8

8
Edukasyon sa Pagpapakatao
Kwarter 4: Ikaapat na Linggo
Tamang Pananaw sa Seksuwalidad
tungo sa Pagmamahal

LUCILA C. ASLOR
Developer

Department of Education – Cordillera Administrative Region

i
 Republic of the Philippines
DEPARTMENT OF EDUCATION
Cordillera Administrative Region
SCHOOLS DIVISION OF ABRA
Actividad-Economia St., Zone 2, Bangued, Abra

Published by:
Learning Resource Management and Development System

COPYRIGHT NOTICE
2020

Section 9 of Presidential Decree No. 49 provides:

“No copyright shall subsist in any work of the Government of the Philippines.
However, prior approval of the government agency of office wherein the work is
created shall be necessary for exploitation of such work for profit.”

This material has been developed for the implementation of K-12 Curriculum
through the Curriculum Implementation Division (CID)—Learning Resource
Management Section. It can be reproduced for educational purposes and the source
must be acknowledged. Derivatives of the work including creating an edited version,
an enhancement or a supplementary work are permitted provided all original work is
acknowledged and the copyright is attributed. No work may be derived from this
material for commercial purposes and profit.

Borrowed materials (e.g., texts, illustrations, musical notations, photos, and

other copyrighted contents) included in this learning resources are owned by their
respective copyright and intellectual property right holders, DepEd is represented by
the Filipinas Copyright Licensing Society (FILCOLS), Inc. in seeking permission to use
these materials. Publishers and Authors do not represent nor claim ownership over
them. This module is intended for educational purposes and will be subjected for
further Learning Resource Copyright evaluation and the inventory of copyrighted
third-party content will be prepared.

ii
 Subukin
Tukuyin ang bawat pangungusap kung ito ay tama o mali. Isulat ang titik T
kung ito ay tama at M kung ito naman ay mali. Isulat ang iyong sagot sa sagutang
papel.
A.
1. Magpaligaw ka sa kaklase kasi ikaw lang ang walang kasintahan sa grupo
ninyo.
2. Ipaalam sa magulang na may nanliligaw sa inyo.
3. Makipaghiwalay sa kasintahang masyadong seloso.
4. Ang paghanga ay normal sa mga kabataan.
5. Ang pagmamahal ay nagbubuklod sa dalawang taong nagmamahalan.
6. Kailangang magkaroon ng integrasyon ang pagmamahal at malaman ang
mga elementong dapat mangibabaw o mauna.
7. Ang sekswalidad ay behikulo upang maging ganap na tao.
8. Huwag masyadong ibigay lahat ang oras sa kasintahan, mas importanteng
bigyan ng oras ang pag-aaral.
9. Hindi mo kailangang magpakaawa upang mahalin ka ng iyong hinahangaan.
10. Makinig sa payo ng magulang o guro tungkol sa pakikipagrelasyon.
11. Ang sekwalidad ay pisikal o bayolohikal na kakayahan.
12. Kawawa ang isang nagdadalaga kung wala siyang kasintahan.
13. Huwag patulan ang isang humahanga sa inyo kung hindi mo siya gusto.
14. Hiwalayan mo ang iyong kasintahan kasi mas may oras siya sa pag-aaral
kaysa sa iyo.
15. Ang inyong katawan ay temple ng Diyos at hindi isang laruan.

2
 Balikan

Sa nakaraang pagtatalakay, iyong natutunan ang kahulugan ng sekswalidad at

kung ano ang kasarian. Ating tignan kung kayo ay may naalala pa tungkol sa
nakaraang pagtatalakay.

Panuto: Batay sa nakaraang pagtatalakay, ilagay sa loob ng kahon ang kahulugan ng

salitang SEKSWALIDAD at KASARIAN.

SEKSWALIDAD

KASARIAN

3
 Tuklasin

Ayusin ang mga nagulong letra upang makabuo ng salita tungkol sa araling
ito at magbigay ng isang pangungusap patungkol sa nabuong salita.

1. EXS IRDEV –
__________________________________________________________

2. UPPPY OVEL –
__________________________________________________________

3. AGPAMAMLAH –
__________________________________________________________

4. DMDMINAA –
__________________________________________________________

5. KIALIANSNG URIP –
__________________________________________________________

Suriin

Ang sekswalidad ay behikulo upang maging ganap na tao – lalaki o babae –

na ninanais mong maging. Hindi ito pisikal o bayolohikal na kakayahan. Ang
pagkababae at pagkalalaki ay malayang pinipili at personal na tungkulin na
gagampanan sa iyong buhay. Isang moral na hamon ang pag-iisa o pagbubuo ng
sekswalidad at pagkatao upang maging ganap ang pagkababe o pagkalalaki.

