AİBÜ Bolu Halk Kültürünü Araştırma ve Uygulama Merkezi (BAMER) Yayınları No: 19

AIBU Bolu Folk Culture Research and Application Center Publications: 19

BOLU’DAN TÜRK DÜNYASINA

KÖROĞLU ÇALIŞMALARININ DÜNÜ, BUGÜNÜ, YARINI
ULUSLARARASI ÇALIŞTAYI
15-16 EYLÜL 2017, BOLU

FROM BOLU TO TURKIC WORLD

THE PAST, PRESENT AND FUTURE OF THE KOROGLU STUDIES
INTERNATIONAL WORKSHOP
BOLU, 15-16 SEPTEMBER 2017

BİLDİRİ KİTABI/ PROCEEDINGS BOOK

EDİTÖRLER / EDITORS
Yrd. Doç. Dr. Azize AKTAŞ YASA - Doç. Dr. Muvaffak DURANLI-
Yrd. Doç. Dr. Rabia UÇKUN

İstanbul, 2017
BOLU’DAN TÜRK DÜNYASINA
KÖROĞLU ÇALIŞMALARININ DÜNÜ, BUGÜNÜ, YARINI
ULUSLARARASI ÇALIŞTAYI
15-16 EYLÜL 2017, BOLU

EDİTÖRLER:
Yrd. Doç. Dr. Azize AKTAŞ YASA- Doç. Dr. Muvaffak DURANLI- Yrd.
Doç. Dr. Rabia UÇKUN

Bu kitap, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Bolu Halk Kültürünü Araştırma ve Uygulama Merkezi
(BAMER), Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü, Bolu Belediyesi ve Bolu Valiliği
işbirliği ile Marka Şehir Bolu ve 5. Uluslararası Köroğlu Festivali kapsamında 15-16 Eylül 2017
tarihinde Bolu’da düzenlenmiş olan “Bolu’dan Türk Dünyasına Köroğlu Çalışmalarının Dünü,
Bugünü, Yarını” Uluslararası çalıştayında yer alan bildirilerden oluşmaktadır. Bu kitapta yer alan
bilgi, görüş, görsel malzeme kullanımıyla; çalışmaların araştırma ve yayın etiğine uygunluğundan
yazarlar sorumludur.

Bu kitap Başbakanlık Tanıtma Fonunun katkılarıyla basılmıştır.

Copyright / Yayın Hakları: Abant İzzet Baysal Üniversitesine aittir.

Basım Tarihi: Aralık 2017

Basım Adedi:1500
Dizgi: Emel Mercan
Kapak Tasarımı: Nimet Çelebi

ISBN: 978-975-321-050-8
Sertifika No: 11807
Baskı: Kaan Matbaası

ii
iii
iv
ONUR KURULU I Honour Committee
Aydın BARUŞ I Bolu Valisi
Alaaddin YILMAZ I Bolu Belediye Başkanı
Prof. Dr. Mustafa ALİŞARLI I Abant İzzet Baysal Üniversitesi Rektörü
Prof. Dr. Hatice Beril DEDEOĞLU I Ege Üniversitesi Rektör V.
Prof. Dr. Öcal OĞUZ I UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Başkanı

DÜZENLEME KURULU I Organizing Committee

-ABANT İZZET BAYSAL ÜNİVERSİTESİ / EGE ÜNİVERSİTESİ-

Prof. Dr. Erol AYAZ I Abant İzzet Baysal Üniversitesi Rektör Yardımcısı
Prof. Dr. Metin EKİCİ I Ege Ünv. Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü Müdürü
Yrd. Doç. Dr. Azize AKTAŞ YASA I Abant İzzet Baysal Ünv. BAMER Müdürü
Doç. Dr. Muvaffak DURANLI I Ege Ünv. Türk Dünyası Araştırmaları Enst. Müdür Yrd.
Doç. Dr. Nuray ÖZDEMİR I AİBÜ Fen-Edebiyat Fak. Öğr. Üyesi
Doç. Dr. Selami ÖZSOY I AİBÜ İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi
Doç. Dr. Faruk ÖZTÜRK I AİBÜ Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi
Yrd. Doç. Dr. Mehmet SÜME I AİBÜ Fen-Edebiyat Fak.Öğr. Üyesi
Yrd. Doç. Dr. Filiz YILDIZ I AİBÜ Bolu Meslek Yüksek Okulu Öğretim Üyesi
Öğrt. Görv. Semra BOZDOĞAN I AİBÜ Gerede MYO Öğretim Görevlisi
Uzm. Nimet ÇELEBİ I AİBÜ Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü

