Professional Documents
Culture Documents
कुराण
कुराण
dqjk.kejkBh vuqokn
Hw$amU B©ídar¶ J§«W Amho. Vmo ‘yi Aa~r ^mfoV nyU©nUo gwa{jV Amho.
Aem J§«WmMo ^mfm§Va ‘yi J§«Wmer H$Xm{n ~amo~ar H$ê$ eH$V Zmhr.
nU ¶mMm AW© Agm H$Xm{n hmoUma Zmhr H$s, Omo ‘mUyg Aa~r ^mfm
dqjk.k
OmUV Zmhr, Vmo Hw$amU g‘Oy eH$V Zmhr. Hw$amU Oar Aa~r ^mfoV
Agbo Var, dñVwV… Vo ‘Zwî¶mÀ¶m ñdm^m{dH$ ^mfoV Amho.
dqjk.k
à˶oH$ J«§WmMm EH$ CÔoe AgVmo, Hw$amUmMm CÔoe ‘Zwî¶mbm
ejkBh vuqokn
B©ídamÀ¶m {Z{‘©Vr ¶moOoZoMr OmUrd H$ê$Z XoUo Amho, OoUoH$ê$Z
‘Zwî¶mg‘moa ho ñnï> hmoD$Z OmB©b H$s, B©ídamZo ho {díd H$m {Z‘m©U
Ho$bo, ‘Zwî¶mbm n¥Ïdrda dgdʶm‘mJo B©ídamMm H$m¶ hoVw Amho,
‘¥Ë¶wnyduÀ¶m OrdZmV B©ídambm ‘Zwî¶mH$Sy>Z H$m¶ Ano{jV Amho
Am{U ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV ‘Zwî¶mbm H$embm Vm|S> Úmdo bmJUma ejkBh vuqokn
Amho. ‘Zwî¶ B©ídamMr emídV {Z{‘©Vr Amho. ‘Zwî¶mMm OrdZ-àdmg
‘¥Ë¶wZ§Va XooIrb H$m¶‘ñdê$nr gwê$ AgVmo. Hw$amU ‘Zwî¶mÀ¶m g‘ñV
OrdZ-àdmgmgmR>r ‘mJ©Xe©H$ J§«W Amho.
The Quran-Marathi
GOODWORD
ISBN 978-93-5179-076-1
GOODWORD
www. cpsglobal.org
www.goodwordbooks.com 9 7 8 9351790761
CMYK
1
Hw$amU
‘amR>r AZwdmX
GOODWORD BOOKS
2 Hw$amU
First published 2015
This Marathi translation of the Quran is copyright free
Translation from Arabic to Urdu :
Maulana Wahiduddin Khan
Translation from Urdu to Marathi:
Abdur-rahman Chaus
Goodword Books
A-21, Sector 4, Noida-201301, India
Tel. 91120-4314871, +91-8588822674
email: info@goodwordbooks.com
www.goodwordbooks.com
Goodword Books, Hyderabad
2-48/182, Plot No. 182, Street No. 22
Telecom Nagar Colony, Gachi Bawli
Hyderabad-500032
Tel. 04023000131, Mob. 7032641415
email: hyd.goodword@gmail.com
Goodword Books, Chennai
324, Triplicane High Road, Triplicane, Chennai-600005
Tel. +9144-4352-4599
Mob. +91-9790853944, 9600105558
email: chennaigoodword@gmail.com
Printed in India
AZwH$« ‘{UH$m 3
gyah (àH$aUm§Mr) Zmdo n¥ð> H«$. gyah (àH$aUm§Mr) Zmdo n¥ð> H«$.
Hw$amU: EH$ n[aM¶ 05 29. Ac-AZ²H$~yV 516
1. Ac-µ’$m{Vhm 13 30. Aa-ê$‘ 526
2. Ac-~µH$ah 13 31. cwµH$‘mZ 533
3. Amco B‘amZ 69 32. Ag²-gOXm 539
4. AZ-{Zgm 101 33. Ac-AhµOm~ 543
5. Ac-‘mBXm 135 34. g~m 555
6. Ac-AZAm‘ 162 35. µ’$m{Va 564
7. Ac-Amamµ’$ 191 36. ¶m0 grZ0 572
8. Ac-AZµ’$mc 222 37. Ag-gmµâ’µ $mV 579
9. AV-Vm¡~m 235 38. gm°X 589
10. ¶yZgw 260 39. AµO-µO‘w a 597
11. hÿX 279 40. Ac-‘mo‘rZ 609
12. ¶yg’µw $ 299 41. hm0 ‘r‘0 Ag-gOXm 621
13. Aa-aAX 317 42. Ae-eyam 628
14. B~«mhr‘ 327 43. AµO-µOI w éµ’$ 637
15. Ac-{hO« 335 44. AX²-Xþ˜mZ 645
16. AZ-Zhc 343 45. Ac-Om{g¶m 649
17. ~Zr BòmB©c 362 46. Ac-AhµH$mµ’$ 653
18. Ac-H$hµ’$ 379 47. ‘whå‘X 660
19. ‘a¶‘ 395 48. Ac-µ’$V²h 665
20. Vm0 hm0 405 49. Ac-hþOaw mV 671
21. Ac-A§{~¶m 419 50. µH$mµ’$0 674
22. Ac-hO 432 51. AµO-µOm[a¶mV 678
23. Ac-‘mo{‘ZyZ 445 52. AV-Vya 682
24. AZ-Zya 455 53. AZ-ZÁ‘ 686
25. Ac-µ’w$aµH$mZ 467 54. Ac-µH$‘a 689
26. Ae-ewAam 477 55. Aa-ah‘mZ 693
27. AZ-Zåc 491 56. Ac-dm{µH$Am 697
28. Ac-µH$gg 502 57. Ac-hXrX 702
4 Hw$amU
58. Ac-‘wOmXcm 707 87. Ac-Amcm 774
59. Ac-hl 712 88. Ac-µJm{e¶h 775
60. Ac-‘wåV{hZm 716 89. Ac-’$O« 776
61. Ag-gµâ’µ $ 720 90. Ac-~cX 777
62. Ac-Ow‘A w m 722 91. Ae-eåg 778
63. Ac-‘wZm{µ’$µHy$Z 724 92. Ac-c¡c 779
64. AV-VµJm~yZ 725 93. AµO-µOhw m 779
65. AV-VcmµH$ 728 94. Ac-BZ{eamh 780
66. AV-Vhar‘ 731 95. AV-VrZ 780
67. Ac-‘wëH$ 733 96. Ac-AcµH$ 781
68. Ac-µH$c‘ 737 97. Ac-µH$Ð 782
69. Ac-hmµ³Hµ $m 740 98. Ac-~pæ¶Zh 782
70. Ac-‘Am[aO 743 99. AµO-{µOc²Oµ mc 783
71. Zyh 745 100. Ac-Am{X¶mV 784
72. Ac-{OÞ 748 101. Ac-µH$m[aAm 784
73. Ac-‘wÁµ O
µ på‘c 750 102. AV-VH$mgwa 785
74. Ac-‘wÔpñga 752 103. Ac-Aò 785
75. Ac-{µH$¶m‘h 755 104. Ac-hþ-‘-µOh 785
76. AX-Xh²a 757 105. Ac-µ’$sc 786
77. Ac-‘wagcmV 759 106. µHw$a¡e 786
78. AZ-Z~m 761 107. Ac-‘mD$Z 787
79. AZ-Zm{µOAmV 763 108. Ac-H$m¡ga 787
80. A~g 765 109. Ac-H$m{µ’$ê$Z 787
81. AV-VH$dra 767 110. AZ-Zò 788
82. Ac-BZ{µ’$Vma 768 111. Ac-ch~ 788
83. Ac-‘wVpâ’$µ’$sZ 769 112. Ac-B˜cmg 788
84. Ac-BZ{eµH$mµH$ 771 113. Ac-µ’$cµH$ 789
85. Ac-~wê$O 772 114. AZ-Zmg 789
86. AV-Vm[aµH$ 773
5
Hw$amU: EH$ n[aM¶
Hw$amU B©ídar¶ J«W§ Amho. gmVì¶m eVH$mÀ¶m nydm©Ym©V Hw$amU B©ídamH$Sy>Z
‘whå‘X {~Z AãXþ„mh {~Z AãXþc ‘wV{„~ ¶m§À¶mH$S>o àH$Q> Ho$cm Jocm.
Hw$amU Amnë¶m ‘yi Aa~r ^mfoV AmOnmdoVmo nyUn© Uo gwa{jV Amho. Hw$amU
gdm©Wm©Zo EH$ gwa{jV B©ídar¶ J«W§ Amho. Hw$amUmÀ¶m text ‘ܶo H$moU˶mhr
àH$mao Zm dmT> Pmcocr Amho, Zm KQ> Pmcocr Amho.
Hw$amUmMr ‘m§S>Ur Aer Amho H$s, ˶m‘ܶo ñdV: ‘mZdmMm {Z‘m©Vm WoQ>
(directly) ‘mZdmcm g§~mo{YV Amho. Am{U ñdV: Hw$amUmÀ¶m dmMH$mcmhr
AgmM AZw^d hmoVmo H$s, ˶mMm {Z‘m©Vm à˶j ˶mcm CÔoeZy Ago gm§JV
Amho, "ho ‘mZdm, ‘r VwPm {Z‘m©Vm d nmcZH$Vm© Amho. Am{U Vwcm g‘Ooc
Aem ^mfoV Vwcm g§~mo{YV Amho, Vy ‘m¶m g§Xeo m§Zm cjnydH© $ EoH$ Am{U
˶m§Mo AZwgaU H$a. H$maU ¶m‘ܶoM VwPo H$ë¶mU Amho. Am{U ¶mÛmaoM Vy
Amnë¶m OrdZmcm Iè¶m AWm©Zo gmW©H$ ~Zdy eH$Vmog.'
Hw$amUmV chmZ-‘moR>r EHy$U 114 àH$aUo AmhoV Am{U 6236 g§Xeo dMZo
AmhoV. à˶oH$ àH$aUmÀ¶m gwédmVrcm (’$º$ EH$ àH$aU AndmX dJiVm),
ho dm³¶ AgVo, "Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X`miy d H¥$nmiy Amho.'
AemàH$mao Hw$amUmÀ¶m à˶oH$ àH$aUmVyZ Am{U EH§$XarV g§nUy © Hw$amUmVyZ
hoM 춺$ hmoVo H$s, "Hw$amU' B©ídar¶ H¥$noMo àH$Q>rH$aU Amho. Hw$amU AdVrU©
hmoUo åhUOo B©ídar¶ H¥$nm AdVrU© hmoUo Amho. nU hr H¥$nm nmdgmgmaIr ZgVo
H$s, Á¶mnmgyZ à˶oH$ ór-nwéf AmnmoAmn cm^mpÝdV hmoBc© . Hw$amUmnmgyZ Iè¶m
AWm©Zo Ho$di Vmo ‘mUyg cm^mpÝdV hmoBc © , Omo nyUn© Uo EH$mJ«{MÎm hmoD$Z ˶mda
qMVZ H$aoc Am{U Aä¶mgy d¥ÎmrZo ˶mV ‘mJ©Xe©ZmMm emoY KoBc © .
6 Hw$amU
B©ídadmUr
dñVwpñWVr hr Amho H$s, Hw$amU B©ídamV’}$ gmdYmZVoMm Bemam XoUmam J«W§
Amho. VgoM Vmo ~moYna Jmoï>tZr d CnXoem§Zr AmoVàmoV Agm J«W§ Amho. Hw$amU
gd©gmYmaUnUo gm{hp˶H$ VèhoZo aMZm Ho$cocm J«W§ Zìho, Va Vmo ehmUnUmMo
YS>o (lessons of wisdom) XoUmam J«W§ Amho. Hw$amUmMm CÔoe Agm
Amho H$s, Hw$amUmMm dmMH$ ˶mVrc Ho$di EH$ n¥ð> Oar dmMoc qH$dm EH$
dm³¶ EoH$o c, VarXoIrc ˶mV ˶mcm EH$ qMVZ H$am¶cm cmdUmam g§Xeo
AmT>ic o .
Hw$amU EH$màH$mao H¥$nmd§VmH$Sy>Z àXmZ Ho$ë¶m OmUmè¶m H¥$nmàgmXm§Mr
AmR>dU H$ê$Z XoVmo. B©ídamZo ‘mZdmcm AndmXmË‘H$ JwUm§g{hV {Z‘m©U Ho$co
Amho. ‘J ˶mcm n¥Ïdrgma»¶m J«hmda dg{dco, {OWo ‘mZdmgmR>r Amdí¶H$
AerM OrdZXm¶r ì¶dñWm Amho. Hw$amUmMm CÔoe Agm Amho H$s, {ZgJm©Vrc
gd© H¥$nmàgmXm§Mm Cn^moJ H$aVmZm, ‘mZdmZo Vo XoUmè¶mMr OmU R>do mdr, VgoM
ho gd© XoUmè`mà{V ‘ZmnmgyZ Am^ma 춺$ H$amdm. ¶m gd© H¥$nmàgmXm§nmgyZ
cm^mpÝdV hmoVmZm, Am^ma ‘mZUo d Amnco H$V©ì¶ nyU© H$aUo åhUOoM emídV
ñdJm©V àdoemg nmÌ R>aUo hmo¶. nU ˶m§nmgyZ cm^mpÝdV hmoVmZm, ˶m XoUmè¶mH$S>o
Xþcj© H$aUo, ho H¥$˶ ‘mUgmcm ZaH$mV àdoemg nmÌ R>adVo. Hw$amU, IaoVa
¶mM gdm©V ‘moR>çm dmñVdmMr AmR>dU H$ê$Z XoUmam ‘mJ©Xe©H$-J«W§ Amho.
Hw$amUmVrc ‘mZdmcm CÔoeZy ~mocʶmMr nÕV EH$‘odm{ÛVr¶ AerM
Amho. ˶mg§~Y§ mZo Ago åhUUo AJXr Iao R>ac o H$s, ˶mVrc g§~moYZ nÕV
emhr ñdê$nmMr Amho. Hw$amUmMo Aܶ¶Z H$aVmZm dmMH$mcm Ago dmQy> cmJVo
7
H$s, Ogo Hw$amUmMm coIH$ EH$m gdm}ƒ Aem ñWmZr Amho, {OWyZ Vmo g§nUy ©
‘mZdOmVrda ZOa R>do Zy Amho, g§nUy © ‘mZdOmV ˶mMm {df¶ (concern)
Amho. Vmo Amnë¶m gdm}ƒ ñWmZmdê$Z g§nUy © ‘mZdOmVrg g§~mo{YV Amho, nU
g§~mo{YV AgVmZm ˶mMo g§~moYZ H$Yr EH$m g‘yhmcm CÔoeZy AgVo, Va H$Yr
Xþgè¶m g‘yhmcm.
Hw$amUmMo EH$ ‘hÎdmMo d¡{eîQ>ç åhUOo, ˶mMm dmMH$ H$moU˶mhr jUr
˶mÀ¶m coIH$mer g§nH©$ H$ê$ eH$Vmo. Hw$amUmMm coIH$ B©ída Amho. Vmo
{Od§V B©ída Amho. ˶mZo Amnë¶m kmZmZo d eº$sZo gd© cmoH$m§Zm doT>y Z
R>do coco Amho. Vmo àË`j[a˶m à˶oH$ ‘mUgmMo åhUUo EoH$Vmo Am{U ˶mÀ¶m
àíZmMo ˶mcm CÎma XoVmo. åhUyZM Hw$amUmÀ¶m dmMH$mgmR>r à˶oH$ jUr ho
e³¶ Amho H$s, Vmo B©ídamer g§nH©$ H$ê$ eH$Vmo. Am{U Vmo B©ídamcm àíZ
{dMmê$Z ˶mMo CÎma àmá H$ê$ eH$Vmo.
Hw$amU {dídmÀ¶m {Z‘m©Ë¶mMm n[aM¶ hmo¶. Hw$amU ho Xe©{dVmo H$s, EH$ B©ída
Amho, Á¶mZo ho {díd {Z‘m©U Ho$co Amho. Am{U VmoM ¶m {dídmMm gmV˶nydH© $
gm§^mi H$aV Amho. Ho$di VmoM gd©àH$mao gm‘϶©emcr Amho. ‘mZdmMo dV©‘mZ,
^yV d ^{dî¶ ’$º$ ˶mÀ¶mM AI˶marV Amho. Agm Ho$di VmoM Amho. ˶mÀ¶mgmaIm
Xþgam H$moUrM Zmhr. Vmo {Za§Va {Od§V Amho. ˶mÀ¶m {Z¶§ÌUm~mhoa H$moUrM Zmhr __
H$mhrM Zmhr.
B©ídamMr {Z‘m©U ¶moOZm
B©ídamÀ¶m n[aM¶mì¶{V[aº$ Hw$amUmV Á¶m Jmoï>rcm {deof ‘hÎd XoʶmV
Amcoco Amho, Vr åhUOo __ B©ídamMr {Z‘m©U ¶moOZm (The creation
plan of God) Amho. Or ‘mUgmgmR>r ñnï> H$aʶmV Amcocr Amho.
8 Hw$amU
AemàH$mao Hw$amU ‘mZdmcm ˶m Jmoï>rMr OmUrd H$ê$Z XoV Amho, Or ‘mZd
Ho$di Amnë¶m à¶ËZm§Ûmao OmUy eH$V Zmhr. Hw$amU ‘mZdmcm, ˶mÀ¶mer
g§~{§ YV gd© ‘yc^yV àíZm§Mr CÎmao XoVmo. Ogo ‘r H$moU Amho? ‘m¶m {Z{‘©VrMm
CÔoe H$m¶ Amho? ¶m OJmer ‘mPm g§~Y§ H$m¶ Amho, Á¶m‘ܶo ‘r Amho?
OrdZ H$m Amho? Am{U ‘¥Ë¶y H$m Amho? ‘¥Ë¶yndy u ‘cm H$m¶ H$amd¶mMo Amho?
Am{U ‘¥Ë¶yZV§ a ‘m¶mg‘moa H$m¶ ¶oUma Amho? Vr H$moUVr Jmoï> Amho, {OÀ¶mer
à{V~Õ hmoD$Z ‘r ¶eñdr hmoD$ eH$Vmo? Am{U ˶m H$moU˶m Jmoï>r AmhoV,
Á¶m ‘m¶m An¶emgmR>r H$maUr^yV R>aVrc? ¶m àíZm§Mm WoQ> g§~Y§ B©ídamÀ¶m
{Z‘m©U ¶moOZoer Amho. Am{U ¶mM B©ídar¶ {Z‘m©U ¶moOZoer ‘mZdmcm AdJV
H$aUo, hmM Hw$amUmMm CÔoe Amho.
¶mM AZwfJ§ mZo n¡J~§ amMmhr Hw$amUmer WoQ> g§~Y§ Amho. n¡J~§ a, ˶mcm
B©ídamH$Sy>Z àmá g§Xeo m§Zm nyU© O~m~XmarÀ¶m ^mdZoZo cmoH$m§n¶ªV nmoMdVmo.
Am{U Vmo ñdV: B©ídar¶ ‘mJ©Xe©ZmZwgma Amnco nyU© OrdZ AemàH$mao ì¶VrV
H$aVmo H$s, Vmo cmoH$m§gmR>r, Hw$amUmZwgma OrdZ ì¶VrV H$go H$am¶Mo, ¶mg§~Y§ mZo
EH$ ì`mdhm[aH$ CXmhaU (practical demonstration) ~ZVmo.
"Hw$amU' EH$ {dMmaYmam Agcocm J«W§ Amho, Va n¡J~§ a ñdV: ˶m {dMmaYmaoMm
ì`mdhm[aH$ Z‘wZm Amho. Hw$amUmg Mm§Jë¶màH$mao g‘OʶmgmR>r Hw$amUmÀ¶m
Aܶ¶Zmgh n¡J~§ amÀ¶m OrdZmMohr Aܶ¶Z H$aUo {VVHo$M Amdí¶H$ Amho.
Hw$amUmZwgma, ‘mZd EH$ AZ§VH$mcrZ OJUmam àmUr Amho. nU ˶mÀ¶m
OrdZmcm XmoZ ^mJm§‘ܶo {d^mJyZ Q>mH$ʶmV Amco Amho. ‘¥Ë¶yndy uMm OrdZH$mc
(pre-death period) Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aMm OrdZH$mc (post-death
period) Ago XmoZ ^mJ AmhoV. ‘¥Ë¶yndy uMo OrdZ, H$‘©ê$nr noaUr H$aʶmgmR>r
9
Amho Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aMo OrdZ Amnë¶m H$‘mªMm ‘mo~Xcm àmá H$aʶmgmR>r
Amho. ¶m OJmV ‘mZdmgmR>r ¶eñdr YmoaU ho Amho H$s, ˶mZo B©ídamÀ¶m ¶m
{Z‘m©U ¶moOZocm OmUyZ ¿¶mdo Am{U ˶mZwgmaM Amnë¶m OrdZmMo {Z¶moOZ
H$amdo.
gܶmÀ¶m OJmV ‘mZd nyUn© Uo ñdV§Ì Amho. nU ho ñdmV§Í¶ ~jrgê$nr
ZgyZ narjoê$nr Amho. ‘¥Ë¶yndy uÀ¶m H$mcI§S>mV hr narjm nm{hcr OmV Amho
H$s, H$moU Amnë¶m ñdmV§Í¶mMm gXþn¶moJ H$aVmo Am{U H$moU Xþén¶moJ H$aVmo.
Amnë¶m ñdmV§Í`mMm ¶mo½¶ Cn¶moJ H$aUo åhUOo, ñdoÀN>Zo o ñdV:cm B©ídar¶
{eñVrV ~m§YZy Q>mH$Uo hmo¶. AgoM cmoH$ ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV {MaH$mcrZ
gwIm§À¶m ñdJm©V ñWmZ àmá H$aVrc. Am{U Oo cmoH$ Amnë¶m ñdmV§Í¶mMm
Xþén¶moJ H$aVrc, ˶m§Zm ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV ZaH$mV ’o$Hy$Z {Xco OmB©c.
ñdJ© AZ§VH$mcrZ gwIm§Mo ñWmZ Amho, Am{U ZaH$ AZ§VH$mcrZ Xþ:Im§Mo
ñWmZ Amho.
gܶmMo OJ ‘mZdmH$[aVm gd© ~mOyZ§ r AZwH$y c Ago OJ Amho. ¶oWo n[anyU©
Aer OrdZXm¶r ì¶dñWm (Life Support System) ñWm{nV H$aʶmV
Amcocr Amho. nU Hw$amUmZwgma ho OJ AemMà‘mUo H$m¶‘ñdê$nr amhUma
Zmhr. Va ¶m OJmÀ¶m {Z‘m©Ë¶mZo, Á¶mà‘mUo à˶oH$ ór d nwéfmMo d¶
{ZpíMV Ho$coco Amho. ˶mMà‘mUo ¶m OJmMrhr EH$ {ZYm©[aV AdYr Amho.
n¥Ïdr ho J«h d gy¶‘© mcm (Solar System) AemMà‘mUo Zoh‘rgmR>r
amhUmao ZmhrV. Hw$amUmV ho ñnï> eãXm§V gm§{JVcoco Amho H$s, B©ídar¶ ¶moOZoZgw ma
Ooìhm R>amdrH$ H$mcmdYr g‘má hmoBc © , Voìhm ¶m OJmcm Am{U ¶m gd©
ì¶dñWocm g§nïw >mV AmUco OmB©c. Am{U ˶mZ§Va B©ída Amnë¶m gm‘϶m©Zo
10 Hw$amU
EH$ Zdo OJ {Z‘m©U H$aoc. ho Xþgao OJ, EH$ n[anyU© d {MaH$mcrZ OJ
Agoc ¶m Xþgè¶m OJmMo {Z¶‘, ¶m gܶmÀ¶m OJmnojm {^Þ AgVrc.
gܶmÀ¶m OJmV ‘mZdmcm ñdmV§Í¶ {‘imcoco Amho, nU ¶mZ§VaÀ¶m OJmV
B©ídamMo à˶j {Z¶§ÌU Agoc. ˶m OJmV B©ída nyUn© Uo ݶm¶ (Perfect
Justice) ñWm{nV H$aoc. ¶mZ§VaÀ¶m OJmV ˶m gd© h{H$JVr CKS> hmoVrc,
Á¶m§À¶mda narjoÀ¶m CÔoemZo gܶm nS>Xm R>do ʶmV Amcocm Amho.
Á¶m cmoH$m§Zm Hw$amUmÀ¶m gmhmæ¶mZo g˶mMr AZw^Vy r hmoV,o ˶m§Zm Hw$amU
{ÛgwÌr¶ H$m¶©H$« ‘ (two-point programme) XoVmo. n{hcm åhUOo,
Amnë¶m OrdZmV B©ídar¶ AmXoem§Mo H$mQ>Ho $moa nmcZ H$aUo Am{U Xþgam åhUOo,
BVam§Zm ¶m B©ídar¶ ‘mJ©Xe©ZmMr OmUrd H$ê$Z XoU.o B©ídar¶ ‘mJ©Xe©ZmZwgma
OrdZmMr gwédmV g˶mÀ¶m emoYmnmgyZ hmoV.o EImXm H$moUr Ooìhm Hw$amUmÀ¶m
gmhmæ¶mZo g˶mn¶ªV nmohmoMVmo, Voìhm ˶mÀ¶m‘ܶo EH$màH$mao ‘mZ{gH$ H«$m§Vr
KS>V,o ˶mMo {dMma ~XcVmV. ˶mÀ¶m AmdS>r-{ZdS>r g§~Y§ mZo ˶mMm Ñ{ï>H$moZM
~XcyZ OmVmo. ˶mMo OrdZ AmVyZ d ~mhoê$Z nyUn© Uo B©ídar¶ ¶moOZoer EH$ê$n
hmoV.o ˶mMr hrM B©ídam{df¶rMr OmU (Realization of God), {d{dY
ì`mdhm[aH$ ê$nm§V àH$Q> hmoV,o Ogo B©ídamMo ñ‘aU H$aUo, àmW©Zm H$aUo,
Z¡{VH$ ‘yë`m§Mo ^mZ R>do Uo d B©ídamH$S>o Om~ XoʶmMr OmUrd R>do Zy OrdZ
ì¶VrV H$aUo B.
g˶mMm emoY åhUOo EImXr ¶m§{ÌH$ KQ>Zm Zìho, Va g˶mMm emoY
åhUOo OrdZmMo g˶ OmUyZ KoUo hmo¶. Am{U Omo ‘mUyg OrdZmMo g˶ OmUyZ
KoVmo, Vmo ‘J Amnë¶m ñd^mdmÀ¶m ~imda EH$ ZdrZ ‘mUyg ~ZyZ g‘moa
¶oVmo. g˶mMm emoY EImÚm ‘mUgmgmR>r Amnë¶m OrdZmcm nyUn© Uo U-turn
11
XoʶmgmaIo Amho. Am{U {VWyZ EH$ Agm àdmg gwê$ hmoVmo, Ogo EH$ ZdrZ
CJdcocm d¥j Amho Á¶mMr Zoh‘r dmT> hmoV AgVo, Á¶mÀ¶m dmT>rMm àdmg
H$Yrhr g§nV Zmhr.
{OhmX: EH$ em§VVmnyU© d¡Mm[aH$ g§Kf©
Á¶m§Zm Hw$amUmÀ¶m gmhmæ¶mZo g˶mMo kmZ àmá Pmco Amho, Aem§Zm
ì`mdhm[aH$ nmVirda Oo H$V©ì¶ nma nmS>m¶Mo AgVo Vo, "cmoH$m§Zm B©ídamH$S>o
¶oʶmMo AmdmhZ H$aUo' ho Amho. åhUOo B©ídar¶ g˶mer BVam§Zm AdJV
H$aUo hmo¶. ho H$m¶© ’$ma J§^ra ñdê$nmMo H$m¶© Amho. Á¶mgmR>r g‘n©U^mdmMr
Amdí¶H$Vm Amho. Am{U åhUyZM Hw$amUmV ¶m H$m¶m©g "{OhmX' ¶m eãXmZo
n[a^m{fV Ho$coco Amho. Hw$amUmV, Hw$amUmda {dídmg R>do Umè¶m§Zm Aem eãXm§V
AmXoe XoʶmV Amcocm Amho H$s, ¶m Hw$amUmÀ¶m gmhmæ¶mZo Vwåhr BVam§er
{OhmX H$am __ gdm}Îm‘ {OhmX.
Hw$amUmZwgma, {OhmX nyUn© Uo EH$ AamOH$s` H$m¶© Amho. Oo gwédmVrnmgyZ
eodQ>n¶ªV nyUn© Uo em§VVmnyU© ‘mJm©Mm Adc§~ H$ê$ZM nma nmS>co OmVo. ˶mMo
ܶo¶ ‘mZdmMo öX¶n[adV©Z H$aUo Amho, Am{U öX¶n[adV©ZmMo H$m¶© em§VVmnyU©
AmdmhZmÛmaoM e³¶ Amho. O~aXñVr Am{U qhgoÀ¶m ‘mJm©Zo Vo H$Xm{n e³¶
Zmhr.
Hw$amUmV ¶wXY² mer g§~{§ YV H$mhr g§Xeo dMZo AmhoV. nU Hw$amUmZwgma,
¶wÕ Ho$di Aem àg§Jr ¶mo½¶ Amho, Ooìhm Vo ~MmdmV Ho$co OmUmao ¶wÕ Agob.
¶mì¶{V[aº$ H$moU˶mhr BVa H$maUmZo ¶wÕ H$aUo A{O~mV d¡Y Zmhr. Hw$amUmZwgma
¶wÕ H$aUo Ho$di ¹${MV AndmX Agy eH$Vo, na§Vw em§Vr ‘mÌ gX¡d BpÀN>V
Amho. Hw$amUmV ¶wÕmg§~Y§ r H$mhr g§Xeo dMZo AmhoV, Or nyU© Hw$amUmÀ¶m EH$
12 Hw$amU
à{VeV XoIrc ZmhrV. Vr dMZo H$m¶‘ñdê$nr AmXoe ZgyZ, Vo àmg§{JH$
AmXoe AmhoV. hr dMZo Voìhm àH$Q> Pmcocr AmhoV, Ooìhm lÕmd§V d {~Ja
lÕmd§Vm§Xaå¶mZ ¶wÕgÑe n[apñWVr (state of war) {Z‘m©U Pmcr hmoVr.
hr ¶wÕOݶ n[apñWVr {damoYH$m§H$Sy>Z Pmcoë¶m geó AmH«$‘Um‘wio {Z‘m©U
Pmcr hmoVr. n¡J~§ a gmho~m§Zr à˶oH$ doigo ¶m AmH«$‘Um{déÕ ¶wÕ Q>miʶmgmR>r
{d{dY àH$mao à¶ËZ Ho$co, Am{U ˶mV Vo AZoH$ doim ¶eñdr Pmco. nU Ago
¹${MVM KS>co H$s, ¶wÕ Q>miʶmMo gd© àH$maMo à¶ËZ A¶eñdr R>aco
Am{U eodQ>r ‘O~ya hmoD$Z ~MmdmË‘H$ (defensive) ¶wÕmMm n¶m©¶
ñdrH$mamdm cmJcm.
Am{U ho XoIrc g‘OUo Amdí¶H$ Amho H$s, ho ~MmdmË‘H$ ¶wÕXoIrc
ñWm{nV emgZmH$Sy>ZM Ho$co OmD$ eH$Vo. gwñWm{nV emgZm (Established
State) ì¶{V[aº$ BVa H$moU˶mhr N.G.O. cm ¶wÕmMm ‘mJ© Adc§{~ʶmMr
A{O~mV nadmZJr Zmhr.
Oo cmoH$ Media Ûmao Hw$amUm{df¶r OmUVmV, ˶m§Zm gd©gmYmaUnUo
dmQ>Vo H$s, Hw$amU {OhmX {eH$dUmam J«W§ Amho. Am{U {OhmX åhUOo qhgoÀ¶m
gmhmæ¶mZo Amnco BpÀN>V ܶo¶ gmܶ H$aUo hmo¶, Ago Vo g‘OVmV. nU hr
H$ënZm nyUn© Uo MyH$ Amho. Omo H$moUr Hw$amUmMo ñdV: Aܶ¶Z H$aoc, ˶mg ho
g‘Om¶cm doi cmJUma Zmhr H$s, Hw$amUmMm qhgoer H$moU˶mhr àH$mao g§~Y§
Zmhr, Hw$amU em§VrMo YS>o XoUmam J«W§ Amho, qhgoMo Zìho.
gyah-01. Ac-’$m{Vhm
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X`miy d H¥$nmiy Amho.
1
gd© ñVwVr ’$º$ A„mhgmR>rM Amho, Omo gd© g¥ï>rMm nmcZH$Vm©
Amho. 2 A˶§V X`miy d H¥$nmiy Amho. 3 ݶm¶mÀ¶m {XdgmMm ‘mcH$ Amho.
4
Amåhr ’$º$ VwPrM CnmgZm H$aVmo Am{U ’$º$ Vw¶mH$S>Mo gmhmæ`mMr
¶mMZm H$aVmo. 5 (ho à^y!) Amåhmcm gai ‘mJ© XmId. 6 Aem cmoH$m§Mm
‘mJ© Á¶m§À¶mda VwPm H¥$nmdfm©d Pmcm. 7 Amåhmcm ZH$mo ˶m§Mm ‘mJ© Á¶m§À¶mda
VwPm àH$mon Pmcm Am{U Oo ‘mJ©^ï« > Pmco.
gyah-02. Ac-~µH$ah
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X`miy d H¥$nmiy Amho.
1
Acr’$0 cm‘0 ‘r‘0 2 hm A„mhMm J«W§ Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m
Zmhr. ‘mJ©Xe©Z Amho A„mhMr OmU AgUmè¶m§gmR>r. 3 Oo lX²Ym R>do VmV
(‘mZdr AmH$cZmncrH$S>rc) AÑí¶mda, Am{U AT>inUo àmW©Zm H$arV
AgVmV, Am{U Oo H$mhr Amåhr ˶m§Zm {Xco Amho, ˶mVyZ (BVam§da) IM©
H$arV AgVmV. 4 Am{U (n¡J~§ a!) Omo J«W§ Vwåhmcm àXmZ H$aʶmV Amcm d
Oo J«W§ Vw‘À¶mnydu (BVa n¡J~§ am§Zm) àXmZ H$aʶmV Amco, gdmªda ÑT>
{dídmg R>do VmV Am{U ‘aUmoÎma OrdZmdahr AT>i lX²Ym R>do VmV. 5 hoM
cmoH$ Amnë¶m nmcZH$˶m©Zo XmIdcoë¶m gai ‘mJm©da AmhoV. hoM cmoH$
¶eñdr hmoUma AmhoV.
6
Oo g˶mMm AñdrH$ma H$aÊ`mda R>m‘ AmhoV, ˶m§À¶mgmR>r XmoÝhr Jmoï>r
gma»¶mM AmhoV H$s, Vwåhr ˶m§Zm gmdY H$am AWdm H$ê$ ZH$m, Vo (H$Xm{n)
lX²Ym YmaU H$aUma ZmhrV. 7 A„mhZo ˶m§À¶m ‘Zm§Zm, H$mZm§Zm grc Ho$co
14 Hw$amU
Amho, ˶m§À¶m S>mùo ¶m§da nS>Xm nS>cc o m Amho. ˶m§À¶mgmR>r ’$ma ‘moR>r {ejm
Amho.
8
Am{U cmoH$m§V Agohr AmhoV Oo åhUVmV, "Amåhr A„mh d (ݶm¶mÀ¶m)
A§{V‘ {Xdgmda {dídmg R>do Vmo.' nU dñVwV: Vo {dídmg R>do Umao ZmhrV. 9 Vo
A„mhMr d lX²Ymd§Vm§Mr ’$gdUyH$ H$ê$ nmhVmV, dñVwV: Vo ñdV:MrM
’$gdUyH$ H$aV AmhoV. nU ¶m Jmoï>rMr ˶m§Zm OmU Zmhr. 10 ˶m§À¶m
A§V:H$aUmV EH$ amoJ Amho Am{U A„mhZo ˶m§Mm amoJ AmUIr dmT>dcm.
˶m§À¶mgmR>r ¶mVZm‘¶r {ejm Amho, ¶mgmR>r H$s, Vo OmUrdnydH© $ ImoQ>o ~mocV
AmhoV. 11 Am{U Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmVo, "n¥Ïdrda AamOH$Vm {Z‘m©U
H$aʶmcm H$maUr^yV R>ê$ ZH$m.' Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhr Va em§VVoMo
àdV©H$ AmhmoV.' 12 gmdYmZ! hoM cmoH$ AZmMmar AmhoV. nU ˶m§Zm ¶m
Jmoï>rMr OmUrd Zmhr. 13 Am{U Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmVo, "BVa
lX²Ymd§Vm§à‘mUoM Vwåhr gwXY² m lX²Ymd§V ~Zm.' Va Vo åhUVmV, "Amåhr ‘yI©
cmoH$m§à‘mUo lX²Ymd§V ~Zm¶Mo H$s H$m¶?' gmdYmZ! dñVwV: hoM cmoH$ ‘yI©
AmhoV, nU Vo (ñdV:À¶m ‘yI© Agʶm{df¶r) AZ{^k AmhoV. 14 Am{U
Ooìhm Vo lX²Ymd§Vm§Zm ^oQ>VmV, Voìhm åhUVmV Amåhrhr lX²Ym R>do Vmo, nU Ooìhm
Amnë¶m g¡VmZr gmWrXmam§Zm ^oQ>VmV, Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhr Va Vw‘À¶m
gmo~VM AmhmoV. ˶m cmoH$m§~amo~a (åhUOo lX²Ymd§Vm§~amo~a) Va Amåhr Ho$di
WÅ>m H$arV AgVmo.' 15 A„mh ˶m§Zm ˶m§À¶m WÅ>m H$aʶmÀ¶m H¥$˶mMr {ejm
XoʶmgmR>r, ˶m§À¶m ~§S>Imoarcm dmd XoV Amho, AWm©VM Vo A§YH$mamV ^aH$Q>V
AmhoV. 16 ho Ago cmoH$ AmhoV Á¶m§Zr gÝ‘mJm©Edo Or Hw$‘mJm©Mm A§JrH$ma
Ho$cm, Zm ˶m§Mm hm ì¶dhma ’$cXm¶r R>acm, Zm ˶m§Zm (BVaÌ) ‘mJ©Xe©Z
àmá Pmco.
17
˶m§Mr AdñWm ˶m ‘mUgmgmaIr Amho __ Á¶mZo A¾r àÁd{cV
gyah-2. Ac-~µH$ah 15
Ho$cm, Am{U Ooìhm ˶m A¾r‘wio g^modVmcMm n[aga àH$me‘mZ Pmcm, Voìhm
A„mhZo ˶mÀ¶m S>mù o ¶mVrc Á¶moV H$mTy>Z KoVcr Am{U ˶m§Zm {ZImcg
A§YH$ma‘¶ AdñWoV gmoS>y Z {Xco, n[aUm‘r ˶m§Zm H$mhrhr {XgV Zmhr. 18 Vo
~{hao, ‘wH$o Am{U Am§Yio AmhoV, Vo (AmVm gÝ‘mJm©H$S>)o naVUma ZmhrV.
19
qH$dm ˶m§Mr AdñWm Aer Amho, Ogo AmH$memVyZ Vw’$mZ nO©Ý¶d¥ï>r hmoV
Amho, ^¶§H$a H$mimoI Amho, {dOm§Mm cIcImQ> d JS>JS>mQ> hmoV Amho.
{dOm§À¶m H$S>H$S>mQ>m‘wio ‘¥Ë¶yÀ¶m ^rVrnmoQ>r Vo Amncr ~moQ>o Amnë¶m H$mZmV
KmcVmV. nU A„mhZo g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm gd© ~mOyZ§ r doT>y Z R>do co Amho. 20
{dOoÀ¶m cIcImQ>m‘wio ˶m§Mr AdñWm Aer hmoV Amho H$s, Ogo ˶m§Mr Ñï>r
{hamdyZ KoVcr OmV Amho. Ooìhm drO ˶m§À¶mda M‘H$Vo, Voìhm Vo ˶m
àH$memV Mmcÿ cmJVmV Am{U Ooìhm g^modma A§Yma hmoVmo, Vo ñVãY C^o
amhVmV. A„mhZo BpÀN>c,o Va ˶m§Mr EoH$ʶmMr d nmhʶmMr j‘Vm Vmo
Zmhrer H$ê$ eH$Vmo. {Z…g§e` A„mhcm H$mhrhr H$aʶmMr eº$s àmá Amho.
21
cmoH$m§Zmo! Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr CnmgZm H$am, Á¶mZo Vwåhmcm {Z‘m©U
Ho$co Am{U ˶m§Zmhr {Z‘m©U Ho$co Oo Vw‘À¶m AmYr hmoD$Z Joc.o Á¶m‘wio Vwåhr
gXmMmar ìhmc. 22 VmoM Va Amho (Vw‘Mm nmcZH$Vm©), Á¶mZo n¥Ïdrcm
Vw‘À¶m gmR>r {dgmì¶mMo {R>H$mU ~Z{dco Am{U AmH$memcm N>V ~Z{dco,.
Am{U dê$Z T>Jm§Ûmao nmʶmMm dfm©d Ho$cm Am{U ˶mÛmao Vw‘À¶m CnOr{dHo$gmR>r
’$io {Z‘m©U Ho$cr. Va Vwåhr BVam§Zm A„mhMo gh^mJr R>ady ZH$m. 23 Am{U
Amåhr Am‘À¶m godH$mH$S>o (åhUOo n¡J~§ a ‘whå‘X ¶m§À¶mH$S>)o , Oo H$mhr
(B©e-g§Xeo ) nmR>{dco Amho ˶m{df¶r Vw‘À¶m ‘ZmV H$mhr e§H$m Agoc, Va
VemM JwUdÎmoMm EH$ Aܶm¶ Vwåhr V¶ma H$ê$Z àñVwV H$am, Oa Vwåhr Iao
Agmc Am{U ¶m H$m¶m©V ‘XV H$aʶmgmR>r A„mh{edm¶ H$moUmcmhr ~mocmdyZ
¿¶m. 24 Am{U Oa Vwåhr Vo H$ê$ eH$co Zmhr, Am{U Vwåhr Vo H$Xm{n H$ê$
16 Hw$amU
eH$Uma Zmhr, Va dmMdm ñdV:cm ˶m AmJrnmgyZ Á¶mMo B§YZ "‘mUgo d
XJS>' AmhoV. Or g˶mcm ZmH$maUmè`m§H$[aVm V¶ma H$ê$Z R>do cocr Amho.
25
Am{U Oo lX²Ym ~miJyZ AmhoV d gËH$‘} H$arV AmhoV Aem cmoH$m§Zm
ew^dmVm© X²¶m. ˶m§À¶mgmR>r Aem ~mJm AmhoV Á¶m§V nmʶmMo Pao àdm{hV
AgVrc. {VWo Ooìhm ˶m§Zm ImʶmgmR>r ’$io {Xco OmVrc, Vo åhUVrc, hr
Va VerM ’$io AmhoV, Oer ¶m nyduXoIrc Amåhmcm XoʶmV Amcr hmoVr.
˶m§Zm gma»¶m {XgUmè¶m dñVy {Xë¶m OmVrc. ˶m§À¶mgmR>r {VWo ew{M^yV©
OrdZgmWr AgVrc, Am{U Vo {VWo gX¡d {Zdmg H$aVrc.
26
{Z…g§e` A„mhcm ¶mV ‘wirM g§H$moM Zmhr H$s, Vmo ‘ÀN>amMo
CXmhaU XoVmo qH$dm ˶mnojmhr jwÐ {OdmMo. Oo lX²Ym ~miJVmV Vo OmUVmV
H$s, ho g˶ Amho ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z. nU Oo lX²YmhrZ AmhoV Vo
åhUVmV, "¶m CXmhaUmÛmao A„mhcm H$m¶ gm§Jm¶Mo Amho?' A„mh ¶mÛmao
AZoH$m§Zm gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa H$aVmo Am{U AZoH$m§Zm gÝ‘mJ© XmIdVmo. Vmo
gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa H$aVmo Va Ho$di Adkm H$aUmè¶m§Zm. 27 Vo A„mher H$ama
ñWm{nV Pmë¶mZ§Vahr ˶mMo C„§KZ H$aVmV. Am{U Á¶m Jmoï>rcm A„mhZo
OmoS>ʶmMm AmXoe {Xcm, {VMo VwH$S>o VwH$S>o H$aVmV. Am{U n¥Ïdrda CËnmV
‘mO{dVmV. hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§À¶m dmQ>çmcm ZwH$gmZm{edm¶ Xþgao H$mhr
¶oUma Zmhr. 28 Vwåhr A„mhcm ‘mZʶmg ZH$ma H$gm H$m¶ XoD$ eH$Vm? (ho
Va Vwåhr OmUyZ AmhmV H$s), Vwåhr Va {ZOud AdñWoV hmoVm, Voìhm ˶mZo
Vwåhmcm OrdZ àXmZ Ho$co. Am{U VmoM Vw‘Mm ‘¥Ë¶y KS>dZy AmUoc, Am{U
‘¥Ë¶yZV§ a VmoM Vwåhmcm nwÝhm {Od§V H$aoc. Am{U Z§Va Vwåhmcm ˶mÀ¶mH$S>Mo
naV AmUco OmB©c. 29 VmoM Va Amho (Vw‘Mm nmcZH$Vm©), Á¶mZo ¶m n¥Ïdrda
Oo H$mhr Amho Vw‘À¶mgmR>r {Z‘m©U Ho$co. ˶mZ§Va Vmo AmH$memÀ¶m {Z{‘©VrH$S>o
dicm Am{U gmV AmH$mem§Mr aMZm Ho$cr. ˶mcmM à˶oH$ Jmoï>rMo n[anyU©
gyah-2. Ac-~µH$ah 17
kmZ Amho.
30
Ooìhm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo ñdJ©XVÿ m§Zm gm§{JVco H$s, ‘r n¥Ïdrda
CÎmam{YH$mar Zo‘Uma Amho. (n¥Ïdrda {OÞZ§Va ‘mZdmcm dgdʶmV Amco.)
Voìhm Vo åhUmco, "Vy n¥Ïdrda Aem§Zm dgdUma Amhog H$m Oo AZmMma
KS>dVrc Am{U aº$nmV H$aVrc? (ho à^y) Amåhr Va Vw¶m Agr‘ ‘hmZVoMo
d nm{dͶmMo JwUJmZ H$aVmo!' A„mhZo CÎma {Xco, "Vwåhr Vo OmUV Zmhr, Oo ‘r
OmUVmo.' 31 Am{U A„mhZo AmX‘cm gd© Jmoï>tMr Zmdo {eH${dcr. Am{U ˶m
gdmªZm ñdJ©XVÿ m§g‘moa CnpñWV Ho$co Am{U åhQ>c,o "Vw‘Mo åhUUo Iao Agoc,
Va ‘cm ¶m gdmªMr Zmdo gm§Jm.' 32 ˶m§Zr CÎma {Xco, "Agr‘ Amho VwPr
‘{h‘m! Oo kmZ Vy Amåhmcm àXmZ Ho$co ˶mì¶{V[aº$ Amåhmcm H$moUVohr kmZ
Zmhr. {Z…g§e` VyM gd© Jmoï>tMm OmUH$ma Am{U Añgc ~w{Õ‘mZ Amhog.'
33
Voìhm A„mhZo gm§{JVco, "ho AmX‘! ˶m§Zm ¶m§Mr Zmdo gm§J.' Ooìhm AmX‘Zo
(ñdJ©XVÿ m§Zm) ˶m§Mr Zmdo gm§{JVcr. Voìhm A„mhZo åhQ>c,o "‘r Vwåhmcm
gm§{JVc§ ZìhV§ H$m? H$s, Ho$di ‘rM OmUVmo, n¥Ïdr d AmH$memVrc gd©
Jw{nVo Am{U Vo gd© (‘rM) OmUVmo, Oo Vwåhr àH$Q> H$aVm Am{U Oo Vwåhr
cndVm.'
34
Am{U (Vr doihr AmR>dm) Ooìhm Amåhr ñdJ©XVÿ m§Zm åhQ>c,o "AmX‘g‘moa
(Omo n{hcm ‘mZd hmoVm) ZV‘ñVH$ ìhm,' Voìhm Vo gd© (AmkoMo nmcZ H$arV)
ZV‘ñVH$ Pmco, ’$º$ Bãcrg cm gmoS>y Z, Ah§H$mamnmoQ>r ˶mZo Vgo H$aʶmg
ZH$ma {Xcm. AemàH$mao ˶mZo ñdV:cm ˶m cmoH$m§V gm‘rc H$ê$Z KoVco Oo
g˶mcm ZmH$maVmV.
35
Am{U Amåhr åhUmcmo, "ho AmX‘, Vy Am{U VwPr nËZr ñdJm©V amhm
Am{U ˶mVyZ Vwåhmcm Oo H$mhr ImʶmMr BÀN>m hmoBc © , ‘wº$nUo Im. nU øm
EH$m d¥jmÀ¶m Odi (H$Xm{n) OmD$ ZH$m, AݶWm Vwåhr A˶mMmar ~Zmc.'
18 Hw$amU
36
nU g¡VmZmZo ˶m d¥jmMm ~hH$m{dʶmgmR>r gmYZê$nr dmna H$ê$Z, ˶mÛmao
XmoKm§Zm MyH$ H$am¶cm cmdcr. AemàH$mao ˶mZo ˶m§Zm Vo (Á¶m gwI‘¶r
AdñWoV) hmoV,o ˶m AdñWoVZy ~mhoa H$mT>ʶmg Vmo H$maUr^yV R>acm. Am{U
Amåhr ˶m§Zm åhUmcmo, "CVam BWyZ Imcr, Vwåhr (BWyZ nwT>)o EH$ Xþgè¶mMo
eÌÿ Agmc. Am{U EH$m {ZYm©[aV AdYrn¶ªV n¥Ïdrda Vwåhmcm dmñVì¶ d
{Zdm©h H$am¶Mm Amho.' 37 ˶mZ§Va AmX‘Zo Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z (àmW©ZMo )o
H$mhr eãX {eH$co, A„mhZo ˶mÀ¶m níMmÎmmnmMm ñdrH$ma Ho$cm. Vmo
níMmÎmmnmMm ñdrH$ma H$aUmam d Agr‘ H¥$nmd§V Amho. 38 (Voìhm) Amåhr
åhUmcmo, "Vwåhr gd©OU ¶oWZy Imcr CVam. Am{U Ooìhm Vwåhmcm ‘m¶mH$Sy>Z
‘mJ©Xe©Z àmá hmoBc© , ‘J Oo ‘m¶m ‘mJ©Xe©ZmMo nmcZ H$aVrc Va (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m
OrdZmV) Vo Zm H$Yr ^¶J«ñV hmoVrc, Zm Xþ:Ir hmoVrc. 39 nU Oo "g˶'
ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco, Am{U Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco, AgoM cmoH$
ZaH$mMo a{hdmgr ~ZUo AQ>i Amho, Am{U Vo Zoh‘rgmR>r VoWMo amhVrc.'
40
ho BòmB©cÀ¶m d§eOm§Zmo! AmR>dm, ‘r Vw‘À¶mda Ho$coë¶m CnH$mam§Zm,
Am{U ‘m¶mer Omo H$ama Vwåhr Ho$cm hmoVm ˶mMo nmcZ H$am. ‘mPm Vw‘À¶mer
Omo H$ama Amho ‘r ˶mMr nyVV© m H$arZ. Am{U Ho$di ‘mPoM ^¶ ~miJm.
41
Am{U ˶mda lX²Ym R>do m Oo ‘r Vw‘À¶mda àH$Q> Ho$co, ˶mÛmao ˶mMr
g˶Vm à‘m{UV hmoV Amho Oo AmYrnmgyZ Vw‘À¶mnmer Amho. (˶m‘ܶo ¶oUmè¶m
A§{V‘ n¡J~§ amMo ^mH$sV dV©dcoco hmoV.o ) Am{U åhUyZ Vwåhr gd©àW‘ g˶
ZmH$maUmao ~Zy ZH$m. Am{U ‘m¶m g§Xeo dMZm§À¶m ~Xë¶mV jw„H$ ‘yë` KoD$
ZH$m Am{U ‘mPoM ^¶ ~miJm. 42 Am{U OmUyZ~wOZy g˶ d Ag˶mMr
^ogi H$ê$ ZH$m Am{U g˶ cndy ZH$m. 43 {Z˶ àmW©Zm H$am (Z‘mµO n‹T>m)
Am{U Oµ H$mV X²¶m. Am{U (Z‘mµOm‘ܶo) Z‘Z H$am Z‘Z H$aUmè¶m§gmo~V.
44
Vwåhr cmoH$m§Zm Va gËH$‘} H$am¶cm gm§JVm, nU ñdV:À¶m ~m~VrV ‘mÌ
gyah-2. Ac-~µH$ah 19
Vwåhmcm {dga nS>Vmo. Vwåhr A„mhÀ¶m J«W§ mMo dmMZ H$aVm, Vwåhr ~wÕrMm
Cn¶moJ H$arV Zmhr H$m? 45 AT>i ghZercVm Am{U àmW©Zm (Z‘mµO) ¶m§Ûmao
(A„mhH$S>)o gmhmæ`mMr ¶mMZm H$am. IamoIa, hr {dZ¶erc cmoH$m§ì¶{V[aº$
BVa cmoH$m§gmR>r H$R>rU Jmoï> Amho. 46 Vo {dZ‘« cmoH$ R>m‘ {dídmg R>do Zy
AmhoV H$s, Vo Amnë¶m nmcZH$˶m©cm ^oQ>Uma AmhoV. Am{U ˶mÀ¶mH$S>Mo Vo
naVUma AmhoV.
47
ho BòmB©cÀ¶m d§eOm§Zmo! AmR>dm, ‘r Vw‘À¶mda Ho$coë¶m CnH$mam§Zm.
Am{U (˶mMrhr AmR>dU H$am) H$s, ‘r Vwåhmcm BVa gd© cmoH$m§nj o m A{YH$
48
Jm¡adnyU© ñWmZ {Xco hmoV.o Am{U ˶m {XdgmMo ^¶ (OmU) ~miJm, Ooìhm
H$moUVmhr Ord, Xþgè¶m {OdmÀ`m qH${MVhr Cn¶moJr nS>Uma Zmhr. Zm ˶m§À¶mH$Sy>Z
H$moUmMr ‘ܶñWr ñdrH$macr OmB©c, Zm ‘mo~Xcm KoD$Z H$moUmcm gmoS>co
OmB©c. ˶m§Zm H$moUVohr gmø cm^Uma Zmhr. 49 Am{U (Vr doi AmR>dm)
Ooìhm Amåhr {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§nmgyZ Vw‘Mr gwQ>H$m Ho$cr. Á¶m§Zr Vw‘À¶m
‘wcm§Mr h˶m H$ê$Z Am{U Vw‘À¶m ‘wctZm {Od§V R>do Zy Vwåhmcm Ag§»¶
¶mVZm {Xë¶m. Am{U Vr Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo KoVcocr EH$ ‘moR>r gÎdnarjm
hmoVr. 50 Am{U (˶m doiMo r AmR>dU H$am) Ooìhm Amåhr Vw‘À¶mgmR>r g‘wÐ
Xþ^J§ cm d Vw‘Mr gwQ>H$m Ho$cr Am{U Vw‘À¶m Ñï>rg‘moa {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§Zm
g‘wÐmV ~wS>dZy Q>mH$co. 51 Am{U (˶m doiMo r AmR>dU H$am) Ooìhm Amåhr
‘ygmcm ({gZmB© nd©Vmda) Mmirg amÌtMo dMZ {Xco. ˶mÀ¶m AZwnpñWVrV
Vwåhr (gmoݶmZo ~Z{dcoë¶m) ˶m dmgamcm Cnmñ¶ ~Z{dco. Ago H$ê$Z Vwåhr
‘moR>m JwÝhm H$aUmao ~ZcmV. 52 ‘J ˶mZ§Vahr Amåhr Vwåhmcm j‘m Ho$cr
¶mgmR>r H$s, Vwåhr H¥$Vk ~Zmdo. 53 Am{U (Vr doihr AmR>dm), Ooìhm Amåhr
‘ygmcm (Am‘Mm) J«W§ d (g˶ Am{U Ag˶m‘ܶo ’$aH$ H$aʶmgmR>r)
H$gmoQ>r àXmZ Ho$cr. AemgmR>r H$s, Vwåhmcm ¶mo½¶ ‘mJ©Xe©Z cm^mdo.
20 Hw$amU
54
Am{U Ooìhm ‘ygmZo Amnë¶m cmoH$m§Zm åhQ>c,o "ho ‘m¶m g‘mO~m§YdmZmo!
Vwåhr dmgamcm Cnmñ¶ ~ZdyZ IamoIaM ñdV:da A˶mMma Ho$cm AmhmV. Va
AmVm (níMmÎmmnX½Y hmoD$Z) Amnë¶m {Z‘m©Ë¶mH$S>o dim. ñdV:À¶m hmVmZo
ñdV:À¶m cmoH$m§‘Yrc Anamܶm§Mr h˶m H$am. Vw‘À¶m {Z‘m©Ë¶mÀ¶m Ñï>rZo
Ago H$aUo Vw‘À¶mgmR>r Mm§Jco Amho.' Voìhm A„mhZo Vw‘À¶m níMmÎmmnmMm
ñdrH$ma Ho$cm. {Z…g§e` Vmo dma§dma j‘m H$aUmam Am{U X`miy Amho.
55
Am{U (AmR>dm), Ooìhm Vwåhr åhUmcm hmoVm H$s, ho ‘ygm! Omon¶ªV Amåhr
A„mhcm à˶j nmhV Zmhr, Vmon¶ªV Amåhr Vw¶mda H$moU˶mhr àH$mao {dídmg
R>do Uma Zmhr. ˶mdoigo EH$m {dOoÀ¶m H$S>H$S>mQ>mZo Vwåhmcm JmR>co Am{U
Vwåhr nmhVM am{hcmV. 56 ‘J Vw‘À¶m ‘¥Ë¶yZV§ a Amåhr Vwåhmcm AemgmR>r
nwÝhm {Od§V H$ê$Z C^o Ho$co H$s, Vwåhr H¥$Vk ìhmdo. 57 Am{U Amåhr
Vw‘À¶mda ‘oKm§Mr gmdcr Ho$cr. Am{U Vw‘À¶mgmR>r ‘Þ d gcdm (A„mhZo
àXmZ Ho$coco AÞ) nmR>{dco. (d åhQ>c)o , "Im ˶m ñdÀN> d ewÕ dñVy Á¶m
Amåhr Vw‘À¶mgmR>r CncãY Ho$ë¶m.' ˶m§Zr Am‘Mo H$mhr ZwH$gmZ Ho$co Zmhr,
nU ˶m§Zr ñdV:MoM ZwH$gmZ H$ê$Z KoVco.
58
Am{U (Vr doihr AmR>dm), Ooìhm Amåhr Ago åhQ>co hmoVo H$s, ¶m
^y^mJmV XmIc ìhm. Am{U {VWo Vwåhmcm Oo H$mhr ImʶmMr BÀN>m hmoBc © Vo
^anya Im, nU ˶mÀ¶m àdoeÛmamVyZ Z‘«VmnydH© $ àdoe H$am, Am{U åhUm,
"(ho à^y!) Am‘À¶m nmnm§Mo AmoPo Am‘À¶mnmgyZ Xÿa H$a.' Voìhm ({ZpíMVM)
Amåhr Vw‘À¶m AnamYm§Zm j‘m H$ê$ Am{U gËH$‘} H$aUmè¶m§Zm ^anya ‘mo~Xcm
XoD$. 59 nU A˶mMmar cmoH$m§Zr ˶mV ~Xc Ho$cm d Ago dMZ gm§Jm¶cm
gwédmV Ho$cr H$s, Oo Amåhr ˶m§Zm gm§{JVcoë¶m dMZmer {^Þ hmoV.o åhUyZ
Amåhr ˶m A˶mMmar cmoH$m§da AmH$memVyZ {ejm nmR>{dcr. H$maU Vo Adkm
H$aUmao cmoH$ hmoV.o 60 Am{U (AmR>dm Vr doi) Ooìhm ‘ygmZo Amnë¶m
gyah-2. Ac-~µH$ah 21
cmoH$m§gmR>r nmUr ‘m{JVco. Voìhm Amåhr ˶mcm åhUmcmo, "VwPr H$mR>r (A‘wH$)
IS>H$mda ‘ma.' ‘J ˶mVyZ nmʶmMo ~mam òmoV CgiyZ ~mhoa nS>c.o ˶m‘wio
à˶oH$ OmVrg‘yhmcm Amnmnë¶m nmUdR>çmMr ‘m{hVr Pmcr. A„mhZo Oo
H$mhr {Xcoco Amho Vo Im Am{U ߶m Am{U n¥Ïdrda XþîH¥$˶ H$ê$Z AZmMma
‘mOdy ZH$m. 61 Am{U (Vr doi AmR>dm) Ooìhm Vwåhr åhUmcmV H$s, ho ‘ygm,
EH$mM àH$maÀ¶m ImÚnXmWm©Zo Am‘Mo A{O~mV g‘mYmZ hmoUma Zmhr. åhUyZ
Vy Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o àmW©Zm H$a H$s, O{‘ZrVyZ Á¶m dñVy {ZKVmV
˶m, ˶mZo Am‘À`mgmR>r {Z‘m©U H$amì¶mV. Ogo ^mÁ¶m, H$mH$S>r, Jhÿ, ‘gya
Am{U H$m§Xm. Voìhm ‘ygmZo åhQ>co loð> Aem dñVyÀ`m ~Xë¶mV Vwåhr {ZH¥$ï>
dñVy KoD$ BpÀN>Vm H$m? Va ‘J H$moU˶mVar ehamV Om, Vwåhr Oo ‘mJVm Vo
{VWo {‘ioc. Voìhm ˶m§Zm An‘mZ Am{U {ddeVoZo J«mgco Am{U ˶m§Zr
ñdV:daM A„mhMm H«$moY AmoT>dZy KoVcm. ¶mMo H$maU Ago hmoVo H$s, ˶m§Zr
A„mhÀ¶m g§Xeo dMZm§da lX²Ym R>do cr Zmhr. Am{U Aݶm¶H$maH$nUo n¡J~§ am§Mr
h˶m H$arV AgV. ¶mMo H$maU Vo {dÐmoh H$aUmao d ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao
cmoH$ hmoV.o
62
B‘mZYmaH$ (‘wpñc‘), Á¶y, {¼íMZ d gm{~¶Z (¶m§nH¡ $s) Oo H$moUr
A„mhda Am{U (ݶm¶mÀ¶m) A§{V‘ {Xdgmda lÕm R>do Zy AgVrc Am{U
gËH$‘} H$aV AgVrc. {Z:g§e¶ ˶m§À¶mgmR>r ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o C{MV
‘mo~Xcm Amho. Am{U {VWo ˶m§Zm H$gcohr ^¶ AgUma Zmhr, H$gcohr Xþ:I
XoIrc ˶m§À¶m dmQ>çmcm ¶oUma Zmhr.
63
(BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zmo! Vr doi AmR>dm), Ooìhm Amåhr Vw‘À¶mH$Sy>Z
à{Vkm KoVcr hmoVr Am{U "Vya' nd©Vmcm Vw‘À¶mda CMcyZ Yaco hmoV.o
(Am{U åhQ>co hmoVo H$s), Amåhr Oo H$mhr Vwåhmcm {Xcoco Amho Vo ÑT>VmnydH© $>
Yê$Z R>do m Am{U ˶m‘ܶo Oo (A„mhMo dMZ) AmhoV, Vo Mm§Jë¶màH$mao
22 Hw$amU
cjmV R>do m. Ago H$ê$Z Vwåhr ñdV:cm (XþîH¥$˶m§nmgyZ) dmMdy eH$mc.
64
(¶m à{VkoZV§ a) Vwåhr ˶mH$S>o nmR> {’$adcrV Am{U Oa A„mhMr H¥$nmÑï>r
Am{U X¶m Vw‘À¶mda Pmcr ZgVr Va {ZpíMVM ‘moR>o ZwH$gmZ Vw‘À¶m
dmQ>çmcm Amco AgVo. 65 Am{U Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr h{H$JV (Mm§Jë¶màH$mao)
‘mhrV Amho Oo Vw‘À¶mn¡H$sM hmoV,o Á¶m§Zr "g~V' À¶m ({Z¶‘mÀ¶m) ~m~VrV
A„mhMr Adkm Ho$cr, ˶mda Amåhr ˶m§Zm åhUmcmo, "VwÀN> ‘mH$S>mgmaIo
hmoD$Z Om!' 66 AemàH$mao Amåhr ¶m KQ>Zgo ˶m doiÀo ¶m cmoH$m§gmR>r Am{U
˶mZ§Va ¶oUmè¶m§gmR>r Bemam XoUmao CXmhaU ~Z{dco. Am{U A„mhMo ^¶
~miJUmè¶m§gmR>r CnXoemMo gmYZ ~Z{dco.
67
Am{U Ooìhm ‘ygm Amnë¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "A„mh Vwåhmcm EH$
Jm¶ (H$mcdS>) ~ir XoʶmMm AmXoe XoV Amho.' Vo åhUmco, "Vy Am‘Mr Moï>m
H$aV Amhog H$s H$m¶?' ˶mda ‘ygm åhUmcm, "‘r Agm AkmZr ~Zy Z¶o
¶mgmR>r ‘r A„mhH$S>o eaU BpÀN>Vmo.' 68 Vo åhUmco, "Vy Am‘À¶mgmR>r
Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o àmW©Zm H$a H$s, ˶mZo Amåhmcm ñnï> H$ê$Z gm§Jmdo
H$s, Vr Jm¶ H$er Agmdr?' (˶mda) ‘ygm åhUmcm, "A„mh åhUVmo, Vr
Jm¶ Aer Agmdr H$s, Vr åhmVmar hr Agy Z¶o d chmZ dmgê$hr Agy Z¶o.
Va Vr ¶m XmoÝhr AdñWm§À¶m ‘ܶo Agbobr Agm¶bm hdr. Va AmVm Vwåhmcm
Omo AmXoe XoʶmV Amcocm Amho ˶mMo nmcZ H$am.' 69 Vo åhUmco, "(Am‘À¶m
dVrZo) Vy Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o àmW©Zm H$a H$s, ˶mZo Amåhmcm ñnï>
H$ê$Z gm§Jmdo H$s, Vr H$moU˶m a§JmMr Agmdr?' ˶mda ‘ygm åhUmcm,
"A„mh åhUVmo H$s, Vr H$aS>çm {ndù¶m a§JmMr Agmdr {VMm a§J JS>X
Agmdm, Vr nmhUmè¶m§Zm AmZ§X XoUmar Agmdr.' 70 Vo åhUmco, "Am‘À¶m
dVrZo Vy Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o àmW©Zm H$a H$s, ˶mZo Amåhmcm ñnï>
H$ê$Z gm§Jmdo H$s, Vr Jm¶ H$er Agmdr? H$maU Amåhmcm Va Aem gd© JmB©
gyah-2. Ac-~µH$ah 23
EH$gma»¶mM {XgyZ ¶oVmV. ¶m g§~Y§ mZo Amåhr g§^‘« mÀ¶m AdñWoV gmnS>cmo
AmhmoV, Am{U Oa A„mhMr BÀN>m Agoc Va {ZpíMVM ¶m~m~VrV Amåhmcm
¶mo½¶ ‘mJ©Xe©Z cm^oc.' 71 ˶mda ‘ygmZo CÎma {Xco, "A„mhMo Ago åhUUo
Amho H$s, Vr Jm¶ Aer Agmdr {OÀ¶mnmgyZ H$m‘ KoVcoco Zgmdo, Vr O‘rZ
Zm§JaʶmgmR>r dmnacr OmUmar Zgmdr qH$dm {nH$m§Zm nmUr XoʶmgmR>r dmnacr
OmUmar Zgmdr. {VÀ¶mV Hw$R>cmhr Xmof Agy Z¶o, qH$dm H$moU˶mhr àH$mao Vr
Hw$cjUr Agy Z¶o.' Voìhm Vo åhUmco, "AmVm Vy g˶ CKS> Ho$co Amhog.'
˶mZ§Va ˶m§Zr {VMm ~ir {Xcm. nU Vgo H$aʶmMr ˶m§Mr BÀN>mM ZìhVr.
72
(BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zmo,) Vwåhr EH$m ì`º$sMr h˶m Ho$cr hmoVr. Am{U
h˶oMm Amamon EH$‘oH$m§da H$ê$ cmJcm hmoVmV. nU A„mhcm Vo (JwÝømMo
g˶) àH$memV AmUm¶Mo hmoVo Oo Vwåhr cndy BpÀN>V hmoVm. 73 ˶mda Amåhr
åhUmcmo, "˶m ‘¥VXohmcm JmB©À¶m EH$m ^mJmZo ‘mam.' AemàH$mao A„mh
‘¥Vmcm OrdZ XoVmo Am{U Vwåhmcm Amnë¶m {Zemʶm XmIdVmo, ho ¶mgmR>r H$s,
Vwåhr ~wÕrMm dmna H$aUmao ~Zm.
74
˶mZ§Va Vw‘Mr ‘Zo H$R>mao Pmcr, XJS>mgmaIr H$R>mao , qH$dm ˶mnojmhr
A{YH$ H$R>mao . XJS>mn§ H¡ $s H$mhr XJS> Ago AgVmV Á¶m‘YyZ nmʶmMo àdmh
CgiyZ ~mhoa ¶oVmV Am{U Ë`m§nH¡ $s H$mhr XJS> Agohr AgVmV H$s, Ooìhm Vo
’w$Q>VmV (qH$dm ’$moS>co OmVmV), Voìhm Ë`m§À`mVyZ nmʶmMo àdmh dmhÿ cmJVmV.
H$mhr XJS> Agohr AgVmV Oo A„mhÀ¶m ^¶mZo H$mogiyZ nS>VmV. Am{U Oo
H$mhr Vwåhr H$arV AmhmV ˶m~m~V A„mh AZ{^k Zmhr.
75
Vwåhr Aer Anojm ~miJyZ AmhmV H$m H$s, ho Á¶y cmoH$ Vw‘Mo åhUUo
EoH$y Z lÕmd§V ~ZVrc? ¶m§À¶mV Va H$mhr OU Ago AmhoV Oo A„mhMo dMZ
EoH$VmV Am{U Vo g‘OyZ KoVë¶mZ§Va OmUyZ~wOZy ˶mMm {dn¶m©g H$aVmV.
Am{U ¶m Jmoï>rMr ˶m§Zmhr nyU© OmUrd Amho. 76 nU Ooìhm Vo lÕmd§Vm§Zm
24 Hw$amU
^oQ>VmV, Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhrhr (Vw‘À¶mà‘mUo) lÕm ~miJVmo.' Am{U
Ooìhm Vo EH$m§VmV nañnam§Zm ^oQ>VmV Voìhm Vo åhUVmV, "Vwåhr ¶m cmoH$m§Zm ˶m
Jmoï>r gm§JV AmhmV H$s H$m¶, Á¶m A„mhZo Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> Ho$coë¶m
AmhoV. ¶m AmYmao Vo Vw‘À¶m nmcZH$˶m©g‘moa (Vwåhr ˶m§Zm gm§{JVcoë¶m
Jmoï>rM) Vw‘À¶m {déÕ gmXa H$aVrc H$s, (Vwåhmcm n¡J~§ a ‘whå‘Xm§À¶m
AmJ‘Zm{df¶r Mm§Jco R>mD$H$ hmoV.o ) Va Vwåhr ~wÕrMm Cn¶moJ H$aUma Zmhr
H$m?' 77 ho ˶m§Zm ‘mhrV Zmhr H$s H$m¶, Oo H$mhr Vo cndrV AmhoV Am{U Oo
H$mhr àH$Q> H$aV AmhoV, Vo gd© A„mh OmUyZ Amho.
78
Am{U ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr cmoH$ {Zaja AmhoV, (ñdV:cm) nQ>Vrc
Aem H$ënZm d lÕoì¶{V[aº$ ˶m§Zm A„mhÀ¶m J«W§ mMo H$mhrhr kmZ Zmhr,
VgoM Ho$di AZw‘mZmMo AZwgaU H$aʶmì¶{V[aº$ Vo H$mhrhr H$aV ZmhrV.
79
{dZme Amho ˶m cmoH$m§gmR>r Oo ñdV:À¶m hmVmZo J«W§ {c{hVmV Am{U ‘J
Omhra H$aVmV H$s, hm A„mhH$Sy>Z {‘imcocm J«W§ Amho. Vo Ago Ho$di WmoS>go o
‘yë` àmá H$aʶmgmR>r H$aVmV. ˶m§À¶m hmVm§Zr Oo H$mhr {c{hco Amho,
˶m~Ôc ˶m§À¶mgmR>r H$R>mao {ejm Amho, ˶mnmgyZ Vo Or H$‘mB© H$aV AmhoV
˶mgmR>rhr ˶m§Zm {ejm hmoUma. 80 Am{U Vo åhUVmV H$mhr {Xdg gmoS>co Va
ZaH$mMr AmJ Amåhmcm H$Xm{n ñne© H$ê$ eH$Uma Zmhr. (Vwåhr ˶m§Zm)
gm§Jm, "Vwåhr A„mhH$Sy>Z dMZ KoVco Amho H$s H$m¶?' H$maU A„mh H$Yrhr
Amnco dMZ ‘moS>V ZgVmo. AWdm Vwåhr A„mhÀ¶m ~m~VrV Vo gm§JV AmhmV,
Oo Vwåhmcm ‘mhrV Zmhr. 81 hmo¶, Oo H$moUr XþîH¥$˶ H$aV AgVrc d
Mhÿ~mOyZ§ r Amnë¶m nmnH$‘m©Zo doT>co Joco AgVrc, Va AgoM cmoH$ ZaH$mÀ¶m
AmJrV amhUmao AmhoV. Vo Zoh‘rgmR>r VoWMo {Zdmg H$aVrc. 82 nU Oo lÕm
~miJyZ gËH$‘} H$aVmV, VoM ñdJm©Mo {Zdmgr AmhoV. Vo gX¡d VoWMo amhVrc.
83
Am{U (Vr doi AmR>dm) Ooìhm Amåhr BòmB©cÀ¶m ‘wcm§H$Sy>Z Agm
gyah-2. Ac-~µH$ah 25
H$ama H$ê$Z KoVcm hmoVm H$s, Vwåhr BVa H$moUmMr CnmgZm Z H$aVm ’$º$
A„mhMrM CnmgZm H$amc. Am{U Vw‘Mo AmB©dS>rc, ZmVcJ, AZmW d
J[a~m§er Mm§Jco dV©Z H$amc Am{U gdmªer Z‘«nUo g§^mfU H$amc Am{U
(Z‘mµOê$nr) {Z˶ àmW©Zm H$arV amhmc, Am{U XmZH$m¶© H$amc. na§Vw ˶mZ§Va
Vw‘À¶mn¡H$s H$mhr cmoH$ gmoS>co Va gdmªZr ˶mH$S>o nmR> {’$adcr. Vwåhr dMZ
XoD$Z dMZ^§J H$aUmè¶m§nH¡ $sM AmhmV.
84
Am{U (Vr doi AmR>dm) Ooìhm Amåhr Vw‘À¶mH$Sy>Z H$ama H$ê$Z
KoVcm hmoVm H$s, Vwåhr AmngmV aº$nmV H$aUma Zmhr Am{U Amnë¶m cmoH$m§Zm
Kam~mhoa H$mT>Uma Zmhr. Vwåhr ˶m H$amamcm ñdrH$macmV Am{U ˶mg Vwåhr
gmjr AmhmV. 85 nU VwåhrM Ago cmoH$ AmhmV H$s, Amnë¶mM ~m§Ydm§Mr
h˶m H$aVm Am{U nmn d A˶mMma ¶m§À¶m gmhmæ`mZo ˶m§Zm EH$‘oH$m{déÕ
C^o H$ê$Z Amnë¶mMn¡H$s H$mhr cmoH$m§Zm, Vwåhr ˶m§À¶m dñ˶m§‘YyZ ~mhoa
H$mT>Vm. nU Ooìhm Vo H¡$Xr hmoD$Z Vw‘À¶mH$S>o (‘XV ‘mJʶmgmR>r) ¶oVmV.
Voìhm Vwåhr ‘w{º$X§S> XoD$Z ˶m§Mr gwQ>H$m H$aVm. ‘wimV ˶m§Zm dñ˶m§~mhoa
H$mT>ʶmMr H¥$VrM {Z{fÕ hmoVr. Vwåhr A„mhÀ¶m J«W§ mVrc EH$m ^mJmda lÕm
R>do Vm Am{U EH$m ^mJmda A{dídmg Xe©{dVm, Vw‘Mo Ago Amho H$s H$m¶?
Vw‘À¶mn¡H$s Oo cmoH$ Ago H¥$˶ H$aV AmhoV ˶m§À¶mgmR>r Eo{hH$ OrdZmV
An‘mZOZH$ {ejo{edm` Xþgam H$moUVm ‘mo~Xcm Agy eH$Vmo? Am{U ݶm¶mÀ¶m
{Xder Va ˶m§À¶mgmR>r H$R>mao {ejm AQ>i Amho. Am{U Oo H$mhr Vwåhr H$aV
AmhmV, ˶m~Ôc A„mh ‘wirM AZ{^k Zmhr. 86 hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§Zr
‘¥Ë¶wníMmV (Agcoë¶m AZ§VH$mcrZ) OrdZmÀ¶m ‘mo~Xë¶mV gܶmMo (jU^§Jaw )
OrdZ ng§V Ho$co Amho. Am{U åhUyZ, Zm ˶m§Mr {ejm gm¡å¶ Ho$cr OmB©c, Zm
˶m§Zm H$moU˶mhr àH$maMo gmhmæ` {‘ioc.
87
Am{U Amåhr ‘ygmcm J«W§ àXmZ Ho$cm Am{U ˶mZ§Va gVV n¡J~§ am§Zm
26 Hw$amU
nmR>{dco. VgoM ‘[a¶‘nwÌ ¶oey ‘grhcm, Amåhr g˶mMo gd© ñnï> à‘mU {Xco
Am{U n{dÌ AmËå¶mÛmao ˶mcm ~i àXmZ Ho$co. nU Ooìhmhr Vw‘À¶mH$S>o
n¡J~§ a Aer EImXr Jmoï> KoD$Z Amcm, Or Vwåhmcm ZH$mo hmoVr, Voìhm Vwåhr
‘JéarMo àXe©Z Ho$co. VgoM H$mhr (n¡J~§ am§Zm) ImoQ>o R>a{dco Am{U H$mhtMr
h˶m Ho$cr. 88 Vo åhUVmV, "Am‘À¶m ‘ZmMr H$dmS>o (Vw‘Mo åhUUo
EoH$ʶmgmR>r) ~§X AmhoV.' (nU dmñV{dH$Vm Ver) Zmhr, A„mhZoM ˶m§À¶m
lÕmhrZVo~Ôc ˶m§Mm {Y¸$ma Ho$cm Amho. Am{U Vo Or lÕm R>do VmV, Vr
A˶ën Amho. 89 Am{U Ooìhm ˶m§À¶mH$S>o A„mhH$Sy>Z EH$ J«W§ Amcm, Vmo
˶m§À¶mH$S>o Agcoë¶m J«W§ mMr g˶Vm {gÕ H$aUmam hmoVm, (˶m§À¶m J«W§ mV
A§{V‘ n¡J~§ amg§~Y§ mZo ^mH$sV hmoV)o . Am{U Vo g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZ
cmoH$m§da {dO¶ àmá H$aʶmgmR>r AmYrnmgyZ àmW©Zm H$arV AgV. Ago
AgyZhr ˶m§Zm kmV Agcoco g˶ Ooìhm ˶m§À¶mH$S>o Amco. Voìhm ˶m§Zr ˶mg
‘mZʶmg ZH$ma {Xcm. Am{U "g˶' ZmH$maUmè¶m gdmªMm A„mhH$Sy>Z {Y¸$ma
Amho. 90 {H$Vr dmB©Q> Amho Vr Jmoï>, Á¶mgmR>r ˶m§Zr Amnco AmË‘o {dH$co
AmhoV. Am{U Vr åhUOo A„mhZo Amnë¶m H¥$noZ,o Amnë¶m ^º$m§nH¡ $s ˶mg
Omo AmdS>c o ˶mÀ¶mda Amncm g§Xeo àH$Q> Ho$cm, ¶m Jmoï>rZo Vo éï> Pmco
AmhoV. Am{U åhUyZM Vo A„mhZo àH$Q> Ho$coë¶m g§Xeo mda A{dídmg XmIdV
AmhoV, Ho$di XþamJ«hmnmoQ>r. Ago H$ê$Z ˶m§Zr Amnë¶mda A„mhMm amJ
AmoT>dZy KoVcm Amho. Am{U Aem lÕmhrZm§gmR>r An‘mZmñnX {ejm {ZpíMV
Ho$cocr Amho.
91
Am{U Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmVo H$s, A„mhZo Oo H$mhr g§Xeo àH$Q>
Ho$co Amho ˶mda lÕm R>do m. Voìhm Vo CÎma XoVmV, "Amåhr Ho$di ˶mÀ¶mdaM
lÕm R>do Vmo Oo Am‘À¶mda àH$Q> Pmcoco Amho.' Am{U ˶mZ§Va àH$Q> Pmcoë¶m
g§Xeo mda Vo {dídmg R>do V ZmhrV. nU ho Va "g˶' Amho. Am{U ¶m g˶mÛmao
gyah-2. Ac-~µH$ah 27
˶mMr g˶Vm {gÕ hmoV,o Oo ˶m§À¶mH$S>o Amho. (n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm,
"Vwåhr Oa Iao lÕmd§V hmoVm, Va AmYrÀ¶m n¡J~§ am§Mr h˶m H$m H$arV hmoVm?
92
Am{U ‘ygm Vw‘À¶mH$S>o g˶mMo ñnï> g§H$o V KoD$Z Amcm hmoVm, nU (ñnï>
g§H$o V AgVmZmhr) Vwåhr ˶mÀ¶m AZwnpñWVrV dmgamcm Cnmñ¶ ~Zdco.
Am{U Vwåhr A˶mMmar ~ZcmV.' 93 Am{U (Vr doi AmR>dm), Ooìhm Amåhr
"Vya' nd©Vmcm C§M Yê$Z Vw‘À¶mH$Sy>Z ÑT> dMZ KoVco hmoV.o Voìhm Amåhr
Vwåhmcm åhUmcmo hmoVmo, "Oo H$mhr Amåhr Vwåhmcm {Xcoco Amho ˶mda AT>i
amhm Am{U cjnydH© $ EoH$m.' ˶mda Vo åhUmco, "Amåhr EoH$co Amho, nU (¶m
AmkoM)o nmcZ Amåhr H$aV Zmhr.' Am{U ˶m§À¶m lÕmhrZVo‘i w o dmgamÀ¶m
ào‘mZo ˶m§À¶m ‘ZmV Ka Ho$co hmoV.o Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "Oa IamoIa Vwåhr
lÕmd§V Agmc, Va {H$Vr dmB©Q> Amho Vr Jmoï>, Oo H$aʶmMr "Vw‘Mr lÕm'
Vwåhmcm AmXoe XoV.o ' 94 ˶m§Zm gm§Jm, "‘¥Ë¶wníMmV OrdZmVrc A„mhH$S>o
Agcoco {R>H$mU BVa cmoH$m§gmR>r ZgyZ Ho$di Vw‘À¶mMgmR>r Amho. (Agm
Vw‘Mm Xmdm Agoc), Va ‘¥Ë`y àmár Mr BÀN>m ~miJm, Ago H$am Oa Vwåhr
(Vw‘À¶m Xmì¶mV) Iao Agmc.' 95 na§Vw ˶m§À¶m hmVm§Zr Oo H$mhr nwT>o
nmR>dcoco Amho, ˶m‘wio Vo ‘¥Ë¶yMr H$Xm{n BÀN>m ~miJUma ZmhrV. Am{U
A„mh XþamMmè¶m§Zm nyUn© Uo AmoiIyZ Amho. 96 Am{U {ZpíMVM Vwåhmcm Ago
{XgyZ ¶oBc© H$s, ˶m§Zm gd© cmoH$m§nj o m ¶m Eo{hH$ OrdZmMm A{YH$ cmo^
Amho, Am{U AZoH$o ídadmXr cmoH$m§nj o mhr A{YH$. ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$mMr
Aer BÀN>m AgVo H$s, Amnë¶mcm hOma dfmªMo Am¶wî¶ cm^mdo, nU ˶m§Zm
Oar Ago XrK© Am¶wî¶ {‘imco, Var ˶m§Mr (‘¥Ë¶wníMmV OrdZmVrc) {ejonmgyZ
gwQ>H$m e³¶ Zmhr. Am{U Vo Oo H$mhr H$aV AmhoV Vo gd© A„mh nmhV Amho.
97
(n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "Omo H$moUr (A„mhMm XÿV Agcoë¶m)
{O~«rcMm eÌÿ Amho. (˶mZo ho OmUyZ ¿¶m¶cm hdo) H$s, {O~«rcZo A„mhÀ¶m
28 Hw$amU
AmXoemZwgma hm g§Xeo Vw‘À¶m öX¶nQ>cmda AdVrU© Ho$cm Amho. Omo ¶m
AJmoXaÀ¶m (àH${Q>V g§Xeo m§nH¡ $s Oo Vw‘À¶mH$S>o Amho) ˶mMr g˶Vm à‘m{UV
H$aVmo. Am{U hm g§Xeo lÕmd§Vm§gmR>r ‘mJ©Xe©Z d ew^dmVm© Amho. 98 Omo H$moUr
A„mhMm Am{U ˶mÀ¶m ñdJ©XVÿ m§Mm Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ am§Mm Am{U {O~«rc d
{‘H$mB©cMm eÌÿ Amho. (˶m§Zr ZrQ> OmUyZ ¿¶mdo H$s,) A„mh Aem lÕmhrZm§Mm
eÌÿ Amho.' 99 Am{U {Z…g§e` Amåhr Vw‘À¶mH$S>o ñnï> g§H$o V nmR>dco AmhoV.
Am{U Adkm H$aUmè¶m§ì¶{V[aº$ Aݶ H$moUrhr ˶mda A{dídmg Xe©drV
Zmhr. 100 Ago ˶m§À¶m~m~VrV H$m hmoVo H$s, Ooìhmhr Vo (A„mhcm) dMZ
XoVmV, ˶m§À¶m‘Yrc EH$ JQ> Vo dMZ ‘moS>y Z Q>mH$Vmo? (H$maU) ˶m§À¶mn¡H$s
AZoH$OU {dídmg R>do Umao ZmhrV. 101 Am{U AmVm Ooìhm ˶m§À¶mH$S>o A„mhH$Sy>Z
EH$ n¡J~§ a Amcm, ˶mMr g˶Vm {gÕ H$aUmam, Oo ˶m§À¶mH$S>o (AmYrnmgyZ)
Amho. Voìhm J«W§ YmaH$ cmoH$m§nH¡ $s EH$m JQ>mZo A„mhÀ¶m J«W§ mcm nmR>r‘mJo
’o$Hy$Z XoʶmMr H¥$Vr Ho$cr (åhUOo nyUn© Uo ˶mH$S>o Xþcj © Ho$co), Ogo ˶m§Zm
H$mhr ‘mhrVM ZìhVo.
102
Am{U Vo ˶m Jmoï>rÀ¶m ‘mJo cmJco, Oo g¡VmZ gwc‘o mZÀ¶m emgZH$mimV
(ImoQ>no UmZo gwc‘o mZer) OmoS>yZ nR>U H$arV AgV. gwc‘o mZ AlÕmd§V ZìhVm Va ho
g¡VmZr cmoH$ AlÕmd§V hmoV.o Vo cmoH$m§Zm OmXÿQ>mUo m {eH$drV AgV Am{U Vo ˶m
Jmoï>rÀ¶m ‘mJo cmJco Oo ~°~rcmoZ‘ܶo XmoZ B©eXÿV hmê$V d ‘mê$V da àH$Q> H$aʶmV
Amco hmoV.o nU ˶m XmoKm§Zr Amåhr narjoÀ`m ñdê$nmV {Z¶wº$ AmhmoV Ago
gm§{JVë¶m{edm¶ H$moUmcmhr H$mhrhr {eH$dco Zmhr. Vo åhUV AgV H$s, Vwåhr
(B©ídar¶ ‘mJ©Xe©Zmcm) ZmH$mê$ ZH$m. nU ˶m cmoH$m§Zr ˶m§À¶mH$Sy>Z Vr {eH$dU
KoVcr Am{U ˶mÛmao nVr-nËZtV ‘V^oX {Z‘m©U H$ê$Z (g§gma CX²ÜdñV H$am¶Mo),
nU A„mhÀ¶m AZwk{o edm¶ Vo ˶mÛmao H$moUmcm BOm nmohmoMdy eH$V ZìhVo. CcQ>njr
Vo Aem Jmoï>r {eH$V hmoV,o Á¶m‘wio ˶m§Mo ñdV:MoM ZwH$gmZ hmoBc© , nU cm^ ‘mÌ
gyah-2. Ac-~µH$ah 29
hmoUma Zmhr. Vo ho Mm§Jë¶màH$mao OmUV hmoVo H$s, Omo H$moUr ho (OmXÿQ>mÊo ¶mMo) kmZ
àmá H$aoc ˶mÀ¶mgmR>r ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmVrc (Mm§Jë¶m Jmoï>rV) H$moUVmhr dmQ>m
AgUma Zmhr. Am{U {ZpíMVnUo Vo dmB©Q> Amho, Á¶mgmR>r ˶m§Zr ñdV:À¶m AmËå¶m§Zm
{dH$co Amho. ˶m§Zm ¶mMr OmUrd AgVr Va {H$Vr ~ao Pmco AgVo. 103 Am{U Oa
Vo lÕmdmZ ~Zco AgVo Am{U A„mhMo ^¶ ~miJyZ AmMaU Ho$co AgVo Va
A„mhH$Sy>Z {ZpíMVM ˶m§Zm Mm§Jco ’$i {‘imco AgVo. ˶m§Zm ¶mMr OmUrd Pmcr
AgVr Va {H$Vr ~ao Pmco AgVo.
104
ho lÕmd§Vm§Zmo! (n¡J~§ am§er ~mocVmZm) "Amåhmcm EoH$m' (amBZm) Ago
åhUy ZH$m Va "Am‘À¶mH$S>o ~Km' (CÝOZm©) Ago åhUm. Am{U (nyU© cj
XoD$Z) EoH$m. Am{U {ZpíMVM lÕmhrZ cmoH$m§gmR>r ŠcoeXm`H$ {ejm Amho.
105
Á¶m cmoH$m§Zr "g˶' ZmH$maco ‘J Vo AmYrMo J«W§ YmaH$ AgmoV H$s,
AZoH$o ídadmXr cmoH$ AgmoV, ˶m§Zm dmQ>Vo H$s, Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z
H$moUVrhr H$ë¶mUH$mar Jmoï> Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dcr OmD$ Z¶o. nU A„mhcm Omo
AmdS>Vmo, ˶mcm Vmo {ZdS>Vmo, Am{U ˶mÀ¶mda Amncm H¥$nmdfm©d H$aVmo.
Am{U A„mh H¥$noÀ¶m ~m~VrV A{Ve¶ XmZeya Amho. 106 Á¶m H$moU˶m
dMZm§Zm Amåhr aÔ H$aVmo qH$dm {dgam¶cm cmdVmo, Voìhm Amåhr ˶mnojmhr
CÎm‘ qH$dm ˶mgmaIo g§Xeo dMZ nmR>dVmo. A„mhcm gd© H$mhr H$aʶmMo gm‘϶©
àmá Amho, ho Vwåhr OmUV Zmhr H$m? 107 O‘rZ Am{U AmH$me ¶m§da Ho$di
A„mhMrM gÎmm Amho, ho Vwåhmcm ‘mhrV Zmhr H$m? Am{U A„mhì¶{V[aº$ Aݶ
H$moUrhr Vw‘Mm ajUH$Vm© qH$dm gmhmæ¶H$Vm© Zmhr. 108 (lÕmd§Vm§Zmo!) Vw‘À¶mH$S>o
nmR>{dʶmV Amcoë¶m n¡J~§ amcm Vwåhr ˶mM à‘mUo àíZ {dMmê$ BpÀN>Vm H$m,
Á¶mà‘mUo ¶mnydu ‘ygmcm àíZ {dMmaʶmV Amco? Á¶mZo lÕoMo ê$nm§Va AlÕo‘ܶo
Ho$co Vmo, {ZpíMVM gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa {ZKyZ Jocm.
109
J«W§ YmaH$m§nH¡ $s, AZoH$ cmoH$ Ago AmhoV Oo Ho$di ‘ËgamnmoQ>r
30 Hw$amU
Vw‘À¶m~Ôc Aer ^mdZm ~miJVmV H$s, Vwåhmcm AlÕoH$S>o (g˶
ZmH$maʶmH$S>)o naV AmUmdo Ooìhm H$s, Vwåhr g˶mMm A§JrH$ma Ho$coco
AmhmV Am{U Vohr g˶ ˶m§À¶mda Mm§Jë¶màH$mao CKS> Pmcoco AgVmZm.
Ago Agco Var Vwåhr ˶m§Zm j‘m H$am Am{U ghZercVm ~miJm BWn¶ªV
H$s, A„mh Amncm {ZU©¶ Omhra H$aoc. {Z…g§e` A„mhcm gd© H$mhr
H$aʶmMo gm‘϶© àmá Amho. 110 Am{U {Z˶ àmW©Zm H$am (Z‘mµO nT>m),
Am{U Oµ H$mV X²¶m Am{U ñdV:gmR>r Or H$mhr gËH$‘} Vwåhr nwT>o nmR>dmc Vr
gd© A„mhH$S>o AmT>iZy ¶oVrc. {Z…g§e` Vwåhr Oo H$mhr H$aV AgVm Vo gd©
A„mh nmhV AgVmo. 111 Am{U Vo Xmì¶mZo gm§JVmV, "Á¶y qH$dm {¼ñVr
¶m§À¶m{edm¶ Aݶ H$moUrhr H$Xm{n ñdJm©V OmUma Zmhr.' hr ˶m§Mr {XdmñdßZo
AmhoV. ˶m§Zm gm§Jm, "(Á¶mMm Vwåhr Xmdm H$arV AmhmV) ˶mgmR>r nwamdm
àñVwV H$am...... Oa Vw‘Mo åhUUo Iao Agoc.' 112 {ZpíMVM, Omo H$moUr
ñdV:cm g§nUy n© Uo A„mhÀ¶m ñdmYrZ H$aoc, Am{U gËH$‘} H$arV amhrc.
Aem 춺$sgmR>r ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©Odi ˶mMo ~jrg V¶ma Amho. Ago
cmoH$ H$moU˶mhr àH$maÀ¶m ^¶mZo J«ñV hmoUma ZmhrV Am{U H$moU˶mhr àH$maÀ¶m
Xþ:Imer ˶m§Mm H$Yr gm‘Zm hmoUma Zmhr.
113
Am{U Á¶y åhUVmV:"{¼ñVr cmoH$m§H$S>o ˶m§À¶m lÕocm H$moUVmhr d¡Y
AmYma Zmhr'. Am{U {¼ñVr åhUVmV: "Á¶y cmoH$m§À¶m lÕocm H$moUVmhr d¡Y
AmYma Zmhr'. Am{U Vo gd© B©ídar¶ J«W§ mMo dmMZ H$aVmV. Am{U Á¶m§À¶mH$S>o
J«W§ mMo kmZ Zmhr Vo XoIrc AgoM åhUVmV. na§Vw Á¶m~m~VrV ¶m§À¶mV ‘V^oX
AmhoV ˶m Jmoï>tMm {ZdmS>m A„mh nwZéËWmZmÀ¶m {Xder H$arc. 114 ˶mnojm
‘moR>m A˶mMmar H$moU Agy eH$Vmo? Omo A„mhÀ¶m ‘erXr‘Ü`o A„mhMo
Zm‘ñ‘aU H$aʶmg à{V~§Y H$aVmo Am{U ˶m§Mm {dÜd§g H$aʶmMm à¶ËZ
H$aVmo. ˶m§Mr AdñWm Va Aer ìhm¶cm nm{hOo hmoVr H$s, Vo A„mhÀ¶m
gyah-2. Ac-~µH$ah 31
Am{U A„mhÀ¶m a§Jmnojm loð> a§J H$moUVm AgUma? Amåhr Ho$di ˶mMrM
CnmgZm H$aUmao AmhmoV.' 139 Vwåhr (Á¶y Am{U {¼ñVr cmoH$m§Zm) gm§Jm,
"A„mhg§~Y§ mZo Vwåhr Am‘À¶mer dmX KmcVm? "Vmo' Va Am‘Mmhr nmcZH$Vm©
Amho Am{U Vw‘Mmhr nmcZH$Vm© Amho. Am‘Mr H$‘} Am‘À¶mgmR>r AmhoV Am{U
Vw‘Mr H$‘} Vw‘À¶mgmR>r AmhoV. Am{U Amåhr (nyUn© Uo) ˶mcmM g‘{n©V
AmhmoVo .
140
B~«mhr‘ d Bñ‘mB©c d BghmµH$ d ¶mµH$y ~ d ˶mMr ‘wco Á¶y qH$dm {¼ñVr
hmoVr Ago Vw‘Mo åhUUo Amho H$m?' (Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhmcm OmñV
‘mhrV Amho H$s A„mhcm? Am{U ˶mnojm A{YH$ Xþï> AmUIr H$moU Agy
eH$Vmo, Omo A„mhH$Sy>Z Amcocr gmj XS>dZy R>do y BpÀN>Vmo? Am{U Vwåhr Oo
H$mhr H$arV AmhmV ˶m~Ôc A„mh AZ{^k Zmhr.' 141 hm Aem cmoH$m§Mm
EH$ dJ© hmoVm Omo Amncm H$m¶©H$mi nyU© H$ê$Z ‘¥Ë¶y nmdcm Amho. ˶m§Zr Oo
H$‘mdco Vo ˶m§À¶mgmR>r Amho Am{U Vwåhr Oo H$‘mdco Vo Vw‘À¶mgmR>r Amho.
Am{U ˶m§Zr Oo H$mhr Ho$co, ˶m~Ôc (n¡J~§ a) Vwåhmcm {dMmaUm Ho$cr OmUma
Zmhr.
142
AmVm ‘yI© cmoH$ Adí¶ Ago åhUVrc H$s, nydu Á¶m {XeoH$S>o
({µH$~ë¶mH$S>)o Vm|S> H$ê$Z ho cmoH$ AmÎmmn`ªV àmW©Zm H$arV Amco, Vr {Xem
¶m cmoH$m§Zm H$m ~Xcmdr cmJcr? (Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, "nyd© Am{U npíM‘
(gd© {Xem) A„mhÀ`mM AmhoV. Á¶m§Zm gai ‘mJ© XmIdmdm Aer ˶mMr
BÀN>m AgVo ˶m§Zm Vmo Vgm ‘mJ© XmIdVmo.' 143 (lÕmd§Vm§Zmo!) AemàH$mao
Amåhr Vwåhmcm ‘ܶ‘ ñWmZ Agcoco OmVrg‘yh ~Z{dco. ho ¶mgmR>r H$s,
Vwåhr (‘mZdOmVrda B©ídamH$Sy>Z Amcoë¶m g˶mMr) gmj XoUmao ~Zm Am{U
36 Hw$amU
n¡J~§ a Vw‘À¶mda gmj XoUmam Agoc. (n¡J~§ a!) Or àmW©Zm-{Xem Vwåhr AZwgaV
hmoVm, Vr Amåhr ¶m CÔoemZo {ZpíMV Ho$cr hmoVr H$s, (Ooìhm Vr ~Xccr
OmB©c Voìhm) Amåhmcm ho nmhVm ¶oBc © H$s, H$moU n¡J~§ amMo AZwgaU H$aVmo
Am{U H$moU nmR> {’$a{dVmo. Am{U A„mhZo Á¶m§Zm gÝ‘mJ© XmIdcocm Amho,
˶m cmoH$m§ì¶{V[aº$ BVam§gmR>r ho ’$ma H$R>rU Amho. A„mh Agm Zmhr H$s, Vmo
Vw‘Mr lÕm ì¶W© OmD$ XoBc © . IamoIa A„mh hm cmoH$m§da H$éUm H$aUmam
(d) H¥$nmerc Amho.
144
(n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm Amncm Moham dma§dma AmH$memH$S>o {’$adVmZm
nmhV AmhmoV. åhUyZ Amåhr Vwåhmcm {ZpíMVnUo ˶m àmW©ZÀo ¶m {XeoH$S>o
didy Or Vwåhmcm A{YH$ {චAmho. Va AmVm Vwåhr Vw‘Mm Moham H$m~mÀ¶m
{XeoZo didm. Am{U Vwåhr (gd©) {OWo Hw$R>o Agmc Amnco Mohao (àmW©Zgo mR>r)
˶mM {XeoV didm. Am{U Á¶m§Zm J«W§ XoʶmV Amcocm Amho Vo Mm§Jë¶m àH$mao
OmUVmV H$s, ho ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco g˶ Amho. Am{U Vo Oo
H$mhr H$aV AmhoV ˶m{df¶r A„mh ‘wirM AZ{^k Zmhr. 145 Am{U Á¶m§Zm
AmYr J«W§ XoʶmV Amcocm Amho ˶m cmoH$m§g‘moa Vwåhr gd© à‘mU àñVwV Ho$co
Var Vo Vw‘À¶m àmW©Zm {XeoMo AZwgaU H$aUma ZmhrV. Am{U Vwåhrhr ˶m§À¶m
àmW©Zm {XeoMo AZwgaU H$ê$ eH$V Zmhr. Am{U ˶m§À¶mn¡H$s H$moUrhr BVa
(JQ>mVrc) cmoH$m§À¶m "àmW©Zm {XeoM'o AZwgaU H$aV Zmhr. Am{U Vwåhmcm
kmZ àmá Pmë¶mZ§Va ˶m§À¶m Anojm§Mo AZwgaU H$amc Va {Z…g§e` Vwåhr
A˶mMmar cmoH$m§‘ܶo gm‘rc ìhmc. 146 (Vw‘À¶mnydu) Á¶m§Zm Amåhr J«W§
{Xcm hmoVm, Vo (¶m J«W§ mcmhr) Aem àH$mao (A„mhMm J«W§ Agë¶mMo)
AmoiIyZ AmhoV, Ogo Vo Amnë¶m nwÌm§Zm AmoiIVmV. na§Vw {ZpíMVM ˶m§À¶mn¡H$s
gyah-2. Ac-~µH$ah 37
147
H$mhr cmoH$ OmUyZ~wOZy ho "g˶' XS>nV AmhoV. Oo Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z
Amcoco Amho, VoM "g˶' Amho. Va Vwåhr ˶m{df¶r e§H$m ~miJUmè¶m§nH¡ $s
hmoD$ ZH$m.
148
à˶oH$ ì`º$sMo EH$ cú¶ AgVo Am{U Vmo ˶m {XeoZo nwT>o OmVmo. Va
Vwåhr gËH$‘} H$aʶmÀ¶m ~m~VrV EH$‘oH$m§er ñnYm© H$am. Vwåhr Hw$R>ho r Agm,
A„mh Vwåhm gdmªZm Amnë¶mg‘moa EH$Ì AmUoc. {Z…g§e` A„mh Oo BpÀN>Vmo Vo
gd© H$aʶmMo gm‘϶© ˶mÀ¶mH$S>o Amho. 149 Vwåhr H$moU˶mhr {R>H$mUmhÿZ ~mhoa
nS>cmV Var Amncm Moham (àmW©ZÀo ¶m doigo ) n{dÌ ‘erX (H$m~mÀ¶m) {XeoZo
didm H$maU hm (AmXoe åhUOo) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco g˶ Amho.
Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV ˶m~m~VrV A„mh AZ{^k Zmhr. 150 Vwåhr
H$moU˶mhr {R>H$mUmhÿZ ~mhoa nS>cmV Var (àmW©ZÀo ¶m doigo ) Amncm Moham n{dÌ
‘erXrÀ¶m {XeoZo didm Am{U Vwåhr {OWo Hw$R>o Agmc Amnco Mohao {VH$S>Mo
didm. (¶m g§~Y§ mZo) A˶mMmar cmoH$m§ì¶{V[aº$ BVa cmoH$ Vw‘À¶m {déÕ
dmXmMm ‘wÔm {Z‘m©U H$aUma ZmhrV. Va Vwåhr ˶m§Mo ^¶ Z ~miJVm ‘mPoM ^¶
~miJm. ho ¶mgmR>r H$s, Vw‘À¶mda ‘cm ‘mPm AZwJh« nyU© H$aVm ¶mdm Am{U
Vwåhmcm gÝ‘mJ© àmá ìhmdm. 151 Á¶m àH$mao Amåhr Vw‘À¶m‘YyZM EH$ n¡J~§ a
Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dcm Amho, Omo Am‘Mm g§Xeo Vwåhmcm EoH$dVmo Amho, Vw‘Mo
(‘Z) ewÕ H$arV Amho, Am{U Vwåhmcm (A„mhÀ¶m) J«W§ mMr d {ddoH$mMr
{eH$dU XoV Amho. Vwåhmcm ˶m Jmoï>tMo {ejU XoV Amho Á¶m Vwåhr OmUV
ZìhVm. 152 åhUyZ Vwåhr ‘mPo ñ‘aU H$am Am{U ‘rhr Vw‘Mo ñ‘aU R>do rZ,
Am{U ‘mÂ`mà{V (Zoh‘r) H¥$Vk Agm d ‘mÂ`mà{V H¥$V¿Z hmoD$ ZH$m.
153
ho lÕmd§Vm§Zmo! ghZercVm Am{U àmW©Zm (Z‘mµO) ¶m§À¶mÛmao
(A„mhH$S>)o gmhmæ`mMr ¶mMZm H$am. {Z…g§e` A„mh ghZercVm ~miJUmè¶m
cmoH$m§~amo~a AgVmo. 154 Oo cmoH$ A„mhÀ¶m H$m¶m©V ‘maco OmVmV,
38 Hw$amU
˶m§À¶m~m~VrV Vo ‘¥V AmhoV Ago åhUy ZH$m. Vo Va {Od§V AmhoV, nU
Vwåhmcm ˶mMr OmUrd hmoV Zmhr. 155 Amåhr Adí¶ Vw‘Mr H$gmoQ>r nmhÿ __
^¶, ^yH$, Or{dV d {dÎm hmZr d ’$im§Mr hmZr ¶m§Ûmao, (¶m gd© AdñWoV) Oo
g§¶‘nyU© AmMaU H$aVrc ˶m§Zm ew^ g‘mMma Úm. 156 ˶m§Mr AdñWm Aer
Amho H$s, Ooìhm ˶m§À¶mda g§H$Q> ¶oVo Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhr Va {ZpíMVnUo
A„mhMoM AmhmoV Am{U Amåhr ˶mÀ¶mH$S>Mo naVUma AmhmoV.' 157 hoM Vo
cmoH$ AmhoV Á¶m§À¶mda ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z H¥$nmdfm©d d X¶m Amho.
Am{U hoM cmoH$ gÝ‘mJ© cm^coco cmoH$ AmhoV.
158
{ZpíMVnUo g’$m d ‘adm A„mhZo ñWm{nV Ho$coë¶m {Zemʶm AmhoV
åhUyZ Or ì`º$s n{dÌ KamMr ¶mÌm (åhUOoM hO) H$arV Agoc qH$dm C‘«m
(hOÀ¶m R>acoë¶m H$mcmdYr{edm¶ BVa doiVo Ho$cocr Aën¶mÌm) H$arV
Agoc. Va ˶m ì`º$sZo ¶m§Mr n[aH«$‘m Ho$ë¶mg H$mhrhr Amjonmh© Zmhr. Am{U
Omo H$moUr Amdí¶H$ Agoc ˶mnojm A{YH$ ñdoÀN>Zo o gËH$‘} H$arc Va
{ZpíMVM A„mh JwUJ«mhr Am{U gd©k Amho. 159 Oo cmoH$ Amåhr àH$Q>
Ho$coë¶m g˶mÀ¶m CKS> g§H$o Vm§Zm Am{U Am‘À¶mH$Sy>Z Amcoë¶m ‘mJ©Xe©Zmcm
XS>nZy Q>mHy$ BpÀN>VmV, Ooìhm H$s, Amåhr Vo cmoH$m§gmR>r ñnï> H$ê$Z gm§{JVco
Amho. Va AemM cmoH$m§da A„mhMm emn Amho. Am{U BVam§Mmhr ˶m§À¶mda
emn Amho. 160 VWm{n Oo cmoH$ níMmÎmmn 춺$ H$aVmV Am{U (Amnë¶m
dV©ZmV) gwYmaUm H$aVmV Am{U ñnï>nUo (g˶) Kmo{fV H$aVmV Va ˶m§À¶mH$S>o
‘r j‘mÑï>rZo nmhVmo Am{U ‘r dma§dma j‘m H$aUmam d X`miy Amho. 161
{Z:g§Xho Oo cmoH$ lÕmhrZ AmhoV Am{U Oo lÕmhrZ AdñWoV ‘aU nmdVrc,
˶m§À¶mda A„mhMm Am{U ˶mÀ¶m XÿVm§Mm Am{U gd© cmoH$m§Mm emn Amho.