Dahil dito, ang tao ay tinawag upang magmahal na siyang natatanging

bokasyon ng tao bilang tao. Katulad nga ng sinabi ng Banal na Papa Juan Paulo II,
“Tao lamang ang may kakayahang magmahal, at ang tao lamang ang
makapagsisilang ng isa pang tao, na tulad niya ay may kakayahang magmahal. Ang
kakayahang ito na magmahal – at maghatid ng pagmamahal sa mundo – ang likas na
nagpapakadakila sa tao.” Upang gawing higit na katangi-tangi ang pagmamahal, at
upang ito ay maging buo at ganap, kailangang ito ay magkaroon ng integrasyon at
malaman ang mga elementong dapat mangibabaw o mauna.

4
Mahahalagang Elemento:

1. Sex drive o libido o sekswal na pagnanasa

- Ito ay nangangahulugang simbuyo, udyok, gana, o pagnanasang seksuwal
ng tao. Maaaring makatulong sa paglago bilang tao at magbigay ng
kaganapan sa pagiging babae o lalaki.
2. Puppy love
- Ito ay kadalasang pinagkakamalan na tunay na pagmamahal. Maaaring
bunga ng sensuwalidad, na pinupukaw ng mga pandama (senses) at
damdamin (sentiment) na bunsod ng emosyon.
3. Ang Paggamit sa Kapwa at Pagmamahal
- Ang kilos- loob ay nangangahulugang ikaw bilang tao ay may kalayaan, at
dahil dito walang makapagdidikta sayo kung sino ang mamahalin mo.
Gayon din naman, hindi mo madidiktahan ang sinuman na mahalin ka. Ang
pagmamahal ay nagsisimula sa isang pagpapasiyang magmahal. Kung ang
iyong minamahal ay nakabubuti sayo, kung iginagalang ka niya at
rinerespeto, pagsikapan niyong buuin ito hanggang sa tamang panahon na
kaya na ninyong magkaroon ng pamilya. Kung ito naman ay nakakasama
sayo, hindi ito tunay na pagmamahal. Tandaan mong ang Diyos ay binigyan
ka ng kalayaan na piliin kung siya ay mahalin o hindi.
4. Kalinisang puri at pagmamahal
- Ito ay ang pagbibigay ng buong pagkatao sa taong iyong minamahal. Kung
saan ang pagmamahal ay mapanlikha; nagbibigay-buhay maaring pisikal o
seksuwal o sa paraang ispiritwal.

5. Ang pagmamahal ay mabuklod

- Ang pagmamahal ay nagbubuklod sa dalawang taong nagmamahalan.
Samakatuwid iisang pagmamahal lamang ang pinagsasaluhan ng mga
nagmamahalan. Ang tunay na pagmamahal ay ang lubis na paghahandog
ng buong pagkatao sa minamahal. Ang pinakamahalagang palatandaan sa
paghahandog na ito ay ang pagpapakasal. Magagawa mo lamang ito kung
ganap na ang iyong pagkatao – ang pagkalalaki o pagkababae.
6. Ang pagmamahal ay isang birtud
- Ang pagmamahal ay nangangailangan ng paglinang at pagkilos upang
mapaunlad ito. Laging ang tuon dito ay ang ikabubuti ng minamahal at ng
dalawang taong ngayon ay pinag-isa sa bias ng isang kasal. Sa ating
panahon ngayon, mahirap ng mahanap ang tunay na pagmamal dahil na
rin sa iba’t-ibang temptasyon na nasa paligid. Ngunit ang pinakamahalaga
sa lahat, huwag mong kalilimutan na ang pagmamahal ay patuloy na
bumubukal mula sa Diyos sa tulong ng kaniyang grasya.

5
 Pagyamanin
Batay sa aralin, iyong sagutin ang mga katanongan. Isulat ang iyong sagot sa
sagutang papel.

1. Paano nakatutulong ang sekswalidad sa paghubog ng taong magmahal?

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_______________________________________

2. Bakit kailangang nakabatay sa pagbuo ng sekswalidad at pagkatao ang

pagiging ganap na babae o lalaki?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
____.

3. Bilang isang mag – aaral, ano-ano ang mga kilos na dapat mong gawin
upang maipakita ang iyong paghahanda upang maging ganap na babae o
lalaki?______________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
______________________________________________.