-BOLU BELEDİYE BAŞKANLIĞI

Emine DAVARCIOĞLU I Bolu Belediyesi Başkan Yrd.

Güler MERT I Bolu Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürü

Sadık KAYMAZ I Bolu Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdür Yrd.

İsmail ŞENTÜRK I Bolu Belediyesi Bolu Araştırmaları Merkezi Sorumlusu

Arif ÖNDER I Bolu Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü

Sevim ÖZNUR I Bolu Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü

v
BİLİM KURULU I Scientifıc Committee
Prof. Dr. Ali Berat ALPTEKİN I Necmettin Erbakan Üniversitesi, TÜRKİYE
Prof. Dr. Mustafa ARSLAN I Pamukkale Üniversitesi, TÜRKİYE
Prof. Dr. Ali DUYMAZ I Balıkesir Üniversitesi, TÜRKİYE
Prof. Dr. Şakir İBRAYEV I Avrasya Milli Üniversitesi, KAZAKİSTAN
Prof. Dr. Muhtar KAZIMOĞLU I Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi, AZERBAYCAN
Prof. Dr. Cabbar İŞANKUL I Özbekistan Bilimler Akademisi, ÖZBEKİSTAN
Prof. Dr. Karl REICHEL I Bonn Üniversitesi, ALMANYA
Prof. Dr. Gülsel SEV I Abant İzzet Baysal Üniversitesi, TÜRKİYE
Prof. Dr. Fikret TÜRKMEN I Ege Üniversitesi, Emekli Öğretim Üyesi, TÜRKİYE
Prof. Dr. Ali YAKICI I Gazi Üniversitesi, TÜRKİYE
Prof. Dr. Dursun YILDIRIM I Hacettepe Üniversitesi, Emekli Öğretim Üyesi, TÜRKİYE
Doç. Dr. Abdülhekim MEHMET I Milletler (Minzu) Üniversitesi, ÇİN
Doç. Dr. Kuanyshbek KENZHALIN I L. Gumilev Avrasya Milli Üniversitesi, KAZAKISTAN
Yrd. Doç. Dr. Nevriye ÇUFADAR I Şumen Üniversitesi, BULGARISTAN
Hamdi HASAN I Araştırmacı-Yazar, MAKEDONYA

SEKRETARYA
Öğretmen Orhan AYTAR I Abant İzzet Baysal Üniversitesi

Alperen YASA I Abant İzzet Baysal Üniversitesi

vi
İÇİNDEKİLER

ONUR KURULU vii

DÜZENLEME KURULU vii

BİLİM KURULU viii

SEKRETERYA vi

İÇİNDEKİLER vii

SUNUŞ xiii

AÇILIŞ KONUŞMALARI

AYDIN BARUŞ 1
Bolu Valisi

ALAADDİN YILMAZ 3
Bolu Belediye Başkanı

PROF. DR. MUSTAFA ALİŞARLI 5

Abant İzzet Baysal Üniversitesi Rektörü

YRD. DOÇ. DR. AZİZE AKTAŞ YASA 8

Abant İzzet Baysal Üniversitesi Bolu Halk Kültürünü Araştırma Uygulama
Merkezi (BAMER) Müdürü

AÇILIŞ KONFERANSI

Prof. Dr. METİN EKİCİ 15

BOLU’DA KÖROĞLU KONULU BİLİMSEL TOPLANTILAR

vii
TARİHİ KAYNAKLAR VE TÜRKİYE’DE KÖROĞLU ÇALIŞMALARI

PROF. DR. KENAN ZİYA TAŞ 75

Köroğlu’nun Köyü (16. Yüzyıl Tahrir Defterlerine Göre)

