείας , και συ...λαβούσα έτεκε εαυτούς ικανών όντων μετά ασφαλείας διαθεϊναι ; Διό
τον πέμπτον υιόν. Και είπε Λεία:"Εδωκέ μοι ο Θεός πάσης μέν ανθρωπίνης προστασίας εαυτούς αποστή
τον μισθόν μου, ανθ' ού έδωκα την παιδίσκην μου σωμεν, μεμνημένοι και του προφήτου λέγοντος · Επι
το ανδρί μου. Και εκάλεσε το όνομα αυτού Ισα- κατάρατος άνθρωπος, ος την ελπίδα έχει επ' άν..
χάρ, ό εστι μισθός. Επήκουσε, φησίν, ο Θεός της θρωπον. “Οράς ότι ο τοιούτος ου μόνον ανόητος, αλλά
Λείας. Επειδή εώρα κατώδυνον αυτήν ούσαν και παρ- και επικατάρατος , άτε δή καταλιπών τον των απάν
ευδοκιμουμένην, επήκουσεν αυτής ο Θεός, και έτεκε των Δεσπότην, και προς τον ομόδoυλoν τρέχων, τον
και είπεν: Εκομισάμην μισθόν υπέρ ών έδωκα την παι- ουδέ εαυτό αρκέσαι δυνάμενον ; Φεύγωμεν τοίνυν την
δίσκην μου. Διά τούτο εκάλεσεν αυτόν Ισαχάρ. Και κατάραν ταύτην, παρακαλώ, και την ελπίδα πάσαν
συνέλαβεν έτι , και έτεκεν υιών έκτον. Και είπε επί τόν Θεόν μεταστήσωμεν. Αύτη γάρ βεβαία και
Λεία: Δεδώρηταί μοι ο Θεός δώρον καλόν . Εν τω ακίνητος και μεταβολήν ουκ επιδεχομένη , καθάπερ ή
νυν καιρώ αιρετιεί με ο ανήρ μου τέτοκα γάρ αυτό επί των ανθρώπων. " Η γάρ θάνατος ενταύθα διέκοψε
υιούς έξ. Και εκάλεσε το όνομα αυτού Ζαβουλών . την προστασίας , και γυμνούς και ερήμους γενέσθαι
Λοιπόν, φησίν, επέραστος έσομαι καγώ ανδρί μου · παρεσκεύασε τους επί τούτον καταφεύγοντας ή και
έτεκον γάρ εξ υιούς. Διά τούτο εκάλεσε το όνομα αυτού
προ του θανάτου μεταβολή πραγμάτων επελθούσα,
Ζαβουλών."Ετεκε δε και θυγατέρα, και εκάλεσε το άπαντα άκυρα αμφοίν πεποίηκε . Και τούτων των
όνομα αυτής Δεϊνα.'Εμνήσθη δε ο Θεός, φησί, της παραδειγμάτων πάς γέμει ο βίος. Διό ουδε συγγνώ
Ραχή.1, και επήκουσεν αυτής, και ήνοιξεν αυτής μης εισίν άξιοι, οι μετά την τοσαύτην πείραν έτι
την μήτραν. Και συνέλαβε, και έτεκε το Ιακώβ ανθρωπίνη [ 548 προστασία προστετηκότες , και πολλά
υιόν . Είπε δε Ραχήλ : Αφειλέ μου ο Θεός το όνει- χις υπ' αυτών δοκούντων είναι προστατών τα μυρία
δος. Και εκάλεσε το όνομα αυτού Ιωσήφ, λέγου- δεινά υπομένοντες Τοσαύτη γάρ της κακίας ή υπερ
σα: Προσέθετό μοι ο Θεός υιόν έτερον.'Αφειλέ μου, βολή , ως και τους .θεραπεύοντας τους εναντίοις αμεί
φησίν, ο Θεός το όνειδος έλυσε την στείρωσιν , [547] βεσθαι. Επί δε του τών όλων Θεού άπαν τουναντίον
κατηλλάγη, και διήγειρέ μου προς παιδοποιίαν τήν μή- και αγνωμονούντας ημάς εκάστοτε ευεργετεί b, και
τραν, και ήλευθέρωσέ με του ονειδισμού. Και εκάλεσε την οικείαν απονέμει προστασίαν , ου προς την ημε
το όνομα αυτού Ιωσήφ, λέγουσα: Προσέθετό μοι τέραν όρων αγνωμοσύνης, αλλά την οικείαν εν άπασι
ο θεός υιόν έτερον. Όράς πώς αι του Θεού υποσχέ- φιλανθρωπίαν μιμούμενος της γένοιτο πάντας ημάς
σεις κατά μικρόν εις έργον εξήεσαν; Ιδού γάρ αθρόον απολαύσαι, χάριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου ημών
πίσων παίδων χορόν ο δίκαιος έσχε διά τήν του Θεού Ιησού Χριστού, μεθ' ού τω Πατρί , άμα τώ αγίω
περί αυτόν πρόνοιαν. Επειδή γαρ πολλήντην υπομο- Πνεύματι, δόξα, κράτος, τιμή, νυν και αεί, και εις
νήν επεδείξατο εν δεκατέσσαρσιν έτεσι την δουλείαν τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
ασπαζόμενος, διά τούτο και ο τών όλων Θεός αμειβόμε. ΟΜΙΛΙΑ ΝΖ'.
νος του δικαίου το φιλόθεον, εις τοσούτον αυτόν αύξη- Εγένετο δε, ώς έτεκε Ραχήλ τον Ιωσήφ, είπεν
Oήναι παρεσκεύασεν, ώς επίφθονον γενέσθαι λοιπόν, ο Ιακώβ τωΛάβαν:'Απόστειλόν με , ίνα απέλθω
ωςεκ των εξης μαθησόμεθα, οίς έβουλόμηνεπεξελθείν. εις τον τόπον μου και εις την γην μου.
ς'.'Αλλ'ίνα μή εις πολύ μήκος τον λόγον εκτείνον α'. Τα λειπόμενα των χθες ειρημένων αναγκαίον
τες παρενοχλείν δόξωμεν τη υμετέρα αγάπη , ει δοκεί, αποδούναι σήμερον τη υμετέρα αγάπη, ένα και εκ των
τα λειπόμενα εις την εξής ταμιευσάμενοι , τον λόγον νύν λεγομένων και την του Θεού κηδεμονίαν, ήν περί
ενταύθα καταπαύσωμεν, εκείνο παραινέσαντες υμών τον Ιακώβ επεδείκνυτο, και το του δικαίου φιλόθεον
τη αγάπη, μεμνήσθαι των ειρημένων, ζηλούν των καταμαθόντες, ζηλώσωμεν του ανδρός την αρετήν.
παλαιών την αρετήν, ούτω τους παίδας εαυτών εκδι Ουδέ γάρ απλώς ημίν τας ιστορίας ταύτα; αναγρά.
δόναι, ούτω τας θυγατέρας τους νυμφίοις παραδιδόναι, πτους ή του Πνεύματος χάρις γενέσθαι παρεσκεύασεν,
ούτω διά της οικείας άρετης την παρά του Θεού εύ . αλλ' ίνα προς μίμησιν ημάς διεγείρη και ζήλον των
νοιαν επισπάσασθαι. "Όταν γάρ εκείνος ήμίν ευμενής έναρέτων ανδρών. " Οταν γάρ ακούσωμεν του μεν την
ή , κάν επ' αλλοτρίας ώμεν, κάν πάντων έρημοι , κάν υπομονήν, του δε την σωφροσύνην, ετέρου το περί την
μηδενί γνώριμοι , πάντων εσόμεθα περιφανέστεροι, φιλοξενίαν έτοιμον, και εκάστου την πολλήν αρετήν,
Ουδέν γάρ μακαριστότερον ανδρός υπό της άνωθεν και όπως τούτων έκαστος διέλαμψε και περιφανέστε
χειρός βοηθουμένου . Εκείνης γάρ απολαύων της συμ. ρος γέγονεν, εις όμοιον διεγειρόμεθα ζήλον. Φέρε ούν
μαχίας και ο μακάριος Ιακώβ επί τοσαύτην κατά και τα λειπόμενα της κατά τον δίκαιον τούτον ιστό
μικρον ηύξήθη περιφάνειαν, ώς και αυτούς τους σήμερον επελθόντες, τέλος επιθώμεν τώ λόγω.
υποδεξαμένους επίφθονος γενέσθαι . Τούτο τοίνυν και ρίας
Εγένετο δε, φησίν, ώς έτεκε Ραχή.1 τον Ιωσήφ,
4 Ε iiLum erat μετά τον άνδρα. Ρra positioneno delesi είπεν Ιακώβ τη Λίβαν : Απίστειλών με , ίνα
mus, Morel., Savil., el serie postulantibus. Edit . b Sex mss. ημάς εφ' εκάστης ευεργετεί.
4a IN CAP . XXX. GENES . 110 .MIL . LVII. 491
huc amore magis propensus in Rachelem : si hocnon mus principalus , ncquc illorum prxsidium sectemur:
Suisset factum , quomodo ferre poluisset Lia sororis nihil enim periculosius ; id quod rerum experiencia
contubernium ? Ul enim omnem viri potestatem hic satis discimus. Etcnim videmus quoti:lic res se lanla
bens, ila permillit ei pro mandragoris virum , et dicii: velocitate ad mutationem inclinare , et verli in diver
Dormiathodie tecum pro mandragoris. Satisfac, inquil, sum omnia , eumque qui in summa prosperitalc pillie
nieo desiderio , el accipe virum . 16 . Adveniente autem , lo ante erat, subito in extremam infelicitatem dejici,
inquit, Jacob, egressa in occursum ejus Lia dixit : Ad ac reum sæpe agi. Quantæ igitur insipientiæ lucrit ,
meingredieris hodie ; mercede enim conduxi le mihi pro horum quærere präsidium , qui in tanrı incerto siatu
mandragoris filiimei : el dormivit cum ea nocte illa versantur, ac ne sua quidem possunt in luto collo
17. El exaudivit Deus Liam , el concepit et peperil Ja- care ? Ideo ab omni bumano præsidio desisiantus ,
cobo quintum filium . 18. El dixil Lia : Dedil mihi Deus memores etiam prophetæ dicentis : Malediclus homo,
n:ercedem meam , eo quod dedi ancillam meam viro meo. qui spem ponit in homine (Jer. 17. 5). Vides talem
El vocavil nomen ejus Isachar, quod est merces. Exar . hominem non solum insipientem , sed etiam male
divit, inquit, Deus Lian . Quia videbat eam dolentem , dictum esse : utpote qui relicto Domino omnium , ad
neque valdcmarito acceptam , cxaudivit eam , inquit, conservum currit , qui semetipsum juvare nequit ?
Deus, el peperii, ac dixit : Tuli mercedem , co quod Fugiamus igitur maledictionem hanc, oro , el om .
dedi arcilla :m meam . Propterca vocavit nomen ejus nem spem in Deum transferainus. Ista enim solida
Isachar. 19. El concepit adhuc Lia, e peperit filiuin est el immobilis et nescia vicissitudinis , cujus plena
sexlum . 20. El dixit Lin : Donavit mihi Deus donum est illa quam in hominibus babemus. Vel enim nors
bonum . Nunc temporis me cligel vir meus ; peperi enim lollit humanum praesidium , et eos qui ad hoc confu
ei filios sex . Et vocavit nomen ejus Zabulon . Posthac, siunt, solitarios nudosque relinquit : et vel cliam
inquil, amabilis ero et cgo , quia peperi sex filios. Idco ante mortem mutitio rerum ambubus omnia vana
vocavit nomen ejus Zabulon. 21. Peperit aulem el fin reddit. Plena est hæc vila exemplis lalibus. Ideo ii
liam , et rocavit nomen ejus Dina . 22 . Recordalus esl post lantam expericntiam nulla venia suni digni , qui
aulem Deus Rachelis , el eraudivit eam , ct aperuil ejus adhuc humano nituntur præsidio , el sii'pe ab illis ,
vulvam . 23. Et concepit, et peperit filium Jacobo. Dixit qui eis opilulari videbanlur , infinila mala ferunt.
autem Rachel: Abstulil a me Deus opprobrium meum . Eousque enim crevit malitia, utmala rependant cliam
24. El vocavit nomen ejus Joseph, dicens:Apposuit iis qui ipsos summopere colebant. Verum apud uni
mihi Deus filium alium . Abslulil a me, inquit, Deusop. versoruin Deum sccus res sc habet ; nam licet quoij.
probrium ; solvit sterilitatem : propitiusfactus estmili, dic ingrali simus, bencfacil lamen , suoque præsidio
et idoneam fecit ad procreandum filios vulvam , libc- nos non destituit, non ad ingratum nostrum respi
ramjue me fccit ab opprobrio meo . Et vocavit nomen ciens animum , sed in omnibus pro sua agens cleinen
ejus Joseph, dicens : Apposuit mihi Deus filium alium . lia : qua nobis omnibus frui concedatur , gratia ct
Vides quomodo paulatim promissiones Dei in opus misericordia Domini nostri Jesu Cbristi, cum quo
egressic sunt? Ecce enim quantum repente chorum Patri simul et Spiritui sancio sit gloria , imperium ,
filivirum circa se habuit justus, propter manifestam honor , nunc cl scmper , et in sæcula Six 'culorum .
Dei erga se providentiam . Quoniam enim magnam Amen.
prie sc lilil patientian , qualuordecim annis servilu HOMILIA LVII.
lem ferens, propterea et universorum Dominus rcmu Faclum est aulem poslquam peperil Rachel Joseph, di
nerans justi pictatem , in tantum eum crescere fecit, xil Jacob ad Laban : Dimille me, ul abeain in locum
ul cl posth :ic invidiosus aliis ficret, sicut ex sequen meum el in lerram meum (Gen . 30 . 25 ).
libus disccmus, qui vellem periruclare.
6. Moralis epilogus ; 'humanum auxilium non 1. Exempla sanctorum imitanda nobis proponil Scri.
quærendum . - Verum ne prolixius sermonem cxlen - plura . Mansuetudine nihil validius. - Reliquias heri
damus , neve molestus esse videar caritati vestrir , dictorum nostrum est hodie vestræ caritati reddere ,
si placet, qux reliqua sunt in scqucntem concionem ut ex his que nunc dicuntur discentes el providen
reservaluri , liniamus hic sermonem , illud interim liain Dei, quam crga Jacob declaravit, et justi pieta
caritalem vestram admonentes , ut eorum quic dicta tem spectantes , imilemur ejus virtutem . Neque enim
suntmemores, imitomini priscorum virtutem , filias absque causa sancti Spiritus gratia scriptas nobis
elocando , pueros nuplui Iradendo , vestra virtute reliquit hasce historias , sed ut ad æmulationem el
Dci gratiam conciliare vobis studcndo. Nam cum ille imitationem laniorum virorum provocet. Quando
nobis amicus fuerit, elimsi in aliena terra fuerimus , enim audimus hujus quidem obedientiam , istins
clianisi ab omnibus destiluli, etiamsi nullis cogniti , autem continentiam , illius vero in hospitibus colli .
omnibus crimus clariores. Nihil enim bcatius viro gindis sollicitudinem , magnamque singulorum viriu
superna manu adjulo. Etcnim bealus Jacob illo fre- tem ,ac quomodo claruerint , ad similia facienda
lus pritsidio , in tantam paulatim gloriam cvecius excitamur. Age igilur ad ea quæ relicta sunt in hi
est , ut et iis qui lam amicc exceperant, invidiosus storia illius justi hodie accedentes, finem impon:mus
sil lacius. lloc igitur clnos sludeamus , ut superium scrmoni. 25. Factum est autem , inquit, postquam
aequiramus ansilium , ci non ad humanos coufugia - peperii Rachel Joseph , dixit Jacob ad Laban : Dimille
295 S. JOANNIS CIIR YSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOI . 496
me, ut abeam in locum meum et in lerram mean . 26 . luuin . Dixit aulem ei Jacob : Non dabis mihi quid .
Redde mihi uxores et filiosmeos pro quibus servivi tibi. quam . Sivero feceris verbum istud, iterum puscam oves
Vide justi magnam in affectu probitatem , quomodo fuas. Nihil volo a te mercedis nomine reportare , sal
vidensmanifeste Deum sui habere curam , non super hoc tantum quod dico suscipere , et llerum pasco
bivit conlra Laban , sed cum magna mansueludine oves tuas. Quod autem volo , hoc est. Vide justum ,
dixit , Dinille me, ul abeam . Vere nibil mansue- quia speravit in auxilio divino , qualia proponat La
tudine validius , nihil potentius. Vide igitur quo- bano. 32. Prætereant , inquit , oves tuæ hodie, et se
Laban magna ei benevolentia responderit . 27. Dic subulbicans el maculosa in capris eril mihi merces.
xil enim ei , inquit , Laban : Si inveni gratiam coram 33. El exaudiel me justitia mea in die crastino,quia est
le , siquidem conjeclare cerlo possum quod benedixe- merces mea coram le : omne quod non fueritmaculosum
ril me Deus in ingressu tuo , 28 . Indica mihi mercedem el varie albicans in capris, et quod ruſum in agnis, furto
luam , el dabo. Non ignoro , inquit , post adventuin sublatum erit a me.
luum locupletiorem mihi divinam benevolentiain con- 2. Considera justi prudentiam . Quoniam sciebat
ligisse . lgitur quia sentio beneficia quæ mihi propter quanta sibi superne gratia affulgerel,el videbatur sibi
adventum tuum data sunt, quantam vis mercedem secundum naturæ ordinem vel difficile esse , vel om
indica , et ego prompte præstabo. Considera quantum nino impossibile (rarum enim est varium esse colo
valeat mansueludo : ne perfunctorie diclurn transca - rem pecudum recens natarum ),hæc petit ab eo ,unde
mus; sed allende quomodo justus neque cogitaverit, petitioni cjus Laban statim annuit, et inquit : 34. Sil
ncquc mentionem fecerit, neque requisierit mcrcc- juxla verbum (uum . 35. Ei divisit in die illa hircos ma
dein laborum : sed hoc solum dixerit . Redde mihi culosos el subalbicanles , el omnes capras maculosas el
uxores et liberos pro quibus servivi tibi, ut abean : ille subalbicantes, el omne quod eral in eis candidum , el
reverilus justimagnam aquitatem , inquit : Dic quam omne quod eral fuscum in ovibus, el dedit per manum
vis libimercedem a medari , et illam promple dabo. filiorum suorum : 36 .el fecil distare viam irium dieruns
Annon cum ipso erant mulieres et pueri ? Quare igi inter ea ei inter Jacob. Separavit, inquit, greges secun
lur dixit , Reddemihiuxores el pueros ? Digno honore dum propositionem Jacob , el dedit filiis suis : Jacob
euin prosequutus est , suumque morem per omnia autem pavil pecudes Laban reliquas. Qualesnam hæ ?
observat, et libere discedere vult.Vide igitur ex ver Nullam scilicel habentes coloris varicialem . Hoc au
bis ipsis quomodo aliraxit Labanum ,ut se mercedem lem totum factum est, it justus reipsa comperlim
daturum sponte promillal , atque electionem ei per haberet Dei erga se providentiam , el Laban videret
millal. Quid igitur justus ? Vide excellentem ejus quantum Dci auxilium haberet Jacob .37. Accepit au
mansueludinem , quomodo neque sic onerosus et mo lem Jacob, inquil, sibi virgam slyracinum viridein et
lestus est Labano. Sed quid ? Ipsum testem facit sui amygdalinam el platani, el decorticarit Jacob eas in de
affeclus et officiorum suorum , et sux omni tempore corticationem albam , abradens quod viride ; apparebal
in illo serviendo benevolentiæ . 29. Tu nosti , inquit , aulem in virgis album , quod decorticaral varium . 38. El
qualiter tibi servierim , et quanta fuerint pecora tua apposuit rirgas, quas decorticavil, in canales uqualorios,
mecum . 30. Parva enim erant coram me, el aucta sunt ul cum venirent pecudes ad bibendum , conciperentpecu
in magnam muliitudinem , el benedixil le Dominus ad des secundum virgas. 39. El concipicbant pecudes se
pedem meum : nunc igitur quando faciam el ego mihi cundum virgas, el pepererunt pecudes subalbas, macu
ipsi dumun ? Te voco lesiem laborum meorum .Vidisti losas el cinericio colore spursas. llæc faciens justus
enim quanto studio et fide omnia administrarim , ac non a seipso movebatur, scd inspirante meniti cjus
quomodo in parvo numero acceperim pecora lua , superna gratia . Neque sccundum natur: ordinem
quæ diligentia vigilantiaque mea in tantum numerum erat quod fiebat, sed valde admirabile , et naturæ
crcsccrc curavi. Deinde monsirans suam religionem modum lranscendens. 40. Elagnos, inquit, distinxit,
inquit : Benedixit enim le Dominus ad pedem meum : el slaluil coram ovibus arielem subalbicuntem ; el omne
nunc igilur quando faciam el ego mihidomum ? Vidisti varium in ovibus : et separavil oves suas, el non miscuit
etiam ipse post neum adventum gratiam divinam eas cum ovibus Laban . Poslea quia omnia qu :e nasce
luas auxisse facultates. Nunc igitur, quoniam el ego bantur, erant lalia qualia proposuit, separavit ea , et
quæ meæ erant facultatis omnia magna animi alacri fecit sibi greges separatos . 41. Factum est aulem in
late faciens , ministerium perfeci, et gratia Dei ma lempore quo concipiunt oves gravidæ , posuilJacob vir.
nifesta visa est : justum est ut et ego mihi ipsi faciam
gan coram ovibusin canalibus, ul conciperenl juxla vir
domum . Quid est , Mihi faciam domum ? Id est, In gas. 42. Quando autem paricbanl oves , non ponebal.
libcrtale poslea verser , et curam domus meæ ha Facla autem suntnon signala Laban , signala vero Ju
beam . llæc ut audivil Laban, 31. Dixit ei : Quid tibi cob ; 43. el dilatus est homo valde valde. Quid vult sibi
dabo ? Quid vis ame tibi dari? Confiteor enim , et in illa repetitio ? Abundantiam mullam significat : el
ficias non eo : scio enim quanta mihi fuerint a Deo eum non modo dilatum , scd et admoduin ditatum
data , et quod benedixerit me Deus ad ingressum ſuisse. Fuerunt enim ei, inquit, pecora mulia el boves
Qualuor Mss., que tibi dederim .
cl servi et ancillæ . Sed vide bic ilerum justo invidiam
pasci. 1. Audivil enim , inquit , rerba filiorum Laban
 103 IN CAP. XXX GENES. HOMIL . LVII. 496
απέλθω είς τόν τόπον μου και εις την γην μου. Κατά σου.“ Ο δε βούλομαι, εστί τούτο."Ορα τον δι
'Απόδος μοι τας γυναίκας και τα παιδία μου, περί καιον, επειδή έπεποίθει τη περί αυτόν του Θεού ροπή ,
ών δεδούλευκά σοι. " Όρα του δικαίου την πολλήν οίαν πρότασιν τω Λάβαν προτίθησι • Παρελθέτω ,
ευγνωμοσύνην, πώς ορών εναργή την παρά του Θεού φησί, τα πρόβατά σου σήμερον , και διαχώρισον
εύνοιαν περί αυτόν, ουδέν μέγα εφρόνησε κατά του εκείθεν παν πρόβατον φαιόν εν τοις άρνασι, και
Λάβαν, αλλά μετά πολλής της επιεικείας φησίν: Από- πάν διάλευκον και ριντόν εν ταις αιξίν έσται μοι
στειλόν με, ίνα απέλθω. 'Αληθώς ουδέν επιεικείας μισθός . Και επακούσεται μου ή δικαιοσύνη μου εν
ισχυρότερον, και ουδέν ταύτης δυνατώτερον. "Ορα τη ημέρα τη αύριον , ότι εστίν ο μισθός μου εν
γουν, επειδή προλαβών τη επιεικεία έχρήσατο, όπως ώπιόν σου· πάν ο άν μή ή ραντον και διάλευκον
και τον λάβαν παρεσκεύασε μετά πολλής της ευγνω- εν ταις αιξί, και φαιον εν τοις άρνασι, κεκλεμ
μοσύνης την προς αυτόν απόκρισιν ποιήσασθαι. Είπε μένον έσται μοι,
γάρ αυτώ, φησί, Λάβαν• Ει εύρον χάριν εναντίον ( 550] . Σκόπει του δικαίου την σύνεσιν. Επειδή δεν
σου : οιωνισάμην άν• ευλόγησε γάρ με ο Θεός όσης άξιούται της άνωθεν ευνοίας, και έδόκει κατά
επί τη ση εισόδω. Διάστειλαν τον μισθόν σου την της φύσεως ακολουθίαν τούτο ή δυσχερές είναι,
πρός με, και δώσω. Ούκ αγνοώ, φησίν , ότι μετά την ή και πάντη αδύνατον (σπάνιον ήν γάρ ποτε τούτο ,
σην παρουσίαν πλουσίως απήλαυσα της παρά του ενηλλαγμένην είναι την χροιάν των τικτομένων) ,
Θεού ευνοίας. Έπει ούν αισθάνομαι της ευεργεσίας, ταύτα αιτείται παρ' αυτού, όθεν και ταχέως επέδρα
ής διά την σην παρουσίαν έτυχον, ον βούλει μισθον μεν ο Λάβαν τη αιτήσει , και φησιν, " Έστω κατά το
πρότεινον , καγώ ετοίμως παρέξω. Σκόπει πόσον έστιν ρημά σου. Και διέστειλεν εν τη ημέρα εκείνη
επιείκεια, και μή απλώς παραδράμωμεν το ειρημένον· τους τράγους τους ραντους και διαλεύκους, και
αλλ' εννόησαν ότι ουδέ (549) μνήμην ποιησαμένου του πάσας τας αίγας τας ραντάς και τας διαλεύκους,
δικαίου, ουδέ επιζητήσαντος τον μισθόν των καμάτων, και πάν ο ήν λευκών επ' αυτούς, και πάν ο ήν
αλλά τούτο μόνον είρηκότος , ότι 'Απόδος μοι τας φαιον εν τοις άρνασι, και έδωκε δια χειρός των
γυναίκας και τα παιδία, υπέρ ών δεδούλευκά σοι, υίων αυτού και απέστησεν όδόν τριών ημερών
ίνα απέλθω, εκείνος αιδεσθείς του δικαίου την πολλήν ανά μέσον αυτών και ανά μέσον Ιακώβ. Χωρίσας,
επιείκειαν, φησίν • Είπε τίνα βούλει μισθον παρ' εμού φησί, τα ποίμνια και κατά την του Ιακώβ πρότασιν.
σου δοθήναι, και τούτον προθύμως δώσω. Μή γάρ ού έδωκε τοις υιοίς αυτου . Ιακώβ δε εποίμανε τα πρώ
συν αυτώ ήσαν αι γυναίκες και τα παιδία ; Τίνος ούν βατα Λάβαν τα υπολειφθέντα. Ποια δή ταύτα ; Τα
ένεκεν έλεγεν : 'Απόδος μοι τας γυναίκας και τα μηδεμίαν έχοντα εν τη χροιά διαφοράν. Τούτο δε πάν
παιδία : Την προσήκουσαν αυτώ τιμήν απονέμων, και εγένετο, ένα και ο δίκαιος δια των πραγμάτων μάθη
τον οικείον τρόπον διά πάντων έμφαίνων, και μετ' του Θεού την πολλήν περί αυτόν κηδεμονίαν, και ο
ελευθερίας την αναχώρησιν ποιήσασθαι βουλόμενος. Λάβαν ίδη όσης απολαύει της ανωθεν ροπής ο Ια
"Ορα γούν εκ των ρημάτων τούτων όπως εφειλκύ- κώβ. "Έλαβε δε , φησίν, εαυτώ ο Ιακώβ ράβδων
σατο τον Λάβαν, ώς και μισθον επαγγείλασθαι προσ- στυρακίνην χλωράν και καρυϊνην και πλατά
Οείναι, και τούτο αυτό επιτρέψαι την αίρεσιν. Τι νου, και ελέπισεν αυτάς ο Ιακώβ λεπίσματα
ούν και δίκαιος ; "Ορα πάλιν της αυτού επιεικείας την λευκά , περισύρας το χλωρόν εφαίνετο δε επί
υπερβολήν, και όπως ουδε ούτως επαχθής γίνεται και ταϊς ράβδοις το λευκόν , ο έλέπισε, ποικίλλον . Και
φορτικός τη Λάβαν. Αλλά τι; Πάλιν αυτόν μάρτυρα παρέθηκε τας ράβδους, ας ελέπισεν , εν τοις λη
καλεί της ευγνωμοσύνης αυτού , και της εν τω χρόνω νοίς των ποτιστηρίων του ύδατος , ίνα ώς αν έ...
παντί γενομένης παρ' αυτώ ευνοίας περί την δου - θωσι τα πρόβατα πιείν , ενώπιον των ράβδων
λείαν. Συ γινώσκεις, φησίν, ά δεδούλευκά σου , ελθόντων αυτών εις το πιείν,εγκιστήσωσιτα πρό
και όσα ήν κτήνη σου μετ ' εμού. Μικρά γάρ ήν βατα εις τας ράβδους. Και ενεκίσσων τα πρόβατα
όσα σοι εναντίον εμού, και ηύξήθη εις πλήθος , εις τας ράβδους , και έτικτον τα πρόβατα διάλευκα
και ευλόγησε σε Κύριος επί το ποδι μου · νύν ούν και ποικίλα και σποδοειδή ραντά. Ταύτα • ο δί
πότε ποιήσω κάγώ έμαυτώ οίκον ; Σε μάρτυρα , καιος , ουκ οίκοθεν ορμώμενος , αλλά της άνωθεν γά
φησί, καλώ των καμάτων των εμών. Οίδας γάρ πώς ριτος ενηχούσης αυτού τη διανοία. Ουδε γάρ ήν κατά
μετ' ευνοίας τα παρ' εμαυτού άπαντα επεδειξάμην, φύσεως ακολουθίαν το γινόμενον, αλλά πολύ το παρά
και όπως εναρίθμητα λαβών τα θρέμματά σου, τη δοξον και υπερβαίνουν την φυσικήν ακολουθίαν ήν. Και
επιμελεία τη εμαυτού και τη αγρυπνία εις πλήθος τους αμινούς διέστειλε, και έστησεν εναντίον των
αυτά επιδούναι πεποίηκα. Είτα επιδεικνύς εαυτού το προβάτων κριόν διάλευκον , και πάν ποικίλον εν
φιλόθεον, φησίν• Ευλόγησε γάρ σε Κύριος επί τω τοίς αμνούς, και διεχώρισεν εαυτο ποίμνιον καθ'
ποδί μου · νυν ούν πότε ποιήσω κάγώ έμαυτώ εαυτόν , και ουκ έμιξεν αυτα εις τα πρόβατα Λά
οικον ; Οίδας και αυτός ότι μετά την εμήν παρουσίαν βαν . Επειδή λοιπόν τοσαύτα ήν τα τικτόμενα, άπαντα
ή άνωθεν χάρις ηύξησέ σου την περιουσίαν . Νυν ούν, όσα προσέθηκε , διεχώρισεν αυτά, φησί, και εποίησεν
επειδή κάγώ τα παρ' εμαυτού πάντα επεδειξάμην εαυτο ποίμνιον κατά μόνας . Εγένετο δε εν τω
μετά πάσης ευνοίας, την υπηρεσίαν αποπληρώσας, καιρώ,εν ώ ενεκίσσων τα πρόβατα εν γαστρί λαμ
και η παρά του Θεού ροπή δηλη γέγονε , δίκαιον καμέ βάνοντα , έθηκεν Ιακώβ τάς ράβδους εναντίον
έμαυτώ ποιήσαι οίκον. Τι δε εστι, Ποιήσαι έμαυτώ των προβάτων ,του εγκιστήσαι αυτάκατά τας Γά
οικον; Αντί του, Εν ελευθερία λοιπόν διάγειν , και έδους. Ηνίκα δ' άν έτικτε τα πρόβατα, ούκ ετίθη.
οικίας φροντίδα ιδιας ποιήσασθαι. Ταύτα ακούσας ο του 'Εγένετο δε τα άσημα του Λάβαν, τα δε επίσημα
Λάβαν, Είπεν αυτώ: Τι σου δώσω; ή τι βούλει παρ' Ιακώβ • και έπλούτησεν ο άνθρωπος σφόδρα
έμου σου δοθήναι; είπε. Ομολογώ γάρ κάγώ, και σφοδρώς e. Τι βούλεται ο διπλασιασμός; Την πολλήν
ουκ άρνηθείην· οίδα γάρ όσα μου υπήρξε παρά του δρα περιουσίαν έστιν εμφαίνων , και ότι ουχ απλώς στό
Θεού, και ότι ευλόγησε με ο Θεός επί τη ση εισόδω. έπλούτησεν, αλλά πολύ σφόδρα. Εγένετο γάρ
Είπε δε, φησιν, αυτώ Ιακώβ· Ου δώσεις μοι ού αυτώ, φησί, κτήνη πολλά και βόες και παίδες και
δέν. Εάν δε ποιήσης μοι το ρήμα τούτο, πάλν παιδίσκαι. Αλλ' όρα μου πάλιν τον φθόνον τον εν
b Savil. et More), τα πρόβατα.
ποιμανω τα πρόβατά σου. Ουδέν, φησί, βούλομαι c Addunt ποιεί Coisi, ei Sivil .
παρά σου μισθών ένεκα κομίσασθαι , αλλά τούτο μόνον και Κατά μόνας Sic bene Loisi. et Sail.; Morel, el Montf.
ο λέγω καταδέξασθαι, και Πάλιν ποιμανω τα πρά- μετά μόνας. Μox Cois/. ήνίκα δε έτεκτεν.
IXX σφόδρα σφόδρα. Chrysostomus non Semper 10
« Οuatuor mss. ά δέδωκά σο . Sav. & δεδούλωκά σου. teram sequitur. ,
PATROL. GR. LIV .
AS7 S . JOANNIS CIIRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP . 138
τεύθεν τικτόμενον το δικαίω. " Ηκουσε γάρ τα βή- 'Aφείλετογάρ, φησίν, ο Θεός τα κτήνη του πατρός
ματα των υιών Λάβαν λεγόντων : Ειληφεν Ιακώβ υμών , και έδωκέ μοι αυτά. Εγένετο δε ήνίκα
πάντα τα του πατρός ημών , και εκ των του ενεκίσσων τα πρόβατα, και είδον τοίς οφθαλμοίς
πατρός ημών πεποίηκε πάσαν την δόξαν ταύτην. μου εν τω ύπνω , και ιδού οι τράγοι και οι κριοί
"Ορα πως η βασκανία εις αγνωμοσύνην αυτούς εν- αναβαίνοντες ήσαν επί τα πρόβατα και τας αίγας,
ήγαγε, και ουκ αυτούς μόνον, αλλά και [551] αυτόν διάλευκοι και ποικίλοι και σποδοειδείς ρωστοί.
τον Λάβαν. Είδε γάρ, φησίν , Ιακώβ το πρόσωπον. Και είπε μοι ο άγγελος του Θεού και καθ' ύπνος
Λάβαν, και ιδού ουκ ήν προς αυτόν, ώς χθες και Ιακώβ. Εγώ δε είπον· Τί εστι; Και είπεν: Ανά.
τρίτην ημέραν. Τα γαρ δήματα των παίδων διεσά- βλεψον τοίς οφθαλμοίς σου, και ίδε τους τράγους
λευσεν αυτού την διάνοιαν, και επιλαθέσθαι πεποίηκεν και τους κριούς αναβαίνοντας επί τα πρόβατα και
ών πρώην διαλεγόμενος τω Ιακώβέφθέγξατο, είπών, τας αίγας , διαλεύκους , ποικίλους και σποδοει
Ευλόγησε με ο Θεός επί τη ση εισόδη και ο ευχα - δείς ραντούς. Eώρακα γάρ όσα σοι Λάβαν ποιεί.
ριστήσας τώ Δεσπότη , ότι διά τήν του δικαίου παρ- Οράς ότι η άνωθεν ενέργεια ήν ή το παν εργα
ουσίαν αυξηθήναι αυτού την περιουσίαν πεποίηκε , ζομένη , και τον δίκαιον των καμάτων αμειβομένη ;
νυν παρατραπείς την διάνοιαν υπό των παίδων, και Επειδή γαρ εκείνος αγνώμων περί αυτόν εγίνετο, και
εις βασκανίαν εξαφθείς, ίσως επειδή εώρα εν πολλή φιλότιμος Δεσπότης μετά δαψιλείας αμείβεται τον
περιουσία τον δίκαιον τυγχάνοντα, ουχ ομοίως αυτό δίκαιον: Eώρακα γάρ, φησίν , όσα σοι Λάβων ποιεί.
προσφέρεσθαι εβούλετο. Είδε γάρ, φησίν, Ιακώβ το Εντεύθεν μανθάνομεν, ότι επειδάν αδικούμενοι παρ'
πρόσωπον Λάβαν, και ιδού ουκ ήν προς αυτόν ώς oύτινoσoύν επιεικώς και πράως ενέγκωμεν , μείζονος
χθες και τρίτης ημέραν. Είδες του μεν δικαίου της και δαψιλεστέρας απολαύομεν της άνωθεν συμμαχίας.
πολλήν επιείκειαν , εκείνων δε την αγνωμοσύνης και Μη τοίνυν αντιτείνωμεν προς τους επηρεάζειν βου
όπως ου φέροντες κατέχειν την βασκανίαν, και του λομένους, αλλά φέρωμεν γενναίως , ειδότες ως και των
πατρος την γνώμην διεσάλευσαν ; "Ορα λοιπόν του απάντων Δεσπότης ου περιόψεται ημάς , μόνον εάν
Θεού την άφατον κηδεμονίαν, και όση συγκαταβάσει ημείς την οικείαν ευγνωμοσύνην επιδειξώμεθα. Εμοι
κέχρηται, επειδάν ίδη τα παρ' εαυτών εισφέροντας γάρ, φησίν, εκδίκησις· εγώ ανταποδώσω , λέγει
ημάς. “υρών γάρ τον δίκαιον υπ' αυτών βασκαινό- Κύριος. Διά τούτο και ο Ιακώβ έλεγεν: Ούκ έδωκεν
μενον, φησί προς τον Ιακώβ· 'Αποστρέφου εις την αυτω ο Θεός κακοποιήσαι με. Επειδή γαρ αυτός
γήν του πατρός σου, και εις την γενεών σου , και αποστερήσαι , φησί , με έβουλήθη των υπέρ των
έσομαι μετά σου. Αρκέσθητι , φησί , τη επί της καμάτων μισθών, ο Δεσπότης μετά τοσαύτης περιου
ξένης διαγωγή. "Απερ υπεσχόμην σοι πρώην λέγων , σίας την εις ημάς κηδεμονίαν επεδείξατο, ώς πάσαν
Αποστρέψω σε εις την γην σου, ταύτα νύν εις αυτού την ουσίαν μεταστήσαι εις ημάς . Και ειδώς
έργον αγαγείν βούλομαι. Επάνιθι τοίνυν μηδέν δε- ως εγώ μεν μετ' ευνοίας την δουλείαν εποιησάμην,
δoικώς : 'Εγώ γάρ έσομαι μετά σου. "Ινα γάρ μή εκείνος δε ου προσηκόντως μοι προσηνέχθη , τοσαύ
οκνηρότερος γένηται ο δίκαιος περί την αποδημίαν, την εποιήσατο ημών την πρόνοιαν. Και ότι ουχ απλώς
αλλά μετά του θαρρείν άψηται της επανόδου , διά ταύτα λέγω, ουδε εική και μάτην κατηγορείν αυτού
τούτο φησιν· 'Εγώ έσομαι μετά σου και μέχρι του βουλόμενος , και τον Θεόν έχω μάρτυρα τοίς παρά
παρόντος τα κατά σε οικονομήσας , και αυξηθήναι του πατρός υμών εις εμέ γενομένοις. Eώρακα γάρ,
σου το σπέρμα ποιήσας, εγώ και εις το εξής "Εσο- φησίν , όσα σοι Λάβαν ποιεί ότι ου του μισθού σε
μαι μετά σου. Ταύτα ακούσας και δίκαιος παρά του μόνον απεστέρησεν, αλλ' ότι και ουχ ομοίως νυν προς
Θεού, ουκ ήμέλλησε, αλλ' ήδη προς τούτο παρεσκευά- σε διάκειται, ώς και πρότερον · αλλά διέφθαρται την
ζετο. Αποστείλας γάρ, φησιν, εκάλεσε Ραχήλ γνώμην. 'Εγώ είμι ο Θεός σου, ο Οφθείς σοι εν
και Λείαν εις το πεδίον , ού τα ποίμνια επoίμαινεν , τόπω Θεού , ου ήλειψάς μοι εκεί στήλης . Εις
και είπεν αυταίς . Προθεϊναι βούλεται ταις γυναιξί υπόμνησιν αυτόν αγαγείν βούλεται, ών αυτώ τότε
την περί της αποδημίας διάσκεψιν, και γνωρίσει το υπέσχετο, είπών, Είς πληθός σε αυξηθήναι ποιήσω,
τε του Θεού πρόσταγμα, τήν τε του πατρός περί αυ- και ότι Διαφυλάξω σε εις την γην σου. Εγώ ούν
τον βασκανίαν. Είπε γάρ, φησιν, αυταίς : Όρώ εγώ ο τότε όφθείς σου και τας υποσχέσεις προς σε ποιησά
ο πρόσωπον του πατρός υμών , ότι ουκ έστι πρός μενος, εγώ και νύν, επειδή καιρός ήκει, τα τότε παρ'
με ως χθες και τρίτης ημέραν. Ο δε Θεός του εμού σοι επαγγελθέντα εις έργον άγω, και επανελθείν
πατρός μου ή μετ' εμού. Αύται δε οίδατε ότι εν σε κελεύω άνευ αγωνίας. Μετά σου γάρ έσομαι.
πάση τη ισχύϊ μου δεδούλευκα τη πατρί υμών. 'Εγώ είμι ο Θεός ο Οφθείς σοι εν τω τόπω, ου
Ο δε πατήρ υμών παρεκρούσατό με, και ήλλαξε ή.λειψάς μοι στήλης , και ηύξω μοι ευχήν.
τον μισθόν μου των δέκα αμνών, και ουκ έδωκεν Υπομιμνήσκει αυτόν της ευχής και της επαγγελίας,
αυτώ ο Θεός κακοποιήσαι με. Εάν γάρ ούτως ής εποιήσατο. Τίς δε ήν η ευχή ; " Οτι Ων αν μοι δως,
είπη: Τα ποικίλα έσται σοι μισθός και τέξεται αποδεκατώσω αυτά σου. Επειδή γάρ τότε μηδέν
πάντα τα πρόβατα ποικίλα. Εάν δε είπη: Τα όλως επιφερόμενος , αλλά καθάπερ φυγάς την οδοιπο.
λευκά έσται σοι μισθός και τέξεται πάντα τα ρίαν ποιούμενος ταύτα ηύξατο, διά τούτο φησιν 5 .
πρόβατα λευκά και αφείλετο ο Θεός πάντα τα Ηνίκα σοι ώφθην, ηύξω(553) ευχήν, λέγων, "Ων άν»
κτήνη του πατρός υμών, και έδωκέ μοι αυτά. μοι δως, δεκάτην αποδεκατώσω σοι διά της ευχής
γ ."Ορα πως αμφότερα αυτάς διδάσκει, και του πα και της επαγγελίας την δύναμιν την εμήν προμη
νύων, και τους της πίστεως οφθαλμούς προορών την
τρός την αγνωμοσύνην την περί αυτόν, και την οικείαν μέλλουσαν
εύνοιαν, ήν περί την δουλείαν επεδείξατο. Οίδατε γον εύπορίαν έσεσθαί σοι· νύν ούν ότε εις έρ .
γάρ, φησίν, ότι εν πάση τη ισχύϊ μου δεδούλευκα ήκει καλών τηνεμού
τα παρ' λεχθέντα δεί ελθείν, και καιρός
ευχήν
τω πατρί υμών. Και την παρά του Θεού περί αυτόν νυν σύν, φησίν, ανάστηθι, την σην πληρωθήναι. Επάνιθι
εναργή κηδεμονίαν κατάδηλον ποιεί, δεικνύς ότι η και εξελθε εκ της γης
άνωθεν (552 ] συμμαχία ήν ή το παν εργαζομένη, και a Hæc, Toù Deoü, e Coisl. et Bibl. adjecia sunt. Eoir.
• Hec, ταυτα... φησίν , omillit Coisl. Nec reddit interp.
την περιουσίας του Λάβαν εις αυτόν μεθιστώσα. • Septem mss. ut Bibl . αποδεκατώσω αυτά σοι .
197 IN CAP . XXXI. GENES . NOJIL . LVil. 438
dicentium : Accepit Jacob omnia quæ sunt patris nostri, picbant oves, elvidi oculis m .is in somino , et ecce hirci
el ex his quæ sunt palris nostri fecit omnem hanc glo . el arieles ascendebunul super oues el capras , subalbi-
riam (Cap. 31). Vide quomodo invidia ingratos illos canles el varii, el cinericio colore sparsi. 11. Et dicie
reddidit ; non illos aulem solum , sed elipsum Lala- mihi angelus Dei in somno : Jacob .Ego autem dicebam :
nu'n . Vidil enim , inquit, Jacob faciem Laban , el ecce Quid est ? Et dixil : 12. Aspice oculis tuis, el vide hir
non eral erga se sicul heri el nudiustertius.Verba enim cos el arieles ascendentes super capras el oves, subalbos
filioruin illius mentem ejus turbaverant, el oblivionem el varios , el cinericio colore sparsos : vidi enim qua
indixerant eorum quz pridem Laban dixerat ad Ja cumque Laban libi facit.Vides omne quod tunc ficbat,
cub his verbis : Benedixit me Deus ad ingressum tuum superna contigisse operatione, qux justi labores remu
(Gen . 30. 27), et gratias egerat Domino, quod propter nerabatur ?Nam quoniam ille ingratus erga eum erat,
adventum justi facultates suæ auctz fuerant : nunc benignus Doninus justum uberlim remunerat : Vidi
mutalo per filiorum dicta animo et invidia flagrans, enim quæcumque Laban tibi fecit.
furie quia videbat justum valde abundare, non lalem Deus non despicil cos qui calumniam patiuntur. -
sc illi exhibebat, qualem antea. Vidit enim , inquit , Ilinc discimus quomodo , quando injuria nobis infer
Jacob faciem Laban , et ecce non erat erga se sicul heritur, si mansucti et miles ac tolera iles fuerimus, ma
el nudiusterlius.Vidisti justi magnam mansuetudinem , jori et largiori auxilio divino fruamur. Ne igitur
et illorum ingralum animum , ac quomodo cum invi- obluctemur iis qui nos premunt, et calumniari volunt,
diam ferre non possent, palris mentem perturbave- sed feramus generose , scientes omnium Dominum
runt ? Vide, obsecro , nunc el Dei ineffabilem miseri- ros non despecturum esse , dummodo nos graluni
cordiain , et quanta allemperatione utalur , cum videl affeclum et bencvolentiam demonstremus. Mihi enim ,
nos quæ nostra sunt facere. Videns enim justum ab inquil, vindicia ; ego relribuam , dicit Dominus (Rom .
illis odio haberi, dicit ad Jacob : 3. Reverlere in ler - 12. 19 et Deui. 32. 35 ).Propter hoc el Jacob dicebat:
ram patrum luorum , el ad generalionem tuam , el ero Non dedit ei Deus, ut affligerel me. Nain quia ipse
lecum . Sulis diu versalus es , inquit, in terra aliena . privare me laborum mercede voluit, Dominus tam
Nam quæ pridem tibi promisi, dicens, Reducam le in uberem in me declaravit misericordiam ct provi.
terram fuam (Gen . 28. 15) , ca nunc opere implere demtiam , ut omnis ejus substantia in me translala
vulo : reverlere igitur nibil tinens ; Ego enim ero fueril. Stiens enim me omui studio serviisse, illum
lecum . Ut igitur justus segnior non fiat in profici- auleni non respondisse mihi officio suo , tantam
scendo, sed magna fiducia iter arripiat : ideo dicil , nostri habuit curam . El quod non ha c absque causa
Ego ero lecum : qui hucusque res luas gubernavi, ct el rane dicam , neque lemere accusem , eliam Dcum
augeri curavi semen tuum , ego el in posterum Ero habemus lestem eorum quzc paler vesler egit ergo
lecum . Hicc utaudivit justus a Deo , non fuit negli- me. Vidi enim , inquit , quæcumque tibi Laban fecit,
gens, sed ad iter se accinxil. 4. Misil enim , inquit, et quod non solum mercedem abstulerit, scd et quod
vocavit Liam et Rachel in campum ubi erant greges , el non ut antea erga le nunc affectus sit, sed aliena
dixit eis. Proponere vult mulieribus profectionis ne . Vorit animum . 13. Ego sum Deus qui apparui tibi in
golium , ct significare eis mandatum Dei , et palris toco ubi inunzisti mihi columnam . In memoriam ei
erga sc odium . 5 . Dixit enim , inquit , eis : Video ego referre vult, qua: ipsi lunc pollicilus fueril , dicens :
faciem patris vestri, quod non sit erga me sicul heri et In mulitudinem le crescere faciam et custodian le , ac
nudinslerlius : Deus autem patris mei fuit mecuin , 6 . reducam le in terram luam (Gen . 28 . 14 . 15 ) . Ego igi
Ipsæ aulem scilis, quod servivi patri vestro pro omni tur, inquit, qui tunc apparui tibi, et promissiones
virili mea. 7. Paler autem vesler circumvenit me , el tibi feci : ego etiam nunc , quando lempus venit quo
mulavil mercedem meam decem agnis !, et non dedil ei ca quæ tunic promisi opere complenda suul, regredi
Deus ul me affligerel. 8. El cum sic dicerel : Varia le jubeo absque omni mentis angore.Tecum enim ero .
erunt merces tua : el pariebant omnes oves varia . Cum Ego sum Deus qui apparui tibi in loco in quo inunxisti
autem dicerel : Candida erunt merces lua : et pariebant mihi columinam (a ), el vovisti mihi volum . Memoriam
omnes oves candida : 9 . el lulit Deus omnia pecora pa - ipsi refricat voti et promissionis , quam receperat.
Iris vestri, et dedit mihi ea . Quodnam autem erat volum ? De iis quæ mihidederis,
3 . Vide quomodo utrumque docet, ci patris ingra - decimas libiofferam (Gen . 28 . 22 ). Quoniam tunc nihil
lum erga se animum , et suum studium quod in servi- tecum afferebas , quasi profugus iter faciens : cum
llile declaravil. Scitis cnim , inquit, me pro virili mea autem tibi apparerem , vovisti volum , dicens : De
servivisse patri vestro. El declaravit quantam sui cu omnibus quæ mihi dederis, decimas dabo tibi, volo et
ram Deus babuerit , monstrans supernum auxiliulu promissione potentiam meam præsignans , el fidei
omnia operatum fuisse , et facultates Labani in se oculis prævidens futuram tibi rerum abundantiam :
translulisse. Tulit enim Deus omnia pecora palris ve- nunc quia evenerunt et implela sunt quæ a me pre
stri, inquit , el dedit mihi ea. 10. Quando autem conci- dicta , iustum fuerit ut et votum tuum impleas.Nunc
ergo , inquit, surge, el egredere de terra isla , el vade
! In llebræo est.D a ney. ubi Aquila vertit, decern
numeros, vel, decem numeris, Symmachus , decies munero, (a) In Græco , Itrany, quod aple cippum verteris, vel me
Syrus, decies, lijeronyo.us, decein vitibus, quod idipsumo est. lius, aram : ara enim vere ſuil, quam religione molus in .
uchruizantes multi , deceni par libris . unkil, et in qua preces el vota emisit.
299 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 500
in terram nåtivitatis lux , el ero lecum . Ego le ubique enim sciebat eum ad pugnam contendere, el contra ju
comitabor, ego libi facilem ostendam viam , el nul- stum insurgere velle ,hoc verbomentem ejus compescit,
lum a quopiam damnum feres ; dextera enim mea et dicit : Cave libi, ne loquaris cum Jacob mala : perinde
ubique te prolegel. 14. Hæc audientes Rachel et Lia , ac si dicerel : Care ne vel verbis offendere Jacob co
diterunt ei : Numquid est nobis pars vel hæreditas in neris : scd serva tcipsum , contine malum hunc luum
domo palris nostri ? 15 . Nonne ut alienæ repulalæ sue impetum , comprime furorem , refrenia iralum tuum
mus apud eum ? Vendidil enim nos, el devorando com animum , ac ne vel verbo ipsum contristare velis. El
edil pretium nostrum . 16. El quas omnes Deus abstulit considera Dei clementiam . Non imperavit Labano u
divilias et gloriam a patrenostro , libi dedit : nunc igi- ad propria reverteretur , sed solum prohibel ne quid
tur quæcumque dixerit tibi Deus tuus, fac. Vide et has durum vel molestum cum justo loquatur. Quare, et
scyuenles Dei arbitrium , et afferentes rationem cui propter quid ? Ut discal per negolia el per opera ipsa
contradici non potuit . Num est aliquid commune no - justus , quantam sui curam gerat Deus. Nain si rever
bis , aiunt, cum patre nostro ? Semel enim nos ven - sus fuisset Laban , unde illud scivisset Jacob , aut ejus
didit . Divitias el gloriam quam abstulit Deus a paire uxores ? Ideo permillit ei uil abeat, et lingua sua con
nostro, el dedil libi ; nos habebimus , et filii nostri. Ne (iteatur quæ Deus dixit ad se, quo el justusmajorem ala
cessa igitur, neque differ, sed fac quæ tibi a Dco sunt critalem habeat proficiscendo , fiduciamque accipial ,
imperata . Nunc igitur quæcumque dixit libi Deus luus, el ut hujus uxores ' discant quanto sludio Deus
fac. 17 . Hæc ut audivit Jacob, surrexit et accepil uro- omnium Dominus Jacobum curel , rejiciantque er
res suas , el filios, el ascendere ſecit super camelos : rorem paternum , el imitentur justum , atque ad
18 . el abduxit omnia quæ habebat , et supellectilem cognoscendum Deum sulficientem doctrinam inde ac
suam , quam acquisieral in Mesopotamia, et omnia sun, cipiant. Neque enim sic fide diguia crant que Jacob
ul abir el ad Isaac patrem suum . dicebat , ut qui a Laban dicebantur, qui adhuc idola
4. E domo Labanifugil Jacob ; quæ ſugam sequula sint; colebat. Semper enim infidelium el adversantiunn vera
prædicalur cura Deierga suos , quæ in persona Jacob religioni testimonia majorem habent fideni. Et loc
elucel. - Considera , obsecro , fortitudinem animæ est ex omnipotenti sapientia Dei , cum inimicos veri
justi , et quomodo repulso omni mentis angore ac talis ipsos testes veritatis efficit , et sua lingua ipsam
metu , mandato dominico obtemperavit. Quoniam firmare salagunt. 25.Consequulus estautem Luban Jaco
enim vidit male sanam mentem Labani, non ultra , bum . Jucob aulem fixil tabernaculum suum in monte :
sicut prius , interrogare eum voluit : sed quod impe- Laban vero constituit fratres suos in monte Galaad. 26 .
ralum eral a Domino , implebat , el acceptis mulieri- Dixit autem Laban ad Jacob : Curhoc fecisti ? Vide quo
bus el pueris , iler arripuil. 19. Laban autem , inquit, modo præceplum Dei magnum illius calorem repres .
abieral ad tondendum oves suas. Furala aulem esi Rachel sit, et furorem refrenavil : et idcirco cum inagnaman
idola patris sui.Neque hoc absque causa nobis propo - suetudine colloquium habet cum eo , quasise excusans,
situm est , sed ut sciamus quomodo adhuc paternam el palernam dilectionem erga illum declarans. Quando
habentes consuetudinem , idolorum cultui addictæ enim superna providentia nobis assistit , non solum
erant. Animadverte enim , quantum illa in hoc slu - malorum hominum insidias effugere possumus , sed
dium impenderit , cum nihilaliud a patre auferre vo- etsi in bestias ipsas incidamus , nihil adversi nobis
luerit , quam idola ejus , idque faciebat ignorante evenit. Omnium cnim Dominus suæ virtutis præstan
viro : neque enim ille hoc permisisset tieri. 20 . Occul- tiam declarans , bestiarum mutat naturam , easque in
lavit autem , inquit , Jacob a Laban Syro ,ne annuntia - oves mansuelas transformat : non quod bestialem eis
Silur eiquod ſugerel.21. El abscessit ipse et omnia ipsius, naluram immulet, sed relicias in nalura eas , ovium
el transito Nuvio , contendit ad montem Galaad. Vide, mores et naluram exhibere salagit. Idque non solumn
obsecro , etiam hic magnam Dei providentiam , quo - in feris quis videre poterit , sed et in elementis ipsis .
modo , donec justus procul aufugisset , non permisit Ouando enim vult , lunc et elementa ipsa virtutis suz
w Laban illius secessum sciret. 22. Tribus enim die obliviscuntur, et neque ignis facil quod ignis solel. Et
bus , inquit , præleritis , ipsi Laban inno!uil. 23. El as- hoc quoque discere poterit aliquis lam in tribus pueris,
sumplis omnibus fralribus suis , persecutus est eum via Ves

dierum seplem ; et consequutus eum in monte Galaad. circumdabant , el superno auxilio retusa eorum feroci
Obsecro luic quoque altendas Dei providentiam . Nam lale , nihil illi incommodi dabant. Nam quod ferocita
qui dixit , Reverlere in lerram tuam , el ero lecum , ille tem non exercentes fora , eam tamen retinuerint , ij
etiam nunc suam declarat providentiam . Quia enim qui ſeris truculentiores erant reipsa experti sunt.
vidit Laban cum multa indignatione persequi justum , 5. Hoc autem ad majorem illorum accusationen
et pænam furtivi secessus , ut ila dicam , sumplurum , factum est , quia ratione insigniti, crudelitate beslias
apparuit Laban nocle in somno. 24. Venil enim , in - ratione carentes vincebant. Tandemque reipsa didi
quit , Deus ad Luban Syrum in somno nocle , el dixil ei. cerunt quomodo cx Domini providentia feræ ipsie
Vide Dci indulgentiam , quomodo ob suam in justum iustum sint reverite , neque ausæ fuerint ejus cor•
providentiam cum Laban colloquilur : ut territa cjus pus allingere : illi vero feras immanitate supera
mente impelum ejus a Jacob coerceat. Cave tibi, ne lo - Sex Mss.. el ut hujus filiæ , xai ai toutou Quraa
quaris cum Jacob mala . Magna Domini benignitas. Quia répes.
 Ang IN CAP. XXX GENES. HOMIL . EVII.
ταύτης, και άπε.λθε εις την γην της γενέσεώς σου, του δικαίου βουλόμενον, μονονουχί διά ρήματος καθέλ
και έσομαι μετά σου. Έγώ σοι πανταχού συνέσομαι, και αυτού του λογισμόν, και φησι: Φύλαξαι σεαυτόν,
και εγώ σοι την οδοιπορίαν εύμαρή καταστήσω , και μήποτε λαλήσης μετά Ιακώβ πονηρόν . Μηδέ μέχρι
Ομίαναντίπαρσκέπης
δεξιάς υποστηση
ουοενοςπανταχού εμης
ρημάτων,
βλάβης,σου.τηςΤαυτα
γινομένης αλλά φησίν,
φύλαξαν επιχειρήσης
σεαυτόν σου την τον
,επίσχες λυπήσαι κακήνΙακώβ,
ταύ
ακούσασαι αι περι την Ραχήλο είπαν αυτό: Μή την ορμήν, κατάστειλαι τον θυμόν, αναχαίτισόν σου
έστιν ημίν μερίς , ή κληρονομία εν τω οίκω του θυμουμένην την διάνοιαν, και μηδέ μέχρι ρήματος
πατρός ημών ; Ουχ ώς αλλότριαι λελογίσμεθα λυπήσαι αυτόν ανάσχη. Και σκόπει μοι Θεού φιλαν-.
αυτώ ; Πέτρακε γαρ ημάς, και κατέφαγε κατα θρωπίαν. Ου προσέταξε το Λάβαν εις τα οικεία
ερώσει το αργύριον ημών. Και πάντα τον πλούτον
και την δόξαν , ήν αφείλετο ο Θεός του πατρός υποστρέψαι, αλλά μόνον παρεκελεύσατο μηδέν φορ-,
ημών, σοι έδωκε. Νύν όσα είρηκέ σοι ο Θεός σου, τικών, μηδέ επαχθές διαλεχθήναι το δικαίω. Τίνος
πoίει. " Ορα και ταύτας επομένας τη του Θεού γνώμη, ένεκεν, και διά τι; "Ινα μάθη και διά των έργων αυ
και λογισμόν αναντίρρητον εισαγούσας. Μή γάρ , των και δίκαιος και διά των πραγμάτων, όσης άξιού
φησίν, έτι τι κοινόν ημίν προς τον πατέρα ημών ; ται παρά του Θεού της κηδεμονίας. Ει γάρ υπέστρε
"Απαξ γαρ απέδοτο ημάς. Τον μέντοι πλούτου και ψεν ο Λάβαν , πόθεν άν τούτο έγνω ο Ιακώβ , ή αν
των δόξαν, ήν αφείλετο ο Θεός του πατρός ημών, τούτου γυναίκες ; Και διά τούτο συγχωρεί αυτόν
και έδωκέ σοι , ημείς έξομεν, και τα τέκνα ημών. απελθείν, και διά της οικείας γλώττης ομολογήσαι τα
ΝΙή μέλλε ούν, μηδε διαναβάλλου, αλλά ποίει τα παρά παρά τού Θεού προς αυτόν ρηθέντα,ίνα και ο δίκαιος
του Θεού σου επιταχθέντα. Νύν ούν όσα είρηκέ σοι πλείονα την προθυμίαν κτήσηται περί την αποδημίαν,
ο Θεός σου, ποίει. Ταύτα ακούσας ο Ιακώβ , και θάρσος προσλάβη, και αν τούτου γυναίκες μα
αναστάς έ.λ.:βε τας γυναίκας αυτού και τα παιδία. θούσαι όσης άξιούται ο Ιακώβ παρά του των όλων.
και ανεβίβασεν αυτάςεπί καμήλους, και απήγαγε Θεού της κηδεμονίας, αποσείσωνται την πατρικήν.
πάντα τα υπάρχοντα αυτού, και την αποσκευών , πλάνην και ζηλώσωσι τον δίκαιον , και θεογνωσίας εν.
ην περιεποιήσατο εν τη Μεσοποταμία , και πάντα τεύθεν αρκούσαν διδασκαλίαν δεξωνται. Ουδε γάρ
τα αυτού, απελθείν προς Ισαάκ τον πατέρα αυτού. ούτως ήν τα παρά του Ιακώβ αξιόπιστα, ώς τα παρά
δ'. Σκόπει μοι του δικαίου της ψυχής την ανδρείαν,
και όπως πάντα φόβον και αγωνίαν παρωσάμενος του Λάβαν λεγόμενα , του έτι περί τα είδωλα επτοη
επείθετο τω του Δεσπότου επιτάγματι. Επειδή γάρ μένου. Αί γάρ παρά των απίστων μαρτυρίας και των
είδε του Λάβαν ουχ υγιή την γνώμην, ουκ έτι καθά εχθρών της ευσεβείας αει πολύ το αξιόπιστον έχουσι.
περ πρότερον πυθέσθαι αυτόν κατεδέξατο, αλλά το καιΚαι τούτο γάρ της ευμηχάνου του Θεού σοφίας,όταν
προσταχθέν παρά του Δεσπότου, έπλήρου, και λαβών τους εχθρούς της αληθείας αυτούς μάρτυρας ποιή
τις γυναίκας και τα παιδία ήπτετο της οδού . Λάβαν γενέσθαι της αληθείας, και διά της οικείας γλώττης τα
δε, φησίν , ώχετο κείραι τα πρόβατα αυτού. "Εκλεψε αυτά συναγωνίζονται. Κατέλαβε δε Λάβαν τον
δε Ραχήλ τα είδωλα του πατρός αυτής. Ούχαπλώς Ιακώβ. Ιακώβ δε έπηξε την σκηνήν αυτού εν τω
ουδε τούτο πρόσκειται, αλλ' ίνα γνώμεν , πώς έτι της όρει : Λάβαν δέ έστησε τους αδελφούς αυτού εν
πατρικής είχοντο συνηθείας, και πολλήν την περι τά τω όρει Γαλαάδ . Και είπε Λάβαν τω Ιακώβ : Τι
είδωλα θεραπείαν επεδείκνυντο . Εννόησον γάρ όσην τούτο εποίησας ; "Ορα πως το παρά του Θεού πρόσ .
αύτη σπουδήν εποιήσατο, ώς μηδέν έτερον υφελέσθαι ταγμα την πολλήν αυτού φλεγμονήν κατέστειλε, και
των του πατρός , αλλά τα είδωλα μόνα, και τούτο τον θυμόν έχαλίνωσε. Διά τούτο μετά πολλής ήμερο
επoίει και τον άνδρα λανθάνουσα: ουδέ γάρ αν εκείνος τητος τους προς αυτόν ποιείται λόγους , μονονουχί
συνεχώρησε ταύτα γενέσθαι. "Έκρυψε δε , φησίν, απολογούμενος, και πατρικής φιλοστοργίας περί αυ.
Ιακώβ Λάβαν τον Σύρου, του μη αναγγείλαι αυτώ, τον επιδεικνύμενος . " Οταν γάρ ( 555) της άνωθεν.
ότι αποδιδράσκει. Και απέδρα αυτός , και πάντα απολαύωμεν προνοίας, ου μόνον των ανθρώπων των
τα αυτού, και διέβη τον ποταμόν , και ώρμησεν εις πονηρών διαφυγείν δυνάμεθα τας επιβουλάς , αλλά
το όρος Γαλαάδ, Θέα μου την πολλήν του Θεού και και θηρίοις ανημέρους εάν περιπέσωμεν , ουδέν υπο
ενταύθα πρόνοιαν, όπως, μέχρις ότε πόρρωθεν γέγονεν στησόμεθα δεινόν. Ο γάρ των απάντων Δεσπότης της
και δίκαιος, ου συνεχώρησε το Λάβαν εις γνώσιν ελθείν οικείας δυνάμεως την περιουσίαν επιδεικνύμενος, και
την αναχώρησιν του Ιακώβ. Τριών γάρ ημερών,[554] των θηρίων μεταβάλλει την φύσιν, και εις προβάτων
φησί, παρελθουσών, τω Λάβαν εγνώσθη. Και πα. ημερότητα αυτά μεθίστησιν, ουχί της θηριωδίας αυτά
Γαλαβών πάντας τους αδελφούς αυτού μεθ' εαυ- μεθιστάς , αλλ' εν αυτή τη φύσει καταλιμπάνων, τα
του , εδίωξεν οπίσω αυτού οδόν ημερών επτά » των προβάτων επιδείκνυσθαι παρασκευάζει. Και ουκ
και κατέλαβεν αυτόν εν τω βρει Γαλαάδ. Σκόπει επί των θηρίων μόνον τούτο ίδoι τις αν , αλλά και
πάλιν την άφατον του Θεού κηδεμονίαν. "Ο γάρ ειπών, επ' αυτών των στοιχείων."Όταν γάρ αυτός βούληται,
Απόστρεφε εις την γήν σου, και έσομαι μετά και τα στοιχεία αυτά της οικείας ενεργείας επιλαν
σου, ούτος και νυν την οικείαν επιδείκνυται πρόνοιαν. θάνεται, και ουδέ πυρ τα πυρός επιδείκνυται. Και
Επειδή γάρ είδε τον Λάβαν μετά πολλής αγανακτή- τούτο τις καταμάθοι επί τε των τριών παίδων, επί τε
σεως καταδιώκοντα τον δίκαιον , και δίκην, ώς ειπείν, του Δανιήλ. Ο μέν υπό λεόντων περιστατούμενος 5,.
εισπράξασθαι βουλόμενον της αναχωρήσεως, επι. ως υπό προβάτων κυκλούμενος, ουδέν έπασχεν αηδες,
φαίνεται το Λάβαν καθ' ύπνον την νύκτα. " Ηλθε της άνωθεν ροπής την εκείνων αγριότητα αναχαιτι
δε , φησίν, ο Θεός προς Λάβαν τον Σύρον την ζούσης. "Οτι γάρ θήρες όντες έμενον τα της θηριω
νύκτα, και είπεν αυτώ. "Ορα Θεού συγκατάβασιν, δίας μη επιδεικνύμενοι, δι' αυτών των πραγμάτων.
και όπως διά την περί τον δίκαιον κηδεμονίαν και τα έγνωσαν των αλόγων θηρίων οι αγριώτεροι.
κατηγορίας
Λάβαν διαλέγεται , ίνα κατασείσας αυτού την διάνοιαν ε'. Και τούτο δε εγίνετο προς μείζονα
αποστηση της κατά του Ιακώβ ορμής. Φύλαξαι εκείνων,ότι οι λόγω τετιμημένοι τα άλογα θηρία υπερ
σεαυτόν , μήποτε λαλήσης μετά του Ιακώβ πο- χόντισαν τα ώμότητι. Και έμάνθανον διά των πρα
νηρά. Πολλή του Δεσπότου η αγαθότης. Επειδή εώρα την του Δεσπότου τον
αυτόν προς μάχην επειγόμενον , και κατεξαναστήναι γμάτων,
μεν δίκαιονόπως
και ταδιάθηρία ήδέσθη, και ουκπρόνοιαν
ετόλμησαν
a Sic indical Ichelem ci Liam more Cracorun.LΧΧ Αlius περιτειχιζόμενος, alius vero περιστοιχιζόμενος.
1oalbeat Ραχήλ και Λεία. Unus, teste Savilio, ειτεχιζόμενος habel.
50) S. JOANNIS CHRSSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP . 502
εφαψασθαι του σώματος: αυτοί δε τα των θηρίων σου· ίνα τι τους θεούς μου έκλεψας ; "Ω ανοίας υπερ
αυτω χείρον διέθηκαν. Και ίνα μη νομίσωσι φαντα- βολή και τοιούτοι εισιν οι θεοί σου, ώς και κλαπη
σίαν τινά γεγενησθαι, διά των μετά ταύτα βληθέν- ναι; Ουκ αισχύνη λέγων, "Ινατί έκλεψας τους θεούς
των εις τον λάκκον επεγίνωσκον , ότι επί μεν του δι - μου ; " θρα πόση ήν η υπερβολή της πλάνης, ως τους
καίου των προβάτων εμιμούντο την ημερότητα, και λόγω τετιμημένους ξύλα και λίθους θεραπεύειν. Και οι
της φύσεως επελανθάνοντο· επι δε των μετά ταύτα μεν θεοί οι σοι, ώ Λάβαν, ουδε κλέπτεσθαι μέλλοντες
βληθέντων τα τηςθηριωδίας επεδείκνυντο. Ούτω και εαυτοίς αμύναι ίσχυσαν. Πώς γάρ οι από λίθου όντες
επί της καμίνου του πυρός γέγονε . Τους μεν ένδον συγκείμενοι ; Ο δε του δικαίου Θεός, και αγνοούν τος
όντας και εν μέσω τω πυρί τυγχάνοντας ήδείτο το του δικαίου, την στην ορμήνεπέσχε. Και ούκ εννοείς το
στοιχείον, και ουκ ενήργει τα του πυρός » αλλά καθά- μέγεθος της πλάνης, αλλά και το δικαίω κλοπήν εγκα
περ πεδηθείσης της ενεργείας, ούτως αβλαβή των λείς ; Τίνος γάρ ένεκεν και δίκαιος εκείνους υφελέσαι
παίδων τούτων διεφύλαττε τα σώματα, και ουδέ αυ- αν κατεδέξατο, ους έβδελύττετο, μάλλον δε ους ήδει λί
των των τριχών εφάψασθαι ετόλμησε, καθάπερ υπό τους όντας αναισθητους; Αλλά ταύτα ακούσας ο Ια
προστάγματός τινος το στοιχείων την οικείαν ενέργειαν κώβ μετά πολλήςεπιεικείας, πρώτον μεν απολογείται
επιδείξασθαι κωλυόμενον· τους δε έξω της καμίνου προς τα προλαβόντα εγκλήματα, και τότε περί των
διάγοντας κατανάλωσε, δι' αμφοτέρων πολλήν της του θεών προτρέπεται ποιήσασθαι την έρευνας. Είπα
Θεού δυνάμεως την περιουσίαν εμφαίνον, και δι' ών γάρ, φησί , μήποτε αφέλη τας θυγατέρας σου απ'
τους έσω τυγχάνοντας αβλαβείς διεφύλαττε, και δι' εμού, και πάντατα εμά. Επειδή , φησίν, εώρων σε
ών τούτους διέφθειρεν. Ούτως όταν της άνωθεν απο- ουχ υγιώς πρός με διακείμενον, εναγώνιος γέγονα,
λαύωμεν ροπής, ου μόνον των προς ημάς πολεμίως μήποτε επιχειρήσης αφελέσθαι τας θυγατέρας σου
εχόντων διαφεύγομεν ταςεπιβουλές, αλλά κάν αυτοίς και τα υπάρχοντά μου, και αποστερήσαί με τωνεμών,
τοις θηρίοις περιπέσωμεν και, ουδέν πεισόμεθα δεινόν. καθάπερ ήδη πεποίηκας. Αύτη τοίνυν η αιτία και ο
Η γάρ του Θεού χείρ ή πάντων δυνατωτέρα, αύτη φόβος παρεσκεύασε με λανθανόντως την αποδημίαν
πολλήν ημίν πανταχόθεν περιτίθησι την ασφάλειαν, ποιήσασθαι. Παρ' ώ ούν αν εύρους τους θεούς σου,
και αχειρώτους εργάζεται» όπερ και επί του δικαίου ου ζήσεται εναντίον των αδελφών ημών . Οράς
τούτου γέγονεν. Ο γάρ μετά τοσαύτης ορμής κατα ότι ήγνόει ο Ιακώβ την παρά της [557] Ραχήλ κλοπής
λαβείν βουλόμενος τον Ιακώβ, και δίκην απαιτήσαι γεγενημένην ; "Όρα γαρμεθ'όσης σφοδρότητος το επι
της πάντων αναχωρήσεως, ου μόνον ουδέν προς αυτόν τίμιον ορίζει το την κλοπής εργασαμένω. Παρ' ώ
τραχύ ουδε επαχθές φθέγγεται, αλλά καθάπερ πατήρ άν, φησίν, ευρεθώσιν , ου ζήσεται εναντίον των
οφείλετο,
αδελφών ημών. Ουκ επειδή μόνον, φησίν,
διαλεγόμενος προς παϊδα, ούτω μετά πολλής της επιει αλλ' ότι διά της κλοπής δείγμα εναργές και τοιούτος
κείας προς αυτόν ποιείται τα βήματα, και φησι: Τι εκφέρει της οικείας πλάνης. Eπίγνωθιεί τι εστι των
εποίησας τούτο; τί κρυφήαπέδρας; "ορα( 556] πόση σών παρ' εμοί,και λάβε. 'Ερεύνησον, φησίν, εί τι
ή μεταβολή όρα πώς ο καθάπερ θηρίον με μηνώς, προ- των μή προσηκόντων αφειλόμην. Ουδέν έτερόν μου
βάτων μιμείται ημερότητα."Ινα τί κρυφή απέδρας, έχεις εγκαλέσαι, ή ότι λάθρα την αποδημίαν εποιησά
και εκλοποφόρησάς με, και απήγαγες τας θυγατέ- μην· και τούτο ουχ έκών πεπονθα, αλλ' ύφορώμενος
ρας μου ως αιχμαλώτιδας μαχαίρα ; Τίνος ένεκεν, την αδικίαν, και δεδoικώς μη βουληθής και τας θυ
φησί, τούτο πεποίηκας; τί σοι έδοξε; διά τι ούτω λαν- γατέρας σου αφελέσθαι, τούτο μαθών, και την άλλη,
θανόντως εποιήσω την αποδημίαν ; Ειγάρ ανήγγει- μου περιουσίαν. Και ουκ επέγνω, φησί, παρ' αυτώ
λάς μοι, μετά ,πολλής της πομπής και της εύφρο- ουδέν . Ουκ ήδει δε Ιακώβ ότι Ραχήλ ή γυνή αυτού
σύνης εξαπέστειλα αν σε. Και γάρει τούτο έγνων, έκλεψεν αυτούς. Εισελθών δε Λάβαν ήρεύνησετον
φησί , Μετά μουσικών και τυμπάνων και κιθάρας οίκον Λείας, και ουχ εύρεν . Εισήλθε δε και εις τον
προέπεμψα αν σε. Ουκ ήξιώθην φιλήσαι τας θυ οίκον Ραχήλ. Ραχήλ δε έλαβε τα είδωλα, και εν
έβαλεν αυτά είς τα σάγματατων καμήλων, και επ
γατέρας μου νύν δε αφρόνως έπραξας. Οράς πως εκάθισεν
λοιπόν εαυτόν ελέγχει, και διά της οικείας γλώττης ρέως φέρε,αυτοίς, και είπε τω πατρί αυτής: Μή βα
ομολογεί, ότι αυτός μεν κακώς παρεσκευάζετο διαθεϊ ώπιόν σου,κύριε μου: ου δύναμαι αναστήναι εν
ότι τα κατ' εθισμών των γυναικών μοί
ναι τον δίκαιον,ή δε του Θεού πρόνοια της ορμής αυτόν εστιν . Ήρεύνησε δε Λάβαν εν όλω τώ οίκω αυτής ,
ενέκοψεν. Ισχύει, φησίν , ή χείρ μου κακοποιήσαι και ουχ εύρε.
σε» ο δε Θεός του πατρός σου εχθές είπε πρός με ς'. Πολλή της ίσχυσεν.
Ραχήλ η Ακουέτωσαν
σύνεσις, δι' οιήςέτιτή
τον Λάβαν
λέγων · Φύλαξαι σεαυτόν, μήποτε λαλήσης προς παρακρούσασθαι πλάνη
Ιακώβb πονηρά. Εννοει μοι πόσης των δικαιω παρα προστετηκότες, και των ειδώλων την θεραπείας περί
κλήσεως γέγονε ταυτί τα βήματα, και σκόπει πως πολλού ποιούμενοι. "Έθηκεν αυτούς, φησιν, υπότα
ούτος και τα βουλευθέντα αυτά εξέφηνε, και επί σάγματα των καμήλων, και επεκάθισεν αυτοίς . Τι
πoίoις την κατάληψιν ποιήσασθαι εβούλετο , και ότι ο τούτων καταγελαστότερον ; Οι λόγω τετιμημένοι,
του Θεού φόβος αυτόν επέσχεν εις έργον αγαγείν τα κα- και τοσαύτης αξιωθέντες προεδρίας παρά της του
κώς αυτώ βουλευθέντα. Ο δε Θεός του πατρός σου, Θεού φιλανθρωπίας, λίθους αναισθητους θεραπεύειν
φησίν. "Ορα πως και αυτός οΛάβαν ου μικράν εντεύθεν καταδέχονται, και ουκ εγκαλύπτονται, ουδέ λαμβά
ωφέλειαν έκαρπούτο, μεγίστην της του Θεού δυνάμεως νουσιν έννοιάν τινα της τοσαύτης ατοπίας, αλλά καθά.
απόδειξιν λαμβάνων εκ των προς αυτόν λεχθέντων. περ βοσκήματα, ούτω τη συνηθεία απάγονται ; Δια
'Αλλ' επειδή και συ , φησί, τούτο έβουλεύσω, και ο τούτο και Παύλος έλεγε γράφων: Οίδατε ότι,ότε έθνη
Θεόςέστιν οτοσαύτην σου ποιούμενος κηδεμονίαν, Νύν ήτε, προς τα είδωλα ταάφωνα ώς άν ηγεσθε απαγό
ούν πεπόρευσαι· επιθυμία γάρ επεθύμησας απελ μενοι. Και καλώς είπε, ταάφωνα. Οι φωνήν έχοντες,
θείν εις τον οίκον του πατρός σου. "Ινα τι έκλεψας και ακοής και λόγου μετέχοντες, προς τα μηδεμίαν,
τους θεούς μου ; "Έστω, φησί» τούτό σου δεδογμένον αίσθησινέχοντα, ώςάλογα απάγεσθε. Και ποίας αν οι
ήν, και έκρινας επανελθείν εις τον οίκον του πατρός τοιούτοι συγγνώμης τύχοιεν ; Αλλ' ίδωμεν όπως οδί
καιοςλοιπόν θαρρήσας έκ τετων παρά του Λάβαν όμο
a Hæc est leclio Savilij. Coisl. xãv tois Omplois as. Morel. λογηθέντων, καιεξ ών ουδεμίαν εύλογον αιτίανεύρε της
el Mont . κάν αυτοις θηρίοις π . EDIT. κατ' αυτού μέμψεως, τί φησιν ; Ωργίσθη δε Ιακώβ
AQuinque mss. El Bibl . μετα Ιακώβ. και εμαχέςατο το Λάβαν, και είπεν ."0; α πώς και
501 IN CAP. SXXI. GENES. HOMIL . LVII. 50 %
runt '.Et ne pularent hæc ex visu solo ac speciefacta sunt dii lui, o Laban , qui neque cum furaturi se qui
esse;pereosquipostea in lacum injectisuntagnoverunt, dam erant, juvare se potuerunt? Qui enim possent qui
eas cum justo viro ovium mansuetudinem imitatas, etc lapide sunt confecti ? Deus autem justi , ignorante
Ainturæ suæ oblitas esse : cum iis aulem qui postea justo , impelum tuum coercuit. Etnon cogitas erroris
injecti sunt ferociam suam exhibuisse. Similiter et in magnitudincm , el justum furli arguis ? Quare cnim
fornace ignis factum est (Daniel. 3). Nam eos qui in - justus illos furari voluisset, quos abominabatur, ino
lus erant revercbatur elementum , et non urebat ignis : quos sciebat esse sensu vacuos lapides ? Porro hæc
scd quasi ligaila operatione sua, ita nibil nocebat pue cum audissel Jacob, primum magna mansuetudine
rorum corporibus, et neque capillos corum allingere de objectis criminibus se purgat, et lunc ut inquiran
ausus fuit, quasi mandalo alicujus elementum pro - lur dii jubet. 31. Dixi enim , inquit, ne forle auſeras
priam declarare virtutem prohiberetur : eos autem filias luas a me, et omnia mea . Quia , inquit , videbam
qui cxtra fornacem erant, absumpsit. In utroque ma- le non bene erga me affectum , anxius ſui ne forte
gna Dei polentia declaratur , el quia illi inlus manse- conareris auferre filias luas et facullales meas, atque
runt illiesi , et quia qui foris erant , perierunt. Sic privare me meis , sicut quondain fecisti. Ista jgitur
quando superno auxilio munimur , non solum ef- causa timoris fecit , ut clam le abirem . Calerum 32.
fugimus inimicorum insidias , sed etsi in bestias Apud quem inveneris deos luos, non vivel coram fratri
ipsas incidanius, nihil patimur grave. Dei enim ma- bus nostris. Vides ignorasse Jacob furtum a Rachele
nus potentior est omnibus ; ipsa nos undique salis commissum . Vide enim quanta austeritate suppliciunt
munit, et invictos facit : id quod et in justo hoc declara - decernit ei qui furtum admiserat. Apud quem , inquit,
lum est. Nam qui tanto impetu comprehendere Jaco- inventi fuerint, non vivel coram fratribusnostris. Non
bum , et pocnam fugæ de eo sumere volebat; non son solum , inquit , quia ablatum est, sed et quia furtum
lum nihil asperum et durum adversus eum loquitur , qui feceril, manifestum sui fagilii indicium proferel.
sed sicut pater filium compellans , ita blandis verbis Scias si quid est luorum apud me, et accipe. Scrutare,
convenil : dicit enim : 26 . Cur hoc fecisti ? quare clam inquit, num quid abstulerim quod ad me non perti
abscessisti ? Vide quanta mulatio : vide quomodo is muerit. Nihil aliud in mearguere poteris, quam quod
qui ut bestia insaniebat, ovium imitalur mansuetudi- clam abierim : et hoc non sponte feci, sed suspicalus,
nem . Quare clanculo discessisti, et mea furtim abstu - injustitiam , et timens ne velles auferre filias luas, et
listi , el abduxisti plias meas quasi caplivas gladio ? alias meas facultates , si id rescires. El non agnovil
Quare , inquit , hoc fecisti ? quid tandem in proposito apud eum aliquid . Nesciebal aulem Jacob quod Rachel
habuisti ? quare sic occullo parasti discessum ? 27 . uxor sua ſurala fuissel cos. 33. Ingressus autem Laban
Nam si annuntiasses mihi , cum magno honore et læli- scrulalus esl domum Liæ , el non invenit. Ingressus est
tiu fuissem le prosequulus. Enimvero si hoc scivissem , aulem et in domum Rachel. 34. Rachel vero accepil
Cum musicis , el lympanis el cithara prosequulus fuis- idola , el posuil ea subler stramenta cumelorum , el sedit
sem le. 28 . Non sum dignus habitus osculari filiasmeas : super ea . El dizil patri suo : 35. Ne graviter feras,
nunc autem insipienter egisli. Vides quomodo nunc domine mi: non possum surgere coram le , quia secun
semetipsum arguit, et per linguam suam faletur , dum consuetudinem niulierum mihi est. Scrutalusautem
sese quidem justum male afficere paratum fuisse, Dci esl Laban in lola domo ejus, et non invenil.
autem providentiam , a molimine suo ipsum impedi- 6 . Magna Rachelis solertia , per quam deludera
visse. 29. Polesi, inquit, manus mea te affligere ; Deus pocuit Labanuni. Audiant qui adhuc erroribus sunt
aulem patris lui herimihi dixit : Cave tibi ipsi, ne forte addicti, et idololatriam magni faciunt. Posuit ea
loquaris cum Jacob mala . Cogita bic quanta cum con - subler stramenta camelorum , inquit, el sedit super ea .
solatione justi emissa fuerint hæc verba , el considera Quid his magis ridiculum ? Qui ratione præditi erant,
quomodo hic effalur quæ adversus justum decreverit, et lantam misericordia Dei assequuti fuerant digni
et qualiter eum comprehendere voluerit, seque timore latem , lapides sensu vacuos pulant colendos : nec
Dei a malis consiliis cohibitum fuisse. Deus patris tui, pudel cos, nec lanlam secum repulant absurditatem ,
inquit. Vide quomodo ipse Laban non parum utilitatis sed a consuetudine quasi oves abducuntur ? Idcirco
binc perceperit, maximam ex iis quæ sibi dicta ſue- Paulus quoque scribensdicebat : Scitis quando gentes
runt virlutis Dei accipiens demonstrationem . Veruin cratis , ad idola mula utcumque ducebamini eunles
quia el tu , inquit,boc decrevisti, et Deus est qui tantam (1. Cor. 12 . 2). El recte dixit, Mula . Qui vocem , in
lui curam gerit, 30 . Nunc igilur vade :magno enim desi- quit, habetis et aures, et rationis estis participes , ad
derio desiderasti abire in domum palris lui. Quarefuratus ea qux nullum sensum habent, sicut bruta abduci
es deosmeos ? Esto, inquit ; hoc decreveris ut abeas in mini. Et qualem qui tales sunt veniam merenlur ?
domum patris tui: quare deosmeosfuratus es ? O ingen. Sed videamus quomodo juslus nunc fiduciam acce
lem insipientiam !talesne suni dii tui,ut quis eos furari perit, partim ex iis quæ Laban confessus est, par
qusai ?Non erubescis dicens , Quare furatus es deos iim quoniain nullum crimen contra se inveneral
meos ? Vide quanla ſuit erroris gravitas, dum ji qui reprehensione dignum , quid dicit ? 36. Iralus est
ratione praditi crant, colebant lapides et ligna. Hi aulem , inquit, Jacob , el contendit cum Laban, eldia
i llæc verba , illi vero ſeras immunitate superarunt, wil. Vide quomodo cliam expostulando animæ suæ
avtoi od tà tūy Onpiwr a' rio reipoy @ leorman, desunt in virtutem detegit. Quæ injustilia inea , vel quod pccca
nullis Mss.
 ‫زم‬ S. JOANNIS CHRYSOSTOJI ARCHIEP . CONSTANTINOP. 50 1
tam meum , inquit, quod persequulus as nee ? Quare, Rocle, e discedebat sonunus a me. Quis haec nunc po
inquit, tanlo impela insectatus es me ? qualem in - lest dicere, se propler eorum salutem quos pascii ,
justitiam mibi poles es probrare ? quale peccatum ? lol ſerre labores et pericula ? Et hoc quidem nunc
Neque id salis, nisi et lanlam superindusisses con - nullus dicere audel. Paule autem soli orbis magistro
lu ream , ut scrutareris ornnia qur in domo mea. licet hoe fijenter dicere, atque his majora. El ubi,
57. Quid intenisti de omnibus tasis que in domo tra ? inquis, Paulus bre sustinuit ? Audi eum dicentem :
Pone kic coran fratribus tacis el fratribus meis, el ju. Quis in firmatur, et ego non infirmor? quis scandaliza
dicent inter nos duos . Taplo , inquit, scrutinio facio , fur, el ego non urot (1. Cor. 11. 29) ? O pastoris di
Diluistine aliquid invenire quod ad me non aui lectionem ! Alienæ ruinæ , inquit, meos dolores au
ncat, vel quod toum sit ? Si inrenisti, profer in me. gent, aliena scandala fornacem doloris mei succen
dium , ut qui hic adsunt apud me et te , judicium dunt. Hunc omnes imitentur, quibus rationales ores
pidant. Quoniam vidit se inculpatum in omnibus , concredilæ sunt, et de deteriores fiant illo qui lan
magna sumpla fiducia, enumerat beneficia quæ illi læ in brutis pecudibus custodiendis vigilantie fuit,
per oinne tempus exhibuit, et inquit : 38. Hi sunt idque tot annorum nuinero. El illic quidem , si in
riginui anni, quibus lecum suir . Pro labore lot anno - euria quædam acciderit, nullum damnum : hic au ·
rum , baccine dignus eram contumelia ? Himikiviginti tem si rel una ovis rationalis perieril, vel a bestia
numerum . Ores luce et capre luæ steriles non fuerunt, tum , inelabilis poena . Nam si Dominus noster san
arieles orium luarum non comedi : 39. captum a fera guinem suum proprium effundere pro illa non dc .
libi non alluli. Ego salisfeci de meo, furla dici et farla clinavit, qua venia dignus fuerit, qui sic honoralain
noctis. 40 . Die urebar estu , el nocte gelu , et discedebat a Domino despicere voluerit, et non omnia quæ po
soninus ab oculis meis. Oblilus es, inquit, laborum lest in curanda ovicula adimpleverit ? Cæterum ad
quos exantlavi pascens oves tuas el capras ? Num seriem sermonis redeamus. 41. Alimihi, inquit, vi
poies arguere quod umquam oves vel capra tur fue- ginti anni, quibus sum in domo tua. Serviri tibi
rint sleriles ? Vide quantam demonstrat a Deo bene. qualuordecim annis pro filiabus luis, el sex annis pro
volentiam contigisse domui Laban propter suum ad - oribus tuis, el fraudasti mercedem meam decem agna
ventum . lloc enim est id quod et supra dicebat : Be- bus. 42. Et nisi Deus patris mei Abrahæ , et Deus
nedicil le Deus ad pedem meum . Hoc enim nullus a Isaac ' fuisset mihi adjutor, nunc forle me racuum
pastore exigeret. Neque enim pastoralis artis hoc dimisisses. Humililalem meam ct laborem manuum
opus est, sed naluræ . Propterea ante omnia hoc po mearum vidit Deus, el arguit le heri. Vide quomodo
mil, providentiaque superna faclum hoc fuisse in pe ea quæ conſessus est Laban , animarunt justum , ut
endibus oslendit. Arieles ovium tuarum non comedi. cum fiducia illum reprehenderet . Vidisti, inquit ,
Niim poles, inquit, dicere quod aliquando comederim quomodo viginti annorum numero servivi tibi, pro
arielem de gregibus luis , qui scilicet multorum pa - filiabus , quatuordecim annis , reliquis autem pro
slorum mos est ? A bestia caplum non altuli tibi. Ne- ovibus : tamen privare me voluisti mercede, et non
que ipse, inquit, aliquando comedi, neque bestia te super hoc argui ? Verum ex illis ipsis, que li
aliquando rapere poluit. Num alluli aliquid a bestia confessus es, scio quod nisi Deus Abraham el Isaac
caplum ? Annon quotidie vides eos, quibus greges fuisset mihi adjutor , nunc me vacuum diniisisses
crediti sunt, capla a bestiis afferre dominis ? Al iu el nudum , omnia forte abstulisses a me, el injus
nihil tale vel demonstrare vel objicere factum poles proposueras, opere complevisses. Sed
stitiam , quam prop
stiliam
Deus qui scit Humilitalem meam et laborem manuum
lo ablatum quid , ut sæpe contingit, ad no- mearum . Quid est , Humilitatem meam el laborem
liliam tuam venire curasi : sed ego pro iis quæ fur manuum mearum ? Quoniam , inquit, scit Deus quo
disset. Et cum æslus flagraret, ferebam fortiter , rim , et quantum laborem sustinuerim , pascens
Similiter et frigus noctis, ut illæsi conservarentur oves, die nocluque in curis versalus : ad illa , in
greges lui : ac non hoc solum , sed et ipse somnus quam , respexit benignus Dominus cum heri arguit
proplcr mullam curam discedebat ab oculis meis. le : coercuit injustitiam quam adversum me struebas,
Increpat negligentes animarum pastores. - Vidisti et irrationabiles luos conatus. Satis ietigit defen
198
dendo se Labanum , et postquam reprehendisset
lem babcbunt excusationein ji . quibus rationales illius in se injustitiam , sua in illum beneficia re
greges crediti sunt, magnamque præ se ferunt negli- censuit. Ideo ille erubescens de iis quæ dixeral, nunc
gentiam : et quotidie, secundum prophetam , pecu in timorem versus est, et fædera inire vult cum justo .
des alias maciant ( Ezech . 34. 3 -6 ) : alias a bestiis Vide providentiam Dei. Qui tanto impelu ad persc
raplas contemnunt : alias vero ab illis raplas redu. quendum exierat, lanio timore affectus est, iit ab eo
cere non curant ; tametsi minor sit labor, ct cura fodera quæreret. 43. Respondens aulem Laban , dixit
facilior ? Anima enim est qux docetur : illic autem ad Jacob : Filiæ tuæ , filiæ meæ : et filii lui, filiimei :
1101: lus est et corporis et animæ labor. el pecora lua , pecora mea : el omnia quæcumque iu
7. Vidc enim quid dical. Die urebar astu , et gelie Coisl. et Bibl., melus Isaac., ó pókos 'Iguax.
 563 IN CAP. XXX GENES, HOML. LVir. 505
Ο διά της μάχης της οικείας ψυχής εκκαλύπτει την άρε - καιόμενος το καύματι , καιτο παγετό της νυκτός,
τήν. Τί το αδίκημά μου, φησίν; ή τί το αμάρτημα και αφίστατο ο ύπνος απ' εμού. Τις αν τούτο νύν
μετά τοσαύτης ορμής κατεδίωξάς με ; ποίον αδίκημα του ποιμαινομένων (539] κινδύνους ανεδέξατο και τα
εγκαλείν έχων ; ποίον αμάρτημα ; Και ου μόνον τούτο, λαιπωρίας ; Των μέν νυν ουδείς αν τούτο είπείν τολμή
αλλά και τοσαύτην ύβριν ημίν επήγαγες, ώστε και σειε. Παύλωδε μόνο έξεστι ταύτα μετά παρρησίας λέ.
έρευνήσαι πάντα τα εν τω οίκω μου. Τί εύρες από γειν, και τούτων μείζονα,τη διδασκάλωτης οικουμένης.
πάντων σκευών του οίκου σου ; Θες ώδε εναντίον και πού, φησί, Παύλος ταύτα υπέμεινεν; "Ακουε αυτού
των αδελφών σου καιτων αδελφών μου, και έλεγ- λέγοντος · Τίς ασθενεί, και ουκ ασθενώ; τίς σκανδα
ξάτωσαν ανά μέσον των δύο ημών. Τοσαύτην, φη- μίζεται, και ουκ εγώ πυρούμαι ; "Ω ποιμένος φιλο
σιν, έρευνας ποιησάμενος , άρα ηδυνήθης τι ευρείν των στοργία , Τα ετέρων, φησί , πτώματαεμοί επιτείνει τις
μή προσηκόντων μοι ; ή των σοι διαφερόντων; Εί εύρες , άλγηδόνας: τα ετέρων σκάνδαλα έμοί την κάμινον της
εν τω μέσω παράγαγε, [ 558]ίνα οι συνόντες μου και οι οδύνης ανάπτει. Τούτον άπαντες ζηλούτωσαν οιτήντών
μετά σου παραγενόμενοι την διάκρισιν ποιήσωνται. λογικών προβάτων έγκεχειρισμένοι προστασίας, και
'Επειδή είδεν ανεύθυνον εαυτόν εν άπασι γεγενημένον, μη χείρους γενέσθωσαν του περί την των αλόγων προ
πολλήν λοιπόν παρρησίαν προσλαβών απαριθμείται νοιαν τοσαύτην αγρυπνίανεπιδειξαμένου, καιεπί του
την εύνοιαν, ήν περί αυτόν εν παντί τω χρόνω επ- ούτον ετών αριθμόν. Εκεί μέν γάρ κάν ραθυμία τις
εδείξατο, καίφησι: Ταύτάμοι είκοσιν έτη. Μετά τον γένηται ,ουδέν τό βλάβος : ενταύθα δε κάν έν πρόβατον
κάματον των τοσούτων ετών τούτων,ήμην άξιος ταύ- λογικόν απόληται, ή θηριάλωτον γένηται, πολλή η ζη
της της ύβρεως ; Tαυτά μοι είκοσιν έτη. Σήμερον μία, μεγίστη ή βλάβη, άφατος η κόλασις. Ει γάρ ο Δε
είκοσιν ετών αριθμόν έχω εν τω οίκω το σω. Τα πρό- σπότης ο ημέτερος το αίμα το ίδιον εκχέαι υπέρ αυτού
Κατά σου και αιαγές σου ουκ ήτεκνώθησαν· κριούς ου παρητήσατο, ποίας αν είη ο τοιούτος συγγνώμης
των προβάτων του ου κατέφαγον · θηριάλωτον ουκ άξιος, και τον ούτω τιμηθέντα παρά του Δεσπότου παρ
ενώνοχα σοι. Εγώ απετίννυον παρ' εμαυτού, κ.λέμ- οράν ανεχόμενος , και μη τα παρ' εαυτού πάντα πλη
ματα ημέρας και κλέμματα νυκτός. Έγενόμην της ρών είς τήν του προβάτου επιμέλειαν; 'Αλλ' επί την
ημέρας συγκαιόμενος το καύματι , και το παγετώ ακολουθίαν του λόγου επανέλθωμεν. Ταυτά μοι, φησίν,
της νυκτός, και αφίστατο ο ύπνος από των οφθαλ. είκοσιν έτη ειμι εν τη οικία σου. 'Εδούλευσά σοι
μών μου. Έπελάθου , φησί, των καμάτων τωνεμών, δεκατέσσαρα έτη αντι των δύο θυγατέρων σου, και
ών επεδειξάμην ποιμαίνωντα πρόβατά σου καιτάς αί- εξ έτη εν τοις προβάτοις σου, και παρε.λογίσωτον
γας; Μήέχεις εγκαλέσαι ότι ποτέ τα πρόβατα, ή αι αι- μισθόν μου δέκα αμνάδας. Eί μή ο Θεός του πατρός
γες ήτεκνώθησαν; "υρα πόσην δείκνυσι την παρά του μου 'Αβραάμ, και ο Θεός Ισαάκ ήν μετ ' εμού, νύν
Θεού εύνοιαν γεγενημένηνεις τον οίκον του Λάβαν διά άν με κενόν εξαπέστειλας. Την ταπείνωσίν μου
την αυτού παρουσίαν. Τούτο γάρ έστιν όπερ και άνω και τον κόπον των χειρών μου είδεν ο Θεός, και
έλεγεν : Ευλόγησε σε ο Θεόςεπίτω πoδί μου. Τούτο ήλεγξε σε χθές. "Ορα πως τα παρά του Λάβαν όμο
γάρ ουδείς αν παρά ποιμένοςαπαιτήσειεν.Ουδέ γάρτης λογηθέντα παρεθάρρυνε τον δίκαιον, και μετά παρρη
ποιμαντικής τούτο έργον" φύσεως γάρ έστι. Διά τούτο σίας τον έλεγχον ποιείται. Οίδας, φησίν, όπως των ει.
προ πάντων τούτο προτίθησι , και πολλήν δείκνυσι την κοσιν ετών τον αριθμόν έδούλευσά σοι, υπέρ των θυγα.
άνωθεν γεγενημένην πρόνοιαν περί τα ποίμνια Κριούς τέρων σου τα δεκατέσσαρα έτη,εν δε τοις προβάτοις τα
των προβάτων: σου ου κατέφαγον.Μή δύνασαι είπείν υπόλοιπα και όμως αποστερήσαι με κατεδέξω τον
ότι ποτέ κατέφαγον κριονεκτων προβάτων σου,και πολύ μισθόν, και ουδέν υπέρ τούτου ενεκάλεσα ; Τούτο δε ,
λούς και των ποιμένων ποιείν έθος ; Θηριάλωτον ουκ έγ . εξ ών αυτός ώμολόγησας, οίδα , ότι ει μή ο Θεός του
ήνοχα σοι. Ούτε αυτός, φησί, ποτέ κατέφαγον, ούτε 'Αβραάμ και του Ισαάκ ήν μοι βοηθός, νύν άν με κε
θηρίον ίσχυσε ποτε αφελέσθαι. Μήενήνoχάσοι θηριά- νον εξαπέστειλας, έρημον, και πάντα αν αφείλω απ'
λωτον ; " Η ουχί καθ'εκάστηνημέραν τους τα ποίμνια εμού, και την αδικίαν, ήν προέθου , εις έργον αν ήγα
εγχειριζομένους οράς θηριάλωτα τοις δεσπόταις προσ - γες. 'Αλλ' ο Θεός και ειδώς Την ταπείνωσίν μου και
άγοντας ; Αλλά συ ουδέν τοιούτον εγκαλέσαι δυνήση, ή τον κόπον των χειρών μου. Τι έστι, Την ταπείνω
δείξαι γεγενημένον εν τοις είκοσιν έτεσι. Και τι λέγω σίν μου και τον κόπον των χειρών μου ; Επειδή
θηριάλωτον; Αλλ' ουδε ει εκλάπη ποτέ, οία συμβαίνειν δει ο Θεός, όπως μεν εγώ μετά πολλής της ευνοίας
εικός ,εις την σην γνώσιν τούτο πεποίηκα , αλλ' την δουλείαν εποιησάμην ,και τον κόπον όσον υπέμει.
εγώ και κλέμματα κλεπτόμενα απετίννυον, τά τε εν να ποιμαίνων τα πρόβατα, και εν ημέρα και εν νυκτί
ημέρα, τά τε εν νυκτί γινόμενα. Και διηνεχώς και τον φροντίζων διετέλουν, προς εκείνα ιδών ο φιλάνθρωπος
του καύματος καύσωνα έφερον γενναίως, και τον κρυ- Δεσπότης χθες ήλεγξε σε, επέσχε της κατ' εμού άδι
μόν τον από της νυκτός , υπέρ του αβλαβή σου τα ποί- κίας και της αλογίστου ορμής. Ικανώς εν τάξει απο
μνια διασώσασθαι · και ου τούτο μόνον , αλλά και αυτός λογίας καθίκετο του Λάβαν, και μετά το ελέγξει την
ο ύπνος διά την πολλήν φροντίδα αφίστατο απ'εμού. εις αυτόν αδικίαν, και τας παρ' αυτού εις αυτόν ευερ
Είδες ποιμένος αγρυπνίαν; είδες σπουδήν επιτε - γεσίας απαριθμήσατο. Διό αιδεσθείς εκείνος τα παρ'
ταμένην; Ποίαν αν έχοιεν απολογίαν oι τα λογικά αυτού ειρημένα, λοιπόν και εις δειλίαν καθίσταται ,
ποίμνια έγκεχειρισμένοι, και πολλήν την ραθυμίαν και συνθήκας απαιτήσαι βούλεται παρά του δικαίου.
επιδεικνύμενοι, και καθ' εκάστην ημέραν, κατά τον "Ορα Θεού κηδεμονίαν. Ο ούτω παρεσκευασμένος, και
προφήτην, τα μεν κατασφάττοντες , τα δε ορώντες μετά τοσαύτης ορμής την καταδίωξιν ποιησάμενος ,εις
θηριόβρωτα γινόμενα , τα δε υφ' ετέρων συλώμενα, τοσαύτην κατέστη δειλίαν, ώς τάς παρ' αυτού συνθήκας
και ουδεμίαν κηδεμονίαν αυτών ποιείσθαι βουλόμενοι και επιζητεϊν. Aποκριθείς γαρ Λάβαν, [560) φησίν , είπε
καίτοι γε ενταύθα ελάττων ο πόνος, και εύκολος ή τω Ιακώβ· Αι θυγατέρες σου, θυγατέρες μου, και οι
επιμέλεια . Ψυχή γάρ έστιν η παιδευομένη" εκεί δε υιοί σου, υιοί μου, και τα κτήνη σου, κτήνη μου,
πολύς και το σώματι και τη ψυχή ο πόνος. και πάντα όσα συ ορας , εμά εστι και των θυγατέ.
ζ'."Ορα γάρ τι φησιν : Εγενόμην της ημέρας συ : ρων μου·τί ποιήσω ταύταις σήμερον, ή τοίς τέ
* SK Coisi. Edebulur 1.000 ; Lui . Edebalur ouvrhp. Cois!.Ourrnin Enu ,
 OP
305 S . JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTIN . 506
κνοις αυτών τοίς τεχθείσιν ; Οίδα ότι και αι θυγα- εδείξατο, κακείνον απέστησε της κατ' αυτού αδικίας,
τέρες , φησίν, έμαι εισι, και πάντα όσα σοι έστιν, εκ και δι' ών αυτώ παρεγγύησε μη λαλήσαι πονηρά κατά
της υπάρξεως της έμής προσεγένετο σοι. Τί ούν ποιή- του Ιακώβ, εις τήν της θεογνωσίας οδόν κατά μικρόν
σω ταύταις σήμερον , ή τοίς υπ' αυτών τεχθείσι; αυτόν ενήγαγε, και ο καθάπερ θηρίον επιτρέχων, και
Νύν δεύρο, διαθώμεθα διαθήκην εγώ τε και συ, φθάσαι βουλόμενος και ανελεϊν, απολογησάμενος και
και έσται εις μαρτύριον ανά μέσω εμού τε και σου. καταφιλήσας και τας θυγατέρας και τους υιούς αυ
Συνθήκας, φησί, ποιησώμεθα, Και έσται εις μαρτύ- τών, ούτως οίκαδε υπέστρεψε ; Τάχα εις πολύ μήκος
ριων ανά μέσον εμού και σου, είς έλεγχον , εις από τον λόγον έξετείναμεν, αλλά της ιστορίας εις την
δειξιν. Είπε δε αυτώ : Εί τις παραβηναι τα νυν παρ' ανάγκην ημάς ταύτην καταστησάσης.
ημών προταθέντα επιχειρήσειεν, Ιδού ουδείς μεθ' Διόπερ ενταύθα στήσαντες τον λόγον, εκείνο παρα
ημών· ο δε Θεός μάρτυς ανά μέσον εμού και σου. καλέσωμεν υμών την αγάπην, ώστε πάντα ποιείν και
η'.Σκόπει πως κατά μικρόν ο Λάβαν και εις θεογνω πραγματεύεσθαι , να την άνωθεν εύνοιαν επισπασώ
σίαν ενάγεται. Ο γάρ την κλοπήν προ τούτου των θεών μεθα. Εάν γάρ εκείνον έχωμεν ευμενή, πάντα ημίν
αυτου επιφέρων το δικαίω, και τοσαύτην έρευνας ράδια έσται και εύκολα, και ουδέν ημάς των εν τω
ποιησάμενος, νυν φησιν: Επειδή ουδείς έστι μεταξύ παρόντι βίω λυπήσαι δυνήσεται, κάν λυπηρόν είναι
ημών και δυνάμενος, εί τι μετά ταύτα γένοιτο 8, μαρ- δοκή. Τοσαύτη γάρ της αυτού δυνάμεως ή υπερβολή,
τυρήσαι τοις νύν παρ' ημών γινομένοις , ο Θεός μάρ- ώς και αυτά τα λυπηρά εις το εναντίον περιτρέπειν,
τυς ανά μέσον εμού και σου . Εκείνος πάρεστιν , ο τά όταν βούληται. Ούτω και Παύλος έν θλίψεσιν ών
πάντα ορών, όν ουδέν λαθεϊν δύναται, και την εκάστου έχαιρε και ήγάλλετο τη προσδοκία των αποκειμένων
γνώμηνεπιστάμενος . Λαβών δε, φησίν, Ιακώβέστη- αμοιβών πτερούμενος . Διά τούτο και ο Προφήτης έλε
σε στήλης, και εποίησε βουνών , και έφαγον επί γεν, Εν θλίψει επλάτυνάς μοι , διδάσκων ημάς, ότι
του βουνού. Είτα είπεν αυτώ Λάβαν : " Ο βουνός ου- εν αυτή τη θλίψει τυγχάνοντα αδείας και ανέσεως
τος μαρτυρεί ανά μέσον εμού και σου. Τι εστιν , “Ο αυτόν απολαύειν παρεσκεύαζεν ο Θεός. Τοιούτον τοί
βουνός ούτος ; Αντί του , τα βήματα τα ενταύθα γινό- νυν έχοντες Δεσπότην , ούτω δυνατόν, ούτως ευμήχα .
μενα εν τω βουνά τούτω υπόμνησις ημίν έσται διηνε νον και σοφόν, ούτω φιλάνθρωπον, τα παρ' εαυτών
κώς. Και εκάλεσε το όνομα του τόπου, Βουνός εισφέρωμεν, και της αρετής πολύν ποιώμεθα λόγον,
μαρτυρίου. Είτά φησιν: Επίδοι ο Θεός ανά μέσον ένα και των ενταύθα και των μελλόντων επιτυγωμεν
έμου και σου. Σκόπει πώς πάλιν την παρά του Θεού αγαθών, χάριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου ημών
δίκην επικαλείται ο Λάβαν: 'Επίδοι γάρ, φησίν, ο Ιησού Χριστού , μεθ' ώ τω Πατρί ή δόξα και το
Θεός ανά μέσον εμού και σου, ότι αποστησόμεθα κράτος, άμα τώ αγίω Πνεύματι, νυν και αει, και εις
έτερος του έτέρου. Νύν, φησί, χωρισθησόμεθα, και τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
συ μεν απελεύση εις την οικείαν γήν, εγώ δε επαν
ελεύσομαι εις τον οίκον τον εμόν . Εί ταπεινώσεις τας
θυγατέρας μου, ει λάβοις γυναίκας προς ταϊς ΟΜΙΛΙΑ ΝΗ'.
θυγατράσι μου, όρα, ουδείς μεθ' ημών έστινόδρών: Και αναβλέψας Ιακώβ είδε παρεμβολήν Θεού ,
Θεός μάρτυς. Σκόπειπως και άπαξ και δεύτερον και παρεμβεβληκυίαν , και συνήντησαν αυτω οι
πολλάκις τον Θεόν καλεί μάρτυρα. Και γάρ ή προ άγγελοι του Θεού. Είπε δε Ιακώβ, ηνίκα είδεν
νοια ή περί τον Ιακώβ γεγενημένη επαίδευσεν αυτόν, αυτούς : Παρεμβολή Θεού αύτη · και εκάλεσε
όση του Δεσπότου η δύναμις, και ώς ούχ οίόν τε τι το όνομα του τόπου εκείνου, Παρεμβολαι.
λαθείν τον ακοίμητον οφθαλμόν. Διά τούτο φησι • Κάν
διαχωρισθώμεν, κάν μηδεις έτερος και μαρτυρήσαι δυ α'. Οίδα ότι κεκμήκατε χθες, εις πολύ μήκος του λό
νάμενος , αυτός έσται μάρτυς και πανταχού παρών • δι' γου προελθόντος ημίν » αλλά και θαρσείτε • ο κόπος
εκάστου των ρημάτων ενέφηνεν , ότι της πανταχού υμών ουκ έστι κενός εν Κυρίω γάρ έστι γινόμενος , δι'
γης έστι Δεσπότης. Και είπεν Ιακώβ · 'Ιδού η στήλη όν και ο πρός βραχύ πόνος μεγάλων μισθών πρόξενος
μύτη μαρτυρεί. Είτα πάλιν ο Λάβαν φησίν : ' Εάν γίνεται. Ει γάρ και το σώμα κέκμηκεν, αλλ' η ψυχή
τε γαρ εγώ μή διαβώ προς σέ, μήτε συ διαβής πλέον ερρώννυτο. Διό και αυτός όρων υμών ακμά
προς εμέ τόν βουν ον τούτου και την στήλην ζoντα τον πόθον, και την επιθυμίαν διεγηγερμένην,
ταύτην επί κακία, ο Θεός 'Αβραάμ, και ο Θεός βουλόμενος συστείλαι την διδασκαλίαν, ουχ ήβουλή
Ναχώρ κρίνοι ανά μέσον ημών . Θέα πως μετά του θην 362] προ του τέλους εις σιγήν καταλύσαι τον
πατρός και τον πάππον τον εαυτού συνήψεν, αδελφόν λόγον, ειδώς ως ταύτη μάλλον υμίν χαριούμαι. Το
μέν του πατριάρχου τυγχάνοντα, εαυτού δε πάππον. γάρ πλήθος των ειρημένων μάλιστα εδείκνυ της
“ Ο Θεός 'Αβραάμ, και ο Θεός Ναχώρ κρίνοι ανά υμετέρας φιληκοΐας την πολλήν σπουδών και τον ακό
μέσον ημών . Και ώμοσεν Ιακώβ κατά του φόβου ρεστον πόθον · διά τούτο και αυτός μετά πλείονος
του πατρός αυτού Ισαάκ, [561] και έθυσε θυσίαν τροθυμίας της προς υμάς άπτομαι διδασκαλίας, ορών
εν τω όρει , και εκάλεσε τους αδελφούς αυτού, ύμών καθ' εκάστην ημέραν την όρεξιν επιτεινομένην.
και έφαγον και έπιον , και εκοιμήθησαν εν τω Φέρε ούν και σήμερον τα εξής των χθες ειρημένων
όρει. "Έθυσε θυσίαν εν τω όρει· ηυχαρίστησε, φησί, κατά δύναμιν επελθόντες, την συνήθη εστίασιν παρα
τω Θεώ επί τοις γεγονόσι Και έφαγον , και έπιον, θώμεν υμών τη αγάπη , και ίδωμεν , μετά την του
και εκοιμήθησαν εν τω όρει. 'Αναστάς δε Λάβαν ΛάβανΛαβαν αναχώρησαν όπως κκααιι δίκαιος της οδοιπορίας
αναχώρησιν ότι
το πρωί κατεφίλησε τους υιούς αυτού, και τας άπτεται . Ουδέν γάρ άργών των εν τη θεία Γραφή
Ουγατέρας αυτού, και ευλόγησεν αυτούς . Και κειμένων εστίν, αλλά πάντα τα υπό των δικαίων γι
αποστραφείς Λάβαν απήλθεν εις τον οίκον αυ νόμενα μεγίστης γέμει της ωφελείας. Επειδή γάρ
του. Είδες, αγαπητέ , πόση του Θεού η σοφία , όπως τον τών όλων Δεσπότην είχον διηνεκώς αυτοίς συμ
διατά ταυτόν και την περί τον δίκαιον πρόνοιαν επ παρόντα, και τους κατά την οδοιπορίαν πόνους επι
n Sic bene Coisl. Edebalur yévnta . Epit. κουφίζοντα, πολλήν και από της ψιλής αυτών οδοι
505 IX CAP. XXXII. GENES. NOMIL . LVIII. 596
vides. mea sunt, el filiarum mearum : quid facitem cle , quanta Dci sapicntia , quomodu uno facto et
illis hodie, vel pueris qui ab eis sunl nati ? Scio , inquit, suam erga justum declaravit providentiam , el illum
quod filiæ meæ sunt, etomnia quæcumque habe., ex ab injustitia abduxit, et in divina nolitix viam pau
substantia mea accesserunt. Quid igitur facerem illis lalim induxit Labanum , interminando ci nequid mali
hodie, vel pueris qui ab eis nali ? 44. Nunc igitur veni, contra Jacob loquerelur : ct qui quasi ſera accurrebat
el ineamus fædus ego et tu , el erit in testimonium inter et comprehendere atque interficere volebal , desinit
me et le. Pacla , inquit, faciamus, El erunt in leslimo. in defensionem , et in filiorum filiarumque deoscula
nium inter me el le : in judicium etdemonstrationem . tionem , et sic domum redit ? Forle prolixius sermo
Dixit autem ei : Si quis transgredi allenlaverit quic se extendit , sed ignoscite : non hoc sponte admisi
nunc a nobis sunt proposita : Ecce nullus nobiscum , mus , sed coegil nos historiæ ratio .
Deus autem lestis inter me el le . Moralis exhorlalio. - Idco hic missum facientes
8 . Considera quomodo paulatim el Laban ad co - sermonem , oramus vestram caritatem , ut omnia fil
gnitionem Dei ducitur. Nam qui ante hoc arguebat ciamus et tractemus, quo supernam nobis concilic
justuin de furto deorum suorum , et tantam propter mus benevolentiam . Nam si Deum habuerimus ami
eos scrutationem faciebat, nunc inquit : Quia nullus cum , omnia nobis facilia erunt : et nihil nos in prx
est inter nos, qui possit, si quid posthac novatum senti vita contristare poterit , quamvis injucundum
fucrit, lestis esse fæderis nostri, Deus testis sit interesse videatur. Tanta enim ejus virtutis est excellen
me el le . Ille ,inquit, adcsi, qui omnia videt, quem tia , ut eliam ea quæ Iristia sunt, jucunda facerc
nihil latere potest, qui uniuscujusque mentem agno . qreal. Sic et Paulus in amictionibus exsistens gaude
scit. 45 . Sumens autem , inquit, Jacob erexil colum - bat et exsultabat exspectatione repositorum bonorum
nam , el fecit collem ', el comederunt super collem . 47. animalus (Rom . 5. 2. 3). Proplerea el propheta dice
Er dixit ei Laban : Collis hic lestatur inter me el le. bat : In afflictione dilatasti mihi ( Psal. 4. 2 ) : docenis
Quid est, Colbis hic ? Id est, Verba quæ fiunt in hoc nos , Deum se in ipsa afflictione liberum et tranquil.
colle memoria perpelua nobis erunt. Et vocavil nomen lum constituisse . Talum igitur habenles Dominum ,
ejus loci, Collis leslimonii. Deinde inquit : 49. Aspi- tam potentem , tam sapientem , tamque misericor
cial Deus inter me el le. Allende quomodo pænamn dem , quod nostrum est aſſeramus , virlulisquema
ilerum a Deo deprecatur Laban . Aspiciat , inquil, gnam habeamus rationem , ut non solum præsentia ,
Deus interme al inter le , quia secedemus aller ab altero. sed el fulura bona consequamur , gratia et benigni
Nunc, inquit, separabimur, et lu quidem ibis in ter- tale Domininostri Jesu Christi , cum quo Patri simul
ram propriam , ego autem redibo in domum meam .50. et Spiritui sancio sit gloria , imperium , nunc et
Si humiliaveris filiasmeas, si acceperis uxores ad filias semper , el in sæcula sæculorum . Amen .
meas, vide, nullus nobiscum est qui videal ; Deus HOMILIA LVIII.
testis. Considera quomodo semel et iterum atque
saepius Deum in leslem vocat. Quia providentia , El elevatis oculis Jacob vidit castra Dei metata , el oc
quam expertus erat Jacob , docuit eum quan currerunt ei angeli Dei ; quos cum vidisset , dixit Ja
la esset Domini polentia , et quod impossibile sit ali cob : Castra Dei sunt hæc, el appellavil nomen loci
quid occultum esse oculo qui dormilare nequit. Pro illius, Castra (Gen . 32. 1.-2).
pterea inquit : Etiamsi separemur , etiamsi nullus
alius adsit qui testificari possit , ille lestis erit ubique 1. Scio vos heri defatigalos fuisse, nobis scrmoncin
prasens : per singula vcrba docet ipsum lotius terræ prolixius extendentibus : sed bono eslole animo ; la
esse Dominum . 51. Et dixit Jacob : Ecce collis ille bor vester non est inanis : in Domino enim faclu ;
lestatur. 52 . Deinde iterum Laban inquit : Si enim ego est, propler quem et brevis labor magnam merceden
non transiero ad le , neque in transeas ad me collem vobis allaturus est. Nam licet corpus fatigaretur .
hunc et columnam hanc in malitia : 53. Deus Abra - anima tamen magis confirmabalur. Ideo et ipse vi
ham , el Deus Nachor judicet inter nos. Vide quomodo dens vestrum fervens desiderium el sludium , vole
cuin patre et avum suum conjunxit , qui frater fuit bam contrahere doctrinæ sermonem ; sed antequam
patriarchæ , ipsius autem avus. Deus Abraham , et finirelur historia , nolui , sciens me vobis hac ra
Deus Nachor judicel inter nos. 54. El juravit Jacob lione magis gratificalurum . Multitudo enim dictorum
per limorem Dei patris sui Isaac , et sacrificavit sacrifi- salis declarabal inexplebile vestrum desideriun et
cium in monte : ei vocavit fratres suos : et comederunt. sludium audiendi avidum : propterca et ipse cum
et biberunt, et dormierunt in monte. Sacrificavit sacrifi- majori alacritate vos docere incipio , videns vestram
cium in monie : gratias, inquit , egit Deo ob ea quæ quotidie appetentiam crescere. Age el hodie qux se .
acciderant ; Et comederunt , et biberunt, et dormie- quuntur hesternam lectionem pro virili nostra per
runi in monte. 55. Surrexil aulem Laban mane, el tractemus , consuetum vestræ caritali convivium pro
osculatus est filios suos et filias suas , et benedixit eos. ponentes , et videamus, post discessum Laban quo
El reversus Laban abiit in locum suum . Vidisti, dile. modo juslus iter arripial. Nihil enim supervacaneum
1 Et fecit collem . llæc pluribus narrantur in textu Scri. in divina Scriplura positum est , sed omnia que a
pluræ , ubi dicitur Jacob præcepisse fratribus suis ul laji justis fiunt , maxima ulililale plena sunt. Quoniam
des coacervarent, exque iis collem constituisse. enim universorum Dominum continuo habuerunt con
 507 S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI ARCIHEP. CONSTANTINOP.
mitem , et itineris dillicullales reddenlem faciles , irem meum , el in terram palivitatis : 10. Sulis :508
rihi
mulluin etiam nos utilitatis ex parvo corum itinere sil ' de omni justitia el verilale, quam fecisti puero lun .
Rossumus percipere. Nam postquam Laban in domum Sulliciat mihi, inquit , ad subsidiyin in præsenti icm
suam abiit , 1 . El Jacob viam suam perrexil , el eleva - pore . Qui enim usque ad præsens lempus lantain erga
tis oculis vidit castra Dei castramelata esse , et occurre- me declarasti providentiami, potes etiam nunc eripere
runt ei angeli Dei (Caput 32). Postquam enim cessa - me ab urgentibus periculis . Non enim ignoro , quod
vit , et finem habuit limor Labani , excepit eum li . In isto baculo meo transivi Jordanem : scd propter
mor fratris : propler hoc clemens Dominus animare luam deme sollicitudinem , qui baculum solum ge
justum volens , el omnem ejus melum disculere, fecit stans abivi in lerram alienam , Nunc cum duabus lur
lil angelorum videret castra. Occurreruntenim , inquil, mis adveni. Tu igitur, Domine, qui tantam mihi sub
ei angeli Dei. 2. Etdixit Jacob, castra Dei sunt hæc. Et slantiam largilus es , qui tantum incrementum der
rocavil nomen loci cjus , Casira : ut ex ea appellatione disti , nunc 11. Eripe me de manu fratris mci Esaü :
perpelua manerel memoria visionis quæ illic ei conti- quia limeo ego eum , ne forte perculial me, elmatrem
geral. Deinde postvisionem hanc, 3 . Misil, inquit,ante cum pueris. 12. Tu dixisti : Benefaciam tibi, et ponam
se nuntios ad Esaü fratrem suum , el mandavit eis , di- semen luum sicul arenam maris, quæ numerari nequit
cens:Sic dicelis domino meo Esaü . Vide et post visionem prre muliitudine.
quantus adhuc timor urgebat juslum . Timebat enim 2. Jacob pelit a Deo ut suas promissiones impleal ;
fratris violentiam , et angebatur animo, ne forte me- luctativ Jacobi cum angelo ; mulatio nominis in Israel ;
moria corun que olim facta sunt impellerel illum ad cur humana figura appareant angeli. – Vide justi re
insidias. 4. Dicile, inquit, domino meo Esaü : Sic di ligiosum animum ,el probum affectum : quomodo non
cil servus tuus Jacob : Peregrinus fui cum Laban, el aliud Dominum precatur, quam ut suas promissiones
longo tempore ibi moratus sum usque nunc , 5 . el con adimpleat. Etde prioribus exhibita gratiarum actione,
ligerunt mihi boves, el asinæ , et oves , et servi, et ancile confessusque se nudum et omnibus destitutum in lan
læ , el misi ul annuntiarelur domino meo Esaü , ut in - lam pervenissc abundantiam , supplical utde periculo
veniat puer luus gratiam coram le. Altende quomodo se liberet . Dixisti enim , inquit, Ponam semen luum
timeat fratrem : et propterea placare eum volens, sicul arenam maris, quæ dinumerari nequit. Cum igitur
pramillat significans ei el redilum suum et substan - orationem suam ad Deum fecisset , et supplicationem
tiam quæ sibi contigeral, et ubi tanto lempore mora precum obtulisset,facit et suum officium . Etacceptis
tus fuerit, ut placalo cjus furore clementem reddere muneribus, inquit, ex iis quae afferebat,misit fratri,
possil : id quod et factum est , Deo cor illius de- cum segregassetqua millerentur, etmandala dedissel,
mulcente, et illum tractabilem exstincla ira facicnte . ita ut placaretur etiam per verba animus fratris, et
Nam si Labanum qui tanta concitatione persequeba - suis nuntiaretur adventus (o . 13. - 19) . 20. Dicile
lur, deterruit per ea quæ ad ipsum dicebat : multo enim , inquit, Ecce puer tuus advenit post nos ; ut pri
magis fratrem mansuetiorem erga justum reddidit. 6. mum redderelur amicus, el lunc in faciem ejus occur
Reversi sunt autem , inquit, dicentes : Venimus ad fra . reret. Posthac enim , inquit, videbo faciem ejus : forle
trem luum , el venit in occursum luum , el quadringenti enim accepta eril ei facies mea . 21. El antecedebant
viri cum eo . Vide quomodo et istud ipsum augelmelum dona secundum faciem ejus. Verum vide, obsecro,
justi. Neque enim sciebat evidenter mentem fratris : ineffabilem Dei clementiam , ct quomodo semper con
sed ut didicit multitudinem venientium cum illo, formi- gruo tempore suam declarat providentiam .Nam de La
davit, suspicans ne quasi in bellum contra se veniret, ban quideni quoniam justusnihil lale suspicabatur, ne
el ila vellet occurrere. 7. Timuit enim , inquit, Jacob , que sciebat Labanum cum lanta vi invadere se velle ,
el perplexus erat. Formido mentem ejus turbaverat, ut clam susceptum ab se discessum ulcisceretur, di
cl nesciebat quid faceret, sed mansit perplexus : ctum est apparuisse angelum noclu Labano, et repres
propterea limuit quasi de salute sua , elmortem ante sisse ejus impelum , mandalumque dedisse ne vel
oculos habens. Divisil autem in duas lurmas omnem as; erum verbum loquerelur Jacob : dicebal enim , Ne
populum qui secum erat. 8. Dixit enim , Si veneril ad loquaris cum Jacob mala (Gen . 31 . 24 ) : et hoc ila dis
li rmam unam , et percusserit eam , erit adhuc allera , pensabal, quo per illius linguam nolum fieret justo , ut
quæ salvabilur. Talia suggerebant ei limor et magna fidentiori essel animo coniperia tanta Dei in se pro
formido . Videns autem se quasi in reli comprehen - videntia . Nunc autem , quia frater temporis longilu
sum , ad inviclum Dominum confugit, et promissiones dinc mitigalus erat, quieveratque ira et indignatio
quæ ei factæ erant repelit ab omnium Deo , quasi di contra Jacob : hic autem anxius erat, timens et tre
cens ad eum : Nunc venit tempus in quo el propter mens fratris occursum : bonus Dominus non jam
primogenitorum virtutem , el propter promissionem Esaü præcipit, (nihil enim contra fratreni meditaba -
quæ a le facta est mihi, dignus habear qui luo ailju - lur), sed justum solatur. Nam postquam misisset of
ver præsidio . . . Dixil enim Jacob : Deus patris mei ferentes munera , et dormivisset, 22. Surrexil in nocte
Abraham , el Deus patris mei Isaac, tu quidixisti mihi, illa , el urores duas et filios Iransmisil in transitu Ja
Vade in lerran nalivilalis lue ; qui evocastime, in
quit , de lerra aliena, et præcepisti ut rcdirem ad pa-
t Coisl, legendum est: Salis mihi est; et infra :
SulliciJuxta
 07 IN C.IP . XXXII GENES . HOMIL . LVIII. 508
πορίας έστι την ωφέλειαν καρτώσασθαι. 'Απελθόντος, πατρός μου Αβραάμ, και ο Θεός του πατρός μου
φησί , του Λάβαν εις τον οίκον αυτού, και Ιακώβ Ισαάκ, σύ, φησίν, ο Θεός , ο ειπών μοι· 'Aπό
απήλθεν εις την εαυτού οδον , και αναβλέψας τρεχε εις την γην της γενέσεώς σου και αναστήσας
είδε παρεμβολήν Θεού παρεμβεβληκυίαν , και με, φησίν, από της ξένης, και προστάξας επανελθεϊν
συνήντησαν αυτό οι άγγελοι του Θεού. Επειδή προς τον πατέρα τον ίδιον και εις την γην της γενέ
γάρ, παυσαμένου του φόβου του Λάβαν και τέλος σεως: Ικανούσθω μοι b από πάσης δικαιοσύνης,
ειληφότος , διεδέχετο λοιπόν ο φόβος του αδελφού, διά και αληθείας, ής εποίησας το παιδί σου. Αρκεί
τούτο ο φιλάνθρωπος Δεσπότης παραθαρρύνει τον σθω, φησί, προς την επί του παρόντος καιρού συμ
δίκαιον βουλόμενος , και πάσαν αυτού την δειλίαν μαχίαν. Ο γάρ μέχρι του παρόντος τοσαύτην επι
αποσκεδάσαι, παρεσκεύασεν αυτόν των αγγέλων την δειξάμενος περί εμέ κηδεμονίαν, δυνατός εί και νυν
παρεμβολήν ιδείν. Συνήντησαν γάρ αυτώ, φησίν, εξαρπάσαι με τον επικειμένων μοι κινδύνων. Ουδε
οι άγγελοι του Θεού . Και είπεν Ιακώβ • Παρεμβολή γάρ αγνοώ, ότι 'Εν τη ράβδω μου ταύτη διήλθον
Θεού αύτη. Και εκάλεσε το όνομα του τόπου τον Ιορδάνην τούτον νυνι δε διά την σην περί
εκείνου , Παρεμβολαιο, ώστε εκ της προσηγορίας εμέ πρόνοιαν, και την βακτηρίαν μόνην επιφερόμενος,
διηνεκή την υπόμνησιν είναι της γεγενημένης αυτή ηνίκα εις την αλλοτρίαν απήειν, Νυν μετά δύο παρ
εκείσε οπτασίας. Είτα μετά την οπτασίαν ταύτην, εμβολών παραγέγονα. Συ ούν, Δέσποτα, ο ταύτην
'Απέστειλε, φησίν , έμπροσθεν αυτού αγγέλους μοι την ευπορίαν χαρισάμενος , και εις τοσούτον με αυ
προς Ησαυ τον αδελφόν αυτού, και ενετείλατο ξηθήναι παρασκευάσας. συ νυν 'Εξε.λού με εκ χει
λέγων · Ούτως έρείτε τη κυρία μου Ησαύ. "Ορα ρος του αδελφού μου Ησαύ , ότι φοβούμαι εγώ
και μετά την όψιν πόσος έτι ο φόβος επέκειτο το δι - αυτόν, μήποτε πατάξη με, και μητέρα επί τέ
καίω. 'Εδεδοίκει γάρ του αδελφού την ορμήν , και κνοις. Συ είπας : Ευ σε ποιήσω, και θήσω το
ήγωνία, μή η μνήμη των πριν υπ' αυτού γεγενημέ- σπέρμα σου ως την άμμον της θαλάσσης, ή ουκ
νων εις την κατ' αυτού έφοδον παρορμήση. Είπατε, αριθμηθήσεται υπό του πλήθους .
φησί ,τώ κυρία μου Ησαύ· Ούτω λέγει ο παίς σου β'. "Ορα του δικαίου το φιλόθεον και την πολλήν
Ιακώβ· Μετά Λάβαν παρώκησα, και εχρόνισαέως ευγνωμοσύνην, πώς ουδέν έτερον άξιοι τον Δεσπότην,
του νυν, και εγένοντο μοι βόες και όλοι και πρόβατα και τας οικείας υποσχέσεις πληρώσαι. Και επί τοίς
και παιδες και παιδίσκαι, και απέστειλα το κυρίω προλαβούσιν ευχαριστίαν επιδειξάμενος, και ομολο
μου,ίναεύρηόπαις σου εναντίον σου χάριν .Σκόπει γήσας ότι γυμνόν όντα και απερριμμένον εις 4 τοσ.
πως δεδο:κε τον αδελφών, και διά τούτο εξευμενίσα- αυτην περιουσίαν κατέστησεν, ικετεύει του κινδύνου
σθαι αυτόν βουλόμενος , προαποστέλλει μηνύων αυτώ αυτόν εξαρπάσαι. Είπας γάρ, φησίν, ότι θήσω το
την τε οικείαν επάνοδον, τήν τε γεγενημένην αυτό σπέρμα σου ως την άμμον της θαλάσσης , ή ουκ
περιουσίαν, και όπου τον άπαντα διετέλεσε χρόνον, εξαριθμηθήσεται. Ποιησάμενος δε την προς τον Δε
ίνα μαλάξας αυτού τον θυμόν , ήμερον αυτόν κατα σπότην παράκλησιν, και την ικετηρίαν της προσευχής
στήσαι δυνηθή· και δή και γεγένηται, του Θεού κατ ανενέγκας το Δεσπότη . και τα παρ' εαυτού προσ
ευνάσαντος αυτού την καρδίαν , και σβέσαντος την τίθησι. Και λαβών, φησί, δώρα, εξ ών έπεφέρετο ,
οργήν αυτού , και ήμερον αυτόν καταστήσαντος. Εί απέστειλε τώ αδελφώ, διελών τα αποσταλέντα , και
γάρ τον Λάβαν τον μετά τοσαύτης ορμής καταδιώ.. εντολάς δεδωκώς, ώστε και διά των λόγων εξευμε
ξαντα, εν τοσούτω φόβω γενέσθαι παρεσκεύασε δι' ών νίσασθαι, και [564] μηνύσαι την εαυτού παρουσίαν.
προς αυτόν είπε, πολλώ μάλλον τον αδελφών ημερώ- Είπατε γάρ, φησίν, ίτι 'Ιδού ο παίς σου παραγί
τερον αν γενέσθαι παρεσκεύασε περί τον δίκαιον. νεται οπίσω ημών ώστε πρότερον εξευμενίσασθαι,
'Ανέστρεψαν δε, φησί, λέγοντες · 'Aπήλθομεν και τότε την κατά πρόσωπον αυτού γενέσθαι συντυ
προς τον αδελφόν σου, και έρχεται εις συνάντη- χίαν. Μετά τούτο γάρ, φησίν, όψομαι το πρόσωπον
σίν σου, και τετρακόσιοι άνδρες μετ' αυτού. [563] αυτού · ίσως γάρ, φησί , προσδέξεται το πρόσ
“ Ορα πώς και αυτό τούτο επέτεινε το δικαίω τον ωπόν μου . Και προεπορεύετο τα δώρα κατά πρόσ .
φόβον. Ουδε γάρ ήδει τον σκοπόν του αδελφού μετά ωπον αυτού. Αλλ' όρα μοι ενταύθα πάλιν του Θεού
ακριβείας, αλλά μαθών το πλήθος των συνόντων αυτώ την άφατον φιλανθρωπίαν, και όπως αεί καταλλήλως
έδεδοίκει , υφορώμενος μη ως προς πόλεμον παρα- την οικείαν πρόνοιαν ενδείκνυται. Επί μέν γάρ του
σκευασάμενος, ούτω την ύπάντησιν ποιήσασθαι βού- Λάβαν, επειδή ο δίκαιος ουδέν τοιούτον υπόπτευεν,
ληται. 'Εφοβήθη γάρ , φησίν, Ιακώβ , και διηπο- ουδε ήδει ότι πάντως αυτόν καταλήψεται ο Λάβαν
ρείτο. Ο φόβος αυτού την διάνοιαν διετάρασσε , και μετά πολλής της ορμής επί το αμύνασθαι τον δίκαιον
ουκ ήδει το τι πράξει, αλλ' εν απορία εγεγόνει • διό της λάθρα γενομένης αναχωρήσεως ένεκα, το Λάβαν
ως περί του παντός δεδoικώς , και τον θάνατον προ επιφανείς καταστέλλει αυτού την ορμήν, και εντέλ
οφθαλμών έχων, Διαιρεί εις δύο παρεμβολάς πάντα λεται μηδέν τω Ιακώβ μηδε εν ρήμασι λυπηρόν απο
τον λαόν τον μετ' αυτού. Είπε γάρ, φησίν• Εάν κρίνασθαι " Μή λαλήσης γάρ, φησί , μετά Ιακώβ
έλθη εις παρεμβολήν μίαν και κόψη αυτήν, η πονηρόν και τούτο ώκονόμει διά της εκείνου γλώτ.
δευτέρα έσται εις το σώζεσθαι. Ταύτα μεν ο φόβος της γνώριμον γενέσθαι το δικαίω, ίνα μαθών την
υπηγόρευσε και η πολλή δειλία. Όρών δε εαυτόν ώς περί αυτόν γεγενημένην οικονομίαν θαρσαλεώτερον
εν δικτύοις απειλημμένον, επί τον άμαχον Δεσπότην καταστη. Νυνί δε , επειδή ο αδελφός μέν υπό του
καταφεύγει, και τας υποσχέσεις τας εις αυτόν γεγε - χρόνου λωφήσας ήν, και τον θυμόν και την αγανά
νημένας απαιτεί παρά του των όλων Θεού, μονονουχί κτησιν παύσας την κατά του Ιακώβ, ούτος δε εναγώ
λέγων προς αυτόν : Νυν ήκει καιρός, ενώ και διά την νιος ήν, δεδoικώς και τρέμων του αδελφού την συν
των προγόνων αρετήν, και διά την παρά σου γεγε- τυχίαν, ο αγαθός Δεσπότης ουκ έτι το Ησαύ εντέλ
νημένηνυπόσχεσιν δίκαιος αν είην απάσης απολαύσαι λεται : ουδέ γάρ έβουλεύετο τι κατά του αδελφού • αλλά
συμμαχίας. Είπε γάρ, φησίν, Ιακώβ · “Ο Θεός του τον δίκαιον παραμυθείται . Μετά γάρ το αποστείλαι ,
φησί , τους τα δώρα αποκομίζοντας , καθευδήσας ,
a Quinque mss . παρεμβολή. Αlii παρεμβολαι, et sic
legitur in tai , O ', ubi primo loco illud Hebraicum ,7007
φησί, και Αναστάς εν τη νυκτί εκείνη, διήγαγε
Bahane, quia in singulari positum , verlitur tapeulo b Cois). έκανούται μοι, et paulo post αρκείς μου την επί του
an. Secundo autem loco ubi in Hebræo legitiir bina • Sex mss. από του πλήθους, forte melies.
Mahanain , forma duali, tapsu6o).ai verlunt LXX. d Sex mss. γυμνόν όντα και έρημον εις.
509 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP . 310
τας δύο γυναίκας και τα παιδία την διάβασιν σχεδόν αποτεθνηκυία υπό του δέους. Επειδή ιδείν
του Ιαβώχ και έλαβεν αυτούς , και διέβη των κατηξιώθην πρόσωπον προς πρόσωπον τον Θεόν,
χειμάρρουν. Υπελείφθη δε Ιακώβ μόνος , και Εσώθη μου η ψυχή. Ανέτειλε δε αυτώ ο ήλιος ,
επάλαιεν άνθρωπος μετ ' αυτού. Μεγάλη ή του ηνίκα παρήλθε το είδος του Θεού. Είδες πως τη
Δεσπότου φιλανθρωπία. Επειδή γαρ έμελλε την προς ασθενεία τη ανθρωπίνη συγκαταβαίνων ο Δεσπότης
τον αδελφόν συντυχίαν ποιήσασθαι, ένα μάθη διά των πάντα ποιεί και πραγματεύεται , ώστε την οικείαν
πραγμάτων, ότι ουδέν αηδες υποστήσεται , εν σχή- φιλανθρωπίαν επιδείξασθαι ; Και μη ξενιστής, αγα
ματι ανθρώπου παλαίειν μετά του δικαίου καταδέ- πητέ, προς το της συγκαταβάσεως μέγεθος , αλλ' εν
χεται. Είτα ορών εαυτόν ήττώμενον ο Ιακώβ , νόησαν ότι και επί του πατριάρχου , ηνίκα παρά την
'Εκράτησε, φησί, του πλάτους του μηρού αυτού . δρύνεκαθέζετο, εν ανθρώπου σχήματι μετά των αγ
" Ολον δε τούτο συγκαταβάσεως ένεκεν εγίγνετο, ίνα γέλων επεξενώθη το δικαίω, προμηνύων ημίν άνωθεν
την δειλίαν εξέληται της του δικαίου ψυχής, και πεί- και εξ αρχής, ότι μέλλει ανθρωπίνην μορφήν λαμ
ση εκτός πάσης αγωνίας την προς τον αδελφόν συν- βάνων, ούτω πάσαν την ανθρωπίνην φύσιν εκ της του
τυχίαν ποιήσασθαι. Κρατήσαντος γάρ, φησίν , του διαβόλου τυραννίδος ελευθερούν, και προς την σω.
Ιακώβ το πλάτος του μηρού, ' Ενάρκησε το πλάτος τηρίαν επανάγειν.
του μηρού Ιακώβ εν τω παλαίειν αυτόν μετ' Αλλά τότε μεν, επειδή αρχή και προοίμια ήν,
αυτού. Είτα ένα μάθη ο Ιακώβ την δύναμιν του εν σχήματι φαντασίας εκάστω αυτών εφαίνετο ,
προς αυτόν παλαίειν νομιζομένου, φησι προς αυτόν· καθάπερ και αυτός διά του προφήτου φησίν• Εγώ
Απόστειλόν με» ανέβη γάρ ο όρθρος . Αισθόμενος δράσεις επλήθυνα, και εν χερσί προφητών ώμοιώ .
ειρηκότος , φησί• Oύ μη σε αποστείλω, εάν μή με αναλαβείν, και την απαρχήν την ημετέραν αναδέζα
ευλογήσης . Μεγάλων ηξιώθην, φησί, και υπέρ την σθαι, ου φαντασία , ουδε δοκήσει την σάρκα υπέδυ,
αξίαν την εμαυτού. Ου πρότερον τοίνυν σε εάσω, αλλ' αληθεία. Και διά τούτο διά πάντων των ημετέ.
μέχρις άν της εύλογίας απολαύσω της παρά σου. ρων ελθείν κατεδέξατο, και εκ γυναικός τεχθήναι .
Είτά φησι , Τι το όνομά σου εστίν , "υρα πάλιν και βρέφος γενέσθαι, και σπαργανωθήναι, 1566) και
ταόασιν. Ει γαρ μη ρωτησεν , ουκ ήδει του γαλακτοτροφηθήναι, και πάντα τα άλλα υποστήναι ,
δικαίου την προσηγορίαν ; " Ήδει πάντως, αλλά βού- ένα πιστόσηται της οικονομίας την αλήθειαν, και αποδ.
λεται αύτόν πιστώσασθαι δια της ερωτήσεως , και ράψη των αιρετικών τα στόματα. Διά τούτο και καθ
διδάξαι, 365] τις έστιν και προς αυτόν διαλεγόμενος . εύδει επί του πλοίου , και οδοιπορεί , και κοπιά, και
Και επειδή είπεν, Ιακώβ, φησίν : Ου κληθήσεται πάντα τα ανθρώπινα υπομένει ένα διά των πραγμά
έτι το όνομά σου Ιακώβ, αλλ' Ισραήλ έσται το των πάντας πληροφορήσαι δυνηθή. Διά τούτο και
όνομά σου, ότι ενίσχυσας μετά Θεού , και μετά δικαστηρίω παρίσταται, και σταυρούται, και θάνα
ανθρώπων δυνατός έση. Είδες πώς έδειξε την αιτίαν τον υπομένει τον επονείδιστον, και εν μνημείων τίθς
άπασαν, δι' ήν την τοσαύτην συγκατάβασιν επεδεί- ται, ίνα τα της οικονομίας διά πάντων κατάδηλα γέ
ξατο, και όμου διδάσκει τον δίκαιον διά της επιτε νηται. Ει γάρ μή κατά αλήθειαν την σάρκα την
θείσης αυτό προσηγορίας, τις έστιν ον είδε και κατα- ημετέραν ανέλαβεν, ουδε εσταυρώθη, ουδε απέθανεν,
σχεϊν κατηξιώθη. Ουκ έτι γάρ κληθήσεται, φησίν, ουδε ετάφη, ουδε ανέστη. Ει δε μή ανέστη, τάς και
Ιακώβ το όνομά σου , αλλ' Ισραήλ. Ισραήλ δε
ερμηνεύεται, 'Ορων Θεόν 4. Επειδή, ως ιδείν ανθρώ της οικονομίας λόγος ανατέτραπται. "Οράς εις όσον
άτοπίαν
πιο δυνατόν, ιδείν κατηξιώθης Θεόν, διά τούτο και Γραφής εκπίπτουσιν οι μή βουλόμενοι τω της θείας
κατακολουθείν κανόνι, αλλά τους οικείοις λο
την προσηγορίαν σοι ταύτην επιτίθημι, ίνα πάσι τοις γισμοίς άπαντα επιτρέποντες ; 'Αλλ' ώσπερ ενταύθα
εξης κατάδηλον γένηται, οίας ήξιώθης οπτασίας. Και αλήθεια έστι προφανής, ούτως επί του δικαίου τούτου
επήγαγεν, " Οτι ενίσχυσας μετά Θεού, και μετά φαντασία τις ήν, δι' ής έχρήν πληροφορηθήναι τον
ανθρώπων δυνατός έση. Μηδε λοιπόν και δέδιθι, μηδε δίκαιον, όσης απολαύει της παρ' αυτού προνοίας, και
βλάβην τινά προσδοκήση παρά τινος υπομένειν. Ο ότι αχείρωτος έσται πάσι τοις επιβουλεύειν επιχειρού
γάρ τοσαύτην ισχύν προσλαβών, ώς και μετά Θεού σιν. Είτα ίνα μηδένα τών εις το εξής λάθη ή γεγενη
δυνηθήναι παλαίσαι σε, πολλώ μάλλον των ανθρώπων μένη αυτή οπτασία , Επέσκαζε, φησί, τη μηρώ αύ
περιέση, και αχείρωτος άπασι γενήση. του. "Ενεκα τούτου ου μή φάγωσιν υιοι Ισραή .
γ'. Ταυτα ακούων δδίκαιος, και καταπλαγείς του προς το νεύρον , και ενάρκησεν , ό εστιν επί του πλάτους
αυτόν διαλεγομένου το μέγεθος, φησίν 'Ανάγγει.lόν του μηρού,έως της ημέρας ταύτης, ότι ήψατο του
μοι το όνομά σου. Και είπεν · "Ινα τί έρωτας το πλάτους του μηρού Ιακώβ,
(νομά μου ; Και ευλόγησεν αυτόν. " Έσω, φησί, και και ενάρκησεν .
Επειδή κάρ και μέν δίκαιος έμελλε πληρώσας της
των οικείων όρων μένε , και μη υπέρβαινε σου τα ζωής αυτού τους χρόνους μεθίστασθαιτου βίου ,έχρήν
μέτρα . Ευλογίας βούλει απολαύσαι της παρ' εμού ; δε την παρά του Θεού γεγενημένην εις αυτόν κηδε
Ιδού, ταύτην σου δωρούμαι. Ευλόγησε γάρ, φησίν, μονίαν, και την τοσαύτην συγκατάβασιν παντί τω γένει
αυτόν . Και εκάλεσεν Ιακώβ το όνομα του τόπου των ανθρώπων γνώριμον γενέσθαι , διά τούτό φησιν
εκείνου, Είδος Θεού. Ειδον γάρ Θεόν πρόσωπον Ου μη φάγωσιν υιοι Ισραή,1 τό νεύρον του πλά
προς πρόσωπον , και εσώθη μου η ψυχή. Οράς τους του μηρού, ο ενάρκησεν . Ειδώς αυτών την
πόσον αυτω θάρσος γέγονεν από της οπτασίας της πολλών άγνωμοσύνην, και όπως επιλανθάνονται των
γεγενημένης; Εσώθη γάρ μου, φησίν, ή ψυχή, η παρά του Θεού ευεργεσιών,διά τούτο σοφιζόμενος δι
a Savil. male ερμηνεύεται, νους ορών Θεόν, φuod in υηο ηνεκή αυτους έχειν την μνήμην των παρ'αυτού γεγενη
tantu: ms. In: ! etur: νους enim abest a ceteris Oninibus. μένων ευεργεσιών, τα υπομνήματα φυλάττεσθαι αυ
Legitur in Coisi. Essel polius ávne opov Okov , vir videns
Deum : ul quidam inlerpretantur, is, avie, vir, Hebraice τους εμηχανήσατο δια των τοιούτων παρατηρήσεων"
Wix . Sed x primum deest in nomine 5xwi. και τούτο διά πάσης τηςΓραφής έστινευρείν. Αύτη γάρ
b Quinque mss. Prova 2018Óv , non male . μάλιστα έστιν η αιτία των πλειόνων παρατηρήσεων,
 509 IN CAP. XXXII. GENES. INUMIL. LVIII. $ 10
boch ; 23. et accepil eos, el transiil lorrentem . 21. Re- mea , qux crat propemodum mortua præ timore.
lictus est autem Jacob solus, et luctabatur homo cum Quoniam videremibi dalum cst Deum lacie ad la
eo. Magna Domini clementia. Quoniam occursurus ciem , Salva facta est anima mea, 31. Orius est aulom
rus esset, in figura hominis luctari cum justo voluit. firmitatihumanie Dominus sese allempepins, onuia
Deinde videns se vinci (a ), 25. Apprehendit, inquil, agil et tracial, ut suam benignitatem declaret? El nie
latitudinem femoris ejus. Tolum autem hoc facbim admireris, dilcele , quod tanta sit indulgentiæ illius
esi, ut sc illius humilitati allemperaret, formidinem magnitudo : sed cozita quomodo et patriarchæ , cum
ex anim : justi eximeret, el persuaderet ei, ut cil:a apud quercum scderel, in hominis figura cuni angelis
angorein fratri occurreret. Nam cum tenuisset latitu- hospes fuerit, præsignans nobis jam multo antea et
dinem femoris Jacob , Emarcuit latitudo femoris Joie ab initio se humanam naturam susccpilurum esse , ut

Jacob virtutem ejus quem secum luctari potabai, dia berares, et ad salutem redueeret.
cil ad eum : 26 . Dimille me; ascendit enim aurora. Veritas incarnationis declaratur ; beneficiorum Dei
Sentiens igitur justusmagnitudincm virtutis ejiis, qui monumenta in Scriptura. - Verum lunc quidem , quo
Hirc sibi dixeral, dixit : Minime le dimillam , nisi me niam initia et prir.cipia crant, in figura unicuique il
benedixeris. Magna consequutus sum , el quæ supra lorum apparebat, sicut ipsc per aliuin prophclam dia
meam sunt dignitilem : non prius le relinquam , do - cit : Ego visiones multiplicavi, el in manibus prophela .
nec benedictionem a le accipiam . Deinde dicit, 27. rum assimilaliis sum (Osee 12. 10) : quando autem
Quod nomen luum est ? Vide iterum quantum sese la dignatus est Dominus humanam formam suscipere, ct
milict et allemperet.Num si non interrogasset, nesci primitias nostras recipere, non in figura neque appa .
vissel justi nomen ? Sciebat utique : sed interrogatione rentem tantum carnem , sed vcram induit. Et eapru
volt ejus fiduciam solidare, et docere quis sit qui ei pler voluit per omnia nostra transire , es njuliere
loquatur. Et postquam dixil, Jacob, 28. inquit : Non nasci, inſans Geri, panniculis involvi, el lacte pasci,
rocabitur nomen tuum Jacob, scd Israel erit nomen aliaque omnia ſerre, ut dispensalionis veritas cre
tuum . Quoniam si contra Deum fortis fuisti, multo ma. dibilior cssel , et hæreticorum ora oblurarentur,
gis contra homines potens eris. Vidisti quomodo Ostene Propierca el dormit in navi, et iler facil , et
dit lotam causam , propter quam adeo se demisit, el fatigalur , et omnia humana sustinel, ut per res
simul docuit justum per nominis impositionem quis ipsas certisque argumentis persuadeat omnibus.
essel quem viderit el comprehenderil. Non ul.raa enim Propter hoc etiam tribunali adslal, el crucilizitur,
vocaberis Jacob, sed Israel erit nomen tuum . Israël au mortemque sustinet ignominiosissimam , ct in sepul
tem , si quis interprelelur, sonal, Videns Deum . Q.10- cro ponitur, ut sua incarnatio per omnia fiat mani
niam sicut videre homini possibile cst, Deuin videre ſesla . Nam si non vcrc carncm nostram assumpsit :
meruisti : propterea et hanc appellationem tibi iin - neque crucifixus est, nequemortuus, neque scpullus,
pono , ut omnibus posteris maniſestum sit, quam vie neque resurrexit. Quod si non resurrexit, omnis de
incarnatione scrmo subversus est. Vides in quantam
valuisti contra Deum , el contra homines potens eris : absurditatem incidunt qui divinic Scripture carioncm
nihil amplius time ', neque damnum aliquod cxspe sequi nolunt , sed suis cogitationibus permiilunt
ctes, quod ab aliquo feras. Nam qui tantam virtutem omnia ? Yerum sicut hic perspicua est veritas, ila
accepisti, ut cum Deo luctari valueris , multo magis apud justum illum ligura quædam erat, per quam
homincs superabis, et invictus omnibus eris. juslus inultis argumcntis certior ficrel, quantam sui
3. His auditis justus obstupescens magnitudinem euram Deus haberet, el invictum se ſulurum esse
cius qui secum colloquebatur, dicit ei : 29. Annuntia omnibus qui sibi insidiarentur. Deinde, ul posteritati
mihi nomen luum . El dixit : Cur quæris nomen meum ? nola fieret ejus visio , Claudicavil, inquit, (emore suo .
Ei benedizil eum . Intra luos limites, inquit, mape, et 32. Propler hoc non comedunt filii Israel nerrum qui
: e Iransgrediaris mensuram luam . Vis meam bene - cmarcuil, qui est super latitudinem femoris, usque in
dictionem obtinere ? Ecce eam tibido . Dicit enim , Et hunc diem : quia alligit nervum super lulitudinem fei
benedixil eum . 30. El vocavil, inquit , Jacob nomen moris Jacob , el emarcuil. Quoniam eniin juslus imp.eo
loci illius, Speciem Dci. Vidi enim Deum facie ad frie eis vilic sux annis, emigralurus erat ex hac vila :
ciem , el salva facla est anima mea. Vides quantum ei oportebal autem providentiam Dei in illum , et tan
fiducie a visione sit indilum ? Sulva facla est anima tam Dei allemperationem omni hominum generi dc
* Quinque Mss., neminem amplius time. clorari : Ideo, inquit, non comedunt filii Israel ner .
(a ) lic series se intricatam exbibere incipit : nam si vum latitudinis femoris, qui emarcuil. Seiens eoruna
ita se habeat, ut in Editis et in Manuscriptisopibus legi
tur, Jacob ipse in luctä victus fuerit, ipse direrit : Dimille admodum ingratam mentem , et quam facile oblivi
me, ascendit eniin auroru , Et tamen non modo Hebraicus scantur Dei benelicia , perpetuo artibus quibusdam ef
lexlus, omnesque Interpretes hæc verba dicunt esse ejus
qui luciabalur cum eo ; sed ipse Chrysostomus in ra dicit, ficil ulmonumenta habeant corum quæ a se facia
Sentiens igilur justus magnitudinem virtutis ejus qui sibi sunt, providetque ut illa monimenta per hujusmodi
hæc dixerat. Quaniobrem videtur series aliquantum vitiala
esse . Olul est, lexium , nullo suffragante Codice, inutare observationes custodiantur ; id quod per Scripluram
lui ausi sumus . lolam invenies. llæc enim mauima causa est plurima
511 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 519
rum observationum , quod velit perpetuo ſuturas gc nam benevolentiam ducerct. Eibeneplacitum mihi sa
nerationes meditari beneficia Dei, et non oblivione cies, hoc cst,gratum mihi facics.11. Accipeigitur bene
amquam obliterantes ad suos errores recurrere : qui dicliones quas alluli tibi , quia misertus estmei Deus ,
mes fuit Judæorum maxime genti peculiaris. Nam qui el suntmihi onnia . Nc delrecies, inquit, accipere. H :ec
de beneficiis sape suinmam prie se lulerunt ingralam enim oinnia a Deo mihidonala sunt, el bic mihi ho . '
voluntatem , multo magis, nisi hoc ſuissel factum , rum omnium suppeditator factus est. Per qux placide
oinnia quæ a Deo in ipsos facta sunt, e menle sua elillum docuit,quanta erza se fueritDei providentia,
abjecissent. Calerurn videamus nunc quomodo fra . el cfficit ut magnam sibi reverentiam exbiberel. El
tri suo Jacobus occurrerit. Postquam enim ex iis quæ corgil eum , el accepit. Vide nuncmulationein . Etdixit
facta sunt, idoneam accepit consolationem et promise Esaï, Profecii eamus in reclam :Hoc est , nunc sinul
sionem quod fortis futurus esset, el poiens etiam iler faciamus. Ille autem causalus honestum prætex
contra homines, 1. Elevatis oculis vidit, el ecce Esaü lum : Dominusmeus, inquit, scit quod filii mei lenerio .
frater ejus, et quadringenli viri cum eo. Et divisil ja res, el oves , et boves felæ sinl : si igitur sequi ea cogam
cob pucros ad Liam et Rachel, et duas ancillas. 2. El uno die ,morientur. Non possum , inquit, acceleratius
posuit duas ancillas el pueros earum in principio , el facerc iler, sed cogor lente etpedetentim progredi, lain
Liam et pueros ejus poslea , el Rachel ac Joseph po - propler pueros quam propter pecudes, utnon labore
stremos. 3. Ipse aulem præcessit ante eos et adoravil plurimopertant.Vade igitur, inquit, lu :egoautem para
super terram sepries, donec appropinquavit ad fratrem cens laburi pucrorum et pecudum , conveniam le in
suum (Cap. 28 ). Vide quomodo divisione facta , ipse Seir. Quibus auditis fraler :15 . Si vis, inquit, relinquans .
præ omnibus occurril. Ei adoravit super lerram , in aliquos mieorum apud le. Facicbathoc in signunimagni
quit, seplies, donec appropinquavit ad fratrem suum : honoris et officii. Ille aulem nihil tale accepit. Sullicit •
per gesuus, et per adorationem fratrem in sui bene- cnim mihi, inquit, quod vere inveni gratiam coram le .
volentiam provocans : id quod et faclum est. 4 . Nam lloc unum mihi curæ erat, ut amicum le invenirent.
Esuü accurrens, inquit, amplexatus est eum , el oscula - Quoniam igitur hoc assequutus sum , non alterius cu
lus esi, prociditque in collum ejus : el flebantulerque. juspiam indigeo . 17. El profectus, inquit, Jacob fecit
4. Vide dispensationem Dei : quod enim lieri di- sibi ipsi el jumentis suis labernacula : proplerea vocaril
cebam ,id etiamnum dicam . Quando vult omnium Do. locum illum Tabernacula .
minus suam crga nos declarare providentiam , eos 5 . Moralis epilogus ; inimicos sibi conciliare magna
etiam qui atroci in nos animo sunt, ovibus mansue- rirlus; mansueludo quantam vim habeal. — Hæc au
Ljores facil. Considera igitur quantam mulationem dientes imitemur justum illum , et eamdem exhibea.
declarat Esaü . Accurrit enim , inquit, in occursum mus humilitatem animi: et si qui sunt quimale erga
ejus, et amplexatus eum osculatus est ; et fleverunt nos aſſiciantur , non magis corum accendimus iram ,
ambo . Vix landem juslus respiravit el timorem excus. sed niagna mansiieludine et humilitate lam verborum
sil, aniniosior faclus. 5 . Elevatis aulem oculis, inquit, quam operum reprimamus eorum inimicitias, et indie
Esaü vidit mulieres el pueros, et dixit, Quid hæc libi guatas eorum curemus animas. Vide enim sapientiam
sunt? Videns enim fratris facultates, in admirationcin hujus justi, quomodo magna verborum ellicacia ila
adductus est, ideo et rogare voluit. Quid igitur juslus ? Esaü deniulsit , ut et ad eum colendum festinaret, ct
Filii, inquit, sunt, quibus misericorditer donavit Deus facere vellet omnia quic ad ejus pertinebant honorem .
servum tuum . Vide quantum mansuetudinis robur : et Hoc vere summæ virtutis est , ut non solum cos qui
quomodo per verborum modestam humilitatem illius bene in nos afficiuntur , magno studio diligamus , ct
indignationem fregit et mitigavit. 6 . Et appropinqua- cis omnibus modis serviamus : sed ut eliam eos qui
rerunt, inquil, ancillæ et filii. 7. Et adoraverunt Lia et nobis ivſesti esse volunt, assiduilate officioruni nobis
Rachel. Et dixil : 8 . Quid hæc tibi sunt, omnia ca - conciliemus amicos. Nihil enim mansuetudine vio
sira illa quæ mihi obviam venerunt ? Ille autem dixit : lentius. Nam sicul rogum vehementer incensum aqua
Ui inveniat servus tuus gratiam coram le. injecla restinguil, ila et animum camino magis cx.ir
Humilitale vincit fratrem Jacob. —- Considera , obse- dcscentem , verbum cum mansuetudine prolatum ex
cro , quomodo humilitate ingenti fralrem devicerit : stinguil : cl duplex inde nobis lucruin accrescit, luin
el qucm pulabat aſlici erga se hostiliter et atrociter, quod nos mansueludineni exhibemus , lum quod fia
ita invenerit mansuctum ut voluerit in ministerium tris indignationem sedamus, el mentem ejus a lurbile
ejus omne officium suum declarare. 9. Dixil enim , lionc libcramus. Quid enim , dic mihi? Annon repre.
inquit, sunt mihi mulla, frater , sint tibi tua. Verum hendis fralrem tuum et accusas ejus indignationern ,
neque hoc permisit Jacob , sed monstrans quanti fu - quod hostililer sit affectus erga le ? Cur igitur non di
ciat ejus amiciliam , inquit, 10. Si inveni gratiam coram versa via sludes incedere, sed ipse magis irasci vis ?
te, accipe dona demanibusmeis. Nam propler hoc vide Num polest izni ignis exstingui ? Repugnat lioc nalu
bam faciem tuam , qunsi aliquis videal vultum Dei. Ac- ræ . Sic nequc furor ſurore alio demulceri poterit um
cipe , inquit, dona quæ a me tibi offeruntur. Cum quam . Etenim quod igni est aqua , hoc est ira man
lanta enim jucunditale vidi faciem tuam , cum quanta sueludo elmoderatio. Proplerea ct Christus dicebat
quis viderit Dei faciem . lloc magni obsequii gratia discipulis : Si diligentes vos diligitis , quam mercedeira
diciuin est a justo, ut cum demulccrci, ci ad frater- habelis (Malth. 5. 46 ) ? Dcindc inagis ad hoc color
511 IN CAP. XXXIL GENES. HOMIL . LVIII. 512
το βούλεσθαι αυτόν αδιαλείπτως τάς εξής γενεάς με- φικήν εύνοιαν αγαγείν. Και ευδοκήσεις με, αντί του,
λετών του Θεού τας ευεργεσίας, και μη λήθην τούτων Το αρέσκον μου ποιήσεις. Λάβε τοίνυν τις ευλογίας,
ποιησαμένους επι την οικείαν πλάνην πάλιν ανατρέ- άς ενώνοχα σοι, ότι ή.λέησέ με ο Θεός , και έστι
χειν" μάλιστα γάρτούτο έθος τω των Ιουδαίων γένει. μοι πάντα. Μή παραιτήση, φησί, λαβείν. Ταύτα γάρ
Οι γάρ και παρ' αυτάς τας ευεργεσίας πολλάκις την πάντα παρά του Θεού μοι δεδώρηται , και αυτός μου
οικείαν αγνωμοσύνην επιδεικνύμενοι, πολλώ μάλλον τούτων απάντων χορηγός γεγένηται. Διά τούτων
ει μη τούτο εγίνετο, πάντα αν τα παρά του Θεού εις ηρέμα κακείνον εδίδασκεν και , όσης άξιούται της παρά
αυτούς γεγενημένα εξέβαλοντης οικείας διανοίας.'Αλλ' του Θεού προνοίας, και παρεσκεύαζε πολλήν την περί
ίδωμεν λοιπόν , πώς τα της συντυχίας γίνεται το αυτον αιδώ επιδείκνυσθαι. Και παρεβαίσατο αυτόν ,
Ιακώβ προς τον αδελφόν. Επειδή γάρ αρκούσαν και έλαβεν. "Ορα λοιπόν την μεταβολήν. Και είπεν
έλαβε παράκλησιν εκ των γεγενημένων και υπόσχε- Ισαύ· 'Απέραντες πορευσώμεθα επ' ευθείαν, αντί
σιν εδέξατο ότι ισχυρός έσται, και μετά ανθρώπων του. Λοιπόν κοινή ποιησώμεθα την [568) οδοιπορίαν.
δυνατός, 'Αναβλέψας, φησίν,είδε, και ιδού Ησαύ ο “Ο δε αιτεί , πρόφασιν εύλογον ευρηκώς: Ο κύριός
αδελφός αυτού, και τετρακόσιοι άνδρες μετ' αυτού. μου, φησί , γινώσκει , ότι τα παιδία απαλώτερα,
Και διείλεν Ιακώβ τα παιδία επί Λείαν και 'Ρα- και τα πρόβατα και αι βόες λοχεύονται· εάν ούν
χή.1 και τας δύο παιδίσκας. Και έθετοτας δύοπαι- καταδιώξω αυτά ήμέραν μίαν , αποθανούνται. Ού
δίσκας και τους υιούς αυτών εν πρώτοις, και Λείαν δύναμαι, φησί, συντομότερον ποιήσασθαι την αποδη
και τα παιδία αυτής οπίσω, και Ραχήλ και τον μίαν, αλλ' ηρέμα και κατά μικρών αναγκάζομαι οδοι
'Ιωσήφ έν ( 567) εσχάτοις. Αυτός δε προηλθεν έι- πορειν διά τε τα παιδία και τα ποίμνια , ώστε μη
προσθεν αυτών , και προσεκύνησεν επί την γην διαφθαρήναι το πλείστον καμάτω. Πορεύου ούν, φη
επτάκις,έως ήγγικε τώ αδελφώ αυτού. "Ορα πως την σιν , αυτός , εγώ δε κατά μέρος υπoτεμνόμενος των
διαίρεσιν ποιησάμενος, αυτός προ πάντων την συντυ- παιδίων τον κάματον και των ποιμνίων, ούτω κατα
χίαν ποιείται. Και προσεκύνησε, φησιν, επί την γην λήψομαι σε εις την Στείρ. Ταύτα ακούσας ο αδελφός,
επτάκις , έως oύ ήγγισε τώ αδελφώ αυτού· εφελ. Ει βούλει , φησί , καταλείπω τινας των συν έμοι
κόμενος και διά του σχήματος και διά της προσκυνή- μετά σου , πολλής τιμής και θεραπείας και τούτο
σεως τον αδελφόν εις την περί αυτόν εύνοιαν και δή και δείγμα ποιούμενος. Ο δε ουδε τούτο καταδέχεται:
γέγονε. Προσδραμών: γνήρ, φησιν, Ησαύ, και περι- 'Αρκεί μοι, φησίν, ότι όλως εύρον χάριν εναντίον
λαβών αυτόν εφίλησε , και προσέπεσεν επί τόν σου. Τούτο μοι ήν περισπούδαστον , το ευμενή σε
τράχηλον αυτού και έκλαυσαν αμφότεροι. ευρείν. Επεί ούν τούτου επέτυχον, ουδενός ετέρου
δ'."Ορα Θεού οικονομίαν όπερ γάρχθες έλεγον, τούτο δέομαι. Και απάρας , φησίν, Ιακώβ εποίησεν εαυτό
και νυνερώ: ότι όταν βούληται ο τών όλων Δεσπότης σκηνάς και τοις κτήνεσιν αυτού · διά τούτο εκά
την περί ημάς κηδεμονίαν επιδείξασθαι , και τους λεσε τον τόπον , Σκηναι.
ε'.Ταύτα δε ακούοντες μιμώμεθα τον δίκαιον τούτον ,
ανημέρως προς ημάς διακειμένους προβάτων ημερω
τέρους εργάζεται. Σκόπει τοίνυν , όσην μεταβολής και τοσαύτην επιδεικνυώμεθα ταπεινοφροσύνην και
επιδείκνυται ο Ησαύ. Προσέδραμε γάρ , φησίν, είς επειδάν ώσί τινες προς ημάς αηδώς διακείμενοι , μη
συνάντησιν αυτού , και περιλαβών είλησε και επί πλέον εξάπτωμεν τον θυμόν, αλλά τη πολλή επι
έκλαυσαν αμφότεροι. Μόλις ποτέ και δίκαιος ανέ εικεία και τη ταπεινοφροσύνη , τη διά ρημάτων, τη
πνευσε , και τον φόβον απεσείσατο, και Αναβοσίας
της δειλίας διαπραγμάτων καταστέλλωμεν αυτων την έχθραν,
και ιατρεύωμεν αυτών την ψυχήν κεκακωμένην."Ορα
Μέγουν Αναβλέψας
ελευθερωθείς, θαρσαλεώτερος γέγονεν.
δε, φησίν, Ήσαν είδε ταςγυναίκας και τα παιδία, γάρ την σοφίαν τούτου του δικαίου , όπως τη πολλή
και είπε : Τί ταύτά σοι έστη : 'Ορων γάρ του αδελ. εύτονία των ρημάτων ούτω τον Ησαύ κατεμάλαξεν,
φού την περιουσίαν, εξενίζετο και εθαύμαζε · διό και ως και προς θεραπείας αυτού επείγεσθαι , και πάντα
έρωτάν έβούλετο. Τί ούν και δίκαιος ; Τα παιδία , φη- προς την τούτου τιμήν βούλεσθαι ποιείν. Τούτο αλη
σιν, οίς ή.λέησεν ο Θεός τον παιδί σου. "Ορα πόση θώς μεγίστης έστιν αρετής , ουχ όταν τους γνησίως
της επιεικείας η ισχύς, και όπως διά τήςτων δημά- προς ημάς διακειμένους αγαπάν σπουδάζωμεν, και
των ταπεινοφροσύνης εκείνου τον θυμόν καταπράυνε . θεραπεύωμεν παντί τω τρόπο , αλλά και όταν τους
Και προσέγγισαν , φησιν, αι παιδίσκαι και τα τέ- επηρεάζειν ημίν βουλομένους διά της πολλές προσ
κνα, και προσεκύνησαν η Λεία και η Ραχήλ. Και ήνείας επισπώμεθα. Ουδέν γάρ επιεικείας σφοδρότε
είτε : Τί ταύτά σοί έστι , πάσαι αι παρεμβολαι ρον." Ωσπερ γάρτην πυράν σφοδρώς πολλάκις εκκαιο
αύται, αίς απήντηκα; Ο δε είπεν "Ινα εύρη ο μένην υδωρ επιβληθέν κατέσβεσεν, ούτω και τον
παις σου χάριν εναντίον του. μόν καμίνου σφοδρότερον εξαπτόμενον λόγος μετ'
Θέα μου πως τη υπερβολή της ταπεινοφροσύνης κατ . επιεικείας προϊών κατασβέννυσι, και διπλούν ημίν το
εδουλώσατο τον αδελφόν και όν ενόμιζεν αγρίως προς δεικνύμεθα, υπέρ
κέρδος γίνεται, ών τε αυτοί την επιείκειαν επι
αυτον διακείσθαι, ούτως εύρεν ήμερον , ως βούλεσθαι ταπαύσαντες και υπέρ ών του αδελφού τον θυμόν κα
προς θεραπείας αυτού πάντα τα παρ' εαυτού επιδεί ρούμεν. Τί γάρ, , τον λογισμών αυτου ταραχής ελευθε .
είπε μοι ; Ουχί μέμφη και κατ .
ξασθαι. Είπε γάρ, φησίν, έστι μοι πολλά, αδελφέ,• ηγορείς του αδελφού θυμουμένου, και εχθρώς προς σε
έστω σοι τα σά. Αλλ' ουδε ούτως ήνέσχετο ο Ιακώβ,
ακου, διακειμένου ; Τίνος ούν ένεκεν ουχί διά των εναντίων
αλλά δεικνύς όσην ποιείται σπουδήν του ευμενή αυτόν αυτός έρχεσθαι σπουδάζεις , αλλά θυμούσθαι και αυ
έχειν, φησίν: Εί εύρηκα χάριν εναντίον σου, δέξαι τος επί πλείον βούλει ; Μή γάρ δυνατόν πυρ πυρί
τα δωρα εκ των χειρών μου. "Ένεκεν γάρ τούτου σβέννυσθαι ; Ούκ έχει φύσιν το γεγενη μένον . Ούτως
είδον το πρόσωπόν σου, ώς άν τις ίδοι πρόσωπον ουδέ θυμόν έτέρω θυμώ καταπραύνεσθαι δυνατόν αν
Θεού. Δέξαι, φησί, τα παρ' εμού σου δώρα προσαγό γένοιτο ποτε : όπερ γάρ έστι τα πυρί το ύδωρ, τούτο
μενα. Μετά τοσαύτης γάρ περιχαρείας είδόν σου το πω
το θυμώ επιείκεια και πραΐτης . Διά τούτο και ο
θυμόέλεγε
επιείκεια
πρόσωπον , μεθ' όσης αν τις ίδοι θεου πρόσωπον. Χριστός τους μαθηταίς . Εάν τους αγαπώ» .
Τούτο θεραπείας πολλής ένεκα ευρέθη παρά του δι- a Ita sex mss. Sav, autem el Mor.επεδίδασκεν. Sed me
καίου, ώστε αυτόν καταμαλάξαι, και προς την άδελ- Jius quadrare videtur sine prepositione , habeat niss.
PATROL. (GR LIV .
 513 S. JOANNIS CORYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 513
τας μας αγαπάτε, τίνα μισθών έχετε ; Είτα εντρέ- ημίν ειρημένων εκ των του μακαρίου Μωϋσέως ρη- και
ψαι βουλόμενος τη επαγωγή , και καθικέσθαι των ρα- μάτωνεπανελθόντες , εκείθεν υμίν παραθώμεν εστία .
θυμεϊν βουλομένων, φησίν • Ουχί και οι τελώναι το σιν. "Ιστε γάρ ότι επανελθόντος εκ Μεσοποταμίας του
αυτό ποιούσιν ; "Οντινα γάρ αν λάβης των βαθύμων, Ιακώβ, και την προς τον αδελφόν συντυχίαν ποιησα.
ουχί τούτο διαπράττεται; [ 569] και αυτοί οι τελώναι μένου , και μετά τούτο διαχωρισθέντος , και εκείνου
ουχί τούτο διά σπουδής έχουσι ; Τί γάρ τελώνου χεί - μεν εις την Σηείρ ορμήσαντος , του δε Ιακώβ τάς
ρον ; Και όμως τούτο παντί τρόπω εύρήσεις παρ' αυ- σκηνές πηξαμένου, και τον τόπον από του συμβάντος
τοίς πληρούμενον , και ουχ οίόν τε τον αγαπώμενον ονομάσαντος Σκηνας , ενταύθα τον λόγον κατελύσα.
μή και αγαπάν. Εγώ δε , επειδή και υψηλοτέρους μεν· διό χρή τα εξής επελθόντες κατά δύναμιν την
υμάς είναι βούλομαι , και έχειν τι τούτων πλέον, ου ημετέραν την διδασκαλίαν υμίν παραθείναι την πνευ
τούτο παραινώ, αλλά και τους εχθρούς αγαπάν. " Όπερ ματικήν. Εν αδεία γάρ λοιπόν γεγονώς και δίκαιος, και
ο μακάριος και ούτος προ του νόμου , προ της διδασκα- ελευθερωθείς πάσης αγωνίας , Η.1θε , φησίν, εις πό
λίας της παρ' ετέρων , οίκοθεν κινούμενος , διά της λιν Σηκίμων , και έκτήσατο την μερίδα του αγρού
υπερβαλλούσης επιεικείας πρότερον μέν του Λάβαν παρά Έμώρ του πατρός Συχέμ εκατόν αμνών e .
περιγέγονε , νυνι δε και του αδελφού . Ει γάρ και της και έστησεν εκεί θυσιαστήριο , και επεκαλέσατο
άνωθεν συμμαχίας απήλαυσεν, αλλ' όμως και τα παρ' τον Θεών του Ισραήλ. Μή απλώς παρατρέχωμεν
εαυτού προεπεδείκνυτο. Ούτω δή και ημείς πείσωμεν τα εν ταις θείαις Γραφείς κείμενα. Ει γάρ οι τα ψή
εαυτούς , ότι κάν μυριάκις σπουδάζωμεν, ουδέν ου- γματα του χρυσίου εκ της γής ανορύττοντες , πάντα
δέποτε κατορθώσαι δυνησόμεθα, ει μή και της άνωθεν πόνον υπομένουσι , και πάντων ανέχονται των δυσχε
ροπής απολαύσαιμεν. " Ωσπερ γάρ, ει μή της εκείθεν ρών , ώστε δυνηθήναι της γης χωρίσαι το χρυσίον :
συμμαχίας απολαύσωμεν , ουδέν ισχύομέν ποτε των πολλώ μάλλον ημάς δίκαιον αν είη τα λόγια του
δεόντων κατορθώσαι · ούτω πάλιν ει μή τα παρ' εαυ- Πνεύματος διερευνάσθαι, και την εξ αυτών ωφέλειαν
των εισενέγκωμεν, ου δυνησόμεθα τής άνωθεν άξιού- καρπωσαμένους , ούτως εντεύθεν εξιέναι. Εννοει μου
σθαι ροπής. Διό σπουδάζωμεν και τα παρ' εαυτών τοίνυν του θαυμαστου τούτου ανδρός την φιλοσοφίαν,
εισφέρειν , και την άνωθεν κηδεμονίαν εφέλκεσθαι, όπως τοσαύτης απολαύων της άνωθεν ροπής , και
ίνα και εκ της ημετέρας σπουδής , και εκ της του ορών εαυτού την περιουσίαν αυξομένην , τήν τών
Θεού φιλανθρωπίας τα της αρετής ημίν καθ' εκάστην θρεμμάτων λέγω, και τοσούτων παίδων χορόν αυτό
ημέραν επιτείνεται , και πολλές απολαύσωμεν της περιεστώτα, ου περί οικοδομές λαμπράς εαυτόν εξ.
άνωθεν χάριτος •ής γένοιτο πάντας ημάς επιτυχείν, έδωκεν, ουδέ αγρούς και κώμας ωνήσασθαι σπούδασε
χάριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου ημών Ιησού δυναμένους αρκέσαι προς την διανομής των παίδων.
Χριστού , μεθ' ού τω Πατρί, άμα τω αγίω Πνεύματι Ταύτα γάρ και τα τοιαύτα οι νύν ημίν προβάλλονται,
δόξα, κράτος , τιμή, νυν και αεί, και εις τους αιώνας και ένα πολλάκις τις εσχηκώς υιόν μυρία τα τάλαντα
των αιώνων. Αμήν. χρυσίου συλλέγειν σπουδάζει, και αγρούς ωνήσασθαι
OMAIA NA'. και οικοδομής περιφανείς κατασκευάζειν. Και είθε
και ήθεν Ιακώβ εις Σαλήμ πόλιν Σηκίμων b, εκ δικαίων πόνων, και άνευ αδικίας τούτων την πε
και έκτήσατο την μερίδα του αγρού παρά ριουσίαν συνέλεγεν · αλλά το βαρύ και πάντων δεινο
Εμώρ του πατρός Συχέμ εκατόν αμνών , και τερον , ότι ετέρους αρπάζων , και πλεονεκτών , και
έστησεν εκεί θυσιαστήριον, και επεκαλέσατο
τον Θεόν του Ισραήλ. πράγματα συρράπτων , ούτω τας ετέρων ουσίας εις
α'. Είδετε χθες και του κοινού των απάντων Δεσπότου εαυτόν μεθίστησι. Και εάν τις έρηται· Τίνος ένεκεν
την υπερβάλλουσαν φιλανθρωπίαν, και των μαθητών ήπροβάλλεται
τοσαύτη των χρημάτων μανία και ευθέως τον παίδα
, και διά την περί εκείνον εύνοιαν ταύτα
την φιλοσοφίαν, και των Ιουδαίων την αγνωμοσύνην.
Είδετε μεθ' όσης ανεξικακίας έπεστόμισεν αυτήν την φησι διαπράττεσθαι. Και ούτος μεν καν παίδα προ
αναίσχυντον τόλμαν, την υπέρ των μαθητών απολο. βαλλόμενος ταύτα αφοσιούται , εική και μάτην. Είσι
γίαν ποιούμενος , και δεικνύς ότι αυτοί οι τον νόμον δε οι μηδε παίδας έχοντες μεμήνασι περί τήν τών
εκδικείν εθέλοντες , αγνοούσι του νόμου το βούλημα, χρημάτων συλλογήν, και μυριάκις αν έλoιντο τα αν
ήκεστα υπομείναν , ή ένα οβολόν προέσθαι τινι των
και ότι της αληθείας φανείσης έτι τη σκιά παρακαθή δεομένων. Αλλ' ο δίκαιος ούτος ουδέν τοιούτον έβου .
σθαι ήθελον. Είδετε πώς άνωθεν και εξ αρχής τάς
παρατηρήσεις νομικές ανελεϊν έσπούδαζε , διδάσκων λεύσατο,
αγρόν
ουδέ ενενόησεν, αλλά και ηνίκα έδει βραχύν
ωνήσασθαι , εκατόν αμνούς δούς, ούτω του
αυτούς ότι του ηλίου της δικαιοσύνης φανέντος ουκ
έτι δυνατόν το λυχνιαίον ενεργείν φώς · ή γάρ αυγή αγρού την μερίδα ωνήσατο παρά Εμώρ του πατρός
Συχέμ. Και όρα του ανδρός το φιλόθεον , και τίνος
του φωτός του ηλιακού προσβάλλουσα αποκρύπτει
τούτου την χρείαν. Εμάθετε πώς δυνατόν αει εορτά ένεκεν
φησί ,
αγρόν λαβείν εσπούδασε. Και έστησεν εκεί,
θυσιαστήριον , και επεκαλέσατο τον Θεόν
ζειν, και απηλλάχθαι της των καιρών παρατηρήσεως. του Ισραήλ του αγρού την μερίδα δι' ουδέν
Διά γάρ τούτο παρεγένετο ο Δεσπότης ο ημέτερος , έτερον ωνήσατοκαι
, ή ίνα τας ευχαριστίας [571] αν
ένα ημάς ελευθερώση της των καιρών ανάγκης , και ενέγκη το κοινό πάντων Δεσπότη. Τούτον άπαντας
παρασκευάση υψηλότερα πέτεσθαι, και εν ουρανό εχρήν ζηλούν τους εν τη χάριτι τον προ του νόμου,
λοιπόν έχεις το πολίτευμα, και ανθρώπους όντας την και μη ούτω μαίνεσθαι περί την των χρημάτων συλ
(570) των αγγέλων μιμείσθαι πολιτείαν, και καταγε λογήν. Τίνος γάρ ένεκεν, είπέ μοι, και εαυτο τοσαύτα
λαν πάντων των ανθρωπίνων πραγμάτων. Φέρε δή φορτία ακανθών συνάγεις , και τους παιδίοις τοις σοίς
σήμερον , ει δοκεί , επί την ακολουθίαν των πρώην ύλην κακίας και υπόθεσιν καταλιμπάνων ουκ αισθάνη:
a "Όπερ και μακάριος. Savil. : « Vellegendum ώπερ, αι sit Ουκ οίδας ότι σου μάλλον κήδεται του σου παιδός , σύ
darivus instiumenti , vel supplendum nounoas, aut laie
a .iquid participium , a quo regalur accusativus öntsp. ) • Εκατόν αμνών, centum agnis. In Hebraico legitur ,
• Savil . εις πόλιν Σικήμων. Quinque mss. εις πόλιν Σικί. ΞΕΡ TN ) : a.ll Vrtunt, ( entum nulumis.
μων. Morel. el exemplaria των Ο ' ut in textu. Alii αυξανομένην.
513 IN CAP. XXXIII. GENES. COMIL. LIX . 514
lari el repichendere negligentes volens,dicit : Nonne lorum imitarcmur vilam , ac res humanas omnes
el publicaniidem faciunt? Quemcumque enim ignavo irrideremus. Age hodic , si videtur, scriem vcrborum
rum sumpseris , nonne hoc facit ? Nonne el publicani bcati Mosis sequentes , ea quæ superioribus dicbus
mnagno studio hxc faciunt? Quid autem publicano dicta sequuntur, iraciemus, et inde vobis apponamus
deterius ? Altimen invenies euin hoc omnibus mo- convivium . Scitis enim nos , cum rediissel ex Meso
dis observare , cl non est possibile ut non rcdamel potamia Jacob , et occurreret fratri , et iterum ab eo
qui amatur. Ego at:lein quia el excelsiores vos esse separaretur, et ille quidem in Seir niontein conten
volo , cl aliquid amplius habere, non hoc admoneo , sed deret, Jacob autem tabernacula ligeret, et locum ab
ul inimicos diligiilis. Id quod bealus ille anle legem , eventu Tabernacula vocarel , serinonem hic missum
anic dortrinam ab aliis accepilam sponte sua fccit : ct ſccisse : ideo opus est ut sequentia pro viribus no
propter excellenlein mausueludinem prius superavit stris tractantes , doctrinam vobis relinquamus spiri.
Laaban , nunc autem el fratrem . Nam licet superno tualem . Securus enim tandem factus justus, ct ab
presidio frelus lucril , allamen quod suum erat prius omni mentis angore liberalus , 18. Venit, inquit , in
exhibit (a ). Ita sane elnos persuadeamus nobis , licit civitatem Secimorum , 19. el emit parlem agri ab Emor
millies enilamur , nihil tamen prorsus recte agere paire Sychem centum agnis ' : 20. el erexit ihi altare, ci
posse, nisi superno auxilio adjutos. Sicut enim nisi invocavit Deum Israel.Ne pretereamus obiler ca que
illo subsidio fruamur , nihil umquam possumus recle in divinis Scripturis sunt contenta. Nam si qui auri
agere : ila nisi quod nosirum est allulerimus,non po- ramenia e terra effodiunt, nulli labori parcunt, cl
terimus supernum auxilium obtincre. Demus igitur omnia gravia lerunt, ut possint aurum a lerra scpa .
operam ut el nostra alleramus , el supernum favorem rare : multo m :igis justum fuerit ut scrutcmur eloquia
alliciamus, ut et cx nostro studio el ex Dei benignita e Spiritus, et utilitatem qux in:de est percipiamus, et
virtutes no Irie quotidie crescant , multaquc silperna sic hinc excamus. Coigila , obsccro , exinii istius viri
fimamur gratia. Quod nobis omnibus concedatur, gra - philosophiam , quomodo tanto auxilio superne fruiens,
tia el benignilale Domini nostri Jesu Christi, cui cum et videns augeri facultates suas, pecora dico , el tall
Patre et sancio Spiritu sil gloria , imperium , honor, lum numerum filiorum circumst:inlem , non exstruen
miunc et semper, el in sæcula seculorum . Amen . dis edificiis amplis el præclaris fuit occupalus, neque
HOMILIA LIX . agros et villas emere curavit , qu:e sullicere possent
El venit Jacob (b) in Salem civitatem Secimorum ', el ul distribuerentur filiis. Il:rc eniin etsirpesimilia agere
qui unum
emilpartem agri ab Emor patre Sychem centum agnis : solent qui nos opibus antecellunt :et
el erexit ibi aliare , el invocaril Deum Israel(Gen .33. tantum habet filium , decem millia talentorum auri
18 -20 ). colligere quærit , lil agros emal, el domus claras
exstrual: el llinam ex justis laboribus , el sine in
cleinentian , eldiscipulorum pliilosophiam , et Judæo justitia tanlas opes colligeret ; sed quod grave est, ct
rum ingratum animum ? Vidistis quanta cum palientia Omnium gravissimum , ab aliis rápil , alios circum
corum impudentem audaciam obmutescere cocgii, venil, aliis lites movel, el ila alienas facultates suas
cum suos excusarel disc pulos ,monstrans ipsos qui facil. Et si quis dixerit : Ad quid taula ad colligeri
legem vindicare volebant, legis voluntatem ignorare , dus opes insania ? ille starim filium przelexit, el dicit
el irradianic veritate , adhuc umbr:e assidere velle ? se lalia operari ob suum in illum amorem . Et ille qui
Vidi-lis quomodo jam inde ab initio observationes deui tametsipuerum prolexens,hæclilcumque cxpiai,
legiles auferre sludlebat, dicens cos, exorlo sole frustra tamen el incassum . Sunt autem qui nequ.
ju-tili:r, lucerna: lumen nihil jain efficere possc ? Ji: pucros habent, cl insaniunt ut pccunias colligant : ct
bir enim solaris luminis quod accedit, hoc legil , et mallent gravissima ferre , quam unum obolum indi
vileri non sinil. Didicistis quomodo possibile sit , ut gentibuserogare. Sed jusius illc nihil simile consul.
ferie perpelux aganluir , el a lemporurn observatione lavil , neque cogitavil : sed cum parvo opus haberet
libereinur. Nam propter hoc venit Doininus noster, agro, certum agnis dalis, p:ricm agri emit ab Emor
ul nos liberaret a lemporum necessitale : et ellicc påtre Sychem . Et vide pictatem , religionemque viri,
ret, ut aliius evolaremus, et jam in celo haberemus qua de causa agrum emcie sluduerit. Eierexil ibi,
inimicipalum , el cum adhuc homines sumus , Augc inquil, aliare , el invocuvil Deum Isruel : cl agri par
lem cmit nulla alia de causa , quam ul gratias ageret
communi nostri omnium Domino . Illum oportcrei
I Juxta Savil. legendum esset, sicemorum ; el juxta quin
que Mss., Sicimorum .
favere dicunt.
(1) hanc homiliam habuit postridic, ut initio ait, quam
gem ; el non sic ir:sanire in pecuniarum collectio
aliam habuerat, ubi Domini clementia, el discipulorum hi nem . Quare enim , dic mihi, cl tibiipsi hxc onera
I sophia exhibebatur, Jud :eorum ingralus auimus declara spinarum congregas, filiisque luis materiam et occa
Dulur, incusantium disci ulos ; qua de re incusarent haud
diflicile est augurari, quod fame laborantes dum per sala sioncm malitix le relinquere non advertis ? Nescis
transirent Sabhalo spicas vellerent et comederent, quam Dominum majorcin , quam lu habeas , lilii lui curain
vivendi frugalitatem hic etaliis in locis ( hrysostomus phi
Insoy hiam vocal. Judæorum vero auiactam coercuit Chri
stus, ut ibideen narral Chrysostomus. llomilinm porro hic ' la llebraico legitur ,70'0p.1202 : alii vertunt, cest
memoratam amisininus. luun numunis.
515 S. JOANNIS CIJRYSOSTOMI AKCIJIEP . CONSTANTINOP . 515
gerere , iu autem tamquam illius majorem curam ge . Vidit enim virginem , et lotus propter aspectum
rens, occasiones illi relinquere studes, quæ submer- amore correplus, concupiscentiam opere complevit ,
gere animam ejus valeant? el loquutus est ei juxta mentem virginis. Quid est, juxta
Juventus admalam proclivis. - An nescis juvenlulem mentem virginis ? Quoniam juvenis erat puella , cjns
per seipsam ad ruinam proclivem esse , et ad mali modi verba, inquit, cum ea loquutus est, que suſti
liam levi momento inclinari ? quando aulem el opuin cicbant ad conciliandum sibi cam . Et inquit ad pa
afluentiam accepcrit ,multo magis ad malum pro - trem : 4 . Accipe mihi puell.:m hanc in uxorem . Audi
ruil. Sicut enim ignis cum lumilem invenil , validio - vil aulem Jacob factum , el lunc leviter lulit, exspe .
ribus Nammis exsurgil : ia el quando in juvenem cialis fratrum ejus adventum . Erant enim in pascuis.
maleria pecuniarum inciderit, tantam accendit forna - 5 . El siluil , inquit , Jacob , donec venirent illi. 6 . Cum
ccm , ut aniniam juvenis totam inflamimet. Quando - aulem venissct Emor ad Jacob , 7. venerunt et fraires
nam poterit talis homo continentiæ curam habere, et Dinæ , el cum audivissenl quæ facta erant sorori suæ ,
intemperantian, ſugere , ac laborem pro virtute, vel compuncti sunt. Quid est , compuncti sunt? contristali
aliud spirituale quiddam suscipere ? sunt, remque intolerabilem esse putaverunt el gr:
2. Divitiarum vanilas. — Annon audis Christum di- vissimam , eratque eis mærendi magna occasio . Ma
centem : Curæ hujus sæculi eldeceptio divitiarum suffo - gna enim , inquit, eos tristitia cfficiebal, quod rem Inr
cantmentem ,ac sterilis fil (Matth. 13. 22), qu:e omnia pem feceral in Israël Sychem , quidormiverat cum filio
spinas nominavit? Nam cum dixissel in parabola semi- Jacob. Vides filiorum continentiam ? turpitudinem
nis, aliud ex seminibus in spinas incidisse ,deinde die maximam hoc factum reputabant ? Vidisti quomodo
scipulis interprelans quænam sint spin:r , inquit: Solo juslus pueros suos erudiit ad virtutem ? Quomodo
liciludo hujus sæculi et deceptio divitiarum suffocant item filius Emor suam concupiscentiam opere com
mentem , et sterilis fit (Malth. 13 ; el Luc.8).Ei bine plens , fit patri el 10:i civilati perniciei auctor ? Sed
spinis comparavit sollicitudinein hujus sæculi Sicut prius audiamus quä Emor ad eos dixerit , et postea
enim spinie non sinunt semen emicare, scd densilale scielis fratrum Dinæ versuljam , et quomodo vindi
sua seininalum supprimunt : ila el cura temporales, care studuerunt injuriam sorori illatam . 8 . Etloquin
spirituale semen , quod in anima seminalur , non si rus esl eis Emor dicens : Sychem filius meus præclegil
nunt fructum afferre : sed adurunt el suffocant sicut anima filiam vestram . Vide quomodo jam prasignat
spina , nec sinunt spiritualc semen crescere. Ei de- pernicicm se comprehensuram . Præelegil enim , in .
ceplio diviliarum . Recte dixit deceptionem diviline quit , anima: hoc est, animam suam exposuit pro
rum : etenim vere deceptio est. Quae enim utilitas filia vestra. Ille quidem dicebat concupiscentiam
lol talentorum , el lant pecuniæ ? Profecto , inquit , ejus, quam erga puellam habebat : paulo post autem
Ibignain prxbei la:liliam possessio. Qualem lætitiam ? didicit, hanc sux et omnium qui ibi erant, perditio
Et quid dico lætitiain ? Nonne maxiine intempe- nis ſore occasionem . Quia igitur ille virginem sic
slivam tristitiam etmærorem multum parit ? nondum deperibal, Date, inquit, islam illi uxorem , 9, el affini
dico magnam illam et in futuro repositam propler latem contrahile nobiscum : filias vesiras dale nobis , et
ipsas ponam : scd de lis loquor quae in præsenti filiasnostras accipile filiis vestris , 10 . et inter nos habi.
vila continguni, nempe ne voluptatem quidem ullam late. Etecce lerra lata est coram vobis, habitate et nc
hanc vere habere posse, sed polius quotidianas tur- gotiamini in ea, et in ea possessiones habele . Vidc pile
bationes et amaritudines. Nec mare fluctibus ita in irem ,quantam propler filii amorem habet erga perc
lumescit, ut talem animam a cogitationibus et alle grinos benignitatem , et quomodo eos conciliare sibi
clionibus infestari, el in omncs lam suos quam alie- vult, data eis in omni regione sua potestate. El hæc
nos male affici videmus. Et si quando parlem illoruin quidem egit paler : filius autem quia vidit patris
auferat aliquis : multa enim accidunt, el multi insi erga se studium , et quomodo omnia facere paraliis
diantur , nempe famulorum malignitas, polenliumque fuerit , ut impleretur quod cupiebat, adjicit quod
vivlentia ; tunc utique invenies illos vitam sibi acer suum est, dicitque ad Jacob et ad fratres puellic :
bam ducerc. Qualibus igitur lamentis lales non fue- 11. Inveniam gratiam coram vobis, el quidquid dixeritis,
rint digni, qui omnia faccre studentque sibi noceant, dabimus : 12 . Multiplicate dotem , et dabo secundum
cl in perniciem animic suic talia colligere volunt ? quod dixerilis mihi, el dubitis mihi puellam hanc in uxo
Vcrum , si videtur, talibus relictis ad historiam justirem . Vidisti patrem propter studiuin et curam in fi
Jujus redeamus, el videamus sequentium seriem , liuin obnixe precari, juvenemque promple omnia
Erexit , inquit, altare in parle agri, e : invocavil Deum promillere, ut puella polirclur ?
Israël , et postea in Secimis domicilium liabere vo- 3. Hæc eniin , hacc perniciosa affectio omnia słısci
luit. Sed vide iterum quomodo justus el bic suam pienda libidine diffluenti persuadet , doncc in inferni
mansuctudinem declarat.Etquid accidit? 1. Egressa est profundum ducal. El vide , obsecro : senior qui
autem , inquit , Dinu filia Liæ , ul videret filias inlige. dem Jacob hæcaudiens silet, et pro sua inansieludlinc
narum . 2. Etut vidit eam Sychem filius Emor , dormi- nihil loquitur : sed vim filiæ raclam patienter fort. 13.
vil cum en , 3. el dilexit virginem , et loquulus est ei Filii autem Jacob dixerunt Sychem el Emor patri ejus
juxta mentem virginis (Cup. 34). Vidisti quanlum sit dolose, el loquui sunt illis, quod coinquinarini Dinam
juvenlus malun), quando recla rationis freno ciret? sororem suan . Considera bic quomodo propter unius
 515 IN CAP . XXXIII GENES . HOMIL . LIX . 516
δε ως πλείονα την περί αυτόν επιδεικνύμενος πρό- δάν μή έχη χαλινόν, τον ευσεβή λογισμόν ; Είδε
νοιαν, αφορμάς αυτό καταλιπείν σπουδάζεις τάς δυ- γάρ, φησί , την κόρην, και όλος υπό της όψεως έρω
ναμένας υποβρύχιον αυτού την ψυχήν εργάσασθαι ; τος γεγονώς , την επιθυμίαν εις έργον εξήγαγε , Και
" Η ουκ οίσθα ότι η νεότης και καθ' εαυτήν μεν ελάλησεν αυτή κατά την διάνοιαν της παρθένου.
ευόλισθόν έστι πράγμα και οξύρροπον προς κακίαν; Τι έστι, Κατά την διάνοιαν της παρθένου ; Επειδή
"Οταν δε και χρημάτων περιουσίαν προσλάβη4 , πολλά νέα ήν η κόρη , εκείνα , φησίν, αυτή διελέχθη , και
μάλλον επιρρεπέστερον το κακόν γίνεται. Καθάπερ ήν ικανά επισπάσασθαι και ελεϊν αυτήν. Και φησι
γάρ πυρ ύλην προσλαβόν , σφοδροτέραν ανάπτει την προς τον πατέρα : Λάβε μοι την παιδίσκην ταύ
φλόγα : ούτω και η νεότης καθάπερ πυραν την ύλην την εις γυναίκα. " Ήκουσε δε ο Ιακώβ το γεγονός.
των χρημάτων δεξαμένη, τοσαύτην ανάπτει την κά- και τέως πράως έφερεν, αναμένων των αδελφών αυ
μινον , ώς ολόκληρον έμπρήσαι του νέου την ψυχήν. της την παρουσίαν. " Ησαν γαρ εν τοις ποιμνίοις.
Πότε γάρ ό τοιούτος δυνήσεται σωφροσύνης επιμελή- Και παρεσιώπησε, φησίν , Ιακώβ έως του ελθείν
σασθαι , και ακολασίαν φυγείν , και τους υπέρ της αυτούς. Παραγενομένου δε του Έμώρ προς τον
αρετής πόνους αναδέξασθαι, ή τι έτερον πνευματικόν; Ιακώβ , ήλθον και οι αδελφοί της Δείνας και
β'. "Η ουκ ακούεις του Χριστού , ότι Η μέριμνα του ακούσαντες τα γεγενημένα εις την αδελφήν αυ
αιώνος τούτου και η απάτη του πλούτου συμπαί- των , κατενύγησαν. Τι έστι, Κατενύγησαν, Έλυπή
γει τον λογισμόν , και άκαρπος γίνεται • ας και θησαν, ουκ ανεκτόν αυτοίς ώφθη , αλλά και πάνυ χα .
ακάνθας ώνόμασεν ; Ειπών γάρ το εν μέν του σπόρου λε πόν , και λύπης αυτοίς υπόθεσις γέγονε. Λυπηρόν
εις τας ακάνθας έμπεπτωκέναι, είτα ερμηνεύων τοίς γάρ, φησίν, ήν αυτοίς σφόδρα, ότι άσχημον εποίη
μαθηταίς τίνες εισιν αι άκανθαι, φησίν • Η μέριμνα σεν εν Ισραήλ Συχέμ, κοιμηθείς μετά της θυγα
του αιώνος τούτου , και η απάτη του πλούτου τρος Ιακώβ. “ Οράς των παίδων την σωφροσύνην :
συμπνίγει τον λογισμόν, και άκαρπος γίνε- Μεγίστην ύβριν το πράγμα ελογίσαντο. Είδες πως
ται . Και καλώς ακάνθαις παρείκασε την μέριμνας του μεν και δίκαιος τους εαυτού παίδας έπαίδευσεν εις την
αιώνος τούτου. Καθάπερ γάρ αι άκανθαι ουκ εώσι προ- αρετήν; πώς δε και του Εμώρ υιός εις έργον αγαγών
κύψαι τον σπόρον , αλλά τη πυκνότητα συμπνίγουσε αυτου την επιθυμίαν , τω πατρί και πάση τη πόλει
το καταβληθέν ούτω και αι μέριμναι αι βιωτικα ολέθρου υπόθεσης γίνεται; 'Αλλά πρότερον ακούσω
τον σπόρον τον πνευματικών, επειδάν εις την ψυχήν μεν τα παρά του Εμώρ προς αυτούς λεγόμενα, και
καταβληθή , ουκ αφιάσι καρπόν ενεγκείν , αλλά συγ μετά ταύτα είσεσθε των αδελφών της Δείνας την παν
καίουσαι και συμπνίγουσαι,καθάπερ αι άκανθαι, ουκ ουργίαν , και όπως εκδικήσαι τα εις την αδελφήν
εώσι προκύψαν τον σπόρον τον πνευματικόν. Και η γεγενημένα σπουδήν εποιήσαντο. Και ελάλησε, φη
απάτη , φησί , τού πλούτου. Καλώς είπεν απάτην σιν , αυτοίς "Εμώρ λέγων " Συχέμ ο υιός μου
του πλούτου και γάρ όντως απάτη εστί. Τί γάρ προείλετο τη ψυχή την θυγατέρα υμών. " Ορα πως
όφελος των τοσούτων ταλάντων , και της τοσαύτης ήδη τον μέλλοντα καταλήψεσθαι αυτόν όλεθρον μη
των χρημάτων περιβολής ; Ναι , φησί • πολλήν την νύει. Προείλετο, φησί, τη ψυχή , αντί του, Την ψυ
ευφροσύνην παρέχει το κεκτησθαι. Ποίαν ευφροσύνην: χήν αυτού εξέδωκεν υπέρ της θυγατρός υμών. Εκεί
Και τι λέγω ευφροσύνην ; Ουχί τούτο μάλιστα τας νος μεν έλεγε, την επιθυμίαν αυτου την επι την κό
άκαιρους αθυμίας , τας πολλάς αηδίας τίκτεσθαι πα ρης δηλών · μετά βραχύ δε εμάνθανεν, ότι της απ
ρασκευάζει ; Και ούπω λέγω την διά ταύτα κόλασιν ωλείας και εαυτού και πάντων των αυτόθι τούτο έσται
επηρτημένην, αλλ' απλώς τα εντω παρόντι βίω, ότι υπόθεσις . Επει ούν, φησίν, ούτως εκκαίεται της
ουδέ ηδονήν το πράγμα έχειν δύναται , αλλά καθημε κόρης, Δότε αυτήν αυτώ γυναίκα, και επιγαμ
ρινάςέστιν
ταραχές βρεύσατε ημϊν. Τάς θυγατέρας υμών δότε ημίν •
ιδείν και
ταν αηδίας.
προς Και ούχκορυφουμένην
τα κύματα ούτω την θάλατ
, ώς και τας θυγατέρας ημών λάβετε τοις υιοίς ύμών .
την τοιαύτην ψυχήν υπό των λογισμών και των παθών και εν ημίν κατοικείτε. Και ιδού η γη πλατεία
πολιορκουμένην, και προς άπαντας και οικείους και εναντίον υμών , κατοικείτε και εμπορεύεσθε επ'
αλλοτρίους αηδώς διακειμένην. Και εάν ποτε καν μέ. αυτής , και κτήσασθε εν αυτή. "Ορα τον πατέρα
ρος τι τούτων υφέληται τις ( πολλά γάρ τα συμπί διά την περί τον παίδα φιλοστοργίαν όσην ποιείται
πτοντα , και πολλοί οι έφεδρεύοντες , και οικετών [575] προς τους ξένους την φιλοφροσύνην , και όπως
αυτούς εφελκύσασθαι βούλεται, πάσης αυτοίς της
κακουργίαι , και δυναστευόντων επήρειαι) , τότε δή ,
τότε εύρήσεις τους τοιούτους αβίωτον τον βίον ηγου χώρας την εξουσίαν διδούς. Και ταύτα μεν ο πατήρ
μένους. Ποίων ούν ουκ αν είεν[57 ] θρήνων οι τοιού ο δε παίς θεασάμενος του πατρός την περί αυτόν κη
τοι άξιοι , οι καθ' εαυτών άπαντα πράττειν σπουδά δεμονίαν , και όπως πάντα ποιείν έτοιμος ήν, ώστε
ζοντες , και επί λύμη της εαυτών ψυχής ταύτα συλ. αυτώ εις έργον αγαγείν το σπουδασθεν, προστίθησι
λέγειν βουλόμενοι ; 'Αλλ', ει δοκεί , τούτους καταλι και παρ' εαυτού, και φησι τω Ιακώβ και προς τους
πόντες , επί την κατά τον δίκαιον ιστορίαν επανέλθω αδελφούς της κόρης • Εύροιμι χάριν εναντίον ύμών ,
μεν, και ίδωμεν των εξής την ακολουθίαν. “Έστησε, και ο εάν είπητε, δώσομεν. Πληθύνατε την φερ
φησί , θυσιαστήριον έν τη μερίδι του αγρού , και νήν, και δώσω, καθ' ό τι άν είπητέ μοι, και δώ
επεκαλέσατο τον Θεόν Ισραήλ, και λοιπόν εν Ση- σετέ μοι την παιδα ταύτην είς γυναίκα. Είδες και
κίμοις τήν οίκησιν έβουλεύσατο ποιήσασθαι, 'Αλλ' τον πατέρα διά την περί τον παίδα κηδεμονίαν πολλών
όρα πάλιν όπως και δίκαιος και ενταύθα την οικείαν την παράκλησιν ποιούμενον, και τον νέον ετοίμως
επιείκειαν επιδείκνυται. Τί γάρ ; 'Εξήλθε , φησί, άπαντα προϊέμενον υπέρ του της κόρης επιτυχείς :
Δείνα ή θυγγίτηρ Λείας , ιδείν τας θυγατέρας των γ'. Τούτο γάρ, τούτο το ολέθριον πάθος πάντα πείθει
εγχωρίων. Και ιδών αυτήν Συχέμ ο υιός 'Eμώρ, τον αλόντα καταδέξασθαι , μέχρις αν αυτόν εις αυτόν
εκοιμήθη μετ' αυτής , και ηγάπησε, φησί,την παρ- αγάγη του άδου τον πυθμένα. Και θέα μου • ο μεν
Oένον , και ελάλησεν αυτή κατά την διάνοιαν της πρεσβύτης Ιακώβ ταύτα ακούων σιγά, και την οι
παρθένου. Είί: όσον εστίν ή νεότης κακόν, και έπει -, κείαν επιείκειαν μιμούμενος ουδέν φθέγγεται, αλλά
* Savil. el sex mss. όταν δε καιχρημάτων περιουσία προσ.. πράως φέρει την εις την θυγατέρα γεγενημένην επή
τεθη , καθάπερ πυρ. Μοr. ut in (extd. Utraguelectioquadrat. ρειαν. Οι δε υιοι Ιακώβ είπαν , φησί, τώ Συχέμ και
b Sic e Cuisl, el Say correximus. Edebatur επειδή. Εριr . Eμως τω πατρί αυτου μετά δόλου, και ε... λησαν .
317 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP. εΙ8 .
αυτοίς, ότιέμόλυναν την αδελφήν αυτών. Σκόπει καμίνου την πυράν, πριν ή εις ασέλγειαν έγκυλι.
μοι διά τήν του ενός λαγνείαν πώς άπαντες οι την σθήναι, σπουδάζωμεν κατά τον του Θεού νόμον αυ
πόλιν οικούντες συναπολαύουσι των κακών. Καθάπερ τους συνάπτειν πρός γάμον , ίνα και τα της σωφρο
γάρ πυράς αναφθείσης και οι πλησίον οικούντες του συνης αυτοίς διατήρηται , και μηδεμίανλύμην δεξων
κινδύνου μετέχουσι , του πυρός άπαντα επινεμομένου ται εξ ακολασίας, έχοντες αρκούσαν παραμυθίαν, και
τον αυτόν δη τρόπον και νυν ή του νέου ακολασία ου δυνάμενοι της σαρκός τα σκιρτήματα καταστέλλειν,
μόνον τον πατέρα, αλλά και πάντας τους της πόλεως
άρδην φάνισε. Τί ούν οι παίδες του Ιακώβ ; Μετά των κολάσεως
και
παίδων
εκτός είναι. Αλλ' ίδωμεν όπως τα παρά
γεγενημένα διέθηκε τον πρεσβύτην. Είπε
δόλου προς αυτούς αποκρίνονται. "Αξιον ακούσαι, ίνα γάρ, φησίν, Ιακώβ· Συμεών
μάθητε όπως υπερήλγησαν της αδελφής . Είπαν γάρ, με πεποιήκατε, ώστε πονηρόν και με
Λευί, μισητόν
είναι τοις κατοι
φησί, Συμεών και Λευι αδελφοί Δείνας , υιοι δε κούσι την γην. Τίνος ένεκεν, φησί, τοσαύτηνεπεδεί
Λείας • Oύ δυνησόμεθα ποιήσαι το ρήμα τούτο,
δούναι την αδελφήν ημών ανθρώπω , ός έχει ξασθε την άμυναν ; Τα γάρ παρ' υμών γεγενημένα
ακροβυστίαν. σάρκα κατοικούντωνμέγιστον
μίσος εμοί προξενήσει παρά πάντων των
ακροβυστίαςΕάνυμών
ούν, δώσομεν
περιτέμνησθε
της τας την
θυγατέρας την γην. Είτα δεικνύς την δειλίαν, εν
διών υμίν , και από των θυγατέρων υμών ληψό- ή κατέστη, φησίν, Εγώ δε ειμι ολιγοστός, και
μεθα και εσόμεθα ως γένος έν . Τα μεν της προτά - συναχθέντες επ' εμέ συγκόψουσι με, και εκτρι
σεως εύλογα και ακόλουθα : αλλά μετά δόλου , φησί , βήσομαι μονονουχί λέγων· Ουκ ίστε ότι ολίγοι όντες
διελέχθησαν. Και εάν μή βούλησθε, φησί , τούτο ευκόλως τα αυτά και ημείς πεισόμεθα , ώσπερ υμείς
ποιήσαι, λαβόντες την θυγατέρα ημών απελευ- τούτους διαθεϊναι ήβουλήθητε. Και καθάπερ ο Συχέμ
σόμεθα. Ταύτα μεν οι περί τον Συμεώνα και τον Λευί τω πατρί και πάσι τοις την πόλιν oικoυσι τούτου του
τον κατά πάντων φόνον μελετώντας προέτειναν. Εκεί- ολέθρου γέγονεν αίτιος ,ούτω και υμείς έμοί. Διά γάρ
νοι δε προς το σπουδαζόμενον δρώντες, και την κόρην υμάς και αυτός μισητός έσομαι , και ουδέν το κωλύον
λαβείν επιθυμούντες, κατεδέξαντο τα ειρημένα , και εκτριβήναι με διά τήν υμετέραν τόλμαν. Οι δε, φη .
Βρέσθησαν τοις προταθείσιν . " Ηρεσε γάρ, φησίν, ο σιν, ειπα : 'Αλιώσει πόρνη χρήσoνται τη αδελφή
λόγος εναντίον αυτών , και ουκ ήμέλλησε και του ημών ; "Ορα τους παίδας σωφροσύνης ένεκεν την
πληρώσαι τα ρηθέντα ο νεανίσκος. 'Ενέκειτο άμυναν επιδειξαμένους· (575 ) απολογούνται γάρ τώ
γαρ τη θυγατρί Ιακώβ. "Όλος, φησίν, ήν τη επι πατρί , και φασι• Κατήσχυναν ημάς , ως ειπείν, ώσει
θυμία της κόρης έκδεδομένος. Και ελθόντες αυτός πόρνη έχρήσαντο τη αδελφή ημών και διά τούτο
τε και ο πατήρ προς την πύλην , φησί, διελέχθη τούτο ποιήσαι κατηναγκάσθημεν, ίνα και τοίς εις το
σαν πάσι τοις την πόλιν oικoίσι, και συνεβουλεύ
σαντο την περιτομήν καταδέξασθαι κατά την εκείνων εξής διδασκαλία γένηται, μή τοιαύτα τολμάν.
πρότασιν, και δέξασθαι αυτούς προς την συνοίκησιν. δ'. 'Αλλ ' όρα μου λοιπόν ενταύθα την άφατον του Θεού
Και επλήρουςεκείνοι παραχρήμα τα παρά του Εμίρ κηδεμονίαν την περί τον δίκαιον. Επειδή γάρ είδεν
και
μείοντου της
Συχέμπεριτομής
λεχθένταέτι και
το πάντες ση.' την
αθρόον το[5751
σώμα εδέχοντο.
αυτόν δεδoικότα διά τά υπό των παίδων γεγενημένα
αυτόθι οίκησιν, Είπε, φησίν, ο Θεός : Αναστάς
* Αλλά τούτο μαθόντες οι περί τον Συμεών και τον ανάβηθι εις τον τόπον Βαιθή.1, και οίκει εκεί.
Λευι εις έργον αγαγείν επείγονται και τα ήδη βουλευ - Επειδή δέδοικας τους ενταύθα, αναχώρει , φησίν, ένα
θέντα αυτοίς• Και λαβόντες έκαστος την μάχαιραν τεύθεν, και οίκει εις την Βαιθήλ, Και ποίησον εκεί
αυτού ειση.1θον εις την πόλιν ασφαλώς. Τι θυσιαστήριον τω Κυρίω τω δοθέντι σοι εν τω σε
έστιν, Εις την πόλιν ασφαλώς ; Καίτοι δύο μόνοι αποδιδράσκειν από προσώπου Ησαύ του αδε.l
όντες, προς τοσούτον πλήθος παρετάττοντο · αλλά πολ. φου σου. Και είπεν Ιακώβ τω οίκω αυτού και
λήν αυτοίς την ασφάλειαν προεξένει το πάντας εκεί πάσι τοις μετ' αυτού· "Αρατε τους θεούς τους αλ
νους καθάπερ τραυματίας κείσθαι. "Ινα γάρ τούτο λοτρίους εκ μέσου υμών, και καθαρίσθητε , και
ημίν δηλον ποιήση ή θεία Γραφή, φησίν: 'Εγένετο αλλάξασθε τας στο.λάς υμών , και αναστάντες
δε εν τη ημέρα τη τρίτη, ότε ήσαν εν τώ πόνω. άναβωμεν εις Βαιθήλ, και ποιήσωμεν εκεί θυσια
Τούτο εκείνεις την ασφάλειαν κατεσκεύαζε, και τους στήριoν τω Κυρίω τω επακούσαντί μου έν ημέρα
δύο ισχυροτέρους των πολλών ειργάζετο. Και απ θλίψεως, ός ήν μετ' Σκόπει
εμού, και
έκτειναν , φησί, παν αρσενικόν , αντί του, πάντας εδώ, ή επορεύθην. του διέσωσε
δικαίου με εν την
πάλιν τη
τους άνδρας τους διά το περιτετμήσθαι κειμένους, ως υπακοήν και το φιλόθεον. Επειδή ήκουσεν, Ανάβηθι
ειπείν, προς την σφαγήν ετοίμους όντας και μετά εις Βαιθήλ, και ποίησον θυσιαστήριον, καλέσας
των άλλων και τον νέον, τον εις την αδελφήν αυτών
υβρίσαντα, επεξήλθον . Και ουκ αρκεσθέντες τη του . πάντας τους αυτού είπεν: "Αρατε τους θεούς. Ποίους,
αυτη τιμωρία, και τα πρόβατα, φησίν, αυτών και αν τις είποι, θεούς ; Ουδαμού γάρ έστιν ιδείν θεούς
πάντα αυτόν εσχηκότα· άνωθεν γάρ και εξ αρχής φιλόθεος
σαντες,ταούτως
κτήνη, και πάντακαι τααύτανδρον
επανηλθον, σώματα άνεϊλον
αιχμαλωτί
την ήν ο δίκαιος. 'Αλλ' αινιττόμενος ίσως τους θεούς τους
πόλιν. Είδες, αγαπητέ , όσον ειργάσατο κακόν ενός του Λάβαν, ούς η Ραχήλ ήν υφελομένη, διά τούτο
νέου προπέτεια ; είδες όσον ήνεγκεν όλεθρον πάσι φησιν : Επειδή μέλλομεν το αληθινό Θεώ, τώ αεί μου
τους την πόλιν oικoύσι; Ταύτα δη μανθάνοντες ανα- την παρ' αυτού προστασίαν νειμαντι, τας ευχαριστίας
χαιτίζωμεν τών ημετέρων παίδων τάς ορμάς, και αναφέρειν, εξάρατε , εί τινά εστιν υμίν είδωλα, Και
πολύν τη νεότητι τον χαλινών κατασκευάζωμεν, τον καθαρίσασθε, και αλλάξασθε τάς στολάς υμών ,
από του φόβου , τον από της νουθεσίας και επιμελώ- και ούτωςεπί την πόλιν ορμήσομεν, και έξωθεν και
μεθα της αυτών σωφροσύνης, και πάντα ποιώμεν έσωθεν εαυτούς καθάραντες, ούτω συνέλθετε. Μή μό
και πραγματευόμεθα, ώστε την ηλικίαν της νεότητος νον τη των ιματίων φαιδρότητι την καθαρότητα δει .
δυναθηναι διαφυγείν τας ατόπους επιθυμίας. Διά γάρ κνύντες, αλλά και τη των ειδώλων αφαιρέσει τους
τούτο και ο κοινός ημών Δεσπότης ιδών της ανθρω λογισμούς της διανοίας εκκαθάραντες, ούτως ανέλ ,
τίνης φύσεως την ασθένειαν, τον γάμον ένομοθέτη: Θωμεν επί την Βαιθήλ. Και έδωκαν, φησί , τώ Ια
αεν, ώστε της παρανόμου ημάς μίξεως άπαγαγείν. κώβ τους θεούς τους αλλοτρίους ( ού γάρ ήσαν αυ
ΛΙή τοίνυν αμελωμεν των νέων, αλλ' ιδόντες της τών ), και τα ενώτια τα εν τοις ώσιν αυτών. Ίσως
" I XX izpov:5€. γάρ και ταυτα σύμβολά τινα ήν των ειδώλων εκε .
# Sex wiss.a payev henúlovno. νων, διό και αυτά μετά των θεών προσφέρουσι τη
 517 IN CAP. XXXIV. ET XXXV. GENES. IOVIK . LIS . 518
intemperantiain universi civitatem habitantes pæna - juvenes, scd scientes fornacis incendium , priusquam
rum sociifiant. Sicut enim accensa pyra , qui propc in luxuria implicentur, sludcamus eos secundum le
habitantpericuli sunt participes , igne omnia depil gem Dci nupiliis copulare , lit el continentiam suala
sonte : eodem modo elmunic adolescentis intempe- custodiant, nullumque dimnum lasciviæ suæ ha
röintia non colum patrem , sed et omnes urbis cives bcant, remedio illinc sumplo , ut possint carnis indo
simul piórdidit . Quid igitur filii Jacob ? Dolose eis rc- milos molus reprimere, el ponam effugere . Sed vi
spouderunt. Vignum est audilu , ul discatis quonium dcamus quomodo ea quæ a pucris facta sunt , schem
propler sororem dolucrunt. 14 . Direruntenim ,inquit, affecerint. 30. Diril enim , inquit, Jacob : Symeon il
Symeon el Levi fratres Dinie , filii autem Lice : Non Levi, exosum me ſerislis , ul molestus ego sim habitato
wolerimus facere rerbum hoc , ul demus sororcm 110 - ribus terræ . Quare, inquil, lantam fecistis vindictam ?
strom homini qui hube: præputium . 15. Si igitur cir- Nam qua a vobis facta sunt , odium mihimaximum
ciumcidamini carne præpulii vestri , 16 . dubinius filins parient apud omnes habitatores terrae hujus. Demde
nostras vobis, et de filiabus vestris accipiemus , el eri monstrans timorem in quo erat constilulus, Mihi au
mus quasi genus unum . Hiec quidem propositio bone. lem , inquit , parvus numerus est, el congregali contrat
sia crat, curationi consenlanca , scd cum dolo, inquit, me , perculient me , el exlerur : quasi diceret : Nesci
dicta est. 17 . El si noluerilis, inquit , hoc facere , ac- tis quod pauci sumus ? ficile eadem el nos patiamur,
centa filia nostra abibimus. Hac quidem Symeon el quibus vobis illos allicere placuit. Et sicuiSychen
Levi cxdem omuium secum meditantes proposue - patri et omnibus civitatem habitantibus hujus inter
runt. Illi autem respicientes ad quod exspectabant, ilus fuit auctor , ita el vos mihi. Nam propter vos el
puellamque haberc cupientes, conserisi runt in dictit , ego cxosus cro , el nihil probibel quin elear pro
el placuerunt eis proposita. Dicit cnim : 18. Placuit pler vestram audaciam . 31. Illi aulem dixerunt, in .
coram eis scrmo, 19. el non turduvil udimplere dicia quil , Numquid ul scorlo abulentur. sorore nostra ?
adolescens. Deperibat enim filium Jucub. Hoc est, 10 - Vide pueros continenti:e gralia ultionem suinpsisse :
cum se in pudllic aniorem dedideral. 20 . El venerunt, excusant enim sc p:itri , ci dicunt : Infamia nos allo
imwil, ivse et pater ejus ad portam , el loquuli sunt om - ccrunt , vcluti scorto abusi sunt sorore nostra : pro
nibus qui in civitate habitabunl , el consuluerunt ut pterea hoc facere coacti sumus, ul et cæteri discc
circumcisio : em susciperent secundum oblatam ab rent, similia non audere.
illis conditionem . et ut illos ad cohabitationem acci- 4 . Sed vide, obsecro , hic ineffabilem Dei curam erga
perent.Implebant illi statim quic ab Emor et Sychem ju -lum . Nam quia vidit eum formidantcm regionis
dicta sunt, el omnes simul circumcisionis signum in incoliis propter filiorum fiicinora , 1 . Dixit si Deus :
corpore accipiebaut. lloc ubi resciverunt Symcon ac Surge, el ascende in locum Buthel , el ibi hubila ( Ca .
Levi, que jam dudum secum meditabantur , opere pul 55 ). Quia, inquit, cos quihic habitant limes,re
compleverunt; 25. El acceptis singuli gladiis suis, in- code linc, el läbila in Bachel, Ei fac illic altare Do
gressi sunt in civitatem secure. Quid est , In civitatem mino, quiapparuit libi cum fugeres a facie Esirü fratris
secure? Quia cum so!um duo esseul , tantir mullilu lui. 2. Etdixil Jacob domui suæ , et omnibus suis : Tol
dini se opposuerunt : sed magnam eis sccuritatem lile deos alienos e medio vestri, cl purificamini, el 11:11
priestitit , quod omnes illi saucii jacerent. Quod ut lale stolas vestras, 3. el surgile , el ascendamus in Bir
nobis manifestarci divina Scriptura , Factum est, in - the , et faciamus illic allare Domino, qui exaudivil me
guil, in die tertio , quando erant in dolore. Hoc illos in die afflictionis, qui fuil mecum , el salaril mnc in virk
securos rcdiidii, el duos fortiores multis fecit. Occi- qua ambulavi. Anim : dverte bic justi o'lcdiential el
derunt, inuit, omnemasculinum , hoc est, omnes viros, pietatem in Deum . Quia audivit : Ascende in Bæthcl.
qui propler circumcisionem jacebant , paraliquc el foc altare : vocatis , inquit, omnibus suis , dixit .
oranl, lll ita dicam , ut occiderentur : el cum aliis etiam Tollile deos. Quales , dixerit quis , dcos ? Nusquam
juvenem ulti sunt, qui puellam viliaveral. El non enim videmus ipsum habuisse deos : ab initio enim
ronlenilo liae vindicta , eriam oves , inquil, corum et Dei cultor fuit justus. Significans fortc dcos Labin ,
omnia pecora , omniaqne corpora in captivitatem quos Rachel subtraxeral, ideo dixit : Quoniam gratias.
duxerunt , ac civitate viris destilula cl dircpla red - acluri sumus vero Deo , qui semper lantam mci cu
jerumt. Vidisti , dilecte , quantum maluni operata sit ram gessil, aufurie si qua sunt in vobis idola , Et pu .
unius juvenis icmerilas? Vidisti quanlam allulit per rificamini, cl mulale stolus vestras, el sic ad civitatem
niciem omnibus civitalem habitantibus ? Hire scientes pergemus , el ir:lus el foris mundilli simul ibitis .
refreniemus filiorum nostrorum impelus, magnumque Non solum vestium nitore puritalem declaratc , scd
furorem absierreudo et admonendo compescamuis : cum alijcctione idolorum purificatis cogitationibus
el curemus corun castitatem , omniaque faciamus et mentis ascendamus ad Bicthel. 4. El dederunt , ill
tractemus, ut alisurdas concupiscentias juvenilis elas quil, Jacob deus ulienos (non enim erant ipsorum ), et
elfugerc possil. Nam propter hoc el communis Donii. inaures que in auribus eorum . Forle enim el hirc
Huis noster scicns humanic nature infirmitatem , ml1- signa quædam crant istorum idolorum , itles el hirc
pilias dedit el sancivil , lil ab illicito concubilu absti- cum diis alterunt Jacob. El abscondil ea subler lere .
nerclur. binthum in Secimis, el perdidit en usque in præsentem
Juvencs uxoribus jungindi. – Ne igitur negligamis diem , Abscondil, imuit, ea, el perdidit , ut ipsi erro
519 S. JOINNIS CIIRYSOSTOJI ARCHIEP . CONSTANTINOP . 520
ris servi crrorem effugerent, el vullus etiain alius ex guens , supplicii cl ipse consors fuil. Proinde oro ,
is damnum acciperel posthac . El cum hæc omnia fc - exemplum hoc timeamus, el habenles lilios proviica
cissel juslus, 5. Abiit, inquit, a Secimis, el conicidit mus eis de honesla educatione , el in summa unus
ad Biethcl. llerum hic allende quantam ejus curam quisque curam eorum agat, qui apud se habitant, et
habuerit Dcus, el quam diligenter Scriptura nosoinnia lucrum maximum ducat utilitatem proximi, utunus
doceat. Cum egressus enim esset justus ex Secimis, quisque discens ca quæ ad virtutem pertinent, el pec
Factus est timor Dei super omnes civitales in circuilu cati pcriculum effugerc , el virtulem amplexalus sile
evrum , et non persequuli sunt filios Israel. Vides pernum auxilium sibi conciliare valeat : quod nobis
quanta providentia , el quam evidens 'ejus subsidiun ? omnibus concedalur, gratia el clementia Domini no
Irruil eniin , inquit , super eos niclus, et non perse- stri Jesu Christi , cui cum Patre et sancto Spirilu sit
quuti sunt illos. Nam quia limebat hoc justus, el di- gloria , imperium , honor, nunc et semper , ct in sic
cebal : Mihi parvus numerus est , el delebor : narral cula saculorum . Amen .
quoinodo timore cos invadenie, ipsos perseqnuli non HOMILIA LX .
sint. Nain quando Deus suum auxilium afferre vo
luerit, invalidos fortiores polentibus, et paucos po Etædificato aliari vocavilnomen loci Bæthel : illic enim
lentiores pluribus facit , nihilque beatius est eo qui apparuil ei Deus, cum fugeret a ſacie Esaü fratris
supernum auxilium asscquutus est. 6 . Etabiil,inquil, sui ( Gen . 35. 7 ).
Jacob in Luzum , quæ est, in terra Chanaan , quæ est 1. Age et hodie , si libet, repetitis iis quæ per
Bærhel, el omnis populus qui erat cum eo . 7 . Et ædi. diximus, ad sequentia vobis cxponenda accedamus.
ficavit ibi allare , el vocavit nomen loci illius Bæthel : Nam etiam hodie historia Jacoi) apla est ad nos do
ibi enim apparuil ei Deus, cum ſugerel a facie Esaü cendum multiplicem Dei in i!lum providentiam , et
fratris sui. Postquam venit , inquil , in Bathel, fecit quomodo illum suis promissionibus itcrum firmaveril
sicut ei præceplum erat ; eladilicato allari, vocavil no- remunerans ejus probilalcm . Postquam cnim suipe.
inen loci Bäthel. 8 . Mortua est autem , inquit, Deborra rius narravit nobis , quomodo sccundum præceptum
murrix Rebeccæ , et sepulia estad radices Bælhel subler Dei, relictis Secimis propter facinora filiorum suu
quercum : el vocavit Jacob nomen ejus, Quercusluctus. rum ,ad Luzam contendil : Ei ædificato altari , in
Vides quomodo semper ab eventibus nominal loca , quil, vocaril nomen loci Bæihel : illic enim apparuil ei
Ilperpclua servetur memoria ? El quomodo,dixerit Deus, cum fugeret a facie Esuü fratris sui. Quo impe
quispiam , nutrix Rebeccae fuil cum Jacob jim pri- rio Deus justum liberavit a limore quo tenebatur
mumi veniente a Mesopotamia , priusquam occurreret propter occisos Secimitas : inimisit , inquit , in 1 :1
patri suo ? Forle hoc dicendum , cam quando a La- bitatores illarum civitalum inelum , ila ul illum non
ban ille rcdiit , simul cum Jacob venire cupivisse , ut persequercnlur. Vide providentiam Dei, el quantam
post longum tempus Rebeccam inviseret : sed prius. habeat sollicitudinem pro Jacob. Concussit , inquit,
quam illi occurreret, defunctam esse. timore animas eorum qui vicinas civitates inhabita
5 . Moralis epilogus de liberorum castigatione. - Albant, ul ne persequerentur illuin : nam fortissis ul
nos eliam , si placet , hic liniamus sermonem . con . cisci volebant Secimilas. Sed quoniam illa prizler
ienti iis quæ dicta sunt. Illud autem vestram carila - justi sententiam facta fuerant, et Symcon ac Levi so
icm rogaverimus, uil et ros virtutis curam gcraiis , roris violatam continentiam ulciscentes hæc ſeccrant;
et juvenum continentiam curelis. llinc eniin , ut ita non solum cum et filios ejus a nimio timore libera
dicam , omnia mala nascuntur. Consuetudo enim mali vit , sed illos eliam timore conculiens , a conalu
processi temporis invalescens lantam affert perni persequendi retraxit. Vidistis quantum sit niti di
cicm , ut postea non possit aliqua vinciadmonitione ; vino præsidio ? Nam quando Deus nobis bene affe
et cum semel a malitia fucrint occupati , quasi in clus est, e medio tolluntur terribilia ommia . Sicut
captivitatem essent abducti , quoquo diabolus jusse- enim justo fiduciam dedit , ita illis d dit nielun .
rit aguntur. Ille enim eis imperal , et perniciosa illa Enimvero Dominus cum sil , omnia prout volue
datmandala , que juvenes libenter perficiunt, prie - rit vertit , el omnipulentem suam sapicntiam in om
sentem lantum voluptatem spectantes , ct futurum nibus declarat. Ac nihil furtius est eo qui supernam
dolorem non cogitantes. Ideo oro ut præbeamus ma sibi conciliavit opem , sicut etiam niliil infirmius co
num filiis nostris , ut ne eliam pro iis quæ illi pecca - qui illa privatus est. Ecce enim justus ille , paucos
runt , nos pænas sustincamus. An nescitis quid seni numero secum habens, quia custodiebalur a Deo, et
Ili acciderii, cum non debite emendaret filiorun de- fiduciam accepit, et insidias effugit : ili autem , cum
licia ( 1. Reg . 4. 18 ) ? Quemadmodum enim me- multi essent, el conglobaliconspirassent,wihil eorum
dicus, si morbum seclione indigenlein unctione quæ volebant operibus complere poluerunt. Faclus
aut emplastro curare voluerit, cilo morbum incu - est enim , inquit, timor Dei super civilates in circuilu
rabilein ellicict, cum congruam non adhibeat medi- earun . Postquam igitur justus a timore istorum li
cinam : ita el senex ille , cum deberet Glios suos pro beralus est , vide iterum eximiam Dei clementiam ,
peccatorum ratione emendare, nimia levitalc illos ar- quam erga eum declaravit. 9. Visus est enim el Deus
iterum in Luza. Quarc adjicit hoc verbum , Iterum ?
I Quinque alss., elicar; non males Non absque causa , sed ut discas, cum prius eliam in
 519 IN CAP. XXIV GENES. ΠΟΜΙL . LΧ. 590
Ιακώβ. Και έκρυψεν αυτά, φησίν, υπό την τερέ- θεραπεύειν, ταχέως ανίατον εργάζεται το πάθος, ου
Εινθον την εν Σηκίμοις , και απώλεσεν αυτά έως την αρμόττουσαν επάγων ιατρείαν · τον αυτόν δή τρό
της σήμερον ημέρας. "Έκρυψε, φησίν, αυτά και πον και ο πρεσβύτης εκείνος οφείλων αξια των πλημ
απώλεσεν, ώστε και αυτούς τους της πλάνης δούλους μελημάτων εισπράξασθαι τους εαυτού παίδας, πολλή
την πλάνην διαφυγείν, και μηδένα έτερον την εξ αυ- τη επιεικεία χρησάμενος, της τιμωρίας αυτοίς και
των λύμην δέξασθαι. Και ταύτα άπαντα διαπραξά . αυτος εκοινώνησε. Φοβηθέντες ούν, παρακαλώ , το
Σενος και δίκαιος , 'Εξήρε , φησίν , εκ Σηκίμων , και υπόδειγμα, και οι παίδας έχοντες προνοώμεν της τού
έποιείτο την ορμήν εις την Βαιθήλ. Αλλ' άρα μου πά- των ανατροφής, και απλώς έκαστος των συνοικούν
λιν του Θεού την περί αυτόν κηδεμονίαν , και πώς των την [577 ) επιμέλειαν ποιείσθω, και κέρδος μέγι
ημάς διδάσκει η Γραφή άπαντα σαφώς. Εξελθόντος στον κρινέτω την του πλησίον ωφέλειαν, ίνα τα προς
γάρ, φησί , του δικαίου εκ Σκίμων, Εγένετο φόβος αρετήν έκαστος πεπαιδευμένος, και της κακίας την
Θεού επί τας πόλεις τάς κύκλω αυτών , και ο πείραν διαφυγείν δυνηθή, και την αρετήν έλόμενος
κατεδίωξαν οπίσωτων υιών Ισραή... Είδες πόση πολλήν επισπάσηται την άνωθεν ροπήν · ής γένοιτο
ή πρόνοια , και πως εναργής και η παρ' αυτού αντίλη πάντας ημάς επιτυχείν, χάριτι και φιλανθρωπία του
ψις εγένετο; Επέπεσε γάρ επ' αυτούς φόβος, και ου Κυρίου ημών Ιησού Χριστού , μεθ' ού τω Πατρί,
κατεδίωξαν οπίσω αυτών. Επειδή γάρ τούτο εδεδοί άμα τωναγίω Πνεύματι, δόξα, κράτος, τιμή , νύν και
κει και δίκαιος, [576] και έλεγεν• Όλιγοστός είμι, αεί, και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
ΟΜΙΛΙΑ Ξ'.
και εκτριβήσομαι · διά τούτό φησιν, Φόβου αυτοίς Και οικοδομήσας θυσιαστήριον
επιπεσόντος ού κατεδίωξαν οπίσω αυτών. "Οταν γάρ εκάλεσε το όνομα
αυτός βούληται την ροπήν την παρ' εαυτού εισενεγ του τόπου Βαιθήλ : εκεί γάρ έπεφάνη αυτή και
Θεός εν τω άτοδιδράσκειν αυτόν από προσώπου
κείν, και τους ασθενείς ισχυροτέρους των δυνατών Ησαύ του αδελφού αυτού.
απεργάζεται , τους ολίγους των πλειόνων δυνατωτέ α'. Φέρε και σήμερον, ει βούλεσθε, την ακολουθίαν
ρους, και ουδέν αν γένοιτο μακαριστότερον του την των πρώην ημίν ειρημένων αναλαβόντες, ούτω πάλιν
άνωθεν επισπασαμένου ροπήν. Και απήλθε, φησίν, εκ των εξής την διδασκαλίαν προς υμάς ποιησώμεθα .
"Ιακώβ εις Λούζαν , ή έστιν εν τη Χαναάν , ή έστι "Έτι γαρ ημάς ή κατά τον Ιακώβ ιστορία και σήμε
ρου ικανή παιδεύσαι την πολλήν περί αυτόν του Θεού
δόμησεν εκεί θυσιαστήριον, και εκάλεσετο όνομα πρόνοιαν, και όπως ταις οικείαις αυτόν υποσχέσεσι
του τόπου Βαιθήλ: εκεί γαρ έπεφάνη αυτή ο Θεός πάλιν επέρβωσεν αμειβόμενος αυτού την ευγνωμοσύ
εν τω αποδιδράσκειν αυτών από προσώπου Ησαύ νην. Επειδή γαρ εν τοις προλαβούσι διηγήσατο ημίν ,
του αδελφού αυτού . Παραγενόμενος, φησίν, εις την όπως κατά το του Θεού πρόσταγμα καταλιπών την
Βαιθήλ, εποίησε το προσταχθέν, και το θυσιαστήριον Σή κιμα διά τά υπό των παίδων αυτού γεγενημένα,
οικοδομήσας εκάλεσε το όνομα του τόπου Βαιθήλ. εις την Λούζαν ήπείγετο : Και οικοδομήσας, φησί,
αίτηλ . θυσιαστήριον , εκάλεσε το όνομα του τόπου Bαι .
και ετάφη κατώτερον Βαιθήλ υπό την βάλανον · δράσκειν αυτόν από προσώπου Ησαύ του αδε.λ
και εκάλεσεν Ιακώβ το όνομα αυτής , βάλανος ορου αυτού . Και τούτοπροστάξας το δικαίω, και
πένθους. “Οράς πώς αει απο των συμβαινόντων τους απαλλάξας αυτόν του φόβου, ου κατείχετο δια την
τόπους ώνόμαζεν , ώστε διηνεκή διασώζεσθαι τήν τών Σηκιμιτών αναίρεσιν, τοίς τας πόλεις εκείνας
μνήμην; Και πώς, άν τις είπoι , η τροφός της Ρ - oικoύσιν επέβαλε, φησί , φόβον, ώστε μη καταδιώξαι
βέκκας συνήν τω Ιακώβ πρόσφατον από της Μεσο- οπίσω αυτού. "Ορα του Θεού την πρόνοιαν , και όση
ποταμίας παραγενομένω, και μηδέπω την προς τον κέχρηται κηδεμονία περί τον Ιακώβ. Κατέσεισε,
πατέρα συντυχίαν ποιησαμένω ; “ Η τάχα τούτο αν φησί , το φόβω τας ψυχάς των τας πόλεις εκείνας
είπομεν, ότι , ηνίκα από του Λάβαν επανήει , συνανελ. οικούντων, ώστε μη καταδιώξαι οπίσω αυτού • εξου
θείν τω Ιακώβ επεθύμησεν, ώστε διά μακρού του λοντο γαρ ίσως επαμύναι τοίς Σηκιμίταις. 'Αλλ '
χρόνου την Ρεβέκκαν θεάσασθαι » και πριν ή τα της επειδή και παρά γνώμην του δικαίου γέγονε τα γε
συντυχίας γενέσθαι, εκεί τον βίον κατέλυσεν. γενημένα , και οι περί τον Συμεών και τον Λευι
της αδελφής την σωφροσύνην εκδικούντες εκείνα
ε'. 'Αλλ', ει βούλεσθε , και ημείς ενταύθα στήσωμεν ειργάσαντο
τον λόγον αρκεσθέντες τοίς ειρημένους, εκείνο παρα της , ου μόνον αυτόν και τους αυτού παίας
καλέσαντες υμών την αγάπην, ώστε και αυτούς πολ αγωνίας του φόβου απαλλάττει , αλλά κακεί
λήν της αρετής ποιείσθαι την επιμέλειαν, και της Είδετενοις δειλίαν ενθείς ατέστησε της κατ' αυτών ορμής,
των νέων σωφροσύνης επιμελείσθαι. Εντεύθεν γάρ, " Οταν γάρ πόσον εστίν απολαύειν της άνωθεν ροπής;
ως ειπείν, άπαντα τίκτεται τα κακά. Η γάρ συνήθεια μενος , πάντααυτός ή ευνοϊκώς περί ημάς διακεί
εκποδών γίνεται τα λυπηρά. " Ωσπερ
της πονηρίας τω χρόνω προϊούσα τοσαύτην εργάζεται γάρ το δικαίω θάρσος ενέθηκεν, ούτως εκείνους φόβου
την λύμην, ως μηδεμίαν λοιπόν παραίνεσιν δύνασθαι επέσεισε. Δεσπότης γάρ ών πάντα προς και βούλεται
περιγενέσθαι των άπαξ υπό της πονηρίας προδιδομέ μετασκευάζει, και την ευμήχανον αυτού σοφίαν διά
νων, και καθάπερ αιχμαλώτων αγομένων, ήπερ αν και πάντων επιδείκνυται. Και ουδέν ισχυρότερον αν γέ
διάβολος κελεύη . Εκείνος γάρ έστι λοιπόν ο επιτάτ- νοιτο ποτε του την άνωθεν συμμαχίαν επισπωμένου,
των , και τα ολέθρια εκείνα κελεύων επιτάγματα, ώσπερ ούν ουδέν ασθενέστερον του ταύτης ήρημωμέ
άπερ μεθ' ηδονής πληρoύσιν οι νέοι, το παρόν μόνον νου. Ιδού γούν ούτος ο δίκαιος εναρίθμητος ών και
του όρωντες, και την μετά ταύτα οδύνην ου λογιζό- σφόδρα ολιγοστος, επειδή υπό της του Θεού δεξιάς
μενοι . Διό παρακαλώ χείρα ορέγειν τοις παισι τοις εφρουρείτο, και θάρσος ελάμβανε, και την επιβουλήν
ημετέροις, ίνα μή και των υπ' εκείνων πραττομένων διέφυγεν
διέφυγεν εκείνοι
εκείνοι δεδε και
και εις
εις "πλήθος πολύ συντείνοντες,
αυτοί τάς ευθύνας υποστώμεν . "Η ουκέστε, τι ο πρε και κατά ταυτόν την συμφωνίαν επιδεικνύμενοι (578)
σβύτης Ηλεί πέπoνθεν, ου προσηκόντως διορθούμε ουδε ούτως ίσχυόν τι των βουλευθέντων εις έργον
νος των παίδων τα ελαττώματα ; " Οταν γάρ ή πάθος αγαγείν. Εγένετο γάρ, φησί, φόβος Θεού επί τάς
τομής δεόμενον , ει μέλλο: ο ιατρός τούτου καταιονήσει πόλεις τας κύκλω αυτών. Επειδή τοίνυν απηλλάγη
• Quinque mss . ενεργής. του φόβου και 4 των εγχωρίων και δίκαιος, όρα πάλιν
• Καταιονήσει θεραπεύειν. Uctione αut empluso po του Θεού την υπερβάλλουσαν φιλανθρωπίαν, ήν περ!
bilo curare, in verbo 7.172:oviw , illino, Ivico . dlo.sl. om .kai,nec legisse videlur interpres.
 391 S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 500
αυτόν επιδείκνυται. "Ωφθη γάρ αυτώ, φησίν, ο Θεός ται, ώστε και ταϊς μετά ταύτα γενεαϊς κατάδηλον
έτι όντι εν Λούζι. Τίνος ένεκεν πρόσκειται το ,"Ετι, γινεσθαι την αυτόθι γεγενημένην οπτασίαν το δικαίω.
Ουχ απλώς, αλλ' ίνα μάθης ότι και ήδη εν τω τόπω Και απάρας, φησίν , Ιακώβ έπηξε την σκηνής
τούτο ώφθη αυτό πρότερον, ηνίκα φεύγων τον αδελ- αυτού επέκεινα του πύργου Γαδήρ. Πρoσωτέρω
φον επί την Μεσοποταμίαν εποιείτο την ορμήν. Και πάλιν αναχωρεί ο δίκαιος, επειγόμενος κατά μικρών
νυν ούν φησι: Καθάπερ τότε ώφθη αυτή απιόντι , ούτω φθάσαι τον τόπον, ένθα κατώκει ο Ισαάκ. Είτα φη
και νυν επανερχομένω εν τω αυτω τόπω επιφαίνεται, σίν: "Οτε ήγγισε του εισελθείν εις 'Ερραθά και η
και βεβαιοί τάς υποσχέσεις, ας ήνίκα απήει προς αυ- " Ραχήλ έδυστόχησεν εν τω τόκω. Και εγένετο εν
τονεποιήσατο, παρασκευάζων τον δίκαιον θαρρήσαι το σκληρώς αυτήν τίκτειν , είπεν αυτή η μαία:
τοίς επηγγελμένοις, και μή διά τον εν μέσω χρόνον Θάρσει» και γάρ ούτός σοι έστιν υιός. Μή αγωνία,
ενδυάσαι. Και ευλόγησεν αυτόν, και είπεν αυτώ φησί: τέξη γάρ υιόν. Ει γάρ και διακόπτουσί σε αι
Το όνομά σου ού κληθήσεται έτι Ιακώβ, α.λ.1' 'Ισ- ωδίνες, αλλ' όμως έξεις υιόν. 'Εγένετο δε εν τω
ραήλ έσται το όνομά σου . Καίτοι και ήδη την προσ - αφιέναι αυτήν την ψυχήν , απέθνησκε γαρ,
ηγορίαν αυτώ ήν επιθείς , ηνίκα την διάβασιν εποιή- και 5 εκάλεσε το όνομα αυτού, Υιός οδύνης
σατο του Ιαβώχ, αλλά πλείονα πληροφορίαν ενθείναι μου· ο δε πατήρ αυτού εκάλεσεν αυτόν Βενια
το δικαίω βουλόμενος, και νυν την αυτήν ποιείται μίν. Εκείνη μεν εκ του συμβεβηκότος αυτή την
προς αυτόν ευλογίαν, και φησιν· Ισραήλ κληθήσε- προσηγορίαν επιτίθησι το παιδί , ο δε πατήρ Βεν
ται το όνομά σου και αυξάνου, και πληθύνου και ιαμιν αυτόν εκάλεσε. Και μετά το τεκεϊν, φησιν,
έθνη και συναγωγαί εθνών έσονται εκ σου, και Άπέθανε, και ετάφη εν τη οδό Εφραία αύτη
βασιλείς εκ της οσφύος σου εξελεύσονται. "Ορα εστι Βηθλεέμ. Και έστησεν Ιακώβ στήλην ετι
μέγεθος ευλογίας. Ου μόνον εις πλήθος αυτόν έκτα- του μνημείου. Την αθυμίαν την επί τη τελευτή
Oήσεσθαι φησιν, αλλά και επίδοξον γενήσεσθαι το έξ της Ραχήλ παρεμυθείτο ο τεχθείς, και παρεσκεύαζε
αυτού σπέρμα. Βασιλείς γάρ έκτης οσφύος σου εξ - πράως φέρειν τον δίκαιον την αποβολής της Ραχήλ.
ελεύσονται προμηνύων αυτώ εντεύθενήδη των εξ αυ - Έντεύθεν λοιπόν διαδέχεται του Ρουβήν η προπέ
του τικτομένωντην περιφάνειαν. Και την γην, φησίν, τεια. Πορευθείς γάρ, φησίν, εκοιμήθη μετά Βάλλας
ήν τω'Αβραάμ και Ισαάκ δέδωκα, σοι δέδωκα αυτήν, της παλ.λακής του πατρός αυτού · και ήκουσεν
και τοστέμματί σου μετά σε δώσωτην γην ταύτην. Ισραήλ, και πονηρόν εφάνη εναντίον αυτού . Και
Επειδή διά τα γεγενημένα έν Σηκίμοις υπό του Συ- γάρ ήν παράνομον σφόδρα το γεγονός. Διά τούτο και
μεών και Λευί έλεγεν: ' Ολιγοστός είμι εν αριθμό , μετά ταύτα νομοθετών Μωϋσής απηγόρευεν υιόν
και συναχθέντες επ'εμέσυγκόψουσι με , και εκτρι- και πατέρα τη αυτή επιμίγνυσθαι. "Ίνα γάρ μή οδό
βήσομαι εγώ τε και ο δικός μου και διά πάντων προβαίνοντες συνήθειαν το πράγμα εργάσωνται , ο
εδείκνυ και την ολιγοψυχίαν, και την πολλήν δειλίαν, νομοθέτης προαναστέλλει , τιμωρία υπεύθυνος είναι
εν ή κατείχετο: διά τούτο και φιλάνθρωπος Δεσπότης τον τοιούτον διαγορεύων. Αλλ' όμως και ούτω νύν
νυν φησι προς αυτόν: Επειδή είπες , Ολιγοστός είμι, μέν πράως έφερεν ο Ιακώβ τη φυσική φιλοστοργία
μάνθανε ότι και αυξηθήση. και πληθυνθήσεταί σου νικώμενος. Μετά δε ταύτα μέλλων έξιέναι του βίου,
το σπέρμα, και ούτως έσται επίδοξον, ως συναγωγάς στηλιτεύει τον παίδα, ανάγραπτον αυτου την παρα
εθνών και βασιλείς εξ αυτών γενέσθαι» και ου μόνον ουκ νομίαν ποιούμενος, και αρώμενος αυτό, ένα διά των
εκτριβήση, αλλά συ και το σπέρμα το σον πάσαν την είς εκείνον γεγενημένων και οι εις το εξής σωφρο
γήν ταύτην κληρονομήσει. Και ταύτας προς αυτόν τάς νίζωνται. Εντεύθεν ημίν λοιπόν απαριθμείται τους
υποσχέσεις ποιησάμενος, Ανέβη ο Θεός απ' αυτού, παϊδας του Ιακώβ ο μακάριος Μωϋσής, και διδάσκει
φησίν, εκ του τόπου, ου ελάλησε μετ' αυτού. ημάς, εξ ών διηγείται, του δικαίου την αρετήν. "Ινα
"Ορα πόση ή συγκατάβασις των λέξεων της θείας γάρ μη νομίσης απλώς και ώς έτυχεν αυτόν την
Γραφής. Ανέβη, φησίν, ο Θεός απ' αυτού· ουχ ένα συνουσίαν ποιήσασθαι την προς την Ραχήλ και την
και εν τόπω νομίσωμεν περικεκλείσθαι το Θείον, αλλ' Λείαν και τας δύο παιδίσκας, δεικνύς ότι οικονομία
ίνα και διά τούτου μάθωμεν αυτού την άφατον φιλαν- τινι υπηρετούμενος της προς αυτάς [580] ομιλίας
θρυπίαν, ότι τη ανθρωπίνη ασθενεία συγκαταβαίνουσα ενέσχετο, και ώστε τας δώδεκα φυλάς εξ αυτού τε
ή του Πνεύματος χάρις , ούτως άπαντα διηγείται. Το χθήναι· διά του τούτο ουκ έτι μνημονεύει η Γραφή
γάρ, ανέβη και κατέβη, ανάξιον Θεού· αλλ' επειδή ως ετέρου γενομένου αυτώ παιδός, ένα μάθης ότι ουχ
τούτο μάλιστα τεκμήριον της αφάτου αυτού φιλανθρω- απλώς ουδε εική τουτο γεγένηται. Ησαν δε, φησίν,
τίας, το διά την ημετέραν διδασκαλίας και της πα. υιοί του Ιακώβ δώδεκα. Και διαιρεί λοιπόν τους
χύτητος των τοιούτων ρημάτων ανέχεσθαι, διά τούτο της λείας και Ραχήλ, και τότε και τους των παι
ανθρωπίναις λέξεσι κέχρηται, επειδή ουδε δυνατόν δισκων απαριθμείται , και φησιν: Ούτοι υιοι Ια
ήν ετέρως [579 ] την ακοήν την ανθρωπίνην ενεγκείν κώβ, οι εγένοντο αυτό εν τη Μεσοποταμία. Και
των λεγομένων το ύψος,εί προς την αξίαν του Δεσπό μήν ο Βενιαμίν νυν ετέχθη, ηνίκα περί την Βηθλεέμ
του ημίν διελέγετο. έφθασε. Τίνος ούν ένεκεν ούτως είπεν ή Γραφή, ΟΥ
β'. "Οπερ εννοούντες, μηδέποτε τη ταπεινότητα των εγένοντο αυτό εν τη Μεσοποταμία; "Ισως προ της
λέξεων εναπομένωμεν ,αλλά και διά τούτοθαυμάζωμεν εκείθεν εξόδου η Ραχήλ αυτόν συλλαβούσα ετύγ
αυτού τηνάφατον αγαθότητα, ότι τοσαύτη συγκατα χανε. Και ήλθε, φησίν, Ιακώβ προς Ισαάκ τον
βάσει κεχρήσθαι ου παραιτείται διά το ασθενές της πατέρα αυτού. Σκόπει μοι πάλιν ενταύθα, πώς έν
φύσεως ημετέρας. 'Αλλ' όρα πάλιν τον δίκαιον τούτον άπασι πληροφορείν έβούλετο τους δικαίους ο φιλάν
την οικείαν ευγνωμοσύνην επιδεικνύμενον. " Έστησε θρωπος Θεός. Επειδή γαρ παρεγένετο μετά τασού
γάρ, φησίν, Ιακώβ στήλην λιθίνην· εν τω τόπω, ώ των ετών αριθμών ο Ιακώβ προς τον πατέρα, και
ελάλησε μετ' αυτού ο Θεός, και έσπεισεν επ' μεγίστη γέγονεν έκατέροις ή παράκλησις , και το
αυτήν σπονδήν , και επέχεεν έλαιον, και εκάλεσε παιδι εκ τής του πατρός θέας , και το τατρα θεασα
το όνομα του τόπου, εν ώ ελάλησε μετ' αυτού, μένο του παιδός την περιουσίαν, και τον χορών των
Βαιθήλ. Σκόπει πώς αεί ταϊς προσηγορίαις των τό- a 1.ΧΧ.ηνίκα ήγγισενεις Χαβραβάτου ελθείν ειςτην Εφραία ,
πως άληστος και δίκαιος ούτος την μνήμην εναποτίθε. b Coisl. ct Bil . Oιιιiliuu! και.
521 IN CAF . SHIV . GENES . HOMIL . LX. 522
bric Inco ci apparnisse , quando fugiensfratrem in Ne. Clus, inquit, Jacob fixit labernaculum suum ultra lutrem
sopotamiain contendebat. Iliique et nunc ail : Sicut Cuder . Ulierius itcrum procedit juislus anhelan's pani.
Illic visus est eiabeunti, ita elnunc redeuntiapparet latim venire ad locum ubi habitabat Isaac. Deinde ,
in eodem loco ,el confirmat promis: iones, quas quan . inquil, Quandoappropinquavit ulintrare in Ephratlar
do abiit cum co fecit, boc pristans ul juslus firmius Rachel laborabat in parlu . 17. Fe factum est cum diffi
suis promissionibus confidit, et ne propler tempus culler parerel , dixit ei obstetrix , Confide : clenim hic
medium Muctuel. Ei benedixii eum , 10,11 dixil ei. No- tibi est filius. No sis ansia , inquit : paries enim filium .
men luum non vocabilur ulira Jacob, sed Israel erilno- Niun licet le crucicnt dolores , verumtameu habebis
men luun. Quainquam jam pridem hic nomen ei de - filium . 18. Factum est autem , inquit , cum exhalarit
dcrat, cum transiret in Juboch , verumi majoribus in - animam suam , moriebatur enim , vocuril nomen pueri,
diciis certiorem volebat justum rediere , el nunc Filius doloris mci : pater aulem ejus vocavit cum Ben
eamdem benedicuioncm ci dal, el dicit : Isriel voca- jamin. Illa quidem nomen ci dedit ex iis qur silsi
bilur nomen tuum ; 11. el crescc , el multiplicare : el acciderant, paler autem Benjamin ipsum vocaril. El
gentes el congregationes gentium erunt ex le, el reges et postquam peperit, inquil, 19. Mortua esl, el sepulta in
Tumbo tuo prodibunt. Vidc magnitudinem benedictio- via Ephraiha :hac est Bethlehem . 20. El erexil Jacob
nis . Non solum dicit eum in lantain multitudinem litulum super sepalcrum , Morroremi qucm cx morte
prop:gandum , sed cl gloriosum fore cjus semen : Re- Rachelis conceperat, mitig:vil nallis puer , et effecit
gi's cnim , inquil, ex lumbis luis egredientur : pr: dicens ut justus Rachelis mortcm æquo ferret animo. Sed
ci gloriam corum qui ex ipso orlum ducturi erant. liinc succedit Ruben lemcritas. 22 Abiil enim , inquit,
12. Ellerrum , inquit, quam Abrahce el Isaac dedi, el dormirit cum Balla concubina palris sui : el andirit
libi dedi eam , el semini luo posi le dabo lerram hanc, Israel, elmalum visum est coram eo . Erat enim valde
Quoniam propter facta in Secimis a Symcone et Livi, nefarium facinus. Ideo pos:ea legislator Miscs pro
dicebal : In parvo numero sum ego, il congregati super hibuit, nc pater ei filius cum cadem rem haluauit
me perculientme, el delibor cgo el dumus mea (Gunt. (Leril. 18 . 8). Nam ut ne sensim progrcdicno res
54. 30 ) ; ct per omnia monstrabat pusillanimialem illis in consuetudinem vericrct, jam antc. legislatur
el mctum q :10 lcnelalur : proplerea bcnigniis Doniinus reprimil cos , rene obuosios cos qui liliit anderent
nunc dicit ad cum : Quoniawi disisli, In parvo numero denuntians . Alleen id 110c mansilele lulit ju - lus
sum , disce futurum cssc ut crescas, elmultiplicclurnalurali :unore viclus. Postea aulem cum cmigralu
semen luunt, el ila sil gloriosiim , ul congregati nes rus esset ex l : c vita , lilium vituperal , el 0 . gilium
gentium el reges ex co prodituri sint; atquc futurum cjus scriplo lradi cural , malediceris ci, ut ct cætcri
ese, ut non solum non dclearis , scd el lu el semen illius pana cmendarentur. Ilic nubi, posica enumcral
(um omnem terram hanc in hereditatem accipialis. filios Jacob beatus Moses : ac per ca que narral justi
El lactis ci proinissionibus istis , 15. Ascendit Deus ab viriuleur nos docel. Enimvero ne pules fortuito sim
eo, ex loco ubi est loquulus cum illo . Vide quantum ale pliciterfie,ul contingere solit, ipsum concubuisso
icmperant sc nostra inlirmitati divinic Scriptura ver. cum Rachel el Lia duabusque ancillis , monsiral se
ba. Adscendit enim , inquit, Deus ab eo : 10n ul loco cx dispensatione quapiam cum illis rem habuisse,
cuiicludi existimemus Deum , si d ut per borc ctiam ul duodecim tribus ca co nascerentur : propterea non
cins ineffabilem disc .mus clementiani : Spiritus cnim ultra meminit Scriptura , ci alium malum essc filium :
grilia scad infirmitatem nostram demiliens omnia nar- ut discas hoc non simpliciter, ncque absque causa
fare sulei. Discendere enim , el ascendere, indignum ficlum esse. Erantaulem , inquil, filii Jucob duodecim .
Deo est ; sed quia maximum est incftabilis ejus ciemicii Distinguit vero poslea , el primum cos qui Liuc cranil,
liit indicium ,quod propter nostram crudi.ioncm talibus dein eos qui Racliclis , denique et eos qui ancillarum
uli verbis dignetur, propterea liumanis dictionibus cranil, numerat, et dicit : 26. Ili sunt filii Jacob, qui
utilur, quia alioquin impossibilc erat humanas auris mai sunt ei in Mesopotamia. Alqui luc natus e :1 Bene
ferrc verborum sublimitatcm , si secundum dignitatem jan.in quando venit Beihilchem . Quarc igitur dicit
Dominidicta csscnt. Scriptur a , Qui naii sunt ei in Mesopotamiu ? Fortis.
sc quia Rachel rule egressum ex Mesopotamia coli
2. Quod cogitantes , numquam in humilitante verbo crperal. 27. Elvenil , inquil, Jacob ad Isauc patrem
rum hicreamus, scd ct propter hocadmi:cmur inellare suum . Considera , obsecro, hic quomodo in ome
bilen cjus bonitatem , quod neque ab hac bumilitare nibus ceriis indiciis misericors Deus juslosconfirmare
abhorreal propler imbecillitilein natură nostrae . Sed volebal. Quia enim venil post mul aunus ad patrem
vide justum illum ilcrum srali ani ni signa dantem . suum Jacob, maxima ulrisque ſuit consolatio , et lilo
11. Erexil enim , inquit , Jucob columnam lupideam in ex patris conspectu , el pairi videnti lantam filii sub).
loco , in quo loquutus est cuin co Dens, et libuvil ci li . santiam , ( horumque liliorum cx co valorum . 29 . Tunc,
barionem , el superſudit oleum , 15. el rocavil nomen luci
inquom loquuintusnomin
quoodo est ibus , Buthe
cum eolocor l. Consi
um memo riamderaimmo
, oro,
r 1 In Fijil. Lxx legitur : cum appropinquaril Chabratha ,
1:1 intrauit in ipratha . Hanc autem podceni, in chabraun 1,
talem bencficiorum reponit, utel posteris manifesta Omisit i bryriscolus, vel lortassis III jus esemplari now
liat vizio , qua juslus ibidignus fuil. 16 . El proſe ferebatur .
 I OP
593 S. JOANNIS CHRYSOSTOM ARCHIEP. CONSTANTIN .
521
inquit,mortuus est Isaac senex , el plenus dierum (Gen . Num experimentum quæritis ejus qui in me loquitur,
27.1).Nam cum Jacob benedictionem suffiraretur, lic . Chrisli (2 . Cor. 13. 3) ? Et iterum : Viro autem , non
deleserantoculi ejus,unde factum estut deciperetur : jam egn, vivil autem in me Christus (Galat. 2. 20). El
cogitat post lot annos quanluin senucrit. Et scpelierunt iterum : Quod autem nunc vivo in carne, in fide vive
eum , inquit, Esaü el Jacob . Sed jam sepultura pairis (Ibid .). Vidisti virum corpore circumdatının , quasi in
facta ,6 . Esaü acccplis uxoribusel filiis el omnibus suis, et corporea quiele fruentein loqui omnia ?
omnibus que possidebat in terra Chananæorum , proſe 4. Mulla hic commendantur , nempe : mortificatio
clus est. 7. Non poterat enim eos ferre terra peregrina carnis , sui ipsius spirituale sacrificium , vigilantia , et
lionis præ mulliludine facullutum . 8. Elhabitavil posleg examen conscientia . — Hunc omnes imitemur, nior
in monte Seir (Capul 36). El ubi narravil nobis divi- lilicemus membra carnis , et ad male operandum
na Scriptura cos qui cx Esaŭ nati sunt, et gentes que inefficacia reddamus : sic enim potissimum valebi
ex co sunt orlie, dicit : 1. Peregrinus autem fuil ' Ja inus ipsa Deo offerre sacrificium beneplacitum . Vi
cub in terra, qua peregrinatus fuit poler ejus in terra disti quam novum et admirabile hoc sacrificium !
Chanaan (Caput 37). Sed hinc excipit nos alia narra Quando mortua fuerint membra , linc magis gratum
lio , qua de admirabili Joseph agitur. erit Dco sacrilicium . Quare el quomodo hoc ? Quo
3. Moralis epilogus.- El si libel, hic liniemus ser niam spiriluale sacrificium est , cl nihil habel sensi
monem , bistoriam filii Jacob in aliud concionis in bile. Nam in sensibili quidem sacrificio non solum
itium renlilicules. Illud lavien rogaverim vestrain ca- , quod mortuum est, abjicitur , sed neque
ritalem , ut ea qu:e dicuntur diligenter ausculictis, et quod vilialum fuerit , sacriliciis idoneuin esse , ab
ex singulis Scripturic dictis maxima vobis accrescat inilio lege cautum fuit, nec sine causa (Levit. 22. 23) :
ulilitas , nullumque eorum temer , prætermillalur . scd ul per irrationabiliuin observationem paulatim
Thesaurus enim spirilualis sunt divina eloquia ; ci sic inducamur ad spiritualem hanc et rationalem hostiain
ut aliquis de sensibili tlicsauro szpc unam gemmam cum magna cautela offerendam . Quod enim illic esi vi
recipiens, magnas sibi paral divilias : jla el hic justo .
liosum , v:empe privalum auribus,vel mutilalum cauda ,
rum virtutes, modo allendere voluerimus , lamam . idipsum liic est mala concupiscentia , luxuria , opin
nobis utilitatem afferre possunt , ut ad imitandum amor el omnis nequitia : et quod cst illic sanum el
eos inciicmur. Sic cnim polcrimus et nos cumdem , ab onini macula alicnum esse , idipsum est lic
quem illi, favorem Dei conscqui. Neque enim persona morluum mundo , ita ad spirituale sacrificium se
rum acceplor est Deus, sed in omni gente qui limet metipsum idoneum exhibere. Hir'c non simpliciter
Dcum el operatur justitiam , acceplus eiest (Act, 10. 34.priclereamus , sed bene ligentes ea in mente no
35 ) : itt ut, si volucrimus, nihil sit quod prohibeat, stra , sludramus ne simus deteriores Judæis, qui
quin lunilo vel ctiam majori poliamur auxilio . Nam si in umbra lartam exhibent observationem . Sicut
enim illi adhuc lucernæ assiden :es tantopere illa
nos dunilaxat videril afferre qua ex nobis sunt, e: pre
Serre humanis ea quæ sibi placent, tantam et ipsc no observarunt , ita nos, postquam sol justitianos
stri curam declarabit, ut in omnibus invicios reddat. illustrare dignalus est, reliclaque umbra ad veritatem
Josiem enim habcmus perpeluum , el implaciabili in adducti sumus, similem observationem circa hoc
2:05 olio Nagrantcm . Unde nobis magna vigilantia spirituale sacrilicium exhibeamus. Et neque peccata
opus est, ila ut ejus fraudes vincere , ac superiores que nobis videatur parva, perſunciorie prætereanius,
ejus lelis constitui possimus. Non aliter autcm vince sed quotidic a nobis rationes repetamus el verborum ,
mus, quam si per oprimam conversationem supernum ct aspectuum : pænasque de nobis ipsis sumamus, lit
nobis ausilium concilicmus. Opilimuun vero institution nos a ſuluro supplicio libcremus. Propler hoc quippe
cst vila pura. Hoc enim basis ci fundamentumi esl vir Paulusis quit : Nam si nos ipsos judicaverimus, non uli
Tulis : quod qui rccie jecerit, facile alia omnia devin - que judicaremur (1. Cor. 11. 31). Ita si nos ipsos liic
col; neque illum supcrabil vel pecuniarum cupiditas, condemnaverimus propter quotidiana percala , ima
vel gloriæ amor, vel invidia , vel aliqua affectio mala. jninucmus severitatem judicii quod illic fulurum est.
El quoinodo, cgo dicani. Quando enim quis munia Quod si isnavi fuerimus, Qui judicamur, inquil , a
fuerit conscientia , el ab omni libera macula , poterit Domino erudimur. Prius igitur nosmetipsos condemne
Dominum universi habere inhabitantem . Beati evim , mus magna cum sinceritale , el nullo sciente in Iri
inquit,mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt(Malth. bunali conscientic scdeamus : sicque examinemus
5 . 8 ). Quod si quis illum ivhabitalorein baberemerea nostras cogitationes , et reclam sententiam profera
lus quasi frustra el sine impedimento corpore vestilus mus, ut mens imminente illo terrore percussa , non
esset, ita postea aſticietur, el lumanarum omniun paliatur amplius decipi , sed impelum refrenet, ac
reruin supcrbiam facile contemnet. Humana cnim prospiciens illum insomnnem oculum , præcludat dia
omnia umbra illi somniumque apparebunt, et sicut bolo ingres:um . Propterignaviam enim ferimusomnia ,
cælestis civis pirirsentium nihil opłabil. Talis eral bea ut ipsa reruin experientia clainat. Nam quemadmo .
lus Paulus doctor orbis ; propterea clamabal, dicens : duin si vel paululum excitari voluerimus, omnes illius
insidias quasi pulverem repellemus : sic quando sup
• Bibl., habitari .
planlamur , non propter illius tyrannidem hoc susti
nemus , scd propter ignaviam nostram . Neque enim
523 IN CAP. XXIV GENES. HOMIL . LX. 52)
υπ' αυτού τεχθέντων. Τότε, φησίν, ετελεύτησεν ο μήσει. Τοιούτος ήν Παύλος και της οικουμένης διδάσκα.
Ισαάκ πρεσβύτης, και πλήρης ημερών. Ει γάρ λος: διό και εβόα λέγων· " Η δοκιμήν ζητείτε του εν
ηνίκα της ευλογίας την κλοπήν έποιείτο ο Ιακώβ, εμοί λαλούντος Χριστού ; Και πάλιν : Ζώ δε , ουκ
ημβλύνθησαν οι οφθαλμοί αυτού , φησίν, όθεν και τα έτι εγώ, ζη δε εν εμοί Χριστός. Και πάλιν: "Ο δε
της απάτης αυτή προεχώρησεν, εννόησον μετά τοσού- νύν ζω εν σαρκί, εν πίστει ζω. Είδες άνδρα σώμα
των ετών αριθμών όπως ήν γεγηρακώς. Και έθαψανπερικείμενον, και ώς εν ασωμάτω λήξει αυτόν τυγ
αυτόν, φησίν, ' Ησαυ και Ιακώβ. Αλλά λοιπόν της
χάνοντα, ούτω πάντα φθεγγόμενον ;
τελευτής του πατρός γενομένης, Λαβών , φησί, ταςδ'. Τούτον άπαντες ζηλώσωμεν, και νεκρώσωμεν
γυναίκας αυτού Ησαύ, και τους υιούς, και πάν -ημών τα μέλη της σαρκός , και προς την αμαρτίαν
τας τους αυτού, και πάντα όσα έκτήσατο εν γή ανενεργητα αυτάεργασώμεθα· ούτω γαρ μάλιστα αυτά
Χαναάν , επορεύθη. Ουκ ήδύνατογαρ, φησίν, η γηδυνησόμεθα παραστήσαι τώ Θεώ θυσίαν ευάρεστον.
της παροικήσεως φέρειν αυτούς από του πλή Είδες το καινόν και παράδοξον της θυσίας ταύτης;
θους των υπαρχόντων. Και ώκησε λοιπόν εν τω " Οταν νεκρά γένηται τα μέλη , τότε μάλλον ευπρόσ
όρει Σηείρ. Και διηγησαμένη ημίν η θεία Γραφή δεκτα τη θυσία γίνεται. Τίνος ένεκεν και διά τι ;
τους εκ του Ησαυ τεχθέντας και τα έθνη τα υπ’ Επειδή πνευματική εστιν ή θυσία , και ουδέν αισθη
αυτού γεγενημένα, φησί• Παρώκησε δε Ιακώβ εν τον έχει . Επί μέν γάρ της θυσίας της αισθητης ου
τη γη , ού παρώκησεν ο πατήρ αυτού, εν γή Χα- μόνον το νεκρόν έστιν απόβλητον, αλλά και το ζων,
ναάν . 'Αλλ' εντεύθεν λοιπόν πάλιν διαδέχεται ημάς ει λώβην τινά έχοι, ουδε τούτο εις θυσίαν δεκτός αν
ετέρα πραγματεία και κατά τον θαυμάσιον Ιωσήφ. γένοιτο ποτε . Και τούτο εξ αρχής ενομοθετείτο ουχ
γ'. 'Αλλ' εί βούλεσθε, ενταύθα στήσαντες τον λόγον απλώς, αλλ' ίνα διά της των αλόγων παρατηρήσεως
είς ετέραν άρχήν ταμιευσόμεθα την κατά τον παίδα κατά μικρόν έναχθώμεν μετά της τοσαύτης φυλακής
του Ιακώβ ιστορίαν, εκείνο παραινέσαντες υμών τή την πνευματικής ταυτην και λογικήν θυσίαν προσ
αγάπη, μετά ακριβείας προσέχειν τοις λεγομένοις , άγειν. "Ο γάρ έστιν εκεί λώβη, και το ωτότμητον και
και εξ εκάστου των εν τη θεία Γραφή κειμένων με - κολοβόκερκον, τούτο ενταύθα πονηρία , επιθυμία ,
γίστην καρπούσθαι την ώφέλειαν, και μηδέν απλώς ασέλγεια , χρημάτων έρως και πάσα αμαρτία και
παρατρέχειν. Θησαυρός γάρ έστι πνευματικός τα όπερ έστιν εκεί το υγιές, και το πάντη μώμου απηλ
θεία λόγια και καθάπερ από του αισθητου θησαυ- λαγμένον, τούτο ενταύθα το νεκρόν τω κόσμω πάντη
ρού και λίθον ένα πολλάκις υφελόμενος τις , πολύν γεγονότα ούτω προς την θυσίαν την πνευματικήν έπι
εαυτώ εργάζεται τον πλούτον : ούτω και ενταύθα αι τήδειον εαυτόν καταστήσαι. Ταύτα μη απλώς παρα
των δικαίων αρεται, ει προσέχειν βουλoίμεθα, τοσαύ- τρέχωμεν, αλλ' έμπηγνύντες αυτά τη έαυτών διανοία ,
την ημϊν την ωφέλειαν παρέχειν δυνήσονται, ώς και σπουδάσωμεν μη ελάττους οφθήναι των Ιουδαίων των
προς τον όμοιον αυτών διεγερθήναι ζήλον. Ούτω γάρ έν τη σκιά τοσαύτην επιδεικνυμένων παρατήρησιν .
δυνησόμεθα και ημείς της αυτής τους δικαίοις απο "Ωσπερ γαρεκείνοι έτι τώ λύχνω παρακαθήμενοι του
λαύσαι παρά του Θεού ευνοίας . Ουδε γαρ προσωπο αύτην εποιούντοτην φυλακήν,ούτως ήμείς,[582 ]επειδή
λήπτης έστιν ο Θεός, αλλ' εν παντί έθνει ο φο- υπό του ηλίου της δικαιοσύνης καταυγασθήναι κατ.
βούμενος αυτών και εργαζόμενος δικαιοσύνην, ηξιώθημεν, και την σκιάν καταλιπόντες προς την
δεκτός αυτώ έστιν · ώστε , ει βουλoίμεθα , ουδέν το αλήθειαν εχειραγωγήθημεν, την όμοίαν φυλο
κωλύον τοσαύτης ή και πλείονος ημάς απολαύσαι της δειξιώμεθα περί την πνευματικήν ταύτην θυσίαν. Και
άνωθεν ροπής. Εάν γάρ μόνον [581] ήμάς ίδη τα μηδέ τα μικρά αμαρτήματα νομιζόμενα απλώς πα
παρ' εαυτών εισφέροντας , και τα αυτο δοκούντα ρατρέχωμεν, αλλά καθ' a εκάστην ημέραν εαυτούς ευ.
προτιμώντας των ανθρωπίνων , τοσαύτην και αυτός θύνας απαιτώμεν και ρημάτων και βλεμμάτων, και
επιδείξεται την κηδεμονίαν, ώς εν άπασιν αχειρώ- δίκας εαυτούς είσπραττώμεθα, ίνα της εκείθεν κολά
τους ημάς εργάσασθαι. Και γάρ πολέμιον έχομεν σεως εαυτούς ελευθερώσωμεν. Διά γάρ τούτο και
διηνεκή και άσπονδον την προς ημάς έχθραν κεκτη Παυλός φησιν· Ει γάρ εαυτούς εκρίνομεν, ουκ αν
μένον. Διό πολλής ημίν δει της αγρυπνίας, ώστε περι έκρινόμεθα. "Ώστε, εάν εαυτούς ενταύθα κατακρί
γενέσθαι αυτού δυνηθήναι της μηχανής, και ανωτέ νωμεν επί τοις καθ' εκάστην ημέραν υφ' ημών αμαρ
ρους καταστήναι των τούτου βελών. Ουχ έτέρως δε τανομένοις, υπoτεμνόμεθα της έχει κρίσεως τον σφο
περιεσόμεθα, ή διά της αρίστης πολιτείας επισπά δρότητα. Ει δε ραθυμήσαι μεν, Κρινόμενοι, φησίν, υπό
σασθαι δυνηθέντες την άνωθεν συμμαχίαν. 'Αρίστη δε Κυρίου παιδευόμεθα. Προλαβόντες τοίνυν εαυτούς
εστι πολιτεία βίος καθαρός . Τούτο γάρ ο θεμέλιος καταδικάσωμεν μετά πολλής της ευγνωμοσύνης, και
και η κρηπίς της αρετής: ο γάρ τούτον ασφαλώς μηδενός ειδότος το δικαστήριον του συνειδότος καθ
καταβαλλόμενος ευκολώτερον των άλλων απάντων ίσαντες, ούτω βασανίσωμεν εαυτών τους λογισμούς,
περιέσεται ούτε γάρ χρημάτων επιθυμία του τοιού- και ορθήν την κρίσιν εκφέρωμεν, ίνα τον επηρτημέ
του περιγενήσεται , ούτε δόξης έρως, ούτε βασκανία, νον φόβον δεδoικώς ο λογισμός μηκέτι ανέχεται υπο
ούτε έτερόν τι των παθών. Και πώς, εγώ λέγω. " Οταν σύρεσθαι, αλλά την ορμήν αναχαιτίζη, και τον ακοί :
γάρ τις καθαρών έχη το συνειδος , και παντός ρύπου μητoν εκείνον οφθαλμών προορώμενος αποτειχίζη το
απηλλαγμένον , δυνήσεται και τον απάντων Δεσπότην διαβόλω την είσοδον. "Οτι γάρ από ραθυμίας άπαντα
ένoικoν έχειν. Μακάριοι γάρ οι καθαροί , φησί, τη υπομένομεν, αυτή βοά των πραγμάτων ή πείρα.
καρδία, ότι αυτοί τον Θεόν όψονται. "Οταν δε εκεί- "Ωσπερ γάρ εάν μικρών διεγερθήναι βουληθώμεν, κα
νον ενoικoν έχεις καταξιωθή, ώς απλώς και εική το θάπερ κονιορτόν ούτω τούτου τάς επιβουλάς αποτι
σώμα περικείμενος , ούτω λοιπόν διακείσεται , και ναξόμεθα· ούτως επειδάν ποτε υποσκελισθώμεν, ου
πάντων των ανθρωπίνων πολλών επιδείξεται την υπερ- παρά την εκείνου τυραννίδα τούτο υπομένομεν, αλλά
οψίαν. "Απαντα γάρ τα δρώμενα σκιά και όναρ τω παρά την ραθυμίαν την ημετέραν. Ουδε γαρ βία
τοιούτω φανείται, και καθάπερ εν τω ουρανώ το πο- ήμών περιγίνεται και ανάγκη , αλλ' απάτη μόνον.
λίτευμα έχων, ούτως ουδενός των παρόντων επιθυ- 4 Quinque mss. απλώς παρερχώμεθα αλλά καθ'.
 525 S. JOANNIS CHRYSOSTOJIL ARCHIEP. CONSTANTINOP . 526
Του δε μη απατηθήναι, ει θελήσομεν μικρών διεγερ- ότι τούτο μόνον εκέρδαινον, το φανεράν εαυτών ποιή
Oήναι και νηψαι, ημείς κύριοι" ουκ επειδή καθ' εαυ- σαι την λανθάνουσαν γνώμην, όρα τον πατέρα και
τους τοσαύτην έχομεν την ισχύν, αλλ' επειδή τότε και μετά την παρ' αυτών διαβολήν εξεχόμενον του παιδός ,
της άνωθεν αξιούμεθα ροπής. " Οταν γάρ τα παρ' και πάντων αυτών προκρίνοντα. Ιακώβ δε, φησίν,
εαυτών επιδειξιώμεθα και τα παρά του Δεσπότου ηγάπα τον Ιωσήφ παρά πάντας τους υιούς αυ
πάντως έπεται. Νήψωμεν ούν, παρακαλώ, και ειδό- του, ότι υιός γήρως ήν αυτώ. Εποίησε δε αυτώ
τες του πονηρού τάς μηχανές, διηνεκώς γρηγορώμεν, χιτώνα ποικίλλο». Τι έστιν, Ηγάπα τον Ιωσής
και τον Θεόν παρακαλώμεν συνεφάψασθαι ημίν της παρά πάντας τους υιούς αυτού, ότι υιός γήρως
προς αυτόν πάλης. Ούτω γάρ και ημείς αχείρωτοι ήν αυτώ ; Επειδή προς το τέλει, φησί, και εν αυτό
γενη σόμεθα, και τας εκείνου διαφευξόμεθα μηχανάς, το γήρα ήν τεχθείς, διά τούτο μάλλον απάντων αυτών
και της παρά του Θεού ροπής απολαύσομεν, και των ηγάπα. Καιγάρ ποθεινά πως είναι δοκεί τα παιδία τα
αιωνίων επιτευξόμεθα αγαθών: ών γένοιτο πάντας προς αυτήτη γήρα τικτόμενα, και μάλλον επισπάσα
ημάς επιτυχείν, χάριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου σθαι δύνανται την πατρικήν εύνοιαν. 'Αλλ ' ίνα μά
ημών Ιησού Χριστού , μεθ' ού τω Πατρί, άμα τη θωμεν ότι ου τούτο μόνον ήν το τον πατέρα επισπώ
αγίω Πνεύματι, δόξα, κράτος, τιμή, νυν και αεί, και μενον προτιμάν τε αυτόν των αδελφών παρασκευάζον,
εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν. διδάσκει ημάς η θεία Γραφή , ότι και μετά τούτον
ΟΜΙΛΙΑ ΞΑ '. έτερος ετέχθη και εί κατά την φυσικήν ακολουθίαν
Αύται δε αι γενέσεις Ιακώβ. Ιωσήφ δεκαεπτά τα της αγάπης εγίνετο, εκείνος αν μάλλον ηγαπήθη,
ετών ήν ποιμαίνων μετά των αδελφών αυτού άτε δη αληθώς υιός γήρως ών, και τότε τεχθείς ,
τα πρόβατα. ηνίκα προς έσχατον γήρας ήλασεν ο δίκαιος. Τί ούν
α'. Πάλιν επί την συνήθη τράπεζαν υμάς αγαγείν έστιν ειπείν ; " Οτι χάρις τις ήν άνωθεν ή τον νέον
βούλομαι, και της ακολουθίας των πρώην ημίν ειρη επέραστον ποιούσα , και διά τήν της ψυχής αρετήν
μένων λαβόμενος , εκτων πρόσφατον αναγνωσθέντων [581) πάντων αυτών προτιμότερον εργαζομένη ταύτην
την εστίασιν υμίν παραθείναι ταύτην την πνευματι. δε προσκείσθαι την αιτίαν και εν τη Γραφή , ότι επειδή
κήν. Ικανα γάρ τα σήμερον αναγνωσθέντα διδάξαι υιός γήρως ήν αυτώ, διά τούτο αυτον ηγάπα πλέον,
πάντας ημάς, όση της βασκανίας έστιν η λύμη, Γ5831 ίνα μή φανερώς αυξήση των αδελφών τον φθόνον .
και όπως το ολέθριον τούτο πάθος το του φθόνου και Δεινόν γάρ τουτι το πάθος , καιεπειδαν επιλέβηται
μέχρι της συγγενείας αυτής έκταθέν την οικείαν ισχύν ψυχής , ου πρότερον αυτήν ανίησι , μέχρις αν είς
επεδείξατο. Αλλ' ένα δόξη κατά ακολουθίαν ο λόγος εσχάτην αυτήν ατοπίαν άγάγη, και λυμαινόμενον την
προϊέναι, αναγκαίον αυτής άψασθαι της αρχής του τεκούσαν αυτό ψυχήν, το εναντίον ή βούλεται τον φθο
αναγνώσματος. Αύται δε , φησίν, αι γενέσεις Ια- νούμενον διατίθησι, λαμπρότερον, ένδοξότερον, περι
κώβ. " Ορα τον θαυμαστών τούτον προφήτην, όπως φανέστερον , όπερ πάλιν ετέρα πληγή βαρυτέρα το
επαγγειλάμενος ημίν διηγείσθαι του Ιακώβ την γε. βασκάνω γίνεται. Σκόπει γούν ενταύθα, πώς και μεν
νεαλογίαν, ευθέως επί την ιστορίας του παιδός αν- θαυμάσιος ούτος ουδέν τών γινομένων ειδώς , άτε δή
έδραμε και είπών, Aύται αι γενέσεις Ιακώβ, και καθάπερ αδελφούς και τας αυτάς ώδίνας αυτώ λύσα.
καταλιπών διηγείσθαι ημίν ακολούθως τούς τε εξ σιν ούτω προσφέρεται, θαρρών άπαντα και διαλεγό
αυτού τεχθέντας, τούς τε εξ εκείνων πάλιν γεννωμέ- μενος μετά πολλής της απλότητος· εκείνοι δε υπό του
νους (καθάπερ και επί του Ησαυ τούτο πεποίηκεν), της βασκανίας πάθους αλόντες, μισείν αυτόν παρ
επί τον Ιωσήφ ευθέως έσπευσε, τον νέον, τον πάν- εσκευάζοντο. Ιδύντες γάρ, φησίν, οι αδελφοί , ότι
των των αδελών , ώς ειπείν, έσχατον, και φησιν αυτόν ο πατήρ φιλεί εκ πάντων των υιών αυτού ,
Ιωσήφ δεκαεπτά ετών ήν ποιμαίνων μετά των εμίσησαν αυτόν, και ουκ ηδύναντο λαλείν αυτό
αδελφών αυτού τα πρόβατα. Τίνος ένεκεν και των ουδέν ειρηνικόν . "Ορα πως τον ουδέν ήδικηκότα
ετών τον αριθμόν ημίν σημαίνει ; "Ινα μάθης ως ου . μισείν επεχείρουν. Και ουδέν, φησίν, ηδύναντο λα
δεν ή νεότης κώλυμα γίνεται προς αρετήν, και ένα λεϊν αυτώ ειρηνικόν. Τι έστιν, Ουδέν ήδύναντο
εκ περιουσίας γνώς και του νέου την προς τον πα- λαλείν αυτώ ειρηνικόν ; Επειδή γαρ εκυρίευσεν
τέρα υπακοήν, και την προς τους αδελφούς ομόνοιαν , αυτών το πάθος, και το μίσος ηύξετο καθ' εκάστην
κακείνων το ανήμερον και πώς ουδε προς τον ούτω ημέραν, καθάπερ αιχμάλωτοι γενόμενοι και τυραν
περί αυτους διακείμενον, και από της ηλικίας αυτής νούμενοι υπό του πάθους, μετά δόλου προσεφέροντο,
είς συμπάθειαν αυτούς εφελκύσασθαι δυνάμενον πα ουδένειρηνικών αυτώ λαλείνδυνάμενοι. Και σκόπει πως
ραφυλάξασθαι την αγάπην ήβουλήθησαν, αλλ' εξ αυ- την αιτίαν ταύτην εσήμανε του μίσους, ότι από του
των των προοιμίων ορώντες και του παιδός το πρός φθόνου τηναρχήνελάμβανεν. Ιδόντες γάρ οι αδελφοί
την αρετήν επιρρεπές, και του πατρός την περί αυτού, φησίν, ότι ο πατήρ αυτόν φιλεί εκ πάντων
αυτόν εύνοιαν, εις την κατ' αυτού βασκανίαν δι- των υιών αυτού. Το φίλτρου του πατρός τον φθόνον
ηγείροντο. Κατήνεγκαν γάρ Ιωσής ψόγον πονη- αυτώ έτεκεν, αλλάτην του πατρός εύνοιαν η αρετή του
ρόν προς Ισραήλ τον πατέρα αυτών. "Ορα παιδός έπεσπάσατο. Δέον τοίνυν εκείνους μιμήσασθαι
κακίας υπερβολήν· και την του πατρός αγάπην τον αδελφόν και ζηλώσαι τον τρόπον, ίν' ούτω και
διασαλεύσαι επεχείρουν, και τα μη όντα πλάττονται
κατα του αδελφού,• τοσούτο a Savil. male ταύτην δε προσήκει κείσθαι την οι
20000 μόνον
00' ανύοντες,
47ουν » όσον
τοντον
Ον .τίαν. Infra ένα μή φανερώς αύξηση των αδελφων τον φθό
οικείον φθόνον κατάδηλον ποιήσαι. Και ένα μάθης , νον, ut non manifeste auderetinvilian fratruli.
525 IN CAP. XXX : II. GENES . HOMIL . LIT. 526
vi sim cl ncccssiiate nos vincit , scd deceptione sola . ipsorum invidia manifesta redderetur. El 111 discas
Ne decipianur autem in nobis est, si paululum esse cos nihil aliud lucrifecisse , quam quod prius lalen
vigiles voluerimus , et nobismetipsis attenderimus : lem pravam mentem palam fecerint, vide patrem
non quod ex vobis solis Lanta sit poleslas , sed quia etiam post corum accusationem magis hirrentem lilio ,
tunc supernaum auxilium nobis aſſulgel. Nam sique el jam præferrc cum omnibus. 3. Jacob antem , inquit ,
a nobis sunt fecerimus, sequentur ctiam omnino que dilexit Joseph supra omnes filios suos , quoniam filius
Domini sunt. Vigiles igitur simus, obsecro, ct scien senecintis erat ei. Fecit autem ei tunicam varium . Quid
les artesmaligni, prrpeluo caveamus nobis , el ore esi , Dile.ril Joseph super omnes filios suos , qrionium
mius Deum uit nos adjuvet ad ceriandum nostrum cum filius senectulis eral ei ? Quia postremis, et in ipsa
diabolo ccrl: mici . Sic enim ol 110s invicti crimus, el seucclulc halus est ci , propter hoc magis dilexit.
machinaliones illius cflugiemus , et divinam consc. Nam magis amabiles videntur filii , qui in senectute
quemur gratiaill, bonaque ixlerna adipiscemur : qux ipsa generantur, majoremque patrum benevolentiam
nobis omnibus contingant , gratia ct benignitate Do- assequuntur. Sed ut sciamus , non hoc solum ſuisse
mini nostri Jesu Christi , cum quo Patri el Spiritui quod patrem illi conciliabat, ita ut cum aliis pric
sanc:10 sit glori: , imperium , el honor, nunc el sem forret , docce nos Scriptura eli: m post illum alium
pir, el in sæcula sæculorum . Sinen . quoque nalum esse lilium : el si secundum naturalem
ainorem dilectio fuisset , postremus fuissel magis di
NOJULIA LXI. bielus, 111;vole vere senectutis filins , el lunc nullis ,
quando ad postremam seneclutem pervenit juslis.
llæ aurem sunt generationes Jacob : Joseph seplem Quid ig 'lur est dicendum ? Supernam quamdam gra
decim annorum erut prescens cum frutribus suis pe liain fuisse , qu :e juvenem amabilem rcdilobal , el
cora (Gen . 37. 2).
propter anime virtutein ut cunctis præferretur fa
1 . licrum pro consuctudine mea ad mensam vos cicbat : hanc autem in Scriptura proponi calismi,
inducere volo , ct prosequens ca quæ pridem vobis quod filius senectutis fucrit , ci ideo magis cum di
dicit, cx his que nunc lecta sunt convivim vobis lesorit, ut non manifeste angeret odium fratrum (a).
lonc piroponere spirituale. Sufliciunt enim que hodie Invidia quantum mulum . Coin primus ex invido ho
lecta sunt ad docendum nos omnes , quantum invidic micida. – Gravis enim hicc animi rgrindo esl , od
damnum sit, el quomodo invidiæ pernicics etiam usque quando animam invascrit , non prius cam relinquit,
ad cognatum magna vi se extenderit. Verum ut vi- doncc in extremam absurditatem cam induxcril, et
deatur cx consequentia scrmo progredi , opera pre- birdens animais a qua nala est , omnino aliter cum
tinin fucrit initiuin lectionis tangire. 2 Hæ aulem cui invidet allicit, quum vult : nempc clariorem , line
sunt , inquil , generationes Jacob. Vide admirabilem biliorem , illustriorem illum reddit ; inde ilerum alia
humc prophetani , quomodo cum promittal nobis ge . gravior insido plaga nascitur. llic consideres igirur
pealogiam Jacob , stalim ad historiam pueri recurral, admirandum illum juvenem rerum que :
al postquam divisset , llæ sunt generationes Jacob, ignarum , repra'sentari cum illis ut cum fratribus, et
derelicla confestim narratione , quinam scilicet ex illo quasi eodem utero nalis , omnia cum fiducia et simpli
mati, et iterum qui ex natis ab co genili (sicul supra , cilale loquentem , illos autem invidije malo captos
cum de Esaü sermo esset, feciu) , ad Joseph stiiliin odio cum persequentes. 4 . Videntes enim , inquit,
Seslinaverit, adolescentem , omnium fratrum fe. e po . fratres , quod pater præ omnibus filiis diligebat eum ,
stremum ; nam dicit : Joseph decem el soplem erat oderant eum , et non poterant loqui ei quidquam pacifice.
annorum pascens cum fratribus suis oves. Quam ob vide quomodo odio prosequuntur eum qui in nullo
causam nobis annorum designat numerum ? Ul scias
adolescentiam non esse virtutis impedimcntuni : di ut Quid est, Nihil poterant loqui ei pacifice ? Quia af
plenius scias adolescentis erg: patrem obedientiain, feclus dominabatur eis el quotidic augebalıir odium ,
et in fratres benevolentiam , illorum autem in una ceu capli tyrawuide huius mali , in dolo loquebantur.
uitalem : et quomodo ne id quidem cohibere cos po el nihilei pacifice loqui polcrant. Vide autem quo
Tuit, quod ila in cos affectus esset ; nec in tam tenera modo causam odii significavit , quod nempe ab illo
alale , que debebat eos ad commiserationem provo vidia exordium babucril. Ul viderunt enim , inquit,
care, fraternum amorcin servarunt : sed mox ab initio fratres, quod poler eum præ omnibus filiis suis dili
videntes el pucribonam indolem , ci patris crga illum gerei. Amor patris invidiam ei peperil , sed patris
benevolentiam , in invidiam contra eum excitati sunt. (a ) Sensus Chrysostomi cst, Josephum a Jacobo pa
Detulerunt enim , inquit , Joseph de pessimo crimine tre lus cæteris adamalum fuisse , ob supernam gratiam el
apud Israel palrem suum (a ).Videmaliliic eminentiam : anime virtutem : sed ne hoc ipsum majorem parerel fra
trum invidiam , aliam adjeclam fuisse amoris causam , quod
patris caritatem perturbare attentabanı; et quic non videlicet in senectute sua genuisset cuin ; quasi videlicet
Sed illud ipsum , quod in seneclule sua genuisset cum , non
(a) Sic LXX. In Hebræo et aliis versionibus legitur ipsiun vacal di:ficultate : nam eodem terme, aut taatillo clapiso
Josephum accusasse fratres suos aj ud patrem de pessiino tempore ab ortu postremorum Jacobi filiorum quos ex Lia
crimine : sic etiam Vulgata : et hic est verus hujus loci sei et ex ancilla suscepit, natus est Joseph ; ita ut non lunc
Sus Secundum llebraicam fidem . Vide in Ilexaplis nostris ad specialiter in senectute sua suscepisse dicendus videtur.
auc locum . crun bac longius essetplurilad cxvulur'u .
 67 S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI ARCIIIEP . CONSTANTINOP . 598
benevolentiam virtuz filii sibi conciliavit. Cum igitur Verum ita se habet invidia , nihil corum cogitare po
oporteret illos imitari fratrem , elæmularimores ejus, lest, seil omnino , ut ita dicais, ubi invidus caplus ab
ulsic et ipsi patrem sibi conciliarent, nc hoc quidem hoc morbo fuerit , contra suam ipsius salutem facit
illis in mentein venit , sed cominuni ojio filium a oninia . Et illi quidem narsilione soinnii odium auxe .
patre dilectum prosequebantur . Et illi quidem , quasi ' runt ; admirabilis aulem Joseph ubi cl aliud so .
hostes facti, inlus lalentem malitiam parientes , nihil muium vidit, non ipsis solum , sed et patri narral. 9.
pacifice ei, scd cum dolo loquebantur : ille autem Quasi sol el luna er undecim stellæ adurubant me. 10.
admirabilis fraternam benevolentiam cum eis servans , El increpavit eum paler suus, et dixit ei : Quod est
nihilque suspicans , ut fratribus bene fidens , omniit somnium hoc , quod somniasti ? Numquid euntes ibimuis
quæ in se crant faciebal. ego el mater Æmulati
2. Bic morbus ab initio et Cain , lit fratrem occi Terram ? 11. lua , el fratres
aulem sunt eumadoremus
tui, ut fratressuile, super
puler
derct, armavil . El sicut isti propter benevolentiam vero observavit verbum . Sciens pater quod fratres in
patris , quam erga lilium declarabat, odio illum pro- viderent ei , propter hoc increpavil puerum , el ex
sequebantur , cl impugnare moliebantur, et quotidie posuit etiam ipse somnium , ac conjectans a Deo re
ipsius cædem parturiebant : eodem sanemodo el i!le, relationem ei factam , observabı : ( verbum . Verillil
ut vidit fratris dona Deo magis accepla fuisse , ad non ita faciebant fratres . Sed quid ? lierum mullo ma
euin occidendum provocalus est , el inquil , Egredia . gis cmulabanlur . Cur insani fuistis ? cur slupidorum
mur in campum (Gen . 4. 8 ). Vides hunc etiam nihil opera fecistis ? Non cogitastis , secundum insoinnium
suspicalum , conlidisse fratri , et exiisse ac privler non lemere , neque forluilo facluni essc : sed ul cum
animisententiam in nefariam illam dextram inci- didiceritis omnino futura esse que prædicta sunt,
disse ? Sic sane et admirabilis Joseph nesciensma
nesciensma- cesselis meditari fratricidium lilpote remvos,molien'cs
luun fratrum suorum consensumhis Joseph
, tamquam cum fra - impossibilein ? Igitur oportebal, quidem cuin co
tribus cum eis loquebatur , ct insomnia ips: quæ sibi
Deus revel. verat , priesignando gloriam sibi obven gilarctis, et in mentem acciperetisfraternam vestram
Lursin et fratrum subjectionem , in mcdium propone conjunctionem
ducere . Quoniam, fuluram
aurem adfiatris gloriamrespiciebalis
hoc non pro vestra,
bal. 5. Cum enim somniassel , somnium , inquil, annun
tinvil fralribus suis, 6 . el dixil eis : Andise somnium hoc Consequens fuit illud cogitare, vos non contra cum ,
mi'um . 7. Putabam nos manipulos ligare in medio agro, bellumomnium
sed contra
vil gererc .Dominum lioc ei, jamsicutrevela
Verum ,illiquiquidem dixi,
et surrexit manipulusmcus, ci erectus est ; circumstill neque nature : vimculuin reveriti , neque in mente ca
lesaulem manipuli vesiri adoraverunt manipulum meum . pientes quanta ille superna benevolentia muniretur ,
8. Dixerunt aulem ei fralres : Num reynans regnabis odium quotidie auxerunt : et occulle intra semetipsos
super nos, auldominans dominaberis nostri ? Et appo
sucrunt adhuc eum odio prosequi propter somnia el rogum accenderunt, neque p:tre , neque filio tale
verba sua. Propterea prius quoque docuit illos odium quidpiam suspicantibus , neque cogit :ntibus eos in
erga eum antea exhibuisse , ut ne putemus eos hinc lantam insaniam
sunt fratres esse propcraturos.
ad greges : 13 . Dixit, inquit, pulerprofecti
Ideo ubi au Ju
sunipsisse odii sui contra eum exordiuin . Apposue .
seph : Nonne fratres tui pascunt oves in Sychem ? Veni,
runt enim adhuc eum odio prosequi : hoc est , multo mittam
magis augebant odiuin et inimicitias contra cum . Et le ad eos. Dixitque ei : Ecce ego. Vidisti palris
vide miram illorum circilalem : ipsi enim somniuin erga filios ' cidilectionem
Dixit autern : 14 . Vade?, elvidisti num obedientiamı
vide , filii sani sint fra .?
exponunt. Non enim est dicendum , eos propter igno- eres tui, et oves, el annuntia mihi.
rantiam eorum , qui futura crant, invidiam gessisse 5 . Joseph figura Christi. — flic autem omnia fauciti
contra eum ; sed ut fulura ex somniis didicerunt ,
auclum est odium corum . O ingentem amentiam ! sunt, ul et Josephi erga fratres monstrarctur bene
Oportebat hoc scientes majorem ergo illum benevo volentia, et illorum sanguinaria incns fieret manifestir.
Icntiam decl. rarc , e nicdio tollere odii causam alque Factum est autem el in figuram futurorum ,.ut in ume
cſľugare invidentis alfectum : obtenebrati mente , ct bra mullo antea veritatis res describerentur. Et sicut
noui videnics sc conlra semetipsos omnia facere , Josepli ad fratres abiit invisum cos, et illi neque fral
neque adventus causam reverili , primum
mullo majore odio in eum exarserunt. Quare , o mi teruitalemde , occidendo
scri el calamitosi , lantam declarastis invidiam , non quidem illo deliberabant , poslea autem
cogitantes et fraternum vinculum , et somnioruin rc vendiderunt barbaris : ita et Dominus noster suami
velationem manifestam Dei erga illum declarare be servans misericordiam , advenit in visens humanum
nevolentiam ? Nolile eniin existimare quæ a Dco prir . genus, et suscepla nostræ formæ carne, dignalus fieri
signata sunt, posse subverti. Nam sicut somnium di frater nosler, sic advenit. Et clamat Paulus dicens :
judicastis , ila eril non post mullum temporis , etiamsi Non enim angelos assumpsit, sed semen Abrahæ : unuia
innumera cxcogitare volueritis. Solers cnim el sa debuit per omnia fratribus similis fieri (febr . 2. 16 .
piens cum sit omnium Dominus , ut su :e virtutis de 17). Sed ingrati Judæi animarum corporumque Me
clarct potentiam , sæpe multa permittit interponi dicum innumera miracula quotidie patrantem occi.
Impcdimcnta , ut iis que sibi pridem visa erant per dere conati sunt , el opere compleverunt animo suo
fectis , sunimam virtutis suæ dcclaret cmincntiam . Savil. et quidam diss., erga filium ; minus route.
591 IN CAP. XXXVU GENES. HOMIL . LXI. 523
αυτοί τον πατέρα επισπάσωνται, τούτο μεν ουδε εις εις έργον αγαγών , μεγίστην απορήνη της δυνάμεις
έννοιαν λαμβάνουσιν, αλλά κοινόν μίσος περί τον υπό αυτού την υπερβολήν. Αλλά τοιούτον ή βασκανία :
του πατρός αγαπώμενον επεδείκνυντο. Και εκείνοι ουδέν τούτων λογίζεσθαι δύναται, αλλ' όλως , ώς εί
μεν, καθάπερ εκπολεμούμενοι , ούτω λανθάνουσαν πείν , αιχμάλωτος γεγονώς κατά της οικείας σωτηρίας
έσωθεν την πονηρίαν τίκτοντες, ουδέν ειρηνικών αυτώ άπαντα διαπράττεται. Και ούτοι μεν προσθήκην μί
διελέγοντο, αλλά μετά δόλου προσεφέροντο · ο δε θαυ- σους ειργάζοντο διά την ενυπνίου διήγησιν· ο δε θαυ
μάσιος ούτος την αδελφικήν εύνοιαν προς αυτούς μάσιος Ιωσήφ και έτερον ενύπνιον θεασάμενος ουκ
απoσώζων, και ουδέν υπιδόμενος, άτε δή ως αδελφούς αυτούς μόνον, αλλά και το πατρι διηγείται, και φη
εθάρρει, και τα καθ' εαυτόν άπαντα ανετίθετο. σιν: " Ωσπερ ο ήλιος και η σελήνη και ένδεκα
β'. Τούτο το πάθος και εξ αρχής τον Κάϊν εις τον αστέρες προσεκύνουν με. Και επετίμησεν αυτών
κατά του αδελφού φόνον όρμησαι παρεσκεύασε. Και ο πατήρ αυτού , και είπεν αυτώ Τί το ενύπνιον
καθάπερ ούτοι διά την εύνοιαν του πατρός, ήν περί τον τούτο και ενυπνιάσθης ; “ Αρά γε ελθόντες ελευσό
παϊδα επεδείκνυτο, μισείν αυτόν παρεσκευάζοντο, και μεθα εγώ τε [386) και η μήτηρ σου και οι άδελ
πολεμείν επεχείρουν, και καθ' εκάστην ημέραν ώδι φοί σου προσκυνήσαί σοι επί την γην ; Εζήλω
νον την κατ' αυτού σφαγήν» τον αυτόν δη τρόπον κα σαν δε οι αδελφοί αυτού, ο δε πατήρ διετήρησε
κείνος θεασάμενος ότι τα παρά του αδελφού δώρα το ρήμα. Ειδώς τον τικτόμενον αυτώ φθόνον παρά
μάλλον δεκτά γέγονεν, εις τον κατά του αδελφού φό- των αδελφών ο πατήρ, διά τούτο επετίμησε το παιδί ,
νον εκινήθη , και φησιν, Εξέλθωμεν εις το πεδίον . και διακρίνει και αυτός το όναρ, και στοχαζόμενος
“Οράς και τούτον μηδέν υφορώμενον, αλλ' οία [585) παρά του Θεού την αποκάλυψιν αυτώ γεγενήσθαι ,
δή αδελφού πειθόμενον, κατεξιόντα και πάρεργον γι- διετήρει το ρήμα . 'Αλλ' ουχ οι αδελφοί ούτως. Αλλά
νόμενον της μιαράς εκείνης δεξιάς και ; Ούτω δή και τί; Πάλιν πολλά πλέον εζήλωσαν. Τι μεμήνατε; τί
ο θαυμάσιος 'Ιωσήφ, ούκ ειδώς την κακήν των αδελ- εξεστηκότων πράγματα διαπράττεσθε ; Ουχ οράτε ότι
φών ομόνοιαν, ώς αδελφούς προσεφέρετο, και τα εν- και των ενυπνίων δευτέρωσις ουχ απλώς ουδε είκή γε.
ύπνια , άπερ αύτω ο Θεός απεκάλυπτε , προμηνύων γένηται, αλλ' ίνα μαθόντες ότι πάντως έσται τα προ
αυτή την περιφάνειαν εν ή γίνεσθαι έμελλε, και των μηνυθέντα , παύσησθε της φονικής ορμής , εννοή-
αδελφών την υποταγήν εις μέσον προετίθει. Εν. σαντες ότι αδυνάτοις επιχειρείτε ; Εχρήν μεν ούν την
υπνιασθείς γαρ, φησίν , ενύπνιον απήγγειλε τους αδελφικήν σχέσιν και διάνοιαν αναλαβόντας, και οι
αδελφούς αυτού, και είπεν αυτοίς: 'Ακούσατέ μου κείαν κρίνειν ευδοκίμησιν τήν του αδελφού μέλλουσαν
του ενυπνίου τούτου. "Ώμην ήμάς δεσμεύειν δρά έσεσθαι περιφάνειαν . Επειδή δεήν ταύτης υμίν ότι
ουδείςου
γιατα εν μέσω τω πεδίω, και ανέστη το εμόν λόγος , κάν εκείνο λογίσασθαι ακόλουθον,
δράγμα και ανωρθώθη, περιστραφέντα δε τα υμέ προς αυτόν υμίν ο πόλεμος , αλλά προς τον απάντων
τερα δράγματα προσεκύνησαν το εμόν δράγμα. Δεσπότην τον ταύτα αυτώ ήδη εκκαλύψαντα. Αλλ'
Είπαν δε αυτώ οι αδελφοί: Μη βασιλεύων βασιλεύ ούτοι μεν, καθάπερ έφθην ειπών, ουδέ τήν φύσιν
σεις εφ ' ημάς, ή κυριεύων κυριεύσεις ημών ; Και αυτήν αιδούμενοι , ούτε την άνωθεν γινομένην περί
προσέθεντο έτι μισείν αυτόν ένεκεν των ενυπνίων αυτόν εύνοιαν εν να λαβόντες, το μίσος καθ' εκάστην
αυτού και των ρημάτων αυτού . Διά τούτο και προ
έλαβε και εδίδασκεν ημάς, ότι άνωθεν το μίσος το πρός εαυτοίς επέτεινον,
ημέραν και λανθανόντως την πυράν παρ'
αυτόν επεδείκνυντο, ίνα μη νομίσωμεν εντεύθεν αρ του νέου τοιούτον τιουδέν
ανήπτoν , ούτε του πατρός , ούτε
χήν αυτούς ειληφέναι του κατ' αυτόν πολέμου. Προσ υποπτεύοντος , ουδ' ότι προς
τοσαύτην μανίαν ελαύνειν έμελλον. Διό και πο.
έθεντο γαρ έτι μισείν αυτόν, αντί του , Πολλώ πλέον ρευθέντων των αδελφών εις τα ποίμνια , Είπεν ο
ηύξανον το μίσος και την έχθραν την κατ' αυτού . Και
όρα της πηρώσεως την υπερβολήν αυτοί το όναρ σιν ειςτωΣυχέμ;
πατήρ Ιωσήφ: Ούχ οι αδελφοί σου ποιμαίνου
Δεύρο , αποστείλω σε προς αυ
διακρίνουσιν. Ουδε γάρ έστιν ειπείν, ότι δι' άγνοιαν τούς. Είπε δε αυτώ, Ιδού εγώ. Είδες πατρός προς
των μελλόντων έσεσθαι έφθόνουν κατ' αυτού· αλλά παϊδας d φιλοστοργίαν; είδες παιδός υπακοήν; Είπε
μαθόντες εκ των ονειράτων τα έσόμενα, προσθήκης δε αυτώ: Πορευθείς δε ει υγιαίνουσιν οι αδελφοί
του μίσους ειργάζοντο. "Ω ανοίας υπερβολή. Δέον σου, και τα πρόβατα, και ανάγγειλόν μοι.
τούτο γνόντας μάλλον εύνοιαν περί αυτόν επιδείξα γ'. Ταύτα δε πάντα εγίνετο , ίνα και του Ιωσήφδει
σθαι, και εκποδών ποιήσαι του μίσους την αιτίαν,
και της βασκανίας το πάθος εξορίσαι, σκοτωθέντες χθή ή περί τους αδελφούς εύνοια , κακείνων κατάδηλος
τον λογισμόν, και ου συνορώντας ότι καθ' εαυτών γένηται η φονική γνώμη. Έγίνετο δε και τύπος των
άπαντα διαπράττονται, επί πλέον ηύξανoν τo κατ' αυ έσεσθαι μελλόντων, και εν τη σκιά προδιαγράφετο τα
του μίσος. Τίνος ένεκεν, ώ άθλιοι και ταλαιπωροι , της αληθείας πράγματα. Και ώσπερ ο Ιωσήφ προς
τοσαύτην επιδείκνυσθε την βασκανίαν, ουκ αγνοούντες τους αδελφούς απήει επισκευόμενος αυτούς, κακείνοι
ουκ αιδεσθέντες ούτε την αδελφότητα, ούτε την αιτίαν
ούτε την αδελφικήν σχέσιν, ούτε ότι η των ενυπνίων της παρουσίας, πρότερον μεν ανελεϊν έβουλεύοντο,
αποκάλυψις φανεράν δείκνυσι του Θεού την περί αυτόν έπειτα
εύνοιαν ; Μή γαρ δή νομίσητε λοιπόν τα παρά του Δεσπότηςδε καιεπίπρασκον
ο ημέτερος την
τοίς βαρβάροις· ούτω και ο
οικείαν φιλανθρωπίαν μι
Θεού μηνυθέντα αυτο δυνατόν είναι ανατραπήναι. μούμενος, παραγέγονεν επισκευόμενος το των ανθρώ
Καθάπερ γάρ του ονείρου την διάκρισιν εποιήσασθε , πων γένος, και την ομογενή ημϊν σάρκα αναλαβών,
ούτως έσται μετ' ου πολύ , κάν μυρία επινοήσαι βου και αδελφός ημών γενέσθαι καταξιώσας ούτω παρα
ληθήτε. Ευμήχανος γάρ ών και σοφός και των απάντων γέγονε. Και βοά Παύλος λέγων: Ου γαρ αγγέλων
Δεσπότης, και της οικείας δυνάμεως δεικνύς την πε επιλαμβάνεται, αλλά σπέρματος Αβραάμ, όθεν
ριουσίαν, πολλά και πολλάκις αφίησιν εν τω μεταξύ
κωλύματα γενέσθαι , ίν' ούτω τα πάλαι αυτό δόξαντα ώφειλε κατά πάντα τους αδελφούς ομοιωθήναι .
'Αλλ' οι αγνώμονες Ιουδαίοι τον των σωμάτων και
? Mira oraloris licentia. "Eeyov enim est id quod agen
τον των ψυχών ιατρών, τον μυρία θαύματα καθ' εκά
dum suscipitur, Tápepyov opus quod aliud agenli offerlur
.xsequendum , el ut plurimum proeler exspcciationem . Ita
utem Caine
• Quatuor mss. και λανθάνοντες την πυράν καθ' εαυτούς
aviaTOV .
que cædes Abelis rápeprov Abeli ſuit, non autem Caine .
F. Coisl. accessit toilá , quod agnoscil interpres. Ed . Sa : il. et quidam mss. cosaator .
PATROL. GR. LIV . 10 .
529 S. JOANNIS CHRYSOSTOMİ ARCHIEP. CONSTANTINOP . 530
στην ημέραν εργαζόμενον ανελεϊν επεχείρουν, και εις εκείνους προσδραμείν τώ αδελφώ, και περιπτύξασθαι,
έργον ήγαγον την φονικήν αυτών γνώμην, και έσταύ- και μαθείν τα παρά του πατρός αυτοίς δηλωθέντα,
ρωσαν τον διά την ημετέραν σωτηρίαν τήν του δούλου οι δε καθάπερ τινές άγριου θηρες αρνίον θεασάμενοι
μορφήν αναλαβεϊν καταδεξάμενον . Αλλ' ούτοι μεν επιπηδώσι, και Εξέδυσαν, φησί, τον Ιωσήφ τον
και επεχείρησαν, και σταυρώ παραδόντες ανείλον · χιτώνα τον ποικίλον, και λαβόντες αυτόν έρριψαν
εκείνοι δε έβουλεύσαντο μεν, ουκ ήγαγον δε εις έργον
εις τον λάκκον. Ο δε λάκκος ήν κενός, ύδωρ ουκ
τα βουλευθέντα. [587] έχων. Καθάπερ συνεβούλευσεν ο Ρουβήν , ούτως
έχειν της αληθείας, επεί"Εδει
ουκ δεαν τονείητύπον
εκείναέλαττον
τύπος
εποίησαν και ρίψαντες αυτόν, 'Εκάθισαν του φα
των μετά ταύτα έσομένων. Διά τούτο εκεί μέν ώσπερ
γείν άρτον. "Ω της ωμότητος, και της απανθρωπίας,
εν σκιά προεγράφη. Και εννόησον το θαύμα. Ουκ αν.Εκείνος μεν τοσαύτην οδόν διήνυσε, και μετά τοσαύ
είλον, αλλά πεπράκοσι, και τον χιτώνα τα αίματι της σπουδές την επιζήτησιν αυτών εποιήσατο , ώστε
του ερίφου μολύναντες ήγαγον τώ πατρί , πείσαι βου - και ιδείν και απαγγείλαι την πατρί τα κατ' αυτούς:
λόμενο: ότι ανηρέθη ο παίς. “Οράς ότι άπαντα ταύτα εκείνοι δε καθάπερ βάρβαροί τινες και ανήμεροι,
εγίνετο,ένα καθάπερ εν σκιά,ούτως ή εικών μόνη των επειδή συνεβουλεύθησαν υπό του Ρουβήν μή εκχέειν
πραγμάτων γένηται, και η αλήθεια φυλάττηται : "Αλλ' του αδελφού το αίμα, τον διά του λιμου θάνατον αύτη
επί την ακολουθίαν του λόγου το λοιπόν επανέλθωμεν. κατεσκεύαζον. Αλλ' ο φιλάνθρωπος Θεός ταχέως αυ
'Απέστειλεν αυτόν, φησίν, ο πατήρ αυτού, και τον τον ερρύσατο
ερρύσατο της
της των αδελφών μανιας»
των αδελφών μανίας. .Καθίσαντες
ήλθεν εις Συχέμ. Και εύρεν αυτόν άνθρωπος γάρ, φησί, φαγείν άρτον , είδον οδοιπόρους Ισμα
πλανώμενον εν τω πεδίω. Ηρώτησε δε αυτόν ο ηλίτας ερχομένους, και επί την Αίγυπτον την όρ
άνθρωπος, λέγων: Τι ζητείς ; Ο δε είπε: Tούς μην έχοντας. Και είπεν Ιούδας: Τι χρήσιμον, εάν
αδελφούς μου ζητώ. 'Ανάγγει.lόν μοι, πού βό- αποκτείνωμεν τον αδελφόν ημών, και κρύψωμεν το
σκουσι Σκόπει πως ούτος μέν μετά σπουδής ποιεί- αίμα αυτού ; Δεύτε, αποδώμεθα αυτόν τοϊς Ισμαη
ται των αδελφών τηνεπιζήτησιν, και περιεργάζεται ταις τούτοις αι δε χείρες ήμών μή έστωσαν επ'
και πολυπραγμονες και πάντα ποιεί ώστε αυτούς αυτόν, ότι ο αδελφός ημών και σάρξ ημών εστιν .
ιδείν. Είπε δε αυτώ, φησίν, "Ήκουσα αυτών λεόν . δ'. "Όρα πώς και πρότερον ο Ρουβήν ελάττονι κακό
των : Πορευθώμεν εις Δωθαείμ. Και επορεύθη ω - το μείζον εκώλυσε" και νυν πάλιν ο Ιούδας πραθήναι
σήφ, καιτου
δεν πρό εύρενέγινίσαι
αυτούς. Προειδον
αυτόν δε αυτόν μακρό-
, και έπονηρεύοντο του συμβουλεύει Τούτο
εξαρτάσαι. τον αδελφών, ώστε της
δε όλον εγένετο, ένα σφαγής
τ.ληρωθήαυτον
και
αποκτείναι αυτόν . Εννοει μοι ενταύθα του Θεού ακόντων αυτών τα παρά του Θεού προρρηθέντα, και
την ευμήχανον σοφίαν, όπως ούτοι μεν εις τον κατ' υπηρετούνται τη οικονομία. Και δεξάμενοι , φησί,
αυτού φόνον είχαν την ορμήν· ο δε τα πάντα ποιών την συμβουλήν του Ιούδα, αναβιβάσαντες αυτόν
και μετασκευάζων συγχωρεί τα εν μέσω πάντα κω από του λάκκου , απέδοντο αυτον τοίς Ισμαηλί
λύματα γενέσθαι, οικείον των
ίνα τονεπαγάγη αθλητών λαμπρότε ταις είκοσι χρυσών . "Ω συναλλάγματος παρανόμου ,
ρον αποδείξας, ύστερον όνειράτων την ω κέρδους όλεθρίου, ώ πράσεως αδικωτάτης. Τον τάς
έκβασιν. Προειδον , φησίν, αυτόν , και έπονηρεύουν αυτάς υμίν ωδίνας λύσαντα, τον ούτω τώ πατρί περι
το του αποκτείναι αυτόν . Είπε δε έκαστος προς πόθητον , τον είς επίσκεψιν υμετέραν παραγενόμενον,
τον αδελφόν αυτού: Ιδού ο ενυπνιαστής εκείνος τον ου μικρόν, ου μέγα ποτέ υμάς αδικήσαντα πι
έρχεται νύν ούν δεύτε , αποκτείνωμεν αυτόν , και πράσκειν επιχειρείτε, και πιπράσκειν βαρβάροις αν
δέψωμεν αυτόν ειςκατέφαγεν
ένα των λάκκων, θρώπους και εις την Αίγυπτον κατιούσε ; Τίς ή τοσαύ
θηρίον πονηρόν αυτόν, και
και έρούμεν,
δυόμεθα τη μανία ; τίς ο φθόνος ; τίς η βασκανία ; Ει μεν γάρ
τι έσται τα ενύπνια αυτού. τα ονείρατα δεδoικότες τούτο ποιείτε , ως πεπεισμέ
νοι ότι δή πάντως έσται, τίνος ένεκεν αδυνάτους επι
Είδες ότι τών ενυπνίων την έκβασιν προσδοκώντες, χειρείτε , και διά των παρ' υμών γινομένων των προς
ανελεϊν αυτόν επεχείρουν ; Αλλ' ίνα μάθωσιν ότι ουχ τον Θεόν πόλεμον επιδείκνυσθε , τον ταύτα αυτό προ
οίόν τε τα παρά του Θεού προαγορευθέντα μή εις έργον αγορεύσαντα ; Ει δε ουδέν ηγείσθε τα ονείρατα, αλλά
ελθείν, και βουλεύονται και επιχειρούσι και τα της κλήρον αυτά είναι νομίζετε, διά τι ταύτα διαπράττε
οικείας πονηρίας επιδείκνυνται και ο σοφός και ευ σθε , ά διηνεκή υμίν την κηλίδα προξενήσει, και πέν
μήχανος Θεός αυτούς επιβουλεύοντας υπηρετήσασθαι θος αδιάλειπτον απεργάσεται τώ πατρί ; Αλλ' ώ της
και άκοντας παρασκευάζει προς την οικονομίαν των υπερβολής του πάθους, μάλλον δε της μιαιφόνου
μελλόντων έσεσθαι. Επειδή γάρ συνεφώνησαν προς
τον κατ' αυτού φόνον, και τη γνώμη την σφαγήν ήδη πράξιν, και υποβρύχιος γένηται υπό της των λο
επεδείξαντο, 'Aκούσας, φησί, Ρουβήν εξείλετο γισμών ατοπίας , ου τον ακοίμητον λαμβάνει προ
αυτόν εκ των χειρών αυτών, και είπεν: Ού οφθαλμών οφθαλμών, ου την φύσιν αυτήν αιδεϊται,
πατάξωμεν αυτόν εις ψυχήν μή εκχέητε αίμα: ουχ έτερόν τι των δυναμένων αυτόν εις συμπά
εμβάλλετε αυτόν εις τον λάκκον τούτον τον εν θειαν αγαγείν, όπερ και ούτοι πεπόνθασιν· ουχ ότι
τη ερήμω, χείρα δε μη επενέγκητε αυτή όπως αδελφος ήν και , ουχ ότι νέος , ουχ ότι περιπόθητος το
εξέληται αυτόν εκ των χειρών αυτών , και αποδώ πατρί, ουχ ότι άπειρος ών της έν ξένη διαγωγής, και
αυτόν τώ πατρί αυτού. "Ορα και τούτον πώςπως oύου της εν αλλοτρία διατριβής, [ 389] τοσαύτην μέλλει
τολμά φανερώς εξελέσθαι τον αδελφόν , αλλά τέως χώραν διαβαίνειν, και βαρβάροις συνοικείν' αλλά
την φονικήν αυτών ορμήν αναχαιτίσαι βουλόμενος πάντα σώφρονα λογισμών απωσάμενοι, ενός μόνου
φησι, Μη εκχέητο αίμα, αλλ' εμβάλλετε αυτόν εις εγίνοντο, του τον οικείον φθόνον , ώς ενόμιζον, τέως
τον λάκκον . Και διδάξαι η μάς βουλομένη η θεία εις έργον αγαγείν. Και εκείνοι μεν τη γνώμη αδελφο
Γραφή τον σκοπόν του Ρουβήν, φησί: Ταύτα δε κτόνοι γεγόνασιν· ο δε ταύτα παθών υπ' αυτώνάπαντα
γενναίως υπέμενεν.
Ρουλευομένων ουδέπω ο " Η γάρ άνωθεν χείρ ήν αυτόν ή φρουρούσα, και
“Ιωσήφ ήν παραγεγονώς , αλλά μετά το πληρωθήναι πάντα τα δυσχερή δάδια και εύκολα εργαζομένη.
ταύτην αυτών την διάλεξιν, Ηλθε, φησίν, Ιωσήφ ο Βoisius addendum censet ενενόησαν, vel ελογίσαντο ,
προς τους αδελφούς αυτού, [588] Δέον τοίνυν vel είς έννοιαν έλαβον, vel tale quid.
 523 IN CAP XXXVII. GENES . 110MIL . LXI.
decrelain cædem ; ac crucifixerunt cum qui propter amplexari, ct quomodo sc pater haberct, inquirere ,
nostram salutem servi formam suscipere dignalus illi vero quasi ſerie qurdam , ubi agnum conspicalie
est. Et isti quidein apprehensum , el cruci traditum fuerint , assiliunt, ou Exuerunt , inquit, Joseph vesle
occiderul : illi aulem consullabant quidem , sed varia , 24. elacceptum eum projeceruntin lacum . Lucils
opere quod consulebant non impleverunt. Oportebat aulem cral vacuus, aquam non habens. Quemadmodum
autem figuram minus habere , quam veritatem : consuluerat Ruben , ita fecerunt. Et injecto illo , Se.
quia alioqui non fuissel fig'ıra eorum quæ posthac derunt ad comedendum panem . O crudelilateni ! o in
filuri erant. Propterea illic quidem quasi in umbra humanitatem ! Ille quidem tantum itineris confecerat,
priesignala sunt. Et animadverle rem mirabilem . el lanio studio de eis inquisierat, vil videret et annun .
Non occiderunt, sed vendiderunt , el veslem hixdi tiaret patri quomodo se haberent res illorum : illi
sanguine inquinantes dederunt patri , persuadere vo- vero quasi barbari et inhumani, quia consulucrat eis
lenles occisum fuisse lilium suum . Vides omnia hæc Ruben ne effunderent sanguineri fame occidere vo
facta esse, ut quasi in umbra imago illa rerum fierel, lebant. Scd benignus Dens slatim cum liberavil ab
et veritas custodiretur ? Sed ad seriem sermonis red - insavia fratrum . 25 . Cuin enim consedissent ad coni
camus. Et misit eum , inquit , paler, el venit in Syja edendum panem , viderunt Ismaelitas vialores venientes ,
chem . 16 . El invenil eum homo errantem in agro. Ro - el Egypium versus eunles. 26 . El dizil Judus : Quid
qavil autem eum homo dicens : Quid quæris ? 16 . Ille prodest si occiderimus fratrem nostrum , el occullaveri
autem diril : Fratres mcos quæro. Annuntia mihi , ubi mus sanguinem ejus? 27. Venite , vendamus eum lamae
pascant oves . Considera quomodo hic magno studio lilis istis : manus aulem nostræ non sint super eum ,
de fratribus suis inquiril , et curiosc perlustrat, et quia fraler nosler el caro nostra est.
omnia facit ut eos videre possit. 17 . Dixit autem ei , 4 . Vide quomodo el prius Ruben minore malo
inquil,homo : Audivi eos dicentes, Eamus in Dothaim . majus prohibuit, ci nunc quoque Judas consulit ul
El ivil Joseph , el invenit eos. 18.Prius autem viderunt vendalur fraler , quo cum ab interilu eripere queal.
eum a longe antequam appropinquarel ad se, elmaligne lloc autem lotum ita gestum est , ut etiam invilis illis
cogilabunt, ut occiderent eum . Considera hic , quxso , quæ a Deo prædicta fuerantevenireni, et dispensatio
Dei providam sapientiain , quomodo illi quidem con - ni divine servirent. Et probalo , inquit, consilio Judæ ,
citati erant in cedem ejus : ipse autem omnia faciens 28 . eduxerunt eum de cisterna , et vendiderunt Ismae
el transmulans perniittil interim omnia impedimenta litis viginti aureis. O iniquam porn .utationem ! 0
objici , ulathleta silo clariore facto , postremumi som - damnosum lucrum ! o injustissimam venditionem !
viorum adducal eventum . Prius autem viderunt eum , Eum qui vobis sanguine conjunctissimus eral, quein
inquil, el maligne cogitabant ut occiderent eum . 19. Di. Piler maxime amabal, qui ad visendum vos veneral ,
cebul aulem unusquisque ad fratrem suum : Ecce some qui nunquam vos vel in parvo , vel in magno offende
niator ille venil : 20. nunc igitur venite , occidamus ral, vendere audetis ; el vendere hominibusbarbaris,
eum , el projiciamus eum in lacum unum ex his, el dio el in Ægyptum descendentibus ? Qux lanta insania !
cemus , Mala bestia devoravit eum , el videbimus quid quae iuvidia ? quis livor ? Nam si hoc melu somnio
erunt somnia ejus. rum facilis , utpersuasi bæc omnino eventura esse :
Quæ sunt a Deo prædicta nequeunt impediri. - Vi- quare impossibilia allentalis, et factis vestris contrat
disti , eos somniorum eventum exspectantes occidere Deum bellum assumitis, qui hæc ei prædixeral ? Quod
cum conatos esse ? Sed lil disc:int, non esse possibile si nihili facilis somnia , sed existimalis esse delirium ,
ca quæ a Deo sunt pricdicta , non opere compleri , quare hæc agilis que perpetuam vobis maculam
consultant et allentant, et suam declarant malitiam : inurant, et luctum indesinentem patri vesiro afferant !
at sapicns el sagax Deus insidiatoresministrare eliai Sed o gravissimum morbum , imo menteni sanguina
invitos cogit dispensationi futurorum . Quoniam enim riam !Cum enim quis nefarium opus aggreditur, et
conspiraverant in mortem ejus , et in proposito jain obruilur a cogitationibus absurdis , is neque proponit
occiderant : 21. Ut audivit , inquit, Ruben , eripuit ante oculos oculuin illum qui non quiescit : neque
eum ex manibus eorum , et dixit :22. Non percutiamus reverelur naturam ipsam , neque aliendit aliquid
eum in animam : non effundite sanguinem ; abjicile eum quod ad commiscrationem se possit inducere ; id quod
in lacum illam in solitudine, manum aulem non inji- ct illis evenit. Non eniin cogitabant quod ſraler essel,
cile in eum : ut eum eriperel ex manibus eorum , el neque quod adolescens, neque quod lam amabilis
redderet enm patri suo. Vide et istum , quomodo non patri, neque quod nunquam in terra aliena vixissel,
andet manifeste eripere fratrem , scd jam occidendi ci apud externos numquam ante conversalus, nunc in
conatum et iinpelum refrenare volens, dicit : Non ef. Terra lam semola inter barbaros habitaturus essel :
qundite sanguinem , sed abjicile eum in lacum . Docere sed omni honesla cogitatione abjecia unum dumtaxat
enim nos volens divina Scriplura scopum etmentem curabant, quomodo invidiam suam , ut pulabant,ope.
Ruben, dicii . Placc aulem faciebal, Vi eriperet eum , et re explerent. El illi quidem menle fratricide eraut :
redderet palv i suo. El cum illi hec consultarent , non qui autem ab eis passus est, omnia fortiter tulit.
Jum Joseplo advenerat , sed postquam colloquium Manus Domini custodie Joseph. – Custodiebateniin
le alsolverunt, 23 . Venil , inquit, Joseph ad fratres eum manills superna , et omnia dillicilia faciebal ei
sitos. Cum igitur oportuisset illos occurrere fratri, et facilia et levia. Quando enim superna benevolentia
 S . JO .1.NNIS CHRYSOSTOM ARCHIEP. CONSTANTINOP . 532
fruimur, etiam inter medios barbaros. el in aliena cum ,et noluil, dicens : Descendam ad filium meum lu
règione melius et commodius versari possumus,quam gens in infernum .
ii qui domibabilani, el quibus summa cura ministra . 5. Opinor el hoc illis aliam fuisse plagam . Vide
tur : sicut etsi in domo versemur, el omnibus deliciis bant enim patrem tantuni lamqne forventem aniorem
frui videamur, destituli aulem simus superno præsi- exhibere erga eum quinon aderat, imo el pilabatur
Jio , omnibus sumus miseriores. Magnum enim est a bestiis discerplus, el majori labescebant invidia .
virtulis robur, et malitiæ infirmitas : elhoc maxime Sed illi quidem erga fratrem et erga patrem crudeles,
ostendit nobis historia , quam in manibus habemus . nulla fuerint venia digni : Madianilz aulem et ipsi
Dic enim quos miseros et innumeris lacrymis dignos diving serviunt dispensationi, el denuo Josephumi
esse pulas, illosne qui tanta mala fecerunt, an fratrem vendunt Pelephre archimagiro (a) Pharaonis. Vidisti
qui in potestatem barbarorum venerat?Manifestum quomodo paulatim procedit , et per omnia suamn vir
quod illos. Cogita enim , obsecro , hic admirabilem tutcm et patientiam declarat, ut sic quasi athlela ſor
illum ,qui tanta ministrorum cura educalus, el in ul- liler cerlans, redimiretur corona regni, el evenliis
nis palernis semper habitus fuit, quomodo repente somniorum implerentur : quo docerentur ii quieum
co:actus est ſerre gravem servilulem apud viros bar vendiderani, se nibil commodi ex sua malitia repor
baros , non meliores ipsis bestiis . Sed omnium Domi- Tasse ? Tantum enim robur habet virtus, ut clarior
mus erat , qui et illos humanos reddebat, et isti in fieri soleal cum infestatur. Nibil enim ea robustius .
omnibus patientiam indebat. Et cum vendidissent nihil validius : non quod ipsa sola tantum habeat ro
fralrem , quasi perfecissent propositum suum affectibur, sed quia is qui eam possidet, el supernuin auxi
ſuere , illo ablato videlicet e medio, cui invidebant. lium habet : quo præsidio el ope cum fruatur, omni
29. Reversus est autem , inquit, Ruben ad cisternam , et bus est polentior et invictus, ac capinequil, non so .
non vidii Joseph ; el disrupil vestimenta sua, 30 . el red - lum hominum insidiis , sed et dæmonum machinativni
ül ad fratres suos , el dixit : Puer non est , ego vero bus. Id scienles , ne fugiamus male allici, sed nale
quo ibo ultra ?Quoniam enim supra docuit divina Scri- agere : hoc enim est vere male aflici. Nam qui pro
ptura, eum propterca consuluisse eum in cisternam ximum aflligere lental, illiquidem omnino nihil no
conjiciendum , ut ex sanguinariis manibus illum cripe- cel : licet enim ad parvum tempus noceat, in hoc
rel el redderet patri : nunc , inquit , ubi vidit se voli tantum sæculo id facit; sibi aulem immortalia lor
compolem non esse, discidit vestimenta sua, el dixit : menta recondit , el pænas intolerabiles : quas non
(Puer non est, ego autem quo vadam ? Qualem habcbi- aliter effugere possumus, nisi paraverimus nos ad
mus defensionem , cl maxime ego qui vobis præesse ferendas afflictiones , el secundum doctrinam Domini,
videor ? Pulabal enim eum occisum fuisse. At posle precemur pro iis qui nobis injurias inferunt. lloc
quam factum est quod quærebant, et in alienam tcr criin nobis inagnam parabit mercedem , el concedes
ram miserunt eum quem odio habebant, atque invio dignos ellici regno calorum : quod nobis utinam
diam suam aliquo modo mitigarunt : poslea magna concedatur, gratia et benignitale Domini nostri Jesi
industria cogitarunt ut deluderent patrem ,ne mala Christi, cui cum Patre el sanclo Spiritu sit gloria ,
sua conspiratio illi manifesta fieret. 31. El occiso imperium , honor, nunc el semper , et in sæcula sic
hædo caprarum , inquinaverunt vestem sanguine, 32. et culorum . Aucn .
allulerunt veslem patri suo , et dixerunt : Cognosce num TIOMILIA LXII.
vestis filii tuisil, necne. Quid decipitis vosmetipsos , o
insensati? Nam licct patrem decipere possitis, non Et vidit Judas hominis Chananai filiam , quæ vocaba
tamen latebitis oculum illum quisopiri nequit, quem
maxime omnium formidare oportebat. Sed ita se ha concipiens peperit filium , el vocavit nomen ejus Er
bet humana natura , imo ila se habet muilorum ne (Gen. 38. 2. 3).
quilia , ut human ım limorem et præsentis vilæ infa 1. Satisnuper ex historia Joseph didicimus, quan .
mjam tantum maxime caveant, in mente autem non fum damni nascatur ex invidia , el quomodo pernicio
versent terribile illud tribunal , ct intolerabilem por sus ille morbus animam primum corrumpat, a yua
nam , sed hoc unum curent, quomodo effugere possint nascitur. Vidistis quomodo per hanc ægriludinem
humanam reprehensionem : id quod et illi egerunt, fralres Joseph et cognationis obliti sunt , et bestia
dum patrem suum decipere molirentur. 33. Agnovit rum crudelitalem erga eum qui in nullo ipsos offen
enim , inquil, vesiem pater, el dixit : Vestis filii mei esi : derat , exercucrunt, malitiam quidem suam potius
ſeramala devoravil eum , fera rapuit Joseph . Etenim ve manifestam reddentes, quam fratri nocentes. Ma
re quasi in malas bestias incidisset, omnia crudeliter litia enim sua fratri suo non lantum nocuerunt,
passus est. 34. Discidit autem vestimenta sua, el posuit quantum seipsos ignominia affccerunt. Nam li.
saccum super lumbos suos , et lucit filium suum diebus cet barbaris eum vendiderint , et illi iterum
mullis . Quantis fuerintilli digni lacrymis, qui non so vendiderint archimagiro Pharaonis , nihilominus
lum fratrem barbaris vendiderunt , sed et patrem in quia habuit supernum auxilium , a quo juv2.
extrema seneclute in tantum luctum injecerunt ? 35. batur , omnia ipsi levia et facilia visa sunt. Et
Congregatiautem sunt filii ejus et filime ulconsolarentur (a) Archimagiro , id est, principi coquorum ; Vulgala re
ro, magistro militum .
 IN CAP. XSXVIII GENES. HOMIL . LXII. 532
" Όταν γάρ της άνωθεν ευνοίας απολαύωμεν, κάν εν και τον πατέρα εν εσχάτω γήρα λοιπόν όντα τοσούτω
μέσω βαρβάρων ώμεν , κάν επ' αλλοτρίας, των οίκοι πένθει περιέβαλον ; Συνήχθησαν δε, φησίν, υιοί αυ.
διατριβόντων και πάσης απολαυόντων θεραπείας του και αι θυγατέρες παρακαλέσαι αυτόν , και
άμεινον διάγειν δυνάμεθα· ώσπερ καν επί της οικίας ουκ ήθελε, λέγων ότι: Καταβήσομαι προς τον
διατρίβωμεν, κάν πάσης ανέσεως απολαύειν δοκώμεν, υιόν μου πενθών εις άδου.
έρημοι δε ώμεν της άνωθεν βοηθείας, τσάντων εσμεν ε'. Οίμαι και τούτο πληγήν ετέραν εκείνοις γεγε
ελεεινότεροι. Πολλή γάρ και της αρετής ή ισχύς , και νησθαι. "Eώρων γάρ ότι και προς τον μή παρόντα,
της κακίας ή ασθένεια και τούτο μάλιστα δείκνυσιν μάλλον δε και νομιζόμενον υπό θηρίων ανηρήσθαι,
ημίν αύτη ή εν χερσίν ιστορία. Τίνας γάρ, είπέ μοι, ούτως ακμάζοντα τον πόθον επιδείκνυται, και πλέον
ελεεινούς και μυρίων δακρύων αξίους κρίνεις , τους υπό του φθόνου κατετήκοντο. Αλλ' ούτοι μεν και προς
τοσαύτα κακά εργασαμένους τον αδελφόν, ή τον υπό τον αδελφόν και προς τον πατέρα ώμοι γεγονότες
τη δουλεία των βαρβάρων γεγενημένον; Δηλονότι ουδεμιάς αν είεν συγγνώμης άξιοι: οι δε Μαδιηναίοι
τούτους. Εννοει γάρ μοι λοιπόν τον θαυμάσιον εκεί- και αυτοί πάλιν υπηρετουσι τη του Θεού οικονομία,
νον, τον μετα τοσαύτης δορυφορίας ανατραφέντα, και και πάλιν αποδίδονται τον Ιωσήφ Πετεφρή τώ αρ
υπό ταις αγκάλαις ταις πατρικαίς διηνεκώς γεγενη- χιμαγείρω του Φαραώ. Είδες πώς οδο κατά μικρών
μένον, αθρόον αναγκαζόμενον δουλείαν χαλεπήν υφ- πρόεισι, και διά πάντων την οικείαν αρετήν και την
ίστασθαι, και δουλείαν παρά βαρβάροις ανδράσι, και υπομονήν επιδείκνυται, ίν' ούτω καθάπερ αθλητής
θηρίων ουδέν άμεινον διακειμένοις. 'Αλλ ' ο των απάν γενναίως αγωνισάμενος, αναδήσηται της βασιλείας
των Δεσπότης ήν ο και εκείνους ή μέρους εργαζόμε- τον στέφανον, και των όνειράτων η έκβασις εις έργον
νος, κακείνο πολλήν διδούς την υπομονήν. Και απο- έξελθούσα, δι' αυτής της πείρας διδάξη τους πεπρακό
δόμενοι τον αδελφόν, ώς εις τέλος αγαγόντες τον τας, ώς ουδέν αυτοίς όφελος γέγονε της τοσαύτης
οικείον σκοπόν , ούτω λοιπόν διέκειντο, εκποδών ποιη- μηχανής ; Τοσαύτην γάρ ή αρετή έχει την ισχύν, ως
σάμενοι τον υπ' αυτών φθονούμενον. 'Ανέστρεψε δε, και πολεμουμένην αυτήν συμβαίνειν επί πλέον περι
φησί, Ρουσών και επί τον λάκκον , και ουχ όρα τον φανεστέραν γίνεσθαι . Ουδέν γάρ ταύτης ισχυρότερον,
Ιωσήφ και διέρρηξε τα ιμάτια αυτού, και αν ουδέν αυτής δυνατότερον· ουκ επειδή αυτή καθ' εαυ
έστρεψε προς τους αδελφούς αυτού, και είπε: Tο την τοσαύτην έχει την ισχύν, αλλ' επειδή ο ταύτην
παιδάριον ουκ έστιν , εγώ δε που πορεύσομαι έτι; κεκτημένος και της άνωθεν απολαύει ροπής της δε
'Επειδή γαρ εδίδαξεν ανωτέρω η θεία Γραφή, ότι διά άνωθεν απολαύων ροπής, και της εκείθεν αξιούμενος
τούτο συνεβούλευσε Ρουβήν εις τον λάκκον τον αυτού συμμαχίας, πάντων αν είη δυνατώτερος , και αχείρω
αδελφόν εμβληθήναι, ώστε και των χειρών αυτόν εξ τος, και ανάλωτος ουκ ανθρώπων μόνον επιβουλαίς,
ελέσθαι των φονικών, και αποδούναι τα πατρί νύν, αλλά και ταις των δαιμόνων μηχαναίς. "Όπερ ειδότες
φησίν, ιδών, ότι διή μαρτε του σκοπού , διέρρηξε τα μη φεύγωμεν το κακώς πάσχειν, αλλά το κακώς
μάτια αυτού, και είπε, Το παιδάριον ούκ έστιν, ποιείν : τούτο γάρ έστι το κακώς πάσχειν . Ο γάρ τον