6
 Isaisip
Panuto: Basahin ang mga sumusunod na babasahin mula sa Pro-Life Philippines
(Pilar et. al., 2005). Sumulat ng reaksyon tungkol sa iyong responsibilidad bilang
babae o lalaki. Isulat ito sa isang buong papel.
Ako ay isang responsableng babae…
1. Ang aking mga halik ay di hamak na
mas matimbang kaysa anumang
party o sine.
2. Ang aking katawan ay temple ng
Diyos at hindi isang laruan.
3. Ang unang “AYAW KO” ay mahirap
ngunit ang mga susunod ay madali
na.
4. Ang pagkabirhen ay isang kanais-
nais na katangian at halaga pa rin.
Ang kahalayan ay malaking
paglabag sa batas moral.
5. Ang aking pananamit, pagkilos, at
pananalita ay maaring magsilbing
tukso sa aking kasintahan. Ako ay
magiging mabini para sa aming
proteksiyon.
6. Malaki na ang nagawa ng aking mga
magulang sa akin, nais kong lagi nila
akong ikapuri.
7. Ang nobyo ko ay magiging asawa at
ama baling araw. Kailangan siyang
maging bayani sa mata ng kaniyang
asawa at mga anak. Hindi ako
gagawa ng anumang bagay sa aming
pagtatagpo na hadlang sa
katuparang iyon.
8. Gusto kong maging isang ina at
asawa. Ilalaan ko ang aking puri at
damdamin para sa aking magiging
asawa at anak.
7
Ako ay isang responsableng lalaki…
1. Pinagkakatiwalaan ako ng mga
magulang ng aking kasintahan at ng
aking mga magulang. Hindi ko ito
sisirain.
2. Igagalang ko ang aking nobya
katulad ng pag-asa kong igagalang
nga ibang lalaki ang aking kapatid
na babae.
3. Igagalang ko ang pagkababae niya.
Hindi ko hihilingin sa aking nobya
na gumawa ng bagay na ikakahiya
kong malaman ng aking ina.
4. Ikinararangal at ikinalulugod kong
makasama ang akin nobya. Isang
pagkakamali ang umasa ng higit
pabilang kabayaran sa pagtatagpong
ito.
5. Baling araw, magiging isang ina at
asawa ang aking nobya. Dapat
siyang magsilbing halimbawa sa
kaniyang mga anak at maipagmalaki
ng kaniyang asawa. Tutulungan ko
siyang maging malinis ang puso at
maging disente tulad ng gusto ko sa
mapapangasawa ko.
6. Ang pagkalalaki ay
nangangahulugan ng lakas ng
karakter gayon din ng katawan.
Isang kahinaan ang kakulangan ng
pagpipigil sa sarili. Gusto kong
malaman ng aking kasintahan na
ako ay tunay na lalaki.
7. Ang panginoong Diyos ay nasa lahat
ng lugar, nakikita ang lahat, at alam
ang lahat. Maaring itago ako ng
kadiliman ngunit hindi ako
maitatago nito sa Diyos.
 Isagawa
Panuto: Gamit ang graphic organizer, sagutin ang mahalagang tanong: Bakit
mahalaga ang tamang pananaw sa seksuwalidad? Isulat ito sa sagutang papel.

Ang Pagmamahal
ay

10

Tamang pananaw sa Seksuwalidad

8
 Tayahin

Tukuyin ang bawat pangungusap kung ito ay tama o mali. Isulat ang titik T
kung ito ay tama at M kung ito naman ay mali. Isulat ang iyong sagot sa sagutang
papel.
A.
1. Makipagrelasyon ng patago na hindi alam ng mga magulang.
2. Magpaligaw sa loob ng tahanan upang makilala ng iyong mga magulang ang
iyong manliligaw.
3. Makipaghiwalay sa kasintahang nais kunin ang iyong pagkababae.
4. Tao lamang ang may kakayahang magmahal.
5. May kamalayan at kalayaan ang sekswalidad ng tao.
6. Ikaw ang pipili kung ano ang magiging kaganapan mo bilang tao.
7. Ang sekswalidad ay nag-uugat sa pagmamahal.
8. Gamiting inspirasyon ang hinahangaan upang mapabuti ang pag-aaral.
9. Hindi mo madidiktahan ang sinuman na mahalin ka.
10. Maaring magmahal ng walang kabiyak o kaya’y kasintahan.

B. Basahin ng mabuti at suriin ang sitwasyon. Sagutan ang mga tanong at piliin
ang titik ng tamang sagot. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.