162
Vo gX¡d ˶mM em{nV AdñWoV amhVrc. ˶m§Mr {ejm Zm H$‘r Ho$cr
OmB©c, Zm ˶m§Zm Cg§V {Xcr OmB©c.
gyah-2. Ac-~µH$ah 39
163
(cmoH$m§Zmo!) Vw‘Mm Cnmñ¶ Ho$di A„mh Amho. ˶m H¥$nmiy d X¶md§Vm{edm¶
Xþgam H$moUrhr B©ída Zmhr. 164 {ZpíMVM n¥Ïdr Am{U AmH$memÀ¶m {Z{‘©Vr‘ܶo,
Am{U amÌ d {XdgmÀ¶m EH$mnmR>mno mR> ¶oʶm‘ܶo, Am{U ˶m Zm¡H$m§‘ܶo Á¶m
‘mZdmÀ¶m Cn¶moJr dñVy KoD$Z g‘wÐmV g§Mma H$aVmV. VgoM ˶m nmʶm‘ܶo
Á¶mMm A„mh AmH$memVyZ dfm©d H$aVmo, Am{U ˶mnmgyZ ‘¥Vàm¶ Pmcoë¶m
O{‘Zrcm nwZé‚mr{dV H$aVmo. Am{U ˶mZo n¥Ïdrda gd© àH$maÀ¶m neyZ§ m
dmT>rg cmdco ¶m‘ܶo, Am{U dmè¶m§À¶m ‘mJmª‘ܶo Am{U AmH$me d n¥Ïdr
¶m§À¶mXaå¶mZ Zo‘Zy {Xcoë¶m ‘mJm©da ‘mJ©ñW Agcoë¶m T>Jm§‘ܶo (¶m gdmª‘ܶo)
~wÕrMm dmna H$aUmè`m cmoH$m§gmR>r IamoIa g§Xeo Agcoë¶m AZoH$ IwUm
AmhoV.
165
Am{U H$mhr cmoH$ Ago AgVmV, Oo BVam§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo
R>a{dVmV Am{U ˶m§À¶m{df¶r Agm ào‘^md R>do VmV Ogm ào‘^md A„mh
g§~Y§ mZoM Agm¶bm hdm. nU Oo lÕmd§V AmhoV, ˶m§À¶m ào‘mMm ^md gdmªV
OmñV A„mhgmR>rM AgVmo. Am{U ho A˶mMmar cmoH$ ˶m§Zm Á¶m doigo
{ejm Pmcocr Agoc, Vr doi Oa AmVm nmhÿ eH$co AgVo, Va ˶m§Zm OmUrd
Pmcr AgVr H$s, gd© àH$mao {Z¶§ÌU Ho$di A„mhcmM àmá Amho Am{U
{ejm XoʶmÀ¶m ~m~VrV A„mh A{Ve¶ H$R>mao Amho. 166 (˶m {Xder) Vo
(ZoVo d nwT>mar) Á¶m§Mo AZwgaU Ho$co OmV hmoV.o Vo Amnë¶m AZw¶m¶m§er g§~Y§
VmoS>y Z Q>mH$Vrc. Am{U ˶m§À¶mgmR>r {ejm V¶ma Agë¶mMo Vo ñdV:À¶m
o ¶m§Zr nmhVrc. ˶m§Mo gd© g§~Y§ g§nïw >mV Amcoco AgVrc. 167 Am{U
S>mù
Voìhm AZwgaU H$aUmao cmoH$ åhUVrc, "{H$Vr ~ao Pmco AgVo Oa Amåhmcm
AmUIr EH$Xm OJm‘ܶo OmʶmMr g§Yr {‘imcr AgVr, Va Amåhr gwÕm
˶m§À¶mer g§~Y§ VmoS>y Z Q>mH$co AgVo. Ogo ˶m§Zr Am‘À¶mer g§~Y§ VmoS>y Z
40 Hw$amU
Q>mH$co.' A„mh ˶m§À¶m H¥$˶m§Zm Aem àH$mao XmIdoc (Oo nmhÿZ ˶m§Zm)
³coeXm¶H$ níMmÎmmn hmoBc © . Am{U Vo (ZaH$mÀ¶m) A¾rVyZ H$Xm{n ~mhoa nSy>
eH$Uma ZmhrV.
168
cmoH$m§Zmo! O{‘Zrda Oo H$mhr d¡Y Am{U Amamo½¶Xm¶r Amho, Vo Im.
Am{U g¡VmZmMm ‘mJ© AZwgê$ ZH$m. {Z…g§Xho Vmo Vw‘Mm CKS>-CKS> eÌÿ Amho.
169
Vmo Vwåhmcm Xþï> Am{U Aícrc Jmoï>tMrM àoaUm XoVmo Am{U A„mh{df¶r
Aem Jmoï>r gm§JʶmMr àoaUm XoVmo, Á¶mMo Vwåhmcm ‘wirM kmZ Zmhr. 170
Am{U Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmVo H$s, A„mhZo Oo H$mhr àXmZ Ho$co ˶mMo
AZwgaU H$am, Voìhm Vo åhUVmV, "Zmhr, Amåhr Va ˶mMoM AZwgaU H$ê$
Á¶mMo AZwgaU Amåhr Am‘À¶m nydO© m§Zm H$aVmZm nm{hco.' Oa Vw‘À¶m nydO© m§Zr
~w{ÕMm dmna Ho$bobm Zgob VgoM Vo gÝ‘mJ©nmgyZ Xÿa am{hbo AgVrb Varhr
Vwåhr ˶m§MMo AZwgaU H$aUma H$m? 171 lÕmhrZ cmoH$m§Mr AdñWm ˶m
OZmdamgmaIr Amho. Á`mÀ`m‘mJo EH$ 춺$s hmH$ ‘maVmo. (Am{U Vo OZmda),
¶m hmH$ Am{U AmoaS> {edm¶ H$mhrhr EoH$y eH$V Zmhr. Vo ~{hao, ‘wH$o Am{U
Am§Yio AmhoV, H$maU Vo ~wÕrMm dmna H$arV ZmhrV.
172
lÕmd§Vm§Zmo! Amåhr Vw‘À¶mgmR>r Á¶m Mm§Jë¶m dñVyM§ m nwadR>m Ho$cocm
Amho, ˶m Im Am{U A„mhMoM Am^ma ‘mZm, Oa H$m Vwåhr ˶mMo (Iao)
CnmgH$ Agmc! 173 A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r {Z{fÕ R>a{dco Amho, ’$º$
(ñdV:hÿZ) ‘ocëo ¶m àmʶmcm Am{U aº$ d Sw>H$amMo ‘mg Am{U Vo, Á¶mda
A„mh{edm¶ Aݶ H$moUmMo Zmd KoVco Joco Agoc. nU EImXm H$moUr JaOonmoQ>r
(Ago H$aʶmg) {dde Pmcm Agoc, Am{U Zm Vmo ˶mMr A{^cmfm ~miJVmo,
Zm A˶mdí¶H$ JaOonj o m (nwT>o OmD$Z) ‘¶m©XMo o C„§KZ H$aVmo. Va Vo ˶mÀ¶mgmR>r
JwÝømMo H¥$˶ AgUma Zmhr. {Z…g§e` A„mh A{Ve¶ j‘m H$aUmam Am{U
H¥$nm H$aUmam Amho. 174 {Z…g§e` Oo cmoH$ J«W§ m§nH¡ $s ˶m Jmoï>tZm Xm~yZ Q>mHy$
gyah-2. Ac-~µH$ah 41
nmhVmV, Oo A„mhZo àH$Q> Ho$co Amho. Am{U ˶mÀ¶m ~Xë¶mV jw„H$ qH$‘V
KoV AmhoV, Vo Amnco nmoQ> BVa H$emZo Zìho Va Ho$di AmJrZo ^aV AmhoV.
A„mh nwZéËWmZmÀ¶m {Xder ˶m§À¶mer ~mocUma Zmhr, Zm ˶m§Mo ‘Z ewÕ
H$aoc. ˶m§À¶mgmR>r ¶mVZmXm¶r {ejm AQ>i Amho. 175 hoM Vo cmoH$ AmhoV
Á¶m§Zr ‘mJ©Xe©ZmEodOr ‘mJ©^ï« >Vm Am{U j‘oEdo Or {ejoMm gm¡Xm Ho$cm Amho.
Va Vo ZaH$mÀ¶m A¾rgmR>r {H$Vr ‘moR>o gmhg XmIdrV AmhoV. 176 ho ¶mgmR>r
H$s, A„mhZo Amncm J«W§ g˶mgh AdV[aV Ho$cm Amho. nU Á¶m cmoH$m§Zr
J«W§ mÀ¶m ~m~VrV ‘V{^ÞVm Xe©{dcr, Vo {ZpíMVM (Ho$di) XþamJ«hmnmoQ>r
g˶mnmgyZ Xÿa {ZKyZ Joc.o
177
Iao gXmMaU ho Zìho H$s, Vwåhr Amnco Vm|S> nydH} $So> qH$dm npíM‘oH$S>o
didmd, Va Iam gXmMaUr Vmo Amho, Omo lÕm R>do Vmo A„mhda Am{U
ݶm¶mÀ¶m A§{V‘ {Xdgmda Am{U ˶mÀ¶m XÿVm§da Am{U J«W§ mda Am{U n¡J~§ am§da
Am{U IM© H$aVmo Amnco YZ A„mhdarc ào‘mImVa- ZmVodmBH$m§da, AZmWm§da,
dmQ>gê$ d JaOy cmoH$m§da Am{U Oo (Y‘m©Xm¶ à¶moOZmgmR>r) ‘mJVmV ˶m§À¶mda
Am{U ~§XrdmZ cmoH$m§Zm (‘wº$ H$aʶmgmR>r). Am{U (Z‘mµOê$nr) {Z¶{‘V
àmW©Zm H$arV AgVmo. Am{U XmZ (µOH$mV) XoV AgVmo. (Am{U VoM Iao
gXmMaUr AmhoV) Oo dMZ {Xë¶mda Amnco dMZ nmiVmV. Am{U {dnÎmr d
Xþ:Im‘ܶo Oo ghZerc AgVmV Am{U ¶wÕmÀ¶m H$mimV Y¡¶e© rc amhVmV.
AemM cmoH$m§Zr ñdV:cm g˶{Zð> {gÕ Ho$co Amho, Am{U hoM cmoH$ dñVwV:
A„mhMo ^¶ ~miJUmao AmhoV.
178
lÕmd§Vm§Zmo! h˶m H$aʶmV Amcoë¶m cmoH$m§À¶m ~m~VrV, (IwZmMm
~Xcm KoʶmgmR>r) Vw‘À`mH$[aVm ݶm{¶H$ {ejm Zo‘Zy {Xcr OmV Amho. ñdV§Ì
ì`º$sZo h˶m Ho$cr Agoc Va ˶m ñdV§Ì 춺$sg Am{U Jwcm‘mZo h˶m Ho$cr
Agoc Va Jwcm‘mg ‘maco Omdo, Am{U órZo h˶m Ho$cr Agoc Va ˶m órMr
42 Hw$amU
h˶m H$amdr. na§Vw EImÚmcm ‘¥V 춺$sÀ¶m dmagXmamH$Sy>Z Oa H$moU˶mhr
àH$mao {ejoV gyQ> XoʶmV Amcr, Va (h˶oÀ¶m ZwH$gmZrMm ‘mo~Xcm KoʶmMr
~m~) ¶mo½¶ arVrZo hmVmiʶmV ¶mdr, Am{U (h˶m H$aUmè¶m 춺$sZo) h˶oÀ¶m
ZwH$gmZrMm ‘mo~Xcm åhUyZ ˶mg gT>i hmVm§Zr a¸$‘ Úmdr. hr Vw‘À¶m
nmcZH$˶m©H$Sy>Z XoʶmV Amcocr gdcV d X¶mnyU© ì¶dhma Amho. Am{U
˶mZ§Vahr Omo H$moUr A˶mMma H$aoc ˶mÀ¶mgmR>r ¶mVZm‘¶ {ejm {ZpíMV
H$aʶmV Amcocr Amho. 179 Am{U g‘§Og cmoH$m§Zmo! ݶm{¶H$ {ejm XoʶmÀ¶m
(¶m H$m¶ÚmV) Vw‘À¶mgmR>r OrdZ (åhUOo OrdZmMr h‘r) Amho. ho ¶mgmR>r
H$s, Vwåhr A„mhMr OmU R>do Umao ~Zm. 180 Vw‘À¶mda A{Zdm¶© Ho$co OmV
Amho H$s, Oa Vw‘À¶mn¡H$s H$moUmMr, ‘¥Ë`yMr doi Odi Amcr Agoc Am{U
˶mÀ¶m‘mJo g§nÎmr Agoc Va ˶mZo Amnco AmB©dS>rc Am{U Amnë¶m
ZmVodmBH$m§gmR>r ݶmæ¶ arVrZo ‘¥Ë`wnÌ H$amdo. A„mhMo ^¶ ~miJUmè¶m
cmoH$m§da ho ~§YZH$maH$ Amho. 181 ˶mZ§Va Omo H$moUr EH$Xm Vo ‘¥Ë`wnÌ
EoH$ë¶mZ§Va ˶mV ~Xc H$aoc Va Vmo ~Xc H$aUmam ˶mÀ¶m JwÝøm~Ôc
O~m~Xma amhrc. {Z:g§e¶ A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d OmUUmam Amho. 182
na§Vw Á¶mcm ‘¥Ë`wnÌ H$aUmè¶m~Ôc e§H$m Agoc H$s, ˶mÀ¶mH$Sy>Z MyH$
KS>cr qH$dm ˶mZo OmUyZ~wOZy Aݶm¶ Ho$cm, Va ˶mZo dmagXmam§Xaå¶mZ
g‘PmoVm KS>dZy AmUë¶mg (åhUOo e§H$m Agcoë¶m 춺$sZo Ago Ho$ë¶mg),
Vo ˶mÀ¶mgmR>r JwÝømMo H¥$˶ R>aUma Zmhr. {Z:g§e¶ A„mh j‘m H$aUmam d
X¶m H$aUmam Amho.
183
lÕmd§Vm§Zmo! Vw‘À¶mgmR>r "amoOµ m' (åhUOoM Cndmg R>do Uo)o A{Zdm¶©
H$aʶmV Amco Amho, Ogo Vw‘À¶mnydu hmoD$Z Jocëo ¶m cmoH$m§gmR>r A{Zdm¶©
H$aʶmV Amco hmoV.o ho ¶mgmR>r H$s, Vwåhr gXmMaUr ~Zmdo. 184 CndmgmMo
H$mhr R>amdrH$ {Xdg AmhoV. na§Vw Vw‘À¶mn¡H$s Oo AmOmar AgVrc qH$dm
gyah-2. Ac-~µH$ah 43
àdmgmV AgVrc, ˶m§Zr BVa doir Vo (amhÿZ Jocc o )o {Xdg nyU© H$amdo. Am{U
Á¶m cmoH$m§Zm Cndmg R>do ʶmgmR>r A{Ve¶ H$R>rU à¶mg H$amdo cmJV AgVrc
Va ˶m§Zr EH$m CndmgmÀ¶m ~Xë¶mV EH$m Jar~ ‘mUgmcm OodU Úmdo. Am{U
Omo H$moUr Amdí¶H$Vonj o m OmñV Mm§Jco H$m¶© H$aoc Va Vo ˶mÀ¶mgmR>rM
A{YH$ Mm§Jco Amho. nU Vwåhr (ñdV:) Cndmg R>do m Vo Vw‘À¶mgmR>r A{YH$
Mm§Jco Amho, Oa H$m Vwåhr ho g‘Omc. 185 "a‘OmZ' hm Vmo ‘{hZm Amho Á¶m
‘{hݶmV "Hw$amU' AdVrU© H$aʶmV Amcm, Oo ‘mJ©Xe©Z Amho ‘mZdOmVrgmR>r
Am{U ‘mJ©Xe©ZmMo gwñnï> à‘mU Am{U g˶ d Ag˶m‘ܶo ’$aH$ H$aUmar
H$gmoQ>r Amho. Va Vw‘À¶mn¡H$s Á¶mMr (Amnë¶m Am¶wî¶mV) ¶m ‘{hݶmer JmR>
nS>co ˶mZo ˶mV Cndmg H$amdm, nU Omo AmOmar Agoc qH$dm àdmgmV
Agoc ˶mZo BVa H$mimV {VVHo$ {Xdg Cndmg nmimdm. A„mh Vwåhmcm
gw{dYm XoD$ BpÀN>Vmo Am{U Vmo Vwåhmcm H$ï> XoD$ BpÀN>V Zmhr. (nU Vmo
BpÀN>Vmo H$s), Vwåhr ({Xdgm§Mr) g§»¶m nyU© H$amdr. A„mhZo Vwåhmcm gÝ‘mJ©
XmIdcocm Amho, Va Vwåhr ˶mMr ñVwVr H$aV amhm; ho ¶mgmR>r H$s, Vwåhr
˶mMo H¥$Vk ~ZyZ amhm.
186
Am{U Ooìhm ‘mPo ^º$ Vwåhmcm ‘m¶m {df¶r {dMmaVmV, Voìhm Vwåhr
˶m§Zm Ago gm§Jm H$s, ‘r (˶m§À¶m) OdiM Amho. Am{U hmH$ XoUmè¶mÀ¶m
hmHo$cm ‘r à{VgmX XoV AgVmo, Á¶m-Á¶mdoir Vmo ‘cm hmH$ ‘maVmo. Va
(‘m¶m ^º$m§gmR>rhr) Amdí¶H$ Amho H$s, ˶m§Zrhr ‘m¶m AmXoemcm à{VgmX
Úmdm, Am{U ‘m¶mda {dídmg R>do mdm, åhUOo Vo gXmMaUr ~ZVrc. 187
CndmgmÀ¶m amÌr Vw‘À¶m nËZtH$S>o OmUo Vw‘À¶mgmR>r d¡Y R>a{dʶmV Amco
Amho. ˶m Vw‘À¶mgmR>r nmofmImà‘mUo AmhoV Am{U Vwåhrhr ˶m§À¶mgmR>r
nmofmImà‘mUo AmhmV. Vwåhr ñdV:MrM ’$gdUyH$ H$arV hmoVm ¶mMr A„mhcm
OmUrd Amho, åhUyZ ˶mZo Vw‘À¶mda H¥$nmÑï>r Ho$cr Am{U Vwåhmcm j‘m
44 Hw$amU
Ho$cr. Va AmVm Vwåhr ˶m§À¶mH$S>o (nËZtH$S>)o Om Am{U A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r
Oo H$mhr Zo‘Zy {Xco Amho ˶mgmR>r à¶ËZaV amhm. Am{U Voìhmn¶ªV Im d ߶m
Ooìhmn¶ªV amÌrMm H$mimoI g§nïw >mV ¶oD$Z nhmQ> Pmë¶mMr {MÝho ñnï> {Xgy
cmJVmV. Am{U gy`m©ñV hmoD$Z {Xdo cmJʶmn¶ªV Cndmg gwê$ R>do m Am{U
Ooìhm Vwåhr ‘erXr‘ܶo EH$m§Vdmgr¶ CnmgZm H$arV Agmc (˶m H$mimV)
amÌr ˶m§À¶mH$S>o (nËZtH$S>)o OmD$ ZH$m. ¶m A„mhZo KmcyZ {Xcoë¶m ‘¶m©Xm
AmhoV, åhUyZ ˶m ‘¶m©Xm§À¶m Odihr {’$aHy$ ZH$m. AemàH$mao A„mh Amnco
AmXoe gwñnï>nUo XoV Amho, ¶mgmR>r H$s, cmoH$m§Zr XþîH¥$˶m§nmgyZ ñdV:cm Xÿa
R>odmdo. 188 Am{U Vwåhr AmngmV Amnco YZ Aݶm¶mZo {Ji§H$¥ V H$ê$ ZH$m.
Am{U Vwåhr BVa cmoH$m§À¶m g§nÎmrMm H$mhr ^mJ hoVnw aw ñga d Aݶm¶H$maH$nUo
hS>n H$aʶmgmR>r, ˶m g§nÎmrMm H$mhr ^mJ (cmM åhUyZ) àemgH$s¶ cmoH$m§Zm
XoD$ ZH$m.189 (n¡J~§ a!) cmoH$ Vwåhmcm ZdrZ M§Ðm{df¶r {dMmaVmV. Vwåhr
˶m§Zm gm§Jm H$s, (ZdrZ M§Ð d ˶mÀ¶m H$cm) cmoH$m§À¶m ({d{dY H$m‘m§gmR>r)
VgoM hO ¶mÌogmR>r H$mc‘mnZmMr gmYZo AmhoV. Vwåhr Kam§‘ܶo ˶m§À¶m
‘mJrc ~mOyZ§ r àdoe H$aUo ho H$mhr gËH$m¶© Zìho. Va Iam gXmMaUr Vmo Amho
Omo A„mhMo ^¶ ~miJVmo. Vwåhr Kam§‘ܶo ˶m§À¶m XadmOm§VZy àdoe H$am
Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm, åhUOoo Vwåhr ¶eñdr ìhmc.
190
Am{U A„mhÀ¶m ‘mJm©V ˶m§À¶mer cTm Oo Vw‘À`m{déÕ cT>V
AmhoV, na§Vw A{VaoH$ H$ê$ ZH$m. A„mh A{VaoH$ H$aUmè¶m§Zm ng§V H$arV
Zmhr. 191 Am{U {OWo Hw$R>o Vo Vwåhmcm AmT>iVrc, ˶m§Zm R>ma H$am, (Oo
Vw‘À¶m{déÕ cT>VmV). Am{U {OWyZ ˶m§Zr Vwåhmcm ~mhoa H$mT>co Amho.
{VWyZ ˶m§Zm H$mTy>Z Q>mH$m; H$maU N>i H$aUo, h˶onj o mhr dmB©Q> H¥$˶ Amho.
Am{U n{dÌ ‘erXrÀ¶m Amgnmg Omon¶ªV Vo Vw‘À¶mer cT>V ZmhrV, Vmon¶ªV
VoWo Vwåhrhr ˶m§À¶mer cTy> ZH$m. na§Vw Oa ˶m§Zr {VWoM Vw‘À¶mer cT>mB©
gyah-2. Ac-~µH$ah 45
Ho$cr, Va {VWoM ˶m§À¶mer (cT>m d) ˶m§Zm R>ma H$am. hmM ‘mo~Xcm Amho
g˶ ZmH$maUmè¶m§Mm. 192 na§Vw Oa Vo (¶wÕ H$aUo) gmoS>y Z XoVrc, Va
{Z…g§e` A„mh A{Ve¶ j‘merc Am{U X¶miy Amho. 193 Am{U Omon¶ªV
(Ym{‘©H$) N>i Wm§~V Zmhr Am{U Ho$di A„mhgmR>rM Y‘m©Mo (‘wº$nUo
nmcZ) hmoV Zmhr, Vmon¶ªV ˶m§À¶mer cT>m. Am{U Z§Va Oa ˶m§Zr Vo (N>i)
Wm§~dco Vo a hr Jmoï> cjmV R>do m H$s, AmH«$‘H$m§ì¶{V[aº$ BVam§À¶m ~m~VrV
eÌwËd R>do ʶmMr nadmZJr Zmhr.
194
n{dÌ ‘{hݶm§‘ܶo ¶wÕmcm ‘ZmB© ¶m pñWVrV Amho, Ooìhm Vo gwÕm
n{dÌ ‘{hݶm§‘Yrc ‘ZmB©Mo nmcZ H$aVrc. Am{U ‘ZmB©À¶m ~m~VrV g‘mZ
{dMma Ho$cm OmB©c. åhUyZ Omo H$moUr Vw‘À¶mda A˶mMma H$arc ˶mg,
˶mZo Á¶m ‘¶m©Xno ¶ªV Vw‘À¶mda A˶mMma Ho$cm Amho ˶m ‘¶m©Xno ¶ªV {ejm
H$am. Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm d OmUyZ Agm H$s, Oo A„mhMr OmU
R>do VmV, A„mh ˶m§À¶mM gmo~V AgVmo. 195 Am{U A„mhÀ¶m H$m¶m©V IM©
H$am, Am{U ñdV:À¶m hmVm§Zr ñdV:cm {dZmemV cmoQ>y ZH$m. Am{U gËH$‘}
H$am, {ZpíMVM A„mh gËH$‘} H$aUmè¶m§Zm ng§V H$aVmo.
196
Am{U "hO d C‘«m' A„mhgmR>r nyU© H$am. na§Vw Oa Vwåhmcm (ho
H$aʶmnmgyZ) amoIʶmV Amco Va ghO[a˶m Hµ $w ~m©ZrgmR>r Oo OZmda {‘ioc Vo
gmXa H$am. Am{U Omon¶ªV Vr Hµ $w ~m©Zr Amnë¶m {Z¶V ñWmZr nmohmoMV Zmhr
Vmon¶ªV Vwåhr Amnë¶m S>m³o ¶mMo ‘wS§ >U H$ê$ ZH$m. Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Omo H$moUr
AmOmar Agoc. qH$dm H$moUmÀ¶m S>m³o ¶mg H$mhr Ìmg Agoc Va ˶mZo Cndmg
H$ê$Z, qH$dm XmZ XoD$Z qH$dm ~{cXmZmÀ`m ñdê$nmV H$mhr ‘mo~Xcm XoD$Z
^anmB© H$amdr. Am{U Ooìhm Vwåhr gwa{jV Agmc Voìhm Omo H$moUr hO~amo~a
C‘«m Mm cm^ KoBc © , ˶mZo ghO[a˶m CncãY hmoD$ eHo$c Aer Hµ $w ~m©Zr
An©U H$amdr. Am{U Á¶m§Zm Vr CncãY hmoV Zgoc ˶m§Zr hOÀ¶m H$mimV
46 Hw$amU
VrZ {Xdg Am{U Kar Amë¶mda gmV {Xdg, AemàH$mao nyU© Xhm {Xdg
Cndmg H$amdm. hm AmXoe ˶mÀ¶mgmR>r Amho Á¶mMo Hw$Qw>~§ n{dÌ ‘erXrÀ¶m
Odi dmñVì¶ H$arV ZmhrV. Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm, d ¶mMr OmUrd
R>do m H$s, A„mh H$R>mao {ejm H$aUmam Amho. 197 hOMo R>amdrH$ ‘{hZo
AmhoV. Va Omo H$moUr ¶m ‘{hݶmV hO H$aʶmMm g§H$ën H$arc. (˶mZo ho
cjmV R>do mdo H$s), hOÀ¶m H$mimV, A^Ð ~mocUo qH$dm H$moUVohr dmB©Q> dV©Z
qH$dm H$moU˶mhr àH$maMm ^m§S>U V§Q>m (Aem gd©) Jmoï>tnmgyZ (ñdV:cm) Xÿa
R>do Uo A˶mdí¶H$ Amho. Am{U Oo gËH¥$˶ Vwåhr H$amc, A„mh Vo OmUyZ
Amho. Am{U àdmgmMr gm‘J«r ~amo~a ¿¶m, Am{U gdm}Îm‘ gm‘J«r "A„mhMr
OmU AgUo' hr Amho. Am{U ~wÕr ~miJUmè¶m§Zmo! ‘mPoM ^¶ ~miJm!
198
(hOÀ¶m H$mimV) Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z H¥$nm àmá H$aʶmMm
à¶ËZ H$aUo ¶mV JwÝhm H$aʶmgmaIo H$mhr Zmhr. Am{U Ooìhm Vwåhr "Aa’$mV'
¶oWZy naVmc Voìhm ‘eAao ha‘ (n{dÌ ñWmZ) Odi ¶oD$Z A„mhMo ñ‘aU
H$am. Á¶mà‘mUo A„mhZo Vwåhmcm ‘mJ©Xe©Z Ho$co Amho, ˶mà‘mUo Vwåhr ˶mMo
ñ‘aU H$am. ¶m nydu Va Vwåhr ‘mJ©^ï« > Pmcoë¶m cmoH$m§nH¡ $s hmoVm. 199 Z§Va
OoWZy cmoH$ naV ¶oV AmhoV Vwåhrhr VoWZy M naV ¶m. Am{U A„mhH$S>o j‘oMr
¶mMZm H$am. {ZpíMVM A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 200 Vwåhr "hO'
Mo {d{hV H$aʶmV Amcoco {dYr nyU© Ho$ë¶mZ§Va A„mhMo JwUJmZ H$am, Ogo
JwUJmZ Vwåhr Amnë¶m nydO© m§Mo H$arV AmcmV; Va ˶mhrnojm A{YH$ A„mhMo
JwUJmZ H$am. H$mhr cmoH$ Ago AmhoV Oo åhUVmV, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©!
¶m OJmVM Amåhmcm (gd© H$mhr) Xo.' Va Aem cmoH$m§gmR>r ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m
OrdZmV (A„mhÀ¶m H¥$noV) H$moUVmhr dmQ>m Zmhr. 201 cmoH$m§V H$moUr Agm
Amho, Omo Aer àmW©Zm H$aVmo. "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©'! Amåhmcm ¶m OJmV
Oo Mm§Jco Amho Vo Xo Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmVhr Amåhmcm Oo Mm§Jco Amho Vo
gyah-2. Ac-~µH$ah 47
202
Xo. Am{U AmJrÀ¶m `mVZm§nmgyZ Amåhmcm gwa{jV R>do . AemM cmoH$m§Zm
˶m§Zr Ho$coë¶m (H$‘©ê$nr) H$‘mB©À¶m ‘mo~Xë¶mV (AmZ§X‘¶r OrdZmV ¶mo½¶)
dmQ>m {‘iUma Amho. Am{U A„mh {heo~ H$aʶmV ’$ma OcX Amho. 203
{ZpíMV H$ê$Z XoʶmV Amcoë¶m {Xdgm§V A„mhMo ñ‘aU H$am. nU Omo H$moUr
KmB© H$ê$Z XmoZ {XdgmV naV {’$aoc, Va Ago H$aUo JwÝhm Zmhr, Am{U Omo
H$moUr A{YH$ H$mi Wm§~Zy naV {’$aoc, Va Ago H$aUo XoIrc JwÝhm Zmhr. ho
˶mÀ¶mgmR>r Amho Omo A„mhMo ^¶ ~miJVmo. Am{U Vwåhr A„mhMo ^¶
(OmU) ~miJyZ amhm. Am{U Mm§Jë¶màH$mao ¶mMr OmUrd R>do m H$s, Vwåhmcm
EH$Ì H$ê$Z ˶mÀ¶mg‘moaM AmUco OmB©c.
204
cmoH$m§V H$moUr Agmhr Amho Á¶mMo ¶m (OJmVrc) OrdZmdarc
{dMma Vwåhmcm ’$ma AmH$f©H$ dmQVmV>. Am{U Vmo A„mhcm ˶mÀ¶m ‘ZmV Oo
Amho ˶mMm gmjrXma ~ZdV AgVmo, nU Vmo ({ZaW©H$) dmX KmcUmè¶m§nH¡ $s,
’$maM OmñV dmX KmcUmam Amho. 205 nU Ooìhm Vmo (g˶mH$S>)o nmR> {’$adVmo
Voìhm O{‘Zrda ˶mMr gd© Ymdni Ho$di AZmMma ‘mO{dʶmgmR>r, eoVrMm
Am{U (‘mZdOmVrÀ¶m) d§emMm {dZme H$aʶmgmR>r AgVo, nU A„mhcm
CËnmV ‘mO{dUo A{O~mV AmdS>V Zmhr. 206 Am{U Ooìhm ˶mcm gm§{JVco
OmVo H$s, A„mhMo ^¶ ~miJ, Voìhm Ah§H$ma ˶mg AmUIr nmn H$aʶmg
àd¥Îm H$aVmo. Aem ì`º$sÀ`m dmQ>çmcm ZaH$dmgM ¶oUma Amho. Am{U {H$Vr
dmB©Q> ñWmZ Amho Vo, {Zdmg H$aʶmgmR>r! 207 Am{U cmoH$m§‘ܶo H$moUr
Agmhr AgVmo, Omo A„mhcm àgÞ H$aʶmgmR>r, ñdV:cm PmoH$y Z Q>mH$Vmo.
Am{U A„mh Amnë¶m ^º$m§à{V ’$ma H$Zdmiy Amho.
208
lÕmd§Vm§Zmo! A„mhcm nyUn© Uo eaU Om (g‘{n©V ìhm). Am{U g¡VmZmÀ¶m
‘mJm©Mo AZwgaU H$ê$ ZH$m. {Z…g§e` Vmo Vw‘Mm CKS> eÌy Amho. 209 Am{U
Vwåhr g˶mMo gd© ñnï> g§H$o V àmá Pmë¶mZ§Vahr ‘mJ©^ï« > ìhmc, Va cjmV
48 Hw$amU
Agy Úm H$s, A„mh gm‘϶©dmZ d ~w{ÕdmZ Amho. 210 ho cmoH$ ¶m Jmoï>rMr
àVrjm H$arV AmhoV H$m¶? H$s, A„mh ‘oKm§À¶m N>m¶oImcr ñdV: ˶m§À¶mg‘moa
àH$Q> ìhmdm, gmo~V ˶mMo XÿV hr AgmdoV, Am{U (gd© ~m~tMm) {ZU©¶
H$aʶmV ¶mdm. Am{U gd© Jmoï>tZm A„mhH$S>Mo naVUo Amho. 211 BòmB©cÀ¶m
‘wcm§Zm {dMmam, Amåhr ˶m§Zm {H$Vr ñnï> g§Xeo {Xco hmoV!o nU Omo H$moUr
A„mhÀ¶m H¥$nm¶wº$ g§Xeo mcm ˶mÀ¶mH$S>o Amë¶mZ§Va ˶mV ~Xc H$aVmo.
(˶mZo OmUyZ ¿¶mdo) H$s, A„mh {ZpíMVM H$R>mao {ejm H$aUmam Amho. 212
Oo g˶mcm ZmH$maUmao AmhoV ˶m§À¶mgmR>r ¶mM OJmVrc OrdZ gwX§ a dmQ>mdo
Ago H$aʶmV Amco Amho. Am{U Vo (‘¥Ë`yZV§ aÀ`m OrdZmda) lÕm R>do Umè¶m§Mm
Cnhmg H$aVmV, nU Oo A„mhMo ^¶ ~miJyZ AmhoV Vo nwZéËWmZmÀ¶m {Xder
lÕmhrZ cmoH$m§njo m loð> R>aVrc. Am{U Á¶m§À¶m~Ôc A„mh BpÀN>Vmo ˶m§À¶mda
H$moU˶mhr {heo~m{dZm A‘¶m©X H¥$nmdfm©d H$aVmo.
213
gwadmVrcm g‘ñV ‘mZdOmV ({d{dY Y‘© d g§àXm¶m§Zr ‘wº$) Agm
EH$g§Y g‘mO hmoVm nU nwT>o ˶m§À¶mV ‘V^oX {Z‘m©U Pmco, Voìhm A„mhZo
ew^dmVm© XoUmao d gmdY H$aUmao n¡J~§ a nmR>dco. Am{U ˶m§À¶m~amo~a g˶
g§Xeo Agcocm J«W§ AdVrU© Ho$cm, Á¶mÛmao (g˶ d Ag˶mXaå¶mZ) {ZU©¶
Ho$cm Omdm, Á¶mV cmoH$ ‘V^oX H$arV hmoV.o Am{U ‘V^oX ˶mM cmoH$m§Zr Ho$cm
Á¶m§Zm (g˶ g§Xeo Agcocm) J«W§ XoʶmV Amcm hmoVm Am{U ˶m§Zm ñnï>
g§H$o Vhr àmá Pmco hmoV,o Ho$di nañnam§Vrc B©f‘} i
w o ˶m§Zr ‘V^oX Ho$cm. Voìhm
A„mhZo Amnë¶m H¥$noZo lÕmd§Vm§Zm g˶mÀ¶m ~m~VrV ‘mJ©Xe©Z Ho$co, Á¶m
~m~VrV BVam§Zr ‘V^oX Ho$cm hmoVm. Am{U A„mh Á¶mg BpÀN>Vmo (H$s gai ‘mJ©
XmIdmdo) ˶mg Vmo gai ‘mJ© XmIdVmo. 214 Vwåhmcm Ago dmQ>Vo H$s H$m¶,
Hw$R>ë¶mhr H$ï>‘¶ n[apñWVrVyZ Joë¶m{edm¶ Vwåhr ñdJm©V àdoemg AgoM nmÌ
R>amc? nU Vw‘À¶mda ˶m lÕmd§Vm§à‘mUo H$ï>‘¶ n[apñWVr AmcrM Zmhr Oo
gyah-2. Ac-~µH$ah 49
Vw‘À¶m AmYr hmoD$Z Joc.o ˶m§À¶mda g§H$Q> Am{U Xþ:ImMo àg§J Amco, Á¶m‘wio
Vo BVHo$ hmXaco H$s, n¡J~§ a Am{U ˶mÀ¶m~amo~a Agcoë¶m lÕmd§Vm§À¶m Vm|S>y Z
Ago eãX ~mhoa nS>c,o "A„mhH$Sy>Z gmhmæ` ¶oBc © Var Ho$ìhm?' {Z…g§e`
A„mhMo gmhmæ` AJXr Odi Amho.
215
(n¡J~§ a!) cmoH$ Vwåhmcm {dMmaVmV H$s, ˶m§Zr (BVam§da) H$m¶
IM© H$amdo? Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "Oo H$mhr YZ Vwåhr IM© H$amc, ˶mV
(gd©àW‘) AmB©-dS>rc Am{U OdiMo ZmVodmB©H$ Am{U AZmW d JaOy
Am{U dmQ>gê$ ¶m§À¶mgmR>r IM© H$am. Oo H$moUVo gËH$‘© Vwåhr H$aVm, A„mhcm
˶mMo nyU© kmZ Amho.' 216 (lÕmd§Vm§Zmo! ñdajUmV) ¶wÕ H$aUo ho Vw‘Mo
H$V©ì¶ R>adʶmV Amco Amho, Oar Vwåhmcm Vo H$aUo Zmng§V dmQ>V Agoc.
Ago Agy eH$Vo H$s, EImXr Jmoï> Vwåhmcm Zmng§V Amho nU Vr dñVwV:
Vw‘À¶mgmR>r Mm§Jcr Amho. Am{U Agohr Agy eH$Vo H$s, Vwåhmcm EImXr Jmoï>
ng§V Amho nU dñVwV: Vr Vw‘À¶mgmR>r dmB©Q> Amho. A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo
kmZ Amho, nU Vwåhmcm à˶oH$ Jmoï>rMo kmZ Zmhr.
217
(n¡J~§ a!) cmoH$ Vwåhmcm n{dÌ ‘{hݶmV ¶wÕ H$aʶmg§~Y§ r {dMmaVmV,
Vwåhr ˶m§Zm Ago gm§Jm, "¶m ‘{hݶm‘ܶo ¶wÕ H$aUo ho ’$ma ‘moR>o nmn Amho.
na§Vw A„mhÀ¶m ‘mJm©Zo Omʶmg cmoH$m§Zm à{V~§Y H$aUo, Am{U A„mhcm
‘mZʶmg ZH$ma XoU,o Am{U n{dÌ ‘erXrV (åhUOo H$m~mJ¥hmV) Omʶmg
cmoH$m§Zm à{V~§Y H$aUo Am{U ˶m‘Yrc cmoH$m§Zm VoWZy hþgHy$Z cmdUo, ¶m
(gd© Jmoï>r) A„mhÀ¶m ZOaoV ˶mhÿZhr ‘moR>o nmn Amho. H$maU N>i H$aUo __
h˶m H$aʶmnojmhr ^¶mZH$ dmB©Q> H¥$˶ Amho.'(ho bmoH$) Vw‘À`m{déÕ cT>mB©
H$aUo Wm§~dUma ZmhrV, ˶m§Zm e³¶ Pmë¶mg Vo Va Vwåhmcm Vw‘Mr lÕm
˶mJ H$am¶cm cmdʶmgmR>r CVmdri AmhoV. Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Omo H$moUr
Amnë¶m Y‘m©H$S>o nmR> {’$adrc Am{U g˶mcm ZmH$maUmam ~ZyZ ‘¥Ë`y nmdoc
50 Hw$amU
AemM cmoH$m§Mr H¥$˶o ¶m OJmV Am{U ‘¥Ë`yZV§ aÀ`m OJmV {Zî’$i R>aVrc.
hoM cmoH$ ZaH$mÀ¶m AmJrMo {Zdmgr AmhoV. Vo VoWMo gX¡d amhVrc. 218 Oo
cmoH$ lÕmd§V ~Zco Am{U Á¶m§Zr A„mhgmR>r ñdXoe ˶mJ Ho$cm Am{U
A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r Anma H$ï> Ho$co (åhUOo {OhmX Ho$cm). {Z…g§e` hoM Vo
cmoH$ AmhoV Oo A„mhÀ¶m H¥$noMr Amem R>do Zy AmhoV. Am{U A„mh ’$ma
j‘merc d X¶miy Amho.
219
(n¡J~§ a!) Vo Vwåhmcm Xmê$ d OwJmam{df¶r {dMmaVmV, Vwåhr ˶m§Zm
gm§Jm, "¶m Xmohm|‘ܶo ‘hmnmn Amho Am{U cmoH$m§gmR>r H$mhr cm^hr AmhoV, nU
˶m§À¶mnmgyZ hmoUmè¶m cm^m§nj o m ˶m§Mo ZwH$gmZ ’$ma ‘moR>o Amho.' Am{U Vo
Vwåhmcm {dMmaVmV H$s, ˶m§Zr (A„mhÀ¶m H$m¶m©V) H$m¶ IM© H$amdo? Vwåhr
˶m§Zm gm§Jm, "Vw‘À¶m JaOonj o m Oo A{YH$ Amho (Vo gd©).' AemàH$mao
A„mh, Vwåhr qMVZ H$amdo åhUyZ Amnco g§Xeo Vw‘À¶mgmR>r ñnï> H$aV
AgVmo, 220 ¶m Am{U ¶mZ§VaÀ¶m OJmg§~Y§ mZo (qMVZ H$amdo åhUyZ).
(n¡J~§ a!) cmoH$ Vwåhmcm AZmWm§{df¶r {dMmaVmV. ˶m§Zm gm§Jm, "˶m§À¶m
H$ë¶mUmg MmcZm XoUo ho ’$ma ‘moR>o gËH$m¶© Amho. Am{U Vwåhr d Vo EH$Ì
am{hcmV Va Vo Vw‘Mo ^mD$~§XM AmhoV. A„mh Mm§Jë¶màH$mao AmoiIyZ Amho
H$s, H$moU CnÐd ‘mOdUmam Amho Am{U H$moU gwYmaUmdmXr Amho. Am{U Oa
A„mhMr BÀN>m Pmcr AgVr Va ˶mZo Vwåhmcm H$ï> gmogm¶cm cmdco AgVo.
IamoIa A„mh gd©e{º$‘mZ d ~w{ÕdmZ Amho.'
221
(lÕmd§Vm§Zmo!) ˶m {ó`m§er {ddmh H$ê$ ZH$m Oo A„mhMo g‘H$j
R>adVmV, Vmon¶ªV Zmhr Omon¶ªV Vo A„mhda lÕm R>do Umao ~ZV ZmhrV.
A„mhMo g‘H$j R>adUmar (Vr AZoH$o ídadmXr) ór Vwåhmcm {H$Vrhr AmdS>V
Agcr, Var {VÀ¶mnojm lÕmd§V Jwcm‘ ór Mm§Jcr Amho. Am{U A„mhMo
g‘H$j R>adUmè¶m nwéfm§er lÕmd§V {ó`m§Mm {ddmh H$ê$ ZH$m, Omon¶ªV Vo
gyah-2. Ac-~µH$ah 51
cmJyZ ‘mJV {’$aV ZmhrV. Am{U Oo H$mhr YZ Vwåhr IM© H$amc, {ZpíMVM
Vo A„mh nyUn© Uo OmUyZ Amho. 274 Oo cmoH$ Amnco YZ am̧{Xdg (A„mhÀ¶m
H$m¶m©V) OmhranUo Am{U ImOJrV IM© H$aVmV ˶m§À¶mgmR>r ˶mMm ‘mo~Xcm
˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o Amho. (˶m§Zm Ago OrdZ cm^oc) Zm (˶mV) ^¶
Agoc, Zm Xþ:I.
275
Oo cmoH$ ì¶mO ImVmV Vo ݶm¶mÀ¶m {Xder (A„mhg‘moa) Aem
AdñWoV ¶oVrc H$s, ˶m§Zm g¡VmZmZo Amnë¶m ñnem©Zo doS>m ~ZdyZ Q>mH$co
Amho. H$maU Vo åhUVmV H$s, IaoXr-{dH«$s Mm ì¶dgm¶ XoIrc ì¶mO
AmH$maʶmMmM EH$ àH$ma Amho, nU A„mhZo Va (IaoXr-{dH«$sÀ¶m)
ì¶dgm¶mcm d¡Y Am{U ì¶mO (AmH$maʶmcm) {Z{fÕ R>adco Amho. BWyZ nwT>o
Á¶mcm Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z (VmH$sXê$nr) CnXoe nmoMcm Am{U ˶mZwgma
Vmo (ì¶mOmÀ¶m ì¶dhmamnmgyZ) namd¥Îm Pmcm, Va ˶mcm nydu {‘imcoco Vo
(ì¶mO) ˶mMo Pmco. Am{U AmVm ˶mMo àH$aU A„mhÀ¶m gwnXy © Amho. Am{U
Oo cmoH$ nwÝhm (VoM H$m‘) H$aVrc, Va Vo ZaH$mÀ¶m AmJrMo a{hdmgr
~ZVrc. Vo Zoh‘rgmR>r VoWMo amhVrc. 276 A„mh ì¶mOmÀ¶m (gd© nÕVr) aÔ
R>adVmo, Va CcQ>njr XmZH$m¶m©À¶m (~jrgê$nr ‘mo~Xë¶mV Amnë¶m H¥$noZ,o
{H$˶oH$ nQ>rZo) dmT> H$aVmo. A„mh Aem cmoH$m§Zm ng§V H$arV Zmhr, Oo
H¥$V¿Z d XþamMmar AmhoV. 277 Oo cmoH$ lÕoMm A§JrH$ma H$ê$Z gËH$‘}
H$aVmV Am{U {Z˶ àmW©Zm H$aVmV (Z‘mµO nT>VmV) Am{U XmZH$m¶© H$aVmV
(µOH$mV XoVmV), Aem cmoH$m§Mm ‘mo~Xcm {ZpíMVM ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o
Amho. ˶m§Zm ^¶‘wº$ Am{U Xþ:Im§nmgyZ ‘wº$ OrdZ cm^oc.
278
(A„mhda) {dídmg R>do Umè¶m§Zmo! A„mhMo ^¶ ~miJm, Am{U Oo
66 Hw$amU
H$mhr ì¶mO Vwåhmcm (cmoH$m§H$Sy>Z) {‘iUo ~mH$s Amho, Vo gmoS>y Z Úm. (Ago
H$am) Oa Vwåhr IamoIa {dídmg R>do Umao Agmc. 279 nU Oa Vwåhr Ago
H$aUma Zgmc Va OmUyZ ¿¶m H$s, A„mh Am{U n¡J~§ amH$Sy>Z (Vw‘À`m{déÕ)
¶wÕmMr KmofUm Ho$cr OmV Amho. nU Oa Vwåhmcm (ì¶mO KoʶmÀ¶m Pmcoë¶m
ì¶dhmam~Ôc) níMmÎmmn hmoV Agoc Va Vw‘Mr ‘yi a¸$‘ KoʶmMm Vwåhmcm
A{YH$ma Amho. Vwåhr (BVam§da) Aݶm¶ H$ê$ ZH$m Am{U (BVam§Zrhr) Vw‘À¶mda
Aݶm¶ H$ê$ Z¶o. 280 Am{U Oa Vmo H$O©Xma H$R>rU n[apñWVrV Agoc Va
˶mMr n[apñWVr gwYmaon¶ªV (˶mcm H$O© ’o$S>rgmR>r) ‘wXV Úm. Am{U Vo Va
Vw‘À¶m ñdV:gmR>r A{YH$ {hVmdh Agoc H$s, Vwåhr (Vr g§nUy © H$Om©Mr a¸$‘
XmZ åhUyZ) ‘m’$ H$ê$Z Q>mH$mc. (ho Vw‘À¶mgmR>r Mm§Jco Amho) Oa H$m Vwåhr
g‘Omc. 281 Am{U ˶m {XdgmMo ^¶ ~miJm, (OmU R>do m), Ooìhm Vwåhmcm
A„mhH$S>o naV nmR>dco OmB©c. ˶m {Xder à˶oH$mg ˶mZo Or H$mhr (H$‘©ê$nr)
H$‘mB© Ho$cocr Agoc, {VMm nyU© ‘mo~Xcm XoʶmV ¶oBc © , Am{U H$moUmdahr
(A{O~mV) Aݶm¶ hmoUma Zmhr.
282
(A„mhda) {dídmg R>do Umè¶m§Zmo! Ooìhm Vwåhr EH$-Xþgè¶m~amo~a
R>amdrH$ ‘wXVrgmR>r CgZo Xoʶm-KoʶmMo ì¶dhma H$amc, Voìhm Vmo (ì¶dhma)
coIr ñdê$nmV H$am. Am{U {c{hUmè`mZo C^¶njm§Xaå¶mZ àm‘m{UH$nUo Vo
{chmdo. Am{U {c{hUmè`mZo (Á¶mcm {c{hVm ¶oVo) {c{hÊ`mg ZH$ma XoD$ Z¶o.
Va ˶mZo Oê$a {chmdo. H$maU A„mhZoM ˶mcm {eH$dco Amho. Am{U
Á¶mÀ¶mda (H$O© ’o$S>ʶmMr O~m~Xmar ¶oV)o ˶mZo ({chm¶Mm) ‘OHy$a gm§Jmdm.
Am{U (‘OHy$a gm§JUmè¶mZo) A„mhMo ^¶ ~miJmdo Omo ˶mMm nmcZH$Vm©
Amho. (Omo H$ama Pmcm Amho) ˶mV H$mhrhr H$‘r-OmñV H$ê$ ZH$m. nU Vr
gyah-2. Ac-~µH$ah 67
춺$s {OÀ¶mda H$O© ’o$S>ʶmMr O~m~Xmar Amho, H$‘r g‘O Agcocr qH$dm
Xþ~c © qH$dm ñdV: ‘OHy$a gm§Jʶmg Ag‘W© Agoc Va {VMo {hVg§~Y§
OnUmè¶m H$moU˶mhr ì`º$sZo ({chm¶Mm) ‘OHy$a ݶm¶nydH© $ gm§Jmdm. Am{U
Vw‘À¶m nwéfm§nH¡ $s XmoZ gmjrXma ~mocmdyZ ¿¶m. Am{U XmoZ nwéf CncãY hmoV
ZgVrc Va Vwåhmcm ‘mݶ Agcoc,o EH$ nwéf Am{U XmoZ {ó¶m gmjrXma
åhUyZ Agmì¶mV, ho AemgmR>r H$s, EImXrcm {dga nS>cm Va Xþgar {Vcm
AmR>dU H$ê$Z XoBc © . Am{U Ooìhm gmjrXmam§Zm ~mocm{dco OmB©c Voìhm ˶m§Zr
(gmj XoʶmgmR>r) ZH$ma XoD$ Z¶o. ì¶dhma N>mQo >m Agmo AWdm ‘moR>m, Vwåhr
˶mÀ¶m naV’o$S>rMr ‘wXV R>adyZ (Vo) coIr Z‘yX H$aʶmg H§$Q>mim H$ê$
ZH$m. hr Jmoï> A„mhÀ¶m Ñï>rZo A{YH$ ݶm¶nyU© Amho; (VgoM) gmj ({Q>H$dyZ)
R>do ʶmgmR>r OmñV {dídgZr` Amho, Am{U (Z§Va) Vw‘À¶m ‘Zm‘ܶo e§H$m-
Hw$e§H$m {Z‘m©U hmoʶmMr e³¶Vmhr CaV Zmhr. (Xoʶm-KoʶmMm à˶oH$ ì¶dhma
coIr ñdê$nmV H$aUo Amdí¶H$ Amho), nU Omo ì¶dhma Vm~S>Vmo~ hmVmohmV
hmoV Agoc, Am{U Or XodmU-KodmU Vwåhr nañna hmVmohmV H$aV Agmc, Va
Vwåhr Vo coIr Z‘yX Z Ho$ë¶mg, H$mhr haH$V Zmhr. nU (da C„o{IV AndmX
dJiVm) ì¶dgm¶mV nañna gm¡Xo H$arV AgVmZm gmjrXma R>do m. Am{U
(cjmV Agy Úm) H$s, (‘OHy$a) {c{hUmè`mcm qH$dm gmjrXmamcm H$moUVmhr
Ìmg hmoVm H$m‘m Z¶o. Am{U Oa Vwåhr Ago Ho$co (åhUOo ˶m§Zm Ìmg {Xco) Va
Vo (Vw‘À¶mH$Sy>Z) (‘moR>çm) JwÝømMo H¥$˶ R>ac
o . Am{U A„mhMo ^¶ (OmU)
~miJm, Am{U A„mh (ho gd©) Vwåhmcm {eH$drV Amho. Am{U A„mhcm
à˶oH$ Jmoï>rMo nyU© kmZ Amho. 283 Oa Vwåhr àdmg H$arV Agmc Am{U
Vwåhmcm {c{hUmam H$moUr {‘iV Zgoc, Va H$mhrVar dñVy JhmU R>do Zy ì¶dhma
68 Hw$amU
H$am. Am{U Vwåhr EH$‘oH$m§da {dídmg H$ê$Z, (EImÚmH$S>)o AZm‘V R>do cr
Agoc Va ˶mZo Vr AZm‘V (R>do Umè¶mg) (‘m{JVë`mda) VmËH$mi naV
H$amdr, Am{U (˶mZo) A„mhMo ^¶ ~miJmdo Omo ˶mMm nmcZH$Vm© Amho.
Am{U gmj H$Yrhr cndy ZH$m. Am{U Omo H$moUr (gmj) cndyZ R>do c o , Va
(Aer 춺$s) {ZpíMVM ‘ZmZo nmnr Amho, Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$aVm ˶mMo
A„mhcm nyU© kmZ Amho.
284
Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho Vo gd©
A„mhMoM Amho. Am{U Vw‘À¶m ‘ZmV Oo H$mhr Amho Vo Vwåhr àH$Q> H$am,
AWdm ‘Zm‘ܶoM R>do m, A„mh Vw‘À¶mH$Sy>Z ˶mMm {heo~ KoBc © . Am{U
BÀN>rc ˶mg j‘m H$arc Am{U BÀN>rc ˶mg {ejm H$arc. Am{U A„mh
Oo BpÀN>Vmo, Vo gd© H$aʶmMo gm‘϶© ˶mÀ¶mH$S>o Amho. 285 n¡J~§ a ˶mda
{dídmg R>do Vmo, Oo H$mhr ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z ˶mcm àXmZ Ho$co Joco
Amho, VgoM lÕmd§Vhr (˶mda) {dídmg R>do VmV. Vo gd© (ÑT>) {dídmg
R>do VmV A„mhda, Am{U ˶mÀ¶m XyVm§da Am{U ˶mÀ¶m J«W§ m§da Am{U (gd©)
n¡J~§ am§da (Am{U åhUVmV), "Amåhr ˶mÀ¶m n¡J~§ am§nH¡ $s H$moUmÀ¶mhr ~m~VrV
^oX^md H$arV Zmhr.' Am{U Vo åhUVmV, "Amåhr EoH$Vmo Am{U Amkm nmiVmo,
ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©, Amåhr (Ho$di) VwPr j‘m BpÀN>Vmo. (Vy Amåhmcm
j‘m H$a) Am{U (Amåhmcm) Vw¶mH$S>Mo naVm¶Mo Amho!' 286 A„mh H$moU˶mhr
{Odmda ˶mÀ¶m j‘Vonj o m A{YH$ AmoPo Q>mH$sV Zmhr. ˶mÀ¶m (H$‘©ê$nr)
H$‘mB©Mm ‘mo~Xcm ˶mg {‘ioc. Am{U ˶mZo AmoT>dZy KoVcocr ({ejmhr)
˶mcm {‘ioc. (lÕmd§V cmoH$ Aer àmW©Zm H$aVmV), "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©,
Oa Am‘À¶mH$Sy>Z H$mhr {dgaco Joco qH$dm Amåhr H$mhr MyH$ Ho$cr Agoc Va
69
Amåhmcm {ejm H$ê$ ZH$mog. ho à^y! Am‘À¶m AmYr hmoD$Z Jocëo ¶m cmoH$m§da
Vy Á¶màH$mao ^ma Q>mH$cm hmoVmg, Vgm ^ma Vy Am‘À¶mda Q>mHy$ ZH$mog. ho
Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Omo nocʶmMr Am‘À¶mV eº$s Zmhr, Vmo ^ma Am‘À`mda
Q>mHy$ ZH$mog. (ho nmcZH$˶m©!) Amåhmcm j‘m H$a, Am‘Mo JwÝho nwgZy Q>mH$,
Am‘À¶mda X¶m H$a, VyM Am‘Mm ‘mcH$ Amhog, Va VyM Amåhmcm g˶
ZmH$maUmè¶m cmoH$m§{déÕ gmhmæ` H$a.'
gyah-03. Amco-B‘amZ
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X`miy d H¥$nmiy Amho.
1
Acr’$0 cm‘0 ‘r‘0 2 A„mh{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr, Vmo
{Za§Va {Od§V Amho, ñdV: pñWa AgUmam Am{U gdmªZm ñW¡¶© XoUmam Amho. 3
˶mZo g˶mda AmYmacocm hm J«W§ Vw‘À¶mH$S>o nmR>dcm Amho. Omo AmYrÀ¶m
J«W§ m§nH¡ $s ˶m§À¶mH$S>o Oo Amho, ˶mMr g˶Vm {gÕ H$aVmo. Am{U ˶mZoM ¶m
AmYr Vm¡amV Am{U B§Orc ho J«W§ AdV[aV Ho$co hmoV,o 4 ¶mnydu cmoH$m§À¶m
‘mJ©Xe©ZmgmR>r. ˶mZo (g˶ Am{U Ag˶m Xaå¶mZ ’$aH$ H$aUmar) H$gmoQ>r
AdVsU© Ho$cr. Oo A„mhÀ¶m g§H$o Vm§Zm ZmH$maVmV ˶m§À¶mgmR>r H$R>mao {ejm
{ZpíMV Ho$cocr Amho. Am{U A„mh gd©e{º$‘mZ Amho d {ejm Xoʶmg g‘W©
Amho. 5 {ZpíMVM A„mhnmgyZ H$moUVrhr Jmoï> cncocr Zmhr, Zm n¥Ïdrda, Zm
AmH$memV. 6 VmoM Amho Omo Amnë¶m BÀN>ào ‘mUo Vwåhmcm AmB©À¶m J^m©e¶mV
AmH$ma XoVmo, ˶m gd©e{º$‘mZ d ~w{ÕdmZ A„mh{edm¶ Xþgam H$moUrhr B©ída
Zmhr.
7
VmoM Amho, Á¶mZo Vw‘À¶mH$S>o J«W§ nmR>dcm, Á¶mV gwñnï> g§Xeo AmhoV,
VmoM J«W§ mMm à‘wI (^mJ) Amho. VgoM H$mhr Jmoï>r ê$nH$mË‘H$ AmhoV. nU
70 Hw$amU
Á¶m§À¶m ‘ZmV {dH¥$Vr Amho Vo cmoH$, ‘V^oX emoYʶmÀ¶m CÔoemZo, Am{U
A§{V‘ AW© OmUʶmÀ¶m CÔoemZo ˶m ^mJmÀ¶m ‘mJo cmJVmV, Omo ê$nH$mË‘H$
^mJ Amho. nU ˶mMm A§{V‘ AW© A„mh{edm¶ H$moUrhr OmUV Zmhr. Am{U
Oo cmoH$ gImoc kmZ ~miJVmV, Vo åhUVmV, "Amåhr ˶mda {dídmg R>do Vmo,
ho gd© Am‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>ZM Amcoco Amho.' Am{U ~wÕrMm dmna H$aUmaoM
(¶mnmgyZ) ~moY KoVmV. 8 "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! (AmVm) Am‘À¶m ‘Zm§Zm
{dM{cV hmoD$ XoD$ ZH$mog, Ooìhm H$s, Vy Amåhmcm gai ‘mJ© XmI{dco
Amhog, Am{U Vy Am‘À¶mda H¥$nm H$a, IamoIa VyM ‘hmZ XmVm Amhog. 9 ho
Am‘À¶m nmcZH$˶m©! {ZpíMVM Vy g§nUy © ‘mZdOmVrcm ˶m {Xder EH$Ì
AmUerc, Á¶mÀ¶m ¶oʶm{df¶r H$moUVrhr e§H$m Zmhr. {ZpíMVM A„mh Amnco
dMZ nyU© H$aʶmnmgyZ H$Yrhr ‘mJo hQ>V Zmhr.'
10
Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ AmhoV, ˶m§Mr YZg§nÎmr Am{U
˶m§Mr ‘wco A„mhÀ¶m {déÕ H$moU˶mhr àH$mao ˶m§À¶m H$m‘r ¶oUma ZmhrV.
Am{U hoM cmoH$ (ZaH$mÀ¶m) AmJrMo B§YZ AgVrc. 11 ˶m§Mm eodQ> VgmM
hmoBc
© Ogm {’$aAm¡ZÀ¶m AZw¶m¶m§Mm Am{U ˶mÀ¶m AmYrÀ¶m cmoH$m§Mm Pmcm.
˶m§Zr Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco. åhUyZ A„mhZo ˶m§Zm ˶m§À¶m nmnm§~Ôc
˶m§À¶m ‘wg³¶m Amdië¶m. Am{U A„mh {ejm XoʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma H$R>mao
Amho. 12 ˶m§Zm gm§Jm, Oo g˶ ZmH$maʶmgmR>r hÅ>mg noQ>cc o o AmhoV, "Vwåhmcm
{ZpíMVM nam{OV H$aʶmV ¶oBc © d EH$Ì H$ê$Z ZaH$mH$S>o ZoʶmV ¶oBc © .
Am{U {H$Vr dmB©Q> {R>H$mU Amho Vo amhʶmMo!' 13 {ZpíMVM Vw‘À¶mgmR>r
(~ÐÀ¶m ˶m KQ>Z‘o ܶo) EH$ g§Xeo ¶wº$ {ZemUr Amho, Ooìhm XmoZ JQ> ¶wÕ
H$aʶmgmR>r g‘moamg‘moa Amco hmoV.o EH$ JQ> A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r ¶wÕ H$arV
hmoVm, Va Xþgam (A„mhcm) Z ‘mZUmam hmoVm. Vo (Z ‘mZUmao) ˶m§Zm Amnë¶m
S>mù
o ¶m§Zr Amnë¶mnojm XþßnQ> (g§»¶oZ)o Agë¶mMo nmhV hmoV.o (AemàH$mao)
gyah-3. Amco B‘amZ 71
A„mh Á¶mg BpÀN>Vmo ˶mg, Amnco gmhmæ` XoD$Z eº$s àXmZ H$aVmo.
¶m‘ܶo ˶m§À¶mgmR>r ‘moR>m YS>m Amho, Á¶m§À¶mH$S>o (YS>m KoʶmMr) Xþ{ï> Amho.
14
cmoH$m§gmR>r AmH$f©H$ ~Z{dʶmV Amë¶m AmhoV (˶m gd© Jmoï>r),
Á¶m ¶m OJmV ‘mUgmcm ‘ZmnmgyZ AmdS>VmV. Ogo, {ó`m, ‘wc,o Am{U
gmoݶm-Mm§Xr (gma»¶m ‘m¡ë¶dmZ dñVy)§ Mo T>rJ, C‘Xo KmoS>,o JwaTo >mao o Am{U
eoVr, hr gd© ¶m OJmVrc OrdZmMr gm‘J«r Amho. nU gdm}Îm‘ {R>H$mU Va
(‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) A„mhnmer Amho. 15 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "‘r
Vwåhmcm ¶m (gd© BhcmoH$s¶ AmZ§XXm¶r) Jmoï>r nojm A{YH$ Mm§Jë¶m Jmoï>rMr
‘m{hVr XoD$ H$m? A„mhMo ^¶ (OmU) ~miJUmè¶m§gmR>r ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o
Aem ~mJm AmhoV, Á¶m‘ܶo nmʶmMo H$mcdo dmhV AgVrc, Vo VoWo Zoh‘rgmR>r
dmñVì¶ H$aVrc, Am{U VoWo (˶m§À¶mgmR>r) ew{M^yV© OrdZgmWr AgVrc,
Am{U A„mhMr àgÞVm ˶m§Zm cm^oc.' Am{U A„mh Amnë¶m ^º$m§da ZOa
R>odyZ Amho. 16 Oo åhUVmV, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Amåhr Vw¶mda
{dídmg R>do Vmo. åhUyZ Vy Am‘À¶m AnamYm§Mr Amåhmcm j‘m H$a. Am{U
AmJrÀ¶m {ejonmgyZ Amåhmcm dmMd.' 17 Oo ghZercVm ~miJUmao, g˶
~mocUmao, (AT>inUo) AmkmnmcZ H$aUmao, A„mhÀ¶m H$m¶m©V IM© H$aUmao,
Am{U amÌrÀ¶m ga˶m àhar j‘m¶mMZm H$aUmao AmhoV.
18
A„mh (ñdV:) gmj XoVmo H$s, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída
Zmhr, Am{U (˶mMo) XÿV d kmZr cmoH$hr AerM gmj XoVmV. VmoM Amho
ݶm¶ àñWm{nV H$aUmam, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM CnmgZo¶mo½¶ Zmhr. Vmo
gd©e{º$‘mZ d ~w{ÕdmZ Amho. 19 {ZpíMVM A„mhÀ¶m ZOaoV EH$‘od Iam
Y‘©, (‘mUgmMo) ˶mÀ¶mg‘moa "nyU© g‘n©U' (åhUOoM) "Bñcm‘' hm Amho.
Am{U Á¶m§Zm J«W§ XoʶmV Amcm hmoVm, ˶m§Zr kmZ àmárZ§Va gwÕm Ho$di
AmngmVrc XþamJ«hmnmoQ>r ‘V^oX Ho$cm. Am{U Omo H$moUr A„mhÀ¶m g§Xeo m(Ûmao
72 Hw$amU
àH$Q> Pmcoë¶m) g˶mcm ‘mZʶmg ZH$ma XoBc © (Va ˶mZo ho OmUyZ ¿¶mdo
H$s), A„mh {heo~ KoʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma OcX Amho. 20 n¡J~§ a! AmVm ¶m
cmoH$m§Zr Vw‘À¶mer Oa {ddmX KmVcm Va ˶m§Zm gm§Jm, "‘r ñdV:cm nyUn© Uo
A„mhcm g‘{n©V H$ê$Z Q>mH$co Amho Am{U ˶m§Mho r AgoM Amho Oo ‘mPo
AZw¶m¶r AmhoV.' Á¶m§Zm AmYr J«W§ XoʶmV Amcm hmoVm ˶m§Zm VgoM (gd©)
A{e{jV cmoH$m§Zm (åhUOo ‘¸$mdmgr¶m§Zm) XoIrc {dMmam, "Vwåhrhr ñdV:cm
(Am‘À¶mà‘mUoM) A„mhcm g‘{n©V H$aUma AmhmV H$m?' Oa ˶m§Zr ñdV:cm
(Vw‘À¶mà‘mUo) A„mhcm g‘{n©V H$ê$Z Q>mH$co Va Vo {ZpíMVM gÝ‘mJu
cmJco. Am{U Oa ˶m§Zr Vgo H$aʶmg ZH$ma Xe©{dcm, Va Vw‘Mo H$V©ì¶
Ho$di g§Xeo nmoMdUo EdT>Mo Amho. Am{U A„mh Amnë¶m g‘ñV {Z{‘©Vrda
nyUn© Uo ZOa R>do Zy Amho. 21 {ZpíMVM Vo cmoH$, Oo A„mhÀ¶m g§Xeo m§Ûmao àH$Q>
Pmcoë¶m g˶mcm ‘mZʶmg ZH$ma Xe©{dVmV Am{U n¡J~§ am§Mr Aݶm¶H$maH$nUo
h˶m H$aVmV, Am{U ݶm¶mMr {eH$dU XoʶmgmR>r nwT>o Amcoë¶m cmoH$m§Mr
(XoIrc) h˶m H$aVmV, ˶m§Zm Vwåhr Xþ:IXm¶r {ejoMr gyMZm Úm. 22 hoM Vo
cmoH$ AmhoV Á¶m§Mr H$‘} ¶m OJmV Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmV, XmoÝhr {R>H$mUr
eÿÝ`dV ({Zî’$i) R>aVrc.Am{U ˶m§Mm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© AgUma ZmhrV.
23
Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr ‘m{hVr Zmhr H$m? Á¶m§Zm AmYr A„mhÀ¶m
J«W§ m§nH¡ $s EH$ ^mJ àmá hmoVmo Am{U ˶m§Zm A„mhÀ¶m J«W§ mZwgma {ZU©¶mcm
ñdrH$ma H$aʶmgmR>r gm§JʶmV ¶oV,o Voìhm ˶m§À¶mVrc EH$ JQ> {VQ>H$mè¶mZo
Vm|S> {’$adVmo. 24 Vo Ago Ho$di ¶mgmR>r H$aV AmhoV H$s, Vo Xmì¶mZo gm§JVmV
H$s, "H$mhr ‘moOHo$ {Xdg gmoS>co Va AmJ Amåhmg ñne© H$ê$ eH$Uma Zmhr.'
Aem ImoQ>çm H$ënZm§Mm ¶m§Zr emoY cmdcm Amho, Am{U ¶m ImoQ>çm H$ënZm§Zr
Y‘m©À¶m ~m~VrV ˶m§Mr (‘moR>r) ’$gdUyH$ Ho$cr Amho. 25 ˶m {Xder Ooìhm
Amåhr ˶m§Zm EH$Ì H$ê$, Á¶mÀ¶m ¶oʶm{df¶r H$moUVrhr e§H$m Zmhr, Voìhm
gyah-3. Amco B‘amZ 73
˶m§Mr AdñWm H$m¶ hmoBc © ? à˶oH$mZo Oo H$mhr H$‘mdco Agoc, ˶m {Xder
˶mg ˶mÀ¶m H$‘mB©Mm nwano ay ‘mo~Xcm XoʶmV ¶oBc© . Am{U ˶m§À¶mda (A{O~mV)
Aݶm¶ hmoUma Zmhr. 26 Vwåhr Ago åhUm H$s, ho A„mh! gmd©^m¡‘ gÎmm VwPrM
Amho, Vy Á¶mg BpÀN>Vmog ˶mg gÎmm àXmZ H$ê$ eH$Vmog, Am{U Á¶mÀ¶mH$Sy>Z
BpÀN>Vmog gÎmm H$mTy>Z KoD$ eH$Vmog, BpÀN>Vmog ˶mg gÝ‘m{ZV H$ê$ eH$Vmog
Am{U BpÀN>Vmog ˶mg An‘m{ZV H$ê$ eH$Vmog, Vw¶mM hmVr Amho gd©
(àH$maMo) H$ë¶mU! IamoIa Vw¶mH$S>o gd© H$mhr H$aʶmMo gm‘϶© Amho. 27
Vy amÌrcm {Xdgm‘ܶo XmIc H$aVmog Am{U {Xdgmcm amÌr‘ܶo. (åhUOo Vy
g§nUy © gy`‘© mcmMo {Z¶§ÌU H$arV Amhog, ˶mcm A{Ve¶ g§V{w cV nÕVrZo
H$m‘mcm cmdco Amhog, Á¶mÛmao {Xdg Am{U amÌ KSy>Z ¶oVmV) Vy {Z{O©dmVyZ
gOrd {Z‘m©U H$aVmog Am{U gOrdmVyZ {ZOud {Z‘m©U H$aVmog. Am{U Vy
Á¶mg BpÀN>Vmog, A‘¶m©X CnOr{dHo$Mr gmYZo àXmZ H$aVmog.
28
lÕmd§Vm§Zr ‘¡Ìr H$aʶmÀ¶m ~m~VrV g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm
lÕmd§Vm§nj o m àmYmݶ XoD$ Z¶o. Am{U Omo H$moUr Ago H$arc, ˶mMm A„mher
H$moU˶mhr àH$mao g§~Y§ amhUma Zmhr. nU ˶m§À¶mnmgyZ ñdV:Mm ~Mmd
H$aʶmgmR>r Vgo H$aVm ¶oBc © . Am{U A„mh Vwåhmcm ˶mMo ^¶ ~miJʶmMr
VmH$sX XoVmo. gdmªZm A„mhH$S>Mo naVm¶Mo Amho.
29
(n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "Vw‘À¶m ‘Zm‘ܶo Oo H$mhr Amho, Vo gd©
A„mhcm ‘mhrV Amho, ‘J Vwåhr Vo ‘Zm‘ܶoM R>do m qH$dm àH$Q> H$am. ' H$maU
˶mcmM Va ‘mhrV Amho Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda
Amho Am{U A„mh gd© H$mhr H$aʶmMo gm‘϶© ~miJUmam Amho. 30 (˶m
{XdgmMr OmU R>do m), Á¶m {Xder à˶oH$ OU, ˶mZo Ho$cocr gËH¥$˶o Am{U
XþîH¥$˶o Amnë¶mg‘moa Agë¶mMo (ñdV:À¶m S>mù o ¶m§Zr) nmhrc, ~hþg»§ ¶
cmoH$m§Zm dmQ>c o , {H$Vr ~ao Pmco AgVo hm {Xdg ˶m§À¶mnmgyZ Iyn cm§~
74 Hw$amU
AgVm Va! Am{U A„mh Vwåhmcm ˶mMo ^¶ ~miJʶmMr VmH$sX XoV Amho.
Am{U A„mh Amnë¶m Xmgm§à{V A˶§V H$Zdmiy Amho. 31 n¡J~§ a! Vwåhr
gm§Jm, "Oa Vwåhr (IamoIa) A„mh~Ôb ào‘^md R>do Zy Agmc Va ‘mPo
AZwgaU H$am. (Am{U) A„mh (XoIrc) Vw‘À¶mda ào‘ H$arc Am{U Vw‘À¶m
AnamYm§Zm j‘m H$arc, H$maU A„mh A{Ve¶ j‘merc Am{U A˶§V
H¥$nmiy Amho.' 32 (Vwåhr) gm§Jm, "A„mhMo Am{U (˶mÀ¶m) n¡J~§ amMo AmkmnmcZ
H$am.' nU Oa ˶m§Zr nmR> {’$adcr Va (cjmV Agy Úm H$s), A„mh g˶
ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm ng§V H$arV Zmhr.
33
{ZpíMVM A„mhZo AmX‘ d Zyhcm Am{U B~«mhr‘ d B‘amZÀ¶m
g§VVrcm OJmVrc gd© cmoH$m§da àmYmݶ XoD$Z {ZdS>co hmoV.o 34 ho H$mhr-
H$mhr§Mo d§eO hmoVo Am{U A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam
Amho. 35 (Vr KQ>Zm AmR>dm) Ooìhm B‘amZÀ¶m nËZrZo àmW©Zm Ho$cr, "ho
‘m¶m nmcZH$˶m©! Oo H$mhr ‘m¶m J^m©e¶mV Amho, Vo ‘r nyUn© Uo Vw¶m
godgo mR>r An©U H$arV Amho. åhUyZ Vy ‘m¶mH$Sy>Z ˶mMm ñdrH$ma H$a.
{ZpíMVM Vy gd© H$mhr EoH$Umam d OmUUmam Amho.' 36 nU Ooìhm àgyVr
Pmcr, Voìhm {VZo åhQ>c,o "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©, ‘r Va ‘wcrcm OÝ‘ {Xcm.'
A„mh Mm§Jë¶màH$mao OmUyZ hmoVm H$s, Vr H$moUmcm OÝ‘ XoUma Amho. Am{U
(ho XoIrc A„mhcm nyUn© Uo ‘mhrV hmoVo H$s, {Vcm Va ‘wcJm Ano{jV hmoVm),
H$maU ‘wcJm Va ‘wcrgmaIm AgV Zmhr. (Vr åhUmcr), "‘r {VMo Zmd
"‘[a¶‘' R>do co Amho. Am{U (AmVm) ‘cm Vw¶mH$Sy>Z ho Ano{jV Amho H$s,
{Vcm Am{U {VÀ¶m g§VVrcm, {Y¸$macoë¶m g¡VmZmnmgyZ ajU ìhmdo åhUyZ
Vw¶m g§ajUmV R>do .' 37 Am{U {VÀ¶m nmcZH$˶m©Zo {VMm Mm§Jë¶màH$mao
ñdrH$ma Ho$cm, CÎm‘àH$mao {VMo nmcZnmofU ìhmdo ¶mMr g§nUy © ì¶dñWm Ho$cr,
VgoM Oµ H$[a¶mcm {VMm nmcH$ åhUyZ Zo‘co. Á¶m-Á¶mdoir Oµ H$[a¶m (‘R>mVrc)
gyah-3. Amco B‘amZ 75
AÚmn {e„H$ Amho ˶mMr g˶Vm {gÕ H$aʶmgmR>r ‘r Amcocmo Amho, Am{U
H$mhr Jmoï>r Á¶m Vw‘À¶mgmR>r {Z{fÕ R>adʶmV Amë¶m hmo˶m ˶m§Zm d¡Y
R>adʶmgmR>r ‘r Amcmo Amho. Am{U ‘r Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mgmR>r
EH$ g§Xeo KoD$Z Amcmo Amho, Va Vwåhr A„mhMo ^¶ (OmU) ~miJm Am{U
‘mPr Amkm nmim. 51 {ZpíMVM, A„mh ‘mPm nmcZH$Vm© Amho Am{U Vw‘Mmhr
nmcZH$Vm© Amho, åhUyZ ˶mMrM CnmgZm H$am, hmM gÝ‘mJ© Amho.'
52
Am{U Vo g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma XoV AmhoV ¶mMr ¶oec y m Ooìhm
OmUrd Pmcr, Voìhm Vmo åhUmcm "A„mhÀ¶m H$m¶m©V ‘mPo H$moU gmhmæ`H$
~Zmc'? (˶mda, ˶mÀ¶m) AZw¶m¶m§Zr CÎma {Xco, "A„mhÀ¶m H$m¶m©V Vw‘Mr
‘XV H$aUmao Amåhr Agy! Amåhr A„mhda {dídmg R>do Vmo, Am{U Vwåhr ¶m
Jmoï>rg gmjr amhm H$s, Amåhr A„mhcm g‘{n©V Pmcmo AmhmoV. 53 ho Am‘À¶m
nmcZH$˶m©! Vy Amnë¶mH$Sy>Z Oo H$mhr Am‘À¶mH$S>o nmR>{dco Amho, ˶mda
Amåhr {dídmg R>do Vmo. Am{U Amåhr ¶m n¡J~§ amMo AZwgaU H$arV AmhmoV,
åhUyZ (g˶mMr) gmj XoUmè¶m§‘ܶo Am‘Mr Zmdo {chÿZ Ko.' 54 Z§Va (~Zr
BòmB©cÀ¶m cmoH$m§Zr ¶oey {déÕ) Jwá ¶moOZm AmIbr Am{U A„mhZohr ¶moOZm
AmIyZ (˶m§À¶m H$nQ>nUy © ¶moOZm§Zm) {Zî’$i ~Z{dbo. H$maU A„mh gdm}Îm‘
¶moOZmH$ma Amho. 55 A„mhZo åhQ>c,o "ho ¶oe,y {ZpíMVM ‘r Vwcm Amnë¶mH$S>o
naV KoBZ© Am{U ‘m¶mH$S>o à{V{ð>V ñWmZ àXmZ H$aoZ Am{U g˶ ZmH$maUmè¶m
cmoH$m§À¶m (ImoQ>çm Amamonm§VZy ) Vwcm ‘wº$ H$aoZ. Am{U Vw¶m AZw¶m¶m§Zm
nwZéËWmZmÀ`m {Xdgmn¶ªV g˶ ZmH$maUmè¶m (lÕmhrZm§)nojm loð> ñWmZr
R>do rZ. ‘J eodQ>r, Vwåhm gdmªZm ‘m¶mH$S>o naVm¶Mo Amho, Voìhm ‘r Á¶m
~m~VrV Vw‘À¶mV ‘V^oX hmoV,o ˶m Jmoï>tMm {ZU©¶ H$arZ. 56 Va Oo g˶
ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco ˶m§Zm ¶m OJmV Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmV ‘r H$R>mao
{ejm XoBZ© , VgoM ˶m§Zm gmhmæ` H$aUmam H$moUrhr AgUma Zmhr.' 57 nU Oo
78 Hw$amU
cmoH$ lÕmd§V ~Zco Am{U gËH$‘} H$arV am{hco, ˶m§Zm A„mh ˶m§À¶m
H$m¶mªMm nwano ay ‘mo~Xcm XoBc
© . dmB©Q> H¥$˶o H$aUmè¶m cmoH$m§Zm A„mh H$Yrhr
58
ng§V H$arV Zmhr. ho g§Xeo Amåhr Vwåhmcm EoH$drV AmhmoV, Am{U ømV
{ddoH$nyU© CnXoe AmhoV.
59
A„mhÀ¶m Ñï>rV ¶oeÀy ¶m {Z{‘©Vr Mo CXmhaU AmX‘À¶m {Z{‘©Vr
à‘mUoM Amho. A„mhZo ˶mcm ‘mVrnmgyZ ~Z{dco Am{U ‘J (A„mh) ˶mcm
åhUmcm, "hmo', Am{U "Vmo Pmcm'. (˶mcm {Od§V ‘mZd ~ZʶmMr A„mhZo
Amkm Ho$cr Am{U cJoM Vmo A„mhÀ¶m AmkoZgw ma ApñVËdmV Amcm) 60 ho
Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco g˶ Amho. åhUyZ Vwåhr e§H$m ~miJUmè¶m§nH¡ $s
hmoD$ ZH$m. 61 Am{U AmVm Vw‘À¶mH$S>o kmZ Amë¶mZ§Va Omo H$moUr ¶m
(g˶m)~Ôc dmX Kmcoc, Va ˶m§Zm gm§Jm, "Mcm, AmnU Am‘À¶m ‘wcm§Zm
Am{U Vw‘À¶m ‘wcm§Zm ~mocmdy ¶m, Am‘À¶m {ó¶m§Zm Am{U Vw‘À¶m {ó¶m§Zm
~mocmdy ¶m Am{U ñdV: Amåhrhr ¶oVmo Am{U Vwåhrhr ¶m.‘J AmnU gd© OU
Z‘«VZo o d H$iH$irZo àmW©Zm H$ê$ ¶m, Am{U Amnë¶mn¡H$s ImoQ>o ~mocUmè¶m§da
A„mhMm àH$mon hmodmo Ago (A„mhcm) AmdmhZ H$ê$ ¶m. 62 {ZpíMVM hm
g˶ d¥Îmm§V Amho. Am{U A„mh{edm¶ Xþgam H$moUrhr CnmgZo¶mo½¶ Zmhr. A„mh
gd©e{º$‘mZ Am{U ~w{ÕdmZ Amho.' 63 Am{U ˶m§Zr Oa øm (g˶m)H$S>o nmR>
{’$a{dcr Va (cjmV R>do m), A„mh CnÐd ‘mO{dUmè¶m§Zm nyUn© Uo AmoiIyZ
Amho.
64
(n¡J~§ a!) (˶m§Zm) gm§Jm, AmYrÀ¶m J«W§ m§Mo AZwgaU H$aUmè¶m cmoH$m§Zmo!
Am‘À¶m d Vw‘À¶m‘ܶo Or Jmoï> g‘mZ Amho ˶m Jmoï>rH$S>o ¶m, Am{U Vr
åhUOo, AmnU A„mh{edm¶ H$moUmMrhr CnmgZm H$am¶Mr Zmhr Am{U AmnU
˶mÀ¶m~amo~a BVa H$moUmcmhr ^mJrXma R>adm¶Mo Zmhr, VgoM Amnë¶mn¡H$s
H$moUrhr A„mh{edm¶ Xþgè¶m§Zm nmcZH$˶m©Mm XOm© XoD$ Z¶o. ‘J Oa ˶m§Zr
gyah-3. Amco B‘amZ 79
~mocUmahr Zmhr Am{U ˶m§À¶mH$S>o nmhUmahr Zmhr, VgoM Vmo ˶m§Zm (˶m§À¶m
nmnm§nmgyZ) ewÕhr H$aUma Zmhr. Am{U ˶m§À¶mgmR>r H$R>mao {ejm (AQ>i)
Amho. 78 Am{U {ZpíMVM ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr cmoH$ Ago AmhoV, Oo J«W§ mV
(åhUOo ~m¶~c‘ܶo) {dn¶m©g H$aVmV nU Amnë¶m Vm|S>mZo J«W§ mcm AemàH$mao
dmMVmV OoUHo $ê$Z Vwåhmcm Ago ^mgmdo H$s, Vo Oo dmMV AmhoV, Vmo (Añgc)
J«W§ M Amho, nU Vo J«W§ m§nH¡ $s Zmhr. Am{U Vo åhUVmV, "ho A„mhH$Sy>ZM
Amho,' nU Vo A„mhH$Sy>Z Zmhr. AemàH$mao Vo A„mhg§~Y§ mZo ImoQ>o ~mocV
AmhoV Am{U ˶m§Zmhr ¶mMr nyU© OmUrd Amho, (H$s Vo ImoQ>o ~mocV AmhoV). 79
H$moUVmhr ‘mUyg Ago H$aUma Zmhr, Á¶mcm A„mhZo J«W§ {Xcm, {ddoH$ eº$s
àXmZ Ho$cr Am{U n¡J~§ a åhUyZ ˶mMr Zo‘UyH$ Ho$cr H$s, Vmo åhUm¶cm
cmJoc, "Vwåhr A„mhcm gmoS>y Z ‘mPo ^º$ ~Zm,' (Ago Vmo H$Xm{n åhUy eH$V
Zmhr), Vmo Va (cmoH$m§Zm) AgoM åhUoc H$s, A„mhMoM {Zð>mdmZ ^º$ ~Zm
Ogo (J«W§ mV Vwåhmcm {eH$dʶmV Amco Amho), Á¶mMo Vwåhr ñdV: Aܶ¶Z
H$aVm Am{U Xþgè¶m§Zm ˶mMo YS>o XoVm. 80 VgoM Vmo Agohr H$Xm{n åhUUma
Zmhr H$s, Vwåhr XÿVm§Zm Am{U n¡J~§ am§Zm Amncm nmcZH$Vm© ‘mZm. Vwåhr ñdV:cm
A„mhcm g‘{n©V H$ê$Z Q>mH$ë¶mZ§Va Vmo Vwåhmcm g˶ ZmH$maʶmMm AmXoe
XoBc © H$m?
81
Am{U (Vr doi AmR>dm) Ooìhm A„mhZo n¡J~§ am‘m’©$V Vw‘À¶mH$Sy>Z
AmYrÀ¶m J«W§ YmaH$m§H$Sy>Z à{Vkm KoVcr H$s, ‘r Va Vwåhmcm J«W§ Am{U
{ddoH$ àXmZ Ho$co Amho. nU Oa ¶mnwT>o Vw‘À¶mH$S>o EImXm n¡J~§ a ¶oBc© Am{U
Vw‘À¶mH$S>o Oo AmYrnmgyZ Amho ˶mMr g˶Vm à‘m{UV H$aoc, Va Vwåhr
˶mÀ¶mda {dídmg R>do Umao Am{U ˶mcm gmhmæ¶ H$aUmao ~Zm. (˶mda A„mh
åhUmcm) Vwåhmcm ho ‘mݶ Amho Zm? Am{U ¶m ~m~VrV Or O~m~Xmar ‘r
Vw‘À¶mda gmondrV Amho. Vr Vwåhr nma nmS>mc Zm? (˶mda) Vo åhUmco.
82 Hw$amU
"Amåhmcm Vo ({ZpíMVnUo) ‘mݶ Amho.' Voìhm A„mh åhUmcm, "Va ‘J
(AmVm Omo H$ama Pmcm ˶m~Ôc) gmjr amhm, ‘r XoIrc Vw‘À¶m~amo~a gmjr
Amho.' 82 Am{U Omoo H$moUr (¶m à{VkonmgyZ) nmR> {’$adrc, Va AgoM cmoH$
C„§KZ H$aUmao AmhoV. 83 ˶m§Zm A„mhÀ¶m Y‘m©ì¶{V[aº$ Xþgam H$moUVm Y‘©
hdm Amho H$m? Ooìhm H$s, Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U n¥Ïdrda Amho, Vo
gd© BÀN>Zo o qH$dm A{ZÀN>Zo o ˶mÀ¶mM ñdmYrZ Pmcoco AmhoV. Am{U gdmªZm
˶mÀ¶mH$S>Mo naV Om¶Mo Amho. 84 (Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, "Amåhr A„mhda
lÕm R>do Vmo Am{U Oo H$mhr Am‘À¶mH$S>o nmR>dʶmV Amco Amho ˶mda, Am{U
˶mdahr Oo B~«mhr‘ d Bñ‘mB©c Am{U BghmµH$ d ¶mµH$y ~ Am{U Oo ¶mµH$y ~À¶m
d§eOm§da AdVsU© Pmco. VgoM Oo àXmZ Ho$co Joco ‘ygm, B©gm (¶oe)y Am{U
BVa n¡J~§ am§Zm ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z (¶m gdmªda Amåhr lÕm R>do Vmo).
Amåhr ¶m§À¶m Xaå¶mZ H$moUVmhr ’$aH$ H$aV Zmhr Am{U Amåhr ñdV:cm
A„mhÀ¶m hdmcr Ho$coco AmhmoV.' 85 Omo H$moUr Bñcm‘ (ñdV:cm nyUn© Uo
A„mhÀ¶m ñdmYrZ H$aʶmMm Y‘©) ì¶{V[aº$ BVa Y‘m©À¶m emoYmV cmJoc
Va ˶mcm (A„mhH$Sy>Z) A{O~mV ñdrH¥$Vr {‘iUma Zmhr. Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m
OJmV ˶mMo ñWmZ VmoQ>çmV amhUmè¶m§nH¡ $s Agoc. 86 A„mh ˶m cmoH$m§Zm
H$gm gÝ‘mJ© XmIdrc, (AmYrÀ¶m J«W§ YmaH$m§Zr) lÕm YmaU Ho$ë¶mZ§Vahr
g˶ ZmH$maʶmMm {ZíM¶ Ho$cm. ˶m§Zr Va hm n¡J~§ a Iam AgʶmMr gmj
{Xcr hmoVr Am{U ˶m§Zm (˶mg§~Y§ mZo) ñnï> à‘mUhr {‘imco hmoV.o (Varhr
˶m§Zr n¡J~§ a ‘whå‘X ¶m§À¶mda àH$Q> Pmcoco g˶ ‘mZʶmg ZH$ma {Xcm Ooìhm
H$s, Vo AmYrÀ¶m n¡J~§ am§Zm ‘mZV hmoV)o . Va A„mh Aem XþamMmar cmoH$m§Zm
gÝ‘mJ© XmIdrV Zmhr. 87 Aem cmoH$m§Mm ‘mo~Xcm hm Amho H$s, ˶m§Zm
A„mhH$Sy>Z d ˶mÀ¶m XyVm§H$Sy>Z Am{U gd© (gXmMmar) cmoH$m§H$Sy>Z {Y¸$maʶmV
© . 88 AemM {Y¸$macoë¶m AdñWoV Vo Zoh‘r amhVrc. ˶m§Mr {ejm H$‘r
¶oBc
gyah-3. Amco B‘amZ 83
89
Ho$cr OmUma Zmhr qH$dm ˶m§Zm Cg§V XoIrc {‘iUma Zmhr. nU Vo cmoH$
gmoS>y Z, Oo Z§Va níMmÎmmn H$aVrc Am{U ñdV:cm gwYmaVrc. Va A„mh
IamoIaM A{Ve¶ j‘merc Am{U H¥$nmerc Amho. 90 nU Oo cmoH$ {dídmg
R>do ë¶mZ§Va A{dídmg XmIdVrc Am{U (hÅ>mnmoQ>r) ˶m§Mm AmUIr A{dídmg
dmT>V OmB©c, Va ˶m§Mm níMmÎmmn H$Xm{n ñdrH$macm OmUma Zmhr. Am{U hoM
cmoH$ gÝ‘mJm©nmgyZ ’$ma Xÿa Jocco o AmhoV. 91 {ZpíMVM Oo cmoH$ g˶mcm
ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco Am{U ˶mM AdñWoV ‘aU nmdco, Oar ˶m§Zr
({ejonmgyZ ñdV:Mr gwQ>H$m H$ê$Z KoʶmgmR>r) n¥Ïdr BVHo$ gmoZo {Xco Var Vo
˶m§À¶mH$Sy>Z ñdrH$mabo OmUma Zmhr. ˶m§À¶mgmR>r XþI:Xm¶r {ejm V¶ma Amho
Am{U ˶m§Mm H$moUrhr gmhmæ`H$ AgUma Zmhr.
92
(lÕmd§Vm§Zmo!) Omoda Vwåhr Vwåhmcm gdm©V {චAgcocr dñVy
(A„mhÀ¶m ‘mJm©V) IM© H$arV Zmhr, Vmoda Vwåhr (A„mhÀ¶m ZOaoV)
gXmMmar ~Zy eH$V Zmhr. Am{U Oo H$mhr Vwåhr IM© H$aVm, {ZpíMVM A„mh
Vo nyUn© Uo OmUyZ Amho. 93 gd© àH$maMo AÞnXmW© BòmB©cÀ¶m ‘wcm§gmR>r d¡Y
hmoV,o ’$º$ ˶m {edm¶ Oo Vm¡amV (hm J«W§ ) AdVaʶmnydu ˶m§ZrM ñdV:gmR>r
{Z{fÕ R>adco hmoV.o ˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr g˶ ~mocV Agmc, Va Vm¡amV
KoD$Z ¶m Am{U Vmo dmMm.' 94 ¶mZ§Vahr Oo cmoH$ Ag˶ Jmoï>r gm§JVrc Am{U
˶mMm g§~Y§ A„mher OmoS>Vrc Va AgoM cmoH$ XþamMmar AmhoV. 95 (Vwåhr
˶m§Zm) gm§Jm, "A„mhZo g˶ gm§{JVco Amho, Va AmVm B~«mhr‘À`m Y‘m©Mo
AZwgaU H$am,' Omo gd© ImoQ>çm Jmoï>tnmgyZ Xÿa hmoD$Z (A„mhcm) nyUn© Uo
g‘{n©V Pmcocm hmoVm. VgoM Vmo ˶m cmoH$m§nH¡ $s ZìhVm Oo A„mhMo ^mJrXma
R>adVmV, (åhUOo Vmo AZoH$o ídadmXr cmoH$m§nH¡ $s ZìhVm). 96 {ZpíMVM Vo
n{hco Ka Amho Oo cmoH$m§gmR>r ~m§Yco Joco Amho, Oo "‘¸$m' ¶oWo Amho,
(A„mhÀ¶m) H¥$noZo nmdZ Pmcoco Vo {R>H$mU Amho Am{U g‘ñV {dídmgmR>r
84 Hw$amU
97
‘mJ©Xe©ZmMo Vo CJ‘ñWmZ Amho. {VWo ñnï> g§Xeo Agcoë¶m IwUm AmhoV,
B~«mhr‘Mo àmW©Zm-ñWmZ Amho, Am{U Omo H$moUr ˶mV àdoe H$aVmo, ˶mg
‘Z:em§Vr cm^Vo. Oo cmoH$ ¶m (A„mhÀ¶m Kam)n¶ªV nmohmoMÊ`mg g‘W© AmhoV,
˶m§À¶mda ho ~§YZH$maH$ Amho H$s, ˶m§Zr A„mhgmR>r hO H$amdm. Va g˶
ZmH$maUmè¶m§Zr ho cjmV R>do mdo H$s, {ZpíMVnUo A„mh gd© OJdm{g¶m§nmgyZ
{Zanoj Amho. (åhUOo ˶mcm H$moUmMrM qH$dm H$emMrM JaO Zmhr). 98
(˶m§Zm) gm§Jm, AmYrÀ¶m J«W§ m§Mo AZwgaU H$aUmè¶m§Zmo! A„mhÀ¶m g§Xeo mÛmao
àH$Q> Pmcoco g˶ H$~yc H$aʶmg Vwåhr H$m ZH$ma XoVm, Ooìhm H$s, A„mh
˶mda cj R>do Zy Amho, Oo H$mhr Vwåhr H$arV AmhmV? 99 (˶m§Zm) gm§Jm,
"AmYrÀ¶m J«W§ mMo AZwgaU H$aUmè¶m§Zmo! Vwåhr(A„mhÀ¶m ¶m J«W§ mda) {dídmg
R>do Umè¶m cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ H$m amoIVm? Am{U ˶m‘ܶo Xmof
emoYʶmMm à¶ËZ Vwåhr H$m H$aVm, Ooìhm H$s, Vwåhr ñdV: gmjr AmhmV (H$s
Vmo gai ‘mJ© Amho)? Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV ˶m{df¶r, A„mh
‘wirM AZ{^k Zmhr.'
100
lÕmd§Vm§Zmo! (AmYrÀ¶m) J«W§ YmaH$m§nH¡ $s H$mhr Ago AmhoV, Oa
Vwåhr ˶m§Mo åhUUo ‘mݶ Ho$co Va Vo Vwåhmcm "g˶mMm' ˶mJ H$am¶cm
cmdVrc, Ooìhm H$s, Vwåhr ˶mda lÕm R>do Vm. 101 Ooìhm A„mhMo g§Xeo
Vwåhmcm EoH${dco OmV AmhoV, Voìhm Vwåhr g˶ H$go ZmH$mê$ eH$Vm? Am{U
Vw‘À¶m‘ܶo ˶mMm n¡J~§ a XoIrc CnpñWV Amho. Am{U Á¶mZo A„mher
‘O~yV g§~Y§ àñWm{nV Ho$co, ˶mcmM gÝ‘mJ© àmá Pmcm. 102 lÕmd§Vm§Zmo!
A„mhMo ^¶ ~miJm, Ogo ^¶ ~miJUo Amdí¶H$ Amho. A„mhcm nyUn© Uo
g‘{n©V Agcoë¶m AdñWo{edm¶ BVa AdñWoV Vwåhmcm ‘aU ¶oD$ Z¶o. 103
Am{U Vwåhr gd©OU {‘iyZ A„mhÀ¶m Xmoarcm KÅ> Yam Am{U Vw‘À¶mV {d^mOZ
hmoD$ XoD$ ZH$m. Am{U A„mhZo Vw‘À¶mda Ho$coë¶m ˶m CnH$mamMr AmR>dU
gyah-3. Amco B‘amZ 85
H$am, Vwåhr Va EH$‘oH$m§Mo eÌy hmoVm. ‘J ˶mZo ñZoh {Z‘m©U H$ê$Z Vw‘Mr ‘Zo
EH$Ì AmUcr. ˶mÀ¶m H¥$noZMo Vwåhr ^mD$ ^mD$ PmcmV. Vwåhr EH$m A{¾Hw$§ S>mÀ¶m
H$mR>mda C^o hmoVm, A„mhZo ˶mnmgyZ Vwåhmcm dmMdco, AemàH$mao A„mh
Amnco g§Xeo Vwåhmcm ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho, Á¶m‘wio Vwåhmcm (gXmMmamMo)
‘mJ©Xe©Z hmoBc© .
104
Am{U Vw‘À¶m‘ܶo Aem bmoH$m§Mm EH$ JQ> Agm¶cm nm{hOo, Omo
cmoH$m§Zm gËH¥$˶o H$aʶmMo AmdmhZ H$arc Am{U gMmoQ>rMr {eH$dU XoBc ©
105
Am{U XþîH¥$˶m§nmgyZ namd¥Îm H$arc, Va AgoM bmoH$ ¶eñdr hmoVrc.
Am{U Vwåhr ˶m cmoH$m§gmaIo hmoD$ ZH$m Á¶m§À¶mH$S>o g˶mMo ñnï> à‘mU
Amë¶mZ§Vahr ˶m§À¶mV Xþ’$ir {Z‘m©U Pmcr Am{U ˶m§Zr AmnmngmV ‘V^oX
Ho$cm. AemM cmoH$m§gmR>r ’$ma ‘moR>r {ejm Amho. 106 (ݶm¶mÀ¶m) ˶m
{Xder H$mhr Mohè¶m§da (AmZ§X‘¶r) VoO Agoc Am{U H$mhr H$mhr Mohao
(Xþ:ImZo) H$mid§S>cc o o AgVrc. Á¶m§Mo Mohao H$mid§S>cc
o o AgVrc, ˶m§Zm
gm§{JVco OmB©c, "Vwåhr lÕoMm A§JrH$ma Ho$ë¶mZ§Va g˶mcm ZmH$maUmao
~ZcmV Zm? Va ‘J MmIm g˶ ZmH$maʶm~Ôc hr {ejm.' 107 Am{U Á¶m§Mo
Mohao (AmZ§XmZo) M‘H$V AgVrc, Vo A„mhÀ¶m H¥$nmN>ÌmImcr AgVrc,
{VWoM Vo gX¡d amhVrc. 108 ho A„mhMo g§Xeo AmhoV, Oo Amåhr Vwåhmcm nyU©
g˶m{Zer EoH$drV AmhmoV Am{U A„mh OJmVrc cmoH$m§da H$moU˶mhr àH$maMm
Aݶm¶ H$ê$ BpÀN>V Zmhr. 109 Am{U Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo
H$mhr n¥Ïdrda Amho, Vo gd© A„mhMoM Amho Am{U gd© Jmoï>r A„mhH$S>Mo
naVUma AmhoV.
110
Vwåhr (n¡J~§ a ‘whå‘X ¶m§Mo AZw¶m¶r) EH$ gdm}Îm‘ O‘mV AmhmV,
Á¶m§Zm ‘mZdOmVrÀ¶m H$ë¶mUmgmR>r KS>dZy nwT>o AmUʶmV Amco Amho. Vwåhr
(cmoH$m§Zm) gËH$‘mªMr {eH$dU XoVm Am{U ˶m§Zm XþîH¥$˶ H$aʶmg ‘ZmB©
86 Hw$amU
H$aVm Am{U Vwåhr A„mhda lÕm R>do Vm. AmVm Oa nyduMo J«W§ YmaH$ gwÕm
(Vw‘À¶mà‘mUoM) lÕmdmZ ~Zco AgVo Va ˶m§À¶mgmR>r Vo {ZpíMVM Mm§Jco
Pmco AgVo. ˶m§À¶mn¡H$s ’$ma WmoS>go o Iao lÕmd§V AmhoV, nU ~hþVm§e
˶m§À¶mn¡H$s Amkm Z nmiUmao AmhoV. 111 WmoS>rer BOm nmohmoMdʶm ì¶{V[aº$
Vo Vw‘Mo H$moUVohr ZwH$gmZ H$ê$ eH$V ZmhrV. Am{U Oa Vo Vw‘À¶mer cT>mB©
H$aVrc, Va Vo nmR> XmIdyZ (niyZ OmVrc), Voìhm ˶m§Zm H$moUmMohr gmhmæ¶
{‘iUma Zmhr. 112 Vo {OWo Hw$R>o AmT>iVrc {VWo Vo {Y¸$macoM OmVrc, nU
’$º$ ¶m {edm¶ H$s, Oo A„mher (˶mÀ¶m n¡J~§ am‘m’©$V) qH$dm cmoH$m§er
(A^¶ àmárMm) H$ama Ho$coco AgVrc. ˶m§Zr Va ñdV:da A„mhMm H$mon
AmoT>dZy KoVcm Amho, (˶mgmR>r ñdV:cm nmÌ R>a{dco Amho). åhUyZM ˶m§Zm
An‘m{ZV H$ê$Z nyUn© Uo Ooarg AmUʶmV Amco Amho. ho gd© ˶m§À¶mda
¶mgmR>r AmoT>dco Joc,o H$maU Vo A„mhÀ¶m IwUm§Ûmao ñnï> Pmcoco g˶
ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco Am{U ˶m§Zr Aݶm¶mZo n¡J~§ am§Mr h˶m Ho$cr. ho gd©
˶m§À¶m Amkm Z nmiʶmÀ¶m Am{U ‘¶m©Xm ^§J H$aʶmÀ¶m gd¶r‘wiMo
KS>c.o
113
nyduÀ`m J«W§ mMo AZwgaU H$aUmao gd© EH$gmaIo ZmhrV, ˶m§À¶mVrc
EH$ JQ> Amnë¶m H$amamer àm‘m{UH$ Amho, Vo amÌrÀ¶m doiVo A„mhÀ¶m
g§Xeo m§Mo nR>U H$aVmV Am{U (˶mÀ¶mg‘moa) ZV‘ñVH$ hmoVmV. 114 Vo
A„mhda Am{U (ݶm¶mÀ¶m) A§{V‘ {Xdgmda ÑT> {dídmg R>do VmV, Vo gËH$‘mªMr
{eH$dU XoVmV d XþîH¥$˶ H$aʶmnmgyZ amoIVmV Am{U gËH$‘} H$aʶmÀ¶m
~m~VrV AmngmV ñnYm© H$aVmV. hoM gXmMmar cmoH$ AmhoV. 115 Am{U Oo
H$mhr gËH$‘} Vo H$aVrc ˶m~ÔcMo C{MV ~jrg ˶m§Zm ZmH$maco OmUma
Zmhr, Am{U A„mh ˶mMo ^¶ ~miJUmè¶m cmoH$m§Zm Mm§Jë¶màH$mao AmoiIyZ
Amho. 116 nU Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco, ˶m§Mr g§nÎmr d
gyah-3. Amco B‘amZ 87
˶m§Mr g§VVr A„mhÀ¶m {damoYmV ˶m§À¶m H$mhr Cn¶moJr nS>Uma Zmhr. Vo cmoH$
(ZaH$mÀ¶m) AmJrMo a{hdmgr AmhoV, VoWMo Vo gX¡d amhVrc. 117 ¶m
OJmVrc OrdZmV, Vo Oo H$mhr IM© H$aVmV ˶m§Mo CXmhaU ˶m dmè¶mgmaIo
Amho, Á¶m‘ܶo JmaR>m AgVmo Am{U Vmo (dmam) ˶m cmoH$m§À¶m {nH$m§dê$Z
OmVmo, Á¶m§Zr ñdV:daM Aݶm¶ Ho$cm Amho Am{U ˶m§Mo nrH$ Zï> H$ê$Z
Q>mH$Vmo. A„mhZo ˶m§À¶mda Aݶm¶ Ho$cocm Zmhr Va Vo ñdV:M Amnë¶mda
Aݶm¶ H$arV AmhoV.
118
{dídmg R>do Umè¶m§Zmo! An[a{MV cmoH$m§nH¡ $s (H$moUmghr) Vwåhr Amncm
{dídmgy {‘Ì ~Zdy ZH$m. Vo Vwåhmcm Ìmg nmoM{dÊ`mgmR>r H$moUVrhr g§Yr
J‘mdV ZmhrV. Vwåhr g§H$Q>mV gmnS>ë¶mMo nmhÿZ ˶m§Zm AmZ§X hmoVmo. ˶m§À¶m
Vm|S>y Z Oo eãX {ZKVmV ˶m‘YyZ ˶m§Mm Ûof^md àH$Q> hmoVmo Am{U ˶m§À¶m
‘Zm§‘ܶo Oo H$mhr XS>cc o o Amho, Vo Va ¶mnojmhr ^¶§H$a dmB©Q> Amho. Amåhr
Am‘À¶m IwUm Vw‘À¶mgmR>r CKS> H$ê$Z Q>mH$coë¶m AmhoV. Va ‘J Vwåhr
~wÕrMm dmna H$aUma Zmhr H$m? 119 Vwåhr Va ˶m§À¶mer ào‘mZo dmJʶmgmR>r
V¶ma AmhmV, nU Vo Vw‘À¶mer ào‘ H$arV ZmhrV. Am{U Vwåhr Va gd©
A„mhÀ¶m J«W§ m§da {dídmg R>do Vm. (nU ˶m§Mo Va Ago Amho), Ooìhm Vo
Vwåhmcm ^oQ>VmV, Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhrhr lÕm R>do Umao AmhmoV.' nU
Ooìhm Vo EH$m§VmV (Amnë¶m gmWrXmam§Zm) ^oQ>VmV, Voìhm Vo Vw‘À¶mda amJmZo
Amncr ~moQ>o Mmdy cmJVmV. ˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr Amnë¶m amJmVM ‘ê$Z Om'.