απολογίαν, και μάλιστα ο δοκών υμών πρωτεύειν όλως κατέβλαψεν· ει γάρ και προς ολίγον κατέβλαψεν,
εγώ; 'Eνόμιζε γάρ αυτόν ανηρήσθαι. 'Αλλ' επειδή το εν τω παρόντι αιώνι τούτο πεποίηκεν εαυτώ δε τας
σπουδαζόμενον αυτοίς εγεγόνει, και τον μισούμενον αθανάτους κολάσεις ταμιεύεται, και τας τιμωρίας τάς
εις την αλλοτρίαν εξέπεμψαν γην, και τον φθόνον αφορήτους, ας ουκ αν ετέρως διαφυγείν δυνηθείημεν,
τον οικείον ούτως ηδυνήθησαν παραμυθήσασθαι, λοι ει μη παρασκευάσαιμεν εαυτούς ετοίμους προς το
τον πάσαν μηχανών επιδείκνυνται, ώστε παρακρού πάσχειν κακώς, και, κατά την διδαχήν του Δεσπότου,
σασθαι τον πατέρα, και μη κατάδηλον αυτό γενέσθαι ευχώμεθα υπέρ των ταύτα ημίν διατιθέντων. Τούτο
την κακήν συμφωνίαν. Και σφάξαντες, φησίν, έρι- γάρ ημίν πολύν
γαρ ημίν πολύ προξενήσει
προξενήσει τον
το μισθόν, και παρα
φον αιγών , και μολύνοντες τον χιτώνα τα αίματι, σκευάσει της των ουρανών βασιλείας αξιωθήναι: ης γέ
εισήνεγκαν τω πατρί αυτών, και είπον . 'Επίγνωθι νοιτο [591] πάντας ημάς επιτυχείν, χάριτι και φιλαν.
ει χιτών του υιού σου έστιν, ή ού. Τι απατάτε θρωπία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, μεθ' ού τα
εαυτούς , ώ ανόητοι ; Κάν γάρ τον πατέρα δυνηθήτε Πατρί,
Πατρί, άμα
αμα των αγίω Πνεύματι, δόξα , κράτος , τιμή,
παρακρούσασθαι, αλλά τον ακοίμητον οφθαλμών ου νυν και αεί, και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
λήσεσθε, δν μάλιστα πάντων δεδoικέναι εχρής. Αλλά ΟΜΙΛΙΑ ΞΒ'.
τοιούτον η ανθρωπίνη φύσις, μάλλον δε τοιούτον ή και είδεν Ιούδας θυγατέρα ανθρώπου Χαναναίου ,
ραθυμία των πολλών· τον παρά των ανθρώπων φόβον ή όνομα Σαύα, και έλαβεν αυτήν , και εισήλθε
προς αυτήν, και συλλαβούσα έτεκεν υιών, και
και την τούτων αισχύνην (390) την προς το παρόν
μόνον περί πολλού ποιούμενοι, ου λαμβάνουσιν έν εκάλεσε το όνομα αυτού "Ήρ.
νοιαν του δικαστηρίου εκείνου του φοβερού, και της α . Ικανώς ήμάς πρώην ή κατά τον Ιωσήφ ιστορία
κολάσεως της αφορήτου, αλλ'ενός μόνου γίνονται, πως έδίδαξε του φθόνου την λύμην, και όπως το ολέθριον
την παρά των ανθρώπων μέμψιν διαφυγείν δυνηθώ τούτο πάθος την τίκτουσαν αυτό ψυχήν πρότερον
σιν· ο δή και ούτοι πεπόνθασι, και τον πατέρα απατάν διαφθείρει. Και είδετε όπως υπό τούτου του πάθους
επιχειρούσιν. Επέγνω γάρ, φησί, τον χιτώνα και συσχεθέντες οι αδελφοί του Ιωσήφ και της συγγενείας
πατήρ, και είπε: Χιτών του υιού μού έστι: θηρίον επελάθοντο, και θηρίων αγρίων ωμότητα προς τον
πονηρόν κατέφαγεν αυτόν, θηρίον ήρπασε τον ουδέν ήδικηκότα επεδείξαντο, την μεν εαυτών κακίαν
Ιωσήφ. Και γάρ αληθώς, καθάπερ θηρίοις περιπε έκδηλον πεποιηκότες, τον δε αδελφόν ουδέν τοσούτον
σών, ούτως ανηλεώς άπαντα υπέμεινε. Διέρρηξε δε καταβλάψαντες, όσον εαυτούς αισχύνη περιέβαλλον.
τα ιμάτια αυτού, και επέθετο σάκκον επί την Ει γάρ και βαρβάροις αυτόν πεπράκασι, κακείνοι
οσφύν αυτού, και επένθει τον υιόν αυτού ημέρας πάλιν απέδοντο τω του Φαραώ αρχιμαγείρω, αλλ'
πολλάς. Πόσων αν είεν ούτοι δακρύων άξιοι, ουχ ότι όμως επειδή είχε την άνωθεν αυτώ ροπήν εν άπασιν
την αδελφών τοίς βαρβάροις πεπράκασι μόνον, αλλ' ότι επαρκούσαν, πάντα κούφα και ράδια αυτή εφαίνετο .
Και έβουλόμην μεν και σήμερον της αυτής ιστορίας
Saril. ubique scribit 'Poubije Ο ασθαι, και εντεύθεν υμίν υφάνει την διδασκαλίας
 S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP . 534
373
αλλ' εν μέσω ετέρα τις διήγησις παρέγκειται , ήν ουκ Ιούδας τούτων ουδέν επιστάμενος , την υπόσχεσ!»
άξιον παραδραμείν, αλλά και αυτήν, ώς οίόν τε, δι- επλήρου , και τον έριφον απέστειλεν , ίνα τον αλλα
ερευνησαμένους , τότε πάλιν επί την κατά τον Ιωσήφ βώνα τον παρ' αυτού δοθέντα αναλάβη· αλλ' ουδα
υπόθεσιν ελθείν. Τί ούν έστιν ή εν μέσω κειμένη μου της γυναικός εύρεθείσης, επανήλθεν ο παίς μη
διήγησις ; Η κατά τον Ιούδαν. Ούτος γάρ θυγατέρα νύων το Ιούδα , ώς ουδαμού επιστηναι τη γυναικα
δεδύνηται. Ταύτα μαθών ο Ιούδας είπε, φησί, Μή
Χαναναίου λαβών γυναίκα την Σαύαν, και εσχηκώς ποτε καταγνωσθώμεν b, ως αγνώμονες νομισθέντες:
εξ αυτής τρεις παίδας, έλαβε, φησί , το πρωτοτόκω ουδέ γάρ ήδει το γεγενημένον. Αλλά τριών μηνών
" Ηρ την Θάμαρ γυναίκα. Επειδή δε πονηρός εφάνη διελθόντων, και του όγκου της γαστρος μηνύοντας τον
εναντίον Κυρίου, απέκτεινεν αυτόν ο Θεός. Και επ τόκον, και ουδενός ετέρου επισταμένου την κλοπήν
έτρεψε το Αυναν λαβόντι την του αδελφού γυναίκα της συνουσίας, 'Απηγέλη, φησί, το Ιούδα, ότι εν
αναστήσαι σπέρμα τώ αδελφώ. Τούτο γάρ ο νόμος γαστρί έχει έκ πορνείας. Και μαθών είπεν: 'Εξ.
έκέλευεν, ατέκνου αποθανόντος αδελφού τον αδελφών αγάγετε αυτήν και κατακαυθήτω. Μεγάλη η αγα
λαβόντα την γυναίκα , ανιστάν τώ αδελφώ σπέρμα. νάκτησις, αφόρητος ή τιμωρία, επειδή και το αμάρ
'Αλλά και τούτον πονηρόν φανέντα έθανάτωσεν ο τημα μέγα είναι εδόκει. Τί ούν ή Θάμαρ ; Εξαπο
Θεός . Τούτο τον Ιούδαν είς φόβον κατέστησε, των στείλασα άπερ αρραβώνος ένεκεν ειλήφει, φησίν :
δύο παίδων την αναίρεσιν ούτω ταχείαν θεασάμενον · Ούτινος ταύτα εστι, παρ' εκείνου της γαστρος
και βουλόμενος την Θάμαρ παραμυθήσασθαι , υπ- τον όγκον εδεξάμην .
έσχετο και τον έτερον υιόν δώσειν αυτή, και ουκεπλή ταιβ'.Σκόπει πως σιγώσα αξιοπίστους μάρτυραςεπάγε
ρου τααδελφοίς
επαγγελθέντα , δεδιώς δέξηται.
μή και αυτός ομοίως φωνήν αφιέντας, και ικανούς αθώον ταύτην απο
τους την τιμωρίαν Ταύταις ουν δείξαι του εγκλήματος. Επειδή γάρ τριών έδει μαρ
ταις υποσχέσεσι τρεφομένη και Θάμαρ εν τω οίχο του τύρων περί της τοιαύτης υποθέσεως εγκαλουμένη,
διά τούτο και αύτη ώσανεί λαμπράν φωνήν αφιέντα
πατρος αυτής , φησίν, έκαθέζετο, αναμένουσα εις έρ ούτω διαπέμπεται τα τρία είδη του αρραβώνος, τον
γον ελθείν του πενθερού την υπόσχεσιν· και ορώσα (595) δακτύλιος, τον ορμίσκον, την ράβδον, και οίκοι
τον Ιούδαν ου βουλόμενον τα επαγγελθέντα πληρούν, καθημένη και σιγώσα την νίκην ήματο. Επιγνούς
τέως πράως έφερεν, ουκ ανεχομένη την προς έτερον γάρ ο Ιούδας είπε : Δεδικαίωται αύτη, ή εγώ, ού
συνουσίαν, αλλά στέργουσα την χηρείαν, και καιρόν είνεκεν ουκ έδωκα αυτήν Σηλώμτώ υιό μου. Τι
επιτήδειον αναμένουσα· έσπευδε γάρ εκ του πενθε. έστι, Δεδικαίωται αύτη, ή εγώ; Τούτ 'έστιν: Εκείνη
ρου τεκνοποιήσαι . Και και επειδή είδε την πενθεράν μέν ανεύθυνος, εγώ δε εαυτόν καταδικάζω, και μη
τελευτήσασαν, και τον Ιούδαν είς Θάμνα παραγινό- δενός ελέγχοντος έμαυτόν εκκαλύπτω μάλλον δε αρ
μενον, ώστε κείραι τα ποίμνια, κλέψαι βουλομένη κουντα έλεγχον έχω, τον αρραβώνα τον παρ' εμού
(592) την συνουσίαν του πενθερού, και εξ εκείνου δοθέντα. Είτα απολογίαν πάλιν υπέρ της αυτής Θά
επιθυμούσα τεκνοποιήσαι , ου δι' ασέλγειαν, μή γε- μαρ συντιθείς φησιν : Ού είνεκεν ουκ έδωκα αυτήν
νοιτο, αλλά διά το μή δόξαι ανώνυμός τις είναι άλ . Σηλώμ το υίο μου. Τάχα δε τούτο γέγονε και οι
λως δε και οικονομία ήν το γινόμενον, όθεν και εις ήν μέλλω έρείν αιτίαν. Επειδή γαρ ενόμιζεν ο Ιού
έργον εξελθείν τα βουλευθέντα αυτή έγένετο. Περι. δας παρά την εκείνης αιτίαν τον θάνατον επενηνε
ελομένη γάρ, φησί, τα ίματία χηρεύσεως αυτής, χθαι
χθαι τώ
Σηλώμ Ηρ και
το "Ηρ
αυτή ου το Αυνάν,
και το Αυναν, και
δέδωκε, και
τούτο δεδoικώς, τον
και τους
ταύτα υποσχόμενος , ένα
η
και περιβαλλομέν θέριστρον, και καλλωπισα
μένη, εκάθισε προς ταις πύλαις. Είτα ώσπερ άπο- γνω, δι' αυτών των πραγμάτων ως ουκ εκείνη αιτία
λογουμένη υπέρ αυτής ή θεία Γραφή φησιν, Είδε του θανάτου εκείνοις γεγένηται, αλλά διά την οικείαν
πονηρίαν τις τιμωρίας εδέχοντο ('Απέκτεινε γάρ
γαρ ότι μέγας γέγονε Σηλώμ: αυτός δε ουκ αυτόν , φησίν, ο Θεός και πάλιν, Eθανάτωσεν
έδωκεν αυτήν αύτω γυναίκα και διά τούτο επί
ταύτην ώρμησε την απάτην. Ο μέντοι Ιούδας αυτόν , περί του δευτέρου), διά τούτο αυτός μίγνυ
ται αγνοών τη οικεία νύμφη, και μανθάνει διά των
νομίσας αυτήν πόρνην είναι ( κατεκαλύψατο γάρ ΕΟ ότι ουχ ή ταύτης αιτία, αλλ' ή εκείνων κακία
έργων
εκείνη το πρόσωπον, ώστε μη κατάδηλος γενέσθααι),)»
υπευθύνους αυτούς τη τιμωρία γενέσθαι πεποίηκε,
Εξέκλινε προς αυτήν. Η δε είπε: Τί μου δώσεις ; και εξομολογησάμενος το οικείον αμάρτημα κακείνην
Ο δε υπέσχετο έριφον αιγών αποστέλλειν . Η δε της τιμωρίας απαλλάξας , Ου προσέθετο, φησίν , έτι
είπεν: Εάν δώς αρραβώνα, έως του αποστείλει σε. του γνωναι αυτήν · δεικνύς ότι ουδ' αν το πρότερον
και έδωκε τον δακτύλιον , και τον ορμίσκον , και αυτή συνεγένετο, ει μή αγνοία την μίξιν ειργάσατο.
την ράβδον, και εισήλθε προς αυτήν, και εν γα Είτα επειδή διηγήσατο ημίν η θεία Γραφή μετά
στρί έλαβεν εξ αυτού. ακριβείας την γεγενημένην απάτην υπό της Θάμαρ,
'Αλλά μηδείς ταύτα ακούων καταγινωσκέο λοιπόν διδάσκει ημάς, και τίνα εστι τα παρ' αύτης
της Θάμαρ· ως γάρ έφθην ειπών, και οικονομία τικτόμενα παιδία. Εγένετο γάρ, φησίν, ηνίκα έτικτε,
εν τη γαστρί αυτής. Εγέ
υπηρετείτο, και διά τούτο ούτε αύτη μέμψιν τινά νετο δε εν ήντωδίδυμα
και τήδε
τίκτειν
υπέμεινεν, ούτε ο Ιούδας εγκλήμασιν υπεύθυνος γέ την χείρα · λαθουσα δεαυτήν , ο εις προεξήνεγκε
η μαία έδησεν επί την
γονε. Και γάρ εντεύθεν οδό προβαίνων εύρήσεις εκ χείρα αυτου κόκκινον , λέγουσα: Αυτός εξελεύ
των παίδων των τούτω τεχθέντων τον Χριστόν κατ σεται πρώτος. " Όρα μου ενταύθα μυστήριον και
άγοντα το γένος: άλλως δε και τα δύο παιδία κατ' προαναφώνησιν των μελλόντων έσεσθαι. Μετά γάρ
αυτόν τικτόμενα των δύο λαών ην τυπος, και προ το δήσαι την μαίαν εις την χείρα το κόκκινον, ώστε
αναφώνησις της πολιτείας της Ιουδαϊκής και της κατάδηλον αυτόν γενέσθαι, τότε Επισυνήγαγε την:
πνευματικής. Αλλά τέως ίδωμεν μετά την αναχώρη χείρα , και εξήλθεν ο αδελφός αυτού. Παρεχώ.
σιν του Ιούδα, όπως χρόνου μικρού παραδραμόντος , ρησε, φησί, των αδελφό την πρόοδον, και ο τελευ
και του πράγματος εις φανερόν ελθόντος, ο Ιούδας ταιος νομιζόμενος πρώτος εξήε και ο πρώτος νο2: -
εαυτώ δικάζει , εκείνην απαλλάττων εγκλημάτων. ζόμενος μετ' εκείνον προτει. Και είπεν η μαία: Τι
Επειδή τοίνυν επλήρωσεν όπερ έβούλετο ή Θάμαρ, διεκόπη δια σε φραγμός ; Και εκάλεσε το όνομα
πάλιν αμείψασα το σχήμα, φησίν, εκείθεν μεν άν- αυτού φαρές. Διακοπή γάρ ερμηνεύεται το όνομα,
χώρτσεν, απήλθε δε εις τον οίκον αυτής. Ο μέντου και μερισμός , ώς αν είπoι τις . Και μετά τούτο
imperfetta omnino crit sententia, nisi tolialur xxi. Sic Savil. et ser mss. Morel, et aliix2tayajagtū1:v.
 933 IN CAP. XXXVIII. GENES . HOMIL . LXII . 531
volebarn etiam hodic eamdem historiam tractarc, nihil eoruin sciens, promissjonen implevit el Miedum
indegne vobis contexere doctrine sermonem : misit, ut arrlabonem suum illi datum reciperet : sed
verum in medio alia quædam narratio interjacel, nusquam inventa muliere, rediit puer, significans
quam non æquum est pos præterire ; sed opus est Judi se nusquam invenire mulierem potuisse. Qui
ut quantum possibile est perscrutemur, et sic ite- bus compertis, Judas dixit, inquit, Ne forle damnc
rum ad argumentum Josephi redeamus. Quænam mur, ut habiti ingrali. Neque enim sciebat factum .
igitur illa quæ interseritur narratio ? Illa de Juda. Hic Verum præteritis mensibus tribus, et sarcina ventris
enim accepta in uxorem filia Chananæi, Sava nomine, parlum prædicente , el nullo alio furtivum sciente
susccptisque ex illa tribus filiis, duxit, inquit, pri- concubilum : 24 . Annuntiatum , inquit, est Judæ , quoil
mogenilo suo Er uxorem Thamar. Quia autem ille uterum gereret ex adulterio . El ut didicil, Educite
malus erat coram Domino , occidit eum Deus. El prx - eam , inquil, el comburatur. Magna indignatio, gravis
cepil Aunan , ut ducta uxore fratris sui, excitaret poena, quia el peccalum grande esse vidcbatur. Quid
senen fratri slio . Id enim lex jussit, quæ dicit, Mor- igitur Thamar ? Productis iis quæ in arrhabonem
luo fratre sine liberis , fraler ducta uxore excitet se Judas reliquerat, inquit : 25 . Si quis est cujus hæc
encn fralri ( Deut. 25. 5 ). Verum et hunc, quia sunt, ab illo ventris sarcinam accepi.
malus eral, occidit Domimus.Hoc Judam lerrore per - 2. Attende quomodo silens fide dignos lesles allere
culil, videntem duos filios lam cilo interiisse : cl von qui loquantur, et satis eam criminis innoxiam demon
lens Thamar consolari, promisil se alium filium ei strent. Quia enim tribus testibus egebat, quae in lali
daturuin : sed non implebat promissa , veritus ne et causa arguebatur : idcirco et hæc quasi claro lesti
ipse candem pænam ferrel, quam fratres. Talibus monio dalo , tres arrhabonuin species millit, annulum ,
promissionibus pascebatur Thamar, inque domo pa - armillam , et baculum : et domi sedens lacensque in
tris sui sedebal, exspectans quando soccri promissio causa vicit. 26 . Judas enim cum agnovissel, dixit :
implerclur : el videns Judam non velle implere pro- Justificala est magis quam ego , proplerea quod non dedi
missa, interim mansuele lulil, non sustinens aliorun eam filio meo Selom . Quid est, Justificala est ipsa ma
gruum exspeclans : ſestinabal enim ut filios procrearetaulem mcipsum condemno , el nullo arguente me
ex socero . Et quia vidit socrum mortuam , et Judam ipsum prodo ; imo abunde me redarguunt, que data
venire in Thamina ad londendas oves, ſurari voluit sunt illi in arrhabonem . Et deinde ilermin Thamarem
soceri concubilun , et ex illo filios procreare, non li- excusans, dicit : Quia non dedi eam Selom filio meo .
bidinem caplere concupiscens, absit hoc, sed ne vi. Forle autem hoc factum est ob hanc quam dicturus
derelur esse sine nomine : alioquin et dispensatio sum causam . Nam quia Judas putabat illius causa
quic illa deliberavil. 14 . Depositis enim , inquit, vesti- Selom , quamvis ei promisisset, ulmanifeste ac evi
bus viduitulis sure , el indula theristro, el ornala sedil denler sciret ipsam non istis causam fuisse mortis,
apud porlas (Cap. 38). Deinde quasi excusans eam sed eos propler suam malitiam pænas dedisse (Occi
Scriplura , dixit : Vidit enina quod creverat Selom ; ipse dil eum , inquit, Deus : et ilerum , Occidil eum (Gen .
autem non daret ipsam ei uxorem , el propterea ad 38. 7. 10 ) , inquit etiam de secundo ), propterea
deccptionem illam properavil. Judas enim cum puta - ignarus ipse cum nuru sua rem habet, el clare didicit
ret eam esse scortum (velaverat enim illa faciem , ne ipsam non in causa fuisse , sed illorum malitiam eos
agnoscerelur), 16 . Divertit ad eam . Illa aulem dixit : reos pænæ fecisse : et confessus peccatum suum ,
Quid mihi dabis ? Ille aulem pollicilus est hædum ex cliana illam a supplicio liberavit. Non adjecil, inquit,
gregibus se missurum . 17. Al hæc dicit : Si dederisul cognosceret eam , quod declarat,neque primum cum
arrhabonem , donec millas. 18 . El dedit annulum el ea rem habiturum fuisse , si agnovissel eam . Deinde
armillam , et baculum , el intravit ad eam , el gravida postquam diligenter narravit nobis divina Scriplura
fucla est ex eo. drccptionein quam feceral Thamar , consequenter
Christus ex semine Juda. — Nullus hæc audiens docel nos qui filii ei sint nati. 27 . Factum est autem ,
condcmnel Thamar : nam , ut dixi, dispensationimic inquit, cum parerei, erant gemelli in ventre ejus : 28. El
nistravil : propterea neque ullam inde reprehensio - cun parere!,unus prolendil manum : apprehensam au
nem merelur, neque Judas criminibus fuit obnoxius. tem obstelrix coccino ligavil, dicens : Alic egredietur
Eleniin hac via procedens, invenies ex pueris inde primus. Vide hic , obsecro, sacramentuin el priedi
nalis Christum secundum carnem ducere genus. Price clionem futurorum . Nam postquam ligavit obstetris
lerea duo isti filii per eum nali, duorum populorum manum coccino , ita ut cognosci possel exilurus,
ligura fuerunt, et prædictio quædam vitae lum Judai. Tunc 29 . Relraxil manum , et exiit frater ejus. Cessil,
cæ , tum spiritualis . Sed nunc videamus post reces- inquil, fratri, ut prior egrederetur, et qui posterior
sum Judie, quomodo parvo exacto tempore, el opere putabatur, prior cxiil, el qui prior existimabatur,
in apertum producio , Judas semetipsum condemnat, posterior egressus est. Et dixil obstetrix : Quure di
illam a criminibus liberaus. Nam postquam implevit visa est propter le sepes ? Et vocavil nomen cjus Phures.
Thamar quod voluit, iterum mulalo habilu inde qui- Dissectionem enim et quasi partitionein boc nomen
Sem recessil, et veuil iu domum suan. Judas autcm signiſical. 30. El post hunc egressus est frater ejus,
535 S. JOINNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP . 536
qui signum in manu dexlera acceperat, el vocaril no- laminibus certamina , tentationibus lentationes suu
men ejus Zara, quod interpretatur Oriens (a ). cesserint; ita ut increbrescerent naufragia , nec sub
Zara figura Ecelesiæ . Ler peccata demonstrat. - Et mergerelur gubernator : et cum validior insurgeret
quod non temere el absque causa hæc facla sint, sed tempestas , quasi ad gubernacula sedens, navim rege .
ligura futurorum fuerint, res i, se declarant. Nequc ret. E re autem fuerit verba ipsa audire , ut diligenter
cnim sccundum natura ordinem hoc factum est. oninia discere possimus. 1. Joseph aulem deduclus est
Quomodo enim erat possibile, ut postquam manus li- in Egyptum , el emil eum archimagirus Pharaonis de
yata fuit coccino, ipsa ilerum contraherelur, et daret mann Ismaelitarum (Capul 39). Deinde postquam illi
posteriori Transilum , nisi divina quædam virtus hæc moribus barbari, qui a fratribus eum emerant, Ægy
jirius dispensasset, et sicut in umbra quadam præfi- plio archimagiro Pharaonis, vendiderunt, varios do
guirassel, quod slalim ab initio Zara , quod est Oriens mijnos sortitus est ille, qui inter ulnas patris educalus
(hic enim figura erat Ecclesiæ ), prospcctare cæpit : fuerat: ut ne admiremur quomodo luleritgravem illamı
quo paulisper procedente, ac mox retrocedente, le - servilulem adolescens, etomnino dura hujusmodi viiæ
galis observatio per Phares significata subintravit, inexperius, domiquemagna patris benevolentia enutri
que postquam diu regnum tenuisset, eo qui prius tus : subdiditScriptura dicens: 2 . Et erat Dominus cum
cesserat, Zara videlicet, rursus procedente, cessit Joseph, eteral vir assequens (a). Quid est, EralDominus
Ecclesiæ omnis Judaica consuetudo ? Sed forle nunc cum Joseph ? Comitabatur eum , inquit, divina gratia, e'.
fuerit necessarium idem brevius et clarius dicere. reddebat eifacilia omnia quæ gravia erant.Hæcdispen
Fuerunt, sicut Zara qui manum protulit, Noe et sabat omnes ejus res, hæcmansuetiores eireddiditne
Abrabam , imo ante Noe Abel el Enoch, quibusma guliatores, et vendere archimagiro coegit, ut paulatim
gnuni sludiuin fuit ut placerent Deo . Deinde post hac via procedens, et per tentationes illas vadens, ad
quam in multos propagati, mulla peccatorum onera regium solium ascendere valeret. Verum lu , dilecie,
collegerunt, opus aulem erat ul vel parvam aliquam audicns eum sustinuisse servitutem apud negotialo
consolationem haberent : data est lex ut umbra ali- res, deinde servivisse apud archimagirum , cogita
qua, non peccata tollens, sed ea demonstrans, et quomodo non turbatus sit, neque cogitaverit, neque
maniſesta eis faciens, ut tamquam imperfecti filii qui häsitaverit secum dicens : Quæ somniorum illorum
Jacle pascuntur, adolescere possent. Verum quia ne- deceptio, quæ tantam gloriam pollicebatur ? Ecce
que hoc his profuit, sed , vel lege peccalorum magni- enim post somnia illa scrvilus, el servitus gravis, ac
ludinem monstrante , ipsi iterum iisdem inquinati doniini varii : ab hoc transeo ad illum ; ab illo ad
sunt, adveniens coinmunis Dominus noster, spirilua - alium : et cogor barbarorum assuescere moribus.
lem hanc el virlulibus claram vilam humano generi Numquid derelicti sumus? numquid contempti sumus
largitus est, cujus ligurain Zara iniplebat. Et idcirco a superno presidio ? Nibil lale vel dixit vel cegilavit,
evangelista eliam meminit Thamar, el eorum qui ex sed lulit omnia mansuele et fortiter . Erat enim Domin
illa nati sunt, et dicit : Judas autem genuit Phares el nus cum Joseph, el erat vir assequens. Quid est, Asse
Zaram de Thamar (Multh . 1. 3). quens ? Omnia ei prospere succedebant, ubique pre
3. Ne igitur lemere prætereamus ea quæ in divinis cedebat eum superna providentia , et ita manifesta
Scripturis sunt prodila , neque ea quæ dicunlur a su erat gratia , quæ florebat super eum , ut etiam doinino
perlicie salutemus ; sed ingressi ad ipsum profundum , ejus archimagiro manifestum hoc fieret. 3. Scietat
cum divitias quæ ibi latent didicerimus, glorificedius enim , inquit, dominus ejus, quod Dominus essel cum eo ,
Dominum nostrum , qui cum tanta sapientia dispensat el omnia quæcumque faciebat, Dominus prospera red
omnia. Nam si noluerimusmentem el causam omnium debat in manibus ejus. 4. Invenit autem Joseph gra
quæ facta sunt exquirere, non solum hanc conde- liam coram domino suo, et constituil eum super domum
minabimus, quod cum socero suo concubuerit, sed et suam , el omnia quæcumque habebat, dedil in manus
Abraham reprehendemus, ut puericidam animo fa - Joseph. Vidisti quantum sit superna manu adjuvari ?
clum , el Phineem ul gemini simul homicidii reum . Ecce enim el juveni el peregrino el captivo servoque
Sin autem upiuscujusque causam diligenter didiceri- a domino tola domus creditur : Et omnia quæ habebal,
mus, et illos a crimine liberabimus, et nos mullam dedit in manus ejus. Quare ? Quia cum superno auxi
inde utilitalei percipiemus. Cielerum nos quæ ad lio el suos allulit mores. Gratus enim ei erat ; hoc est,
Joistoriam hanc altinent, pro virili nostra pertraclavi- cum magna gratia faciebat omnia . Deinde volens eum
mus caritati vestr:e . benignus Deus in majori securitate constituere, non
Historian , Josephi narrare pergil ; ipsum gratia con - liberavit a servitute, neque libertatem ei dedit. llic
linuo adjulum ostendit. - Quod si non fatigamini, et enim mos est Deo, ut non liberet a periculis viros
volueritis, etiam sequentia altingemus, et iterum ad virtute claros, neque e tentationibus eximat ; sed in
narrationem admirabilis Josephi veniemus, ul disca. ipsis lentationibus lantum suum ostendat auxiliuin ,
lis ex iis quic hodie dicia sunt, quae generosus ille ut tentationes ipsæ eis fiant occasio festivitatis. Pro
athleta , po$ l somnia illa regnum et principalum fra - pter hoc et beatus David dicebat : In trihulnlione di
Irum sibi promillentia , sustinuerit, et quomodo cer lalasli me (Psal. 4 . 2). Non tribulationem , inquit,
(a) Hebraice those wix , vir prospere agcns, quo cliain
(a) Vox Hebraica est 1777, sed fequentius 7772 . Sensu locum explicalChrysostomus infra.
 535 IN CAP. XXXVII GENES. MOMIL . LXII. 536
εξήλθεν ο αδελφός αυτού και το σημείον επί της ισταμένου , καθάπερ επί των οίάκων καθήμενος ,
χειρός της δεξιάς δεξάμενος, και εκάλεσε το ούτω την ναύν εθυνεν. "Αξιον δε ακούσει και αυ
όνομα αυτού Ζαρά, και ερμηνεύεται ανατολή. των των ρημάτων, ίνα πάντα μετά ακριβείας μα.
θείν δυνηθώμεν. Ιωσήφ δε , φησί , κατήχθη εις
Και ότι ουχ απλώς ταύτα γεγένηται, αλλά τύπος Αίγυπτον , και έκτήσατο αυτόν ο αρχιμάγειρος
ήν των μελλόντων έσεσθαι, αυτά δηλοί τα πράγματα. Φαριώ εκ χειρός Ισμαηλιτών. Είτα επειδή και οι
Πώς γάρ ήν δυνατόν, μετά το δεθήναι την χείρα τω και αλλόκοτοι ήσαν το ήθος, και πάλιν αυτοί τω Αίγυ.
κοκκίνω, πάλιν συσταλήναι, και δούναι πάροδον το πτίω το αρχιμαγείρω του Φαραώ αυτόν απέδοντο ,
μετά ταύτα , ει μή θεία τις ήν δύναμις ή ταύτα και διαφόρους ήμειβε δεσπότας και εν ταις αγκάλαις
προοικονομούσα, και καθάπερ εν σκιά τινι προδιετυ- του πατρός ανατραφείς : ένα μή ξενιζώμεθα ( 595 )
πούτο , ότι εξ αρχής και εκ προοιμίων ο Ζαρά, όπερ τώς ήνεγκε την μοχθηράν εκείνην δουλείαν νέος ών,
έστιν ανατολή και (ούτος γάρ ο τύπος της Εκκλησίας), και πάσης τοιαύτης σκληραγωγίας άπειρος , και εν
ήρξατο προκύπτειν, και μικρών προελθόντος αυτού οικία μετά πολλής της πατρικής φιλοστοργίας ανα
και υποχωρήσαντος, η νομική παρατήρησις ή διά τραφείς, επήγαγεν η Γραφή λέγουσα· Και ήν Κύ.
του Φαρές μηνυομένη επεισήλθε. και χρόνια πολλώ ριος μετά Ιωσήφ, και ήν ανήρ επιτυγχάνων.
κρατούσα, πάλιν του πρότερον [394) υποχωρήσαντος, Τί έστι, Και ήν Κύριος μετά 'Ιωσήφ ; Συμπαρήν
του Ζαρά λέγω, προελθόντος , παρεχώρησε πάλιν τη αυτώ, φησίν, ή άνωθεν χάρις, και αυτή αυτώ πάντα
Εκκλησία πάσα ή Ιουδαϊκή πολιτεία ; 'Αλλά τάχα νύν τα δυσχερή εξευμάριζεν. Αύτη πάντα τα κατ' αυτόν
αναγκαίον συντομώτερον πάλιν αυτό και σαφέστερον ώκονόμει · αύτη και τους εμπόρους εκείνους ημερω
ειπείν. " Ήρξαντο, καθάπερ ο Ζαρά την χείρα προ- τέρους αυτώ κατέστησε , και αποδόσθαι το αρχιμα
εξήνεγκεν, ο Νώε και ο 'Αβραάμ, μάλλον δε προ του γείρω κατηνάγκασεν, ίνα οδη προβαίνων ούτω κατά
Νώε ο "Αβελ και ο 'Ενώχ της προς τον Θεόν ευαρε- μικρόν , και διά των πειρασμών τούτων οδεύων επί
στήσεως πολύν ποιείσθαι λόγον. Είτα επειδή εις τον της βασιλείας θρόνον ανελθείν δυνηθή. Αλλά συ,
πλήθος εκταθέντες πολλά φορτία αμαρτημάτων συν- αγαπητέ , ακούων ότι υπέμεινε την δουλείαν την
ελέξαντο, έδει δε μικράς τινος αυτούς παραμυθίας παρά τους εμπόρους , είτα διεδέξατο η δουλεία του
απολαύειν, ως σκιά τις ο νόμος εδόθη, ουχ ότι αμαρ- αρχιμαγείρου , λογίζου , πώς ουκ έταράττετο, ουδε
τήματα αναιρών, αλλά ταυτα αποδεικνύς και φανερά διελογίζετο καθ' εαυτόν και επορει και έλεγε : Τίς ή
αυτοίς εργαζόμενος , ένα καθάπερ τα ατελή παιδία των όνειράτων εκείνων απάτη ή τοσαύτην την περι
γάλακτα τρεφόμενα εις ακμής ηλικίας ελθείν δυνη - φάνειάν μου μηνύουσα ; Ιδού γαρ μετά τα ονείρατα
θώσιν. 'Αλλ' επειδή ουδε ούτως απώναντο τι , αλλά, εκείνα δουλεία , και δουλεία χαλεπή , και δεσπότας
καίτοι υποδεικνύοντος του νόμου των αμαρτημάτων αμείβω, από τούτου προς εκείνον, και απ' εκείνου
το μέγεθος, ούτοι πάλιν τούτοις ανεφύροντο, παρα- προς τούτον , και αναγκάζομαι έθεσιν άλλοκότους
γενόμενος ο κοινός Δεσπότης την πνευματικήν ταύ- συναναμίγνυσθαι. 'Αρα μη εγκατελείφθημεν; άρα
την και ενάρετον πολιτείαν τω των ανθρώπων έχα. μή παρώφθημεν παρά της άνωθεν ροπής ; Ουδέν
ρίσατο γένει, ής τύπον ο Ζαρά επλήρου. Διά τούτο τοιούτον ουκ είπεν, ουκ ενενόησεν, αλλ' έφερε πάντα
και ο ευαγγελιστής μέμνηται και της Θάμαρ και πράως και γενναίως . Ην γαρ Κύριος μετά 'Ιω.
των εξ αυτης τεχθέντων, και φησιν· Ιούδας δε σή , και ήν ανήρ επιτυγχάνων Τί έστιν, Έπι
εγέννησε τον Φαρές και τον Ζαρά εκ της Θάμαρ. τυγχάνων . Πάντα αυτό κατευώδου, πανταχού προ
ωδoπoίει αυτή η άνωθεν χάρις , και ούτω φανερά ήν
γ'. Μή τοίνυν απλώς παρατρέχωμεν τα εν ταις θείαις ή επανθούσα αυτό χάρις , ως και το δεσπότη αυτού
Γραφείς κείμενα , μηδέ εξεπιπολής τους λεγομένοις το αρχιμαγείρω κατάδηλον τούτο γενέσθαι. " Ηδει
προσέχωμεν, αλλ' εις το βάθος εαυτούς καθέντες , και γάρ, φησίν, ο κύριος αυτού, ότι Κύριος ήν μετ'
τον εναποκείμενον πλούτον καταμαθόντες , δοξάζωμεν αυτού, και πάντα όσα αν ποιη , Κύριος ευοδοι εν
τον ημέτερον Δεσπότην, τον μετά τοσαύτης σοφίας ταϊς χερσίν αυτού. Εύρε δε Ιωσήφ χάριν έναν
άπαντα οικονομούντα. Ει γάρ μή τον σκοπόν και την τίον του κυρίου αυτού , και κατέστησεν αυτόν
μεθα, ου μόνον ταύτης κατηγορήσομεν, ώς το πεν- έδωκε δια χειρός Ιωσής. Είδες όσον εστίν υπό της
θερω αυτής μιγείσης, αλλά και τον Αβραάμ αίτια - άνωθεν βοηθείσθαι δεξιάς ; Ιδού γαρ και νέος και
σόμεθα, ως παιδοκτόνον τη γνώμη γεγενημένον, και ξένος και αιχμάλωτος και δούλος , και πάσαν εγχει
τον Φινεές, ως κατ' αυτόν δύο φόνους εργασάμενον. ρίζεται παρά του δεσπότου την οικίαν. Και πάντα
Εάν δε εκάστου την αιτίαν ακριβώς καταμάθωμεν, δια χειρός αυτού δέδωκε, φησί. Διά τί; Επειδή

εκείθεν την ωφέλειαν καρπωσόμεθα. 'Αλλά τα μεν εισήνεγκεν. Ευηρέστει γάρ αυτώ , φησίν, αντί του,
κατά την ιστορίαν ταύτην, ως ημίν οίόν τε ήν, διεξ. Μετά πολλής ευνοίας άπαντα διεπράττετο. Είτα βου
εληλύθαμεν επί της υμετέρας αγάπης. λόμενος αυτόν ο φιλάνθρωπος Θεός εν πλείονι κατα
στήσαι αδεία , ουκ απήλλαξε της δουλείας , ουδε εν
Ει δε μή απεκάμετε, και βούλεσθε , και των εξής ελευθερία παρεσκεύασεν είναι. Τούτο γάρ αυτώ έθος
εφαψόμεθα, και πάλιν επί την κατά τον θαυμαστον αεί, τους εναρέτους άνδρας ουκ απαλλάττειν των
"Ιωσήφ διήγησιν ήξομεν, ίνα μάθητε και εκ των κινδύνων, ουδε ελευθερούν των πειρασμών, αλλ' εν
σήμερον λεγομένων, όσα ο γενναίος ούτος αθλητής αυτούς τους πειρασμούς τοσαύτην επιδείκνυσθαι την
μετά τα ονείρατα εκείνα, τα την βασιλείαν αυτώ οικείαν ροπήν , ως αυτούς τους πειρασμούς υπόθεσιν
μηνύοντα και την κατά των αδελφών αρχήν, υπ- αυτοίς εορτής γίνεσθαι. Διά τούτο και ο μακάριος
έμεινε, και όπως από αγώνων αγώνες αυτόν διεδέ- Δαυίδ έλεγεν: Εν θλίψει επλάτυνάς με. Ουχί την
χοντο , και πειρασμούς πειρασμοί συνήπτοντο , και θλίψιν απήλασας , φησίν, ουδε ταύτης απαλλάξας εν
επάλληλα ήν τα ναυάγια, και ο κυβερνήτης ου κατ- ανέσει με είναι πεποίηκας, αλλ' όπερ έστι θαυμαστών
εποντίζετο, και σφοδροτέρου του χειμώνας 2 - και παράδοξον , εν μέσω των θλίψεων τυγχάνοντα εν
 R
537 S. JOANNIS CUIRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTIXO . 38
αδεία είναι παρεσκεύασας . Τούτο δή και ενταύθα την εμήν, και ουδένέστιν και υπεξαιρείται της χειρός
ποιεί ο φιλάνθρωπος Δεσπότης. Ευλόγησε γάρ τον μου, πλήν σου, αλλά πάσι μεν αυτός επίχειμαι , μόνη
οίκον του Αίγυπτίου δια τον Ιωσήφ. [596] Και δε σου υπoτέταγμαι , και έξω τυγχάνεις της έμής
εμάνθανε λοιπόν και ο βάρβαρος , ότι των ωκειωμέ- εξουσίας. Είτα ένα καιρίαν δω την πληγήν, και υπο
νων εστί τω Θεώ ο νομιζόμενος οικέτης , Και επ- μνηση της ευνοίας του ανδρός , και πείση αυτήν μη
έτρεψε, φησίν, άπαντα όσα ήν αυτώ δια χειρός αγνώμονα περί τον σύνoικoν γενέσθαι, φησί • Και συ
'Ιωσήφ και ουκ ήδει ουδεν, πλην του άρτου ού διά τούτο έξω της εξουσίας της έμής τυγχάνεις , Διά
ήσθιε. Μονονουχί δεσπότην αυτόν κατέστησε πάσης το σε γυναίκα αυτού είναι. Ει τοίνυν γυνή αυτού
της εαυτού οικίας. Και ήν ο δούλος , ο αιχμάλωτος τυγχάνεις, πώς oύν ποιήσω το βήμα το πονηρόν
υπό την εαυτού χείρα έχων πάντα τα του δεσπότου. τούτο, και αμαρτήσομαι εναντίον του Θεού; Επει
Τοσούτον έστιν αρετή : όπου γαρ εάν αύτη φανή, δή γαρ εκείνη την ερημίαν εζήτει , και καιρόν αν
πάντων περιγίνεται και κρατεί. "Ωσπερ γάρ του φω- έμενε ,λαθείν σπουδάζουσα τον άνδρα, και τους οικε
τος ανατείλαντος απελαύνεται το σκότος , ούτω και τας τους επί της οικίας άπαντας, φησίν ούτος :
νυν της αρετής φανείσης εκποδών πάσα κακία γί Πώς δυνήσομαι ποιήσαι το πονηρόν τούτο, και
νεται. αμαρτήσομαι εναντίον του Θεού; Τί γάρ νομίζεις;
δ'. 'Αλλά το πονηρόν θηρίον ο διάβολος, θεασάμενος Καν πάντας λαθεϊν δυνηθώμεν, τον ακοίμητον οφθαλ
του δικαίου την ευδοκίμησιν, και ότι δι' αυτών των μόν ου δυνάμεθα λαθείν. Εκείνον μόνον δεδoικέναι
νομιζομένων λυπηρών περιφανέστερος εγίνετο , τρί- δεί, και αγωνιών και τρέμειν, ώστε μη υπό τους
ζων τους οδόντας και μεμηνώς, και ουδε φέρων οράν εκείνου οφθαλμοίς παράνομόν τι διαπράξασθαι. Και
τον δίκαιον ούτω καθ' εκάστην ημέραν λαμπρότερον ένα μάθωμεν την υπερβάλλουσαν του δικαίου αρετήν,
βόθρον αυτώ ανορύττει βαθύν, και κρη - και ότι ουχ άπαξ ουδε δίς , αλλά και πολλάκις τον
μνον, ώς ενόμιζε, μέγιστον αυτώ τίκτοντα τον όλε- αγώνα τούτον υπέμεινε, και της λέξεως ταύτης ήν.
θρον , και χειμώνα κατασκευάζει , σφοδρών αυτώ το έσχετο , και συμβουλεύων ουκ επαύσατο , φησίν ή
ναυάγιον εργάσασθαι δυνάμενον · αλλ' εμάνθανεν ουκ Γραφή : Ηνίκα δε ελάλει ημέραν εξ ημέρας , και
εις μακράν, ότι πρός κέντρα λακτίζει, και κατά της ουχ υπήκουσεν αυτής · επιτηρήσασα τα επί της
οικείας κεφαλής άπαντα διαπράττεται. Και ήν 'Ιω- οικίας διαπραττόμενα , επιπηδά το νεανίσκο, καθά
σήφ, φησί , καλός το είδει, και ωραίος τη όψει. περ θηρίον θηγoν τους οδόντας , και επισπασαμένη
Τίνος ένεκεν ημίν την ευμορφίαν του σώματος δι- των ιματίων κατείχε. Μή απλώς τούτο παραδράμω
ηγείται; "Ίνα μάθωμεν ότι ου μόνον τη κατά ψυχήν μεν, αλλ' εννοήσωμεν όσον υπέμεινε τον αγώνα και
ευμορφία ήν καλός, αλλά και τω σώματι. Εν αυτώ δίκαιοςεκείνος. Ου γαρούτωθαυμαστόν ήν, ώςέμοιγε
γάρ τώ άνθει της ηλικίας νέος ήν, και Καλός το εί- δοκεί, εν μέση τη Βαβυλωνία καμίνω τους τρεις
δει , και ωραίος τη όψει. Ταύτα δε προλαβούσα δι- παίδας όντας αβλαβείς διαμείναι, και μηδέν υπό του
ηγείται περί αυτού ή θεία Γραφή, ίνα διδάξη ήμάς πυρός παθείν , ώς θαυμαστών εγένετο και παράδοξον
ως άλούσα τα κάλλει του νεανίσκου η Αίγυπτία προς τον
τον θαυμαστον τούτον νεανίσκoν κατασχεθέντα των
θαυμαστόν τούτον
την παράνομον εκείνην μίξιν αυτόν εκάλει. Και ιματίων υπό της μιαράς ταύτης και ακολάστου μη
εγένετο, φησι , μετά ταύτα. Τι έστι, Μετά ταύτα; ένδούναι , αλλά και τα μάτια αφέντα εν ταις εκείνης
Αετά το πάσης της οικίας την εξουσίαν αυτόν εμπι- χερσίν ούτως αποπηδήσαι. " Ωσπερ γάρ οι τρεις παί.
στευθήναι, και μετά το εν τοσαύτη είναι τιμή αξιω- δες εκείνοι δια την οικείαν αρετήν της άνωθεν απο
θήναι παρά του δεσπότου , Επέβαλεν η γυνή του λαύσαντες ροπής , του πυρός κρείττους ώφθησαν "
κυρίου αυτού τους διθαλμούς αυτής επί των ούτω και ούτος, επειδή τα παρ' εαυτού εισέφερε , και
Ιωσήφ."Ορα την αναίδειαν της ακολάστου γυναικός . της σωφροσύνης τους αγώνας μετά πολλού του τόνου
Ουχ ότι δέσποινα είναι ένομίζετο εν διανοία έλαβεν, επεδείκνυτο , πολλής και της άνωθεν συμμαχίας απ.
ουχ ότι οικέτης ήν εκείνος , αλλ' υπό της ευμορφίας ήλαυσε , της του Θεού δεξιάς συμπραττούσης αυτό
άλούσα , και τον εμπρησμόν τον σατανικών δεξαμένη, τοσούτον άθλον νικήσαι, και έξω των δικτύων της
επιπηδάν επεχείρει λοιπόν το νεανίσκο, και τον ασελγούς εκείνης καταστήναι. Και ήν ιδείν λοιπόν
πονηρόν τούτον λογισμών εν τη διανοία συνέχουσα, τότε τον θαυμάσιον τούτον γυμνόν μεν εξιόντα ιμα.
καιρόν επεζήτει και ερημίαν την δυναμένην αυτή τίων, ενδεδυμένον δε της σωφροσύνης το ένδυμα, και
συμπράξαι προς την παράνομον ταύτην επιχείρησιν. καθάπερ απο τινος πυρας και καμίγου αυλαδη δια
Ο δε, φησίν, ουκ ήθελεν ουκ επείθετο, ουδέ κατεδέ. φυγείν, και ου μόνον ού κατακαυθέντα, αλλά και
χετο τα παρ' εκείνης δήματα. "Ήδει γάρ πολύν αυτώ λαμπρότερον και φαιδρότερον γεγενημένον.
φέροντα τον όλεθρον· και ου μόνον τα καθ' εαυτόν ε'. 'Αλλ' ώρα μετά τοσαύτην νίκην, μετά τοσαύτην
εσκόπει , αλλά σπουδήν έποιείτο κακείνην, καθ' όσον ανδρείαν ,υπέρ ών έχρήν αυτόν στεφανωθήναι, υπέρ
οίόν τε ήν, απαλλάξαι της μανίας και της ατόπου ν έχρήν αυτόν ανακηρυχθήναι, πάλιν ώσανεί υπεύ.
ταύτηςεπιθυμίας . Και συμβουλήν αυτή εισάγει ικα θυνον [598] τα μυρία υπομένοντα δεινά. Η γάρ Α
νήν αυτήν καταιδέσαι, και ποιήσαι το συμφέρον επι γυπτία εκείνη ου φέρουσα λοιπόν την αισχύνην και
γνώναι. Είπε γάρ, φησί , τη γυναικα του κυρίου το
τονόνειδος , η περιέβαλλεν εαυτήν αδυνάτοις επιχει
αυτού ( ή δέσποινα παρά του δούλου συμβουλήν δέ . ρήσασα , πρότερον μεν τους επί της οικίας συγκαλε
χεται ): Ει ο κύριός μου ού γινώσκει δι' εμέ ουδέν σαμένη κατηγορεί του νεανίσκου , και τα παρ' αύτής
των εν τω οίκω αυτού , αλλά πάντα και όσα έστιν μανικώς προταθέντα , ως παρ' εκείνου ειρημένα φή
αυτώ, δέδωκεν εις τας χείρας μου. " Ω ευγνωμοσύ σασα , ούτως απατάν άπαντας επεχείρει. Τοιούτον
γης ανδρός."Ορα πως απαριθμείται του δεσπότου τάς γάρ έθος τη κακία , αεί προς την αρετήν αγωνιζο
μένην τα εαυτής ελαττώματα εκείνη επιχειρείν προσ
ευεργεσίας, ένα δείξη όση τη αγνωμοσύνη εκείνη κέ τρίβεσθαι
χρηται προς [397] τον ομόζυγον. Ει γάρ εγώ, φησιν , · ο δή και αύτη τότε επoίει, τον νεανίσκον
ο οικέτης, ο ξένος, ο αιχμάλωτος, τοσαύτης απήλαυσα ως ακόλαστον διαβάλλουσα και έαυτή προσωπείον
παρ' αυτού αδείας , ώς άπαντα υπό την χείρα είναι σωφροσύνης περιθείσα, και λέγουσα διά τούτο κακεί
νον τα μάτια καταλελοιπέναι , και ταυτην ταύτα
a Quinque mss, αυτού , και πάντα. κατεσχηκέναι. Και ο φιλάνθρωπος Θεός εμακροθυμεί
537 IN CAP. XXXIX . GENES. IOMIL , LXII. *538
abstulisti,nequeab ea liberatum in tranquillitale esse quod excepit de manu mea, prælur le : ct onmibuis
voluisti : sed id quod est miraculum , el perquam ra - aliis ego præsum , soli autem tibi subjicior, esquc cx .
rum , in medio tribulationis constitutum , absque pa tra meam potestatem . Deinde ut lelalem ei plagam
vore esse me fecisti : illud sane et hic fecit benignus daret, et in mentem revocarel viri bencvolentiain ,
Josepk . Et didicit poslea barbarus, eum qui ui servus suum , inquit : Et tu proplerca ex !ra polcstalem meam
habebatur, Deo peculiariter gratum esse, Elpermisit es , co 9. Quod lu uzor ejus sis. Cuin igitur uxor ejus
omnia quæ habebal in manibus Joseph ; 6 . et non scie sis, Quomodo faciam hoc malum verbum , et peccubo
bal quidquam , præter panem quem comedebal. Quasi coram Deo ? Quoniam enim illa solitudinem obscrva
dominum totius domus constituit. En scrvus el ( a- bat, el lempus exspectabat quo latere pos: el virum ,
plivus sub manu sua habet omnia quæ erant domini. et omnes qui in domo crant, dicit : Quomodo polero
Tanta res est virtus : nam ubicumque illa apparuerit, facere maluin hoc, el peccabo coram Deo ? Quid enim
omnibus dominatur et prævalet. Etenim sicut oriente pulas ? Etiainsi fecerimus ut res clam sit omnibus,
sole tenebre discutiuntur, ita et nunc apparente vir - oculum tamen illum , quidormilare nequit, latere von
lute e medio tollitur ommis malitia . polerimus : illum solum timere oportet, el lrcmere
4. Vicia a Josepho utor Pulipharis ; Deus solus ii. ac parere, ilne in conspectu ejusmali quidpiam fa
mendus esl. Sed mala bestia diabolus, ut prima vj. cianius. Etutdiscamus justiexcellentem virtutem , et
dit juslum gralom esse, et per ea quae pula : tur essc eum non semel neque bis , scd et sæpius certamen
adversa clariorem fieri, fremit dentibus et insanil : hoc sustinuisse, et colloquiuin hoc lulisse, consulerc
lieque videre potest justum quotidie magis ac magis que non cessavisse, subdit Scriptura : 10 . Cum auleni
clarescere, sed profunduni barathrum effodit, el pric - loquerctur de die in diem , el non obedirel ei : ubi obser
ripitium parat, quo illum maximo, ut arbitratur, vavit in domo facientem aliquid, assiliit in juveniem ,
damno afficiat; et Tempeslalem excitat, quæ possil sicut fera dentibus frendens, et apprehensis vesti
violenium ipsi naufraginin parere : sed didicit non meniis tenuil cuin . Non simpliciter hoc præterea -
post longum tempus, se contra stimulum calcitrare, mus, sed cogitemus quantum certamen sustinuerit
el contra suum caput operari oinnia . El eral Joseph, justus ille . Non enim erat tam admirabile , ut mihi
inquit, pulcher specie, et formosus aspectu . Quare no - videtur, in fornace Babylonis versari ircs pueros et
bis corporis pulchritudinem narrat ? Ut discamus eum ill:esos permanere, nihilque ab iglic p . ti (Dan . 3 ), lil
non solum anima pulchrum fuisse, sed et corpore . In admirabile hoc et rarum , nempe admirandum illum
ipso enim flore xtalis erat : juvenis eral, el Pulcher juvenem retineri vestimentis a scelesta illa ei lasciva,
specie, el formosus facie, flärc autem prius narravit de nec lamen illi cedere, sed et vestibus relictis in ma
no Scriptura, ut doceat nos Ægyptiam adolescentis nibus illius resilire. Sicut enim tres pueri illi propter
pulchritudirie captam ad illicituin eum concubitum in suam virtutem superno ſreli auxilio , igne prestanito .
cilasse. 7. Etfactum est post hæc. Quid est, Post hæc ? res visi sunt : ita et ille , quia quod in se erat affere
Postquam ei concredita potestas totius domus, posi- bat, et continentiie certamina cum magna exhibebat
quam tantum honorem a domino suo consequulus esi, constantia, magnio supernoque presidio muniebalur.
Tujecit uxor dontini sui oculos suos in Joseph . Vid Neque eniin poluisset, dextera Dei non cooperante
intemperantiam lascivæ mulieris. Non subiit illi in ci, lantum certamen certare, et a relibus iilius libiilia
mentem se baberi dorninam , non cogitavit illum esse 1:0sx mulieris aufugere. Et licebal poslea videre ad
Servum , sed a formosilale capta , et diabolico incendio mirabilem illum , nudum quidem vestibus exire, indu
suscepto, in juvenem posica insilire lental : malam lum aulein continentiae vestimentis, et qu : si ab ini
que illam cogitationem in mente servans, tempus in . cendio et fornace ill:esum effugere : ac non solum
quirebal el solitudinem , quæ possent ci cooperari ad non aduslum , sed et mullo fulgidiorem el clariorem
illicitum suum conalum . Verum ille noluit : neque faclum .
paruit, nequc verba illius suscepit . Sciebat enim hinc 5. Sed vide post lantam victoriam , postque tanlanı
sibimognam perniciem enasci : et non solum res suas fortiludinem , cujus causa illum oportebal coronari,
Spectabal, sed operam dabat ut et illam , quantum et cujus causa ocortebat illum prædicari, iteruin
possibile erat, ab insania hac liberarel, el ab illicita quasi reum et obnoxium innumera sustinenlem mala .
isia concupiscentia . atque consilium ei aflert, quod Nam Ægyplia illa non ferens pudorem et opprobrium ,
s fliciebat ci ut pudefieret, el quid sibi esset profulue in quæ seipsam injecerat impossibilia allenlans, pri
rum cognoscerel. 8 . Dirit enim , inquit, uxori domini mum quidem convocavit eos qui in domo erant, accut
sui (domina a servo consilium accepil) : Si dominus sans adolescentem : lestilicaturque illum dixisse ca
meus propler me nihil scil in domo sun, sed omnia quae - quæ ab ipsa magno ſurore proposita fuerant, atque ila
mium ! Vide quomodo enumerat beneficia domini, ut semper contra virtutem pugnal, el ei sua percala
duccal quantum illa se ingratam erga conjugem osten - adscribere satagit : id quod el hæc faciebal, adole
dal. Si enim cgo, inquit , qui famulus sum , qui per- scentem quasi intemperantem criniinans el se conli.
egrinus, qui caplivus,tanta cruor apud eum libertate , ventie larva legens, dicensquc propter hoc el illum
ut omnia sua sub manu mea tradiderit . et nihil est vestes reliquisse, et se retinuisse illas. Benignus vero
539 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP . 540
Deus hac licri permillil, ut per omnia famulum suum quod Dominus eral cum eo, et omnia quae ipse faciebul,
clariorem eflicial. Nam hæc omnia venientiviro cum Dominus prosperare faciebat in manibus ejus. Vid .quo
mignü malitia dixil , et adolescentem accusavit , di- modo comitabatur eum perpeluo superna gratia , et
cens : 17. Intravil ad me puer Hebræus, quem duxisti Omnia quæ faciebat, erant plena gratia .
ud nos, ut illuderet niihi. () misera et calamilosa ! Non Moralis epilogus. Dei gratia efficil ul omnia bene suc
ipse introduxit, ut illuderet tibi : sed diabolus te in cedunt.-- Hoc igitur et nos sludeamus, ut nobiscum
duxit, ut non solum adultera fieres, scd et ut, quan - semper habeamus Dominum , et ut quæ a nobis fiunt,
lum in le ſuit, homicidium patrares. El ostendit po - ab illo prosperentur. Nam qui illius auxilium asse
slea ad comprobationem eorum quae dicia erant ado quitur, etiam in mediis malis exsistens ridebit, ac
lescentis vestes. nihili putabit omnia, Domino omnium faciente el dis
Dei proviilentia erga Josephum , — Considera, obse . ponente cuncta, ut prospere succedant omnia, atque
cro, bic communis omnium Domini clementiam : ardua facilia reddente. Quomodo autem poterimus
sicut enim a fratribus illum eripuit, volentibus cum nobiscum 1 : bere Dominum , ita ut ipso dirigente
interficere : et effecit primum quidem ut secundum prospere agamus in omnibus ? Si sobrii vigilantesque
consilium Ruben in cisternam inimillerelur, et poslea fuerimus, el inilati fuerimus juvenis illius continen
iterum secundum consilium Judæ negotiatoribus ven - tiam et alias virtutes, animuinque generosum , ac vi
deretur, ut somnioruin eventus complercnlur, lidem - derimus sic omnia fieri diligenler oporlere, ul num
que facerent justo, non frustra neque temere haec quam a Domino condemnemur ; sed sciamus possibile
presignala fuisse : ita cl nunc superna manus erat non esse , ut occultelur aliquid ab oculo illo qui dor
quæ barbarum derinuit, el non permisit ut statim ad milare nequit, verum necesse omnino esse, ut is qui
cordem jiisti fristinarel. Quid enim prohibuissel eum peccat, suppliciis obnoxius fiat. Neque majoris facia .
hoc facere, cum intelligeret illum violare suum le- mus timorem liominum , quam indignationem Dei.
ctum lenta visse ? Verum providus Deus ideo tanlain sed memores simus semper verborum Joseph dicen
curavit ab illo exhiberi clementiam , ut injectus in tis : Quomodo faciam verbum hoc malum , el peccabo
carcerem , etiam illic suam declararel virlulem , et sic coram Deo ? Igitur quando nos aliqua cogililio per
ad principalum regni pervenirel. 19. Succensuit enim , turbat, hoc in mente versemus verbum , el statim ef
inquit, dominus ejus, 20 . el misil eum in custodiam , fugiet omnis illicita concupiscentia . Itaque sive quis
ubi vincii regis delinebantur. Sed si quidem non cre- corporum concupiscentia capialur, sive pecuniarum
dchal, non oportebat eum in carcerein conjicere : sin amore, sive alia quadam absurda voluplate, slatint
credebat verum esse quod Ægyptia finxerat, tunc se hoc cogilet, illum nempe esse qui nos condemnet, a
que carcere dignus erat, sed plecti capile el extre quo non est possibile occultare etiam ea quae in mente
mam pænam pali debebat. Verum quando suum nostra versantur : et omnino effugiemus etiam diabo
auxilium dextra superna ostendit, omnia levia et fa - licas machinationes, magnoque adjutorio superno ju .
cilia fiunt; et feroces mansneliores se præstant. Tunc vabimur; quo nobis frui contingal omnibus gratia el
aulem supernum prxsidium uberlim nobis assistit, benignilale Domini nostri Jesu Christi, cui cum Patre
quando multam et nos ostenderimus virtutem . Nam el sanclo Spirilu sit gloria, imperium , honor, nunc et
hic quoniam mullum certavil, proplerea eliam ma- semper, et in sæcula sæculorum . Amen.
gnas retributiones consequilur. Et post taulam forli HOMILIA LXIII.
ludinem abducitur in carcerem , el silenter fert on
nia . Scitis enim quanla ii qui non sunt sibi conscii El nesciebal aliquid præfeclus carceris propler Joseph
snalitiie , quando sicut rei condemnantur, ulanlur (Gen . 39. 23).
sæpe liducia , dicendique libertale instrucli ingenti 1. Reliquias eorum quæ a nobis heri dicta sunt ,
animo insurgant contra cos qui insonlibus crimen volumus hodie reddere carilati vestrae , et iteruin
intentant. Verum ille non sic : sed silet, et omnia aliingere historiam Josephi. Scilis enim hesterno ser.
mansuelc fcri, el magna cum patientia Dei exspectat monc prolixius extenso , nos non poluisse ulterius
subsidium . Vide enim quomodo et in carcere princin progredi, sed sermioni finem imposuisse, quando pro
grotum ommem accipiat a custode carceris, idque ine- pter Ægyplir calumniam ab archimagiro in carcerem
rio : 21. Eral enim Dominus cum Joseph, inquit, et est conjectus. Ideo hodie operæ pretium lucrit docero
elſundebal ei suam misericordiam . Quid est, Eſjunde- vestram caritatem , quæ in carcere ei acciderint. Nam
bal ei suam misericordiamı ? Ad miserationem inflecte- postquam in carcerem est conjectus, el traditus præ
bal prafcclum carceris, et mire erga illum benevo - fcclo carceris, etiam illic tantum Dei subsidium asse
lentiam suam declarari curabat : Dedil enim ei gra- quulus est , ut lolius carceris principalus a pra:fecto
tiam coram illo. Vere nihil beatius co qui Dei benevo - carceris ipsi concederetur. Et nesciebat aliquid præſe
lentia fruitur. 22. Dedit enim , inquit, præfeclus car - clus carceris propler Joseph . Vidisti quomodo in ipsis
ceris carcerem in manum Joseph. Vide quomodo custos ærumnis versans , adversitalem ne senserit quidem ,
carceris aliquid honoris ei defert, auctoritatemque sed provida sapientia Dci omnia aspera verterit in
ci permiuit, alque omnes qui in carcerc erant, esse jucunda. El sicut licet quis margaritam luto obruat,
jubet sub potestale ejus. 23. Etnesciebat præſeclus nihilominus nativam relinet pulchritudinem , sic ct
carceris aliquid : omnia cnim erant in manu Joseph , eo virtus, quocunique cam projcceris, suam vim exserit,
 539 IN CAP. XXXIX GENES. IIOMIL . LXIII 40
και ήνείχετο, ένα διά πάντων τον εαυτού οικέτην Ιωσήφ, διά τό τον Κύριον μετ' αυτού είναι, και
λαμπρότερον απoφήνη. Ταύτα γάρ άπαντα ελθόντι όσα αυτός επoίει , Κύριος ευώδου εν ταις χερσίν
το ανδρί μετά πολλής της κακουργίας ειπούσα και αυτού. Σκόπει πώς συμπαρήν αυτώ διηνεκώς ή χά
κατηγορήσασα του νεανίσκου έλεγεν : Εισήλθε πρός ρις ή άνωθεν, και πάντα άπερ έπραττε χάριτος ήν
με ο παίς ο Εβραίος , όν εισήγαγες προς ημάς , πεπληρωμένα.
έμπαιξαι μοι. 'Aθλία και ταλαιπωρε. Ουκ αυτός Τούτο τοίνυν και ημείς σπουδάσωμεν , ίνα μεθ'
εισήγαγεν ώστε έμπαιξαί σοι, αλλ' ο διάβολος σε εισ- εαυτών έχωμεν αεί τον Κύριον , και να τα παρ' ημών
ήγαγεν , ώστε μη μόνον μοιχαλίδα γενέσθαι , αλλά, γινόμενα υπ' εκείνου κατευοδώται . Ο γάρ ταύτης
το ήκον εις σε , και φόνον εργάσασθαι. Και εδείκνυ αξιωθείς της ροπής, κάν μέσοις τοις δεινοίς ών τυγ
λοιπόν είς απόδειξιν των παρ' αυτής λεγομένων τα χάνη, καταγελάσεται πάντων, και ουδέν αυτά ηγή
μάτια του νεανίσκου . σεται, του Δεσπότου τών όλων, του πάντα ποιούντος
Εννοει μοι ενταύθα του κοινού πάντων ανθρώπων και μετασκευάζοντος , κατευoδoύντος αυτώ άπαντα
Δεσπότου την φιλανθρωπίαν. "Ωσπερ γάρ τών άδελ - και τα δυσχερή δάδια απεργαζομένου 4. Πώς δε δυ
φών αυτόν εξείλετο βουλομένων αυτόν ανελεϊν, και νησόμεθα μεθ' εαυτών έχειν τον Κύριον, και υπ' αύ
παρεσκεύασε πρότερον μέν κατά την συμβουλήν του του κατευοδουσθαι εν άπασιν ; Εάν νήφοντες ώμεν
Ρουβήν εις τον λάκκον εμβληθήναι, και μετά ταύτα και εγρηγορότες , και μιμησώμεθα του νέου τούτου
πάλιν κατά την συμβουλήν του Ιούδα τους εμπόρους την σωφροσύνην, και την άλλην αρετήν, και το φρό
διαπραθήναι , ίνα των όνειράτων ή έκβασις εις έργον νημα το γενναίον , και ίδωμεν ότι ούτω χρή μετά
ελθούσα πείση τον δίκαιον, ώς ου μάτην ουδε είκή ακριβείας άπαντα διαπράττεσθαι, ώς μηδέποτε υπό
εκείνα αυτό προεμηνύετο · ούτω και νυν ή άνωθεν του Δεσπότου καταγνωσθήναι , αλλ' ότι ουχ οίόν τε
χείρ ήν ή τον βάρβαρον εκείνον κατέχουσα , και μήμη τινα λαθείν εκείνον τον ακοίμητον οφθαλμών ειδέναι,
συγχωρήσασα ευθέως επί την σφαγήν ορμήσαι του αλλ' ανάγκη πάντως τον αμαρτόντα ταϊς τιμωρίαις
νεανίσκου . Τί γάρ ήν το κωλύον, μαθόντα ως εις αυ. υπεύθυνον γενέσθαι. Και μη προτιμότερον ήγώμεθακαι
τήν την ευνών αδικήσαι αυτόν επεχείρησε , μή τουτο τον των ανθρώπων φόβον της του θεού αγανακτήσεως,
ποιήσαι; 'Αλλ' ο ευμήχανος Θεός τοσαύτην παρ- αλλά μνημονεύωμεν διά ρημάτων του
1παντός τοτωνρημα
εσκεύασεν αυτόν επιδείξασθαι την πραϋτητα να εμ. Ιωσήφμνημονεύωμεν
αλλά λέγοντος· Πώςδιαποιήσω το πονη
Κληθείς τώ δεσμωτηρίω, και πάλιν εκεί την οικείαν ρον τούτο , και αμαρτήσομαι εναντίον του Θεού :
επιδειξάμενος αρετήν, ούτως επί της αρχής της βα- " Οταν τις oύν λογισμός ημάς διαταράττη, τούτοεντη
σιλείας παραγένηται. 'Εθυμώθη γάρ, φησίν , ο κύ- διανοία στρέφωμεν το ρήμα , και παραχρήμα φυγα
ριος αυτού, και ενέβαλεν αυτόν εις το οχύρωμα, δεύεται πάσα άτοπος επιθυμία . Είτε ούν σωμάτων
όπου οι δεσμώται του βασιλέως κατέχονται. Ει επιθυμία τις άλω , είτε χρημάτων ερωτι , είτε άλλη
μεν γάρ μή επίστευσε, ουκ έχρήν αυτόν εμβαλείν εν τινι ατόπη ηδονή, ευθέως τουτο λογιζέσθω, ότι εκεί
τώ δεσμωτηρίω · ει δε επίστευσε πάλιν αληθές είναι νος ημίν έστιν ο δικάζων, ον ουχ οίόν τε λαθείν ουδε
το παρά της Αιγυπτίας λεγόμενον , ουδε ούτω δεσμω- τα εν τη διανοία βουλευόμενα και πάντως διαφευ
τηρίου άξιος ήν, αλλά αποτμηθήναι και δίκην δούναι ξόμεθα και τας του διαβόλου μηχανάς , και απολαύ.
την εσχάτην. Αλλ' όταν η άνωθεν δεξιά τήν εαυτός σομεν πολλής της ανωθεν συμμαχίας " ής γένοιτο
πρόνοιαν επιδείκνυται , πάντα εύκολα και δάδια γί - πάντας ημάς επιτυχείν, χάριτι και φιλανθρωπία του
νεται, και οι άγριοι ημερώτεροι καθίστανται . Τότε δε Κυρίου ημών Ιησού Χριστού , [600) μεθ' ού το Πα.
και ή άνωθεν ροπή μετά δαψιλείας ημίν παραγίνε - τρί, άμα τω αγίω Πνεύματι, δόξα, κράτος , τιμή, νύν
ται, όταν πολλών και ημείς την αρετήν επιδειξώμεθα. και αει, και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
Επειδή γαρ μεγάλως ούτος ηγωνίσατο, διά τούτο και
μεγάλων απολαύει των αμοιβών. Και μετά την τοσ ΟΜΙΛΙΑ ΞΓ'.
αύτην ανδρείαν απήγετο εις το δεσμωτήριον , και Και ουκ ήν γινώσκων ουδέν ο αρχιδεσμοφύλαξ
διά Ιωσήφ .
σιγή πάντα υπέμενεν. "Ιστε γάρ όπως οι μηδέν εαυ α'. Ταλείψανα των χθές ημίν ειρημένων βουλόμεθα
τοις συνειδότες πονηρόν, επειδάν ως υπεύθυνοι κατα αποδούναι τη υμετέρα αγάπη, και της κατά
δικάζωνται , πόση κέχρηνται σήμερον
πολλάκις τη παρρησία τον Ιωσήφ πάλιν ιστορίας άψασθαι. "Ιστε γάρ ότι
και τηνελευθεροστομία , κατεξανιστάμενοι και (599) χθες εις μήκος ημίν έκταθέντος του λόγου ουκ ισχύσα
μεγαλοφρονούντες κατά των την δίκην αυτοίς ανευ
θύνοις ούσιν επαγόντων. Αλλ' ούτος ουχ ούτως, αλλά μεν περαιτέρω προελθείν, αλλά μέχρις εκείνου τον
και σιγά , και πάντα πράως δέχεται, και ανέμενε λόγον έστησαμεν, ηνίκα διά τήν της Αίγυπτίας συκο.
μετά πολλής της υπομονής την του Θεού ροπήν. "Ορα φαντίαν υπό του αρχιμαγείρου εις το δεσμωτήριον
γάρ πώς και εν τώ δεσμωτηρίω ών πάλιν την αρχήν ενεβλήθη . Διό σήμερον αναγκαίον διδάξαι την υμετέ
άπασαν αυτός εδέχετο παρά του δεσμοφύλακος · ει ραν αγάπην τα κατά το δεσμωτήριον αυτό συμβεβη
κότως: " Ην γαρ, φησί , Κύριος μετά Ιωσήφ , και κότα. Επειδή γαρ ενεβλήθη εις το οχύρωμα, και παρ
κατέχεεν αυτού έλεος. Τιεστι το, Κατέχεεν αυτού εδόθη το αρχιδεσμοφύλακι, κακεί τοσαύτη γέγονεν
αυτόν ή παρά του Θεού ροπή, ώς πάσαν την αρχήν
6.λεος ; Πρός οίκτον επέκαμψε τον αρχιδεσμοφύλακα, εις δεσμωτηρίου
και πολλήν περί αυτόν την εύνοιαν επιδείξασθαι πα του αυτόν εμπιστευθήναι παρά του αρχι
ρεσκεύασεν : "Έδωκε γαρ αυτω χάριν εναντίον αυ δεσμοφύλακος . Και ουκ ήν γινώσκων , φησίν, ουδέν
ο αρχιδεσμοφύλαξ διά Ιωσήφ. Είδες πως εν αυ
του. Αληθώς ουδέν μακαριστότερον του της άνωθεν ταις θλίψεσι γενόμενος ουδεμίαν αίσθησιν ελάμ
ευνοίας απολαύοντος . "Έδωκε γάρ , φησίν , ο αρχι βανε ταις λυπηρών,
δεσμοφύλαξ το δεσμωτήριον δια χειρός τώ Ιω των αλλ' ή ευμήχανος του Θεού σοφία
σήφ. "Ορα πώς υπεξίσταται και δεσμοφύλαξ, και πα πάντα μετέβαλλε τα λυπηρά. Και καθάπερτον μαργα
ραχωρεί, και αυτή την αυθεντίαν επιτρέπει , και λος ρίτηνκάν εν βορβορω τις καταχώσειε , το οικείον κάλ.
πάντας τους εν τω δεσμωτηρία υπό την εκείνου εξ επιδείκνυται ούτω και η αρετή, όπου δ' αν αυτήν
ουσίαν είναι εκέλευσε. Και ουκ ήν ο αρχιδεσμοφύ • Onatuor mss. κατεργαζομένου.
λαξ γινώσκων ουδέν πάντα γάρ ήν διά χειρός • Sex mss μή πρότερον ήγώμεθα
631 S . JOANNIS CIIRYSOSTOMI ARCHITEP . CONSTANTINOP . 512
εμβάλης, την οικείαν δύναμιν επιδείκνυται, κάν εν μου· διά σεαυτού, όταν απολάβης σου την ευημερίαν:
δουλεία , κάν εν δεσμωτηρίω, κάν εν Ολίψει, κάν εν μνήμην ποίησαν του σοι ταύτα προμηνύσαντος , και
ανέσει. Επει ούν και εν τώ δεσμωτηρίω εμβληθείς ποιήσεις επ' εμέ έλεος.
ειλε τον αρχιδεσμοφύλακα, και πάντων των αυτόθι β'. Τούτο ακούων, αγαπητέ, μη μικροψυχίαν κατα
τηνεξουσίαν εδέξατο παρ' αυτού,ίδωμεν ενταύθαόπως γνως του δικαίου, αλλά ταύτη μάλιστα έκπλάγηθι, ότι
της προσούσης αυτω χάριτος εκκαλύπτει την ισχύν. τοσούτων δυσχερών όντων , την αυτόθι οίκησιν γεν
' Εγένετο γάρ, φησί, μετά τα βήματαταύτα. Ποία ; ναίως και ευχαρίστως έφερεν. Ει γάρ και πολλάκις
"Απερ διηγήσατο μετά το συκοφαντηθήναι, μετά το την παρά του αρχιδεσμοφύλακος εξουσίαν ειλήφει,
καταδικασθήναι το δεσμωτήριον οικείν και ου τούτο άλλ όμως έβαρύνετο το κατακεκλείσθαι, και μετά των
μόνον , αλλά και μετά το γνωρίσαι ημίν, ότι Κύριος αυχμώντων και ρυπώντων είναι. " Ορα γάρ αυτού και
ήν μετ ' αυτού, και ότι ο αρχιδεσμοφύλαξ δια χειρός εκ τούτου την φιλόσοφον γνώμην • όπως μετά άνδρείας
αυτού πάντα τα αυτόθι επέτρεψεν οικονομείσθαι. έφερεν άπαντα, διά πάντων πολλήν την ταπεινοφρο
Εγένετο ούν μετά τα βήματα ταύτα, μετά το βλη- σύνηνεπιδεικνύμενος . Και ποιήσεις επ' εμέ έλεος,
θήνα: αυτόν εν τώ δεσμωτηρίω, αμαρτόντα του και μι ησθήση περί εμού πρός Φαραώ , και εξάξεις
άρχιοινοχόον και τον αρχισιτoπoιόν καταδικασθή- με έκ τού οχυρώματος τούτου. Εννόει μοι ενταύθα,
ναι υπό του βασιλέως το δεσμωτήριον οικείν και πως ουδέν λέγει κατά της μιαράςεκείνης μοιχαλίδος ,
δεξάμενος αυτούς και αρχιδεσμοφύλαξ συνέστησεν ουδε αιτιάται τον δεσπότην, ουδέ τήν τών αδελφών
αυτούς το 'Ιωσήφ. Ουδέ γάρ ώς δεσμώτη λοιπόν περί αυτόν απανθρωπίαν διηγείται, αλλά συγκαλύψας
αυτώ εκέχρητο, αλλ' ως κοινωνώ της φροντίδος , μάλ. πάντα, φησί• Μνήσθητί μου , και ποίησον εξενεχθήναι
λον δε και ωςικανώ επικουφίζειν τας συμφοράς τους με εκ του οχυρώματος τούτου : " Οτι κλοπήεκλάπη
αυτόθι καθειρεμένοις . Και παρέστη αυτοίς , φησί . εκ γης 'Εβραίων , και ώδε ουκ εποίησα ουδές, αλλ'
Τι εστι το, Παρέστη αυτοίς ; Αντί του, παρεμυ ενέβαλόν με εις τον λάκκον τούτον , Μή απλώς
θεϊτο, ένεύρου αυτών των λογισμόν, διήγειρεν αυτών τουτο παραδράμωμεν, αλλ' εννοήσωμεν της [ 6021
την διάνοιαν, ου συνεχώρει καταποθήναι υπό της ψυχής αυτού την φιλοσοφίαν, και όπως καιρόν εύρη
αθυμίας. " Ησαν δε ημέρας πολλάς εν τη φυλακή, κώς τοιούτον , και ειδώς ότι δυνήσεται άπαντα ο αρ
και είδον αμφότεροι ενύπνιον εν μια νυκτί ό τε χιοινοχόος εν ευημερία γεγονώς γνωρίσαι τώβασιλεί
αρχιoινοχόος και ο άρχισιτoποιός. Αλλ' ο θαυμάσιος τα κατ' αυτόν, ου την Αίγυπτίαν διαβάλλει ( πάλιν
ούτος έργον ποιούμενος την τούτων παράκλησιν, ιδών γάρ τα αυτά έρω), ου τον δεσπότην άγει εις μέσον,
αυτούς υπό της όψεως τών όνειράτων τεταραγμένους ουδε τους αδελφούς ου λέγει την αιτίαν, δι' ήν το
και συγκεχυμένους την διάνοιαν, φησί : Τι ότι τα δεσμωτήριον οικείν κατεδικάσθη, ουδέ σπουδάζει δεί
πρόσωπαύμών σκυθρωπά σήμερον; Εδείκνυ (601) ξαι την παρανομίαν τήν εις αυτόν γεγενημένην· αλλ'
γάρ ή του προσώπου κατάστασις την ένδον ταραχήν. ενός μόνου γίνεται , ού του εκείνων δηλαδή κατηγορή
μένης θάλλει πρόσωπον εν δε λύπεις ούσης σκυ- παρά των αδελφών συνεσκίασεν ειπών, Εκλάπης
θρωπάζει. Επει ούν είδεν αυτούς έν κατηφεία τυγ- εκ γης Εβραίων: τα δε παρά της Αιγυπτίας εκείνης
γχάνοντας διά τήν τών όνειράτων όψιν, επυνθάνατο της ακολάστου ουδέ εις μέσον άγει, ουδε την παρά
την αιτίαν μαθείν βουλόμενος. "Ορα πώς και εν δε- του δεσπότου άδικον κατ' αυτού αγανάκτησιν. Αλλά
σμωτηρίω τυγχάνων την οικείαν αρετήν επεδείκνυτο, τί φησιν ; "Ωδε ουκ εποίησα ουδέν , αλλ' ενέβαλον
και τας αθυμίας ετέροις επικουφίζειν εσπούδαζε . Τί με εις τον λάκκον τούτον . Ταύτα ακούοντες παι
ούν εκείνοι : 'Ενύπνιον είδομεν , και ο συγκρίνων δευώμεθα, επειδάν τισι τοιούτοις περιπέσωμεν, μη
ουκ έστιν αυτό. Η νόουν του προς αυτούς διαλεγο. εκείνους σπουδάζειν περιβάλλειν λοιδορίαις, και την
μένου την σοφίαν· ώς ένι των πολλών αυτώ προσεί- γλώσσαν ακονάν κατά της ετέρων κατηγορίας και, αλλά
χον, διά τούτο ουδε το ενύπνιον λέγουσιν, αλλ' ότι μόνον πράως και ημέρας εαυτούς ανευθύνους δεικνύ.
μόνον είδον, και φασιν: Ουδείς έστιν και συγκρίνων ναι, και μιμείσθαι τον θαυμάσιον τούτον, ότι ουδε εν
αυτό. Αλλ' ο θαυμάσιος ανήρ φησι προς αυτούς· συμφορά ών κατεδέξατο κάν μέχρι ρημάτωνεκπομ
Ουχί διά του Θεού η διασάφησις αυτών εστι; Δι- πεύσαι της Αίγυπτίας την ασέλγειαν. "Ιστε γάρ ότι
ηγήσασθε ουν μοι. Μή γάρ οίκοθεν επαγγέλλομαι τι πολλοί πολλάκις και υπεύθυνοι όντες εγκλήμασι ,
υμίνέφεϊν ; Θεός έστιν ο αποκαλύπτων. Διηγήσασθε πολλή τή αναισχυντία κεχρημένοι τα εαυτών πλημμε
ούν μοι. "Ορα σύνεσιν και ταπεινοφροσύνης υπερβο- λήματα ετέροις περιάπτειν επιχειρούσιν ούτος δε
λήν. Ουκ είπεν, ότι 'Εγώ υμίν διακρίνω, εγώ υμίν του ηλίου φανότερος και τυγχάνων, και δυνάμενος
λέγω των όνειράτων την έκβασιν, αλλά τί ; Διηγή- άπαντα μετά αληθείας ειπείν, κακείνης την μανίαν
σασθε ούν μοι, Θεός γάρ έστι μόνος και τα τοιαύτα κατάδηλον ποιήσαι, και εαυτόν περιφανέστερον απο
αποκαλυπτιων. Και διηγήσατο ο άρχιοινοχόος. Και δείξαι, ουδέν εκείνων εις μέσον άγει. Ουδε γάρ την
ακούσας ο Ιωσήφ φησι : Τούτο η σύγκρισις αύ - παρά των ανθρώπων έθηράτο δόξαν, αλλ' ήρκείτο τη
του. Οι τρεις πυθμένες , τρείς ημέραι εισίν • έτι άνωθεν ευνοία, και τον ακοίμητον εκείνον μόνον οφθαλ
τρείς ημέραι, και μνησθήσεται Φαραώ της αρχιοι- μoν εβούλετο επαινέτης έχειν τών γινομένων. Διο
νοχοΐας σου, και αποκαταστήσει σε, και δώσεις και σιγώντος αυτού , και πάντα κρύπτειν επιχειρούν
το ποτήριον Φαραώ εις την χείρα αυτού κατά την τος, ο φιλάνθρωπος Δεσπότης εις τοσαύτην αυτον πε
αρχήν σου την προτέραν , ώς ήσθα οινοχρών». ριφάνειαν ήγαγεν, ότε καλώς είδε τον αθλητήν αγω
'Αλλά αναμνήσθητί μου διά σεαυτού, όταν εύ τοι νισάμενον. Τέως δε μάθωμεν και εκ των μετά ταύτα
γένηται, και ποιήσεις επ' εμέ έλεος , και μνήσθητι γινομένων την υπομονήν του ανδρός, και όπως προς
περί εμού προς Φαραώ, και εξάξεις με εκ του την μέλλησιν ουκέδυσχέρανεν, ουδε απεδυσπέτησεν
οχυρώματος τούτου, ότι κλοπή εκλάπην εκ γης αλλά μετά πολλής της προθυμίας άπαντα φέρων ηύ
'Εβραίων , και ώδε ουκ εποίησα ουδεν, και ενέβα- χαρίστει το ταύτα συγχωρούντι γίνεσθαι Δεσπότη.
λον με εις τον λάκκον τούτον . Επειδή προεμήνυ. Ταύτα ακούσας ο αρχισιτoποιός , και νομίσας και το
σεν αυτώ τα μέλλοντα αυτό χρηστά συμβήσεσθαι, 4 Coisiio . κακηγορίας.
και την καταλλαγής του βασιλέως, φησί , Μνήσθητί b Coislia. et Savil. in marg. φανερώτερος.
541 IN CAP. XL. GENES. NOML LXIII. 512
eliam in servitute ,etiam in carcere,eliamin afilictione, felicitatem fuam obtinueris,mentionem faciendo ejus
cliam in prosperitale. Quoniain igitur el in carcerem quihæc tibi prædixit, et facies mihimisericordiam .
conjectus sibi conciliavit præſeclum carceris, et super 2 . Fortitudo animi Josephi quanta ; quania ejus erga
omnes qui ibi erant polestalem ab co accepit : videa - proximum carilus. - Hæc audiens , dilecte , ne con
mus et hic quomodo vim gratiæ sibi concessæ mani demnes pusillanimitatem justi : sed hac ratione polis .
festarit. 1 . Factum est enim , inquit , post verba hæc siinum obstupesce, quod cum tam multa essentmole
(Can. 10). Qualia ? Quæ narr: vit post factam calumne sta, tam fortiter et æquo animo lulit illam inhabila
niam , postquam condemnatus est ad carcerem : elnon tionem . Nam licel magnam a custode carceris noie
hoc solum , sed et postquam significatuni est nobis stalem accepisset, allamen gravabatur in lanto puedore
Domimum cum illo fuisse, et praefectum carceris om - cum sordidis el squalidis agendo. Nam vide cjus phi
nia quæ ibi crant ipsi commisisse, ut per illum admi- losophicam mentem , quoniodo forliler tulerit omnia ,
niserirentur. Factum est, inquit, posi verba hæc, post in omnibus magnam declarans animæ humilitatem .
quam injectus est in carcerem , cum peccassentprceſeclus Ei facies , inquit, in memisericordiam . et recordaberis
pincernarum el præfectus pistorum , 2. et 3. condemnali mei apud Pharaonem , et educes me ex carcere hoc.
sunt a rege , ut in carcerem milterentur, 4. quos prie - Allende , obsecro , hic quomodo nibil dicat contra
ſeclus carceris Josepho commendavit. Neque enim ut Scclesiam illam adulteram , neque arguat dominum .
vinclo usus est illo , sed ut curarum participe, imo ut neque narret fratrum in se inhumanitalem , sed lectis
eo qui ibi deieniorum miserias solariposset. El adsti. Onnibus , dicit : Recordare mei , et fac educi me ex
til eis , inquit. Quid est , Adslilit eis ? lloc est, cons ) carcere hoc : Quia furlim abducius sum de terra lle.
Talus est , roboravil eorum incules, erexit eorum ani- bræorum , et hic nihil feci , et immiseruntme in lacunt
mos , et non permisit absorberi præ, tristilia . Erant hunc. Ne perfunciorie boc prætereamus, sed conside
aulem diebus mullis in carcere , 5. el viderunt uterque remus quom philosophica menle præditus fuerit , et
insomnium in nocle una , præſectus pincernarum et præ . quomodo inventa opportunitale lemporis , et sciens
feclus pistorum . Sed bealus ille , cui curæ crat quc præfectum pincernarum in felicem stalum restitutum
modo consolarelur illos , ut vidit eos ob visionem in posse omme negotium suum regi significare , non
somniorum turbari, ctmerile confundi, dicit : 7. Cur Ægyptiam reprehendil (iterum enim eadem dicam ),
facies reslræ hodie tam obnubilæ el mesiæ ? Ostende. non dominum affert in medium , non fralres; non dicit
bantenim facies eorum intus latenlem perturbationem . causam propter quam condemnalus sit in carcerem ,
Propterea et sapiens quidam dicebal : Corde læunle neque scelus in se commissum varrare studet: sed
Norel facies, in Irislilia autem exsistente , morel (Prov. lioc unum curat, non ut illos condemnet , sed ut pro
15 . 13). Igiliis quia vidit eos tristitia afleetos propus se solo dical. Et fralrum quidem causam occultavit ,
insomniorum visionem , causam discere volens rog:1 dicens : Furlo abductus sum ex lerra Hebræorum : qira
vit.Vide quomodo cl in carcere exsistens suam osten- autem Ægyplia illa ſeceral ,non profert in medium ,
dit virtutem , et aliorum microres allevare studuit. neque injustam domini sui erga se indignationem .
Quid igilir illi ? 8. Somnium vidimus , et non esl qui Sed quid dicit? Hic feci nihil, el immiserunt me in
conjeciel illud . Ignorabant sapientiam ejus cum quo carcerem hunc. Fiec audientes discamus , si in lali:
loquebantur, sed vulgarem aliquem essc existimabant, inciderimus , ut caveamus iic conviciis illos , qui nos
ct propierea somnium ei non narrant, sed lantuin se vexarunt , incessamus , et ad accusationem illorum
vidisse dicunt , et addunt : Nullus est qui conjectet linguam acuamus : sed solum demonstremus in man .
illud. Verum admirabilis ille vir dicit eis : Nonne a sueludine et lenitate nos innoxios esse , ct imilemur
Deo manifestatio ejus est? Narrate iyilur mihi. Num a illum admirabilem , qui neque in calamitate exsistens
me ipso promillo vobis aliquid me diclurum ? Deus voluit vel verbis petulantiam et libidinem Ægyptix
est quirevelat. Narrate igitur mihi. Vide intelligentiam divulgare. Scilis enim mullos criminibus ctiam ob
el bumilitatis excellentiam . Non dixit , Ego vobis di- noxios , magna impudentia in alios sua delicia trans
judico , ego vobis dico somniorum eventum ; sed quid ? ferre conari : hic autem sole clarior exsistens, el qui
Narrale igitur mihi. Deus enim esl solus qui talia re. polerat omnia cum veritate dicere, et illius insaniam
velat. 9 . El narravil præfectus pincernarum . 12. Ut manifestam facere, et semetipsum clariorem demon .
autem audivit Joseph,inquit : Hæc est interprelalio ejus. strare , nihil illorum in medium affert.Nequc cnim
13. Tres propagines, tres suntdies : adhuc tres dies , el homanam venabatur gloriam , sed sufficiebat ei bene
recordabilur Pharao luæ pincernarum præfecturæ : et volentia superna , et oculum illum solum qui non dorº
hinc restituel le, cl dabis poculum Pharaoni in manum mit habere volebat laudalorem factorum suorum . Ideo
ejus juxta prislinum officium iuum , ut solebas, vinum silenle eo , et omnia oblegere moliente , clemens Do
in fundens. 14. Sed recordare mei per lemetipsum , quando minus in lantam eum gloriam perduxit, quando vidis
tibi bene eril, el facies mihimisericordiam , etmemor eris Athleram suum recle cerlasse. Jam autem discar .us
mei apud Pharaonen , el educes me ex carcere hoc : el ex iis que postea sequuntur viri patientiam , et
15. quia furtim abductus sum ex terra llebræorum , et quomodo non gravalim feri dilationem , neque a sua
hic feci nihil , et immiserunt nie in hunc lacum . Quia alacritale excidit ; sed zquo animo omnia fert , et
prædixeral ei bona eventura , et reconciliandum re
gem , dicit : Memor esto mei pe teipsum , quando coisl., detractionem .
543 S. JOANNIS CHRYSOSTUMI ARCHIEP . CONSTANTINOP. 544
promple gratias agit Domino suo , qui hæc fieri per- guir sibi in carcere contigerant, etinquit : I. Pecca
millebat. His auditis,princeps pistorum ralus el suum tum meum reminiscor hodie. Elnarrat statim quomo
sibi somnium boni aliquid præsignarc , narrat ci so - do in carcerem conjectus sit ipse et præfeclus pisto
mnii visionem . Quod ut audiit Joseph , accepla eliam rum , ct viderint somnia, et interpretationem eorum a
ex supcrna revelatione ejus interpretatione, prædicil Joseph acceperint, et quomodo secundum illius præ
illi interitum imminentem , el dicit : 19. Adhuc tres dictionem ipsis evenerintomnia . 14 . Hæccum audis.
dics , el auferet Pharao capul luum a le , el suspendet sel rex ,misit ad Joseph , et eduxit eum ex carcere , el
te in ligno ; el comedent volucres cæli carnes luas a le. lolonderunt eum , el mulaverunt vestimentum ejus , el
Propler hoc priusdicebam , inquit, non a meipso vobis intravil ad Pharaonem . Vide slatim ab initio quanlus
prædico , sed quiecumque Deus revelaverit : ut sive nunc honor. Postquam enim purgatus est per pilien
bonum aliquid , sive malum præsignet somniorum tiam , sicutaurum rutilansexiitde carcere,elducluses!
visio , non mihi adscribatis . Non enim a me hæc lo - ad Pharaoniem . Vidisti quantum sit a superna gratia
quor, sed illa vobis declaro, quæcumque superua gr.i adjuvari? Videnunc quanta dispensata sint, ut res Jose
lia mihimanifestarit. Cæterum cum adessent statuti phicomplerentur.Nam postquam summum illud ceria .
dies, opere implela sunt quæ Joseph dixeral : el sicul men certassel,elscelcslæilliusÆgypliæ pedicas eſſugis.
ipse interpretalus erat , ita contigit ulrique , el ille sel, cl in carcerem conjeclusesset,permisillit przeſeclus
quidem ad pristinam rediit felicitatem , hic auteni pincernarum cl pr:eſcclus pislorum Pharaonis per illuil
poenam luit . 23 . Porro præfeclus pincernarum , qui tempus in carcerem illum injicerentur , et per inter
laulam consolationem acceperal, non esl recordatus prelationem somniorum discerent viri sapientiam , ut
Joseph , sed oblitus est ejus. Vide iterum juslim in pa corum alier nunc tempestive illiusmentionein facieris ,
læstra aliqua certantem , et suæ virtutis exhibentem eum in medium proferrct. 15. Dixit autem , inquit ,
specimina, non perturbari, neque commoveri, neque Pharao ad Joseph : Somnium vidi, el non est qui inter
irgre furre. Nam si quis ex vulgaribus fuissel, ita for prelelur illud : ego autem audivi de le dicentes quod
lassis intra se dixisset : Quid huc rei ? præfectus pin - cum audieris soninia, ipsa interpreteris. Vide quomodo
cernarum , mox ut interpretatus sum ei somnioruin confusus Pharao 11011 dicit manifeste, nullum suorum
visionem , pristinam felicitatem accepit : et non est sapientiuni poluisse dijudicare somnia : sed quid ?
memor ejus qui sibi prædixit. Ille quidem solita ſeli- Somnium vidi, el non est qui interpreletur illud . Audivi
citate fruitur , ego aulem , qui nihil mali operalus autem de le dicentes , quod si audieris somnia , ipsa in .
sum , hic concludor cum homicidis, ciim furibus, cum terpreleris. Considera , obsecro, hic magnam pruden
latronibus, cum iis qui innumera mala commiserunt. tiam el pielalem Josephi , quomodo Pharaoni responia
Nihilhorum vel dixit, vel cogita vit :sciebat enim am - deal. Ne suspiceris , inquit, me aliquid a mc dicliie
pliora sibi stadia parari, ut legitime certando clariori rum , vel secundum hum : nam sapientiam dijudicalu
redimiretur corona. rum . Nequeenim possibile est sinesuperna revelacione
3. Considera enim quomodo post restitutionem il talium notitiam haberc. Scias igitur , sine Dco non
lius duo anni pr:1'lerierint. Oportebal enim exspeciari posse me respondere libi. 16 . Sine Deo , inquit , non
lempus opportunum , ut majori cum gloria inde edue respondebilur salutare Pharaoni. Cognosce universe .
cerelur. Si enim pra :fectus pincernarum ante somnia rum Dominum csse qui revelat , et ne ab hominibus
Pharaonis recordatus , cum subsidio suo liberasset, qu:ere , qur solius Dei estmanifestare.
fortassis non tam perspicua ſuissct aliis ejus virlus. Divina potentia per Josephum manifestala . – Vides
Nunc autem solers etsapiens Deus sciens, sicul opli- quomdo responso suo docet Pharaonem , quam sint
mus artiſex , quanto tempore in igne debeat aurum infirmi ei inutiles sapienles ejus, et quanta sil po
teneri , el ilerum inde reduci , permittit ad tempus tentia Dei. Igitur quoniam cognovisti ex me, ncqueex
duorum annorum pr:efectum pincernarum illius oblie humana sapientia , neque ex propriis rationibus haec
visci , ut el lempus somniorum Pharaonis veniat , et me loqui, dic qux a Deo libi sunt manifestata. Pharao
compellente necessitale ipsa, justus ille in lolo reg ::o ubi hæc audiit, narr3t somnia, el primum et sccun
Pharaonis noliis fial. 1. Nam posl duos annos vidit , dum , el inquil : 24 . Dixi conjectoribus, et non eral qui
inquit, somnia Pharao. 8. Et faclum estmane, el lur- annuntiarel mihi. Non audisti, inquit, a me, non esse
bula est anima ejus. Elmisil, el vocavil omnes conjecio- lumanæ sapientie lalia signilicare ? Ne igitur il:is suc
res Ægypli , el omnes sapientes suos, et narravit eis censeus : nunquam enim poterunt talia comprehen .
Pharao somnium , el non eralannuntians illud Pharaoni dere , quæ superua cgent revelatione . 25 . El dixil Jo
( Capul 41). Vide multiplicem Dei dispensationem . seph , inquit : Somnium Pharaonis unum est. 32. Ul
Prius permillil omnes qui ibi habebantur sapientes aulem credas quod verum erit, quod a Deo libi prasi
tentari , ut demonstrata eorum ignorantia , landem gnatum est, el quod accelerabit Deus istud facere, repo
hic vinclus, captivus , servis , Hebræus in medium litum esl secundo. Repetitio enim , inquil, confirmatio
adductusnola facerel ea quæ multis ignola erant, quo est visorum , et copiosior probatio quod omnino hæc
omnibus manifesiarelur superna grauia in illo reful fulura sint, Et postquam distinxit numerum si'picmu
fens. Cum igitur omnes sapientes venissent, el neque boum el seplem spicarum , ac dixit magnam ſuluram
dicere aliquid , neque os aperire possent : lunc prine abundanliam , el postea gravem sequuluram cssc la
ceps piniornarum recordalus recensuit Pharaoni ea mem , dcinde oplimum consilium aifuri, el dicit ; Cone
 13 IN CAP. XL GENES. HOMIL , LXIII.
αυτού όναρ χρηστών τι αυτό προμηνύειν, διηγείται νεσθαι 4 την άνωθεν αυτώ επανθούσαν χάριν. "Οτε
αυτή την του ονείρου δψιν. Αλλ' ακούσας ο Ιωσήφ, ούν άπαντες οι σοφοι παραγενόμενο: ουδέν ειπείν
και εκ της άνωθεν αποκαλύψεως και την τούτου και ηδυνήθησαν , ουδε διάραι το στόμα ίσχυσαν, τότε και
σύγκρισιν δεξάμενος , προμηνύει αυτό τον μέλλοντα άρχιοινοχόος εις μνήμην ελθών υπομιμνήσκει τον
αυτόν καταλήψεσθαι όλεθρον, καί φησιν : " Ετι τρείς Φαραώ τών εις αυτόν συμβεβηκότων, καί φησι Γο»
ημέραι, και αφελεί Φαραώ την κεφαλήν σου από αμαρτίαν μου αναμιμνήσκω σήμερον. Και διηγεί .
σου , και κρεμάσει σε επί ξύλου, και φάγεται τα ται αυτίκα όπως , ηνίκα εις το δεσμωτήριον ενεβλήθη
όρνεα του ουρανού τας σάρκας σου από σου. Διά αυτός και ο αρχισιτoποιός , και εθεάσαντο τα ονεί.
τούτο προλαβών είπον , φησίν, ότι ουκ απ' έμαυτού ρατα, και την σύγκρισιν εδέξαντο παρά του Ιωσήφ,
ταύτα υμίν προμηνύω, αλλ' άπερ αν ο Θεός αποκα- ότι κατά την εκείνου [604] προαγόρευσιν άπαντα αυ
λύψη, ίνα κάν χρηστών τι υποφαίνη των όνειράτων ή τοίς εις έργον εξήλθε. Ταύτα ακούσας ο βασιλεύς,
όψις, κάν το εναντίον, μή έμοί λογίσησθε. Ου γαρ μετεπέμψατο τον Ιωσήφ, και εξήγαγεν αυτόν εκ
οίκοθεν ταύτα φθέγγομαι, αλλ' εκείνα υμίν διασαφώ, του οχυρώματος και εξύρησαν αυτόν, και ήλ.λα -
άπερ αν η άνωθεν χάρις κατάδηλα ποιήση. Αλλά[603] ξαν την στολήν αυτού, και εισήλθε προς Φαραώ.
της προθεσμίας επιστάσης, εις έργον εξήει τα παρά " Ορα ευθέως και εκ προοιμίων λοιπόν πόση η τιμή.
του Ιωσήφ ειρημένα, και καθά αυτός συνέκρινεν, Επειδή έκαθαρίσθη καλώς δια της υπομονής, και
ούτω γέγονεν αμφοτέροις, και ός μεν εις την προτέ- καθάπερχρυσίον φαιδρυνόμενον εξήει εκ του δεσμω
ραν επανήλθεν ευημερίαν, ός δε • την τιμωρίαν εδέ - τηρίου , και ήγετο προς Φαραώ. Είδες πόσον εστί το
ξατο . 'Αλλ' ο αρχιoινοχόος, ο τοσαύτα παρακλη- υπό της άνωθεν βοηθείσθαι κοπής ; " Ορα πόσα ώκονο
θείς, ουκ εμνήσθη, φησί, του Ιωσήφ, αλλ' επελά- μήθη, ίνα τα κατά τον Ιωσήφ εις έργον εξέλθη.
θετο αυτού. " Ορα πάλιν τον δίκαιον καθάπερ εν γυ- Επειδή γάρ τον μέγιστον εκείνον άθλον ηγωνίσατο
μνασία τινί και παλαίστρα αγωνιζόμενον, και της της μιαράς εκείνης Αίγυπτίας τα δίκτυα διαφυγών,
οικείας αρετής απόδειξιν παρεχόμενον, και ουδεμίαν και εις το δεσμωτήριον ενεβλήθη, συνεχωρήθη τον
ταραχήν υπομένοντα, ουδέ θορυβούμενος και δυσ. άρχιουνοχόον και τον αρχισιτoπoιόν του Φαραώ κατ'
ανασχετούντα. Είπε γάρ αν άλλος προς εαυτόν ίσως, εκείνον τον καιρόνεκεί έμβληθήναι, και διά της συγ
ει των πολλών τις ην: Τί τούτο; ο μεν άρχιοινοχόος , κρίσεως των όνειράτων μαθείν του ανδρός την σο
καθα συνέκρινα αυτό του ονείρου την όψιν, απέλαβε φίαν, ίνα νύν εν καιρώ μνήμην αυτού ποιησάμενος
μετά τοσαύτης ταχύτητος την προτέραν ευημερίαν, εις μέσον αυτόν αγάγη. Είπε δε, φησί , Φαραώ προς
και ουδέ μνήμην εποιήσατοεμού του προμηνύσαντος. τον Ιωσήφ : 'Ενύπνιον εώρακα, και ο συγκρίνω
'Αλλ' εκείνος μέν έστιν εν ανέσει τοσαύτη: εγώ δε ο ουκ έστιν αυτό: εγώ δε ακήκοα περί σου λεγόν .
μηδένχαλεπόνεργασάμενος, ενταύθα κατακέκλεισμαι των , ακούσαντα σε ενύπνια, συγκρίνειν αυτά.
μετά ανδρογόνων, μετά τυμβωρύχων, μετά ληστών, " Ορα πως αισχυνόμενος ο Φαραώ ου λέγει φανερώς,
μετά των μυρία εργασαμένων κακά. Ουδέν τούτων ότι ουδείς των παρ' εμοί σοφών ίσχυσε διακρίναι τα
ουκ είπεν, ουκ ενενόησεν · ήδει γαρ ότι και τα σκάμ· ονείρατα αλλά τί; ' Ενύπνιον εώρακα, και ο συγ
ματα αυτά μακρότερα εγίνετο, ένα νομίμως αγωνισά- κρίνων ουκ έστιν αυτό· ακήκοα δε περί σου λε.
μενος λαμπρόν αναδήσηται τον στέφανον. γόντων , ακούσαντά σε ενύπνια , συγκρίνειο ' αυτά.
γ . Σκόπειγάρ μοι, μετά την αποκατάστασιν εκείνου, Σκόπει μου και ενταύθα του Ιωσήφ την σύνεσιν και
φησί, δύο έτη παρήλθονημερών. "Έδει γάρ αναμείναι την πολλήν ευλάβειαν, όπως αποκρίνεται το Φαραώ.
τον καιρόν τον επιτήδειον, ώστε μετά περιφανείας Μή υποπτεύσης, φησίν, εμέ τι οίκοθεν φθέγγεσθαι,
ή από ανθρωπίνης σοφίας ταύτα διακρίνειν. Ουδε γάρ
αυτό γενέσθαι την εκείθεν έξοδον. Ει μεν γαρ προ οίόν τε άνευ της άνωθεν αποκαλύψεως την γνώσιν
των όνειράτων του Φαραώυπομνησθείς ο άρχιοινοχόος τούτων
διά της οικείας προστασίας αυτόν ήλευθέρωσε του ουχ οίόν καταλαβείν.
τε με
"Ισθι τοίνυν, ότι άνευ του Θεού
αποκριθήναι σοι. "Ανευ γάρ, φησί, του
δεσμωτηρίου, ίσως ουδέ κατάδηλος έμελλεν αυτού Φαραώ .
Θεού ουκ αποκριθήσεται το σωτήριον του
γίνεσθαι τοις πολλοίς ή αρετή. Νυνί δέ ειδώς ο εύμή- Μαθών τοίνυν ως και των αττάντων Δεσπότης έστιν ο
χανος και σοφός Δεσπότης, καθάπερ τεχνίτης άριστος ταύτα αποκαλύπτων, μή παρά ανθρώπων ζήτει ταύτα ,
όσον προσήκει χρόνον το χρυσίον όμιλήσαι τώ πυρί, ά μόνου, φησί , του Θεού έστιν εις φανερόν άγειν.
και τότε αυτό χρή εκείθεν ανελέσθαι, συγχωρεί τον " Ορα πώς διά της αποκρίσεως παιδεύει τον Φαραώ
χρόνον των δύο ετών λήθην εγγενέσθαι τώ αρχιoινο- είδέναι και των παρ' αυτου σοφών την ασθένειαν, και
χόω, ίνα και ο καιρός τών όνειράτων του Φαραώ του Δεσπότου την δύναμιν . 'Επεί ούν έγνως παρ'εμού,
φθάση, και της ανάγκης αυτής συνελαυνούσης πάση ότι ουκ από σοφίας ανθρωπίνης ταύτα φθέγγομαι,
τη βασιλεία του Φαραώ γνώριμος γένηται ο δίκαιος. ουδε εξ οικείων λογισμών, λέγε τα παρά του Θεού
Μετά γάρ τα δύο έτη είδε, φησί , τα ονείρατα ο α- σοι μηνυθέντα. Ταύτα ακούσας ο Φαραώ διηγείται τα
ραώ. Και εγένετο πρωί, και εταράχθη η ψυχή αυ ενύπνια , και το πρώτος και το δεύτερον, καί φησιν
του , και αποστείλας εκάλεσε πάντας τους εξηγή Είπα τοίς εξηγηταίς, και ουκ ήν ο απαγγέλλων μοι.
τάς της Αιγύπτου, και πάντας τους σοφούς αυ Ουκ ήκουσας, φησί, και παρ' εμού, ότι ουκ έστι το
της , και διηγήσατο αυτοίς Φαραώ το ενύπνιον , ταύτα γνωρίζεις της ανθρωπίνης σοφίας; Μή τοίνυν
και ουκ ήν ο απαγγέλλων αυτό το Φαραώ. " Ορα εκείνοις καταμέμφου • ουδέ γάρ αν ίσχυσαν ποτε
την πολλήν του θεού οικονομίαν. Πρότερον συγχωρεί ταύτα καταλαβείν, και της άνωθεν δείται αποκαλύψεως .
πάντων των αυτόθι νομιζομένων σοφών πείραν αυτόν έστι. "Ινα δεφησίν,
Και είπε, Ιωσήρ : Το ενύπνιον: Φαραώ έν
πιστεύσης ότι αληθές έσται το παρά
λαβείν, ίνα όταν δειχθή ή εκείνων άγνοια, τότε ούτος του Θεού σοι μηνυθέν, δεύτερον άνηνέχθη το αυτό
ο δεσμώτης, ο αιχμάλωτος , ο δούλος , ο Εβραίος εις σε θεάσασθαι, και ότι ταχυνει ο Θεός του ποιήσαι
μέσον αχθείς , και τα τους πολλούς λανθάνοντα γνώ . αυτό. Η δευτέρωσις, φησί, βεβαίωσις έστι των φα
ριμα καταστήσας, πρόδηλον άπασι κατασκευάση γε νέντων, και πληροφορία ότι πάντως ταύτα γενήσε
4 Savil, et quinque mss την περί τούτου . ται. Και επειδή διέκρινε τον αριθμόν των επτά βοών
b Savil. el duo mss . και αφαιρεί Φαραώ. και τωνεπτά [603) σταχύων, είτών ευθηνίαν μεγάλης
• Και ός μεν εις την... ός δε. Νο13 ος bis repetitum arti- έσεσθαι, και ταύτην λιμον διαδέξ-σθαι χαλεπον, λοι
culi vice , quod forie ne semel quilein alias reperire cs!
ajud Chrysostomum . d Quinque mss. παρασκευάση γενέσθαι.
813 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP. 518
πόν και συμβουλήν εισάγει αρίστην, καί φησι: Kα- τα πάσιν άγνωστα εις φανερον ήγαγε, σημαίνων
τάστησον άνδρα επί της Αιγύπτου, ός δυνήσεται των τούτο αυτό ο Φαραώ την προσηγορίαν αυτό επιτίθησι.
επτά ετών της ευθηνίας τα γεννήματα συναγαγών και επιδαψιλευόμενος τη τιμή, δίδωσιν αυτό και την
ούτως οικονομήσαι , ως δυνηθήναι εν τω καιρώ του θυγατέρα Πετεφρή εις γυναίκα. Είτα επειδή ομώνυ
λιμου παραμυθίαν ευρέσθαι, και μη παντελή γενέ - μoς ήν ούτος το γενομένων αυτού δεσπότη , φησί ,
σθαι τον αφανισμόν. " Ηρεσε ταύτα το Φαραώ και Του ιερέως Ηλιουπόλεως. Και να μάθωμεν λοιπόν
πιάσιτοίς παισιν αυτού. Και λοιπόν υπηρετεί ο Φα- οίαν άγων την ηλικίαν ο θαυμάσιος ούτος τοσαύτης
ραώ τη εκβάσει των ονειράτων του Ιωσήφ, ών εθεά- Yξιούτο της αμοιβής και τοσούτους επεδείξατο τους
σατο ηνίκα παρά τω πατρί διηγε . Και αυτός μεν τά άθλους, φησίν • Ιωσήφ δε ήν τριάκοντα ετών, ότε
ονείρατα του Φαραώ διέκρινεν· ο δε Φαραώ είς τέλος έστη εναντίον Φαραώ. Μή απλώς νομίσωμεν των
ήγε των όνειράτων την έκβασιν άγνοών. Ακούσας ετών τον χρόνον εγκείσθαι , αλλ' ίνα μάθωμεν, ότι
γάρ ταύτα, φησίν, Είπετοίς παισιν αυτού• Μή εί- ουκ έστιν ουδενί αμελούντι της αρετής απολογία ,
ρήσομεν άνθρωπον τοιούτον , ός έχει πνεύμα Θεού ουδέ έξεστι τιν : προβαλέσθαι νεότητα, ένθα αρετήν
εν εαυτώ ; επιδείξασθαι δεί. Ιδού γάρ ούτος ου μόνον νέος ήν,
δ'. Είδες πώς έγνω και αυτός ότι έκ τής άνωθεναπο- αλλά και καλός τώ είδει , και ωραίος τη δψει. "Έστε
τα χατάδηλα γέγονε . Τίνα γάρ. γάρ και νέον όντα μή κεκτησθαι την του σώματος
φησίν, ευρήσομεν, ός τοιαύτης ήξίωται χάριτος, ως ευμορφίαν. Ούτος δε μετά της νεότητος και καλός ήν
πνεύμα Θεού έχειν εν εαυτώ ; Και είπε τω Ιωσήο · τω είδει, και ωραίος τή όψει , και σχεδόν
Επειδή έδειξε σοι ο Θεός πάντα ταύτα, ούκ έστιν της ηλικίας τα άνθει τυγχάνων, δούλος και αιχμάλω
άνθρωπος φρονιμώτερός σου. τος εγένετο. Δεκαεπτά ετών γάρ ήν, φησίν, ηνίκα
Σκόπει ενταύθα πως, όταν βούληται ο ευμήχανος κατήχθηεις
νεότητος
Αίγυπτον. Είτα εν αυτή τη καμίνο της
γεγενημένα επιτίθεται η ακόλαστος Αι
Θεός εις έργον αγαγείν τα αυτώ δόξαντα, ουδέν των γυπτία, η δεσποινα αυτού γεγενημένη, και ουδέ ούτω
εν τω μέσω συμβαινόντων κώλυμα γενέσθαι δύναται.
Ιδού γαρ, και σφαγή σχεδόν , ώς ειπείν, υπό των τήριον, και η επί τοσούτον χρόνον εκεί ταλαιπωρία •
αδελφών γέγονε, και πράσις , και κατηγορία περί και έμενε καθάπερ αδάμας , ου μόνον ού γινόμενος
αυτόν έσχατον επάγουσα κίνδυνον, και δεσμωτήριον
επί τοσούτον χρόνον, και μετά ταύτα άπαντα εις αυ.. ασθενέστερος,
Είχε γάρ
αλλά και πλείονα ισχύν προσλαμβάνων.
νευρούσαν αυτόν την άνωθεν χάριν. Και
τον άνηνέχθη, σχεδόν ειπείν, τον θρόνον τον βασιλι. επειδή προλαβών τα παρ' εαυτού πάντα επεδείξατο ,
κόν. Επειδή έδειξε σοι ο Θεός πάντα ταύτα, ουκ διά τούτο από του δεσμωτηρίου επί της αρχήν πάσης
έστιν άνθρωπος φρονιμώτερός σου και συνετώτε εκαλείτο της Αιγύπτου.
ρος. Συ ούν έκτη επί τω οίκω μου, και επί τω στό ε'. Ταύτα ακούοντες μηδέποτε εν ταις θλίψεσιν απ
ματί σου επακούσεται πάς ο λαός , πλήν τον αγορεύωμεν, μηδε τους οικείους λογισμούς κατακολου
θρόνον υπερέξω σου εγώ. "Ορα πώς αθρόον ο δε θούντες δυσανασχετωμεν· αλλά πολλήν την υπομονήν
σμώτης βασιλεύς καθίσταται πάσης της Αιγύπτου,και επιδεικνύμενοι τηνελπίδα τρεφόμεθα, ειδότες του Δε
ο υπό του αρχιμαγείρου εις το δεσμωτήριον είσ σπότου ημών το ευμήχανον, και ότι ου περιορών
αχθείς, υπό του βασιλέως εις αυτήν ανάγεται την ανω ημάς καταλιμπάνει πείραν λαβείν των λυπηρών, αλλά
τάτω τιμήν 4 · και ο γενόμενος αυτού δεσπότης εξαι βουλόμενος ημάς αγωνισαμένους λαμπρόν αναδήσα
φνης εώρα , όν ώς μοιχόν εις το δεσμωτήριον έμβ: σθαι τον στέφανον . Ούτω πάντες οι άγιοι ευδοκίμησαν.
€λή κει, την αρχήν πάσης Αιγύπτου δεξάμενον. Είδες Διά τούτο και οι απόστολοι έλεγον• Διά πο...λων θ.λί
πόσον εστί το φέρειν ευχαρίστως τους πειρασμούς και θεων δει ημάς εισελθείν εις την βασιλείαν του
κατεργάζεται , η δε υπομονή δοκιμή », η δε δοκιμή τω κόσμω θλίψιν έξετε. Μή τοίνυν ασχάλλωμεν προς
ε...τίδα, η δε ε1πίς ού καταισχύνει. "Ορα ούν b • τας Ολίψεις, αλλ' ακούωμεν Παύλου λέγοντος, ότι οι
τας θλίψεις μεθ' υπομονής ήνεγκεν : η υπομονή δό θέλοντες ζην ευσεβώς εν Χριστώ Ιησού, διωχθή
κιμον αυτόν άπειργάσατο · δόκιμος γε όμενος ελπίζων σονται. Και μη ξενιζώμεθα, μηδε δυσχεραίνωμεν ,
διετέλει η ελπίς ου κατήσχυνεν. Είπε δε προς αυ - αλλά μετά πάσης ανδρείας και υπομονής τα επαγό .
τύν : "Ιδού καθίστημι σε σήμερον επί πάσαν γήν μενα φέρωμεν, μή προς τας βλέψεις αφορώντες, αλλά
Αιγύπτου.
από Και περιε.ιόμενος
της χειρός φαραώ αυτόν
αυτού, περιέθηκεν τον δακτύλιος
επί την
προς το κέρδος το ημίν εντεύθεν συλλεγόμενον· έμπο
μία γάρ έστιν αύτη πνευματική . Και καθάπερ οι τα
χείρα 'Ιωσήφ, και ενέδυσεν αυτόν στολήν βισ- χρήματα συλλέγειν βουλόμενοι, και τηνεμπορίαν ταύ
σίνην, και περιέθηκε κλοιόν χρυσούν περί τήν την την βιωτικήν μετιόντες, ουκ αν ετέρως δυνηθειες
τράχηλον αυτού, και ενεβιέασεν αυτόν επί το αυξήσαι την οικείαν περιουσίαν, ει μή πολλούς κινδύ
άρμα το δεύτερον αυτού, και εκήρυξεν έμπροσ - νου, υπομένoιεν κατά την και κατά θάλασσαν (και γάρ
θεν αυτού κήρυξ, και κατέστησεν αυτόν εν' όλης ληστώνεφόδους,και πειρατών επιβουλάς ανάγκη υπο
της Αιγύπτου. Επειδή γάρ τον Θεόν είχε μεθ' εαυ- στήναι) , [ 607) και όμως πάντα μετά πολλής της προθυ
του, ούτος αυτώ ταυτα πάντα προηυτρεπισε, και εις μίας καταδέχεσθαι ετοιμάζονται , τή προσδοκία του
την περιφάνειαν αυτόν ταύτην ανήγαγεν. Είπε δε κέρδους ουδεμίαν των λυπηρών αίσθησιν λαμβάνοντες:
φαραώ: "Άνευ σου ουδείς εξάρη την χείρα αυτού του αυτόν δη τρόπον και ημάς εννοούντας τον εντεύθεν
επί πάση( 606] γή Αιγύπτου. Και εκάλεσε Φαραώ ήμίν συλλεγόμενον πλούτου και την πνευματικήν έμ
το όνομα Ιωσήφ, Ψομθομφανήκ· διά της προσ - πορίαν, προσήκει χαίρειν και αγάλλεσθαι, και μη
ηγορίας του ονόματος διηνεκή την μνήμην βουλόμενος σκοπεϊν τα βλεπόμενα, αλλά τα μη βλεπόμενα, καθά .
εναποθέσθαι της ενυπαρχούσης αυτο σοφίας . Τούτο περ ο Παύλος παρα:νεί λέγων· Μή σκοπούντων
γαρ ερμηνεύει, Των κρυπτών γνώστης επειδή γαρ ημών τα βλεπόμενα. Τούτο γάρ πίστις, όταν μη
ο Αlii την ανωτάτω αρχήν. € Quinque mss. καταδέχονται τη προσδοκία. Infra iiilem
à " On our. Ilæc omittit Coisl. ημίν συναγόμενον πλούτον, και την πνευματικήν ευπορίας.
 IN CAP . XLI. GENES . HOMIL . LSU1.
stilue virum superÆgyptum , qui possil colligere red dai ci filiam Pelephura in sorem . Deinde quia isto
udantes friiclus sepicm annorum ,ac sic dispen:arc, ejusilem nominis crat cum co qui dominis ejus fue
uit possil in tcmpore famis solalium inveniri, et non rill ,ocil, Sacerdotis Heliopole08. E : ' t discamus in
rooni el omiibus servis ejus. Tuncque ministravit Ph : - Tus est mercedem , lantaque certamin : cxhibuit, ille
rao exilui somniorum Joseph , quæ videral quando quit : 16. Joseph autem erat triginta annorum , quando
apud patrem agebal. Et ipse quidem somnia Pharao . Sielil coram Pharaone. Ne leniere pulemus assignatum
mis dijudicabat: Pharao autem somniorum eventum esse nimicrum annorum , sed il discamus negligenti
ignorans ad finem ducebat. Nam it harc audivil, 58 . virtutem nullam essc excusationem : neque coim licet
Dixit servis suis : Num inveniemus hominem talem , qui alicui olijicere juventutem , ubi virlus exercenda est.
habel spiritum Dei in semetipso ? Ecce ille non solum juvenis erat, sed ctiam pulcher
4. Vidisti quomodo cognovit el inse , ex superna specie , et formosus lacie . Contingit cnim aliquando
revelatione hac ei manifestata fuissc ? Quem enim , jurenem esse, et nulla corporis pulchritudine prædi
inquit, inveniemus, qui tantam consequullis sit gra- tum . llic autem et juvenis et pulcher eral specie , five
tiam , ut spiritum Dei in sc habcat? 39. Etdixil, ile cievue decorus, ac quasi in ipso juventutis fore ser
quit, ad Joseph : Quia monstravil tibi Deus omnia hæc, vus el captivus factus est. Decem enim el seplen ha
non est homo prudentior quam lu . bebiit annos, quando deductus est in Ægyplum (Gen .
Nihil impedil decrelum Dei. Quantum sit ferre cum 57. 1) . Deinde in ipsa fornace juventutis positum sola
gratiaruri aclione lentationes . — Allende hic quomodo, licita it intemperans Ægyplia domina ejus, nequc sic
quandocumque voluerit providus Deus opere complere superavit justi viri furiiuudinem ; denique in carcere
quir sibi visa fuerint, nihil eorum quæ in medio ob- tanto tempore ærumnosus ſui!: cl mansit quasi ada
stire videntur, impedire possil. Ecce enim a fratribus mas; non solum non factus infirmior, sed cl plusro
prope occisus ſuerat, postea autcm renditus, acces- boris assumens. llabuit cnim roborantem se super
scral ilcm calumnia in extremum periculum adducens, nam gratiam . Quoniam prius quod suum erat tolim
cl in carcere tanto tempore fueral, et post h:ccanvia aliuleral, proplerea c carcere ad principalum lotilis
ad ipsum , prope dixerim , regis solium creclus est. Æypti accersitus est.
Quoniam ostendit libi Deus hæc omnia , non est homo 5 . Forliler ſerendie sunt afflictioncs. Oculis fidei res
prudentior et intelligentior te . 40 . Tu igitur eris super spirituales conspicicndæ sunt, el verbo Dei firmiler cre
domium meam , et in ore luo obediel omnis populus : ve- dendum . - - llæc audientes in all crinibus animum
rumtamen Ihrono ego le antecellam . Vide quomodo ca- numquam despondeamus, neque propria ratiocinia
plivus repente constituitur rex touius Ægypti, et qui sequentes Xgre ſeramus : sed magnam patientiam
ab archimagiro in carcerem conjectus fuerat, a rege exhibenles spc bona foreamur, scientes solertiam Do
in summum locum ' exullatus est : ac qui lucrat cius mini nostri : qui sineus nos asper. experiri, non de
dominus, repente vidit quem ut adulterum in carce- scrit nos, sed vull ut certanles clariori corona redi
rem miserat, lolius Ægypti suscepisse imperium . Vi miannur. lla omnes sancti probati sunt. Propterea ct
disti quantum sit ferre cum gratiarum actione lenta - apostoli dicebant: Per multas affiictioncs oportetnos in
liones ? Propterea Paulus dicebat, Aflictio patientiam regnum Dei intrare (Act. 14 . 22). Elipse Christus di
operatur, patientia probationem , probatio spem , spes cebal discipulis suis : In mundo afflictionem habebitis
non pudefucil (Rom . 5. 3 - 5 ). Vide igitur : afili (Joan. 16 . 33). Ne igitur mereamuis in alllictionibus,
cliones patienter tulit ; patientia probaluni eum fecit; sed audiamus Paulum dicentem , Qui volunt pie videre
probalus laclus in magna spe agebat ; spes non pude- in Christo Jesu , persegundionem patientur ( 2. Tim . 5.
fecit. 41. Dixit autem ad eum : Ecce constituo le hodie 12). Etne admiremur, nequeægre feramus, sed om
super omnem terram Ægypli. 42. Ei Pharco ablnto nia cum fortitudine et patientia toleremus, non ad
annulo de manu sua , posuil eum in manu Joseph , in - alflictiones respicicntes, sed ad lucrum quod inde
duitque eum reste byssina, el circumdedil collum ejus congregamus : spiritualis eniin quædam negotiatio
torque aureo , 43. el ſecil cum ascendere super currum est. Et sicul qui pecunias colligcre volunt, atque hu
silum secundum . El promulgavit coram eo præco, et jus seculi negotiationem exercent, non aliter possuint
constituit cum super folam Ægyptum . Nam Deus quem augere suas opes, nisimulta pericula terra marique
habebat secum , antea ei omnia bene disposueral, al- sustinuerint (necesse est cnim ut ferant latro : un: et
que eum in tantum glorie culmen evexit. 44. Dixit piratarum insidias) ; allamen omnia magna alacritate
autem Pharao : Absque le nullus lerabit manum suam in suscipiunt, el ob exspectationem lucri, trumnarum
omni terra Ægypli. 45 . El vocarit Phario nomen Jo. scnsum nullum habent : codem modo el nos, cogitan
seph, Psomihomphanech : appellatione volens sapien . Ics divitiis et spirituales merces ', quas nobis hic
llam ejus perpetua memoria lesta lam esse. Hoc enim colligere licet, oportet gandere el exsultare, el non
signiſical, Occullorum cognilor , eo quod ea qur om contemplariquæ videntur, sed que non videntur, sic
cibus occulia erant manifestaverit, ideo ex re gesta ulet Paulus admonel, dicens : Non consideranrib . 3
appellationcm ei imponit.Elutaccumularethonorem , nobis ea quæ videntur (2. Cor. 4. 18). Fidei enim est,
I Juxta quinque Mss. leyendum est, spiritualem abun
Alii, a:: sunmom pote kile.it. dionlim , pro , spiiluales merce's.
 547 S. JOANNIS CURYSOSTONLARCIIIEP. CONSTANTINOP. 548
non corporalibus oculis contentos esse , scd oculis tris mei. Quid est , Omnium laborum meorun ? Hinc
mentis imaginari ea que non videntur. Nam illa fide subindicare mihi videliir primam el secundam sersi
digniora credcnda sunt, quam ea qur corporalibus lutem , el miscris in quam in carcere tulit. El omniun
oculis videntur. Sic patriarcha gralus fuit Deo, quia quae sunt patris mei : segregationem significat , quam
credidit promissioni ejus, el superior nalura faclus, sustinuit alireplus ab ulnis paternis , quia immatura
humanisque rationibus ; ideo Repulatum est ei in ju - zlale,tanı liberaliter educatus,liberta'em eum servitute
slitiam (Rom .4. 3). Considera , justitiam esse credere cimmitavil.52. El nomen secundivocavit Ephraim ,quia
iis quæ a Deo dicuntur. Quando cnim ille aliquid pro- crescere fecit me Deus in lerra humulitatis meæ . Vide ci
iniserit, ne mibi secundum humanam consequentiam hujus non !cn gratiarum actione plenum . Noo solum
res cxpende, scd superior hujusmodi rationibus sis, enim , adversitatis oblilus sum , scd el auct:is som in
ac confide potentice ejus qui promisit. Ita unusquis - terra , in qua tanlam sustinui humiliationem , utpolc
que justorum probalus fuit, ita eladmirabilis ille Jo - in extremis periculis eliam de vila anxius. Verum
sephi, cum post illa somnia tanta inicrjecta fuerint ninc auditu digna sunt quæ sequuntur. Nam post
impedimienta , non turbatus est animo, non commo- ſcrlilitalen scptem annorum , veneruntelseplem anni
tus est, sed robusla mente fortiter tulit omnia, sciens penurie et ſamis, secundum prædictionem Josepli.
non esse possibil . ea quæ Deusdecrevit non evenire. Rerum enim eventus concessam viro sapientiam om
Ideo post scrvilitem , post carcerem , lantamque ca- nibus detegebat , idque efficiebal , ut omnes ci sese
lumniam , principatum suscepil lotius Ægypti. Hinc submittcrent. Et cuin fames valida facta esset , piri
igitur omnia cogitantes, fortiter suscipiamus ca quæ mum eos penuriam sentire non permisit. 54. In omni
iſerunlur, gratiasque agamus pro ominibus clementi enim terra Ægyptiorum erant panes. Sed cuin molestia
Deo , el ejus exspectemus opitulationem ; quæ nobis famis invalescerel , clamavit populus ad Phar. oncm ,
omnibus concedatur, gratia et clementia Domini no- magna pressus indigentia : a fume cnim coacli , ad
stri Jesu Christi, cui cum Patre et sancto Spiritu sil regem cucurrerunt. Porro vide hujus benevolentiam ,
gloria , imperium , el honor, nunc et semper, et in 55. Dixit autem Pharao Ægyptiis : lle ad Josephe ; el
sæcula sæculorum . Amen . quidquid dixerit vobis, facile : quasi diceret : Quid me
HOMILIA LXIV . suspicitis ? Non videlis me regis babitum dumtaxat
gestare , illumque nobis omnibus salutis auclorcm
Exivil aulem Joseph a facie Pharaonis , et peragravil factum ? Ne igitur illo relicto ad me curratis, sed abile
omnem terram Ægypti; et fecit lerra annis seplem ad illum , Et quæcumque dixerit vobis , facile. 56. Ape
ferlililaris manipulos ; et congregavil frumentum sicut ruil autem Joseph horrea, el vendidit Ægyptiis . El quo.
arenam maris ( Gen . 41. 46 -49 ). niam omnes consumebat famis necessitas,57. Omnes,
1. Vullis ut el hodic historiam Josephitraciemus, et inquit , provinciæ veniebani in Egyplum , ul emerent
videamus quoinod vir ille , suscepto lotius Ægypti frumentum : invalueral enim , inquil , fames super omn
principatu , per innalam sibi intelligentiam omnes nem lerram . Vide , obsecro , quomodo paulatim even
consolatus fuerit ? 46. Exivil enim , inquit , a facie lum accipere incipiant somnia Joseph .Nam ubi lamies
Pharaonis , et transiril per omnem terram Ægypli; invaluit, el occupavil lerram Chanaan , in qua habi
47. el ſecil terra annis seplem fertilitatis manipulos ; tabat Jacob bujus pater , qui 1. Postquam didicil in
49. el congregavit (rumentum sicul arenam maris. Sus Ægyplo frumentum venumdari, dixi, in juil, filiis suis :
cepla prius a rege polestale omni, collegit , inquit , Quare segnes estis ? 2. Ecce audivi quod frumentum sil
fruges , et in civitatibus reposuil, providens jam mulo in Ægyplo . Descendite , ul compareris nobis pauca ci
anlea , quae futuræ penuriæ succurrere possent. Vi- baria , ul vivumus , et non moriamur (Cap. 42 ). Quid ,
dis i quales retributiones forlilidinis el patientiir , et inquil , liic sedelis ? Abile in Ægyptum , ct alimei.la
aliarum virtutum etiam bic acceperit juslus , cum a nobis :ſerie . Il.cc autem omnia facta sunt, lit fratres
vinculis ad regia palalia ascendit ? 50. Nati suntautem Joseph visioni cjus omnia ministrarent : el interpre .
illi, inquit, duo filii, priusquam advenirent anni penuriæ : lilionem somnii quam ipsi conjcclaverant, cum audio
51. el vocavitnomen prioris Manasse : quoniam oblivisci rent Joseph somnium narrantem , implerenl. 3. De
me fecit Deus omnium laborum meorum , el eorum quæ scenderunt enim , inquil, decem fratres, 4 . Pl Benjamin
sunt patris mei. Allende hic viri religionern et picta - non cceperunt, qui erat (raler Joseph ex cadem matra .
lem , quomodo per filii appellationein memoriam om - Dicebat enim palcr ejus : Ne forle accidul ci languor :
nium servaverit (a ) , ut perpetuo gratias agerei, el qui p: cens puero, eo quod alite immatura eral. 6 . Ve
ex se natus erat, per suam appellationem scire possct nerunt autem , el Joseph sicut principem Ægypli ado
certamina , et patientiam , quæ justus perferens in raverunt super faciem suam in terra. Elnunc ignoran
tantam pervenissct gloriam . Quia oblivisci me ſecit les quidem hæc omnia faciunt. Nam quia multum
Deusomnium laborum meorum , el omnium quæ sunt po . lemporis intercesseral, faciem fratris non agnoverunt.
. Verisimile enim est, juvenem olim , nunc immutatum
(10) Imo oblivionem omnium induxit, idque significabatur propria fuisse. Idque lolum opinor divinic dispensa
noniine vanasse, ul modo dixit Scriptura : Manasse enim
Hebraice 7wa fil ex ,703, oblivisci. Verum mos obtinuit, tionis fuisse, ita ut non policrint velex scrmone, vel
ut cum quis ærumnis etmalis omnibus ereptus fuil, dic: tures aspectu frairem agnoscere. Unde enim umquam in
maloruni oblivisci; id est, in eorum sensum non vllra veni
re, etsi illoruin l'ecorilulur. hanc opinionein venissent? E:eniin putabantcuin apud
551 IN CAP. XLIET XLII GENES. HOMIL . LXIV . 518
τοίς σωματικούς οφθαλμοίς αρκώμεθα μόνον, αλλά δεν υπέμεινεν έξω των αγκαλών γενόμενος των πατρι
τους της διανοίας όμμασι φανταζώμεθα τα μή ορώμενα. κών, ότι εν αύριο ηλικία μετά τοσαύτης ανατραφείς
Εκείνα γάρ μάλιστα των διά των σωματικών οφθαλ- επιμελείας, δουλείαν αντί της ελευθερίας ήλλάξατο .
μών όρωμένων αξιοπιστότερα ήμάς ηγείσθαι δει. Ού - Και το όνομα του δευτέρου εκάλεσεν Εφραίμ,"Οτι
τως ο πατριάρχης ευδοκίμησε, πιστεύσας τη του ηύξησέ με , φησίν, ο Θεός εν γήταπεινώσεώς μου.
θεού υποσχέσει , και ανώτερος της φύσεως γεγονώς " Ορα και την τούτου τροσηγορίαν ευχαριστίας πε
και των ανθρωπίνων λογισμών· διό Και ελογίσθη πληρωμένην. ου μόνον γάρ, φησί , τών λυπηρών λή
αυτώ εις δικαιοσύνην. Εννόησαν ότι δικαιοσύνη την εποιησάμην, αλλά και ηύξήθην εν τη γή, εν ή
εστί το πιστεύειν τους παρά του Θεού λεγομένοις. τοσαύτην υπέμεινα την ταπείνωσιν, ώς εν τοις εσχά
"Οταν γάρ εκείνοςυπόσχεται τι, μή μου κατά ανθρω- τοις γενέσθαι , και τον περί του ζην επικρεμασθήναι
τίνην ακολουθίαν απαιτει τα πράγματα , αλλ' ανώτε- μοι κίνδυνον. 'Αλλά λοιπόν άξιον ακούσαι των επομέ
ρος των τοιούτων γινόμενος λογισμών θάρσει τη του νων . Μετά γάρ την ευθηνίαν των επτά ετών, έφθασε
υποσχομένου δυνάμει. Ούτως έκαστος των δικαίων και τα έτη του λιμού κατά την προαγόρευσιν του Ιω .
ευδοκίμησεν, ούτω και ο θαυμάσιος ούτος Ιωσήφ, τοσ . σήφ. Η γάρ των πραγμάτων έκβασις λοιπόν άπαν.
ούτων μετά τα ονείρατα εν μέσω κωλυμάτων γενο- τας επαίδευσε την προσούσαν το ανδρι σοφίαν, και
μένων, ουκ εταράχθη τον λογισμόν, ουκ εθορυβήθη, πάντας υποκύπτειν αυτώ παρεσκεύαζε . Και λιμου
αλλ' ερωμένη τη φρονήματι πάντα γενναίως έφερεν, σφοδρού γενομένου, τέως εν προοιμίοις ουδεμίαν αι -
ειδώς ως ουχ οίόν τε διαπεσείν τα τώ Θεώ δόξαντα, τους αίσθησιν λαβείν της ενδείας παρεχώρησεν. Εν
Διό και μετά δουλείαν, και μετά δεσμωτήριον και πάση γάρ, φησί, τη Αιγύπτω ήσα » άρτοι. Αλλά
συκοφαντίαν τοσαύτην, την αρχήν εδέχετο πάσης της της στενοχωρίας επιταθείσης έκραξεν ο λαός προς
Αιγύπτου. Ταύτα δή πάντα λογιζόμενοι αντέχωμεν Φαραώ, ου φέροντες τηνένδειαν την πολλήν υπό του
γενναίως προς τα επαγόμενα, ευχαριστούντες υπέρ λιμου καταναγκαζόμενοι επί τον βασιλέα έτρεχον.
πάντων το φιλανθρώπω Θεώ, και την παρ' αυτού ανα- 'Αλλ' όρα τούτου την ευγνωμοσύνην. Είπε δε Φαραώ
μένοντες αντίληψιν' ης γένοιτο πάνταςημάς επιτυ- τοίς Αίγυπτίοις: Πορεύεσθε προς τον Ιωσήφ και
χεϊν , χάριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου ημών Ιη - και εάν είπη υμίν , ποιήσατε μονονουχί λέγων: Τι
σού Χριστού, μεθ' ού τω Πατρί άμα τω αγίω Πνεύ- προς εμέ κεχήνατε ; ουχ οράτε ότι εγώ μεν απλώς το
μ.ατι δόξα, κράτος, τιμή, νυν και αει, και εις τους σχήμα περίκειμαι, εκείνος δε έστιν και της σωτηρίας
αιώνας των αιώνων. Αμήν. άπασιν ημίν αίτιος γενόμενος; Μή τοίνυν εκείνον
ΟΜΙΛΙΑ ΞΙ'. καταλιμπάνοντες επ' εμέ τρέχετε, αλλ' άπιτε προς
Εξη.10ε δε Ιωσήφ από προσώπου Φαραώ, και εκείνον. Και ο εάν είπη υμών, ποιείτε. 'Ανέωξε δε
διή.1θε πάσαν γήν Αιγύπτου και εποίησεν η γη Ιωσής τους σιτοβολώνας, και επώλει τους Αιγυ
εν τοις επτά έτεσι της ευθηνίας δράγματα και
συνήγαγε σίτον ως την άμμον της θαλάσσης. γκη, πτίοις .Και επειδή πάνταςεπενέμετο του λιμού ή ανά
Πάσαι, φησίν, αι χώραι η.10ον εις Αίγυπτος
α'. Βούλεσθε και σήμερον την κατά τον Ιωσήφίστο αγοράζεις
μίαν επεξέλθωμεν 2 , και ιδωμεν πως την αρχήν της τη στον επεκράτει γάρ ο λιμός εν πάση
Αιγύπτου πάσης δεξάμενος ο θαυμάσιος ούτος , διά γη. " Ορα μου κατά μικρόν άρχήν λαμβάνουσαν
της προσούσης αυτό συνέσεως άπαντας παρεμυ των όνειράτων του Ιωσήφ την έκβασιν. Επικρατή
σαντος γάρ του λιμού , και καταλαβόντος και την Χα
O'σατο ; Εξήλθε γάρ, φησίν, από προσώπου Φα ναάν, ένθα κατώκει ο Ιακώβ και τούτου πατήρ, Μα
ραώ, και διήλθε πάσαν γήν Αιγύπτου και εποίη
σεν η γη εν τοίς επτά έτεσι της ευθηνίας δρά θών [609] ότι έστι πράσις σίτου εν Αιγύπτω, είπε,
ήματα και συνήγαγε σίτον ως την άμμον της θα φησί, τοίς παισιν αυτού· "Ινα τι ραθυμείτε; Ιδού
ακήκοα ότι έστι σιτος εν Αιγύπτω. Κατάβητο
σίαν άπασαν , συνήγαγε, φησί, τα γεννήματα , και εν πρίασθαι ημϊν μικρά βρώματα, ίνα ζωμεν , και μη
αποθάνωμεν . Τί, φησίν, ενταύθα κάθησθε ; "Απιτε
ταις πόλεσιν απετίθετο, προπαρασκευάζων ικανών εις την Αίγυπτον, και τα προς διατροφήν ημϊν κομί.
παραμυθίαν τη μελλούση γίνεσθαι ενδεία. [608] Είδες ζετε . Ταύτα δε άπαντα εγίνετο , ίνα τη όψει
οίας αμοιβές της καρτερίας και της υπομονής και
της άλλης αρετής και ενταύθα εδέξατο ο δίκαιος, παραβάλλωσιν άπαντα οι του Ιωσήφ αδελφοί , και
από δεσμωτηρίου εις τα βασίλεια ανελθών; 'Εγένοντο την σύγκρισιν του ενυπνίου, ήν αυτοι[s] συνέκριναν,
ηνίκα ήκουσαν του Ιωσήφ το όραμα διηγουμένου,
δε αιτώ , φησί, δύο υιοί, πριν ή παρτιγενέσθαι τα εις
έτη της ενδείας και εκάλεσε το όνομα του πρώ άδελφοι έργον αγάγωσι. Κατέβησαν γάρ, φησίν, οι δέκα
, και τον Βενιαμίν ουκ έλαβον , ός ήν άδελ
του, Μανασσή· ότι επι.laλέσθαι με, φησίν ,εποίη. φος του Ιωσήφ ομομήτριος. Είπε γάρ ο πατήρ αυ
τεν ο Θεός πάντων των πόνων μου, και των του του Μή ποτε συμβη αυτη μαλακία· διά το άυρον
πατρός μου. Σκόπει του ανδρός το φιλόθεον, όπως
τη προσηγορία του παιδός εναποτίθεται την μνήμην της ηλικίαςέφείσατο του παιδός.'Ε. θέντες δέ, καθί-
περ άρχοντα της Αιγύπτου προσεκύνησαν τον
απάντων, ώστε διηνεκή αυτον ποιείσθαι την ευχαρι
Ιωσήφ επί πρόσωπον επί την γην. Και νύν μεν
στίαν, ίνα και ο εξ αυτού γεννηθείς διά της οικείας
προσηγορίαςήνειδέναι πειρασμούς
έχη τουςκαι δίκαιος και την τέως αγνοούντες άπαντα ταύτα ποιούσιν . Επειδή
υπομονήν, επιδειξάμενος εις τοσαύτην γάρ ουκ ολίγος γέγονεν ο μεταξύ χρόνος , ουκέτι τον
ανήλθε περιφάνειαν. "Οτι επιλαθέσθαι με εποίησε χαρακτήρα του αδελφού επεγίνωσκον. Είκός γάρ εν
πάντων των πόνων μου, και των του πατρός μου. ηλικία αυτόν γενόμενον εναλλαγήν τινα του χαρακτή
Τι έστι , Πάντων των πόνων μου ; ' Ενταύθα αινίτ- ρος εργάσασθαι.
Pos Το δε όλον οίμαι και οικονομίας είναι
τεσθαί μοι δοκεί την τε προτέραν δουλείαν και την του
μήτε
των απάντων Θεού, ώστε μη δυνηθήναι αυτούς
εκ της διαλέξεως, μήτε εκ της θέας επιγνώναι
δυτέραν, και την εν τώ δεσμωτηρίω ταλαιπωρίαν. τον αδελφόν. Πόθεν γαρ άν ποτε και εις νούν τούτο
και πάντων των του πατρός μου τον χωρισμός,
εξάλλοντο; Και γάρενόμιζον αυτόν παρά τοις Ισμαη
8 Savil, τη κατά τον Ιωσήφ ιστορία επέλθωμεν. Tres mss . λίταις οικέτην γενόμενον λοιπόν την παρά τοις
• κατά τον Ιωσής ιστορίας εξέλθωμεν . Mor , ut in textu. βαρβάροις δουλείαν υπομένειν. Και αυτοί μεν ουδέν
 P
549 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINO . 550
τοιούτον ουδέ εις διάνοιαν λαβείν δυνηθέντες ούκ σατε και απ[ αγάγετε τον αγορασμόν της σιτοδο
ετεγίνωσκον τον 'Ιωσήφ. Αυτός δε παραχρήμα θεα- σίας υμών , και τον αδελφόν ύμών τον νεώτερον
σάμενος αυτούς επέγνω, και λανθάνειν εσπούδαζε , αγάγετε πρός με, και πιστευθήσεται τα βήματα
και ως αλλοτρίους αυτούς προσφέρεσθαι εβούλετο. υμών ει δε μή, αποθανείσθε.
Ηλλοτριούτο γάρ, φησίν, απ' αυτών, και ελάλη Σκόπει σύνεσιν · Βουλόμενος και την περί τούτους
σεν αυτοίς σκληρά και είπε: Πόθεν ήκατε ; Προσ εύνοιαν επιδείξασαι, και του πατρός την ένδειαν
ποιείται παντελή άγνοιαν, ίνα πάντα μετά ακριβείας παραμυθήσασθαι , και περί του αδελφού μαθείν το
παρ' αυτών μαθείν δυνηθή. Επεθύμει γαρ γνώναιτα αληθές, ένα κατασχεθήναι προστάξας , τους άλλους
κατά τον πατέρα και τα κατά τον αδελφόν. απελθείν εκέλευσεν. 'Αλλ' όσα μου λοιπόν ενταύθα τον
β'. Και τέως μέν πυνθάνεται εκ ποίας χώρας τυγ- αδέκαστον δικαστών, το συνειδος αυτών κατεξανιστά
χάνουσι , και φασιν εκ της Χαναάν ελθείν αγοράσαι μονον , και ουδενός ελέγχοντος , ουδέ εις μέσον άγον
βρώματα. Ή του λιμού, φασίν , ανάγκη της οδοιπο- τος, αυτούς εαυτών κατηγόρους γινομένους : Είπε
μίας ημάς ταύτης ανασχέσθαι πετποίηκε , και διά τούτο γάρ , φησίν , έκαστος προς τον αδελφόν αυτού :
καταλιπόντες τα οικεία ενταύθα παραγεγόναμεν. Και Ναι • εν αμαρτίαις γάρ εσμεν περί του αδελφού
εμνήσθη, φησίν, Ιωσης των ενυπνίων, ών είδεν ήμών , ότι υπερείδομεν την θλίψιν της ψυχής
αυτός. Εις έννοιαν ελθών των όνειράτων, και εύρων αυτού, ότε κατεδέετο ημών , και ουκ είcηκούσα
την έκβασιν εις έργον εληλυθείαν, έβούλετο μετά μεν αυτού · ένεκεν ούν τούτου επήλθεν ημίν
ακριβείας άπαντα μαθείν. Διό και μετά πολλής αυ- πσα η θλίψις αύτη. Τοιούτον γάρ ή αμαρτία :
τους της σφοδρότητος ευθέως αποκρίνεται, και φησι επειδάν τελεσθή και εις έργον έλθη τότε της οικείας
Κατάσκοποί εστε, και κατανοήσαι τα ίχνη της ατοπίας δείκνυσι την υπερβολήν. Και καθάπερ ο
γης ήκατε. Ούχ υγιεί, φησί, γνώμη παραγεγόνατε. μεθύων, όταν μέν πολύν τον άκρατον εγκέη, ουδεμίαν
Εοίκατε τέχνη τινί και κακουργία την ενταύθα άφ- αίσθησιν λαμβάνει της έκ του οίνου γινομένης λύμης,
ιξιν πεποιηκέναι. Οι δε εναγώνιοι γενόμενοι , φασίν: μετά δε ταύτα διά της πείρας αυτής μανθάνει της
Ούχι, κύριε. Και όπερ μαθείν εσπούδαζεν ο Ιωσήφ, βλάβης το μέγεθος • ούτω και η αμαρτία μέχρι μεν
τούτο οίκοθεν αυτόν διδάσκουσι, και φασιν: Οι παιδές αν τελεσθή , σκοτοι τον λογισμών, και καθάπερ νε
σου ήλθομεν πρίασθαι βρώματα. Πάντες εσμέν φέλη πυκνή , ούτω πηροι την διάνοιαν ύστερον δε
υιοί ενός ανθρώπου,ειρηνικοί εσμεν, ουκ εισίν οι [ 11] το συνειδος κατεξανιστάμενον παντός κατηγόρου
παϊδές σου κατάσκοποι. "Ετι περί εαυτών μόνον σφοδρότερον καταξαίνει την διάνοιαν, και δείκνυσι
απολογούμενοι, και υπό του φόβου κατασεισθέντες την των γεγενημένων την ατοπίαν. " Ορα γάρ και τούτους
διάνοιαν, ουδέπω τα τώ Ιωσήφ σπουδαζόμενα ειρή- νυν εις αίσθησιν έρχομένους , και ότι περί του παν
κασι. Διό επέμενε λέγων· ουχί, αλλά τα ίχνη της τός είδον εαυτοίς επικρεμάμενον τον κίνδυνον , τότε
γης ήλθετε ιδείν. Περιττώς, φησί, [610] ταυτά μου εξομολογουμένους τα υπ' αυτών γεγενημένα, και λέ
λέγετε και γάρ αυτό το σχήμα της παρουσίας ύμών γον ας : Ναί ο · εν αμαρτίαις γάρ έσμεί περί του
δείκνυσιν, ότι κακουργία τινί χρώμενοι ενταύθα πα - αδελφού ημών, ότι υπερείδομεν τήν 6.λίψιν της
ραγεγόνατε . Οι δε υπό της ανάγκης αυτής συνελαυνό ψυχής αυτού. Ούχ απλώς ουδε μάτην, φησί, ταύτα
μενοι, και βουλόμενοι εις οίκτον αυτόν επικάμψαι, υπομένομεν, αλλά δικαίως, και σφόδρα δικαίως δίκας
φασί: Δώδεκά εσμεν οι παϊδές σου αδελφοί. " Ω της γάρ δίδομεν της απανθρωπίας και της ωμότητος , ής
των ρημάτων απάτης! Και τον τοίς εμπόρους παρ' περί τον αδελφόν επεδειξάμεθα · " Οτι υπερείδομενη
αυτών διαπραθέντα των αριθμό συνήψαν» και ου λέ- την θλίψιν της ψυχής αυτού, ότε κατεδέετο
γουσι, Δώδεκα μεν, αλλά, Δώδεκά εσμεν αδελφοί: ήμών, και ουκ εισηκούσαμεν αυτού. Επειδή,
και ιδού ο νεώτερος μετά του πατρός ημών , Τούτο φησίν, ασυμπαθείς γεγόναμεν , και πολλήν επεδειξά
γάρήν αυτότο σπουδαζόμενον γνώναι, ει μή και τον μεθα την ωμότητα, διά τούτο και ημείς νυν των
αδελφόν τα αυτά διατεθείκασιν. Ιδού ο νεώτερος αυτών πειρώμεθα • "Ενεκεν γάρ τούτου επήλθεν
μετά του πατρός ημών· ο δε έτερος ουχ υπάρχει. εφ' ημάς η θλίψις αύτη.
Και ου λέγουσι την αιτίαν σαφώς, αλλ' απλώς, Ούχ γ'. Και ταύτα μεν προς αλλήλους διελέγοντο, νομί
υπάρχει. Εκ τούτου εις υποψίαν ελθών, μή ποτε και ζοντες μηδενός τούτων επακούειν τον Ιωσήφ. Ως γάρ
εις τον Βενιαμίν τα όμοια ειργάσαντο, φησί. Τούτο αγνοών και ουκ είδος αυτών τηνγλώτταν, παρεσκευα
έστιν δ είρηκα υμίν , ότι κατάσκοποί εστε. Ου γαρ σεν έρμηνέα μεταξύ αμφοτέρων εστάναι, και τα παρ'
μη εξέλθητε εντεύθεν, έως oύ ο αδελφούς υμών ο αυτού διασαφείν εκείνοις, και τα παρ' εκείνων αυτό
νεώτερος έλθη ώδε. Εκείνονιδείν βούλομαι·επιθυμώ ερμηνεύειν. Ταύτα δε ακούων ο Ρουέν είπε
θεάσασθαι τον τας αυτάς μοι λύσαντα ωδίνας ύφορώ- προς αυτούς· Ουκ ελάλησα υμίν, λέγων, Μή
μαι γάρ υμών εκ των κατ 'εμέ γενομένων την μισάδελ - αδικήσητε το παιδάριον , και ουκ εισηκούσατε
φον γνώμην. Eίτοίνυν βούλεσθε , 'Αποστείλατε ένα έξ μου ; Και ιδού το αίμα αυτού εκζητείται. Ου συν
υμών,και αγάγετε αυτόν υμείς δε οικείτε το δεσμω- · εβούλευσα, φησί, τότε, ου παρεκάλεσα, ώστε μηδε
τήριον,έως αν εκείνος παραγένηται. Εκείνος γάρ μίαν αδικίαν περί αυτόν επιδείξασθαι ; Διά τούτο
παραγεγονώς διδάξει, ει αληθή τα παρ' υμών λεγό. νυν Το αίμα αυτού εκζητείται. Τη γαρ γνώμη αυ
μενα, και ελευθερώσει υμάς πάσης υποψίας. Ει γάρ τον ανείλετε ' ει γάρ και μή διά του λαιμού το ξίφος
μή τούτο γένοιτο, δήλον έσται και ότι κατάσκοποι έστε , ώσατε , αλλά βαρβάροις ανδράσιν αυτόν τεπράκατε ,
και διά τούτο ενταύθα παραγεγόνατε. Και ταύτα και χαλεπωτέραν θανάτου δουλείαν αυτό επενοήσατε
ειρη κώς, "Έθετο αυτούς εν τη φυλακή. " Ορα πως διά τούτο, Το αίμα αυτού εκζητείταινυν. Εννόησον
αυτών βασανίζει τας γνώμας, και δι' ών εις τούτους ίσον εστίν υπό του συνειδότος κατηγορείσθαι, και
επιδείκνυται, την φιλοστοργίαν δείκνυσι την προς τον τούτον τον κατηγορον διηνεκώς έχειν επικείμενον,
αδελφόν. Μετά δε τρεις ημέρας καλέσας αυτούς καταβοώντα και την παρανομίαν υπομιμνήσκοντα.
είπε: Τούτο ποιήσατε, και ζήσεσθε · τίν γάρ Θεόν ταύτα mss.ήκουε
Και» Quinque μεν Ιωσήφ ' αυτοι δε ουκ
τελειωή.
φοβούμαι. Ει ενειρηνικοί
εγώ κατασχεθήτω
εις τη φυλακή αδελφός
εστε, αυτοί υμών
δε βαδί- Nai alibi vertimus certe , quæ est propria vocis signili.
catio. Sed hie merito clarius exprilnil menleri frature
* Edebatur γένηται, δηλόν έστι. Coisl. Secufi stimus. ED. Josephi, ut ex serie liquet.
 549 IN CAP. XLII. GENES. IIOMIL . LXIV. 5.;0)
Ismaelitas factum servum , servireque apud barbaros, ficiscimini ; el avchile emptionem frumonlulionis ve
linde nihil simile illis vel in mentem venire poterat ; stræ , 20. el fratrem vestrum juniorcm ducile ad me , et
et non agnoverunt Joseph . Ipse vero stalim ul vidit , credibilia eruntverba vestra : quod si* minus , morie
agriovil eos : el ul ignorarelur studuit , ac cum eis mine.
quasi cum alienis agere voluil. 7 . Abalienabut enim Conscientia damnal conscium peccati. - Considera
se ab eis , et loquulus est eis dura ; el dixit : Unde ve- sagacitatem : Volens suim erga illos benevolentiam
nistis ? Simulat omnimodam ignorantiam , ut omnia declarare , et patris penuriam consolari , deque fra .
diligenler ab eis discere queat. Desiderabat enim scire tre veritalcm discere , uno retento , alios abire
quæ ad patrem et ad fratrem spectabant. jussit. Sed vide nunc quomodo conscientia eo .
2. Et primum quærit ex qua regione sint, eldicunt rum , incorruplus ille judx, adversus eos insurgai,
cx Chanaan se venisse ut emerent frumenta . Famis , el nullo arguente , vel in medium cuidpiam afferente,
i' quiunt, necessitas in causa est quare id itineris con - ipsi sui ipsorum accu afores fiant. Dixit enim , inquit,
9. El recordatus est, inquil , Joseph somniorum quæ enim sumus propler fratrem nostrum , quia despeximus
ipse videral. In mentem venerunt ci somnia, el videbat afflictionem animae ejus, quando deprecabulur nos , el
cvenire ca , ideoquc volebal diligenter omnia discere, non exaudivimus cum ; propter hoc venit super nos
et magna cum austeritale cis respondet , ac dicit : omnis afflictio hæc. Ita enim se habct peccatum ;
Exploratores estis, el ad consideranda vestigia lerræ ve- quando consummatum est el opere perfectum , ling
vislis. Non recla , inquil, menle advenistis . Videmini sur absurditatis ostendit excessum . Et sicut ebrius,
arte et malignitate quadam huc profecii. Mi autem quando mullo vino se ingurgital, nullum sentit a vino
anxii dixerunt : 10 . Non . domine. Et id quod discere damnum , postea autem sentit experimento quantum
sludebat Joseph , hoc a semetipsis docent , el dicunt : sil detrimentum : ita etpeccatuin , donec consummelur,
Servi tui tenimus . ut emamus escas. 11. Omnes filii obtenebratmentem , el quasi densa nubes, ila mcntein
sumus unius viri , pacifici sumus , non suntservi tui ex . excæcat : deinde conscientia insurgii, et quovis accu
ploratores. Adhuc de seipsis tantum rationem redde satore mentem gravius arrodit , monstrans absurdi
bant , el prz limore allonili mente , nondum quæ ad latem facti. Enimvero vide nunc bos in peccati sen .
Joseph pertinebant, dixerant : ideo ille perseverans sum venientes ; el cum de summa salutis periculum
dicebat : 12. Non , sed venistis ut vestigia lerræ explo - immineret , lurc tandem confitentes que ſecerant ,
nauit. bæc mihi dicit's : ere:sim et dicentes, Merilo ? : in peccatis enim sumus propler
vel ipsa adventus vestri ratio declarat, ros malo quos fratrem nostrum , quoniam despeximusafflictionem animo?
dam proposito molos huc venisse. Illi autem neces. eius. Non fortuito, neque sine causa hæc sustinemus,
sitate coacti , et volentes cum ad misericordiam lle sed juste etvalde juste pænas luimus inhumanitatis et
clcre dicrunt : 13. Duodecim sumus fratres servi lui. O crudelitatis quam erga fratrem nostrum exlibuimus ;
verborum deceptionem ! Etiam eum quem negotialu - Quoniam despeximus apiclionein animæ ejus, quando
ribus vendiderant, in numero suo recensent : nec deprecabalur nos , et non audivimus eum . Quoniam ,
dicunt : Duodecim fuimus , sed , Duodecim sumus inquit , absque comniiseriilione ſuimus , et muliani
fratres, et ecce junior cum patre nostro . Hoc enim erat exhibuimus crudelitatem , propterea nunc nos eadem

sent. El ecce junior cum patre nostro ; alius autem non nos.
superesi. Nec dicunt rem manifeste, sed tantum , Non 3 . Et hæc quidem illi inter se di serebant, putantes
superest. Ex hoc cum suspicaretur , ne forte el Ben . nihil horum audire Josephum . Nam quasi ignorans ,
jamin simili modo affecissent , 14 . Hoc est , inquil , el nesciens eorum linguam , per interpretem logue.
quod dixi vobis, quod exploratores sitis. 15. Nequaquam batur cis , qui ea quæ illi loiguebantur, et ea quae ille
hinc enim exibilis, quousque frater vesler junior veneril iis , explicarel. 22. Audiens autem hæc Ruben , dixit
kiuc. Illum viderc volo ; cupio videre cum qui ex co . eis : Nonne loquutus sum vobis dicens : Ne injuria afi
dem utero naliis cst : suspicor enim ( x bis quir al cialis puerum , el non e.crudistis mc ? El ccce sanguis
versus me cgistis , mentem vestram fratcrno odio ejus exquiritur. Nonne quic , inquit , consolebam ,
laborare. Si igitur vultis , 16. Millile unum ex vobis , nonnc obsccrabam , ne quod peccatum in cini
el adducile eum : vos autem manele in carcere, donec admillcrelis ? Propterca dinc Sunguis ejus exqui
ille venerir. Ille enim cuin advenerit , docebit num ritur. Nam quantum ad propositum vestrum , oc
vera sint qurdicitis ,et liberabil rosab omnisuspicione. cidistis : licet enim non per jugulum gladium
Nam si hoc non fuerit , manifestuin est vos explora - transmiseritis , barbaris tamen viris cum vendidistis,
lores esse. et propterea huc venisse. El boc cum di- cl morte dilliciliorem ei servitulem excogitastis : idco
xisset, 17. l'osuiteos in carcere. Vide quomodo ipsorum nunc Sanguis ejus exquiritur. Cogita quantum gila
probat animum , et per ea quein illos agi, suam erga conscientia sua accusari , habereque perpeluo urgen
iratrem declarat benevolentiam . Post Ires autem dies tem ct clamantem accusatorem , el scelus commemo
vocatis illis, dixit : 18. Hoc facile , el viveris : Deum rantem . 23. Eihac audiii quidem Joseplı, ipsi autem
enim ego limeo. 19. Si pacifici estis , unus fratrum re- resciverunt , eo quod interprele ulerelur : sed non
: trorum delineatur hic in carcere , ros autem pro- ultra ferre potuil , fralerna hialura ct commiseratione
 551 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP. 552
ipsum argucnie. 24 . El arcrsus, inquit, ab eis, flevil , gyplum redire , el quæ ad aliinenta pertinebant
lit non agnosceretur ab eis . El ilerum accessit ad eos, emerc. Non cedit tamen paler, sed dicit : 38. Nequa
et loquutus est eis. 25 . El accepil Symeonem , el quam descendet fliusmeus vobiscum . Deinde et call
rin.cil cum coram eis. Vide quomodo omnia facial quio sam dicil, quasi rationem reddens filiis : Quia frater
incutiat eis lcrrorcm ; ut videntes vincula Symeonis , ejus mortuus est, et ipse solus est reliclus. Et continget,
indiciis se proderent, an fratris aliquam commisera - eum upute valde juvenem in itinere languere, et dedu
tionem haberent. Hic enim omnia facil probans eo- cetis senectutem meam cum tristitia ad inferos. Timeo ,
ruin mentem , etscire volens, num et contra Benjamin inquil, atuli adolescentis, et suspicor ne etiam hac
tales fuerint :propterea ei Symeonem coram eis vin - consolatione privatus, cum dolore vitam finiam . Quam
ciri jubel, ut diligenter eos probei, et scialnum quam diu enim ille mecum est, videornibi haberc aliquam
dilectionem crga illum haberent. Nam misericordia consulationem , el hujus consuetudo minuit mihi do
in illum faciebat , ut citius Benjamin adducerent : lorem , quem ex fratre ejus concepi. El amor quidein
quod ficri volebat , ut advenlu fratris securus redde - ejus erga Benjaminum non concedebat ut illum dimile
retur. El mandaril, inquit, ul sacci eorum implerentur leret ; 1. Violentior autem fiebal fumes, el deficiebant
frumento , el reponerelur pecunia uniuscujusque in sac- eis cibi. 2 . Eldicit eis paler : Abile ilerum , afferle no .
cum suum ,eldarelur eis vialicum in itinere . 26. Elcum bis pauca edulia . 3 . Dixit autem ei Judas : Testando
imposuissent asinis suis, abierunt. Vide quanta libera - alleslalus estnobis homo, dicens : Non videbitis faciem
Jitale ulatur, dum etiam invitis eis benefacit, non meam ,nisi fraler vester juniorvobiscum fuerit.4. liaque
frumentum solum dans, sed etiam pecuniam , 27. si nitlis nobiscum fratrem nostrum , descendemus, el
Cum autem unus ex eis aperuissel saccum , utdaret ememus tibi frumenta : 5 . sin minus, non ibimus. Nam
pabulum asinis, 28. vidit pecuniam , el diail fratribus homo ille dixil nobis : Non videbitis faciem meam , nisi
suis. Propler hoc atlunitum est cor eorum , el lurbati frater vester junior fuerit vobiscum ( Capul 43). Ne
suntmutuo dicentes : Cur hoc fecit nobis Deus ? llerum pules, inquit, sine fratre nos posse descendere illuc .