Si Aika ay isang dalagang nag-aaral na nasa ika-walong baitang na. Siya

ay may hinahangaang nasa ika-sampung baitang. Naging inspirasyon niya
ang hinahangaang ito at ginagalingan niya sa kaniyang pag-aaral. Isang
araw ay nakausap niya sa kantina ang lalaking kanyang hinahangaan na si
Tirso. Simula nang pag-uusap na iyon, palagi na silang nagsasalong kumain
sa kantina. Nagsabi si Tirso na gusto niyang manligaw kay Aika, ang tugon
naman nito ay “Kung nais mong manligaw ay marapat lamang na pumunta
ka sa aming bahay at pormal mo akong ipaalam sa aking mga magulang.”
Nag-alinlangan si Tirso at tila ayaw niyang sundin ang sinasabi ni Aika.
Simula ng pag-uusap na yon ay hindi na kinausap ni Tirso si Aika at tila
iniiwasan na niya ang dalaga.

11. Bakit kaya umiwas si Tirso kay Aika?

a. dahil hindi na nito gusto si Aika
b. dahil may iba na siyang gusto
c. dahil natakot siyang makilala ang mga magulang ni Aika
d. dahil masyado pang bata si Aika

9
12. Tama ba ang sinabi ni Aika kay Tirso na dapat siyang pormal na ipaalam sa
kanyang mga magulang?
a. Hindi, dahil sa panahon ngayon ay hindi na ito uso.
b. Hindi, dahil si Aika lang naman ang liligawan nito.
c. Oo, dahil mainam na ipaalam niya ang dalaga sa mga magulang nito
d. Oo, dahil hindi alam ni Tirso ang kanyang ginagawa.

13. Maganda bang naging inspirasyon ni Aika ang kaniyang hinahangaan?

a. Oo, dahil napapabuti nito ang kaniyang pag-aaral
b. Hindi, dahil masiyado pa siyang bata para dito
c. Siguro, dahil nauuso naman na ang pagkakaroon ng crush
d. Hindi, dahil makakasama ito sa kaniya.

14. Kung ikaw si Aika magsisisi ka ba sa iyong sinabi kay Tirso?

a. Oo, dahil hindi na ako kinakausap ni Tirso
b. Oo, dahil hindi naman ganun kaimportante ang pagpayag ng kaniyang
mga magulang
c. Hindi, dahil nawalan na ako ng inspirasyon
d. Hindi, dahil kung nais niya akong ligawan ay kaya niyang ipaalam ako sa
aking mga magulang

15. Kung ikaw naman ay magiging si Tirso ano ang gagawin mo?
a. Hindi ako papayayag na maging sunod-sunuran kay Aika
b. Hindi ako magpapaalam sa kaniyang mga magulang dahil hindi ko
naman sila kilala
c. Papakinggan ko si Aika at ipapaalam ko siya sa kanyang mga magulang
d. Sasabihin ko kay Aika na hindi naman na iyon kailangang gawin

10
 Karagdagang Gawain
Hanapin ang mga salitang tungkol sa aralin sa loob ng kahon. Isulat ang
iyong sagot sa sagutang papel at ilarawan ang mga ito sa isang pangungusap
lamang.

I S A T B A P A T E K L
P I L O S N U N A N A U
A Y S G A G R W I G R N
G U S H E E I N H K A I
M A P U P P Y L O V E M
A B B A T A Y A I T O A
M S A S I L I K A S T D
A O N A R T A W A S A M
H N G R O R A K O I N A
A X U A W A I O N U M D
L U E L I B I D O O O G

11
 12
SUBUKIN
1. M 9. T
2. T 10. T
3. T 11. M
4. T 12. M
5. T 13. T
6. T 14. M
7. T 15. T
8. T
BALIKAN
*Ang sagot ay iwawasto ng guro.
TUKLASIN
1. SEX DRIVE 3. PAGMAMAHAL 5. KALINISANG PURI
2. PUPPY LOVE 4. DAMDAMIN
*Ang paliwanag ay iwawasto ng guro.
PAGYAMANIN
*Ang sagot ay iwawasto ng guro.
ISAISIP
*Ang sagot ay iwawasto ng guro.
ISAGAWA
*Ang sagot ay iwawasto ng guro.
TAYAHIN
1. M 6. T 11. c
2. T 7. T 12. c
3. T 8. T 13. a
4. T 9. T 14. d
5. T 10. T 15. c
Susi sa Pagwawasto
 Sanggunian

Kagawaran ng Edukasyon ng Pilipinas, Edukasyon sa Pagpapakatao 8

Modyul para sa Mag-aaral, pahina 352-363.

MELC 2020, Edukasyon sa Pagpapakatao 8, pahina 53.

Pope John Paul II. (2003). Theology of the body, Retrieved from www.
Theologyofthebody.net on January 20, 2021.

Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-

BLR)

Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex

Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph

13