{ZpíMVM cmoH$m§À¶m ‘Zm§‘ܶo H$m¶ Amho, ¶mMo A„mhcm nyU© kmZ Amho. 120
Am{U Vw‘Mo H$mhr ^co hmoV Agoc Va Vo ˶m§Zm nmhdV Zmhr, Am{U Ooìhm
Vw‘Mo H$mhr dmB©Q> hmoV Agoc Va ˶mMm ˶m§Zm AmZ§X hmoVmo. nU Vwåhr Yra
Yamc Am{U A„mhMo ^¶ ~miJmc, Va ˶m§Mr H$mañWmZo Vw‘Mo H$moUVohr
ZwH$gmZ H$ê$ eH$Uma ZmhrV. Vo Oo H$mhr H$arV AmhoV ˶mg A„mhZo
88 Hw$amU
(Amnë¶m eº$sZo) doT>y Z R>do co Amho.
121
(n¡J~§ a! Vmo {Xdg AmR>dm) Ooìhm Vwåhr ^ë¶m nhmQ>o lÕmd§Vm§Zm
¶wÕmÀ¶m ‘moÀ¶m©da {Z¶wº$ H$aʶmgmR>r Amnë¶m Kê$Z {ZKmcm hmoVm. Am{U
A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 122 ˶mdoir Vw‘À¶mn¡H$s
XmoZ JQ> ‘ZmZo IMV hmoV,o nU A„mh ˶m§Mm ajUH$Vm© ~ZyZ C^m hmoVm Am{U
lÕmd§Vm§Zr A„mhdaM {dg§~Zy amhm`cm hdo. 123 Am{U A„mhZo ~ÐÀ¶m
(cT>mB©V) AmYrhr Vwåhmcm ‘XV Ho$cocr Amho, Ooìhm Vwåhr nyUn© Uo H$‘Omoa
hmoVm. Va A„mhMr OmU R>do m, åhUOo Vwåhr ˶mMo H¥$Vk ~Zy eH$mc. 124
(Am{U AmR>dm) Ooìhm Vwåhr lÕmd§Vm§Zm Ago åhUV hmoVm H$s, ho Vw‘À¶mgmR>r
nwago o Zmhr H$m H$s, Vw‘Mm nmcZH$Vm© VrZ hOma XyVm§Zm nmR>dZy Vw‘Mr ‘XV
H$aoc? 125 Vwåhr Oa ghZercVm ~miJUmao Am{U A„mhMo ^¶ ~miJUmao
~ZcmV (Va H$miOr H$aʶmMo H$mhr H$maU Zmhr). Oa eÌyZo Vw‘À¶mda
AMmZH$ MT>mB© Ho$cr, Va Vw‘Mm nmcZH$Vm© nmM hOma gwg‚m XyVm§Zm nmR>dZy
Vw‘Mr ‘XV H$aoc. 126 hr Jmoï> A„mhZo (Amnë¶m n¡J~§ amH$adr) ¶mgmR>r
gm§{JVcr H$s, Vr Vw‘À¶mgmR>r ew^dmVm© R>amdr, Am{U Vw‘Mr ‘Zo g§Vïw >
ìhmdrV. ‘XV Va A„mhH$Sy>ZM àmá hmoV,o Omo gd©e{º$‘mZ d ~w{ÕdmZ Amho.
127
(Vw‘Mr ‘XV) ¶mgmR>r Ho$cr OmB©c H$s, A„mh (Vw‘À¶mÛmao) ˶m
cmoH$m§Mm {~‘moS> H$aoc, Oo g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ AmhoV, Am{U ˶m§Zm
An‘m{ZV H$aoc, OoUHo $ê$Z Vo {Zame hmoD$Z ‘mKma KoVrc. 128 n¡J~§ a!
Vw‘Mm ¶m Jmoï>rer H$mhrhr g§~Y§ Zmhr H$s, A„mh ˶m§À¶m níMmÎmmnmMm
ñdrH$ma H$ê$Z (˶m§Zm j‘m H$arc) qH$dm ˶m§Zm {ejm H$arc, H$maU Vo
A˶mMmar AmhoV. 129 Am{U AmH$memV Oo H$mhr Amho d n¥Ïdrda Oo H$mhr
Amho Vo gd© A„mhÀ¶mM {Z¶§ÌUmV Amho. Vmo BÀN>rc ˶mg j‘m H$aVmo Am{U
BÀN>rc ˶mg {ejm H$aVmo. Am{U A„mh ’$ma j‘merc d H¥$nmerc Amho.
gyah-3. Amco B‘amZ 89
130
lÕmd§Vm§Zmo! ì¶mOmÛmao Amnë¶m g§nÎmrcm XþßnQ>, Mm¡nQ> H$ê$ ZH$m,
(åhUOo ì¶mO Am{U ì¶mOmda ì¶mO KoD$Z Amnë¶m g§nÎmrMr dmT> H$ê$
ZH$m) Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm VaM Vwåhr ¶eñdr ìhmc. 131 ˶m
AmJrnmgyZ ñdV:Mm ~Mmd H$am, Vr V¶ma H$aʶmV Amcocr Amho, ˶m
cmoH$m§gmR>r Oo g˶ ZmH$maVmV. 132 A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amÀ¶m Amkm§Mo
nmcZ H$am åhUOo Vw‘À¶mda H¥$nm Ho$cr OmB©c. 133 Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z
j‘màmárgmR>r Am{U ˶m ñdJm©À¶m àmárgmR>r AmngmV ñnYm© H$aUmao ~Zm,
Omo ñdJ© AmH$me Am{U O{‘Zrà‘mUo {demc Amho. Omo V¶ma H$aʶmV Amcm
Amho, A„mhMo ^¶ ~miJUmè¶m§gmR>r. 134 Oo (A„mhÀ¶m H$m¶m©V) IM©
H$aVmV, g§nÞ AdñWm AgVmZm Am{U hcmIrMr AdñWm AgVmZm XoIrc,
Oo Amnë¶m H«$moYmda {Z¶§ÌU R>do VmV Am{U cmoH$m§Zm j‘m H$aVmV. A„mhcm
(AgoM) gXmMmar cmoH$ {චAmhoV. 135 Am{U Ooìhm ˶m§À¶mH$Sy>Z H$moUVohr
XwîH¥$Ë` KS>Vo qH$dm ñdV:daM Vo Aݶm¶ H$ê$Z ~gVmV, Voìhm ˶m§Zm
A„mhMr AmR>dU hmoVo Am{U Amnë¶m nmnm§~Ôc j‘m¶mMZm H$ê$ cmJVmV.
(H$maU ˶m§Zm ¶m Jmoï>rMr nyU© OmUrd Amho H$s,) A„mh{edm¶ Xþgam H$moU
Amho Omo nmnm§Mr j‘m H$ê$ eH$Vmo? Am{U ˶m§À¶mH$Sy>Z Or H$mhr MyH$ KS>cr
˶m{df¶r Vo OmUyZ~wOZy AmJ«h YaV Zmhr. 136 AemM cmoH$m§Zm ~jrg
åhUyZ ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z j‘m Amho, Am{U ˶m§Zm Aem ~mJm {Xë¶m
OmVrc Á¶m§À¶mImcyZ nmʶmMo (‘Z àgÞ H$aUmao) àdmh dmhV AgVrc
Am{U {VWo Vo Zoh‘rgmR>r {Zdmg H$aVrc. {H$Vr O~aXñV ~jrg Amho
gËH$‘} H$aUmè¶m§gmR>r! 137 {d{dY àH$maMr OrdZnÕVr (Agcoco cmoH$)
Vw‘À¶m AmYr hmoD$Z Joco AmhoV. (˶m§À¶mV AZoH$ CXmhaU AmhoV.) Va
O{‘Zrda qhSy>Z nmhm H$s, H$gm eodQ> Pmcm ˶m cmoH$m§Mm Á¶m§Zr g˶mcm
Ag˶ R>a{dco? 138 ho Hw$amU cmoH$m§gmR>r gwñnï> {ZdoXZ Amho Am{U (A„mhMo)
90 Hw$amU
^¶ ~miJUmè¶m§gmR>r ‘mJ©Xe©Z Am{U gXþnXoe.
139
Yra IMy XoD$ ZH$m Am{U Xþ:Ir hmoD$ ZH$m, {ZpíMVnUo Vw‘MoM
nmaS>o OS> amhrc Oa Vwåhr Iao lÕmd§V Agmc. 140 Oa Vwåhmcm BOm
nmoMcocr Amho Va Vw‘À¶m eÌÿZ§ m XoIrc VemM àH$maMr BOm nmoMcocr Amho.
Am{U Amåhr Ago (gw:I-Xþ:ImMo) {Xdg cmoH$m§da AmcQy>Z nmcQy>Z AmUV
AgVmo. ho AemgmR>r H$s, A„mhZo lÕmd§Vm§Mr {MÝhm§{H$V H$ê$Z {ZdS>
H$amdr Am{U Vw‘À¶m‘YyZ H$mhr cmoH$m§Zm gmjrXma ~Zdmdo. Am{U A„mhcm
A˶mMmar cmoH$ {චZmhrV. 141 ho ¶mgmR>r H$s, A„mhZo lÕmd§Vm§Zm
(AlÕm§nmgyZ doJio H$ê$Z) ewÕ H$amdo Am{U ˶m g˶ ZmH$maUmè¶m
lÕmhrZm§Mm Zme H$amdm. 142 Vw‘À¶mn¡H$s H$moU-H$moU (A„mhÀ¶m ‘mJm©V)
à¶ËZerc am{hco Am{U H$moU-H$moU à{VHy$c n[apñWVrV Amnco Y¡¶© IMy Z
XoVm AT>i am{hco, (Aer Vw‘Mr H$gmoQ>r) A„mhZo nm{hcocr ZgVmZmM
Vwåhmcm ñdJ© {‘iyZ OmB©c, Ago Vwåhmcm dmQ>Vo H$s H$m¶? 143 (A„mhÀ¶m
‘mJm©V) Vwåhr ‘aUmMr BÀN>m, ˶mMr doi ¶oʶmnyduM H$aV hmoVm, nU Ooìhm
Vwåhr ˶mcm (¶oVmZm) CKS>çm S>mù o ¶m§Zr nm{hco Voìhm nmhVM am{hcmV.
144
‘whå‘X Va Ho$di EH$ n¡J~§ a AmhoV, Ë`m§À`mnydu AZoH$ n¡J~§ a
hmoD$Z Joco AmhoV. ‘J Oa ˶m§Mm ‘¥Ë¶y Pmcm qH$dm ˶m§Mr h˶m Pmcr, Va
Vwåhr (˶m§Mo AZwgaU H$aUo gmoS>y Z) ˶m§À¶mH$S>o nmR> {’$admc H$m¶? Am{U
Omo H$moUr nmR> {’$adoc, Vmo A„mhMo H$moUVohr ZwH$gmZ H$aUma Zmhr. Am{U
A„mh H¥$Vk cmoH$m§Zm Z¸$sM Mm§Jco ’$i XoBc © . 145 Am{U A„mhÀ¶m
nadmZJr{edm¶ H$moUVmhr Ord ‘aU nmdy eH$V Zmhr. nU (A„mhH$Sy>Z)
AJXr R>adcoë¶m doido aM (à˶oH$ Ord ‘aU nmdoc). Am{U Á¶mcm ¶m
OJmVM ’$i hdo Agoc, Va Vo Amåhr ˶mg XoD$ Am{U Á¶mcm ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m
OrdZmV ’$i hdo Agoc, Va Vo Amåhr ˶mg XoD$. Am{U H¥$Vk cmoH$m§Zm
gyah-3. Amco B‘amZ 91
146
Amåhr {ZpíMVM (Mm§Jco) ’$i XoD$. (AmYr hmoD$Z Jocëo ¶m) {H$VrVar
n¡J~§ am§Zm (A„mhÀ¶m ‘mJm©V) A„mhÀ¶m {Zð>mdmZ ^º$m§Zm gmo~V KoD$Z cT>mB©
H$amdr cmJcr. A„mhMo ‘mJ© AZwgaVmZm ˶m§À¶mda g§H$Q>o Amcr, nU Vo ‘ZmZo
IMco ZmhrV. Zm Vo (eÌÿg‘moa) X~co, Zm ˶m§Zr ninwQ>no UmMo àXe©Z Ho$co. Am{U
A„mhcm g§¶‘r cmoH$ {චAmhoV. 147 Am{U ˶m§À¶m Vm|S>yZ ¶m {edm¶ Xþgao eãX
{ZKmco ZmhrV H$s, ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Oo H$mhr AY‘© Am‘À¶m hmVyZ KS>co
˶mcm j‘m H$a. Am{U Omo H$mhr A{VaoH$ Am‘À¶mH$Sy>Z KS>cm ˶mcmhr j‘m H$a.
Am‘À¶m nm¶m§Zm S>J‘Jy XoD$ ZH$mog, g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§À¶m {déÕ Amåhmcm
gmhmæ` H$a. 148 Va A„mhZo ˶m§Zm ¶m OJmV nm[aVmo{fH$ {Xco Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m
OJmVhr E˶m§À¶mgmR>r ’$ma ‘moR>o nm[aVmo{fH$ Amho. H$maU A„mhcm gËH$‘} H$aUmao
cmoH$ (’$ma) {චAmhoV.
149
lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Vwåhr Oa ˶m§Mo åhUUo EoH$mc, Oo
g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ AmhoV, Va Vo cmoH$ Vwåhmcm (Á¶m gÝ‘mJm©da Vwåhr
‘mJ©ñW AmhmV) {VH$S>o nmR> {’$adm¶cm cmdVrc. (Am{U Ago Pmë¶mg)
Vwåhr (‘moR>çm) ZwH$gmZmV amhUmè`m§nH¡ $s Agmc. 150 Ago Zmhr, Va A„mh
Vw‘Mm ajUH$Vm© Amho Am{U VmoM gdm}Îm‘ gmhmæ¶H$Vm© Amho. 151 Oo cmoH$
g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ AmhoV (˶m lÕmhrZm§À¶m) öX¶mV Amåhr Vw‘Mm
Xamam {Z‘m©U H$ê$, H$maU ¶m§Zr Aem§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo R>adco Amho,
Á¶m§À¶m~Ôc A„mhZo H$moUVohr à‘mU nmR>{dcoco Zmhr. ˶m§À¶m ‘w¸$m‘mMo
{R>H$mU ZaH$mMr AmJ Amho. {H$Vr dmB©Q> {R>H$mU Amho Vo A˶mMmar cmoH$m§gmR>r!
152
Am{U A„mhZo Vwåhmcm {Xcoco dMZ nyU© Ho$co, Ooìhm A„mhÀ¶m nadmZJrZo
Vwåhr Vw‘À¶m eÌÿMm Zm¶ZmQ> H$arV hmoVm. nU Z§Va Vwåhr Xþ~ionUm XmI{dcmV
Am{U n¡J~§ amÀ¶m AmXoemÀ¶m ~m~VrV AmngmV ‘V^oX Ho$cmV. Am{U
(n¡J~§ amÀ¶m) AmkoMo nmcZ Ho$cm ZmhrV. A„mhZo Vo (¶wÕmVrc {dO¶)
92 Hw$amU
Vw‘À¶m S>mù o ¶m§g‘moa AmUco hmoV,o Oo Vwåhmcm hdo hmoV.o (nU Vw‘À¶m Adko‘i
w o
A„mhZo Amncr ‘XV Wm§~dcr,) (H$maU) Vw‘À¶mn¡H$s H$mhr Ago hmoV,o
Á¶m§Mr Aer BÀN>m hmoVr H$s, Or H$mhr (YZgm‘J«r) ˶m§Zm {‘im¶Mr Amho,
Vr ¶m OJmVM {‘iyZ Omdr, Va H$mhr ‘mÌ ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmMo A{^cmfr
hmoV.o
Z§Va A„mhZo Vw‘Mr narjm KoʶmgmR>r Vw‘À¶m hmVyZ Vw‘À¶m eÌÿMm
nam^d hmoD$ {Xcm Zmhr. nU AmVm ˶mZo Vwåhmcm j‘m Ho$cr Amho. Am{U
A„mh lÕmd§Vm§da A{Ve¶ H¥$nm H$aUmam Amho. 153 (Vr doi AmR>dm) Ooìhm
Vwåhr (‘moMm© gmoS>y Z) niyZ OmV hmoVm d H$moUmH$S>ho r ‘mJo diyZ nmhV ZìhVm,
Am{U n¡J~§ a ‘mJyZ Vwåhmcm hmH$ ‘maV hmoVm, (Vw‘À¶m ¶m dmJUwH$s‘wio
n¡J~§ amcm Omo Ìmg Pmcm ˶mÀ¶m EodO) A„mhZo Vwåhmcm Xþ:Imda Xþ:I
nmoM{dco. åhUOo (Vwåhmcm ^{dî¶mV hm YS>m {‘imdm H$s), Vwåhr Oo J‘mdcoV
qH$dm Oo g§H$Q> Vw‘À¶mda Amco ˶m~Ôc Vwåhr {Zame hmoD$ Z¶o. Am{U Vwåhr
Oo H$mhr H$arV AmhmV, ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd Amho.
154
A„mhZo Xþ:ImZ§Va Vwåhmcm ‘Z:em§Vr àXmZ Ho$cr, Vw‘À¶mn¡H$s H$mhr§Zm
PmonMo r JwJ§ r XoD$Z. Vw‘À¶mn¡H$s H$mhr Ago hmoV,o Á¶m§Zm ’$º$ ñdV:Mr qMVm
hmoVr. Vo A„mhg§~Y§ mZo ‘Zmo‘Zr MwH$sÀ¶m ({ZamYma) H$ënZm ~miJyZ hmoV,o
nyUn© Uo AkmZmda AmYm[aV H$ënZm ˶m hmo˶m, Oem H$ënZm Bñcm‘nyd© H$mimV
hmo˶m. Vo {dMmaVmV, "¶m ~m~VrV Amåhmcmhr H$mhr ({ZU©¶ H$aʶmMm) A{YH$ma
Amho H$m?' (˶m§Zm) gm§Jm, "({ZU©¶ H$aʶmMm) g§nUy © A{YH$ma A„mhÀ¶mM
hmVr Amho'. (nU {OWn¶ªV ˶m§Mm g§~Y§ Amho). ˶m§À¶m ‘ZmV Oo Amho, (åhUOo
A„mhda ÑT> lÕoMm A^md) Vo Vw‘À¶mnmgyZ cndy nmhV AmhoV Am{U Vo
Vw‘À¶mg‘moa CKS> H$aUma ZmhrV. Vo (Vwåhmcm) åhUVmV, "Amåhmcmhr H$mhr
{ZU©¶ KoʶmMm A{YH$ma AgVm Va Am‘À¶m EdT>çm OmñV cmoH$m§Mo àmU
gyah-3. Amco B‘amZ 93
(dm¶m) Joco ZgVo.' (˶m§Zm) gm§Jm, "Oar Vwåhr Vw‘À¶m KarM Wm§~cm AgVm,
Var Á¶m§Mo ‘aU AQ>i hmoV,o Vo Amnë¶m ‘¥Ë¶wñWir Oê$a Joco AgVo.' ho gd©
¶mgmR>r KS>co H$maU, A„mhcm Vw‘À¶m ‘Zm§‘ܶo Oo H$mhr Amho ˶mMr narjm
nmhm¶Mr hmoVr Am{U Oo H$mhr Vw‘À¶m ‘Zm§‘ܶo Amho ˶mcm (narjoÛmao) ewÕ
H$am¶Mo hmoV.o Vw‘À¶m ‘Zm§‘ܶo H$m¶ Amho Vo A„mh nyUn© Uo OmUyZ Amho. 155
XmoÝhrH$S>rc g¡Ý¶ Ooìhm EH$‘oH$mcm {^S>co Voìhm Vw‘À¶mn¡H$s Á¶m§Zr (Amnë¶m
H$V©ì¶mH$S>)o nmR> {’$adcr hmoVr, (˶mMo H$maU åhUOo) ˶m§À¶m ñdV:À¶m
C{Udm§‘i w o g¡VmZmZo ˶m§Mo nm¶ S>i‘irV Ho$co hmoV.o nU AmVm A„mhZo ˶m§Zm
j‘m Ho$cr Amho. IamoIa, A„mh ’$ma j‘merc d g§¶‘r Amho.
156
lÕmd§Vm§Zmo! Vwåhr ˶m cmoH$m§gmaIo hmoD$ ZH$m, Oo g˶ ZmH$maʶmgmR>r
hÅ>mg noQ>cc o o AmhoV. Vo Amnë¶m ˶m ~m§Ydm§{df¶r åhUVmV, Oo àdmgmXaå¶mZ
qH$dm ¶wÕmV gm‘rc Pmco AgVmZm ‘¥Ë¶y nmdVmV, "Vo Oa Am‘À¶m~amo~a
am{hco AgVo, Va Vo ‘oco ZgVo qH$dm ‘maco Joco ZgVo.' (ho AemgmR>r KS>co
H$s), A„mhZo ˶m§À¶m Aem {dMmam§Zm ˶m§À¶m ‘ZmV IoX {Z‘m©U hmoʶmg
H$maUr^yV R>admdo. Va A„mhM OrdZ àXmZ H$aVmo Am{U ‘¥Ë¶y KS>dZy
AmUVmo Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$aV AmhmV, Vo gd© A„mh nmhV Amho. 157
Oa Vwåhr A„mhÀ¶m ‘mJm©V ‘maco JocmV qH$dm ‘¥Ë¶y nmdcmV Va A„mhH$Sy>Z
{‘iUmar j‘m d H¥$nm (¶m Jmoï>r) ˶m gd© dñVyn§ j o m {ZpíMVM loð> AmhoV,
158
Á¶m§Mm Vo (¶m OJmV) gmR>m H$arV AmhoV. Oar Vwåhr ‘¥Ë¶y nmdcmV qH$dm
‘maco JocmV Var Vwåhmcm {ZpíMVM A„mhH$S>o EH$Ì H$ê$Z AmUco OmB©c.
159
n¡J~§ a! hr Va A„mhMrM H¥$nm Amho H$s, Vwåhr Ë`m§À`mà{V ‘¥Xÿ ñd^md
Agcoco AmhmV, Am{U Vwåhr Oa CJ« ñd^mdmMo Am{U H$R>mao ‘ZmMo AgVm,
Va Vo cmoH$ {ZpíMVM Vwåhmcm gmoS>y Z {ZKyZ Joco AgVo. (n¡J~§ a!) ˶m§Zm
(Vwåhr) j‘m H$am Am{U (A„mhH$S>)o ˶m§À¶mgmR>r j‘oMr ¶mMZm H$am Am{U
94 Hw$amU
(‘hÎdmÀ`m àíZm§da) ˶m§À¶mer g„m‘gcV H$am. ‘J Ooìhm (EImÚm H¥$Vr
¶moOZo{df¶r) {ZU©¶ ¿¶mc Va A„mhda (ÑT>) {dídmg R>do m. Am{U Vo cmoH$
A„mhcm {චAmhoV, Oo ˶mÀ¶mda {dídmg R>do VmV. 160 Am{U Oa A„mhZo
Vwåhmcm ‘XV Ho$cr Va H$moUrhr Vwåhmcm ‘mV XoD$ eH$V Zmhr, nU Oa ˶mZo
Vw‘À¶mH$Sy>Z ˶mMr ‘XV H$mTy>Z KoVcr, Va ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moU Amho
Omo Vwåhmcm ‘XV H$ê$ eH$Vmo? åhUyZ {dídmg R>do Umè¶m§Zr A„mhdaM
{dídmg R>do m¶cm nm{hOo.
161
H$moUVmhr n¡J~§ a Ago H$aUo e³¶ Zmhr H$s, Vmo (A„mhÀ¶m g§Xeo m§nH¡ $s)
H$mhr ^mJ cndyZ R>do c o , Am{U Omo H$moUr cndyZ R>do ʶmMo Ago H¥$˶ H$aoc,
Vmo ˶m cn{dcoë¶m Jmoï>rcm nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Amnë¶m ~amo~a KoD$Z
¶oBc
© . ‘J à˶oH$mcm, ˶mZo H$‘©ê$nr Or H$‘mB© Ho$cr Agoc, {VMm nwano ay
‘mo~Xcm {Xcm OmB©c, Am{U H$moUmdahr Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr. 162
A„mhÀ¶m ‘OuZwgma OrdZ ì¶VrV H$aUmam ‘mUyg, ˶m ‘mUgmgmaIm H$gm
hmoD$ eH$Vmo, Á¶mZo ñdV:da A„mhMm amJ AmoT>dZy KoVcm? ˶mMo {R>H$mU
Va ZaH$mV Amho. {H$Vr ^¶mdh {R>H$mU Amho Vo! 163 A„mhÀ¶m Ñï>rV ˶m§Mo
(nyUn© Uo) doJdoJio XO} AmhoV, Am{U A„mh Vo gd© nmhV Amho Oo H$mhr Vo
H$arV AmhoV. 164 IamoIa A„mhZo lÕmd§Vm§da ’$ma ‘moR>r H¥$nm Ho$cr H$s,
˶mZo ˶m§À¶m‘YyZM EH$m n¡J~§ amcm ({ZdS> H$ê$Z) C^o Ho$co, Omo ˶m§Zm
A„mhMo g§Xeo EoH$dVmo Am{U ˶m§Mo ‘Z ewÕ H$aVmo Am{U Vmo ˶m§Zm J«W§
VgoM ehmUnU {eH$dVmo. ¶mnydu {ZpíMVnUo Vo MwH$sÀ¶m ‘mJm©da hmoV.o
165
H$m¶! (ho Iao Zmhr?) Ooìhm Vw‘À¶mda EImXo g§H$Q> Amco Va Vwåhr
Ago åhUVm, "ho g§H$Q> H$moR>y Z Amco? nU ¶m AmYr Vw‘À¶m hmVyZ (Vw‘À¶m
eÌÿda) ¶m nojm XþßnQ> ‘moR>o g§H$Q> Amco hmoV.o ' (˶m§Zm) gm§Jm, "ho VwåhrM
ñdV:da AmoT>dZy KoVcoco Amho.' Am{U IamoIa, A„mh gd© H$mhr H$aʶmg
gyah-3. Amco B‘amZ 95
166
g‘W© Amho. Á¶m {Xder XmoÝhrH$S>rc g¡Ý¶o EH$‘oH$mcm {^S>cr, ˶m
{Xder Oo g§H$Q> Vw‘À¶mda Amco, Vo A„mhÀ¶m nadmZJrZoM Vw‘À¶mda Amco
hmoV.o Am{U ho AemgmR>r (KS>co H$s), A„mhcm gÀÀ¶m lÕmd§Vm§Mr {ZdS>
H$aVm ¶mdr. 167 Am{U ˶m§Zmhr {MÝhm§{H$V H$aVm ¶mdo Oo T>mJ| r hmoV.o Ooìhm
˶m§Zm Ago gm§JʶmV Amco hmoVo H$s, ¶m, A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r cT>m Am{U
eÌÿnmgyZ ñdV:Mm ~Mmd H$am. Voìhm Vo CÎmaco, "¶wÕ hmoBc © Ago Amåhmcm
‘mhrV AgVo, Va Amåhr Adí¶ Vw‘À¶m~amo~a Amcmo AgVmo.' ˶m {Xder Vo
lÕonj o m AlÕoÀ¶m A{YH$ Odi hmoV.o Am{U Oo ˶m§À¶m ‘ZmV Zmhr Vo
Amnë¶m Vm|S>mZo ~mocV AmhoV. Vo, Oo cn{dʶmMm à¶ËZ H$arV AmhoV,
A„mhcm Vo nyUn© Uo ‘mhrV Amho. 168 ho Va ñdV: ‘mJo ~gyZ am{hco (¶wÕmV
gm‘rc Pmco Zmhr). (Am{U ¶wÕmV R>ma Pmcoë¶m) Amnë¶m ~m§Ydm{df¶r
åhUmco, "˶m§Zr Oa Am‘Mo åhUUo EoH$co AgVo Va Vo ‘maco Joco ZgVo.'
(˶m§Zm) gm§Jm, "Vw‘Mo åhUUo Iao Agoc Va ‘¥Ë¶ycm ñdV:nmgyZ doJio
H$ê$Z XmIdm.'
169
Oo A„mhÀ¶m ‘mJm©V R>ma Pmco ˶m§Zm ‘¥V g‘Oy ZH$m. Vo Va {Od§V
AmhoV Amnë¶m nmcZH$˶m©Odi, Vo {VWoo CnOr{dH$m àmá H$arV AmhoV.
170
A„mhZo Amnë¶m H¥$noZo ˶m§Zm Oo {Xco Amho ˶mda Vo ’$ma AmZ§Xr AmhoV.
Am{U (˶m§M)o Oo (~m§Yd) ‘mJo am{hco AmhoV, Vo AOyZ ˶m§Zm ¶oD$Z
{‘imcoco ZmhrV, ˶m§À¶m{df¶r XoIrc ew^ dmVm© àmá H$ê$Z Vo AmZ§Xr hmoV
AmhoV. Vo (AmVm) H$Yrhr ^¶mZo J«ñV hmoUma ZmhrV qH$dm H$moU˶mhr àH$maÀ¶m
Xþ:Imcm Vo H$Yrhr gm‘moao OmUma ZmhrV. 171 Vo AmZ§Xr hmoV AmhoV ¶mgmR>r
H$s, A„mhZo ˶m§À¶mda CnH$ma Ho$co d ’$ma ‘moR>r H¥$nm Ho$cr. (˶m§Zm ‘mhrV
Amho H$s), A„mh lÕmd§Vm§À¶m (gËH$‘mªM)o ’$i dm¶m OmD$ XoV Zmhr. 172
Á¶m cmoH$m§Zr (˶m§Zm) AmKmV Pmcocm AgVmZm XoIrc, A„mh Am{U ˶mÀ¶m
96 Hw$amU
n¡J~§ amÀ¶m hmHo$cm à{VgmX {Xcm. Aem§nH¡ $s Á¶m§Zr gËH$‘} Ho$cr Am{U
A„mhMo ^¶ ~miJV am{hco. ˶m§À¶mgmR>r {ZpíMVM ’$ma ‘moR>o nwʶ’$i
Amho.
173
˶m§Zm (H$mhr) cmoH$m§Zr (Ago) gm§{JVco, "eÌÿZo Vw‘À`m{déÕ ’$ma
‘moR>m ’$m¡O’$mQ>m EH${ÌV Ho$cm Amho, Va ˶m§À¶mnmgyZ gmdY amhm.' (cmoH$m§H$Sy>Z
Ago EoH$y Z) Ë`m§Mm A„mhdaMm {dídmg AmUIr ÑT> Pmcm. ˶mda Vo (lÕmd§V)
åhUmco, "A„mh Am‘À¶mgmR>r nwago m Amho Am{U VmoM gdm}Îm‘ g§ajUH$Vm©
Amho'. 174 Am{U Vo ¶wÕ^y‘rhÿZ (Amnë¶m Kar) A„mhMm H¥$nmàgmX KoD$Z
Am{U ˶mMr ‘Ou g§nmXZ H$ê$Z naVco. ˶m§Zm H$moU˶mhr àH$maMm Ìmg
Pmcm Zmhr, H$maU Vo A„mhÀ¶m BÀN>Mo o AZwgaU H$arV hmoV.o Am{U A„mh
’$ma H¥$nm H$aUmam Amho. 175 Vmo Va g¡VmZ Amho, Omo Amnë¶m gmWrXmam§Mo ^¶
Vw‘À¶m‘ܶo {Z‘m©U H$ê$ nmhVmo. nU Vwåhr ˶m§Zm {^D$ ZH$m, Ho$di ‘mPoM
(A„mhMoM) ^¶ ~miJm, Oa Vwåhr gƒo lÕmd§V Agmc.
176
Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmgmR>r MT>mAmoT> H$arV AmhoV ˶m§À¶m ¶m
H¥$˶mZo (n¡J~§ a!) Vwåhr Xþ:Ir hmoD$ ZH$m. Vo A„mhcm H$moU˶mhr àH$maMo
ZwH$gmZ nmoMdy eH$V ZmhrV. ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV (A„mhÀ¶m H¥$noV)
˶m§Mm H$gcmhr dmQ>m Agy Z¶o, Aer A„mhMrM BÀN>m Amho. ^¶mdh {ejm
˶m§Mr dmQ> nmhV Amho. 177 IamoIaM Vo cmoH$ Á¶m§Zr lÕoÀ¶m {H$‘Vrda
AlÕm {dH$V KoVcr, Vo A„mhMo H$moUVohr ZwH$gmZ H$ê$ eH$V ZmhrV;
Am{U ˶m§Zm H$R>mao {ejm ^moJmdr cmJUma Amho. 178 Oo g˶ ZmH$maʶmda
R>m‘ AmhoV, ˶m§Zr Agm {dMma ‘ZmV AmUy Z¶o H$s, Amåhr Or gdcV ˶m§Zm
XoV AmhmoV Vr ˶m§À¶mgmR>r ’$ma Mm§Jcr Jmoï> Amho. Amåhr ˶m§Zm Ho$di
¶mgmR>r gdS> XoV AmhmoV H$s, ˶m§Zr (ñdV:gmR>r) nmnmMo Iyn ‘moR>o AmoPo
O‘m H$amdo. ˶m§À¶mgmR>r Va ’$ma ‘moR>r An‘mZOZH$ {ejm Amho.
gyah-3. Amco B‘amZ 97
179
(ho g˶ ZmH$maUmè¶m§Zmo!) lÕmd§V cmoH$ gܶm Á¶m AdñWoV AmhoV,
˶m AdñWoV A„mh ˶m§Zm H$Yrhr gmoS>Uma Zmhr. (nU ’$º$) Omon¶ªV Vmo
Mm§Jë¶m§Zm Xþï>mn§ mgyZ AcJ H$arV Zmhr. Am{U A„mhMr hr nÕV Zmhr H$s,
Vmo Vwåhmcm AÑí¶ Jmoï>r OmUʶmMr Ñï>r Úmdr. nU (˶m H$m‘mgmR>r) A„mh
Amnë¶m n¡J~§ am§nH¡ $s Á¶mcm BpÀN>Vmo ˶mMr {ZdS> H$aVmo. åhUyZ Vwåhr {dídmg
R>do m A„mhda Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ am§da, Am{U Oa Vwåhr (A„mhda) {dídmg
R>do Umao ~ZcmV Am{U XþîH¥$˶m§nmgyZ ñdV:cm Xÿa R>do cmV Va Vw‘À¶mgmR>r
’$ma ‘moR>o ~jrg Amho.
180
Am{U Á¶m cmoH$m§Zm A„mhZo Amnë¶m H¥$noZo Oo {Xco Amho ˶m
~m~VrV Vo Amnco hmV AmISy>Z KoVmV (H§$OyfnUm Xe©{dVmV) ˶m§Zr Ago
A{O~mV g‘Oy Z¶o H$s, Vo ˶m§À¶m {hVmMo Amho. Zìho, Vo Va ˶m§À¶mgmR>r
’$ma dmB©Q> Amho. Á¶m Jmoï>rÀ§ ¶m ~m~VrV Vo H§$OyfnUm XmIdrV AmhoV, Vo gd©
nwZéËWmZmÀ¶m {Xder EH$ Ji’$mg ~ZdyZ ˶m§À¶m Jù¶mV AS>H$dʶmV
¶oBc © . AmH$me Am{U n¥Ïdr Ho$di A„mhMrM {‘amg Amho. Am{U Vwåhr Oo
H$mhr H$arV AmhmV, ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd Amho. 181 {ZpíMVnUo
A„mhZo ˶m cmoH$m§Mo åhUUo EoH$co Amho, Á¶m§Zr åhQ>c,o "A„mh Va Jar~
Amho, nU Amåhr lr‘§V AmhmoV'! Amåhr ˶m§À¶m ¶m dº$ì¶mcm {chÿZ R>do ,y
VgoM (˶m§À¶m ˶m H¥$˶m§Mrhr Zm|X H$ê$Z R>do y H$s), ˶m§Zr n¡J~§ am§Mr
Aݶm¶mZo h˶m Ho$cr. Am{U (ݶm¶mÀ¶m {Xder) Amåhr ˶m§Zm gm§J,y "AmVm
MmIm ñdmX, AmJrÀ¶m ¶mVZm§Mm.' 182 hm Va (Vw‘À¶m H¥$˶m§Mm) ‘mo~Xcm
Amho, Oo Vwåhr Amnë¶m hmVm§Zr Ho$co Amho, H$maU A„mh Amnë¶m ^º$m§da
({Vi‘mÌgwÕm) Aݶm¶ H$arV Zmhr. 183 Oo cmoH$ åhUVmV, "A„mhZo
Amåhmcm AmXoe {Xcm Amho H$s, H$moU˶mhr n¡J~§ amda {dídmg R>do y ZH$m,
Omon¶ªV Vmo Am‘À¶mg‘moa Agm ~ir àñVwV H$arV Zmhr, Á¶mcm A¾r ImD$Z
98 Hw$amU
Q>mHo$c.' (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "‘m¶mAmYr gwÕm g˶mMo ñnï> nwamdo Am{U
Vwåhr åhUV AmhmV, Vr dñVy KoD$Z AZoH$ n¡J~§ a Vw‘À¶mH$S>o Amco hmoV.o Va
Voìhm Vwåhr ˶m§Mr h˶m H$m Ho$cr? Oa Vw‘Mo åhUUo Iao Agoc Va (¶m
àíZmMo CÎma Úm).' 184 Am{U Oa ho cmoH$ Vwåhmcm ImoQ>o R>adrV AmhoV Va
(¶mV H$mhr AmíM¶m©gmaIo Zmhr, H$maU) Vw‘À¶m AmYrhr AZoH$ n¡J~§ am§Zm
ImoQ>o R>a{dʶmV Amco Amho, Oo ˶m§À¶mH$S>o g˶mMo ñnï> nwamdo Am{U ~moYnyU© d
kmZnyU© J«W§ KoD$Z Amco hmoV.o 185 à˶oH$ ‘Zwî¶mcm ‘¥Ë¶yMr Md MmImdr
cmJUma Amho. Am{U nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Vwåhmcm (Vw‘À¶m H¥$˶m§Mm) nwano ay
‘mo~Xcm {‘iUma Amho. Á¶mcm (ZaH$mÀ¶m) A¾rnmgyZ dmMdyZ ñdJm©V àdoe
{Xco OmB©c, VmoM Iè¶m AWm©Zo ¶eñdr R>ac o . ¶m OJmVrc OrdZ åhUOo Xþgao
{Vgao H$mhr ZgyZ, Ho$di ñdV:Mr ’$gdUyH$ H$aUmao gwI Amho.
186
{ZpíMVnUo Vw‘Mo YZ Am{U Vw‘Mo àmU ¶m g§~Y§ mZo Vw‘Mr narjm
KoʶmV ¶oBc © . Am{U Vw‘À¶mnydu Á¶m§Zm J«W§ XoʶmV Amcm hmoVm ˶m cmoH$m§H$Sy>Z,
Am{U Xþgao åhUOo A„mhMo ^mJrXma R>adUmao cmoH$, (øm gdmªH$Sy>Z) Vwåhmcm
{ZpíMVM AZoH$ Xþ:IXm¶H$ Jmoï>r EoH$m¶cm {‘iVrc. nU Oa Vwåhr g§¶‘
~miJmc Am{U A„mhMo ^¶ ~miJmc Va Ago H$aUo IamoIa ‘moR>o Y¡¶n© Uy ©
H$m¶© Amho. 187 Am{U (Vmo àg§J AmR>dm), Ooìhm A„mhZo AmYrÀ¶m
J«W§ YmaH$m§H$Sy>Z à{Vkm KoVcr hmoVr H$s, Vwåhr A„mhÀ¶m J«W§ mMm cmoH$m§‘ܶo
àgma H$amc Am{U Vmo Vwåhr H$moU˶mhr àH$mao XS>dZy R>do Uma Zmhr. nU ˶m§Zr
(¶m à{VkoH$S>o Xþbj © H$ê$Z) J«W§ mH$S>o nyUn© Uo nmR> {’$adbr Am{U jw„H$
’$m¶Xm àmá H$aʶmgmR>r ˶mMr {dH«$s Ho$cr. {H$Vr dmB©Q> gm¡Xm Ho$cm ˶m§Zr!
188
Oo cmoH$ Amnë¶m XþîH¥$˶m§da Iye AmhoV, Am{U Or (gËH$‘}) ˶m§Zr
Ho$cocrM ZmhrV ˶m§~Ôc ˶m§Zm lo¶ {Xco Omdo, Aer ˶m§Mr BÀN>m Amho Va
Ago cmoH$ {ejonmgyZ gwa{jV Pmcoco AmhoV Agm {dMma Vwåhr H$Xm{n H$ê$
99
gyah-3. Amco B‘amZ
ZH$m. ˶m§Zm (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m emídV OrdZmV) A{Ve¶ H$R>mao {ejm ^moJmdr
cmJUma Amho. 189 n¥Ïdr Am{U AmH$mem§Mm ‘mcH$ Ho$di A„mh Amho Am{U
A„mhcmM à˶oH$ Jmoï>rda {Z¶§ÌU àmá Amho.
190
AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§À¶m {Z{‘©Vr‘ܶo Am{U amÌ d {Xdg ¶m§À¶m
AmcQy>Z nmcQy>Z ¶oʶm‘ܶo, g‘OyVXma cmoH$m§gmR>r g§Xeo ñnï> H$aUmè¶m
IwUm AmhoV. 191 Oo A„mhMo ñ‘aU H$aVmV CR>Vm, ~gVm Am{U nhþS>cc o o
AgVmZm (¶m gd© pñWVrV), Vo AmH$me Am{U n¥ÏdrÀ¶m {Z{‘©Vrg§~Y§ mZo
qMVZ H$arV AgVmV, (Am{U ˶m gImoc qMVZmÛmao) ˶m§À¶m Vm|S>y Z Ago
CX²Jma ~mhoa nS>VmV, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Vy ho CÔoem{dZm ì¶W© {Z‘m©U
Ho$coco Zmhrg, Agr‘ Amho VwPr ‘hmZVm! (ho A„mh!) Vy Amåhmcm AmJrÀ¶m
{ejonmgyZ dmMd. 192 ho à^y! Á¶m H$moUmcm Vy (ZaH$mÀ¶m) A¾rV Q>mH$erc,
Vmo IamoIa ~oA~«y hmoBc© . Am{U Aݶm¶r cmoH$m§Mm H$moUrhr gmhmæ`H$Vm© AgUma
193
Zmhr. ho à^y! Amåhr EH$m hmH$ XoUmè¶mMr hmH$ EoH$cr, Vmo (cmoH$m§Zm)
g˶ Y‘m©H$S>o ~mocmdrV hmoVm, (Vmo åhUV hmoVm) Amnë¶m nmcZH$˶m©da
{dídmg R>do Umao ~Zm, (à^y! Amåhr ˶mMo Am‘§ÌU ñdrH$mê$Z) lÕmd§V
~Zcmo AmhmoV. Voìhm Vy AmVm Am‘À¶m nmnm§Zm j‘m H$a Am{U Am‘À¶m
XþîH¥$˶m§Zm nwgZy Q>mH$. Am{U Am‘Mm eodQ> gXmMmar cmoH$m§gmo~V H$a. 194 ho
à^y! Vy Amnë¶m n¡J~§ am‘m’©$V Oo dMZ Amåhmcm {Xcoco Amhog, ˶m§Mr Vy
nyVV© m H$a, ݶm¶mÀ¶m {Xder Amåhmcm An‘m{ZV H$ê$ ZH$mog. {ZpíMVM Vy
{Xcoco dMZ H$Yrhr ‘moS>V Zmhrg.'
195
Am{U Ë`m§À`m nmcZH$˶m©Zo ˶m§À¶m àmW©Zc o m øm eãXm§V ñdrH¥$Vr
{Xcr, "‘r Vw‘À¶mn¡H$s H$moUmÀ¶mhr l‘mMm ‘mo~Xcm ZmH$maUma Zmhr, ‘J Vmo
nwéf Agmo AWdm ór, Vwåhr gd© EH$ Xþgè¶m§er g§~{§ YV AmhmV. ‘r ˶m§Mr
dmB©Q> H¥$˶o {ZpíMVnUo ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$Z, Á¶m§Zr (‘m¶m H$m¶m©gmR>r)
100 Hw$amU
Amnë¶m KamXmamMm ˶mJ Ho$cm Am{U Á¶m§Zm Amnë¶m Kam§VZy ~mhoa H$mT>co
Joco Am{U Oo ‘m¶m ‘mJm©V N>ico Joco Am{U Oo (‘m¶m H$m¶m©gmR>r) cT>co
Am{U ‘maco Joc,o ˶m§Zm Aem ~mJm§V XmIc H$arZ, Á¶mImcyZ (nmʶmMo
Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AgVrc. ho ~jrg Agoc ˶m§À¶mgmR>r A„mhH$Sy>Z.
Am{U gdm}Îm‘ ~jrg Va A„mhH$S>Mo {‘iUma Amho. 196 g˶ ZmH$maUmao
cmoH$ O{‘Zrda Or Ymdni H$arV AmhoV, ˶mnmgyZ Vwåhr ñdV:Mr ’$gdUyH$
hmoD$ XoD$ ZH$m. 197 hr ‘m¡O H$mhr {Xdgm§Mr Amho. Z§Va Vo (Zoh‘r) ZaH$mVM
amhUma AmhoV, Am{U Vo {R>H$mU Va IynM dmB©Q> Amho! 198 na§Vw Oo cmoH$
Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo ^¶ ~miJVmV, ˶m§À¶mgmR>r ~mJm AmhoV, Á¶m§‘YyZ
(Z¶Zaå¶ nmʶmMo) àdmh dmhmV AgVrc, Vo H$m¶‘ VoWMo amhVrc. ho
A„mhH$Sy>Z {‘iUmao Am{VÏ` Agoc. Am{U Oo H$mhr A„mhH$S>o Amho Vo
gXmMmar cmoH$m§gmR>r gd©lðo > Amho. 199 AmYrÀ¶m J«W§ m§Zm AZwgaUmè¶m§‘ܶo
Ago H$mhr cmoH$ AmhoV, Oo A„mhda lÕm R>do VmV Am{U ˶m J«W§ mcm ‘mZVmV
Omo Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dcm Jocm Am{U ˶m J«W§ mcmhr ‘mZVmV, Omo ¶m nydu ñdV:
˶m§À¶mH$S>Mo nmR>{dcm Jocm hmoVm. Vo A„mhg‘moa {dZ‘« ~ZyZ amhVmV, Vo
jw„H$ ’$m¶ÚmgmR>r A„mhÀ¶m g§Xeo mMm gm¡Xm H$arV ZmhrV. ˶m§Mm ‘mo~Xcm
˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o {ZpíMV {‘iUma Amho. Am{U A„mh {heo~ KoʶmÀ¶m
~m~VrV ’$ma erK« Amho. 200 lÕm ~miJUmè¶m§Zmo! g§¶‘r ~Zm, gm‘Zm
H$aʶmgmR>r ÑT> Agm, Am{U (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r JaO nS>c o Voìhm)
cT>ʶmgmR>r V¶ma Agm. Am{U A„mhMr OmU R>do m åhUOoM Vwåhr ¶eñdr
ìhmc.
101
gyah-04. AZ-{Zgm
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X`miy d H¥$nmiy Amho.
1
bmoH$m§Zmo! Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo ^¶ ~miJm, Á¶mZo Vwåhmcm EH$m
{OdmnmgyZ {Z‘m©U Ho$co Am{U ˶mVyZM ˶mMo OmoS>no {Z‘m©U Ho$co. Am{U ˶m
XmoKm§nmgyZ Ag§»¶ ór d nwéf {Z‘m©U H$ê$Z (OJ^a) ngadco. Va A„mhMo
^¶ ~miJm Á¶mÀ¶m ZmdmZo Vwåhr EH$Xþgè¶mH$S>o (Amnë¶m h¸$m§Mr) ‘mJUr
H$aVm. Am{U Zm˶mMr ~§YZo nmiʶmg§~Y§ mZo Xj amhm. {Z…g§Xho , A„mh
Vw‘À¶mda (nyU)© cj R>do Zy Amho. 2 Am{U AZmWm§Mr g§nÎmr ˶m§À¶m hdmcr
H$am, Mm§Jë¶m dñVye§ r dmB©Q> dñVyZ§ r AXcm~Xc H$ê$ ZH$m Am{U AZmWm§Mr
YZg§nÎmr, Vw‘À¶m YZg§nÎmr~amo~a {‘giyZ {Ji§H$¥ V H$ê$ ZH$m. (Ago H$aUo)
{ZpíMVM ’$ma ‘moR>o nmn Amho. 3 Am{U Oa Vwåhmcm e§H$m Agoc H$s, Vwåhr
AZmW (‘wctÀ¶m) ~m~VrV ݶm¶ H$ê$ eH$Uma Zmhr, Va (BVa) {ó`m§nH¡ $s
Amnë¶m ng§VrZwgma XmoZ, VrZ qH$dm Mma {ó`m§er {ddmh H$am. Am{U
(EH$mnojm OmñV nËZr AgVmZm) AmnU (à˶oH$scm) ݶmæ¶ dmJUyH$ XoD$
eH$Uma Zmhr, Aer Vwåhmcm e§H$m Agoc Va ‘J EH$mM órer {ddmh H$am.
qH$dm ˶m {ó¶m§nH¡ $s (H$moUmcmhr) Vwåhr Amnë¶m Xm§n˶ OrdZmV AmUm Á¶m
Vw‘À¶m Xmgr AmhoV. Aݶm¶ Q>miʶmgmR>r hm EH$ ¶mo½¶ ‘mJ© R>ê$ eH$Vmo. 4
{ó¶m§Zm ˶m§Mm ‘ha ñdIwerZo Úm. nU Oa ˶m ñdoÀN>Zo o ˶mVrc H$mhr ^mJ
Vwåhmcm naV XoV AgVrc, Va ˶mMm Vwåhr nyU© AmZ§XmZo Cn¶moJ H$ê$
eH$Vm.
5
A„mhZo Á¶m g§nÎmrcm Vw‘À¶m {Zdm©hmMo gmYZ ~Zdco Amho, Vr g§nÎmr
An[an³d cmoH$m§À¶m hdmcr H$ê$ ZH$m. nU ˶mVyZ ˶m§À¶mgmR>r AÞdómMr
ì¶dñWm H$am Am{U ˶m§Zm Mm§Jco CnXoe Úm. 6 (Vw‘À¶m nmcH$ËdmV Agcoë¶m)
102 Hw$amU
AZmWm§da {ddmh¶mo½¶ d¶ hmoBn© ¶ªV ~maH$mB©Zo ZOa R>do m. ˶m§Mr (nyU)© ‘mZ{gH$
dmT> Pmcr, Ago Vwåhmcm {XgyZ Amco, Va ˶m§Mr g§nÎmr ˶m§À¶m hdmcr H$am.
Vo ‘moR>o Pmë¶mZ§Va (˶m§Mr g§nÎmr ˶m§À¶m hdmcr H$amdr cmJoc ¶m ^rVrZo)
CYinÅ>r Am{U KmB© H$ê$Z Vr {Ji§H$¥ V H$ê$ ZH$m. Am{U Omo YZdmZ Amho,
˶mZo ¶m (AZmWmÀ¶m) g§nÎmrnmgyZ nyUn© Uo XÿaM amhmdo. nU Oa (Vmo nmcH$)
Jar~ Agoc Va ˶mZo ݶm¶nyU© arVrZo ˶mVyZ H$mhr ^mJ ¿¶mdm Am{U Vwåhr
Ooìhm ˶m§Mr g§nÎmr ˶m§À¶m hdmcr H$amc Voìhm ˶m§À¶m g‘j gmjrXma
~mocmdyZ ¿¶m. Am{U {heo~ KoʶmgmR>r A„mh nwago m (g‘W©) Amho. 7 AmB©dS>rc
Am{U OdiMo ZmVodmB©H$ (‘aU nmdë¶mZ§Va) Or ‘mc‘Îmm Amnë¶m ‘mJo
gmoS>y Z OmVmV, ˶m‘ܶo nwéfm§Mm dmQ>m Amho, VgoM AmB©dS>rc Am{U OdiMo
ZmVodmB©H$ (‘aU nmdë¶mZ§Va) Or ‘mc‘Îmm Amnë¶m ‘mJo gmoS>y Z OmVmV,
˶m‘ܶo {ó`m§Mmhr dmQ>m Amho. ‘J Vmo H$‘r Agmo AWdm OmñV, (A„mhZo)
{ZpíMV Ho$cocm dmQ>m Amho. 8 Am{U (dmagXmam§Xaå¶mZ d{S>cmonm{O©V ‘mc‘ÎmoMr)
dmQ>Ur hmoV AgVmZm (BVa) ZmVodmB©H$ qH$dm AZmW ì`º$s qH$dm Jar~
춺$s {VWo CnpñWV AgVrc Va ˶m (g§nÎmr) ‘YyZ ˶m§Zmhr H$mhr (^mJ)
Úm, Am{U ˶m§À¶mer ^conUmZo ~mocm. 9 cmoH$m§Zr (hm {dMma H$ê$Z A„mhMo)
^¶ ~miJco nm{hOo H$s, Oa Vo Amnë¶m ‘wcm~mim§Zm Xþ~c © AdñWoV Amnë¶m
‘mJo gmoSy>Z OmUma AgVo, Va (‘¥Ë`wg‘`r) ˶m§Zm (Amnë¶m Xþ~©c
‘wcm~mim§{df`r) {H$Vr H$miOr cmJcr AgVr (˶m§Zm BVa AZmWm§g~§ Y§ mZo
gwÕm VerM H$miOr Agm¶cm hdr). ˶m§Zr A„mhMo ^¶ ~miJm¶cm hdo,
Am{U (J[a~m§er, AZmWm§er), Z‘«nUo ~mocm¶cm hdo. 10 Oo cmoH$ AZmWm§Mr
‘mc‘Îmm Aݶm¶H$maH$nUo {Ji§H$¥ V H$aVmV, Vo Z¸$sM Amnë¶m nmoQ>mV AmJ
^arV AmhoV. Am{U cdH$aM ˶m§Zm ^S>H$˶m AmJrÀ¶m hdmcr Ho$co OmB©c.
11
Vw‘À¶m ‘wcm~mim§À¶m (dmagmh¸$m)g§~Y§ mZo A„mh Vwåhmcm Agm AmXoe
gyah-04. AZ-{Zgm 103
XoV Amho. XmoZ {ó¶m§ EdT>m dmQ>m EH$m nwéfmMm Agoc. nU (‘¶V 춺$scm)
XmoZnojm A{YH$ ‘wcr AgVrc, Va ‘¶V 춺$sZo ‘mJo gmoS>cëo ¶m ‘mc‘ÎmonH¡ $s
˶m§Zm XmoZ V¥Vr¶m§e ^mJ {‘imdm, Oa EH$M ‘wcJr Agoc Va {Vcm AYm©
^mJ {‘imdm, Oa ‘¥Vmg ‘yc~mi Agoc Va ˶mZo gmoS>cëo ¶m ‘mc‘ÎmonH¡ $s
˶mÀ¶m AmB©dS>cm§Zm à˶oH$s ghmdm ^mJ {‘ioc. Am{U Oa ‘¶V 춺$scm
‘yc~mi Zgoc Am{U {VMo AmB©dS>rc hoM dmag AgVrc, Va AmB©cm EH$
V¥Vr¶m§e ^mJ {‘imdm. Am{U Oa ‘¶V 춺$scm ~hrU ^mD$ (gwÕm) AgVrc,
Va {VÀ¶m AmB©cm ghmdm ^mJ {‘imdm, hr dmQ>Ur (‘¶V 춺$sZo) ‘¥Ë`wnÌmÛmao
(Xþgè¶m§Zm) {Xcocm {hñgm Am{U {VÀ¶mda H$O© (dJ¡ao Agoc Va) Vo XoD$Z
Cacoë¶m g§nÎmrV Ho$cr OmB©c. Vw‘Mo (AmB©) dS>rc qH$dm Vw‘Mr ‘wco ¶m§nH¡ $s
Vw‘À¶mH$Sy>Z cm^àmárÀ¶m Ñï>rZo H$moU OmñV ¶mo½¶ Amho, ho Vwåhr OmUV Zmhr
åhUyZM ho gd© ^mJ A„mhZo {ZpíMV Ho$coco AmhoV. IamoIa, A„mh à˶oH$
Jmoï> OmUUmam Am{U ~w{Õ‘mZ Amho. 12 Am{U Vw‘À¶m nËZr (˶m§À¶m ‘¥Ë¶yZV§ a)
Or H$mhr (‘mc‘Îmm) ‘mJo gmoS>y Z OmVrc Am{U ˶m§Zm ‘yc~mi Zgoc Va
˶mV Vwåhr Aܶm© ^mJmMo dmag AmhmV. Am{U Oa ˶m§Zm ‘yc~mi Agoc Va
˶m§Zr Amnë¶m ‘mJo gmoS>y Z Jocëo ¶m (‘mc‘ÎmoM)o Vwåhr EH$ MVwWmªe ^mJmMo
dmag AmhmV. nU hr dmQ>Ur (‘¶V órZo) ‘¥Ë`wnÌmVrc KmofUoÛmao Xþgè¶m§Zm
{Xcocm ^mJ XoD$Z Am{U ({VÀ¶mda) H$O© Agoc, Va Vo naV H$ê$Z {e„H$
am{hcoë¶m g§nÎmrV Ho$cr OmB©c. Am{U Oa Vwåhmcm ‘yc Zgoc Va Vwåhr Oo
H$mhr ‘mJo gmoS>y Z Omc, ˶m‘Yrc Mm¡Wm ^mJ ˶m§Zm {‘imdm (åhUOo nËZtZm
{‘imdm) . Am{U Oa Vwåhmcm ‘yc Agoc Va Vwåhr ‘mJo gmoS>cëo ¶m g§nÎmr‘Yrc
AmR>dm ^mJ ˶m§Zm (nËZtZm) {‘imdm. nU hr dmQ>Ur Vwåhr ‘¥Ë`wnÌmVrc
KmofUoÛmao Xþgè¶m§Zm {Xcocm ^mJ XoD$Z Am{U Vw‘À¶mda (H$mhr) H$O© Agoc,
Va Vo naV H$ê$Z {e„H$ am{hcoë¶m g§nÎmrV Ho$cr OmB©c. Am{U Oa EImXm
104 Hw$amU
nwéf qH$dm ór Aer Amho H$s, ˶m§Mm à˶j dmag H$moUrhr Zmhr, (Zm
‘yc~mi, Zm h¶mV AmB©dS>rc), nU ˶m§Mm EH$ ^mD$ qH$dm EH$ ~hrU
Agoc Va ˶m§Zm à˶oH$s ghmdm ^mJ {‘imdm. nU Oa Vo XmoZ nojm OmñV
AgVrc Va ˶m§Zm EH$ V¥Vr¶m§e ^mJmV g‘mZ {hñgo {‘iVrc, (Am{U hr
dmQ>Ur) ‘¥Ë`wnÌmÛmao Ho$coë¶m KmofUoÀ¶m nyVV© Zo V§ a qH$dm (‘¶V 춺$sda)
H$O© Agoc Va ˶mÀ¶m naV’o$S>rZ§Va, Ho$cr OmB©c. (¶m Jmoï>rMr XjVm
~miJUo Amdí¶H$ Amho) H$s, H$moUmMohr ZwH$gmZ hmoD$ Z¶o. hm AmXoe
A„mhH$Sy>Z {Xcm OmV Amho. A„mh à˶oH$ Jmoï> OmUUmam Am{U ’$ma ghZerc
Amho. 13 A„mhZo KmcyZ {Xcoë¶m ¶m ‘¶m©Xm AmhoV, Omo H$moUr A„mh d
˶mÀ¶m n¡J~§ amÀ¶m Amkm§Mo nmcZ H$aoc, A„mh ˶mg Aem ~mJm§V àdoe
XoBc
© Á¶mVyZ nmʶmMo àdmh dmhV AgVrc Am{U Zoh‘r Vo VoWMo amhVrc.
hoM gdm}Îm‘ ¶e Amho. 14 Omo H$moUr A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amMr Adkm
H$arc, VgoM ˶mZo KmcyZ {Xcoë¶m ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$arc, ˶mg Vmo
(ZaH$mÀ¶m) AmJrV ’o$Hy$Z XoBc © . ˶m‘ܶo Vmo Zoh‘rgmR>r {Zdmg H$arc. {VWo
˶mcm An‘mZH$maH$ {ejm ^moJmdr cmJoc.
15
Am{U Vw‘À¶m {ó¶m§nH¡ $s Á¶m§Zr AZ¡{VH$ H¥$˶ Ho$co Agoc, Va
˶mg§~Y§ mZo gmj XoʶmgmR>r Vw‘À¶mn¡H$s Aem Mma cmoH$m§Zm ~mocmdyZ ¿¶m,
(Á¶m§Zr ˶m§Zm AnamY H$aVmZm nm{hco Amho). Am{U Oa ˶m§Zr Ver gmj
{Xcr Va ˶m AnamYr {ó¶m§Zm ˶m§À¶m KamV H$m|S>y Z Q>mH$m, ¶oWnmdoVmo H$s,
˶m§Zm ‘¥Ë¶y ¶oBc
© qH$dm A„mh (˶m§À¶m níMmÎmmnm‘wi)o ˶m§À¶mgmR>r H$mhr
16
‘mJ© H$mT>rc. Am{U Hw$H¥$˶ H$aUmè¶m XmoÝhr njm§Zm (ór Am{U nwéf)
{ejm H$am, nU Oa ˶m XmoKm§Zr níMmÎmmn H$ê$Z Amnë¶m dV©ZmV gwYmaUm
Ho$cr, Va ˶m§Zm EH$Q>o gmoS>y Z Úm. IamoIa A„mh níMmÎmmnmMm ñdrH$ma
H$aUmam Am{U H¥$nm H$aUmam Amho. 17 A„mhda ’$º$ AemM cmoH$m§Mm
gyah-04. AZ-{Zgm 105
OrdZgmWr àmá hmoVrc Am{U Amåhr ˶m§Zm aå¶ d {dnwc N>m¶oÀ¶m {R>H$mUr
R>do .y
58
A„mh Vwåhmcm Agm AmXoe XoV Amho H$s, Vw‘À¶mH$S>o R>do ʶmV
Amcocr AZm‘V ˶m§À¶m h¸$Xmam§Zm (ì¶dpñWVnUo) naV H$am. Am{U Ooìhm
Vwåhr cmoH$m§Xaå¶mZ (˶m§À¶m AmngmVrc ~m~tda) {ZU©¶ H$amc, Va ݶm¶nydH© $
{ZU©¶ H$am. A„mh Vwåhmcm gdm}Îm‘ CnXoe XoV AgVmo. A„mh gd© H$mhr
EoH$Umam Am{U gd© H$mhr nmhUmam Amho. 59 lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo!
A„mhÀ¶m AmkoMo nmcZ H$am Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amÀ¶m AmkoMo nmcZ H$am
Am{U ˶m§À¶mhr AmkoMo nmcZ H$am, Oo Vw‘À¶m‘ܶo A{YH$manXmda AmhoV.
Am{U Oa H$moU˶mhr Jmoï>r~Ôc Vw‘Mo AmngmV ‘V^oX Pmë¶mg Vr Jmoï>
({ZU©¶mgmR>r) A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amda gmondm. (Ago H$am) Oa Vwåhr
(Iè¶m AWm©Z)o A„mhda Am{U A§{V‘ {Xdgmda {dídmg R>do Umao Agmc.
hrM Jmoï> (Vw‘À¶mgmR>r) gd©lðo > Amho Am{U {VMm eodQ>hr gdm}Îm‘ Amho. 60
Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr OmUrd Zmhr H$m Oo (EH$sH$S>o ImoQ>)o Xmdo H$ê$Z
gm§JVmV H$s, Vw‘À¶mda Oo àH$Q> H$aʶmV Amco Am{U Vw‘À¶m AmYr(À¶m
n¡J~§ am§H$S>ho r) Oo àH$Q> H$aʶmV Amco, Amåhr ˶m gdmªda {dídmg R>do Umao
AmhmoV. (Va XþgarH$S>)o hoM cmoH$ Xþï> cmoH$m§H$Sy>Z (åhUOo g¡VmZmÀ¶m
AZw¶m¶m§H$Sy>Z AmngmVrc) {ddmXm§g~§ Y§ mZo {ZU©¶ H$ê$Z KoD$ BpÀN>VmV,
Ooìhm H$s, ˶m§Zm (˶m {dÐmohr) cmoH$m§Mr Amkm Z nmiʶmMm (A„mhH$Sy>Z)
AmXoe XoʶmV Amcm hmoVm. Am{U g¡VmZmMr Va Aer BÀN>m Amho H$s, ˶m§Zm
gÝ‘mJm©nmgyZ Iyn Xÿa KoD$Z Omdo. 61 Am{U Ooìhm ˶m§Zm Ago gm§JʶmV ¶oVo
H$s, ˶mÀ¶mH$S>o ¶m, Oo A„mhZo AdV[aV Ho$co Amho, Am{U ¶m ˶mÀ¶m
n¡J~§ amH$S>,o Voìhm Vwåhr nmhVm H$s, ho T>mJ| r cmoH$ {VQ>H$mè¶mZo Vw‘À¶mH$S>o
nmR> {’$adVmV. 62 nU Voìhm Ë`m§Mo H$m¶ hmoBc © , Ooìhm ˶m§À¶mda ˶m§À¶m
114 Hw$amU
hmVm§À¶m H$‘mB©‘iw o Amcocr AmnÎmr H$mogioc? ˶mdoir Vo Vw‘À¶mH$S>o ¶oD$Z
A„mhÀ¶m enWm KoD$Z gm§JVrc H$s, Amåhr Va Ho$di ^co BpÀN>V hmoVmo,
Am{U gcmoIm {Z‘m©U H$aʶmì¶{V[aº$, Am‘Mm Xþgam H$moUVmhr CÔoe ZìhVm.
63
˶m§À¶m ‘ZmV Oo Amho Vo gd© A„mhcm Mm§Jco R>mD$H$ Amho. Va Vwåhr
˶m§À¶m åhUʶmH$S>o Xþcj© H$am, Am{U ˶m§Zm g‘OmdyZ gm§Jm. Am{U ˶m§Zm
Aem nÕVrZo CnXoe Úm H$s, Vo ˶m§À¶m öX¶mV àdoe H$aoc.
64
Amåhr à˶oH$ n¡J~§ ambm ¶mM CÔoemgh nmR>{dco H$s, A„mhÀ¶m
AmXoemZo ˶mÀ¶m AmkoMo nmcZ Ho$co Omdo. Am{U Ooìhm ˶m§Zr (dmB©Q> H¥$˶
H$ê$Z) ñdV:da Aݶm¶ Ho$cm, Voìhm Oa Vo Vw‘À¶mH$S>o Amco AgVo Am{U
˶m§Zr A„mhH$S>o j‘m¶m MZm Ho$cr AgVr, Am{U n¡J~§ amZohr ˶m§À¶mgmR>r
j‘m¶mMZm Ho$cr AgVr, Va ˶m§Zm Z¸$sM Ago AmT>ico AgVo H$s, A„mh
Va A{Ve¶ ‘m’$ H$aUmam d ’$ma X¶miy Amho. 65 nU Zmhr, (n¡J~§ a!)
Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mr enW, Vo Vmon¶ªV (Iao) lÕmd§V ~Zy eH$V ZmhrV,
Omon¶ªV Vo AmngmVrc gd© {ddmXm§g~§ Y§ mZo Vwåhmcm {ZU©¶ H$aUmam ~ZdrV
ZmhrV. ‘J Omo {ZU©¶ Vwåhr H$amc ˶m~Ôc ˶m§À¶m ‘ZmV H$gcrhr e§H$m
{Z‘m©U hmoVm H$m‘m Z¶o Am{U (˶m§Zr) Vw‘Mm {ZU©¶ ‘ZmnmgyZ ñdrH$mam¶cm
hdm. 66 Amåhr Oa ˶m§Zm AmXoe {Xcm AgVm, "Amnë¶m àmUm§Mr AmhþVr Úm
Am{U Amnë¶m Kam§Mm ˶mJ H$am' Va ˶m§À¶mVrc ’$ma WmoS>o cmoH$ dJiVm,
BVa (gdmªZr) Vgo Ho$co ZgVo. Oa ˶m§Zr Vo Ho$co AgVo, Á¶mMr ˶m§Zm
VmH$sX {Xcr OmVo, Va IamoIa Vo ˶m§À¶m ñdV:À¶mM {hVmMo R>aco AgVo.
Am{U (˶m§À¶m lÕocm) ˶mnmgyZ A{YH$ ~iH$Q>r àmá Pmcr AgVr. 67
VgoM Voìhm Amåhr ˶m§Zm Am‘À¶mH$Sy>Z ’$ma ‘moR>o ~jrg {Xco AgVo. 68
VgoM {ZpíMVM ˶m§Zm gai ‘mJ© XmIdcm AgVm. 69 Omo H$moUr A„mh
Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amÀ¶m AmkoMo nmcZ H$aoc, Vmo ˶m cmoH$m§gmo~V Agoc,
gyah-04. AZ-{Zgm 115
Á¶m§À¶mda A„mhZo Amnë¶m H¥$noMm dfm©d Ho$cm Amho, åhUOoM n¡J~§ a Am{U
Vo cmoH$ Oo g˶mda AT>inUo H$m¶‘ am{hco Am{U Vo, Á¶m§Zr Amnco OrdZ
g˶mMr gmj XoʶmgmR>r dmhÿZ Q>mH$co Am{U gXmMmar cmoH$. {H$Vr CÎm‘
gmo~Vr AmhoV ho! 70 hr Amho A„mhMr H¥$nm, Am{U A„mhcm Oo kmZ Amho, Vo
H$moUmcmM Zmhr.
71
B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! (ñdV:À¶m ~MmdmV) Ymo³¶mÀ¶m
{déÕ nyUn© Uo g‚m amhm. ‘J Ogm àg§J Agoc, Vgo doJdoJù¶m VwH$S>çm§À¶m
ñdê$nmV qH$dm EH$Ì {ZKm. 72 (cjmV Agy Úm) Vw‘À¶mV H$moUr Agmhr
Amho, Omo ‘mJo a|JmiV amhrc, Am{U Oa Vw‘À¶mda EImXo g§H$Q> H$mogico Va
Vmo åhUoc, "hr A„mhMr ‘m¶mda H¥$nm Amho H$s, ‘r ˶m§À¶m~amo~a ZìhVmo.'
73
Am{U Vw‘À¶mda A„mhMr H¥$nm Pmë¶mg, Vmo Z¸$s Ago åhUoc H$s, OUy
Vw‘À¶m Am{U ˶mÀ¶m Xaå¶mZ H$gcmM ñZoh^md ZìhVm, "‘r XoIrc
˶m§À¶m~amo~a AgVmo, Va (˶m§À¶mà‘mUoM) ‘cmhr ‘moR>o ¶e àmá Pmco
AgVo.' 74 Va ˶m cmoH$m§Zr A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r cT>m¶cm nm{hOo, Oo
‘¥Ë`yZV§ aÀ`m ({MañWm¶r) OrdZmVrc `emgmR>r gܶmÀ¶m ¶m OJmVrc OrdZmcm
dmhÿZ Q>mH$VmV. Am{U Omo A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r cT>c o Am{U draJVr àmá
H$aoc qH$dm {dO¶ àmá H$aoc, Va ˶mg Amåhr ’$ma ‘moR>o ~jrg XoD$ 75
Vwåhmcm H$m¶ Pmco Amho H$s, Vwåhr cT>Uma Zmhr A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r VgoM
Xþ~c© nwéf, {ó¶m d ‘wco ¶m§À¶mgmR>r Oo ¶mMZm H$arV AmhoV H$s, ho à^y!
Amåhmcm ¶m dñVrVyZ ~mhoa H$mT>, Á¶m‘ܶo amhUmao A˶mMmar AmhoV. Am{U
Vw¶m H¥$noZo H$moUmcmVar Am‘Mm ajUH$Vm© ~Zd, VgoM Vw¶m H¥$noZo EH$
gmhmæ¶H$Vm©hr Amåhmcm CncãY H$adyZ Xo. 76 Oo lÕmd§V AmhoV, Vo A„mhÀ¶m
H$m¶m©gmR>r cT>VmV Am{U Oo g˶ ZmH$maUmao lÕmhrZ AmhoV, Vo g¡VmZmÀ¶m
H$m¶m©gmR>r cT>VmV. Va Vwåhr g¡VmZmÀ¶m {‘Ìm§er cT>m. Am{U g¡VmZmMo S>mdnoM
116 Hw$amU
IamoIa H$‘Omoa AmhoV.
77
Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr OmUrd Zmhr H$m, Á¶m§Zm Ago gm§JʶmV Amco
hmoVo H$s, Amnë¶m hmVm§da {Z¶§ÌU R>do m Am{U Z‘mµOê$nr {Z¶{‘V àmW©Zm
H$aUmao ~Zm Am{U Oµ H$mV Úm? Am{U Ooìhm (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) cT>ʶmMm
˶m§Zm AmXoe {Xcm Jocm, Voìhm ˶m§À¶mn¡H$s EH$ JQ> Á¶mà‘mUo A„mhMo ^¶
~miJm¶cm hdo ˶mà‘mUo qH$dm ˶mnojmhr A{YH$, ‘mUgm§Zm {^D$ cmJcm.
Vo åhUy cmJco, " ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Vy Amåhmcm cT>mB© H$aʶmMm
AmXoe H$m {Xcmg, Vy AmUIr H$mhr H$mimgmR>r ¶wÕmcm nwT>o T>H$cco AgVo,
(Va {H$Vr ~ao Pmco AgVo)!' Vwåhr ˶m§Zm gm§JZy Q>mH$m, "¶m OJmVrc ’$m¶Xm
’$ma WmoS>m Amho Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aMo OrdZ A{YH$ Mm§Jco Amho, (nU)
˶m§À¶mgmR>r, Oo A„mhMo ^¶ ~miJyZ (OrdZ ì¶VrV H$aVmV). Am{U
Vw‘À¶mda OamgwÕm Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr. 78 Am{U Vwåhr {OWo Hw$R>o
Agmc (Vw‘Mr R>acocr doi Amë¶mda), ‘¥Ë¶y Vwåhmcm JmR>c o , ‘J Vwåhr
‘O~yV ~m§Ycoë¶m (‘moR>-‘moR>çm) dmS>çmV H$m AgoZm.' Am{U Ooìhm ˶m§Mm
’$m¶Xm hmoVmo, Voìhm Vo åhUVmV, "ho A„mhH$Sy>Z Amho.' Am{U ˶m§À¶mda
EImXr AmnÎmr Amcr Va Vo åhUVmV, "hr AmnÎmr Vw‘À¶m‘wio Amho.' (n¡J~§ a!)
Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "gd© H$mhr A„mhH$Sy>ZM Amho.' ¶m cmoH$m§Zm Pmco Amho
Var H$m¶? H$s, H$moUVrM Jmoï> ¶m§À¶m cjmV ¶oV Zmhr. 79 Vw‘Mo Oo H$mhr
Mm§Jco hmoV AgVo, Vo A„mhH$Sy>Z Amho Am{U Vw‘À¶mda Or H$mhr {dnÎmr ¶oV
AgVo, Vr Vw‘À¶m ñdV:‘wiMo ¶oV AgVo.
(n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm (g‘ñV) ‘mZdOmVrgmR>r g§Xeo dmhH$ ~ZdyZ
nmR>{dco Amho. ¶mgmR>r A„mh (ñdV:) gmjr Amho.
80
Omo H$moUr n¡J~§ amÀ¶m AmkoMo nmcZ H$aVmo, Vmo ({ZpíMVM) A„mhÀ¶m
AmkoMo nmcZ H$aVmo. Am{U Omo H$moUr ˶mH$S>o nmR> {’$adrc, Va (n¡J~§ a!)
gyah-04. AZ-{Zgm 117
81
Amåhr Vwåhmcm ˶m§À¶mda nhmaoH$ar ~ZdyZ nmR>{dcoco Zmhr. Am{U Vo
åhUVmV, "Amåhr Vw‘À¶m AmkoMo nmcZ H$aUmaM.' nU Ooìhm Vo Vw‘À¶mnmgyZ
Xÿa OmVmV, Voìhm ˶m§À¶mn¡H$s EH$ JQ> amÌrÀ¶m doigo Vwåhr Oo H$mhr gm§JVm,
Ë`mÀ`m{déÕ ¶moOZm AmIVmV. Vo Á¶m ¶moOZm AmIrV AmhoV ˶m§Mr A„mh
Zm|X H$arV Amho. Va Vwåhr ˶m§À¶mH$S>o Xþcj © H$am Am{U A„mhda (ÑT>)
{dídmg R>do m. Á¶mÀ¶mda {dídmg Ho$cm Omdm Agm A„mhgmaIm Xþgam H$moUrM
Zmhr.
82
Vo Hw$amUmda (J§^raVmnydH© $) {dMma H$arV ZmhrV H$m? Oa ho Hw$amU
A„mh{edm¶ Aݶ H$moUmH$Sy>Z Amcoco AgVo, Va ˶m§Zm {ZpíMVM ¶m‘ܶo
AZoH$ {dg§JV Jmoï>r AmT>iZy Amë¶m Ag˶m.
83
Am{U Ooìhm ˶m§À¶mH$S>o em§VrMr qH$dm ^¶mMr H$moUVrhr ~mV‘r ¶oV,o
Voìhm Vo Vr gd©Ì nga{dVmV. nU Oa ˶m§Zr Vr ~mV‘r n¡J~§ amH$S>o Am{U
˶m§À¶m‘Yrc Oo cmoH$ A{YH$manXmda AmhoV, ˶m§À¶mH$S>o nmoM{dcr AgVr,
Va ˶m§À¶mn¡H$s Oo JwáMa ¶§ÌUoer g§~{§ YV cmoH$ AmhoV, ˶m§Zr ˶m ~mV‘rMo
g˶ OmUyZ KoVco AgVo. Oa Vw‘À¶mda A„mhMr H¥$nm Am{U X¶m ZgVr, Va
(’$ma) WmoS>çm cmoH$m§ì¶{V[aº$ BVa gd©, g¡VmZmMo AZwgaU H$aUmao ~Zco
AgVo.
84
Va Vwåhr A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r cT>m, Vwåhr Ho$di ñdV:À¶m ~m~VrV
O~m~Xma AmhmV, (‘¥Ë`yÀ`m ^¶mcm ‘mV XoʶmMr) lÕmd§Vm§Zm àoaUm Úm.
Am{U A„mh g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZm§À¶m (qhgoMm) Omoa ‘moS>y Z H$mTob>
¶mV Zdc Zmhr, H$maU A„mh eº$sÀ¶m ~m~VrV A{YH$ ~cdmZ Amho Am{U
{ejm H$aʶmÀ¶m ~m~VrVhr A{YH$ H$R>mao Amho. 85 Omo H$moUr Mm§Jë¶m
H$m¶m©gmR>r {e’$mag H$arc, ˶mMm ˶m H$m¶m©À¶m (Mm§Jë¶m) n[aUm‘m§‘ܶo
dmQ>m Agoc Am{U Omo H$moUr dmB©Q> H$m¶m©gmR>r {e’$mag H$arc, ˶mMm ˶m
118 Hw$amU
H$m¶m©À¶m (dmB©Q>) n[aUm‘m§‘ܶo dmQ>m Agoc. Am{U A„mhÀ¶m eº$sÀ¶m
AYrZ Amho à˶oH$ Jmoï>. 86 Am{U Ooìhm H$moUr Vwåhmcm ew^qMVZmgh
A{^dmXZ H$aoc Va Vwåhrhr ˶mcm ˶mnojm A{YH$ qH$dm VgoM ew^qMVZmMo
~moc ~mocZy A{^dmXZ H$am. {ZpíMVM A„mh {heo~ KoʶmgmR>r à˶oH$
Jmoï>rMr Zm|X R>do rV Amho. 87 A„mhM CnmgZo`mo½` Amho, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam
H$moUrM CnmgZo`mo½` Zmhr. Vmo {ZpíMVM nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Vwåhm§ gdmªZm
EH$Ì AmUoc, Á¶mÀ¶m ¶oʶm‘ܶo ‘wirM e§H$m Zmhr. Am{U A„mhÀ¶m eãXmnojm
A{YH$ g˶ H$moUmMm eãX Agy eH$Vmo?
88
Vwåhmcm Pmco Var H$m¶ H$s, Vwåhr (˶m) Xm§{^H$ cmoH$m§À¶m ~m~VrV
XmoZ JQ>mV {d^mJco OmV AmhmV, Ooìhm H$s, ñdV: A„mhZo ˶m§Zm ˶m§À¶m
XþîH¥$˶m§‘i
w o (AlÕoH$S>)o ’o$Hy$Z {Xco Amho. Vwåhr Aem§Zm gÝ‘mJm©da AmUy
BpÀN>Vm H$m, Á¶m§Zm (ñdV:) A„mhZo ‘mJ©^ï« > hmoʶmgmR>r gmoS>y Z {Xco Amho?
(Zmhr), Vwåhr Aem§Zm H$Xm{n gÝ‘mJ© XmIdy eH$V Zmhr Á¶m§Zm (ñdV:)
A„mhZo ‘mJ©^«ï> Ho$co Amho. 89 ˶m§Mr Va Aer BÀN>m Amho H$s, ˶m§Zr
Á¶mà‘mUo g˶mMm AñdrH$ma Ho$cm, Vwåhrhr Vgo H$amdo, åhUOo Vwåhr gd©
gmaIo hmoD$Z Omdo. Va Vwåhr ˶m§À¶mn¡H$s H$moUmerhr H$gë¶mhr àH$maMo
‘¡ÌrMo g§~Y§ A{O~mV R>do y ZH$m, Omon¶ªV Vo A„mhgmR>r Amnë¶m KamXmamMm
˶mJ H$arV ZmhrV, Am{U Oa ˶m§Zr ¶mH$S>o nmR> {’$adcr, Va ˶m§Zm nH$S>m
Am{U {OWo Vo gmnS>Vrc, {VWo ˶m§Zm R>ma H$am Am{U ˶m§À¶mn¡H$s H$moUmcmhr
Amncm {‘Ì d ‘XVZrg ~Zdy ZH$m.
90
øm AmXoemcm AndmX åhUOo Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Mm g§~Y§ ˶m
cmoH$m§er Amho, Á¶m§À¶mer Vw‘Mm H$ama Pmcocm Amho. Am{U Vo cmoH$hr
(AndmX AmhoV), Oo Vw‘À`mH$So> Aem AdñWoV ¶oVmV H$s, Vw‘À¶mer qH$dm
(lÕmd§Vm§nH¡ $s) Amnë¶mM cmoH$m§er ¶wÕ H$aʶmÀ¶m ({dMmamZo) ˶m§À¶m
gyah-04. AZ-{Zgm 119
H$aVrc.
Am{U Omo H$moUr A„mhcm gmoS>y Z g¡VmZmcm Amncm gmhmæ¶H$Vm© ~Zdoc
Va Vmo (eodQ>r) nyUn© Uo ~a~mX hmoUma. 120 Vmo (g¡VmZ) ˶m§Zm AmídmgZo XoVmo
Am{U ˶m§À¶m‘Yo ì¶W© Amem OmJ¥V H$aVmo. nU g¡VmZmMr gd© AmídmgZo
’$gdUwH$s{edm¶ Xþgao H$mhrM Zmhr. 121 (eodQ>r) Aem cmoH$m§Mo {R>H$mU
’$º$ ZaH$ Amho. Am{U ˶m§Zm ˶mVyZ ~mhoa nS>ʶmMm H$moUVmhr ‘mJ© gmnS>Uma
Zmhr. 122 nU Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U gËH$‘} Ho$cr, Amåhr
˶m§Zm Aem ~mJm§‘ܶo àdoe XoD$, Á¶mVyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh dmhV
AgVrc. Am{U Vo VoWo gX¡d {Zdmg H$aVrc, ho A„mhMo g˶ dMZ Amho.
Am{U A„mh{edm¶ Xþgam H$moU A{YH$ g˶dMZr Agy eH$Vmo.
123
(ñdJm©Mr àmár) Zm Vwåhm§ (lÕmd§Vm§À¶m) BÀN>do a Adc§~Zy Amho,
Zm ˶m§À¶m BÀN>do a Adc§~Zy Amho Oo AmYrMo J«W§ YmaH$ AmhoV. Omo H$moUr
XþîH¥$˶ H$aoc, ˶mcm ˶mMo ’$i {‘ioc. Am{U ˶mcm A„mhì`{V[aº$ Aݶ
H$moUrhr g‘W©H$ qH$dm gmhmæ`H$Vm© åhUyZ cm^Uma Zmhr. 124 Omo H$moUr
gËH$‘© H$arc, ‘J Vmo nwéf Agmo dm ór, nU Oa Vmo lÕmd§V Agoc Va
Aem bmoH$m§Zm ñdJm©V àdoe {‘ioc Am{U ˶m§À¶mda OamgwÕm Aݶm¶ hmoUma
Zmhr. 125 Y‘©lÕoÀ¶m ~m~VrV ˶mÀ¶mhÿZ A{YH$ Mm§Jcm H$moU Agy eH$Vmo,
Á¶mZo (nyUn© Uo) ñdV:cm A„mhÀ¶m ñdmYrZ Ho$co Am{U Vmo gËH$‘} H$aUmam
Amho. Am{U Vmo B~«mhr‘À¶m n§WmMo AZwgaU H$aVmo, Omo (B~«mhr‘), ñdV:cm
BVa gd© (ImoQ>çm Jmoï>ter) AcJ H$ê$Z nyUn© Uo A„mhMm ~Zcocm hmoVm.
Am{U A„mhZo ˶mcm (ñdV:Mm) {‘Ì åhUyZ {ZdS>co hmoV.o 126 Oo H$mhr
AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr O{‘ZrV Amho, Vo gd©À¶m gd© A„mhMoM Amho
Am{U IamoIa A„mhZo gd© dñVw‘mÌm§Zm doT>y Z R>do co Amho.
127
Vo Vwåhmcm {ó`m§{df`r (Y‘m©Mm) AmXoe {dMmaVmV, (Vwåhr ˶m§Zm)
126 Hw$amU
gm§Jm, "A„mh Vwåhmcm ˶m§À¶m{df¶r AmXoe XoV Amho. (VgoM ˶m AmXoem§Mo
ñ‘aU H$ê$Z XoV Amho), Oo Vwåhmcm øm J«W§ m‘ܶo AZmW ‘wcs¨À`m ~m~VrV
EoH${dco Joco Amho. ˶m§Zm Vwåhr Vo XoV Zmhr, Oo ˶m§À¶mgmR>r (˶m§Mm h¸$
åhUyZ) {ZpíMV H$aʶmV Amco Amho. nU ˶m§À¶mer {ddmh Va H$ê$ BpÀN>Vm.
VgoM {ZamYma (Aghm¶) ‘wcm§À`m ~m~VrVhr AmXoe XoʶmV Amcm Amho H$s,
Vwåhr AZmWm§À¶m g§~Y§ mV ݶm¶nyU© ì¶dhma H$am. Am{U Vwåhr Oo H$moUVo
gËH$‘© H$aVm, ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd Amho. 128 Am{U Oa EImÚm
órcm Amnë¶m nVrH$Sy>Z Amnë¶mda A˶mMma hmoʶmMo qH$dm ~ondm©B© XmIdcr
OmʶmMo ^¶ dmQ>V Agoc, Va ˶m órZo AmngmV gcmoIm {Z‘m©U H$aʶmgmR>r
à¶ËZ Ho$ë¶mg Vgo H$aUo, MwH$sMo R>aUma Zmhr. H$maU AmngmV gcmoIm
{Z‘m©U H$aUo, ho gdm}Îm‘ H¥$˶ Amho.
Am{U cmo^rnUm ‘mZdmÀ¶m àd¥Îmr‘ܶo AmhoM. nU Oa Vwåhr Mm§Jë¶màH$mao
dmJmc Am{U A„mhMr OmU R>do mc (Va ˶mV Vw‘Mo ^bo Amho). (Va cjmV
Agy Úm,) A„mhcm ˶m gd© Jmoï>tMr OmUrd Amho, Oo Vwåhr H$aVm. 129
Am{U Vw‘Mr {H$Vrhr BÀN>m Agcr Var Vwåhr Vw‘À¶m (gd©) nËZtZm nyUn© Uo
g‘mZ ݶm¶mMr dmJUyH$ H$Yrhr XoD$ eH$V Zmhr. Am{U åhUyZ Vwåhr EH$mM
nËZrMo AemàH$mao ({à¶) ~ZyZ OmD$ ZH$m H$s, XþgarH$S>o A{O~mV bj Z
XoD$Z {Vcm ({ddm[hV AgyZhr A{ddm{hVmà‘mUo) Xþb{© jV AdñWoV gmoS>y Z
Úmc. Am{U Oa Vwåhr (ñdV:‘ܶo) gwYmaUm H$amc Am{U (A„mhMr) OmU
R>do mc, Va {ZpíMVM A„mh ’$ma j‘merc (d) X¶miy Amho. 130 Oa nVr-
nËZr EH$‘oH$m§nmgyZ (H$m¶‘ñdê$nr) doJio hmoVrc Va A„mh Amnë¶m {dnwc
g‘¥ÕrVyZ ˶m XmoKm§Zm Amnë¶m nm¶m§da ñdV§Ì C^o H$arc. A„mh ’$ma CXma
d ~w{Õ‘mZ Amho.
131
Am{U Oo H$mhr AmH$memV Amho Vo gd© d Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho Vo
127
gyah-04. AZ-{Zgm
gd© A„mhMo Amho. Á¶m§Zm Vw‘À¶m AmYr J«W§ XoʶmV Amcm hmoVm, ˶m§Zm
Amåhr Agm AmXoe {Xcm Amho, Am{U Vwåhmcmhr Agm AmXoe {Xcm OmV Amho
H$s, A„mhMo ^¶ ~miJm. Am{U Oa Vwåhr A„mhMm AmXoe ‘mZʶmg ZH$ma
Úmc, Va (cjmV Agy Úm) AmH$memV Oo H$mhr Amho Vo gd© d n¥Ïdrda Oo
H$mhr Amho Vo gd© A„mhMoM Amho. A„mh ñd¶§nUy © Amho d (gX¡d) ñVwVrg
nmÌ Amho. 132 Am{U AmH$memV Oo H$mhr Amho Vo gd© d n¥Ïdrda Oo H$mhr
Amho Vo gd© (’$º$) A„mhMoM (Am{U A„mhMoM) Amho. Am{U A„mhgmaIm
{dídgZr¶ Xþgam H$moUrM Zmhr. 133 bmoH$m§Zmo! ˶mZo BpÀN>co Va Vmo Vwåhm
gdmªZm ~mOycm gmê$Z (Vw‘À¶m OmJr) Xþgè¶m§Zm AmUyZ dgdy eH$Vmo. Ago
H$aʶmMo ˶mcm nyU© gm‘϶© àmá Amho. 134 Omo H$moUr ¶m OJmVM ‘mo~Xcm
BpÀN>V Agoc Va (˶mZo ho cjmV R>do mdo H$s), A„mhH$S>o XmoÝhr {R>H$mUmMo
‘mo~Xco AmhoV ¶m OJmVrc, Am{U ‘¥Ë`yZV§ aÀ`m (AZ§VH$mcrZ) OJmVrc.
A„mh IamoIa gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr nmhUmam Amho.
135
lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! ݶm¶mMr ~mOy KoʶmÀ¶m ~m~VrV
AT>i amhm Am{U A„mhgmR>r gmj XoUmao ~Zm, ‘J Vr (ݶm¶nydH© $ gmj)
Vw‘À¶m ñdV:À¶m qH$dm Vw‘À¶m AmB© d{S>cm§À`m qH$dm Vw‘À¶m ZmVodmBH$m§À`m
{déÕ H$m AgoZm. Am{U (Á¶mÀ¶m{déÕ gmj {Xcr OmV Amho), ‘J Vmo
lr‘§V Agmo dm Jar~. A„mh Vw‘À¶mnojm OmñV, ˶m XmoKm§Mm {hVqMVH$
Amho. åhUyZ Vwåhr jwÐ BÀN>mÀ§ ¶m AYrZ OmD$Z ݶm¶~wÕr J‘mdy ZH$m. Am{U
Oa Vwåhr g˶ XS>dZy R>do mc Am{U Vo (àH$Q> H$aʶmÀ¶m ~m~VrV), Q>mimQ>mi
H$amc Va (cjmV Agy Úm) H$s, Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV ˶mMr
A„mhcm nyU© OmUrd Amho.136 B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! (Iè¶m
AWm©Z)o {dídmg R>do Umao ~Zm, A„mhda d ˶mÀ¶m n¡J~§ amda d (˶mÀ¶m)
J«W§ mda, Omo (n¡J~§ a ‘whå‘Xm§da) AdV[aV Ho$cm Jocm, Am{U Omo J§W« ¶mnydu
128 Hw$amU
AdV[aV Ho$cm Jocm ˶mda. Am{U Omo H$moUr A„mhcm Am{U ˶mÀ¶m XyVm§Zm
Am{U ˶mÀ¶m J«W§ m§Zm Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ am§Zm Am{U (ݶm¶mÀ¶m) A§{V‘
{Xdgmcm ‘mZʶmg ZH$ma XoBc © , Va Vmo {ZpíMVnUo ^aH$Q>V (gÝ‘mJm©nmgyZ)
’$ma Xÿa {ZKyZ Jocm. 137 {ZpíMVM Vo cmoH$ Oo (g˶mda) {dídmg R>do VmV
Am{U Z§Va A{dídmg XmIdVmV. Z§Va nwÝhm {dídmg R>do VmV Am{U Z§Va naV
A{dídmg XmIdVmV, (˶m‘wi)o ˶m§À¶m A{dídmgmV (AlÕoV) dmT> hmoV.o
Aem§Zm A„mh H$Xm{n j‘m H$aUma Zmhr, Zm Vmo ˶m§Zm H$Yr gÝ‘mJ© XmIdoc.
138
Vwåhr Aem T>mJ| r cmoH$m§Zm ^¶§H$a {ejm hmoUma Agë¶mMo Omhra H$ê$Z
Q>mH$m. 139 Oo lÕmd§Vm§Zm gmoS>y Z g˶mMm AñdrH$ma H$aUmè¶m lÕmhrZm§Zm
{‘Ì åhUyZ ñdrH$ma H$aVmV. Vo ˶m§À¶mH$Sy>Z gÝ‘m{ZV hmoʶmMr Anojm R>do Zy
AmhoV H$s H$m¶? Va (‘J ˶m§Zr cjmV R>do mdo H$s), gd© gÝ‘mZmMm YZr
’$º$ A„mh Amho.
140
Am{U A„mhZo (Amnë¶m) J«W§ m‘ܶo ¶m AmYrM (Agm AmXoe)
{Xcocm Amho H$s, Ooìhmhr Vwåhr cmoH$m§Zm A„mhMm g§Xeo ZmH$maVmZm qH$dm
˶m§Mm Cnhmg H$aVmZm EoH$mc, Va Vwåhr Aem cmoH$m§gmo~V A{O~mV ~gy
ZH$m, Omon¶ªV Vo EImÚm Xþgè¶m Jmoï>rH$S>o diUma ZmhrV. AݶWm Vwåhrhr
˶m§À¶mgmaIoM ìhmc. (cjmV R>do m) g˶mMm AñdrH$ma H$aUmè¶m lÕmhrZm§Zm
Am{U Xm§{^H$ cmoH$m§Zm A„mh ZaH$m‘ܶo EH$Ì H$aUma Amho. 141 ho Xm§{^H$
cmoH$ Vw‘À¶m ~m~VrV H$m¶ KS>Vo Vo nmhʶmgmR>r àVrjm H$arV AgVmV.
Am{U Oa A„mhH$Sy>Z Vwåhmcm {dO¶ àmá Pmcm, Va Vo åhUVmV, "Amåhr
Vw‘À¶m~amo~a ZìhVmo H$m?' Am{U Oa lÕmhrZm§Mo nmaS>o OS> Pmco, Va Vo
˶m§Zm åhUVmV, "Amåhr qOH$ʶmgmR>r Vw‘Mr ‘XV Ho$cr Zmhr H$m, VgoM
Vw‘Mo (˶m) lÕmd§Vm§nmgyZ ajU Ho$co Zmhr H$m?' A„mh nwZéËWmZmÀ¶m
{Xder Vw‘À¶m Xaå¶mZ {ZU©¶ H$aoc. Am{U A„mh g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZm§Zm
129
gyah-04. AZ-{Zgm
H$Xm{n lÕmd§Vm§da dM©ñd àmá hmoD$ XoUma Zmhr.
142
T>mJ| r cmoH$ A„mhcm YmoH$m XoD$ nmhV AmhoV. (nU dmñV{dH$Vm hr
Amho H$s), A„mhZoM ˶m§Zm Ymo³¶m‘ܶo R>do coco Amho. Ooìhm Vo àmW©Zgo mR>r
(Z‘mµOmgmR>r) C^o amhVmV. Voìhm (‘moR>çm) ZmIwerZo C^o amhVmV. (H$maU)
Vo Ho$di cmoH$m§Zm XmIdʶmgmR>r C^o amhVmV Am{U Vo A„mhMo ñ‘aU
H$aVmV, nU ’$maM H$‘r. 143 ˶m§Mr AdñWm Aer Amho H$s, Vo Xmohm|À¶m‘ܶo
hocH$mdo ImV AmhoV, Zm BH$S>o AmhoV, Zm {VH$S>.o Á¶mcm A„mh ^Q>H$ʶmgmR>r
gmoS>y Z XoVmo ˶mÀ¶mgmR>r Vwåhmcm H$moUVmhr ‘mJ© gmnS>Uma Zmhr. 144 lÕm
YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! lÕmd§Vm§Zm gmoS>y Z (˶m) lÕmhrZm§Zm {‘Ì åhUyZ
ñdrH$mê$ ZH$m, (Oo Vw‘À¶mer ¶wÕ H$aʶmÀ¶m ^y{‘Ho$V AmhoV) Vwåhr ñdV:À¶m
{déÕ A„mhcm CKS> nwamdm XoD$ BpÀN>Vm H$s H$m¶? 145 {ZpíMVM, T>mJ| r
cmoH$ ZaH$mÀ¶m A¾rV AJXr ImcÀ¶m Vimer AgVrc, (åhUOo ZaH$mVrc
gdmªV dmB©Q> {ejm Vo ^moJVrc), Am{U Vwåhmcm ˶m§Mm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm©
Agë¶mMo AmT>iUma Zmhr. 146 (ømV AndmX) ’$º$ ˶m cmoH$m§Mm Amho Oo
(Amnë¶m XþîH¥$˶m§~Ôc), níMmÎmmn H$ê$Z ñdV:cm gwYmaVrc Am{U A„mher
Amncm g§~Y§ ÑT> H$aVrc Am{U A„mhMr Amkm nmiʶmV àm‘m{UH$ ~ZVrc
(Amnë¶m lÕoV J§^ra AgVrc), Va AgoM cmoH$ ({MañWm¶r OrdZmV)
lÕmd§Vm§g‘doV AgVrc Am{U A„mh lÕmd§Vm§Zm ’$ma ‘moR>o ~jrg XoBc © .
147
Oa Vwåhr H¥$Vk ~Zmc Am{U lÕoMm A§JrH$ma H$amc Va A„mh Vwåhmcm
(Vw‘À¶m ^yVH$mcrZ AnamYm§~Ôc), H$m åhUyZ {ejm H$aoc? (Ooìhm H$s),
A„mh (Amnë¶m ^º$m§Zm) Zoh‘r à{VgmX XoUmam (JwUJ«mhH$) Amho, Am{U
gd© H$mhr OmUUmam Amho.
148
AneãXm§Mm Cn¶moJ H$aUo A„mhcm A{O~mV {චZmhr, nU ¶m
ì¶{V[aº$ H$s, EImÚmda A˶mMma Pmcocm Amho. IamoIa, A„mh gd© H$mhr
130 Hw$amU
EoH$Umam Am{U gd© H$mhr OmUUmam Amho. 149 EImXo gËH$‘© Vwåhr CKS> H$am
qH$dm cndyZ R>do m qH$dm XþîH¥$˶m§Zm j‘m H$am. {ZpíMVM A„mh (XþîH¥$˶m§Zm)
j‘m H$aUmam Amho Am{U Vmo gd©e{º$‘mZ Amho. (åhUOo {ejm XoʶmMo nyU©
gm‘϶© R>do Zy hr Vmo j‘m H$aVmo). 150 Oo cmoH$ A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ am§da
{dídmg R>do V ZmhrV. Am{U A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ am§Xaå¶mZ (lÕm
R>do ʶmÀ¶m ~m~VrV) ’$aH$ H$ê$ BpÀN>VmV Am{U åhUVmV, "Amåhr H$mhr
n¡J~§ am§da {dídmg R>do Vmo Am{U H$mhtda R>do V Zmhr.' Vo ¶mVrc ‘Ycm ‘mJ©
ñdrH$mê$ BpÀN>VmV. 151 AgoM cmoH$ g˶ ZmH$maUmao n¸o$ lÕmhrZ AmhoV,
¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. Aem lÕmhrZm§gmR>r Amåhr An‘mZmñnX {ejm V¶ma
R>do cr Amho. 152 Oo cmoH$ A„mhda Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ am§da {dídmg R>do VmV
Am{U ˶m§À¶mn¡H$s H$moUm‘ܶohr ’$aH$ H$arV ZmhrV. Aem§ZmM A„mh {ZpíMVnUo
(˶m§À¶m H¥$˶m§Mm) (nwano ay ) ‘mo~Xcm XoBc
© . A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy
Amho.
153
(n¡J~§ a!) AmYrÀ¶m J«W§ m§Zm AZwgaUmao cmoH$ Vw‘À¶mH$S>o ‘mJUr
H$arV AmhoV H$s, Vwåhr ˶m§À¶mgmR>r AmH$memVyZ EH$ J«W§ AmUmdm. ˶m§Zr
‘ygmH$S>o ¶mnojmhr ‘moR>çm Jmoï>rMr ‘mJUr Ho$cr hmoVr. ˶m§Zr ‘ygmcm åhQ>co
hmoV,o "Amåhmcm AJXr A„mh g‘moamg‘moa XmId.' Voìhm ˶m§À¶m ¶m AnamYm‘wio
˶m§À¶mda drOê$nr {dZmeH$mar {ejm AmoT>dcr. ˶mZ§Va, g˶mMo gd© à‘mU
˶m§À¶mH$S>o Amcoco AgVmZmhr, ˶m§Zr (gmoݶmnmgyZ ~Zdcoë¶m) dmgamMr
(CnmgZogmR>r) {ZdS> Ho$cr, na§Vw Amåhr ˶m Jmoï>rcmhr j‘m Ho$cr Am{U
‘ygmcm g˶mMo ñnï> nwamdo àXmZ Ho$co. 154 ˶m§À¶mH$Sy>Z à{Vkm KoʶmgmR>r
Amåhr ˶m§À¶mda "Vya' nd©Vmcm CMcyZ Yaco. Voìhm Amåhr ˶m§Zm åhUmcmo,
"XmamVyZ Z‘«VmnydH© $ àdoe H$am' Am{U Amåhr ˶m§Zm åhUmcmo, "g~VÀ¶m
(e{Zdmar àmW©Zm {Xdg nmiUo) ~m~VrV ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$ê$ ZH$m' Am{U
131
gyah-04. AZ-{Zgm
Amåhr ˶m§À¶mH$Sy>Z ÑT> à{Vkm KoVcr.
155
¶mgmR>r (Amåhr ˶m§Zm {ejm Ho$cr) H$s, ˶m§Zr (A„mher Ho$coë¶m)
à{VkoMm ^§J Ho$cm Am{U A„mhÀ¶m IwUm§Ûmao ñnï> hmoUmao g§Xeo ‘mZʶmg
˶m§Zr ZH$ma {Xcm Am{U ˶m§Zr n¡J~§ am§Mr Aݶm¶H$maH$nUo h˶m Ho$cr. Vo
(K‘|S>rZo) åhUm¶Mo, "Am‘Mr öX¶o AmYrnmgyZ kmZmZo nyU© ^acocr AmhoV',
(åhUOo Vw‘À¶m g§Xeo mcm {VWo AmVm OmJm Zmhr). nU Vgo Zmhr, ˶m§Zr g˶
ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xë¶m‘wio A„mhZoM ˶m§À¶m öX¶m§Zm grc H$ê$Z Q>mH$co
Amho. ’$ma WmoS>o cmoH$ dJiVm, Vo {dídmg R>do Umao ZmhrV. 156 (Vo ¶mgmR>r
{Y¸$maco Joco H$maU) ˶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm Am{U (¶oeMy r
AmB©) ‘[a¶‘da ’$ma ‘moR>m ImoQ>m Amamon Ho$cm. 157 Am{U ˶m§Zr (~T>mB©ImoanUo)
Omhra Ho$co H$s, Amåhr ‘[a¶‘nwÌ ¶oey ‘grh, Omo A„mhMm n¡J~§ a (Agë¶mMm
Xmdm H$am¶Mm), ˶mMm dY Ho$cm Amho. nU dmñV{dH$Vm hr Amho H$s, Zm
˶m§Zr ˶mMm dY Ho$cm, Zm H«$y gmda MT>dZy ˶mcm R>ma Ho$co, Va ˶m§Zr Vgo
Ho$ë¶mMo ’$º$ ˶m§Zm dmQ>c.o Am{U Oo ¶m~m~VrV {^Þ ‘V 춺$ H$arV
AmhoV, Vo {ZpíMVM gme§H$ AdñWoV AmhoV. ˶m§Zm ¶m{df¶r {ZpíMV kmZ
Va Zmhr, nU Vo Ho$di AZw‘mZmMo AZwgaU H$arV AmhoV. (g˶ ho Amho
H$s), ˶m§Zr ˶mMr h˶m Ho$crM Zmhr. 158 (Va) A„mhZo (gÝ‘mZnydH© $)
˶mcm ñdV:H$S>o CMcyZ KoVco. IamoIa, A„mh gd©e{º$‘mZ d ~w{Õ‘mZ
Amho.
159
AmYrÀ¶m J«W§ m§Zm AZwgaUmè¶m§nH¡ $s Agm H$moUrhr Zmhr, Omo Amnë¶m
‘¥Ë`yÀ`m g‘¶r (¶oey g§~Y§ mZo Oo g˶ Amho) ˶mda {dídmg R>do Uma Zmhr.
Am{U nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Vmo (¶oey ñdV:) ˶m§À¶m {déÕ g˶mMr ½dmhr
© . 160 Á¶y cmoH$m§Zr AnamY Ho$ë¶m‘wi,o H$mhr Mm§Jë¶m dñVy Amåhr
XoBc
˶m§À¶mgmR>r {Z{fÕ R>a{dë¶m, Á¶m§À¶m (Cn¶moJmMr) AmYr ˶m§Zm nadmZJr
132 Hw$amU
hmoVr. Am{U Amåhr ho ¶mgmR>r Ho$co H$maU, Vo cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©H$S>o
¶oʶmnmgyZ amoIV AgV. 161 Am{U ¶mgmR>r H$s, {Z{fÕ AgVmZmhr Vo ì¶mO
¿¶m¶Mo, Am{U Vo cmoH$m§Mr g§nÎmr Aݶm¶mZo {Ji§H$¥ V H$am¶Mo, Va Amåhr
˶m§À¶mn¡H$s Aem lÕmhrZm§gmR>r ¶mVZm‘¶ {ejm V¶ma R>do cocr Amho. 162
nU ˶m§À¶mn¡H$s Á¶m cmoH$m§Zm gImoc kmZ Amho, Am{U Vo lÕmd§V, Oo Iè¶m
AWm©Zo {dídmg R>do Umao AmhoV, ˶mÀ¶mda Oo Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> H$aʶmV
Amco, Am{U ˶mdahr ({dídmg R>do VmV) Oo Vw‘À¶mAmYr àH$Q> H$aʶmV
Amco hmoV.o Am{U (˶m§Mo d¡{eï²>` åhUOo), Vo {Z˶ àmW©Zm (Z‘mµO AXm)
H$aUmao AmhoV Am{U Oµ H$mV (XmZ) XoUmao AmhoV. (Vo ho gd© H$m¶©), A„mh
Am{U A§{V‘ {Xdgmda {dídmg R>do Zy H$arV AgVmV. Aem§Zm Amåhr {ZpíMVM
’$ma ‘moR>o ~jrg XoD$.
163
Á¶màH$mao Amåhr (n¡J~§ a) ZyhH$S>o Am{U ˶mÀ¶mZ§VaÀ¶m n¡J~§ am§H$S>o
(Am‘Mm) g§Xeo nmR>{dcm hmoVm. (ho n¡J~§ a!) VemM àH$mao Amåhr Vw‘À¶mH$S>o
(Am‘Mm) g§Xeo nmR>{dcm Amho, Á¶mà‘mUo Amåhr B~«mhr‘ d Bñ‘mB©c Am{U
BghmµH$ d ¶mµH$y ~ Am{U ¶mµH$y ~Mo d§eO, VgoM ¶oey (B©gm), Aæ¶y~ d ¶wZgy
Am{U hmê$Z d gwc‘o mZ (¶m gd© n¡J~§ am§H$S>)o (Am‘Mm g§Xeo nmR>{dcm hmoVm).