lum eis esscl criininalionum , ela conscientia accusali, periculis involvi, viam nostram abeamus. Scias au
omnia tribuebant peccalo quod in Joseph admiserant. lem illum protestatum fuisse , nos non visuros esse
Cum venissentautem ad patrem , et oninia ei mani faciem ejus, nisi frater junior nobiscuin advenerit.
l'este declarassent, narraverunt indignationem prin - Angustiæ undique eranil Jacob ; ideo plorans dicit ad
cipis Ægypli , quam experti sunt : el quid posuisset eos: 6. Quare afflixistisme, annuntiantes viro quod sit
cos in custodia , quasi exploratores. 31. Diximus vobis frater ? Cur me afflixisiis ? Quare mihi horum
nulem ei, inquiunt, quod pacifici simus, 32. et quod malorum auctores facti estis ? Nam si hoc ipsi non si
duodecim simus fratres, el quod unus non supersil, mi- gniſicassclis , nequaquam Symeone privalus essem ,
nimus autem sit cum patre nostro . 33 . Dixit autem nec illum a vobis requisivisset. 7 . Illi aulem dixerunt:
nobis : In hoc declarabilis quod pacifici silis,. si fralre Interrogavit nos homo, num adhuc paler noster vival,
uno hic relicto, 34. adducelis fratrem vestrum minorem , el num sit nobis fraler, el annuntiavimusei. Num scie
at sciam quod non sitis exploratores. Ha:c iterum ex - bamus quod dicturus esset nobis , Adducile fratrem
asperaverunt justimastitiam . Postnarrationem aulem vestrum ? Ne pules, inquit, sponte nos conſessos esse
banc Iristein , cum evacuassent omnes saccos suos , viro, ut se habeant res nostræ . Quoniam cnim quasi
invenit unusquisque pecuniam suam , et timuerunt exploratores in suspicionem cum venissemus, nosdc
ipsi et pater eorum . Et vide, oro, iterum bic scnem inuit, interrogavit autem diligenter de rebus nostris :
ploraniem . Et quidnam dicit eis ? 36. Me absque li volentes eum vere omnia docere , lalia diximus :
beris esse fecistis : Joseph non esl, Symeon non esi, 8. Dixit autem rursus Judas ad pal em suum : Mille
el hunc Benjamin accipietis ? Super me facta sunt hæc puerum mecum , el surgenles ibimus, ut vivamus, et non
omnia . Non sufficiebal mihi, inquit, luctus Joseph , sed moriamur. Meæ , inquit, fidei illuin credilo , nit accin
adjecistis ci ct Symeonem : et neque hic dolorum gamus nos itineri. Consumptis enim cibis nulla nobis
meorum finis est, sed et Benjamin accipere vultis. salutis spes erit, neque aliunde consuli nobis polerii.
Srper me faclu suni kac omnia. Sufficiunt hæc verba, 9. Ego accipio eum a le ; nisi reduxero eum , el flatuero
ul videatur quam disrupta fuerint patris viscera. coram le, ero ille qui peccavi libi omnibus diebus. 10.
Quemadmodum enim ipsi omnis spes de Joseph Nisi enim lamdiu morali ſuissemus, jam secundo re
adempla crat (putabat cnim eum a bestiis devoratum ) ; verlissemus. Commiseratio quam exhibes puero , in
ita et neque de Symeone spein sibi pollicebatur : quil, nobis omnibus erit causa interitus. Fame enim
punc quoque idem de Benjamin formidat. Verumla- peribimus , nisi eum nobiscum velit dimillere. Vide
men reluctabatur adhuc, et non dabat puerum . 37. tandein bic, dilecte , quomodo famis necessitas patris
Dixit autem ei Ruben primogenitus ejus : Duos filios amorem viceril. Videns enim non aliunde famem se
meos occide, si non reducam eum ad le. Da eum in dari possc, eamque in dies magis ac magis incresce.
manum meam , et ego reducam eum ad le . Mihi, inquit, re : Si ita est, inquit , et oportet hoc omnino fieri,
eum crede, mihi trade, el ego tibi eum reducam . potcstis descendere , nisi liuncacceperitis, debctis et
1. Hoc autem faciebat Ruben , cogitans non esse dona afferre viro , el referre pecuniam , quam in saccis
possibile , nisi puer sjinul descenderet, ipsos ad vcstris invenistis . Arcipilo autem ct pccunianialiam ,
 531 IN CAP. XLIII ÉT XLIV GENES. HOMIL . LXIV .
ήδεισαν , διά τό τον έρμηνέα μεταξύ εστάναι : τε , μή του παιδός συγκατιόντος αυτούς , πάλιν εις την
αλλ' ουκ έτι λοιπόν φέρειν ηδύνατο , της φύσεως της
αδελφικής και της συμπαθείας αυτόν έλεγχούσης.
και αποστραφείς , φησίν , απ' αυτών , έκλαυσεν ,
ώστε μη κατάδηλος αυτοίς γενέσθαι. Και πάλιν
προσήλθε προς αυτούς,και είπεν αυτοίς. Και έλαβε
τον Συμεώνα, και έδησεν αυτόν εναντίον αυτών.
"Ορα πως πάντα ποιεί, ώστε εις φόβον αυτούς εμβα -
λείν, ίνα ορώντες τα δεσμά του Συμεών, δήλους
εαυτούς ποιήσωσιν, εί τινα περί τον αδελφόν συμπά-
θειαν επιδείκνυνται. Πάντα γάρ ταύτα ποιεί βασα-
νίζων αυτών την γνώμην, και γνώναι βουλόμενος , εί
μή και προς τον Βενιαμίν τοιούτοι γεγόνασι. Διά
τούτο και τον Συμεώνα εναντίον αυτών δεσμείσθαι
κελεύει , ίνα βασανίση αυτους μετά ακριβείας, και
ίδη εί τινα φιλοστοργίαν περί αυτόν ενδείκνυνται. Η
γάρ περί τούτον φειδώ παρεσκεύαζεν επιταχύνει
την του Βενιαμίν παρουσίαν, όπερ έβούλετο γενέσθαι,
ώστε πληροφορίαν λαβείν εκ της του αδελφού παρου
σίας. Και ενετείλατο, φησίν, εμπλήσαι τα αγγεία
αυτών σίτου , και αποδούναι [ 612) το αργύριον
εκάστω εις τον σάκκον αυτού , και δούναι αυτοίς
επισιτισιόν εις την οδόν. Και επιθέντες τοίς
όνοις αυτών απήλθον. "Ορα πόσην φιλοτιμίαν επι-
δείκνυται • και άκοντας αυτούς ευεργετεί, ου τον
σίτον μόνον δεδωκώς , αλλά και τα αργύρια . Λύσας
δε εις εξ αυτών των μάρσιππον αυτού , ώστε
δούναι χορτάσματα τοίς όνοις, ο α το αργύριον ,
και είπε τους αδελφοίς αυτού. Επί τούτω εξέστη
η καρδία αυτών , και εταράχθησαν εις αλλήλους
λέγοντες · Τί τούτο εποίησεν ημίν ο Θεός ; Εν.
αγώνιοι πάλιν γεγόνασιν , υφορώμενοι μή και τούτο
προσθήκη εγκλημάτων αυτοίς γένηται, και την από
του συνειδότος έχοντες κατηγορίαν, πάντα επέγραφαν
τη αμαρτία τη εις τον Ιωσήφ υπ' αυτών γεγενημένη.
Παραγενόμενοι δε προς τον πατέρα , και άπαντα
την αγανάκτησιν την κατ' αυτών γεγενημένην παρά
του άρχοντος της Αιγύπτου, και ότι έθετο αυτούς εν
φυλακή, ώς κατασκόπους. Είπαμεν δε αυτώ, φασίν,
ότι ειρηνικοί εσμεν , και ότι δώδεκά εσμεν άδελ -
φοί • και ο μεν εις ουχ υπάρχει, ο δε μικρότερος
Πιετά του πατρός ημών . Είπε δε ημάν: Εν τούτω
φανείσθε, ότι ειρηνικοί έστε αδελφών: ένα άφετε
ρον, και γνώσομαι ότι ούκ έστε κατάσκοποι,
Ταυτα πάλιν ανεξαινε του δικαίου τας αθυμίας. Μετά
γάρ της διηγήσεως ταύτης της λυπηράς και τους
εαυτών μαρσίππους κενώσαντες , ηύρισκεν έκαστος
το αργύριον , και εφοβήθησαν αυτοί τε και ο πατήρ
αύτων. Αλλ' όρά μου πάλιν ενταύθα τον πρεσβύτην
αποδυρόμενον. Τί γάρ φησι προς αυτούς ; 'Eμε
ήτεκνώσατε · 'Ιωσήφ ουκ έστι, Συμεών ουκ έστι,
και τον Βενιαμίν λήψεσθε; Επ' εμέ εγένοντο
ταύτα πάντα. Ουκ ήρκει μου, φησί, το πένθος του
Ιωσήφ, αλλά προσεθήκατε τούτο και τον Συμεών :
και ουδέ μέχρι τούτου ίσταται μου τα δεινά , αλλά
και τον Βενιαμίν λαβείνβούλεσθε. Επ' εμέ εγένοντο
ταύτα πάντα. Ικανα τα βήματα δείξαι του πατρός
διακοπτόμενα τα σπλάγχνα. Και γάρ ώσπερ τα κατά
τον Ιωσήφ αυτό απηγόρευτο (ενόμιζε γάρ θηρών
κατάβρωμα γεγενησθαι), ούτω και τα κατά τον Συ-
μεώνα απηγόρευσε λοιπόν δε και περί του Βενιαμίν
έδεδοίκει. Αλλ' όμως αντείχεν έτι , και ουκ εδίδου
τον παίδα. Είπε δε αυτώ Ρουβής και πρωτότοκος
αυτού• Τους δύο υιούς μου απόκτεινον , εάν μή
αγάγω αυτόν προς σέ. Δύς αυτόν εις τας χείράς
μου, κάγώ άξω αυτόν προς σέ. Εμοί αυτόν, φησί,
πίστευσον , εμοί παράδος : εγώ σοι αυτόν επανάξω.
δ'. Τούτο δε έποίε: Ρουβήν, εννοών ως ουχ οίόν
33 2
Αίγυπτον απελθείν , και τα προς διατροφήν ωνήσα
σθαι. 'Αλλ' ουκ ενδίδωσιν ο πατήρ, αλλά φησιν • Oύ
καταβήσεται ο υιός μου μεθ' υμών . Είτα και την
αιτίαν λέγει, ώσπερ απολογούμενος τους παισίν. " Οτι
ο αδελφός αυτού απέθανε, και αυτός μόνος κατα
λέλειπται. Και συμβήσεται ως νέον κομιδή μαλα
κισθήναι εν τη οδω , και κατάξετε μου το γήρας
μετά λύπης εις βίδου. [613] Δέδοικα, φησί, το νέον
αυτού της ηλικίας, και υφoρώμαι μή και της τούτου
παραμυθίας αποστερηθείς μετ' οδύνης τον βίον κατα
λύσω. Μέχρι γάρ ότε ούτος συνεστί μοι, δοκώ μικράν
τινα έχεις παραμυθίαν , και η τούτου συνουσία υποτέ.
μνεται την επίτώ αδελφώ αυτού αθυμίαν. Αλλ' ο μεν
πόθος και περί τον Βενιαμίν ου συνεχώρει το πατρι
τούτον προέσθαι· ο δε λιμός σφοδρότερος εγίνετο.
και επέλιπεν αυτοίς τα βρώματα. Και φησιν ο
πατήρ Απελθόντες πάλιν κομίσατε μικρά βρώ
ματα. Είπε δε αυτώ Ιούδας: Διαμαρτυρία διεμαρ
τύρατο ημάς ο άνθρωπος, λέγων : Οίκ όψεσθε το
πρόσωπόν μου, εάν μή ο νεώτερος υμών αδελφός
μεθ' υμών ή. Ει μεν ούν αποστείλεις τον αδελφών
ήμων , καταβησόμεθα , και αγοράσομέν σοι βρώ
μάτα " ει δε μη αποστέλλεις , ου πορευσόμεθα,
είπεν ημίν, ότι Ουκ όψεσθέ μου
Ο γάρ άνθρωπος είπε
το πρόσωπον, εάν μή ο αδελφός υμών ο νεώτερος
η μεθ' υμών . Μη νομίσης , φησίν , ή μάς δύνασθαι
άνευ του αδελφού εκεί καταβήναι. Ει γάρ βούλει και
άπρακτον ημών γενέσθαι την κάθοδον , και πάντας
ημάς κινδύνο περιβληθήναι , απίωμεν. "Ισοι δε ότι
διεμαρτύρατο ήμάς, ώς ουκ οψόμεθα αυτού το πρότ
ωπον, ει μή ο αδελφός ημών μεθ' ημών παραγένηται.
Στενά πάντοθεν ήν τω Ιακώβ· διό και αποδυρόμενος,
φησί προς αυτούς· Τί έκακοποιήσατέ με, απαγγεί
λαντες των ανθρώπω, ότι έστιν υμών αδελφός ; -.
των κακών αίτιοι γεγένησθε ; Ει γάρ μή τούτο εγνω.
ρίσατε, ουκ αν του Συμεών απεστερήθην, ουκ αν
τούτον επεζήτησεν. Οι δε είπαν : Επηρώτησεν ημάς
ο άνθρωπος: Ει έτι ο πατήρ υμών ζη, και εί έστιν
υμών αδελφός , και απηγγείλαμεν αυτω. Μή ήδει.
μεν , ότι έρεί ημίν , 'Αγάγετε τον αδελφόν υμών :
Μη νομίσης, φησίν , ή μάς έκόντας ώμολογηκέναι τώ
ημάς υποπτεύσας κατείχεν , επηρύτα δε μετά ακρι
βείας τα καθ' ημάς, διά τούτο βουλόμενοι μετά
αληθείας πάντα αυτόν διδάξαι , ταυτα ειρήκαμεν.
Είπε δε πάλιν Ιούδας προς τον πατέρα αυτού
Απόστειλαν το παιδάριον μετ' εμού , και ανα
στάντες πορευσόμεθα, ίνα ζωμεν , και μη απιθά
νωμεν. Εμοι , φησίν , αυτόν εμπίστευσον , ίνα ήδη
ανώμεθα της οδού. Ουδε γάρ έτι έσται ημίν σωτηρίας
ελπις , των βρωμάτων αναλωθέντων , και ουδαμόθεν
έτέρωθεν ευρισκόντων παραμυθίαν. Εγώ δε δέχομαι
αυτόν πως ά σου· εάν μή αγάγω αυτών , και στήσω
εναντίον σου, ήμαρτηκώς έσομαι εις cέ πάσας
τας ημέρας. Ει μη γαρ εβραδύναμε », ήδη αν
υπεστρέψαμεν δίς. Η περί τον παίδα , φησί , συμ
πάθεια πάσιν ημίν τον όλεθρον μέλλει προξενείν .
Φθάνομεν γαρ υπό του λιμου καταναλωθήναι , ει μη
βουληθής απολύσας αυτόν εκπέμψαι ημάς . Βλέπε
λοιπόν ενταύθα, αγαπητέ , πώς ή του λιμου ανάγκη
ενίκησε την φιλοστοργίας του πατρός. 'Ορων γάρ
ουδεμίαν αυτούς ευρίσκοντας παραμυθίαν ετέραν ,
και τον λιμόν επιτεινόμενον , φησίν. Ει ούτως έστι ,
και τούτο δεί πάντως γενέσθαι, και ουχ οίόν τε υμάς
κατελθείν , ει μή και τούτον λάβοιτε , οφείλετε τα!
δωρα αποκομίσαι το ανδρί. Και το αργύριον δε,
όπερ εν τοις μαρσίπποις υμών εύρήκατε, απαγάγετε,
553 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 3 .3
και έτερον αργύριον, ώστε πρίασθαι [614]. Και την είπεν • Ευλογητός ο άνθρωπος εκείνος τω Θεώ.
αδελφόν υμών λάβετε, και αναστάντες κατάβητε και κύψαντες προσεκύνησαν. Είδε δε το είδε.
προς τον άνθρωπον. Ο δε Θεός μου δώη] ύμϊν φόν αυτού τον δομήτριος, και είπεν : Ούτος και
χάριν εναντίον του ανθρώπου , και αποστείλλαι αδελφός υμών ο νεώτερος, όν είπατε πρός με
τον αδελφόν υμών τον ένα και τον Βενιαμίν. Εγώ αγαγείν ; Και είπεν ο Θεός ελεήσαι σε, τέκνον.
γάρ καθά ήτέκνωμαι , ήτέκνωμαι. "Ορα πώς την Σκόπει πόσην καρτερίαν επιδείκνυται , και έτσι
άρατος αυτού φιλοστοργίαν επιδείκνυται , ήν περί άγνοιαν προσποιείται , ίνα διά των εξής γενομένων
τον Ιωσήφ εκέκτητο. "Ινα γάρ μή τις νομίση περί δοκιμήν αυτών της γνώμης λαβείν δυνηθή , όπως
του Βενιαμίν, ή περί του Συμεών ειρήσθαι το, 'Εγώ προς τον Βενιαμίν διάκεινται. Και επειδή υπό της
γάρ καθά ήτέκνωμαι, ήτέκνωμαι, διά τούτο προλα- φύσεως αυτής ενικάτο, Συνεστρέφετο αυτού, φησί,
βών φησιν · “Ο δε Θεός μου δώ υμίν χάριν , και τασπλάγχνα, και εζήτει κ.λαύσαι. Εισελθών δε
αποστείλαι τον αδελφών ύμών τον ένα και τον εις το ταμιείον , έκλαυσεν εκεί. Και νιψάμενος
Βενιαμίν . Eί και ότι, φησί , κάν ούτοι διασωθώσιν, το πρόσωπον εξήλθε • και λοιπόν την παρ' εαυτού
αλλ' 'Εγώ καθά ήτέκνωμαι, ήτέκνωμαι. Εννόει πώς επιδείκνυται φιλοφροσύνην , και φησι : Παράθετε
όλως τη ευνοία τα Ιωσής ήν προσκείμενος Ορών άρτους. Και παρέθηκαν αυτό μόνω, άτε δή ως βασι
γάρ τοσούτων χορόν παίδων αυτού περιεστώτα , λεί και άρχοντι πάσης Αιγύπτου , Κάκείνοις καθ' εαυ
άτεκνον εαυτόν είναι ενόμιζεν , επειδή εκείνου από τους, και τοις Αίγυπτίοις τοις συνδειπνούσι μετ'
εστερείτο. Λαβόντες δε, φησίν, οι άνδρες τα δώρα, αυτού καθ' εαυτούς. Ουδε γαρ έδύναντο οι Αιγύ
και το αργύριον διπλούν, και τον Βενιαμίν, κατ- πτιοι συνεσθίειν μετάτων Εβραίων βδέλυγμαγάρ
έβησαν εις Αίγυπτον , και έστησαν εναντίον εστι τοίς: Αίγυπτίοις. Εκάθισε δε εναντίον αυτούς
Ιωσήφ. Είδε δε αυτούς ο Ιωσήφ, και τον Βε πρώτος κατά τα πρεσβεία αυτού , και ο νεώτερος
γιαμιν τον αδελφόν αυτού. "Οπερ επεθύμει, εθεά- κατά την νεότητα αυτού. Τούτο εκείνους εις έκπλη
σατο τον αυτώ περιπόθητον. Είδεν εις έργον εξελ- ξιν ήγε , και εν απορία καθίσταντο , πόθεν αυτή η
θούσαν αυτή την σπουδήν. Και είπε , φησί , το επί γνώσις εγένετο της διαφοράς των ηλικιών. Και πάσι
της οικίας αυτού : Εισάγαγε τους ανθρώπους εις τους μερίδας, το Βενιαμίν πενταπλάσιον δίδωσι. Και
την οικίαν , και σφάξον θύματα : μετ' εμού γαρ ουδε ούτως αισθάνονται των γινομένων , αλλ' ενόμισαν
σάγονται οι άνθρωποι. 'Ιδόντες δε ότι εισήχθησαν απλώς συντυχία τ : νι γίνεσθαι ταύτα παρ' αυτού , ώς
εις τον οίκον του Ιωσήφ, είπαν : Διά το αργύριον άτε δή προς νέον. Και τέλος λαβούσης της εστιάσεως ,
το αποστραφέν εν τοις μαρσίπποις ημών» την Καλέσας, φησίν, ο Ιωσής τον επί της οικίας αυ
αρχήν, ημείς εισαγόμεθα , του συκοφαντήσαι του, ενετείλατο αυτό, λέγων · 11.λησον τους μαρ
ημάς και επιθέσθαι ημίν , του λαβείν ημάς εις σιππουςτων ανθρώπων βρωμάτων , όσα αν δύναν
παΐδας, ημάς τε και τους όνους ημών . Ο μεν ται άραι,και το αργύριον ώσαύτως εκάστου εις τον
'Ιωσήφ την περί αυτους φιλοφροσύνην επιδεικνύμε- μάρσιππον αυτού, και το κόνδυ το αργυρούν έι
νος άπαντα διετάττετο · εκείνοι δε και ούτως εναγώ- .λε εις τον μάρσιππον του νεωτέρου."Ορα πάλιν
νιοι γίνονται , υφοριώμενοι μή των αργυρίων ένεκα οίαν μηχανών εξευρίσκει, ώστε δοκιμήν ακριβεστάτην
δίκας είσπραχθώσιν , ώς και εν τούτω κακουργήσαν- λαβείν της των αδελφών γνώμης, ήν στερί τον Βενιαμίν
τες. Και διά τούτο προσελθόντες την αιτίαν του επεδείκνυντο. Και τούτων γενομένων, απέλυσεν αυ
αγώνος κατάδηλον ποιούσι το επί της οικίας, και τους. Και επειδή ήψαντο της οδού, Είπε, φησί, των επί
διηγούνται όπως τα αργύρια εν τοις μαρσίπποις εύ - της οικίας αυτού : 'Αναστάς επιδίωξον· οπίσω αυ
ρον , και φασιν , ότι Διά τούτο διπλούν νυν εκομί- των , και έρείς · Τί ότι ανταπεδώκατε πονηρά αντι
σαμεν μεθ' εαυτών το αργύριον, ώς και τα πρό- καλών ; "Ίνα τί εκ.λέψατέ μου το κόνδυ το αργυ
τερα αποδούναι , και πρίασθαι βρώματα. ρούν ; Ού τούτό εστιν, εν ώ πίνει ο κύριός μου ,
ε'. "Ορα πώς αι συμφοραί κατελέαναν αυτόν τον λο. Αυτός δε οιωνίζεται εν αυτώ. Πονηρά συντετέλε
γισμόν, και εποίησαν αυτούς επιεικεστέρους. Είπε δε σται, πεποιήκατε. Ευρών δε αυτούς, φησίν, είπεν
αυτοίς : " .λεως υμίν , μή φοβείσθε Θείς υμών , αυτοίς. Τι τοίς εναντίοις τον ευεργέτην ημείψασθε ;
και ο Θεός του πατρός ύμών έδωκεν υμίν θησαυ- διά τι την οικείαν πονηρίαν και μέχρι του τοσαύτην
ρούς εν τοις μαρσίπποις υμών το γάρ αργύριον τ : ο υμάς την φιλοφροσύνην επιδειξαμένου εξετείνατε;
υμών ευδοκιμούν απέχω. Μή δειλιάτε , φησί , μηδε διά τι ουχ δέσθητε του ανδρός την περί ύμάς μεγαλο
τούτου ένεκεν αγωνιάτε. Ουδείς υμίν ταύτης ένεκεν ψυχίαν; Τίς η τοσαύτη κακουργία και τις και μανία, την
της αιτίας έγκλημα περιάψει και γάρ το αργύριον εμάνετε ; Ουκ ίστε ότι τούτο εστι το σκεύος, ενώ ο
ττε πληρώμεθα του δε Θεού ηγείσθε και τούτο γεγε κύριός μου οιωνίζεται ; Πονηρά υμών ή πράξις, όλε
νησθαι, και θησαυρούς υμίν δείξαι εν τοις μαρσίπ θρία ή γνώμη, ασύγγνωστος ή επιχείρησις, μεγάλη ή
ποις υμών. Και ταύτα ειρηκώς εξήγαγε τον Συ τολμα, πάσαν πονηρίαν υπερακοντίζουσα . Οι δε είταν:
μεώνα , και ήνεγκεν ύδωρ νίψαι τους πόδας αυ αυτώ· "Ινα τί λαλεί ο κύριος κατά τα [616] ρήματα
των , και χορτάσματα έδωκε τοίς όνοις αυτών.
"Ορα πώς ή ευχή του πατρός πάντα αυτοίς κατευ. ταύτα; Τίνοςένεκεν, φησίν, επιφέρεις ημίν έγκλημα,
δου· και καθάπερ εκείνος αυτούς επηύξατο είπών, ου πάντη εσμέν ανεύθυνοι ; Μη γένοιτο τους παιδί
" Ο Θεός του πατρός μου χάριν υμίν δω, ούτως σου ποιήσαι κατά το ρήμα τούτο" μή ήμίν ποτε του
άπαντα εγίνετο και πάσαν φιλοφροσύνην περί αυ . το γένοιτο διαπράξασθαι. Οι γάρ το αργύριον δι πλούν
τους επεδείκνυτο και προ της παρουσίας του (615) απενεγκάμενου 5, πως αν ύφειλόμεθα αργύριον , ή χρυ
Ιωσήφ την οικίαν πεπιστευμένος . Ητοίμασαν δέ σίον ; Ει δε τούτο νομίζεις , Παρ' ώ άν εύρεθή το
τα δώρα Ιωσήφ . Και εισελθόντι αυτό προσ . σκεύος, όπερ επιζητείς , αυτός μεν αποθνησκέτω,
ήνεγκαν , και προσεκύνησαν αυτό επί την γην, ώς τοσούτον δράσας τολμηρόν : ημείς δε δούλοι εσό
Και πάλιν πυνθάνεται αυτών : Ει υγιαίνει και μεθα. Η γάρ από του συνειδότος παρρησία παρεσκεύα.
πατήρ υμών, ο πρεσβύτης, όν είπατε ; έτι ζη; Οι ζεν αυτούς μετά του θαρρείν ταύτα διαλέγεσθαι. Ο δε,
δε είπον: Υγιαίνει ο παίς σου ο πατήρ ημών. Και φησίν, είπε : Και νύν, ώς λέγετε, ούτως έσται. Παρ'
a "Dews buin , Propitius vobis ; modus loquendi, pun εάν ευρεθή το κόνδυ, ούτος έσται με τις μόνες
quis bene sperare el continere jubel. 5 Αlii έπινεγκαμενοι.
 553 IN CAP. XLIII. ET XLIV. GENES. HOMIL. LXIV . 551
ul cmere possitis frumenta . 13 . El fratrem vestrum trem suum uterinum , et dixit : Hic est fraler vester
accivile . Surgile igitur , el descendile ad hominem . junior, de quo dixeralis mihi, ul ducerelis ad me ? Ei
14 . Deus aulem meus del vobis graliam coram homine dixil : Deus miserealur lui, fili. Considera quantam
illo , et millal fralrem vestrum unum et Benjamin . Eyoc . n lantiam præ se feral , el adhuc ignorantiam si.
aulem quemadmodum liberis orbalus fui, liberis orbatus mulet, ut per sequentia experimienlum animi ipsorum
sum . Vide quomodo eximiain suam dilectionem de - accipere possit , quomodo sint affecti erga Benjamin
clarat, quam erga Joseph habuit. Ne quis cnim esi- El quia vincebatur a natura sua , 30. Conturbabantur.
stimel de Symeone , vel de Benjamin hoc csse di- inquil , viscera cjus el quærebal ut flerei. Ingressus
clum , Ego sicul filiis orbalus ſui , filiis orbutus sum , autem in cubiculum , ſlevit illic. 31. El ablua forie
idcirco pramisil : Deus autem meus delvobis gratiam , exivil; el postea suani demonstrat benignilatem , el
el millal fralrem vestrum illum unum el Benjamin . Nam dicit : Apponite panes. 32 . El apposuerunt ei soli : ut
licet illi, inquit , salvi fuerint, sed Ego quasi liberis pole lamquam regi et principi lotius Ægypti ; Et illis
caream , orbus sum . Cogita bic, quomodo tolus amori seorsum , et Ægyptiis qui simul cænabant cum eo seor
Joseph deditus sit . Videns enim tantum chorum libe- sum . Non enim possuntÆgyptii comedere cum liebræis :
quia illo privatus erat. 15 . Acceperunt autem , inquit, ram eo, qui primus, secundum antiquitatem suam , et
viri dona, el pecuniam duplicem , et Benjamin , et de junior secundum juventutem suam . lloc illos in stu .
scenderunt in Ægyptum , el stelerunl coram Joseph . porem adduxit; et valde dubio animo fuerunt. un .
16 . Vidit autem eos Joseph , el Benjamin fratrem suum . dcnam ei cognitio diversæ illorum alatis . El cum
Ovod desiderabat, vidit lam optaliim sibi. Vidit satis daret omnibus partes , Benjamino quintuplices dat.
esse lactum suo desiderio . El dixit , inquit, præſeclo Neque tamen adverterunt quid rci essei , sed pu
domui suæ : Introduc homines in domum , el occide tabant fortuito quodam eventu ab eo ficri, et huic
victimas : mecum enim comedent viri. 18. Ui viderunt tamquam juniori plura dari ( 1), Cumque Gritum es
autem quod introducti sunt in domum Joseph, dixerunt: set convivium , 1. Vocaril, inquit , Joseph eum qui do
Propter pecuniam , quæ rediil in saccos nostros in prin - mui suæ præerat, el mandavit ei, dicens : Imple saccos
civio , inducimur, ul calumniam nobis intentel, et impo - hominum frumentis, quanta ſerre poterunt , et pecu
nat nobis et accipial nos in servos, el asinos nostros. niam similiter in saccos singulorum . 2. el scyphum
Joseph quidem suam erga illos benignitatem decli - argen. eum mille in saccum junioris ( Caput 44 ).
rans , omnia disponebal : illi autem anxii ſuerunt, Vide iterum qualem artem excogitel, ut diligentissi
suspicantes ne pecuniarum gratia panas luant, tam me mentem fratrum cxp!orel , quam erga fratrem
quam etiam in hoc male fecissent. Propterea cum suum Benjamin habeant. Et his facris , dimisit eos.
accessissent , causam formidinis proferunt præfecto El cum jam arripuissent iler , 4 . Dixit præfecto domus
domus, el narrant quomodo pecuniam in saccis inve- suæ : Surge, perse,were eos, el dices : 5 . Quare retri .
nerint, el dicunt : 22. Propterea duplicem nunc allu buislis mala pro bonis ? Quure ſurali estis scyphum
limus pecuniam nobiscum , ut et priorem restituamus, el meum argenteum ? Nonne hic est e quo bibit dominus
nunc denuo emamus frumentu . meus? Ipse aulem auguralur in eo.Male acta suntea quæ
5 . Vide quomodo calamitates eorum animum mili fecistis. Posiquam autem invenit eos, inquit, dicit eis :
garent, eosque reddiderint mansueliores. 23. Dixit Quare benefaclori mala rependistis ? quare malitiam
ordem eis : Propitius vobis ' , nolile limere ; Deusvester , vestram eousque extendistis , utad eum quoque pertin
el Deus patris vestri dedit vobis thesauros in saccis re- geret qui erga vos tanlam ostendit benignitatem ?
stris; pecuniam veslram bene probalam habeo. Ne ti quare non reverili estis viri erga ros magnanimila
meatis, inquit, neque hujus gratia anxii sitis. Nullum tem ? Quit hæc lanta malitia ? quæ insania qua insani
vobis inde crimen iinponelur ; pecuniam plene acce- tis ? Nescitis quod hoc sit vas, in quo dominus meus
pimus. A Deo putale hoc esse factum , el thesauros auguratur ? Malum est hoc opusvestrum ,perniciosum
vobis in marsupiis vestris esse monstratos. Et cum propositum , venia indignus conalus, magna audacia , el
hæc dixissel, eduxit Symeonem , 24. el altulit aquam , oinnem transcendens malitiam .7. Illi aulem dixerunt :
ul luvarentur pedes eorum , el pabula dedit asinis eorum . Quare loquilurdominus juxta verba hæc? Quare, inquit,
Vide quomodo proces palris omnia eis prospera fa - objicis nobis hoc crimen , a quo omnino sumus immu
cerent : el sicut ille eis apprecalus est , cum dixit, nes ? Absil ul servi lui secundum verbum hoc faciant ;
Deus patris mei gratiam vobis del,ita omnia facta sunt: absit a nobis ut tale quid umquam allentemus. Nam
et praefectus domus etiam anle adventum Joseph qui pecuniam duplicem altulimus, quo pacto ſurare
(mnem eis benignilalem exhibuil. 25 . Paraverunt mur argentum velaurum ?Quod si hoc putas, 9. Apud
wulem dona Joseph. 26. El oblulerunt ei cum ingressus
esset, et adoraverunt eum super terram . 27. Et iterum morialur , ul qui tale fecerit opus ; nos autem servi
interrogavil eos : Num bene habel paler vesler senior, erimus. Conscientize bona fiducia eos ad tam fidenler
allem dixistis vivere? 28. Al illi dixerunt : Sanus est loquendum inducebat. 10. Ille aulem , inquit, dixit :
serrus (uus pater noster. Et dixit : Benediclus homo (a ) Hoc est, existimabant fratres Josephi, nescientes se
ille Deo. El curvali adoraverunt. 29. Vidit autem fra cum Josepbo esse , ejus jussu Benjamino utpote adhuc pue
ro plura dari , quoniam solenius pueris plusquam aliis ad
lo llebræoest,aab arbw ,pux vob s, quod codem recidit. blandiri.
555 S. JOANNIS CHRYSOSTOJI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 550
Elnunc, sicul dixis!is, erit. Apud quem inventum fue- fraler nosler descendat nobiscum . 27. Dixit autem servus
ril poculum , hic solus meus servus eril , vos aurei luus paler noster : Vos scitis , quod duos peperit mihi
dimilsemini. El cum hac dixissell , permiseruni uxor, 28. el egressus est unus a me, el dixistis , quod a
ci ut scrulinium faceret. 12. El scrutalus es! , ini- bestia sil devoralus. Cousidera quomodo per excusalio
sio a seniore facto, donec veniret ad Benjamin , el illinis nem Judæ : Josephi omnia diligenter didiceril que post
aperlo sacco , invenil poculum . Moc tenebris offudit suam venditionem egerint domi, el qualia patri de se
curum mentem : 13. El disruperunt, inquil , resli. narraverint. 29. Nunc igilur, inquit, si el hunc tuleritis.
menta sun : et imposuerit jumentis iterum saccos , et et acciderit ei languor in via, deducelis senectutem meam
rulersi sunt in civilulem . 14. El ingressus Judas , et cum mærore ad inferos. lla ergo patre nostro erga
(ralres sui ad Joseph , ceciderunt coram eo super Icrram . puerum affecto , quomodo polerimus faciem cius via
Vide quoties adorationem faciunt. 15 . Dizil uulem eis dere, puero non exsistente nobiscum ? 50 . Pendel enim
Joseph : Quare hoc ſecistis ? Nesciebatis quod anguran - anima ejus ex hujus anima. 31. El deducent sirvi lui
do in 1:oc nuguror ? 16 . Dixit autem , inquit , Judas : senectutem patris nostri servi lui cum mærore ad infer
Quid contradicemus , vel quid loquemur domino , vel mum . Servus enim luus accepit puerum a patre suo di
quomodo justificabimur ? Deus autem invenil injusii - cens : Nisi ipsum ad le reduxero , peccato obnoxius ero
lium servorum tuorum . lierum revocant sibi in memo- tibi omnibus dicbus. Das promissiones feci patri, ut
riam ca que olien contra illum fecerunt. Ecce sumus puerum possim adducere , el ea implere qui lu jus
servi domino nostro el nos et ille apud quem inventum seras, monstrareque quam vcre discrimus, el nullum
cst poculum . Jam magnam declarail benevolentiam , mendacium a nobis esse prolatum . 33. Nunc igitur
et seipsos cum ſrarre in servitutem subjiciunt. 17 . manebo scruus pro puero , fumulus domini ; puer autein
Dixit autem Joseph : Absit ut hoc faciam . Homo ascendat cum fratribus. 24 . Quomodo enim ascendemus
apud quem inventum fuerit poculum , ille eril meus ad patrem , cum non sit nobiscum puer ? El ne rideam
scrous , vos autem ascendile cum salute ad patrem mala , quae invenient pairem meum . Hirc Joseplum
t'estrum . animo commorerunt, et satis ei demonstrarunt illos
6. Vide quomodo id quo timebai paler, hoc eis el patrem digne colere , el fratrem mullum am : re .
contingil : cl in iam magnam devenerunt turbatio . 1. El non ulira potuit ferre , neque tolerare udstantes
nem , ut quid facerent nescirent. 18 . Appropinquavit sibi , sed repulsis omnibus solus inter eos relictus , 2.
autem Judas, inquit , ct dixil. Quia ipse crat ille qui et missa roce cum flelu , nolum se fecit fratribus. Et hoc
a patrc eum acceperal, ct diserat : Nisi reduxero eum innoluit in lolo regno, in domo Pharaonis, 3. Etdicit
ad ie, ero libi pcccalo obnoxius omnibus diebus : idcirco fratribus suis : Ego sum Joseph. Vivilne adhuc paler
el propior faclus diligenter narrat ei omnia , ut in meus ( Cap. 45 ) ? Admirari lic subil et be:ili laujus
commiserationem eo adducto , libertalem puero con - constantiam tanlam , el quod hucusque simulationem
ciliaret. 18. Appropinquavil enim , inquit, ei Judas, el sustinucril, el quod quis esset non declaraveril : atque
diril : Oro, domine, loqualur servus tuus. Allende quo- vehementer obstupesco, quomodo illi peliverint sture,
modo per omnia ut domino servus loquitur; ct in me- vel os postea aperire , quomodo non avolarit als eis
moria habe somnia manipulorum , propter quæ majo- anima, quoniodu eorum mens lota non obstupneril ,
rem crga eum invidiam acuerant, et obslupesce so - quomodo non se abdiderint intra lerrim . El non po
Ierlem Dei sapientiam , quomodo tantis obstaculis in lucrunt, inquil, fratres ejus respondere ei : lurbuli enim
medio positis , omnia opere sunt impleta . Loquatur, erant. Merito : cogitantes quomodo eum tractaverant,
inquit , servus tuus coram le, el ne iruscaris servo fuo , et qualis ipse erga illos fuerat : el cogitantes gloriam
domine. 19. Tu interrogasti servos luos,dicens : labe- in qua constiluliis eral , de sua salute propemodum
tisne frairem vel patrem ? 20. el diximus domino : Est anxii crant. Propterea roli'ns eus animare, 4 . Appro
nobis paler sener, el filium senecluiis juvenem habet , el pinquale, inquil, ad me. Ne aniovcamini vos : nc ( 0
frater ejusmortuus est. Cogita hic quomodo se habuerit gitelis vos proprio consilio ha'c contra me cgisse. Isla
Joseph hrc audiens. Ille solusreliclus est marri suæ ; non tam vestr:c erga meadscribenda sunt iniquitali,
water autem cum diligil. Quarc autem et hic mentitur, quam divine sapientiæ el ineffabili misericordize : 110
sic dicens : Fruler ejus mortuus est ? Atqui eum ncgo - huc advcniens , nunc tempestive et vobis el loli huic
tiatoribus vendiderant. Verum quia sic patri persua - regioni possem suppeditare alimenta . El dixit : Ego
scrunt , quasi occisus esset , et a bestiis devoralus : sum Joseph frater vester, quem vendidistis in Ægyptum .
alioquin etiam pulaverunt eum non ferenlem barba- 5. Nunc igitur nedoleulis. Ne vos, inquit, lioc conlur
rorum servitutem , jam essc mortuum , et idcirco di- bet; ne asperuin vobis videatur quod factum est .
cit : Frater ejus mortuus est. 21. Divisti autem servis Dei enim dispensatione contigerunt hic. Deus cnim
tuis : Deducile eum ad me, el curam habebo ipsius. 23 . memisit in vilamı anle vos. 6 . Nam hic secundus annus
El dixisti : Nisi descendat frater vesler vobiscum , non famis super terram , el adhuc resiant quinque anni , in
apponelis ul videalis faciem meam . 24 . Factum cst au - quibiis non erit aratio , neque messis. 7 . Misil enim me
temquando ascendimus ad servum tuum patrem nostrum , Deus ante vos, ulrelinquerentur robis reliquiæ super ler
annuntiarimus ei verba domini. 25. Dixit autem paler ram . 8 . Nunc igitur non vosmemisistishuc, sed Deus.
nosier nobis : lle iterum , emile nobis pauca cibaria. 26 . 7. Vide quomodo semel et iterum et lerlio conso
Nos autem diximus ei : Von poterimus descendere, nisi lalursillos , dicens se non ipsis adscriberecausam sui
 IN CAP. SLY GENES . HOMIL . LXIV.
διείς δε άτολιθήσεσθε. Και ταύταείπόντες επέτρε-
τον αυτώ την έρευναν ποιήσασθαι. Και ήρεύνα από
του πρεσβυτέρου αρξάμενος, έως ή..θεν εις την
Βενιαμίν . Και τον εκείνου μάρσιππον ανοίξας
ευρίσκει το κόνδυ. Τούτο εσκότωσεν αυτόν τον λογι-
σμόν. Και διέρρηξαν, φησί, τα ιμάτια αυτών , και
επέθηκαν πάλιν τους μαρσίππους αυτών , και
επέστρεψαν εις την πόλιν . Και εισελθών ο Ιούδιις
και οι αδελφοί αυτού προς τον 'Ιωσήφ , έπεσον
εναντίον αυτού επί την γην ." Όρα ποσάκις την προσ-
κύνησιν ποιούνται. Είπε δε αυτοίς Ιωσήφ : Τί τούτο
πεποιήκατε ; Ουκ οίδατε ότι οιωνισμό οιωνίζομαι
εν αυτω; Είπε δε, φησίν , Ιούδας: Τί αντερούμεν,
ή τι λαλήσομεν τώ κυρίω, ή τι δικαιωθώμεν ; Ο δε
5 6
έρωτος γέγονε. Σκόπει πως διά της απολογίας του
Ιούδα πάντα μετά ακριβείας μανθάνει ο Ιωσήφ τα
μετά την αυτου πράσιν εν τη οικία γεγονότα , και όπως
τον πατέρα διέθηκαν, και τίνα περί αυτού ειρήκασι.
Νύν ούν , εάν και τούτον λάθητε, και συμβή αυτώ
μαλακία εν τη οδώ, κατάξετε μου το γήρας μετά
λύπης εις άδου. Ούτω τοίνυν του πατρός ημών δια
κειμένου προς το παιδάριον , πώς δυνησόμεθα ιδεών
αυτού το πρόσωπον, του παιδαρίου μη όντος μεθ'ημών;
Εκκρέμαται γάρ αυτού ή ψυχή έκτηςτούτου θυ
χής. Και κατέξουσιν οι πα δές σου το γήρας του
παιδός του πατρός ημών μετά λύπης εις άδου. Ο
γάρ παίς σου εκδίδεκται το πωδάριον» παρά του
πατρός , λέγων : Εάν μη αγώγω αυτό προς σέ,

ρας. Ταύτας τις υποσχέσεις και εποιησάμην προς τον

γενημένων. Ιδού εσμεν οίκέται το κυρίω ημών και πατέρα υπέρ του και τον παίδα δυνηθήνα: αγαγείν, και
ημείς, και παρ' ώ ευρέθη το κόνδυ .Τέως πολλήνέπι- πληρώσαι τα σοι δόξαντα, και δείξαι ως αληθώς ειρή
δείκνυνται την ευγνωμοσύνην, και εαυτούς άμα τα καμεν, και ουδέν ψεύδος των παρ'ημών λεχθέντων.
αδελφό τη δουλεία υποτάττουσιν. Είπε δε, φησίν, Ιω- Νύν ούν παραμενώ παίς αντί του παιδός, οικέτης
σήο · Μή μοι γένοιτο ποιήσαιτούτο. Ο άνθρωπος, του κυρίου · το δε παιδάριον , αναθήτω μετά των
παρ' ώ ευρέθη το κόνδυ, αυτός έσται μου παίς αδελφών Πώς γαρ αναβήσομεν προς τον πατέρα,
υμείς δε ανάβητε μετά σωτηρίας προς τον πατέρα του παιδαρίου μη όντος μεθ' ημών ; "Ινα μη ίδωτα
υμών. κακά, ά ευρήσει τον πατέρα μου. Συνέχεε ταύτα τον
ς . "Ορα πως, όπερ έδεδοίκει ο πατήρ, τούτο αυτούς 'Ιωσήφ, και ικανήν αυτώ παρέσχεν απόδειξιν και της
συμβέβηκε και θόρυβον υπομένουσι και ταραχήν, ουκ εις τον πατέρα τιμής, και της περί τον αδελφόν φιλο.
ειδότεςότι και πράξωσιν. 'Εγγίσας δε, φησίν, Ιούδας στοργίας. Και ουκέτι ήδύνατο φέρειν , ουδε ανέχε
είπεν. Επειδή γάρ και αυτός ήν και παρά του πατρός αυ- σθαι των παρεστηκότων αυτώ, αλλά πάντας απ
τον δεξάμενος και είπών: Εάν μή αγάγω αυτών προς ωσάμενος , και μόνος μεταξύ αυτών απολειφθείς,
σε, έσομαι ήμαρτηκώς εναντίον σου πάσας τας αφείς φωνήν μετά κ.λαυθμού αναγνωρίζεται τοίς
ημέρας · διά τούτο πλησίον γεγονώς διηγείται άπαντα αδελφοίς. Και τούτο γνωστόν εγένετο εν πάση τη
μετά ακριβείας αυτώ, ίνα είς συμπάθειαν αυτόν εφελ- βασιλεία, και εις τον οίκον Φαραώ. Κα' φησι πρός
κυσάμενος παρασκευάση αφεϊναι τον παίδα. Eγγίσας τους αδελφούς αυτού• Εγώ είμι Ιωσήφ. " Ετι ο
γάρ αυτο Ιούδας είπε : Δέομαι, κύριε, λαλησάτω ο πατήρ μου ζη; Θαυμάσαι μου έπεισιν ενταύθα και του
παίς σου. Σκόπει πως δι' όλου ώς δεσπότη δούλος δια» μακαρίου τούτου την τοσαύτην εύτονίαν,και ότι ήνεγκα
λέγεται και μνημόνευε μοι των ονειράτων των δρα . μέχρι τούτου σχηματίσασθαι , και μη γνωρίσαι τα
γμάτων ,εξ ών και μείζονα τον κατ' αυτού φθόνον ηκό- καθ' εαυτόν , κακείνους μάλιστα εκπλαγήναι , [618 )
νησαν, και εκπλήττου την ευμήχανον του Θεού σοφίαν, όπως ηδυνήθησαν στήναι και διάραι λοιπόν το στόμα,
όπως τοσούτων κωλυμάτων εν μέσω γενομένων εις έρ - πώς ουκ απέπτη απ' αυτών ή ψυχή, πώς ουκ εξέστη
γον άπανταεξήει . Λαλησάτω, φησίν, ο παίς σου έναν . αυτών η διάνοια, πώς ου κατέδυσαν εις την γην. Ού .
τίον σου, και μη θυμωθής το παιδί σου, κύριε . Συ ήδύντιντο, φησίν, οι αδελφοί αυτού αποκριθήναι
ήρώτησας τους παϊδάς σου, λέγων · Ειέχετε πατέ- αυτό εταράχθησαν γάρ. Είκότως· εννοούντες τίνα
ρα. ή αδελφών ; Και είπαμεν τώ κυρίω: "Έστιν ημίν μεν αυτόν αυτοί διέθηκαν, οίος δε αυτός περί αυτού ;
πατήρ πρεσβύτερος και παιδίον γήρως νεώτερον γέγονε , και λογιζόμενοι την περιφάνειαν εν η καθει
[ 17] αυτό, και ο αδελφός αυτού απέθανεν. Εννόει στήκει, περί αυτής, ώς ειπείν, της σωτηρίας ηγωνίων.
μοι ενταύθα, τις ήν ταύτα ακούων ο Ιωσήφ. Αυτός δε Διά τούτο βουλόμενος αυτούς παραθαρρύναι, φησίν :
μόνος υπουλέλειπται τη μητρί αυτού · ο δε πατήρ Εγγίσατε πρός με . Μή μακρύνητε εαυτούς μή νομί.
αυτόν ηγάπησε. Τίνος ένεκεν και ενταύθα ψεύδεται ζετε, φησίν, οικεία γνώμη τα κατ'εμέ υμάς πεπρα
ούτω λέγων, ότι ο αδελφός αυτού απέθανε, καίτοι χθαι. Ου τοσούτον της υμετέρας εγένετο περί εμε πο.
τοίς εμπόρους αυτόν απέδοντο; Αλλ'επειδή ούτωτον νηρίας , όσον της του Θεού σοφίας , και της αφάτου φι
πατέρα διέθηκαν 2, ώς αναιρεθέντος αυτού και υπό θη - λανθρωπίας,ένα ενταύθα παραγενόμενος, νυν εν καιρώ
ρίων βρωθέντος , άλλως δε και ενόμισαν ου φέροντα και υμίν τα προς διατροφήν χορηγήσαι δυνηθώ, και
διά τούτο φησι και ο αδελφός αυτού απέθανεν. αδελης υμών, ό · απέδεσθε εις Αίγυπτον. Ν .
Είπας δε τοις παιδί σου: Καταγάγετε αυτόν πρύς ου μη λυπείσθε. Μή υμάς, φησί, τούτο ταραττετ »,
με , και επιμελούμαι αυτού. Και είπας : 'Εάν μή μηδε σκληρόνυμίν λογισθή το γεγενημένον. Θεου γά
καταθήοαδελφός ύμών μεθ' υμών, ού προσθήκε- οικονομία τα γινόμενα. Εις γαρ ζωήν απέστειλε με
σθε ιδείν το πρόσωπόν μου. Εγένετο δε ήνίκαι ο Θεός έμπροσθεν ύμών. Τούτο γαρ δεύτερον έτος:
ανέβημεν προς τον παϊδά σου, πατέρα δε γμών, λιμός επί της γης, και έτι λοιπόν πέντε έτη,έν ::
ατηγγείλαμεν αυτά τα χρήματα του κυρίου. Είπε ούκ έσται άροτρίασις , ουδε αμητός. 'Απέστει.la
δε ο πατήρ ημων ημϊν : Βαδίσατε πάλιν, αγορά- , γίς με ο Θεόςέμπροσθεν ύμών, υπολείπειθαι υμίν
σατε ήμίν μικρά βρώματα. Ημείς δε είπαμεν αυτώ' ' κατάλειμμα επί της γης. Νύν ούν ούχ υμείς για
Ου δυνησόμεθα καταθήναι,εάν μή ο αδελφός ημών απεστάλκατε ώδε, αλλ' ο Θεός .
καταβ, μεθ' ημών . Είπε δε ο παίς cυ ο πατήρ ζ'."Ορα πως και άπαξ και δεύτερον και τρίτον πα
ήμων : Υμείς γνώσκετε, τι δύο έτεκέ μοι ή γυνή, ραμυθείται αυτούς, λέγων μη αυτοίς αυτόνεπιγράφειν
και εξήλθεν όείς α ' εμού, και είπατε τι θηριό • Sil, et quatuor mss. επεί ούν ταύτας ταςυποσχ.
1 Septem της ούτως της πατρί διέθηκαν. Cliquol mss oxiripiv üpriser p277, 70 .
587 S. JOANNIS CUIRYSOSTOMI ARCIIIEP. CONSTANTINOP'. 553
την αιτίαν, και την εις Αίγυπτος αυτού κάθοδον, αλλά ροντας άρτους τα πατρί αυτού εις την οδόν . Και
τον Θεόν τούτο πεποιηκέναι, ώστε εις ταύτην αυτον ταύτα άπαντα τους εξαπέστειλε τους αδελφούς
ελθεϊν την περιφάνειαν. Ο Θεός, φησίν, απέστειλε αυτού, και επορεύθησαν και είπεν αυτοίς: 1
με, και εποίησέ με ως πατέρα Φαραώ, και κύριον οργίζεσθε εν τη οδώ. "Ορα γνώμην φιλόσοφον. Ού μό
παντός του οίκου αυτού, και άρχοντα πάσης της νον αυτός πάσαν αυτοίς αφήκε την οργήν, και των εγ
Αιγύπτου. Εκείνη , φησίν, ή δουλεία ταύτην μου την κλημάτων αυτούς απήλλαξεν, αλλά και αυτούς παραι.
αρχήν προεξένησεν,εκείνη η πράσις εις ταύτην με την νεϊ, μη οργίζεσθαι κατά την οδόν, μηδέ υπέρτων γεγς.
περιφάνειαν ήγαγεν,εκείνη η θλίψις ταύτης μοι της νημένων αλλήλοις εγκαλείν. Ει γάρ ήνίκα ειστήκεισαν
ευδοκιμήσεως υπόθεσις γέγονεν, εκείνος ο φθόνος ταύ- πρώην επι του Ιωσήφ, έλεγον προς εαυτούς: Ναι , εν
την μοι την δόξαν έτεκε. Ταύτα μή μόνον ακούωμεν, αμαρτίαις εσμέν περί του Ιωσήφ , του αδελφού
αλλά και μιμώμεθα , και ούτω τους κακώςήμάς διατι- ημών», ότι υπερείδομεν αυτού την θλίψιν και επι
θέντας παραμυθώμεθα, αλλοτριούντες απ' αυτών τα στάς ο Ρουβήν έλεγεν: Ούκ είπον υμίν : Μη αδική
καθ' ημών γινόμενα, και μετά πολλής ευγνωμοσύνης σητε το παιδάριο », και ουκ εισηκούσατέ μου και πολύ
άπαντα φέροντες, καθάπερ ο θαυμάσιος ούτος. Επεί λώ μάλλον είκός ήν αυτόν κατεξανίστασθαι αυτών.Και
ούν, φησίν, επείσθητε παρ'εμού, ότι ουχυμίνεπιγρά- δια τούτο καταστέλλων αυτών τον θυμόν, και την προς
φω τα εις εμέ παρ' υμών γεγενημένα, αλλ' υμάς μεν αλλήλους φιλονεικίαν, φησί • Μή οργίζεσθε εν τη οδώ
απαλλάττυτων εγκλημάτων, το δε Θεώ το πάν λογίζο- αλλ'εννοήσαντες ότι ουδεμίαν υμίν αιτίαν επήγαγον
μαι,τα εκείνα πάντα οικονομήσαντι, να μου το της υπέρ των εις εμέ γεγενημένων, και αυτοί προς αλλή
παρούσης δόξης προσγένηται : Σπεύσαντες ούν:4 λους ευνοϊκώς διατέθητε,
ανέβητε προς τον πατέρα μου, και είπατε αυτά: Τίς αν κατ' αξίαν την αρετήν του δικαίου τούτου θαυ
Τάδε λέγει ο υιός του Ιωσήφ : Εποίησε με ο Θεός μάσειεν,ός την εν τη Καινή φιλοσοφίαν μετά πολλής
κύριον πάσης γης Αιγύπτου. Κατάβηθι ούν πός της δαψιλείας απεπλήρωσε και όπερ ο Χριστός παρ
με, και μη αναμείνης και κατοικήσεις εν γή Γε- αινεί λέγων τους αποστόλους : 'Αγαπάτε τους εχθρούς
σέμ, και έτη εγγύς μου , και οι υιοί σου, και οι υμών , εύχεσθε υπέρ των επηρεαζόντων υμάς, του .
υιοί των υιών σου, καιτα πρόβατα, και οι βόες, και το (620 ] ούτος και πολλά πλέον εποίησεν ; Ουδε γάρ
όσα σοί έστι, και εκθρέψω σε (έτι γάρ πέντε έτη μόνον τοσαύτην αγάπην επεδείξατο περί τους ανελόν
λιμός ), ίνα μή εκτριβής σύ, και οι υιοί σου, και τας αυτόν, τό γε εις αυτούς ήκον, αλλά πάντα ποιεί,
πάντα τα υπάρχοντά σου. Ιδού οι οφθαλμοί ύμών ώστε διδάξαι αυτούς, ότι ουδεήμαρτον τι εις αυτόν ." Ω
β.λέπουσι, και οι οφθαλμοί Βενιαμίν του αδελφού φιλοσοφίας υπερβολή ! ώ ευγνωμοσύνης επίτασις, και
μου ,[ 19] ότι το στόμα μου το λαλούν προς υμάς , της προς Θεόν αγάπης δαψίλεια! Μή γάρυμείς, φησίν,
'Απαγγείλατε τω πατρί μου πάσαν την δόξαν μου εις εμέ ταύτα διεπράξασθε ; Ή του Θεού περί εμέ κη
την εν Αιγύπτω, και όσα είδετε, και ταχύναντες δεμονία ταύτα γενέσθαι συνεχώρησεν , ίνα και έμοι
καταγάγετε αυτόν . Ταύτα άπαντα διαλεχθείς , και αρ- των όνειράτων την έκβασιν παράσχηται, καιυμίν αρ
κούντως αυτους παραμυθησάμενος, και εντειλάμενος κούσα σωτηρίας υπόθεσις γένωμαι.Τοεν θλίψεσιν ούν,
ειπείν τα παρ' αυτού το πατρι, και ταχέως αυτόν έπ ή πειρασμούς γενέσθαι , πολλής της περί ημάς του
αναγαγείν , Επιπεσών επί τον τράχηλον του Βενια- φιλανθρώπου Θεού κηδεμονίας και προνοίας έστι τε
μιν έκλασεν (εκείνος γάρ ήν αυτώ ομομήτριος), κά κμήριον . Μή τοίνυν εκ παντός τρόπου την άνεσιν και
κείνος πάλιν έκλαυσεν επ' αυτό και κατεφίλησε την άδειαν επιζητώμεν, αλλά και εν ανέσει τυγχάνον
πάντας τους αδελφούς αυτού, και έκλαυσεν επ' τες , και εν θλίψεσι γινόμενοι, ομοίως την ευχαριστίαν
αυτοίς .Και τότε μετά την τοσαύτην διάλεξαν και τα αναπέμπωμεν το Δεσπότη , ίνα την ευγνωμοσύνης
δάκρυα και τηνσυμβουλήν,ήν προς αυτούς εποιήσατο, θεασάμενος, δαψιλεστέραν την περί ημάς επιδείξηται
μόλις ηδυνήθησαν λαλήσαι προς αυτόν. Μετά ταύτα κηδεμονίαν· ής γένοιτο πάντας ημάς επιτυχείν, χάριτι
γάρ, φησίν, ελάλησαν προς αυτόν. Ταύτα δε δι- και φιλανθρωπία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού,
εβοήθη εις τον οίκον Φαραώ, και εχάρη, και πάντες μεθ' ού το Πατρί, άμα τώ αγίω Πνεύματι, δόξα, κρά
οι εν τω οίκω. Εχαροποίησε, φησί, πάντας και αναγνω- τος, τιμή, νυν και αεί, και εις τους αιώναςτων αιώνων.
ρισμός των αδελφών του Ιωσήφ. Και είπε, φησίν, ο 'Αμήν.
βασιλεύς τω Ιωσήφ : Ειποι· τοίς αδελφοίς σου b • ΟΜΙΛΙΑ ΞΕ'.
Τούτο ποιήσατε · γεμίσατε τα φορεία υμών σίτου, Και ανέβησαν , φησίν , εξ Αιγύπτου, και η 10cν
και απέλθετε. Και αναλαβόντες τον πατέρα υμών εις την Χαναναίαν προς Ιακώβ τον πατέρα αύ
ήκατε πρός με , και δώσωυμίν πάντων των αγαθών τών, και ανήγγειλαν αυτώ, λέγοντες, ότι ο
Αιγύπτου · συ δε έντει.lαι ταύτα, λαβείν αυτούς υιός σου Ιωσήφ ζη, και αυτός άρχει πάσης γής:
Αιγύπτου. Και εξέστη Ιακώβ τη διανομού
αμάξας τους παιδίοις και ταις γυναιξίν." Ορα και γάρ επίστευσεν αυτοίς .
τον βασιλέα, πώς ήδη φροντίζει περί της του Ιακώβ
επανόδου . Και αναλαβόντες, φησί, τον πατέρα υμών τηνα'. φιλοσοφίας
Είδετε εκ των χθες ημίν ειρημένων του Ιωσήφ
και την άφατον ανεξικακίαν ήν τε οι
παραγίνεσθε,και μη φείσησθε τοίς οφθαλμοίς των τους εαυτου αδελφούς επεδείξατο, ου μόνον ουδεμίαν
σκευών υμών. Πάντα γάρ τα αγαθά Αιγύπτου υμίν μνήμην των εις αυτόν γεγενημένων ποιησάμενος,
έσται. Εποίησαν δε ούτως οι υιοι Ισραήλ. "Εδωκε αλλά και αυτούς μέλλουσινέπανιέναι προς τον πατέρα ,
δε Ιωσής αυτοίς αμάξας κατά τας εντολάς του τούτο αυτό παραινέσας και συμβουλήν εισαγαγών,
βασιλέως και πάσι μεν έδωκε δισσάς στολές,το ώστε μή αλλήλους αιτιάσθαι υπέρ των εις αυτόν αυ.
δε Βενιαμίν έδωκε τριακοσίους χρυσούς, και τοίς ειργασμένων, αλλά πάσαν οργήν απελάσαντας
πέντε έξαλλασσούσας στολές, και τα πατρί αυ μετα ομονοίας την οδοιπορίαν ποιείσθαι. Αναγκαίον δε
του απέστειλεν ομοίως, και δέκα όνους αίροντας λοιπόν σήμερον τα εξής αποπληρώσαι, ένα ίδωμεν και
από των αγαθών Αιγύπτου, και δέκα ημιόνους αϊ την τούτων επάνοδον την προς τον πατέρα, και του
a Aliquot mss .λογίζομαι,τώ διά την επί του παρόντος δόξαν Ιακώβ την εις Αίγυπτο) κάθοδος και όπως αυτόν
μοι προσγινομένηνεκείνα πάντα συγχωρήσαντι.Σπεύσαντες ούν.
b Edebitur αυτού. Rescripsimus σου, quod concer. ι " Sic Inaxima pars nisi. Edii πειρασμούς περιπείρε.
Monif. et Coisl. et marg. Savi!. Edit. ola !, que lectio viti: la ſuit, ul rece suspicalus esi Savil .
557 IN CAP. XLV. GENES. HOMIL. LXV. 5.78
ingressus in Ægyplum , sed Deum hoc fecisse, ut ipsc profecti sunt: dixilque eis : Neirascaminiin via . l'ide
in banc veniret gloriam . Deus, inquit,misilme, el fecit mentem moribus optimis prædilam . Non soluin ipso
me quasi palrem Pharaonis , et dominum totius domus dimisil iram , el a criminibus liberavit , sed el ipsos
illius, el princivem lolius Ægypli. Illa , inquil, servillis admonet, ne irascantur in via , neque sese mutuo de
hunc principalum nihi conciliavit , illa venditio in factis accusent. Nam si nuper cum stelerant ante Jo
hanc me gloriam cvexit , illa aflictio hujus mihi ho - seph , dicebantinter se, Merilo : in peccatis enim suimus
Boris occasio fuit , illa invidia hanc mihi claritatem propter fratrem nostrum , quia despeximus ejus afflictio
peperil . Hiec nos non solum audiamus , sed et imile- nem (Gen . 42. 21. 22) ; et exsurgens Ruben dicebal :
mur : et ita solemur eos qui nos afflixere, non impu - Nonne dixi vobis , ne injuria aficiatis puerum , el non
tantes eis quæ in nos admiserunt, el omnia cum ma- exaudislis me ? multo magis verisimile erat, illum in
gna fcrentes benevolentia , sicut ille vir admirandus. via cum aliis risaturum csse. Proplerea comprimenis
Igitur, inquit, cum pcrsuasum vobis fecerim ,me non eorum iram cl contentionem mutuam , dicit : Ne ira
vobis adscribere ea quæ contra me a vobis facta sunt, scamini in via ; sed cogitantes quod ego nos habucrim
sed quod liberem vos criminibus : Deo autem lolum pro crimine quz in me admisistis , ipsi etiam ros be .
tribuam , qui illa ita dispensa vil ut presentem gluriam nevolentia vicissim prosequamini.
sic acquirerem : 9. Ideo festinantesascendite ad patrem Moralis exhortatio. — Quis pro dignitale admirarc
meum , et dicile ei : Hæc dicit filius tuus Joseph : Fecit tur justi viri bujus virlulem , qui novæ legis philoso
me Deus dominum tolius lerræ Ægypii. Descende ad me, pliam magna adimplevit diligentia ; atquc id quod
et ne differas ; 10. el habitabis in terra Gesem , el eris Christus admonet discipulos, Diligite inimicos vestros,
apud me lu , el filii lui, el filii filiorum tuorum , el oves, orale pro persequentibus vos (Malth . 5 . 44 ), hoc ille et
er boves , el quæcumque habes , 11. el alam le (adhuc multo magis fecit ? Neque enim solum tanlam exhi
enim quinque annis fames),utnon delearis 1u , et filii lui, buit carilalem erga cos quise, quantum in cis erai,
etomrissubstantialua.12. Ecceoculivestrivident, el oculi occiderant; sed omnia facit, ut demonstret nihil cos
Benjamin fratris vestri,quod ore meo robis loquor. An - in se peccati admisisse . O) philosophiæ excellentiam !
nuntiale pairi meo omnem gloriam meam quæ est in o ingentem probitatem , et dilectionis Dei magnitudi
Ægyplo , el quæcumque vidistis , el ſeslinantes deducite nem ! Non vos, inquit, hic mihi fecistis ; sed Dei
eum , Postquam hæc omnia dixit , ct silis cos conso erga me providentia harc fieri permisit , ut mihi so
latus est, mandalumque dedit utde rebus et slalu suo mniorum eventus conccdatur , et vobis salutis causa
patrem ccrtiorem redderent , statimque adducerent , esse possim . Ila ut ini afflictio: ibus et in tentationibus
14. Cecidit in collum Benjamin ſratris sui, et plevit ( is esse, si sobrii simus, divinæ si: erga nos providentie
namquc erat uterinus fraler), el ille vicissim flevil super et benevolentie signum . Neigiturin omnibus prospe
eo ; el osculatus esl omnes fratres suos , et flevit super rilatem cl affluentiam inquiramus, sed el sive in pro
eos. Denique post tantum colloquium et lacrymas , el sperilale simus, sive in adversitate, similiter gratias
consolationem , el consilium quod eis dedit, vix po . offeramus Domino , ul visa grala mente nostra , lar
Tuerunt cum co loqui. 15. Post hæc enim , inquit , lo - giorem suam erga nos declarel providentiam : quie
quebantur ei. 16. Hæc aulem omnia divulgala sunt , et nobis omnibus concedat!ır gratia etmisericordia Do
celebrala in domo Pharaonis , el gavisus est , el omncs mini nostri Jesu Christi , quicum Patri et sancto
qui in domo ejus. Exhilaravit, inquit , omnes agnitio Spiritui sit gloria, impe:ium ,honor , nunc el semper,
fratrum Joseph . 17. El dixit, inquit, rex Joseph : Dicel in sæcula sirculorum . Amen .
fralribus luis : Hoc facile : implele vehicula vestra fru
mento , et abile. 18 . El assumpto patre vesiro redile ad HOMILIA LXV.
me, et dabo vobis de omnibus bonis Ægypti : 19. iu Ei ascenderunt, inquit , ex Egyplo , el venerunt in
auten manda , ul accipiant plausira pueris el uxoribus. terram Chanaan ad Jacob putrem suun : el nuntiave
Vide el regem , quomodo jam curam agit de reditu runt ei dicentes : Filius luus Joseph vivil, el domina .
Jacob (a). Etassumpto, inquit, patre vestro venite, 20. lur loli terræe Ægypti. El obslupuit Jacob ; non enim
etne parcatis oculis de vasis vestris. Omnia enim bona credidil eis (Gen . 45 . 25. 26 ).
Egypii vestra erunt. 21. Feceruntaulei sic filii Israël.
Dedil autem Joseph eis currus, juxta mandalum regis ; 1. Vidistis ex his quae heridicta sunt, philosophiam
22. et omnibus quidem dedit binas stolas, Benjamin au- Josephi , et inen:rrabilem clementiam quam erga
lem dedit trecentos aureos, el quinque stolas mutalorias. fratres suos exhibuit : nec solum nullam fecitmemo
23 . el patri suo misil similiter el decem asinos ferentes de riam eorum quae in se admiserant, scd ct redituros ad
bonis Ægypli, et decem mulas ferentes panes patri suo in pareniem admonuit, ipsisque consiliuni dedit ne inter
viam . 24. Quibus omnibus dalis , misil fratres suos, el se jurgentur super his quæ in ipsum admiserant, sed
dimissa omni ira , pacifice ambulent. Opcrc pretium
(a) sic omnes cum Editi, tum Mazuscripti. At quorsum hic est autem et jam qua sequuntur recensere, ut videa .
redilus Jacobi in Ægyplum , qui numquam Ægyptum vide musel horum ad patrem reditum , et descensum Jacob
rat ? an hic voxGræca, travódos, quæ reditu , interpretala est,
posita íuerit pro , dvorcu , vel potius, xodcu, quæ voces jail in Ægypium :nccnon quomodo reflorueril audiens
non , reditum , sed , descensum , significarent? Et hic sensus
quadrarel, quandoquidem qui ex Judæa in Ægyptun: ripe
ea quae Joseph spectabant, atquc, ut sic dicam , diz
gunt, descendere ut plurimum dicuntur . sene juvenis redditus sit. Quis cnim serionc co: plecii
559 S JOINNIS CHRYSOSTOMI ARCITIEP . CONSTJNTI10 ?. 500
posset voluptatem in qua lunc fuerit, cum disceret ibo igitur, el videbo cum priusquam morii.r. Mayna suri!
Joscpli vivere, et in tarila dignitate constitutum esse ? mihi, inquit , el excedunt omnem cogitationem , et
Inexspectata enim bona majorem voluptatem afferre obscurant omnem humanam lixolitiam , Siadhuc filius
solent. Quem enim pulabat ante tot annos fuisse a meus Joseph vivit :ibo igirur el videbo eum . Festinenius
hestiis devoratum , utintellexit tenere imperium lotius igitur, ut ejus colloquio poriar , iriusquain moriar.
Ægypti, quomodo non præ magnitudine gaudii niente Nunc , inquit , nuntius ille crexil animum meum , el
excessit ? Idem enini facere solet immodicum gaudium , fuga vit seneclulis infirmitatem , el roboravit mentem .
quod ingens tristilia. El videre licelmultos effundere Quod si el cuin en colloqui contingat, perfectam la ti
lacrymas præ gaudio immenso , alios etiam sa pc obe liam assequulus moriar. El nihil moralus jusius
stupescere , quando fieri vident ca que non exspe itineri se commisit , festinans el urgens ut videris
claverant : et quios morluos esse pulabant, repente lam desideratum filium , ulque anle 101 aninosmor
vivos vidcnl '. Sed ut manifestior fial sermo noster , luun , el, ut putabal, facluin cibum bestiarum , videret
audiamus quae lecta sunt. 25 . El ascenderunt, inquit, nunc regem Ægypii. 1. El cum venissel ad pulerim
ex Ægypto , el venerunt in lerram Chanaan ad Jacob juramenti, preces, quibus gratias agebat, obtulit Do
patrem suum , 26. el annuntiaveruntei, dicentes : Filius mino , el sucrificavit sacrificium Deo patri sui Isaac
luus Joseph vivit, el ipse dominalur toti terræ Ægypli. (Capul 46 ).
El excessil mente Jacob : non enim credidit eis. Vides, 2. Iarc audienles , discamus quando quid facturi,
id quod dicebam , incredibile ei visum esse quod de vel negotium aliquod cæpturi , vel pereg :inationem
Joseph annuntiabalur, ila ut mente concuterelur, suscepturi sumus, ut prccibus offeramus Domino sa -
et quæ a fratribus ficbant, deceptionem esse putarct ? crilicium , et ejus adjutorium in vocemus , et sic ill
Qui enim tumc allulerant vestem sanguine hædi in - slitulum aggrediamur, imitantcs illorum justorum pie
quinat: m , et patri persuascrant eum a bestiis esse Lalem . Sacrificavit sacrificium Deo patris sui Isaac : u !
devoraluin , nunc dicunt eum vivere , et dominari discas cuni vcstigia parris sui sequulum esse , et hoc
in lota Æsyplo. El lurbala mente cogitabat apud se in cull divino declarasse , sicut Isaac. Et quia gra
quomodo rationi csset hoc consentaneum : nam si tum suum :ffectum prius per grilliarum actionem
verum est illud prius dictum , quomodo poterat credi? ostendit , statim subsequuta sunt etiam ea qu :e saperni
Si autem hoc credendum et verum , illud nccessario auxilii fuerunt. Niim quia videbat tantum itineris
fuerit niendacium . Turba vil autem eum maxime, quod spatium , ct cogitabal suam decrepitam alalem , veri .
aliud a filiis antea audieral, et alia nunc ab eisdem tus ne morle preoccupalis , a colloquio el aspectu
disceret. Videntes igitur patris lurbationem , cl vo- filii privarclur , precatur Dominum , ul latitum sibi
lenles ei pluribus argumentis persuadere, se veruin rilie mensuram concedat ,utperfecta voluptate fria
dicere, 27 . Loquuti suni ei omnia quæ a Joseph dicta tur. Sed vide quomodo bonus Dominus muliis argile
erant, el quæcumque sibimandaverut. Et poslea pro. mentis justum securum reddal, 2. Dixit enim Deus
tulerunt plaustra , el dona quæ a Joseph missa erant, Israël in visione noctis : Jacob , Jacob ; 3. ego sam
el vix tandem fecerunt lidem patri, non esse men - Deus palrum luorum ; ne limeas descendere in Egy
dacia quæ a se dicerentur. Nam videns plaustra qux plum . In magnani enim gentem facium le illic. 4. Ego
missa erant, ut descenderel in Ægyptum , Primum descendam tecum , el reducam le in finem , et Juseph
vigorem recepil, inquit. Senex , decrepitus , lerrom imponel manus super oculos luos. Vide quomodo ca
specians, alacritate animi confestim juvenesceb:it. quæ juslus ille desiderabal, ca illi Deus polliceatur :
Quid est. Primum vigorem recepil ? Sicut ignis in lu - imo etmulto majora. Liberalitate cnim sua nostraspe
cerna , quando delicit olei alimonia , el j'm exstingui. liliones transcendil, servans solitam suam misericor
lur, si parum quis olci inſuderil, repente qui exstin - diam . Ne timeas, inquit , descendere in Ægyplum .
gui putabalur , clariorem emillit lucein : ita ci senex Quoniam anxius eral ob via longiliidincin , ideo dia
ille prin tristitia jam exslingui videbatur. Noluit cil : Ne respicias ad infirmilalom senectutis. In gen
enim , inquit, consolationem accipere , dicens : Descen - tem enim magnam faciam le illic : el descendam fecum
dam lugens in infernuni (Gen . 37. 35 ). Ubi autem in Ægyptum . Ego lc comitabor , cl omnia lua pro
cognovil vivere filium , el dominari in lota Ægypto , spera reddam . Adverte quoniodo verba lumilitati 10.
cl vidit plaustra , Primum vigorem recepil, el juvenis slræ allemperel : Descendam , iiquit, lecum in Egy .
er sene factus est. Deposuil mæroris nebulam , dis p!um . Quid lioc beatins fucrit, quam Deum ipsum
pulit cogitationin tempestatem , tranquillus postea babere comiiem itineris ? Sequitur postea consolatio ,
fuit : hæc omnia dispensante Deo , ut justus lam mul- qua plurimum indigcbal schex : El Joseph, inquit, im
torum laborum consola : ionem inveniret, et particeps ponet manus super oculos luos. Ille dilectus linus ipse
ficrel felicitatis filii :cl præterea utsomnium implere . le fovebit , elmanus imponet super oculos (vos. Gau
tur id quod ipse interprelalus eral, dicens : Numquid deus itaque, el lolus securus iter arripe. Cogiia hic ,
veniemus ego el maler lua , el fratres lui, ul adoremus obsecro , quam jucundum fecerit iter justiis , acceptis
le (Gen. 37. 10)? El credidit diciis alque visis, 28. tam certis Dci promissionibus. 5 . Surrexil enim , in
El dixit, inquil :Magna mihisunt, siadhuc vivil Joseph : quit , Jacob , el filii ejus : 6. el acceperuntomnem pos
sessionem suam , el venerunt in Ægyptum. 7. In scxa..
116.• Qualivor Niss., repente viden ! in magno splendore viren
ginla sex animabus descendii Jacob in Ægyptum : 27.
559 IN CAP. XLVI ET XLFII GENES. HOMIL . LXV. Ε60
αναθήλαι πεποίηκε τα κατά τον Ιωσήφ γνωρισθέντα Και πιστεύσας τοϊς ειρημένους και τους όρωμένοις .
αυτώ, και σχεδόν ειπείν, νέον εκ γέροντος αυτόν ειρ- Είπε, φησί, Μεγάλα μοι εστίν , ει έτι Ιωσήφ ο υιός
γάσατο. Τίς γάρ αν δυνηθείη τω λόγω παραστήσαι μου ζη: πορευθείς άψομαι αυτόν προ του αποθα
την ηδονήν, έν ή τότε γέγονε , πυθόμενος ζήν τον Ιω- νείν με . Μεγάλα μοι εστί, και υπερβαίνει πάντα λ
σήφ, και εν τοσαύτη περιφανεία τυγχάνειν ; "Ιστε γάρ γισμόν , και αποκρύπτει πάσαν εν ανθρώποις ευφροσύ
μάλιστα, ότι τα απροσδόκητα των αγαθών πολλήν νην, Ει έτι ο υιός μου ζη : πορευθείς ούν όψομαι αύ
επίτασιν της ηδονής ενεργάζεσθαι πέφυκεν. "Ον γάρ τόν». Επειχθώμεν τοίνυν λοιπόν, ώστε και τα της συν:
ενόμιζε προ τοσούτων ετών κατάβρωμα των θηρίων τυχίας[622 ] μοιυπάρξαι, πρινή αποθανείν με. Νυν μεν
γεγενησθαι , και μαθών πάλιν την αρχήν της Αιγύ- γάρή ακοή διανέστησέ μου την διάνοιαν,και την του γή
πτου πάσαν κατέχειν αυτόν, πώς ουκ αν υπό του ρως ασθένειαν έφυγάδευσε, και ανέδρωσέ μου τον λο
μεγέθους της ηδονής εξέστη τη διανοία ; "Όπερ γάρ γισμόν. Ει δε συντυχία μου γένοιτο , τελείας απολαύ
υπερβάλλουσα αθυμία εργάζεται, τούτο πολλάκις και σας της ευφροσύνης, ούτω καταλύσω τον βίον. Και
επιτεταμένη χαρά. Και έστιν ιδείν πολλούς και δά- μηδέν μελλήσας και δίκαιος ήττετο της οδοιπορίας,
κρυα προχέοντας από χαράς υπερβαλλούσης, ετέρους σπεύδων και επειγόμενος τον αυτή περιπόθητον ιδείν,
δε πολλάκις και αποπλήκτους γινομένους, όταν και και τον προ τοσούτων ετών τεθνηκότα και θηρίων
μηδε προσεδόκησαν ίδωσι γεγενημένα, και ούς τεθνη- κατάβρωμα γενόμενον, ως ενόμιζε, θεάσασθαι νύν
κέναι νενομικασιν ,εξαίφνηςζωντα; θεάσωνται. [ 621] βασιλέα της Αιγύπτου γεγενημένον. Και γενόμενος
'Αλλ'ίνα και σαφέστερος ημίν ο λόγος γένηται, αυτών επί το Φρέαρ του όρκου, ευχαριστηρίους ευχές ανα
επακούσωμεν των αναγνωσθέντων. Και ανέβηκαν, φη- πέμψας το Δεσπότη, έθυσε, φησί, Ουσίαν» το Θεό
σιν,εξ Αιγύπτου, και ήλθον εις γην: Χαναάι: πρός του πατρός αυτου Ισαάκ.
Ιακώβ τον πατέρα αυτών , και ανήγγειλαν αυτο β'. Ταύτα ακούοντες παιδευώμεθα, όπερ αν μέλλοι
λέγοντες, ότι Υιός σου ο Ιωσήφ ζ , και αυτός άρ- μεν διαπράττεσθαι, κάν πράγματι τινι εγχειρήσω
χει πάσης γης Αιγύπτου. Και εξέστη τη διανοία μεν, κάν αποδημίας απτόμεθα , πρότερον την διά της
Ιακώβ· ου γάρ επίστευσεν αυτοίς. Οράς, όπερ ευχής θυσίαν αναφέρειν το Δεσπότη, και την εκείνου
έλεγον, ότι άπιστον αυτώ έδοξεν είναι το περί του Ιω- συμμαχίαν καλούντας, ούτως άπτεσθαι των προκει
σήφ, ώς και την διάνοιαν αυτού παρασαλευθήναι, και μένων , και μιμείσθαι των δικαίων τούτων το φιλό
ενόμιζεναπάτης είναι τα παρά των αδελφών λεγόμενα; θεον. "Έθυσε, φησί, θυσίαν το Θεό του πατρός
Οι γάρ τότε τον χιτώνα εισαγαγόντες τα αίματι του αυτού Ισαάκ: ένα μάθης ότι κατ' ίχνος του πατρός
ερίφου μολυνθέντα, και εις πίστιν αγαγόντες τον πα-επορεύετο, και ούτω την περί το Θείον θεραπείας
τέρα, ότι κατάβρωμα θηρίων γέγονε, νύν φασιν ότι ζή ,
επεδείκνυτο , καθάπερ ο Ισαάκ. Και επειδή την οι
και άρχει πάσης της Αιγύπτου. Και ταραττόμενος την κείαν ευγνωμοσύνην προλαβών διά της ευχαριστίας
διάνοιαν ελογίζετο προςεαυτόν, πώς αν έχοι τούτο λό-
επεδείξατο, ευθέως επηκολούθησε και τα παρά της
γον · ει γάρ το πρότερον αληθές, τούτο ουχ οίόν τε είναι
άνωθεν ροπής. Επειδή γάρ και το διάστημα της οδού
πιστόν ·ειδε τούτο πιστόν και αληθές,εκείνο ψεύδος αν
προορών, και προς το γήρας αποβλέπων εδεδοίκει,
είη. 'Ετάραττε δε αυτόν μάλιστα το παρά των υιών τα μή και προ της συντυχίας επιστάς ο θάνατος αποστε
πρότερα ακηκοέναι, και έτερα νύν παρά των αυτών ρήση της του παιδές όψεως, ευχάς ποιείται προς τον
μανθάνειν. "Ορώντες τοίνυν του πατρός την ταραχήν, Δεσπότην επιμετρήσαι αυτό ζωήν, ώστε τελείας απο
και βουλόμενοι αυτόν εις πίστιν αγαγείν και πληροφο- λαύσαι της ηδονής. 'Αλλ' ώρα πώς ο αγαθός Θεός
ρίαν, ότι αληθή τα παρ' αυτών λεγόμενα τυγχάνει, πληροφορεί τον δίκαιον . Είπε γάρ, φησίν, ο Θεός το
Ελάλησαν αυτω πάντα τα ρηθέντα παρά του Ιω- Ισραήλ εν δράματι της νυκτός • Ιακώβ, Ιακώβ :
ση , και όσα είπεν αυτοίς. Και μετά των ρημάτων εγώ είμαι ο Θεός των πατέρων σου· μή φοβού κα
και τα αποσταλέντα προσενέγκαντες, τας αμάξας και ταβηναι εις Αίγυπτον. Εις γαρ έθνος μέγα ποιή.
τα δώρα τα παρά του Ιωσήφ πεμφθέντα, μόλις έδo. σω σε εκεί. 'Εγώ καταβήσομαι μετά σου, κάγώ
αυτων λεγόμενα. 'Ορων γάρ τάς αμάξας τάς αποστα- χείρας επί τούς οφθαλμούς σου. "Ορα πώς άπερ
λείσας, ώστε καταβηναι αυτόν εις Αίγυπτον , 'Ανεξω- ο δίκαιος επεθύμει, ταύτα αυτό ο Δεσπότης υπισχνεί
πύρησε, φησίν. “Ο γέρων, ο πρεσβύτης , ο συγκεκυ- ται, μάλλον δε και πολλά πλείονα . Φιλότιμος γάρ ών
φώς, αθρόον ένέαζε τη προθυμία. 'Ανεζωπύρησε υπερβαίνει τας ημετέρας αιτήσεις, την οικείαν φιλ .
γάρ, φησί. Τι έστιν , 'Ανεζωπύρησε ; Καθάπερ το ανθρωπίαν μιμούμενος. Μη φοβού, φησί , καταθήναι
λυχνιαίον πυρ, επειδάν επιλίπη ή του ελαίου τροφή , εις Λίγυπτον . Επειδή ηγωνία προς το μήκος της
και μέλλη σβέννυσθαι, ει μικρόν τις επιστάξειεν αυτώ οδού , διά τούτο φησι Μή προς την του γήρως ασθέ
έλαιον, αθρόον το σβέννυσθαι μέλλον λαμπρότερον νειαν απίδης : Είς γάρ έθνος μέγα ποιήσω σε εκεί
δείκνυσι το φώς · τον αυτόν δή τρόπον και ο πρεσβύ- και καταβήσομαι μετά σου εις Αίγυπτον . Εγώ σου
της ούτος , μονονουχί σβέννυσθαι μέλλων υπό της αθυ- συνέσομαι, και πάντα σου εύμαρή καταστήσω. Σκό
μας ( Ουκ ήθελησε γάρ, φησί, παρακληθήναι, 18- πει συγκατάβασιν ρημάτων: Καταβήσομαι μετά
γυν , ότι Καταβήσομαι πενθών εις ίδου), μαθών πά- σου εις Αίγυπτον . Τι τουτου μακαριστοτερο
λιν, ότι ζή και ότι άρχει της Αιγύπτου , και όρων τάς νοιτ' άν, του τον Θεόν έχεις συνοδοιπόρον ; Είτα ή
αμάξας, 'Ανεζωπύχησε, φησί, νέος έκ γέροντος γέγο- παραμυθία, ής μάλιστα εδείτο ο πρεσβύτης : Και Ιω
νεν, απέθετο της αθυμίας το νέφος , την ζάλην των σης επιβαλει τας χείρας αυτού επί τούς οφθαλ
λογισμών αποκρουσάμενος , εν γαλήνη λοιπόν ετύγ . μούς σου. Εκείνος ο περιπόθητος αυτός σε περιστε
χανε , του Θεού ταύτα άπαντα οικονομούντος, ώστε λεί, και τας χείρας επιβαλεί τοίς οφθαλμοίς σου. Χαί
των τοσούτων πόνων την παραμυθίαν εύρασθαι τον ρων ούν και πάσης αγωνίας εκτός γεγονώς, ούτως
δίκαιον, και κοινωνήσαιτο παιδί της ευημερίας . Βλ . έχου της οδού. Εννάει μοι λοιπόν τον δίκαιον μεθ'
λως δε, ίνα και το όναρ πληρωθή, όπερ αυτός διέκρι όσης ευθυμίας ποιείται την οδοιπορίαν , τοσαύτην εκ
νεν, είτεών: Αρά γε έλευσόμεθα εγώτε και η μήτηρ της του Θεού υποσχέσεως λαβών την πληροφορίαν.
σου,και οι αδελφοί,προσκυνήσαί σοι επί την γήν; 'Ανέστη γάρ, φησίν, Ιακώβ, και οι υιοί αυτού,
4 Quatuor mss. et Cois!. εξαίφνης θεάσωνται εν περιφα και έλαβον πάσαν την κτησιν αυτών , και ήλθον
νεία πολλή τυγχάνοντας. 'Αλλ' ίνα. εις Αίγυπτον. 'Εν εξήκοντα εξ ψυχαίς !625] και .
PATROL. GR. LIV .
361 S . JOANNIS CHRYSOSTONI ARCHIEP . CONSTANTINOP. 305
έβη Ιακώβ εις Αίγυπτον · και 'Ιωσήφ μετά των δή αυτοί περί την σοφίαν την Αίγυπτιακην έσχολακό.
νίων αυτού των γενομένων αυτώ έννατος ετύγο- τες , διά τούτο παραινει το επιτηδευμα αυτών προβα. και
χανεν ών· ώς είναι μετά του Ιωσήφ τας πάσας λέσθαι,ένα μετά προφάσεως ευλόγου την καλλιστευου
ψυχάς εβδομήκοντα πέντε. Τίνος ένεκεν τον αριθμόν σαν αυτοίς γήν αφορίσας παρασκευάση μετά πολλής
ημίν μετά ακριβείας έπεσημήνατο η θεία Γραφή ; διάγειν της αδείας . Και παραλαβών πέντε των
"Ινα είδέναι έχωμεν, όπως είς έργον εξεισιν ή του αδελφών αυτου εισήγαγεν αυτούς πρός Φαραώ.
Θεού τρόόόησις ή λέγουσα, ότι Eίς έθνος μέγα Και επηρώτησεν αυτούς · Τί το έργον υμών ; Και
ποιήσω σε εκεί. Από γάρ τούτων των εβδομήκοντα είπαν : Κτηνοτρόφοι εσμέν. Νυν ούν κατοικήσο
πέντε ψυχών είς εξακοσίας χιλιάδας εξετάθη το γένος μεν εν τη Γεσέμ. Είπε δε Φαραώ: Κατοικείτωσαν.
του Ισραήλ. Είδες πώς cυ μάτην, ουδε είκή τον άρι- Ει δε επίστη, ότι εισίν εν αυτοίς άνδρες δυνατοί,
θμόν των κατελθόντων εις την Αίγυπτον εδίδαξεν κατέστησαν αυτούς άρχοντας των εμών κτηνών.
ημάς, αλλ' ίνα ειδέναι έχωμεν εξ όσων πόσοι γεγό . Καθάπερ συνεβούλευσεν ο Ιωσήφ , την απόκρισιν
νασι, και μή διαπιστώμεν ταίς του Θεού επαγγελίαις, ποιησάμενου οι αδελφοί το Φαραώ, επετράπησαν
"Οταν γάρ έννοήσης, ότι μετά την του Ιακώβ τελευ- κατοικείν την Γεσέμ. 'Αλλά την περί τον Ιωσήφ δει
τήν και του Ιωσήφ, τοσαύτη μηχανή χρησάμενος και κους Φαραώ εύνοιαν, φησίν Ει οιδάς τινας εν αυτοίς
ο των Αιγυπτίων βασιλεύς, ώστε εις ευαριθμή τους δυνατούς, και των εμών κτηνών άρχοντας κατάστη
αυτούς περιστήσαι και μή έκταθήναι αυτών το πλή - σον. Εισήγαγε δε και τον πατέρα προς τον Φαραώ.
θος, ουδε ούτως ίσχυσεν, αλλά ταύτη μάλλον επεδίδου και είτε Φαραώ τω Ιακώβ • Πόσα έτητων ημερών
και ηύξετο, θαύμαζε και εκπλήττου του Θεού την πρό- της ζωής σου; Επειδή είδε τον πρεσβύτην έν βαθυ
νοιαν, και ότι ουχ οίόν τε ποτε διαπεσείν τα αυτώ τάτη πολιά τυγχάνοντα, πυνθάνεται των ετών τον
δόξαντα, κάν μυρία έτεροι μηχανώνται. Αλλ'ιδωμεν αριθμόν. Και φησιν ο Ιακώβ · Αι ημέραι των ετών
την ακολουθίαν άπασαν, ίνα μάθωμεν όπως τα της της ζωής μου, άς παροικώ. "Ορα πως έκαστος των
συντυχίας γέγονε το Ιακώβ. Ηνίκα, φησίν , ήγγικε δικαίων, ώς έν ξένη διάγων, εν τω βίω τούτω, ούτω
τη Αιγύπτω, απέστειλε τον Ιούδαν έμπροσθεν διέκειτο. 'Ακούση γάρ και του Δαυίδ μετά ταύτα λέ
αυτού προς τον Ιωσήφ, ώστε μηνύσαι αυτή του γοντος · "Οτι πάροικος εγώ είμι εν τη γη και παρ
πατρος την παρουσίαν. Μαθών τοίνυν ο Ιωσήφ, επίδημος " και ούτός φησιν· Αι ημέραι των ετών της
και ζεύξας τα άρματα , ανέβη εις συνάντησιν τω ζωής μου, ας παροικώ . Διά τούτο και Παύλος έλεγε
πατρί αυτού, και δοθείς αυτό επέπεσεν επί τον περί των δικαίων τούτων, ότι ώμολόγουν, ότι ξένοι
τράχηλον αυτού, και έκλαυσε κλαυθμώ π.λείονι. και παρεπιδημοί είσιν επί της γης. Αι ημέραι, φησί,
Τούτο ήν όπερ εν προοιμίοις έλεγον, ότι πολλάκις και
των ετών της ζωής μου, ας παροικώ, εκατόν τριά
ηδονή υπερβάλλουσα δάκρυα προχέειν παρασκευάζει. κοντα έτη, μικροί και πονηραι γεγόνασι, και ουκ
'Επιπεσών , φησίν , επί τον τράχηλον αυτού αφίκοντο εις τας ημέρας των ετών της ζωής των
έκλαυσεν · ουχ απλώς, αλλά, Κλαυθμώ πλείονι. πατέρων μου. "Ας ημέρας παρώκησα, φησί, μικραι
Ευθέως γάρ εις έννοιαν ελθών, ών πέπoνθεν αυτός, και πονηραι γεγόνασιν. Αινίττεται ενταύθα τα έτη
ύν υπέμεινεν ο πατήρ δι' αυτόν , και του χρόνου το της δουλείας, ής υπέμεινε παρά τω Λάβαν, διά την
μήκος λογισάμενος του μεταξύ γενομένου, και ότι φυγήν, ήν διά τον αδελφόν εποιήσατο · είτα μετά την
παρά πάσαν προσδοκίαν και αυτός τον πατέρα εώρα, εκείθεν επάνοδον το πένθος το εν τοσούτω χρόνω, και
και ο πατήρ τον παϊδα εθεάσατο, πηγάς ήφίει δα- έσχε διά τε τον του Ιωσήφ θάνατον, και τας άλλας
κρύων, ομού και την υπερβάλλουσαν ηδονήν δεικνύ- τας εν τω μέσω ταλαιπωρίας. Πόσον γάρ οίει τον φό
μενος, και ευχαριστών τώ Δεσπότη υπέρ των γεγενη- βον αυτόν εσχηκέναι, ηνίκα δια την αδελφήν οι περί
μένων. Και είπε, φησί , πρός Ιωσήφ, 'Αποθανού- τον Συμεών και τον Λευι αύτανδρον πόλιν ανείλον,
μαι από του νύν, επει εώρακα το πρόσωπόν σου, και πάντας τους εν Σηκίμοις αιχμαλώτους έλαβον ;
"Ετι γαρ συ ζής. Απήλαυσα, φησιν, ών επεθύμουν: "Έλεγε γάρ και τότε, δεικνύς την αγωνίαν εν ή κατ
επέτυχον, ού ουδέποτε προσεδόκησα » υπήρξε μου τα έστη: Μισητόν με πεποιήκατε, ώστε πονηρών ι8
μηδέποτε έλπισθέντα : το λοιπόν αρκούμαι τη ζωή . είναι εν τοις κατοικούσι την γήν. 'Εγώ δε ολιγο
Είδος γάρ ον επεπόθουν, και αρκεί μοι προς πάσαν στός ειμι εν αριθμώ. Και συναχθέντες επ' εμε
ευφροσύνην το θεάσασθαι, ότι έτι συ ζής, ο πάλαι συγκόψουσι με, και εκτριβήσομαι εγώ τε και ο
Νομισθείς τεθνηκέναι και θηρίων κατάβρωμα γεγε. οικός μου. Διά τούτο φησι • Μικραι και πονηραι αι
νήσθαι. Πατρική η φωνή, και φιλοστοργίας γέμoυσα, ημέραι των ετών της ζωής μου. Και κατώκισεν
και ικανή την διάθεσιν την εναποκειμένην τη ψυχή 'Ιωσής τον πατέρα αυτού και τους αδελφούς αύ
κατάδηλον ποιήσαι. Είπε δε , φησίν, Ιωσής τους του, και έδωκεν αυτοίς κατάσχεσιν εν τη Αιγύ
τους αδελφούς αυτού : 'Αναβάς απαγγείω τω φα- πτου, εν τη βελτιστη γη, εν γή Paμευση, καθά
ραώ, και ερω αυτώ : οι αδελφοί μου ήκασιν · τι προσέταξε Φαραώ. Και εσιτομέτρει (625 Ιωσήφ
δε άνδρες εισί ποιμένες. "Ανδρες κτηνοτρόροι τω πατρί και τους αδελφούς αυτού και παντί τω
είσι, και τα κτήνη και τους βόας αυτών αγρόχα- οίκο του πατρός αυτού σίτον κατά σώμα. Τούτο
σιν . Εάν ούν καλέση υμάς Φαραώ, και είπη, ήν όπερ έλεγε τους αδελφοίς, ότι 'Απέστειλε με ο
Τί το έργον υμών , είπατε , ότι Κτηνοτρόφοιεσμέν . Θεός έμπροσθεν υμών , ώστε υπολείπεσθαι υμίν
Βδέλυγμα γάρ έστι τοις Αίγυπτίοις πάς ποιμήν κατάλειμμα επι
καταλειμμα επί της γης και, ότι Εις ζωήν εξαπ.
προβάτων . έστειλε με ο Θεός έμπροσθεν ύμών . Εσιτομέτρει,
(624] γ'. "Ορα σύνεσιν, οίαν συμβουλήνπρος αυτούς φησίν, αυτοίς κατά σώμα.
ποιείται, ουχ απλώς ουδε ώς έτυχε ταύτα εισηγούμε. Τι έστι, Κατά σωμα ; Το αρκούν εκάστω. "Έθος
νος, αλλ' ομου βουλόμενος και εν πλείονι αδεία αυτούς γάρ τη Γραφή ποτέ μεν από της ψυχής τον πάντα
καταστήσαι, και μη συγχωρείν συνανα μίγνυσθαι τοις άνθρωπος καλείν, ποτέ δε από του σώματος. Και
Αίγυπτίοις . Επειδή γάρ εκείνοι έβδελύττοντο και καθάπερ ανωτέρω έλεγεν, ' Εν εβδομήκοντα πέντε
εξευτέλιζον τους την ποιμαντικής και ήσκηκότας, άτε ψυχαίς κατέβη Ιακώβ εις Αίγυπτον , ίνα είπη εβδο
Αlii τοσαύτη
* τρι
και ς.
δυναστεία χρησάμενος.
ποιμενική
ν.
μήκοντα πέντε άνδρας και γυναίκας • ούτω και έν.
ταύθα, Κατά σώμα, αντί του , καθ' έκαστον άνθρω
561 IN CAP . XLVI ETXLVA GENES. HOMIL . LXV. 362
At Joseph cum filiis suis, qui nati suntei in AEgypto , terre portio eis segregctur, quo in summa tranquil
noven erant , et ita cum Joseph crant omnes anima se tilinte vivere possint. 2 . El acceplis quinque fratribus
pluaginta quinque. Quare Seriplura numerum tanta suis, introduxit eos ad Pharaonem . 3. El imterroga .
diligentia annotavit ! Ut scire possimus quoni do Dei til eos : Quod est opus restrum ? Et dixerunt : Armen
pradictio implera sil, dicens : In gentem magnam fa - tarii sumus. 4. Nunc igitur habitabinrusin terra Cesen .
ciam le illic (Exod . 12. 37). Nam ex iis sepluaginta 5. Dixit autem Pharao : 6. Ilabilent. Siautem scisalia
quinque animabers in sexccnla millia genus Israel pro - quos ex eis , qui sinil viri industriï , constitue eos migra
pagalum est. Vidistiquomodo non frustra , neque le - strosmeorum pecorum (Capul 47). Sicut consuluerat
mere numcrum eorum qui in Ægyptum descenderunt, Joseph , ita responsum dederünt fratres Pharaoni i
nos encuil : sed ulscire possimus quam multi ex lam et coitccssum esl cis habitare in terra Gesem . Cirte
paucis facti siirt , él divinis promissionibus ve minus rum Pharao declarans suam erga Joseph bencvolen
credamus. Nam quando cogitaveris , post moriem ttam , dixit: Si nosii in cis aliquos industrios, etiam
Jacob et Joseph , imla machinatione usum esse Ægy- mcorum pecorum magistros constituc. 7. Introduri
plior'tiin regem , ut primerum eoram minucret, et autem el palrem ad Pharaonem . 8. Eldixit Pharao ad
parvum faceret, ne in tanlam propagarelur multilu . Jacob : Quoi sunt anni dierum vitæ tuæ ? Quoniam vi
dinem , ct mihil poluisse , sed magis et magis cre dit senem exirenx senectutis , qucrit annorum mil
visse populum : admirare et stupesce providentiain merum . 9. Eldixit Jacob : Bics amorum vire mere ,
Dei , et quomodo non sit possibile irrita esse qux quibus peregrinus sum . Vide quomodo omnes justi in
ipse descreveril , etiamsi infinita machinentur alii. hac vita haud secirs atque si in peregrinatione rerna
C:clerum videamus contextum lolum , ul discamus rentur , ita affecti sunt. Audies enim el David post
quomodo Jacob cum filio sil congressus. 28. Quando hæc dicentem : Quia peregrinus ego sum in terra , e
autem appropinquavil in lerram Ægypti , misil Judum adrena (Psak. 38. 13 ) : sicul et hic dicit , Dies anno
anle se ad Joseph , ul significaret illi patris adventum . rüm vilæ meæ , quibus peregrinus sum . Propterea et
29. Igilar Joseph utdidicil , jungit currus, el ascendit Paulus dicebat de justis illis (11ébr. 11. 31),'coufesa
in occursum patri. Elmox ut vidit eum , cccidit in col- sos illos se quasi peregrinos 'ct advenas essc supere
lum ejus, el plevil poru multo . lloc erat id quod initio terram . Dies, inquit , annorum vitae mero, quibus pere
dicebam , ingentem sæpe voluptatem lacrymas excu - grinus sum , centum triginta anni, pareci el niali fue
lere. Cecichii, inquit, in collum ejus, et feril : non di- runt, etnon perrenerunt ad die's annorum vitæ patrum
xil hoc simpliciier , sel, Fletu inagno. Satiin enim meorum . Dics , inquit, quibus peregrinus fui, parci
in mentem ipsi venerunt quæ ipe passiis crat, quæ et mali fuerunt. Significat hic annos servitutis, quam
palri propler se acciderant, el cogitans lain proli- sustinuit apud Laban post logam , quam propler fram
Xim intercessisse tempus, el quomodo prirler omnein trem fecit : deinde post reditum ab eo loco , luctunt
exspectationem et ipse patrem , el paler filiuin vide- quem la ito lempore babuit propter mortem Josepla ,
rel, fontes cmisit lacrymarum , siinul et magnam de. et propter alias interjeclasmiscrias. Quantum cnimi
clarans lalilinm , et grilias Domino agens pro relinis timorem cum habuisse pulas , quando propter soroa
gestis . 30. El dicit , inquit , Jacob ad Joseph : Moriar rem Symcon el Levi omnes civitatis viros occiderunt
cxinde, quia vidi faciem tuam . Adhuc enim tu viris. ci omnes qui in Secimis erant captivos duxcrunt ?
Volorum , inquit , compos farclus sum ; asscquulus Dicebat enim lunc indicans animi angurent in quo
sum quod numqu:im exspectavi ;eveneruntmihi quze eral : Invidiosuin me fecistis , ita ulmalushubear inter
numquain speraveram : deinceps conlenlus sum vila hubituntes lerran . Ego autem in parvo ritmero suin .
quam transegi. Vidi enim quem desideravi, et sulli. it Et congregali super me, concidentme: el delebor el ego
mihi ad lactiljam omnem , vidisse te adhuc vivere , et domusmea (Gen . 34. 30 ). Proptcrca dicit : Pauci
qui pridein mortuus et a bestiis devoralus es habilus: el mali dies annorum rita mcæ : 11. El Joseph habitare
Paterna vox ct plena dilectinne , satisque affcctionem fecit palrem suum e! fratres suos, el dedi: eis posses
anime cjus declarans. 31. Dixit autem Josephe fralri sionem in terra Ægypii, in optima terra , in terra
bus suis : Descendam , el annuntiabo Pharaoni quod Ramesse , sicul preceperal Pharao : 12 . el frumentum
fratres mei venerint, et sini pastores. 32. Viri anten meliebalur Joseph patri et fratribus suis , el onini
sunt armentarii, et secum adduxerunt pecora el doves. domui patris sui, frumentam secundum corpus. lloc
33. Siigitur vocaverit vos Pharao , el dixerit : Quod est crit quod dicebat fratribus : Misilme Deus unle vos ,
opus vestrum ? dicite : 31. Pecorum pastores sumus. ui relinqueretur vobis portio super terram ; et, In vitam
Abominatio enim Ægyptiorum est omnis pastor ovium . misil me Dcus ante tos (Gen . 45 . 7. 5 ). Frumenta me
3. Vide prudentiam , el quale consilium cis det, mebatur, inquit , eis secundum corpus.
non simpliciter neque fortuito hxc consulens, scd Anima vel corpus lolushomo. Quomodo se gesserit
volens cos simul in majori securitale agere , neque Josephus erga Ægyptios, særiente fame. — Quid est ,
comu:crcium habere cum Ægyptiis. Nam quia illi Secundum corpus ? Quantum sufficichal unicuique.
abominabantur et contemnebant eos qui pastoriliaın Mos enim cst Scripturæ aliquando ab anima toluin
agerent vilam , ulpole ipsi disciplinis Ægypliorum bominem nominare , aliquando a corpore. El sicilt
v canles, propterea admonet sludium suum præ - superiusdicebat, In septuaginta quinque animabus des
lcsere , lil sic rationabili el honesta occasione oplima scendil Jacob in Egyptum (Gen . 40: 37 ); ui diceret
503 S. JO1XWS CHRYSOSTOJI ARCHIEP . CONSTANTINOP. 3G !
$tpliiaginia quinque viros al mulieres : sic et bric , ficia , dicunt: 25 . Sotvaski nos, inv.nimus eniin yride
Secundum corpus , id est pro singulis liominibus. Et liam coram domino nostre ; el erimus serri Pharaonis .
Dela quides sypillis cl Chanan.corum regio fainc Vidisii liberalitatem ? Nam quia vidit eos niinia pe
laboralvant, ipsi autem prosperc agebant, babentes nuria confeclos, cogitars quantum laborem el xru
quasi cr fo : tibus profluentia frumenta . 13. Frumen - mnam sustinere cogantur colendo terrain , dieit : Se
:non eniin , inquit, non eral in omni lerra . Inratuit enim men robis ego suppeditabo , ros autem omnem aliam
fimes supra modun . Defecil autem lerra Egypti et curam cxtribcle . El si fuerint vobis proventus , da
dorra Chaman prat fame. Litis parlem unam , quatuor aulem vestre erunt, et
4. Vide incffabilem Dui sollicitudincm et providen - merces laborum , et alimonie sumptus. 26 . Hoc au
11:1111 : quo:iiodo anteqogin invalesceret fiumics.justum lem mandatum posuit eis Joseph , ul quintum parient
in Ægyptum de luxerit, ne illam sentirel angustiain darent Pharaoni, excepla sola sacerdotumri litra.
qeventura cral in Chanaan . El omnibus illinc de Sacerdoles colendi. - Audiant qui nunc vivuine ,
currentibus , 14. Congregarie , inquit , Joseph omnem quandam olim sacerdotum idolorum curam habue
pecuniam , tam corum qui erant in Ægypio , quain rint; el discant ut vel saltem parem habeant honorem
*coruin qui erant in Chanaan , el sic frumenta eis dis - jis quibus oninium Dei ministerium credilum , et qui
pensavil. 15. El defecit postea pecunia . Importavit saccrdotio insigniti sunt. Si cnim ertanles illi at lain
enim omnem in domum Pharaonis. Venerunt autem tam idolorum curam habentes , quia ex hoc pulabairt
dyplii omnes , el dicebant : Da nobis panes : el cuiridola magis coli, ila eorum ministros colebant :quitte
moriinur wile te ? Difecil enim pecunia . Non sunt nne la non condemnatione digni , qui nunc inuminum !
bis , inquiunt , plures pecunic , ul emamus , et ideo quod ad illorum special culium ? An nescitis hihet
fanie perimus. Ne igitur despicias nos , qui a morte rem ad Deumi ijsuin transire ? Ne igitur respirits C :
ita obsidemur, sed præbe nobis p:ines ut vivamus , et cui honos confertur. Nen enim propter illum deles
nc moriamur. 16 . Dixit autem cis Joseph : Aſſerle pre quod quum est facere ; scil pro ;t' illum , cujus 4 .
corn vestra , eldibo robis panes. Si enim non stippelit cerdus est, ul cl ab illo retributiones therrim cria
vobis pccunia , inquil , accipio el pecora. Si deferil pias. Propler quod el dicebal : Qui fecerit uni horix,
pecunia , adducite pecora vestra , etaccipielis pancs. mihi feceril; cl, Qui accipit prophelam in nomine pro
17. Idduxerunt autem pecora , el dedit eis pro cquis ', phere ,mercedem prophetæ accipiel (Matth . 23. 40. 10.
el oribus, el bobus, el asinis, et aluil cos pro pecoribus 41 ). Num cnim a dignilalc vel vilitate ministroruin
suis. 18 . Venerunt autem ad eum et anno sequenti , et tibi relriblict Dominus ? Ob alacritatem 10:in vel ca
dixerunt ei : Ne forte pereamus, neque pecunia nobis ronat , vel condemnal. Et sicut honor, qui propolis
supperil , neque pecora : omnia enim apud le dominus ipsum impenditur , mullim parit fiducir ( propria
nostrum sunt. Nihil enim nobis aliud relictum est, quam enim sibi liicit Deus que in servos suos collocantur),
propriuin corpus el terra nostra. 19. Ut igitur non ita et illorum contemplismuliam e superno punain
pereamus, posside nos el lerram nostram pro panibus, nobis dcferct. Sicul cnim sun essc honorem , ila at
11 erimus eliam nos el terra nostra servi Pharaonis. Da contenipsum ducit : id quod scienles, numquam nc
semen , ul seminemus ei vivamus , el lerra non redigelar ligamus cullum qui sacerdotibus Dei debetur. Et
in solitudinein . Seins is in scrvilulem subjecerunt, el inc dico, 1101 lantam illorum rationem balrens, quan
terrain vendiderunt, ita ut ali posscnt : lanta famis lam vestre caritatis, cupiens vos in omnibus lacrila -
+ Biccessitas fuit. 20. El acquisivil Joseph lerram Ægy - cere. Quid enim tantum das , quantum accipis a Do
piliorum Pharaoni. Vendiderunt enim cam fume coacli. miro ? quantum autem cultum affers ! Altan en el
El facta est terra Pharaonis. 21 . El populum sibi in pro illo vili, el qui in pr:csenti vita sinn dissolvitur,
serios subjecil ab extremis finibus Ægypliusque ad er immortales accipics mercedes, ei inellabilia bona .
Ircmos : 22. excepla terra sacerdotum . Illis enim dedit 5 . IIirc mcnle versantes, propreremus ad eorum ob
Pharao cibos et comederunt ; el propierea 11on vendin sequia , non allendentes sumplim , scd lucrum el ac
derunt lerrain suam . Vjde quanlus intelleclus , et ces jonem , qu:e inde vascunilir . Nam si viden 'es viri
quanta sapientia Joseph fuerit. lllos ncque famem alicujus sucularidignitile insignis familiarem , ope
experiri permisil , et omnem terram acquisivit Pha- ram damus ut quan :un possibile est illi prirslenini
raoni, simulque fucrunt Ægyptii omnes in servilii. Obsequium , cogilinles oflicia quæ illi exhibentur, ejus
Tem redacti. Vide , obsecro , bic iicrum eximiam di- domino accedere, el illum familiarem ubi significari
ligentiam , ct providentiam , quam crga illos habet. patro:10 suo, majorem nobis apud eum favorein con
23. "Dixil enim Egyptiis , Ecce acquisivi vos el lerram ciliaturum esse : mullo magis boc erit apud univer
l'estram hodie Pharroni. Accipile igitur vobis semina , et sorum Dominum Nam si , quando quis in vulgarem
seminate terram : el si fuerint proventus , 21. dabitis aliquem el in foro abjectum benignitatem et commi
quintam partem Pharaoni : quatuor autein parles Scrationem aliquam exhibuerit , Dominus quæ fiunt
erun ! vestrae in semen terra , el in cibum vobis , et loli sibi propria esse ducens , promillit sc in regnum in
domui vestræ . Magna liberalitas, ingens providentia , Iroduciurum eos qui aliquid boni illi fecerint, et di
ineffabilis sollicitudo . Ideo et illi a znoscentes bene- crurum : Venile , benedicti Palrismei, quia esurivi , el
. In sepiungina Interpretibus legitur, et dedil eis panes dedistismihi manducare (Malth. 25. 34) : multo magis
YiViq!018, tic . eos, qui propter Deum amig:inlur , el sacerdotio insi
 Ε .3 IN CAP. XLVII GENES. HOMIL . LXV. 554
πον . Και πάσης της Αιγύπτου και Χαναάν λιμώ δια- μεθα παίδες το Φαραώ. Είδες φιλοτιμίαν , Επειδή
φθειρομένης , ούτοι εν ευετηρία ετύγχανον, καθάπερ εώρα αυτούς κατειργασμένους υπό της ενδείας, λογι
εκ πηγών έχοντες επιρρέοντα τον σίτον. Σίτος γάρ, ζόμενος όσον μέλλουσιν υπομένειν κάματον γεωρ
φησίν , ουκ ήν εν πάση τη γη. 'Ενίσχισε γάρ ο γούντες και ταλαιπωρούμενοι, φησί• Το μεν σπέρμα
γη Χαναάν από του λιμού. άλλην άπασαν επιδείκνυσθε. Και εαν γένηται τα γεν
δ'. "Όρα του Θεού τηνάφατον κηδεμονίαν, όπως πρό νήματα, δώσετε μέρος έν · τά δε τέσσαρα υμίν έσται,
της επιτάσεως του λιμού τον δίκαιον εις την Αίγυ- και μισθός των πόνων, και προς διατροφήν αυτάρ
στον κατήγαγεν, ίνα μηδεμίαν αίσθησιν λάβη της κεια. Και τούτο δε έθετο αυτοίς το πρόσταγμα
στενοχωρίας της μελλούσης καταλαμβάνειν την Χα. 'Ιωσήφ, ώστε αποπεμπτουν το Φαραώ, χωρίς της
ναάν. Και πάντων εκεί κατατρεχόντων, Συνήγαγε, γής των ιερέων μόνης. . . .
φησίν, Ιωσήφ άπαν το αργύριον των τε εν Αιγύ- 'Ακουέτωσαν οι νύν, όσην τοις ιερεύσι των ειδώ
πτη και των εν τη Χαναάν, και ούτω των σίτον λων προνομίαν παρείχον το παλαιόν· και παιδευέ:0ω
αυτοίς έχορήγει. Και εξέλιπε λοιπόν το αργύριον. σαν κάν γούν την ίσης παρέχειν τιμήν τοίς του των
Εισήγαγε γάρ άπαν εις τον οίκον Φαραώ. Ελθόν- όλων Θεού την λειτουργίαν εγκεχειρισμένους. Ει γάρ και
τες δε πάντες οι Αιγύπτιοι έλεγον · Δός ημίν εκείνοι πλανώμενοι, και την περί τι είδουλα θερα
άρτους και ένα τί αποθνήσκομεν εναντίον σου ; πείαν επιδεικνύμενοι, ότι ενόμιζον διά τούτου μάλι :
"Εξέλιπε γάρ το αργύριον. Ουκ έτι, φησίν, έχομεν στα πλείονα την αμοιβήν απονέμειν τοίς ειδώλοις, .
αργύρια, ώστε ωνήσασθαι, και διά τούτο υπό του τοσαύτης ήξίουν τιμές τους τούτων θεραπευτές, πά
λιμου απολλύμεθα. Μη τοίνυν περίδης ήμάς υπό του σης ουκ αν είεν καταγνώσεως άξιοι οι νυν την εις
θανάτου πολιορκουμένους, αλλά παράσχου ημϊν άρ- τούτους θεραπείαν παρατεμνόμενοι ; " Η ουκ έστε , ότι
τους, ένα ζώμεν και μη αποθάνωμεν. Είπε δε αύ- εις τον τών όλων Δεσπότην η τιμή διαβαίνει ; Μή -
τοις 'Ιωσής : Φέρετε τα κτήνη υμών , και δώσω τοίνυν προς τον την τιμήν δεχόμενον αφόρα . Ου γαρ
υμίν άρτους . Ει γάρμή εύπορείτε , φησίν, αργυρίου , διά τούτον οφείλεις ποιείν τα παρά σαυτού , αλλά δι'
δέχομαι τα κτήνη. Ει εξέλιπε το αργύριον , ταθρέμ εκείνον, ώ ιεράται, ίνα και παρ' εκείνου τάς αμοιβές
ματα υμών κομίσατε , και λήψεσθε άρτους. "II,αν μετά δαψιλείας κομίση. Διά τούτο και έλεγεν , Ο
δε τα κτήνη, και έδωκεν αυτοίς και αντί των 7.π. ποιήσας εν τούτων, εμοί εποίησε· και, ο δεχό
πων , και αντι των προβάτων, και αντί των βοών: μενος προφήτη είς όνομα προφήτου , μισθών
και των όνων , και εξέθρεψεν αυτούς αντί των προφήτου λήψεται. Μή γάρ από της αξίας , ή από
κτηνών αυτών . Ηλθον δε προς αυτόν και το έτει της ευτελείας των θεραπευομένων τάς αμοιβές σου
τω δευτέρω, και είπον αυτώ• Μήποτε εκτριβώμεν, παρέχει ο Δεσπότης: 'Από της προθυμίας της σής
γάρ πρός σε τον κύριον ημών εστιν . Ουδέν ούν αυτών γινομένη πολλήν προξενεί την παρρησίαν (οι
ημίν έτερον υποθέλειπται , ή το ίδιον σώμα, κειούται γάρ τα εις τους αυτού θεράποντας γινό
και η γη ημών . "Ινα ούν μη αποθάνωμεν , κτήσαι μενα ), ούτω και η υπεροψία ή εις τούτους πολλές
ημάς και την γήν ημών αντί των άρτων , και οίσει την άνωθεν δίκην. " Ωσπερ γάρ τα της τιμής
εσόμεθα και ημείς και η γή ήμών παίδες το Φα- οικειούται, ούτω και τα της καταφρονήσεως : όπερ
ραώ. Δός σπέρμα, ίνα στείρωμεν και ζωμεν , και ειδότες, μηδέποτε αμελώμεν της θεραπείας των του
μη αποθάνωμεν , και η γή ουκ ερημωθήσεται. Θεού ιερέων. Και ταύτα λέγω, ουχί εκείνων τοσούταν
“Εαυτούς κατεδουλώσαντο, και την γήν απέδοντο, αντεχόμενος, όσον της υμετέρας αγάπης, και βουλό
ώστε δυνηθήναι διατροφήνας • τοσαύτη του λιμού γέ- μενος υμάς διά πάντων κερδαίνειν. Τί γάρ τοσούτον
γονεν η ανάγκη. Και έκτήσατο Ιωσήφ την γην είδως, όσον λαμβάνεις παρά του Δεσπότου ; πόσην
των Αιγυπτίων: το Φαραώ. 'Απέδοντο γαρ αυτήν [ 627} θεραπείας εισάγεις ; 'Αλλ' όμως και υπέρ εκεί
διά την ανάγκη του λιμού. Και εγένετο η γητο νης της ευτελούς και εν τω παρόντι βία συγκατα
Φαραώ. Και τον λαιν κατεδουλώσατο αυτω εις λυομένης αθανάτους κομίση αμοιβές, και τα απόρ
παϊδας απ' άκρων ( ρίων Αιγύπτου έως άκρων , ρητα αγαθά.
χωρίς της γης των ιερέων. Εκείνοις γαρ έδωκε ε'."Απεο λογιζόμενοι, επιτρέχωμεν ταις τοιαύταις
Φαραώ βρώματα, [626) και ήσθιον · διά τούτο διακονίαις, μή την δαπάνην λογιζόμενοι, αλλά το
ουκ απέδοντο την γήν αυτών . "Ορα πόση η σύνεσις κέρδος και την πρόσοδον την εντεύθεν τικτομένην..Εί
και σοφία του Ιωσήφ γέγονεν. Ούτε του λιμού συν- γάρ ανθρώπω τινι των υπερεχόντων εν αξιώμασι
εχώρησεν αίσθησιν αυτοίς γενέσθαι, και πάσαν την βιωτικούς οίκειούμενόν τινα θεασοίμεθα, πάσαν θερα
γήν τώ Φαραώ προσεκτήσατο μετά του και τους Αι- πείαν εις αυτόν επιδείκνυσθαι σπουδάζομεν,εννοούν
γυπτίους άπαντας καταδουλώσασθαι. Αλλά σκόπε: τες ότι τα εις εκείνον γινόμενα εις τον προστάτην
μου ενταύθα πάλιν την υπερβάλλουσαν αυτού κηδεμο- διαβήσεται τον αυτού , και ότι εκείνος γνωρίσας
νίαν, ήν περί αυτούς επιδείκνυται. Είτε γάρ τοις εκείνη, ον προστάτην επιγράφεται, πλείονος ημίν
Αίγυπτίοις : Ιδού κέκτημαι υμάς και την γην απολαύσαι παρασκευάσει της παρ' αυτού ευνοίας :
υμών σήμερον το Φαραώ. Λάβετε ούν εαυτοίς πολλώ μάλλον επί του Δεσπότου των όλων τούτο
σπέρματα, και σπείρετε την γην.• και εάν έσται έσται. Ει γάρ, και επί των τυχόντων και επί της
τα γεννήματα αυτής, δώσετε το πέμπτον μέρος αγοράςερριμμένων ει επεδείξατό τις τινα φιλοφροσύ
τη Φαριώ• ταδε τέσσαρα μέρη έσται υμών αυτοίς νην και συμπάθειαν, οικειούμενος τα γενόμενα ο Ιε
είς σπέρμα τη γη, και εις βρώσιν υμίν και πάσι σπότης επαγγέλλεται εις την βασιλείαν εισάγειν τους
τοίς οίκοις υμών. Πολλή ή φιλοτιμία, πολλή ή πρό- αγαθόν τι εις εκείνους ειργασμένους, και έρείν: Δεύτε
νοια, άρατος ή κηδεμονία. Διό κακείνοι αίσθησιν λα- οι ευλογημένοι του Πατρός μου, ότι επείνασα, και
6ύντες της ευεργεσίας, φασί : Σέσωκας ήμάς, εΐρο- εδώκατέ μοι φαγείν » πολλώ μάλλον τους διά τον
μεν χάριν εναντίον του κυρίου ημών » και εσό
b Quanc mss. εγκεχειρισμένους, και τη ιερωσύνη τετιμη.
ELIX 2ddinl αρτους. μένοις. Επειδή γάρ. Infra quidauι πλείονα τιμήν απονιέμειν,
555 S, JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP . 566
θεον θλιβομένους, και ιερωσύνη τετιμημένους ε! Είπε δέ • " Ομοσύν μοι. Και ώμοσεν αυτό. Και
θεραπεύσει τις, ου της τοσαύτης απολαύσεται της προσεκύνησεν Ισραήλ επί το άκρον της ράβδου
αμοιβής , αλλά πολυπλασίονος , του φιλανθρώπου
Θεού εκ πολλού του περιόντος νικώντος αεί τα παρ' α . Φέρε και σήμερον το τέλος επιθώμεν τη κατά τον
ημών γινόμενα. Μη τοίνυν γινόμεθα χείρους των Ιακώβ διηγήσει, και ιδιωμεν τίνα εστιν, ά μέλλων
απίστων, των διά την περί τα είδωλα πλάνην. έτι και καταλύειν τον βίον διατάττεται. Αλλά μηδείς προς
τοσαύτην θεραπεία , επιδεικνυμένων περί τους του- την νύν των πραγμάτων κατάστασιν άφορών ταύτα
των θεραπευτάς · αλλ' όση ή διαφορά της πλάνης απαιτείτω παρά των τότε δικαίων, άπερ νυν τους
προς την αλήθειαν, και των εκείνων ιερέων, προς τους πιστούς φιλοσοφείν προσήκεν· αλλά προς τους και
του Θεού ιερείς, τοσαύτην διαφορών και περί την ρούς και τα πράγματα κρινέτω. Ταύτα δε επίτηδες
τιμήν επιδειξώμεθα, ένα πολυπλασίους 4 τάς άνωθεν επροοιμιασάμην • δια τα μέλλοντα υπό του πατριάρ
αμοιβές κομίσασθαιδυνηθώμεν. Κατώκησε δε, φη - χου τω Ιωσήφ λέγεσθαι. Τίνα δε έστιν , ακούσωμεν
σιν, Ιακώβ εν Αιγύπτω, και ηύξήθησαν και έπλη. " Ήγγισαν δε, φησίν, αι ημέραι Ισραήλ του απο
θύνθησαν σφόδρα. Αύτη γάρ ήν και του Θεού και Πανείν, και εκάλεσε τον υιόν αυτού τον Ιωσήφ,
υπόσχεσις προς αυτόν γεγενημένη. ότι Ποιήσω σε και είπεν αυτώ• Eί εύρηκα χάριν εναντίον σου,
εις έθνος μέγα. Και επέζησει: Ιακώβ δεκαεπτά υπόθες την χειρά σου υπό τον μηρόν μου, και
τη. Και εγένοντο αι ημέραι Ιακώβ εκατόν τεσ - ποιήσεις επ' εμε ελεημοσύνης και αλήθειαν , του
σαράκοντα επτά έτη. Διά τούτο της ζωής αυτώ τον μή με θάψαι εν Αιγύπτω αλλά κοιμηθήσομαι
χρόνον τούτον επε μέτρησεν ο Θεός, ίνα της ταλαι » μετά των πατέρων μου και αρείς με εξ Αιγύπτου,
πωρίας, ής εν παντί τω χρόνο της ζωής υπέμεινεν, και θάψεις με εν τώ τάφω αυτών. Ο δε είπε :
αρκούσαν παραμυθίαν κομισάμενος , ούτω τον βίον Ποιήσω κατά το ρημάσου. Είτε δε: "Ομοσόν μοι.
καταλύση. Και ώμοσεν αυτώ. Και προσεκύνησεν Ισραήλ επί
'Αλλ' ει βούλεσθε ,ένα μή τώ πλήθει των ειρημένων το άκρον της ράβδου αυτού.
καταχώσωμεν υμών την μνήμην, τα λειπόμενα εις Πολλοί των μικροψύχων, επειδάν παραινώμεν αυ
την εξής ταμιευσάμενοι, ενταύθα καταπαύσομεν τον τοίς μη πολύν ποιείσθα: λόγον περί ταφής, μηδε
λόγον, εκείνο παρακαλέσαντες υμών την αγάπην, περισπούδαστον πράγμα ηγείσθαι το από της αλλο .
ώστε μετά ακριβείας προσέχειν τοις λεγομένοις , και τρίας επί την οικείαν πατρίδα των τετελευτηκότων
την μνήμην διηνεκή τούτων κεκτησθαι, και ταυτα τα λείψανα επανάγειν , ταύτην ημίν προβάλλονται
διηνεκώς στρέφε.ν επί της διανοίας, και λογίζεσθαι την ιστορίαν, [629] φάσκοντες, και τον πατριάρχης
την υπομονήν, ήν οι δίκαιοι ούτου υπέμενον , την μα- τοσαύτην υπέρ τούτου πεποιήσθαι την φροντίδα . Αλλά
κροθυμίαν, την πίστιν, ήνεπεδείκνυντο περί τας του πρώτον μεν, όπερ έφθην ειπών , τούτο δεί λογίζεσθαι,
Θεού υποσχέσεις , ου παρασαλευόμενοι τον λογισμόν ότι ου τοσαύτην τότε την φιλοσοφίαν άπητούντος ,
διά τα μετά την υπόσχεσιν συμπίπτοντα · αλλά θαρ. άσης οι νύν· έπειτα ότι και τούτο αυτό ουχ απλώς και
ρούντες τη του επαγγειλαμένου δυνάμει , ούτως δίκαιο ; εβoυλήθη γενέσθαι , αλλ' ελπίδας αυτούς
άπαντα πράως έφερον, και διά τούτων ευδοκίμουν. χρηστάς υποφαίνων, ως και αυτοί οψε ποτε επαν
Ιδού γαρ και ο δίκαιος ούτος μετά το εν έτεσι το- έξουσιν εις την γήν της επαγγελίας. Και ότι ταύτης
σούτοις πενθήσαι τον Ιωσήφ ως αποτεθνηκότα, είδεν ένεκεν της αιτίας τούτο διετάξατο , φανερώτερον
F628) αυτόν την βασιλείας της Αιγύπτου κατέχοντα • ημάς διδάσκει ο τούτου παίς φάσκων. Επισκοπή
και ο θαυμάσιος Ιωσήφ μετά την δουλείαν, μετά το επισκέψεται ο Θεός υμάς, και συνανοίσετε τα
δεσμωτήριον, μετά τα άλλα πάντα, άπερ υπέμεινε , οστά μου εντεύθεν. "Οτι γάρ τοις της πίστεως
την αρχήν άπασαν εδέχετο της χώρας. Και ει βου - οφθαλμοίς τα μέλλοντα εφαντάζοντο, άκουε αυτού
λοίμεθα επιέναι πάσας τας εν τη Γραφή κειμένας ήδη κοίμησιν τον θάνατον λέγοντος· φησί γάρ Κοι
Ιστορίας, εύρήσομεν τουςέπ' αρετη άπαντας διά πει- μηθήσομαι μετά των πατέρων μου. Διά τούτο και
ρασμών, οδεύσαντας , και ούτω δυνηθέντας πολλήν Παυλος έλεγε: Κατά πίστιν απέθανον ούτοι πάντες
την άνωθεν επισπάσασθαι ροπήν. Ει τοίνυν βουλό- μη κομισάμενοι τις επαγγελίας, αλλά πόρρωθεν
μεθα και ημείς της ευνοίας αξιωθήναι της παρά του αυτές ιδόντες και ασπασάμενοι. Πώς; Ίοίς της
Θεού , μή ασχάλλωμεν εν τοις πειρασμούς , μηδέ πίστεως οφθαλμοίς . Μηδείς τοίνυν νομιζέτω, μικρο
δυσχεραίωμεν προς τα έπιόντα • αλλά μάλλον χαί ψυχίας είναι την διάταξιν, αλλά και από του καιρού
ρωμεν και ευφραινώμεθα τη πίστει νευρούμενοι, εί -
και από του προορίν την μέλλουσαν αυτών έσεσθαι
δότες ότι ταύτη μάλιστα πολλής απολαυσόμεθα τής επάνοδον, πάσης αιτίας απολυέτω τον δίκαιον. Νύν
τρονοίας, ει μετ' ευχαριστίας άπαντα φέρειν μελε,
μέν γάρ, επειδή τα της φιλοσοφίας επετάθη μετά την
τήσωμεν. Γένοιτο δε πάντας ημάς και τον παρόντα του Χριστού παρουσίαν, εικότως άν τις μέμψαιτο το
βίον εν αρετή διάγοντας των μελλόντων επιτυχείν τα τοιαύτα επισκέπτοντι.
αγαθών, χάριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου ημών Και μη ταλανιζέτω τον επ' αλλοτρίας τον βίον
Ιησού Χριστού, μεθ' ού τω Πατρί , άμα τω αγίω καταλύσαντα, μηδέ τον επ' ερημίας της παρούσης
μεθιστάμενον . Ουδε γάρ ο τοιούτος ταλανισμού
Ενεύματι, δόξα, κράτος , τιμή, νυν και αεί, και εις ζωής
άξιος, αλλ' ο εν αμαρτίαις τεθνηκώς , κάνεπί της κλί
τους αιώνας των αιώνων. Αμήν. γης, κάνεπί της οικίας, κάν των επιτηδείων παρόντων
ΟΜΙΛΙΑ ΞΗ". τον βίον καταλύση. Και μη μου τα ψυχρά εκείνα
*Ηγγισαν δε , φησιν, αι ημέραι Ισραή.1 του άπο ρήματα και γέλωτος γέμοντα και ανοίας μεστα λεγέτω
θανείν, και εκάλεσε τον υιόν αυτού τον Ιωσήφ , τις: “Ο δείνα κυνός ατιμότερον τετελεύτηκεν, ουδενός
και είπεν αυτω : Ει εύρηκα χάριν εναντίον σου,
υπόθες την χείρα σου υπό τον μηρόν μου , και των γνωρίμων αυτώ παρόντος, ουδε τα της ταφής
ποιήσεις επ' εμέ ελεημοσύνης και αλήθειαν , αυτή παρασχεϊν δυνηθέντος, αλλ' εξ εράνου και πολ
του μή με θάψαι εν Αιγύπτη αλλά κοιμη- λών τινων συνεισενεγκόντων, ούτω τα προς την κη
θήσομαι μετά των πατέρων μου και αρείς με δείαν αυτό παρεσχέθη. Ου τούτο έστιν , άνθρωπε,
εξ Αιγύπτου, και θάψεις με εν τω τάσω αυτών, κυνος ατιμότερον τετελευτηκέναι. Τί γάρ ό τοιουτος
“ Ο δε είπεν • Εγώ ποιήσω κατά το ρημά σου. b Αlii αλλά τον καιρόν λογιζόμενος, ούτω κρινέτω τα
« Alji πολυπλόκους τάς. πράγματα. Ταύτα δε επίτηδες προηγουμασάμην
56.5 IN CAP. XLVII GENES . HOMIL . LXVI. 576
gnili sunt si quis colucrii, non solum porcm assequc secundum verbum tuum . Dixil nulem : Jura mihi. El
hur relributionem , sed multipliciter majorem , cle- juravit ei. Ei adoravit Israel ad pristiginın virga ejus
mente Deo ex abundantia misericordie semper ca (Gen . 47. 29-31),
qur' a nobis fiind vincente.Ne igitur simus delcrioris
infidelibus, qui propter idolorum errorem adhuc lan 1. Age liodie finem imponamus narrationi cihisto
Tinh cultum exhibent illorum famulis : sed quantum ric Jacobi, a videamus quænam sint illa que jama
discrimen est errorem inter et veritatcm , atque inter moriturusdisponat el ordinct. Verum nullus ad prie .
saccrdolcs illis et Dei sacerdotes; tanlam in honore sentium rerum slalum spcctans,lalia exiguit ab iis qui
atque cultu diferentiam exhibeamus, ut multo pluie lunc fucrunt justi, qualia nunc in vita sapienter in
res supern :c nobis retributiones accrescant. 23. Ha slilula Gideles præstare convenit, sed secundum teni
bitavit arulem Jacob in Æquplo , el aucti sunt, et multi . pora el res judicei, liec autem dedita opera prius
plicati sunt valde. Erat enim hæc promissio Dei ipsi dixerim , propter ea quæ a patriarcha ipsi Josepla di
iam tete illic
facia , Faciam gentem mammam
illic inin gentem magnam .. 20.
20. Et super centur. Qualia autem sint , audiamus. 29. Appropin
El super.
vixil Jacob decem el seplem annis. Ei facti sunt dies quaverunt autem , inquit , dies Israel, ulmorerelur , er
Jacob annicentum quadraginta sepiem . Proplerea Deus vocaril filium suum Joseph , el diril ei : Si inveni gra
dimensus est ei hoc lempus vilic , ut post miseriam liam apud le, supponemanum tuam subler ſemur meum ,
quani lolo vilie lem porc sustinuit , consolationc inal et facicsmecum misericordiam et rerilalem , ul non se .
gna accepta hinc inigrarel. peliar ego in Ægyplo ; 30. sed dorniam cum patribus
Moralis conclusio . ~ Verum , si vultis , ve multilus meis ; elauferes me er Ægyplo , el sepelies mc in scpul.
dine dictorum , menioriam vestram obrnamus, qui cro eorun. Ille aulem dixil : Faciam secundum verbum
reliqua sunt reseryabinus . et finem orationis facie - luum . 31. Dixil aulem : Jura mihi. El juravil ei. El .
mius : vestram aulem caritatem hoc rog. verimus, ut adoravil Israel ad fasligium virgæ ejus.
diligenter iis quæ dicuntur inlendaris , et ipsa perpe
111: meinvrije commcndetis, iontinuo in nieute yestra clioris animi, quando à nobis admonentur , nema
versantes, ct cogitantes quant:im patientiam juali sus . gnam curam scprliurc habcant, neque rem mullo
tinucrint, quamque longanimitatem el fidem in pro studio dignam arbitrenlur , ab alicna terra in suam
missionibus Dei babuerint, non aumo flucmanles palriam mortuorum reliquias reduci, hanc nobis præ
propter ca que post promissioncs eveniebant : sed fi. lexoni historiam , dicentes, ctiam patriarcham hujus
dentcs cius qui promiserat virtuti, omnia aquo animo rei lantam fecisse curam . Verum primum quidein ,
ſerebant, et propterea celebres cl clari fuerint. Ecce sicut dixi,hoc cogitarc oportet : lunc non tanta exigc .
enim et juslus ille Josephum , postquam lot annis luxit batur philosophia, quanta ab jis quinunc vivunt : dc
quasimortuum , vidit regnum Ægypti tenere : el ad - inde patriarcha hoć noil simpliciter voluit fieri , sed
mirabilis Joseph , post scrvitutcm , post carcerein , spem bonam illis pollicens, Core ul sui vel sero lan
post alia omnia quze sustinuit , principalum totius rc- dem redirent in terram promissionis. Et quod ol .
gionis suscepil. El si adire voluerimus cas , qu: in hanc causam hoc praccpcrii, manifestius nos docet
sacra Scriptura continenwr, bistorias , inveuicinus illius filius , dicens : Visitando visitabit vos Deus , et
omnes virtule prædilos per lentationes ingressos, et simul feretis ossa mea hinc ( Gen . 50. 24 ). Quod enim .
sic magnum a Deo assequulos auxilium . Si ergo divi, oculis fidei futura præviderent,audiillum jam vocare
nam nobis benevolentiam conciliare volumus, ne sin mortem suam dormitionem : dicit enim , Doriniana
mus auxii in lentatiquibus, nec gravalim ſeramus qui cum patribusmeis. Proptcrea et Paulus dicebal : Juxla
nobis obveniunt : sed magis gaudeamus et lizlemur fideilmortui sunt hi omines , non accep 'a promissione :
fide corroborali, scientes nos hac ratione potissimum sed procul eam viderunl el salutarunt ( Hebr. 11. 13).
divina providentia fruituros esse , si cum gratiarun Quoniodo ? Oculis fidei futura videbant. Nullus igitur
actione omnia ferre medilemur. Ut autem omnes nos pulet pusillanimitatis csse hoc mandatum , sed et a
el presentem vilam in virtutibus Transigamus, el fu icmpore', el a previsione futuri reditus, omni culpa
tura consequamur bona , concedatnobis per clemen excusct juşlum . Nunc cnim quoniam ea quæ adsapien .
liam cl gratiam suam Dominus noster Jesus Christus, tiorem vitam allinent , post adventum Christi aucla
quicum Patri et sancto Spiritui sit gloria , imperium sunt,mcrito quisreprehenderit eum cuitaliasunt curæ .
et honor , nunc et semper, et in sucula sæculorum . Non est miserum peregre mori. - - Neque patet quis
Amen . miscrum eum esse qui in alieno solo vitam linial,
HOMILII LXVI. nequc euin qui in solitudinc ex liac vila decedat .
Neque enim ille dignus utmiscr dicalur , sed qui in
Aj propinquaveruntautem , inquit , dies Israelutmore peccatis niortuus est , etiamsi super lec:um , etiamsi
relir, el vocavit filium suum Joseph , et dixit ei : Si presentibus amicis omnibus mortem obeat. Et ne
inveni gratiam apud te , suppone manum luam subler mihi frigida illa verba , ridiculaque et insipientia
femur meunt , et facies,mecum misericordiam et verio plena dicat aliquis : llle talis cane vilius est mortuus,
lalem , ut non sepeliar ego in Ægyplo ; sed dormiam nullo familiarium præsente ,neque scpultura et funus
cum patribus meis : el auferes me ex Ægypio, el se ei contigerunt ; sed collectitia stipe justa facta sunt.
petiesme in sepulcro eorum . Ille autem dixit : Faciam Non est hoc, mihonio , cane ignominiosius morluum
 567 S. JOINNIS CITR YOUSTON ARCHIEP. CONSTANTINOP . 563
esse. Quid cnim ille olamni sensit ? Illud unum , si Quoniam igitur, Caputmulieris vir : Erunt enim , in.
virtu .is amiciun se legenlum non habuerit. Nam quil, duo in carnem unam (1. Cor . 11 . 3 ; Gen . 2. 23)
quod id nibil lixdat justum virtule prxdilum , disce, cum adoravil capul , manifestum est corpus lulum
quia plerique justorum , prophetas dico et apostolos, capul sequutum esse. Si enim pater lioc fecil, multo
ubi sili sint, paucis exceptis, iglioramus. Etenim alii magis illa , nisi ex hac vita pra 'repla fuisset , hoc ſe
quidein capite truncati, alii lipidali mortui sunt : ct cisset. El adoruvil, inquit , ad fas!:gium virgæ ejus.
alii innumeris el variis poenis seipsos exposucrint Propterea et Paulus dicebal : Fide Jacob moriens sine
propter pielatem , omnes propter Christum martyres gulos filios Joseph benedixil , el adoravit ad fastigium
lacii sunt : el nullus de illis dicere audebit, ignomi- virgae illius ( Ilebr. 11. 21 ). Vidcs eum istud ipsum
nios:um esse corum mortem : sed sequelur divinam fide molum fecisse, prævidentem , regii generis full
Scripluram , dicentem : Pretiosa in conspectu Domini rum esse eum qui ex semine illius nascilurus eral ?
wors sanctorum ejris (Psal. 113. 15 ). Et sicutmortem Itaque cum qurcumque volelat lilio imperassel, non
Siinclorum pretio :am vocavil,audi quomodo el more mulio posl ul didicit Joseph agrolare palreni suuni,
tem peccalorum malam vocei. Jors enim , inquit, el jain in foribus esse mortem , quia appropinquare
peccalorum malu (Psul. 33. 22). Itaque etiam si domi rant dies mortis illius , 1. Acceptis duobus filiis suis ,
sue moriautur , ol uxore et filiis priesentibus, vt venil ad Jacob. 2. Annuntiatum est aulem hoc Jacob, el
lamilaribus , el nulis adslantibus, virlule autem ca corroboralus Isruel sedil super lectum (Cap. 48 ). Viile
reani, mala horum mors est . Sic etsi in aliena lerrà, quomodo amor erga filium senem firmabat , et ala
o'tsi super pavimentimm quis jacens : et quid dico, critas vincebat infirmilalem . Audita enim illius prix
cilsi in aliena ? etiamsi in latrones incidat , ctiamsi a sentia , inquit, Sedit super lectum . Et ut vidit illumi,
bestiis devorelur, virlule autem præditus sit, preliosa palernam dilectionem ei exhibet , ct quia morituris
cjus mors erit. Dic cnim , obsecro , Zacharic filius eral , benedictione sua firmat filios, maximas has
bonne decollatus est ? Stephanus autem primus marts facultatcs relinquens, el divitias qux absumi non po
rii corona redimilus , nonne lapidatus vilam figiit ? tcrant. Et vide quomodo incipit. Primum narrat be
Puulus cupile cæsus ; Pelrus inverso capile crucific revolcntiam quæ sibi a Deo concessa erat , el lune
aus. - Paulus aulem el Petrus , nonne ille quidem bencdictiones Gliis impertit , et dicit : 3. Deus meus
capile truncatus,hic autem muilo contrario quam Do- apparuit mihi in Luza , in lerra Chanaan , el benedixil
minus crucifixus, ila hac vita excessit ? Nonne propter Hihi, el dixit mihi : 4 . Ego le crescere faciam , el mula
hoc magis in lolo mundo celebrantur et pra:dicantur ? liplicabo te , et faciam le in congregationes gentium , ct
2 . lxc autem omnia cogitantes , neque eos qui in dabo tibi terram hanc , el semini luo post le , in posses
alicna lerra moriuntur, muiscrus dicamus, neque domi sionem æternam . Promisit mihi, inquit, Deus, quando
$ 11:e morientes beatos prædicemus : sed divinæ Scri- in Luza a me visus est , tanlum se multiplicaturum
pluriu canonem sequcnles, claros virtutibus binc mi- scnien meum , ut congregationes gentiuni ex eo futurie;
granies bealos dicamus , ct cos qui in peccatis mori - sint, el terram mibi et seminimeo se dolurum pro
lulur miseros pr:ediccmus. Sicut eniin qui virlulu misit. 5. Nunc igitur duo illi filii , quinati sunt tibi in
pr:editus cst in mcliorem vilam transit , accipiens Egypło, mei sunt : Ephraim el Planasses, sicul Ruben
laborum suorum remia : ita ct qui illa caret,initia et el Symeon, eruntmei. Nos, inquit, quos habuisli anle
firmamia suppliciorum jam accipii , et gestorum ratio . adventum meum , ego in meorum filiorum numerum
nes reddere coactus, intolerabilibus complicalurmalis. adoplo , et parem iis qui ex me nali sunt a me bene
Viln præsenspalæstra. QuomodoIsrael adorarii Jose dictionem accipient. 6. Quoscumque aulem postea ge
prium . - ldco 0; orlei hac cogitasites virtutum habere nueris, ii lui erunt ; in nomine fratrum suorum roca.
curam , cliu presenti vita quasi in palestra certare, ul buntur in illorum sortibus. 7. Scias aulem , quod et
cum soluluni fueril theatrum , splendida redimiri corora maler lua Rachel , quando appropinquaveram Bethle .
qucamus, ne frustra pænilcntes inveniamur . Quamdiu hem , mortua est , el deſodi ean in via Hippodromi.
enimi durat certamen , possibile est , si voluerimus, et 8. Ei videns duos filios Joseph , dixit : Qui sunt hi ?
desidiam cxcutere, et virtutem exercere , ut propositam 9. Ille aulem : Filii mei, quos dedit mihi Deus. El dixit
asscquamur coronam . Cieleruin , si videtur, redcamus Jacob : Adduc mihi cos , ut benedicam eos. 10. El ap
ad sermonis scriem . Nam postquam commisit filio de propinquare eos illi ſecil. El oscutatus est eos, el ample
sepultura , el dixit Joseple : Ego faciam juxta verbum xalus est eos. Vide, obsecro , senem quomodo festinal
quum , addit , Jura mihi. El juravit ei. El adoravit, el urgel uit benedicat filios Joseph . El appropinquare
inquit , Israel ad fastigium virgæ illius. Vide senem , eos fecit illi, inquil. El osculatus est eos, et amplexatus
decrepiliim , patriarchanı adoratione hovorcin in Jo - est eos, 11. el dixit ad Joseph : Ecce facie lua non sum
seph declarare. et reipsa imolere visionis eventum . privalus , elecce monstruvil mihi Deus semien luum .
Quando euim nasravit Joseplı visionem , Dixit, inquil, Mogna mihi, inquit, præstilit Dei clen:entia, el plurie
Numquid eyo el maler lua veniemus , et adorabimus le quam exspectavi ; imo et quie numquam exspeclavj.
super lerram ? Sed forte dixerit aliquis : Et quomodo Non enim solumn non sum privatus facie lua, sed ecce
impletum est somnium in malrc. qu:e jam ante de etiam vidi eos qui ex le nati sunt. 12. El eduxil cos
functa eral, el filium non adoravit ? Perpetuus Scri- Joseph a genibus , el adoraverunt cum super faciem ,
pliiremes est , a magis principali lolun significare super lerram . Vidc quomodo et pucros statim ab ini.
 367 IN CAP. XL FIII GENES. HOMIL . LXVI. 58
παραβλάβη; Μόνον ει το της αρετής ένδυμα μή είχε και έσονται, φησίν, οι δύο εις σάρκα μίαν της
τ.εριστέλλον αυτόν. " Οτι γάρ ουδέν τούτο λυμαίνεται κεφαλής προσκυνησάσης , δηλονότι και το σώ : α άπαν
τον ενάρετον, μάνθανε ότι οι πλείους των δικαίων, ταύτη είπετο. Ει γάρ ο πατήρ τούτο πεποίηκε, πολλά
των προφητών λέγω και των αποστόλων, πλήν ολί- μάλλον κακείνη , ει μή της ζωής τροεξη ρπάσθη ,
γων, ουδέ ίσμεν όπου κατετέθησαν. Οι μεν γάρ τήν τούτο πεποίηκεν άν. Και προσεκύνησε, φησίν, επί
κεφαλήν απετμήθησαν, οι δε καταλευσθέντες ούτω το άκρον της ράβδου αυτού. Διά τούτο και ο Παύλος
του βίου μετέστησαν, και έτεροι μυρίαις και διαφό- έλεγε : Πίστει Ιακώβ αποθνήσκων έκαστον των
ρους τιμωρίαις αυτούς εκδόντες διά την ευσέβειαν, υιών Ιωσήφ ευλόγησε, και προσεκύνησεν επί το
πάντες υπέρ Χριστού εμαρτύρησαν και ουδείς αν άκρον της ράβδου αυτού. Όράς ότι και τούτο αυτό
τολμήσετε περί των τοιούτων είπείν , ότι άτιμος αύ- πίστει επoίει, προορών ότι βασιλικού γένους γενή
των γέγονεν ο θάνατος, αλλά ακολουθήσει τη θεία σεται ο εκ του σπέρματος αυτού τεχθείς : Eπει ού ,
Γραφή λεγούση, Τίμιος εναντίον Κυρίου ο θάνατος επέταξεν, άπερ έβούλετο, το παιδί, μετ' ου πολύ,
των οσίων αυτού. Και ώσπερ τον των οσίων θάνα. φησί, μαθών 'Ιωσήφ, ότι ενοχλείται ο πατήρ αυτού,
τον τίμιον εκάλεσεν, ούτως άκους και τον των αμαρ-
ότι επί θύραις εστί του θανάτου, ότι ήγγισαν της
τωλών πονηρόν καλούντος τον θάνατον. Θάνατος τελευτής
γάρ, φησίν, αμαρτωλών πονηρός. "Ωστε καν επί της και (651)αι ημέραι,
ήλιοε
Λαθών τους δύο υιούς αυτού,
προς Ιακώβ. 'Aπηγγέλη δε τούτο το
οικίας τις καταλύση τον βίον, και γυναικός και παι Ιακώβ, και ενισχύσας Ισραήλ εκάθισεν επί της
δίων παρόντων, και επιτηδείων και γνωρίμων παρ κ.λίνην . "Ορα πως η περί τον παίδα φιλοστοργία
εστώτων, αρετής δε έρημος τυγχάνη, πονηρός αν είη τον πρεσβύτην ενεύρου, και η προθυμία ενίκα την
του εδάφους κείμενος • και τι λέγω επ' αλλοτρίας, ασθένειαν. 'Ακούσας γάρ αυτου την παρουσίαν,
[630) και του εδάφους και κάν λησταις περιπέση , κάν φησίν, Εκάθισεν επί την κ.λίνην. Και ιδών αυτών,
την πατρικής φιλοστοργίαν περί αυτόνεπιδείκνυται,
τίμιος αν είη ο θάνατος τούτου. Είπε γάρ μοι , ο του και επειδή έμελλε τελευτάν, τη ευλογία τη αυτού
Ζαχαρίου παίς ου την κεφαλήν απετμήθη ; Στέφανος τειχίζει τους παίδας, μεγίστην αυτοίς ταύτην πε
ριουσίαν καταλιμπάνων , και πλούτον μηδέποτε δα
δε ο πρώτος του μαρτυρίου τον στέφανον αναδησάμε
νος , ουχί καταλευσθείς ούτω τον βίον κατέλυσε ; πανηθήναι δυνάμενον. Και όρα πώς άρχεται• Πρώτον
Παύλος δε και Πέτρος ουχί ός μεν αποτμηθείς, διηγείται την παρά του Θεού γεγενημένην εις αυτόν
ος δε απο εναντίας το Δεσπότη του σταυρού την εύνοιαν,
ται, και
και τότε τας εις τους παίδας ευλογίας ποιεί
φησιν · “ Ο Θεός μου ώθη μοι εν Λουζι
τιμωρίαν δεξάμενος, ούτω μετέστη της παρούσης
ζωής ; Ουχί διά τούτο μάλιστα πανταχού της οικου εν'Εγώγήαυξανω
Χαναάν , και ευλόγησέ με , και είπέ μοι :
σε, και πληθυνω σε, και ποιήσω
μένης άδονται και ανακηρύττονται; σε εις συναγωγάς εθνών , και δώσω σοι την γην
β . Ταύτα δε άπαντα αναλογιζόμενοι, μήτε τους επί
της ξένης τελευτώντας ταλανίζωμεν, μήτε τους επί ταύτης και το σπέρματί σου μετά σε εις κατά
της οικίας καταλύοντας τον βίον μακαρίζωμεν · αλλά
τω της θείας Γραφής κανόνι κατακολουθούντες, και ηνίκα έν Λουζά ώφθη μοι , τοσούτον πληθύναι μου το
τους εν αρετή βεβιωκότας, και ούτω μεθισταμένους, την γήν δεωςταύτην
σπέρμα, συναγωγάς εθνών γενέσθαι εξ αυτού , και
έμοί και το σπέρματί μου δώσειν
μακαρίζωμεν , και τους εν αμαρτίαις τελευτώντας υπέσχετο. Νυν ούτοι
ταλανίζωμεν. "Ωσπερ γάρ ο ενάρετος εις βελτίονα νοί σοι εν Αιγύπτω,οι εμοί δύο υιοί σου, οι γενόμε
εισιν · Εφραίμ και
ζωήν μεθίσταται των πόνων τάς αμοιβές κομιζόμε Μανασσής, ώς Ρουβής και Συμεών, έσονταί μοι.
νος : ούτως ο ταύτης έρημος ών, αρχάς και προοίμια Τούτους, φησίν, ους έσχες προ της παρουσίας της
των τιμωριών ήδη δεχόμενος , και τας ευθύνας των εμής, εγώ εις τον των εμών τέκνων αριθμών εισ
πεπραγμένων απαιτούμενος, ανηκέστους περιβάλλε τοιούμαι, και ομοίως τοις εξ εμού τεχθείσι της παρ'
τα: κακοίς.
Διό χρή ταύτα εννοούντας αρετής επιμελείσθαι, έμου ευλογίας απολαύσουσι. Τα δε εις το εξης
έκγονα, όσα αν γεννήσης μετά ταύτα, σοι έσον
και καθάπερ εν παλαίστρα επί του παρόντος βίου ται : επι τω ονόματι των αδελφών αυτών κ.λη
αγωνίζεσθαι , ένα μετά το λυθήναι το θέατρον , Oήσονται εν τοίς εκείνων κ.λήροις. "Ισοι δε ότι
λαμπρόν αναδήσασθαι δυνηθώμεν τον στέφανον, και και η μήτηρ του Ραχήλ, ηνίκα ήγγισα εις την
μη ανόνητα μεταμελώμεθα."Εως γάρ ότου ενέστηκεν
ο αγών, δυνατόν έστιν , ει βουληθείημεν , και την Βηθλεέμ, απέθανε, και κατώριξα αυτήν εν τη
ραθυμίαν αποτινάξασθαι, και της αρετής αντέχεσθαι, είπε: Τίνες σοι ούτοι ;ΚαιΚαιιδών
οδο του Ιπποδρόμου. τους υιούς Ιωσήφ.
είπεν : Υιοί μου, ούς
ένα και των αποκειμένων στεφάνων επιτυχείν δυ έδωκέ μοι ο Θεός. Και είπεν Ιακώβ: Προσάγαγε
νηθώμεν. 'Αλλ' ει δοκεί, λοιπόν επανέλθωμεν επί την μοι αυτούς,
ακολουθίαν του λόγου. Επειδή γαρ επέσκηψε το αυτούς προς ίνααυτόν ευλογήσω αυτούς . Και ήγγισε »
. Και έφίλησεν αυτούς, και
παιδί περί της ταφής, και είπεν ο Ιωσήφ : Εγώ περιέλαβεν αυτούς. "Ορα μου τον πρεσβύτην, όπως
ποιήσω κατάτόρημά σου, φησίν, " Ομοσόν μοι Και σπεύδει και επείγεται ευλογήσαι τους παίδας του
ώμοσεν αυτω. Και προσεκύνησεν Ισραήλ επί το Ιωσήτο · και ώ . . σεν αυτούς, φησι, προς αυτόν ,
άκρον της ράβδου αυτού. " Όρα τον γέροντα, τον Και έσίλησεν αυτούς, και περιέ.laίες αυτούς ,
πρεσβύτην, τον πατριάρχην δια της προσκυνήσεως και είπε πρός Ιωσής : Ιδού του προσώπου σου
την εις τον Ιωσήφ τιμήν επιδεικνύμενον, και διά ουκ έστερήθην , και ιδού έδειξέ μοι ο Θεός και το
των έργων αυτών πληρούντα νυν του οράματος την σπέρμα σου. Μεγάλα μοι, φησί , παρέσχεν και του
έκβασιν. "Ηνίκα γάρ διηγήσατο αυτό ο Ιωσήφ το Θεού φιλανθρωπία, και πλέον η προσεδόκησα μάλλον
όραμα, Είπε, φησίν, "Αρά γε ελθόντες εγώ τε και η δε άπερ ουδέποτε προσεδόκησα. Ου γαρ μόνον του
μήτηρ σου προσκυνήσομέν σοι επί την γην ; 'Αλλ' προσώπου σου ουκ έστερήθην, αλλ' ιδού και τους εκ
ίσως είπoι τις άν· Και πώς εξήλθε το όναρ της μη σου τεχθέντας εθεασάμην. Και εξήγαγεν αυτοίς,
τρός προαπελθούσης, και μη προσκυνη σάσης τον φησίν, Ιωσήφ απότων γονάτων αυτού, και προσ
παιδα: “Ε0ος αεί τη Γραφή από του κυριωτέρου το εκύνησαν αυτό επί πρόσωπον επί της γης. "Ορα
πινδηλούν. Επίούν Κεφαλή της γυναικός ο ανήρ, και τους παίδας της εξ αρχής και εκ προοιμίων
669 S . JOJNNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP. 570
επαίδευσε την οφειλομένην τιμήν απονέμειν τώ επειδή εντεύθεν έμελλεν η βασιλεία αναδείκνυσθαι.
πρεσβύτη. Και λαβών, φησίν, Ιωσήφ κατά την τών Διά τούτο ήδη [653 ) προαναφωνών τα μέλλοντα .
πρωτοτόκων προεδρίαν προσήγαγε τον Μανασσή , και ούτω την εις αυτόν ευλογίαν εποιήσατο. Και ευλό
τότεγ . τον Εφραίμ. γησεν αυτούς λέγων · 'Εν υμίν εύλογηθήσεται
'Ενταύθα μοι όρα τον δίκαιον τους μεν του σώ. Ισραήλ, λέγοντες · Ποιήσαι σε ο Θεός ως Εφραίμ
ματος οφθαλμούς ήδη υπό του γήρως λοιπόν ασθενείς και Μανασσή. Και έθηκε τον Εφραίμ έμπροσθεν
κεκτημένον ('Eβαρυώπησαν γάρ οι οφθαλμοί αυ του Μανασσή. Ούτως έσονται, φησί, περιφανείς
του από του γήρως, και ουκ ήδύνατο βλέπεις), αμφότεροι, ώς πάντας ευχής έργον ποιείσθαι εις την.
τους δε της διανοίας οφθαλμούς έδρωμένους έχοντα, τούτων ελθείν περιφάνειαν όμως ο Εφραίμ πρότε
και τη πίστει [632] τα μέλλοντα ήδη προορώντα. προε ρος έσται του Μανασσή. “Οράς πώς ή του Θεού χάρις
Ουδε γάρ ανασχόμενος του Ιωσήφ, αλλά εναλλάξας ματς,μήνυεν ούτω
αυτώ, και προφητικό κινούμενος πνεύ .
τους παίδας του Ιωσήφ ευλόγει, τα μετά,
τας χείρας ευλογών, την προεδρίαν εις τον νέον εποιή τοσούτον εσόμενα χρόνον, ούτω
ώς ήδη παρόντα, Τοιούτον,
και υπό
σατο, προτάξας τον Εφραίμ του Μανασσή. Και τοίς αδελφούς ορώμενα, προβλέπων;
φησιν· ο Θεός, ώ ευηρέστησαν οι πατέρες μου. γάρ η προφητεία.
Σκόπει ταπεινοφροσύνην του πατριάρχου , όρα ψυχήν Και καθάπερ οί του σώματος οφθαλμοί ουδέν πλέον.
φιλόθεον. Ουκ ετόλμησεν ειπείν, Ο Θεός και ευηρέστη των όρωμένων φαντασθήναι δύνανται, ούτω και οι
σα ' αλλά τί; " Ω ευηρέστησαν οι πατέρες μου. της πίστεως ου τα δρώμενα βλέπουσιν, αλλ' εκείνα
Είδες ευγνώμονα ψυχήν, καίτοι πρό μικρού διηγού - φαντάζονται, και μετά πολλάς ύστερον γενεάς έσεσθαι
μενος έλεγεν, ότι “Εν Λουζα ώφθη μοι , και υπ- μέλλει. Και τούτο ακριβέστερον είσεσθε εκ των ευ
έσχετο δώσειν έμοί και το σπέρματί μου πάσαν λογιών, ών εις τους οικείους ποιείται παϊδας . 'Αλλ'
την γην , και εις συναγωγάς εθνων ποιήσεις το ένα μή μακρόν ποιωμεν τον λόγον , και πολύν υμίν
σπέρμα μου . Και ούτως εναργή έχων τα δείγματα τον κόπον παρέχωμεν, αρκεσθέντες τους είρημένους
της περί αυτόν του Θεού ευνοίας, έτι κατεσταλμένην εις την εξής την προς τους παίδας ευλογίαν ταμιευτ
είχε την διάνοιαν, καί φησιν: Ο Θεός ή ευηρέστησαν σόμεθα , εκείνο παρακαλέσαντες υμών την αγάπην,
οι πατέρες που ενώπιον αυτού, 'Αβραάμκαι Ισαάκ. ζηλουν τον δίκαιον τούτον, και τοιαύτας κληρονο
Είτα πάλιν : Ο Θεός ο τρέφων με εκ νεότητός μου. μίας τους παισι καταλιμπάνειν τους εαυτών, αί μη
Σκόπει και διά τούτου πάλιν της ευγνωμοσύνης αυ - δέποτε παρά τινος βλάβην δέξασθαι δύνανται . Α :
του την υπερβολήν. Ου λέγει την οικείαν αρετήν, γάρ των χρημάτων πολλάκις και όλεθρον έτεκον τοίς
αλλά τα παρά του Θεού εις αυτόν γεγενημένα δι - διαδεξαμένοις, και επιβουλάς, και πολύν τον κίνδυ .
ηγείται, καί φησιν· Ό τρέφων με εκ νεότητός μου γον• ενταύθα δε ουδέν τοιούτον έστιν υποπτευσαν
έως της ημέρας ταύτης. Αυτός γάρ έστιν ο εξ αρ. ποτε. Θησαυρός γάρ έστι δαπανηθήναι μη δυνάμε
γής μέχρι του παρόντος τα κατ' εμέ οικονομήσας. νος, θησαυρός έστιν ανάλωτος , θησαυρός έστιν ουκ
Ούτω και πρώην έλεγαν : 'Εν γάρ τι ράβδω μου ανθρώπων επιβουλαίς, ου ληστών έφοδω , ουκ οίχε
ταύτη διέβην τον Ιορδάνην , και ιδού νύν γέγονα των κακουργία, ουκ άλλω τοιούτω τινι ελαττωθήναι
εις δύο παρεμβολές . Και νυν το αυτό πάλιν ετέροις δυνάμενος , αλλά διηνεκώς μένει• πνευματικός γάρ
δήμασί φησιν : Ο τρέφων με εκ νεότητός μου έως έστι, και ουκ είκων ταις ανθρωπίνεις επιβουλαίς :
της ημέρας ταύτης, ο άγγελος ο ρυόμενος με έκ αλλ' εάν οι δεξάμενοι νήφειν βούλωνται, και εις την
πόντων των κακών. Ευχαρίστου γνώμης τα ρή - μέλλουσαν συναποδημεί ζωήν, και τας αιωνίους προ
ματα, φιλοθέου ψυχής και εχούσης έναύλους τάς του, ευτρεπίζει σκηνάς.
Θεού ευεργεσίας τη μνήμη. Εκείνος, φησίν, ώ οι δ'. Μη τοίνυν χρήματα συλλέγειν σπουδάζωμεν , και
πατέρας μου ευρέστησαν, ό εμέ διαθρέψας εκ νεό ταύτα τοις παισι καταλιμπάνειν· αλλ' αρετήν αυ
τητος έως του παρόντος, ο εξ αρχής πάντων με των τους παιδεύωμεν, και την παρά του Θεού ευλογίαν
κακών δυσάμενος , o τοσαύτην περί εμέ κηδεμονίαν αυτοίς επευχώμεθα. Αύτη γάρ, αύτη ή μεγίστη πε
επιδειξάμενος , αυτός Ευλλογήσει τα παιδία ταύτα: ριουσία, ούτος ο άφατος πλούτος , ο αδαπάνητος, ο καθ'
και επικληθήσεται εν αυτοίς το όνομά μου, και εκάστηνημέραν την περιουσίαν πλείονα εργαζόμενος.
το όνομα των πατέρων μου Αβραάμ και Ισαάκ, Ουδέν γάρ αρετής ισον, ουδέν ταύτης ισχυρότερον:
και πληθυνθείησαν εις πλήθος πολύ επί της κάν αυτήν μοι την βασιλείαν είποις, και τον το διά
γης. Είδες ομού και σύνεσιν και ταπεινοφροσύνην, δημα περικείμενον, ει μή ταύτην, έχοι , παντός πέ
Σύνεσιν μεν, ότι τους της πίστεως οφθαλμοίς προ- νητος εάκια περιβεβλημένου αθλιώτερος έσται. Τι
ορών τον Εφραίμ προέταξε του Μανασσής ταπεινο - γάρ αυτόν το διάδημα δυνή σεται ωφελήσαι , και η
φροσύνην δε, ότι ουδαμού της οικείας άρετης μνή- πορφυρίς 4, υπό της οικείας ραθυμίας πρoδεδομένων :
μην εποιήσατο, αλλ' από της των πατέρων ευαρε- Μή γάρ αξιωμάτων των έξωθεν οίδε διαφοράν ο Δε
στήσεως, και από τών εις αυτόν γεγενημένων ευερ- στότης : μή γάρ προσώπων δυσωπείται περιφανεία ;
γεσιών την ευχήν και την ευλογίαν αυτοί , επηύξατο, "Εν έστιν εκεί το ζητούμενον, από της εργασίας της
"Αλλ' ο μεν Ιακώβ προορων τα μέλλοντα, ούτως εις αρετής τας θύρας έστιν ευρείν ήνεωγμένας της προς
αυτούς ευλογίαν πεποίηται. Ο δε Ιωσήφ ορών τον αυτόν παρρησίας : ως ο μή εντεύθεν την παρρησίαν
νεώτερον προκριθέντα του πρωτοτόκου, και βαρύ κτησάμενος , εν τοίς ήτιμωμένους και απαρρησιά .
αυτό λογισάμενος, είπε, φησίν , Ούτος ο πρωτό- στοις γενήσεται ,
τοκος ε τίθες την δεξιάν σου επί την κεφαλήν Τούτο ούν άπαντες σκοπώμεν, και τους ημετέρους
αυτού. Και ουκ ήθέλησεν, αλλ' είπεν· οίδα, τέ παϊδαςμηδέν
διδάσκωμεν
κνον , οίδα. Και ούτος έσται εις λαόν, και ούτος [6341 ηγείσθαι ταύτην
την τωνπάντων
χρημάτωνπροτιμάν, και
περιουσίαν.
υψωθήσεται » αλλ' ο αδελφός αυτού ο νεώτερος Αύτη γάρ, αύτη πολλάκις και κώλυμα προς την
μείζων αυτού έσται, και το σπέρμα αυτού έσται αρετήν γίνεται, όταν μή ειδή τοίς χρήμασιν ο νέος
είς πλήθος εθνών . Μη νομίσης με , φησίν, απλώς εις δέον κεχρήσθαι . Και καθάπερ τα παιδία τα μι
συντυχία τινί τούτο πεποιηκέναι, μηδέ δι' άγνοιαν. κρά, επειδάν μαχαίρας επιλέβηται ή ξίφους , διά το
0:δα γάρ, και προορων τα ύστερον εσόμενα, ούτω μή ειδέναι δεόντως κεχρησθαι , πολλάκις εις πρού.
την εις αυτόν ευλογίαν εποιησάμην. Ει γάρ και από πτον εαυτά κίνδυνον εμβάλλει, όθεν ουδε αφιάσιν
της φύσεως έχει την προεδρίαν ο Μανασσής, αλλ' της οιτο.
Ο νεώτερος μείζων αυτού έσται, και το σπέρμα το διάδημα
4 Savil.σώσαι
διάδημα ονήσεται,
δυνήσεται, ή ή πορφυρίς, υπότηss.
και η πορφ.εανTres
αυτού εις πλήθος εθνών . Τούτο δε όλον εγίνετο κείας.
 303 IN CAP . XLVIA CENES. HOMIL . LXVI.
tio debitum seni lionorein reddere docuit. Et discph , bencdicit. 20 . Eibenedixit eos, dicens : In vobis bene
inquit , secundum dignitatem primogeniturze adduxit dicent Israel, dicentes : Facial le Dens sient Epkružin
Manasseil, et tunc Ephraim . ei Manasse. El posnil Ephraim ante Manassen . fla ,
3. Jacob oculismentis videbuit. — Vide hic quomodo inquil, ambo erunt gloriosi , ut omnes in oplatis Wi
justiis corporis oculos prže senectule nunc infirmos beant ad eamdem cum illis gloriam pervenire :ala
halveret, (10.Gravati enim erant oculi ejus præ senio, men prior erit Ephraim Manasse. Vides quomodo
et non polerat videre ), valeret autem oculis mentis, et gratia Dei præmonstrabat ei futura , ac prophetico
fide prævideret futura . Nequc cnim lulit Joseph or affiliis spiritu filiis Joseph benedixcrit, et quod tame
dinem , sed putatis manibus benedicens, diguilatem tis leniporibus aberal, tamquam præsens el ante ocu
juniori contulit , priff'rens Munassi Ephraim : et los silum viderit ? lloc eninimodo sc habet prophetia .
dixit : tö , Dcus , cui bene placucrunt patres mei. Al- Oculi fidci perspicaciores corporeis. Noralis epilogus.
lende modestiam Jacob , vide animam religiosam . - Nam sicut oculi corporales nihil amplius prieler
Non audebat dicere, Deus cuibene placui : sed quid ? quam visibilia spectáre possunt, ita el oculi fidei non
Cui bene placuerini patres mei. Vidisti animam gra - quæ videntur spcclanı, sed illa vident, que multo post
tam ? lamelsi paulo antea narrans dicebat : In Luza fulura sunt. Et hoc manifestius scietis ex benedictio
apparuit mihi, el promisil daturum se mihi et semini nibus, quas suis filiis dat. Ciclerum nic longum scrmo
meo omnem terram , el in congregationes gentium sé nem faciamus , multoque vos oneremus labore , Con
facturum semen meum . Et lam cvidciilia habens in - tenti dictis , in scquentem sermouem reservabimus
dieia divine erga se benevolenti:r , adhuc lamen bilioruin ejus bencdictionem . Illud tamcu obscurarea
humilialam habuit mentem , ci dicit ; Deus cui bene rim vestram caritatem , ul imitemini justum hunc, et
placuerunt patres mei coram ipso, Abraham et Isaac. talcs hereditates filiis vestris relinqualis , quix a mulla
Deinde iterum : Qui pascitme a juventute mea . Accipe umquam damnum accipere possint. Divitiæ cnim six jid
el ex hoc gratissimum ejns animum . Non dicit pro cliam accipientibus perniciem pepcrerul, ei insidias,
priam virtutem , sed ea quæ sibi a Deo fuerunt faeia . etmulla pericula : hic autem nihil tale siispicari po
Qui pascil me a juventute men usque in diem hanc. tcris umquam . Thesaurus cnim est , qui eumqu :und
Ipse enim , inquit, est qui ab initio usque ad præsens cabauriri, numquam polest consumi; thesaurus, qui
res meas dispen-avil , el moderatus est. lla el prius non hominum dolis, nec latronum insidiis, non famu
dicebat : In virga enim mca bac transivi Jordanem i lorum malitia , non alio quopiam imminui pole: 1, sed
el ecce nunc factus sum in duo castra (Gen . 32. 10 ). perpetuo manet : spiritualis enim est , humanis non
El nunc iterum aliis verbis dicit : Qui pascit ine a cedens insidiis , sed cum iis qui illum accipiunt, ce
jurentxle inea usque in diem hunc, 16 . angelus qni biber sobrii esse volunt ac prudentes , in futuram vitam
ravil me de omnibus malis. Gralit animæ ac piir , ct migrabil, et eis æterna præparabit taber:jacula .
bene memoris beneficiorum Dei, verba. Ille , inquit, 4. Ne igitur operam nostram in colligendas opes
cui patres mei bene placuerunt, quime a juventule collocemus , quas relinquamus filiis ; sed doceainus
mca usque in presenlein diem cducavit , quime ab cos virtutem , et benedictionem Dei illis apprecemur. .
initio ab omnibus malis liberavit, qui tantam erga mc Istic enim , islx maximc sunt facultales : ista suns
declaravit providentia to , ipse Benedicet hos pueros : ineffabiles diviliz , que non absumun!ur, 40:C quoti
el inrocabitur in eis nomen meum , et nomen pulrum die substantiam nostram augent. Nihil enim virtuti
meorum , Abrakam el Isanc, el multiplicentur in nul- par , nibil virtute potentins ; etiamsimibi dicas cum
litudinem magnam super terram . Vidisti simul et intele quiregnum babct, ac diadema geril, nisi banc habeat,
higentiam , et modestiam ? Intelligentiam quidcm , clovis pannieułoso paupere miserior eril. Quid enim
quia fidei oculis prævidens Ephraſin pralulitManassi : illi prodesse polerit diadcma all purpura , qui virtike
modestiam vero , quia nusquam sua virtutis mentionem tem sua desidia perdit ? Numquid Dominus cxtcrna
fecit ; sed ex probala palrum rila , et ex beneficiis ini rum dignitatum varietatem spectat ? nunmuid persoa
se collatis ipse preces ludit, ct benedictionem filiis narum gloria permovelir ? Unum est illic quod ques
precalus est. Verum Jacob quideni previdens futura , Filur , ut per operationem virtutum apertas invenire
ita illis benedixit : 17. Joseph vero videns juniorem possimus januas fiducia in Deum ; nam qui nihil
prælatum seniori, grave el indignum esse pulans, dieit : fiduciic hinc deferi, inter ignoniiniosos eldesperantes
18. Hic est primogenitus ; pone dextcram tuam super locum habebit.
caput ejus. 19. Elnoluit , sed dixil : Scio , fili, scio. El Pecunice virimli obstant, — Hoc igitur omnes con
hic eril in populum , ct hic exaltabilur ; sed frater ejus sidcrcmus , el nostros filios doceamus , ul virtuleir
junior major eo erit, el semen ejus erit in multitudinem rebus omnibus preſcrant, nihiliquefacian !pecuniarum
gentium . Ne pules me, inquit, casa ac furtuilo hoe abundantiam . Ilcc cnim , hæc est que virtuti sape
fecisse , vel per ignorantiam . Scio enim , et prævidens plurimum obstal : quandoquidem nesciuil recuniis
futura , ita ei bencdictionem dedi. Nam licet natura uli juvenes ut oportet. Et sicul parvi pucri sa'pe ,
primalnm habcat Manasses , sed Juvenis ille major eo quando cultellos el gkidios arripiunt, eo quod nesciunt
erit, et semen ejus in multitudinem gentium .Hoc autem bene illis uti, periclitantur, unde matres non permil
litum factum est, quia hinc regnum demonstrabalur tunt illis cos impune allingere : ita profecto el juve.
exoriturnm . Proplcrca prædicens futura , sic eum ncs, qui pecuniarum abundantiam susceperint cum
571 S. JOINNS CIIRYSOSTOMIARCH .ET . CONSTANTINOP . 377
volunt cis bene uti, in periculum certum se precipi- rumlamın el hic erit in populum , et hic exaltabitur : sed
lant, sarcinam peccalorum sibi iude colligentes. Na frater ejus junior major co erit, et semen ejus erit in
scuntur enim inde lusus , deliciæ , et absurdie volu - muliitudinem gentium . Et benedicit cos in die illa , di
ptales al infinita mala : son simpliciter a pecuniis cens : In vobis benedicent Israel , dicentes : Facial le
dico, s: d ideo quia qui illas receperunt , eis nesciunt Deus sicul Ephraim el Manassen ; el posuit Ephraim
recic uti. Proplerea el sapiens quidam dicebal : Bona anie Manassen . Et bucusque processimus, ac ne ser
diviliæ , quibus non est conjunctum peccatum (Eccli. 13. monum nimia copia vestram obrueremusmcmoriam ,
30 ). Quia el Abraham dives eral , ct Job dives crat , cessavimus a doctrina : sed si videlur, hodie sequen
cl non solum nihil damni eis accidit a divitiis, sed et lia videamus. 21. Dixit autem Israel ad Joseph : Ecce
clariores fuerunt. Quare ? Quia nou in usum suum cgo morior, ci erit Deus,vobiscum , et reducel vos Deus er
tonlum has possidebant , sed ut jis juvarent etiain letra hac in lerram palrum meorum . 22. Ego auleni lo
alius , quorum succurrerent inopiir , el essel domus libi Secima elecla præ fratribus luis, quæ cepi in gladiv
eoium aperta peregrinis omnibus. Audi enim unum meo el arcu. Postquam filios benedixit, et fulura pre.
eorum dicentem : Si autem egressus est quis de domo videns juniorem preposuil seniori: volens persuadere
meu sinu vacuo : cæterum et impolentes viribus, si quan : Josepho , sc non simpliciter, nequc leniere hoc fecisse,
do indigebuut subsidio , non privabantur (Job. 31. 16 ). sed predicentem futura : priedicil etiam ei suam nior
Ei nou solum per pecunias subsidium indigentibus tem , el quod redituri sint ex aliena terra in Chanaan ,
ferebant , sed et solliciludincm eorum gerebant. Et in terram patrum suorum : et bonam eis spem angel,
eram , inquit , pes claudis , oculus cæcis , el e medio it: ut exspeclatione solatium habcant. Nam spes bono
dentium eripui prædum (Job. 29. 15 . 17). Vidcs. illum cum hujus viliv labores seniper imminuil. Elmionstrans
el curam agere corum qui injuria alliciuntur, el debi- etiam tempore mortis, quam dilectionem erga Josepili
libus menibrorum viccm per omnia repræsentare ? habe:it , dicit ei : Ego autem do libi Secima electa præ
llunc omncs oporiel imitari , hunc, inquam , qui antc fratribus luis : quasi per hoc declarans , Hoc omnino
legeon ſuit , cl ante gra :jain lam bene moralam vitam erit, ct secundum mcam prxdictionein redibilis , cl
gessil : idqne cum nec præceptorem habuerit, neque in hereditatem possidebitis terram patrum vestrorum :
progenitores virtutc præditos , sed a semetipso el a el Secimorum civitatem tibi do hereditatem eleclan
seulentia recta in bonam hanc vitam prodierit. Nam Præ ratribus luis , quam cepi de manu Amorrhæorum
unusquisque nostrum in nalura siia habet insitam in gludio meo et arcu . Quidnam lioc est ? Que a Sy
scientiam virtutis : et nisi quis eam voluerit per mcone el Levi filela sunt contra Secimilas in perso
ignaviam suam perdere generositatem , numquam ca nam propriam Transfert : et propler hoc dicit , Que
privabilur. Utinam autem eam omnes nos cligamus , cepi in gladio meo el arcu. Scd hic opportune qu:rsi:
el cum diligentia exerceamus , ila ut bona que dili Veril quispiam : Et quare boc facinus suum facit, cum .
gentibus Deum promissa sunt couscquamur, gratia ct postea testamentum edilurus accusatione clare scripla
miscricordia Domini nostri desu Christi, cui cum Pa- cos arguat ? Non secum pugnat justus , sed declarat
lre el sancto Spirilu sit gloria , imperium , honor , mansuetudinem mentis suæ , el præter suze inentis.
nunc et semper , el in secula seculorum . Amen . sententiam hoc factum esse : non solum enim non
HOJHLIA LXVII.LAVII . probavit faclum , sed et arguit , postquam id factum
Diril aulem Israel ad Joseph : ecce ego morior, el erit fuerat. Propterea volens monstrare suam erga Joseplı
Deus robiscum , el reducel vos Deus ex lerra hac in dilectionem , ci concedit Sccima , el dicit : Quæ cepi
lerram putrum vestrorum . Ego aulem do libi Secima in gladio meo et arcu . Nam licet illorum fuerit opus ,
electa præ fratribus tuis , qua: cepi in gladio meo ct in mea lamen potestate positum est. Si enim filiorum
arcu (Gen . 48. 21. 22). dominus pater , muho magis eorum que a filiis posa
1 . Jacobihistoriam pergil Chrysostomus, etiis quæ pra - sidenlur : si autem dominus , el quod voluerit dare
cedentem homiliam concluserunibreviter resumplis,iden - possit. Itaque declarare volens suam erga Josepla be
lidem Jacobum inducil res fururas prædicentem filiis et nevolentiam , non solum Ephraim et Manassen beur
de morte sua proxima ipsos admoneulem , ex verbis Ja. dicit , sed et Secima electam hereditatem relinquit
cobiquædam moralia principia eruens, verbi gratia : nihil filio . 1 . El vocavit , inquit , Jacob filias suos , el dixit :
prodesse dona naturelia nisi mores probi accedant. Congregamini, ut annuntiem vobis quid eventurum sit
– Pollicebamur nuper finem nos imposituros hi- vobis in novissimis diebus. 2. Congregamini, el audile
sioriiu Jacob, scrmoncque prolixius se extendente , ad Israel patrem restrum (Cupul49). Vide justi intelligen
linem quod promillebamus perducere non valuimus. tiam . Quia priesciebatmortis tempus , vocavit filios
Jdeo volo qu:e pridem relicta fuerunt in medium pro - suos ad se, etdicit : Congrcgamini , ulvobis jam præ
ponere, ut nunc sallem , si Denis dederil, lincm impo - dicam quid vobis evenluruin sil in ultimis diebus. Conta
namus. Operæ pretium autem fuerit, primum vestram gregamini, el audile Israel patrem vestrun. Venile , in
commonefiicere civitatem , et ostendcre ubi sermoncm quit , el discile a me , non praesentia , non que post
niper missum ficerimus. Scitis ulique , et memores parvum tempus eventura, sed quod accidet in ultimis.
estis , cum Jacob benedicturus esset filios Joseplu , diebris. Ethæc vobis non a memelipso annuntio , seul
ipsum Ephraim Manassi proposuisse, idque etiam pa- affalus a Spiritu : el idcirco quæ multis posica genca
Irc ejus non probanle : cui et dixit : Scio , filii; ve- rationibus contingent pricdico, Elenim evila hac
 674 IN CAP . XLIX GENES . IOMIL . LXVII 570
αι μητέρες αδεώς των τοιούτων εφάπτεσθαι· ούτω τούτου γενόμενοι , ώστε μη τώ πλήθει καταχώσει
δή και οι νέοι, επειδάν χρημάτων περιουσίαν διαδέ υμών την μνήμην, έπαυσάμεθα της διδασκαλίας
ξωνται, διά το μή θέλειν αυτοίς δεόντως κεχρήσθαι, αλλ' ει δοκεί, σήμερον ίδωμεν τα εξής. Είπε γάρ,
είς προφανή κίνδυνος εαυτούς περιπείρουσι, τον φησίν, Ισραήλ τω Ιωσήφ : Ιδού εγώ αποθνήσκιο,
φόρτον των αμαρτημάτων εντεύθεν εαυτοίς σιλλέ- , και έσται ο Θεός μεθ' υμών , και αποστρέψει
γοντες. Αί γάρ τρυφαί, και αι άτοποι ήδοναι, και τα υμάς ο Θεός εκ της γης ταύτης εις την γην των
μυρία κακά εντεύθεν τίκτεται · ουχ απλώς από χρη- πατέρων μου. Εγώ δε δίδωμι σοι Σήκιμα εξ
μάτων λέγω, αλλ' από του μή ειδέναι προσηκόντως αίρετον υπέρ τους αδελφούς σου, ήν έλαβον εν
αυτοίς κεχρήσθαι τους ταυτα διαδεξαμένους. Διά μαχαίρα μου και τοξω. Επειδή τους υιούς ευλό.
τούτο και σοφός τις έλεγεν· 'Aγαθός ο πλούτος, ώ γησε, και τα μέλλοντα προορών προέθηκε τον νεώ
μη έστιν αμαρτία. Επει και ο Αβραάμ πλούσιος τερον του πρεσβυτέρου, βουλόμενος πείσαι τον Ιω
ήν, και ο Ιώβ πλούσιος ήν, και ου μόνον ουδέν από σήφ, ότι ουχ απλώς ουδε εική τούτο πεποίηκεν, αλλά
του πλούτου παρεβλάβησαν, αλλά και μειζόνως ευ προφητεύων τα μέλλοντα έσεσθαι, προλέγει αυτό
δοκίμησαν. Τίνος ένεκεν και διά τί; "Οτι ουκ εις και την οικείαν τελευτήν, και ότι επαν: ξουσιν εκ
οικείαν απόλαυσιν μόνον τούτω εκέχρηντο, αλλά προς της αλλοτρίας εις τήν Χαναάν, εις την γην των πα
τήν των άλλων παραμυθίαν, και τας των δεδομένων τέρων αυτών, και χρηστά; αυτοίς ελπίδας υποτείνει.
διορθούμενοι πενίας, και η οικία αυτών παντί ξένο ώστε τη προσδοκία κουφίζεσθαι. Η γάρ των χρη
ήν ανεωγμένη. "Ακους γάρ ενός αυτών λέγοντος" Εί στον ελπίς υποτέμνεται αεί τους εν τώ παρόντι βίω
δε και εξήλθε τις εκ του οίκου μου κόλπω κενό, πόνους. Και δεικνύς λοιπόν και εν τώ της τελευτής
και αδύνατοι δε , εί ποτε είχον χρείαν , ουκ απ καιρώ την φιλοστοργίαν, ήν περί τον Ιωσήφ έκέ
έτυχον. Και ου μόνον την διά χρημάτων επικουρίαν κτητο, φησί προς αυτόν : Εγώ δε δίδωμι σοι Σή
είς τους δεομένους επεδείκνυντο, αλλά και την διά κιμα εξαίρετον υπέρ τους αδελφούς σου• μονον
της προστασίας πρόνοιαν. Εγώ γάρ ήμην, φησί , υχί διά τούτου δηλών, ότι ούτω πάντως έσται τούτο,
πους χωλών, οφθαλμός δε τυφλών , και εκ μέ και κατά την εμήν πρόωρησιν επανελεύσεσθε , και
σου οδόντων έξέσπασα άρπαγμα. Οράς αυτόν κληρονομήσετε την γήν των πατέρων υμών, ότι και
και προνοούντα των αδικουμένων, και αντί των πε- την Σηκίμων πόλιν σοι δίδωμι κληρονομίαν Εξαίρε
πηρωμένων μελών άπασι γινόμενον ; Τουτον άτιαν- τις υπέρ τους αδελφούς σου, ήν έ.latoν εκ χειρός
τας έχρήν ζηλουν, τον προ του νόμου , τον προ της 'Αμοιβαίων έν μαχαίρα μου και τοξω. Τι δή τούτο
χάριτος τοσαύτην φιλοσοφίαν επιδειξάμενον, και εστι; Τα παρά του Συμεών και Λευι γεγενημένα εις
ταύτα ουδε διδάσκαλον εσχηκότα, ούτε προγόνους τους εν Σηκίμοις οικειούται, και διά τούτο λέγει: " Η »
έναρέτους, αλλά οίκοθεν και από γνώμης ορθής επί έλαβον έν μαχαίρα μου και τοξω. Αλλ' ενταύθα
την χρηστών ταύτην πολιτείαν έλθόντα . Και γάρ ευκαιρως ζητήσειεν άν τις, τίνος ένεκεν οίκ:: ωτάμε.
έκαστος ημών εν αυτή τη φύσει εναποκειμένην έχει νος το γεγενημένον, και μετά ταύτα μέλλων (656] δια
την γνώσιν της αρετής και ει μή τις βουληθή από τάττεσθαι, ανάγραπτον την κατ' αυτών ποιείται κατ
ραθυμίας την οικείαν προδούναι ευγένειαν, ουκ αν
ποτε ταύτης άμοιρήσειε. Γένοιτο δε πάντας ήμάς ηγορίαν ; Ουχ εαυτώ έναντιούμενος και δίκαιος, αλλά
δεικνύς το ήμερον αυτού της γνώμης, και ότι παρά
ταύτην ελομένους , και μετά ακριβείας ταύτην κατ- την αυτού γνώμην τούτο διεπράττετο · ου γάρ μόνον
ορθώσαντας , και των εν επαγγελίαις κειμένων ουκ ήρέσθη τοίς γενομένοις, αλλά και εμέμψατο ,
αγαθών τοις αγαπώσιν αυτόν επιτυχείν, χάριτι και επειδή γέγονε. Διά τούτο θέλων δείξαι την περί τον
φιλανθρωπία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, μεθ ' ου Ιωσήφ φιλοστοργίαν , αυτώ παραχωρεί τα Σκιμα,
τω Πατρί,άμα των αγίω Πνεύματι , δόξα , κράτος , τιμή, και φησιν : "Ην έ.latoν ένα μαχαίρα μου και τοξω.
νυν και αεί, και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν. Ει γάρ και εκείνων το έργον γέγονεν, αλλ' εν τη εμή
[ 35] ΟΜΙΛΙΑ ΞΖ'. κείται εξουσία . Ει γάρ των παίδων δεσπότης ο πα
Είπε δε, φησίν , Ισραήλ τω Ιωσής : Ιδού εγώ τηρ, πολλώ μάλλον των υπ' αυτών κτηθέντων κύριος
αποθνήσκω, και έσται ο Θεός μεθ' υμών , και αν είη ει δέ κύριος, και ο βούλεται διανέμειν αν δύο
αποστρέψει υμάς ο Θεός εκ της γης ταύτης εις
την γήν των πατέρων υμών . Εγώ δε δίδωμι σοι ναιτο. Επεί ούν έβούλετο δείξαι την περί τον Ιωσήφ
Σήκια εξαίρετον παρά τους αδελφούς σου, ή εύνοιαν, ου μόνον διά της του Εφραίμ και του Μα
έλαβον έν μαχαίρα μου και τοξω. νατσή ευλογίας τούτο πεποίηκεν, αλλά και διά του
α'. Πρώην επαγγειλάμενος τέλος επιθείναι τη κατά την Σήκιμα εξαίρετον κληρονομίαν καταλιπείν τω
τον Ιακώβ υποθέσει, εις μήκος ημίν έκταθέντος του παιδί. Και εκάλεσε , φησί, τους υιούς αυτού
λόγου, την υπόσχεσιν πάσαν εις πέρας αγαγείν ουκ Ιακώβ, και είπε: Συνάχθητε , ίνα αναγγείλω υμίν
ισχύσαμεν. Διό βούλομαι σήμερον τα πρώην ημίν τι απαντήσεται ύμϊν επ' εσχάτων των ημερών.
εκείθεν απολειφθέντα εις μέσον προθείναι , ίνα ούτω 'Αθροίσθητε, και ακούσατε Ισραή.1 του πατρός
και νυν, Θεού διδόντος, το τέλος επιθώμεν. 'Αναγ- υμών. "Ορα του δικαίου την σύνεσιν . Επειδή προήδει
καίον δε πρότερον υπομνήσαι την υμετέραν αγά- της τελευτής τον καιρόν, καλεί τους παίδας προς εαυ
πην, και δείξαι μέχρι τίνος τότε τον λόγον στήσαντες, τον, και φησι: Συνάχθητε, ίνα υμϊν ήδη προαναρω
ούτω την διδασκαλίαν κατελύσαμεν. "Ιστε δήπου και νήσω τί υμίν απαντήσεται επ'εσχάτων των ημε
μέμνησθε, ότι ηνίκα τους του Ιωσήφ παίδας μέλλων γων :.'Αθροίσθητε,και ακούσατε Ισραήλ του πατρός
ο δίκαιος ευλογείν, τον Εφραίμ του Μανασσή προ- υμών . Δεύτε, φησί, και μάθετε παρ' εμού, ου τα παρ
έθηκε, και ταύτα του πατρός δυσχεράναντος , προς όντα, ου τι μετά βραχών εσόμενα χρόνον, αλλά τα εν
αν και είπεν, οίδα, τέκνον · και ούτος έσται εις εσχάταις ημέραις γενησομενα. Καιταύτα υμίν ουκ απ'
λαόν , και ούτος υψωθήσεται » αλλ' ο αδελφός έμαυτού μηνύω, αλλ' υπό του Πνεύματος ενεχούμε
αυτού ο νεώτερος μείζων αυτού έσται , και το νος· διά τούτο και τα μετά πολλάς ύστερον εσόμενα
σπέρμα αυτού έσται εις πλήθος εθνών . Και ευ- γενεάς ήδη προαναφωνώ. Και γάρ μέλλων την ζωήν
λόγησεν αυτούς εν τη ημέρα εκείνη, λέγων · Εν ταύτην καταλύειν, βούλομαι εκάστω υμών, ώσπερεν
υμίν εύλογηθήσεται Ισραήλ, λέγοντες · Ποιήσαι στίλη χαλκή. εναποθέσθαι την μνήμην. Σκόπει δε
σε ο Θεός ως Εφραίμ και Μανασσή» και έθηκε τον δίκαιον, πώς συναχθέντων των παίδων, τη τάξει
των Εφραίμ έμπροσθεν του Μανασσή. Μέχρι χρησάμενος της Εξω γενέσεως,ούτω την αρμόττουσαν
575 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP . 374
προς έκαστον ποιείται η κατάραν, ή ευλογίαν,κάν τούτω κιμίται πολλήν την περί αυτούς εύνοιαν έκδεδείχθαι,
δεικνύς της οικείας αρετής τηνυπερβολήν.Και άρχεται τότε βαρείαν τήν μήνιν επιδειξάμενοι, τα των πολε.
από του πρώτου . Ρουβήν, φησίν,ό πρωτότοκος,ισχύς μίων αυτούς διέθηκαν. Και είπών το γεγενημένου
μου, και αρχή τέκνων μου · σκληρός φέρεσθαι, αυτοίς, αμάρτημα, προμηνύει και την υπέρ τούτου
και σκληρός αυθάδης. "Όρα πόση ή σοφία του δι- διαδεξoμένην αυτους τιμωρίαν Διαμεριώ αυτούς έν
καίου. Μείζονα γάρ την κατ' αυτού κατηγορίας αυξή- Ιακώβ, και διασπεγώ αυτοίς εν Ισραήλ. Παντα .
σαι βουλόμενος, πρότερον είπε τα από της φύσεως χού, φησί , διεσπαρμένοι έσονται , ίνα τούτο αυτό
αυτώ ενυπάρχοντα προτερήματα, και την προεδρίαν, πάσι κατάδηλον γένηται, ότι διά το τόλμημα το γε
ής απήλαυσεν αυτός, αρχή τέκνων γενόμενος , και της γενημένον τούτο ούτοι υπομεμενήκασιν . Ιούδα , σε
αξίας της του πρωτοτόκου απολαύων : και τότε τα αινέσαιεν οι αδελφοί του. Η εις τον Ιούδαν γε
από της προαιρέσεως αμαρτήματα ώσπερ εν στήλη γενημένη ευλογία μυστική τις έστι, προμηνύουσα
χαλκή εναποτίθεται, δεικνύς ότι ουδέν όφελος των ημίν τα κατά τον Χριστόν άπαντα. Ιούδα γαρ, φησί,
φυσικώς ήμίν ενυπαρχόντων, μή των από της προαι- σε αινέσαιεν οι αδελφοί σου. Επειδή γαρ εντεύ
ρέσεως κατορθωμάτων επομένων: ταύτα γάρ έστι τα θεν έμελλεν εκ της τούτου φυλής αναφαίνεσθαι κατά
και έπαινον φέροντα και ψόγον προστριβόμενα . Σκλη- τον της οικονομίας λόγον, διά τούτο υπό του Πνεύμα.
ρός, φησι, φέρεσθαι , και σκληρός αυθάδης . Την τος του αγίου ήδη κινούμενος.[ 638] προμηνύει διά των
από της φύσεως αξίαν σοι, φησί, δεδομένην προύδω εις τον Ιούδαν λεγομένων ου μόνον την εις ανθρώ.
κας διά της οικείας προπετείας. Είτα και αυτό το πους κάθοδος του Δεσπότου, αλλά και το μυστήριον,
είδος του αμαρτήματος ανάγραπτον καταλιμπάνει , και τον σταυρόν, και την ταφήν, και την ανάστασιν,
ώστε και τους εξής διδασκαλίαν είναι μεγίστην προς και πάντα απαξαπλώς. 'Ιούδα γαρ, φησί, σε αινέ.
το μή τους αυτούς επιχειρείν, την κατ' αυτού κατ σαιεν και οι αδελφοί σου · αι χείρές σου επι νώτου
ηγορίαν γεγενημένην. Eξύβρισας, ώς ύδωρ μη των εχθρών σου» και προσκυνήσουσι σοι οι υιοι
έκζέσης. Ανέβης γάρ, φησίν, επί την κοίτη του του πατρός σου την υποταγήν δηλών, ήν μέλλου
πατρός σου " τότε εμίανας την στρωμνήν , ου σιν υποτάττεσθαι. Σκύμνος λέοντος Ιούδα. Εκ
ανέβης. [6574 Την μετά της Βάλλας γεγενημένην βλαστού, υιέ μου , ανέβης. Την βασιλείαν αυτού
αυτό συνουσίαν αινίττεται, προλέγει. "Εθος γάρ άει τη Γραφή διά της εικόνος
β . " Ορα πως διά της συνέσεως της υπό του Πνεύμα τούτου του ζώου την βασιλικήν αυθεντίαν αινίττεσθαι.
τος αυτώ χαρισθείσης προλαβών, όπερ έμελλε Μωύ . Αναπεσών εκοιμήθης ώς λέων, και ως σκύμνος.
της νομοθετείν, ώστε μη εξείναι τη αυτή μίγνυσθαι Τις έγερεί αυτόν ; Τον σταυρόν και την ταφήν ενταύθα
γυναικι πατέρα και παιδίον , τούτο αυτός ήδη, δι' ών αινίττεται. Τίς έγερεί αυτόν ; Καθάπερ γάρ τον
επετίμησε το παιδί, απαγορεύει, και φησιν: Έμία. λέοντα και τον σκύμνον καθεύδοντα ουδείς αν τολμή
νας την στρωινήν , ανελθών επί την κοίτης του πα - σειεν εξαναστήσαι , ούτυ, φησίν , Εκοιμήθης ως
τρός σου. Πράγμα παράνομον ειργάσω, φησί. Διά λέων, και ώς σκύμνος, Τίς εγερεί αυτόν ; Αυτός
τούτο επειδή ούτως Έξύβρισας , ώς ύδωρ μη γάρ έστιν ο λέγων : Εξουσίαν έχω θείναι την
εκζέσης. 'Ανόνητός σοι, φησίν,έσται η τοιαύτη επι ψυχήν μου, και εξουσίαν έχω πάλιν λαβείν αυ
χείρησις, ότι ουδε του πατρός αιδώ τινα λαβών, μιά τήν . Είτα και τον καιρόν σαφώς μηνύει, καθ' ον
ναι αυτού την κοίτην ετόλμησας. "Ινα ούν ήδη εν ταις επιστήσεσθαι έμελλεν ο Χριστός κατά τον της οικο
εξής γενεαίς την τοιαύτην μίμησιν φυγείν έχωσι,διά νομίας λόγον. Ουκ εκλείψει , φησίν , άρχων εξ
Ιούδα, ουδε ηγούμενος εκ των μηρών αυτού ,
την κατηγορίαν ταύτην ώκονόμησεν, ώστε πάντας έως αν έλθη, ώ απόκειται και αυτός προσδοκία
ακούοντας παιδεύεσθαι και ειδέναι σαφως, ως ουδέν εθνών. Μέχρι τότε διαρκέσει, φησί, τα Ιουδαϊκά,
αυτούς όφελος της από της φύσεως προεδρίας κεχα και οι άρχοντες οι εξ Ιουδαίων,έως αν εκείνος πα
ρισμένης, ει μή και τα της προαιρέσεως έπηται. ραγένηται. Και καλώς είπεν, "Εως αν έλθη, ή από
Είτα επειδή αρκούντως τούτου εστηλίτευσε την μια κείται εκείνω φησίν, ώ προητοιμασμένη η βασιλεία
φάν ταύτην πράξιν, έρχεται επί τον Συμεών και Λευτ. διότι Αυτόςεστιν η προσδοκία των εθνών."Ορα πως
Συμεών και Λευί συνετέλεσαν αδικίαν εξαιρέ ήδη λέγει και την μέλλουσαν των εθνών έσεσθαι σω
σεως αυτών . Η φιλονεικία αυτών, φησίν, ήν υπέρ τηρίαν. Και αυτός έσται, φησί , προσδοκία των
της αδελφής επεδείξαντο, εις την αδικίαν εκείνην εθνών. Τήν τούτου παρουσίαν τα έθνη προσδοκά.
αυτους παρόρμησεν. Είτα δηλών ότι λαθόντες αυτόν Δεσμεύων, φησί, προς άμπελον τον πώλον αυ
τηνέαυτών γνώμην εις έργον ήγαγον, φησίν Εις του, και τη έλικι των πώλον της όνου αυτού•
βουλήν αυτών μή έιθοι η ψυχή μου , και επί τη διά του πώλου πάλιντηντων εθνών προμηνύων προσ
συστάσει αυτων μη ερείση τα ήπατά μου. Μή αγωγήν. Επειδή γαρ ακάθαρτον ζώον ο όνος, διά
γένοιτό μοι, φησί, κοινωνήσαι αυτούς της γνώμης , η τούτο φησιν: Εκείνα τα ακάθαρτα έθνη μετά τοσ
συγκαταθέσθαι τους υπ' αυτών αδίκως γεγενημένοις. αυτ
αυτης. ευκολίας
ευκολία ενός
ενάξει, ώς άν τις τη έλικι της αμπέ
" Οτι εν τω θυμώ αυτών απέκτειναν ανθρώπους. λου τον πωλον προσδήση, της εξουσίας την υπερβολήν
"Αλόγιστος αυτών, φησί,γέγονεν ο θυμός. Ει γάρ και αίνεττόμενος, καιτωνεθνών την πολλήν υπακοήν. Πολ
ήμαρτε Συχέμ, αλλά κατά πάντων ουκ έχρήν τοσαύ λής γάρ έστι τηςημερότητος του όνου το ανέχεσθαι τη
την επιδείξασθαι μιαιφονίαν. Και εν τη επιθυμία έλικι της αμπέλου προσδεθήναι. Τη αμπέλω δε παρεί.
αυτων ενειροκόπησαν ταύρον . Τον υιόν του Εμ- κασε την οικείαν διδασκαλίαν. Εγώ γάρ ειμι , φησιν,
μώρ ενταύθα αινίττεται , διά το ακμάζον της ηλι- και απλο και αληθινή και ο Πατήρ μου και με
κίας ταύρον αυτόν ονομάσας. Είτα είπών τα ειργα- ός έστιν, "Ελικας δε εκάλεσε το απαλόν των προσ
σμένα αυτούς, και αράν προστίθησι, και φησε: 'Επι ταγμάτων και των νομοθεσιών το εύκολον ένα ήδη
κατάρατος ο θυμός αυτών , ότι αυθάδης και η προμηνύση. ότι τα έθνη ευπειθέστερα τούτων γι
μήνις αυτών , ότι έσκληρύνθη. Τον δόλον αινίττεται. νήσεται. Πλυκεϊ εν οίνω την στολήν αυτού, και
ον προς αυτούς εποιήσαντο απατήσαντες αυτούς, και" εν αίματι σταφυλής την περιβολήν αυτού.
μετά δόλου αυτούς επιθέμενοι. Αυθάδης γάρ, φησιν , γ'. " Ορα πώς άπανημίντο μυστήριον ενταύθα ηνί
o Dujos ajtov, Toportert,S, abycotos. imis . a Savil. et aliquotmss. hic et supra ge alvéocioav, Mor,
αυτών , ότι έσκληρύνθη. "Οτε γάρ ενόμισαν οι Ση- el alii σε αινέσαιεν.
573 IN CAP. XLIX GENES. IO.MIL . LXVII . 571
migraturus, volo unicuique vestrum quasi in litulo et ricax : el ira eorum , quia obdurala esi. Dolum sigili.
columna prea niemoriam insculpere .Considera alilem cai, quo illos circumvenerunt, ac cum dolo ipsos
juslum , quomodo congregatis liberis,natalium ser. ailorii sunt, Pervicas cnim , inquit, furos eorum , le
vato ordine, unicuique congruenlem del velmaledi- merarius, impeluosus, ratione carens. El ira eorum .
clionem vel benedictionem : el in hoc monstrans suæ quia obdurala est. Quando enim Secimilic pulaverunt
virtutis eminentianı, incipiat a primo. 5. Ruben , in cos sibi valde amicos, lunc gravi ira el bello cos op .
quit, primogenitus, fortitudo mea ,elprincipium filio . presscrunt. El dicto corum pecc.:10, dicit el suppli
rum meorum :durus ud ferendum , durus elpervicar. cium quod luiluri erant Purliur cos in Jacob, el dis
Vide quanla sapientia justi. Volens enim accusatio seminabo eos in Israel. Ubique , inquit, dispersi crunt,
nem magis inlendi, prius dixit privilegia ei a patura
ul islud ipsum maniſ slum fial , cos propter facinus
concessa, el dignitatem quam tenebat, eum nempe commissum id passos fuis .c . 8. Juda, le laudent fra
principium filiorum ,el primogenituræ honore clarum tres lui. Benedictio Judæ dita mystica esi, præsiglians
esse : el postea pcccala illius quasi in area columna omnia quae ad Christum allineni, Juda, inquit, le lav
inscribit : monstrans nihil profutura nobis esse ca dent fratres tui. Quia ex hac !ribu exoriturus erat
quæ a natura insunt, nisi el voluntaris bona opera Christus secundum dispensationis rationem , propter
sequantur :hæc enim sunt quæ el laudem habenl et ea Spirilu sanclo Malus Jacob, predicit per ca , que
vituperium . Durus, inquit, ad ferendum , durus et in Judani dicuntur, non solum descensum Dominiad
pervicax .Naluræ , inquit, dignitatem libi dalam ami homines, sed ct mysterium , el crucem , el sepulturam ,
sisti propria lua lemerilate.Deinde et speciem pcc el resurrectionem , el ut semel dicam , omnia . Juda
cati beve scriptam relinquit, ita ut quod ille accu . cnim , inquil, le laudent fralres lui : manus tuæ in lergo
salus reprehensusque sit, posterismagna sil crudi inimicorum fuorum : el adorabunt te filii patris rui.
lio , ne siinilia allentent. 4 . Contumelia affecisti, si. Quibus declarat, eos subjiciendos illi essc. 9. Catulus
cut aqua non effervescas. Ascendislicnim , inquit, su - bonis Juda. De germine, fili mi, ascendisli. Regnum
per lectum patris tui : lunc polluisli stratum quod ejus priedicil. Semper enim Scriplurie mos esl, per
ascendisli. Significat concubitum ejus cum Balla . figuram hujus animalis regiam auctoritatem insinu.
2 . Vide quomodo per sapientiam a Spiritu sancto re. Recumbens dormivisti ui leo, el sicul calulus. Quis
sibi datam , prius dixit id quod postea Moses inter le excitabil eum ? Crucem el sepulturam hic signi.
ges recensilurus eral, non licere cum eadem muliere ficat. Quis excitabit, inquit , eum ? Sicut enim leo
patrem ct lilium rem balere (Lev . 18. 8). El nunc nem vel catulum dormientem nullus andet excitare ,
istud ipse , filium suum increpando, sic prohibet. Pol ita Dormiristi ul lco , el ul calulus. Quis excilubil eum !
luisti, injuil, stralum , ascendens super lectum patris Ipse enim cst qui dicit : Polislalem habeo ponendi
mi, Rem perversain fecisti. Proplerhoc quod ila Cone animam meam , el potestatem hubco ilerum recimendi
lumelia mc affecisti, sicul aqua non eſſervescas. Inu eam (Joan. 10 . 18). Pustra el lempus quoque mani
lilis erit, inquit, ille conatus luus : quod ncque patrem feste declarat , quo adventurus sil Christus sccumuluin
reverilus, polluere cjus lectum ausus fueris. Ut igitur dispens: tionis rationem . 10. Non deficiel, inquit ,
nunc in sequentibus generationibus lalia nemo imi princeps de Juda, neque dux de femoribus ejus, donec
llur , propterea Spiritus saliclus ordinavit, ut literis venial, cui reposilum est : etipse eril exspeclulio gen
commendelur hiec accusatio : el omnes qui audiunt lium . Tanidin , inquit , durabuit Judaica , et principes
crudiantur , scianlque manifesle , niliil prodesse di- Jud.corum , donccille veneril.El benedixii, Donec ille
gnilalem nalura concessam ,nisi elvoluntatisaccedante venerii, cui reposilum est : quasi dicit, lle cui prep.se
ornamenta . Deinde quia satis traduserat ncfarium hoc ratum est regnuin : pr plerea Ipse est exspecialio gi'ne
opus, venit ad Symeonem ct Levi. 5 . Symeon el Levi lium . Vide quomodo jam dicit etiam gentes salute dore
compleverunt injustitiam voluntatis suæ . Coulentio co . nandas. Et ipse eril, inquit exspectatio gerllinn . Thujus
rum , quam propler sororem suam declararunt, eos adventum gentes exspectail. 11. Ligans ad vitem pul
iu injustitiam illam impulit . Deinde declarans cos se lum suum , cl ad palmilem pulliin asinæ snæ . Per pula
ignaro rem fecisse , dicit : 6. l» consilium eorum non lum ilerumi gentium significat adductionem . Nam quia
reniul anima mea , et in cælu eorum non firmenlur je asinus immundum erit animal, propterea dicit : Illæ
cora mea. Absit, inquit, lil communicem corum sen imioundae gentes cum tanta facilitate adducentur ,
lenti:r , et obscquar eis in iis que injuste egerunt. quasi quis ad p. diuilem vitis asinum alligel : simul
Quia in furore suo occiderunt homines. Irrationabilis , insinuans el potestatis excellentiam el gentium obe
inquit, fuit corum indignatio . Nam licet peccassci Sy dientiam .Magnx eniin mansueludinis est, quod asinus
chem , allamen non oportebal lantam stragem facere patiatur se ad palmiicm vilis ligari. Viti autem suami
cl omnes perdere. El in concupiscentia sia subnerva . doctrinam comparat: Ego enim sum , i: quil, vilis vera ,
verunt laurum ". Filium Emunor lic significat. Nun el pater meus agricola est (Joan . 15 . 1 ). Palmilcs alle
quia in florenti alale erat, laurum cum nominavil. lem vocavit Ieneritudinein præceptorum , et facilita
Deinde ut dixit ea quæ fecerant, etiam maledictionem tem legis ferend:v : ut jam pra'sigriet gentes magis
apponil et dicit : 7. Malediclus furor eorum , quia per credulas fore, quam Jud .cos. Larabil in vino stulun
Alii, sufinderunt murum ; sic Vulgata. Vidl. Hesapla suam , el in sanguine avæ ainicium suum .
uostia . 3. Mysterium Eucharistiæ præsignatur . - - Vide quo
875 S. JOANNIS CIIRISOSTOJI ARCIIEP. CONSTANTINOP. 576
modo nubis folum mysterium insimuavit. Sciunt qui crga Dominum dilectionem , quomodo orbis Dominum
initiati sunt, quod dictum est : Lavabit in rino stolam suum esse Deum dicat, non concludens ejus dominium .
suam . Stolam pulo corpus dici, quod propter dispen : neque privanseum potestat universali,sed suum decla .
sationcm ferre dignatus est . Deinde ut diligenter di rausamoreni. Ei benedixit libibenedictione cæli e suver .
scas vinum quid appellavit, subdit : Erin sanguine uric nis. Non solum , inquit, adjuvit te, sed el Benedixil je boy
amictum suum . Vide quomodo sanguinis nomine cru nedictione lerroc omnia contincntis, propler beneilictionen
cein nobis cl occisionem signilicet, ct oninem mysle niberum el rulre, 26 . benedictionem patris tui et mulris
riorum dispensationem . 12. Jucundioris oculi ejus lux . Pravaluit benedictionibusmontium firmorum , el dia
vino ; el candidiores dentes cjus lacle. llic gloriam nobis sideriis collium a'lernorum . Per colles æternos gloriam
dronstrare vull per metaphorain vini ci oculorum . el m : jeslalem , el regnum Ægypti : per montes el
El candidiores dentes ejus lacle. Justitiam signal et colles, sublimitatem et fortitudinem de. ignat, ct in
charialom iudicis. Nam per dentes et lac nibil aliud summim listigium principalus evectum esse hic insi.
significare vult quam lore caiididum el manifesiuni muat. llæ enim , inquil, benedictiones erunt super ca
judicium ut estliclis et dentium condilio . 13. Zabulon , pul Joseph , el in vertice (ralrum , quorum dulr est. llit
inquit, in maritimo habitabil, et ipse apud stationem scilicet, inquit , benedictiones erunt super caput lunini.
naviani, el exlendelur usyue ad Sidonem . Vide quo . 27. Benjamin lupus rapax , mane comedel, el ad vespe.
modo a huic pradicil ubi domicilium habilurus sit , ram distribuel escan . Et lic præsignat ei quod longo
el quod usque ad Sidonem extendclur. 14. Issachar póst lempore ſuturum eral, el quod grassaturus esset
bonum desideravil, recumbens inter sortes : 15 . el videns sicut lupus rapicns, occidens ct innumcra mala la
requiem quod bona, el lerram quod pinguis, supposuit ciens. Quoniam autem omnibus filiis congruentes be
humerum suum ad laborandum , et ſaclus est vir agri- ncdictiones præsignavil, 28. Ei benedixit, inquil, sin
colu . Laudat hunc quod operationem terræ clegerit, gulis juxta benedictionem suam , qua benedixeral eis :
ei hanc omnibus aliis prælulerit. 16 . Dan judicabit hoc est, miicuiquc prædicebat qux decebat, et que in
populum suum , sicut et una tribus in Israel . 17 . Et maquaque tribu eventura essent predisil. Posiguam
piat Dan serpens in via , insidens in semila ,mordens un autem orilinavit ea quz a Spirilu ipsi præsignat: fuc
qulam equi: el cadel eques relrorsum , 18 . salulen ex- rani, dicit eis : 29. Ego apponor ad populum , meum ,
speclans Domini. Dignum ut quis admirelur et obslu . el sepelielisme cum patribusmeis.
pescat, quomodo justus ille oculis spiritus omnia prx - 4 . Vide quomodo per niandatum hoc maximam eis
videns, filiis suis prænuntiaverit quid unicuique evene consolationem afferat. Considerabant enim , justum
lurum sit : nam etiam illa que post mullum teniporis hoc non mandalurum fuisse , nisi omnino scivis. cl
lulura sunt prædicit. 19. Gad , lentalio lentabil cum ; redilum ipsorum futurum , et liberandos se a servi
ipse aulem lentabil illum ad pedes. 20 Aser, pinguis lule Ægypti. Postea quoque locum nominal : In spe
ejus panis, et ipse dabil cibum principibus. 21. Nephe lunca, inquit , qua csl in agro Ephron Chellæi. 33. El
Thalim , virgullum rcsolutum , dans in germine pulchrie ut hæc dixii, cessavit imperare filiis suis. El sublevavit
tudinem . Et quia paucis transit illos , venit conse- Jacob pides suos super lectum , et defecit , el apposirius
quentcr ad Joseph, et ail : 22. Joseph filius auclus, csl ad populum suum . Vide niorica justi etiam niagno
invidiosus : Joseph filius auclus, filius meus junior . In miraculo plcnam . Nam posliquam imperavit pucris
vidiosus, inquit,factus es ab ipsis initiis. 23. Quem con . suis, Sublevavit pedes in lectum suum , quasi cum vo
silio communicato conviciis incesserunt. Fratrum signi- luplate rem reciperet. Ila impletis omnibus , Pedes
licat conspirationem contra eum . El id quod supra sustulil : boc est, planos cl rectos ſecil, ci cricndil :
dicebat Scriptura , eos crimine malo ditulisse Joseph Defecit, hoc est, finivit viiam , El apposilus est ad po
apuul patrem suum (Gen . 37. 2),hoc iste dicit : Quem pulum suum . 1. E ! recidit Joseph super faciem patris
communicato consilio conviciis incesserunt, el intende- sui, el peril super eum , el osculatus est eum (Capul 50 ).
bant in eum domini saqillationum . Sanguinariuin illo . Vidisti filii dilectionem ? vidisti ignitam carilalem !
rum significat animum . 24. El conlrili sunt cum forli- Etposi animäe recessum Recidit Joseph super faciem
Tudine arcus eorum . Vidc quomodo postquam dixit ca ejus , el osculalus est , el plevil super co . Ilis factis Jose
qux contra Justph allentarunt, dicit et ea qux eis seph qux a patre mandata eralil exsequi curavit. 2.
contigerunt. Contrili enim , inquit, arcus corum , et dis- Elmox mandavil pollincloribus , ul sepelirent patrem
soluli sunl nervi brachiorum manuum eorum . Ipsi qui. suum . 3. E : ipse quidem quadraginta diebus, Ægyples
dem occidere le conati sunt, et quantuin ex ipsis pen - culcm septuaginta diebus eum luxil. El postquam justa
debal, opere complessent : sed et arcus eorum con - omnia persoluta sunt, significavit Pharaoni, et iis qui
Irili suni, et dissoluti sunt eorum nervi. Sic enim eis cum co erant, quæ illi paler adhuc vivus demanda -
accidit, quando audierunt Joseph dicentem : Ego sum ral, et dixit : 5 . Adjuraril me pater meus , dicens : In
frater vester Joseph , quem vendidistis in Ægyptum sepulcro, quod fodimihi in lerru Chanaan , illic me se
Gen . 45. 5). Tunc cnim , lunc maxime soluti sunt pelies.Nunc igitur ascendam , el sepeliam patrem meum ,
nirvi corum , Per manum potentis Jacob. 25. Inde et redibo. Æquum et, inquil, elqu.c ab co prz'cepta
qui corroboraril Israel a Deo patris lui, el adjuvil le siint, implcam . Chi igitur ea fecero quir jusserit, re
Deusmeus. Quidissolvit eorum nervos, inquil, polens dibo. Iliec utaudiil , permisit Pharao. 7. Etascendil,
est. Ipsc enim adjuville Deusmeus. Videgermanam justi ingil, Joseph ui gejclirer pairem suum , el simulascen .
675 IN CAP . XLIX GENES . HOMIL , LXVII. 578
ξατο. "Ισασιν οι μεμυημένοι το λεγόμενον· πλυνει τρόν, όπως τον της οικουμένης Δεσπότην αυτού μο.
έν οίνω την στολήν αυτού • στολήν, oίμαι, το νου λέγει είναι Θεόν, ουχί συγκλείων αυτού την δε
σώμα λέγων, και διά την οικονομίαν φορέσαι κατηξίω- σποτείαν , [640] ουδε αποστερών αυτόν της εξουσίας
σεν. Είτα ένα μάθης ακριβώς οίνον τι προσηγόρευσεν, της οικουμένης, αλλά τον οικείον εμφαίνων πόθον.
επήγαγε · Και εν αίματι σταφυλης την περιβολήν. Και ευλόγησε σε ευλογίαν ουρανού άνωθεν . Ού
αυτού. "Ορα πως τα του αίματος ονόματι την σφα- μόνον, φησίν, εβοήθησεν, αλλά και Ευλόγησε σε
γήν ημίν και τον σταυρόν ήνίξατο, και πάσαν των ευλογίαν γης εχούσης πάντα, ένεκεν ευλογίας
μυστηρίων την οικονομίαν. Χαρυποι οι οφθαλμοί μαστών και μήτρας, ευλογίας πατρός σου και μη
αυτού από οίνου, και [659] λευκοί οι οδόντες αυ- τρός σου. Υπερίσχυσεν επ' ευλογίαις ορέων μο
του ή γάλα. Ενταύθα το φαιδρόν ημίν ενδείξασθαι νίμων, και επιθυμίαις θινών αιωνίων . Την δόξαν
βούλεται διά της μεταφοράς του οίνου και των οφθαλ- και την περιφάνειαν ενταύθα αινίττεται και την βα
μών . Και λευκοί οι οδόντες αυτού ή γάλα: το δί- σιλείας της Αιγύπτου , διά των ορέων και των θινών
καιον και το λαμπρόν του κρατού . Διά γάρ τών οδόν- το υψηλόν τε και ισχυρόν εμφαίνων, ως και εις αυτήν
των και του γάλακτος ουδέν έτερον ημίν σημαίνειν την ανωτάτω κορυφήν της αρχής ανενεχθήναι. Αύ
ήβουλήθη, ή ότι ούτως έσται λευκών και περιφανές ται, φησίν, αι ευλογίαι επί την κεφαλήν έκονται
το κριτήριον , καθάπερ ή του γάλακτος και των οδόν- 'Ιωσήφ, και επι κορυφής ών ηγήσατο αδελφών.
των ποιότης. Ζαβουλών, φησί, παράλιος κατοική. Αύται, φησίν, αι ευλογίαι επί την κεφαλήν έσονται
σει, και αυτός παρ' όρμον πλοίων, και παρατενεί την σην. Βενιαμίν λυκός άρπαξ , το πρωϊνόν έδε
έως Σιδώνος. "Ορα πώς και τούτο προμηνύει ένθα ται, και εις το εσπέρας διαδώσει τροφήν . Και εν
την oίκησιν έξει, και ότι μέχρι Σιδώνος έκταθήσεται. ταύθα προμηνύει αυτά τα μετά μικρών εσόμενα χρό
Ισσάχαρ το καλόν επεθύμησεν, αναπαυόμενος νον, και ότι, καθάπερ λύκος , ούτος επιβήσεται αρπά
ανά μέσον των κλήρων · και ιδών την ανάπαυσιν ζων, αναιρών, και μυρία κακά διατιθείς. Επειδή δε
ότι καλή , και την γην ότι πίων , υπέθηκε τον πάσι τοις υιούς καταλλήλους τάς ευλογίας προε μή
ώμον αυτού εις το πονείν , και εγένετο ανήρ νυσε, Και ευλόγησε, φησίν, έκαστον κατά την ευ
γεωργός . Έπαινεί τούτον, ώς την της γης εργασίαν λογίαν αυτού, ήν ευλόγησεν αυτούς • αντί του ,
ελόμενον, και το περί την γην πονείσθαι πάντων άπερ έχρήν εκάστω προεμήνυσε , και τα έφ' εκάστης
προτετιμηκότα . Δάν κρινει τον εαυτού λαών, ώσει φυλής συμβησόμενα προανεφώνησεν · επειδή διετά
και μια φυλή εν Ισραήλ. Και γενηθήτω Δάν ξατο τα υπό του Πνεύματος αυτό προμηνυθέντα,
όφις εφ' οδού, εγκαθήμενος επί τρίβου, δάκνων φησί προς αυτούς• Εγώ προστίθεμαι προς τον
πτέρναν ίππου · και πεσείται ο ιππεύς εις τα οπί- εμόν λαόν, και θάψετε με μετά των πατέρων μου.
σθια, την σωτηρίαν περιμένων Κυρίου. Θαυμάσαι δ'. " Ορά πως διά τηςεπισκέψεως ταύτης μεγίστην
άξιον και εκπλαγήναι τον δίκαιον τούτον, όπως τους αυτούς παραμυθίαν χαρίζεται . Ενενόουν γάρ, ότι ουκ
του πνεύματοςοφθαλμοίς άπαντα προορών τους παισι αν ο δίκαιος τούτο διεστείλατο, ει μή πάντως ήδει την
τεριεσήμαινε, και τα εκάστω συμβησόμενα προέλεγε: άνοδον αυτών εσομένην, και της δουλείας της εν Αι
τα γάρ μετά πολύν εσόμενα χρόνον ήδη προαναφω- γύπτω την απαλλαγήν. Είτα και τον τόπον λέγει :
νεϊ. Γαδ, πειρατήριον πειρατεύσει αυτόν · αυτός 'Εν τω σπηλαίω, φησίν, ό εστιν εν τω αγρώ
δε πειρατεύσει αυτόν κατά πόδας. 'Ασήρ, πίων Εφρών του Χετταίου. Και ταύτα ειπών κατ
αυτού ο άρτος, και αυτός δώσει τροφήν άρχουσι. έπαυσε, φησίν, επιτάσσων τοίς ιούς αυτού . Και
Νεφθαλείμ, στέλεχος ανειμένον , επιδιδούς εν τω εξάρας Ιακώβτους πόδας αυτού επί την κλίνην,
γεννήματι κάλλος. Και επειδή εν συντόμω παρ- εξέλιπε, και προσετέθη προς τον λαόν αυτού ."Ορα
έδραμε τούτους, έρχεται λοιπόν επί τον Ιωσήφ, και και την τελευτής του δικαίου πολλού θαύματος γέ
φησιν · 'Ιωσήφ υιός ηυξημένος, ζηλωτός : Ιωσήφ μουσαν. Διαταξάμενος γάρ, φησί, τοίς παισιν αυτού ,
υιός ηυξημένος , υιός μου νεώτερος . Επίφθονος Εξάρας τους πόδας επί την κλίνην, ώσπερ μεθ'
γέγονας, φησίν, εξ αυτών των προοιμίων. Εις όν δια- ηδονής το πράγμα καταδεχόμενος. Ούτω μετά το πάντα
βουλευόμενοι ελοιδόρουν. Των αδελφών την κατ' αυ- διατάξασθαι, Τους πόδας εξάρας, αντί του, εφαπλώ
του συμφωνίαν αινίττεται. Και όπερ ανωτέρω έλε- σας, ή τείνας, ώς αν είπoι τις, 'Εξέλιπε, τούτο εστι,
γεν η Γραφή, ότι ψόγον πονηρών κατήνεγκαν Ιωσήφ κατέλυσε την ζωήν, Και προσετέθη προς τον λαόν:
προς τον πατέρα αυτού, τούτο ούτος ενταύθα φησιν ' αυτού. Και επιπεσών , φησίν, Ιωσής επί πρόσ
Είς όν διαβουλευόμενοι ελοιδόρους, και ενείχον ωπον του πατρός αυτού, έκλαυσεν επ' αυτώ, και
αυτώ κύριοι τοξευμάτων : την φονικήν αυτών αινιτ- κατεφίλησεν αυτόν. Είδες παιδός φιλοστοργίαν; ει
τόμενος γνώμην. Και συνετρίβη μετά κράτους τα δες πεπυρωμένην αγάπην; Και μετά την της ψυχής
τόξα αυτών . "Ορα πώς, επειδή είπε τα παρ' αυτών αναχώρησιν 'Επιπεσών επί το πρόσωπον , και κά
κατά του Ιωσήφ τολμηθέντα, λέγει και τα αυτοίς ταφιλήσας, έκλαυσεν επ' αυτώ. Και τούτου γένο
συμβεβηκότα. Συνετρίβηγάρ, φησί, τα τόξα αυτών, μένου Ιωσήφ τα παρά του πατρός ένταλθέντα εις
και εξελύθη τα νεύρα βραχιόνων χειρών αυτών. έργον λοιπόν έσπούδαζεν αγαγείν. Τέως δέ Προσέταξε
Αυτοί μεν ανελεϊν επεχείρησαν , και το γε ήκον εις τους ενταφιασταϊς ενταφιάσαι τον πατέρα αυτού.
αυτούς , εις έργον την γνώμην εξήγαγον · αλλά και τα Και αυτός μεν τεσσαράκοντα ημέρας τάς της τα
τόξα αυτών συνετρίβη , και εξελύθη αυτών τα νεύρα . φής, η δε Αίγυπτός εβδομήκοντα ημέρας αυτόν
Πώς γάρ ουχί τούτο πεπόνθασιν, ότε ήκουον του επένθησε. Καιεπειδή τα νενομισμένα άπαντα γεγέ
Ιωσήφ λέγοντος: Εγώ είμι ο αδελφός υμών Ιωσήφ, νηται,λοιπόν γνωρίζει τη Φαραώ και τοις μετ' αυτού
όν απέδoσθε εις Αίγυπτος ; Τότε γάρ μάλιστα, τότε τα υπό του πατρός κελευσθέντα, και φησιν· " Ώρκωσε
εξελύθη αυτών τα νεύρα , Διά χείρα δυνάστου με ο πατήρ μου . [641] λέγων • Εν τω μνημείω, ώ
Ιακώβ. Εκείθεν ο κατισχύσας Ισραήλ παρά ώρυξα έμαυτώ εν γή Χαναάν, εκεί με θάψεις . Να
Θεού του πατρός σου, και εβοήθησέ σοι ο Θεός ο ούν συναναβάς θάψω τον πατέρα μου , και επαν
εμός. Ο δε εκλύσας αυτών τα νεύρα, φησίν, ο δυ - ελεύσομαι. Προσηκόν έστι, φησί, τα παρ' αυτού
νάστης εστίν. Αυτός γάρ εβοήθησε σοι ο Θεός και έμός. διαταγέντα πληρωθήναι παρ' εμού. Ποιήσας ούν τα
" υρα του δικαίου το γνήσιον περί τον Δεσπότην φίλ- δόξαντα αυτώ, επα νελεύσομαι. Ταύτα ακούσας επ
PATROL . GR. I.IV . 13
 I OP
377 S. JOANNIS CHRYSOSTOM ARCHIEP . CONSTANTIN . 578
έτρεψεν ο Φαραώ. Και ανέβη, φησίν, Ιωσήφ θάψαι θήσασθαι βούλεται, και πείσαι, ώς ουδέν εις αυτόν
τον πατέρα αυτού, και συνανέβησαν μετ' αυτού ήμαρτήκασι. Και φησι, Μή φοβείσθε · του γάρ Θεού
πάντες οι παίδες Φαραώ. Και την συγγένειαν , και είμαι εγώ. Υμείς έβουλεύσασθε κατ' εμού πονηρά :
τους βόας και τα πρόβατα υπελλείποντο. Και συν - ο δε Θεός έβουλεύσατο περί εμού εις αγαθά, όπως
ανέβησαν μετ' αυτού άρματα και ιππείς, και εγέ- αν γενηθή ώς σήμερον, ίνα διατροφή λαός πολύς.
νετο ή παρεμβολή μεγάλη σφόδρα. " Οφα διά την Μή δειλιάσητε , φησί, μηδέ εναγώνιοι γένησθε · Τού
εις τον Ιωσήφ τιμήν πόσην επιδείκνυνται σπουδήν οι Θεού γάρ ειμι εγώ, και τον Δεσπότην τον εμόν μι
Αιγύπτιοι , και συνανέρχονται τω Ιωσήφ, ώστε γενέ- μούμαι, και ευεργεσίαις αμείβεσθαι σπουδάζω τους
σθαι αυτους παρεμβολήν μεγάλην. Και παραγενόμε- τα ανήκεστά με διαθέντας: Του γάρ Θεού είμι εγώ.
νοι έν τινι τόπο, εκόψαντο αυτόν κοπετόν μέγαν Είτα δεικνύς όσης απολαύει παρά του Θεού ευνοίας,
και ισχυρόν σφόδρα. Και εποίησε το πένθος τω φησίν• Υμείς πονηρά γνώμη τα κατ' εμέ ειργάσασθε ,
πατρί αυτού επτά ημέρας. Και είδον οι κατοικούν - ο δε Θεός εις αγαθά μου πάντα περιέστησε. Διά τούτο
τες Χαναάν, και είπαν : Πένθος μέγα εστι τοίς και Παύλος έλεγε, Τοις αγαπώσι τον Θεόν πάντα
Αίγυπτίοις . Διά τούτο εκάλεσε το όνομα του τό- συνεργεί εις αγαθόν. Πάντα, φησί. Τι έστι , Πάντα;
που, Πένθος Αιγύπτου, ό έστι πέραν του Ιορδάνου. Και τα εναντία, και τα λυπείν δοκούντα, και ταύτα
'Αλλά σύ ταύτα ακούων, αγαπητέ, μή απλώς πα . εις αγαθόν μεθίστησιν · δή και επί του θαυμασίου
ράτρεχε, αλλά τον καιρόν εννοών, καθ' όνεγίνετο, πά - τούτου γεγένηται. Τα γάρ παρά των αδελφών γεγενη
σης αιτίας απάλλαττε τον Ιωσήφ. Ουδέπω γάρ ήσαν μένα, ταύτα μάλιστα αυτώ την βασιλείαν προεξένησε,
του άδου αι πύλαι συγκλασθείσαι, ουδε του θανάτου της ευμηχάνου του Θεού σοφίας πάντα τα πονηρά
τα δεσμά διαλυθέντα, ουδέ κοίμησις ο θάνατος λεγό- εις αγαθα μεταβαλλούσης . "Ινα διατροφή, φησί,
μενος ήν. Διά τούτο επειδή έδεδοίκεισαν τον θάνατον, λαός πολύς. Ου μόνον υμών ένεκεν ταύτα εις αγαθών
ταύτα εποίουν νυνι δε διά τήν του Θεού χάριν, επειδή μετέβαλεν, αλλ' ίνα και πάς ούτος ο λαός διατροφή
ύπνος ο θάνατος γέγονε, και κοίμησις η τελευτή, και ναι δυνηθή. Και είπεν αυτοίς : Μή φοβείσθε· εγώ
πολλή της αναστάσεως ή πληροφορία, ως από ζωής διαθρέψω υμάς, και τας οικίας υμών. Και παρ
εις ζωήν μεθιστάμενοι, ούτως αγαλλόμεθα και ευ εκάλεσεν αυτούς, και ελάλησεν αυτών εις την
φραινόμεθα. Και τι λέγω από ζωής εις ζωήν; Από καρδίαν. Τί τοίνυν δεδοίκατε ; Εγώ υμίν χορηγήσω
της χείρονος επί την βελτίονα, από της προσκαίρου τα πρός τροφήν, και πάσι τοις μεθ' υμών. Και παρ
επί την αιώνιον , από τηςεπιγείου επί τηνεπουράνιον. εκάλεσεν αυτούς, και ελάλησεν αυτών εις την
Και πληρώσας πάντα, φησίν, Ιωσήφ υπέστρεψεν καρδίαν . Ούχ απλώς αυτους παρεκάλεσεν, αλλά τοσ
εις Αίγυπτον , αυτός και οι αδελφοί αυτού, και οι αύτη έχρήσατο τη σπουδή, ώστε τασαν αυτών την
συναναβάντες μετ' αυτού. Αλλ' όρα μου λοιπόν έν- αθυμίαν εξελείν . Και κατώκησεν Ιωσήφ εν Αιγύ
ταύθα των αδελφών του Ιωσήφ την δειλίαν, και τον πτω, αυτός και οι αδελφοί αυτού, και πάσα ή
φόβον τον κατασείοντα αυτών την διάνοιαν. Ιδόντες παροικία του πατρός αυτού. Και είδεν Ιωσήφ
γάρ, φησιν, οι αδελφοί Ιωσήφ, ότι τέθηκεν ο παιδία Εφραίμ έως τρίτης γενεάς. Και είπεν
πατήρ αυτών , είπαν : Μήποτε μνησικακήση ημίν Ιωσής τους αδελφούς αυτού λέγων · ' Εγώ απο:
"Ιωσήφ, και ανταποδώ ανταπόδομα ημίν , πάντα θνήσκω. Επισκοπή δε επισκέψεται υμάς ο Θεός ,
τα κακά & ενεδειξάμεθα αυτώ. Μεγάλως αυτών και ο και συνανοίσετε τα οστά μου εντεύθεν. " Ορα και
φόβος έτάραττε την διάνοιαν, και υπό του συνειδότος τούτον ομοίως τω πατρί επισκέπτοντα του μετακο
κεντούμενοι ουκ είχον ότι πράξωσι. Διά τούτο, φησί, μισθήναι αυτού τα οστά. Και όρα πώς πάλιν βουλό
θεασάμενοι του πατρός την τελευτήν, και υπιδόμενοι, μενος αναρρώσαι αυτών των λογισμών , και χρηστάς
μη την αξίαν αυτούς εισπράξηται δίκην ο Ιωσήφ ελπίδας έχειν περί της επανόδου, πρότερον τούτο
υπέρ των εις αυτόν ειργασμένων, Παραγενόμενοι, πρoε μήνυσεν, ότι επανελεύσεσθε , και τότε φησι, Συν .
φησί, προς αυτόν είπον · “Ο πατήρ σου ώρκωσε ανοίσετε. 'Ανιόντες , φησίν , υμείς Συνανοίσετε
πρό του τελευτήσαι αυτόν, λέγων: Είπατε Ιωσήφ, τα οστά μου. Τούτο δε επoίει ουχ απλώς ουδε μάτην,
" Αφες αυτοίς την αδικίαν και την αμαρτίαν αυτών, αλλά δύο ταύτα οικονομών· εν μέν, ίνα μή οι Αί
"Ορα πάλιν, πώς αυτοί εαυτών κατήγοροι γίνονται. γύπτιοι μεμνημένοι των τοσούτων αυτού ευεργεσιών,
Βλέπε όσον εστίν και του συνειδότος έλεγχος . "Ολως και ευκόλως εξ ανθρώπων θεούς προσαγορεύοντες,
ίστε, ότι αδικίαν και αμαρτίαν ειργάσασθε, ότι πο . υπόθεσιν ασεβείας έχωσι του δικαίου (643) το σώμα
νηρά ενεδείξασθε . Και νύν δέξαι την αδικίαν τών έτερον δε, ίνα ώσι πεπληροφορημένοι, ότι πάντως
θεραπόντων του Θεού του πατρός σου. Είδες πώς, επανήξουσιν. Ει γάρ μή τούτο ήν ώμολογημένον,
ουδενός αναγκάζοντος , αυτοί εαυτών κατηγορο: γίνον- ουκ άν ούτω διεστείλατο, ώστε μετ' αυτών αναγαγείν
ται, και φασιν· Είπεν ο πατήρ σου , "Αφες αυτοίς , ότι τα οστά. Και ήν ιδείν λοιπόν πράγμα καινόν και πα
πονηρά σοι ενεδείξαντο, και δέξαι την αδικίαν ράδοξον, τον επί της Αιγύπτου πάντα τον Ισραήλ
των θεραπόντων του Θεού του πατρός ( 642) σου. διατρέφοντα, τούτον και της επανόδου ηγούμενον, και
'Αλλ' ο θαυμαστός ούτος και πανάρετος τοσούτον εις την γην της επαγγελίας αυτούς εισάγοντα. Και
απέσχε του μνήμην τινά ποιήσασθαι των εις αυτόν ετελεύτησε, φησίν, Ιωσήφ ετών εκατόν δέκα.
ειργασμένων, ότι και προς τα βήματα αυτών συνεχύ. Τίνος ένεκεν και τούτου τα έτη ημίν εσήμανεν; "Ινα
θη. Και έκλαυσε, φησίν, Ιωσήφ, λαλούντων αυ- μάθης όσων ετών της Αιγύπτου την ηγεμονίαν εν
των προς αυτόν. Και ελθόντες είπον : "Ιδε , ημείς εχειρίσθη. Επτακαίδεκα ετών γενόμενος κατέβη εις
σοι οικέται. "Ορα πόσον εστίν αρετή, πως ισχυρόν την Αίγυπτος και τριάκοντα ετών γεγονώς ώφθη
και άμαχον, και όση της κακίας και ασθένεια. Ιδού το Φαραώ, και διέκρινε τα ενύπνια. Ογδοήκοντα δε
γαρ, ο μεν τοσαύτα πεπονθώς βασιλεύει, οι δε ταύτα λοιπόν έτεσι κατέσχε πάσαν την της Αιγύπτου αρχήν.
διαθέντες τον αδελφόν, οικέται είναι παρακαλούσι Είδες πως μείζoυς των πόνων αι αμοιβαι , και πολυ.
του παρ' αυτών εις δουλείαν εκδοθέντος. πλασίους αι αντιδόσεις ; Εν δέκα και τρισίν έτεσιν
ε'. 'Αλλ' άκουε του Ιωσήφ την περί τους αδελφούς επάλαισε τους πειρασμούς, την δουλείαν υπομένων,
ανεξικακίαν, και όπως διά πάντων αυτούς παραμυ- την κατηγορίαν εκείνην την παράνομον , την εν τω
• Savil . el guidam mss. αυτό. Γενναίως αυτών. δεσμωτηρίω κακουχίαν. Και επειδή γενναίως μετ'
877 IN CAP . L. GENES . HOMIL . LXVII. 578
deruntcum eo omnes servi Pharaonis. 8. El cogna . seph in fratres , non recordantis injuriarum , et quo
tionem , et boves el oves reliquerunt, 9. el simul ascen . modo omnibus niodis eos consolari velit , et eis per
derunt cum eo currus el equiles , el facta sunt castra suadere , quasi nihil in se peccaverint. Dicit enini :
magna valde. Vide quantum ollicium declarent Ægy. 19. Ne timealis ; Dei enim sum ego. 20. Vos cogita
plii in honorem Joseph , et venerunt cum Joseph , ita stis contra me mala ; Deus autem cogilarit pro me in
ut fierent castra magna . 10. El ut venerunt ad locum bona , quomodo faclum , sicut hodie videlis, ut pascatur
quemdam , planxerunt eum planctu magno, el valde ve- populus mullus. Ne timeatis, inquit, neque anxii sitis ;
hementi. El ſecil planctum patri suo seplem dics. 11. Et Dei enim sum ego , el Dominum meum imitor , ac be .
viderunt habitatores Chanaan , el dixerunt : Plancius neficia rependere studco jis qui non ſerenda contra
magnus est Ægyptiis . Propter hoc vocavit nomen loci , me fecerunt : Dei enim sum ego. Deinde cum mon
Plancius Ægypli , qui est trans Jordanem . strasset quanta cum benevolentia prosequulus esset ,
Curmagnus planclus in Veteri Testamento.- Verum dicit: Vos mala inenle hicc contra mc fecistis , Deus
lu hxc audiens, dilecte,ne simpliciter prætercurre, sed autem in bonum mihi omnia vertit. Jdcirco et Paulus
lempus cogita, quo facta sunt, et ab omni culpa libera dicebat: Diligentibus Deum omnia cooperantur in bo
Joseph. Nondum enim fuerant portæ inferni confra- num (Rom . 8. 28). Omnia , inquit. Quid est, Omnia ?
ctie , ncquc mortis vincula dissoluta ,neque mors dice - El adversa , el qui contristare videntur, eliamı ista in
balur dormilio . Et idcirco quia limueruntmortem , bonum mutat. Hoc ulique et in hoc justo factum est.
hac faciebant : nunc autem propter gratiam Christi, Nam quæ a fratribus facta sunt , ea maximeregnum
quia mors facta est somnus, consummalio el quies , ei conciliarunt propter Dei sapientiam , quæ omnia
ac certa multaque sunt resurrectionis indicia , quasi mala in bonum commutat. Ut pascalur, inquit, popu
de vila in vilam transferendi, sic exsullamus et læla - lus mullus. Non solum vestra causa hæc in bonum
mur. Et quid dico de vita in vilam ? De deteriori ad vertit , sed ut et omnis ille populus pasci possil. 21 .
meliorem , de temporali ad alernani , de terrena ad El dixit eis : Ne timeatis : ego pascam vos, el domus ve
cælestem . 14 . El peractis omnibus , inquit , reversus stras. Elconsolatus est eos, el loquulus est in cor eorum .
est Joseph in Ægyptum , ipsc et fratres ejus, el omnes Quid igitur, inquit, timetis ? Ego suppeditabo alimen
qui cum eo ascenderant. Sed vide consequenter fra- ta vobis , et omnibus qui vobiscum sunt. El consola .
frum Joseph timorem hic, el terrorem eorum mentem lus est eos, et loquutus est in cor eorum . Non simplici
conculientem . 15 . Ul viderunt autem fratres Joseph , citer eos consolatus est, sed lanto usus est oflicio, ut
quod mortuus esset pater suus, dixerunt : Ne forte me- eis omnein tristitiam e corde eximeret. 22. Et habi
mor sit injuriæ nostræ Joseph , el relribual retributio- lavil Joseph in Ægypto ; ipse el fratres ejus, cum omni
nem nobis , el omnia mala quæ in eum commisimus. domo patris sui. 23. Et vidit Joseph filios Ephraïm
Terror validus coruin mentem perculerat , el a con - usque in terliam generationem . 24. Et loquutus est
scientia stimulati,nesciebant quid facerent.Propterea , Joseph fratribus suis, dicens : Ecce morior. Visitatione
dicil, cum vidissent patris mortem , verili ne dignam aulem visitabil vos Dominus, et simuldeporlabitis ossa
de se pænam sumerct Joseph , ob ea quæ in illum mea hinc. Vide quomodo et ille eadem quæ paler
peccaverant, 16. Advenientes ad eum dixerunt : Pater curat : volens ut simul auferrentur inde ipsius ossa ,
luus adjuravil nos prius quam moreretur , dicens : Din quo magis eorum confirmaretur mens, ct bonam spem
cile Joseph , dimille eis injustitiam hanc et peccatum haberentde redilu suo, primum hoc praedicil, redilu
eorum . Vide ilcrum , quomodo ipsi accusatores sui ros illos essc , el lunc dicit : Simul ferelis ossa mea
ipsorum sint. Vide quanta est conscientiæ reprehen hinc vobiscum . Hoc autem non temere neque frustra
sio , Omnino scilis, vos injustiliam et peccalum opcra - faciebal : duo enim agebal : unum , ne Ægyplii me
los esse,malaque ei exhibuisse . Elnunc accipe inju mores beneficiorum cjus, cum pro more suo facile ex
slitiam servorum Dei patris lui. Vides quomodo nullo hominibus deos appellarent, corpus justi haberent in
cogente sui peccati sunt tesles , etdicunt : Dixit pa. impietatis occasionem : alterum , ut securi ct certi
ter tuus, Dimille eis , quia mala tibi exhibuerunt , et omnino essent so redituros. Nam nisi hoc certum
accipe injustitiam servoruin Dei patris lui. Sed bealus ſuisset, non jussisset secum reportare ossa . Elvidere
hic el lolus virtutibus clarus , tantum aberal, ut ali licebat rem novam et admirabilem , eum qui oinnem
quam memoriam retineret eorum quae in se ſecerant, Israelem in Ægypto pascebal, illum ct ducem reditus,
ut etiam verbis eorum auditis conturbatus sit, Et fle - el in terram promissionis ipsos introducentem . 25.
vit, inquit, Joseph, loquentibus illis secum . 18. El ve- Elmoriuus est Joseph annos habens centum el decem .
nerunt, el dixerunt, Ecce nos servi lui. Vide quantum Quare nobis et illius annos signilicavit ? Ul discas
valcat virtus , quam valida et inexpugnabilis sit , et quot annis Ægypli principalum lenueril. Seplem et
quanta malitiæ infirinilas. Ecce enim , ille , qui hæc decem annorum erat , cum veniret in Ægyptum : el
quidem passus est, regnat : qui autcm ila affixerunt triginta annorum faclus comparuil coram Pharaone ,
fratrem , famuli ejus esse orant , qucmn in servitulem et interprelatus est somnia . Deinde octoginta annis
exposucrant. præfuit toti terræ Ægypii. Vidisti quomodomajora
5 . Finis historice Josephi ; fralres cum ineffabili man- sint præmia quam labores , relributionesque multi
suetudineconsolutur el bonis cumular ;moriens reditum plices ? Tredecim annis certavit in tentationibus, le
Judæorum prædicil. - Verum lu audi clementiam Joe rens servitutem , el calumniam illam iniquam , etami
579 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 580
etionem in carcere,et quia generose el cum gratiarum adjicere , ut scilicet diclorum recordemini, et imite
actione tulit omnia , propterca larga præmia accepit mur justorum illorum virtutem , et injuriarum oblivio
etiam in hac vita . Considera enim , eum pro brevi illo nem erga eos quinos damno affecerunt , patientiam
tempore, quo servitutem el carcerem sustinuit, oclo - que erga eos qui nobis molestiam inferunt, intemera
ginta annis regnum administravisse . Quod vero fide tamque continentiam , Hinc enim justus tantam sibi
omnia disposuerit, et propter hoc eliam de transve- Dei gratiam conciliavit. Si ergo volumus nos quoque
clione ossium mandarit, audi Panlum dicentem : Fide cæleste auxilium obtinere , summam virlulis habea
Joseph moriens , de egressione filiorum Israel meminil mus rationem . Sic enim et Spirilos gratiam nobis
(Hebr. 11. 22). Et non fait his contentus , sed ut di- allrahemus, et præsentem vitam magna jucunditate
scas causam , propter quan injunxerit ossium trans- transigemus, et futura bona consequemur : quæ nobis
vectionem , addit, El de ossibus suis mandavit. omnibus concedat Dominus noster Jesus Christus ,
Conclusio cum morali exhortatione. - Forte pluribus quicum Patri ct sancio Spiritui sil gloria , imperium
hæcdicta sunt, sed ignoscite. Nam quoniam ad finem et honor , nuuc el semper, et in sæcula sæculorum .
libri pervenimus , voluimus cum ejus fine hunc quo . Amen .
que sermonem hodie finire, el solitam exhortationem
FINIS HOMILIARUM IN GENESIM .

