Professional Documents
Culture Documents
Brojni Redovi Zadaci II Deo
Brojni Redovi Zadaci II Deo
Dalamberov kriterijum
∞
an +1
Ako za red ∑a
n =1
n postoji lim
n →∞ an
= r onda važi:
Primer 1.
∞
1
Ispitati konvergenciju reda ∑ n!
n =1
Rešenje:
1
Najpre da odredimo an . Ovde je to an = ( znači uzimamo sve iza oznake za red). Dalje odredjujemo an +1 .Kako ?
n!
1
Gledamo an i umesto n stavimo n+1 , pa je an +1 =
(n + 1)!
1
an +1 (n + 1)! n! n! 1
lim = lim = lim = lim = lim =0
n →∞ an n →∞ 1 n →∞ (n + 1)! n →∞ (n + 1) ⋅ n ! n →∞ (n + 1)
n!
∞
1
Dakle, dobili smo da je r = 0 < 1, pa po ovom kriterijumu , red ∑ n!
n =1
konvergira.
Primer 2.
∞
2n
Ispitati konvergenciju reda ∑
n =1 n
Rešenje:
2n +1
an +1 n ⋅ 2n +1 n ⋅ 2n ⋅ 2
= lim n +n 1 = lim n
n
lim = lim n = 2 lim = 2 ⋅1 = 2
n →∞ 2 ⋅ ( n + 1) n →∞ n + 1
n →∞ an n →∞ 2 n →∞
2 ⋅ (n + 1)
n
∞
2n
Ovde smo dobili da je r = 2, a to nam govori da je red ∑
n =1 n
divergentan.
1
Primer 3.
∞
(2n − 1)!! 1
Ispitati konvergenciju reda ∑ n =1 (2 n)!!
⋅ n +1
2
Rešenje:
(2n − 1)!! 1
Ovde je an = , a da se podsetimo šta znači ovaj dvostruki faktorijel.
(2n)!! 2n +1
10!! = 10 ⋅ 8 ⋅ 6 ⋅ 4 ⋅ 2
9!! = 9 ⋅ 7 ⋅ 5 ⋅ 3 ⋅1
Da se vratimo na zadatak:
(2n + 1)!! 1
⋅
an +1 (2n + 2)!! 2n + 2 2n +1 (2n + 1)!! (2n)!!
lim = lim = lim n + 2 ⋅ ⋅ =
n →∞ an n →∞ (2n − 1)!! 1 n →∞ 2 (2 n − 1)!! (2 n + 2)!!
⋅
(2n)!! 2 n +1
2n +1 (2n + 1) (2n − 1)!! (2n)!!
= lim ⋅ ⋅
n →∞
2 n+1 ⋅ 2 (2n − 1)!! (2n + 2) (2n)!!
1 2n + 1 1
= lim ⋅ =
n →∞ 2 2n + 2 2
Primer 4.
∞
n!
Ispitati konvergenciju reda ∑n n =1
n
Rešenje:
(n + 1)!
an +1 (n + 1) n +1 (n + 1)! nn (n + 1) ⋅ n ! nn n
n
n ! ≈ 2nπ ⋅ n n ⋅ e − n
Sada imamo:
n! 2nπ ⋅ n n ⋅ e − n 2nπ
an = ∼ =
nn n n
en
2(n + 1)π
a en +1 en 2(n + 1)π en 2π (n + 1)
lim n +1 = lim = lim n +1 ⋅ = lim n ⋅ =
n →∞ a
n
n →∞ 2nπ n →∞ e 2nπ n →∞
e ⋅e 2π n
n
e
1 (n + 1) 1
= lim ⋅ =
n →∞ e n e
teži 1
Primer 5.
∞
np
Ispitati konvergenciju reda ∑
n =1 n !
Rešenje:
(n + 1) p +1
an +1 (n + 1)! (n + 1) p +1 n ! (n + 1) p (n + 1) n! n +1
p
np np n p ⋅ en
an = ∼ =
n! 2nπ ⋅ n n ⋅ e− n 2nπ ⋅ n n
3
Sad ćemo opet probati isti kriterijum:
(n + 1) p ⋅ en +1
a 2(n + 1)π ⋅ (n + 1)n +1 2nπ e n +1 nn (n + 1) p
lim n +1 = lim = lim n +1
=
n →∞ a
n
n →∞ n p ⋅ en n →∞ 2(n + 1)π e (n + 1)
n
np
2nπ ⋅ n n
2nπ en ⋅ e nn (n + 1) p
lim =
2(n + 1)π en (n + 1) ⋅ (n + 1) n
n →∞ n p
teži 1
n p n n
n 1 n +1 n 1 n − n −1 1
lim e ⋅ = lim e ⋅ 1 + − 1 = lim e ⋅ 1 +
n →∞
n +1 n +1 n n →∞
n +1 n +1 n →∞
n +1 n +1
teži 1
1
n n⋅( − n −1)⋅
−1 1 1 ( − n −1) 1
= lim e ⋅ 1 + = e lim 1 + =
n →∞
n +1 n +1 n →∞
−n − 1 n +1
n
( − n −1)⋅
1 ( − n −1) 1 1
= e lim 1 + = e ⋅ e −1 lim =0
n →∞
−n − 1 n +1 n →∞ n + 1
∞
Ako za red ∑a
n =1
n postoji lim n an = p onda važi :
n →∞
Primer 6.