Am{U Amåhr (n¡J~§ a) XmD$X ¶m§Zm "µO~ya' (ZmdmMm J«W§ ) {Xcm hmoVm. 164
Am{U Amåhr AmYr nmR>{dcoë¶m H$mhr n¡J~§ am§{df¶r Vwåhmcm gm§{JVco Amho,
(Vw‘À¶m g‘moa ˶m§Mo dU©Z Ho$co Amho). Am{U (Agohr AZoH$ n¡J~§ a AmhoV),
Á¶m§Mo dU©Z Amåhr Vw‘À¶mg‘moa Ho$coco Zmhr. Am{U ‘ygm (n¡J~§ am§nH¡ $s Ago
n¡J~§ a hmoV)o Á¶m§À¶mer A„mhZo à˶j g§^mfU Ho$co. 165 (Amåhr ¶m gd©)
n¡J~§ am§Zm ew^dmVm© XoʶmgmR>r VgoM (cmoH$m§Zm) gmdY H$aʶmgmR>r nmR>{dco
hmoV.o åhUOo (n¡J~§ am§À¶m ¶m H$m¶m©ZV§ a) A„mhg‘moa gmXa H$aʶmgmR>r cmoH$m§H$S>o
H$moUVrhr g~~ {e„H$ amhÿ Z¶o. Am{U IamoIa, A„mh gd©e{º$‘mZ d
133
gyah-04. AZ-{Zgm
~w{ÕdmZ Amho.
166
na§Vw A„mh (ñdV:) ˶mda gmjr Amho Oo ˶mZo Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dco
Amho. Vo ˶mZo Vw‘À¶mH$S>o Amnë¶m kmZmZo nmR>{dco Amho. Am{U ˶mgmR>r
˶mMo XÿV XoIrc gmjr AmhoV. Am{U A„mhgmaIm Xþgam gmjr H$moUrhr Agy
eH$V Zmhr. 167 {ZpíMVM Oo cmoH$ g˶ Z ‘mZʶmda (ñdV:) ASy>Z
am{hco Am{U (BVam§Zmhr) A„mhZo (XmIdcoc)o ‘mJ© AZwgaʶmnmgyZ amoIVmV,
o o AmhoV. 168 Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda
Vo gÝ‘mJm©nmgyZ ’$ma Xÿa {ZKyZ Jocc
ASy>Z am{hco, Am{U A˶mMmar H¥$˶o H$arV am{hco Aem§Zm A„mh H$Xm{n
j‘m H$aUma Zmhr, VgoM ˶m§Zm Vmo gÝ‘mJ©hr XmIdUma Zmhr. 169 Va ˶m§Zm
Ho$di ZaH$mMmM ‘mJ© XmIdrc. ˶mV Vo H$m`‘ {Zdmg H$aVrc. Am{U
(˶m§Zm ¶m n[aUm‘mn¶ªV nmoM{dUo) A„mhgmR>r ’$ma gmono Amho. 170 cmoH$m§Zmo!
hm n¡J~§ a Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z g˶mMm g§Xeo KoD$Z Amcm Amho. Va
Vwåhr ˶mda {dídmg R>do m, Vo Vw‘À¶m ^ë¶mMo Amho. Am{U Oa Vwåhr g˶mMm
AñdrH$ma H$arV Agmc Va (cjmV Agy Úm H$s), Vo gd© Oo AmH$memV Amho
Am{U Vo gd© Oo n¥Ïdrda Amho A„mhMoM Amho. Am{U A„mh gd© H$mhr
OmUUmam Am{U ~w{Õ‘mZ Amho.
171
AmYrÀ¶m J«W§ mcm AZwgaUmè¶m§Zmo! Y‘m©À¶m ~m~VrV A{VaoH$ H$aUmao
~Zy ZH$m. Am{U A„mhg§~Y§ mZo g˶ Jmoï>r{edm¶ H$mhr ~mocy ZH$m. ‘[a¶‘nwÌ
¶oe-y ‘grh (Xþgam-{Vgam H$moUr ZìhVm) Va Vmo Ho$di A„mhMm n¡J~§ a hmoVm.
Am{U ‘[a¶‘cm ˶mZo Or ew^dmVm© nmR>dcr hmoVr, ˶mMr nyVV© m hmoVr. Am{U
(¶oey ‘grh) A„mhZo {Z‘m©U Ho$cocm EH$ AmË‘m hmoVm. Voìhm Vwåhr A„mh
Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ am§da {dídmg R>do Umao ~Zm, Am{U Ago åhUy ZH$m H$s,
B©ída VrZ AmhoV. Ago åhUʶmnmgyZ namd¥Îm ìhm, ¶mVM Vw‘Mo (ñdV:Mo)
^co Amho. ¶mV ‘wirM g§e¶ Zmhr H$s, CnmgZo¶mo½¶ Va Ho$di A„mhM
134 Hw$amU
Amho,"˶mMm (H$moUr) An˶ Agmdm' ¶m Jmoï>rnmgyZ Vmo n{dÌ Amho. AmH$memV
Oo H$mhr Amho Am{U O{‘ZrV Oo H$mhr Amho, Vo gd© ˶mMoM Amho. Am{U
A„mhgmaIm H$m¶©gmYH$ Xþgam H$moUrM Zmhr. 172 ¶oey cm A„mhMm Xmg
Agë¶mMm H$Xm{n H$‘rnUm dmQ>Uma Zmhr. Am{U A„mhÀ¶m {ZH$Q> Agcoë¶m
XyVm§Zm XoIrc ˶mV H$gcmM H$‘rnUm dmQ>Uma Zmhr. Am{U Oo H$moUr A„mhMr
CnmgZm H$aʶmV H$‘rnUm g‘OVrc d Ah§H$mar ~ZVrc (Va ˶m§Zr ho
cjmV R>do m¶cm hdo H$s, ݶm¶mÀ¶m {Xder) A„mh {ZpíMVnUo ˶m gdmªZm
Amnë¶mg‘moa EH${ÌV H$arc. 173 Voìhm Vmo ˶m cmoH$m§Zm nwano ay ‘mo~Xcm
XoBc© , Á¶m§Zr lÕoMm A§JrH$ma Ho$cm hmoVm Am{U gËH$‘} Ho$cr hmoVr. (Vmo)
˶m§Zm Amnë¶m H¥$noZo A{YH$m{YH$ XoBc © . nU Á¶m§Zr (˶mMo Xmg ~ZÊ`mV)
H$‘rnUm ‘mZcm hmoVm d Ah§H$mar ~Zco hmoV,o ˶m§Zm Vmo ¶mVZm‘¶ {ejm
H$arc. Am{U A„mhnmgyZ ˶m§Mm ~Mmd H$aUmam H$moUrhr {‘Ì qH$dm gmhmæ¶H$
({VWo) ˶m§Zm gmnS>Uma Zmhr.
174
cmoH$m§Zmo! Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z (AmVm) Vw‘À¶mH$S>o g˶mMo ñnï>
à‘mU Amcoco Amho. Am{U (AemàH$mao) Amåhr Vw‘À¶mH$S>o (gÝ‘mJ© XmIdUmam)
C‚dc àH$me nmR>{dcm Amho.
175
Am{U Á¶m cmoH$m§Zr A„mhda lÕm R>do cr Amho Am{U ˶mÀ¶mer ÑT>
g§~Y§ àñWm{nV Ho$co Amho. Aem§Zm A„mh {ZpíMVM Amnë¶m X¶oÀ¶m d
H¥$noÀ¶m N>ÌmImcr KoBc © . VgoM ˶m§Zm Amnë¶mH$S>o ¶oUmam gai ‘mJ© XmIdrc.
176
Vo Vwåhmcm (à˶j dmag Zgcoë¶m cmoH$m§g~§ Y§ mZo A„mhMm), AmXoe
{dMmaVmV, n¡J§~a! (Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, "A„mh Vwåhmcm Aà˶j
dmagmg§~Y§ mZo AmXoe XoV Amho H$s, Oa ‘mJo An˶ Zgcocr EImXr 춺$s
‘aU nmdoc, nU {Vcm Oa EH$ ~hrU Agoc Va ‘¶V 춺$s Oo H$mhr
Amnë¶m ‘mJo gmoS>y Z OmB©c, ˶mn¡H$s {VÀ`m ~{hUrcm AYm© ^mJ {‘ioc
135
Am{U (Oa ~hrU ‘aU nmdë¶mg d ^mD$ {Od§V Agë¶mg) Vmo ¶m ~{hUrMm
dmag Agoc, ¶m AQ>rda H$s, ˶m ~{hUrcm H$moUVrhr g§VmZ Zgmdr. Oa
~{hUr XmoZ AgVrc Va ˶m§Zm ‘¶V 춺$sZo Oo H$mhr ‘mJo gmoS>co Agoc
˶mMm XmoZ V¥Vr¶m§e ^mJ {‘ioc. Am{U Oa dmagm§V AZoH$ ^mD$-~{hUr
AgVrc Va nwéfmcm XmoZ {ó`m§À`m {híemEdT>m {hñgm {‘ioc. A„mh Vwåhmcm
ho (gd©) Vnercdma ¶mgmR>r (g‘OmdyZ) gm§JV Amho H$s, Vwåhr gÝ‘mJm©nmgyZ
^aH$Q>V Xÿa OmVm H$m‘m Z¶o. Am{U (cjmV Agy Úm) A„mhcm à˶oH$
Jmoï>rMo (nyU)© kmZ Amho.'
gyah-05. Ac-‘mBXm
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Amnë¶m eãXm§er àm‘m{UH$ amhm,
(åhUOo Amnë¶m à{Vkm nyU© H$am). Vw‘À¶mgmR>r (nwT>)o dU©Z hmoUmè¶m
àmʶm§ì¶{V[aº$ BVa àmUr (Oo gmYmaUnUo JdV ImD$Z OJVmV) Vo Vw‘À¶mgmR>r
d¡Y R>adʶmV Amcoco AmhoV. ‘mÌ Ooìhm Vwåhr hOMm nmofmI n[aYmZ Ho$bobo
Agmb (åhUOo hO H$arV Agmc), Voìhm {eH$ma H$aUo d¡Y Amho Ago g‘Oy
ZH$m. {ZpíMVM A„mh Oo BpÀN>Vmo, ˶mMr Vmo Amkm XoVmo. 2 lÕm YmaU
Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! A„mhZo ñWm{nV Ho$coë¶m g§H$o V{MÝhm§Mm AZmXa H$ê$
ZH$m. VgoM Zm n{dÌ ‘{hݶm§Mm, Zm ~ir XoʶmgmR>r AmUcoë¶m neÿM§ m, Zm
˶m neÿM§ m Á¶m§À¶m Jù¶mV A„mhcm An©U Ho$ë¶mMr IyU åhUyZ nÅ>o KmVcoco
AmhoV. Zm ˶m§Mm AZmXa H$am Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr H¥$nm Am{U ‘Ou
àmá H$aʶmgmR>r ˶mÀ¶m n{dÌ KamH$S>o ¶oVmV. Am{U Ooìhm (Vwåhr hOÀ¶m
gd© {dYr nyU© H$ê$Z), hOMm nmofmI (Bham‘) H$mTy>Z Q>mH$mc, Voìhm ‘mÌ
Vwåhr {eH$ma H$aʶmg ñdV§Ì AmhmV. Am{U EImÚm OmVrg‘yhmMo d¡a, Á¶m§Zr
136 Hw$amU
Vwåhmcm n{dÌ KamnmgyZ (H$m~mJ¥hmnmgyZ) amoIco hmoV,o AmVm Vwåhmcm AZmMma
H$aʶmg àd¥Îm H$ê$ Z¶o. Vwåhr gXmMma Am{U Y‘©{Zð>Ào ¶m ~m~VrV EH$‘oH$m§Zm
‘XV H$am, nU Vwåhr XþamMma Am{U A˶mMmamÀ¶m ~m~VrV EH$‘oH$m§Zm ‘XV
H$ê$ ZH$m. Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm, {ZpíMVM A„mh {ejm H$aʶmÀ¶m
~m~VrV ’$ma H$R>mao Amho.
3
Vw‘À¶mgmR>r {Z{fÕ R>adʶmV Amco Amho, (ñdV:hÿZ) ‘aU nmdcoco
àmʶmMo (‘m§g), VgoM aº$ d Sw>H$amMo ‘m§g Am{U Vo OZmda Á¶mcm ~ir
XoVmZm A„mh{edm¶ Xþgè¶mMo Zmd KoVco Joco Agoc, Am{U Vo OZmda Oo
JwX‘ê$Z, qH$dm ‘ma cmJë¶m‘wio qH$dm C§Mrdê$Z Imcr nS>ë¶m‘wio (‘aU
nmdco Agoc). qH$dm (BVa àmʶmZo Amnë¶m) qeJmZo ^mogHy$Z R>ma Ho$co
Agoc qH$dm Ago àmUr Am{U Á¶mg O§Jcr OZmdam§Zr ’$mSy>Z Im„o Agoc,
(ho gd© {Z{fÕ AmhoV). nU Vmo àmUr Á¶mg Vwåhr ({Od§V àmá H$ê$Z) C{MV
arVrZo ˶mcm ~ir {Xcm Agoc Va (Vmo d¡Y Amho). Am{U Á¶mMr H$Îmc
doXrda H$aʶmV Amcr Agoc Va Vohr ({Z{fÕ Amho). (doXr=Vmo M~wVam {OWo
AZoH$o ídadmXr cmoH$, Xod-XodVm§À¶m ‘w˶mªg‘moa OZmdam§Mo ~ir XoVmV). VgoM
(ho H¥$˶hr {Z{fÕ R>a{dʶmV Amco Amho H$s), Vwåhr (‘m§gmMr) {d^mJUr
H$ê$Z Amncm {hñgm OmUʶmgmR>r (^{dî¶ XmIdUmè¶m) eHw$Zr ~mUm§Mm
Cn¶moJ H$amdm. H$maU Ago H$aUo nmnH¥$˶ Amho. g˶ ZmH$maUmao cmoH$,
AmO Vw‘À¶m Y‘m©cm hmZr nmoM{dÊ`mÀ¶m ~m~VrV {Zame Pmco AmhoV, åhUyZ
Vwåhr ˶m§Mo ^¶ ~miJy ZH$m. Va (Ho$di) ‘mPoM ^¶ ~miJm.
AmO ‘r Vw‘À¶m Y‘m©cm n[anyU© Ho$co Amho, (Zoh‘rgmR>r gwa{jV Ho$co
Amho). Am{U Ago H$ê$Z Vw‘À¶mda Zoh‘rgmR>r H¥$nm Ho$cr Amho. Am{U
Vw‘À¶mgmR>r Y‘© åhUyZ Bñcm‘Mr {ZdS> Ho$cr Amho. (Bñcm‘=A„mhÀ¶m
BÀN>co m ñdV:cm g‘{n©V H$ê$Z Q>mH$Uo)
gyah-5. Ac-‘mBXm 137
Ho$coë¶m CnH$mam§Mr AmR>dU H$am, Ooìhm (Vw‘À¶mer eÌwËd R>do Umam) g‘yh
Vw‘À¶mda AmH«$‘U H$aUmaM hmoVm H$s, A„mhZo ˶m§Mo hmV Vw‘À¶mnmgyZ
amoIZy Yaco. Va (Vwåhr) A„mhMr OmU R>do m, Am{U lÕmd§Vm§Zr A„mhdaM
{dídmg R>do m¶cm hdo.
12
A„mhZo BòmB©cÀ¶m ‘wcm§H$Sy>Z à{Vkm KoVcr Am{U ˶m§À¶mXaå¶mZ
~mam {ZarjH$ {Z¶wº$ Ho$co. Voìhm A„mhZo gm§{JVco, (cjmV Agy Úm) "‘r
Vw‘À¶m ~amo~a Amho'. Oa Vwåhr {Z˶ àmW©Zm H$arV amhmc, Am{U Oµ H$mV
Úmc (XmZY‘© H$amc) Am{U ‘m¶m n¡J~§ am§da {dídmg R>do mc Am{U ˶m§Zm
gmhmæ¶ H$amc Am{U A„mhcm CÎm‘ H$O© Úmc, (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r
Amnco YZ IM© H$amc), Va ‘r {ZpíMVnUo Vw‘À¶m nmnm§Zm nwgZy Q>mHo$Z
Am{U Vwåhmcm Aem ~mJm§V àdoe XoBZ© , Á¶mVyZ nmʶmMo àdmh dmhV AgVrc,
nU Vw‘À¶mn¡H$s Omo H$moUr ho (g§Xeo àmá Pmë¶mZ§Va), g˶mMm AñdrH$ma
H$aoc Va Vmo {ZpíMVnUo ^aH$Qy>Z gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa {ZKyZ OmB©c. 13 ˶m§Zr
Amnë¶m dMZm§Mm ^§J Ho$ë¶m‘wi,o Amåhr ˶m§Mm {Y¸$ma Ho$cocm Amho Am{U
˶m§Mr öX¶o H$R>mao Ho$cr AmhoV. (åhUyZ) Vo (AmVm) (A„mhH$Sy>Z) àH$Q>
Pmcoë¶m eãXm§Mm ¶mo½¶ Vmo AW© Z cmdVm (˶m§À¶m g§X^m©cm gmoS>y Z), ˶m§Mm
{dn¶m©g H$arV AmhoV. Am{U ˶m§Zm Á¶m Jmoï>tMr {eH$dU XoʶmV Amcr
hmoVr, {VMm ‘hÎdmMm ^mJ Vo (AmVm) {dgacoco AmhoV. WmoS>çmem cmoH$m§Zm
gmoS>y Z, BVa gdmªH$Sy>Z Vwåhmcm Zoh‘r {dídmgKmVmMmM AZw^d ¶oV AgVmo.
nU Vwåhr ˶m§Zm j‘m H$am Am{U ˶m§À¶mer g§¶‘mZo dmJm. {ZpíMVM A„mhcm
namonH$ma H$aUmao cmoH$ {චAmhoV.
14
Am{U Oo cmoH$ åhUVmV, "Amåhr {¼ñVr AmhmoV' Amåhr ˶m§À¶mH$Sy>Zhr
à{Vkm KoVcr hmoVr. nU Vo XoIrc, ˶m§Zm Á¶mMr {eH$dU XoʶmV Amcr
hmoVr, ˶mMm ‘hÎdmMm ^mJ {dgacoco AmhoV. åhUyZ Amåhr nwZéËWmZmÀ¶m
140 Hw$amU
{Xdgmn¶ªV, ˶m§À¶m‘ܶo d¡‘Zñ¶ Am{U Ûof MoVdyZ R>do cocm Amho. Am{U
cdH$aM A„mh ˶m§Zm ˶mMr OmUrd H$ê$Z XoUma Amho. Oo Vo H$arV am{hco.
15
(nyduÀ¶m) J«W§ mMo AZwgaU H$aUmè¶m§Zmo! Vw‘À¶mH$S>o AmVm Am‘Mm
n¡J~§ a Amcocm Amho Am{U Vmo J«W§ m‘Yrc nwîH$iem Jmoï>r, Á¶m Vwåhr cndrV
am{hcmV, ˶mMm ~amMgm ^mJ Vwåhmcm ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho. Am{U
(Am‘Mm n¡J~§ a) Vw‘À¶m ~è¶mM Jmoï>tZm Xþcj © XoIrc H$arV Amho. (AmVm)
Vw‘À¶mH$S>o A„mhH$Sy>Z (gÝ‘mJ© XmIdUmam) àH$me d EH$ ñnï> J«W§ Amcocm
Amho. 16 ¶mÛmao A„mh ˶m cmoH$m§Zm em§VrMo ‘mJ© XmIdrV Amho, Oo ˶mMr
‘Ou g§nmXZ H$aʶmgmR>r à¶ËZaV AmhoV. Am{U Amnë¶m H¥$noZo ˶m§Zm gd©
(àH$maÀ¶m) A§YH$mamVyZ ~mhoa H$mTy>Z àH$memH$S>o AmUV Amho. Am{U ˶m§Zm
gÝ‘mJm©H$S>o ‘mJ©Xe©Z H$arV Amho. 17 {ZpíMVM ˶m cmoH$m§Zr g˶ ZmH$maʶmMo
H¥$˶ Ho$bo, Á¶m§Zr Ago åhQ>c,o "A„mh ‘[a¶‘nwÌ ¶oey ‘grh Amho'. (n¡J~§ a!)
(˶m§Zm) gm§Jm, "A„mhZo ‘[a¶‘nwÌ ¶oey ‘grhMm Am{U ˶mÀ¶m AmB©Mm
Am{U n¥Ïdrda Agcoë¶m à˶oH$mMm {dZme H$am¶Mo R>adco, Va H$moUmH$S>o
Ago gm‘϶© Amho H$s, A„mhcm Ago H$aʶmnmgyZ amoIy eHo$c? AmH$me
Am{U O‘rZ VgoM ˶m§À¶m‘ܶo Agcoë¶m g‘ñV g¥ï>rda A„mhMrM gÎmm
Amho. Vmo Oo BpÀN>Vmo Vo {Z‘m©U H$aVmo. A„mhcm H$mhrhr H$aʶmMo gm‘϶©
àmá Amho.'
18
Á¶y Am{U {¼ñVr Ago åhUVmV H$s, Amåhr A„mhMo nwÌ AmhmoV
Am{U ˶mMo cmS>H$o AmhmoV. (n¡J~§ a!) (Vwåhr ˶m§Zm) {dMmam, "‘J Vmo
Vwåhmcm Vw‘À¶m AnH¥$˶m§~Ôc {ejm H$m H$aVmo?' Zìho, Vwåhr gwÕm VgoM
‘Zwî¶ AmhmV, Ogo ˶mZo BVa ‘Zwî¶m§Zm {Z‘m©U Ho$co Amho. Vmo BpÀN>Vmo ˶mg
j‘m H$aVmo Am{U Vmo BpÀN>Vmo ˶mg {ejm H$aVmo. (g‘ñV) n¥Ïdrda Am{U
AmH$memV, VgoM ˶m§À¶m‘ܶo Oo H$mhr Amho, ˶mda (’$º$) A„mhMrM
gyah-5. Ac-‘mBXm 141
19
gÎmm Amho. Am{U gdmªZm ˶mÀ¶mH$S>Mo naV Om¶Mo Amho. AmYrÀ¶m J«W§ mMo
AZwgaU H$aUmè¶m§Zmo! ~amM H$mi n¡J~§ am§À¶m AmJ‘ZmV I§S> nS>ë¶mZ§Va
AmVm Am‘Mm, (hm) n¡J~§ a Vw‘À¶mH$S>o Amcocm Amho, Vmo (g˶mMm g§Xeo )
Vw‘À¶mg‘moa ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho. ho AemgmR>r H$s, Vwåhr Ago åhUy Z¶o
H$s, Am‘À¶mH$S>o H$moUrhr ew^dmVm© XoUmam qH$dm Amåhmcm gmdY H$aUmam
Amcocm Zmhr. Va AmVm Vw‘À¶mH$S>o (gËH$‘} H$aUmè¶m§Zm) ew^dmVm© XoUmam
Am{U (XþîH$‘} H$aUmè¶m§Zm) gmdY H$aUmam (Am‘Mm à{V{ZYr) Amcocm
Amho. Am{U A„mhcm H$mhrhr H$aʶmMo nyU© gm‘϶© àmá Amho.
20
Am{U (Vr doi AmR>dm) Ooìhm ‘ygm Amnë¶m cmoH$m§Zm åhUmcm,
"‘m¶m g‘mO~m§Ydm§Zmo! A„mhZo Vw‘À¶mda Ho$coë¶m CnH$mam§Mo ñ‘aU H$am
H$s, ˶mZo Vw‘À¶m‘YyZ n¡J~§ am§Mr {Z¶wº$s Ho$cr, Am{U Vw‘À¶m hmVmV gÎmm
{Xcr, Amåhr Vwåhmcm Vo (gd©) {Xco, Oo OJmVrc BVa H$moUmcmhr {Xco
ZìhVo. 21 ‘m¶m g‘mO~m§Ydm§Zmo! øm n{dÌ ^y‘rV àdoe H$am, Or A„mhZo
Vw‘À¶mgmR>r {ZpíMV Ho$cocr Amho Am{U ‘mJo {’$ê$ ZH$m, ZmhrVa (’$ma
‘moR>çm) An¶emcm Vm|S> Úmc.' 22 ˶m§Zr CÎma {Xco, "ho ‘ygm (Vwåhr gm§JV
AmhmV) ˶m ^y‘rV {ZX©¶r (Am{U e{º$emcr) cmoH$ AmhoV, Omon¶ªV Vo {VWyZ
{ZKyZ OmV ZmhrV, Vmon¶ªV Amåhr {VWo A{O~mV àdoe H$aUma Zmhr. nU Vo
Oa {VWyZ {ZKyZ Joc,o Va Amåhr Adí¶ {VWo àdoe H$ê$.' 23 (nU) XmoZ
OU Ago hmoV,o Oo A„mhMo ^¶ ~miJUmè¶m§nH¡ $s hmoV,o Am{U (˶m XmoKm§da)
A„mhZo H¥$nm Ho$cocr hmoVr, Vo åhUmco, "Vwåhr ˶m§À¶m {déÕ MT>mB© H$arV
ehamÀ¶m ÛmamVyZ ˶mV àdoe H$am, EH$Xm H$m Vwåhr {VWo àdoe Ho$cm H$s,
{ZpíMVnUo VwåhrM {dO¶r ìhmc. Am{U Vwåhr Oa gƒo lÕmd§V Agmc Va
Vwåhr A„mhda {dídmg R>do m¶cmM nm{hOo.' 24 Vo åhUmco, "ho ‘ygm Amåhr
{VWo H$Xm{n àdoe H$aUma Zmhr, Omon¶ªV Vo cmoH$ {VWo AmhoV. (Vwåhmcm MT>mB©
142 Hw$amU
H$am¶MrM Agoc) Va Vwåhr d Vw‘Mm nmcZH$Vm© XmoKo OmD$Z {VWo ¶wÕ H$am,
Amåhr Va BWoM ~gyZ amhUma.'
25
‘ygmZo A„mhH$S>o àmW©Zm Ho$cr, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©, ‘r ñdV:
Am{U ‘mPm ^mD$ (hmê$Z)À¶m ì¶{V[aº$ Aݶ H$moUmdahr ‘cm A{YH$ma àmá
Zmhr, Va (ho A„mh!) Vy Amåhmcm ¶m {dÐmohr cmoH$m§nmgyZ Xÿa H$a.' 26
A„mhZo CÎma {Xco, "{ZpíMVM Vr ^y‘r Mmirg dfmªn¶ªV, ˶m§À¶mgmR>r
à{V~§{YV amhrc, Vo ({Zame hmoD$Z) n¥Ïdrda ^Q>H$V amhVrc, Va Vwåhr ˶m
{dÐmohr cmoH$m§À¶m ~m~VrV Xþ:Ir hmoD$ ZH$m.'
27
˶m§Zm AmX‘À¶m XmoZ ‘wcm§Mr IarIwar Jmoï> gm§Jm, ˶m XmoKm§Zr
A„mhg‘moa ~{cXmZ àñVwV Ho$co, Va ˶m§À¶mn¡H$s EH$mMo ~{cXmZ ñdrH$maʶmV
Amco, Va Xþgè¶mMo ~{cXmZ ñdrH$maÊ`mV Amco Zmhr. Xþgè¶mZo (n{hë¶mcm,
Á¶mMo ~{cXmZ ñdrH$maco Joco ˶mcm) åhQ>c,o "‘r Vwcm Adí¶ R>ma H$arZ'
˶mda n{hë¶m ^mdmZo CÎma {Xco, "A„mh ’$º$ gXmMmar cmoH$m§H$Sy>ZM
(~{cXmZ) ñdrH$maVmo. 28 Oa Vy ‘cm R>ma H$aʶmgmR>r ‘m¶mda hmV CMcerc,
Var ‘r Vwcm R>ma H$aʶmgmR>r Vw¶mda hmV CMcUma Zmhr, ‘r Va A„mhMo
^¶ ~miJVmo, Omo g‘ñV g¥ï>rMm nmcZH$Vm© Amho. 29 ‘r Ago BpÀN>Vmo H$s,
Vy ‘m¶m nmnmMo VgoM Vw¶m nmnmMo AmoPo Vw¶m {eamda ¿¶mdog Am{U Vy
ZaH$mÀ¶m AmJrV ({IVnV nS>cëo ¶m) cmoH$m§V gm‘rc ìhmdog. A˶mMmar
cmoH$m§Mm hmM ‘mo~Xcm Amho.'
30
eodQ>r ˶mÀ¶m Ûof ^mdZoZ,o ˶mcm Amnë¶m ^mdmMr h˶m H$aʶmg
CÚwº$ (àd¥Îm) Ho$co, ˶mZo ˶mMr h˶m Ho$cr.Ago H$ê$Z ˶mZo Amnë¶mda
(’$ma ‘moR>)o ZwH$gmZ AmoT>dZy KoVco. 31 Voìhm A„mhZo EH$ S>m~| H$mdim
nmR>dcm, Vmo O‘rZ CH$ê$ cmJcm ho ¶mgmR>r H$s, (A„mhcm) ˶mg XmIdm¶Mo
hmoVo H$s, ˶mZo Amnë¶m ^mdmMo ed H$go cndmdo. (˶m H$mdù¶mcm Vgo
gyah-5. Ac-‘mBXm 143
XoʶmV Amcr VaM {VMm Vwåhr ñdrH$ma H$am, Am{U Oa Ver {eH$dU XoʶmV
Z Amë¶mg, Vwåhr (ñdV:cm) ˶mnmgyZ Xÿa R>do m.
Am{U A„mh EImÚmMr narjm KoD$ BpÀN>V Agoc, Va ˶mÀ¶m ~m~VrV
A„mhnwT>o Vw‘Mo H$mhrhr Mmcy eH$Uma Zmhr. ho Ago cmoH$ AmhoV H$s,
(AmVm) A„mhhr ˶m§Mr öX¶o ewÕ H$ê$ BpÀN>V Zmhr. ˶m§Zm ¶m OJmV
An‘mZ ghZ H$amdm cmJUma Amho Am{U ‘¥Ë`yZV§ aÀ`m (emídV) OJmV Va
˶m§Zm H$R>mao {ejm ^moJmdr cmJUma Amho.
42
Vo ImoQ>çm Jmoï>r Zoh‘r ‘moR>çm CËgmhmZo EoH$VmV, VgoM Vo J¡a‘mJm©Zo
H$‘mdcoë¶m dñVy ’$ma AmdS>rZo ImVmV. Oa Vo Vw‘À¶mH$S>o (H$moU˶mhr
{ZU©¶mgmR>r) Amco Va Vwåhr ˶m§À¶m‘ܶo {ZU©¶ H$am qH$dm ˶m§À¶mnmgyZ Xÿa
amhm. Am{U Oa Vwåhr ˶m§À¶mnmgyZ Xÿa am{hcmV, Va Vo Vw‘Mo H$moUVohr
ZwH$gmZ H$ê$ eH$Uma ZmhrV. Am{U Oa Vwåhr ˶m§À¶m‘ܶo {ZU©¶ H$amc, Va
ݶm¶nydH© $ {ZU©¶ H$am. Oo ݶm¶nyU© ì¶dhma H$aVmV Vo A„mhcm {චAmhoV.
43
Vo (nyduMo J«W§ YmaH$) {ZU©¶ KoʶmgmR>r Vw‘À¶mH$S>o H$emcm ¶oVmV? Ooìhm
H$s, ˶m§À¶mH$S>o Vm¡amV (nyduMm B©ídar¶ J«W§ ) Amho Á¶mV A„mhMo AmXoe
AmhoV, Am{U Z§Va (Vw‘À¶m {ZU©¶mH$S>ho r) Vo nmR> {’$adVmV. (H$maU dñVwpñWVr
Aer Amho H$s), Vo gƒo lÕmd§V ZmhrVM.
44
Amåhr (AmYr) Vm¡amV (¶m J«W§ mcm) àH$Q> Ho$co hmoV.o Á¶mV (A„mhMm)
CnXoe Am{U (gÝ‘mJ© XmIdUmam) àH$me hmoVm. Am‘Mo AmkmYmaH$ n¡J~§ a
¶mÀ¶mM AmYmao, Á¶y cmoH$m§Xaå¶mZ {ZdmS>m H$arV AgV. VgoM (Z§Va)
Y‘m©Mmar d (Ym{‘©H$ H$m¶ÚmMo kmZ Agcoc)o {dÛmZ cmoH$hr (˶mÀ¶mM
AmYmao {ZU©¶ H$arV AgV). H$maU A„mhÀ¶m J«W§ mMo OVZ H$aʶmMr O~m~Xmar
˶m§À¶mda gmon{dʶmV Amcocr hmoVr d ¶mda Vo gmjr hmoV.o Va (BòmB©cÀ¶m
‘wcm§Zmo!) Vwåhr cmoH$m§Mo ^¶ ~miJy ZH$m, Va ‘mPoM ^¶ ~miJm. Am{U
146 Hw$amU
jw„H$ ’$m¶Xm àmá H$aʶmgmR>r ‘m¶m g§Xeo m§Mm gm¡Xm H$ê$ ZH$m. Am{U Omo
H$moUr A„mhZo nmR>dcoë¶m J«W§ m Zwgma {ZU©¶ H$aUma Zmhr, Va AgoM cmoH$
g˶ ZmH$maUmao AmhoV. 45 Amåhr Vm¡amV‘ܶo (n¡J~§ a ‘ygmH$S>o Amcoë¶m
A„mhÀ¶m J«W§ mV) ˶m§À¶mgmR>r Agm {Z¶‘ {ZpíMV Ho$cm hmoVm H$s, àmUmÀ¶m
~Xë¶mV àmU, S>mù o ¶mÀ¶m ~Xë¶mV S>mio m, ZmH$mÀ¶m ~Xë¶mV ZmH$, H$mZmÀ¶m
~Xë¶mV H$mZ, XmVmÀ¶m ~Xë¶mV XmV Am{U OI‘oÀ¶m ~Xë¶mV VerM
OI‘ (åhUOo Oemcm AJXr VgoM ZwH$gmZ ~Xcm KoVmZm nmoM{dVm ¶oBc © )
nU Omo H$moUr Amncm hm ~Xcm KoʶmMm A{YH$ma gmoS>y Z XoBc © , Va (‘m’$
H$aʶmMo ˶mMo) ho (H¥$˶) ˶mÀ¶m (ñdV:À¶m nmnm§M)o àm`píMÎm R>ac o .
Am{U Oo H$moUr A„mhZo nmR>dcoë¶m (J«W§ mZwgma) {ZU©¶ H$aUma ZmhrV, Va
VoM cmoH$ Iao XþamMmar AmhoV. 46 Am{U Amåhr ¶oey ‘grhcm (AmYrÀ¶m
n¡J~§ am§À¶m) nX{MÝhm§Mo AZwgaU H$aʶmgmR>r VgoM Vm¡amV(n¡H$s Oo H$mhr
cmoH$m§H$S>o {e„H$ hmoV)o , ˶mMr g˶Vm à‘m{UV H$aʶmgmR>r nmR>{dco hmoV.o
Amåhr ˶mcm Jm°ñnoc (~m¶~c) hm J«W§ àXmZ Ho$cm hmoVm, Á¶mV (A„mhMm)
CnXoe d (gÝ‘mJ© XmIdUmam) àH$me hmoVm. Am{U Vm¡amV (¶m J«W§ mn¡H$s) Oo
(cmoH$m§Odi) {e„H$ am{hco hmoVo ˶mMr g˶Vm à‘m{UV H$aUmao hmoV.o Am{U
˶m (J«W§ mV) A„mhMo ^¶ ~miJUmè¶m§gmR>r (nwano ay ) ‘mJ©Xe©Z d {hVmonXoe
hmoVo. 47 Am{U Jm°ñnocMo AZwgaU H$aUmè¶m§Zr (Jm°ñnoc ‘ܶo) A„mhZo Oo
H$mhr àH$Q> Ho$coco Amho, ˶mZwgma (AmngmVrc dmXmg§~Y§ mZo) {ZU©¶ H$amdoV.
Am{U Omo H$moUr A„mhZo àH$Q> Ho$coë¶m (‘mJ©Xe©H$ VÎdm§Zgw ma) {ZU©¶ H$aUma
Zmhr, Va AgoM cmoH$ {dÐmohr AmhoV.
48
(n¡J~§ a!) Amåhr Vw‘À¶mH$S>o g˶mda AmYm[aV hm J«W§ nmR>{dcm
Amho. Am{U (hm J«W§ ) AmYrÀ`m J«W§ mn¡H$s Oo H$mhr g˶ AÚmn {e„H$ Amho,
Vo à‘m{UV H$aUmam Amho, Am{U ˶mVrc g˶ CKS> H$aUmam Am{U ˶mMo
gyah-5. Ac-‘mBXm 147
ajU H$aUmam Amho. Am{U åhUyZ Vwåhr, A„mhZo Oo H$mhr àH$Q> Ho$co Amho,
˶mZwgmaM ˶m§À¶m‘ܶo {ZU©¶ H$am. Am{U Vw‘À¶mH$S>o Oo g˶ Amcoco Amho,
˶mcm gmoS>y Z Vwåhr ˶m§À¶m Xþï> àd¥ÎmtMo AZwgaU H$ê$ ZH$m.
Vw‘À¶mn¡H$s à˶oH$ g‘yhmH$[aVm Amåhr EH$ (doJim) H$m¶Xm d ‘mJ©
{ZpíMV Ho$cocm Amho.
A„mhZo BpÀN>co AgVo Va Vwåhm gdmªZm EH$mM g§àXm¶mMo cmoH$ ~Zdco
AgVo. (nU ˶mZo Ago ¶mgmR>r Ho$co Zmhr H$maU,) Vmo ˶mV Vw‘Mr narjm
nmhÿ BpÀN>Vmo, Oo ˶mZo Vwåhmcm {Xcoco Amho. (Va) Vwåhr gËH¥$˶o H$aʶmÀ¶m
~m~VrV EH$‘oH$mÀ¶m nwT>o OmʶmMm à¶ËZ H$am. Vwåhm gdmªZm A„mhH$S>Mo
naV Om¶Mo Amho. Voìhm Vmo Á¶m~m~VrV Vwåhr ‘V^oX H$arV hmoVm, ˶m gd©
Jmoï>tMr (dñVwpñWVr) Vw‘À¶mg‘moa ñnï> H$aoc.
49
Am{U (n¡J~§ a!) (A„mhH$Sy>Z Vwåhmcm Agm AmXoe {Xcm OmV Amho
H$s), Oo H$mhr A„mhZo Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dco Amho, ˶mAmYmao Vwåhr ˶m§À¶m‘ܶo
{ZU©¶ H$am. ˶m§À¶m Xþï> àd¥ÎmtMo AZwgaU H$ê$ ZH$m, VgoM ˶m§À¶mnmgyZ
gmdY amhm, (åhUOo Ago A{O~mV hmoD$ Z¶o) H$s, Oo H$mhr A„mhZo Vw‘À¶mH$S>o
nmR>{dco Amho, ˶mÀ¶m EImÚm ^mJmnmgyZ (AmXoemnmgyZ) ˶m§Zr Vwåhmcm Xÿa
ݶmdo. Am{U Oa Vo Vw‘À¶m {ZU©¶mH$S>o nmR> {’$adVrc, (Omo Vwåhr A„mhÀ¶m
‘mJ©Xe©ZmÀ¶m AmYmao Ho$cm AmhmV), Va cjmV R>do m H$s, (AmVm) A„mh
˶m§Zm ˶m§À¶m nmnm§Mr {ejm H$ê$ BpÀN>V Amho. {ZpíMVM (cmoH$m§‘ܶo)
~hþg»§ ¶ cmoH$ Amkm Z nmiUmao AmhoV. 50 (hm A„mhMm J«W§ àH$Q> hmoʶmnydu
AZoH$o ídadmXr cmoH$) Á¶m H$m¶Úm§À¶m AmYmao ({ZU©¶ H$am¶Mo) ˶m AmYmao
(AmVm) ho {ZU©¶ H$adyZ KoD$ BpÀN>VmV H$s H$m¶? nU Oo cmoH$ ÑT> {dídmg
R>do Umao AmhoV, ˶m§À¶mgmR>r A„mhnojm loð> Xþgam H$moU ݶm¶mYre Agy
eH$Vmo?
148 Hw$amU
51
lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Á¶y Am{U {¼ñVr ¶m§À¶mer {‘ÌËdmMo
g§~Y§ àñWm{nV H$ê$ ZH$m. Vo EH$‘oH$m§Mo {‘Ì AmhoV. Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Omo
H$moUr ˶m§À¶mer {‘ÌËdmMo g§~Y§ àñWm{nV H$aoc, Va Vmo {ZpíMVM ˶m§À¶mn¡H$s
hmoBc
© . A„mh Aݶm¶r cmoH$m§Zm H$Xm{n ‘mJ© XmIdrV Zmhr.
52
Am{U Vwåhr nmhmc Á¶m§À¶m öX¶mV {dH¥$Vr Amho (åhUOo Oo Iao
lÕmd§V ZmhrV), Vo (Bñcm‘er d¡a R>do Umao Á¶y d {¼ñVr ¶m§Mr ‘Ou g§nmXZ
H$aʶmgmR>r) EH$‘oH$m§er MT>mAmoT> H$arV AmhoV. Am{U åhUVmV, "(Amåhr
lÕmd§Vm§gmo~V am{hcmo Va) Am‘À¶mda {dnÎmr ¶oBc © , Ago Amåhmcm ^¶
dmQ>V.o ' nU A„mh lÕmd§Vm§gmR>r {ZUm©¶H$ {dO¶ KS>dZy AmUrc qH$dm
Amnë¶mV’}$ EImXr AZwH$y c KQ>Zm àH$Q> H$arc. Voìhm ˶m§Zr Amnë¶m ‘ZmV
Oo cndco hmoV,o ˶m~Ôc ˶m§Zm níMmÎmmn hmoBc © . 53 Voìhm lÕm YmaU Ho$coco
cmoH$ (EH$‘oH$m§Zm) åhUVrc, "hoM Vo cmoH$ AmhoV H$m, Oo ‘moR>çm CËgmhmZo
A„mhÀ¶m enWm KoD$Z, ImÌr nQ>dZy Úm¶Mo H$s, Amåhr Vw‘À¶m~amo~a
AmhmoV?' ˶m§Mo H$‘© dm¶m OmUma AmhoV, Am{U ˶m§À¶m dmQ>çmcm (’$º$)
ZwH$gmZM ¶oUma Amho.
54
B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Vw‘À¶mn¡H$s Omo H$moUr Amnë¶m lÕoMm
˶mJ H$arc Va (˶mZo ho cjmV R>do mdo H$s), A„mh (Vw‘À¶m OmJr) cdH$aM
Aem cmoH$m§Zm KoD$Z ¶oBc© H$s, Oo A„mhcm {චAgVrc Am{U ˶m§Zmhr A„mh
{චAgoc. Vo lÕmd§Vm§À¶m ~m~VrV Z‘«^md ~miJUmao AgVrc, Va g˶
ZmH$maUmè¶m lÕmhrZm§À¶m ~m~VrV I§~ra AgVrc, (åhUOo ˶m§À¶m lÕmhrZVoMm
à^md ñdrH$maUmao ZgVrc). Vo A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r Amnco àmU nUmcm
cmdVrc, Am{U H$moUr {Q>H$m (qH$dm qZXm) H$arV Agoc Va ˶mMr ˶m§Zm
(A{O~mV) ndm© Zgoc. hr A„mhMr H¥$nm Amho, Vmo BpÀN>Vmo ˶mg Vr àXmZ
H$aVmo. A„mh A{Ve` CXma Amho, gd© H$mhr OmUUmam Amho. 55 Vw‘Mo {‘Ì
gyah-5. Ac-‘mBXm 149
XoʶmgmR>r) Vwåhr ˶m§Zm Wm§~dyZ R>do m. Am{U ˶m XmoKm§Zrhr A„mhMr enW
KoD$Z Ago åhUmdo H$s, Amåhr H$moUVohr ‘yë` KoD$Z "gmj' {dH$Uma Zmhr,
¶m ~m~VrV (H$moU˶mhr) ZmVodmBH$mMrhr ndm© H$aUma Zmhr. Am{U A„mhg‘moa
{Xcocr gmjhr cn{dUma Zmhr. Oa Amåhr Ago Ho$co Va Am‘Mm g‘mdoe
{ZpíMVM nmnr cmoH$m§‘ܶo hmoBc © . 107 Oa AmYrMo XmoZ (gmjrXma) ho ImoQ>r
gmj XoD$Z (H$mhr cm^) hS>n Ho$ë¶mMo Xmofr AmT>iZy Amco, Va Á¶m§Zm
˶m§À¶m h¸$mnmgyZ d§{MV H$aʶmV Amcoco Agoc, ˶m§À¶m‘YyZ XmoZ gmjrXmam§Zr
gmj XoʶmgmR>r nwT>o ¶mdo. Am{U ˶m§Zr A„mhMr enW KoD$Z gm§Jmdo H$s,
Am‘Mr gmj ¶m XmoKm§À¶m gmjrnojm A{YH$ g˶ Amho. Am{U Amåhr Hw$R>ë¶mhr
àH$mao Aݶm¶ Ho$cocm Zmhr, Amåhr Vgo Ho$ë¶mg Am‘Mm g‘mdoe A˶mMmar
cmoH$m§V hmoB©c. 108 ¶m nÕVrZo Aer Amem ~miJcr OmD$ eH$Vo H$s, Vo
¶Wm¶mo½¶ gmj XoVrc. qH$dm Vo ¶m Jmoï>rnmgyZ ^¶ ~miJVrc H$s, (Oa ˶m§Zr
ImoQ>r gmj {Xë¶mg) BVam§À¶m enWm§Ûmao ˶m§Zr enWoda {Xcocr (gmj) ImoQ>r
R>ac
o . Va A„mhMo ^¶ ~miJm, Am{U (˶mMo åhUUo cjnydH© $) EoH$m.
A„mh Amkm Z nmiUmè¶m cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© XmIdrV Zmhr.
109
(˶m {XdgmMr H$ënZm H$am), Á¶m {Xder A„mh (gd©) n¡J~§ am§Zm
EH${ÌV H$ê$Z {dMmaoc, "Vwåhmcm (cmoH$m§H$Sy>Z) H$m¶ à{VgmX {‘imcm
hmoVm?' Vo CÎma XoVrc, "(ho à^y!) Amåhmcm ˶mMo kmZ Zmhr, nU Ho$di
VwcmM ˶m gd© Jmoï>tMo n[anyU© kmZ Amho, {OWn¶ªV H$moUmMrhr ~wÕr nmohmoMy
eH$V Zmhr.' 110 Á¶mdoir A„mh åhUoc, "ho ‘[a¶‘nwÌ ¶oe!y ‘r Vw¶mda d
Vw¶m AmB©da Or H¥$nm Ho$cocr Amho, ˶mMo ñ‘aU H$a. Ooìhm ‘r n{dÌ
AmËå¶mÛmao Vwcm gmhmæ¶ Ho$co hmoV.o (Á¶m¶moJ)o Vy ~mcnUr (AmB©À¶m Hw$erV)
Am{U ‘moR>no Urhr cmoH$m§er (AmÜ`mpË‘H$) Jmoï>r H$arV hmoVmg. Am{U Ooìhm ‘r
Vwcm J«W§ Am{U kmZmÀ¶m Jmoï>r {eH$dë¶m hmo˶m, VgoM Vm¡amV d B§Orc
160 Hw$amU
{eH$dco hmoV.o Am{U Vy ‘m¶m AmkoZo ‘mVrnmgyZ nú¶mMr AmH¥$Vr ~ZdyZ
˶mV ’w$§ H$a ‘maV Ago Va Vr ‘m¶m AmkoZo ({Od§V) njr ~ZV Ago. Am{U
‘m¶m nadmZJrZo Vy Am§Yù¶mcm d ‘hmamo½¶mcm ~ao H$arV Ago. Am{U Vy
‘m¶m nadmZJrZo ‘ocëo ¶m§Zm {Od§V H$ê$Z C^o H$arV Ago. Am{U ‘r BòmB©cÀ¶m
‘wcm§Zm Vwcm BOm nmoM{dÊ`mnmgyZ amoIco hmoV,o Ooìhm Vy ˶m§À¶mH$S>o g˶mMo
ñnï> à‘mU KoD$Z Amcm hmoVmg. Am{U ˶m§À¶m‘ܶo Oo lÕmhrZ hmoV,o ˶m§Zr
Ago åhQ>co H$s, ho Xþgao H$mhr Zmhr Va CKS> CKS> EH$ OmXÿ Amho.'
111
Am{U (Vr doi AmR>dm) Ooìhm ‘r (¶oeÀy ¶m) {eî¶m§Zm ‘m¶mda
Am{U ‘m¶m n¡J~§ amda (ÑT>) {dídmg R>do ʶmMr àoaUm {Xcr, Voìhm ˶m§Zr
åhQ>c,o "Amåhr lÕm YmaU H$aVmo, Vy (¶mg) gmjr amhm H$s, Amåhr eaU
OmV AmhmoV.' 112 Ooìhm {eî¶m§Zr åhQ>c,o "ho ‘[a¶‘nwÌ ¶oe!y VwPm nmcZH$Vm©
AmH$memVyZ Am‘À¶mgmR>r OodUmMo EH$ (‘moR>)o VmQ> nmR>dy eH$Vmo H$m?'
˶mda ˶mZo CÎma {Xco, "Oa Vwåhr (gƒo) lÕmd§V Agmc Va A„mhMo ^¶
~miJm.' 113 Vo åhUmco, "Amåhmcm ˶mVyZ H$mhr Imdogo dmQ>V.o Am{U
Á¶mÛmao Am‘À¶m ‘Zm§Zm em§Vr cm^oc. Am{U Amåhmcm {dídmg hmoBc © H$s, Vy
Am‘À¶mer g˶ ~moccm Amhog, Am{U ˶mg Amåhr gmj Agy.' 114
‘[a¶‘nwÌ ¶oeZy o A„mhH$S>o àmW©Zm Ho$cr, "ho A„mh, Am‘À¶m nmcZH$˶m©,
Am‘À¶mH$S>o AmH$memVyZ AÞmZo ^acoco Ago EH$ VmQ> nmR>d, Oo Am‘À¶mgmR>r
(Zoh‘r cjmV Agmdr) Aer ‘oOdmZr R>ac o . Am‘À¶m AJ«Ur (cmoH$m§gmR>r)
Am{U Z§VaÀ¶m (cmoH$m§gmR>r) Am{U (Vo VmQ> Am‘À¶mgmR>r) Vw¶mH$Sy>Z àH$Q>
Pmcocr EH$ IyU Agoc. Am{U Am‘À¶m CnOr{dHo$Mr VaVyX H$a, H$maU
VyM gd©lðo > à~§YH$ Amhog.' 115 A„mhZo CÎma {Xco, "‘r {ZpíMVM Vw‘À¶mH$S>o
Vo (AÞmZo ^acoco ‘moR>o VmQ>) nmR>drZ. nU ˶mZ§Va Vw‘À¶mn¡H$s Omo H$moUr
g˶mMm AñdrH$ma H$arc, ˶mcm (‘mÌ) ‘r Aer {ejm H$arZ, Oer
gyah-5. Ac-‘mBXm 161
Am{U ˶mMo gmWrXma Vwåhmcm VoWZy nmhVmV, OoWZy Vwåhr ˶m§Zm nmhÿ eH$V
Zmhr. Amåhr g¡VmZm§Zm ˶m cmoH$m§Mo {‘Ì ~Zdco Amho, Oo lÕmd§V ZmhrV. 28
Am{U Ooìhm Vo {Zc©‚mVoMo EImXo H¥$˶ H$aVmV, Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhr
Am‘À¶m nydO© m§Zm Ago H$aVmZm nm{hco Amho. Am{U A„mhZoM Amåhmcm Ago
H$aʶmMr Amkm Ho$cocr Amho.' (˶m§Zm) gm§Jm, "A„mh H$Yrhr AnH¥$Ë`o
H$aʶmMr Amkm XoV Zmhr. Vwåhr A„mh{df¶r Aem Jmoï>tMm g§~Y§ OmoS>Vm H$m,
Á¶mMo Vwåhmcm ‘wirM kmZ Zmhr?' 29 (n¡J~§ a! ˶m§Zm) gm§Jm, "‘m¶m
nmcZH$˶m©Zo ݶm¶mZo dmJʶmMr Amkm Ho$cr Amho; à˶oH$ doigo Am{U
à˶oH$ {R>H$mUr àmW©Zm H$arV AgVmZm (Z‘mµO nT>VmZm) Amnco Mohao (nyU©
cj H|${ÐV H$ê$Z) ˶mÀ¶mH$S>Mo didm. Am{U Y‘m©À¶m ~m~VrV nyU© g‘n©U^md
~miJyZ ˶mMmM Ymdm H$am. Á¶mà‘mUo ˶mZo Vwåhmcm n{hë¶m doigo {Z‘m©U
Ho$co, ˶mMà‘mUo Vwåhmcm Xþgè¶m doigo hr {Z‘m©U H$aʶmV ¶oBc © , (åhUOo
30
‘¥Ë¶yZV§ a nwÝhm {Od§V Ho$co OmB©c).' (Vw‘À¶mn¡H$s) H$mhr cmoH$m§Zm ˶mZo
gÝ‘mJ© XmIdcm Amho. Va H$mhr§gmR>r gÝ‘mJm©nmgyZ ^Q>H$Uo AQ>i R>aco,
(˶m§À¶m H$‘mB©nmoQ>r). ˶m§Zr A„mhcm gmoS>y Z g¡VmZm§Mr Amnco {‘Ì åhUyZ
{ZdS> Ho$cr. Am{U (Vo) g‘OVmV H$s, AmnU gÝ‘mJm©da AmhmoV.
31
ho AmX‘À¶m ‘wcm§Zmo! Z‘mµOmÀ`m à˶oH$ doir C{MVàH$mao dó YmaU
H$am Am{U (Z§Va ‘wº$nUo) Im d ߶m, nU An춶 H$ê$ ZH$m. {ZpíMVM
A„mhcm An춶 H$aUmao cmoH$ (A{O~mV) {චZmhrV. 32 (n¡J~§ a! ˶m§Zm)
gm§Jm, "A„mhZo Amnë¶m ^º$m§gmR>r {Z‘m©U Ho$coë¶m emo^Ào ¶m dñVyZ§ m, VgoM
CXa{Zdm©hmÀ¶m ñdÀN> ewÕ dñVyZ§ m {Z{fÕ R>adUmam H$moU Amho?' (˶m§Zm)
gm§Jm, "¶m gd© Mm§Jë¶m dñVy ¶m OJmVrc OrdZmVhr lÕmd§Vm§gmR>r (d¡Y)
AmhoV Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV Va Ho$di ˶m§À¶mgmR>rM AgVrc.'
AemàH$mao Amåhr Am‘Mo g§Xeo kmZ AgUmè¶m cmoH$m§gmR>r ñnï> H$ê$Z gm§JV
196 Hw$amU
33
AmhmoV. (˶m§Zm) gm§Jm, "‘m¶m nmcZH$˶m©Zo Va Ho$di {Zc©‚mVoMr
H¥$˶o H$aʶmg ‘ZmB© Ho$cr Amho, ‘J Vr H¥$˶o Iwcr AgmoV dm Nw>nr, VgoM
(gd© àH$maMr) nmnH¥$˶o d (EImÚmMm) Aݶm¶mZo N>i Am{U A„mhZo
H$moUVohr à‘mU (nwamdm) nmR>{dcoco ZgVmZm ˶mÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ BVam§Zm
XoʶmÀ¶m H¥$˶mcm, Am{U Aem Jmoï>tMm g§~Y§ Vwåhr A„mher OmoS>mdm, Á¶mMo
Vwåhmcm H$mhrhr kmZ Zmhr. (¶m gd© Jmoï>r ham‘ AmhoV, {Z{fÕ AmhoV).'
34
à˶oH$ OZg‘yhmgmR>r EH$ AdYr {ZpíMV Amho. Am{U Ooìhm ˶m§À¶m
AdYrMm (eodQ>) ¶oBc © , Voìhm Vo EH$m jUmZohr ‘mJo amhÿ eH$Uma ZmhrV
qH$dm nwT>ho r OmD$ eH$Uma ZmhrV. 35 ho AmX‘À¶m ‘wcm§Zmo! Oa Vw‘À¶mH$S>o
Vw‘À¶m‘YyZM n¡J~§ a ¶oVrc, Oo Vwåhmcm ‘mPo g§Xeo EoH$dVrc Va Oo H$moUr
‘mPo ^¶ ~miJVrc d ñdV:‘ܶo gwYmaUm H$ê$Z KoVrc Va ˶m§Zm (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m
OrdZmV) H$moUVohr ^¶ nmoMUma Zmhr, Am{U Vo (H$Yr) Xþ:Irhr hmoUma
ZmhrV. 36 Am{U Oo cmoH$ Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>adVrc Am{U ‘JéarZo
˶m§H$S>o nmR> {’$adVrc Va AgoM cmoH$ ZaH$mÀ¶m AmJrMo {Zdmgr ~ZVrc,
Vo H$m¶‘ VoWMo amhVrc. 37 Va ‘J ˶m ‘mUgmnojm A{YH$ Xþï> H$moU Agy
eH$Vmo, Omo A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMyZ gm§JVmo. qH$dm ˶mÀ¶m g§Xeo m§Zm
ImoQ>o R>a{dVmo. ˶m§À¶mgmR>r (¶m OJmV) Omo H$mhr dmQ>m {ZpíMV Pmcocm Amho,
Vmo ˶m§Zm Adí¶ {‘iob, ¶oWnmdoVmo H$s, Am‘Mo XÿV ˶m§Mo àmU H$mT>ʶmgmR>r
˶m§À¶mH$S>o ¶oVrc Voìhm Vo (‘¥Ë¶wXVÿ ) ˶m§Zm {dMmaVrc, "A„mhcm gmoS>y Z
Á¶m§Mm Vwåhr Ymdm H$arV hmoVm Vo (AmVm) H$moR>o AmhoV?' (˶mda) Vo
(AnamYr) CÎma XoVrc, "Vo Am‘À¶mgmR>r AmVm hancoco AmhoV.' Am{U Vo
ñdV:À¶mM{déÕ Aer gmj XoVrc H$s, Vo g˶ ZmH$maUmao lÕmhrZM
AmhoV.
38
˶mda A„mh åhUoc, "gm‘rc ìhm ˶m {OÞ Am{U ‘mZdmÀ¶m g‘yhmV
gyah-07. Ac-Amamµ’$ 197
H$am, {VWo Vwåhmcm H$moUVohr ^¶ nmoMUma Zmhr, Zm Vwåhr {VWo H$Yr Xþ:Ir
hmoUma.
50
Am{U ZaH$dmgr ñdJ©{Zdmgr¶m§Zm hmH$ ‘mê$Z åhUVrc, "H$mhr nmUr
qH$dm A„mhZo (ñdJm©V {Zdm©hmgmR>r) Vwåhmcm Oo H$mhr {Xco Amho, ˶m‘Yrc
H$mhrVar Amåhmcm Úm.' ˶mda ñdJ©{Zdmgr CÎma XoVrc, "¶m XmoÝhr dñVy
A„mhZo g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§da {Z{fÕ R>adcoë¶m AmhoV.' 51 (˶m§À¶mgmR>r)
Á¶m§Zr Amnë¶m Y‘m©cm H$a‘UwH$sMm d IoimMm {df¶ ~Zdcm hmoVm d Á¶m§Zm
(¶m) OJmVrc OrdZmZo Ymo³¶mV Q>mH$co hmoV.o (A„mh åhUoc) "Va AmO
Amåhrhr ˶m§Zm {dgê$Z OmD$, Ogo Vo ¶m (’¡$gë¶mÀ¶m) {XdgmÀ¶m ^oQ>rg
{dgaco Am{U Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ZmH$marV am{hco.'
52
Am{U Amåhr {ZpíMVM ˶m§Zm EH$ Agm J«W§ àXmZ Ho$cm Amho d ˶mV
Amåhr kmZmÀ¶m AmYmao g{dñVa dU©Z Ho$coco Amho d Vmo (J«W§ ) lÕm R>do Umè¶m
cmoH$m§gmR>r ‘mJ©Xe©Z d H¥$nm Amho. 53 Vo (AlÕmd§V cmoH$) ˶m‘ܶo {Xcocm
Bemam à˶jmV ¶oʶmMr àVrjm H$arV AmhoV H$s H$m¶? Á¶m {Xder Vmo (Bemam)
à˶jmV ¶oBc© ˶m {Xder, nydu Á¶m§Zm ˶mMm {dga nS>cm hmoVm, Vo åhUVrc,
"Am‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco n¡J~§ a IamoIa g˶mMm g§Xeo KoD$Z Amco
hmoV,o Va AmVm Amåhmcm Am‘Mr ‘ܶñWr H$aUmao H$moUr ‘ܶñW cm^Vrc H$m?
qH$dm Amåhmcm OJmV naV nmR>dUo e³¶ Amho H$m, åhUOo Amåhr nydu Or (dmB©Q>)
H¥$˶o H$arV hmoVmo, ˶mnojm doJir H¥$˶o Amåhmcm H$aVm ¶mdr?' ˶m§Zr IamoIaM
ñdV:À¶m {OdmMo ZwH$gmZ H$ê$Z KoVco Amho Am{U Á¶m ImoQ>çm Jmoï>r ˶m§Zr aMë¶m
hmo˶m, (AmVm) ˶m§À¶mnmgyZ Zmhrem Pmcoë¶m AmhoV.
54
¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, Vw‘Mm nmcZH$Vm© A„mh Amho Á¶mZo ghm
{XdgmV (åhUOo ghm H$mcI§S>mV) AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mr {Z{‘©Vr Ho$cr.
‘J Vmo qghmgZmda {damO‘mZ Pmcm. Vmo amÌrZo {Xdgmcm PmHy$Z Q>mH$Vmo, (Vo)
200 Hw$amU
EH$‘oH$mÀ¶m ‘mJo doJmZo ¶oV AgVmV. Am{U ˶mZo gy¶© d M§Ð Am{U Vmao
{Z‘m©U Ho$co. gd© ˶mÀ¶m AmkoÀ¶m AYrZ AmhoV. cjmV R>do m, (gd©)
˶mMrM {Z{‘©Vr Amho åhUyZ (gdmªda) AmXoe ˶mMmM AgUma Amho. ’$ma
g‘¥Õemcr Amho A„mh, Omo gd© OJm§Mm nmcZH$Vm© Amho. 55 A{Ve¶
crZVoZo Am{U JwánUo (AmËå¶mÀ¶m AmdmOmZo) Amnë¶m nmcZH$˶m©g‘moa
{dZdUr H$am. {ZpíMVM ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao cmoH$ ˶mcm {චZmhrV.
56
(bmoH$m§Zmo!) gwì¶dñWm Agcoë¶m ^yVcmda CËnmV ‘mOdy ZH$m. Am{U
‘ZmV ^¶ d Amem R>do Zy ˶mMmM Ymdm H$am. {ZpíMVM A„mhMr H¥$nm
gËH$‘} H$aUmè¶m cmoH$m§À¶m Zoh‘r g‘rn Amho.
57
Am{U Vmo A„mhM Amho, Omo Amnë¶m H¥$noAmYr ew^dmVm© åhUyZ (‘mog‘r)
dmao nmR>drV AgVmo Am{U Ooìhm ho dmao Amnë¶mgmo~V (nmʶmZo ^acoc)o T>J KoD$Z
¶oVmV, Voìhm Amåhr ˶m T>Jm§Zm ‘¥V O{‘ZrÀ`m {XeoZo didVmo. ‘J ˶mÛmao Amåhr
O{‘Zrda nmʶmMm dfm©d H$aVmo. Am{U ˶mnmgyZ Amåhr gd© àH$maMr ’$io {Z‘m©U
H$aVmo. AJXr AemM àH$mao Amåhr ‘¥Vm§Zm {Od§V H$ê$Z ~mhoa H$mTy>. H$Xm{MV Vwåhr
(¶m {ZarjUmnmgyZ) YS>m ¿¶mdm, (hr Anojm). 58 Or O‘rZ Mm§Jcr Amho, {VMo
(^anya) nrH$ {VÀ¶m nmcZH$˶m©À¶m AmkoZo ¶oV.o Va CcQ>njr Or O‘rZ {ZH¥$ï>
Amho {VÀ¶m‘ܶo Xþgao H$mhr Zmhr Va ’$º$ {Zén`moJr Ago nrH$ ¶oV.o AemàH$mao
Amåhr Am‘À¶m g§Xeo m§Mo {d{dY n¡cy ñnï> H$ê$Z XmIdV AgVmo, (˶m§À¶m ^ë¶mgmR>r)
Oo Am^ma 춺$ H$aUmao AmhoV.
59
Amåhr "Zyh' cm ˶mÀ¶m cmoH$m§H$S>o nmR>dco, Am{U Vmo åhUmcm, "ho
‘m¶m g‘mO~m§Ydm§Zmo! Ho$di A„mhMr CnmgZm H$am, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam
H$moUrhr Vw‘À¶mgmR>r CnmgZo¶mo½¶ Zmhr. ‘cm Vw‘À¶m ~m~VrV ˶m ^¶§H$a
{XdgmÀ¶m {ejoMr {^Vr dmQ>V.o ' 60 ˶mÀ¶m g‘mOmVrc à‘wIm§Zr åhQ>c,o
"Amåhr Va nmhV AmhmoV H$s, Vy CKS>nUo dmQ> MwH$cocm Amhog.' 61 (˶mda)
gyah-07. Ac-Amamµ’$ 201
n¡J~§ amMm Amho.' åhUyZ Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U AmngmVrc g§~Y§
gwYmaʶmgmR>r à¶ËZ H$am, Am{U A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amÀ¶m Amkm§Mo nmcZ
H$am, Oa Vwåhr gƒo lÕmd§V Agmc. 2 Iao lÕmd§V Va Vo (cmoH$) AmhoV,
Ooìhm (˶m§À¶mnwT>)o A„mhMm C„oI hmoVmo, Voìhm (^rVr¶wº$ AmXamZo) ˶m§À¶m
öX¶m§Mm WaH$mn CS>Vmo. Am{U Ooìhm A„mhMr g§Xeo (dMZo) ˶m§À¶m H$mZr
nS>VmV, Voìhm ˶m§Mr lÕm A{YH$ ~iH$Q> hmoV.o Am{U Vo Amnë¶m nmcZH$˶m©da
ÑT> {dídmg R>do VmV. 3 Oo (Z‘mµOê$nr) {Z˶ àmW©Zm H$aVmV Am{U Or (H$mhr
YZg§nÎmr) Amåhr ˶m§Zm {Xcr Amho, ˶mVyZ (BVam§da) IM© H$aVmV. 4 hoM
cmoH$ Añgc lÕmd§V AmhoV. ˶m§À¶mgmR>r ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o AË`wƒ
ñWmZ d j‘mercVm Amho Am{U gÝ‘mZnydH© $ ({Xcr OmUmar) OrdZgm‘J«r
Amho.
5
(Am{U ~ÐÀ¶m ¶wÕmÀ¶m doigo ) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Vwåhmcm C{MV
CÔoemgh Vw‘À¶m KamVyZ ~mhoa AmUco. Oar (¶wÕ H$aUo) lÕmd§Vm§nH¡ $s
H$mhtZm ’$ma OS> OmV hmoVo (Varhr ˶mZo Vw‘Mo gmhmæ¶ H$ê$Z Vwåhmcm ¶wÕ
H$aʶmgmR>r Kam~mhoa H$mT>c)o . 6 g˶ CKS> Pmë¶mZ§Vahr Vo ˶m{df¶r
Vw‘À¶mer dmX KmcrV hmoV.o OUy H$mhr ˶m§Zm ‘¥Ë¶yÀ¶m XmamV cmoQ>co OmV Amho
Am{U (˶m§Mr Aer AdñWm Pmcr H$s, OUy Vo) CKS> S>mù o ¶m§Zr ‘¥Ë¶ycm
nmhV AmhoV. 7 Am{U (Vmo àg§J AmR>dm) Ooìhm A„mhZo Vwåhmcm dMZ {Xco
hmoVo H$s, (eÌyÀ¶m) ˶m XmoZ JQ>mn§ H¡ $s EH$ JQ> Vwåhmcm {‘ioc Am{U Vw‘Mr
Aer BÀN>m hmoVr H$s, H$‘r e{º$emcr JQ> ({Z:eó JQ>) Vwåhmcm {‘imdm.
nU A„mhMr Aer BÀN>m hmoVr H$s, ˶mZo Amnë¶m eãXm§Zr g˶ àñWm{nV
H$amdo, (CKS> H$amdo). Am{U g˶ ZmH$maV am{hcoë¶m lÕmhrZm§Zm g‘yi Zï>
H$amdo. 8 åhUOo "g˶' g˶ {gÕ ìhmdo Am{U Oo "Ag˶' Amho Vo Ag˶
{gÕ ìhmdo. ‘J AnamYr cmoH$m§Zm (Vo) {H$Vr H$m A{චAgoZm.
224 Hw$amU
9
Ooìhm Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o gmhmæ¶mgmR>r {dZdUr H$arV
hmoVm, Voìhm ˶mZo Vw‘À¶m {dZdUrcm AemàH$mao à{VgmX {Xcm, "‘r {ZpíMVnUo
EH$m nmR>mno mR> EH$, Aem EH$ hOma ñdJ©XVÿ m§Zm Vw‘À¶m ‘XVrgmR>r nmR>drV
Amho.' 10 Am{U A„mhZo ho Ho$di ¶mgmR>r Ho$co H$s, Vo Vw‘À¶mgmR>r ew^dmVm©
R>amdr, OoUHo $ê$Z Vw‘Mr ‘Zo g§Vïw > ìhmdrV. Am{U gmhmæ¶ Va ’$º$ A„mhH$Sy>ZM
¶oV AgVo. A„mh IamoIa gm‘϶©emcr d ~w{Õ‘mZ Amho. 11 (AmR>dm Vo H$go
KS>c)o Ooìhm A„mhZo Vwåhmcm ˶mÀ¶mH$Sy>Z ‘Z:em§Vr cm^mdr ¶mgmR>r PmonMo r
JwJ§ r Vw‘À¶mda CVa{dcr.
Am{U ˶mZo AmH$memVyZ Vw‘À¶mda nmʶmMm dfm©d Ho$cm, ¶mgmR>r H$s,
˶mÛmao Vwåhmcm ñdÀN> H$amdo d Vw‘À¶mnmgyZ g¡VmZmMr ‘{cZVm Xÿa H$ê$Z
Q>mH$mdr. Am{U Vw‘À¶m ‘Zmcm ~iH$Q>r Úmdr Am{U AemàH$mao Vw‘Mr nmdco
ÑT> H$aVm ¶mdrV. 12 Am{U (Vmo àg§Jhr AmR>dm) Ooìhm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo
ñdJ©XVÿ m§Zm (hm g§Xeo lÕmd§Vm§n¶ªV nmoM{dʶmgmR>r) Amkm Ho$cr H$s, "‘r
Vw‘À¶mgh Amho' (VgoM ˶mZo ñdJ©XVÿ m§Zm hr XoIrc Amkm Ho$cr H$s, hm
‘mPm g§Xeo XoD$Z) Vwåhr lÕmd§Vm§Zm ÑT>Vm àXmZ H$am. ‘r ˶m g˶ ZmH$maʶmda
AmJ«hr Agcoë¶m lÕmhrZ cmoH$m§À¶m ‘ZmV XheV {Z‘m©U H$arZ. Va
(lÕmd§Vm§Zmo!) Vwåhr ˶m§À¶m ‘mZoda àhma H$am. Am{U ˶m§À¶m ~moQ>mM§ r gm§Yo
N>mQy>Z Q>mH$m. 13 hr ({ejm ˶m§Zm ¶mgmR>r Amho) H$s, ˶m§Zr A„mh Am{U
˶mÀ¶m n¡J~§ amcm AmìhmZ {Xco. Am{U Omo H$moUr A„mh Am{U ˶mÀ¶m
n¡J~§ amcm AmìhmZ XoVmo Va A„mh (Aem§Zm) {ejm XoʶmÀ¶m ~m~VrV {ZpíMVM
’$ma H$R>mao Amho. 14 (ho A„mhÀ¶m eÌyZ§ mo!) hr ({ejm) Amho (Vw‘À¶mgmR>r),
Vr Vwåhr AmVm MmIm. Am{U cjmV R>do m g˶ ZmH$maUmè¶m§gmR>r ZaH$mÀ¶m
AmJrMr {ejm (AQ>i) Amho.
15
lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Ooìhm ¶wÕ^y‘rV Vw‘Mm gm‘Zm g˶
gyah-08. Ac-AZµ’$mc 225
˶mMm nmMdm {hñgm A„mh Am{U ˶mMm n¡J~§ a d (n¡J~§ amMo) ZmVodmB©H$
Am{U AZmW, JaOy Am{U dmQ>gê$ (‘wem’$a) ¶m§Mm Agoc. Oa Vwåhr A„mhda
Am{U Oo (g§Xeo ) Amåhr Am‘Mm ^º$ (‘whå‘X) ¶m§À¶mH$S>o ˶m {ZUm©¶H$
{Xder nmR>{dco, Ooìhm XmoÝhrH$S>rc g¡Ý¶ EH$‘oH$m§Zm {^S>co hmoV,o ˶mda
{dídmg R>do Umao Agmc, Va (¶mda H¥$Vr H$aUo ho Vw‘À¶mgmR>r Amdí¶H$
Amho). (Am{U Zoh‘r cjmV R>do m) A„mhcm gd© H$mhr H$aʶmMo gm‘϶© àmá
Amho.
42
(Vmo ~XaÀ¶m ¶wÕmMm {Xdg AmR>dm) Ooìhm Vwåhr XarÀ¶m OdiÀ¶m
H$mR>mda hmoVm Am{U Vo XÿaÀ¶m H$mR>mda hmoV.o Am{U (‘¸$mdmgr ì¶mdgm{¶H$m§Mm)
H$m{’$cm Vw‘À¶m ImcÀ¶m ~mOyg (H$mhr A§Vamda) hmoVm. Am{U Oa Vwåhmcm
(¶wÕmMr) doi ‘mhrV AgVr Va ˶mMo AmìhmZ ñdrH$maʶmÀ¶m ~m~VrV
Vw‘À¶mV (Adí¶) ‘V^oX Pmco AgVo. nU Oo KS>co Vo ¶mgmR>r KS>co H$s,
A„mhZo ˶m Jmoï>rMm {ZU©¶ H$ê$Z Q>mH$mdm H$s, Or Jmoï> (¶wÕ) hmoUo AQ>i
hmoV.o (Am{U åhUyZM XmoZ g¡Ý¶m§Mr g‘moamg‘moa JmR> nmS>ʶmV Amcr). åhUOo
Á¶mcm Zï> ìhm¶Mo Amho, ˶mZo g˶mMo ñnï> à‘mU nmhÿZ Zï> ìhmdo Am{U Omo
{Od§V amhUma Amho, ˶mZo g˶mÀ¶m ñnï> à‘mUmgh {Od§V amhmdo. {ZpíMVM
A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 43 A„mh ˶m§Mr
(eÌyMr) g§»¶m Vwåhmcm (Y¡¶© XoʶmgmR>r) Vw‘À¶m ñdßZmV H$‘r (Agë¶mMo)
XmIdV hmoVm. Am{U Oa ˶mZo Vwåhmcm ˶m§Mr g§»¶m OmñV XmI{dcr AgVr
Va {ZpíMVM Vw‘Mo Y¡¶© IMco AgVo. Am{U ˶m{df¶r Vwåhr AmngmV dmX
Ho$cm AgVm. nU A„mhZo Vwåhmcm ¶mnmgyZ dmM{dco. {ZpíMVM (‘mZdmÀ¶m)
‘ZmV H$m¶ Amho, ¶mMr ˶mcm nyU© OmUrd AgVo. 44 Am{U ¶wÕmÀ¶m
EoZdoigo A„mhZo (eÌy) Aëng§»¶oV AmhoV, Ago Vwåhmcm Xe©dco Am{U
(eÌycmhr) Vwåhr (lÕmd§V) Aëng§»¶oV AmhmV Ago Xe©dco. ho ¶mgmR>r
230 Hw$amU
H$s, A„mhcm ˶m Jmoï>rMm {ZU©¶ H$aVm ¶mdm, Or Jmoï> KSy>Z ¶oUo (AJXr)
{ZpíMV hmoVr. Am{U gd© Jmoï>r (A§{V‘ {ZU©¶mgmR>r) A„mhH$S>Mo nmR>{dë¶m
OmVmV.
45
B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Ooìhm (¶wÕmV) EImÚm g¡Ý¶mer
Vw‘Mm gm‘Zm Pmcm Va Vwåhr (nyU© Y¡¶m©{Zer) ÑT> amhm, Am{U A„mhMo Iyn
ñ‘aU H$am, åhUOo Vwåhr ¶eñdr ìhmc. 46 Am{U A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amÀ¶m
Amkm§Mo nmcZ H$am Am{U AmngmV dmX{ddmX H$aUo Q>mim, AݶWm Vw‘Mo Y¡¶©
IMoc d Vw‘Mm Xamam Zmhrgm hmoBc © . Voìhm g§¶‘ R>do m, {ZpíMVM A„mh
g§¶‘ ~miJUmè¶m cmoH$m§gh Amho. 47 Vwåhr ˶m cmoH$m§gmaIo hmoD$ ZH$m, Oo
Amnë¶m Kê$Z (‘moR>çm EoQ>rZo) Vmoam {‘adrV d (cmoH$m§Zm) S>m‘S>mc
¡ XmIdrV
~mhoa nS>c.o Am{U Oo (BVam§Zm) A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ amoIVmV. nU Vo Oo
H$mhr H$arV AmhoV, ˶mg A„mhZo doT>cc o o Amho.
48
Am{U g¡VmZmZo ˶m§Mr (dmB©Q>) H¥$˶o ˶m§Zm Mm§Jë¶m ñdê$nmV Xe©{dcr
Am{U Vmo åhUmcm, "AmO cmoH$m§‘ܶo Agm H$moUrhr Zmhr, Omo Vw‘À¶mda
{dO¶ àmá H$ê$ eH$Vmo Am{U ‘r Vw‘Mm ajUH$Vm© Amho!' nU Ooìhm XmoÝhrH$S>rc
g¡Ý¶o EH$‘oH$m§g‘moa Amcr Voìhm Vmo (g¡VmZ) ({VWyZ) CcQ>çm nmdcr naV
{’$acm, Am{U åhUmcm, "{ZpíMVM ‘mPo Vw‘À¶mer H$mhr XoU-o KoUo Zmhr, ‘r
Vo nmhV Amho, Oo Vwåhmcm {XgV Zmhr, ‘r (Va) A„mhMo ^¶ ~miJVmo Am{U
A„mh H$R>mao {ejm H$aUmam Amho.' 49 Xm§{^H$ cmoH$ Am{U Á¶m§À¶m ‘Zm‘ܶo
{dH¥$Vr Amho, Ago cmoH$ åhUV hmoV,o "¶m (lÕmd§Vm§Mr) ˶m§À¶m Y‘m©Zo
’$gdUyH$ Ho$cr Amho.' nU Omo H$moUr A„mhda {dídmg R>do rc ˶mcm {ZpíMVM
(¶m Jmoï>rMr AZw^Vy r hmoBc
© H$s), A„mh hm gm‘϶©emcr d ~w{Õ‘mZ Amho.
50
Am{U Vwåhr Oa ˶m pñWVrcm nmhÿ eH$co AgVo, Ooìhm (Am‘Mo) XÿV
g˶ ZmH$maʶmda (Am`wî`^a) AmJ«hr am{hcoë¶m cmoH$m§Mo (‘¥Ë¶wg‘¶r) àmU
gyah-08. Ac-AZµ’$mc 231
H$mT>VmV, Voìhm Vo XÿV ˶m§À¶m Mohè¶m§da Am{U nmR>tda àhma H$ê$Z åhUVmV,
"AmVm OiʶmMr {ejm MmIm!' 51 hr ˶m (H$‘mªMr) {ejm Amho, Or Vwåhr
Amnë¶m hmVm§Zr Ho$cr hmoVr. A„mh Amnë¶m ^º$m§da H$Xm{n Aݶm¶ H$arV
Zmhr. 52 (˶m§Mr AdñWm) {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§à‘mUo Am{U Ë`m§À`m nyduÀ¶m
cmoH$m§à‘mUo hmoBc© . ˶m§Zr A„mhÀ¶m g§Xeo mÛmao àH$Q> Pmcoë¶m g˶mMm AñdrH$ma
Ho$cm, n[aUm‘r A„mhZo ˶m§Zm ˶m§À¶m nmnH¥$˶m~Ôc ˶m§À¶m ‘wg³¶m
Amdië¶m. IamoIa! A„mh gm‘϶©emcr Amho Am{U {ejm H$aʶmÀ¶m
~m~VrV ’$ma H$R>mao Amho. 53 ho AemgmR>r Pmco H$s, A„mhZo EImÚm
OZg‘yhmda Amncr Or H¥$nm àXmZ Ho$cocr AgVo, Vmo Vr H¥$nm Vmon¶ªV ‘mJo
KoV Zmhr, Omon¶ªV Vo cmoH$ ñdV:À¶m AdñWoV ~Xc H$arV ZmhrV. Am{U
(cjmV R>do m) A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 54
(˶m Anamܶm§Mr AdñWm VerM hmoUma) Oer {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§Mr d ˶m
nyduÀ¶m cmoH$m§Mr Pmcr. ˶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco.
Am{U åhUyZ Amåhr ˶m§À¶m AnamYm§nmoQ>r ˶m§Zm Zï> Ho$co. Am{U {’$aAm¡ZÀ¶m
cmoH$m§Zm Amåhr ~wS>dZy Q>mH$co, H$maU Vo gd© nmnH¥$˶ H$aUmao cmoH$ hmoV.o
55
{ZpíMVM A„mhÀ¶m Ñï>rV, gdm©V dmB©Q> àmUr Vo AmhoV Oo g˶mMm
AñdrH$ma H$aʶmda AmJ«hr AmhoV Am{U Oo g˶ ‘mݶ H$aUmao ZmhrV. 56 Oo
Vw‘À¶mer H$ama~Õ AgyZhr Amnë¶m H$amamMm à˶oH$ doigo ^§J H$aVmV
Am{U Vo (A„mhMo) ^¶ ~miJV ZmhrV. 57 Ago cmoH$ ¶wÕmV Vw‘À¶m hmVr
cmJco Va ˶m§Zm Aer {ejm H$am H$s, Oo cmoH$ ˶m§À¶m ‘mJo AmhoV, ˶m§Zr
Vo nmhÿZ {VWyZ ni H$mT>mdm (åhUOo ˶m§Zr Amnë¶m H$Q>H$mañWmZmÀ¶m
H$madm`m§nmgyZ namd¥Îm ìhmdo) OoUHo $ê$Z ˶m§Zm YS>m {‘imdm. 58 Am{U Oa
Vwåhmcm ˶m O‘mVrH$Sy>Z (Á¶m§À¶mer Vwåhr H$ama Ho$coco Amho), {dídmgKmVmMo
^¶ dmQ>V Agoc Va ˶m§Mm H$ama ˶m§À¶mH$S>o (¶Wm¶mo½¶ arVrZo) ’o$Hy$Z Úm.
232 Hw$amU
åhUOo Vo Am{U Vwåhr H$ama‘wº$ hmoD$Z Omc. A„mhcm dMZ^§J H$aUmao
cmoH$ (A{O~mV) {චZmhrV.
59
Am{U g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zr (H$Xm{n) Agm {dMma ‘ZmV AmUy
Z¶o H$s, Vo (A„mhÀ¶m) VmdS>rVyZ (ñdV:Mr) gwQ>H$m H$ê$Z KoD$ eH$Vrc.
Vo (A„mhÀ¶m ¶moOZocm H$Xm{n) {d’$c H$ê$ eH$V ZmhrV. (H$maU) ˶m§Zm
Ago H$aʶmMo (‘wirM) gm‘϶© àmá Zmhr. 60 Am{U ˶m§Zm cT>m XoʶmgmR>r
Vwåhmcm e³¶ Agoc VodT>o g¡Ý¶~c Am{U ¶wÕmgmR>r gwg‚m Agcoco KmoS>o ¶m
gdmªMr O‘dmO‘d H$ê$Z R>do m, Á¶mÛmao Vwåhmcm A„mhÀ¶m eÌyÀ¶m Am{U
(ñdV:) Vw‘À¶m eÌyÀ¶m ‘ZmV ^¶ {Z‘m©U H$aVm ¶mdo. VgoM (gܶm g‘moa
Cä¶m Agcoë¶m eÌy ì¶{V[aº$) BVam§dahr Xamam {Z‘m©U ìhmdm, Á¶m§Mr
Vwåhmcm OmUrd Zmhr. (nU) A„mhcm ˶m§Mr OmUrd Amho.
Am{U Vwåhr A„mhÀ¶m H$m¶m©V Oo H$mhr (YZ d doi) IM© H$amc ˶mMm
nwano ay ‘mo~Xcm Vwåhmcm XoʶmV ¶oUma. Am{U Vw‘À¶mda ‘wirM Aݶm¶ hmoUma
Zmhr. 61 Am{U Oa Vo em§VVmH$ama H$aʶmMr BÀN>m Xe©dVrc, Va Vwåhr
XoIrc ˶mgmR>r nwT>o ¶m Am{U A„mhda (nyU)© {dídmg R>do m. IamoIa! VmoM
gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 62 Am{U Vo Oa (em§Vr
ñWm{nV H$aʶmMo ZmQ>H$ H$ê$Z) Vwåhmcm YmoH$m XoʶmMo CÔoe ~miJyZ AgVrc
Va {ZpíMVM A„mh Vw‘À¶mgmR>r nwago m Amho. ˶mZoM Va Vwåhmcm Amncr
‘XV nwadyZ Am{U {dídmgy AZw¶m¶r àXmZ H$ê$Z Vwåhmcm ~iH$Q>r {Xcr. 63
Am{U ˶mZoM ˶m§À¶m ‘ZmV (åhUOo lÕmd§Vm§À`m ‘ZmV) nañnam§{df`r
ào‘mMr ^mdZm {Z‘m©U Ho$cr. n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho, Vwåhr Vo gd© IM©
H$ê$Zhr ˶m§À¶m ‘ZmV nañnam§{df`r ào‘mMr ^mdZm (H$Xm{n) {Z‘m©U H$ê$
eH$co ZgVo. nU A„mhZo ˶m§À¶m ‘ZmV nañnam§{df`r ào‘mMr ^mdZm {Z‘m©U
Ho$cr Amho. Vmo {ZpíMVM gm‘϶©emcr Amho, ~w{ÕdmZ Amho.
gyah-08. Ac-AZµ’$mc 233
64
n¡J~§ a! A„mh Vw‘À¶mgmR>r Am{U Vw‘Mo AZwgaU H$aUmè¶m lÕmd§Vm§gmR>r
nwago m Amho. 65 n¡J~§ a! lÕmd§Vm§Zm (AmVm ~MmdmË‘H$) ¶wÕ H$aʶmgmR>r
ào[aV H$am. Oa Vw‘À¶mn¡H$s drg ‘mUgo Y¡`m©{Zer (¶wÕ ^y‘rda) {Q>H$md
YaVrc Va Vr XmoZeo cmoH$m§da ‘mV H$aVrc Am{U Oa Vw‘À¶mn¡H$s e§^a
‘mUgo Aer AgVrc Va Vr ˶m g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m hOma
lÕmhrZ cmoH$m§da ‘mV H$aVrc, H$maU Vo g‘O Zgcoco cmoH$ AmhoV.
66
AmVm A„mhZo Vw‘Mm ^ma hcH$m Ho$cm Amho, H$maU ˶mcm ‘mhrV
Amho H$s, Vw‘À¶mV H$mhr H$‘Omoar Amho. (Am{U) åhUyZ Oa Vw‘À¶mn¡H$s
e§^a ‘mUgo Y¡¶e© rc amhÿZ (¶wÕ^y‘rda {Q>H$md YaVrc) Va Vr XmoZeo
cmoH$m§da ‘mV H$aVrc Am{U Oa Vw‘À¶mn¡H$s hOma ‘mUgo Aer AgVrc Va
Vr A„mhÀ¶m AmkoZo XmoZ hOma cmoH$m§da ‘mV H$aVrc. Am{U A„mh (à{VHy$c
n[apñWVrV) AT>i amhUmè¶m cmoH$m§~amo~a AgVmo.
67
n¡J~§ amH$[aVm ho C{MV Zmhr H$s, ˶mZo eÌycm H¡$Xr ~Zdmdo, (˶mÀ¶mgmR>r
Va Amdí¶H$ Amho H$s), ˶mZo n¥Ïdrda (A„mhÀ¶m ¶moOZo{déÕ noQ>yZ CR>cëo ¶m
eÌyM§ m nyUn© Uo) {~‘moS> Ho$ë¶m{edm¶ Wm§~Vm H$m‘m Z¶o. Vwåhr ¶m OJmVrc
cm^m§Mr Anojm H$aVm, nU A„mh ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV (Vw‘Mo H$m¶‘gmR>r
^co) BpÀN>Vmo. A„mh gd©e{º$‘mZ Amho, ~w{Õ‘mZ Amho. 68 Am{U A„mhZo
(eodQ>À¶m n¡J~§ amg§~Y§ mZo Amncr ¶moOZm) AmYrnmgyZ {chÿZ Q>mH$cocr ZgVr,
Va Á¶m ‘mJm©Mm Vwåhr Adc§~ Ho$cm, ˶mMo n[aUm‘ åhUyZ Vw‘À¶mda ’$ma
‘moR>r AmnÎmr MmcyZ Amcr AgVr. 69 (¶wÕ qOH$ë¶mZ§Va eÌyH$Sy>Z) Á¶m
H$mhr dñVy Vw‘À¶m hmVr Amcoë¶m AmhoV, Ë`m§nH¡ $s d¡Y Am{U Mm§Jë¶m
(dñVyM§ m) Vwåhr Cn^moJ H$am. Am{U (Zoh‘r) A„mhMo ^¶ ~miJm. {ZpíMVM
A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho.
70
n¡J~§ a! Á¶m§Zm Vwåhr H¡$Xr ~Z{dco AmhmV ˶m§Zm gm§Jm, "A„mhcm
234 Hw$amU
Vw‘À¶m ‘ZmV Oamgmhr ^conUm Agë¶mMo AmT>iZy Amë¶mg, Vw‘À¶mH$Sy>Z
Oo H$mhr KoʶmV Amco Amho ˶mnojm A{YH$ Mm§Jco, Vwåhmcm Vmo àXmZ H$arc.
Am{U Vw‘À¶m (AnamYm§Zm) Vmo ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c. H$maU A„mh AmhoM ’$ma
j‘merc d X¶miy.' 71 Am{U Oa ˶m§Mr Vw‘À¶mer {dídmgKmV H$aʶmMr
¶moOZm Agoc Va (¶mV AmíM¶©H$maH$ H$mhrM Zmhr H$maU), ˶m§Zr ¶m AmYr
(ñdV:) A„mher {dídmgKmV Ho$cocm Amho. Am{U åhUyZ (A„mhZo ˶mMrM
˶m§Zm {ejm Ho$cr d) ˶m§À¶mda Vwåhmcm Am{YnË` {Xco. Am{U A„mhcm
à˶oH$ Jmoï>rMr OmUrd Amho d Vmo ~w{Õ‘mZ Amho.
72
{ZpíMVM Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U (A„mhgmR>r) Amnë¶m
KamXmamMm ˶mJ Ho$cm Am{U A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r Amnco YZ d àmU nUmcm
cmdco. Am{U Vo cmoH$(hr) Á¶m§Zr (A„mhgmR>r Amnë¶m KamXmamMm ˶mJ
H$ê$Z Amcoë¶m cmoH$m§Zm) Aml¶ {Xcm d (nyU)© gmhmæ¶ {Xco. (Va) ho cmoH$
EH$‘oH$m§Mo (gƒo) {‘Ì ({hVqMVH$) d ajUH$V} AmhoV. Am{U Vo cmoH$
Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr, nU (n¡J~§ a d BVa lÕmd§Vm§~amo~a) KamXmamMm
˶mJ Ho$cm Zmhr. Va Aem cmoH$m§À¶m g§ajUmMr O~m~Xmar Vw‘À¶mda Vmon¶ªV
‘wirM ¶oUma Zmhr, Omon¶ªV Vo KamXmamMm ˶mJ H$ê$Z (Vw‘À¶mH$S>)o ¶oV
ZmhrV. nU Ym{‘©H$ (N>imÀ¶m {déÕ) Vo Vw‘Mr ‘XV ‘mJV AgVrc Va
Vwåhr ˶m§Mr ‘XV H$aUo A˶mdí¶H$ Amho. nU ¶m Jmoï>rcm AndmX åhUOo Vo
cmoH$ AmhoV, Á¶m§À¶mer Vw‘Mm H$ama Pmcocm Amho (åhUOo Vwåhr H$ama ‘moS>y Z
lÕmd§Vm§Mr ‘XV H$ê$ eH$V Zmhr).Am{U Oo H$mhr Vwåhr H$aV AmhmV Vo gd©
A„mh nmhV Amho. 73 ¶mgmo~V (hohr cjmV Agy Úm) H$s, Oo cmoH$ g˶
ZmH$maʶmda AmJ«hr AmhoV, Vo EH$‘oH$m§Mo {‘Ì ({hVqMVH$) AmhoV. Am{U
Oa Vwåhr Ago Ho$co Zmhr Va n¥Ïdrda (Vwåhm cmoH$m§V) ’$ma ‘moR>m CËnmV d
CnÐd ‘mOoc.
235
74
Am{U Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U (A„mhgmR>r) KamXmamMm
˶mJ Ho$cm. Am{U A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r à¶ËZm§Mr namH$mð>m Ho$cr (åhUOoM
{OhmX Ho$cm). VgoM Á¶m cmoH$m§Zr (Amnë¶m KamXmamMm ˶mJ Ho$coë¶m
cmoH$m§Zm) Aml¶ {Xcm d gmhmæ¶ Ho$co, VoM cmoH$ Añgc lÕmd§V AmhoV.
(A„mhnmer) ˶m§À¶mgmR>r j‘m Am{U gd©lðo > CnOr{dH$m Amho. 75 Am{U
Á¶m cmoH$m§Zr C{eam lÕm YmaU Ho$cr Am{U Amnë¶m KamXmamMm ˶mJ Ho$cm
Am{U Vw‘À¶mgmo~V {‘iyZ (A„mhÀ¶m H$m¶m©V) à¶ËZm§Mr namH$mð>m Ho$cr.
Va ho XoIrc Vw‘À¶mn¡H$sM AmhoV (åhUOo A„mhÀ¶m ZOaoV lÕmd§V AmhoV).
Am{U aº$mMo ZmVog~§ Y§ Agcoco cmoH$ ho A„mhÀ¶m J«W§ mZwgma Xwgè`m
cmoH$m§nj
o m A{YH$ {ZH$Q>Mo AmhoV, (h¸$Xma AmhoV). IamoIa A„mhcm
à˶oH$ Jmoï>rMo nyU© kmZ Amho.
gyah-09. AV-Vm¡~m
1
hr KmofUm Amho A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amV’}$ H$s, (¶mnwT>)o (A„mh
Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amMm) ˶m cmoH$m§er H$mhrhr g§~Y§ AgUma Zmhr, Oo
BVam§Zm A„mhMo g‘H$j R>adVmV, Á¶m§À¶mer (AmYr) Vwåhr H$ama Ho$co
hmoV.o (nU AmVm ˶m§À¶m gd© Xm{`Ëdm§VZy ‘wº$ Pmë¶mMr hr KmofUm Amho). 2
(˶m§Zm ho ñnï> gm§JZy Q>mH$m H$s) AmVm Vwåhr Xoem‘ܶo Mma ‘{hZo qhS>m-{’$am,
nU ho OmUyZ ¿¶m H$s, Vwåhr A„mhMr ¶moOZm H$Xm{n {d’$c H$ê$ eH$V Zmhr.
Am{U A„mh g˶mMm ñdrH$ma H$aʶmg ZH$ma XoUmè¶m lÕmhrZm§Zm An‘m{ZV
H$ê$Z gmoS>Uma Amho. 3 A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amV’}$ ‘moR>çm hOÀ¶m
{Xder gd© cmoH$m§g‘moa hr Omhra KmofUm Ho$cr OmV Amho H$s, A„mh d VgoM
˶mMm n¡J~§ a (A„mhMo g‘H$j R>adV am{hcoë¶m ˶m) AZoH$o ídadmXr cmoH$m§À¶m
(gd©) Xm{`Ëdm§‘YyZ ‘wº$ Pmcoco AmhoV. Oa AmVmhr Vwåhr níMmÎmmn 춺$
H$amc, Va Vo Vw‘À¶mM ñdV:À¶m {hVmMo Amho. nU Oa Vwåhr ˶mH$S>o nmR>
236 Hw$amU
{’$admc Va ¶mMr OmUrd Agy Úm H$s, Vwåhr A„mhÀ¶m ¶moOZocm H$Xm{n
{d’$c H$ê$ eH$V Zmhr. (n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr
Agcoë¶m lÕmhrZm§Zm ^¶mdh {ejoMr ~mV‘r EoH$dyZ Q>mH$m (H$s, ^¶mdh
{ejm ˶m§Mr dmQ> nmhV Amho). 4 nU ¶mg Vo AZoH$o ídadmXr cmoH$ AndmX
AmhoV Oo Vw‘À¶mer Ho$coë¶m H$amamMm gÝ‘mZ H$aV am{hco, (åhUOo ˶mMo
nmcZ H$aʶmV H$moUVrhr H$ga Ho$cocr Zmhr) Am{U Vw‘À¶m {damoYmV H$moUmcmhr
‘XV Ho$cr Zmhr. Va Vw‘Mm Aem cmoH$m§er Pmcocm H$ama, ˶mMr ‘wXV nyU©
hmoBn© ¶ªV nmcZ H$am. IamoIa, A„mhcm Vo cmoH$ {චAmhoV Oo (à˶oH$ H$m¶©
H$aVmZm) ˶mÀ¶m CnpñWVrMr OmU R>do VmV.
5
(¶w Õ mgmR> r ) {Z{fÕ Agco c o ‘{hZo CcQy > Z Jo ë ¶mZ§ V a ˶m
AZoH$o ídadmÚm§Zm (Á¶m§Zr Vw‘À¶mer ¶wÕ N>So >co Amho), {OWo-Hw$R>o Vo gmnS>Vrc
R>ma H$ê$Z gmoS>m Am{U ˶m§Zm nH$S>m d ˶m§Zm doT>m Kmcm d h„m hmoʶmÀ¶m
à˶oH$ OmJr ˶m§À¶m nmiVrda amhm. (˶m§À¶mdVrZo EdT>o gd© Pmë¶mZ§Vahr)
Oa Vo níMmÎmmn H$aVrc Am{U (Z‘mµOê$nr) {Z˶ àmW©Zm H$ê$ cmJVrc d
Oµ H$mV (XmZ) XoVrc Va ˶m§Mm añVm ‘moH$im gmoS>m. IamoIa! A„mh ’$ma
j‘merc d X¶miy Amho. 6 Am{U Oa AZoH$o ídadmÚm§nH¡ $s H$moUr Vw‘À¶mH$S>o
g§ajU ‘m{JVco Va ˶mcm g§ajU Úm. OoUHo $ê$Z ˶mcm (Vw‘À¶mH$Sy>Z)
A„mhMr dmUr EoH$Vm ¶mdr. Z§Va ˶mcm ˶mÀ¶m gwa{jV {R>H$mUr nmohmoMdm.
H$maU ho Ago cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zm (g˶mMo) kmZ Zmhr.
7
¶m AZoH$o ídadmXr cmoH$m§er A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amMm H$ama H$em
àH$mao H$m¶‘ amhÿ eH$Vmo. ‘mÌ Ë¶m cmoH$m§ì¶{V[aº$ Á¶m§À¶mer Vwåhr (AmYr
‘¸$mpñWV) n{dÌ ‘erXrOdi H$ama Ho$cocm hmoVm (åhUOo Vmo H$ama Amnë¶m
‘wXVrn¶ªV nyU© H$am). (Á¶m§À¶mer H$ama Pmcocm Amho), Vo Omon¶ªV IaonUmZo
dmJVrc Vwåhrhr ˶m§À¶mer IaonUmZo dmJm. {ZpíMVM A„mhcm gXmMmar
237
gyah-09. AV-Vm¡~m
(nmn^rê$) cmoH$ {චAmhoV.
8
H$emàH$mao (H$ama H$m¶‘ amhrc), Ooìhm ˶m§Mr AdñWm Aer Amho
H$s, Oa ˶m§Zm Vw‘À¶mda {Z¶§ÌU àmá Pmco Va Vo Vw‘À¶m~m~VrV H$moU˶mhr
ZmVog~§ Y§ mMo qH$dm H$amamMo nmcZ H$arV ZmhrV? Vo ’$º$ Amnë¶m Vm|S>À¶m
Jmoï>tZr Vwåhmcm Iye H$ê$ nmhVmV, nU ˶m§À¶m ‘Zm‘ܶo Vw‘À¶m{df¶r
˶mCcQ> (^mdZm) AmhoV. ˶m§À¶mn¡H$s A{YH$m§e cmoH$ {dídmgKmVH$s AmhoV.
9
˶m§Zr A„mhÀ¶m g§Xeo m§Zm jw„H$ {H$‘VrÀ`m ‘mo~Xë¶mV {dHy$Z Q>mH$co
Amho. VgoM BVam§Zm ˶m§Zr A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ à{V~§Y Ho$cm. ’$maM dmB©Q>
Amho, Oo Vo H$arV AmhoV. 10 Vo H$moU˶mhr lÕmd§Vm§À`m ~m~VrV ZmVog~§ Y§ mMo
qH$dm H$amamÀ¶m ~§YZmMo (‘wirM) nmcZ H$arV ZmhrV. hoM ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ
H$aUmao cmoH$ AmhoV. 11 (ho gd© Pmë¶mdahr) Oa Vo níMmÎmmn 춺$ H$aVrc
Am{U (Z‘mµOê$nr) {Z˶ àmW©Zm H$ê$ cmJVrc d Oµ H$mV (XmZ) XoD$ cmJVrc,
Va Voìhm ‘mÌ Vo Vw‘Mo Y‘©~m§ Yd AmhoV. Amåhr (Am‘À¶m) ¶m g§Xeo m§Zm ñnï>
H$ê$Z gm§JV AgVmo, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo ~moY KoUmao AmhoV.
12
Am{U à{Vkm KoVë¶mZ§Vahr Oa Vo Amnë¶m enWm§Mm ^§J H$aVrc
Am{U Vw‘À¶m Y‘m©{df¶r AneãXm§Mm à¶moJ H$aVrc Va Aem lÕmhrZm§À¶m
¶m nwT>mè¶m§er cT>m. Vo ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr ˶mnmgyZ namd¥Îm ìhmdo, H$maU
˶m§Zm ˶m§À¶m enWm§~Ôc A{O~mV AmñWm Zmhr. 13 Vwåhr Aem cmoH$m§er
cT>Uma Zmhr H$m, Á¶m§Zr Amnë¶m H$amam§Mm ^§J Ho$cm Am{U Á¶m§Zr n¡J~§ amcm
˶mÀ¶m (‘mV¥^‘y rVyZ) KmcdyZ cmdʶmMm H$Q> Ho$cm Am{U ˶m§ZrM Vw‘À¶m{déÕ
¶wÕmMr gwédmV Ho$cr. Vwåhmcm ˶m§Mo ^¶ dmQ>Vo H$m? Vwåhr Oa IamoIa
lÕmd§V Agmc, Vwåhmcm ¶mMr OmUrd Agm¶cm hdr H$s, A„mh ¶m Jmoï>rg
gdm©{YH$ nmÌ Amho H$s, Vwåhr ˶mMoM ^¶ ~miJmdo. 14 ˶m§À¶mer ¶wÕ
H$am, A„mh ˶m§Zm Vw‘À¶m hmVyZ {ejm H$arc Am{U ˶m§Zm An‘m{ZV H$arc
238 Hw$amU
Am{U ˶m§À¶mda {dO¶ àmá H$aʶmgmR>r Vwåhmcm gmhmæ¶ H$arc Am{U
lÕmd§Vm§Mo H$mirO W§S> H$arc. 15 VgoM ˶m§À¶m ‘ZmVyZ H«$moY H$mTy>Z
Q>mH$sc Am{U A„mh ˶mÀ¶mda Amncr H¥$nmÑï>r Q>mHo$c, Á¶mÀ¶m~m~VrV Vmo
BÀN>rc. A„mh gd© H$mhr OmUUmam d ~w{Õ‘mZ Amho.
16
(lÕmd§Vm§Zmo!) Vwåhr Ago g‘OyZ AmhmV H$m H$s, Vwåhmcm AgoM
gmoS>y Z XoʶmV ¶oBc© . H$maU A„mhZo AÚmn ˶m cmoH$m§Zm {MÝhm§{H$V Ho$coM
Zmhr, Á¶m§Zr (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) à¶ËZm§Mr namH$mð>m Ho$cr (åhUOo {OhmX
Ho$cm) Am{U ˶m§Zr A„mh d ˶mMm n¡J~§ a Am{U lÕmd§V cmoH$ ¶m§À¶mì¶{V[aº$
BVam§er {‘ÌËdmMo g§~§Y ñWm{nV Ho$co Zmhr (åhUOoM ¶m§À¶mì¶{V[aº$
H$moUmH$Sy>Zhr gmhmæ¶ KoVco Zmhr). Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV, Vo gd©
A„mh OmUyZ Amho.
17
AZoH$o ídadmXr cmoH$m§gmR>r ho C{MV Zmhr H$s, ˶m§Zr A„mhÀ¶m
‘erXtZm (nwÝhm-nwÝhm) ^oQ> Úmdr qH$dm ˶m§Mr XoI^mc H$amdr.
nU (˶m§À¶m ~m~VrV dmñV{dH$Vm Va hr Amho H$s, Amnë¶m H¥$˶m§Ûmao)
Vo ñdV:{déÕ gmjr AmhoV H$s, Vo g˶ ZmH$maUmè¶m§nH¡ $s AmhoV. ho Ago
cmoH$ AmhoV, Á¶m§Mr H$‘} {Zî’$i R>aUma AmhoV. Am{U Vo AmJrV gX¡d
dmñVì¶ H$aVrc. 18 A„mhÀ¶m CnmgZmñWim§Zm (åhUOo ‘erXtZm) ˶mZoM
^oQ> Úm¶cm nm{hOo Am{U ˶m§Mr XoI^mc H$am¶cm nm{hOo Omo A„mhda Am{U
A§{V‘ {Xdgmda {dídmg R>do Vmo d {Z˶ àmW©Zm H$aVmo Am{U XmZH$m¶© H$aVmo,
(µOH$mV XoVmo) Am{U Xþgè¶m H$moUmMo Zìho Va Ho$di A„mhMoM ^¶ ~miJVmo.
AemM cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© cm^coë¶m cmoH$m§‘ܶo ñWmZ {‘iy eH$Vmo. 19 (‘¸$m
¶oW)o hOgmR>r ¶oUmè¶m cmoH$m§Zm nmUr nmOUo d (H$m~m) ¶m n{dÌ ‘erXrMr
XoI^mc H$aUo (hr H$m‘o) Vwåhr (lÕmd§Vm§À¶m ˶m H$m‘mg‘mZ) g‘OVm H$s
H$m¶, Omo A„mhda Am{U A§{V‘ {Xdgmda (ÑT>) {dídmg R>do Vmo Am{U
gyah-09. AV-Vm¡~m 239
H$m¶m©gmR>r) nwT>o Amcm ZmhrV Va Vmo Vwåhmcm ¶mVZm‘¶r {ejm H$aoc Am{U
Vw‘À¶m OmJr BVa cmoH$m§Zm (˶m H$m¶m©gmR>r) nwT>o AmUoc. Am{U Vwåhr A„mhcm
H$mhrhr ZwH$gmZ nmoMdy eH$V Zmhr. Am{U A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rda nyU©
gm‘϶© àmá Amho. 40 Oa Vwåhr n¡J~§ amcm ‘XV H$aUma Zgmc Va (cjmV
Agy Úm, A„mh ñdV: ˶mMr ‘XV H$aoc Ogo) ˶mZo ˶mMr Voìhm ‘XV
Ho$cocr Amho, Ooìhm g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m ˶m lÕmhrZ cmoH$m§Zr
˶mcm (‘¸o$VyZ) ~mhoa KmcdyZ {Xco hmoV.o Am{U (˶mdoigo ) Vmo ’$º$
XmoZn¡H$s Xþgam hmoVm. Ooìhm Vo XmoKo (˶m) JwhVo hmoV;o Voìhm (n¡J~§ a) Amnë¶m
gmWrXmamer åhUV hmoVm. H$miOr H$ê$ ZH$mog, H$maU A„mh Amnë¶m~amo~a
Amho. Voìhm A„mhZo ˶mÀ¶mH$S>o Amnë¶mH$Sy>Z ‘Z:em§Vr AdVsU© Ho$cr.