- - - -

AD SERMONES OCTO IN GENESIM

Optime conjicit Tillemontius, cum ait opinari se ineunte Quadragesima anni 386 Chrysoslomum hos
habuisse Sermones; quod autem adjicit, primum Sermonem dictum fuisse prima Quadragesimæ die ,
ſeria nempe secunda, qua incipiebalur Antiochiæ Quadragesima, et hoc anno incidebat in 16 Februarii,
illud, inquam , eatenus exploratum esse potest, quatenus Tabulis Paschalibus fidere possumus, quæ hoc
anno Pascha in quintam Aprilis incidere testifcantur. Sed cum illæ Tabulæ Paschales non omnino vacent
suspicione, ut pluribus diximus in Monito ad Orationes contra Judæos Tomo primo: jis non omnimoda
fides habenda. Itaque certum est primum in Genesim Sermonem habitum fuisse primadie Quadragesimx,
quæ feria secunda, biduo nempe anle Quadragesimam nostram , semper Antiochiæ incipiebal; non per
inde vero certum est qua mensis die, ut in codem Monito videas.
Habitos autem anno 386 ipse perspicue commonstrat Chrysostomus cum secundum Sermonem his
verbis orditur : 'Apa yêuvnole tūv5779uátwv Tõv tepúny TepoteOévtwy Ogliv ; Els TOGOŪTOV ráp tipas
απονοίας και τόλμης επήρατε, ώς και ζητημάτων ήδη κατατoλμάν μάλλον δε ουκ αν είη τόλμης ουδε απο
νοίας τούτο. Ου γαρ οικεία δυνάμει θαρρήσαντες, αλλά ταϊς ευχαις των προέδρων και ταΐς υμετέραις το
Tráv értepölyavres , &redugáNEO2 tapos od otáôtov. Id est : Numquid meministis quæstionum , quæ vobis nuper
sunt propositæ ? In tantam enim arrogantiam et audaciam nos provexistis, ut quæstiones intrepide aggre
diamur : imo nec audaciæ nec arrogantiæ id facinus est. Non eniin viribus nostris confidentes, sed antisti.
lum precibus ac vestris omnia commiltenles, ad stadium nos accinximus. Hic clare vides Chrysostomum
ad stadium se accingentem , et Quadragesimæ sermones primum ineuntem , seque pene audaciæ ineusan
lem , quod rem tanlam aggrederetur ; quæ certe omnia quadragesimales sermones prima vice incipienlem
indicant, non enim ca usus est ordiendi ratione anno insequente 387, cum Sermones de Statuis per fó.
579 SERMONES IN GENESIM . - MONITUM . 50
ευχαριστίας άπαντα ήνεγκε, διά τούτο και δαψιλείς ώστε μεμνήσθαι των ειρημένων, και ζηλουν τών δι
εκομίσατο τας αμοιβές και επί του παρόντος βίου. καίων τούτων την αρετήν, την περί τους αδικούντας
'Εννόησον γάρ μου, ότι υπέρ του βραχέος εκείνου ανεξικακίαν, την περί τους επηρεάζοντας μακροθυ
χρόνου , ον την δουλείαν και το δεσμωτήριον υπέμει μίαν, τηνσωφροσύνην τηνυπερβάλλουσαν. Εντεύθεν
νεν, εν όγδοήκοντα έτεσι την βασιλείαν διείπε. Και γάρ και ο δίκαιος ούτος τοσαύτην έπεσπάσατο παρά
ότι πίστει πάντα διέπραττε , και διά τούτο και περί του Θεού την εύνοιαν . Ει τοίνυν βουλόμεθα και ημείς
της των οστών μετακομιδής ενετείλατο, άκουε του την άνωθεν επισπάσασθαι ροπήν, πολύν της αρετής
Παύλου λέγοντος · πίστει Ιωσήφ τελευτων περί ποιώμεθα λόγον. Ούτω γάρ και του Πνεύματος επι
της εξόδου των υιών Ισραήλ εμνημόνευσε. Και σπασόμεθα την χάριν, και τον παρόντα βίον αλύπως
ουκ έστη μέχρι τούτου, αλλ' ίνα μάθης την αιτίαν, διανύσομεν, και των μελλόντων επιτευξόμεθα αγαθών
δι' ήν επέσκηψε των οστών την κομιδήν γενέσθαι, ών γένοιτο πάντας ημάς επιτυχείν, χάριτι και φιλαν
φησί , και περί των οστέων αυτού ενετείλατο. θρωπία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, μεθ' ού
Τάχα πλείονα τα ειρημένα, αλλά σύγγνωτε. Προς το Πατρί, άμα τω αγίω Πνεύματι, δόξα, κράτος,
γάρ το τέλος του βιβλίου φθάσαντες έβουλήθημεν άπταν τιμή, νυν και αει, και εις τους αιώνας των αιώνων.
σήμερον τελέσαντες το βιβλίον, ούτω καταπαύσαι τον 'Αμήν.
λόγον, και την συνήθη παράκλησιν υμίν προσαγαγείν,

ΤΕΛΟΣ ΟΜΙΛΙΩΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΓΕΝΕΣΙΝ.

MONITUM .

iam Quadragesimam babuit. Itaque liSermones sine dubio pertinent ad annum 380, quo ineunte presby.
ter ordinatus fuit, ut dictum est in Monilo ad Homiliam cui titulus , Cum presbyler fuit ordinatus,
Tomo I.
Aliquot igitur annis anicquam Homilias 67, quae præcedunt, haberet, hos Sermones dixeral , ubi plut
rima passiu animadvertas, quæ iisdem sæpe verbis in Ilomiliis illis observantur : unde fortasse dixerit
quispiam hos Sermones in fronte hujusce Tomi et ante Homilias loeandos fuisse, ul temporis ordo serva
relur. Veruni maluiſous Frogtonein Ducæum sequi et lanlum illud corpus Homiliarum initio locare, quam
bosce paucalus et perbreves Sermones. Ad hæc autem Sermo nonus, qui agmen claudic, non modo post
alios octo , sed etiam post Homilias dictus est.
Etsi porro bi Sermones inter primas Chrysostomi conciones numerentur, in illis non modo eloquen
tiam et inventionis felicitatem admireris, quæ in cæteris omnibus ejus operibus elucent; sed etiam
animadvertas quantum ad extemporaneam declamationem semper comparalus fuerit lantus artifex, et
quam ad res quantumvis inopinalas stylo persequendas præsto fuerit. Hoc uno rem exemplo percipias :
in Sermone quarto num . 3, cum accedenle nocte lucernæ ccclesiæ accenderentur, auditores , aversis a
concionatore oculis, ad lucernas se convertunt : linc ille statim eorum socordiam carpil, el multa baud
dubie imparalus dixit præclare, ac si rem meditatus accessisset, qui tamen hæc prævidere nullo modo
poluerat.
PrimiSermonis interpretationem novam concinnavimus , quia veleris Interpretis versio non ferenda
cral. Reliquorum interpretatio cst Frontonis Ducæi, quam multis in locis castigavimus.
 8) S. JOANNIS CHRYSOS ARCHIEP . CONSTAN . 582
[644-645 ] ΛΟΓΟΣ Α'. T O M I προς σκότος T
έχρήσω. I N O
Είδες P όσον αγαθόν εστι το είδε.
ναι τους περί κτίσεως λόγους ; Μή τοίνυν παραδρά
Λεχθείς εν αρχή της τεσσαρακοστής εις το, Εν μης το κέρδος , αλλά μετά ακριβείας πρόσεχε τοις
αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γήν λεγομένοις· ου γαρ δή περί ουρανού μόνον έρουμεν,
και περί νηστείας και ελεημοσύνης . και γής, και θαλάττης, αλλά και περί της γεννήσεως
α'. Ήδυ μεν ναύταις το έαρ, ηδύ δε και γηπόνους της ημετέρας, και πόθεν ο θάνατος, και πόθεν η επί.
αλλ' ούτε ναύταις , ούτε γηπόνοις ούτως ήδύ το έαρ, μοχθος ζωή , και πόθεν αι αθυμίαι και φροντίδες . Κα!
ως τους βουλομένοις φιλοσοφείν ήδύς και της νηστείας γάρ υπέρ τούτων και υπέρ πλειόνων ετέρων απολο.
καιρός , το πνευματικών των ψυχών έαρ, ή αληθής γίαν συνθείς ο Θεός , το βιβλίον τούτο προς ημάς
των λογισμών γαλήνη. Γηπόνους και μεν γαρ ηδύ το έπεμψεν ουδέ γάρ απολογείσθαι παραιτείται τοίς
έαρ, ότι τους ανθεση τότε στεφανουμένην ορώσι την ανθρώποις ο Θεός, αλλά βοά διά του προφήτου λέ
γην, και καθάπερ ιμάτιον ποικίλωνεφαπλούμενον αυ- γων: Δεύτε , και διαλεχθώμεν , λέγει Κύριος. Ουκ
τη πάντοθεν, την βλάστησιν την από των βοτανών· απολογείται δε μόνον και δικάζεται, αλλά και όπως
ναύταις δε ήδυ το έαρ, ότι τα θαλάττια νώτα μετά διαφύγωμεν την καταδίκην διδάσκει· ου γάρ απλώς
ασφαλείας έχουσι πλείν, κυμάτων εστορεσμένων , είπε , Δεύτε, και διαλλεχθώμεν αλλά πρότερον διδά
δελφίνων εν πολλή παιζόντων γαλήνη και παρ' αυ- ξας τί μέν ειπείν, τί δε ποιήσαι χρή , ούτω προς το
τους της νηος τους τοίχους κυβιστώντων και πολλάκις . δικαστήριον είλκυσεν. "Ακουσον ούν άνωθεν του προ
Ημίν δε ηδύ το της νηστείας έαρ, ότι κύματα ημίν, φητικού δήματος. Λούσασθε καθαο
ουχ υδάτων , αλλ' επιθυμιών αλόγων καταστέλλειν έλετε τας πονηρίας από των ψυχών υμών μάθετε
είωθε, και στέφανον ημίν ου τον από των ανθέων, καλόν ποιείν , κρίνατε ορφανώ , και δικαιώσατε
αλλά τον από των χαρίτων περιτίθησι των πνευμα χήραν και τότε φησί• Δεύτε, και διαλεχθώμεν ,
τικών : Στέφανον γαρ χαρίτων , φησί , δέξη ση λέγει Κύριος. Ου βούλομαι γυμνούς, φησί , και ερή
κορυφή. Ούχ ούτω χελιδών φανείσα τον χειμώνα μους των δικαιωμάτων λαβείν, αλλά καθοπλίσας υμάς
απελαύνειν είωθεν , ως νηστεία φανείσα τον χειμώνα ταις απολογίαις, ούτως επί τας ευθύνας καλώ " και
των παθών της διανοίας εκβάλλει της ημετέρας. Ού γάρ δικάζεσθαι βούλομαι προς υμάς , ουχ ίνα κατα
ψυχή καιπρος
κέτι μάχητηςτηκυρίας
ίσταται τηναλλά
δούλη, , ουδε
σάρκαπάς του σών- κρίνω, αλλ' ένα φείσωμαι . Ούτω και αλλαχού φησι"
ούτοςκατεξα
ματος ο πόλεμος λέλυται. Έπει ούν πολλή μεν παρ' Λέγε συ πρώτον: • τας ανομίας σου, ίνα δικαιω
ημίν ειρήνη, πολλή δε και η γαλήνη, φέρε και ημείς θής. "Έχεις κατήγορον πικρών και ανήμερον, προ
το σκάφος της διδασκαλίας ελκύσωμεν, από λιμένος λαβών άρπασον εκείνου την τάξιν, έμφραξον το αναί
εις λιμένα παραπέμποντες των υμετέρων ακοών την σχυντον στόμα.
ημερότητα. Φέρε , λεπτοτέρων κατατολμήσωμεν νοη. β'. Παρά μεν ούν την αρχήν δι'εαυτού τους ανθρώ
μάτων, περί ουρανού και γης και θαλάττης και του ποις ο Θεός ωμίλει, ως ανθρώποις ακούσαι δυνατόν.
λοιπού της κτίσεως φιλοσοφούντες σώματος : ταύτα Ούτω προς τον Αδάμ ήλθεν ούτως επετίμησε το
γάρ ημίν ανεγνώσθη σήμερον. Και τι προς ημάς, Κάϊν ούτω διελέχθη το Νώε· ούτως επεξενώθη τω
φησίν , ο περί κτίσεως λόγος; Προς ημάς μεν ούν, 'Αβραάμ. Επειδή δε προς κακίαν ή φύσις ημών απ.
αγαπητοί. Ει γάρ εκ μεγέθους και καλλονής κτισμά- έκλινε,και καθάπερείς υπερορίαν τινά μακράν εαυτήν
των αναλόγως ο γενεσιουργός θεωρείται, όσωπερ αν διέστησε, τηνικαύτα λοιπόν, καθάπερ έν μακρά καθ
τα μεγέθει της καλλονής των κτισμάτων ενδιατρίψω . εστώσιν αποδημία , γράμματα πέμπει, ώσπερ διά
μεν, τοσούτον προς τον γενεσιουργόν χειραγωγούμεθα. τινος επιστολής την παλαιάν προς ημάς ανανεού
Μέγα αγαθόν ειδέναι , τί μέν έστι κτίσμα , τι δε μενος φιλίαν. Και τα μεν γράμματα ταύτα έπεμψεν
κτιστής · τί μέν έργον, τί δε ποιητής. Και γάρ ει ταύτα ο Θεός , εκόμισε δε ο Μωϋσής. Τί ούν λέγει τα γράμ
ήδεισαν
αν συνέχεοδιαιρείν
πάνταακριβώς ν , τα άνω κάτωαληθεία
οι της ς έχθροί,
ποιoύντε ς · ουχ ουκ
ότι ματα ; Εν αρχη εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν
καν,βασιλέα και την γήν». Τίνος ένεκεν ου περί των αγγέλων ημίν
γην διαλέγεται, ού περί των αρχαγγέλων; Ει γάρ από
την δε από
τα
ανήνεγκ τον τωνκατήνεγ
άστρααν·καιαλλ'τονότιουρανόν ουρανών
των θρόνων καταβιβ άσαντες των βασιλικ ών, μετά τηςς των κτισμάτων και δημιουργός θεωρείται, πολλώ μάλ
κτίσεως έστησαν , την δε κτίσιν τοϊς της θεότητο λον απ' εκείνων φαίνεται. Καλός ο ουρανός , αλλ' ουχ
προεδρίοις ετίμησαν . Ει περί κτίσεως ήδεισαν φιλο ούτω καλός, ώς άγγελος · φαιδρός ο ήλιος, αλλ' ουχ
σοφείν Μανιχαίοι καλώς , ουκ αν την εξ ουκ όντων, ούτω φαιδρός , ώς ο αρχάγγελος. Τίνος ούν ένεκεν την
την φθειρομένην, την δέουσαν, την αλλοιουμένην τοίς υψηλοτέραν αφείς οδόν, διά της ταπεινοτέρας ημάς
της αγεννησίας πρεσβείοις [646] ετίμησαν. Ει περί οδηγεί; "Οτι Ιουδαίοις διαλέγεται , τοις άλογώτερον
κτίσεως ήδεισαν "Ελληνες φιλοσοφείν καλώς , ούκ άν διακειμένοις, τους προς τα αισθητά επτοημένοις, τοίς
απεπλανήθησαν της αληθείας, ούκ αν εσεβάσθησαν και εξ Αιγύπτου ( 6471 νυν επανιούσιν , ένθα κροκοδείλους
ελάτρευσαν τη κτίσει παρά τον κτίσαντα. Καλός ο ου και κύνας και πιθήκους εθεράπευον οι άνθρωποι
ρανός , αλλά διά τούτο εδημιουργήθη, να προσκύνησης και ουκ ενήν διά της υψηλοτέρας αυτούς οδού χειρ
, αι προς τον δημιουργόν. Υψηλοτέρα μεν γάρ
τον ποιήσαντα φαιδρός ο ήλιος, αλλ' ίνα θεραπεύσης αγωγήσ
τον εργασάμενον· ει δε μέλλεις εναπομένειν τω της* οδός εστιν εκείνη , αλλά τραχυτέρα, και προσάντης,
κτίσεως θαύματι, και το κάλλει των έργων παρα και μάλλον όρθιος τους ασθενεστέροις. Διά τούτο αυ
καθήσθαι, το φώς σοι γέγονε σκότος,μάλλον δε τώ φωτί τους διά της ευκολωτέρας άγει , δι' ουρανού και γης
και θαλάττης , και της ορωμένης κτίσεως απάσης.
• Reg. γαλήνη, η άγκυρα των πιστών, και προς Θεόν γέ. "Οτι μέν γάρ τούτο το αίτιον, ότε μικρών επέδωκαν,
φυρα. γηπόνοις.
Και. xv6LO
b Reg TÓVtwv, sicque legendum est. Editi xub:
στούντων, minus recle. • Reg. πρώτος .
581 IN GENESIM SERJO I. 582
SERMO PRIMUS, cher ut colas Factorem : sed si in mira rerum forin :
consistas, et earum pulchritudini inhæreas, lux tibi
Habilus in principio Quadragesimæ in illud , In prin . versa est in tenebras , imo polius luce ad tenebras
cipio fecit Deus cælum et terram (Gen . 1 . 1) ; ac usus es. Vides quantum bonum sit rerum creatarum
de jejunio el eleemosyna (a). nosse rationes ? Nc itaque lucrum prætereas , sed
1 . Jejunium veri comparatur. - Jucundum naulis dictis accurate animum adhibe : non enim de cælo ,
est ver , jucundum agricolis ; sed neque naulis neque de lerra , de mari tanlumi dicluri sumus, sed etiam du
agricolis ita jucundum ver est, ut volentibus philoso - origine nostra, atque unde mors orla sil , unde vilan
phari jucundum est jejunii tempus, animarum ver taboriosa , unde tristitia et sollicitudines . Nam ul de
spirituale , cogitationum vera tranquillitas '. Nam his deque multis aliis scse purgaret Deus, liunc ad
agricolis ver ideo jucundum est, quia lunc corona- nos librum misit : neque enim sese defenderc Deus
tam vident floribus lerram , et herbarum comis velut dedignatur, sed per prophetam clamat: Venile, el dis
amiclu undique ornalam : nautis item ver jucundum , pulemus, dicit Dominus (Isai. 1. 18 ). Nec modo sese
quía marium đorsa tuto possunt navibus sulcare, se - defendit ac judicio contendit , sed etiam quomodo
dalis nempe fluctibus, delphinis tranquille ludentibus, condemnationem fugere possimus docel : non cnim
et ad ipsa navis latera plerumque exsilientibus. No solum dixit, Venile, el dispulemus, sed postquam do
bis autem jucundum est jejunij ver, quia fluctus no cuit quid dicendum , quid agendum essel, sic ad tri
bis, non undarum , scd absurdorum moluum concil- bunal traxit. Andi ilaque propheticum sermonem sua
piscentiarumque sedare, et coronam nobis, non flo perius prolatum : Lavamini, mundieslole, auferle ne
rum , sed spiritualis gratie lesere solet : Coronam quitias ab animabus vestris : discite bene facere, judi
gratiarum , inquit, accipies capili luo (Prov . 1. 6). cale pupillo , el justificale viduam (1bid . v. 16 ); ct
Non sic adventans hirundo hiemem solet depellere , liinc ait: Venite, et disputemus , dicit Dominus. Nolo
ut adventans jejunium turbulentorum animi moluuni yos, inquit, nudos et defensione vacuos sumere, seal
hiemem a nobis ejicit. Non ultra pugna animæ cum instructos ratiocinio et defensione ad rationem red
carne, non insurgit adversus dominam ancilla ; sed dendam voco : siquidem vobiscum disceplare volo ,
hujusmodi in corpore motum bellum lolum solvitur. non ut condemncm , sed ut parcam . Sic el alio loco
Quandoquidem igitur magna fruimur pace , ingenti . dicit : Dic iu prior iniquilates tuas, ut justificeris
que tranquillitate , age , et nos quoque doctrine (Ibid. 43. 26 ). llabes acerbum et immilem accusi
seapham trahamus , atque ex portu in bcne affecta- lorem : praveni eum , locum prius occupa , os impu
rum aurium vestrarum porlum transmittamus. Age , dens oblura.
subtiliora Scripturæ sensa aggrediamur, ac de cælo, 4. Deus per literasagit cum homine. (a) Initio cerlo
de terra , de mari, deque lola rerum natura philoso - Deus per se hominibus loquebatur, quantum scilicet
Whemur : hæc quippe nobis hodie lecta sunt. Sed honiinibus audire fas est. Sic Adamum adiit, sic Cai
quid ad nos, inquies, creationis ratio ? Ad nos utique num increpavil ; sic cum Noe loquutus est ; sic ab
pertinet, dilecti. Nam si ex magnitudine et pulchritule Abrahamo hospitio susceptus. Verum quia natura
dinc creaturarum proportione quadam Crealor agno nostra ad inalum declinavit, et quasi in longinquum
scitur, quanto magis crealarum rerum pulchriludi- exsilium seipsam transtulit ; demum ille nobis, quasi
nem magnitudinemquc contemplabimur , lanto magis longam peregrinationem susceperinius, literas millil,
ad ipsius Opificis notitiam adducemur . quasi per epistolam nobiscum veterem renovans ami
Manichæorum el Gentilium errores . — Magnum bo . ciliam . Hujusinodi literas misit Deus, altulit Moyses
num est nosse quid sit creatura, quid Creator ; quid Quid ferunt literæ ? In principio fecit Deuscælun ch
opus, quid Opiſex. Nam si hæc accurate distinguere terram (Gen. 1. 1 ). Cur non de angelis vel de
seirent veritatis liostes , non omnia confunderent, ac archangelis loquitur nobis ? Nam si ex creaturis
sus deque verlerent : non quod stellas el cælum de Creator conspicitur , multo magis ex illis nosci
duxerint, et terrain sublimem fecerint; sed cælorum potuil. Pulchrum est cælum , sed non ita pulchrum
Regem a regio solio deturbatum cum crealis rcbus ut angelus ; splendidus sol, scd non ita splendidus ul
collocaverint, crealuram vero divinitatis sedibus ho. archangelus. Cur itaque subliniiore dimissa via , per
liorarint. Si de nalura rerum recte scissent philoso- humiliorem nos ducit. Quia cum Judixis loquitur, qui
phari Manichæi, numquam eam , quæ ex nihilo fa intellectu minus instructi erant, qui sensilibus hæro
cla, coruptioni obnoxia , Auxa elmutabilis erat, quasi bant, qui ex Ægyplo nuper egressi , ubi crocodili ,
non faciam honorassent. Si de rerum natura recle canes, simize ab hominibus colebantur, nec licebind
scissent ratiocinari gentiles, non a vero aberrassent, sublimiore via illos ad Creatorcm ducere . Subli
neqne coluissentadorassentque crealuram potius quara mior utique via illa erat, sed asperior , prærupla
Crealorem . Pulchrum est cælum , sed ideo crealum cl ardua infirmioribus. Ideo illos per faciliorem ducit
est ut adorares Opificem : pulcher sol, sed ideo pul- per cælum , terram ,mare, calcraquc visibilia creata.
Reg., Tranquillitas, ancora fidelium , et pons ad Deum . (a) Hæciisdem pene verbis habes supra Homilia 2 ' Ge
El agricolis, etc . nesim col. 28 et seqq . : sunt etiam alia multa passim in his
. (@) Collati sunt hi Sermones cum Codice Regio 2342 Sermonibus, quæ cadenı ipsa babentur in licmiliis . Viue
Enunc 775 ]: Monitum supra .
583 S. JOANNIS CHRYSOSTOJI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 584
Quod autem hæc vera sil causa, audi quomodo, posl- do ex prius exsistentibus fieri quid possit ? Nam quod
quam paulum profecerant', propheta de illis super ex non exsistentibus lerra facla sil, ego credo , ly
nis virtutibus loqualur. Laudate Dominum , inquit, de aulem dubitas ; quod aulem ex lerra factus sit homo,
cælis , laudale eum in excelsis : laudale eum omnes ambo confitemur. Dic igitur illud quod in confesso
angeli ejus, laudale eum omnes virlules ejus : quoniam et facilius est, quomodo ex terra facla sit carnis ng
is se dizil, et facta sunt ; ipse mandavit , el creala sunt lura . Ex lerra enim lutum , later , vas fictile, et le
( Psal. 148 . 1. 2 . 5 ). Et quid mirum si in Veleri Te sta fieri solet : carnem vero ex terra factam nemo
stamento hic doctrin modus reperitur , cum etiam umquam videril. Quomodo igitur facta est carnis pa .
in Novo , quando sublimiorum documentorum ' tem lura ? quomodo ossa efformala sunt ? quomodo nervi,
pus erat, cum Atheniensibus loquens Paulus , eam venä el arteriæ ? quomodo membranæ , adeps, car .
deni lenuerit viam , quam Moyses cum Judæos insti. nes , cutis, ungues, capilli, et lanta diversitas varia
lueret ? Neque enim de angelis deque archangelis ruin substantiarum ex una subjacente terra ? Veruid
sermonem fecit : sed de cælo, de terra, et de mari, ila hæc dicere minime possis. Quomodo ergo absurdum
concionaliis : Deus qui fecit mundum , el omnia quæ in non fuerių eum qui id quod clarius et facilius cst
eo sunt : hic cæli el lerra: cum sit Dominus, non in ma ignoral, difliciliora et arcana curiose scrulari ?
uufactis templis habitat ( Aci. 17. 24 ). Al cum Phi. 3 . Rerum naturalium rationem non intelligimus,
lippenses (a) alloquebalur , non hac illos via duxit ; quanto minus divina .– Vis le adbuc ad faciliora du
quanlo minusdivina.
sed ad sublimiorem illos concionem provebit his ver- can . quae
cam , quæ quotidie fieri solent?
quotidie fieri so Altamen ne de his
bis : Quoniam in ipso creala sunt universa quæ in cæc quidem rationem reddes. Pancm quotidie comedimus .
lis et quæ in lerra , sive Ihroni , sive dominationes , sive Quomodo igitur, quaeso, panis ipsa nalura in sanguis
principatus, sive poleslales : omnia per ipsum et in ipso nem vertitur, in pituilam , in bilem et in reliquos hu
creata sunt ( Coloss. 1 . 16 ). Şię el Joannes quia per - mores ? Nam panis quidem densus durusque est ,
fectiores habuit discipulos , universam simul creatio sanguis vero mollis et fluidus ; panis vel candidus vel
nem commemoravil . Non enim dixit, cælum et ter - frumenii colore , sanguis ruber et niger. Cæterarum
iam etmare, sed, Omnia per ipsum facta sunt , et sine jiem qualitatum differentiam si quis persequatur,
ipso factum est nihil quod faclum est ( Joan . 1 . 3 ) ; multum inveniet panem inter et sanguinem discri
sive visibile , inquit , sit , sive invisibile. Sicut enim men . Quomodo igiturhæc fiunt, rationem reddas ve .
apud ludimagistros, alius puellum a matre accipiens, lim . Sed numquam possis, Ergone tu qui eibi quotidie
prima ipsum docet elementa ; alius deinde excipiens, immutati rationem reddere baquis , a Deo peracta
discipuluin ad sublimiora documenta provehit : ila a creationis rationes a mc repetes ? Annon hoc estreme
Moyse et Paulo et Joanne actum est. Moyses enim dementiæ fuerit ? Sipostri similis est Deus, ralionem
ignaram omnium et nuper ablacialam naturam no exige operum ; imo ne id quidem concedatur : multa
stram prima divinæ cognitionis clementa docuit. Joan quippe humana certo facla qui fiant dicere non pos
nes autem et Paulus, quasi a ludimagistro acceplos a sumus; exempli causa , quomodo ex melallica torra
Moyse, homines ad sublimiora documenta deducunt, aurum fiat; quomodo arena in vitri puritatem mute
priora tamen paucis commemorantes. Vidisti ulri- tur, Multoque plura dici possent bumano artificio fa
usque Testamenti aflinitatem ? vidisti consensum in cla quorum rationem
cla,, quorum ign
rationem ignoramus. Verumtamen si
docunientis ? Audisti in Veleri sensibilium reruin nostri similis Deus, per me licel rationem repelas
sit ;
creationem , et de spiricualibus Davidem dicenieni : sin sin immenso spalio a nobis distal, el supra modum
Ipse dixil, el facla suni ( Psal. 32. 9 ) ? Sic iterum in antecellit, annou estremæ fuerit insaniæ eos, qui
Novo, postquam dictum est de invisibilibus potestati immensam illius sapientiam et virtutem confitentur,
bus, eliam de creatura sensibili sermo habetur, In camque divinam et incomprehensibilem , quasi de
principio fecit Deus cælum el terram . Sermo quidem humana quadam arte , sia per singula faelorum ra
brevis et simplex , ac dictum unum , sed quod omnes tionem expetere ? Verum bis missis ratiociniis, ad
adversariorum turres subvertere possit. Hic men - pelram illam solidam redeamus : In principio fecit
tem adbibe. Deus cælum et terram . Supra illud fundamentuin sta,
Manichæi veritatem mendacii accusant. — Accedit pe
ne quis in le humanarum cogitationum fluctus no.
Manichæus,dicens,Materia non facta fuit : responde veat : Cogitationes enim mortalium timide, et incerte
illi : In principio ſecit Deus cælum et terram : el lo adinventiones eorum (Sap. 9, 14 ). Ne igitur id quod
lam ejus arrogantiam slatim subvertisti. Sed non firmum est deseras, ut animæ tuæ salutem infirmis
credit Scripluræ dictis, inquit. Ergo ea de causa quasi et fallacibus raliociniis commillas : sed mane in jis
furibundum illum repelle et aversare. Nam qui Deo quæ didicisti, et quæ tibi concredita sunt, el die : In
non credit palam loquenti , el qui veritatem men principio fecil Deus cælum et terram . Si Manichæus (a)
dacii accusal, quo pacto insaniæ argumentum non accesserit, siMarcion , si Valentinimorbo laborantes,
ſeral, nempe incredulitatem ? Atquomodo, inquit, ex
nihilo fieri quid possit ? Tu vero mihi dicas, quomo. si quivis alius, hoc dictum objice ; si ridentem viile
1 Reg., postquam paulum se pielali addirerant.
· Rep., philosophorum præceplorum . (a ) Manichæus, Marcion , Valentinus Deum creatorem esse
(a ) Hic memoria labitur Chrysostomus. Locus enim non negabant, Manichæus sive Manes dicebatmateriam alernam
in epistola ad Philippenses, sed ad Colossenses legitur. esse. Ejus liber sic incipiebal, lesic Epiphanio, p. 650 ; Erat
395 IN GENESIM SERMO I 584
άκουσον και πώς αυτοίς ο Προφήτης και περί εκείνων όντων γένοιτ' άν τι, φησί ; Συ δε μου είπε, πώς εξ
διαλέγεται των άνω δυνάμεων. Αινείτε τον Κύριον , όντων γένοιτο τι ; "Οτι μέν γάρ εξ ουκ όντων ή γή
φησίν , εκ των ουρανών , αινείτε αυτόν εν τοις γέγονεν, εγώ μεν πιστεύω, συ δε αμφιβάλλεις · ότι
υψίστοις · αινείτε αυτόν , πάντες οι άγγελοι αυτού, δε εκ γης γέγονεν άνθρωπος, αμφότεροι ομολογούμεν.
αινείτε αυτόν,πάσαι αι δυνάμεις αυτού · ότι αυτός Είπε τοίνυν το συνομολογούμενος και ευκολώτερον ,
είπε, και εγενήθησαν · αυτός ενετείλατο, και πως από της γης γέγονε σαρκός φύσις. Από γης γάρ
εκτίσθησαν. Και τι θαυμαστόν , ει εν τη Παλαιά πηλός, και πλίνθος , και κέραμος, και όστρακον γί
ούτος ο τρόπος της διδασκαλίας εστίν, όπουγε και εν νεται : σάρκα δε από γης γινομένην ουδείς αν ίδοι
τη Καινή , ότε των υψηλοτέρων διδαγμάτων και καιρός ποτέ. Πώς oύν γέγονε σαρκος φύσις ; πως οστούν
ήν, 'Αθηναίους διαλεγόμενος ο Παύλος ταύτην ήλθε διεπλάσθηκαι πως νεύρα; πως φλέβεςκαι πώς αρτηρίαι ;
την οδόν, ηνπερ ήλθε Μωϋσής Ιουδαίους παιδεύων; πως υμών, και λίπος , και σάρκες 1 , και δέρμα, και
Ουδέ γάρ ούτος περί αγγέλων και αρχαγγέλων είπεν όνυχες, και τρίχες, και τοσαύτη ποικιλία διαφόρων
αυτούς , αλλά περί ουρανού και γης και θαλάττης , ουσιών εκ μιάς της υποκειμένης γης; Αλλ' ουκ αν
ούτω πως δημηγορών: “Ο Θεός και ποιήσας τον κό- έχoις ειπείν. Πώς oύν ουκ άτοπον το σαφέστερον και
σμον και πάντα τα εν αυτώ, ούτος ουρανού και ευκολώτερον αγνοούντα, το δυσχερέστερον και απορ
γης υπάρχων Κύριος, ουκ εν χειροποιήτοις κατ - ρητότερον περιεργάζεσθαι και πολυπραγμονείν;
οικεί ναοίς . 'Αλλ'ουχ,ότε Φιλιππησίοις διελέγετο, διά γ'. Βούλει σε και έφ'έτερον και ευκολώτερον άγάγω,
ταύτης ήγαγεν αυτούς της οδού · αλλ' επί την υψηλοτέ- και καθ' εκάστην ημέραν γινόμενον ; Αλλ' όμως ουδε
ραν αυτούς ανάγει δημηγορίαν, ούτωσι λέγων· " Οτι εν τούτου μοι τον λόγον έρεί, "Αρτον σιτούμεθα καθ'
αυτώεκτίσθη τα πάντα ταέντοίς ουρανούς καιεπί εκάστην ημέραν. Πώς oύν, είπέ μοι, και του άρτου
της γης, είτε θρόνοι, είτε κυριότητες , είτε αρχαι, φύσις αύτη εις αίμα μεθίσταται και φλέγμα , και
είτε εξουσίαι πάντα δι' αυτού, και εις αυτόν χολήν, και τους λοιπούς εν ημίν χυμούς; Ο μεν γάρ
έκτισται. Ούτω και Ιωάννης,επειδή τελειοτέρους είχε εστι πυκνός και σκληρός , το δε αίμα χαυνών και
τους μαθητευομένους,πάσης ομού της κτίσεως εμνημό- διαρρέον, και ο μεν λευκός ή σιτόχρους, το δε ερυθρών
νευσεν. Ου γαρ είπεν, ουρανόν και γήν και θάλατταν, και μέλαν. Και των άλλων δε ποιοτήτωντάς διαφοράς
αλλ', ότι Πάντα δι' αυτού εγένετο, και χωρίς αυτού εί τις επέλθοι , πολύ το μέσον εύρήσει άρτου και
εγένετο ουδε εν και γέγονεν · είτε δρώμενον, φησίν, αίματος . Πώς oύν ταύτα γίνεται, είπε μου, και τον
είτε μη ορώμενον. Καθάπερ γάρ επί των διδασκάλων, λόγoν απόδος . 'Αλλ' ουκ αν έχoις. Είτα τροφής της
ο μεν παρά της μητρός διδάσκαλος το παιδίον λαβών, καθ' ημέραν άλλοιουμένης παρασχεϊν τον λόγον ουκ
τα πρώτα • αυτόν παιδεύει στοιχεία , ο δε παρ' ετέρου έχων , της του Θεού δημιουργίας απαιτείς με ευθύ.
λαβών διδασκάλου, μαθητής προς τα υψηλότερα των νας; Και πώς ουκ εσχάτης ανοίας τούτο ; Ει μεν γάρ
διδαγμάτων άγει · ούτω και επί Μωϋσέως και Παύ- καθ' ημάς έστιν ο Θεός, απαιτει των γενομένων τον
λου και Ιωάννου γέγονε. Μωϋσής μέν γάρ μηδέν λόγον μάλλον δε μηδε ούτω· πολλά γάρ των ανθρω
ειδυίαν τήν φύσιν ημών παραλαβών άρτι του γάλα- πίνη γινομένων τέχνη όπως γίνεται είπείν ουκ έχο
κτος απαλλαγείσαν, τα πρώτα της θεογνωσίας έπαι- μεν · οίον, πώς από γης της εν τοις μετάλλους χρυ
δευσε στοιχεία : Ιωάννης δε και Παύλος , καθάπερ σίου γίνεται φύσις: πώς είς υελού καθαρότητα και
παρά διδασκάλου του Μωϋσέως αυτούς λαβόντες, επί ψάμμος μεθίσταται e. Και έτερα τούτων έστι πλείονα
τα υψηλότερα των διδαγμάτων ανάγουσι, των προ- ειπείν , και γίνεται μεν ανθρωπίνη τέχνη, τον δε λόγον
τέρων αναμιμνήσκοντες εν βραχεί. Είδες εκατέρων ουκ έσμεν ημείς. Πλήν αλλ' ει μεν καθ' ημάς ο Θεός
των Διαθηκών την συγγένειαν ; Είδες την συμφωνίαν έστιν, απαιτει λόγον · ει δε απείρως ημών διέστηκε
των διδαγμάτων; " Ήχουσας περί της των αισθητών και ασυγκρίτως υπερέχει , πως ουκ εσχάτης αν είη
δημιουργίας εν τή Παλαιά, και περί της των νοητών μανίας, άπειρον αυτού και την σοφίαν και την δύνα
του Δαυίδ λέγοντος , " Οτι αυτός είπε, και εγεννή- μιν ομολογούντας, και θείαν και ακατάληπτον , ώς
θησαν ; Ούτω πάλιν εν τη Καινή, είπών περί των περί ανθρωπίνης τινός τέχνης, ούτω καθ' έκαστον
αοράτων δυνάμεων, είπε και περί της αισθητης κτί . των γινομένων απαιτείν ευθύνας αυτόν ; Αλλά γάρ
φεως• Εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανών και αφέντες τους λογισμούς , επί της (649 πέτραν επ
α τουτο βράχο μεν εστι και ψιλόν,
και δημα έν' άπαντας δε των εναντίων τους πύργους
ανέλθωμεν την αρραγή : 'Εν αρχή εποίησεν ο Θεός
τον ουρανόν και την γην . Επί τούτω στηθ. τώ
καταστρέψαι (649] δυνήσεται . Σκόπει δε . θεμελίω" μή τις σε εις λογισμών ανθρωπίνων ταρα
Προσέρχεται Μανιχαίος λέγων, 'Αγέννητος έστιν ή χήν καταγάγη: Λογισμοί γάρ θνητών» δειλοί, και
ύλη " είπε προς αυτόν, 'Εν αρχή εποίησεν ο Θεός επισφαλείς αι επίνοιαι αυτών. Μή τοίνυν το στερ
τον ουρανόν, και την γην, και πάντα τον τυφον ρόν - αφείς , το σαθρό και επισφαλεί την σωτηρίαν
αυτού κατέστρεψας ευθέως. 'Αλλ' ου πιστεύει το
δήματι της Γραφής, φησίν. Ούκούν διά τούτο αυτόν εγχειρίσης
και
της σής ψυχής· αλλά μένε εν οίς έμαθες
επιστώθης, και λέγε : 'Εν αρχή εποίησεν ο Θεός
ως μαινόμενον διάκρουσαν και αποστράφηθι. Ο γάρ τον ουρανόν και την γην . Κάν Μανιχαίος προσ
τω Θεώ μη πιστεύων αποφαινομένο, αλλά ψεύδος
τη , αληθείας καταγινώσκων, πως οι λαμπρώς μα έλθη, κάν Μαρκίων, κάν οι τά Ουαλεντίνου νοσούντες,
νίας έκφέρει δείγμα, την απιστίαν; Και πώς εξ ουκ κάν οστισουν έτερος, τούτο προβάλλου το βήμα: κάν
ίδης γελώντα , συ δάκρυσαν αυτόν ώς μαινόμενον. Πύ.
* Μικρός εαυτούς επέδωκαν προς θεοσέβειαν.'Ακουσον Reg.
• Των φιλοσόφων διδαγμάτων Reg . 4 Υμήν και πιμελή και σάρκες Reg.
c Ita Reg . et ipse Savil. es conject. Io edilis tà nepew - • Μέθίσταται Reg. et Sail , καθίσταται Morel.
seia male . Reg. στερεόν . Infra καν Μανιχαίος .
583 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP . 585
ξινον έχουσιν εκείνοι το χρώμα, και κατεσταλμένην τοις πένησιν αυτά κεκτημένου διαπαντός ώμεν ε; Και
την οφρυν, και ρημάτων επιείκειαν· αλλά φύγε το πως ,εγώ λέγω. "Αν εις δεξιάν του πένητος αποθής το
δέλεαρ, και τον έν τη δορά του προβάτου κρυπτόμε- αργύριον , ου συκοφάντης επιτίθεται, ου βάσκανος
νον καταμάνθανε λύκον. Διά τούτο αυτόν μάλιστα οφθαλμός ορά, ου ληστής ύφαιρείται, ού τοιχωρύχος
μίσησον, ότι πρός μεν τον ομόδουλόν σε προσηνής και διορύξας , ούκ οικέτης αφελόμενος αποδιδράσκει • και
ήμερος είναι δοκεί, προς δε τον κοινόν ημών απάν- γάρέστιν άσυλον εκείνο το ταμιείον. "Αν δε οίκοι κατ.
των Δεσπότην κυνών λυττώντων εστιν αγριώτερος, ορυξης, και ληστή και τοιχωρύχω και βασκάνω και
ακήρυκτον εις τον ουρανόν μάχην εισάγων και πόλε. συκοφάντη και οικέτη και πάση βλάβη ποιείς υπεύθυ
μον άσπονδον , και δύναμιν τινα εξ εναντίας αντικαθ- νον το χρυσίον. Πολλάκις γούν μετά θύρας μυρίας και
ιστών τω Θεώ. Φύγε τον ιον της πονηρίας, μίσησον μοχλούς τάς μέν έξωθεν επηρείας διέφυγε, τους δε
τα δηλητήρια φάρμακα και ήν παρά των πατέρων φύλακας ου διέφυγεν, αλλ' οι τηρούντες αυτό λαβόν
εδέξω κληρονομίαν, την από των θείων Γραφών πί - τες απέδρασαν. Οράς ότι τότε μάλλον κύριοι των
στιν και διδασκαλίαν , ταύτην κάτεχε μετά πολλές κτημάτων εσμεν, όταν τους πένησαν αυτά παρακατα
της ασφαλείας. Εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ου- θώμεθα. Ου φυλακής δε ένεκα μόνον εκείνο ασφαλέ.
ρανόν και την γην . Τί τούτο; πρώτον τον ουρανόν , στερον το χωρίον, αλλά και κέρδους και προσόδου
είτα την γήν ; πρώτον τον όροφον , είτα το έδαφος και πλείονός εστιν υπόθεσις. "Αν μέν γάρ ανθρώπω δα
Ου γαρ ανάγκη φύσεως υπόκειται, ουδε ακολουθία νείσης, εκατοστών έλαβες · αν δε Θεό δανείσης διά
τέχνης δουλεύει. Και γάρ και φύσεως και τέχνης και του πένητος, ουχ εκατοστών , αλλ' εκατονταπλασίονα
των όντων απάντων ή βούλησης του Θεού δημιουργός λήψη. Κάν μεν σπείρης εύφορον άρουραν, όταν πολ.
και τεχνίτης εστί. Η δε γη ήν αόρατος και ακατα- λην ενέγκη την φοράν, δεκαπλασίονα οίση τα σπέρ
σκεύαστος . Τίνος ένεκεν τον μεν ουρανόν απαρτι- ματα • αν δε εις τον ουρανόν σπείρης, μετά το γενέ
σθέντα παρήγαγε, την δε γήν κατά μικρόν τεχνεύειν bσθαι εκατονταπλασίονα, και ζωήν αιώνιον και αγήρω
αυτόν φησιν ο Μωϋσής; "Ινα εν τω βελτίονι στοιχεία και αθάνατον απολήψη. Και ενταύθα μεν πολύς ο πό
μαθών αυτού την δύναμιν πληροφορηθής ότι και ταύ. νος τοίς τα σπέρματα καταβάλλουσιν · εκεί δε χωρίς
την ηδύνατο , καθάπερ εκείνον, απηρτισμένην παρ αρότρου και βοών και γηπόνων και της άλλης ταλαι
αγαγείν. 'Αλλά διά σε και την σωτηρίαν την σην ουκ πωρίας απάσης ή των καταβληθέντων φορά φύεται,
εποίησεν ούτω. Πώς δι' εμε και την σωτηρίαν τήν και ουκ αυχμόν και, ουκ επομβρίας , ουκ ερυσίβην, ου
εμήν, φησί ε; Κοινή τράπεζα και πατρίς και τροφος χάλαζαν , ουκ ακρίδος στρατόπεδον, ου ποταμών επι
και μήτηρ απάντων έστιν ή γή, και πόλις και τάφος κλύσεις, ουκ άλλο τι ουδέν εκεί σπείροντάς εστι φοβη
κοινός. Και γάρ τα σώματα ημών εξ αυτής, και τρο- θήναι τοτε· αλλά πάσης ανωτέρω βλάβης έστηκε τα
φή τους σώμασιν ημών εκείθεν, και οίκησις εν αυτή εκεί καταβαλλόμενα σπέρματα. "Οταν ούν μήτε πό
και διαγωγή , και μετά θάνατον προς αυτήν πάλιν νος , μήτε κίνδυνος , μήτε υποψία, μήτε υποτυχία τις
επάνοδος. "Ιν' ούν μή το της χρείας αναγκαίον υπέρ ή , και πολλά πλείονα των καταβαλλομένων γένηται
την αξίαν σε θαυμάζειν αυτήν παρασκευάση, και το τι φυόμενα, και τοσαύτα βλαστάνη αγαθά," Οσα ούτε
των ευεργεσιών πλήθος προς ασέβειαν υποσκελίση, οφθαλμόςείδεν , ούτε ούς ήκουσεν ,ούτεεπικαρδίαν
δείκνυσί σου, πριν ή γενέσθαι, αυτήν αμόρφωτος και ανθρώπου ανέβη, πως ουκ αν είη ραθυμίας εσχάτης .
αδιατύπωτον, ίνα την ασθένειαν ιδών, θαυμάσης τον [631] το πλέον αφέντας, το έλαττον διώκειν , και το
παραγαγόντα αυτήν , και πάσαν ενθέντα αυτή την ασφαλές καταλιπόντας, το άπιστος και κινδύνων γέ..
δύναμιν ταύτην · ίνα δοξάσης τον τα τοσαύτα [650] μον και πολλάς έχουν αποτυχίας μετιέναι; Τίς γάρημίν
προς ημετέραν άνεσιν κατεσκευακότα. Δοξάζεται δέ έσται συγγνώμη τούτο ποιούσι, ποία δε απολογία; Πε
ο Θεός ου διά δογμάτων ορθών μόνον , αλλά και διά νίαν προβαλλόμεθα πάντως · αλλ' ουκ εσμέν τηςχώρας
πολιτείας αρίστης Λαμψάτω γάρ υμών, φησί , το εκείνης πενέστεροι, ή δύο λεπτά και έχουσα μόνα , και
φως έμπροσθεν των ανθρώπων, όπως ίδωσιν υμών ταύτα κατεβάλετο. Ζηλώσωμεν τοίνυν εκείνης τον
τα καλά έργα, και δοξάσωσι τον Πατέρα υμών πλούτον, μιμησώμεθα της προαιρέσεως την μεγαλο
τον εν τοις ουρανοίς . ψυχίαν, ίνα και των εκείνη αποκειμένων αγαθών επι
τύχωμεν· ών γένοιτο πάντας ημάς καταξιωθήναι,
δ'. Έβουλόμην τους περί ελεημοσύνης προσθείναι χάριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου ημών Ιησού
λόγους: αλλά περιττόν μοι δοκεί είναι λόγω διδά- Χριστού, μεθ' ού τω Πατρί, άμα τω αγίω Πνεύματι ,
σκειν υμάς, του διά των έργων υμάς παιδεύειν δυνα- δοξα, κράτος, τιμή, νυν και αεί, και εις τους αιώνας.
μένου νύν εν μέσω καθημένου , του κοινού πατρός των αιώνων. Αμήν.
ημών και διδασκάλου , ός την οικίαν την πατρώαν, ΛΟΓΟΣ Β'.
ώσπερ εις αυτό τούτο παρά των προγόνων δεξάμενος , Τι δήποτε επι μέν ή 2ίου και σελήνης και ουρα
ίνα ταις των ξένων αυτήν θεραπείαις παράσχη, ούτω νού και των άλλων είπε, Γενηθήτω · επι δε τού
διαπαντός τους πάντοθεν ελαυνομένοις υπέρ της αλη ανθρώπου , Ποιήσωμεν ; και τί ποτέ εστι το, Κατ'
θείας ανήκε , και υποδέχεται, και θεραπεύει θεραπείας εικόνα .
τρόπο παντοδαπώ · ώστε ουκ οίδα ει χρή τούτου μάλ . α'.'Αρα μέμνησθε τωνζητημάτων των πρώην προτε .
λον, ή των ξένων καλείν την οικίαν τήν τούτου • μάλ. θέντων υμίν ; Εις τοσούτον γαρ ημάς απονοίας και
λον δε διά τούτο τούτου 1 νομίζειν είναι αυτήν,επειδή τόλμης επήρατε , ώς και ζητημάτων ήδη κατατoλμάν :
των ξένων εστί. Και γάρ τα ημέτερα κτήματα τότε μάλλον δε ουκ αν είη τόλμης, ουδε απονοίας τούτο .
μάλιστα ημέτερα γίνεται, όταν μη ημίν αυτοίς, αλλά ού γάρ οικεία δυνάμει θαρρήσαντες , αλλά ταις ευχαίς

• Post opopov Reg . vaiaddit. • Reg. διαπαντός νέμωμεν.

• Reg. τεχνιτεύειν. 1 Reg. τα σπέρματα, ή δις τοσαύτα.
• Ψησίν άκουε συνετώς. Reg. * Reg. βλάστη φύεται, και ούτε αυχμόν.
4 Reg. addit χρή. h Reg. δύο δηνάρια, et mox ταύτα κατέβαλε.
 585 IN CENESIM SERJO II . 58 ;
ris, lu eum ut furentem deplora . Buxeun illi habent quia peregrinorum est. Etenim facultates noslrae lune
coloren , demissum supercilium , verborum mode - maxime nostræ fiunt, quando non nobis, sed paupcria
stiam præferunt : lu fuge illecebras , ct lupum sub bus cas possidemus et dispensamus. Quomodo autem
ovis pelle occultum deprehende. Propterea illum hoc sit, ego dicam . Si ad dexteram pauperis argen
maxime odio habeas, quia dum erga le conservum lum deponas, non sycophanta invadit, non invidus
mitis et mansuelus esse videtur, adversus communem oculus respicit, non fur, non parielum effossor abri.
nostrum omnium Dominum cane rabido ferocior est, pit, non servus eo ablato fugam facit : nam illa pe
implacabile bellum et prælium gerens contra cælum , nus vere asylum est. Si aulem domidefodias, furi,
et potestatem quamdam Deo opponens. Fuge virus murorum effossori, invido, sycophantir., servo , el cui.
iniquitatis , perniciosa pharmaca odio habe : et quam libet perniciei aurum tuum obnoxium facis. Sape
a patribus accepisti hereditatem , nempe divina- accidit, ut januis et vectibus multis oppositis exter
rum Scriplurarum fidem alque doctrinam , hanc cum norum damna pecuniæ vilarint, sed penuariorum
mulla cautela retine. In principio fecit Deus cælum el manus non effugerint , ipsis cum pecunia aufugicnti
lerram . Quid hoc est ? primo cælum , postea lerram ? bus. Vides tunc nos vere facultatum nostrarum do
primo tectum , postea solum ? Non enim nature minos esse, cum eas apud pauperes deponimus. Ne
necessitati subditus est , non artis regulis servit. que custodiæ solumn gratia hic tutior locus est, sed est
Elenim et natura et artis , el rerum omnium voluntas etiam majoris lucri el proventus causa . Nam si ho
Dei opifex artifexque est. Terra autem eral invisibilis mini fænereris, centesimam accipis : si autem Deo
el incomposila . Cur cælum perfectum produxit, ter - per pauperem foenereris, jam non centesimam , sed
ram autem paulatim fabricatum cum esse narra centuplum accipies. Siin feraci seras agro , el larg:4
Moyses ? Utpostquam in prxstantiori elemento ejus seges fuerit, decuplum seminis ' referas ; si in cælo
virtutem didiceras , certior fieres illum perindc po- seras, postquam centuplum acceperis, vilam etiain
tuisse lerram perfectam producere, ut cælum fecerat. ælernam , perpeluam , immortalem possidebis . Et hic
Sed propter le el propter salutem luam non sic fecil. quidem mullus labor iis subeundus est qui semina
Quomodo, inquies, propter me et propler meam jaciunt ; illic vero sine aratro, bobus, agricolis , et
salutem ? Communis mensa el patria et nulrix et ina reliquis laboribus, jacla semina pullulant;non :eslus,
ter omnium est lerra , urbs et sepulcrum commune. non pluviæ nimia , non cruca, vel grando, vel locu
Elenim corpora nostra ex ipsa , indeque corporibus starum agmen, vel fluviorum inundationes , vel ce
nostris sumitur alimentum , in ipsa habitamus el vere tera hujusmodi meluenda sunt serenti ; sed qu:e ibi
samur, et post mortem iterum in ipsam revertimur. jacia sunt semina, nulli perniciei sunt obnoxia . Cum
Ne jtaque ex necessariis usibus ipsain plus quam igilur nec labor , nec periculum , nec suspicio, lieque
par erat mirareris , nieve beneficiorum copia le in jaclura quæpiam adsit ; sed jacto semine longe plura
impietatem pertraheret ac supplantarel , ipsam libi nascanlur, et lanla hinc pullulent bona , Quæ nec
prius informem et incompositam declarat, ut ejus in - oculus vidit , nec auris audivil, nec in cor hominis
firmitate conspecta , mireris eum qui produsit, et ascenderunt ( 1 . Cor. 2 . 9 ) : annon extreme ignavize
hanc illi lvlam virtutein indidit, celebresque eum , fueril, relicto majore, id quod minus est persequi,
qui res lantas ad commodum nostrum paravit. Deus el eo quod lulum erat deserlo , incerta , periculis
autem glorificalur non modo per recla dogmata , scd plena, et infortuniis multis obnoxia adire ? Quæ no
etiam per optimum vitæ instilutum : Luceat enim , bis venia id agentibus, quæ excusatio ? Paupertalem
inquil, lux vestra coram hominibus, ui videant opera oblendimus : at pauperiores non sumus vidua illa ,
vestra bona, el glorificent Palrem vestrum , qui in cælis quæ cum duo solum minuta haberet, hæc deposuit
csi (Malth . 5 . 16 ). (Luc. 21. 2 ). Ilius itaque divilias æmulemur, imi
4. Flaviani episcopi Antiocheni laudes. – Volebam temur propositi magnificentiam , ut reposita illi bona
de elcemosyna sermonem adjicere : at mihi super consequamur : quæ nos omnes adipisci contingat,
fuum esse videlur vos verbo doccre , cum is qui in gratia et benignitate Domini nostri Jesu Christi, cumi
medio sedet communis pater et doctor noster possit quo Patri, simulque sancto Spirilui, gloria , impe
vos operibus et exemplo erudire , qui ac si domum rium ,honor. nunc et semper. elin sæcula seculorum .
paternam ad hoc solum a majoribus accepissel, ut Aven .
eam hospitibus excipiendis præberei, sic eam semper SERMO II.
jis qui pro verilate pelluntur recipiendis destinavit , ut
cos omnibus modis foveret; ita ut nesciam ulrum Cur in sole el luna el cælo et aliis dixerit : Fiat, in hoo
eam ejus, ad peregrinorum domuni appellare par sit ; mine autem , Faciamus; el quidnam sil illud , Ad
imo potius annon ea illius esse ideo existimanda sit, imaginem (Gen . 1.3. 6. 26 ).
1. Vis orationis Ecclesiæ . – Numquid meministis
Deus el materia, lur et tenebre . Marcion duo principia ad quzstionum , que vobis nuper sunt proposilæ ? In
millebat, bonum etmalum . Bonnm Deum nihil iq _mundo anlam eniin arrogantiam et audaciam nos provexi
creavisse dicebal, Epiph
omnia adscribebani. Paulo. post.
p. 304.bureum
Valentiniani
habent Æonibus
illi colo stis, ut quæstiones intrepide aggrediamur : imo nec
rem ; boc est flavum , pallidum búri instar : hoc dicilur de audaciæ nec arrogantiæ id facinus est. Non enim vi.
lis qui simulate, et ut alios circumveniant, niaccrationcm
el palliduin vultum affectant. ' Reg ,decuplum seminis,vel bis decuplım
587 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 588
ribus nostris coiifidentes , sed antistitum prccibus ac homo, cujus ita Deus salutem adamavit, ul ne Unigo.
vestris omnia committentes ad stadium nos accinxi- nilo quidem suo propter eum parceret : nequc enim
mus. Tanta porro vis est precum Ecclesiæ , ut licet omnia præstare molirique destilit, donec in altum .
magis muli quam lapides essemus, penna quavis le - eveclum in sua dextera collocavit. Enimvero clamat
viorem linguam nostram efficiant. Nam sicut in me- id Paulus dicens : Conresuscitavit et consedere fecit nos
dia navi incidens vela zephyrus sagitta velocius cym in cælestibus in Christo Jesu (Ephes . 2 . 6 ). Propterea
banı promovet : sic et in linguam dicentis incidens consilium ct deliberatio el communicatio , non quod
oralio Ecclesiæ , vehementius quani zephyrus sermo- indigeat consilio Deus ; absit : sed ipsa verborum
nem promovei. Propterea nos etiam quotidie confi- figura præ se fert honorem , qui nascenti defertur .
denter ad certanien nos accingimus. Si enim in Qui fit autem , dicet aliquis , si præstantior est
externis certaminibus quispiam , cui decem tantum lolo mundo, ut post mundum producatur ? Ob boc
aut viginti fuerint amici in tanto populo , alacriter in ipsum nimirum , quod mundo præstantior sit. Nam
arenam descendit : multo magis nos, qui non decem quemadmodum ingressuro in urbem quamdam lmpe
aut viginti, sed tolum theatrum ex fratribus patri- ratore , duces , præfecti , satellites, omnesque servi
busque condatum habemus, confidenter id agemus. præcedunt , ut palatio adornato , el omni alio mini
sid
Tametsi in externis certaminibus non multum prodest slerio præparalo , magno cum honore Imperatorem
athletit certanti spectator, nisi forte ut clamet et excipiant : sic nimirum et hic , quasi introducendus
Laudet quæ geruntur, et in superiori loco sedens rex esset , sol præcessit , cælum præcucurrit , prius
poradicunt :: inin stadium
cum illis contendal, qui contradicunt stadium ingressum est lumen , creala sunt omnia el adornala ,
vero descendere, manumque porrigere , vel advcrsa - lumque multo cum honore bomo introducitur (a ).
rii pedem trahere , vel aliud ejusmodi quidpiam Vocem , Faciamus, disculil , ut ad Unigenilum Dei
agere, minime licet. Qui enim ab initio certamina filium agnoscendun hosles veritatis adducat. Anthro
illa constituerunt, acutis palis defixis, ac funibus in pomorphilas redarguit. - Faciamus honinem ad ima
gyrum extensis spectatorum insaniam arcent. Quid ginem . Audiat Judæus. Ad quem dicit Deus, Facia
vero mirum , si descendere spectatori non licet, cuin mus ? Mosis sunt literie , Mosis , cui se credere dicunt.
el palæstrü magistrum jubeant foris sedentem juxta et mentiuntur. Ut enim scias illos mentiri et non
arenam , a longe certantibus doctrina subsidium credere, Christum illos convincentem audi, ac dicen
prixbcre, prope vero non sinant accedere ? Hic vero lem : Si crederetis Moysi , crederelis et mihi (Joan . 5.

descendere, atque affectu prope adstarc , precibus. aulem librorum thesaurus : apud illos litcre, apud
que vires addere. Age ergo more athletarum illorum nos et literx, ct sententix . Ad quem igitur dicit,
aggrediamur certamina. Siquidem illi cum se invi- Faciamus honrinem ? Ad angclum , inquit, vel ad ar
cein medios prehenderint, ac vi nexuum fuerint ad changelum simpliciter verba facit. Ut enim verbe
circumstantem se foris turbam impulsi propter an - rones famuli , dum ab heris accusantur , nec habent
gustias loci, nexibus solutis ad certaminis locum quod eis aperte respondeant, quidquid in bucc: m ve
rursus revertuntur :deinde redeuntes non recti con - ncrit proferunt: sic et vos ad angelum et arcliange
grediuntur rursus, verum in eumdem se nesuum mo- lum hæc esse dicta valtis . Quem tandem angelum ?
duin statumque restituunt, in quo antea sunt divisi. quem archangelum ? Neque enim angelorum estcreare,
Quando igitur nos quoque sermonem absolvere loci neque archangelorum hæc operari. Quare vero cum
angustia coegit, age ad ipsum locum certaminis re - cælum quidem conderet, non dixit angelo et arcban
verlenles , pexus ab iis quæ hodierno die nobis gelo, sed per se illum produxit : cum vero cælo tolo
sunt lecta solvamus. El dirit Deus , inquit. Faciamus que mundo präslanlius animal produxit hominem .
kominem ad imaginem et similitudinem nostram cum servos sibi socios crcationis adsciscit ?
(lien. 1. 25). 2. Non ita est , plane non ita est ; quippe angelo
Cur Deus dixerit, Faciamus hominem , non, Fiat rum est assistere, non creare : archangelorum est
humo. — (a) Unum hoc primum quæsitu dignum , cur ministrare, non participem esse sententiæ el consilii.
tandem , cum cælum fieret, nusquam dictum sit, Fa- Audi quid de virtutibus Scraphim , quæ archangelis
cianius, sed, Fiat cælum , Fiat lux, atque ita in singu - sunt celsiores, dicat Isaias : Vidi Dominum sedenlein
lis crealurarum generibus : hic vero solum additum super solium excelsum et elevatum , et Seraphim adsta
sil illud , Faciamus, et consilium ac deliberatio et cum bant in circuitu ejus : sex alæ uni, el sex alæ aheri ; et
altero quopiam honoris consorte communicatio ? Quis- duabus quidem alisoperiebant facies suas (Isai. 6. 1. 2 ),
nam igitur ille landem est qui creandus , cui tantum at scilicet oculos suos munirent, quod exsilientem e
honoris deferatur ? Homo est , magnum illud animal solio ſulgorem sustinere non possent. Quid ais ? Se
etadinirabile , quodque omnicreatura præstantius est raphim adstant, el lanta sunt admiratione ac stupore
apud Deum , propter quem cælum et terra et mare correpta, idque cum Dei videant indulgentiam ; angeli
ac reliquum omne crcaluræ corpus est conditum : vero et consilii sunt participes , consultationisque
(a ) His prorsus similia habet Hom . 8 in Genesim , col. 70,
imo per lolam pene Homiliam . In sequentibus etiam non
pauca hujusmodireperies. (a) vide simileni sententiam Hom . 8 in Gen .
 587 IN GENESIM SERNO II. f83
των προέδρων και ταιςυμετέραις το πάν επιρρίψαντες ισενεν δεξιά εαυτού. Και βοά Παύλος λέγων· Συνή
απεδυσάμεθα προς το στάδιον. Ευχή δε Εκκλησίας γειρε και συνεκάθισεν ημάς εν δεξια εαυτού εν τοις
τοσούτον δύναται, ως ει και λίθων ημεν άφωνότεροι, επουρανίοις εν Χριστώ Ιησού. Διά τούτο βουλή
πιερού παντός κουφοτέρανημίν την γλώτταν εργά- και σκέψεις και ανακοίνωσις , ουκ επειδή ο Θεός βου
σασθαι. "Ωσπερ γάρ ζέφυρος εις μέσα της νηός έμ- λης δείται : μη γένοιτο· αλλά τα σχήματι των ρη
πεσών τα ιστία, βέλους οξύτερον παραπέμπει το μάτων την εις τον γενόμενον ημίν ενδείκνυται τιμήν.
γοντος εμπεσούσα γλώτταν,ζεφύρου σφοδρότερον πα- τος, ύστερον του κόσμου και παράγεται; Δι' αυτό τούτο,
ραπέμπει τον λόγον. Διό και ημείς καθ' εκάστην επειδή του κόσμου τιμιώτερός εστιν. "Ωσπερ γάρ βα
ημέραν θαρρούντες αποδυόμεθα. Ει γάρ επί των σιλέως εις τινα πόλιν ελαύνειν μέλλοντος , στρατηγού
έξωθεν αγώνων δέκα τις μόνον, ή είκοσι έχων εραστές και υπαρχου και δορυφόροι και πάντες οι δούλοι προ
εν δήμω τοσούτω, μετά προθυμίας εις τον αγώνα κάτ- φθάνουσιν, ίνα τα βασίλεια παρασκευάσαντες, και πά
εισι · πολλώ μάλλον ημείς , όπου ου δέκα, ουδε είκοσι σαν την άλλην ευτρεπίσαντες θεραπείας, μετά πολλής
μόνον, αλλ' άπαν ημίν το θέατρον εξ αδελφών και πα- της τιμής υποδέξωνται τον βασιλέα · ούτω δή και
τέρων συγκειται,θαρρούντες τούτο ποιήσομεν. Καίτοι ενταύθα , καθάπερ βασιλέως εισάγεσθαι μέλλοντος ,
γε επί των έξωθεν αγώνων ουδέν αν μέγα καρπώσαιτo πρoέφθασεν ο ήλιος, προέδραμεν ο ουρανός , προεισ
ο αγωνιστής παρά του θεατού , αλλ' ή όσον βοήσαι ήλθε το φώς , άπαντα γέγονε και ευτρεπίσθη, και
εκείνον, και θαυμάσαι τα γεγενημένα, και φιλονεική- τότε ο άνθρωπος μετά πολλής ύστερον εισάγεται της
σαι τους αντιλέγουσιν άνω καθήμενον · καταβήναι δέ τιμής,
εις το στάδιον, και χείρα όρεξαι, καιελκύσαι πόδα του Ποιήσωμεν άνθρωπον κατ' εικόνα. 'Ακουέτω και
ανταγωνιζομένου, ή άλλο τι τοιούτον επιδείξασθαι, Ιουδαίος. Προς τίνα φησίν ο Θεός , Ποιήσωμεν ; Μωύ.
τούτοις ου θέμις. Οι γάρ τους αγώνας εκείνους εξ σέως εστί τα γράμματα, Μωϋσέως , ώ πιστεύειν ψευ.
αρχής διαταξάμενοι, σκόλοπας πήξαντες οξείς , και δόμενοί φασι. Και ότι ψεύδονται και ου πιστεύουσιν,
σχοινία κύκλο περιβαλόντες , ούτω των θεατών την άκουε του Χριστού διελέγχοντος αυτούς και λέγοντας:
μανίαν είργουσι. Και τι θαυμαστόν, ει θεατή κατα- Εί επιστεύετε Μωϋσει, επιστεύετε αν εμοί. Νυν
βήναι ου θέμις, όπουγε και τον παιδοτρίβην έξω παρά δε παρ' εκείνοις μεν τα βιβλία, παρ' ημίν δε των βι:
την κόνιν καθίσαντες, πόρρωθεν την από της διδα βλίων ο θησαυρός " παρ' εκείνοις τα γράμματα, (653)
σκαλίας συμμαχίαν εισάγειν τοις αγωνιζομένοις κε- παρ'ημίν και τα γράμματα και τα νοήματα. Προς τίνα
λεύουσι, πλησίον δε ουκ εώσιν ελθεϊν; ' Αλλ' ουκ εν- ούν, είπε, λέγει, Ποιήσωμεν· άνθρωπος ; Προς άγγε
ταύθα ούτως · αλλά και διδασκάλων και θεατή κατα λον, φησίν , ή πρός αρχάγγελον απλώς φθέγγεται.
βήναι προς ημάς ένι, και εγγύς στήναι τη διαθέσει, Καθάπερ γάρ οι μαστιγίαι των οικετών παρά των δε
και διά τωνευχών ημίν συγκροτήσει τηνδύναμιν [652]. σποτων εγκαλούμενοι, και εξ ευθείας ουκ έχοντες
Δεύρο γούν κατ' αυτούς εκείνους τους αθλητές των αποκρίνασθαι, το επελθόν άπαν προσφέρουσιν ούτω
παλαισμάτων ανώμεθα. Και γάρ επειδάν εκείνοι δή και υμεις , Προς άγγελος, φατε, και αρχάγγελος
μέσους εαυτούς κατασχόντες, υπό της βίας των αμ - είπε. Ποίον άγγελον ; ποίον αρχάγγελον Ε ; Ου γαρ
μάτων προς τον έξωθεν αυτούς τεριεστώτα εξακον - αγγέλων εστί το δημιουργείν, ουδε αρχαγγέλων το έρ
τισθώσιν όχλον διά την του τόπου στενοχωρίαν, λύ- γάζεσθαι ταύτα. Τίνος δε ένεκεν, ότε μεν τον ουρανόν
σαντες τα άμματα, προς τον της αγωνίας πάλιν εποίησεν, ουκ είπεν αγγέλω και αρχαγγέλω, αλλά δι'
επανέρχονται τόπον ' είτα επανελθόντες ούκ ορθοί εαυτού παρήγαγεν : ότε δε το τιμιώτερον ουρανού και
συμπλέκονται πάλιν, αλλ' εν εκείνο το τρόπο των παντός κόσμου παρήγαγε ζώον , τον άνθρωπον , τότε
δεσμών εαυτούς καταστήσαντες, εν ώ και όντες δι- τους δούλους κοινωνούς λαμβάνει της δημιουργίας;
ελύθησαν. Έπεί ούν και ημάς ή τόπου στενοχωρία β'. Ουκ έστι ταύτα, ουκ έστι: αγγέλων γάρ το παρεσ
καταλύσαι τον λόγον ηνάγκασε, φέρε προς τον τόπον τάναι, ου το δημιουργείν : αρχαγγέλων το λειτουργείν,
της αγωνίας επανελθόντες , τα άμματα λύσωμεν από ουχί το γνώμης κοινωνείν και βουλής. "Ακουσον τι φη
των τήμερον αναγνωσθέντων ημίν . Και είπεν ο Θεός, σιν Ησαίας περί των Σεραφίμ δυνάμεων, των ανωτέ .
φησί, Ποιήσωμεν άνθρωποι κατ' εικόνα και ομοίω- ρω των αρχαγγέλων: Είδον τον Κύριον καθήμενον
σιν ημετέραν . επί θρόνου υψηλού και επηρμένου, και τα Σερα
" Ε , πρώτον τούτο άξιον ζητήσαι, τι δήποτε, ότε φιμ παρειστήκεισαν κύκλω αυτού•εξ πτέρυγες τω
μεν ο ουρανός εγίνετο, ουδαμού το , Ποιήσωμεν ,είρη- ενί, και εξ πτέρυγες τω ενί • και ταις μεν δυσί
ται, αλλά, Γενηθήτω ουρανός , Γενηθήτω φως, πτέρυξι κατεκάλυπταν τα πρόσωπα εαυτών, απο
και καθ' έκαστον της κτίσεως μέρος ούτως · ενταύθα τειχίζουσαι δηλονότι τάς όψεις, διά το μή δύνασθαι
δε το, Ποιήσωμεν , πρόσκειται μόνον, βουλή και σκέ - την εκ του θρόνου φερομένην αστραπήν υποδέξασθαι.
ψις και προς έτερόν τινα ομότιμον ανακοίνωσις; Τις Tι λέγεις ; Τα μεν Σεραφίμ σταρεστήκασι , και εν
ποτε άρα εστιν ο δημιουργείσθαι μέλλων, ότι τοσαύ- θαύματι τοσούτω εισί και εκπλήξει, και ταύτα συγκα
της απολαύει τιμής; "Ανθρωπός έστι, το μέγα ζώον τάβασιν Θεού βλέποντα : άγγελοι δε και γνώμης κου
και θαυμαστόν, και της κτίσεως απάσης τω Θεώ τι- νωνούσιν αυτώ , και σκέψεως μετέχουσιν ; 'Αλλ' ουκ
μιώτερον , δι' ον ουρανός και γη και θάλαττα και το αν έχοι λόγον. ' Αλλά τις έστι προς όν φησι, Ποιήσω
λοιπόν άπαν της κτίσεως σώμα άνθρωπος, ού της
σωτηρίας ούτως ο Θεός ήράσθη, ως μηδέ του Μονογε- Reg. ύστερος του κόσμου.
νούς φείσασθαι δι' αυτόν ου γαρ απέστη πάντα ποιών o Post apyáyyehov hæc adjiciuntur in Reg. et Savil.
είπε. Πον άγγελον , ποιον αρχάγγελον; ου γαρ αγγέλων έστι
και πραγματευόμενος , έως αυτόν αναγαγών εκά - το δημες γείν, ουδέ αρχαγγέλων. Quo desunt in Morel.
389 S. JOANNIS CHRYSOSTOMÍ ARCHIEP. CONSTANTINOP. 590
μεν άνθρωπον ; Ο θαυμαστός σύμβουλος, ο εξουσια- μάτην και εική ενταύθα συλλεγόμεθα. Κάν γάρ δο
στής, ο Θεός ο ισχυρός, ο άρχων της ειρήνης, ο πατήρ γμάτων ορθότητα διατηρώμεν,της των έργων αρετής
του μέλλοντος αιώνος , αυτός ο μονογενής του Θεού μη προσούσης, πάντως εκπεσούμεθα της αιωνίου
Υιός . Προςεκείνον τοίνυν λέγει, Ποιήσωμεν άνθρω ζωής. Ου πας γάρ, φησίν, ο λέγων μοι, Κύριε, Κύ
που κατ ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν ημετέραν. ριε, εισελεύσεται ειςτην βασιλείαν των ουρανών,
Ουδε γάρ είπε την εμήν και την σην, ή την εμήν και αλλ' ο ποιών το θέλημα του Πατρός μου του εν
την
λών υμών, αλλά,καιΚατ'
την εικόνα εικόνα
μίαν ημετέραν· Θεού
την ομοίωσιν 8, μίαν
δε δη
και τους ουρανοίς. Ποιώμεν ούν το θέλημα του Θεού μετά
αγγέλων ουκ έστιν ειχών μία , ουδε ομοίωσις μία . σπουδης απάσης και προθυμίας, ίνα δυνηθώμεν εις
Πώς γαρ αν είη του Δεσπότου και των λειτουργών τους ουρανούς εισελθείν, και των αποκειμένων αγα
εικών μία και ομοίωσις; " Ωστε πάντοθεν υμίν ο λό- θών τους αγαπώσι τον Θεόν επιτυχείν ών γένοιτο
γος ελήλεγκται· και γάρ αρχής εικόνα εδήλωσεν εν- πάντας ημάς επιτυχείν, χάριτι και φιλανθρωπία του
ταύθα, καθώς και το εξής δηλοί. Ειπώνγάρ Κατ' ει- Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, μεθ' ού τω Πατρί ,
κόνα και καθ' ομοίωσιν , επήγαγε, Και αρχέτωσαν άμα τω αγίω Πνεύματι δόξα, κράτος , τιμή , νυν και
των ιχθύων της θαλάσσης : αρχή δε Θεού και αγ : αει , και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
γέλων ουκ αν είη μία. Πώς γάρ , των δούλων και
του Δεσπότου, των λειτουργών και του κελεύοντος; [63] ΛΟΓΟΣ Γ'.
Αλλά και έτεροι πάλιν ημίν επιφύονται τινες λέγον- Τιεστι το, Καθ' ομοίωσιν , και τίνος ένεκεν, του
τες , ότι εικόνα και Θεός έχει τοιαύτην, οίαν και ημείς, Θεού είπόντος των θηρίων ημάς άρχειν , ουκ
κακώς νοούντες το ειρημένον . Ου γαρ ουσίας είπεν άρχομεν, και ότι κηδεμονίας τούτο πολλής.
εικόνα, αλλά αρχής εικόνα, καθώς δηλώσομεν εκ των α'. " Ωσπερτωνσπειρόντων όφελος ουδέν,όταν παρά
εξής επαγομένων. "Οτι γάρ ουκ έστι το Θείον άνθρω- τηνόδοντα σπέρματα δίπτηται· ούτως ουδε του λέγοντας
πόμορφον, άκουσον του Παύλου λέγοντος 'Ανήρ μέν έσται τι πλέον, όταν μή προς τηντών άκουόντων διά .
γάρ ουκ οφείλει κατακαλύπτεσθαι , εικών και νοιαν ο λόγος φέρηται, αλλ' απλώς εις τον αέρα δια
δοξα Θεού υπάρχων · γυνή δε δόξα ανδρός έστι: χυθείσα της φωνής η απήχησις ανόνητον καταλιμπάνη
διό οφείλει, φησί , κάλυμμα έχειν επί της κεφαλής.
[654; Και μην ει εικόνα ενταύθα τούτο είπε, το απα τον ο ακροατήν. Ταύτα δε υμίν ουχ απλώς είρηκα,
ράλλακτον της μορφής της προς τον Θεόν δηλών, και αλλ' ίνα μή προς τα απλούστερα των νοημάτων ήτε
διά τούτο εικών άνθρωπος Θεού καλείται, ότι ο Θεός κεχηνότες μόνον , αλλά και των βαθυτέρων κατατολ
ούτω διατετυπωται· ουκούν κατ' εκείνους ουκ έχρήν μήσητε. Ει γάρ μη νυν καταβαίημεν προς το βάθος
μόνον τον άνδρα εικόνα λέγεσθαι, αλλά και την γυ - των Γραφών, όταν κούφα μεν ημίν τά κώλα προς το
ναίκα. Γυναικός γάρ και ανδρός είς ο τύπος και ο νήχεσθαι, οξύτερον δε το όμμα ουκέτι το πονηρωτής
χαρακτήρ, και η ομοίωσις μία. Τίνος ούν ένεκεν ο τρυφής ενοχλούμενον
τρυφής ενοχλούμενον δεύματι,
δεύματ, διαρκέστερον δε το
ανήρ εικών του Θεού λέγεται, η γυνή δε ουκέτι ; " Οτι πνεύμα.
πνεύμα, ώστε μη αποπνίγεσθαι, πότε καταβησόμεθα ;
ου την εικόνα την εν τη μορφή λέγει, αλλά τηνεικόνα "Οταν τρυφή και εστίασις ή και μέθη και τράπεζα
την κατά την αρχήν , ήν ο ανήρ έχει μόνος , ουκέτι αδδηφαγίας γέμoυσα; Αλλά τότε ουδέ κινηθήναι
δε και η γυνή. Ούτος μεν γάρ ουδενί υπoτέτακται »
εκείνη δε υπό τούτον γέγονε , καθώς ο Θεός φησι· ράδιον, ούτω το βαρύ της τρυφής φορτίον πιέζει την
Προς τον άνδρα σου ή αποστροφή σου, και αυτός ψυχήν. Ουχ οράτε ότι και οι λίθους πολυτελείς ευρί.
σου κυριεύσει. Διά τούτο ο μεν ανήρ εικών του σκειν βουλόμενοι, ουκ άνω παρά τον αιγιαλών καθήμε
θεού , επειδή ουδένα έχει ανώτερον , καθάπερ ουδε νοι και τα κύματα αριθμούντες ούτως ευρίσκουσι το
του Θεού ανώτερος τις εστιν, αλλά πάντων άρχει• η ζητούμενον , αλλ' εις αυτό καταδύονται το βάθος
γυνή δε δόξα του ανδρός, επειδή το ανδρί υπoτέτα. καίτοι πολύς μεν ο πόνος εν τη ζητήσει, πολύς δε και
κται. Και πάλιν αλλαχού φησιν : Ουκ οφείλομεν κίνδυνος εν τη ευρέσει, και μετά την εύρεσιν κέρδος
χρυσω, ή αργύρω , ή λίθω, ή χαράγματι τέχνης, ουδέν ; Τί γάρ αν μέγα εισενέγκοι εις τον βίον τον
ή ενθυμήσεως ανθρώπου νομίζειν το Θείον είναι ημέτερον λίθων εύρεσις πολυτελών; Είθε μέν ούν μη
όμοιον. “Ο δε λέγει , τοιούτον έστιν · ου μόνον τους μεγάλα εισήγαγε κακά. Το γάρ ανατρέπον ημών την
δρωμένους τύπους εκβέβηκε ο, φησί, το Θείον, αλλ'
ουδε διάνοια διατυπώσαι το τοιούτον δύναιτ' άν, οποίος ζωήν και πάντα άνω και κάτω ποιούν, ουδέν έτερον
έστιν
δύναιτ'ο άν,
Θεός.οπότε
Πώςο oύν ανθρώπου
Παύλος Θεός μορφήν
μηδε διάνοιαν έχειν
είναι μηδε- :έστιν, ή ή των χρημάτων μανία . 'Αλλ' όμως και
Ψυχήν και σώμα εκείνοι προξενται της εφημέρου
μίαν την δυναμένην τυπώσαι παρ' εαυτή λέγει του τροφής ένεκεν, και των κυμάτων κατατολμώσιν εν
Θεού την ουσίαν ; Τήν γάρ ημετέραν μορφήν και τον ταύθα δε ου κίνδυνος, ου πόνος ούτως επιτεταμένος ,
τύπον άπαντες ραδίως παρ' εαυτούς ανατυπώσαιμεν αλλ' ολίγος και κούφος , και ούτος διά τήν τών εύρι
αν κατά τους λογισμούς. Πάλιν τους περί ελεημοσύ σκομένων φυλακήν. Τα γάρ μετ' ευκολίας εύρισκό
νης επαγαγείν λόγους και νύν έβουλόμην, αλλ' ο και - μενα και ευκαταφρόνητα πολλούς είναι δοκεί. Ούν,
ρος ημάς ούκ αφίησι διδ προς σιγήν τρέψωμεν λοι- έστι κυμάτων ταραχή εν τω πελάγει των Γραφών,
πον εαυτούς, εκείνο παρεγγυήσαντες υμίν, μετά αλλά παντός λιμένος ευδιώτερον τούτο το πέλαγος.
ακριβείας άπαντα κατέχειν τα ειρημένα , και πολλών
της ορθής πολιτείας ποιείσθαι την πρόνοιαν , ίνα μη Joannis ChrysostomiHomilia de Adam et Eva tom . II,
edit. Bas. cap. 11, 12 et 13 epist. 21. Cælestini ad Gallos
hoc est indiculi prædictæ epistolæ adjuncii lemporibus
Xysli III , qui Coelestino proxime successit . Eidem 5 ho
a Hic quædam deerant in Morel. milie inseruntur et 10 versus ex lib . August, contra Jul.
• Reg . κατακαλύπτεσθαι την κεφαλήν 4 Reg. ανόητον λαμβάνει τον. Infra idem νυν καταβώμεν.
• Reg. αναβέβηκε. • Reg. το ποθούμενον.
 589 IN GENESIM SEKMO NI. 590
consortes ? Id nullo modo est rationi consentaneum . prius ad illud vos cohortati fuerimus, ut diligente i
Sed quis ille est ad quem dicit, Faciamus hominem ? omnia quae dicta sunt memorie mandelis , mullamque
Admirabilis, consiliarius,potens, Deus forlis, princeps rectæ conversationis curarn geralis, ne frustra el sine ,
pacis, pater ſuturi sitculi (Isai. 9. 6 ), ipse est unige- fructu collectas agamus. Quamvis enim dogmalum ,
nilus Dei Filius. Ad eum igitur dicit , Faciamus honi rectiludinem conservemus , nisi operum virlus accc
nem ad imaginem et simililudinem nostram . Nequeenim dat, omnino a vita æterna excidemus. Non enim
dixitmeam el luam , vel meam et vestram , sed , Ad omnis, inquit , quidicit mihi, Domine, Domine, intrabit
imaginem nostram , indicans imaginem unam et unam in regnum cælorum : sed qui facit voluntatem Palris
similitudinein : at Dei el angelorum una imago non mei , qui est in cælis (Matth . 7 . 21). Voluntalcm igitur
est , neque una similitudo . Qui enim posset una Do- Dci cum omni studio faciamus , ut in cælos intrare ,
mini et famulorum esse imago el similitudo ? Itaque ac bona quæ præparata sunt iis , qui Deum diligunt ,
omni ex parte convincitur falsi sermo vester : nam adipisci possimus : quorum utinam nos participes fieri
dominatus imaginem hic significat, ut indicat et quod omnes contingat, gratia el benignitate Domini nostri
sequitur. Cum enim dixisset, Ad imaginem et simi. Jesu Christi, cum quo Patri, simulque sancio Spi
litudinem , adjecit : El dominentur piscibus maris rilui gloria , imperium , honor, nunc et semper, et in
(Gen. 1. 26) : dominatus aulem Dei et angelorum sæcula sæculorum . Amen .
unus essc nequit. Quomodo enim esse posset , cum
unus servorum sil et alter Domini, famulorum
unus et aller imperantis ? Sed et alii quidam rursus SERMO III.
in nos insurgunt dicenles , Deum lalem habcre ima
ginem qualem et nos , male intelligentes quod di- Quid sit illud , Ad similitudinem (Gen . 1. 26 ), el qua
tlum est. Neque enim substantiæ dixit imaginem , de causa , cum dixerit Deus nos dominari in ſeras ,
sed dominatus imaginem , ut ex iis quæ deinde non dominemur, et hoc magna erga nos curæ argu
adjiciuntur , ostendemus. Ut enim scias humana mentum esse.
forma præditum non esse Numen , audi Paulum di
centeni : Vir quidem non debel velari, cum sit imago 1. Accuralam Scripturæ lectionein commendal ; Scri
el gloria Dei : mulier aulem gloria viri est (1 .Cor. 11. 7): pturam confert cum geimis. - Quemadmodum nihil
proplerea debel, inquit, velum habere supra caput proficiunt qui seminant, cum sccus viam semina jacta
(Ibid . v. 10). Enimvero si hoc loco imaginem id ap - fuerint : sic neque proderit is qui dicit, si ad mentem
pellavil, aqualem divinæ omni ex parte forme simi auditorum oratio non feratur, sed sonus vocis in ae
litudinem significans, et idcirco Dei imago vocatur rem lemere diffusus auditorem nulla percepta ulilita
homo, quia Deus hoc pac!o ſiguratus est : igitur secun - le relinquat. llæc autem a me non sine causa dicta
dum illos non virum tantum ad imaginem facium dici sunt vobis, sed ne faciliores tantum sententias appela .
oportebat, sed etiam mulierem . Mulieris enim virique iis, verum profundiorcs aggredietiam amini.Nisi enim
figura et forma et similitudo est una. Quam igitur ob jam ad Scriplurarum interiora descendamus, dum ad
causam imago Dci vir dicitur,mulier vero non item ? natandumoculi,
expedita
Quia nimirum non de imagine mentionem facil , que cernunt nequenobis sunt membra,
deliciorum humoribus aculius
dum contur
in forma sila sit, sed de imagine qua in dominalu , bantur, dum constantior
est spiritus, ul
ne suffoce
quam solus homo habet, non autem mulier. Nam bic mur, quando descendemus ? An cum deliciæ adfue
quidem nemini subditus est , illa huic subdita, quem rint, epulæ cbrielas el ingluvie
admodum inquit Deus : Ad virum tuum conversio Alqui lum nie, moveri ,quidem facileredundans
possumus :mensa
tanlının?
lun , el ipse lui dominabitur ( Gen . 3. 16 ). Idcirco deliciarum onus animam gravat. Nonne videlis ul ii,
Dei quidem imago est vir, quia sublimiorem nul- cupiunt, non in litorc
qui pretiosos reperire lapides cunin
lum habet , quemadmodum Deo sublimior est nullus, sursum sedentes fluctusque numeranles illud inve .
sed omnibus dominatur : mulier vero gloria viri niant quod quærunt, sed in profundum ipsum delalan
est. quia viro subjecta est. Et alibi rursus ait : lur ; tametsimullus est in quærendo labor, multum
Aon debemus aslimare auro , aul argento , aul la . que in inveniendo discrimen, el postquam invenerint,
pidi, vel sculpturæ artis, aut cogitationis hominis , lucrum nullum ? Quanı enim magnam in vilam no
Dinimitatem esse similem (Act. 17 . 16 ). Quod autem stram invehere potest utilitatem lapidum inventio
dicit, hanc sententiam habet : non modo figuras quit preliosorum ? Urinam ne multas calamitales imporla
ceruuntur excedit Numcn , sed neque mens eſformare rel ! Nihil enim aliud vitam subverlit, et sursum ac
lale quiddam potezi , qualis est Deus. Qui fieri potest deorsum cuncta miscelt præler hanc pecuniarum insa
ergo, ut hominis figuram habeat Dcus, cum ne men . niam . Verumlamen illi et animam et corpus exponunt
lem quidem ullam posse dicat Paulus essentiam Dei quotidiani viclus causa, seque fluctibus audacter com
apud se engilatione informare ? Siquidem formarn mittunt : hic vero neque discrimen , neque tantus la
mostran ) a figuram omncs apud nos cogitatione facile bor est, veruin exiguus, el is propler cornin quæ in
possiinus informare . Rursus de elecmosyna sermo venta sunt conservationem suscipitur. Nam quæ cum
nem infcrre slalueram , sed nobis tempus id non per facilitate reperla sunt, nullius preliimullis videntur.
millil : quapropter finem hic dicendi faciamus, si Non est in pelago Scripluræ procella flucluum , sed
531 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP . 592
quovis portu tranquillius est hoc pelagus : necesse vobis utile fuerit audiisse . Timemus bestias ac refor
non est in obscuros sinus abyssi se demillere , neque midamus, atque dominatu excidimus : non nego : imo
r2!ionis expertium aquarum violentiæ salutem suam sponte confiteor : non tamen id mendacem esse Dei
committere; sed mulla lux hic affulget mullo radiis legem ostendit. Non cnim ita se res habebant a prin
solaribus ipsis splendidior , multa screnilas ; omnis cipio , scd meluebant et tremebant , seque homini
procella sulmola esl, el corum quæ reperiuntur tan - tamquam domino submittebant : quoniam autcm a .
tum est lucrum , ut ne oratione quidem ulla possil ex. ducia et honore excidimus , idcirco illas limemus.
plicari. Ne igitur defatigemur, sed inquisitionem ag - Unde vero id constat ? Adduxit bestias ad Adam Deus,
grediamur. Audistis Deum ad imaginem suam homi- ulvideret quid vocaret eas (Gen. 2. 19) :neque resiliis
nem condidisse, et quid sit illud , Ad imaginem et simi- Adani quasi timore correplus , scd tamquam subditis
litudinem , diximus, nempe non esse substantiä сom - sibi servis numina cunétis imposuit. Hoc vero domi
parationem , sed dominatus similitudincm : illud nalus est indicium . Quamobrem volens etiam Dens
autem , Ad similitudinem , indicat milem ac mausuc - per hoc illi suc potestatis ostendere diggitalem , no .
cum esse oportere. Deoque pro viribus ratione virtutis minum impositionem ipsi permisit, alique imposita
assimilari , prout ait Christus : Estole similes Patri illis nomina in eis ex illo tempore permanserunt.
meo . qui in cælis est (Matth . 5 . 45 ). Ul eniin in hac Omne enim quod vocavit Adam , hoc nomen illis, inquit,
lata et spatiosa terra quædam animalia magis suntra - ltaque unum hoc indicium est ab initio feras homini
tionis expertia , quædam ferociora : sic in anima no lerribiles non fuisse : allerum vero etiam priorimani
strze latitudine quxdam sunt a ratione magis aliene festius est , serpentis colloquium cum muliere. Nam
ac belluinæ cogitationes , quædam ferociores el imma si lerribileshominibus fuissent bestir ,mulier serpente
niores. Sabigende igitur ac domanda sunt , earum conspecto non mansissel, vcrum aufugisset ;neque con
ane dominatus rationi commillendus. El qui fieri po - silium admisissel ', nequc lanta cum securitate collo
lest , dicet aliquis , nt belluinam cogitationem quis quuta cum illo fuisset, sed confestim ad aspeclun cjus
subigat ? Quid ais , mihomo ? Leones subigimus, eo - obslupefacta profugisset : jam vero et colloquitur, nec
rumquc animas cicures reddimus, et dubitas an cogi- reformidal , quod nondum ille limor esset. Poslquam
Liilionuin feritatem ad mansuetudinem possis traducc- aulem peccatum indravit , dignitas eti: m csi ablata .
re ? Tametsi leoni naturalis est ſerilas . præler natu - Et sicut inter famulos qui honestiores sunt el clario
ram autem mansuctudo ; tibi vero contra naturalis res, conscrvis suis terrori sunt, quiautem offenderun
est benignitas , ferilas vero praler naturam . Ergone herum , conservos liment: sic et homini contigil . Nam
qui id expellis quod est naturale, et animi bellux in - dum fiducia apud Denm salva mansit , lerribilis fuit
seris quod præter nalur: m est , in lua ipsius anima besiiis : postquam autem offendit , etiam ultimos con
quod est naturale non poteris conservare ? quis hoc servorum deinceps limuit. Quod si hoc ita non sit .
summx non tribual negligentiæ ? Nam in leonis qui- ostendc w mihi ſuisse terribiles hominibus bestias
dem anima prxter hanc difficultas est altera : estante peccatum : alqui non poteris.
eniin expers ratiocinationum anima belluæ . Et lanien Tintor bestiarum utilis homini. - Quod si postca
leones sape vidistis ovibus mansuetiores per forum subiil limor , hoc ctiam sollicitudinis Doniri est ar
duci, et multi qui in officinis versantur pecuniam eo - gumentum . Nam si post liomini traditi a Deo mandari
rum custodi nunierant tamquam artis mercedem ac Transgressionem integer in cum a Deo collatus honor
perili:e , qua belluam cicurem reddidit : al in anima mansissel immolus, haud facile a lapsu resurrexissct.
lua ct ratio cst el Dei timor, multumque undique Quando enim et inobedientes et obedientes pari ho.
auxilium ostenditur. Ne igitur prælexlus el excusa - nore fruuntur , ad improbitatem erudiuntur magis ,
tiones obtendas. Poles enim , si velis, fieri mansuelus neque facile a vitio desistunt. Si enim jam cum ler
ci lenis. Faciamus hominem ad imaginem et similitudi. rores et poenæ ac supplicia imminent, resipiscere
nem nostram , el dominelur besliis. non dignantur , quales fuissent si nibil grave pro suis
2. Gentilium objectioni respondel. Inilio feras homo delictis pussi essent ? Ilaque nobis dominalus ob sin
non limebat. — Hoc loco insurgunt in nos gentiles, et gularem nostri curam et sollicitudinem a Deo est
id falso dici contendunt; non cnim nos besliis domi- ablalus. Tu vero hic quoque ineffabilem ejus benigri
namur ; ipse nobis potius dominantur multumqne lalem considera. Siquidem Adam lolum mandatum
melum injiciunt. Sane quidem hoc verum non est : violavit, ac legem transgressus cst : Deus autem non
sufficit enim ad bostiam abigendam si facies humana folum honorem sustulit , neque lola eum potestate
cumparcat : ianlus in eas a nobis timor dimanal. dejecit , sed ea dumtaxat ab cjus imperio exemit ani.
Quod sicubi ad se ulciscendas impelum faciant, sive malia , quæ non mullum ad hujus vilic subsidium illi
ſame cogente , sive quod nosipsi eas in angustias red - conducunt: quæ vero necessaria sunt et utilia , quæ
igamus, eisque vim inferamus , hoc vero perſecus que mullum inserviunt vitæ nostræ , ca subdita nobis
non cstdominatus.Neque enim si quis nostruni visis esse permisit. Boum nobis reliquit armenta , ut vome
latronibus inipelum facientibus armelur, et ad se ul rem trahamus , ut terram sulcemus , ut semina terræ
ciscendum se comparet , dominatus appellari res illa
polest, scd proprie salutis luendæ sollicitudo : atla
! Reg., Neque consilium illud turun eiperniciosum ad
dien non inde quæro defensionem ,sed aliunde, quam misissci.'
5 IN GENESIM SERMO III. 592
ουκέστιν ανάγκη προς τους ζοφερούς της αβύσσου κείας σωτηρίας πολλή πρόνοια: πλήν ουκ εντεύθεν
κόλπους κατενεχθήναι, ουδε υδάτων αλόγων ρύμη ποιούμαι την απολογίαν, αλλ' ετέρωθεν, όθεν και
την του σώματος επιτρέψαι σωτηρίαν· αλλά πολύ μεν υμίν χρήσιμον ακούσαι. Φοβούμεθα τα θηρία και δε
ενταύθα το φώς , και αυτών των ακτίνων φαιδρότε δοίκαμεν, και της αρχής εκπεπτώκαμεν ουκ αντιλέ
ρον, πολλή δε η γαλήνη, πάσα δε εκποδών ταραχή, γω" φημι και αυτός · αλλ' ου τούτο ψευδή τον του Θεού
και των ευρισκομένων τοσούτον το κέρδος, όσον ουδε νόμον δείκνυσι. Παρά γάρ την αρχήν ούχ ούτω τα
λόγω παραστήσαι δυνατόν. Μη τοίνυν αποκάμωμεν, πράγματα διέκειτο, αλλ' έδεδοίκει και έτρεμε , και
αλλ' επιχειρήσωμεν τη ζητήσει lκούσατε ότι κατ' υπέκυπτεν, ώς δεσπότη, το ανθρώπω, επειδή δε της
εικόνα Θεού εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον και τι παρόησίας εξεπέσομεν και της τιμής, διά τούτο δεδοί
ποτέ εστι το Κατ' εικόνα τούτο και καθ' ομοίωσιν καμεν αυτά. [657] Πόθεν τούτο δηλον ; "Ηγαγεν ο Θεός
ειρήκαμεν· [656] ότι ούχ ουσίας απαραλλαξία, αλλ' τα θηρία προς τον 'Αδάμ,ιδείν τί καλέσει αυτά και
αρχής ομοιότης και το δε, Καθ' ομοίωσιν , το ήμερον ουκ άπεπήδησεν ο 'Αδάμ, καθάπερ δεδoικώς, αλλ'
είναι και πράον, και εις δύναμιν εξομοιούσθαι το ώσπερ δούλοις υποτεταγμένοις τα ονόματα επέθηκεν
Θεώ κατά τον της αρετής λόγον, ώς φησιν ο Χριστός: άπασι. Τούτο δε δεσποτείας σύμβολον. Διό και ο Θεός
Γίνεσθε όμοιοι του Πατρός μου του εν τοις ουρα- βουλόμενος αυτό και διά τούτου δείξαι το της εξου
νοίς . Καθάπερ γαρ εν τη γη τη πλατεία και εύρυ - σίας αξίωμα, την των ονομάτων αυτώ θέσιν επέτρεψε ,
χώρω ταύτη των ζώων τα μέν είσιν άλογώτερα , τα και τα τεθέντα ονόματα έμεινεν εξ εκείνου εις αυτά.
δε θηριωδέστερα· ούτω και εν τω πλάτει της ημετέ - Πάν γάρ ο εκάλεσεν Αδάμ,τούτο όνομα αυτούς ,
ρας ψυχής, των λογισμών οι μεν εισιν άλογώτεροι φησίν. "Εν δε τούτο σημείον του μη φοβερά είναι το
και κτηνώδεις, οι δε θηριωδέστεροι και αγριώτεροι. ανθρώπω τα θηρία παρά την αρχήν δεύτερον δε και
Δεί τοίνυν αυτών κρατείν και περιγίνεσθαι , και τα του πρώτου σαφέστερον, ή προς την γυναίκα του
λογισμό την τούτων αρχών παραδιδόναι. Και πώς άν όφεως διάλεξις . Ει γάρ ήν φοβερά τα θηρία τους αν
τις περιγένοιτο λογισμού θηριώδους, φησί ; Τί λέγεις , θρώποις, ουκ άν ιδούσα τον όφιν έμεινεν η γυνή , αλλ '
άνθρωπε ; Των λεόντων περιγινόμεθα, και τας ψυχάς έφυγεν άν· ουκ αν εδέξατο συμβουλήν , ουκ αν μετά
αυτών ημερούμεν, και αμφιβάλλεις εί λογισμού θη- τοσαύτης αυτώ διελέχθη της αδείας, αλλ' ευθέως αν
ριωδίαν προς ημερότητα δυνήση μεταβαλείν; Καίτοι προς την όψιν και εξεπλάγη και απεπήδησε νυνι δε
τη λέοντι μέν κατά φύσιν το άγριον, παρά φύσιν δε διαλέγεται, και ου φοβείται: ουδέπω γάρ ήν ο φόβος
το ήμερον· σοι δε το εναντίον, κατά φύσιν μεν το ούτος. 'Αλλ' επειδή η αμαρτία εισήλθεν , ανηρέθη και
προσηνές , παρά φύσιν δε ή θηριωδία. Ο τοίνυν το τά της τιμής και καθάπερ επί των οικετών, οι μεν
κατά φύσιν εκβάλλων, και το παρά φύσιν εντιθείς ευδοκιμούντες φοβεροί τοίς συνδούλοις εισιν , οι δε
τη του θηρίου ψυχή, εν τη εαυτού ψυχή το κατά φύσιν προσκεκρoυκότες και τους ομοδούλους δεδοίκασιν
ου δυνήση διατηρήσαι; και πόσης ουκ αν είη τούτο ούτω και επί του ανθρώπου γέγονεν. "Εως μεν γάρ
ραθυμίας; Και επί μεν της των λεόντων ψυχής και είχε προς τον Θεόν παρρησίαν, φοβερός τοις θηρίοις
ετέρα δυσκολία μετά ταύτης εστί· λογισμών γάρ έσ- ήν επειδή δε προσέκρουσε, και τους εσχάτους των
τιν έρημος και η του θηρίου ψυχή. 'Αλλ' όμως έωρά- όμοδούλων δέδοικε λοιπόν. Ει δε μή τούτο εστι, σύ μου
κατε πολλάκις λέοντας προβάτων ημερωτέρους διά δείξαι προ της αμαρτίας, ότι φοβερά τοις ανθρώπους
της αγοράς αγομένους, και πολλοί των εν τοις έργα- τα θηρία ήν· αλλ' ουκ αν έχoις.
στηρίοις αργύριον πολλάκις κατέβαλον τώ κατέχoντι, Ει δε μετά ταύτα εισήλθεν ο φόβος, και τούτο της
μισθόν τινα της τέχνης και της σοφίας , δι' ής το θη- του Δεσπότου κηδεμονίας. Ει γάρ της εντολής της
ρίoν ήμέρωσεν επί δε της σής ψυχής και λογισμός δοθείσης υπό του Θεού των ανθρώπω κινηθείσης και
έστι , και Θεού φόβος, και πολλή πολλαχόθεν η βοή - λυθείσης, η τιμή ή δοθείσα αυτό παρά του Θεού ακί
θεια . Μή τοίνυν σκέψεις μου λέγε και προφάσεις . νητος έμεινεν, ουκ αν ανέστη ραδίως. " Όταν γάρ και
Δυνατόν γάρ, εάν θέλης, ήμερον σε είναι και πράον . παρακούοντες οι άνθρωποι και μη παρακούοντες της
Ποιήσωμεν άνθρωπον κατ ' εικόνα και καθ' ομοίω- αυτής απολαύωσι τιμής, παιδοτριβούνται προς πονη
σιν ημετέραν , και αρχέτωσαν των θηρίων. ρίαν μάλλον, και ουκ ευκόλως αφίστανται της κακίας.
Ει γάρ νύν φόβων και τιμωριών και κολάσεων επι
β . 'Ενταύθα "Έλληνες ημίν επιφύονται, και φασι το
λόγιον ψεύδεσθαι· ου γάρ ήμείς άρχομεν των θη- κειμένων ουκ ανέχονται
μηδέν έπαθον υπέρ ών σωφρονείν, τίνεςδεινών
έπλημμέλουν αν ήσαν,ει
; " Ώστε
ρίων : αυτά ημών άρχει, και πολλήν ημίν εμβάλλει δηλον ότι κηδόμενος ημών και φροντίζων ο Θεός, εξ
την αγωνίαν. Μάλιστα μεν ούν τούτο ούκ αληθές: αρ- έβαλεν ημάς της αρχής. Συ δε και ενταύθά μου σκό
κεί γάρ και όψις ανθρωπίνη φανείσα εκποδών ποιή πει τηνπάσαν
άφατον αυτού την
φιλανθρωπίαν . Οπαρέβη
μεν γάρ
σαι θηρίον τοσούτος αυτούς έστι παρ' ημίν ο φόβος. 'Αδάμ ανέτρεψε εντολήν, και τον
Ει δέ που προς άμυναν ορμήσειεν, ή λιμου καταναγ νόμονεπέβαλεν
· ο δε Θεόςαυτόν
ού πάσαν έλυσε τηναλλ'
τιμήν, ουδεμόνα
πά.
κάζοντος, η ημών αυτών στενοχωρούντων πολλάκις, σε της εξουσίας εκείνα
και προς ανάγκην έκβαλλομένων • αυτά, τούτο ούν
ουκ αν είη αρχής απηρτισμένης. Ουδε γάρ, τοεί ούν
τις έξω της αρχής αφήκεν είναι τα ζώα, και μη σφόδρα
αυτό συντελεί προς την
ημών ληστάς έπιόντας ορών οπλίζοιτο, και προς την καλα και χρήσιμα και τηςζωής χρείαν» τα λειτουρ
πολλήν εισφέροντα δε αναγ
άμυναν χωρoίη, αρχής το πράγμά έστιν, αλλά της οι γίαν εις την ζωήν την ημετέραν, ταύτα είασε μένειν
εν τη δουλεία. 'Αφήκε βοών αγέλας , ίνα άροτρον
« Ουσίας ομοιότης, αλλ' αρχής αξίωμα Reg. έλκωμεν, ίνα την γην τέμνωμεν, ίνα τα σπέρματα
• Κeg. εστί. Ποία δε αύτη ; Λογισμών έρημος υπάρχει.
• Reg .εκκαλουμένων. d Rog εδέξατο την πικράν εκείνην και ολέθριον συμβουλήν.
PATROL. GR. LIV . 14
195 S . JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 395
καταβάλλωμεν· αφήκε των υποζυγίων τα γένη, ένα τρόπους, ώσπερ τις τύραννος εν πολυτρόπους δεσμούς ,
προς την των αγωγιμων μετακομιδήν συναντιλαμβά- ταις παντοδαπαίς αρχαις την ημετέραν δεσμεύουσα
νηται ημίν των πόνων: αφήκε προβάτων ποίμνια, ένα φύσιν . "Έστι τοίνυν αρχή και δουλεία πρώτη. καθ'
έχωμεν εις περιβολάς ιματίων χορηγίαν αρκούσαν και ήν και γυναικών οι άνδρες κρατούσι» μετά γάρ την
έτερα δε 1658] γένη ζώων είασε πολλήν ημίν ετέραν αμαρτίαν ή ταύτης εγένετο χρεία. Προ γάρ της πα.
εισάγοντα χρείαν. Επειδή γάρ κολάζων τον άνθρωπον ή ρακοής ομότιμος ήν τώ ανδρί και γαρ ότε ταύτην
έλεγεν, Εν ιδρώτι του προσώπου σου φάγη τον διέπλαττεν ο Θεός , οίς έχρήσατο ρήμασι και επί της
άρτον σου, ίνα μή ο ιδρώς ούτος και ο μόχθος και ο διαπλάσεως του ανδρός, τούτοις και επί της δημιουρ
πόνοςαφόρητος ή .επεκούφισε το βαρύ και φορτικόν του γίας της γυναικός. "Ωσπερ ούν είπεν επ' εκείνω, Ποιή
ιδρώτος τώ πλήθει των αλόγων των συνεφαπτομένων σωμεν άνθρωπον κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν
ημίν του πόνου και της ταλαιπωρίας ταύτης. Και ημετέραν, και ουκ είπε , Γενηθήτω άνθρωπος ούτω
καθάπερ δεσπότης φιλάνθρωπος και κηδεμονικός τον και επί ταύτης ουκ είπε, Γενηθήτω γυνή , αλλά και
οικέτην τον εαυτού μαστίξας, θεραπείαν τινά προσ - ενταύθα, Ποιήσωμεν αυτώ βοηθόν · και ουχ απλώς
βοηθόν , αλλά, Κατ ' αυτόν, πάλιν το ομότιμος δηλών.
θείς , παντί τρόπω την καταδίκην ταύτην κουφοτέραν Επειδή γαρ πολλήν εις την της ζωής ημών χρείαν τα
βούλεται ποιήσαι, ιδρώτι μεν ημάς καταδικάσας και άλογα την της βοηθείας εισήγαγε κοινωνίαν, ίνα μη
πόνω διηνεκεί, του δε πόνου συνεφάπτεσθαι πολλά των δούλων νομίσης είναι και την γυναίκα, όρα πως
των αλόγων γένη παρασκευάσας ημίν. Υπέρ δή του- ποιεί την διάκρισιν φανεράν. " Ηγαγε τα θηρία, φη
των απάντων ευχαριστήσωμεν αυτώ και γάρ το δου- σιν , ενώπιον του 'Αδάμ, και ουχ ευρέθη βοηθός
ναι την τιμήν ημίν, και το πάλιν αφελείν την τιμήν, όμοιος αυτώ κατ' αυτόν . Τί ούν; ο ίππος ου βοηθός ,
και το μή πάσαν αφελείν αυτήν, και το τον φόβον συμπαραταττόμενος εν τοις πολέμους : ο βούς ου βοη
ημίν επιστήσαι των θηρίων, και πάντα, άν τις εξ- θος, άροτρον έλκων και συγκάμνων ημίν εν ταις των
ετάζη, πολλής γέμει σοφίας , πολλής κηδεμονίας, πολ- σπερμάτων καταβολαίς ; όνος και ημίονος ου βοηθοί,
λής φιλανθρωπίας' ής γένοιτο πάντας ημάς απο. πρός τήν τών αγωγίμων ημίν συμπράττοντες μετα.
λαύειν διηνεκώς εις δόξαν του ταύτα εργασαμένου κομιδήν; Αλλ' ίνα μή τούτο λέγης, διά τούτο ακριβή
θεού· αυτώ ή δόξα εις τους αιώνας των αιώνων'Αμήν. ποιείται την διαίρεσιν. Ουδε γάρ είπεν απλώς, ότι
ΛΟΓΟΣ Δ'. ουχ ευρέθη αυτή βοηθός, αλλ' ότι Ούχ ευρέθη βοη
θος όμοιος αυτώ. Ούτω και ενταύθα, Ποιήσωμεν
"Οτι δουλείας τρόπους τρεις εισήγαγεν η αμαρ- αυτώ βοηθόν , ουχ απλώς, αλλά, Ποιήσωμεν αυτώ
τία και προς τους βαθύμως ακούοντας, και βοηθόν κατ ' αυτόν , είπε . Ταύτα δε προ της αμαρ
μή τιμώντας γονείς.
τίας · μετά δε την αμαρτίαν , Προς τον άνδρα σου
α'. Ηκούσατε χθες, πως μέν εποίησε βασιλέα και η αποστροφή σου , και αυτός σου κυριεύσει.
άρχοντα των θηρίων τον άνθρωπον ο Θεός, πως δε Εποίησα σε, φησίν , ομότιμον · ουκ έχρήσω καλώς τη
αυτόν ευθύς της βασιλείας εξέβαλε και μάλλον δε ουχ ο αρχή μετάβηθι προς την υποταγήν. Ουκ ήνεγκας
Θεός, αλλ ' αυτός εαυτόν διά της παρακοής εξέβαλε την ελευθερίαν, κατάδεξαι την δουλείαν, Ουκ οίδας
της τιμής. Το μεν γάρτυχείν της βασιλείας, της του άρχειν, και δι' αυτής των πραγμάτων έδειξας της
θεου φιλανθρωπίας εγένετο μόνης. Ου γάρ κατορθω .
μάτων αυτώ ταυτην έδωκε την αμοιβήν, αλλά και πείρας : γενου των αρχομένων, και τον άνδρα επί
τρίν η γενέσθαι, εκόσμησε τη τιμή. "Ινα γάρ μη γνωθι κύριον . Προς τον άνδρα σου η αποστροφή
λέγης, ότι μετά ταύτα γενόμενος ο άνθρωπος, είτα σου, και αυτός σου κυριεύσει. Και όρα θεού εν
πολλά κατορθώσας, ούτως επεσπάσατο τον Θεόν εις ταύθα φιλανθρωπίαν. "Ινα γάρ μή ακούσασα το,
το δούναι αυτή την των θηρίων άρχήν, μέλλων αυτών Αυτός σου κυριεύσει, φορτικήν είναι νομίση την δε.
διαπλάττειν περί της αρχής αυτού διαλέγεται ούτω σποτείαν, πρότερον τό της κηδεμονίας έθηκεν όνομα
λέγων · Ποιήσωμεν άνθρωπος κατ' εικόνα και καθ' ειπών, Προς τον άνδρα σου και αποστροφή σου ,
ομοίωσιν ημετέραν, και αρχέτωσαν των θηρίων: τουτέστιν, Η καταφυγή σου και ο λιμήν και η ασφα:
της γης. Προ της ζωής και τιμή, προ της δημιουργίας λεια εκείνος έσται σοι· εν πάσι τοις επιούσι δεινούς
ο στέφανος , και πριν ή γενέσθαι, επί τον βασιλικός προς εκείνον αποστρέφεσθαι και καταφεύγειν σου δί
ανάγεται θρόνον. "Ανθρωποι μεν γάρ τους υποκειμέ- δωμι Ε . Ου ταύτη δε μόνον, αλλά και φυσικαίς αυτούς
νους αυτούς εν εσχάτω γήρα μετά πολλούς πόνους και συνέδησεν ανάγκαις καθάπερ άρρηκτόν τινα δεσμών,
μυρίους κινδύνους, τους εν ειρήνη, τους εν πολέμους, την εκ της επιθυμίας περιβαλών αυτοίς άλυσιν. Είδες
τότε τιμώσιν · ο δε Θεός ούχ ούτως , αλλ' ευθέως γε- πως εισήγαγε μεν την υποταγήν η αμαρτία , ο δε ευ
νόμενον αυτόν επί της τιμήν ταύτην ήγαγε, δεικνύς μήχανος και σοφός Θεός και τούτοις προς το συμφέ
ότι ου κατορθωμάτωνεστιν αμοιβή το γινόμενον , αλλά ρον ημίν απεχρήσατο : "Ακουσον πώς και Παύλος
θεία χάρις, και ουκ οφειλή. Το μεν ούν λαβείν αυτόν περί ταύτης λέγει της υποταγής , ένα μάθης πάλιν
την αρχήν, από της του Θεού φιλανθρωπίας εγένετο Παλαιάς ( 660) και Καινής την συμφωνίαν. Γυνή,
μόνης : το δε εκπεσείν της αρχής και , από της αυτού φησίν, εν ησυχία μανθανέτω εν πάση υποταγή.
ραθυμίας."Ωσπερ γάρ οι βασιλείς τους ουχυπακούον Είδες και αυτόν υποτάξαντα των ανδρί την γυναίκα;
τα; τοις αυτών προστάγμασι παραλύουσι της αρ 'Αλλ'
χής • ούτω και ο Θεός εποίησεν επί του ανθρώπου , πάση ανάμεινον
υποταγή:
, και την αιτίαν ακούση. Διά τι, Εν
Γυναίκα • γάρ, φησί, διδάσκειν
τότε παραλύσας αυτόν της αρχής. Αναγκαίον δε [639) ουκ επιτρέπω. Διά τί; Εδίδαξε γάρ άπαξ κακώς
σήμερον ειπείν, πόσην και άλλην τιμήν ή της αμαρ
τίας παρείλετο φύσις, και όσους δουλείας εισήγαγε τον Αδάμ. Ούδέ αυθεντείν του ανδρός. Τι δήποτε και
• Reg. unus σε δίδωμι
• Reg. unus το δε έκβαλείν αυτόν της αρχής : Reg . idem yuvzexs.
593 IN GENESIM SERMO IV. 5: 4
mandemus : reliquit et subjugalium multa genera, ut fuerit dicere, quantum etiam alium honorein illi pec -
ad sarcinas convehendaslaborem nobiscum exantlent: cali nalura eripuerit , et quot servitutis modos indu
reliquit ovium greges , ut habeamus , quæ ad nos ve- xerit, dum ul lyrannus quispiam diversis vinculis ,
stiendos sufficiant : reliquit el alia genera animantium , mullis generibus principatuum naturam nostram de
ex quibus multa in nostros usus commoda derivantur. vinxit. Primus igitur principatus est servitus , qua et
Nam quia dum hominem puniret dixcrat : In sudore mulieribus imperant viri : siquidem post peccatum
vultus lui vesceris pane tuo (Gen . 3. 19) : ul ne sudor hac opus fuit. Nam ante inobedientiam par honore
ac labor iste intolerabilis esset , sudoris molestiam fuit viro , cumque illam formavit Deus , quibus in
laborisque gravilalem jumentorum multitudine leva - forniatione viri verbis usus erat , his el in creations
vit , quæ una nobiscuin laborant et molestias ferunt. mulieris est usus. Ut igitur de illo dixis, Faciamus
Et quemadınodum benignus ac providus herus Olagel- hominem ad imaginem et similitudinem nostram , ne
lato servo curam aliquam congruam flagellis adhibet : que dixit , Fiathomo : sic et de ista non dixit , Fiat
sic nimirum ubi pænam reo imposuit Deus , omni mulier , sed hic quoque : Facianus ei adjutorem
ratione pænam islam leviorem reddere voluit , dum (Gen. 2 . 18) , neque simp:iciter adjutorem , sed , Se
ad sudorem nos laboremque perpelunin damnatos in cundum ipsum , quo rursus honoris æqualitatem os.
labore curavit lerendo a multis generibus animantium Icndit. Nam quoniam brule animantes ad necessa
adjuvari. Pro his sane omnibus ei gratias againus : rios vitae usus multum nobis conferunt adjumenti ,
naio quod honorem nobis contulil, ac rursushonoreni ne forle mulierem quoque inter mancipia pulares
eripuit, et non omnem eripuit ipsum , el quod bestia esse numerandam , vide quomodo ab illis eam mani
rum timorem immisit, et omnia , si quis examinel ea , feste distingual. Adduxit bestias , inquit, coram Adam ,
multam sapientiam ,multam providentiam ,multamque el non est inventus adjulor similis ei secundum ipsum
clementiam præ se ferunt : qua nobis omnibus frui (Gen . 2. 19. 20). Quid igitur? non est adjutor equus,
perpeluo contingat in Dei gloriam , qui hæc omnia qui operam suam illi præstat in bellis ? non est adju
perſecit : ipsi gloria in sæcula sæculorum . Amen . lor bos , qui vomerem traliit, el dumn semina terra
mandanlur, nobiscum laborat? non sunt adjutores
SERMO IV (a). asinus elmulus , qui ad onera transvehenda nos ad
Quod servitutis modos tres induxeril peccalum : el in juvant ? Sed ne hoc dicas , proplerea hæc accurale
negligentes auditores , eosque qui parentes non ho distinguil. Non enim simpliciter dixit, Non est inven
norant. lus illi adjutor, sed , Non est inventus adjutor similis
1. Honore afficit subditos suos Deus, quomodo. - Au ei. Ila hic quoque non dixit, simpliciter, Faciamus illi
adjutorem , sed , Faciamus illi adjutorem secundum
divistis heri, quo pacto Deus hominem bestiarum ipsum , dixit. Hæc autem ante peccatum contigerunt :
regem ac principem constituerit, quo pacto ilem con ho post peccatum autem : Ad virum iuum conversio lua ,
lestirn e regno illum ejecerit ; vel polius non Deus , el ipse lui dominabilur (Gen. 3. 16 ). Æqualem honore
sed ipse per inobedientiam honore scipsum abdicaril. le crcavi, inquit ; nou recte usa es principatu : ad
Nam quod illi regnum obtigerit , divinic solius fuit sulijeclionem descende. Non lulisti liberlalem : ser
benignitatis. Neque enim hanc illi mercedem tribuit vilulem admille. Nescivisti imperare , quod et ipsa
recte factorum , sed et priusquam esset, hoc illum rcruin experientia declarasti : esto una ex subditis ,
honore decoravit. At ne diceres hominem postea na el dominum virum agnosce . Ad virum luum conversio
lum , deinde multis edilis prieclaris facinoribus ita lua, et ipse lui dominabitur. At vide hoc loco Dei beni
Deum sibi conciliasse , utab eo imperium in belluas gnilatem . Ne enim audiens , Ipse lui donirabilur,
obtineret, cum formaturus eum esset , de ipsius iin
perio verba facil ita dicens : Faciamus hominen ad men gravem censeret esse dominalum , prius posuitun
curæ dicens , Ad virum luum conversio lua , hoc
imaginem el similitudinem nostram , el dominelur be. est, Refugium luum , portus, et securitas tibi erit ille :
sliis lerræ (Gen . 1 . 26 ). Anle vitam honor, antc crea ut in omnibus, quæ ingruent, malis ad ipsum le cost
tionem corona, et antequam liat , ad regium solium
cvchilur. Etenim homincs subditos suos in extreina verlas vet confugias , libi coucedo.Ncque hoc solum ,
senectule post multos labores el infinita pcricula , sed el naturalibus eos necessitatibus colligavit , et
cum in pace luni in bellis , lum demum bonore alli tamquam infraclum quoddam vinculum , cupiditalis
ciant : Deus autem non ita, sed statim alque est , ad illis catenam
quidem injecit.
peccatum Vides ul subjectionem ilivexerit
,solers au:em etsapiens Deushis quo
hunc cum honorem evexit , et hoc non recte facto que ad nostram utilitatem sit usus ? Audi quid de bac
rum esse mercedem ostendit , sed gratiam divinam , subjectione dicat Paulus , ut rursum Veteris ac Novi
etnon debitum . Quod igitur principatum acceperit , Testamenti concordiam intelligas. Mulier, inquit , in
id ex sola Dei benignitate illi obvenit : quod auleni silentio discal cum omni subjectione (1 . Tim . 2 .11. 12).
exciderit principalm , ex ipsius ignavia . Ergo ulTreses
reges Mulieris officium ; mulier subjecta viro , quare. Alle
eis qui suis non parent mandatis abrogant principa - rum servitutis genus ex peccato . — Vides el ipsum viro
tum : ita se gessit erga homincm Deus , cum ci lunc mulierem subjecisse ? Sed exspecia, el causam audies.
principalum abrogavit . Hodic autem operae pretium
Cur , Cum omni subjeclione? Mulieri enim , inquit, do
(a) Collatus cum codice Regio 1976 et cum 23 12 . cere non perniillo . Quid ita ? Semel enim male docuit
 S. JOANNIS CURS-O- TOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP 59€
Aubam . Neque dominari in EITUM . Cur id tandem ? Bacias , et przrogoltam honoris a natura delalain
Genel quippe male dominala el. Sid esse in silentio . animipraville amist. Habes alterum servitutis ge
Die vero eausam . Adam enim , in jait , non est seda mass etiam bertern musse ? Duobus prioribus gra
chas : mutiat ante seducta in prevaricatione fuil 1. rias est istud salope formidabilias. Nam quoniam
Tine . 2. 1 ). bkirco iliam a doarina solo dejecit. iks see serentales , vincula nobis adausit Deus.
Qui enim docere nescit , discal, inquit : quod si De Castren qia indest ? Principum ac inagistratuum
brerii discere, sed decere voluerit, et seipsum , et di- sanirua ; men ble quale mulieris , neque tale quale
scipuos insuper suos perder : id quod etiam lene met serrurum , solmulto magis formidabile. Videre est
B4190e grobos muins , carnilices , suppliria , tor
Suisse , ac propter pectaton fuisse subjectan , bisa menta , pesas , vite merisque potestatem . Ut autem
manifestum est : illud autem audire relim , Ad R scias base que modum principaliis es occasione
tuum comersio tua , et ipse lui dominabitur. potati orun babuisse , rutsus Paulum ipsum de boe
2 . Scire velin quo pacto de bac etiam cura loquator philosophantem aodi. Si autern vis non timere pole
Paulas, el dominalom mise at cum benevolentia . 000 staten, barum fac , inquit , et habebis laudem ex illa.
Bam igitur in loco in facit ? Ad Coriathios (a) seribens Si estem malum feceris , time: non enim sine causa
ail, Viri , diligite 230143 ( Ephes. 5. 3 ) : ecce illnad, gladius portas Rom . 13. 3. 4). Vides propter eos ,
Ad virum tun concesio tua. Cines quien uttiment qui malom perpetrant, el principem et gladium im
viros ( Ibid . : 35 ) : ecce illod , Ipse tai dominabitur. Rainere ? Audi manifestias istad ipsum rursus. Vinder
Vides utminime graris sit dominatus, quando ſervides tuli esi, inquit, ei qui malun agil (Ibid.). Neqne di
amalor, mulieris servientis fuerit dominos , quando sit , Son esim sine causa princeps est : sed quid ?
metus fuerit cum carilale conjunclus ? Sic enim bol. Non enim gine cansa gladium porlai. Armatum judi
litur omnis molestia servitolis. L'nuin ilgue princi- dem tibi prefecit ti enim pater Gliorum amans, ubi
patum induxit inobedientia . Noli enim boc spectare, negligenter elbcio suo fungi videt illos , el propler
quod illam ut oportebat lemperarit Deus , sed quod paternam indulgentiam se ab illis contemni, ob suam
ipsam servitutis naturam constituerit peccatum : quod bonitatem prdagigis ac preceptoribus lerribilibus
est alterum genus servitutis inullo priori gravius, quod illos committit : sie et a nostra natura se conlem
el ipsum originem el occasionem duxil a pecralo . Sam plum cernens Deus , ob suam bonitalem tamqmam
orbis naufragiun ei exitium , peecarit in genitorem tradidit , ut negligentiam ejus corrigerent. Sed si
suum Cham , cumque nulalum patrem vidisset, ac vultis , er veleri Testimento illud speclemus , ob no
casalione illum amplius sua apud fraires suos nuda siram nimirum pravilalem hoc opus fuisse princi
vit, atque inde fratrum servus est factus. Corruperal palu . Propier iniquos quispiam propl.ela succensens
enim nalurz nobilitatem pravilas voluntatis : ac me his verbis ulitur : Tacebis dun impins deroraljustum ,
rito quidem . Seriplura igitur innumeras pro justo a facies . homines quasi pisces maris , et quasi reprilia
proſert excusationes , vel potius uno verbo omnem non habentia ducem (Rabac. 1 . 13. 14 ) ? Ergo idco dux
illi dal veniam . Cæpit enim , inquit , Noe homo agri. est , ne tamquam reptilia simus : ideo princeps , ne
cola (Gen. 9 . 20 ). Illud vero , Cæpil, malam continet tamquam pisces nos juriem deroremus. Nam ut
ebrietatis excusationem . Nam reque quantum vinibi• propter morbos medicamenta sunt dala , sic propter
bendum esset norerat , nec quomodo ; merun ne an delicta , supplicia . Quoniam enim is qui virtute prax
aqua mixtum : nec quando bibendum , Slatimne es dilus vivit , ejusmodi praefectura non indi el, audi
Lorcularibus haustum , an post aliquod tempus ela quid dicat Paulus : Sin autem ris non timere polesla
psum . Ac Seriplura quidem per brc Noe factum es- lem , bonum fac , el habebis laudem ex illa (Rom .
cusal; qui vero ex ipso progaalus eral, qui ab ipso 13. 3). Spectator luus , inquit, est juder. Sircle vi
servatus (siquidem propter esbibitum patri bonorem , vas , non spectator solum , sed eliam laudator. Sed
una cum cæteris lempestale sublalus non perierat) , quid ego de principum loquor necessitate , cum et
nulla nature habita ratione , non salutis oblentæ re aliis multo majoribus sublimiores sint qui pbiloso
cordatos , non melu ad meliorem mentem redu . plan culuni? Siquidem principum ipsorum principes
slus, cum adhuc superesse reliquias cernerel ira di sunt leges. Allamen neque legibus indiget is , qui
vinæ , cum vestigia calamitatis apparere, cum adhue eum niodestia et pgnitale vivit : atque hoc tcstan
eorum que acciderant metum vigere , contumelia tem audi Paulum his verbis , Justo ler non est posita
pareulem affecit.Heetiam admonet sapiens quise (1. Tim . 1. 9). Quod si les posita non est, mullo ma
piam dicens : Ne glorieris in contumelia patris tui : gis princeps ei praſeclus non est. En tibi tertium ge
sion enim est tibi gloria palris contumelia (Eccli. 3. 12). nus principatus, qui el ipse ductam habel occasio .
Verous neque boc porerat ille ; sed peccatum omni nem a peceito el improbitale .
venia et excusatione indignum adinisit. Lleo pecrati
p Pn na serviw 'em incurrit , fratrumque servas est Reg. unus , non emendati sumus. Edit., ille nun encere
datus est.
Illa Regibene. Fuit.male, chanaan .
(a ) Memriæ lapsii chresostomus tauhum Corinthiis seri imranio derore.tur, et fucis.
brutem induit; seu lors est in Epist. aul Ephesus. Re P.Sces Niaris.
598 IN GENESIM SERMO IV . ευ
Και γάρ ηυθέντησεν άπαξ κακώς. 'Α...i είναι έν φύσεως προεδρίαν τη της γνώμης κακία προέδωκεν.
ησυχία . 'Αλλ' είπε και την αιτίαν. 'Αδάμ γάρ, φη - 'Ιδού και δεύτερος δουλείας τρόπος. Βούλει και τρί
σιν, ουκ ήπατήθη, ή δε γυνή απατηθείσαέν παρα- τον μαθείν ; Φορτικώτερος δε ούτος των δύοτων προ
βάσει γέγονε. Διά τούτο αυτήν από του της διδασκα» τέρων εστί, και πολύ φοβερώτερος . Επειδή γαρ εκεί
λίας κατεβίβασε θρόνου. Ο γάρ διδάσκειν ουκ ειδώς, νοις ουκ έσωφρονίσθη 5 , επέτεινεν ημίν ο Θεός τα
μανθανέτω, φησίν · ει δε μή βούλοιτο μανθάνειν, αλλά δεσμά. Τις ούν ούτός έστιν; Ο των αρχόντων, ο
διδάσκειν ευελού , και εαυτόν και τους μανθάνοντας των εξουσιών ' ού τοιούτος , οίος και της γυναικός, ουδε
προσαπολεί· όπερ ούν και επί της γυναικός τότε γέ- τοιούτος , οίος και των δούλων, αλλά πολλώ φοβερώτε
γονεν. 'Αλλ' ότι μεν υπoτέτακται το ανδρι, και διά ρος. Ξίφη γάρ έστιν ιδείν ήκονημένα πανταχού , δη
την αμαρτίαν υπετάγη, δηλον εντεύθεν· βούλομαι δε μίους , κολάσεις, βασανιστήρια, τιμωρίας, την μέχρι
εκείνο ακούσαι , το, Προς τον άνδρα σου ή απο θανάτου και ζωής εξουσίαν. Και ότι και ούτος της
στροφή σου, και αυτός σου κυριεύσει. αρχής ο τρόπος αναγκαίος διά την αμαρτίαν εγένετο,
β'. Bούλομαι μαθείν πώς και περί της κηδεμονίας
ταύτης ο Παύλος διαλέγεται , και την δεσποτείαν αναάκουσον πάλιν αυτού του Παύλου περί τούτου φιλο
μίγνυσι τη φιλοστοργία a. Πού ούν τούτο ποιεί ; Κο σοφούντος. Ει δε θέλεις μη φοβείσθαι την εξου
ρινθίους επιστέλλων φησίν• Οι άνδρες , αγαπάτε τας σίαν , το αγαθόν ποίει, φησί, και έξεις έπαινον εξ
γυναίκας : ιδού το, Προς τον άνδρα σου η άπο αυτής. Εάν το κακόν πoιής , φοβού · ου γάρ εική
στροφή σου. Αι γυναίκες ίνα φοβωνται τους άν την μάχαιραν φυρεϊ. Ορις ότι διά τους το κακόν
δρας • ιδού το , Αυτός σου κυριεύσει. Είδες πώς πράττοντας και άρχων και μάχαιρα ; "Ακουσον γούν
ανεπαχθής ή δεσποτεία, όταν εραστής μανικός της σαφέστερον τούτο πάλιν. "Εκδικος γάρ, φησίν, έστι
δουλευούσης και δεσπότης και , όταν φόβος και μετά αγά- τω το κακόν πράσσοντι. Και ουκείπεν, Ου γαρ εική
πης ; Ούτω γάρ το φορτικών ανήρηται της δουλείας. άρχων εστίν» αλλά τι ; Ου γαρ εική την μάχαιραν
Μίαν μεν ούν εισήγαγε την αρχήν η παρακοή. Μή φορεί. Ωπλισμένον σοι τον δικαστών επέστησε. Καθά.
γαρ δή τούτο ίδης , ότι προς το δέον ερρύθμισεν αυ- περ γαρ φιλόστοργος πατήρ παϊδας εις αυτόν καθυ
την ο Θεός, αλλ' ότι αυτήν της δουλείας την φύσιν ή μούντας , και διά την πατρικής φιλοστοργίαν κατα
αμαρτία κατασκεύασεν· ή έστι και δεύτερον δουλείας φρονούντας αυτού, διά την αγαθότητα παιδαγωγούς
είδος του προτέρου φορτικώτερον, και αυτό δε την και διδασκάλοις εκδίδωσι φοβεροίς · ούτω και ο Θεός
αρχήν και την υπόθεσιν εκ της αμαρτίας έχει. Μετά την φύσιν την ημετέραν καταφρονούσαν αυτού , διά
γάρ τον κατακλυσμόν τον επί του Νώε, και το κοινόν την αγαθότητα, καθάπερ διδασκάλους και παιδαγω
της οικουμένης απάσης ναυάγιον και την πανωλε- γοις, τούς άρχουσιν εξέδωκεν, ώστε αυτούς επιστρέ
θρία: εκείνην, ήμαρτεν εις τον γεγεννηκότα ο Χάμ, ψαι αυτών την ραθυμίαν. Αλλ', ει βούλεσθε , και
και γυμνωθέντα ιδών τον πατέρα, μάλλον εγύμνωσε από της Παλαιάς αυτό τούτο ίδωμεν , ότι διά την πο
τη προς τους αδελφούς κατηγορία, και εντεύθεν οίκέ. νηρίαν την ημετέραν και της αρχής εγένετο χρεία
της εγένετο των αδελφών. Έλυμήνατο γάρ της φύ ταύτης . Των προφητών τις παροξυνόμενος επί τοις
σεως την ευγένειας και της προαιρέσεως πονηρία και αδίκους, ούτω πώς φησι• Παρασιωπήσεις εν τω
μάλα είκότως. Η μεν ούν Γραφή μυρίας υπέρ του
δικαίου συντίθησιν απολογίας, μάλλον δε ενί δήματι καταπίνειν τον ασεβή τον δίκαιον , και ποιήσεις
πάσαν αυτό δίδωσι συγγνώμην. "Ήρξατο γάρ, φησί, τους “ ανθρώπους, ως τους ιχθύας της θαλάσσης,
και ερπετά ούκ έχοντα ηγούμενον ; Ουκούν διά
πολλήν έχει την απολογίαν την επι τη μέθη. Ούτε γάρ τούτο ηγούμενος , ίνα μή ως ερπετά ώμεν διά τούτο
πόσον πιείν έχρήν τον οίνον ήδει, ούτε πώς πιείν, άρχων ίνα μή ώς οι ιχθύες ( καταπίνωμεν αλλήλους .
άκρατον, ή μεμιγμένον ύδατι, ούτε πότε πιείν , ευ- "Ωσπερ γάρ διά τα νοσήματα τα φάρμακα, ούτω διά
Oέως τωνυπόληνίων εξαντληθέντα, ή μικρόν αναμεί- τα αμαρτήματα αι κολάσεις . Επει ότι γε ο συζών
ναντα χρόνον. Η μεν ούν Γραφή διά τούτων απολο- αρετή της εκείθεν επιστασίας ού δείται, άκουσον τι
γείται υπέρ του Νώε· ο δε εξ αυτού γεννηθείς , ο δι' φησιν ο Παύλος : Ει δε θέλεις μη φοβείσθαι την
εκείνου σωθείς (διά γάρ τήν εις τον πατέρα τιμήν του εξουσίαν , το αγαθόν ποίει, και έξεις έπαινον εξ
συναπώλετοτω των λοιπών κλυδωνίω), ( 661 ) ου προς αυτής. Θεατής σου, φησίν , ο δικαστής εστιν. Εάν
την φύσινιδώναυτήν, ου της σωτηρίας αναμνησθείς, ου ορθώς ζής, ου θεατής [662] μόνον, αλλά και επαινέ
τω φόβω σωφρονισθείς , ορών έτι τα λείψανα της του της. Και τι λέγω την από των αρχόντων χρείαν,
Θεού μένοντα οργής, και της συμφοράς τα ίχνη φαι- όπουγε και ετέρων μειζόνων ανώτεροι οι φιλοσοφίας
νόμενα, και τον των γεγενημένων ακμάζοντα φόβον, διώκοντές εισιν; "Αρχοντες γάρ αρχόντων εισιν οι
εξύβρισεν εις τον γεγεννηκότα Διά τούτο και τις νόμοι. 'Αλλ' όμως ουδε νόμων δείται και μετ' επιει.
σοφός παραινεί λέγων· Μή δοξάζου εν ατιμία πα- κείας ζών · και τούτο άκουσον του Παύλου λέγοντος,
τρός σου · ου γαρ εστί σοι δόξα πατρός ατιμία. Δικαίω νόμως ου κείται. Ει δε νόμος ου κείται, πολλά
'Αλλ' ουδε τούτο έγνω εκείνος · αλλ' ήμαρτεν αμαρ μάλλον άρχων ουκ εφέστηκεν. Ιδού τρίτος αρχής
τίαν πάσης συγγνώμης και απολογίας μείζονα. Διά τρόπος, και ούτος από της αμαρτίας και πονηρίας
τούτο τιμωρίαν έδωκε της αμαρτίας την δουλειαν, έχων την υπόθεσιν.
και των αδελφών οικέτης εγένετο, και την από της b Reg. unus εκείνοις ουκ έσωφρονίσθημεν. Edit. εκείνος
ουκ έσωφρονίσθη.
• Reg. unus προνοητα του κόσμου παρασιωπάςεν τω κα
• Reg. unus, hodie 779, και τη δεσποτεία αναμίγνυσι την ταπίνεσθαι τον δίκαιον από του ασεβούς και ποιείς τους.
φιλοστοργίαν, f leg. Ιχθύες της θαλάσσης.
 I NOP
- 07 S. JOANNIS CHRYSOSTOM ARCHIEP. CONSTANTI . 598
γ'. Πώς oύν ο Παύλος φησιν, ότι Ουκ έστιν εξου- τελευτάτω. Τοις δε τιμώσιν αυτούς ούτω πώς φησι:
σία, ει μή από Θεού; "Οτι αυτός αυτών προς το λυσι- Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου, ίνα εύ
τελές ημίν κατέστησεν. Εισήγαγε μεν γαρ αυτής της σοι γένηται· και έση μακροχρόνιος επί της γης.
χρείαν η αμαρτία· ο δε Θεός προς το συμφέρον ημίν "Όπερ μέγιστον αγαθόν είναι νομίζεται,γήρας λιπαρών
απεχρήσατο. Και καθάπερ ή χρείατων φαρμάκων από και μήκος ζωής, τούτο έθηκεν έπαθλον τοίς τιμώσιν
των τραυμάτων γίνεται, η δε επαγωγή των φαρμά- αυτούς και όπερ έσχατον είναι δοκεί κακόν, θάνατος
κων από της των ιατρών σοφίας • ούτω και η χρεία άωρος, τούτο έθηκενεπιτίμιον τοίς υβρίζουσιν εις αυ
της δουλείας από της αμαρτίας γέγονε το δε εις δέον τούς τους μεν επισπώμενος εις εύνοιαν τη της τιμής
αυτήν ρυθμίσαι, από της του Θεού σοφίας. Αλλά γάρ επαγγελία , τους δε και άκοντας απάγων της ύβρεως
διανάστητε, και την ραθυμίαν απόθεσθε. Τίνος ένεκα το της τιμωρίας φόβω. Ουδε γάρ απλώς αποθνήσκειν
τούτο λέγω; Περί Γραφών υμίν διηγούμεθα , υμείς δε κελεύει τον πατραλοίαν, ουδε δημιους αυτών από του
τους οφθαλμούς αποστήσαντες ήμών, πρός τάς λαμ: δικαστηρίου λαβόντας εξάγειν διά της αγοράς, ουδε
πάδας και τον τάς λαμπάδας άπτοντα μετεστήσατε . της πόλεως έξω την κεφαλήν αποτέμνειν· αλλ' άγει
Και πόσης τούτο ραθυμίας, ημάς αφέντας, τούτω μεν αυτόν εις μέσην την πόλιν αυτός ο πατήρ, και
προσέχειν ; Πύρ ανάπτω κάγώ και το από τωνΓραφών, χωρίς αποδείξεως πάσης πιστεύεται• και μάλα δι
και επί της γλώττης της ημετέρας λαμπάδιον καίεται καίως . Ο γάρ και χρήματα και σώματα και πάν οτιούν
το της διδασκαλίας. Τούτο μείζον και βέλτιον το φώς
εκείνου του φωτός· ου γαρ δή θρυαλλίδα διάβροχον ελόμενος υπέρ του παιδός καταδαπανήσαι, ουκ άν ποτε
ελαίω,καθάπερ ούτος,εξάπτομεν, αλλά ψυχάς εν ευ κατήγορος αυτού γέγονεν, ει μη πολλή της ύβρεως την
σεβεία άρδομένας τη της ακροάσεως ανάπτομεν επι- η υπερβολή. "Αγει τοίνυν αυτόν εις το μέσον της πό
θυμία. Διελέγετο ποτε και ο Παύλος έν υπερών τινί. λεως, είτα καλεί τον δήμον άπαντα , και λέγει την
'Αλλά μηδεις νομιζέτω με Παύλια παραβάλλειν έμαυ κατηγορίαν · οι δε ακούοντες πάντες , έκαστος λίθον
τον ου γαρ ούτω μέμηνα • αλλ' ίνα μάθητε πόσην λαβών, ούτω βάλλουσι τον πατραλοίαν. Ου γαρ δή
περί την ακρόασιν σπουδήν επιδείκνυσθαι χρή. Δι- θεατάς μόνον της τιμωρίας, αλλά και αυτουργούς
ελέγετο τοίνυν ο Παύλος έν υπερώα, και εσπέρα κατ . είναι βούλεται ο νομοθέτης, ίνα εις την δεξιάν έκαστος
έλαβε, καθάπερ και νύν , και λαμπάδες ήσαν εν τώ ιδών την έαυτού , δι' ής τον λίθον και αυτός έβαλε
υπερώα· είτα ο Ευτυχος από της θυρίδος κατέπεσε, κατά της του πατραλοίου κεφαλής , έκανον υπόμνημα
και ου διέλυσε το πτώμα τον σύλλογον , ουδε ανέστησε προς διόρθωσιν έχη. Ου μόνον δε τούτο , αλλά και έτε
το θέατρον ο θάνατος · αλλ' ούτως ήσαν προσηλωμέ- ρον ημίν ο νομοθέτης αινίττεται , ότι και τους γονέας
νοι τη των θείων ακροάσει λογίων , ως μηδε αισθη- υβρίζων ουκ εκείνους ήδίκηκε μόνον, αλλά και πάν
θήναι του πτώματος • υμείς δε ουδέν ξένον ιδόντες, τας ανθρώπους. Διά τούτο πάντας επί την κοινωνίας
ουδε παράδοξον, αλλ' άνθρωπον τα συνήθη ποιούντα, της τιμωρίας καλεί, καθάπερ υβρισμένους απαντας,
τας όψεις εκεί μετεθήκατε. Και ποίας αν είη τούτο και δήμον ομού και πόλιν περιίστησιν άπασαν , πα:.
συγγνώμης άξιον ; Μηδείς τοίνυν, αγαπητοί, φορτι δείων και τους ουδέν έχοντας κοινόν προς τους δικη
κήν τινα την επιτίμησιν νομιζέτω· ου γάρ μισούντες, μένους επί γονεύσιν υβριζομένους αγανακτείν, ώς της
αλλά κηδόμενου εγκαλούμεν. Αξιοπιστότερα γάρ κοινής φύσεως υβριζομένης, και τον τοιούτον άνθρω
τραύματα φίλων, ή εκούσια φιλήματα εχθρών . πον, ώσπερ λοιμόν τινα και κοινήν νόσον , μή της
Διανάστητε τοίνυν, παρακαλώ, και τούτο αφέντες πόλεως μόνον , αλλά και του φωτός απελαύνειν αυ
το πυρ, τω φωτί προσέχετε των θείων Γραφών."Ετε.
ρον γάρυμίν άρχής βούλομαι τρόπον ειπείν, ουκ από του . Πολέμιος γάρ ο τοιούτος και κοινός απάντων
αμαρτίας λαμβάνοντα [663) την υπόθεσιν, αλλά παρά έστιν εχθρός, και [ 664] του Θεού, και της φύσεως ,
της φύσεως αυτής. Τίς ούν ούτός έστιν ; Ο των τε και των νόμων, και της κοινής απάντων ημών ζωής.
κόντων εις έκγονα. Ωδίνων γάρ έστιν αμοιβή ή του Διά τούτο πάντας συνεφάπτεσθαι κελεύει της σφαγής.
αυτη τιμή. Διά τούτο και τις σοφός λέγει · ' Ως δε ώσπερ τινά καθαρμών της πόλεωςεργαζόμενος. Πολλά
σπόταις δούλευσον τοίς γεννήσασί σε. Είτα και υμίν αγαθά γένοιτο, ότι μετά τοσαύτης ηδονής τους
την αιτίαν επάγει λέγων · Τί γάρ αυτοίς ανταποδώ περί του πατραλοίου λόγους εδέξασθε, και αντί των
σεις , καθώς αυτοί σοι ; Καίτοι τι ποτέ έστιν, ο μή λίθων ταις βοαίς αυτόν εβάλλετε • τεκμήριον γάρ
δύναται παίς αποδούναι πατρί ; Ουδέν ούν άλλο και τούτο εστι του πολλήν περί τον εαυτου πατέρα έκα
τούτο λέγει · Καθώς αυτοί σε έγέννησαν, σύ αυτούς στον υμών την εύνοιαν επιδεδείχθαι. Και γάρ τότε
γεννήσαι ου δυνήση. Επει ούν κατά τούτο ηλαττώ- τους νόμους μάλιστα θαυμάζειν ειώθαμεν τους τα
μεθα , ετέρωθεν πλεονεκτήσωμεν ταις εις αυτούς τι- αμαρτήματα κολάζοντας, όταν μή συνειδότες εαυτούς
μαϊς , μή διά τον της φύσεως νόμον μόνον, αλλά προ τα αμαρτήματα ώμεν. Υπέρ δή τούτων απάντων
της φύσεως διά τον του Θεού φόβον. Και γάρ σφόδρα ευχαριστήσωμεν το φιλανθρώπω Θεώ τω κηδομένα
ο Θεός βούλεται τους τεκόντας τιμάσθαι παρά των της ζωής της ημετέρας, και προνοούντι γονέων, και
τεχθέντων και τους μεν τούτο τοιούντας μεγάλους παίδων φροντίζοντι, και πάντα υπέρ της ημετέρας
αγαθοίς και δωρεαίς αμείβεται, τους δε παραβαίνον- οικονομούντι σωτηρίας. Αυτό γαρ πρέπει δόξα, τιμή,
τας τον νόμον μεγάλους και δεινοίς κολάζει κακοίς . και προσκύνησις συν τω ανάρχη Πατρί , και το
“ Ο κακολογών , φησί, πατέρα ή μητέρα , θανάτω αγίω Πνεύματι, νυν και αεί, και εις τους αιώνας των
αιώνων. Αμήν.
a Reg. πυράπτω κάτω.
597 IN GENESIM SERJIO IV . 580
3 Quonam igitur picio ait Paulus pulestatem non remuneratur ac donis, eos vero qui legem transgressi
esse nisi a Deo (Rom . 13 . 2) ? Quod nimirum ad uti fuerini, inagnis et gravibus malis punil. Quimaleding
lilalem nostram nobis illam Deus cons:iluerit. Nam rit, inquit, patri vel niatri, morte morialur (Exod. 21.
peccatum quidein necessitalem ejus invesit : Deus 17). Eis vero, qui honorant illos, sic ait : Honora pem
autem ad nostram utilitatem est usus. El quemadmo- Irem luum el matrem tuam , ul bene sit tibi : el eris lon
duin cs vulneribus fit ut medicamentis indigeamus ; gævus super lerram (Exod . 20 . 12). Quod maximum
ex medicorum aulem sapientia , ul adhibeantur inedi. esse bonum censetur, licalam scilicet senectutem , et
camenta : sic et necessitas servitulis ortum habuit a vil:e prolixitalem , hoc proposuit præmium iis qui
peccalo : ul autem ad id quod opus erat illa dirigere- ipsos honorarint : et quod summum esse malum vi
tur, id sane divinae acceplum ferendum est sapienlie. delur, mortem immaturam , loc in pænam proposuit
Verum adeste animis , et desidiam omnem excutile. jis , qui contumeliosi in eos fucrint : atque ita horup
vero aversis a nobis oculis , ad lucernas et ad eum qui ciliat, illos vero etiam invitos pæna formidine a con
lucernas accendebal (a ), eos convertistis . Quanlæ por tunelia revocal. Non solum enim mori parricidiin
ro est hoc socordiæ , nobis relictis , huic allendere ? jubet,neque abreptum a judicio per lorum a lictoribuis
Ignem ego quoque acccndo ', qui lalet in Scripluris , educi , neque extra civitatem capite truncari : sed in
et in nostra lingua succenditur lucerna doctrinæ . Hoc inediam civitalem deducit ipsum pater, et absque alia
illo majus est lumien ac melius : non enim oleo ma- quavis probatione fides illi habelur : ac merito qui
dens ellychnium , ut iste , accendimus , sed irrigalas dem . Nam qui pecunias et corpora el aliud quidvis
pielate animas audiendi cupiditate inflaminamus. Dis. pro filio libenter impenderet, numquam ejus fieret
serebal etiam Paulus aliquando in conaculo quodain accusator, nisi sunima ab illo injuria esset affectus.
me cum Paulo comparare , non enim adeo sum insa - pulo advocalo accusationem pronunl'al : qui vero ille
nus, sed ut intelligaris quantum studii vos oporteat diunt, singuli arreple lapide parricidam illum percu
ad audiendum adbibere. Disserebat ergo Paulus in tiunt. Non enim spectatores tantum supplicii , sed
conaculo, el vespera, ulnunc etiam , incidit, erantque etiam ministros eos esse vull legislator, ut cum dex
lucernæ in cænaculo : deinde cecidit Eulychus de le - leram suam quisque conspexerit, qua lapidem et ipse
nestra , neque conventum casus ille dissolvit , neque in parricidie caput projecil ,hac sufficienti adinonilio
mors theatrum suslulit : veruin ila divinis cloquiis ne instructus ad meliorem frugem revocetur. Neque
audiendis alfixi erant , ut neque casiis illius sensum vero id solum , sed el aliud nobis innuit legislator ,
ullum ceperint : vos vero nulla insolita re conspecta eum nimirum , qui contumelia parentes affecerit, non
vel mira , sed homine tantum , qui soli:um ministerium illos tantum , sed etiam omnes homines læsisse. Pro
obibat, illuc oculos convertistis. Etqua tandem venia plerea cunctos ad supplicii consortium vocat, quasi
dignum hoc fuerit ?Nemo igitur, dilectissimi, repre- conlumelia fuerint aff.cui omnes , ac populum simul
hensionem moleslam et gravem arbitrelur : neque el tolam convocal civitatem , ut doceat , eos quibus
enim odio impulsi, sed sollicitudine inducii reprehen. nihil est commune cum illis qui aſſecti sunt injuria ,
dimus. Fideliora quippe sunt amicorum vulnera , quam in eos indignatione commoveri, qui contumeliosi fue
spontanea oscula inimicorum (Pror. 27. 6 ). rint in parenles , tamquam in communem naluranu
De officiis filiorum erga parentes ; de remunerationis cadenle injuria , ulque ualem hominem quasi pestem
busmanentibus parentum cullores. De pænis parricida . quamdam communemque morhum non ex urbe so ,
rum : cur lapidari eos voluit Deus. — Allendite igitur. lum , sed ex ipsa quoque vita ejiciant. Hoslis enim est
quæso , ci hoc igne rclicio ad sacraruin Scripturarum vir ejusmodi, et omnium communis inimicus, Dci ,
lumen animum adhibete . Alium enim principalus mo naluræ , legum , et omnium nostrum viventium , Idcirco
dum slalui dicere , qui non a peccato , sed a natura simul omnes aggredi cadem jubel, ut expiationem
ipsa traxit originem . Quis ille porro est ? Parenlum quamdam perficial civitatis. Mulla vobis bona contin
in liberos. Est enim remunerario parlus honor isle. gant, quod lanla cum voluplale de parricida sernionem
Propterca sapiens quispiam dicil : Quasi dominis servi exceperitis , ac lapidum loco vocibus illum percusse
iis , qui le genuerunt (Eccli. 3 . 8 ). Deinde caus: art . rilis : hoc enim indicium ingentis est benevolentir ,
jicit dicens : Quid enim retribues illis, quomodo illi libi qua parrem suum vestræni unusquisque comp'eciilur .
( Ibid . 7 . 30 ) ? Tamelsi quid landein est , quod filius Tunc enim praecipue leges , quill delicta vindicant ,
patri Peiribuere non possil ? Nihil ergo aliud prat:ler laudare consuevimus, cuni deliciorum ipsi nobis mi.
hoc dicit : Ol le ipsi genuerunt, lu illos gigveremini nimc conscii fuerimus. Pro liis igitur omnibus ele
me poleris. Quando igitur in hac re illis inferiores menti Deo gratias agamus , qui vilic nostre curant
sumus, aliunde illos, delatis ipsis honoribus, supere - geril , qui parentibus providei, qui de liberis est solli
111us, non ob legein naluræ tantum , sed ante naturam eilus, el pro nostra salule cuncta disponil. Ipsum eniin
ob Dei timorem . Mullum cnim parentes a liberis bo - decet gloria , honor, et adoratio, una cum Paire prin .
norari vult Deus : et qui hoc fecerint , maguis bonis cipii experie , ac sanclo Spirilu, nunc et semper, el in
+ Keg ., ignem super (erram accerdo. sæcula sæculorum . Amen .
(u) Lainpades sive lucerna: in ecclesia accendebanlur .
 999 S. JOANNIS CIIRYSOSTOJI JRCINEP . CONSTANTINOP . 616
SERMO V (a). lieribas sermonem instituamus, ut videas quo pacio ,
cum illis vincula bealus Paulns indidisset, eadem cur.
Quod non propler Adamum punimur, e majora per eum
bona quam mala sunt importala , si nobis ipsis allen infidelem , et hic consentit habilare cum illa, non dimit-
dere soluerimus: et adresus eos qui pauperes præ !et tal illner (1. Cor. 7. 13 ). Qua de causa ? Unde enim
scis , mulier , an ririm servalura sis ( Ibid. v. 16 )! El
1. Pos quidem fortasse nos omnem putatis de do- quo pacto , inquit , virum poterit scrvare mulier ? Si
mirelu absolvisse sermonem : al ego multum adbue doceat, si instruat, si de religione sermonem inferat.
in eo video fructum apparere. Sed ne delatigemini , Alqui dicebas heri, beale Paule, Mulieri docere non
qa , quousque totum ipsum dccerpserimus. Nam permitto (1. Tim . 2. 12 ). Qui fit igitur , ut illam viro
es diligesles agricole cum vilem foliis comaniem vie magisiram adhibeas? Non meeum ipse pugnans id ago,
derint , et multo fructu oneratam , non erlernos tan sedmecum valde consentio . Audi, queso , et cur il
um abscindeint racemos , sed et ulterius progressi lam dejecerit , et eur rursus ad magisterii cathedram
palmites ennfringunt . et folia coercent , ita ut ne illam erexerit, ut Pauli sapientian discas. Doceal vir .
minimi quidem scini racenorum frondibus oblecti inquil. Quid ita ? Quippe qui seductus non sil (1. Tim .
kaian Volite igitur Begligentiores illis videri, neque 2. 14 ) . Adam enim , inquit , non est seductus. Discal
prusan bolam a vobes sit accepturn recedite : pre malit, inquit. Quid ita ? Qrippe quæ seducta sil. Mu
sertin cam labor quidem meus , fructus autem sit lier enim sedueta in prævaricatione fuit. Hic vero
contrarium videmus. Cum enim vir fuerit infidelis,
Cat d sins peccatum alii puniantur. – flesterno mulier autem fidelis , Doceat , inquit , mulier. Qnid
de mulieres acusarims, rel potius non mulieres , ita ? Quia seduela non est, cum sit fidelis. Discal igi
Sd Eram quod per peccatim servitutem invexil. tur vir, quia sejuetis est, cum sit infidelis. Commu
Fortas e dicent nobis mulieres : Quare, enim illa pe talæ sunt doo nivices : commutentur etiam deinceps
( a -set, nos daminate fuimus, et inius persoia lapus vices dominaruli. Vides , quo pacio ubique ostendit
fuit , crimen aulem seins lotios ? lloc etiam dicere servitutem non nauram , sed deceptionem el pecca
eri possent : Qaid cause est eur , eum in patrem tum sequi ? Penit igitur ad mulierem ab initio dcce
contumeliosus lissei Chanaan (b), ad totum genus prio , sequuta elsubertio deceptionem : cominigravit
para transivit ? Et quimagistralus reformidabl, pos- ad virum deinde deeeptio , commigravit quoque sul
sent objicere : Cur landein exteris scelerale virenti - jectio . Et sicut in principio mulieris salutem viro cre
bas ipsi jugo servitutis addicti sunt? Quid igitur bis didit, quia seductus non erat , sic dicens , Ad virum
omnibus respondebimu, ? Siquidem una solutione qur consensio tua, et ipse (xi dominabitur (Gen . 3 . 16 ) : sic
stionibus istis omnibus satisfiet : pri res quidem illos etiam hoc loco cum esser mulier fidelis , qu:e virum
peccasse , ae sua prevaricalione servitulem introdus haberet infidelem , salutem viri mulieri credidit his
sisse ; verum introduciam illam posteriores peccatis verbis ulens : Unde erim sis , mulier , an virum serra
suis confirmasse. Nam si quidem perpetuo se possent lura sis ? Quid bac fieri demonstratione clarius polest,
a peccatis immunes Ostendere , jure forlasse possent ut servitulem constet non naturam consequi, sed pec
contradicere : sin aulem multis ipsi quoque pænis catum ! Hoe de servis quoque dici potest. Servus
svint obnoxii, frustra hac excusatione se tuentur. Ego rocains es ? Non sit ribi curæ ( 1. Cor. 7. 21 ) Vides ,
enim non dixi , peccatum jam servitulem non intro - ut rursus nudum esse nomen servitutis ostendat, cum
ducere , sed omne peccatum com servitute esse con - ririus adfuerit ? Sed et gi poles fieri liber, magis ulere :
junctum , et in peccati naturam , non in solam peecati hoc est, Perinane potius in servitule . Quam ob cau
differentiam causain rejeci. Ut igitur omnes quidem sam ? Qui enim in Domino rocatus est servis , liberlas
incurabiles morbi mortem inferunt, non omnes lamen es! Domini (Ibid . r . 22). Vides nomine solo tenus es- e
ejusilem sunt nature : sic et omnia quidem percata servitutem , re autem ipsa libertatem Cur porro ses.
pariunt servilolem , non tamen ejusdem nalurie sunt vum manere permisil ? Ut libertatis priestantiain co
omnia . Peccavit Eva , cum lignum gustavit, el idcirco gnosceres. Nam sicut multo majus ac majori admi.
damnata cst. Propterea lioli lu rursus aliud illo for- ratione dignum est illesa servare trium puerorum
lasse delerius peccatum conmillere. Hoc el de servis corpora manente furnace , quam illam exstinguere :
merito dixerimus , hoc et de illis qui magistratibus sic multo majus el admirabilius est , quam solvere
subsunt, primos nimirum peccatum introduxisse, po servitutem , manente illa libertatem ostendere . Ideo
sicros autem succedentes dominitus virtutem suis re - dixit : Et si potes fieri libet , magis utere ; hoc esl, Ser
linuisse delictis. Pos. Q ! el alia defensione uti : quod vus mane : Verissimam enim possides libertatem .
inului nempe, oom ad virtutem regressi essent, a do- 2. Visne in magistratibus etiam istud cernere 1 Rer
minali fuerint vindicati. Ac prius, si placet, de mu- fuit Nabuchodonosor, qui fornacem quam vchemen
tissime curavit accendi , ac tres pueros in medium
(u) In codice Regio 23 12 bæc Homilia non in serie alia adduci, jurenes, desertos, omni auxilio destitutos.
rum ponitur , et omnino prætermiuitur.
(0 ) 160 puto mendose poni Chanaan ro Cham , ut etiam servos, captivos, extorres. El quid ait ? Si rere, Se.
in Hlomilia iræcedenti Edit. Morel. Sed ibi Uss. auctoritate
( huom psuimus : bic non audemus, quia Nos, eliam ( hile
waan babeat.
89 IN GENESIM SERMO V . 60
ΛΟΓΟΣ Ε'. στον , και αυτός συνευδοκεί οικεί μετ' αυτής, μη
αφιέτω αυτόν . Διά τι ; Τί γάρ οίδας , γύναι, ει τον
" Οτι ου διά τον 'Αδάμ κολαζόμεθα , και ότι μει άνδρα σώσεις ; Και πώς, φησί, δύναται σώσαι γυνή;
ζονα των δι' εκείνου εισενεχθέντων λυπηρών
τα χρηστά, εάν εαυτοίς προσέχωμεν · και κατά Διδάσκουσα , κατηχούσα , ενάγουσα προς τον της ευ
των παρατρεχόντων τους πένητας. σεβείας λόγον . Καίτοι χθες, ώ μακάριε Παύλε, έλεγες ,
ότι Γυναικι διδάσκειν ουκ επιτρέπω. Πώς oύν
α'. Υμείς μενίσως νομίζετε τον περί της δεσποτείας πάλιν διδάσκαλος αυτήν ποιείς του ανδρός ; Ουχί μα
ημίν άπαντα απηρτίσθαι λόγον • εγώ δε έτι πολύν χόμενος εμαυτώ τούτο ποιώ, αλλά και σφόδρα συμ
ορώ τον καρπόν εν αυτώ φαινόμενον. Αλλά μή άπο- φωνών. "Ακουε γούν και τίνος ένεκεν αυτήν εξέβαλε,
κάμττε , παρακαλώ , έως αυτόν άπαντα εκτρυγήσω- και τίνος ένεκεν αυτήν πάλιν επανάγει προς τον της
μεν. Και γάρ οι φιλόπονοι των γεωργών όταν ίδωσιν διδασκαλίας θρόνον, ένα μάθης την Παύλου σοφίαν.
άμπελον πολλοίς μεν τοίς φύλλους κομώσαν , πολλώ Διδασκέτω, φησίν , ο ανήρ. Διά τι; Ουκ ήπα
δε το καρπώ βριθομένην , ουχί τους έξωθεν βότρυας τήθη γάρ. 'Αδάμ γάρ , φησίν , ουκ ήπατήθη.
εκτέμνουσι μόνον , αλλά και ενδoτέρω χωρούσε τα Μανθανέτω , φησίν , ή γυνή. Διά τί ; ' Ηπατήθη
κλήματα ανακλώντες, και τα φύλλα αναστέλλοντες, γάρ. Η γυνή γάρ, φησίν, απατηθείσα εν παραβάσει
ώστε μηδε μικράς σταφυλής ράγας υπό τους πετάλους γέγονεν. 'Ενταύθα δε το εναντίον . "Οταν μεν γάρ
κρυπτομένας λαθείν. Μη τοίνυν εκείνων φανήτε άπιστος ή ο ανήρ, πιστή δε η γυνή, διδασκέτω,
βαθυμότεροι, μηδε αποστήτε , έως αν το πάν λάβητε φησίν , ή γυνή. Διά τί; " Οτι ουκ ήπάτηται • πιστή
και μάλιστα, ότι ο μεν πόνος έμος, ο δε καρπός υμέ- γάρέστι. Μανθανέτω τοίνυν ο ανήρ ήπατήθη γάρ :
τερος. άπιστος γάρ έστιν. 'Αντεστράφη , φησί , τα της δι
δασκαλίας : αντεστράφθω λοιπόν και τα της δεσπο
Κατηγορήσαμεν χθες των γυναικών, μάλλον δε ουχί τείας. Είδες πώς πανταχού ου τη φύσει , αλλά τη
των γυναικών, αλλά της Εύας, ότι διά της αμαρτίας απάτη και τη αμαρτία δείκνυσι την δουλείαν ακολου
την δουλείαν εισήγαγεν. Είπoιεν αν αι γυναίκες θούσαν; " Ηλθε τοίνυν προς την γυναίκα ή απάτη
ημίν · Τίνος ούν ένεκεν, εκείνης αμαρτησάσης, ημείς παρά την αρχήν, ήκολούθησε τηναπάτη ή υποταγή :
κατεδικάσθημεν , και το μέν παράπτωμα γέγονεν μετέστη μετά ταύτα προς τον άνδρα ή απάτη, μετέστη
ενός προσώπου , το δε έγκλημα κοινόν της φύσεως και η υποταγή. Και καθάπερέν αρχή το ανδρι την σω
απάσης ; Τούτο και δούλοι είπoιεν άν : Τι δήποτε , του τηρίαν της γυναικός ενεπίστευσεν,επειδή ουκήπάτητο ,
Χαναάν εις τον πατέρα υβρίσαντος , τα της τιμω- ούτωσι λέγων , Προς τον άνδρα σου ή αποστροφή
ρίας εις άπαν διέβη το γένος ; Και οι τούς άρχοντας σου, και αυτός σου κυριεύσει ούτω και ένταύθα επι
ρων εν πονηρία ζητάντων, αυτοί τα ζυγω της αρχής τηρίαν του ανδρός εμπιστεύει τη γυναικι , λέγων ·
παρεδόθησαν ; Τί ούν αν είποιμεν ημείς προς τούτους [666] Τί γάρ οίδας, γύναι, ει τον άνδρα σώσεις;
άπαντας ; Μία γάρ έσται πάντων ζητημάτων η λύσις: Τι ταύτης της αποδείξεως σαφέστερον γένοιτ' άν, του
ότι ήμαρτον μεν οι πρότεροι, και διά της οικείας πα- μη τη φύσει την δουλείαν, αλλά τη αμαρτία έττεσθαι ;
ρακοής την δουλείαν εισήγαγον εισαχθείσαν δε οι Τούτο και επί των δούλων έστιν ειπείν. Δουλος
τίαις. Ει μεν γαρ έχοιεν εαυτούς δείξαι διαπαντός ψιλόν όνομα την δουλείαν ούσαν , όταν αρετή παρή ;
αμαρτημάτων όντας καθαρούς , ίσως αν είη αυτοίς Αλλ' ει και δύνασαι ελεύθερος γενέσθαι, μάλλον
καλώς δοκείν αντιλέγειν ' ει δε και αυτοι πολλοίς χρήσαι, τουτέστι, μάλλον μενε εν τη δουλεία . Διά
ταύτης εστίν. Εγώ γαρ ούκ είπον , ότι ήδη μεν η ρος Κυρίου εστίν. Είδες μέχρι προσηγορίας την
αμαρτία δουλείαν ουκ εισάγει, αλλ' ότι πάσα αμαρτία δουλείαν , εν τώ πράγματι δε την ελευθερίαν : Τίνος
δουλεια συγκεκλήρωται, και φύσιν αμαρτίας, ού δια- δε ένεκεν αφήκε μένειν δούλον; "Ινα της ελευθερίας
φοράν αμαρτίας ήτιασάμην μόνον. "Ωσπερ ούνάπαντα μάθης την περιουσίαν. " Ωσπερ γάρ του σσεσαι την
μεν τα ανίατα νοσήματα εις θάνατον άγει , ούχ κάμινον την επι των τριών παιδων πολύ θαυμαστό
άπαντα δε της αυτής έστι φύσεως ούτω και τα τερον ήν το μενούσης αυτής ασινή διατηρήσαι τα
αμαρτήματα άπαντα μεν δουλείαν τίκτει, ούχ άπαντα σώματα ούτω του λύσαι την δουλείαν το μενούσης
δε της αυτής έστι φύσεως . "Ήμαρτεν η Εύα άψαμένη αυτής δείξαι την ελευθερίαν πολλά μείζον εστι και
του ξύλου , και κατεκρίθη δι' αυτό. Διά τούτο μή θαυμαστότερον. Διά τούτο φησιν: Εί και δύνα
αμαρτήσης σύ πάλιν ετέραν ίσως εκείνης αμαρτίαν σαι ελεύθερος γενέσθαι, μάλλον χρήσαι τους
χαλεπωτέραν. Τούτο και επί των δούλων άξιον ειπείν, έστι, μένε δούλος • τήν γάρ αληθεστάτην έχεις ελευ
τούτο και επί των αρχομένων , ότι εισήγαγον μεν οι θερίαν.
πρώτοι την αμαρτίαν, οι δε μετ' εκείνους διαδεξάμε
νοι κατέσχον της δεσποτείας την δύναμιν δι' ών β'. Βούλει και επί των αρχόντων τούτο ιδείν; Βασι
έπλημμέλησαν. "Έχω και ετέρως απολογήσασθαι · ότι λεύς ήν ο Ναβουχοδονόσορ, και την κάμινον ανήψε
πολλοί πρός αρετήν επανελθόντες , απηλλάγησαν της μετά πολλής της σφοδρότητος , και τους τρεις παίδας
δεσποτείας . Και πρότερον , ει δοκεί , επί των γυναι- εις μέσον παρήγαγε, νέους, ερήμους, ουδεμίαν έχον
κών τον λόγον γυμνάσωμεν, ίν ίδης πως ο μακάριος τας προστασίαν , δούλους , αιχμαλώτους, απόλιδας .
Παύλος , ο περιθείς αυταίς τα δεσμά , αυτός αυτα Και τι φησιν ; Εί αληθώς . Σεδράκ, Μισάκ, 'Αβδε
πάλιν ανήκε. Εί τις γυνή , φησίν, άνδρα έχει ατι- γαγώ, τοις θεοίς μου ου λατρεύετε , και τη εικόνα
 691 S . JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP 602
τη χρυσή, ή έστησα, ού προσκυνείτε; Τί ούν οδόντας απερείση , κατέπεσεν εις την πυράν, και
εκείνοι ; Θέασαι πώς αυτούς η αρετή αιχμαλώτους διεφθάρη . Βούλει και τρίτον είπω σοι τρόπον απολο
όντας βασιλικωτέρους εποίησε του βασιλέως , και γίας ; Είς μέν έστι , το μή τους προτέρους ήμαρτη
υψηλότερον αυτών έδειξε το φρόνημα. Ου γαρ ώς κέναι μόνον , αλλά και τους μετ' εκείνους • δεύτερος,
βασιλεί διαλεγόμενοι, αλλ' ώσπερ προς υπήκοον τον το τους κατωρθωκότας , και ταύτα εν τώ παρόντι
λόγον έχοντες , ούτω μετά παρρησίας απεκρίνοντο.
Ου χρεία, φασίν, έστιν ημίν περί του ρήματος διατρίβοντας βίω, κουφοτέρας πειραθήναι της δου
λείας μάλλον δεολοκλήρου ταύτης απαλλαγήναι, καθά
τούτου αποκριθήναι το βασιλεί. Ου διά ρημάτων, περ ούν και επί των γυναικών, και επί των αρχο
αλλά διά πραγμάτων ποιησόμεθα την απόδειξιν."Εστι
Θεός εν ουρανώ δυνατός εξελέσθαι ημάς. Ανέμνη μένων, και επί των θηρίων εδείξαμεν. Τρίτος μετ'
εκείνους , το μείζονα των αγαθών, ών οι παρά την
σαν αυτόν της επί του Δανιήλ ευεργεσίας, αυτά τα αρχήν
ρήματα είπόντες , άπερ ο προφήτης είπε τότε. Τι αμαρτόντες ήμάς εξέβαλον, παραγενόμενον
γάρ εκείνος έλεγεν; Ούκ έστι μάγων Γαζαρηνών , ημίν υποσχέσθαι τον Χριστόν αγαθά νύν. Τί γάρ θρη
Χαλδαίων το ρημα , και ο βασιλεύς απαιτεί · αλλ' νείς , είπε μουκαι ότι σε αμαρτών ο Αδάμ εξέβαλε του
έστι Θεός εν ουρανοίς αποκαλύπτων μυστήρια. παραδείσου ; Κατόρθωσον, και ζήλωσαν συ αρετήν •
Ταύτης ουν αυτόν αναμιμνήσκουσι της φωνής , ώστε και ουχί παράδεισον , αλλ' αυτόν ανοίγω σοι τον ου
ποιήσαι επιεικέστερον. Είτά φησι • Και εάν μη, ρανόν, και ουδένέκ τής του πρωτοπλάστου παρακοής
γνωστόν έστω σοι , βασιλεύ , ότι τους θεούς σου αφίημι σε παθείν δεινόν . θρηνείς ότι σε της αρχής
ου λατρεύομεν , και την εικόνα τη χρυσή, ή έστη» των θηρίων παρέλυσεν; Ιδού σου και δαίμονας
σας , ου προσκυνούμεν . "Ορα σοφίαν των νέων υποτάττω, εάν προσέχης. Πατείτε γάρ, φησιν, επά.
εκείνων. "Ινα μεν γαρ μη καταγνώσιν ασθένειαν του νω όφεων και σκορπίων , και επί πάσαν την
Θεού οι τότε παρόντες, εί συμβαίη εμπεσόντας αυτούς δύναμιν του εχθρού. [ 668] Ουκ είπεν, άρχετε , καθ
εις την κάμινον αποθανείν, προλαβόντες ώμολόγησαν άπερ επί των θηρίων, αλλά, Πατείτε, επιτεταμένην
αυτού την δύναμιν, είπόντες, ότι "Έστι Θεός εν εισάγων την αρχήν.
ουρανώ, ός δύναται εξελέσθαι ημάς • ίνα δε μη
πάλιν διαφυγόντες την φλόγα, νομισθώσιν επί μισθώ
και αμοιβή τω Θεώ δουλεύειν , επήγαγον , ότι και γ'. Διά τούτο και ο Παύλος ουκείπεν, Ο Θεόςυποτά
εάν μή , γνωστόν έστω σοι , βασιλεύ, ότι τοίς ξει τον Σατανάς υπό τους πόδας υμών, αλλ' Ο Θεός
θεοίς σου ου λατρεύομεν, και τή είκόνι τη χρυσή, ή συντρίψει τον Σαταναν υπό τους πόδας υμών.
έστησας , ού προσκυνούμεν: 1667 ομού και του Θεού Ούκέτι , καθάπερ πρότερον, Αυτός σου τηρήσει κε
την δύναμιν ανακηρύττοντες, και το παράστημα της φαλήν, και συ αυτού τηρήσεις πτέρναν · αλλ'
εαυτών δεικνύντες ψυχής, ίνα μή , όπερ επί του ολόκληρος η νίκη , καθαρόν το τρόπαιον, παντελής
Ιώβ είπεν ο διάβολος συκοφαντών, τούτο της και περί αφανισμός του πολεμίου, και συντριβή, και απώλεια.
τούτων είπη. Τι δε περί του Ιώβ είπεν ο διάβολος ; Yπέταξε σε τώ ανδρί η Εύα · αλλ' εγώ σε ουκ άν
δτι Ου δωρεάν σέβεται σε Ιώβ: περιέφραξας γαρ δρός ομότιμον μόνον , αλλά και αυτών ποιώ των
αυτού τα έσω και τα έξω. "Ιν' ούν μή και περί τού- αγγέλων, εάν εθέλης. 'Απεστέρησε σε της παρούσης
των έχη τις τούτο λέγειν , εκείνοι προλαβόντες εν ζωής • εγώ δε σου και την μέλλουσαν χαρίζομαι, την
έφραξαν το αναίσχυντον στόμα. αγήρω και αθάνατον, και μυρίων γέμoυσαν αγαθών.
'Αλλ' όπερ έλεγον , καν αιχμάλωτος ή τις , καν Μηδείς τοίνυν διά τους προτέρους επηρεάσθαι νομι
δούλος , κάν ξένος , κάν επί της αλλοτρίας διατρίβη ζέτω και γάρ αν θελήσωμεν άπασιν , οίς παρέχειν
γής, και την αρετήν έχη μεθ' εαυτού , πάντων βασι μέλλει , επεξελθείν , πολλώ μείζονα τα δοθέντα, ών
λέων βασιλικώτερος έσται. Είδες και την των γυ απωλέσαμεν, ευρήσομεν. Από δε των ειρημένων
ναικών δουλείαν λυθείσαν, και την των οικετών, και και τα λοιπά δηλα. Βίον επίμοχθον εισήγαγεν ο
τήν των αρχομένων; Δεύρο σου δείξω λοιπόν και τον Αδάμ και Χριστός υπέσχετο ζωήν , ένθα απέδρα
των θηρίων φόβον εκβεβλημένον. Ενέβαλον τον οδύνη και λύπη και στεναγμός, και την βασιλείαν των
Δανιήλ εις τον λάκκον επί της αυτής Βαβυλώνος ουρανών χαριείσθαι επαγγέλλεται. Δεύτε γάρ, φησιν,
ποτε · αλλ' ουκ ετόλμων άψασθαι οι λέοντες αυτού . οι ευλογημένοι του Πατρός μου , κληρονομήσατε
Την αρχαίαν γάρ και βασιλικήν εικόνα διαλάμπουσαν την ετοιμασμένην υμίν βασιλείαν από καταβολής
είδον εν αυτώ , εκείνους τους χαρακτήρας έβλεπον, κόσμου. Επείνασα γαρ, και εδώκατέ μοι φαγείν :
ούς εώρων επί του Αδάμ προ της αμαρτίας. Και εδίψησα, και εποτίσατε με • ξένος ήμην , και
γαρ μετά της αυτής υποταγής ελθόντες προς τον συνηγάγετέ με • γυμνός ήμην, και περιεβάλετε
'Αδάμ, τα ονόματα εδέξαντο τότε. Και ουκ ενταύθα με • εν φυλακή, και ήλθετε πρός με .
μόνον, αλλά και επί του μακαρίου Παύλου τούτο γέ. "Αρα ούν άκουσόμεθα και ημείς της μακαρίας
γονε . Και γάρ εκείνος εις την βαρβάρων νήσον εκείνης φωνής : Ού σφόδρα αν ισχυρισαίμην εγώ •
εκπεσών, παρεκάθητο πυρά θερμαινόμενος • είτα από πολλή γάρ παρ' ημίν των πενήτων ή υπεροψία .
των φρυγάνων εκπηδήσασα έχις καθίκετο αυτού της Νηστείας καιρός , παραίνεσις τοσαύτη και διδασκα
χειρός . Τί ούν μετά ταύτα εγίνετο ; 'Εξέπεσε το θη λία σωτηρίων διδαγμάτων , ευχαν συνεχείς , σύλ
ρίoν ευθέως. Επειδή γάρ αμαρτίαν ουχ εύρεν, ουδε λογοι καθημερινοί, και τι μετά την τοσαύτην επιμέ
δακείν ίσχυσεν · αλλ ' ώσπερ ημείς , επειδάν τινα σκό
πελον λείον βουλώμεθα αναθήναι, μηδαμόθεν ευρί λειαν όφελος ; Ουδέν. Αναχωρούμεν γάρ εντεύθεν
σκοντες αντιλαβάς, καταπίπτομεν ευθέως, καν πέλα όρμαθούς πενήτων ορώντες στοιχηδόν εκατέρωθεν
γος υποκείμενον ή , κάν βάραθρον ούτω και το θη- εστηκότων ' και ώσπερ κίονας βλέποντες, αλλ' ουκ
ρίον εκείνο , και ταυτα πυράς υποκειμένης , ουχ ανθρώπινα σώματα , ούτως ανηλεώς παρατρέχομεν.
εύρος της αμαρτίας την αντιλαβήν , ουδέ όπου τους " Ωσπερ ούν ανδριάντας αύχους, αλλ' ουκ έμπνέοντας
 301 IN GENESIM SERMO V . 8019
Quid ergo illi? Vide, quo pacio virtus eos , qui caplivi subjccia essel pyra , quod peccalum , cuiadhæreret
erant,magis regios quam regem ipsum reddideril, ac non invenisset, neque cuidenies inſigerel, in pyram
mullo excelsiori animo prarditos illos ostenderit. Non decidii, et interempla est. Vis allerum tibi defensio
enim lamquam regem alloquentes, sed tamquam cum nis genus in medium afferam ? Unum quidem est,
aliquo sibi subdilo sermonem serenies cum fiducia quod non priores tantum peccarrint, sed et qui poss
respondebant. Non opus habemus, inquiunt, nos de illos nati sunt ; alterum vero, quod qui bene se ges
verbo hoc respondere regi ( Dan. 3. 16 ). Non verbis, serint, idquc dum in hac vita versarentur, leviorem
sed rebus Tpsis demonstrationem exhibebimus. Est experiantur servilulem : vel potius ab illa integra li
Deus in cælo, polens cripere nos (Ibid . v. 17). Beneli. berentur, ut etiam in mulieribus, et in subdilis, et
cium a Daniele acceplum in memoriam illi revocile in belluis a nobis ostensum est. Tertiuin vero post
runt iisdein usi verbis, quae prophela lunc prolulit. illa , quod Christus cum advenissel, majora nunc
Quid enim ille dicebat? Non estmagurum Gazareno bosia sit nobis pollicilus, quam ea quibus spoliati
rum , Chaldæorum verbum , quod requirit rex : sed est ſuimus ab iis, qui a principio peccarail. Quid enim ,
Deus in cælisrevelansmysleria ( ld . 2.27. 28 ). Hanc quarso, nunc luges ?an quod admisso peccato e para
igitur illi vocem in memoriam revocant,ulmodestio- diso le Adam ejecerit ? Fac bona opera, virtutem
rem illum reddaut. Deinde addit Scriplura : Et si non , æmulare ;nec jam paradisum , sed tibi cælum resero,
nolum sil libi, rex , quia deos luos non colimus, et ima neque permillo , lil ex primi parentis prievaricatione
ginem auream , quam slaluisti, non adoranus (ld . 4 . mali tibi quidquam obvenial. An luges, quod domi
18 ). Vide juvenum sapientiam . Nam utne, qui lunc nalu in feras privatus sis ? Ecce tibi dzmones quoque
aderant, Deum infirmitatis accusareni, si forte col subjicio , si velis allendere. Calcale namque , inquit ,
lapsos illos in fornacem mori contigissel, potentiam supra serpentes el scorpiones , el super omnem virtutem
ejus ante confitentur dicentes, Est Deus in cælo , qui inimici ( Luc. 10. 19 ). Neque dixil, Dominansini, ut
polest nos eripere : ne autem rursus cum Gaminam cum de bestiis ageret , scd , Calcate , ut summum inte
evasissent, mercedis ac prænii causa Deo servirc pu• duceret dominalum .
tarentur, adjecerunt : Et si non, nolum sit tibi, rex, 3. Propterea Paulus quoque non dixil, Deus sub
quia deos luos non colinus , et imaginem auream , jiciet saliniam sub pedibus vestris , sed , Deus con
quam slaluisti, non adoramus ; quibus verbis simul et lerel salanam sub pedibus vestris (Rom . 16. 20). Non
prædicant Dei virtutem et generosam anime sue fi- jam , ut prius, Ipse observavil capul luum , el tu ipsius
duciama prie se ferunt, ne forte de illis quis dicere calcaneum observabis : sed integra est victoria , per
posset, quæ adversum Job diabolus calumniando jacla feclus triumphus, plena strages hostis, internecio , et
bat. Quid vero dicebat diabolus ? Non gratis colil le cxilium . Viro le subjecil Eva ; ego vero le non viro
Job : siquidem munisti res ejus, quæ intra, el quæ extra tantuin , sed et ipsis angelis honore :equalem reddo ,
sunt ( Job 1. 9. 10 ). Ne igitur de bis ctiam illud si velis . Vila le præscnti privavit : ego vero futurain
dici posset, illi anlevertunt, et impudens os oblirant. tibi largior , perennem , immortaleni, et bonis innu
Virtulem qui sectalur, liber est el superior regibus ; meris redundantem . Nemoigillir propter illos priores
virtus omnem melun excludil. Sed , ut dicebam , licet dimno se affectum arbitrelur : etenim si velimus
captivus sit aliquis, licet servus, licet peregrinus, li- omnia, quie nobis largilurus est, persequi, mullo
cet in alicna regione versetur, et virtutem secum ha - majora his , qu:e amisimus, nobis essc donata com
beat , superior omnibus erit regibus. Vides el mulie - perienius. C :r·lerum ex iis , quæ dicta sunt, de reli
rum solutam esse servitutem ,et famulorum , el eorum quis etiam constabil. Laboriosam Adamus vitam in
qui principibus subsunt? Agc deinceps ostendam tibi vexil ; at Christus vitam pron:isit, onde fugil dolor,
meluin quoque bestiaruin esse depulsum . In eadein tristitian, et gemilus, seque regnum cælorum largilli
quondam Babylone conjectus fuerat in lacum Daniel : rum pillicetur. Venile namqne, inquit, benedicti Pa
scd eum leones attingere non audebant. Videbant trismei, possidele paralum vobis regnum a constitutione
enim antiquam el regiam imaginem in ipso refulgen - mundi.Esurivi enim , et dedistismihi manducare : silivi,
tem , illamque formam cernebant, quam in Adamo el dedistismihi bibere : hospes eram , el collegistis me :
viderant ante peccatum . Siquidem cum eadem sub nudus eram , el cooperuistis me : in carcere, el venislig
jcctione, cum ad Adamuin accessissent, nomina lum ad me (Matth . 25 . Ji - 36 ).
acceperunt. Neque hic solum ; sed et in beato Paulo Moralis epilogus. Hortatur ad eleemosynam . - Niini
idem contigil. Nain et ille cum in barbarorum insu . quid igitur nos quoque beatam illam vocein audie .
Tam ejectus essel, pyra assidebat, it caleſieret (Acl. mus ? Equidem non admodum id ausim asseverare,
28 ) : deinde prosiliens e sarmentis vipera manum præsertim cum pauperes valde contemnamus. Jejunil
ejus invasil. Quid ergo postea contigit ? Confestim tempus est, tot cohortationes fiunt, tot salutaria do
bestia cecidit. Nam quoniam peccatum non invcnit, cumenta proponuntur, preces continue, quotidianie
jemorderc quidem potuit : sed quemadmodum nos, collectie, quid Limen post tantam curam ista proti-
si quando levem aliquem scopulum ascendere volu ciunt ? Nihil plane. llinc enim recedimus ordine dis
mus, dum nusquam reperimus, quod apprehensum posita pauperum agmina hinc inde slantium intuen
tencamus , repente concidimus , sive in subjectum tes ; el quasi columnas, non humana corpora cernc.
pelagus, sive in prircirilium : sic et illa bestia , cum remus, sic absquc miscricordia pr. terinius. Itaque
 603 S. JOANNIS CHRYSOSTOJI ARCHIEP. CONSTANTINOT. 004
non secus ac si staluas anima carenles, non spirantes subsidium obtincre poluerit,multa cum inhumanitate
homines spectaremus, ita dunum properamus. Enim . ad supplicium ducitur : ita hic quoque duni tamquam
vero fames cogit, inquiunt. Imo suaderc debet fames, a carnifice Irahilur ad noclem a fame, aique ad sigi.
ut subsistas ; siquidem , ut vulgalo ſertur proverbio , lias intolerabiles , manus lendit, el vehementi con
Pleni ventres esurientes non noverunt : al qui esilo clamore sursum in edibus sedenles deprecans , nec
riunt ex necessitate sua etiam alienam agnoscunt; ulluin humanitatis auxilium impetrans , cum mulla
vel potius ne sic quidem fieri potest, ut illam lolam crudelitale immisericordiler amandalur. Nihil tamen
nerspectam habeant. Nam lu quidem ad paratam liorum nos inflectit , sed post lanlam inhumanitatem
mensam lestinas, el ne ad modicum quidem tempus manus in cælum tendere audemus , ac de misericor
poles exspectare : pauper autem stat ad ipsain usque dia apud Deum verba facere , veniamque nostrorum
vesperam festinans el sedulo incumbens, ut quotidia - delictorum poslulare ; nec limemus, ne linitis eius.
nuin victum comparel : cumque diem finitum viderit, modi precibus post tantam crudelitatcm el iinmani.
pecuniam vero nondum totam collectam , quæ ad quo - talem de ca :lo ſulmen in bios rual. Qui, quæ'so, fit, ut
lidianum viclum sufficiat, dolet et ex andescit, et ad cum ad soinnum el quietem pergimus, non vereainur,
ea que vires ipsius excedunt audenda compellitur. ne nobis bic ipse pauper in somnis apparens squali .
Ideo sub vesperam vehementius nos invadunt juran - dus, sordidus, pannis obsitus, lamentelur, ac lugeat,
les, adjurantes, lugenles, ploranles, manus ienden - el crudelitatem exprobrel ? Sic enim mulws avdivi
les, alia innumera impudenter agere coacii. Verenlur dicentes se , cum de die pauperibus subvenire ne.
enim ne, cum omnes domum recesserini, in urbe glexissent, visos sibi denocte funibus constriclos ege.
lamquam in deserlo sint erraluri : el sicut qui inter norum manu trahi, cruciari, et innumeris malis allici.
diu naufragium fecerunt, labula arrepta , ante vespe Sed hæc quidem somnus sunt et insomnium , ac pæna
ram ad portum pervenire festinant, ne forle cum noix temporaria : nos autem nonne meluimus, qurso, ne
advenerit, foris manentes gravius naufragium pa . quando panperem hunc lamentantern , clamantem , et
quam nau - plorante
lianlur : ita et pauperes dum famem tamquam plorante m in Abrahæ sinu videamus, ut oliin Lazarum
fragium pertimescunt, ante vesperam pecuniam ad ille dives ? Quie vero et sequuntur inde, vestræc con
diurnum victum sufficientem colligere festinant, ne scientiæ colligenda relinquo, peracerba, et intoleran
cum omnes domum discesserint, extra portum rema da illa lormenta, quo pacto aquain pelierit, quo pacto
neant. Porlus enim illis sunt eorum manus, qui opem ne gullam quidem obtinuerit, quo pacto cruciata lin
ſerunt. gua fuerit, quomodo post multas preces fusas nullam
4 . Pauperum miseram conditionem describit , divili- fuerit veniam consequulus , et quomodo suppliciis
busque duriliam cordis exprobral. - Al nos neque in torquerelur ælernis. At enim absit ul ista nos expe
foro calamitatibus eorum commovemur , neque cum rimento noscamus , sed ea tantum dicta audientes ,
domum reversi sumus : sed el cuin mensa nobis ap minasoperibus illatas evilemus, ac digni redditi, quos
posita fuerit , siepe infinitis bonis referta ( siquidem proavus Abraham comiter ac peramanter excipiat, ad
ca bona vocanda sunt quæ ad nostra inhumanitatis eumdein cum illo pervenire locum possimus , gratia
condemnationem comedimus ) , verumtamen etiam
um et benignitate Domini nostri Jesu Christi , cum quo
cuin apposita fueritmensa , dum per angiporlus infe Patrigloria, honor, imperium , una cum Spiritu sancto,
rius illos incedentes audimus , et in triviis magna nunc el semper, el in sæcula sæculorum . Amen .
voce clamantes , profundis dolentes in tenebris , in
mulla solitudine , ne sic quidem commoveinur : sed SERMO VI (a).
el saluri dum ad somnum nos convertimus , cl illo De ligno, an ex eo cognilionem boni et mali Adanus
rursus tempore multis clamoribus dolorem lestantes adeplus sil, un vero antequam ederet, hac dignoscen
audimus, quasi rabidum canein , non humanım vo di facultate præditus fuerit : ilemque de jejunio , el
cein audiremus, ita præterious : el neque difficultate quod oporteal domimedilari quæ in ecclesia dicuntur
temporis movemur, quod intempesta nocle dormien ( Gen. 2. 17. 899. ).
libus omnibus lamentelur ille solus, neque quod per. 1. Quanto ulilius sit concionibus interesse , quam
exiguum quid poslulet, quod nihil ainplius a nobis profanis conventibus. - Jejunium quidem diligo quod
quam panem , aut paulum argenti petat , neque nia Temperantia sit parens, el ſons omnis philosophie :
guitudine calamitatis , quod perpetua fame conflicte . scd et illud propler vos diligo , et propler vestram
tur, neque modestia supplicantis , qui cum tanta ne- caritalem , quod huncmihi sacrum atque venerandum
cessitale prematur, non ad fores accedere audeat , cælum coegerit, idque præslet,ut oplatos vullus vestrog
non cominus stare, sed inferius longo remotus inter- intucripossimus, el concedat,uthoc sacro conventu ac
vallo supplicationem suam offerat. Ac si quidem ac - festivitate cum fiducia delectemur. Non enim errabit is,
cipiat , innumeras preces rependit : si non accipiat, qui consessum hunc vestrum el sacruin conventum , el
ne sic quidem asperum verbum emittit, neque probris festivitalem , et alia sexcenta bona nuncuparit. Nam si
inseclatur aut in fainal eos, qui cum dare possint, ni- in forum profeclus quispiam , et in aliquem incidenis
hil priebent : sed ut quispiam dum ad intolerandum ex amicis , omnem sæpe tristiliam abstergil : nos qui
quoddam supplicium a carnifice ducitur ,deinde cum
prætereunles omnes cohorlaus el obsecrans , nullum col. 148Sermone
(a) Hunc
supra . m et sequentem conſer cum Homil. 18
6103 IN GENESIM SERNO VI. 60.
ανθρώπους βλέποντες , ούτως οίκαδε επειγόμεθα. Το της απανθρωπίας προς την κολασιν άγεται ούτω και
γάρ πεινήν καταναγκάζει, φησί. Και μην το πεινήν ούτος, καθάπερ υπό δημίου του λιμου προς την νύχτα
τειθέτω μένειναι μεν γαρεμπεπλησμέναι γαστέρες , έλκόμενος και την αφόρητον αγρυπνίαν, εκτείνει μεν
κατά την παροιμίαν, τις τεινώσας αγνοούσιν αι δε τας χείρας , μετά σφοδράς της βοής τους εν ταις οι
πεινώσα: εκ της οικείας ανάγκης και την αλλοτρίαν κίαις άνω καθημένους παρακαλών, ουδεμιάς δε φιλ
επιγινώσκουσι μάλλον δε ουδε ούτω δυνατόν πάσαν ανθρωπίας τυγχάνων, ανηλεώς αποπέμπεται και
αυτήν κατιδεϊν. Συ μεν γαρ επί παρεσκευασμένην μετά πολλής της ωμότητος. 'Αλλ' ουδέν τούτων ημάς
τρέχεις τράπεζαν, και ουδέ μικρόν αναμείναι ανέχη επικάμπτει, αλλά μετά τοσαύτην απανθρωπίαν εις
ο δε πένης έστηκε μέχρι της εσπέρας αυτής, σπεύδων τον ουρανόν εκτείναι τας χείρας τολμώμεν, και περί
και επειγόμενος την εφήμερον τροφήναπαρτίσαι και ελέου διαλεχθήναι τω Θεώ, και συγγνώμην αιτήσαι
ορών την μεν ημέραν πληρωθείσαν, το δε αργύριον των οικείων αμαρτημάτων και ου δεδοίκαμεν μη κε
ουδέπω πληρωθέν άπαν, το πρός τροφήν αρκούν εφ- ραυνός μετά την τοιαύτην ευχήν κατενεχθή, μετά την
ήμερον, οδυνάται και εμπίπραται, και μείζονα της τοσαύτην ωμότητα και απανθρωπίαν. Πώς προς
οικείας δυνάμεως τολμάν αναγκάζεται. Διά τούτο εν ύπνον , ειπέ μοι, βαδίζομεν και ανάπαυσιν, και ου
εσπέρα σφοδρότερον ημίν επιτίθενται, ομνύντες, ορ- δεδοίκαμεν [670] μή κατ' όναρ αυτός ούτος υμίν ο
κούντες, θρηνούντες, ολοφυρόμενοι, τας χείρας εκτεί- πένης επιστάς , αυχμών, ρυπων βάκια περιβεβλημέ
νοντες, μυρία έτερα αναισχυντείν αναγκαζόμενοι. νος, οδύρηται και θρηνήση, την ωμότητα εγκαλών ;
Δεδοίκασι γάρ μη, πάντων οίκαδε αναχωρησάντων, Και γάρ πολλών πολλάκις ήκουσα λεγόντων, ότι μεθ'
(669] ώς εν ερήμω, τη πόλει πλανάσθαι μέλλωσι. Και ήμέραν υπεριδόντες της των πτωχών αντιλήψεως, εν
καθάπερ οι ναυαγίω περιπεσόντες εν ημέρα , επειδάν νυκτί σχοινία περιβεβλημένους εαυτούς είδον και
επιλάβωνται σανίδος , προ της εσπέρας τον λιμένα ελκομένους υπό της των πενήτων χειρός , σπαραττο
καταλαβείν επείγονται , μήποτε της νυκτός επελθού- μένους, μυρία πάσχοντας πράγματα. Αλλά ταύτα μεν
σης έξω μείναντες χαλεπωτέρου πειραθώσι του ναυα· ύπνος και όναρ, και πρόσκαιρος τιμωρία» ημείς δε
γίου• ούτω και οι πένητες, καθάπερ ναυάγιον δεδoικό - ου δεδοίκαμεν, είπέ μοι, μήποτε τον πένητα τούτον
τες τον λιμών , σπεύδουσε προ της εσπέρας το προς τον οδυρόμενον και βοώντα και ολοφυρόμενον εν τοις
τροφήν αυτοίς αργύριον αρκούν συναγαγείν , ίνα μή, κόλποις ίδωμεν του Αβραάμ, καθάπερ ποτέ τον Λά
πάντων αποδημτσάντων οίκαδε , έξω του λιμένος ζαρος και πλούσιος εκείνος : Τα δε εντεύθεν αφίημι
μείνωσι. Λιμήν γάρ αύταις αι των αντιλαμβανομένων υμών το συνειδότι, τα πικρά και απαραμύθητα
χείρές είσιν. εκείνα κολαστήρια, πώς ήτησεν ύδωρ, πώς ουδε στα
γόνος έτυχε, πως η γλώττα απετηγανίζετο, πώς πολ
δ ."Ημείς δε ούτε εν αγορά προς τας εκείνων εκκαμ λήν την ικετηρίαν θείς , ουδεμιάς συγγνώμης απέλαυ
ττόμεθα συμφοράς, ούτε οίκαδε απελθόντες» αλλά και σε , και πώς αθάνατα έκολάζετο. Αλλά γάρ μη γέ.
της τραπέζης ημίν παρακειμένης, πολλάκις και μυ- νοιτο ημάς ταύτα διά της πείρας μαθείν, αλλά διά
ρίων γεμούσης αγαθών (είχε αγαθά χρή καλείν, ά των λόγων ακούσαντας φυγείν τήν διά των έργων
επί κατακρίσει της ημών απανθρωπίας έσθίομεν), απειλών, και της του προπάτορος Αβραάμ φιλοφρο
πλήν αλλά και της τραπέζης παρακειμένης, ακούον- συνης αξίους αποδειχθέντας, εις τον αυτόν εκείνωχω
τες κάτωθεν διά των στενωπών βαδιζόντων εκείνων , ρήσαι τόπον , χάριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου
και μεγάλα βοώντων εν τοις αμφόδοις, οδυνωμένων ημών Ιησού Χριστού, μεθ' ού τω Πατρί τιμή , δεξα.
έν βαθυτάτω σκότω, έν έρημία πολλή, ουδε ούτως κράτος συν τω αγίω Πνεύματι, νυν και αει, και εις
επικαμπτόμεθα αλλά και εμπλησθέντες, και προς τους αιώνας των αιώνων. Αμήν. .
ύπνον βαδίζοντες, και εν εκείνω πάλιν τω καιρώ με
γάλα κάτωθεν οδυρομένων ακούοντες , ώσπερ κυνός ΛΟΓΟΣ q .
λυττώντος, αλλ' ουκ ανθρωπίνης ακούοντες φωνής Περί του ξύλου, ει εξ εκείνου γέγονεν η γνώσις
ούτω παρατρέχομεν και ούτε προς τον καιρόν επι του καλού και του πονηρού τα 'Αδάμ, ή και
στρεφόμεθα, ότι αωρί λοιπόν των νυκτών καθευδόν πρό της βρώσεως είχε την διάγνωσιν ταύτην ·
εν ώ και περί νηστείας , και περί του δεν εν
των απάντων εκείνος οδύρεται μόνος, ούτε προς το οικία μελετά τα λεγόμενα εν εκκλησία.
κούφον της αιτήσεως, ότι άρτου πλέον ουδέν ημάς
απαιτεί, ή αργύριον ολίγον, ούτε προς το μέγεθος της α'. Φιλώ μεν την νηστείαν , ότι μήτηρ σωφροσύνης
συμφοράς, ότι λιμώ παλαίει διηνεκεί, ούτε προς την εστίν , και πηγή φιλοσοφίας απάσης φιλώ δε αυτήν
επιείκειαν του έκέτου , ότι τοσαύτη κατεχόμενος και δι' υμάς, και διά τήν υμετέραν αγάπην, ότι μου
ανάγκη, ου προς τας θύρας ελθείν ,ουκ εγγύς γενέσθαι ταύτην την ιεράν και τιμίαν υμών συνήγαγε σύνοδον,
τολμά, αλλά κάτωθεν εκ πολλού του διαστήματος και τα ποθούμενα πρόσωπα δίδωσι πάλιν ιδείν, και
ποιείται την ικετηρίαν. Κάν μέν λάβη, μυρίας δίδωσι παρέχει μετά αδείας εντρυφήσαι τη καλή ταύτη παν
τας ευχάς· αν δε μή λάβη , ουδε ούτω πικρόν εκβάλ- ηγύρει και εορτή . Και γάρ και πανήγυριν και εορτήν
λει δημα, ουδέ λοιδορείται και βλασφημεί τους δυνα- και μυρία αγαθά ουκ άν τις αμάρτοι την υμετέραν
μένους δούναι, και μη παρέχοντας· αλλ' ώσπερ τις σύνοδον προσειπών. Ει γάρ εις άγοράν τις εμβαλών,
υπό δημίου τινός επί κόλασιν αγόμενος αφόρητον, και εν συντυγχάνων φίλω, πολλάκις πάσαν αθυμίαν
είτα τους παριόντας άπαντας παρακαλών, ικετεύων, αποτίθεται ημείς ουκ εις άγοράν, αλλ'εις εκκλησίαν
και μηδεμιάς τυγχάνων αντιλήψεως , μετά πολλής απαντώντες, και ουχ εν συντυγχάνοντες φίλω, αλλά
605 S. JOANNIS CHRISOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. ε6
τοσούτοις και τοιούτους αδελφούς και πατράσι συγγινό- υπήρχε. Πολλώ γάρ αιρετώτερον ήν αυτώ εν σκότω
μενοι, πως ού πάσαν αποθησόμεθα αθυμίαν; πως ου διάγειν , και τους οφθαλμούς εκκεκόφθαι, και του
πάσαν ηδονήν καρπωσόμεθα; Ου γάρ τώ πλήθει μόνον φωτός απεστερήσθαι, ή μή ειδέναι τι μεν καλόν, τι
ούτος βελτίων ο σύλλογος των συνεδρίων των εν ταις δε πονηρόν. Εάν γάρ τούτο ανέλης της ζωής της
αγοραίς , αλλά και αυτή τη φύσει της διαλέξεως . Οι ημετέρας, πάσαν την ζωήν ημών ανείλες, και πολλές
μεν γαρ εν αγοραίς συνεδρεύοντες και μετά αλλήλων συγχύσεως τα πάντα ενέπλησας. Τούτο (672] γάρ
συγκαθήμενοι κύκλω, πολλάκις και περί ανoνήτων έστιν, ώ των αλόγων διαφέρομεν, και ώ των θηρίων
(671 ] διαλέγονται πραγμάτων, και ψυχράν εισάγου- αμείνους εσμεν, τώ κακίαν και αρετήν ειδέναι, και
σιν ομιλίαν, και φθέγγονται περί των ουδεν αυτοίς τω επιγινώσκειν το πονηρόν, και το καλόν μη αγνοείν.
προσηκόντων. Και γάρ ειώθαμεν, ώς τα πολλά, μετά Ει δε ημείς τούτο τσμεν νυν, ουχ ημείς δε μόνον,
πλείονος σπουδής τα αλλότρια περιεργάζεσθαι και αλλά και Σκύθαι και βάρβαροι, πολλώ μάλλον ο άν
πολυπραγμονείν. "Οτι μεν ούν έστιν επισφαλές και θρωπος τότε εκείνος προ της αμαρτίας τούτο εγνώ
κίνδυνον έχον , τα βήματα προϊέναι και ακούειν τοιαύ- κει και ουκ αν ο τοσαύταις τιμηθείς τιμαίς , οίον τω
τα, και παρασύρεσθαι, και πολλοί πολλάκις από των κατ' εικόνα , το καθ' ομοίωσιν, και ταις λοιπαις ευλο
τοιούτων συνεδρίων χειμώνες επηωρίσθησαν εν οί- γίαις, του κεφαλαίου των αγαθών έρημος έμεινε . Το
κίαις. παρίημι νυν ότι δε ανόνητος και ψυχρά και γάρ καλόν και πονηρόν εκείνοι μόνοι αγνοούσιν , όσοι
βιωτική πάσα εκείνη η διάλεξις, και πνευματικός των κατά φύσιν εισιν απεστερημένου φρενών ο δε
λόγος ουκ άν ποτε ταχέως εις τοιούτον εισέλθοι σύλ- 'Αδάμ σοφίας πολλής επεπλήρωτο, και διαγνωστικός
λογον, ουδείς άντείπου. Ενταύθα δε ουχ ούτως, αλλ' εκατέρων τούτων ήν. Και ότι σοφίας επεπλήρωτο
άπαν τουναντίον" πάσα μεν γαρ ακερδής διάλεξης πνευματικής , άκουσον αυτης την απόδειξιν . Ηγαγε,
απελήλαται , πάσα δε πνευματική διδασκαλία εισενή- φησί, προς αυτόν ο Θεός τα θηρία, ιδείν τι καλέσει
νεκται. Και γάρ περί ψυχής της ημετέρας διαλε- αυτά και εί τι εκάλεσεν αυτά 'Αδάμ , τούτο το
γόμεθα , και των ψυχή προσηκόντων αγαθών, και όνομα αυτούς. Εννόησον τοίνυν πόσης επέπληστο
τερί των αποκειμένων εν τοις ουρανοίς στεφάνων, σοφίας, τοσούτοις γένεσιν , ούτω ποικίλους , και παν
και περί των λαμπρών βίων, και περί της φιλανθρω- τοδαπούς, τοίς των κτηνών, τοίς των ερπετών , τους
πίας του θεού, και περί της προνοίας του παντός, και των πτηνών προσηγορίας επιθείναι, και πάσας κυ
περί των άλλων απάντων των μάλιστα προσηκόντων ρίας , δυνηθείς . Ούτω γαρ απεδέξατο την θέσιν των
ημίν, και τίνος ένεκεν γεγόναμεν , και ποία μετά την ονομάτων ο Θεός , ώς μηκέτι κινήσαι τάς προσηγο
εντεύθεν αποδημίαν απαντήσεται ληξις ημίν, και εν ρίας εκείνας , μηδέ αμαρτόντος αυτού θελήσαι άν
τίσι τα ημέτερα έσται τότε . Και του συλλόγου του- ελεϊν τας επωνυμίας αυτών. Πάν γάρ, φησίν, ο εκά
του ουχ ημείς μόνον, αλλά και προφήται και απόστο- λεσεν αυτά 'Αδάμ, τούτο όνομα αυτοίς.
λοι κοινωνούσε και το δη μείζον πάντων, αυτός οτων
Ούτος γούν ήγνόει τι μεν καλόν, τι δε πονηρόν ;
απάντων Δεσπότης μέσος ημών έστηκεν Ιησούς. Καιβ'.πώς
Αυτός γάρ φησιν, "Οπου δύο ή τρεις συνηγμένοι αν έχοι λόγος; Πάλιν ήγαγε την γυναίκα προς
εισίν εις το όνομά μου, εκεί είμι εν μέσω αυτών . αυτόν, και ιδών αυτήν ευθέως επέγνω την της φύσεως
Ει δε όπου δύο ή τρείς εισι συνηγμένοι, εν μέσω αο κοινωνόν. Και τι φησι ; Τούτο νύν οστούν εκ των
των εστι, πολλώ μάλλον όπου τοσούτοι μεν άνδρες , οστών μου , και σαρξ εκ της σαρκός μου. Επειδή
τοσαύται δε γυναίκες, τοσούτοι δε πατέρες, και από. γάρ προ βραχέος ήν ο Θεός παραγαγών αυτώ ταζώα
στολοι και προφήται εν μέσω πάρεισι. άπαντα, δείξαι βουλόμενος ο Αδάμ, ότι τούτο το ζώον
Διό και ημείς μετά πλείονος προθυμίας φθεγγό συχί εν εκείνων των ζώων εστιν, είπε· Τούτο γυν
μεθα της εκείθεν απολαύοντε; ροπής , και την υπό οστούν εκ των οστών μου, και σαρξ εκ της σαρκός
σχεσιν υμίν αποδιδόαμεν 4. Υπεσχόμεθα γάρ έρείν μου. Τινές δε, ότι ουχί τούτο μόνον αινίττεται, φασίν,
περί του ξύλου πρότερον, ει εξ εκείνου γέγονεν η γνώ αλλά και τον τρόπον της δημιουργίας, και ότιουκ έσται
σις του καλού και του πονηρού τα 'Αδάμ, ή και προ πάλιν τη γυναικα τοιούτος της γενέσεως ο τρόπος , διά
της βρώσεως είχε την διάγνωσιν ταύτην. Θαρρούντες τούτο είπε· Τούτο νύν όπερ ούν και έτερος ερμηνευ
ούν αν είποιμεν νυν, ότι και πρό της βρώσεως ταύ της ακριβέστερον ερμηνεύων έλεγε , Τούτο άπαξ ,
την είχε την διάγνωσιν. Ει γάρ μή ήδει τι μεν καλόν, ώσανεί έλεγε , Νύν μόνον γυνή γέγονεν εξ ανδρός μό
τι δε πονηρόν, και αυτών των αλόγων αλογώτερος ήν, νου μετά δε ταύτα ουκέτι ούτως έσται, αλλ'εξ αμφο
και των δούλων και δεσπότης ανοητότερος. Πώς γαρ τέρων: Όστούν εκ των οστών μου, και σαρξ εκτης
ουκ άτοπον, αίγας μεν και πρόβατα ειδέναι ποία μέν σαρκός μου. Εξ ολοκλήρου γάρ του φυράματος ο Θεός
αυτοίς βοτάνη χρήσιμος, ποία δε όλεθρία, και μη λαβών κόμμα, ούτω την γυναίκα έπλασεν, ίνα κατά
πάσιν αυτά έπιέναι τοίς φαινομένους, αλλ' έχειν την πάντα κοινωνή το ανδρί. Αύτη, φησί, κληθήσεται
διάγνωσιν, και ειδέναι σαφώς, τί μεν αυτοίς επιβλα - γυνή, ότι εκ του ανδρός ελήφθη. Οράς πώς και την
βες , τι δε ωφέλιμον· τον δε άνθρωπον τοσαύτης απο- προσηγορίαν διά τούτο επιτίθησιν, ένα ή προσηγορία
στερείσθαι της ασφαλείας; Ει γάρ μη τούτο είχεν, διδάσκη την κοινωνίας της φύσεως, και η διδασκαλία
ουδενός άξιος ήν, αλλά και ευτελέστερος πάντων της κατά την φύσιν κοινωνίας, και ο της δημιουργίας
• keg υμίν αποδώσομεν. τρόπος υπόθεσις αγάπης ή διηνεκούς,και σύνδεσμος
605 IN GENESIM SERMO VI. 606
pon in furum . Sed in ecclesiam venimus, et in con - reret. Mullo enim satius ipsi forel in tenebris versari
gressum nos damus non unius amici, sed tam multorum oculisque caplum esse, ac lucis aspec'ai privalum
ac alium fratrum patrumque, qui ficri poleril, lil non quam ut quid bonum sit , quidve malum , ignoraren
oinnen mastitiam deponamus, non lietitia omnifrua Tolle hanc e vila nostra facultatem , jam ipsam on ).
mur ? Non enim propter multitudinem tantum mclior nem vilani nostram sustuleris, et omnium reruin
est forensibus illis coetibus hic consessus, sed pro - perturbationem invexeris. Hoc enim illud csl. quoa
nter ipsam colloquiorum conditionein . Nam illi qui- brutis animantibus differimus, cl quo feris przestanins.
dem in foro considentes, et in orbem inter se collecti, quod vitium virtutemquc noverimus, ct quod agno
scanius quid malum sit, neque quid sit bonum igno
alquc in circulis oliosi pers:r pe de rebus inutilibus ser
mones con erunt, etlieiuna instituta de remus. Quod si nos id nunc scimus, neque nos
jejuna colloquutione instilla
uis serhy faciunt, quie ad ipsos nihil aliincnt. Sic tantum , sed etiam Scythæ ac barbari, multo ma
enim fere lit, ut majori studio res alienas inquiramis, gis lum temporis bomo ille anle peccatum id no .
el curiosius indagemus. Jam vero lubricum esse ac verat : neque cum tantis honoribus cumulains
periculi plenuin talia verba fundere alque audire, et essel, utpote quod ad imaginem el similitudinemu
Serluci mullasque ob ejusmodi conventiis mullotics Dei formalusessel, aliisque beneficiis ornalus. eo