PROF. DR. ALİ YAKICI 93

Türkiye’de Köroğlu Çalışmalarının Tarihi Boyutu/ Tarihi Belgelerde Köroğlu
Konusunda Yapılan Çalışmaların Dünü, Bugünü Ve Yarını

YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA GÜLTEKİN 107

Türkiye’de Köroğlu Derlemeleri Ve Metin Yayınları Üzerine Bir Değerlendirme

Prof. Dr. ALİ DUYMAZ 123

Türkiye’deki Köroğlu Çalışmalarının Dünü, Bugünü Ve Geleceği (Bilimsel
Eserler)

ARŞ. GÖRV. DR. MUSTAFA DUMAN-ARŞ. GÖRV. GÖKÇE EMEÇ 147

Türkiye Üniversitelerinde Yapılmış Köroğlu Konulu Tezler

KÖROĞLU ANLATLAMALARININ SANAT ALANINDAKİ

YANSIMALARI
YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM KIBRIS 177
Cumhuriyet Döneminde Destan Kahramanı Köroğlu’ndan Esinlenilerek
Yazılan Şiir Ve Düz Yazı Eserler

DOÇ. DR. SITKI BAHADIR TUTU 195

Türkiye’de Köroğlu Anlatılarının Müzik Katmanları Hakkında Yapılan
Çalışmalar Ve Yöntem Sorunları

KÖROĞLU ANLATMALARININ ERMENİ VARYANTLARI ÜZERİNE

YAPILAN ÇALIŞMALAR
PROF. DR. FİKRET TÜRKMEN 211
Köroğlu Anlatmalarının Ermeni Varyantları Hakkında Yapılan Çalışmalar

viii
DR. ENVER UZUN 223
Elyas Muşegyan’ın “Nağmeler” Kitabı (Köroğlu Destanı)” Üzerine Yapılan
Çalışmalar

DOĞU TÜRKİSTAN’DA (ÇİN) KÖROĞLU ÇALIŞMALARI

DOÇ. DR. ÂDEM ÖGER 243

Çin’de Emir Göroğlı Destanı Üzerine Yapılan Çalışmalar

PROF. DR. ALİMCAN İNAYET 257

Emir Göroğlı Destanı Üzerinde Türkiye’de Yapılan Çalışmaların
Değerlendirilmesi

KAZAKİSTAN VE KIRGIZİSTAN’DA KÖROĞLU ÇALIŞMALARI

DOÇ. DR. KUANYSHBEK KENZHALIN 271

Kazak Halkbiliminde “Köroğlu” Destanı Ve İncelenmesi: Dünü, Bugünü Ve
Yarını

ULANBEK ALİMOV 283

Kırgızistan’da Yapılan Kırgız Köroğlu Anlatmaları İle İlgili Çalışmaların Dünü,
Bugünü, Yarını

PROF. DR. ZEKERİYA KARADAVUT 289

Köroğlu Destanının Kırgız Eş Metni İle İlgili Çalışmalar

ÖZBEKİSTAN VE TÜRKMENİSTAN’DA KÖROĞLU ÇALIŞMALARI

DOÇ. DR. SELAMİ FEDAKÂR 303

Özbek Köroğlu Destanı Hakkında Türkiye’de Yapılan Çalışmalar

YRD. DOÇ. DR. TAHİR AŞİROV 325

Türkmenistan’da Yapılan Köroğlu Çalışmalarının Dünü, Bugünü, Geleceği

ix
PROF. DR. MUSTAFA ARSLAN 337
Türkmen Köroğlu Anlatmaları Üzerine Türkiye’de Yapılan Çalışmaların Dünü,
Bugünü, Yarını

DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM ŞAHİN 345

Köroğlu’nun Türkmen Kolları Üzerine Türkiye’de Yapılan Çalışmalar: Tarihçe,
Yöntem Ve Problemler