Am{U Ago g¡Ý¶ nmR>dZy ˶mcm gmhmæ¶ àXmZ Ho$co, Oo Vwåhmcm {XgV ZìhVo.
Am{U g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m ˶m lÕmhrZm§Mm eãX Imcr
nS>cm (åhUOo ˶m§Mo ‘Zgw~o ’$moc R>aco), H$maU A„mhMoM eãX gdm}ƒ
AmhoV. Am{U A„mh gm‘϶©emcr Amho, ~w{Õ‘mZ Amho.
41
(A„mhÀ¶m ‘mJm©V cT>ʶmgmR>r) {ZKm, ‘J (Vw‘À¶mgmR>r) Vo gmono
Agoc qH$dm AdKS> Agoc, Am{U Amnco YZ Am{U àmU ¶m§gh A„mhÀ¶m
‘mJm©V à¶ËZm§Mr namH$mð>m H$am. Oa Vwåhmcm Vo H$ië`mg, (Ago H$aUo)
Vw‘À¶mgmR>r ’$ma Mm§Jco Amho. 42 Oa cm^ Vm~S>Vmo~ hmoUma AgVm Am{U
àdmghr AënH$mcrZ AgVm Va Vo Adí¶ Vw‘À¶m ~amo~a Amco AgVo. nU
(n¡J~§ a!) Vmo àdmg ˶m§Zm ’$maM cm§~ nëë¶mMm (d IS>Va) dmQ>V hmoVm.
AmVm Vo A„mhMr enW KoD$Z gm§JVrc, "Amåhmcm Oa e³¶ AgVo, Va
Amåhr Adí¶ Vw‘À¶m~amo~a {ZKmcmo AgVmo.' (Am{U Vo ImoQ>çm enWm KoD$Z)
ñdV:cmM Ho$di {dZmemV cmoQ>V AmhoV. Am{U Vo IamoIa ImoQ>maS>o AmhoV,
ho A„mhcm (Mm§Jco) R>mD$H$ Amho.
244 Hw$amU
43
(n¡J~§ a!) A„mh Vwåhmcm j‘m H$amo! Vwåhr ˶m§Zm (‘mJo amhʶmMr)
nadmZJr H$m ~ao {Xcr? (Vwåhr ˶m§Zm nadmZJr {Xcr ZgVr Va) Vw‘À¶mg‘moa
¶m Jmoï>rMm CcJS>m Pmcm AgVm H$s, H$moU-H$moU g˶dmXr AmhoV Am{U
ImoQ>o ~mocUmao H$moU-H$moU AmhoV, ˶m§Mrhr Vwåhmcm (Adí¶) AmoiI nQ>cr
AgVr. 44 Oo cmoH$ A„mhda Am{U A§{V‘ {Xdgmda (Iè¶m AWm©Z)o
{dídmg R>do VmV, Vo Amnco YZ d àmU ¶mgh A„mhÀ¶m ‘mJm©V à¶ËZm§Mr
namH$mð>m (åhUOo {OhmX) H$aʶmnmgyZ Amnë¶mcm (dJimdo), Aer Vwåhmcm
H$Yrhr {dZ§Vr H$aUma ZmhrV. A„mh ˶m cmoH$m§Zm Mm§Jco OmUyZ Amho, Oo
˶mÀ¶m CnpñWVrMr (Zoh‘r) OmUrd ~miJVmV. 45 Amnë¶mcm ¶mVyZ dJimdo
Aer Vwåhmcm {dZ§Vr Ho$di VoM cmoH$ H$aVmV, Oo A„mhda d A§{V‘
{Xdgmda (Iè¶m AWm©Z)o {dídmg R>do Umao ZmhrV Am{U ˶m§Mr ‘Zo g§e¶J«ñV
Pmcocr AmhoV Am{U Amnë¶m g§e¶m‘wio ˶m§Mr AdñWm S>i‘irV Pmcocr
Amho. 46 Am{U Oa ˶m§Mr (IamoIa) (Vw‘À¶m~amo~a) {ZKʶmMr BÀN>m
AgVr Va ˶m§Zr ˶mgmR>r H$mhrVar V¶mar {ZpíMV Ho$cr AgVr. nU A„mhcm
˶m§Mo {ZKUo ng§V ZìhVo, åhUyZ ˶mZoM ˶m§Zm ‘mJo R>do co. Am{U (˶m§Zm)
Ago gm§{JVco Joco H$s, (Amnë¶m Kar) ~gyZ amhm, Kar amhUmè¶m§gmo~V.
47
Oa Vo (T>mJ| r cmoH$) Vw‘À¶m~amo~a {ZKmco AgVo Va (ho lÕmd§Vm§Zmo!)
˶m§Zr Vw‘À¶m ÌmgmV ^a Kmcʶm{edm¶ Xþgao H$mhr Ho$co ZgVo. Am{U ˶m§Zr
Vw‘À¶m‘ܶo (AmngmV) ’$mQ>m’y$Q> {Z‘m©U H$aʶmÀ¶m hoVZy o (^anya) Ymdni
Ho$cr AgVr. Vw‘À¶m‘ܶo Agohr (H$mhr) cmoH$ AmhoV, Oo ˶m§Mo åhUUo
EoH$ʶmV ag KoVmV. Am{U A„mh XþamMmar cmoH$m§Zm Mm§Jco AmoiIyZ Amho.
48
(n¡J~§ a!) ˶m§Zr nyduXoIrc ’$mQ>m’y$Q> {Z‘m©U H$aʶmMo à¶ËZ Ho$coco
AmhoV. Am{U Vw‘À¶m{déÕ Vo Vmon¶ªV H$Q>-H$mañWmZo H$arV am{hco, ¶oWnmdoVmo
H$s, g˶ àH$Q> Pmco, Am{U A„mhMr BÀN>m à~i R>acr, Iao nmhVm Ago
245
gyah-09. AV-Vm¡~m
KS>Uo ˶m§Zm A{à¶M hmoV.o
49
Am{U ˶m§À¶m‘ܶo H$mhr Agohr AmhoV, Oo åhUVmV, "Amåhmcm (Kar
Wm§~ʶmMr) nadmZJr XoD$Z Q>mH$m, Am{U Amåhmcm H$R>rU narjoV cmoQ>y
ZH$m.' (nU g˶ dñVwpñWVr hr Amho H$s), (Aer {dZ§Vr H$ê$Z) ˶m§Zr
(ñdV:cm) AmYrM narjoV cmoQ>co Amho. {ZpíMVM ZaH$mZo g˶ ñdrH$maʶmg
ZH$ma XoUmè¶m (cmoH$m§Zm) doT>y Z R>do co Amho. 50 (n¡J~§ a!) Vw‘Mo H$mhr ^co
hmoV Agë¶mMo (nmhÿZ) ˶m§Zm Xþ:I hmoV.o nU Oa Vw‘À¶m ~m~VrV EImXr
Xþ:IX KQ>Zm KS>ë¶mg, Vo åhUVmV, "(~ao Pmco!) Amåhr AmYrnmgyZM
gmdY{Jar ~miJcr hmoVr.' Am{U Vo AmZ§X 춺$ H$arV {ZKyZ OmVmV. 51
(˶m§Zm) gm§Jm, A„mhZo Am‘À¶m~m~VrV Oo (KS>U)o {ZpíMV H$ê$Z R>do coco
Amho, ˶mì¶{V[aº$ Am‘À¶m~m~VrV H$mhrhr KSy> eH$V Zmhr. VmoM Am‘Mm
(EH$‘od) ‘mcH$ Amho, (VmaUhma Amho). Am{U lÕmd§Vm§Zr A„mhdaM
{dídmg R>do m¶cm nm{hOo. 52 (˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhr Am‘À¶m ~m~VrV H$mhrVar
(dmB©Q>) KS>ʶmMr àVrjm H$arV AmhmV, nU Am‘À¶m~m~VrV Or Jmoï> KS>c o
Vr XmoZ Mm§Jë¶m Jmoï>tn¡H$s EH$ Mm§Jcr Jmoï> ({ZpíMVnUo) Agoc. (n{hcr
Jmoï> åhUOo ¶m OJmV {dO¶ qH$dm Xþgar Jmoï> åhUOo ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmV
ñdJ©àmár ¶mì¶{V[aº$ Xþgao H$mhr KS>Uma Zmhr) nU Amåhr ‘mÌ Vw‘À¶m~m~VrV
Aer àVrjm H$arV AmhmoV H$s, A„mh EH$Va ñdV: hmoD$Z qH$dm Am‘À¶m
hmVyZ Vwåhmcm {ejm H$arc. Va ‘J Vwåhr àVrjm H$am, Amåhr XoIrc Vw‘À¶m
~amo~a àVrjm H$arV AmhmoV.'
53
(˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhr (Amnco YZ) ñdoÀN>Zo o IM© H$am qH$dm
A{ZÀN>Zo ,o Vwåhr Oo H$mhr IM© H$amc, Vo A„mhH$Sy>Z A{O~mV ñdrH$maco
OmUma Zmhr. H$maU Vwåhr Amkm ^§J H$aUmao cmoH$ AmhmV.' 54 Ho$di ¶mgmR>r
˶m§Mo ¶moJXmZ ñdrH$mamh© Zmhr, H$maU ˶m§Zr A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amcm
246 Hw$amU
‘mZÊ`mg ZH$ma {Xcm. Am{U Z‘mµOmH$[aVm OmUo ˶m§À¶m ’$ma {Odmda ¶oV,o
Am{U AJXr VgoM Vo H$moUVohr XmZH$m¶© H$arV ZmhrV, Ho$coM Va ’$ma
ZmIwerZo H$aVmV. 55 Vwåhr ˶m§Mr (AdmT>ì¶) g§nÎmr Am{U ˶m§Mr g§VVr
nmhÿZ à^m{dV hmoD$ ZH$m, (åhUOo ˶mg A{O~mV ‘hÎd XoD$ ZH$m). A„mhMr
BÀN>m Va Aer Amho H$s, ¶mÛmao ˶m§Zm ¶m OJmVrc OrdZmVM {ejm H$amdr,
Am{U ˶m§Mo àmU Aem AdñWoV {ZKmdoV H$s, Vo g˶ ZmH$maV AgVrc. 56
Am{U Vo A„mhMr enW KoD$Z gm§JVmV H$s, Vo Vw‘À¶mà‘mUoM lÕm R>do Umao
AmhoV. nU dñVwV: Vo Vw‘À¶mà‘mUo lÕm R>do Umao ZmhrV. (dñVwpñWVr hr Amho
H$s), Vo Ago cmoH$ AmhoV, Oo A{Ve¶ ä¶mS> AmhoV.
57
Oa ˶m§Zm EImXo Aml¶ñWmZ qH$dm Jwhm qH$dm (Xþgao) H$moUVohr
cnʶmMo {R>H$mU {‘imco, Var Vo ({VWo OmD$Z cnʶmgmR>r) doS>çmgmaIo
YmdV gwQ>Vrc.
58
(n¡J~§ a!) ˶m§À¶m‘ܶo H$mhr Agohr cmoH$ AmhoV, Oo XmZ dmQ>nmÀ¶m
g§X^m©V Vw‘À¶mdahr R>nH$m R>do VmV, (åhUOo Vwåhr Ý`m`mo{MV dmQ>n Ho$co
Zmhr, Ago ˶m§Mo åhUUo AgVo). Oa ˶m§Zm ˶m‘Yrc H$mhr ^mJ XoʶmV
Amcm Va ‘mÌ Vo g§Vïw > hmoVmV. nU ˶m§Zm ˶mVyZ H$mhrM {Xco Joco Zmhr Va
Vo cJoM Ag§Vïw > hmoVmV. 59 A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amZo ˶m§Zm Oo H$mhr
{Xco, ˶mda Vo g§Vïw > Pmco AgVo, Va {H$Vr ~ao Pmco AgVo. d åhUmco AgVo
H$s, A„mh Am‘À¶mgmR>r n¶m©á Amho, A„mh Amåhmcm Amnë¶m H¥$noZo (Oo
H$mhr BÀN>rc) Vo Amåhmcm XoBc © , VgoM Amnë¶m n¡J~§ amcm XoIrc (Amåhmcm
Úm¶cm cmdoc). Amåhr Amem (Am{U Anojgo h) ’$º$ A„mhH$S>Mo diVmo
AmhmoV (Amåhmcm Va ˶mMr à«gÞVm hdr Amho) 60 XmZ (µOH$mVrMr a¸$‘)
’$º$ Jar~ d JaOy ¶m§Zm XoʶmgmR>r Amho, VgoM Oo cmoH$ (µOH$mVrMr a¸$‘)
Jmoim H$aʶmgmR>r {Z¶wº$ Ho$coco AmhoV ˶m§À¶mgmR>r, d Á¶m§À¶m ‘ZmV
gyah-09. AV-Vm¡~m 247
Vwåhr ˶m§À¶mgmR>r gÎma doim Oar j‘oMr ¶mMZm Ho$cr, Var A„mh ˶m§Zm
(A{O~mV) ‘m’$ H$aUma Zmhr. ho AemgmR>r H$s, Vo A„mh Am{U ˶mÀ¶m
n¡J~§ amcm ZmH$maʶmda AmJ«hr AmhoV. A„mh Adkm H$aUmè¶m cmoH$m§Zm
H$Yrhr gÝ‘mJ© XmIdrV Zmhr.
81
A„mhMm n¡J~§ a (Amnë¶m gmWrXmam§gmo~V A„mhÀ¶m ‘mJm©V cT>ʶmgmR>r
admZm Pmë¶mZ§Va), Oo (Xm§{^H$ cmoH$) KarM ~gyZ am{hco, Vo (˶m~Ôc) ’$ma
AmZ§Xr Pmco (H$s Vo n¡J~§ amgmo~V Z OmVm ¶wÕmnmgyZ gwa{jV amhÿ eH$co). ˶m
Jmoï>rMr ˶m§Zm (’$ma) MrS> Amcr H$s, ˶m§Zr Amnco YZ Am{U àmU ¶m§gh
A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r à¶ËZm§Mr namH$mð>m H$amdr (åhUOo {OhmX H$amdm). Am{U
˶m§Zr (BVam§Zmhr) gm§{JVco hmoV.o ¶m (^¶§H$a) CÝhmù¶mV (¶wÕmgmR>r) OmD$
ZH$m. (n¡J~§ a!) (˶m§Zm) gm§Jm, "ZaH$mMr CîUVm ¶mhÿZhr {H$VrVar ^¶§H$a
Amho.' H$Xm{MV ˶m§Zm ho g˶ C‘Oco AgVo! 82 ˶m§Zm WmoS>o hgy Úm, H$maU Vo
Amnë¶m H$‘mB©À¶m ‘mo~Xë¶mV Iyn-(Iyn) aS>Uma AmhoV. 83 (n¡J~§ a!) (¶mnwT>)o
Oa (H$Yr) A„mhZo (nwÝhm) Vwåhmcm Am{U ˶m§À¶mn¡H$s H$mhtZm g‘moamg‘moa
AmUco Am{U Voìhm ˶m§Zr Oa Vw‘À¶mgmo~V ¶oʶmMr nadmZJr ‘m{JVcr, Va
(Vwåhr ˶m§Zm) gm§JZy Q>mH$m, AmVm Vwåhr H$Yrhr ‘m¶m~amo~a {ZKy eH$V Zmhr
Am{U ‘m¶mgmo~V amhÿZ eÌyer H$Yrhr Vwåhr cT>Uma Zmhr. AmYrXoIrc Vwåhmcm
(Kar) ~gyZ amhUoM {චhmoV,o Va AmVmhr ‘mJo amhUmè¶m§~amo~a ~gyZ amhm. 84
Am{U ˶m§À¶mn¡H$s Omo H$moUr ‘aU nmdoc, ˶mÀ¶mgmR>r Vwåhr A§Ë¶g§ñH$mamMr
àmW©Zm H$Yrhr H$ê$ ZH$m, Zm H$Yr ˶mÀ¶m H$~arOdi C^o amhm. H$maU ˶m§Zr
A„mhcm Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amcm ZmH$maco. Am{U {dÐmohr AdñWoV ‘¥Ë¶ycm
gm‘moao Joc.o
85
Am{U ˶m§Mr ({dnwc) g§nÎmr Am{U g§VVr nmhÿZ Vwåhr AmíM¶©M{H$V
hmoʶmMo H$maU Zmhr, A„mh Va Ho$di ho BpÀN>Vmo H$s, ¶m§Ûmao ˶m§Zm ¶m OJmV
252 Hw$amU
{ejm H$amdr, Am{U ˶m§Mo àmU Aem AdñWoV {ZKmdoV H$s, Vo g˶
ZmH$maV AmhoV. 86 Am{U Ooìhm (Hw$amUmV) EImXo àH$aU àH$Q> Ho$co OmVo,
(Á¶mV åhQ>cc o o AgVo H$s), A„mhda lÕm R>do Umao ~Zm, Am{U ˶mÀ¶m
n¡J~§ am~amo~a (A„mhÀ¶m H$m¶m©V) à¶ËZm§Mr namH$mð>m H$am, Voìhm ˶m§À¶m‘Yrc
g§nÞ cmoH$ Vw‘À¶mH$S>o nadmZJr ‘mJy cmJVmV, åhUVmV, "Amåhmcm ¶oWMo
˶m§À¶mgmo~V Wm§~ʶmMr nadmZJr Úm, Oo KarM Wm§~Umao AmhoV.' 87 ˶m§Zr
‘mJo am{hcoë¶m {ó`m§~amo~a amhʶmcmM àmYmݶ {Xco, ˶m§À¶m ‘ZmMr Xmao
(A„mhMm g§Xeo J«hU H$aʶmgmR>r) ~§X Pmcocr AmhoV, åhUyZ (AmVm) Vo
g˶mMm g§Xeo J«hU H$ê$ eH$Uma ZmhrV. 88 nU n¡J~§ a Am{U Vo cmoH$,
Á¶m§Zr n¡J~§ am~amo~a A„mhda (ÑT>) {dídmg R>do cm (Am{U) ˶m§Zr Amnco
YZ d àmU ¶mgh (A„mhÀ¶m H$m¶m©V) à¶ËZm§Mr namH$mð>m Ho$cr. (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m
OrdZmV) gd© àH$maÀ¶m Mm§Jë¶m Jmoï>r ˶m§ZmM àmá hmoVrc Am{U IamoIa
hoM cmoH$ ¶e àmá H$aUmao AmhoV. 89 ˶m§À¶mgmR>r A„mhZo Aem ~mJm V¶ma
R>do coë¶m AmhoV Á¶m§À¶m‘YyZ nmʶmMo (‘Z àgÞ H$aUmao) àdmh dmhV
AgVrc. ˶m§V Vo H$m¶‘ {Zdmg H$aVrc. hoM Amho gdm©V ‘moR>o ¶e!
90
Am{U (n¡J~§ amH$S>)o dmid§Q>r ^mJmV (amhUmè`m) Aa~ cmoH$m§nH¡ $s
H$mhr, g~~r KoD$Z Amco, åhUOo ˶m§Zm (¶wÕmV gm‘rc hmoʶmnmgyZ) gyQ>
{‘imdr Agm ˶m§Mm hoVy Am{U Oo A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amer ImoQ>o ~mocco
hmoV,o Vo Kar ~gyZ am{hco. (Am{U) ˶m§À¶mn¡H$s Oo g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr
am{hco. ˶m§Zm (cdH$aM) Xþ:IXm¶H$ {ejocm Vm|S> Úmdo cmJoc. 91 nU Oo
Xþ~c © AmhoV, AmOmar AmhoV Am{U Á¶m§À¶mH$S>o IM© H$aʶmgmR>r H$mhrhr
Zmhr, ˶m§À¶mda H$moUVmhr Xmof ¶oUma Zmhr, nU Vo A„mh Am{U ˶mMm n¡J~§ a
¶m§À¶m{df¶r àm‘m{UH$ AgVmV, VgoM Mm§Jco H¥$˶o H$aUmè¶m§dahr H$gcmhr
Xmof AgUma Zmhr. A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 92 (n¡J~§ a!)
gyah-09. AV-Vm¡~m 253
dmhV AgVrc. Vo ˶mV H$m¶‘ {Zdmg H$aVrc Am{U hoM Amho gdm©V ‘moR>o
¶e! 101 Vw‘À¶m Amgnmg Oo J«m‘rU Aa~ cmoH$ amhVmV, ˶m§À¶m‘ܶo
(H$mhr) Xm§{^H$ AmhoV. Am{U (n¡J~§ amMo eha Agcoë¶m) ‘{XZoÀ¶m cmoH$m§‘ܶohr
(H$mhr) Xm§{^H$ AmhoV, Vo Xm§{^H$nUoÀ`m ~m~VrV n¸o$ Pmcoco AmhoV. Vwåhr
˶m§Zm AmoiIV Zmhr, Amåhr ˶m§Zm AmoiIVmo. Amåhr ˶m§Zm (¶m OJmV)
XþnQ>rZo {ejm H$ê$. (eodQ>r) ˶m§Zm (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) ’$ma ‘moR>çm
{ejoH$S>o ZoʶmV ¶oBc
© .
102
Am{U Aݶ H$mhr Ago (cmoH$) AmhoV, Á¶m§Zr Amnë¶m dmB©Q>
H¥$˶m§Mr H$~wcr {Xcr Amho. Á¶m§Zr H$mhr dmB©Q> Am{U H$mhr Mm§Jcr H$m‘o
Ho$cocr AmhoV. Amem Amho H$s, A„mh ˶m§À¶m~m~VrV AZwH$§ nm XmIdrc.
{ZpíMVM, A„mh hm A{Ve¶ j‘merc d X¶miy Amho. 103 (n¡J~§ a!) Vwåhr
˶m§À¶m g§nÎmrVyZ (Oo) XmZ (Vo XoV AmhoV ˶mMm) ñdrH$ma H$am. åhUOo Vwåhr
˶mÀ¶m gmhmæ¶mZo ˶m§Mo {MÎm ewÕ d n{dÌ H$amc. Am{U Vwåhr ˶m§À¶mgmR>r
àmW©Zm H$am. Vw‘Mr àmW©Zm ˶m§À¶mgmR>r IamoIaM ‘Z:em§VrMo gmYZ ~Zoc.
A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 104 ˶m§Zm ho ‘mhrV
Zmhr H$m H$s, A„mh Amnë¶m ^º$m§À¶m níMmÎmmnmMm ñdrH$ma H$aVmo. Am{U
Ë`m§À`m XmZmg ñdrH¥$Vr àXmZ H$aVmo. Am{U (Vmo) Ho$di A„mh Amho (Omo)
níMmÎmmnmMm ñdrH$ma H$aVmo. Am{U (Vmo) H¥$nmiy Amho. 105 (˶m§Zm) gm§Jm,
"(Oer Vwåhmcm H$am¶Mr AmhoV Ver) H$m‘o H$am, A„mh Vw‘À¶m AmMaUmda
cj R>do co , VgoM ˶mMm n¡J~§ a d lÕmd§Vm§Mho r (Vw‘À¶m AmMaUmda) cj
Agoc. Am{U (eodQ>r) Vwåhmcm ˶mÀ¶m g‘moaM hOa Ho$co OmB©c, Omo Ñí¶ d
AÑí¶mMo g§nUy © kmZ ~miJVmo. Voìhm Vmo Vwåhmcm Oo H$mhr Vwåhr H$arV hmoVm,
˶m{df¶r AdJV H$aoc.' 106 Am{U H$mhr Aݶ Ago AmhoV Á¶m§Mo àH$aU
A„mhMm {ZU©¶ ¶oBn© ¶ªV cm§~Urda Q>mH$ʶmV Amcoco Amho. EH$Va Vmo ˶m§Zm
256 Hw$amU
{ejm H$aoc qH$dm (˶m§À¶m níMmÎmmnmMm ñdrH$ma H$ê$Z), ˶m§Zm (nwÝhm)
Amnë¶m H¥$nmN>ÌmImcr OmJm XoBc © . A„mh gd© H$mhr OmUUmam Amho, ~w{Õ‘mZ
Amho.
107
Am{U H$mhr (Xm§{^H$) Agohr AmhoV, Á¶m§Zr EH$ (doJir) ‘erX
~Z{dcr, ¶m hoVZy o H$s, ˶mÛmao (lÕmd§Vm§Xaå¶mZ) CnÐd ‘mOdVm ¶mdo,
VgoM cmoH$m§Zm (g˶Y‘m©Mm) ˶mJ H$aʶmg ào[aV H$aVm ¶mdo. Am{U
lÕmd§Vm§Xaå`mZ AmngmV ’y$Q> nmS>ʶmÀ¶m hoVZy ,o Am{U ˶mg X~m Yê$Z
~gʶmMo ñWmZ CncãY H$ê$Z XoʶmgmR>r, Omo nydunmgyZ A„mh Am{U ˶mÀ¶m
n¡J~§ amer cT>V Amho. (lÕmd§Vm§Zmo!) Vo (Vw‘À¶mg‘moa) enWm KoD$Z gm§JVrc
H$s, Am‘Mm hoVy Ho$di Mm§Jco H$aʶmMmM hmoVm, nU A„mh (ñdV:) ¶m
Jmoï>rg gmjr Amho H$s, Vo ImoQ>o ~mocUmao cmoH$ AmhoV. 108 ˶m {R>H$mUr Vwåhr
H$Yrhr nm¶ R>do y ZH$m, (åhUOo {VWo àmW©Zgo mR>r C^o amhUo Vw‘À¶mgmR>r H$Xm{n
C{MV Zmhr) nU Á¶m ‘erXrMm nm¶m n{hë¶mM {XdgmnmgyZ B©e-^¶mda
R>do ʶmV Amcocm Amho, Ho$di VrM ‘erX ¶mgmR>r A{YH$ ¶mo½¶ Amho H$s,
{VÀ¶m‘ܶo Vwåhr (àmW©Zgo mR>r) C^o amhmdo. {VÀ¶mV Ago cmoH$ AmhoV Oo
(‘ZmZo) ñdÀN> d ewÕ amhUo ng§V H$aVmV, Am{U (AgoM) ñdÀN> d ewÕ
amhUmao cmoH$ A„mhcm {චAmhoV. 109 ‘J (XmoKm§V) H$moU loð> Amho? Á¶mZo
Amnë¶m B‘maVrMm nm¶m A„mhÀ¶m ^¶mda Am{U ˶mÀ¶m àgÞVoda aMcm
Vmo ‘Zwî¶, H$s, Á¶mZo Amnë¶m B‘maVrMr C^maUr (nmʶmZo) ^wg^werV
Pmcoë¶m Aem (XarÀ¶m) H$mR>mda Ho$cr H$s, ˶mÀ¶mgh Vr (B‘maV) gai
ZaH$mÀ¶m AmJrV OmD$Z H$mogiUma Amho. A„mh (OmUyZ~wOZy ) dmB©Q> H¥$˶o
H$aUmè¶m§Zm gÝ‘mJ© XmIdrV Zmhr. 110 Am{U Or B‘maV ˶m§Zr C^r Ho$cr,
˶m§À¶m ‘Zm‘ܶo gX¡d {ÛYm ‘Z…pñWVrMo H$maU ~ZyZ amhrc, ¶oWnmdoVmo H$s,
˶m§À¶m ‘ZmMo VwH$S>-o VwH$S>o hmoD$Z OmVrc, (åhUOo Vo ‘aU nmdVrc Vmon¶ªV
gyah-09. AV-Vm¡~m 257
Vo g§^‘« mÀ¶m AdñWoV amhVrc). Am{U A„mh gd© H$mhr OmUUmam Amho,
~w{Õ‘mZ Amho.
111
IaoVa, A„mhZo lÕmd§Vm§Mo àmU Am{U (˶m§Mr) g§nÎmr ñdJm©À¶m
‘mo~Xë¶mV IaoXr Ho$cr Amho.
Vo A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r cT>VmV, R>ma H$aVmV Am{U R>ma hmoVmV, ho
(A„mhZo) ñdV:Mo H$V©ì¶ ‘mZcoco EH$ Ago g˶ dMZ Amho. Oo Vm¡amV,
B§Orc d Hw$amU (¶m gd© ˶mÀ¶m J«W§ m§V Z‘yX Amho). Am{U H$moU Agm Amho,
Omo A„mhnojm A{YH$ Amnë¶m dMZmer nyVV© m H$ê$ eH$Vmo. ‘J Vwåhr Omo
gm¡Xm ˶mÀ¶mer Ho$cocm Amho, ˶m~Ôc AmZ§X gmOam H$am. H$maU hoM Amho
gd©lðo > ¶e! 112 (ho ¶e ˶m§Zm àmá hmoBc
© ), Oo (Amnë¶m dmB©Q> H¥$˶m§~Ôc)
níMmÎmmnX½Y hmoD$Z (A„mhH$S>)o diVmV, (VgoM Oo) ˶mMr CnmgZm H$aVmV
d ˶mMo ñVw{VJmZ H$aVmV, (˶mcm àgÞ H$aʶmgmR>r) ˶mÀ¶m ‘mJm©V àdmg
H$arV AgVmV, Oo ˶mÀ¶mg‘moa Z‘Z H$aVmV d Oo ˶mÀ¶mnwT>o ZV‘ñVH$
hmoVmV, Oo Mm§Jcr H$m‘o H$aʶmMo AmXoe XoVmV Am{U dmB©Q> H$m‘m§nmgyZ
amoIVmV. Am{U Oo A„mhZo KmcyZ {Xcoë¶m ‘¶m©Xm§Mo nmcZ H$aVmV, (åhUOo
¶m Jmoï>r A§Jr Agcocm ‘mUyg ñdJm©gmR>r nmÌ R>ac o ), (n¡J~§ a!) Vwåhr
lÕmd§Vm§Zm (¶m A„mhÀ¶m dm¶ÚmMr) ew^dmVm© Úm.
113
n¡J~§ a Am{U lÕmd§V cmoH$ ¶m§À¶mgmR>r ho C{MV Zmhr H$s, ˶m§Zr
AZoH$o ídadmXr cmoH$m§À¶m j‘màmárgmR>r (A„mhH$S>)o àmW©Zm H$amdr, ‘J Vo
˶m§Mo OdiMo ZmVcJ H$m AgoZmV. Ooìhm H$s, ˶m§À¶mg‘moa ho ñnï> H$aʶmV
Amcoco Amho H$s, ¶m (AÅ>c JwÝhoJmam§Mm) ZaH$àdoe AQ>i Amho. 114 Am{U
B~«mhr‘Zo Amnë¶m (AZoH$o ídadmXr) {n˶mgmR>r (A„mhH$S>)o j‘m¶mMZm Ho$di
¶mgmR>r Ho$cr hmoVr H$s, ˶mZo ˶mg Vgo H$aʶmMo eãX {Xco hmoV.o nU Ooìhm
B~«mhr‘cm ho H$iyZ Amco H$s, ˶mMm {nVm A„mhMm eÌy Amho, Voìhm Vmo
258 Hw$amU
˶mÀ¶mnmgyZ doJim Pmcm. IamoIa! B~«mhr‘ A{Ve¶ H$mo‘c ‘ZmMm d
ghZerc hmoVm. 115 A„mhMr hr nÕV Zìho H$s, EImÚm OmVrg‘yhmg
‘mJ©Xe©Z Ho$ë¶mZ§Va, ˶m§Zm Vmon¶ªV ‘mJ©^ï« > H$aV Zmhr, Omon¶ªV ˶m§Zm,
˶m§Zr Á¶m Jmoï>tnmgyZ ñdV:cm A{cá R>do m¶Mo Amho, ˶m Jmoï>r ñnï> H$ê$Z
Vmo gm§JV Zmhr. IamoIa, A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo nyU© kmZ Amho. 116
{ZpíMVM, AmH$me Am{U n¥Ïdrda (åhUOo g‘ñV {dídmda) Ho$di A„mhMrM
gÎmm Amho. VmoM OrdZ XoVmo Am{U VmoM ‘¥Ë¶yhr XoVmo. Am{U A„mh{edm¶ Xþgam
H$moUrM Vw‘Mm ajUH$Vm© qH$dm gmhmæ¶H$Vm© Zmhr.
117
A„mhZo n¡J~§ a d Amnë¶m KamXmamMm ˶mJ H$ê$Z Amcoco (lÕmd§V)
d Amcoë¶m§Zm gmhmæ¶ H$aUmao ñWm{ZH$ (lÕmd§V) ¶m gdmªda Amncr H¥$nmÑï>r
Q>mH$cr Amho. Á¶m§Zr H$R>rU n[apñWVrV n¡J~§ amcm gmW {Xcr. Aer AdñWm
AgVmZmhr, (gmW {Xcr) H$s, ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr lÕmd§Vm§Mr ‘Zo S>i‘irV
Pmcocr hmoVr, Am{U nwÝhm EH$Xm A„mhZo ˶m§À¶mda H¥$nmÑï>r Q>mH$cr. {ZpíMVM
A„mh ˶m§À¶m~m~VrV H$Zdmiy d j‘merc Amho. 118 Am{U (˶mZo Amncm
H¥$nmdfm©d) ˶m {VKm§dahr Ho$cm, Á¶m§Mm {ZU©¶ cm§~Urda Q>mH$ʶmV Amcm
hmoVm. Ooìhm (˶m§Mr AdñWm Aer Pmcr hmoVr H$s), n¥Ïdr ’$ma {dñV¥V AgyZ
XoIrc, ˶m§À¶mgmR>r (’$ma) AmHw$§ {MV ~Zcr hmoVr Am{U ˶m§Mo Ord ˶m§À¶mgmR>r
AmoPo ~Zco hmoV,o (åhUOo ˶m§Zm OJmdogo dmQ>V ZìhVo). Am{U (eodQ>r)
˶m§Mr (nyU)© ImÌr nQ>cr hmoVr H$s, (AmVm) A„mhÀ¶m àH$monmnmgyZ dmMʶmgmR>r
(ñdV:) A„mh{edm¶ Xþgao H$moUVohr Aml¶ñWmZ Zmhr. ‘J A„mh (Amnë¶m
X¶ogh) ˶m§À¶mH$S>o dicm, ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr níMmÎmmnX½Y hmoD$Z ˶mÀ¶mH$S>o
dimdo. IamoIa! A„mh ˶mÀ¶mH$S>o naV ¶oUmè¶m§Zm gX¡d ‘m’$ H$aUmam Am{U
’$ma X¶miy Amho.
119
B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U g˶dMZr
gyah-09. AV-Vm¡~m 259
120
cmoH$m§À¶m nmR>rer C^o amhm. (n¡J~§ amMo) eha ‘{XZm ¶oWrc cmoH$m§gmR>r
VgoM (‘{XZoÀ¶m) Amgnmg J«m‘rU ^mJmV amhUmè¶m Aa~ cmoH$m§gmR>r ho
C{MV ZìhVo H$s, A„mhÀ¶m n¡J~§ amcm gmoS>y Z ‘mJo (Kar) ~gyZ amhmdo. Am{U
ho H$s, ˶mÀ¶m (åhUOo n¡J~§ amÀ¶m) {Odmnojm ñdV:À¶m {Odmcm àmYmݶ
Úmdo. ho AemgmR>r H$s, A„mhÀ¶m ‘mJm©V Ooìhmhr ˶m§Zm VhmZ cmJVo, WH$dm
OmUdVmo Am{U ^wH$o Zo ì¶mHy$i hmoVmV (åhUOo B˶mXr àH$maÀ¶m g‘ñ`m§Zm
˶m§Zm Vm|S> Úmdo cmJVo) Am{U Ooìhmhr, g˶ ZmH$maUmè¶m§ (eÌyd§ a) Amncm
dMH$ ~g{dUmao nmD$c (Vo) CMcVmV d eÌycm H$moU˶mhr àH$mao ZwH$gmZ
nmoM{dVmV, ˶mÀ¶m ’$cñdê$n ˶m§À¶m Zmdo Mm§Jë¶m H$m‘mMr Zm|X Ho$cr
OmVo. {ZpíMVM Oo gËH$‘© H$aVmV, ˶m§Mo ’$i A„mh (H$Yrhr) dm¶m OmD$
XoV Zmhr. 121 Am{U Ooìhmhr Vo H$‘r qH$dm OmñV à‘mUmV (A„mhÀ¶m
H$m¶m©gmR>r) IM© H$aVmV Am{U Ooìhmhr Vo (A„mhÀ¶m ‘mJm©V) Oo H$mhr A§Va
nma H$aVmV, ˶mMr ˶m§À¶m Zmdo Zm|X Ho$cr OmVo. ¶mgmR>r H$s, A„mhZo
˶m§À¶m H$‘mªMm ˶m§Zm nwano ay ‘mo~Xcm Úmdm.
122
(¶wÕmÀ¶m doir) gd© lÕmd§Vm§Zr {‘iyZ {ZKmdo ho Bï> ZìhVo. ‘J
Ago H$m KS>co Zmhr H$s, ˶m§À¶m à˶oH$ JQ>mVyZ H$mhr cmoH$ (n¡J~§ amH$S>)o
¶oD$Z, Y‘m©Mr Mm§Jcr OmU àmá H$ê$Z, naV Amnë¶m cmoH$m§V OmD$Z,
˶m§Zm gmdY Ho$co AgVo, ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr (ñdV:cm XþîH¥$˶m§nmgyZ)
dmMdmdo.
123
lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! ˶m g˶ ZmH$maUmè¶m (lÕmhrZm§er)
¶wÕ H$am, Oo Vw‘À¶m g^modVmcr AmhoV. (Am{U) ˶m§À¶mer H$R>mao VmnydH© $
ì¶dhma H$am. Am{U cjmV Agy Úm H$s, A„mh gXmMmar cmoH$m§À¶m ~amo~a
Amho. 124 Am{U Ooìhm (Hw$amUmV) EImXo àH$aU (Aܶm¶) àH$Q> Ho$co
OmVo, Voìhm ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr cmoH$ (Ago) åhUVmV, "¶m àH$aUmVrc
260 Hw$amU
(g§Xeo mZo) Vw‘À¶mn¡H$s H$moUmMr lÕm (A{YH$) ~iH$Q> Ho$cr?'
{ZpíMVM Oo lÕmd§V AmhoV, ˶m§À¶m lÕo‘ܶo ˶m (àH$aUmÛmao) dmT>
Pmcr Amho. Am{U Vo ˶m ew^dmV}~Ôc Iye hmoV AmhoV, (Or A„mhZo ˶m§Zm
{Xcr Amho). 125 nU Á¶m§À¶m ‘ZmV {dH¥$Vr Amho, Va (˶mÛmao) ˶m§À¶mV
(AmYrnmgyZ Agcoë¶m) ‘{cZVo‘Ü`o AmUIr ‘{cZVoMr ^a nS>cr Amho.
Am{U Vo g˶ ZmH$maV Agcoë¶m AdñWoV ‘¥Ë¶ycm gm‘moao OmVmV. 126 ˶m§Zm
ho {XgV Zmhr H$m H$s, à˶oH$ dfu EH$Xm qH$dm XmoZXm ˶m§Mr narjm KoVcr
OmVo. VargwÕm Zm Vo níMmÎmmnX½Y hmoVmV, Zm ˶mnmgyZ ~moY KoVmV. 127
Am{U Ooìhm (Hw$amUmV) EImXo àH$aU àH$Q> Ho$co OmVo, Voìhm Vo EH$‘oH$m§H$S>o
nmhVmV, Am{U ({dMmaVmV H$s), Vwåhmcm H$moUr nmhV Va Zmhr Zm? ‘J Vo
(˶mH$S>o nmR> {’$adyZ) {ZKyZ OmVmV, A„mhZo (g˶mnmgyZ) ˶m§Mr ‘Zo
(XþgarH$S>)o di{dcr AmhoV, ˶mMo H$maU åhUOo, Vo Ago cmoH$ AmhoV, Oo
g‘OV ZmhrV.
128
Vw‘À¶mH$S>o EH$ n¡J~§ a Amcocm Amho, Omo Vw‘À¶mn¡H$sM Amho.
(‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) Vwåhr (’$ma) ‘moR>çm g§H$Q>mV gmnSy> eH$Vm (¶m
{dMmamZo) Vmo Xþ:Ir hmoVmo. Vw‘Mo ^co ìhmdo, Aer ˶mMr (‘ZmnmgyZ) BÀN>m
Amho Am{U lÕmd§Vm§gmR>r Vmo A{Ve¶ ào‘i d H$Zdmiy Amho. 129 (Ago
AgyZhr) Oa ¶m cmoH$m§Zr nmR> {’$adcr Va (˶m§Zm) gm§JZy Q>mH$m, "A„mh
‘m¶mgmR>r n¶m©á Amho, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrhr CnmgZo¶mo½¶ ZmhrM. ‘r
˶mÀ¶mdaM (ÑT>) {dídmg R>do Vmo, Am{U VmoM ‘mcH$ Amho ‘hmZ qghmgZmMm!'
gyah-10. ¶yZwg
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Acr’$0 cm‘0 am0 ho g§Xeo AmhoV Aem J«W§ mMo, Omo kmZmZo n[anyU©
gyah-10. ¶yZgw 261
2
Amho. cmoH$m§Zm ho {d{MÌ dmQ>Vo H$m H$s, Amåhr ˶m§À¶mVrcM EH$m 춺$sH$S>o
(Am‘Mm) g§Xeo àH$Q> Ho$cm? (H$s, ˶mÛmao g‘ñV) ‘mZdOmVrcm gmdY
H$am. Am{U lÕm YmaU H$aUmè¶m§Zm ew^dmVm© EoH$dm H$s, ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o
˶m§À¶mgmR>r gÝ‘mZmMo Iao ñWmZ Amho. (¶mda) g˶ ZmH$maUmao cmoH$ åhUVmV
H$s, hr 춺$s EH$ CKS>CKS> OmXÿJma Amho.
3
{ZpíMVM, Vw‘Mm nmcZH$Vm© A„mh Amho, Á¶mZo ghm {Xdgm§V (åhUOo
ghm Q>ß߶m§V) AmH$me Am{U n¥ÏdrMr {Z{‘©Vr Ho$cr, ‘J Vmo (g‘ñV g¥ï>rMm
‘mcH$ åhUyZ) qghmgZmda {damO‘mZ Pmcm, VmoM à˶oH$ Jmoï>rMo Am¶moOZ
H$aVmo. ˶mÀ¶m g‘j ˶mÀ¶m nadmZJr{edm¶ H$moUrhr (H$moUmMrhr) {e’$mag
H$ê$ eH$V Zmhr, Agm Amho A„mh, Vw‘Mm nmcZH$Vm©. åhUyZ Vwåhr (Ho$di)
˶mMrM CnmgZm H$am, Vwåhr ¶mH$S>o cj XoUma Zmhr H$m? 4 ˶mÀ¶mH$S>Mo
Vwåhm gdmªZm naV Om¶Mo Amho, ho A„mhMo n¸o$ dMZ Amho. {Z:g§Xho VmoM
{Z{‘©VrMr gwédmV H$aVmo Am{U VmoM (Vr {Z{‘©Vr g§nïw >mV Amë¶mZ§Va) {Vcm
nwZ:ñWm{nV H$aoc. ho ¶mgmR>r H$s, Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U gËH$‘}
Ho$cr ˶m§Zm ݶm¶nydH© $ ’$i XoVm ¶mdo. Am{U Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma
{Xcm (Va ˶m§À¶m) ˶m ZH$mamnmoQ>r ˶m§Zm ({nʶmgmR>r) CH$iVo nmUr d
¶mVZm‘¶r {ejm {‘ioc.
5
VmoM Amho A„mh, Á¶mZo gy`m©cm VoOñdr àH$memMo òmoV ~Z{dco Am{U
M§Ðmcm (à{Vq~{~V) àH$memMo gmYZ ~Z{dco Am{U (M§ÐmÀ¶m) AdñWm
{ZpíMV Ho$ë¶m, åhUOo (˶mÛmao) Vwåhmcm dfmªMr JUZm Am{U H$mc JUZm
H$aVm ¶mdr. A„mhZo ho gd© hoV{y dZm {Z‘m©U Ho$coco Zmhr. Vmo (˶m cmoH$m§gmR>r)
ho g§Xeo ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho, Oo g‘OyVXmanUm ~miJUmao AmhoV. 6
{ZpíMVM, amÌ d {Xdg ¶m§À¶m AmcQy>Z-nmcQy>Z ¶oʶmV Am{U A„mhZo
AmH$me d n¥Ïdr ¶m§‘ܶo Oo H$mhr {Z‘m©U Ho$co Amho. ˶m gdmªV (A„mhÀ¶m)
262 Hw$amU
g§Xeo CcJS>Umè¶m IwUm AmhoV. ˶m cmoH$m§gmR>r Oo (A„mhMr) OmU R>do Umao
AmhoV.
7
{ZpíMVM Oo cmoH$ Am‘À¶m ^oQ>rda {dídmg R>do Zy ZmhrV, Am{U ¶m
OJmVrc OrdZmdaM g§Vïw > d g‘mYmZr Pmcoco AmhoV, Am{U Am‘À¶m g§Xeo
Agcoë¶m IwUm§H$S>o Xþcj © Ho$coco AmhoV. 8 (eodQ>r) ˶m§Mo {R>H$mU (ZaH$mMr)
AmJ Amho, ˶m H$‘mB©nmoQ>r Oo Vo H$arV am{hco. 9 nU Á¶m cmoH$m§Zr lÕm
YmaU Ho$cr Am{U gËH$‘} Ho$cr. ˶m§Mm nmcZH$Vm© ˶m§À¶m lÕonmoQ>r ˶m§Zm
(‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV ¶emo{eIamda) nmoMdoc. na‘ gwImÀ¶m Z§XZdZmV,
˶m§À¶m nm¶mImcyZ nmʶmMo (‘Z àgÞ H$aUmao) àdmh dmhV AgVrc. 10
˶m (AmZ§XXm`r AdñWoV) ˶m§À¶m Vm|S>y Z Ago eãX ~mhoa nS>Vrc, ho A„mh!
Vy Agr‘ H$s{V©dmZ Amhog! Am{U VoWo ˶m§Mo (EH$‘oH$m§Zm) A{^dmXZ Agoc
__
"gcm‘'! (em§Vr!) Am{U à˶oH$ Jmoï>rMm eodQ> Vo ¶m eãXm§Zr H$aVrc,
"gd© ñVwVrMm A{YH$mar g§nUy © {dídmMm (Mm) ‘mcH$ Agcocm "A„mh' hmM
hmo¶!'
11
Oa A„mhZo cmoH$m§Zm ˶m§À¶m (H$‘mªÀ¶m) H$‘mB©nmoQ>r {ejm H$aʶmV
KmB© Ho$cr AgVr, Á¶mà‘mUo Vmo ˶m§À¶mda H¥$nm H$aʶmMr KmB© H$aVmo, Va
˶m§À¶m Am¶wî¶mMr H$mcmdYr Ho$ìhmM g§nïw >mV Amcr AgVr. nU Oo Am‘À¶mer
(˶m§Mr) ^oQ> hmoUo AQ>i Amho, ho OmUyZ ZmhrV, ˶m§Zm Amåhr ‘moH$io gmoS>y Z
XoVmo, (Vo ¶mgmR>r) H$s, ˶m§Zr Amnë¶m {dÐmohmV ^Q>H$V amhmdo. 12 Am{U
Ooìhm ‘Zwî¶mg nrS>m nmoMVo, Voìhm Vmo CR>Vm-~gVm qH$dm nhþS>cm AgVm
Am‘Mm Ymdm H$aVmo. nU Ooìhm Amåhr ˶mÀ¶mnmgyZ ˶mMm Ìmg Xÿa H$aVmo,
Voìhm Vmo (Am‘À¶mH$S>o nmR> {’$adyZ) AemàH$mao {ZKyZ OmVmo, OUy H$mhr
˶mZo Amnë¶m dmB©Q> AdñWoV Am‘Mm H$Yr Ymdm Ho$cmM ZìhVm. AemàH$mao
‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmè¶m cmoH$m§Zm (˶m§Mr dmB©Q>) H¥$˶o Mm§Jcr ~ZdyZ
gyah-10. ¶yZgw 263
ZmH$maUmao cmoH$ ˶mcm ng§V H$aUma ZmhrV). (Am{U Agohr hmoD$ Z¶o H$s),
˶m§À¶m Aem åhUʶmZo Vw‘À¶m ‘Zmcm doXZm ìhmì¶mV H$s, ¶m (n¡J~§ amda
A„mhH$Sy>Z) EImXm I{OZm H$m nmR>{dcm Jocm Zmhr? qH$dm ˶mÀ¶mgh
EImXm (gdmªZm {Xgoc Agm) ñdJ©XVÿ H$m nmR>{dcm Jocm Zmhr? (n¡J~§ a!
˶m§Zm hr gmYr Jmoï> H$iV Zmhr H$s), Vwåhr Va ’$º$ I~aXma H$aUmao
AmhmV, (Am{U) à˶oH$ Jmoï>rMm gm§^miH$Vm© (à{VnmcH$) Ho$di A„mh
Amho. 13 ˶m§Mo Ago åhUUo Amho H$m H$s, n¡J~§ amZo ñdV: ¶m Hw$amUmMr aMZm
Ho$cr Amho? (Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhrhr AgoM (åhUOo AemM JwUdÎmoM)o
Xhm àH$aU (Aܶm¶) aMZm H$ê$Z AmUm. (Am{U ¶m H$m¶m©V) Vw‘Mr ‘XV
H$aʶmgmR>r A„mhcm gmoS>y Z Á¶m§Zm Vwåhr ~mocmdy eH$Vm, ~mocmdyZ ¿¶m
(Am{U Ago Vwåhr H$amM Oa) Vwåhr Amnë¶m åhUʶmV Iao Agmc.' 14
Am{U Oa ˶m§Zr (Á¶m§Zm Vwåhr ‘XVrgmR>r ~mocdmc) (Vo) Vw‘Mr ‘XV H$aʶmV
Ag‘W© R>aco, Va OmUyZ ¿¶m H$s, (ho Hw$amU) (A„mhH$Sy>Z) ˶mÀ¶m
kmZmgh àH$Q> H$aʶmV Amco Amho. (Vmo A„mh) Á¶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrhr
B©ída Zmhr. ‘J AmVm Vwåhr ñdV:cm ˶mÀ¶m hdmcr H$aUma Zm?
15
Omo H$moUr ¶mM OJmVrc OrdZmMr d ˶mÀ¶m WmQ>m‘mQ>mMr BÀN>m
~miJVmo, Aem§Zm Amåhr ˶m§À¶m H$‘mªMo ’$i ¶mM OrdZmV XoD$Z Q>mH$Vmo.
Am{U ¶m ~m~VrV ˶m§À¶m C{MV h¸$mV ‘wirM H$‘VaVm Ho$cr OmUma Zmhr.
16
(Am{U) hoM Ago cmoH$ AmhoV, Á¶m§À¶m dmQ>çmcm (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV)
AmJr{edm¶ Xþgao H$mhrhr ¶oUma Zmhr. Am{U ˶m§Zr ¶m OJmV Oo H$mhr Ho$co
Agoc, Vo ì¶W© R>ac o Am{U Or H$‘} Ho$cr, Vr gd© {Zî’$i R>aVrc.
17
Vmo ‘Zwî¶ Á¶mcm ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z gwñnï> à‘mU {‘imcoco
Amho. (AmUIr ˶mV ^a åhUOo) ˶mÀ¶mZ§Va A„mhH$Sy>Z g˶mMr gmj
XoUmam XoIrc Amcm Amho (åhUOo J«W§ ), Ogo (¶mnydu) n¡J~§ a ‘ygmcm J«W§
282 Hw$amU
XoʶmV Amcm hmoVm, ˶mV (cmoH$m§gmR>r) ‘mJ©Xe©Z Am{U H¥$nm hmoVr, (Va
Aem 춺$sMr VwcZm ˶m lÕmhrZ cmoH$m§er H$er hmoD$ eH$Vo?) Ago
cmoH$M ˶mda {dídmg R>do VmV. Am{U Oo (cmoH$m§M)o g‘yh ˶mda A{dídmg
XmIdVrc, ˶m§Mo AQ>i {R>H$mU ZaH$mMr AmJ Amho. åhUyZ Vwåhr ˶m{df¶r
e§H$m KoD$ ZH$m. {ZpíMVM Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco ho g˶ Amho.
nU ~hþg»§ ¶ cmoH$ {dídmg R>do V ZmhrV.
18
Am{U ˶mnojm A{YH$ Xþï> H$moU Agy eH$Vmo, Omo A„mh{df¶r ImoQ>çm
Jmoï>r aMyZ gm§JVmo? Aem cmoH$m§Zm (ݶm¶mÀ¶m {Xder) ˶m§À¶m nmcZH$˶m©g‘moa
gmXa Ho$co OmB©c, Am{U (˶m§À¶m~Ôc) gmj XoʶmgmR>r Á¶m§Zm ~mocm{dco
OmB©c, Vo åhUVrc, "hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©{df¶r
ImoQ>çm ({ZamYma) Jmoï>r ngadë¶m.' EoH$m! A„mhH$Sy>Z {Y¸$maco Omʶmg
nmÌ AmhoV, Ago A˶mMmar cmoH$. 19 ({Y¸$ma Amho) ˶m§À¶mda Oo cmoH$m§Zm
A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ amoIVmV, Am{U ˶mV (H$mhrVar) dmH$S>no Um {Z‘m©U
H$ê$ nmhVmV, hoM Vo cmoH$ AmhoV Oo ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmbm ZmH$maVmV. 20
Ago cmoH$ n¥Ïdrda A„mh(À¶m ¶moOZo)bm {d’$c H$ê$ eH$V ZmhrV. Am{U
A„mhnmgyZ dmMdUmam ˶m§Zm H$moUrhr AmT>iUma Zmhr. Am{U (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m
OrdZmV) ˶m§Zm XþßnQ> {ejm {Xcr OmB©c, H$maU (g˶mMm g§Xeo ) EoH$ʶmMr
¶mo½¶Vm Vo J‘mdyZ ~gco hmoV,o VgoM (˶mÀ¶m IwUm§V, ˶mMo g§Xeo ) ˶m§Zm
{XgV ZìhVo. 21 hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§Zr ñdV:cm {dZmemV cmoQ>co Amho
(Am{U nwZéËWmZmÀ¶m {Xder) Vo gd©, Oo ˶m§Zr aMco hmoVo ˶m§À¶mnmgyZ
hadcoco Agoc. 22 ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, hoM cmoH$ ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m
OrdZmV gdm©V OmñV dmB©Q> AdñWoV AgVrc.
23
nU Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U Á¶m§Zr gËH$‘} Ho$cr, Am{U
Amnë¶m nmcZH$˶m©cm (nyU)© Z‘«VZo o (g‘{n©V) Pmco. hoM cmoH$ ñdJm©Vrc
gyah-11. hÿX 283
24
dmñVì¶mg nmÌ R>aVrc. Am{U Vo ˶mV gX¡d dmñVì¶ H$aVrc. ¶m XmoZ
JQ>mM§ o CXmhaU Ago Amho, OUy EH$ Am§Yim d ~{ham, Va Xþgam S>mi o gd
EoH$Umam Amho. ho XmoZ JQ> g‘mZ hmoD$ eH$VmV H$s H$m¶? (¶m CXmhaUm§nmgyZ)
Vwåhr ~moY KoUma Zmhr H$m?
25
Am{U Amåhr (n¡J~§ a) Zyhcm (hmM g§Xeo XoD$Z) ˶mÀ¶m cmoH$m§H$S>o
nmR>{dco hmoV.o Vmo (˶m§Zm åhUmcm), "‘r Vw‘À¶mH$S>o EH$ ñnï> I~aXma
H$aUmam åhUyZ Amcmo Amho.' 26 "Va Vwåhr A„mh{edm¶ Xþgè¶m H$moUmMrhr
CnmgZm H$ê$ ZH$m, ‘cm Vw‘À¶m ~m~VrV EH$m Xþ:IXm¶r {XdgmÀ¶m {ejoMo
^¶ dmQ>V.o ' 27 ¶mda ˶mÀ¶m g‘mOmVrc (˶m) à‘wIm§Zr CÎma {Xco, Á¶m§Zr
g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm hmoVm, "Amåhr Va Vwcm Am‘À¶mà‘mUoM EH$
‘mUyg Agë¶mMo nmhV AmhmoV. VgoM Amåhr hohr nmhV AmhmoV H$s, VwPo
AZwgaU Aݶ H$moUr Zìho Va Ho$di Am‘À¶mVrc (’$ma) X[aÐr (Am{U
{Z~wÕ © ) cmoH$m§Zr Ho$co Amho. VgoM Amåhmcm Vw¶m‘ܶo Am‘À¶m VwcZoV
H$moUVohr loð>Ëd Agë¶mMo {XgyZ ¶oV Zmhr. CcQ>njr Am‘Mm (Vw¶m{df¶r)
Agm {dMma Amho H$s, Vy ImoQ>maS>m (‘mUyg) Amhog.'
28
˶mda ZyhZo åhQ>c,o "ho ‘m¶m g‘mO~m§Ydm§Zmo! ‘cm gm§Jm, ‘r (Oo
åhUVmo Vo) ‘m¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z (Amcoë¶m) ñnï> à‘mUmda AmYm[aV
Amho. Am{U ˶mZo ‘m¶mda Amncr Agr‘ H¥$nm Ho$cocr Amho. (nU) Vwåhmcm
ho {XgV Zgoc Va Am{U Vwåhmcm ˶mMm {VañH$ma dmQ>V Agoc Va (Vmo
g§Xeo ) Amåhr Vw‘À¶mda O~aXñVrZo WmoS>Mo cmXÿ eH$Vmo. 29 ho ‘m¶m
g‘mO~m§Ydm§Zmo! ¶m (g§Xeo mÀ¶m) ‘mo~Xë¶mV ‘r Vw‘À¶mH$S>o H$moU˶mhr YZ-
g§nÎmrMr ‘mJUr H$arV Zmhr. ‘cm ‘mPm ‘mo~Xcm Ho$di A„mhH$Sy>ZM àmá
hmoUma Amho. ‘r ˶m cmoH$m§nH¡ $s (H$moUmcmhr) Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr
Amnë¶mnmgyZ H$Xm{n hmH$cyZ cmdUma Zmhr. Vo {ZpíMVM Amnë¶m
284 Hw$amU
nmcZH$˶m©cm ^oQ>Uma AmhoV. nU ‘r nmhVmo Amho H$s, Vwåhr AkmZJ«ñV cmoH$
AmhmV. 30 Am{U ho ‘m¶m g‘mO~m§Ydm§Zmo! Oa ‘r (˶m A„mhÀ¶m ^º$m§Zm)
hmH$cyZ cmdco Va ‘cm A„mhÀ¶m (AdH¥$nonmgyZ) dmM{dʶmg H$moU ‘XV
H$aoc? hr (gmYr Jmoï>) Vwåhmcm g‘OV Zmhr? 31 Am{U ‘r Vwåhmcm Ago
gm§JV Zmhr H$s, ‘m¶mH$S>o A„mhMo I{OZo AmhoV. VgoM (‘r Agohr åhUV)
Zmhr H$s, ‘cm AÑí¶mMo kmZ Amho. VgoM ‘r Agohr åhUV Zmhr H$s, ‘r Va
ñdJ©XVÿ Amho. VgoM Oo Vw‘À¶m ZOaoV VwÀN> AmhoV ˶m§À¶m~m~VrV ‘r Ago
åhUy eH$V Zmhr H$s, A„mh ˶m§Mo H$moUVohr H$ë¶mU H$aUma Zmhr. ˶m§À¶m
‘ZmV H$m¶ Amho, Vo A„mhcm Mm§Jco R>mD$H$ Amho, ‘r (Ë`m§À`m ~m~VrV)
Ago {dYmZ H$aoZ Va {ZpíMVnUo ‘mPm g‘mdoe A˶mMmar cmoH$m§V hmoBc © .'
32
(˶mÀ¶m g‘mOmVrc à‘wIm§Zr) åhQ>c,o "ho Zyh, Vy Am‘À¶mer (~amM
H$mi) {ddmX KmcV am{hcmg, AmVm Vo A{V Pmco. Vy Vw¶m ~mocʶmV
àm‘m{UH$ Agerc Va AmVm Am‘À¶mda Vr Jmoï> (åhUOo B©ídar¶ AmnÎmr)
KoD$Z ¶o, {OMo Vy Amåhmcm ^¶ XmIdrV am{hcmg.' 33 (n¡J~§ a) ZyhZo CÎma
{Xco, "Oa A„mh BÀN>rc Va VmoM Vo (g§H$Q>) Vw‘À¶mda AmUoc. Am{U
Voìhm ˶mVyZ Vwåhr (ñdV:Mr) gwQ>H$m (H$Xm{n) H$ê$Z KoD$ eH$Uma Zmhr. 34
(Am{U ho OmUyZ ¿¶m H$s), ‘m¶m CnXoe H$aʶmZo Vwåhmcm H$mhrhr ’$m¶Xm
hmoUma Zmhr, ‘J ‘r ({H$Vrhr Vi‘irZo) Vwåhmcm Mm§Jco CnXoe H$m H$arV
Zmhr, H$maU Ooìhm (ñdV:) A„mhMrM (Aer) ‘Ou Agoc H$s, Vwåhr
gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa OmD$Z ^Q>H$V amhmdo (Voìhm ‘m¶m CnXoemZo Vwåhmcm gÝ‘mJ©
H$gm cm^Uma?) VmoM Amho Vw‘Mm nmcZH$Vm©, Am{U (eodQ>r) ˶mÀ¶mH$S>Mo
Om¶Mo Amho Vwåhmcm naVyZ.'
35
(g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§M)o Ago åhUUo Amho H$m? H$s, ho gd©
n¡J~§ amZoM (ñdV: hmoD$Z) aMco Amho. (˶m§Zm) gm§Jm, "Oa (ho gd©) ‘r
gyah-11. hÿX 285
‘mhrV AmhoV. (H$maU Oo H$mhr ApñVËdmV Amho, ˶m§Mr gwédmV H$aUmam VmoM
Amho) Am{U gd© Jmoï>r eodQ>r ˶mÀ¶mH$S>Mo naV{dë¶m OmVrc. åhUyZ Vwåhr
˶mMrM CnmgZm H$am Am{U ˶mÀ¶mdaM {dídmg R>do m. Am{U Vwåhr Oo H$mhr
H$arV AmhmV ˶mnmgyZ, Vw‘Mm nmcZH$Vm© ‘wirM AZ{^k Zmhr.
gyah-12. ¶ygwµ’$
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Acr’$0 cm‘0 am0 ho (A„mhH$Sy>Z àH$Q> Pmcoc)o ñnï> g§Xeo AmhoV.
2
Amåhr (hm J§^ra g§Xeo ) Aa~r ^mfoV Agcoë¶m Hw$amUmÀ¶m ñdê$nmV
àH$Q> Ho$cm Amho. åhUOo Vwåhr ˶mnmgyZ ~moY J«hU H$amdo (hm CÔoe). 3
(n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm ¶m Hw$amUmÛmao, Oo Amåhr Vw‘À¶mH$S>o nmR>drV AmhmoV,
˶mV (AmYrÀ¶m) gdm}Îm‘ d¥Îmm§Vm§nH¡ $s EH$ d¥Îmm§V EoH$drV AmhmoV. ¶mnydu
{ZpíMVM Vwåhr ¶mnmgyZ AZ{^k hmoVm.
4
Ooìhm ¶yg’w $Zo Amnë¶m {n˶mg åhQ>c,o "ho ‘m¶m {n˶m! ‘r Ago ñdßZ
nm{hco Amho H$s, AH$am Vmao Am{U gy¶© d M§Ð AmhoV, d Vo ‘cm d§XZ H$arV
AmhoV.' 5 (ho EoH$y Z n¡J~§ a ¶mµH$y ~Zo) åhQ>b,o "‘m¶m ‘wcm! ho ñdßZ Amnë¶m
^mdm§g‘moa gm§Jy ZH$mog, ZmhrVa Vo (‘ËgamnmoQ>r) Vw¶m{déÕ EImXm H$Q>
aMVrc. H$maU g¡VmZ hm ‘Zwî¶m{déÕ noQ>y Z CR>cc o m eÌy Amho. 6 H$maU
(Ogo Vwcm ñdßZmV XmIdʶmV Amco) ˶mà‘mUo VwPm nmcZH$Vm© VwPr {ZdS>
H$arc Am{U Vwcm KQ>Zm§Mo AmVrc g˶ OmUʶmg {eH$drc. Vmo Vw¶mda d
¶mµH$y ~À¶m d§eOmda Amncr nyU© H¥$nm H$arc Á¶mà‘mUo ˶mZo VwPo nydO© -
B~«mhr‘ d BghmµH$ ¶m§À¶mda Amncr nyU© H¥$nm Ho$cocr Amho. {Z:g§Xho VwPm
nmcZH$Vm© gd© H$mhr OmUUmam Amho, ~w{Õ‘mZ Amho.'
7
Iao nmhVm, ¶yg’w $ Am{U ˶mÀ¶m ^mdm§À¶m KQ>ZVo {dMmaUmè¶m§gmR>r
300 Hw$amU
8
g§Xeo Agcoë¶m IwUm AmhoV. (¶yg’w $Mo) ^mD$ EH$‘oH$m§Zm åhUy cmJco,
"¶yg’w $ Am{U ˶mMm ^mD$ (~|Om‘rZ) hoM Am‘À¶m {n˶mg Am‘À¶mnojm
A{YH$ {චAmhoV; Oar Amåhr EH$ ‘moR>m g‘yh Agcmo Var (Vo XmoKMo
˶m§Zm OmñV {චAmhoV). {ZpíMVM (¶m ~m~VrV) Am‘Mo dS>rc CKS>-
CKS> MyH$ H$arV AmhoV.' 9 (˶m§À¶mn¡H$s EH$ OU åhUmcm) ¶yg’w $cm
g§ndyZ Q>mH$m qH$dm ˶mcm XÿaÀ¶m EImÚm {R>H$mUr (ZoD$Z) ’o$Hy$Z Úm.
åhUOo (˶mZ§Va) {n˶mMo cj ’$º$ Vw‘À¶mH$S>Mo amhrc. EH$Xm ho H$m‘
CaHy$Z (VgoM ˶m~Ôc níMmÎmmn 춺$ H$ê$Z) Vwåhr gXmMmar cmoH$m§à‘mUo
OrdZ OJm. 10 ˶m§À¶mn¡H$s Xþgè¶m EH$mZo åhQ>c,o "ZH$m, ¶yg’w $Mr h˶m
H$ê$ ZH$m. nU Oa Vwåhr H$mhr H$aʶmMo R>a{dcocMo Agoc Va ˶mcm
EImÚm (Imoc) H$moaS>çm {d{harÀ`m Vimer ’o$Hy$Z Úm, åhUOo EImXm
OdiyZ OmUmam àdmem§Mm OWm ˶mcm ~mhoa H$mTy>Z (gmo~V) ZoBc © .'
11
(¶mda Vo gh‘V Pmco, Z§Va EHo$ {Xder) Vo Amnë¶m d{S>cmg
åhUmco, "ho Am‘À¶m {n˶m, ¶yg’w $À¶m ~m~VrV Vy Am‘À¶mda {dídmg H$m
R>do V Zmhrg? Amåhr Va Ho$di ˶mMo (‘ZmnmgyZ) {hVqMVH$ AmhmoV.
(Ago AgVmZmhr Vy Ago H$m H$aVmog?) 12 CÚm ˶mcm Am‘À¶m~amo~a
nmR>dZy Xo, åhUOo Vmo (amZmVrc ’$io dJ¡a)o ImB©c, (Oam) a‘oc, Ioic o .
(˶mÀ¶m~m~VrV Vy AJXr {ZpíM¨V amhm) Amåhr ˶mMm Mm§Jë¶màH$mao gm§^mi
H$ê$.' 13 (¶mµH$y ~Zo) CÎma {Xco, "Vwåhr ˶mg (Amnë¶m~amo~a) KoD$Z
OmʶmÀ¶m ({dMmamZoM) ‘cm Xþ:I hmoV.o Am{U ‘cm (¶m Jmoï>rMohr) ^¶
dmQ>V,o (Ago hmoD$ Z¶o) H$s, Vw‘Mo ˶mÀ¶mH$S>o cj ZgVmZm, EImXm
cm§S>Jm ˶mcm ImD$Z Q>mHo$c.' 14 (˶mda) ˶m§Zr åhQ>c,o "Amåhr EdT>m
‘moR>m g‘yh AgVmZmhr Oa IamoIa cm§S>½¶mZo ˶mcm ImD$Z Q>mH$co Va
Amåhr AJXrM {ZH$m‘r R>ê$!'
gyah-12. ¶yg’µw $ 301
15
AemàH$mao Ooìhm Vo ¶yg’w $cm gmo~V KoD$Z Joc.o Am{U ˶m§Zr Agm
{ZíM¶ Ho$cocm hmoVm H$s, ˶mcm EH$m (Imoc) H$moaS>çm {d{harÀ`m Vimer
Q>mH$m¶Mo. (AemàH$mao ˶m§Zr Amncr Xþï> ¶moOZm nma nmS>cr) Voìhm Amåhr
¶yg’w $cm {Xì¶ àH$Q>ZmÛmao ho H$i{dco H$s, ({dídmg R>do , EH$ {Xdg Agm
¶oBc
© ) Ooìhm Vy ˶m§Zm ˶m§À¶m ¶m H¥$˶mMr OmUrd H$ê$Z Xoerc, nU Vo Vwcm
AmoiIUma XoIrc ZmhrV. 16 Am{U Vo g§Ü¶mH$mir Amnë¶m {n˶mH$S>o aS>V-
aS>V Amco (AWm©VM aS>ʶmMo ZmQ>H$ H$aV). 17 (Am{U) åhUmco, "ho
Am‘À¶m {n˶m! Amåhr ¶yg’w $cm Am‘À¶m gm‘mZmOdi gmoS>y Z EH$‘oH$m§er
YmdʶmMr ñnYm© H$arV hmoVmo. VoìhmM (Zo‘H$s hr XþXd£ r KQ>Zm KS>cr H$s,)
cm§S>½¶mZo ¶oD$Z ˶mg ImD$Z Q>mH$co. (Amåhmcm ‘mhrV Amho) Vwåhr Am‘À¶mda
{dídmg R>do UmaM Zmhr, ‘J Amåhr {H$VrH$m Iao åhUV Zmhr.' 18 ˶m§Zr
¶yg’w $À¶m eQ>d© a ImoQ>Zo mQ>o aº$hr cmdyZ AmUco hmoV.o (˶mda ¶mµH$y ~Zo)
CX²Jmaco, "Zmhr! Ago Zmhr! Va Vw‘À¶m ‘ZmZo ¶m (^¶mZH$) H$Q>mÀ¶m
KQ>Zc o m Vw‘À¶mgmR>r EH$m N>mQo >çmem KQ>ZMo o ñdê$n {Xcoco Amho. nU (‘r Va
hoM ‘mZVmo H$s, à{VHy$c n[apñWVrV) g§¶‘nydH© $ dV©Z H$aUo, hoM (A„mhÀ¶m
ZOaoV) Mm§Jco (H¥$˶) Amho. Vwåhr Oo H$mhr gm§JV AmhmV ˶m~m~VrV AmVm
Ho$di A„mhH$S>Mo ‘XVrMr ¶mMZm H$aVmo.'
19
Am{U {VH$S>o EH$ (àdmem§Mm) H$m{’$cm Amcm Am{U ˶m§Zr Amnë¶m
nmU³¶mcm nmUr AmUʶmgmR>r {VWo nmR>dco. ˶m nmU³¶mZo nmUr H$mT>m¶Mo
^m§S>o {d{harV gmoS>c.o VmoM, Vmo åhUmcm, "Ahmo! {H$Vr ew^ Jmoï>! ¶oWo Va EH$
(XoIUm) ‘wcJm Amho.' (˶m H$m{në¶m dmë¶m§Zr) ˶m ‘wcmcm ì¶mnmamMr
dñVy Agë¶mà‘mUo ñdV:H$S>o (gwa{jV) R>do Zy KoVco. Vo Oo H$mhr H$arV
hmoV,o ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd hmoVr. 20 Z§Va ˶m§Zr ˶mg AJXr jw„H$
{H$‘VrV (åhUOoM) H$mhr Mm§XrÀ¶m {Xah‘À¶m ‘mo~Xë¶mV {dHy$Z Q>mH$co.
302 Hw$amU
˶m§Zm ˶mÀ¶mnmgyZ H$moUVmhr cm^ {‘idʶmV ñdmañ¶ ZìhVo.
21
Am{U B{OáÀ¶m Á¶m ‘mUgmZo ˶mg {dH$V KoVco hmoV,o Vmo Amnë¶m
nËZrcm åhUmcm, "hm (Am‘À¶m~amo~a) gÝ‘mZmZo amhrc ¶mMr H$miOr Ko,
AmnU Aer Amem H$ê$ ¶m H$s, Vmo Amnë¶mgmR>r cm^Xm¶r {gÕ hmoBc © .
qH$dm AmnU (nwT>)o ˶mcm Amncm nwÌ åhUyZhr ñdrH$mê$ eH$Vmo.' AemàH$mao
Amåhr ¶yg’w $Mo nm¶ ˶m ^y‘rda pñWamdco. Am{U (Amåhr ho ¶mgmR>r Ho$co
H$s), Amåhr ˶mg KQ>Zm§Mo AmVrc g˶ OmUʶmg {eH$dmdo. A„mh Amnco
ܶo¶ VS>rg ZoʶmÀ¶m ~m~VrV Zoh‘r à^wËdemcr Amho, nU AZoH$m§Zm ¶mMr
OmU Zmhr. 22 Am{U Ooìhm Vmo (‘ZmZo) n[an¹$ Pmcm, Voìhm Amåhr ˶mg
{ZU©¶ eº$s d kmZ àXmZ Ho$co. Am{U Amåhr Mm§Jco H$m¶© H$aUmè¶m§Zm
AgmM ‘mo~Xcm XoV AgVmo.
23
Am{U (nwT>o Ago KS>co H$s), Á¶m órÀ¶m KamV Vmo amhV hmoVm, {VZo
˶mg Hw$H$‘m©g àd¥Îm H$aʶmMm {dMma Ho$cm Am{U EHo$ {Xder Xma ~§X H$ê$Z
åhUmcr, "¶o ‘m¶mOdi.' ˶mda ˶mZo åhQ>c,o "A„mh ‘mPo (˶mnmgyZ)
ajU H$amo! (Á¶mgmR>r Vy ‘cm ~mocmdrV Amhog). Vmo (VwPm nVr) ‘mPm
‘mcH$ Amho, ˶mZo ‘cm BWo (¶m KamV) Mm§Jë¶màH$mao R>do coco Amho (‘r
˶mMm {dídmgKmV H$ê$ eH$V Zmhr). H$maU A˶mMmar H¥$˶o H$aUmao
H$Yrhr g’$c hmoV ZmhrV.' 24 Am{U {VZo Va ¶m Jmoï>rMm {ZíM¶ Ho$cocmM
hmoVm. Am{U Vmo XoIrc (åhUOo ¶yg’w $hr) {VÀ`mH$So> gagmdcm AgVm, Oa
˶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m g˶mMo ñnï> à‘mU nm{hco ZgVo. Amåhr ho
¶mgmR>r Ho$co H$s, XþîH$‘© d {Zc©‚mVm Ë`mÀ`mnmgyZ Xÿa R>do mdr. IamoIa Vmo
Am‘À¶m {ZdS>H$ ^º$m§nH¡ $s (EH$) hmoVm.
25
‘J Vo XmoKho r XadmOmH$S>o Ymdco. Voìhm {VZo ¶yg’w $Mm eQ>© (nH$S>cm
d) ‘mJÀ¶m ~mOyZo ’$mSy>Z Q>mH$cm. (nmhVm Va H$m¶,) {VMm nVr Xmamda C^m
gyah-12. ¶yg’µw $ 303
hmoVm. Vr (~XMcZ, T>mJ| r) ór åhUmcr, "Omo Vw¶m nËZrer AZo{¡ VH$ H$‘©
H$aʶmMr BÀN>m ~miJVmo ˶mMr {ejm ¶m{edm¶ AmUIr H$moUVr Agm¶cm
hdr H$s, EH$Va ˶mg H¡$XoV Q>mHy$Z {Xco Omdo qH$dm ˶mg (H$R>mao ) Xþ:IXm¶r
{ejm Ho$cr Omdr?' 26 ¶yg’w $Zo åhQ>c,o "{VZoM (ñdV:) ‘cm AZ¡{VH$
H¥$˶mgmR>r àd¥Îm H$aʶmMm à¶ËZ Ho$cm.' Voìhm {VÀ¶mM Hw$Qw>~§ mVrc EH$m
춺$sZo Ago gyMH$ dº$ì¶ Ho$co, "Oa ˶mMm eQ>© nwT>À¶m ~mOyZo ’$mQ>cm
Agoc Va (ho g‘Omdo H$s), Vr Iao ~mocV Amho d Vmo ImoQ>o ~mocV Amho. 27
nU Oa ˶mMm eQ>© ‘mJÀ¶m ~mOyZo ’$mQ>cm Agoc Va (ho g‘Omdo H$s), ór
ImoQ>o ~mocV Amho d Vmo g˶ ~mocV Amho.' 28 Ooìhm ({VÀ¶m nVrZo) nm{hco
H$s, ˶mMm eQ>© ‘mJÀ¶m ~mOyZo ’$mQ>cc o m Amho, (Vo nmhÿZ) Vmo åhUmcm, "ho
Va Vwåhm {ó`m§Mo H$mañWmZ Amho (åhUOo Vwåhm {ó¶m§À¶m XwJU©w m§M,o ho EH$
CXmhaU hmo¶). IamoIa Vw‘Mr H$mañWmZ§ (’$ma) ‘moR>r AgVmV. 29 (‘J Vmo
¶yg’w $cm åhUmcm), "¶yg’w $, ¶mH$S>o Xþcj© H$a, (Am{U Vy ho ór¶o!) Amnë¶m
AnamYm~Ôc j‘m ‘mJ, H$maU MyH$ IamoIa VwPrM Amho.'
30
AmVm ehamVrc {ó¶m§Xaå¶mZ (AmngmV ¶m {df¶mda) MMm© gwê$
Pmcr, "C‘amdmMr ~m¶H$mo Amnë¶m Vê$U Jwcm‘mg (ñdV:H$S>)o AmH${f©V
H$aʶmÀ¶m ‘mJo cmJcr Amho, ˶mÀ¶mgmR>r Vr ào‘mV Am§Yir Pmcr Amho.
Amåhr nmhVmo AmhmoV H$s, Vr Va CKS>nUo dm‘‘mJm©cm cmJcr Amho.' 31 Z§Va
Ooìhm {Vcm (BVa {ó¶m Amncr) Hw$Moï>m H$arV Agë¶mMo H$imco, Voìhm
{VZo (˶m {ó`m§Zm) (Amnë¶m ¶oWo ¶oʶmgmR>r) ~mocmdUo nmR>{dco. Am{U
˶m§À¶mgmR>r EH$m ‘oOdmZrMr V¶mar Ho$cr. ‘J (’$i dJ¡ao H$mnyZ ImʶmgmR>r)
à˶oH$mÀ¶m hmVmV EH$-EH$ gwar {Xcr. Voìhm Vr ¶yg’w $cm åhUmcr, "¶m§À¶mg‘moa
¶o'. Am{U Ooìhm (˶m {ó¶m§Zr) ˶mg nm{hco, Voìhm (˶mMo XoIUo ì¶{º$‘Îd
nmhÿZ) ˶m AmíM¶m©Zo (BV³¶m) X§J Pmë¶m H$s, ˶m§Zr (’$i H$mnVm-
304 Hw$amU
H$mnVm) Amncr ~moQ>o H$mnyZ KoVcr. ˶m åhUmë¶m, "A„mh Am‘Mo ajU
H$amo! hm H$moUr gmYmaU ‘mUyg Zìho, hm Va EH$ Wmoa ñdJ©XVÿ dmQ>Vmo.' 32 Vr
åhUmcr, "hmM Amho Vmo, Á¶mÀ¶m~m~VrV Vwåhr ({ó¶m) ‘mPr qZXm H$arV
hmo˶m. hmo¶ ‘r ˶mcm Amnë¶mH$S>o AmH¥$ï> H$aʶmMm à¶ËZ Ho$cm hmoVm, nU
Vmo ñdV:cm ˶mnmgyZ dmMdrV am{hcm. AmVm Oa ˶mZo, ‘r Ogo gm§JV Amho
Vgo Ho$co Zmhr Va Vmo {ZpíMVnUo H¡$XImݶmV OmD$Z nS>c o , Am{U An‘m{ZV
Ho$cm OmB©c. 33 ¶yg’w $Zo (A„mhH$S>o àmW©Zm Ho$cr,) åhUmcm, "ho ‘m¶m
ñdm‘r! Á¶m Jmoï>rH$S>o ˶m ‘cm ~mocmdrV AmhoV ˶m Jmoï>rnojm ‘cm VwéJ§ mV
amhUoM A{YH$ AmdS>c o . Vy ‘m¶mda ˶m§À¶m ‘mo{hZr KmcʶmÀ¶m H$mañWmZm§Zm
Xÿa gmaco Zmhrg Va ‘r ˶m§À¶m ‘mo{hZrcm ~ir nSy> eH$Vmo. (n[aUm‘V:)
‘mPm g‘mdoe ZmXmZ cmoH$m§V hmoBc © .' 34 Voìhm ˶mÀ¶m ñdm‘rZo ˶mMr àmW©Zm
EoH$cr Am{U ˶m ({ó`m§À`m) ^wai KmbUmè¶m§ ¶moOZm§nmgyZ ˶mcm ‘wº$
Ho$co. IamoIa, Vmo gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho.
35
‘J (Vmo C‘amd Am{U VoWrc BVa cmoH$m§Zr ¶yg’w $À¶m {ZîH$c§H$VoM)o
gd© à‘mU nm{hë¶mZ§Va XoIrc, Vo (gd©) ¶mdaM gh‘V Pmco H$s, H$mhr
H$mimgmR>r ¶mcm VwéJ§ dmgmVM R>do Zy Úmdo (åhUOo Vmo ¶m {ó`m§À`m ZOaonmgyZ
Xÿa amhrc). 36 ˶mÀ¶m~amo~aM ˶m H$mamJ¥hmV Aݶ XmoZ VéUhr XmIc
Pmco. (EHo$ {Xder) ˶m§À¶mVrc EH$ OU åhUmcm, "‘r EH$ ñdßZ nm{hco
(˶mV nmhVmo Va H$m¶ H$s), ‘r (Ðmjm§nmgyZ) Xmê$ {niyZ H$mT>V Amho' Am{U
Xþgam åhUmcm, "‘r ñdßZmV Ago nm{hco H$s, ‘r ‘m¶m S>m³o ¶mda R>do Zy
^mH$ar KoD$Z OmV Amho Am{U njr ˶mVyZ ImV AmhoV.' (˶m XmoKm§Zr
¶yg’w $cm {dZdUr Ho$cr) H$s, Amåhmcm ˶m§Mm AW© g‘OmdyZ gm§Jm, H$maU
Amåhr nmhV AmhmoV H$s, Vwåhr EH$ gXmMmar 춺$s AmhmV.
37
¶yg’w $Zo åhQ>c,o "¶oWo (XaamoO) Vwåhmcm Oo ^moOZ {Xco OmVo, Vo
gyah-12. ¶yg’µw $ 305
gyah-16. AZ-Zhc
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
A„mhMm {ZU©¶, ~g ¶oʶmdaM Amho. Voìhm Vwåhr ˶mgmR>r (’$ma) KmB©
H$ê$ ZH$m. Agr‘ Amho ˶mMr ‘{h‘m! Am{U Á¶m§Zm cmoH$ A„mhÀ¶m ~amo~arMo
ñWmZ XoVmV, ˶m§À¶mnojm Vmo {H$VrVar loð> Amho. 2 Vmo Amnë¶m ^º$m§nH¡ $s
Á¶mÀ¶m~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mÀ¶mH$S>o Amnë¶m AmXoemZo ñdJ©XVÿ m§Zm (Amncm)
g§Xeo XoD$Z nmR>{dVmo. (V‘m‘ cmoH$m§Zm) gmdY H$am H$s, ‘m¶m{edm¶ Xþgam
H$moUrM B©ída Zmhr (CnmgZo¶mo½¶ Zmhr). åhUyZ ‘mPrM OmU R>do Zy (OrdZ
ì¶VrV H$am). 3 ˶mZoM AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Zm ¶mo½¶ CÔoemg{hV {Z‘m©U Ho$co
Amho. (Am{U) Á¶m§Zm Vo A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoVmV, ˶m§À¶mnojm Vmo
{H$VrVar loð> Amho.
4
˶mZoM ‘mZdmcm (Ho$di) EH$m dr`m©À`m W|~mnmgyZ {Z‘m©U Ho$co. nU
hmM (VwÀN> W|~mnmgyZ {Z{‘©V ‘mZd) EH$X‘ YS>YS>rV ^m§S>Imoa ~Zcm. 5
˶mZoM newYZmMrhr {Z{‘©Vr Ho$cr, Vwåhr ˶m§À¶mnmgyZ (C~Xma) dóo Am{U
BVa (AZoH$) cm^hr àmá H$aVm. ˶m§À¶mn¡H$s H$mhtMo (Vwåhr AÞ åhUyZ)
^jUXoIrc H$aVm. 6 VgoM (˶m Ñí¶mV) Vw‘À¶mgmR>r Z¶Zaå¶Vm XoIrc
Amho. Ooìhm Vwåhr gm¶§H$mir ˶m§Zm (Mmê$Z) Kar KoD$Z ¶oVm d gH$mir
MaʶmgmR>r gmoS>y Z XoVm. 7 Vo Vw‘Mr AmoPr ({d{dY) {R>H$mUr dmhÿZ ZoVmV,
{OWo Vwåhmcm (ñdV:) dmhÿZ ݶm¶Mo Agoc Va Vwåhr ’$ma H$ï> gmogë¶m{edm¶
dmhÿZ ZoD$ eH$Uma Zmhr. {Z:g§Xho Vw‘Mm nmcZH$Vm© ’$ma H$Zdmiy d X¶miy
Amho. 8 ˶mZoM KmoS>,o IoMao Am{U JmT>do {Z‘m©U Ho$cr AmhoV. ¶mgmR>r H$s,
Vwåhr ˶m§À¶mnmgyZ ñdmarMo H$m‘ ¿¶mdo, VgoM Vr Vw‘À¶m emo^Mo r gmYZo
ìhmdrV. Vmo Aem§Mrhr {Z{‘©Vr H$aVmo, Á¶m§À¶m~Ôc Vwåhmcm (gܶm) kmZ
344 Hw$amU
Zmhr.
9
(Vmo Vw‘Mm {Z‘m©Vm Agë¶mH$maUmZo) Ho$di VmoM Vwåhmcm ˶mÀ¶mH$S>o
nmoMUmam gai ‘mJ© XmIdy eH$Vmo. (EH$m gai ‘mJm©cm gmoS>y Z), AZoH$ ‘mJ©
Agohr AmhoV, Oo gai ‘mJm©nmgyZ Xÿa OmVmV. Oa A„mhZo BpÀN>co AgVo Va
Vwåhm gdmªZmM gÝ‘mJu cmdco AgVo. 10 VmoM Amho Á¶mZo AmH$memVyZ
(T>Jm§Ûmao) nmʶmMm dfm©d Ho$cm, ˶mVyZM Vwåhmcm {nʶmMo nmUr {‘iVo
Am{U ˶mnmgyZM PmS>mPwS>nm§Mr dmT> hmoV,o Á¶mV Vwåhr (Amncr JwaTo >mao )o
MmaVm. 11 Vmo ˶mnmgyZM Vw‘À¶mgmR>r Ymݶ, O¡VZy , IOya, Ðmjo d gd©
àH$maMr ’$io {Z‘m©U H$aVmo. {ZpíMVM ¶m‘ܶo g§Xeo Agcocr IyU Amho,
˶m§À¶mgmR>r Oo IamoIa qMVZ H$aVmV.
12
˶mZoM amÌ d {Xdg Am{U gy¶© d M§Ð ¶m§Zm Vw‘À¶m godVo H$m¶©aV
Ho$coco Amho. VgoM VmaoXI o rc ˶mÀ¶m AmkoÀ¶m AYrZ AmhoV. {ZpíMVM
¶mV g§Xeo Agcoë¶m IwUm AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo Amnë¶m ~wÕrMm dmna
H$aUmao AmhoV. 13 ˶mZoM ¶m n¥Ïdrda Vw‘À¶mgmR>r Á¶m {d{dY àH$maÀ¶m
dñVy {Z‘m©U Ho$ë¶m. {ZpíMVM ˶mV ˶m cmoH$m§gmR>r g§Xeo Agcocr IyU
Amho, Oo ~moY KoD$ BpÀN>VmV.
14
VmoM Amho, Á¶mZo g‘wÐmcm Vw‘À¶m godVo cmdco, åhUOo Vwåhmcm
˶mVyZ VmÁ¶m ‘m§gmMo ^jU H$aVm ¶mdo, VgoM ˶mVyZ OS>Odmhra, Oo Vwåhr
cmoH$ n[aYmZ H$arV AgVm, Vohr H$mT>Vm ¶mdo. (g‘wÐmda) Vwåhmcm (hohr)
nmhm¶cm {‘iVo H$s, Zm¡H$m H$emàH$mao g‘wÐmcm ’$mSy>Z nwT>o OmV AmhoV. (hr
gd© ì¶dñWm Vw‘À¶m AYrZ Amho) åhUOo Vwåhr ˶mÀ¶m H¥$noMm emoY ¿¶mdm
Am{U (Vwåhr ˶mMo) Am^ma ‘mZmdo.
15
˶mZoM nd©Vm§Zm n¥Ïdrda ^¸$‘[a˶m ñWm{nV Ho$co. åhUOo Vr Vwåhmcm
KoD$Z S>mco m¶cm cmJy Z¶o. (˶mZoM) ZÚm d ‘mJ© ~Z{dco AmhoV, åhUOo
gyah-16. AZ-Zhc 345
H$mhr {‘ioc, Á¶mMr Vo BÀN>m 춺$ H$aVrc. AemàH$mao A„mh ˶mMr OmU
R>do Zy (OrdZ ì¶VrV H$aUmè¶m) cmoH$m§Zm ‘mo~Xcm XoV AgVmo. 32 Aem
cmoH$m§Mo àmU ñdJ©XVÿ Voìhm H$mT>VmV, Ooìhm Vo ‘ZmZo n{dÌ AdñWoV AgVmV,
(Voìhm) ñdJ©XVÿ (˶m§Zm) åhUVmV, "Vwåhmcm gcm‘, (åhUOo Vwåhmcm em§Vr
cm^mo). XmIc ìhm ñdJm©V, Vwåhr (Amnë¶m OrdZmV) Or gËH$‘} Ho$cr
˶m§À¶m ‘mo~Xë¶mV.'
33
(g˶ ZmH$maUmao ho cmoH$) ¶m Jmoï>rMr àVrjm H$arV AmhoV H$m H$s,
˶m§À¶mH$S>o ñdJ©XVÿ ¶mdoV qH$dm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mm {ZU©¶ CKS> ìhmdm.
¶m§À¶mnyduÀ¶m cmoH$m§ZrXoIrc AgoM Ho$co hmoV.o A„mhZo ˶m§À¶mda Aݶm¶
Ho$cocm Zmhr, Va ˶m§ZrM ñdV:da Aݶm¶ Ho$cm. 34 åhUyZ ˶m§Zm ˶m§À¶m
XþîH¥$˶m§Mr {ejm {‘imcr. Á¶m Jmo{ï>Mr Vo {I„r CS>drV AgV ˶mM Jmoï>rZo
˶m§Zm doT>c.o
35
Á¶m cmoH$m§Zr BVam§Zm A„mhMo gh^mJr R>a{dco, (AmVm) Vo åhUVmV,
"A„mhZo Vgo BpÀN>co AgVo Va Amåhr ˶mÀ¶m{edm¶ Aݶ H$moUmMrhr
CnmgZm Ho$crM ZgVr, Zm Amåhr, Zm Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zr. VgoM Amåhr
˶mÀ¶m AmXoem{edm¶ H$moUVrhr Jmoï> {Z{fÕhr R>a{dcr ZgVr.' ˶m§À¶m
nyduMo (AnamYr) cmoH$ XoIrc AgoM ~mocco hmoV.o nU n¡J~§ am§da (˶m§Zm
gmondcocm) g§Xeo ñnï>[aË`m nmoM{dʶm{edm¶ Aݶ H$moUVrhr O~m~Xmar Zmhr.
36
Amåhr à˶oH$ OZg‘yhm‘ܶo (¶m g§Xeo mgh) EH$m n¡J~§ amcm C^o
Ho$co, "Ho$di A„mhMr CnmgZm H$am Am{U g¡VmZmnmgyZ Xÿa amhm.' Va
(AmYr hmoD$Z Jocëo ¶m {nT>çm§V) H$mhr Ago {ZKmco, Á¶m§Zm A„mhMo ‘mJ©Xe©Z
cm^co Am{U Xþgao H$mhr Agohr hmoV,o Oo Zï> hmoʶmg nmÌ R>aco. Va YaVrda
àdmg H$ê$Z nmhm H$s, Á¶m§Zr n¡J~§ am§Zm ImoQ>o R>a{dco, ˶m§Mm eodQ> H$gm
Pmcm! 37 (n¡J~§ a!) Vwåhr (g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m cmoH$m§À¶m
348 Hw$amU
~m~VrV) ’$ma BÀNw>H$ Agmc H$s, ˶m§Zm ‘mJ©Xe©Z cm^mdo Va (cjmV R>do m
H$s), A„mh Aem§Zm ‘mJ©Xe©Z H$arVM ZgVmo, Á¶m§À¶m~Ôc ˶mZo Ago
R>a{dcoco Amho H$s, Vo ‘mJ©^© ï« > hmoUma. Voìhm Aem§Zm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm©
cm^Uma Zmhr.
38
¶m§Mo Va Ago Amho H$s, Vo A„mhÀ¶m ZmdmZo enWm KoD$Z gm§JVmV,
ÑT>VmnydH© $ enWm, H$s, "Omo ‘ê$Z OmVmo ˶mcm A„mh nwÝhm (H$Yr) CR>dZy
C^m H$aUma Zmhr!' nU Ago Zmhr (‘occ o m à˶oH$ OU CR>dZy C^m Ho$cm
OmUma), ho EH$ Ago dMZ Amho Á¶mMr nyVV© m H$aUo, ˶mZo ñdV:da ~§YZH$maH$
Ho$coco Amho. nU AZoH$ cmoH$ (hr Jmoï> {dídmgnydH© $) OmUV ZmhrV. 39 ho
¶mgmR>r hmoUma H$s, Vmo ˶m§À¶mg‘moa ˶m gd© Jmoï>tMo (g˶) CcJSy>Z Q>mH$Uma
Amho, Á¶m Jmoï>t{df¶r Vo doJdoJio Ñ{ï>H$moZ ~miJyZ AmhoV. VgoM g˶
ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m cmoH$m§Zmhr, ho H$iyZ MwH$o c H$s, Vo ImoQ>o
~mocV hmoV.o 40 Ooìhmhr Amåhr EImXr Jmoï> ApñVËdmV AmUy BpÀN>Vmo, Voìhm
{VÀ¶m ~m~VrV EdT>Mo åhUVmo, "ApñVËdmV ¶o', Am{U Vr ApñVËdmV ¶oV.o
41
Á¶m (lÕmd§Vm§Zr) Amnë¶mda A˶mMma Pmë¶mZ§Va A„mhÀ¶m
H$m¶m©gmR>r Amnë¶m KamXmamMm ˶mJ Ho$cm. Amåhr ˶m§Zm ¶m OJmVhr Adí¶
Mm§Jco ñWmZ XoD$ Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV Va ˶m§À¶mgmR>r I{MVM ’$ma
‘moR>m ‘mo~Xcm Amho. (g˶ ZmH$maUmè¶m§Zrhr) ho OmUco AgVo Va! 42 Vo
(à{VHy$c n[apñWVrVhr) g§¶‘ R>do Umao AmhoV. VgoM Vo Amnë¶m nmcZH$˶m©da
(ÑT>) {dídmg R>do Umao AmhoV.
43
(n¡J~§ a!) Vw‘À¶mnydu XoIrc Amåhr (‘˶© Agcoë¶m) ‘mUgm§‘YyZM
(Am‘Mo) n¡J~§ a ({Z¶wº$ H$ê$Z cmoH$m§H$S>)o nmR>{dco. Á¶m§À¶mH$S>o Amåhr (Am‘Mm)
g§Xeo àH$Q> H$arV hmoVmo. Vwåhmcm (AÚmn) ¶m~m~VrV OmUrd Pmcocr Zgoc Va
(AmYrÀ¶m) J«W§ m§Mo AZwgaU H$aUmè¶m kmZr cmoH$m§Zm {dMmê$Z nmhm. 44 Amåhr
gyah-16. AZ-Zhc 349
˶m§Zm nmR>{dco hmoVo g˶mÀ¶m ñnï> à‘mUmg{hV Am{U {ddoH$nyU© J«W§ mg{hV.
AemM à‘mUo Vw‘À¶mH$S>ho r Amåhr hr ñ‘a{UH$m ¶mMgmR>r nmR>{dcr H$s, Vwåhr
cmoH$m§Zm Vr Jmoï> ñnï> H$ê$Z gm§Jmdr, Or ˶m§À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amcr Amho.
åhUOo ˶m§Zr ˶mda qMVZ H$amdo.
45
Oo cmoH$ dmB©Q> H$mañWmZo H$aʶmV JwV§ coco AmhoV, Vo ¶m Jmoï>rnmgyZ
ñdV:cm AJXr gwa{jV g‘OVmV H$m H$s, A„mh ˶m§Zm O{‘ZrV JmSy>Z Q>mH$y
eH$V Zmhr, qH$dm Aer {ejmhr ˶m§À¶mda ¶oUma Zmhr, Á¶mMr ˶m§Zr H$Yr
H$ënZm Ho$cocr Zmhr. 46 qH$dm Vmo ˶m§Zm AMmZH$nUo ’¡$cmdahr KoUma Zmhr,
Ooìhm Vo Amnë¶m amoOÀ¶m H$m‘m§‘ܶo JwV§ coco AgVrc (˶m§Zr A„mh{df¶r
ñdV:hÿZM Agm g‘O H$ê$Z KoVcocm Amho). (nU) Vo ˶mÀ¶m ¶moOZocm
H$Xm{n {d’$c H$ê$ eH$Uma ZmhrV. 47 qH$dm (Agohr hmoD$ eH$Vo H$s), Vo
A„mhÀ¶m {ejoMo ^¶ ~miJyZ AgVmZmM, Vmo ˶m§Zm hiy-hiy Zme nmdʶmÀ¶m
nÕVrZo OISy>Z Q>mHy$ eH$Vmo. IamoIa Vw‘Mm nmcZH$Vm© ’$maM H$Zdmiy d
X¶miy Amho.
48
(g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zr) ¶m Jmoï>rMo H$Yr {ZarjU Ho$co Zmhr H$m
H$s, A„mhZo Oo H$mhr {Z‘m©U Ho$coco Amho, ˶m§À¶m N>m¶m COdrH$S>o qH$dm
S>mdrH$S>,o dmHy$Z (H$emàH$mao) A„mhg‘moa nyU© Z‘« ^mdmZo ZV‘ñVH$ hmoV
AmhoV. 49 H$maU AmH$memVrc à˶oH$ dñVy qH$dm n¥Ïdrdarc gd© àm{U‘mÌ
A„mhg‘moaM ZV‘ñVH$ hmoV AgVmV, VgoM ñdJ©XVÿ XoIrc (˶mÀ¶mMg‘moa)
ZV‘ñVH$ AmhoV Am{U Vo (H$Yrhr) Ah§H$manydH© $ dV©Z H$arV ZmhrV. 50 Vo
Amnë¶mda (ZOa R>do Zy ) Agcoë¶m, Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo (Zoh‘r) ^¶ ~miJyZ
AgVmV. Ho$di VoM H$aVmV Á¶mMr ˶m§Zm Amkm {Xcr OmVo. 51(cmoH$m§Zmo!)
A„mhZo ’$‘m©{dco Amho, "XmoZ (qH$dm ˶mhÿZ A{YH$) Cnmñ¶m§Mr CnmgZm
H$ê$ ZH$m, VmoM EH$‘od B©ída Amho (CnmgZo¶mo½¶ Amho). åhUyZ (cmoH$m§Zmo!)
350 Hw$amU
Ho$di ‘mPoM (Am{U ‘mPoM) ^¶ ~miJm.' 52 Oo H$mhr AmH$memV Amho d Oo
H$mhr n¥Ïdrda Amho, VmoM Amho ˶m§Mm ‘mcH$. (gdmªZr) Zoh‘r ˶mMoM
AmkmnmcZ H$aUo Amdí¶H$ Amho. Va ‘J Vwåhr A„mhcm gmoS>y Z BVam§Mo ^¶
~miJVm H$s H$m¶?
53
Or H$moUVr Mm§Jcr Jmoï> Vwåhmcm cm^Vo, Vr A„mhH$Sy>ZM Amho.
Ooìhm Vwåhmcm EImXo Xþ:I nmohmoMVo, Voìhm Vwåhr ‘XVrgmR>r ˶mMmM Ymdm
H$ê$ cmJVm. 54 ‘J Ooìhm Vmo Vw‘Mo Xþ:I Xÿa H$aVmo, Voìhm Vw‘À¶mn¡H$s H$mhr
OU BVam§Zm Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo g‘H$j R>ady cmJVmV. 55 AemgmR>r
H$s, Amåhr ˶m§Zm Oo H$mhr {Xcoco Amho, ˶m~Ôc H¥$V¿ZVm 춺$ H$amdr. Va
¶m (AënH$mcrZ) OrdZmV H$mhr H$mi ‘m¡O‘Om H$ê$Z ¿¶m. nU cdH$aM
(g˶) Vwåhmcm H$iyZ ¶oBc © . 56 Amåhr ˶m§Zm Oo H$mhr {Xcoco Amho, ˶mMm
EH$ ^mJ Vo Amnë¶m (˶m ImoQ>çm Cnmñ¶m§H$[aVm) doJim H$mTy>Z R>do VmV,
Á¶m§Mo ˶m§Zm H$gcohr kmZ Zmhr. A„mhMr enW! Á¶m H$mhr ImoQ>çm Jmoï>r
Vwåhr a{MV AmhmV, ˶m{df¶r Vwåhmcm Adí¶ Om~ {dMmaʶmV ¶oBc © .
57
Vo (ñdJ©XVÿ m§Zm) A„mhÀ¶m ‘wcr R>a{dVmV, Agr‘ Amho ˶mMo nm{dͶ!
nU ¶mCcQ> ñdV:gmR>r Vo {ZdS>VmV, Á¶mMr BÀN>m Vo ‘Zm‘ܶo ~miJyZ
AgVmV, (åhUOo ‘wc)o . 58 ˶m§À¶mn¡H$s EImÚmcm Ooìhm ‘wcrÀ`m (OÝ‘mMr)
dmVm© {Xcr OmVo, Voìhm Xþ:Im‘wio ˶mMm Moham H$mim nS>Vmo Am{U ‘ZmVë¶m
‘ZmV ˶mMo àmU JwX‘aë¶mgmaIo hmoV.o 59 (‘wcrÀ`m OÝ‘mMr) dmB©Q> dmVm©
{‘imë¶mZ§Va Vmo ñdV:cm c‚monmoQ>r cmoH$m§nmgyZ cndrV AgVmo. (Vmo ¶m
{dMmamV AgVmo H$s,) hm An‘mZ ghZ H$arV amhm¶Mo H$s, {Vcm ‘mVrV
JmSy>Z Q>mH$m¶Mo. {H$Vr dmB©Q> {ZU©¶ Amho Vmo, Omo Vo H$arV AgVmV! 60 Oo
cmoH$ ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmda {dídmg R>do V ZmhrV, ˶m§Mo CXmhaU A{Ve¶
dmB©Q> Amho. Va A„mhMo à˶oH$ JwU gdm}ËH¥$ï> Amho. VmoM à^wËdemcr Amho,
gyah-16. AZ-Zhc 351
Amåhr nwÝhm EH$Xm ˶m§À¶m {damoYmV Vwåhmcm dM©ñd àXmZ Ho$co. VgoM
YZg§nÎmr d g§VVrÛmao Amåhr Vw‘Mr ‘XV Ho$cr Am{U g§»¶oÀ¶m ~m~VrVhr
Vwåhmcm Am{Y³¶ àXmZ Ho$co.
7
(Voìhm Amåhr åhUmcmo), "Oa Vwåhr Mm§Jcr H¥$˶o H$amc, ñdV:À¶mM
^ë¶mgmR>r H$amc. ¶mMà‘mUo Oa Vwåhr dmB©Q> H¥$˶o H$amc, Va ˶mMm
n[aUm‘hr Vwåhm ñdV:cmM ^moJmdm cmJUma Amho.' ‘J Ooìhm Bemam {Xcoë¶m
Xþgè¶m KQ>ZMo r doi Amcr, Voìhm (Amåhr Vw‘À¶m {damoYmV Ago ZdrZ eÌy
C^o Ho$co Am{U ˶m§Zm nadmZJr {Xcr H$s,) ˶m§Zr Vw‘Mo Mohao {dÐÿn H$ê$Z
Q>mH$mdoV Am{U (~¡Vc w ‘H${Xg) n{dÌ ‘erXrV àdoe H$amdm, Ogm ˶m§À¶m
(AmYrÀ¶m cmoH$m§Zr) Ho$cm hmoVm. ‘J Oo-Oo {dÜd§g H$aUo e³¶ Amho, Vo gd©
{dÜd§g H$ê$Z Q>mH$mdo. 8 Amåhr åhUmcmo, "(ho gd© Pmë¶mZ§Vahr) Vw‘À¶m
nmcZH$˶m©gmR>r ho A{O~mV Ae³¶àm¶ Zmhr H$s, Vmo Vw‘À¶mda X¶m H$aUma
Zmhr. nU Oa Vwåhr nwÝhm (AnamYm§H$S>)o dimc Va Amåhr nwÝhm VoM H$ê$
(åhUOo {ejm H$ê$). Va (hr gdm©V ‘moR>r Jmoï>hr cjmV R>do m H$s,) Amåhr
g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§gmR>r ZaH$mcmM H$mamJ¥h ~ZdyZ Q>mH$co Amho.'
9
IamoIa, ho Hw$amU Vmo ‘mJ© XmI{dVmo, Omo AJXr gai Amho. Vmo ew^dmVm©
XoVmo Amho, lÕoMm A§JrH$ma Ho$coë¶m cmoH$m§Zm, Oo Mm§Jcr H$m¶} H$aVmV H$s,
˶m§À¶mgmR>r ’$ma ‘moR>o ~jrg Amho. 10 VgoM ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmcm ZmH$maUmè¶m
cmoH$m§Zm gmdYmZVoMm Bemamhr XoVmo Amho H$s, ˶m§À¶mgmR>r Xþ:IXm¶H$ {ejm
V¶ma Amho.
11
‘mUgmMo Va Ago Amho H$s, Vmo ’$ma CËgwH$Vogh dmB©Q> Jmoï>rg§ mR>r
àmW©Zm H$arV AgVmo, (nU ìhm¶cm Va Ago nm{hOo hmoVo H$s), ˶mZo ˶mM
CËgwH$Vogh Mm§Jë¶m Jmoï>tgmR>r àmW©Zm Ho$cr AgVr. IamoIa, ‘mUyg (Amnë¶m
{ZU©¶m§À¶m ~m~VrV) ’$maM CVmdri Amho. 12 Am{U Amåhr amÌ d {Xdg
364 Hw$amU
¶m§Zm XmoZ g§H$o V{MÝhm§à‘mUo ñWm{nV Ho$co Amho. ‘J Amåhr amÌrÀ¶m {MÝhmg
nwgZy Q>mH$co Am{U (˶mÀ¶m OmJr) {XdgmÀ¶m {MÝhmg àH$me‘mZ Ho$co, ho
¶mgmR>r H$s, Vwåhmcm Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr H¥$nm emoYʶmMm ‘mJ© cm^mdm,
VgoM Vwåhmcm df©JUZm Am{U H$mcJUZm ¶m§Mm {heo~ R>do Vm ¶mdm. Amåhr
à˶oH$ Jmoï>rcm Vw‘À¶mg‘moa ñnï> H$ê$Z àñVwV Ho$co Amho.
13
Amåhr à˶oH$ ‘Zwî¶mMo àmaãY ˶mÀ¶m Jù¶mV ~m§YZy Q>mH$co Amho.