supersedeo : ceric inutilem ac vanam esse aliqucsir - Nam quid bonum sit etmalum , illi solum ignorant.
cularcm omnem ejusmodi confabulationem , neque qui naturali rationis judicio sunt privati : Adamus
facile spiritualem umquam sermonem in ejusmodi autein mulla sapieotia repletus erat, et buius utrius.
consessum admilli, negabit nemo. Hic autem non ita que discernendi facultate pollebal. Atque ut intelligas
lit, sed contrarium plane : siquidem omnis inutilis eum spirituali replelum fuisse sapientia , denonstrii
sermo rejicitur, omnis vero doctrina spiritualis in me tionem ejus rei audi. Adduxit ad eum Deus, inquit,
dium profertur. Enimvero de anima nostra disseri- bestias, ut videret quid vocarel eas ; el si quid eas voca
mus, deque bonis illis, que ad aniinam pertinent, vil Adum , hoc est nomen ipsis (Gen . 2 . 19 ). Considera
deque reposilis in calo coronis,de virorum illustrimn crgo, quantit sapientia cumulatus esset, qui tam
vila ,deque Dei benignitate atque iniversi providentia , multis generibus, lam variis etcujusvis speciei,jumen
denique de aliis omnibus, qu:e ad nos pertinentma - lorum , replilinin, el volucrum nomina, eaque propria .
xime, cujus rei gratia nati simus, el que tandem sors imponere poluerit. Sic enim hanc nomimum imposia
el conditio nostrum ex hac vita discessum exceplura tionem approbavit Deus , hil non amplius illa
sit , quoque in stalu res nostrit tum temporis sint fulise lationes mutaril , neque cu 'u ille peccasset , voluerit
rr . Atque hujus concionis participcs non solum nos eas e medio tollere : Omne enim , inquit, quou roca
sumus, sed et prophetie et apostoli , quodque majus vil ea Adam , hoc est nomen ipsis.
est omnibus, ipse Dominus oinnium stat medins 2 . An igitur iste , quid bonin esset, quidve maluin
inter nos Jesus. Ipse quippe dicit : Ubi duo vel tres ignorabal ? Cui vero id probabile videatur ? Rursus
congregati sunt in nomine meo, illic sum in medio eo- mulierem ad ipsum adduxil, et ea visa confestim na
rum (Malth . 18. 20 ). Quod si ubiduo tresve congre. lura consorlem agnovil. Et quid ait ? Hoc nunc os
gali sunt, in medio est ipsorum , multo magis ubi er ossibus meis, el caro de carnemea (Ibid . v . 23 ).
los viri, lot mulieres, lam mulli etiam patres, et Cum enim paulo ante Deus ad eum cuncla animalia
apostoli ac prophete in medio versanlur. adduxissel, ostendere volens Adam non aliquod es
Adamus an scientiam boni el mali habueril. Quinam ca-leris essc hoc animal, disit : Hoc nunc os ex ossi
ignorent bonum et malum . - Quapropler el nos ma - busmeis , el caro de carne mea . Nonnulli vero dicunt.
juri cum fiducia verba facimus, eo freti subsidio , et non id solum eum innuere , sed ctiam creationis mo
lidem vobis dalam solvimus ". Dicturos enim nos pol. dum , ncque fore ut rursusmulier ea ratione nascatur.
liciti sumus, primuin de ligno , an ex eo cognitionem proplerea dixisse, Hoc nunc, quod uti. ue alius ille
boni ac mali sil adeplus Adamus, an vero antequam terpres accuratius interprctans dixit , Iloc semcl (a ) .
ederel, hujusmodi notitia pricelitnis esset. Audacier quasi diceret, Nunc lantum mulier ( X solo viro fincta
iyilur nunc dicamus , etiam antequani comederet, esl , posthac autem non sic erit , sed ex uirisque :
hac eum cognitione prædiruin ſuisse : wisi enim quid Os ex ossibus meis, el caro decarne mea. Nam assumpto
bonuia malumve foret, novisset, ipsis rationis exper - ex lola massa fragmento uno , sic mulierem formavit ,
tibusanimantibus inim :unior , el dominus servis slul. ut in Oiinibus viro communicer. Hæc vocabitur mu
tior exstilissel. Annoii enim absurdum videtur , ut lier , inquit, quoniam de viro sumpla est. Vides 11
capr:e quidem et oves noverint, quænam herb: sibi elianiappellatimem idcirco iniponat, ut appellatio
sit utilis , quæse perniciosa , neque ad omnes que communionem nalurir denionstret, et ipsius naturalis
occurrunt, adhærescant, sed discernere possintac nos communionis deinonstratio et creationis modus per.
se , quid ipsis moxium sit, el quid commodom ; homo pelui amoris occasio, et sinculum sit concordi.e ?
vero tanta cautione franderur ? Nisi enim hoc haberet, ( a) Juxta duos interpretes, nempe Symmachum et Theo
pullius esset prelii, sed omnium alijeciissimus appa doliinent, voces Hel raicæ Dy27 Nini vertendæ su il, hoc
semel ; ait literam verso sic interpretainur, hac rice, quind
eodem recidit, si intelligas, hite rice solim , id est, semel.
" Reg., robis solremus.
A07 S. JOANNIS CIIRYSOSTO.WE ARCILIEP . CONSTANTINOP. 608
Deinde vero quid ait ? Propler hocrelinquet homo pa- sum , ut eorum , qux dicta fuerant, recordaremini, ac
rrem suum , el malrem suami, el adhærebit uxori suc duplicem vesperi mensam apponerelis , unam ribo .
(Ge! . 2. 24 ). Non simpliciter dixit, Unietur, sed , rum , el alteram ei sermonum adjungeretis. Quid igi
Adhærebil, ut summam conjunctionem significaret : tur ? num hoc fecistis , duplicemque mensam appo
El crunt duo in carnent unam . Ergone qui tam multa suistis ? Scio vos id fecisse , ncque lanlum illius , sed
poveral, dic, quipso , quid esset bonum , quid malum , hujus etiam fuisse participes. Nequc enim coni dele
ignorabai? Et cui videatur jil rationi consentaneum ? riori tantum studium adhibuissetis , multo potiorem
Si enim nesciebal quid bonum es el, el quid malum , contenicre debuistis . Nam hac illa melior est : illan
antequam de ligno comederet, sed post manducatio enim minus instruxerunt coquorum , hanc lingue
nem id didicit, peccatum illi sapientii magister factum prophetarum pararunt : in illa lerræ ſelus insunt, in
cst, el serpens non jam seductor, sed utilium rerum isla Spiritus fructus : illius mensæ cibi properant ad
consiliarius est constitulus, eumque hominem ex corruptionem , hujus dapos ad incorruptionem : illa
bellua reddidit. Absit hoc : non enim ita se res habel, präsenlem vilam tuetur, ista nos ad futuram deducit .
non est ila. N :im si nesciebat quid bonum esset, quid Hanc itaque vos instruxisse cum illa probe scio , non
malum , quomodo mandalum accepit ? Nemo quippe ex pedissequo vesiro , nec ex famulo sciscilatus , sed
legem fert ei, quinescialmalum quid esse transgres. ex nuutio his omnibus fideliori. Ex quonam tandem ?
sionein : atqui Deus et tulit, et transgressorem pu - Ex plausu nimirum , quo ea quæ dicta fuerant , el ex
nivil, qui utique neulrum horum fecisset, nisi e prin - laude , qua doctrinam vobis traditam commendasi -.
cipio facultatem dignoscendi virlutem ac vilium ei Cum enim heri dixissem , qui:que vestrum domum
tribuisset. Vides ut nobis omni ex parle liqueal, eum suam ecclesiam efficial (a ),magna voce acclamastis,
non solum postquam comedii , novisse quid bonurn ac voluptatis , qua vos illa vcrba perluderant , signi
essel, quid malum , sed et antea illud scivisse . ficationem dedistis. Porro is qui cum voluptate qu:v
Epilogus sermonis. — Hicc igitur omnia retineamus, dicuntur audit, is se ad opera exhibenda paralim
dilcctissimi, ac domum reversi duplicem mensam ostendil. Proplerea proniprias hodie me ad docen
apponamus, unam ciborum , alteram sacrie lectionis : dum accinxi.
et vir quidem ea quæ dicta sunt repetal, uxor autem Qunnin sil obligatio verbum divinum in opusredigere.
ediscal, audiant liberi, neque famuli ea lectione - Verum erigile nunc quoque mentes vestras : neque
fraudenlur. Domum tuam eſlice ecclesiam : s quidem enim solum loquentem erecla mente oportet esse ,
el liberorum et famulorum salutis est tibi ralio red . verum etiam auditores allentos esse, eosque ani
deuda : el sicuta nobis exigenlur rationes pro vobis, plius quam oralorem . Nam nos quidem id unum
sic ab unoquoque vestrum pro famulo , pro uxore, ac studemus, ut dominicam pecuniam collocemus : vos
pro filio ralio reposcelur. llaque post hujusinodi nar - vero majorem laborem adbibetis , ut eam esceptami
rationes suavissima nos excipient insomnia , omnis cum mulla cautione servelis . Postquam igitur audie
que visionis expertia : qualia namque solet anima rilis , seras ostiis et vecles obdite , ac lerribiles cogila
interdiu meditari, lalia et in somnis imaginatur el tiones undique animæ lamquam cuslodes quosdam
ellingil. Quod si quz singulis dicbus dicuntur, me. apponite. Siquidem impudens esl fur , el perpeluo
riori inenle servemus, inagno labore opus non erit : vigilat , ac frequenter iinpelum facit : ( quamvis
consequens quippe sermo dilucidior vobis erit, et Sicre aberrel , sape aggreditur. Adstent igilur cu to
facilior liet el proclivior noster ad docendum conatus. des terribiles , el si diabolum viderint adv alantem ,
Ut igitur aliqua inde ulilitas el ad nos et ad vos dima- et corum quie depositii sunt aliquid abripere jaran
net : ad nos quidem , eo quod doceamus, ad vos all- tein , magno cum clamore illum abigail : si :æqulares
lemn , quod audialis : post mensam corporalem spiri- sullicitudines invascrint, eas repellant : si oblivio es
qualis eliaın mensa vobis justruatur. Illa enini vobis naturæ infirmilale negotium facessit, esercitatione
el ad securitatem el ad ornalum usui erunt, et hujusce memoriam excitent. Neque enim mediocre periculuin
vitit negotia ad vestram utilitatem diriget Deus , imminet , si pecunias dominicas perdideritis. Nam si
omniaquc vobis prona et proclivia reddcntur. Quæ - illi qui acceplas pecunias disperserint, srpe morte
rile enim , inquit, primum regnum cælorum , et hæc mulctantur : quimullo preliosiora istis cloquia divina
omnia adjicientur vobis (Malth. 6. 33 ) . lloc igitur receperint, eaque perdiderint , quo tandem supplicia
quæramus, dilectissimi, ul el istins el illius future non plectentur ? Nam qui pecunias islas acceperint,
vitæ bona consequamur, gratia el benignilale Domini reddendie rationi sunt tantum obnoxii, quomodo eas
nostri Jesu Christi, per quein el cum quo gloria Patri custodierint, nec quid ultra requiritur Quam multa
et Spiritui sancto, nunc et semper, el in secula sæ - enim receperint, tam nulla illos plane reponere
culorum . Amen . necesse est, neque quidquam ampliusab illis reposci
SERMO VII (a).
tur : acceptis aulem divinis eloquiis, non modo illo
Quare lignum scientiæ boni el mali vocalur lignum rum custodiæ reddenda est ralio, sed mult:r etiam
illud : el quid sil, llodie mecum eris in paradiso negotiationis. Non enim ea solum reddere jubemur,
( Gen . 2. 9. Luc. 23. 43 ). quar. recepimus, sed el Domino duplicala offerte.
1. llesterno die caritatem vestrain multis hortalis Quamquam si ea custodire Lan :um jussum nobis
(a ) In Codice Reg. 2312 hic sermopretermittitur, nec in
Serie alinrum ponijnr. (a) lloc dixit paulo ante finem precedentis homilize.
 601 IN GENESIM SERMO VII, 608
ομονοίας ; Είτα τι φησιν ; Αντί τούτου καταλείψει ναι την τράπεζαν, τήν τών βρωμάτων, και την από
άνθρωπος τον πατέρα αυτού και την μητέρα αυ- των λόγων προστιθέντας εστίασιν. Τίούν; εποιήσατε
του, και προσκολληθήσεται τη γυναικι αυτού. Ουκ τούτο , και παρεθήκατε διπλήν την τράπεζαν ; οίδα ότι
είπεν απλώς, ενωθήσεται, αλλά, Κολληθήσεται, την εποιήσατε, και ουκ εκείνης μόνων, αλλά και ταύτης
ακριβή συνάφειαν [673]δηλών: Και έσονται οι δύο μετέσχετε. Ου γαρ δή περί την ελάττω σπουδάσαντες,
εις σάρκα μίαν. Ο τοσαύτα ούν ειδώς, είπέ μοι, ουκ της βελτίoνος έμελλετε αμελεϊν. Και γάρβελτίων εκεί
ήδει τι μεν καλόν, τί δε πονηρόν; Και πώς ανέχοι λό- νης αύτη. Την μέν γάρ μαγείρων συνέθηκαν χείρες,
γον ; Ει γάρ μή ήδει τι μεν καλόν, τί δε πονηρόν προ ταύτην δε προφητών παρεσκεύασαν γλώσσαι · και η
του φαγείν από του ξύλου, αλλά μετά την βρώσιν έμα- μεν τα από της γης έχει βλαστήματα, η δε τον καρπόν
θεν, η αμαρτία γέγονεν αυτώ σοφίας διδάσκαλος, και και τον από του Πνεύματος και ταυτης μέν της τραπέζης
όρις ουκέτιαπατεών, αλλά σύμβουλος των συμφερόν- προς φθοράν επείγεται τα σιτία, τα δε εκείνης προς
των κατέστη , εκ θηρίου ποιήσας αυτόν άνθρωπον. αφθαρσίαν και αύτη μεν την παρούσαν ημών συγκρά
'Αλλά μη γένοιτο· ουκ έστι ταύτα ούτως, ουκ έστιν. Εί τει ζωήν, εκείνη δε προς την μέλλουσαν ημάς οδηγεί.
γάρ μή ήδει τι μεν καλόν, τί δε πονηρόν, πώς και την "Οτι μεν ούν τα ρεθήκατε μετ'εκείνης και ταύτην, οί
εντολήν ελάμβανεν ; Ουδείς γαρ δίδωσι νόμον τωμή δα, ουκ ακόλουθον υμών ερωτή σας, ούκ οικέτην, αλλά
ειδότι, ότι κακόν ή παράβασις · ο δε Θεός και έδωκε, τον τούτων σαφέστερον άγγελον. Τίνα δή τούτον; Τον
και παραβάντα έκόλασεν , ουκ αν αμφότερα ταύτα κρότον των ειρημένων, τον έπαινον τον επί τη διδασκα
ποιήσας, ει μη γνωστικών αυτόν εξ αρχής εποίησεν λία. Επειδή γάρ είπονχθες,ότι "Εκαστοςύμών ποιησά.
αρετής και κακίας. Οράς πώς πάντοθεν ημίν αποδέ- τω την οικίαν αυτού εκκλησίαν, μέγα ανακεχράγατε ,
δεικται, ότι ου μετά την βρώσιν του ξύλου το καλόν δηλούντες την ηδονήν την επί τοις ειρημένοις. Ο δε
ήδει και το πονηρόν, αλλά και προ τούτου ήπίστατο ; μεθ' ηδονής ακούων των λεγομένων, ούτος και προς
Ταύτα ούν άπαντα, αγαπητοί , διακρατώ μεν, και την των έργων επίδειξιν παρεσκεύασται . Διά ταύτα
οίκαδε αναχωρήσαντες διπλήν παραθώμεν την τράπε - και τήμερον προθυμότερον αποδυσάμην προς την διδα
ζαν, τήν τών σιτίων, και την της ακροάσεως , και λε- σκαλίαν.
γέτω μεν ανήρ τα ειρημένα , μανθανέτω δε γυνή ,
ακουέτω δε και παιδία, μή αποστερείσθωσαν δε μηδε 'Αλλά διεγέρθητε και νυν. Ουδε γάρ τον λέγοντα
οικέται της ακροάσεως ταύτης, Εκκλησίας που τον διεγηγερμένον είναι χρή μόνον, αλλά και τους ακούον
σου την οικίαν· και γάρ και υπεύθυνος εί και της των τας εναγωνίους είναι χρή, και τους ακούοντας μάλλον,
παιδίων και της των οικετών σωτηρίας και καθάπερ ή τον λέγοντα. Ημείς μέν γάρ μίαν έχομεν σπουδών,
ημείς υπέρ υμών απαιτούμεθα λόγον, ούτω και έκα- καταβαλείν τα δεσποτικά χρήματα υμίν δε πλείων και
στος ύμών και υπέρ οίκέτου, και υπέρ γυναικός, και πόνος, ώστε και υποδέξασθαι αυτά, και μετά πολλής
υπέρ παιδός απαιτείται ευθύνας. Από γούν των τοιού τηρήσαι της ασφαλείας. Επίθετε τοίνυν μετά την
των διηγημάτων ήδιστα διαδέξεται ημάς τα ονείρατα, ακρόασιν τα κλείθρα ταϊς θύραις,τους μοχλούς και
και φαντασίας απηλλαγμένα απάσης· οία γάρ μεθ' λογισμούς τους φοβερούς , καθάπερ τινάς φύλακας,
ημέραν η ψυχή μελετάν είωθε ,τοιαύτα και καθ'ύπνους πανταχόθεν περιστήσατε τη ψυχή. Και γάρ αναίσχυν
φαντάζεται . Και εάν τα καθ' εκάστην ημέραν φυλάτ τος ο κλέπτης εστί, και διαπαντός άγρυπνεί , και συν
τωμεν λεγόμενα , ου πολλού δεηθησόμεθα πόνου και εχώς επιτίθεται , κάν πολλάκις αποτύχη , πολλάκις
γάρσαφέστερος και μετά ταύτα λόγος υμίν έσται, και επιχειρεί."Έστωσαν τοίνυν φοβεροί οι φύλακες " κάν
ημίν προθυμοτέρα η διδασκαλία . "Ιν' ούν γένηται τι έδωσε τον διάβολον ελθόντα και βουλόμενον άρπάσαι τι
τλέον και ημίν και υμίν, ημϊν μέν από της διδασκα των καταβληθέντων, μετά πολλής αυτόν απελαυνέτω
λίας, υμίν δε από της ακροάσεως, μετά της σωματικής σαν της κραυγής: κάν φροντίδες βιωτικαί επίωσι, κω
τραπέζης και η τράπεζα υμίν παρατιθέσθω ή πνευμα λυέτωσαν καν λήθη παρά της φύσεως διενοχλή , τη
τική. Και γάρασφάλεια και κόσμος εκείνα υμίν γενή . μελέτη την μνήμην διεγειρέτωσαν. Ου γάρ έστι μικρός
σεται, και τα της παρούσης ζωής προς το συμφέρον και ο κίνδυνος , απολέσαι χρήματα δεσποτικά. Ει γάρ οι
Θεός κατευθυνεί, και ράστα υμίν έσται πάντα και εύ- ταύτα τα[675 ] χρήματαυποδεχόμενοι,επειδάν διασκορ
κολα . Ζητείτεγάρ, φησί, πρώτον την βασιλείαν τών πίσωσι τα πιστευθέντα, θανάτω κολάζονται πολλάκις :
ουρανών , και πάντα ταύτα προστεθήσεται υμών, οι τα πολλά τιμιώτερα τούτων υποδεξάμενοι λόγια,
Ζητώμεν ούν ταύτην, αγαπητοί, ίνα και των ενταύθα είτα απολέσαντες, ποίαν ουχ υποστήσονται τιμωρίαν ;
και των εκεί επιτύχωμεν αγαθών, χάριτι και φιλαν. Επί μεν τούτων των χρημάτων φυλακής εισιν υπεύ
θρωτεία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, δι' ου και θυνου μόνον οι δεχόμενοι, ετέρου δε ουδενός. "Οσα γάρ
μεθ' ού δόξα τω Πατρί και το αγίω Πνεύματι, νυν και υπεδέξαντο, τοσαύτα αυτούς καταθείναι πάσα ανάγκη,
αεί, και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν. και πλέον ουδείς ουδεν απαιτείται παρ' αυτών• επί δε
[674 ) ΛΟΓΟΣ Ζ'. των του Θεού λόγων ουχί φυλακής εσμεν υπεύθυνοι μό
νον, αλλά και εργασίας πολλής. Ουδε γάράπερ έδεξά
Διά τί ξύλον γνωστόν καλού και πονηρού καλεί μεθα μόνον αποδούναι κελευόμεθα, αλλά και διδα
ται το ξύλον, και τί ποτέ έστι, Σήμερον μετ '
έμου έση εν τω παραδείσω. ταύτα το Δεσπότη προσενεγκεϊν. Καίτοι εί και φυλα
ξαι προέκειτο μόνον , πολλής αγωνίας και σπουδής
α'. Πολλά παρεκάλεσα χθες τηνυμετέραν αγάπην με
μνήσθαιτων ειρημένων,και διπλήν ένεσπέρα παραθεί- 4 Reg. 23 15 φυλάξαι προσήκει μόνον.
Patrol.GR. LIV . 35
635 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP. 616
εδείτο το πράγμα όταν δε και πλεονάσαι αυτά προσ- οστέων μου· αφ' ών περί του γάμου διελέχθη και περί
τάττη ημίν ο Δεσπότης, εννόησον όσου πόνου και φρον - παιδοποιίας, και συζυγίας και πατρός και μητρός, αφ'
τίδος ημίν δει τους πιστευθείσι. Διά του τούτο πιστευ- ών εντολήν έλαβεν. Ουδε γάρ εντολήν δίδωσι τις και
θείς τις πέντε τάλαντα, ουχ όσα ενεπιστεύθη προσ νόμον του πρακτέου και του μή πρακτέου τω το καλόν
ήνεγκεν, αλλά και έτερα τοσαύτα. Εκείνα μέν γάρ της και πονη δον αγνοούντι. Σήμερον αναγκαίον ειπείν ,
του δεσπότου φιλανθρωπίας ήν έδει δε και τον οικέτην τίνος ένεκεν,ει μή παρά του ξύλου την γνώσιν ο άν
την εαυτού σπουδήν επιδείξασθαι. Ομοίως και ο τα θρωπος έλαβε, γνωστός καλού και πονηρου το ξύλον
δύο τάλαντα πιστευθείς ειργάσατο άλλα δύο, και τούτου είρηται· ου γάρ μικρόν το μαθείν , διά τί ταύτην την
ένεκα ήξιώθη της αυτης τιμής παρά του ιδίου δεσπό προσηγορίαν έχει και ξύλον. Και γάροδιάβολος είπεν:
του ."Αλλος δέ τις πάλιν εν τάλαντον πιστευθείς και " Η άν ημέρα φάγητε απότου ξύλου, διανοιχθήσον.
προσενεγκών αυτο όπερ επιστεύθη, ου μειώσας , ουκ ται υμών οι οφθαλμοί, και έσεσθε ως θεοί , γινώ
ν,
ελαττώσας την παρακαταθήκη ουκεξ ημισείας απο
δους ,επειδή μή την πραγματείαν απεδείξατο, μηδε σκοντες καλών και πονηρόν . Πώς oύν σύ λέγεις, φη.
διπλούν προσήνεγκε το πιστευθέν, τηνεσχάτην έδιωκε σιν, ότι ουκ ενέθηκε γνώσιν καλού και πονηρού ; Τίς
δίκην και μάλα είκότως. Ει γάρ έβουλόμην, φησίν , γάρ, είπέ μοι , ενέθηκεν και άρα ο διάβολος; Ναι, φησίν,
αυτά φυλάττεσθαι μόνον, και άλλην μή γενέσθαι έμ - ειπών : "Έσεσθε ως θεοί, γινώσκοντες καλόν και
πορίαν εν αυτοίς, ουκ αν αυτά ταϊς των δούλων έδωκα πονηρόν . Είτα του εχθρού μου φέρεις την μαρτυρίαν
χερσί. Συ δε μοι θέα την φιλανθρωπίαν του δεσπότου. και του επιβούλου ; Καίτοι ούτος είπεν, ότι Και θεοι
Προσήνεγκεν και τα πέντε τάλαντα πιστευθείς άλλα έσεσθε άρα ούν και θεοί εγένοντο ; " Ωσπερ ούν ουκ
πέντε, και και τα δύο, άλλα τοσαύτα και των αυτών εγένοντο θεοί, ούτως ούτε γνώσιν καλού και πονηρού
εκάτερος απήλαυσεν αμοιβών. " Ωσπερ γαρ εκείνη εί- τότε έλαβον. Ψευστής γάρ έστιν εκείνος , και ουδέν
πεν• Εύ, δούλε αγαθέ και πιστε, επί ολίγα ή πι αληθές φθέγγεται. Εν γάρ τη αληθεία, φησίν, ουκ
στος, επί πολλών σε καταστήσω ούτω και τώ τα άστηκε.
δύο προσενεγκόντι φησίν, Εύ, δούλε αγαθέ και πι Μή δή του εχθρού παραγάγωμεν την μαρτυρίαν,
στά,επί ολίγα ής πιστός, επί πολλών σε κατα αλλ'ίδωμεν απ'αυτών των πραγμάτων, τίνος ένεκεν,
στήσω. Η πρόσοδος ουχ ή αυτή, και ο μισθός και αυτός
ούτω και τούτον της αυτής ήξίωσε τιμής. Τί δήποτε; γνωστός καλού και πονηρού καλείται το ξύλον . Και
"Οτι ου τη ποσότητα των προσενεχθέντων, αλλά τη δυ πρότερον, ει δοκεί, τί ποτέ έστι καλόν και πονηρόν επι
σκεψώμεθα . Τί ούν έστι καλόν; Η υπακοή . Τί δε πο .
νάμει των εργαζομένων προσεΐχεν ο θεός. Εκείνων νηρόν; Η παρακοή. Και τέως ημίν, ίνα μή πλανώμε
μεν γάρ έκαστος τα κατά δύναμιν επεδείξατο: τον
πλεονασμόν δε των προσενεχθέντων και την ελάττωσιν θα περί την φύσιν του καλού και του πονηρού , από
ουχ ή ραθυμία εκείνου,ουδέ η σπουδή τούτου , αλλ' ή των Γραφών ταύτα διακριβούσθω."Οτι γάρ τούτο εστι
διαφορά της παρακαταθήκης εποίησεν. Εκείνος πέντε το καλόν και πονηρόν, άκουσον τι φησιν ο προφήτης :
έλαβε , και πέντε άλλα προσήνεγκεν ούτος δύο έλαβε, Τι καλόν, και τί Κύριος ο Θεός εκζητεί παρά σου;
και δύο προσήνεγκε , και κατ' ουδέν ελάττωται εν τω Είπε τι καλόν. Αγαπάν Κύριον τον Θεόν σου."Οράς
της σπουδής λόγω. Και γάρ και ούτος διπλά, κακείνος ότι η υπακοή καλόν ;έκ γάρ της αγάπης και υπακοή. Και
διπλά τα πιστευθέντα ειργάσατο · οδε έν λαβώναπλούν πάλιν · [677] Δύο πονηρά, φησίν, εποίησεν ο λαός
προσήνεγκε· διό και έκολάζετο. μου ούτος :εμεεγκατέλιπον πηγήν ύδατος ζωντος,
β'. Ηκούσατε τοίνυν πόση τιμωρία κείται τοϊς μή και ώρυξαν εαυτοίς λάκκους συντετριμμένους, οι
πραγματευομένοις περί τα χρήματα τα δεσποτικά ; ου δυνήσυνται ύδωρ συνέχειν. “Οράς ότι πονηρόν η
Ουκούν και φυλάξωμεν, και πραγματευσώμεθα , [ 676] παρακοή και η εγκατάλειψις ; Τέως oύν τούτο του
και πολλήν επιδειξώμεθα περί αυτά την εμπορίαν. Μή μεν, ότι καλόν ή υπακοή, και πονηρόν η παρακοή , και
λεγέτω τις Ιδιώτης είμι , μαθητής ειμι, λόγoν ουκ έχω ούτως εισόμεθα κακείνο. Και γάρ διά τούτο γνωστόν
διδασκαλίας, αμαθής ών και ουδενός άξιος. Κάν γάρ καλού και πονηρού καλείται το ξύλον, επειδή η εντολή,
ιδιώτης ής, κάν αμαθής, κάν εν τάλαντον πιστευθής , ή γυμνάζουσα την υπακοήν και την παρακοήν, περί το
εργάζoυ το εγχειρισθεν, και τον αυτόν το διδάσκοντα ξύλον εγένετο." Ήδει μέν γάρ και προ τούτου ο Αδάμ,
λήψη μισθόν. Αλλ' ότι μεν φυλάττετε τα ειρημένα, και ότι καλόν μεν ή υπακοή , πονηρόν δε η παρανοή · έμαθε
μετά πολλήςτηςακριβείας κατέχετε , πάνυ πεπίστευκα:
ένα δε μή εις τούτο τον λόγον άπαντα αναλώσωμεν , δε ύστερον σαφέστερον δι' αυτής των πραγμάτων της
φέρε και τα εξήςτων χθες ημίν λεχθέντων προσθώμεν πείρας."Ωσπερ γάρ και ο Κάϊν ήδει μεν ότι κακόν η
επί της υμετέρας αγάπης, τούτον της φυλακής υμίν αδελφοκτονία και πριν ή σφάξαι τον αδελφόν αυτού :
αποδιδόντες τον μισθόν. Ο γάρ τα πρότερα πιστευθείς ότι γάρ ήδει πονηρόνδν το πράγμα, άκουσόν τι φησι •
Δεύρο , εξέλθωμεν εις το πεδίον . Καίτοι τίνος ένεκεν
και τηρήσας, άξιος αν είη και έτερα πάλιν λαβείν. Τι
ούν ήν το διήγημα το χθες ημίν προτεθέν; Περί του έλκεις εις
Ελκείς εις τοτο πεδίον
πεδίον από τον πατρικών αποσπάσας
ξύλου ο λόγος ήν, και εδείξαμεν ότι ήδει ο άνθρωπος το « γκαλων τον αδελφόν ; τί δε καθιστάς ένέρημία και τι δε
καλόν και το πονηρόν, πριν ή φαγείν από του ξύλου , γυμνόν ποιείς της κηδεμονίας και τι πόρρω της πατρικής
και πολλής σοφίας επεπλήρωτο, αφ' ών επέθηκε τα απάγεις όψεως; τι διακρύπτεις την τόλμαν, ει μή δέ
ονόματα τοις θηρίοις, άφ' ών επέγνω την γυναίκα την δουκας την αμαρτίαν και τι δε και μετά το ποιήσαι τον
εαυτού , αφ' ών είπε : Τούτο νύν οστούν εκ των φόνον, πάλινερωτώμενος δυσχεραίνεις και ψεύδη; Του
600 IN GENESIM SERMO VII. 610
esset,mulla sollicirudincac studio res indigerel : cum fuisse, ex eo quod nomina bestiis iinposuerit, quod
vero vtcliam multiplicentur, nobis Doninus impera - uxorem suam agnorerit , quod dixerit : lloc nunc os
ril, cogita quantum laboris et cura sil a nobis, qui- ex ossibusmeis (Cen . 2. 23); qnod de nuptiis disserue
bus ea commissa sunt, conferendum . Idco quidam , rit , de procrcatione libcrorum , de conjugali conjun -
cui commissa fucrant talenta quinque (Matth . 25. clionc el dc patre ac malre ; quod mandatum accepe
14. sqq. ), non totidem obtulit, sed duplicata . Nam ril. Neque enim mandatum dalquisquam ac legem de
illa quidem , benignilatis erant domini : sed oportuit rebus gerendis aut non gerendis vi, qui bonum ac
etiam servuni suam exhibere diligentiam . Similiter malum ignoret. Hodie dicere operze fuerit pretium ,
el is cui duo talenta credila ſuerant, alia duo lucratus quam ob causam , si a ligno scientiam lomonon ac
est , atque idcirco pari eum dominus honore dignalus cepit , lignum scicntia boni ac mali fucrit appella
est. Alius vero rursus cui talentum unum crediluin 2011 (Ibid . v. 9) : neque eniin levis momenti fuerit
fuerat, et illud ipsum obtulerat, quod creditum eral, didicisse , cur hæc appellatio ligno sit indita . Nam et
qui non inimimicrat, non deterius reddiderat illud diabolus dixit : Qua die manducaveritis de eo , aperi
depositum , neque dimidialun laulum reddideral : entur oculi vestri , el erilis sicut dii, scientes bonum et
quia quæstum non fecerat,neque duplicatum oblule- malum (ibid . 3. 5). Quomodo igitur, inquit, lu dicis
rit, quod creditum fuerat, extremo supplicio puniius scientiam non inseruisse boni ac urali ? Quis vero ,
fuit ; ac merito sane . Nani si ea custodiri lantum vo - quxso , inseruit ? nun diabolus ? Corte, inquit , cum
Illissem , inquit, nec aliud lucrum ex istis acquiri , dixerit, Erilis sicul dii, scientes bonum elmalum . Tuin
non illa servorum manibus tradidissem . Tu vero do lu igitur iestimonium inihi hostis aflers el insidialu
mini benignitatem considera. Is cui talenta quinque ris ? Atqui dixit hic quoque , Erilis etiam uii ; num
commissa fuerant, oblulii alia quinquc, el is cuiduo , igilur dii sunt facti ? Ut igirur dii facti non sunt , sic
allera lanta , el cadem uleryue præmia retulit. Ulenim Reifle .cientiam boni ac nali suin accepcrunt. Men
illi dixit : Euge, serve bone ac fidelis, super pauca fuisii dux enim est ille , nihilque verumi proloquitur : nam
fidclis, supermulla le constituam ( Ibid .v. 21) :sic etiam In veritale , inquit , non stelil (Joan . 8. 41).
illi quiduo oblulerat, inquil, Euge, serve bone ac fidelis, Cur lignum scientiæ boni el mali sic localnim fueril. --
super pauca fuisti fidelis , super mulia le constirum Ne igitur inimici lestimonium producamus , scd ex
( ibid. v. 23 ). Provenlusbaud idem est, cimerces est ipsis rebus colligamus, qua de causa lignum scientiie
eadem : sic el bunc eodem lionore dignatus est. boni ac mali vocetur. Ac prius , si videtur , quid sit
Quid ita ? Quoniam no: corum que oblala sunt quante bonum ac malum consideremus. Quid ergo bonum
tilalom , sed eorum virtutem , qui negotiati fueranı, est ? Obedientia. Quid malum ? Inobedientia . Ac lan
allendebat Deus. Nam ulerque pro virili quæ suarunn tisper a nobis hac ex ipsis Scriplcris exacle exami
partium crant pra'stileral : res aulem oblatæ non nentur , ne forte , duni boni ac mali naturam inquiri
multiplicatae fuerant aut imminute vel ob illius igna- mus , aberremus. Jluc cnim esse bonum ac malum ,
viam , vel ob diligentiam istius, scd firo depositi di- audi quo pacto doceat proplicta cum dicit : Quid bo
versitate . Ille quinque accepit, et obtulit alia quinque; num , ct quid Dominus Deus requirit a le ? Dic quid sit
hic : cccpil duo, etobilit duo,neque quod ad studium bonum . Ul diligas Dominum Deum luum (Mich . 6 . 8 ) .
atline:1, inferior exstitit. Siquidem ci hic duplicia , ct Villes bonuin esse obedientiam ? siquidem cx dile
ille duplicia lucraliis est credila : is vero qui unum crione orilur obedientia . Etrursus : Duo mala ſecil po .
accepcral, simplex illud obtulit ; quam ob causam est pulis meus hic : me dereliquerunt fonteni aquæ vivæ , et
etiam castig: 1115 . lodcrunt sibi cisternas contrilas , quæ non polerunt con
2. Audistis ergo quantum illos mancat supplicium , tinere aquam (Jer . 2. 13 ). Vides inobedientiam et de
qui ex dominicis pecuniis negotiati non fuerint. Ergo relictionem malum csse ? Hoc igitur interim lenea
et custodiannus , el negoticmur , et mullum ex illis mus , obedientiam bonum esse , atque inobedientiain
fucrum cxliibcamus. Neque dicat aliquis : Idiota sum , malum , ct sic illud eliam cognoscemus. Nam idcirco
discipulus sum , verbum doctrinæ non habco , cum lignum sciculiic boni ac mali vocalur , quod manda
imperilus sim et nullius prelii. Tametsi enim idiola lum de ligno traditum fueril, cujusvccasione vel in
sis , licet discipu'us, licet unum tibi talentum sil cre - obedientia vel obedientia exercelur. Nam antea scie
dirum , negotiare ex eo quod tibi commissam est , et bal Adamus obedientiam bonum esse , inobedientiam
caindem cum doctore mercedem accipies. Ac vos qui autem maluin :manifestius aulem postea ex ipsa re
dem ea quae dicta sunt custodire et exacle memoria ruin experientia didicit. Sicut etiain cædem fraternam
lenerc omnia credo : sed ne in hoc tulair: orationem malum esse noverat Cain , vel antequam fratrem
liripendrius, age qux sequuntur ea quæ dicia sunt suum occiderel : lil enim intelligas cum scivisse ma
11 nobis heri apud caritalem vestram , adjungamuis , lain rem fuisse , audi quid dical : Veni, excamus in
c ! hanc vobis custodiac mercedem persolvamus. Qu compum (Gen . 4. 8). Verium qua de causa fratrem a
enim priora sibi credita conservavil, dignus est qui palernis ulmis avulsum in campum Iralis ? eur in de
alia rursus accipiat. Quænam igitur heriproposita est serlo constiluis ? cur auxilio dislilitum reddis ? cur
a nobis narratio ? De liglio sermo eral, et ostendimus lunge a palerno conspectus abilucis ? cur audax facia
Brominem , antequam de ligno ederei, boni acmali nus occultas, si peccatum non reformidas ? cur awem
coguitionern labuisse , multaque repletum sapientia el post cadem perpetrat: id rursus interrogatus indi
 611 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP . 612
mnar:s acmentiris ? Cum enim disisset Deus , Ubi estral, locum appellarit ? Sic etiam lignuin scienti.c boni
Abel frater (uus ? respondisti : Numquid cusios fratris ac mali vocatur, non quod ipsum bonimalique scien .
mei sum ego (Gen . 4. 9) ? Ex quo liquet, eum cum id tia polleret, sed quod scientiæ boniac mali facta fucrit
prolie nosset, ad hoc facinusprorupisse . Utigitur iste circa illud demonstratio, et inobedientiæ atque obe
noverat, antequam experiretur , cædem esse rem dienliir excrcitatio .RursusDeum vidit Jacob,quantum
malam ; postea vero didicit etiam manifestius , cum fieri potcst, ut ab homine videatur, cl vocavit nomen
panam sustinuit audivilque , Gemens ac tremens eris loci illius Species Dei. Quare ? Quia vidi Deum (Gen .
super terram (Ibid . v. 12) :sic et istius palır , anle- 32. 30),inquit. Quamquam non locus Deispecies erat,
girim ederet , boni ac mali cognitionc polleb:11 , la appcllatio
sed a re qui cveneral in loco , nata est .
metsi non ita evidenti , ac cum de ligno comcdisset. Vides quam multis ex locis morem esse Scripturic
Dicam apertius. demonstraverimus , ut a rebus quæ acciderint no .
Mala melius novimus , postquam en perpetravimus. mina locis imponal ? Idipsum quoque in temporibus
– Mala scimus omnes , eliam antequam illa perpe- agere consuevil. Sed ne tädio vos afficiamus, age
Iremus ; manifestius vero ca discimus , postquam sermoncm a tristioribus ad jucundiora transfera
illa perpetravimus , acmullo eliam manifestius , cum mus. Etenim jam defatigata est mens vestra subii
punimur. Sic etiam Cain sciebat quidem anlca cadim lioribus sententiis immorala : qu: propter opere pre
fraternam malum csse : poslea vero didicit eviden - tium fuerit illam reircare ac simplicioribusiactioribus
tius , cum supplicio mulctalis est : nos enim quoque quie sententiis illam pascere.
sanitatem rim bonam esse novimus , et pgritudinem De bonis agit per crucem invectis. Lalro cur in para
rem moleslam , antequam illud experiamur : mullo disum introduclus. — Ad salutare igitur lignum crucis
vero certius, cum in morbum inciderimus, utriusque redeamus. lloc enim omnia mala sustulit, que illud
rei discrimen agnoscimus. invexerat : vel potius non illud mala invexerat, sed
3. Eadein nimirum ratione noreral eliam Adamus homo ipse cuncta , qu:e deinde Christus plane suslii
obedientiam rem bonam esse, inobedientiam vero ma- lit , atque illis ampliora multo bona invexit. Ob hoc
lam : deinceps vero didicit evidentius, cum ligno gre ipsum ait Paulus : Ubi abundavil delictum , superabun
stalo e paradiso eiectus est , el ab illa excidit felici. davit gratia (Rom . 5 . 20) ; hoc est , majus est don uns
tale. Cum igitur in poenam incurrerit , quod , Dico ve - quam peccatum . Idcirco rursus ait : Non sicul deli
taule. lignum degustaril . manifestius eum per ex- clum , ita el donum (Rom . 5 . 15 ) : non quantum pec
pierientiam ræna docuit , Deo non oblemperare ma cavit homo , tantum donavit Deus : non quanta ja
Jum , at obtemperare bonum esse : proplerea lignum ctura , lantus est quxstus : non quantum naufragiuni,
scientiæ boni ac mali vocatur. Et qua de causa , si tanta eli: m negotiatio fuit : sed plura bona fuere
non ipsa ligni natura scientiam habuit bonietmali , quam mala ; el merito . Siquidem mala servus inve
sed ex ipsa pæna propter inobedientiam ob degusta . xit, et minora erant : bona vero largilus est Dominus,
ium lignum illata manifestius lioc didicit homo, li- quocirca fuerunt et plura : propterea dicit : Non sicut
gnum scientiæ boniac mali vocalur ? Quod nimirum deliclum , ila el donum . Deinde discrimen adjungit :
hic Scripturæ mos sit , ubi res qua'piam in locis aut Nam judicium quidem ex uno in condemnationem , gra
icmporibus quibusdam acciderit, a rebus illis et loca tia autem ex multis deliciis in justificationem . Obscule
el tempora vocarc. Sed ul clarius quod dico fiat, rius est, quod diximus : itaque necesse est , utexpo
illud exemplo vobis illustrabo. Pulcos aliquando fodit silionem adjungamus. Nam judicium quidem , hoc est
Isaac : lios aulem puleos vicini destruere cum agressi pena , supplicium , mors ; Ex uno, scilicet peccato :
essent , inde simultas quædam est orta , et voca vit siquidem unum peccalum tantum malum invexit ;
puicum Inimicitias : non quod puteus inimicitias gratia vero non illud solum peccatum , scd et alia
exerccrct, sed quod circa illum inimicitiæ exortie es. multa sustulit. Idcirco dicit : Gratia aulem ermullis
cent (Cen . 26 . 21). Sic et lignum scientix boni etmali delictis in justificationem . Proplerca Joannes ctiam
vocalur , non quod ipsum scientia polleret, sed quod Baplista clamabat : Ecce agnus Dei ,non , qui tollit
circa illud facta esset scientir boni acmali dcclaratio . peccatum Adami, sed , Qui tollil peccatum mundi
Rursus puteum fodil Abraham , insidias paravil Abj- (Joan . 1. 29). Vidisti, quo pacto non sicut delictum ,
melech : convenerunt , inimicitias deposiicrunt , ac ita et gratia , sed plura lignum hoc inyexil bona, quam
præstilo mutuo juramento puleum illum Juramenti a principio fuerint invecta mala ?
puleum appellarunt (Ibid . 21. 31. 52) ; non quod ju - 4. Haec autem a me dicta sunt, ne a primis illis pa
rasset puteus , sed quod circa pileum juramentum rentibus damno le affcctum arbitreris. Diabolus Ada
prrslitum essel. Vides loca non fieri causas rerum , mum ejecii, latronem Christus introduxit. Ac discre
licct a rebus nomen accipiant? Siquidem valde nc. pantiam vide. Ille homincm nullo infectum peccalo ,
cessarium est , ut adhibeantur exempla , quo maniſe - sed sola inobedientiic macula , ejeeit : Christus la
stiora fiantquæ dicimus. Rursus occurrentes sibi an - tronem innumera peccalorum genera gestantem in
gelos vidit Jacob el castra Dei , tum appellavit locum paradisum introduxit. An igituir lioc tantum est
Castra (Ibid . 32. 2 ). Tametsi locus castra non esset , admirabile, quod latronein in paradisum introduxil .
nihilominus Castra vocalus est locus, quia illic castra aliud vero nibil? Polest et aliud majus dici. Non enim
videral. Vides ut ab eventu rei, que in loco accide - solum introduxii latronem , sed et antc mundum uni
611 IN GENESIM SERMO VII . 69
γάρ Θεού είπόντος: Πού "Αβελ, ο αδελφός σου ; εί- λιν είδε τον Θεόν ο Ιακώβ, ως ιδείν ανθρώπω δυνα.
πας : Μη φύλαξ ειμι του αδελφού μου εγώ; "Οθεν τον ήν, και εκάλεσε το όνομα του τόπου εκείνου Είδος
δηλον ότι σαφώς ειδώς ήλθεν επί την εργασίαν ταύτην. Θεού. Διά τι• " Οτι είδον τον Θεόν , φησί. Και μην
" Ωσπερ ούν ούτος ήδει μεν και προ της πείρας ότι κα ουχ ο τόπος είδος Θεού ήν, αλλ' από του πράγματος
κον ο φόνος , έμαθε δε σαφέστερον και μετά ταύτα, ότε
του συμβάντος εν τω τόπου προσηγορία γέγονεν.
την τιμωρίαν εδέξατο, και ήκουσε • Στένων και τρέ
“Οράς διά πόσων αποδεδεικται , ότι έθος τη Γραφή
μων έση επί της γης: ούτω καιο πατήρ τούτουείχε από
του καλού και του κακού και προ του φαγείν την γνώ των πραγμάτων των συμβαινόντων εν τοις τόπους
σιν, ει και μη ούτω σαφή , ώς μετά την του ξύλου βρώ αυτούς τους τόπους καλεϊν; Το αυτό δε τούτο και
σιν. Τί λέγω ; επί καιρών ποιείν είωθεν. Αλλ'ίνα μή κατατείνωμεν
Τα γάρ κακά πάντες οίδαμεν και πριν ή πράξαι , ποτέρωνφέρε
υμάς,
επί
μεταγάγωμεν τον λόγον από των σκυθρω
τα φαιδρότερα . Και γάρέκαμεν υμών ή
σαφέστερον δε μανθάνομεν μετά το πράξαι πολλά
δε σαφέστερον, όταν κολαζώμεθα. Ούτω και ο Κάϊν διάνοια τοϊς λεπτοτέροις νοήμασιν ενδιατρίβουσα :
ήδει μεν ότι κακών και αδελφοκτονία και προ τούτου· διόπερ αυτήν αναπαύσαι καλόν, τοίς αφελεστέροις και
έμαθε δε ύστερον διά της κολάσεως σαφέστερον · φαιδροτέροις διαιτώντας νοήμασιν.
έπει και ημείς οίδαμεν ότι καλόν ή υγίεια , και φορτι - Eπανίωμεν τοίνυν επι το σωτήριον του σταυρού
κον η νόσος και προ της πείρας πολλώδε μάλλον, όταν ξύλον. Τούτο γάρ, τούτο πάντα ανέλυσε τα δεινά,
εις την νόσον εμπέσωμεν, αμφοτέρων την διαφοράν όσα εκείνο εισήγαγε • μάλλον δε ουκ εκείνο εισήγαγε
γινώσκομεν, τα δεινά, αλλ' ο άνθρωπος άπαντα , άπερ μετά πολλής
γ'. Τον αυτόν δη τρόπον και ο Αδάμ ήδει μέν ότι ύστερον ανέλυσε της περιουσίας και Χριστός, πολλώ
καλόν ή υπακοή, και κακόν ή παρακοή : ύστερον δε μείζονα αυτών εισαγαγών αγαθά. Δι' αυτό τούτο και
σαφέστερον έμαθεν, ότε του ξύλου γευσάμενος εξε Παυλός φησιν • "Οπου έπλεόνασεν η αμαρτία ,
βλήθη του παραδείσου , και της μακαριότητος εκείνης υπερεπερίσσευσεν η χάρις : τουτέστι, μείζον το
εξέπεσεν. Επεί ούν εις τιμωρίαν ενέπεσεν, ότι, του δώρον του αμαρτήματος . Διά τούτο πάλιν φησίν :
Θεού κωλύσαντος , εγεύσατο του ξύλου, η τιμωρία
αυτόν σαφέστερον επαίδευσε διά της πείρας, όσον κα Ουχ ώς το παράπτωμα, ούτω και το χάρισμα:
κον Θεού παρακούειν, και όσον υπακούειν καλόν · διά ούχ όσον ήμαρτεν ο άνθρωπος, τοσούτον έχαρίσατο και
τούτο γνωστός καλού και πονηρού το ξύλον καλείται. Θεός ούχ όση ή ζημία, τοσαύτη [679] και η πραγμα
Καί τίνος ένεκεν, ει μή αυτή η φύσις του ξύλου την τεια ούχ όσον το ναυάγιον, τοσαύτη και η εμπορία
γνώσιν είχε του καλού και του πονηρού, αλλ' εκ της αλλά πλείω τα αγαθά των κακών και είκότως. Τα
τιμωρίας της διά την παρακοήν την επί το ξύλο σα- μεν γαρ κακά δούλος εισήγαγε, και ελάττονα ήν» τα
φέστερον τούτο έμαθεν ο άνθρωπος , γνωστός καλού δε αγαθά Δεσπότης έχαρίσατο, διό και πλείονα ήν.
και πονηρού το ξύλον καλείται ; "Οτι έθος τη Γραφή Διά τούτό φησιν : Ουχ ώς το παράπτωμα, ούτω και
τούτο , επειδάν το πράγμα γένηται, ή έν τόποις , [678] το χάρισμα. Είτα επάγει και την διαφοράν. Το μόνο
ή εν καιρούς ,από των πραγμάτων καλεϊν και τους τό γάρ κρίμα εξ ενός εις κατάκριμα, το δε χάρισμα
πους και τους καιρούς. Και ένα σαφέστερον γένηται εκ πολλών παραπτωμάτων εις δικαίωμα. 'Ασα
τοφανερόν.
λεγόμενον, επί υποδείγματος
Ο Ισαάκ ποτε φρέαταυμίν τούτο
ώρυξε ποιήσω
• ταύτα τα φέστερον το ειρημένον · ούκουν ανάγκη την λύσιν
φρέατα επεχείρησαν οι γείτονες διαφθείραι εντεύθεν επαγαγείν . Το μεν γάρ κρίμα, τουτέστιν η κόλασις ,
εγένετο τις απέχθεια , και εκάλεσε το φρέαρ "Εχθραν· η τιμωρία, ο θάνατος • Εξ ενός , τουτέστιν αμαρτή
ουκ επειδή αυτό το φρέαρ ήχθρανεν, αλλ'επειδή περί ματος • Μία γάρ, φησίν, αμαρτία τοσούτον εισήγαγε
αυτό η έχθρα γέγονεν. Ούτω και το ξύλον γνωστόν κακόν • το δε χάρισμα ουκ εκείνην μόνην την αμαρ
καλού και πονηρού καλείται, ούκ επειδή αυτό είχε τίαν έλυσεν, αλλά και ετέρας πολλάς. Διά τούτο λέ
γνώσιν, αλλ ' επειδή περί αυτό εγένετο ο έλεγχος της γει • Το δε χάρισμα εκ πολλών παραπτωμάτων είς
γνώσεως του καλού και του πονηρού. Πάλιν ώρυξε δικαίωμα. Διά τούτο και ο Ιωάννης ο βαπτιστής
φρέαρ ο 'Αβραάμ, επεβούλευσεν ο 'Αβιμέλεχ συν εβόα · "Ιδε ο αμνός του Θεού, ούχι, ο αίρων την
ήλθον , κατέλυσαν την έχθραν, και όρκους δόντες αλ
λήλοις , εκάλεσαν το φρέαρ εκείνο φρέαρ όρκου· ουκ αμαρτίαν του 'Αδάμ, αλλ', ο αίρων την αμαρτίαν
επειδή το φρέαρ ώμοσεν, αλλ' επειδή περί το φρέαρ του κόσμου. Είδες πώς ουχ ώς το παράπτωμα, ούτω
ο όρκος εγένετο. Οράς πώς ουχί των πραγμάτων οι και το χάρισμα , αλλά πλείονα εισήγαγε τούτο το
τόποι αίτιοι γίνονται, ει και των πραγμάτων λαμ- ξύλον αγαθά των παρά την αρχήν εισενεχθέντων ,
βάνουσι τα ονόματα ; Και γάρ πολλή ανάγκη παρα- κακών ;
γαγείν παραδείγματα, ώστε σαφέστερον γενέσθαι το δ'. Ταύτα δε είπον, ίνα μη νομίσηςεπηρεάζεσθαι σε :
λεγόμενον. Πάλιν είδεν ο Ιακώβ αγγέλους απαντή- παρά των πρώτων. Έξέβαλεν ο διάβολος τον 'Αδάμ,
σοντας αυτό και παρεμβολήν Θεού , καιοι εκάλεσε
εκάλεσε σάγαγε τον
εισήγαγε τον ληστής
ληστήν δXρια:
ο Χριστός . Και σκόπει το διάφο
τον τόπον Παρεμβολήν. Καίτοι ουχ ο τόπος ήν ή ρον. Εκείνος ουκ έχοντα αμαρτίαν τον άνθρωπον,
παρεμβολή , αλλ' όμως εκλήθη ο τόπος Παρεμβολή , αλλά μίαν κηλίδα παρακοής, εξέβαλεν ' ο Χριστός
επειδή εκεί είδε την παρεμβολήν. "Οράς πως από ληστήν μυρία φορτία αμαρτημάτων βαστάζοντα ούτως
του πράγματος του συμβάντος εν τω τόπω τον τό εισήγαγεν εις τον παράδεισον . Αρ' ούν τούτο μόνον
πον ώνόμασεν ; Ούτω και το ξύλον γνωστόν καλού εισήY
και πονηρού καλείται, ουκ επειδή αυτό είχε γνώσιν το θαύμα έστιν , ότι ληστην εισήγαγεν εις παράδεισον,
καλού και πονηρού, αλλ' επειδή περί αυτό εγένετο και άλλο δε ουδέν ; "Έστι και άλλο μείζον ειπείν , ου γάρ
απόδειξις της γνώσεως του καλού και του πονηρού , ληστήν εισήγαγε μόνον, αλλά και προ της οικουμένης
και η γυμνασία της παρακοής και της υπακοής. Πά- απάσης, και προ των αποστόλων» ένα μηδείς των
 P
613 S . JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINO . 615
μετά ταύτα απογνω την είσοδον, μηδέ απελπιση της ληστήν, το δε σώμα αυτού φθαρεν έμεινεν έξω, εύδη
σωτηρίαν την έαυτού , τον μυρίων γέμοντα κακών εν λον ότι σωμάτων ανάστασις ουκ έστι. Ταύτα εκείνοι
ταις βασιλικαίς αυλαίς στρεφόμενον ορών: 'Αλλ' ιδα- δέχεσθε δε λοιπόν και τα παρ' ημών, μάλλον δε ου τα
μεν, μη πόνους επεδείξατο και κατορθώματα και καρ παρ'ημών, αλλά τα παρά της θείας Γραφής" ου γάρ
πους ο ληστής . Ουδε τούτο έστιν ειπείν, αλλ' από τα ημέτερα λέγομεν, αλλά τα του αγίου Πνεύματος.
ψιλού ρήματος , από πίστεως μόνης προ των αποστό
λων εισεπήδησεν εις τον παράδεισον, ίνα μάθης ότι Τί λέγεις ; ου κοινωνεί των στεφάνων ή σάρξ; Αλλ'
ούχ και εκείνου και ευγνωμοσύνη ν μεν τοίς πόνους εκοινώνησεν, εν δε τους μισθούς
του Δεσπότου φιλανθρωπία τοτοσούτον ίσχυσεν,Τι όσον
πανεποίησε. γάρ αποστερείται και και ότε μεν αγωνίζεσθαι έδει , το πλέον
είπεν οληστής ; τί δε έπραξεν;ένήστευσεν; εδάκρυσεν; εδέξατο των ιδρώτων ότε δε στεφάνων καιρός, μόνη ή
περιεσχίσατο; μετάνοιαν επεδείξατο εν πολλώ τη ψυχή στεφανούται; Ουκ ακούεις του Παύλου λέγον
χρόνω ; Ουδαμώς · αλλ' εν αυτό το σταυρό μετά την τος, ότι Παραστήναι ημάς δεί έμπροσθεν του βή
απόφασιν σωτηρίας έτυχεν. "Ορα τάχος : από σταυρου ματος του Χριστού, ίνα έκαστος κομίσηται τα
εις ουρανόν , από καταδίκης εις σωτηρίαν. Τίνα εστιν ίδια του σώματος, πρός & έπραξεν , είτε αγαθόν,
άρα εκείνα τα βήματα; πόσην έχει την δύναμιν, ότι είτε κακόν; Ουκ ακούεις αυτού λέγοντος πάλιν :
τοσαύτα τούτω εκόμισεν αγαθά ; Μνήσθητί μου, φη. Δεί το θνητόν τούτο ενδύσασθαι αθανασία , και
σιν, εν τη βασιλεία σου. Και τί τούτο ; " Ήτησε λαβειν το φθαρτον τούτο ενδύσασθαι αφθαρσίαν ; (681)
αγαθά, ου σπουδήν την δι' έργων επεδείξατο· αλλ' ο
την καρδίαν αυτού ειδώς, ου τοίς ρήμασι προσέσχεν, Το θνητόν, ποίον και την ψυχήν, ή το σώμα ; Εύδηλον
αλλά τη διαθέσει της διανοίας. Οι μεν γάρ προφητι ότι το σώμα ή γάρ ψυχή φύσει αθάνατος , θνητόν δε
χών απολαύσαντες διδαγμάτων, οι τα σημεία ιδόντες, φύσει το σώμα. Αλλά πολλά περικόπτουσι τούτων :
οι τα θαύματα θεασάμενοι, έλεγον περί του Χριστού, πλήν και απ' αυτών των υπολελειμμένων την
[680] ότι Δαιμόνιον έχει, και, Πλανά τον όχλον : συγγένειας των περικοπέντων ελέγξομεν. Εισήλθεν
δ δε ληστής μη προφητών ακούσας, μη θαύματα ιδών, εις τον παράδεισον ο ληστής, φησί. Και τι τούτο;
ιδών επί του σταυρού προσηλωμένον, ου προσέσχε τη μή γάρ ταύτα εστι τα αγαθά, άπερ ο Θεός ημίν
ατιμία, ουκ είδε την άδοξίαν, αλλ' εις τήν θεότητα επαγγέλλεται:
αυτήν ιδών, Μνήσθητί μου, φησίν, εν τη βασιλεία ε'. Ουκ ακούεις του Παύλου περί τα αγαθά εκείνα τι
σου. Καινον τούτο και παράδοξον . Σταυρόν οράς, φησιν ; "Ά οφθαλμός ουκ είδε , και ούς ουκ ήκουσε,
και βασιλείας μέμνησαι; Τί βασιλείας άξιον είδες ;
Εσταυρωμένος άνθρωπον, ραπιζόμενον, χλευαζόμε και επί καρδίαν ανθρώπου ουκ ανέβη: τον δε
ον, κατηγορούμενον, έμπτυόμενον, μαστιζόμενον • παράδεισον και οφθαλμός είδε του Αδάμ , και ούς
ταύτα ούν βασιλείας άξια, είπέ μοι ; 'Οράς ότι τοίς ήκουσε , και καρδία ανθρώπου εδέξατο : περί γάρ
της πίστεως έβλεπεν οφθαλμοίς, και ου τα φαινόμενα αυτού τοσαύτας ημέρας διαλεγόμεθα · πώς oύν απέ
εξήταζε ; Διά τούτο ούτε ο Θεός τα βήματα εξήταζε λαβε τα αγαθά ο ληστής ; Ου γαρ εις παράδεισον
τα ψιλά, αλλ' ώσπερ ούτος είδεν εις την θεότητα , επαγγέλλεται εισαγαγείν ημάς ο Θεός , αλλ' εις αυτόν
ούτως ο Θεός είδεν εις την καρδίαν του ληστού , και τον ουρανόν ουδέ βασιλείαν παραδείσου, αλλά βα
φησι Σήμερον μετ' εμού έση εν το παραδείσω. σιλείαν ουρανών εκήρυξεν. "Ηρξατο γάρ, φησί ,
'Ενταύθα προσέχετε ζήτημα γαρ ού το τυχόν κηρύττειν και λέγειν · Μετανοείτε : ήγγικε γός,
επιφύεται. Και γάρ οι Μανιχαίοι, οι κύνες, οι εννεοι ουχ η βασιλεία του παραδείσου, αλλ', η βασιλεία
και λυττώντες, το σχήμα μεν επιδείκνυνται επιει των ουρανών. Απώλεσας μέν γάρ παράδεισον, έδωκε
κείας , την χαλεπήν δέ ένδον έχουσι των κυνών δέ σοι ο Θεός τον ουρανόν,ίνα και την οικείαν φιλαν
μανίαν, και κατακρυπτουσι τη δορά του προβάτου θρωπίαν επιδείξηται , και τον διάβολον δάκη, δεικνύς
τον λύκον. Αλλά μη το φαινόμενον ίδης, αλλά το
ένδον κεκρυμμένος θηρίον εξέτασον. Ούτοι τοίνυν ότι κάν μυρία τω των ανθρώπων επιβουλεύση γένει,
ουδέν έσται πλέον αυτώ, του Θεού προς μείζονα αει
επιλαβόμενοι του χωρίου τούτου φασίν • Είπεν ο Χρι
στος : 'Αμήν, αμήν λέγω σοι, σήμερον μετ' εμού έση τιμήν
και
ημάς ανάγοντος. Απώλεσας τοίνυν παράδεισον,
ανέγξέ σοι ο Θεός τον ουρανόν κατεδικάσθης
εν τω παραδείσω· ουκούν αντίδοσις ήδη γέγονε των πάνω προσκαίρω,
αγαθών, και περιττή η ανάστασις. Ει γάρ εν εκείνη και ετιμήθης ζωή αιωνίω. Έκέλευσε
τη ημέρα απέλαβεν ο ληστής τα αγαθά, το δε σώμα τη γη ακάνθας και τριβόλους ανενεγκείν, και έβλά
αυτού ουκ ανέστη ουδέπω και τήμερον, ουκ έσται στησε τον καρπόν Πνεύματος και ψυχή. Οράς πώς
σωμάτων λοιπών ανάστασις. 'Αρα ενοήσατε το λεχθέν, μείζων ή ευπορία της ζημίας; πως πλείων ο πλούτος ;
και δεύτερον αυτό πάλιν ειπείν ανάγκη ; 'Αμήν, αμήν οίόν τι λέγω: έπλασεν ο Θεός τον άνθρωπος από γης
λέγω σοι, σήμερον μετ' εμού έση εν τώ παρα και ύδατος, και έθετο αυτόν εν τω παραδείσω. Ούκ
δείσω. Εισήλθεν ούν, φησίν , εις τον παράδεισον και εγένετο χρήσιμος και πλασθείς , αλλά διεστράφη. Ουκέτι
ληστής ου μετά του σώματος : πώς γαρ, οπότε ούκ λοιπόν από γης και ύδατος αυτον αναπλάττει, αλλ' εξ
ετάφη το σώμα αυτού, ουδε διελύθη και κόνις εγέ ύδατος και Πνεύματος και ουκ έτι παράδεισονεπαγ
γετο ; και ουδαμού είρηται, ότι ανέστησεν ο Χριστός γέλλεται προς αυτόν , αλλά βασιλείαν ουρανών. Και
αυτόν. Ει δε εισήγαγε τον ληστήν , και χωρίς του όπως, άκουε . Νικοδήμου γάρ του άρχοντος των Ιου
σώματος απέλαυσε των αγαθών, εύδηλον ότι σώματος δαίων καταπεσόντος , και την ενταύθα γέννησιν
ουκ έστιν ανάστασις. Ει γάρ ήν σώματος ανάστασις , επιζητούντος και λέγοντος , αδύνατον είναι γέροντα
ουκ αν είπε : Σήμερον μετ' εμού έση εν τω παρα- γεννηθήναι άνωθεν, άρα πώς ο Χριστός σαφέστερον
δείσω, αλλ', εν τω καιρώ της συντελείας, όταν αυτή αποκαλύπτει της γεννήσεως τον τρόπον . Εάν
σωμάτων ανάστασις ή . Ει δε ήδη εισήγαγε τον μή τις γεννηθη εξ ύδατος και Πνεύματος , ου
 613 IN GENESIM SERMO VII. 614
versum , et anle apostolos : ne quis posterorum se non dixisset: Hodie mecum eris in paradiso , sed , in
Ingredi posse desperet, neque spem omuem suie sa- tempore consunimationis , quando resurrectio cor
lutis abjicial , cum innumeris scatentein malis se in porum crit . Quod si jam latronem introduxii, corpus
regio versari palatio videat. Sed consideremus, num autem ejus foris corruptum remansit, plane liquet
labores et recle facta et fructus exhibuerit latro . Ne corporum resurrectionem non esse. Alque hæc qui
hoc quidem dici polest, sed nudo verbo prolaio , sola dem illi : jam vero quæ a nobis proficiscunlur acci
lide exhibita in paradisum ante apostolos insiliil , ut pite ; imo vero non qu:e a nobis , sed qui a sacra
intelligas non ejus probilalem lantum valuisse, verum Scriplura sunt : neque enim quæ nostra sunt dicimus,
Dominibcnignitatem folum negotium peregisse. Quid scd quce Spiritus sancti. Quid ais ? non venit in com
enim latro dixit ? quid fecit ? num jejunavil ? nuin munioncm coronarum caro ? Sed in communionen
Alevil ? num se aMixit ? num longo tempore poeniten - quidem laborum venit, præmiis vero privalur. ct
tiam exhibuit ? Nequaquam : sed in ipsa cruce post quando certandum quidem fuit,majorem partem sil
sententiam salutem obtinuit. Vide celeritatem : a dorum sustinuit ; quando vero coronarum tempus ad .
cruce in cælum , a supplicio in salutem . Quæ porro fuit, anima sola coronatur ? Non audis Pauluin di
sut illa verba ? quam landem viin habent, ut hoc uno centem ? Stare nos oportet unle tribunal Christi, ut
lanta consequerelur bona ? Memento mei , inquit, in referat unusquisque propria corporis , prout gessit, sive
regno luo (Luc. 23. 42). Quid hoc rei est? Petiit bona bonum , sive malum (Rom . 14. 10 . 2 ; Cor. 5 . 10). Non
dari, non operibus ipsis sludium ulum adhibuil : audis ipsum rursus dicentem : Oportet mortale hor.
verum is cui cor ejus nolum eral , non attendit ad induere immortalitatem , el corruptibile hoc induere
verba , sed ad mentis affeclum . Nam illi quidem qui incorruptionem (1. Cor. 15 . 53 ) ? Mortale ? quodnam ?
prophetarum fuerant documentis instructi , qui signa animam an corpus ? laud dubiuin , quin corpus : si
viderant, quimiracula fuerant contemplati, de Chri- quidem anima natura sua est immortalis ; corpus au
slo dicebant : Dæmonium habel, et, Seducil turban lem natura mortale e:l. Atenim multa ex istis illi re
(Matth . 11. 18) : latro vero , qui prophetas non au - secant : allamen ex illis ipsis quæ restant, cognationem
dierat, qui prodigia non viderat, quiin cruce suffixum eorum quæ resecta sunt deprehendemus. Ingressus est
viderat, non allendit ad ignominiam , non respexit ad latro in paradisum , inquil. Quid lum postea ? nuin
infamiam , sed divinitatem ipsam considerans, Me- enim hirc illa sunt bona, quæ nobis Deus pollicctur ?
mento, inquit, mei in regno tuo. Hoc sane novum et 5. Non audis quid de bonis illis Paulusdicat? Quic
inusitatum . Crucem vides, et regui meministi ? Quid oculusnon vidit, el auris non audivit, et in cor hominis
dignum regno vidisti ? Hominem crucifixum , alapis non ascenderunt (1. Cor. 2. 9) : atqui paradisum et
cæsum , illusum , accusatum , sputis conspersum , fla - oculus vidit Adami, ct auris audivit, et cor hominis
gellatum : hæccine sunt, quæso , digna regno ? Vides excepit: mullis enim jam diebus de illo verba faci
eum oculis fidei respexisse , non ea quæ apparebant mus : quomodo igillir bona latro recepit ? Non enini
expendisse ? Proplerea neque Deus nuda verba ex - se in paradisum nos introduclurum promittit Deus ,
pendebat , sed ut ille in divinitatem , sic Deus in cor sed in ipsum ccelum : neque regnum paradisi, sed re
latronis respiciebal, el ail : Hodie mecum cris in pa - gnum cælorum przdicavit. Coepit enim , inquit , præ
radiso (Luc. 23 . 43). dicare, el dicere, Pænitentiam agile (Malth . 4. 17);
Objeclionem refellit Manichæorum . — Hoc loco at appropinquavitenim , non regnum paradisi, sed, re
lendilc : siquidem quxstio non vulgaris exoritur. Nam gnum cælorum .Nam lu quidem paradisum amisisti,
Manichæi, canes muti et rabidi, speciem quidem præ Deus aulem cælum tibi dedit, ut suce tibi specimen
se ſeruntmodestiæ , inlus vero gravem canum insa ederet benignitatis , ac diabolo dolorem inurcrel, et
wiam fovent, et ovis pelle lupuin occullant. At lu ne ostenderet, lamelsi innumeras ille in genus humanum
quod apparet aspicias, verum inlus latentem belluam insidias moliatur, nihil tamen hoc illi profuturum ,
pervestiga. Isti ergo locuin hunc arripientes aiunt : cum Deus semper majorem ad honorem nos evebat.
Dixit Christus, Amen , amen dico tibi, hodie mecum eris Amisisti ergo paradisum , et cælum tibi Deus re
in paradiso : igitur jam facta est bonorum retributio seravit : lemporario labore damnatus es , et vita
el superflua erit resurrectio . Si enim illo dic latro werna decoralus. Præcepit terræ ut spinas proferret
bona recepit, corpus autem ejus nondum ad hunc ac Iribulos , et fructum tibi Spiritus aninia germi
usque diem resurresit, non erit deinceps corporum navit (Gen . 3. 18 ). Vides ut majores sint penis fa
resurrcclio . Numquid intellexistis quod diximus , an cullales, ut ampliores sint diviliæ ? Exempli causa :
vero iterum illud dici necesse est ? Amen , amen dico formavit Deus hominem e terra et aqua, ipsumque
libi, hodie mecum eris in paradiso . Ingressus est igitur, posuit in paradiso . Non evasit bonae frugis , qui for
inquil, in paradisum latro non cum corpore : quo malus fuerat, sed depravatus est : non jam e terra et
enim pacto , cum sepultum non esset corpus ejus, aqua ipsum rcfingit, sed ex aqua el Spiritu : non jam
neque dissolutum , el in cineres redactum ? neque illi paradisam , sed regnum cælorum pollicetur. Et
dicium usquam fuil resuscilalum illum a Christo quo p:iclo id fial, audi. Cum enim princeps Judæorum
fuisse. Quod silatronem introduxit, ci absque corpore Nicodemus lapsus esset, et hujus vitæ natalia inqui
bonis potilus est, manifestum est corporis resurrc . reret, diceretque, fieri non posse , lil senex dennio
elionem non csse. Nam si corporis esset resurrectio ; nascerclur, vide quo pacto Christus illi clarius modum
615 S. JOINNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 615
delegal natalium . Nisi quis natus fuerit ex aqua el Spi- orimeo ( Psal. 118. 103). lluiic itaquc favum in ve .
rilu , non potest introire in regnum cælorum (Joan .3 .4 .5 ). Sperlina mensa appone, ul totam illam spirituali
Si igitur regnum cælorum promisili, in piradisum repleas voluplate. Non videlis hoinines opulentos,
autem latronem introduxit , nondum illi bona retribuit. quomodo post epulas citharirdos ac tibicines intro
Quid nomine paradisi sit intelligendum . — Verum ducant? Illi suas ades theatrum efliciunt; lu luas
aliud præterea quiddam objiciunt. Paradisium , in - ædes cælum eſliee : id vero efficies, non pariele's
quimt, hoc loco , non paradisum dixit , sed paradisi immulans, aut transferens fundamenta , sed si ad luain
nomine regnum cælorum designavit. Nam quia lil mensam Dominum ipsum cælorum voces. Non eru
tronem alloquebatur, hominem qui sublimibus do bescit ejusmodi wnvivia Deus. Ubi n :imque spiri
gmatibus imbutus non fuerat, neque de prophetia Cualis doctrina, ibi et temperantia , el modestia , et
quidquam noverat, sed omne tempus in desertis locis Tenisas : ubi vir el usor ac liberi, concordia et ami
transegerat, cædesque patrarat, neque ad concionein cilia el virtutis vinculis fuerint colligati, illic vcr
uinquam in transitu declinaral, neque sacræ lectionis satur in medio Christus. Non enim aurcum laqueare
particeps fuerat, neque quid tandem essel regnum quærit, nec columnarum fulgorem , neque inarinoris
riclorum noveral, hoc dicebat : Hodie mecum eris in pulchritudinem , sed animæ decrirem ac mentis for
paradiso (Luc. 23 . 43) ; notiori et usilaliori nomine mam , el mensam justitia referiam , et eleemosynä
paradisi regnum cælorum significat, et de illo Chri fructibus abundantem . Quod si lielisam ejusmodi
slus ad ipsum verba facil. Admitto . Unde igitur videril, confeslim ejusmodi conventiis fit particeps ,
constat ipsum in regnum cælorum ingressum esse ? et in eum se inferi. lise eniin est , qui dixit : Esu
Ex eo quod dixerit, Hodie mecum eris in paradiso . rientem me vidistis, el aluistis (Malth . 25. 35). Cum
Quod si violentior hxc solutio videatur, dilucidiorem igitur inferius magna voce clamantemi audiveris p: ll
adjungemus. Quænam illa porro est ? Christus dixit, perem , deinde quidpiam eorum quæ apposita sunt
Qui non credit in Filium , jam judicalus est (Joan. demensa egeno dederis, Dominum ad niensam vo
3. 18). Quid igitur? jainne judicalus est ? Atqui non casti per servum , et illam lolam Dei benedictionibus
dum est resurrectio , nondum supplicium et pænæ : replevisti, oblatisque primitiis masimam occasionein
quomodo ergo jam judicatus est? Propter peccatum . lua prompluaria plurimis complendi bonis præbuisti.
El rursus : Qui credil in Filium , inquit, Iransivil de Deus autem pacis etcaritatis, qui dat panem ad mian
morte ad vitam (Joan. 5. 24).Neque dixit, Transibit, ducandum , et semen seminanti , vestram sementem
sed , jam Transivil, et hic rursus propter bonum opus, multiplicel, et augeal incrementa frugim justitiir in
et ille rursus propter peccatum . Ut igitur unus ju - omnibus vobis , suam dans gratiam , vosqne regno
dicatus est, cum nonduin fuorit judicaius, alter quo - cælorum dignelur (2. Cor. 9. 10 ) : cujus nos par
que transivit ad vitam , cum nonduin transieril, et ticines fieri contingat , gratia el benignitate Domini
Lam ad ununi ob bonum opus , quam ad alterum nostri Jesu Christi, per quem et cum quo gloria P:
ob peccatum , quasi jam res acciderint, cum nondum tri, et Spiritui sancto, nunc et semper , et in secula
acciderint, verba facit : sic el ad latronem dicebal. sæculorum . Amen .
Nam el medici postquam aliquem desperalum vident, SERMO VIII.
eum periisse jain et mortuum esse dicunt,lametsi spi- In diem nimbosum , et in conventum episcoporum , et
rantem adhuc intuentur. Sed ut ille, quoniam nulla de mandato quod traditum est Adamo, magnæque
superest spes ejus salutis, apud medicos jam morluus providentiæ fuisse quod legem acceperit.
est : sic etiam latro , quoniam periculum omne re- 1. Nubium quidem concursus diem nobis reddidit
versionis ad perditionem jam evaserat, in cælum in - tristiorem : adventus autem doctoris (a ) hilariorem
travit. Sic cliam audivit Adam : Quo die aulem ede- illum effecit. Non eniin ila sol, cum dc medio cælo
ritis ex eo,mortemoriemini (Gen . 2. 17). Quid igitur» rum fastigio radios emillit, corpora illustrat, ut ex
an illo ipso die mortuus est ? Nequaquam , sed post medio suo throno facies paterne caritatis emiliens
illum diem nongenlos vixit et plures annos. Cur igitur radios, animas nostras illuminat. Quod cuin ipse quo
dixit Deus , Illa ipsa die moricmini? Seulenlia , non que probe nosset, non nobis solus advenit, sed et
experientia . Sic etiam latro in cælum ingressus est. luminarium cælu comitalus appulii, ut lux nobis co
Audi sane, quid dicat Paulus, ut neminem adhuc bo- piosior affulgeret. Quo fit ut nobis lætelur ecclesia et
norum retributionem accepisse declarel : nanı cum exsullent greges, nosque majori cum alacrilale scr
de prophetis ac justis dissereret, adjecit : Juxta fidem monem instituamus. Ubi enim pastorum concursos
deſunclı sunt isti omnes, cum repromissiones non acce- est, illic et ovium est securitis. lla nautæ lalanlur,
pisseni, sed a longe eas aspexissent, el salulassent, Deo cum plures illis adsunt gubervalores : dum enim
mielius aliquid pro nobis providente , ul non sine nobis maris tranquillitas et aeris est serenitas, gubernacu
consummarentur (11ebr. 11. 13. 40). Hac notale, ac lorum subsidio laborem illis remigationis levant, et
momoria tenele, eosque qui non audierunt, docele ; dum mare procellis agitatur, arle ac multitudine
atque hæc in ecclesia , in foro ac domi unusquis- operarum prælium undarum sedant. Idcirco nos etiam
que meditelur. Nihil enini sacra lectione jucundius. confidenier docendi causa sermoncm aggredimur, ct
Audi. quzso , quid dc illa dicat propheta : Quam dul- ipsorum precibus cuncta committimus. Ut autein
cia faucibus meis cloquia lua , super mel el favun (a ) De Flaviano loquitur.
613 IN GENESIM SERMO Vill. 616
δύναται εισελθείν εις την βασιλείαν των ουρανών της ο Προφήτης: Ως γλυκέα το λάρυγγί μου τα
Εί τοίνυν βασιλείαν ουρανών επηγγείλατο, εις πα λόγια σου, υπέρ μέλι και κηρίον τω στόματί μου.
ράδεισον δε εισήγαγε τον ληστήν, ουδέπω απέδωκεν Τούτο τοίνυν παρατίθει το κηρίον επί της τραπέζης
αυτώ τα αγαθά. της εσπερινής, ώστε πάσαν αυτήν ηδονής πληρώσαι
'Αλλ' έτερόν τι προς τούτο λέγουσι. Τον παράδει πνευματικής. Ούχ οράτε τους ευπόρους των ανθρώ
σον, φασίν, ενταύθα, ου τον παράδεισον είπεν, αλλά πων, πως μετά τα σιτία κιθαρωδούς και αυλητάς
το του παραδείσου ονόματι την βασιλείαν των ουρα επεισάγουσι; Θέατρον εκείνοι ποιούσι την έαυτών
νων ώνόμασεν. Επειδή γαρ προς ληστής διελέγετο, οικίαν· συ ποίησον την οικίαν την σην ουρανόν: ποιή
άνθρωπον ουδέν ακηκοότα των υψηλών δογμάτων, σεις δε, ουχί τους τοίχους αμείβων, ουδέ μεταλλάτ
ουδέ ειδότα περί προφητείας, αλλά πάντα τον χρόνον των τα θεμέλια, αλλ' αυτόν τον των ουρανών Δεσπό
ενέρημίαις διατρίψαντα, και φόνουςεργασάμενον, και την επί την τράπεζαν καλών τήν σήν. Ουκ επαισχύ
μηδέ παρακύψαντά ποτε εις εκκλησίαν, μήτε μετα νεται τα τοιαύτα δείπνα ο Θεός. "Ένθα γάρ διδασκαλία
σχόντα θείας ακροάσεως , μη ειδότα τί ποτέ εστι βασι. πνευματική , εκεί και σωφροσύνη, και σεμνότης, και
λεία των ουρανών, τούτο έλεγε : Σήμερον μετ' εμού επιείκεια: ένθα ανήρ και γυνή και παιδία, [683] και
έση εν τω παραδείσω: τω γνωριμωτέρω και συνηθε ομόνοια και φιλία, και τους της αρετής συνδεδεμένοι
δεσμοίς , εκεί μέσος ο Χριστός. Ου γαρ χρυσούν
στέρω [682 ] ονόματι του παραδείσου την βασιλείαν όροφον ζητεί, ουδε αστραπάς κιόνων,ουδε κάλλη μαρ
των ουρανών δηλοί,
λοι, και περί
περί εκείνης διαλέγεται
εκείνης αυτώ διαλέγεται
ο Χριστός. Δέχομαι .καιΟυκούν , φησίν , αυτω
εισήλθε εις την μάρων, αλλά ψυχής ώραν, και διανοίας ευμορφίαν,
και τράπεζαν δικαιοσύνης γέμoυσαν και ελεημοσύνης
βασιλείαν των ουρανών. Πόθεν δηλον; Εξ ών είπε, καρπούς έχουσαν . Κάν ίδη τοιαύτην τράπεζαν , ταχέως
Σήμερον μετ' εμού έση εν τω παραδείσω. Ει δε κοινωνεί του συλλόγου, και παραγίνεται. Και γάρ
βιαιοτέρα και λύσις αύτη , την σαφεστέραν επάξομεν. αυτός έστιν ο ειρηκώς: Πεινώντα με είδετε, και
Τί ούν έστιν αύτη ; Είπεν ο Χριστός, ο μη πι- έθρέψατε. "Οταν ούν ακούσης πένητος κάτωθεν με
στεύων εις τον Υιόν , ήδη κέκριται. Τί ούν; ήδη γάλα βοώντος , είτα από της τραπέζης των προκει
κέκριται ; Καίτοι ούπω ανάστασις, ούπω κόλασις και μένων δως τι τώ δεομένω, τον Δεσπότην εκάλεσας
τιμωρία : πώς oύν ήδη κέκριται; Απο της αμαρτίας. διά του δούλου προς την τράπεζαν την σην, πάσαν αυ
Και πάλιν, “Ο πιστεύων εις τον Υιόν, φησί, μεταβέ - την ευλογιών ενέπλησας, και διά της απαρχής αφορ
βηκεν εκ του θανάτου εις την ζωήν. Και ούκ είπε , μην μεγίστην του πληθύνεσθαί σοι τα ταμεία αγαθών
μεταβήσεται , αλλ', ήδη μεταβέβηκε και ούτος πολλών παρεσκεύασας. Ο δε Θεός της ειρήνης, ο
πάλιν από του κατορθώματος , κακείνος πάλιν από του διδούς άρτον είς βρώσιν, και σπέρμα τα σπείροντι ,
αμαρτήματος. "Ωσπερ ούν εκείνος κέκριται, μηδέπω πληθύνου τον σπόρον υμών, και αυξήσειε τα γεννή
κρινόμενος, κακείνος μεταβέβηκεν εις τηνζωήν, μη ματα της δικαιοσύνης εν πάσιν υμίν, την παρ' αυτού
δέπω μεταβάς , και προς εκείνον από του κατορ χάριν διδούς, και καταξιώσεις της βασιλείας των ου
θώματος, και προς τούτον από του αμαρτήματος, ρανών: ης γένοιτο πάντας ημάς επιτυχείν, χάριτι
και φιλανθρωπία
ως γεγενημένων δή πραγμάτων ούπω γεγενημένων δι' ού και μεθ' ου δόξα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού ,
τω Πατρί,
διαλέγεται ούτω και προς τον ληστήν έλεγε. Και τι νυν και αει , και εις τους καιτων
αιώνας αγίω Πνεύμα
τοαιώνων. Αμήν..
γάρ οι ιατροί,επειδάν ίδωσι τινα απεγνωσμένον, λέ
γουσιν, ότι ήδη τεθνηκε και νεκρός έστι, καίτοι γε ΛΟΓΟΣ Η'
έτι εμπνέοντα βλέποντες. Αλλ' ώσπερ εκείνος, επειδή Εις την ημέραν χειμέριον ούσαν, και εις την σύν.
ελπίδα σωτηρίας ουκέχει, τέθνηκε παρά τους ιατρούς : οδον των επισκόπων, και ειςτην δόσιν της εν
ούτω και ο ληστής, επειδή προσδοκίαν ουκέτι είχεν τολής προς τον 'Αδάμ, και ότι πολλής κηδεμο»
υποστροφής είς απώλειαν, εισελήλυθεν εις τον ουρανόν. νίας τον νόμον λαβείν .
Ούτω και ο Αδάμ ήκουσεν, " Η δ' άν ημέρα φάγητε α'. Η μεντων νεφών συνδρομή την ημέραν ημίν κα
από του ξύλου, θανάτω αποθανείσθε. Τί ούν, αυτή τηφεστέραν εποίησεν· η δε παρουσία του διδασκάλου
τη ημέρα απέθανεν; Ουδαμώς· αλλ' έζησεν έτη εννεα φαιδροτέραν αυτήν ειργάσατο. Ου γαρ ούτως ήλιος
κόσια και επέκεινα μετά την ημέρανεκείνην. Πώς oύν εκ μέσης των ουρανών της κορυφής τας ακτίνας
έλεγεν ο Θεός , ότι Τη αυτη ημέρα αποθανείσθε ; αφιείς, καταλάμττει τα σώματα, ώς όψις πατρικής
Τη αποφάσει, ου τη πείρα. Ούτω και ο ληστής φιλοστοργίας ακτίνας αφιείσα εκ μέσου του θρόνου,
εισήλθεν εις τον ουρανόν. "Ακουσον γούν τι φησιν και καταυγάζει τας ημετέρας ψυχάς. "Όπερ ούν και αυ
Παύλος, δηλών ότι ουδείς ουδέπω των αγαθών απέ τος συνιδών, ουχί μόνος ημίν παραγέγονεν, αλλά και
λαβε την αντίδoσιν· περί γάρ των προφητών και των φωστήρων χορόν έχων ήλθε μεθ' εαυτού , ώστε πλέον
δικαίων διαλεγόμενος επήγαγε . Κατά πίστιν απέ γενέσθαι το φώς. Διό και η εκκλησία ήμίν αγάλλε
ται, και σκιρτά τα ποίμνια, και ημείς μετά πλείονος
θανον ούτοι πάντες μη κομισάμενοι τας επαγγε προθυμίας
λίας , αλλά πορρωθεν ειδότες αυτές και ασπασά μη ποιμένων,των λόγων απτόμεθα. "Όπου γάρ συνδρο
εκεί και προβάτων ασφάλεια . Ούτω
μενοι, του Θεού κρείσσον τι περί ημών προβλε και ναύται χαίρουσι,
ούσης καιαυτοίς
κυβερνητών παρόντων
νηνεμίας, τον
ψαμένου, ίνα μή χωρίς ημών τελειωθώσι. Ταύτα πολλών και γαρ γαλήνης
κατέχετε, και μέμνησθε, και τους ουκ ακηκοότας της κωπηλασίας πόνον αυτοίς επικουφίζουσι διά των
διδάσκετε· ταύτα και εν εκκλησία , και εν αγορά , και oιάκων» και της θαλάσσης στασιαζούσης, τη τέχνη
εν οικία μελετάτω έκαστος . Ουδέν γάρ ήδύτερον και τη πολυχειρία την των υδάτων καταστέλλουσι
ακροάσεως θείας. "Ακουσον γούν τι φησι περί ταυ- μάχην. Διά τούτο και ημείς θαρρούντες , τον λόγον
 P
617 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINO . (618
εις διδασκαλίαν προτείνομεν, ταϊς ευχαϊς αυτών το πάν άφθονίαν των αναγκαίων: Και στέαρ πυρού εμπι
επιρρίψαντες. " Ωστε δε εύμαζεστέραν και σαφεστέραν πλων σε. 'Αλλ' όμως πάντων τούτων τήν του νόμου
υμίν γενέσθαι την ακρόασιν, και των χθες υμίν ειρη- δόσιν τιμιωτέραν απέφηνεν. "Οτι γάρ και ασφαλείας,
μένων αναμνήσωμεν εν βραχεί. Είπον ότι προ της και [685 ειρήνης, και απαλλαγής πολέμων, και ευπαι
του ξυλου βρώσεως ήδει το καλόν και το πονηρόν ο δίας, και πολυπαιδίας, και της των αναγκαίων άφθο.
άνθρωπος, και ότι ου μετά την γευσιν ταύτην έλαβε νίας πολλώ μείζονδώρόνεστι το νόμον λαβείν, και τα δι
[684| την γνώσιν. Είπον τίνος ένεκεν ξύλον γνωστών καιώματα του Θεού μαθείν, πάντων ύστερον αυτό
καλού και πονηρού ελέγετο, και πώς έθος τη Γραφή, θείς ως κεφάλαιον και σύνδεσμος των αγαθών, επή .
επειδάν τι πράγμα συμβή περί τόπον ή καιρόν, από γαγε λέγων: Ουκ εποίησεν ούτω παντί έθνει. Ούτω.
του πράγματος ονομάζειν και τον τόπον και τον και- πώς; Και μήν και άφθονίας, και των άλλων των απη
ρόν. Σήμερον αναγκαίον αυτήν αναγνώναι την έντο- ριθμημένων πολλοί πολλάκις απόλαυσαν, 'Αλλ' ου
λήν, δι' ής εκώλυσε του ξύλου την βρώσιν. Τίς ούν περί των προειρημένων λέγω, φησίν , αλλά περί του
έστιν αύτη; Και ενετείλατο Κύριος ο Θεός το'Αδάμ, νόμου, ότι Ουκ εποίησεν ούτω παντί έθνει. Και
λέγων: 'Απο παντός ξύλου του εν τω παραδείσω διά τούτο επήγαγε. Και τα κρίματα αυτού ουκ έδή
βρώσει φάγη. Θείος ο νόμος, αλλά προσέχωμεν. Ει λωσεν αυτοίς."Οράς πώς των απαριθμημένων απάν
γάρ βασιλικά αναγινώσκοντες γράμματα άνθρωποι, των αγαθών μείζον ο νόμος .
ολόκληρον ανιστώσι θέατρον» πολλώ μάλλον ημάς ουκ
ανθρώπων, αλλά Θεού νόμους αναγινώσκειν μέλλον β'. Τούτο και Ιερεμίας ενέφηνε τους γάρ εν αιχ
μαλωσία όντας θρηνών, έλεγε , Τι ότι εν τη γη των
τας διανίστασθαι χρή τη διανοία , και προσέχειν τοις εχθρών εί; Την πηγήν της σοφίας εγκατέλιπες .
λεγομένοις, τον νόμον λέγων. Καθάπερ ή πηγή πολλούς παντα
Οίδα ότι κατηγορούσί τινες του νομοθέτου , και τον ταχόθεν αφίησι τας εντολάς, άρδων ημών την ψυχήν.
νόμον αίτιον είναι φασι του παραπτώματος. Προς Είτα δηλών το εξαίρετον της τιμής της διά του νόμου
τούτο ούν ανάγκη στήναι πρότερον, και δείξαι διά των
γενομένης, έλεγεν: Ούκ ηκούσθη εν Χαναάν αύτη
πραγμάτων αυτών, ότι ουχί μισων τον άνθρωπον, η σοφία, ουδέ ώφθη εν Θαυμάν,ουδε υιοί "Αγαρ,
ουδέ υβρίσαι βουλόμενος την φύσιν την ημετέραν, οι έμποροι, και οι εκζητηται έγνωσαν τας οδούς
αλλά φιλών και κηδόμενος, τον νόμον έδωκεν. "Οτι αυτής, ουδε εμνήσθησαν των τρίβω αυτής. Και
γαρ εις συμμαχίαν ημίν αυτόν έδωκεν, άκουσον τε δεικνύς ότι πνευματική τις έστι και θεία, Τίς ανέβη,
φησιν Ησαΐας Νόμον γάρ εις βοήθειαν έδωκεν . φησίν, εις τον ουρανόν , και κατεβίβασεν αυτήν ,
“ Ο δε μισών, ου βοηθεί. Πάλιν ο Προφήτης βοά: Λύ- Είτα επήγαγεν: Ούτος ο Θεός ημών, ου λογισθή
χνος τοις ποσί μου ο νόμος σου , και φώς ταϊς σεται έτερος προς αυτόν . 'Εξεύρε πάσαν οδί »
τρίβοις μου. Ο δε μισών, ου λύει το σκότος διά του επιστήμης, και έδωκεν αυτήν Ιακώβ το παιδί
λύχνου, ουδε οδηγεί μετά φωτός τον πεπλανημένον. αυτού, και Ισραήλ το ηγαπημένο υπ' αυτού.
Πάλιν ο Σολομών: Λύχνος εντολή νόμου, και φως, Διά τούτο και ο Δαυίδ έλεγεν: Ουκ εποίησεν ούτω
και ζωή, και έλεγχος και παιδεία. Ιδού ουχί βοή- παντί έθνει, και τα κρίματα αυτού ουκ εδήλωσεν
θεια μόνον, ουδέ λύχνος μόνον , αλλά και φώς και ζωή: αυτοίς. Τούτο γούν και Παύλος αινιττόμενος έγραφε :
ταύτα δε ουκ έστι μισούντος , ουδε απολέσαι βουλομέ- Τί ούν το περισσόν του Ιουδαίου ; ή τίς ή αφέ
νου, αλλά χείρα ορέγοντος και διανιστώντος. Διά λεια της περιτομής ; Πολύ κατά πάντα τρόπον .
τούτο και ο Παύλος προς τον Ιουδαίον αποτεινόμε- Πρώτον μεν γαρότι έπιστεύθησαν τα λόγια του Θεού .
νος, και δεικνύς όσον εισήνεγκε κέρδος ο νόμος , και “Οράς πώς και ούτος ήρμήνευσε το, Ουκ εποίησεν
ότι ανάπαυσις , ού βάρησις της φύσεως ημών έστιν, ούτω παντί έθνει, και τα κρίματα αυτού ουκ έδή
έλεγεν: "Ιδε συ Ιουδαίος επονομάζη, και επανα- λωσεν αυτοίς ; Ει γάρ το περισσόν του Ιουδαίου
παύη το νόμο. Οράς ότι ουχί βαρών ημών την φύ- τούτο εστιν, ότι αυτοί μόνοι των άλλων ανθρώπων
σιν, άλλ' αναπαύων, τον νόμον έδωκεν ο Θεός ; Βούλει ετιμήθησαν τη δόσει του γραπτού νόμου, ουκ άρα
μαθείν ότι και τιμών ; Μάλιστα μεν ούν και ταύτα βαρών ημών τήν φύσιν, αλλά τιμών, τον νόμον έδω
έκανα δείξει την τιμήν και την κηδεμονίαν, πλήν κεν ο Θεός. Και ου τούτο μόνον έτίμησε, το δούναι
και αφ' ετέρων μαρτυριών αυτό τούτο ποιήσομαι φαν τον νόμον, αλλά και το δι' εαυτού δούναι και γάρ και
νερόν. Έπαίνει, φησίν, Ιερουσαλήμ, τον Κύριον· τούτο μέγιστον είδος τιμής, το μή μόνον παρασχεϊν .
αίνειτον Θεόν σου, Σιών» ότι ενίσχυσε τους μο- " Οτι γάρ μέγα τούτο εστι τοδώρον, άκουσον και του
χλούς των πυλών σου, ευλόγησε τους υιούς του Παύλου τούτο ενδεικνυμένου. Όρών γάρ τους Ιου
έν σοι: ο τιθείς τα όριά σου ειρήνην, και στέαρ δαίους πεφυσιωμένους εν τω τους προφήτας προς
πυρού εμπιπλων σε. Είτα είπών και την διά της αυτούς ελθείν, και καταστέλλων αυτών το φρόνημα,
άλλης κτίσεως ευεργεσίαν παρά του Θεού χορηγου- δεικνύς ότι μείζονος ημείς απολαύσαμεν της τιμής,
μένην, επήγαγε την εξαίρετον και μείζονα, ούτωσι ου διά δούλου, αλλά διά Δεσπότου της διδασκαλίας
λέγων· “ Ο αποστέλλων τον λόγον αυτού το Ια- τυχόντες, ούτωσι πώς φησι προς Εβραίους γράφων
κώβ, δικαιώματα και κρίματα αυτού το Ισραήλ. Πολυμερώς και πολυτρόπως πάλαι ο Θεός λαλή
Ουκ εποίησεν ούτω παντί έθνει, και τα κρίματα σας τους πατράσιν ημών, επ' εσχάτων των ημερών
αυτού ουκ εδήλωσεν αυτοίς. "Ορα πόσα κατέλεξεν ελάλησεν ημίν εν Yio. Και πάλιν αλλαχού Ου μό
αγαθά. 'Ασφάλειας πόλεως. 'Ενίσχυσε γάρ, φησί, νον δε , αλλά και καυχώμενοι εν τω Θεώ διά του
τους μοχλούς των πυλών σου· απαλλαγήν πολέ Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, δι' ου και την καταλ
μων: Ο τιθείς γάρ, φησί, τα όριά του ειρήνην· λαγήν[686 -687)ελάβομεν . Οράς αυτόνουκ επί τη κα
617 IN GENESIM SERMO VIII . G18
facilius ac dilucidius qux audietis percipere possitis , fines luos pacem : uberlalem annona : Et adipe frue
corum qu:e vobis hesterno die dicta sunt memoriam menli saliul le. Allamen his omnibus preliosiorem
paucis refricabimus. Dixi hominem , antequam de li- legis donationem esse declaravit. Nam quoniain et
gou comederol, bonum ac malum novisse, neque securilale el pace , el dispulsione bellorum , el libero
postquam gristassel, hanc illum scientiam adeplum rum fecundiiale au multitudine , atque annon :r ub) :r
esse . Dixi, quare lignm scientiix boni el mali dicc - lale mullo majus est donum legem accepisse, ac Dei
retur, et quo pacto soleal Scriplura, postquam circa justificationes didicisse , cum illud omnium postre
tempus aliquod locumve res qu:epiam eveneril, ab mum tamquam caput el congeriem bonorum collo
illa re duclum loco vel lempori pomeni tribuere : casset, adjccit dicens : Non fecil luliter omni nazioni.
opcra preliui hodie luerit ipsum manualum reci- Taliler , quo pacto ? Alijui alinona ubertale , alyue
tare, cujus interventu arboris illius est esus prohi- aliis, quae sunt enumerata , mulli siepius potili sunt :
bilus. Quodnam igitur illud est ? El præcepil Dominus verumtamen de illis quæ dicia sunt non loquor , in
DeusAdam dicens : Ex omni ligno quod est in paradiso quil , sed de lege , quod omninationi sic non feceril.
esca comedes (Gen . 2 . 16). Divina lex est, verum Propterca subjunxit : El judicia sua non manifestaril
allendamus. Si eniin homines dum regias legunt li- eis. Vides omnium bonorum quae su :it enumerala ma
leras, universum spectatorum cælum jubent consur- ximum csse legem).
gere :multo magis nos qui non hominum , sed Dei 2. lloc etiam Jeremias indicavit : dum enim eos
leges lecturi sumus, animos oporlel erigere, alique quiin captivitale vers: banlur lugeret , dicebat : Quid ,
iis quis dicumtur allendere . quod in terra inimicorum es ? Dereliquisti fontem sapien
An lex sil causa peccali. - Scio nonnullos Legisla - liæ (Buruch . 3. 10. 12) : legem ila vocans. Ut enim
lorem accusare , ac legem causam lapsus esse dicere. fonsmultos undique rivos emillit , sic ctiam lex mulla
Adversus hoc igitur primum certanduni esl, ac rebris undique mandila profundit , quibus animam nostrum
ipsis ostendenduni, non quod hominem odio haberet, irrig:it. Deinde prccipuum decus honoris , qui nobis
aut naturam nostram ignominia notare vellei, sed a lege dcfertur , ostendens aiebat : Non est audita in
quod arwaret cjusque curam gereret, legem dedisse. Changan hæc sapientia , neque visa esl in Thæman .
Ut enim discas in subsidium nobis cam datam esse , neque filii Agar mercalores , el exquisitores vium ejus
audi quid dicat Isaias : Leyem enim in auxilium dedit noverunt, neque semilarum ejus sunt recordati (Ibid . v.
(Isai. 8. 20) . Al qui odio prosequitur, non fert au - 22. 25). Atque ut spiritalem ac divinam esse demoli
xilium . Rursus vociferatur propheta : Lucerna pedi straret , Quis uscendit , inquit , in cælum , el deduxil
bris meis verbum tuum , el lumen semilis mois ( Psal. illam (Ibid . v. 29) ? Tum adjunxit : Ilic est Deusnoster.
418. 105). Alovi odio prosequitur, tenebras lucerna non æstimabilur alius ad eum . Adinvenil omnem vium
non disculit , nec errantem cum luce deducit. Salo . scientice et dedit eam Jacob puero suo , el Israel dileclo
mon rursus : Lucerna mandatum legis, et lux , et vila , suo (Ibid . v. 36 . 37). Proplerea diccbat etiam David :
el correplio , el disciplina (Prov. 6. 23). Ecce non Non ſecil taliter omni nationi, el judicia sua non mani
auxilium solum , nec lucerna solum , sed el lux cst festavil eis (Psal. 147. 20) . Iloc nimiruin et Paulus in
el vila : hæc porro non sunt odio proscquentis , ne nucns scribcbal : Quid ergo amplius Judæo est? aut
que perdere volentis , sed manum porrigculis ct cric que utilitas circumcisionis (Rom . 3 . 1 ) ? Mullum per
genuis . Ideo Paulus quoque dum in Jud:eum invehi- omnem modum . Primum quidem quoniam credila sunt
duir , et quantam lex invexerit utilitatem , ostendit , illis cloquia Dei. Vides quo pacto hic etiam exposuerit
eamque non gravare naturanı nostram , scil relicerc , illud , Non fecit laliter omninalioni , el judicia sua non
dicebal : Ecce lu Judæus cognominaris , el requiescis manifestavil eis ? Si enim hoc illud est amplius Judico
in leye (Rom . 2. 17). Vides non ul naturam nostrami quod illi soli ex aliis hominibus legis scripfie donatio
de- ne sunthonorati , non igitur iit naturam nostram gra
ecrearel. Deum legem de
gravaret , sed uit eam recrearel,
disse ? Visnc discere, id etiam illum egisse , ut ho - varel , sed ut honore afficeret , dedit legeni Deus.
norem deferrel ? Nam poterant et isla satis ostendere Neque hoc lantum honore allecit , quod legein dedii ,
et honorem delalum , el curam impensam : sed hoc sed etiam quod per seipsum dedit : hoc enim genus
ipsum aliisadhibitis testimoniis demonstrabu. Lauda , honoris est maximum quod non solum bona prxbuc .
inquit, Jerusalem , Dominum ; lauda Deum tuum , Sion : ril , sed per seipsum præbuerit. Hoc quippe magnis
quoniam confirmavit vecles porlarum quarum , bene- esse donum , audi quomodo l’aulus ostendit. Cura
dixit fliis luis in le : qui ponil fines suos pacem , eladipe enim in Dalos esse Judicos cerneret, quod ad eos pro
frumenti salial le ( Psal. 147. 12 - 14 ). Deinde post. phelx venisseil , ul corum arrogantiam coerie.it ,
quam alia dixit beneficia per alias creaturas collala , nosque majori esse affeclos honore denonstret , qui
subjunxit præcipuum et cæteris majus , his verbis non servi , sed Domini opera delatam doctrinain ac.
uleiis : Qui annuntial verbum suum Jucob, justificatie cepimus, his verbis utilur ad Hebræos scribeus : Mub
Nes el judicia sua Israel, Non fecil laliter ouninationi, lifariam mullisque modis olim Deus loquens patribus
el judicia sua non manifıslavit eis (Ibid .v . 19. 20 ). nusliis,novissmis diebus istis loquutus est nobis in Filio
Vide quam mulla enumerarit bona. Urbis securita . (lebr. 1. 1. 2). Et rursus alibi : Non solum autem , sed
lem : Confirmavil enim , inquit , vccles portarum lua. el gloriamur in Deo , per Dominum nostrum Jesum
rum ; bellorum depulsionem : Qui ponit cnim , inquit , Christum , perquem elreconciliationem accepimus (Rom .
619 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP . 620
5 . 11). Vides eum non ob reconciliationem tantum transferens fundamenta , sed si ad luam mensam Do
gloriari, sed etiam quod per Christum reconciliatio - minum ipsum cælorum voces. Non erubescil ejusmodi
nem acceperit ? Et rursus cum resurrectionem ma- convivia Deus. Ubi n :umque spiritualis doctrina, ibi et
gnifice celebraret , ait : Ipse Dominus descendet de temperantia , et modestia , et lenitas ; ubi vir el lixor
cælo (1. Thess. 4 . 15 ). Vide illic quoque per Dominum ac liberi, concordia et amicitia et virtutis vinculis fue.
lotum perfici : et hic non per aliquem famulum , rint colligali , illic versatur in medio Chrislus. Non
non per angelum et archangelum , sed ipse per se ip enim aureum laqueare quærit, nec columnarum ful
sum Adam priecepit , duplicihominem honore affi gorem , nequc marmoris pulchritudinem : sed anime
ciens, et quod legem dederit, el quod dederit per se decorem ac mentis formam , el mensam justitia reſer
ipsum . Quomodo igitur lapsus est ille ? Ob ignaviam tam , el eleemosyn:u fructibus abundantem . Quod si
suam : idque ostendunt quolquoi legem acceperunt, mensam ejusmodi viderit , confestim ejusinodi con
nec lapsi sunt, sed et plura quam imperala fuerant, venlus ſil particeps, cl in eum se inferi. Ipsc enim
præstiterunt. Sed quoniam hoc tempus video nos in est , qui dixit, Esurieniem me vidistis el aluislis (Mall.
angustum redigere, in alleram dissertationem sermo- 25 . 35). Cum igitur inferius magna voce clamantcin
nem rejiciemus : vos vero quæ dicta sunt conservate, audiveris pauperem , deinde quidpiam eorum que ap
ac memoria tenele , illosque qui non audierunt, do - posita sunt de mensa egeno dederis, Dominum ad
cete , atque hirc in ecclesia , in foro , ac domi unus- mensam vocasti per servum , et illam lolam Dei be
quisque mediielur (a). Nihil enim sacra lectione ju - nedictionibus replevisli, oblatisque primitiis inasimam
cundius. Audi sane quid de illa dicat propheta : Quam occasionem tua promptuaria plurimis complendi bo
dulcia faucibusmeis eloquia tua, super mel et favum ori nis præbuisti. Deus autem pacis et caritatis , quidat
meo (Psal. 118 . 103 ) . Ilunc itaque favum in resper- panem ad manducandum ( 2. Cor. 9. 10 ), et semen
tina mensa appone , ut totam illam spirituali repleas seminanti , vestram sementem multiplicel, el augeat
voluptate. Non videtis homines opu 'enlos, quomodo increnenta frugum justitie in omnibus vobis , suam
post epulas ciihar: dos ac tibicines introducant? Ili dans gratiam , nosque regno cælorum dignelur : cujus
suas ædes theatruni efliciunt, lu tuas ædes erlum ef- nos participes fieri contingal, gratia et benignitate
fice : id vero eflicies , non parietes immutans, aut Domini nostri Jesu Christi, cum quo Patrigloria , ho
(a) Quædam ex sequentibus ad verbum homilia præ nor, imperium , una cum Spiritu sancto, nunc et sem .
cedenti leguntur. per, el in sæcula sa culorum . Amen .

MONITUM AD SERMONEM

Hic sermo, longo post oclo alios temporis intervallo habitus, in hac serie posilus fuil, non modo
quia in illo de Abraham et de Noe pluribus agilur, sed etiam quia non pauca hic habentur similia ,
imo eadem pene quæ in Homiliis in Genesim . Hunc porro Sermonein eodem habuit anno quo fomi
lias triginta duas priores in Genesim , et quo Homilias in principium Aclorum , et de mutatione nomi
mum . Cujus chronologiæ rationem explicatam habes in Monito ad Homilias in principium Aciorum
Tomo 3 (col. 63), itemque in Monilo ad Homilias de mutatione nominum eodem Tomo (col. 111). Quo au
lem anno hæc lanta homiliarum sermonumque series pronuntiata fuerit, nondum poluimus deprehen
dere. Illud solum pro certo exploratoque habemus, omnes post annum 387 habitas fuisse. Ea de re

SERMO IX . præsentis sermonis sumere proæmium ,siquidem scire

Quomodooporteatfratrum peccata arguere, el quod eo -
vocatus sit Abraham , et de nomine Noë : quod non
frustra qul sine causa justi illi fuerint his nominibus
appellati, sed iln dispensante Dei providentia .
1.Haud difficile forel ex conscquentia nuperdictorum
posselis quid nuper a nobis dictum , et quomodo fini
per affuere , hodie non adsunt, el ex iis quinunc ad
sunt,nuper abfuere, cogit auditorum varietas, ut re
petenda sint, que nuper dicta : unde el ii qui prius
sernioncm audierant, inelius dictorum memoriam
619 IN GENESIM SERMO IX . G20
ταλλαγή καυχώμενον μόνον, αλλά και επί τω διά του επαισχύνεται τα τοιαύτα δείπνα ο Θεός. "Ένθα γαρ
Χριστού λαβείν την καταλλαγήν ; Και πάλιν την ανά. διδασκαλία πνευματική, εκεί και σωφροσύνη και
στασιν σεμνύνων, φησίν: Αυτός ο Κύριος καταβή- σεμνότης και επιείκεια : ένθα ανήρ και γυνή και παι
σεται εξ ουρανού. "Ορα κακεί διά του Δεσπότου το δία και ομόνοια και φιλία, και τους της αρετής συν
δι' αγγέλου και αρχαγγέλου, αλλ' αυτός δι' εαυτου χρυσούν όροφον ζητεί, ουδε αστραπάς κιόνων, ουδε
ενετείλατο το 'Αδάμ, διπλή τιμή τον άνθρωπον τι- κάλλη μαρμάρων, αλλά ψυχής ώραν, και διανοίας ευ
μών, και το δούναι τον νόμον, και το δι' εαυτού μορφίαν, και τράπεζαν δικαιοσύνης γέμoυσαν, και
ος ούν ολίσθησεν εκείνος ; Παρά την εαυτού ελεημοσύνης καρπούς έχουσαν. Καν ίδη τοιαύτηντρά
ραθυμίαν" και δηλούσιν όσοι νόμον έλαβον , και ουκ πεζαν, ταχέως κοινωνεί του συλλόγου, και παραγί
ώλισθον, αλλά και πλείω των επιτεταγμένων εποίη - νεται. Και γάρ αυτός έστιν ο ειρηκώς: Πεινώντα με
σαν. 'Αλλ' επειδή τον καιρόν ημάς ορώ συνελαύνοντα είδετε, και έθρέψατε. "Οταν ουν ακούσης πένητος
τούτον, εις ετέραν διάλεξιν αναβαλούμαι τον λόγον κάτωθεν μεγάλα βοώντος , είτα από της τραπέζης
υμείς δε τα ειρημένα τέως φυλάττετε , και μέμνησθε , των προκειμένων δως τι τώ δεομένη, τον Δεσπότην
και τους ουκ ακηκοότας διδάσκετε, και ταύτα και εν εκάλεσας διά του δούλου προς την τράπεζαν την σην,
εκκλησία, και εν αγορά, και εν οικία μελετάτω έκα- πάσαν αυτήν εύλογιών ενέπλησας, και διά της απαρ
στος. Ουδέν γάρ ήδύτερον ακροάσεως θείας. "Ακουσον χής αφορμήν μεγίστην τού πληθύνεσθαί σοι τα τα
γουν τι φησι περί ταύτης ο Προφήτης, "Ως γλυκέα μεία αγαθών πολλών παρασκεύασας. Ο δε Θεός της
το λάρυγγί μου τα λόγια σου, υπέρ μέλι και κη- ειρήνης και της αγάπης , ο διδούς άρτον είς βρώσιν,
ρίoν το στόματί μου. Τούτο τοίνυν παρατίθει το και σπέρμα τα σπείροντι, πληθυνοι τον σπόρον ύμών,
κηρίον επί της τραπέζης της εσπερινής, ώστε πάσαν και αυξήσειε τα γεννήματα της δικαιοσύνης εν πάσιν
αυτήν ηδονής πληρώσαι πνευματικής. Ούχ οράτε τους υμίν, την παρ' αυτού χάριν διδούς, και καταξιώσεις
ευπόρους των ανθρώπων, πώς μετά τα σιτία κιθαρω- της βασιλείας των ουρανών, ης γένοιτο πάντας ημάς
δους και αυλητάςέπεισάγουσι ; Θέατρονεκείνοι ποιούσι επιτυχείν χάριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου ημών
την έαυτών οικίαν· συ ποίησον την οικίαν την σην Ιησού Χριστού, μεθ' ού Πατρί δόξα, τιμή, κράτος,
ουρανόν · ποιήσεις δε ουχί τους τοίχους αμείβων, ου- συντώ αγίω Πνεύματι, νυν και αει , και εις τους αιώ
δε μεταλλάττων τα θεμέλια , αλλ' αυτόν τον των ουρα - νας των αιώνων. Αμήν.
νων Δεσπότην επί την τράπεζαν καλών την σήν. Ουκ

- .

QUOMODO OPORTEAT FRATRUM PECCATA ARGUERE, ETC.

QUI EST NONUS IN GENESIM .

vide quæ diximus in Mopilo ad Ilomilias in principium Actorum , atque in Præfatione ad hunc quartum
Tonium .
Seculus est hic Sermo Homiliam secundam de mutatione nominum ; nam dux priores de mutatione
nominum homili:e hic commemorantur, nempe num . 1 et num . 5. In hoc sermone perinde atque in
præcedentibus de mulatione nominun homiliis longo proæmio usiis est Chrysostomus : hinc querele
populi Antiocheni,hinc reprehensiones ob nimiam proæmiorum longitudinem . Cujus querimoniæ occa
sioiie paucis elapsis diebus illam de ferendis reprehensionibus homiliam habuit, quam nos in serie llo
miliarum demulatione nominum posuimus T. 3 (col. 131).
Interprelalio Latina est Frontonis Ducæi.

ΛΟΓΟΣ Θ'. λύσαμεν πρώην, πόθεν δε αυτόν σήμερον ανελέσθαι

Εις το, πώς δεί επιτιμών τοίς των αδελφών αμαρ-
τήμασι, και ότι χρή της τούτων σωτηρίας προ
νοείν , και διά τί "Αβραμ Αβραάμ εκ.λήθη, και εις
το όνοματου Νώε: ότι ούχ απλώς ταύτα οι δίκαιοι
εκαλούντο τα ονόματα, αλλά τη του Θεού οικο
νομία.
α'. Ει μεν ην δυνατόν υμίν ειδέναι, τι μεν ημίν είρη-
ται, τι δε υπολέλειπται, και που μεν τον λόγον κατε-
χρή, ευθέως τα προοίμια από της ακολουθίας των
πρώην ειρημένων εποιησάμην άν. Επειδή δε και των
τότε ακηκοότων ημών πολλοί σήμερον ού παρή
κασι , και των νυν παρόντων τότε ουκ ήκουοαν , το
διάφορον των ακροατών αναγκαίαν ποιεί γενέσθαι
των ειρημένων ημίν την εξήγησιν ούτω γαρ και τους
εξ αρχής παρακολουθηκόσι τα λόγω μάλλον έμπαγή
 (621 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCINEP. CONSTANTINOP . 622
σεται τούτων ή μνήμη , πάλιν αναμιμνησκομένοις αμαρτήσαντα λέγων , αλλά τον σπουδάζοντα μέν
ών ήκουσαν και τους απολειφθείσιν ου τοσαύτη κατορθώσαι , υπό περιστάσεως δε διαβολικής υπο
έσται βλάβη, του λόγου γνωριμωτέραν αυτοίς άνωθεν σκελιζόμενον. Ο γάρ τοιούτος ου τοσούτον κατηγο .
ποιούντος την διδασκαλίαν. Και μην ίσως αν είπoιεν ρίας όσον συγγνώμης εστίν άξιος. Εάν και προλη
οι αεί παραγινόμενοι , ότι δι' αυτό μέν ούν τούτο ουκ φυή άνθρωπος. Πάλιν εφ' έτερον είδος συγγνώμης
εχρής αναλαβείν τα ειρημένα, ένα απολειφθέντες και κατέφυγε, της φύσεως την ασθένειαν, ήν διά της
των συνάξεων καταφρονήσαντες , έργω την βλάβην προσηγορίας ήνίξατο . Καθάπερ ούν και μέγας Ιώβ
υπομείναντες , βελτίoυς γένωνται, τη ζημία [ 688] επισπάσασθαι παρά του Θεού συγγνώμην βουλόμενος,
σωφρονιζόμενοι. Τι έστιν
έλεγε : πήν άνθρωπος , αμαρτη
Εγώ δε έπαινώ μεν υμάς, ότι ούτω δάκνεσθε υπέρ επισκο εποιήσ ω των ότι λογίζη μάτωναυτόν , και;
αυτού
της ραθυμίας των αδελφών, και τον ζήλον θαυμάζω ούτω και ημείς ποιώμεν, όταν τινά των ημαρτη κότων
βούλομαι δε και φιλανθρωπία τον ζήλον υμάς κερά- εξαιτώμεθα, " Ανθρωπός, έστι,συνεχώς λέγοντες , και
σαι τούτον . Ζηλος γάρ συγγνώμης απεστερημένος, της φύσεως αναμιμνήσκοντες , και ταύτη προς έλεον
ου ζηλος , αλλά θυμός μάλλόν έστι , και νουθεσία , εφελκόμενοι τον αγανακτούντα. Διά τούτο και ο
φιλανθρωπίαν ουκ έχουσα, βασκανία τις είναι δοκεί. Παύλος έπί τήν φύσιν και την ευτέλειας αυτής κατέ
Διά τούτο υμάς μάλλον παρακαλώ, μη πικρώς τα φυγεν ειπών, Εάν και προληφθή άνθρωπος έν τινι
των πλησίον κρίνειν αμαρτήματα . "Ωσπερ γαρ και παραπτώματι . Ούχ απλώς τα μεγάλα λέγει αμαρ
χωρίς συγγνώμης ορών τα των αδελφών τραύματα, τήματα, τα συγγνώμης μείζονα και τα φιλανθρωπίας
εί ποτε και αυτός αμάρτοι , ουδένα ευρήσει τον συγ- ουκ άξια, αλλά τα μικρά και κατεσταλμένα. Υμείς
γνώμην αυτώ νέμοντα· ούτως ο μετ' ελέου δικάζων οι πνευματικοί . Ο μεν αμαρτων, άνθρωπος , οι δε
τοίς των πλησίον παραπτώμασιν , ει ποτε υποσκελι -
κατορθoύντες , πνευματικοί. Εκεί της φύσεως είπε
σθείη , πολλούς όψεται τους χείρα ορέγοντας. Και το όνομα , ενταύθα της αρετής έθηκε την προσηγο
ταύτα λέγω νυν, ου την ραθυμίαν των απολειφθέντων ρίαν.
αυξήσαι βουλόμενος, αλλά την ημετέραν κηδεμονίαν Πολύ δε το μέσον του ανθρώπου και του πνευμα
επιτείναι σπουδάζων , ίνα μετά λόγου γίνεται και τικού . Υμείς οι πνευματικοί. Εί πνευματικός εί,
φιλοστοργίας. Επεί και ημείς πολλούς και μακρούς δείξόν μοι την ισχύν σου, μή από της σης σωτηρίας,
τη προτεραία κατ' αυτών απετείναμες λόγους , και αλλά και από της έμής σωτηρίας, αλλά και από της
ουδε ανθρώπους αυτούς είναι έφαμεν, καθάπερ μέ βοηθείας της εις τους πεπτωκότας. Τούτο γάρ πνευ
μνησθε , κατηγόρους αυτούς επιστήσαντες δύο προφή- ματικού , μή περιοράν τα οικεία μέλη ήμελημένα.
τας τους κορυφαίους : τον μεν λέγοντα , Ηλθον , και Καταρτίζετε τον τοιούτον . 'Αχείρωτον ποιείτε,
ουκ ήν άνθρωπος εκάλεσα, και ουκ ήν ο υπακου- φησίν, ακαταγώνιστον, άμαχον το διαβόλω . Σκοπών
σύμενος τον δε καταβοώντα πάλιν και πυνθανόμε- σεαυτόν , μή και συ πειρασθής .
νον : Προς τίνα λαλήσω και διαμαρτύρομαι ; 'Απε- β'. Αύτη μεγίστη συμβουλή, αναγκαστική παραίνε
ρίτμητα τα ώτα αυτών , και ου δύνανται ακούειν . σις . Kα, λίθος ή ο ακούων , ικανόν αυτόν φοβησαι το
Και σφόδρα αυτών διά τούτων και των τοιούτων
εδάκομεν την διάνοιαν. 'Αλλά νύν αυτούς πάλιν πα ρημα, και προς ανάληψιν διεγείραι του πεπτωκότος.
ρακαλούμεν• ούτω γάρ και ο Παύλος εκέλευσεν· Ού βούλει, φησίν, ώς αδελφός ελεήσαι ; ου βούλει ως
"Ελεγξον γάρ, φησίν, επιτίμησον, παρακάλεσον . ανθρώπω όντι δούναι συγγνώμην ; ου βούλει ως
Ούτε γάρ τούτο αεί χρή ποιείν μόνον, ούτε εκείνο πνευματικός χείρα όρεξαι ; Τα κατά σαυτόν σκόπη
μόνον, αλλ' εκάτερα μίξαντα απηρτισμένης εργάζε σον, και ου δεήση του συμβουλεύοντος , ώστε βοηθή
σθαι την ωφέλειαν." Αν τε γάρ διαπαντός ελέγχωμεν, σαι τώ κειμένω, αλλ' οίκοθεν και παρά σαυτού δέξαι
αναισχυντοτέρους αυτούς απεργαζόμεθα • αν τε δια - την παραίνεσιν. Πώς και τίνι τρόπω ; Σκοπίων σε
παντος παρακαλώμεν , ραθυμοτέρους ποιούμεν. Διά αυτών , φησί, μή και συ πειρασθής. Ουκ είπε ,
τούτο και ιατροι ουχί τέμνουσι μόνον, αλλά και Πάντως γάρ και συ αμαρτήση, ίνα μή φορτικώτερον
τραύματα επιδεσμούσιν· ουδέ αεί φάρμακα πικρά ποιήση τον λόγον · αλλά πώς ; Μή ποτε και συ πει
επιβάλλουσιν, αλλά και προσηνή πολλάκις : δι' εκεί- ρασθής. "Ισως δε αμαρτήση, ίσως δε ουχ αμαρτήση.
νων μέν των προτέρων το σεσηπός αποκαθαίροντες, Επεί ούν άδηλον το μέλλον , προαπόθου σου φιλαν
διά τούτων δε των δευτέρων την εξ εκείνων οδύνην θρωπίας έρανον, δι' ών εις τον πλησίον ποιείς, ήν
παραμυθούμενοι. Διά τούτο και αλλαχού φησιν ο ποτε περιτραπείης , πολλήν εύρήσεις συγγνώμης
Παύλος : 'Αδελφοι , εάν και προληφθή άνθρωπος αποθήκην αποκειμένην . Ουκ είπε, Μή ποτε και συ
έν τινι παραπτώματι, ύμείς οι πνευματικοί καταρ- αμάρτης , μή ποτε και συ πέσης : προσέχετε ακριβώς
τίζετε τον τοιούτον, σκοπών σεαυτόν μή και συ
και συ
πειρασθής . 'Αρίστη παραίνεσις , απηρτισμένη συμ τη δυνάμει των ρημάτων αυτών» αλλά, Μή ποτε και
βουλή , πολλήν έχουσα την κηδεμονίαν, σπλάγχνα και πειρασθής
συ . "Έδειξεν
πειρατής ουχ ότι πειρατών
ώμολογημένος της έχομεν εχθρών:
επιθέσεως τον
ενδεικνυμένη πατρικά : όντως της Παύλου γλώττης
τα ρήματα, αδελφοί. Ευθέως από του της συγγενείας καιρόν έχει, αλλά πολλάκις ημίν και καθεύδουσι και
ονόματος προς την εύνοιαν έπεσπάσατο τον ακροα ραθυμούσιν επιτίθεται • διά τούτο κακείνος και προλη
τήν. Τας αυτάς ώδίνας έλυσας αυτώ , τας αυτάς φθείς συγγνώμης άξιος , επειδή υπό πειρατού εάλω.
έτράφης τροφάς, τον αυτόν έσχες πατέρα , εκοινώνη . Ου γαρ ήν [ 690 ] αύτω φανερά η μάχη, ούδέ ώμολο :
σας αυτό κατά τον τόκον τον πνευματικόν » την συY. γημένος ο καιρός του πολέμου , αλλά αγνοούντι επέ.
γένειαν τοίνυν ταύτην και εν τη των πτωμάτων επι . θετο , και διά τούτο περιεγένετο. Ούτω και οι πλέον
δείκνυσο διορθώσει. Εάν προληφθη. Ουκείπεν, Εάν τες την θάλατταν την μεγάλην ταύτην και ευρύχι
αμάρτη , αλλ' επί είδος αμαρτίας κατέφυγε συγγνώ- ρον ποιούσι. Κάν εξουρίων αυτοίς φέρηται το σκάφος,
μην έχον. Το γάρ, 'Εάν προληφθή , τουτέστιν, εάν κάν πάσης απολαύωσιν ασφαλείας, ίδωσι δε πόρρω
[689] επηρεαστή , εάν απατηθή, ου τον έκ μελέτης θεν ναυαγήσαντας ετέρους , ου προς την οικείαν ευ
091 IN GENESI SERMO IX . 622
firment : cliis qui ablucrunt, non tam damnosum sit si erraverit, nequc eum qui dedila opera peccavil di.
abfuisse, si el ipsis innotescat doctrina pridem habita. cit, sed eum qui sluduit benc agere, supriimaliis
Et forlassis dicent qui semper sunt prasentes , pro - lamen est a potestate diabolica el viclus. Nain lilis
pler illos nupcr dicta non esse resumenda , ut ii qui non tam accusationem quam venjam meretur, Si
cum aliis convenire contempserunt, hoc damno emen - præoccupatus fuerit homo. llerum ad aliam venix
deniuir, et fiant posthac diligentiores. speciem confugit, nempe nature infirmitatem , quam
Zelus temperandus misericordia. — Equidem lau nomine hominis insinuat. Sicut igillir etmagnus Job
Jo, quod fratrum doletis ignaviam , et admiror ze- veniam a Dco impetrare volens, dicebal : Quid est
Jum : vellein autem vos zelum hunc lemperare mise- homo quod repulas eum , el visitationem peccatoriin
ricordia . Zelus enim veniam ncgans, potius furor est ejus fecisti (Job . 7. 17)? sic et nos faciamus , quando
quam zelus, et admonitio , lenitate destituta , invidia cum peccatore aliquo expostulatur, continue dicamiis ,
quidam est. Quapropter magis vos obsecro, ne ama . llomo est : el naturae recordatione ad misericordiam
re de proximorum judicetis peccatis. Nam sicut is indignantem provocemus. El ea de causa P.vulus ad
qui alısque commiseratione vulnera fratrum speclat, naturam et cjus infirmitatem confugit, cum dixit : Si
mullum inveniet qui se dignclur venia , si quando ct et præoccupatus fuerit homo in aliquo delicio . Non
ipse p' ccaveril : ita qui cum misericordia de la ; su simpliciter magna peccala dicil , quic majora quam
proximni judical, si quando el ipse supplantalus fuerit, ut veniam et misericordiam mereri videantur, sed
multos videbit manum porrigentcs. El bac nunc di- parva ct abjccia . Vos qui spirituales . Is qui peccat ,
co , non quod velim corum qui raro huic conveniunt homo; qui vero bene operantur, spirituales dicuntur.
negligentiam augeri, sed quod majorem curam ho - Ilic virtutis vocabulum posuit, illic naturæ nomen
slram ergo illos cupiam ,ita ut cuin ratione et amoris dixit.
all: clu geralir. Alioquin etuos superioribus diebus Spiritualis homo quis . - Mulluin autem differt
multos el longsis sermones adversum illos pronuntia . homo, et spirirualis . Vos qui spirituales. Si spiritualis
vimus, et negne hominum nomine dignos diximus : es, ostendemihivirtutem luam , non a tua, sed a mea
siculmeniinistis (a) nos in hoc produxisse prophetas salille, sed a subsidio quod lapso lers . Hoc eniin spi
duos præcipuoi contra illos : quorum unus dicit : ritualis est , non despicere sna membra periclitantia .
Veni , el non erathomo : vocavi, el non eral qui audi- Instruire lalem . Facile , ail, ne capi possit,ne certan
rel (Isai. 50. 2); alius autem clamat , et dicit : Cui do defaligelur, ne pra'liando adversus diabolum suc
loquar el lestificabor ? Incircumcisæ aures eorum , et cumb:il. Considerans temetipsum , ne el lu lenteris.
non possunt audire (Jer. 6 . 10) Quibus verbis merlem 2 . lloc summum consiliun est, etadmonitio maxi.
eorum satis acriter perstrinximus. Nunc vero iterum me cogens. Etiamsi saxcus fueris, etaudias, verbum
obsecramus : sic enim et Paulus jussit : Argue , in - hoc sufliciel ad lerrendum , et provocandum , quo fc
quil, increpa, obsecra (2 . Tim . 4. 2). Neque enim hoc ras auxilium lapso . Non vis , ail , ut frater miscreri ?
semper soluni agere oporlet, neque semper illud so- non vis ut hominibus concedere vcniam ? non vis ut
Jum : scd utrumque alternis vicibus , quo major inde spiritualis manum porrigere ? Considera conditionem
scquulur vtil tis . Nam si semper argueremus , impu - tuam : et non indigcbis consiliario , sed perlemel
dentiores illi fierent: si semper obsecr.iremus, igna- ipsum jacentem juvabis, eta Iemetipso admoneberis.
viores redderentur. Quapropter el miedici non solum Quo pacto , el quo niodo ? Considerans leme ipsum , ail,
sccani, sed el vulnera obligant : neque semper ama- re el lu lenteris. Non dixit : Nam omnino el 111 pecca
ra, scd nonnumquam etiam lenia pharmaca infundunt: bis , lie molestjor esset : sed quomodo dixit ? Nequan
lll per priora illa purilicentur saries el purredo , per do el tu lenieris. Fieri enim potest ut pecces : fieri
posteriora autem mitigetur inuslus ab illis dolur. Et eriam polest ut non pecces. Et quia incertum estfu•
idcirco alibi quoque inquit Paulus : Fratres, sipræoc . lurum , para tibi misericordic sportulas , quas illi
cupa!us fuerithomoin aliquo delicio, vos qui spiritua dines, lit per illa qu:e proximo impendis , si el lu
les esiis, corripile illum , considerans lemetipsum , ne et aliquanilo lapsus fueris , invenias promptuaria mise
lu lenteris (Gulat. 6. 1). Optima admonitio , perfectum ratione referia . Non dixit, Ne quando el lu pecces,
consilium , quod paterna viscera declarat, el ejus qui ne quando el in cadas : allendile diligenter ad vim
magnam nostri curam gerit. Vere lingue Pauli verba, verborum ipsorum : sed , Ne quando el lu lenteris.
fratrcs. Satis eximio nomine benevolum reddidit au - Quo simul indicatur , nos habere inimicum tentato .
ditorein : quasi diclurus : Ejusdem uteri parlu et rem : et lentator non stalutum insidiandi lempus ha
doloribus prognalses,eumdem habuisti patrem ,iis - bel ; plerumque enim in nos dormientes el negligen
dem alimentis educalus es, communicasti ei in partu les inipelum facit : ct idcirco preoccupalus ille magis
spirituali ; crignationem et fraternilalem hanc etiam in dignus est , cui condonelur , quoniam a lentalore ca
corrigendis proximi erratis declara . Si preoccupatus plus est. Non enim eial ei manifesta pugna , neque
ſueril. Non dixit , Si peccel, sed ad genus peccati con - eondictus dies belli , sed in incautum impeluin ſecil ,
fugit, quod majorem merelur veniam . Si pra ’occupa atque idcirco superavil. Sic haulæ quoque faciunt,
lus ſueril : hoc est, si graviter lentatus succubuerit , cum per magnum el spatiosum mare navigant. Licet
(2) Hic denotatsermonein ia illud, Saulusadhuc spirans navis secundo vento feratur , licet omni fruanlur se.
miinas, etc., qui est primus de Nulatione nominum . curitale, cum tamen viderint alios vel procul naufra
623 S. JOANNIS CURYSOSTOMI ARCIJIEP, CONSTANTINOP. 621
gium facere, non , suam spectantes utilitatem , illorum jam corrupisti : quia ignavix el invidi:r gravissimos
contemnunt calamitatem : sed sistunt navem , laxant morbos foves. Satis enim ad perditionem tuain lue.
anchoram , delrahunt vela , ejiciunt funes , projiciunt rit, vel ob malitiam , vel ob invidiam , vel etiam ob
tabulas, ut ille qui a fluctibus mergitur, forle aliquo ignaviam non communicare aliis. Contra , si citra in
illorum arreplo emergal. Imitare igitur et lu nautas , vidiain el ad alios Transmiseris alimoniam , el tibi
homo : nam ettu mare navigas magnum et spatiosum , ipsi et aliis proſulurus es. Sed de iis dictum est
nempe vitæ präsentis, quod mullas habet belluas, satis.
piratas, petras, et latentes scopulos , crebrisque lur- 3 . Nunc operæ preliuni fuerit , venire ad con .
batur fluctibus, et in co nauſragantur plurimi. Cum textum eorum quæ nuper dicta fuerunt. Quæ erant
igitur videris navigantium aliquem diaboli insidiis ergo illa ? De Saulo et Paulo lunc exquirebamus,
amitlere divitias salutis , nalare in fluctibus, et jam quare aliquando Saulus , et aliquando Paulus vocalus
subinergi, sisle navem , et relictis negotiis tuis , sla sit (a ) ; ct inde dizressi sumus in niultorum nominum
tim iilius provide saluti. Nam moram non siistinel, historiam . Verum quia semel hinc solvimus , non vi
neque dilationem , qui submergi incipit. Igitur stalim detur dignum esse , ut cum utilis adhuc occurrit ne
accurre , ct quantocyus e fluctibus eum eripe, nihil gotiatio , len ere eam prætereuntes negligamus. Nam
non age ut ipsum ex profundo interitus extrahas : licet propter Pauluin in hoc argumentuni deveneri
etiamsi le plurima negolia aliorsum vocentel trabant, mus, nihilominus el aliorum nominum rationes hac
nibil ducasmagis necessarium salute sic laborantis ; negotiatione invenire possumus. Sicutelmercatores,
nam si paruiper differre volueris , perdelur lernpe - qui mare navigant.
navigant, et propter minuta quedam in
slate rabida. Unde in tantis periculismagna accelera - longinquas terras proficiscuntur : cum vencrint in
tione opus est et sludio . Audiquomodo Paulus , viso pelitam civitatem , viderinlque copiam aliarum rerum
homine quodam qui in profundum rapiebatur , solli sibi conducibilium , præter eas propter quos a patria
cilus et anxius eral , el alios excitabat. Confirmale in exierunt, multo plura quam decreverant , mercantur.
illum caritalem , inquit, ne forle Irislitia abundantiore Quod si quis eos reprehendat, his se verbis luentur :
absorbealur ille (2.Cor. 2. 8. 7). El propler hoc jubet Longa via venimus , mullas tempestales, multa peris
statim præbere manum , ut ne interim dum differimus cula perlulimus , iransmarinam suscepimus peregri
præventus ille absorbealur. Curam igilur geramus nationem : quid igitur velat negotiationem nostram
fralrum nostrorum . fieri ampliorem ? Talia utique et nobis dicere licel.
Quo signo internoscuntur Christiani. – Hæcsumma Nam inquirentesde nominibus Pauli, invenimus con
vit:e nostra est ; hoc signo internoscimur an Chri- sequenler ut nundinationem aliorum nominum :
siiani simus , cum non solum quæ nostra sunt spe- nempe Petrum antea Simonem dictum : et filios Ze.
clamus, sed el membra nostra perversa corrigimus bediei Joannem el Jacobum filios tonitruinuncupalos.
el instruimus. Hoc maxinium indicium fidei. In hoc Invenimus el in Veleri Abraham , qui antea Abian
enim cognoscent omnes, inquit, quod discipulimei estis, vocatus fuil : et Jacob Israelem nominatum ; et Sar
si vos diligilismuluo (Joan . 13. 35 ). Caritatem aulem ram Saram . Juvenimus præterea aliis non fuis mil
sinceram declarat non commiunio mensæ , non breve tata nomina sicut istis, sed illos a principio sibi indila
colloquium , non verborum adulatio , scd sludiun in nomina retinuisse , sicut Joannes Baplista , Isaac et
considerando quid proximo conducat, ut erigalur Adam . Absurdum igitur ſuerit et extreme desidir ,
qui cecidit, el porrigatur lap: 0 manus salutem ne- tantum e mapibus thesaurum abjicere. Nam ideo
gligenti, ut ante bona propria , inquirantur quæ pro- longiorem facimus sermonem , et quia nuper diximus
vimi sunt. llicc est vera carilas. Nam caritas nou de iis qui primum nomen retinuerunt, hodie de dio .
special que sua sunt, sed prius videt ea quæ proximi, nymis, sive de iis , qui duplici sunt nomine appellati,
quam qui suit, ut per ea videat que sua sunt (1. dicere mens est, quorum unus est Abraham . Adam
Cor. 13. 5 ). El ego nunc non propler menietipsuin eodem seniper nomine vocatus est : Isaac aliam ap
lam longis sermonibus utor , sed propler vos. Igitur pellationem non accepit, sed ab initio ad finem Isaac
ct vos audite , non propter vosmetipsos , sed propter diclus est. Paler autem Isaac prius quidem Abram
alios a vobis erudiendos. Quandoquidem Ecclesiic dicebatur, postea vero Abraham . Dixit enim ad cum
corpus per membrorum cohzrentiam nutritur. Sicut Deus : Non erit ulira nomen tuum Abram , sed Abra
ergo membrum quod apud seipsum cibos omnes ham vocabiturnomen tuum (Gen . 17.5 ). Etenim Abrain
re: ervat, vicinoque non communical, et seipsum vocabalur prius : sed hoc nomen non est Griecin,
oflendit , el reliquum corpus corrumpit : quemadmo - neque nostra , sed Hebræorum lingua sic vocalur.
dum in stomacho videmus : is enim si cibum solus Quid igitur significathoc nomen ? Transilor (6). Nam
continucrit, el reliquum corpus fame corrumpit, et Abram Syrorum voce idem est quod trans vel ultra :
seipsum sua inexplebili improbitale perdil : si aulem cl sciunt qui lingux ejus periti sunt. Magna quoque
acceperit quantum pro sua portione salis , el reliquum
aliis membris transmiserit , et seipsum ac reliquum (a ) vide homiliam 2 de Mutalione nominum , Tom . 3, ct
corpus in bona valetudineconservat : ita el lu nunc, Monitum supra .
(1 ) non esse veram hanc nominis Aluram elymologiam
si ca quæ a nobis audis , delinueris , aliique non jam supra vidimus in Iloiniliis in Genesiin col. 326, ubi vide
communicaveris, ct illum incommodabis , ei leipsum “sis.
 625 IN GENESIM
τρέπειαν βλέποντες , της εκείνων καταφρονούσι συμ·
φοράς • αλλά το πλοίον στήσαντες, και τας αγκύρας
χαλάσαντες, και τα εστία καθελόντες, εξακοντίζουσα
σχοίνους , και ρίπτουσι. σανίδας, ώστε εκείνον τον
υπό των κυμάτων βαπτίζεσθαι μέλλοντα ενός τούτων
επιλαμβανόμενον, διαφεύγειν το ναυάγιον. Μίμησαν
τοίνυν και συ τους ναύτας , άνθρωπε· και γάρ και
σε θάλατταν πλέεις μεγάλης και ευρύχωρον, το μη
κος του παρόντος βίου, θάλατταν θηρία έχουσαν και
πειρατάς , θάλατταν σκοπέλου , έχουσαν και σπιλά.
δας , θάλατταν υπό κυμάτων ταραττομένην πολλών
και χειμώνων και πολλοί πολλάκις και εν τη θαλάττη
ταύτη ναυαγίω περιπίπτουσιν. "Οταν ούν ίδης τινά
των πλεόντων υπό τινος περιστάσεως διαβολικής
απολέσαντα τον πλούτος της σωτηρίας, και κλυδω-
νιζόμενον , και μέλλοντα υποβρύχιον γίνεσθαι, στη-
σόν σου το πλοίον, κάν ετέρωθι σπεύδης, προνόησαν
της εκείνου σωτηρίας, τα κατά σαυτόν αφείς . Ου
γάρ ανέχεται αναβολής, ουδέ βραδυτητος ο βαπτίζε-
σθαι μέλλων. Επίστηθι τοίνυν ταχύ, εξάρπασον αυ
τον οξέως του κλυδωνίου , πάντα κίνησον κάλων ώστε
αυτόν ανιμήσασθαι εκ του βάθους της απωλείας :
καν μυρία σε έλκη πράγματα , μηδέν έστω της σω
τηρίας του κάμνοντος αναγκαιότερον καν γάρ μι
κρόν αναβαλέσθαι βουληθής, προδώσεις αυτόν τή του
χειμώνος οξύτητα . Διδ τάχους ημίν εν ταις τοιαύταις
συμφοραίς δει , τάχους και σπουδής επιτεταμένης .
" Ακουσον πώς Παύλος επείγεται, και ετέρους διανί.
στησε πολλούς, ιδών τινα άνθρωπον βυθίζεσθαι
μέλλοντα. Κυρώσατε εις αυτόν αγάπην , φησί, μη
πως τη περισσοτέρα λύπη καταποθή ό τοιούτος .
Διά τούτο κελεύει ταχέως ορέξαι χείρα, ίνα μή,
μελλόντων ημών και αναβαλλομένων, φθάση κατα
ποθήναι εκείνος. Γενώμεθα τοίνυν κηδεμονικοί περί
τους αδελφούς τους ημετέρους.
Τούτο κεφάλαιον της καθ' ημάς πολιτείας εσεί,
τούτο γνώρισμα , το μή τα εαυτών σκοπεϊν μόνον,
αλλά και τα μέλη ήμών διεστραμμένα διορθούν και
καταρτίζειν · τούτο δείγμα της πίστεως μέγιστον :
'Εν τούτω γαρ γνώσονται , φησί , πάντες ότι μα-
θηταί μου έστε, εάν αγαπάτε αλλήλους. Αγάπην
δε δείκνυσι γνησίαν ου κοινωνία τραπέζης. ουδέ
προσρησις ψιλή , ουδε κολακεία ρημάτων, αλλά το
διορθώσαι και σκοπήσας το συμφέρον του πλησίον
το τον πεπτωκότα διαναστήσαι, το τώ κειμένω χείρα
δρέξαι της οικείας αμελήσαντι σωτηρίαα.ς , και " προ.
των οικείων αγαθών τα του πλησίον ζητήσαι. Τούτο
αγάπης γνησίας. Η γάρ αγάπη τα αυτής ου βλέπει,
αλλά προ των αυτής τα του πλησίον ορά, ίνα δι' εκεί
νων τα αυτής ίδη. Επει και εγώ νύν ουχί δι' εμαυτόν
αποτείνω τοσούτους λόγους , αλλά δι' υμάς . Και
υμείς(691] τοίνυν μή δι' εαυτούς ακούετε μόνον, αλλά
και δι' ετέρους τους παρ' υμών παιδεύεσθαι μέλλον
τας . Κατά γάρ την ακολουθίαν των μελών και το της
"Εκκλησίας τρέφεται σώμα. " Ωσπερ ούν το μέλος ,
εάν κατάσχη παρ' εαυτό την τροφήν πάσαν, και μη
μεταδώ τώ πλησίον , και εαυτό λυμαίνεται, και το
λοιπόν διαφθείρει σωμα · οίον ο στόμαχος , εάν την
τροφήν αυτός κατάσχη μόνος , και το λοιπόν σώμα
PATROL . Gn. Lly.
SERMO IX . 6944
τω λιμό κατατήκει , και εαυτόν υπό της αμετρίας
διαφθείρει· αν δε το αρκούν λαβών κατά την φυσικήν
ακολουθίαν, το λοιπόν τους ετέροις παραπέμψη μέ
λεσε, και εαυτόν και το λοιπόν σώμα έν υγιεία δια
τηρεί : ούτω και συ νυν , αν ακούσας τα παρ' ημών
κατάσχης, ετέρω δε μή μεταδώς, κακείνον έζημιω
σας και σεαυτόν διέφθειρας, χαλεπώτατα νοσήματα
επισπασάμενος, νωθείαν και φθόνον. " Η γάρ διά
πονηρίαν, ή δι' αργίαν και ραθυμίαν ου μεταδίδωμεν
ετέροις . Οπότερον δε αν η τούτων, έκανόν απολέσαι
τον έχοντα. "Αν δε αφθόνως και εις ετέρους παρα
πέμψης την τροφήν, και εαυτόν και εκείνον ωφέλη
σας. 'Αλλ' υπέρ μεν τούτων ικανά τα ειρημένα.
γ . Δεί δε λοιπόν επί την ακολουθίαν έλθεϊν των
πρώην λεχθέντων. Τίνα ούν ήν εκείνα ; Περί Σαύλου
και Παύλου τότε έζητούμεν, διά τί ποτέ μέν Σαύλος ,
ποτέ δε Παύλος ελέγετο: είτα εξέβημεν εκ της ακο
λουθίας ταύτης εις ονομάτων ιστορίαν πολλήν. Και
επειδή εξέβημεν απ' αυτών, ούκ έδοξεν ημίν άξιον
είναι παραδραμείν την εμπορίαν εκείνην. Ει γάρ και
διά Παύλον ήλθομεν επί την υπόθεσιν ταύτην, αλλ'
όμως και την των άλλων ονομάτων εύρεσιν εμπορεύ
σασθαι έγνωμεν. Ούτω και οι την θάλατταν πλέοντες
κατ' εμπορίαν ποιούσε πολλάκις, υπέρ πραγματείας
ολίγων τινών επιδημήσαντες · επειδάν εις την πόλιν
ελθόντες , εις ήν έστέλλοντο, έδωσε και ετέρων αγω
γίμων έχουσαν αφθονίαν , πολλώ πλείονα της παρ
εσκευασμένης ποιούνται την εμπορίαν. Κάν εγκαλέση
τις , ταύτα λέγουσι τα βήματα : Μακράν, φασίν, ήλ
θομεν οδών, πολλούς χειμώνας υπεμείναμεν, πολλούς
κινδύνους
κωλύει , διαπόντιονγενέσθαι
άφθονωτέραν τηνέστειλάμεθα
αποδημίαν τί δή
πραγματείαν· ημίν,
Ταύτα δή και ημείς απολογώμεθα . Και γάρ ημείς
ζητούντες περί των ονομάτων του Παύλου, εύρομεν
εκ της ακολουθίας και ετέραν εμπορίαν ονομάτων,
Σίμων εκαλείτο πρό τούτου, και
ο Πέτρος Ιάκωβος
οίόν τι Ζεβεδαίου
οι υιοί και Ιωάννης υιοι βρον
της ωνομάσθησαν. Εύρομεν και εν τη Παλαιά τον
'Αβραάμ τρό τούτου μεν "Αβραμ καλούμενον , μετά
δε ταύτα Αβραάμ , και τον Ιακώβ Ισραήλ μετα
κληθέντα , και την Σάρραν Σάραν. Εύρομεν προς
τούτοις, ότι έτεροί τινες ου μετωνομάσθησαν, ώσπερ
ούτοι , αλλ' εξαρχής έλαβον τα ονόματα, ώσπερ Ιωάν
νης ο βαπτιστής, ώς ο Ισαάκ, ώς ο Αδάμ. "Ατοπoν
τοίνυν ημίν έδοξεν είναι και βλακείας εσχάτης, τοσ
ουτον από των χειρών δίψαι θησαυρόν(692) . Διά τούτο
μακρότερον εποιήσαμεν τον λόγον, και περί των εξ
αρχής ονομασθέντων πρώην είπόντες , σήμερον δια
νοούμεθα περί των διωνύμων ειπείν , ώς εις έστιν ο
'Αβραάμ. Ο μεν γαρ 'Αδάμ τούτο εκλήθη διαπαντός
το όνομα , και ουκ έσχεν έτερον και ο Ισαάκ ούτω
πάλιν ουκ εδέξατο δευτέραν προσηγορίαν, αλλ' εξ
αρχής μέχρι τέλους Ισαάκ ελέγετο· ο δε του Ισαάκ
πατήρ "Αβραμ πρό τούτου μεν ελέγετο· μετά δε
ταύτα 'Αβραάμ. Είπε γάρ προς αυτόν ο Θεός , φησίν,
Ουκέτήσετ
κληθ ι έσται
αι τοτο όνομ σου "Αβρα
όνομάά σου. Και μ, " Αβρα'Αβρα
γάραλλά άμ
μ έκα
λείτο το πρότε ρον, αλλά τούτο το όνομα ουκ έστιν
Ελληνικόν, ουδέ τή ημετέρα γλώττη , αλλά τη των
Εβραίων ούτω λέγεται. Τί ούν έστιν ερμηνευόμενον
το όνομα τούτο ; Περάτης. Και γάρ το " Αβραμ τη
16
 25 S . JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP. 626
Σύρων φωνή το πέραν λέγεται, και ίσασιν όσοι της γίνεται και το εναντίον πάλιν. Και καθάπερ τον
φωνής ταύτης εισίν έμπειροι . Πολλή δε τη Σύρων τροχών συνεχώς στρεφόμενον ουκ έστιν οράν επι του
φωνή προς την των Εβραίων γλώτταν η συγγένεια. αυτού της αντυγος μέρους τη γάρ πυκνότητα της
Και διά τι περάτης ελέγετο, φησίν; Η Ιουδαία χώρα, δίνης διαπαντός τα άνω κάτω γίνεται , και τουναντίον
τουτέστιν, η Παλαιστίνη πάσα, ή από της Αιγύπτου πάλιν ' ούτω και η των πραγμάτων των ημετέρων
μέχρι του Ευφράτου , κατ' αντικρύ κείται της Βαβυ- φορά συνεχώς στρεφομένη, τα άνω κάτω ποιεί· ούτω
λωνίας, όθεν ήν ο 'Αβραάμ και μέσος δεί δι' αμφο- και επί του πλούτου και επί της δυναστείας και επί
τέρων ο ποταμός , κοινών μεθόριον ών εκατέρας της των άλλων απάντων . Ουδέποτε επί της αυτής έστηκεν
γής. Επεί ούν ουκ από της Παλαιστίνης ήν, αλλ ' από έδρας, αλλά τα των ποταμών μιμείται ρεύματα, μη
του πέραν ήλθεν από της Βαβυλωνίας, διά τούτο από δαμου ποτε ιστάμενα. Τί ούν τούτων γένοιτ' άν άδη
του τόπου και του πράγματος το όνομα έλαβε, και λότερον,τών ούτω συνεχώς μεταβαλλομένων, και πριν
περάτης ελέγετο, επειδή από του πέραν ήλθε. Διά τί ή φανήναι αφιπταμένων, πρίν η παραγενέσθαι απο
δε από του πέραν ήλθεν; Επειδή ο Θεός εκέλευσε. πηδώντων και Διά τούτο και ο προφήτης περι τρυφής
Και διά τι ο Θεός εκέλευσεν ; "Ινα δειξη της υπακοήν και πλούτου και των τοιούτων διαλεγόμενος , και σκώ
του δικαίου . Και πώς εδείκνυ την υπακοήν του δι- πτων εις τους προς αυτά κεχηνότας ως διαμένοντα,
καίου; " Οτι διά το αυτού πρόσταγμα την οικείαν φησιν· Ω εστωτα ελογίσαντο ταύτα , και ουχ.
αφείς , την αλλοτρίαν αντί εκείνης ήλλάξατο. Είδες ως φεύγοντα. Ουκ είπεν, ου παρερχόμενα , αλλ' και
πόση πλέκεται σειρά από της του δικαίου προσηγο πολλώ μείζον έστιν, " Ως φεύγοντα: ουδέ γάρ τρέμα
ρίας; Ολόκληρον ημίν πέλαγος ιστορίας το όνομα αναχωρεί, αλλά μετά πολλού του τάχους. 'Αλλ' ουχ ο
ήνοιξε τούτο. Μάθε τοίνυν αυτού το όνομα το παλαιόν, πατριάρχης ούτως , αλλά πάντα ταύτα αφείς , προς
ίνα όταν ίδης αυτόν την Παλαιστίνην οικούντα, διά τάς επαγγελίας τάς παρά του Θεού μόνον έβλεπε ,
της προσηγορίας αυτού προς την αρχαίαν πατρίδα προοδοποιών ημίν προς την των μελλόντων πίστιν,
χειραγωγούμενος , και μανθάνων την αιτίαν, δι' ήν ϊν , όταν επαγγέλληταί σοι ο Θεός τα μέλλοντα και
αυτήν εγκατέλιπεν, ικανήν προς τον αυτόν ζήλον λά- ουχ ορώμενα , μη λέγης , ότι άδηλά εστιν εκείνα και
δης παράκλησιν. αφανή. Τα γάρ άδηλα εκείνα τούτων εστί σαφέστερα
" Ανθρωπος γάρ προ νόμου και της εννόμου πολι » των όρωμένων, εάν τους της πίστεως έχωμεν οφθαλ
τεία; ών, την εν τη χάριτι φιλοσοφίαν επεδείξατο, μούς. Ει γάρ και μή έωράκαμεν αυτά, αλλ' ο Θεός
και όπερ έλεγεν ύστερον ο Χριστός τους αποστόλοις · αυτά επηγγείλατο και υπέσχετο. "Οταν ο Θεός επαγ
Αμήν λέγω υμίν , ότι ουκ έστιν , όστις αφήκες» γέλληται, ουδεμία μεταβολή των υποσχέσεων άπτε-
οικίαν , ή αδελφούς, ή αδελφάς , ή πατέρα, ή μη ται • ώστε εκείνα μάλιστα μένει και πέπηγεν εν τη
τέρα, ος ουχ εκατονταπλασίονα λήψεται , και χειρί του Θεού . 'Εκ γαρ της χειρός του Θεού αρ
ζωήν αιώνιον κληρονομήσει τούτο εκείνος διά πάζειν ουδείς δύναται , φησίν. ' Αρπάζειν εκ της
των έργων προ της χάριτος εποίησεν. Ουκ από τού- χειρός του Πατρός μου ουδείς δύναται. Επεί ούν ου
του δε μόνον την φιλοσοφίαν έστιν ιδείν του δικαίου, δείς δύναται αρπάζειν εκ της χειρός του Θεού , [694]
αλλά και από της υποσχέσεως αυτής του Θεού. εν δήλω μένει θησαυρώ διαπαντός. Ταύτα δε παν
Δεύρο γάρ , φησίν , εις την γην, ήν ώ · σοι δείξω. τoίαις μεταβολαίς υπόκειται και τροπαις · διά τούτο
Ει γάρ και αμφότεραι αισθηταί αι πατρίδες , αλλ' ή πολλάκις τον μεν πόνον αυτών υπομένομεν, του
μεν οικεία ήν, η δε αλλοτρία και η μεν φανερά , ή δε τέλους αυτών αποστερούμεθα. Επί δε των ελπί
δε άδηλος και η μεν εν χερσίν, η δε εν ελπίσι: και δων εκείνων ουκ ένι τούτο, αλλά τον πονέσαντα πάν
όμως τα φανερά και δηλα και τα εν χερσίν αφείς , τως δεί και των στεφάνων επιτυχείν. Η γάρ ελπίς
(693] προς τα αφανή και άδηλα, και ών ουκ ήν κύ- ού καταισχύνει. Θεού γάρ έστιν υπόσχεσις, και τον
ριος έτρεχεν, ίνα σε πείση και παιδεύση, όταν ο Θεός υποσχόμενον μιμείται τα δώρα . Αφείς τοίνυν τα
τα μεν δηλα αφείναι κελεύη , προς δε τα άδηλα βλέ - άδηλα, κάτεχε τα φαινόμενα τα γάρ φαινόμενα ου
πειν , μή αντιλέγειν, μηδέ αμφισβητείν. Ου γαρ τα παρόντα εστιν, αλλά τα μέλλοντα. Ει δέ τινες,
ούτω δηλά εστι τα εν χερσίν, ώς εκείνα τα εν ελπί - προς τα παρόντα επτοημένοι, των μελλόντων υπερ
σιν ουχ ούτω δήλη εστίν η παρούσα ζωή , ώς εκείνη ορώσιν, επειδή ασθενέστεροί είσι του ύψους της ελπί
η μέλλουσα . Ταύτην μεν γάρ ορώμεν τοίς ημετέροις δος εκείνης, διά τούτο υπερορωσιν, ουκ επειδή αφανή
οφθαλμοίς, εκείνην ορώμεν τοίς της πίστεως οφθαλ- ταύτά εστι και άδηλα. Σκόπει γούν την φιλοσοφίας
μοίς · ταύτην ορώμεν εν ταις ημετέραις χερσί κει - του δικαίου. Ο Θεός επηγγείλατο αυτώ αισθητά
μένην,εκείνην ορώμεν και ταϊς επαγγελίαις του Θεού πράγματα, και αυτός νοητά εζήτει. Και που ο Θεός
φυλαττομένην. αισθητά αυτό επηγγείλατο, αυτός δε νοητά ήθελεν ;
δ'. Α! δε επαγγελίαι του Θεού πολλώ δυνατώτεραι "Εξελθε, φησίν, εκ της γης σου , και εκ της συν
των ημετέρων χειρών. Bούλει μαθείν πως αύτη μεν γενείας σου , και εκ του οίκου του πατρός σου,
η ζωή η παρούσα εν αδήλω κείται δια παντός, εκείνη και δεύρο εις γην, ήν άν σοι δείξω. Αισθητή και
δε η μέλλουσα, η δοκούσα άδηλος είναι, φανερωτέρα ή προτέρα γη, και η μέλλουσα δίδοσθαι ύστερον. Το
τάσωμεν, ει δοκεί, τα λαμπρά της παρούσης ζωής, Παύλου περί αυτού λέγοντος, ένα μάθωμεν ότι ου
τον πλούτου, την δόξαν, την δυναστείαν , τάς τιμάς προς ταύτην έβλεπε την γήν, ει και ταύτην επηγγεί
τας παρά ανθρώπων και όψει τούτων ουδέν άδηλό. λατο ο Θεός, αλλά τα παρόντα αφείς, προς τα μέλ
τερον. Τί γάρ άπιστότερον πλούτου , του μηδε μέχρι λοντα εκεχήνει. Τί ούν ο Παυλός φησι; Κατά πίστι :
της εσπέρας πολλάκις ημίν παραμένοντοςκαι Καθάπερ απέθανον ούτοι πάντες , περί 'Αβραάμ λέγων, και
γάρ δραπέτης αγνώμων από τούτου εις εκείνον συν- Ισαάκ, και Ιακώβ, και των δικαίων απάντων. Ουδε
εχώς μεθίσταται, και πάλιν από τούτου προς άλλον. γάρ 'Αβραάμ μόνος, αλλά πάντες της αυτής ήσαν
Τοιουτόν τι και η δόξα εστίν. Ο γάρ προ τούτου λαμ- φιλοσοφίας κοινωνοί. Κατά πίστιν απέθανον ούτοι
προς και επίσημος , άτιμος και ανώνυμος εξαίφνης πάντες, μη κομισάμενοι τας επαγγελίας , αλλά
 025 IN GENESIM SERMO IX . 626
Syrorum cum Hebr:ea lingua cognatio est. Sed dicis , modi est gloria . S:epenumero qni clarus erat el 110
quare Transitor vocabalur ? Judea regio , hoc est, bilis , repente contemplus et ignobilis habelur, et e
Palæstina omnis, quæ ab Ægypio usque ad Euphra - diverso quoque sæpe obscuri subito clarescunt. Et
lem e regione jacet Babyloniæ , unde erat Abraham : sicut videri nequit in rola , qua: continuo versalur,
el fluvius communis terminus utriusque terræ , me aliqua pars ejus, eo quod crebra circumferentia sem
dius utramquc secat. Etquia Abraham non Paliesti- per summa fiunt ima, et ima summa : ita et nostra
nus erat, sed ab ulteriori ripa ſuminis veneral, nempe rum rerum impetus, dum continuo verlunlur, summa
a Babylonia : ideo a loco et facto nomen accepit , et facit infima : ut videre licet in divitiis , polenliis , et
dictus est Transilor : quia a loco ulteriori luminis aliis. Numquam enim in eodem slalu manent, sed
venil. Quare autem lluvium Transiit ? Quia Deus semper instabiles Iluminum luxus imitantur. Quid
jusserat. Et quare Deus jussit ? Ul ostenderetur obc- igitur his incertius , quzc tam crebro transferunlur,
dientia justi. Et quomodo oslensa fuit obedientia ju - el priusquam recte appareant, avolant, priusquam
sti ? Quia propter præceptum Dci patriam suam quain adveniant, resiliunt ? Unde propheta de deliciis cl die
reliquit , pro aliena coinmulavit. Vides quanta calena vitiis deque rebus talibus disserens , et eos insccians
rerum in appellatione justi neclatur ? Ingens historia . qui illis quasi permanentibus vacant, dicit : Repula .
rum pelagis nomen hoc nobis aperuit. Disce igitur runt hæc quasi stantia , el non quasi fugientia (Amos
ejus nomen primum , ut cum videris eum Palæstinam 6. 5). Non dixit, quasi prætereuntia , sed, quod mulio
incolentem , appellatione nominis in memoriam anti- majus, Quasi ſugientia : non enim paulatim receduni,
quæ pairiir, ejus , et caus:c propter quam eam reli- sed mira celeritale . At patriarcha ille non sic egil,
quit, manuducaris , el ila ad imitandum cum admo- sed relictis omnibus illis , tantum ad promissiones
ncare. Dei speclavit, viam nobis poransad futurorum fidem :
Abraham discipulis Christi par . — Eccc enim ut ul cum promiserit libi Denis futura el quæ non viden
ille ante legem et sub lege vitam agens, philoso . liir, ne dicas , h:cc esse incerla el obscura . Inceria
phiam quoque lempore grališe traditam suscepil im - enim illa certiora sunt iis quæ videntur, modo ocu
plendam , el ante tempus gratiæ fecit , quod poslea los fideibabeamus. Quamvis enim illa non videamus,
discipulis Christus dixit : Amen dico vobis, quod nullus Deus tamen ea promisit , el pollicitus est. Quando
est qui reliquit domum , aut fratres, aul sorores, aut Deus promillil , mulla variatio promissionibus adjun

vilam æternam possidebil (Malth . 19. 28. 29). Non so . Dei sunt. Ex manu enim Dei, inquit , nullus rapere
lum autem binc apparet , quam sapienter viserit polesl (Joan. 10. 29). Igitur quia nullus rapere po
justus , sed etiam Dei promissio hoc declaral. Veni lest cx manu Dei , certus ille thesaurus semper ma
enim , inquit , in lerram , quam monstravero tibi (Gen. net. Præsentia autem omnigenis variationibus et vi
12. 1). Nam tametsi viræque illæ regiones Chaldira cissitudinibus suntobnoxia ; ideo pro eis s:r pe laborem
et Pail:ristina erant corporales , illa tamen sua eral, ſerimus, et line eorum frustramur. Ju jis autem que
hirc aliena : illa ceria , hæc incerla : illa in manibus, speramus, non ita est, sed is qui laboravil, liecessario
hæc in spe : ipse allem relictis certis , manifestis, coronas et prainia consequitur. Nam Spes non pude
et iis quiz in manu erant , festina vil et transiit ad facil (Rom . 5 . 5 ) , quia Dei est promissio : et dona
incerta , incognita , et ad ea in quibus sibi non licebat promissa sequuntur cjus naturam , qui promisit. Re
dominari, ut persuadeal erndialque , neque contra- lictis igituir incerlis , apprchcnde ca quic conspicua
dicendum , neque cunclandum , quando Denis mani. Sunt : conspicua autem sunt , non pr:escutia , scd fu
festa relinquere jubel , et ad ea quæ non apparent Tura. Jam quod aliqui ad präsentia spectant , et
respicere . Non enim tam certa quæ in manibus,atque futura re -puunt : non ideo respuunt, quod obscura
ea quæ in spe ; non enim sic manifesta est przrsens et incerta , sed quod sublimia sinil , el supra suam
hac vila ul futura illa . Hanc enim videmus nostris imbecillitatem . Considera igitur quanta sit virius
oculis , illam videmus oculis fidci : hanc videmus in justi. Promiserat ei Deus corporalia , et ipse spiri
manibus nostris positam , illam videmus in promis - cualia qurrebal. Ubi, diccs , promisit ei Deus corpo
sionibus Dei custoditam . ralia , et ipse spiritualia quæsivit ? Egredere, inquit,
4 . Promissa Dei certissima ; res humance quam in de lerra inn , el de cognatione lua , el de domo pairis
cerlæ . - Promissiones antem Dei mullo certiores lui, el veni in lerram quam monstravero tibi (Gen . 12 .
sunt, quam qux in nostris sunt manibus. Vis discere 1). Corporalis eral terra prior, ut et futura, quæ illi
quomodo hæc quidem vila in incerlo sila est semper, danda crat Quid ergo illc ? Imo non illum , sed au
futura autem illa , que videtur incerla esse , hac pre- diamus de illo dicentem Paulum , ul discamus cum ,
senti certior sit et solidior ? Inquiramus , si placet, licet hanc lerram promisi sct Deus , relictis tamen
que sunt illa presentis vit. praeclara ; divitiae , glo - presentibus , eam non respexisse , sed lestinasse ad
ria , potentia ; magnum cxistimari ab hominibus : ct futura . Quid igitur Paulus dicit ? Juxia fidem mortui
videbis nihil illis esse incertius. Quid enim infidelius sunthi omnes (Hebr. 11 . 13), de Abraham loqnens,
divitiis, qux siepenec usque ad vesperam nobis per . Isaac et Jacob, el justis omnibus. Neque enim Abra
manent? Sicut enim ingratus transluga , ab hoc ad ham solus , sed omnes cjusdem crant philosophie
ildim , ci ab illo ad alium subinde transcuni. Hujus participes . Juzia fidem morlui sunt hi omnes, cum non
027 S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI ARHIEP . CONSTANTINOP. 628
rccepissent premissiones, sed procul eas vidissent. Quid probitate perseverariut,ab omni crimine ac reprehen
dicis ? non obtinuit Abraham promissiones ? non vi sione sumus immunes. Hæc autem dixi , ut ne lur
vuit in Palestinam ? Falsa ergo ea qux dieta sunt ? beris , dilecte , cum audis Abraham impium patrem
Nequaquam , inquit. Venil quidem in Pala:slinam , non habuisse. Nam el Timotheus impium patrem sortitus
lianc autein spectavit , sed aliam quæ in calis , desi fuit : Filius enim Judææ mulieris erat , fidelis matris,
cleravit. Cujus rei et Paulus testis, cum adjicit : Et con - patris autem gentilis (Act. 16 . 1). Et quod pater ejus
fessi sunt se hospites et peregrinosin terra ( Hebr .11. 13). manserit in impietate et non fuerit conversus, mani
Hospesne est, qui tantam aceepit patriam , et tantam festum est ex hoc : laudans enim Timothei fidem
regionem ? dic , obsecro . Sane , inquit : non enim Paulus , sic dicit : Quæ habiluvil in avia tua Loide, et
bane, sed calum spectavit. Nam quihæcdicuri , in maire twa Eunice, con fido aulem quod et in le (2. Tim .
quit, declarant se aliam inquirere patriam ,cujus artifex 1. 5). Nusquam hie patris noinen legitur. Et quare ?
et opifex est Deus (Ibid . v . 14 . 10 ) , illam , inquam , Quia in impielale perseverans , non erat dignus qui
Jerusalem cirlesieil , et supernam . Vidisti quomodo cuint filio numeraretur. Etapostolos malos habuisse
promiserit illi Deus corporalem , et ipse quesiverit patres declaravit Christus, cum dixit : Si ego in Beele
supernam Jerusalem ? Qui enim hæc dicunt, inquil, zebul ejicio dæmonia , filii vestri in quo cicien ? Pro
significant se patriam inquirere. Ac si illius quidem pler hoc ipsi erunt judiccs vestri (Malih . 12. 27 ). Sed
meminissent, ex quu sunt egressi, lempus illis redeundi te ne lurbel hoc, neque offendat, Nam ex hoc disci
suppelerel : jam vero alterius melioris desiderio ducun. mus , non natur:” , sed voluntatis esse vitium et vir
lur, hoc est , cælestis (Ibid . v. 15. 16 ). Itaque corpo tulem . Enimvero si naturæ esset, omnino mali malos
ralis est promissio , spirituale autem justi desiderium . parerent , et boni bonos : sed quia electionis el vo
Al nos plane diversa ſacimus. Deus illi promiseral luntatis est probum vel improbum esse , idcirco sæpu
Palarslinam , sed ille spectabat cælum : nobis pro - malis patribus boni filii , et ignavis fliis studiosi pa
missum est cælum , et ad terram iendimus. tres fuerunt , ut non naturæ , sed voluntali semper
5. Doctrinam ex histurin Abrahæ deductam resumit ; illa impulemus. Verum eum parentes Abrahe , lit
filii non rei sunt iniquitatis parentum ; quid officii proc dixi , fuerint impii , quomodo ci hoc nomen indide
stare debeant filii erga parentes impios ; liberum arbi runt ? Fuit hoc opus divinae sapientiæ per incredulam
trium : interpretatio nominis Noë. - Hire luera linguam dispensantis , ut puero nomen imponeretur,
er Abraham nobis contigerunt, quia nomen ejus di. habens in se futurorum historiam , Nain eandem vir
dicimus , et quare Transitor dictus sit , et quod me item et in Balaam declaravit , cogens eum futura
Icta terra sua in alienain concessit , præteritisque praediecre (Num . 23) : declaranş se non solum in
certis ad incerta se convertit , abjectis iis quæ in suis , sed et in alienis dominari posse . El ul discas,
manibus , aspiravit ad ea qu:e spe concipiebat, et parentes etiam non valdo pios , sæpius nescios im
acceplis sensibilibus ad spiritualia lelendit, idque ante ponere nomina justis, quæ mullam fulurorum dispen
gratiam , ante legem , ante prophetarum doctrinain . Suationem declarent , docebimus etiam alio exemplo .
Unde nianifestum est, eum prieczplore caruisse, ri. Limech qui luit paler Noë (a ), illius Noc cujus tem
que satis fuisse naturam moventem cogilationes con pore factuin çst diluvium , non erat justus, non Deo
scientize , ut sic inveniret Opilicem universi : el ppo . gralus , non Deo probatus : nam si justus, si Deo
pler hoc dicebalur Abram , quod nomen ei parentes gratus el aeeiptus fuissel, non dixisset, Noč solum
ea de causa indiderunt. Sed forte stalim dixerit alinperfeelum inivenlum in generatione sua (Gen . 6 . 9) :
quis : Mendacium hoc est. Parentes Abrahe num Deque preteriisset jussi patrem , si juslus ſuissel. Quid
justi fuerunt? num placuerunt Deo ? num sciverunt igitur ille ? Imposuit women puero, quod przecipuam
futura ? num pollieitationem a Domino dandam prar fulurarum rerum haberet historiam , oraļque appel
viderunt ? annon impii erant et idololatri , et plus- latio jusli prophetia (Ger. 5. 20 ). Significabal enim
quamb rbari? Scio et ego, ac propierca laudo justum , nomen ejus fulurum diluvium. Quomodo ? Noruen
quod talus parentes babens , talis ipse faclus si!. eju : Hebraica lingua vocavit Noë, quod interprelauim
Erenim valde rarum et admirabile est , ex agresti est, quietis auctor. Nia enim Syrorum voce quiescşi.
radice dulcem fruclun produci. Al non accusandi Sieut igitur Abraham ab Abar , quod est trans vel
sunt ob parentum malitiam filii pic viventes , sed si ultra , dictus est , et Adam ab Ædem , quod est terra ,
quid aimirabile di endurn est, eo magis kudandi, en quod sit lerrenus : ila bie a Nia vocalus est Noe,
quod cum pictatem a parentibus non acceperint, nec hoc est, auctor quietis : declaratautein boc et adjecta
habuerintqui mana ducerent, quasi in eremo et invio particula . Vocavit enim cura Noë , dicens : Hic nos
euntes , viam quie in cælum fort , invenire poluerini. quiescere faciet (Genes. 5. 29), quielem diluvium vo
Non igitur crimen est , habere palrem impium , sed calis. Nam quia sub illo futurum erat diluvium , dilu .
imitari patris impielalem ; et crimen esl maximum , viuin autem mors fuil , Mors vero quies viro est (Job.
non quod babeamus improbos parentes, sed quod 3. 23) : idcirco hominem , sub quo diluvium factuin
illorum non agamus euram , neque pro virili nostra est, quietis auctorem vocavit.
demus operam ut ab impietale
ubi nos, illorum sua eos eruamus. supra. invideHomiliis
laque animæ , quanlum in nobis de (a) Nis similia
nomine
habeseadem
Noë pene notam inibi.Genesim , ubi
Hic aulem
silumiest, subsidi um tuleriin us , illi vero in sua im - adjecitnia Syrorum lingua esse quielerd.
 6- 7 IN GENESIM SERMO IX . G24
πόρρωθεν αυτάς ιδόντες. Τι λέγεις ; ουκέκομίσατο ή , φησί, πιστής μητρός, πατρός δε "Ελληνος .
τας επαγγελίας και Αβραάμ, ουδε ήλθεν εις την Πα- Και ότι έμεινεν εν ασεβεία και ου μετεβάλλετο και
λαιστίνης; Ψεύδος ούν τα ειρημένα ; Ούχι, φησίν. πατήρ, δηλον εκείθεν επαινών γάρ του Τιμοθέου
" Ηλθε μεν γαρ εις την Παλαιστίνην, ου προς ταύτην την πίστιν, ούτω φησίν ο Παύλος : " Ητις ενώκησεν
δε έβλεπε τηνεπαγγελίαν, αλλ' ετέρας επεθύμει της εν εν τή μάμη του Λωίδι, και τη μητρι Ευνίκη,
ουρανούς , και των παρόντων ξένον εαυτόν ενόμιζεν πεπεισμαι δε ότι και εν σοί . Και ουδαμού του τα
είναι απάντων. "Οπερ ούν και αυτό μαρτυρών ο Παύ
λος επήγαγε. Και ομολογήσαντες ότι ξένοι και Η τρός το όνομα.
προς το αν Διά τι; "Οτι εν τη ασεβεία έμεινεν,
παρεπιδημοί εισι. Ξένος ο πατρίδα λαβών, ειπέ μοι,
ουκ ήν άξιος αριθμείσθαι μετά του παιδός . Και οι
και χώραν τοσαύτην ; Ναι, φησίν ου γαρ προς ταύ απόστολοι δε πονηρούς έσχον πατέρας , και τούτο εδή
την, αλλά προς τον ουρανόν έβλεπεν. Οι γαρ ταύτα λωσεν ο Χριστός είπών: Ει εγώ έν Βεελζεβούλ εκ.
λέγοντες εμφανίζουσιν , ότι ετέραν πατρίδα ζη - βάλλω τα δαιμόνια, οι υιοί υμών εν τίνι έκβα
τούσιν, ής τεχνίτης και δημιουργός ο Θεός, εκεί- λούσι; Διά τούτο αυτοι έσονται κριταί υμών .
νην την επουράνιον Ιερουσαλήμ, την άνω. Είδες πως 'Αλλά μή σε θορυβείτω τούτο, μηδέ σκανδαλιζέτω.
επηγγείλατο αυτό ο Θεός αισθητά ; πως εκείνος την Και γάρ εκ τούτου μανθάνομεν , ότι ου φύσεως, αλλά
άνω Ιερουσαλήμ εζήτει ; οι γάρ ταύτα λέγοντες,
προαιρέσεως ή κακία και η αρετή. Ει γάρ φύσεως
φησίν , εμφανίζουσιν ότι πατρίδα ζητούσι. Και εί ήν,
μεν εκείνης εμέμνηντο, αφ' ής εξήλθον, είχαν αν πάντως αν οι πονηροι πονηρούς έτεκον, και οι
καιρόν ανακάμψαι · νυνί δε ετέρας κρείττονος χρηστοι τοιούτους επειδή δε προαιρέσεώς έστι το
ορέγονται, τουτέστιν, επουρανίου. Ουκούν αισθητή φαύλον είναι και σπουδαίον, διά τούτο και πατέρων
μεν η υπόσχεσις , νοητή δε η επιθυμία του δικαίου, πονηρών παίδες εγένοντο χρηστοι , και παίδων βαθύ
απεναντίας ημίν. Εκείνο μεν γάρ επηγγείλατο την μων πατέρες σπουδαίοι (196] πολλάκις, ίνα μή τη φύσει,
Παλαιστίνην, ο δε περιεβλέπετο τον ουρανόν · ημίν αλλά τη γνώμη πανταχού ταύτα εκάτερα λογιζώμεθα.
δ : επαγγέλλεται τον ουρανόν, και προς την γηνκεχή . 'Αλλ' όπερ έλεγον , ότι ασεβείς όντες οι γονείς του
ναμεν. Αβραάμ, πώς το όνομα αυτά επέθηκαν τούτο ; Της
ε'. Ταύτα έκερδάναμεν από του Αβραάμ ονόματος, του Θεού σοφίας μάλιστα έργον και τούτο ήν διά
απίστου γλώττης οικονομήσαντος επιτεθήναι όνομα,
μαθόντες διά τι περάτης ελέχθη, και ότι την οικείαν των μελλόντων
(695] άφεις γην, προς την αλλοτρίαν μετέστη, και λαάμ ηνάγκασε έχον την ιστορίαν. Και γάρ τον Βα
ποτε τα μέλλοντα ειπείν, την οικείαν
τα δηλα παραδραμών, προς τα άδηλα έβλεπε, τα εν
χερσι δίψας, εκεχήνει προς τα εν ελπίσι, και αισθητά δύναμιν επιδεικνύμενος, και δηλών ότι ουχί εν τοις
λαβών, προς τα νοητά άνετείνατο, και ταύτα προ της οικείους μόνον, αλλά και εν τοις άλλοτρίοις κρατείν
χάριτος, προ του νόμου, προ της από των προφητών δύναται. Και ένα μάθης, ότιεπί των δικαίων, καν μη
διδασκαλίας. "Οθεν δηλον, ώς ουδένα έσχε καθηγητήν, ευσεβείς ώσιν οι πατέρες, πολλάκις ουκ ειδότες επι
αλλ' ήρκεσεν αυτώ ή φύσις τους του συνειδότος κι τιθέασιν ονόματα πολλήν των μελλόντων δηλούντα
νήσασα λογισμούς , και ούτως εύρε τον Θεόν τον του την οικονομίαν, και εξ ετέρου σου παραδείγματος
παντός δημιουργόν· διά τούτο "Αβραμ ελέγετο , διά τούτο ποιήσω φανερόν. Ο Λάμεχ ό του Νώε πατήρ,
τούτο και οι γονείς αυτό το όνομα επέθηκαν τούτο. του Νώε εκείνου , εφ' ού ο κατακλυσμός εγένετο, ουκ
'Αλλά τάχα ίσως είπoι τις αν, ότι τούτο ψεύδος . Μη ήν δίκαιος, ουκ ήν ευάρεστος τω Θεώ, ουκ ήν δόκιμος
γάρ δίκαιοι ήσαν οι γονείς του Αβραάμ ; μη γαρ
ευάρεστοι τω προεώρων
θεώ , μή γάρ τω Θεώ· ει γάρ ήν δίκαιος, ει ήν ευάρεστος, ει ήν
την ήδεισαν
σθαι ; μή γάρ τα την
υπόσχεσεν μέλλοντα
παρά έσε
του ευδόκιμος τω Θεώ, ουκ αν είπεν, ότι Νώε μόνος ευ
Δεσπότου μέλλουσαν ρηθήσεσθαι;ουχίατεβείς ήσαν και ρέθη τέλειος εν τη γενεά αυτού · ουκ αν παρέδραμε
ειδωλολάτραι, βαρβάρωνβαρβαρικώτατου; Οίδα καγώ, του δικαίου τον πατέρα, ει δίκαιος ήν. Τί ούν εκεί
και διά τούτο επαινώ τον δίκαιον, ότι τοιούτους έχων νος : Επέθηκεν όνομα το παιδίω, πολλήν έχον των
πατέρας, τοιούτος αυτός εγένετο . Και το θαυμαστόν μελλόντων πραγμάτων την ιστορίας, και αυτό προ
και παράδοξον τούτο εστιν, ότι εξ αλλοτρίας ρίζης φητεία ήν ή προσηγορία του δικαίου . Το γάρ όνομα
και αγρίας ήμερος ήνέχθη καρπός. Ου γάρ έστι κατ. τούτο τον μέλλοντα κατακλυσμόν έσεσθαι εδήλου . Και
ηγορία παίδων εν ευσεβεία ζώντων ή των πατέρων πως τον μέλλοντα έσεσθαι κατακλυσμόν εδήλου το
κακία , αλλ' ει χρή τι θαυμαστών ειπείν, και εγκώμιον
μάλλον,μηδέ
ότι τούς
μη παρά προγόνων δεξάμενοι όνομα του Νώε ; Το, Νώε, τούτο το όνομα 'Εβραϊκή
βειαν, χειραγώνοντας έχοντες και τηνώστε,
ευσέ λέγεται γλώττη και ερμηνεύεται, ο αναπαύων. Το
εν ερήμω και αβάτω οδεύοντες, ηδυνήθη σαν την οδόν γάρ, Νία, τη Σύρων φωνή , ανάπαυσίς έστιν. " Ωσπερ
τηνεις τον ουρανόν φέρουσαν ευρείν. Ού τοίνυν κατ. ούν εκεί από του "Αβαρ, όπερ έστι πέρα, 'Αβραάμ
ηγορία ασεβή πατέρα έχειν, αλλά μιμείσθαι την ασέ- ελέγετο , και από του Αιδέμ, όπερ έστι γη, 'Αδάμ
βειαν του πατρός και έγκλημα μέγιστον , ουχ όταν ελέγετο, όπερ έστι γήϊνος· ούτω και ενταύθα από του
φαύλους έχωμεν γονείς αλλ' όταν αυτών μη επιμε- Nία, όπερ έστιν ανάτιαυσις , Νώε εκλήθη , όπερ έστιν
λώμεθα, και τα παρ' εαυτών πάντα εισφέρωμεν προς αναπαύων δηλοί δε τούτο και η επαγωγή. Εκάλεσε
το της κακίας αυτούς απαλλάξει ταύτης. Ώς όταν και αυτόν Νώε, λέγων · Ούτος ημάς διαναπαύσει ,
ημείς μεν πάντα επιδειξώμεθα περί την εκείνων
ψυχήν, εκείνοι δε επί της αυτών μενωσε πονηρίας, ανάπαυσιν τον κατακλυσμόν καλών . Επειδή γάρ
πάσης μέμψεως απηλλάγμεθα και αιτίας. Ταύτα δε έμελλεν επ' αυτού και κατακλυσμός γίνεσθαι, ο δε κα
είπον, ίνα μή αισχυνθής, αγαπητέ , όταν ακούσης, ότι τακλυσμός θάνατος ήήν, θανατος
Θάνατος δε ανδρί ανά
πατέρα ασεβή έσχεν ο Αβραάμ. Και γάρ ο Τιμόθεος παυσις, δια τούτο τον άνθρωπον, εφ' ου γέγονεν και
ασεβή πατέρα είχεν : Yiς γιαΙ δαίας γυναικός κατακλυσμός, την αναπαύοντα εκάλεσε.
 S . JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP . 630
S '. Και ότι ου βιάζομαι την ερμηνείαν, απ'αυτήςτης επελθών και κατακλυσμός εξήρπασε και ανέπαυσεν. Εξ
και ογδοήκοντα και εκατόν, και εγέννησεν υιόν, εν κακία αδιορθώτως ζώσιν ανάπαυσις ο θάνατος, των
και εκάλεσε το όνομα αυτού Νώε, λέγων · Ούτος πόνων αυτούς απαλλάττων , και ουκ εων περαιτέρω
διαναπαύσει ημάς από των πόνων ημών, και των της πονηρίας την νομήν προελθείν , ουδε βαρύτερον
λυπών , και των έργων των χειρών ημών , και από του όντος γενέσθαι των αμαρτημάτων το φορτίον.
της γης, ής κατηράσατο ο Θεός. Τί λέγεις, 'Ανα Ουδέν γάρ ούτω βαρύ και δυσβάστακτον, ώς αμαρτίας
παύσει ημάς ; Και διά τι μή είπε, φησίν, Ούτος απο φύσις · ουδέν ούτω κάματον και πόνον ημίν παρέχει,
κτενεί ημάς, ούτος ποιήσει τον κατακλυσμόν γενέ - ως το της πονηρίας είδος και τα πλημμελήματα. Διά
σθαι· αλλ' είπεν, Αναπαύσει ημάς; Ανεστοιχειώθη τούτο ο Χριστός τοίς εν αμαρτίαις ζώσι έλεγε: Δεύτε
ή κτίσις άπασα, άβυσσοι άνερράγησαν κάτωθεν, κα· πάντες οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι, καγώ
ταρράκται ανεώχθησαν άνωθεν, άπαντα πέλαγος ήν αναπαύσω υμάς. Διά τούτο και ο Λάμεχ ανάπαυσιν
ξένον και παράδοξον και φρικώδες , και εν τάφω τον κατακλυσμόν εκάλεσεν, επελθόντα και στήσαντα
ίππων και θηρίων έκρύπτετο και τοσαύτα κακά, είπε εκτείναι τούτον » και γαρ πολλά υπολέλειπται από της
μου, και τοσαύτην συμφοράν ανάπαυσιν καλείς ; Ναι, προσηγορίας του Νώε· αλλά τέως ταύτα τη μνήμη
φησίν. Επειδή γάρ έν κακία έζων οι άνθρωποι, ο δε της υμετέρας διανοίας εναποθέμενοι, και προς τους
κατακλυσμός την κακίαν ανέκοψεν, οι της κακίαςαπαλ- ημετέρους αδελφούς τους απολειφθέντας είπόντες, ένα
λαγέντες ανέπαυσαν. Καθάπερ γάρ [ 697-699 ] σώμα μή πάλιν αναγκαζώμεθα μακρότερα ποιείν τα προοί
ποικίλους νοσήμασι κατεχόμενον, και ιατρείαν ουδε- μια ,των ειρημένων την ακολουθίαν αναλαμβάνοντες,
μίαν ευρίσκον, εάν επελθών ο θάνατος λαβή, ανέπαυ- εις ευχές τον λόγον καταλύσωμεν,ευχαριστούντες το
σεν · ούτω δή και την των ανθρώπων εκείνων γενεάν, ταύτα δεδωκότι ειπείν Θεώ, ότι αυτή η δόξα , εις τους
καθάπερ σώμα ανίατα νόσουν και πολλοίς προκατει- αιώνας των αιώνων. Αμήν.
λημμένον δεινοίς παραμυθίαν ουδεμίαν έχουσιν ,
623 IN GENESIM SERMO IX . (i30
6 . Et quod non lorqucam Scripturaj, ex Scriprura millennibus,omnosium , supervenicns diluviuin eri
ipsa audiamus hoc. Vixil Lanech annos centum oclo puit, et quiescere fecit. Nam siMors viro quies ( Job
ginia oclo , el genuit filiam , el vocaritnomen ejus Noë, 3. 23 ),multo magis jis qui inemendabiles in malilina
dicens : Ilic nos quiescere faciet & laboribus nostris el vivunt, múrs quies est, liberaris eos a laboribus, nec
mæroribus et ab operibus manuum nostrarum ,elu uia, sinens ulterius iniquitatis ulcus serpere, neque supra:
cuimaledixit Dominus (Gen . 5. 28. 29). Quid ais , Quie modum grave fieripeccatorum pondus. Non est eniin
scere faciet nos ? Quare noa dixit : Hic occidet stos, gravius, aut intolerabilius pondus, quam peccati wa
liic inducel diluvium : sed dixit: Faciel nos quiescere ? tora : nihilque ila labores el ærumnas nobis affert,
Creatura omnis resolvitur, abys i crumpunt, cataraclie til malili species et delicta . Propterea Christus jis
superius aperiuntur, omne pelagus erat mirum , stu - qui in peccatis vivunt, dicebat : Venile qui laboralis
pendum et horribile , et in lulo quasi communi sc- el onerali estis, el ego vos quiescere faciam (Malth . 11.
pulcro promiscua bominum , equorum ac ferarum 28 ). El idcirco Lamcch diluvium quietem appellavit,
corpora occudiabantur : et tanlain calamitatem , lan - eo quod superveniensmalitiæ finem imposituruin eral.
laquc mala quietem vocas ? Profecto , inquil. Nam Volebam sermonem hunc longiorem facere : multa
homincs in magna malitia vivebant : diluvium autem enim omillo, quæ ad nomen Noë pertinent : sed had
quoniain malitiam resecuit, ideo liberati illi a malitia , nunc memoria retinele , et Iratribus vestris, qui ali .
quiescere dicuntur. Ut enim corpus variis morbis sunt, dicite : ut ne cogamur iterum productioribus
obsessim , cui nulla reperitur medela , si forte mors uli procmiis, et dictorum repetere consequentiam ;
adveniens corripiat, ei quielem affert : sic cliam ge- sermonem ergo in precibus linianus, gracias agentes
nerationen ,honinum illorum quasi corpus incurabi- Deo,qui hxc ut diceremus,dedit: quoniam ipsi gloria
liter languens, etmalis multis, nullam consolationem in sæcula sæculo :un'. Amen .
031 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP .

AD SERMONES QUINQUE IN ANNAM

Quo tempore Chrysostomus hos Sermones habuerit, el in qua concionum serie ii locandi sini, ipse
indicat paulo post initium . Yus enim , inqnit, forlasse nunc eslis oblili (Græca quippe non referenda duci
mus), nos multos interim sermones de aliis rebus habuisse. Nam reverso a longinqua illa peregrivalione
Patre nostro, necessariam fuil omnia commemorare, quæ in comitatu acciderant, ac deinde cum gentilibus
disputare, ut hos vi calamitatis ad melioren frugem revocatos, qui deserto gentilium errore sese ad nos
contulerant, pro virili confirmaremus, ac doceremus, quanlis tenebris liberali ad tantam lucem veritatis
accurrissent. Post illa rursus multis diebus martyrum festivilalibus porili sumus, neque lempori conreniens
fuisset, nos qui juxta martyrum sepulcra versaremur, earum laudum , quæ martyribus debentur, etsorles
discedere. Successit his rursus cohortatio ad abstinendum a juramentis : cum enim lolam rusticorum
nationem in urbem ingressam cerneremus, hoc illos instruclos a nobis vialico censuimus dimillendos.
Quod ait prinio Chrysostomus post reditum Flaviani episcopi se omnia quæ ipsi acciderant in comi
latu , id est in aula Imperatoria , commemorasse ; illud , inquam , respicit Homiliam 21 de slaluis, Tomo II,
que habita fui: post redituin Flaviani, qui reditus contigit in fine Quadragesimæ anni 387. llæcque
concio habita est ipso die Resurrcelionis Domini : illud enim initio Chrysostomus significat cuir dicit :
Benedictus Deus qui hanc nos vobiscum sacram solemnitalem cum gaudio et lætitia mulia hodie celebrare
dignatus est. Srcundum hanc homiliam ad gentiles concionalus est, ut eorum quosdam vi calamitalis
abduelos , et religionem Christianam amplexos confirmaret : hujas vero concionis aut plurium , si
plures de re eadem habuerit , argumentum ille et præcipua capita postea refert : liquet autem ras vel
injuria temporum perijsse, vel bactenus lalere. Dies sequentes , quia festa martyruin occurrebant, cele
brandis eorum laudibus insumptæ sunt, absenle tamen ob infirmitatem Chrysoslono. His successit, in
quil, cobortatio ad abstinendum a juramentis, in gratiam rusticorum facia, qui magno numero in ur
bem advenerant. Hanc vero cohortalionem esse eam que decima nona ferlur in llomiliis ad populum
Antiochenum , Tom . II , vix est quod dubitemus. In illa enim sic orditur : Katetpuońcats Tūv dylwv
yaptúpwy év tais Eu sporlev taútals touépais , Epulis sanctorum marlyrum excepti estis his præleri
lis diebus, posteaque, de adventu rusticorum pluribus agit, et de juramento vilando sermonem lexit lon•
giorem , quam in cæteris 20 Homiliis ad populum Antiochenum , in quarum pene singulis aliquid contra
juranienia agitalur. Omnes itaque nolæ , quæ in hoc de Anna Sermone primo habentur, in Ilomilia illa 19
ad populum Antiochenum recensentur, ita ut hic concionum ordo fuerit ; et prima locanda sit Homilia
de reditu Flaviani, quæ nunc est 21 ad populum Antiochenum ; secundo adversus gentiles concionem
unam vel plures habuit ; tertio laudes martyrum multis diebus, molds tuépas, celebratæ sunt; quarto
coram rusticis contra juramenla locutus est; demum hos de Anna Sermones cæpit. Agmen ergo ducit
Homilia de reditu Flaviapi. Postrema autem homilia , in Dominica tñ ŠTELOW SOHévns , quam Dominicam
esse quintam post Pascha quæ præcedit Ascensionem Domini, ail Leo Allatius. Savilius esse pulat Domi
nicam in Albis ; Tilleniontius vero opinatur esse Dominicam Passionis ; huic postremo ego astipulatus
sum in Præfatione Tomi II. Sed jam vereor ut hæc quadrare possint, libentiusque accederem ad Alla
lium , quandoquidem quinta concio , quæ est postrema in Annam , habita fuit post Pentecosten ; nain rox
VEOOTTEVTTXootń , quæ bis iriepsit in textum , est librariorum error, ut ibide:n probamus ex Manuscri
plis. Omnibus itaque perpensis , ila res constituenda prorsus videlur , alque hoc modo calculus ponen

SERMO I (a). fectionis illius, mensa posila , statim ejus ac verbo

Quod oporteat el in Pentecosle el seinper jejunii memi rum congressus recordamur, ac multa cum caritale
ipsum requirimus : hoc nobis erga jejunium quo
nisse , el quod non præsentia solum , sed eliam recor que praestandum est. Nam cum apud nos dics
dalio jejunii sil utilis: el de Dei providentia, quodque qu : draginta fuerit diversalum , comiter illud excepi.
non minima pars ipsius sil præter alia parentum erga
liberos amor :quodque non patribus solum , sed el mus ac dimisimus : quando igitur mensa jam nobis
spiritualis apponenda est, reminiscamur illius, bono
matribus præceptum sil , ul liberorum mores compo rumqueomnium , quæ nobis invexit. Non enim præ
nant, el ad extremum de Anna.
sentia tantum jejunii , sed etiam memoria jejunii
1. Jejunii memoria utilis , jejunii bona quanla . – inaxime utilis esse polest. Et sicut illi quos annamus,
Ubi peregrinum aliquem apud nos diversalum , ad non soluni cuni adsunt, veruni etiam cum nobis in
aliquot dies comiler exceplum , et colloquiimense mentem veniunt,multa nos voluptate perfundunt:ita
que participem faclum dimiseriinus : postridie pro quoque dies jejunii, colleclr, communesque conven -
tus et alia quibus ejus beneficio fruebamur bona, vel
(a) Collali cum Cod.Colbert. num .49 et 976, cum Regio
1936 . sola memoria nos oblectant , ct hæc oiynia si in me
633 DE ANNA SEKVO 1. 639

MONITUM .
dus, qui ut intelligatur attculuiu lectorem omnino postulat. lu concionibus hic memoratis primum haud
dubie locum oblinel llomilia de reditu Flaviani, quæ est 21 ad populum Antiochenum : banc autem ba
buit in die Paschie, ut supra diximus. Postea vero cum gentilibus disputavit, et mulia prosecutus est,
quorum capita refert ibidem : utrum vero hæc vel una , vel plaribus concionibus absolverit , incertum .
Deinde mallis diebus SS. martyrum festa , quæ uccurrebant, laudibus celebrala fuerunt, lum præsente et
circumagente doce, inquit, hoc est, Flaviano episcopo : nam Chrysostomus lum æger Honi muhebat, ut
ait ipse initio Homiliæ 19 ad Antiochenos, quam contra juramenta habuit, in gratiam rusticorum , qui
Antiochiam adventarant : hæc vero concio , ut fert tiwlus, facta in Dominica tñs ÉTTLOW SONévns, nunc
est decima nona Homiliarum ad populum Antiochenum . Verum contra bunc Homiliarum ordinem qui
dam insurgit scrupulus : in Homilia quippe decima nona ail Chrysostomus, se , dum martyrum festi dies
celebrarentur, ægrum domi nausisse : al in Homilia prima in Annam Rulla morbi mentio , imo videlur
Chrysostomus tunc temporis vel de martyribus conciones habuisse , vel saltem habere potuisse ; licet
enim non dicat expresse illas se conciones habuisse, id clare dicit, laudes nempe martyrum impedimento
fuisse, quominus aliud argumeulum tractaret. Verum in more est Chrysoslono in hujusmodi recensie
nibus plurima relicere, quæ negolium facessant : aliunde vero cum in præcellenti Homilia , quæ est de
cima nona ad Antiochenos, aegriwdinem suam commemorasset, noluit prima concione in Annam , quæ
post illam babita fuit, idipsum repelere . Verum ex duobus impedimentis quorninus propositum sibi ar
gumentum lractarel alleruin lacuit, nempe ægritudinem ; alterum memoravil, nimirunu festa martyrum .
Jam hinc coustat Dominicam tñs É TELOW Gouévtis non esse Dominicam illam quam Passionis vocamus ;
con quia plurimis ante illam dicbus Flavianus adveneral, quod cerle dici nequeat de Dominica Passio
nis , um quia ex supra dittis hæc concio diu post llomiliam de reditu Flaviani dicta fuit, quae homilia in
ipso die Paschæ habila est. Nec potest esse Dominica tñ ; ÉALOWSouévns ea,quam iu Albis vocamus, ut
voluit Savilius ; sex enim illi dies qui inter Pascha et Domiuicam in Albis intercurrunt, non salis fuis
sent ad ea omnia complectenda, nempe Concionem de redilu Flaviani, Dispulationem aut Dispulationes,
si plures fuerint, contra gentiles, Festa martyrum multis diebus, toda ; Huépas celebrala, ct ægritudi
nem restitulamque valetudinem Chrysostomi. Quamobrem , nihil obstante scrupulo illo , quem supra me
moravimus , Leonis Allatii sententiaın amplectimur, dicentis esse Dominicam quiutam post Pascha, que
præcedit Ascensionem . Sic omnia quadrabunt ; nam slalim post illam in gratiam rusticorun habitam
concionem primum in Annam sermonem dixerii, puta feria secunda ante Ascensionem ; secundum feria
sesta post Ascensionem ; lerlium feria secunda liebiornadie sequentis ; quarluin , qui periit, feria quarta ;
quintum feria sexta ; sexlum post Pentecosten ; non alia aulein de causa bosce præ aliis dies assign : -
mus, quam ut rem fieri potuisse declaremus : nam lalemur potuisse sermones illos in dies alios incidisse.
Quartus, ut diximus, sermo intercidit, ut colligitur cx iis quæ in quinto sermone, qui jam quartus
illo amisso inscribitur, dicuntur num . 3, nempe in præcedenti sermone explicata fuisse hæc verba Can
tici Annæ , Confirmalum est cor meum in Domino, etc ., quorum interprelatio non habelur in eo qui nunc
tertius est. Dis adde quæ disseruimus in Präef. VII.
Primigermonis interprelatio est Fronlouis Ducixi ; secundi et tertii Desiderii Erasmi; quarli el quinti
Sigismundi Gelewii, quas omnes interprelationcs accurate castigavimus.

ΛΟΓΟΣ Α'. της συνουσίας, και μετά πολλής αυτόν επιζητούμεν

Εις το δείν και εν τη Πεντηκοστή και αεί της
νηστείας μεμνήσθαι, και ότι ου παρουσία μό
νον, αλλά και μνήμη νηστείας ωφελεί και
περί της του Θεού προνοίας, και ότι μετά των
άλλων ου μκρον μέρος αυτής η φυσική των
γονέων περί τα έκγονα φιλία και ότι ου πα -
τράσι μόνον , αλλά και μητράσιν επιτέτακται
τα παιδία ρυθμίζειν, και προς το τέλει περί της
"Άννης .
α'. Επειδαν ξένον τινά καταχθέντα προςημάς ημέ-
ρας τινάς υποδεξάμενοι φιλοφρόνως, και λόγων αυτώ
και αλών κοινωνήσαντες , αποπέμψωμεν · τη μετά την
αποδημίαν εκείνην ημέρα , τραπέζης παρατεθείσης,
ευθέως αναμιμνησκόμεθα αυτού τε και των λόγων φραίνει, κάν ταύτα άπαντα συλλέξαντες αναμνησθώ
της αγάπης· τούτο δή και επί της νηστείας ποιήσω
μεν. Και γάρ κατήχθη προς ημάς ημέρας τεσσαρά
κοντα, υπεδεξάμεθα αυτήν φιλοφρόνως, και απεπέμ
ψαμεν επεί ούν μέλλομεν παρατιθέναι τράπεζαν νυν
πνευματικήν, αναμνησθώμεν αυτής, και των εξ αυ
της απάντων εγγενομένων ημίν αγαθών. Ο
παρουσία νηστείας μόνον, αλλά και μνήμη νηστείας
τα μέγιστα ωφελήσαι δύναιτ' άν. Και καθάπερ οι
φιλούμενοι παρ' ημών, ουχί παρόντες μόνον, αλλά
και εις νούν ημίν έρχομένοι , πολλής ημάς πληρoύσιν
ήδονής: ούτω και αι της νηστείας ημέρας, και οι σύλ
λογοι, και αι διατριβαι αι κoιναι, και τα άλλα και παρ'
εκείνης έκαρπούμεθα καλά, και από της μνήμης ευ
65 ) S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP. 654
μεν, μεγάλα και κατά τον παρόντα καιρόν κερδανού- ταύτα δή πάντα, παρακαλώ, κατά νουν αεί τας ημέ.
μεν. Ταύτα δε λέγω ουκ αναγκάζων νηστεύειν, αλλά μας εκείνας έχωμεν· ένα δέ τι κάγώ προς την μνήμην
πείθων μη τρυφάν, μηδε κατά τους πολλούς των αν εκείνην συμβάλωμαι, την αυτήν υπόθεσιν, ην τότε
θρώπων διακείσθαι, είγε ανθρώπους τους ούτω μικρο κινείν παρεσκευαζόμην, ταύτην και νυν είς μέσον άγα
ψύχως διακειμένους χρή καλείν , οι καθάπερ εκ δε- γείν πειράσομαι, ώστε και τη κατά την διδασκαλίας
σμών αφεθέντες, και δεσμωτηρίου τινός απαλλαγέν- ομοιότητι γενέσθαι τινά του καιρού μνήμην ημίν
. [70 ] Υμείς μέν γάρίσως επιλέλησθε, διά το
τες χαλεπού , προς αλλήλους λέγουσι. Μόλις [700] εκείνου
μεταξύ πολλές γεγενήσθαι διαλέξεις ημίν, και υπέρ
ποτέ το χαλεπόν της νηστείας διηνύσαμεν πέλαγος ετέρων πραγμάτων. Και γάρ ελθόντος του πατρός από
άλλοι δε τούτων ασθενέστερον διακείμενου, και υπέρ
της μακράς αποδημίας , αναγκαίον ήν τα κατά το
της μελλούσης δεδοίκασι Τεσσαρακοστής. Τούτο δε στρατόπεδον συμβάντα άπαντα ειπείν, και μετά ταύτα
γίνεται εκ του τον άλλον άπαντα καιρόν τρυφή , και προς "Έλληνας αποτείνεσθαι, ώστε τούτους από της
ασωτία, και μέθη πάση μεθ' υπερβολής εαυτούς εκ . συμφοράς βελτίoυς γενομένους, και προς ημάς εκτης
διδόναι. Ώς είγε με μελετήκειμεν τας άλλας ημέρας Ελληνικής αυτομολήσαντας πλάνης, μετ' ακριβείας
σεμνώς και επιεικώς ζην , και απελθούσαν αν επο διζώσαι, και διδάξαι, οίου μεν απηλλάγησαν σκό
θήσαμεν την νηστείαν, και παραγίνεσθαι μέλλουσαν τους , οίω δε προσέδραμον αληθείας φωτί. Μετ'εκείνο
πάλιν , πολλές ημέρας της των μαρτύρων απελαύσα.
μετά πολλής αν υπεδεξάμεθα της ηδονής. Τί γάρ ουκ
αγαθόν ημίν από νηστείας ; Πάντα γαλήνης γέμει και μεν πανηγύρεως, και άκαιρον ήν εν τάφοις μαρτύρων
καθαράς ευδίας. Ουχί και οικίαι θορύβων και δρόμων διατρίβοντας , των τοίς μάρτυσι πρεπόντων εγκω
και πάσης εισίν ελευθερωμέναι ταραχής ; Και προ μίων αμοίρους απελθείν. Ταύτα τα εγκώμια διε
των οικιών δε ή των νηστευόντων διάνοια ταύτης δέξατο πάλιν ή περί των όρκων παραίνεσις · επειδή
απολαύει της ησυχίας· πόλις δε άπασα την εν τη γάρ την αγροικίαν άπασαν της πόλεως είδομεν επι
διανοία και την εν ταις οικίαις ευταξίαν μιμείται. βάσαν, έβουλήθημεν αυτοίς δόντες εφόδια ταύτα, ού
Ούτε γάρ έν εσπέρα αδόντων έστιν ακούσαι, ούτε εν τως αυτούς εκπέμψαι παρ' ημών άπαντας.
ημέρα θορυβούντων και μεθυόντων, ου κραζόντων, ου β'. Υμίν μεν ούν διά ταύτα ουκ αν είη δυνατόν κα
μαχομένων, αλλά πολλήν πανταχού την ησυχίαν δίως ανενεγκείν την τότε ημίν γενομένην προς "Ελ.
έστιν ορών. 'Αλλ' ουχι νυν ούτως , αλλ' ευθέως υπό ληνας ζήτησιν· εγώ δε και δια παντός εν τούτοις εσχο
την έω κραυγαι, και θόρυβοι , και μαγείρων δρόμου , λακώς, και ταύτην έχων μελέτην, βάστα προς υμάς
και πολύς μεν εν ταις οικίαις , πολύς δε εν τοις λο- ολίγα των τότε ειρημένων ειπών, ολοκλήρου της των
γισμοίς ο καπνός, των παθών ημίν ένδον υπoκαιομέ- λόγων υποθέσεως αναμνήσαι δυνήσομαι. Τίς ούν ήν
νων , και της φλογός διεγειρομένης της ενταις ατόποις ημίν η υπόθεσις ; Εζητούμεν πώς εξ αρχής ο Θεός
επιθυμίαις υπό της τρυφής. Διά ταύτα ζητώμεν και ημών προενόει του γένους, και πως τα συμφέροντα
απελθούσαν την νηστείαν· εκείνη γάρ ταύτα πάντα επαίδευσεν , ούτε γραμμάτων όντων, ούτε Γραφών
κατέστελλε. Κάν τον πόνον αυτής απεθέμεθα, αλλά δοθεισών και εδείκνυμεν ότι διά της κατά την κτίσιν
θεωρίας προς
τον πόθον αυτής μη καταλύσωμεν, μηδέ την μνήμην ότε και λαβόμενος την αυτού θεογνωσίαν εχειραγώγησεν ·
σβέσωμεν· αλλ' όταν αριστήσας και καθευδήσας εις διανοίας, πανταχού υμών ουχί της χειρός , αλλά της
της κτίσεως περιήγαγον , δεικνύς
την αγοράν εμβάλης 5, και τηνημέραν προς εσπέραν ουρανόν, και γήν, και θάλατταν , και λίμνας, και
ήδη επειγομένην ίδης, εισελθών εις την εκκλησίαν πηγάς, και ποταμούς, και πελάγη μακρά, και λει
ταύτην , και παρά το βήμα τούτο ελθών, αναμιμνή μώνας, και παραδείσους , και κομώντα τα λήία , και
σκου του καιρού της νηστείας, καθ' ον μεστή μεν η βριθόμενα τους καρπούς τα δένδρα, και καλυπτομένας
εκκλησία του πλήθους ημίν ήν, σφοδρά δε ή της ακρο δρυμοίς κορυφές ορών » ότε και περί σπερμάτων, και
άσεως προθυμία , πολλή δε ηδονή, και διεγηγερμένη περί βοτανών, και περί ανθέων, και περί φυτών εγκάρ
πάντων η διάνοια και πάντα ταύτα συλλέγων, ανα πων τε και ακάρπων, και περί αλόγων , ημέρων τε και
μιμνήσκου των ποθεινών ημερών εκείνων. Κάν μέλ αγρίων, ενύδρων τε και χερσαίων, και αμφιβίων, περί
λης παρατίθεσθαι τράπεζαν, μετά της μνήμης ταύτης των τον αέρα τεμνόντων, περί των χαμαι συρομένων,
άπτου των εδεσμάτων, και ουδέποτε είς μέθην έξολι- και περί αυτών των του παντός στοιχείων πολλά
σθήσαι δυνήση· αλλ' ώσπερ οι γυναίκα σεμνήν και διελέχθην, και καθ' έκαστον επεβοώμεν κοινή πάντες,
σώφρονα και ελευθέραν έχοντες, και σφόδρα αυτής ατονούσης ημίν προς τον άπειρον πλούτος της δια
περικαιόμενοι, ουδε απούσης αυτής, πόρνης και διε- νοίας , και το πάν καταλαβείν μή δυναμένης: Ως
φθαρμένης ερασθείεν αν, του πόθου του περί εκείνην έμεγαλύνθη τα έργα σου, Κύριε· πάντα εν σοφία
προκατέχοντος την διάνοιαν, και έτερον έπεισελθείν εποίησας. Ου διά το πλήθος δε μόνον έθαυμάζομεν
έρωτα ουκ έώντος : ούτω δή και επί της νηστείας του Θεού την σοφίαν, αλλά και δι' αμφότερα ταύτα,
και της μέθης γίνεται. "Αν τοίνυνεκείνης της ελευθέ ότι και καλήν και μεγάλην και θαυμαστήν την κτίσιν
ρας και σώφρονος μνημονεύωμεν, την πάνδημον πόρ- εποίησε, και ότι πολλά πάλιν της ασθενείας αυτής
την ταύτην, και πάσης ασχημοσύνης μητέρα, την δείγματα εναπέθετο τοίς όρωμένοις· το μεν, ίνα θαυ
μάζηται επί σοφία , και προς την εαυτου λατρείαν
μέθην λέγω, μετά πολλής διακρoυσώμεθα της εύκο τους ορώντας εφέλκηται· το δε, ίνα μη τον ποιή
λίας, του πόθου της νηστείας, πάσης χειρός σφοδρό σαντα αφέντες οι θεωρούντες αυτών το κάλλος και το
τερον, απωθούντος την ταύτης αναισχυντίαν. Διά
• Colb. unus εμβαλλης.
• Reg. χρή λέγειν • Reg. έπαίδευεν.
633 DE ANNA SERMO I. 634
moriam revocennus, multum inde lucrum hoc etiam proferre conabor, ut ipsa similitudo doctrine recure
lempore colligemus. Iliec autem a me non eo dicun - dationem temporis illius excitel (a). Vos eniin forlasse
luir , quod cogere vos ad jejunandum velim , sed ut nunc estis obliti , nos multos interini sermones de
vobis persuadeam , ul ne genio indulgeatis , neve sic aliis rebus habuisse. Nam reverso a longingua
afficiamini, lit plerique homines solent, siquidem illa peregrinatione patre nostro , necessariuin luit
homines appellar:di sunt, qui tantam pusillanimitatem omnia commemorare, quæ in comitatu acciderant, ac
træ se ferunt, qui tamquam e vinculis emissi , el deinde cum gentilibus disputare, ut hos vicalamilatis
gravi quopiam carcere liberati sic alloquuntur sc mu . ad meliorem frugem revocalos, quideserto gentilium
luo : Tandem molestum illud jejunii pelagus emensi errore sese ad nos contulerant, pro virili confirma
suinus : alii vero quimulto pejus, et imbecillius sunt remus, ac doceremus, quantis tenebris liberati , ad
affecti , eliam ob futuram Quadragesimam pertime- rantaa lucem veritatis accurrissent. Post illa rursus
scunt. lloc vero proplerea , quod lolo reliquo tem - multis diebus martyrum festivitatibus potili sumus,
pore deliciis , luxurix , alque ebriet:iti se :0106 de- neque lempori conveniens fuissel, nos quijuxta mar
dant. Quod si aliis diebus castie modestaque vilic lyrum sepulcra versaremur, earum laudum ) , que
agenda nos assuefaceremus, et prieteritum desidera - inartyribus debentur, exsortes discedere. Successit his
remus jejunium , el verlurum mulla cum voluptate ad abstinendum a juramentis cohortalio : cum enim
susciperemus. Quid enim boni jejunii nobis opera eriam rusticorum nationein in urbem ingressam cer
non obvenit ? Omnia tranquillitatis ac purie sercui- neremus, bus illo instructos a nobis viatico censui
Lalis plena sunt Nonne domus tumultibus, cursitaline mus dimillendos.
nibus, omnique perturbatione sunt liberatie ? Quin - 2 . Homiliam contra gentiles habitam resumens,duas
etiam ante ipsas domos eorum animus , quijejönant, præsertim quæstiones solvit, videlicet : quo pacto Deus
hac quiete perfruitur ; civilas ipsa 10 :a modestiam , homines quondam instrueret ; el quare , dum corpora
qu:e in animo ac domibus cernitur, imitatur. Nam cælestia quasi immortali juventule fruantur, nostra siri
neque sub vesperam audire canenles licet , neque morbis el corruprioni obnoxia . - Vobis quidem nou
interdiu lumultuantes el ebrios , non clamantes, non facilc fueril dispulationem referre, quam lum adver
pugnantes , sed mullam ubique tranquillitatem licet sus gentiles instituimus : ego vero semper in his
cernere. Nunc aulein non ita est , sed jain inde ab exercitatus, el huic palivstræ addictus, nullo negotio
exorlu solis clamores ac lurbæ , coquorum cursila - paucis ex iis, qux lum diximus, repetitis , polcro lo
tiones, ac mullus in domibus,mullus in mentibus fu - tius orationis argumenti vobis memoriam refricare.
mus, dum intus in nobis succenduntur aflectus , et Quodnam ergo fuit arguinentum ? Quærebamus quo
damma Turpium cupiditatum a deliciis excitalur. pacto Deus a principio generi humano providerel, et
Proplerca quod prætcriit jejunium requiramus : illud quo pacto qux utilia forent doceret, cum nullic cr
enim hæc omnia coercebat. Ac licet laborem ejus starent literæ , ncque Scripturæ data essent : et
excusserimus , ejus tamen desiderium non exstingua - ostendimus per contemplationem creaturarum illud
mus, ncque memoriam deponamus : sed cum pran - ad Dei cognitionem essc deductum : quo tempore vos
siis et cx pergefactus in forum veneris , diemque vi- non manu prehensos , al mente per universam crea
deris vergentem ad vesperam , hanc ingressus eccle - luram circumduxi , cælum ostendens, lerram , mare ,
siam , et juxta sanctuarium istud veniens , jejunii lacus, fontes, fluvios,æquora immensa , prala, poma-
lemporis recordare , quo multitudinis plenam eccle - ria , florenles segeles, fruclibus onustas arbores , ob
siam cerncbamus , oinnes autem audiendi desiderio lecia nemoribus montium culmina : lum quoque de
succensi erant, mulla ubique lætitia ,mens omnium seminibus , de oleribus, de floribus, de plantis lanı
erat crecta : hic omnia tecum reputans , dies illos fructuosis quam infructuosis , de bestiis cicuribus
oplabiles recordare . Quod simensx accubiturus sis , simul el agrestibus , aquatilibus et terrestribus, que
cum bac recordatione cibos degusta, nec umquam in ancipites in utraque sede vivunt, de iis qux aereni
ebrietatem labi polcris ; sed sicut qui boneslam , pennis secant, de illis quæ humi repunt, deque
caslam et ingemuain uxorem duxerint , et ejus vehe - ipsis mundi elementis multa disserui , el in singulis
menti amore sint inflammali , ne absente quidem una voce simulacclainabamus omnes, cum mensnostra
illa , meretricem et perditam mulierem adamare lot immcnsas opes capere non posset : Quam magnifi
possunt, quod illius amor eorum menlem præoccu• cata suntopera lua, Domine ! omnia in sapientia fecisti
paveril, ncc alium amorem ingrcdi sinat : sic et in (Psal. 91. 6). Neque vero propter multitudinem lan
jejunio fit , et in ebrielate . Ergo si illius ingenuic lum Dei sapientiam mirabanur, sed et propter ulra .
castrque memineriinus , publicam hanc meretricem que haec duo , quod et pulchram et magnam et admi
omnisque turpitudinis matrcm , ebrietatem , inquam , rabilem condiderit creaturam , et quod multa imbe
facillime repellemus , dum amor jejunii vehementius cillitatis ejus indicia rebus quæ cernuntur indiderit,
quam manus ulla impudentiam istius repellel. Pro- toniutob sapientiam laudelur, atque ad cullum suum
pler hæc omnia dies illos , quæso , semper mente cos qui cernunt alliciat; tum ne Crealorc dimisso ,
versemus : ul aulem quidpiam ego quoque ad mc- qui pulchritudinem ac magnitudinem illarum intuen
moriam illam conferam , idem argumentum , quod (a) Væc, quæ ad hujus homiliæ habitä lempuspertinent,
tractarc lum paratus eram , in medium nunc quoque pluribus excussinius in Monito supra .
6.55 S. JOINNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP . 636
dir, pro illo res oculis subjectas adoreni, cuin ea quæ omnibus primus homo fuerit in superbiam elatus.
in illis apparel imbecillitas, cjusmodi corrigere pos. Alioquin si quemadmodum nostra corpora, sic etiam
sit errorem . Item quo pacto crealura omnis corru- culum constitulum fuissel ac senectuli obnoxium ,
bitioni est obnoxia , el ad ineliorem speciem transfe- mulii Conditorem imbccillitatis accusassent, ut qui
rolur, majori gloria pcrfruelur, et quando, e quare, minimc posset unum corpnis in multos annorum cir
el cur obnoxia corruptioni sil edila , atque hæc omnia chilus conservare : jam vero præcisa est illis luce
luin apud vos philosophabamur, Deique potentiam occasio , cum tanto tempore opera ipsius perma
inde demonstrabamus, quod in corrupcibilibus cor nieanl.
poribus tanlam condideril pulchriludinem , quam et 3. Accedit ad ea quæ diximus, quod non intra hoc
a principio Deus illis altribuit, siderum , cali et so- Srculum res nostræ subsistunt, sed postquam in hac
jis . Vere namque mirari possuinus, qua ratione, cum vita probe fuerimus castigali, majori corpora nostra
tot anni sint elapsi, nihil tale sintpassa , quale nostra cuin gloria resurgent, et cælo , sole ac cæleris omni
corpora paliuntur, neque senectute reddita fuerint bus splendidiora cernenlur, el ad meliorem sorteni
imbecilliora , nequemorbo velagritudine aliqua di conditionemque transferentur. Unuis ergo modus est
bililala sini, sed vim ac pulchritudinem suam , quam , cognitionis Dci , per universam nempe rerum natu
ut anle dixi, Deus illis altribueral, perennein consir ram ; alter vero nihilo ininor, is quem suppeditat
vent, et neque solis consumptum sit lumen , neque si conscientia, quem ipsum tunc pluribus verbis expo
derum splendor obscuratus, neque cæli fulgor ellluxe- suimus , simulque ostendimus insitam esse nobis a
rit, non maris termini loco moti sint, non lerrr vir- natura bonarum malarumque rerum cognitionem , el
lus ad parlus annuos frucluum edendos exstincla sit. conscientiam nobis intcrius hiec cuncia diclare . Du
Haec autem omuia corruptioni esse obnoxia cum ex quippe nobis a principio dali sunt a natura doctores,
rationibus, tum ex sacris Literis demonstravimus : crealura, et conscientia , qui sine voce ulla homines
pulclira vero illa esse ac splendida suumque semper instituebant, Nam ct crealura conspectu suo specia
integrum vigorem conservas e , quotidianus eorum lorem obslupefaciens, illum cuncta cernentem ad ejus
qui cernunt icstatur aspectus, in quo maxime admi- qui ipsam condidit adınirationem traducil : consciei
randus est Deus, qui sic ea ab initio condidit. Sed tia vero, quæ intus dictat, omnia quæ facienda sunt
quoniam , dum hæc a nobis dicere. tur, refragabalie suggeril, ejusque virtutem el judicium ex ipso re
litr nonnulli dicentes : Igitur omnium quæ sub aspe. rum aspectu deprehendimus. Dum enim inlus pecca
ciuin cadunt, vilissimum est homo, siquidem cali cor- tum accusat, vultum confundit exterius, ac mullo
pus, lerre , solis, el omnium siderum tanto tempore murore complel. Rursus pallidos reddil el pavidos,
duravil, hic vero post annos septuaginta dissolvitur cum in re aliqua turpi fuerimus deprchensi; vocem
atque interit : primum quidem illud dixerimus, non non audimus, sed per exlernum aspectum ingenera
lolum animal dissolvi, sed præcipuam magisque nco tam intus indignationem contemplamur. Cum bis au
cessariam partem perpeluo manere , animam immor- tem duobus tertium quoque doclorem a Deiproviden
talem , quæ nullis ejusmodi morbis est obnoxia, mi- tia fuisse adjunctum oratio demonstrabat, non jami
norem autem corruptioni esse obnoxiam : deinde hoc mulum ut priorcs, scd qui serinone, admonitione,
ipsum inajorem cedere nobis in honorem . Neque consilio animum nostrum componerel. Quis ille porro
enim temere , vel sine causa , sed et juste atque in est ? Qui altributus cst unicuique nascenti paler .Idco
rem nostram et senectutem el morbus sustinemus : namque fecit Deus, ut a parentibus diligeremur, ut
juste quidem , quod in peccalum lapsi fuerimus : in prieceplores virtutis haberemus. Non enim genuisse
rem nostram aulein, ut ingeniiam nobis ex ignavia laulum patrem efficit, sed recte instituisse : neque
superbiam per hos dcfectus ac morbos relundamus. peperisse tantum , sed recte educasse malrem red
Non igitur ut contumelia nos afliccrel, hoc fieri dit. Atque hoc verum esse , neque naturam , sed vir
permisit Deus. Si cnim afficere contumelia voluis- tulem palres efficere, confitebuntur parentes ipsi.
sel, nou immortalem esse animam nostram sivisset. Sane quidem filios suos sæpe cum depravatis mori
Sed neque, quod impotens esset, tale nostrum cor- bus esse viderint, atque in improbitalein degenc
pus cffecit. Elenim si imbecillis esset, nequaquam rasse, ex suorum illos cognatorum numero ejiciuil,
celuin et sidera, et icrrae corpus tanto tempore tueri abdicant, alios sibi adoplant filios, qui nulla sibi
in rerum natura poluissel : sed ul nosmeliores mo erant propinquitate conjuncti. An vero quidquam hoc
deratioresque redderet sibique inagis obsequentes, fieri potest mirabilius, quam ut quos generant, eji
quod omnis nobis salutis occasionem largitur. Pro . cisini : quos autem non genuerunt, sibi adsciscant ?
plerea non effecit, ut aut seneclule cælum , aui aliis Liberi arbitrii major ris, quam nulluræ ; plii prare
quibusdam tilibus morbis corriperelur. Cuin enim abdicantur a parentibus. - Non sine causa dicta sunt
libero arbitrio sit el anima destilulum , nequc pec - hæc a nobis, sed ut scias majorem csse vim liberi
care, neque recle agere potcst : unde neque ejusmodi arbitrii quam nature, atque ipsain potius quam illam
emendatione illi esl opus : nobis autem qui ratione patres ellicere consuevisse. Enimvero diving hooc
sumus et anima exornati, necessarium fuit , ut rer opus fuit providentiæ , ut neque naturali affectu desti
las infirmitates morbosque modestia ci humilitas in - ulos liberos relinquerel, nequc totum rursus illi
generarelur, quandoquidem a principio pric cricris commilleret. Si enim nulla penitus impulsi necessi
65 DE ANNA SERMO I. 636
μέγεθος , αντ' εκείνου προσκυνήσωσι τα δρώμενα, ποιoύντος κατέγνωσαν ασθένειαν, ώς ουκ ισχύοντος
της εν αυτοίς ασθενείας δυναμένης την τοιαύτην διορ- εν σώμα διακρατήσαι επί πολλές ετών περιόδους :
θώσαι (702 ) πλάνην. Και πώς φθαρτή πάσα εστιν ή νύν δε αυτούς και αύτη ή πρόφασις ανήρηται , των
κτίσις, και προς το βέλτιον μεταστήσεται σχήμα, και έργων επί τοσούτον χρόνον μεγόντων.
πλείονος απολαύσεται δόξης, και πότε , και διά τι, και
τίνος ένεκεν φθαρτή γέγονε, και ταύτα άπαντα προς γ'. Προς δε τους ειρημένοις , ουδέ μέχρι τούτου στή
υμάς έφιλοσοφούμεν τότε, και του Θεού την δύναμιν σεται τα ημέτερα, αλλ' επειδάν το παρόντι βίω σω
κάντεύθεν εδείκνυμεν, ότι εν φθαρτοις σώμασι τοσούφρονισθώμεν καλώς, μετά πλείονος αναστήσει δόξης
τον ειργάσατο κάλλος , όπερ και εξ αρχής αυτούς συν.
εκλήρωσεν ο Θεός, το των άστρων, το του ουρανού , τα σώματα, και ουρανού, και ηλίου, και των άλλων
το του ηλίου. Και γάρ όντως έστι θαυμάσαι , πως απάντων έσται λαμπρότερα, και προς την άνω μετα
ετών παρελθόντων τοσούτων, ουδέν έπαθον , οίον τα στήσεται ληξιν. Είς μεν ούν θεογνωσίας τρόπος , και διά
ημέτερα σώματα, ουδε τω γήρα ασθενέστερα γέγονεν, της κτίσεως απάσης: έτερος δε ουκ ελάττων , και του
ουδε νόσω και άρρωστία τινί κατεμαλακίσθη 4, αλλά συνειδότος, όν και τούτον άπαντα τότε διά πλειόνων
την οικείαν ακμής και το κάλλος , όπερ, ώς έφθην εξεθέμεθα λόγων, δεικνύντες πως αυτοδίδακτος ημίν
ειπών, εξ αρχής αυτούς συνεκλήρωσεν ο Θεός, μένει έστιν ή των καλών και των ου τοιούτων γνώσις , και
διατηρούντα, και ούτε το ηλιακών εξετρίβη φώς , το Ενδοθεν ημίν το συνειδος άπαντα ενηχεί ταύτα.
ούτε το των άστρων άνθος αμαυρότερον γέγονεν, ουχ
ή του ουρανού φαιδρότης εξερρύη, ουχ οί της θαλάτ Δύο γάρ ούτοι διδάσκαλοι γεγόνασιν ημίν εξαρχής, η
της εκινήθησαν όροι, ουχ ή της γής έσβέσθη δύναμις αφιείς ,, και
κτίσις το συνειδός · και ουδέτερος αυτών φωνήν
σιγή τους ανθρώπους επαίδευον. " Ή τε γάρ
ηφθαρτά
περί τους τόκους των ετησίων καρπών. Και ότι μεν
ταύτα εστι, και από λογισμών, και από των κτίσις διά της όψεως εκπλήττουσα τον θεατήν, εις το
θείων Γραφών απεδείξαμεν· ότι δε καλά, και φαιδρά, του ποιήσαντος αυτήν θαύμα παραπέμπει τον ορώντα
και το άνθος ακμάζον διετήρησεν, η καθημερινή μαρ- άπαντα • το τε συνειδος ένδον ενηχούν, άπαντα υπο
τυρεί τών δρώντων όψις , και δη μάλιστα έστι θαυμά- βάλλε τα πρακτέα και την δύναμιν αυτού, και της
σαι του ποιήσαντος ούτως αυτά εξ αρχής Θεού . ψήφου την κρίσιν διά των της όψεως πραγμάτων
Επειδή δε ταύτα λεγόντων ημών τότε τινές αντέτει- καταλαμβάνομεν. "Όταν γάρ ένδον κατηγορή της
νον, λέγοντες · Ούκούν πάντων των δρωμένων ατιμό αμαρτίας, συγχει την όψιν έξωθεν, και πολλής της
τερον ο άνθρωπος , είγε ουρανού μεν σώμα, και γής,Ο αθυμίας πληροί. Πάλιν ωχρούς εργάζεται και περι.
και ηλίου, και το των άστρων απάντων προς τοσούτον δεείς , όταν επί τινι των αισχίστων αλώμεν, και της
λύεται , και απόλλυται: πρώτον μεν εκείνο αν είποι- φωνής μεν ουκ άκούομεν, διά δε της έξωθεν όψεως την
μεν, ότι ουχ ολόκληρον διαλύεται το ζώον, αλλά το ένδον γινομένην αγανάκτησιν θεωρούμεν. Μετά δε
κυριώτερον αυτού και αναγκαιότερον, η ψυχή , μένει τούτων των δύο και τρίτον ημίν διδάσκαλον εδείκνυ
διηνεκώς αθάνατος, ουδενί τούτων είκουσα των πα- προστεθέντα παρά της του Θεού κηδεμονίας ο λόγος,
θών, και η φθορά περί το έλαττον γίνεται δεύτερον ουκέτι άφωνον, καθάπερ τους προτέρους, αλλά λόγω,
ότι και τούτο αυτο τιμώμεθα μειζόνως. Ουδε γαρ και παραινέσει, και συμβουλή ρυθμίζοντα ημών την
απλώς, ουδέ άνευ αιτίας τινός, αλλά και δικαίως , γνώμην. Τίς δε ούτός έστιν; Ο συγκεκληρωμένος
και επί χρησίμω, και γήρας και νόσους υπομένομεν · εκάστω πατήρ. Διά γάρ τούτο φιλεΐσθαι παρά των
δικαίως μεν, άτε προς αμαρτίαν κατεπέσομεν χρη γεννησάντων ημάς κατεσκεύασεν ο Θεός, ένα παιδευ
σίμως δε , ένα την εκ της ραθυμίας έγγινομένηνημίν τας έχωμεν της αρετής. Ου γαρ το σπείραι ποιεί πα
Ενσωμενν ,διάΟυτηςτοίνυν
απόνοια ενδείας
ατιμάζων και τωνο παθών
ταύτης ημάς διορ
Θεός τούτο τέρα μόνον, αλλά το παιδεύσαι καλώς ουδε το κυή
γενέσθαι είασεν. Ει γάρ ήτίμαζεν, ουκ αν την ψυχήν σαι μητέρα εργάζεται , αλλά το θρέψαι καλώς. Και
ημίν αφήκεν αθάνατος είναι, 'Αλλ' ουδέ ασθενών, το ότι τούτο εστιν αληθές, και ουχ ή φύσις, αλλ' η αρετή
σώμα το ημέτερον εποίησε τοιούτον. Ει γάρ ησθένει, ποιεί πατέρας, αυτοί συνομολογήσαιεν αν ημίν οι :
ουκ αν τον ουρανόν , και τους αστέρας, και το σώμα γονείς. Τους γούν υιούς τους εαυτών πολλάκις ,
της γης ίσχυσε τοσούτον διακρατήσαι χρόνον · αλλ' επειδάν φαύλους ίδωσι γενομένους, και εις πονηρίαν
υπέρ του βελτίoυς ποιήσαι και σωφρονεστέρους , και αποσκιρτήσαντας , της συγγενείας της εαυτών εκκό.
αυτό μάλλον καταπειθείς, όπερ απάσης εστί σωτη πτουσιν , αποκηρύττοντες, ετέρους ποιoύντες υιούς
ρίας υπόθεσις. Διά ταύτα ουρανόν μεν ουκ εποίησεν ουδαμόθεν αυτοίς πολλάκις προσήκοντας. Αρά το
ούτε γηρα αλίσκεσθαι τέως, ούτε άλλαις τισι τοιαύ τούτου γενοιτ' αν παραδοξότερον, όταν ούς μέν έγέν
ταις αρρωστίαις.
στερημένος Ο γάρ προαιρέσεως
ούτε αμαρτείν, και ψυχής
ούτε κατορθώσαι απε νησαν [ 704 | εκβάλλωσιν , ούς δε ουκ έγέννη σαν
δύναιτο
άν· όθεν ουδε διορθώσεως αυτό χρεία τοιαύτης. Ημίν εισάγωσιν ;
[703] δε τοις λόγω και ψυχή τετιμημένοις αναγκαίως
γέγονεν η διά των παθών τούτων εγγενομένη σωφρο- Ουχαπλώς ήμίν ταύτα είρηται , αλλ' ένα μάθης ,
σύνη , και ταπεινοφροσύνη,επειδή και παρά την αρχήν ότι προαίρεσης φύσεως δυνατωτέρα, και αύτη μάλλον
τρό των άλλων απάντων εις άπόνοιαν απεσκίρτησεν εκείνης και υιούς και πατέρας ποιείν είωθε. Και τούτο
ο πρώτος γενόμενος άνθρωπος. " Αλλως δε , ει καθά- δε της του Θεού κηδεμονίας έργον έγένετο, το μήτε
περ τα ημέτερα σώματα , ούτω και ο ουρανός έμελλε γυμνούς της φυσικής διαθέσεως αφείναι γενέσθαι τους
κατασκευάζεσθαι και γηράν, πολλήν b αν πολλοί του παϊδας, μήτε το πάν επιτρέψαι πάλιν εκείνη. Ει μεν
· ΓοΙb. unus et Reg. τινί κατεμαλάχθη . γάρ μηδ' όλως έμελλον φιλείν τους εαυτών υιούς και
6 Colbertini duo et Reg. ο ουρανός ο μεν ήμελλεν γηραν,
και δε κατασκευάζεσθαι, πολλήν. γονείς ανάγκη κινούμενου φυσική , αλλ'από τοντρό
 OMI RCILJEP ONSTANTINOP
637 S. JOANNIS CHRYSOST A .C . 653
πων, και των κατορθωμάτων μόνον , πολλούς αν είδες βουλεύσης , της επιμελείας ταύτης κείσεταί σοι παρά
έξω της πατρώας οικίας γινομένους διά την οικείαν του Θεού πολλή η αμοιβή.
ολιγωρίαν, και διασπώμενον ημών το γένος. Πάλιν ει Μή τοίνυν αλλότριον αυτών είναι νομιζέτωσαν αι
το πάν επέτρεψε τη τυραννίδι της φύσεως, και μηδε γυναίκες το και θηλειών και αρρένων επιμελείσθαι.
πονη δους όντας μισείν αφήκεν, αλλά και υβριζόμενοι Ου γαρ διέκρινεν ενταύθα το γένος , αλλά και εκεί
και μυρία πάσχοντες παρ' αυτών οι πατέρες δεινά, διά απλώς είπεν, Ει έτεκνοτρόφησε, και ενταύθα, Εάν
τήν της φύσεως ανάγκηνέμενον θεραπεύοντες υβρίζον- επιμείνωσι τη πίστει , και τη αγάπη , και το
τας και εμπαροινούντας αυτούς τους παίδας, εις έσχα- αγιασμώ. " Ωστε αμφοτέρων ημίν επιμελητέον των
τον αν κακίας το γένος ημίν εξώλισθεν. Ει γάρ νύν ού παιδίων, και μάλιστα ταϊς γυναιξιν, όσο και τα
το πάνέχοντες τη φύσει θαρρείν οι παίδες , αλλ' ειδότες πλείονα οίκοι κάθηνται. Τους μέν γάρ άνδρας και
ότι πολλοί γενόμενοι φαύλοι , και της οικίας, και της αποδημίαι , και αι της αγοράς φροντίδες , και τα
ουσίας εξέπεσον της πατρικής, όμως πολλαχού τω των της πόλεως πράγματα περιέλκουσι πολλάκις · η δε
γονέων φίλτρω θαρρούντες ενυβρίζουσιν εις τους τε- γυνή πάσης τοιαύτης φροντίδος ατέλειαν έχουσα ,
κόντας ει μή συνεχώρησεν αυτοίς ο Θεός και αγα- ευκολώτερον δύναιτ' άν των τεχθέντων επιμελείσθαι,
νακτείν, και επεξιέναι, και κακούς γινομένους εκ- πολλής απολαύουσα της σχολής. Ούτως αι παλαια
βάλλειν τους παίδας, που πονηρίας αν έστησαν»; Διά εποίουν γυναίκες: ου γαρ ανδράσι μόνον, αλλά και
ταύτα και τη της φύσεως ανάγκη. και τα των παι- γυναιξίν αναγκαίον τούτο το όφλημα : λέγω δε τό των
είων τρόπω το φίλτρου ενεπίστευσε των γονέων και οικείων προνοείσθαι παίδων, και εις φιλοσοφίαν αυ
Θεός, ίνα και αμαρτάνουσι σύμμετρα συγγινώσκωσι τους ενάγειν. Και ότι τούτο εστιν αληθές , αρχαίαν
τοίς παισί, της φύσεως αυτούς επί τούτο παρακα τινά ιστορίαν υμίν διηγήσομαι. "Αννα τις εγένετο
λούσης, και πονηρούς γινομένους και ανίατα νοσούν παρά τοις Ιουδαίοις γυνή. Αύτη η "Αννα πολύν ενό
τας μη παιδοτριβώσιν επί κακίαν και τη πονηρία, της σησεν άπαιδίας χρόνον, και το δή χαλεπώτερον, ότι
φύσεως πάλιν έλεγχούσης και δυναμένης αναγκάσαι ή αντίζηλος αυτής παίδων ήν μήτηρ πολλών. "Ιστε
και φαύλους γενομένους θεραπεύειν τους παίδας . Πό δε ώς τη φύσει και καθ' εαυτό το πράγμα αφόρητον
σης ταύτα προνοίας, είπέ μοι , και το κελεύσαι δε
φιλείν, και το μέτρον επιθεϊναι το φίλτρω, και το εστι ταϊς γυναιξίν · όταν δε και αντίζηλος προσή
πάλιν αμοιβήν ορίσαι τη καλή παιδοτροφία ; " Οτι γάρ παϊδας έχουσα, πολλά χαλεπώτερον γίνεται εν γάρ
αμοιβή κείται, και ουκ ανδράσι μόνον, αλλά και τη της γυναικός εκείνης ευπραγία την οικείαν ακρι
γυναιξίν, άκουσον πως πολλαχού και ταύταις και περί βέστερον καταμανθάνει και συμφοράν: καθάπερ ούν
τούτων ή Γραφή διαλέγεται , και ουχ ήττον ταύταις , και οι πενία συζώντες εσχάτη, τότε οδυνώνται μει
ή τοις ανδράσιν. Ειπών γάρ ο Παύλος, Η δε γυνή ζόνως, όταν έννοήσωσι τους πλουτουντας. Και ου
εξαπατηθείσα εν παραβάσει γέγονεν, επήγαγε τούτο μόνον ήν το δεινόν, ότι παίδας αύτη μεν ουκ
Σωθήσεται δε διά της τεκνογονίας. "Ο δε λέγει , είχεν, εκείνη δε είχεν, αλλ' ότι και αντίζηλος ήν.
ποιουτόν έστιν. 'Αλγείς, φησίν , ότι σε η πρώτη γυνή και ουχ ότι αντίζηλος ήν μόνον, αλλ' ότι παρώργιζεν
εις ωδίνας και πόνους ενέβαλε και κύησιν μακράν και αυτήν διά το εξουθενείν αυτήν. Ο δε Θεός ταύτα
Αλλά μή δυσχεράνης: ου γάρ τοσούτον επηρεάσθης πάντα ορών ήνείχετο, και Ουκ έδωκεν αυτη Κύριος,
από των ωδίνων, και των πόνων, όσον κερδαίνεις ,εάν φησί, παιδίον κατά την θλίψιν αυτής, και κατά
Θέλης, από της παιδοτροφίας πρόφασιν λαμβάνουσα την αθυμίαν της ψυχής αυτής. Τι έστι , Κατά
κατορθωμάτων. Τα γάρ παιδία τα τικτόμενα, αν της την θλίψιν αυτής ; Ουκ έστιν ειπείν, φησίν, ότι
προσηκούσης απολαύη θεραπείας, και εις αρετήνενά- πράως ορών φέρουσαν την συμφοράν, επείχεν αυτής
γηται παρά της σής προνοίας, πολλής σοι σωτηρίας την τόκον, αλλά καίτοι διακοπτομένην όρων, οδυνωμέ
αφορμή και πρόφασις γίνεται, και προς τους οικείους νην, θλιβομένην, ουκ έλυσε την αθυμίαν, ( 706] έτερον
κατορθώμασι, και της περί ταύτα θεραπείας πολλήν τι πολλά μείζον οικονομών. Ταύτα μή παρέργως
απολήψη την αμοιβήν. ακούωμεν, αλλά και εντεύθεν μάθωμεν μεγίστην
(705 ) δ'. Και ένα μάθης , ότι ου τοτεκείν ποιεί μητέ φιλοσοφίαν , και επειδάν δεινώ τινι περιπέσωμεν,
ρα, ουδε τούτω κείται μισθός , και άλλαχού μέν χήρα
διαλεγόμενος ο Παύλος ούτως είπεν, Ει έτεκνοτρό κάν αλγώμεν, κάν οδυρώμεθα, κάν αφόρητον ημίν
φησε " και ουκ είπεν, ει έτεκνοποίησεν, αλλ' Εί είναι δοκή το κακόν, μή σπεύδωμεν, μηδέ αλύωμεν,
έτεκνοτρόφησε. Το μεν γάρ της φύσεως, το δε της αλλ' αναμένωμεν του Θεού την πρόνοιαν. Εκείνος
προαιρέσεώς έστι. Και διά τούτο και ενταύθα ειπών, γαρ οίδε σαφώς πότε δει λύσαι το ποιούν την αθυ
Σωθήσεται δια της τεκνογονίας , ουκ έστη μέχρι μίαν ημίν όπερ ούν και επί ταύτης συνέβη. Ου γαρ
τούτου, αλλά δείξαι βουλόμενος, ότι ου το γεννήσαι μισών αυτήν, ουδε αποστρεφόμενος ο Θεός απέκλει
τέκνα, αλλά το θρέψαι τέκνα καλώς, τούτοημίν φέρει σεν αυτής της μήτραν, αλλ' ίνα ήμίν άνοιξη τας
τον μισθόν, επήγαγεν: Εάν επιμείνωσι τη πίστει , θύρας της φιλοσοφίας της εν τη γυναικι , και τον
και τηναγάπη, και το αγιασμο μετά σωφροσύνης. πλούτον αυτής της πίστεως κατίδωμεν, και γνώμεν
“ Ο δε λέγει, τούτο εστι· Τότε λήψη πολύν τον μισθόν, ότι λαμπροτέραν αυτόν εκ τούτου ειργάζετο. "Ακουε
εάν οι γεννηθέντες παίδες επιμείνωσι τη πίστει και
τη αγάπη και το αγιασμό. "Αν τοίνυν αυτούς εις δε και τα εξής. Και ούτως επoίει, φησίν, ενιαυτόν
ταύτα ενάγης, αν παρακαλής, αν διδάξης, αν συμ κατ' ενιαυτόν από ικανού, εν τω αναβαίνειν αυ
την εις οίκον Κιρίου. Και ήθύμει, και έκλαιε,
και ουκ ήσθιεν. Επιτεταμένη ή οδύνη, πολύ το
e Unus επί κακία. • Colh. duo et Reg. αλλ' ενταύθα φιλοσοφώμεν μεγίστην
• Colb. duo el Iteg. κατεμάνθανεν φιλοσοφίαν.
 DE ANNA SERMO I. 633
lale naturae filios suos parentes dilecturi ſuissent, sed tur ad hæc cos incites , si admoneas, si doceas, si
morum probitate tantum et recte factorum studio consilio juves, ob hanc curam multa tibi apud Deum
ducii , mullos palernis ædibus exactos ob ignaviam merces erit constituta .
suam , lotumque genus humanum passim distraclumn Mulierimaxime convenit educatio liberorum ; hisloria
nature commisissel, et ne improbos quidem odio pro . Ne igitur alienum a se mu'iores arbitrentur, si et ſe .
equi permisissel, sed ab illis contumelias et inni: ninarum et marium curam gerant. Non enim bic
mera mala passi patrcs naturae necessitate devincti sexum distinxit Deus, sed et illic simpliciter dixit . Si
filiis in se contumeliosis ac debacchantibus blandiri filios educavil ; et hic, Si permanserint in fide, et dile
non cessassent, ad summum nequiti:c culmen genus clione, el sanctificatione. Itaque utriusque generis li
humanum provectum esset. Nam si nunc cum omnino berorum suscipienda nobis est cura, tanloque magis
conlidere naturie non possint filii, sed multos sciant, mulieribus, quanto sæpius domi resident. Nam viros
cuin depravati cssent, et domo et facultatibus paler- quidem peregrinationes, ac fori sollicitudincs, el ne
nis excidisse, srpe tamen parentum amore ſreti con - gotia civitatis sæpe distrahunt : mulier autem ab his
lumeliis eos alliciunt : nisi permisisset Deus, ut illos cliris immunitalem sortila facilius poterit, cum tanto
succensi ulciscerentur, et improbos facios liberos frialur olio , liberorum curam gerere. lla facicbarit
procul amandarent, quo non se nequitiæ genere con antijur mulieres : non cnim a viris solum , sed etiam
laminaassent? Ideo et natura necessitale, et libcrorum a mulieribus hoc postulatur, ut siios, inquam , liberos
moribus niti parentum amorem voluit Deus, utet me- curent, atque ad philosophiam illos incitent. Quod ut
diocriter peccantibus liberis, ad hoc cos invitante brun: esse consiet, velerem vobis liistoriam narrabe .
natura, veniam darent, el depravalos atque immedi- Fuit ap::d Judicos Anna mulier quædam . Hicc Anna
cabili morbo laborantes punirent, nc ad vitiuin illos multo tempore sterilitate laboravit, quodque gravius
indulgentia sua crudireni, si natura rursus vincerel, ſuit, ejus ilmula multorum liberorum mater erat.
cosque liberis suis blandiri cogeret , etiain cum im Scitis : u :em quam natura siia el per sripsam res illa
probiessent. Quante hoc, queso , providentia , cum et mulicribus sil intolerabilis : cum vero liberos habens
diligere jubeat el amori modum ponere, et rursuis acceditæmula, mullo lit gravior : siquidem ex mulie
optime liberorum educationi mercedem constituat ? ris illius prosperitate melius calamitatem suam intel
Proposilam enim esse mercedem el non viris tantum , ligit; sicul el qui extrema premuntur egest:ile, lilin
sed etiam feminis ut intelligas, audi quo pacto mullis dolent acrius, cum divites illis in nientem venerint.
in locis et ad illas el de illis Scriptura verba facial, Neque vero calamitosum hoc tantum fuit, quoil bir
nequeminus ad illas quam ad viros. Cum enim dixis . liberos non haberel,illa haberet, sed quod mula es
set Paulus, Mulier aulem seducia in prævaricatione set : neque quod a'mula tantum esset, verum etiam
fuit, adjecit, Salrabitur autem per filiorum generatio - quod ipsam ad iracundiam provocaret, eo quod illam
Nem (1. Tim . 2. 14 . 15 ). Quod autem ait, hanc sen sperneret. Deus autem cum hoc cerneret, tolerabat ,
lentiam habet : Doles quod le mulier prima in par. cl Non dedit ei Dominus, inquit, filium secundum iria
liis dolores laboresque, ac longam uteri gestationem bulationem ejus el secundum tristitiam animæ ejus (1 .
conjecerit ? At lu noli succensere : neque enim Rrg. 1 . 6 ). Quid est, Secundumı tribulationem ejus ?
tanto damno propler dolores parlus el labores affecla Dici non potest, inquit, cum videntem illam æquo
es, quantuin qu :estum facis, si velis, dum bonorum animo calamitalem ferre , cohibuisse jarlum ejus :
operum occasionem ex recta liberorum educationc quamvis eam cruciari, dolere, aldigi videret, mæro
sumis. Qui enim nati sunt liberi, si convenientem rem tamen ejus non discussit, utmajus aliquid moli
fuerint culium nacii, ac lua cura fuerint ad virtutem relur. Haec ne lamquam aliud agentes andi:umus, sed
informati, mullam tibi offerent occasionem salutis; maximam philosophiam hinc discamus ', el si quando
ac prater propria bona opera muliam ob studium jll in malum aliquod inciderimus, licet doleamus, licet
ista collatum recipies mercedemn . lamenleinur, licet intolerabile nobis malum vjle.llur,
4. Alyue ul discas non parlum matrem cflicere, ne properemus, nec animo concidamus, sed Dei pro .
licquemercedem huic esse reipropositam , alibi quo- videntiam exspectemus. Ille namque probe movil,
que viduam alloquens Paulus ita dixit : Si filios edu- quando illud discutiendum sit, quod Irislitiam nobis
c.mrit (1 . Tim . 5 . 10 ) : neque dixit, Si filios peperil, pirit : quod et isti contigil. Non cniniquod ipsami odio
sed, Si filios educavit. Nam illud quidem natura', hic proscylleretur , aut aversaretur , Delis concluser:al
vero liberi cst arbitrii. Propterea cum hic ctiam dixis - vulvam ejus, sed ut fores nobis philosophia reserarel.
sel. Salvabitur per filiorum generationem , neque bic qua pricdita mulier fuil, ejusque lidei divitias conspi.
substilit, sed cum ostendere vcllet non liberos gc ceremus, ac nobiliorem illam hinc ab eo fuisse reil
muisse. sed recie liberos educasse. hoc nobis affcrre dirain cognosceremus. Audi vero etiain quæ sequun
mercedem , adjecit : Si permanserint in fide , el dile. tur. Et sic faciebal, inquil, singulis annis a mulio tem .
crione, et sanctificatione cuin sobrietate (1. Tim . 2. 15 ). pore, cum ascenderet ipsa in donium Domini. El irista
Quorurn verborum hic sensus est : Tuncmultam mer bulur, el plorabat, et non comedebal (1. Reg. 1. 7).
celem accipics, si qui procreali sunt liberi perman
colb . duo el Reg., sed hic maximam philosophemur phi
serunt in fide, cu dilectione el sanctificatione. Si igi- losoprann .
6.79 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP, CONSTANTINOP . ( 10
Amiensus dolor , dintrna rgritudo, 110 : duo tresve templi Domini; selutfervor mulicris ostendalur. Main
dies, nec viginti, nec centum , nec mille, nec bis lotio Ul S:\pe vidua mulier auxilio destilula ac deserta , con
dem : multis annisdolebatmulier, el cruciabatur ; lioc lumeliis ac variis injuriis affecta , cum forle imminet
enim est illud, A mullo tempore (a) : vcrumtamen 1011 Imperaloris adventus, satellitibus, clypearismilitibus,
impatienter tulil, neque teniporis longiludo pbiloso - cquitibus, alioque multo famulilio priccellente, mini
pliiam ejus sup«ravil, neque probra et convicia ipsius me lerrelur, neque pitrono indiget, sed omnes illos
æmulie , sed orabat assiduc ac supplicabal ; quod perrumpens mulla cum fiducia lioperatorein illoqui.
opinibus ww . jus cal , ejusque potissimum erga Deum lur suau que calamitatem deplorai, ad ejus alloqu um
amorem indical, non simpliciter hunc ipsum obtinere ab ipsa necessitale deducta : sic nimirum et mulier
hlium oulabat, sed Deo fructum dicare , atque ulcri işta non erubuit, veque illam puduil sedlente sacer
sui primitiasofferre, ac prcclire istius promissionis dole per seipsana pelere, ac mulla cum fiducia ad
mercedem referre. Unde id consial ? Ex iis verbis quæ Imperatorem accedere, sed impulsa desiderio, atque
scquuntur. Scilis ulique omnes mulieribus propter in celui meule, subverla, tamquam ipsum c ntuere
viros intolerandam esse sterilitatem . Sunt enim ho- lur Deum , ita cum summo illum fervore compellabit.
wines plurimi lam immanes, utmulieribus vitio ver . Quid vero ait ? Imo vero vullum verbum prius cmillil.
tant, si forte non pariant, ncc sciunt hoc pariendi scd fletuum præmillit exordium , el calidos lacryma
donum de cælis atque a providentia divina originem rumi rivos effundil. Et sicut, cum imbres decidunt.
trahere, ac neque naturam mulieris, neque congres- tellus ipsa durior irrigata el emollita seipsiin farilius
swn, neque aliud quidquam ad lioc per se suflicere . ad producendas fruges cxcitat, sic etiam in hac dille
Verumlanien quainviş sciant immerito se vilio verle liere contigil. Siquidem tamquam ab iubribus qui
re, exprobrant et aversantur pers:lpe, neque illarum busilam a lacrymis emollita vulva , eldolore calefacta
consortio delectanlır . cæpit ad prcclaram hanc liberorum procreationem
5. Videamus ergo , num huic mulieri hoc ipsuin excitari. Audiamus autem ipsa verba , pulchramque
acciderit. Nam si despectam quidem illam , contem - istam supplicationcm . Plorans, inquit, ploravil, el vo .
piam el conuineliis affectam videris,neque gratia apud tum vovit Domino dicens, ADONAIDOMINE Eloi SABAOT!
m : ritum valere, qui nee ulla ipsam benevolentia cm . (1. Reg. 1. 10 . 11). Tremenda verba et horroris ple
plecialur , idcirco illam filium exoptasse conjicere pa ; recteque facium est a scriptore , cum in nostram
potcris, utmulla fiducia et libertate gauderel, ac viro linguam ea non transtulit : neque enim propria rc
gratior fierel. Sin autem contrariuni deprehenderis , tent: virtule in Græcum illa sermonem convertere
eainque gratiorem illa fuisse, que liberos habebal, poluisset. Nec uno illum vocabulo mulier appellavil.
quod eam vir suus majoribenevolentia complectcrc . sed pluribus,quæ illi tribuuntur, ul anjorem erga il
lur, binc apparet non ob humanum aliquem affectum , lum suum , et ardentem affeclum ostenderel. El sicut
neque ut virum sibi magis conciliarii, cam ,oplasse qui libellos supplices offerendos lmperatori scribunt,
liberos, sed ob eam causam , quam diximus . Uude 10n unum inscrunt vomen , sed, Triumphatorem , Au
izitur hoc liquet? Audi hoc dicentein auctorem . Non gustum , Imiperatorcm , el alia inulla sublimiora istis
cnim hoc temere posuit, sed ut mulieris virtutcm cum addiderint, luum demumi suas preces offcrunt: sic
aglio -cas. Quid ergo inquit ille ? Diligebat enim Annum el isla cum libellum quendam supplicem offerret lieu,
Elcana super Phenannam (1 . Reg. 1. 5 ). Deinde porio multa in exordio supplicationis suæ , nomina ponii,
cum illanı videret non comedere, sed plorare, inquit : cum ut affectum , ut aute dixi, proprium , lum ul lio
Quid est libi, quia ploras ? el cur non comedis ? el cur norem indicel, quo prosequitur eum cui supplical.
verberal le cor luum ? nonne bonus ego libi super decem Enimvero,preces ipsas ' dictavit dolor : quapropler et
filios (Ibid. v. 8) ? Vides quam illi devinclus esset? ct confestim exaudita est, cum illas admodmn prudenter
ejus causa polius dolebal, non quod liberis carorel, scripsisset. Tales quippe sunt, quæ ex animi dolore
sed quod tristem illam elmærore confeclam videret ? funduntur orationes. Nam pro charla fuil niers ejus,
Non tamen persuasit, ul tristitiam discuterel. Non pro calamio lingua , lacryma pro alramento : quam ob
enim propter illum lilium quærebal, sed ul aliquem causam ad hunc usque diem ejus supplicatio perma:!
Deo fructum exhiberet. Et surrexit, inquit, postquam sit. Indelebiles quippe Giunt ejusmodiliteræ , quæ illo
ipsi comederant in Selom ', el biberant, el sletil coram tincta fucrint arramento. Aujue exordium quidem lie
Domino (Ibid . r . 9). Non sine causa dictum est hoc belli supplicis lale fuit ; quæ vero sequuntur, quienan ?
quoque, Postquam comederant, el biberant: scd lil inje Și respiciens respexeris, inquit, super humiliationem
Iclligas, quod alii voluptatibus el olio lempus impe. ancillæ lua (1. Reg. 1. 11).Nicdum quidquam accepit ,
dant, illud eam precibus ac lacrymis impendisse, et a promissione orationis duxit exordium . Remune .
qoud sobria plurimun ac vigilans esset. Ei steril co ralur Deum , cum nibildum manibus teneat. Adeo
ram Domino : el Heli sacerdos, inquil, sedebal super ſervebal, ct ad hoc potius quan ad illud aspirabal,
sellani in liminibus lempli Dounini. Ne hoc quidem le ideoque sibi liliun dari precabilur. Si respiciens reo .
mere posilum esi, Heli sacerdos scdebat in liminibus spexeris super humiliationem ancillæ luæ . Duplici jure
nilor, inquil, servilulis, el calamitatis. Ei da mihi una
1 silom , Reg . etColb . unis.
(c) Hac, li mulio lemporc (a? ? ès inavoữ , croivi, de · Colb ., has preces, et sic etiam Reg .
erant in Edilo ; sed Colbertini habenl.
 639 DE ANNA SERMO I. 619
μήκος της λύπης, ου δύο και τρεις ημέραι, ουδέ αδικουμένη , βασιλέως εισελαύνειν μέλλοντος, δορυ
είκοσι και εκατόν , ουδε χίλιαι και δις τοσαύται· αλλ', φόρων, ασπιδηφόρων, ιππέων, ετέρας πολλής θερα
Εξ ικανού, φησίν , έτη πολλά λυπoυμένη και οδυ- πείας προαπαντώσης, ου καταπλήττεται, ουδε προ
νωμένη ην η γυνή · τούτο γάρ έστι το, 'Aπό ικανού: στάτου δείται, αλλά πάντας αυτούς διατεμούσα μετά
και όμως ουκ απεδυσπέτησεν, ουδε ήλεγξεν αυτής πολλής έντυγχάνει τη βασιλεί παρόησίας, την οι
την φιλοσοφίας του χρόνου το μήκος, ουδε τα όνειδη κείαν εκτραγωδούσα συμφοράν, της ανάγκης αυτήν
και αι λοιδορίαι της αντιζήλου , αλλ' ηύχετο συνεχώς χειραγωγούσης : ούτω δή και αύτη ή γυνή ουκ ήρυ
και ικέτευε και το δή μείζον απάντων, και ο μά- θρίασεν, ουκ ήσχύνθη, του ιερέως καθημένου, αυτή
λιστα δείκνυσιν αυτης τον περί τον Θεόν πόθον, ότι δι' εαυτής αιτήσαι και μετά πολλής της παρρησίας
ουχ απλώς αυτό τούτο το παιδίον κτήσασθαι επεθύ- τώ βασιλεί προσελθεϊν · αλλ' υπό του πόθου πτερω
μει, αλλά καρπόν αναθείναι τω Θεώ, και της οικείας θείσα , και προς τον ουρανόν αναβάσα τη διανοία,
γαστρος απάρξασθαι, και της καλής ταύτης υποσχέ- ως αυτόν ορώσα τον Θεόν, ούτω μετά πάσης αυτώ
σεως λαβείν τον μισθόν . Πόθεν τούτο δηλον; Εκ των θερμότητος διελέγετο . Και τί φησι ; Μάλλον δε ουδέν
μετά ταύτα δημάτων. "Ιστε γαρ δή που πάντες, ότι φθέγγεται πρότερον, αλλ' απ' οδυρμών ποιείται τα
ταις γυναιξί διά τούς άνδρας μάλιστα αφόρητον ή προοίμια, και θερμάς αφίησι πηγάς δακρύων. Και
απαιδία. Πολλοί γάρ των ανθρώπων ούτως αλόγως καθάπερ, όμβρων καταφερομένων, και η σκληρο
διάκεινται, ώς ταϊς γυναιξίν εγκαλεϊν, επειδάν μή τέρα γη καταβρεχθείσα και και καταμαλαχθείσα, όα
τίκτωσιν, ουκ ειδότες ότι το τεκεϊν άνωθεν έχει την δίως εαυτήν προς τας των καρπών διεγείρει γονάς.
αρχήν, από της του Θεού προνοίας, και ούτε γυναι- ούτω και επί της γυναικός ταύτης εγένετο . Καθάπερ
χος φύσις, ούτε συνουσία, ούτε άλλο ουδέν αυταρκές γάρ υπ' όμβρων των δακρύων ή μήτρα μαλαττομένη ,
προς τούτο εστιν. 'Αλλ' όμως, καίτοι γε ειδότες ότι και διά της οδύνης διαθερμαινομένη, προς την κα
αδίκως εγκαλούσιν, ονειδίζουσι , και αποστρέφονται λήν εκείνην τεκνογονίαν ήρχετο διεγείρεσθαι. Ακού
πολλάκις , και ουχ ήδέως προς αυτές έχουσιν. σωμεν δε και αυτών των ρημάτων, και της καλής
ε'. "Ίδωμεν τοίνυν και επί ταύτης της γυναικός ει ταύτης ικετηρίας . Κλαίουσα έκλαυσε, φησί, και
τούτο συνέβαινεν. "Αν μέν γάρ ίδης αυτήν καταφρο
νουμένην, ατιμαζομένην, υβριζομένην, παρόδησίαν ηύξατο ΡΙΕ ΕΛΩΙευχήν τω Κυρίω,
ΣΑΒΑΩΘ. τα βήματα,ΑΔΩΝΑΙ
Φοβερά λέγουσα: ΚΥ.
και φρίκης
ουκ έχουσαν προς τον άνδρα, ουδε πολλής απολαύου γέμοντα και καλώς εποίησεν ο συγγραφεύς μή μετ.
σαν της ευνοίας , δυνήση στοχάσασθαι, ότι διά τούτο ενεγκών αυτά προς την ημετέραν φωνήν · ου γάρ
επεθύμει παιδίου, ένα παρρησίαν έχη και ελευθερίαν ίσχυσε μετά της οικείας αυτά αρετής μεταθείναι
πολλήν, και ποθεινοτέρα γένηται το ανδρί. "Αν δε προς την Ελλάδα γλώτταν. Ουκ αφ' ενός [708] δε
τουναντίον άπαν εύρης , αυτήν της τα παιδία εχούσης αυτόν εκάλεσε δήματος ή γυνή , αλλ' από πολλών
μάλλον αγαπημένην, και πλείονος απολαύουσαν ευ
νοίας, εύδηλον ότι ου δι' ανθρώπινόν τι, ουδ' ίνα τον των προσόντων αυτώ, τον περί αυτον πόθον ενδει
άνδρα επιστάσηται μάλλον, επεθύμει παιδίου, αλλά κνυμένη, και την θερμήν διάθεσιν. Και καθάπερ οι
δια την ειρημένην αιτίαν. Πόθεν ούν τούτο δηλον; τας δεήσεις γράφοντες τη βασιλεί, ουκ εντιθέασιν εν
όνομα μόνον, αλλά τον τροπαιούχον, τον αύγουστον,
(707] "Ακουσον αυτού του συγγραφέως αυτό λέγον τον
τος: ουδέ γάρ απλώς αυτό τέθεικεν, αλλ' ίνα της αυτοκράτορα, και πολλά έτερα τούτων άνω προ
γυναικός μάθης την αρετήν. Τί ούν ούτός φησιν ; θέντες, τότε ποιούνται την ικετηρίαν· ούτω και αύτη
Ηγάπα γάρ ο Έλκανά την "Ανναν υπέρ την Φε- δέησίν τινα αναφέρουσα τω Θεώ, πολλά τίθησιν εν
νάνναν. Είτα μετά ταύτα ιδών αυτήν ουκέσθίουσαν, τώ προοιμίω της δεήσεως ονόματα, την τε οικείαν
αλλά κλαίουσαν, φησί: Τί έστι σοι , ότι κλαίεις ; και διάθεσιν ένδεικνυμένη, καθάπερ έφθην ειπών, και
ίνα τι ουκ έσθίεις ; και ίνα τι τύπτει σε ή την εις τον παρακαλούμενος τιμήν. Και την δέησιν
καρδία σου ; ουκ αγαθός εγώ σοι υπέρ δέκα τέ- αυτήν ο υπηγόρευσεν η οδύνη · διό και ταχέως
κνα ; “Οράς πώς αυτής εξήρτητο, και υπέρ εκείνης ήκουετο μετά πολλής αυτήν γράψασα της συνέσεως.
ήλγει πλέον, ου διά το μή έχειν παιδία, αλλά διά το Τοιαύται γαρ αι εξ οδύνης ψυχής γινόμεναι ευχαι.
όραν άθυμούσαν αυτήν και περιοδυνία κατεχομένην; Και γάρ αντί χάρτου μεν ήν αυτής και διάνοια, αντί
'Αλλ' όμως ούκ έπεισεν αυτήν αποστήναι της αθυ καλάμου δε η γλώττα, τα δάκρυα δε αντί μέλανος:
μίας. Ου γαρ δι' αυτόν εζήτει το παιδίον, αλλ' ίνα
τινά καρπός επιδείξηται τω Θεώ. Και ανέστη, φησι, 'διό
Ανεξάλειπτα γάρ σήμερον
και μέχρι της ημέρας ή δέησις
τα τοιαύτα γίνεται έμεινεν..
γράμματα
μετά το φαγείν αυτούς εν Σηλώμα, και μετά το αν εκείνη βαφή τώ μέλανι. Και τα μεν προοί
πιείν , και κατέστη ενώπιον Κυρίου. Ουχ απλώς άπερ μια της δεήσεως τοιαυτα τα δέ εξής τίνα; Εάν
ουδε τούτο είρηται, ότι Μετά το φαγείν και πιείν :
αλλ' ένα μάθης, ότι τον καιρόν, όν ανέσεως έτεροι της δούληςεπιβλέψης,
επιβλέπων φησίν , επί την ταπείνωση:
και αδείας ποιούνται , τούτον ευχής και δακρύων σου. Ούτώ ουδέν έλαβε, και εξ υπο
έποιείτο καιρόν, διά το σφόδρα νήφειν και εγρηγο. σχέσεως την αρχήν εποιήσατο της ευχής. 'Αμείβεται
δέναι. Και κατέστη ενώπιον Κυρίου » και Ηλεί και τον Θεόν ήδη , μηδέν εν χερσι κατέχουσα. Ούτως έζες
ιερεύς, φησιν, εκάθητο επί του δίφρου επί των και ωδινε προς τούτο μάλλον, ή προς εκείνο, και διά
ω1ιων γαου Κυρίου. Ουδε τούτο απλώς είρηται , ότι τούτο ηύξατο λαβείν το παιδίον. Εάν επιβλέπων επι
ο Ηλεί ο ιερεύς εκάθητο επί των φλιών ναού βλέψης επί την ταπείνωσιν της δούλης σου. Δύο δι
Κυρίου · αλλ' υπέρ του δείξαι την θερμότητα της καιώματα , φησίν, έχω, την δουλείαν, και την συμφο
γυναικός. Καθάπερ γαρ χήρα πολλάκις γυνή απρο- ράν. Και δός μοι τη δούλη σου σπέρμα ανδρός :
στάτευτος ούσα και έρημος, επηρεαζομένη , πολλά δώσω αυτό ενώπιόν σου δοτόν . Τι έστιν, Ενώπιόν
• Καταβραχείσα Reg. et Colb. unus.
• Σιλώμ. Reg. et Colb . unus. • Colb. δέησιν ταύτην el sic eliarm Reg .
PATROL, GR, LIV .
 S . JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP . 619
σου δοτόν; Έκδοτον και ολόκληρον δούλον.'Αφίσταμαι άγωμεν από της παρ' εκείνων εγγινομένης ημίν
της εξουσίας απάσης. Τοσούτον γάρ βούλομαι γενέ- αθυμίας.
σθαι μήτηρ μόνον, όσον την αρχήν παρ' εμού λα- Τεκούσα δε το παιδίον, εκάλεσεν αυτό Σαμουήλ,
δείν το παιδίον , και λοιπόν εξίσταμαι και παρα- τουτέστιν, Ακούσει Θεού b. Επειδή γαρ εκ του ακου
σθήναι, και εξ ευχής αυτόν έλαβε , και ουκ από φύ
χωρώ.
ς'.Και σκόπει γυναικός ευλάβειαν. Ουκ είπεν, Εάν σεως, της εργασίας την μνήμην, ώσπερ εν στήλη
δως μοι τρείς, τους δύο σου δίδωμι, εάν δε δύο , τον χαλκή, τη προσηγορία του παιδιου λοιπόν εναπέθετο .
ένα σου δίδωμι · αλλ', εάν μόνον ένα δώς, ολόκληρον Καί ουκ είπε ,Καλέσωμεν αυτόν τώ ονόματι του πατρός
ανατίθημι σοι τον καρπόν. Και οίνον και μεθυσμα αυτού, ή του θείου, ή του πάππου, ή του επιπάππου :
ου μή πίεται . Ούπω έλαβε το παιδίον, και ήδη δια- αλλ' αυτός ο δεδωκώς αυτόν , αυτός και τη προσηγορία
του παιδίου τιμάσθω, φησί. Ταύτην ζηλώσατε, γυναι
πλάττει προφήτην, και περί της παιδοτροφίας αυ κες, ταύτην μιμησώμεθα , άνδρες, και τοσαύτην περί
του διαλέγεται , και συνθήκας ποιείται προς τον τα παιδία ποιώμεθα τηνεπιμέλειαν,ούτως εκτρέφωμεν
Θεόν. "Ω παρρησίας γυναικός ! Επειδή καταβαλείν τους τεχθέντας, [710] έν τε τοις άλλοις άπασιν, έν τε
ουδε τότε είχε, διά το μηδέπω λαβείν , από των μελ. τω της σωφροσύνης λόγω. Ουδέν γάρ ούτω σπουδάζειν
λόντων καταβάλλει την τιμήν. Και καθάπερ πολλοί χρή και φροντίζειν των νέων, ως σωφροσύνης ένς .
των γηπόνων έν πενία ζώντες εσχάτη, και αργύριον κεν και σεμνότητος . Τούτο γάρ μάλιστα το πάθος ο
ουκ έχοντες ώστε μόσχον ή πρόβατον πρίασθαι , εφ' εκείναις ενοχλεί ταϊς ηλικίαις · και όπερ επί των
λύχνων ποιούμεν, τούτο και επί των παιδίων φυλάτ
των μελλόντων καρπων την τιμήν υπισχνούμενοι τωμεν. Πολλάκις γουν θεραπαινίδ: λύχνον απτούση
καταβαλείν ούτω δή και αύτη , μάλλον δε και πολλά παρακελευόμεθα μη παραγαγείν τον λύχνον , ένθα αν
πλέον εποίησεν . Ου γαρ εφ' ημισεία τον υιόν λαμ- ή καλάμη , ή χόρτος , και τι των τοιούτων, μήποτε
βάνει παρά του Θεού, αλλ' ώστε ολόκληρον αυτώ αγνοούντων ημών, σπινθήρ τις εκπεσών, και της
αποδούναι πάλιν, και την παιδοτροφίαν καρπώσα- ύλης επιλαβόμενος εκείνης, ολόκληρον έμπρήση την
σθαι. Αρκούσαν γάρ αμοιβήν είναι ενόμισε, το πο- οικίαν ταύτην και επί των παιδίων την πρόνοιαν
νέσαι περί τον του [709) Θεού ιερέα. Και οίνον και έχωμεν, και μη παράγωμεν αυτών τάς όψεις, ένθα
μεθυσμα ου μή πίεται, φησίν. Ουκ ενενόησε προς θεραπαινίδες ασελγείς , ένθα κόραι άσωτοι, ένθα δου
εαυτήν, λέγουσα• Τι δε και αν απαλός ών υπό της υδρο- λαι ακόλαστοι, αλλά κελεύωμεν , και παρεγγυώμεν,
ποσίας διαφθείρηται και τι δε αν άρρωστία περιπέσης κάν θεραπαινίδα τοιαύτην έχωμεν, κάν γείτονα, καν
τι δε αν αποθάνη, νόσω παραδοθείς χαλεπή; 'Αλλ' απλώς ετέραν τινά τοιαύτην, μήτε εις όψιν, μήτε
εννοήσασα ότι ο δούς αυτόν, αυτός και της υγείας εις συνουσίαν λόγων τους νέους έρχεσθαι, ώστε μία
προνοήσαι δυνήσεται, εξ αυτών των σπαργάνων και παιδίου την ψυχήν, και απαραμύθητον γενέσθαι την
των ωδίνων εις την αγιωσύνην αυτόν ενεβίβασεν, συμφοράν. Μή θεαμάτων δε μόνον, αλλά και άκου
επί τον Θεόν ρίψασα το πάν, και προ των ωδίνων ή σμάτων αυτούς μαλθακών και διακεκλασμένων απ.
γαστήρ αυτής ηγιάζετο προφήτην έχουσα, και ιερέα αγωμεν, ίνα μη γοητεύηται διά τούτων αυτοίς η ψυχή
χυουσα, και το ανάθημα φέρουσα, ανάθημα έμψυ μηδε εις θέατρα αυτούς ανάγωμεν, μηδε εις συμ
χον. Διά ταύτα ηνείχετο άθυμούσης αυτής ο Θεός , πόσια και μέθας, αλλά των θαλαμευομένων παρθε
διά τούτο βραδέως εδίδου, ένα λαμπροτέραν αυτήν νων μάλλον ημίν οι νέοι φυλαττέσθωσαν. Ουδέν γάρ
τω τρόπο του τόκου ποιήση, ίνα δείξη την φιλοσο- ούτω την ηλικίαν εκείνην κοσμείν πέφυκεν, ώς ο
φίαν. Και γάρ εις την ευχήν καταστάσα ουκ εμνήσθη της σωφροσύνης στέφανος, και το πάσης ασελγείας
της αντιζήλου , ούκ είπεν αυτής τάς λοιδορίας , ουκ καθαρεύοντα προς γάμον ελθείν . Ούτω και αι γυ
ναίκες αυτοίς γένοιντ' άν ποθειναι , όταν μη πορ
ήνεγκεν εις μέσον τα ονείδη, ουκ είπεν : Εκδίκησόν νείαν η ψυχή προμεμελετηκυία , μηδε διεφθαρμένη
με εκ της μιαράς και πονηράς γυναικός εκείνης :, ή, όταν εκείνην ειδώς και την γυναίκα μόνον ο νέος
άπερ πολλαι ποιούσι γυναίκες αλλά μηδε μνησθείσα την γάμω συναφθείσαν αυτω. Ούτω και οι έρωτες
των ονειδιών εκείνων, περί των αυτή συμφερόντων θερμότεροι , και η εύνοια γνησιωτέρα , και η φιλία
ηύχετο μόνον. Τούτο και συ ποίησον , άνθρωπε, και ακριβεστέρα γίνεται , όταν μετά τοιαύτης φυλακής
όταν ίδης έχθρών λυπούντα, προς εκείνον μεν μηδέν επί τους γάμους οι νέοι βαδίζωσιν . Ως τά γε νύν
εκβάλης βήμα πικρόν, μηδέ εύξη κατ' αυτού προς γινόμενα, ού γάμος εστίν, αλλ ' απλώς χρημάτων έμ
σε απεχθώς έχοντος · εισελθών δε , και τα γόνατα πορία, και καπηλεία. "Όταν γαρ και προ των γάμων
κάμψας, και δάκρυα αφείς, παρακάλει τον Θεόν λύ διεφθαρμένος ο νέος ή, και μετά τον γάμον πάλιν
σαι την αθυμίαν, σβέσαι την λύπην όπερ ούν και προς ετέραν βλέπη γυναίκα , τι των γάμων όφελος ,
αύτη πεποίηκε, και τα μέγιστα παρά της εχθράς είπέ μοι; Μείζων μεν ούν η κόλασις, ασύγγνωστος ή
έκαρπώσατο γυναικός. Εκείνη γαρ προς τον τοκον αμαρτία, όταν γυναικός ένδον ούσης εις πόρνας εαυ
του παιδίου συνέπραξε. Και πώς, εγώ λέγω. Επειδή τον καταισχύνη, και μοιχείαν εργάζηται. Μετά γάρ
ονείδισεν, έθλιψε, και μείζονα την οδύνην ειργάσατο, γυναίκα, καν πόρνη ή 4 ή προσφθειρομένη το γεγα
από της οδύνης η ευχή προσεκτικωτέρα γέγονεν, η μηκότι, μοιχεία το πράγμα εστι. Ταύτα δε γίνεται,
ευχή τον Θεόν έπεσπάσατο, και έπινεύσαι εποίησε,
b Reg. ακούσει Θεόν.
και ούτως ο Σαμουήλ ετέχθη. "Ωστε, εάν νήφωμεν, CHic aliquid deesse putatSav.: ( Quienim , inquit,low
ουται,μόνον ημάς οι εχθροί ουδέν παραβλά ψαι δυνήσον φροσύνη dicitur πάθος, aut εκείναις ηλικίαις ενοχλείν? » Αι
αλλά και ωφελήσουσι τα μέγιστα, προς πάντα ego libentiusdixerim esse αποσιώπησιν , et postquam de con
tinentia dixit, τούτο γάρ το πάθος addidisse Chrysostomum,
ημάς σπουδαιοτέρους εργαζόμενοι , μόνον αν μη de vitio continentiæ opposito loquentem . Hujusmodi aroo
πρός λοιδορίας και ύβρεις, αλλά προς ευχάς εαυτούς GIWTTÝDELG apud Græcos frequentes sunt.
d Colb . unus xàv nógvni uri , quæ lectio etiam ferii
a Reg si Szí hic ei in sequenti. posset, sed alium sensum pareret.
 All DE ANNA SERMO 1. 642
cillæ fuæ semen viri; dabo illud datum coram le. Quid omnibus nos diligentiores cllicient, lanlum ne propler
est, Coranı le datum ? Dedititiuni et plane serruil . molestiam ac dolorem , quem nobis inurunt, ad con
Omni poteslale me abdico. Ealenus enini tantum fieri vicia probraque nos abripi sinamus, sed ad precesnos
mater cupio , qualenus a me filius ducal initiuni, luin potius convertamus.
deinceps meo jure cedo, ac rursus ei renuntio . Er nomine Samuelis occasionem arripil de educatio
6. Ac videmulicris pietalem . Non dixit, Si dederis ne liberorum loquendi. - Postquam aulem peperit
mibi Ires, duos libido : sin autem duos, unum do libi: filium , vocavit illum Samuelem ,hoc est, Audiet Deuni.
sed, Si unum solum dederis , lolumi tibi fructum con - Nam quoniam ex eo , quod exaudita fuerit, el precum
secro . El vinum et omne quod incbriare polest nor bi- opera ipsum accepit, non benelicio naluræ ,memoriam
bet. Nondum filium accepit, et jam prophetam infor - quaslus illius tamquam in ænea quadam columna in
mat, ac de illius educatione verba facil, et cum Dco appellatione pueruli voluit esse deliram .Neque dixit,
paclum init. O confidentiam mulicris! Quia non lumi Voccmus eum nomine patris sui, vel palrui, vel avi,
persolvere poterat, quod nondum accepissel,a ſuluris vel proavi: sed , Ille ipse, qui dedit eum , inquit , ap
sumpluin prelium persolvit. El quemadmodum sæpe pellatione pueruli honoretur . Hanc æmulamini mulie
multi agriculæ summa pressi egestale, cum lan :um res , hanc imitemur viri, tanlamque liberorum curam
pecunis non suppetat, ul vilulum possint aut ovem geramus, ila natos educemus, cum in aliis omnibus ,
emere , hac conditione a dominis ca accipiunt anima- tum maxime in castitale . Nihil enim adeo contenden
lia , ut semissem fructuum reddant, seque pretium ex dum et curandum est , quam ut juvenes casli sint et
ſuluris deductum fructibus persoluturos promillunt : pudici. Hirc enim maxiine zgritudo illi ælali me
sic etiam ista , vel potius majus quiddam præstitit.Non lestiam exhibet : el quod in lucernis agimus, hoc et
enim ea conditione, ut seinissem frucluum reddal, erga liberos observemus. Cerle sæpe ancillam admo
filium accipit, sed ut lolum illi deinde restilual, et nemus, quæ lucernam accendit, ne in eum locum lu
fructuum loco filii educationem accipiat. Sufficientem cernam transferat , in quo stipula rænumve fuerit ,
enim esse mercedem existimavit, ut labores suos in aut aliquid hujusmodi, ne forle nobis insciis excidat
Dei sacerdotis educationem impenderet. Et vinum et scintilla quæpiam , etmateriam illam corripiens lolam
omne quod inebriat non bibel, inquit. Non illi venit in domum incendat:eamdem quoque sollicitudinem crya
mentein hæc apud se dicere : Quid vero liet, si dum liberos impendamus, neque vultus eorum illuc traju
tener est infans, aquže polu ejus valeludo liedalur ? camus, ubi lascivæ sunt lamulæ , ubi luxuriosæ puel.
quid si in morbum incidal? quid si gravi morbo op læ , ubi petulantes ancillæ , sed jubeamus ac Jenun
pressus moriatur? Sed cum cogilasset cum , a quo liemus illis, si forte talis nobis sit famula, seu vicina,
fuerat datus, posse illius quoque sanitati providere, sive quævis ejusmodi, ut neque in conspectum ,neque
ab ipsis incunabulis et parlus secundinis in sanctita - in sermonis congressum cum juvenibus veniat, ne qua
leni illum invexit, Deoque rem totam commisit, et inde scintilla excidens totam pueruli animam incen
anle partum sanctificabalur ejus ulerus in quo pro- dat, et irreparabilem illi calamitatem importet. Neque
pheta gestabatur, et sacerdos concipiebatur, et dona - vero tantum a spectaculis , sed etiam a mollibus ac
rium ferebatur, donarium , inquam , animalum . Ideo dissolutis cantilenis abducamus , ne his eorum anima
diutius eain meerore confici permittebat Deus, ideo fascinetur; neque illos ad theatra deducamus, ncc ad
tarde dabat, ut eam ipso genere parlus illustriorem convivia el compotaliones, sed caulius quam conclavi
redderet, ut philosophiam ejus animique moderatio - abditæ virgines , custodiantur a nobis juvenes. Nihil
nem ostenderet. Nam in oratione non meminit æmu- ætatem illam adeo solet exornare ac pudicitiae corona .
lic , non ejus convicia memoravil, non in medium pro- el si quis ab omni lascivia purus ad conjugium vc
lulit ejus opprobria , non dixit, Ulciscere me de im• niat. Sic et mulieres illis fient amabiles , cum anlea
proba et scclesta illa muliere, quod mulla faciunt nulla se fornicatione exercuerit , aut corrupla fuerit
mulieres : sed neque probrorum recordata , de iis anima, cum eam solam mulierem nolam habucrit ju
tantum quæ sibi proderant preces offerebat. Ita fac lu venis, quæ sibi ſueritnuptiis copulata . Sic el arden .
quoque, mi homo, cumque videris inimicum dolore tiores amores, et sincerior benevolentia , sic amicilia
afficientem , in eum quidem nullum asperius verbum lit vehementior , cum ad nuptias juvenes cumi lanta
millas, neque male erga le affecto impreceris : sed cautione perrexerint. Nam nunc quidcm quæ geruntur
ingressus, ac flexis genibus, fusisquelacrymis , Deum non nupliæ sunt , sed mera negotiatio pecuniæ , et
precare, utiristitiam discutiat doloremque restingual; cauponatio . Cum enim ante conjugium corruplus fue
quod hac quoque mulier fecit, nec mediocrem fru - rit juvenis , et post conjugium rursus in alteram mu
clum ex inimica collegit. Illa enim ad hunc partum lierem oculos suos converterit , quid, qurso , prodest
infantis obtinendum opitulala est. Quo pacto id fa - conjugium ? Imo lum majus suppliciuro debelur , et
ctum sit, ego dicam . Quia opprobria jactarat, aflixe- indignum est venia peccatum , cuin inlus resider:10
ral,majoremque dolorem reddiderat, a dolore arden . uxore seipsum merelricum congressu polluat , et
ljorfuit oratio, Deun vero illi conciliavit, atque ut adulterium committat. Quippe uxore ducla , lametsi
impetrarel effecit, sicque Samuel est partu editus. meretrix est , quæ se mariti congressu contaminal,
Ilaquc si vigiles sinius, 1100 modo nihil nos lædere adulterium est illud facinus. Hæc autem jam fiunt, et
poterunt in 'n:ici, sed et plurimum proderunt, dum in contractis nuptiis ad mulieres meretrices currunt,
 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP . 641
643
quoniam ante nuptias castitatem servare non didice terrenis accilo adjutore et opitulatore ? Noverat enim
runt. Hinc pugnæ , maledicta , domorum eversiones , humanitatem Domini, eoque sola illum adiil, el quid
et quotidiana bella : binc fit ut erga uxorem amor dif- quitvoluit impelravit.Neque enim humanum auxilium ,
Qual et marcescat , cum lupanarium frequentatione scd divinam gratiam requirebat illius !ristilice corre
dissolvalur. Quod si castilalem servare discat, pre cc - clio : ea enim non nascebatur ex jaclura pecuniarum ,
Teris omnibus expetendam uxorem suam arbitrabitur, ut aliquis allato auro dilueret angorem : neque ex
mulla illain cum benevolentia conluebitur, magnamque adversa corporis valetudine , ut accitis medicis mor
cum illa concordiam conservabit : si vero pax ſuerit bum posset abigere. Nalura erat male affecta , cæle
et concordia , omnia bona in domum illam iniroibun '. slem manum desiderans. Eoque sane prælermissis