∞ n ( n −1)
n −1
Ispitati konvergenciju reda ∑
n =1 n + 1
4
Rešenje:
n ( n −1)
n ( n −1) n −1
n −1 n −1 n n −1
lim n = lim = lim =
n →∞
n +1 n →∞ n + 1
n →∞ n + 1
n −1 n −1 n −1
n −1 n −1 − n −1 −2
lim 1 + − 1 = lim 1 + = lim 1 + =
n →∞
n +1 n →∞
n +1 n →∞
n +1
n +1 −2 n +1 −2
⋅ ( n −1) ⋅ ( n −1)
−2 n +1 −2 n +1
1 1 lim
−2 n + 2
1
= lim 1 + = lim 1 + =e n→∞ n +1
= e −2 =
n →∞ n +1 n →∞ n +1 e2
−2 −2
∞ n ( n −1)
1 n −1
Kako je r = 2 < 1 , to znači da red
e
∑
n =1 n + 1
konvergira po Košijevom kriterijumu.
Primer 7.
∞ 2 n − ln n
1 + cos n
Ispitati konvergenciju reda ∑
n =1 2 + cos n
Rešenje:
ln n ln n
2 n − ln n n (2 − ) 2−
1 + cos n 1 + cos n n 1 + cos n n
lim n = lim n = lim
n →∞
2 + cos n n →∞
2 + cos n n →∞ 2 + cos n
ln n
Znamo da izraz n
teži 0 kad n teži beskonačnosti, a da cosn ne može imati veću vrednost od 1. Onda je:
ln n
2− 2− 0 2
1 + cos n n 1+1 2 4
lim ≤ lim = lim = < 1
n →∞ 2 + cos n n →∞ 2 + 1
9
n →∞ 3
Rabelov kriterijum:
∞
an
Ako za red ∑a
n =1
n postoji lim n(
n →∞ an +1
− 1) = t onda :
∞
(2n − 1)!! 1
Ispitati konvergenciju reda ∑
n =1 (2 n)!!
⋅
2n + 1
Rešenje:
(2n − 1)!! 1
a (2n)!! 2n + 1 (2n − 1)!! (2n + 2)!! 2n + 3
lim n( n − 1) = lim n( − 1) = lim n( − 1)
n →∞ an +1 n →∞ (2n + 1)!! 1 n →∞ (2n + 1)!! (2n)!! 2n + 1
(2n + 2)!! 2n + 3
(2n − 1)!! (2n + 2) (2n)!! 2n + 3
= lim n( − 1) =
n →∞ (2n + 1) (2n − 1)!! (2n)!! 2n + 1
(2n + 2)(2n + 3) (2n + 2)(2n + 3) − (2n + 1)2
= lim n( − 1) = lim n ( )=
n →∞ (2n + 1) 2 n →∞ (2n + 1) 2
4n 2 + 6n + 4 n + 6 − 4 n 2 − 4 n − 1 6n + 5
= lim n( ) = lim n( )=
n →∞ (2n + 1) 2 n →∞ (2n + 1)2
6 n 2 + 5n 6 3
= lim = = >1
n →∞ 4 n + 4n + 1
2
4 2
Primer 9.
∞
n !e n
Nadji vrednost parametra p tako da red ∑
n =1 n
n+ p
konvergira.