‘J nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Amåhr ˶mÀ¶m (H$‘mªM)o aoH$m°S>© H$mTy>Z, ˶mÀ¶mg‘moa
àñVwV H$ê$. Oo ˶mg ñnï>nUo CKS>cc © . 14 (Voìhm ˶mcm
o o {XgyZ ¶oBc
gm§{JVco OmB©c) "dmM hr Amho VwPr H$‘©dhr AmO ñdV:Mm {heo~ H$aʶmg
Vy ñdV:M n¶m©á Amhog.' 15 Omo H$moUr gÝ‘mJm©Mm A§JrH$ma H$aoc Va
ñdV:À¶mM ^ë¶mgmR>r H$aoc, AJXr AgoM Omo H$moUr dmB©Q> ‘mJ© nËH$aoc Va
ñdV:À¶mM ~a~mXrÀ¶m {H$‘Vrda nËH$aoc. H$moUrhr AmoPo dmhUmam Xþgè¶mÀ¶m
(nmnmMo) AmoPo dmhUma Zmhr. Amåhr (H$moU˶mhr OZg‘yhmcm ˶m§À¶m dmB©Q>
H¥$˶m§nmoQ>r) Vmon¶ªV {ejm H$arV Zmhr, Omon¶ªV Amåhr ˶m§À¶mH$S>o gmdY
H$aUmam n¡J~§ a nmR>drV Zmhr.
16
‘J Ooìhm Amåhr EImÚm dñVrMm {dZme H$aʶmMm {ZU©¶ H$aVmo,
Voìhm {VÀ`mVrc g‘¥Õ cmoH$m§Zm eodQ>Mm Bemam XoVmo, Am{U Oa ˶m§Zr
AnamYr H¥$˶o H$aUo (VgoM gwê$ R>do co Va {ejoMm) {ZU©¶ ˶m§À¶mgmR>r
ݶm¶mo{MV R>aVmo. ‘J Voìhm Amåhr ˶m dñVrMm nyUn© Uo gd©Zme H$ê$Z
Q>mH$Vmo. 17 n¡J~§ a ZyhÀ¶m H$mimZ§Vahr Amåhr {H$VrVar OZg‘yhm§Mm Zme
Ho$cm. H$maU Amnë¶m ^º$m§À¶m AnamYm§Mr OmUrd Agcocm Am{U ˶mda
ZOa R>do Zy Agcocm Vw¶m nmcZH$˶m©gmaIm Xþgam H$moUrhr Agy eH$V Zmhr.
18
Omo H$moUr ¶mM OJmVrc jU^§Jaw gwIm§Mm BÀNw>H$ AgVmo, ˶mcm
Amåhr ˶mVyZ Oo XoD$ BpÀN>Vmo, Vo XoD$Z Q>mH$Vmo. nU eodQ>r Amåhr ˶mÀ¶mgmR>r
gyah-17. ~Zr BòmB©c 365
ZaH$mMo (Xþ:IXm¶r) ñWmZ {ZpíMV Ho$coco Amho. Á¶mV Vmo àdoe H$aoc,
An‘m{ZV d {Y¸$macoë¶m AdñWoV. 19 nU Omo H$moUr ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmVrc
(¶e àmárMm) A{^cmfr Agoc Am{U ˶mgmR>r Ogo à¶ËZ H$am¶cm nm{hOoV,
Vgo à¶ËZ ˶mZo Ho$coco AgVrc, VgoM ho gd© à¶ËZ lÕm ~miJyZ Ho$coco
AgVrc, VaM Aem cmoH$m§Mo à¶ËZ ¶eñdr R>aVrc.
20
(n¡J~§ a!) Amåhr ˶m§À¶mn¡H$s gdmªZm, åhUOo ¶m§Zmhr Am{U ˶m§Zmhr
(åhUOo Oo ¶mM OJmMr A{^cmfm ~miJyZ AmhoV Am{U Oo AZ§VH$mcrZ
OJmMr A{^cmfm ~miJyZ AmhoV) Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m H¥$noZo OrdZgm‘J«r
XoV AmhmoV. Vw¶m nmcZH$˶m©Mo XmZ H$moUmcmhr ZmH$maco OmV Zmhr. 21
nmhm, Amåhr (¶m OrdZmV) H$mhtZm H$mhtda loð>Ëd àXmZ Ho$coco Amho. (nU
ho cjmV R>do m H$s,) ‘¥Ë¶yZV§ aMo OrdZ, XOm© Am{U CËH¥$ï>VÀo `m ~m~VrV
A{YH$ Mm§Jco Amho.
22
A„mhÀ¶m ~amo~arZo Xþgao EImXo Cnmñ¶ ~Zdy ZH$m AݶWm Vwåhr
An‘m{ZV d Aghm¶ AdñWoV gmoS>yZ {Xcoco ~ZyZ Omc. 23 Vw¶m nmcZH$˶m©Zo
Aer Amkm Ho$cocr Amho H$s, Aݶ H$moUmMr Zìho Va Ho$di ˶mMrM
CnmgZm H$a Am{U Amnë¶m AmB©dS>cm§er Mm§Jc w nUmZo dmJ. ˶m§À¶mn¡H$s
EImXm qH$dm XmoKho r, Vy gm§^mi H$arV AgVmZm, d¥ÕmdñWoV nmohmoMco Va
˶m§Zm CÔoeZy , {VQ>H$mam 춺$ H$aUmam EH$ eãX XoIrc, Vm|S>mVyZ H$mTy>
ZH$mog, VgoM ˶m§Mr H$mZCKmS>Ur H$aʶmMm H$Xm{n ({dMma) H$ê$ ZH$mog,
Va ˶m§À¶mer (Zoh‘r) AmXanydH© $ g§^mfU H$a. 24 Am{U ˶m§À¶mda Z‘«^mdmZo
Amnë¶m H$éUoMo n§I ngadyZ Q>mH$ Am{U (˶m§À¶mgmR>r A„mhH$S>)o Aer
àmW©Zm H$arV amhm, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ¶m XmoKm§da VwPr H¥$nm H$a, Ogo
˶m§Zr ‘m¶m chmZnUr H$éUm^mdmZo ‘mPo nmcZnmofU Ho$co Amho.' 25 Vw‘Mm
nmcZH$Vm© Mm§Jco AmoiIyZ Amho H$s, Vw‘À¶m A§V:H$aUmV H$m¶ Amho. Oa
366 Hw$amU
Vwåhr gX²dV©Zr Agmc Va Vmo níMmÎmmn H$arV ˶mÀ¶mH$S>o naV ¶oUmè¶m§Zm
{ZpíMVnUo j‘m H$aUmam Amho.
26
ZmVodmB©H$, XrZXþ~io Am{U dmQ>gê$ (‘wem’$sa) ¶m§Zm ˶m§Mm h¸$ Úm.
VgoM CYinÅ>r H$ê$Z (Amnco YZ) ~a~mX H$ê$ ZH$m. 27 {ZpíMVM
CYinÅ>r H$aUmao g¡VmZmMo ^mD$ AmhoV Am{U g¡VmZ Va Amnë¶m nmcZH$˶m©er
’$ma H¥$V¿Z Amho. 28 Oa (JaOy ZmVodmB©H$, Jar~ d dmQ>gê$ B˶mXtZm)
Vwåhmcm Q>mimd¶mMo Agoc, H$maU Vwåhr ñdV: Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z
H¥$nm àmá H$aʶmMr Amem ~miJyZ Agmc (åhUOo Vwåhr ˶m§Zm H$mhr
XoʶmÀ¶m pñWVrV Zgmc Va) H$‘rV H$‘r ˶m§À¶mer Z‘« ^mdmZo ~mocm.
29
Ago hmoVm H$m‘m Z¶o H$s, H§$OwfrZo Amncm hmV BVH$mhr AmIS>Vm
KoD$ ZH$m H$s, OUy Vmo ‘mZoer KÅ> ~m§Ycocm Amho qH$dm (Agohr hmoD$ Z¶o
H$s,) Vmo g§nUy n© Uo BVH$m ngadyZ Q>mH$m H$s, (Vw‘À¶mda Adc§~Zy Agcoë¶m
cmoH$m§Zr) Vwåhmcm Xmof Úmdm qH$dm Vwåhr AJXr H§$Jmc hmoD$Z Omdo. 30
{ZpíMVM, VwPm nmcZH$Vm© Á¶mÀ¶m ~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mg {dnwc à‘mUmV
CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo Am{U Á¶mÀ¶m ~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mg VwQ>nÁ§w ¶m
à‘mUmV àXmZ H$aVmo. {Z:g§Xho ˶mcm Amnë¶m ^º$m§À¶m (JaOm§Mr) nyU©
OmUrd Amho, Vmo ˶m§À¶mda (nyUn© Uo) ZOa R>do Zy Amho.
31
Amnë¶m An˶m§Mr, J[a~rÀ¶m ^rVrnmoQ>r h˶m H$ê$ ZH$m. H$maU
AmåhrM ˶m§Zmhr Am{U Vwåhmcmhr CnOr{dH$m àXmZ H$arV AgVmo. ˶m§Mr
h˶m H$aUo, IamoIa ’$ma ‘moR>m JwÝhm Amho. 32 ì¶{^MmamÀ¶m Odinmg
{’$aHy$ ZH$m (åhUOo ‘ZmV Vem {dMmamcm H$Xm{n ¶oD$ XoD$ ZH$m). H$maU Vr
’$maM {Zc©‚mnUoMr Jmoï> Amho Am{U A˶§V dmB©Q> ‘mJ© Amho.
33
VgoM Á¶m {Odmcm (‘mê$Z Q>mH$Uo) A„mhZo {Z{fÕ R>a{dcoco Amho,
Aem {OdmMr h˶m H$ê$ ZH$m, nU ’$º$ ݶmæ¶ H$maUmgmR>r Agoc Va (Vgo
gyah-17. ~Zr BòmB©c 367
åhUyZ Vwåhr {d{dY àH$mao ({d{dY àg§Jr) ˶mÀ¶mM ñVwVrMo JwUJmZ H$arV
amhm.'
gyah-18. Ac-H$hµ’$
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
gd© àH$maMr ñVwVr A„mhgmR>rM Amho, Á¶mZo Amnë¶m ^º$mda hm J«W§
àH$Q> Ho$cm Amho. Omo gd© àH$mao g§{X½YVoZo ‘wº$ Amho. 2 AJXr gai-gai
{Xem{ZX}e Agcocm (J«W§ ), ¶mgmR>r H$s, ¶mÛmao A„mhH$Sy>Z H$R>mao {ejo{df¶r
gmdYmZVoMm Bemam {Xcm Omdm. VgoM Mm§Jcr H¥$˶o H$aUmè¶m lÕmd§Vm§Zm
ew^dmVm© {Xcr Omdr H$s, ˶m§À¶mgmR>r CËH¥$ï> ~jrg Amho. 3 (åhUOo ñdJ©),
˶mV Vo gX¡d dmñVì¶ H$aVrc. 4 VgoM ˶m cmoH$m§Zm gMoV hmoʶmMm Bemam
Úm, Oo AmJ«hnydH© $ gm§JVmV H$s, A„mhZo ñdV:gmR>r nwÌ ~Zdcm Amho. 5
˶m§Zm ¶m Jmoï>rMo A{O~mV kmZ Zmhr, Zm ˶m§À¶m dmS>d{S>cm§Zm hmoV.o hr ’$ma
^¶mZH$ Jmoï> Amho, Or ˶m§À¶m Vm|S>y Z {ZKV Amho. (VgoM) ˶m§À¶m Vm|S>y Z
(hr Or Jmoï>) {ZKV Amho, Vr Ag˶m{edm¶ Aݶ H$mhr Zmhr.
6
(n¡J~§ a!) Vo ¶m g§Xeo mda lÕm YmaU H$aʶmg V¶ma ZmhrV, ¶m
Xþ:ImZo H$Xm{MV Vwåhr ñdV:cmM g§ndyZ ¿¶mc.
7
Amåhr n¥Ïdrcm AmH$f©H$ dñVyZ§ r gO{dco Amho, (¶mMm hoVy Agm H$s,
¶mÛmao) ‘mZdOmVrMr Amåhmcm narjm KoVm ¶mdr Am{U ho nmhVm ¶mdo H$s,
cmoH$m§‘ܶo H$moU gdm}Îm‘ AmMaU H$aUmam Amho. 8 Am{U (EH$ {Xdg)
n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho Vo gd© g§ndyZ {Vcm gnmQ> ^yàXoe ~ZdyZ Q>mHy$.
9
(Ooìhm ¶m OJmVrc OrdZ Ho$di narjogmR>r Amho ho CKS> AgVmZmhr)
Vwåhmcm Ago dmQ>Vo H$m H$s, JwhVo dmñVì¶ H$aUmao (H$h’$dmco) Am{U Vo
{ecmcoI, Am‘À¶m {Zemʶm§nH¡ $s AX²^Vw {Zemʶm hmo˶m?
380 Hw$amU
10
Ooìhm ˶m VéUm§Zr JwhVo Aml¶ KoVcm d ˶m§Zr (A„mhH$S>)o àmW©Zm
Ho$cr, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Am‘À¶mda VwPr {deof H¥$nm H$a Am{U
Am‘À¶m H$m¶m©V Amåhmcm ¶mo½¶ Vo ‘mJ©Xe©Z Xo. 11 Voìhm Amåhr ˶m§Zm JwhVo
{H$˶oH$ dfmªH$[aVm JmT> Pmon XoD$Z (~mø OJVmer ˶m§Mm g§nH©$ VmoS>y Z
Q>mH$cm). 12 ‘J Amåhr (XrK© H$mcmdYr Z§Va) ˶m§Zm OmJo Ho$co, (Amåhr ho
gd©) ¶mgmR>r Ho$co H$s, Amåhmcm ho nmhVm ¶mdo H$s, XmoZ JQ>mn§ H¡ $s H$moUVm JQ>
Amnë¶m JwhVo rc {ZÐmdñWoV Ho$coë¶m dmñVì¶mÀ¶m H$mcmdYrMo A{YH$
¶mo½¶àH$mao AmH$cZ H$ê$ eH$Vmo.
13
(Am{U AmVm) Amåhr Vwåhmcm ˶m§Mr g˶ H$Wm H$WZ H$aVmo: Vo
H$mhr VéU cmoH$ hmoV,o Á¶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©da lÕm YmaU Ho$cr hmoVr.
‘J ˶m§Zm Oo ‘mJ©Xe©Z cm^co hmoV,o ˶mV AmUIr ^a nS>ʶmgmR>r Amåhr
˶m§À¶m J«hUeº$sV AmUIr dmT> Ho$cr. 14 VgoM Amåhr ˶m§À¶m öX¶m§Zm
‘O~wVr {Xcr (åhUOoM ‘mZ{gH$ ÑT>Vm àXmZ Ho$cr). Ooìhm Vo CR>co d
åhUmco, "Am‘Mm nmcZH$Vm© VmoM Amho, Omo AmH$me d n¥ÏdrMm nmcZH$Vm©
Amho. Amåhr ˶mÀ¶mì¶{V[aº$ Aݶ H$moUmMm Ymdm H$Xm{n H$aUma Zmhr. Oa
Amåhr Vgo Ho$co Va {ZpíMVM Amåhr AJXr AZw{MV H¥$˶ Ho$ë¶mà‘mUo
hmoB©c. 15 Am‘Mo cmoH$ Va ˶mcm gmoS>y Z BVam§À¶m CnmgZoV JwV§ coco AmhoV
‘J, Vo ˶m§À¶mg§~Y§ mZo (åhUOoM ˶m Cnmñ¶m§g~§ Y§ mZo, Amnë¶m lÕoÀ¶m
g‘W©ZmW©) ñnï> à‘mU H$m àñVwV H$arV ZmhrV? ‘J ˶mnojm A{YH$ nmnr
H$moU Agy eH$Vmo, Omo A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMyZ gm§JVmo?
16
(Vo EH$‘oH$m§er åhUy cmJco) "AmVm Ooìhm Vwåhr ˶m cmoH$m§nmgyZ d
VgoM ˶m§À¶m ˶m Cnmñ¶m§nmgyZ, Á¶m§Mr Vo A„mhcm gmoS>y Z CnmgZm H$aVmV,
ñdV:cm doJio H$ê$Z KoVco Amho. Va ‘J Mcm AmnU (A‘wH$) JwhVo OmD$Z
{VWo Aml¶ KoD$. Vw‘Mm nmcZH$Vm© Vw‘À¶mda Amnë¶m {deof H¥$noMo Ûma
gyah-18. Ac-H$hµ’$ 381
{I„r CS>{dcr.
107
(nU ¶mCcQ>) Oo cmoH$ B‘mZ YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$aVmV Aem
cmoH$m§Mo ñdJm©À¶m ~mJm§V ñdmJV Ho$co OmB©c. 108 ˶mV Vo H$m¶‘ dmñVì¶
H$aVrc (Am{U ñdJm©À¶m ~mJm§VZy ) BVaÌ Hw$R>ho r OmD$ BpÀN>Uma ZmhrV.
109
(n¡J~§ a! cmoH$m§Zm) gm§Jm, "‘m¶m nmcZH$˶m©À¶m eãXm§Zm {c{hʶmgmR>r
g‘wÐm§Zm emB© ~Z{dco Joc,o Var ‘m¶m nmcZH$˶m©Mo eãX g§nʶmnyduM
(g§nUy )© g‘wÐm§Mr emB© g§nZy OmB©c (nU ‘m¶m nmcZH$˶m©Mo eãX g§nUma
ZmhrV) Oar Amåhr g‘wÐmda g‘wÐ AmUUo gwê$ R>do co Var (g‘wÐ g§nV
OmVrc, nU Agr‘ ‘hmZ Agcoë¶m nmcZH$˶m©À¶m JwUm§Mo dU©Z H$Yr g§ny
eH$V Zmhr).'
110
(n¡J~§ a! cmoH$m§Zm) gm§Jm, "‘r AJXr Vw‘À¶mgmaImM EH$ ‘mUyg
Amho. nU (‘m¶mV d Vw‘À¶mV ’$aH$ EdT>mM Amho H$s,) ‘m¶mH$S>o hm
(B©ídar¶) g§Xeo ¶oVmo H$s, Vw‘Mm B©ída EH$M Am{U "EH$M B©ída' Amho.
Voìhm Omo H$moUr Amnë¶m nmcZH$˶m©er (ݶm¶mÀ¶m {Xder) ^oQ>rMr Amem
~miJyZ Amho, ˶mZo gËH$‘} H$am¶cm hdr. Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m
CnmgZoV H$moUmcmhr ˶mMm g‘H$j R>ady Z¶o.'
gyah-19. ‘a`‘
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Hµ $mµ’$0 hm0 ¶m0 ABZ0 gm°X0 2 hm ˶m H¥$noMm d¥Îmm§V Amho, Or Vw¶m
nmcZH$˶m©Zo Amncm ^º$ Oµ H$[a¶m ¶mÀ¶mda Ho$cr. 3 Ooìhm ˶mZo Amnë¶m
nmcZH$˶m©cm öX¶mÀ¶m ñdam§Zr hmH$ {Xcr.
4
åhUmcm, "ho à^y! ‘mPr hmS>o H$‘Hw$dV Pmcocr AmhoV. VgoM ‘m¶m
S>m³o ¶mMo Ho$g dmY©³¶m‘wio nm§T>ao Pmcoco AmhoV. nU ho à^y! Ago H$Yrhr Pmco
396 Hw$amU
Zmhr H$s, ‘r Vw¶mH$S>o H¥$nogmR>r àmW©Zm H$ê$Z {Zame Pmcmo AgoZ. 5 AmVm,
‘cm ‘m¶mZ§Va ‘m¶m ^mD$~§Xm§H$Sy>Z hr ^rVr dmQ>Vo (H$s, Vo ‘m¶m {‘eZcm
nwT>o Mmcy R>do Uma ZmhrV). H$maU ‘mPr nËZr Va dm§P Amho. åhUyZ Vy ‘cm
Amnë¶m {deof H¥$noZo EH$ dmag àXmZ H$a. 6 Omo ‘mPm dmag ìhmdm Am{U
n¡J~§ a ¶mµH$y ~À¶m d§emMmhr dmag ìhmdm. ho à^y! ˶mg Amncm AmdS>Vm
~Zd.'
7
(˶mZ§Va A„mhH$Sy>Z à{VgmX Amcm) ho Oµ H$[a¶m! Amåhr Vwcm EH$m
(Aem) ‘wcmÀ`m (OÝ‘mMr) ew^dmVm© XoV AmhmoV, Á¶mMo Zmd "¶h¶m' Agoc.
Amåhr ¶mAmYr ho Zmd H$moUmcmhr {Xcoco Zmhr. 8 Oµ H$[a¶m CX²Jmacm, ho à^y!
‘cm ‘yc H$go hmoBc © , Ooìhm ‘mPr nËZr Va dm§P Amho Am{U ‘r XoIrc
dmY©³¶m‘wio nyUn© Uo Aeº$ Pmcocmo Amho.
9
(ñdJ©XVÿ mZo) CÎma {Xco, "AgoM hmoBc © , VwPm nmcZH$Vm© åhUVmo, "hr
‘m¶mgmR>r gmonr Jmoï> Amho, ‘r ¶mnydu Vwcmhr {Z‘m©U Ho$coco Amho, Ooìhm Vy
H$mhrM ZìhVmg.' 10 (˶mda) Oµ H$[a¶mZo åhQ>c,o "ho à^y!' (˶mg§~Y§ mZo)
‘m¶mgmR>r EImXr IyU {ZpíMV H$ê$Z Q>mH$,' (ñdJ©XVÿ mZo) CÎma {Xco,
"Vw¶mgmR>r IyU Aer Agoc H$s, Vy gma»¶m VrZ amÌr d {Xdg cmoH$m§er ~mocy
eH$Uma Zmhrg, Oar Vy ñdñW Agerc. 11 ‘J Oµ H$[a`m (Zoh‘rà‘mUo)
CnmgZoÀ¶m H$joVZy ~mhoa Amnë¶m cmoH$m§g‘moa Amcm Am{U hmd^mdm§Ûmao ˶m§Zm
åhUmcm, "Vwåhr gH$mi g§Ü¶mH$mi A„mhMo ñVw{VJmZ H$arV amhm.'
12
(Am{U Ooìhm ¶h¶mMm OÝ‘ Pmcm Am{U Vmo ‘moR>m Pmcm, Voìhm) Amåhr
˶mcm åhUmcmo, "ho ¶h¶m! (Amåhr àXmZ Ho$boë¶m) J«W§ mcm ÑT>VmnydH© $ Yê$Z
R>do (åhUOo ˶mVrc dMZm§da ÑT> lÕm R>do Am{U ÑT>VmnydH© $ nmcZ H$a).'
˶mcm Amåhr chmZnUrM Y‘m©À¶m ~m~VrV {ddoH$s Ñ{ï>H$moZ àXmZ Ho$cocm
hmoVm. 13 VgoM Am‘À¶mH$Sy>Z (‘ZmMm) H$ZdmiynUm Am{U ewÕVm ho JwU
397
gyah-19. ‘a¶‘
˶mÀ¶m A§Jr {Z‘m©U Ho$co hmoV.o Vmo Zoh‘r (A„mhMr) OmU R>do Umam hmoVm. 14
Vmo Amnë¶m AmB©dS>cm§à{V nyUn© Uo H$V©ì¶{Zð> hmoVm Am{U A{O~mV CÕQ> d
{dÐmohr (ñd^mdmMm) ZìhVm. 15 (A„mhH$Sy>Z) ˶mÀ¶mda em§Vr Amho, Á¶m
{Xder Vmo OÝ‘cm Am{U Á¶m {Xder Vmo ‘aU nmdoc Am{U ˶m {Xderhr
˶mÀ¶mda em§VrM Agoc Ooìhm ˶mcm ‘¥Ë¶yZV§ a nwÝhm {Od§V H$ê$Z CR>{dco
OmB©c.
16
(n¡J~§ a!) ¶m J«W§ mÛmao ‘[a¶‘Mr AmR>dU H$am, Vr H$emàH$mao Amnë¶m
cmoH$m§nmgyZ AcJ hmoD$Z nydH} $S>rc EH$m {R>H$mUr {ZKyZ Jocr. 17 ‘J {VZo
ñdV:cm (cmoH$m§nmgyZ Xÿa ZoD$Z) EH$m§VdmgmV dmñVì¶ Ho$co, Voìhm Amåhr
{VÀ¶mH$S>o Am‘Mm ñdJ©XVÿ nmR>{dcm, Omo {VÀ¶mg‘moa nyUn© Uo ‘mZdr ê$nmV
àH$Q> Pmcm. 18 Ooìhm {VZo ˶mcm nm{hco, Vr CX²Jmacr "‘r H¥$nmd§V A„mhMo
(Vw¶mnmgyZ ñdV:Mo ajU H$aʶmgmR>r) eaU ‘mJVo, "Vy Oa IamoIa,
A„mhMr OmU R>do Umam ‘mUyg Agerc (Va ‘m¶m Odi ¶oD$ ZH$mog)!' 19
Vmo ñdJ©XVÿ CÎmacm, "‘r Ho$di Vw¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z nmR>{dcocm XÿV Amho.
‘r Vwcm EH$ Agm nwÌê$nr (Cnhma) àXmZ H$aʶmgmR>r Amcocmo Amho, Omo
ewÕ (Mm[aͶmMm) Agoc.' 20 (˶mda) Vr åhUmcr, ‘cm ‘yc H$gm hmoD$
eH$Vmo, Ooìhm H$moU˶mhr ‘mUgmZo ‘cm ñne© Ho$cocm Zmhr. Zm ‘r H$Yr
AewÕ Mm[aͶmMr ór hmoV.o 21 (Vmo ñdJ©XVÿ ) åhUmcm, "Vo AgoM hmoBc © ,
VwPm nmcZH$Vm© åhUVmo, hr ‘m¶mgmR>r gmYr Jmoï> Amho.' Amåhr ˶mcm
(åhUOo Vw¶m nwÌmcm) cmoH$m§gmR>r EH$ {ZemUr ~Zdy Am{U Am‘À¶mH$Sy>Z
EH$ H¥$nm. hr (A„mhH$Sy>Z) AmYrM {Z¶V Pmcocr EH$ Jmoï> Amho.
22
‘J AemàH$mao {VZo ˶mMm J^© YmaU Ho$cm Am{U ˶mgh Vr EH$m
XÿaÀ¶m {R>H$mUr {ZKyZ Jocr. 23 ‘J Ooìo hm àgyVrÀ¶m doXZm (gwê$ Pmë¶m) d
Vr MmcV IOwarÀ`m ~wܧ ¶mn¶ªV Amcr. Vr åhUmcr, "Aaoa!o ‘r ¶mnyduM ‘aU
398 Hw$amU
nmdco AgVo Am{U {dñ‘¥VrÀ¶m nS>ÚmAmS> Jocc o r Jmoï> ~Zco AgVo Va {H$Vr
~ao Pmco AgVo!'
24
Voìhm (ñdJ©XVÿ mZo) ImcÀ¶m ~mOyZo {Vcm hmH$ {Xcr (åhUmcm),
"Xþ:Ir hmoD$ ZH$mog, Vw¶m nmcZH$˶m©Zo Vw¶m nm¶Ï¶mer EH$ Pam àdm{hV
Ho$cm Amho. 25 Vy IOwarÀ`m ImoS>mg Yê$Z Amnë¶mH$S>o hmcd, ˶m‘wio
Vw¶mda VmOr, {nH$cocr IOyar nS>Vrc. 26 Va Vo Im d nmUr nr d Amnco
S>mi
o o W§S> H$a (åhUOo ‘Zmcm em§Vr cm^y Xo). Oa Vwbm EImXm ‘Zwî¶ X¥ï>rg
nS>cm Va ˶mcm (Bemè¶mZo) gm§JZy Q>mH$ H$s, ‘r H¥$nmd§V (A„mhgmR>r
ñVãYVoÀ¶m) CndmgmMo d«V KoVcoco Amho, åhUyZ ‘r AmO H$moUmerhr ~mocUma
Zmhr.
27
‘J Vr ˶m ‘wcmcm KoD$Z Amnë¶m cmoH$m§H$S>o Amcr, Voìhm ({VÀ¶mgh
˶m ‘wcmcm nmhÿZ) Vo åhUmco, "ho ‘[a¶‘! {ZpíMVnUo, Vy H$mhrVar ^¶§H$a
H¥$˶ Ho$co Amhog.' 28 "ho hmê$ZÀ¶m ^{JZr, Zm VwPm ~mn dmB©Q> ‘mUyg hmoVm,
Zm VwPr AmB© dmB©Q> Mm[aÍ`mMr ór hmoVr.'
29
‘[a¶‘Zo ˶m (‘wcmH$So>) ~moQ> XmI{dco, Voìhm Vo åhUmco, "Amåhr
˶mÀ¶mer H$go ~mocUma, Oo AOyZ nmiʶmVco ~mi Amho?' 30 (nU) Vo ~mi
~mocy cmJco, ‘r A„mhMm ^º$ Amho, ˶mZo ‘cm J«W§ àXmZ Ho$co Am{U ‘cm
n¡J~§ a ~Zdco Amho. 31 ‘r {OWoH$w R>o AgoZ, ˶mZo ‘cm Ameudm{XV Ho$co Amho.
Omon¶ªV ‘r {Od§V AgoZ ˶mZo ‘cm Z‘mµO nT>ʶmMr d XmZH$m¶© H$aʶmMr
VmH$sX {Xcocr Amho. 32 ˶mZo ‘cm ‘m¶m AmB©À¶mà{V H$V©ì¶{Zð> ~Z{dco
Amho, ‘cm CÕQ> d Xþï> ~Z{dcoco Zmhr. 33 (A„mhH$Sy>Z) ‘m¶mda em§Vr
hmoVr, Á¶m {Xder ‘r OÝ‘cmo Am{U (em§Vr Agoc ‘m¶mda) Á¶m {Xder ‘r
‘aoZ Am{U Á¶m {Xder nwÝhm {Od§V H$ê$Z ‘cm CR>{dʶmV ¶oBc © ˶m {Xder
XoIrc ‘m¶mda em§Vr AgUma.
399
gyah-19. ‘a¶‘
34
Agm hmoVm ‘[a¶‘nwÌ ¶oe,y ho Amho ˶mÀ¶m {df¶rMo g§nUy © g˶,
Á¶m{df¶r cmoH$ AmngmV Vrd« ‘V^oX R>do Zy AmhoV. 35 ho A„mhÀ¶m à{Vð>c o m
emo^Umao Zmhr H$s, ˶mZo Amnë¶mgmR>r nwÌ ~Zdmdo. Agr‘ Amho ˶mMr ‘{h‘m!
Ooìhm Vmo EImXr Jmoï> H$aʶmMm {ZU©¶ KoVmo, Voìhm Vmo ˶m Jmoï>rg AmXoe XoVmo,
"hmo'! ‘J Vr "hmoV'o !
36
(¶oeZy o Zoh‘r AgoM åhQ>co hmoVo H$s,) A„mh ‘mPm nmcZH$Vm© Amho
Am{U Vw‘Mmhr nmcZH$Vm© Amho. åhUyZ Ho$di ˶mMrM CnmgZm H$am. hmM
gai ‘mJ© Amho. 37 nU Z§Va (~m`~cMo AZwgaU H$aUmè¶m) {d{dY g‘yhm§V
(¶oey g§~Y§ mZo) AmngmV ‘V^oX {Z‘m©U Pmco. Á¶m cmoH$m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg
ZH$ma {Xcm. ˶m§À¶mgmR>r ˶m ^¶§H$a {XdgmMo AmJ‘Z, {H$Vr ^¶mZH$ Jmoï>
Agoc! 38 Á¶m {Xder Vo Am‘À¶mg‘moa hOa hmoVrc, Voìhm Vo ’$ma J§^raVmnydH© $
EoH$Vrc Am{U ’$ma J§^raVmnydH© $ nmhVrc. nU AmO ho A˶mMmar cmoH$
(Am§Yio d ~{hao ~ZyZ) CKS> ‘mJ©^ï« >VVo hadcoco AmhoV.
39
(n¡J~§ a!) ˶m§Zm ˶m níMmÎmmnmÀ¶m {XdgmÀ¶m (AmJ‘Zm{df¶r)
gmdYmZVoMm Bemam Úm, Ooìhm à˶oH$ Jmoï> {ZH$mcr cmdcr OmB©c. nU gܶm
Vo J’$cVrÀ¶m AdñWoV AmhoV Am{U Vo lÕm YmaU H$arV ZmhrV. 40
{Z:g§Xho , AIoa AmåhrM n¥Ïdr Am{U ˶mda {Zdmg H$aUmè¶m§Mo dmag hmoD$
Am{U gdmªZm Am‘À¶mH$S>Mo naV AmUco OmB©c.
41
¶m J«W§ mÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ n¡J~§ a B~«mhr‘Mr AmR>dU (S>m³o ¶mV) VmOr
H$am. ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, Vmo g˶dmXr ‘mUyg hmoVm d n¡J~§ a hmoVm. 42
(EH$Xm) ˶mZo Amnë¶m {n˶mg åhQ>c,o "ho ‘m¶m {n˶m! Vy Aem Jmoï>tMr
CnmgZm H$m H$aVmog, Á¶m Zm H$mhr EoH$VmV, Zm H$mhr nmhVmV Am{U Zm
H$moU˶mhr àH$mao Vw¶m H$m‘r ¶oD$ eH$VmV. 43 ho ‘m¶m {n˶m! ‘cm
(A„mhH$Sy>Z) Ago kmZ àmá Pmco Amho, Ogo kmZ Vw¶mH$S>o Zmhr. åhUyZ Vy
400 Hw$amU
‘mPo AZwgaU H$a. ‘r Vwcm gai ‘mJ© XmIdoZ. 44 ho ‘m¶m {n˶m!
g¡VmZmMr CnmgZm H$ê$ ZH$mog, H$maU g¡VmZ H¥$nmd§V (A„mhMr) Adkm
H$aUmam Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 45 ho ‘m¶m {n˶m! ‘cm Ago ^¶
dmQ>Vo H$s, H¥$nmd§V (A„mhMr) {ejm Vwcm Amnë¶m Vmã¶mV KoBc © . ‘J Vwcm
(H$m¶‘ñdê$nr) g¡VmZmMm gmo~Vr ~ZyZ amhmdo cmJoc.'
46
(˶mÀ¶m {n˶mZo) CÎma {Xco, "ho B~«mhr‘! Vy ‘m¶m Cnmñ¶m§Mm
{Y¸$ma H$arV Amhog H$m? Vy ¶mnmgyZ namd¥Îm Pmcm Zmhrg Va ‘r {ZpíMVnUo
Vw¶mda XJS>mM§ m dfm©d H$ê$Z Vwcm R>ma H$aoZ. Vy ‘m¶mnmgyZ H$m¶‘Mm
MmcVm hmo.' 47 B~«mhr‘Zo CÎma {Xco, "Vwcm em§Vr cm^mo! ‘r ‘m¶m
nmcZH$˶m©H$S>o Vw¶mH$[aVm j‘m¶mMZm H$arZ, IamoIa Vmo ‘m¶mda ’$ma
‘ohao ~mZ Amho. 48 ‘r Vwåhm cmoH$m§Zm gmoS>y Z Xÿa OmV Amho Am{U ˶m§Zmhr
gmoSy>Z, Á¶m§Mm Vwåhr A„mh{edm¶ Ymdm H$aVm. ‘r Ho$di Amnë¶m
nmcZH$˶m©MmM Ymdm H$arZ Am{U (‘cm nyU)© Amem Amho H$s, ˶mMm Ymdm
H$ê$Z (˶mcm hmH$ XoD$Z) ‘m¶m hmVr {Zamem H$Yr ¶oUma Zmhr.'
49
‘J Ooìhm Vmo ˶m cmoH$m§nmgyZ d Vo A„mhcm gmoS>y Z Á¶m§Mr CnmgZm
H$arV AgV, ˶m§À¶mnmgyZhr doJim Pmcm. (nwT>)o Amåhr ˶mcm (nwÌ)
BghmµH$ d (ànm¡Ì) ¶mµH$y ~ àXmZ Ho$co Am{U ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$mcm Amåhr
n¡J~§ a ~Z{dco. 50 VgoM Amåhr Am‘Mr ({d{dYê$nr) H¥$nm ˶m§Zm àXmZ
Ho$cr Am{U Iè¶m AWm©Zo ˶m§Zm Wmoadr àXmZ Ho$cr.
51
Va ¶m J«W§ mÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ n¡J~§ a ‘ygmMr AmR>dU (S>m³o ¶mV) VmOr H$am.
{ZpíMVM Vmo (Am‘À¶mH$Sy>Z) {ZdS>cm Jocco m hmoVm. Vmo n¡J~§ a d ào{fV hmoVm. 52
(AmR>dm H$emàH$mao) Amåhr ˶mcm {gZmB© nd©VmÀ¶m COì¶m ~mOyZo hmH$ {Xcr.
Amåhr Img g§Xeo XoʶmgmR>r ˶mcm Odi ~mocmdyZ KoVco. 53 VgoM (H$emàH$mao)
Amnë¶m H¥$noZo ˶mMm ^mD$ hmê$Z ¶mg ˶mÀ¶m ‘XVrgmR>r n¡J~§ a ~ZdyZ ˶mcm
401
gyah-19. ‘a¶‘
àXmZ Ho$co.
54
¶m J«W§ mÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ Bñ‘mB©cMr AmR>dU (S>m³o ¶mV) VmOr H$am.
Vmo Zoh‘r Amnë¶m eãXmMm n¸$m hmoVm, VgoM n¡J~§ a d ào{fV hmoVm. 55 Vmo
Amnë¶m cmoH$m§Zm Z‘mµO d Oµ H$mV (XmZH$m¶© H$aUo) ¶m§Mm AmXoe XoV Ago. Vmo
Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ZOaoV {ච(^º$) R>acocm hmoVm. 56 VgoM ¶m
J«W§ mÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ n¡J~§ a BXargMr AmR>dU (S>m³o ¶mV) VmOr H$am. {Z…g§e`
Vmo EH$ g˶dmXr ‘Zwî¶ hmoVm d ào{fV hmoVm. 57 Amåhr ˶mcm Cƒ XOm© àXmZ
Ho$cm hmoVm.
58
ho n¡J~§ am§nH¡ $s H$mhr cmoH$ AmhoV, A„mhZo Á¶m§Zm Amncr H¥$nm àXmZ
Ho$cr hmoVr. Vo AmX‘Mo d§eO hmoV Am{U ˶m§Mo (d§eO), Á¶m§Zm Amåhr ZyhÀ¶m
~amo~a Zm¡H$o V ñdma Ho$co hmoV.o VgoM B~«mhr‘ d BòmB©cMo d§eO. d (ho gd©)
Aem cmoH$m§nH¡ $s AmhoV Á¶m§Zm Amåhr ‘mJ©Xe©Z àXmZ Ho$co d Á¶m§Mr {ZdS> Ho$cr
hmoVr. (˶m§Mo Ago hmoV)o H$s, Ooìhm ˶m§Zm H¥$nmd§V (A„mhMo) g§Xeo EoH${dco
OmV AgV, Voìhm ˶m§À¶m S>mùo ¶m§VZy Aly dmhÿ cmJV Am{U (AlwqM~ S>mùo `m§g{hV)
Vo (˶mÀ¶mg‘moa) ZV‘ñVH$ hmoV.
59
‘J ¶m§À¶m ‘mJyZ Ago (dmB©Q>) cmoH$ ˶m§Mo CÎmam{YH$mar ~Zco,
Á¶m§Zr Z‘mµOmH$S>o (nyUn© Uo) Xþcj © Ho$co. Am{U Amnë¶m dmB©Q> BÀN>mnyVuÀ¶m
‘mJo cmJco. Va cdH$aM Vo {ZpíMVnUo {dZmemcm Vm|S> XoVrc. 60 ¶mV
AndmX Vo cmoH$ AgVrc, Oo níMmÎmmn H$aVmV Am{U lÕm YmaU H$aVmV
Am{U gËH$‘} H$aVmV. Va AgoM cmoH$ ñdJm©V àdoe H$aVrc. Am{U ˶m§À¶mda
{Vi‘mÌXoIrc Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr.
61
˶m§À¶mgmR>r gX¡d amhʶmÀ¶m AmZ§XXm¶r ~mJm AmhoV. Á¶m~Ôc H¥$nmd§V
(A„mhZo) Amnë¶m ^º$m§Zm ˶m ~mJm AÑí¶ R>do Zy dMZ {Xcoco Amho, ¶mV
‘wirM e§H$m Zmhr H$s, ˶mMo dMZ nyU© hmoUma. 62 {VWo ˶m§Zm ñdJm©V H$moUVrhr
402 Hw$amU
{ZaW©H$ Jmoï> ˶m§À¶m H$mZmda nS>Uma Zmhr. nU ’$º$ em§VrMo A{^dmXZ (åhUOo
gcm‘-gcm‘ Ago ˶m§Zm EoH$m¶cm {‘ioc). {VWo ˶m§Zm gH$mi-g§Ü¶mH$mi
{Zdm©hmMr gm‘J«r {‘iV amhrc. 63 Agm Amho Vmo ñdJ©, Á¶mMo dmag Amåhr
Am‘À¶m ^º$m§nH¡ $s ˶m§Zm ~Zdy, Oo Am‘Mr OmU R>do Zy (OrdZ ì¶VrV H$aUmao
AmhoV).
64
(ñdJ©XVÿ åhUVmV), "Amåhr Vw‘À¶m nmcZH$˶m©À¶m AmXoem{edm¶
(n¥Ïdrda) ¶oV ZgVmo. Oo H$mhr Am‘À¶mnwT>o Amho Am{U Oo H$mhr Am‘À¶m ‘mJo
Amho Am{U Oo H$mhr ¶m§À¶m‘ܶo Amho, ˶mMoM Amho. Vw‘Mm nmcZH$Vm©
H$Yrhr (H$mhrhr) {dgaV ZgVmo..' 65 "Vmo nmcZH$Vm© Amho AmH$me Am{U
n¥ÏdrMm d ˶m§À¶m‘ܶo Oo H$mhr Amho ˶m§MmXo{Ib, Va Vwåhr Ho$di ˶mMrM
CnmgZm H$am Am{U AT>inUo ˶mMrM CnmgZm H$arV amhm. ˶mÀ¶mgmaIm
JwUg§nÞ Xþgam H$moUr Agë¶mMo Vwåhmcm ‘mhrV Amho H$m?'
66
(Ago AgVmZmhr) ‘Zwî¶ hm àíZ H$arV AgVmo, "H$m¶! ‘r EH$Xm ‘aU
nmdë¶mZ§Va, nwÝhm {Od§V H$ê$Z ‘cm CR>{dco OmB©c?' 67 ‘Zwî¶mcm hr (gmYr
Jmoï>) AmR>dV Zmhr H$m, Amåhr ˶mcm ¶mAmYrhr {Z‘m©U Ho$co, Ooìhm Vmo H$mhrM
ZìhVm?
68
Vw¶m nmcZH$˶m©Mr enW, (ݶm¶mÀ¶m {Xder) Amåhr ˶m§Zm {ZpíMVnUo
EH$Ì H$ê$ Am{U g¡VmZm§Zm XoIrc. ‘J ˶m§Zm Amåhr Aem AdñWoV ZaH$mOdi
AmUy H$s, Vo JwS>Ko KmgrV ¶oVrc.
69
‘J Amåhr (Anamܶm§À¶m) à˶oH$ JQ>mVyZ Aem§Zm Adí¶ doJio
H$mTy>, Oo H¥$nmd§V (A„mhÀ¶m) {déÕ ’$maM {ZíM¶nydH© $ ~§S>ImoarMo àXe©Z
H$arV AgV. 70 H$maU Amåhr Aem§Zm Mm§Jë¶màH$mao AmoiIVmo, Oo ZaH$m‘ܶo
àdoemg A{YH$ nmÌ AmhoV. 71 Vw‘À¶mV Agm H$moUrhr Zgoc, Á¶mcm
ZaH$mÀ¶m AmJr OdiyZ Omdo cmJUma Zmhr. VwPm nmcZH$˶m©Mm Agm hm
403
gyah-19. ‘a¶‘
72
AmXoe Amho, Á¶mMr A§‘c~OmdUr hmoUmaM. Voìhm Amåhr ˶m cmoH$m§Zm
(ZaH$mnmgyZ) dmMdy, Á¶m§Zr Am‘Mr OmU R>do Zy (OrdZ ì¶VrV Ho$coco
AgUma). ‘J A˶mMmar cmoH$m§Zm JwS>Ko KmgrV (˶mV XmIc hmoʶmgmR>r)
gmoS>y Z XoD$.
73
Am{U Ooìhm Am‘Mo g§Xeo gwñnï>[a˶m ˶m§Zm EoH${dco OmVo, Voìhm
g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoco cmoH$, lÕmd§Vm§Zm åhUVmV, "Am‘À¶m
XmoZ JQ>mn§ H¡ $s à{Vð>Ào ¶m Ñï>rZo H$moUVm JQ> A{YH$ loð> Amho, Am{U H$moUmMm
g‘yh A{YH$ à^mdr Amho.' 74 (nU) Amåhr ˶m§À¶mnydu {H$˶oH$ OZg‘yhm§Zm
Zï> H$ê$Z Q>mH$co Amho. Oo ^m¡{VH$ g§gmYZmÀ¶m ~m~VrV Am{U WmQ>m‘mQ>mÀ¶m
~m~VrV ¶m§À¶mhÿZ ’$ma nwT>o hmoV.o
75
(n¡J~§ a cmoH$m§Zm) gm§Jm, "Omo ‘Zwî¶ MwH$sÀ¶m ‘mJm©da Amho, ˶mcm
H¥$nmd§V (A„mh) Cg§V XoV AgVmo, ¶oWn¶ªV H$s, Ago cmoH$ Vr Jmoï> (Amnë¶m
S>mù
o ¶m§Zr à˶j) nmhÿZ KoVrc, Á¶m{df¶r ˶m§Zm dMZ {Xco OmV Amho. (¶m
OJmVM) {ejm qH$dm ˶m A§{V‘ KQ>H$o Mo (AmJ‘Z). Voìhm ˶m§Zm H$iyZ
MwH$o c H$s, à{Vð>Ào ¶m Ñï>rZo dmB©Q> AdñWm H$moUmMr Amho. Am{U gmYZgm‘J«rÀ¶m
~m~VrV H$moUmMm g‘yh H$‘Omoa Amho.'
76
Oo gÝ‘mJm©Mm A§JrH$ma H$aVmV, A„mh ˶m§Zm ˶mV A{YH$ àJë^Vm
àXmZ H$aVmo. Aer gËH$‘} Á¶m§Mo ’$i {MaH$mc {Q>H$Umao Amho Am{U Or
CÎm‘ ‘mo~Xë¶mg nmÌ AmhoV, Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m ZOaoV loð> AmhoV.
77
˶m ‘mUgm~Ôc Vwåhr H$Yr {dMma Ho$cm Amho H$m, Omo Am‘À¶m
g§Xeo mÛmao àH$Q> hmoUmao g˶, ZmH$maʶmda AmJ«hr Amho. Vmo åhUVmo, "‘cm
{ZpíMVnUo g§nÎmr d g§VVr àmá hmoUma.' 78 ˶mZo AÑí¶ (Agcoë¶m ^{dî¶mV)
S>mHo $mdyZ nm{hco Amho H$s, ˶mZo A„mhH$Sy>Z dMZ KoVco Amho? 79 H$Xm{n
Zmhr! Vmo Oo H$mhr ~mocV Amho, ˶mMr Amåhr Zm|X H$ê$Z R>do y Am{U ˶mÀ¶m
404 Hw$amU
80
{ejoV AmUIr dmT> H$ê$. VgoM Á¶m Jmoï>r~Ôc Vmo Xmdm H$arV Amho,
AmåhrM ˶mMo dmag hmoD$. ‘J Vmo Am‘À¶mnmer AJXr EH$Q>m ¶oBc © .
81
˶m§Zr A„mhcm gmoS>y Z (BVa) Cnmñ¶ ~Zdco AmhoV, ¶m CÔoemZo
H$s, Vo ˶m§À¶mgmR>r nmR>ramIo ~ZVrc. 82 nU Ago H$Xm{n e³¶ Zmhr!
(CbQ >ݶm¶mÀ¶m {Xder) Or ˶m§Mr CnmgZm Ho$cr Jocr, ˶mcmM Vo
{PS>H$maVrc Am{U (Á¶m§Zr ˶m§Mr CnmgZm Ho$cr hmoVr) ˶m§MMo {damoYH$
~ZVrc.
83
Vwåhmcm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Zmhr H$m H$s, Amåhr (gd© àH$maÀ¶m)
g¡VmZr eº$s¨Zm g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§da gmoS>y Z {Xcoco Amho. Vo ˶m§Zm
(nmn H¥$˶m§gmR>r) ^anya àd¥Îm H$arV AgVmV. 84 åhUyZ Vwåhr ˶m§À¶mda
(A„mhH$Sy>Z) cdH$a ({ejm ¶mdr) ¶mgmR>r KmB© H$ê$ ZH$m. Amåhr ˶m§Mo
{Xdg ‘moOV AmhmoV (åhUOo ˶m§À¶m nmnmMr KmJa ^aV Amho). 85 Vmo {Xdg
{ZpíMVnUo ¶oUma Amho, Ooìhm Amåhr A„mhMr OmU R>do Zy Agcoë¶m§Zm
gÝ‘mZZr¶ A{VWrà‘mUo H¥$nmd§V (A„mh) g‘moa EH${ÌV H$ê$. 86 VgoM
Anamܶm§Zm ZaH$mH$S>o VhmZcoë¶m OZmdam§À¶m H$inmà‘mUo hmH$cV ZoD$.
87
(˶m {Xder) H$moUmcmM ‘ܶñWr H$aʶmMm A{YH$ma AgUma Zmhr, nU
’$º$ ˶m§Zm, Á¶m§Zm H¥$nmd§V (A„mhH$Sy>Z) nadmZJr àmá Pmcocr Agoc.
88
H$mhr cmoH$ åhUVmV, "H¥$nmd§V (A„mhZo) ñdV:gmR>r nwÌ ~Z{dcm
89
Amho.' (Ago eãX Vm|S>mVyZ H$mTy>Z, ~mocUmè¶m§Zmo!) IamoIa, Vwåhr {H$Vr
‘hm^¶mZH$ Jmoï> ~moccm AmhmV! 90 (ho EdT>o ^¶mZH$ eãX AmhoV H$s,
˶mÀ¶m à{V{H«$`oV) AmH$me ’$mQy> eH$VmV, n¥ÏdrMo VwH$S>-o VwH$S>o hmoD$ eH$VmV
Am{U nd©V MH$ZmMya hmoD$ eH$VmV. 91 ¶m H$maUmñVd H$s, cmoH$ H¥$nmd§V
(A„mher) An˶mMm g§~Y§ OmoS>VmV. 92 H¥$nmd§V (A„mhMr hr) emZ Zìho
H$s, ˶mZo (EImÚmg) nwÌ ~Zdmdm.
405
93
AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Agm H$moUrhr Zmhr, Omo nmcZH$˶m©g‘moa
Xmg åhUyZ hOa hmoUma Zmhr (åhUOo ˶mZo Oo-Oo {Z‘m©U Ho$coco AmhoV Vo gd©
˶mMo Xmg AmhoV) 94 {Z:g§Xho , ˶mZo gdmªMr XIc KoVcocr Amho d
à˶oH$mMr JUZm H$ê$Z R>odcocr Amho. 95 ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$ OU
nwZéËWmZmÀ¶m {Xder ˶mÀ¶mg‘moa EH$Q>m hOa hmoBc © . 96 Á¶m cmoH$m§Zr lÕm
YmaU Ho$cr Am{U gËH$‘} Ho$cr ˶m§À¶m ‘ZmV H¥$nmd§V A„mh (EH$‘oH$m§à{V)
ào‘ {Z‘m©U H$arc.
97
(n¡J~§ a!) Amåhr ¶m Hw$amUmg Vw‘À¶m ^mfoV g‘OʶmgmR>r gmono H$ê$Z
Q>mH$co Amho. ¶m CÔoemZo H$s, Vwåhr gXmMmar cmoH$m§Zm ew^dmVm© EoH$dm Am{U
XþamJ«hr cmoH$m§Zm gmdYmZVoMm Bemam Úm. 98 H$maU Amåhr ¶m§À¶mnydu {H$˶oH$
OZg‘yh Zï> H$ê$Z Q>mH$coco AmhoV. Va ‘J (AmVm) Vwåhmcm ˶m§À¶mn¡H$s
H$moUr {Od§V AmT>iVmo H$m, qH$dm ˶m§Mr Hw$O~wO Var Vwåhmcm (AmVm) EoH$y
¶oVo H$m?
gyah-20. Vm0 hm0
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Vm0 hm0 2 Amåhr ho Hw$amU Vw‘À¶mH$S>o Vwåhr H$ï> ^moJmdo ¶mgmR>r àH$Q>
Ho$coco Zmhr. 3 Va ho Aem ‘mUgmgmR>r CnXoe Amho, Omo (A„mhMo) ^¶
~miJVmo. 4 ho (Hw$amU) ˶mÀ¶mH$Sy>Z àH$Q> H$aʶmV Amco Amho, Á¶mZo n¥Ïdr
Am{U C§M AmH$memMr {Z{‘©Vr Ho$cr Amho. 5 VmoM Amho H¥$nmd§V (A„mh),
(g‘ñV {dídmÀ`m) qghmgZmda {damO‘mZ. 6 Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U
Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho d Oo H$mhr ¶m§À¶m‘ܶo Amho d Oo H$mhr O{‘ZrÀ`m
Imcr Amho ˶m gdmªMm (Añgc) ‘mcH$ VmoM Amho.
406 Hw$amU
7
Vwåhr Amnco åhUUo ‘moR>çmZo ~mocm (qH$dm AJXr hiy AmdmOmV) Vmo
gd© EoH$Vmo, H$maU Vmo Va Vw‘À¶m ahñ¶m§Zm d ˶mhrnojm A{YH$ Nw>߶m Jmoï>tZm
OmUVmo. 8 (Agm Amho) A„mh, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM CnmgZo¶mo½¶
Zmhr. gdm}ËH¥$ï> Zmdo ˶mMrM AmhoV.
9
n¡J§~a ‘ygmMr Jmoï> Vw‘À¶mn¶ªV nmoMcr Amho H$m? 10 (EH$m
àdmgmXaå¶mZ) Ooìhm AmJ ˶mÀ¶m Ñï>rg nS>cr, Voìhm ˶mZo Amnë¶m Hw$Qw>~§ r`m§Zm
åhQ>c,o "Vwåhr BWo Wm§~m, ‘cm EH$ AmJ {Xgcr Amho, H$Xm{MV ‘r Vw‘À¶mgmR>r
{VWyZ H$mhr {dñVd KoD$Z ¶oBZ© qH$dm ˶m AmJrÀ¶m {R>H$mUr ‘cm H$mhr
‘mJ©Xe©Z {‘iy eHo$c.'
11
Ooìhm Vmo ˶m (AmJrÀ¶m) Odi nmohmoMcm, Voìhm EH$ AmdmO EoH$y
Amcm, "ho ‘ygm!' 12 "‘rM Amho VwPm nmcZH$Vm©! Amncr nmXÌmUo nm¶mVyZ
H$mTy>Z Q>mH$, H$maU Vy "Vwdm' À¶m n{dÌ Imoè¶mV (C^m) Amhog.' 13 "‘r
Vwcm (‘mPm g§Xeo dmhH$ åhUyZ) {ZdS>co Amho, Va Oo (Vw¶mH$S>)o àH$Q> Ho$co
OmV Amho, Vo cjnydH© $ EoH$. 14 "‘rM A„mh Amho, ‘m¶m{edm¶ Xþgam
H$moUrM B©ída Zmhr. åhUyZ ‘mPrM CnmgZm H$a Am{U ‘mPo ñ‘aU H$aʶmgmR>r
{Z˶ Z‘mµO nT> (àmW©Zm H$a).' 15 Hµ $¶m‘VrMr Vr KQ>H$m ¶oUma, ¶mV ‘wirM
e§H$m Zmhr. ‘r {VMr doi (cmoH$m§nmgyZ) Jwá R>do ʶmMo R>a{dco Amho. Vo
¶mgmR>r H$s, à˶oH$mg ˶mÀ¶m H$‘mªMm (C{MV) ‘mo~Xcm {‘imdm. 16 Va Omo
{VÀ¶m AmJ‘Zmda {dídmg R>do V Zmhr Am{U Ho$di Amnë¶m ‘ZmoH$m‘Zm§À¶m
‘mJo YmdVmo, Agm 춺$s Vwcm (‘¥Ë¶wníMmV OrdZm{df¶r) Jm’$sc H$aVm
H$m‘m Z¶o. AݶWm Vy Zme nmderc.
17
ho ‘ygm! Vw¶m COì¶m hmVmV H$m¶ Amho? 18 ˶mZo CÎma {Xco, "hr
gyah-20. Vm0 hm0 407
‘mPr H$mR>r Amho, ‘r {VMm AmYma KoVmo, Am{U {VÀ¶m gmhmæ¶mZo ‘m¶m
eoù¶m§gmR>r PmS>mM§ m nmcm PmoS>nVmo. (hr H$mR>r) ‘m¶mgmR>r BVa AZoH$ àH$mao
Cn¶moJr Amho.' 19 A„mhZo åhQ>c:o ho ‘ygm! Vr (H$mR>r) Imcr ’o$Hy$Z Xo. 20
‘J ˶mZo Vr Imcr ’o$H$cr Am{U nmhVmo Va H$m¶, Vr doJmZo YmdUmè¶m
gmnmV n[ad{V©V Pmcr. 21 Voìhm A„mhZo åhQ>c,o ˶mg nH$S> Am{U {^D$
ZH$mog. Amåhr {Vcm nwÝhm {VÀ¶m nydp© ñWVrda AmUy.
22
AmVm Amncm hmV Amnë¶m H$mIoV Xm~. (Ooìhm Vy Vmo ~mhoa H$mT>erc)
Voìhm Vmo nm§T>amew^« M‘H$V Agoc, H$moU˶mhr S>mJm{edm¶, hr Xþgar {ZemUr Amho.
23
(gܶm ¶m XmoZ {Zemʶm ¶mgmR>r AmhoV H$s, nwT>)o Amåhr Vwcm Am‘À¶m
(gm‘϶m©À¶m) ‘moR>‘moR>çm {Zemʶm§nH¡ $s H$mhr {Zemʶm XmIdy. 24 Vy (B{OáMm
amOm) {’$aAm¡ZH$S>o Om, IamoIa ˶mZo gd©àH$mao ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ Ho$coco Amho.
25
‘ygmZo åhQ>c:o ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! (Vw¶mH$Sy>Z àH$meàmárgmR>r)
‘m¶m A§V:H$aUmMr (Xmao) CKS> 26 Am{U ‘mPo H$m¶© ‘m¶mgmR>r gmono H$a
27
Am{U ‘m¶m {O^oMm Xmof Xÿa H$a. 28 åhUOo ‘mPo ~mocUo cmoH$m§Zm nyUn© Uo
g‘Omdo. 29 VgoM ‘m¶m n[admamVyZ ‘m¶mgmR>r EH$ gmhmæ¶H$ {Z¶wº$ H$a.
30
hmê$Zcm, Omo ‘mPm ^mD$ Amho 31 (Am{U) ˶mÀ¶mÛmao ‘mPo hmV ~iH$Q>
H$a. 32 VgoM ˶mcm ‘m¶m H$m¶m©V gh^mJr H$a. 33 åhUOo Amåhmcm VwPo
^anya ñVw{VJmZ H$aVm ¶mdo. 34 Am{U VwPo Iyn-Iyn ñ‘aU H$amdo. 35 Vy
Amåhmcm {ZpíMVnUo nmhV Amhog! 36 A„mhZo åhQ>c,o "ho ‘ygm! Vw‘Mr
{dZ§Vr ‘mݶ H$aʶmV Amcr Amho.'
37
Amåhr ¶mnydu XoIrc Vw¶mda CnH$ma Ho$cocm Amho. 38 Ooìhm Amåhr
Vw¶m AmB©H$S>o Am‘Mm g§Xeo nmR>{dcm hmoVm Á¶mV Ago åhQ>cc o o hmoVo H$s, 39
408 Hw$amU
˶mcm (åhUOoM ‘ygmcm) EH$m noQ>rV R>do Am{U Vr noQ>r ZXr‘ܶo gmoS>y Z Xo.
‘J ZXr ˶m noQ>rg (EHo$ {R>H$mUr) {H$Zmè¶mH$S>o KoD$Z OmB©c. Am{U {VWo
EH$ Agm ‘mUyg Vr noQ>r CMcyZ KoBc © , Omo ‘mPm eÌy Amho Am{U ˶m
(~mimMmhr). Voìhm ‘r ‘m¶mH$Sy>Z Vw¶mda ào‘mMo Ago nm§Kê$U KmVco
(H$s, Omo H$moUr Vwcm nmhrc Va ào‘ H$ê$ cmJoc). ho ¶mgmR>r Ho$co H$s, VwPo
g§JmonZ ‘m¶m ZOaog‘moa ìhmdo.
40
(Vr doi AmR>d, ho ‘ygm!) Ooìhm VwPr ~hrU (˶m noQ>rÀ¶m) nmR>mno mR>
Jocr (Am{U Ooìhm Vr noQ>r amO‘hmcmV AmUʶmV Amcr, Vr {’$aAm¡ZÀ¶m
cmoH$m§Zm) åhUmcr, "‘r Vwåhmcm ˶m ~mB©Mm nÎmm XoD$ H$m, Or ¶m ‘wcmMr
Mm§Jë¶màH$mao H$miOr KoD$ eHo$c?' AemàH$mao Amåhr Vwcm Vw¶m AmB©H$S>o
naV{dco, ho ¶mgmR>r H$s, (Vwcm nmhÿZ) {Vcm ZoÌgwI cm^mdo Am{U (Vy
Xþamdcmg åhUyZ) Vr Xþ:Ir amhm`cm ZH$mo. (nwT>o ‘moR>m Pmë¶mZ§Va) ho ‘ygm! Vy
EH$m 춺$scm ‘mê$Z Q>mH$cog, ‘J Amåhr Vwcm ¶m Xþ:ImVyZhr ‘wº$ Ho$co.
(AemàH$mao) Amåhr {d{dYàH$mao VwPr narjm nm{hcr. ‘J Vy AZoH$ df}
‘{X¶ZÀ¶m cmoH$m§V am{hcmg. Am{U AmVm Vy (n[an¹$VoÀ¶m) ¶mo½¶ AdñWon¶ªV
nmohmoMcmg, ho ‘ygm!
41
‘r Vwcm ‘m¶m H$m‘mgmR>r {ZdS>co Amho. 42 Vy Am{U VwPm ^mD$ ‘mPo
g§Xeo KoD$Z Om, Vwåhr XmoKo ‘m¶m ñ‘aUmnmgyZ H$Yrhr Jm’$sc amhÿ ZH$m. 43
Vwåhr XmoKho r {’$aAm¡ZH$S>o Om, H$maU Vmo gd©àH$mao ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$ê$Z,
{dÐmohr ~Zcm Amho. 44 nU Vwåhr ˶mÀ¶mer Z‘«VmnydH© $ g§^mfU H$am,
H$Xm{MV Vmo CnXoe J«hU H$aoc qH$dm (‘m¶m H$monmg) {^D$Z OmB©c.
45
Vo XmoKo åhUmco, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Amåhmcm Aer {^Vr dmQ>Vo
409
gyah-20. Vm0 hm0
H$s, Vmo Am‘À¶m{déÕ EImXo A˶mMmar H¥$˶ H$aoc qH$dm Amnë¶m {dÐmohr
^y{‘Ho$daM (H$m¶‘) amhrc.' 46 A„mhZo åhQ>c,o "Vwåhr {^D$ ZH$m, ‘r
Vwåhm XmoKm§~amo~a Amho, gd© H$mhr EoH$V Amho, gd© H$mhr nmhV Amho.' 47 Va
Vwåhr XmoKo ˶mÀ¶mH$S>o Om Am{U gm§Jm, "Amåhm XmoKm§Zm Vw¶m nmcZH$˶m©Zo
nmR>{dco Amho. Va Vy ~Zr BòmB©c ¶m O‘mVrg Am‘À¶mgmo~V OmD$ Xo. Am{U
(Vy) ˶m§Mm AmUIr A{YH$ N>i H$ê$ ZH$mog, Amåhr Vw¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z
EH$ g§Xeo Agcocr {ZemUr KoD$Z Amcmo AmhmoV. (IamoIa) em§Vr Ho$di
˶mcmM cm^Uma Amho Omo (A„mhH$Sy>Z Amcoë¶m) ‘mJ©Xe©ZmMo AZwgaU
H$aVmo. 48 Am‘À¶mH$S>o Agm g§Xoe àH$Q> H$aʶmV Amcm Amho H$s,
(‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV) ˶m 춺$sda {ejoMr AmnÎmr H$mogioc, Omo
(A„mhH$Sy>Z Amcoë¶m g˶mcm) ImoQ>o R>a{dVmo Am{U ˶mH$S>o nmR> {’$a{dVmo.'
49
(Ooìhm B{OáMm amOm, {’$aAm¡Z ¶mg A„mhMm g§Xeo gwZmdʶmV Amcm
Voìhm,) Vmo åhUmcm, "Vwåhm XmoKm§Mm nmcZH$Vm© H$moU Amho, ho ‘ygm!' 50 ‘ygm Zo
CÎma {Xco, "Am‘Mm nmcZH$Vm© Vmo Amho, Á¶mZo (ApñVËdmV Agcoë¶m) à˶oH$
dñVyg ˶mMm AmH$ma {Xcm, ‘J à˶oH$mcm ‘mJ©Xe©Z Ho$co.' 51 (˶mda)
{’$aAm¡Z åhUmcm, "‘J ¶mnydu hmoD$Z Jocëo ¶m cmoH$m§Mo H$m¶ hmoUma?' 52 ‘ygmZo
CÎma {Xco, "˶mMo kmZ Ho$di ‘m¶m nmcZH$˶m©cm Amho, ˶mÀ¶m hþH$y ‘Zmå`mV
(gd© Jmoï>r) Z‘yX H$ê$Z R>do coë¶m AmhoV.‘mPm nmcZH$Vm© Zm H$Yr MyH$
H$aVmo,Zm H$Yr ˶mcm {dga nS>Vmo (Agm Amho ‘mPm nmcZH$Vm©!).'
53
VmoM Amho (A„mh!) Á¶mZo n¥Ïdrcm Vw‘À¶mgmR>r {~N>mZm ~Zdco (åhUOo
Ago ñWmZ ~Z{dco {OWo ‘mZdr g‘mO {dH$mg nmdy eH$Vmo) Am{U ˶mda
Vwåhmcm (g§Mma H$aʶmgmR>r) ‘mJ© ~Z{dUo e³¶ Ho$co. VgoM (VmoM) AmH$memVyZ
410 Hw$amU
(T>Jm§Ûmao) nmUr d{f©Vmo. Am{U ˶mÛmao Amåhr {d{dY àH$maMo dZñnVr {Z‘m©U
H$aVmo. 54 Va ˶mVyZ Vwåhr Im Am{U Amnë¶m JwamT>mao m§Zm Mmam. IamoIa,
¶m‘ܶo ~wÕr ~miJUmè¶m cmoH$m§gmR>r g§Xeo Agcoë¶m IwUm AmhoV. 55
(cmoH$m§Zmo!) ¶mM ‘mVrÛmao Amåhr Vwåhmcm {Z‘m©U Ho$co Am{U {VÀ¶mVM
Amåhr Vwåhmcm naVdy Am{U {VÀ¶mVyZM Amåhr Vwåhmcm nwÝhm EH$Xm ~mhoa
H$mTy>.
56
Amåhr {’$aAm¡Zcm Am‘À¶m gd© g§Xeo àH$Q> H$aUmè¶m IwUm XmI{dë¶m,
nU ˶mZo ˶m§Zm ImoQ>o R>a{dco Am{U ˶mda {dídmg R>do ʶmg ZH$ma {Xcm. 57
Vmo åhUmcm, "ho ‘ygm! Vy Am‘À¶mH$S>o ¶mgmR>r Amcm Amhog H$m H$s, Amnë¶m
OmXÿÀ¶m (à^mdmZo) Amåhmcm Am‘À¶m Xoem~mhoa KmcdyZ Úmdo? 58 Va
Amåhrhr Vw¶m OmXÿMm gm‘Zm H$aʶmgmR>r AgmM OmXÿ KoD$Z ¶oD$. Va Vy
Vw¶m Am{U Am‘À¶m‘ܶo EH$ doi (d {R>H$mU) {ZpíMV H$ê$Z Q>mH$, Amåhr
˶mÀ¶m CcQ> H$mhr H$aUma Zmhr Am{U Vyhr H$ê$ Z¶o. Am{U hm gm‘Zm EH$m
Iwë¶m ‘¡XmZmV Agoc.'
59
‘ygmZo (˶mda) CÎma {Xco, "gm‘ݶmMm {Xdg CËgdmMm {Xdg Agoc
Am{U {VWo {Xdg MT>ë¶mda cmoH$m§Zm EH${ÌV H$aʶmV ¶mdo.' 60 Voìhm
(Amnë¶m g„mJmam§g‘doV) {’$aAm¡Z {VWyZ {ZKyZ Jocm Am{U Amnë¶m
aUZrVrMr AmIUr Ho$cr, ‘J Vmo gm‘ݶmgmR>r naV Amcm. 61 ‘ygmZo ({’$aAm¡Z
d O‘coë¶m gd© cmoH$m§Zm CÔoeZy ) åhQ>c,o "~a~mX ìhmc Vwåhr! A„mh{df¶r
ImoQ>çm Jmoï>r aMy ZH$m, AݶWm Vmo EImXr AmnÎmr (nmR>dZy )Vwåhmcm JmaX
H$ê$Z Q>mHo$c. H$maU Omo (A„mh{df¶r) ImoQ>çm Jmoï>r aMoc, ˶mMm {dZme
AQ>i Amho.'
62
‘J ({VWo O‘m Pmcoco OmXÿJma) AmngmV AmnU H$m¶ H$am¶Mo åhUyZ
dmX{ddmX d Hw$O~wO H$ê$ cmJco. 63 ‘J Vo (EH$‘oH$m§Zm) åhUmco, "{ZpíMVnUo ho
411
gyah-20. Vm0 hm0
XmoKo OmXÿJma AmhoV Am{U Amnë¶m OmXÿÀ¶m à^mdmZo Vwåhmcm Vw‘À¶m Xoem~mhoa
KmcdyZ XoD$ BpÀN>VmV. VgoM Vw‘À¶m gd©lðo > na§nam§Mm Zm¶ZmQ> H$ê$ BpÀN>VmV. 64
åhUyZ Vwåhr (ho B{OáÀ¶m OmXÿJmam§Zmo!) Amnë¶m gd© S>mdnoMm§Mr AmIUr H$am.
‘J ¶moOZm~Õ arVrZo g‘moa ¶m. AmO Omo H$moUr dM©ñd àmá H$aoc, VmoM g’$c
R>aco .'
65
(OmXÿJma) åhUmco, "ho ‘ygm! (Oo Vwcm ’o$H$m¶Mo Amho), Vy àW‘
’o$H$erc H$s, Amåhr àW‘ ’o$H$mdo?' 66 ‘ygmZo CÎma {Xco, "VwåhrM àW‘
’o$H$m', Voìhm nmhVmo Va H$m¶, ˶m§À¶m Xmoè¶m Am{U H$mR>çm ˶m§À¶m OmXÿÀ¶m
à^mdmZo ˶mcm doJmZo YmdV Agë¶mÀ¶m {Xgy cmJë¶m. 67 Voìhm ‘ygmcm
Amnë¶m ‘ZmV ^rVr OmUdcr. 68 nU Amåhr åhUmcmo, "{^D$ ZH$mog, H$maU
VyM daMT> R>aUma Amhog.' 69 (AmVm) Oo Vw¶m COì¶m hmVmV Amho Vo Imcr
Q>mHy$Z Xo, Vo ¶m§Zr Oo H$mhr (WmoVm§S>) aMco Amho, gd© {Ji§H$¥ V H$ê$Z
Q>mH$sc. ¶m§Zr Oo H$mhr Ho$co Amho Vr Ho$di OmXÿJmamMr McmIr Amho.
OmXÿJma H$Yrhr ¶eñdr hmoD$ eH$V Zmhr. ‘J Vmo H$moU˶mhr ‘mJm©Zo ¶odmo. 70
(A„mhZo gm§{JVë¶mà‘mUo KS>c)o Voìhm OmXÿJma (cJoM) (A„mhg‘moa)
ZV‘ñVH$ Pmco. Vo åhUmco, "Amåhr hmê$Z Am{U ‘ygm ¶m§À¶m nmcZH$˶m©da
lÕm YmaU H$arV AmhmoV.'
71
(ho nmhÿZ) {’$aAm¡Z åhUmcm, "‘r nadmZJr XoʶmnyduM Vwåhr ˶mÀ¶mda
lÕm YmaU Ho$cr Amho? Z¸$sM Vmo (åhUOo ‘ygm) Vw‘Mm Jwê$ AgUma, Á¶mZo
Vwåhmcm OmXÿ {eH${dcr AgUma, nU ‘r AmVm Vw‘Mo hmV d nm¶ {déÕ
~mOyZ§ r H$mnyZ Q>mHo$Z Am{U ‘r Vwåhmcm IOwarÀ`m ImoS>mda ~m§YZy ’$mer XoBZ© .
(‘r Ago ¶mgmR>r H$aoZ) H$s, Vwåhmcm H$iyZ MwH$o c, Am‘À¶mn¡H$s H$moUmMr
{ejm A{YH$ H$R>mao Amho Am{U OmñV H$mi amhUmar Amho.'
72
˶m§Zr (amOmcm) CÎma {Xco, "Amåhr AmVm Vwcm g˶mÀ¶m ˶m ñnï>
412 Hw$amU
à‘mUm§da àmYmݶ XoUma Zmhr, Oo Am‘À¶mH$S>o Amcoco AmhoV. VgoM ˶m
{Z‘m©Ë¶mda Á¶mZo Amåhmcm {Z‘m©U Ho$co Amho. Voìhm Vwcm Oo H$am¶Mo Amho, Vo
H$ê$Z Ko. VwPm hþH$y ‘ Ho$di ¶mM OJmVrc OrdZmV Mmcy eH$Vmo. 73 Amåhr
Va AmVm Am‘À¶m nmcZH$˶m©da lÕm YmaU H$aUmao ~Zcmo AmhmoV. (Amåhmcm
˶mÀ¶mH$Sy>Z AmVm) hrM Anojm Amho H$s, ˶mZo Am‘À¶mH$Sy>Z (AmÎmmn`ªV
KS>cëo ¶m) nmnm§Zm ‘m’$ H$ê$Z Q>mH$mdo, VgoM ˶m OmXÿQ>mÊo ¶mÀ¶m H¥$˶m§Zmhr,
Oo H$aʶmgmR>r Vy Amåhmcm ^mJ nmS>cgo (A„mhZo ‘m’$ H$ê$Z Q>mH$mdo).
A„mh gd©lðo > Amho Am{U gX¡d (gd©lðo >) AgUma Amho.'
74
{ZpíMVM Omo H$moUr AnamYr ~ZyZ Amnë¶m nmcZH$˶m©g‘moa hOa
hmoBc
© Va ˶mÀ¶mgmR>r ZaH$ Amho. Á¶mV Vmo ‘aUmahr Zmhr Am{U {Od§Vhr
amhUma Zmhr (åhUOo JwX‘adyZ gmoS>Umè¶m AdñWoV Vmo H$m¶‘ñdê$nr amhrc).
75
Omo H$moUr Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o lÕmd§V ~ZyZ hOa hmoBc© , Á¶mZo gËH$‘}hr
Ho$cocr AgVrc Va (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) Aem§gmR>r Cƒ XOm©Mo ñWmZ
AmhoV. 76 ˶m§À¶mgmR>r gX¡d amhʶmÀ¶m ~mJm AmhoV. Á¶mVyZ nmʶmMo (‘Z
àgÞ H$aUmao) nmQ> dmhV AgVrc. Vo ˶mV H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. hm Amho
‘mo~Xcm ˶m§À¶mgmR>r Oo (AmpË‘H$ÑîQ>çm) ñdV:cm ñdÀN> d ewÕ ~ZdVrc.
77
(EH$ doi Amcr) Voìhm Amåhr ‘ygmH$S>o Agm g§Xeo nmR>dcm H$s,
amÌrÀ¶m doir ‘m¶m ^º$m§Zm KoD$Z {ZK. ˶m§À¶mgmR>r (Am‘À¶m H¥$noZ)o
g‘wÐmV H$moaS>m ‘mJ© ~Zd. Vy Zm (eÌyÛmao) nmR>cmJ hmoʶmMo ^¶ ~miJ, Zm
(g‘wÐmV ~wS>ʶmMr) {^Vr ~miJ. 78 ‘J {’$aAm¡ZZo Amnë¶m g¡Ý¶mgh
˶m§Mm nmR>cmJ Ho$cm. Voìhm Vo g‘wÐmÀ¶m nmʶmV gd© ~mOyZ§ r doT>co Joc,o Ogo
hmoUo AQ>i hmoV.o 79 H$maU {’$aAm¡ZZo Amnë¶m cmoH$m§Zm ‘mJ©^ï« > Ho$bo, ˶mZo
˶m§Zm gÝ‘mJ© XmI{dcm Zmhr.
80
ho BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zmo! (AemàH$mao) Amåhr Vwåhmcm Vw‘À¶m eÌynmgyZ
413
gyah-20. Vm0 hm0
‘wº$s {Xcr Am{U Amåhr {gZmB© nd©VmÀ¶m COì¶m ~mOyg Vwåhmcm EH$ dMZ
{Xco (åhUOo Vw‘Mr {VWo hOoarMr doi {ZpíMV Ho$cr, {OWo Vm¡amV hm J«W§
àXmZ Ho$cm Jocm). VgoM Vw‘À¶mgmR>r ‘Þ d gcdm AdVrU© Ho$co (Vw‘À¶m
CXa{Zdm©hmMr ì¶dñWm åhUyZ). 81 "Amåhr CncãY Ho$coë¶m ñdÀN> d ewÕ
dñVy Im, nU ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$ê$ ZH$m, AݶWm Vwåhr ‘m¶m àH$monmcm
ñdV:da AmoT>dZy ¿¶mc.' (Amåhr åhUmcmo), "Á¶mÀ¶mda ‘mPm àH$mon H$mogicm
Vmo nyUn© Uo JmaX Pmcm. 82 nU ‘r Aem cmoH$m§À¶m ~m~VrV ’$ma j‘merc
Amho, Oo (^yVH$mimVrc MwH$m§{df¶r) níMmÎmmn H$aVmV Am{U lÕm YmaU
H$ê$Z gËH$‘} H$aVmV Am{U AT>inUo gÝ‘mJm©da H$m¶‘ amhVmV.'
83
(Ooìhm ‘ygm nd©VmH$S>o nmohmoMcm Voìhm A„mhZo {dMmaco), "ho ‘ygm,
Amnë¶m cmoH$m§Zm ‘mJo gmoS>y Z BV³¶m KmB©Zo BWo ¶oʶmg Vwcm H$moU˶m Jmoï>rZo
ào[aV Ho$co?' 84 ‘ygmZo CÎma {Xco, "Vo ‘m¶m ‘mJo ¶oVM AmhoV, Am{U ho
à^y, ‘r Vw¶mH$S>o ¶mgmR>r KmB©KmB©Zo Amcmo H$s, Vy ‘m¶mda àgÞ ìhmdo.' 85
nU A„mhZo åhQ>c,o "Vw¶m AZwnpñWVrV Amåhr Vw¶m cmoH$m§Mr narjm
KoVcr, Voìhm gm‘ar (¶m 춺$sZo) ˶m§Zm ‘mJ©^ï« > H$ê$Z Q>mH$co.'
86
‘J ‘ygm g§VmnmZo Am{U Xþ:Ir ‘ZmZo Amnë¶m cmoH$m§H$S>o naVcm. Vmo
åhUmcm, "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Vw‘À¶mer Mm§Jcm dm¶Xm
Ho$cm ZìhVm H$m? ‘m¶m AZwnpñWVrMm Vw‘À¶mda XrK© H$mi cmoQ>cm H$s
H$m¶? qH$dm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mm àH$mon Vw‘À¶mda àH$Q> ìhmdm, Ago
Vwåhmcm dmQ>V hmoVo H$s H$m¶? H$m åhUyZ, Vwåhr ‘cm {Xcoë¶m Amnë¶m
dMZmMm ^§J Ho$cmV?'
87
˶m§Zr CÎma {Xco, "Amåhr Vwcm {Xcoco dMZ ñdoÀN>Zo o ‘moS>cc
o o Zmhr.
Va (KS>co Vo Ago H$s, B{OáhÿZ ¶oVmZm {’$aAm¡ZÀ¶m) cmoH$m§Mo XmJXm{JÝ`m§Mo
AmoPo Am‘À¶mda cmXʶmV Amcoco hmoV.o AmVm gm‘arÀ¶m gm§Jʶmdê$Z Amåhr
414 Hw$amU
Vo (A¾rV) Q>mH$co. AemMàH$mao gm‘arZohr (Amnë¶mH$S>rc H$mhr Xm{JZo)
Q>mH$co.' 88 ˶mZo ˶m§À¶mgmR>r ({dVicoë¶m gmoݶmnmgyZ) EH$ Aer dmgamMr
AemàH$mao à{V‘m V¶ma Ho$cr (H$s, Oa ˶mVyZ dmam Joë¶mg JmB©À¶m)
h§~aʶmgmaIm AmdmO ¶mdm. ‘J Vo (EH$‘oH$m§Zm) åhUy cmJco, "hm Amho
Vw‘Mm Cnmñ¶ Am{U ‘ygmMm Cnmñ¶XoIrc, nU Vmo ¶mcm {dgê$Z ~gcm.' 89
˶m§Zm ho {XgV ZìhVo H$m H$s, Vmo ˶m§Zm H$moU˶mhr àH$mao à{VgmX XoD$ eH$V
ZìhVm, VgoM H$moU˶mhr àH$mao Z’$m qH$dm ZwH$gmZ nmohmoM{dʶmMo ˶mcm
gm‘϶© àmá ZìhVo?
90
hmê$ZZo (‘ygmÀ¶m AZwnpñWVrV) ˶m§Zm AmYrM åhQ>co hmoV,o ‘m¶m
~m§Ydm§Zmo! ¶m dmgamÛmao Ho$di Vw‘Mr narjm KoVcr OmV Amho. Vw‘Mm nmcZH$Vm©
Va H¥$nmd§V (A„mh) Amho. Va ‘mPo AZwgaU H$am Am{U ‘m¶m AmkoMo
nmcZ H$am. 91 nU ˶m§Zr CÎma {Xco, "‘ygm Am‘À¶mH$S>o naV ¶oBn© ¶ªV Amåhr
¶mMrM CnmgZm H$arV amhÿ.'
92
(‘ygm naV Amë¶mZ§Va) hmê$Zcm åhUmcm, "ho hmê$Z, Ooìhm Vy nmhV
hmoVmg H$s, Vo ~hH$co AmhoV, Voìhm Vy Jßn H$m am{hcmg?' 93 (H$moU˶m
Jmoï>rZo Vwcm) ‘mPo AZwgaU H$aʶmnmgyZ namd¥Îm Ho$co. Vy ‘mPr Adkm
(OmUyZ~wOZy ) Ho$cr Amhog H$s H$m¶? 94 hmê$ZZo CÎma {Xco, "ho ‘m¶m
AmB©À¶m nwÌm, ‘mPr XmT>r d ‘m¶m S>m³o ¶mMo Ho$g Yê$Z (‘mPr PS>Vr KoD$
ZH$mog). ¶m {dMmamZo ‘cm gVmdco H$s, Vy (naV ¶oD$Z ‘cm), åhUerc
H$s, Vy ~Zr BòmB©c‘ܶo ’y$Q> nmS>cr Amhog Am{U ‘m¶m eãXm§Mm AmXa
R>do cm Zmhrg.'
95
(‘J ‘ygm gm‘arH$S>o dicm, Omo cmoH$m§Zm ~hH${dUmam AÅ>c JwÝhoJma
hmoVm) åhUmcm, "ho gm‘ar, VwP§ H$m¶ Mmcc§¶?' 96 ˶mZo CÎma {Xco, "‘cm
Vr Jmoï> OmUdcr Or BVam§Zm OmUdcr Zmhr. Va ‘r ñdJ©XVÿ mcm (OmVmZm
gyah-20. Vm0 hm0 415
hmoVmo.
83
VgoM (n¡J~§ a) Aæ¶y~Mrhr (AmR>dU H$am) Ooìhm ˶mZo Amnë¶m
nmcZH$˶m©cm hmH$ {Xcr (åhUmcm), "‘r (’$ma ‘moR>çm) AmOmamZo J«ñV
Pmcocmo Amho. Am{U Vy H¥$nm H$aUmè¶m§‘ܶo gdm©{YH$ H¥$nm H$aUmam Amhog.'
84
Voìhm Amåhr ˶mÀ¶m àmW©Zc o m à{VgmX {Xcm Am{U ˶mMm Omo Ìmg hmoVm,
Vmo Xÿa Ho$cm. VgoM Amåhr ˶mÀ¶mgmR>r ˶mÀ¶m Hw$Qw>~§ mcm nwÝhm nydn© Xmda
AmUco. ˶mM~amo~a ˶mV {VVH$sM AmUIr dmT> Ho$cr, Am‘À¶mH$Sy>Z H¥$nm
åhUyZ. VgoM Am‘Mr CnmgZm H$aUmè¶m§gmR>r ~moY åhUyZ.
85
Bñ‘mB©c, BXarg d Oµ c w {H$âc (¶m n¡J~§ am§ZmMrhr) AmR>dU H$am, ho
gd© ghZercVm ~miJUmao (‘mPo ^º$) hmoV.o
86
Amåhr ˶m§Zm Amnë¶m H¥$nmN>ÌmV KoVco hmoV,o IamoIa, Vo gËH¥$˶o
H$aUmè¶m§nH¡ $s hmoV.o
87
Am{U Xod‘memZo Á¶mcm {JiyZ KoVco hmoVo ˶m (n¡J~§ a ¶yZgw Mr
AmR>dU H$am), Ooìhm Vmo Amnë¶m cmoH$m§er H«$moYrV hmoD$Z ˶m§À¶mnmgyZ
{ZKyZ Jocm. ˶mcm dmQ>co hmoVo H$s, (¶m{df¶r) ˶mMr Am‘À¶mH$Sy>Z nH$S>
Ho$cr OmUma Zmhr. ‘J (˶mcm Amnë¶m MwH$sMr OmUrd Pmcr) ˶mZo ˶m
A§YH$mamVyZ Amåhmcm hmH$ {Xcr. "(ho A„mh!) Vw¶m{edm¶ H$moUrM nyOZr¶
Zmhr, Agr‘ Amho VwPr ‘{h‘m, IamoIa ‘rM A˶mMmar H¥$˶ Ho$co Amho!'
88
Voìhm Amåhr ˶mMr àmW©Zm EoH$cr Am{U ˶mMr Xþ:ImVyZ ‘wº$Vm Ho$cr.
AemMàH$mao Amåhr gÀÀ¶m lÕmd§Vm§Zm dmMdrV AgVmo.
89
VgoM (n¡J~§ a) Oµ H$[a¶mMrhr AmR>dU H$am, Ooìhm ˶mZo Amnë¶m
nmcZH$˶m©cm hmH$ {Xcr, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! Vy ‘cm An˶hrZ R>do y
ZH$mog, nU (Oar Vy ‘cm An˶hrZ R>do cog Var ‘cm ho Mm§Jco ‘mhrV Amho
H$s), VyM EH$‘od IamIwam dmag Agerc, (Ooìhm gd© H$mhr g§nZy OmB©c).'
90
Voìhm Amåhr ˶mÀ¶m àmW©Zc o m ñdrH¥$Vr {Xcr Am{U ˶mcm ¶h¶m (ho nwÌ)
àXmZ Ho$co. ˶mgmR>r ˶mÀ¶m nËZrcm (‘yc) OÝ‘ Xoʶm¶mo½¶ ~Z{dco. ho
(Am‘Mo ^º$) gËH$‘} H$aʶmÀ¶m ~m~VrV MT>mAmoT> H$arV AgV Am{U
Amåhmcm Amem d ^¶ ~miJyZ nwH$marV AgV. Vo Am‘À¶mà{V Zoh‘r Z‘«^md
~miJyZ AgV.
91
Am{U {VMrhr (åhUOo ‘[a¶‘Mr AmR>dU H$am) {OZo Amnë¶m Mm[aͶmMo
ajU Ho$co hmoV.o åhUyZ Amåhr {VÀ¶mV Amncm AmË‘m ’w$§ H$cm Am{U g‘ñV
cmoH$m§gmR>r {Vcm Am{U {VÀ¶m nwÌmcm (Am‘À¶m H¥$noMr) {ZemUr ~Z{dcr.
92
(‘m¶mda lÕm R>do Umè¶m§Zmo!) Vw‘Mm hm g‘yh EH$M g‘yh Amho
Am{U ‘r Amho Vwåhm gdmªMm nmcZH$Vm©, Va Ho$di ‘mPrM CnmgZm H$am.
93
nU cmoH$m§Zr (Y‘m©À¶m ~m~VrV AmngmV ‘V^oX H$ê$Z) ˶m (EH$g§Kr¶
g‘yhmMo) VwH$S>-o VwH$S>o H$ê$Z Q>mH$co. nU (eodQ>r) gdmªZm Am‘À¶mH$S>Mo
naV ¶m¶Mo Amho (¶mMm ˶m§Zm {dga nS>cm). 94 Va Omo H$moUr gËH$‘} H$arc
d Vmo lÕmd§Vhr Agoc Va ˶mÀ¶m à¶ËZm§Mr Cnojm Ho$cr OmUma Zmhr. Amåhr
˶m§Mr Zm|X H$ê$Z KoV AgVmo.
95
Am{U Á¶m dñ˶m§Zm Amåhr Zï> H$ê$Z Q>mH$co Amho, Vo (Ago cmoH$
hmoV)o Á¶m§Mo naV ¶oUo H$Xm{n e³¶ ZìhVo. 96 ¶oWn¶ªV H$s, Ooìhm ¶mOyO d
‘mOyO ¶m§Zm ‘moH$io gmoS>ʶmV ¶oBc © Am{U Vo à˶oH$ C§Mmdê$Z (n¥Ïdrda)
97
ngê$Z OmVrc. (ݶm¶mÀ¶m {XdgmMm) gƒm dm¶Xm Voìhm AJXr Odi
¶oD$Z R>no cocm Agoc. (Am{U ‘J Ooìhm ݶm¶mMm {Xdg COioc,) Voìhm
g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hcoë¶m cmoH$m§Mo S>mi o o ^¶mZo {dñ’$macoë¶m
AdñWoVM amhVrc. (Vo CX²JmaVrc) Aao ~mnao! Amåhr ~a~mX Pmcmo! Amåhr
¶m {XdgmnmgyZ nyUn© Uo J’$cVrV hmoVmo. Ia§M! Amåhr A˶mMmar hmoVmo.
98
(Voìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c) Vwåhr Am{U Vo Á¶m§Mr Vwåhr A„mh{edm¶
gyah-21. Ac-A§{~¶m
CnmgZm H$arV AgV, gd© (AmO) ZaH$mMo B§YZ ~ZUma AmhmV Am{U {VWo
OmUo AmVm Vw‘Mo AQ>i Zer~ Amho. 99 ho Oa IamoIa Cnmñ¶ AgVo, Va
˶mV (åhUOo ZaH$mV) ˶m§Zm Omdo cmJco ZgVo. Vo gd© ˶mV H$m¶‘ dmñVì¶
H$aVrc. 100 {VWo AmH«$moe H$arV amhUo ˶m§Mo Zer~ Agoc. (¶m
AmH«$moemì¶{V[aº$) Vo {VWo (Xþgao) H$mhrhr EoH$y eH$Uma ZmhrV. 101 nU
Á¶m§Zm Am‘À¶mH$Sy>Z AmYrM Mm§Jë¶m ‘mo~Xë¶mMo dMZ XoʶmV Amco hmoV,o
Aem§Zm ZaH$mnmgyZ (nyUn© Uo) Xÿa R>do ʶmV ¶oBc © . 102 (Vo ˶mnmgyZ BVHo$
gwa{jV AgVrc H$s,) ˶m§Zm ¶mMr OamXoIrc Mmhÿc cmJUma Zmhr. Vo
˶m§Zm hì¶m Agcoë¶m gwIm‘ܶo gX¡d amhVrc. 103 (ݶm¶mÀ¶m {XdgmÀ¶m)
^¶mdhVoZo Vo Xþ:Ir hmoUma ZmhrV. ñdJ©XVÿ ˶m§Mm ñdmJV H$aVrc, åhUVrc,
hm Amho Vw‘À¶m (Iè¶m ¶emMm) {Xdg, Á¶mMo dMZ Vwåhmcm {Xco Joco hmoV.o
104
˶m {Xder Amåhr AmH$mem§Zm JwS§ >miyZ Q>mHy$, Á¶mà‘mUo coInQ>
JwS§ >mico OmVo. Á¶mà‘mUo Amåhr {Z{‘©VrMm àma§^ Ho$cm hmoVm, ˶mMà‘mUo
Amåhr ˶mMr nwZamd¥Îmr H$ê$. Am‘À¶mda ~§YZH$maH$ Ago ho EH$ dMZ Amho
Am{U ˶m dMZmMr nyVV© m Amåhr H$aUmaM. 105 (n¡J~§ a XmD$Xcm àXmZ
Ho$coë¶m) "µO~ya' ¶m J«W§ mVhr (‘mZdmcm Amdí¶H$) Vr VmH$sX XoD$Z Amåhr
ho {chÿZ R>do coco Amho H$s, (eodQ>r, ñdJ©) ^y‘rMo dmag ‘mPo gXmMmar ^º$M
hmoUma. 106 ¶mV ˶m§À¶mgmR>r ’$ma ‘hÎdmMm g§Xeo Amho, Oo Iè¶m AWm©Zo
A„mhMr CnmgZm H$aUmao AmhoV, (gƒo ^º$ AmhoV).
107
(n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm g‘ñV ‘mZdOmVrgmR>r H¥$noÀ¶m ê$nmZo
nmR>dco Amho (åhUOo n¡J~§ amÛmao ‘mZdOmVrgmR>r Am‘À¶m H¥$noMo d ‘mJ©Xe©ZmMo
Xma CKS>co Amho).108 ˶m§Zm gm§Jm, "‘m¶mH$S>o Agm g§Xeo àH$Q> H$aʶmV
Amcm Amho H$s, Vw‘Mm Cnmñ¶ Ho$di A„mh Amho, ‘J Vwåhr ˶mMo AmkmYmaH$
~ZUma Zm!' 109 nU Oa ˶m§Zr (¶m g§Xeo mH$S>)o nmR> XmIdcr Va (˶m§Zm)
432 Hw$amU
gm§JZy Q>mH$m, "‘r Vwåhm gdmªZm ñnï>[aË`m gmdYmZVoMm Bemam XoD$Z Q>mH$cocm
Amho Am{U ‘cm ‘mhrV Zmhr H$s, Vr Jmoï> (åhUOo Vo A[aï>) {OMo Vwåhmcm dMZ
{Xco OmV Amho, Odi Amho H$s, Xÿa. 110 {Z:g§Xho , Vwåhr Oo CKS>nUo ~mocVm,
Vmo ˶m Jmoï>rg AJXr VgoM OmUVmo, Ogo Vwåhr Oo cndVm (˶m Jmoï>rg OmUVmo).
111
nU ({OWn¶ªV ‘mPm g§~Y§ Amho) ‘r OmUV Zmhr H$s, (A„mhÀ¶m {ZU©¶mV
hm Cera) Vw‘À¶m narjogmR>r Amho H$s, H$mhr H$mi AmUIr gw:I Cn^moJʶmMr
g§Yr Amho.' 112 n¡J~§ amZo (cmoH$m§Mm XþamJ«h nmhÿZ eodQ>r) àmW©Zm Ho$cr, "ho
‘m¶m nmcZH$˶m©! g˶ H$gmoQ>rZwgma ’¡$gcm H$ê$Z Q>mH$, Am{U Am‘Mm
nmcZH$Vm© (IamoIa) H¥$nmd§V Amho, Am{U (B©e-qZXoÀ¶m) Á¶m Jmoï>r Vwåhr
cmoH$ ~mocVm ˶m{df¶r ˶mÀ¶mH$S>Mo Amåhr gmhmæ¶mMr ¶mMZm H$aVmo.'
gyah-22. Ac-hO
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
‘mZdm! Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr OmU R>do Zy (OrdZ ì¶VrV H$a).
H$maU Hµ $¶m‘VrMm ^yH$§ n ’$maM ^¶§H$a KQ>Zm Amho. 2 ˶m {Xder Vwåhr
nmhmc, ~mimcm XÿY nmOUmar à˶oH$ ‘mVm, Amnë¶m XÿY{n˶m ~mimcm
nyUn© Uo {dgê$Z OmB©c. à˶oH$ J^©dVr órMo J^©nmV hmoD$Z OmB©c. Voìhm gd©
cmoH$ (EdT>o ^¶J«ñV AgVrc H$s), Vwåhmcm ZeoÀ¶m AdñWoV Agë¶mà‘mUo
{XgVrc. nU dñVwV: Vo ZeoÀ¶m AdñWoV ZgVrc. H$maU A„mhMr {ejm
AmhoM Aer ^¶mZH$.
3
cmoH$m§‘ܶo H$mhr Agohr AmhoV, Oo Hw$R>ë¶mhr (dmñV{dH$) kmZmÀ¶m
AmYmam{edm¶ A„mh{df¶r dmX{ddmX H$aVmV. Am{U Vo à˶oH$ {dÐmohr g¡VmZmMo
AZwgaU H$arV AgVmV. 4 Á¶mÀ¶m{df¶r ho (A„mhH$Sy>Z) {d{Y{cpIV
Amho H$s, Omo H$moUr ˶mÀ¶mer (åhUOo g¡VmZmer) ‘¡Ìr H$aoc Va Vmo ˶mg
gyah-22. Ac-hO 433
nmhmdo H$s, ˶mMr hr ¶wº$s ˶mMm H«$moY Xÿa H$aUmar R>ê$ eH$Vo H$m? 16
AemàH$mao Amåhr ho Hw$amU ñnï> à‘mUmda AmYm[aV g§Xeo m§À¶m ê$nmZo nmR>{dco
Amho. Am{U A„mh BpÀN>Vmo ˶mg ‘mJ©Xe©Z H$aVmo (åhUOoM Omo ‘mJ©Xe©Z
àmá H$ê$ BpÀN>Vmo ˶mcmM Vmo ‘mJ©Xe©Z H$aVmo.).
17
¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, ݶm¶mÀ¶m {Xder A„mh ¶m gdmªXaå¶mZ
Amncm ’¡$gcm gwZmdoc, Á¶m§Zr (¶m A„mhÀ¶m J«W§ mda) lÕm YmaU Ho$cr, Vo
cmoH$ (åhUOoM ‘wgc‘mZ) d Á¶y d gm~r d {¼ñVr d ‘Oyg Am{U Vo cmoH$
Á¶m§Zr BVam§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ {Xco (åhUOoM AZoH$o ídadmXr).
H$maU A„mh I{MVM à˶oH$ Jmoï>rda gmjr Amho.
18
Vwåhmcm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Zmhr H$m H$s, Oo H$mhr AmH$memV Amho
Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho, Vo gd© A„mhg‘moa ZV‘ñVH$ AgVmV (åhUOo
A„mhÀ¶m AmkoV AT>inUo ~m§Ycoco AgVmV). VgoM gy¶,© M§Ð d Vmao Am{U
nd©V, d¥j, ney Am{U cmoH$m§nH¡ $s AZoH$ (ho gd© ˶mcm Z‘Z H$arV AgVmV).
nU (cmoH$m§nH¡ $s) ~aoM Agohr AmhoV Oo {ejog nmÌ R>acoco AmhoV. Á¶mcm
A„mh An‘m{ZV H$aVmo, ˶mg H$moUrhr gÝ‘mZ XoD$ eH$V Zmhr. {ZpíMVM
A„mh H$aVmo, Oo Vmo BpÀN>Vmo.
19
ho XmoZ nañna {damoYr nj AmhoV (lÕmd§V Am{U lÕmhrZ), Oo
Amnë¶m nmcZH$˶m©{df¶r PJS>VmV. Va Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma
{Xcm (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) ˶m§À¶mgmR>r AmJrMo H$nS>o AgVrc Am{U
˶m§À¶m S>m³o ¶mda CH$iVo nmUr AmoVco OmB©c. 20 Á¶m‘wio ˶m§À¶m nmoQ>mV§ Oo
H$mhr Amho d ˶m§Mr H$mVS>r JiyZ nS>c o . 21 (˶m§Zm {ejm XoʶmgmR>r) {VWo
cmoIS§ >r hmVmoS>o AgVrc. 22 Ooìhm Ooìhm Vo ˶m ZaH$mÀ¶m (^¶§H$a) Xþ:ImVyZ
ñdV:Mr gwQ>H$m H$ê$Z KoʶmMm à¶ËZ H$aVrc, Voìhm Voìhm ˶m§Zm ˶mVM
nwÝhm cmoQ>y Z XoʶmV ¶oBc © . Voìhm (˶m§Zm gm§{JVco OmB©c) "MmIV amhm
436 Hw$amU
OiʶmÀ¶m {ejoMr Md' (H$m¶‘ñdê$nr).
23
¶mCcQ> Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cocr Agoc Am{U gËH$‘} Ho$cocr
AgVrc, Va A„mh ˶m§Zm Aem ~mJm§V à{dï> H$aoc, Á¶mVyZ nmʶmMo
(Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AgVrc. VoWo ˶m§Zm gmoݶmMr H$S>r Am{U ‘mo˶m§Mo
Xm{JZo KmcʶmV ¶oVrc. VgoM {VWo Vo aoe‘r H$nS>o n[aYmZ H$aVrc. 24
H$maU ˶m§Zm ewÕ dmUrMm ‘mJ© XmIdʶmV Amcm hmoVm. VgoM ˶m§Zm gd©
ñVwVrg nmÌ Agcoë¶m A„mhMm ‘mJ© XmI{dʶmV Amcm hmoVm.
25
nU Á¶m cmoH$m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm, Vo cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m
‘mJm©nmgyZ d n{dÌ ‘erXrV OmʶmnmgyZ amoIVmV. {Ocm Amåhr gd© cmoH$m§gmR>r
~Z{dco Amho. {OWo ñWm{ZH$ d ~mhoê$Z ¶oUmao gd© g‘mZ AmhoV. Va Omo H$moUr
nmnH¥$˶m§Ûmao ˶mMo nm{dͶ ^§J H$aʶmMo à¶ËZ H$aoc, ˶mg Amåhr Xþ:IXm¶r
{ejoMr Md MmIdy.
26
Ooìhm Amåhr B~«mhr‘cm H$m~mJ¥hmgmR>r OmJm {ZpíMV H$ê$Z {Xcr.
(Amåhr ˶mcm åhUmcmo), "H$moUmcmhr ‘m¶m g‘H$j R>ady ZH$mog Am{U
‘m¶m Kamcm (H$m~mMr) àX{jUm KmcUmè¶m§gmR>r ñdÀN> R>od. VgoM
(Z‘mµOm‘Ü`o ‘m¶mg‘moa) C^o amhUmè¶m§gmR>r d Oo Z‘Z H$aVmV d ZV‘ñVH$
hmoVmV ˶m cmoH$m§gmR>r.'
27
(n¡J~§ a!) cmoH$m§g‘moa "hO' Mm (B©ídar¶) AmXoe Omhra H$ê$Z
Q>mH$m, Vo Vw‘À¶mH$S>o (åhUOoM H$m~mJ¥hmH$So>) nm¶r MmcyZ ¶oVrc, VgoM
(doJmZo àdmg H$aʶmMo gmYZ R>aUmè¶m gd© àH$maÀ¶m) Xþ~ù¶m C§Q>md§ a ñdma
hmoD$Z ¶oVrc, (n¥ÏdrÀ¶m) H$mZmH$monè¶mVyZ. 28 (hm hOMm AmXoe ¶mgmR>r
Amho H$maU) ˶m§Zm (AmÜ`mpË‘H$) ’$m¶ÚmMm AZw^d ìhmdm, VgoM ˶m
R>amdrH$ {Xdgm§V, àmʶm§Mm ~ir XoVmZm (dJ¡a)o A„mhÀ¶m ZmdmMo ñVw{VJmZ
H$amdo, Oo (àmUr)˶mZoM ˶m§Zm àXmZ Ho$co Amho. Va ˶mVyZ Im d nr{S>Vm§Zm
gyah-22. Ac-hO 437
29
VgoM JaOd§Vm§Zmhr ImD$ Kmcm. hOgmR>r Amcoë¶m cmoH$m§gmR>r ho Amdí¶H$
Amho H$s, ˶m§Zr (‘ZmZo) ñdV:cm ñdÀN> d ewÕ H$ê$Z ¿¶mdo Am{U Amnco
Zdg (dJ¡a)o nyU© H$amdo Am{U ˶m§Zr (nwÝhm EH$Xm) ˶m (EHo$ídadmXmMo)
àmMrZ (H|$Ð Agcoë¶m) H$m~mJ¥hmMr n[aH«$‘m H$amdr.
30
hr Amho A„mhMr Amkm. AmVm Omo H$moUr A„mhZo {ZYm©[aV Ho$coë¶m
n{dÌ Jmoï>tMm AmXa H$aoc, Va Vgo H$aUo ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©À¶m ZOaoV,
˶mÀ¶m ñdV:gmR>r Mm§Jco Amho. gd© àH$maMr JwaTo >mao o (àmUr) Vw‘À¶mgmR>r
(~ir XoʶmgmR>r d godZ H$aʶmgmR>r) d¡Y R>adʶmV Amcr AmhoV, nU ¶mg
AndmX ’$º$ Vo àmUr AmhoV, Á¶m§Mo ñnï> dU©Z Vw‘À¶mg‘moa AmYrM H$aʶmV
Amcoco Amho. Va Vwåhr ˶mnmgyZ Xÿa amhm (Oo-Oo A„mhZo à{V~§{YV R>adcoco
Amho, Am{U gdm©V OmñV Xÿa amhm) ‘y{V©nOy Ào `m AewÕ d (AdmñV{dH$)
H¥$˶mnmgyZ, VgoM à˶oH$ ImoQ>çm Jmoï>rnmgyZ ñdV:cm Xÿa R>do m.
31
ñdV:cm (Vw‘Mm {Z‘m©Vm d nmcZH$Vm© Agcoë¶m) A„mhcm (nyU©
{Zð>Zo )o g‘{n©V H$ê$Z Q>mH$m. (Am{U à˶oH$ ImoQ>çm Jmoï>rnmgyZ ñdV:cm Xÿa
R>do m), Oo JwU Img (A„mhMoM) AmhoV, ˶m§Mm g§~Y§ ˶mÀ¶m{edm¶ BVam§er
A{O~mV OmoS>y ZH$m. H$maU Omo H$moUr BVam§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoVmo,
˶mMo CXmhaU Ago Amho H$s, Vmo AmH$memVyZ Imcr H$mogicm Am{U njr
˶mg CMcyZ ZoVmV qH$dm dmam ˶mcm XÿaÀ¶m {R>H$mUr ZoD$Z ’o$H$Vmo.
32
ho (cjmV R>do Uo Amdí¶H$) Amho H$s, Omo H$moUr A„mhZo ñWm{nV
Ho$coë¶m g§H$o V{MÝhm§Mm AmXa H$aoc, ˶mÛmao ˶mÀ¶m ‘ZmV (A„mhà{V Omo)
^md Amho Vmo 춺$ hmoUma. 33 Vwåhr EH$m {ZYm©[aV AdYrn¶ªV ˶m àmʶm§nmgyZ
cm^mpÝdV hmoD$ eH$Vm. ‘J ˶m§Zm àmMrZ Agcoë¶m H$m~mJ¥hmOdi ZoD$Z,
˶m§Mo ~{cXmZ Úm¶Mo Agoc.
34
Amåhr à˶oH$ (lÕmd§V) OZg‘yhmgmR>r (Am‘À¶m CnmgZoMMo EH$
438 Hw$amU
H¥$˶ åhUyZ àmʶmMo) ~ir XoUo {ZYm©[aV Ho$coco Amho. åhUOo ˶m§Zr (˶m
àmʶm§nmgyZ cm^mpÝdV hmoVmZm) A„mhMo ñVw{VJmZ H$amdo, H$maU AmåhrM Vo
˶m§Zm àXmZ Ho$coco AmhoV. Va (Zoh‘r ho cjmV R>do m) H$s, Vw‘Mm B©ída
Ho$di EH$M B©ída Amho. Va Vwåhr ˶mcmM g‘{n©V ìhm. (n¡J~§ a!) {dZ‘«VmnydH© $
dV©Z H$aUmè¶m§Zm ew^dmVm© Úm. 35 Ooìhm A„mhMo Zm‘ñ‘aU Ho$co OmVo, Voìhm
(˶m§Mr AdñWm Aer hmoVo H$s, AmXa¶wº$) ^¶mZo ˶m§Mr öX¶o H§${nV hmoVmV.