et cum illis regnum cælorum consequamur , bujus prius destilit, quam illum exoraret, ut orbilatem lol
przecipue mandati gratia et nostrum et liberorum cu - lerct, ac vulvam aperirel, eque sterili faceretmatrem .
ram geranius, ne sordidis vestimentis induti in nuptias laque beala est et ob hoc, non quod maler facta sit .
illas spirituales intremus , sed cum fiducia fruamur sed quod, cum non esset,ſacla sit. Siquidem illud est
honore , qui dignis est illic reservatus : quem ulinam natura commune , boc autem erat eximium feminæ
omnes assequamur , gratia et benignitale Domini no - merilum Beala quidem igitur et propter nixus illos ,
stri Jesu Christi , per quem el cum quo Patri gloria , nihilominus tamen beata propter omnia illa quæ par
honor , imperium , una cum Spiritu sancto , nunc et tum pra:cesserunt. Scitis enim profccto omnes , sive
semper, et in sæcula sa culorum . Amen . mulieres, sive viri , nibil gravius aut intolerabilius
accidere posse feminae , quam ut liberis careat ; adeo
SERMO JI. ut si mille prosperitalibus alioqui fruatur,dolorem ex
De fide Annæ , dequephilosophia , hoc est, animimode hoc vulnere palum numquam ex animo valeat depel
ratione , elmodestia ipsius , el de honore deferendo lere. Quod si id nunc adeo est intolerandum , cum ad
sacerdotibus; el quod cum in initio, lum in fine prandii majorem philosophiam vocali sumus, cuimquc ad cie
sil orandum , lum tendentibus nullus est rerum präsentium respe .
1. Efficacia orationis exemplo Annæ probatur ; Anna elus, sed ad alleram vitam adornamur, cumque mul
simulmaler el puter. – Nihil precationi par est, ca tis landibus efferlur virginitas : cogita quantæ infeli
rissini, neque quidquam fide potentius. Utrumque citatis ea res visa luin fuerit, cum futurorum nulla
nobis nuper declaravit Anna : cum his cnim muneri- si ac ne cogitatio quidem veieribus illis , sed
essel spes,
bus accedens ad Deum , omnia quæ voluil effecit. fierent rerum `ppresentiam gratia : cum id tem
omnia fierent
Siquidem et naturam sterilcm correxit , et vulvam poris sterilem el orbam esse feminam , damnationis
quæ eral conclusa aperuit , el probrum sustulit , et nolain ferret, Nemo possil eloqui , nec ullo sermone
convicia æmulæ dissolvil , seque ipsam ad magnam consequidoloris magoitudinem ex hoc vulnere venien
restituit fiduciam , dum e pelra infrugifera spicam lis. Testes vero sunt feminæ , quæ cum in cæleris
inessuit comaniem . Omnes audistis quomodo fleverit, omnem exbibuerint philosophiam , hanc infelicitatem
quomodo precala sit , quomodo orarit et exorarit : non perlulerunt æquo animo ; sed quædam marilis
concepit, peperit, educavil et consecravit Samuelem . indignalæle sunt,
indigna sun aliæ sibi vitam judicarunt esse inju
llaque non aberrarit , qui hanc mulierem pucri simul cundam . llanc vero feminam non anxielas modo a
el matrem et patrem appellarit. Quamquam enim vir sterilitate proveniens , verum et aliud quiddam olsi
addiderat semen , hujus tamen precatio vim effica debat malum , ira videlicet propter amulæ oppro
ciamque semini præbuit , effecitque ut Samuel hone - bria . Et sicut ventis ex adverso inter sese concur
slioribus cxordiis nascerelur. Neque enim sicut in rentibus , mediamque scapham , dum inter se de
cæteris bominibus somnus et congressus tantum pugnant, corripientibus, acmultis fluctibus partim a
parentum , verum preces , lacrymæ , fidesque fue prora , partim a puppi insurgentibus , gubernator
runt hujus generalionis principia , eoque cæteris il clavo assidens servat navim , undarum incursus gu
lustriorem habuit orlum propheta , propler matris bernandi prudentia depellens : sic et mulier tum
Qui seminant in lacrymis, in exsullalione melene (Psal. ſacerent impelum , rationem illiusperturbantes, mul
125. 5). Hanc æmulemur viri, hanc imitentur femi. losque fluctus excitarent , non jam bidanm aut tri
næ : nam utriusque sexusmagistra est mulier. Quz duum , aut dies viginti , sed el lolos annos ( nani
steriles sunt, ne desperent : qur, matres sunt, sic hoc , ut ait Scriptura , mullo tempore factum est
mulieris philosophiam ,quam habuit ante partum , lidem passa est rationem demergi, Siquidem Dei timor ,
quain babuit in partu , sludiumque quod habuit lamquam nauclerus gubernaculis assidens , persuasit
post parlum . Quid enim esse possil illa mulicre ma eam tempestalem magno animo perferendam esse ;
gis philosophicum , quæ calamitatem adeo intole nec prius destitit mentem illius gubernare , donec
rabilem placide fortiterque tulit , nec prius destitit , in tranquillum adduceret portum navem onere ple .
donec eam molestiam discussit, malique linem repe - nam , hoc est, ulerum prelioso thesauro onuslum .Ne
ril , tum admirandum , tum incredibilem , nullo e que enim aurum argentumre portabal, se:l propbetam
043 DE ANNA SERMO 11. 64 !
και μετά γάμον προς τας εταιριζομένας γυναίκας αλλά της θείας εδείτο χάριτος η διόρθωσης της αθυ
τρέχουσιν, επειδή προ του γάμου σωφρονείν ουκ έμε- μίας εκείνης και γάρ ουκ εν ζημία χρημάτων ήν,
λέτησαν. Εντεύθεν μάχαι , και λοιδορίαι , και οικιών ίνα τις ενεγκών χρυσίον λύση την αθυμίαν" ουκ εν
ανατροπαι, και καθημερινοί πόλεμοι εντεύθεν ο προς σώματος άρρωστία, ίνα a ιατρών παρακαλέση παίδας,
την γυναίκα έρως υποβρει και μαραίνεται, της εν τοις και απελάση το νόσημα, Φύσις ήν ή επηρεαζομένη,
πορνείοις ομιλίας έκλυούσης αυτόν . Ως εάν σωφρονείν της άνωθεν δεομένη χειρός . Διό δή πάντα τα επί γής
μάθη, πάντων ποθεινοτέραν την αυτου γυναίκα ηγή- της αφείσα, προς τον της φύσεως έδραμε Δεσπότην, και
σεται ,και μετά πολλής αυτήν όψεται της ευνοίας, και ουκ απέστη πρότερον, έως αν αυτόν έπεισε λύσαι την
πολλήν προς αυτήν τηρήσει την ομόνοιαν, ειρήνης δε
αύσης και ομονοίας, πάντα εις την οικίαν εκείνην απαιδίαν, και την μήτραν ανοίξαι, και ποιήσαι μη
Η
εισελεύσεται τα αγαθά. "Ιν' ούν και τα ενταύθα (711) τέρα την στείραν. Μακαρία μεν ούν και διά τούτο,
ημίν καλώς οικονομήσαι, και μετά τούτων και της ουχ ότι μήτηρ εγένετο, αλλ' ότι ουκ ούσα εγένετο .
Εκείνο μεν γάρ κοινόν της φύσεως, τούτο δε εξαίρε
βασιλείας των ουρανών επιτύχωμεν, και ημών αυτών
και των παιδιων προνοώμεν, ταύτης ένεκέν μάλιστα τον της γυναικός ήν κατόρθωμα. Μακαρία μεν ούν
της εντολής, όπως μη ρυπαρά ενδεδυμένοι ιμάτια, εις και διά τάς ώδίνας εκείνας, μακαρία δε ουχ ήττον
τον πνευματικών εκείνον εισέλθωμεν γάμον, αλλά μετά και διά τα προ των ωδίνων άπαντα. "Ιστε γάρ δή που
παρρησίας πολλές απολαύσωμεν της έχει κειμένης πάντες, και γυναίκες, και άνδρες, ώς ουδέν αφορη
τοις αξίοις τιμής: ης γένοιτο πάντας ημάς επιτυχείν, τότερον άπαιδίας γυναικι γένοιτ' άν· αλλά κάν μυ
χάριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου ημών Ιησού ριάκις και απολαύη της ευημερίας, την εκ της πληγής
Χριστού, μεθ' ού Πατρί δόξα, τιμή, κράτος, συν το ταύτης οδύνην εγγινομένην αυτή ουκ άν ποτε απο
αγίω Πνεύματι, νυν και αεί, και εις τους αιώνας κρούσαιτο. Ει δε νύν ούτως αφόρητον, ότε προς
των αιώνων. Αμήν. μείζονα φιλοσοφίαν εκλήθημεν, και προς τον ουρανόν
ΛΟΓΟΣ Β'. δδεύομεν, και λόγος ημίν των παρόντων ουδείς, αλλά
προς ετέραν ζωήν παρασκευαζόμεθα, και πολύ το
Εις την πίστιν της 'Αννης, και εις την φιλοσο- της παρθενίας εγκώμιον, εννόησον ηλίκον τότε κακόν
φίαν , και εις την επιείκειαν αυτής, και περί το πράγμα ενoμίζετο είναι , ότε των μελλόντων μεν
της εις τους ιερέας τιμής , και εις το δείν και
αρχομένους αρίστου, και λήγοντας εύχεσθαι. ουδεμία τις ήν ελπίς, ουδέ έννοια τους παλαιούς , πάντα
δε υπέρ των παρόντων έπραττον πραγμάτων, και άρα
α'. Ουδέν άρα ίσον ευχής, αγαπητοί,ουδέν πίστεως τις ήν και καταδίκη το στείραν είναι και άγονον. Ουκ
δυνατώτερον. Αμφότερα έδειξεν ημίν η "Αννα πρώην έστιν ειπείν, ουδε παραστήσαι τώ λόγω της από της
μετά γάρ τούτων προσελθούσα τω Θεώ των δώρων, πληγής ταύτης οδύνην. Μαρτυρούσι δε γυναίκες, όσα:
στάντα όσα ήθέλησεν ήνυσε, και φύσιν πεπηρωμένην πάσαν μεν επεδείξαντο φιλοσοφίαν, ταύτην δε την
διώρθωσε, και μήτραν κεκλεισμένην ανέγξε, και αι - δυσκληρίαν ουκ ήνεγκαν· αλλ ' αι μεν προς τους άν
σχύνην ανείλε, και τα όνειδη της αντιζήλου κατέλυσε , δρας έδυσχέραινον, αι δε τον βίον αβίωτον είναι ενό
και προς παρόησίαν εαυτήν πολλήν επανήγαγεν, εκ μισαν. Την δε γυναίκα ταύτην ουκ αθυμία μόνον η
πέτρας αγόνου στάχυν κομώντα θερίσασα. Και πάν· διά την στείρωσιν, αλλά και έτερονεπολιόρκει πάθος ,
τες Τούσατε,
και πως ηυξάτο
έλαβε, και έτεκε , πωςκαιετησε,
και έθρεψε και τον
ανέθηκε έπεισε
Σα- θυμός
ανέμων διά τα ονείδη
απεναντίας της αντιζήλου.
αλλήλοις Και
εμπιπτόντων, καικαθάπερ
σκάφος
μουήλ . "Ωστε ουκ άν τις αμάρτοι, μητέρα μου και μέσον εν τη προς αλλήλους απολαβόντων μάχη, και
πατέρα του παιδίου την γυναίκα ταύτην προσειπών,
Ει γάρ και ο ανήρ έσπειρεν, αλλά το σπέρματι την πολλά μέν από της πρύμνης, πολλά δε από της πρώ
δύναμιν ταύτης παρέσχεν η ευχή, και σεμνοτέρας του ρας εγειρόντων τα κύματα, και κυβερνήτης επί των.
Σαμουήλ τας αρχάς της γεννήσεως εποίησεν. Ου γαρ οιάκων καθήμενος διασώζει το σκάφος, τας των κυ
δή , καθάπερ επί των λοιπών, ύπνος και συνοδοι των ματων εμβολάς τη της επιστήμης σοφία διακρουόμε
γεννησαμένων μόνον, αλλ' ευχαι, και δάκρυα, και νος: ούτω και η γυνή τότε εκείνη, καθάπερ πνευμά
πίστις αρχαι της γεννήσεως ταύτης εγένοντο, και των εναντίων, του θυμού, και της αθυμίας, εις την
σεμνοτέρας των άλλων έσχε τάς γονάς προφήτης, διά ψυχήν αυτής εμπεσόντων, και τους λογισμούς αυτής
την πίστιν της μητρός γεγονώς. Διό και περί ταύτης διακοπτόντων, και πολλά τα κύματα εγειρόντων, ουχί
ευκαίρως άν τις είπoι της γυναικός: οι σπείροντες$ και και τρείς, και είκοσι ημέρας , αλλ' επ'ενιαυτούς
δύο,
εν δάκρυσιν , εν αγαλλιάσει θεριούσι. Ταύτην ζη
λώσωμεν άνδρες , ταύτην μιμησώμεθα, γυναίκες και ολοκλήρους
ήνεγκε τον
(και γάρ εξ ικανού τούτο εγένετο, φησίν):
χειμώνα γενναίως, και καταποντισθήναι
γάρ εκατέρου του γένους διδάσκαλός εστιν ή γυνή.
“Όσαι στείραι, μη απαγορευέτωσαν όσαι μητέρες, τον λογισμόν. ούκ είασεν. Ο γάρ του θεου φόδος ,
ούτω τρεφέτωσαν τεχθέντα τα παιδία και πάντες καθάπερ κυβερνήτης επί των διάκων καθήμενος ,
ζηλώσωμεν της γυναικός την φιλοσοφίαν την προ του [713] έπειθε γενναίως φέρειν το κλυδώνιον εκείνο:
τόκου, την πίστιν την εν τω τόκω, την σπουδήν την και ου πρότερον απέστη διακυβερνών αυτής την ψυ
μετά τον τοκον. Τί γάρ αν γένοιτο της γυναικός εκεί- χήν, έως εις τον εύδιον λιμένα κατήγαγε πεπληρω
νης φιλοσοφώτερον, η συμφοράν ούτως αφόρητον μένην του φορτίου την ναύν, και πολυτίμου θησαυ
πράως ήνεγκε και γενναίως, και ουκ απέστη πρότε- ρου την γαστέρα γέμoυσαν. Ου γαρ χρυσίον, ουδε αρ
ρον, έως έλυσε το δεινόν, και του κακού πέρας εύρε γύριον εβάσταζεν , αλλά προφήτην και ιερέα και
θαυμαστών και παράδοξον, ουδένα κάτωθεν λαβούσα
σύμμαχον και βοηθόν; Και γάρ ήδει την του Δεσπό
του φιλανθρωπίαν· [712 ] διό και μόνη προσήλθε , και ένα. Colb. duo et Reg. ου σώματος άρρωστία σύμμετρος,
ήνυσεν όπερ ηθέλησεν. Ου γαρ ανθρωπίνης βοηθείας, Reg. καν μυρίας.
G5 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 6.6
διπλούς ήν αυτής της γαστρος ο αγιασμός , ότι τε πίεται, και σίδηρος ουκ αναβήσεται επί την κε
τοιούτον ήν το κυούμενον παιδίον, ότι τε εξ ευχής και φαλήν αυτού. Ποίον τούτο πλήθος δημάτων; Τι
της άνωθεν χάριτος την αρχήν της κυήσεως έλαβεν. ποτ' ούν ήνίξατο είπών, Επλήθυνε ; Συνεχώς τα
β . Ούχ ο φόρτος δε μόνον παράδοξος ήν και θαυ- αυτάέφθέγγετο, και ουκ αφίστατο πολύν δαπανώσα
μαστός, αλλά και ο τρόπος της εμπορίας παραδοξότε χρόνον διά των αυτών ρημάτων. Ούτω γούν και εν
ρος γέγονεν ουδέ γάρ αυτον ανθρώπους απέδοτο, ουδέ τοις Ευαγγελίοις ο Χριστός επέταξεν εύχεσθαι. Ειπών
εμπόρους τισι και καπήλοις, αλλ' ευθέως αυτόν έκβα- γάρ τοις μαθηταίς, μή κατά τους εθνικούς εύχεσθαι,
λουσα του σκάφους επώλησε τω Θεώ και τοσαύτην και μη βαττολογείν , και μέτρον ημάς ευχής εδίδαξε :
ειργάσατο την εμπορίαν, όσην εικός ήν Θεώ συμβα- δεικώς ότι ουκ εν τώ πλήθει των δημάτων, αλλ' εν
λούσαν εργάσασθαι. Μετά γάρ το λαβείν αυτόν, αντ- τη νήψει της διανοίας κείται το ακουσθήναι. Πώς
έδωκεν έτερον αυτή τέκνον μάλλον δε ουχ έν , ουδέ ούν, φησίν , ει ολίγα δεί εύχεσθαι, παραβολήν είπεν
δύο, ουδε τρία, και τέσσαρα μόνον, αλλά και πολλά αυτοίς προς το δείν αει προσεύχεσθαι, ότι χήρα τις
πλείονα, " Οτι στείρα, φησιν, έτεκεν επτά, και ήν, και τη συνεχεία της εντεύξεως ώμον δικαστών και
υπερέβη το κεφάλαιον ο τόκος . Τοιαύτη γάρ ή προς απάνθρωπον , ούτε Θεού φόβον, ούτε ανθρώπων έχοντα
τον Θεόν πραγματεία : ου το πολλοστών του κεφαλαίου , αιδώ, τη πυκνότητα της προσόδου κατέκαμψε ; Πώς
αλλά το πολυπλάσιον αποδίδωσι. Και ου θήλεα μόνον δε και ο Παύλος παραινεί λέγων, Τη προσευχή πρου
έδωκε τα παιδία, αλλά και εξ εκατέρας της φύσεως καρτερούντες, και πάλιν, 'Αδιαλείπτως προσευ
τον τόκον αυτής συνεκρότησεν· ώστε απηρτισμένην χεσθε; Ει γάρ δεί μή μακρούς αποτείνειν λόγους ,
αυτή γενέσθαι την ηδονήν. Ταύτα λέγω, ουχ ίνα και συνεχώς εύχεσθαι, εναντίον τούτο εκείνου. 'Αλλ'
επαινέσητε μόνον, αλλ' ίνα και ζηλώσατε και την πίστιν , ουκ έστιν εναντίον, μη γένοιτο , αλλά και σφόδρα
την ανεξικακίαν της γυναικός , ήν ηκούσατε μεν εκ συμβαίνον. Και γάρ και ο Χριστός και ο Παύλος βρα
μέρους και πρώην» ώστε δε και τα λείψανα αποδού- χείας και πυκνάς ποιείσθαι τας ευχάς εκέλευσαν εξ
ναι, δότε μοι μικρών διηγήσασθαι περί των ρημάτων ολίγων διαλειμμάτων. "Αν μέν γάρ εις μήκος εκτείνη
των μετά την πρώτην ευχήν προς τον ιερέα και τον τον λόγον, ολιγωρήσας πολλάκις , πολλήν έδωκας την
παιδα του ιερέως γενομένων, ίνα μάθετε το πράον άδειαν το διαβόλω προσελθεϊν , και υποσκελίσαι, και
και το ήμερον φρόνημα της γυναικός. Και εγένετο, την διάνοιαν απαγαγείν των λεγομένων• αν δε συν
φησίν, ότε επλήθυνε προσευχομένη ενώπιον Κυ- εχεις και πυχνάς πoιής τας ευχάς, τον καιρόν άπαν
ρίου, και Ηλεί ο ιερεύς εφύλασσε το στόμα τα τη πυκνότητα διαλαμβάνων , δυνήση σωφρονείν
αυτής. ευκόλως, αυτάς τε τας ευχάς μετά πολλής ποιήση
της νήψεως . " Ο δή και αύτη επoίει, ου μακρούς απο
Διπλήν ενταύθα ο συγγραφεύς αρετήν μαρτυρεί τη τείνουσα λόγους , αλλά συχνώς και πυκνότερον προσ
γυναικί, και την καρτερίαν τήν εν ταις ευχαίς, και το μούσα τω Θεώ. Είτα επειδή έπεστόμισεν αυτήν και
της διανοίας εγρηγορός: το μεν , διά του είπείν, ιερεύς · τούτο γάρ έστι το , Εφύλασσε το στόμα
Eπλήθυνε το δε , διά του προσθείναι, 'Ενώπιον αυτής, και τα χείλη αυτής εκινείτο , φωνή δε
Κυρίου· πάντες μεν γάρ ευχόμεθα, αλλ' ου πάντες αυτής ουκ ήκουετο· εβιάσατο και υπακούσαι τώ
ενώπιον του Θεού. "Όταν γάρ του σώματος επί γης ιερεί, και της ευχής αποστήναι. Έπεστόμιστο ούν
κειμένου, και του στόματος εική ληρούντος, η διά- αυτής ή φωνή , ουκ επεστόμιστο δε ή παρρησία, αλλά
νοια πανταχού της οικίας και της αγοράς περιέρχη- μειζόνως η καρδία ένδον εβόα. Τούτο γάρ έστι μά
ται, πως ο τοιούτος δυνήσεται ειπείν, ότι ενώπιον του λιστα ευχή, όταν ένδον αι βοαι αναφέρωνται • τούτο
Θεού ηύξατο; Ενώπιον γάρ Κυρίου εύχεται και πάν- μάλιστα ψυχής πεπονημένης, μήτω τόνο της φωνής,
τοθεν εαυτού την ψυχήν συλλέγων, και μηδέν έχων αλλά τη προθυμία της διανοίας την ευχήν επιδεί
κοινόν προς την γην, αλλά προς αυτόν τον ουρανών και κνυσθαι.
εαυτόν μετοικίσας, και πάντα ανθρώπινων λογισμών
από της ψυχής εκβαλών• καθάπερ ούν και αυτη η γ'. Ούτω και Μωϋσής ηύχετο · διό και μηδέν αυτού
γυνή εποίησε τότε • όλην γάρέαυτήνσυναγαγούσα, και φθεγγομένου, φησίν ο Θεός, Τι βοάς πρός με ; "Αν.
συντείνασα την διάνοιαν, εκάλει τον Θεόν μετ' οδυ- θρωποι μεν γάρ ταύτης μόνον επακούουσι της φωνής.
νωμένης ψυχής. Πώς δέ φησιν, ότι και επλήθυνε τήν ο δε Θεός προ ταύτης των ένδοθεν κραζόντων ακούει.
ευχήν , καίτοι γε βραχύ το μέτρον της ευχής της (715] "Αρα έστι και μη κράζοντας ακούεσθαι , και
γυναικός . Ου γαρ μακρούς ( 714) απέτεινε λόγους, ουδε επ' αγοράς βαδίζοντας εύχεσθαι κατά διάνοιαν μετά
εις μήκος την ικετηρίαν εξέτεινεν , αλλ' ολίγα και πολλής ακριβείας, και μετά φίλων συνεδρεύοντας, και
ψιλά είπε δήματα. Άδωναί Κύριε 'Ελωί Σαβαώθ, πάν οτιούν ποιούντας μετά σφοδράς της βοής καλείν
εάν επιβλέπων επιβλέψης επί την ταπείνωσιν της τον Θεόν, της ένδον λέγω, και μηδενι των παρόντων
δούλης σου, και μνησθής μου, μή επιλάλης της κατάδηλον ταύτην ποιείν. "Όπερ ούν και η γυνή αύτη
δούλης σου, και δως τη δούλη σου σπέρμα αν- τότε εποίησε . Φωνή γαρ αυτής ουκ ήκουετο, φησί.
δρός, δώσω αυτό ενώπιόν σου δοτών έως ημέρας και εισήκουσεν αυτής ο Θεός. Τοιαύτη ήν αυτής ένδο
θανάτου αυτού. Και οίνον και μεθυσμα ου μη θεν ή κραυγή. Και είπεν αυτή το παιδάριον Ηλεί :
" Εως πότε μεθυσθήση; Περιελούσα τον οινόν σου
από σου , απελθε εκ προσώπου Κυρίου. Ένταύθα
• Reg. et Colb. duo επαινέσωμεν...ζηλώσωμεν. μάλιστα έστι την φιλοσοφίας της γυναικός ιδείν . Επί
h Tov oupavóv deest in Cojb . el in Reg.
• Colb. duo el Reg. ικετηρίαν εξέτεινεν. Savil. et Morel. της οικίας ή αντίζηλος ονείδιζεν ήλθεν εις τον ναόν,
έχετηρίαν εξέβαλεν. και το παιδάριον του ιερέως ύβρισε , και ο ιερεύς
645 DE ANNA SERMO II. 616
el sacerdotem ; eratque gemina ejus uteri sanctificatio, ebriatnon bibel, el ferrum non ascendel super capul ejus
el quod tali puero prægnans esset, et quod conceptio- (1 . Reg . 1. 11). Quie est hic verborum multitudu ?
nis initium per precationem ac cælestem gratiam Quid igitur innuit, cum ait, Multiplicavit ? Hixc fre
accepisset. quenter dicebat, nec destitit iisdem verbis iterandis
2 . Onus aulem illud non solum erat inopinalum et mullum temporis absumere, Ila et Christus in Evau
adınirabile , verum et negotiationis modus fuit admi- gelio docuit orare. Cum enim jussisset discipulis , ne
rabilior : neque eniin illud hominibus ullis vendidit more gentilium orarent, ulentes multiloquio, etiam
aut negotiatoribus, sed protinus ul exposuerat e sca- modum precationis docuit (Matth . 6. 7): ostendens, ut
pha , Deo vendidil : lantum autem hac negotiatione exaudiainur non esse situm in verborum multilu .
lucrum ſecit, quantum facere par est eam , quæ cum dinc, sed in vigilancia mentis. Quomodo igitur, dixe
Deo babucrit commerciuni. Elenim postcaquam eum rit aliquis , si paucis orandum est , parabolam eis
felum acceperat Deus, reddidit illi alterum filium : imo proposuil, admonentcm scmper esse orandum ? Vi
prolius,non unum , nequc duos, neque tres, neque qui- dua quædam erat , qux assidue appellando crude
luor lantum ,sed hismulto plures, Quia slerilis,inquit, lem et inhumanum judicem , neque Deum timentem ,
peperil septem (1 . Reg. 2. 5 ), et usura sorlem exces- neque homines reverentem , frequenter adiens Alexit
sil. Talis enim est negotiatio, quæ cuin Deo geritur : (Luc. 18. 3-6). QuomodonosetPaulushortaturdicens,
non ille quantulamcumque sortis parlem , sed inultis Precationi instantes (Rom . 12. 12), ac rursus, Indesi
partibus conduplicatam reddit. Neque solum dedit nenler orate (1. Thess. 5 . 17) ? Nam si verbaproferre in
illi proles femincas, sed ex utroque sexu lucrum il longum non oportet, el lamen assidue orare, hoc cum
lius cumulavit, ut illi jam perfectum contigerit gau- illo pugnat, Non inter se pugnant isla ; absil : scd
dium . liec co commemoro, non ut laudetis tantum , magnopere inter sc congruuni. Siquidem el Christus
sed et umulemini' hujus mulieris fidem ac loleran - et Paulus jussit breves, sed crebras ficri precationes
Liam , quam ex parte quidem audistis nuper ; verum ex paucis intervallis. Nam si in longum extenderis
ui reliquias persolvamus, concedile mihi pauca com - verba , cum frequenter parum sis allenlus, mullain
memorare de sermonibus post primam precationein audaciam diabolo suppeditasti, ut accedat supplanlet
cum sacerdote ejusque ministro habitis , ut perspi- que, ac mentem ab iis quæ dicuntur avocet : quod si
cialis inilem ac placidum hujus mulieris animum . El frequenter ac subinde ora veris, tempus omne crebris
factum est, inquit, cum multiplicarel precationem in dirimens intervallis, facile poteris esse sobrius ac vi
conspectu Domini, Heli sacerdos observabal os illius gilans , ut precationem multa cum allentione per
(Ibid. 1. 12). licias. Quod sane hæc fecit , dum non longo ser
Duplicem Annæ virtutem laudal. Assidue orandum . mone,scd crebris ac frequentibus precibus adiitDeum
- Geminam scriptor hic virtutem in ſemina suo (1. Reg. 1. 12. 13). Deinde posteaquam sacerdos illi
lestimonio comprobavit : in precibus assiduilalem et occlusit os : nam hoc est quod ail, Observabal os ejus,
animi vigilantiam : illam quidem , cum ait, Multipli- el labia ejus movebantur, vox aulem illius non audieba
cavit ; hanc, cum addidit , In conspectu Domini : nam lur : coacla cst obedire sacerdoti, et ab orando de
omnes quidem oramus, sed non omnes in conspectu sistere. Et vox quidem illi inlerclusa cst, at nun est
Dei. Etenim cum corpore in terra prostrato , et ore exclusa fiducia , sed velicmentius etiam cor clamabat
lemcre delirante, mens ubique per doinum ac forum illus. Nam illa potissimum est precatio, cum ab inli
circumvagatur : quo ore talis posscldicere, quod ora - mis voces sursum feruntur : hoc przcipuie mentis est
veril in conspectu Dei ? Nam in conspectu Domini orat, exercitatæ , non intentione vocis, scd animi furvore
qui orat undique colligens suam mentem , nihil habens precationem absolvere.
cum lerra commercii , scd ad ipsum cælum lolus com - 3 . Sic cravil et Moses ; qui cum nihil voce resona
migrans, omni cogitationc humanaab animo depulsa : ret, Deus tamen , Quid , inquit, clamas ad me (Exod.
quemadmodum id lemporis hæc fecit mulier : totam 14. 15 )? Romines quidem externam hanc vocem tan
enim sese collegerat acmentem intenderal, alque ila lum audiunt, at Dcus ct ante l.anc intus inclamantes
Deum invocavit aviino dolente . Sed cur dicit, eam audit. Itaque fieri potest, ut eliam qui non claniant
ipultiplicasse precationem , quando exiguus estmodus audiantur, ut per forum anibulans quis oret accura
precationis, quam ſudit mulier ? Neque in longum pro - tissime, et in consessu amicorum aliorumque quid .
duxit serinonem , neque in mulluin temporis extendit : vis aliud agens vehementi clamore in vocet Deum , cla .
supplicationem , sed pauca nudaque verba proloquula more, inquam , interno, etiamsi nibil faciat, quod a
est. ADONAI DOMINE ELOI SABAOTI, si respicions respe- quoquam präsentium sentiatur . Quod sane tum hic
xeris ad humilitatem ancillæ luce , meiquememor fue- fecit mulier. Vox, inquit, illius non audiebatur ; el
ris, nec oblitus ancillæ tuæ , dederisque ancillæ luæ pro- exaudivit illam Deus : tantus erat illius clamor in
lem masculam , offeram illam dono in conspectu tuo , ternus. Et dixil illi puer Heli : Quousque eris. ebria ?
usque ad diem mortis ipsius. Vinum el quidquid in . Discule vinum luum abs le , et recede a conspectu Do
1 Reg. el Colb . duo,non ut laudemus tantum , sed etæmu mini (1. Reg . 1. 14). Hic potissimum licet bujus mulie
temur, etc . ris philosophiam perspicere. Domi exprobrabatæmula ;
9 vox , crelim , deest in Colb . et Reg .
: Sic Coli). duo et Reg ., melius quam Savil. et Morel., venit in templum , el sacerdotis puer afficit illam con
qui babent, abjecit. lumelja , él increpat ipse sacerdos. Elfugcrat domc
647 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 618
sticam tempestatcm ,venit in portum , et rursus inre - amputaret, non solum non permisit David, verum
nit Nuclus: venil acceptura medicamen , sed addita est etiam indignatus est, dicens : Quid mihi fecum , fili
probroruin plaga , qua vulnus cresceret, nedum cura . Sarviæ ? Sinite illum maledicere, ut videat Dominus
relur. Scitis enim (a) quomodo animimærenles adver- humilitalem meam , el reddatmihi bona pro maledictis
sus contumelios et convicia sint affecti. Sicul enim hujus in die hoc (2. Reg . 16 . 12) : quod quidem et
accrba vulnera nc levem quidem manus contactum evenil .
feruul : sic et animus perturbatus ac morosusad omn - 4. Vide justum intellesisse magno animo perdeti
nia indignatur levique verbo mordetur et offenditur . convicia, rccasionem esse adipiscendæ glorize ? Hane
Verum hoc non accidit huic mulieri, ne lum quidem , ob causam Saülem aliquando naclus inter geminum
cum a puero conviciis peleretur. Nam si sacerdos parietem , cuni essel occidendi facullas, pepercit, id
fuisset conviciatus, non erat perindemiranda toleran- que, cum comites hortarentur, lit gladio confoderet
tia : dignitatis quippemagnitudo, ac magistratus an . (1. Reg. 24 ). Sed neque tam prompli occidendi fa
clorilas vel invitam illam compulisset ad modestiam . cullas, neque comitum quiaderant provocali' , neque
Nunc vero nec adversus sacerdotis puerum indigoata multarum injuriarum , quas perpessus fuerat, me
est : quo magis etiam sibi conciliavit Deum . Sic quo moria , neque graviora paliendi periculum , ad strina
ties opprobriis milleque malis affecti, conviciaples gendum gladinin illum impellere potuerunt : tametsi
generoso ferimus animo, majorem nobis a Deo bene- neque exercitui manifeslus homicidii futurus erat, si
volentiam conciliamus. crdem illam palrasset : siquidem spelunca erat, nec
Tolerancia conviciorum occasio meriti Davidi. - El ullus alius aderat (a ), nisi ipse sollis. Neque dixit
*unde hoc liquet? Ex his quæ cvenere Davidi. Quid quod quispia 'll adulterium comniissimus dicebat :
autem illi evenit ? Exsulabat aliquando e patria , si - Tenebræ circum me elmuri, quid limeo (Eccli. 23. 26 %
mul et de libertate et vita sua periclitans, el exercilu sed insominem oculum spectabat, el sciebat infinitis
advcrsus intemperantem illum juvenem tyrannum ac partibus splendidiores esse sole Domini oculos. Id .
parricidain instructo, errabat in desertis (2 . Reg . 16 ) : circo sic omnia agebal et loquebatur tamquam ipso
nec tamen indignatus est, nec despondit animum priesenle, et de iis quæ dicebantur, judicium ferenle.
apud Deum , neque dixit : Quid tandem hoc rei est? Ait ergo, Non inſeram manum meam in christum Da
permisit ut filius insurgeret adversus illum , a quo mini (1. Reg . 24. 7). Non respicio improbitatem , sed
genitus est : qui etiamsi quid haberet, de quo juste respicio dignitatem . Neque mihi dicat aliquis illim
queri posset, non oportuit tamen id facere : nunc esse violenlum ac nefarium : ego enim Dei calculo
vero nec in parvo nec in magno lacsus a nobis obam honorem defero , quamvis indignus iste videatur. Non
bulat, cupiens dextram palerno sanguine polluere, et enim menim esthoc crimen , quod hic honore videa
Deus hæc videns palilur. Sed nibil horum dixit. Quin tur i dignus. Audiant qui sacerdotes aspernantur,
quod profecto majus est et admirabilius, errantem et discant quantum hic regi reverentiam exhibueril.
undique expulsum Semei quidam vir improbus ac Tametsi multo dignior est honore ac veneratione sa
scelestus insectalus est, homicidio pollulum et im ccrdos, quam rex, quanto ad majorem ctiam vocaltis
pium appellans aliisque innumeris conviciis impe- est principaluma Discant non judicare, nec pænas
tens : at ne sic quidem fuit exasperatus. Quod si quis exigere, sed subjici ac cedere. Nam tu quidem vitam
dixerit : Quid mirum si non ullus est, cum propter sacerdotis minime nosti, quantunitis abjectis ile sis
jinbecillitatem ulciscendi polcslatem non haberet ? ac vilis : hic vero cuncla probe noverat qu :e Saü' p:i .
primum illud dixerim : non perinde mirarer eum , si traral : nihilominus sic delatum illi a Dio principa
diadema geslans et regno poliens, inque solio sedens tum reverebatur. Quod aulem , quamvis cos probe
convicianiem perlulissci, ul nunc illum et laudo, et noveris, venia tamen et excusatione indignus sis, si
admiror tempore calamitatis pliilosophantem . Nim magistratus contemnas, ncc eorum dictis oblempe
res, audi quo pacto hunc noliis prælexlum , per ea
illic el imperii magniludo, et conviciantis vilitas sic Chrislus
pe persuasit, utcontumeliam negligeret. Multi reges thedram Moysieripuerit, quæ in Evangelio dixit : Super ca•
frequenter similem animimoderationem preslilerunt, sederunt scribæ el Pharisai : omnia
qui insignem conviciantium insaniam acceperuni pro ergo quæcumque dixerint vobis facienda fucite; secun
cxcusatione. Neque enim æque nos in rerum prospe. dun vero opera eorum nolite facere (Matth . 23. 2. 3).
ritate alque in advcrsis opprobria mordere solent : Videsne quo pacio quomim :deo depravati erant mo
scd ubi concidimus, lunc magis pungunt nos, acrius - res, ut digni essent, qui a discipulis reprehenderen
que mordent convicia . De hoc porru aliud quiddam lur, eorum tamen adhortationem non aspernatus est,
licet addere, videlicet quod illi fuerit in manu vin. neque doctrinam rejecit? Næc non eo dico, quod sa
dictam sumere. nec sumpserit. Atque uli perspicias cerdotes velim accusare : absit; siquidem vos com•
cam animimoderationem non fuisse impolentiæ , sed versalionis ac pictatis eorum lestes estis ; sed ut lon
patientiæ , cum id dux excrcitus cuperet sibi com . gemajorem illis reverentiam et honorem exhibea
milli, ut ad conviciantem transirel, ejusque caput mus. Neque enim adeo in illos, atque in nos ipsos
ulilitas dimanabit. Qui recipil ergo prophelum in na
sive( a)servus
Hoc probrum intulisseLXXdicitur
Heli secundum matri Samuelis
Interpretes. puer
At in Hebræo (a ) Nescio cur dicat nullum alium adfuisse ; aderant epım
et in Vulgata irse licli solus inducitur Annam increpans . ipsius Davidis milites, narrante Scriptura .
 DE ANNA SERMO II. 648
647
επετίμησεν. "Έφυγε τον οίκου χειμώνα , ήλθεν εις ήμύνατο. Και ένα μάθης, ότι ουκ ασθενείας, αλλ'ανεξι
λιμένα , και κύματα πάλιν εύρεν· ήλθε φάρμακον κακίας ήν η φιλοσοφία, του στρατηγου τότε άξιουν
Ταβείν , ή δε ου μόνον ουκ έλαβεν, αλλά και πληγήν τους επιτραπήναι διαθήναι, και την κεφαλήν αποτε
διά των ονειδών προσεκτήσατο, και το έλκος μάλλον μείν τήν εκείνου, ου μόνον ουκ επέτρεψεν ο Δαυίδ,
δι' αυτών ανεξαίνετο. "Ιστε γάρ πως ο αι οδυνώμεναι αλλά και έδυσχέρανε , λέγων: Τι έμοί και σοι,
ψυχαί πρός τάς λοιδορίας και τάς ύβρεις διάκεινται. Σαρoυία ; "Αφετε αυτόν καταράσθαι, όπως ίδου
Καθάπερ γάρ τα μείζονα των τραυμάτων, ου την Ε την ταπείνωσίν μου Κύριος, και ανταποδώ μοι
τυχούσαν επιβολήν της χειρός ανεχόμενα , χείρονα αγαθά αντί της κατάρας αυτού της εν τη ημέρα
γίνεται ούτω και η ψυχή τεταραγμένη δυσάρεστός ταύτη όπερ ούν και εγένετο.
τε έστι, και προς άπαντα δυσχεραίνει, και υπό του δ'. "Οράς πώς οίδεν ο δίκαιος , ότι το φέρειν γενναίως
τυχόντος δάχνεται δήματος. 'Αλλ' όμως ουδέν τοιούτον τας λοιδορίας, αφορμή πλείονος ευδοκιμήσεως γίνε
έπαθεν η γυνή, και ταύτα, του παιδός λοιδορουμένου. ται; Διά τούτο ποτε και τον Σαούλ είσω διπλού τειχίου
Ει μεν ούν ο ιερεύς ήν ο υβρικώς, ουχ ούτω θαυμαστή λαβών, και κύριος ών αποσφάξαι, εφείσατο · και
ήν η ανεξικακία • το γάρ μέγεθος του αξιώματος, ταύτα, των παρόντων κελευόντων ωθήσαι το ξίφος .
και ο της αρχής όγκος και άκουσαν αυτήν έπειθε 'Αλλ' ούτε το της εξουσίας εύκολον, ούτε το παρ' ετέ
σωφρονείν. Νυνι δε ουδε προς το παιδάριον του ιερέως ρων παροξύνεσθαι, ούτε το πολλά πεπονθέναι δεινά ,
έδυσχέρανε · διά τούτο και μάλλον τον Θεόν εις εύνοιαν ούτε το προσδοκών πείσεσθαι χαλεπώτερα , συνεχώρη
έπεσπάσατο. Ούτω και ημείς αν λοιδορηθέντες , και σεν ελκύσαι το ξίφος · καίτοι γε ουδε το στρατοπέδω
μυρία παθόντες δεινά , τους ονειδίζοντας φερωμεν κατάφωρος έμελλεν έσεσθαι ταύτην εργασάμενος την
γενναίως , μείζονα παρά του Θεού την εύνοιαν επι- σφαγήν. Σπήλαιον γάρ ήν, και ουδείς έτερος παρών,
σπασόμεθα. αλλά μόνος αυτός. Και ουκ είπεν, όπερ τις μοιχείαν
Πόθεν τούτο δηλον ; Από τών τώ Δαυίδ συμβάντων. εργαζόμενος έλεγε, Σκότος κύκλω μου και τοίχοι,
Τι δή ούν ούτος έπαθεν ; Εξέπεσε ποτε της πατρίδος , τί ευλαβούμαι , αλλ' εώρα τον ακοίμητον οφθαλμών,
και περί της ελευθερίας και της ψυχής αυτής έκι - και ήδει ότι οφθαλμού Κυρίου μυριοπλασίως ηλίου
δύνευσε , και του στρατοπέδου προς τον ακόλαστον φωτεινότεροι . Διά τούτο πάντα ούτως έπραττε τε και
νεανίσκoν τον τύραννον εκείνον και πατραλοίαν με» έλεγεν, ώς εκείνου παρόντος, και δικάζοντος τους λε
ταταξαμένου, επλανάτο κατά την έρημον, και ουκ γομένοις, και φησιν: Ου μη επαγίγω την χείρα
έδυσχέρανεν, ουδε απεδυσπέτησε προς τον Θεόν, ουδε μου επί χριστον Κυρίου. Ούχ ορώ την πονηρίαν,
είπε: Τι τοτε τούτο εστι ; συνεχώρησε το παιδί κατ- αλλ' ορώ την αξίαν . Μη μου λεγέτω τις ότι βίαιος και
εξαναστήναι του γεγεννηκότος ; καίτοι και ει δίκαια μιαρός ούτος • εγώ γάρ τήν του Θεού τιμώ ψήφον, κάν
εγκαλείν είχεν, ουδε ούτω τούτο γενέσθαι έδει· νυν ούτος ανάξιος φαίνεται. Ου γάρ έστιν εμόν έγκλημα,
δε ου μικρόν, ου μέγα ήδικημένος παρ' ημών, πε- το τούτον ανάξιον φανήναι της τιμής. 'Ακουέτωσαν
ριέρχεται την δεξιάν επιθυμών αίματι μολύναι πα- όσοι καταφρονούσιν ιερέων, μανθανέτωσαν όσην ευ
τρικώ, και ο Θεός ανέχεται ταύτα όρων. Αλλ' ουδέν λάβειαν ούτος περί βασιλέα επεδείξατο. [717] Καίτοι
τούτων είπε . Και το δή μείζον και θαυμαστόν, ότι πολύ τιμιώτερος και αιδεσιμώτερος • βασιλέως και
πλανωμένω, και πάντων εκπεπτωκότι, Σε μεεί τις ιερεύς, όσον και επί μείζονα αρχήν κέκληται. Μαν
άνθρωπος πονηρός και μιαρός επέθετο αυτό, μιαι- θανέτωσαν μή κρίνειν, μηδέ ευθύνας απαιτείν, αλλ'
φόνον αποκαλών και ασεβή, και ετέροις μυρίοις αυτόν υποτάσσεσθαι και είκειν. Συ μέν γάρ τον του ιερέως
πλύνων ονείδεσιν· ο δε ουδε ούτως 4 έγρίανεν. Ει δε βίον, κάν φαύλος και τις και ήμελημένος , ουκ οίδας :
λέγοι τις : Ναι τι θαυμαστόν, ότι ουκ ήμύνατο ( 716] ούτος δε ήδει μετ ' ακριβείας άπαντα, όσα εποίησεν ο
ασθενής ών, και ουκ ισχύων; πρώτον μεν εκείνο αν Σαούλ: αλλ' όμως και ούτως ήδείτο την παρά του
είπoιμι , ότι ουχ ούτως αυτόν έθαύμασα εί το διάδημα Θεού δοθείσαν αρχήν. " Οτι δε καν ειδώς ής ακριβώς,
και την βασιλείαν έχων, και επί του θρόνου καθήμε. ουκ έχεις απολογίαν, ουδε συγγνώμην, καταφρονών
νος, είτα λοιδορούμενος ήνεγκεν, ώς νυν αυτόνεπαινώ των προεστώτων, και παρακούων των λεγομένων,
και εκπλήττομαι εν τω καιρώ της συμφοράς φιλοσο- άκουσον πώς και ταύτην ήμών ανείλε την πρόφασιν
φήσαντα. Τότε μεν γάρ ό της αρχής όγκος, και το ο Χριστός, δι' ών φησιν εν Ευαγγελίοις , Επί της
ευτελές του υβρίζοντος καταφρονήσαι αυτόν πολλάκις καθέδρας Μωϋσέως εκάθισαν οι γραμματείς , και
έπειθε. Πολλοί δε και άλλοι βασιλείς πολλάκις τοιαύτα οι φαρισαίοι πάντα ούν όσα αν είπωσιν υμίν
έφιλοσόφησαν, την υπερβολήν της μανίας των υβρικό- ποιείν , ποιείτε κατά δετα έργα αυτών μη ποιείτε.
των εις απολογίαν λαβόντες . Ου γάρ ομοίως ημών "Οράς πώς ών ο βίος ούτω διεφθαρμένος ήν, ώς άξιο ;
ευημερίας απολαυόντων, και κακουμένων, τα ονείδη είναι διαβολής τους μαθητευομένοις, τούτων την παρ
καθάπτεσθαι πέφυκεν· αλλ' όταν πταίσωμεν, τότε αίνεσιν ουκ ήτίμασεν , ουδε την διδαχήν εξέβαλε;
καθικνείται μειζόνως ήμών, και δάκνει σφοδρότερον. Ταύτα δε λέγω, ουχί των ιερέων κατηγορείν βουλό
Επί δε τούτου , και έτερόν τι προς τους ειρημένοις μενος μη γένοιτο · καί γάρ υμείς μάρτυρες ήτε της
έστιν ειπείν , ότι και κύριος ήν αμύνασθαι, αλλ' ουκ τε αναστροφής αυτών και της ευλαβείας απάσης • αλλ'
ένα εκ πολλής της περιουσίας πολλών αυτοίς την
• Colb. λαβείν, και το έλκος ανεδέξατο. Ιστε γάρ πώς. αιδώ και την τιμήν παρέχωμεν. Ου γαρ αυτούς το
Αlius ( ob. ανεξαίνετο. "Ιστε.
b Colb. duo et Reg. καθάπερ τα τραχύτερα των τραυμά σούτον, όσον ημάς αυτούς ωφελήσομεν. Ο δεχόμενες
των, ουδε την.
• Επεσπάσατο . Και γάρ ούτως έχει επειδ' αν λοιδορη ούν προφήτην είς όνομα προφήτου, μισθον προ
tertes Colb . duo ct Reg . • Colb. et Reg. τιμιώτερον και αιδεσιμώτρων,
« olb . duo et les και τα μυρία κακά και ουδέ ούτως. I Colb . duo et Reg . ntiuw GEV.
 649 S . JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP. 650
φήτου λήψεται. Ει γάρ τους άλλήλων βίους ουκ επ- απολογήσασθαι και απαλλαγήναι, εξάπτομεν το τυρ,
ετράπη μεν κρίνεινα, πολλώ μάλλον τους των πατέρων. και καθάπερ θηρία τοίς ύβρικόσιν επιπηδωμεν, άγ
Αλλ' όπερ έλεγον ( πάλιν γάρ επί την γυναίκα ταύτην χοντες, έλκοντες , ευθύνας απαιτούντες των ειρημέ
επανελθείν αναγκαίον) , και ότι το φέρειν γενναίως νων, και τούτοις αυτοίς , οις ποιούμεν, την καθ' ημών
τας λοιδορίας πολλών ημίν αγαθών αίτιον γίνεται ,
τούτο και επί του Ιώβ συνέβη. Και γάρ εκείνον ουχ βεβαιούντες υπόνοιαν. Ει γάρ βούλει δείξαι τοίς ύβρι
ούτω θαυμάζω προ της παραινέσεως της γυναικός, κόσιν, ώς ου μεθύεις , δείξον διά πραότητος καιεπιει.
ως μετά την ολεθρίαν συμβουλήν εκείνην. Και μή τις κείας , μη δι' ύβρεως , μηδε διά λοιδορίας. "Αν μεν
νομιζέτω το λεγόμενον. Πολλάκις γάρ τυπτήσης τον υβρικότα , μέθην σου καταγνώ
γουν ούς ή των πραγμάτων φύσις ουχ υπεσκέλισε , σονται πάντες· αν δε γενναίως ενέγκης , απεκρούσω
ρημα και παραίνεσις διεφθαρμένη κατέλυσεν. " Όπερ δια των έργων την πονηράν υποψίαν· όπερ ούν και η
ούν και ο διάβολος συνειδώς, μετά την άπό τής πείρας , γυνή τότε εποίησε , και ειπούσα, Ούχι , κύριε, δι' αυ
πληγήν, και την διά των ρημάτων επάγει προσβολήν τών των πραγμάτων εδείκνυ , ότι ψευδής ήν ή υπ
όπερ ούν εποίησεν και επί του Δαυίδ . Επειδή γαρ οψία Πεθεν δε πλεκαι ότι
είδεν αυτόν γενναίως ενεγκόντα την επανάστασιν του μή γάρ γελώσαν είδε ; μή γάρ χορεύουσαν ; μή γάρ
παιδός , και την παράνομον εκείνην τυραννίδα , βουλό
μενος υποσκελίσει την διάνοιαν, και πείσαι εις οργήν περιφερομένην και καταπίπτουσαν ; μη γαρ αισχρόν
εκπεσείν, καθήκεν εκείνον τον Σεμεεί b, ρήμασι πι- τι και ανελεύθερον φθεγγομένην ρήμα; Πόθεν ούν
κρούς παρασκευάσας δακείν αυτού την ψυχήν. Τούτο ταύτην έσχε την υπόνοιαν ; Ουχ απλώς, ουδε ώς έτυχεν
και επί του Ιώβ έκακούργησεν . "Ως γάρ είδε κακεί- εκείνος, αλλ' από του καιρού της ημέρας και γάρ ήν
νον καταγελάσαντα αυτού των βελών, και ώσπερ αδα- το μεσημβρινόν, ότε την ευχήν έποιείτο. Πόθεν τούτο
μάντινον πύργον προς πάντα στάντα γενναίως , καθ- δηλον ; Απ' αυτών των άνωθεν ειρημένων. 'Ανέστη
όπλισε την γυναίκα, ένα ανύποπτος και συμβουλή γένη- γάρ, φησίν , "Αννα μετά το φαγείν αυτούς (7191
ται , και ενέκρυψε το δηλητήριον τοίς εκείνης ρημασί, εν Σηλώμ, και μετά το πιείν , και κατέστη ενώπιον
και την συμφοράν ετραγώδησε. Τί ούν και γενναίος
εκείνος ; "Ινα τι ως μία των αφρόνωννα γυναικών αικών Κυρίου. Οράς;
Λυρίου. Οι " Ον ανέσεως καιρόν ποιούνται άπαν
ελάλησας; Ει τα αγαθά εδεξάμεθα εκ χειρός Κυ- τες, τούτον ευχής έποιείτο αύτη καιρών, και μετά
ρίου, τα κακά ουχ [ 718] υπoίσομεν ; “ Ο δε λέγει, τράπεζαν προς ικετηρίαν ανέτρεχε , και πηγές ήφίει
τοιούτόν έστιν · Ει μη Δεσπότης ήν, μηδε τοσούτον δακρύων, και διάνοιαν παρείχε σωφρονούσαν και νή
ημών υπερέχων, αλλά φίλος της ομότιμος , ποίαν είχο- φουσαν, και μετά τράπεζαν ούτως εκτενώς ηύξατο, ως
μεν απολογίαν, τοσαύτα ευεργετηθέντες παρ' αυτού , δώρον υπέρ φύσιν λαβείν, και λύσαι στείρωσιν , και
και τοις εναντίοις αυτόν αμειβόμενοι ; Είδες « γνώμην φύσιν ασθενήσασαν διορθώσαι . Ταύτα τοίνυν από της
φιλόθεον, και πως ου μεγαλοφρονεί, ουδε εναβρύνεται γυν
γυναικόςέκερδάναμεν, ώστε ειδέναι μετ' ευωχίανεί.
επί τω γενναίως ενεγκείν τας υπέρ φύσιν εκείνας
πληγάς , ούτε σοφίας είναι νομίζει και μεγαλοψυχίας χεσθαι. Ο γάρ προς τούτο παρεσκευασμένος , ουδέ
την τοσαύτην υπομονήν, αλλ' ώσπερ αναγκαίον όφλη ποτε εις μέθην και παροιμίαν εκπεσείται, ουδέποτε
μα εκτινούς , και ουδέν απεικός παθών , ούτως εκ υπό αδδηφαγίας διαρραγήσεται, αλλά την προσδοκίαν
περιουσίας το γύναιον επεστόμισε; Τούτο και επί της της ευχής αντί χαλινού τοις λογισμούς επικειμένην
γυναικός ταύτης γέγονεν. Επειδή γαρ είδεν αυτήν έχων, μετά του προσήκοντος μέτρου των παρακειμέ
γενναίως φέρουσαν την απαιδίαν , και τώ Θεώ προσ- νων όψεται πάντων, και πολλής μεν την ψυχήν, πολ .
πίπτουσαν, καθηκε το παιδάριον του ιερέως, ώστε
μάλλον αυτήν αγριάναι e. 'Αλλ' ουδέν τούτων έπαθεν λής δε το σώμα εμπλήσει της ευλογίας. Τράπεζα
η γυνή, αλλά μελετήσασα φέρειν τας λοιδορίας επί γάρ από ευχής άρχομένη, και εις ευχήν καταλήγουσα,
της οικίας, και τοις ονείδεσιν εγγυμνασαμένη της ουδέποτε υστερηθήσεται , αλλά πηγής δαψιλέστερον
αντιζήλου , αδεώς λοιπόν προς τας τοιαύτας απεδύετο άπαντα ημίν οίσει τα αγαθά. Μή δη τοσούτον παρ
προσβολάς. Διό και εν τώ ιερώ πολλήν επιείκειαν επ- ορώμεν κέρδος. Και γάρ άτοπον τους μεν οικέτας τους
εδείκνυτο, άνδρείως μάλα και μεγαλοψύχως τα σκώμ. ημετέρους, εί ποτέ τι των παρακειμένων λάβοιεν
ματα φέρουσα, τα επί τη μέθη και τη παρoινία . Ού- παρ' ημών μέρος , ευχαριστείν τε ημίν και μετ' ευ
δεν δε οίον και αυτών ακούσαι των ρημάτων. Ειπόν- φημίας αναχωρείν ' ημάς δε τοσούτων απολαύοντας
τος γάρ του παιδαρίου : Περιελού των οινόν σου από αγαθών μηδε τοσαύτην αποδιδόναι τώ Θεώ την τιμήν,
σου, και απελθε εκ προσώπου Κυρίου , απεκρίθη και ταύτα , μέλλοντας πολλής απολαύσεσθαι της ασφα .
η "Αννα, και είπεν , Ούχι, κύριε. Τον υβρίσαντα
δεσπότην εκάλεσε . Και ουκ είπεν και πολλοί των ανθρώ λείας. "Όπου γάρ ευχή και ευχαριστία , αγίου Πνεύ
των λέγουσιν· Είπέ μοι ταύτα ο ιερεύς ; ταύτα ο δι ματος παραγίνεται χάρις, και φυγαδεύονταιδαίμονες,
δάσκων τους άλλους εις μέθην και παροιμίαν έσκωψεν; και πάσα αντικειμένη δύναμις δραπετεύει και αφ
αλλ' εσκόπησεν όπως αποκρούσαιτο μόνον την υπό ίσταται. Ο μέλλων εις ευχήν τρέπεσθαι, ουδέν άτοπον
νοιαν, καίτοι γε ουκ ούσαν αληθή. τολμά φθέγξασθαι, ουδε εν μέσω τραπέζη: καν φθέγ
ε'. Ημείς δε πολλάκις, επειδάν λοιδορηθώμεν, δέον ξηται, μεταγινώσκει ταχέως. Διο χρή και αρχομέ
νους και λήγοντας ευχαριστείν τω Θεώ μάλιστα μεν
* Colb. έρευνάν pro κρίνειν. γάρ ουδέ εις μέθην εμπεσούμεθα ραδίως, καθάπερ
h Colb . unus Σεμεί.
• Colb. ο μακάριος εκείνος. Sic et Reg. qui addit και γεν έφθην ειπών, ει καταστήσαιμεν εις ταύτην εαυτούς
vaios, itemque Colb . alius. την συνήθειαν. " Ωστε κάν κραιπαλών καν μεθύων
4 Colb. duo et Reg. και τα εναντία ου φέροντες. Είδες.
Paulo post Colb. unus et Reg. ούτε φιλοσοφίας είναι νομίζει.
• Colb. εξαγριώσαι. Infra idem εγγεγυμνασμένη.
ποτέ αναστής, μηδέ ούτω καταλύσης το έθος, αλλά
κάν καρηβαρώμεν, κάν περιφερώμεθα και καταπί.
649 DE ANNA SERMO II. 630
inine prophelæ , mercedem prophetæ accipiet (Malih . sam . — Nos contra , si quando conviciis appetimur, cum
10. 41). Si enim de nostra invicem vila judicium oporteret excusare el in gratiam redire , excitamus
ſerre prohibemur, mullo magis de patrum vita . Sed incendium , ac ferarum in murem insilimus in convi.
quod dicere instilucram (rursus enim ad hanc redire cialores, præfocantes, trahentes, pro dictis pænam re
mulierem oportet ), quotiescumque convicia excelso poscentes , atque his ipsis factis suspicionem de nobis
ſerimus animo, multorum nobis bonorum causam id confirmamus. Nam si cupis exprobrantibus ostendere
fieri, possumus et ipsi Job cernere contigisse . Ne- le non csse temulentum , ostende per mansuetudi
que enim illum perinde miror, priusquam essel ab nem , ostende per humanitatem , non per contumelias
uxore instigalus, ut post illud perniciosum consi et convicia . Nam si percusseris eum qui te aflicit
lium . Verum ne cui videatur incredibile quod narro : conviciis , lenjulentiam tuam condemnaluri sunt on
frequenter quos ipsa rerum nalura non subvertit, nes ; sin magno perluleris animo, factis ipsis depu
verbum corruplaqueexhortatio devicit. Quod cum non leris malam de le suspicionem : id quod lum hæc fe
ignoraret diabolus, post inflictum vulnus, ut experi- cit mulier. Cum enim diceret, Nequaquam , domine :
retur, etiam per sermones fecit insultum ; quod etiam re ipsa declaravit , falsam esse illius suspicionem .
ſecil in Davide . Posteaquam enim vidit illum genc Unde autem hoc vel suspicari poluit sacerdos ? num
rose lulisse filii rebellionem , et impiam illam tyran - ridentem vidit? num saltantem ? num titubantem et
nidem , volens supplantare Davidis mentem , atque ad concidentem ? num audivit verbum obscænum , aut
iracundiam movere, aggressus est illum amarulentis illiberale ? Unde igitur concepit hanc suspicionen ?
Semei verbis, hoc agens, ut morderet animum illius. Haud ille quidem temere , nullaque de causa ; sed ex
Hoc ipsum et in bealum Job astu molilus est. U diei tempore : erat enim meridies cum precarelur
enim perspexit et illum sua deridere jacula , neque illa . Unde hoc liquel ? Ex iis qui locum hunc præ
secus atque turrim quamdam adamantinam adversus cedunt. Surrerit, inquit, Anna, postquam illi comede
omnia fortiter consistere, obarmavit in eum uxorem , ranı et biberant in Selom , et post polum constitit in
quo videlicet non esset suspectum consilium , el ve - conspectu Domini ( 1. Reg. 1. 9 ). Viden ' ? Quod omnes
nenum verbis feminæ texit, calamitalem cxaggerans. ficiunt tempus relaxationis, illa ſecil tempus preca
Quid igitur ille magnanimus ? Cur loquuia es, inquit, tionis : post convivium accurreus ad supplicationem ,
sicut una de sluliis mulieribus ? Si bona accepiinus de fontes lacrymarum ensisit, mentemque præ se tulit
manu Domini,mala non excipiemus (Job 2. 10 ) ? Quod sobriam ac vigilantem : ac post epulas adeo intenle
autem hic dicit, hunc sensum habet : Si non esset, in - oravit, ut donum acciperet supra naturam , solverer
quit, Dominus, neque tanto nobis excellentior, sed que sterilitatem , ac naturæ imbecillitatem corrigerci.
amicus aliquis pari conditione : quam haberemus ex- Hoc igitur a ſemina lucri consequuti sumus, ut scia
cusationem , si tot lantisque affecti beneficiis, etiam mus et post convivium orare. Quisquis enim ad loc
contrariis eum remuneraremur ? Vides ut vir Deum præparatus fuerit, numquam in ebrielalem aut vino
diligens, nec effertur animo, nec glorialur, quod pla . lentiam incidet, numquam crapula dispunipelur : sed
gas illashumanam naturam excedenles fortiter Loleret, quoniam exspectationem precationis label pro freno
neque suæ sapientiæ velmagnanimitati tribuit' lain impositam animo, conveniente mensura aliingel ex
insignem tolerantiam , sed quasi debilum exsolvisset, omnibus quæ fuerint apposita , mullaque benedictione
os occlusit ? Idem factum est in hac mulicre. Nam si . quod a precatione cæplum in precationem desinit,
mul ul salanas perspexit eam magno aniino ſerre ste - numquam deficiel, sed quovis fonle uberius tiobis
rilitatem , immisit sacerdotis puerum , qui magis illain omnia adferet bona. Ne igitur tanlum negligamus lu
crum . Absurdum enim fuerit,sicuin famuli nostri, si
parala ad perferenda maledicta , æmulæque conviciis quando partem aliquam eorum que nobis apposila
exercilala, intrepide adversus ejusmodi assultus fe- sunt acceperint, nobis gratias agant, beneque nobis
rendos se accingebal. Quapropter in templo mullam precantes abeant : nos , cum tot tantisquc fruamur
priestilit humanitatem , viriliter et magnio apimo bonis , ne hoc quidem honoris Deo persolvamus, licet
scommala perferens, dum vocalur temulenta ac vino - binc multam simus assequuturi securitatem . Ubienim
lenta. Nibil auteni vetal el ipsamulicris audire verba. precatio et gratiarum actio, eo sancti Spiritus adve
Cuin enim puer Jixissel, Digere vinum fuum abs le, nil gratia , abiguntur dæmones, et omnis adversaria
el recede a conspectu Domini : respondil Anna, et dixit : polestas diſfugit ac discedit. Qui se conversurus est
Nequaquam , domine (1 . Reg. 1. 14. 15 ). Qui conlu - ad orandum , non audet quidquam absurde loqui, ne
meliose loquutus fuerat, eum appellatdominum). Non in medio quidem convivio : aut si loquutus fuerit,mox
dixit quod plerique solenthomines, Islane sacerdos ? resipiscil. Proinde oportet tum in initio , lum in fine
ista qui alios docel, lemulentiam ac vinolentiam mihi convivii gratias agere Deo ob hanc pra :cipue causam ,
exprobral? sed illud spectabal, quomodo suspicionem quod ut dicere cæperam , haud facile prolabemur in
hepellerel, licet falsam . ebrielalem , si nos ipsos in hanc consuetudinem coin
5 . Quomodo ferendæ contumeliæ . Precatio ad nun. stituerimus . Quin si quando surres eris crapula polu
que gravalus, ne sic quidem abjicias consun.ludinem :
Colb . unus et Regioncque philosophiæ tribuit. scd quamvis babeamus gravalum caput, quamovis ver
 651 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP . 659
tigine circumſeramur , et concidamus, nihilo secius ta quasi jam accepisset. In causa erat , quod oraret
inen oremus, nec aboleamus consuetudinem . Etenim mullo cum fervore , multoque studio citra allam hai
si praecedenti die ad hunc oraveris inodum , postridie sitationem . Hanc ob rem abiit quasi totum impetras
corriges dedecus pridie commissum . Quoties igitur set. Quin insuper Deus jamı lolam anxietatem illi
prandebimus, meminerimus hujusmulieris, et illius excussit ex animo, largilurus donum quod petebat.
lacrymarum , nec non præclaræ ejus ebrietatis . Nam Moralis epilogus. — Hanc feminamn imitcmur et
ebria eratmulier. non e vino , sed ex abundantia pie nos , et in omnibus afflictionibus ad Deum confu
tatis . Etenim si post prandium talis fuit, qualis erat giamus. Et si nobis non fuerint liberi, ab illo postu
sub auroram ? si tam instanter oravit post cibum el lemus ; quos si acceperimus , multa cura educemus :
potum , qualis eral jejuna ? adolescentes cum ab omni vilio scvocemus , tum
6. Redeamus igitur denuo ad verba illius, verba præcipue a lascivia , quod hoc difficile sit bellum , nec
mullæ plena philosophiæ , multaque referla mansue- alia res mulestir sil illi alai, quam hic morbus.
tudine. Cum enim dixisset : Nequaquam , domine , Undique igitur circunvallemus illos consiliis , adhor
subjecit : Mulier in duro die sum ego , vinum et quod tationibus , lerroribus, minis. Si hanc devicerint cu
inebriat non bibi (1. Reg. 1. 15). Observa quomodo pidinem , nec ab aliis facile expugn: buntur, sed et
nec hic commemorat æmulæ convicia , neque tradu - pecuniis erunt superiores, et lemulentiam vinolen
cit illius malitiam , nec domesticam calamitalem tiamque superabunt , et improbos convictus omni
exaggerat evulgans ? sed hactenus aperitsuam anxie studio discutient , et amabiliores erunt parentibus, et
talem , ut tantum sese apud sacerdotem purgaret. omnibus hominibus magis reverendi. Quis eniin non
Mulier in duro die ego sum : vinum etquidquid inebriat reverealur juvenem caste sobrieque viventem ? quis
non bibi, sed effundo animanı meam coram Domino. non amplectalur, exosculeturque eum qui cupiditati
Non ait , Deprecor Dominum , supplico Domino , sed , bus frenum imposuit ? quis non vel e numero prirdi
Effundo animam meam coram Domino : hoc est, Me- vitum multa cum gratia volet illi locare filiam suam .
ipsam tolam converti ad Dominum , menlem meam etiamsi fuerit omnium pauperfinius ? Sicut e diverso
evacuavi apud illum , loto animo, lolaque virtute luxuriose viventem , eliamsi fuerit omnium opulen
precationem meam peregi, Deo narravi calami- tissimus, nemo lam miser est , nemo iam abjecte
lalem meam , ostendi vulnus ; ille potest dare re- fortunæ , ut sibi generum velit adsciscere : contra
medium . Ne des ancillam in faciem , in filiam pe nullus adeo slullus est , ut sobrium ac pudicum re
stilentem (1, Reg. 1. 16 ). Rursus ancillam appellat jiciat, ac dedecore alliciat. Ut igitur filii et hominibus
seipsam , multam adhibens curam , ne a sicerdote reverendi fiant, et Deo amabiles, exornemus illorum
malam rcferat lamam : ncc apud se dixit : Quid mihi animos, cumque pudicitia ad conjugium perducamus.
curæ est istius calumnia ? ignoranter ac temere ac- Sic enim illis velut e ſonte provenient omnia , et Deum
cusal , suspicalur ubi nihil erat opus ;mea conscientia habituri sunt propitium , ac präsentis futuræque vitae
pura esto , el omnes me traducant: sed apostolicam gloria perfruentur : quam assequi contingat nobis
illam implevit legem , qua præcipit ut provideamus omnibus, gratia et bonilate Domini nostriJesu Christi.
bona non tantum coram Domino , sed etiam coram cum quo Patri gloria , honor , imperium , simul cum
hominibus (Rom , 12. 17). Alque omnimodo suspi. Sancto Spiritu , nunc et semper, et in sæcula sæcu
cionem depulit, cum ait , Nedes ancillam luam in fa - lorum . Amen .
ciem ,in filiam pestilentem . Quid autem est, In faciem ? SERMO MI.
Ne me existimes effrontem el inpudentem esse. An In De Anna , deque Samuelis educatione , el yuod utilis
goris , non vinolentie est hæc audacia : mæro' is, non sil in pariendo lardilas, et quod periculosum sit li
ebrietatis . Quid igitur sacerdos ? Considera el illius beros negligenter habere.
prudentiam : non inquisivil curiose de genere cala - 4. Oralio Annæ quam grala Deo, Lacrymæ rigand
mitatis , non exactius scrulatus est angoris causam : plantam oralionis. Res spirituales variis indesinenler
sed quid ail ? Vade in pace ; del tibi Dominus Deus formis adornari possunt, Anna liberorum educationis
Israel omnem petitionem , quam ab eo pelisti (1. Reg . magistra. - Nisi videor aliquibus fastidio et oneri
1. 17).Mulier es accusatore fecit patronum . Tantum esse, volo idem argumentum rursum attingere , de
bonum est humanitas ac mansuetudo. Pro conlume- quo vobis nuper disserui: vosque ad Annam intro
lia copioso acceplo viatico discessit , eumque nacia ducere atque in pralum virlutum illius inducere
est propugnantem el intercessorem , quem habueral , sermonem : pratum , inquam , non quod rosaria
objurgatorem . Ac ne sic quidem destilit , sed rursus profert, aut flores qui marcescunt, sed quod pre
ail : Inveniat ancilla lua gratiam in oculis luis (Ibid . cationem ac fidem , magnamque tolerantiam . Si.
v . 18) : hoc est : Ulinam e finc rerumquc exitu discas. quidem hæc vernis floribus longe præstant odore , ut
me hanc precationein obsecrationemque fecisse , non quæ non aquarum fontibus , sed lacrymarum imbre
ox vinolentia , sed ex angore : Et cum abiil, inquit , rigantur . Neque enim perindeamnium fontes floridos
uon amplius concidit. Vides mulieris fidem ? Prius. reddunthortos , ul planlam precationis fontes lacry , .
quam acciperet quod postularat , perinde conſisa est. marum irrigantes in summam altitudinem deducunt :
culb . duo,sicut et Reg., precationem meame; minus re quod huic contigit mulieri. Simul enim ut loquuta est,
cle .
subvolavit in cælum ejus deprecatio , ac fructum ipsi
651 DE ANNA SERMO III. • 654
πτωμεν, και ούτως εύξώμεθα, και μη διαλύσωμεν τήν λοιπόν αυτής την αθυμίαν εξέβαλε , μέλλων διδόναι το
συνήθειαν. "Αν γάρ τη προτέρα ημέρα ούτως εύξη, δώρον.
τη δευτέρα διορθώση την εν τη προτέρα γενομένην . Ταύτην ζηλώσωμεν και ημείς, και εναπάσαις ταις
άσχημοσύνην ημέρα. "Οταν τοίνυν άριστοποιώμεθα , συμφοραίς προς τον Θεόν καταφεύγωμεν. Καν μη
μνημονεύωμεν ταύτης της γυναικός, και των ταύτης έχωμεν παιδία, παρ' εκείνου αιτώμεν· κάν λάβωμεν,
δακρύων, και της μέθης της καλής ταύτης. Εμέθυε μετά πολλής ανατρέφωμεν αυτά της σπουδής, και
γάρ και η γυνή, ούκ από οίνου , αλλ' απ' ευλαβείας πάσης μεν κακίας απάγωμεν τους νέους , μάλιστα δε
πολλής. Ει γάρ μετ' άριστον τοιαύτη ήν, ποία ήν υπό ασελγείας· χαλεπος γάρ ούτος ο πόλεμος , και ουδέν
την έω ; εί μετά το φαγείν και πιείν ούτως εκτενώς ούτως ενοχλεί την ηλικίαν εκείνην, ώς τούτο το πά
προσηύχετο, οποία υπήρχε νηστις ούσα ; θος . Πανταχόθεν τοίνυν αυτούς τειχίζωμεν συμβου
σ'. Επανέλθωμεν τοίνυν πάλινεπίτά ρήματα αυτής, λαις, [71] παραινέσεσι, φόβοις, απειλαίς. "Αν ταύτης
τα φιλοσοφίας γέμοντα πολλής και πραότητος. Εί- περιγένωνται της επιθυμίας, ουδε ετέρα ταχέως αλώ
πούσα γάρ, Ούχι, κύριε, επήγαγε• Γυνή εν σκληρά σονται, αλλά και χρημάτων έσονται κρείττους , και
ημέρα εγώ είμι, και οίνον και μέθυσμα ου πέπωκα. μέθης κρατήσουσι, και τας παρoινίας και τας πονη .
Παρατήρησαν πως ουδε ενταύθα λέγει τα όνειδη της ράς συνουσίας πάση σπουδή διακρoύσονται, και πο
αντιζήλου, ουδέ εκπομπεύει την πονηρίαν εκείνης, θεινότεροι μέν έσονται τους γεγεννηκόσιν, αιδεσιμώ
[720] ουδε εκτραγωδεί την συμφοράν την οικείαν, τεροι δε πάσιν ανθρώπους. Τίς γάρ ουκ αιδεσθήσεται
αλλά τοσούτον αποκαλύπτει την έαυτής αθυμίαν, σωφρονούντα νέον ; τίς δε ουκ ασπάσεται και φιλήσει
όσον απολογήσασθαι προς τον ιερέα μόνον . Γυνή εν τον χαλινώσαντα τας ατόπους επιθυμίας και τις δε ουχ
σκληρά ημέρα, φησίν, εγώ είμι και οίνον και μέ- αιρήσεται b και των σφόδρα εύπορωτάτων μετά πολ
εχω την ψυχήν μου και
θυσμα ου πέπωκα, και εκχέω λής αυτό της χάριτος έκδούναι το θυγάτριον, κάν
τον Αυρίου . Ουκ είπεν, Εύχομαι τώ Θεώ, εκε - απάντων εκείνος πενέστερος ή : " Ωσπερ γάρ τον εν
τεύω τον Θεόν, αλλ' 'Εκχέω την ψυχήν μου ενώπιον ασωτία ζωντα, και πόρνεις προσέχοντα , κάν απάντων
Κυρίου: τουτέστιν , όλην εμαυτήν μετέστησα προς τον ευπορώτερος ή , ουδείς ούτως άθλιος και ταλαίπωρος,
Θεόν, την διάνοιάν μου εξεκένωσα προς αυτόν, όλη ως θελήσαι κηδεστήν ο λαβείν • ούτω τον σώφρονα
ψυχή και δυνάμει την ευχήν μου εποιησάμην, είπον και σεμνόν ουδείς ούτως ανόητος, ως αποκρούσασθαι
τω Θεώ την συμφοράν την εμήν, έδειξα το έλκος : και ατιμάσαι. "Ιν' ούν και ανθρώπους αιδέσιμοι, και
εκείνος το φάρμακον Θείναι δύναται. Μή δως την τω Θεώ ποθεινοι οι παίδες γένωνται, κατακoσμώμεν
μην σου εις προσωπον, εις θυγατέρα λοιμήν . αυτών τας ψυχάς, και μετά σωφροσύνης επίτούς γά
Πάλιν δούλην έαυτήν καλεί , και πολλήν ποιείται μους άγωμεν. Ούτω γαρ και τα παρόντα αυτοίς,
σπουδήν, ώστε μη πονηράν δόξαν παρά τω ιερεί λα ώσπερ εκ πηγών, άπαντα ήξει, και τον Θεόν έξουσιν
βείν. Και ουκ είπε προς εαυτήν: Τι δε μου μέλει της λεων, και της παρούσης, και της μελλούσης απολαύ
τούτου διαβολής και απλώς και εική κατηγόρησεν, υπ σονται δόξης • ης γένοιτο πάντας ημάς επιτυχείν, χά
όπτευσεν εις ουδέν δέον • το συνειδός μου καθαρόν ριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου ημών Ιησού Χρι
έστω, και πάντες με διαβαλλέτωσαν· αλλά τον αποστο στού, μεθ' ού Πατρί δόξα , τιμή, κράτος, συν τω αγίω
λικόν εκείνον έπλήρου νόμον, τον κελεύοντα προνοεί. Πνεύματι, νυν και αεί, και εις τους αιώνας των αιώ
σθαικαλά μή μόνον ενώπιον Κυρίου,αλλά καιενώπιον
ανθρώπων. Και παντί τρόπωτην υποψίαν απεκρούετο νων. Αμήν. ΟΜΙΛΙΑ Γ '.
λέγουσα : Μη δώς την δούλην σου εις πρόσωπον,
εις θυγατέρα λοιμήν. Τί δέ έστιν, Εις πρόσωπον ; Εις την "Ανναν , και εις την του Σαμουήλ γαλα
Μη νομίσης , αναίσχυντον είναι με και ιταμήν . 'Αθυ κτοτροφίαν· και ότι χρήσιμος και περί τον τόκον
μίας, ού παροινίας , εστίν αύτη ή παρρησία • οδύνης, βραδύτης, και ότι επικίνδυνον και σφαλερόν το
ουχί μέθης. Τί ούν ο ιερεύς ; "Ορα κακείνου την σύν. των παίδων αμελείν .
εσιν ου περιειργάσατο την συμφοράν , ουκ ήβουλήθη α'. Ει μη δοκώ προσκoρής τισιν είναι και φορτικός,
πολυπραγμονήσαι την αιτίαν, αλλά τι φησι ; Πο βούλομαι της αυτής υποθέσεως άψασθαι πάλιν, υπέρ
ρεύου εν ειρήνη· δώη σοι Κύριος ο Θεός του ής και πρώην υμίν διελέχθην, και προς την "Ανναν
Ισραήλ πάν αίτημα, ο ήτήσω παρ' αυτού. Τον υμάς χειραγωγήσαι, και εις τον λειμώνα των κατορ
κατήγορον συνήγορον ειργάσατο ή γυνή . Τοσούτον
έστιν επιείκεια και πραότης καλόν. Και αντί ύβρεως θωμάτων της γυναικός εισαγαγείν τον λόγον • λειμώνα
εφόδια έκανα λαβούσα απήλθε, και προστάτην - Ε . ουχί ροδωνιάν έχοντα, ουδε άνθη μαραινόμενα , αλλ '
έσχε
και πρεσβευτήν την επιτιμήσαντα. Και ουδε ούτως ευχήν ταύτα
και πίστιν και ανεξικακίαν πολλών. Πολύ γάρ
αφίσταται, αλλά πάλιν φησίν • Εύροι η δούλη σου υδάτων,τωναλλ'καιρινών ανθέων ευωδέστερα ουχί πηγαίς
όμβρους δακρύων άρδόμ. να . Ου γαρ
χάριν εν οφθαλμοίς σου · τουτέστι, Μάθους διά του ούτω τους κήπους
τέλους αυτού , και της των πραγμάτων εκβάσεως, ρους ποιούσιν, ώς αιτο πηγαι φυτόν
των ναμάτων ευθαλεστέ
της ευχής αι πηγαι των
ώς ουκ από παρoινίας, αλλ' εξ οδύνης τοσαύτης δακρύων ποτίζουσαι, προς ύψος
εποιησάμην ικετηρίαν και την δέησιν. Και απελ. παρασκευάζουσιν · όπερούν καιεπίμέγιστον της
ανατρέχειν
γυναικός ταύ
θούσα, φησίν , ουκέτι συνέπεσεν. Είδες πίστιν της εγένετο. Ομoύ γάρέφθέγξατο, και προς τον ουρα
γυναικός ; Πρίν λάβη όπερήτησεν, έθάρσησεν ως λα νον ανέδραμεν η ευχή, και καρπόν ήνεγκεν ώριμον
βούσα. Το δε, μετά
σφοδρότητος αίτιον,σπουδής
ότι μετάαδιακρίτου
πολλής .ηύξατο της αυτή, τον άγιον Σαμουήλ. Μή δή δυσχεράνητε , εί της
Διά τούτο,
ως το πάν ειληφυία, κατήλθεν. "Αλλως δε, και ο Θεός αυτής υποθέσεως αρχόμεθα πάλιν , Ου γαρ τα αυτά
5 Reg. ουκ άρήσεται.
a Colb . duo try oét,siv pou. Sic eliam Reg. • Reg. κηδευτήν.
653 S . JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 653
έρούμεν, αλλ' έτερά τινα νέα και πρόσφατα. Και γάρ διέβαλον και μακρά πολλάκις, και πολλήν αποδημίαν
επί της αισθητής τραπέζης εξ ενός δψου πολλά άν τις έστείλαντο, και χρήματα εδαπάνησαν, και πόνον υπ
εδέσματα κατασκευάσετε . Και τους χρυσοχόους 06 έμειναν, ένα τον επί της αλλοτρίας μηνυθέντα ιατρών
δρώμεν από μιάς μάζης χρυσίου και [ 722] ψέλλια, ίδωσι, και ταύτα ου σφόδρα θαρρούντες, ότι πάντως
και περιδέραια , και έτερα πολλά ποιούντας χρυσία.
Ει γάρ και μονοειδής ή ύλη, αλλά ποικίλον η τέχνη , απαλλαγήσονται
διαπόντιον
του νοσήματος · συ δε , ώ γύναι, ου
αποδημίαν στέλλεσθαι μέλλουσα, ουδε εις
και ου στενοχωρείται το μονοτρόπο της υποκειμένης την υπερορίαν μετοικίζεσθαι, ουδέ πόνοντινά τοιούτον
ουσίας ευπόριστος ούσα και πολυμήχανος. Ει δε τα
ενταύθα τοιαύτα, πολλώ μάλλον και του Πνεύματος χά υπομένειν και τι λέγω την υπερορίαν; ουδε αυτόν
ρις. " Οτι γαρ ποικίλη ταύτης η τράπεζα, και πολύ - μεν ούν τον ουδών αναγκαζομένη της οικίας υπερβήναι,
τροπος, και πολυειδής, άκουσον του Παύλου λέγοντος · αλλά και εν αυτώ δυναμένη το θάλαμο συγγενέσθαι
" p μεν διά του Πνεύματος δίδοται λόγος σοφίας, το ιατρώ, και χωρίς μεσίτου τινός αυτό διαλεχθήναι
άλλω δε λόγος γνώσεως, ετέρω δε πίστις, άλλη περί πάντων ών άν εθέλης ( θεός γάρ, φησίν, εγγίζων
δε χαρίσματα ιαμάτων , αντιλήψεις, κυβερνήσεις , εγώ είμι, και ο Θεός πόρρωθεν ) , αναβάλλη και
γένη γλωσσών . Ταύτα δε πάντα ενεργεί το εν και οκνείς ; Και ποίαν έξεις απολογίαν ; τίνος απολαύση
αυτο Πνευμα , διαιρουν ιδια εκάστω καθώς συγγνώμης, όταν και εύκολος και πανταχόθεν βαδίαν
βούλεται. Θράς πώς ποικίλη ; Οι ποταμοί πολλοί , των επικειμένων κακών απαλλαγήν ευρείν δυναμένη,
αλλά μία, φησίν, ή πηγή : διάφορα τα εδέσματα,
αλλ' εις και εστιάτωρ. Επεί ούν τοσαύτη ή του Πνεύ δήραθυμής, και την σαυτης σωτηρίαν προδιδώς ; Ου γαρ
μόνον στείρωσιν ο ιατρός ούτος , αλλά και πάν
ματος χάρις, μη αποκάμωμεν. Eίδομεν δε αυτήν
στείραν ούσαν, είδομεν αυτήν μητέρα γενομένην, εί ότιoύν νόσημα και ψυχής και σώματος θεραπεύσαι
δομεν δακρύουσαν, είδομεν χαίρουσαν συνηλγήσα δύναται, θελήσας μόνον. Και ου τούτο μόνον εστι τα
μεν τότε, συνησθώμεν σήμερον. Ούτω, και
και ο κλαίει
Παύλος θαυμαστόν, ότι χωρίς πόνου , και αποδημίας, και δα .
έκέλευσε. Χαίρειν μετά καιρόντων πάνης, και μεσιτών, αλλ' ότι και χωρίς άλγηδόνος την
μετά κλαιόντων . Τούτο δε ουκ επι των συνακμασάν- ιατρείαν ποιείται . Ου γαρ σιδήρω και πυρί προς το
των ημίν ανθρώπων μόνον, αλλά και επί των πάλαι πάθος ίσταται, καθάπερ οι των ιατρών παιδες πιού
γεγενημένων ποιείν χρή. Και μη μου λεγέτω τις • Ναι σιν · αλλ' αρκεί νεύσαι μόνον, και πάσα μεν αθυμία ,
τί μοι κέρδος από της "Αννης έσται, και των ταύτης πάσα δε οδύνη , και πάθος άπαν δραπετεύει και φυ
διηγημάτων; Αϊ τε γάρ στείραι δυνήσονται μαθεϊν, γαδεύεται.
πως αν γένοιντο μητέρες και αι μητέρες είσονται β'. Μή τοίνυν αμελώμεν, μηδέ αναβαλλώμεθα , κάν
πάλιν , ποίος παιδοτροφίας άριστος άν γένοιτο τρόπος.
Ου γυναίκες δε μόνον, αλλά και άνδρες μέγιστα από πένητες ώμεν και εις εσχάτην καταπεπτωκότες έν
της ιστορίας ταύτης καρπώσονται, παιδευθέντες ημέ δειαν. Ουδε γάρ χρήματά εστι καταβαλείν , ίνα πενίαν
ρως προς τας αυτών διακείσθαι γυναίκας, κάν απαι- προβαλλόμεθα. Ου γαρ αργύριον ούτος ο ιατρός
δίαν νoσωσι, καθάπερ ο Έλκανά προς την "Ανναν απαιτεί τον μισθόν, αλλά δάκρυα, και ευχάς, και
διέκειτο. Ού τούτο δε μόνον, αλλά και έτερον τούτου πίστιν. Κάν ταύτα έχων προς αυτόν έλθης , λήψη
μείζον κερδανούσι , μαθόντες ότι δεί τους γονείς άπαν- πάντως, όπερ αν αίτησης, και απελεύση μετά πολ
τας τω Θεώ τα τεχθέντα τρέφειν παιδία. Μή τοίνυν, λής της ευφροσύνης. Και τούτο μεν πολλαχόθεν έξ
επειδή χρήματα και αργύριον ουκ έστι λαβείν από εστι μαθείν, ουχ ήκιστα δε και από της γυναικός ταύ
του διηγήματος , ανόνητον ημίν είναι την ακρόασιν της· ου γάρ χρυσίον και αργύριον καταβαλούσα ,
νομίζωμεν, αλλά δι' αυτό μέν ούν τούτο κερδαλέαν
και ωφέλιμον , επειδή ου χρυσίον και αργύριον , αλλ' αλλ' ευχήν και πίστιν και δάκρυα, όπερ ήτησε λα
και πολλά μείζον τούτων εστί, ψυχής ευλάβειαν, και βούσα , ούτως απήλθε. Μή τοίνυν νομίζωμεν ακερδές
τους εν τοις ουρανοίς ημίν δείκνυσι θησαυρούς , και ημίν είναι το διήγημα• Ταύτα γαρ εγράφη, φησί,
διδάσκει πώς άπαντα διακρoυσόμεθα κίνδυνον. Χρή- προς νουθεσίαν ημών, εις ούς τα τέλη των αιώ
ματα μεν γάρ παρασχεϊν και ανθρώποις ράδιον · διορ- νων κατήντησεν · αλλά προσέλθωμεν αυτή , και μά
θώσαι δε φύσιν, και αθυμίαν λύσαι τοιαύτην, και θωμεν, πως ελύθη το νόσημα, και τι μετά το λυθηναι
οδύνην ανελεϊν , και ψυχήν αναστήσαι καταπίπτειν πάλιν εποίησε , και πως έχρήσατο τη δοθέντι δώρο
μέλλουσαν, ανθρώπου μεν και ουδενί , τώ δε της φύσεως παρά του Θεού. 'Εκάθισε, φησί, και έθήλασε τον
Δεσπότη μόνω δυνατόν. Συ δε , ει μεν νόσημα ανία. Σαμουή1.
τον έχουσα, και την πόλιν περιελθούσα άπασαν , και
χρήματα δαπανήσασα, και ιατρούς χρησαμένη πολ- "Ορα πως εώρα το παιδίον εκείνο λοιπόν ούχ ως
λοίς , και μηδεμίαν ευρoύσα παραμυθίαν, ενέτυχες παιδίον μόνον, αλλά και ως ανάθημα και διπλούν
γυναικι το αυτό παθούση πάθος και απαλλαγείση, ουκ αυτή το φίλτρον εγίνετο, το μεν από της φύσεως, το
αν απέστης ικετεύουσα , παρακαλούσα, δεομένη, ώστε δε από [724] της χάριτος. Έμοι δε δοκεί και αιδεί
πείσαι τον απαλλάξαντα δείξαι νυνι δε όρωσα ' Ανναν σθαι το παιδίον το εαυτής και είκότως. Ει γάρ φιά
εστωσαν εν τω μέσω, και το πάθος αυτής εξηγουμέ λας και ποτήρια χρυσά μέλλοντές τινες ανατιθέναι το
νην, και το φάρμακον λέγουσαν, και τον ιατρόν ( 723] Θεώ, επειδάν κατασκευασθέντα λάβωσι, και προ της
δεικνύουσανχωρίς ικετηρίας, χωρίς παρακλήσεως, ου ημέρας αποθώνται οίκοι, ουχ ώς κοινά λοιπόν ορώσι
προσελεύση και λήψη το φάρμακον, ουδε ακούση της
ιστορίας μετ' ακριβείας απάσης; Και τίνος δυνήση σκεύη, αλλ' ώς αναθήματα, και ουδε τολμώσιν απλώς
ποτέ επιτυχείν αγαθού ; 'Αλλ' έτεροι μεν και πελάγη και εική τούτων άψασθαι, καθάπερ και των λοιπών

“ Colb. unus el Reg. ανθρώπων μέν, Ο Sic restitutum e Morel. et Sail.; Montt. διέλαβον . Ερ.
655 DE ANNA SERMO III. 654
produxit lempestivum , sanciuin videlicet Samuelem . ac inedicum commonstrantem , nullis obsccration
Nolite igiturmoleste ferre , si rursus idem argumen - bus, nullis precibus adductam , non accedes ac
tum tractare incipimus. Neque enim eadem dicemus, ceplura remedium , nec audies lola cum attentione
sed nova quædam ac recentia . Nam in convivio corpo historiain ? Et quid umquam boni poteris conse
rali, ex codeni obsonio mulla eduliorum genera posset qui? Al alii frequenter magna eliain emensi sunt
aliquis conficere. Quin et aurifices videmus ex eadein maria , longinquas peregrinationes susceperunt, pe
auri massa el armillas, el lorques, aliasque multas cunias impenderunt, labores perpessi sunt , ut me
res aureas fingere. Quamquam enim ejusdem gencris dicum comm'instralum in peregrina regione conspi
est materia , ars lamen est varia , nec coarctalur si- cerent, idque cum non admodum certa esset fiducia ,
militudine malerix subject:e , quod ipsa sit copiosa , ut prorsus morbo liberarentur : al tu , o mulier , com
rariique artificii. Quod si res istius vitæ sunt ejus non sis initura profectionem Iraosmarinam , nec ullra
modi , multo vero magis Spiritus gratia . Nam quod palrice fines demigralura, nec laborem similcm per
gratiæ mensa sit varia , multiforinis , et opipara, audi pessura : et quid dixi, ultra patrice lines ? cum nec
Paulum dicentem : Alii quidem per Spiritum dalur ipsum domus limen transire cogaris, sed vel in ipso
sermo sapientiæ , alii veru sermo scientiæ , alii rursus Thalamo possis convenire medicum , citraquemedia
fides, alii vero dona sanationum , subventiones, guberna - lorem cum illo colloqui de quibuscumque volueris
tiones, genera linguarum .Hæc aulem operatur unus et (Deus enim , inquit , appropinquans ego sum , el non
idem Spiritus, dividensseorsum cuique ul vuli (1 . Cor. Deus procul (Jer. 23. 23) , differs el cunctaris ? Et
12. 8- 11). Vides quam varia sit ? Multa , inquit, quam habitura es excusationem ? quam consequeris
flumina , sed unus est fons ; varia sunt edulia , sed veniam , si cum proclivem et undique facilem viam
unus cst convivator. Ergo cum tam magna , tamque invenire possis , qua ab urgentibus malis libereris ,
niultiplex sit Spiritusgratia , nedeſaligemur. Vidiinus per socordiam tuam ipsius salutem prodideris ? Dic
eam sterilem , vidimus cam factam malrem : vidimus eniin medicus non sterililalem solum , sed et omac
lacrymantem , vidimus gaudentem ; tum simul cum morborum genus fum corporis , lum animi sanare
illa indoluimus : simul cum illa gaudio officiamur et polest , si velit lantum . Neque id solum mirandum
hodie. Sic et Paulus jubet ,Gaudere cum gaudentibus, est , quod citra laborem , sine peregrinatione , sine
Rere cum flentibus (Rom . 12. 15 ). Id vero faciendum impendiis, absque interce: soribus curationem adhi
est non solum super iis quinobiscum vivunt , sed et bet, serum cliam quod citra dolorem . Neque enim
super jis qui olim nati fuerint. Ac ne quis mihi dical, ferro ignive curat malum , ut cirleri medici faciunt :
quid fructus capiam ab Anna , el ab illius commemo- sullicit vel simplex nulus , ac protinus ominis angor,
ratione ? Nam et orbae hinc poterunt discere , quo omnis dolor, omne malum fugil,atque exsulalum abil.
modo possint fieri matres : rursus matres scient, quan2 . Necunclemur igitur , neve procrastinemus, licet
sit optima ratio liberos educandi. Nec feminæ tan - pauperes simus, et ad extremam redacti egestalem .
lum , sed et viri plurimum ab hac historia fruclus Neque enim hic numeranda est pecunia , ut inopiam
auferent , si hinc didicerint placido milique erga possimus obtendere. Hic nimirum medicus non ar
uxores esse animo , etiamsi sterilitatis vilio laborent, gentum pro mercede pelit, sed lacrymas, preces ac
ut Elcana erga Annam fuit affeclus. Nec vero hoc so - fidem . Hæc si porlans ad illum accesseris, quidquid
lum , sed et aliud eo majus lucrifacient , cum didi- omnino poslularis accipies, nulloquc cum gaudio diş
cerint patres omnes oportere liberos, qui nati fuerint, cedes. Id sane cum multis ex rebus cognoscere licel,
educare Deo.Ne igitur quoniam pecunias el argentum lum vero præcipue ex bac muliere , quæ non aurum ,
accipere ex hac narratione non licet, existimemus non argenlum exhibuit, sed preces, fidem et lacrymas
sermonem nobis infrugiferum esse : sed ob idipsum oblulit, atque ita quidquid petiitconsequula discessii.
arbitremur lucrosum et utilem , quod non aurum ar. Proinde ne pulemus hanc narrationem nobis infrugi
gentumve, sed quod iis longemajus est, animi piela- feram esse , quandoquidem Hæc scripta sunt ad cor
lem , cæleslesque thesauros nobis ostendit , docens reptionem nostram , in quos fines sæculorum devenerunt
quo pacto periculum omne depellamus. Siquidem (1. Cor. 10 . 11): sed adeamus eam , discamus quo
largiri pecuniam hominibus in proclivi est : at cor. modo liberala sit a malo, et quid egeril morbolevata,
rigere naturam , ac lalem mærorem excutere , lalem el quo pacto ſuerit usa munere a Deo dato . Sedil, in
animicruciatum tollerc ,animam jamjam co !lapsuram quil, el laclavil Samuelem (1. Reg 1. 23).
erigere , nulli quidem hominum , sed soli nalura Do . Quanta pietale puerum Domino educavil obtulitque
mino in manu est. Tu vero si cum morbo .aborans Anna . Vide quomodo conspiciebatdeinceps infantcm
insanabili , percursa lola civitate pecunias inıpendis - illum , non tantum ut infantem , verumetiam ut rein Dio
ses, pluribus ulens medicis, nec ullum mali solarium consecratam : eoque matri geminus amoris stiinulus
reperisses , postea incideres in mulierem , quæ cum insitus est, aller a natura , alter a gratia . Ac mca qui
eodem morbo tenerelur, liberala sit, non desineres dem sententia, etiam reverebatur puerum suum , et
obsecrare , rogare, exhortari , ul eum tibi common inerilo . Elenim si qui phialas poculave aurea Deo
straret, cujus opera fuisset sanata : nunc vero cum dicaturi sunt, posteaquam ea jain confecla acceperint,
videas Annam in medio slantem , suumque morbum domique reposuerint, non ea quasi pro!ana vasa in
enarranlem , et ejusdem remedium commemorantem , tuentur, sed tamquam Deo sacra , nec audent ea le
655 S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 656
mere citraque causam altingere, sicut cætera : multo perpetuo, quæque possit ad ipsum usque cælum ex
magis hæc mulier simili animo atlendebat ad puerum , tendi, cujus fragrantia in hodiernum usque diem po .
eliam priusquam illum in templum induceret : el di- tiuntur omnes qui terrarum incolunt orbem . Tantus
ligcbat inipensius filium , el curahat lamquam Pcoilie annorum numerus præteriit, et tamen virtutis illius
calum , existimanis se per illum sanctificalum iri, quando fragrantia semper augescit, nec lanta temporis ma
domus ipsius jam erit facta templum , ut quæ prophe- gniludine facla est languidior. Talis enim est rerum
lam ac sacerdotem intra se contineret. Non solum au - spiritualium natura .
tem ex eo quod illum Deo spopondit, verumetiam ex 3. Comparalur Annæ sacrificium cum sacrifcio sacer
hoc quod non ausa sil ascendere in templum priusquam dotis el sacrificio Abrahæ . Annæ modestia el aralus ana
ablactasset infantem , ejus pielatem licet perspicere. mus. - Ascendit igitur præclarum illud gernien trans
Ait enim viro suo : Non ascendam donec ascendalpuer plantans, et quemadmodum industriiagricolæ primuin
mecum : cum autem ablaclavero illum , oſſeretur in con . semen in terram deponunt, cupressi, aut aliarum ar
spectu Domini, el sedebil illic in ævum (1. Reg. 1 . 22). borum similium , deinde, ubi conspexerunt a semine
Viden ' ? Non existimabal esse lutum illo domirelicto faclam arborem , non relinquunt in cadem terra, sed
ascendere in icmplum , quod cum accepisset donum , inde revulsam in aliud transferunt solum , utterra in
non sustineret absijue dono comparere.Rursus addu recens gremio suo exceplam illius radicem , puram et
cto illo , ac mox receplo , descendere verebatur : ideo
lanlo lempore remiansit, ut cum dono compareret. hæc fecit mulier, quæ puerum præler spem prosemi
Adduxit ergo, ac reliquit, nec puer a mamina divul- natum in ulero a domo translulit, el in templum
sus muleste lulit, licet sciatis quam soleant indignari transplantavit, ubi perpetux sunt rontium scalebræ
pueri quoties a lacle depelluntur (a) : verum nec ipse et irrigationes spirituales , ut videre licuerit illud
puer ægre tulit a matre divulsus, sed ad Dominum propheticum in illis impleri, quod David dixit, ita ca
respexit, qui ipsum matrem fecerat; nec ipsa maler nens : Beatus vir qui non ambulavit in consilio impio
doluit a puero sejuncta , quia naluralem affectum vicit rum , et in via peccatorum non slelil, el saper cathedrai
interveniens gratia , el ulerque se cum allero vivere pestilenlive non sedit : sed in lege Domini voluntas ejus,
existimabat. Quemadmodum eodem in loco fixa vitise in lege ejus meditabilur die uc nocte : et erit tam - .
in longum producit palmiles , et uva multo intervallo quam lignum quod planlalum est secus decursus aqua •
pendens, radici hærel : itidem el in hac accidit fe rum , quod fructum suum dabil in tempore suo (Psal. i .
mina, quæ in urbe mancnsusque ad templum exten - 1 - 3). Neque enim post malitiæ experientiam venit
dil suum palmitem , atquc illic uvam suspenditmalu - ad malilix remissionem ,sed ad ipsis cunabulis virlu
ram : nec intervallum illud ullum attulit impedinicn - tem elegit ; non habuit consortium cum consessilis
tum , cum caritas quir secundum Deum est, puerum iniquitati obnoxiis, neque communionem habuit cum
malri copularct. Quamquam enim ælas cratimmatura, coniventiculis impietate plenis : sed prima slatim p:e
virtus tamen aderat matura : ascendentibusque in ritia a mammamatris venit admammam spiritualem .
lempluin omnibus nullæ religionis magister facius Et quemadmodum arbor perpclua irrigatione in ma.
est. Nam illi duni inquirerent discerentque modum gnam excrescit altitudinem : sie et hic divinorum
natalium illius, abundemagnum solatium accipiebant eloquiorum doctrina assidue irrigaliis , ad virtutis
spei quæ est erga Deum . Neque quisquam , viso puero , fastigium pervenit. Age videamus quomodo illum
tacitus descendebat, sed omnes glorificabant illum , planlarit ; sectemurmulierem , simulcum illa leniplum
a quo præler spem datus erat. Hanc ob causam Deus ingrediamur.Ascendii, inquit, cum illo in Selom ' in ri
Jislulit parlum , uthanc augeret voluplatem , ut mu tulo trienni(1.Reg. 1, 24). Jam geminum fit sacrificium :
lierem redderet illustriorem . Nam quicumque calami. el eral vitulus hic irrationalis , ille rationalis ; et ile
tatem ejus noverant, ii testes facti gratiæ Dei : et lum quidem sacerdos immolavit, hunc verodedicavit
quod longo tempore mansit in orbitale, effecit, ut et mulier ; eratque mulieris victima melior quam hostia,
ipsa mullis essel notior, el ab omnibus beata prædi- quam obtulit sacerdos. Hæc suoruni viscerum facta
caretur, essetque in admiratione : hincque factum , est sacerdotissa ; imitata est patriarcham Abraham ,
ul per illam Deo gratias agerent quam plurimi. Hæc cumque illo certamen suscepit. Sed ille quidem filium
idco loquor, ut etiamsi nos ſeminas sanclas noveri- receplum reduxit de monte ; hæc vero reliquit in
mus in orbitale aut in alia ærumna degentes, nenio lemplo, ut illic perpeluio maneret. Quin potius ille
leste feranius, neve indignemur, nec dicamus apud quoque lolum dedicavil : cave enim illud species,quod
nosipsos : Quare Deus despexit mulierem tanta pie - non occidit, sed quod animo lolum peregit. Vidisli
tale præditam , nec dedit prolem ? Neque enim ista feminam cum viro decertanlem ? vidisti nibil a sesu
sunt negligentis, sed hoc nobis expediremelius scien- velilam , quominus emularetur patriarcham ? Sed
tis quam nosipsi scimus. Ascendit igitur in templum , videamus, quomodo illum consecraril. Adiit, inquit
el agnum induxit in ovile ac vitulum perduxit ad ar. Scriplura , sacerdotem , ac dixit illi : In me, domine
mentum , et in pralum deduxit rosam a spinis liberam , (Ibid .v. 26 ). Quid tandem est illud , In me? Ausculla ,
rosam , inquam , quæ numquam marcescit, sed floret inquit, diligenter que loquar. Quoniam mullum lem
(a ) Hic mula deerant, quæ desumpta sunt cx Colbert. poris jam intercesseral, studet illa quæ prius dicta
el Reg . " Colb . unus, silom , et sic etiapı supra .
633 DE ANNA SERMO ΕΣ. 6.6
πολλώ μάλλον ή γυνή μετά τοιαύτης το παιδίω γνώ- λαμβάνονται μέχρι τήμερον. Τοσούτος ούν ετών παρ
μης προσέχουσα 4, και πριν εις τον ναόν εισαγα- ήλθεν αριθμός, και τα της αρετής της κατά την ευω
γείν, και έφίλει μειζόνως ή ως παιδίον, και εθερά δίαν ταύτην επιτείνεται, και ου γέγονεν ασθενεστέρα
πευεν ώς ανάθημα, αγιάζεσθαι δι'εκείνου νομίζουσα:
και γάρ ή οικία αυτής ναός εγένετο, τον προφήτης τώ πλήθει του χρόνου Τοιαύτη γάρ των πνευματι
ένδον έχουσα και τον ιερέα. Ουκ εξ ών υπέσχετο δε κών ή φύσις .
μόνον αυτόν, αλλά και εξ ών ουκετόλμησεν επιβήναι γ'.'Ανήλθε τοίνυν τοκαλόνέρνος τούτο μεταφυτεύου
του ναού , πριν και της γαλακτοτροφίας απαγαγείν σα, και καθάπερ οι φιλόπονοι των γηπόνων πρότε
αυτόν , την ευλάβειας αυτής έστιν ιδείν. Είπε γάρ , ρον σπέρματα εις την γην καταβάλλουσι κυπαρίττων
φησί, το ανδρί αυτής • Ουκ αναβήσομαι, έως του και ετέρων τοιούτων, είτα, επειδάν ίδωσι το σπέρμα
αναβηναι το παιδάριον μετ ' εμού : όταν δε απογα
λακτήσω αυτό, οφθήσεται το προσώπω Κυρίου, δένδρον γενόμενον , ουκ αφιάσιν επί της αυτής γής,
και καθίσεται εκεί έως αιώνος. “Οράς ; Αφείναι επί αλλ' ανασπάσαντες εκείθεν, εφ' ετέραν μεταμοσχεύ
της οικίας, και ανελθείν, ουχ ενόμιζεν είναι ασφα- ουσι • χώραν, ώστε νεαρώτερον τους κόλπους υποδε
λές · μετά γάρ τήν του δώρου δόσιν, ουκ ήνείχετο ξαμένην την γην, ακραιφνή και ολόκληρον την έαυτής
χωρίς του δώρου φανήναι: αναγαγούσα δε πάλιν, και δύναμιν εις την ανατροφής εκείνης επιδείξαι της
λαβούσα αυτό, κατελθείν εδεδοίκει. Διά τούτο έμεινε ρίζης: ούτω και η γυνή εποίησεν αύτη. Το γάρ παι
χρόνον τοσούτον, ώστε μετά του δώρου φανήναι. Και δίον το παρ' ελπίδας σπαρέν εν τη γαστρι εκείνη,
ανήγαγεν ούν , και κατέλιπε , και ούτε εκείνος της μετ!θηκεν από της οικίας ,και εις τον ναόν έφύτευσεν,
θηλής αποσπασθείς εδυσχέρανεν : ίστε δε πώς ασχάλ- ένθα πηγαι και αρδείαι πνευματικοί και διηνεκείς.
λειν είωθε τα παιδία της γαλακτοτροφίας απαγόμενα: Και ήν ιδείν εκείνο το προφητικών επ' αυτούς πλη
αλλ' ούτε εκείνος ήσχαλλε της μητρός αποσπώμενος, ρούμενον, όπερ ο Δαυίδ έλεγεν έδων ούτως : Μακά
αλλά προς τον Δεσπότην έβλεπε, τον και εκείνην ποιή ριος ανήρ, ος ουκ επορεύθη εν βουλή ασεβών ,
σαντα μητέρα , ούτε αύτη ήλγει το παιδίου χωρι και εν όδω αμαρτωλών ουκ έστη, και επί καθέδραν
ζομένη την γάρ από της φύσεως συμπάθειαν μεσι. λοιμων ουκ εκάθισεν · αλλ' ή εν τω νόμω Κυρίου
τεύουσα η χάρις ενίκησε, και συνείναι αλλήλοις έδό. το θέλημα αυτού, και εν τω νόμω αυτού μελετή
χουν. Και καθάπερ άμπελος εν ενί ιδρυμένη χωρίω,
μέχρι πολλού προάγει τα κλήματα, καιεκ πολλού του το πεφυτευμένον παράτας διεξόδους των υδάτων,
διαστήματος κρεμάμενος ο βότρυς τη ρίζη συγγένε και τον καρπόν αυτού δώσει εν καιρώ αυτού. Ού
ται· ούτωγάρ
Μένουσα και επί
δή επί ταύτης τοεγένετο
της πόλεως, κλήμα της γυναικός.
αυτής εξέτει- γαρ μετά την πείραν της κακίας επί την απαλλαγών
νεν έως του ναού, κακεί τον βότρυν εκρέμασεν ώρι της κακίας ήλθεν, αλλ' εξ αυτών των σπαργάνων
μον ' και ουδέν το διάστημα του τόπου διεκώλυσε, της την αρετήν είλετο: ου μετέσχε συνεδρίων παρανομίαν
κατά Θεόν αγάπης συναπτούσης τη μητρι το παιδίον. εχόντων, ουδε εκοινώνησε συλλόγων ασεβείας πεπλη
Ει γάρ και άωρος ή ηλικία, αλλ' ώριμος ήν αυτώ ή ρωμένων, αλλ' εκ πρώτης ηλικίας από του μαζού της
αρετή, και τους αναβαίνουσιν εις τον ναόν διδάσκαλος μητρός εφ' έτερον ήλθε μαζον πνευματικόν. Και
πάσιν εγίνετο θεοσεβείας πολλής. Περιεργαζόμενοι ώσπερ δένδρον διηνεκούς απολαύον άρδείας, προς
γάρ και μανθάνοντες της γεννήσεως αυτού τον τρό - ύψος ανατρέχει μέγα : ούτω δή και ουτος προς άκρον
πον , αρκούσαν ελάμβανον παράκλησιν, την εις τον έφθασεν αρετής, τη των θείων λογίων ποτιζόμενος
Θεόν ελπίδα b , Και ουδείς ορών το παιδίον, σιγή ακροάσει διηνεκώς. 'Αλλ' ίδωμεν πώς αυτόν έφύτευ
κατήει, αλλά πάντες εδόξαζον τον παρ' ελπίδας αυτο σεν' ακολουθήσωμεν τη γυναικι, εισέλθωμεν εις τον
δεδωκότα. Δια ταύτα ο Θεός ανεβάλετο τον τόκον, ναόν μετ' αυτής. Ανέβη, φησί , μετ' αυτού εις Ση:
ώστε επιτεϊναι ταύτην την ηδονήν, ώστε περιφανε λώμ εν μόσχω τριετίζοντι. Διπλή λοιπόν η θυσία
στέραν την γυναίκα ποιήσαι. Οι γάρ την συμφοράν εγίνετο• και ήν μόσχος , ο μεν άλογος, [726] ο δε λο
αυτήςεπιστάμενοι , μάρτυρες εγίνοντο της του Θεού γικός » και τον μεν ο ιερεύς κατέθυσε, τούτον δε ή γυνή
χάριτος » ώστε το πολύν αυτήν εν άπαιδία μείναι χρό ανέθηκε μάλλον δε της γυναικός ην βελτίων ή θυσία
νον γνωριμωτέραν τε πάσιν εποίησε, και παρά πάνω της θυσίας, ην ο ιερεύς ανήνεγκε * και γαρ αύτη
των αυτήν μακαρίζεσθαι και θαυμάζεσθαι , και τον έρεια των οικείων σπλάγχνων εγίνετο, και τον πα
( 725 Θεόν ευχαριστείσθαι δι' αυτής παρεσκεύασε. τριάρχην 'Αβραάμ εμιμήσατο, και προς εκείνον την
Ταύτα δε λέγω, ϊνα κάν ήμείς ίδωμεν αγίας γυναίκας έθετο. 'Αλλ' εκείνος μεν λαβών τον υιόν,
εν απαιδία ούσας, ή εν άλλα τινί δεινώ τοιούτω, μη άμιλλαν
κατήγαγεν αύτη δε αφήκεν εν τω ναώ μένειν διηνε
δυσχεραίνωμεν , μηδέ ασχάλλωμεν, μηδε λέγωμεν κως • μάλλον δε κακείνος ανέθηκε καθόλου. Μή γάρ
προς εαυτούς• Τι δήποτε περιείδεν ο Θεός μετ' αρετής δή τούτο ίδης, ότι ουκ έσφαξεν, αλλ' ότι τη γνώμη
τοσαύτης ζωσαν γυναίκα, και παιδίον αυτή ουκ έδω
κεν; Ου γαρ περιορώντας ταυτά έστιν, αλλ' ειδότος το πάν απήρτισεν. Είδες γυναίκα πρός άνδρα άμιλ
ο συμφέρον ημϊν ημών αυτών ακριβέστερον. 'Ανήει λωμένην ; είδες ουδέν παρά της φύσεως εμποδισθεί
τοίνυν εις τον ναόν, και το αρνίον εις την ποίμνην, σαν ζηλώσαι τον πατριάρχήν; Αλλ' ίδωμεν τώς αυ
και τον μόσχον εις την αγέλην εισήγαγε , και εις τον τον ανατίθησι. Προσελθούσα τω ιερεί, είπεν αυτώ
λειμώνα το ρόδον το ακανθών απηλλαγμένον, ρόδον - Εν εμοί, κύριε. Τί ποτέ έστιν, 'Εν έμοί ; Μετ'
ουδέποτε μαραινόμενον, αλλά διηνεχώς ανθούν, και ακριβείας πρόσεχε τοις λεγομένοις, φησίν. Επειδή
προς αυτόν δυνάμενον αναδραμεϊν τον ουρανόν, ου γάρ χρόνος παρήλθε πολύς, αναμνήσαι βούλεται πά
της ευωδίας άπαντες οι κατά την οικουμένην αντι
• Μεταμοσχεύειν Ηesychio est transplantare, quam in
a Reg. et Colb . unus tpoosiy tv. terpretationem hic conlirmal Chrysostomus.
• Colbertini της εις τον Θεόν ελπίδος, et sic etiam Reg. Colb DS

Paruol. GR. LIV . 18

657 S . JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP. 658
λιν των πρώην ειρημένων· διό φησιν· 'Εν εμοί, κύ- κομώντα δείκνυσιν ημίν τα λήία · ούτω και η γυνή ,
ριε· ζη η ψυχή σου · εγώ η γυνή ή καταστάrra μετά πίστεως τα βήματα δεξαμένη του ιερέως, κο.
ενώπιόν σου εν τω προσεύξασθαι προς Κύριον μώντας ημίν στάχυας ετέρους ήνεγκε , και την πα
υπέρ του παιδαρίου τούτου. Προσευξάμην πρός λαιάν μετέβαλεν αράν, από ευχής και ευλογίας τί
Κύριον, και έδωκέ μοι το αίτημά μου, και ήτησα κτουσα. Και συ τοίνυν, ώ γύναι, ταύτην ζηλωσον,
μην παρ' αυτού. Κάγώ κιχρω αυτόν τω Κυρίω καν μεν στείρα ής, ευχήν τε επίδειξαι τοιαύτην, και
πάσας τας ημέρας, ας ζη αυτός, χρήσεις τω Κυ τον ιερέα παρακάλεσον συνεφάψασθαί σοι της πρε
ρίω. Ουκ είπεν : Εγώ ή γυνή , ην ωνείδισας, ήν έλσι - σβείας. Πάντως αν μετά πίστεως δέξη τα βήματα, εις
δόρησας , ήν έσκωψας εις παροιμίαν και μέθην διο καρπόν τελευτήσει καλόν και ώριμον των πατέρων
έδειξέ σοι ο Θεός , ότι ου μεθύω· συ δε απλώς τούτο η ευλογία. "Αν δε γένη μήτηρ, ανάθες σου και συ
ενεκάλεις. Ουδέν τούτων των τραχέων ρημάτων είπεν, τον υιόν. Εκείνη είς ναόν ανήγαγε , συ ναών κατα.
αλλά μετ' επιεικείας αποκρίνεται και πολλής· καίτοι
την από των πραγμάτων έκβασιν έχουσα μαρτυρού σκεύασον σαυτήν βασιλικόν. Τα γάρ μέλη υμών»,
σαν αυτή, και δυναμένη ονειδίσαι νύν τώ ιερεί , ως φησί, σώμα του Χριστού έστι, και ναός του εν
εική και μάτην αυτήν μεμψαμένω τότε , ουδέν τούτων υμίν αγίου Πνεύματος. Και πάλιν: Ενοικήσω
ποιεί, αλλά την ευεργεσίας του Θεού λέγει μόνον . εν υμίν αυτοίς , και εμπεριπατήσω. Πώς γαρ
Και σκόπει δούλης ευγνωμοσύνην. "Οτε έπασχε κα- ούκ άτοπον οικίαν μεν γεγηρακυίαν και καταπί
κώς ,ουδενί την συμφοράν εξεκάλυψεν, ουδε είπε προς πτειν μέλλουσαν διορθούν, και χρήματα δαπανών
τονιερέα: 'Αντίζηλον έχω γυναίκα, κακείνη μεν ονει- τας , και οικοδόμους συλλέγοντας , και πάντα πρα
δίζουσα με και λοιδορουμένη χορών έχει παίδων, εγώ γματευομένους , την δε οικίαν του Θεού ( οικία γάρ
δε εν επιεικεία ζώσα, ουδέπω και τήμερον ηδυνήθην του Θεού , του νέου γένοιτ' άν η ψυχή ) μηδε της
γενέσθαι μήτηρ, αλλά συνέκλεισε μου ο Θεός τήν μή- τυχούσης αξιoύν προνοίας: " Ορα μή ταυτόν ακού
τραν, και θλιβομένην όρων ούκ ελέησεν. Ούδέν τούτων σης, όπερ και Ιουδαίοι ποτε ήκουσαν. Εκείνοι γάρ
είπεν, αλλά σιγήσασα της συμφοράς το είδος, ότι επειδή τον ναόν τούτον τον αισθητός από της αιγα.
αθυμεί μόνον εδήλωσεν, ειπούσα, ότι Γυνή εν σκ.1η λωσίας επανελθόντες ήμελημένον εώρων, και τας
ρά ημέρα εγώ είμι και ουδ' αν τούτο έφθέγξατο, ει εαυτών έκαλλώπιζον οικίας , ούτω παρώξυναν τον
μή ο ιερεύς ήνάγκασε, μεθύειν υποπτεύσας αυτήν.
'Επειδή δε ανήκε την πληγήν εκείνην, και την αίτη σαι, Θεόν, ώς πέμψαι τον προφήτην, και λιμόν απειλή
σιν ο Θεός έδωκε , τότε ποιεί καταφανή την ευεργεσίαν και πολλήν των αναγκαίων την σπάνιν, και την
τώ ιερεί, βουλομένη κοινωνόν της ευχαριστίας λαβείν, αιτίας της απειλής ταύτης είπείν αύτη δε ήν, ότε
ώσπερ τότε της ευχής έλαβε · καί φησιν: Υπέρ του Υμείς μέν οικείτε εν οίκοις κοιλοστάθμους 5 , ο δε
παιδαρίου τούτου προσαυξάμην , και έδωκέ μοι οίκός μου ήρήμωται. Ει δε περί τον ναόν εκείνον και
Κύριος το αίτημά μου, και ήτησάμην παρ' αυτού. ολιγωρία τοσαύτην εξήγειρε του Θεού την οργήν,
Και νύν κιχρω αυτόν τώ Κυρίω. "Ορα πώς μετριά πολλώ μάλλον ή του ναού τούτου ραθυμία παροξυνεί
ζει. Μη νομίσης με μέγα τι και θαυμαστόν ποιείν , [ 728] τον Δεσπότην πολύ γαρ ούτος εκείνου τιμιώτε
φησίν, ότι το παιδίον ανατίθημι ουκ εγώ κατήρξα ρος, όσο και μείζονα έχει της αγιαστίας τα σύμβολα.
του κατορθώματος , [727] αλλ' οφειλών αποδί- Μη τοίνυν αφής του Θεού τον οίκον σπήλαιον γενέσθαι.
δωμι. Παρακαταθήκην γάρ έλαβον, και ταύτην άπο - ληστών, ίνα μή και ετέραν επιτίμησιν ακούσης, ήν
καθίστημι τα δεδωκότι. Και ταύτα τα βήματα λέ- προς τους Ιουδαίους ο Χριστός εποιήσατο λέγων ·
γουσα, και εαυτήν ανετίθει μετά του παιδίου , καθάπερ ο οίκος του Πατρός μου , οίκος προσευχής έστι :
σειρά τινι, τη της φύσεως συμπαθεία, προς τον ναόν υμείς δε εποιήσατε αυτόν σπήλαιον ληστών. Πώς
εαυτήν αναδή σασα . δε σπήλαιον ληστών γίνεται ; "Οταν ανελευθέρους και
ανδραποδώδεις
δ'. Ει γάρ όπου ο θησαυρός του ανθρώπου, εκεί και η επιθυμίας, όταν ασέλγειαν πάσαν εισ
καρδία αυτού, πολλώ μάλλον όπου το παιδίον της γυ . ελθείν και εμφιλοχωρήσαι ταϊς ψυχαίς των νέων
ναικός , εκεί και η διάνοια της μητρός ήν, και η γα εάσωμεν. Ληστών γάρ χαλεπώτεροι οι τοιούτοι λογι
στήρ αυτής ευλογίας επληρούτο πάλιν. Επειδή γάρ
ταύτα είπε τα βήματα, και ηύξατο, άκουσον τι φη σμοί, την ελευθερίαν των παίδων εξανδραποδίσαντες ,
σιν ο ιερεύς προς τον Ελκανά • Ανταποδώ σοι Κύ και δούλους των αλόγων ποιούσι παθών, κατακεντούν
ριος σπέρμα έτερον από της γυναικός ταύτης. τες αυτούς πάντοθεν, και πολλών τραυμάτων πλη
ρούντες αυτών την διάνοιαν. Διό δή ταύτα καθ' εκά
αντί του χρέους, ού έχρησας τω Κυρίω . Παρά
μεν την αρχήν ουκ έλεγεν , 'Ανταποδώ σοι · αλλά τι; στην ημέραν περισκοπώμεν, και καθάπερ μάστιγι το
Δώη σοι πάν αίτημά σου. Επειδή δε οφειλέτην λόγω Χρώμενοι, πάντα τα τοιαύτα πάθη της εκείνων
κατέστησε τον Θεόν, 'Ανταποδώ σοι, λέγει, χρηστάς ψυχής απελαύνωμεν,ίνα της άνω πολιτείας μετασχεϊν
περί των μελλόντων υποτείνων ελπίδας. Ει γάρ ουκ δυνηθώσιν ημίν οι παίδες, και την εκεί λειτουργίας
οφείλων έδωκε , πολλώ μάλλον μετά το λαβείν αντ . επιτελέσαι πάσαν. Ουκ είδετε , ότι οι εν ταις πό
αποδώσει. Και ο πρώτος τοίνυν εξ ευχής , και οι μετ' λεσι πολιτευόμενοι, της θηλής πολλάκις τους εαυτών
εκείνον εξ ευλογίας τας αρχάς έλαβον και ούτω λοι- παίδας ευθύς αποσπασθέντας , θαλλοφόρους , και
πόν ολόκληρος ο καρπός της γυναικός ηγιάζετο. Και αγωνοθέτας, και γυμνασιάρχους και χορειάρχας ποι
ήν ο μεν πρωτότοκος κατόρθωμα της γυναικός , ο ουσι; Τούτο και ημείς εργασώμεθα •εκ πρώτης ηλε
δεύτερος δέ αυτής και του ιερέως κοινωνός. Και καθά- κίας αυτούς εις την πολιτείαν εισάγωμεν τήν εν τοις
περ γή λιπαρά και πίων, δεξαμένη, τα σπέρματα, ουρανοίς. Αύτη μεν γάρ ή επίγειος δαπανηρά μόνον
εστί, και κέρδος ουδεν έχει.
& Vox groupívetat, quæ deerat in Montf., supplela est e
Sevil. et Morel. EDIT. • Colb. el Reg. κυκλοστάθμους.
 6 ;; DE ANNA SERMO III. 1'5
fuerantin memoriam revocie, ideoque dicit : In me, Et sicut terra pinguis ac feriilis, postquam accepit
domine ; vivil anima tua : ego sum mulier que constiti semina, ostendil nubis vernantes segeles : sic et mu .
in conspectu tuo deprecans Dominum pro puero hoc. lier harc, quoniam cum fide excepit verba sacerdotis,
Etudi preces ad Dominum , et ille dedit mihi petis alias nobis lætas spicas produxit, veteremque male
lionem , quam peteban ab eo . Et ego commodo illum dictionem Eva mutavil, pariens ex prccatione ae be
Domino , ut serviat Domino , omnibus diebus vite nedictione . Et iu igilur , o mulier, hanc semulare, et
suæ (1. Reg. 1. 27 . 28). Non dixit , Ego sum illa si sterilis fueris, talem precationem exbibe, sacerdo
mulier , cui lu exprobrasti, quam maledictis impetisti, lem accerse, ut lecum suscipiat apud Denn legatio
quam veluttemulentam el ebriam derisisti ; ideo Delislem . Omnino si cum fide verba exceperis , palrum
tibi declarabit me non esse vinolentam , le vero cri benedictio in fruclum exibil præclarum ac malurum .
men hoc temere mibi impegisse.Nihil hujusmodiver- Quod si maler ſueris, ad hujus exempluin consecra
borum asperorum dixit, sed multa cum mansueludine filiuni tuum Deo . Illa in templum adduxit, lu teipsam
loquitur : licet haberet rerum eventum sibi patroci- regium templum redde. Membra, inquit, vestra corpus
manten , ac jure posset exprobrare sacerdoti, quod id Christi sunt, ac lemplum sancti Spiritus, qui est in vo
lemporis ipsam lemere ciira causain incusasset :ni. bis (1.Cor. 6. 19). Ac rursus : Inhabitabo, inquil, in
hil horum facit, sed tantum commemorat Dei erga se vobis, el inambulabo (2. Cor . 6 . 16 ). Annon absurdum
benelicentiam . Considera vero gralum ac prudentem est nos domum velerem , ruinam minitantem fulcire,
ancillæ animum . Cum amigerelur, nemini suam ape . pecunias impendentes, fabros accersentes, et nihil
ruit calamitatem , nec sacerdoti dixit : Æmulam habeo non facientes, domum aulem Dei (nam Dei domus
knulierem , quæ mihi exprobrans conviciansque cho esse debet adolescentis anina) ne vulgari quidem di
rum habet liberorum : ego vero quæ mansneludinem gnari cura ! Vide ne idem audias, quod olim audiere
colo, ad huncusque diem nondum potui fieri maler ; Jud.ci.Nam illi posteaquam a captivilale reversi lem
sed Deus conclusit volvam meam , cumque videret plum materiale neglectum viderunt, et ædes suas
alllictionem meam , non est miserlus. Nibil horuni exornarunt, adeo Deum exasperarunt, ut non soluni
dixil : sed suppresso calamitalis genere , tantum in - miiteret eis prophelam , qui famem minilarelur, ma
dicavil se anino angi dicens, Mulier in duro die eyo gnamque rerum necessariarum penuriam , sed hanc
sum ( Ibid . v. 15 ), ne illud quidem diclura, nisi sa- etiam comminationis causam eloquerclur : Vos qui.
cerdos buc compulissel, suspicans eam esse temulen - dem habitatis in domibus laqueatis : domus aulem mea
lam . At posteaquam id vulnus sustulit, Deo dante deserta esl (Agg. 1. 4). Quod si illius lempli neglectos
quod postularal, lum demum Dei beneficentiain ape. tantam excitavit irano Numinis , multo magis hujus
rit sacerdoti, cupiens illuni in agendis gratiis habere templi neglectus ad iracundiam provocabit Dominum :
consorlem , quemadmodum prius habuerat in pre. siquidem hoc templum tanto est illo honoratius,
cando ; aitque : Pro puero hoc precabar, deditque mihi quanto plura habel sanctimonix symbola . Cave igi
Dominus petitionem meam , quam pelebum ab eo. Et gitur, ne lemplum Dei liat snelonca latronum , ne et
nunc commodo eum Dornino. Vide quam sit modesta . alteram audias objurgationem , qua Christus objurga
Ne pulcs, inquit, me magnam rem aut adniirandam vit Juditos, dicells : Domus Palris mei, domus preca .
facere, quod infantem dedico : non ego hujus bonitionis est : vos autem fecistis eam speluncam lalronum
operis sum auctor, sed persolvo debitum . Depositum (Matth . 21. 13. Luc. 19. 46 ). Sed quomodo fit spe
enim accepi, et hoc ei resliluo quidedit. Atque hæc lunca latronum ? Cum patimur illiberales ac serviles
dum loquitur, seipsain quoque dedicavit cum puero , concupiscentias libidinemque intrare , sedemque fi
quasi calena quadam naturæ affectu seipsam lemplo gere in adolescentulorum animis . Tales eniuicogita
alligans. tiones perniciosiores sunt latronibus, quæ puerorum
4 . Etenim si ubi est thesaurus hominis, illic est et ingemuitalem vertunt in servilulem , ipsosque brutis
cor ejus (Marth . 6. 21. Luc. 12. 34) ,multo magis ubi cupiditatibus dedunt captivos, undique confodicntes
piler mulieris, ibi et mens illius erat, atque uterus illos, acmentem illorum multis implenles vulneribus.
illius rursum implebalur benedictione. Nami simulal- Quapropter hic quotidie dispiciamus, et verbis pro
que dixerat, oraveratque, audi quid loqualur sacerdos sculica uientes, omncs id genus affectus ab illorum
Elcanx : Reddat libi Dominus semen alterum ex muliere aninis depellamus, quo videlicet filii nobiscuin cc
isti, pro commodato, quod Domino commodasti (1. Jestis civitatis valcant esse participes, et universum
Reg. 2. 20). Inilio non dixerat, Reddal libi : sed quid ? cultum qui celebratur illic rile peragere. Annon vi
Del tibi Dominus quidquid postularis ( Ibid . 1. 17 ). delis frequenter, quod qui in urbibus versantur ,
Verum posteaquain illa Deum feceral debitorem , ail : pueros nuper a lacte depulsos thallophoros, aut ago
Reddal tibi, bouam de futuris spem præbens. Etenim nothetas,aut certaminum præfectos ", aut chorearum
si dedit cum nihil deberet, multo magis redditurus magistros faciunt ? Idem et nos faciamus, a primis
est postquam accepit. Et hic ergo primus ex preca - stalim annis inducamus eosad disciplinam cælesteni.
rionc, el post hunc carteri ex benedictione duxerunt Siquidem hic lerrena, cum impendium adferat, fru
originem , lotus autem mulieris fruclus sanctificatus clum tamen nullum habel.
est. Atque hic primogenitus feminae virluli debeba ? Colbertini addunt, et gymnasiarchos (xaigouvariap
tur ; aller vero inulieris ac sacerdotis eral communis . yous): sic etiam Reg . In Morel. et Savil. bæc vox deerat.
639 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCIIIEP. CONSTANTINOP . 660
5. Disciplina cælesti imbuendi juvenes. – Nam , sint abnegandi modi , manifestum est totidem esse
quæso te , quis fructus esse possit e populari applausu ? confitendi, ac multo etiam plures ; quibus omnibus
Simul ut vespera nos occuparit, illico plausus ille lo - confiteri sludeamus, ut et ipsi in cælis honorem con
lusque lumultus emarcescit : ac ſeslo peracto , per sequamur , gratia et bonitate Domini nostri Jesu
inde quasi in sompiis fuerint deliciati , ita omni vo . Christi, per quem et cum quo Patri gloria , simul cum
Juplate destituti consistunt; nec a corona , nec a ma- sanclo Spiritu , nunc et semper, et in sæcula sæculo
gnifica veste , nec a reliquo faslu universo conceplam rum . Amen .
voluptatem , si quærani, invenire valent, quod omnia
illa quovis vento celerius prætercurrant. SERMO IV .
Felicitas vitæ cælestis. Abnegalionis modi varii. — Ad eos qui collecla relicta ad lhealra ascendunt : ef
C :rterum in cælesti vita omnia secus habent : citra quod non solum utilius sit in ecclesia versari , quam
impensam lucrum adferunt et copiosum el siabile . in theatris, sed etiam jucundius : et de secunda parte
Nam illic non homines ebrii , sed angelorum populus precationis Annæ : quodque indesinenter el in onini
jugiter applaudit rem gerenti. Sed quid dixi, angelo loco precari oporleat, vel in foro, vel in via , vel in
rum populus ? Ipse angelorum Dominus laudabil, et lecto .
comprobabit illum . Qui vero a Deo laudalur, non uno 1. Haud scio , quibus verbis debeam uti hodie .
alterove die, aut tertio , sed in aternum triumphat Cum enim videam colleclas parum frequentari, pro
illic gestans coronam , nec umquam caput illud vide- phelas affici contumelia , apostolos despici , patres
bis ea nudatum gloria : neque enim illius celebritatis contemni, eamque contumeliam , qua servi appetun
tempus certis diebus circumscriplum est, sed usque lur , ad ipsum eorum Dominum pertransire , libet
ad fuluri sæculi immortalitatem extenditur. Huic quidem accusare, sed eos qui accusationem hanc au
cullui numquam paupertas esse possit impedimento, dire deberent non bic video : vos soli adestis, quibus
verum et pauperi licet hoc celebrare festum , imo hac admonitione nihil opus est. Verumtamen ne sic
pauperi maxime, quippe qui ab omni mundi ſaslu quidem silendum est nobis : nam et indignalionem ,
strcpiluque sit liber : neque enim opus est pecunia- quam nobis moverunt , mitigabimus , unaque cum
rum impendiis el opulentia, sed animopuro , acmente verbis ejiciemus : et illos ipsos ad ruborem ac vere
sobria . Hæc enim est quæ illius vilä vestes texit ani. cundiam compellemus, loc in eos accusaloribus im
mæ, hæc quæ coronas nectit : quæ nisi virtutis ofli- missis, quot nunc auditores estis. Si enim venissent,
ciis fuerit exornata , nulli usui erit auri magna copia ; nostras solum objurgationes audirent : nunc fugilan
sicut e diverso nec damno erit paupertas, si divilias les nostram increpationem , eadem hæc a vobis audi
intus habeat repositas. Hanc celebritalem non modo luri sunt omnia . Sic et amici faciunt : postquam non
masculi liberi, sed et filiæ nobis celebrent : neque invenerunt quibuscum expostulare volebant, illorum
enim , quemadmodum in externa administratione vi- amicos adeunt , qui dicta sua ad illos referant. Idem
ris lantum imperatum est hoc festum agere , verum etiam Deus fecit : omissis iis qui in se peccaverant,
a feminas illud recipit thcalrum , et senes , et juve- insontem Jeremiam appellat, dicens : Viden ' quid
ncs, et servos et ingenuos. Ubi enim animispectacu - mihi fecerit insipiens flia Juda (Jer. 3 . 6 ) ? Hac sane
lum est , ibi non sexus, non Plas, non dignitas hujus de causa nos quoque illos accusando , vos alloquimur ,
sæculi, non aliud quidquam impedire polest. Eoque ut hinc profecti eos corrigatis. Quis enim lantum
vos omnes exhortor , ut a leneris statim annis et fi- neglectum ferat ? Semel in hebdomada hic colligimur .
lios et filias hujusmodi functionibus dedatis, ethuic et ne hac quidem die sæcularcs curas posthabere
vitat instituto congruentes divitias eis addatis, non sustinent: et si quis id objicial , illico paupertalem
aurum delodientes, non argentum congregantes, sed prætexunt, ac victus parandi necessitatem , urgenles
modestiam , sobrietatem , ac pudicitiam , reliquasquc que occupationes , defensionem adferentes quavis
virlulesomnes in animis eorum reponentes . Hos enim accusatione graviorem . Quid enim hoc ipso crimine
sumplus exigit illa functio . Sihanc igitur opulentiam pejus esse potest, cum aliquid aliud quam divina ne
Tum nobis , tum filiis collegerimus, et in præsenti vita golia magis urgens nobis videtur, magisque necessa
mullum splendoris consequemur, et in futura vila rium ? Sane etiamsi maxime verum hoc esset , hic
bcalam illam vocem audiemus, per quam Christus ipsa defensio esset accusatio, ut dixi : ut aulem scia .
omnes qui ipsum confessi fuerint, suo ornal præco - tis islam causationem esse ac prætextum ad segniliem
nio . Confessio autem non tanlum lit per fidem , verum legendam , vel me tacente tertius abhinc dies omnes
etiam per opera , adeo ut si hæc absint , veniamnus talia obtendentes redarguet , cum civitas universa
in periculum , ne cum abnegantibus pænas luamus. migraverit ad Circum , et domus ac fora nefarii illius
Neque enim unus est abnegandi modus , sed multi et spcciaculi gratia evacuata fuerint. Et hic ne præcipua
varii, quos Paulus nobis describens, ita loquitur : quidem ecclesiæ loca (a) compleri videmus : at illic
Profilenlur se nosse Deum , sed factis negant (Tii. 1 . non modo Circus, sed et cænacula et domus et tecla ,
10); et rursus, Si quis suorum , elmaxime domestico . el abrupla loca pleraque occupantur : at neque pau
rum curam non habel, fidem abnegavil, el est infideli pertas , neque occupatio , nequc debilitas corporis ,
deterior (1. Tim . 5. 2). Et ilerum , Fugile avaritiam , (a) Prrecipua loca ecclesiæ vocat partes sacerdotibus
que est idolorum culius (Coloss. 3. 5). Cum igitur lotproximas.
659 DE ANNA SERMO IV. 660
ε'. Ποίον γάρ αν γένοιτο κέρδος εκ της των δήμων εξίαν, ήτις έστιν ειδωλολατρεία. Επείούν αρνήσεως
ευφημίας και είπε μου. Της εσπέρας γαρ καταλαβούσης τοσούτοι τρόποι, εύδηλον ότι και ομολογίας τοσούτου,
ευθέως ο κρότος εκείνος και ο θόρυβος άπας μαραίνε- και πολλά πλείους· ούς δή πάντας ομολογήσαι σπουδά
ται, και παρελθούσης της πανηγύρεως, ώσπερ όναρ σωμεν, ίνα και αυτοί της εν τοις ουρανοίς τιμής
τρυφήσαντες, ούτως έρημοι πάσης καθίστανται ευ- απολαύσωμεν , χάριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου
φροσύνης, και ούτε την από του στεφάνου , ούτε την ημών Ιησού Χριστού, δι' ού , και μεθ' ού το Πατρι
από της στολής της λαμπράς και της άλλης φαντα · η δόξα, άμα των αγίω Πνεύματι, νυν και αει, και εις
σίας απάσης ευθυμίαν εγγενομένην αυτοίς ζητούντες τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
ευρείν δύναιντ ' αν, ανέμου παντός ταχύτερον παρα
δραμόντων αυτούς απάντων. ΛΟΓΟΣ Δ'.
Ή δε των ουρανών πολιτεία τουναντίον άπαν • Προς τους τας συνάξεις καταλιμπάνοντας, και
εις τα θέατρα αναβαίνοντας, και ότι ου μόνον
χωρίς δαπάνης πολύ φέρει το κέρδος ημίν και μό χρησιμωτέρα της εν θεάτρους και διαγωγής ή εν
νιμον . Ου γαρ άνθρωποι μεθύοντες , αλλά τών εκκλησία διατριβή, αλλά και ήδίων και είς τε
αγγέλων ο δήμος τον εκεί πολιτευόμενον κροτούσι την δευτέραν ρήσιν της ευχής της "Αννης, και
διηνεχώς. Και τί λέγω των αγγέλων τον δήμον ; εις το δείν συνεχώς εύχεσθαι , και εν παντί
Αυτός αυτών και των αγγέλων Δεσπότης επαινέσει και τόπω, κάν εν αγορα ώμεν, κάν έν οδώ, κάν επί
κλίνης .
αποδέξεται. Ο δε παρά του Θεού επαινούμενος, ου
μίαν, ουδε δύο, και τρεις ημέρας, αλλά δια παντός α'. Ουκ οίδα ποίους χρήσομαι λόγοις σήμερον. Και
του αιώνος πομπεύει στεφανηφορών , και γυμνήν ούκ γαρ ορών τας συνάξεις ελαττουμένας , προφήτας υβρι
αν ποτε έδους της δόξης εκείνης της του τοιούτου ζομένους, αποστόλους υπερορωμένους, πατέρας κατα
κεφαλήν· ου γαρ ώρισμέναις ημέραις και της παν- φρονουμένους , διά των δούλων εις τον Δεσπότην δια
ηγύρεως ταύτης περιγέγραπται χρόνος, αλλά προς βαίνουσαν την ύβριν, βούλομαι μεν εγκαλέσαι, τους
την αθανασίαν των μελλόντων εκτείνεται . Ταύτης [730] δε οφείλοντας ακούσαι της κατηγορίας ουχ ορώ
της λειτουργίας ουκ άν ποτε γένοιτο πενία κώλυμα, παρόντας, αλλ' υμάς τους ουδέν δεομένους της παραι
αλλά δυνατόν και τον πένητα λειτουργήσαι ταύτην νέσεως ταύτης και της νουθεσίας. Πλήναλλ' ουδε ούτως
την λειτουργίαν, και μάλιστα τον πένητα, άτε πάσης σιγητέον ημίν τήν τε γάρ οδύνην την επ' εκείνους
απηλλαγμένον φαντασίας βιωτικής " ου γαρ δαπάνης διαπνεύσαι μικρών παρασκευάσομεν εις τα έξω, διά
χρημάτων και περιουσίας , αλλά ψυχής δει καθαράς των ρημάτων εκβάλλοντες αυτήν, αυτούς τε εκείνους
και σωφρονούσης διανοίας. Από ταύτης και τα μάτια αισχύνεσθαι και ερυθριάν ποιήσομεν, τοσούτους αυτούς
της πολιτείας εκείνης υφαίνεται τη ψυχή, και ο στέ- επαφέντες κατηγόρους , τους ακούοντας άπαντας υμάς.
φανος [729] πλέκεται ώστε αν μη τους της αρετής ή κε - Ει μεν γαρ ενταύθα παρεγένοντο, ημών μόνον επιτι
κοσμημένη κατορθώμασιν, ουδέν όφελος αυτή χρυσίου μώντων ήκουσαν άν· νύν δε φεύγοντες την παρ'ημών
πολλού · ώσπερ ούν ουδε βλάβος έσται πενίας , εάν επιτίμησιν, παρ' υμών ταύτα ακούσονται πάντα.
τον ένδοθεν έχη πλούτον εναποκείμενον . Ταύτην την Ούτω και φίλοι ποιούσιν· επειδάν τους υπευθύνους μή
λειτουργίαν μή μόνον άρρενες παίδες, αλλά και θυγα- εύρωσι, τοίς εκείνων εντυγχάνουσι φίλοις , ώστε
τέρες ημίν λειτουργείτωσαν · ου γαρ ώσπερ επί της απελθόντας ειπείν τα ειρημένα . Τούτο και ο Θεός .
εξωθεν πολιτείας ανδράσι μόνον ταύτα λειτουργείν εποίησε τους γάρ εις αυτόν ημαρτηκότας αφείς, το
επιτέτακται, αλλά και γυναίκας εκείνο το θέατρον μηδέν ήδικηκότι κατεντυγχάνει το Ιερεμία, λέγων » .
δέχεται, και γέροντας, και νέους , και δούλους, και Είδες τι εποίησέ μοι ή ασύνετος θυγάτηρ Ιούδα ;.
ελευθέρους . "Όπου γάρ ψυχής εστιν η επίδειξις , ου Διά δη τούτο και ημείς υμίν υπερεντυγχάνομεν κατ'
φύσις, ουχ ηλικία, ουκ αξίωμα βιωτικόν , ουκ άλλο εκείνων , ένα απελθόντες διορθώσετε αυτούς. Τίς γάρ
ουδεν εμποδίζειν πέφυκε . Διά δη τούτο, παρακαλώ αν ενέγκη την ολιγωρίαν την τοσαύτην ; "Απαξ της
πάντας υμάς, εκ πρώτης ηλικίας εκδιδόναι και υιούς εβδομάδος ενταύθα συλλεγόμεθα , και ουδε ταύτην
και θυγατέρας ταϊς τοιαύταις λειτουργίαις , και τον ανέχονται την ημέραν των βιωτικών υπεροράν φροντί
τη τοιαύτη πολιτεία αρμόζοντα προαποτίθεσθαι πλού . δων: καν εγκαλή τις, ευθέως πενίαν προβάλλ ονται ,
τον αυτοίς, ου χρυσίον κατορύττοντας , ουδε αργύριον κατεπει
και την αναγκαίαν τροφήν, και ασχολίας γού
συλλέγοντας, αλλ' επιείκειαν, σωφροσύνην , σεμνό- σας, απολογίαν κατηγορίας απάσης χαλεπωτέραν
τητα, την άλλην άπασαν αρετήν εναποτιθεμένους αυ- μελετήσαντες . Τί γάρ αν ταύτης της κατηγορίας γέ
των τη ψυχή. Ταύτης γάρ δείται της δαπάνης εκείνη νοιτ' άν χείρον, αλλ' ή όταν των του Θεού πραγμάτων
η λειτουργία . "Αν ταύτην ούν και εαυτοίς και τοίς έτερον αναγκαιότερον υμίν τι φαίνεται και κατεπεί
παιδίοις συλλέξωμεν την ευπορίαν, και κατά τον γον μάλλον ; Μάλιστα μεν ούν ει και τούτο ήν αληθές ,
παρόντα βίον πολλής απολαυσόμεθα της λαμπρότη - κατηγορία ή απολογία ήν, ώσπερ έφην. "Ινα δε μά
τος, και κατά την μέλλουσαν ζωήν της μακαρίας θητε, ότι και ταύτα σκήψις και πρόφασις και ραθυμίας
εκείνης ακουσόμεθα φωνής, δι' ήν άπαντας τους όμο- έστι παραπετάσματα , ουδέν έμού λέγοντος , και μετά
λογήσαντας αυτόν ο Χριστός ανακηρύττει. Ομολογία την αύριον αυτούς ελέγξει πάντας ημέρα τους τα
δε ουχ ή διά της πίστεως μόνον εστίν , αλλά και η τοιαύτα προφασιζομένους, όταν πάσα ή πόλις προς
διά των έργων, ως εάν μή και αυτή παρή, κινδυ- τον ιππόδρομον μεταστή, και οικίαι, και αγοραί είς
νεύομεν μετά των αρνουμένων κολάζεσθαι. Ου γαρ την παράνομον θεωρίαν κενωθώσιν εκείνην. Και
είς αρνήσεώς έστι τρόπος, αλλά πολλοί και διάφοροι, ενταύθα μεν ουδε τον κύριον της εκκλησίας τόπον
ούς ο Παύλος ημίν υπογράφων ούτως έλεγε: Θεόν πληρούμενον έστιν ιδείν · εκεί δε ου τον ιππόδρομος
ομολογούσιν ειδέναι, τοις δε έργοις αρνούνται μόνον, αλλά και υπερώα, και οικίας, και δώματα,
και πάλιν: Ει δέ τις των ιδίων , και μάλιστα των και κρημνούς , και μυρίους ετέρους άνωθεν καταλαμ
οικείων ού προνοεί, την πίστιν ήρνηται, και έστιν
απίστου χείρων και πάλιν: Φεύγετε την πλεον. 4 Reg. εις θέατρα .
661 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP . CC9
βάνουσι τόπους και ούτε πενία , ούτε ασχολία, ούτε συνειδότος, μετάνοια επι τοις γεγενημένους, αισχύνη,
ασθένεια σώματος , ου ποδών άρρωστία, ούκ άλλο και όνειδος , και το απαρρησιάστoυς έχειν τους οφθαλ.
ουδέν των τοιούτων επέχει την ακάθεκτον μανίαν
αλλ' άνθρωποι γεγηρακότες νέων ακμαζόντων σφο. μούς ενταύθα δε τουναντίον άπαν, παρρησία , και το
δρότερον εκεί τρέχουσι, την πολιάν καταισχύνοντες, ελευθεροστομείν, και το μετά αδείας άπασι διαλέγε
την ηλικίαν παραδειγματίζοντες , το γήρας αυτό σθαι περί των ενταύθα ακουσμάτων απάντων. Οταν
καταγέλαστον ποιoύντες. Και ενταύθα μεν εισιόντες, τοίνυν εις άγοράν εμβάλης, και πάντας ίδης επί την
ναυτιώντες ώσπερ και ενοχλείσθαι νομίζουσι, και ( 732) θεωρίαν τρέχοντας εκείνην, κατάφυγε συ επί
αναπεπτωκασιν εν τη των θείων λόγων και ακροάσει, τηνεκκλησίαν ευθέως, και μικρών καρτερήσας χρόνου,
στενοχωρίαν, και πνιγμόν, και τα τοιαύτα προβαλ
λόμενοι εκεί δε και ήλιον γυμνή δεχόμενοι τη κε . τρίφα διηνεκώς των θείων ρημάτων. "Αν μέν γάρ
φαλή, και πατούμενοι, και ωθούμενοι, και μετά παρασυρείς μετά των πολλών απέλθης εκεί, μικρόν
πολλής πιεζόμενοι της σφοδρότητος, και μυρία έτερα ψυχαγωγηθείς, διά πάσης της ημέρας αλγήσεις, της
πάσχοντες δεινά, καθάπερ εν λειμώνι τρυφώντες, τε επιούσης, και πολλών ετέρων , καταγινώσκων
ούτω διάκεινται. Διά τούτο ημίν αι πόλεις εισι δι - σαυτού · αν δε μικρών επίσχης σαυτόν, διά πάσης της
εφθαρμέναι [131], ότι πονηροί της νεότητός εισι δι ημέρας έξεις τρυφάν. Ου γαρεπί τούτου μόνον, αλλά
δάσκαλοι. Πώς γαρ δυνήση τον νέον άκοσμον όντα και και επί των άλλων απάντων ούτω συμβαίνειν είωθεν.
ασελγαίνοντα σωφρονίσαι, αυτός εν πολια τοιαύτα Η μεν γάρ κακία πρόσκαιρόν τινα έχει την ηδονήν,
μετεωρίζων, αυτός μετά τοσούτον χρόνον κόρον μή
λαβών της άτερπεστάτης θέας εκείνης; πώς δυνήση διηνεκή δε την οδύνην· η δε αρετή , βραχύν μεν τον
ρυθμίσει τον υιόν, πώς κολάσαι τον οικέτην αμαρ πόνον, διηνεκές δε το κέρδος μετά της ευφροσύνης.
τάνοντα, πως ετέρω συμβουλεύσαι τα δέοντα άμε Οίον , ηύξατό τις πρός Θεόν , εδάκρυσεν, ήλγησεν
λούντι, τοιαύτα αυτός εν εσχάτω γήρα άσχημοκών και ολίγον χρόνον κατά την ευχήν: έτερος διά πάσης της
Kάν μεν υβρίση νέος τον γεγηρακότα , την ηλικίαν ημέρας έτρύφα, είτα ελεημοσύνην έδωκεν, ένήστευ
ευθέως προβάλλεται, και μυρίους έχει συναγανακ σεν, άλλο τι των αγαθών ειργάσατο, ή υβρισθείς ουκ
τούντας : όταν δε σωφρονίζειν δέη τον νέον, και κανόνα
τινά αρετής αυτόν γίνεσθαι , ουδαμού της ηλικίας αντελοιδόρησεν· εν μιά γούν καιρού ροπή καρτερήσας
αυτοίς λόγος , αλλ ' b αυτών εκείνων μανικώτερον επί και κατασχών τον θυμόν, δια παντός Υαννυται και
•ην παράνομον βαδίζουσι θεωρίαν. Ταύτα δε λέγω, ευφραίνεται, των κατορθωμάτων αναμιμνήσκων εαυ-.
και των γεγηρακότων καθάπτομαι , ουχί τους νέους τον εκείνων. Επί δε της κακίας τουναντίον · ύβρισε
απαλλάττων κατηγορίας και διαβολής, αλλά δι'εκείνων τις , αντελοιδόρησε μετά ταύτα οίκοι γενόμενος,
τούτους ασφαλιζόμενος . Ει γάρ τον γεγηρακότα ου
δεί, πολλώ μάλλον τον νέον. Εκεί μέν γάρ πολύς ο εαυτόν
λάκις
κατεσθίει, τα βήματα αναλογιζόμενος, και πολ .
πολλήν ήνεγκε βλάβην. "Ωστε εί διώχεις ηδο
γέλως, και μείζων ή άσχημοσύνη: ενταύθα δε χα
λεπώτερος και όλεθρος, βαθύ το βάραθρον , όσο και νην, Φεύγε τάς νεωτερικές επιθυμίας, και σωφροσύ
ακμαιότερα μάλλον τα της επιθυμίας τους νέους, και νης επιμελού , και ακροάσει θείων πρόσεχε λογίων.
σφοδροτέρα αυτοίς ή φλόξ, καν μικρές επιλάβεται Ταύτα προς υμάς λέγομεν, ίνα ύμείς προς εκείνους
μόνον έξωθεν ύλης, τα πάντα εμπίπρησι. Και γάρ λέγοντες, και συνεχώς τούτους αυτούς έπαντλούντες
προς θυμόν και προς επιθυμίας ευέμπτωτος μάλλον τοίς ρήμασιν, αφέλκητε πάσης πονηράς συνηθείας,
έστιν ο νέος · διό και πλείονος δείται της φυλακής,
σφοδροτέρου του χαλινού, ασφαλεστέρου του τειχίου και πείθητε λογισμώ πάντα ποιείν τω προσήκοντι.
και του κωλύματος. Τών γάρ τοιούτων και απλώς και εική φερομένων
β'. Μή γάρ μοι τούτο είπης, άνθρωπε , ότι ηδονήν ουδέ την σπουδήνεπαινετήν εύρος τις αν ούσαν και
έχει η θεωρία · αλλ' ει μή μετά της ηδονής και βλά τούτο από της επιούσης συνάξεως δήλον καθίστημι.
6ην έχει, τούτο με δίδαξον. Και τί λέγω βλάβην ; Της γαρ αγίας ημίν τελουμένης Πεντηκοστής, τοσού
" Οτι γάρ ουδέ ηδονήν το πράγμα έχει, εντεύθεν είση τον δραμείται πλήθος, ώς άπαντα ημίν τα ενταύθα
σαφώς. Εκ της ιπποδρομίας αναχωρών εκείνης, στενοχωρείσθαι. 'Αλλ' όμως ουδε ταύτην αποδέχομαι
απάντησον τοίς εκ της εκκλησίας αναχωρούσι, και την συλλογήν συνηθείας γάρ έστιν, ουκ ευλαβείας .
κατάμαθε μετά ακριβείας, τις έστιν εν ηδονή μείζο- Τ : τοίνυν γένοιτ' αν εκείνων αθλιώτερον , όταν και η
νι, ο προφητών ακούσας , και μετασχών ευλογίας,
και ραθυμία αυτών τοσούτων εγκλημάτων γέμη, και η
σας διδασκαλίας απολαύσας, και τον Θεόν
υπέρ των οικείωναμαρτημάτων, παρακαλέ
και κουφότερον δοκούσα είναι σπουδή εγκωμίων ή έρημος ; Τον γάρ
ποιήσας το συνειδος, και μηδεν εαυτώ κατεγνωκώς ζήλο και πόθω και σώφρονι λογισμό του θείου τούτου
τοιούτο: η συ ο καταλιπών την μητέρα, και τους προ- μετέχοντα συλλόγου , διηνεκώς ταύτα ποιεϊν χρή .
φήτας ατιμάσας, και εις τον Θεόν εξυβρίσας , και άλλ' ουχί μετά των εν εορτή μόνον φαινομένων, μετ'
μετά του διαβόλου χορεύσας, και βλασφημούντων εκείνων αφίστασθα. πάλιν, θρεμμάτων δίκην απλώς
ακούσας και λοιδορουμένων, και τον καιρόν αναλώσας ανόμενο
αγόμενον,
εική και μάτην, και μηδέν οίκαδε έχων απενεγκείν,
μήτε σωματικών, μήτε πνευματικών κέρδος εκείθεν. το γ'.προοίμιον
Ηδυνάμην μέν ούν και προς πλέον μήκοςεκτείναι
λόγου · αλλ' επειδή οίδα σαφώς, ότι
" Ωστε ηδονής ένεκεν μάλιστα ενταύθα απαντάν χρή . και προ της του
ημετέρας παραινέσεως τα προσήκοντα
'Εκεί μέν γάρ ευθέως κατάγνωσις , κατηγορία του υμίν αυτοίς ποιoύντες , και πλείονα των ειρημένων
έρείτε, ώστε μη δοξαι παρενοχλείν εν ταις κατ' εκεί
a Morel. των θείων Γραφών. νων επιτιμήσεσι , τα λειπόμενα άπαντα υμίν αφείς,
* Colb. duo et Reg. ηλικίας ο όγκος, αλλ'. της ειωθυίας άγομαι διδασκαλίας, επί την της "Αν
 661 DE ANNA SERMO IV . 662
sion pedum infirmitas, non aliud quidquam lale remo. inde domum reporles. Itaque vel voluplatis gratia
ralur insaniam , nulla retinacula non abrumpentem : hic adesse oportet. Illic enim continuo sequitur da
sed homines senio confecti , juvenibus ac vigentibus mnatio facti, conscientia accusalrix , pænitentia vb ea
avidius illuc concurrunt, canitiem suam dedecorantes : quæ contigerunt, dedecus et opprobrium , ut vix ocu
rtalem proveclam traducentes , et senectulem præ los allollere andeas : hic vice versa om ia contrario
bentes deridendam . Et huc quidem venientes , cum modo se habent, fiducia et oris libertas, et cum om
fastidio ac molestia sermones divinos ' audiunt, an - nibus loquendi facultas de omnibus quæ hic audita
gustias , estum , et suſlocationem similiaque causan - sunt. Quando igitur in forum te contuleris, et videris
les : at illic dum et solem nudo capite excipiunt, et omnes ad spectandum concurrere, lu ad ecclesiam le
proculcantur, protruduntur, magna vi comprimuntur , confestim recipito , et in ea paulisper commoratus,
et infinita alia patiuntur incommoda , non secus quam perpetua divini verbi voluptate fruere . Si enim turbæ
in aniæeno pralo deliciari sibi videntur. Ideo nobis
tes
Vala C
impelu abstractus illuc perveneris brevi voluptate
orruplæ sunt , quia improbi juventulis do- delinitus, male babebis per totam sequentem diein
ciores. Quo enim pacto poteris adolescentem , lascive atque etiam plures deinceps, luum ipsius factum da
ac präler decoruin se gerentem , ad modestiam red - mnans : quod si paulisper le cohibueris , inlegram et
igere , cum ipse in canitie lam juveniliter te geras ; securam in reliquum diei voluptatem habebis . lll
cum ipse post tot temporum curricula salietale in enim non hic tantum , sed etiam in aliis rebus usu
suavissimi illius spectaculi nondum capiaris ? quo venire solcl : vitium enim momentaneam habel vo
modo poleris filii mores componere, quomodo ser. luptatem , dolorem vero perpeluum ; virtus contra
vum peccantem castigare, quomodo alterum negli- laborem brevem , fructum vero cum hilaritate inde
gentem monere , cum ipse sic in extrema sencclule sinentem . Verbi gratia , precatus est aliquis Deum ,
ineplias ? Et si quidem a juvene senex contumeliam lacrymas fudit, modico tempore inter orandum do
patiatur, illico atatem ei objicil, el sexcentos reperit luit; alius lola die se oblectavil, deinde eleemosynam
qui una stomachentur : at quando opus est juvenem dedit. iciunavit, aliud aliquid boni fecit, aut conlu
ad probitalem reducere , seque illi virtutis ceu regu - meliam passus non regessil convicia : is postqu : m
lam exhibere , lum nulla ætatis ratio , sed majore unico temporis momento perduravit et irain com
quam ipsi insania ad illicita ilia spectacula feruntur. pressil, recte faclorum assidue gaudet ac
Hæcautem dico, senesque lango, non quod juniores lietalur. memoriaAl in vitiis contrarium accidit : intulit quis
a noxa absolvam el crimine , sed ut hos per illos piam iniuriam aut retulit : deinde domum reversus
commonilos habeam . Nam si senes hoc facere non
debent, multo magis ne juvenes quidem . Ilic eniin arrodit cor suum ,dum verba sua reputat, quze loties
major derisio ac turpitudo ; hic autem tanto gravior grave attulere damnum . Quapropler si voluptatein
seclaris, Fugilo juveniles concupiscentias ( 2. Tim .
pernicies, profundiusque praecipitium , quanto concu 2. 22 ) , et lemperantiam exerceto , divinis verbis
piscentie major vis in juvenibus , quantoque Gamma
inest vehementior, qux incendit oninia , si vel mini allenlus eslo . llæc ideo vobis dicimus,ut vos eadem
mum sit nacla fomitem . Proclivior enim ad concu illis dicendo, el talibus verbis oblundendo, abstra
piscentias est juventus, eisque longe facilius capitur ; halis cos ab omni mala consuetudine, utque omnia
Weo majore opus habel custodia , acriore freno , lu rationis polius duclu agant persuadeatis . llominuını
liore munitione atque obstaculo . enim qui temere el sine r. tione feruntur ne dili
2. Detrimentum quod e sperlaculis oritur multum instal gentia quidem probanda esl : id quod vel ex ea quie
excedil voluplalem inde acceplam . Quam diversa sit collecla salis apparebit. Dum enim sanctam
virtutis el vilii voluplas. — Nec mihi illud objicias, o Pentecostes celebritatem agemus, lanla concurret
bone, quod voluptatem babcat lioc spectaculum ; sed multitudo, utmagna hic locorum angustia laboreluir.
boc polins duce , an nullum hec voluplas damnim Nec tanich lunc conventum magni facio , quando
afferal. Quod enim ne cum voluptate quidem hæc quidem niagis ex more fit, quam religionis ergo.
res conjuncta sit, hinc tibi perspicuum esse potest. Quid igitur illis iniserius , quoruin et negligentia lot
Cum a circensibus reverleris , occurre eis qui ab cc referla est criminibus, el diligentia nullain laudemi
clesia redeunt, el considera diligenter, uler landem promerclur ? Quisquis enim zelo pielatis ad hanc
majoro voluplale perfruatur : isne qui prophetis au cælum sobrie cupideque accedit, sine intermissione
ditis, ct benedictione , ac doctrine fruclu perceplo, hoc facere debet, et non cum illis, qui in festo lari.
simulque Deum pro suis peccatis deprecalus, et con tum confluunt, accedere , et cum illis recedere , ut
scientia aliquantum exonerala , nec culpa ulla simili qui temere pecudis in morem abducalur.
sibi conscius : an tu quimatrem deseruisti, prophetas 3. Equidem poteram hoc exordium sermonis diu
contempsisti, Deum affecisti contumelia , cum diabolo lius extendere ; verum quoniam scio vos cilra no
choreas duxisti , maledicentibus inter se ac convi stram monitionem , ut sobis dignum est facientes,
ciantibus aures præbuisti, temporis deniquc jacluram plura etiam dicturos , quam dicta sunt, ne niolestus
fecisti ; nec spirituale vel srculare ullum lucrum sim illorum objurgationibus immorando, reliqua vobis
omnia commillens, ad solitam doctrinam el ad histo
• Sic Colb . unus; Morel. autem , divinas Scripturas. riam de Anna revertor. Ncque miremini, quod adhuc
 665 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP .
in eodem argumento hæreamus. Non enim possum 6 . 7 ). De Dei autem gloria non sic, al quomodo !
mulierem banc ex animo meo eximere, usque adeo Verbum autem Dei in æternum manet (Isai, 40 . 8 ). Id
Sormam animæ ejus ac pulchritudinem admiror . Amo quod vel in hac muliere palet . Reges enim el duces e:
enim oculos numquam non inter precandum lacry dynastr., qui nihil non tentarunt, ut immortalem post
mantes, el os labiaque non accersitis fucis rubricata, se relinquerent memoriam , sepulcra sibi splendida
sed gratiis Deo agendis ornala , qualia erant hujusce exædificaverunt , el slaluas alque eſligies mullas
mulieris , cujus philosophiam tantopere admiror : multis in locis posuerunt, et rerum gestarum monu
admiror autem magis , quod mulier cum essel, ad menia innumera reliquerunt , nunc lacentur et ne
hunc modum philosophala est ; mulier , inquam , quæ nomine quidem noti sunt : hæc autem mulier ubigne
multum et a multis male audit . A muliere , inquit, gentium nunc celebratur; et sive in Scythiam profi
initium peccati , per eam onines morti obnoxii sumus ciscaris , sive in Ægyptum , sive in Indiam , sive ad
(Eccli. 25. 33) : el iterum : Parva esl quælibelmalitia , ipsos orbis terminos, omnes audies gesta ejus decarlo
si ad mulieris malitiam conferatur ( Ibid . v. 26 ) . Et lantes :denique quantum terrarum a sole illustratur,
Paulus dicit, Adam enim non est deceplus, mulier au - totum hoc Anna sua gloria occupat. Nec hoc solum
lem decepla constituta est in prævaricatione ( 1 . Tim . admiratione dignum est , quod ubique terrarum hæc
3. 14 ). Hoc est cur illam maximeadınirer, quod hanc mulier canitur ; sed quod sapientiam ejus ac longa
criminationem diluerit , quod hanc accusationem re - nimitatem et tolerantiam omnes norunt , in oppidis ,
jecerit, quod cum esset ex incusalo sexu, opprobria in agris , in domibus, in castris, in navibus , in oflici.
ista omnia discusserit, reque ipsa docuerit, illas non nis , denique nusquam non laudes ejus audies. Quo
sales natura fuisse , sed voluntate propriaque segnitie , ties enim clarum aliquem reddere Dio placuerit .
ef huic quoque sexui ad virtutis fastigium licere per- eliamsi mors interveniat ,aut longitudo lemporum ,
lingere. Contentiosum eniin est hoc animal el pro- aut quidvis aliud , manet lamen gloria illius perpetuo
lervum , et si ad malitiam declinct , magna mala pa. florens , et claritatem ejus obscurore poleril nemo.
Irat ; si ad virtutem se applicet , anima citius eam Hanc ob rem et ipsa erudiens auditores, quod non sit
destitual, quam propositum mulet. confugi
Exponitur Annce oratio . — Ila igitur hæc quoque lissima endum ad hæcus ,duxa
bona speram , sedm adhujus
auctore a quo indi
eum glorie cer
paturam suam superavit, necessitalem pervicit , et cat. Cam enim dixisset, Confirmatum est cor meum
assiduitate precandi vulvæ sterili filium impetravit. in Domino , subjunxit , Exallalun esi cornu meum in
Quapropter rursum ad preces confugit , etiam post Deo mico :duplicia nobis his verbis subindicans bona,
impetralam gratiam ad hunc modum loquens : Con - quæ non temere simul uni contingunt. Nam et a fluo
firmalum est cor mcum in Domino, exallalum est cornu minibus, inquit , liberata sum , ignominiam depospi,
meum in Deo meo, Quid significent haec verba , Con - securilalem alque honorem consequula sum . Harc
firmatum est cor meum in Domino, nuper me apud autcm utraque non facile invenias in unum convenire.
caritatem vestram disseruisse scitis ( a): superest nunc Multi enim a periculis liberantur, gloriosam tamen
ul ea quæ deinceps sequuntur , interpretemur. Cum vitam non habent : alij contra gloria quidem et cla
enim dixissel, Confirmatum est cor meum in Domino , rilate fruuntur, periculis lamen ob hanc gloriam non
mox subjunxit : Erallalum est cornu meum in Deo meo carent. Verbi gralia , multi sæpe in carcerem conjecti,
(1. Reg . 2. 1). Quid esi, Cornu ineum ? Etenim Scri- adulteri , venefici, sepulcrorum perfussores , aliisquc
plura hac dictione sæpe uli solet; sicut quando dicit, similibus criminibus obnoxii , deinde jubente regia
Exallatum est cornu ejus (l'sal. 74. 11), el : Exullalum clementia dimissi sunt inde : hi a pena quidem libe
est cornu christi ejus (1. Reg. 2. 10). Quid igitur lan - rati siint, cælerum probra sua non aboleverunt , at
dem cornu nominat? Potentiam , gloriam , clarilalem , dedecus eos numquam non consequitur. Alii viri mi
a brutis animantibus hanc metaphoram mutualus : lilares ac generosi , conspicuam alque gloriosam
nam Deus ornamenti ac teli vice cornua illis addidit, vivendi rationem amplexi, bellicis periculis sese obji
quibus amissis præcipuam virium partem amittunt : cientes , mulla sæpe vulnera accipiunt , et postremo
el sicut inermis miles , ila et laurus absque cornibus immatura morle absumuntur : atque hi prie gloriæ
perfacile capilur. Nihil igilur aliud dicit hæc mulier , aniore securitate se ipsi privarunt.
quam , Exaliata est gloria mea . Et quomodo exaltata ? 4. Huic vero mulieri hec utraque contigerunt, ut
In Deo meo , inquit . Ideo in lulo est hæc celsitudo, que el securilale simul el gloria polita est. Idem et
uit quie firmam atque immobilem radicem babeat. Tribus illis pueris accidit (Dan. 3 ) : nam el periculum
Gloria enim quæ est ab hominibus, glorificantium evaserunt e rogo liberali, et illustres sunt facti, quod
vilitatem imitalur , unde fit ut facile subvertalur ; at supernalurali modo hujus elementi polentiam supera
non sic Deigloria , sed immobilis manet in perpeluim . vissent. Ad hunc sane modum Deibeneficia se habent:
Alque hæc utraque propheta declarans , tam illius simul enim el tulam et illustrein largitur vilanı, quod
debilitatcm , quam Hujus firmitatem , sic loquitur : quidem utrumque la:c ipsa innuens dicebal : Confir
Omnis caro foenum , el omnis gloria hominis lamquam malum est cor meum in Doniino, exallalum est cornu
flus foeni. Eraruil fænum , el nos ejus decidit (Isai.40. meum in Deo meo . Nec simpliciter disit, In Deo, sed,
(a) Sermo ille in quo hæc explicabantur , qui quartus In Deo meo , sibi ipsi usurpans eum , qui loli orbi
erat, intercidit." - terrarum communis est. Hoc autem fecit non illius
 sic,ει μια 603 DE ANNA SERMO IV . 664
(lsi. M νης ιστορίαν επαναγαγών τον λόγον. Και μή θαυμά- πολλά πραγματευσάμενοι πολλάκις, ώστε αυτών άλη
3 elina σητε, ει μηδέπω της υποθέσεως ταύτης απηλλάγη- στον γενέσθαι την μνήμην, και τάφους λαμπρούς οικο
immorala μεν. Και γάρ ου δύναμαι την γυναίκα ταύτην από δομησάμενοι, και ανδριάντας αναστήσαντες, και εικό
της διανοίας εκβαλείν τηςέμής: ούτως αυτής θαυμάζω νας πολλές πολλαχού, και κατορθωμάτωνυπομνήματα
eligies en την ευμορφίαν της ψυχής, και το κάλλος της διανοίας. μυρία καταλιπόντες, σεσίγηνται, και ουδέ από ψιλής
[733] Φιλώ γάρ οφθαλμούς δακρύοντας εν ευχαίς, διά προσηγορίας εισί τινι γνώριμοι: αύτη δε ή γυνή παν
estres παντός μελετώντας, και χείλη, και στόμα ουκεπιτρίμ- ταχού της οικουμένης άδεται νυν καν εις Σκυθίαν
μασι τισιν ερυθραινόμενον, αλλ' ευχαριστία τη προς απέλθης, κάν εις Αίγυπτον, κάν είς Ινδούς, καν εις
τον Θεόν καλλωπιζόμενον, οίον ήν το ταύτης : ήν αυτά τα πέρατα της οικουμένης, πάντων ακούση τα
Στιέρα) θαυμάζω μεν ότιεφιλοσόφησε, θαυμάζω δε μειζόνως, κατορθώματα της γυναικός ταύτης αδόντων, και πά
infiam, ότι γυνή ούσα εφιλοσόφησε, γυνή, ής πολλοί πολλάκις σαν απλώς, όσην ήλιος έφορά γην, ή δόξα της "Αννης
κατηγόρησαν. Από γαρ γυναικός, φησίν, αρχή αμαρ- καταλαμβάνει. Και ου τούτο μόνον εστί το θαυμαστόν,
sta ejus de τίας , και δι' αυτήν. αποθνήσκομεν πάντες και πά ότι πανταχού της οικουμένης άδεται η γυνή, αλλ' ότι
ΕΕ Α
Με ένα
λιν: Μικρά πάσα κακία προς κακίαν γυναικός και τοσούτου παρελθόντος χρόνου, ου μόνον ουκ έσβέσθη
ο Παύλος : 'Αδάμ γάρ ουκ ήπατήθη , η δε γυνή απα- τα της ευφημίας αυτής, αλλά και αύξεται και επι
τηθείσα εν παραβάσει γέγονε. Διά τούτο μάλιστα τείνεται πολλά πλέον, και την φιλοσοφίας αυτής και
αυτήν θαυμάζω, ότι τα εγκλήματα ταύτα διεκρούσατο, την υπομονήν και την καρτερίαν άπαντες ίσασι, και εν
ότι την κατηγορίαν απέθετο , ότι του διαβαλλομένου γέ πόλεσι και εν αγροίς , και εν οικίαις , και εν στρατο
νους ούσα και κατηγορουμένου , τα όνειδη πάντα απ πέδους, και εν πλοίους, και εν εργαστηρίοις, και παν
ετρίψατο, διά των έργων παιδεύουσα, ότι κακείναι ου ταχού της γυναικός εγκωμιαζομένης ακούση ταύτης.
παρά την φύσιν τοιαύται γεγόνασιν, αλλά παρά την "Όταν γαρ ο Θεός τινα δοξάσαι βουληθή, κάν θάνατος
ο έπρα
προαίρεσιν και την οικείαν ολιγωρίαν, και ότι εν τω επιγένηται, κάν χρόνου πλήθος, κάν άλλο οτιούν, μέ
γένει
εικον τούτο δυνατόν άκρας αρετήςεπιλαβέσθαι. Φιλό- νει τα της δόξης εκείνης ανθούντα διηνεκώς, και ου
γάρ έστι το ζώον τούτο και εύτονον, κάν είς πο- δείς επισκοτήσαι 4 τη περιφανεία ταύτη δυνήσεται.
νηρίαν αποκλίνη, μεγάλα εργάζεται κακά καν άρε- Διά τούτο και αυτή παιδεύουσα τους ακούοντας άπαν
της και επιλέβηται, την ψυχήν προήσεται πρότερον, ή τας, ότι ου χρή καταφεύγειν τους επικήρους, αλλ'
της προθέσεως αποστήσεται. όθεν βέβαια και ακίνητα ήμίν μένει τα αγαθά, είπε
Ούτω γούν και αυτη την φύσιν ενίκησε, και την τον της δόξης αίτιον. Ειπούσα γαρ, ότι Εστερεώθη
ανάγκην εβιάσατο, και τη προσεδρία της ευχής από ή καρδία μου εν Κυρίω, επήγαγεν, Υψώθη κέρας
μήτρας πεπηρωμένης τέκνον βλαστήσαι παρεσκεύασε , μου εν Θεώ μου, διπλά ενταύθα ήμίν αινιττομένη
Διά τούτο πάλιν επί τηνευχήν καταφεύγει, και μετά τα αγαθά, άπερ δύσκολον συμβαίνειν ταχέως. Και γάρ
το λαβείν ούτω λέγουσα : Εστερεώθη η καρδία μου του σάλου, φησίν, απηλλάγην, και την ατιμίαναπεθε
εν Κυρίω, υψώθη κέρας μου εν Θεώ μου." Οτι μέν μην, και ασφαλείας απόλαυσα , και δόξης μετέσχον .
ούν, τι έστιν, 'Εστερεώθη η καρδία μου εν Κυρίω, Ταύτα δε αμφότερα ουκ άν τις ίδοι ραδίως αλλήλους
πρώην είπον προς την υμετέραν αγάπην, δηλον υμίν συντρέχοντα. Πολλοί γάρ κινδύνων μεν απαλλάττονται,
νυνι δε αναγκαίον την εξής ερμηνεύσαι ρήσιν. Ειπούσα επίδοξον δε ουκ έχουσι βίον έτεροι πάλιν δόξης μεν
γάρ: Εστερεώθη η καρδία μου εν Κυρίω επήγα απολαύουσι και περιφανείας, κινδυνεύειν δε αναγκά
γεν: Υψώθη κέρας μου εν Θεώ μου. Τι έστι, Κέρας ζονται διά την δόξαν ταύτην. Οίόν τι λέγω πολλοί
μου; Και γάρ συνεχώς ταύτη κέχρηται τη λέξει ή πολλάκις το δεσμωτήριον oικήσαντες, μοιχοί και γόη
Γραφή , ώς όταν λέγη : Υψώθη κέρας αυτού, και τες καιτυμβωρύχοι, και οι έτερά τινα τοιαύτα ήμαρ
Υψώθη κέρας χριστου αυτού. Τί ποτ' ούν λέγει κέ - τηκότες, είτα από τινος φιλανθρωπίας βασιλικής
ρας ; Την δύναμιν, την δόξαν, την περιφάνειαν,από αφέθησαν του οικήματος: ούτου της κολάσεως μεν
μεταφοράς των αλόγων ζώων αυτό τιθείς b · και γάρ απηλλάγησαν, τα δε όνειδη ουκ απετρίψαντο, αλλ'
εκείνους αντί δόξης και όπλου το κέρας μόνον ενέθηκεν έχουσι την αισχύνην επομένην αυτοίς. "Αλλοι στρα
ο Θεός , κάν αποβάλωσι τούτο, το πλέον απέβαλον της τιώται γενναίοι τον επίδοξον και περιφανή βίον διώ
δυνάμεως και καθάπερ άοπλος στρατιώτης, ούτω και κοντες , ριψοκινδύνως εαυτούς τους πολεμίοις ενδόν
ταύρος χωρίς κεράτων ραδίως αλίσκεται. Ουδέν ούν τες, πολλά πολλάκις έλαβον τραύματα, και έσχατον
διά τούτου άλλο φησίν ή γυνή , αλλ' ή, ότι Υψώθη ή δόξα άωρον υπέστησαν θάνατον · ούτοι δόξης επιθυμήσαν
μου . Και c πώς υψώθη ; Εν Θεό μου, φησί. Διά τούτο τες, ασφαλείας εξέπεσον.
και ασφαλές το ύψος έστι, βεβαίαν και ακίνητον έχον δ'. Επί δε της γυναικός αμφότερα ταύτα συνέβη, και
την διζαν. Ή μέν γάρ παρά των ανθρώπων δόξα, των ασφαλείας απέλαυσε και δόξης επέτυχεν. Ούτω και
δοξαζόντων μιμείται την ευτέλειαν, όθεν και μεταπί επί τωντριών παίδων εγένετο και γάρ κινδύνων (735)
πτει ραδίως · η δε του Θεού ούχ ούτως , αλλά ακίνητος απηλλάγησαν διαφυγόντες το πυρ, και περιφανείς
μένει διά παντός. Και ταύτα αμφότερα δηλών ο προ εγένοντο, υπέρ φύσιν του στοιχείου νικήσαντες την
φήτης, κακείνης το ευμετάπτωτον, και ταύτης το μό- δύναμιν. Τοιαύτα του Θεού τα κατορθώματα ομού
νιμον, ούτως έλεγε : Πάσα σαρξ χόρτος, και πάσα γαρ λαμπρόν και ασφαλή χαρίζεται βίον. "Απερ ούν
[734] δόξα ανθρώπου ως άνθος χόρτου. Εξηράνθη ο αμφότερα και αύτη αινιττομένη έλεγεν. Εστερεώθη
χόρτος, και το άνθος εξέπεσε. Περί δε της του Θεού η καρδία μου εν Κυρίω, υψώθη κέρας μου εν Θεό
ουχ ούτως , αλλά πώς; Το δε ρημα του Θεού εις τον μου. Ούχ απλώς είπεν, Εν Θεώ, αλλ', Εν Θεό μου,
αιώνα μένει. Και δηλον τούτο και από ταύτης της γυ. τον κοινόν της οικουμένης Δεσπότην αρπάζουσα προς
ναικός . Βασιλείς μεν γάρ και στρατηγοί και δυνάσται, εαυτήν. Τούτο δε εποίησεν, ουκ έλαττουσα αυτου την

2 Colb. el Reg. αρετήν.

b Colb. duo el Reg. μετατιθείς. 4 Reg. επισκοτίσαι.
" Sic Colb, duo et Reg. Hæc vitiata erant in Edilo . • Reg. βίον αιδούμενοι (forte αιτούμενοι) ριψ.
66 ; S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCIIIE.P. CONSTANTINOP. €56
δεσποτείαν, αλλά τον οικείον έρωτα ενδεικνυμένη τε παραδηλών έλεγεν οι δε ταύτα λέγοντες, έμφαι
και παραμυθουμένη. Τοιούτον γάρ των φιλούντων το νουσιν ότι πατρίδα ζητούσι. Ποιαν, είπε , πατρίδα;
εθος: ουκ ανέχονται μετά πολλών φιλείν , αλλ' εξαιρέ- άρα την προτέραν, ήν απέλιπον ; Ούχι , φησί: Ει γάρ
τως και ιδιαζόντως βούλονται αυτών ενδείκνυσθαι το εκείνης εμέμνηντο, είχον αν καιρόν ανακάμψαι:
φίλτρον. Ούτω και ο Δαυίδ ποιεί λέγων 1. Ο Θεός, ο νυν δε κρείττονος ορέγονται, τουτέστιν , επουρα
θεός μου, πρός σε έρθρίζω. Ειπών γάρ την κοινήν νίου, ής τεχνίτης και δημιουργός ο Θεός. Διά
αυτού δεσποτείαν, είπε και την ιδιάζουσαν την επί τούτο ουκ επαισχύνεται ο Θεός καλείσθαι αυτών
των αγίων. Και πάλιν, ο Θεός, ο Θεός μου, Θεός .
πρόσχες μοι· ίνα τι εγκατέλιπές με; Και πάλιν ε'. Μιμησώμεθα δή και ημείς τούτους , παρακαλώ
'Ερώ τω Θεώ' Αντιλήπτωρ μου εί• ψυχής γάρ ζεού υπερίδωμεν των παρόντων, επιθυμήσωμεν των μελ
σης και θερμής και διακαιομένης υπό του πόθου ταύτα λόντων, λάβωμεν την γυναίκα ταύτην διδάσκαλον, και
τα βήματα. Ούτω και η γυνή αύτη εποίησεν. Αλλά προς τον Θεόν αεί καταφεύγωμεν, και παρ' εκείνου
το μέν ανθρώπους τούτο ποιείν, θαυμαστόν ουδέν
όταν δε ίδης τον Θεόν τούτο ποιούντα, τότε εκπλάγηθι. πάντα αιτώμεν. Ουδέν γάρ ευχής ίσον και γάρ τα
αδύνατα αύτη ποιεί δυνατά, και τα δύσκολα δάδια ,
Καθάπερ γαρ ούτοι ού κοινή μετά των πολλών αυτον
καλούσιν, αλλά και ιδιαζόντως εαυτών αυτόν βούλονται και τα δυσχερή ευθέα καθίστησι . Ταύτην και ο μα .
είναι Θεόν· ούτω και αυτός, ού κοινή μετά των άλλων κάριος Δαυίδ κατώρθου· διό και έλεγεν: Επτάκις
φησιν αυτών είναι Θεόν μόνον , αλλά και ιδιαζόντως της ημέρας ήγησά σε επί τα κρίματα της δικαιο
αυτών. Διά τούτο λέγει, Εγώ είμι ο Θεός 'Αβραάμ σύνης νος
σου. Ει δε βασιλεύς ανήρ μυρίαις βαπτιζόμε
φροντίσι, και πανταχόθεν περιελκόμενος , τοσαυ
και Ισαάκ και Ιακώβ, ού συστέλλων αυτού την δε
σποτείαν, αλλ' εκτείνων μάλλον ου γαρ ούτω το πλή τάκις της ημέρας παρεκάλει τον Θεόν, τινά αν έχοι
μεν απολογίαν ή συγγνώμην ήμείς, τοσαύτην σχολήν
θος των αρχομένων, ώς ή αρετή των βασιλευομένων άγοντες , και μη συνεχώς αυτόν ικετεύοντες, και
δείκνυσιν αυτού την αρχήν ουδε ούτω χαίρει καλού ταύτα τοσούτον μέλλοντες καρπούσθαι κέρδος ; 'Αμή
μενος Θεός ουρανού και γης, και θαλάττης, και των χανον γάρ, αμήχανον,
εν τούτοις, ώς χαίρει καλούμενος Θεός 'Αβραάμ και προθυμίας ευχόμενον,άνθρωπος και
μετά της προσηκούσης
παρακαλούντα τον Θεόν
Ισαάκ και Ιακώβ. Και όπερ επ' ανθρώπων ου γίνε
ται, τούτο επί του Θεού συμβαίνον έστιν ιδείν. Οτόν συνεχώς, αμαρτείν ποτε. Και πώς , εγώ λέγω. Ο
τι λέγω: επί των ανθρώπων από των δεσποτών οι διαθερμάνας αυτού την διάνοιαν, και την ψυχήν ανα
δούλοι καλούνται, και ούτως έθος άπασιλέγειν,"οδείνα στήσας , και προς τον ουρανόν εαυτόν μετοικίσας , και
επίτροπος του δείνος , ο δείνα οικονόμος του δείνος, ούτω τον Δεσπότην τον εαυτού καλέσας, και των
στρατηγού και υπάρχου : ουδείς δέ φησιν, “ Ο δείνα και αμαρτημάτων αναμνησθείς, και περί της συγχωρή
ύπαρχος τούδε του επιτρόπου, αλλά τους ελάττονας σεως τούτων αυτώ διαλεχθείς, και παρακαλέσαςίλεων
από τών μειζόνων αει καλείν ειώθαμεν. Επί δε γενέσθαι και ήμερον, από της εν τοις λόγοις τούτοις
του Θεού τουναντίον γέγονεν ου γάρ μόνον 'Αβραάμ διατριβής πάσαν αποτίθεται βιωτικής φροντίδα, και
του Θεού λέγεται, αλλά και ο Θεός του Αβραάμ, και πτερούται, και των ανθρωπίνων παθών υψηλότερος
ο Δεσπότης από του δούλου καλείται. Τούτο γούν αυτό γίνεται καν εχθρόν ίδη μετά την ευχήν, ουκ έτι ως
και ο Παύλος έκπληττόμενος έλεγε: Δι' ήν αιτίαν ουκ εχθρόν όψεται καν γυναίκα εύμορφον, ου κατακλα
επαισχύνεται ο Θεός, Θεός καλείσθαι αυτών . Ουκ σθήσεται προς την όψιν , του πυρός του κατά την ευ
επαισχύνεται, φησίν, ο Δεσπότης από τον δούλων χήν ένδον μένοντος , και πάντα άτοπον λογισμόν δι
καλείσθαι. Διά τί ουκ επαισχύνεται ; είπε την αιτίαν. ωθουμένου.'Αλλ'επεί ανθρώπους [757] όνταςεικός και
"Ινα μιμησώμεθα και ημείς. 'Αλλ' εκείνοι ξένοι και εις ραθυμίαν έμπεσείν, επειδάν παρέλθη μία και δευ
παρεπίδημοι ήσαν, φησίν υ. Και μήν και διά τούτο τέρα ώρα και τρίτη μετά την ευχήν, και ίδης την γενο
επαισχύνεσθαι δεί· ο γάρ ξένος ευτελής και ευκατα- μένην σοι θερμότητα κατά μικρόνυποδείν μέλλουσαν,
φρόνητος είναι δοκεί. Αλλ' εκείνοι οι άγιοι ου τούτον δράμε ταχέως πάλιν επί την ευχήν, και καταψυγείσάν
ήσαν ξένοι τον τρόπον , δν ημείς νομίζομεν, αλλ' έτε- σου την διάνοιαν θέρμανoν. Κάν τούτο ποιής διά πά
ρόν (736] τινα και παράδοξον. Ημείς μεν γαρ ξένους σης της ημέρας,τα μεταξύ διαλείμματα τη πυκνότητα
εκείνους καλούμεν τους την αυτών πατρίδα αφέντας, των ευχών διαθερμαίνων , ου δώσεις τω διαβόλων
και εις ετέραν γήν ελθόντας εκείνοι δε ουχ ούτως αφορμήν και είσοδος κατά των σων λογισμών. Και
ήσαν ξένοι, αλλά της οικουμένης απάσης υπεριδόντες, όπερ άριστοποιούμενοι και πίνειν μέλλοντες ποιου .
και μικράν είναι νομίσαντες την γην, προς την εν μεν, επειδάν ίδωμεν το θερμανθεν ύδωρ καταψυγέν ,
τοίς ουρανοίς πόλιν έβλεπον , ου δι' αλαζονείαν, αλλά επί της εσχάρας αυτό τίθεμεν πάλιν, ώστε διαθερ
διά μεγαλοψυχίαν, ου δι' απόνοιαν, αλλά διά φιλοσο μανθήναι ταχέως: τούτο και ενταύθα ποιώμεν, και
φίαν. Επειδή γαρ εσκέψαντο τα επί γής άπαντα, καθάπερ επ' άνθράκων, της ευχής, τιθέντες ημών το
και είδον ότι δεί και απόλλυται, και ουδέν ένταύθα στόμα, ούτω πάλιν ανάπτωμεν ημών την διάνοιαν εις
βέβαιον και ακίνητον, ου πλούτος, ου δυναστεία, ευλάβειαν, και μιμώμεθα τους οικοδόμους. Και γάρ
ου δόξα, ουκ αυτή η ζωή, αλλ' έκαστον έχει τέλος, εκείνοι πλίνθους οικοδομείν, διά τό της
και προς το οικείον επείγεται πέρας, τα δε εν τοις ύλης σαθρών ξύλουςμέλλοντες
μακρούς αποσφίγγουσι την οικο.
ουρανοίς ου τοιαύτα, αλλά ατελεύτητα και αθάνατα ,
είλοντο ξένοι των δεόντων και παρατρεχόντων γενέ δομήν, και ουδε διά πολλού τούτο ποιούσι του δια
σθαι, ίν' εκείνων των μενόντων Επιλάβωνται. Ξένοι στήματος , αλλά δι' ολίγου, ένα τη πυκνότητα των
τοίνυν ήσαν, ου τώ μή έχειν πατρίδα , αλλάτώ πατρί. ξύλων τούτων ασφαλεστέραν την συνθήκης των πλίν
δος εοίεσθαι της αεί μενούσης. "Οπερ ούν και αυτός θιων εργάσωνται . Τούτο και συ ποίησον, και τας βιω
2 Ούτω και ο προφήτης επoίει λέγων Colbertini et Reg.
5 " Ότι ξένοι και παρεπίδημοι εισί φησι Co! bert. el Reg.
 065 DE ANNA SERMO IV . 606
dominium minuens, sed suum amorem indicans ac nam illam patriam desiderarent. Quod quidem et ipse
forens. Sic enim amatores solent : non ferunt una significando dicelal : Qui aulem talia loquuntur, pa
cum multis amare, sed eximium quemdam ac pecu - triam se requirere ostendunt (Hebr. 11. 14 - 16 ). Onam
liarem amorem prae se ferre volunt. Sic el David patriam , obsecro ? num priorem illam quam relique
dicebat. Deus. Deus meus, ad lemane vigilo (Psal. 62. runt ? Minimc, inquit : Si enim illius recordubantur ,
1). Nominata enim communi ejus dominatione, addi- integrum eis erat illo redire : nunc aulem meliorem de .
dit eam qua peculiariler sanctorum Dominus est. Et siderant, hoc est cæleslem , cujus opiſex el creator Deus
pursum . Deusmeus, iniende in me; quare dereliquisti est. Ideo non erubescit Deus vocari Deus ipsorum ( Ibid .
me (Psal. 21. 1) ? Et rursum , Dicam Deo , Proleclor v. 10 )..
meus es (Psal. 90 . 2) : animæ enim ferventis accensic 5. Assidue precari debemus, el orationes crebras ne
que desiderio sunt hier. verba. Idem el hacmulier go:jis interponere : hoc confirmatur exemplis el com
fecir C:verum homines ita facere nihil mirum : cum parationibus cum ex prundio lum e ſabrorum artificio
vero Drum hoc ipsum facere videris , tum merito deduciis ; affectus præcipua pars oralionis , -- Hos
obstupefias. Quemadmodum enim hinon in commune igitur nos quoque imilemur ; despiciamus præ
illum invocant, proprium faciendo , suum eum csse sentia , concupiscamus futura : utamur hac muliere
volunt : ila et ipse non solum communiter una cum magistra, el ad Deum semper confugiamus, ab illo.
aliis eorum etiam Deum se prolilelur, sed privatim que omnia deposcamus . Nihil enim precationi aquale :
ipsorum . Quapropter dicebal, Ego sum Deus Abraham ea quippe est quæ ex impossibilibus possibilia facil,
et Isaacel Jacob (Erod. 3. 6) : non contrahens suum ex diflicilibus facilia , el ex dirluosis rect:1. Ilanc hea
imperium , sed extendens polius ; non cnim tam mul- lus quoque David adhibebat ; ideoque dicebal : Se
tiludine subditorum , quam eorum virlule monstrat pries in die laudari le propler judicia justiliæ luæ (Psal.
imperium suum ; neque tantum Deus cæli, terra , 118. 164). Quod si rex, inlinitis curis immersus, et
inaris el eoruni quix in eis sunt appellari gaudel , in lam varia distracilis , toties in die precabalur Deum :
quanlum si Deus Abraham el Isaac el Jacob rocetur. quam defensionem aul veniam habere potcrimus nos,
Et quod in hominibus non solemus, in Deo videre qui in lanto vlio degimus, nec tamen illum assidue
licet. Exempli causa : apud homines a dominis servi oramus, idque cum inde tanlus fruclis sit nobis pro
appellationem sumunt, et ita omnes ex morc loqui- venlurus ? Impossibile enim , impossibile est, inquam ,
mur : Ille vel illc procurator aul dispensalor illius , hominem qua decel alacrilate precantem , et assidue
vel illius ducis el præſecti : nemo autem sic loquitur, Deum oranlein , umquam in peccalum incidere. Id
llle velille præfectus illiusprocuratoris aut dispensa. qua ratione fiat, jam diclurus sum . Quimentem suam
toris : sed minores a majoribus semper denominare accendit, et animam erexit atque ad cælestia Iranslu
consilevimus. De Deo autem contra fit : non solum lit, et ita Duminyin suum invocavit, peccatisque in
enim Abraham Dei esse, sed Deus eliam Abrahami memoriam reductis, de eorum remissione cum illo
dicitur , atque ita Dominus a servo nominatur. lloc colloquutus est, obsecrans ut placalus ac propilius
idem igilur el Paulus cum adinirarelur , dicebal : sibi esse dignetur, is nost tales orationes omnem pra
Quamobrem non erubescit Deus vocari Deus ipsorum sentis vitic curam abjicit, spe erigitur, ac supra om
( Hebr. 11. 16 ). Non erubescit, inquil, Dominus a nes humanas affectiones extollitur ; el sive inimicum
servis appellationem sumere. Quare non erubescit ? post precationem viderit, jam non tamquam inimi
dic rationem . Nimirum ut el nos eum imilemur. Quia cum aspiciet : sive mulierem formosam , ejus aspeciu
hospiles erani, inquil, el advenæ (Ibid. v. 13). Atqui non frangelur, durante adhuc igne per precationem
vel ob hoc ipsum erubescere oportebat : hospes enim intus accenso et omnem absurdam cogitationem de
vilis el contemnendus esse videlur. At illi sancti non pellente. Sed quoniam homines cum simus, facile ad
eo modo hospiles erant, quo nos putamus, sed alio segniliem relabimur, exacta una alterave aut lerti:
quodam minime vulgari. Nos hospites eos appellare post precalionem hora , ubi senseris pristinum illum
solemus, qui relicta sua patria in alienam regionem fervorem paulatim frigescere , recurre quantocius ad
perveniunt : illi vero non ita eranthospiles, sed quod preces, frigesceniemque mentem rursus accendc. Id
orbem universum despiccrent, el parvam putarent si per lotam diem feceris , per intervalla crebris prt
essc terram , ad cælestem illam civitatem respiciebant, cationibus te ipsum accendens, non dabis occasionem
non arrogantia , sed magnanimilale ; non insolentia , diabolo aut illum ad luas cogitationes adilum . Er
sed propter sapientiie sludium . Postquam enim con quemadmodum in apparando prandio, cum potu opus
templati sunt terrena universa , et animadverterunt est, si aqua calida frigescal, ad focum admotam ca ·
Nusa esse elmortalia, nec quidquam hic firmum aut lefacimus (a) : ita el lic faciendum est, et os nostrum
slabile, pon divitias, non polentiam , non gloriam , ad precationes quasi ad prunas admovendum , ut hoc
non vilain ipsam , sed singula fincm habere, el ad pacto mens ad pielalem rursum accendatur. Imilc . .
suum quodque properare terminum : cælestia vero mur etiam fabros cæmentarios : hi enim quoties
non lalia , sed infinita immortaliaque,maluerunt hospi- Interitius parics exædificandus est, ob fragilitatem
tes esse in rebus fluxis el prälerlabentibus, ut per (a) De polu aquæ calidæ in Sabbato mentionem facit
manentes illas assequi possent. Hospites igitur erant, Justinus Dial. cum Tryphouc p . 246 ; hic auler de quoli
Bon qnod patriam non haberent, sed quod sempiter - diano usu agitur.
 667 S. JOANNIS CIIRYSOSTOM ARCHIEP. CONSTANTINOP. 658
maleriæ eum longis lignis stringunt, idque non per el victima : tu ipse et allare , et sacerdos, et victima
longa interstitia , sed per modica, ut compages lale - cs. Ubicumque enim fueris, poles erigere allare , si
rum tutior sit ob lignorum frequentiam . Idem ipse sobriam modo voluntatem afferas, nec te aut locus
quoque facilo , et sicutilli ligaminibus ligneis (a), ila aut tempus impedit, sed etiamsi nec genua flectas ,
lu sæcularibus negotiis precationes crebras interpo - nec peclus tundas, nec manus ad cælum tendas, si
nens, vitam luam hoc pacto munias. Quod sifeceris, mentem solum afferas fervidam , nihil libi ad preca
eliamsi plurimæ procellæ ingruant, sive lentationes , tionem deerit. Licel etiam mulieri colum tenenti aut
sivemestitiæ , sive cogitationesmolestx , sive quidvis telam Icxenti mente suspicere in cælum , et ardenti
aliud, nihil dejicere poterit domum lam crebris pre - pectore Deum invocare : licet etiam viro in foro ver
santi aut iter facienti altenle precari : alteri itidem
potest ut homo sæcularis, forensibus negotiis affixus, in officina sedenti ac coria suenti animam ad Domi
tribus horis diei precetur, et ad ecclesiam curral ? num erigere : licet servo obsonanti, ac sursum deor
Polesi, et facile est ; licet enim ad ccclesiam currere sum cursitanti, vel in culina ministranti, si non licet
non sit commodum , potest inibi in foro curiæque adire ecclesiam , precationem intentam ex imo pectore
vestibulo hærens nibilominus precari : ad hoc enim ciere. Non pudet loci Dcum : unum postulat, men
mente magis opus est quam voce, animi contentione lem ferventem animamque modestam . Et ut scias non
magis quam manuum extensione : niec lam refert habitu aut locorum temporumve opportunitate esse
quo corporis habitu id facias , quam quo animæ affe- opus, sed animo probo ac vigili, Paulus supinus in
clu : quandoquidem et ipsa Anna non ob intensam carcere jacens, non ercclus slans ( neque enim com
vociferationem , sed ob internum cordis clamorem pes lignea permittebat), quoniam magna alacritate
exaudita est. Dicit cnim Scriptura, Vox ejus non au - precabalur jacens, carcerem concussit, ejusque fun
diebatur, et Dominus exaudivit eam (1. Reg. 1. 13. damenta commovit, et custodem terruit, ac mox in
19). Hoc et alii multi sæpe fecerunt, et clamante iliatum ad mysteria sacra perduxit (Act. 16 ). Rursum
intus magistratu , minante, exasperato, furente, ipsi Ezechias ille non erectus slans neque genibus flexis ,
pro foribus curiæ stantes, postquam se sacro signo sed supinus in lecto cubans ob infirmitatem , versa ad
munissent, et pauca in animo precati, intrngressi ad parietem facie, quoniam ardenter et temperanti animo
eum mutaverunt hominem , ac mitigaverunt, et man- Deum invocavit, sententiam adversus se latam revo
suelum ex aspero reddiderunt : neque illis aut locus, cavit, magnam sibi gratiam conciliavit, ct in pristinam
aul tempus, aut silentium ad precandum fuit impedi- restilutus est sanitatem (4. Reg. 20) . Nec solum ma
mento . gnis et sanctis viris hoc contigisse videas, sed malis
6 . lloc etiam tu facilo : ingemisce amare , in me etiain . Nam el latro ille , non sians in oratorio, aut
moriam revoca lua peccata , suspice in cælum , dic genua flectens, sed in cruce distensus, paucis verbis
in menle, Miserere mei, Deus, el absolvisti precatio - regnum cælorum impetravil (Luc. 23 . 12 . 43 ) : alius
nem . Qui enim dicit, Miserere, confessionem offert, et in lacum canosum conjeclus, alius in foveam bestiis
peccatum suum agnoscit : lapsorum enim est miseri- obiectus , alius celi alvo conclusus, invocato Deo
cordiam requirere. Qui dicit, Misereremei, remissio - mala instantia discusserunt, divinamque sibi conci
nem deliciorum accepit : qui enim misericordiam liarunt benevolentiam . Hoc sermone horlor ut conti
consequulus est, non punitur. Quidicit, Miserere mei, nue frequentetis ecclesias, el domicum magna quiete
regnum cælorum oblinuil : quem enim Deus mise- precemini per orium , genua Arctentes, manusque at
ralur, non a pena solum liberal, scd futurorum etiam lollentes : quod si lempus aut locus nos in multitudine
bonorum possessione dignalur. hominum deprehendal , non est ob hoc a consuetis
Procul a lemplo habitare an excusel non accedentes ; orationibus cessandum , sed ita ut vestram caritatem
ubique orare possumus. — Ne igitur excusationes quæ - monui, precamini et invocale Deum , certinihilominus
ramus dicendo non esse propinquam precationis tali precatione optata vos impelraluros. Non hæc ideo
ædem : nos enim ipsos , si sobrii fuerimus, templa dixi ut applaudatis et laudelis, sed et opere ea pric
Dei facil gratia Spiritus, lit magna undique nobis stelis, utque lam nocturnum quam diurnum et ope
precandi facultas adsil. Neque enim talis est apud randi tempus volis ac precationibus occupetis. Quod
nos divinus cullus, qualis quondam apud Judæos erat si res nostras sic disposuerimus, et præsentem vilam
inullum habens sensibilium ceremoniarum , multaque luto transigemus , et cæleste regnum assequemur :
operatione indigens. Illic precaturum oportebat ad quo nobis omnibus pervenire dctur, gratia et beni
lemplum ascendere, turturein emere, ligna el ignem gnilale Domini nostri Jesu Christi, per quem el cum
ad manus habere, arrepio cultro allari assistere, alia - quo Patri gloria, simul cum sancto Spiritu , nunc es
que multa præcepta perficere : hic nihil tale , sed semper, et in sæcula sæculorum . Amen .
- ubicumque fueris, prästo libiest et allare, el culter,
(a) Quæ sint illa ligamina, multis explanavimus, et non
testimonio tantum Hieronymi, sed etiam exemplo quodam
ex ruderibus petito confirmavimus in libro Antiquitatis ex
planatæ er schematibus illustratæ , Tom . 3, p. 310 , quæ
ni fallor, lectu digna s'int.
 667 DE ANNA SERMO IV.
τικές πράξεις απάσας, καθάπερ ιμαντώσεσι τισι νοιαν δε μόνον επιδείξης θερμήν, το πάν απήρτισας
ξύλων, τη συνεχεία των ευχών διαλαμβάνων, πάντο- της ευχής. "Έξεστι και γυναίκα ελακάτην κατέχου
θέν σου περίφραξον την ζωήν. "Αν τοίνυν ούτω ποιής, σαν, και ιστουργούσαν αναβλέψαι εις τον ουρανόν τη
κάν μυρίοι πνεύσωσιν άνεμοι λοιπόν , καν πειρασμοί, διανοία , και καλέσαι μετά θερμότητος τον Θεόν » έξ
κάν αθυμίαι, κάν λογισμοί τινες αηδείς, καν ότιoύν εστι και ανθρωπον εις αγοράς εμβάλλοντα, και καθ'
επέλθη δεινόν, ου δυνήσεται καταβαλείν την οικίαν εαυτόν βαδίζοντα ευχάς ποιείσθαι εκτενείς και έτερον
εκείνην πυκναίς ούτως ευχαίς συνδεδεμένην. Και πώς επ' εργαστηρίου καθήμενον και δέρματα βάπτοντα,
δυνατόν, φησίν, άνθρωπον βιωτικών, δικαστηρίων την ψυχήν αναθείναι προς τον Δεσπότην έξεστιν οί
προσηλωμένων, κατάτρείς ώρας εύχεσθαι της ημέρας, κέτη, και ώνουμένω, και αναβαίνονται και καταβαί
και εις εκκλησίαν εκτρέχειν ; Δυνατόν, και σφόδρα νoντι, και μαγειρείω παρεστώτι, όταν μή δυνατόν εις
εύκολον: καν γάρ εις εκκλησίαν δραμείν μή ράδιον, εκκλησίαν έλθείν, ευχήν ποιείσθαι εκτενή και διεγη
εστώτα εκεί προ των θυρών, και το δικαστηρίου γερμένην. Ουκ επαισχύνεται τόπον ο Θεός • εν ζητεί
προσηλωμένον εύξασθαι δυνατόν ουδέ γάρ ούτω φω- μόνον , διάνοιαν θερμήν, και ψυχήν σωφρονούσαν.
νής χρεία, ως διανοίας, ουδε εκτάσεως χειρών, ως και ένα μάθης, ότι ου σχήματος χρεία και τοπων
συντεταμένης ψυχής, ουδέ σχήματος, αλλά φρονήμα- πάντως και καιρών, αλλά φρονήματος γενναίου και
τος· έπει και η "Αννα αύτη, ουκ επειδή λαμπράν και διεγηγερμένου , ο Παύλος ύπτιος επί του δεσμωτηρίου
μεγάλην αφήκε φωνήν 8, διά τούτο ηκούετο, αλλ' κείμενος , και ουκ ορθός εστώς (ού γάρήφίει το ξύλον,
επειδή μεγάλα ένδον κατά την καρδίαν εβόα . Η φω- και τους πόδας εδέδετο), επειδή μετά προθυμίας ηύ
νή γαρ αυτής ουκ ήκουετο, φησί, και εισήκουεν ξατο κείμενος, το δεσμωτήριον έσεισε , και τα θεμέ
αυτής ο Θεός. Τούτο και άλλοι πολλοί πολλάκις λια διασάλευσε ο, και τον δεσμοφύλακα έδησε , και
εποίησαν, και βοώντος του άρχοντος ένδοθεν , απει- προς την ιεράν μετά ταύτα μυσταγωγίαν εχειραγώ
λούντος, διατεινομένου , μαινομένου , προ των θυρών γησε. Πάλιν ο Εζεκίας ουκ ορθός εστώς, ουδέ γόνατα
εστώτες σφραγισάμενοι, και ολίγα ρήματα κατά κλίνας, αλλ' ύπτιος επί της κλίνης κείμενος διά την
διάνοιαν ευξάμενοι, εισελθόντες μετέβαλον αυτόν και αρρωστίαν , στρέψας εαυτόν επί τον τοίχον , επειδή
επράϋναν, και ήμερον εξ αγρίου κατέστησαν και ου - τον Θεόν θερμώς εκάλεσε και μετά ψυχής σωφρο
δεν ούτε από του τόπου , ούτε από του καιρού , ούτε νούσης, και απόφασιν εξενεχθείσαν ανεκαλέσατο, και
από της σιγής προς την ευχήν ταύτην ενεποδίσθησαν. πολλήν έπεσπάσατο την εύνοιαν, και προς την προ
ς'. Τούτο δή και συ ποίησον στέναξον πικρώς, ανα τέραν επανήλθε υγείαν. Ουκ επ'ανδρών δε αγίων και
μνήσθητι των αμαρτημάτων των σων, ανάβλεψον εις μεγάλων μόνον, αλλά και επί πονηρών τούτο ίδoι τις
τον ουρανόν , είπε κατά διάνοιαν• Ελέησόν με, ο Θεός , αν συμβαίνουν. Και γάρ ο ληστής, ουκ εν οίκω στάς
και απήρτισταί σου η ευχή. Ο γάρ ειπών, Ελέησον, ευκτηρίω, ουδέ γόνατα κλίνας, αλλ' επί του σταυρου
εξομολόγησιν επεδείξατο, και των οικείων αμαρτημά- τεταμένος , από ρημάτων ολίγων της βασιλείας των
των ( 738) επέγνω και των γαρ ημαρτηκότων εστι το ουρανών επέτυχεν · άλλος έν βορβόρω και λάκκω
ελεείσθαι. Ο ειπών, Ελέησόν με, συγχώρησιν έλαβε άλλος (739] εν λάκκω και θηρίοις,έτερος εν αυτή του
των πεπλημμελημένων· ο γάρ ελεηθείς ου κολάζεται. κήτους τη νηδύϊ, τον Θεόν παρακαλέσαντες, τα επικεί
“ Ο ειπών, ελέησόν με, βασιλείας έτυχεν ουρανών: μενα άπαντα διέλυσαν, και την άνωθεν εύνοιαν επ
ον γάρ ο Θεός ελεήσει, ου κολάσεως απαλλάττει μό εσπάσαντο. Και ταύτα μεν λέγων, παραινώ συνεχώς
νον , αλλά και των μελλόντων αγαθών αξιοί. ταϊς εκκλησίαις επιχωριάζειν , και εν οικία μετά
Μη τοίνυν προφασιζώμεθα λέγοντες, ώς ουκ έστι πολλής ησυχίας εύχεσθαι, και κατά σχολήν γόνατα
πλησίον ευκτήριος οίκος: ημάς γάρ αυτούς, εάν νήφω κλίνοντας, και τας χείρας ανατείνοντας· ει δε ή διά
μεν, ναούς εποίησε του Θεού του Πνεύματος η χάρις, καιρόν, ή διά τόπον αποληφθείημεν μεταξύ πολλών
ώστε πολλή πάντοθεν ημίν η ευκολία. Και γάρ ου ετέρων, μή διά τούτο τάς συνήθεις απολιμπάνειν ευ
τοιαύτη ημών η λατρεία , οία παρά Ιουδαίοις το πρό- χάς, αλλά τούτον τον τρόπον, όνπερ είπον προς την
τερον ήν, πολύ το αισθητόν έχουσα , και πολλής δεομένη υμετέραν αγάπην, εύχεσθε και παρακαλείτε τον Θεόν,
πραγματείας. Εκεί μέν γάρ τον ευχόμενον και εις το ως ουδέν έλαττον παρά ταύτην εξοντες την ευχήν.
Ιερόν αναβήναι έδει, και τρυγόνα πρίασθαι, και ξύλα Ταύτα είπον, ουχ ίνα κροτήσητε και θαυμάσητε,
και πυρ μεταχειρίσαι, και μάχαιραν λαβείν, και το άλλ' ίνα διά των έργων αυτά επιδείξησθε, και τον
βωμό παραστήναι, και πολλά έτερα διανύσαι επιτά- καιρόν τον της νυκτός και τον της ημέρας, και τον
γματα ενταύθα δε ουδέν τοιούτον, αλλ' όπουπερ αν της εργασίας 1 καιρόν εν ευχαίς και δεήσεσι διαλαμ
ής, το θυσιαστήριον έχεις μετά σαυτού, και την μά- βάνοντες. "Αν ούτω τα καθ' εαυτούς οικονομώμεν, και
χαιραν, και το ιερείον, αυτός ών συ και ιερεύς, και τον παρόντα μετά ασφαλείας διανύσομεν βίον , και
θυσιαστήριον , και ιερείον. " Όπου γάρ αν ής, δύνασαι της βασιλείας των ουρανών επιτευξόμεθα • ης γένοιτο
στήσαι τον βωμόν , προαίρεσιν νηφουσαν επιδειξάμε- πάντας ημάς επιτυχείν, χάριτι και φιλανθρωπία του
νος μόνον , και ουδέν κωλύει τόπος , ουδέ εμποδίζει Κυρίου ημών Ιησού Χριστού , δι' ου και μεθ ' ου το
καιρός, αλλά κάν γόνατα μη κλίνης, κάν μή στηθος Πατρί ή δόξα, άμα των αγίω Πνεύματι, νυν και αεί,
τύψη, και τας χείρας εις τον ουρανόν ανατείνης , διά- και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.

a Colbertini et Reg. μεγάλην είχε φωνήν. • Reg. εσάλευσε.

* Reg. unus, ('olb . unus xatériel d Reg. el Colb. unuς ημέρας ποιείν εργασίας.
C %9 S . JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP . 610
ΛΟΓΟΣ Ε'. αισθάνεται του καιρού της εορτής, κάν πάσαν την
πόλιν ίδη χορεύουσαν, αλλά τοσούτω μάλλον οδυνάτα:
Προς τους εν εορταϊς μόνον συναγομένους, και τι και δάκνεται, όσο και τους μεν άλλους ορά εν απο
λαύσει , εαυτόν δε εν απορία · ο δε πλουτων και τρυ
ποτέ εστιν εορτής και προς τους εγκαλούντας
τη του Θεού προνοία , διά το πλουσίους είναι φών, και στολάς καθ' εκάστην αμείβειν έχων, και
και πένητας εν τω βίω » και ότι χρησιμώτατον πολλής απολαύων ευημερίας , κάν μή παρή καιρός
ή πενία και ότι πλούτου πλείονα ηδονήν έχει
πανταχού και ασφάλειας και εις την "Ανναν . εορτής, εορτάζειν νομίζει ούτω δή και επί των
πνευματικών πραγμάτων, ο μεν εν δικαιοσύνη ζών
α'. Μάτην, ώς έoικε , τους τη προτέρα συνάξει παρα και κατορθώμασι, κάν μή παρούσης εορτής, εορτήν
γενομένους ημίν παρεκαλέσαμεν , πείθοντες μένειν άγει, την καθαράν ηδονήν καρπούμενος την από του
επί της οικίας της πατρώας , και μη μετά των εν συνειδότος· ο δε εν αμαρτία και πονηρία και τρεφό
εορτή μόνον ημιν φαινομένων εφίστασθαι και αφ- μενος, και πολλά κακά συνειδώς εαυτώ, και παρου
ίστασθαι πάλιν μάλλον δε ου μάτην. Ει γάρ και μη- σης εορτής, ανέορτος μάλιστα πάντων εστίν. " Ωστε
δείς τούτων επείσθη τοις λεγομένοις , αλλ' ημίν και έξεστιν ημίν , αν εθέλωμεν , καθ' εκάστην ημέραν
μισθός απήρτισται, και τα της προς τον Θεόν απο- εορτήν άγειν, αν αρετής επιμελώμεθα, κα
λογίας πεπλήρωται. Διόπερ τον λέγοντα, κάν προσέχη ειδος ημών εκκαθαίρωμεν. Τί γάρ ή παρελθούσα
τις, κάν μή προσέχη, τα σπέρματα χρή καταβάλλειν, σύναξις της παρούσης πλεονεκτεί ; ή ούχι των θορύβω
και το αργύριον κατατιθέναι, ίνα μηκέτι προς αυτόν, και τη ταραχή μόνον, άλλω δε ουδενί ; " Οταν γαρ και
αλλά προς τους τραπεζίτας ο λόγος ή τω Θεώ. “Ο δή ή των αγίων μυστηρίων απόλαυσις, και ή των άλλων
και ημείς εποιήσαμεν, ελέγξαντες , επιτιμήσαντες, των πνευματικών κοινωνία , οίον ευχής λέγω , και
παρακαλέσαντες , νουθετήσαντες. Και γάρ του την ακροάσεως , και ευλογιών, και αγάπης, και των άλλων
ουσίαν κατεδηδοκότος υιού , και προς την πατρικήν οί απάντων, ή αυτή και σήμερον ή, ουδέν έσται ελάττων
κίαν επανελθόντος άνεμνήσαμεν, και την ταλαιπω εκείνης αύτη η ημέρα , ούτε υμίν, ούτε εμοί τω λέ
ρίαν άπασαν, και τον λιμον, και την αισχύνην, και τα γοντι. Οι γάρ τότε ημών ακούσαντες, ούτοι και νυν
ονείδη και τα άλλα, όσα επί της αλλοτρίας υπέμεινε, ακούσονται οι δε μή παρόντες νυν, ουδε τότε παρ
προσεθήκαμεν, το παραδείγματι τούτω σωφρονιστέ ήσαν, ει και εδόκουν παρείναιτω σώματι ουκ ακού .
ρους ποιήσαι βουλόμενοι και ουδέ ενταύθα τον λόγον ουσι νυν μάλλον δε ουδε τότε ήκουον · ου μόνον δε
εστήσαμεν, αλλά και την του πατρός φιλοστοργίαν ουκ ήκουον, αλλά και τοις [ 741] ακούουσιν ηνώχλουν,
περί αυτούς επεδειξάμεθα, ουκαπαιτήσαντες αυτούς θόρυβον και ταραχήν εμπoιoύντες. " Ωστε ίσον εμοί το
της βιθυμίας ευθύνας, αλλ'υπτίαις τούτους δεξάμενοι θέατρον και τότε και νυν, και ο των ακροατών σύλ
(740) ταις χερσί , και συγγνώμην δόντες υπέρ των λογος , ο αυτός, και ουδέν ούτος ελάττωνεκείνου.'Αλλ ',
πεπλημμελημένων, και την οικίαν ανοίξαντες, και ει δει τι και θαυμαστόν ειπείν, έχει το πλέον ούτος
την τράπεζας παραθέντες , και στολήν αυτούς περι εκείνου , όσο και ατάραχος και διάλεξις, και αθόρυβος
βαλόντες την από της διδασκαλίας , και την άλλη, η διδασκαλία , και μετά τιλείονος συνέσεως ή ακρόασις,
άπασαν παρασχόντες αυτοίς θεραπείας. Εκείνοι δε ουδενός ημών την ακοήν ενοχλούντος θορύβου .
τον υιόν εκείνον ουκεμιμήσαντο, ουδέ κατέγνωσαντης β'. Ταύτα δε λέγω, ουκ ατιμάζων το πλήθοςτων τότε
έμπροσθεν αναχωρήσεως , ουδε έμειναν επί της πα- συλλεγέντων , αλλά πείθων υμάς μη στυγνάζειν,
τρώας οικίας, αλλ' άπε πήδησαν πάλιν. Υμέτερον μεν μηδε κατηφιαν διά την ολιγότητα των νυν συλλεγέν
ούν είη, υμών των αεί μεθ' ημών όντων, επαναγαγείν των ενταύθα. Ου γαρ δή σωμάτων πλήθος βουλόμεθα
αυτούς, και πείσαι κοινωνείν ημίν της καθ' εκάστην επί της εκκλησίας οράν, αλλά ακροατών πλήθος. Έπει
σύναξιν εορτής. Ει γάρ και η Πεντηκοστή παρήλθεν, ούν οι αυτοί δαιτυμόνες και τότε και νυν ημίν πάρ
αλλ' η εορτή του παρήλθε · πάσα γαρ σύνοδος εορτή. εισι, μετά της αυτής προθυμίας και σήμερον την
Πόθεν δηλον τούτο; 'Απ' αυτών των του Χριστού εστίασιν υμίν παραθήσομαι , επί την υπόθεσιν επαν
δημάτων, δι' ών φησιν: " Όπου αν ώσι δύο ή τρείς ελθών , ήν και της εορτής καιρός διέκοψεν. " Ωσπερ
σιοηγμένοι εις το εμόν όνομα, εκεί είμι εν μέσω γάρ της Πεντηκοστής παρούσης, άκαιρον ήν, αφέντας
αυτών . "Όταν δε ο Χριστός εν μέσω ή των συνειλε - λέγειν περί των δοθέντων ημίν κατ' εκείνον τον και
γμένων, ποίαν ετέραν ζητείς απόδειξιν εορτής ταύτης ρόν αγαθών, της ακολουθίας της προτέρας έχεσθαι·
μείζονα ; ούτω νυν της Πεντηκοστής παρελθούσης, εις καιρόν
την ακολουθίαν της ιστορίας αναληψόμεθα , επί της
"Οπου διδασκαλία και ευχαι , όπου πατέρων ευλο κατά την "Ανναν υποθέσεως εχόμενοι 4. Ουδέ γάρ ει
γίαι και θείων νόμων ακρόασις, όπου σύνοδος άδελ πολλά τα ειρημένα χρή σκοπείν, και εν πολλαίς ημέ
φών και γνησίας αγάπης σύνδεσμος, όπου προς Θεόν ραις , αλλ' ει προς το τέλος ήλθομεν της υποθέσεως.
ομιλία, και Θεού πρός ανθρώπους διάλεξις, πώς ουκ Και γάρ οι θησαυρόν ευρόντες, κάν μυρία λάβωσιν
αν είη εορτή και πανήγυρις; Τας γάρ εορτάς ου το εκείθεν χρήματα, ου πρότερον αφίστανται, έως αν το
πλήθος , αλλ' ή αρετή των συλλεγομένων ποιείν εί πάν εξαντλήσωσιν ου γάρ το πολλά λαβείν, αλλά το
ωθεν· ουχ ή πολυτέλεια των ιματίων, αλλ' και της ευ μηδέν αφεϊναι , τούτο μάλιστα αυτούς ανακτάσθαι
λαβείας καλλωπισμός • ουχ ή δαψίλεια της τραπέζης, πέφυκεν. Ει δε οι περί τα χρήματα μαινόμενοι τοσ
αλλ' ή της ψυχής πρόνοια. Εορτή γάρ μεγίστη, συν αυτη περί τα απολλύμενα και μη μένοντα κέχρηνται
ειδος αγαθόν. Και καθάπερ επί των έξωθεν πανηγυ
ρεων, ο μεν μήτε ιμάτιον έχων περιβαλέσθαι λαμ.
δαψιλεστέρας απολαύσαι τραπέζης, αλλ' 8 Colberlini ερχόμενοι. Infra Savil. οι θησαυρών ανορύτ.
εν πενία και λιμη ζών και τοίς εσχάτους κακούς, ούκ τοντες εν τω κόσμω.
 DE ANNA SERMO V. 610
SERMO V. eget; dives vero delicatus, mulatoriis vestibus abune
Adirrius eos quitantum in ſeslis conveniunt, el quid . dans, et in summa prosperitale vivens , etiam extra
nam sil ſistum ; item adversus eos qui incusant divi festa tempora festum agere sibi videtur : ita et in spi -
nam providentiam , eo quod in hac vita quidam sint ritualibus rebus usuvenit : qui vivit in justitia el ope
diviles, quidam pauperes : quod pauperlas utilissima ribus bonis, vel absque festo festum agil , sinceram
voluplalem ex bona conscientia percipiens : qui vero
sil, el guod paupertas plus voluptatis ac securilalis in peccato cl malilia degit , multorum malorum sibi
ubique habeat, quam divitiæ ; ilemque de Anna.
co .scius, etiam cum festum est,lam ſesto caret quam
1. Frustra , ut videlur, eos qui præcedentiadfuerunt quimaxime. Quapropter licet nobis , si velimus, per
colectæ , horlatisumus, ut in paterna domo perma singulos dies festum habere, si virtutem exerceamus,
nerent, el non una cum iis , qui festis diebus solum et conscientiam purificemus. Quia enim re prælerila
hic se sistunt, accederent ad nos , ac rursum decede collecta hac præsenli est polior ? annon lumullu lan
rent : imo vero non frustra . Nam etsi nemini ex eis tum et strepitu , nullaque re alia ? Quando enim et
persuasum esset oratione nostra , nobis tamen merces sanctorum mysteriorum perceptio , et aliarum spiri
integra manet, plenamque habemus apud Deum de- toalium rerum communio , pula precationum , con
ſensionem . Quamobrem oportet concionatorem , etiam - cionis, benedictionum , caritatis , cxlerorumque om .
si nemo allendat , semina jacere, et pecuniam depo - nium eadem est etiam hodie, nulla in re hic dies
nere , ut postea Deus non ab illo , sed a numulariis superalur ab illa , quantum vel ad vos vel ad me
rationem reposcat. Quod sane etiam nos fecimus, concionantem altinel. Nam qui lunc nos audiebant ,
arguendo, increpando , obsecrando, admonendo. In hi nunc quoque audituri sunt; et qui nuncabsunt, ne
hue enim vobis commemoravimus filium illum pater lunc quidem aderant, etiamsi corpore adesse vide
narunifacultatum absumptorem , landem ad paternam rentur :non audiuntnunc; imo tunc minus audiebant;
domum postliminio reversum , universamque ejus
miscriam , famem , dedecus, opprobria , et quidquid strependo molesti erant. Quapropter el lunc el nunc
apud extcros perlulit, adduximus in mediuın , ul hoc æquale mihi est theatrum , idemquc auditorum con
excmplo ad sobrietalem vos redigeremus : neque bic ventus, nec ulla in re allero hic inferior. Imo, simi
sermonem finivimus, verum etiam paternam erga cos rum aliquid dicere permittitis, hic illo est præstantior;
pielalein exhibuimus, non negligentiæ pænas exigen quod sine strepitu sil sermo, etsine lumultu doctrina,
les, sed siipinis manibus eos excipientes, veniam de et cum majore intellectu auscultatio , nullo lumullu
hiclorum concedentes, aperta domo mensam appo - auditum nostrum interrum e .

nenles, doctrinae amictu eos amicientes , cæteramque 2. Paucite cuditoru ne contristel. – Hæc autein
Paucilas auditorum
omnem curain ipsis adhibentes. Illi aulem filium dico , non quod contemnam multitudinem illius con
illuin non sunt imitali , nec eos relicti cælus pæni ventus, sed ut vobis persuadeam ne doleatis , nere
luit, neque in paterna domo manserunt, sed denuo contristemini ob paucitatem corum , qui nunc huc
abscesserunt. Veslrum igitur essel, vestrum , inquam , convenerunt. Non enim corporum , sed auditorum
quiseinper nobiscum estis, reducere ipsos,persuade multitudinem in ecclesia requirimus. Quandoquidem
reque ul nobiscum per singulas collectas velint ſesli igitur iidem convivæ qui innc , eliani nunc nobis
esse participes. Quamvis enim Pentecoste præteriit, adsunt, pari alacritate hodie quoque convivium vobis
festum tamen non præteriit ; omnis enim conventus exhibebo , ad argumentum reversus, quod nobis fe .
festum est . Unde hoc palet ? Ex ipsis Christi verbis, stivitatis lempus interrupit. Quemadmodum enim in
dicentis : Ubicumque fuerint duo vel tres congregati in Pentecoste ' intempestivum erat, omissa beneliciorulis
meo nomine, ibi sum in medio eorum (Malth . 18. 20 ). per id tempus in nos collaborum commemoratione ,
Quoties autem Christus interest in medio cælus, quod inceptum antea contextum continuare : ita nunc ex
majus quæris ſustiargumentuna? acta Pentecoste, opportunehistoriam in manusresun
Festorum ornatus reri. - Ubi sacra doctrina et plam prosequemur , pristinum de Anna argumentuny
preces, ubipatrun benedictiones cl divinæ legis alle Tractaluri. Non enim spectandu:n quam multa jau
ditorium , ubi conventus fratrum ,germanæqne carita dicta sint, sed utrum ad finem bujus argumenti per
lis vinculum , ubi cum Deo colloquium , el Dei cum venerimus. Nam et qui thesaurum invenerunt, licer
hominibus sermo, qui fieri potest ut ibi non sit ſesta plurimas inde capiant divitias , non prius absistunt
celebritas? Festa enim non multitudo convenientium quam lotuni exhauserint, ut quosnon tam juvatmulla
facere solet, sed virtus ; non sumptuosus vestilus, sed accepisse , quam nihil reliquum fecisse. Quod si ii
pietatis ornatus ; non mensä lautitia , sed cura anime. Colb. duo et Reg ., Pentecosle.Sic infra etiam legitur.MO
rel., Mesopentecoste , in utroque loco . qua ducti omnium
Maximum enim festum est conscientia bona. El sicut Mss. auctoritate lectionem mutaviinus, suadente etiam loco
illo supra paulo post inilium , Quimis eniin Pentecoste præ
in externis celebritatibus is qui nec vestem habel , teriit , qao innuitur hic legeudum esse in secundo loco ,
qua induatur, splendidam ,nec mensam , qua fruatur, eracla Pentecosle. Mesopentecoste autem erat feria quarta
laulam , sed vivil in paupertale , fame, extremaque hebdomadis quartæ post Pascha ; sic dicta , quia medium
spatium occupabat Pascba juter et Pentecosten . De illa
miseria , non aflicilur festo die, cliamsi universam plura Cangius in Glossario Græco . Taferiori ævo frequen
urbem choreas agere videat, sed eo magis angiturac hiclissime biec vox occurrit. Aliquis ergo imperilus librarius
dolet quod alios in deliciis videar, dum ipse omuibus Præf.Mesopentecosten
Tomihujus, $ temere
!l. induxit . Adde qua diximus io
671 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 673
qui in pecunias insaniunt,lanlo rerum periturarum nec Deum esse sic affectum oporlet, cum erga honiines
mansurarum lenenturstudio ,multo magis hoc nos in di- multi sic affecti sint. Sæpe enim qui germanos libe
vinis facere thesauris oportet, nec prius absistere quam ros habemus, si vel inviti eos läserimus, a nobis
totum hoc quod ibi videmus exhauserimus.Dixiautem , ipsis panas reposcimus : el erga amicos idem facere
quod ibi videmus, quia universum exhaurire non da- solemus. Quod si amicos aut filios offendere multo
lur. Fons enim est perenniler manans divinarum vis gravius putamus quam pænas luere, multo magis
sententiarum , numquam deficiens , numquam eva- erga Deum sic affici decet, et omni gehenna gravius
cuanda. ltaque ne deſaligemur: non enim de vulga - putandum est, aliquid fecisse quod illi displiceat.
ribus rebus nobis est oratio , sed de precatione, spe Talis eral bealus Paulus : propterea dicebat; Certus
nostra ; precatione per quam sterilis maler est facta , sum quod neque angeli, neque principalus, neque por
el numerosa prolis parens qui filiis carebal, el ex lestates, neque præsentia, neque ſutura , neque altitudo,
moerente låta ; per quam vitiosa reparabatur nalura, neque profundum , nec alia crealura poleril nos sepa .
causaque reserabatur matrix, el impossibilia fiebant rare a caritate Dei, quæ est in Christo Jesu Domino
possibilia . Quapropter omnia paulatim perscrutemur, nostro (Rom . 8 . 39. 40). Quin et sanctos martyres
singulas explicanles dictiones, utneminimuni quidein cum beatos vocamus, ob vulnera primum prædica
nos , quantum fieripotest, effugiat. Siquidem propler- mus ,mox ob præmia ; prius ob plagas, el lum de
ea duas integras dissertationes in duo sola ejus dicta muin ob coronas reposilas. Præmia enim propter
insumpsimus : primum , Confirmalum esl cor meum vulnera contingunt, et non vulnera propter præmia .
in Domino , et quod mox sequitur, Etallatum est cornu 3. Ærumnæ pro Christo toleralæ , sunt gratia , co .
meum in Deo meo (1. Reg. 2. 1). Consequenis igilur rona, merces. — Ila bealus quoque Paulus non lam
est hodie ad tertium venire. Quod vero hoc est ? Dic repositis sibi bonis, quam molestiis propter Christum
lalalum est os meum super inimicos meos : lælala sum perferendis gaudebal, clamabatque dicens, Gaudeo in
in salute lua . Animadvertile accuratam orationem : passionibus pro vobis (Col. 1. 24 ) : et iterum , Non
non dixit . Exaculum est os ineuin super inimicos solum aulem , verum el gloriamur in tribulationibus
mcos : non enim ad convicia et dicteria pricparalum (Rom . 5 . 3) : el rursum , Quoniam nobis donatum est
eral, non ad opprobria et accusationem , sed ad mo. a Deo, ul non solum in eum credamus, sed etiam pro
nitionem et consilium , ad correctionem et instructio - eo paliamur (Philipp. 1. 29). Est enim gratia vere
nem). Propterea non dixit , Exacula est lingua mea maxima, dignum censeri propter Christum aliquid
super inimicos meos, sed , Dilutatum est os. Relaxa- pali, el corona vere perfecta , el merces futura retri
tione, inquit, fruor: libere loqui possum : jam pudore butione non minor : el hoc noruntqui legitime ac
discusso ad libertatem redii. Ac ne nunc quidem mu- ſerveuler Chrislum diligere sciunt. Talis eral el hæc
lierem æmulam noninavit, sed simpliciter indefinita mulier, ardentissimum babens in Deum desiderium ,
nuncupatione , quasi quadam larva , tantæ tristiliæ et iguiluin ainorem : propterea dicebat, Lælala sum
causam abscondit. Non dixit , quod mullæ dicunt in salutari luo . Nihil enim ipsi fuit cum terra com
mulieres : Confudil eam Deus, dissiparit et dejecit mune, sed omne humanum auxilium despiciebat, et
sceleslam el arrogantem et magniloquam : sed sim eratSpiritus gratia sublimis, in omnibusque ad Deum
pliciter , Dilalulum est os meum super inimicos meos ; respiciebal, et ab urgentibusmolestiis illinc libcrari
lælala sum in salute lua. rogabat. Noverat enim , plane noveral, humana qui.
In salutari Dei lætari quid sil. ~ Vide quomodo dem , qualiacumque sint, dantium imitari naluram :
eamdem legem per lolam precationcm servat. Sicut nobis autem divino semper opus esse auxilio , si veli.
enini in principio dicebal, Confirmatum est cormeum mus ancoram in lulo firmare. Quapropter ad Deum
in Domino, exallatum est cornu meum in Deo meo, di semper confugiebat; el accepta gratia , quod Deus
lalatum est os meum super inimicos meos : ita et hic, ejus auctor essel, magis gaudebal, el gratias agens
Lælata sum in salute lua. Non simpliciter, lu salule, dicebat : Non est sanclus, ul est Dominus, et non es
sed , in salute tua . Non enim quoniam servata sum , jusius sicut Deus noster , el non est sanctus præter te
sed quoniam per te servala sum , propterea lælor et (1. Reg. 2. 2). Etenim irreprehensibile , inquit, judi
exsulio . Tales quippe sunt sanctorum animæ ; de Deo cium ejus, et incorrupla infallibilisque senleulia .
magis lætantur auctore munerum , quam de ipsis Ralio beneficentiæ a Deo non reposcenda ; pauper
muneribus : non enim propter dona ipsum , sed dona las artes invenil. - Vidisti gralæ animæ cogitatuni .
propler illum diligunt. Hoc servos gratos decel, hoc Non dixit intra se : Quid magnum , aut quid præ aliis
famulos beneficii memores, videlicet rebus suis omni- accepi ? Quod æmulae meæ jam dudum copiose con
bus præponere Dominum . Sic eliain nos affecti si- tigil, id ego vix landem magno conatu , et lacrymis,
mus : cum peccaverimus, non doleamus quia puni. et precibus, el supplicationibus impetravi. Sed quo
mur, sed quia Dominum offendimus : et si quod opus niam bene sentiebal de Dei providentia , rationem
bonum nostrum est, non gaudeamus propler regna beneficentiæ non reposcit a Domino, quod multi fa
coelorum , sed quia rem cælorum Regi gratam feci- ciunt, quotidie Deum in jus vocantes. Si viderio !
mus. Qui enim sane mentis est, offensam Dei magis hunc divitem , alium inopem , non desinuut adversum
timet, quam ullam gehennam , el placere Deo pluris ejus providentiam obloqui. Quid facis, o homo? De
æstimal, quam ullum regnum . Nec mireris si era conservo te judicare non sinit Paulus dicens, Nolile
 671 DE ANNA SERVO V . 672
τη σπουδή, πολλώ μάλλον ημάς επί των θείων θησαυ- κολάζομεν· και επί φίλων δε τούτο ποιούμεν . Ει δε
μων τούτο ποιείν χρή, και μη πρότερον αφίστασθαι, επί φίλων και υιών του κολασθήναι το λυπήσαι εκεί
έως άπαν το φαινόμενον εξαντλήσωμεν. Το φαινόμε- νους πολλώ χαλεπώτερον είναι νομίζομεν , πολλώ
νον δε είπον , επειδή πάντα εξαντλήσαι αμήχανον . μάλλον επί του Θεού ούτω διαχεϊσθαι γρή , και γεέν
Πηγή γάρ έστι διηνεκώς βλύζουσα των θείων νοημά- νης απάτης χαλεπώτερον είναι νομίζειν το ποιήσαι
των η δύναμις, ουδέποτε επιλείπουσα, ουδέ δαπανω τι των μη δοκούντων αυτώ. Τοιούτος ήν ο μακάριος
μένη . Μή τοίνυν αποκάμωμεν ουδέ γάρ υπέρ των Παύλος • δια τούτο έλεγε · Πεπεισμαι ότι ούτε άγ
τυχόντων ημίν ο λόγος , αλλά περί ευχής, της ελπίδος
τηςημετέρας ευχής δε, δι' ής ή στείρα μήτηρεγένε γελοι, ούτε αρχαι, ούτε δυνάμεις, ούτε ενεστώτα,
το, και πολύπαις ή άπαις, και η κατώδυνος εν ευθυ ούτε μέλλοντα, ούτε ύψωμα, ούτε βάθος, ούτε τις
μία δι' ήν ή πεπηρωμένη διωρθoύτo φύσις , και μήτρα κτίσις ετέρα δυνήσεται ημάς χωρίσει από της
αποκεκλεισμένη ανεύγνυτο, και τα αδύνατα δυνατά αγάπης του Θεού, της εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω
πάντα εγίνετο. Διό δή κατά μικρόν διερευνώμεθα ήμών. [743] Και ημείς δε τους αγίους μάρτυρας όταν
πάντα , καθ' εκάστην ησιν αναπτύξαντες 4 , ώστε μακαρίζωμεν, από των τραυμάτων πρότερον μακά
μηδε το μικρότατον ημάς , ως οίόν τε, παραδραμείν. ριζομεν, και τότε από των βραβείων από των πλη
Διά δή τούτο δύο διαλέξεις ολοκλήρους εις δύο ρήσεις γών, και τότε από τον αποκειμένων στεφάνων. Από
ανηλώσαμεν μόνας, είς τε την πρώτην τήν λέγουσαν, γάρ των τραυμάτων τα βραβεία , ουκ από των βρα
Εστερεώθη ή καρδία μου εν Κυρίω,[ 742 ]και την δευ- βείων τα τραύματα την αρχήν λαμβάνει και την
τέραν την μετ' εκείνην, Υψώθη κέρας μου εν Θεώ υπόθεσιν.
μου. Ακόλουθον δή σήμερον επί την τρίτην ελθείν. γ'. Ούτω και ο μακάριος Παύλος προ τωναποκειμένων
Τίς δε έστιν αύτη ; 'Eπλατύνθη στόμα μου επ'
εχθρούς μου, φησίν ' ευφράνθην εν σωτηρία σου. αγαθών επί τούς συμβαίνουσιν αυτώ διά τον Χριστόν
Προσέχετε τη ακριβεία της λέξεως . Ουκ είπεν: Ηκο λυπηρούς έχαιρε, και εβόα λέγων, Χαίρω εν τοις
παθήμασιν υπέρ υμών και πάλιν, ου μόνον δε ,
νήθη στόμα μου επ' εχθρούς μου · ου γαρ πρός λοι αλλά και καυχώμεθα εν ταϊς θλίψεσι και πάλιν ,
δορίας και σκώμματα παρεσκεύαστο, ου προς ονείδη
και κατηγορίαν , αλλά προς παραίνεσιν και συμ. " Οτι ημίν έχαρίσθη από του Θεού, ου μόνον το
βουλήν, προς διόρθωσιν και νουθεσίαν. Διά τούτο εις αυτόν πιστεύειν , αλλά και το υπέρ αυτού
ουκ είπεν, Ηκονήθη η γλώσσα μου επ' εχθρούς πάσχειν. Και γάρ όντως χάρις μεγίστη , το κατ .
μου, αλλ', 'Eπλατύνθη. 'Ανέσεως απέλαυσα , φησιν, αξιωθήναι διά Χριστόν τι παθείν, και στέφανος δε
ελευθεροστομείν δύναμαι. Νύν απεκρουσάμην την απηρτισμένος, και αμοιβή της μελλούσης αντιδόσεως
αισχύνην , προς παρρησίαν επανήλθον. Και ουδε ουκ ελάττων και τούτο ίσασιν όσοι γνησίως και
ενταύθα είπεν ονομαστί την γυναίκα την αντίζηλον, θερμώς φιλείν ίσασι τον Χριστόν. Τοιαύτη τις ην και
αλλά απλώς το της προσηγορίας αδιορίστω, καθάπερ ή γυνή αύτη , θερμόν έχουσα περί τον Θεόν πόθον,
προσωπεία κατέκρυψε την τοσαύτα λυπήσασαν. Ούκ και φίλτρων διακαές · διά τούτο έλεγεν, Ευφράνθης
είπεν, ο πολλαι λέγουσι γυναίκες : Κατήσχυνεν αυτήν εν σωτηρία σου. Ουδέν γάρ κοινον αυτή προς την
ο Θεός , κατέρραξε και κατέβαλε την μιαράν και αλα- γην ήν, αλλ' υπερεώρα ανθρωπίνης βοηθείας απάσης,
ζόνα και μεγαλήγορον " αλλ' απλώς , Eπλατύνθη και έπτερωτο τή του Πνεύματος χάριτι , και μετάρ
στόμα μου επ' εχθρούς μου ευφράνθην εν σω. σιος ήν, και προς τον Θεόν εν άπασιν έβλεπε, και των
τηρία σου. επικειμένων δεινών την λύσιν εκείθεν εζήτει. " Ήδει
"Ορα πώς τον αυτόν διατηρεί νόμον διά της ευχής γάρ, ήδει σαφώς, ότι τα μεν ανθρώπινα , οία αν ή,
απάσης. " Ωσπερ γαρ εν αρχή έλεγεν, Εστερεώθη ή μιμείται την φύσιν των δεδωκότων· δεί δε πανταχού
καρδία μου εν Κυρίω, υψώθη κέρας μου εν Θεό της άνωθεν ημίν ροπής, είγε μέλλομεν επ' άσφαλούς
μου, έπλατύνθη στόμα μου επ' εχθρούς μου ούτω
και ενταύθα , Ευφράνθην εν σωτηρία σου. Ούχ όρμεϊν b της αγκύρας. Διά τούτο και προς αυτόν εν
απλώς, εν σωτηρία, αλλ', Εν σωτηρία σου: Ου γάρ άπασι κατέφευγε , και λαβούσα την χάριν, επί τω
επειδή εσώθην , φησίν , αλλ' επειδή διά σου εσώθην, δεδωκότι μάλλον έχαιρε , και ευχαριστούσα έλεγεν :
διά τούτο χαίρω και αγάλλομαι. Τοιαύται των αγίων Ουκ έστιν άγιος, ώς ο Κύριος , και ουκ έστι δί
αι ψυχαί • των δώρων μάλλον χαίρουσιν επί τω δε καιος, ώς ο Θεός ημών, και ουκ έστιν άγιος πλην
δωκότι Θεώ· ου γάρ αυτόν διά τα αυτού φιλoύσιν, σου ."Αληπτος γάρ η κρίσις αυτού , φησί, καθαρά και
αλλ' εκείνα δι' αυτόν. Τούτο οικετών ευγνωμόνων, απαραλόγιστος η ψήφος.
τούτο δούλων ευχαρίστων , πάντων των εαυτών τόν Είδες ψυχής ευγνώμονος έννοιαν; Ου γαρ είπε προς
Δεσπότης τον εαυτών προτιθέναι. Ούτω, παρακαλώ,
και ημείς διακεώμεθα· κάν αμάρτωμεν, μή αλγώμεν, εαυτήν: Τί γάρ μοι μέγα γέγονε ; τί δε πλέον των
επειδή κολαζόμεθα, αλλ' επειδή παροξύναμεν τον άλλων; "Όπερ ή αντίζηλος πάλαι έλαβε και μετά πολύ
Δεσπότην κάν κατορθώσωμεν , μή χαίρωμεν διά την λήςτης δαψιλείας ,τούτο μετά πολύν χρόνον εγώ, μετά
βασιλείαν των ουρανών , αλλ' επειδή τρέσαμεν τω καμάτου , και δακρύων, και ικετηρίας, και δεήσεως ,
επειδή καλώςεπέπειστο περί
βασιλείατων ουρανών. Το γάρ νούν έχοντι γεέννης και πόνου πολλού. Αλλ'ουκ απαιτεί τον Δεσπότην ευθύ
της του Θεού προνοίας,
απάσης φοβερώτερον το προσκρούσαι Θεώ, ώσπερ και νας των γινομένων, και πολλοί των ανθρώπων ποιούσι,
βασιλείας
μή θαυμάσης ει επίποθεινότερον
απάσης •ο αρέσαι Θεώ. Και
του Θεού ουτω διακείσθαι γρή , καθ' εκάστην ημέραν τω Θεώ δικάζοντες. Κάν ίδωσι
όπου γε και επ' ανθρώπων ούτω πολλοί διάκεινται τον μέν πλουτουντα, τον δε πενόμενον, μυρίους κατά
Υιούς γούν έχομεν πολλάκις γνησίους· κάν άκοντες της προνοίας αυτού κινούσε λόγους . Τί ποιείς, όν
αυτούς διαθωμέν τι κακόν, εαυτούς τιμωρούμεθα και θρωπε ; Το συνδούλω δικάζειν σε ουκ αφήκε Παύλος
• Reg . αναπτύσσοντες, et sic etiam Colb. unus. b Colb . el Reg. ópusąv.
PATROL. GR. LIV .
 S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP . 674
63
ούτω λέγων · " Ωστε μή προ καιρού τι κρίνετε, έως διά του βίου παντός αδεώς απολαύει των ναμάτων
αν έλθη ο Κύριος · και τον Δεσπότην εις δικαστήριον τούτων, ως επί πηγάς μέλιτος,[ 745] ούτως επί τας των
έλκεις, και λόγον απαιτείς των πεπραγμένων, και ου υδάτων τρέχων πηγάς, και ειλικρινή και καθαράν
φρίττεις , ουδε δέδοικας ; Και ποίας τευξη συγγνώμης, εκείθεν καρπούμενος την ηδονήν. Τί δε ή του πυρός
ποίας δε απολογίας , είπέ μοι, τοσαύτας μέν της προ- φύσις; ουχί μυρίων αναγκαιοτέρα θησαυρών και πλού.
νοίας αυτού καθ' εκάστην ημέραν και ώραν αποδείξεις του παντός ανθρωπίνου ; Και ούτος πάλιν εξ ίσης
λαμβάνων, από δε της κατά τον πλούτου και την πε- πλουσίω και πένητι πρόκειται της χρείας ο θησαυρός .
νίαν δοκούσης ανωμαλίας είναι καταψηφιζόμενος τηςεν "Η δε παρά του αέρος γινομένη τους σώμασιν ημών
άπασινευταξίας, και ταύτα αδίκως ;[744] Ει γάρ μετά ωφέλεια, και το φως της ακτίνος , άρα τοις μεν ευπό
της προσηκούσης γνώμης, και πεπονημένης διανοίας ροις πλέον , τοις δε πένησιν έλαττον παραγίνεται, κα
και ταύτα εξετάζειν ήθελες, εί και μηδέν έτερον ήν το κείνοι μεν τετρασιν, ούτοι δε δύο μόνον καθορώσιν
συνιστών την του Θεού πρόνοιαν , ο πλούτος και η αυτό οφθαλμοίς ; Αλλ' ουδε τούτο αν έχουν τις ειπείν .
πενία ταύτην αν μάλιστα σαφώς απέδειξεν. "Αν γάρ και γάρ και πλουσίοις και πένησιν ίσον της απολαύ .
ανέλης την πενίαν, του βίου την σύστασιν ανείλες σεως ώρισται μέτρον , μάλλον δε και ενταύθα τους
άπασαν , και διέφθειρας ημών την ζωήν » και ούτε πένητας των πλουτούντων πλεονεκτούντας ίδοι τις αν,
ναύτης, ούτε κυβερνήτης, ου γεωργός , ούκ οικοδόμος , όσο και τρανοτέρας τας αισθήσεις , και οξύτερον το
ουχ υφάντης, ουχ υποδηματογράφος , ου τέκτων, ου όμμα, και ακριβεστέρας έχουσι τας αντιλήψεις απά
χαλκοτύπος ,ου σκυτοτόμος ,ού σιτοποιός ,ουκάλλος τις σας. Διό και γνησιωτέραν καρπούνται την ηδονήν, και
των δημιουργών έσται τούτων· τούτων δε ουκ όντων, μάλλον εντρυφώσι και απολαύουσι τη θεωρία της κτί
πάνταήμίν οιχήσεται. Νύν μένγάρ, καθάπερ διδάσκα- σεως . Ουκ επί των στοιχείων δε μόνον τούτων , αλλά
λός τις αρίστη,εκάστω τούτων επικαθημένη και της πε - και επίτων άλλων των παρά της φύσεως εισενεχθέν
νίας ανάγκη , προς ταέργα και άκοντας συνωθεί· ει δε των ημίν, πολλήν όψει την ισότητα, μάλλον δε την
άπαντες έμελλον πλουτεϊν, άπαντες έμελλον εν άργία πλεονεξίαν παρά τοις πένησιν ούσαν. Και γάρ ύπνος,
ζην» και ούτω πάντα αν απώλετο και διεφθάρη . Χω- ο πάσης τρυφής ήδίων και αναγκαιότερος, και τροφής
ρίς δε των ειρημένων και ετέρως αυτούς απ' αυτών, απάσης χρησιμώτερος, ευκολώτερος τους πένησιν, ή
ών εγκαλούσι, πάλιν επιστομίσαι ράδιον. Τίνος γάρ τοις πλουσίους εστίν ουκ ευκολώτερος δε μόνον , αλλά
ένεκεν, είπέ μοι, κατηγορείς της του Θεού προνοίας ; και ειλικρινέστερος . Εκείνοις μεν γάρ ή πολλήτρυφή,
επειδή ο μεν πλείω, ο δε ελάττω κέκτηται χρήματα και και το μήτε πεινώντας εσθίειν, μήτε διψώντας πίνειν,
Τί ούν; αν εν τοις αναγκαιοτάτοις, και πολλά μείζοσι, μήτε καθεύδειν νυστάζοντας , την εν άπασιν ηδονήν
και συνέχουσιν ημών την ζωήν, δείξωμεν ισομοιρίαν εκλύειν είωθεν· ου γάρ ούτως ή των πραγμάτων φύ
ούσαν πάσιν ανθρώποις , ψηφιη τη του Θεού προνοία ; σις, ώς το της χρείας αναγκαίον έκαστον ημίν τούτων
'Ανάγκη πάσα. Ει γάρ το μή πάντας επίσης και απο- ηδύ καθίστησιν. Ούχ ούτω γούν το πίνειν οίνον ήδύν
λαύειν ενός πράγματος , χρημάτων λέγω, απόδειξιν και ανθοσμίαν , ώς το διψώντας πίνειν ύδωρ ευφραίνειν
ποιή του μηδεμίαν είναι πρόνοιαν , αν φανώσιν εξίσης είωθεν · ουχ ούτωτο πλακούντας και εσθίειν, ώς το πει
άπαντες απολαύοντες , ουχ ενός πράγματος , ουδέ νώντας έσθίειν ουχ ούτω το καθεύδειν επί στρωμνής
ούτως ευτελούς , αλλά πλειόνων και πολύ μειζόνων, απαλής, ώς το νυστάζοντας καθεύδειν • άπερ άπαντα
είδηλον ότι και άκων εκείθεν συναναγκασθήση ψηφί- παρά τοις πένησε μάλλόνέστιν, ή παρά τοις πλουτούσε.
σασθαι τη του Θεού προνοία. Τα δε της υγιείας του σώματος και της άλληςευεξίας
Δεύρο ούνεπί τά συνέχοντα την ζωήνημώνΈωμεντώ απάσης ού κοινά και πλουσίοις και πενησι πρόκειται;
λόγω, και διερευνησώμεθα αυτά μετά ακριβείας, και Μή δύναται τις ειπείν ή δείξαι, ότι πένητες μεν αρρω
εδωμενει πλεονεκτεί τον πένητα και πλούσιος ενεκείνοις. στουσι μόνον, πλούσιοι δε διά παντός εν καθαρά δια
οίον, και πλούσιος έχει Θάσιον, και έτερα πολλά του- μένουσιν υγιεία ; Τουναντίον μεν ούν έστιν ιδείν, πένη
αυτα πόματα πεφαρμακευμένα, και μετά πολλής κατ- τας μεν ου ραδίως αλισκομένους τους ανιάτoις νοση
εσκευασμένα της καρυκείας · αλλ' αι των υδάτων μασι, πανταχού δε εν τοίς των πλουτούντων σώμασι
πηγαι κοινή πάσι πρόκεινται , και πλουσίοις , και ταύτα βλαστάνοντα. Ποδαλγίαι γουν, και καραβαρίαι,
πενησι. Τάχα εγέλασας ακούων την ισότητα ταύτην. και παρέσεις,και νεύρων ανήκεστοι διαστρoφαι, και πο
Ούκούν μάθε, πόσω τιμιώτερον οίνου παντός , ύδατος νηρά και διεφθαρμένα ρεύματα παντοδαπά, κακείνοις
φύσις, και αναγκαιότερον και χρησιμώτερον και τότε μάλιστα ενοχλείν είωθε τοίς τρυφώσι, τοις μύρων
σαυτού καταγνώση, και τον αληθή των πενήτων είση όζουσιν , ου τους πονουσι και ταλαιπωρουμένοις, και
πλούτον. Οίνου μέν γάρ αναιρεθέντος, ου πολλή τις εκ της καθ' εκάστην ημέραν εργασίας την αναγκαίαν
αν γένοιτο βλάβη τινι , πλην τους ασθενέσι μόνοις · αν τροφήν πορίζoυσι.
δε τις σέέση τάς του ύδατος πηγές και το στοιχείον ε'. Διά τούτο και των προσαιτών οι τρυφή συζώντες
ανέλη, τον βίον ημών ανέτρεψεν άπαντα, και πάσας αθλιώτεροι πάντες και τούτο ουδ' αν αυτοί οι τρυ
τις τέχνας φάνισε και ούτε δύο δυνησόμεθα μόνον φώντες αντείποιεν. Πολλάκις γούν πλούσιος επί στρω
διαρκέσαι ημέρας, αλλ' ευθέως αποθανούμεθα πάντες μνής κατακείμενος απαλής, οικετών και θεραπαινίδων
θάνατον ελεεινόν τινα και χαλεπώτατον. παρόντων, πολλής θεραπείαςαπολαύων παρά πάντων,
δ'." Ωστε εν τοις αναγκαιοτάτους και συνέχουσινημών πένητος διά του στενωπού ακούσας βοώντος, άρτον αι
την ζωήν και πένης ουδέν πλεονεκτείται , αλλ', ει δει τι τούντος , εδάκρυσε, [ 146] και εστέναξε, και ηύξατο γε
και θαυμαστών ειπείν, και πλεονεκτεί του πλουτουντος . νεσθαι τοιούτος μετά της υγιείας, ή μετά του πλούτου
ΤΙλουσίους μεν γαρ πολλούς έστιν ιδείν υπό της του την αρρωστίαν έχειν. Ουκ επί της υγιείας δε μόνον ,
σώματος άρρωστίας της διά την τρυφήν εγγινομένης αλλά και επί της παιδοποιίας πάλιν ουδέν όψεται τις
τυτους τα πολλά υδροποσίας απεχομένους και δε πένης τον πλούσιον του πένητος πλεονεκτούντα· αλλ' ομοίως
και παρά τούτοις, και παρ' εκείνους και πολυπαιδίαι
& Colb. et Reg. εξ ίσης. b eg, πλακούντας.
673 DE ANNA SERMO V. 078
ante tempus judicare, donec venial Dominus (1. Cor. 4. viles cernimus propter delicias valetudinarios, ut
5 ) : et lu Dominum in judicium trahis , et faclorum plurimum aquæ polu abstinere : pauper autem per
rationem ab eo exigis , nec exhorres aut expavescis ? totam vitam his fluentis libere fruitur, lamquam ad
Ei quam consequeris veniam , obsecro, quam escu - mellis fontes, ad aquarum currens rivulos, sinceram
sationem habebis, cum singulis diebus, imo vero sin inde et puram percepturus voluplalem . Quid autem
gulis horis experimentum providentiæ ejus capias; et ignis natura ? nonne thesauris innumeris utilior, hu
tamen ob inæqualitalem , quæ inter divites et paupe- manisque divitiis omnibus ? Et hic quoque Thesaurus
res videlur , omnium rerum bonam ordinationem ex :equo divili pariler ac pauperi propositus est. Quie
damnes, idque injuste ? Si enim ila ut decebal, cum vero nascitur ab aere corporibus nostris utilitas, et
magna mentis attentione hæc scrutari voluisses , lux solaris , numquid divitibus magis quam pauperi
eliamsi nullum aliud divinæ providentia argumcn - bus exhibelur, el eam illi quatuor, hi duobus lanlum
tum habuisses, certe ex diviliis ct paupertate eam oculis vident? Sed neque hoc quisquam dicere potest:
deprehendere potuisses. Paupertate enim sublata, utrique enim pari mensura ea perfruuntur : imo vero
vitæ totius constitutio tolleretur, et omnis vivendi el hic pauperum partes sunt potiores, quanto et sen
ratio perturbarelur : reque nauta erit neque guber- sus habent vegeliores, cl aculiorem oculum , et vini
nator, non agricola , non cxmentarius, non textor, percipiendi præstantiorem . Quapropter et veriorem
non sutor, non faber, non ararius, non coriarius, hauriunt voluptatem , et creaturarum contemplatione
pistorye, nec alius ullus opilex : quibus non exstan - magis deleciantur. Non in solis autem elementis, sed
libus, omnia pessum ibunt. Nunc enim , quasi magi- in omnibus aliis naturæ muneribus, muliam videbis
slra quzedam optima, necessitas paupertatis singulos qualitalen , imo prærogativam etiam pauperum .
ad opera vel invilos urget : quod si omnes essent di. Nam somnus omnibus deliciis suavior magisque ne
viles, omnes etiam in olio viverent, atque ita omnia cessarius, omnique utilior nutrimenlo, pauperibus
dessum irent, et nibil non periret. Præterea suis est quam divitibus facilior : neque vero facilior tan
ipsorum verbis convinci possunt, etad silentium red . lum , sed etiam sincerior. Illi enim , ut qui in deliciis
igi. Cur enim , quaso , Dei providentiam accusas ? deguint, cibo famem , polu silim , somno dormiendi
nempe quod alius plus, aliusminus pecuniarum pos necessilatem præveniunt, atque ita omnem volupta
sidet. Quid tum ? si in majoribus rebus, ct quibus tcm sibi intercipiunt : non enim perinde in natura
vila nostra constat, pares esse omnes homines osten - istorum , atque in usu necessario, voluptas consistil.
dam , necesse erit ut ver omnia divinam providen - Non ita delcctat vinum ipsumqne suave olens polare,
tiam approbes. Nam si inde colligis nullam esse pro ut sitieniem bibere aquam ; non ita placentas edere
videntiam , quod una in re polior sil divilum conditio , juvat, ut esuriendo quemvis cibum sumere ; non ila
videlicet pecuniis ; si comperlum fuerit omnes æqua . molli cubare stralo , utoppressum somno jacere : quæ
liler potiri, non una re, neque lam vili, sed pluribus omnia magis apud pauperes sunt, quam apud diviles.
elmulto majoribus, perspicuum est le inde vel invi Quæ vero pertinent ad corporis valeludinem , ct
tum cogiDei providentia adstipulari. omnem aliam bonam habiludinem , nonne communia
An plus paupere dives habeat ; somnus suavior pau sunt divitibusæque alque pauperibus? An vero dicero
peri; valetudo prospera æque divilibus et pauperibus; quispiam potest illud aut ostendere, quod paupercs
funera divitum el pauperum . — Age , ad ea quibus semper agrolent, divites semper prospera utantur
nostra vita constat, sermone progrediamur, caque valetudine ? Contrarium quidem videre licet, paupe .
diligenter inquiramus, et videamus an in illis plus res non facile insanabilibus morbis capi, sed morbos
paupere dives habeat. Pula , dives habet Thasium (a). passini in divitum corporibus grassari. Certe podagrz ,
el alios multos arle conſectos polus et ad voluptatem gravedines, dissolotiones nervorum , aut contractio
conditos ; al fontes aquarum omnibus sunt propositi. nes, varii fluxus viliosi ac corrupli; delicalos illos
lam pauperibus quam divitibus. Risisti forte audiens magis infestant, eos qui unguenla olent, non eos qui
hanc æqualitatem . Audi igitur quanto præstantior sit laborant et exercentur, et quotidiana opera victum
quovis vino aquæ nalura , magisque necessaria el sibi parant.
utilis ; el revocabis tuam sententiam , verasque pau. 5. Quapropter mendicis etiam miseriores sunt,
perum divitias intelliges. Nam vino quidem sublato , quolquot in deliciis vivunt ; id quod nec ipsi inficiari
non magnum fuerit detrimentum præterquam infirmis possunt. Frequenter quippe dives molli lectulo cu
solis : si quis autem fontes sustulerit et aquarum ele - bans, inter omnimoda servorum ac ancillarum obse.
mentum , vitam omnem nostram subverleril, elomnes quia , audilo mendico per vicum clamore panem pc
perdiderit arles : ac ne biduum quidem durare pole- lente ingemuil, et cum lacrymis precatus est, ut talis
rinius, sed slatim omnes moriemur morte quadam fieret, dummodo sanus, potius quam in deliciis ad
miserabili atque gravissima. versa laboraret valetudine, Nec tantum valeludine
4. lu necessariis itaque rebus quibus vila conslat, bona, sed prolis etiam felicitate , diviles nihilo polin
pauper non est inferior, imo, si mirum quiddam di res videas, quam pauperes; sed utrobique indifferen
cendum est, superat etiam divilem . Mullos enim die icr aut nullam aut numerosam sobolem : quin potius
et hac parte divilem videas inferiorem . Pauperenim
(a) celcherrimum
Aristupleanem erat Thasium vinum , ut videas apud
, Plaulum , et alios. licet pater non fiat, haud mullum sentit dolorem ;
073 S. JOANNIS CHRYSUST. ARCHIEP. CONSTANTINOP. 676
dives autem quanto magis auctam rem videt, tanto jacet inviolalo sepulcri honore : cui vero pretiosa, is
magis orbitale angitur, præ heredis desiderio nullam spoliatur et dehonestatur ; aut si hoc ludibrium eva .
sentiens voluplatem . Et pauperis quidem hereditas, dat, ne sic quidem potior erit, nisi quod major cor
licet sine liberis decedat, cum propter exilitatem non ruptio fiet,largiusque vermi pabulum . Hæccine sunt,
sit contentione digna, ad amicos transit atque cogna- quxso , ob quæ beatos prædicemus ? Et quis est adeo
los : divitis aulem , eo quod multorum ad se alliciat miser, atque ærumnosiis , ut ob hæc hominem existi
oculos, non raro ad inimicos defuncti devenit : quod mel invidia dignum ? Verum non hæc solum , sed et
cum ille vivens in aliis fieri videal, vitam degit morle alia singula percurrentes, diligenterque scrulanles,
molestiorem , in se quoque exspectans idem faclum pauperes divitibus præponendos comperiemus. Hæc
iri. Quod autem ad mortem attinet, nonne et hic ea igitur diligenter considerantes , et aliis narrantes
dem æqualitas? nonne tam divitibus quam pauperi- . (ilicitur enim , Da sapienti occasionen , eterit sapien
bus immature mortes accidunt? atque etiam post lior ( Prov. 9 . 91 ), et illud continue relinenles memo
morlem non tam his quam illis omnibus similiter ria , pecuniarum copiam nihil amplius afferre posses
corpus dissolvitur, favillaque fit et pulvis, et vermes soribus, quam curas, sollicitudines, timores, et pe
gignit ? At funeralia nequaquam similia. Sed quæ uli- ricula : nihilo deteriorem quam divitum nostram
litas ? Cum enim defuncto mullam substraveris vestem conditionem putemus. Si enim ad vigilaverinius , po
prctiosam et auratam , nibil aliud nisi majorem invi- tiores etiam partes habebimus, tam in hujus sæculi
diam et criminationem altuleris, ct adversus defun - rebus, quam in divinis. Nam et voluptatem et secu
clum omnium ora aperueris, et innumeras ei parave- ritatein , bonamque famam ac valetudinem , tum re
ris maledictiones, et avarili:e criminationes, dum clam vivendi rationen , spem bonam , minoremque
singuli rumpuntur indignatione, et mortuum exse- peccandi occasionem apud pauperes magis , quam
crantur, qui ne post obitum quidem insanire in pecu - apud diviles invenias. Ne igitur more servorum in
niös desiverit. Huc accedit aliud malum , quod furum gratorum murmuremus, aut incusemus Dominum ,
oculi irritantur. Ilaque quo major est cultus, eo ma- sed pro omnibus gratias againus, nihil malum ducen
joris illi fil occasio contumelia . Pauperis enim cada les nisi peccatum , nihil bonum nisi justitiam . Si sic
ver nemo spoliare curat, ipsa indumenlorum vilitale senserimus, non ægritudo, non inopia , non ignomi
tutum . Hic autem obices el serie , ſores alque custo- ria, nihil denique simile moleslum nobis erit : sed
des, omnia incassum adhibentur, com pecuniarum puram ex omnibus rebus percipientes voluplalem ,
aviditate nibil non audeant, qui talibus maleficiis se futura consequemur bona, gracia el benignitate Do.
assuefecerunt. Itaque major honor deſuncto majorem mininostri Jesu Christi, cum quo Patri gloria , simul
infert injuriam ; et is, cui vilia funeratia contingunt, el sancto Spiritui, in sæcula surculorum . Amen .