Rešenje:
an
Najpre ćemo srediti izraz
an +1
n !e n
an nn+ p n ! e n ( n + 1) n +1+ p n! e n (n + 1) n + p ⋅ (n + 1) 1 (n + 1) n + p
= = = = =
an +1 ( n + 1)!e n +1 (n + 1)! en +1 nn+ p (n + 1) ⋅ n ! e n ⋅ e nn+ p e nn+ p
( n + 1) n +1+ p
n+ p n+ p
1 n +1 1 1
= = 1 +
e n e n
Iskoristićemo trikče:
6
n+ p
ln Θ 1
e = Θ, gde je Θ= 1 +
n
n+ p
n+ p 1 1
1 ln 1+ ( n + p ) ln 1+
1 + =e =e
n n
n
Sada je
n+ p 1 1 1
an 1 1 1 ( n + p )ln 1+ n ( n + p )ln 1+ −1+ ( n + p )ln 1+
= 1 + = e = e −1 ⋅ e n
=e n
an +1 e n e
1 ∞ xn
ln 1+
n
moramo razviti koristeći : ln(1+x) = ∑
n =1
n -1
(-1) n
,
-1<x<1
1 1 1 1
ln(1 + ) = − 2 + ο ( 2 ) sada je:
n n 2n n
1 1
an
1
−1+ ( n + p )ln 1+
1
−1+ ( n + p )( − 2 + o ( 2 ))
1 1
−1+1− + − 2 + o ( 2 )
1 p 1 p1 p 1 p−
2 +o( 1 ) p−
=e n
=e n 2n n
=e 2n n 2n n
− +o( )
= e n 2n n = e n n
= 1+ 2 + o( 1 ) kad n → ∞
an +1 n n
1 1
p− p−
a 2 − 1) = lim n 2 = p−1
lim n( n − 1) = lim n(1 +
n →∞ an +1 n →∞ n n →∞ n 2
1 3
p− >1→ p > red konvergira
2 2
Primer 10.
∞
1
Ispitati konvergenciju reda ∑ nα
n =1
7
Rešenje:
∞
1
Posmatramo integral: ∫ xα dx
1
∞
x −α +1 A−α +1
A A
1 1 1
∫1 xα A→∞ ∫ xα A →∞ ∫
−α
dx = lim dx = lim x dx = lim A
= lim( − )=
A →∞ −α + 1 −α + 1 −α + 1
1
A→∞
1 1
A−α +1 1 1 1
i ) Ako je α >1 onda je lim( − ) = 0− =
A→∞ −α + 1 −α + 1 −α + 1 α − 1
A−α +1 1
ii ) Ako je α ≤ 1 onda je lim( − )=∞
A →∞ −α + 1 −α + 1
Primer 11.
1
Ispitati konvergenciju reda sa opštim članom an = gde je n>1
n ln p n
Rešenje:
∞ A
1 1
∫2 x ln p x dx = lim
A→∞ ∫
2
x ln p
x
dx
Rešimo najpre integral na stranu bez granica ( da ne bi morali da menjamo granice jer moramo upotrebiti smenu)
ln x = t
1 1 t − p +1 t 1− p
∫ x ln p x dx = dt ∫ t p ∫
−p
dx = 1 = dt = t dt = =
− p +1 1− p
x
∞
(ln x)1− p (ln A)1− p (ln 2)1− p
A
1 1
∫2 x ln p x A→∞ ∫2 x ln p x A→∞ 1 − p
= = = lim − =
A
dx lim dx lim
1− p 1− p
2
A →∞
an µ 1
= λ + + o( 1+ε ) za ∀ε > 0 tada:
an +1 n n
Primer 12.
p
∞
(2n − 1)!!
Ispitati konvergrenciju reda ∑
n =1 (2n )!!
Rešenje:
p
(2n − 1)!!
(2n)!! (2n − 1)!! (2n + 2)!!
p
(2n − 1)!! (2n + 2)(2n)!!
p p
an 2n + 2
= = = = 2n + 1
an +1 (2n + 1)!! p (2n + 1)!! (2n)!! (2n + 1)(2n − 1)!! (2n)!!
(2n + 2)!!
p p p
2n + 2 2n + 1 + 1 1
2n + 1 = 2n + 1 = 1 + 2n + 1 =
p 1 0 p p −1 1 1 p p − 2 1 2
= 1p ( ) + 1 ( ) + 1 ( ) + ...
0 2n + 1 1 2n + 1 2 2n + 1
p p ( p + 1) 1
= 1+ + + o( 2 )
2n + 1 2(2n + 1) 2
n
p 1
= 1+ + o( 2 )
2n + 1 n
p 1
= 1+ + o( 2 )
1 n
2(n + )
2
p/2 1
= 1+ + o( 2 ) kad n → ∞
n + 1/ 2 n
p/2 1
= 1+ + o( 2 )
n n
9
an µ 1
Ovo uporedjujemo sa = λ + + o( 1+ε )
an +1 n n
p
Jasno je da je λ =1 pa nam treba µ =
2
p
i) Ako je µ = > 1 → p > 2 red konvergira
2
p
ii) Ako je µ = < 1 → p < 2 red divergira
2
www.matematiranje.com
10