Or {dnÎmr ˶m§À¶mda ¶oV,o Vr g§¶‘nydH© $ Vo ghZ H$aVmV, VgoM {Z¶{‘VnUo
Z‘mµO nT>VmV Am{U Oo H$mhr Amåhr ˶m§Zm {Xco Amho, ˶mVyZ (A„mhÀ¶m
H$m¶m©gmR>r) IM© H$aVmV.
36
~ir {Xë¶m OmUmè¶m C§Q>mZ§ m Amåhr, Vw‘À¶mgmR>r A„mhÀ¶m {Zemʶm§nH¡ $s
R>a{dco Amho. ˶m§À¶mV Vw‘À¶mgmR>r AZoH$ ’$m¶Xo AmhoV. Va ~ir XoʶmgmR>r
Ooìhm Vwåhr ˶m§Zm am§JVo C^o H$amc, A„mhMo ñVw{VJmZ H$am. ‘J Ooìhm Vo
(~ir {Xë¶mZ§Va ‘ê$Z) Imcr nS>Vrc, Voìhm ˶mVyZ Im, VgoM Z ‘mJUmè¶m
JaOd§Vm§Zm Am{U ‘mJUmè¶m JaOd§Vm§Zm ImD$ Kmcm. AemàH$mao Amåhr ¶m
àmʶm§Zm Vw‘À¶m AYrZ H$ê$Z Q>mH$co Amho, ¶mgmR>r H$s, Vwåhr (A„mhà{V)
Am^ma 춺$ H$amdo. 37 (nU ho cjmV Agy Úm) A„mhn¶ªV Zm ˶m§Mm ‘m§g
nmohmoMVmo, Zm ˶m§Mo aº$, Va A„mhà{V Vw‘À¶m ‘ZmV Omo ^md Amho, Vmo
˶mcm nmohmoMVmo. AemàH$mao A„mhZo ˶m§Zm ¶mgmR>r Vw‘À¶m Vmã¶mV XoD$Z
Q>mH$co Amho H$s, Vwåhr ˶mZo Vwåhmcm àXmZ Ho$coë¶m ‘mJ©Xe©Zm~Ôc ˶mMo
ñVw{VJmZ H$amdo. n¡J~§ a! Mm§Jcr H¥$˶o H$aUmè¶m§Zm ew^dmVm© Úm.
38
{ZpíMVM A„mh lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Mo g§ajU H$aoc. ¶mCbQ>
Agm H$moUrhr A„mhcm ‘wirM {චZmhr, Omo dMZ^§J H$aUmam Am{U H¥$V¿Z
Amho. 39 cT>ʶmMr nadmZJr ˶m cmoH$m§Zm {Xcr OmV Amho, Á¶m§À¶mda (eÌy
njmH$Sy>Z) AmH«$‘U hmoV Amho. (hr nadmZJr XoʶmMo) H$maU Ago H$s, ˶m§À¶mda
gyah-22. Ac-hO 439
A˶mMma Pmcocm Amho. {ZpíMVM A„mh, ˶m§Mr ‘XV H$aʶmg nyUn© Uo g‘W©
Amho. 40 ˶m§Zm ˶m§À¶m Kam§VZy Aݶm¶H$maH$nUo ~mhoa KmcdʶmV Amco, (¶m
Aݶm¶r dV©UHw $sMo) EH$‘od H$maU hoM Amho H$s, Vo åhUVmV, "Am‘Mm nmcZH$Vm©
A„mh Amho.' Oa A„mhZo H$mhr cmoH$m§À¶m AmH«$‘Umcm BVam§Ûmao naVdyZ cmdco
ZgVo, Va àmW©Zml‘, MM©, {gZoJm°J Am{U ‘erXr {OWo Zoh‘r A„mhMo Zm‘ñ‘aU
hmoV,o Vr gd© Ho$ìhmM CÜdñV Pmcocr AgVr. A„mh {ZpíMVM ˶mMr ‘XV
H$aoc, Omo ˶mÀ¶m H$m¶m©V (gh^mJr hmoD$Z) A„mhMr ‘XV H$aoc. {Z:g§Xho ,
A„mh gd©e{º$‘mZ Amho, gm‘϶©emcr Amho.
41
ho Ago cmoH$ AmhoV, Oa Amåhr ˶m§Zm ^yàXoemda gÎmm{YH$ma {Xcm,
Va Vo {Z¶{‘VnUo Z‘mµO nT>Vrc Am{U Oµ H$mV XoVrc (åhUOo XmZH$m¶©
H$aVrc) d (cmoH$m§Zm) Mm§Jco H$m¶© H$aʶmMr VmH$sX XoVrc, VgoM dmB©Q>
H¥$˶ H$aʶmnmgyZ ˶m§Zm amoIVrc. gd© Jmoï>tMo A§{V‘ ’${cV Va A„mhnmerM
Amho.
42
(n¡J~§ a!) Vw‘À¶m eÌyZ§ r Vwåhmcm ImoQ>o R>a{dco, Va (Vwåhmcm ho
cjmV Agm¶cm hdo H$s), ˶m§À¶m nydu, ZyhÀ¶m cmoH$m§Zr d AmX Am{U g‘yX
(¶m O‘mVtZr Amnmnë¶m H$mimVrc n¡J~§ am§Zm) ImoQ>Mo R>a{dco Amho. 43
VgoM Ho$co, B~«mhr‘ Am{U cyVÀ¶m cmoH$m§Zrhr. 44 VgoM ‘{X¶ZMo {Zdmgr
XoIrc. VgoM ‘ygmcmhr ImoQ>o R>a{dʶmV Amco. Va (à˶oH$ doigo H$mhr
H$mi) ‘r g˶ ZmH$maUmè¶m Anamܶm§Zm Cg§V {Xcr. ‘J (eodQ>r) ˶m§Zm
’¡$cmda KoVco. Va Vwåhr {dMma H$ê$ eH$Vm, {H$Vr ^¶§H$a hmoVr ‘mPr {ejm!
45
{H$˶oH$ dñ˶m Amåhr Zï> H$ê$Z Q>mH$coë¶m AmhoV, (IamoIa), ˶m
nmnH¥$Ë`m§V ~wS>mcoë¶m hmo˶m. AmVm ˶m gd© AmogmS> AdñWoV (X’$Z) AmhoV,
˶m§Mr N>Vo AmV H$moc‘Sy>Z nS>cr. {H$VrVar {d{har Amog nS>ë¶m Am{U
{H$˶oH$ ^ì¶ ‘hmc CÜdñV nS>coco AmhoV. 46 ¶m cmoH$m§Zr ^yVcmda àdmg
440 Hw$amU
H$ê$Z nm{hco Zmhr H$m H$s, (˶mnmgyZ ~moY KoD$Z) ˶m§Mr AdñWm Aer
ìhm¶cm hdr hmoVr H$s, ˶m§Mr ‘Zo g‘Oy eH$cr AgVr Am{U ˶m§Mo H$mZ
(~moYna Jmoï> cj XoD$Z) EoH$Umao ~Zco AgVo. H$maU S>mi o o Am§Yio ZgVmV,
nU A§V:H$aUo Am§Yir hmoD$Z OmVmV, Or ‘mUgm§À¶m AmV AgVmV.
47
(n¡J~§ a!) ho cmoH$ Vwåhmcm {ejoMr KmB© H$aʶmg gm§JV AmhoV, nU
A„mh Amnë¶m dMZmÀ¶m {déÕ H$Xm{n OmUma Zmhr. Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$S>o
EH$ {Xdg hm Vw‘À¶m JUZoZgw ma EH$ hOma dfm©BVH$m Amho. 48 Aem
{H$˶oH$ dñ˶m hmo˶m, Á¶m nmnH¥$˶m§V ~wS>mcoë¶m hmo˶m, Varhr ‘r ˶m§Zm
H$mhr H$mi Cg§V {Xcr hmoVr. nU (eodQ>r) ‘r ˶m§Zm ’¡$cmda KoVco. eodQ>r
gdmªZm ‘m¶mH$S>Mo naVyZ ¶m¶Mo Amho.
49
(n¡J~§ a!) cmoH$m§Zm gm§Jm, "‘cm Ho$di Vwåhmcm ñnï>[a˶m gmdYmZVoMm
Bemam XoʶmgmR>r (A„mhH$Sy>Z nmR>{dʶmV Amcoc)o Amho. 50 Va Á¶m§Zr lÕm
YmaU Ho$cr d gËH$‘} Ho$cr ˶m§Zm (A„mhH$Sy>Z) j‘màmár d gÝ‘mZnydH© $
CnOr{dH$m àmá hmoUma Amho. 51 CcQ>njr Oo Am‘À¶m g§Xeo m§À¶m {déÕ
OmD$Z, ˶m§Mm CÔoeM {d’$c H$aʶmgmR>r à¶ËZaV AgVmV. VoM ZaH$dmgr
AmhoV.
52
(n¡J~§ a!) Amåhr Vw‘À¶mnydu Omo H$moUVm n¡J~§ a AWdm ào{fV nmR>{dcm.
(à˶oH$mÀ¶m ~m~VrV Ago KS>co H$s), Ooìhmhr Vmo (Am‘À¶m nmR>{dcoë¶m
g§Xoem§n¡H$s) H$mhrhr dmMm¶Mm, Voìhm g¡VmZ ˶mV ’o$a~Xc H$am¶Mm
(Amnë¶mH$Sy>Z H$mhr ImoQ>çm Jmoï>r ˶mV KwgS>m¶Mm) nU A„mh ˶mZo
KwgS>{dcoë¶m Jmoï>tZm hQ>drV AgVmo. ‘J A„mh Amnë¶m g§Xeo m§Zm ÑT>nUo
ñnï> H$ê$Z nwÝhm àñWm{nV H$arV AgVmo. H$maU A„mh gd© H$mhr OmUUmam d
~w{Õ‘mZ Amho. 53 nU Vmo g¡VmZmZo KwgS>{dcoë¶m Jmoï>tÀ¶m AmYmao ˶m
cmoH$m§Mr H$gmoQ>rhr nmhVmo, Á¶m§À¶m ‘ZmV {dH¥$Vr Amho, qH$dm Á¶m§Mr ‘Zo
gyah-22. Ac-hO 441
H$s, ˶mcm doS> cmJcoco Amho? Zìho, Va Vmo ˶m§À¶mH$S>o g˶ KoD$Z Amcm
Amho. nU ˶m§À¶mn¡H$s ~hþVHo $m§Zm g˶ A{O~mV ZH$mo Amho. 71 Am{U Oa g˶
˶m§À¶m AmdS>r-{ZdS>rÀ¶m AYrZ AgVo Va AmH$me Am{U n¥Ïdr Am{U Oo
H$mhr ˶m§À¶m‘ܶo Amho, gd© Zï> hmoD$Z Joco AgVo. nU Amåhr Agm (CnXoena)
g§Xeo ˶m§À¶mH$S>o YmS>cm Amho, Omo ˶m§Zr cjmV R>do m¶cm hdm. VarXoIrc Vo ¶m
CnXoemH$S>o nmR> XmIdrV AmhoV.
72
qH$dm Vwåhr ˶m§Zm (g§Xeo nmoM{dë¶m~Ôc) H$mhr ‘mo~Xcm ‘mJV
AmhmV (Ago ˶m§Zm dmQ>Vo H$s), H$m¶? nU (˶m§Zm H$im¶cm nm{hOo) H$s,
Vw‘À¶m nmcZH$˶m©MmM ‘mo~Xcm gdm}Îm‘ Amho. H$maU Vmo gdm}Îm‘ CnOr{dH$m
àXmZ H$aUmam Amho. 73 ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, Vwåhr ˶m§Zm gai
‘mJm©H$S>o ~mocmdrV AmhmV.
74
Oo cmoH$ ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmda {dídmg R>do V ZmhrV, Vo {ZpíMVnUo
(gai) ‘mJm©nmgyZ Xÿa Jocc o o AmhoV. 75 Oar Amåhr ˶m§À¶mda H¥$nm H$ê$Z,
˶m§Mm Omo Ìmg Amho, Vmo Xÿa Ho$cm Var Vo Amncm ñd¡amMma gwê$M R>do Vrc
Am{U Am§Yù¶mà‘mUo ^Q>H$V amhVrc. 76 Va Amåhr ˶m§Zm {ejoV OISy>Z
˶m§Mr narjm KoVcr, nU Zm ˶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©g‘moa eaUmJVr
nËH$acr, Zm ˶m§À¶mV Z‘«Vm OmJ¥V Pmcr. 77 ¶oWn¶ªV H$s, Ooìhm Amåhr
^¶mZH$ {ejoMo Ûma ˶m§À¶mda Iwco H$ê$. Voìhm ‘mÌ Ë¶m§Zm {ZameoMm Y¸$mM
~goc.
78
(cmoH$m§Zmo!) VmoM Amho A„mh, Á¶mZo Vw‘À¶mgmR>r H$mZ, S>mi o ,o d ‘Z
79
{Z‘m©U Ho$co. Varhr Vwåhr ’$maM H$‘r Am^ma ‘mZVm. Am{U VmoM Amho,
Á¶mZo Vwåhmcm n¥Ïdrda (MmohrH$So>) ngadyZ Q>mH$co. ‘J (eodQ>r) ˶mÀ¶mH$S>Mo
Vwåhmcm EH${ÌV H$ê$Z AmUco OmB©c. 80 VmoM Amho, Omo OrdZ Am{U ‘¥Ë¶y
XoVmo. ˶mÀ¶mM {Z¶§ÌUmV Amho amÌ Am{U {Xdg (åhUOo n¥ÏdrMr n[aH«$‘m
452 Hw$amU
˶mZoM {Z¶§{ÌV Ho$cocr Amho). Va ‘J Vwåhr ~wÕrMm dmna H$arV Zmhr H$m?
81
nU (n¡J~§ am§Zm à{VgmX XoVmZm) ˶m§Zrhr VoM åhQ>c,o Oo ˶m§À¶m
nyduÀ¶m cmoH$m§Zr åhQ>co hmoVo. 82 ˶m§Zr åhQ>c,o "Ooìhm Amåhr ‘ê$Z OmD$
Am{U ‘mVr d hmS>o hmoD$Z OmD$, Voìhm Ia§M Amåhmcm nwÝhm {Od§V H$ê$Z
CR>{dco OmB©c? 83 Aem àH$maMo dMZ Amåhmcm Am{U ¶mnydu Am‘À¶m
dmS>d{S>cm§Zmhr XoʶmV Amco hmoV.o Aem Jmoï>r Aݶ H$mhr ZgyZ ’$ma nyduÀ¶m
cmoH$m§À¶m H$Wm AmhoV.'
84
(n¡J~§ a! ˶m§Zm) {dMmam, "n¥Ïdr Am{U Oo H$mhr ˶mV Amho, Vo
H$moUmMo Amho? Vwåhmcm (¶m àíZmMo) CÎma ‘mhrV Agoc Va ‘cm gm§JmM.'
85
Vo CÎma XoVrc, "A„mhMo', (˶m§Zm) gm§Jm, "Va ‘J Vwåhr qMVZ H$m
H$arV Zmhr?' 86 (˶m§Zm) {dMmam, "H$moU Amho ‘mcH$ gmV AmH$mem§Mm?
VgoM g‘ñV g¥ï>rMo gÎmmH|$Ð H$moUmÀ¶m ‘mcH$sMo Amho.' 87 Vo åhUVrc,
"gd© H$mhr A„mhMoM Amho' (˶m§Zm) gm§Jm, "‘J Vwåhr ˶mMr OmUrd R>do Zy
(OrdZ ì¶VrV H$aUma Zmhr) H$m?' 88 (cmoH$m§Zm) gm§Jm, gd© dñVyd§ a
H$moUmcm gdm©{YH$ma àmá Amho? Am{U Vmo H$moU Amho, Omo gdmªZm g§ajU
àXmZ H$aVmo? ˶mÀ¶m {déÕ OmD$Z H$moUrhr H$moUmMohr ajU H$ê$ eH$V
Zmhr. Vwåhmcm ‘mhrV Agoc Va ‘cm gm§Jm. 89 Vo CÎma XoVrc, "ho gd©
gm‘϶© Ho$di A„mhcmM àmá Amho.' (˶m§Zm) gm§Jm, "Va ‘J (B©ída{Zð>
OrdZ A§JrH$maʶmÀ¶m ~m~VrV) Vw‘Mr ’$gJV H$er hmoV?o '
90
Zmhr, Va Amåhr ˶m§À¶mH$S>o g˶mMm g§Xeo àH$Q> Ho$cocm Amho. nU Vo
{ZpíMVnUo ImoQ>maS>o AmhoV. 91 A„mhZo H$moUmcmhr Amncm nwÌ ~Z{dcm Zmhr.
VgoM ˶mÀ¶m~amo~arZo Xþgam H$moUrhr Cnmñ¶ Zmhr. Ago AgVo Va à˶oH$
Cnmñ¶ Amnë¶m {Z{‘©Vrcm KoD$Z doJim Pmcm AgVm. Voìhm Vo {ZpíMVnUo
EH$-Xþgè¶mcm ‘mV H$aʶmgmR>r à¶ËZ Ho$co AgVo. Agr‘ Amho A„mhMr
gyah-23. Ac-‘mo{‘ZyZ 453
Va!'
115
(cmoH$m§Zmo!) Vwåhr Ago J¥hrV Yê$Z AmhmV H$s H$m¶, Amåhr Vwåhmcm
H$moU˶mhr hoV{y dZm {Z‘m©U H$ê$Z Q>mH$co Amho, Am{U Vwåhmcm Am‘À¶mH$S>o
naV AmUco OmUma Zmhr? 116 Agr‘ ‘hmZ Amho A„mh, g‘ñV g¥ï>rMm
Añgc gËVmYre, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr (Xwgam H$moUrM
nyOZr¶ Zmhr). g‘ñV {dídmÀ`m gÎmmH|$ÐmMm VmoM ñdm‘r Amho. 117 Omo H$moUr
A„mh~amo~a Aݶ H$moʶm Cnmñ¶mMm Ymdm H$aVmo, nU ˶mÀ¶mH$S>o (˶m
Cnmñ¶mÀ¶m) ApñVËdmMm H$moUVmM nwamdm Zmhr, Aem 춺$scm {VÀ¶m
nmcZH$˶m©H$S>o {heo~ Úmdm cmJUma Amho. Ago g˶ ZmH$maUmao cmoH$ H$Yrhr
¶eñdr hmoUma ZmhrV. 118 (lÕmd§Vm§Zmo! A„mhH$S>o Aer àmW©Zm H$am.) "ho
à^y! ‘cm ‘m’$ H$a Am{U ‘m¶mda H¥$nm H$a. IamoIa, VyM Añgc H¥$nmd§V
Amhog.'
gyah-24. AZ-Zya
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(Hw$amUmMo) ho EH$ àH$aU Amho Oo Amåhr àH$Q> Ho$co Amho. ¶m‘ܶo
(XoʶmV Amcoë¶m AmXoem§M)o nmcZ H$aUo A{Zdm¶© R>a{dʶmV Amco Amho.
¶m‘ܶo gwñnï> g§Xeo AmhoV, ¶mgmR>r H$s, Vwåhr ~moY J«hU H$amdo. 2 ì¶{^Mmar
ór Am{U ì¶{^Mmar nwéf, ¶m§À¶mn¡H$s à˶oH$mcm e§^a ’$Q>H$o ‘mam. Vwåhr
A„mh Am{U ݶm¶mÀ¶m {Xdgmda {dídmg R>do Umao Agmc, Va A„mhÀ¶m
H$m¶ÚmMr A§‘c~OmdUr H$aVmZm, ˶m XmoKm§À¶m ~m~VrV Vwåhmcm H$sd dmQ>m¶cm
ZH$mo. hr {ejm {Xcr OmV AgVmZm lÕmd§Vm§Mm EH$ g‘yh {VWo CnpñWV
Agm¶cm hdm. 3 ì¶{^Mmar nwéfmZo, ì¶{^Mmar ór qH$dm AZoH$o ídadmXr ór
¶m§À¶m{edm¶ Aݶ H$moUmerhr {ddmh H$am¶cm ZH$mo. VgoM ì¶{^Mmar órer,
456 Hw$amU
ì¶{^Mmar qH$dm AZoH$o ídadmXr nwéf ¶m§À¶m ì¶{V[aº$ H$moUrhr {ddmh~Õ
hmoVm H$m‘m Z¶o. Ago {ddmh lÕmd§Vm§gmR>r nyUn© Uo {Z{fÕ R>adʶmV Amco
AmhoV.
4
Oo cmoH$ Mm[aͶg§nÞ {ó`m§da (ì¶{^Mmar H¥$˶mMm) Amamon H$aVmV
Am{U ˶m AmamonmÀ¶m (g‘W©ZmV) Mma gmjrXma AmUy eH$V ZmhrV, Va
Aem§Zm E|er ’$Q>H$o ‘mam. VgoM ˶m§Mr gmj H$Yrhr ‘mݶ H$ê$ ZH$m. H$maU
hoM cmoH$ Iao XþamMmar AmhoV. 5 ¶mV ‘mÌ Ë¶m cmoH$m§Mm AndmX amhrc,
Á¶m§Zr ˶mZ§Va níMmÎmmnX½Y hmoD$Z (cJoM) ñdV:Mr gwYmaUm H$ê$Z KoVcr
Agoc. Va Aem§Zm A„mh j‘m H$aUmam Amho, H¥$nmd§V Amho.
6
Oo cmoH$ Amnë¶m nËZtda (ì¶{^MmamMm) Amamon H$aVrc. ˶m§À¶mH$S>o
˶m§À¶m ñdV:{edm¶ Xþgam H$moUrM gmjrXma åhUyZ Zgoc Va (Aem Amamon
cmdUmè¶m) ‘mUgmgmR>r gmj XoʶmMr nÕV Aer Agoc H$s, ˶mZo Mma
doim A„mhcm (gmjr R>do Zy ) enW ¿¶mdr H$s, ˶mMm Amamon Iam Amho 7
Am{U nmMì¶m doigo Ago åhUmdo H$s, Oa Vmo ImoQ>o ~mocV Agoc Va
A„mhMm ˶mÀ¶mda emn hmodmo.
8
Am{U ór ñdV:darc {ejm AemàH$mao Q>miy eH$Vo H$s, {VZo Mma
doim A„mhcm (gmjr R>do Zy ) enW ¿¶mdr Am{U åhUmdo H$s, hm ‘mUyg ImoQ>m
Amho 9 Am{U nmMì¶m doigo , {VZo åhUmdo, "Oa hm ‘mUyg gƒm Agoc
Va,‘m¶mda A„mhMm àH$mon hmodmo. ' 10 AemàH$mao Vwåhm cmoH$m§da A„mhMr
‘ohao ~mZr d H¥$nm Pmcr ZgVr Va (Vwåhr ’$ma noMmV gmnS>cm AgVm). A„mh
níMmÎmmn H$aUmè¶m§Zm j‘m H$aUmam Amho, ~w{Õ‘mZ Amho.
11
Á¶m cmoH$m§Zr (ewÕ Mm[aͶmÀ¶m órMo Mm[aͶhZZ H$aʶmMo) ho Oo
fS²>`̧ aMco, Vr Vw‘À¶m‘YrcM EH$ Q>mi o r Amho. Vwåhr ¶m KQ>Zc
o m XþXd£ r
KQ>Zm g‘Oy ZH$m, qH$~hþZm Vo Vw‘À¶mgmR>r Mm§JcoM Amho.
457
gyah-24. AZ-Zya
˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$ OU Amnë¶m H$‘mB©À¶m à‘mUmV nmnmMm dmQ>Ho $ar R>aUma
Amho Am{U Á¶mZo ˶mV ‘moR>r ^y{‘H$m nma nmS>cr, ˶mÀ¶mgmR>r gdm©V ‘moR>r {ejm
Amho.
12
Ooìhm Vwåhr Aer (A’$dm) EoH$cr hmoVr, Voìhm lÕmd§V nwéf d
{ó`m§Zr, Amnë¶mM cmoH$m§{df¶r Mm§Jcm {dMma H$m Ho$cm Zmhr Am{U Ago
H$m åhQ>co Zmhr H$s, "hr CKS>-CKS> {MIc’o$H$ Amho.' 13 ¶m (Amamon
H$aUmè¶m) cmoH$m§Zr, (˶m AmamonmÀ¶m g‘W©ZmV) Mma gmjrXma H$m AmUco
Zmhr? Ooìhm Vo gmjrXmaM AmUy eH$co ZmhrV, Va A„mhÀ¶m ZOaoV VoM
ImoQ>maS>o AmhoV.
14
Oa Vwåhm cmoH$m§da ¶m OJmV Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmV A„mhMr
‘ohao ~mZr d H¥$nm ZgVr, Va Á¶m (Vmoh‘V) cmdʶmÀ¶m àH$mamV Vwåhr JwV§ co
hmoV,o Ë`m~Ôc Vw‘À¶mda ’$ma ‘moR>o g§H$Q> AmoT>dco AgVo. 15 Ooìhm (Vr
A’$dm) Vwåhr Amnë¶m Vm|S>mZo ngadrV hmoVm Am{U Amnë¶m Vm|S>y Z Aer Jmoï>
~mocV hmoVm, Á¶mMo Vwåhmcm A{O~mV kmZ ZìhVo. Vwåhr ˶mcm EH$ {H$aH$moi
Jmoï> g‘OyZ ngadrV hmoVm, nU A„mhÀ¶m ZOaoV Vr ’$ma ^¶§H$a Jmoï> hmoVr.
16
Am{U Ooìhm Vwåhr Agcr (Zmcm¶H$) Jmoï> EoH$cr hmoVr, Voìhm Vwåhr Ago
H$m Zmhr åhUmcmV H$s, Amåhmcm ho A{O~mV emo^V Zmhr H$s, Aer Jmoï>
Amnë¶m Vm|S>y Z ~mocmdr. A„mh! Agr‘ ‘hmZ Amhog Vy! hm ^¶mZH$ ImoQ>m
Amamon Amho! 17 A„mh Vwåhmcm VmH$sX XoVmo Amho H$s, ¶oWZy nwT>o Aer MyH$
H$Xm{n H$ê$ ZH$m, Oa Vwåhr gƒo lÕmd§V Agmc Va. 18 A„mh Vwåhmcm
˶mMo AmXoe gwñnï> arVrZo gm§JV Amho. A„mh gd© H$mhr OmUUmam Amho,
~w{ÕdmZ Amho.
19
{ZpíMVM Oo cmoH$ Ago BpÀN>VmV H$s, lÕmd§Vm§Xaå`mZ Aícrc
Jmoï>tMr MMm© ìhmdr, ˶m§À¶mgmR>r ¶m OJmV Am{U ¶mZ§VaÀ¶m OJmV H$R>mao
458 Hw$amU
{ejm Amho. H$maU A„mh (nyU© g˶) OmUVmo Am{U Vwåhr OmUV Zmhr. 20
Oa Vw‘À¶mda A„mhMr ‘ohao ~mZr d H¥$nm ZgVr Va (Vwåhmcm ’$ma ‘moR>çm
Xþ:Imcm gm‘moao Omdo cmJco AgVo). nU ho H$s, A„mh H$Zdmiy Am{U
H¥$nmiy Amho.
21
lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! g¡VmZmÀ¶m nmdcmda nmD$c R>do Zy
Mmcy ZH$m. Omo H$moUr g¡VmZmÀ¶m nmdcmda nmD$c R>do Zy Mmcoc, Va Vmo ˶mg
Ho$di Aícrc d dmB©Q> Jmoï>r H$aʶmgmR>rM àd¥Îm H$aVmo.
Oa Vw‘À¶mda A„mhMr ‘ohao ~mZr d ˶mMr H¥$nm ZgVr Va Vw‘À¶mn¡H$s
H$moUrhr H$Yrhr (‘ZmZo) n{dÌ hmoD$ eH$cm ZgVm. nU A„mh BpÀN>Vmo ˶mg
ewÕ H$aVmo. A„mh gd© H$mhr EoH$Umam Amho gd© H$mhr OmUUmam Amho.
22
Vw‘À¶mn¡H$s Á¶m cmoH$m§Zm (B©ídar¶) H¥$nm d {dnwc gmYZg§nÎmr
cm^cocr Amho, ˶m§Zr Agm g§H$ën H$am¶cm ZH$mo H$s, Vo Amnë¶m
gmYZg§nÎmrVyZ Amnë¶m ZmVodmBH$m§Zm, JaOd§Vm§Zm d A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r
Amnco KaXma gmoS>Umè¶m§Zm, H$mhrhr ‘XV H$aUma ZmhrV. ˶m§Zr ˶m§Zm j‘m
H$amdr d ˶m§À¶m (MwH$m§H$S>)o Xþcj
© H$amdo. Vwåhr ñdV:~Ôc BpÀN>V Zmhr
H$m H$s, A„mhZo Vwåhmcm j‘m H$amdr? A„mh j‘m H$aUmam, X¶m H$aUmam
Amho.
23
{Z…g§e`, Oo cmoH$ {ZîH$c§H$, ^moù¶m ^m~S>çm lÕmd§V {ó`m§da
(ì¶{^MmamMm) Amamon H$aVmV, ˶m§À¶mda ¶m OJmV Am{U ¶mZ§VaÀ¶m OJmV
{Y¸$ma Amho. VgoM ’$ma ‘moR>r {ejm ˶m§Mr dmQ> nmhV Amho. 24 ˶m {Xder
˶m§À¶m ñdV:À¶m {O^m, ˶m§Mo hmV, Am{U ˶m§Mo nm¶ ˶m§À¶mM {déÕ, Vo Oo
H$mhr H$arV hmoVo ¶m{df¶r gmj XoVrc. 25 ˶m {Xder (åhUOoM ݶm¶mÀ¶m
{Xder) A„mh, (˶m§À¶m H$m¶mªMm) C{MV Am{U nwano ay ‘mo~Xcm XoBc© . Voìhm
˶m§Zm H$iyZ MwH$o c H$s, A§{V‘ g˶ "A„mh' Amho, Omo (gd© Jmoï>tMo g˶)
gyah-24. AZ-Zya 459
CKS> H$aVmo.
26
Mm[aͶhrZ {ó¶m, ¶m Mm[aͶhrZ nwéfm§H$[aVm AmhoV, VgoM Mm[aͶhrZ
nwéf, ho Mm[aͶhrZ {ó`m§H$[aVm AmhoV, ¶mMà‘mUo gwerc nwéf ho gwerc
{ó`m§H$[aVm AmhoV Am{U gwerc {ó¶m ¶m gwerc nwéfm§H$[aVm AmhoV. (gwerc
nwéf d {ó¶m) AJXr {ZXm}f AmhoV, ˶m Amamonm§nmgyZ Oo ho cmoH$ H$arV
AmhoV. Am{U ˶m (gwerc ór d nwéfm§gmR>r) j‘m Amho Am{U VgoM gÝ‘mZmMr
CnOr{dH$m Amho.
27
B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Vwåhr ñdV:À¶m Kam§ì¶{V[aº$ BVa
H$moUmÀ¶mhr Kam§V, ˶m§À¶m ‘mcH$m§Mr nadmZJr KoVë¶m{edm¶ Am{U ˶m§Vrc
cmoH$m§Zm àUm‘ Ho$ë¶m{edm¶ àdoe H$ê$ ZH$m. Ago H$aʶmV Vw‘Mo ^co Amho.
(Am{U hm AmXoe) ¶mgmR>r Amho H$s, Vwåhr gwOmUVoZo dV©Z H$amdo. 28 nU
KamV H$moUr Zgë¶mMo Vwåhmcm AmT>ië¶mg, ˶mV àdoe H$ê$ ZH$m, Omon¶ªV
Vwåhmcm nadmZJr {‘iV Zmhr. nU Oa Vwåhmcm naV OmʶmgmR>r gm§JʶmV
Amco Va Vwåhr naV Om. Ago H$aUo Vw‘À¶mgmR>r A{YH$ C{MV Amho. Vwåhr Oo
H$mhr H$aVm ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd Amho. 29 nU ˶m KamV Vw‘Mo
({Z…g§H$moMnUo) àdoe H$aUo Amjonmh© AgUma Zmhr, Á¶mV H$moUrM amhV
Zmhr. Vwåhmcm {VWo H$mhr H$m‘ Agoc Va (Vwåhr {VWo OmD$ eH$Vm). nU (ho
Zoh‘r cjmV R>do m) A„mh Vo gd© OmUVmo, Oo Vwåhr CKS>nUo H$aVm Am{U Oo
Vwåhr cn{dVm.
30
(n¡J~§ a!) lÕmd§V nwéfm§Zm gm§Jm H$s, ˶m§Zr Amnë¶m ZOam Imcr
R>do mì¶mV Am{U Amnë¶m c‚mmñWmZm§Mo ajU H$amdo. Ago H$aUo ˶m§À¶mgmR>r
ewÕ Mm[aͶmMo ÚmoVH$ R>aco . Vo Oo H$mhr H$aVmV ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd
AgVo, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr.
31
VgoM lÕm YmaU Ho$coë¶m {ó`m§Zmhr gm§Jm, ˶m§Zrhr Amnë¶m ZOam
460 Hw$amU
Imcr R>do mì¶mV Am{U Amnë¶m c‚mmñWmZm§Mo ajU H$amdo. Am{U (g‘mOmV
dmdaVmZm) BVam§gmR>r ({deof) AmH$f©U R>aUmè¶m Jmoï>tMo àXe©Z H$ê$ ZH$m,
nU Oo gd©gmYmaUnUo (d gä¶nUo) àH$Q> hmoVo (Vo Amjonmh© Zgoc). VgoM
dj:ñWmZm§da Amnco nXa Q>mH$coë¶m AdñWoV amhm Am{U Amnë¶m e¥J§ mamMo
àXe©Z H$ê$ ZH$m, nU ¶mV ho gd© AndmX AmhoV __ ˶m§Mo nVr, qH$dm ˶m§Mo
dS>rc, qH$dm ˶m§À¶m nVrMo dS>rc qH$dm ˶m§Mr ‘wco qH$dm ˶m§À¶m nVrMr
‘wco (åhUOo AmYrÀ¶m nËZrnmgyZ Agcocr) qH$dm ˶m§Mo ^mD$ qH$dm ˶m§À¶m
^mdm§Mr ‘wco qH$dm ˶m§À¶m ~{hUtMr ‘wco qH$dm ˶m§À¶m ‘mocH$arU qH$dm
˶m§Mo Xmg qH$dm Ago ZmoH$a MmH$a nwéf Oo ˶m§À¶m AYrZ AgVrc Á¶m§Zm
{ó¶m§à{V H$mhr AmH$f©U dJ¡ao Zgoc. VgoM Aer chmZ ‘wco Á¶m§Zm {ó¶m§À¶m
Jwá Jmoï>tMr OmUrd Zmhr. Am{U (MmcVmZm) ˶m§Zr Amnco nm¶ OmoamZo AmnQy>
Z¶oV H$s, OoUHo $ê$Z ˶m§À¶m Jwá Agcoë¶m AmH$f©UmÀ¶m Jmoï>tH$S>o BVam§Mo
cj doYco Omdo. ho lÕmd§Vm§Zmo! Vwåhr gd©OU (Zoh‘r) A„mhH$S>o j‘m¶mMZm
H$arV amhm. ho Vwåhr ¶eñdr hmoʶmgmR>r Amdí¶H$ Amho.
32
Va Vw‘À¶mV Oo ({ddmh¶mo½¶) A{ddm{hV AmhoV, ˶m§Mo {ddmh H$ê$Z
Q>mH$m. VgoM Vw‘À¶m Xmg Am{U Xmgtn¡H$s Oo {ddmh¶mo½¶ AgVrc, ˶m§Mho r
{ddmh CaHy$Z Q>mH$m. Oa Vo Jar~ AgVrc Va A„mh ˶m§Zm Amnë¶m H¥$noZo
g‘¥Õ H$aoc (åhUOo J[a~rÀ¶m ^rVrZo ˶m§Zr {ddmh H$aʶmMo Q>miy Z¶o).
H$maU A„mh Agr‘ H¥$nmd§V Amho, gd© H$mhr OmUUmam Amho. 33 Am{U
({ddmh¶mo½¶ AgyZhr) Á¶m§Zm {ddmh H$aʶmMr g§Yr CncãY Zgoc Va ˶m§Zr
A„mh Amnë¶m H¥$noZo ˶m§Zm g‘¥Õ H$aon¶ªV ñdV:Mo nm{dͶ Onmdo (åhUOo
Amnë¶m Mm[aͶmcm H$c§H$ cmJy XoD$ Z¶o). Am{U Vw‘À¶m Xmg-Xmgtn¡H$s Omo
H$moUr (Xmñ¶ËdmVyZ ‘wº$ hmoʶmgmR>r) coIr H$ama H$ê$ BpÀN>Vrc, Am{U Oa
Vo gX²dV©Zr Agë¶mMo Vwåhmcm dmQ>V Agoc Va ˶m§À¶mer coIr H$ama H$am.
gyah-24. AZ-Zya 461
A„mhZo Or YZg§nÎmr Vwåhmcm {Xcocr Amho ˶mVyZ ˶m§Zmhr H$mhr Úm. VgoM
¶m OJmVrc H$mhr jw„H$ cm^ àmá H$aʶmÀ¶m hoVZy o Amnë¶m XmgtZm
(~iO~arZo A{ddm{hV R>do Zy ) ì¶{^Mmar OrdZ OJʶmg ^mJ nmSy> ZH$m,
Ooìhm H$s, Vo Amnco nm{dͶ OnyZ ({ddmh H$aʶmg BÀNw>H$) AmhoV, nU Omo
H$moUr ˶m§Zm Ago H$aʶmg ^mJ nmS>c o , Va Aem ^mJ nmS>ʶmV Amcoë¶m
({ó¶m§Zm) A„mh ‘m’$ H$aUmam d X¶m H$aUmam Amho (åhUOo A„mhH$S>o Aem
{ó`m§Zm {ejm hmoUma Zmhr). 34 Amåhr Vw‘À¶mH$S>o "g˶' gwñnï> H$ê$Z
gm§JUmao g§Xeo nmR>{dco Amho, VgoM Vw‘À¶m AmYr hmoD$Z Jocëo ¶m cmoH$m§À¶m
OrdZmVrc ~moYna CXmhaUo, VgoM A„mhMr OmU R>do Umè¶m cmoH$m§gmR>r
CnXoe nmR>{dcm Amho.
35
A„mh AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mm àH$me Amho (åhUOo àH$memMm
VmoM òmoV Amho). ˶mÀ¶m àH$memMo CXmhaU Ago XoVm ¶oBc © , Ogo EH$m
H$moZmS>çmV EH$ {Xdm Amho. Am{U Vmo {Xdm (H§${Xcmà‘mUo) EH$m H$mMoV Amho.
Am{U Vr H$mM Aer Amho OUy M‘H$Umam EH$ Vmam. Vmo {Xdm, (O¡VZy )À¶m
EH$m Amerdm©{XV d¥jmnmgyZ {ZKmcoë¶m VocmÛmao àÁd{cV Ho$cm OmVmo. Vmo
d¥j Zm nydH} $S>rc Amho, Zm npíM‘oH$S>rc. ˶mMo (àH$me‘mZ) Voc (BVHo$
ñdÀN>) Amho H$s, AmJrMm ñne© Z hmoVmhr, Vo ñdV:hÿZ àÁd{cV hmoD$
eH$Vo. (Vochr àH$me‘mZ d AmJhr àH$me‘mZ) åhUOoM àH$memda àH$me!
A„mh Amnë¶m àH$memH$S>o Á¶mcm BpÀN>Vmo ‘mJ© XmIdVmo. A„mh cmoH$m§Zr
(~moY ¿¶mdm åhUyZ) Aer CXmhaUo àñVwV H$arV AgVmo. (Ho$di) A„mhcmM
à˶oH$ Jmoï>rMo n[anyU© kmZ Amho.
36
(gÝ‘mJ© cm^coco cmoH$) Aem àmW©Zmc¶mV ˶mMr CnmgZm H$aVmV,
Á¶m§Zm {Z‘m©U H$aʶmMr nadmZJr A„mhZo {Xcocr Amho, ¶mgmR>r H$s, VoWo
gH$mi-g§Ü¶mH$mi ˶mÀ¶m Agr‘ ‘hVrMo JmZ Ho$co Omdo. 37 ho Ago cmoH$
462 Hw$amU
AmhoV, Á¶m§Zm ì¶dgm¶ Am{U XodmUKodmUrMo ì¶dhma ¶m Jmoï>r A„mhÀ¶m
ñ‘aUmnmgyZ Jm’$sc H$ê$ eH$V ZmhrV. VgoM {Z˶ Z‘mµO nT>Ê`mnmgyZ d
XmZH$m¶© (åhUOo Oµ H$mV XoU)o ¶m nmgyZ XoIrc, (Vo Jm’$sc hmoV ZmhrV). Vo
(Zoh‘r) ˶m {XdgmMo ^¶ ~miJyZ AgVmV, Á¶m {Xder öX¶o Am{U S>mi o o
38
AJXr T>diyZ {ZKVrc(åhUOo Omo {Xdg cmoH$m§Zm hmXadyZ gmoS>c o ).
(Am{U Vo Ho$di hr Amem ~miJyZ AgVmV H$s), A„mh ˶m§Zm ˶m§À¶m
(gV²)H$‘mªMm ‘mo~Xcm XoBc © Am{U Amnë¶m H¥$noZo ˶m§Zm AmUIr OmñVhr
XoBc
© . A„mh Á¶mÀ¶m ~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mg A‘mn CnOr{dH$m àXmZ
H$aVmo.
39
Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco, ˶m§Mr H$‘} dmid§Q>mVrc
‘¥JOimà‘mUo AmhoV. VhmZcocm ‘mUyg ˶mcm nmUr g‘OVmo. nU Ooìhm Vmo
˶mÀ¶m Odi OmVmo, {VWo H$mhrM AgV Zmhr. nU {VWo ˶mcm A„mh
Agë¶mMo AmT>iVo.Vmo ˶mcm ˶mÀ¶m (H$‘mªMm) nwano ay ‘mo~Xcm XoD$Z Q>mH$Vmo.
A„mh {heo~ H$aʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma erK« Amho. 40 qH$dm (˶mMr H$‘})
OUy Aer AmhoV H$s, EH$m AJmY g‘wÐmda (gd©Ì) A§Yma ngacocm Amho.
cmQ>do a cmQ>m ¶oV AmhoV Am{U da AmH$memV(H$mio)T>J XmQ>cc o o AmhoV,
Á¶m‘wio A§YmamV A{YH$M ^a nS>cc o r Amho. Oa EImÚmZo Amncm hmV
nga{dë¶mg Vohr ˶mcm {XgUma Zmhr (BVHo$ A§Yma‘¶ dmVmdaU Amho).
Am{U Á¶mcm A„mh àH$me XoV Zmhr, ˶mcm H$moR>y Zhr àH$me {‘iy eH$V
Zmhr.
41
Vwåhr ho (qMVZnydH© $) nmhV Zmhr H$m? H$s, gd© (àm{U‘mÌ) Oo
AmH$memV AmhoV qH$dm n¥Ïdrda AmhoV. A„mhÀ¶m Agr‘ ‘hmZVoMo JmZ JmV
AgVmV. VgoM Amnco n§I ngadyZ CS>Umao njrXoIrc. ˶m§nH¡ $s à˶oH$mcm
Amnmnë¶m àmW©ZMo r d ñVw{VJmZ H$aʶmMr nÕV ‘mhrV Amho. A„mhcm Oo
gyah-24. AZ-Zya 463
42
H$mhr Vo H$aVmV, ˶mMo nyU© kmZ Amho. H$maU A„mhMrM gÎmm Amho,
AmH$memV Am{U n¥Ïdrda. gdmªZm ˶mÀ¶mH$S>Mo naV Om¶Mo Amho.
43
Vwåhr ho (qMVZnydH© $) nm{hco Zmhr H$m? A„mh T>Jm§Zm hmHy$Z ZoV
AgVmo. ‘J ˶m§Zm EH$Ì H$aVmo, ‘J ˶m§Mo Wamda Wa aMVmo, ‘J Vwåhmcm
˶mVyZ nmD$g nS>VmZm {XgVmo. AmH$memV (JmoR>cëo ¶m) T>Jm§Mm nd©VM EH${ÌV
H$ê$Z ˶mVyZ Jmam§Mm dfm©d H$aVmo Á¶m (^y^mJmda) BpÀN>Vmo, {VWo ˶m§Mm
dfm©d H$aVmo. Am{U Á¶m (^y^mJmda) ˶m§Mm dfm©d H$am¶Mm Zmhr {VWyZ (˶m
T>Jm§Zm) hmHy$Z ZoVmo. ˶mÀ¶m {dOoMr M‘H$ BVH$s àIa AgVo H$s, Ago
dmQ>Vo H$s, Vr (cmoH$m§Mr) Ñï>r {hamdyZ KoVo H$s H$m¶? 44 Vmo A„mh Amho, Omo
amÌ Am{U {Xdg ¶m§Zm EH$mnmR>mno mR> AmUV AgVmo. IamoIa, ¶mV ~moY Amho,
˶m cmoH$m§gmR>r Oo ~moY J«hU H$aʶmgmR>r S>mù o ¶m§Mm dmna H$aVmV.
45
A„mhZo à˶oH$ gOrdmcm nmʶmnmgyZ {Z‘m©U Ho$co, ˶m§À¶mV H$mhr
Ago AmhoV, Oo Amnë¶m nmoQ>md§ a ganQ>V MmcVmV, Va H$mhr XmoZ nm¶m§da
MmcUmao AmhoV Am{U H$mhr Mma nm¶m§da MmcUmao AmhoV. A„mh {Z‘m©U
H$aVmo, Oo Vmo BpÀN>Vmo. A„mh gd© H$mhr H$ê$ eH$Vmo ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr.
46
Amåhr "g˶' ñnï>[a˶m XmIdUmao g§Xeo àH$Q> Ho$co AmhoV. A„mh
BpÀN>Vmo ˶mg gai ‘mJm©H$S>o ‘mJ©Xe©Z H$aVmo (åhUOo Omo ˶mÀ¶m {Z¶‘mZwgma
‘mJ©Xe©Zmg nmÌ R>aVmo, ˶mcmM Vmo ‘mJ©Xe©Z àXmZ H$aVmo).
47
Ago åhUUmao (AZoH$ cmoH$) AmhoV, Oo åhUVmV Amåhr A„mhda d
n¡J~§ amda {dídmg R>do Umao AmhmoV. VgoM Amåhr AmkmnmcZ H$aUmaohr AmhmoV.
nU Z§Va ˶m§À¶mn¡H$s EH$ JQ> nmR> {’$adVmo. H$maU ho {dídmg R>do Umao
ZmhrVM. 48 nU Ooìhm ˶m§Zm A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amH$S>o ~mocm{dco
OmVo, ¶mgmR>r H$s, (A„mhÀ¶m J«W§ mÛmao ˶m§À¶mVrc nañna {ddmXm§Mm) ’¡$gcm
H$aVm ¶mdm. Va ˶m§À¶mVrc EH$ JQ> ˶mH$S>o nmR> {’$adVmo.
464 Hw$amU
49
nU (˶mM nmR> {’$adUmè¶m§Zm) Ooìhm ’¡$gcm ˶m§À¶m ~mOyZo OmʶmMr
e³¶Vm {XgVo, Voìhm ‘mÌ ‘moR>o AmkmYmaH$ hmoD$Z ˶mÀ¶mH$S>o Adí¶ ¶oVmV.
50
˶m§À¶m ‘ZmV {dH¥$Vr Amho H$s, Vo e§H$m-Hw$e§H$o cm ~ir nS>cco o AmhoV
qH$dm ˶m§Zm Aer {^Vr dmQ>Vo H$m H$s, A„mh d ˶mMm n¡J~§ a ˶m§À¶mda
Aݶm¶ cmXVrc? Zmhr, dñVwpñWVr hr Amho H$s, Vo ñdV:M A˶mMmar cmoH$
AmhoV.
51
Ooìhmhr lÕmd§Vm§Zm A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amH$S>,o ˶m§À¶mXaå¶mZ
{ZU©¶ H$aʶmgmR>r ~mocm{dco OmVo, Voìhm ˶m§Mm à{VgmX Ho$di Agm AgVmo,
"Amåhr EoH$co Amho, Amåhr AmXoemMo nmcZ H$aʶmg (AJXr V¶ma AmhmoV).'
AgoM cmoH$ ¶eñdr hmoUma AmhoV. 52 Oo A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amMo AmkmnmcZ
H$aVrc Am{U A„mhMr OmU R>do Zy (OrdZ ì¶VrV H$aVrc) Am{U ˶mÀ¶mà{V
Amnë¶m H$V©ì¶m§Mr OmU R>do Vrc, Va hoM cmoH$ (eodQ>r) ’$ma ‘moR>o ¶e
g§nmXZ H$aUmao AmhoV.
53
Vo ’$ma ÑT>VmnydH© $ A„mhÀ¶m enWm KoD$Z gm§JVmV H$s, Vwåhr ˶m§Zm
(A„mhÀ¶m ‘mJm©V) {ZKʶmgmR>r Oa AmXoe {XcmV Va Vo {ZpíMVnUo {ZKm¶cm
V¶ma AmhoV; (n¡J~§ a! ˶m§Zm) gm§Jm, "enWm KoD$ ZH$m, {Z¶‘mZwgma à˶j
AmkmnmcZ hdo. {Z:g§e¶, Vwåhr Oo H$mhr H$aVm Vo gd© A„mhcm ‘mhrV Amho.'
54
gm§Jm, "A„mhMo AmkmnmcZ H$am, VgoM n¡J~§ amMo AmkmnmcZ H$am.' nU
Oa Vwåhr ¶mH$S>o nmR> {’$admc (Va cjmV Agy Úm) H$s, ˶mÀ¶mda (åhUOo
n¡J~§ amda) Or O~m~Xmar gmondʶmV Amcocr Amho, ’$º$ ˶mgmR>rM Vmo CÎmaXm¶r
Agoc. VgoM Vw‘À¶mda Or O~m~Xmar gmondʶmV Amcocr Amho, ˶mgmR>r Vwåhr
CÎmaXm¶r Agmc. Oa Vwåhr ˶mMo AmkmnmcZ H$amc VaM Vwåhmcm gÝ‘mJ©
cm^oc. n¡J~§ amda ’$º$ g§Xeo ñnï>nUo nmoM{dʶmMrM O~m~Xmar Amho.
55
A„mhZo Vw‘À¶mn¡H$s ˶m cmoH$m§Zm dMZ {Xco Amho, Oo lÕm YmaU
gyah-24. AZ-Zya 465
H$ê$Z gËH$‘} H$aVmV. Vo ho H$s, Vmo ˶m§Zm ^yVcmda gÎmm{YH$ma àXmZ H$aoc.
Ogo ˶mZo ˶m§À¶mnyduÀ¶m cmoH$m§Zm àXmZ Ho$co hmoV.o VgoM Vmo ˶m§À¶mgmR>r
˶m Y‘m©cm ^¸$‘ AmYma àXmZ H$aoc, Omo ˶mZo ˶m§À¶mgmR>r ng§V Ho$cm
Amho Am{U ˶m§À¶m ^¶nyU© AdñWocm gwa{jV AdñWoV n[ad{V©V H$aoc. (˶m
em§VVmnyU© AdñWoV) Vo Ho$di ‘mPrM CnmgZm H$aVrc Am{U Vo H$moUmcmhr
‘mPo gh^mJr R>a{dUma ZmhrV. nU Oo H$moUr (ho gd© g‘Oë¶mZ§Vahr) g˶
ZmH$maʶmMmM n¶m©¶ {ZdS>Vrc Va AgoM cmoH$ IamoIa {dÐmohr AmhoV.
56
(lÕmd§Vm§Zmo!) {Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ H$am Am{U Oµ H$mV Úm (åhUOoM
XmZH$m¶© H$am). VgoM n¡J~§ amÀ¶m Amkm§Mo nmcZ H$am. ho ¶mgmR>r (Amdí¶H$
Amho) H$s, Vwåhmcm (A„mhMr) H¥$nm cm^mdr. 57 Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda
R>m‘ AmhoV, ˶m§À¶m~m~VrV Agm {dMma ‘Zm‘ܶo H$Xm{n AmUy ZH$m H$s, Vo
n¥Ïdrda A„mhÀ¶m ¶moOZocm {d’$c H$ê$ eH$VmV. ˶m§À¶m dmñVì¶mMo (A§{V‘)
{R>H$mU ZaH$mMr AmJ Amho. IamoIa, Vo ’$ma dmB©Q> {R>H$mU Amho.
58
lÕmd§Vm§Zmo! Vw‘Mo Xmg d Xmgr Am{U Vr ‘wco Or AÚmn d¶mV
Amcocr ZmhrV ¶m§Zm (Vw‘À¶m ImgJrV Vw‘À¶mH$S>o ¶oʶmnydu) {XdgmÀ¶m VrZ
doiVo nadmZJr KoUo Amdí¶H$ Amho. àmV:H$mimÀ¶m Z‘mµOmnydu Am{U Xþnmar
(Ooìhm H$mhr H$mi Amam‘ H$aʶmgmR>r) Vwåhr H$nS>o H$mTy>Z R>do Vm. VgoM
amÌrÀ¶m Z‘mµOmZ§Va (Ooìhm Vwåhr Pmonm¶cm OmVm). ¶m VrZ doim Vw‘À¶m
EH$m§VdmgmÀ¶m AmhoV. BVa doiVo Vwåhr qH$dm Vo (EH$‘oH$m§Zm ^oQ>U)o Amjonmh©
AgUma Zmhr. H$maU (EH$‘oH$m§À¶m H$m‘m§gmR>r) Vwåhr Am{U Vo EH$‘oH$m§H$S>o
dma§dma ¶o-Om H$arV AgVm. AemàH$mao A„mh Vw‘À¶mgmR>r ˶mMo g§Xeo
ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho. A„mh gd© H$mhr OmUUmam Amho, ~w{Õ‘mZ Amho! 59
Ooìhm Vw‘Mr ‘wco d¶mV ¶oVrc (åhUOo gkmZ hmoVrc), Va ˶m§Zrhr AemM
àH$mao (à˶oH$ doigo ) nadmZJr ¿¶mdr, Á¶mà‘mUo ˶m§Mo dS>rcYmao cmoH$
466 Hw$amU
(KamV àdoe H$aʶmgmR>r) nadmZJr KoV AgV. AemàH$mao A„mh Vw‘À¶mg‘moa
˶mMo g§Xeo ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho. A„mh gd© H$mhr OmUUmam Amho,
~w{ÕdmZ Amho. 60 Aem d¥Õ {ó¶m Á¶m§Mr c¾ H$aʶmMr BÀN>m am{hcocr
Zmhr. ˶m§Zr (~møV:) KoVë¶m OmUmè¶m MmXar CVadyZ R>do ë¶m Va ˶m§À¶mgmR>r
Vo Amjonmh© AgUma Zmhr, nU ¶m AQ>rda H$s, Vgo H$aʶmV ˶m§Mm, Amnë¶m
e¥J§ mamMo àXe©Z H$aʶmMm CÔoe ‘mÌ Zgmdm. nU ˶m§Zrhr Ago H$aʶmMo
Q>mico Va Vo ˶m§À¶mgmR>r A{YH$ Mm§Jco Amho. A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d
gd© H$mhr OmUUmam Amho.
61
(gd© lÕmd§V AmngmV ^mD$ AmhoV, åhUyZ) ¶mV Amjonmh© Ago
H$mhr Zmhr H$s, Am§Yù¶mZo, c§JS>çmZo, AmOmar 춺$sZo qH$dm Vwåhr ñdV:
Amnë¶m Kar Oodmdo. qH$dm Amnë¶m d{S>cm§À`m Kar qH$dm Amnë¶m AmB©À¶m
Kar qH$dm ^mdmÀ¶m qH$dm ~{hUrÀ`m qH$dm H$mH$mÀ¶m qH$dm AmË`mÀ`m qH$dm
‘m‘mÀ¶m qH$dm ‘mderÀ¶m Kar qH$dm Á¶m KamÀ¶m {H$ëë¶m Vwåhmcm gmondcoë¶m
AmhoV {VWo qH$dm {‘ÌmÀ¶m Kar. VgoM hohr Amjonmh© Zmhr H$s, Vwåhr OodU
EH$Ì H$am qH$dm doJdoJio. nU Ooìhm Vwåhr KamV àdoe H$amc, Voìhm VoWrc
cmoH$m§Zm àUm‘ (gcm‘) H$am. ("gcm‘') ho Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z
({eH$dcoc)o ew^ d n{dÌ Ago àmW©Zm‘¶ dMZ Amho. AemàH$mao A„mh
˶mMo g§Xeo Vw‘À¶mg‘moa ñnï> H$aVmo. ¶mgmR>r H$s, Vwåhr ~wÕrMm dmna
(H$am¶cm {eH$mdo).
62
gƒo lÕmd§V Ho$di Vo AmhoV, Oo A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amda ÑT>
{dídmg R>do VmV. Ooìhm Vo EImÚm gm‘y{hH$ H$m¶m©À¶m àg§Jr n¡J~§ amgmo~V AgVmV,
Voìhm ˶m§Zr n¡J~§ amMr nadmZJr KoVë¶m{edm¶ {VWyZ CRy>Z Om¶cm ZH$mo. Oo
cmoH$ Vw‘Mr nadmZJr KoVmV VoM, IamoIa, A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amda
{dídmg R>do Umao AmhoV. (n¡J~§ a!) Ooìhm Vo Amnë¶m H$mhr ImOJr H$m‘m{Z{‘Îm
467
gyah-26. Ae-ewAam
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Vm0 grZ0 ‘r‘0 2 ho gwñnï> J«W§ mVrc g§Xeo hmoV, g˶ ñnï> H$aUmao
(g§Xeo ) 3 (n¡J~§ a!) ¶m g§Xeo mda Vo lÕm YmaU H$aʶmg V¶ma ZmhrV, ¶m
Xþ:ImZo H$Xm{MV Vwåhr ñdV:cm g§ndyZ KoUma H$s H$m¶ (åhUOo ˶m§Zr A„mhÀ¶m
‘mJ©Xe©ZmMm ñdrH$ma H$amdm ¶m à¶ËZm§V Vwåhr {OdmMo {H$Vr hmc H$ê$Z KoV
AmhmV!) 4 Amåhr R>a{dco AgVo Va ˶m§À¶mH$S>o AmH$memVyZ EImXr
(M‘ËH$m[aH$) {ZemUr AdVrU© H$ê$ eH$cmo AgVmo, ‘J ˶m§À¶m ‘mZm
˶mg‘moa Z‘ë¶m Ag˶m (nU Vgo H$aUo Am‘À¶m ¶moOZoMm ^mJ Zmhr). 5
˶m§À¶mH$S>o H¥$nmd§V (A„mhH$Sy>Z) Ooìhmhr ZdrZ CnXoe ¶oVmo, Voìhm (à˶oH$
doigo ho ‘ZmZo Am§Yio Pmcoco cmoH$) ˶mH$S>o nmR> {’$adë`m{edm` amhV
ZmhrV. 6 AemàH$mao ˶m§Zr ¶m g§Xeo mH$S>o {ZpíMVnUo Xþcj © H$ê$Z Q>mH$co
Amho. Va cdH$aM ˶m§Zm ˶m Jmoï>rMo g˶ H$iyZ OmB©c, Á¶mMr Vo {I„r
CS>drV AgV.
7
˶m§Zr ^yVcmda (qMVZnydH© $) {ZarjU Ho$co Zmhr H$m H$s, Amåhr
˶mda {d{dY àH$maÀ¶m {H$Vr Mm§Jë¶m dñVy CJ{dë¶m AmhoV, Á¶m OmoS>çm§À¶m
ê$nmZo AmhoV. 8 {ZpíMVM ¶mV (cmoH$m§gmR>r) g§Xeo Agcocr IyU Amho. nU
~hþg»§ ¶ cmoH$ AgoM AmhoV H$s, Oo lÕm YmaU H$arV ZmhrV. 9 Vw‘Mm
nmcZH$Vm©M gd©e{º$‘mZ Amho, H¥$nm H$aUmam Amho.
10
(Vr doi AmR>dm) Ooìhm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo ‘ygmcm ~mocmdyZ gm§{JVco
H$s, Vy ˶m XþamMmar cmoH$m§H$S>o Om. 11 {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§H$S>,o Oo ‘mPr OmU
R>do Zy (OrdZ ì¶VrV H$arV ZmhrV). 12 (˶mda) ‘ygmZo CÎma {Xco, "ho à^y,
‘cm Aer ^rVr dmQ>Vo H$s, Vo ‘cm ImoQ>o R>adVrc.' 13 "(¶m O~m~XmarZo)
478 Hw$amU
‘m¶m Camda ‘cm XS>nU Amë¶mgmaIo dmQ>Vo Am{U ‘r {O^oZo Z AS>IiVm
(ñnï>nUo) ~mocy eH$V Zmhr. Va Vy hm g§Xeo hmê$ZH$S>o nmR>dZy (˶mcm ¶m
H$m¶m©V ‘mPm gmhmæ¶H$ ~Zd).' 14 "{edm¶, ˶m§Mm ‘m¶mda EH$ (OwZm)
Amamon XoIrc Amho. ‘cm Aer ^rVr dmQ>Vo H$s, Vo ‘cm ‘mê$Z Q>mH$Vrc.'
15
A„mhZo åhQ>c,o "Ago H$Xm{n hmoUma Zmhr, Va Vwåhr XmoKo Am‘À¶m
g§Xeo m§gh Om, Amåhr Vw‘À¶m~amo~a AmhmoV Am{U Vw‘Mo åhUUo EoH$V AmhmoV.'
16
Va Vwåhr XmoKo {’$aAm¡ZH$S>o Om Am{U ˶mbm gm§Jm H$s, Amåhr gd©
OJm§À¶m nmcZH$˶m©Mo n¡J~§ a AmhmoV. 17 (Vwcm ho gm§Jm¶Mo Amho H$s,) Vy
BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm Am‘À¶m~amo~a OmD$ Xo.'
18
(‘ygmZo g§Xeo EoH${dë¶mZ§Va) {’$aAm¡Z åhUmcm, "Amåhr VwPo chmZnUr
Am‘À¶mH$S>o g§JmonZ Ho$co Zmhr H$m? d¶mMr AZoH$ df} Vy Am‘À¶m~amo~a
Kmc{dcr Amhog. 19 ‘J Vy Va Vo (J§^ra AnamYr) H¥$˶ Ho$co, (Ho$co Vo
Ho$co). {ZpíMVM Vy {ZénH$mar cmoH$m§nH¡ $s EH$ Amhog.'
20
‘ygmZo CÎma {Xco, "(hmo¶,) ˶mdoigo Vo H¥$˶ ‘m¶m hmVyZ (AOmUVonUo
MwHy$Z) KS>co, Voìhm ‘cm ‘mJ©Xe©Z cm^coco ZìhVo. 21 ‘J ‘cm Vwåhm
cmoH$m§Mr ^rVr dmQ>ë¶mZo ‘r Vw‘À¶mVyZ niyZ Jocmo. ‘J ‘cm ‘m¶m nmcZH$˶m©Zo
{ddoH$eº$s àXmZ Ho$cr Am{U ‘cm n¡J~§ am§nH¡ $s ~Zdco. 22 Á¶m~Ôc Vy ‘cm
{hUdrV Amhog, Vmo hmM VwPm CnH$ma H$s, Vy BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm Jwcm‘
~ZdyZ R>do co Amhog?'
23
‘J (nwT>)o {’$aAm¡Z åhUmcm, "{dídmMm nmcZH$Vm© åhUOo Vo H$m¶
AgVo?' 24 ‘ygmZo CÎma {Xco, "AmH$me d n¥Ïdr Am{U ˶m§À¶m‘ܶo Oo H$mhr
Amho ˶m§Mm ‘mcH$; Oa Vy {dídmg R>do Umam Agerb Va Agoc Va........'
25
{’$aAm¡Z Amnë¶m AmgnmgÀ¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "EoH$cmV H$m Vwåhr (hm
H$m¶ åhUVmo Vo)?' 26 ‘ygm Zo (nwT>)o åhQ>c,o "VmoM Amho Vw‘Mm nmcZH$Vm©
gyah-26. Ae-ewAam 479
27
Am{U Vw‘À¶m dmS>d{S>cm§Mmhr nmcZH$Vm©.' (˶mda) {’$aAm¡Z CX²Jmacm,
"hm n¡J~§ a, Á¶mcm Vw‘À¶mH$S>o nmR>dʶmV Amco Amho, doS>m ‘mÌ Amho ho
Z¸$s!' 28 nU ‘ygmZo Amnco ~mocUo gwê$M R>do co, åhUmcm, "(Á¶mÀ¶m{df¶r
‘r Vwåhmcm gm§JV Amho) Vmo nyd© d npíM‘ Am{U ¶m Xmohm|À¶m‘ܶo Oo H$mhr
Amho, ˶m gdmªMm ‘mcH$ Amho. (nU ho Vwåhmcm VoìhmM H$ioc) Ooìhm Vwåhr
Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$amc.' 29 (¶mda) {’$aAm¡Z åhUmcm, "Oa Vy ‘cm
gmoS>y Z Aݶ H$moUmcm Cnmñ¶ åhUyZ ñdrH$maerc Va ‘r Vwcm VwéJ§ mV H¡$X
H$ê$Z Q>mHo$Z.' 30 ‘ygmZo åhQ>c,o "‘r Vw¶mg‘moa g˶mMo ñnï> à‘mU gmXa
Ho$ë¶mZ§VaXoIrc H$m?' 31 (˶mda) {’$aAm¡ZZo åhQ>c,o "Va Vo gmXa H$a Oa
Vy Iam Amhog.' 32 ‘J Ooìhm ‘ygmZo Amncr H$mR>r Imcr ’o$H$cr, Voìhm
nmhVm Va H$m¶, {VMo AMmZH$nUo EH$m gnm©V ê$nm§Va Pmco. 33 ˶mZo
Amncm hmV g‘moa nga{dcm, Voìhm nmhVm Va H$m¶, nmhUmè¶m§Zm Vmo nm§T>am
ew^« (M‘H$V Agcocm) {XgV hmoVm. 34 (ho nmhÿZ) {’$aAm¡Z Amnë¶m
Amgnmg Agcoë¶m gaXmam§Zm åhUmcm, "IamoIa hm ‘Zwî¶ ’$ma Hw$ec
OmXÿJma dmQ>Vmo. 35 Vmo BpÀN>Vmo H$s, Amnë¶m OmXÿÀ¶m à^mdmZo Vwåhmcm
Vw‘À¶m Xoem~mhoa KmcdyZ cmdmdo. Voìhm ˶mÀ¶m~m~VrV Vwåhr H$m¶ g„m
XoUma?'
36
Vo CÎmaco, "˶mcm d ˶mÀ¶m ^mdmcm H$mhr H$mi Cg§V Úm Am{U
gd© eham§V Xd§S>r XoUmao nmR>dZy Úm. 37 ˶m§Zr Vw‘À¶mH$S>o gd© {ZîUmV
OmXyJmam§Zm KoD$Z ¶mdo.' 38 AemàH$mao ({d{dY eham§Vrc) OmXÿJma R>acoë¶m
{Xder, R>acoë¶m doido a EH${ÌV H$aʶmV Amco. 39 cmoH$m§Zmhr gm§JʶmV
Amco, "Vwåhr gd© CnpñWV amhUma Zm? (OmñVrV OmñV cmoH$m§Zr CnpñWV
amhUo ¶mgmR>r Amdí¶H$ Amho, H$maU Amnë¶mcm OmXÿJmam§~amo~a amhÿZ ˶m§Mm
CËgmh dmT>dVm ¶oBc © .) 40 Oa Vo {dO¶ àmá H$aUmao R>aco Va Amnë¶mcm
480 Hw$amU
˶m§À¶m ‘mJm©Mo AZwgaU H$aVm ¶oBc © .' 41 Ooìhm OmXÿJma Amco, Vo {’$aAm¡Zcm
(åhUOo amOmcm) åhUmco, "Amåhr {dO¶ àmá Ho$ë¶mg, Amåhmcm H$mhr
~jrg (dJ¡a)o {‘iUma H$m?' 42 ˶mZo CÎma {Xco, "hmo¶, Vgo Pmë¶mg
{ZpíMVM Vw‘Mm g‘mdoe ‘m¶m gm{Þܶ cm^coë¶m Img cmoH$m§V hmoBc © .'
43
‘ygm Zo OmXÿJmam§Zm gm§{JVco, "Vwåhmcm Oo H$mhr ’o$H$m¶Mo Amho ,(‘¡XmZmV)
’o$H$m.' 44 Voìhm ˶m§Zr Amnë¶m Xmoè¶m d H$mR>çm (‘¡XmZmV) ’o$H$ë¶m d
åhUmco, "{’$aAm¡ZÀ¶m à{Vð>Mo r enW, Amåhr {dO¶r hmoUma.' 45 nU Ooìhm
‘ygmZo Amncr H$mR>r (‘¡XmZmV) ’o$H$cr, Voìhm AMmZH$nUo Vr H$mR>r (gmnmV
n[ad{V©V Pmcr Am{U ˶m gmnmZo,) ˶m§Zr Á¶m AmYmao Vmo ’$gdo{JarMm Ioi
gmXa Ho$cm hmoVm, ˶m gdmªZm {Jim¶cm gwédmV Ho$cr. 46 (hm M‘ËH$ma
nm{hë¶m~amo~a gd©) OmXÿJma A„mhg‘moa ZV‘ñVH$ Pmco. 47 Vo CX²Jmaco,
"Amåhr gd© OJm§À¶m nmcZH$˶m©da lÕm YmaU Ho$cr Amho. 48 Omo ‘ygm d
hmê$ZMm nmcZH$Vm© Amho.'
49
(˶mda) {’$aAm¡Z åhUmcm, "Vwåhr ‘r nadmZJr XoʶmAmYrM, ˶mMo
åhUUo ‘mݶ Ho$cmV, {ZpíMVM Vmo Vw‘Mm Jwê$ Amho, Á¶mZo Vwåhmcm (hr gd©)
OmXÿ{dÚm {eH$dcr Amho. nU cdH$aM Vwåhmcm H$iyZ ¶oBc © , (AmVm ‘r
Vw‘Mo H$m¶ H$aVmo Vo) ‘r Vw‘Mo EH$m ~mOyMo hmV Am{U Xþgè¶m ~mOyMo nm¶
H$mnyZ Q>mHo$Z Am{U ˶mZ§Va Vwåhm gdmªZm gwimda MT>dZo .' 50 ˶m§Zr CÎma
{Xco, "˶mMo Amåhmcm H$mhr Xþ:I Zmhr, (Vy Vgo Ho$ë¶mg) Amåhr Am‘À¶m
nmcZH$˶m©H$S>o naV OmD$.' 51 Amåhmcm nyU© Amem Amho H$s, Am‘Mm
nmcZH$Vm© Am‘À¶mH$Sy>Z Pmcoë¶m MwH$m§Zm ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c, H$maU Amåhr
gd©àW‘ lÕm YmaU H$aUmè¶m§nH¡ $s AmhmoV.'
52
Amåhr ‘ygmH$S>o Am‘Mm hm g§Xeo àH$Q> Ho$cm H$s, ‘m¶m ^º$m§Zm
KoD$Z {VWyZ amÌr {ZKyZ Om, Vw‘Mm nmR>cmJ {ZpíMVnUo Ho$cm OmB©c. 53 ‘J
481
gyah-26. Ae-ewAam
{’$aAm¡ZZo (g¡Ý¶mMr O‘dmO‘d H$aʶmgmR>r) {d{dY eham§Zm Xd§S>r XoUmao
nmR>dco. 54 ho ‘yR>^a cmoH$ AmhoV, (åhUOo ‘ygmÀ¶m O‘mVrMo cmoH$,) 55
nU ˶m§Zr Amåhmcm àjwãY Ho$co Amho. 56 Am{U Amåhr EH$ g§K{Q>V d
H$moU˶mhr Ymo³¶mÀ¶m {déÕ nyUn© Uo V¶ma Agcocr O‘mV AmhmoV, (ho ‘mhrV
AgVmZmhr ˶m§Zr Amåhmcm {S>dMco Amho). 57 AemàH$mao Amåhr ({’$aAm¡ZÀ¶m
cmoH$m§Zm) Á¶m ~mJm§V d àdmhm§eOo mar Vo amhV hmoV,o {VWyZ ~mhoa H$mT>c.o 58
VgoM ˶m§Mo I{OZo d ^ì¶ ‘hmc gmoS>m¶cm ˶m§Zm ^mJ nmS>co. 59
({’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§À¶m ~m~VrV) Ago KS>c,o ‘J Z§Va (H$mcm§VamZo) Amåhr
¶m gd© daXmZm§Mo BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm dmag ~Zdco.
60
‘J {’$aAm¡Z d ˶mÀ¶m cmoH$m§Zr gy`m}X`mÀ`m doir ˶m§Mm nmR>cmJ
61
Ho$cm. ‘J Ooìhm XmoÝhr JQ> EH$‘oH$m§Zm {Xgy cmJco, Voìhm ‘ygm~amo~a
Agcoë¶m cmoH$m§Zr åhQ>c,o "AmVm Va Amåhr doT>co Jocmo`.' 62 ‘ygmZo CÎma
{Xco, "Vgo H$Xm{n hmoUma Zmhr, ‘mPm nmcZH$Vm© ‘m¶m~amo~a Amho, Vmo ‘cm
‘mJ©Xe©Z H$aoc.' 63 Voìhm Amåhr ‘ygmH$S>o Am‘Mm g§Xeo nmR>{dcm H$s,
"Amnë¶m H$mR>rZo Vy g‘wÐmda àhma H$a.' Voìhm Vmo Xþ^J§ cm Am{U ˶mMm
à˶oH$ ^mJ àM§S> nd©VmgmaIm Pmcm hmoVm. 64 ‘J Amåhr nmR>cmJ H$aUmè¶m
Xþgè¶m njmcmhr (åhUOo {’$aAm¡Z d ˶mÀ¶m cmoH$m§Zmhr) ˶m§À¶m {ZH$Q>
AmUco. 65 ‘J Amåhr ‘ygm d ˶mÀ¶m~amo~a Oo cmoH$ hmoV,o ˶m gdmªZm
dmMdco 66 Am{U Xþgè¶m njmcm ~wS>dZy Q>mH$co (åhUOoM {’$aAm¡Z d
˶mÀ¶m cmoH$m§Zm). 67 {ZpíMVnUo, ¶m (H$WoV cmoH$m§gmR>r) EH$ g§Xeo Amho.
nU ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$ cmoH$ lÕm R>do Umao ZmhrV. 68 IamoIa, VwPm nmcZH$Vm©
gd©e{º$‘mZ Amho, H¥$nm H$aUmam Amho.
69
¶mMà‘mUo cmoH$m§Zm B~«mhr‘Mm d¥Îmm§V EoH$dm. 70 Ooìhm ˶mZo Amnë¶m
d{S>cm§g d Amnë¶m cmoH$m§Zm {dMmaco, "Vwåhr H$emMr CnmgZm H$aVm?' 71
482 Hw$amU
˶m§Zr CÎma {Xco, "Amåhr ‘yVvMr CnmgZm H$aVmo, Am{U ¶m§À¶mà{V Am‘Mr
Or {Zð>m Amho, ˶mda Amåhr (Zoh‘r) H$m¶‘ amhÿ.' 72 ˶mZo {dMmaco,
"Vwåhmcm Ago dmQ>Vo H$m H$s, Ooìhm Vwåhr ¶m§Mm Ymdm H$aVm, Voìhm Vo Vw‘Mo
åhUUo EoH$y eH$VmV? 73 qH$dm ˶m§À¶mH$S>o Vwåhmcm cm^ qH$dm hmZr
(nmoM{dʶmMo) gm‘϶© Amho?' 74 ˶m§Zr CÎma {Xco, "(Vo H$mhrhr Agmo,)
nU Amåhr Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zm AgoM H$aVmZm nm{hco Amho.' 75 (˶mda)
B~«mhr‘Zo åhQ>c,o "Vwåhr S>mi o o CKSy>Z ˶m§À¶m{df¶r H$Yr (qMVZnydH© $)
{ZarjU Var Ho$co AmhmV H$m, Á¶m§Mr Vwåhr CnmgZm H$arV Amcm AmhmV?
76
Vwåhr Am{U Vw‘À¶m dmS>d{S>cm§Zrhr (Vgo H$Yr Ho$co H$m? Ogo ‘r
åhUVmo.) 77 ({OWn¶ªV ‘mPm g§~Y§ Amho, ‘mPo Ago R>m‘nUo åhUUo Amho)
gd© OJm§Mm ({Z‘m©Vm) d nmcZH$Vm© Agcoë¶m EH$m A„mhcm gmoS>y Z, hr gd©
(ImoQ>r Cnmñ¶o) ‘mPr eÌy AmhoV. 78 ˶mZoM ‘cm {Z‘m©U Ho$co d VmoM ‘cm
‘mJ©Xe©Z H$arV AgVmo.
79
VmoM ‘m¶m Imʶm-{nʶmMr ì¶dñWm H$aVmo. 80 Ooìhm ‘r AmOmar
nS>Vmo, Voìhm VmoM ‘cm ~ao H$aVmo. 81 ‘J VmoM ‘cm ‘¥Ë¶y XoBc © Am{U
82
(VmoM) ‘cm nwÝhm {Od§V H$aoc. VmoM Amho, Á¶mÀ¶mH$Sy>Z ‘r Amem
~miJyZ AgVmo, ݶm¶mÀ¶m {Xder, VmoM ‘m¶m MwH$m ‘m’$ H$aoc.'
83
"ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ‘cm {ddoH$ àXmZ H$a Am{U ‘mPm g‘mdoe
gXmMmar cmoH$m§‘ܶo H$a.84 VgoM Z§Va ¶oUmè¶m {nT>çm§Zr (‘m¶m OrdZmnmgyZhr)
YS>m ¿¶mdm Ago ‘m¶m~m~VrV H$a 85 Am{U ‘mPm g‘mdoe Eoíd¶©gn§ Þ
ñdJm©À¶m dmagXmam§‘ܶo H$a 86 Am{U ‘m¶m {n˶mg j‘m H$a, IamoIa Vmo
dmQ> MwH$coë¶m§nH¡ $s Amho 87 Am{U ‘cm ˶m {Xder An‘m{ZV H$ê$ ZH$mog,
Á¶m {Xder gd© cmoH$m§Zm CR>dZy C^o Ho$co OmB©c. 88 Á¶m {Xder Zm g§nÎmr
H$mhr H$m‘r ¶oBc © , Zm g§VVr. 89 nU Voìhm VmoM (¶eñdr R>ac o ) Omo
483
gyah-26. Ae-ewAam
A„mhH$S>o ewÕ ‘Z KoD$Z ¶oBc © .'
90
(˶m {Xder) ñdJ© ˶m cmoH$m§À¶m g‘moa AmUʶmV ¶oBc © , Á¶m§Zr
A„mhMr OmU d ^¶ ~miJyZ (Amnco OrdZ ì¶VrV Ho$coco Agoc). 91
VgoM ZaH$mMr Xmao ˶m cmoH$m§gmR>r Iwcr Ho$cr OmVrc, Á¶m§Zr MwH$sÀ¶m
‘mJm©da (OrdZ ì¶VrV Ho$co). 92 Voìhm ˶m§Zm {dMmaco OmB©c, "Vo gd© AmVm
Hw$R>o AmhoV, Á¶m§Mr Vwåhr CnmgZm H$arV AgV,' 93 A„mhcm gmoS>y Z? Vo
(AmO) Vwåhmcm ‘XV H$ê$ eH$VmV H$m qH$dm Vo ñdV:cm Var ‘XV H$ê$
eH$VmV H$m? 94 ‘J ˶m§Zm Vm|S>Ker AdñWoV ZaH$mV ’o$Hy$Z XoʶmV ¶oBc © .
95
Vo (ImoQ>)o Cnmñ¶ d (˶m§Mm Ymdm H$aUmao) ~hH$coco cmoH$. VgoM
BãcrgMr (åhUOo g¡VmZmMr) goZm, gdmªZm EH$Ì (˶mV ’o$Hy$Z XoʶmV
¶oBc© ). 96 Vo gd© {VWo EH$Xþgè¶mcm Xmof XoVmZm åhUVrc, 97 A„mhMr
enW! Amåhr YS>YS>rV MwH$sÀ¶m ‘mJm©da hmoVmo. 98 Ooìhm Amåhr Vwåhmcm
g‘ñV g¥ï>rÀ`m nmcZH$˶m©g‘mZ g‘OV hmoVmo (åhUOo ˶m ImoQ>çm Cnmñ¶m§Zm).
99
Amåhmcm ¶m Anamܶm§ZrM ‘mJ©^ï« > H$ê$Z gmoS>c.o 100 Am{U AmVm
Am‘Mr {e’$mag H$aUmam H$moUrhr Zmhr. 101 Zm H$moUr {Zð>mdmZ {‘Ì. 102
Oa Amåhmcm ’$º$ EH$Xm nwÝhm AmYrMo OrdZ XoʶmV Amco Va Amåhr Adí¶
lÕmd§V ~Zcmo AgVmo. 103 (ZaH$dm{g¶m§Mo Oo {MÌ àñVwV H$aʶmV Amco
Amho) ˶mV {ZpíMVnUo (cmoH$m§gmR>r) EH$ g§Xeo Amho, nU ~hþg»§ ¶ cmoH$
˶mda lÕm R>do Umao ZmhrV. 104 VwPm nmcZH$Vm© gd©e{º$‘mZ Amho, Agr‘
X¶mdmZ Amho, ¶m‘ܶo ‘wirM e§H$m Zmhr.
105
ZyhÀ¶m cmoH$m§Zrhr n¡J~§ am§Zm ImoQ>o R>a{dco. 106 Ooìhm ˶m§Mm ^mD$
ZyhZo ˶m§Zm åhQ>c,o "Vwåhm cmoH$m§Zm A„mhMo ^¶ dmQ>V Zmhr H$m? 107 ‘r
Vw‘À¶mH$S>o nmR>dʶmV Amcocm g§Xeo dmhH$ Amho Am{U (‘r) g§Xeo ê$nr A‘mZV
Vw‘À¶mH$S>o KoD$Z Amcmo Amho. 108 Voìhm Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U
484 Hw$amU
109
‘mPo AZwgaU H$am. ‘r ˶mgmR>r Vw‘À¶mH$S>o H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘mJV
Zmhr. ‘mPm ‘mo~Xcm Va Ho$di g§nUy © {dídmMm nmcZH$Vm© Agcoë¶m (A„mhH$S>)o
‘cm {‘iUma Amho. 110 Voìhm Vwåhr cmoH$ A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U ‘mPo
AZwgaU H$am.' 111 (˶mda) Vo åhUmco, "Amåhr Vw¶mda {dídmg R>do Zy
(VwPo AZwgaU) H$go H$ê$ eH$Vmo? H$maU AJXr ImcÀ¶m dJm©Vrc cmoH$
VwPo AZwgaU H$arV AmhoV.' 112 Voìhm ZyhZo åhQ>c,o "Vo (H$m¶ AmhoV) d Vo
H$m¶ H$arV AgV, ¶mMo kmZ ‘cm H$go AgUma? 113 ˶m§À¶m H¥$˶m§Mm
{heo~ Ho$di ‘mPm nmcZH$Vm©M KoD$ eH$Vmo, Vwåhmcm ho g‘Om¶cm hdo.
114
‘r H$moU˶mhr lÕmd§Vmcm {PS>H$mê$Z (Amnë¶mnmgyZ) Xÿa H$aUma Zmhr.
115
‘r Va Ho$di EH$ CKS>-CKS> gmdY H$aUmam Amho.'
116
Vo åhUmco, "ho Zyh, Vy ho gd© ~§X Ho$co Zmhrg Va {ZpíMVnUo
Vw¶mda XJS>mM§ m dfm©d Ho$cm OmB©c.' 117 Voìhm (ZyhZo A„mhH$S>)o àmW©Zm
Ho$cr, "ho à^y! ‘m¶m cmoH$m§Zr ‘cm ImoQ>o R>a{dco Amho. 118 Va Vy ‘m¶m d
¶m§À¶m‘ܶo VwPm {ZUm©¶H$ ’¡$gcm gwZmdyZ Q>mH$. VgoM ‘cm d ‘m¶m~amo~a
Agcoë¶m lÕmd§Vm§Zm (¶m§À¶mnmgyZ) ‘wº$s Xo.' 119 ‘J Amåhr ˶mcm d
˶mÀ¶m~amo~a EH$ (IMmIM) ^acoë¶m Zm¡H$o V Agcoë¶m (gdmªZm) dmMdco.
120
‘J ˶m§Zm gmoS>y Z ~mH$s gdmªZm, Amåhr ~wS>dZy Q>mH$co. 121 ¶m H$WoV
{ZpíMVnUo EH$ g§Xeo Amho, nU ~hþg»§ ¶ cmoH$ (¶m g§Xeo mnmgyZ ~moY J«hU
H$ê$Z) lÕmd§V ~ZUma ZmhrV. 122 VwPm nmcZH$Vm© gd©e{º$‘mZ Amho, Agr‘
X¶mdmZ Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr.
123
AmX ¶m O‘mVrZohr n¡J~§ am§Zm ImoQ>o R>a{dco. 124 Ooìhm ˶m§Mm ^mD$
hÿXZo ˶m§Zm åhQ>c,o "Vwåhmcm A„mhMo ^¶ dmQ>V Zmhr H$m? 125 ‘r Vw‘À¶mH$S>o
nmR>dʶmV Amcocm (A„mhMm) g§Xeo dmhH$ Amho Am{U (‘r) g§Xeo ê$nr
A‘mZV Vw‘À¶mH$S>o KoD$Z Amcmo Amho. 126 Voìhm Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJm
485
gyah-26. Ae-ewAam
Am{U ‘mPo AZwgaU H$am. 127 ‘r ˶mgmR>r Vw‘À¶mH$S>o H$moUVmhr ‘mo~Xcm
‘mJV Zmhr, ‘m¶m (H$m‘mMm) ‘mo~Xcm ‘cm Ho$di g§nUy © {dídmMm nmcZH$Vm©
Agcoë¶m (A„mhH$S>)o {‘iUma Amho. 128 Vwåhr à˶oH$ C§M {R>H$mUr
H$moU˶mhr CÔoem{dZm (Ho$di ñdV:Mm ‘moR>no Um {‘adʶmgmR>r) ñ‘maHo$ ~m§YZy
H$mT>Vm, ˶mcm H$mhr AW© Amho H$m? 129 VgoM ñdV:gmR>r ‘moR>‘moR>o ^ì¶
‘hmc C^o H$aVm, OUy H$mhr Vwåhr ˶mV H$m¶‘ñdê$nr amhUma AmhmV? 130
Ooìhm EImÚmda Amnco hmV Q>mH$Vm, Voìhm EImÚm Owc‘r ‘mUgmà‘mUo
˶mÀ¶mer dV©Z H$aVm. 131 Voìhm Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U ‘mPo
AmkmnmcZ H$am. 132 VgoM ˶m A„mhMo ^¶ ~miJm, Á¶mZo Vwåhmcm ˶m
gd© (Mm§Jë¶m) Jmoï>r nwa{dcoë¶m AmhoV, Á¶m§Mr Vwåhmcm (Mm§Jë¶màH$mao)
OmUrd Amho. 133 ˶mZoM Vwåhmcm àXmZ Ho$co Amho, JwaTo >mao o d ‘wc.o 134
VgoM ~mJm d nmʶmMo àdmh (¶m gd© ˶mÀ¶mM XoU½¶m AmhoV). 135 ‘cm
Vw‘À¶m~m~VrV EH$m ^¶§H$a {XdgmÀ¶m {ejoMo ^¶ dmQ>V.o '
136
˶m§Zr CÎma {Xco, "Am‘À¶mgmR>r g‘mZ Amho H$s, Vy Amåhmcm
CnXoe H$a qH$dm H$ê$ ZH$mog (åhUOo Vw¶m CnXoem§Mm Am‘À¶mda H$mhrhr
n[aUm‘ hmoUma Zmhr). 137 ¶m Aem ({ejoÀ¶m Y‘³¶m XoU)o àmMrZ H$mimnmgyZ
cmoH$m§Mr gd¶ am{hcocr Amho. 138 Am‘À¶mda H$moUVohr g§H$Q> dJ¡ao H$mhr
¶oUma Zmhr.' 139 AemàH$mao ˶m§Zr ˶mcm (åhUOo Am‘À¶m n¡J~§ amcm) ImoQ>o
R>a{dco. ‘J Amåhr ˶m§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co. ¶m H$WoV EH$ (~moYna) g§Xeo
Amho, nU ~hþVHo $ cmoH$ (¶mnmgyZ ~moY KoD$Z) lÕm YmaU H$aUma ZmhrV.
140
Vw‘Mm nmcZH$Vm© gd©e{º$‘mZ Amho, Agr‘ X¶mdmZ Amho ¶mV ‘wirM
e§H$m Zmhr.
141
g‘yX (¶m O‘mVrZohr) n¡J~§ am§Zm ImoQ>o R>a{dco.
142
Ooìhm ˶m§Mm ^mD$ gmcohZo ˶m§Zm åhQ>c,o "Vwåhmcm A„mhMo ^¶
486 Hw$amU
143
dmQ>V Zmhr H$m? ‘r Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dcocm (A„mhMm n¡J~§ a) Amho
Am{U g§Xeo ê$nr A‘mZV Vw‘À¶mH$S>o KoD$Z Amcmo Amho. 144 Voìhm Vwåhr
A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U ‘mPo AmkmnmcZ H$am. 145 ‘r ˶mgmR>r Vw‘À¶mH$Sy>Z
H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘mJV Zmhr. ‘mPm ‘mo~Xcm ‘cm ˶mÀ¶mH$S>o ({‘iUma
Amho), Omo g§nUy © {dídmMm nmcZH$Vm© Amho. 146 Vwåhr Ago g‘OyZ AmhmV
H$s H$m¶, Á¶m gwIg‘¥ÕrV Vwåhr AmhmV, ˶mV Vwåhmcm (H$m¶‘ñdê$nr)
AgoM amhÿ {Xco OmB©c? 147 ˶m ~mJm d nmʶmMo àdmh (¶m§À¶mXaå¶mZ)
148
VgoM YmݶmZo ^acoë¶m eoVm§V d ˶m IOwarÀ¶m (~mJm§V), Á¶mMo KS>
Amo¶mZo VwQ>m¶cm Amco AmhoV (¶m gd© gwIg‘¥Õrgh Vwåhr H$m¶‘ amhUma,
Ago Vwåhmcm dmQ>Vo H$s H$m¶?) 149 VgoM Vwåhr nd©Vm§Zm IUyZ (Amnë¶m
H$m¡eë¶mda) ‘moR>m A{^‘mZ {‘adrV Kao {Z‘m©U H$aVm. 150 Vwåhr A„mhMo
^¶ ~miJm Am{U ‘m¶m AmkoMo nmcZ H$am 151 Am{U ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ
H$aUmè¶m§Mo åhUUo EoH$y ZH$m. 152 Oo ^yVcmda Ho$di CnÐd ‘mO{dVmV,
Am{U H$moUVohr {dYm¶H$ H$m¶© H$arV ZmhrV.'
153
Vo åhUmco, "Vy {ZpíMVM EH$ OmXÿJñ« V ‘Zwî¶ Amhog. 154 Vy Va
Ho$di Am‘À¶mà‘mUoM EH$ ‘Zwî¶ Amhog, Oa Vy Vw¶m (Xmì¶mV) Iam
Agerc Va Am‘À¶mg‘moa EImXr (M‘ËH$m[aH$) {ZemUr gmXa H$a.' 155
˶mZo CÎma {Xco, "hr EH$ C§Q>rU (Vw‘À¶mgmR>r EH$ M‘ËH$ma) Amho, EH$
{Xdg {hMr nmUr {nʶmMr nmir Agoc. Am{U EH$m {ZYm©[aV {Xder Vw‘Mr
nmir Agoc. 156 åhUyZ Vwåhr {Vcm Xþï> hoVZy o H$moU˶mhr àH$mao BOm
nmoM{dʶmMm à¶ËZ H$ê$ ZH$m, AݶWm Vw‘À¶mda EH$ ^¶§H$a {Xdg AmoT>dc o .'
157
nU ˶m§Zr {VÀ¶m nm¶mÀ¶m Ym|S>{eam (H«$y a[a˶m) H$mnyZ Q>mH$ë¶m. Am{U
Z§Va níMmÎmmnX½Y Pmco (nU Vmo níMmÎmmn ì¶W© hmoVm). 158 ˶mZ§Va (B©ídar¶)
{ejoZo Vo doT>co Joc.o {ZpíMVM ¶m H$WoV EH$ g§Xeo Amho. nU ˶m§À¶mn¡H$s
487
gyah-26. Ae-ewAam
~hþg»§ ¶ (Vmo g§Xeo J«hU H$ê$Z) lÕm YmaU H$aUma ZmhrV. 159 Vw‘Mm
nmcZH$Vm© gd©e{º$‘mZ Amho, Agr‘ X¶mdmZ Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr.
160
(AJXr AgoM KS>c)o cyVÀ¶m cmoH$m§À¶m ~m~VrV, ˶m§Zrhr n¡J~§ am§Zm
ImoQ>o R>a{dco. 161 Ooìhm ˶m§Mm ^mD$ cyV ˶m§Zm åhUmcm, "Vwåhmcm A„mhMo
^¶ dmQ>V Zmhr H$m? 162 ‘r Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amcocm (A„mhMm
n¡J~§ a) Amho Am{U g§Xeo ê$nr A‘mZV Vw‘À¶mH$S>o KoD$Z Amcmo Amho. 163 Va
A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U ‘m¶m AmkoMo nmcZ H$am. 164 ‘r ˶mgmR>r
Vw‘À¶mH$Sy>Z H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘mJV Zmhr. ‘mPm ‘mo~Xcm ‘cm ˶mÀ¶mH$S>o
{‘iUma Amho, Omo g§nUy © {dídmMm nmcZH$Vm© Amho. 165 OJmVrc gd© cmoH$m§‘ܶo
VwåhrM Ago AmhmV H$m, Oo (dmgZmnyVugmR>r) nwéfm§H$S>o OmVm? 166 Am{U
Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Vw‘À¶mgmR>r Vw‘À¶m Á¶m nËZr d¡Y R>a{dcoë¶m AmhoV,
˶m§À¶mH$S>o OmʶmnmgyZ Vwåhr ñdV:cm Xÿa R>do Vm. nU dñVwpñWVr hr Amho
H$s, Vwåhr ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aʶmÀ¶m ~m~VrV H$moUVrM H$ga ~mH$s R>do cocr
Zmhr, Ago cmoH$ AmhmV Vwåhr!'
167
Vo åhUmco, "ho cyV! Oa Vy ho gd© (VwPo àdMZ) ~§X Ho$co Zmhrg Va
Vwcm (¶m JmdmVyZ) {ZpíMVnUo ~mhoa KmcdyZ XoʶmV ¶oBc © .' 168 ˶mZo
åhQ>c,o "ho nmhm, ‘cm Va Vw‘À¶m ˶m H¥$˶m§Mr ^¶mZH$ MrS> ¶oV,o Á¶mV
Vwåhr {cá AmhmV.' 169 (‘J ˶mZo A„mhH$S>o àmW©Zm Ho$cr,) ho à^y! Vy
‘cm d ‘m¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zm ˶m§À¶m nmnH¥$˶m§À¶m (Xþîn[aUm‘m§nmgyZ) dmMd.
170
‘J Amåhr ˶mcm d ˶mÀ¶m gd© Hw$Qw>~§ r¶m§Zm dmMdco. 171 nU (cyV d
˶mMo Hw$Qw>~§ r¶ Vo eha gmoS>yZ {ZKyZ Joë¶mZ§Va) EH$ d¥Õ ór ‘mJo amhUmè¶m§~amo~a
amhÿZ Jocr. 172 ‘J Amåhr BVam§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co. 173 Voìhm Amåhr
˶m§À¶mda ({dZmeH$mar) nmdgmMm dfm©d Ho$cm, IamoIa {H$Vr dmB©Q> hmoVm Vmo
nmD$g, Omo ˶m cmoH$m§da d{f©cm Jocm, Á¶m§Zm gmdYmZVoMm Bemam XoʶmV
488 Hw$amU
174
Amcm hmoVm. {ZpíMVM ¶m H$WoV (cmoH$m§gmR>r) EH$ g§Xeo Amho. nU
~hþg»§ ¶ cmoH$ (¶m g§Xeo mnmgyZ ~moY J«hU H$ê$Z) lÕm YmaU H$aUma ZmhrV.
175
VwPm nmcZH$Vm© gd©e{º$‘mZ Amho d Agr‘ X¶mdmZ Amho, ¶mV ‘wirM
e§H$m Zmhr.
176
O§JcmV amhUmè¶m ("A¶H$m' ¶m O‘mVrZohr) n¡J~§ am§Zm ImoQ>o R>a{dco.
177
(˶m§À¶mH$S>o Amcoë¶m n¡J~§ a) ewE~o Zo Ooìhm ˶m§Zm åhQ>c,o "Vwåhmcm
A„mhMo ^¶ dmQ>V Zmhr H$m? 178 ‘r Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amcocm
(A„mhMm n¡J~§ a) Amho Am{U ‘r g§Xeo ê$nr A‘mZV Vw‘À¶mH$S>o KoD$Z Amcmo
Amho. 179 Voìhm Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U ‘m¶m AmkoMo nmcZ H$am.
180
‘r ˶mgmR>r Vw‘À¶mH$Sy>Z H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘mJV Zmhr, ‘mPm ‘mo~Xcm
‘cm ˶mÀ¶mH$S>o {‘iUma Amho, Omo g§nUy © {dídmMm nmcZH$Vm© Amho. 181
(ì¶dhmamV Zoh‘r) ‘mn nwano ay ^ê$Z Úm Am{U (‘mn d dOZmÀ¶m ~m~VrV)
H$moUmMohr ZwH$gmZ H$ê$ ZH$m. 182 ¶mo½¶ VamOyZo dOZ H$am.183 VgoM
cmoH$m§Zm ˶m§À¶m dñVy ˶m§Mr ’$gdUyH$ H$ê$Z XoD$ ZH$m Am{U (Ago H$ê$Z)
^yVcmda AamOH$Vm ‘mOdy ZH$m. 184 ˶mMr OmU d ^¶ ~miJyZ Agm,
Á¶mZo Vwåhmcm d Vw‘À¶m AmYr hmoD$Z Jocëo ¶m§Zm {Z‘m©U Ho$co Amho.'
185
Vo åhUmco, "Vy Aݶ H$mhr ZgyZ EH$ OmXÿnrS>rV ‘Zwî¶ Amhog. 186
Vy Va Ho$di Am‘À¶mgmaImM EH$ ‘Zwî¶ Amhog Am{U Amåhmcm Va dmQ>Vo
H$s, Vy ImoQ>o ~mocʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma Hw$ec Amhog. 187 Oa Vy g˶dmXr
‘Zwî¶ Agerc Va Am‘À¶mda AmH$memMm EImXm VwH$S>m H$mogioc, Ago Vy
H$mhr H$a.' 188 (n¡J~§ a) ewE~o Zo CÎma {Xco, "Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV,
Vo gd© ‘m¶m nmcZH$˶m©cm Mm§Jco R>mD$H$ Amho.' 189 AemàH$mao ˶m§Zr
˶mcm ImoQ>o R>a{dco, ‘J ˶m§Zm T>Jm§Zr PmH$moiZy Q>mH$coë¶m {XdgmÀ¶m
{ejoZo doT>c.o IamoIa Vr ^¶mdh {XdgmMr {ejm hmoVr. 190 {ZpíMVM, ¶m
489
gyah-26. Ae-ewAam
H$WoV EH$ g§Xeo Amho. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$ (¶m g§Xeo mnmgyZ ~moY J«hU
H$ê$Z) lÕm YmaU H$aUma ZmhrV. 191 {ZpíMVM Vw‘Mm nmcZH$Vm© gd©e{º$‘mZ
Amho d A˶§V X¶mdmZ Amho.
192
¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, g§nUy © g¥ï>rMm ‘mcH$ Agcoë¶m
(A„mhZoM) ho Hw$amU àH$Q> Ho$co Amho. 193 ¶mg {dídmgnmÌ ñdJ©XVÿ mZo
(A„mhH$Sy>Z) AmUco Amho. 194 (A„mhÀ¶m AmkoZ)o Vw¶m öX¶mda (åhUOoM
ñ‘aUnQ>cmda) àñWm{nV Ho$co Amho. ¶mgmR>r H$s, Vy (cmoH$m§Zm) gmdY
H$aUmè`m§nH¡ $s ìhmdog. 195 ñnï> Aa~r ^mfoV. 196 ¶mMo dU©Z AmYr Amcoë¶m
J«§Wm§Vhr Amho. 197 ˶m§À¶mgmR>r ho n¶m©á à‘mU Zmhr H$m H$s, ~Zr BòmB©c
(åhUOo Á¶y)À¶m Y‘©n{§ S>Vm§Zm ¶mg§~Y§ mZo Mm§Jë¶màH$mao ‘mhrV Amho.
198
Oa Amåhr ¶m J«W§ mcm EImÚm {~Ja Aa~r ‘mUgmda àH$Q> Ho$co
AgVo 199 Va ˶mZo (¶m Aa~r cmoH$m§Zm) Vmo J«W§ dmMyZ XmI{dcm AgVm
(Varhr) ˶m§Zr ¶mda lÕm YmaU Ho$cr ZgVr. 200 AemàH$mao Amåhr nmnr
cmoH$m§À¶m ‘ZmV lÕm YmaU Z H$aʶmMo JwU R>mgyZ ^acoco Amho. 201 ho
cmoH$ Vmon¶ªV ¶mda {dídmg R>do Uma ZmhrV, Omon¶ªV Vo Xþ:IXm¶H$ {ejm nmhÿZ
KoUma ZmhrV. 202 Vr {ejm (Vo g§H$Q>) ˶m§À¶mda AMmZH$nUo ¶oBc © Am{U
203
˶m§Zm ˶mMr nwgQ>er H$ënZmXoIrc Zgoc. Voìhm Vo åhUVrc, "Amåhmcm
H$mhr Cg§V {‘iy eHo$c H$m?'
204
¶m cmoH$m§Zm Am‘Mr {ejm ˶m§À¶mda cdH$amV cdH$a ¶mdr, Ago
dmQ>V Amho H$s H$m¶? 205 Vwåhr ¶m~Ôc H$Yr {dMma Ho$cm H$m? Oa Amåhr
H$mhr dfmªH$[aVm (OrdZmV) ˶m§Zm cm^mpÝdV hmoD$ {Xco. 206 ‘J Ooìhm Vr
({ejm) ˶m§À¶mda MmcyZ ¶oBc © , Á¶mnmgyZ ˶m§Zm gmdY Ho$co OmV hmoV.o
207
Va ˶m§Zr H$mhr H$mi Or ‘m¡O‘Om Ho$cr ˶mMm H$m¶ Cn¶moJ? 208
Amåhr H$moU˶mhr dñVrcm gmdY H$aUmam (n¡J~§ a) nmR>dʶmnydu H$Yrhr Zï>
490 Hw$amU
209
Ho$coco Zmhr. (Ago Amåhr ¶mgmR>r Ho$co H$s, cmoH$m§Zr) CnXoe J«hU
H$amdm, H$maU Amåhr Owc‘ÿ H$aV ZgVmo. 210 (hm B©ídar¶ J«W§ ‘mZdmH$S>)o
g¡VmZ KoD$Z Amcoco ZmhrV. 211 H$maU Vo ¶mgmR>r nmÌ ZmhrV, Zm Vo Ago
H$ê$ eH$VmV. 212 (hm J«W§ ) EoH$ʶmnmgyZ XoIrc ˶m§Zm Xÿa R>do ʶmV Amcoco
Amho.
213
Va (cmoH$m§Zmo) Vwåhr A„mh~amo~a Xþgè¶m H$moU˶mhr Cnmñ¶mMm
Ymdm H$ê$ ZH$m, AݶWm Vw‘Mm g‘mdoe {ejog nmÌ R>acoë¶m cmoH$m§V hmoBc © .
214 215
(àW‘) Vwåhr Amnë¶m {ZH$Q>dVu¶m§Zm gMoV H$am. VgoM ˶m
cmoH$m§à{V Zoh‘r Z‘« ^md ~miJm, Oo lÕmd§V ~ZyZ Vw‘Mo AZwgaU H$aVrc.
216
nU Oa Vo Vw‘À¶m AmkoMo nmcZ H$arV ZgVrc Va ˶m§Zm gm§JZy Q>mH$m,
"Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV ˶mÀ¶m O~m~XmarVyZ ‘r ñdV:cm ‘wº$ H$arV
Amho,' 217 Am{U Vwåhr ˶m (A„mhda) ÑT> {dídmg R>do m, Omo gd©e{º$‘mZ
d X¶mdmZ Amho. 218 Vmo Vwåhmcm nmhV AgVmo Ooìhm Vwåhr (àmW©ZVo
˶mÀ¶mg‘moa) C^o amhVm. 219 VgoM Z‘mµOr cmoH$m§gmo~V Vwåhr Ooìhm dmdaV
AgVm (Voìhmhr Vmo Vwåhmcm nmhV AgVmo). 220 Vmo gd© H$mhr EoH$Umam d gd©
H$mhr OmUUmam Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr.
221
‘r Vwåhmcm gm§Jy H$m H$s, g¡VmZ H$moUmda AdVrU© hmoVmV? 222 Vo
à˶oH$ ImoQ>o ~mocUmè¶m nmnr ‘mUgm§da AdVrU© hmoV AgVmV. 223 Oo à˶oH$
ImoQ>çm Jmoï>rH$S>o H$mZ cmdVmV, ˶m§À¶mn¡H$s ~hþVHo $ ImoQ>o ~mocUmao AgVmV.
224
{OWn¶ªV H$dtMm g§~Y§ Amho, ˶m§Mo AZwgaU Va Ho$di dmQ> MwH$coco
cmoH$ H$arV AgVmV. 225 Vwåhmcm ¶mMr H$Yr OmUrd Pmcr Zmhr H$m (H$s,ho
H$dr H$mën{ZH$ {dídmÀ¶m) Xè`mImoè`m§V H$emàH$mao ^Q>H$V AgVmV? 226
Vo ñdV: Á¶m Jmoï>rda AmMaU H$arV ZmhrV, Aer Jmoï> ~mocZy XmIdVmV.
227
nU Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr d Vo gËH$‘} H$arV AgVmV Am{U
491
A„mhMo Zoh‘r {Od§V ^md ~miJyZ ñ‘aU H$arV AgVmV Am{U Vo VoìhmM
ñdV:À¶m ~MmdmV nwT>o ¶oVmV, Ooìhm ˶m§À¶mda Aݶm¶ Ho$cm OmVmo (åhUOo Vo
Xþgè¶mda AmH«$‘U H$aʶmMm {dMmahr H$ê$ eH$V ZmhrV). Am{U A˶mMmar
H¥$˶ H$aUmè¶m cmoH$m§Zm cdH$aM H$iyZ ¶oBc© H$s, ˶m§Zm H$moU˶m {R>H$mUr
naV Om¶Mo Amho.
gyah-27. AZ-Zåc
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Vm0 grZ0 ho Hw$amUmVrc g§Xeo AmhoV, Omo EH$ ñnï> g§Xeo J«W§ Amho,
(g˶ ñnï>nUo àH$Q> H$aUmam). 2 ho (g§Xeo ) ‘mJ©Xe©Z d ew^dmVm© AmhoV
lÕmd§Vm§gmR>r. 3 Oo {Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ H$aVmV Am{U XmZH$m¶© H$arV
AgVmV, VgoM ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmda ÑT> {dídmg ~miJyZ AgVmV. 4 Oo
cmoH$ ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmda {dídmg R>do V ZmhrV, ˶m§Mr (dmB©Q>) H¥$˶o
Amåhr ˶m§À¶mgmR>r gwemo{^V ~Z{dcr AmhoV. Va Vo (Am§Yù¶mà‘mUo) ^Q>H$V
AmhoV.
5
hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§À¶mgmR>r ’$ma ‘moR>r {ejm Amho, Am{U Vo
‘¥Ë¶wníMmV (AZ§VH$mcrZ) OrdZmV Aem ^¶mZH$ ZwH$gmZmcm gm‘moao OmVrc
(Á¶mnmgyZ ~mhoa nS>Uo H$Xm{n e³¶ Zmhr). 6 (lÕmd§Vm§Zmo!) ho Hw$amU
Vwåhmcm Aem EH$m gmjmV ApñVËdmH$Sy>Z àmá Pmco Amho, Omo ~w{Õ‘mZ
Amho, gd© H$mhr OmUUmam Amho.