MONITUM

'Eodem quo superiores Sermones anno 387 Chrysostomus has de Davide et Saule homilias habuit, ut
colligere est ex Homilia prima de Davide et Saule, numero 1, ubiait se nuper sermonem fecisse de debi
lore decem millium talentorum et ostendisse quantum malum esset injuriarum recordalio . Illa autem Ho
milia de debitore, etc., quæ prima est in Tomo Iertio, eodem anno scripta est, quo per totam Quadragesi
mam de vitando juramento egeral. Is cst annus 387,utdiximus in Monito ibidem . Quod itaque argumentum
in Homilia de debitore cæperal, nempe de injuriarum recordatione depellenda, deque earumdem condona

HOMILIA 1. solvalur. Idem videre est in anima. Quolies enim

De Davide et Saüle , deque toleranlia , et quod oporteat aliquis morbum , qui jam radices egit in anima,mul
inimicis parcere, nec de absentibusmale loqui (a). toque tempore concretus sit, radicilus evellere volue
rit , non satis est ad correctionem unius duorumve
1. Quoties diutina quæpiam ac dura inflatio cor dierum admonilio : verum oportet frequenter ac
poribus inhæsit, tum et longo tempore,multoque la diebus compluribus hanc rem tractare : si modo non
bore , et multa sapientia in admovendis remediis est ad ambitionem ac voluptatem , sed ad fructum et uti
opus , ut collectus tumor absque vitæ periculo dis litatem munus hoc concionatoris gesturi sumus. Ideo
(a ) Collata cum cod. Regio 1975, item cum 1963. sicut de juramentis fecimus, multis ordine diebus
 675 DE DAVIDE ET SAULE HOMILIA I. 676
και άπαιδίαι · μάλλον δε κανταύθα ίδοι τις αν τον κες, και πάντα είχη και μάτην, της των χρημάτων
πλούσιον ελαττούμενον. Ο μεν γαρ πένης, κάν μή επιθυμίας τους τα τοιαύτα κακουργείν επισταμένους
γένηται πατήρ, ου πολλής αισθάνεται της οδύνης και πάντα τολμάν αναπειθούσης. "Ώστε η πλείων τιμή
δε πλούσιος, όσο την ουσίαν αυξομένην ορά, τοσούτω πλείονα επάγει τα τετελευτηκότι την ύβριν, και
δάχνεται μάλλον υπό της απαιδίας, ουδεμιάς ηδονής ο μεν ευτελή λαβών εντάφια , κείται της τιμής
αισθανόμενος διά την έρημίαν του κληρονόμου. Και απολαύων · ο δε πολυτελή, γυμνούται και ατιμάζε
του πένητος μέν ο κλήρος, κάν απαις απέλθη, διά ται · ει δε μηδέν τούτων γένοιτο, ουδε ούτως έσται
την ευτέλειαν ουκ ών περιμάχητος , εις φίλους διέβη τι πλέον αυτω, αλλ' ή το δαψιλεστέραν παράσχειν
και συγγενείς και δε του πλουτουντος πολλούς πάντο- το σκώληκι την τράπεζαν, και πλείω γενέσθαι
θεν προς εαυτόν οφθαλμούς έλκων, εις τας χείρας την σηπεδόνα. Ταύτα ούν, είτε μοι, μακαρισμών
των άξια ; Και τις ούτως άθλιος και ταλαίπωρος, ώς από
ταυταεχθρών του τετελευτηκότος
ζων εκείνος, και βλέπων ήλθε πολλάκις
εφ' ετέρων και
συμβαί- τούτων ζηλωτών νομίζειν είναι άνθρωπον; Ού ταύτα
γοντα, θανάτου παντός χαλεπώτερον βιώσεται βίον, δε μόνον, αλλά και τα άλλα καθ' έκαστον επιόντες,
και επ' αυτού τούτο συμβήσεσθαι προσδοκών. Αλλά και μετά ακριβείας διερευνώμενοι, τους πένητας των
τα του θανάτου ου κοινά ; ουχί και επί πλουσίων και πλουτoύντων πολύ πλέον ευρήσομεν έχοντας. Ταύτ'
επί πενήτων άωροι γίνονται θάνατοι ; και μετά τον θά ούν άπαντα μετά ακριβείας σκοπούντες, [747) και τους
νατον δε ουχ άπασιν ομοίως και τούτο κακείνο το σώμα άλλοις άπασιν επεξιόντες (Δίδου γάρ, φησί, σοφώ
διαλύεται, και γίνεται τέφρα και κόνις, και σκώλη αφορμήν , και σοφώτεροςέσται), κακείνο μεμνημένοι
κας τίκτει. Αλλά τα των ανταμοίων ού κοινά , φησι διηνεκώς, ότι ουδέ απ' αυτής της των χρημάτων
Και τι το όφελος ; "Οταν γάρ πολλών επιστιβάσης και περιουσίας έσται τι πλέον τοίς κεκτημένοις, αλλά
το φροντίδες, και αγωνίαι , και φόβου, και κίνδυνοι
δεν πλουσίω
έτερον ηστολήν
πλέονκαι
αυτώπολυτελή και διαχρυσον,
προξενείς το μίσος, ου
και μηδεν νομίζωμεν έλαττον έχειν των πλουτούντων.
μείζονα την κατηγορίαν, και τα πάντων ανοίγεις Εάν γάρ νήφωμεν, και πλέον έξομεν, έν τε τους κατά
στόματα κατά του τετελευτηκότος, και αράς μυρίας Θεόν πράγμασιν, έν τε τους παρουσιν άπασι. Και γάρ
επισπάσαι κατ ' αυτού , και σφοδροτέραν της πλεον ηδονήν και ασφάλειαν, και δόξαν αγαθήν, και υγίειαν
εξίας ανάπτεις την διαβολήν, εκάστου διαλοηγουμένου , σώματος, και φιλοσοφίας ψυχής, και χρηστάς ελπί
και αποπνιγομένου, και καταρωμένου τον τελευτή δας, και το μή ταχέως αμαρτάνειν παρά τους πένη
σαντα b, ότι μηδε αποθανών την περί τα χρήματα μα σιν εύρήσει τις μάλλον , η παρά τοις πλουτούσι. Μή
νίαν κατέλυσε. Και ου τούτο μόνον εστί το δεινόν , τοίνυν κατά τουςαγνώμονας των οικετών γογγύζωμεν,
αλλ' ότι και τους των τοιχωρύχων ανοίγει οφθαλμούς . μηδέ του Δεσπότου κατηγορώμεν, αλλ' εν πάσιν ευ
" Ωστε η πλείων θεραπεία πλείονος άσχημοσύνης αυτώ χαριστώμεν, και εν μόνον νομίζωμεν είναι δεινόν,
γίνεται πρόφασις . Το μέν γάρ σώμα του πένητος ουκ αμαρτίαν, και αγαθόν, δικαιοσύνην. "Αν γάρ ούτως
άν τις έλoιτο γυμνώσαι λοιπόν η γάρ ευτέλεια των ώμεν διακείμενου, ού νόσος , ου πενία , ουκ ατιμία, ουκ
ιματίων φυλακή τη περιβολή του σώματος γίνεται. άλλο ουδέν των δοκούντων είναι λυπηρών ημάς δήξε
'Ενταύθα δε κλείθρα και μοχλοί και θύραι και φύλα ται » αλλά καθαράν ηδονήν καρπωσάμενοι διά πάντων,
των μελλόντων επιτευξόμεθα αγαθών, χάριτι και φιλ
• Reg. επιστοιβάσης . ανθρωπία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, μεθ' ύ
5 Colb. το τελευτήσαντι,
a Savilio laudalus .
et Reg. quoque, atφue alius την Πατρί ή δόξα, άμα των αγίω Πνεύματι, εις τους
αιώνας των αιώνων. Αμήν.

AD TRES HOMILIAS DE DAVIDE ET SAULE.

lione facienda, idem ipsum argumenlum in hisce tribus homiliis exemplo Davidis strenue persequitur, et
quidem adeo taOntixūs, ut auditorum lacrymas excusserit, atque, ut videre est, Antiochenos ad præ
ceptum illud evangelicum , Diligile inimicos vestros, implendum adduxerit; ut in Quadragesima proxima
eosdem a juramentis, quibus assueti erant, avocaral.
Interpretationem Latinam Erasmimultis in locis castigavimus.

[748 ] ΟΜΙΛΙΑ Α'. σοφίας, ώστε ασφαλως αυτής χαλασθήναι τον όγκον.
Εις τα κατά τον Δαυΐδ και τον Σαούλ, και περί Τούτο και επί της ψυχής έστιν ιδείν. "Οταν γάρ πά
ανεξικακίας, καιτου δεν φείδεσθαιτων εχθρών , θος ερριζωμένος και πολύν εμφιλοχωρησαν τη ψυχή
και μηδε απόντας λέγειν κακώς . χρόνον βούληται τις προόριζον ανελεϊν, ουκ αρκεί
α'. "Όταν χρονία της και σκληρά φλεγμονή τους σώ μιάς, ουδε δύο ημερών προς την διόρθωσιν ταύτην
μασιν εναποσκιρρωθείσα 4 τύχοι, πολλου μέν χρόνου παραίνεσις, αλλά χρή πολλάκις και επί πολλαίς ταϊς
και πόνου, πολλής δε της από των φαρμάκων δείται ημέραις περί ταύτης διαλέγεσθαι της υποθέσεως · εί
με γε μη μέλλουμεν προς φιλοτιμίαν και τέρψιν, αλλά
a Composita vox ignota Lexicis ; ubi tamen reperimus προς κέρδος και ωφέλειαν δημηγορείν. Διά δή τούτα,
10 417 σκιρρόω, el αποσκιρρόω, obduro et φuasi callumn [acio. όπερ επί των όρκων εποιήσαμεν, πολλές εφεξής
677 S . JOANNIS CHRYSOSTOM ARCIIEP . CONSTANTINOP . 678
ημέρας περί της αυτής υποθέσεως διαλεχθέντες υμίν , βάντα τα μέτρα των προσταγμάτων, και προς την
τούτο και επί της οργής εργασώμεθα , και συνεχή αποστολικήν φθάσαντα φιλοσοφίαν, τίνα μεν ουκ αν
περί αυτής ποιησώμεθα συμβουλήν κατά δύναμιν εκπλήξεις των ακουόντων ; τίνα δε ουκ άν των μη
την ημετέραν. Και γάρ ούτος άριστος διδασκαλίας ζηλούντων πάσης αποστερήσειε συγγνώμης τε κ
Τα δεδε ακριβέστερον
απολογίας. "Ινα
είναι μοι δοκεί τρόπος, το μή πρότερον αφίστασθαι απολογίας; ανοβέρου αυτού ,
αυτού καταμάθωμεν
συμβουλεύοντας υπέρ ότουούν, έως αν είς έργον την την αρετήν, δότε μου μικρών ανωτέρω τον λόγο ,
συμβουλήν εξελθούσαν ίδωμεν. Ο γάρ σήμερον μεν αγαγείν, και τας ευεργεσίας ειπείν, άς εις τον Σαούν
περί ελεημοσύνης, αύριον δε περί ευχής, μετ' εκεί κατέθετο ο μακάριος ούτος ανήρ. Το μεν γάρ απλώς
νην δε περί επιεικείας , είτα πάλιν περί ταπεινοφρο εχθρόν λυπήσαντα μή αμύνασθαι, θαυμαστόν ουδέν
σύνης διαλεγόμενος, ουδέτερον τούτων εν τοις ακροα το δε άνθρωπον ευεργετηθέντα πολλάς και μεγάλας
ταις κατορθώσαι δυνήσεται , από τούτου προς2 . ευεργεσίας, είτα αντί των ευεργεσιών εκείνων και
εκείνο, και πάλιν απ' εκείνου προς έτερον συνεχώς πολλάκις ανελεϊν επιχειρήσαντα
μεταπηδών · αλλά χρή τον μήμέλλοντα δεν
κατορθούν εν τον ευεργέτην, και
άπαξ και δις
λαβόντα εις χείρας, και κύριον γενό .
τοίς ακούουσι τα λεγόμενα, πρότερον αφίστασθαι
περί των αυτών παραινουντα και συμβουλεύοντα, μενον ανελεϊν, και αυτόν αφείναι , και της ετέρων
μηδε εφ' έτερόν τι μεταπηδάν, έως αν ίδη την προ- επιβουλής εξαρπάσαι , και ταύτα πάλιν τοις αυτοίς
τέραν παραίνεσιν καλώς εν αυτοίς ριζωθεϊσαν. επιθήσεσθαι μέλλοντα , τίνα αν καταλίπoι λοιπόν
Τούτο και οι διδάσκαλοι ποιούσιν' ου πρότερον επί φιλοσοφίας υπερβολήν ;
τας συλλαβές τους παίδας άγουσιν,έως αν των στοι β'. Τίνας ούν ευεργέτησεν ο Δαυίδ ευεργεσίας τον
χείων την γνώσιν εν αυτοίς κατορθωθείσαν ίδωσι. Σαούλ, και πότε και πώς , ανάσχεσθε διά βραχέων
Πρώην μέν ούν υμίν την παραβολήν αναγνόντες των διηγουμένου. Πολέμου γάρ ποτε τους Ιουδαίους κα
εκατόν δηναρίων, και των μυρίων ταλάντων, εδεί ταλαβόντος χαλεπωτάτου, και πάντων κατεπτηχότων
κνυμες όσον ήν κακόν το μνησικακείν. "Ον γάρ ουκ και δεδoικότων, και ουδενός προκύψαι τολμώντος,
δηνάρια
απώλεσε τα μυρία τάλαντα , τούτον εκατόν ανεκαλέ-
χατεπόντισε ο, και την δοθείσαν συγγνώμην αλλ' εν εσχάτοις της πόλεως ούσης απάσης, και τον
σατο, και την δωρεάν απεκρούσατο, και απαλλα- θάνατον προ οφθαλμών εκάστου βλέποντος , και καθ'
γέντα των ευθυνών εις το δικαστήριον πάλιν εισ- εκάστην αποθανείσθαι την ημέραν προσδοκώντων
ήγαγε , κακείθεν εις το δεσμωτήριον ενέβαλε, και απάντων, και των επί το βάραθρον άγομένων αθλιώ
σύτως αθανάτω αυτόν παρέδωκε τιμωρία. Σήμερον τερον ζώντων τον βίον , εισελθών ούτος από των προ
δε έφ' ετέραν υπόθεσιν τον λόγον χειραγωγήσομεν. βάτων [750η επί την παράταξιν, και της ηλικίας και
"Εδει μεν γάρ, είπερ δίκαιον εγίνετο, τον τον λέγοντα
λεγοντα της τέχνης ατέλειαν παρεχούσης αυτών των πολεμι
κών πόνων, τον απάντων αυτός ανεδέξατο πόλεμον,
περί επιεικείας τε και πραότητος, οίκοθεν και παρ΄
εαυτού τα παραδείγματα παρέχειν ( 749] της καλής και κατώρθωσεν ελπίδος απάσης κρείττονα κατορ
ταύτης φιλοσοφίας , ώστε και δια των λόγων διδά θώματα. Καίτοι εί και μηδέν ήν κατωρθωκώς , της
σκειν, και διά των έργων παιδεύειν. Επειδή δε πολύ προθυμίας αυτών και της προθέσεως ένεκεν στεφα
ταύτης αποδέομεν της αρετής ημείς, ένα τινά των νούν έδει μόνον. Το μεν γάρ στρατιώτην τινά των
αγίων ελκύσαντες εις μέσον, και προ των οφθαλμών έν ηλικία ποιήσαι τούτο, θαυμαστόν ουδέν• γάρ
στήσαντες των υμετέρων, εναργή τινα και δυνατήν αυτό της στρατείας νόμος τούτο απήτει. Ούτος δε ουδε
υμίν ποιησόμεθα την παράκλησιν, ώσπερ αρχέτυπόν μίαν ορών ανάγκην επικειμένην, αλλά και πολλούς
τινα εικόνα, την αρετήν του δικαίου μιμείσθαι παρα τους κωλύοντας έχων (και γάρ και ο αδελφός επετί .
κελευόμενοι και υμίν και ημίν αυτοίς . μησε, και ο βασιλεύς προς το της ηλικίας άωρον
Τίνα ούν εις μέσον αγαγείν χρή περί επιεικείας
διαλεγόμενον; άλλον,τούτω
Τίνακαιδε επί τον μαρτυρίαν
αλλ' ήμάλιστα και το των κινδύνων αφόρητον βλέπων, κατείχε και
άνωθεν δεξάμενον θαυμα μένειν εκέλευε λέγων· Ου δυνήση πορευθήναι, ότι
σθέντα; Εύρον γάρ, φησί, Δαυΐδ τον του Ιεσσαί, συ παιδάριον εί, αυτός δε ανήρ πολεμιστής εκ
άνδρα κατά την καρδίαν μου. "Οταν δε ο Θεός νεότητος αυτού), αλλ' όμως ουδε μιάς αυτόν έλκούσης
αποφαίνηται, ουδεμία τους αντιλέγουσιν υπολέλειπται προφάσεως, οίκοθεν και παρ' εαυτού διαθερμανθείς
πρόφασις. 'Αδέκαστος γάρ ή ψήφος εκείνη , ούτε θείο ζήλο και τα της πατρίδος έρωτα, ώσπερ πρό
προς χάριν, ούτε προς απέχθειαν του Θεού κρίνοντος, βατα μάλλον και ανθρώπους όρων, και ως κύνας μάλ
αλλά τη της ψυχής αρετή γυμνή ψηφιζομένου. Ου λου στους
λον ήκαι στρατόπεδον ανθρώπων τοιούτον μέλλων ελαύ
διά τούτο δε μόνον αυτόν εις μέσον άγομεν, ότι παρά νειν, ούτω μετά αδείας επί τους βαρβάρους έτρεχε
του Θεού την ψήφον εδέξατο, αλλ' ότι και των εν τη και τοσαύτην περί τον βασιλέα κηδεμονίαν επεδεί
Παλαιά τραφέντων εστί. Το μεν γάρ επί της χάριτος ξατο τότε, ώς και προ του πολέμου και της νίκης
φανήναι
τα αμαρτήματα , και οργής,
τινα καθαρών και τους εχθρούς
των λελυπηκότων αφιέντα
φειδόμενον, επ' όψιν αυτόν κείμενον αναστήσαι . Ου γαρ δή μόνον
θαυμάστόν ουδέν μετά τον του Χριστού θάνατον, μετά αυτόν τοις έργοις μετά ταύτα ωφέλει, αλλά και προ
την b τοσαύτην των αμαρτημάτων άφεσιν, μετά τα τούτου τοίς ρήμασι παρεκάλει και θαρρείν έπειθε ,
φιλοσοφίας γέμοντα επιτάγματα: το δε επί της Πα- και χρηστάς περί του μέλλοντος ελπίδας έχειν, ούτω ·
λαιάς, ηνίκα ο νόμος συνεχώρει οφθαλμόν εξορύττειν λέγων · Μή συμπεέτω η καρδία του κυρίου μου
αντί οφθαλμού , και οδόντα ανοι οδόντος , και τους επ' αυτόν , ότι ο δούλός σου πορεύσεται , και
ίσοις αμύνεσθαι τον αδικήσαντα, φανήναι τινα υπερ- πολεμήσει μετά του αλλοφύλου τούτου. "Αρα μι
κρον τούτο, είπέ μου, τον μηδεμίαν ανάγκην έχοντα,
4 Reg. κατεδίκασε . lorel. καταπόντισε .
• Reg. μετά γάρ τον του Χριστού θανατον φανήναι τούτο
ποιών" μετα την. • Regii duo το μηδεμίαν, non male
677 DE DAVIDE ET SAULE 110MILIA I. 675
vobis de codem dissercnles argumento : itidem de philosophiæ : cæterum in Velere Testamento cum lex
ira nunc faciamus, continuam de ea persequamur ex- permilurei oculum pro oculo effodere, ac dentem
hortationem pro nostra quidem virili. Nam hic mihi pro denle exlundere (Exod. 21. 24), eumque qui le
videlur oplimus esse docendi modus, si non prius sisset talionis pæna ulcisci , aliquem cxstitisse qui
desislamus consulendo quacumque de re, quam vide- præceptorum fines transilierit , adque apostolicam
rimus admonitionem ad effectum pervenisse . Et pervenerit philosophiam , quenı auditorum non addu
euim qui hodie de eleemosyna, cras de oratione, pe - cet in slupurem ? quem si non imitemur, non privet
rendie de humanitate , deinde rursus de animi mo- omni venia , omnique excusatione ? Sed ulaccuratius
destia disscrit, nihil horum in auditorum animis per - cjus virtutem cognocastis , concedile mihi ul ora
ficere recte polerit , ab hoc ad illud , rursus ab illo Lionem paulo allius repetam , ac beneficia commemo
semper alio transiliens : sed necesse est, ut qui velit rem quæ beatus ille vir in Saülem contulit. Nam non
oralionem in auditorum animis fructum destinalum ulcisci inimicum qui simpliciter læsit, non mirum est:
assequi, non ante desislat jisdem de rebus admonens at qui hominem a se multis affectum beneficiis, sed
consulensque, nec priusad aliud quidpiam transiliat, qui pro benefactis benelicum semel alque iterum ,
quain conspexerit superiorem admonitionem in eis imo frequenter interficere conatus sit, posteaquam in
bene fixam ac radicalam . Idem hoc facere solent lu - manus incidisset, ut jam liceret occidere, non ipsum
dimagistri : non prius ad syllabas adducunt pueros , dimisil tantum , verum eliam ex aliorum insidiis eri
quam elementorum cognitionem in eis viderint recle puit; præsertim cum sciret illum post eadem moli
confirmalam . Nuper igitur parabolam vobis de cen turum : quid is reliquum fecit, quod ad summam phi
lum denariis , ac decem millibus talentorum enarran - losophiam possit adjungi ?
les (a ), ostendimus quantum esset malum injuriarumi 2. Beneficia Davidis in Saülem . - Quibus autem
meminisse. Quem enim decem millia talentorum non beneficiis David affecerit Saülem , quando el quo
perdiderant, hunc centum denarii exilio demerserunt, pacio , paucis enarrantem me sustinele. Cum ali
ac veniam pro debitis concessam in irritum revoca- quando Judai bello difficillimo premerentur, adeo
runt, debitieque pecuniic remissionem dissiparint ut omncs pavore essent consternali , nec quisquam
(Matth . 18), eumque, qui fuerat a criminibus liberatus, auderel erigere caput , sed in extremadesperatione
in judicium retraxerunt, indeque in carcerem conjc esset civilas, singulis mortem præ oculis habentibus,
cerunt , denique immortali supplicio tradiderunt. Sed quotidieque interitum exspectantibus cunctis, ut vilam
hodic de diverso argumento dicere lentabimus. Opor agerent miseriorem jis qui degunt in lelerrimo car
lebat eniin , si fieret quod æquum erat, dehumanitate cere , hic ab ovibus veniens ad exereitum , cum per
ac mansuctudine verba facientem ex sese istius præc alatem nec arlem bellandi callere possel, ac laborum
were atque ita simul militarium rudis esset, ipse pro universis bellum in
cl verbis eam docere et factis ad eam instituere . se recepit , ac feliciter rem gessil, supra quam quis
Quoniam autem nos ab hac virtute longo absumus piam sperassel. Quamquam etiam si virtuti defuisset
intervallo , uno quopiam e numero sanctorum in me evenlus, lamen ob solam animi proniplitudinem egre
dium producto , oculisque vestris subjccio , perspi giumque propositum coronandus erat. Jam si quis e
cuam quamdain ac potentem adbibebimus exhorta numero mililum ætale vigens facinushoc designassci,
Wario.
lionem , ut quasi ad archetypi cujusdam æmulatio nihil fuisset mirum , videlicet id postulanle militari
nienr adhorlemur et vos el nos ipsos. lege. At hic qui nullam videbat necessitatem huc .
David exemplar humanitalis. - Quis igitur in me. adigentem , ac mullos etiam habebat dehortantes :
dium proferendus est de humanitate dicluro ? Quis nam et frater illum increpavit , el rex perspiciens il
vero alius , quam is qui cælesti testimonio laudari lum nondum alale malurum , ac periculis perferendis
meruit, ob hoc ipsum maxime suspiciendus ? Inveni. inhaliilem cohibuit , ac mancre jussit , dicens : Non
imuit , David filium Jesse , virum secundum cormeum poleris ire , quoniam puer es ; ille vero vir est bellalor
ab adolescentia sua (1. Reg . 17. 33) : allamen cum
(1 . Reg . 13. 14 ; Act. 13 . 22). Porro posteaquam Deus
pronuntiavit, nulla contradicendi reliqua est occasio . nulla illum provocaret occasio , suaple spente el er
Nam illius calculus incorruplus est, co quod Deus sese divino accensus zelo , patriæque caritate , per
nec ad gratiam , nec per odium judical, sed pro mera inde quasi oves cerneret verius quam homines ,
animi virtule ſert suffragium . At non ob id tantum et quasi canes invasurus essel potius quam tam nu
hunc in medium produximus, quod Dei sullragio fue inerosum hominuin exercitum , adco intrepide ad .
ril laudatus , verum etiam quod sit ex iis qui sub re - barbaros cucurrit : idque temporis tantam erga re
lcri lege sunt educali. Siquidem sub lege gratiæ exsti- Sem sollicitudinem declaravit , ut illum etiam ante
lisse quempiam ab ira purum , et inimicis delicta con prælium ac victoriam in faciem prostralom erexerit.Ne
donantem , ac parcentem iis a quibus fuerit molestia que enim factis modo juvit illum , sed ante factum etiam
affectus, nibil sanemirum , videlicet' postChristimor. verbis hortatus est bono animo ut esset,ac persuasit,
lem , postquam ille lam clementer nobis omnia pec- ulque de eventu bonam conciperet spem , effecit ila
cala remisil , post loc præcepta referla evangelicze loquens : Ne concidal cor domini mei in ipso , quonianı
servis tuus ibil , pugnabitque cuni alienigena hoc (Ibid .
(a) Ilumilia de Debitore decem milliun talentorum . v. 32). Quieso , num hoc parvum vidctur, nulla ne
 679 S . JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP . 680
cessitate compulsum , suam ipsius vitam prodere , ct donemus non recte fecisse mulieres, easquc ſuisse eri.
in corum utilitatem a quibus nihil umquam accepcrat mini obnoxius, et accusatione dignas, quid hæc ad
beneficii , in medios hostes irruere ? Annon par erat, Davidem ? Neque enim ipse composueral cantionein ,
hunc post tale facinus ornalo titulo domini columnis nequc illis siaserat, ut dicerent que dicebant, neque
inscriplo, et publicum civitatis servalorem appellare, adornarat illum laudalionis modum . Proinde etiamsi
qui el regni decus, et civitatum fundamenta , el om - indignandum erat,mulieribus oportuit indignari, non
nium vit: m opitulante Dei gratia servarit ? Quod esse de civile benemerito , et infivilis digno coronis. At
polernt aliud beneficium hoc majus ? Nequc enim in Saül omissis illis in David irascebatur. Jam si ea lau
gloriam aut potentiam , sed in ipsam ipsius vitam be, de sublatus ille beatus invidisset rerum polienti, fuis
nelicium hoc contulit , clab ipsis mortis portis revo - selque ipsi contumeliosus, et aspernatus fuisset eius
cavit : itaque si humanum quidem subsidium spectes, imperium , forsitan aliqua fuisset invidendi causa :
illius þeneficio deinde visil rex , ac principalum ser at si factus fuit humanior ac modeslior , si in subdi
vavil. Et postea , quam illi reposuitgratiam ? Nam si torum ordine se continuit , quæ tandem erat justa
quis perpendal pr:rclare gestorum magnitudinem , dolendi causa ? Siquidem cum is qui honore aflicitur ,
eliamsi rex a suo capile detraclam coronam Davidis altollituradversus eum a quo provectus est,nec desinit
capiti imposuisset , numquam parem relulisset gra - in illius contemplum honore abuti,habeldolor nonnul
liam , sed ampliorem debuisset. Hic enim et vitam et lam excusationem : cæterum ubi persistit in honorando
regnum illi donavit , ille vero huic regnum tantum illum , aut potiusmagis obsequilur, ceditque in om
erat cessurus. Verumtamen consideremus relatam nibus, quem postea potesthabere prætextum invidia ?
pro benefactis gratiam . Çuæ tandem erat illa ? Non efferlur David ob prosperum successum . - Itaque
De cælero et ab illo die suspectum babuit David , et etiamsi nihil aliud præclare geslum fuisset, ob hoc
ab illo meluit sibi. Cur ct quam ob causam ? Nam ipsum lamen magis erat diligendus, quod cum lanlam
el suspicionis causa commemoranda est. Neque nactus esset occasionem occupandi regni, perstiterit
cnim quidquid aliquis dixerit, idem esse justum allir - in sua modestia . Neque enim quæ prius gesta sunt
mabit. Nam erga eum qui animam impendit, et vitam tantum , verum nec ea quæ consequula sunt, superio
dedit , que pulerat esse jusla suspicionis causa ? Sed ribus illis multo præclariora , sustulerunt illi animos.
tamen ipsam inimicitiæ causam inspiciamus, ut ali- Que tandem illa ? Erat, inquit, David prudens in om
quodque David sit bonore dignus ob ea ipsa, propter versusque Israel el Juda diligebal David , quoniam ipse
quæ deinceps venit in suspicionem , insidiis appetitus ingrediebatur et egrediebalur anle conspectum populi.
est. Quæ igitur erat suspicionis causa ? Postquam ElMelchol filia Saül, el universusIsrael diligebal illum .
barbari illius caput abstulit, el spolia gestans rediit ; Etsapiebat supra omnes servos Saul; el honorabatur no
Exierunt , inquit , mulieres canenles ac dicentes : Per- men illius valde(1. Reg .18. 14.16 . 20 . 30 ). Ei Jonathas
cussil Saül in millibus suis , et David in decem millibus filius Saül diligebat David vehementer (1. Reg . 18. 2).
suis . El iratus est Saül, et suspectum habuit David ab eo Verumtamen cum universum populum ac regis fami
die ac deinceps (1. Reg. 18. 6 – 9). Cujus obsecro , rei Jiam sibi concilialam haberet, cum ubique in bellis
gratia ? Eliamsi hæc præter meritum fuissent dicta , vinceret, nec umquam frustrarelur successu , cumque
ne sic quidem oportebat hostilem in Davidem gerere pro bene gestis rebus illis talem gratiain reciperel,
animum : sed postquam ex rebus gestis illius erga se non erexit cervicem , nec regnuin affectavit, nec 'ho
benevolentiam habebat compertam , quippe qui nullo slem ullus est, sed perseveravit in bencfaciendo, et
cogente aut compellente , suaple benevolentia lan. in bellis pro rege feliciler gerendis. Quis est lam ef
lum subisset discriminis , non oportebat deinceps feratus el crudelis , cui ista non fuerint perstiasura,
quidquam de illo suspicari mali. Nunc autem jure ut inimicitiam deponeret , et invidiam abjiceret? At
laudes proferebantur ; et si fas est vera proloqui, in crudelem illum et inhumanum nihil horum flexit; sed
Saūlis gratiam illa dicta sunt potius, quam in Davidis; ad hæc omnia cæcus, et invidiæ deditus, conatus est
debebal autem satis habere , quod illi tribuissent illum e medio tollere : et quid obsecro facientem ?
mille . Cur igitur indig , alus est, quod Davidi tribue- ( nam id majus est ac stupendum , ) canentem citha
rint decem millia ? Etenim si rex ad bellum finiendum ra , et ipsius insaniam sedantem . David , inquit, psal
vel paululum aliquid momenti contulisset , recte lum lebatmanu sua quotidie :el hasta in manu Sail :ac sus
dictum fuisset, Saül in millibus, David in decem milli- tulit Saül lanceam , dixitque, Infigam in David ; el
bus. Quod si ipse quidem pavidus ac tremens domi firil in parielen : el declinavil David a facie ejus
desedil , in singulos diesmortem exspectans, hic au- bis (Ibid . v. 11). Polestne huic malitie quidquam
tem lolum facinus peregit : annon absurdum erat , adjungi ? Ma ſorte quæ post subsequuta sunt. Qui
eum qui nihil ad depellenda pericula contulerat , ob id nuper hosies abegeral, per quem civitas sibi fuerat
indignari, quod non plus laudis tulisset ?Nam si indi. reddita, cunctis pro victoria victinias immolantibus :
gnandum erat, Davidem potius conveniebat indignari, Saül beneficom et servalorem , ac bonorum illorum
quod cum solus lolum gessisset, alterum haberet auctorcm conatus est interficere psallentem : ac ne
Jaudis participen . beneficiorum quidem memoria furentem ilium ac de
7. Sed horum nihil dico : verum illud dixerim : ut liranlem coercuil, sed semel et bis lorsil in illum lan- .
 679 DE DAVIDE ET SAULE NOMLIN I. 680
την ψυχήν επιδούναι την έαυτού , και υπέρ της εκεί- εγκλημάτων αξίας είναι και κατηγορίας: τι ταύτα
νων ωφελείας εις μέσους πηδήσαι τους πολεμίους, προς τον Δαυίδ ; Ου γαρ δή τα άσματα αυτός συνέθη
μηδέν μηδέποτε παρ' αυτών ευ παθόντα; 'Αρα ούκ κεν, ουδε εκείνας λέγειν άπερ έλεγον αυτός ανέπει
έδει αυτόν μετά ταύτα δεσπότην επιγράφεσθαι, και σεν, ουδέ κατεσκεύασε τούτον τον τρόπον γενέσθαι
σωτήρα κοινόν της πόλεως αναγορεύειν, τον και το της ευφημίας. " Ωστε ει και αγανακτείν έδει, εκεί
σχήμα της βασιλείας, και το των πόλεων έδαφος , ναις έχρήν αγανακτείν. ου το κοινό της πόλεως
και την απάντων ζωήν μετά την του Θεού χάριν ευεργέτη, και μυρίων στεφάνων αξίω. Ο δε εκείνες
διατηρήσαντα ; Ποία γάρ ταύτης ευεργεσίας μείζων αφείς, επί τούτον ήει. Και ει μεν από της ευφημίας
ετέρα ήν ; Ου γαρ εις χρήματα , ουδέ εις δόξαν και εκείνης επαρθείς ο μακάριος έφθόνει το κρατούντι
δυναστείαν, αλλ' εις αυτήν αυτού την ψυχήν τήν και ύβριζεν εις αυτόν , και διέπτυσεν αυτού την
ευεργεσίαν κατέθετο, και εξ αυτών αυτών ανεκαλέ- βασιλείαν , τάχα είχέ τινα λόγον ο φθόνος · ει δε
σατο και των του θανάτου πυλών, και το γε εις άν- επιεικέστερος εγίνετο και πραότερος , και την των
θρωπον ήκον, δι' εκείνον έζη λοιπόν ο βασιλεύς, και αρχομένων έμενε διατηρών τάξιν, ποίαν είχε δικαίαν
απέλαυε της αρχής. Τίσιν ούν αυτών μετά ταύτα πρόφασιν ή λύπη ; "Οταν μέν γάρ ο τιμώμενος έπαι
ή μείψατο; Ει μεν γάρ αυτό τις των κατορθωμάτων ρηται κατά του παρευδοκιμουμένου, και διατελή ταις
ίδου το μέγεθος, ουδ' ει τον στέφανον από της αυτού τιμαίς εις ύβριν κεχρημένος εκείνου , λαμβάνει τινά
λαβών κεφαλής επί τήν του Δαυίδ έθηκεν, ουδέπω αφορμήν το πάθος · όταν δε μένη τιμών, μάλλον δε
την αξίαν ήν αποδεδωκώς, αλλά το πλέον οφείλων, θεραπεύων μειζόνως, [752] και είκων εν άπασι , ποίαν
'Εκείνος μέν γάρ και ζωήν και βασιλείαν αυτή έχα
ρίσατο· ούτος δε βασιλείας αυτό παραχωρείν έμελλε " Ωστε ει και μηδέν αυτώ κατώρθωται b έτερον,
μόνης. Πλήν αλλ' ίδωμεν αυτού τάς αμοιβές. Τίνες δι' αυτό τούτο μειζόνως αυτόν αγαπάν έδει , ότι
ούν ήσαν αύται ; Δι’ υποψίας είχεν αυτόν λοιπόν , και τοσαύτην αφορμήν λαβών προς τυραννίδος επίθεσιν,
υπεβλέπετο από της ημέρας εκείνης. Τίνος ένεκεν, έμενε την αυτό πρέπουσαν επιείκειαν διατηρών.
και διά τί ; 'Αναγκαίον γάρ και [751] της υποψίας Ουδε γάρ δή μόνον τα πρότερα , αλλ' ουδε τα μετά
την αιτίαν ειπείν. Ουδέν μέν γάρ, όπερ άν είπη τις, ταύτα πολλά μείζονα όντα επήρεν αυτόν. Ποία δη
έρεί δίκαιον. Προς γάρ τον την ψυχήν χαρισάμενον, ταύτα; Ην Δαυΐδ συνιών, φησίν, εν πάσαις ταϊς
και την ζωήν δωρησάμενον, ποία δικαίας υποψίας οδοίς αυτού, και Kύριος παντοκράτωρ μετ ' αυ
τρόφασις ήν; Πλήν αλλά και αυτήν την αιτίαν της του, και πάς Ισραήλ και Ιούδας ηγάπων τον
έχθρας ίδωμεν, ίνα μάθητε, ότι και της νίκης ούκ Δαυίδ, ότι αυτός εξεπορεύετο και εισεπορεύετο
έλαττον και διά ταύτα τιμάσθαι δίκαιος ήν, δι' άπερ προ προσώπου του λαού . Και Ν1ε.1χώλ ή θυγάτηρ
υπωπτεύετο και επεβουλεύετο μετά ταύτα. Τίς ούν Σαούλ και πάς Ισραήλ ηγάπα αυτόν . Και συνήκε
η αιτία της υποψίας ήν; Επειδή του βαρβάρου την παρ' άπαντας τους δούλους Σαούλ και ετιμήθη
κεφαλήν έλαβε , και τα λάφυρα έχων επανήει, Εξη 1- το όνομα αυτού σφόδρα. Και Ιωνάθαν υιός Σαούλ
θον αι χορεύουσαι , φησίν, έδουσαι και λέγουσαι· ηγάπα τον Δαυΐδ σφόδρα. 'Αλλ' όμως τον δήμον
Έπάταξε Σαούλ εν χιλιάσιν αυτού, και Δαυΐδ εν άπαντα και την οικίαν του βασιλέως οικειωσάμενος ,
μυριάσιν αυτου. Και οργίσθη Σαούλ , και ήν και κρατών εν τούς πολέμοις πανταχού , και ουδαμού
υποβλεπόμενος τον Δαυΐδ από της ημέρας εκεί - διαμαρτάνων, και τοιαύτας αντί των ευεργεσιών
της και επέκεινα. Τίνος ένεκεν, είπέ μου ; Μάλιστα εκείνων απολαβών τας αμοιβές, ούκ εξετραχηλίζετο,
μεν γάρ, εί και αδίκως ταύτα ελέγετο , ουδε ούτως ουδε επεθύμει της βασιλείας , ουδε ήμύνατο τον
προς αυτόν απεχθώς διατεθήναι έδει, αλλ' από των εχθρών, αλλ' έμενεν ευεργετών, και τους υπέρ αυτού
γεγενημένων την εύνοιαν αυτού μαθόντα , και ότι πολέμους κατορθών. Τίνα ουκ άν έπεισε ταύτα εκ
μηδενός αναγκάζοντος , μηδέ βιαζομένου, εξ οικείας τεθηριωμένον και άγριον καταθέσθαι τηνέχθραν, και
ευνοίας τοσούτον υπέμεινε κίνδυνον, μηδέν μηκέτι απαλλαγήναι της βασκανίας; 'Αλλά τον ώμον εκεί
λοιπόν υποπτεύειν περί αυτού πονηρόν. Νυνί δε και νον και απάνθρωπον ουδέν τούτων έπεισεν· αλλά
το δίκαιον είχον αι ευφημία :· και εί χρή τι θαυμα- προς άπαντα αποτυφλωθείς , και τη βασκανία την ψυ
στον ειπείν, το Σαούλ έχαρίσαντο μάλλον, ή τώ Δαυίδ χήν επιδούς, ανελείν αυτόν επιχειρεί και τί ποιούντα
ταύτα λέγουσαι · και αγαπάν αυτόν έχρήν, ότι τάς (τούτο γάρ έστι το μείζον και θαυμαστόν ); ψάλ
χιλιάδας γούν έδωκαν αυτω. Τί ούν αγανακτεί, ότι λoντα και καταστέλλοντα αυτού την μανίαν. Δαυίδ
έδωκαν τάς μυριάδας εκείνω ; Ει μεν γάρ ήν τι συν- έψαλλε τη χειρί αυτού, φησίν, ώς καθ' εκάστην
τελέσας εις τον πόλεμον , και μικράν γούν τινα μοί- ήμέραν · και το δόρυ εν τη χειρί Σαούλ και
ραν εισενεγκών, καλώς ταύτα ελέγετο, ότι Σαούλ ήρε Σαούλ το δόρυ, και είπε : Πατάξω εν Δαυΐδ •
εν χιλιάσι, και Δαυίδ εν μυριάσιν. Ει δέ αυτός και επάταξεν εν τω τοίχο και εξέκλινε Δαυίδ
μεν δεδoικώς και τρέμων ένδον εκάθητο, καθ' εκά- από προσώπου αυτού δίς. 'Αρα αν έχοι τις ειπείν
στην ημέραν αποθανείσθαι προσδοκών, ούτος δε το μείζονα τούτων πονηρίας υπερβολήνο ; "Αρα δε και
πάν ειργάσατο, πώς ουκ άτοπον ήν, τον μηδέν εις τα μετά ταύτα. "Αρτι των πολεμίων απελαθέντων,
τους κινδύνους εκείνους συμβαλλόμενον αγανακτείν, και της πόλεως έαυτήν ανακτησαμένης, και πάντων
ότι μή το πλέον της ευφημίας έλαβεν ; Ει γάρ άγα- επινίκια θυόντων, τον ευεργέτης και σωτήρα και των
νακτείν έχρήν, τον Δαυίδ αγανακτείν έδει , ότι το πάν αγαθών εκείνων αίτιον ανελεϊν επεχείρησε ψάλλοντα,
αυτός κατορθώσας , μεριστήν έτερον έσχε της ευ και ουδε της ευεργεσίας η υπόθεσις τον μεμηνότα
φημίας. και παραπαίοντα κατέστειλεν εκείνον, αλλά και άπαξ
γ'. Πλήν αλλ' ουδέν τούτων λέγω, αλλ' εκείνο αν εί και δίς ήχόντισε , βουλόμενος ανελεϊν. Και τοιαύτας
ποιμι · έστω κακώς πεποιηκέναι τας γυναίκας, και
1 Reg. κατώρθωτο.
• Regii duo ανεκάλεσε. c Sic Reg. melius quam edili, qui habentåpa äv čxou
ταυτα πονηρίας υπερβολήν.
 681 S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 699
αυτό αντί των κινδύνων τας αμοιβές εδίδου. Και ρείσθαι και μυρία πάσχειν δεινά , και τούτον αδίκου
πολλάκις τούτο εποίησε , και ουκ εν ημέρα μιά. Ο δε σφαγής παρά τω Θεώ κρίνεσθαι . Ταύτα μή μόνον
άγιος εκείνος και μετά ταύτα πάντα έμενε τα εκείνου ακούωμεν, αλλά και μιμώμεθα , και πάντα υπομέ
θεραπεύων, και υπέρ της σωτηρίας αυτού κινδυ - νωμεν και ποιεϊν και πάσχειν, ώστε απαλλάξαι τους
νεύων, και παραταττόμενος εν τούς πολέμοις άπασι, εχθρούς της προς ημάς [ 754] απεχθείας· και μη
και τον εαυτού διασώζων σφαγέα τους οικείους κινδύ- τούτο ζητώμεν, ει δικαίως , ή αδίκως προς ημάς απ
νους , και ούτε εν ρήμασιν, ούτε ένα πράγμασιν ελύ- εχθάνονται, αλλ' εκείνο μόνον, όπως μηκέτι καθ'
πησε τον άγριον θηρα εκείνον, αλλά προς πάντα ημών έχθραίνoιεν. Και γάρ ο ιατρός τούτο σκοπεί ,
είχε και υπήκουε , και το ορισθεν αυτή της νίκης όπως απαλλάξεις του νοσήματος τον κάμνοντα , ουκ
έπαθλον ου λαβών, αλλ' αποστερηθείς τον μισθόν των ει δικαίως , ή αδίκως την άρρωστίαν εαυτό έπεσπά
κινδύνων εκείνων, ουδέ λόγω ποτέ ένεκάλεσεν,ου τοίς σατο. Και συ τοίνυν ιατρός εί του λελυπηκότος • εν
[ 753] στρατιώταις, ου τη βασιλεί · ου γάρ επί μισθό ζήτει μόνον, όπως αυτού την άρρωστίαν ανέλης . “Ο
ταύτα έπραττεν ανθρωπίνω, αλλά την άνωθεν εκδε - και ο μακάριος ούτος και εποίησε, πενίαν αντί πλούτου,
χόμενος αμοιβήν. Και ου τούτο μόνον εστι το θαυ- ερημίαν αντί πατρίδος, πόνους και κινδύνους αντί
μαστον, ότι ουκ ατιήτησε τον μισθόν, αλλ' ότι και δι- τρυφής και αδείας , φυγήν διηνεκή αντί της οίκου
δόμενον διεκρούσατο διά πολλήν ταπεινοφροσύνης μονής έλόμενος , ίνα εκείνον απαλλάξη της προς
υπερβολήν. Επειδή γαρ ο Σαούλ πάντα κινών και εαυτόν απεχθείας και έχθρας. 'Αλλ' ουδέν ουδε ούτως
πραγματευόμενος ουκ ίσχυσεν αυτόν ανελεϊν, βάπτει έκέρδανεν ο Σαούλ, αλλ' εδίωκε και πανταχού περιήει
τον διά του γάμου δόλον , και καινόν τινα προικός ζητών τον ήδικηκότα μεν ουδεν, αδικηθέντα δε τα
και έδνων επινοείται τρόπον8. Ου γαρ βούλεται , έσχατα, και μυρία αυτών αντί τούτων ποιήσαντα
φησίν, ο βασιλεύς έδνα , άλλ' ή εκατόν ακρο- αγαθά και ουκ ειδώς, εις αυτό λοιπόν του Δαυίδ
βυστίας εκδικήσαι εις τους εχθρούς του βασι- εμπίπτει τα δίκτυα. "Ην γαρ εκεί σπήλαιον , φησί,
λέως. “ Ο δε λέγει, τοιούτόν έστιν: "Ανελέ μοι, φη- και εισήλθε Σαούλ παρασκευάσασθαι. Και Δαυίδ
σιν, εκατόν άνδρας, και τούτο αντί των έδνων έσται και οι άνδρες αυτού εν τω σπηλαίω τω έσω
μοι. Ταύτα δε έλεγε βουλόμενος αυτόν προφάσει του τέρω εκάθηντο. Και είπον οι άνδρες Δαυίδ προς
γάμου παραβαλείν τους εχθρούς . αυτόν : Ιδού η ημέρα, καθώς είπε Κύριος : Δί
δ'. 'Αλλ' όμως ο Δαυίδ κατά την αυτού πραότητα τα δωμι τον εχθρόν σου εις τας χείράς σου, και
πράγματα κρίνων, διεκρούσατο τον γάμον, ου διά ποιήσεις αυτό το άρεστον εν οφθαλμοίς σου.
τον κίνδυνον, ουδε διά τον φόβον των πολεμίων, αλλά και ανέστη Δαυΐδ, και αφείλε το πτερύγιον της
διά τό νομίζειν ανάξιον εαυτόν είναι της προς εκεί- διπλοΐδος Σαούλ λαθραίως . Και μετά ταύτα επά
νον συγγενείας , και ταυτι προς τους δούλους αυτού ταξε τον Δαυΐδ η καρδία αυτού , ότι αφείλε το
λέγει τα βήματα: Ει κουφόν έστιν εν οφθαλμοίς πτερύγιον της διπλοΐδος , και είπε Δαυίδ προς
υμών επιγαμόρεύσαι με τη βασιλεί ; εγώ δε ανήρ τούς άνδρας αυτού• Μηδαμώς μοι παρά Κυρίου
ταπεινός , και ουκ έντιμος. Και μην οφειλή το ποιήσαι το ρημα τούτο το κυρία μου, το χριστώ
πράγμα ήν, και μισθός και ανταπόδοσις των πόνων• Κυρίου , επενεγκεϊν την χείρα μου επ' αυτόν, ότι
αλλ' ούτως ήν συντετριμμένην έχων την καρδίαν, ώς χριστος Κυρίου εστίν . Είδες τα δίκτυα τεταμένα ,
μετά τοσαύτα κατορθώματα , και λαμπράν ούτω νί- και το θήραμα εναπειλημμένον, και τον κυνηγέτην
κην, και υπόσχεσιν ώμολογημένην, ανάξιον είναι εστώτα, και πάντας έγκελευομένους βαπτίσαι το ξί
νομίζειν του λαβείν τον οφειλόμενον αυτώ μισθόν• φος εις το του πολεμίου στηθος ; Θέα μου λοιπόν την
και ταύτα ενόμιζε , πάλιν μέλλων κινδυνεύειν. Επειδή φιλοσοφίαν, θέα την πάλην, την νίκην, τον στέφανον .
δε των πολεμίων εκράτησε , και την θυγατέρα έλαβε Και γάρ στάδιον ήν το σπήλαιον εκείνο, και τάλη.
του βασιλέως, πάλιν "Έψα...λεν ο Δαυίδ, και εζήτει θαυμαστή τις εγίνετο και παράδοξος. Επάλαιε μεν
Σαούλ του πατάξαι αυτόν εν τω δόρατι, και επά - γάρ ο Δαυίδ, επύκτευε δε, ο θυμός , και έπαθλον και.
ταξε και εξέκλινεν ο Δαυΐδ · και επάταξε το Σαούλ έκειτο, και αγωνοθέτης ήν ο Θεός μάλλον δε
δόρυ εν τω τοίχω. Τίνα ουκ αν και των σφόδρα ου προς εαυτόν μόνον και την επιθυμίαν τήν εαυτού
φιλοσοφείν επισταμένων εις θυμόν ταύτα εξήνεγκε , ήν αυτώ ο πόλεμος , αλλά και προς τους παρόντας
και ει μηδέν έτερον , της οικείας προνοούντα ασφα- στρατιώτας. Ει γάρ και φιλοσοφείν ήθελε και φείδε .
λείας έπεισεν ανελεϊν τον αδίκως επιβουλεύοντα ; σθαι του λελυπηκότος, είκός ήν και δεδoικέναι αυτόν
Ουδέ γάρ φόνος το πράγμα λοιπόν ήν, αλλά και ούτω εκείνους, μήποτε και συγκόψωσιν αυτόν εν τω σπη
το μέτρον του νόμου τότε υπερβαίνειν έμελλεν. Εκεί λαίω, άτε λυμεώνα και προδότην αυτον όντα της
νος μέν γάρ οφθαλμόν αντί οφθαλμού εξορύττειν εκε αυτών σωτηρίας , και τον κοινόν εχθρών αυτών δια
λευεν ούτος δε ει και έσφαξεν, αντί τριών φόνων σώζοντα. Και γάρ εικός ήν ταύτα κατά διάνοιαν
ένα ειργάζετο, τριών φόνων ουδεμίαν εύλογον εχόν έκαστον αυτών δυσχεραίνοντα λέγειν · Πλανήται και
των πρόφασιν. Αλλ' όμως ουδέν τούτων επεχείρησεν, φυγάδες εγενόμεθα ημείς , και οικίας και πατρίδος
αλλ' ηρείτο φυγείν μάλλον, και της πατρώας οικίας και των άλλων απάντωνέξεπέσομεν, και των δυσχε
εκπεσείν , και πλανήτης είναι , και δραπετεύειν, και ρών σου πάντων έκοινωνήσαμεν και συ των κακών
ταλαιπωρούμενος την αναγκαίαν πορίζειν τροφήν, ή τούτων τον αίτιον εις χείρας λαβών, αφείναι διανοή,
ένα μηδέποτε των κακών τούτων ημείς αναπνεύσω
τη βασιλεί γενέσθαι σφαγής αίτιος . Ου γαρ όπως μενο, και σπουδάζων τον εχθρόν διασώσαι, προδίδως
εαυτόν εκδικήσειεν , αλλ' όπως εκείνον απαλλάξεις τους φίλους; Και που ταύτα δίκαια ; Ει γάρ της εαυ
του πάθους εσκόπει. Διά τούτο των οφθαλμών εαυτόν του καταφρονείς σωτηρίας, αλλά της ημετέρας φείσαι
υπεξήγαγε του εχθρού , ώστε υποσύραν τον όγκον, (755) ψυχής. Ού λυπεί σε τα παρελθόντα; ουδε μέ
και καταστείλαι την φλεγμονήν , και παραμυθήσα μνησαν των κακών ών έπαθες παρ' αυτού ; Διά τα
σθαι την βασκανίαν. Βέλτιον εμέ, φησίν, ταλαιπω b Reg. υους και μακάριος ούτος. Αlius ο μακάριος ούτως.
: * Cuus έδινων ποιείται τρόπον. • Reg. αναλεύσωμεν.
681 DE DAVIDE ET SAULE HOMILIA I. 082
ceam , cupicns occidere. El hujusmodi mercedem illi de innocentis cæde condemnari. Ilire non audiamus
pro susceptis periculis reposuil. Idque fecit non uno tantum , veruni eriam imilemur, nibil non faciamus
die sed saepius. Al sanctus ille posthæc omnia per- el patiamur, ut inimici simultatem erga nos deponant.
severavit curare regis negolia , proque salute illius nec illud inquiramus, ulrum merito an immerito
suscipere pericula , et in acie stare in præliis oinni. malevolum animum erga nos gerant, sed hoc solum
bus , suoque periculo servare irucidatorem suum : spectemus , ut nobis inimici esse desinant. Siquidem
denique nec dictis, nec factis contristavit immilem hoc spectatmedicus, ul morbo liberet ægrotam , non
illam feram , sed concessit in omnibus dictoque au utrum merilo , an immerito sibi morbum contraxerit.
diens fuit : cumque victoriæ præmium non accepis . Tu quoque igitur medicus es ejus qui te lasit : unum
set, sed omnium illorum periculorum mercede frau . hoc quære, quo pacto illi morbum adirnas. Id quod
datus esset, ne verbo quidem expostulavit umquam , fecitbicbeatus, egestalem præ divitiis, solitudinem præ
non cum militibus, non cum rege, quod hæc non ges- patria, labores periculaque præ deliciis ac sccurilale,
sisset spe mercedis , supernam exspectans relribu - perpetuum exsilium præ ædibus elegit, ut illum ab
tionem . Nec id solumn est admiratione dignum , quod odio in ipsum malevolentiaque liberaret. Al pec sic
non poposcit præmium , sed quod etiam cum darelur, quidem melior factus est Saül, sed persequebatur ,
ob eximiam animi modestiam recusavit. Siquidem sed ubique circumibat quærens eum , qui non solum
posteaquam Saül, omnia molitus, et omnibus tentatis , nihil lucseral, sed cum esset læsus, maxima et innu
non poluil illum interficere , consuit illi dolum per merabilia pro injuriis bona rependerat. Al Saül impru
nuptias, ac novam quamdam dotis ac dotalium for- dens post incidit in retia Davidis. Erat enim , inquit ,
mam commentus est. Non enim cupil, inquit, rex do- ibispelunca, et ingressus est Saül ut exoneraret alvum .
lem , sed ut centum priepulia exsolval ab hostibus regis David autem cum comitibus suis in interiore spelunce
( 1 . Reg . 18. 25 ). Id est : Occide mihi, inquit, cenlum parle sedebat. Dixerunique viri David ad illum : Ecce
viros, atque hoc eritmihidotis vice. Ilæc autem dice - dies de quo dixit Dominus : Trudam inimicum luum in
bat, cupiens illum obtentu conjugii hostibus objicere. manus luas, faciesque illi quod placilum erit in oculis
4 . Nihilo secius David pro sua modestia res æsti- tuis. Et surrexit David , sustulitque laciniam chlamydis
mans, recusavit conjugium , non delerrilus periculis, Suülis clanculum . Et posthæc percussil Davidem cor
aut hostium metu , sed quod existimaret sese indio ipsius, quod abstulisset laciniam chlamydis, dixitque
gnum alfinilale regia ; atque his verbis respondit ud David ad viros suos : Averlal a me Dominus, ne faciam
servos illius : An leve est in oculis vestris me facere ge- verbum hoc domino meo, christo Domini, millanque
nerum regis, cum ego sim vir humilis ac nullius prelii manum meam in illum , quoniam christus Domini est
( 1 Reg. 18. 23) ? Atqui debebatur hoc honoris, ac (1. Reg . 24. 4 - 7). Vidisti lensa retia, vidisti prædam
merces et pensatio laborum : verum usque adeo cor caplam , vidisti venalorem erectum , vidisti omnes
habebat contritum , ut post tot res cum laude gestas , adhorlanics, ut ensem in hostis pectus immergerel ?
post adeo splendidam victoriam , postexpressam pro . Nuncmihi specla philosophicam animimoderationem ,
missionem , indignum se judicaret, qui debitam reci- specta luciam , victoriam , coronam . Nam spelunca
peretmercedem , idque cum denuo essct se periculis illa campus erat, atque lucta quædam mirabilis di
olijeciurus. Posteaquam aulem hostes devicerat , ac cluque incredibilis facta est. Lucialus est David , pu
ſiliam regis acceperat, rursus Psallebal David , et quæ - gilem egit iracundia , Saül positus erat certaminis
rebal Saül eum lancea perculere , et percussil : David materia , agonotheles erat Deus : quin potius , non
autem declinavit ; el hasta impacla est parieti ( 1 Reg. ipsi modo adversus seipsum , propriamque cupidita -
19. 9 . 10) . Quem non ista vel apprime philosophum tem erat prælium , sed et adversus milites qui ad .
ad iracundiam excitassent ? quis, elsi nulla alia ad - erant.Etenim si voluisset animo moderari, ac parcere
fuisset causil, saltem ut securitalem sibi pararet, in - ei qui læserat,consentaneum erat ut et illosmelueret,
juste insidiantem non occidisset? Neque enim id lio . ne forte ipsum trucidarent in spelunca, tamquam qui
micidium fuisset, sed modum a lege præscriptum illorum salutem prodidisset , ac publicum ipsorum
mansueludine superasset. Nam illa oculum pro oculo hostem servassel. Probabile eniin cst illorum unum
jussit effodere (Exod. 21. 24) : hic autem licet occi- quemque dolore percitum hæc intra se dicturos fuis
disset, pro tribus bomicidiis unum exacturus fuisset , sc : Errones exsulesque sumus, domo, patria , cæteris
pro tribus, inquam , homicidiis, nulla probabili de que omnibus excussi, omniumqne difficultalum lua -
causa lenlatis . Nihil tamen horum tentavit David , sed rum consortes sumus : et lu eum , qui horum malo
potius habuit fugere, el a patriis ædibus exsulare, rum est auctor , in manus luas traditum , cogitas
alque erronem profugumque agere , et in calamitale dimiliere, ne nobis umquam liceat ab his calamitati
sibi necessarium prare viclum , quam regizedis oc- bus respirare, ac proditis amicis hostem servare slu
casionem dare. Nec enim eo spectabat, ut seipsum ul- des ? An hæc justa sunt ? Nam si luam ipsius salutem
cisceretur, sed ut illum ab eo morbo liberaret. Hanc negligis, nostre certe vita parcas. Non tibi dolent
ob causam ab oculis inimici subduxit sese, ut sesli anteacta , neque memor es malorum quæ ab illo per
rei lumorem , contraherelque ardoreni ulceris et in - pessus es ? Certe ab ea que futura sunt, tolle ho
vidiam mitigaret. Satius est, inquit, me miserum es siem , nemajora el acerbiora perpeliamur inala . Naxc
se, innumeraquc pali acerba, quam hunc apud Deum ut verbis non sint proloquuti, lamen animno secum
 I OP
(183 S. JOANNIS CHRYSOSTOM ARCHIEP . CONSTANTIN . 684
volvebant cum isla, tum istis etiam alia majora dicarunt in tanto regni fastigio ab iis pænas cxigere,
5. Verum nihil horum justus ille apud se perpen - a quibus olim fuerant offensi : ipsa polenie sublini
debal, unum illud spcctans, quomodo possel redi- las causam allulit reconciliationis. Verum in hoc ne
miri tolerantie corona, ac novam quamdam admi- goiio tale nihil possis diccrc.Neque enim David ad
rabitemque philosophiam exercere. Neque enim principatum evectus, neque regnum adeptus, ac Sau
perinde mirum erat, si cum esset solus el absque lem in manibus habens , ita demum illi pepercit , ne
comitibus, pepercisset illi a quo ſuerat la'sus, atque quis causari possit regni magnitudine sublatam fuisse
nunc est, quod hoc idem aliis presentibus fecit : nam iram : sed cum sciret fore, ut ille servatus rursus ad
militum illorum præsentia geminum erat philosophiz eadem rediret , et ipse in graviora pericula conjice .
obstaculum . Nobis ipsis frequenter evenit,ut cum sta retur, nc ideo quidem occidit. Ne utique hunc cum
luerimus vindictam remillere, et commissa condo illis conferamus. Siquidem illi quoniam habent cer
nare ; post ubi viderimus aliquos nos irritantes et lum tutumque pignus futurz deinceps securitatis.
concitantes,mulemus sententiam , et illorum dictis ob- merilo parcunt ; hic vero cum sciret se hostein in
lemperemus. Verum hoc non accidit huic beato , sed suam ipsius perniciem dimittere , ac salutem dare
etiam post illorum consilium et exhortationem per- inimico, haud tamen illum occidit, idquc cum habe
severavil in animi proposito. Al ne hoc quidem tan - rct multa ad cam cædem impellentia . Elenim soli
lum est admiratione dignum , quod'nec aliorum ad - ludo regis auxilio nudati, cxhortatio militum , præle
mionilu dimolus est a proposito , quodque non est illos ritorum memoria , futurorum metus ; ad hæc quod si
veritus , sed quod perfecit , ut et illi eamdem animi interſecisset inimicum , non posset damnari cadis .
moderationem sumerent. Magnum quidem , si quis quodque post ciedem peractam legem ( a) insam man
suis cupiditatibus imperet : sed multo majus est et sueludine superare viderelur, hæc etalia plura urge
aliis persuadere posse , ut et ipsi mentem eamdem bant compellebantque gladio illum confodere. At
habeant : aliis, inquam , qui nec modesii sunt homi lorum nulli cessit , sed adamantis invicii more per
nes, neque temperantes, sed milites, qui multis diffi- slilit, intemeratam philosophiæ legem servans. Cic
cultatibus jam in desperalionem erant adducti, a qui- lerum ne dicas illum nihil eorum sensisse alfectuum .
bus paululum respirare cupiebant, haud ignari non quos sensisse par erat, sed id quod accidit non fuisse
modo lolam malorum solutionem in liostis ncce sitam philosophiam , sed stuporem : considera quam vehe
esse ; nec modo malorum solutionem , verum etiam menter exasperalus sibi temperarit. Siquidem ira
plurimorum bonorum acquisitionem , quando nibil cundiæ fluclus in animo illius inlumuisse,mullamque
obstabat , quominus illo trucidato protinus regnum cogitationum procell: m concitatam fuisse , sed eam
transiret ad Davidem . Altamen cum lol essent res tempestatem refrenasse timore Dei, animosque re
que milites irritabant, lantum valuit ille generosus, ut pressisse, ex iis quæ facta sunt perspicere licet. Sur.
his omnibus fuerit superior, suaderetque ut hosti par . rexit, inquit, el lulil oram chlamydis Saülis clanculum .
cerent. Vides quanta iræ lempestas coorta fuerit ? At non
Consilia militum ad cædem impellentium ncgligit Da- processil ulterius , neque fecit naufragium , eo quod
vid ; cur Deus hostes nobis tradal. - Oper:c pretium gubernatrix illico sentiens periculum , videlicet pia ra .
vero cst , etiam ipsorum militum audire consilium , tio , tempestalem verlit in tranquillitatem . Percussit
quia consilii callidisas firmum el solidom justi ani. enim , inquit , Davidem cor ipsius, ac velut equuin
mum ostendil. Non enim ila loquuti sunt : Ecce qui subsilienlem ac ferocientem , revocavit iram .
multa in te molilus est mala , qui necem quam con - 6 . Hujusmodi sunt sanctorum animæ : priusquam
cupivit, qui nos immedicabilib:is vallavit difficulla - concidant, resurgunt, priusquam ad peccatum perve
libus : sed ubi perspexerunt hæc omnia negligere niant, refrenantur, eo quod sobrir sint , semperque
Davidem , ncc magnam habere rationem in se com - vigilent. Et tamen quantum erat intervallum inier
inissorum ,allegant illi divinumi auctorem , Deus, aiunt, corpus et vestem ? Attamen ille seipsum cohibuit, ne
illum tradidit , quo videlicet judicium a Deo proſe- progrederelur ulterius : insuperque ob hoc ipsum
clum reverilus, promptius iret ad homicidium . Num - graviler seipsum condemnavit. Percussil enim , in
quid , inquiunt , quam ipsius vicem ulcisceris ? Deo quil, illum cor ipsius, quod abstulisset extremum chla
servis ac ministras , illius sententiam comprobas. mydis , dixitque ad viros : Nequaquam hoc mihi sit a
Sed quo magis hæc dicebant , lanto magis hic peper Domino (b) (1. Reg . 24. 6). Quid est illud, Nequaquam
cil hosti. Intelligebat enim , Deuin ideo tradidisse hoc silmihi a Domino ? Propitius, inquit, sit mihi, si
cum , ut sibi majores occasiones proband:e virtutis hoc voluissem : ne concedat umquam ut boc faciam
suppcditaret. Prvinde lu quoque , si quando hostis Deus, neque permillatme ad tantum devenire scelus.
trus inciderit in manus tuas , cave pules esse datam Quoniam videbat hanc philosophiam superare pene
ulciscendi, sed servandi hostis occasionem . Eoque
lum maxime parcendum est inimicis , cuin illi forte (a ) Legem ipsam mansuetudine superasset David , etiamsi
venerunt in potestatem nostram . Al hic fortasse dixe Saülem occidisset, quia lex præcipiebat dentem pro dente,
consequens erat, vitam pro vila dia
oculum pro oculo , et,interfecisset,
ril aliquis : El quid magnuin , aut quid mirum parcere ri; ita ut si Saülem ut miuus eliam quam lex
ei quem babes in lua poleslale ? Complures enim et permittebat fecisset David semel occidendo eum , qui sale
vitam ipsi eripere conatus fuerat.
alii reges ad principa :um evecti , sese indignum ju - (1) Sic Reg. Hic quædum omissa fueraul iu Morel.
 683 DE DAVIDE ET SAULE HOMILIA I. 684
μέλλοντα άνελε, ίνα μη μείζονα και χαλεπώτερα εχθρών, όταν αυτών γενώμεθα κύριοι. 'Αλλ' ίσως
in υποστώμεν κακά. Ταύτα γάρ ει και με τους δήμασιν είπoι τις άν• Και τι μέγα και θαυμαστόν γενόμενον
έλεγον , αλλ' όμως κατά διάνοιαν ελογίζοντο και κύριον φείσασθαι; Πολλοί γάρ και άλλοι βασιλείς
ταύτα , και τούτων πλείονα έτερα . πολλάκις επί την αρχήν ελθόντες, τους πάλαι λελυ
ε'. 'Αλλ' ουδέν τούτων και δίκαιος εκείνος υπολογίζετο, πηκότας λαβόντες , ανάξιον αυτών είναι ενόμισαν εν
αλλ' εις έν έβλεπε μόνον, όπως τον της ανεξικακίας αρχής όγκω τοσούτω δίκην απαιτήσαι των πεπλημ
αναδήσασθαι δυνηθή στέφανον, και φιλοσοφήσαι φι μελημένων, και η της εξουσίας περιουσία καταλλα
λοσοφίαν τινά καινοτέραν και παράδοξον. Ουδε γάρ γης υπόθεσις γέγονεν. Αλλ' ενταύθα ουδέν τοιούτον
Ε
ήν ούτω θαυμαστόν, ει μόνος ών και καθ' εαυτόν έστιν ειπείν . Ου γαρ επι την αρχήν ανελθών ο Δαυίδ .
εφείσατο του λελυπηκότος , ως νυν παράδοξόν έστιν, ουδε την βασιλείαν απολαβών, και τον Σαούλ υπό
ότι παρόντων ετέρων αυτώ τούτο εποίησεν. Η γάρ χείρας έχων, ούτως εφείσατο, ίνα μή τις είπη, ότι το
των στρατιωτών εκείνων παρουσία διπλούν εγίνετο της αρχής μέγεθος τον θυμόν εξέλυσεν · αλλ' ειδώς
τη φιλοσοφία το κώλυμα. Πολλάκις γούν αυτοί κρί- ότι διασωθείς τους αυτούς επιθήσεται πάλιν, και εις
ναντες οργήν αφείναι , και συγχωρήσαι τα πεπλημ- μείζονας εμβαλεί τους κινδύνους, ουδε ούτως απ.
μελημένα τινι, επειδάν ιδωμέν τινας παροξύνοντας εκτεινε. Μή δή τούτονεκείνους παραβάλωμεν. Εκείνοι
και διεγείροντας , την ημετέραν καταλύομεν κρίσιν, μέν γάρ ασφαλές το ενέχυρον έχοντες της μετά
τοίς εκείνων παραπειθόμενοι λόγοις.'Αλλ' ο μακάριος ταύτα αδείας , είκότως φείδονται ούτος δε μέλλων
εκείνος τούτο ουκ έπαθεν, αλλά και μετά την παραί- τον εχθρών καθ' εαυτού αφιέναι, και πολέμιον εαυτό

ψήφον. Και ου τούτο μόνον εστί το θαυμαστόν, ότι έχων τα προς την σφαγήν αυτόν ταύτην ωθούντα.
ούτε ταις παρ' ετέρων παρετράπη συμβουλαίς , ουδ' Και βοηθούντων τω Σαούλ, και η
Α γάρσιςή ερημία των ωτών
παραίνε των στρατι , και η μνήμη των παρ
ότι αυτούς ουκ έδεισεν, αλλ' ότι και εκείνους τα αυτά ελθόντω
αυτώ φιλοσοφείν παρεσκεύασε. Μέγα μέν γάρ το και σφαγής ν,κρίνεσθ
και ο φόβος των μελλόντων , και το μηδε
αι λοιπόν αποκτείναντα τον εχθρών ,
αυτόν τινα των οικείων περιγενέσθαι παθών πολύ
και το μετά τον φόνον τούτον δύνασθαι τον νόμον
Ν

δε μείζον το και ετέρους δυνηθήναι πείσαι, την αυτήν υπερβαίνειν , και πολλά έτερα πλείονα τούτων εβιά-
αυτό κτήσασθαι γνώμην· και ετέρους, ουκεπιεικείς ζετο και ηνάγκαζεν ώθησαι το ξίφος εις εκείνον. Αλλ'
ανθρώπους και μετρίους, αλλά στρατιώτας και πολε ουδενί τούτων ειξεν, αλλ' έμενεν ώσπερ τις αδάμας,
μείν μεμαθηκότας , και τους πολλούς απεγνωκότας ακίνητον τον της ,φιλοσοφίας διατηρών νόμον . Είτα
πόνους, και μικρών αναπνεύσαι επιθυμούντας5», και
και ειεί- τα
ίνα μη λέγης ότι ουδέ έπαθε τι τοιούτον, οίον εικός
δότας ότι των κακών ή λύσις πάσα εν τη του πολε- ήν, αλλ' αναισθησία το γινόμενον ήν, ουχί φιλοσοφία ,
μίου σφαγή τότε έκειτο ου μόνον δε λύσις κακών, όρα πως αγριωθείς έκαρτέρησεν. "Οτι γάρ αυτώ δι
αλλά και μυρίων κτήσης αγαθών ουδέν γάρ εκώλυεν, ανέστη τα κύματατης οργής, και πολλή των λογισμών
εκείνου σφαγέντος, επι τούτον ευθέως διαβήναι την εκινήθη ή ζάλη, και τον χειμώνα εχαλίνου το φόβο
βασιλείαν. Αλλ' όμως τοσούτων όντων των παροξυ- του Θεού, και την διάνοιαν έπιέζετο, εκ των γενομέ
νόντων τους στρατιώτας, ίσχυσεν ο γενναίος εκείνος νων έστιν ιδείν. 'Ανέστη γάρ, φησί, και αφείλε το
πάντων περιγενέσθαι τούτων, και πείσαι φείσασθαι πτερύγιον της διπλοΐδος Σαούλ λαθραίως. Είδες πό
του πολεμίου. σος ηγέρθη της οργής ο χειμών; Αλλ' ου προήλθε πε
"Αξιον δε και αυτής ακούσαι των στρατιωτών της ραιτέρω , ουδέ ειργάσατο το ναυάγιον : ο γάρ κυβερ
συμβουλής : η γάρ κακουργία της παραινέσεως το νήτης ταχέως αισθόμενος , ο ευσεβής λογισμός , γα.
στερεών και απερίτρεπτον της του δικαίου δείκνυσι λήνην αντί χειμώνος εποίησεν. 'Επάταξε γάρ αυ
γνώμης. Ουδε γάρ είπον• Ιδού ο μυρία σε διαθείς τον, φησίν, ή καρδία αυτού, και καθάπερ σκιρτώντα
κακά , και της σφαγής επιθυμήσας της σης, και περιβα- και μαινόμενον ίππον, τον θυμόν ανεχαίτισε.
λών ημάς τους ανηκέστους δεινοίς · αλλ' επειδή συν 5'. Τοιαύται των αγίων αι ψυχαί· πριν ή πεσείν,
είδον ότι πάντων τούτων υπερεώρα , και των εις αυ- ανίστανται, πριν ή προς την αμαρτίαν έλθείν, αναχαι
τον ημαρτημένων ου πολυν εποιείτο τον λόγον , άνω τίζονται , επειδή νήφoυσι και διαπαντός εισιν εγρη
θεν αυτώ την ψήφον φέρουσιν, Ο Θεός αυτών παρ- γορυδαι . Καίτοι πόσον του σώματος ήν και του ιμα
έδωκε , λέγοντες , ίνα την εκείθεν αιδεσθείς κρίσιν τίου [757] το μέσον ; Αλλ' όμως ίσχυσε μή προελθείν
ετοιμότερον επί την σφαγήν έλθη. Μη γάρ σαυτόν περαιτέρω, και επ' αυτώ δε τούτω σφόδρα εαυτόν
εκδικείς; φησί. Τω Θεώ διακονή και υπηρετείς , και κατεδίκασεν. Επάταξε γάρ αυτόν η καρδία αυτού,
την εκείνου ψήφον κυρoίς. 'Αλλ' όσο ταύτα έλεγον, φησίν , ότι αφείλε το πτερύγιον της διπλοΐδος ,
τοσούτω μάλλον έφείδετο. " Ήδει γάρ τούτο, ότι ο και είπε προς τους άνδρας : Μηδαμώς έμοί παρά
[756) Θεός αυτόν αυτή παρέδωκεν, ίνα πλείονος ευ - Κυρίου. Τι έστι, Μηδαμώς έμοί παρά Κυρίου ;
δοκιμήσεως αυτή παράσχη πρόφασιν. Και συ τοίνυν, 'Αντι του , "Ιλεώς μοι Κύριος , φησι , και αυτός εί
όταν ίδης τον εχθρόν εις τας χείρας έμπεσόντα τάς βουληθείην, μή συγχωρήσαι μοι ποτε τούτο εργά
σας, μη νόμιζε τιμωρίας, αλλά σωτηρίας είναι καιρόν σασθαι ο Θεός , μηδέ επιτρέψειεν εις ταύτην ελθείν
εκείνον. Διά τούτο τότε μάλιστα φείδεσθαι δεί τών την αμαρτίαν. Επειδή γαρ οίδε την τοιαύτην φιλο
685 S . JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP . 66
σοφίαν σχεδόν την ανθρωπίνην υπερβαίνουσαν φύσιν , ότι τούτο εστιν αληθές, ου πόρρωθεν , αλλ' εγγύθεν
και της άνωθεν δεομένην ροπής , και μικρού περι - οίσω σοι το παράδειγμα απ' αυτού τούτου του Σαούλ.
τραπέντα προς την σφαγήν, εύχεται λοιπόν, ώστε Τον γούν άγιον τούτον διά την πολλήν απέχθειαν ουχ
καθαράν τον Θεόν αυτώ διατηρήσαι την χείρα. Τι υπέμεινε δια του οικείου καλείν ονόματος , αλλά παν
ταύτης γένοιτ' άν της ψυχής ημερώτερον ; "Αρα άν- ηγύρεως ποτε τελουμένης,επιζητώνέλεγε : Πού έστιν
θρωπον έτι τούτον έρούμεν, τον έν άνθρωπεία φύσει ο υιός Ιεσσαι ; Ούτω δε αυτόν εκάλεσεν , ομού μέν
πολιτείαν αγγελικήν επιδειξάμενον ; 'Αλλ' ούκ άν αυτού το όνομα μισών, ομού δε τη του γεγεννηκότος
ανάσχoιντο οι θείοι νόμοι. Τίς γάρ αν, είπε μοι, τα- ευτελεία προσδοκών λυμανείσθαι τήν του δικαίου δο
χέως έλoιτο τοιαύτην ευχήν εύξασθαι τω Θεώ ; Τι ξαν ουκ ειδώς ότι λαμπρόν και επίσημον ου περιφά
λέγω, τοιαύτην ; Μή κατεύξασθαι μεν ούν του λελυ νεια προγόνων, αλλάψυχήςαρετή ποιείν είωθεν. Αλλ'
πηκότος τίς αν ράδιως υπομείνειε ; Και γαρ εις ουχ ο μακάριος Δαυίδ ούτως. Ούτε γάρ από του πα .
τούτο θηριωδίας εληλάκασιν οι πολλοί των ανθρώπων, προς αυτόν εκάλεσε · καίτοι κακείνος σφόδρα ευτελής
ώς, επειδάν ασθενήσωσι, και μηδέν δυνηθώσι κακόν ήν και απερριμμένος: ούτε από ψιλού και γυμνού του
ποιήσαι τον λελυπηκότα , αυτόν επί την άμυναν κα ονόματος, αλλ' από του της τιμής , από του της δε
λεϊν τον Θεόν, και παρακαλείν δούναι αυτοίς επεξελ- σποτείας. Ούτω
σποτείας. Ούτε καθαρά πάσης απεχθείας ήν αυτή η
πάσιν εκείνοις και απεναντίας ποιούμενος την ευχήν, τούτο παιδεύθητι πρότερον , μηδέποτε τον εχθρόν από
παρακαλεί μη δούναι επεξελθείν, ούτω λέγων" Μή των διαβεβλημένων , αλλ' από των εντίμων καλείν
μοι γένοιτο παρά Κυρίου, επενεγκείν την χείρά ονομάτων. "Αν γάρ μελετήση το στόμα εντίμω και
μου επ' αυτόν, ώς περί υιού του πολεμίου διαλεγό θεραπείαν έχοντι καλείν τον λελυπηκότα ονόματι, και
μενος , ώς περί γνησίου παιδός . ακούσασα η ψυχή παρά της γλώττης παιδευομένη
Και ου μόνον εφείσατο, αλλά και απολογίαν την και συνεθιζομένη καταδέξεται την προς εκείνον κα
υπέρ αυτού συντίθησι. Και όρα πώς συνετώς και ταλλαγήν. Αυτά γάρ τα βήματα της εν τη καρδία
σοφώς. Επειδή γάρ τον βίον αυτού διερευνώμενος, oύ φλεγμονής έσται φάρμακον άριστον.
δεν εύρισκεν αγαθόν, ουδε είχεν ειπείν , ότι Ούκ ήδίκη- ζι. Ταύτα είρηκα νυν, ουχ ένα επαινέσωμεν μόνον ,
μαι παρ' αυτού, ουδε έπαθον κακώς (έμελλον γάρ αντι - αλλ' ίνα και ζηλώσωμεν. Ταύτην ούν έκαστος την
φθέγγεσθαι τούτοις οι στρατιώται παρόντες, οι τη πεί- ιστορίας επί της καρδίας ζωγραφείτω της εαυτού ,
ρα ματιόντες αυτού την πονηρίαν), περιέρχεται ετέρω καθάπερ χειρί τοϊς λογισμοίςυπογράφων διηνεκώς το
θεν ζητών απολογίαν ευπρόσωπον ευρείν . Είτα ουκ σπήλαιον το διπλούν τον Σαούλ ένδον καθεύδοντα.
έχων από του βίου, ουδε από των έργων των εκείνου και καθάπερ αλύσει τινί δεδεμένον τώ ύπνω, και
τούτο ποιήσαι , επίτην τιμήν τήν εκείνου κατέφυγεν υποκείμενον τη δεξιά του τα μέγιστα ήδικημένου :
είπών, "Οτι χριστος Κυρίου εστί. Τί λέγεις, φησί και τον Δαυίδ έφεστώτα καθεύδοντι, τους στρατιώτας
ότι μιαρός και παμμίαρος, και μυρίων γέμων κακών, παρόντας , και παροξύνοντας προς σφαγήν" τον μα
και τα έσχατα ημάς διαθείς ; 'Αλλά βασιλεύς, αλλά κάριον εκείνον φιλοσοφούντα , και τον οικείον και τον
άρχων , αλλά την προστασίαν την ημετέραν ενεχει τούτων θυμόν καταστέλλοντα, και υπέρ του τοσαύτα
ρίσθη. Και ουκ είπε, βασιλεύς, αλλά τι; "Ότι χριστος (759) πεπλημμεληκότος απολογούμενον. Ταύτα μή μό
Κυρίου εστίν, ουκ από της κάτωθεν τιμής, αλλ' νον επί της διανοίας γράφωμεν,αλλά και εν συνεδρίοις
από της άνωθεν ψήφου ποιήσας αιδέσιμον. Καταφρο διαλεγόμεθα προς αλλήλους διηνεκώς : ταύτα και
νείς του συνδούλου, φησίν; Αιδέσθητι τον Δεσπότην.
Διαπτύεις τον κεχειροτονημένον; Φοβήθητι τον χει- προς γυναίκα, και προς παιδία συνεχώς ανακινώμεν
ροτονήσαντα. Ει γάρ τους άρχοντας τούτους τους υπό τα διηγήματα. Είτε γάρ περί βασιλέως διαλέγεσθαι
βασιλέως χειροτονουμένους, κάν πονηροί , κάν κλέ- βούλει, ιδού βασιλεύς · είτε περί στρατιωτών, είτε
πται, κάν λησται, κάνάδικοι, καν ότιoύν ώσιν έτερον, περί οικίας, είτε περί πολιτικών πραγμάτων, πολλήν
δεδοίκαμεν και πεφρίκαμεν, ου (758] διά την πονηρίαν εν ταις Γραφείς όψει τούτων την ευπορίαν. Ταύτα
καταφρονούντες αυτών, αλλά διά την αξίαν του χει- μεγίστην έχει τα διηγήματατην ωφέλειαν. Αμήχανον
ροτονήσαντος δυσωπούμενοι • πολλώ μάλλον επί του γάρ, αμήχανον, ψυχήν εν ταύταις στρεφομένην ταις
Θεού χρή τούτο ποιείν. Ούπω παρέλυσεν αυτόν, φησί, ιστορίαις,δυνηθήναι ποτε κρατηθήναι τω πάθει."Ιν'ούν
της αρχής, ουδε ιδιώτην εποίησε. Μή τοίνυν την τάξιν μή μάτην τον καιρόν δαπανώμεν, μηδέ εική της ζωής
ανατρέπωμεν, μηδε τώ Θεώ πολεμώμεν, το αποστο - ημών αναλίσκωμεν εις φλυαρίας άκαιρους και περιτ.
λικόν εκείνο δια των έργων επιδεικνύμενοι " " Ότι πας τάς, μαθόντες των γενναίων ανδρών τάς ιστορίας,
ο αντιτασσόμενος τη εξουσία, τη του Θεού δια ταύτα συνεχώς διαλεγώμεθα, και περί τούτων . Κάν
ταγή άνθέστηκεν οι δε ανθεστηκότες, εαυτοίς βουλ -03 τις των συνεδρευόντων ή περί θεάτρων, ή περί
βουληθή
κρίμα λήψονται. Ουχί χριστόν δε αυτόν εκάλει ιπποδρομίας, ή περί πραγμάτων ουδέν σοι προσηκόν
μόνον, αλλά και εαυτού κύριον. Ού της τυχούσης δε των ποιήσασθαι λόγον , άπαγαγών αυτόν της υποθέ
φιλοσοφίας εστί, το τον εχθρόν τοϊς της τιμής και σεως εκείνης, εις ταύτην έμβαλε την διήγησιν, ίνα
της θεραπείας ονόμασι προσειπεϊν . Και τούτο αυτό και την ψυχήν εκκαθάραντες , και ηδονής μετά ασφα.
πάλιν άφ' ών έτεροι πάσχουσιν ίδοι τις αν ήλίκον λείας απολαύσαντες, και πράους εαυτούς καταστή
εστί. Πολλοί γούν τους εαυτών εχθρούς ουδε από σαντες και ημέρους τους λελυπηκόσιν άπασιν , απέλο
γυμνών και ψιλών των ονομάτων καλείν ανέχονται, θωμεν εκεί μηδένα έχοντες εχθρών, και των αιωνίων
αλλ' αφ' ετέρων πολλήν εχόντων κατηγορίαν, τον αγαθών τύχωμεν, χάριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου
μιαρόν, τον μαινόμενον, τον εξεστηκότα, τον πα ημών Ιησού Χριστού , και η δόξα εις τους αιώνας.
ραπαίοντα, τον λυμεώνα, και έτερα πολλά τοιαύτα
συνείροντες, ούτω προσαγορεύουσι τους εχθρούς. Και 'Αμήν.
685 DE DAVIDE ET SAULE HOMILIA I. 686
naturam humanam , cælestique opus habere auxilio , que multa conlexunt , bisque notis designant hostem .
seque pene ad cedem processisse, precatur, ut Do Id esse verum , exemplo non eminus pelito , sed e
minus sibi conservel manum impollulam . Quid hoc proximo sumplo docebo, nimirum ab hoc ipso Saūle,
animo possit esse milius ? An hunc dicemus homi- qui justum hunc ob vehemens odium non sustinuit
nem , qui in natura humana vitam præstiterit angeli- proprio vocare nomine, sed cum aliquando festum
cam ? Verum id non passurx sunt divinæ leges. Quis quoddam celebrarelur, requirens cum , dicebat, Ubi
enim ,obsecro , facile a Deo ejusmodirein petat ? Quid est filius Jesse (1. Reg. 20 . 27 )? Sic autem appellavit
dixi, bujusinodi? Quis sustineret , non precari ad - eum partim odio proprii nominis, partim genitoris
versus eum qui molestus fuisset ? Nam plerique mor- vilitatem nolans, sperans fore ut hoc pacto justi fama
tales eo feritatis abrepti sunt, ut cum sint adeo imbe- contaminarelur : haud intelligens hominem nobilem
cilles , ut non queant eum a quo lacessiti sunt ullo illustremque reddi solere , non progenitorum clari
malo afficere, Deum ad ultionem invocent, ut sibi dettate , sed animi virtule. At non itidem fecit beatus
facultatem nocendi jis , qui sibi mala inlulere. Hic vero David. Neque enim patris cognomento vocavit illum ,
illis omnibus velut ex diametro conlraria precando , quamquam is quoque fuit admodum humilis et con
rogatne permillat uit manus injiciat, loquens hunc in leinplus : neque nudo simplicique nomine designavit,
modum : Ne mihi hoc accidat a Domino , ut injiciam sed dignitatis et principalus titulo . Usque adeo purum
manum incam in illum (1. Reg . 24. 6 ) : perinde quasi ab omni malevolentia gerebat animum . Proinde lu
de filio et de prole, ila de hosle loquitur. quoque, carissime, hunc imitans , illud in primis di
Reges revereri oportet. Hostem David honorifice ap - scito, ne umquam inimicum odiosis nominibus, scd
pellat. - Ncque pepercit tantum , veruin el excusa - honorificis potius appelles. Etenim si os assueverit
tionem pro eo parai. Vide vero quam prudenter eum qui læsit honoris obsequiique nominibus appel
quainque sapienter . Siquidem cum vitam Saülis per - lare, animus hæc audicns a lingua doctus non refugiet
scrutans, nihil invenissel boni, ut dicere posset, Non cum illo redire in gratiam . N:im ipsa verba remedium
smin ab illo læsus, nec ullo affectus incommodo (pro- erunt optimum ulceris in corde lumescentis.
linus enim his reclamaluri erant milites qui ad - 7. David a nobis imitandus. — Hæc nunc loquulus
erani, regisque malitiam experimento cognoverant): sum , non tantum ut laudemus Davidem , sed utæmu
alia ex parle circunibal, sludens probabilem invenire lemur quoque. Hanc igilur historiam in suo quisque
excusationem . Id cum non posset, nec ab illius vila , corde sibi depingat, contemplatione veluli manu as
ncc a factis, ad dignitatem illius confugil dicens : sidue in mente delineans speluncam illam duplicem ,
Quoniam christus Domini est. Quid ais , inquiunt ? ipsum Saülem intus dormientem , somnoque perinde
quod scelestus , quod sceleribus operlis, ac viliis ut calena vinctum , ejus quem gravissime la serat
innumerabilibus referlus, et in nos extrema cogi- dextræ subjectum ; David imminentem dormienti ,
laus ? Sed rex est, sed princeps, sed principalum in præsentes milites, et ad cædem adhortantes ; beatumi
nos suscepit. Neque tamen dixit, Rex est, sed, Chri illum philosophantem , hoc est, et suam et illorum
slus Domini esl, non ab humano honore, sed a cx irain cohibentem , eumquc qui tam multa pecca veral,
lesti judicio sumpto honoriſico testimonio. Conic - excusantem . Hæc , inquam , non solum in anino dc
mnis , inquit , conservum tuum ? Revererc dominum . pingamus, verum etiam in consessibus inter nos ar
Aspernaris electum ? Melue eum qui elegit. Etenim sidue loquamur : has apud uxorem , bas apud libcros
si vulgares istos præfectos ab Imperatore designalos frequenter renovemus narrationes. Etenim sive de
etiamsi sint improbi, si fures, si prædones, si injusti, rege loqui voles, ecce rex : sivc de militibus, sive de
si quodcumque aliud fuerint, limemus et horremus , re familiari , sive de publicis civilibusque negotiis ,
non propter malitiam despicientes eos , sed propter videbis in Scripturis horum omnium magnam copiam .
dignitatem illius a quo electi sunt reverentes : mullo Hujusmodi commemorationes maximam afferunt uti
amplius id facere convenit erga eos quos elegit Deus. litatem . Impossibile est enim , impossibile , inquam ,
Nondum , inquit, Deus abdicavit illum principatu , est, animum in hujusmodi historiis versantem , a cu
nondum fecit eum ex rege privatum . Tlaquene inver - piditatibus superari. Ergo ne tempus inutiliter consu
tamus ordinem , neque pugnemus cum Deo, apostoli- mamus, neve vitam nostram frustra teramus in nugis
cum illud dictum factis præstantes : Quoniam quisquis ineptis ac supervacaneis, fortiuin virorum discamus
resislil poleslali, Dei ordinationiresistil ; quicumque au- res gestas, ac de bis assidue disseramus. Quod si
lem resistunt , sibiipsis accipient damnationem ( Rom . quis in consessu voluerit aut de spectaculis, aut de
15 . 2 ). Non solum appellavit illum christum , hoc est, cursu equorum , aut de rebus nihil ad te pcrtinentibus
unclum et regem ; verum etiam suum dominum vo - verba facere, ab illa materia fac eum revoces, et in
cavit.Non est mediocris philosophize ,hostem honoris ejusmodi narrationem inducas, quo simul et purgatis
etobsequii vocabulis appellare. Atque id rursus quam animis , et voluptale, quae periculo careat, delectati,
silmagnum , ex his quæ cæteris acciduntqueataliquis denique ipsi miles ac placabiles erga cunctos malo
perspicere. Plerique siquidem inimicos suos ne nudis de nobis meritos facri, cx hac vila migremus, in fil
quidem ac simplicibus nominibus appellare sustinent, turo sæculo nullum habentes inimicum , bona eliam
sed aliis vocabulis odiosis eos nominant : impium , æterna consequamur, gratia el bonitatc Dominino
insanın, mente caplum , delirum , pestilentem : alia - stri Jesu Christi, cui gloria in sæcula .Amen .
 687 S . JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP . 688
HOMILIA II. eliamsi ipsi in se non recipiunt homicidium , nolunt
Quod magnum sil bonum , non lantum exercere virtutem , tamen alios qui cædem parant cohibere. At non ita
verumetiam laudare : quodque David magnificentius David , scd perinde ac sidepositum aliquod accepissel.
Iropæum er æerit parcendo Saüli , quam prostralo pro quo rationem redditurus esset , ita non lanlum
Goliath : quodque hæc faciensmagis proſuerit sibi quam ipsc non alligit inimicum , verum etiam alios occidere
Saüli : deque excusatione ipsius apud Saülem . volentes coercuit, satelles optimus et corporis custo ;
1. Laudare virlule præditos prodesl. -- Vos quidem pro noste laclus. Itaquenon aberrarit a vero, qui dical,
nuper laudastis Davidem ob malorum tolerantiam ; Davidem id temporis in gravius incidisse discrimen ,
enim lere certamen pe
ego vicissim admirabar vestram erga Davidein bene- quam ipsum Saülem . Nequeomnibus
volentiam ac caritatis affeclum . Non enim oportet modis conabatur
riculumque sustinebat, dum
adirc modo el xmulari virtutem , verumetiam eos illum ab insidiis eripere , quas ei parabalit milites :
qui virtutem amplectuntur, laudibus evehere , et ad neque perinde meluebatne ipse occiderelur, ac formi.
mirandos prædicare, nobis fructum aliquem eumque dabat ne quis militum iræ obsequens interficeret ho
haud vulgarem affert : quemadmodum ex adverso minem : eamque ob causam ejusmodi commenlus est
pravitatem non æmulari tantum , verumetiam in ea excusationem . Atque illi quidem accusabant, accusa
vivenles landare , supplicium haud mcdiocre nobis balur autem Saül dormiens , sed defendit inimicus ,
parat : et si fas est quiddam novum et admirandum di- Deus vero judex erat , ac Davidis sententiam confir
cere, gravius supplicium manetillos, quam ipsos qui mavit. Neque enim absque Dei præsidio valuisset illos
miile vivunt. Id declarans Paulus, posteaquanı omnem furentes vincere : scd hæc erat Dei gratia in prophetæ
malitie speciem enumerasset , accusasselque omnes labiis residens , quæ veluti suadelam quamdam adue
qui leges Dei conculcant, de illis ipsis subjicit : Qui bat illius verbis . Tametsi non leve momentum et
cum Dei justitiam nossent, quod qui talia faciunt, digni David huc allulit, qui quoniam illos superiore lempore
suntmorte . non solumi ea faciunt, sed el comprobant sic instiluerat , idcirco in arliculo certaminis paratos
illa facientes : ideo inexcusabilis es, o homo ( Rom . 1. illos ac morigeros reperit. Præfuerat enim illis non
32. el c . 2 . v . 1). Vides eum ita loqui ut ostendat hoc ut belli dux militibus , sed ut sacerdos , jamque sic
esse gravius illo . Nam laudare delinquenies, quod ad lunca illa erat ecclesia .
supplicium pertinet, longe plus est quam delinquere : Sacrificium offert Deo David , immolans iram . -
idque jure merilo , quia hoc suffragium proficiscitur Sic quemadmodum aliquis episcopi sortilus munus ,
ab animo plane corruplo , el insanabili morbo labo - ad illos concionem habebal , ac peracta concione sa
rante. Siquidem is quidum peccat, condemnat pecca- crilicium obtulit , idque admirabile quoddam dictuque
tum suum , poterit aliquando temporis progressu ad incredibile , non maclalo vilulo , aut occiso agno, sed
se redire ; qui vero laudat malitiam , is seipsum pri- quod his eral multo honorificentius, mansuetudinem
vavit curatione, quam affert poenitentia . Proinde me- et humanitatem offerens Dco , atque irrationabili
rito Paulus pronuntiavit hoc illo esse gr: vius. Ilaque animimotu maciaio , occisaque iracundia, etmortifi
sicut non tantum ii qui prava faciunt , verumetiam catis membris, quæ sunt super terram . Et factus est
qui tales laudant ac prædicant , eamdem , aut etiam idem lum victima, lum sacrificatus , tum allare (Col.
graviorem pænam sortiuntur : ila qui bonos laudibus 3. 5 ). Siquidem et ratio quæ offerebatmansuetudinem
veliunt ac prædicant , coronarum illis repositarum alque humanitatem , et ipsa humanitas acmansueludo,
fiunt participes . Quod ipsum ita esse e Scriplura licet denique cor in quo hæc offerebantur , omnia crant
perspicere . Deus enim ita loquitur Abrahæ : Benedic ejusdem hominis.
centibus libi benedicam , el maledicentibus tibimaledicam 2. Posteaquam igitur hanc immolasset præclarain
(Gen. 12. 3 ). Idem in Olympicis certaminibus acci- victimam , lunc victoriam retulit , neque quidquam
dere videbit quivis. Neque enim athleta tantum coro prielermisit quod ad tropæum spectarel, surr xil lan
nam gestans, neque qui laborem ac sudorem pertulit dem horum certaminum materia Saül, el cgressus est
modo, veriun el is qui laudat victorem , non minimam e spelunca, ignarus omnium qux gesia fuerant. Egres
laudis illius voluplatem decerpil. Quapropter et ego sus est autem post illum el Duvid ( 1 . Reg . 24 . 9 ) ,
non solum generosum illum acmagnanimum ob animi liberis deinceps oculis cælum intuens , ac tum lem
philosophiam beatum prædico , verum et vos ob be- poris magis gaudens, quam cum Goliath prxistravissei,
nevolum ergaa illum animum . Ille namque certavit ac ac barbari capul anipulassel. Siquidem hæc illa in.io
vicil , coronamque tulit : vos autem quia victoriam gnificentior erat victoria , hæc magnificentiora spotia ,
laudastis , non mediocreni coronze partem vobis lulistis. bacprieda illustrior, hoc gloriosius tropæum . Nam
Ut igitur uberior sit vobis ista voluplas , ac fruclus illic et funda et lapidibus et acie babebat opus : hic
abundantior , agedum reliquas quoque hujus historie vero cuncla prudentia rationeque peracta sunt,ac sine
parles vobis persolvamus. Cum historiæ scriptor com - armis contigil victoria , atque incruenlum tropæum
moniorassel verba , quibus David cædem reprobavil , erectum est. Itaque rediit non barbari illius caput
subjecit : Non permisit illis, ul surgereni el occiderent gestans , sed animi commotionem sedatam , sed irain
Saül ( 1. Reg . 24. 8 ) : simul et illorum animos ad enervalam : neque hæc spolia reposuit Jerosolymä ,
cædem promplos, et hujus fortitudinem demonstrare sed in cælo , inque superna iiia civitate. Nunc non
volens. Al mulli sanc qui videntur philosophari , choreas agentes obviam veniebantfeminæ excipientes
 687 DE DIVIDE 'ET SAULE HOMILIA II. 688
homicidiam,Paula ΟΜΙΛΙΑ Β'. κάν αυτοί μή καταδεξωνται ανελεϊν , υφ' ετέρων
cohibere.Al Dia “ Οτι μέγα αγαθών ου το μετιέναι μόνον αρετήν, αναιρείσθαι μέλλοντας ουκ άν έλoιντο κωλύσαι. Ο δε
aligned aceptact a.iaά και το επαινείν αρετήν · και ότι μείζον Δαυίδ ουχ ούτως, αλλ' ώσπερ τινά παρακαταθήκην
έστησε τρόπαιον φεισάμενος του Σαουι ο λβ.
λαβών,, και μέλλων αυτής ευθύνας διδόναι, ου μόνον
et , ita 100 233 Δαυΐδ , ή ότε τον Γολιάθ κατήνεγκε και ότι
etiam alioscon εαυτόν μάλλον ή τον Σαούλ ωφέλησε τούτο αυτός ουχ ήψατο του πολεμίου, αλλά και ετέρους
ποιήσας και εις την απολογίαν αυτού τήν προς βουλομένους ανελεϊν εκώλυσε , σωματοφύλαξ αντί
et corporis car τον Σαούλ. πολεμίου γενόμενος και δορυφόρος άριστος. "Ωστε ουκ
ritavem ,quo ir α'. Υμείς μεν πρώηνεπηνέσατε τον Δαυίδ της ανεξι- άν τις αμάρτοι τον Δαυίδ μάλλον κινδύνω τότε περι
micidisse discret κακίας : εγώ δε υμάς εθαύμασα της περί τον Δαυίδ α πεπτωκέναι ειπών, ή τον Σαούλ, Ου γαρτον τυχόντα
leve certama: ευνοίας τε και φιλοστοργίας. Ου γαρ δή μόνον το μετ- αγώνα υπέμεινε, παντί τρόπω σπουδάζων αυτόν εξ
usmodis canada ιέναι και ζηλούν αρετήν, αλλά και το τους μετιόντας ελέσθαι της επιβουλής της παρ' εκείνων ουδε ούτως
paralant m.5 επαινείν και θαυμάζειν, φέρει τινά μισθον ημίν ου έδεδοίκει μέλλων αυτός αποσφάττεσθαι, ώς εδεδοίκει
cideretur,ae kant μικρόν ώσπερ ούν ου μόνον το ζηλούν κακίαν, αλλά μήποτετων στρατιωτών τις ένδούς τω θυμώ διαφθείρη
Ens interficeret και το τους εν αυτη ζώντας επαινείν, φέρει κόλασιν τον άνθρωπον · διά τούτο και δικαιολογίαν τοιαύτην
di comoedias ου την τυχούσαν ημίν, και εί χρή τι και θαυμαστόν συνέθηκε. Και γάρ κατηγόρουν μεν εκείνοι , κατηγο
Ceasabant, en
είπεϊν , αυτών των εν πονηρία ζώντων χαλεπωτέραν. ρείτο δε ο καθεύδων , απελογείτο δε και πολέμιος , εδίκαζε
Και ότι τούτοεστιν αληθές , δείκνυσιν ο Παύλος εν οίς [761] δε ο Θεός , και την του Δαυίδ ψήφον έκύρωσεν.
elenditionis φησιν · επειδή γάρ κακίας άπαν είδος ήρίθμησε , και θύ γαρ άνευ της του Θεού ρεπής ίσχυσεν άν των
entendian ook των καταπατούντων τους του Θεού νόμους κατηγό- μαινομένων εκείνων περιγενέσθαι · αλλ' και του Θεού
dio ralused ρησεν απάντων, επήγαγε λέγων περί αυτώνεκείνων χάρις ήν ή τοίς χείλεσιν εγκαθημένη του προφήτου ,
I tia inproste οίτινες το δικαίωμα του Θεού γνόντες, ότι οι τά και πειθώ τινα δούσα τους δήμασιν εκείνοις . 03 μι -
quamdamse τοιαύτα πράσσοντες άξιοι θανάτου εισιν, ου μόνον κρόν δε και ο Δαυίδ συνεβάλετο · επειδή γαρ αυτούς
e momeen ! αυτά πριουσιν,αλλά και συνευδοκούσι τοις πράσ- τον έμπροσθεν χρόνον ούτως επαίδευε , διά τούτο εν
Iperiere dete σουσι διό αναπολόγητος εί, ώ άνθρωπε. “Οράς τω καιρώ των αγώνων παρεσκευασμένους εύρε και
Flamuais para
και διά [ 160] τούτο ούτως είπεν, ίνα δείξη τούτο εκεί- είχοντας. Ου γαρ ως στρατηγός στρατιωτών , αλλ' ώς
νου χαλεπώτερον όν, Του γάρ αμαρτάνειν τό και ιερεύς, ούτως αυτών προειστήκει, και ήν εκκλησία
enim sm επαινείν τους αμαρτάνοντας, πολύ μείζον εις κολά- το σπήλαιον εκείνο λοιπόν.
3,jingle56 σεως λόγον» και μάλα είκότως · διεφθαρμένης γάρ Και γάρ ώσπερ τις επισκοπήν λαχών, ούτω προς
έστι γνώμης και ανίατα νοσούσης αύτη ή ψήφος . Ο αυτούς εποιήσατο ομιλίας και μετά την ομιλίας
μεν γάρ μετά του πλημμελεϊν καταγινώσκων της ταύτην θυσίαν ανήνεγκε θαυμαστήν τινα και πα
oruto : αμαρτίας, χρόνω ποτέ εαυτόν δυνήσεται ανακτήσα- ράδοξον, ώ μόσχον καταθύσας, ουκ αρνίον κατα
La cites σθαι · ο δε έπαινών πονηρίαν, της έκ τού μετανοήσαι σφάξας , αλλ', και πολλώ τούτων τιμιώτερον ήν ,
θεραπείας εαυτόν απεστέρησεν. " Ωστε είκότως τούτο πραότητα και επιείκειαν αναθείς τω Θεώ, και τον
dan didap εκείνου χαλεπώτερον ο Παύλος είναι απέδειξεν b, άλογον καταθύσας θυμών, και την οργήν αποκτείνας,
" Ωσπερ ούν ούχ οι τα φαύλα πράσσοντες μόνον, αλλά
και νεκρώσας τα μέλη τα επί της γης. Και εγένετο
ansieplan και οι τούτους εγκωμιάζοντες, της αυτής, ή και αυτός
e irratiti χαλεπωτέρας, εκείνους κοινωνούσι κολάσεως• ούτως και ιερείον , και ιερεύς, και θυσιαστήριον. "Ο τε
Ja,etolette οι τους αγαθούς επαινούντες και θαυμάζοντες, συμ γάρ προσενεγκών την πραότητα και την επιείκειαν
Etfactors μερισταί τών εκείνοις αποκειμένων στεφάνων εισί. λογισμός, ή τε επιείκεια και η πραότης και η
η 3lore C. Και τούτο αυτό πάλιν από της Γραφής έστιν ιδείν. καρδία , εν ή ταύτα προσεφέρετο, άπαντα ην παρ'
nsuldo Πρός γάρ τον Αβραάμ διαλεγόμενός φησιν ο Θεός · αυτώ ε,
ansuunt Ευλογήσω τους ευλογούντάς σε, και τους κατ - Ρ · Επεί ούν προσήνεγκε την καλήν ταύτ
αρωμένους σε καταράσομαι. Τούτο και επί των και την νίκην απήρτισε, και ουδέν τώ τροπαίω εν
Όuna εται Ολυμπιακών αγώνων συμβαίνον ίδου τις αν. Ου γαρ έλιπεν, ανέστη λοιπόν και των αγώνων υπόθεσις και
και τον στέφανον περικείμενος αθλητής, ουδε και τους Σαούλ, και εξήλθεν από του σπηλαίου , των γεγενη
pridharma πόνους υπομένων και τους ιδρώτας μόνον, αλλά και μένων ουδέν ειδώς. Εξήει δε και ο Δαυίδ όπισθεν ,
και θαυμαστής του νενικηκότος ουκ ολίγην εκ της ελευθέροις λοιπόν οφθαλμοίς προς τον ουρανόν βλέ
ευφημίας εκείνης καρπούται την ηδονήν. Διά του πων, και μάλλον τότε γαννύμενος , ή ότε τον Γολιάθ
Cressi s τούτο ουχί τον γενναίον εκείνον της φιλοσοφίας μα- κατήνεγκε, και την του βαρβάρου κεφαλήν απέτεμε.
1. Εξη καρίζω μόνον, αλλά και υμάς της περί αυτόν ευνοίας. Και γάρ αύτη λαμπροτέρα εκείνης ή νίκη, και τα
. 2 .9.. Επάλαισε μέν γάρ εκείνος, και ενίκησε, και έστε- λάφυρα σεμνότερα, και τα σκυλα περιφανέστερα, και
φανώθη • επαινέσαντες δε την νίκην ύμείς, ου μικρόν το τρόπαιον ενδοξότερον. Εκεί μέν γάρ και σφενδό
του στεφάνου μέρος λαβόντες απήλθετε. " ν' ούν νης έδεήθη και λίθων και παρατάξεως ενταύθα δε
'ry(334, μείζων ή ηδονή γένηται και πλέον το κέρδος, φέρε πάντα και λογισμός εγίνετο, και χωρίς όπλων και νίκη
Η 17 - και τα λειπόμενα της ιστορίας αποδώμεν υμίν. Ειπών κατωρθoύτo d, και αναιμωτι το τρόπαιον ίστατο.
7 spailiz γάρ ο συγγραφεύς τα βήματα , δι' ών παρητήσατο 'Επανήει τοίνυν ουχί κεφαλήν βαστάζων βαρβάρου ,
. He την σφαγήν, επήγαγεν, ότι ουκ έδωκεν αυτοίς αλλά θυμόν γενεκρωμένον και οργήν εκνενευρισμένην
αναστήναι και αποκτεϊναι τον Σαούλ, ομού και και ταύτα ουκ εις την Ιερουσαλήμ ανετίθει τα λά
' την εκείνων επιθυμίαν την περί την σφαγήν, και φυρα, αλλ' εις τον ουρανόν και την άνω πόλιν . Νύν
019 την ανδρείαν την τούτου δείξαι βουλόμενος . Καίτοι ούχι γυναίκες χορεύουσαι απήντων, ταις ευφημίαις
334 γε πολλοί των εχθρών, και οι δοκούντες φιλοσοφεϊν ,
• Regii duo παρ' αυτού . Μox iidem ουδέν τώ τροπαίοι,
4 Αlii προς τονΔαυίδ. Edili των τροπαίων.
• Reg. είναι ένομοθέτησεν. d Regii iidemκατώρθωτο.
PATROL. GR. LIV . 20
 T ONI T INOP
689 S. JOANNIS CHRYSOS ARCHIEP . CONSTAN . 690
αυτόν δεχόμεναι, αλλά των αγγέλων ο δήμος άνωθεν θετο c• θυμός των παρελθόντων ένθεν, φόβος των
επεκράτει, αγάμενος την φιλοσοφίας και την επιεί - μελλόντων εκείθεν· αλλ' όμως αμφότερα ούτος κατ.
κειαν. 'Επανήει γάρ τώ πολεμίω μυρία τραύματα έστελλε και έπεστόμιζε τα θηρία , διδάσκων διά των
δους, τον μέν Σαούλ διασώσας , τον δε αληθώς εχθρών έργων, ότι ουδέν ασφαλέστερον του φείδεσθαι των
τον διάβολον πολλαίς κατακεντήσας και πληγαίς." Ωσπερ εχθρών, ουδέ σφαλερώτερον τού βούλεσθαι εκδικείν
γάρ οργιζομένων ημών και πυκτευόντων, και προς εαυτόν και αμύνεσθαι. Ο γούν βουληθείς επεξελθείν,
αλλήλους συγκρουομένων, χαίρει τε και γέγηθεν εκεί
νος και ούτως ειρηνευόντων και ομονοούντων, και κρα [763 ] γυμνός και άοπλος και πάντων έρημος, καθάπερ
τούντων οργής, συστέλλεται πάλιν και ταπεινούται , αιχμάλωτος παραδοθείς, ούτως έχειτο · ο δε είκων και
[762] άτε εχθρός ειρήνης ών, και πολέμιος ομονοίας, παραχωρών πανταχού , και μηδε δικαίως επεξελθείν
και βασκανίας πατήρ. Εξήει τοίνυν ο Δαυίδ, δεξιάν έλόμενος , χωρίς μηχανημάτων , και όπλων, και
της οικουμένης αντίρροπον έχων μετά της κεφαλής ίππων , και στρατιωτών , τον πολέμιον εις χείρες
έστεφανωμένην. Καθάπερ γάρ επί των άριστα ελάμβανε και ο δή μείζον απάντων ήν, τον Θεόν εις
πυκτευόντων, προ της κεφαλής πολλάκις οι βασιλείς πλείονα εύνοιαν έπεσπάσατο.
την δεξιάν του πυκτεύοντος και παγκρατιάζοντος γ'. Ου γαρ διά τούτο μακαρίζω τον άγιον εκείνον, ου ,
έστεφάνωσαν" ούτω δή και την χείρα εκείνην ο Θεός ότι τον εχθρόν υπό τους πόδας είδε τους εαυτού κεί
έστεφάνου, ή το ξίφος ίσχυσε καθαρών εξενεγκείν, μενον, αλλ' ότι εις χείρας λαβών εφείσατο. Το μεν
και αναίμακτον τώ Θεώ δείξαι την μάχαιραν, και γάρ της του Θεού δυνάμεως έργον ήν, το δε της αυτού
προς τοσαύτην αντιστήναι θυμού λύμην. Ουκ εξηλθεν φιλοσοφίας . Πώς ήν εικός λοιπόν τους στρατιώτας
έχων το διάδημα του Σαούλ, αλλ' εξήλθεν έχων εκείνη προσέχειν , μεθ' όσης ευνοίας διακείσθαι προς
στέφανον δικαιοσύνης" ουκ εξήλθεν έχων πορφυρίδα αυτόν ; Ει γάρ μυρίας είχον ψυχάς, ουκ αν ετοίμως
βασιλικήν, αλλ' εξήλθε περιβεβλημένος επιείκειαν απάσας επέδωκαν υπέρ του στρατηγού , έργω μαθόν
υπερβαίνουσαν ανθρωπίνην φύσιν, ιμάτιον πάσης τες εν τη του πολεμίου κηδεμονία την περί τους οί
στολής λαμπρότερον.
Εξήλθεν από του σπηλαίου μετά τοσαύτης περι και ήμερος ών, πολλώ μάλλον περί τους ευνοϊκώς δια
, φανείας, μεθ' όσης οι παίδες οι τρείς από της καμί κειμένους ούτως έμελλε διακείσθαι· και δη μέγιστον
νου . Καθάπερ γάρ εκείνους που κατέκαυσε το πυρ, ενέχυρον ασφαλείας ήν αυτώ. Ουκ ευνούστερου δε μό
ούτω και τούτον ή πυρά της οργής ουκ ενέπρησε. νον, αλλά και προθυμότεροι περί τους πολεμίους ήσαν,
Κάκείνοις μεν έξωθεν το πυρ ομιλούν ουδέν εποίησεν ειδότες ότι τον Θεόν έχουσιν υπέρ αυτών πολεμούντα,
τον αεί παρόντα των στρατηγώ, και τα πράγματα
ούτος δέ ένδοθεν έχων τους άνθρακας καιομένους,και άπαντα εξευμαρίζοντα. Και τώ Δαυίδ δε , ουχ ώς άν
τον διάβολον έξωθεν όρων την κάμινον υποχαίοντα, θρώπω λοιπόν, αλλ' ώς αγγέλω προσεύχον. Και προ
από της όψεως του εχθρού, από της παραινέσεως της αντιδόσεως του Θεού μείζονα και ενταύθα του
των στρατιωτών , από της ευκολίας της κατά την διασωθέντος αυτός έκαρπούτο,και λαμπροτέραν ήρατο
σφαγήν, από της ερημίας των βοηθησόντων, από της νίκην, ή εί κατέθυσε τον Σαούλ. Τί γάρ αν τοσούτον
μνήμης των παρελθόντων, από της των μελλόντων εκέρδανε σφάξας τον εχθρών, όσον έκαρπώσατο φει
αγωνίας και γάρ τούτο κληματίδος, και πίσσης, και σάμενος νύν ; Τούτο τοίνυν και συ λογίζου, επειδάν
στυππίου, και πάντωντων την Βαβυλωνίαν αναπτόν- λάβης τον λελυπηκότα σε, ότι πολλά μείζον και κερ
κάμενον λαμπροτέραν
των κάμινον λαμπροτέραν ανήγε
ανήγε τον ολόνα) ού
την φλόγα) ουκ, δαλεώτερον το φείσασθαι του διαφθείροι . Ο μεν γαρ
ενεπρήσθη, ουδέ έπαθε τι τοιούτον, οίον είκός ήν, διαφθείρας και καταγνώσεται πολλάκις εαυτού , και
αλλ' εξήλθε καθαρός, και ιδών του πολεμίου την όψιν, πονηρόν έξει συνειδος , καθ'εκάστην ημέραν και ώραν
εντεύθεν μάλιστα εφιλοσόφησεν. Ιδών γάρ αυτόν νος και υπό της αμαρτίας εκείνης διωκόμενος · ο δε φεισάμε
μικρών καρτερήσας χρόνον , γάννυται μετά
καθεύδοντα και ακίνητον μένοντα , και ουδέν δυνά κ α ι ταύτα και τρυφά, χρηστάς αναμένων ελπίδας, και τας
μενον εργάσασθαι , προς εαυτόν είπε : Πού νύν ο θυμός αμοιβές της ανεξικακίας παρά του Θεού προσδοκών.
εκείνος και που δε ή πονηρία ; που δε αι τοσαύται Και ει ποτε περιπέσου τινι δεινώ, μετά πολλής παρ
μαγγανείαι και επιβουλαί ; Ούχεται πάντα εκείνα ρησίας απαιτήσει τον Θεόν την αντίδoσιν " καθάπερ
και απόλωλεν ύπνου μικρά προσβολή, και κείται ούν και ούτος απάντων απήλαυσε τούτων, μεγάλας
δεδεμένος και βασιλεύς , ουδέν ημών περί τούτων και θαυμαστές της περί τον εχθρόν τούτον κηδεμονίας
λαβών παρά του Θεού τας αμοιβές ύστερον. Αλλά
γάρ ίδωμεν και τα μετά ταύτα. Και εξήλθε Δαυίδ
και περί του κοινού πάντων έφιλοσόφει θανάτου. εκ του σπηλαίου, φησίν, οπίσω Σαούλ και έβόη
"Ύπνος γάρ ουδέν έτερόν έστιν, ή θάνατος πρόσκαιρος βασι
σεν οπίσω αυτού, ούτω λέγων · Κύριέ μου έκυψε
και εφήμερος τελευτή. Ούκ άν τις ακαίρως και του Δευ . Και ανέβλεψε Σαού.ι οπίσω αυτού , και
Δανιήλ ενταύθα αναμνησθείη. Καθάπερ γαρ εκείνος Δαυΐδ επί πρόσωπον αυτού επί τηνγην, και προσ
ανέβαινεν από του λάκκου, των θηρίων περιγενόμε- εκύνησεν αυτώ. Ταύτα του σώσαι τον εχθρόν ουκ
νος: ούτω και ούτος από του σπηλαίου, θηρίων ετέ- ελάττονα φέρει κόσμον. Ουδε γάρ της τυχούσης ψυ
ρων χαλεπωτέρων κρατήσας. "Ωσπερ γάρ τώ δικαίω χής ήν το μη φυσηθήναι ταϊς εις τον πλησίον ευερ
εκείνω λέοντες εκατέρωθεν παρεκάθηντο , ούτω και γεσίαις, μάλλον δε το μή το των πολλών παθείν, οι
τούτω λέοντες αγριώτεροι πάντων, τα πάθη επετί- καθάπερ ανδραπόδων 4, ούτως υπερορώσι των ευεργε

• Ούτω και τούτω λεόντων απάντων αγριώτερα πάθη και

a Κατακεντήσας Regii , melius quarm Morel. qui habet δυνατώτερα επετίθετο. Sic Regii.
κατακοντίσας. ο Reg. unus ευεργεσίαις καθάπερ ανδραπόδων, omissis in
• Χαίρει τε και τέθηλεν εκείνος. Sic Regii. terpositis.
689 DE DAVIDE ET SAULE HOMILIA' II. 699
illum cum laudibus, scd angelorum populus e sublimi feraliores ac validiores animimotus invaserunt : hinc
applaudebat, admirans ejus philosophiam et humani- indignatio de præteritis, illinc futurorum melus : re
talem . Ascendit enim hoste vulneribus innumeris sau rurn horum utrumque hic coercuit, ora bestiis occlu .
ciato , ut qui tametsi servassel Saülem , tamen illum dens, ipsis factis ducens , nihil esse lulius quam par .
revera hostem diabolum multis plagis confixit. Sicut cere inimico, contra nihil periculosius, quam se velle
enim nobis per iracundiam inter nos pugnantibus, ulcisci ac vindiciam sumerc. Alter igitur qui statuerat
el muluo conflictu collisis , ille tum gaudet , lum lc - invadere , nudus et inermis , omnibusque destitutus
Lalur : ita nobis pacem el concordiam habentibus , auxiliis non aliter quam captivus in manus inimici tra
framque moderantibus , rursus contrahitur ac dejici. dilus jacebat : hic vero dum cedit , et ubique dat
tur, nimirum hostis pacis et inimicus concordia , et locum , dumque ne juste quidem vult manus injicere ,
invidix paler. F.gressus est igitur David , dextram sinemachinis, sinc armis , sine equilatu , sinc militi.
illam lotius orbis pretio parem simul cum capile coro - bus, hostem in potestatem suam accepit ; et quod est
Natam gestans. Sicut enini süpe Imperatores eorum , omnium maximum , Dcum crga se benevolentiorem
qui egregie se in pugilum certamine gesserunt, ante reddidit.
capul coronant dextram aut pugilis aut pancralia . 3. Quanta lucrifecerit David , servato Saüle. Mullo
slse (a ) : ila et Deus manum illam coronavit , quæ majus parcere quam perdere. — Non enim eo beatum
gladiuni purum poluerit educere, ensemque Deo nullo prædico sanctum illuin , quod hostem viderit sub pe
sanguine contaminatum ostendere , denique adversus dibus suis jacentem , sed quod illi in manus dato pe
tanlam iracundiæ procellam resistere. Non egressus percerit. Quorum alterum fuit opus divinæ potentia ,

coronam justitiæ ; non egressus est geslans regis pur. illum observasse consentancum fuit, quanta erga il
puream vestem , sed egressus est amiclus humanitate lum benevolentia fuisse affectos ? Nam si niille ha
naturam humanam superante , quod pallium est quavis buissent vitas, annon prompte impendisscuit pro suo
stola magnificentius. duce , jam ex reverentia quam hosti priustitit , rcipsa
Conſert Davidem cum tribus pueris. Nihil lulius quam perspectum habenles, quam benevolum animum ge
purcere inimico . – Egressus est e spelunca, lanta cum reret erga suos ? Nam is qui milis ac mansuctus erat
gloria , cum quanta tres pueri égressi sunt e camino in eos , a quibus molestia affectus est , multo magis
ardente. Nam ut illos non exussit ignis , ita hic non eril erga benevolos cum affectum geslurus : qux pro.
conſagravit irae incendio . Et illis quidem foris niliil ſecto res fuit illi maximum securitatis pignus. Atnon
iguis , in quo versabantur , nocuit ( Dan . 3 ) :hic vero in ipsum modo benevolentiores erant , verumetiam
cum intus haberet carbones accensos , cum foris vi. adversus hostes prompliorcs : quod scirent se Deum
deret diabolum caminum incendentem , ab inimicicon- babere propugnatorem , qui semper adesset duci, om
spectu , ab exhortatione militum , a facilitate perficiendi nibus illius gestis prospiciens. Idcirco postea Davidi,
( ædem , a soliludine eorum qui Saüli possent auxiliari, non jam ut homini , sed ut angelo parebant. Itaque
a præterilorum mcmoria , a futurorum periculorum David et priusquam Deus ipsi mercedem reponderet,
melu ( siquidem hæc el sarmentis , pice , slipulis , ac etiam in hac vila majus accepit præmium , ac illustrio .
cæteris omnibus, quibus caminus ille Babylonius in . rem tulit victoriam servato Spūle, quam si eum ma
cendebalur, lucidiorem excitabant Nammam ) , tamen classet. Quod enim lanlum lucrifecissel occiso hosle ,
non exarsit David , neque ullo pacto sic fuit affectus, quantum nunc lulit illi parcendo ? Hacc igitur elle
inluilus inimici facicm , hincmaxime sumpsit animum csse majus ac lucrosius parcere , quam perdere. Si.
ſortem ac philosophicum . Cum enim videret illuin quidein is qui occidit inimicum , frequenter et ipse
posse facere, suo cum animo loquutus est : ubi nunc in singulos dies el singulas horas a peccalo illo ur-,
ille furor ?ubi illa malitia ? ubi loltechnx , tol insidiæ ? gente alligetur : at qui pepercil , brevique tempore
Abierunt omnia illa , perieruntque exigui somni incur- vicit affeclus suos, post exsullat ac delectalur optima
su : jacel alligatus rex , cum nibil horum nos neque spe fultus , ac tolerantiæ præmia exspecials a Deo .
cogitaverimus, nequeperfecerimus.Conspiciebat illum Quod si quando in aliquod malum incideril , multa
dormientem ,ac demorte omnibus communi philosopha. cum fiducia mercedem a Deo reposcet : quemadmo
batur. Somnus enim nihil aliud est, quam mors lem - dum el bic magna miraque in hostem exbibitæ reve .
poraria , et quotidianus interitus. Haud intempestivo rentice premia deinceps divinitas recepit. Sed quia
quis hic meminerit etiam Danielis . Quemadmodum sequuntur videamus. Erivit David e spelunca posl
enim ille ascendit a lacu superatis feris leonibus (Dan. Saülem , clamavitque posl illum , ita dicens: Domine
14 ) , ila et hic e specu prodiit , aliis bestiis longe mirex. Ei respezil Saül posl lergur. suum , el inclinans
sur vioribus devictis. Nam sicut justo illi leones hinc se David in facie prostratus in terram adoravil eum
atque hinc assidebant, ila hunc omnibus leonibus cr- ( 1. Reg. 24. 9 ). Hic non minus adferunt ornanienti
Davidi, quam servatus hostis. Neque enim vulgaris
(a ) Pancratiaslæ erant qui in pentathlo seu in quinque erat animi, non infari beneficiis in proximum cole
ludis victores ſuerant, de quibus ludis pluribus egimus in latis , neque sic allici ul solent plerique e vulgo ,
libro de Antiquitate explanatione et schemalibus illustrala .
691 S. JOANNIS CHRYSOSTOJÍL ARCHIEP . CONSTANTINOP. 692
gni perinde utmancipia superciliis adductis despi- oratione clarius possit le docere , quinam sint iili, et
ciunt quos benelicio juverini ( a ). At non ita bealas qui ego , ac quomodo facia sit adversum memendax
David , quin polius post impensa beneficia modestior delatio , el calumnia. Ilarum rerum non aliun , sed
apparuit. In causa fuit , quod nihil eorum quid præ - temetipsum lestem invoco, leipsum , inquam , quimeo
clare gesta fuerant , sur ipsius industrie ferebat ac- beneficio servalus es.
ceplum , sed lolum divino muneri adscribebat. Ideo . 4 . Sed quomodo poluil Sül harum rerum esse
que qui scrvaral, idem adorabal servalum , rursumque iestis, qui cum hæc fierent, dormiebat, ac neque ver .
regem nominabat, et se servum , ob illius dignitatem ba audivit , liegne Davidem vidit lum præseniem , ie .
animi lumorem reprimens , iramquemiligans, el in anc cum militibus colloquentem ? Quomodo igirur
vidiam submovens. Audiamus porro el excusationem occurremus, ul evidens declaratio fiat ? Si enim lesics
ipsam . Cur audis vcrba populi, dicentiuni, Ecce David eilasset , Saül suspectum habuisset eorum lestimo .
quæril animam tuam (1. Reg . 24. 10 ) ? El tamen qui nium , cosque justo ſaventes ea loqui putassel. Quod
hanc conscripsit historiam , prius dixit folum popu - si ratiocinationibus ac probabilibus argumentis ten
him ſuisse cum David , eumque graciosum fuisse in asset excusare sese, futurum erat, utminus ipsi crc
oculis servorum regis, ct principis filium universum - deretur, quippe jam corrupto judicis animo. Quomodo
que exercitum animo stetisse a Davide ( 2. Reg. 18. enim is qui lotbeneficis affectus nihilo secius bello
16. 22. 28. el c. 19. 1 ). Quo pacto igitur hic ait ſuisse persequebalur nihil commeritum , suspicari poluisser,
qui falso deferrent ipsum , ac Saülem in eum proro - quod aliquis injuria affectus, eum quiſeceral injurias
carent? Quod enim non aliorum instinclu , sed ipse ex paclus in manus , ipsi pepercisset ? Plerumque enim
proprio animo maliliam hanc peperisset, ut bellum vulgus hominum cx suo animo de aliis judicat : velui,
gereretcum justo , declaravit qui volumen conscripsit, qui assidue inebrialur, haud facile credere possit esse
cum ail e laudibus Davidis natam esse invidiam , ac quempiam hominem sobrie vivenlem ; qui scortis ra
oleinde crevisse in dies (1. Reg. 18 . 9. 29). Quam igi- ciut , etiam pudice viventes habet pro incontinentibus ;
tur ob causam crimen Translulit in alios, dicens : Cur rursus qui res rapit alienas, non facile persuadebilur,
audis verba populi tui, dicentium , Ecce Darid quæril ani- esse homines qui sur quoque profundant. Similiter
mam luam ? Nimirum ut illi præberet occasionem ex - et hic semel occupalus ira non facile credidisset esso
culiendimalitiam . Hoc nimirum el parentes sæpe la - hominem usque adeo suis affectibus superiorem , ut
eiunt erga filios , dum quispiam corripiens filium non modo nibil læderet, verum et eum qui læseras
suum corruplum ,multaque operatum mala , quamvis servaret. Quoniam igitar el animus judicis cral cor
sibi persuasum habeat, illum ex propria malitia ad ruptus , et lestes si producti fuissent, in suspicione
perditos mores appulisse , frequenter tamen in alios erant futuri , consilio prudenti reperil probationem
culpam rejicit , ita loquens : Novi non fuisse luum quamdam , quæ posset el valde impudentibus os obtus
deliclum , sed alii le corrupcrunt ac scduxerunt : il. rare. Quænam est hæc ? Lacinia chlamydis , quam
torum est totum hoc peccalum . Nam hæc audiens fi. prolendens dicebat : Ecce lacinia chlamydis luce in
lius , poterit paulatim a malitia resipiscens facilius ad manu mea, quam abstuli, nec occidi le (1 . Reg . 24 . 12).
bonam frugem reverti, dum pudelit, crubescitque hae Mulus quidem testis, sed omnibus vocem babentibus
faude videri indignus. Idem fecit Paulus scribens Ga- evidentior. Nequc enim si non fuissem , inquit, proxi
latis. Postmultos illos ac longos sermones, postque mus, ac corpori luo vicinus sletissem , potuissem ve
non commemorandas accusationes, quibus illos accu. siis amputare partem . Vides quantum sit ortum boni
saral, sub epistolæ finem volens ab illis amovere cul ex eo , quod initio commotus fuerat David ? Nisi eniin
pam , ut aliquantulum a criminibus recreati ad excu . ad iram commotus ſuisset, neque philosophiam ho
sationem venire queant , hunc in modum loquitur : minis cognovissemus ( nam plerisque non ex philoso
Ego con fido de vobis, quod nihil aliud senlietis : cæle- phia , sed ex stupore pepercisse visus fuisset ), neque
rum qui vos perturbal, ferel judicium quisquis ille fuerit chlamydis parlein amputasset : quod si non ampu
(Gal. 5. 10 ). Itidem fecit et David hic : cum enim tassel, non poterat aliis argumentis inimico fidem fa
ait, Cur audis verba populi dicentis : Ecce David quærit cere. Nunc vero quoniam et commotus fuit et ampu
animam tuam ? indicat alios esse qui provocarent , lavit , suæ providentiæ certissimum præbuit argu
alios qui animum illius in licerent, modis omnibus stu- mentum . Quoniam igirur tam verum et indubitatum
dens illi porrigere excusationis occasionem .Mox suam testimonium exhibuit , ipsum mox inimicum et judi
ipsius causam agens ait : Et ecce viderunt oculi tui ho- cem el testem facit sum erga illum reverentiæ , lo
die , quod tradiderit le Dominus in manusmeas in spe- quens hunc in modum : Cognosce er vide hodie quod
lunca , quodque noluerim occidere te , sed pepercerim non est in manu mea iniquitas, neque contemplus lui, et
libi, dixerimque : Non injiciam manum meam in domi- alligas animam meam , ut capias eam ( Ibidem ). Iine
num meum , quoniam christus Domini esl ( 1. Reg. 24 . vel maxime quis admirari debeat illius magnanimila
11 ). Illi quidem , inquit, verbis calumniantur, at ego tem , quod non sumit excusationem nisi ab iis quæ eo
reipsa me purgo, ipsisque factis depello crimen .Mihi die acciderant. Nam hoc innuit', cum ait : Cognosce
nihil opusest verbis , cum ipse rerum exitus quavis el vide hodie . Nihil enim loquor de anteactis : mihi
ad probationem satis est bic dies. Tametsi poleral
(u) Reg .unus mutilatam exhibet hanc sententiam . mulla magnaque enumerare beneficia, qux prius in
691 DE DAVIDE ET SAULE HOMILIA IT. 692
τηθέντων, ( 764] και τας οφρύς ανασπώσιν. 'Αλλ' ουχ δε εγώ και ως συκοφαντία και ψεύδος και κατ' εμού
ο μακάριος Δαυίδ ούτως, αλλά μειζόνως εμετρίαζε , γενομένη διαβολή. Και τούτων ουχ έτερον, αλλ' αυτόν
και μετά την ευεργεσίαν. Το δε αίτιον , ότι ουδέν τών σε καλώ μάρτυρα τον εύ παθόντα .
κατορθωμάτων τούτων ενόμιζε της αυτου σπουδής δ'.Και πώς, φησιν, ήδύνατο μαρτυρείν εκείνος; Η νίκα
είναι, αλλά το πάν άνετίθει τη θεία χάριτι. Διά τούτο γάρ ταύτα εγίνετο, έκάθευδε , και ούτε των ρημάτων
αυτός σώσας, αυτός προσκυνεί τον σωθέντα, Μακαιτούτο
βα
σιλέα καλεί πάλιν, και δούλον ονομάζει εαυτόν , διά ήκουσεν, ούτε τον Δαυίδ είδε παρόντα, ούτε τους στρα
του σχήματος εκείνου καταστέλλων το φύσημα, και τιώταις διαλεγόμενον. Πώς oύν απαντησόμεθα , ένα
τον θυμόν παραμυθούμενος, και την βασκανίαν αναι σαφής και η απόδειξις γένηται ; Ει γάρ μάρτυρας παρ
ρών . Ακούσωμεν δε και της απολογίας αυτής: "Ινα ηγεν εναανθρώπους τότε συν αυτώ όντας, υπόπτευσεν άν
την μαρτυρίαν ο Σαούλ, και χαριζομένους το δικαίω
τι ακούεις των λόγων του λαού , λεόντων . Ιδού
Δαυίδ ζητεί την ψυχήν σου; Και μην ανωτέρω ταύτα λέγειν ενόμιζεν. Ει δε από λογισμών και εικό
τούτων και συγγραφεύς είπεν, ότι πάς ο λαός ήν μετ' των επεχείρησεν απολογήσασθαι, μειζόνως έμελλεν
αυτού, και ήρεσκεν εν οφθαλμοίς των δούλων του βα- απιστεϊσθαι, της του δικάζοντος γνώμης διεφθαρμέ .
σιλέως, και ο του κρατούντος υιός και το στρατόπεδον νης. Πώς γαρ ό μετά τοσαύτας ευεργεσίας πολεμών
άπαν μετ' αυτού ταϊς γνώμαις ειστήκεσαν. Πώς oύν το μηδέν ήδικη κότι,εδύνατο πιστεύσαι , ότι ο αδικη
ενταύθά φησιν, ότι ήσαν οι ενδιαβάλλοντες και συκο- θείς τον αδικήσαντα λαβών εις χείρας, εφείσατο; Και
φαντούντες, και τον Σαούλ παροξύνοντες; "Οτι γάρ γάρ, ώς τα πολλά, οι πολλοί των ανθρώπων εκ των
ου παρ' ετέρων αναπεισθείς , αλλ' αυτός οίκοθεν την καθ' εαυτούς και περί των άλλων τας ψήφους φέρου
πονηρίαν ταύτηντεκώνεπολέμειτο δικαίω, και τούτο σιν · οίον, ο μεθύων διηνεκώς ουκ αν ραδίως πιστεύ
εδήλωσεν και το βιβλίον γράψας, είπών ότι εκ της ευ σειεν είναι τινα άνθρωπον εν εγκρατεία ζώντα και
φημίας ο φθόνος έτίκτετο, και προϊών ηύξετο καθ'
εκάστην ημέραν. Τίνος ούν ένεκεν εφ' ετέρους μεθ στους είναι νομίζει πάλιν και τα των άλλων αρπάζων,
έστησε την αιτίαν, λέγων· "Ινα τί ακούεις των μό ουκ αν πεισθείη ραδίως , ότι εισίν άνθρωποι και τα
γων του λαού σου λεγόντων : Ιδού Δαυίδ ζητεί εαυτών προέμενοι. Ούτω δή και ούτος άπαξ υπό της
την ψυχήν σου ; Διδούς εξουσίαν αυτό αποκρούσα άλούς, ουκ αν ραδίως επίστευσεν, ότι έστιν άν
σθαι την πονηρίαν. Τούτο γούν και πατέρες πολλάκις οργής
θρωπος ούτω του πάθους περιγενόμενος , ως μή μόνον
ποιούσιν επί υιών και λαβών τις εκείνων τον εαυτού μηδέν αδικείν, αλλά και τον αδικούντα σώζειν. Επει
υιον διεφθαρμένον
πεπεικώς , και πολλά
τυχον εαυτό, ειργασμένον
ότι οίκοθεν κακά, κάν
και παρ' εαυτού μ ' .
ούν και η γνώμη του δικάζοντος διεφθαρτο, και μάρ
προς την πονηρίαν εξώκειλεν, όμως εφ' έτερον μετ. τυρες, ει παρήχθησαν, δι' υποψίας έμελλον είναι,
άγει τα εγκλήματα πολλάκις, ούτωσι λέγων, Οίδα ότι ώκονομήθη απόδειξίν τινα γενέσθαι δυναμένην και
ου σον γέγονε το αμάρτημα · έτεροι σε διέφθειραν και τους σφόδρα αναισχυντουντας επιστομίσαι. Ποίαν δη
ή πάτησαν εκείνων άπαν εστι τό πλημμέλημα. Ο ταύτην ; Το πτερύγιον της διπλοΐδος, ό και προβαλλό
γάρ ταύτα ακούων δυνήσεται μικρών από της κακίας μενος έλεγεν· 'Ιδού το πτερύγιον της διπλοΐδος εν
διαβλέψας ευκολώτερον προς αρετήν επανελθείν, τη χειρί μου, και εγώ αφείλον , και ουκ απέκτεινά
αίσχυνόμενος και ερυθριών ανάξιος της περί αυτού σε. "Αφωνος ο μάρτυς, αλλά τών φωνήν εχόντων σα
δόξης φανήναι. Τούτο και Παυλος εποίησε τοίς Γα- « έστερος . Ου γαρ αν ει μή πλησίον εγενόμην, φησί,
λάταις γράφων. Μετά τους πολλούς γουν και μικρούς και του σώματος εγγύς ειστήχειν τού σου , το μέρος
εκείνους λόγους και τις αφάτους κατηγορίας, ας αυ αν έκοψα του ιματίου . Οράς όσον αγαθόν εγένετο εκ
των κατηγόρησε, προς το τέλει της επιστολής, βου του κινηθήναι παρά την αρχήν τον Δαυτό ; Ει μη γαρ
λόμενος αυτών αποσκευάσασθαι την κατηγορίαν , ένα έκινήθη προς τηνοργήν, ουκ αν ούτε την φιλοσοφίας
μικρόν αναπνεύσαντες εκ των εγκλημάτων δυνηθώ εμάθομεν του ανδρός ( ουδέ γάρ από φιλοσοφίας, αλλ'
σιν είς απολογίαν έλθείν, ούτω πώς φησιν : Εγώ εξ αναισθησίας μάλλον έδοξεν αν ο πολλούς και φειδώ
πεποιθα εις υμάς, ότι ουδέν άλλο φρονήσετε · ο γενέσθαι), ουδ' αν εξέκοψε την διπλοίδα: μη εκκόψας
δε ταράσσων υμάς, βαστάσει το κρίμα, όστις αν δε , ουδαμόθεν ετέρωθεν είχε πιστώσασθαι τον εχθρόν .
η . Ούτω και ο Δαυίδ εποίησεν ενταύθα. Το γάρ ει ( 766) Νυνί δε κινηθείς και τεμών, αναμφισβήτητον
πείν, " Ινα τί ακούεις των λόγων του λαού λέγον απόδειξιν της αυτού προνοίας παρέσχετο. Επεί ούν
τος : Ιδού Δαυΐδ ζητεί την ψυχήν σου, έδειξαν ούτως αληθή και ανύποπτον μαρτυρίαν παρήγαγεν,
ετέρους όντας τους παροξύνοντας, ετέρους τους δια αυτόν λοιπόν τον εχθρόν και δικαστής και μάρτυρα
φθείροντας· παντί τρόπο και σπουδάζων απολογίαν καλεί της οικείας κηδεμονίας, ούτωσι λέγων· Γνώθι
αυτό παρασχεϊν των εγκλημάτων. Είτα υπέρ των και ίδε σήμερον , ότι ουκ έστιν εν τη χειρί μου
σιν οιεαυτόν
καθ' απολογούμενος
οφθαλμοί σου σήμερον ώς ιδού
φησι:, Και έωράκα
παρέδωκέ σε κακία, ουδε αθέτησις και συ δεσμεύεις την ψυ
Κύριος εις τας χείρας μου εν τω σπηλαίω, και χήν μου, του λαβείν αυτήν . Εντεύθεν μάλιστα αν
ουκ ήβουλήθην αποκτείναι σε· (763) και έρεισί- τις αυτόν θαυμάσετε της μεγαλοψυχίας, ότι από των
μην σου, και είπον : Ούκ έπoίσω την χείρα μου κατ' εκείνην την ημέραν συμβάντων την απολογίαν
επί τον κύριόν μου, ότι χριστος Κυρίου εστίν . ποιείται μόνον. Τούτο γάρ ήνίξατο είπών : Γνωθι και
Εκείνοι μεν ούν διά ρημάτων διαβάλλουσι, φησίν . ίδε σήμερον . Ουδέν λέγω των παρελθόντων, φησίν:
αρκεί μοι προς απόδειξιν η παρούσα ημέρα . Καίτοι
έργων γε πολλές
εγώ δε διά πραγμάτων
αποσκευάζομαι την κατηγορίαν. Ου χρείακαιμοιδι' λόγων,
απολογούμαι, και μεγάλας έμπροσθεν ευεργεσίας γεγε-
αυτής των πραγμάτων της εκβάσεως παντός λόγου b Regii πώς oύν, ένα σαφώς.
σαφέστερον δυναμένης διδάξαι, τίνες μεν εκείνοι, τις • Reg. υους έδύνατο υποπτεύσαι.
Regii ανδρός: αλλ' εξ αναισθησίας μάλλον η φιλοσοφίας
• Morel, et Savil. ούτως ήν παντί τρόπο. έδοξεν αν, etc.
 S . JOINNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP . 694
νημένας είχεν αριθμείν, είπερ βούλετο· και γάρ της αλλ' ότι και πεσόντα ακούσας επί της παρατάξεως ,
προς τον βάρβαρον μονομαχίας αυτόν αναμνήσαι εδύ - διέρρηξε τε τον χιτωνίσχoν , και σπoδόν κατεπάσατον
νατο, και είπείν, ότι Του βαρβαρικού πολέμου , καθά και θρήνον εθρήνησεν, όν άν τις θρηνήσεις, παϊδα
περ κατακλυσμού τινος, άπασαν μέλλοντος παρασύ
ρειν την εκάστην
πόλιν, κατεπτηχότων υμών και δεδoικότων, μονογενή και γνήσιον αποβαλών, συνεχώς αυτού το
και καθ' ημέραν αποθανείσθαι προσδοκώντων, όνομα ανακαλών μετά του παιδίου , και εγκώμια συν
εγώ παρελθών, ουδενός αναγκάσαντος, αλλά και σου τιθείς , και πικράν αφιείς φωνήν, και μέχρις εσπέρας
κωλύοντος και κατέχοντος και λέγοντος, Ου δυνήση άσιτος μένων, και αυτά τα χωρία καταρώμενος τα
πορευθήναι, ότι παιδάριον εί , αυτός δε ανήρ πο- δεξάμενα το αίμα του Σαούλ : " Oρη γάρ, φησίν , τα
λεμιστής εκ νεότητος
τητος αυτού
αυτου "· ουκ
ουκ ήνεσχόμην, αλλα
αλλά Γελβουε, μη πέσοι εφ' υμάς, μήτε δρόσος, μήτε
προ των άλλων απάντων επήδησα, και τον πολέμιον υετός : όρη θανάτου, ότι εκεί έξήρθη σκέπη δυ
έδεξάμην, και την κεφαλήν απέτεμον, και ώσπερ τινά νατών. "Όπερ πατέρες ποιούσι πολλάκις, και την
χειμάρρου
ρων εκείνων,ρύμην ανέστειλα
και την πόλιν την έφοδοςέστησα
σειομένην των βαρβά.
και οικίαν αποστρέφονται, και τον στενωπόν αηδώς ορώσι,
δι' εμέ συ μεν την βασιλείαν και την ψυχήν, οι δε δι' ου τον υιόν τροέπεμψαν, τούτο και ούτος εποίησε ,
λοιποι πάντες μετά της ψυχής την πόλιν και τάς οι - και κατηράτο τοις όρεσι τοϊς την σφαγήν δεξαμένοις .
κίας, και τα παιδία και τα γύναια έχoυσι. Και μετ’ Μεσώ και τον τόπον αυτόν διά τους εκεί πεσόντας
εκείνο δε πάλιν το τρόπαιον, ετέρους ούς κατώρθωσε νεκρούς, φησί. Μηκέτι τοίνυν βραχήτε b τοις άνωθεν
πολέμους ειπείν είχεν ουκ ελάττους εκείνου . Και ότι
και άπαξ και δες και πολλάκις επιχειρήσαντος αν υετούς έβράχητε γάρ άπαξ κακώς τώ των φίλων μου
ελεϊν , και το δόρυ κατά της αυτού κεφαλής αφέντος, αίματι και συνεχώς δε αυτών περιστρέφει τα ονό-.
ουκ έμνησικάκησε, και ότι μετά ταύτα μέλλων απο ματα, ούτωσι λέγων· Σαούλ και Ιωνάθαν, οι ήγα
διδόναι τον μισθόν της προτέρας μάχης, έδνα απήτη» πημένοι και ωραίοι, ου κεχωρισμένοι έν τη ζωή
σεν, ου χρυσίον και αργύριον, αλλά σφαγήν και παν- αυτών, και εν τώ θανάτω αυτών ου διεχωρίσθη
ωλεθρίαν · και ουδε ενταύθα ανένευσε. Ταύτα γάρ σας. Επειδή γαρ τα σώματα μή παρόντα περιπτύ
πάντα, και πολλά πλείονα τούτων και μείζονα είχεν ξασθαι ουκ είχε, περιπλέκεται αυτών ταις προσηγού
ειπείν · αλλ'
αυτά τας ουδέν τούτων
ευεργεσίας είπεν.
έβούλετο, γαρ ονειδίσαι
αλλάΟυ πείσαι μόνον , ρίαις , την οικείαν οδύνην, ώς οίόν τε, τούτοις κα
ότι τών φιλούντων αυτών και κηδομένων εστίν , ουχί ταπραύνων, και το της συμφοράς παραμυθούμενος
των επιβουλευόντων και πολεμούντων. μέγεθος. Επειδή γαρ πολλοίς έδόκει το πεσείν αμφο
Διά τούτο πάντα εκείνα αφείς, το εν αυτή τη ημέρα τέρους εν ημέρα μιά ανήκεστον είναι κακόν, αυτό δή.
συμβάν μόνον εις λόγον απολογίας παρήγαγεν. Ούτως τούτο εις υπόθεσιν παραμυθίας έλαβε. Το γάρ ειπείν,
ήν άτυφος και κενοδοξίας καθαρός απάσης, και προς 'Εν τη ζωή αυτών ού κεχωρισμένοι, και [768] εν
ενέβλεπε μόνον, τήν του Θεού ψήφον. Είτά φησι: Κρί
και Κύριος ανά μέσον εμού και σου. Τούτο είπε των το θανάτων
σαναι ? αυτών,
αυτα ουκ έχωρίσθησαν,ουδέν έτερον,
το βήμα, ουχί κολασθήναι βουλόμενος τον άνδρα, ουδε και τούτο κατασκευάζοντος ήν. Ου γάρ έστι, φησίν,
τιμωρίαν παρ' αυτού λαβείν, αλλά φοβήσαι τη μνήμη είπείν, ότι ορφανίαν ο παίς εθρήνησεν, ουδε άπαιδίαν
της μελλούσης κρίσεως· και ου φοβήσαι μόνον, αλλά ο πατήρ ωδύρατο, αλλ' ο μηδενί συνέβη, συνέβη, φη
μεν γάρ.[767] φησίν ,έχω και από των πραγμάτων απο - ζωής απερράγησαν, και ου καταλειφθείς θάτερος . Η
δείξεις είδε απιστείς, αυτόν καλώ τον Θεόν μάρτυρα, γάρ αν αβίωτον εαυτό είναι τον βίον ενόμισε τη δια
τον τα απόρρητα της εκάστου διανοίας ειδότα, και το στάσει θατέρου. Διεθερμάνθητε νύν, εδακρύσατε , συν
συνειδος έρευνήσαι δυνάμενον. εχύθητε τον λογισμών, και προς άφεσιν δακρύων ευ
ε'. Ταύτα δε έλεγε, δεικνύς ότι ουκ αν ετόλμησε κα τρεπείς υμών οι οφθαλμοί γεγένηνται; Nυν έκαστος
λέσαι τον απαραλόγιστον δικαστών, και επ' αυτού την αναμιμνησκέσθω μοι του εχθρού και του λελυπηκότος ,
δίκην εισαγαγείν, ει μη σφόδρα ήν πεπεικώς εαυτόν, έτι ζεούσης το πένθει της διανοίας, και τούτον και
ότι πάσης επιβουλής ήν καθαρός. Και ότι ου στοχα ζώντα φυλαττέτω, και απελθόντα πενθείτω, μή προς
σμός τα ειρημένα, αλλά και υπέρ των καθ' εαυτόν επίδειξιν , αλλ' από διανοίας και ψυχής γνησίας: καν
απολογήσασθαι βουληθείς , κακείνον σωφρονίσαι θέ
λων, της δίκης εκείνης ανέμνησεν, ικανά μεν και τα δεη τι παθείν, ώστε μη λυπήσαι τον ήδικηκότα, πάν
ήδη γεγενημένα δηλώσαι · ουκ έλαττον δε εκείνων και τα ποιείτω και πασχέτω, παρά του Θεού μεγάλας
τα μετά ταύτα συμβάντα τούτο πιστώσασθαι δύναται. αναμένων τάς αμοιβές. Ιδού γούν ούτος και την βα .
Και γάρ πάλιν αυτόν εις χείρας λαβών, μετά την σω . σιλείαν έλαβε, και την χείρα ουκ έμόλυνεν, αλλά κα
τηρίαν ταύτην επιθέμενον αυτό και ανελεϊν βουλόμε θαράν έχων την δεξιάν, ούτω τον στέφανον ανεδήσατο ,
νον, και δυνάμενος αυτόν μετά του στρατοπέδου κα- και επί τον θρόνον ανέβη, της αλουργίδος και του
τακόψαι παντός, αφήκεν, ουδέν, ών εικός ήν παθείν, διαδήματος λαμπροτέραν έχων ευφημίας υπόθεσιν,
πεπονθότα. Διό και συνιδών 4 ώς ανήκεστα νοσεί, και το φείσασθαι του πολεμίου, το θρηνήσαι πεσόντα. Διά
της προς αυτόν έχθρας ουδαμού λήξε: ποτέ, εξήγαγεν τούτο ουχί ζών μόνον, αλλά και τελευτήσας μνημο
εαυτόν των οφθαλμών των εκείνου, και παρά τοις νεύεται . " Ωστε ει βούλει και συ και ενταύθα διηνε
βαρβάροις έζη, δουλεύων, ήτιμωμένος, αισχυνόμενος, κούς δόξης τυχεϊν, άνθρωπε , κακεί των ακινήτων
εκ πόνου και ταλαιπωρίας την αναγκαίαν εαυτο πο απολαύσαι καλών, μίμησαι την αρετήν του δικαίου,
ρίζων τροφήν. Και ου τούτο μόνον εστι το θαυμαστόν, ζηλωσουν την φιλοσοφίαν, επίδειξαι διά των έργων την

* Regit αφήκεν τε υγιή και σώον, και συνιδών E Regii βραχείητε.

693 DE DAVIDE ET SAULE NIOMILIA II. 096
illum contulerat, si voluisset': polerat commemorare : illum umquam hostilem in se animum positurum ,
singolare certamen , quod cum barbaro susceperat, submovit sese ab oculis illius, et apud barbaros vitam ,
ac dicere : Cum bellum barbaricum , ceu diluvium agebat, serviens, honore privalus, pudore suffusus,
quoddam , universam civitatem esset dissipaturum , labore ac miseria sibi ipsi paraos ad victum necessa ,
consternalis robis ac melu Ircpidis, quotidiequemor- ria . Atqui non hoc lantum est quod miremur, sed il--
icm exspectantibus , ego accedens niemine compel - lud quoque, quod posteaquam audierat regem in acie
lenic , imo le prohibcnie ac retinente dicenleque : cecidisse, discidit restem , et cinere se conspersil, ei
Non poteris ire, quoniam puer es , ille autem vir bella- eo luclu lusit, quo quis lugeret amisso primogenito
lor a juventule sua (1 . Reg. 17. 33 ) : non mecontinui, germanoque filio ; subinde nomen illius inclamans
sed unus pro omnibus insilii , hostem excepi, caput una cum filii nomine, compositis etiam eneomiis, ac
amputavi,ac veluti torrentis impetum quemdam , bar voces acerbi doloris testes emillens, impransus man
barorum illorum insullusdepuli, rempublicam vacil- sit usque ad vesperam , exsecrans et ipsa loca que
lantem constabilivi : ac per me tu quidem regnum ac Saülis sanguinem exceperant. Montes, inquit, Gelboë ,
vitam , czteri vero omnes prieler vitam , civitatem ac ne cadal super vos neque ros, neque pluvia : montes
domos, liberos et uxores tenent. Ac post illud rursus mortis , quoniam illic sublula sunt tabernacula polen
tropxum , et alia bella quæ fortiter ac feliciter gesse . liun (2. Reg. 1. 24). Quod sxpe patres faciunt, ut
rat, lioc non inferiora, poluit commemorare. Ad hæc domum etiam aversentur, et limen dolenter aspiciant,
quod cum semel alque ilcrum , ino sæpius lenlassct per quod exlulere filium , hoc et hic fecit, eos monics
ipsum e medio tollere , lanceamque in caput illius devovens, qui cirdem illam exceperant. Odi, inquit ,
torsissct : non tamen meminit malorum ; item quod ipsum etiam locum propler mortuos illic prostralos.
post illa gesta , cum Saül deberet prioris pugnæ red - Ne igitur irrigemini posthac cælestibus pluviis, quia
dere premia, poposcerit dotem , non aurum , non ar- male semel irrigati estis amicorum meorum sanguine,
gentum , sed cædem et internecioncm : ac ne id qui eaque nomina subinde repetebal, ila loquens : Saül
dem abnuerit David . Nec ista lantum , sed his ctiam et Jonathas, amabiles ac speciosi, in vila sua non fue
multo lum plura lum majora dicere potuit : verum rant disjuncti,nec morte sua separati sunt (Ibid .r.21).
nihil liorum dixit , neque ei erat animus illi expro - Quoniam enim absentia illorum corpora non licuit
brare beneficia , sed tantum persuadere se esse unum amplecti, nomina illorum complexus est, suum dolo
cx eorum numero, qui ipsum et amareni ac colerent, rem hisce modis quatenus licuit leniens of calamitalis
non qui rebellionem aut insidias molirentur. magnitudinem mirigans. Quia enim a multis malum ,
Unius Dei voluntatem special David ;morlem Saü putabalur insanabile , ambos eodem cecidisse dic, hoc
lis deflet. Lacrymas audientibusmovel Chrysostomus. ipsom arripuit in consolationis argumentum . Nam
Ideo pra:lermissis illis omnibus, tantum quod eo ac- quod ait, In vila sua non fuerant disjuncti , nec in
cideral dic, in defensionem adduxit. Usque adeo pu . morte sunt separati, verba erant nihil aliud agentis ,
rus erat, et ab omni inani gloria immunis , nec alio quam ut hoc cedat in solatium doloris. Jam enim , in
respexit, quam ad unius Dei voluntalem . Deinde ail : quit, non potest dici, quod filius orphanum esse so lu
Judicet Dominus inter me et le ( Ibid . v. 13 ). Hoc geat, neque quod pater orbitateni suam deplorel :
verbum dixit non quod cuperet puniri Saülem , aut de verum quod nullis , inquit, obligit, illis contigit : vi
illo panas sumi, sed ut illi formidinem injiceret ex delicel uno eodemque die e vivis erepti sunt, neutro
failuri judicii commemoratione : neque ut timorem alteri superslile . Existimabal enim vitain sibi injila
inculerel lantum , verum ut seipsum a criininis suspi. cundam fore, si alter ab altero fuissel divulsus. Com
cione purgaret. Præcipuam quidem , inquit, probalio movcmini nunc, lacrymamini nunc, el animo perlur
nem ex ipsis habeo factis : quod si non credis, ipsuin bainini ; usque ad lacrymarum effusionem mulati sunt
Deum invoco lestem , qui cujusque mcntis arcana no oculi vestri ? Nunc mibi quisquc recordetur inimici
vit, et scrutari potest conscientias. qui lesit, dolore etiamnum in animo zsluante , atque
5 . Hæc autem loquutus est, declarans se nequa - hunc et vivum servet, et vila defunclum deplorel,
quam ausurum fuisse appellare Judicem illum , cui haud quidem ad ostentationem , sed ex animo, vero .
non potest imponi, etin sese condemnationem accer- que corde : etiamsi quid perferendum sit incommodi,
scre, nisi certissimum haberet, se ab omni insidia - ne quid offendat eum qui læsit, omnia tum facial,
ruin crimine purum esse. Etquod ea quæ dicimus cum patialur, magna a Deo exspectans præmia . En
non conjecturæ , sed quod simul et sese purgare ci - hic etiam regnum adeplus est, nec lamen inquinavit
piens, et illum ad sobrielalem revocare , illius judicii cxdc manus , sed dextram babens puram , sic corona
fecitmentionem , illa quæ jam gesta fueruni sufficien- redimitus est, sic ad solium ascendit, purpura ac dia
ter ostendunt : non minus autem his et illa , quæ po - demalc magnificentius enconiium gestans , videlice :
sica acciderunt, hujus rei fidem facere possunt. Nam quod hosti pepercisset, qnod eumdem exstinctum
cum rursus Saül incidisset in manus ipsius , post da luxisset. Idcirco non vivus inodo, sed et morluus lio
lain salutem insequens illum , et occidere volens , minum memoria celebratur. Quapropler si cupis ct
cunique posset hostem cum universo exercitu conci- hic perpeluam consequi gloriam , et illic solidis per
derc, diinisit illuin integrum et incolumem . Ideoque frui bonis, hujus justi virtutem imilare, hujus emu
Cum scirctmorbum regis immedicabilem esse, neque lare philosophiam , ostende factis ipsis hanc injurlike
695 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP . 696
rum tolerantiam , ut eosdem labores sustinens, ea. luito , sed sludio , et lanlo sludio , ut Ecclesiam quo
dem bona consequaris : quze ulinam contingat nobis que contemnant, el hac causa pergunt illue, ac lolum
omnibus adipisci, gratia et benignitale Doniini nostri ibidesidentes diem in facies abjectarum feminarum
Jesu Christi, cui eum Patre una cum sancto Spiritu illarum defixos habent oculos, qua fronte polerunt
gloria, imperiuin , honor, nunc et semper , et in sæ diccre, se eas non vidisse ad concupiscendum ? ubi
cula seculorum . Amen . verba quoque accedunt fracla lascivaque, ubi cautiis
HOMILIA NI. nes merelriciæ , ubi vox vebementer ad voluptatem
Quod periculosum sit adire spectacula ,elea res adulteros composita , ubi stibio picti oculi, ubi coloribus tinciæ
perfectos facial, el hinc tristitia contentioque nasca genæ , ubi vestis curiosius concinnala , ubi lolius cor
tur : lum quod omne tolerantiæ genus David in iis, poris habilus fuco plenus est, aliaque multa lenocinia
quæ fecit erga Saülem , superaril : postremno quod ru- ad fallendos inescandosque intuentes instructa ; ubi
pinam æquo animo ferre, non minor virlus sil, quam socordia spectantium , multaque confusio, hinc ipse
targiri eleemosynam . locus ad lasciviam invitans, lum ab iis acroamatibus
1. Equidem arbitror inultos ex iis, qui nuper nos que præcesserunt, tum ab iis quæ consequula sunt?
deseruerant: et ad iniquitatis spectacula discesserant, Accedunt irritamenta per fistulas ae tibias, aliaque
biodic præsentes esse. Optarim aulem istos qui sint ejus generis modulatio , in fraudem illiciens, mentis
palam nosse, ut eos a sacris vestibulis arceam , non que robur emolliens , ac meretricum insidiis el dele .
ut perpetuo foris mancant, sed ut correcti denuo red - clatione præparans illic desidentium animos , eflici
eant : quandoquidem etpatres filios delinquentes fre- ensque ut facilius capiantur ?.Etenim si hic , ubi psal
quenter ex ædibus exigunt, et amensa submovent, non mi, ubi preces, ubi divinorum eloquiorum enarratio ,
utsemper illinc essulent, sed ut hac correptione redditi ubi Dei melus,multaque pietas, frequenter, ceu latro
meliores, cum debita laude et honore in palernam red - quispiam versulus, clam obrepit concupiscentia : 900
cant sorlem . Idem sane faciunt et pastores , dum oves modo qui desident in theatro, qui nihil sani audiunt
scabieopplelas a sanis segregant, utmisero morboleva- videntque, sed mulia diſfluunt lurpitudine, multa ne
lic denuo luto ad sanas revertantur, ne ægrola gregem quitia , qui undiqne obsidionem patiuntur, per aures .
universum suo illo morbo impleant, Ideo cupiebamus per oculos, possintmalam superare concupiscentiam ?
istosnossc ; scd quamvis cos corporis oculis dignoscere Rursum si non possunt, quomodo poterunt umquam
won valeainus, verbum tamen eos prorsus agnoscel, ab adulterii crimine absolvi? Tum qui non liberi sunt
correptaque illorum conscientia , facile persuadebit, ut ab adulterii crimine, quomodo poleruntabsque pæni
sua sponte volentesque exeant, docens illum solum tentia ad hæc sacra vestibula accedere, hujusquc prac
esse intus, qui mentem hac exercitatione dignam ha- clari conventus esse participes ?
beat : veluti contra , qui corruple vivens sacræ hujus 2 . Quam alienum sit a moribus christianis, spectaculis
congregationis particeps est, etiamsi corpore hic ad theatralibus interesse. - Quapropter equidem hortor
stiterit, rejectus est, veriusque submolus, quam ii qui rogoque , ut prius confessione ac poenitentia aliisque
foras exclusi sunt (a), quibus nondum licet sacræ remediis omnibus sese a peccato ex theatricis specia
mense participes esse. Siquidem illi secundum di- culis contracto perpurgcnt, atque ita divinos audiant
vinas leges expulsi forisque manentes, hactenus in sermones. Neque enim mediocriter a nobis delinqui
spc bona sunt : nam si modo velint corrigere delicta lur ; id quod ab exemplis cuivis perspicue videre lia
sua, ob quae per Ecclesiam sunt ejecti, polerunt de cel. Nam si famulus in arculam , ubiberilia vestimenta
Huo cum pura conscientia reverli. At qui seipsos con pretiosa aureaque recondita sunt , servilem lunicam
laminaverunt , et admoniti ne prius introeant , doncc sordibus ac multis pediculis referlam imponat , age
znaculam e sceleribus contractam repurgarint, deinde dic mihi num eam contumeliam æquo animo feras ?
impudenter se gerunt, vulnus et ulcus avimi reddunt Quid autem si quis in vasculum aureum , in quo scm
acerbius ac niajus. Neque enim tam grave est delin per unguenta servari consueverint, stercus ac cænum
quere, quam post delictum impudenter se gerere, nec infundat , annon ei plagas infligeres qui scelus loc
parere sacerdotibus talia jubentibus, Et quid hi, in commisisset ? Ergone scriniorum ac vasorum , vestium
quiunt, adeo magni sceleris commiserunt, ut ab istis et unguentorum Lanta cura sollicitabimur , animam
sacris cancellis arcendi sinl ? Imo quod delictum noc vero nostram omnibus istis viliorem esse putabimus ?
gravius quæris istorum , qui cum seipsos plane adul atque ubi Spiritus infusum est unguentum , eo diabo
terio contaminarint, impudenter ac rabidorum more licas pompas immiliemus ? eo fabulas salanæ , eo can
canum , ad sacram hancmensam irruunt ? Quod si ve tilenas merelricia lurpitudinis plenas ? Dic mihi, que
liz adulterii modum cognoscere, non mea verba tibi animo ista ſeret Deus ? Alqui non tantum est discri
referam , sed illius qui de tota hominis vila judicatu
men interunguentum et cænum , inter vestes heriles et
rus est: Qui enim viderit, inquit, mulierem ad concu serviles , quantum est inter Spirilus gratiam et istant
piscendam illam , jam machatus est eam in corde suo perversam actionem . Non meluis, o homo, dum qui
(Matth. 5. 28). Quod si mulier forle in foro obvia , et bus oculis illic lectum qui est in orchestra specias ,
neglectius culla sæpe curiosius intuenlem cepit ipso ubi detestande adulterii fabulu peraguntur, iisdemu
vultus aspectu ; isti qui non simpliciter, ncquc for
fa) Pænitentes. ? Reg .duo,fuciensque per ed ula Christo deficiuni.
698 DE DAVIDE ET SAULE HOMILIA HII. 696
ανεξικακίαν ταύτην, ίνα τους αυτούς υπομείνας αυτώ ήδη εμοίχευσεν αυτήν εν τη καρδία αυτού. Ει δε
πόνους , και των αυτών αξιωθής αγαθών: ών γένοιτο ή από ταυτομάτου κατά την αγοράν εντυχούσα γυνή
πάντας ημάς επιτυχείν, χάριτι και φιλανθρωπία του και ως έτυχεν εσταλμένη τον περιέργως ιδόντα είλε
Κυρίου ημών Ιησού Χριστού , μεθ' ού Πατρί συν τω πολλάκις τη της όψεως θεωρία: οι μή απλώς μηδε
αγίω Πνεύματι δόξα, κράτος, τιμή, νυν και αει, και από ταυτομάτου , αλλ' από σπουδής τοσαύτης, ως και
εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν. " της Εκκλησίας υπεριδείν, και διά τούτο αναβάντες
εκεί, και διημερεύσαντες, και ταϊς όψεσι των ήτι
ΟΜΙΛΙΑ Γ'. μωμένων γυναικών εκείνων προσηλωμένοι,πώς δυνή
" Οτι επισφαλές το εις θέατρα αναβαινειν , και ότι σονται λέγειν, ότι ου προς επιθυμίαν είδον , όπου και
μοιχούς απηρτισμένου ς ποιεί, και ότι αθυμίας δήματα διακεκλασμένα, και άσματα πορνικά, και
αίτιον και πολέμου τούτο και ότι πάν ανεξικα
κίας είδος υπερεβάλετο ο Δαυΐδ εν τοις κατά φωνή πολλήν ηδονήν έχουσα, και οφθαλμών υπογρα
και
τον Σαούλ και ότι το φέρειν αρπαγήν πράως φαι, και επιτρίμματα παρειάς, και στολή περιεργό.
του δούναι ελεημοσύνην· ίσον . τερον συγκειμένη, και σχήμα γοητείας γέμoν πολλής,
και έτεραι πολλαι μαγγανείαι προς απάτης και δε
α'. Πολλούς οίμαι των πρώην καταλιπόντων ημάς, λεαρ των ορώντων κατεσκευασμέναι , και ραθυμία
και προς τα θέατρα της παρανομίας αυτομολησάντων ψυχής των θεωμένων, και πολλή η διάχυσις, και η
παρείναι τήμερον . Και έβουλόμην ειδέναι τούτους σα παρά του τόπου πρός [770] ασέλγειαν παράκλησις ,
φώς, ώστε αυτούς των ιερών εκβαλείν προθύρων, και η των φθασάντων, και ή των μετά ταύτα ακου
ουχ ίνα μένωσιν έξω διηνεκώς, αλλ' ίνα διορθωθέντες
επανέλθωσι πάλιν έπει και πατέρες παίδας σφαλλο- σμάτων ή διά των συρίγγων, ή διά των αυλών και
τών άλλων των τοιούτων μελωδία καταγοητεύουσα ,
μένους της οικίας εκβάλλουσι πολλάκις , και της τρα» και το στερλον της διανοίας καταναλάττουσα , και
πέζης απείργουσιν , ουχ ένα διά παντός τούτων εκ- ταϊς των πορνών επιβουλαίς προευτρεπίζουσα τάς
πέσωσιν, αλλ' ένα βελτίoυς τη νουθεσία ταύτη γενό- των καθημένων ψυχάς, και ευαλώτους ποιούσα . Εί
μενοι, μετά της προσηκούσης δόξης εις τον πατρώον γάρ ενταύθα, όπου ο ψαλμοί, και ευχαι, και θείων λο
[769] επανέλθωσι κλήρον. Τούτο δή και ποιμένες γίων ακρόασις, και Θεού φόβος , και ευλάβεια πολλή,
ποιούσι, τα ψώρας εμπεπλησμένα πρόβατα των πολλάκις, ώσπερ τις ληστής κακούργος, λαθούσα
υγιαινόντων απείργουσιν, ίνα την μοχθηράν απο επεισήλθεν η επιθυμία: πώς οι εν θεάτρω καθήμενου,
θέμενα [τήν] αρρωστίαν, μετ' ασφαλείας προς τα και μηδέν μήτε ορώντες, μήτ' ακούοντες υγιές, αλλά
υγιαίνοντα επανέλθη πάλιν, και μη νοσούντα την πολλής γέμοντες αισχρότητος, πολλής της βλακείας,
αγέλην άπασαν εμπλήση της αρρωστίας εκείνης. Διά και διά πάντων πολιορκούμενοι, και δι' ώτων, και δι'
του τούτο και ημείς έβουλόμεθα τούτους ειδέναι· αλλ' οφθαλμών, δύναιντ' αν ανώτεροι γενέσθαι της πονη
ει και με τους αισθητοίς οφθαλμοίς αυτούς διακρίναι ράς εκείνης επιθυμίας; Μη δυνάμενοι δε, πώς δυνή
δυνάμεθα, ο λόγος αυτούς επιγνώσεται πάντως, και σονται των της μοιχείας εγκλημάτων απηλλάχθαι
του συνειδότος αυτών επιλαβόμενος πείσει ραδίως ποτέ ; Οι δε των της μοιχείας εγκλημάτων ουκ άπηλ
εκόντας αυτούς έξελθείν, διδάσκων ότι εκείνος ένδον λαγμένοι, πώς δυνήσονται χωρίς μετανοίας των αγίων
εστί μόνος, και της ενταύθα διατριβής αξίαν έχων και την τούτων επιβήναι προθύρων,και του καλού τούτου με
γνώμην· ώς και μετά πολιτείας διεφθαρμένης του ιερού τασχεϊν συλλόγου ;
τούτου μετέχων συλλόγου, κάν το σώμα ενταύθα είσ- β . Διό δή παραινώ και δέομαι, πρότερονεξομολογή
άγη, έχβέβληται, και των αποκεκλεισμένων έξω και σει και μετανοία και τοις άλλοις άπασιν αποσμηξα
μηδέπω δυναμένων της ιεράς μετασχεϊν τραπέζης μένους την εκ της εκεί θεωρίας αμαρτίαν, ούτω των
μάλλον απελήλαται. Εκείνοι μεν γάρ οι κατά τους θείων ακροάσθαι λογίων. Ου γαρ το τυχον ημίν πε
του Θεού νόμους εκβληθέντες, και μένοντες έξω,τέως πλημμέληται· και τούτο και έκ παραδειγμάτων έδου
χρηστάς έχουσι τας ελπίδας" καν γάρ εθέλωσι διορ » τις αν σαφώς. Ει γάρ τις οικέτης είς κιβώτιον, ένθα
θώσασθαι τα παραπτώματα και, δι' & της Εκκλησίας τα δεσποτικά μάτια εναπόκειτο πολυτελή και διά
εξέπεσον, δυνήσονται μετά καθαρού συνειδότος πάλιν χρυσα, ιμάτιον δουλικών ρύπου γέμoν και πολλών
επανελθείν . Οι δε μολύναντες εαυτούς, και κελευσθέν» των φθειρών εναπέθετο, άρα αν πράως ήνεγκας την
τες μη πρότερον επιβήναι, έως αν αποκαθάρωνται ύβριν , είπε μου; Τί δε , εί τις εις αγγείον χρυσούν
την κηλίδα την εκ των αμαρτημάτων, είτα αναι- μύρα διηνεκώς έχειν ειωθός, κόπρον και βόρβορον
σχυντούντες, χαλεπώτερον το τραύμα εργάζονται, και ενέχεεν, ουκ αν και πληγάς επέθηκας τω πλημμελή
μείζον το έλκος. Ου γαρ ούτω το αμαρτάνειν εστί σαντι τούτο; Είτα κιβωτίων μεν και σκευών και έμα
χαλεπόν, ώς ή μετά την αμαρτίαν αναισχυντία , και τίων και μύρων τοσαύτην ποιησόμεθα την πρόνοιαν,
το μή πείθεσθαι τοις ιερεύσι τα τοιαύτα κελεύoυσι. την δε ψυχήν την ημετέραν πάντων τούτων ευτελε.
Και τι τοσούτον ημάρτηται τούτοις , φησιν, ώστε αυ στέραν είναι νομιούμεν ; και ένθα το μύρον το πνευ-
τους εκβαλείν των ιερών τούτων περιβόλων ; Και ματικών εισεχύθη 4 , διαβολικάς πομπάς επεμβαλού
ποίαν ετέραν ταύτης ζητείς μείζονα αμαρτίαν, όταν μεν, και ακούσματα σατανικά, και άσματα πορνείας
μοιχους εαυτούς απηρτισμένους ποιήσαντες , αναιδώς, γέμοντα ; Και πώς ταύτα ο Θεός οίσει, είπέ μοι ;
καθάπερ κύνες λυττώντες, επιπηδώσει τη ιερά ταύτη Καίτοι ου τοσούτον το μέσον μύρου και βορβόρου, και
τραπέζη ; Και ει βούλει μαθείν και τον τρόπον της ιματίων δεσποτικών και δουλικών, όσον το μέσον της
μοιχείας, ουκ εμόνερω σοι λόγον, αλλ' αυτού του μέλι πνευματικής χάριτος και ταύτης της πονηράς ενερ
λοντος ημών δικάζειν την ζωήν άπασαν: Ο γάρ έμ γείας. Ου δέδοικας , άνθρωπε, τοίς αυτοίς οφθαλμούς
Ελέψας, φησί, γυναίκαπρος το επιθυμήσαι αυτής, και την κλίνην την επί της ορχήστρας βλέπων, ένθα
4 Morel. παρέχων.Infra Regii duo ενταύθα ειστήκει, εκ
βεβληται.
c fidem ποιούσα δι' αυτών διαστήσαι του Χριστού. Ει γάρ
όπου. Uous intel διαναστήσαι.
• legii duo τα αμαρτήματα. a Regii iidein Escura .
697 S . JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 698
τα μυσαρα τελείται της μοιχείας δράματα, και την [ 772] διασώσωσι την ακρίβειαν. Επεί ούν και ημίν
τράπεζαν ταύτην την τεράν, ένθα τα φρικτά τελείται ζωγραφήσαι πρόκειται νύν, ουχί τύπον μορφής σω
μυστήρια; ταϊς αυταίς ακοαϊς πόρνης ακούων αισχρο- ματικής, αλλά ψυχής κάλλος και νοητήν ευμορφίαν,
λογούσης, και προφήτου και αποστόλου σε μυσταγω- και σήμερον υμίν παρακαθήσθαι βουλόμεθα τον Δαυίδ,
γούντος και τη αυτή καρδία τα δηλητήρια δεχόμενος ένα προς αυτόν πάντες ορώντες, εις τας οικείας έκα
φάρμακα, και την θυσίαν την φρικτών και αγίαν , στoς ψυχάς απομάξησθε την ευμορφίαν του δικαίου ,
Ούκ εντεύθεν ανατροπαι βίων, και διαφθορα γάμων, και το πράον και ήμερον , και το μεγαλόψυχον, και
και πόλεμοι και μάχαι εν ταις οικίαις ; " Όταν γαρ την άλλην άπασαν αυτού αρετήν. Ει γάρ σώματος
{774 ] υπό της εκεί θεωρίας διαχυθής, και χαυνότε εικόνες φέρουσί τινα παραμυθίαν τοις ορώσι, πολλά
ρος γενόμενος και ασελγέστερος και σωφροσύνης απά μάλλον αι της ψυχής εικόνες. Κάκείνας μεν ου δυνα
σης εχθρός , επανελθών ίδης την γυναίκα την ιδίαν, τον πανταχού οράν, αλλ' ανάγκη διηνεκώς έφ' ενός
αηδέστερον όψει πάντως, οία αν ή. Υπό γάρ της εν ίδρυσθαι τόπου: ταύτην δε όπουπερ αν θέλης περι
τοις θεάτρους
ξένης εμπρησθείς
εκείνης θεωρίας άλουςεπιθυμίας, και υπό της
της γεγοητευμένης, την αγαγείν, ουδέν το κωλύον. Έναποθέμενος γαρ αυτήν
σώφρονα και κοσμιαν και του βίου παντός κοινωνόν τοϊς της διανοίας ταμιείοις, όπουπερ αν ής , συνεχώς
ατιμάζεις, υβρίζεις, μυρίους περιβάλλεις ονείδεσιν, εις αυτήν οράν • δυνήση, και πολλών παρ' αυτής κα
ουδέν έχων όλως εγκαλέσαι, αλλ' αίσχυνόμενος το πούσθαι την ωφέλειαν. Και καθάπερ οι τους οφθαλ
πάθος ειπείν, και το τραύμα δείξαι, όπερ εκείθεν λα- μoύς νοσούντες, σπογγιάς και ιματίων ράκη κυανε:
βών επανήλθες, ετέρας πλέκεις προφάσεις , αφορμας ζόντων κατέχοντες , και συνεχώς εις αυτά βλέποντες,
ζητών απεχθείας αλόγους , και των μεν οίκοι πάν- καρπούνται τινα του νοσήματος παραμυθίαν από του
των υπερορών, προς δε την μιαράν και ακάθαρτον χρώματος εκείνου: ούτω και συ, αν την εικόνα του
κεχηνώς εκείνην επιθυμίαν, παρ' ής το τραύμα εδέ- Δαυίδ προ οφθαλμών έχης των έαυτού , και συνεχώς
ξω και την ηχήν της φωνής έχων εγκαθημένην τη εις αυτήν ατενίζης , κάν μυριάκις θυμός ενοχλή και
ψυχή έναυλον, και το σχήμα και το βλέμμα και τα συγχέη τον οφθαλμών της διανοίας, ορών εις εκείνον
κινήματα, και πάντα της πορνείας τα είδωλα, ουδέν
μεθ' ηδονής οράς των επί της οικίας. Και τι λέγω τον χαρακτήρα της αρετής, ολόκληρον δέξη την υγί
την γυναίκα και την οικίαν ; Και την εκκλησίαν γάρ ειαν, και καθαράν την φιλοσοφίαν.
αυτήν αηδέστερον όψει, καιρημάτων απεχθώς “ακούση γ'. Μή γάρ μοι λεγέτω τις, ότι Mιαρον εχθρόν έχω,
των περί σωφροσύνης, των περί σεμνότητος. Ουκέτι πονηρόν, διεφθαρμένον, αδιόρθωτον. Οδον αν είπης,
γάρ έσται σοι διδασκαλία, αλλά κατηγορία τα λεγό. ουκ έστι του Σαούλ χείρων, ός και άπαξ και δις , και
μενα,εαυτόν
λεον και ειςαπορρήξεις μικρόν υποσυρείς
κατάκοινωφελούς
απόγνωσιν της ταύτης, τέ
δι- πολλάκις διασωθείς υπό του Δαυίδ , αυτός μυρία επι
δασκαλίας. Διά τούτο παρακαλώ πάνταςυμάς, αυτούς βουλεύσας, είτα αντί τούτων ευεργετηθείς, έμενε
τε φεύγειν τας πονηράς εν τοις θεάτρους διατριβής, την εαυτού πονηρίαν διατηρών. Τί γάρ έχεις ειπείν,
και τους έσχολακότας τούτοις εκείθεν αφέλκειν. Ού "Οτι γήν απετέμετο, και εν αγρούς ήδίκηςε, και οι .
γάρ έστι ψυχαγωγία, αλλ' όλεθρος, και τιμωρία, και κίας όριαυπερέβη, και ανδράποδα ήρπασε, και ύβρισε,
κόλασις τα εκεί γινόμενα άπαντα. Τί γάρ όφελος της
προσκαίρου ταύτης ηδονής, όταν διηνεκής εντεύθεν η
οδύνη τίκτηται, και εν ημέρα και εν νυκτί κεντού την
την
ψυχήν αφείλετο, όπερ ούτος εσπούδαζεν: ει δε και
ψυχήν εσπούδασεν αφελέσθαι, αλλ' άπαξ τούτο
μενος υπό της επιθυμίας, πάσιν ής δυσχερής και
δυσάρεστος; Εξέτασον γούν σαυτόν, τις μεν γίνη ετόλμησεν ίσως, ουχί δες και τρίς, και πολλάκις
από εκκλησίας αναχωρών, τις δε από θεάτρων, και καθάπερ ούτος" ει δε και άπαξ και δις και τρις και
εκατέρας παράβαλε τας ημέρας, και ουδέν δεήση πολλάκις, αλλ' ού τοσαύτα ευεργετηθείς, αλλ' ουκ
των ημετέρων λόγων. Αρκέσει γάρ εκατέρας και σύγ- ελθών εις τας χείρας και άπαξ και δεύτερον , και δια.
κρισις της ημέρας δείξαι το μέγεθος και της εν- σωθείς· ει δε και τούτο, και ούτω πλεονεκτεί πάλιν
τεύθεν ωφελείας, και της εκείθεν βλάβης. Ταύτα ο Δαυίδ . Ου γάρ έστιν ίσον επί της Παλαιάς όντα
και ήδη προς την υμετέραν αγάπην είπον, και ου- τοιαύτα φιλοσοφείν, και νυν μετά την χάριν τοιαύτας
δέποτε παύσομαι λέγων. Τούς τε γαρ νοσούντας τα χαρίζεσθαι δωρεάς . Ουκ ήν ο Δαυίδ ακούσας την πα
τοιαύτα νοσήματα παραμυθησόμεθα, τούς τε υγιαί- ραβολήν των μυρίων ταλάντων και των εκατόν δη
νοντας ασφαλεστέρους ποιήσομεν εκατέροις γαρ και ναρίων ουκ ήν ο Δαυίδ ακούσας της ευχής της λεγού
περί τούτων χρήσιμος λόγος τοις μεν,ίνα αποστώσι, σης, "Αφετε τους ανθρώποις τα οφλήματα αυτών ,
τους δε, ίνα μή εμπέσωσιν. Αλλ' επειδή χρή και τους καθώς και ο Πατήρ υμών ο ουράνιος: ουκ ήν ιδών
επιτιμώντας τούτο συμμέτρως ποιείν, μέχρι τούτου τον Χριστόν σταυρωθέντα, ουχ αίμα το τίμιον εκχυ
ταύτην στήσαντες την παραίνεσιν, τα υπολειφθέντα θέν, ουδε τους μυρίους περί φιλοσοφίας ακούσας λό
εκ της προτέρας υποθέσεως υμίν αποδώσομεν, επί γους: ουκ απέλαυσε θυσίας τοσαύτης, ουδ' αίματος
τον Δαυίδ επανελθόντες και πάλιν . Και γάρ τοις ζω μετέσχε Δεσποτικού , αλλ' ατελεστέροις εντρε
γράφοις έθος, επειδάν μέλλωσιν εμφερή τινα εργά [775]
ζεσθαι εικόνα, και μίαν και δύο και τρείς ημέρας αυτήν τηννόμους
φόμενος και ουδεν απαιτούσι τοιούτον , προς
κορυφής της εν τη χάριτι έφθασε φιλοσο
τους γράφεσθαι μέλλοντας παρακαθίζουσιν αυτοίς , φίας. Και συ μεν πολλάκι ς υπέρ των παρελθόντων
ένα τη συνεχεία της θεωρίας αδιάπτωτον της μορφής οργιζόμενος μνησικακείς ούτος δε και υπέρ των μελ
λόντων δεδoικώς, και ειδώς ακριβώς, ότι άοίκητος
- Reg. unus επαχθώς.
b Reg. unus et Colb. αποδώσωμεν επί τον πατέρα ημών
' Αβραάμ.επανελθόντες. • Regii duo αφοράν.
 697 DE DAVIDE ET SAULE 110MILIA III. GIY
hanc sacram mensam intueris , ubi tremenda per . maiam exprimant similitudinem . Quia igitur ct nobis
agunturmysteria ?dum iisdem auribus audis et scortum propositum est non corporalis formæ imaginem , sed
obscene loquens , el prophetam apostolumque te ad animi pulchritudinem , ac spiritualem decorem vobis
arcana Scripturæ introducentem ? dum eodem corde hodie depingere, ipsum Davidem volumus adesse vo
letalis sumis venena , ct hanc hostiam sanctam ac bis , ut omnes in eum intuentes in animum referatis
tremendam ? Annon hæc sunt vitæ subversio , conju - expressam justi pulchritudinem , suavitatem , magna
giorum corruptelæ , bella pugnæque et rixa in domi- nimitatem , in summa virtutem ejus omnem . Etenim
bus ? Cum enim spectaculis illis dissolutior ac mollior si corporis imagines nonnullum intuentibus solatium
lasciviorque , omnisque pudicilie hostis laclus, do - adferunt, multo magis idem facientmentis imagines.
mum redieris , uxoris aspectus minus erit jucundus , Alque illas quidem non licct ubivis intueri, sed codem
qualiscumque etiam illa fuerit. Siquidem inflammalus in loco consistas oportel : hanc vero nihil vetat, quo .
illa concupiscentia , quam in theatris hausisti , el ab minus quocumque velis lecum circumferas. Nam po
illo alieno spectaculo , quod te demenlavit , captus, steaquam eam in animi penetralibus reposuisti , ubi
castam ac modestam uxorem et totius vitae consortem cumque locorum fueris , poleris sæpe contemplari ,
despicis, contumelia afficis,innumerisque prubris ope- plurimumque ex ea'ajilitatis capere. Et sicut qui la
ris , non quod quidquam habcas quod in illa culpes , borant oculis , si spongias ac vestiuni cyaneo colore
sed quod erubescas confiteri morbum , quod pudeat pannos tenenles frequenter in ea intueantur, ex eo co
vulnus ostendere, quo in spectaculis saucialus redisti lore nonnullum capiuntmorbi levamen : similiter et lu ,
domum , alias nectis causationes , iniquas inimicitiæ si Davidis imaginem præ oculis habeas , et in hanc
quærens occasiones, omnia quæ domi sunt fastidiens, assidue deligas oculos , etiamsi millies oblundat ira
et ad scelestam illam et impuram inhians concupi- mentis oculum perturbans , ad hoc virtulis exemplar
scentiam , a qua vulnus accepisti , dumque sonilum respicicns, perfectam consequeris sanitatem , puram
vocis geris in animo manentem , itemquc aspeclus , que animi philosophiam .
molus, omniaque illa meretriciæ libidinis simulacra, 3 . Nullus inimicus Saüle deterior. - Ne quis igilur
nihil eorum quæ domi sunt cum voluplale intueris . mibi dicat : Inimicum habeo sceleslum , improbum ,
Etquid loquor de uxore aut familia , quando ipsam corruplum , incorrigibilem . Quidquid dixeris, non est
etiam ecclesiam postea minus libenter visurus es , et lamen Ssûle delerior, qui semel et ilerum , imo sac
cuin lædio auditurus sermonem de pudicitia deque pius servalus a Davide, cum ipse mille modis illi stru
modestia ? Neque enim jam ea quæ dicuntur tibi pro sissct insidias,lamen pro lot beneficiis acceptis, pcr .
doctrina sunt, sed pro accusatione, leque paulatim in severavil in sua malilia. Quid igitur habes quod incuscs
desperationem adducent: Landem et abrumpes teipsum inimicum ? Quod lerræ partem ademit , quod in agris
a disciplina ad publicam omnium utilitatem adhibita . ſecit injuriam , quod domus limites transgressus est ,
Quapropler rogo vos omnes, ut et ipsi pravas in spe- quod mancipia lua rapuit, quod vim allulit, quod tua
elaculis commorationes vitetis,etalios abhis deductos prieter jus occupavit , quod ad paupertatem redegit ?
relrahatis. Quidquid enim illic geritur, non est oble . At nondum eripuit vitam , quod molitus cst Saül :
ctatio ; sed pernicics , sed pæna, sed supplicium .Quid quod si et vitam eripere conatus est , fortasse semel
prodest illa temporaria voluptas, dum hinc perpetuus id ausus est, non semel, bis aui ler, aul sæpius, sicut
nascitur dolor, Jumque nocle pariter ac die a concu - ſecil Saül (a) : quod si eliam semel , si bis , si ler, si
piscentia stimulatus, omnibus molestus es el invisus ? sæpius hoc tentavit, at non lot affectus abs te benefi
Exculc igitur teipsum , reputans qualis fias ab ecclesia ciis, at non cum semel atque iterum incidissetin ma
rediens , rursus qualis a spectaculis , atque hos dies nus tuas, et servalus esset : et si boc quoque factum
cuin illis conſeras : id si feceris , nihil opus erit no . est , sic etiam rursus superat ipse David . Non enim
stro sermone. Salis cnim fuerit , hunc dicm cum illo paria sunt sub velere lege degentem , et nunc post
comparasse , ad ostendendum et quam magna sit hinc Evangelii gratiam talia condonare gratis. Non audie
utilitas, el quanta sit illinc noxa . Hæc nuncad vestram rat David parabolam de decem millibus talentorum
caritatem dicenda putavi,nec umquam dicere cessabo. alque de centum denariis ; non audierat precalionem
Sic elenim et cos qui huicmorbo obnoxii sunt, admo- dicentem , Remillile hominibus debila ipsorum , sicut et
nebimus, et qui sani sunt, confirmabimus : utrisque Paler vesler cælestis ( Marc. 11. 25 ) : non viderat
enim fuerit utilis hæc oratio : alteris quidem ut desi. Christum crucifixum , non effusum pretiosum sangui
stant, alterisvero ne incidant. Cæterum quoniam opor- nem , nec audierat innumerabiles sermones circa banc
tet increpationem esse moderatam , hic admonitioni philosophiam ; non lalis sacrificii , neque sanguinis
finem imponensus , et quæ de superiore restantargu- dominici particeps fuerat , sed legibus imperfectiori
mento persolvenus , redeuntes ad Davidem . Siqui- bus educatus , neque tale quidquam exigentibus , la
dem hic picioribus mos est , quoties imaginem ali- men ad evangelicæ philosophiæ fasligium pervenit.
quam ad vivum expressam absolvere cupiunt, unum , Allu frequenter iralus , injuriarum memoriam reli
duos , vel tres dies assident iis quos depingunt , ut nes : hic vero cum de futuris melueret, cerlo sciens,
assidua contemplatione citra crrorem exacteque for- si hostem servaret, se el civitale exsulaturum , et vi
Reg . unus et colb.,dabimus ad patrem nostrum abra -
ham reieunles.
(a) Hic et infra quædam deerant in Editis, quæ ex Regio
codice supplentur .
699 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP . CONSTANTINOP. 70%)
lam calamilosam aclurum , non destilit lamen illius lanceam in caput illius vibrarat, cum esset occidendi
habere curam , sed omnia fecit, hunc lalem contra se potestatem nactus , tamen pepercit ipsi, cum sciret
hostem fovens. Quis commemorare valealLolerantiam postea ſore, ut denuo ab illo impeteretur : perspicuuin
hac majorem ? Porro ut non !antum ex präleritis, ve- est eum millics interfectum esse animi proposito :
rum ex his quoque quæ nunc fiunt discas fieri posse, millies autem interfeclus propter Deum , plurimas
ul cum quovis homine animum in le hostilem se . tulil nartyrii coronas : qui quemadmodum et Pau
rente redeas in gratiain , quid leone savius ? Et tamen lus ait , Quotidie morior propter Deum ( Rom . 8. 26 )
hunc cicurem mansuclumque reddunt homines , arle idipsum et ille propter Deuin passiis est . Cum
naturam superantes : fitque quavis ove milior fera enim possct hostem sibi insidjanlem e medio tollere ,
omnium immanissima et superbissima, adeo ut per propter Deum noluit , elmaluit quotidie periclitari,
forum ambulct , neminem Territans. Quam igitur ha- quam jus'a cade a lot mortibus liberari. Quod si
biluri sumus excusationem , quam impetrabimus ve- usque ad ipsius vilar periculum insidiantem ulcisci
niam , si cum feras bestias cicuremus , negarerimus a!que odisse fas non est,mullo minus liccl eum qui
homines umquam posse placari benevolosque erga nos vulgariter läsit, ulcisci.
reddi ? Atqui bestiæ quidem præler nalurani est esse Affici contumeliis an sil intolerabile. Utiliores amicis
mausuelam , homini vero præler naturam est feritas. inimici ( a ). - Plerisque ab inimicis affici conviciis ,
Ergo cum in illis naturam vincamus , qua fronte nos aut in suspicionem adduci, videtur omnibus mortibus
excusabimus , si in homine causemur animi proposi. intolerabilius. Age igitur et istud expendamus. Aliquis
lum non posse corrigi? Quod si adhuc contendis , il- fibimalcdixit , adulterum ac scerlatorem appellavit ?
lud dixerim , quamvis insanabili morbo ægrotel lomo, loc si vere dicit, corrige : sin falso , irride; si libi
quo plus fuerit laboris, hoc tibimerces eril amplior ; ipse conscius es eorum quæ objiciuntur, resipisce ; si
si assideas, curans immedicabili morbo laborantem . non esi, despice : imo potius non solum non deride
Nihil nocuil Davidiodium Saülis ; cur palientiæ me- ac neglige, verum etiam gaude alque exsulla secun
rilum æquetur eleemosyne . — Unum igitur illud spc- dum Domini sermonem , qui nos jubet ita facere.
clemus, non ne quid mali patiamur ab inimicis , sed Cum , inquil,exprobraverintvobis, el dixerint omnema
nc quid illis mali faciamus : ila nibil patiemur mali, lum verbum adversum vos mentientes, gaudele el exsul
etiainsi innumera perferamus mala : quemadmodum late, quoniam merces vestra copiosa est in cælis (Malih .
nec David , dum ejicitur, dum in exsilium agitur, dum 5 . 11. 12 ). Ac rursum , Gaudete el exsullale , cum
usque ad vilic discrimen insidiis appclitur, quidquam ejecerint nomen vestrum tamquam malum mentientes
acerbi passus est : quin polius hosle suo factus est ( Luc . 6. 22. 23 ). Cæterum ubi convicialor quidem
illustrior honorabiliorque, cülerisque omnibus ama- vcra dixerit , mu vero modeste pertuleris ca verba ,
bilior, idque non hominibus lantum , sed ipsi etiam non regerenscontumeliam , neque convicia referens,
Deo. Quid enim detrimenti cepit sanctus ille , cum sed amare ingemueris damnans tua delicta , haud
tam mulla perpeleretur a Saüle ? Annon in hodier . minorem ſeres mercedem , quam ille prior : idque
num usque diem canitur illustris in terra, illustrior in vobis e Scripturis approbare conabor , uti pernoscalis
cielo ? annon illum inenarrabilia manent bona ct cælo- non tantum utilitatis afferre amicos dum laudantet ad
rum regnum ? Rursusquid commodi cepit infelix ille graliam loquuntur , quantum utilitatis adſerunt ini
acmiser , lot insidiasmolilus ? Nonne regno excusSUIS mici vituperando, etiamsi vera dixerint, sic tamen ut
est ? nonne miseranda morte periit una cum filio . nos accusationibus illorum ad id , ad quod oportet ,
atque ab omnibus viluperatur ( 1 . Reg. ult.), et quod uti velimus. Nam amici frequenter ad gratiam adu
liis gravius est,ælerna luit supplicia ? Postremo quid lantur ; contra hostes delicia proferunt in niedium .
tandem est quod incusas , quamobrem non vis com Quoniam cum nos nostra peccata non vidcamus ob
illo redire in gratiam ? Pecunias eripuit ? Sed si lor. amorem nostri nobis insitum , illi, quia propier odium
liter perfers rapinam , tantumdem accipies mercedis ea mclius quam nos perspiciunt, exprobrando nos ad
ac si eas in manus pauperum reposuisses. Siqnidem correctionis necessilalem impellunt : ut illorum ini
el qui dedit egenis , et qui ei qui aliena usurpavit . micilia nobis cedatad maximam utilitatem , non ideo
ncque parat insidias , neque male precalur , ambo lantum quod per illos adınonili intelligimus errala
piropterDeum id faciant. Proinde cum impendii causa nostra , sed quod ea deponimus quoque. Nam si ini
eadem , perspicuum est unam eandemque fore coro . micus exprobraverit tibi crimen, cujus libi conscius
nam . Sed vilæ insidialus esi, el conatus est occidere ? es, w vero audiens non convicieris illi vicissim , sed
Ea res libi pro martyrio imputabitur, si insidiasmo. cum amaro gemitu Deum implores, protinus omnem
lientem , el ad tantam provectum inimicitiam , inter culpam deposuisti. Rogo quid lioc esse poterit feli
bene meritos numeraris, non desinens orare pro illo, cius ? quid ad criminum abolitionem facilius ? Sed ne
Deum obsecrando , ut illi fiat propilins. videamur nos verbis humanis excitare , e divinis
4. Ne igitur illud rcputemus , quod Deus volucrit Scripturis super hac re proferemus testimonium , no
neDavidem occideret Saül : sed illud co : sidera , eum quid praeterea dubites. Pharisäus et publicanus erant,
ex insidiis Saülis tripla quadruplaque marigrii co - quorum hic quidem ad summam progressus eratma
rona redimilum ſuisse. Etenim qui propler Deum ser (a) Vide Plutarch . lib. De ulilitate capieada ex iunie
wavit hoslem , eum qui semel , bis , imo freqnenter micis .
699 DE DAVIDE ET SAULE HOMILIA III. 700
αυτώ έσται η πόλις, και αβίωτος ο βίος σώσαντι τον δόρυ κατά της αυτού κεφαλής ακοντίσαντα, και γε
εχθρον, ουκ αφίστατο της εκείνου κηδεμονίας, αλλά νομενος κύριος ανελεϊν, είτα φεισάμενος, και ταυτό
πάντ' έπραττε , καθ' εαυτού τον πολέμιον τρέφων . ειδώς, ότι μετά την φειδώ ταύτην πάλιν επιθήσεται,
Τις αν σχολη ταύτης μείζονα ανεξικακίαν ειπείν, "Ινα εύδηλον ότι μυριάκις εσφάγη τη προθέσει : μυριάκις
δε και εκ των νυν γινομένων μάθης, ότι δυνατόν, αν δε σφαγείς διά τόν Θεόν, πολλούς έχει μαρτυρίου
εθέλωμεν, πάντα άνθρωπον προς ημάς απεχθώς στεφάνους, και όπερ ο Παύλος έλεγεν, ότι Καθ' εκά .
έχoντα καταλλάξαι, τί λέοντος αγριώτερον ; 'Αλλ' στην ημέραν αποθνήσκω διά τόν Θεόν, τούτο και
όμως τούτον ημερούσιν άνθρωποι , και η τέχνη της αυτός έπασχε διά τον Θεόν 2. Δυνάμενος γάρ ανελείν
φύσιν βιάζεται, και γίνεται προβάτου παντός επιει τον επιβουλεύοντα , διά τον Θεόν ουκ ήθέλησεν · αλλ'
κέστερος και πάντων θηρίων αγριώτερος και βασιλι- είλετο κινδυνεύειν καθ' εκάστην ημέραν μάλλον, η δι
κώτερος, και διά της αγοράς βαδίζει μηδένα δεδιτ - καίαν εργασάμενος σφαγήν από τοσούτων απαλλα
τόμενος. Τίν' ούν έξομεν απολογίαν, τίνα συγγνώ- γήναι θανάτων. Ει δε τον μέχρι της ζωής αυτής επι
μην, θηρία μεν ημερούντες, ανθρώπους δε λέγοντες βουλεύοντα αμύνασθαι και μισείν ου χρή , πολλώ μάλ
μη δύνασθαι καταπραύνειν ποτέ, μηδέ ποιείν προς λον εις οτιούν άλλο αδικούντα .
ημάς έχειν ηδέως; Καίτοι γε το θηρίω μεν παρά Πολλοίς δοκεί το κακώς ακούειν , και εις υπόληψιν
Φυσιν το ημερον, το ανθρωπο δε παρά φύσιν το παραβλάπτεσθαι παρά των εχθρών, πάντων θανάτων
άγριον. "Οταν ούν της φύσεως περιγινώμεθα , τίν' αφορητότερον είναι . Φέρε ούν και αυτό τούτο εξετά
έξομεν απολογίαν, προαίρεσιν λέγοντες μη δύνασθαι σωμεν · Είπε σε τις κακώς , και μοιχόν και πόρνον
διορθούν; Εί δ'έτι φιλονεικείς , εκείν' άν είπoιμι, ότι
καν ανίατα νοση , όσος σου μείζων ο πόνος , τοσούτος εκάλεσε ; Ταύτα ει μεν αληθή λέγη, διόρθωσαι · ει
σου και ο μισθός παραμένοντι, και θεραπεύονται τον δε ψευδή , καταγέλασον · ει σύνoιδας σαυτά τα ειρη
νοσούντα ανίατα. μένα, σωφρόνησον · ει δε μή συνοιδας, καταφρόνη
σον μάλλον δε μη καταγελάσης , μηδέ καταφρονήσης
“Εν τοίνυν σκοπώμεν μόνον, ουχόπως μηδέν πάθω- μόνον, αλλά και χαίρε, και σκίρτα κατά τον του Κυ
μεν παρά των εχθρών κακόν, αλλ' όπως μηδέν αυ- ρίου λόγον, τον κελεύοντα ούτω ποιείν. " Οταν γάρ
τους ημείς εργασώμεθα κακόν και ουδέν πεισόμεθα ονειδίσωσι, φησιν, υμάς, και είπωσι παν πονηρόν
δεινόν, καν μυρία πάσχωμεν δεινά ώσπερουν ουδ' ο ρήμα καθ' υμών ψευδόμενοι , χαίρετε και αγα
Δαυίδ ελαυνόμενος, φυγαδευόμενος , μέχρι της ψυχής Διάσθε, ότι ο μισθός υμών πολύς εν τοις ουρα
αυτής επιβουλευόμενος , έπαθε τι δεινόν, αλλ' εκείνου τοίς. Και πάλιν , Χαίρετε και σκιρτάτε, όταν εκ
λαμπρότερος ήν και σεμνότερος και ποθεινότερος βάλωσι το όνομα υμών ως πονηρόν ψευδύμενοι .
άπασιν , ουκ ανθρώποις δε μόνον, αλλά και αυτό το "Ότι δε κάν αληθεύων είπη, συ δε μετ'επιεικείας ενέγ.
Θεώ. Τί γάρ ηδικήθη ο άγιος εκείνος τότε τοσαύτα κης τα βήματα, και μη ανθυβρίσης, μηδε λοιδορήσης ,
παθών παρά του Σαούλ ; Ουχί μέχρι της σήμερον αλλά στενάξης πικρόν, και καταγνώς των πεπλημμελη
ημέρας άδεται, και λαμπρός μεν εν γή, λαμπρότερος μένων, ουκ ελάττονα του προτέρου καρπώση μισθόν :
δε εν ουρανό; ουχί τα απόρρητα αυτόν αγαθα μένει, και τούτο από των Γραφώνυμίν παραστήσαι πειρά
και η των ουρανών βασιλεία ; Τί δ' ωφέλησεν ο τα- σομαι, ένα μάθητε ότι όσα ουκ ωφελούσι φίλοι έπαι
λαίπωρος εκείνος και άθλιος τοσαύτα επιβουλεύσας ; νούντες και χαριζόμενοι, τοσαύτα ωφελούσιν εχθροί
Ουχί και της βασιλείας εξέπεσε, και ελεεινόν υπέστη κακώς λέγοντες, καν αληθεύωσι, μόνον αν εις δέον
τον θάνατον μετά του παιδός, και παρά πάντων κατ- ημείς ταίς κατηγορίαις χρήσασθαι βουληθώμεν. 158
ηγορείται, και το δή χαλεπώτερον, τάς αθανάτους νυν μεν γάρ φίλοι πολλάκις και προς χάριν κολακεύουσιν·
εκδέχεται τιμωρίας ; "Όλως δε τι ποτέ έστιν, όπερ οι δ' εχθροί τα αμαρτήματα εις μέσον άγουσιν. Επειδή
εγκαλών των εχθρώ ου βούλει καταλλαγήναι ; Χρή - γάρ υπό φιλαυτίας ήμείς τα ημέτερα πλημμελή
ματά σε αφείλετο; Αλλ' άν ενέγκης γενναίως την ματα ουχ ορώμεν, υπό της έχθρας εκείνοι πολλάκις
αρπαγήν, τοσούτον λήψη μισθόν, όσον αν εί ταϊς των ημών ακριβέστερον θεασάμενοι, και ονειδίσαντες εις
πενήτων αυτά χερσιν εναπέθηκας. Και γάρ ο πένησε ανάγκην[ 775] ημάς ενέβαλον διορθώσεως, και γέγονεν
δεδωκώς , και ο τω πλεονεκτήσαντι μήτε επιβου- ημίν η έχθρα μεγίστης ωφελείας υπόθεσις, ου μόνον
λεύων, μήτε καταρώμενος, δια τον Θεόν ταύτα αμ- ότι μιμνησκόμενοι παρ' εκείνων νοούμεν ημών τα
φότεροι ποιούσιν. " Οταν ούν ή υπόθεσις της δαπάνης αμαρτήματα , αλλ' ότι αυτά και αποτιθέμεθα . "Αν
ή μία, είδηλον ότι και στέφανος είς. 'Αλλ' εις ψυχήν γάρ ονειδίση σε ο εχθρός αμάρτημα, και συ σαυτό συν
( 774) επεβούλευσε , και ανελείν επεχείρησε ; Μαρτύ. οιδας, συ δ' ακούσας εκείνον μεν μη υβρίσης, στενάξης
ριόν σου το πράγμα λογίζεται , αν τον επίβουλον , και δε πικρόν, και τον Θεόν παρακαλέσης , ευθέως απέδου
μέχρι τοσούτου την έχθραν εξαγαγόντα , εν τοις ευερ- την αμαρτίαν άπασαν. 'Αρα τί τούτου γένοιτ' άν μα
γέταις αριθμής, και διατελής ευχόμενος υπέρ αυτού, καριώτερον ; τι δ' ευκολώτερον προς αμαρτημάτων
και τον Θεόν ίλεω γενέσθαι παρακαλών.
απαλλαγήν; Αλλ' ίνα μη νομίσης ημάς απλώς σε
ψυχαγωγείν, από των θείωνΓραφών την υπέρ τούτων
δ . Μή γαρ δή τούτο ίδωμεν, ότι διεκώλυσεν ο Θεός παρέξομαι μαρτυρίαν, ίνα μηδεν αμφιβάλης λοιπόν.
σφαγήναι τον Δαυίδ, αλλ' εκείνο σκόπει, ότι τριπλούν ψαρισαϊός τις ήν, και τελώνης " ο μεν εις εσχάτη »
και τετραπλούν στέφανον μαρτυρίου ανεδήσατο από
της του Σαούλ επιβουλής. Ο γάρ διά τόν Θεόν τον
πολέμιον σώζων, τον άπαξ και δες και πολλάκις το Regio
Reg.unoυρας
•. Ex εκβάλωσι ν υμών series
sic restituta πονηρόνſuit.
όνομα ψευδόμενοι.
701 S . JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP . 709
κακίαν εληλακώς , ο δε δικαιοσύνης επιμελόμενος σαμεν ; Είς την απολογίαν τήν του Δαυίδ . Ουκούν
άκρας και γάρ τα όντα προήματο, και νηστεύων ανάγκη σήμερον τα του Σαούλ δήματα ειπείν, και
διετέλει, και πλεονεξίας ην καθαρός· εκείνος δ' εν ιδείν τι προς την δικαιολογίαν εκείνου απεκρίνατο
άρπαγαίς και βίαις τον άπαντα χρόνον ανήλωσεν. ούτος . Ου γαρ δή μόνον αφ' ών ο Δαυίδ έφθέγξατο
'Ανήλθον αμφότεροι προσεύξασθαι εις το ιερόν. Είτα ρημάτων, αλλά και αφ' ών ο Σαούλ λέγει, την αρετήν
εκείνος στάς έλεγεν : Ευχαριστώ σοι , Κύριε, ότι εισόμεθα του Δαυίδ αν γάρ φανή τι πράον και
ουκ ειμι ως οι λοιποί των ανθρώπων , άρπαγες , ήμερον ούτος φθεγγόμενος, την αιτίαν τούτων εκείνω
πλεονέκται, ουδ' ώς ούτος ο τελώνης. Ο δε τελωνης λογιούμεθα το μεταβαλόντι τον άνθρωπον, τα παι
πόρρωθεν εστώς , ουκ ανθύβρισεν , ουκ αντελοιδόρη δεύσαντι και ρυθμίσαντι την ψυχήν αυτού. Τί ούν
σεν, ουκ είπε ταύτα τα των πολλών δήματα • Συ δε
τολμάς τού εμού μεμνήσθαι βίου, επιλαβέσθαι δε των φησιν ο Σαούλ; Ακούσας του Δαυΐδ ειπόντος, Ιδού
εμοι πεπραγμένων ; ου γάρ ειμί σου βελτίων; Είπω το πτερύγιον της διπλοΐδος εν τη χειρί μου, και
τα σοι πεπλημμελημένα , και ποιήσω μηδέποτέ σε των τάλλα πάνθ' & μετά τούτων απελογήσατο, Ή φωνή
ιερών τούτων επιβήναι προθύρων. Ουδέν τούτων είπε σου αύτη, τέκνον Δαυίδ; "Ω πόση γέγονεν αθρόον
των ψυχρών ρημάτων, και καθ'εκάστην ημέραν αλλήλους ή μεταβολή ! Ο γάρ μηδ' από ψιλού του ονόματος
πλύνοντες λέγομεν· αλλά πικρώς στενάξας και πα ανεχόμενος αυτόν καλέσαι ποτέ , αλλά και αυτήν
τάξας το στήθος, τοσούτον είπε μόνον, Ιλάσθητί μου αυτού μισών την προσηγορίαν , και εις συγγένειας
το αμαρτωλώ, και κατήλθε δεδικαιωμένος . αυτόν ήγαγε, τέκνον αυτόν προσειπών. Τι του Δαυίδ
Είδες τάχος ; Κατεδέξατο όνειδος, και απενίψατο μακαριώτερον , ός τον ανδροφόνον πατέρα εποίησε,
όνειδος · επέγνω τα αμαρτήματα , και απέθετο τα και τον λύκον πρόβατον, και την κάμινον της οργής
αμαρτήματα και η κατηγορία της αμαρτίας γέγονεν δρόσου πολλής ενέπλησε, και τα κύματα είς γαλήνην
αναίρεσις της αμαρτίας, και ο εχθρός άκων ευερ- μετέβαλε, και την φλεγμονήν του θυμού κατέσβεσεν
γέτης καθίστατο. Πόσα γάρ έδει κανείς τον τελώνην άπασαν ; Τα γαρ ρήματα εκείνα του Δαυίδ εις την
νηστεύοντα, χαμευνούντα, αγρυπνούντα, τα όντα τους διάνοιαν εισελθόντα του τεθηριωμένου τούτου , πάσαν
δεομένοις παρέχοντα, εν σπoδώ και σάκκω καθήμενον ταύτην ειργάσατο την μεταβολήν, ήν από των ρημά
εν πολλώ το χρόνο, ώστε δυνηθήναι τα αμαρτήματα των τούτων έστιν ιδείν. Ούτε γάρ είπεν, Οι λόγοι σου
αποθέσθαι εκείνα ; Και νύν ουδέν τούτων ποιήσας, διά ούτου και , τέκνον Δαυΐδ; αλλά τί; Η φωνή σου αύτη,
ψιλου ρήματος πάσαν απέθετο την κακίαν και τα τέκνον Δαυΐδ, και προς αυτόν γάρ τον φθόγγον διεθερ
ονείδη και αι λοιδορίαι του δόξαντος αυτόν υβρίζειν μαίνετο λοιπόν. Και καθάπερ πατήρ χρονίας ακούσας
στέφανον αυτώ δικαιοσύνης εκόμισαν, χωρίς ιδρώτων, φωνής παιδός επανελθόντος ποθεν, ουχί προς την
και πόνων, και χρόνου μακρού. Οράς ότι καν αληθή όψιν μόνην, αλλά και προς την φωνήν αυτήν διεγεί
τις λέγη περί ημών, κάν τοιαύτα άπερ ημείς εαυτούς ρεται ούτω και ο Σαούλ, επειδή τα βήματα του Δαυίδ
συνισμεν, ημείς δε τον λέγοντα μή υβρίσωμεν, αλλά εισελθόντα την έχθραν εξέβαλεν, επέγνω λοιπόν τον
στενάξωμεν πικρόν, και τον Θεόν υπέρ των αμαρτη
μάτων παρακαλέσωμεν, πάντα δυνησόμεθα αποθέσθαι άγιον, και πάθος αποθέμενος, πάθος εδέξατο. Εκβα
τα πλημμελήματα ; Ούτω γούν και ούτος εδικαιώθη : λών γάρ θυμόν, εδέξατο εύθυμίαν τε και συμπάθειαν.
επειδή γαρ ουκ άνθύβρισεν εκείνον, αλλ' εστέναξεν Και καθάπερ νυκτός μεν παρούσης ουδέ παρόντα
υπέρ των οικείων αμαρτημάτων, κατήλθε δεδικαιω πολλάκις [777] επιγινώσκομεν φίλον, ημέρας δε γε
μένος μάλλον ούτος , ή εκείνος. νομένης, και πόρρωθεν ορώντες αυτόν γνωρίζομεν ·
. ε'. "Οράς όσον έχει κέρδος και των εχθρών ύβρις , εάν ούτω και επί της έχθρας
μέν αν ώμεν αηδώς
συμβαίνειν είωθεν. Εως
προς αλλήλους έχοντες , και φω
φιλοσόφως αυτήν φέρωμεν ; " Οταν γούν και ψευδόμε- νης ετέρως ακούομεν, και όψιν μετά διεφθαρμένης
νοι και αληθεύοντες ημάς ώφελώσι, τίνος ένεκεν[ 776] βλέπομεν γνώμης · επειδάν δ' αποθώμεθα την οργήν,
άλγουμεν ; τίνος ένεκεν δακνόμεθα ; "Αν μή συ σαυτόν ή προ τούτου πολεμία και εχθρά φωνή, προσηνής
παραβλάψης, άνθρωπε, ούτε φίλος , ούτ' εχθρός, ούτ' και ήδίστη ημίν φαίνεται , και η πολεμία όψις και
αυτός σε ο διάβολος παραβλάψαι δυνήσεται. " Οταν γάρ αηδής ποθεινή και επίχαρις.
οι υβρίζοντες , οι δημεύοντες , οι μέχρι της ζωής
αυτής επιβουλεύοντες ώφελώσιν ημάς , και οι μεν ς'. Τούτο γίνεται καιεπί του χειμώνος. Ουκ αφίησι
μαρτυρίου στέφανον ημίν πλέκωσι, καθάπερ απεδεί του ουρανού το κάλλος και των νεφών φαίνεσθαι συν
ξαμεν , οι δε τα αμαρτήματα ημών υποσύρωσι , και δρομή » αλλά κάν μυριάκις οξυδερκές έχωμεν το
δικαίους ημάς εργάζονται, ώσπερ επί του τελώνου όμμα, ουκ ισχύομεν αντιλαβέσθαι της άνω φαιδρό
γέγονε , τίνος ένεκεν έκθηριούμεθα προς αυτούς ; Μή τητος. Επειδάν δ' ή της ακτινος θερμότης ενδιατρί
τοίνυν λέγωμεν · ο δείνα με παρώξυνε , και ο δείνα ψασα και διαρρήξασα το νέφος, δείξη τον ήλιον, δεί..
με προήγαγεν ειπείν ρήματα αισχρά ήμείς αίτιου κνυσι και την του ουρανού πάλιν ευπρέπειαν. Ούτω
πανταχού τούτων. " Αν γάρ θέλωμεν φιλοσοφείν, ουδε και εφ' ημών οργιζομένων γίνεται και καθάπερ
δαίμων ημάς δυνήσεται κινήσει προς οργήν· και νέφος πεπυκνωμένον προ των οφθαλμών και προ των
τούτο δηλον και εξ άλλων μεν πολλών, και απ' αυτής ακοών εστωσα ή έχθρα, ετέρας και τις φωνές και
δε της προκειμένης ημίν ιστορίας της περί του τας όψεις ποιεί φαίνεσθαι. Επειδάν δε φιλοσοφήσας
Δαυίδ, ήν άξιον και σήμερον παραγαγείν εις μέσον, τις την έχθραν απόθηται και διαρρήξη της λύπης το
νέφος,
πρότερον αναμνήσαντες υμών την αγάπην, που τον τότε άδεκάστω λογισμό και όψεται πάντα, και
λόγον κατελύσαμεν πρώην. Που τοίνυν αυτόν κατελύ 4 Reg. unus οι λόγοι σου ούτοι,
761 DE DAVIDE ET SAULE HOMILIA III. 702
litiam , alter summam exercebat justitiam , ut qui fa- rit ct hodie in medium afferre , si prius caritatem re
Culiales suas erogarel, assidueque jejunaret, purus a stram admonuerimus, ubinam nuper lerminaverimus
rapinis : contra alter in rapinis ac violentiis vilæ concionem . Ubi igitur eam terminavimus ? In cxcu
tempus omne consumpserat. Ambo ascenderunt in salione Davidis. Proinde necesse est , ui hodie vobis
templum orandi gratia . Ille stans dicebat : Gratias Szülis verba referamus , quo videamus quid hic ad
ago tibi , Domine, quoniam non sum sicut cæteri homi- justissimam illius excusationem responderit. Neque
nes, rapaces , avari , neque velul hic publicanus ( Luc. enim e verbis tantum quæ David loquutus est , veruin
18 . 11. 12 ). At publicanus procul slans non regessit eliam e Saulis oratione , Davidis virtutem perspicie
contumeliam , neque vicissim dixit convicium , non mus : nam si Saül aliquid placide mansueteque re
protulit ista vulgaria verba : Tune audes meæ vitæ sponderit , hujus causam Davidi impulabimus, qui
mentionem facere meaque facta reprehendere ? Annon immularit hominem , quique erudierit, et ad sobric
sum te melior ? Referam tua peccata , faxoque ne talem composuerit illius animum . Quid igitur ait
umquam in hæc sacra conscendas atria . Nihil , in Saül ? Posteaquam audierat David loquentem , Ecce
quam , istiusmodi frigidorum verborum loquutus est lacinia chlanydis luæ in manu mea ( 1. Reg. 26. 13 ) ,
publicanus, quibus utimur quotidie nos muluo con aliaque cuncta quic in excusationem aliulit : Vux ,
viciis aspergentes ; sed amare suspirans pectusque inquit, isla lua, fili David ( Ibid. v. 17 )? Quanta su
percutiens, hoc tantum dixit, Propilius eslo mihi pec bito facta est mulatio ! Qui numquam sustinuerat
càtori ( 1b. v. 13 ), et descendit justificatus. illum vel simplici vocare nomine , ipsam etiam appel
Accusatio sui fit remissio criminis. Ne dæmon quidem lationem habens exosam , nunc adoplal eum in cogna
nos ad iram concilare polest. — Vides celeritatem ? tionem , appellans eum filium . Quid igitur Davide
accepit probrum , et abluit probrum ; agnovit pec - felicius , qui ex homicida fecit patrem , e lupo orem ,
iminumm accusar
cala , el dcposuit peccala : et criminu accusatiioo qui fornacem iracundiæ mullo implevit rore, quitem
facta est illi criminum remissio , et hostis inscicns pestatem verlit in tranquillitatem , quique tumorem
factus est bcneficus. Quot labores erant publicano omnem ira exxstuantis animi restinxit ? Verbiquippe
subeundi , jciunando , bumi dormiendo , vigilando , Davidis ingressa in animum istius efferali, qulam hanc
bona sua egenis impartiendo, longo lempore in sacco periccerunt immulationem , quod e Saulis verbis de
el cinere sedendo , ut illa lain nulla peccala posset prehendas licet. Neque enim dixit, Sermones lui isti,
deponere ? At nunc cum nihil tale fecerit , simplici lili David ? sed , Vox lua ista, fili David ? adco mox
vcrbo omnem deposuit iniquitalem : ac probra con ad ipsam vocem incaluil. Et quemadmodum pater cx
viciaquc Pharisei, qui videbatur illum contumelia longo intervallo audita filii revertentis voce , non ad
afliccre , illi pepererunt justitie coronam , idque sine conspectum modo illius , verumetiam ad ipsam vo .
sudoribus , sine laboribus , el absque longi temporis cem excitalur : sic et Saül, simul ut verba Davidis
mora . Videsne nos, etiamsi quis vera de nobis præ - in animum ingressa sunt, abjecit inimicitiam , jamque
dicet, quorum nos ipsi nobis conscii simus, isla vero sancluin agnovit, posiloque affectu , recepit affectuni.
prædicantem non vicissim impertierimus maledictis , Siquidem posila ira, recepit tranquillitatem el com
sed amare ingemiscentes , Deum pro delictis nostris miserationem . Et sicut quamdiu nox adest , srpe ne
imploraverimus, omnia peccata deponere posse ? Hoc præsentem quidem amicum agnoscimus, al mox 1:8
pacto et bic justificatus est : quoniam enim Phari. exortus est dies, cliam eminus conspectum agnosci
szum non ullus est conviciis, sed pro suis peccatis mus : itidem ct inimicitia solet usuvenire. Donec in
ingemuit, descendit justificalus præ illo . ter nos malevolum gerimus aninum , vox audita no
5. Vides quantum afferat utilitatis inimicorum ex bis aliter sonat, et ipsam faciem corrupta mente ad
eam philosophico
probratio , si modo eam pertulerimus spicimus : at ubi posuerimus iram , et vox quæ prius
philosophico pertulerimus
animo ? Quod si et mentientes et vera loquenics no - erat invisa atque hostilis, placida nobis ac jucundis
bis prosunt, quamobrem dolemus? quam ob causam sima videlur, et aspectus ipse prius inimicus et in
urimur ? Ni leipsum läseris, o homo, neque amicus, jucundus , lum fit amabilis et jucundus.
neque inimicus , ne ipse quidem diabolus poterit le 6 . Ira solula , plane dignoscimus quæ , ira ſervente .
ladere. Etenim cum et ii qui nos contumeliis affic nobis non apparebant. Vox Davidis potentissima. -
ciunt, qui traducunt, qui usque ad ipsius vitae discri - Idem accidit in tempestate . Non patitur nubium con
men insidiantur , utilitatem afferant , ct alii martyrii cursus nobis conspicuam esse cæli pulchritudincm ;
coronam nobis plectant , ut ostendimus , alii rursus sed quamvis habeamus oculos perspicacissimos , ne
dum peccata nobis exprobrant, nos justos reddant, quaquam pertingere possumus ad illam supernam
queinadmodum accidit in publicano , cur in illos efle- jucunditatem . At ubi jam radiorum calor, perru
rimur el excandescimus ? Ne dixerimus ilaque : Ille ptis ac discussis nubibus solem ostendit, rursus et
me atrociter irritavit , ille me perpulit , ul diccrem cæli decorem ostendit. Idem accidit in nobis ira
inhonesta verba : nos ubique talium causa su - ferventibus , dum simultas velul densa nubes ante
mus.Nam si velimus philosophari, ne dæmon quidem oculos et aures stal , facit ut voces aspectusquc
poterit nos ad iram concitare : idque liquet lum ex vidcantur aliter quam sunt. Verum simul atque ali
aliis compluribus, tum ex hac ipsa quæ nunc in manis quis philosopbalis posuerit odium , nubemque dis
bus esthistoria de Davide, quam opcric pretium fuc - ruperit rgritudinis , lunc demum incorrupla inente
703 S. JOANNIS CIIR YSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP. 70 :
el vidcbit, et audiet omnia : quod ethuic crenit Saüli, initium : neque pulemus lioc ufficium essc conte
qui simul atque nubem malevolentie disrupil , agno - mnendum el vulgare, si libenter et amanter salutemus.
scens vocem Davidis , ait : Vox tua ista , fili David ? Nam hoc prælermissum multas amicitias disrupie ,
Quænam Isla ? Quæ Goliath dejecit , quæ civitatem multas peperit simultates : quemadmodum e diverso
periculis eripuil , quc cunctos in servitutis ac mortis idem sludiose cxhibitum , veleres el diuturnas inimi.
periculo constitutos, in securitatem et libertatem re - citias dissolvit , et amicitias priores confirmavit. Noli
stituit , quæ Saülis furorem sedaverat , quæ multa igitur, carissime, bis in rebus studium negligere ; sed
magnaque beneficia in eum contulerat. Siquidem hæc si fieri potest, obvios qualescumque fuerint, tum in
barbarum illum prostravil, eo quod priusquam mille- sululando , luin in cæteris omnibus priores delivia
rellapidem , eum precationis robore fucrat aggressus. mus. Quod si quis le prævenerit , majorem repende
Neque enim vulgari more projecit lapidem , sed prius honorem . Nam ei loc admonuit Paulus, ita loqnens :
bæc loquutus , Tu venis ad me in diis luis, ego autem Alii alios vobis ipsis superiores existimale ' (Philipp . 2.
venio ad le in nomine Domini Sabaoth , cui exprobrasti 3). Ila ſeeit David , qui el prior honorem delulit, et
hodie (1. Reg . 17 . 45) , emisit lapidem . Haec vox la - honoratusmajorem honorem reposuil, dicens: Servus
pidem veluti manu duxit in Goliath , hac pavorem luus, domine mi rer. Vide vero, quantum fecerit lucri
incussit barbaro , birc hostis confidentiam fregit. Et David hæc loquutus. Non jan sustinuit Saül hanc
quid miraris , si vox justi et furorem mitigat, el bo- vocem audire sine lacrymis, sed ploravil amare,animi
sles dejicit, cum impios quoque spiritus expellat ? Lo- sanitatem ac philosophiam , quam David inseveral ,
quebantur lantum apostoli , el lugiebant omnes ad- lacrymis declarans
versariie poleslates. Vox sanctorum frequenter et 7. Quid esse possit hoc propheta beatinis, qui
elementa vicit , ct potestates illorum immutavil. brevi temporismomento sichostem a furore ad sobrie
Loquutus est lanluin Jesus Nave , Ştel sol el luna , et lalem composuit, et animum naclus sanguinis ac cic
slclit; sic et Moses mare ingressus est, et cessil (Jos. dis silienlem , repente ad lamenta et ejulatus conipu
10 . 12 ;Exod . 14. 21) : sic tres illi pueri ignis vim lit ? Non perinde miror Mosem quod e saxo prærupto
exstinserunt, hymnis illis suis ac voce (Dan. 3). Ili- fontes elicuit aquarum (Exod .17. 6), ui admiror Davi
dem et Saül ad eamdem vocem incaluit, dicens : Vox dem , quod ex oculis lapideis Conles eduxerit lacryma
ina isla , fili David ? Quid igitur David ? Servus tuus, rum . Etenim ille quidem vicit naluram , et hic vicit
domine mi rex . Posthac certamen oritur, et contentio animi propositum : ille virga percussit lapidem , hic
uler allerum majore prosequatur honore. Saül quidem sermone pepulit cor, non ut contristarel , sed ut pu
ad cognationem adscivit : David autem dominum eum rum mansuetumque redderet; quod etiam perfecit
appellat. Quod autem dicit , lale est : Unum , inquit , majore beneficio regem alliciens quam antea fecerat.
illud quæro , salutem tuam ac virtutis profectum . Fin Estquidem illud laude summaque admiratione dignuni,
lium me appellasti ,mihi vero salis est , si me pro quod ensem non linxerit sanguine , nec caput illud
famulo habeas , laulum ut iram ponas , lantum utne boslile resecuerit :sed longe majore corona dignum
quid de me suspicere mali, neu me putes boslem aut erat, quod ipsum inimici propositum immutavit, eum
insidialorem . Implevit illam legem apostolicam , quæ que reddidit meliorem , eumque ad suam ipse convertit
jubet, ut nos ipsos vincentes honore invicem præve- humanilalem . Hoc beneficium illo præstantius est. Ne
niamus (Rom . 12. 10 ) , non secundum plurimorum que enim paria sunt,condonare culpam , et ad animi plin
morcm ,qui pejusaffecti sunt, quam ipsæ pecudes, qui losophiam adducere; non suntparia , liberare ab ira cæ
proximum ne affari quidcm priores sustineat, exisli- dem injustam spirante, eximere a cæde, et eximere a fue
mantes sese contumelia affici, et a dignitate dejici, si rore ad lantum properante nefas. Dum cnim satellites
quem velaffalu simplici compellent.
suos David cohibuit, ne Saülem occiderent , præsenli
Nihil inani gloria lurpius ei , qui honore præveniri quidem vilä profuit : al cum miilibus verbis malitiam
vull. — Quid ista dementia possit esse magis ridicu - ex animo depellit, futuram illi vitam æternaque largilus
lum ? quid hacarrogantia fastuque sædius ? Tunc enim , est bona, quanlum quidem erat in ipso . Quoties igi
lunc, inquam , a dignitate dejectus es, o homo , lonc tur Davidem laudas ob ipsius mansueludinem , magis
injuria, lunc contumelia affectus es, quoties caspeclas, illum lauda, quod Saülem immularit. Siquidem nullo
ut proximus te prior alloqualur. Quid enim arrogan - minus est propriis lemperare cupiditatibus , quam
lia deterius ? quid lastu el inani gloria magis ridicu - alienum vincere furorem , quam cor ira intumescens
lum ? Nam si prior alloquaris , et Deus ipse collauda compescere , eque tanta lempestate tantam facere
bit, quod est omnium maximum , et homines insuper tranquillitatem , quam oculos homicidium präse
comprobabunt , tuque illius appellationis mercedem ferentes calidis implere lacrymis. Atque hoc est slu
latam accipies. Quod si exspectaveris, ut prior hono- poris ac miraculi plenum . Etenim si Saül ſuissel lao .
ralus, lum denique proximum honores, nihil jam ma mo moderatus et æquus , non admodum magni eral
gni feceris . Nam is unde honoris cæpit initium , idem negotii ad solitam cum revocare virtuiem : al effera -
relati abs le honoris tolam mercedem acceplurus est. Tum et ad extremam proveclum malitiam , jamque ad
Proinde ne exspeclemus , ut alii priores nobis bono- cædem properantem brevi temporis momento sic al
rem deferant, sed accurramus ad exhibendum proxi * Unus hocmodo legit : Dicens : Alii alios honore supe
mo honorem , semperque a nobis orialur salutationis . riores existimale.
 cium esseCL 703 DE DAVIDE ET SAULE HOMILIA HII. 79.4
manter salate ακούσεται » όπερ ούν και ο Σαούλ ούτος έπαθεν. σθαι ευπροσήγορος και φιλοπροσήγορον. Πολλές γούν
micitias disrupat, 'Επειδή γάρ το νέφος διερράγη της έχθρας, επέγνω φιλίας έλλειφθέν τούτο διέκοψε , πολλάς έχθρας ειργά
modum e divers του Δαυίδ την φωνήν, καί φησιν : Η φωνή σου αύτη, σατο· ώσπερούν μετά σπουδης πληρούμενον χρονίους
1 Jiuturnas izə τέκνον Δαυΐδ ; Ποία Aύτη ; Η τον Γολιάθ κατενεγ- πολέμους κατέλυσε, καιτας ούσας φιλίας απέσφιγξε .
confirmari. κούσα, και την πόλιν εξαρπάσασα των κινδύνων, και Μή τοίνυν αμελής, αγαπητέ , της περί ταύτα σπου
περί δουλείας και περί θανάτου κινδυνεύοντας άπαν- δης· αλλ' ει μεν οίόν τε , τους απαντώντας, οίοί τινες
un negligere end τας και προς ασφάλειας και προς ελευθερίαν επανά - αν ώσι, και εν ταις προσρήσεσι, και εν τοις άλλοις
e fuerint,coni γουσα πάλιν, ή την εκείνου καταστέλλουσα μανίαν, άπασι πρότερου θεραπεύωμεν. "Αν δε σε έτεροςφθάση,
- prioresdelist πολλά και μεγάλα αυτόν εργασαμένη καλά. Αύτη γάρ μείζονα επίδειξαι την τιμήν πάλιν. Και γάρ και τούτο
majorem reprint η φωνή τον βάρβαρον εκείνον κατήνεγκε • πρό γάρ παρήνεκεν ο Παύλος , ούτως ειπών : Α.λλήλους
ulus,italoquente του λίθου, ή τηςευχής δύναμις αυτόν έχειρήσατο. Ου ηγείσθε υπερέχοντας εαυτών. b. Ούτως ο Δαυίδ
nale"(Phipp. γάρ απλώς τον λίθον έρριψεν, αλλά πρότερον ειπών, εποίησε, και πρότερος ετίμησε, και τιμηθείς πάλιν
morem delati,& Συ έρχη πρός με εν τοις θεοίς σου· εγώ δε έρχο- μειζόνως αντετίμησεν , είπών: Δουλός σου, κύριε
μαι πρός σε εν ονόματι Κυρίου Σαβαώθ, όν ωνεί- μου βασιλεύ. Και άρα όσον ειργάσατο κέρδος . Επειδή
jl,dicens:So δισας σήμερον , ούτως αφήκε. Και αύτη τον λίθον γάρ είπε τούθ' ο Δαυίδ, ουκ ήνεγκεν αδακρυτί λοιπόν
ntum fecerit εχειραγώγησεν η φωνή, αύτη την αγωνίαν ενέβαλε ταύτην ακούσαι την φωνήν ο Σαούλ· αλλ' ωλόλυξε πι
tinuit Saul beste τη βαρβάρω, αύτη το θράσος εξέκοψε του πολεμίου. κρόν, την υγίειαν την εν τη ψυχή, και την φιλοσο
avit ainare, kao Και τι θαυμάζεις , ει θυμόν καταστέλλει φωνή δι- φίαν, ήν ο Δαυίδ ενέθηκε, διά των δακρύων δηλών.
David inseterai, καίου, και πολεμίους καθαιρεϊ, όπου γε και δαίμονας ι'. Τί γένοιτ' άν του Προφήτου μακαριώτερον, ός εν
απελαύνει; 'Εφθέγγοντο γούν μόνον οι απόστολοι, και βραχεία καιρου ροπή ούτω τονεχθρών μεταρρύθμισε,
La beatius, o πάσαι εδραπέτευον αι αντικείμεναι δυνάμεις. Η φωνή και ψυχήν αίματος και σφαγής διψώσαν λαβών εις
Eurere alseries των αγίων και τα στοιχεία πολλάκις έστησε , και τας θρήνους ενέβαλεν αθρόον και όλολυγμούς: Ούχ ούτω
ενεργείας αυτών μετέβαλεν. Είπε γούν ο Ιησούς του θαυμάζω τον Μωσέα, ότι από πέτρας ακροτόμου πη
Ναυή μόνον, Στήτω ο ήλιος και η σελήνη, και γάς εξήγαγεν υδάτων, ώς θαυμάζω τον Δαυίδ, ότι εξ
equial έστη : ούτω και ο Μωϋσής θάλατταν επέδησε , και
Esplo prerode ανήκεν ούτως οι παίδες οι τρειςεκείνων
την ενέργειας του οφθαλμών λιθίνων πηγάς εξήγαγε δακρύων. Εκείνος
admirar dari πυρός έσβεσαν διά τών ύμνων και διά της μέν γάρ τήν φύσιν ενίκησεν, ούτος δε της προαιρέ
Ieri lacryilda φωνής. Διά τούτο και προς αυτήν την φωνήν διαθερ- σεως περιεγένετο · [779} εκείνος επάταξε τη ράβδω
n,et bic rick μανθείς ο Σαούλ έλεγεν: Η φωνή σου αύτη, τέκνον τον λίθον, ούτος έκρουσε τα λόγω την καρδίαν, ουχ
Δαυΐδ ; Τι γούν ο Δαυΐδ ; Δούλος σου, κύριέ μου ένα λυπήση, αλλ' ένα καθαράν εργάσηται και προσ
βασιλεύ. "Αμιλλα λοιπόν και φιλονεικία γίνεται, τις ηνή όπερ ούν και εποίησε, μείζονα της προτέρας
el,Belul i τον πλησίον μειζόνως τιμήσει. Εκείνος εις συγγέ- ευεργεσίας επιδειξάμενος . Επαίνου μεν άξιον και
elam pericis νειαν ήγαγεν, ούτος δεσπότην αυτόν ώνόμασεν. “Ο δε μεγίστου θαύματος και το μη βαπτίσαι το ξίφος,
20lealattiat λέγει, τοιούτόν έστιν: "Εν ζητώ μόνον, φησί,σωτηρίαν μηδέ αποτεμείν την πολεμίαν εκείνην κεφαλήν πολλώ
alienedignia, την σην, και την επίδοσιν της αρετής. Τέκνον με δε πλειόνων αν είη στεφάνων το και αυτήν αυτού
& caput illud εκάλεσας, εγώ δε αγαπώ και στέργω, [778] εάν δου μεταβαλείν την προαίρεσιν, και βελτίω ποιήσαι, και
19a digan λόν με έχης, μόνον μετά του αποθέσθαι την οργήν,
alari,es προς την οικείαν αυτόν επιείκειαν μεταβαλείν c. Αύτη
μόνον μετά του μηδεν υποπτεύειν περί εμού πονηρόν, μείζων
ipse cubiertis και μη νομίζειν επίβουλος είναι και πολέμιον. Τον εκείνης ή ευεργεσία. Ου γάρ έστιν ίσον ζωήν
ikis est.Αν γάρ αποστολικόν εκείνον έπλήρου νόμον , τον κε- χαρίσασθαι, και εις φιλοσοφίαν εναγαγείν ουκ έστιν
λεύοντα τη τιμή αλλήλους προηγείσθαι, υπερέχοντας ίσον απαλλάξαι θυμού πνέοντος φόνον άδικον, εξελέ
εαυτών· ου καθάπερ πολλοί, βοσκημάτων διακείμενο: σθαι σφαγής, και εξελέσθαι παραπληξίας επί τοσούτον
areabiner χειρον, ουδε προσειπείν τον πλησίον ανέχονται πρό οδευούσης κακόν. Τους μέν γάρ δορυφόρους κωλύσας
Pinai τεροι , νομίζοντες υβρίζεσθαι και έλαττουσθαι, ει αυτόν ανελεϊν, κατά τον παρόντα βίον ωφελεί την
jim salcie ψιλής τινι μεταδοίες προσρήσεως.
Τί ταύτης της άνοιας γένοιτ' άν καταγελαστότερον ; δε πονηρίαν της ψυχής εκβαλών διά της των ρημάτων
τί του τύφου τούτου και της απονοίας αισχρότερον ; επιεικείας, την μέλλουσαν αυτώ ζωήν έχαρίσατο και
Τότε γάρ , τότεελαττόνη κας 4, ώ άνθρωπε, τότε υβρί τα ακίνητα αγαθά, τό γε εις αυτόν ήκον. "Οταν ούν
aque ani αυτόν επαινέσης διά την οικείαν πραότητα, μειζόνως
σθης , τότε ήτιμάσθης, όταν αναμείνης τον πλησίον
πρότερόν σε προσειπείν. Τί γάρ απονοίας χείρον : το αυτον θαυμασον διά τήν του Σαούλ μεταβολήν. Του
mmen,123,la δε πύρου και κενοδοξίας καταγελαστότερον : "Αν μέν γάρ των οικείων κρατήσαι παθών, πολύ πλέον εστι το
id pa
γάρ πρότερος προσείπης, και ο Θεός έπαινέσεται, o και της ετέρων περιγενέσθαι μανίας , και φλεγμαί
πάντων μείζον, και άνθρωποι δε αποδέξονται, και της νουσαν καταστείλαι καρδίαν, και τοσαύτην γαλήνην
Kuna εκείνου προσρήσεως σύ τον μισθόν άπαντα λήψης απο τοσαύτης εργάσασθαι ζάλης, και οφθαλμούς φό
αν δ' αναμείνης πρότερον τιμηθείς ούτω τιμήσαι, νον βλέποντας δακρύων εμπλήσαι θερμών. Και τούτο
PE & ουδέν μέγα ειργάσω λοιπόν. Ο γάρ της εις σε κατ- έστιν, και πολλές εκπλήξεως γέμει και θαύματος. Και
( 57 43 άρξας τιμής, αυτός και της παρά σου
παρα
της άπαντα γενομένης
σου γενομένης και , ει μεν των επιεικών και μετρίων ανθρώπων ήν
γάρ
εις αυτόν θεραπείας τονκαι μισθόν λήψεται. Μή ο Σαούλ, ου μέγα ήν σφόδρα επαναγαγείν αυτών προς
αναμένωμεν τοίνυν τιμάσθαι παρ' ετέρων πρότεροι
2. αλλ' επιτρέχωμεν ταις εις τον πλησίον τιμαίς, και την οικείαν αρετήν· το δ' εκτεθηριωμένος και προς
της προσρήσεως αεί κατάρχωμεν, και μη νομίζωμεν εσχάτην κακίαν έξοκείλαντα , και προς σφαγήν έπει.
Doprad ψιλόν είναι και ευτελές το κατόρθωμα τούτο, το γενέ- Yoμενον, εν Βραχεια καιρου ροπη παρασκευάσαι σα .

r.gr • Ειπών: Τή τιμή αλλήλους προηγείσθε . Sic unus.