AZERBAYCAN VE İRAN’DA KÖROĞLU ÇALIŞMALARI

PROF. DR. MUHTAR KAZIMOĞLU 369

Azerbaycan’da Köroğlu Çalışmalarının Dünü, Bugünü, Yarını

PROF. DR. Ramazan QAFARLI 379

"Köroğlu" Eposunun Azerbaycan'da Yayınlanması Ve İncelenmesi Tarihine
Kısa Gezi

PROF. DR. İSMET ÇETİN 387

Türkiye’de Azerbaycan Sahası Köroğlu Çalışmaları

ALİ BARAZANDEH TÜRK 399

Geçmişinden Günümüze İran’da Köroğlu

OKUTMAN FAZIL ÖZDAMAR 405

Köroğlu’nun İran Türkleri Anlatmaları Üzerine Türkiye’de Yapılan Çalışmaların
Dünü, Bugünü, Yarını

RUSYA VE GÜRCİSTAN KÖROĞLU ÇALIŞMALARI

DOÇ. DR. MUVAFFAK DURANLI 431

Rusya’da Köroğlu Çevirileri Ve Yayınlarının Genel Değerlendirmesi

MAKVALA KHAREBAVA 445

Gürcistan’da Yapılan Köroğlu Çalışmalarının Dünü, Bugünü, Geleceği

DOÇ. DR. RANETTA GAFAROVA 461

Kırım Tatar Folklorunda Köroğlu Anlatıları İle İlgili Yapılan Çalışmaların Dünü,
Bugünü Ve Yarını

x
BALKANLAR’DA (MAKEDONYA, BULGARİSTAN, GAGAUZ YERİ)
KÖROĞLU ÇALIŞMALARI

YRD. DOÇ. DR. Rabia UÇKUN 487

Balkanlarda Köroğlu Anlatılarıyla İlgili Ülkemizde Yapılan Çalışmaların Dünü,
Bugünü Ve Yarını

PROF. DR. HAMDİ HASAN 507

Makedonya’da Yapılan Köroğlu İle İlgili Çalışmaların Dünü, Bugünü Ve Yarını

YRD. DOÇ. DR. SELÇUK KÜRŞAD KOCA 523

Makedonya’da Köroğlu Anlatıları İle İlgili Yapılan Çalışmaların Dünü, Bugünü
Ve Yarını

YRD. DOÇ. DR. NEVRİYE ÇUFADAR 533

Bulgaristan’da Yapılan Köroğlu Anlatmaları İle İlgili Çalışmaların Dünü,
Bugünü, Yarını (Bulgaristan’ın Kuzeydoğu Bölgesinde Köroğlu Halk
Anlatmalarının Yorumu)

YRD. DOÇ. DR. ATIF AKGÜN 545

Türkiye’de Yapılan Bulgaristan’da Köroğlu Anlatıları İle İlgili Çalışmaların
Dünü, Bugünü, Geleceği

DOÇ. DR. LİUBOVİ ÇİMPOEŞ 561

Gagauzlarda “Köroğlu” Destanının Zaman Ve Mekâna Göre Değişmesi

DEĞERLENDİRME VE KAPANIŞ
DEĞERLENDİRME KONUŞMALARI

PROF. DR. FİKRET TÜRKMEN 569

PROF. DR. DURSUN YILDIRIM 573
PROF. DR. METİN EKİCİ 579

KAPANIŞ KONUŞMALARI

EMİNE DAVARCIOĞLU 585

Bolu Belediye Başkan Yardımcısı

xi
PROF. DR. VAHDETTİN ÇİFTÇİ 587
Abant İzzet Baysal Üniversitesi Rektör Yardımcısı

ÇALIŞTAY SONUÇ BİLDİRGESİ 589

KÖROĞLU BİBLİYOGRAFYASI 599

YRD. DOÇ. DR. AZİZE AKTAŞ YASA

KÖROĞLU BİBLİYOGRAFYASI
-Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tarafından Düzenlenen Bilimsel Toplantılarda
Sunulan Bildiriler-

FOTOĞRAFLARLA 631
BOLU’DAN TÜRK DÜNYASINA
KÖROĞLU ÇALIŞMALARININ DÜNÜ, BUGÜNÜ, YARINI
ULUSLARARASI ÇALIŞTAYI

xii