4 Reg. unus ήλάττωσαι. • Reg. unus μεταγαγείν.
21 ,
PATROL . (Gr. LIV
 705 S . JOANNIS CIIRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP . 706
σαν την πικρίαν σβέσαι εκείνην, τίνα ουκ αν αποκρύ- νων, ώσπερουν ουδε τον μακάριον τούτον · αλλ' όρων
υειε των πώποτε επί διδασκαλία φιλοσοφίας βεβη- τον πολέμιον κατά της αυτού σωτηρίας όπλιζόμενον,
μένων; και πάντα διά τούτο κινούντα, ου μό.ον ουκ έγρία
Και συ τοίνυν, όταν λάβης τον εχθρόν, μή τούτο νεν, αλλά και εις πλείονα ήλθε συμπάθειαν· όεω
σκόπει, όπως αυτόν αμυνόμενος και μυρίαις πλύνας μείζονα επεβούλευε, τοσούτω μάλλον αυτόν εδάκρυεν.
ταις λοιδορίαις εκπέμψης, αλλ' όπως θεραπεύσης, " Ήδει γαρ , ήδει σαφώς , ότι ουχ ο πάσχων κακώς,
όπως επαναγάγης προς επιείκειαν και μη πρότερον αλλ' ο ποιών, ούτός έστι δακρύων άξιος και θρήνων.
αποστής πάντα και ποιών και λέγων, έως αν περι εαυτόν καταβλάπτων. Διά τούτο και μακράν προς
αυτον συνέθηκεν απολογίαν, και ου πρότερον απέστη,
γένη τη πραότητι της ωμότητος της εκείνου . Ουδέν έως και αυτόν απολογήσασθαι παρεσκεύασε μετά
γάρ επιεικείας δυνατώτερον. Και τούτ' αυτό
αυτο δηλων
των δακρύων κα θρήνων. Επειδή γαρ ανώμωξε και πι .
δακρύων και
τις έλεγεν, ότι Λόγος απαλός συγκλάσει στα 4. κράν ανήκε φωνήν, και μέγα ανωλόλυξεν, άκουσον
Καίτοι τί οστέου σκληρότερον ; Αλλ' όμως κάν ούτω τι φησι Δίκαιος σύ υπέρ εμέ, ότι σύ μέν ανταπ.
σκληρός τις ή και άκαμπής, περιέσται ραδίως ο μετ' έδωκάς μοι αγαθά, εγώ δ' ανταπέδωκά σοι κακά.
επιεικεία ; αυτό χρώμενος. Και πάλιν: 'Απόκρισις "υράς πως και της οικείας κακίας καταγινώσκει ,
υποπίπτουσα αποστρέφει οργάς. " Οθεν δηλον ότι και την αρετήν ανυμνεί του δικαίου, και μηδενός
του κινηθήναι τον εχθρών, και του καταλλαγήναι, σύ αναγκάζοντος απολογείται; Ούτω και συ ποίησον.
κυριώτερος εκείνου. Έν γαρ ημίν, ουκεν τοις οργι Επειδάν λάβης τον εχθρών, μή κατηγοι ήστης, αλλ'
ζομένοις κείται και το σβεσθήναι, και το πρός μεί ( 781] απολόγησαι, ίνα παρασκευάστης εκείνον εαυτού
ζονα εξενεχθήναι φλόγα τον θυμόν τον εκείνων. Και κατηγορήσαι. "Αν μεν γαρ ημείς κατηγορώμεν, τρα .
χύνεται • αν δ' απολογησώμεθα, εντρεπόμενος ημών
τούτ' αυτό πάλιν και τα προτερα ειπών εδήλωσε διά την επιείκειαν, αυτός εαυτου κατηγορήσει λοιπόν.
ψιλού και παραδείγματος." Ωσπερ γάρ, φησίν, εις σπιν. Και ούτως ό τε έλεγχος ανύποπτος γίνεται, εκείνος
θήρα πυρός αν μέν φυσήσης, εξήγας την [ 780] φλόγα, τε της πονηρίας απαλλάττεται πάσης. " Οπερ ούν και
αν δε πτύσης, κατέσβεσας, και αμφοτέρων συ κύριος ενταύθα συνέβη και κατηγορεί μετά πολλής της
('Αμφότερα γάρ, φησιν , εκ του στόματός σου πο- σφοδρότητος ο αδική σας , του έδικημένου σιγώντος.
ρεύεται «): ούτω και επί της έχθρας του πλησίον : Ουδέ γάρ είπεν απλώς, Ειργάσω εις εμέ αγαθά, αλλ',
αν μεν πεφυσημένους και απονενοημένους προσενέγ . Ανταπέδωκάς μοι αγαθά: τουτέστιν, 'Αντί τηςεπι
κης λόγους , ανάπτεις εκείνου το πυρ, εκκαίεις τους βουλής, αντί της σφαγής, αντί των μυρίων κακών
άνθρακας • αν δε προσηνείς και περιεσταλμένους, εκείνων ευεργεσίαις ημάς ήμείψω μεγάλαις. Εγώ δ'
πριν την πυράν αρθήναι, κατέσβεσας την οργήν άπα. ουδ' ούτως εγενόμην βελτίων, αλλά και μετά τας
σαν. Μή τοίνυν λέγε , ότι Tα και τα έπαθον, τα και ευεργεσίας εκείνας επέμεινα τη πονηρία και ουδ'
τι ήκουσα· πάντων γάρ τούτων συ κύριος. Ούτω γάρ
ούτω μετεβάλου, αλλά διέμεινας τον σαυτού διατηρών
τρόπον, και πάλιν ημάς επιβουλεύοντας ευεργετών.
ώσπερ σπινθήρα και σβέσαι και ανάψαι, και θυμών Πόσων ουκ αν είη στεφάνων άξιος καθ' έκαστον των
εκκαυσαι και καταστείλαι πάλιν εν σοί. “ Οταν ίδης δημάτων τούτων ο Δαυίδ; Ει γάρ και το στόμα αυτά
εχθρών, ή και εις νουν λάβης, όσα μεν ήκουσας και έφθέγγετο του Σαούλ , αλλ' ή σοφία και η τέχνη του
έπαθες λυπηρά, πάντ' επιλανθάνου ταύτα· ει δε και Δαυίδ εις την εκείνου κατεφύτευσεν αυτά ψυχήν. Και
αναμνησθείσης, το διαβόλω ταύτα λογίζου. Συλλεγε απήγγειλάς μοι σήμερον , φησίν , και εποίησας μοι
δε, εί τι σοι χρηστών είπε πώποτε, και εποίησε. Κάν αγαθά, ως απέκλεισε με Κύριος σήμερον εις τας
τη τούτων ενδιατρίβης μνήμη. ταχέως καταλύσεις χείράς σου, και ουκ απέκτεινάς με. Και ετέραν
την έχθραν. Κάν μέλλης εγκαλείν και διαλέγεσθαι αυτό μαρτυρεί πάλιν αρετήν, ότι ευεργετήσας ουκ
εσίγησεν, ουδ' υπερείδεν, αλλ' έλθων είπεν , ου προς
πρότερον το πάθος εκβαλών και τον θυμόν σβέσας , επίδειξιν τούτο ποιών, αλλά δείξαι βουλόμενος , και
ούτως ευθύνας απαίτει, ούτως έλεγχε , και δυνήση διά των έργων αυτών διδάξαι, ότι των κηδομένων εστί
περιγενέσθαι ραδίως. Θυμούμενοι
29 : γάρ ούτ'. Είπείν,
4P 2ο" ειπείν, και προνοούντων, ού των επιβουλευόντων και πονη
ούτ' ακούσαι ποτε δυνησόμεθά τι υγιές· απαλλαγές- δευομένων. Το γάρ τάς ιδίας ευεργεσίας λέγειν έστιν,
τες δε του πάθους, ούτ' αυτοί δήμα ποτ' εξοίσομεν όπου το κέρδος έχει μέγιστον. "Οταν γάρ μηδεμιάς
τραχύ , ούθ' ετέρων λεγόντων ούτως άκουσόμεθα. Ου υποθέσεως ούσης προσφέρη τις αυτές και ανακηρύττη,
γάρ ή των λεγομένων φύσις, ώς ή της έχθρας πρό- των ονειδιζόντων ουδέν άμεινον διακείσεται όταν δε
ληψις ημάς άγριούν είωθε. Πολλάκις γούν παρά φίλων βουλόμενος πείσαι τον διεφθαρμένον, και πονηράν
τας αυτάς ακούσαντες λοιδορίας παιζόντων, ή και περί αυτού πρόληψιν έχοντα τούτο ποιή, κηδεμών
χαριεντιζομένων, ή και παρά παιδιων μικρών, ου έστι και ευεργέτης όπερ ούν και ο Δαυίδ εποίησεν,
ου της παρ' αυτού δόξης ερών, αλλά τον έβριζωμένον
μόνον ουδέν επάθομεν αηδες , ουδ' εξηγριώθημεν, εν αυτώ θυμόν ανασπάσαι βουλόμενος. Και διά τούτο
αλλά και εγελάσαμεν και διεχύθημεν ου γαρ μετά νουν αυτόν επήνεσεν, ότι και ευεργέτησε, και την
διεφθαρμένης ηκούσαμεν γνώμης, ουδέ μετά ψυχής ευεργεσίαν είπεν.
θυμώ προκατειλημμένης . "Ώστε και επί των εχθρών, Είτα ζητων αμοιβών, και ουδεμίαν έχων των γεγε.
αν σβέσης τον θυμόν, αν την έχθραν εκβάλης, ουδέν υμένων καην ευρείν, τον Θεόν αυτόν αυτώ δίδωσιν
σε των λεγομένων λυπήσαι δυνήσεται. οφειλέτην , ούτωσι λέγων· " Οτι ει εύροι τις τον
η'.Και τί λέγω,των λεγομένων; Ουδέν των γινομέ εχθρόν αυτού εν θλίψει, και εκπέμψει αυτόν εν
Reg. υους συντρίβει οστά . οδη αγαθή, και Kύριος ανταποδώ αυτό αγαθά,
A4 la Regiidoo melius quam ed. qui habent διά δαψιλούς. καθώς πεποίηκας συ σήμερον. Τί γάρ και είχεν
• Reg. επορεύεται. άξιον αποδούναι των ευεργεσιών, ει και βασιλείαν
705 DE DAVIDE ET SAULE HOMILIA UI. 706
licere , ut omnem illam amaritudinem exstingual, quemadmodum nec beatuin hunc quidquam horum
quem non obscurel omnium , qui umquam super phi- offendit ; sed cum videret inimicum adversus ipsius
losophiae doctrina clarum promerucre nomen ? incolumitatem armatum , hujusque gratia nihil inten
Nihil humanilale polentius. lram sedare in nostra talum relinquentcm , non solum non est exasperatus ,
est potestate . - Et tu igitur, si quando hostis incide - verum magis illius indoluit malis : quo vehementius
rit in manus tuas , ne illud specta , quomodo illum insidiabalur ille , hoc impensius eum deflevit. Noverat
ulciscaris , innumcrisque conviciis conspersuin emit . enim , noverat, inquam , certo , non cum qui patitur
las , sed quomodo sanes, quomodo ad sobrietatem injuriam , sed qui facil, lacrymis ac lamentis esse di
reducas : neque prius desistas omnia tum facere , gnum , ul qui lædat scipsum . Idco longa apud illum
tim dicere , donec lua mansuetudine superaris il excusatione est usus , nec prius destitit , quam et ho
lius truculentiam . Nihil enim humaitilale potentius. stem commoveret ad excusationem cum lacrymis ac
Quod ipsum quidam declaravil , dicens : Sermo lamentis . Posteaquam enim ploravit vocemque ama
mollis confringet ossa ( Prov . 25. 15 ) . Atqui quid ram emisit , posteaquam clare ejulavit , quid dicat
osse durius ? Et tamen si quis æque durus sit ct ri audi. Justior lu me es , quoniam lu mihi retribuisli bona ,
gidus ac præfraelus , tamen illum facile vicerit , qui ego vero relribui tibi mala (1. Reg. 24. 18). Vides lit
mansuele traclet. Ac rursus, Responsio submissa aver- suam ipsius damnal malitiam , ac justi virtutem prie
lil iras (Prov . 15. 1). Unde liquet ul hostis irriletur , dicat, nulloquecogente ipsum purgal? Idem lu f..cilo.
aut reconcilietur , magis in lua poteslaic esse , quam Cum hostis offenderit io manus luas , noli accusaru
illius. Non enim in iis qui ira commoti sunt, sed in no . illum , sed ipsum purga, ut illum perpellas ad sui
bis silum est, ut vel exstingualur illorum ira , vel ad ipsius condemnationem . Nam si nos accusemus, ex
majus irritelur incendium . Et hoc item qui priora asperalur : sin nos excusaverimus, ille reveritus no
dixit, simplici declaravit exemplo . Sicut enim , inquit, stram humanitatem , mox seipsum condemnabit. Hoc
si insuffles in scintillam ignis , excitas incendium : pacto simul et redargutio fit carens suspicione , et ille
contra , si inspuas , exstinguis , et utrumque tibi in omnem exuit malitiam . Quod et hic evenit : cum ta
manu est ( juoniam Ulrumque, inquit, ex ore tuo pro- cet is qui affectus erat injuria , is qui fecerat mulla
ficiscilur (Eccli. 28. 14 ]): sic el in inimicitia in proxi. cum vehementia seipsum accusal. Neque enim sim
mum , si inflatos ac vecordes ingeras sermones,excitas pliciter dixit, Fecisti mihibona, sed , Retribuistimihi
ignem illius , accendis carbones : sin miles ac mode bona : hoc est, Pro insidiis, pro cade , pro malis illis
ralos admoreas sermones , priusquam exardescat , innumeris magna mihi rependisti beneficia. Al ego ne
iram omnem exstinxeris. Ne dixeris igitur : Hæc pas- sic quidem factus sum melior , sed post illa lua be
sus sum , authæc audivi , cum hæc omnia sint in tua nefacta perseveravi in malitia : lu vero ne sic quidem
poleslale. Hoc enim pacto iram veluti scintillam , vel es immutalus, sed constanler luum oblinuistimorem ,
exstinguere vel accendere, furoremque vel excitare , nos iterum tibi insidiantes beneficiis prosequens. In
vel contra sedare, in tc situm est. Cum videris inimi- bisce singulis verbis , quot coronis dignus apparuit
cum , vel si in mentem veniat quam multa lum audie- David ? Quamquam enim os Saūlis isla sonabat, sa
ris , lum perpessus sis molesta , fac omnium horum pientia lamen clars Davidis ea in animum illius inse .
obliviscaris ; eliamsi recorderis, lamen fac ea diabolo verat. Renuntiasti , inquit , mihi hodie quæ mihi fe .
impeles. Collige vero si quid umquam humaniler vel ceris bona , cum me Dominus hodie concluserit in
dixit vel fccil. Si in horum recordatione commoratus manus luas, nec occiderisme (1. Reg . 24. 19 ). En rursus
fueris , ocius dissolves inimicitiam . Quod si est ani de altera ejus virtute perhibuit lestimonium , videli
mus illuin incusare , cumque illo expostulare : faccet, quod benemeritus non lacuerit , neque dissimu.
prius ahjicias animi motum , iramque exstinguas, ac laverit , sed accedens narraverit ; non quidem ad
luni cum illo expostula , luni argue , et facile poteris ostcnlationcm , sed ipsis factis illum docere cupiens,
vincere. Siquidem ira commoli uibil sani poterimus se de numero eorum esse , qui regi bene cuperent .
umquam vel dicere , vel audire : sed a perturbatione ejusque commodis prospicerent , non eorum qui ien
liberi, nec ipsi verbum asperius umqu:im emillenius, derent insidias. Tum enim fas est propria comme.
nec aliis acerbe loqucntibus, eodem modo audiemus. morare beneficia, cum insignis hinc speralur utilitas .
Neque enim ipsa perinde nalura eorum quæ dicuntur, Nam quoties nulla data occasione jactat quis ac
alque animus odio occupatus nos exasperarc solel. : prædical sua in alium beneficia , nihilo melior est
Frequenter enim fit , ut cum cadem convicia au .linus exprobrante ; cæterum quoties id facit , ut male af
ab amicis jocantibus faceliisve ludentibus, aut a pueris feclum el pravam de ipso opinionem habentem fle
parvulis, non solum nullamısentiamus molestiam , ne- clat in diversum , is et curator est et benelicus : quod
que exasperemur, sed rideamus cliam , atquc exbila . sane ſecil David , non a Saüle gloriam captans , sed
Temur, eo quod illa non audiamus animi affectu iram in illo radicatam evellere studens. Atque ideo
corrupto , neque niente ira præoccupala . Itidem in Saül collaudavil eum , quod et benemeritus esset, et
inimicis, si exstinxeris iram , si odium ejeceris, nihil merita commemorassel.
verborum quæ dicuntur le poterit offendere . Tum maxime certa nos manent apud Deum premia ,
8 . Dignior lacrymis quifacil injuriam .- Quid autem cum ab hominibus neganlur. - Dein cum Saúl referre
locfuor de verbis ? Ne facla quidem offenderint, gratiam cupiens , non inveniret ullam parem , ipsum
 S. JOANNIS CIIRYSOSTO)!! ARCHIEP. CONSTANTINOP. 703
Dum illi pro se constituit debitorein , ita loquens : quot cnim cum illo discumbebat, abibant manam
Si inveniet aliquis inimicum suum in angus!ia , el di- philosophiir doctrinam consequuli. Cum enim vide
muillet illum in via bona , et Dominus reddet illi bona , rent Saūlis filium , illius qui tanla mala parraral ad
quemadmodum fecisti lu mihi hodie ( 1 . Reg. 24 . 20 ) . versus Davidem , lanto in honore haberi apud ipsum .

lis , ctiamsi regnum dedissct cum omnibus oppi- men ac rubore cum omnibus inimicis redibant in
dis ? Neque enim oppida modo el regnum , verum gratiam . Quamquam si eljam ipse aliunde illi ci
A vilam ipsam donaral illi David : hic vero non bum dari jussissel, certumque viclus modum
habeba: allerain vilam , quam rependeret : co - ordinassel, valde magnum cral : sed illum ad suam
( ! c illum relegal ad Deum , cl ab illo dandis praemiis ipsius mensam recipere, eximie est philosophie .
bonorat ; et lunc laud:vis , et universos erudiens , Scitis profecto, non es e facile hostium lilios diligere .
lum majora nobis apud Deum pra'mia reposita esse , Quid dixidiligere ?Non odisse, non persequi, magnum
versa rccipimus. Post hæc ait : Ecce agnosco , quod iram , quam in eos habebant, effuderunt. Atnon ita ge
regnans regnabis , quodque regnum Israel constituetur n 'rosus acmagnanimusiste, sed et viventem inimicum
in manu lua, el nunc jura mihi per Dominum , quod non observavit, et illo defuncto, benevolentiam quam erga
abolilurus sis semen meum postme, nec exstingues nomen illum gesserat filiis exhibuil. Quid illius mensa san
meum de domo patris mei ( lbid . v. 21. 22 ).Sed dic , clius, quam cingebant filii hostis, hostis, inquam ,
obsecro , unde i-lud scis ? Pencs lc sunt excrcilus , occidcre conali? quid illo convivio spiritualius,
penes le suntpecunice , arma, civilates, equi,milites, in quo tam multa abundabant benedictioncs ?
breviter universa vis apparalus regii ; hic contra de- Angeli polius quam hominis convocantis eral. Siqui
serius ac nudus, nec civitatem , nec domum , ncc fa - dem inimici filios amplecti el amarc, el illius filium ,
miliam habens. Unde igitur , quxso , ista loqueris ? qui lolies ipsum lentassel e medio tollere, atque id
Nimirum ex ipsis Davidis moribus.Neque enim nudus moliens excessisset e vila ,id facit ut in illum chorum
clinermis ac desertus me armalum , lantaque circum referatur. Hoc tu quoque facilo , carissime, el viven
vallatum rotentia superasset , nisi Deum haberet ad . lium etmortuorum filios fovens : viventium quidein ,
julorem ; porro qui Deum liabet faventem , omnibus ul hocmodo parentesillorum tibiconcilies : defuncio
est polentior. Vides ad quanlam philosophiam Saül rum vero filios curans, ul a Dco mullum tibi pares
post insidias deductus sit ? vides qui fieri possit , ut favorem plurimisque coronis decoreris, utque innu
inimicus omncm exspual militiam , immulatusque ad mera ab omnibus vola precesque consequaris, non ab
mcliora sese recipiat ? iis tantum qui luis beneficiis adjuti sunt, verum etiam
9. Nevelimus itaque de nostra salute despondere ab iis qui viderunt. Hoc pro le slabit illo die , magni
auinsum . Quandoquidem ctianisi ad ipsa malitiae bara - que tibi fuluri sunt patroni in judicii lempore, hosies
tira fuerimus deducti, fieri potest utnos ipsos inde tuo bencficio adjuti : multa peccata expiabis, el re
scrocemus, et omncm deponamus naliliam . į posces mercedem . Etiamsi innumera commiseris pec
Moslem Saül filiis tulorem reliquit ; in filios hostis cala, si proſerasillam precationem , quæ dicit : Remit
benevolus Duvid . - Deinceps quid ail ? Jura mihi per lile inimicis vestris , el Pater vesler remillel vobis pec
Deum , quod non ab lebis sem 'n meum post me, nec cala vestra (Matth . 6 . 14 ) : mulla cum fiducia com
obliterubis nomen meum de domo patris mei. Rex pri missorum omnium remissionem consequeris atque
valum rogat : qui diademate cinctus est, suppliccia hic interim bona cum spe vives, habiturus omnes
agit, pro filiis suis obsecrat exsulem . Et hoc ipsum amanter crga le affectos. Cum enim viderini le inimicos
arguil virtutem Davidis, quod hostis ausus sit liæc ab et inimicorum filios sic diligere , qui fieri poterit, ut
liosie pelere. Nam quod jusjurandum exigil, non co non affectent tibi amici luique studiosi fieri, cl omnia
lacit, quod diffidat Davidis moribus, sed quod repu - tua causa luin facere lum pati ? Porro cuin tantum
Tel quot malis illum affecisset. Jura mihi, le non abo- apud Deuin tibipares favorem , cum cunctos habeas
lilurum semen meum post me. Hostem filiis suis relin - omnia bona tibi comprecantes, quam sensurus esmo
quit lutorem , suamque prolem in illiusdeponilmanus, lestiam , aut quis le vilam vivat feliciorem ? Hire in
dum his verbis filiorum ac Davidis manus apprehen - hac vita non tantum laudemus, verum etiam hine
dens, Deum sequestrem inducit. Quid igitur David ? egressi servemus, ac obambulantes inimicos perscru
Nun vel leviter dissimulatione elironia ad hæc usus tandigratia, eos nobis reconciliemus, et ex inimicis
est ? Nequaquam : sed protinus annuit, quodque pele . sinceros reddamus amicos. Quod si etiam excusalione
botur concessit : acmorluo Saüle, non modo non occi- fucrit opis, veniaque ab ipsis pelenda fuerit, ne recu
dit illius posteros, sed cum plura præstitit quam erat semus, etiam si ipsi fuerimus injuria aſſecli. Hoc
pollicilus. Siquidem alium ejus, cum esset claudus pacio copiosior nobis erit merces, hoc pacio major
acdebilis cruribus( 2.Reg. 9 ), in suam ipsius domum fiducia , hoc pacto cxelorum regnum haud dubie con
induxit, suæque mensæ ſecil participem , summo il- sequemur, gratia ct bonitale Domininostri Jesu Chri
luma honore dignalus, nec erubuit, ncc occultavit, nec si, cum quo Patri simul el sancio Spiriluigloria, im
arbitralus esiregiam mensam claudicatione pueri de- perium , bonor nunc et semper, cl in sæcula sæculo
honestari, sed decorari potius ac lalliorcm ficri. Quote ruin . Amen .
707 DE DAVIDE ET SAULE HOMILIA HII. 798
έδωκε , και τας πόλεις απάσας ; Ου γαρ πόλεις απλώς κακά εργασαμένου τον Δαυίδ, τοσαύτης απολαύοντα
και βασιλείαν, αλλά και αυτήν αυτή την ψυχήν έχα- παρ' αυτώ τιμής, εί και πάντων θηρίων αγριώτερος
ρίσατο ο Δαυίδ : ούτος δε ψυχήν αντιδούναι ετέραν ουκ ήν, αισχυνόμενος και ερυθριών προς άπαντας τους
είχε. Διά τούτο αυτόν τώ Θεώ παραπέμπει , και ταϊς εχθρούς εσπένδετο.Καίτοι εί και ετέρωθεν αυτώ τρο
εκείθεν γεραίρει αμοιβαίς, τούτον τ' επαινών και ψήν επέταξε , και σιτηρέσιον ώρισε τεταγμένον πολύ,
παιδεύων απαντας , ότι τότε μείζoυς ημίν παρά του μέγα ήν· το δε και εις αυτήν αυτόν αγαγείν την τρά
Θεού κείσονται αι αντιδόσεις , όταν μυρία τους εχθρούς πεζαν υπερβολήν έχει φιλοσοφίας. "Ιστε γαρ δή που ,
αγαθά ποιήσαντες , τα εναντία απολάβωμεν. Ειτά ώς oύ σφόδρα εύπορον εχθρών παίδας φιλείν. Τί λέγω
φησιν, ότι “Ιδού εγώ γινώσκω, ότι βασιλεύων βα- φιλείν ; Μη μισείν μεν ούν, μηδ' ελαύνειν. Πολλοί
σιλεύσεις , και στήσεται η βασιλεία Ισραήλ εν γούν [ 785] και τελευτησάντων των εχθρών εις τους
χειρί σου. Και νύν όμoσόν μοι κατάτου Κυρίου, παίδας τους εκείνων την προς εκείνους αφήκαν όρ
[ 782] ίνα μή εξολοθρεύσης το σπέρμα μου οπίσω γήν. Αλλ ' ουχ ο γενναίος ούτος, αλλά και ζώντα τον
μου, και μή αφανίσης το όνομά μου εκ του οίκου πολέμιον διετήρησε , και απελθόντος εκείνου, την
του πατρός μου. Και πόθεν γινώσκεις, ειπέ μου, περί εκείνου εύνοιαν εις τους παίδας ενεδείξατο. Το
τούτο; Παρά σου τα στρατόπεδα , παρά σοι τα χρή- της τραπέζης της εκείνου άγιώτερον, ήν εχθρού παί
ματα, τα όπλα , αι πόλεις, οι ίπποι , οι στρατιώται , δες έκύκλουν, και εχθρού σφαγέως; τί της ευωχίας
άπασα της βασιλικής παρασκευής και δύναμις : ούτος εκείνης πνευματικώτερον, εν ή τοσαύται έβρυον ευ
δε έρημος και γυμνός, άπολις και ανέστιος, άοικος. λογίαι; Αγγέλου μάλλον, η ανθρώπου συγκροτούντος
Πόθεν ούν ταύτα λέγεις, είπέ μου ; 'Απ' αυτού μεν ην. Το γαρ ασπάζεσθαι και φιλείν τους παίδας του
ούν του τρόπου. Ου γαρ αν ο γυμνός και άοπλος και μυριάκις αυτόν ανελεϊν επιχειρήσαντος , και ούτω
έρημος εμού του καθωπλισμένου και τοσαύτην περι- τήν ζωήν καταλύσαντος , εις εκείνον αυτόν τελεϊν
βεβλημένου δύναμιν περιεγένετο , ει μη τον Θεόν ποιεί τον χορόν. Τούτο και συ ποίησον , αγαπητέ, και
είχε μεθ' εαυτού · ο δε τον Θεόν έχων μεθ' εαυτού, ζώντων και τελευτώντων των εχθρών τους παίδας
πάντων έστιν ισχυρότερος. Είδες οία φιλοσοφεί μετά θεραπεύων ζώντων μεν, ίνα τω τρόπω τούτω καταλ
την επιβουλήν ο Σαούλ ; είδες πώς δυνατόν άπασαν λαξης αυτών τους πατέρας • απελθόντων δε τους παί
αποπτύσαι πονηρίαν και μεταβαλέσθαι, και προς το δας θεραπεύων, ένα παρά του Θεού πολλών επισπάση
βέλτιον επανελθείν ; την εύνοιαν, και μυρίους αναδηση στεφάνους, και
θ'. Μη τοίνυν καταδδαθυμωμεν της έαυτών σωτη - μυρίας δέξη παρά πάντων ευχάς, ουχί των ευ τα-
ρίας. Κάν γάρ προς αυτά κατενεχθώμεν της κακίας τα σχόντων μόνον, αλλά και των ορώντων. Τούτο σου
βάραθρα , δυνατόν εαυτούς ανακτήσασθαι πάλιν, και κατ' εκείνην προστήσεται την ημέραν, και μεγάλου
γενέσθαι βελτίους , και πάσαν αποθέσθαι κακίαν. συνήγοροι
συν σου ει ευεργετηθέντες εχθροί κατά τον
Είτα τι φησιν ; " Ομοσόν μοι κατά του Κυρίου, καιρόν της κρίσεως έσονται, και πολλά διαλύση των
ένα μη εξολοθρεύσης το σπέρμα μου οπίσω μου, αμαρτημάτων, και απαιτήσεις τον μισθόν. Κάν μυρία
και μή αφανίσης το όνομά μου εκ του οίκου του πεπλημμεληκώς ής, την ευχήνεκείνην προτεινόμενος
πατρός μου. Δέησιν ο βασιλεύς τω ιδιώτη προσάγει, την λέγουσαν , "Ασετε τοίς εχθροίς υμών , και ο
και ικετηρίαν τίθησιν και το διάδημα περικείμενος, Πατήρ υμών αφήσει υμίν τα παραπτώματα υμών,
υπέρ των παίδων των εαυτού παρακαλών τόν φυγάδα. μετά πολλής της παρουσίας την άφεσιν λήψη των
Και τούτο της του Δαυίδ αρετής τεκμήριον, το περί ημαρτημένων απάντων , και ενταύθα δε μετά χρη
των τοιούτων θαρρήσαι τον εχθρόν. Ει δ' όρκον απαι- στης βιώση της ελπίδος, και πάντας έξεις ευνοϊκώς
τεί, ουκ απιστών το τρόπο του Δαυίδ , αλλ' εννοών προς σε διακειμένους . Οι γάρ ορώντες ότι τους εχθρούς
όσα εις αυτόν ειργάσατο κακά. "Ομοσόν μοι, μή και τους εκείνων παίδας ούτω φιλείς, πώς ούχ αιρή
αφανίσαι το σπέρμα μου οπίσω μου . Επίτροπον σονται φίλοι γενέσθαι και επιτήδειοι , και πάνθ' υπέρ
τον πολέμιον καταλιμπάνει τον εαυτού παίδων , και σου και ποιήσαι και παθείν ; " Οταν ούν τοσαύτης μεν
ταις εκείνου χερσίν έντίθησι τα έκγονα , μονονουχί ταρα του Θεού της ευνοίας απολαύης, ούτω δε πάν
της δεξιάς αυτών λαβόμενος διά των δημάτων του- τας έχης ταγαθά σου συνευχομένους άπαντα , τίνος
των, και τον Θεόν μεσίτην εισάγων. Τί ούν ο Δαυίδ ; αισθήση λυπηρού , τίνων δ' ού βιώσεις μακαριώτερον
" Αρα καν μικρόν ειρωνεύσατο προς ταύτα ; Ουδαμώς: βίον ; Ταύτα μη ενταύθα θαυμάζωμεν μόνον, αλλά
αλλ' ευθέως επένευσε , και την χάριν έδωκε και τε - και εξελθόντες φυλάττωμεν, και περιελθόντες, και
λευτήσαντος του Σαούλ , ου μόνον ουκ απέκτεινεν, διερευνησάμενοι τους εχθρούς έκαστος τους εαυτού,
αλλά και πλέον, ών ομολόγησε, τότε παρέσχε. Τον καταλλάξωμεν ημίν εαυτοίς, και φίλους ποιήσωμεν
γάρ έκγονον τον τούτου, χωλόν όντα και πεπρωμέ - γνησίους. Κάν απολογήσασθαι δέη, και συγγνώμην
νον το σκέλος , εις την οικίαν εισήγαγε την έαυτού, αιτήσαι παρ' εκείνων, μή παραιτώμεθα , κάν αυτοί
και ομοτράπεζον εποίησε, και της μεγίστης ήξίωσε ώμεν ήδικημένοι. Ούτω μείζων ημίν ο μισθός, ούτω
τιμής και ουκ ερυθρία , ουδ' ένεκαλύπτετο, ουδε την πλείων ή παρόρησία, ούτω της βασιλείας των ουρα
τράπεζαν ενόμιζε καταισχυνθήναι την βασιλικήν τη νών επιτευξόμεθα πάντως , χάριτι και φιλανθρωπία
πηρώσει του παιδός · αλλ' ένεκαλλωπίζετο και εν - του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού , μεθ' ού το Πατρι
τρύνετο μάλλον. Και γάρ έκαστος των συνδειπνούν- άμα τώ αγίω Πνεύματι δόξα, κράτος , τιμή νύν και
των αυτώ, μεγάλην φιλοσοφίας διδασκαλίαν λαμβάνων αει, και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
απήει. ' Ορων γάρ τον έκγονον του Σαούλ, του τοσαύτα
 SELECTA EX NOTIS
HENRICI SAVILII ET JOANNIS BOISII
IN TOM . IV
OPERUM SANCTI JOANNIS CHRYSOSTOMI.
His notulas adjicimus alio charactere asterisco prævio.

Col. 28, 1. 19. Es this rupian Hudpar, Slalom el solemnem rent, per quæ Lol erudiretur. Mihi locus non videtur men
diein ; sic hom . 11, n . 2, v zv;lzyvjetpar interprelatur, for
anive tis áying isp: . ' Vide notam nostram b p . 7, ubimale
do carere, quod lamen eluere non possum , nisi pro zas'
autóv legatur xará rajtó , sed iniqu . ' Prope notatur ; sed quid
ponitur hom . II, pro homil. 11. si legatur wi' auró el referalur ad quotupov ? Ul al esl, se
Col. 39, 1. 38 . May dugaivesy wópezot , Unum diem signifi cundum hanc ex conjectura propositam lectionem Latina
canter dixii, Interpres. Buisius pro ipçaimu legendum pu concinnuivimus .
tal vulpzv. Col. 336 , 1. 47. Fortasse legendum tà si iso trů Mi p
Col. 35, I. 51. Tol; if á.Opwr.irwy loytopay xtvouzivacs SC. & p=626 Goix .
hari. Shtojativ , årspraoir , Argumentis deductis ex humanis Col. 501, 1. 1. Tå tūv Orpio . Vellegendum abrel Sd then one
rationibus. Sic alibi uiitur to # viral, bom . 9 : tūv rótc aivan plus astov yupov dii@ruzv, vel så tūv Ampior autóv, xal yupov Sté.
Obvio , nuts, i.e . Argumentorum quibus usi sumnus. Onxay, recte monuil A . Dounæus. ' Al mihi emendationes
101. 37, 1 50. Tourioti išo , glossema alicujus scioli ad hujusmodi non placenl. Libenlius credam Chrysostomum
verbum fuc0odna. ' Id certe non pulo glossemaesse , sed ex multa cu lempore ·dicentem , non omnimodam ovise
plicationem ipsius Chrysostomi. Elan habere rationem .
Col. 39, 1. 31. In pluribus mss. est aveveyativ Sumos , ex Col. 1:39, 1. 55. Kartyou aitou Olesa Onnpixóv, inquit A . Dou
quo Andreas Dounäus fecit averoyucir Suvalot, quod dve n us, digisy 8 ty xe : tv Áº , de Ulyss , lly Sse A ,
yulv non usurpelur ſere nisi neutraliter, ut hac eadem ut opinor. Ex hocmullisque aliis intelligimus, inquit A ,
homilia supra . Sed nos Constantinopolitanum optimum D ., quam eruditi fuerint Septuaginta interpretes.
secuti expunximus suwnlo , atque ita erit dveveyxciv activum , Col. 372, 1. 1 ab imo. This yevioio ; : Erlerioris genera
quod exemplis non caret. Vide infra bom . 43. tionis. Quid hoc rei est ? Forlasse , inquit Andreas Dou
Col. 12, 1 56. Tá Razlotázeva, Quidquid in mentem subilo neus, tvs i apsvi yev . Lotinus interpres viderur non legisse
lemere reneril, cadem significatione, qua ix Tou raporaji. to ito : certe non vertit : omnes lamen libri nostri et Re
witsey . Sic infra hom . 5 eodem sensu , quo à ituóvta gii habent. Quid si legamus siis ikns yevioon ? " Mallem
adyatv. Quidquid in buccam veneril ; etbomil. 13. Urumque el iw el 657 abesse .
Col. 43, 1. 9. 0ccozáyjazta. Doctissimus Casaubonus legit
spáyuara, el quidem hæ duæ voces in mss. sppe perinulan SELECT A EX NOTIS JOANNIS BOISII
tur. ' Mpá pria hic oplimequadrarel, sed omnes mss. Fporta. In Homilias in Genesin .
ypaza huibeni, el hac voce non lædilur series. L . 2.) Ovx av Non solum notas tuas, quod unum tamen a me poslula
tapblc:fi vem ... Siskar, vel pleonasmus est tos n ..., vel Alti visti, legi et excussi, quantaque polui cura ac diligentia
cismus, curn contextu Cbrysostomi comparavi, sed etiam i drvni
Col. 46 , 1. 7. Mirpe ens ionipas. Sic enim Quadragesimam to adjecimulta demeo , et, ut Theologi loquunlur, super
hodieque, ul opinor, observant Græci. Vide hom . 8 , et erogavi, non tamen ita ut supererogando me meritum
alibi non raro . – L . 46 . Alzxcyqusla . Rectius, et ex gram - quidquam esse putem , præler fistulam Ciceronis pastori. I
matice ratione, Svaxtoseda , uli monuit A . Doudæus. Sed tiam , qua idcirco dignus fortasse censear , quod sim ausus'
hje sive lapsus, sive usus adeo frequens in xulua: el com vesti quasi purpureæ supplementa isla crassiore Glo con -'
posjlis in hoc præserlim auctore, ut non librarii lantum lexla assuere . Emendationes enim omnes, quas atfero,
cu 'pa esse videatur. meæ sunt conjecture , et fortasse multis in locis parum !
Col. 86, 1. 31. ip' iv, i. e. dya, out, asphaus. probabiles nec salis scite confictæ . Sed ut non omnes di
Col. 61, 1. 17. Lege cum Boisio xud xabarep ipativ FOLE gnas existimo, quæ eruditorum calculis approbentur : ita
aldom . Alqui locus ul est, oprimehabel. nonnullas, lametsi paucissime eæ sint, meliore sidere na
Col. 63, 1. 40 . Taita pie cipriniva. Vel tanza abundare, vel las credo, quas ne emunctissimæ quidem naris critici sini
raina 'enza: legendum recte et ex usu lioguæ notal A . Dou prorsus aspernaturi. Poluissem , fateor, compendium la
Deus. " Locus , ni fallor , sine hac emendatione sanus boris facere, el minore multo negoliv (sicut in proximis
est. ad le litteris facturum me dixi) ea lantum loca expendere,
Col. 76 , 1 29. È -.0.2.wozi. Boisius mavult itiboholinde. quæ a te et A . Dounæo notata essent : sed cum multa
Col. 87, 1. 10 . l'ost iromo, recte addit unus cod . rai is.co prelerea loca inter legendum occurrerent, que plurimum
uzda liar, rávtos, etc. mihi molestiä exhiberent, et (ut sciolorum mos est) men
Col. 91, 1. 4 . Npóg. Nostri et Reg. unus et aller codex dosa crederem omnia , quæ non inteligerem : in homilijs
expus, alter Regius euxpátus, tertius, ul nos posuimus. sallem in Genesin videndum putavi, an post luam et an
Col. 96 , 1. 26 . Assentior doctissimo Casaubono , év., dreæ Dounai messem spicæ aliquæ superessent que a
aváyun glossema esse oppositum verbo árdás; et l. 28 ila me aut alio quopiam non sine fruclu legerentur. Quoties
legit el distinguit, ixr.ojumcbuv, slxal tives it ripartv espeOdlev dielóx itaque inter legendum basilari, quoties ordo verborur:
su igrasdury dy etc . Recle ut opinor. ' kao cerle , quan non fui:mihi salis obvius, lolies incessil suspicio latenlis
tumvis opinionem Casauboni magni faciam , pulo locum mendi, loties expedivi calamum ,ut emendatorem agerem ,
dene habere . quod non adeo mihi ſeliciler quidem cessit, quin mullis
Col. 154, 1. 28 . Serwr. A . Dounæusmavult yorimitur, et in locis pro emendatore rapadiopawiris luerim idque me ipso
Jioca 30 pro ipyasing, evepycoaz : jngeniose utrumque. Codex Aristarcho ac judice , sicut ex crebris lituris, quibus ani.
unus pro person habet rycywy. madversiones meæ paginatim , ut sic loquar, maculata
Cul. 206 , 1. 5 ab imo. Oi sivne repormeaning. Deesse vide sunt, deprehendere licet. Quod si meipso judice tolios
tur aliquid ad fulciendum articulum ci, loblovies, aut lule peccavi, quanlo plura sunt quæ reprebenduntur ab aliis
aliquid, quod respondeal to ixxnigheio: sequenti. Regii ta ianlo ad judicandum aptioribus, quanto minus jis rebus
weii co lices ita habent. quæ judicium corrumpunt obnoxiis ? In notis luis nihil
Col. 311, 1. 27. dose cada uzi' auzon yevlalan. Regii ei nostri displicet præter brevitatem et paucitatem . Cæterum cum
cousenljunt. Interpres Lalinus, Et inulla posthac incide cogito et sumptuum , quos fecisti, immensitatem , et doo
711 VARIORUM NOTÆ . 712
ſerendos laburrs, quos per aliquotannos, qua exemplaria repsisse
Chrysostomi conquirens , qua legens et relegens, qua
mihi videtur in locum substantivi risipar. Scribo
itaque piav tulpas wrivasiv . – L . 45 . O gåep frópu elc . Hinc
emendans, qua invicem comparans sustinuisti, absolvo te colligo beatum Chrysostomum adeo diligenler versatum
ab omni culpa, imo miror poljus quod reliquis laboribus fuisse in libro Sapientiæ , ut ipsa eliam verba ejus in
(qui alium quemvis non invicti plane animioppressissent) promptu et quasi in numerato haberet. Sic enim legimus
hunc etiam et notas lugs scribendi et alienas corrigendi Sap. Χι, 44 : ου γάρ ηπόρει η παντοδύναμός σου χείρ, και κτίσασα τον
addere voluisti. Andr. Doudæinotæ in Homm . in Genesin κόσμον εξ αμόρφου ύλης .
integræ ad me non pervenerunt. Nam in charlis quas ac Col. 39, 1. 31. dvareyeur. De activo hujus verbi usu tecum
cepi desiderantur omnes ab hom . 5 ad hom . 48, exceptis jam plane senlio, Scripseranı quædam in alteram partem ,
dunlaxal fragmentis quibusdam . Quod ad reliquas homi- sed ejusmodi, ut eorum postea me pæniteret. Igitur de
lias attinel, non exspeclabis ut simili eas diligentia exa levi ea, ut vides. Nam nunc scio apud Chrysostomum
minem , qua has in Genesin . Neque enim vires, neque multa loca occurrere , in quibus hoc verbum nisi active
olium palienlur. Haud bene namque convenit pastorali omnino non possit accipi. Inter alia vide infra bomil. 43,
meze curæ (cujus onus totum solus sustineo) cum criticis post medium .
istis curis. Quocirca aut in totum abdicare eas operiet, HOMILIA IV .
aut ila parce admittere, ut mihi alia ex necessitate agenti Col. 40 , 1. 31. to ciátu quid si ta Bálu ? Eodemque modo
non sini impedimento. aliis locis, nimirum bom . 6 , vide infra hom . 15 . Sed tam
HOMILIA I. constans est hæc lectio, toliesque occurrit, ut nihil mu
Col. 22, I. 23. Tez naorálng. Chrysost. Hom . 19 in Malih . tare ausim . - L . 51, etc., ústupcův o ediyevin tatav, etc.
Idem hom . 12 in Malih . : xal o ádá nasta raim (auto terprática
pdi. soli
316 cupavela
(Edil. spada: : ti cürdsipomtoz
Savil.) 86E« s6 6108; o espavi;, xal
lattu aurtigixeivial xal o após xivepa laxtiçan iartdy alpatrti, xz1 ó sip satov trurin xare.
servatual rastá. naiu . Chrysost, Hom . 24 in Malth . : xxl yapó zó alálavta
8x ai quidpri naprádl . hjustà acŮ vuppicy Suzyuzh elc. Maccab . 1, 28 : swv, av:óg is :lv ó TharToquevos, xal á tá rivipa haxsilov, ajtó; dorivo
rå ; vugepis; auldab! Oprivov, nal x10m; inn ly caft@ dydveti in abube . κεντούμινος, και τα χαλιπά δεχόμενος τραύματα.
Col. 23, 1. 8 . Ellipsis suu , anle örar, duriuscula mihi Col. 41, 1. 8 . Áreisi yåp xin' tigan : Abeunt enim nobiscuma,
videtur, nec facile defendenda exemplo aliquo , quod sc. migranlibus ex hac vita . - L . 9, Izii, i. e. in palria
Ipsum ilem ab omnimendi suspicione immune sit. Quod culesti.
aulem A . Dounseo videbatur ile hoc loco , idem et mihi de Col. 42, 1.33. Inter ári el vred mi oxótous deesse videtur
loco illo hom . 2 in Malth. p. 13, 1. 20. (Edil. Suvil.), sicut Srdovóti.
note mee testantur. - 1.. 36 szyi, an adon scribalur, pa Col. 43, 1. 11. rhylorfixbus, vel potius &virág. Theodorelis
rum refert. Si tu aut ego scriberemus aliquid Græce, pár tamen Quæst. 11 in Genesin : emOuro:2006 , inquil, Osir Ipapa
potius quam gzyi diceremis. Sed si Septuaginta inter τους ουρανούς ονομάζει λέγουσα· οι ουρανοί των ουρανών: επειδή των
pretes habent quyi, ul certe habent, el libri omnes in ea Épaie porta gúrt tóv oupavón, ofre to üfup oibov . óvojárns.
lectione consentiunt, per ine obtineat illa licet. Εύροι δ' άν τις τοιαύτα πολλά και παρά την Ελλάδι φωνή. Αθήνα: Το την
HOMILIA II. :v cifoiz
Col. 27, 1. 6. Lego : 56' Songójcba tatiz Rzpz@lival tij iutlige Cul. 44,evinüs
l. 41.brouábu,
Deleodia!zaiAlltvas abdllsufix
aule suas pétag.@ , elc.
. 23 . Kalolopova
— Leiouerová
, etc.kabárıp Sic supra
Dagbigav.dicobipzv. p . 2 , Tw Col. 46, 1. 15 . Kel ariav izas :46 reú abu.pud as: TAVY,PUURID .
D . 10; : Kal
dáky tra xri xooppla Ita enim tv talz xzodlarg uuwww. ic Grieca Biblia.
malo , quam cum vel ante dasMipar, quia thevbipa ex eorum Col. 47, 1. 28 . Tj tuj animous reponpotevo', verba sunt Pauli,
adjectivorum est genere, quæ substantivorum nonnun Rom . XII, 10 . - Ib . Truptortas lavtir tous risas felsdai, verba
quam formam induunt. -- L . 32. Fort. chade xai av Bapa item sint Pauli, Philipp. 11, 3, nisi quod Paulus pro rois
Cápwy. -- L . 4 ab imo. Melios Nueret oratio , mea sententia , sthae babeatawfione Remillendus est igitur lector ad locuni
si hæ duæ voces, dax' 1: , tollerentur, et deinde lege utrumque. llæclectionem Savilii respiciuni. - L. 31. RUTA
retur : È; apcie róp ehátas, etc.
Col. 28 , 1. 11. À trati ajtón VOA:Via subtotale. tÒ x 1gby :
8tdicit
drziur. zòn doguraon, subintellig. Raiderspsy laurous, ut supra
sc. ; *zoomulag. I. e . Illo ipso lempore, quo prophentur , HOMILIA V .
vel stalim post Adrianus. Isagoge in S. Scripluram , pro Col. 18 , 1. 37 . Ävá utog : I. e. dvapaiproog.
plietiarum 3 genera facit, pro triplici temporis discrimine.
Quemadmodum enim tria tempora sunt, præteritum , prie
Col. 51. 1. 21.
Col.
Delendum pulo xai anter .
53 , I. 47. pehotepalas : I. e. trans, dwick , Bitno.
sens, futurum : sic eliam tres prophetiæ , de prælerilis HOMILIA VI.
nimirum , præsentibus, et futuris. De præterilis, ut Mosis
prophetia, repl tell haveog Gustiows. Nam , ut inquit auctor
Synopsis propheliarum , ci to tre guillo:ta Esporlausunty jabov.
Col. 51, 1. 45. MincovREUSIVTOS - Siafilov . Sic panlo infe
rius sequentis col. 55 , I. 21, OUT To :apoi nepoot orcar, dix
apobje v sp r oud dig zal v spojegovethe tv grow lx Orij ti årlig aupa si puepå Bizboluxe inwot , xzl rántos inte droppi.
anisov, Repopisno adytau. De präsentibus, quibus etiam annu was. - nota
L . 39. Mibinon: displiceret, lşctueror interro
merentur paulo post futura, ut Elizæi ad Gehazi, IV Reg. gandi poneretur Num enim siideopostdicenui laborem
v , 26 . De fuluris, ut reliquorum fere prophetarum om suscipimus, ut aures vestras simpliciter obleclemus, aut
aium . laudis apudnolam vos nescio cujus adipiscendæ desiderio ? ' In
Col. 29 , 1. 39. Fort. rol qzlaxtorpoquiales. - L . 41. Delea lerrogandi posuimus.
lur subdistinctio post 8:8áozzles, et nihil erit, quantum ego Col. 57, 1. 4. Nescio an desiderelur aliquid post Biayap.
quidem video , difficultalis. Duo sunt didaerahor : primi et túpaodai.Sed potius arbitror non desiderari. Nam quid ve
secundi : primi accipiunt pueros a parentibus ; secundi
a primis. Primi tradunt elementa , secundi fundamentis
jociis a primis perfectiora alia ædificant. Primis similis fuit ThoayCol.toivu, dravie , etc.
5 ), l. 45 . Legendum suspicorö nal nalohetāsomnibus
Moses ; secundis Joannes et Paulus. των μεγάλων φωστήρων είρηται, hoc est, Ει generation de mai mul
riz et aide desiderari
Col. 30 , 1. 20. Inter HOMILIA videtur cowüróv Th. stellis, et speciatim de duobus magnis luminaribus. De
III. duobus enim luminaribus inagnis dicitur peculiariler :els dip
Col. 32, 1. 51. Lego : all'aitzi så tis lauppain, ez trudhout ya; this ijipa ;, azi dig opeke rig vuxtóg : de stellis autem omnibus
A válata , in genere : 67cv trg Munięza tai 575 vuztás. - L . I ab imo. Le
go to the @ v, tov ap-Ojo, droteh , xal o bwyTOU dy xxlor , ele .
Col. 33. 1. 21. Toi; exoloibeg alpmidvor : SC. tomo Messil, sive Infra
παρά του Μωϋσίως. Νοιι τηullum diverse infra oύ προσέχοντας τη ở vũy iwey da bò , xl + v ingros sizes.
ส่งโน4 “ แpaiหw. Col. 60, I. 46 . TO rátu . Fort. ta Bábor. Vide supra col.
Col. 3), 1. 30 . T is Symudovito Budonivo:c. Pulo eum A . D . Man Col.31.
40 , 1.
61, 1. 17 . Lego évbest wallet opadav, val xabarup, ele.
deesse ante Bondoquívous ut sensus sit : Perpeluas vicissiliis Herbarum
dines dierum ac noclium satis superque docere quod cre uul polymilamflores undique, tanquam vestem Phryginam ,
dendum sit Scripturis, modo non sit aliquis adeo przefra ir di aizdo ci , vsuper eam expansos. - 1 . 28 . Malim du£á
clus el pervicax, ut doceri et persuaderi recusel. Ápus. rolę aistel; repirlougay,TOUTCU Móvov, dá, ele. Ordo : ia di máxy
velv enim dicuntur, qui plane przPfracti sunt, nec ulla se 1, *. 4s , 4. 1. v. 1. 1. là1 . ,1, codisanhà ralpety eirovii, : &• d., p. Hoe ,
ratione vinci paliuntur, sed quasi clausis oculis tenebras vor, elc. ad toutos,i. e. Seda teh1, dvasip 254x2y gọt vỏ đi với tốc
us dologyias.
ipsi sibi faciunt; de quibus pulchre Theodorelus rept epo. HOMILIA VII.
voiz;, 6 , sub initium :add Body dywippovas oro ospavol Rellouge
donyougevat tav Botav tou Lou ourt thes ; infoperbevos etc Buvagalvo15, Col. 62, 1. 9. Scribendum videtur ol jadi iz poi, quia se
i. e. xpaspopadrons . Regitur autem ab inavón, ut non sit opus quitur er:1;4 si, non autem el fi. - .
L 18. , 19. Malin covera
dativum accusativo permutare. To dyvonjavely Boulegevens oppo 14:02, el Dra-estrypsv. " Sic etiam posuimu s
nilur ó abywiog over pr . iyev, col. it, l. 11. - 1 . 31 ivayayiiv : Col.63, 1. 23. Pro ipo , ; ons malim at:0 , 157f04;. Quriu
suh , asus, scilicel tuve un gooo, avui. - L . 38 . Maijaisen centenho ,non seipsa,sed alia 11:@ ry ew dicuntur: velurau
projesix. Participiutu ipt've negligentia librariorum ir- bora wynov ise öfos : i. e. Cum viderint opera rostro luccre
 713 VARIORUM NOTXE .
elHæcsplendore suo, ul ros ipsi spectabiles silis, efficere. - 1 . 1 ab imo. A196.6162 T!5; i. e. Siatopoyessariei, ut supra
scripseram , nondum lecla mihi A . Dounei anuola - aliquoties locutus est.
tione. Col. 90 , 1. 17. Nescio an esitae ante iv zápitos propie. Cup
Col. 69, 1. 17 . Pro xal yis ketà Orly rollzeite rectius for- rerum ne semper beneficii loco hæc a vobis docendi
Lasse ainda sås, elc. - L . 19. PlavOpusing : i. e . misericor sint. -- L . 38 . Deesse videtur 7.kyu anle pacid shy tis ipse
dice . cyker .
HOMILIA VIII. HIOMILIA XI.
Col. 71, 1. 38 . Legendum conjicio : à touted to apponi. Exigere Col. 91, 1. 16 . Forl. ivica cūso weinte. - L . 28 . Alavarebic.
Ml. videatur só évoris sequens el zo aviisa ut hac ijuea
Col. 72,1. 21, 23. Eodem jure quo supra aliquot verba post oavaraút ad.lalurin vz. - 1..53. Façaombu2 at: SC. A sukrepov
οριστικά η υποτακτικά τη :lata fuere, etiam lic βούλονται et ovatnuois, vel ó O36. - 1.. 38. Pro iruotávtas legendum procul
Bártov:a: in Bobtuviai et BarstwVra:mutanda sunt. ' Sic legi.. dubio sive ,
aFogtá:795 Åmooiários tov dipus, i. e. Abscedenle estate,
Ubi a'stasmnus,
jam sedaliscessil. Non succeditenim aslali venienti
mus. - L . 38 . Deesse puto coutur post inimátoy. Eadem pra rilautu dis 'edenli , hocque divina
terea linea pro to youp iizaiv lego T@ ya? c - liv. – L 50 . di providentia ideo fit, ne subita migratione ab intepsissimis
Iris litteris : i. e . Suż w Liurojuiwwy. - L . 51. Karà rio, doyu. æstalis caloribus ad intensissima hiemis frigora corpora
Ojavii. e. Quo sciisu . humana damnum aliquod patiantur. De hac ips3 re pul
HOMILIA IX . cherrine, ut omnia, Theodoretus De Providentia lib . 1 :
Col. 76 , 1. & in lit. Deesse videtur avrá post rapazonuz . - Οι8tfoxe δική τον ενιαύσιον κύκλον έμέρισιν ο ποιητής, ούτε βέρες ημίν απλώς
L . 30. Vel pro rot: lego süg, vel duplicem dúerioiy facio , αλλά το xaiέαρ zetuva , cus' dr.) zür deçoux apéo 5 iki ta daca merebavour,
unam post merican, alteram post xaxi . Deinde cum doctiss. Poquelicaκαιy:το90:01. μιτόπαρον μέσην λαχόντα την κρίσιν, του κρυμού και του
xci toárpás
præceptore meo sentio verbum aliquod post xaxá deside ξηρών και θερμόν διαδέχεται θέρος, αλλάvirpiτο .έαρ,
xzi yoyper yelp.cofaciunt
etc . Ηuc a oj zó áxçais
que
rari, nimirum xatizat, aut inutile et, aut istuaboo, aut tale sequuntur : 8c touto irruuvee ,Lolla! 2.patrvát: [sc . ó Oc ;} po pdo
aliquod. cü yeur,og to ETCúgo , aço i tot bé,035 to laçı. Sunt enim ver
Col. 77, 1. 17 . TO fótc xivmolycorr. Similis est usus verbi el52.autumnus quasi mixpa quote statis et hiemis. - L .
x Günt, supra 10m. 4. Tôi : x =6tr: : i. e. tùy cởi: , Fort vro to Oxy.
Toiv , clariévany, elx upivois : . e. neyspévels, repoba obvous. - L . Col. 92, I. 26 É;cotiv guveroi; ouri, etc. Sic Terentius :
2 ab imo. Suspecta est mibi diclio razÚ77705 : pro qua ta - . Dictum sapienti sulest. - I. 31. Delendum videtur xari
inen nescio quid reponam , ni ſorle xzlvót7795 : cogitel vero ante zó ai có. - L 9 ab imo. I'ro posteriore cú:45 quid si
lector, an non rayures hic pro pluralitale , ul sic dicam , pos .
sit accipi. Non enim locum mihi hic habere videlur puyxa Col. 93, 1. 21. Nihil muto : sed tamen primo aspectu
τάβασις illa ρημάτων, de qua folies fit mentio postea.
Col. 78, 1. 18 . Suspicor aliquid deesse post i spóvora, vel. gimus ix quis putaret - pro. irital .fe.yo, itttalversa legendum . * Nos le
uli a6a6uis vuig datepeł, aut lale quid . - L . 29. áoyuzepo! Col. 94, 1. 11. Minus impedita esset oratio, si hiec tol
xz' xtaque fois, i. e . credHittepot, zal evaciayeipiste: : reclu facilio- Terenlur
res el cicures, ul juineula ilia , quibus quotidie ulimur. • TouŪToş xai .arlexoürog. : iva Tapzouevena toi ton doreauor. -- L . 56 . Fort.
Sic enim accipienda sunt vocabula ista , ul constet oppo- mibil videntur terre.Nam cour's el mm.dxU 0; parum aut
sitio inter aluy'srepos, el 05pwdiosepon. -- L . 31. Pro to hoy:qub, Col. 95, 1. 28. Pro druivery malim vrouéverv. Prælerea pau
malim to 2.679 SC . Tó ápom doro. — 1 . 41. Lego : xal zoons aux ax im loanle pro záy scribendum videtur lév, vel dr. Sic eniin
τούτο καταγνώσεως άξιον; - L . 32. Pro δυνατόν rectius, ut milii priora cum posterioribus melius cohærebunt. - L . 30.
videtur, duvaori. Fort. xaioix dvozogt:05. Ordo etiam verborurn sic corrigen
Col, 81, 1. 28. ivabhcos 6,6y, In memoria recentes habere . dus videtur : anda duolupaiscom mu á tó is. Deixat zo lz-pór zal cun
Homil.61 in Maith. p. *391, de servo illo crudeli, qui respectus185interm
conservum suum in carcerem conjecit : È EL20 yip avodi, drezojeves,
aÀyidovesaxisFondaxes
( :110ivas et TCU:0.
citofpitty, ... muluus
drogenim
6x Est
cidi ituta zpórov Fouw, add c66. 5, inzuhov for poly cvepriglav, ils x?. Col. 95 , 1. Deleo
nav årezprimato tñ & spa : i. e . Cum adhuc recens esset beneficii
6 ab imo. Deleo il;
12. cadá ante tcü yaxpiou.
al domino accepli memoria . Col. 97, 1. 39. Nemo ex erudilioribus ibi succenseret
si ayaw in aya mulasses, lametsi refraganlibus exempla
HOMILIA X . ribus omnibus. * Savilium alloquitur. Nos legimus iayou
Col 82, I. 45. Pro cüdi Loeiz yuiy v reclius fortasse cidi yey. Vide nolam ibi. HOMILIA XII.
xpula
tibus.
huty loriy . Ésti enim melius respondet verbis præceden
Col. 98 , 1. 37. Kaltin son this ayas irparis his dapiimpiá .
Col. 83, 1. 48 . Lego : lv taven ualdov. Sic Col. 81, l. 27. Guveas. Intelligit eos, ni fallor, qui Teslim Paschalis cum
IN TĨ Tüm Fr. 6. 76. .. afoudry itidelxyutla.. I. 48. Deesse videtur Judeis xiv luna celebrabant, non autem cum reliquis
particula si post tájn. " V . notam ibi. - L . St. Quid si sic, Christianis, die Dominica, sive die Resurrectionis Christi.
particula una transposita : add xai dywanu TiON: xzOifice of Vide Euseb . Rccl. hist. I. v, cap. 26 , etc.
5. 36XLXÇOUXÓTI;, mldura ; 6. s ? legatur : uzi xabarep al porxexpouxótes Col. 99. I. 9. Forl. gāv el; Súvajacy to ripetiçay vixón:04.
To Ola , ut hoc non addalur, necessario certe debet intel. Col. 100, I. 18. Vamostoupévn : . e . ustpetrūsa , ut sæpe
ligi ; abruwipesla enim el dyxadoatóucha , quando in conspe- a'ilii.
rtum hominum vepire non audemus : txutous autem Col. 101, 1. 24. 0 :1 cox tv dregula rueda to opúrievov : . e. Et
tunavibouer, quando Deum nobis iratum sentimus. Tanto ne quis existimarel id quod videbatur non fuisse verum
plus est ergo ralaviser lave y, quam alny'veolar el lyxanie ignem urendique polentia præditum : hoc est, speciem el,
710041, quanto magis est formidandum , Deum quam liomi- ut vulgo loquuntur, apparentiam polius ignis, quam ignem
nes offendere : Deo quam hominibus displicere. fuisse . Per to ourlivov intelligo id quod ignis specie se ocu
Col. 85 , 1. 6 . Tyv ten ir į Slex últyvos Try Top cu ulov og Sve lis adstantium ingerebat : quod verum fuisse ignem allir
imo dveenue tots teien eli tókere mat
TE MOTTOONa . Supra col. 77 , 1. 2 abCouicio hie Chrysostomus. - L . 4 ab imo. 17, ajolan, i. e .
H20-5a Griecuperlar - L . 50. rois legendum : & iv Y ahoy.
urbelo xztaniandidering topógroi dviloyúv=6s; pacijeglue Boulous. Col. 103, 1 48 sqq. Lego , sensu ipso suadente : Excivos de,
vols, etc. i vo dvarolus enim fpóçar! radit auresmeas. -- Fagocię à To GU1005, Sosnuivo; Sed lucione try tower this ows, ele
L . 55 . Deesse arbitror -cī:9 posi 86 :xxi ajo 8è toto. - 1 . 26. vel & Editvos déuponiez xa! S:d fou lapuoletos orv FYTY s. 5.
\'erba omnia inter acq5677; Cleitúsnousparentheticis inclu Col. 106, 1. 2. Lego örep avto yiyover als fogviv Çñoax (xa! iyo
denda , quo nimirum
putominus participiorum concursu el( 2 VL10
commodior ais yoycooar). Non enim dicit Scriplura se izpiorpa repo
strat els tiven , sed spiritum insufllalum yuyoviyat va yuxu Yogav.
Anita aures oflendaulur. Aliler. Multo
esset lectio , si hic conciperelur : pola60 o dialò; Antis ligo igitur utrobique lego się ty Cõran. Et priore quidem
παραμυθείται αυτόν, ως ειπείν, και δείκνυσιν ως και αυτός και τα αοα oco hæc accipio , ut prolala à Chrysostomo. posteriore ,
1: 29 :40 ) Y cut 7 000 av. 95 YOS TÁRO:arati DSLRUPO 11! cilala e Mose. - L . 29 . Merde có. Neutra lecuo displi
neque A Douniei (quiputabatlegendum
Tin Satpou toutes llenge.ov;1év96. Elrow yog, Yii, infattis fpüglig cet, ista peti 700), ne
1001w ,, ele. que . Magis tamen deislaanimo, placet, quia Græci Fatres, teet
| Co!. 87. J. 19. Fort.Ta saya – I . 5 ab ico. Lege ng", Subsistente, solent loqui, et ita quidem , ac si homo
in his Chrysostomus, tanquam de re per
esset
sauxaliem . quia præcedil öğar. corpus autem non homo,et sed hominis ; unde illud,
Col. 88 , 1. 6 . Verisimile est ri, au! tive deesse, post op!- non,
á piros lo :: où touto to ópósperos, Basil., Epósey GLAUTO , 100
ζομένους.
. Legendumne sit åraoan,
Col. 89, 1. 15 hebdomad:e an dá915, μήτε τοίς τεί σε, αλλά σεαυτώ μόνω πρόσεχε. Αλλο
ignoro , τίστι, μήτε τοις σοίς, xaide
be est, spalio totius, unum diem consecrare, Yap loghty pudls assoi, ce fítugz, uzi edo ad repo yunera . Hurta
an bebdoma:læ spatio , sive circuitu uuni lolum diem jati oslonuevo yo xalsoun:mitiçox Si, to süperti tepi St24
Konsecrare. - 1 Sab imo o - ve; : i. Alisin 's Hit", etc Vide infra aliquot in locis. Ab har procul dubio
 VARIORUM NOTÆ . 716
715
opinione (quæ Platonicam pbilosophiam redolet) mana lius conveniet com too.útor, ut paulo supra cecŪTOV Iribo.
vit hæc locutio , HSTÀ O Gozefethiya . Animus per se est vege- unrá . Sed potest esse .comparativum pro positivo. Igitur
tus et agilis : sed ubi cum corpore se commiscuit, multum nihilmuto . · Nos aliam lectionem segu mur.
amittit de agilitate sua, ni acriterse intendat. - L . 35. Asok Col. 112, 1. 15. Pro ÈstOvulay nescio an legendum sit
SÓN TOÀür tis apertis abruon : i. e. Propterea quod hominum vir ElAunizv, et pro oso posipav, aspaliotip ».
tule præditorum magna est penuria : quod pauci suntbo Col. 114, 1. 59. É.Biastú; dvis TV t- supeBeito , diaywyn.Malim
ni : quod magna bonorum esi raritas ; aurpis hic esl grav.g. T Tou capaciasu jevi, aut tale quid . Nam irsiz.taobar 8ce
Infra homil. 21 : Ari taūta äyü xal ofur@ jumi, bpwr mis laev apertis yurt durum mihi videtur.
copauzou du øjely ty, Orávy. Fieri potest, ut fallar, scd falli Col. 117, 1. 13 . Rouvaly zo sev xal tri tigaris . Conjunctio
cerle me non puto . Vide infra col. 202, 1. 29 . È OGGÚTU xal, que hic distribuijoni irservit, præcedere debet ver
dipusis aimo : i. e. In lanta virtutis penuria. bum , utmea est opinio , non sequi, idque hoc modo :
HOMILIA XIII. ούτως αυτάς εκύρωσεν ο Θεός, ένα και διηνική υπόμνησιν έχωμεν της τι.
etc, xal 175 1çaipitiw ; at: Tv oise, lilyçaçanov . Dili s ob
Col. 105, 1. 22. &itavillai, . e. inl.over. Judith . XI, 12,xal ums,
causas rata esse voluit Deus nomina ab Adamo cæteris
kivta MUOTI 27T0 avrois d oco ; iv sci; vas; aitusuni çayılı Sibwary animalibus imposila , i. e . ut perpetuo admoneremur de
Saraviaal. II Machab. XI, 51. Xpialai tous icufaicu; tois tautas honore , quem initio habuit Adamus, et deiude,ut adempli
δαπανήμασι και νόμος, καθά το πρότερον Τοίς δαπανήμασι, i. e. ταις honoris causam illi ascriberemus. Transpositio particulzu
tpoçais. Hesych . Sarann, sposý. Observalum hoc idem est et xai hanc distributionem , ac proinde loci istius sententiam
eruditissimo Casaubono nostro (noster enim jam est non plane corrumpit. – L . 23, 17:Olivas. Nibil mulandum con
usu solum , sed nexu, et, ul spero, semper eril) Comment. seo . Ó vous, qui potuit elcongruas appellationes unicuique
in Theophrasti Charact. cap. prepi axaiping. Vide infra col. 30 animalium imponere, sine confusione ordinis nec man
tre xaimrówoj. Sic supra initio homiliæ 9, o IOFOVO! T@v ro suetorum animalium nomina ſeris indere, nec ferarum
RÓvor , etc. cicuribus, sed omnibus ea , que apla essent el congrue
Col. 106 , 1. 12. Legendum conjicio : • zxdp:0; Mouoñi · rent illis, quomodo non omni siipientia et intelligentia
desespor tov epixny tv S7, compria; ilyev, öz: Ei tv, elc. Valde con repletus fuerat ? Posterius i-:0!iva , ut eldiapluçarı sequen
firmant hanc lectionem que sequuntur. Pace doctiss. præ lia , ecopisa: el deurat, cohærent omnia cum ó Surrocis, azó to
ceptoris mei (Douinæi, qui pútavat legendum ÚTTER Lov) di Xoivo . Aperlius aliquando sic : Qui potuit fori: indere ap
xerim allirmativam hic lectionem ferri nullo modo posse . pellationes , quæ mansuetis animalibus non congrue
Ralio nostra , fateor , non videt quomoilo ex lerra el pula rent : el mansuelis rursus , quæ non convenireut re
vere fiat caro : at hoc non obstat quominus secundum ris, elc. HOMILIA XV.
Daluram id fiat. Nam si nihil esset secundum naturam ,
nisi quod ratio comprehendit, perexiguis sanc finibus vi x2 Col. 118, 1. 15 ab imo. Fort. őrip ini táv aioOrtón repaguátory
to poi circumsı'riberentur. Quam muita enim sunt arcana ivo ifulv. Videre non licet,
naluræ , ralioni prorsus a:1 : 72 ? Basil. Epistola quadam cuaCol. 120 , 1. 57. Áse206 ; iny Svaxitslai. Nihil mulo, nec
ad Eunomium docet plurima esse in minutuli animalculi mutandum censeo. Nolanda autem phrasis , ti suz.
formica natura , ad quæ ratio humana nullo modo possit nsolas, pron on sian:lola , non Chrysostomo solum , sed
aspirare :cst, inquil tou Berputatsu 'p:47,495 of usTop!C.161 trh aliis tam Græcis quam Latinis frequentata . Chrysost.
γνώσει την φύσιν, πώς την ακατάληπτον του Θεού δύναμιν μεγαλαυχείς φαντά. nosier Hom . 10 in Malih . pag . povæ editionis Sav.d.
Leolar; Chrysosl. supra , hoc est hom . 12, non negat car 64, lin . 4 : xzl po návo autor diyelv, atha noi còY TOROV die
liem secundum naturam fieri e terra (Deus enim estau Sintpléctv fac de zil :0. 100 rou7719:0; TEÓRN, ex didazan raparivófalvos
clor naturæ , sive potius natura nalurams, lit loquuntur, 0176.
el ille hominis carui hanc naturám dedit, ul e terra ortum Bar::oEigi 8:54:00 : . e . incade. Luc. Xil, V, 50 : Baruole di iyon
ban : i. e . baplizimdus sum boplismale , futurum est,
suum etoriginem haberet. Hanc ob causam à Chrysosto ut baptizer : hubeo baptizari, ut recte vetus interpres.
mo sepissime vocatur Deus της φύσεως δημιουργός, el της φύσεως Sie, IV , Esdra iv, 45 , Habet venire, ponividetur,évi-e6.
AUCTO775, el cri ÇuTuo Kúpie xal fialovpris. Vide illustrissimuin phie: ipronze : cvor:a . El ið Symbolo Athanasii Latinus
locum infra col. 570, sed inonel ne admirabilia Dei opera interpres, sinotypov:as reddit , Resurgere habent. Lactantius,
pYDP namu
enim respuet hoc tanquam incredibile, et dicet, non gwyn, elegantiss.
Amalianie - - 1.. lav . .Arulnim
ad rationis και των οικείων λογισμών ΓΕΩ
. mus T o
scriptor, hoc loquendi genere de eclalus fuisse
videlur. S :epe enim utilur. Insti:ul. lib . IV, cap. 12 : Ec
sed & inbow, aut coifax:v e terra debere fieri. Quod autem ce,
ad hunc locum altinet, ne nomen is custos cuiquam scru
inquit in nubibus cæli, ut Filius hominis veniens. Non
pulum injicial, audiat qnæ sequuntur. Isocrates Dionysio : dirit, u Filius Dei, sed Filius hominis, ut ostenderel,
0 -x Tube 26 peta sig túync sev pirty . É :1 zó , Osav. izos Sipativov quod carne induihaberel in terra, elc ., i. e. chede supra
Ovrstvydę zee; in sproep ou tüy out @ div. Theodoret. Eccl. hisi. Otvar. carne induendus esset. Idem , ejusdem lib . cap . 30 :
Ante omnia scire nos comenil, el ipsum el legalos ejus
lib . V, cap. 18 ; X vívta asta! thy quotu, kai tò sritti Oratón pradixisse, quod plurimae sectæ elhereses laberent ex
a uzi sajtov, xal tortpóYo.ov göür, yoyi pubi, xul cis öv arogatz sislere, que concordiam simcli corporis rimperent. Ilabe
Huevoszalguilas's
psy, :44 triv tridoypy:b.ssev Rabcoxdigipeen dyr.div trū maius: rent exsistere : i. e . exoriture essent. Idem ejusdem cap .
Svje:dobiscuiv elu , w $251)€0, x 1 peis So tai
oyososhown. Chrysost, ipse Hon . 9 in Joh . ; Bariadis per ó ix 20 : Id aulem quod per Christum darihaberet, consiennus
795 ajtu 8 picordvoz maly co tcù; podsvhoug,xzi avras air rum fore. Darihaberet : i. e. dandum esset. Ad eumdein
Stronally as proto, os aktai, etc . Item hac ipsa hom . pag. se modum hic Chrysostomus : ivez par dreyläs in 8lqxtiolai : . e .
iapri niin izr21& ; dau1l5924, de futurum esset ul infenso
quent. Kai toutov avrów Ton your tóv SRO 75 105 to sixclo apsatár27
essel animo : diaxıloba enim ita conjungitur cum adver
di oua:05 psi :00 :noiv. Vide i bio dreymas, ut a verbo in foluri temporis vel potentialis
tenlia ergoChrysostomi hoc loco hPc est : Mosem tam ac modi
curate descripsisse , quemadmodum homo ficlus et forma accipiat significationem . Non est ergo in cuim árvous.
tus esset e lerra , ne cristas ille tolleret, et natura sude sed cum sunxitoha: conneclcndum , in flaxdirla.. Si Grapca
sivisset, usus fuisset Chrysost. aorislo subjunctivo
ac originis oblitus, magnificentius quam par esset de se lingua verbi Saxatjar, quemadmodum dixil épraons : el pistoy : sed
sentiret. Consentiunthæc plane cum iis quae dixit homil. quia hoc non potuit, coaclus est periphrasin qud'rere.
12 : Tios ou jupe ml, 2.4til.y tíztiszt, iżv morty Poudrupas 12, Tifeng. Col. 121, 1. 48 . To spalv, anle oj xiizhajávarliv, redundare
gprobis 8:8704nia . Piuribus hæc disputavi, propter summam videtur, nisi ου καταλαμβάνομεν pro αδυνατούμιν Sunmi possit.
preceptoris mei auctoritatem et singulare in hoc doctrine
genere judicium , a quo proplerea sine validissimis ra- . HOMILIA XVI.
vionibus non fuit quum ut dissentirem . Col. 130, 1. 1. Écrusn xal : oon saparriotzv. Vere hic lo
xepáruv,estxalalito
qui dicunt animam e Dei este subs'antia . Vide Die R702-6101. Sed antcquami xay nhuns
Col. 107, 1.
faciunt, 6 . Kaiodasipa?!!inst t h i s Aum, ut iili nimirum cum habetGræcum prov. pergamdrenguranga
, nuncndus
Theodoreti Quest, 23 in Genes. Aliter ex conjectura , et quid lector de serie et axo oublar oralionis, ab illo , Moura
collatione Chrysostomi cum Theodorelo : d yao guiadownty, yip syai, pag. precedenti, col. 129 , 1. :52, usque ad wil
abs, etc., hujus col. l. 1. Ul ergo omuia bene inler se
velpiousy, Bideo hiyov v faziv, Evoqjon,suy els tò apósursu autou ,
it siounias 1-0 0 . 5 çitxav ila! tà; tuis, dan xalotipz 91T cobereant, sic lego : Beusa rip, p951 , 71m . d ; . *. Öt! :.
Col. 108, 1. 42. Kai tova i-e tov elaquí uv, etc Ordo : o.denaceps,
Otval vis oui, de un át xalla ;, etc. ?. * ad, toimii,
a. l. m. esusque hortsapien apos éxy igas, el lla
a taçanyeOuviev, a quo loco ad linern
• el sapp Tayti tve; izd ., tists rs il av rin sama2 1.901, sayyor parenthesiu facio , nisi quis malit kapt Daturen legere etiam
4.5 xal toànź is pe râv tlom . nus ryp.sta !, çportiv, Prati. que præcedunt omnia, incipiendo a loysalin , quoi cerle
pienles et alin multa ex iis quæ dicta sunt, non , ul scri• faldemihi placet. Diserat Chrys: sl, Evam misera e pe
plum est, sive littera iter, ut loquuntur, intelligere, opr rivolia didicisse , quam exitiosum esset consi jum illud
ter
veiv : I. e. veriv, ix a6d . . quod dederal ipsi diabolus. Hoc iil ostendat, profer
ba Mosis, lam illa que describunt consensum Evr , quam
n T1. XIVin. : Giov ydvan :01. Vel
Col. 1, 1. 13. os.i HIOMILI illa que complectuntur actum ipsum comedendi, et pea
de et vousta , el premises en lernenda. Sic cnun me. Watu Diox sequculent, Sed quis non videt postcriora verba
717 VARIORUM NOTÆ . 718
8:AdSnovia, Gürc obres, etc. Al. az öpe joi, dyanned,o soultz ein
Mosis, de actu et pæna, ad institutum Chrysostomimaxi- Torbris,
ine perlinere, ita ut, iis omissis, rationalis particula ráp xai iveridov iqov diogopás, etc.
poslloboa, plane otiosa fulira sit ? Ego itaque, ut coone. HOMILIA XX .
xio ista verborum melius appareret, commodissimum pu Col. 173, 1. 8 . Deleo zaianle wall' ixástry. Horlatur enim
lavi, ut posl zaravo ao 1Sobti insereretur. Quæ sequuntur ut quolidie scrulenlur seipsos, videantque quid ex hac ,
enim continuo, nibil aliud sunt, quam verborum Mosis quid ex illa concione lucri reporlarint. Quore , sive in
paraphrasis quædam . Præterea totum illum quasi Isth quem finem ? sort rape Do‘al ti ribov ix Tüv rozp' auto defaut.
inum , qui verba Mosis dirimit, notis parenthelicis, ne ww: : Ulhoc modo ex iis, quæ dical, plus fructus el Ulilila
ioterrumperetur reliquæ orationis series, distinguendum lis percipiant. Ex audiloribus enim ii proficiunt rnaxime,
monui,
quemquam aiqueremuretur
sic pihii aut
erit,offendat.
ut mihi quidem videtur,
L'oo verbo, finge,quod
de qui quantum profecerint, a seipsis accurate exigunt. Ordo
letis omnibus quæ inter Mosis verba interjiciuntur, sic itaque est : Boldova: lxcivo prv peripav dyksy rapaxaltrai, Suprum
continua nec interrupta serie scriplum fuisse : i8.coa ' ripe väglat xal' izártyy nipa iarrous , elc , & r .1 xapacDolnı, etc . Molest
etiam hic locus sic ordivari, etiamsi xal retineatur. Igitur
gyeiv, ost nadò to Ebdon als Bpor:v, xal őri tel; opbakpe: åperior ifuiv, nibil
ai be too safavorizat, tasty do võ saeros, etc. - L . 14. Vel muto . Kai dupeusägbar, xal gas kovov diycodzi, áldd zal branocje
deletidum puto και alle τοσαύτην, vel participίum επατηθείσα Bogiæ: : Volo vestram charitatem , ut majorem ex dictis no
siris fructum capiatis, et quotidie vos ipsos scrutari , sive
mulandum in verbum fratrying. Porro 1. 10 grammaticus
aliquis exspeclaret αι pro ετόλμησας, τολμήσαι Scriberetur , explorare, elc., et non solum , etc.
quia præcedit ús per apucoltar. Similis est prorsus orationis HOMILIA XXI.
forma infra hom . 18 . Sed in scriptis magnorum virorum Col. 176, 1. 27. Fort. áprav vay tivi, , delgesi ata, et
non soal omoia nimis rigide ad gramınalicos canones exi mox , outwa 67217Q! ráhev . Cæterum si minus ista placent ,
genda . finge non scripta fuisse. - L . 36 . Nescio an pro os legen
HOMILIA XVII. dum sit oks. Nam cis melius respondet zois avtok , quam ús,
Col. 135, 1. 6 ab imo. Lego : Ipodpów TOŪTOV Katyropou , zò ouva et fallere potuit librarium ás proxime sequens.
aidd; , basenciples on , wal magtiSovia popü xal rata aivorta tote nape Col. 178, 1. 6. Legendum conjicio : cüdti pucutov Orconesco
Sigv etc. (al. xalpastiCorte ywe ev Srávocav, xol *. f. x.) Potest to, allewes apoprvúwy autou try bal srin xaziav oquariu, :uto tipashe
etiam tò dó; omitti sine ullo sententiæ detrimento ; VI n 'exil club wc.
tiosam autem esse lectionem vulgarem , vel binc clarissi Col. 180 , 1 35. Fort. rayslag åbo tai tie rapazaubins, ral taca .
meappareat, quod to ouxedos uartica ,nou uzotibitat, ni forle tubias a trouping adelove tosl., etc . Videtur enim aliquid de
cui libeat ro ruvadb; bifariam hic accipere , nimirum tum esse. Et tamen non diffiteorme in hoc et similibus locis
active , tum passive : aclive, pro lortore ; passive, pro eo operæ meæ sine culpa potuisse parcere.
quod torquetur et crucialur. Sed cum in omnibus aliis col. 181, 1. 7. Aswepromuoveiv,da fiordu . Theodor. Quasi.
præterea locis active sumatur, non puto hoc loco passive 45 in Genesin , de translatione item Enochi : ci daKol(grily1994si
accipiendum . Juvenalis : GLOIYiva oripytiv di apeerixa ti yeypaupiva. - L . 23 .
tu
. . . . . Cur tamen hos Λάμι, ίτη εκατόν ογδοήκοντα. In hac numeratione dissentil they
Evasisse putes,
Menshabel quos diri
allonilos, el surdo facli cædil,
consciaverbere sost. et ab Hebraico contextu , el a Grecis Bibliis Ronnæ
excusis. Hebraicus enim contextus addit duos annos ad
Occullum qualiente animo lorlore flagellum ? cenlum et octoginta ;Græca vero Biblia, ucto.
Al. opo&pdv courov xattigopov, eò quvcdògdiyos laurifovor, etc. Con HOMILIA XXII.
feratur hac linea cum col. seq., el res erit liquida qo our. Col. 188, 1. 40. Fort. cin ajete prin cuoia (FWs góp olin se asu.
udós hic aut expungendum , tanquam inde transsumplum , ματoν ουσίαν ιδιών; ) αλλά μετασχηματισθείσαν την ενέργειαν , μικρού
aul sallem active accipiendum . Satv, elc. MorerinuatioOlioav stiv ivipyalay vocat (aut saltem vo
Col. 139, 1. 5 ÉMoravek zák édiatr, etc . De sensu hujus loci care mihi videtur) aclum angeli in visibili specie appa
nequeo mihi satisfacere, visi addatur aliquid quo ostenda rentis. Si hæc vera sunt, ut certe vera esse credo, valde
tur verba hæc non revera ihesives fuisse , i. e. miseratione laborat hic locus ab interpunctione.
digna , sed tantum 8:xuali, el opinione . Nam , ut sequitur Col. 189, 1. 60. Malo conjungere rat; vvia's cum xa72010).
inira , videbantur quidem acologia, ti å lytis, sed revera in 2011, quam cum iv doús. Al. såg Avias 1.8 us. ex conjeclura .
digna erant quæ veniam aliquam et favorem obtinerent. Sicut auriga, qui non novit babenis equos ferocieples
Ego igitur sic lego : liecive , ás doril, rå gruara , etc. Vide infra compescere, cedendo, el equos currum trahentes el se
hom . 19 . Sensus tamen hic potest esse : stolide respon ipsum perdit ac præcipitat. Švdoug : SC . rolę átáXEC45 cp
disse Adamum , atque ita stolide, ut propler sluitiliam paot tøv irrev : ſurori et ſerociæ equorum , non autem tale
miserandus videretur. jviaus, habenis. Sic in drodosu : calq STÓKTONG (RiOsp bezig b &cuos :
áraxtoc enim drullupia. sunt, ul átaxta Oriporjata, el i apoalp !o:5,
HOMILIA XVIII. ut at last HOMILI A XXIII.
Sow Col.to 118, I. 46 . Fort. ciwy to zal thixo , nisi sic dicatur,
mal tixws Græce , quemadmodum Laiine quot et Col. 195, 1. 1 ab imo. Legendum suspicor : zalwalaup Radio
quantis.
' Col. 149, 1. 32. Pro jorią len påmalim lobijze hayupę. Lo yung odlu'w : i e. Et quamvis marinis jactatus fructibus liiti
quitur enim de ornamentis puerorum , ipler quæ ades quam Col.
in portu sedens, sic virtutis clavum gubernans, eli .
198 , I. 31. Multo plenior esset leciio, si sic conci
jpsæ locum non habent. Porro sequitur mox tic loonies peretur : 88árku frás xal täis sportis rody rozuv, xal tor Šv shoci:
Toprugas:
' 'Col. 152, 1. 17. Post có áptov o:v addenda puto quæ con ByBu duml&vie Friv aportiv dixipa :ev Starboai barácu . Addo lou
ucu , quia quæ proxime sequuntur, talem lectionem prit
linenler sequuntur in contexlu Mosis : iwg Tou drootebyar ol supponunt el ab ea veluti pendent. Alioquin addi posset
oks the grav iz tis Dupona. Nam nisi hæc addantur, merilo requi avaxnfúrtei, autverbum aliquod non dissimile. - ... 38 . Lego :
rat lector quid sit iv ti dropásu , quod cum verbis iE is
Preon congruat (pam horum causa locum illum cilari cer of betra fpach cook Nôc di cope zápty ivaviloy Kupiou tot Oud. Aaup o :du
m est) , et deinde, cur proxime dicatur : To auti toi. rip 6:4 mesas Y TOGCÚFO TÜy dra ty xzxlay peóYTWY is a sexsz
wuv nad vūv abyol. - L . 31. Priblous . Alia fortasse vox huic loco) Gius (vel zedivou) ralpão@zı, OÚTes faóv dei stor åpe:tiv tað raufa .ios
melius convenerit, ulonjacīss,tengerplov, elc., sed nihil staluo. derd; ilsal niwon. Não di chat, etc . .
Al. pihavapurias tv, vel pida:Opowia, aútch , deleta Voce 160x9! . lib Col. 201. 1.in 31.
. 1 : folus illis,Õno:Heijod.
in capxás,
lib . etc.
I : Ha Sic
rivou Horat.
třs opyisSalyr., et
9,
Pulo retinendum is desig, verbumi el Chrysostomo familie lib . II : cŰTHE ápa 1o; toy ppovtioHSTOV Hv. .
rissimum el coluerpotatov. I . Savilius. Col.vitiosam
202, 1. 2 sicab emendo
imo. Levi
Col. 153, 1. 9. Tüv euralla ipwr. Basil. Após tous vious, aco. 29° dubio : fedimmutatione lectionem
relics mal de dcrie idios såsine
Úr
p. 230 : xal to Dubzyópou moerialas, ; amy gwór-wy tere natopapion CÙTOS & mcvernlives : sc. quæ prius crearerat. Hominem enim
Topragiong Tt xal oitious invión ej vara xaracazxou.ra, Uts, imm , gj
παύση χαλεπώτερον σεαυτώ κατασκευάζων το δεσμωτήριον ; Διό δη και Πιά. lunc non vidit, utpote pondum crealum .
HOMILIA XXIV .
torá qzot try la cupazio5 Bhá nu repoidojev'. , so veoüdis yupior * ; ÁTT . Col. 207, 1. 47. Pro dvinw legendum arbitror ipcovoino'xo
Δής την Ακαδημίαν καταλαβείν εξιπίτηδες, ίνα την αγαν ευπάθεων του σώμα.
10 ;, olin job ou This als tà repiste popáv, FipizOFT * .. Estácia ini. inepbandarban, certabant
tur est ευεξία, et των ευπαθεστέρων , των μαλλον ειχτούντων. Sic est, et falsun est νέουςsuperare.νενικηκέναι
Sic enim superius locutus
Hesyclι ευπαθούντες, εύρρωστοι. Psal. χοι : και ευπαθούντες ίσον. continenler sequitur, οι γέροντες τωντουςνέωνπροβεβηκότες, quia, ut
ουκ έλαττον ιμάνησαν.
Tat. Ad quem locum Græca Scholia (sicut annotalur in Bi Col. 209, 1. 14 . Delendum pulo parliculam bri. Non enim
bliis Rom .) cütaltlv, foutlott opprygv xal axjalatv. Basil. tom . bene sonat : (xidačky, ! cuvépart' rectius igiturmulto imal ein
els tó,apicult riauto, p . 139 : oupatis viv yapdibc0.205, rai rilu. isis E., etc., xaiwréquari, elc., sine ori. Hæc etsi compendiose
prie Bafuropéves. - L . 20 . Legendum conjicio : äta öpa yeni, propono, nihil tamen deleo , præterquam @ti.
dyasyti ó olar0s. Tywy dooprag, etr . : vox enim cinchey appriuie. Col. 210, 1. 41. Pro xatartitau legendum conjicio notiRU
couvepit cum iis quæ sequuntur : cute pip indvis ove igle són $11. - L . 49 . Malim xa:9811545. - L . 58 . Valde probabili
 719 VARIORUM NOTÆ . 720
conjectura lectionem hujus linea sic emendo : só vérebeka Col. 235 , 1. 2.Napeaircü ides. LXX, o-iow a'zo5 letv.
kztapdepos, anoi, rägay sápra. Hanc emendationem seusus
ipse Col. 237, 1. 7. Pro Sinyorjevo: quid si dinyayovyovas,
Nagilat, et verba quæ proxima lin , sequuntur. Paulo post quitur de tempore præterito ? - L . 41. Deesse quia lu
videtur
videtur l. 3 ab imo deesse o be inter coordelay
doruci, inter poedplay el cos
respeto. xatá ante ceny
y .
Sunani,
Col. vel , 1. 28.updofuxasi.
213post Mord ft taúong xai ó Rogloud; Unnrópsustv
. Ægre
Col. 238, 1. 45 . Tá x20" Agiç rapazop:10:15. Legendum con
jicio cà xab' fås izau (vel tuycáveux) gurqWpGÜvreg. i. e . düvtc .
mihi persuaserit quispiam locum hunc non esse mutilum αφιέντες , vel est παραχωρούντες pro συγχωρούντες . ticunque vero
et mendosum . Ratio enim non dictat asipum esse immun - sil, desidero verbum ante vel post participium . Sic igitzır ,
dum , et vaccam mundam , cum iisdem plane et vacca et inquit, res omnes noslras proui acciderint se haber e sinen
asinus alimentis utantur, sed contrarium potius suadet. tes, nos in hoc unum omni studio incumbamus, ul Deo assi
Unde est ergo, inquit Chrysost., quod alia munda videan - due pro omnibus agamus gratias.
tur, alia immunda ? Ex arcano quodam instinctu naturæ , HOMILIA XXVII.
quo fit ut alia aversemur, delectemur aliis. Hanc esse pu
to mentem Chrysostomi, lametsi seplentiam ejus et opi
nionem non probo. Quid ergo si sic legamus : o'yl 81 Sto
Col. 240, 1. 41. Deesse videtur aliquid anle vel post i se.
yayıls , nimirum sis taisns Gior , aut lale quid . - L . 49.
Tj; by sy proy, ráve yaz xalas irparça ididuki, puoid & taú le te tlu. Theo loretus De Providentia lib . X : (rush
19 . etc . Pro hac lectione faciunthæc quæ sequuntur : dp δε εις τούτους εξέβημεν τους λόγους, φέρι και περί της του Σωτήρος ημών
Iαυτής κινουμένη, et ουκ όντε, αλλά νομιζόμενα, et ea que dicuntur bravou datu ; falupäe Suttogen, ő reçálavs bott még:00 57,6 tou os
de diversorum locorum diverso usu, et postremo quæstio Flpi tausaps.ons * Suqov as . Cum yap OÜtos, etc. Nemesius rei
qumCol.proponilor
214, 1. 17.deElasini
tri immunditie . quotes divApúss.os, cap. 42 : Xp!o :lavous di xzl tante y ev dravia 8:82
alziay palaire. Eamdem septenarii
numeri rationem reddit Theodoretus Quast. 50 in Gene
GLUE Fpivourv elvzi paduota di tó Ocióta toy xai di ú= 156.hiv çima pas.
πίας άπιστότατον έργον της προνοίας , ή δι' ημάς ενσωμάτωσης του
Sin : Τάς μίν τρείς συζυγίας εις την αύξησιν του γένους» το δε εν τό κιριτ. 0 .05 . Ibidem : xzBersep yap s*; Barárin så nijara , elc. Vide in
adv ds Our av. -- L . 37. Pro xaprotocogniwav, forl. xatatto/ fra hom . 37 . Sic. Virg . de generibus vitium , Georg .
ubrun , . e , conjecturis suis depravanlium Scripturam . lib . 11 :
Col. 216 , I. 15. Verba sic disponenda censeo : iyovoi, xri Sed neque quam multe species , nec nomina quæ sini,
μη βουλομένους μήτι τω οφθαλμώ αποτειχίζιιν την επιβλαβή θέαν, μήτεκαθα. Est rumerus :neque enim numero comprendere refert:
påv tohy ya@ stay Seasopay atd ópx , xul veti aveyouivis uose prav do. . Quem qui scire velil, Libyci velil aequoris idem
vad som Ravelov, Discere quam multæ Zephyro lurbenlur arenæ :
Grátou rai Arcū lum ,addo
etc . : Nisi
mrti orav
enimå funghot
aliquidyoneiwg plus,et760verde
addalur, Au , ubi navigiis violentior incidil Eurus,
ba etiam aliter digerantur, non erit, ut miembra orationis Nosse quot Ionii veniant ad lillora fluctus.
aple inter se cohæreant, sed aliud proponelur , aliud Similitudinem autem istam in rapoolsaas Cormam redigen
probabitur,mandatum Christi de ferendis patienter inju dam arbitror.
riis adversus illos adducetur , qui oculos a mulieribus Col. 212 , I. 51. Kai boots iauritz irupuribay : . e. El deos sibi
formosis lascivius spectandis non cobibent. At quam hæc asciscere. Theophylacl. in Joan . yiu , pag. 168 : Kal låv iyi
dizpostórica ? - L . 1 ab imo. Tá spirxaiça tū JALANóvtoy. Vel dcubipuow, póto a dimbat lebepią piembroiche, bis vorge poufi Debe.
pro Repóoraipa, kapóvez legendum censeo, vel pro pedló,twv, fet piev imurois lequel one : robis assumilis, Iribuitis. l'aulo post
verty. και ότι subaudiendumένα μάθης. Και ένα μάθης ότι Sic infra sub
( ol. 217, 1. 50. Lego : quipas, triocitu prin yeriav, xal toi auditur ούτω : ούχ ούτω τοις παρ' ημών. Sed quivis hPc facile
εντεύθεν εκπηδώντος πυρός την τι φοβερότητα και την καυστικήν δύναμιν, supplere potest. Igitur nihil mulo nec bic , nec illic .
drahoriçiolw *i pputta
áraitd , etc. Vides, tavan religio
ut mihi eçari nullashiv sit,
drihavoiy , xal
addere, cizy Col. 213, 1. 35. Pro ooppzbirai scribendum fortasse yere .
detra Diva .
here,mutare quadrala rotundis, dummodo sensus commo Col. 246, 1. 7 ab imo. Probabile est papi kai anle yorubas
dus et consentaneus elliciatur. Non quivis sic auderel: dis tvary.
Col. 247 , 1. 7. Fort. scribendum soproeyever pro Sepede
θία μεν δράσης, λογισμός δε όκνον φέρει. novce , quia præleriti significatio melius buic loco qua
HOMILIA XXV. dral. - L . 15 . árofilmpoüra. Mihi videlur esse prolepsis
Col. 218 , I. 56. Ånze irudh, etc. Longum hyperbatum . implicita, qualem fere reperio apud Athenagoram initio
Pendel enim oratio ab hoc usque loco ad hæc verba : Side clauim Legilionis suze pro christianis : ipanti a, myike Basiativ,
coiró yng: Not 8 v Irūv 2 , vel saltem ad Sto x7 ó Acom:6 :16. , etos kidoes iborizpávrat ne!Vów :1;. Sic Jereiniä с. v, ģ8 :
Ibid . videtur esse hialus inter rfaph et 18n, quem sic pro ifre Oniopavel; dyert gin ,ix20705 ini tv yuvalxa ? 5 Preton autot
lempore explere conor : Grad , zpivov SIMPULTLY autoka faza: izenético.. - L . 47. oost youp önlys, etc. Mendosam esse haric
ven . Tum progredior , ifn ditolon, ! Nie tyd: RIVEIRO lectionem et sensus ipse evincit , el verba quæ se .
eis -v, deleta particula 8 . Neque enim est in contextu Mo quuntur. Col. 218 , 1. %. Év Tals odiyala thépz45 taúrzeg . Non dubio igi
sis, nec aliquid bic habet quod agat. Aliter el ul brevius,
minoreque cum mutatione, ila opinor rectius i sålin avico , tur quin tali aliquo modo legere oporteal : oift yåp oru chi
hic addo duntaxat ta et avreb, et pro id non magno begolio 74 istiv o tā nepôv dipeOnog ó ÜRENCIÓvos, sed tuto adira:ov ta
seribo inn . Nam necesse omnino mihi videtur, ut accusa wazaopivajejunii ancvijualas , el Bovar,bergey Hardv dvar $71. Nonnisi
dies fuisse reliquos, juce meridiana clarius
liius aliquis, aut loco accusativi aliquid, verbum isi. paucos est, et tolus orationis contextus hoc confirmat. Necesse
dats sequatur. ergo Chrysostomum aliquid dixisse ejusmodi, quod
Col. 221 , 1. 47. nøg SuzpipsMeBedtsu : I. e. quam vario ar est auditores meluentes, ne non salis haberent ad ablaenda
lificio Iractel, quam vario artificio aggrediatur. Sic ipira peccala temporis , erigeret, et a metu inani illo revo
ondato
el horum interes nadmorbum
sobie tv vie . 10.0b&cot,
aggressus Verbumurtificio
vide . quali
sil, tractaril 10 . caret.
Stim apud Chrysost. aliquot habet usus observatione di Col. 231. 1. 42. Ka! onwrap av lederfügueda. Reciius fortasse
gnos, veluti hoc loco et sæpe infra . sic : zal oonusep åv ir dulkeeba ozonday TOTO BO!cUVT5 : 1. e . Invicu.
Col. 229, 1. 6 . Suspecta mihi est diclio e:c curat, pro te tòvelROOSTÓv sic : xal boyutup av l. or. tas tiepycoins að:00 ivvocüv?ig. cuba
qua substituendum censueriin xaropbc5 :21, hoc modo : akci ini pláser, etc. Hoc enim vult Chrysost., Taulam
multitudinem Dei erga nos beneliciorum , ut nulla
και η γνώμη νικώσα την φύσιν, διά τήν του Διστότου αγάτης τούτο κατορ esse quantumvis accurali cogitatione, vel ad millesimam co
0.6: 1. dio, etc. Sic supra col. 95, 1. 1, xzi otep pijan oi
ίδ χετο, ένα γιο θανάτο τάντις υποκείμεθα· τούτο και φιλονεικία της προαιρί . rum partem pervenire valeamus. Tum beneficiorum par
cows ab co na tupos. litionem facit, in d íin kapaszidáver rå x20' trestny minipro ile
Apis yıvárna, xal id tetapu.copbuz suiv, sed bac lege, si B... being.
HOMILIA XXVI.
Col. 229, 1. 9 ab in.o. Pro shkong legendum suspicor riep
pues, etc.
HOMILIA XXVIII.
to . aut non dissimilis significationis verbum aliquod . Non
enim ejusdem , sed diversæ atque adeo contrariæ notionis
Col. 281, 1. 40. Ateinovicou. Hic majore confidentia utor,
et dico plane pro deterlo legendum qvoduaisi or. Alioquin
verba hic ponenda declaranl , 1 tauta, zextiva, quæ proxima
linea sequuntur . enim dalirusredou eril sine rectore. Nam dui, quo I sciui ,
nonCol.
regit
Col. 231, 1. 18.cumTam lagetwv
melius convenit posisie v.. Fort. Pén tapitwy. Hoc enim 253dalivum
, 1. tab . imo Pro i dy s legendu furt 1mg ovice ;
Col. 232, 1. 43. Deleo y ante tidsleven : El eorum quæ coul .
Col. 256 , 1. 43 . Anna trophy füv sprymitoo , izount xpiat .
dicuntur crassitiem nostræ naturæ imbecillitati impulenius . Chrysost. Una ex Homiliis in Lazarum : Teuton cotizes there
Sie supra aliquoties. Infra hom . 27 : og tito soltice to árioso , 6 xpiang izipz; kupl tőv eprovetur irev
έγμάτων συγκιτά6:σιν λογισάμενος.
Col. 231, 1. 12. Deleo :, cixray ante :1976. Procul dubio rumCol.titulo
238, 1.insignilis
12. 09; entpáz/as detype 100s, quos
: quos patriarchas patriarcha
nominatis. lo.
enim redundat. - L . 30 . Å für ißitur pista. Lego få fra hom . 58 : An epos xa! doo sótt óşcine typrázila: tin
m foris, i. e. çoğá. Lisa
 721 VARIORUM NOTÆ . 12 :
HOMILIS XXIX. sostomum labi potuisse, in extemporali præsertim sefino
Col. 263, 1. 26. Και ότι ουχ απλώς εύρε την οινοποσίαν. Lego ne, qualem huncmagna ex parte fuisse pulo : sed magis
και ότι ουκ εξ ακρασίας, άκουι, etc. Vilio librari dupliciter pec credo , et si fallor, honeste fallor, 11on Chrysostomilapsuto
catum est. Ρrimum, ακρασίας mulatum in απλώς, et deinde hunc fuisse, sed potius librariorum , qui aliquid omiserint.
addita quædam sqq. Hæc est mea conjectura : et sine
conjecturis, quem landem exilum e Mæaudris istiusmodi
aut mutarint. Omilli potuit post Suváte a aliquid , quod
Latino Verbo postponere respondeat : nimirum ύστερα τιθ :
reperiemus ? Aliter (vam semel conjecisse non est salis) : ola , aut tale quid . Rursus fieri poluit ut incuria librario
και ότι ουκ άκρατώς έπε:ήδευσε την οινοποσίαν, άκουε, etc. Cum επιτή. rum pro των δυναμένων, τα δυνάμενα, et pro τα άφιπτάμενα , των αι
Sesot potest etiam conjungi árang. Lege nolam nostram Requívoy scriberetur. Utcunque vero sil, scimus quid volu
ini. ril Chrysost. dicere, alque hoc non moroso lectori est
Col. 266, 1. 45. Ενός μόνου γίνονται. Laertius Thalete : μετά Salis.
δι τα πολιτικά της φυσικής εγένετο θεωρίας : i. e . περί την φυσικής θεωρίας HOMILIA XXXII.
xartyiveto. Nullo enim modo assentior erudiliss. viro H . Col. 295, 1.30. καταχθήναι : i. e. καταλύσαι. Sell mendo hic
Stephano , qui pro dytvezo, lycreto scribendum ibi monet. lociis vacare non videtur. Quocirca sic legendum censue
C :eterumτούτου
Videtur
supra alicubi simili loco monui, deesse hic rim, ουδέ όπου καταχθείη, vel καταχθή, έχοντα, vel ουδί καταγώγων,
, ut και ενός μόνου γίνονται
in τούτου.
Col, 267, 1. 9 ab inio. Αληθώς γαρ ή μέθη αυθαίρετός έστιδαίμων; όπου καταχθήναι δυνηθείη, έχοντα.
Col. 297,128. Την φύσιν έλεγχομένην. Perquam eleganter και
Basil. κατά μεθυόντων pag. 19 . : ο δαιμνών, ελεεινός· ο δε μεθύων φύσης ελέγχεσθαι dicitur, quando Vincitur el Succunibit, nec
τα αυτά πάσχων, ουδί του ελεείσθαι άξιος, αυθαιρέτω δαίμονι προσπα.
λαίων. suo more progredi sinitur. Non absimilem usum habet
Col. 269, 1. 51 όσον το εαυτώ ήχου. Μalim όσον εφ' εαυτώ, sine 5 : άγιονDbyzona
1,verbum his locutionibus
, in παιδείας
γάρ Πνεύμα , και subjiciam
φεύξεται δόλον, quas απαναστήσεται: Sap
από.
ήμον, vel το εφ' εαυτόν ήκον. Sine έσον. Infra hom. 47 : πως το λογισμών ασυνέτων, και ελεγχθήσεται επελθούσης άδειας : i. e. et super
ήκον εις αυτόν ειριύς του παιδός εγίνετο. Ποιη . 6 , in fine : πιρί τους υenitate iniquitate , quisi victa abibit, vel discelet, non
ανελόντας αυτόν, τό γε εις αυτούς ήκον. morabilur diulius. Sic accipiendum esse hoc loco , patel e
Col. 271, 1. 14. Ma!ο δά τους ανθρώπους, vel δια των ανθρώ verbis præcedentibus. Chrysost. ad populum Ant
πων τινάς, quia postea sequitur δι' ους αυτός ευλογείται, et poulo tiochemum: Και την φιλοσοφίας της ψυχήςHomουκ . ή 1εξι» ή του σωματος
post δι' ημάς. Νola prerea ευχαριστ.ίται el ευλογείται cum
όταν. appworiz : i. e. non vicit non luvit. ldem Kom . 51 in
Col. 272. 1. 31. Looy Sculelate tecüce to to . Dubium est little.
tos ürártoolly ή αθρο eπίνη. i'licilur.
: Τοιούτονmail. φύσις πολλάνες
hiem ταHom με άλα. 39κατορθούσα,
in Mall . .
slrum dicalChrysost. Servitutis quoddam genus esse re- Καν πόλεμος καταλάβη, κάν λιμός, και έτερον οτιούν, πάντα ελέγχεται και
goare, an sub regno esse. Magis lamen pulo de subditis της ευγενείας φυσήματα : ελέγχεται, e . οίχιται. Sumplum videlw
hec intelligenda , quam de rege ipso, lametsi ab Antigono ex eo , quod ei üley206.tes, postquam vicli et convicti sunt,
rege non inscile olim dictum fuerit, lesie Eliano, Triv Bee discedere solent el subducere se e conspectu tov deyeiy.
σιλεία, ένδοξον είναι δουλείαν. των. Ifra hom. 40 : ίνα μή ελέγη αι ημών ή ασθένεια, ne vincitur.
Chrysost. in Psal.Hz', edil. Suvil. pag. 609, lin. 25, 26 : an
HOMILIA XXX. ούιτο μήκος, δυσκολία
Col.ul209,
ούτε η52. Εργοντηνυμετέραν
με ποιήσης
προθυμίαν.
ήλεγξι
: : e. usπάρεργον, παρανά.
Col. 273, 1. 9. Pro igrim nescio an scribendum potius sit 2012, sæpe1. loquitur Theodor us Prodrom Terrasli chis
έλκάδων, quia continuo sequitur και των φορτίων εις ύψος έγκειμέ- suis, Tetrasticio in Nadab el Abiud : Θείου πυρός πάρεργο», είπε
νων : εγκεμένων, Sc. τη ολκάδι, sive ταις ολκάσι. Haud tamen al μοι, βλέπων : i. e. Dic milhi, υidens illos ab igne celesti al
suυρίου. Ιdem tetrasticho εις Ιαήλ : ώ γάλα τι ρόν και μεθυσθείς
teram lectionem prorsus rejicio , quia , ut docet Eusta
thius in Iliad . A . Froben . edit. pag . 98 , lin. 6 : Eis judo zón Σισάρα της Ιαήλ τάρεργον οικτρόν ευρέθη : i e. α Jael miserandum
λιμένα πλησίστιοι καταβαίνουσιν οι πλέοντες, εις δε τον όρμεν έρευμoίς κα in modum occisus fuit. Iiem Telraslicho się Opvel xai divaks :
θ:σ ωσι την νήα : πλησίστιοι, i. e, πεπληρωμένων των ιστίων. Receplan Το μιαροί πατρός ιερωτάτου, Οφνει πονηρί, Φινεέ; κατεργάτα, ανθ' ών συ.
igitur lectionem hic relineo. Ceterum pro έγκειμένων quid λάι των θυσ ων τα κρέα, έργον μιάς γένησθε πικράς ημέρες, i. e. and
si συγκειμένων, i. e. νενημένων, σωρευομένων, Ιegatur ? Hee scribo acerba dies ros ambos interemit, sive conſecil. ObserFit
tentandi tantum explorandique causa, non autem quod autem hic το έργον eodem modo accipί, quo πάρεργον prius
conjecturis hisce magnopere confidam , aut dignas eas pu
274, 1. quis
lemCol., quibus immoret ur.μεν, και εκ των ρηθέντων ταρά του
39. Lego παραθώ
μακαρίου Μούσες εστιάσωμεν υμών την αγάπην, αυτά τα πρόσφατον ανεγνού
Col.306 , 1. 17. HocHOMI
locoLIAres XXXII
ipsa I.clamal nonnulla desi
σμένα , etc. Non recte enim dicitur αναγνωσθέντων ταρά Μωύ derari, 1am anteinterpolandum προς την υποδοχήν.
όπερ. quam antecenseo, Ιgitur to
siw ; : el ex collatione similium locorum in præcedenti. tum locum sic ab urodtyopaivois, ail
bus homiliis magis patebit , non frustra bæc a me apno τούτο γάρ : Υποδιχομένοις. Ωστε μήτε ημάς οκνηρούς είναι προσήνει κρές
Lala , την απόδοσιν όπερ και παρήνισε, ο μακάριος Παύλος, λέγων, Μηδενί μηδέ,
Col. 276, 1. 9. Ρrimum suspecta est mihi diclio βάλλε. οφείλετε, ει μη το αλλήλους αγαπάν δεικνύς επί της αγάπης ότι τούτο το
σθαι, quae potius convenit ταίς βλασφημίαις et κατηγορίαις, et χρέος μεν καταβάλλεσθαι λέγεται, μηδέποτεδε παύεται μήτε υμάς αμελείν δει,
deinde post μετά την της ζωής μετάστασιν probabile est aliquid αλλ' άρχισθετρός την υποδοχήν παρασκευαζομένους. Τούτο γάρ, etc. Hac
si nihil aliud conseculus sum , at me ipsum
deesse , veluti haec : παρρησίαν έχειν : pro βάλλεσθαι quid Si coniectura sil:em e loco satis molesto extricavi.
επαίρεσθαι ?
Col. 278 , 1. 15. Sensi suadente sic lego : Eί βραχύ τι όμο. aliquid Col. 508, Ι. 6 ab imo. Post διαπληκτίζεσθαι ad.tendum es!
, quod non minus cum sequentibus, quam eum
etc.
νοίας τοιαύτης απολαύοντες, Vel ιι επ' ολίγον χρόνον όμον ,Προσευχόμενοι .præcedentibus conveniat. Igitur quod interpres addidir.
Col. 280, 1. 28. Lego γράφων Εφεσίους έλεγε: αν satisfacit, quia etsi sic consulitur priori parli
παντί καιρώ εν πνεύματι. Μή γλώσση μό ον, φησίν, αλλά και μετ' αγρυπνίας mihinon
διη ικούς, αλλά και εν αυτή τη ψυχή, etc. Νam quί μετά αγρυπνία; sententiæ , tamen posterior ejus pars nihilo inde emenda
SIT,Verois precalur , non potest dici lingua solun pre ego tior aut plenior efiicitur. Quod si sic legamus, uli jam
cari. preibo, nulla erit lacuna, nulla ανακολουθία, sed priora
HOMILIA XXXI. cum posterioribus oplime cohærebunt. Sic igilur : 80min
Col. 282, 1. in lit. Και τον Ναχώρ τους υιούς αυτού. ΗC1On σου, αλλά και, κτίζεσθαι. διά τους αυτούς διαφέρον: α;, ου μόνον λέγει: Aνα μισεν εμού κτί
habentur apud LXX Interpretes, ut nec in contextu lle σου ή γαρ εκείAνάων,μέσινετσι.των σιλονεικία, ποιμένων μουetc.και: ανά μέσον των ποιμένιν
V . 10, 11 , generi
brico.
Col. 287, 1. 6 . Ialim προς το τού επιτάττοντος μέγεθος απ!. lim , proposuierat verba Abrahami ad Lolum ,
etc. Cum autem duobus illa membris consient, quo
isto
fór . Nam fides non rem mandalam , sed auctorem mandati járm rum prius est de dominis ipsis, secundum de famulis
respicit. Przelerea reimandatæ magnitudo plus valere po seorsim deinceps, ut mos ejus est, utrumque membrum :
luerat ad deterrendum eum , quam incitandum . Al. dnia exsequitur : primum v . 12, et secundum , quia deside
προς το του επιτά:τοντος μάλλον, ή προς το τών, etc. Pulo enim το ratur (desiderari autem ipsa consecutio oralionis osteni
mandou e loco, ubi otiosum est, huc transferendum . - - L .. dil), ego adieci.
36. Τις μι εεριστελεί ; i. e. Quis ( unius lem curabit ? Του. HOMILIA XXXIV .
Χιι, 13 : όπως απελθών περιστειλης τον νεκρόν, ut mortuon con..
poneres, funusque ejus curares . Hoc enim est report . Col. 314, Ε. 26. Υπουλος έλκες sic sanare conor : Και μετά
KarGræce, ut Latine apud Horat. componere. πολλευ της : acccdelconcedil.
Col. 291, 1. 50. Προβαλλόμεθα . Aliquid dicit, qui προβαλού του πόθου
. aizmous pidetti:au, elc. : i. e.προθυμίας
και ζι ύσης lurgiusπρ'σιισι
cl uberius ; τα της
μεθα νult, propter επιδειξ μ.θι, φuod precedit : sed plus, qui Nemo enim mihiumquam persuadebil hæc verba, à tis
τροβαλλόμεθα, propter εφέλκεται el επιδεικνύμεθα , quo in eadem αιτήσεως φιλο εμεί αι, ad precantem referenda esse. Quid sit
jnox periodo sequuntur. Plena enim distinctio inter alias τα της οιτήσιω; φιλοτιμείσθαι, Chrysost. ipse paulo post expli
el xai delenda est, ejusquc Joco ponenda subdistinctio . - cent, nimirum : μιτά πολλής της δαψιλείας δωρίσθαι. Ποι: nmodo sibi
, 36 Και α μηδιποιτέλος λαβείν δυνάμινα , cle. Νοιι 1ego Cliry consial ('lirysost, nec eamdem fogurui formulam ad di
 VARIORUM NOTE. 724
versos, imo contrarios usus Transferre cogitur. L ... Kai petå 5. t. dů, x ! to lis fò ait til gå å utsetya çotor, dhada
spo ris al victos de aurputtet, hoc est, non solum del largiler Oti1901 xal ta trala! mti did tour , etc . Al. Suyuca, nad
Giul petimus, sed erinm anleljicum permis, laual atque uste :: . Ij . m. 7. als 5. a. I. 8. F . a . dve ey ivou, draftlying. Sed
prardicul. lloc ita esse liquel ex exemplo quod sequi Trü :0, etc . Hanc lectionem reiiquis ante pobo .
liri poripy å armpiezs , işi 6- 102to. - L . 39. Lego HOMILIA XXXIX.
zal did; örtÓ lá:to i tŪx spuiliwy Fe "mpyras,uzove itt:tužt. Col. 367, 1. 46 . Recte, p:0 to yżnex?ss, rá’ax. : nisi
12: Velów pwrito12:7e46, elc. Jegendum polius sil zavou, pro aperpolevou. Nam lucro. In ?
Col. 317 , 1. 7. Pro * 2827.v.12: non dub loquin legendum Jius respondel participiis præcedentibus, rapazahtijarvot el
sil rap talve:26 : 10 l. 14. È viu si pot lx Fanté.016:5 to Ly por wrist.
Col 318 . 1. 20 . ' erbi sic digerenda ei emendan 'a cen Col. :68, I. 23. Deesse videtur
μίσω χρόνου zal góp inler rapartenen el
$20 : 2 8 JATOL 10 Kup , xai xal' ix20 :00 TORY EvOz x2TLOXIV.0, cuprin 8. . Ive oruza, cic. ul finem stutueretlegis olser valioni.
c!! u .ON TÚTOV Tifo Tarta , intu.c. 4.10v, xai Ougiantypeov oi 05: 46ūvix , UOMILIA XL.
και τας ευ, ς α αφέροντα, και αποστολικόν νόμον πληρούντα, τον κιλύοντα, Col. 371, 1. 11. Aceas. Deesse videtur cor . Sebajevne ion ,
i, Farti tótesesuai, i riport 25 oolong years. È000ri youp Friv OXT, Yv velion $ 50;cvos, i. e . 80 per periphrasin salis usilalami.
irriga :0 d' ophtaa :' à 200 Buonn, wéws xixi Qual.GIVP:O) 28. Kai Hità teú:09, etc., el insuper eliam ac, ciaccipies iamid,coconsu
pies eletiam guquod
: St. Kirải! ,tôi . ai có 6 K25. Xui trí tòa:2 Israelis causa aimees preculus : vel accipies
Sicer THW Tiv to osigilart av co. Ow; urdo is yo evo,jeb ris avow srulis .
lutionem de rebus Israulis.
επαγγελίας ταςLET ευχαριστία, αιφερι τώ Δισε τη Ειδις ευχάριστον γνώμην; Col.l. 37372,
Co 2 . i1 17.
17" Mndi ağ asirią, etc. Lectio procul dubio
6: 45 POLÉVTV ; ele . Tuxala verba esse nemo, opinor, mendosa, quæ lam ( nullo negotio corrigi potest, si pri
el
neyabil, nonnihil praterea hic desiderari. I go igitur mum nec verba μηδέ τη ασιτία αει κατατείνων deleantur, et
sensuin el seriem historik seculus, lentavi utrique malo deinde addatur iva veri ante caftrioreçov, et postremo his ver
remedium adhibere , dedique, quoad polui, operam , ut et bis ise yra Otvis reçov ipraceta: locus detur post si ignią : oire
transposila in sedes suas restiluerentur, et revocarentur áixzzarapatá
Mox dva :Tita,
tý dortig , ivæ ueti dobe tsrepov dojácnta , cüze asi, etc.
pulchre
amissa . Cur hoc aut illud fecerim , non opus est ut sigilla , ulmibi videlur, transferlur hoc
tim rationem reddam . Apud æquum enim el prudeulem verbum a militia ad medicinam . Nam ut dus aliquis aut
lectorein res ipsa me facile defendet, nec difficile est, cur imperator belium gerit cum hostibus, ita elmedicus cuni
alia addita siut, alia aliler collocala , perspicere . morbis ; el ul imperator non semper eodem modo aciem
insiruit sed nunc hoc, nunc illo , prout maxime expedire
videtur : ita elmedicus nunc hismedendi rationibus uti
HOMILIA XXXV. tur, nunc illis, nec semper unam eamdemque pugnandi
Col. 326 , 1. 1. Inter yea ', el óróvoa deesse videtur ajov. contra morbum rationem observal. Vide Chrysost. in Psal
vi, Eilil. Stil. Paulo posl quievacias ivuty. Sic Simplicius in
Τα- περάτη
L . 12.φησίν,
ia trãs
ίνα anunca, etc. Flalui
ήμάς αναμνήση, ότι από τηςSic Χαλδαίας
explen,επανήλθιν.
tocáth Epictetum
dicit , res adversas aul zaprórobov esse lateias,
ARC.St yap, etc. Al. Öst drico o X nôaias (ti T Olanaussiva aul υγι ινών ων γυμνασίας.
tabus, etc . Coi. 372, 1. 5 ab imo. Pro ivapivězı legendum forlasse
Col. 50, 1. 38. Lego tre usuy tűx l-ayures to Helyibag copa ivazepévety as ev:01 Vide col. præcedent.
set Oro isi 1:0. Prielerea ibid . pro 8:' legendum lorle Col. 373. init. Els ti touto, etc. Sirach . cap. xxxix, y.
& à tav:15 Tum ab cousit ad sufrūv parenthesin facio . 22 : O'sx :611 slatin, si 70070 io:1 ; dis si ceito, etc.
HOMILIA XXXVI. HOMILLA XLI.
Coi. 375 , 1. 25 iristpipausi. Suspecta est mihi hec vox,
Col. 353, 1. 23 Post avistnoty requiritur aliquid quod se - pro qua quid si legatur in tevor, aut tale quid ? Sensus
qucntia cum antecedentibus connectat, veluti hoc : wicix ku em poslu al uirirvarum el plagarum fialmentio . Nam
asov povov, alá xalidy Tatipa aüt ü. el paulo post l. 36 dicit eamdem rem repetens : Fod)daug tà;
Pinyigé avutekieta: t:1; maumiv. Jgitur tametsi licentius et a re
HOMILIA XXXVII. cepia lectione longius abeundo id fecero, lamen non male
Col. 312, 1. 21. Tiv i zvécuixv. Sa pius try ciaoduy cum verbo mihi ineutem Chrysostomi expressurus videor, si pro ini
olsugn, 6463.4 xhirovei substituero . Huic emendationi non
azo sio y conjungunt. Paulo post pro armia t ayo. Ma
lili ay vº, vcl 6 vót . Nam có : : iv lieutrumcasum de assentior : est enim luotetorusia hoc loco, animadvertunt,
dignatur. castigant, el sic sape kiitur Chrysostomus. II . S . ' Vera
Col. 313, 1. 29. Post laijevov addenda pulo Mosis hac : lectio est as ofpicort21, quam muxima purs manuscriptorum
ét! ximporonaritos, croix, aj tv. Tum lego ci xai apko bisn, çisiv, ele., halent.
deieia particula oft. Paulu post pro ci vux lego nal yox HOMILIA SLII.
Col. 386 , 1. 43 . Deesse videtur imiga! post inivas huipaz.
Col. 311, 1. 23 . Legendam procul dubio : Tov domáis tt Sic linea proxime sequente desidero após post dia nak l’re
Selv oil olivie Tl; oularuxel; éç@zuola, Sià tôn alsOrtün Houten Terea, aut valde fa lor, aul col. seq. 1. 13, post dolguolan
The ciaciar, etc. - L . 31. Pro ot necessario legendum est inseri debent hæc omnia e contextu Mosaico : Éžavastáv: 16
sol, ec. Ed, 97,31v, ixtilo clár pes na tayardi pouze Lustowy nai Son pharge
Col. 317, 1. 1. Recte , ut mihi videtur, ia főv feel tüv éxyó. AGraciones púe o PIT' aston ou por con alteúgó 81 Kó
setpolen (vsv. Deinde sequenti linea pro bono lego oti, ut fester O ur xp'sbrown 2.0 di A6pzige Tcü rarfé; legno & iyo mara .
sensies sit : Deum oinnia Abrahamo iam accurale pale 're Tunaldo : Õpe AlocoTu çu avlipasciar, cor, auquara buou aty rral, époi
cisse, be fides ejus ulla ex parte labasceret, sed ex iis, uziva ; TOV ELXTLOV TERTV Serius, kilardan Baukómen som apety v
quie de ipso (lego fepi ajtó, pro após aů sv) cicta fuere , con trafoxty v a's:00 ti vrh Me:å ytost : 8. i. o . ? *. *. $. . e.
liderel, omnino eventura quæ spectarent ad posteros, el *. d . £. * . ?ė saying this primers Outage-56, taçayrida 1. q. 7. á djam
ex iis rursus, quae de posteris fuere pradicta, firmiter pitato xai juzbiv tis 1 tin RX 5. . . &. . l. i 4. ... x. ó ó.
piedere! impietum iri necessario que ad seipsum perti * . ough porslinsuv, qnoir, au cig. Affe; dt reú; ayiticus quoio, etc. Si
ncient. hoc modo legamus nulla e rit ávaxhouliz, nulla sententia
HOMILIA XXXVIII. rum confusio , sed aliud ex alio aple et legitime couse
quelur. Primum enim proponuntur verba Mosis lanquam
Col 35.5, 1. 39. Ut priora cum posterioribus cohpreant, materia subjecta ; deinde suo more o! servari jubel Chry
sic lego : o' ois to brur ideixwyogiya, outu ; hau Sixalsu, eic . sost. quanta sil Dei piha:Aparta ' poslea bis ve bis pstå
Col. 357,"1.: 14.forré-wEgo; credo
porcupialaway porçiooniChrysost. dixisse seidoné
tiv: est, clementer et inte695
ráp, etc., ostendit, Abrahami pločevizy causam fuisse cur
Deo lam benigno et propilio uteretur. Quod nisi ordinem
duinter cum aliquo igere, clementem el facilem se alicui hunc sequamur, et öpa , col. 387, I. 20 , frustra adhibebitur,
præbere; verisimile autem est festinantem librarium e el particula ráp, ibid . I. 13, erit oliosa , el participium
truncalis duabus dictionibus unam ciecisse. Porro pro dikaga: 9;, ibid l. 15 , non habebit substantivum , nisi ex
199zyty, legendum pulo to.atqv, et pro zalcorevas (vel, utalii Irinsecus pelitum , quicum cohæreal.
scribunt, walcotărie ) quid si zalistovre ? Non iguoro tamen , Col. 387, 1. 45. Post, rapalozuelo desidero hæc : : Myti,
101 avai, eviou vzázev, roll male huic loco convenire : to raises jou vel örthyt!, ÁCpanya te5 raugos ums.
sed quia Chrysost. paulo infra dicit Abrahamum hoc unice
curasse, ge svi lúan lure cotisai, priferindum pulo ver Col. 38 ), I. 30 . Lego zd kirko , con ot tos Ypaguztia . cic .
bum aclive significationis. Nam rozmard ; et pucugalo: erant in summo houvre, el judi
Col 3.5 %, 1 8 ab imo. Legendum pulo : 10: 36 Havlávou! , cum nonnunquain locum tenebunt : Chrysost. autem hac
sicut legiturinfra col. seq. I. 38 . Hialum esse suspic r, atiert, ut doceat preceplum de non temere judicando ,
quem sic pro tempore expleo : Avayouta, gaida sa TOOLú non solum ad magistralus ac judices, sed etiam ad prima
timpueçiz xal toeks to akoa urreisn apérov at the divers/02., 1:a los quoscunque pertinere, quales fuerunt quos tum Chri.
sun hondd, mai duż tuü:0. Visihac aut simmia addantur,me stus alloquebatur.
riio requiral lector, quid sit hic, quod quae sit aflictio . HOMILLA XLII .
Quin utilitas duceal el declaret. Al. Aláyo sou trecer, more Col. 393, 1. & ab inio . Deesse viletur participiur baimena
 72 ) VARIORUM NOTÆ . 726
aute zmi airóg. Præterea inserendam puto particulam rá ti diincos Baperti, pum 23 derin:k , kai su da se
imer v et mei' s el plenam distinctionem pouendam th a las porno teutuu ainase try out 28 :29uas ; To make
Col 3:19 , 1. 2 ab imo. 'H Xerras. Nescio an recle et ex usu Tip bi sig á ve 2.25 + 1 :i; esili; ifrazyia ; élet's at cepazzia -
juevo pospiz perkara katanun vie si dire , ele . Deesse
Græcæ linguæ dicatur allustas shyo . Igitur cogilari re verbum post yarrin perspicuum est : pro pirt repo
Jim , an non sono et stort sedes invicem permotare pendum
debeant, ita ut priore loco ponatur jo civoto, posteriore pourra més, -permeuziasti plusquam est verisimie : post
l. 16 , ut addatur yep. ipsa orationis conse
Sobre, Dimirum post zero dixe: col. 400, 1. 1. cutio requirit : ante ut, desiderari (28757 sensus evin
HOMILIA XLIV . cil : el postremo pro his verbis, mooie aparate meant
( csv (nisi hæc verba videantur potius delenda tanquam
Col. 106 . 1. 22. Inler çiqazing et ójnyimura deesse pile aliunde huc delata ), legendam esse peapiz spariats netenk
10 as a lespara5 zapisi, aul tale aliquid : vel z Bersil. Di. vu, et locum illis deberi posl saperuilos , est certe
cit eito paulo inferius, τα περί του Πνεύματος δι' ημών υμίν τεμ. admodum probabile .
gilroz iepa Col. 473, 1. 4 ab imo. Suspecta estmihi librorum lectio ,
Col. 412, 1. 11. ágrip izi --- zpes orlástos, xabázış, etc. Hæc et nec, ul opinor, injuria. Quid si ergo sic interpolelur : rei
similia arguunt Chrysostomum in Homiliis suis multa ex eo is puéru Zeóvov borotv ti zao , xal oice phesuste: à zérs,
tempore ludisse, que si quis corrigere velit, operam su - «s uz ziv, etc., vel : is jósai al sitor , azi situ azpiszetes de
met inanem et inutilem , elde Chrysostomo pessimeme RÁtas, ete . ? Sed futura magis placent, etiamsi non igno
rebitur. Quis enim non malit pativam ejus faciem intue rem aorista pro luluris interdum sumi, el prülerea addi
ri, quam fucis et pigmentis quanwmvis speciosis obli lio particularumconventurum ciru et agita videtur necessaria , ut sine
lam ? jilis n o bene sil verbis neulris incigu et
HOMILIA XLV. re ialas. cum verbo activæ significalionis sapatjosla :
Col. 415, 1. 49. Sensu flagitanle sic legc : op rágbed bio heisa: i. q. eats :de..
Col. 476 , 1. 43. Lego kal tv scis sūv citu prúduste rapsaugai .
τυραννωτάτων παθών πολιορκείτο ή του δικαίου φυγή του φόβου της τρι vo:s : vel plenius zal lv ruis vir pauta <parcursivos Xbis
33: 14 : Trauý, xa :: ay savitơi. xaire v3 14À• vois : Nedesperel de (u 'uris, el in pra'sentibus periculis se
Prodo irroz con prepov gibon, tin tis apobus'a; 516 graxos, i wbti.o ó praesidio illi fure profiletur. Hanc lectionem confirmant
T95 han0 ço606 . sequentia et Latinus interpres.
Col. 417 , I. 4i. Morate boxaiov : i. e. Guzivis. Isocra
les : Mojus irãodwódiw, poze cu Svaiou porcupt706 rc ; x: 86 HOMILIA LY.
Col. 121, 1. 2. Á sig inzipiing ÚRÓTILOIS : Ukóflusu hic vide Col. 479, 1. 6. Bucarica; rád:y. Hoc vult,nifallor, Chryso
tur sumi pro re promissi, ut loquunlur, sive pro iniple stomus Jacobum
: non solum in trisliore fortuna fuisse
tione promissi. Alioquivon video , quemadmodum non sit constantem ac patientem , sed etiam in lætiore humilem
hic -worenezia Chrysostomo indigna. Alque idem dicu de si ac moderalum . Nec in metu , inquit, nec in spe nimius
mjii loco supra . fuis ac iinmovicus. Anle acceplas a Deo promissiopes non
HOMILIA XLVI. fuil melu nimium dejectus ; posl acceptas a Deo promis .
Col. 427, 1. 20 .Kai tà; Beloos. Sic xazajprotinus vocare vi siones non fuil spe et audacia nimium elalus, sed in utra
detur lapides, quia nascuntur e terra, el quia nihil aliud que fortuna exemplum fuit lum palien 'iz , tum mo lera
quodammodo sunt, quam glebæ quædam et terra por ljonis. Cihæc sententia melius elucescat, non. erit, opi.
nor, abs
tiuncule impenetrabili duritie præditæ . Aristoph . Vespis sive iv scięre,xuydúvis, si posl çikosoping avezu subaudiatur iv suis furcia,
si pun dila:05, eller tous ljust Twel : to suhov; ad quem locum oznay el capilles. et deinde etiam ejus coins, inter bila
scholiastes : 55 Blauw , i Bulog, ÚRSULT:26 ;. iv 7019 8t oxu , ixtis HOMILIA LVI.
στίγης επισι κατ' αυτού μικρός λίθος. Si igitur βώλιον est μαρός λίθος, Col. 488 , 1. 21. À a bove. Fort. i onim . Matrimo
cerle el paros erit aibos.Bivos
Co . 427 , 1. 13 . Ó tive apicepov Staphuiput try fastsav nium enim consensu contrahitur, ut ducent juriscon
airsy wyty. Præclare cum hoc Chrysostomi concipit velus sulti.
ille versiculus : • çaóvos aistò; izvièv isic Brillos: davába . HOMILIAvidetur
Col. 499, 1. 6. Addendum LVII.post baza', rzi Aria .
HOMILIA XLVIII. Greca enim Biblia habent και αποκριθείσαι Ραχήλ και Αεία. Τί
Col. 434, 1. 16 . Tè verpón, pro riv yoxpáv, Allice , opinor. de nolam nostram ibi.
Atici enim , ut ab Eustathio , Corintho et aliis annolatum 91Col. 500 , 1. 27. Ai yap rapå tőv driotwy, etc. Chrysosl. Hom .
el, masculina pro femininis aliquoties usurpant. in Malih . : 1 2). Olla tapa tūv ivarsler àsext,putropire, Sizlápa ..
ris tviv syiay tou X215760 yomory , pug. 213 : Al zzpå en
Col. 113, 1. 40. Kri :Bar Pinturas gurdwoli, etc ., vel pro Basil.μαρτυρίαι
khmpwsal, zapobiva legendum puro , vel accusativum aliquem ιχθρών 12 αξιοπιστότεραι ιισ.ν. Ι.aclimt be rera sapientia
cap : Satis firmium lestimonium est all probandanı ve
aljiciendum post συγχωρείς, veluti μιαρούς ανθρώπους : vel τους riiatem
eno tik tunnis, ul iufra luquitur,homil. 56, aui lale quid. quod ab ipsis perhibetur inimicis. – L . 56 . kes
,
HOMILIA L. otarcbcveis. Ex tribus illis lectionibus, quas Regii Codd.
habent , ego tertiam præfero , nimirum , FAPISTOTYS .
Col. 450, 1. 11. Kai thiy ix Turis. Desideratur fort. úrou vo. vog. Atque sic legendum videtur supra , hom . 32, sicut
pov, aut lale aliquod verbum . Nam & gre quis mihi persua- prieceptoris mei annolationes in illum locum monenl.
serit repelendum ano 900 KOIVOM to me &, cum alio casu . Po HOMILIA LVIII.
tius dicerem , proti intti gw , 160 Lurugcl substituendum . - Col. 512, l. 13. Ó si zaprepitv aizci Quia xapropeix huic
L . 20 . Assentior præceptorimeo ( 4 Douneo) legeuli reke Joco , ut mibi videtur, non belle admodum couvenit :
vara pro yenuato : sed tamen quidem
ne sic arbitror men
da omnia sublata . Quocirca deleo prælerea in tanquam vide an nonlegendum sit potius κατά μικρόν οδοιποριίν Κω
transsumplum e priore parte versus, el pro xei lego za.a. te; al abesl a nostra edil.
pponen tấv r.orýtws. HOMILIA LI. HOMILIA LIX .
Col. 514, 1. 30 upos tiv Suavouriv tūv szidy. Si, pro zeiden,
Col. 454, 1. 41. Toj raspráozou, elc . Planior essel syntaxis, ravilegimus, regidebebit
si sic legeretur, πατριάρχης
ο dalivus ab opxicat, non a due
καίπερ δια την πατρικής φιλοστορίαν Pariv atque ita futurum est ut diavones hic accipiatur de dis
jong griot tivi xalapós lxcivov iqur, axudas captuoi, etc. tribulibue a filiis, non iuler lilios facienda, contra med.
HOMILIA LII. lem , credo , auctoris Quocirca legere malim após thy de vous
Col. 461, 1. 1. Sic lego : 'Quotissero tòy respiágzny tập xatačudone dy szidov : 1 e. qui possent filiis si inter .illos distri.
θιών εαυτόν καλείν Αβραάμ (και γάρ ό της οικουμένης Διστό ης και δη. buerentur, salis esse Est sermo suis, cumpendiosus — L . 41 .
μιουργός ενός ανθρώπου φάσκει είναι θεός, ου συγκλείων μέχρι του πατριάρ fort. cút s mi. xey reisa rp:6adhiplatvos slastaj (vel simpezas Šapo
χου την οικείαν δισποτείαν, αλλά την πολλήντερί αυτόν εύνοιαν δεικνύ;) Gadhius:99;), taūza áp:ovcūrai visi mal pátru: Älgue hic quideni,
vūv oỉ:6 , foiv, avóv, elc.; vel xai cūzu , goin, etc.; vel oüte groi, elianlsi nunquam
side xai, aut vűv.
HOMILIA LII . quidquampuerum
tralaliliis hisce non in ore habeat, frusira el ne
excusationibus aliiur : sive , fru
sira él nequidquam hæc criminis ulcunque a se depeller:di
Col. 467, 1. 10. Ti toto čri. Hic pro örı legendum puto cuusa dicil . HOMILIA LX.
& sh, quia Græca Bibija babent, si tout, ő, elc.
Col. 468. 1. 30 . Fort ás auto, bon Ropeype:wv og tilp? alaina Col. 520, 1. 7 ab imo. Suspecta est mibi diclio opregiver
σιν αυτής λαβείν, vel ώς αυτής των πραγμάτων το πείρα αίσθησιν λα. Tas, pro qua quid si legamus ivrig , delela particula els ante
Colv . *#7/0 ? Arbitror præterea vocabula nonnulla inlercidisse
HOMILIA LIV .
Lol. 472, 1. 12. Legeudum conjicio : Ti,v di yaotipa tiga ulplena el integra lectio sil : È .d .add xai adubos Folie év:85,,
mai ils ad nataf!wia osiow a':6, izuzcüş ouredly:viis xal, elc , el or
 727 VARIORUM NOTÆ . : 28
pra els reprüRTOV lavte xivduvos irlaila : et deinde copulativa
mai contentione id agenles ut ipsos persequerentur. Trip.ici particula
de causa formidabiles erant ; el quod ingens eurum esset , quæ duo verba conjungat ; post upisipeugi desides
humerus, el quod toto impetu festinarent ad bellum , et ratur aliquid quod transitum verbi excipiat, nimiruin 686.
quoi essent unanimes. Ex tribus hisce si unum aliquod va so kais ex 1 Tim VI, 10 : Kai teorol; setsey Gửive ,
Jemalur, minor erit formidinis causa . Nam liecmultitudo
iais.
metuen 'a , si sit languida el iners, liec paucorum aut HOMILIA LXVII.
inter se disseblientium fervor egregii aliquid præstare Col. 575 , 1. 10. Deesse videtur aütot post paidpór. Sic
potest. linea si quente addendum videtur fra 700 anle loungi al
HOMILIA LXI. <divtig. Nihil tamen addo, quia quae desunt, facile , ut in
Col. 526 , 1. 34. Proculdubio deest commodum aliquoil oratione compendiosa, suppleri possunt.
participium post dte dry, lam hic, quam infra . NOTE SAVILII
Col. 527 , 1. 8. Quemadmodum igitur siipra l. 19 ti , dr sk
subjungitur participium ør, sic hic etiam idem , aul tale Ad Sermones in Genesim .
aliquod sub ungendum censeo, veluti sic : dto di ridge Col. 581, in tit. Hanc orationem descriptam ex ms. Re
to j av wv, kabárop, etc. Similiter col. 527 , 1. 8 , á . Stasies gio Lutetiæ emendavimus ex optimæ notæ Augustano.
TÓW spórov . l'ossunt, non nego, apliora participia exco Habita est Antiochip , presente , ut apparet ad finem ,
gilari, sed milii exemplum præbu.sse Satis est. Porro
plenior esset oratio, si te zipcoşiforas, I. 56, ast is prælige episcopo Flaviano. Habent autem hæ octo orationes in
principium Geneseos multa tam fua:a, quam venjuar com
Col. 528, 1. 27. Nifallor, est hic lacuna sic fortasse ex muuia cum Homiliis ejusdem Patris in Genesin . Ac nie
louge abeamus, pleraque quæ in hac prima oratione con
plenda : ad.lox oyloy olg v Evro 8ávolar arzlabórtas Tr FÚTEV tinentur, iisdem rere verbis perscripta reperiuntur in
avroy alštiolai, xai Laslav, elc . secunda Homilia in Genesin . Tertia hujus tomi oratio
HOMILIA LXII. convenit cum noua in Genesin : et sic ferme in cæteris.
ExstatLatine hæc oratio tom . I, col. 439, Edit. Paris .
Col. 533, 1. 8 ab imo. Pro raz' autóv ego pulo legendum 1588 : reperitur autem 111 c oratio Crace una cum quin
aizm , de ela particula re :á . que sequentibus, eo ordine, quo nos hic digessimus, in
Col. 539, 1. 41. Lege Orww.sa:0, xai ghetá Tv TComú:q d &pray codice ms. Cæsareo , num . 26 . - L . 41. Opodpions . Magis
απήγετο εις το δισμωτήριον» και σ.γή πάντα υπέμεινε, διά τούτο και μεγάλων ex usu προεδρίαις . " O nia etemplaria προεδρίοις habent.
dksha'u tür op .466 .. 10 :s rap res, elc. Col. 586 in tit. Hanc orationem et tres sequentes
HOMILIA LXIII. melioris note et mois; omnes, danius ex bibliotheca
Augustana descriptas et ex Caesarea accurate emenda
Col. 515,1. 11.Deesse videtur aisro post öveepdrwy. – L.
1 ab imo. Pro ipun cuve legendum videtur ipravoústai.
tas
Col. 590, in tit. Hæc oratio , quod supra diximus, ea
Col. 517, 1. 11. Haud scio an desit zwaaiv, aut tale quid dem fere tam sensu quam verbis cum 9 in Genesim .
post τράγματα. Col. 606, in tit. Códicem excusuin Lutetiæ a Morellio
HOMILIA LXIV . castig : vimus ex ms. in Bibliotheca Bavarica : exstit
Col. 518, I. 45. ive as te repa6áshwTtv draria. Nondum as etiam hic oratio in bibliotheca Cesarea numero 26 , Idem
sequor quid hæc verba sibi verint, oisi bic forte sit sen argumentum tractatur Homil. 16 in Genesin , et similis
sus : Hæc ideo evenisse, ul oculati essent lesies dignitatis huic ac plane germanæ conclusionis alibi in hoc nostro
Josephi, el ipso aspectu quam vera essent que somniis videor meminisse. Liggiay esse non dubito : sed utrum ila
olim porlendebantur, deprehenderent. Sed vereor ut verba ab ipso auctore scripia, an ex pluribus hinc inde particu
talem interpretationem admittant. Fac vero scriptum lis in uoum corpus ab aliquo studioso coagmentata fuerit,
oro παραβάλλω
fuisse καταμάθωσι, pro masalalms, et tunc
tunc expedita erunterunt
id vero est, quod summam dificultatem parit in discer
omuia . Ninil similius quam s et u in nonnullis manu ex nendis hujus auctoris germanis operibus.
aratis exemplaribus et pra positiones in apro
, xaráalia, se
rá, Col. 607 in til. Descripta est ex regia bibliotheca Lu
w ;a facillime inter se permutari, ita ut alia tetiæ . Non est, opinor, opus id denuo monere , quod sæ
penumero accipiatur, n tius est quam ut probari debeat. penumero antea fecimus, mulia hic esse que iisdem
prope verbis reperiuntur in Homiliis in Genesin . • Cale
Jam , ut error errorem trobit, postquam pi ccatum est in
priore etmajore parte dictionis, nulla re igio fuit dein ræ omnes Sarilii nolul loca quaedam Editionis Anglica
crps, pro o, a scribere , atque sic, pro xaropátworn façabán. næ respiciunt, quæ vel jam in Picbilione Parisina restitulu
Dowsiv diobis prodiit. Habes debilem apologiam pru debili fuerani, vel a nobis ad fidem miss. emendalı sun .
Col. 616 in tit. Hanc orationem ex bibliotheca C :P .
conjectura. Regia lu
Col. 552, 1. 12. Pro jedzot gip ört legendum puto yinen yże sarea descriptam emendavimus ex bibliotheca
etpipe s . e videtur vi inter as óv et xatejar.
0:0 , id 358, Col. 619 in tit. Hanc orationem , ameiar omuino , et a
lozCol.
olar.Óous1. :13.Si Dees
præsente Josepbo, non potuit Ruben Calalogo agnitam Augustano, num . 51, excusam ante an
sibi lemperare quin fratres suos increparet, multo magis nos 80 Basileæ , castigavimus ex cod. ms. in bibliotheca
nunc, absente Josepho, verisimile erat eum iram non Bavarica.
colibiturum . Videndum praterea an non mal delendum Col.621, 1. 35 , Avayazprófopas.
Rom editio. aprópewa
Alii Sayaptupcimoza in futuro .
sil ante iruotas, et ponendum ante inuyor. . . o ', diz .
HOMILIA LXV. NOTE SAVILIT
I. 50tale. Desiderari
564,nisi
Col.Quod vel ius, ante diye
puto é,legere Ad Sermones in Annam .
Opciorum. aliquid addatur, malim lin . Co '.531 in tit . Homiliam hanc, nec Græce quod sciam ,
sequente Boarduena, quam Ocaqoqc9z : , si enim , ut sensus nec Latine adhuc vulgatam , agnoscit Catalogus Augusta
ipse ducet, cum crosdáčovev,non cum Braso zuela, conjungen Dus num . 5 . Eam nos exhibemusexms. in biblio :h . Colle
dum est.:-ed plane mihi persuadeo particulam à prima
syllaba in anApliers per incuriam librarii absorptam fuisse .
gii novi Oxonii, emendatam et varijs lectionibus illu
stratam ex codice ms. ab eruditiss. Ducæo nostris libra
Si, inquit, quos videmus maguatibus charos, omni ofticio riis liberaliter communicato
rum genere complectimur, sperantes nos hoc modo a Titulus est in Ducei codice ante
: Nepi aliquot
tas Ám annos
héros a',Lutetiæ
nirape.
magnatibus ipsis gratiam inituros : multo certe magis 19:eing xai sporolas. Nos
Deus ollicia servis suis exhibita non negliget, sed abun viensi reperimus, haudeumignari
retipuimus, quem inludunt
quanta licentia ms. Oxoli
de compensabit. Sisequimur priorem lectionem , compa brarii in orationum titulis. Habita est Antiochiir , cum in
rationis membrum posterius plane excludetur, nec habe bac oralione Patris, id est, ut opinor, Flaviani mentio
bitmoyulan ib . I. 1 ab imo, quo referatur. Ct igitur nem faciat, ubi etiam reliquas in Annam dictas proclive
clausula sequente como paracu refertur ad . ib . ). 49, est credere .
sic, hac causala , necesse est ut for his pārdov I. 1 ab Col. 642, 1. 17 . TO:0 år udhista tê rá cg ixcivac Iveyadi talg
imo, ad ul. 19 , respectum et relationem habeat. Pulan . Maniſeste aliquid deest : qui enim swop .obin dici
HOMILIA LIVI. poterit rábo;, aut ixives juia ivojady ? Ilanc lacunam per
ingeniose explet doctissimus Halesius ex consimili ic.co
Col. 571, I. 4. Dopisaipsuor. Depirupouri non videturmutanad in oratione proxime sequenle ad hunc modum , Lentvity?05.
dum in aliud verbum , potius addendum puto aliquid Και πάσης μεν κακίας απαγωμεν τους νέους, μάλισταesseδί , ασελγείες. ούτο
supplendum delectum hoc modu, ale apopan xivduri iortoise ráp, etc. Crediderim polius arcouryaty et pos quim
dy Caligust nai sepi tipovor ošivaug Esaha . töv papion, etc. Est enim suppogumymemoravit Chrysostomus, ipsum slalim de riiro
aliquid omissum et ante el post fupifripouas. Ante Rupitei. illi opposilo agere.
, quod cum
povei desideratur verbum aliquod idoneum( Calcuei, Col. 613 in lit llanc pliam homiliam agnoscit Calalo
præcedentibus apte conreujat, nimirum ut su - gus Augustanus numero 6 . Vertit Erasmus ex codice mu
729 VARIORUM NOT E . 7.10
tilato in medio Nos eam dimus ex optimo) ms. in Colle . Harmpion, et emendata ex alio ms. Xühxy whow is Xmangó
gio novo Oxonii, castigatam ex alio ms Gabrie .is archiep. vos invento . Reperitur in Catalogo Augustanu num . 11.
Philadelphie, qui Venetiis jam vivit, eamqne nobis li Col. 687 in tit . Descripta est hæc secunda oratio in Dita
beralissimo animo communicavit, quamvis fine trunicate vid el Saul ex ms. Gabrielis archiepiscopi Philadelphiæ
tam . Venetiis, bono cumprimis et emendato , quo solo uixi
Col. 652 in tit . Hanc etiam orationem agnoscit Catalo sumus. Versa ab Erasmo exstat toin . I, col. 503, edit.
gus Augustanus num . 7. Vertit Erasmus. Vile t.t. I, col.
is . Vie Paris. 1588 . Hanc orationem et sequentem agnoscit Cata
481, Editionis Parisiensis 1588. Eam damus ex ms. in
biblioth . Collegii novi Oxon., neque aliud nobis prir
logus Augustanus num . 12 et 13 . l'ost excusam hanc ora
tionem accessit aliud apographum a Samuele Sladio de
terea suppetebat exemp'ar. Exstat tamen aliud in bi scriptum Peræ Constantinopoli. -- 1 . 1 ab imo. Dodaci záv
blioth. Valicana,mcnsa 8, cod. 26, uti olim erant dispo tzøpür. Quid si cohael 200; dzo peú; ? loterpres Erasmus neutrum
siti libri. videtur agnoscere .
Col. 650 in tit. Apparet ex verbis Chrysostomi tuin in Col 69. in tit . Hanc orationem damus ex unico ms.
hac oratione, tum in proxime sequenti, aliam prius ab ex biblioth . Collegii novi 0x00. quem tamen ita accurate
ipso habitam orationem in prima Cantici verba , Èsteption in scriptum ostendimus, ut alio vix opus esse videatur
xapfia Mecu Kuçis, quam nusquam reperio . Coder etiam exemplari, rara cerle librariorum felicitate.
Vaticanus, cujus supra meminimus, etCatalogus Augi NOTA JOANNIS BOISII
stanus non plures agnoscunt in Annam , quam quinque,
casdem plane cum nostris, et eodem ordine dispositas. Ad Sermones in Genesim .
Florilegus hanc quintam memorat, et nos hanc quintam Col. 581, 1. 23. Åtò ayni og el; aljuiva * ipzéjovtis TC , wyszépass
memoravimus. quid a nostro Joanne constaret aliam ante aizgūy to filepinez. Basil. Homil. d ; rò, npósiX! GETU : : Ért:vår
hanc esse habitam , ut dixi in prima verba Cantici. Porro 7607! dár,ta çusi,ne onartuaris črvala 2 , USTIP Rop@ leita mall
hanc orationem ut et scquentem agno cit Catalogus Au
gistanus 8 et 9. Hujus unicum nobis obtigit exemplar λόγω ε:οχυμένη, διαπερώσα τον αέρα , εκ του φθεγγομένου μετα6 ενοι προς
τον ακούο τα· κάν μία εύρη γαλήνην βαθείαν και ήσυχίαν, ώς ερ λιμέσιν ευ
ex biblioth . Collegii noviOxon . δίοις και αχειμάστoις ταίς ακταις των μαλθανόντων [6 ] λόγος εγκαθορμίζεται.
NOTÆ HENRICI SAVILIT È si cior Çana tie sprycia ó apk tv izou.viwy opubs exifroueg, ly
Ad Homilias in Davidem el Suulem . itu @ di dua Osis travayoge. Vide ergo annon hic legendum
sit : από λιμένος εις λιμένα καραπέμποντες, από τύ ημετέρου στόματος εις
Col. 675 in lit. Hanc orationem ab Erasmo cum cæteris ūv üretips , etc. Nam ut oavis a portu in portum fertur, sic
cjusdem argumenti latine versam reperire non sumus oratio ab ore loquentis ad aures auditorum . * Calera el
quiti ( sic ) Grace in hisce Europe partibus. Descripta est quidem pauculæ Joannis Boisii nolæ vel leves admodum
julem ex ms. Peræ Constantinopoli a Sanuele Siadio tą sunt, vel loca jam reslaurala respiciuni.
 PARIORUM NOTÆ .
versos, imo contrarios usus transferre cogitur. L ... Kal
po tre alerocose daxnputtel, hoc est, non solum dat largiter
Gux petimus, seil eium inteijl(im perumus, laudal atque
prardicul. Hoc ita esse liquet ex exemplo quod sequi
tur : p.prepav å axr,puez5 , tómi içi'cige 1920. – L . 39. Lego
zal eises; össé au į 4 :10.6 TÜV spotliwv Thefaxueroas, quebóvey iristúžb.
a : Veló Wifipwe'w m Derice , elc.
Col. 317, 1. 7. Pro 83677v.ta: non dub loquin legendum
sil rapztaiva:26. : jcl. 14, E via di hot lx 77; razardous to in
μέσω χρόνου
Col 3 !8. 1. 20. Verb: sic digerenda ei emendan 'a cen
$20 : 'QXS TOE to Kup , xai xah' izgorGY TÖREV EvOz xatloxtv.0, euphia
c!!i avion euros Toro Tartu , invechowsov, xai Quo!Qostprov Olzoścjacūvia,
xal tag u sa acop :19, xai arco : ALXOV Vonov inpouvez, tėv xthellovia,
lo Flyt: TÓT . Sesuai, į riportas coious yliças. Éscubre que tri oxnyv
i 19:0 doll ct 'de od Bior , ciltus xdxi Quot otros aos
yne to kupi . K irán!v, liedyws:09 avro o kúpus, xai é orrelato
316 :n tur Yrs to oftp;ail av:cü, c0 005 úreo +16 Ye: eviled ini auto
επαγγελίας τας ευχαριστία; α έφερε το Δεσπότη Ειδις ευχάριστον γνώμην;
sibus e Tepedevry ; elc . Tuxala verba esse nemo, opinor,
negabit, el nonnihil prxterea hic desiderari. Ego igitur
sensuin el seriem bistoriit secutus, ienlavi utrique malo
remedium adhibere, dedique, quoad polui, operam , ut et
Transposita in sedes suas restituerentur, et revocarentur
amissa. Cur hoc autillud fecerim , non opus est ut sigilla
lim rationem reddam . Apud æquum enim el prudentem
lectorein res ipsa me facile defendet, nec dilficile est, cur
alia addila sint, alia aliler collocala, perspicere.
HOMILIA XXXV.
Col. 326 , 1. 1. Inler yı:azis el duóvoa deesse videtur aizv.
- L . 12. iia juãg civavion, etc. Hialum sic expleo, Fuckin.
TÚ TISSOT ongiv, iva muag avanston, özt do tis Xaafaiz inavia tv.
Ecu Si rip, etc. Al. ÕTI ÁTÓ 175 X zadalas très finalotivy
Col.elc.
nu.Oco, 3: 0 . 1. 38. Lego too MTWY Tūv i-ayyidov tÒ july2025 Tapia
Tet Deü ifte 2:0. Prielerea ibid . pro 8.' * legendum lorle
duż tav:15 Tum ab ciocole ad Supeūv parenthesin facio .
HOMILIA XXXVI.
Col. 353, 1. 23 . Post avtornoty requiritur aliquid quod se -
quentia cum antecedentibus connectal, velutihoc : xul cuxo
«'s ov nóvov, allà xal 100 Tiatipa ajt i.
HOMILIA XXXVII.
Col. 312, 1. 21. Tivé:ecutiv. Sæpius zvy tisoder cum verbo
άτο ενσωμεν conjungurit. Paulo post pro ανόνητα επιχειρήσει 2.
limovy via , vel à qÚto's. Nam to i telpaiv neutrum casum de
dignalur.
Col. 313, 1. 29. Post labusoy addenda puto Mosis hæc :
it! x) ,pavourites, pov, ajtrv. Tum lego ti azi apoio.607, casiv, etc.,
deicia
oir etc .
particula ori. P’aulu post pro cu sūv lego xai sex
Col. 311, 1. 23. Legendam procul dubio : Tõv dospá:09 TL
leiv o2 olivat til; watuci: Oanyols, Stà ton als Ontwy obronn
Vyvincias, etc. - L . 31. Pro at necessario legendum est
sol, etc .
Col. 317, 1. 1. Recte , ut mihi videtur, la Tov Tepl tovinyó
ngseisis
Tapoutor:
sitIvow. Deinde
: Deum omniasequenti linea pro cott Jego ori, ut
Abrahamo tam accurale paie 're
cisse, de fides ejus ulla ex parle labasceret, sed ex iis,
qu :e de ipso (lego Fupi ajtu, pro açosaj v) dicta fuere, con•
liderel, omnino eventura quæ spectarent ad posteros, et
ex iis rursus, que de posteris fuere prædicia, firmiter
credere ! impielum iri necessario que ad seipsum perli
nerenl.
HOMILIA XXXVIII.
Col. 355, 1. 59. Ut priora cum posterioribus cohæreant,
sic lego : oir éis to bzõuz ideiavoro niya, outw ; ý zsu duxalow, etc.
Col. 357,ay 1.: cafouiywa
14. Ego reporciocolai
credo Chrysost. dixisse çe:et80,16.0inte;
7207ccpiflua tev: est, clementer
dulgenter cum aliquo agere, clementem el facilem se alicui
præbere ; verisimile aulem est festinoplem librarium e
truncalislegendum
duabus dictionibus
208zberu pulo corausry,unam
et proclecisse
xa cosa as. (vel,
Porroul pro
alii
scribunt, xxhotāvze) quid si zabistánze?
male Non
huic iguoro
loco tamen,?
convenire
*20co :avai, svi so ürázex, pou huic
sed quia Chrysost. paulo jufra dicit Abrahamum hoc unice
charasse, uo:e trvumTV lucrosy cotisai, prieferendum pulo ver
bum active signilicationis.
Col 358, 1. 8 ab imo. Legendum pulo : intsulav Havbávoplin,
sicut legilur infra col. seq. I. 38 . Hiatum esse suspic: r ,
quem sic pro tempore expeo : Διάγου τα, μετά την τοσαύ ην
ευημερίας και το εις το αυτή τη δεσποίνη τρίτον αξ, μα ανενεχθήναι , ι:α.
suruhn Nonto , xai ia acuro. Nisi hæc aut siinilia addantur,me
rilo requirat lector, quid sit hic, quod quæ sit alllictio
aum utilitas duceal ei declaret. Al. Arapouca 1-213tóbr, 290 .cn
724
uitá 5. 7. 1'. eco als zo avtj ty,. x. d . Å. Mitulya gps tiv , and
Botigla malalt .Dalar, azi 8tà scurs, etc . Al. Sayuca, nad
haed 5. 5. cü . *. t. dis t. Q . 7. 8. # . . àve.eylivan, iratuifg. dos
tcŪTO, etc. Ilanc lectionem reliquis antepono .
HOMILIA XXXIX .
Col. 367, 1. 46 . Recte, p:0 200 yaraxtus, teräax. : nisi
legendum polius sil lyósvou, pro zpopijevot. Nam pulve: In
lius respondet participiis præcedentibus , rapaxartuvot el
προσηλωμένοι.
Col. 368, I. 23. Deesse videtur xal yóp inler napustieron et
dui. Iva otkl??, etc. ul finem staluerel legis ol servalioni.
HOMILIA XL.
Col. 371, 1. 11 . AcErevas. Deesse videtur tor. Secuperaz ion,
vel ion se husvos, i. e. siin, per periphrasin satis usitatam .
Kai jiad tch:ou, elc., bl insuper etiam , accipies id , quod
Israelis causal (i me es precuius : vel accipies etiam consu
lationem de rebus Israelis.
Col. 372, 1 17. Midd tñ åritia , etc. Lectio procul dubio
mendosa, quæ lamin nullo negotio corrigi potest, si pri
mum haec verba μηδέ τή ασιτία αει κατατείνων deleantur, et
deinde addatur ive us ante achtvistupov, el postremo his ver
bis ivce jeni doleviatecov prácaral locus detur post i doniq : BUTE
åti uz7Qtuivet ti doitia, ive ut, dobe.lotepay lppkontar, cüit aci, etc.
Mox façaráttitau pulchre, utmihi videlur, transferlur hoc
verbum a militia ad medicinam . Nam ut dus aliquis aut
imperator bellum gerit cum hostibus, ita elmedicus cum
morbis ; el ut imperator non semper eodem modo aciem
insiruit sed nunc hoc, nunc illo , prout maxime expedire
videtur : ila etmedicus nunc hismedendi rationibus uti
tur, nunc illis, nec semper unam eamdemque pugnandi
contra morbum rationem observat.Vide Chrysost. in Psal.
vi, Eilil. Savil. Paulo post quidracias Evexsy. Sic Simplicius in
Epiclelum dicit , res adversis aut xazivóvTWv esse istçias,
aul jy róvery guyzglas.
Coi. 372, 1. $ ab imo. Pro ivapisvint legendum fortasse
ivazouévetv de tv:et Viile col. præcedent.
Col. 373 init. Els i Touro, etc. Sirach . cap. XXXIX , Y .
22 : 0x otu lait , ti touto io :lv ; els si acuto, etc.
HOMILJA SLI.
Coi. 375 , 1. 25 ir:otpipuor. Suspecta est mihi hæc vox,
pro qua quid si legatur i 1-24Ttevo!, aut tale quid ? Sensus
hueni postu.at ul virgarum el plagarum fiatmentio . Nam
el paulo post I. 36 dicit eamdem rem repetens: 701)dung tà;
Tryiz é uvzderat t:1;rainiv . Igitur tametsi licentius el a re
cepia lectione longius abeundo id fecero, lamen non male
mihimentem Chrysostomi expressurus videor, si pro iri
στρέφουσι, ραβδοις κιλάζουσι substituero. Ηuic entendationi non
assentior : est enim 1-107ftocust hoc loco, animadvertunt,
castigant, el sic sape uiilur Chrysostomus. II . S . Vera
leclio esl erorpiço.771, quail muxima pars manuscriptorum
havenl .
HOMILIA ivveira: postixtives otipai.
Col. 386 , 1. 43 . Deesse videturXLII.
Sic linea proxime sequenle desidero após post dana. l'ræ
lere3, aut valde la lor, aul col. seq. 1. 13, post d o.cubimy
joseridebenthæc omnia e contexlu Mosaico : Èavastáv:16
Ei, onsiv, izčile ei árSpes xa :05 varel spontan Lufipamy xai rage Bagi
6cenge i ompte o ile' ajtós comporta con avrcus' ó 81 Kú
fuis fitty : Oi meni xporto d. d Å opzoga trū tartó; fegu â iyos FCO.
Tumalo : Öpu A .OOT U çuaulipwriav, con ouynata 6cou xty,mzal, ]
xui tri; còn Sixziov Flety Scervig, vi kexclufat Bculójcy 677) ápotriv pory
tvaroxatueav av:00 tj y Mata y otro . . ov. . . Ý. Th. F. .
x. . q. . ò Savinis tris yras Octaneros, capazerince 7. q. t. d . tja
pigato xai jezbey zis tt sin R.X R . 4. . 8. fl. . . . *. • *. ó.
7. Guinfoporoby un , pnoin, ai ous. ága; di teh; aggiãous croix, ele. Si
hoc modo legamus nulla erit drax 2.0. Giz, nulla sentenlia
rum confusio , sed aliud ex alio aple et legitime couse
quelur. Primum enim proponuntur verba Mosis tanquam
materia subjecta ; deinde suo more olservari jubel Chry
sost. quanta sit Dei gena:Opurizº poslea his ve :bis pasta
gás, etc ., ostendit, Abrahami : Eeviay causam fuisse cur
Deo tam benigno et propitio uleretur. Quod nisi ordinem
hunc sequamur, et ēpa, col. 387, I. 20 , frustra adhibebitur,
et particulajáp, ibid . l. 13, erit oliosa, el participium
dikut:90;, ibid 1. 15 , tion habebit substantivum , nisi ex
trilisecus
Col. 387,petitum
1. 45 . ,L'ost.
quicum
capa cohæreat.
ezuely desidero hæc : 26you,
: του παιδός μου: vel ότι λέγει, Αβραάμ του παιδός μου.
Col. 38 ), I. 30. Lego zò x1,60;, ciri si tous ypayagezeias, etc.
Nam Γραμματείς et φαρισαίοι erant in summo honore, el judi
cum nonnunquam locum tenebant : Chrysost. autem hæc
atiert, ut doceat prpceplum de non temere judicando,
non solum ad magistralus ac judices, sed etiam ad priva
los quoscunque pertinere, quales fuerunt quos tum Chri.
slus all ebatur.
HOMILIA XLIII.
Col. 39.5, 1. 4 ab imo. Deesse videlur participium Baivaus
 VARIORUM NOTÆ . 726
aute xai airós. Præterea inserendam puto particulam ráp tū Si veos Bapu.ojal), HONGVouzl as our dragingewies, tal com Stà rebon
inter zat et memois , el plenam distinctionem ponendam 1975 : ahattupu trúTW Gúarı tein abgenu xataoxtvá's TE5 ; TGOTO wait
post dxiyaye
Col. 399 , 1. 2 ab imo. 'N SCūvto. Nescio an recle et ex usu Tip dei tils depizg :ii Rodni donazyia ; áremoton BT capasaivat
Græcæ linguæ dicatur alftolas sóluer. Igitur cogitari re Mevo popia fperanz:a xareout Cortig! Dy di yuxar, elc . Deesse
lim , an non Bourgo et piszÚ Ovto sedes invicem permutarc verbum post yaoripea perspicuum est : pro rómo repo
debeant, ita ut priore loco ponatur yozuvorto, posteriore nendum Movovouyi xüst plusquam est verisimile : post
Touto tér, - 1. 16 , ut addatur ráp. ipsa orationis conse
Soüvto, nimirum post són dixatov col. 400, 1. 1. cutio requirit : ante tuto desiderari ázerotoy sensus evio
HOMILIA XLIV . cil : et postremo pro his verbis, uupia páquata NETRETCHER
Gulv (nisi hæc verba videantur polius delenda lanquam
Col. 406 , 1. 22. Inler çıdavopurias et of youacrou deesse pu aliunde huc delata ), legendum esse wupiz opariunta reteau
10s o lucinatos rápiel, aul tale aliquid : vel tú Ilvovati. Di Govius, et locum illis deberi post rapatxcuabouer, est certe
cil cnim paulo inferius, tå rape scŪ Nvouguemos si nje v upiv reja admodum probabile .
φθέντα λόγια.
Col. 412, 1.14. Corrupini Toll TEPWORLÁotou, xalanıp, etc . Hæc et
Col. 473, 1. 4 ab imo. Suspecta estmihi librorum lectio,
similia arguunt Chrysostomum in Homiliis suis multa ex nec, ul opinor, injuria. Quid si ergo sic interpolelur : vel
toy is piow xpérov lozÚORIY ti ndiox, xal OÚTW * 7894: Orocoba: to relis,
leinpore fudisse, quæ si quis corrigere velit, operam su we wzorín, etc., vel : lousal at w lov, xzł Bitw raczpaulgozeleid
snel inanem et inutilem , el de Chrysostomo pessime me Tálgg, ete . ? Sed futura magis placent, etiamsi non igno
rebitur. Quis enim non malil nativam ejus faciem intue rem aorista pro futuris interdum sumi, et præterea addi
ri, quam fucis et pigmentis quantumvis speciosis obli tio particularum cura el ágila videtur necessaria , ut sine
tam ? iilis n n bene convenlurum sit verbis neutris ampion et
HOMILIA XLV. γι έσθαι , cum verbo active significationis παραμυθήσασθαι :
Col. 415, 1. 49. Sensu flagitante sic legc : Õpe râs Urd Sto howpisa : i. q . raus: alai.
Col. 476, I. 13 . Lego kal by scig vũv avto príduota apsaugai.
τυραννικωτάτων παθών επολιορκείτο ή του δικαίου ψυχή» του φόβου της προ
vo:g : vel plenius xal iv tils vīry as ao paura xposunivou audio
δοσίας της γυναικός, και του φόβου του θανάτου. Αλλά καίτοι σφόδρα χαλε. volg : Ne desperel de ſu !uris, et in pra ’sentibus periculis se
Radu over ton apótepov pibor, tó tis repodoo:a; tis qu'auxós, itobci:o ó præsidio
Tou Baratos cob46. illi fore profillur. Hanc lectionem confirmant
Col. 411, I. 4i. More To Sixziou : I. e. fixaiwe. Isocra sequentia et Latinus inierpres .
les : Models iuür öffwdoiro , Mese tou svalou For øjeros FCÒ; *:»86
VOUS. HOMILIA LV .
Col. 421, 1. 2. Á tis irapysalas úrórycois : Uróflorus hic vide Col. 479, 1. 4. Ozgodoa ; nády. Hoc vult, nifallor, Chryso
lur sumi pro re promissi, ut loquuntur, sive pro iniple stomus : Jacobum non solum in trisliore fortuna fuisse
lione promissi. Alioqui von video, quemadmodum non sit constanlem ac patientem , sed etiam in læliore humilem
hic tauromoria Chrysostomo indigna. Atque idem dicu de si ac moderalum . Nec in melu , inquit, nec in spe nimius
miii loco supra. fuil ac iinmodicus. Aole acceptas a Deo promissiopes non
HOMILIA XLVI. fuil melu i:imjum dejectus ; posl acceptas a Deo promis
Col. 427 , 1. 20 . Kai tez Bodou ;. Sic xarayemotix@ g vocare vi siones non fuil spe et audacia pimium elatus, sed in utra
detur lapides, quia nascuntur e terra, el quia nihil aliud que fortuna exemplum fuit lum patientize , lum mo lera
quodammodo sunt, quam glebæ quædam et terra por lionis. Uthæc sententia melius elucescat, nor, erit, opi
tiunculæ impenetrabili duritie prädilæ . Aristoph . Vespis nor, abs re, si postoogoping autou subaudiatur év telts Suveis,
as you 8.0)a:05, róber F.cs' djarabe:Twai po: rò pwd.ov; ad quem locum sive εν τοις κινδύνοις, et deinde etiam ευγνωμοσύνης, inter διδα.
scholiastes : 30 Boshsan, i Bw .os. ÜRCXOLOT!xU ;. iy őow 8 Üxul, ix this σκαλίαν el παρείχαν.
στέγης επισι κατ' αυτού μικρός λίθος. Siigitur βώλιον est μαρός λίθος, HOMILIA LVI.
certe ει βώλος erit λίθος. Col. 488 , 1. 21. À quvibove Fort. j onbrun. Malrimo
Co . 427, 1. 13 . Ó hóvos izcivgv apitepsy Baphique se recusav nium enim consensu contrahitur , ut ducent juriscon
eurov yurtir. Præclare cum hoc Chrysostomi concinit velus sulii.
ille versiculus : • qolóvos airo; iav óv isis pulcoo: sapásu. HOMILIA LVII.
Col. 499. 1. 6 . Addendum videtur post Pari', rzi Ariar.
HOMILIA XLVIII. Graecaenim Biblia habent και αποκριθείσαι Ραχήλ και Αεία. ' Vi
Col. 434, 1. 16 . Tèv youpov, pro triv vexpás, Atlice , opinor. de nolam nostram ibi.
A tici epim , ut ab Eustathio , Corintho el aliis annolatum Col. 500 , I. 27. Aiyap rapå tőv ekiotwy, etc. Chrysost. Hom .
ei, masculina pro fuemininis aliquoties usurpaut. 91 in Malth . : H dheOlta rapå tây cravelas draxt,putropen dezháper..
Col. 113, 1. 10. KodiSwy pinewout ourqwgola, etc., vel pro Basil. cis ev dylay too Xplotoo yoomov, pag . 2.13 : Al mapa Gv
Birpasar,apobiva legendum puio , vel accusativum aliquem μαρτυρίαι αξιοπιστότεραι ιισ.ν. laclimt Ibe tera sapientia
εχθρών
aljiciendum post συγχωρείς, veluti μιαρούς ανθρώπους : vel τους cap 12 : Satis firmum testimonium est ad probandanı ve
ano tjagarris, ut infra loquitur, homil.56,aui tale quid . ritalem , quod ab ipsis perhibetur inimicis. - L . 56. Elft
HOMILIA L . GraTcóuevos. Ex tribus illis lectionibus, quas Regii Codu.
habent , ego lerliam præfero , nimirum , FIPIO TOZ BE .
vas. Alque sic legendum videtur şupra , hom . 32, sicut
Col. 450, I. 14. Kal Tahir ixtTwo:v. Desideratur fort. úromávo. precepiorismei annotationes in illum locum monenl.
pov, aut lale aliquod verbum . Nam ægre quis mihi persua
serit repelendum arò pou noivoi tò me de, cum alio casu . Po HOMILIA LVIII.
lius dicerem , pro zri latogiv, ich lazurity substiluendum . - , 1. 13. ο δι καρτερείν αιτεί Quia μαρτυρείν huIC
L . 20. Assentior præceptori ineo (A Dounæo) legeuli retia JocoCol., ul512mibi videtur, belle admodum couvenit
Heta pro teninátoy : sed tamen ne sic quidem arbitrormen
da omnia sublata. Quocirca deleo præterea din tanquam vide an non legendum sitnon polius κατά μικρόν οδοιποριίν Κω :
Transsumplum e priore parte versus, el pro xai lego ra.a. trist, abesl a nostra edil.
Pponen tay 7.6ritos. HOMILIA LIX .
HOMILIA LI. Col. 511, 1. 30 após oviv Slavourin tüv xriduv. Si, pro raidur,
Col. 454, 1. 41. To natpráozou , etc. Planior esset syntaxis, Rawi legimus, regi debebil dálivus ab oprioar, non a due co
si sic legeretur, o raspiéf296 xzirip dua tahu kztputy choosoppiar intiv atque ita futurum est ut diavout hic accipiatur de dis
18v oziot tivà xal após ixtivov iywv, ax:6626 cap' inoo, etc. tribulione a ſiljis, non inter filios facienda, contra men
HOMILIA LII. tem , credo, auctoris Quocirca legere malim apda son de vos
Col. 461, 1, 1. Sic lego :'Quiseto tòv razpráezon táo xatatuwoze t&v exiów : 1salise. qui possent filiis suis, si inter illos distri.
θιών εαυτόν καλείν Αβραάμ (καί γάρ ό της οικουμένης Διστό ης και δη. buerentur, esse Est sermo compendiosus . – L . 4 .
μιουργός ενός ανθρώπου φάσκει είναι θιός, ου συγκλείων μέχρι του πατριάρ Fort, evt s fui, xào taifa p:641) Hevos diariai (vel duquesais atten
2o trijv clxcixx 810Fottlan, ada trive Roadro epi auzon güncev Sauzvù;) Caixit:937), tau : áp:06ūras cixi xal nárov : Algue hic quidem ,
ür :0), cnoly, autóv, etc. ; vel xal outw, croiv , etc. ; vel outh cuoi, eliansi puerum nunquam non in ore habeat, frusira et ne
sile xai, aut vür. tralaliliishisce excusationibus
quidquamnequidquam aliiur : sive, fru
HOMILIA LIII. sira el hæc criminis ulcunque a se depellendi
Col. 467 , 1. 10. Ti touto iris. Hic pro ori legendum puto cuusa dicil. HOMI
Ở th, quia Græca Bibija habent, si teŪRO ő, elc . LIA LX.
Col. 468 . 1. 30 . Fort ás avro to przyprácev s klip? alelno Col. 520 , 1. 7 ab imo. Suspecta est mihi dictio av teimur
σιν αυτής λαβείν, vel ώς αυτής των πραγμάτων τη πείρα αίσθησιν λα. tog , pro qua quid si legamus ivrig , delela particula els ante
Calu . RA1;6 8 ? Arbitror prælerca vocabula nonnulla intercidisse ,
HOMILIA LIV . ul plena el integra lectio sil : Èu . ot xal advice to i čv:
lol. 472, 1. 12 . Legeudum conjicio : Ty,v de yaotipa tipa vai ils Ed xatzbaudziow ali izuzcüs oureeluviis xal, elc , el on
727 VARIORUM NOTÆ . 728
ti contentione id agenles ut ipsos persequerentur. Trip.ici pra els púttor laurda xivduvor la calles : etpostdeinde copulativa
de causa formidabiles erant ; el quod ingens eurum esset particula , quæ duo verba conjungat;repor.cipcuo desitle
numerus. et quod toto impetu festinarent ad bellum , et ratur aliquid quod transitum verbi excipiat, nimirum 36.
quod essent unanimes. Ex tribus hisce si unum aliquod valg ecais ex I Tim vi, 10 : Kai lavrov; aspiracay idivaca ROA
djemalur,minor erit formidinis causa. Nam liec mulliiudo mais.
metuen 'a, si sit languida el iners, liec paucorum aut HOMILIA LXVII.
inter se dissentientium fervor egregii aliquid præstare Col. 575 , 1. 10. Deesse videtur aŭtou post paidpón . Sic
polesl. linea si quente addendum videtur dia tou anie deursi al
HOMILIA LXI. ¿Siriiz. Nihil tamen addo, quia quæ desunt, facile , ut in
Col. 526, 1. 34. Proculdubio deest commodum aliquod oratione compendinsa, suppleri possunt.
participium post dti dý, tam hic, quam infra . NOTÆ SAVILII
Col. 527, 1. 8. Quemadmodum igilur sipra l. 19 zip, ds. Sú
subjungilur participium , sic hic eliam idem , aul tale Ad Sermones in Genesim .
aliquod sub ,ungendum censeo , veluti sic : dis di xomesgids Col. 581, in tit. Hanc orationem descriptam ex ms. Re
fly wav av, rahárop, etc . Similiter col. 527, 1. 8 , 4 :6 Si aceitis gio Lutetiæ emendavimus ex optime notæ Augustano .
FÓv spóroor bv. l'ossiint, non nego, apliora participia exco Habita
gitari, sed mihi exemplum præbu.sse satis est. Porro episcopoestflaviano.
Antiochi:pHabent
, priesente
autem, utbæ apparet ad fineni,
octo orationes in
plenior esset oratio , si to rapcepiforai, 1. 56 , a's is prælige
ritur.
principium Geneseosmulta tam priua:a, quam verycase com
Col. 528 , 1. 27. Ni fallor, est hic lacuna sic forlasse ex muuia cum Homiliis ejusdem Patris in Genesin. Acconnie
louge
tinentur, iisdem pleraque
abeainis, fere verbis in hac primaoratione
quæ perscripta reperiuntur in
plenda : αδιλο κήν σχίσιν εις νύν και οι διάνοια , αναλαβόντας την φύσιν
airuv aldriatai, xai skllav, ele. secunda Homilia in Genesin . Tertia hujus tomi oratio
HOMILIA I.XII. convenit cum noua in Genesin : et sic ferme in cæteris.
Exstat Latine hæc oratio tom . ), col. 439, Edit. Paris.
Col. 533, 1. 8 ab imo. Pro nat' avzóv ego piilo legendum 1588 : reperitur autem hic oratio Cruce una cum quin
auto , de ela particula ra:: . que sequentibus, eo ordine, quo nos hic digessimus, in
Col. 539, 1. 41. Leg dyw ca:0, xalfaketå stiv toat:rv &.&ptav codice ms. Cæsareo , num . 26 . – L . 46. Opocapion . Magis
απήγετο εις το δεσμωτήριον» και σιγή πάντα υπέμεινε, διά τούτο και μεγάλων ex usu apodpiens. * Omnia exemplaria rforspicis habent.
ÅRodaút cãy oja e6w.. 16:6 yaş örug, elc. Col. 586 in tit. Hanc orationem et tres sequentes
HOMILIA LXIII. melioris note et ydia; omnes, damius ex bibliotheca
Col. 515 , 1. 11. Deesse videtur aizci post overpétwy. - L. Augustana tas .
descriptas et ex Cæsarea accurate emenda
1 ab imo. Pro iquen etu legendum videtur épuguiúiral. Col. 590, in tit. Hæc oratio , quod supra diximus, ea
Col. 547, 1. 11. Haud scio an desit zwpilv, aut tale quid dem fere tam sensu quam verbis cum 9'in Genesim .
post πράγματα . Col. 604, in tit. Codicem excusum Lutelie a Morellio
HOMILIA LXIV.
Glisty drarta.
Col. 518, I. 45. Ivz adi itu rapa6áidwiv dsarza . Nondum as-
castigavimus ex ms. in Bibliotheca Bavarica : exstat
as etiam hiec oratio in bibliotheca Cesarea numero 26 . Idem
sequor quid hæc verba sibi ve int, nisi bic forte sit sen argumentum tractatur Homil . 16 in Genesin, et similis
sus : Hæc ideo evenisse , ut ocululi essent lestes dignitatis huic ac plane germanæ conclusionis alibi in hoc nostro
Josephi, el ipso aspeclu quam vera essent que somniis videormeminisse . rngiar esse non dubito : sed utrum ita
olim porlendebantur, deprehenderent. Sed vereor ut verba ab ipso auctore scripla , an ex pluribus hinc inde particu
talem interpretationein admittant. Fac vero scriptum lis in youm corpus ab aliquo studioso coagmentata fuerit,
fuisse καταμάθωσι, pro παραβάλλωσι, et tunc expedita erunt id vero est, quod summam dimicultatem parit in discer
omuia . Ninil similius quam ß et u in nonnullis manu ex- neudis hujus auctoris germanis operibus.
aratis exemplaribus et pra positiones in a , xará , &, Col. 607 in tit. Descripta est ex regia bibliotheca Lu
será facillime inter se permutari, ita ut alia pro alia se tetiæ . Non est, opinor, opus id denuomonere , quod sæ
penumero accipiatur, n . tius est quam ut probari debeat. penumero antea fecimus, mulia hic esse que iisdem
Jam , ut ei ror errurem trabit, postquam peccatum est in prope verbis reperiunturin Homiliis in Genesin. * Cæle
priore et majore parte dictionis, nuila re igio fuit deine
ceps, pro o, a scribere, atque sic, pro xatopábwat tafabah.
ræ omnes Sarilii nolulæ loca quaedam Editionis Anglica
na respiciunt, quæ vel jam in ' Exilione Parisina restitulu
Iwsiv lubis prodiit. Habes debilem apologiam pro debili fuerani, vel a nobis ad fidem mss. emendalı suni.
Col. 616 in tit. Hanc orationem ex bibliotheca Cip
conjectura .
Col. 552, 1. 12. Pro pimps yip ősi legendum puto uizze yåp leiiie
sarea. descriptam emendavimus ex bibliotheca Regia lu
6:0), id etmispea sú. Col. 619 in tit. Hanc orationem , meiay omnino, et a
107Col.
obw .558 , 1. :13.Si Dees
Ó sous e videtur
præsente viv , inter
Josepho asów et Ruben
non potuit xarijav.
Catalogo agnitam Augustano, num . 51, excusam ante an
sibi temperare quin fratres suos increparet, multo magis nos 80 Basileæ , castigavimus ex cod. ms. in bibliotheca
munc, absente Josepho, verisimile erat euin iram non Bavarica .
colibiturum . Videndum prif terea an non xal delendum Col.621, 1. 35,
Rom . editio. tw , o Aragazprúfounas. Alii Sayaptupcütze in futuro .
sit aute επιστάς, et ponendumaute έλεγoν. ', dramap-úpeatas.
HOMILIA LXY. NOTE SAVILII
Col. 564, 1. 50. Desiderari puto á, vel láv, ante dy.
Co'.531 in tit. Ad Sermones
Homiliam in Annam
hanc, . quod sciam ,
nec Græce
Opastrim . Quod nisi tale aliquid addatur, legere malim li .
sequente bracáyutvus, quam Ocano que9x : rò, si enim , ut sensus nec Latine adhuc vulgatam , agnoscit Catalogus Augusta
ipse ducet, cum Groudá teper, non cum Blacoqueta , conjungen- nus num . 5 . Eam nos exhibemusex ms. in biblio :h . Colle
dum est. -ed planie mihi persuadeo particulam àv prima gii novi Oxonii, emendatam et variis lectionibus illu
syllaba in à Opustw per incuriam librarii absorptam fuisse. stratam ex codice ms. ab eruditiss. Ducæo nostris libra
Si, inquit, quos videmusmaguatibus charos,omni ofticio riis liberaliter communicato ante aliquot annos Lutetiæ .
rum genere complectimur, sperantes nos hoc inodo a Titulus est in Duczki codice : Nep! tí Áim ; aéyos a ', xaltopl
magnatibus ipsis gratiam inituros :multo certe moyis nottias xal tipovcias. Nos eum retipuimus, quem in ms. Oxo
Deus officia servis suis exhibita non negliget, sed abun liensi reperimus, haud ignari nuanta licentia ludunt li
de compensabit. Si seguimur priorem lectionem , compa brarii in orationum
rationis membrum posterius plane excludetur, nec habe bac oratione Palris,titulis.
id est,Habita est Antiochi:e
ut opinor, , cum in
Flaviani mentio
bitk a pidha, ib . 1. 1 ab imo, quo referatur. Ct igilur nem faciat, ubi etiam reliquas in Annam dictas proclive
clausula sequente ela paracy refertur ad . ib . ). 49 , est credere.
sic, hac c'ausula, necesse est ut cokha jäädoy I. ab Col. 642, 1. 17. Touzo yåp waliota tó tábog ixcivais Iveyddi tals
imo, ad . I. 49, respectum et relationem habeat. Auziais. Manifeste aliquid deest : qui enim cupoving dici
HOMILIA LXVI. poterit r:&$05, aut excivais mhexiaię lvoyhaiv ? Hanc larunam per
ingeniose explet doctissimus Halesius ex consimili ic.co
Col. 571, 1. 4. Nepiecipuor. Deprelpovoi non videturmutan in oratione proxime sequenle ad hunc modum , Icpvótyr06.
dum in aliud verbum , potius addendum puto aliquid ad Kal taong Hdv xarias drayotten Toua vious,párnoza St dochy'ag. 14ū70
supplendum delectum hoc modu, oks kpoçarni zivduvos iarrous ráp, etc. Crediderimi polius arCournoi esse, el pos qurm
localhouet mai repertipovor ofiveis Roldals, zov pop:04, etc. Est enim supposúvny memoravit Chrysostomus, ipsum slalim de viiro
aliquid omissum et ante et post περιπείρουσι. Αnte περιτεί. illi opposito agere.
pouco desideratur verbum aliquod idoneum , quod cum Col. 613 in 'tit llanc etiam homiliam agnoscil Catalo .
præcedentibus apte conveniat, nimirum 16. ..cuoi, ut su - gus Augustanus numero 6 . Verlit Erasmus ex codice mu
7.29 VARIORUM NOT E . 7.30
tilato in medio Nos eam dimus ex optima)ms. in Colle - parnplig , et emendata ex alio ms. Xžaxy now 58 XX) x786
gio novo Oxonii, castigatam ex alio ms Gabrieiis archiep. vog inyento . Reperitur in Catalogo Augustanu num . 11.
Philadelphie, qui Venetiis am vivit, eamque nobis li Col. 687 in tit. Descripta est hæc secunda oratio in Dan
beralissimo animo communicavit, quamvis fine trunca vid el Saulex ms. Gabrielis archiepiscopi Philadelphiae
tam . Venetiis, bono cumprimis et emendato , quo solo lixi
Col. 652 in tit. Hanc etiam orationem agnoscit Catalo sumus. Versa ab Erasmo exstat tom . I, col. 503, edit .
gus Augustanus num . 7. Vertit Erasmus. Vile t. I, col. Paris. 1588. Hanc orationem et sequentem agnoscit Cala
481, Editionis Parisiensis 1588 . Eam damus ex ms. in Jogus Augustanus num . 12 et 13. l'ost excusam banc ora
biblioth . Collegii novi Oxon., neque aliud nobis prir tionem accessit aliud apographum a Samuele Sladio de
lerea suppetebat exemp'ar. Esstat tamen aliud in bi scriptum Pera Constantinopoli. - L . I ab imo. Mogi ter
blioth. Vaticana, mensa 8 , cod . 26 , uti olim erant dispo dyOpav. Quid si sobiel zcù ; dx prú;? loterpres Erasmus neutrum
siti libri. videtur agnoscere,
Col. 650 in tit. Apparet ex verbis Chrysostomi turn in Cul 69.5 in tit. Hanc orationem damus ex unico ms.
hac oratione, tum in proxime sequenti, aliam prius ab ex biblioth . CollegiinoviOxon. quem tamen ita accurate
ipso habitam orationem in prima Cantici verba, È STIPELOR scriptum ostendimus, ut alio vis opus esse videatur
xapšia hou e Kuçius, quam nusquam reperio. Coder etiam exemplari, rara cerle librariorum felicitate.
Vaticanus, cujus supra meminimus, et Catalogus Augu NOTA JOANNIS BOISII
stanus non plures agnoscunt in Annam , quam quinque,
rasdem plave cum nostris, et eodem ordine dispositas, Ad Sermones in Genesim .
Florilegus hanc quintam memorat, et nos hanc quintam Col. 581, 1. 23 . Åtd alue.og cis herever R102 Oveis - Une épony
memoravimus. quud a nostro Joanne constaret aliam ante
hanc esse habitam , ut dixi in prima verba cantici. Porro axsŪy this timepi.mea. Basil. Ilomil. il; tó, nporige OLT): : È EBán
FECTE dá 67,796 çevis pie mutare:11; y invola film ', WOTCP ropoule w
hanc orationem ut et scquentem agno- cit Catalogus Ju λόγω ετοχτυμένη, διαπιρώσα τον αέρα, εκ του φθεγγομένου μεταβ ίνει προς
8 istanus 8 et 9. Hujus unicum nobis obtigit exemplar τον ακούο τα· καν μί, ευρη γαλήνην βαθείαν και ήσυχίαν, ώσ ερ λιμέσιν ευ
ex biblioth . Collegii novi Oxon . διοις και αχειμάστoις ταις ακταις των μανθανόντων | ο λόγος εγκαθορμίζεται.
NOTÆ HENRICI SAVILIT È di clor Salon Ti; spayeia ó racà tây árou vowy 0. qu65 disfiereuse, ex
HLIW : dipu SurduOsiç travárnice. Vide ergo annon hic legendum
Ad Ilomilias in Davidem el Suulem . sit :dòabuse.o; els dretvz * 2fare units, drò tu nperkos odpats els
Col. 675 in lit . Hunc orationem ab Erasmo cum cæteris Tüv bultipu ,etc. Nam ut avis a portu in portum fertur, sic
cjusdem argumenti latine versam reperire non sumus oratio ab ore loquentis ad aures auditorum . ' Cælere il
nili ( sic) Grace in hisce Europe partibus. Descripta est quidem pauculce Joannis Boisii nolæ rel leves admodum
autem ex ms. Peræ Constantinopoli a Sainuele Siadio za suni, vel loca jam restaurata respiciuni.
 ORDO RERUM
QUE IN DUABUS PARTIBUS TOMI IV CONTINENTUR.
PRÆFATIO in quarlum tomum Operum S. Joannis Tes' omnia vilia edomare. Paulum prædiral. Pauliærum 1:
Chrysostomi, 5 - 20 variæ . 90 98
S. PATRIS NOSTRI JOANNIS CHRYSOSTOMIOPERA HONUL . XII. De iis quæ sequuntur creationem : Hic est
OMNIA . 21- 22 liber generationis cæli et lerrae , quando facta sunt : quo
Sermo admonitorius sub initium sanctæ Quadragesina. die fecit Deus culum et terram . — Flemenita Dec omning
Ibid . subdita sunt; serros Dei reverentur. Virtus possil;ilis ;
HOMIL . I. Concionum verus finis et risus. Jejunium possumus Joannem Baptislain et Paulum imitari. 98-1033
exemplo sanctorum commendatur. Fluxa bumanarum re- Edem
HOMII. XII . El plantaril Domimus Deus puradisum in
ad orienteni, el posuit illic hominem quem formarit
rum natura . 21 26
HOMI.. II. In creationis principium : In principio fecit (Gen . 2 . 8 ). - Contra eos qui dicebant ailinam ex sube
Deus cælun et terrain (Gen . 1. 1). - Quadragesimæ leo Slintia Dei esse. Deus siinplex , incomposilus , et figura
creator agroscitur.
pus aptum concionibus. Ex creaturissubjecta carens. Contra eos qui dicebaut Para isum noa esse in
Contra eos qui dicebant terram ex materia fa - terra . 10 .5- 110
clam . Terra patria nostra est, et commune sepulcruin . HOMIL . XIV . El accepil Dominus Deus hominem , quein
Moralis exhortatio . 26 -32 fornuaril, el posuil eum in Paradiso voluptatis , uil operare .
HOMIL . III. De iis que supersunt dicenda in illud , in liir el custodirel illum (Gen. 2. 15 ). — Contra eos qui
principio fecit Deus cælum et terram (Gen. 1. 1), usque quasdam voces Polri , quasdam Filio adscribebant. Vox ,
ad illud, Et factum est vespere, el fuclim esl mane , dies Faciamis, cui dicitur. Adaini sapientia . Liberlas arbitrii.
urus (Gen . 1 . 5 ). – Cur Dens non omui:t simul uno die Moralis exhortatio . 141- 118
produxerit ; contra eos qui omuia fortuito fieri dicunt. Non HOMII.. XV. Ade vero non inventus est adjutor similis
nostram solun , sed et aliorum salutem curare debemus. illi. El immisil Deus ercessum in Adam , et do:miril. El
Moralis exhortatio , 32- 39 accepil unam colarum ejus, el implerit carnem pro illa .
HOMIL . IV . Dirit quogue Deus : Fint firmamentum in El edifiiuril Deus costam , quam accepit de dani in mu
medio aquæ , el dividit inter aruam el aquam . Et faclum lierem (Gen . 2. 20 -22). - De amore verbi divini suis au
est itu (Gen. 1. 6 ). - Potentia Dei nullam moram admittit. ditoribus gratulatur. Ut Deum decet hic verba intelli
Firmamentum quid sit vix sciri potest . Multos cælos esse genda. Dominus et Deus de Patre et Filio . Adam proplice
non putat B . Chrysosumus. Plol mænis convocat LXX In - ticani gratiam accepit. Moralis epilogus. Liberalitas Dei
terpretes. Moralis exhortatio . Judæis jejunium non prode. in homiues. Contra peccata linguæ . 118 - 12
rat. Quantum bonum sit inimicorum dilectio . 39 -18 HOMIL . XVI. In prævaricationem primorum creatorum .
HOMIL . V . El dixit Deus : Congregetur aqua quce sub El erant ambo nudi, et dam , et uxor ejus, et non erubesce
calo est, in congregationem unam , et appareal arida (Gen . bant (Gen . 2. 25 ). - Aliquot de Scriiturarum jaexhausta
1 . 9). - Scriptura aurifodinis comparatur. Viaticum ad copia dictis, ad scopi m pergil. Serpens qui Evam decepit
vitam fuluram nobis comparandum est , exercitatione vir non erat ratione præditus. Cur lignium scientiæ dicatar.
tutum et assidua peccatorum confessione. Adhortatio ad Adam scientiam boni etmali non ex esu a liguo a capit.
obtemperandum Scris luris , et ad gloriam contemnendam . Moralis exhortatio . 128- 13
Gloria humana virtutem sequitur. 48-54 HOMIL . XVII. Et audirerint rocem Domini pri deumou .
HOMIL.. VI. El dicit Deus : Fiant luminaria in firma . lantis in Paradiso in meridie (Gen. 3 . 8). — Conscientia
mento cieli ad illuminationem super lerrum , ut dividant incorruptus judex. Conscientia opus. Nihil peccato pejus.
inler diem el inter noctem , et sint in sinna, et in lempora , Serpentis d :mnatio . Spes boni futuri mala levat præsentia .
et in dies, it in winos (Gen . 1. 11). -- Stullitia adorantium Uxores viris parere deben !. Ej ili gus liomila . . 15 + 148
solem . Cur post tertium dicm sol cindilus. Pulchritudo et HOMIL . XVIII. Et vocarit Adami itumen uxoris suæ vin
utilitas cæli. Omnia propter hominem crcata sunt. Moralis lam , quia ipsa est maler onmixem virentium . El fecil Domj.
exhortatio . 51 -60 mus Deus Adæ etuxori ejustunicris pelliceus, et induit illus.
HOVIL . VII. El duit Deus : Educaml aguce replilia ani. El uit Deus : Ecce Adam factus est sicut unus ex nobis.
marum virentium , el volutilin roluntia super terram secun (Gen . 3 . 20 -22). - De peccato Adamisuperius dicta sum
diem firmamienliini cæli, el fuctum est sic (Gen . 1. 20 ). EL matim relegit. Gravior poena manel eos , qui post legem
fecit Deus cete magna, et omnein aninuam coiimalium repti peccant. Quomodo vestes pelliceas primo parenti et uxori
lium , quæ prodixerunt aquæ secundum genera sua ( Ibid . fecit Deus. Luxus in vestibus lempore Chrysostomi. Cur
1. 21 ) . - Dicta iu Pracelenti Honmilia niigat. Avocat a . ex adverso Paradisi positus Adam . Scriptura sacra nihil
luxlis Circensibus. Cur tantum ordinem in creationis nar. frustra dicit. Bonitas Dei erga Cajnum . In oblationibus
ratione servet. Moralis exhortalio . Gentilium amentia in quid observandum . Moralis epilogus. 148-158
animalium reruinque viljuin cultu . 61-69 HOMIL . XIX. El dirit Cain ad Abel fratrem suum : Egre
HOVII . VIII. Et dirit Deus : Faciamus hominem secun - diamur in campum (Gen . 4. 81. — Misera peccati servilus .
dum imaginem nostram et secundum similitudinem : el do Homo libertate arbitrii donatus. Deus necessitatem non
minentur piscibus maris, el volatilibus cæli , el pecoribus imponit. Accusatio conscientiae quam gravis . Poenitentia
el bestiis,'el universæ terræ , et omnibus replilibus repenti- anie pænam utilis. Seplem ultiones in Caino quæ ? 158-166
Moralis
bus super lerram (Gen. 1. 20 ). Cur elementa ante homi epilogus.
nem creala . Arianos et Anthropomorphilas insectalur 'HOMIL . XX. Egressus est autem Cain a facie Dei; et ha
Chrysostomus Moralis exhortalio ad verum jejunium .69-76 bilurit in terra Naid , e regione Edem (Gen . 4. 16 ), el reli
HOSIL . IX . De iis quæ sequuntur hæc verba, Filiamus qua . - Cur habitet Cain e regione Edem . Pana occasio
hominem secumdion imaginem nostram : et adversus eos quimisericordiæ . Liberum arbitriimu , hominis . Confessio pec
dicuol. Cur beslize actie sunt, et quis usus creationis eo
calorum . Peccatum opprobriuin inuril. Moralis exhortatio
ruum ? Et quod vel sic maxime declaretur honor homini contra avaritiam . 166-176
habitus, atque ineffabilis Dei erga ipsum benevolentia.-- HOMIL . XXI. Isle est liber generationis hominum , die quo
Gratia querit eos qui se suscipiant. Brevis exhortatio etfecil Tells /dam , secundum imaginem Dei fecit illum , mi
quorundam ex dictis resum lio . Objectio gentilium sol. sculum el feminam fecit illos, et vocarii nomen eorum
vilur. Cur ferie non sint homini subditze. Sacrificiuin maxi.
Adom , quia ilie pecil cos (Gen . 5 . 1. 2).- Virtus ex erum
mium Dei beneficiorum recordari. Confessio peccatorum . nis fit illustrior. Quid sil secundum imaginem Dei creari.
76 -81 Niminun impositio recens nalis. Nomina sanctorun Giliis
HOMUL . X . Exhortatio ad eos quos pudet post cibum imonenda. Nuptiae non in causa sunt quominus homines
sumplum accedere ad concionem vespertin : m , et in relia Deo placeant. Per indig ios interdum futura |redici vult
quumo lexluin post, Fuciamus hominem secunduun imagi- Deus. Generis humani interitus quies vocalur. Moralis
nem nostram , el secundum similitudinem (Gen. 1. 20 ) ; et epilogu!s. Anima quomodo cura : da. 175 - 185
de his verbis , Et fecit Deus hominein ; secundum in ' yinen lumil . XXIl. Ei erat voe annorum quingentorin, et ge
Dei / cit illum ; masculum et femin 'ım ſecil iflos ( b . 1. 27). mail soe tres filizi , sem , cham et Japhel. El factum est
- Ad spiritualia quomodo accedenduin . Viæ divprep qui quando caperunt homines muliiplicari super les ram , et
hus Dei benevolentia acquiritur. Confessio peccatorum . filice nale sunt eis (Gen. 5 . 31. et 6 . 1). — Attentionem
Temperantia ad sanitatem conducit. Moralis exhortalio . auditoruin capital. Quæe sit natura debiti spiritualis. Libe
R1 - K ) rum arbitrium . Adversus eos qui dicebant auxelos cum
HOMIL , XI. Quod oporteat virtutem maggi facere sani Gliabus hominum commixtes esse . Homines filii Dei dicti
closque imitari,qui cum ejusdem cujus nos naturæ essent, in Scriptura. Moralis exhortalio : avaritiam iu decursu
eali accurate sectati sunt. Et quod si segnes fuerimus , bortationsein profligal. Tem erantiam praedicat. 183- 101
nullam excusationem habituri simus . Nihil prodest joju HOMIL . XVII. Noe ailemi invenit gratiam curam Domino
uium neque coucio sine lwuis operibus. lialio loumana 10 . Deo. lalæ antem sunul generaliones Voe. Noe homo jusliu ,
PATROL. GR. LIV .
 733 ORDO RERUM .
perfectus exsistens in generatione sua : Deo placuit Noe est ab eo Lot: Elevatis oculis liis vide n loco , in quo tu muna
(Gen . 6 . 9). – Virtutis prærogativæ . Laudari Christianus es , ad aquilonem etmeridiein , el orientem etmare : quia
ab omnibus nequit. Improbos non homines appellat Scri- omnem terram , quam tu vides, libi dabo eam (Gen . 13. 14.
ptura . Deus hominem erim solum vocal, qui virtutem colit. 15 ). — Modestiam et mansueludinem commendat. Non
Quinam vere regnent. Genealogia modus optimus. Mora - donimagnitudo, sed dantis animus spectatur. Eleemosy.
lis exhortatio . 196 -206
na alacriter eroganda. Serendi tempus est hæc vila . Abra.
HOVIL . XXIV . Geniet autem noe tres filios, Sem , cham ,hæ virtutem paulatim cxercet Deus. Quanta Patriarcbze
Japhet : corrupta aulem erat lerra corum Deo , et repleta mentis firmitas. Moralis exhortatio ad constantiam in fide .
esi terra injustitia (Gen . 6 . 10). — Scriptura non obiter 312321
legenda . Deus consilium suum Noe communical .Cur Enoch HOMIL. XXXV . Factum est autem in regno Amarphath
translatus fuerit. Solet Deus propter justos servare alios. regis Senna ar , Arioch
et Tharthac rex lizar
rer aentium , el chodo
gesserun rei
logomcumot rege
t belluin
Quare ex immundis bina , ex mundis autem septena . Præ
dicit Deus, ne inducat mala. Moralis exhortatio. 206-218 sodomorum (Gen. 14 . 1. 2). — Lectio Scripturæ cominen
HOMIL . XXV. Noe aulem annorum eral sexcentorum , et datur. Quam utile Scripturam legere ; nullum tempus ad
diluvium aquæ factum est super terram (Gen. 7 . 6 ). — Pa Scripturæ lectionem incommodum . Clades regis Sodo1110
tientia et benignitas Dei in ipso diluvio . Ex præsentirum a pluribusregibus impetiti. Calivitas et spoliatio Lot.
pana peccantibus illata minuitur æterna. Deus prædicit Concordia laudatur , qua servita uihil Lot fuisset passus.
panas , ne inferal Creatoris potentia incomprehensibilis. Cur trecentos vernaculos sumpserit Abraham .Moralis er
Noe restituit quod Adam abstulerat. Moralis exhortatio : hortatio . Ad contemplum bonorum hujus vitæ hortalur.
sine superna gratia nihil boni agere possumus. 218 -229 Eleemosyna prædicatur.
HOMIL . XXVI. El recordatus est Deus Noe , et omnium HOMIL . XXXVI. Post hrec autem verba factus est321serino
- 352
bestiarum , et omnium jumentorum , et omnium rolurilium , Domini ad Abram per visionem nociis, dicens : Ye tinens,
el omnium reptilium , quacumque erant cum illo in arca . Abram , ego protecior tuus suin : merces lua mulia erit
Et adduxit Deus Spirilum super terram , et cessaril aqua valde (Gen . 13 . 1). — Iterum obedientiam Abrahamiex
(Gen . 8. 1). — Qui' in nos peccat, feratur ; qui in Deum peritur Deus. Mirabilis Dei providentia circa Abrahamum .
peccal, puniatur. Pænæ a Deo illata clementiæ conjunctæ . Ob modestiam beneliciis afficitur Abrahamus. Sacrificiuin
Omnia ju honorem hominis facta. Noe fermentum mundi. Melchisedech refert, et ul typum Eucharistiae proponit.
Beneficia Deus nobis confert , etiam nesciis. Moralis ex. Moralis exhortatio. Virtutis studiosi non labores, sed prate
hortatio , 229-239 mia sibi proponunt.
llonil . XXVII. El redificavit noe altare Domino, el ac HOMIL . XXXVII. Diril autem ei : Ego sum Deus332-341, qui
cepitde omnibus pecoribus inundis, et de omnibus volucri eduri te de terra Chaldæorum ut darem tibi terram haine,
biis mundis , et obtulil holocaustum super altare (Gen. 8 . ut in hereditatem possideas eam . Dixit autem : Domine ,
20 ). — Beneficiorum Dei memoria . Causa adventus Chri Domine, secundum quid cognoscam quod in hereditatem
sti, Cur Deus sacrificia exegerit. Circumcisio nihil profice accipiam eam (Gen . 15 . v . 7 . 8 ) ? - Scripturæ virtus. Di
re bolest ad salutem . Cur esiis sanguinis velitus. Modicum vina dogmata quantum humanis antecellant.Senectus bona
tempus suſlicit ad pænitendum . Mentio fit de confessione. quæ . Quadringenti anni servitutis in Ægyplo , a quo princi
De recouciliatione et amore inimicorum . 239- 251 pio ducendi. Moralis exhortatio : gulam et crapulam pro
HOMIL . XXVIII. Et dixit Dominus Deus ad Noe, et ad fin fligat. 341-350
lios ejus cum eo, dicens : Ecce ego staluo lestamentum . HOMIL. XXXVIII. Sara autem , uxor Abram , non peperit
meum vobiscion , et cum semine vestro post vos, et omni ei : sed habebat ancillam Ægyptiam nomine Agar (Gen .
animæ virenti vobiscum , tam in volucribus, quum in pecu - 16 . 1). — Fides Abrahæ quanta . Chananææ fides laudatur.
dibuis, et omnibus bestiis terræ (Gen . 9. 8 -10 ). — Deus Conjugum officia. Quantuin ærumnarum lucrum . Exhorta
etiam peccatoribus benignus, quanto magis justis. Cur tio ad patientiam , mansuetudinem et concordiam . Uxor ad .
patre Cham peccante , lilius Clanaán maledicitur. Dei jutrix viri quomodo.
præcepto cuncta obediunt. Per adversarios efficit Deus ut HOMIL . XXXIX . Quando autem factus est Abram 350-360
nona
Bdes crescat. Adhortatur aid amorem erga Deum . 252- 260 ginta novem annorum , apparuit ei Deus (Gen . 17. 1). —
HOMIL . XXIX . El capit Noe agricola lerrce , el plantavil Cur Deus sic cunctando probaverit Abram . Quomodo hæc
vineum , et bibit de vino, el inebrialus esl (Gen . 9. 20 . 21). vox, apparuil, accipienda sit. Etymologiæ nominum Abrain
Non solum bona o; era, sed et peccata sanctorum propo et Noe. Infideles etiam prophetant. Cur circumcisionem
nunlur. Preces onnia levia et facilia reddunt. Scriptura Judæis imposuerit Deus. Circumcisio nihil auimæ ccnfert
sacra in calamitatibus antidotum . Ebrietas Noe quomodo boni. 360- 308
excusari debeat. Num invenerit vilem Noe. Cur vitis in HOVIL . XL . Et dixit Deus abrahæ : Sara uxor tua non
hanc vitam introducta . Ebrietas pro satietate . Vilia non in vocabitur Sara, sed sarra eril nomen ejus (Gen. 17 . 15 ).
natura sita , sed in voluntate. Ebrietas dæmon voluntarius. Moralis exhortatio . Brevis circumcisionis cum baptismale
Cur filius maledictus sit ob patris peccatum . Patres pro comparatio . Licet Christianis inter geales versari , quo
liberis puniri optant. Moralis exhortalio . 260-273 modo . 368-374
Homil . XXX. El erut omnis terra labium unum , et vox HOMIL . XLI. Apparuitautem Deus Abrahæ apud quercum
una omnibus (Gen . 11. 1). — A negligentia auditores Mambre,
avertit . Confessio peccatorum . Horæ majores vel minores
sedenle ipso ad junuam tabernaculi sui meridie -
(Gen . 18 . 1) . — Sæculares labores cum spirilualibus con
pro longitudine dicrum . Cur magna dicalur hæchebdoma parantur. Non fraudalur mercede , qui auditores non
da . Justilium indicium hebdomada sancta . Humana natura flectit. Usura cur prohibita . Ad hospitalitatem hortatur.
majora semper appetit. Memoriæ æternæ cupiditas. Me Laudat hospitalitatem Abrahæ , illam æinulationi nostræ
moriæ sui relinquendæ ratio optima. Non sunt temere proponens. "Invehitur in ornalúm mulierum . Moralis er
condemnandi fratres , nequc ex auditu judicandum . Solet hortatio .
Imonere antecuam puniat. 571-383
Deus admonere antequam puniat.
IIOMIL. XXXI. El accepit Thara Abram el Nachor273filios-282 Houil. XLII. Cum surrexissentautem viri, respexerunt
in faciem sodomorum el Gomorrhæ (Gen . 18 . 16 ). — Fa.
suos, et Lol hili: m srum filii sui ; et Saram nurum suam , cienti quod in se est Deus auxilium non negat. Faciliusme
uxorem autem Abram filii sui; el eduxit eos ex terra chal- demur animae , quam corporis morbis. Deus Abraham con
dæorum , ut proficiscerentur in terram chananæorum ; el siliorum suorum participat. Quanto honore justum dignatur
venit usque churrunt, et habitarit illic (Gen . 11. 31).- - Ex Deus. Non sunt auditu solo condemnandi rei. Aliene famæ
bonis operibus vana gloria cavenda. Quantum sit patriam parcendum . Hic impune peccantes acerbius punientu in
suam relinquere. Niin in natura , sed in voluntate virtus et altera vita . Proborum causa Deus patienter - fert peccalo
vilia sunt sila . Moralis exhortatio . 282-292 res. Moralis exhortatio . Eleemosynia eroganda. 385 -393
HOMIL. XXXII. El visus est Dominus Abræ, et dixit ei : HOMIL . XLIII. Venerunt autem , inquit, duo angeli sodo
Semini tuodabo lerram hanc ; et exstruxit ibi altare Domi ma vespere (Gen . 19. 1). — Loti hospitalitus laudatur. In
no, qui visus est ei (Gen. 12. 7). — Cur noluerit Deus cla futuro sæculo unusquisque pro se judicabitur. Exsecranda
Soclomitarum nequitia . Moralis exhortatio .
sain esse Scripturam . Deus quomodo videatur . Non dese 395- 403
runtur a Deo ii quos sinil aflligi. Abrahamum migrantem HOMIL . XLIV . Diluculo autem venit ibraha ad locuin
concitalur, singula ab ipso pie acla nolans. Zelotypiæ in ubi stelerat coram Domino (Gen. 19 . 27 ). — mNon tantum
sania quanta. Moralis exhortatio : afflictio signum provi. perticimus per alios orantes, quanlum per nos ipsos. Neque
dentie divine. 292-303 Lot neque filiæ ejus damnandi. Moralis exhortatio : colla
HOMIL . XXXIII. Abram autem erat dives valde pecori tio Josephi continentie cum Babylonica fornace. 405- 413
bus , el argento , el auro . El profectusesl unde venerat, in HOMIL . XLV. El movil illinc abrahane in lerran versus
solitudinem usque Bethel, usque ad locum in quo prius fuit africum , el habitavil inicr cades el inter Sur , et peregri.
tabernaculum ejus inter Bethel et ugge, ad locum allaris nus fuil in Geraris (Gen . 20. 1). — Auditoris benevolentia
quod ibi principio fecerat (Gen . 13. 2-4). — Rixe et con necessaria . Abrahe modesta vivendi ralio. Mors nibil est
fentiones vilandæ . A fraudibus et rapinis avocat. Moralis aliud quain soinnus. Conjugalis concordiæ honum . Qui co
exhortatio ad humilitatem . 303-312 lit servos Dei, Dcum colit. Omnia Dio possibilia. Moralis
HOMIL. XXXIV . El dirit Deus abræ postquam separadas exborlalio : nihil non cedii mului divilj.' 413 -122
 735 QUÆ IN DUABUS PARTIBUS TOMI IV CONTINENTUR . 756
"O,inquohigh
me llata Rom . XLVI. El dirit sarra : Quis annuntiabil Abrahæ , ralis epilogus : inimicos sibi conciliaremagna virtus ;man .
giod lactal peruun Sarra ? quod peperi filium in seneclule suetudo quanlam viin habeal. 506 -513
an (Cea. mea (Gen . 21. 7 ) ? - Agar ejicitur. Obedientia Abrahæ . HOMll.. LIX . El venit Jacob in Salem civitatem Secimo
aur. Elang
Providentia Dei.'Nibil potentius eo qui Dei auxilio muni- rum , et emil parleir agri ab Emor patre Sychem centum
lietu lus est. lnvidiæ morbus describitur.Moralis exhortatio ad agnis : et erexit ibi altare , et invocavit Deum Israel (Gen .
fugiendam invidiam . Dæmon homini subjectus. 422-128 35 . 18 - 20 ). — Juventus ad malum proclivis. Juvenes uxo
plan201ti2anPolrniten HOMIL. XLVII. Et factum est post verba haec, Deus lenta ribus jungendi. Moralis epilogus, de liberorum castigatio
Sabiul Abraham (Gen. 22. 1). - Abrahamil'ortitudo et Isaaci ne. 513-520
obsequenria . Sacrificium Abrahæ figura crucis. Moralis t
HOMIL . LX. Elædificato allari vocavi nomen loci bæ
2

ano ima exlinr tatio. .XLVIII. Responderunt autem filii chel ad422-434
HOMIL Abra
thel
fratris: illic
sui (enim
apparuil
Gen .35 ei Deus,hiccum
. 7). - Mulla
fugeret a facie
cominendantur, Esaü
nempe:
ham , et dixerunt. Rex a Deo es tu in nobis, in eleclis sepul mortificatio carnis, siiii; sius spirituale sacrificiuin , vigi.
7:(ura cu
illum l<H21
cris nostris sepeli mortuum tuum (Gen . 23 5 . 6 ). -- Di.
viliie non in superfluis impendendæ . Historiam Rebecca
lautia et exameu conscientiæ .
HOMIL . LXI. Hæ autem sunt generationes Jacob 320 :-52%JO.
Po usque ad ipsius profectum j.rosequitur , narralione expri sepi seplemdecim annorum erat pascens cum fratribus suit
mens quidquid sive ædificandis sive erudiendis auditoribus pecora (Gen . 37. 2 ). — Invidia quantum malum . Cain pri
inservire potest. Sub finem Homiliæ , ad Isaacum et Re mus ex invido homicida. Joseph' figura Christi. Quæ sunt
beccain æmulandos hortatur, malos sui temporis nu; liarum a Deo prædicta nequeunt impediri. Manus Domini cuslodit
434- 143
Houll . LXII. Et ridit Judas hominis chanancei520
Jose, h .
ritus arguens.
HOMIL . XLIX . Hæ autem sunt genera , inquit ,
tiones filiam-532,
furtoan Isaac filii Abrah am (Gen. 23. 19). -- Exemp lo Isaaci pa: quæ vocabutur Sava, et duxit ea , el ingressus est ad eum :
tet esse precandum cum perseverantia . Nou sunt curiose et concipiens peperit filium , el vocavil nonien ejus Er (Gen .
S:VE inquirenda Dei opera . Propter causas arcanas fecundi 38 . 2. 3) .- Christus ex semine Juda. Zara figura Ecclesiæ .
ition : tatem etiam justis negat Deus. Fecundilas sterilium par Lex peccata demonstral. Historiam Jose ; hi narrare per
tum virginis probat. Viginti annis perseverat orans Isaac. git ; ipsum gratia continuo adjutuin ostendit. Victa a Jo
443-447 sephio uxor Putin haris. Deus solus limendus est. Dei iro
HOMIL. L . concepil autem Rebecca , el colludebant par videntia erga Joseplum . Moralis ej ilogus. Dei gratia efficit
vuli in illa (Gen . 25. 21. 22). — De contemplu divitiarum . ul ornnia bene succedant. 532-540
448 - 451 HOMIL . LXIII. El nesciebat aliquid præfectus carceris
HOMIL . LI. Facla est autem fames super terram , præter propter Joseph (Gen . 39. 23 ). – Divina potentia per Jo
tra in firmnem priorem , quæ fuerul tempore Abraham (Gen. 26 . seplum manileslala , Nibil impedit decretum Dei. Quan
1 ). - Nominum propriorum impositio . Non spectat suam lum sit ferre cum gratiarum actione tentationes. Forliter
TIM
dignitatem Deus, sed nostram infinitatem . Muralis ex ferendæ sunt afflictiones. Oculis fidei res si irituales con
HOMIL. LII. Seminavit autem Isauc in terra illa , 451-456
pot hortalio spiciendæ sunt, et verbo Dei firmiter credendum . 540-547
et inve HIOMIL . LXIV . Exiril autem Joseph a fucie Pharaonis, et
nit centuplicans hordeum in anno illo (Gen . 26 . 12). - In peragrarit omnem terram Ægypti ; et fecil terra annis se
vidia Gerarenoruin quanta . Nihil robustius eo quem Deus plem fertilitalis manipulos ; el congregaril frumentum sicut
juvat. Mansueluido vera quæ . Patientia Isaaci. Gralus ani arenam maris (Gen. 41. 46 . 49). - Conscientia damnat con
mus Is:iaci. Deus exigitMoralis
ut gratias agamus. Deus436cur- 403se scium peccaui. Moralis exhortatio. 547 -558
dical Deum Abrahami. epilogus. HOMIL
be , HOMIL . LIII. Erat autem Estü amnorum quadraginta meraint . LXV . Et ascenderunt, inquit, ex
, in terram chamian ad Jucob patrem suum : et nun
Ægyplo,
el ipo
et duxit Judith filiam Bel chetlæi, et Basemaih filium Elom tiaverunt ei dicentes : Filius luus Joseph viril, el dominiitur- ,
Evæi, el exasperubanl Isaac el Releccam (Gen . 26 .34. 33). toti terræ Ægypti. obslupuit
- Quidquid peractum sit , post adventum Esaü , narrat eis (Gen . 45. 25. 26 ).-El Quoniodo seJacob ; non enim credi:lit
gesserit Juse hus erga
commentando Chrysostomus. Benedictionis Esaü explicatio Ægyptios, sevienté fame. Sacerdotes colendi. Moralis con
numerum claudit. 463-471 clusio . 558 - 65
HOMIL.. LIV . Rebecca autem vocato filio suo juniore HOWI . LXVI. Appropinquaverunt autem , inquit, di s
dixit ei (G . 27.
en 42), - Gratis divinæ auxilium . Con Israel ut morerelur, el vocavit filium suum Joseph , et
scientia sufficiens magister . Cum lectione Scripturæ mo dixit ei : Si inveni gratiam apud ie, suppone manum luain
nita doctorum . Utilitatem , non plausus auditorum , quærit subter femur meum , et facies mecum niisericordiam el le
Chrysostomus. Radix hoinicidii invidia. Quomodo Rebecca ritatem , ul non sepeliar ego in Ægyplo , sed dormiuin cum
saluti junioris filii sui consuluerit. Consilium ab ip sa daluin patribusmeis : el auferes me ex Ægyplo , el sepelies me in
ad consilium ab ipso Christo dalum refertur. Peregrinatio sepulcro eorum . Ille (ulem dia il : Faciam secundum ver
Jacobi narralur. Quomodo exerceat justorum obedientiam bum tuum . Dixit artem : Jura mihi. El jurarii et. Et udo
Denis. Moralis epilogus. 471-479 ravit Israel ad fastigium virga ejus (Gen . 47 . 29-31). -
HOMIL . LV. Et dixit Laban ad Jacob : Quoniam frater Cur voluerit in patria sepeliri Jacob. Non est miserum
meus es tu , non servies mihi gratis ; dic mili, qure merces peregre mori. Paulus capile casus ; Pe rus inverso caj ile
TIR lua (Gen . 29. 15 ). - Paucis dicla heriresumit. Confiden crucifixus. Vita præsens palæstra . Quumodo Israel adora
tiam Jacobi in Deum prædicat. Quanta veterum hospitalj- rit Josepibum . Jacob oculis mentis videbat. Oculi tideiſer
tas.
quemExemplo Jacobi probatepilogus.
omnia feliciter succedere
erga Raei Sicaciores corporeis. Muralis epilogus. Pecuniæ virtuti
Deus juvat. Moralis Amor Jacobi obstant. 765-771
chel indifferentiam nostram erga Deum redarguit. Quomo HUMIL . LXVII. Dixit aulem Israelad Joseph : Ecce ego
do Paulus dilexerit Deum ; ipsum imitari suos auditores morior,eteril Deusrobi cum ,etreducet vos Deus ex terra hac
horlalur. Brevi lempore potest deliclorum remissio in in terram pa rim restrorum . Ego aulem do libi seciinaelecta
petrari, Eleemosynæ magnitudo. Eleemosyna commenda prve fratribus tuis, quæ cepi in glailio meo et arcu (Gen .
Lur. . 479 -485 48 . 21. 22). - Jacobi historiain ” pergil Chrysostomus, et
- Fix HOMIL . LVI. Dixit autem Jacob ad Lahun : Da mihi iis quæ præcedentem Homiliam concluserunt breviter re
uxorem meam : impleti sunt enim dies, ut ingrediar ad eam Sumplis , identidem Jacobum inducit res futuras prædi
(Gen . 2.). 21). — In salanicas nuptiarum pompas invehitur, centem filiis, et de morte sua proxima ipsos admonentem ,
Quomodo a Labano deceptus fuerit Jacob ; ejus simplici. ex verbis Jacobi quædam moralia principia eruens, verbi
las. Polygamia oliin , nuncmonogamia, cur. Moralis epilo gratia : Mysterium
cedant. nihil prodesse dona naluralia nisimores probi ac
Eucharistie
gus. Humanum auxilium non quærendum . präsignatur. Cur magnus
HOMIL . LVII. Factum est autem postquam peperil Rachel planctus in Veteri Teslamento . Finis historie Josepbi :
Joseph , dixit Jacob ad Laban : Dimille me, ul abeam in fratres cum ineflabili mansuetudine consolatur et bonis
bacim meum et in terram meum (Gen. 30. 25 ).- Exempla cumulat. Moriens reditum Judæorum prædicit. Conclusio
sanctorum imitanda nobis proponit Scriptura. Mansuetuidi cum morali exhortatione. 571-581
ne nihil validius. Deus non despicit eos qui calumniam MONITUM in Sermones oclo in Genesim . 579-580
patiuntur. E domo Labani fugit Jacob ; quæ fugam secuta SERM . I, halitus in principio Quadragesimæ, in illud,
int. Prædicatur cura Dei erga suos, quæ in persona Jacob In principio fecit Deus cælum et terram (Gen. 1. 1) ; ac de
elucet. Increpat negligentes animarum pastores. Moralis jejunio ei eleemosyna. - Jejunium veri comparalur . Ma
exliortatio . 491506 nichæorum et Gentilium errores. Deus per literas agit
HOMIL , LVII. Et elevatis oculis Jacob vidit castru Dei cum homine. Manichæi veritatem mendacii accusant. Re
melatn , et occurrerunt ei angeli Dei ; quos cum vidissel , rum naturalium rationem non intelligimus, quanto minus
dirit Jacob : Castra Dei sunihæc, el appellavit nomen loci divina. Flavi:ni episcopi Antiocheni laudes. 581-386
illins, Custra (Gen. 32 , 1- 2). - Jacob petit a Deo ut snas SERM. II. Cur in sole et luna et caelo et aliis dixerit,
promissiones im ; leat. Lactatio Jacolicum angelo. Mutatio Fiul, in homine autem , Fuciumus ; et quidnam sit illud ,
Domiuis in Israel. Cur humana figura appareant angeli . Ad imuginem (Gen . 3. 6. 26 ). - Vis orationis Ecclesiæ .
Veritas incarnationis declaratur. Beneficiorum Dei monu Vocemn , Faciumus , discuitil, ut ad unigenitum Dei Filium
dicala in Scriptura . Humilitate vincit fratrem Jacob. Ho agrosceplum bostes veritatis adducat. Anthropomorphuas
737 ORDO RERUM QUÆ IN DUABUS PARTIBUS TAML IV CONTINENTUR. 738
redarguit. • 586-590 probatur. Anna simulmater et pater. Duplicem Anor vir.
SERM . III. Quid sit illud, ad similitudinem (Gen . 1. 28 ), intem laudat. Assidue oranduin . Tolerancia ci nyiciorum
et qua de causa , cum dixerit Deus aos dominari in feras, occasio meriti Davidi. Vuoinodo fereudæ cualumelia . Pre.
non
tuin dominemur, et hoc Scripturæ
esse. - Accuratam magnæ ergalectionem
nos curæcommendat ad mensam . M
argumen; calioSERM. 643-62
Scripturam confert cum germis. Gentilium objectioni re ulilis sit III. De Anna deque Samuelis educatione, et quod
in pariendo tarditas, et quod periculosum
spondet. Inilio feras homo non timebal. Timor bestiarum beros negligenter babere. - Oratio Annæ quam siigraia li- . '
alilis hornini. -593 Deo. Lacrymæ rigant plantam orationis . Res spirituales
SERM . IV . Quod servitutis modos tres induxerit pecca variis indesinenter formis adornari possunt. Anua liberce
tum ; et in negligentes auditores , eosque qui parentes rum educationis magistra . Quanta pietale puerum Domino
nou honorant. - Honore afficit subditos suos Deus, quo educavit oblulitque Anna. Comparatur Annæ sacrilicium
modo, Mulieris officium . Mulier subjecta viro , quare. Al cum sacrificio sacerdotis et sacrificio Abrahæ . Annæ mo
Lerum servitutis genus ex peccato . De officiis filiorum destia et gralus animus. Disciplina celesti imbuendi juve
erga parentes ; de remunerationibus manentibus paren nes. Felicitas vitae cælestis. Abnegationis noui vani.
cultores. De poenis parricidaruin. Cur lapidari eos vo
Luin Deus. 632 -660
luit SERM. IV . Ad eos qui collecta relicta ad theatra ascen
SERM. V. Quod non propter Adamum punimur ,593-598 et ina dunt : et quod non solumn utilius sit in ecclesia versari,
jora per eum lona quam mala suntimportata , si nobis ig sis quam iu theatris, sed etiam jucundius, et de secunda parte
allendere voluerimus : et adversus eos qui pauperes præ precationis. Anne : quodque indesinenter et in onui loco
tereunt. - Cur ob unius peccaluin alii puniuntur. Virtu precari oporteat , vel in foro, vel in via , vel in lecto . -
tem qui sectalur, liber est et superior regibus. Virtus Detrimentun quod e spectaculis oritur multum excedit
omnem melum excludit. Moralis epilogus : hortatur ad voluplalein inde acceptan . Quaui diversa sil virtutis et vitii
eleemosynam . Pauperum miserain conditionem di's voluptas. Exponitur Anna oratio .Assidue precari debemus,
divitibusque duritiain cordis exprobrat. 5:18 -604 et orationes crebras negotiis interponere : hoc coufirmatur
SERM . VI. De ligno, an ex eo cognitionem boni etmali exemplis et comparationibus cuin ex prandio tum e fabro.
Ajamus adeptus sit, an vero antequain ederet, hac digao . rum artificio deductis. Affectus præcipua pars orationis ,
scendi faculiate præditus uerit : ileinque de jejunio , et Procul a templo habitare an excuset non accedentes.
quod oporteat domimeditari que in ecclesia dicuntur. - Ubique orare possumus. 600-668
Quanto ulilius sit concionibus interesse , quam profanis SERM . V . Adversus eos qui tantum i festis conveniunt,
conventibus. Adamuis an scientiam boni et mali habuerit. et quidnam sit feslum ; itein adversus eos qui incusa :11 di.
Quinain ignorent bonuin et malum . Epilogus sermonis . vinam providentiam , eo quod in hac vita quidam sint di
604-607 viles, quidam pauperes pauperlas
: quod
SERM . VII. Quare lignum scientiae boni et mali vocetur , quod pauperlas plus voluptatis utilissima sit , et
securitatis ubique ha
lignin illud : et quid sit, Hollie mecum eris in Paradiso beat, quam diviliæ ; itemque deacAnna. - Festorum orna
(Gen . 2. 9 ; Luc. 23. 43 ). - Quanta sit obligatio verbum tus veri. Paucitas auditorum ne contristel. In s. lutari Dei
divinum io opus redigere. Cur lignu.nl scientiæ boni et lætari Ærumnae
quid sit. Christo toleralæ sunt gratia
pro , ,
mali sic vocalum fuerit. Mala melius novimus, postquam corona,merces. Ratio beneficentiæ a Deo nou reposcenda.
ca perpetravimos . De lonis agit per crucem invectis. Paupcrtas alles invenit. An plus paupere dives habeat.
Latro cur in paradisum introducius. Objectionem refellit Soniqus suavior pauperi. Valetudo i rospera pque divili.
Manichæorum . Quid noniae Paradisi sit intelligendum . bus et pauperibus. Funera divitum et pauperum . 668-676
°807-616 MONITUM ad tres Homilias de Davide et Saüle . 675-676
SERM. VIII. In diem nimbosum , et in conventum epic HOMIL . I. De Davide el Saüle , deque Lolerantia , el quod
scoporum , el de mandato quod traditum est Adamo, ma. oporteat inimicis parcere, nec de absentibus male loqui.
gnæque providentie fuisse quod legem acceperit. David exemplar humanitatis . Beneficia Davidis in Saülein .
lex sit causa percali. " 616- -62An0 Non efferlur David oli prosperum successum . Consilia milia
tum ad cædem impellenliuin negligit David . Cur Deus
MONITUM ad sermonem quomodo oporteat fratrum pec
cala arguere , etc. ( qui esi nous in Genesim ). 619-620 hostes nobis tradat. Reges revereri oportet. Hostem Da
SERM . IX. Quomodo oporteat fratrum peccala argliere, vid houorifice appellat. David a nobis imitandus. 676 -686
et quod eorum salutis curam habere conveniat, el quare HOVIL . II. Quod magnum sit bonuin , non tantum exer
Abram vocatus sit Abrahain . et de nomine Noe : quod cere virtutem , verum etiam laudare ; quodque David magni.
Saüli, quam prostrato
non frustra aut sine causa justi illi fuerint his nominibus ficentius tropæum erexerit parcendo magis
Goliath
appeltali, sed ita dispensanie Dei providentia . -- Zelus Saüli deque : quodque hæc faciens profuerit sibi quam
teinperandus misericordia . Spiritualis homo quis. Quo si : excusatione ipsius apud Saülem . - Lauilare
gno internuscantur Christiani. Abraham , discipulis Christi virtute preditos prodest. Sacrificium offert Deo David ,
par . Promissa Dei certissima ; res humanæ quam incerte. immolaus iram . Confert Davidem cum tribus pueris. Nihil
Doctrinam ex historia Abraiæ deductam resuinit. Filii non tutius quam parcere inimico. Quanta lucrifecerit David ,
. Quid officii præstare debeant seryalo Saüle . Multo majus parcere quam perdere. Unius
rei erga iniquilalis
Alii sunt parentes parentum
impios. Liberum arbitrium . Interpreta. Dei voluntatem special David ; mortem Saulis deflet, La
tio nomin 's Yoe. 620 -630 crymas audientibus movet Chrysostomus. 686 -693
MONITUM ad Sermones quinque in Annam . 629-630 HOMI.. III. Quod periculosuin sil adire spectacula, et ea
SERM . I. Quod oporteat et in Pentecoste et semper je res adulteres perfecios faciat, et hinc tristitia couleulioque
juniimeminisse, et quod non præsentia solum , sed etiain nascalur : lum quod oinne Lolerantiæ genus David in iis
recordatio jejunii sit ulilis : et de Dei providentia , quod æquo quie ferit erga Saülem , superarit : postremo quod rapina:
que non minima pars ipsius sit præter alia parentum erga eleemosynam animo ferre, non minor virtus sit , quam largiri
liberos amor : quodque non patribus solum , sed etmatri . Quam alienum sit a moribus christianis ,
bus prieceptum sil, ut liberorum mores componant, et ad spectaculis theatralibus juleresse. Nullus inimicus Saüle
extremum de Anna. - Jejunii memoria utilis, jejunii bona deterior. Nihil nocuit Davidi odium Saülis. Cur patientiie
quanta . Homiliam contra gentiles habitam resumens duas meritum æquetur eleemosynä . Affici contumeliis an sit in
præsertim quæstiones solvil , videlicet : quo pacto Deus tolerabile . Utiliores amicis inimici. Accusalio sui fit remis.
luomines quondain instrueret ; et quare, dum corpora cx sio criminis. Ne dæmou quidcm nos ad iram concitare poo
lestia quasi iininorlali juventute fruantur, nostra sintmir teul. Ira soluta , plane dignoscinius quæ , ira fervente ,
bis et corruptioni obnoxia . Liberi arbitrii major vis , quain nobis non apparebant, vox Daviuis potentissima. Nihil
yalur ; filii pravi abdicantur a parentibus. Mulieri maxime fnani gloria turpius ei, qui honore ræveniri vult. Nihil
convenit educatio liberoruit , Historia Annæ matris Sa humanitate potentius. Jrain sedare in mostra est polestie.
muelis. Sterilitas quantum malum . Ex noininc Samuelis Dignior lacryinis qui facit injuriam . Tum maxime certa nos
occasionem arripit de educalione liberorum loquendi. manent apud Deum præmia, cum ab hominibus ne anlur.
630 645 Hostem Saül filiis Luiorem reliquit ; in lilios hostis beut,
SERM. II. De fide Annæ , deque philosophia , hoc est, volus David .
animnimoderatione et modestia ipsius , et de honore dcfe SELECTA ex noris Henrici Savilii et Joannis Boisii in 10
prandii sacerdotibus
renulo quod in initio,
sit oraudum ;. -et Ellicaciatiimoralionis
fine mum IV Operum S. Joanuis Chrysostomi.
um inAunz
exemplo
FINIS TOMI QUINQUAGESIMI QUARTI.
Parisiis. — Es Typis d.-P.MIGNE.
三步
三是
 3 2044 073 501 926

in THIS VOLUTRE
DOES NOT CIRCULATE
OUTSIDE THE LIBERAY