7
(Vr doi AmR>dm, Ooìhm ‘ygm d ˶mMo Hw$Qw>~§ r¶ àdmg H$arV hmoV,o )
Voìhm ‘ygmZo Amnë¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zm åhQ>c,o "‘r EH$ AmJ nm{hcr Amho, ‘r
VoWZy H$mhr ‘m{hVr àmá H$aVmo, qH$dm Vw‘À¶mgmR>r H$mhr {dñVd KoD$Z ¶oVmo,
åhUOo Vwåhmcm eoH$moQ>r cmdVm ¶oBc © .' 8 ‘J Ooìhm Vmo ˶m {R>H$mUmOdi
492 Hw$amU
nmohmoMcm H$s, EH$ AmdmO Amcm H$s, nmdZ Amho Vo, Oo ¶m AmJrV Amho
Am{U Oo {VÀ¶m Amgnmg AmhoV. Agr‘ ‘{h‘mdmZ Amho A„mh, Omo g§nUy ©
{dídmMm nmcZH$Vm© Amho.
9
(˶mZ§Va A„mhMo ‘ygmer g§^mfU Pmco) "ho ‘ygm! ‘rM Amho A„mh,
gd©e{º$‘mZ d ~w{Õ‘mZ! 10 Vy VwPr H$mR>r Imcr ’o$H$,' ‘J ˶mZo {Vcm
gmnmgmaIr hmcMmc H$aVmZm nm{hco. ‘J Vmo (ä¶mcm) d nmR> {’$adyZ niy
cmJcm d ‘mJo diyZhr nm{hco Zmhr. (˶mda A„mhZo åhQ>c,o ) "ho ‘ygm,
{^D$ ZH$mog, H$maU ‘m¶mg‘moa n¡J~§ am§Zm {^ʶmMo H$mhr H$maU Zmhr.' 11
nU Á¶mÀ¶mH$Sy>Z MyH$ KS>cr, ‘J Vmo, Vr dmB©Q> H¥$˶o gmoS>y Z gËH$‘} H$ê$
cmJVmo. Va (Aem§gmR>r) ‘r ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 12 Vy VwPm hmV
Amnë¶m (eQ>‘© ܶo) N>mVrnmer R>do , ‘J (~mhoa H$mT>) H$moU˶mhr S>mJm{edm¶
Vmo nm§T>am ew^« {Xgoc. hr EHy$U ZD$ {Zemʶm§nH¡ $s (EH$ {ZemUr) Amho.
¶mgh {’$aAm¡Z Am{U ˶mÀ¶m cmoH$m§H$S>o Om. IamoIa Vo {dÐmohr cmoH$ AmhoV.
13
nU Ooìhm ˶m§À¶mH$S>,o S>mi
o o CKS>Umao Am‘Mo g§Xeo nmohmoMco, Voìhm Vo
åhUmco, "hr Va {Zìdi OmXÿ Amho.' 14 ˶m§À¶m A§V:H$aUm§Zm ˶m§Mr g˶Vm
nQ>cr AgVmZmhr Ho$di Aݶm¶mZo d Ah§H$mamZo ˶m§Zm ‘mZʶmg ˶m§Zr
ZH$ma {Xcm. Va nmhm, A˶mMmar cmoH$m§Mm eodQ> H$gm Pmcm!
15
Amåhr XmD$X d gwc‘o mZ (¶m n¡J~§ am§Zm) kmZ àXmZ Ho$co. Vo XmoKo
åhUmco, "gd© ñVwVrMm A{YH$mar Ho$di A„mh Amho, Á¶mZo Amnë¶m AZoH$
lÕmd§V ^º$m§da Amåhmcm loð>Ëd àXmZ Ho$co Amho.' 16 (¶m {Xì¶ Ñï>rÀ¶m
~m~VrV) gwc‘o mZ hm XmD$XMm dmag Pmcm. Vmo åhUmcm, "cmoH$m§Zmo! (A„mhZo)
Amåhmcm nú¶m§Mr ^mfm {eH$dcr Amho Am{U Amåhmcm gd© àH$maÀ¶m Mm§Jë¶m
Jmoï>r àXmZ H$aʶmV Amcoë¶m AmhoV. IamoIa, hr A„mhMr ’$ma ‘moR>r H¥$nm
Amho!'
493
17
gyah-27. AZ-Zåc
Am{U (EHo$ {Xder) gwc‘o mZg‘moa ˶mMr goZm, Á¶mV {OÞ, ‘Zwî¶ d
njr ¶m§Mm g‘mdoe hmoVm, EH$Ì Jmoim H$aʶmV Amcr. ‘J ˶m§Mo doJdoJio
JQ> ~Z{dʶmV Amco. 18 (EH$Xm Vmo Amnë¶m goZ~o amo~a Hy$M H$arV AgVmZm)
Ooìhm Vo ‘w½§ ¶m§À¶m Imoè¶mV nmohmoMco, Voìhm EH$ ‘wJ§ r åhUmcr, "‘w½§ ¶m§Zmo!
Amnmnë¶m KamV Om, AݶWm gwc‘o mZ d ˶mÀ¶m goZÛo mao Vwåhr ZH$iV
{MaS>co Omc.' 19 {VMo ho ~mocUo EoH$y Z gwc‘o mZ JmcmVë¶m JmcmV hgcm
Am{U åhUmcm, "ho à^y! ‘cm àoaUm Xo H$s, ‘r Vw¶m AZwJh« m~Ôc (Zoh‘r)
Am^ma ‘mZV amhmdo, Omo Vy ‘m¶mda d ‘m¶m AmB©dS>cm§da Ho$cm Amhog.
VgoM Vy àgÞ hmoerc AerM gËH¥$˶o ‘r H$aV amhmdr (˶mMr ‘cm eº$s
àXmZ H$a.) VgoM Vy Amnë¶m H¥$noZo ‘mPm g‘mdoe Vw¶m gXmMmar ^º$m§‘ܶo
H$a.'
20
(EHo$ {Xder) gwc‘o mZZo Amnë¶m nú¶m§Mr nmhUr Ho$cr d åhQ>c,o
"H$m¶ H$maU Amho H$s, ‘cm hþXhþX ( hm njr) Hw$R>o AmT>iV Zmhr, Vmo
OmUyZ~wOZy Hw$R>Vo ar {ZKyZ Jocm Amho H$s H$m¶? 21 (Ago Agoc Va) ‘r
˶mcm {ZpíMVnUo H$R>mao {ejm H$aoZ. qH$dm ‘r ˶mg (H$mnyZ) hcmc H$ê$Z
Q>mHo$Z. qH$dm ˶mg ‘m¶mg‘moa Amnë¶m J¡ahOoarMo ¶mo½¶ H$maU Úmdo cmJoc.'
22
‘J WmoS>çmM AdH$memZ§Va Vmo njr {VWo Amcm d åhUmcm, "‘m¶m
{ZXe©Zmg Aer EH$ Jmoï> Amcocr Amho, {OÀ¶m{df¶r Vwåhmcm AÚmn ‘m{hVr
Zmhr, ‘r Vw‘À¶mH$S>o g~m (¶m ZJamMr) EH$ ImÌrnydH© $ I~a AmUcr Amho.
23
‘cm Ago AmT>ico Amho H$s, EH$ ór Amho, Or VoWrc cmoH$m§da amÁ¶
H$aVo. {VÀ¶mH$S>o gd© H$mhr Amho. {VMo ’$ma ‘moR>o qghmgZ Amho. 24 ‘r nm{hco
H$s, Vr d {VMo cmoH$ A„mhcm gmoS>y Z gy¶m©Mr nyOm H$aVmV Am{U g¡VmZmZo
˶m§Mr hr H¥$˶o ˶m§Zm Mm§Jcr dmQ>mdr Ago, gwemo^rH$aUmMo H$m‘ Ho$co Amho
Am{U ˶m§Zm (A„mhÀ¶m) ‘mJm©nmgyZ Xÿa ^cVrH$S>Mo Zoco Amho. (Aer
494 Hw$amU
˶m§Mr AdñWm Pmë¶m‘wio AmVm) ˶m§Zm gÝ‘mJ© cm^Uo ’$ma H$R>rU Amho. 25
˶m§Zr A„mhMr CnmgZm H$am¶cm ZH$mo H$m, Omo AmH$memVrc Am{U n¥Ïdrdarc
Jwá Jmoï>r CKS>H$sg AmUVmo. Am{U Vmo gd© OmUVmo Oo Vwåhr cn{dVm Am{U Oo
Vwåhr àH$Q> H$aVm. 26 "A„mh' ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM CnmgZo¶mo½¶
Zmhr. VmoM ‘mcH$ Amho g‘ñV {dídmÀ`m gÎmmH|$ÐmMm.'
27
gwc‘o mZZo åhQ>c,o "Amåhr cdH$aM nmhÿ H$s, Vy Iao ~moccm Amhog
H$s, ImoQ>o ~mocUmè`m§nH¡ $s Amhog. 28 Vy ‘mPo ho nÌ KoD$Z Om Am{U Vo
˶m§À¶mH$S>o Q>mHy$Z Xo. ‘J ˶m§À¶mnmgyZ ~mOycm hmo Am{U ~K ˶m§Mr ˶mda
à{V{H«$¶m H$m¶ AgVo.' 29 (Ooìhm g~mÀ¶m amUrZo Vo nÌ dmMco, Voìhm Vr
Amnë¶m gaXmam§Zm) åhUmcr, "gaXmam§Zmo! ‘m¶mH$S>o EH$ gÝ‘mZZr¶ nÌ
nmR>dʶmV Amcoco Amho.' 30 Vo gwc‘o mZ H$Sy>Z Amcoco Amho, ‘OHy$a Agm
Amho, Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. 31 (nwT>o
{c{hcoco Amho H$s,) Vwåhr ‘m¶m{déÕ Ðmoh H$aʶmMo à¶ËZ H$ê$ ZH$m. Va
AmkmYmaH$ ~ZyZ ‘m¶mg‘moa hOa ìhm.' 32 (˶m§À¶mg‘moa nÌ dmMë¶mZ§Va)
amUr åhUmcr, "gaXmam§Zmo! (Or g‘ñ¶m gܶm ‘m¶mg‘moa C^r Amho)
˶m~m~VrV ‘cm g„m Úm. ‘r Vw‘À¶mer g„m‘gcV Ho$ë¶m{edm¶ (‘hÎdmÀ¶m
{df¶mda) H$Yrhr {ZU©¶ KoV ZgVo.' 33 Vo åhUmco, "Amåhr e{º$emcr
AmhmoV Am{U ~cmT>ç cT>dæ¶o AmhmoV. AmVm {ZU©¶ Amnë¶m hmVr Amho. Va
H$moUVm AmXoe Úm¶Mm, ¶mda AmnUM {dMma H$amdm' 34 Vr åhUmcr,
"~cmT>ç amOo Ooìhm EImÚm àXoemda AmH«$‘U H$aVmV, Voìhm Vo {VWo àM§S>
ZmgYyg d (cwQ>mcyQ>) H$aVmV. Am{U VoWrc à{V{ð>V cmoH$m§Zm ’$maM An‘mZmMr
dmJUyH$ XoVmV. Va ho XoIrc VoM H$aVrc. 35 ~ao Va ‘r Ago H$aVo H$s,
˶m§À¶mH$S>o EH$ ZOamUm nmR>{dVo Am{U nmhVo H$s, XÿV H$m¶ CÎma KoD$Z ¶oVmo
Vo.'
495
36
gyah-27. AZ-Zåc
Ooìhm (amUrMm XÿV) gwc‘o mZH$S>o nmohmoMcm, Voìhm gwc‘o mZZo ˶mcm
åhQ>c,o "Vwåhr ‘mPr YZg§nÎmrÛmao ‘XV H$ê$ BpÀN>Vm H$s H$m¶? nU A„mhZo
Oo H$mhr ‘cm {Xcoco Amho, Vo Ë`mnojm {H$VrVar Mm§Jco Amho, Oo ˶mZo
Vwåhmcm {Xco Amho. Vw‘Mm ZOamUm Vwåhmcm cIcm^ Agmo. 37 ˶m§À¶mH$S>o
naV Om, Amåhr ˶m§À¶mda Aem ’$m¡Om KoD$Z MT>mB© H$ê$, Á¶m§Mm à{VH$ma Vo
H$Xm{n H$ê$ eH$Uma ZmhrV. ‘J Amåhr ˶m§Zm VoWZy An‘m{ZV H$ê$Z
KmcdyZ XoD$. n[aUm‘r Vo AJXr cmMma d ‘O~ya Pmcoco AgVrc.'
38
(Ooìhm gwc‘o mZcm H$imco H$s, Vr amUr ¶oV Amho) Voìhm Vmo åhUmcm,
"Xa~mar cmoH$m§Zmo! Vw‘À¶mn¡H$s H$moU {VMo qghmgZ, Vo cmoH$ eaUmJVr
nËH$aʶmgmR>r ‘m¶mH$S>o nmohmoMÊ`mnydu, KoD$Z ¶oD$ eH$Vmo?' 39 {OÞm§nH¡ $s
EH$ amjgr VmH$X Agcocm {OÞ åhUmcm, "‘r Vo Vw‘À¶mg‘moa AmUyZ R>do Zo ,
¶mnydu H$s, Vwåhr Amnë¶m OmJodê$Z CR>mc. ‘cm ¶mMo nyU© gm‘϶© àmá Amho
d ‘r {dídmgnmÌhr Amho.' 40 (Xa~mar cmoH$m§nH¡ $s) Á¶mcm (A„mhÀ¶m)
J«W§ mMo H$mhr kmZ hmoV,o Vmo åhUmcm, "‘r, Va Vwåhr S>mi
o o cdʶmÀ¶m AmYrM
AmUyZ Vo gmXa H$aoZ.' ‘J Ooìhm gwc‘o mZZo Vo (qghmgZ) IamoIa ˶mÀ¶mg‘moa
AmUyZ R>do coco nm{hco, Voìhm Vmo åhUmcm, "hr ‘m¶m nmcZH$˶m©Mr H¥$nm
Amho Am{U ¶mgmR>r Amho H$s, Vmo ‘mPr hr H$gmoQ>r nmhÿ BpÀN>Vmo H$s, ‘r
˶mÀ¶mà{V H¥$VkVm 춺$ H$aUmam ~ZVmo H$s, H¥$V¿ZVoMo àXe©Z H$aUmam.
Va Omo H$moUr H¥$VkVm 춺$ H$aUmam ~Zoc Va ˶mV ˶mMoM ^co Amho. Omo
H$moUr H¥$V¿ZVoMo àXe©Z H$aoc Va (˶mZo ho cjmV R>do mdo H$s), ‘mPm
nmcZH$Vm© AmË‘{Z^©a Amho d ’$ma CXma Amho.
41
‘J gwc‘o mZ nwT>o åhUmcm, "{VÀ¶m qghmgZmMr {Vcm AmoiI nQy> Z¶o
Ago H$ê$Z Q>mH$m, åhUOo ho nmhVm ¶oBc © H$s, (g˶ OmUʶmÀ¶m ~m~VrV) Vr
J§^ra Amho qH$dm Vr ˶m cmoH$m§nH¡ $sM Amho, Oo (g˶ OmUʶmÀ¶m ~m~VrV)
496 Hw$amU
42
J§^ra ZgVmV.' Ooìhm Vr gwc‘o mZH$S>o nmohmoMcr, Voìhm {Vcm {dMmaʶmV
Amco, "VwPo qghmgZ ¶mgmaIoM Amho H$m?' Vr åhUmcr, "ho Va Ago {XgVo
H$s, OUy H$mhr AJXr VoM Amho. (Am{U gwc‘o mZ Amnë¶m Xa~mar cmoH$m§Zm
åhUmcm, "{VMr ‘XV Ho$ë¶m{edm¶, {Vcm g˶ C‘Oco Amho'). (Vr nwT>o
åhUmcr), Amåhmcm ¶mAmYrM ho ‘mhrV Pmco hmoV,o (H$s Vwåhmcm ho gd©
gm‘϶© A„mhH$Sy>Z àmá Pmcoco Amho) Am{U Amåhr ñdV:cm A„mhg‘moa
g‘{n©V Ho$co Amho.' 43 (AemàH$mao {Vcm OrdZmMo g˶ C‘Oco). ˶m
Jmoï>tZr {Vcm (g˶m)nmgyZ AmÎmmn`ªV Xÿa R>do co hmoV,o Á¶m§Mr Vr A„mhcm
gmoS>y Z CnmgZm H$arV hmoVr, (AmYr) Vr g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§nH¡ $s EH$
hmoVr. 44 (WmoS>çm doimZ§Va) {Vcm amO‘hmcmV àdoe H$aʶmgmR>r gm§JʶmV
Amco, Ooìhm {VZo (‘hmcmV àdoe Ho$cm) d nm{hco Va {Vcm dmQ>co {VWo Imoc
nmʶmMo Ocme¶ Amho. åhUyZ {VZo Amnë¶m nmoQ>è¶m CKS>çm Ho$ë¶m, gwc‘o mZZo
åhQ>c,o "hm Agm ‘hmc Amho H$s, H$mMoÀ¶m cmÚm§nmgyZ Á¶mMr ’$ag~§Xr
Ho$cocr Amho.' Vr åhUmcr, "ho à^y! ‘r (Vwcm gmoS>y Z BVam§Mr CnmgZm
H$ê$Z) ‘m¶m {Odmda A˶mMma H$arV am{hco, nU AmVm ‘r gwc‘o mZ~amo~a
g§nUy © {dídmMm nmcZH$Vm© Agcoë¶m A„mhcm ñdV:cm g‘{n©V H$aVo.'
45
(AemMàH$mao) Amåhr g‘yX (¶m O‘mVr) H$S>o ˶m§Mm ^mD$ gmcoh ¶mg
(n¡J~§ a {Z¶wº$ H$ê$Z, ¶m g§Xeo mgh) nmR>{dco H$s, Ho$di A„mhMr CnmgZm
H$am, nU ˶m§À¶mV XmoZ JQ> nS>co d Vo EH$ Xþgè¶mer PJSy> cmJco. 46 gmcoh
åhUmcm, "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! Vwåhr ^ë¶m Jmoï>rnojm dmB©Q> Jmoï>rH$S>o H$m Ymd KoVm,
Vwåhr A„mhH$S>o j‘m¶mMZm H$m H$arV ZmhrV, H$Xm{MV Vw‘À¶mda H¥$nm Ho$cr
OmB©c?' 47 ˶m§Zr CÎma {Xco, "Amåhr Va Vwcm d Vw¶m~amo~a Agcoë¶m§Zm
AneHw$Zr ‘mZVmo.' (˶mda) ˶mZo CÎma {Xco, "Zmhr, (‘mUgmÀ¶m) (Mm§Jë¶m)
dmB©Q> Z{e~mMo {Z¶§ÌU Va A„mhH$S>Mo Amho. nU g˶ ho Amho H$s, Vwåhr Ago
497
gyah-27. AZ-Zåc
cmoH$ AmhmV, Á¶m§Mr H$gmoQ>r nm{hcr OmV Amho.'
48
ehamV Ago ZD$ OU hmoV,o Oo ^yVcmda Ho$di CnÐd ‘mOdrV
AgV, Vo H$moUVohr {dYm¶H$ H$m¶© A{O~mV H$arV ZgV. 49 Vo åhUmco,
"Vwåhr gd©OU A„mhÀ¶m ZmdmZo enW KoD$Z à{Vkm H$am H$s, AmnU gmcoh
Am{U ˶mÀ¶m~amo~a Agcoë¶m cmoH$m§Zm amÌrÀ¶m doigo AJXr JwnMwn[a˶m
h„m H$ê$Z R>ma H$ê$Z Q>mHy$. ‘J (Ooìhm Mm¡H$er A§VJ©V) Amåhmg {dMmaco
OmB©c Va AmnU Ago gm§JZy Q>mHy$, hr KQ>Zm Ooìhm KS>cr, Voìhm Amåhr {VWo
hOaM ZìhVmo. Amåhr AJXr g˶ VoM ~mocV AmhmoV.' 50 AemàH$mao ˶m§Zr
EH$ ¶moOZm AmIcr Am{U AmåhrXoIrc EH$ ¶moOZm AmIcr, nU ˶m§Zm
(Am‘À¶m ¶moOZoMr) ‘wimV OmUrdM ZìhVr. 51 Va nmhm, ˶m§À¶m ¶moOZoMm
eodQ> H$gm Pmcm Vmo, Amåhr ˶m§Zm d ˶m§À¶m cmoH$m§Zm g‘yi Zï> H$ê$Z
Q>mH$co. 52 ˶m§Mr Kao AmVm AmogmS> nS>cc o r AmhoV, ˶m§À¶m A˶mMmar
H¥$˶m§nmoQ>r (ho Ago Pmco). {ZpíMVM ¶mV g§Xeo Agcocm YS>m Amho, ˶m
cmoH$m§gmR>r Oo kmZr AmhoV. 53 Am{U Amåhr ˶m cmoH$m§Zm dmMdco Á¶m§Zr
lÕm YmaU Ho$cr hmoVr Am{U Am‘Mr OmU d ^¶ ~miJyZ OrdZ ì¶VrV
H$arV am{hco.
54
AemMàH$mao (Amåhr dmMdco) cyVcm, Ooìhm Vmo ˶mÀ¶m cmoH$m§Zm
åhUmcm, "Vwåhr OmUyZ~wOZy Hw$H$‘© H$arV AmhmV? 55 dmgZm§Y hmoD$Z, Vwåhr
Amnë¶m nËZtZm gmoS>y Z, nwéfm§H$S>o OmVm? (Ago nmnH¥$˶ Vwåhr H$m ~ao
H$aVm?) IamoIa Vwåhr ’$maM AkmZr cmoH$ AmhmV.' 56 nU ˶mÀ¶m cmoH$m§Mo
¶m{edm¶ Xþgao CÎma ZìhVo, (Vo AmngmV åhUmco) "(cyVcm d) ˶mÀ¶m
Hw$Qw>~§ r¶m§Zm Amnë¶m dñVr~mhoa KmcdyZ Úm, ho cmoH$ ’$ma ewÕ Mm[aͶmMo ~Zy
nmhVmV.' 57 ‘J Amåhr ˶mcm d ˶mÀ¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zm dmMdco, nU ˶mÀ¶m
nËZrcm gmoSy>Z, {VÀ¶m~m~VrV Am‘Mm {ZU©¶ hm hmoVm H$s, Vr ‘mJo
498 Hw$amU
58
amhUmè¶m§gmo~V ‘mJoM amhrc. Amåhr ˶m§À¶mda EH$ dfm©d Ho$cm {dZmeH$mar
dfm©d, Va nmhm, {H$Vr dmB©Q> hmoVm Vmo dfm©d ˶m§À¶mda, Á¶m§Zm gmdY Ho$co
Joco hmoVo (åhUOo {ejm XoʶmgmR>r nmS>cc o m nmD$g). 59 (n¡J~§ a! cmoH$m§Zm)
gm§Jm, "gd© àH$maÀ¶m ñVwVrMm A{YH$mar A„mh Amho, VgoM ˶mZo {ZdS>
Ho$coë¶m ˶mÀ¶m ^º$m§da em§Vr Amho (åhUOo Aem ^º$m§Zm em§Vr d gwa{jVVoMr
A„mhH$Sy>Z ½¶ma§Q>r Amho).' (˶m§Zm {dMmam), "A„mh loð> Amho H$s, Vo
Á¶m§Zm (cmoH$) ˶mÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoVmV?'
60
Vmo H$moU Amho, Á¶mZo AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mr {Z{‘©Vr Ho$cr Am{U
Vw‘À¶mgmR>r AmH$memVyZ (T>Jm§Ûmao OrdZXm¶r) nmʶmMm dfm©d Ho$cm. ‘J ˶m
nmʶmÛmao Z¶Zaå¶ ~mJm ’w$c{dë¶m. Vw‘À¶mV Vo gm‘϶© H$Xm{n ZìhVo H$s,
Vwåhr ¶m PmS>mn§ H¡ $s (EH$ PmS>XIo rc) CJdy eH$co AgVo. (Va gm§Jm,)
A„mh{edm¶ Xþgam H$moUr Cnmñ¶ Agy eH$Vmo H$m? (Omo ho gd© H$ê$ eH$Vmo).
dñVwV: ho cmoH$ (VH©$ewÕ ‘mJm©nmgyZ) ^aH$Q>cc o o cmoH$ AmhoV. 61 Vmo H$moU
Amho, Á¶mZo n¥Ïdrda OrdZXm¶r ì¶dñWm ñWm{nV Ho$cr? (Á¶m‘wio ho
dmñVì¶ H$aʶmOmoJo J«h ~Zco) Am{U H$moUr ˶mV ZÚm§Zm àdm{hV Ho$co?
VgoM H$moUr (n¥Ïdrda) nd©Vm§Zm C^o Ho$co ‘J (JmoS> d Imè¶m) XmoZ g‘wÐm§À¶m
Xaå¶mZ AS>ga {Z‘m©U Ho$co. A„mh{edm¶ Xþgam H$moUr Cnmñ¶ Agy eH$Vmo
H$m? nU ˶m§À¶mn¡H$s ~hþg»§ ¶ cmoH$ (Á¶m§Zm Ago dmQ>V)o ˶m§Zm ‘mhrV Zmhr
(H$s, Vo H$m¶ åhUV AmhoV).
62
Vmo H$moU Amho, Omo Aghm¶mÀ¶m hmHo$cm à{VgmX XoVmo, Ooìhm Vmo ˶mMm
Ymdm H$aVmo Am{U ˶mMo Xþ:I Xÿa H$aVmo. VgoM H$moU Vwåhmcm n¥Ïdrda {VMo
dmag ~ZdVmo. A„mh{edm¶ Xþgam H$moUr Cnmñ¶ Amho H$m? nU Vwåhr cmoH$
AJXr ¹${MVM ~moY J«hU H$aVm. 63 Vmo H$moU Amho, Omo O{‘Zrda d g‘wÐmÀ¶m
A§Y:H$mamV Vwåhmcm ‘mJ© XmIdVmo? VgoM H$moU Amnë¶m nmD$gê$nr H¥$nmd¥ï>rnydu
499
gyah-27. AZ-Zåc
gwIX dmVm© XoUmao dmao nmR>dVmo? A„mh{edm¶ Xþgar H$moUVr X¡dr eº$s Amho H$m?
A„mh {H$VrVar ‘hmZ Amho ˶mnojm Á¶m§Zm Vo ˶mMo g‘H$j R>a{dVmV. 64 Vmo
H$moU Amho, Omo g¥ï>rg àW‘ {Z‘m©U H$aVmo, ‘J ˶mMr nwZamd¥Îmr H$aVmo? VgoM
Vmo H$moU Amho, Omo Vwåhmcm AmH$me d O‘rZ ¶m§VZy CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo?
A„mh{edm¶ Aݶ X¡dr eº$sMo ApñVËd Amho (Ago Vwåhmcm dmQ>V)o H$m?
(n¡J~§ a! ˶m§Zm) gm§Jm, Vw‘À¶m ~mocʶmV V϶ Agoc Va Vgo à‘mU àñVwV
H$am.
65
(˶m§Zm) gm§Jm, "AmH$memV d n¥Ïdrda (åhUOoM g‘ñV g¥ï>rV),
A„mhcm gmoS>y Z H$moUrhr Agm Zmhr, Á¶mcm H$moU˶mhr Jmoï>rMo AÑí¶ g˶
‘mhrV Amho.' VgoM ˶m§Zm hohr ‘mhrV Zmhr H$s, ˶m§Zm nwÝhm Ho$ìhm CR>{dco
OmUma Amho. 66 Va dñVwpñWVr hr Amho H$s, ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZm{df¶rMo
kmZ ˶m§À¶mH$S>o am{hcoco Zmhr. Vo Zoh‘r ˶mÀ¶m g˶m{df¶r gme§H$ AgVmV.
EdT>Mo Zìho Va Vo ˶m~m~VrV AJXr Am§Yio ~Zcoco AmhoV. 67 g˶
ZmH$maUmao cmoH$ (AmíM`m©Z)o åhUVmV, "H$m¶! Ooìhm Amåhr Am‘À¶m
dmS>d{S>cm§à‘mUo ‘mVr Pmcoco Agy, Voìhm Amåhmcm nwÝhm {Od§V H$ê$Z ~mhoa
H$mT>co OmB©c? 68 Ago dMZ Amåhmcm XoʶmV Amco Am{U Am‘À¶mAmYr
Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zmhr XoʶmV Amco hmoV.o ho gd© Aݶ H$mhr ZgyZ nydO© m§À¶m
Jmoï>r AmhoV.' 69 (n¡J~§ a! ˶m§Zm) gm§Jm, "^yVcmda Oam {’$ê$Z nmhm,
AnamYr cmoH$m§Mm eodQ> H$gm Pmcm Vmo.'
70
n¡J~§ a! ˶m§À¶m~m~VrV Xþ:Ir hmoD$ ZH$m, VgoM Vw‘À¶m{déÕ Á¶m
IQ>nQ>r Vo H$arV AmhoV, ˶m~Ôc H$ï>r hmoD$ ZH$m. 71 Vo (Vwåhmcm) {dMmaVmV,
"Vw‘À¶m åhUʶmV H$mhr V϶ Agoc Va (gm§Jm) H$s, Vo (nwZéËWmZmMo)
dMZ Ho$ìhm nyU© hmoUma?' 72 (˶m§Zm) gm§Jm, "Á¶m Jmoï>rgmR>r (AkmZmnmoQ>r)
Vwåhr KmB© H$arV AmhmV, ˶mMm H$mhr ^mJ Vw‘À¶m AJXr Odi ¶oD$Z
500 Hw$amU
73
R>no cocm Agy eH$Vmo.' ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, Vw‘Mm nmcZH$Vm©
cmoH$m§à{V ’$maM H¥$nmd§V Amho, nU ˶m§À¶mn¡H$s ~hþg»§ ¶ H¥$Vk ZmhrVM. 74
Z¸$sM Vw‘Mm nmcZH$Vm© cmoH$m§À¶m ‘Zm‘ܶo H$m¶ XS>cc o o Amho, Vo gd©
Mm§Jë¶màH$mao OmUVmo, VgoM Oo Vo àH$Q> H$arV AgVmV Vohr OmUVmo. 75
H$maU AmH$memV d n¥Ïdrda Aer H$moUVrhr Jmoï> XS>cc o r Zmhr, Or (˶mÀ¶m)
ñnï> J«§WmV Z‘yX Ho$cocr Zgoc.
76
{ZpíMVM ho Hw$amU BòmB©cÀ¶m ‘wcm§da AZoH$ Jmoï>tMo g˶ ñnï>
H$arV Amho, Á¶m§À¶m{df¶r Vo ‘V^oX ~miJVmV. 77 ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr
H$s, hoo (A„mhH$Sy>Z) ‘mJ©Xe©Z d H¥$nm Amho lÕmd§Vm§gmR>r. 78 (lÕmd§Vm§Zmo!)
{ZpíMVnUo Vw‘Mm nmcZH$Vm© Amnë¶m ({ddoH$nyU)© AmkoÛmao ˶m§À¶m Xaå¶mZ
{ZU©¶ H$aoc, Vmo gd©e{º$‘mZ Amho, gd© H$mhr OmUUmam Amho. 79 Va
A„mhda AT>inUo Amncm {dídmg R>do m; Vwåhr gwñnï> Aem g˶mÀ¶m
‘mJm©da AmhmV, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 80 (n¡J~§ a!) Vwåhr ‘¥Vm§Zm (Amncm
g§Xeo ) EoH$dy eH$V Zmhr. VgoM (‘ZmZo) ~{hao Pmcoë¶m§Zm XoIrc (Amncm
g§Xeo ) Vwåhmcm gwZmdVm ¶oUma Zmhr, Ooìhm Vo nmR> {’$adyZ {ZKyZ OmV
AgVmV. 81 VgoM Vwåhr (‘ZmZo) Am§Yio Pmcoë¶m cmoH$m§Zm XoIrc MwH$sÀ¶m
‘mJm©nmgyZ Xÿa H$ê$Z gÝ‘mJ© XmIdy eH$V Zmhr. Vwåhr Va ˶m§ZmM EoH$dy
eH$Vm (åhUOo ˶m§ZmM EoH$dUo AW©nUy © R>aUma Amho), Oo (ñdoÀN>Zo )o Am‘À¶m
g§Xeo m§da {dídmg R>do VmV Am{U Am‘À¶mà{V ñdV:cm g‘{n©V H$ê$Z Q>mH$VmV.
82
Ooìhm Vr KQ>H$m (åhUOo ݶm¶mMm {Xdg) ˶m§À¶mda ¶oD$Z R>no c o ,
Voìhm Amåhr O{‘ZrVyZ EH$ Xmã~h ~mhoa H$mTy> Omo Ë`m§À`mer g§^mfU H$aoc,
(åhUoc) cmoH$m§Mr Am‘À¶m g§Xeo m§da Iè¶m AWm©Zo lÕm ZìhVrM.
83
˶m {Xder Amåhr à˶oH$ OZg‘yhmVyZ Aem cmoH$m§Mm EH$ doJim JQ>
H$ê$, Oo Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>adrV AgV. ‘J (naV ˶m§À¶m AnamYm§À¶m
501
gyah-27. AZ-Zåc
Vrd«VZo gw ma) ˶m§Mo doJdoJio JQ> nmS>co OmVrc. 84 ‘J Ooìhm Vo (gwZmdUrgmR>r)
hOa hmoVrc, Voìhm A„mh åhUoc, "Vwåhmcm ¶mg§~Y§ mZo C{MV kmZ ZgVmZmhr,
Vwåhr (Ho$di hÅ>mnmoQ>r) ‘m¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dcmV Zm? Oa Ago Zmhr Va
Vwåhr Xþgao H$m¶ H$arV hmoVm?' 85 ˶m§À¶m{déÕ ’¡$gcm gwZmdcm OmB©c, ¶m
H$maUmñVd H$s, ˶m§Mo A˶mMmar H¥$˶ ({gÕ) Pmcoco Agoc. (g~~r
~mocZy XmIdʶmgmR>r) Vo EH$ eãX XoIrc Cƒmê$ eH$Uma ZmhrV (åhUOo Vo
AJXr AdmH$ Pmcoco AgVrc). 86 Vo (qMVZnydH© $) ho nmhV ZmhrV H$m
H$s, Amåhr amÌ ~Z{dcr, ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zm {dlm§Vr KoVm ¶mdr, VgoM
˶m§Zm nmhVm ¶mdo, ¶mgmR>r {Xdgmcm àH$me‘mZ ~Z{dco. ¶m‘ܶo (A„mhÀ¶m
gm‘϶m©À¶m) {Zemʶm AmhoV, {dídmg R>do Umè¶m cmoH$m§gmR>r.
87
Á¶m {Xder qeJ ’w$§ H$co OmB©c, Voìhm gd© (àm{U‘mÌ) Oo AmH$memV
AmhoV d Oo n¥Ïdrda AmhoV. ˶mÀ¶m ^rVrZo ^m§~mdyZ OmVrc. nU ¶mnmgyZ Vo
cmoH$ gwa{jV AgVrc, Á¶m§À¶m~m~VrV A„mhMr BÀN>m Agoc. Voìhm Vo
gd©OU {dZ‘« hmoD$Z ˶mÀ¶mg‘moa hOa hmoVrc. 88 Vwåhr nd©Vm§Zm nmhVm
Am{U Vwåhmcm (gܶm) dmQ>Vo H$s, Vo ^¸$‘nUo AT>i AdñWoV AmhoV. nU
(nwZéËWmZmMo qeJ ’w$§ H$ë¶mZ§Va) ho (nd©V) T>J MmcVmV Vgo Mmcy cmJVrc.
ho gd© A„mhÀ¶m H$m¶©H$w ecVoMo àVrH$ Amho, Á¶mZo à˶oH$ dñVyg n[anyU©
KS>dco (åhUOo à˶oH$ dñVy ˶mZo A§{V‘ ‘m°S>bda KS>{dcocr Amho). {ZpíMVM
Vmo Vo gd© OmUVmo, Oo Vwåhr H$arV AgVm. 89 Omo H$moUr (˶mÀ¶mg‘moa Aem
AdñWoV) hOa hmoBc © H$s, ˶mZo Mm§Jcr H¥$˶o Ho$cocr AgVrc Va ˶mcm
A{YH$ Mm§Jco ’$i {‘ioc. VgoM Vo ˶m {XdgmÀ¶m XheVrnmgyZ gwa{jV
AgVrc. 90 VgoM Omo H$moUr Aem AdñWoV ¶oBc © H$s, ˶mZo nmnH$‘© Ho$coco
AgVrc Va Aem cmoH$m§Zm Vm|S>Ker AmJrV cmoQ>y Z XoʶmV ¶oBc © . (Am{U
˶m§Zm {dMmaco OmB©c) Vwåhmcm Vw‘À¶m H¥$˶m§Zgw ma ¶mo½¶ VmoM ‘mo~Xcm
502 Hw$amU
{‘imcm H$m?
91
(n¡J~§ a! ˶m§Zm gm§Jm) "‘cm Agm AmXoe XoʶmV Amcm Amho H$s, ‘r
¶m ehamÀ¶m nmcZH$˶m©MrM CnmgZm H$amdr, Á¶mZo ¶mcm AmXaUr¶ (ñWi)
R>a{dco Amho. Am{U gd© H$mhr ˶mMoM Amho. VgoM ‘cm Agmhr AmXoe
XoʶmV Amcocm Amho H$s, ‘r A„mhcm (Amnco OrdZ) g‘{n©V H$ê$Z Q>mH$mdo
92
Am{U ˶mM~amo~a hm AmXoe Amho H$s, (OJdmgr¶m§Zm) Hw$amUmÀ¶m g§Xeo mZo
AdJV H$amdo.' ‘J Omo H$moUr gÝ‘mJm©Mm A§JrH$ma H$aoc, Va ñdV:À¶m
H$ë¶mUmgmR>rM H$aoc Am{U Omo H$moUr (hm g§Xeo nmoM{dë¶mZ§Vahr) ^«ï>
‘mJm©daM ‘mJ©ñW amhrc. Va Vwåhr gm§JZy Q>mH$m, "‘r Ho$di gmdY H$aUmam
Amho.' 93 Am{U gm§Jm, "gd© ñVwVr Ho$di A„mhgmR>rM Amho, Vmo Vwåhmcm
˶mÀ¶m IwUm Adí¶ XmIdoc, ‘J Vwåhr ˶m§Zm AmoiIyZ ¿¶mc.' VgoM
Vw‘Mm nmcZH$Vm© ˶mnmgyZ AZ{^k Zmhr, Oo H$mhr Vwåhr H$arV AmhmV.'
gyah-28. Ac-µH$gg
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Vm0 grZ0 ‘r‘0 2 hr ñnï> J«§WmVrc g§XoedMZo hmoV. 3 lÕmd§V
cmoH$m§Zr ~moY J«hU H$amdo ¶mgmR>r, Amåhr Vwåhmcm ‘ygm d {’$aAm¡Z ¶m§À¶m
H$hmUrMm dñVwpñWVrda AmYm[aV H$mhr ^mJ H$WZ H$arV AmhmoV. 4 (B{OáMm
amOm) {’$aAm¡Z hm ^yVcmda ’$maM ‘JéarMo dV©Z H$arV hmoVm, ˶mZo (Amnë¶m
amÁ¶mVrc) cmoH$m§Zm {d{dY JQ>m‘§ ܶo (^oX^mdnydH© $) {d^mJyZ Q>mH$co hmoV.o
Ë`m§nH¡ $s EH$m JQ>mg Va ˶mZo ’$maM Aghm¶ H$ê$Z gmoS>co hmoV.o Vmo ˶m§À¶m
‘wcm§Mr h˶m H$arV Ago Am{U ˶m§À¶m ‘wctZm {Od§V R>do rV Ago. {ZpíMVM
Vmo n¥Ïdrda AZmMma ‘mO{dUmè¶m§nH¡ $s hmoVm. 5 Amåhr Ago R>a{dco H$s, ˶m
cmoH$m§da Amncr H¥$nm H$amdr, Oo ^yVcmda ’$maM N>ico Joco hmoV.o (Amåhr
gyah-28. Ac-µH$gg 503
BpÀN>co H$s), ˶m§Zm à‘wI ~Zdmdo d (Am‘À¶m H¥$nm àgmXm§M)o ˶m§Zm dmag
R>admdo. 6 ˶m§Zm ^yVcmda gÎmm{YH$ma Úmdo. {’$aAm¡Z d hm‘mZ d ˶m§Mr goZm
¶m gdmªZm ˶m§À¶mH$Sy>Z (åhUOo BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Ûmao) Vo XmIdyZ Úmdo, Á¶mMo
Vo ^¶ ~miJyZ hmoV.o
7
(‘ygm OÝ‘mcm Amë¶mZ§Va) Amåhr ‘ygmÀ¶m AmB©cm Agm àoaUmg§Xeo
{Xcm H$s, "˶mcm XÿY nmOdrV amhm, nU Ooìhm ˶mÀ¶m~m~VrV qMVm hmoBc ©
(H$s, Vmo amOmÀ¶m ‘wcm§Zm ‘maʶmÀ¶m ‘mo{h‘oMm ~ir R>ê$ eH$Vmo) Voìhm Vy
˶mcm (EH$m noQ>rV R>do Zy ) ZXrV gmoS>y Z Xo. Am{U {^D$ ZH$mog d Xþ:Irhr hmoD$
ZH$mog. Amåhr ˶mcm Vw¶mH$S>o (gwa{jV) naV AmUy Am{U ˶mcm n¡J~§ am§nH¡ $s
EH$ n¡J~§ a ~Zdy.' 8 ‘J {’$aAm¡ZÀ¶m Hw$Qw>~§ mVrc cmoH$m§Zr (ZH$iV) ˶mcm
¶mgmR>r CMcyZ ~mhoa H$mT>co H$s, nwT>o MmcyZ VmoM ˶m§Mm eÌy d ˶m§À¶m
Xþ:Img H$maUr^yV ìhmdm. ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, {’$aAm¡Z d hm‘mZ d
˶m§Mo g¡Ý¶ ho gd© AnamYr cmoH$ hmoV.o 9 Am{U {’$aAm¡ZMr nËZr åhUmcr, "ho
(gwX§ a ~mi) ‘m¶mgmR>r d Vw‘À¶mgmR>r ZoÌgwI R>ac o . ¶mg R>ma H$ê$ ZH$m.
H$Xm{MV Vmo Amnë¶mgmR>r cm^àX R>ac o . qH$dm (nwT>)o AmnU ¶mg nwÌ åhUyZ
XÎmH$hr KoD$ eH$Vmo.' (nU) Vo H$m¶ H$arV AmhoV, ¶mMr ˶m§Zm OmUrd
ZìhVr.
10
{VH$S>o ‘ygmÀ¶m AmB©À¶m ‘ZmVrc ~oMZ¡ r IynM dmT>cr. {VZo (Am‘À¶m
dMZm§da) AT>i lÕm R>do mdr åhUyZ Amåhr {VÀ¶m ‘Zmcm ({deof) ~iH$Q>r
àXmZ Ho$cr ZgVr Va {VZo ho ahñ¶ {ZpíMVnUo (gdmªg‘moa) ~mocZy Q>mH$co
AgVo. 11 Vr ‘ygmÀ¶m ~{hUrcm åhUmcr, "Vy ˶mÀ¶m ‘mJo-‘mJo Om.' Am{U
Vr (‘wcJr) Xþê$Z (˶m noQ>rda) AZmoiIr 춺$sà‘mUo {ZarjU R>do Zy hmoVr
Am{U ¶m Jmoï>rMr ˶m cmoH$m§Zm ‘wirM OmUrd Pmcr Zmhr. 12 Am{U Amåhr
AmYrM ‘ygmÀ¶m ~m~VrV Ago Ho$co hmoVo H$s, ˶mZo Am¶m§Mo XÿY {nʶmg
504 Hw$amU
ZH$maM Úmdm. Voìhm Vr ‘wcJr åhUmcr, "‘r Vwåhmcm Aem Hw$Qw>~§ m{df¶r gm§Jy
H$m (OoWrc XmB©) ¶m (~mimMm) Vw‘À¶mgmR>r gm§^mi H$aoc Am{U ¶mMr
Mm§Jë¶màH$mao H$miOr KoBc © .' 13 AemàH$mao Amåhr ˶mcm ˶mÀ¶m AmB©H$S>o
naV{dco. ¶mgmR>r H$s, (Amnë¶m ~mimcm nmhÿZ) {VMo S>mi o o gwImdco Omdo
Am{U {VZo Xþ:Ir-H$ï>r hmoD$ Z¶o. VgoM {VZo OmUyZ ¿¶mdo H$s, A„mhMo dMZ
Zoh‘r g˶ R>aVo. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmU Zmhr. 14 ‘J Ooìhm
‘ygm nyUn© Uo àm¡T>mdñWoV nmohmoMcm Am{U (‘ZmZo) nyUn© Uo n[an¹$ ~Zcm, Voìhm
Amåhr ˶mcm {ddoH$ d kmZ àXmZ Ho$co. Amåhr Mm§Jcr H$‘} H$aUmè¶m§Zm
AemàH$mao ’$i XoV AgVmo.
15
(EHo$ {Xder) ˶mZo ehamV Aem doigo àdoe Ho$cm H$s, VoWrc
~hþg»§ ¶ cmoH$ (Amnmnë¶m {ZdmgñWmZr Amam‘ H$arV hmoV,o åhUOo ˶mÀ¶mda)
H$moUmMrhr Ñï>r nS>cr Zmhr. Voìhm ˶mZo XmoZ ‘mUgo AmngmV cT>V Agë¶mMo
nm{hco. EH$ ˶mÀ¶m ñdV:À¶m O‘mVrMm hmoVm Am{U Xþgam ˶mÀ¶m eÌy
njmVrc hmoVm. Va Omo (‘ygmÀ¶m) O‘mVrn¡H$s hmoVm, ˶mZo ˶mÀ¶m eÌy
njmVrc 춺$sÀ¶m {déÕ ‘ygmH$S>o ‘XVrMr ‘mJUr Ho$cr. Voìhm ‘ygmZo ˶m
‘mUgmcm EH$ R>mgo m cJmdcm Am{U ˶mV ˶mMm ‘¥Ë¶y Pmcm. (¶m KQ>ZZo o
‘ygm AJXr níMmÎmmnmZo ñVãY Pmcm) åhUmcm, "ho Va (‘m¶m hmVyZ) g¡VmZr
H¥$˶ KS>c.o IamoIa g¡VmZ ‘mUgmMm eÌy{edm¶ Aݶ H$moUr Zmhr, (‘mUgmcm)
‘mJ©^ï« > H$aUmam.' 16 ˶mZo (A„mhH$S>)o àmW©Zm Ho$cr, "ho à^y! ‘r ñdV:da
Aݶm¶ H$ê$Z ~gcmo, åhUyZ Vy ‘cm j‘m H$a.' Voìhm A„mhZo ˶mcm j‘m
Ho$cr. IamoIa Vmo ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 17 ˶mZo åhQ>c,o "ho à^y!
Á¶mà‘mUo Vy (‘cm j‘mXmZ XoD$Z) ’$ma ‘moR>o CnH$ma ‘m¶mda Ho$co Amhog,
Va ‘rhr (Vwcm Ago dMZ XoVmo H$s, ¶mnwT>)o ‘r AnamYr cmoH$m§Mm gmhmæ¶H$Vm©
H$Yrhr ~ZUma Zmhr.'
gyah-28. Ac-µH$gg 505
18
Xþgè¶m {Xder gH$mir CRy>Z ^rV-^rV d gmdY{Jar ~miJV Vmo
ehamVyZ OmV hmoVm. Voìhm nmhVmo Va H$m¶? VmoM ‘mUyg Á¶mZo AmXë¶m
{Xder ˶mMr ‘XV ‘m{JVcr hmoVr, VmoM AmO nwÝhm (‘ygmcm) ‘XVrgmR>r
~mocmdV Amho. ‘ygmZo ˶mcm åhQ>c,o "Vy IamoIa dmQ> MwH$cocm ‘mUyg
Amhog.' 19 Ooìhm ‘ygm ˶mcm nH$Sy>Z (~mOycm H$aʶmÀ¶m CÔoemZo) nwT>o
gagmdcm, Omo ˶m XmoKm§Mm eÌy hmoVm. Voìhm Vmo ‘Zwî¶ åhUmcm, "‘ygm, Vy
‘cm R>ma H$ê$ BpÀN>Vmog H$s H$m¶, Á¶mà‘mUo Vy H$mc EH$m ‘mUgmcm R>ma
Ho$cog? Vw¶m (dV©Zmdê$Z) Ago dmQ>Vo H$s, Vwcm ^yVcmda XmXm{Jar H$aV
amhm¶Mo Amho. Am{U Vwcm ^ë¶m ‘mUgmà‘mUo amhm¶Mo Zmhr (åhUOoM Vwcm
H$mhr g‘mOgwYmaH$ dJ¡ao ~Zm¶Mo Zmhr).' 20 (Voìhm) ehamÀ¶m Xþgè¶m
Q>mHo $mhÿZ EH$ ‘Zwî¶ {VWo YmdV Amcm d åhUmcm, "‘ygm! amOdmS>çmVrc
nXm{YH$mar Vwcm ‘¥Ë¶wXS§ > Xoʶm{df¶r g„m‘gcV H$arV AmhoV, Va Vy ¶oWZy
(cdH$a) {ZKyZ Om, {ZpíMVnUo ‘r Vw¶m {hVqMVH$m§nH¡ $s Amho.' 21 ho
EoH$y Z Vmo {VWyZ {ZKmcm, ^rV-^rV d XjVm ~miJV, ˶mZo (A„mhH$S>)o
àmW©Zm Ho$cr, "ho à^y! ‘cm ¶m A˶mMmar cmoH$m§nmgyZ dmMd.'
22
Ooìhm Vmo ‘{X¶ZÀ¶m {XeoZo ‘mJ©ñW Pmcm, Voìhm Vmo (ñdV:erM)
åhUmcm, "‘cm ImÌr Amho, ‘mPm nmcZH$Vm© ‘cm (Adí¶) gÝ‘mJ© XmIdrc.'
23
Ooìhm Vmo ‘{X`ZÀ`m nmUdR>çmOdi nmohmoMcm Voìhm {VWo ˶mZo cmoH$m§Mm
EH$ g‘yh (Amnë¶m JwamT>mao m§Zm) nmUr nmOdV Agë¶mMo nm{hco. Am{U
˶m§À¶mnmgyZ Xÿa H$mhr A§Vamda XmoZ {ó¶m Amnë¶m H$inmcm amoIZy C^r
Agë¶mMo ˶mcm AmT>ico. ‘ygmZo ˶m§Zm {dMmaco, "Vw‘Mr H$m¶ AS>MU
Amho?' ˶m§Zr CÎma {Xco, "Vo JwamIr Omon¶ªV Amnco H$in KoD$Z {VWyZ
{ZKyZ OmV ZmhrV Vmon¶ªV, Amåhr (Am‘À¶m H$inmcm) nmUr nmOdy eH$V
Zmhr. Am{U Am‘Mm {nVm ’$ma d¥Õ Amho (åhUOo Am‘Mm {nVm H$inmcm nmUr
506 Hw$amU
nmOdm¶cm ñdV: ¶oD$ eH$V Zmhr).' 24 (ho EoH$y Z) ‘ygm Zo ˶m§À¶m H$inmcm
nmUr nmO{dco. ‘J Vmo VoWZy ~mOycm Pmcm d EHo$ {R>H$mUr gmdcr Imcr
OmD$Z (~gcm). ‘J (A„mhH$S>)o àmW©Zm Ho$cr, "ho à^y! Vy Amnë¶m H¥$noZ,o
Or H$moUVr ^cr Jmoï> ‘cm àXmZ H$aerc, ˶mMm ‘r IamoIa JaOy Amho.'
25
‘J WmoS>çmM doimZ§Va ˶m XmoKm§nH¡ $s EH$ (‘wcJr) cmOV-cmOV
˶mÀ¶mH$S>o Amcr d åhUmcr, "‘m¶m d{S>cmZo Vwåhmcm ~mocm{dco Amho, Vo
¶mgmR>r H$s, Vwåhr Am‘À¶mgmR>r Am‘À¶m H$inmcm nmUr nmOdco ˶m~Ôc
Vwåhmcm ‘mo~Xcm Úmdm.' ‘J Ooìhm Vmo ˶mÀ¶mH$S>o Amcm d ˶mZo ˶mcm
Amncr g§nUy © OrdZ H$hmUr EoH${dcr, Voìhm Vmo åhUmcm, "{^D$ ZH$mog,
AmVm ˶m A˶mMmar cmoH$m§nmgyZ Vy gwa{jV Amhog.' 26 ˶mÀ¶m XmoZ ‘wctn¡H$s
EH$ åhUmcr, "ho ~m~m! ¶m ‘mUgmcm Amnë¶mH$S>o H$m‘mgmR>r (¶mMm H$mhr
‘ohZVmZm R>adyZ) R>do Zy ¿¶m. H$maU H$m‘mda R>do ʶmgmR>r gdm}Îm‘ ‘mUyg Vmo
AgVmo, Omo YS>YmH$Q> d {dídmgnmÌ AgVmo (Ogm hm dmQ>Vmo).' 27 (H$mhr
doimZ§Va Vmo d¥Õ ‘mUyg ‘ygmcm) åhUmcm, "‘mPr Aer BÀN>m hmoV Amho H$s,
‘m¶m ¶m XmoZ ‘wcs¨nH¡ $s EH$sMm {ddmh Vw¶mer cmdyZ Úmdm, Vo ¶m AQ>rda
H$s, Vy AmR> df} ‘m¶mH$S>o ZmoH$ar H$amdr. Oa Vy Xhm df} nyU© H$aerc Va Vo
Vw¶m BÀN>do a Adc§~Zy Amho. ‘r ‘m¶mV’}$ Vw¶mda H$moUVohr H$ï> cmXÿ
BpÀN>V Zmhr. A„mhZo BpÀN>co Va ‘r Vwcm EH$ ^cm ‘mUyg Agë¶mMo
AmT>ic o .' 28 ‘ygmZo åhQ>c,o "R>rH$ Amho, hr Jmoï> Vw‘À¶m Am{U ‘m¶m
Xaå¶mZ {ZpíMV g‘Om, ¶m XmoZ ‘wXVtn¡H$s ‘r H$moUVrhr ‘wXV nyU© Ho$cr Var
‘m¶mda (Z§Va) Xmof R>do cm OmD$ Z¶o. Am{U Amåhr Oo H$mhr ~mocV AmhmoV,
˶mda A„mh gmjr Amho.'
29
‘J Ooìhm ‘ygmZo Vr ‘wXV nyU© Ho$cr, Vmo Amnë¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zm KoD$Z
{ZKmcm. (àdmgmXaå¶mZ) ˶mcm Vya nd©VmÀ¶m {Xeog AmJ {Xgcr. Vmo
507
gyah-28. Ac-µH$gg
Amnë¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zm åhUmcm, "Vwåhr BWo Wm§~m, ‘r EH$ AmJ nm{hcr Amho,
H$Xm{MV {VWyZ ‘cm H$mhr ‘m{hVr àmá hmoBc © qH$dm ‘r AmJrMm EImXm
OiVm {ZImam KoD$Z ¶oVmo, åhUOo Vwåhmcm eoH$moQ>r cmdVm ¶oBc © .' 30 ‘J
Ooìhm Vmo {VWo nmohmoMcm, Voìhm ˶m n{dÌ {R>H$mUr, ˶m Imoè¶mÀ¶m COì¶m
~mOyZo PmS>m‘§ YyZ ˶mcm AmdmO XoʶmV Amcm, "ho ‘ygm! ‘r A„mh Amho,
g§nUy © {dídmMm (Mm) ‘mcH$.' 31 Va Vy "VwPr H$mR>r Imcr ’o$H$, (Voìhm ‘ygm
nmhVmo Va H$m¶!) Vr H$mR>r hmcMmc H$ê$ cmJcr, OUy H$mhr Vr gmn Amho.
Va Vmo nmR> {’$adyZ nimcm d ‘mJo diyZhr nm{hco Zmhr.' (Voìhm A„mh nwT>o
åhUmcm), "ho ‘ygm! nwT>o ¶o Am{U {^D$ ZH$mog. Vy nyUn© Uo gwa{jV Amhog. 32
AmVm Amncm hmV N>mVrOdi (eQ>À© ¶m) AmV Zo (d Z§Va ~mhoa H$mT>) Vmo
nm§T>amew^« hmoD$Z ~mhoa {ZKoc, H$moU˶mhr Xmofm{dZm. VgoM Amncr {^Vr
KmcdʶmgmR>r, Amncm ~mhÿ Amnë¶m A§JmH$S>o IoMyZ Ko. Va ho XmoZ
(g§Xeo gyMH$) à‘mU) AmhoV Vw¶m nmcZH$Ë`m©H$Sy>Z, {’$aAm¡Z d ˶mÀ¶m
gaXmam§gmR>r. {ZpíMVM Vo {dÐmohr cmoH$ AmhoV.'
33
‘ygmZo åhQ>c,o "ho à^y! ‘m¶m hmVyZ ˶m§À¶m O‘mVrn¡H$s EH$ ‘mUyg
R>ma Pmcm, åhUyZ ‘cm Aer {^Vr dmQ>Vo H$s, Vo ‘cm R>ma H$aVrc. 34 Am{U
‘mPm ^mD$ hmê$Z, Omo ~mocʶmV ‘m¶mnojm A{YH$ dm³nQy> Amho. Va Vy
˶mcm ‘m¶m~amo~a gmhmæ¶H$ ~ZdyZ nmR>d H$s, ˶mZo ‘mPo (gd© àH$mao)
g‘W©Z H$amdo. H$maU ‘cm Aer ^rVr dmQ>Vo H$s, Vo ‘cm ImoQ>o R>adVrc.' 35
A„mhZo åhQ>c,o "Amåhr Vw¶m ^mdmH$adr Vwcm ~iH$Q>r àXmZ H$ê$ Am{U
Vwåhm XmoKm§Zm Ago gm‘϶© XoD$ H$s, Vo (H$moU˶mhr àH$mao) Vwåhmcm BOm
nmoMdy eH$Uma ZmhrV. Va (AmVm) Am‘À¶m g§Xeo Agcoë¶m IwUm§gh (Vwåhr
XmoK)o {ZKm. Vwåhr d Oo Vw‘Mo AZwgaU H$aVrc VoM dM©ñd àmá H$aVrc.'
36
‘J Ooìhm ‘ygm ˶m§À¶mH$S>o Am‘À¶m ñnï> g§Xeo Agcoë¶m {ZemÊ`m§gh
508 Hw$amU
nmohmoMcm. (Voìhm {’$aAm¡Z d ˶mMo gaXma) åhUmco, "ho Xþgao H$mhr ZgyZ
’$gdUyH$ H$aUmar OmXÿ Amho. Ago H$mhr Amåhr Am‘À¶m dmS>d{S>cm§H$Sy>Z
H$Yrhr EoH$coco Zmhr.' 37 Voìhm ‘ygm åhUmbm, "‘mPm nmcZH$Vm© Mm§Jë¶màH$mao
OmUVmo H$s, H$moU ˶mÀ¶mH$Sy>Z ‘mJ©Xe©Z KoD$Z Amcocm Amho, VgoM ¶mZ§VaÀ¶m
OJmV H$moUmcm ñdJu¶ {ZdmgñWmZ {‘iUma Amho (hohr Vmo OmUVmo). ¶mV
‘wirM e§H$m Zmhr H$s, A˶mMmar cmoH$ H$Yrhr ¶eñdr hmoUma ZmhrV.' 38
Voìhm {’$aAm¡Z åhUmcm, "ho gaXmam§Zmo! Vw‘À¶mgmR>r ‘m¶m{edm¶ Xþgam H$moUr
Cnmñ¶ Agë¶mMo ‘r OmUV Zmhr. Va ho hm‘mZ! ‘mVr ^mOyZ V¶ma Pmcoë¶m
{dQ>mn§ mgyZ ‘m¶mgmR>r EH$ C§M Aer B‘maV ~m§YZy H$mT>, åhUOo ‘cm ˶mda
MTy>Z ‘ygmÀ¶m nmcZH$˶m©cm S>mHo $mdyZ nmhVm ¶oBc© . (H$maU) ‘cm hm EH$
ImoQ>maS>m ‘mUyg dmQ>Vmo.'
39
AemàH$mao ˶mZo d ˶mÀ¶m g¡Ý¶mZo ^yVcmda H$moUVohr ݶmæ¶ H$maU
ZgVmZm Amnë¶m ‘JéarMo àXe©Z Ho$co. H$maU ˶m§Zr ñdV:er Agm g‘O
H$ê$Z KoVcm H$s, ˶m§Zm Am‘À¶mH$S>o H$Yrhr naVyZ Omdo cmJUma Zmhr. 40
(eodQ>r) Amåhr ˶mcm d ˶mÀ¶m g¡Ý¶mg nH$S>co Am{U ˶m§Zm g‘wÐmV ’o$Hy$Z
{Xco. Va nmhm, A˶mMmar cmoH$m§Mm eodQ> H$gm Pmcm Vmo! 41 Amåhr ˶m§Zm
(g‘mOmV) AJ«Ur ñWmZ àXmZ Ho$co hmoV,o nU ˶m§Zr (cmoH$m§Zm ZaH$mÀ¶m)
AmJrH$S>o ~mocmdʶmMoM H$m‘ Ho$co. åhUyZ ݶm¶mÀ¶m {Xder ˶m§Zm H$moUVohr
gmhmæ¶ {‘iUma Zmhr. 42 ¶m OJmV EH$ emn ˶m§Mm nmR>cmJ H$arV amhrc
(Aer) Amåhr ì¶dñWm Ho$cr. ‘J ݶm¶mÀ¶m {Xder Va Vo gd© àH$maÀ¶m
Mm§Jë¶m Jmoï>rnmgyZ nyUn© Uo d§{MV Pmcoë¶m AdñWoV AgVrc. 43 AmYrÀ¶m
(AnamYr) {nT>çm§Mm Zm¶ZmQ> Ho$ë¶mZ§Va Amåhr ‘ygmcm J«W§ àXmZ Ho$co. Oo
cmoH$m§gmR>r S>mi
o o CKS>ʶmMo gmYZ hmoVo Am{U ‘mJ©Xe©Z d H¥$nm, ho ¶mgmR>r
H$s, ˶m§Zr CnXoe J«hU H$amdo.
509
44
gyah-28. Ac-µH$gg
(n¡J~§ a!) Voìhm Vwåhr H$mhr (Vya) nd©VmÀ¶m npíM‘ {Xeog CnpñWV
ZìhVm, Ooìhm Amåhr ‘ygmH$S>o Am‘Mo AmXoe gmondco hmoV,o Zm {VWo Vwåhr
à˶jXevn¡H$s hmoVm. 45 nU Amåhr (˶m§À¶m Am{U Vw‘À¶m‘ܶo) {H$˶oH$
{nT>çm Cä¶m Ho$ë¶m hmo˶m. ‘J ˶m§À¶mda EH$ XrK© H$mcI§S> cmoQ>cm. VgoM
Vwåhr ‘{X¶ZÀ¶m cmoH$m§‘ܶohr ˶m§Zm Am‘Mo g§Xeo EoH${dʶmgmR>r amhV ZìhVm.
nU Amåhr (cmoH$m§H$S>o Zoh‘r Am‘Mo) g§Xeo dmhH$ nmR>drV Amcmo AmhmoV. 46
Ooìhm Amåhr ‘ygmcm hmH$ {Xcr, Voìhmhr Vwåhr H$mhr Vya nd©VmOdi ZìhVm.
nU Amåhr Vwåhmcmhr (cmoH$m§H$S>o ˶m§À¶m) nmcZH$˶m©À¶m H¥$noÀ¶m ê$nmZo
nmR>dco Amho. ¶mgmR>r H$s, Vwåhr ˶m cmoH$m§Zm gmdY H$amdo Á¶m§À¶mH$S>o
Vw‘À¶mAmYr H$moUrhr gmdY H$aUmam nmR>{dʶmV Amcm ZìhVm, Vo AemgmR>r
H$s, cmoH$m§Zr CnXoe J«hU H$amdo.
47
(n¡J~§ a nmR>dʶm‘mJMo EH$ H$maU hohr Amho H$s), Ooìhm ˶m§À¶m
Hw$H¥$˶m§nmoQ>r EImXo g§H$Q> ˶m§À¶mda Amë¶mg, (ݶm¶mÀ¶m {Xder ˶m§Zm)
Ago åhUʶmMr g§Yr àmá hmoD$ Z¶o, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Vy Am‘À¶mH$S>o
EImÚm n¡J~§ amcm H$m nmR>{dco Zmhrg, åhUOo Amåhmcm Vw¶m g§Xeo m§Mo nmcZ
H$aVm Amco AgVo. Am{U Amåhr lÕmd§V ~ZyZ (Vw¶mH$S>o Amcmo AgVmo).'
48
nU Ooìhm Am‘À¶mH$Sy>Z g˶mMm (g§Xeo ) ˶m§À¶mH$S>o ¶oD$Z nmoMcm,
Voìhm Vo åhUmco, "Á¶mà‘mUo ‘ygmcm (M‘ËH$ma) XoʶmV Amco hmoV,o ˶mà‘mUo
¶mcm H$m XoʶmV Amco Zmhr?' nU cmoH$m§Zr ˶m Jmoï>rcmhr ñdrH$maʶmg
¶mnydu ZH$maM {Xcocm Zmhr H$m, Or ‘ygmcm àXmZ H$aʶmV Amcr hmoVr?
(˶mda) Vo åhUmco "(‘ygm d ‘whå‘X) ¶m XmoKm§Mo Oo H$mhr Amho, EH$‘oH$mg
gmhmæ¶H$ Ago OmXÿMMo àH$ma AmhoV.' VgoM Vo nwT>o åhUmco, "Amåhr XmoKm§Zmhr
ñdrH$ma H$aʶmg ZH$ma XoVmo.'
49
(n¡J~§ a) ˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr A„mhH$Sy>Z Agm EImXm J«W§ KoD$Z
510 Hw$amU
¶m, Omo ¶m XmoKm§nj o mhr A{YH$ Mm§Jcm ‘mJ©Xe©H$ Agoc. Voìhm ‘r ˶mMo
(Adí¶) AZwgaU H$aoZ. Vwåhr Vw‘À¶m {dYmZmV Iao Agmc Va (Ago
H$ê$ZM XmIdm).' 50 Oa ˶m§Zr Vw‘À¶m ¶m åhUʶmcm H$mhr à{VgmX {Xcm
Zmhr Va ho OmUyZ ¿¶m H$s, Vo (g˶mcm gmoS>yZ) Ho$di Amnë¶m Xþï> ‘ZmoH$m‘ZmMo
AZwgaU H$arV AmhoV. ˶mnojm A{YH$ dmQ> MwH$cocm H$moU Agy eH$Vmo, Omo
A„mhÀ¶m ‘mJ©Xe©Zmcm gmoS>y Z Ho$di Amnë¶m ‘ZmoH$m‘Zm§À¶m ‘mJo YmdV
Amho. ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, A„mh A˶mMmar cmoH$m§Zm ‘mJ©Xe©Z H$arV
Zmhr. 51 Amåhr ˶m§À¶mH$S>o doimodi o r Amncm g§Xeo nmoMdrV am{hcmo, ¶m
CÔoemZo H$s, ˶m§Zr CnXoe J«hU H$amdm.
52
¶mnydu Á¶m cmoH$m§Zm Amåhr J«W§ {Xcm hmoVm (˶m§À¶mn¡H$s gwOmU d
g˶{චcmoH$) ¶m Hw$amUmda {dídmg R>do Umao AmhoV. 53 Ooìhm ˶m§Zm ho
(Hw$amU) EoH${dco OmVo, Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhr ¶mda {dídmg R>do Vmo, ho
g˶ Amho Am‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. ho Am‘À¶mH$S>o
¶oʶmnydunmgyZM Amåhr (A„mhcm) g‘{n©V Pmcocmo AmhmoV.' 54 ho Ago
cmoH$ AmhoV H$s, ˶m§Zm ˶m§À¶m ghZercVo~Ôc XþßnQ> ‘mo~Xcm àXmZ Ho$cm
OmB©c. VgoM Vo dmB©Q> H¥$˶m§Zm Mm§Jë¶m H¥$˶m§Ûmao Xÿa H$aVmV Am{U Amåhr
˶m§Zm Oo H$mhr {Xcoco Amho, ˶mVyZ IM© H$arV AgVmV. 55 Am{U Ooìhm
ì¶W© Jmoï>r Vo EoH$VmV, Voìhm Vo (˶m‘ܶo A{O~mV ag Z KoVm). ˶mnmgyZ Xÿa
hmoVmV Am{U åhUVmV, "Amåhr Am‘À¶m H¥$˶m§gmR>r (O~m~Xma AmhmoV)
Am{U Vwåhr Vw‘À¶m H¥$˶m§gmR>r (O~m~Xma AmhmV). Vwåhmcm em§Vr cm^mo (hr
Am‘À¶mH$Sy>Z g{XÀN>m). Amåhr Ag‘§Og cmoH$m§er dmX Kmcy BpÀN>V Zmhr.'
56
(n¡J~§ a!) Vwåhr Amnë¶m ‘Ouà‘mUo dmQ>c o ˶mg gÝ‘mJm©da AmUy eH$V
Zmhr. Va A„mh Á¶mÀ¶m~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mg gÝ‘mJu cmdVmo. VgoM Vmo
Mm§Jë¶màH$mao OmUVmo H$s, H$moU ‘mJ©Xe©ZmMm ñdrH$ma H$aUmam Amho.
511
57
gyah-28. Ac-µH$gg
Vo åhUVmV (åhUOo ‘¸$mdmgr), "Amåhr Oa Vw¶m~amo~a ¶m ‘mJ©Xe©ZmMo
AZwgaU H$ê$ cmJcmo Va Amåhr Am‘À¶m ^y‘rVyZ CnQy>Z ’o$H$co OmD$.
Amåhr ¶m§Zm em§VVmnyU© (‘¸$m) ehamV ñWm{nV Ho$co Zmhr H$m, {OWo
Am‘À¶mH$Sy>Z CnOr{dH$m åhUyZ gd© àH$maMr ’$io AmUcr OmVmV? nU ¶m
(g˶mnmgyZ) ~hþg»§ ¶ cmoH$ AZ{^k AmhoV.
58
Amåhr Aem {H$˶oH$ dñ˶m Zï> H$ê$Z Q>mH$coë¶m AmhoV, OoWrc
cmoH$ Amnë¶m {dnwc YZg§nÎmr‘wio ’$maM CÝ‘Îm ~Zco hmoV.o Va ˶m§À¶m ˶m
gd© dñ˶m ˶m§À¶mZ§Va AmogmS> nS>cëo ¶m AmhoV, nU ¹${MVM (EImÚm
{R>H$mUr) H$moUr dgco Amho. ‘J AmåhrM ˶m§Mo dmag Pmcmo (H$maU gd©
g§nZy Joë¶mZ§Va AmåhrM gdmªMo dmag AgUma). 59 (cmoH$m§Zmo!) Vw‘Mm
nmcZH$Vm© Vmon¶ªV dñ˶m§Zm H$Yrhr Zï> H$arV ZgVmo, Omon¶ªV (˶m§À¶m
dñ˶m§nH¡ $s) EH$m ‘moR>çm dñVrV n¡J~§ amcm nmR>drV Zmhr, Omo ˶m§Zm Am‘Mo
g§Xeo EoH$dVmo. Amåhr VoWrc cmoH$ A˶mMmar H¥$˶o H$aUmao Agë¶m{edm¶
dñ˶m§Zm Zï> H$arV ZgVmo.
60
Oo H$mhr Vwåhmcm XoʶmV Amco Amho, Vo Va ¶m OrdZmgmR>r VmËnwaVr
VaVyX, d (jU^§Jaw ) emo^Mo o gmYZ Amho Am{U Oo H$mhr A„mhH$S>o Amho, Vo
A{YH$ Mm§Jco d {MaH$mc {Q>H$Umao Amho. Va ‘J Vwåhr ~wÕrMm dmna H$arV
Zmhr H$m? 61 Vmo ‘mUyg Á¶mcm Amåhr Mm§Jë¶m Jmoï>rMo dMZ {Xco Amho
Am{U Vr (Jmoï>) ˶mcm {ZpíMVnUo {‘iUma Amho, Agm ‘mUyg ˶m ‘mUgmgmaIm
hmoD$ eH$Vmo H$m, Á¶mcm Amåhr Ho$di ¶mM OJmVrc OrdZ H$mhr H$mi
Cn^moJʶmMr g§Yr {Xcr Am{U ݶm¶mÀ¶m {Xder Á¶mcm (A„mhg‘moa) Om~
XoʶmgmR>r hOa H$aʶmV ¶oBc © ?
62
˶m {Xder A„mh ˶m§Zm ~mocmdyZ {dMmarc H$s, Vo AmVm Hw$R>o
AmhoV, Á¶m§Zm Vwåhr ‘m¶m B©ídaËdmV (‘ܶo) ^mJrXma R>adco hmoV?o 63
512 Hw$amU
(Voìhm Vohr hOa Ho$co OmVrc Am{U) ˶m§À¶m~m~VrV {ejoMm {ZU©¶ Pmcocm
Agoc, Vo åhUVrc, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! hoM Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zm
Amåhr MwH$sÀ¶m ‘mJm©H$S>o Zoc.o Amåhr ˶m§Zm ˶mMà‘mUo (‘wirM gº$s Z
H$aVm) MwH$sÀ¶m ‘mJm©H$S>o Zoc,o Á¶mà‘mUo Amåhr ñdV: (ñdoÀN>Zo )o MwH$sÀ¶m
‘mJm©Mm A§JrH$ma Ho$cm hmoVm. (ho à^y! AmVm) Amåhr ˶m§À¶mer Agcoco
Am‘Mo g§~Y§ Vw¶mg‘j VmoS>y Z Q>mH$V AmhmoV. Vo Á¶m§Mr CnmgZm H$arV hmoV,o
Vo Amåhr ZìhVmoM.'
64
Voìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c, "AmVm ˶m§Zm ~mocdm, Á¶m§Zm Vwåhr
(A„mhÀ¶m B©ídaËdmV) gh^mJr R>adco hmoV.o ' Vo ˶m§Zm (‘XVrgmR>r)
~mocmdVrc, nU (˶m ImoQ>çm Cnmñ¶m§H$Sy>Z) ˶m§Zm ‘wirM à{VgmX {‘iUma
Zmhr. Vo ñdV:À¶m S>mù o ¶m§Zr (Amncr) {ejm g‘moa Agë¶mMo nmhVrc.
H$Xm{MV ˶m§Zr ‘mJ©Xe©ZmMm ñdrH$ma Ho$cm AgVm Va (hr {ejm Q>miVm
Amcr AgVr). 65 VgoM ˶m {Xder A„mh ˶m§Zm ~mocmdyZ {dMmarc, "Vwåhr
Am‘À¶m g§Xeo dmhH$m§Zm H$gm à{VgmX {Xcm hmoVm (Ooìhm Vo Vw‘À¶mH$S>o g§Xeo
KoD$Z Amco hmoVo).' 66 ˶m {Xder Vo Ajae: ‘wH$o hmoVrc (˶m§Mo gd©
dmX{ddmX d g~~r Voìhm hadcoco AgVrc) Va Vo EH$‘oH$m§er H$mhr
{dMmanygXoIrc H$ê$ eH$Uma ZmhrV. 67 nU Omo níMmÎmmnX½Y hmoD$Z lÕm
YmaU H$aVmo Am{U Mm§Jcr H¥$˶o H$ê$ cmJVmo. Va Aem ‘mUgmMm g‘mdoe
g§^dV: ¶eñdr cmoH$m§V hmoB©c.
68
Vw‘Mm nmcZH$Vm© {Z‘m©U H$aVmo, Oo Vmo BpÀN>Vmo Am{U ˶mMr {ZdS>
H$aVmo Á¶mcm Vmo BpÀN>Vmo. {ZdS>ʶmMm A{YH$ma ˶m§À¶m AI˶marV Zmhr.
A„mh, Agr‘ Amho ˶mMr ‘{h‘m! cmoH$ ˶mÀ¶m~amo~a Á¶m§Zm gh^mJr
R>a{dVmV, A„mh ˶m§À¶mnojm {H$VrVar loð> Amho. 69 Vw‘À¶m nmcZH$˶m©cm
Vo gd© Mm§Jco R>mD$H$ Amho Oo H$mhr Vo Amnë¶m ‘ZmV cn{dVmV Am{U Oo
513
70
gyah-28. Ac-µH$gg
H$mhr Vo àH$Q> H$aVmV. VmoM Amho A„mh, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM
B©ída Zmhr. ¶m OJmV Am{U ¶mZ§VaÀ¶m OJmVhr gd© ñVwVrMm A{YH$mar VmoM
Amho. gd© ’¡$gë¶m§Mm A{YH$ma ˶mcmM Amho. Am{U Vwåhm gdmªZm naVyZ
˶mÀ¶mH$S>Mo Om¶Mo Amho.
71
˶m§Zm {dMmam, "‘cm gm§Jm, Oa A„mhZo ݶm¶mÀ¶m {Xdgmn¶ªV Vw‘À¶mda
H$m¶‘ñdê$nr amÌ H$ê$Z Q>mH$cr (åhUOo {Xdg-amÌrM§ MH«$ Wm§~dyZ Ho$di
amÌ Am{U amÌM Ago H$ê$Z Q>mH$co) Va A„mh{edm¶ Xþgar H$moUVr nyOZr¶
eº$s Amho H$m, Or (amÌrÀ¶m ˶m A§YH$mamcm Xÿa H$ê$Z) Vw‘À¶mgmR>r
àH$me AmUy eHo$c? Va ‘J Vwåhmcm (g˶mMr) AmdmO EoH$y ¶oV Zmhr
H$m?' 72 (VgoM ˶m§Zm hohr) {dMmam, "‘cm gm§Jm Oa A„mhZo Vw‘À¶mda
ݶm¶mÀ¶m {Xdgmn¶ªV H$m¶‘ñdê$nr {Xdg (åhUOo gy¶© ‘mdiUmaM Zmhr)
Ago H$ê$Z Q>mH$co Va A„mh{edm¶ Xþgar H$moUVr nyOZr¶ eº$s Amho H$m Or
(gy¶m©ñV KS>dZy ) Vw‘À¶mgmR>r amÌ AmUy eHo$c? {OÀ¶mV Vwåhr {dlm§Vr KoD$
eH$mc. Va ‘J Vwåhr g˶mMo (qMVZnydH© $) {ZarjU H$aUma Zmhr H$m?'
73
˶mZoM Amnë¶m H¥$noZo Vw‘À¶mgmR>r amÌ d {Xdg ~Z{dco, åhUOo
Vwåhr (amÌr) {dlm§Vr ¿¶mdr d ({Xdgm) ˶mÀ¶m H¥$nmàgmXm§Mm emoY ¿¶mdm.
(åhUOo Amnë¶m CnOr{dHo$gmR>r à¶ËZ H$aVm ¶mdoV). ho ¶mgmR>r H$s, Vwåhr
˶mMo Am^ma 춺$ H$amdo.
74
˶m {Xder A„mh ˶m§Zm ~mocmdyZ {dMmaoc, "Hw$R>o AmhoV Vo
Á¶m§À¶m~m~VrV Vwåhmcm Ago dmQ>V hmoVo H$s, Vo ‘mPo ^mJrXma AmhoV?' 75
Amåhr à˶oH$ OZg‘yhmVyZ EH$ gmjrXma C^m H$ê$. ‘J Amåhr ˶m§Zm åhUy,
"Á¶m Jmoï>rMm Vwåhr Xmdm H$arV am{hco ˶mMo à‘mU gmXa H$am, Voìhm ˶m§Zm
H$iyZ MwH$o c H$s, gd© g˶ A„mhÀ¶mM ~mOyZo Amho. Voìhm ˶m gd© ImoQ>çm
Jmoï>r ˶m§À¶mnmgyZ, Jm¶~ Pmcoë¶m AgVrc, Á¶m Vo aMrV AgV.
514 Hw$amU
76
Hµ $mê$Z ‘ygmÀ¶m cmoH$m§nH¡ $s hmoVm, ‘J ˶mZo ˶m§À¶m{déÕ {dÐmohr
^y{‘H$m ~Omdcr. (˶mMo gmYo H$maU ho hmoVo H$s,) Amåhr ˶mcm BVHo$
I{OZo {Xco hmoVo H$s, Ho$di ˶mÀ¶m {H$ëë¶m {H$˶oH$ YS>YmH$Q> ‘mUgo,
‘moR>çm H$ï>mZo CMcrV AgV. Ooìhm ˶mÀ¶m cmoH$m§Zr ˶mcm åhQ>c,o "(Amnë¶m
g§nÎmr{df¶r) ’$ma EoQ> {‘ady ZH$mog, H$maU A„mhcm EoQ> {‘a{dUmao cmoH$
{චZmhrV. 77 Oo H$mhr A„mhZo Vwcm {Xcoco Amho, ˶mÛmao Amnco ‘¥Ë¶yZV§ aMo
OrdZ Mm§Jco ìhmdo ¶mgmR>r H$mhr H$a. VgoM ¶m OJmV, (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m
OJmVrc Amncm) {hñgm KoʶmÀ¶m ~m~VrV {dga nSy> XoD$ ZH$mog. VgoM BVa
(JaOy) cmoH$m§da CnH$ma H$a Ogo CnH$ma A„mhZo Vw¶mda Ho$coco AmhoV
Am{U ^yVcmda CnÐd ‘mO{dʶmMm à¶ËZ H$ê$ ZH$mog. H$maU A„mhcm
CnÐd ‘mO{dUmao cmoH$ H$Xm{n {චZmhrV.'
78
nU ˶mZo CÎma {Xco, "hr g§nÎmr ‘cm ‘m¶m kmZm‘wio àmá Pmcocr
Amho.' ˶mcm ho ‘mhrV ZìhVo H$m H$s, A„mhZo ˶mÀ¶mnydu {H$˶oH$ O‘mVtZm
Zï> H$ê$Z Q>mH$co Amho. Á¶m ˶mÀ¶mnojm A{YH$ geº$ hmo˶m d YZg§nÎmrÀ¶m
~m~VrV A{YH$ daMT> hmo˶m. VgoM AnamYr cmoH$m§Zm ˶m§À¶m AnamYm§{df¶r
ñnï>rH$aU {dMmaʶmMr JaO ZgVo.
79
(EHo$ {Xder) Hµ $mê$Z Amnë¶m cmoH$m§g‘moa Amnë¶m WmQ>m‘mQ>mMo
àXe©Z H$arV {ZKmcm. Oo cmoH$ ¶mM OrdZmMr A{^cmfm Amnë¶m ‘ZmV
~miJyZ hmoV,o åhUmco, "Amåhmcmhr Vo gd© {‘imco AgVo Va...., Oo Hµ $mê$Zcm
{‘imcoco Amho, IamoIa Vmo ‘moR>m ^m½¶emcr Amho.' 80 nU Á¶m cmoH$m§Zm
(OrdZmÀ¶m h{H$JVrMo) kmZ cm^co hmoV,o Vo åhUmco, "Vw‘Mm {Y¸$ma Agmo!
A„mhH$Sy>Z {‘iUmam ‘mo~Xcm (¶mhÿZ) A{YH$ Mm§Jcm Amho, ˶m cmoH$m§gmR>r
Oo lÕm YmaU H$aVmV Am{U gËH$‘} H$aVmV, nU hm ‘mo~Xcm Ho$di ˶m§ZmM
{‘iUma Amho, Oo ghZercVoMo nmcZ H$aVmV.'
515
81
gyah-28. Ac-µH$gg
‘J Amåhr ˶mcm d ˶mÀ¶m (d¡^dg§nÞ) Kamg O{‘ZrV JmSy>Z
Q>mH$co. ‘J Voìhm A„mhÀ¶m {déÕ OmD$Z, ˶mMr ‘XV H$aUmam H$moUVmhr
g‘yh nwT>o Amcm Zmhr, Zm Vmo ñdV:cm dmMdy eH$cm. 82 H$mcn¶ªV Oo cmoH$
˶mÀ¶mgmaIo ñWmZ àmá H$aʶmMr Amnë¶m ‘ZmV cmcgm ~miJyZ hmoV,o
åhUy cmJco, "Aaoa!o (Amåhmcm dmñVdmMr OmUrd ZìhVr). IamoIa Vmo
A„mh Amho, Omo Amnë¶m godH$m§nH¡ $s BpÀN>Vmo ˶mcm {dnwc à‘mUmV CnOr{dH$m
àXmZ H$aVmo Am{U BpÀN>Vmo ˶mcm VwQ>nÁ§w ¶m à‘mUmV àXmZ H$aVmo. Oa
Am‘À¶mda A„mhZo H¥$nm Ho$cr ZgVr Va Amåhmcmhr O{‘ZrV JmSy>Z Q>mH$co
AgVo.' IamoIa {H$Vr XþXd£ ! g˶ ZmH$maUmao H$Xm{n ¶eñdr hmoD$ eH$V
ZmhrV.
83
‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmV AmZ§X‘¶r OrdZ, Amåhr Ho$di ˶m cmoH$m§Zm
XoD$, Oo ^yVcmda Zm ñdV:Mm ‘moR>no Um {‘ady BpÀN>VmV, Zm CËnmV ‘mO{dʶmgmR>r
à¶ËZaV AgVmV. Mm§Jco eodQ> A„mhMr OmU d ^¶ ~miJyZ (OrdZ
ì¶VrV H$aUmè¶m cmoH$m§M)o Amho. 84 Omo H$moUr (A„mhg‘moa) ^co H¥$˶
KoD$Z hOa hmoBc © , ˶mcm ˶mnojmhr Mm§Jco nwʶ’$i {‘ioc. VgoM Omo H$moUr
dmB©Q> H¥$˶mgh ¶oBc © , Va dmB©Q> H¥$˶o H$aUmè¶m§Zm ˶m§À¶m H¥$˶m§Zgw ma dmB©Q>
’$i {‘ioc.
85
{ZpíMVM Á¶mZo Hw$amUmVrc (AmXoem§Mr A§‘c~OmdUr H$aUo), Vw‘Mo
H$V©ì¶ R>a{dco Amho, VmoM Vwåhmcm EH$m ¶eñdr eodQ>mn¶ªV nmoMdrc. (˶m§Zm)
gm§Jm, "‘m¶m nmcZH$˶m©cm Mm§Jco R>mD$H$ Amho H$s, H$moUmcm ‘mJ©Xe©Z
cm^co Amho Am{U H$moU ñnï>[a˶m dmQ> MwH$cocm Amho.' 86 Vwåhr H$Yrhr
Aer Anojm ~miJyZ ZìhVo H$s, Vw‘À¶mH$S>o (A„mhMm) J«W§ àH$Q> Ho$cm
OmB©c. nU hr Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mr H¥$nm hmo¶, åhUyZ Vwåhr H$moU˶mhr
àH$mao g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm gmhmæ¶ H$ê$ ZH$m. 87 VgoM ho (Zoh‘r
516 Hw$amU
cjmV R>do m H$s), A„mhMm g§Xeo EH$Xm Vw‘À¶mH$S>o Amë¶mZ§Va H$moUrhr
Vwåhmcm ˶mnmgyZ namd¥Îm H$aVm H$m‘m Z¶o. Vwåhr (cmoH$m§Zm) Amnë¶m
nmcZH$˶m©H$S>o ¶oʶmMo AmdmhZ H$am Am{U ˶m cmoH$m§nH¡ $s H$Xm{n hmoD$
ZH$m, Oo BVam§Zm A„mhÀ¶m (B©ídaËdmV) gh^mJr R>a{dVmV. 88 VgoM
A„mh{edm¶ Aݶ H$moU˶mhr Cnmñ¶mMm Ymdm H$ê$ ZH$m, H$maU ˶mÀ¶m{edm¶
Xþgam H$moUrM Cnmñ¶ Zmhr. ˶mÀ¶mì¶{V[aº$ à˶oH$ Jmoï> Zme nmdUo AQ>i
Amho. gd© {ZU©¶m{YH$ma ˶mÀ¶mMnmer AmhoV. Am{U Vwåhm gdmªZm ˶mÀ¶mH$S>Mo
naV AmUco OmUma Amho.
gyah-29. Ac-AZ²H$~yV
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Acr’$0 cm‘0 ‘r‘0 2 cmoH$m§Zm Ago dmQ>Vo H$s H$m¶? ˶m§À¶m Ho$di
(Vm|S>mZo) BVHo$ ~mocʶmda ˶m§Zm gmoS>y Z {Xco OmB©c H$s, "Amåhr lÕm YmaU
Ho$cr Amho.' Am{U ˶m§Zm AmO‘mdyZ nm{hco OmUma Zmhr? 3 Amåhr ˶m
cmoH$m§Zmhr AmO‘mdyZ nm{hco hmoV,o Oo ¶m§À¶mnydu hmoD$Z Joc.o {ZpíMVM A„mh
˶m cmoH$m§Zm {MÝhm§{H$V H$ê$Z ˶m§Mr {ZdS> H$aoc, Á¶m§Zr ñdV:cm g˶dMZr
{gÕ Ho$co Agoc. VgoM Vmo Ag˶mda (AmYm[aV OrdZ OJcoë¶m§Zmhr)
{MÝhm§{H$V H$ê$Z ~mOycm H$mT>c o .
4
Oo cmoH$ XþîH¥$˶o H$aVmV, ˶m§Zr ñdV:Mr Aer YmaUm ~Z{dcr Amho
H$s H$m¶? Vo Am‘À¶mnmgyZ Adí¶ ñdV:Mr gwQ>H$m H$ê$Z KoD$ eH$Vrc.
{H$Vr dmB©Q> AZw‘mZ (Vo Am‘À¶m{df¶r) cmdV AmhoV! 5 Omo H$moUr (ݶm¶mÀ¶m
{Xder) A„mher hmoUmè¶m ^oQ>rH$S>o (^¶ d Ameogh) nmhV AgVmo. Va ˶mZo
ho cjmV R>do mdo H$s, (A„mhÀ¶m ^oQ>rMr) {Z¶V doi Adí¶ ¶oUma Amho. Vmo
gd© H$mhr EoH$Umam Amho, gd© H$mhr OmUUmam Amho. 6 Omo H$moUr (A„mhÀ¶m
H$m¶m©gmR>r) à¶ËZm§Mr namH$mð>m H$aVmo, Iao nmhVm Vmo ñdV:À¶mM
517
gyah-29. Ac-AZ²H$~yV
(H$ë¶mUmgmR>r) à¶ËZ H$arV Amho. H$maU A„mhcm H$moUmMrM JaO Zmhr
(Vmo AmË‘{Z^©a Amho). 7 Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr d gËH$‘} Ho$cr Va
Aem cmoH$m§À¶m (AmYr) KS>cëo ¶m MwH$m Amåhr ˶m§À¶mnmgyZ Xÿa H$ê$ Am{U
˶m§Zm ˶m§À¶m (Mm§Jë¶m) H¥$˶m§Mm A˶wÎm‘ ‘mo~Xcm XoD$, Or Vo H$arV
AgV.
8
Amåhr ‘mUgmcm Amnë¶m AmB©d{S>cm§er ào‘mZo dmJʶmMr Amkm Ho$cocr
Amho. nU Oa ˶m§Zr Vw¶mH$S>o Aem H$moUmcm ‘mPm gh^mJr (g‘H$j)
R>a{dʶmgmR>r AmJ«h Yacm, Á¶mMo Vwcm H$mhrhr kmZ Zmhr, Va Vy ˶m§Mo
åhUUo A{O~mV ‘mݶ H$ê$ ZH$mog. Vwåhm gdmªZm ‘m¶mH$S>Mo naVyZ ¶m¶Mo
Amho. Voìhm ‘r, Vwåhr Oo Oo (OrdZmV) H$arV am{hcmV, Vo gd© Vw‘À¶mg‘moa
CKS> H$aoZ. 9 nU Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U gËH$‘} Ho$cr Va
Aem§Mm Amåhr Am‘À¶m gXmMmar ^º$m§À¶m g‘yhmV g‘mdoe H$ê$.
10
cmoH$m§‘ܶo H$mhr Agohr AmhoV, Oo Xmì¶mZo gm§JVmV, "Amåhr A„mhda
{dídmg R>do Vmo.' nU Ooìhm A„mhÀ¶m ‘mJm©V Vo N>ico OmVmV, Voìhm Vo
cmoH$m§À¶m N>img A„mhÀ¶m {ejoà‘mUo g‘Oy cmJVmV. nU Oa Vw‘À¶m
nmcZH$˶m©H$Sy>Z (gÀÀ¶m lÕmd§Vm§gmR>r) gmhmæ¶ Amco Va Vo {ZpíMVnUo
Ago åhUVrc, "Amåhr Zoh‘r Vw‘À¶m~amo~a AmhmoV?' A„mhcm Vo Mm§Jë¶màH$mao
‘mhrV Zmhr H$s H$m¶, Oo cmoH$m§À¶m ‘ZmV Amho? 11 A„mh ˶m cmoH$m§Zm
Adí¶ {MÝhm§{H$V H$aoc, Oo gƒo lÕmd§V AmhoV, VgoM Vmo ˶m cmoH$m§Zmhr
Adí¶ {MÝhm§{H$V H$ê$Z g‘moa AmUoc Oo Xm§{^H$ AmhoV.
12
g˶ ZmH$maUmao cmoH$ lÕmd§Vm§Zm åhUVmV, "Vwåhr Am‘À¶m ‘mJm©Mo
AZwgaU H$am, Vw‘À¶m nmnm§Mo AmoPo Amåhr CMcyZ KoD$.' (nU g˶ ho Amho
H$s), Vo ˶m§À¶m nmnm§nH¡ $s qH${MVXoIrc AmoPo CMcUma ZmhrV. Vo {ZpíMVnUo
ImoQ>maS>o AmhoV. 13 Vo Amnë¶m nmnmMo AmoPo Va CMcVrcM, nU ˶mM~amo~a
518 Hw$amU
AmUIr H$mhr nmnmMo AmoPho r CMcVrc (åhUOo ˶m§À¶m‘wio Oo cmoH$ nmnH¥$˶
H$aʶmg àd¥Îm Pmco Ë`mg§~Y§ rMo AmoP)o . ho cmoH$ Á¶m ImoQ>çm Jmoï>r aMV
AmhoV, ˶mg§~Y§ mZo nwZéËWmZmÀ¶m {Xder ˶m§Zm Adí¶ Om~ {dMmaʶmV
¶oBc
© .
14
Amåhr Zyhcm (n¡J~§ a ~ZdyZ) ˶mÀ¶m cmoH$m§H$S>o nmR>{dco, Va Vmo
EH$ hOma dfm©cm nÞmg df© H$‘r (åhUOo ZD$eo nÞmg df}) BVH$s ‘wXV
˶m§À¶mXaå¶mZ am{hcm. ‘J (eodQ>r) Ocàc¶mZo ˶m§Zm doT>c,o (IamoIa) Vo
A˶mMmar cmoH$ hmoV.o 15 nU Amåhr Zyhcm d ˶mÀ¶m~amo~a Oo Zm¡H$o V hmoVo
˶m§Zm dmMdco Am{U ¶m KQ>Zco m Amåhr OJdmgr¶m§gmR>r (g§Xeo gyMH$) {ZemUr
~Zdco.
16
VgoM B~«mhr‘cm (XoIrc Amåhr n¡J~§ a ~ZdyZ Amnë¶m cmoH$m§H$S>o
nmR>{dco,) Voìhm Vmo Amnë¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "A„mhMr CnmgZm H$am
Am{U ˶mMr OmU d ^¶ ~miJyZ (OrdZ ì¶VrV H$am). Oa Vwåhr ho g‘OyZ
¿¶mc Va ¶mV Vw‘MoM ^co Amho. 17 (nU) Vwåhr A„mhcm gmoS>y Z ‘yVvMr
CnmgZm H$aVm Am{U ImoQ>çm Jmoï>r a{MV AgVm. A„mhcm gmoS>y Z Vwåhr
Á¶m§Mr CnmgZm H$aVm, ˶m§Zm Vwåhmcm CnOr{dH$m àXmZ H$aʶmMo H$gcohr
gm‘϶© àmá Zmhr. Vwåhr Ho$di A„mhH$S>o CnOr{dH$m àmá H$aʶmgmR>r
¶mMZm H$am Am{U Ho$di ˶mMrM CnmgZm H$am. VgoM ˶mÀ¶mà{V H¥$VkVm
~miJm. Vwåhmcm ˶mÀ¶mH$S>Mo naV{dco OmB©c. 18 Oa Vwåhr (‘cm) ImoQ>o
R>adrV Agmc Va (¶mV ’$ma AmíM¶©H$maH$ Ago H$mhr Zmhr H$maU) Vw‘À¶m
nyduXoIrc AZoH$ OZg‘yhm§Zr (A„mhÀ¶m n¡J~§ am§Zm) ImoQ>o R>a{dcoco Amho.
nU n¡J~§ amda ñnï>[a˶m g§Xeo nmohmoM{dʶmn{cH$S>o Aݶ H$moUVrhr O~m~Xmar
Zmhr.'
19
cmoH$m§Zr ¶m Jmoï>rMo (qMVZnydH© $) {ZarjU Ho$co Zmhr H$m? H$s,
519
gyah-29. Ac-AZ²H$~yV
A„mh H$emàH$mao n{hë¶m doigo g¥ï>r {Z‘m©U H$aVmo. ‘J ˶mMr nwZamd¥Îmr
H$arV AgVmo. IamoIa, ho A„mhgmR>r AJXr ghO e³¶ Amho. 20 ˶m§Zm
gm§Jm, "^yVcmda g§Mma H$am d (qMVZnydH© $) {ZarjU H$am H$s, H$emàH$mao
A„mhZo g¥ï>rMr n{hë¶m doigo {Z{‘©Vr Ho$cr. ‘J AJXr AemMàH$mao A„mh
(‘¥Ë¶yZV§ a) Vwåhmcm Xþgè¶m doigo CR>dZy C^o H$arc. IamoIa, A„mh gd©
H$mhr H$aʶmg g‘W© Amho. 21 Vmo BpÀN>Vmo ˶mg {ejm H$aVmo Am{U BpÀN>Vmo
˶mda H¥$nm H$aVmo. ˶mÀ¶mH$S>Mo Vwåhmcm naVdyZ AmUco OmB©c. 22 Vwåhr
Zm n¥Ïdrda, Zm AmH$memV ˶mÀ¶m ¶moOZocm {d’$c H$ê$ eH$Vm. VgoM
Vw‘Mm A„mh{edm¶ Xþgam Zm H$moUr nwañH$Vm© Amho, Zm gmhmæ¶H$Vm©. 23 Oo
cmoH$ A„mhÀ¶m g§Xeo mÛmao àH$Q> Pmcoë¶m g˶mcm d ˶mÀ¶mer AQ>i
Agcoë¶m ^oQ>rcm ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hco d ˶m§Zm ‘m¶m H¥$noMr Amem
Zmhr. Va AemM cmoH$m§gmR>r H$R>mao {ejm AQ>i Amho.'
24
B~«mhr‘Zo {Xcoë¶m (EHo$ídadmXmÀ¶m g§Xeo mÀ¶m) à{VgmXmV ˶mMo
cmoH$ åhUmco, "˶mcm R>ma H$am qH$dm ˶mcm OmiyZ Q>mH$m.' nU A„mhZo
˶mcm AmJrV OiʶmnmgyZ dmMdrco. IamoIa, ¶mV lÕmd§V cmoH$m§gmR>r
g§Xeo Agcoë¶m IwUm AmhoV. 25 B~«mhr‘Zo ˶m§Zm åhQ>c,o "A„mhcm gmoS>y Z
Vwåhr ‘yVvMr CnmgZm H$aʶmMm Omo ‘mJ© {ZdS>cm Amho, Vo ¶m OrdZmV
Vw‘À¶m Xaå¶mZ AmngmV {‘ÌËdmcm àmoËgm{hV H$aʶmMo ‘mܶ‘ Oê$a ~Zcoco
Amho. nU ݶm¶mÀ¶m {Xder Vwåhr EH$Xþgè¶mgmo~V H$moUVohr g§~Y§ Agë¶mMo
ZmH$mamc Am{U EH$Xþgè¶mMm {Y¸$ma H$amc. ZaH$mMr AmJ hoM Vw‘Mo
{ZdmgñWmZ Agoc. Vwåhmcm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© cm^Uma Zmhr.' 26 cyV hm
˶mÀ¶mda {dídmg R>do Umam EH$‘od nwéf hmoVm. ˶mZo (B~«mhr‘cm) åhQ>c,o
"‘r A„mhH$S>o ñWcm§Va H$aʶmgmR>r V¶ma Amho (åhUOo AZoH$o ídadmXmÀ¶m
dmVmdaUmMm d ^y‘rMm ˶mJ H$ê$Z EHo$ídadmXmH$S>o ñWcm§Va H$aʶmg V¶ma
520 Hw$amU
Amho). IamoIa Vmo gd©e{º$‘mZ Amho, ~w{ÕdmZ Amho.' 27 Amåhr (B~«mhr‘cm
nwÌ d ànm¡ÌÀ¶m ê$nmZo) BghmµH$ d ¶mµH$y ~ {Xco Am{U ˶mÀ¶m d§eOm§Zm
ào{fVËd d J«W§ àXmZ Ho$co. Am{U Amåhr ˶mcm ¶m OJmV(hr) nwʶ’$i
àXmZ Ho$co Am{U ¶mZ§VaÀ¶m OJmV Vmo gXmMmar cmoH$m§nH¡ $s Agoc.
28
cyVcmhr (Amåhr n¡J~§ a ~ZdyZ ˶mÀ¶m cmoH$m§H$S>o nmR>dco) Ooìhm Vmo
Amnë¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "Vwåhr Ago K¥UmñnX (Aícrc) H¥$˶ H$arV AmhmV,
Ogo H¥$˶ Vw‘À¶m nydu ‘mZdr B{VhmgmV H$moUrhr Ho$coco Zmhr. 29 (H$m‘dmgZoZo
ào[aV hmoD$Z V¥árgmR>r) Vwåhr nwéfm§H$S>o OmVm, (àdmem§Mr) dmQ>‘mar H$aVm?
VgoM Amnë¶m ~¡R>H$m§Vhr (CKS>[a˶m) K¥UmñnX H¥$˶o H$aVm?' nU ˶mÀ¶m
cmoH$m§Mo CÎma ¶m{edm¶ Aݶ H$mhr ZìhVo, "Oa Vw¶m åhUʶmV H$mhr V϶
Agoc Va Am‘À¶mda A„mhMr {ejm AmUyZ XmId.' 30 Voìhm cyVZo (A„mhH$S>)o
àmW©Zm Ho$cr, "(ho à^y!) ¶m Xþï> cmoH$m§À¶m {déÕ ‘cm gmhmæ¶ àXmZ H$a.'
31
‘J Ooìhm Am‘Mo ñdJ©XVÿ B~«mhr‘H$S>o (BghmµH$À¶m OÝ‘mMr) ew^dmVm©
KoD$Z Amco, ˶m§Zr B~«mhr‘cm (ho XoIrc) gm§{JVco H$s, Amåhr (nwT>)o
A‘wH$ dñVrVrc cmoH$m§Zm Zï> H$am¶cm OmV AmhmoV, H$maU VoWrc cmoH$
namH$moQ>rMo A˶mMmar ~Zcoco AmhoV. 32 (˶mda) B~«mhr‘Zo åhQ>c,o "˶m
dñVrV Va cyVXoIrc Amho.' Vo åhUmco, "Amåhmcm Mm§Jco R>mD$H$ Amho H$s,
{VWo H$moU-H$moU AmhoV. Amåhr ˶mcm d ˶mÀ¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zm Adí¶ dmMdy,
nU ˶mÀ¶m nËZrcm gmoS>y Z, Vr ‘mJo amhUmè¶m§~amo~a Wm§~Zy amhrc.' 33 Am{U
Am‘Mo ñdJ©XVÿ Ooìhm (n¡J~§ a) cyVH$S>o Amco, Voìhm Vmo A˶§V AñdñW
Pmcm Am{U ˶m§Mo (g§ajU H$aʶmÀ¶m ~m~VrV) AmnU hV~c Agë¶mMo
{dMma ˶mcm gVmdy cmJco. nU ˶m ñdJ©XVÿ m§Zr åhQ>c,o "Vy {^D$ ZH$mog,
Am{U Xþ:Irhr hmoD$ ZH$mog! Amåhr Vwcm d Vw¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zm Adí¶ dmMdy.
nU VwPr nËZr ‘mJo amhUmè¶m§gmo~V (‘mJoM) amhrc. 34 Amåhr ¶m dñVrVrc
521
gyah-29. Ac-AZ²H$~yV
cmoH$m§da ˶m§À¶m Hw$H$‘mªnmoQ>r AmH$memVyZ EH$ ^¶§H$a {ejm H$mogi{dUma
AmhmoV.' 35 (AemàH$mao {ejoMr H$madmB© A‘cmV Amcr) ‘J Amåhr (˶m
dñVrcm Zï> Ho$ë¶mZ§Vahr) H$mhr ñnï> IwUm ~mH$s R>do ë¶m, ¶mgmR>r H$s, ~wÕr
~miJUmè¶m cmoH$m§Zr ˶mnmgyZ ~moY J«hU H$amdo.
36
AemMàH$mao ‘{X¶ZÀ¶m cmoH$m§H$S>o ˶m§Mm ^mD$ ewE~o ¶mg (n¡J~§ a
~ZdyZ nmR>{dco). Voìhm Vmo Amnë¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "ho ‘m¶m ~m§Ydm§Zmo!
Ho$di A„mhMr CnmgZm H$am Am{U A§{V‘ {Xdgm{df¶r (^¶ d) Amem
~miJyZ (OrdZ ì¶VrV H$am). VgoM O{‘Zrda CnÐd ‘mO{dUmao ~Zy ZH$m.'
37
nU ˶m§Zr ˶mcm ImoQ>o R>a{dco, n[aUm‘r, EH$m ^¶§H$a ^yH$§ nmV Vo
gmnS>c,o ‘J Vo Amnë¶m KamV (‘¥VmdñWoV) nmcWo nSy>Z am{hco.
38
AmX d g‘yX (¶m O‘mVtÀ¶m ~m~VrVhr) AJXr AgoM KS>co (˶m§Zmhr
Amåhr Zï> H$ê$Z Q>mH$co). ˶m§À¶m AmogmS> dñ˶m§dê$Z Vwåhmcm Vo ñnï>
{XgyZ ¶oV.o H$maU g¡VmZmZo ˶m§Mr (dmB©Q>) H¥$˶o ˶m§Zm ^cr dmQ>mdrV, Ago
gwemo^rH$aU Ho$co hmoV.o AemàH$mao ˶m§Zm gÝ‘mJm©nmgyZ amoIZy R>do co hmoV.o
Oar Vo ’$ma hþema cmoH$ hmoVo (Varhr g¡VmZmÀ¶m ~hH$m{dʶmcm ~ir nS>c)o .
39
VgoM Amåhr Hµ $mê$Z, {’$aAm¡Z d hm‘mZ ¶m§Zmhr Zï> H$ê$Z Q>mH$co.
(n¡J~§ a) ‘ygm ˶m§À¶mH$S>o g˶mMo gd© ñnï> à‘mU KoD$Z Amcm hmoVm. nU
˶m§Zr ^yVcmda ’$ma ‘JéarMo àXe©Z Ho$co. nU eodQ>r Vo Am‘À¶mnmgyZ
ñdV:Mr gwQ>H$m H$ê$Z KoD$ eH$co ZmhrV. 40 ‘J Amåhr ˶m§À¶mn¡H$s
à˶oH$mcm ˶mÀ¶m XþîH¥$˶m~Ôc nH$S>c.o ‘J ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr (O‘mVtda)
Amåhr dmiyMo ^¶§H$a dmXi nmR>{dco, Va H$mhr (O‘mVtZm) ^¶§H$a ñ’$moQ>mZo
doT>c, Va H$mhtZm O{‘ZrV JmSy>Z Q>mH$co, Va H$mhr Ago hmoVo Á¶m§Zm Amåhr
~wS>dZy Q>mH$co. A„mhZo ˶m§À¶mda Aݶm¶ Ho$cm Zmhr Va ˶m§ZrM ñdV:da
Aݶm¶ Ho$cm.
522 Hw$amU
41
Á¶m cmoH$m§Zr A„mhcm gmoS>y Z BVam§Zm Amncm ajUH$Vm© ‘mZco,
˶m§Mo CXmhaU H$moù¶mgmaIo Amho. Omo ñdV:gmR>r Ka ~ZdVmo, nU gdm©V
VH$cmXÿ Ka H$moù¶mMoM Ka AgVo. H$Xm{MV ˶m§Zm ¶m (dmñVdmMr) OmUrd
Pmcr AgVr. 42 A„mhcm gmoS>y Z Vo Á¶m H$moUmMm Ymdm H$aVmV, {ZpíMVM
A„mhcm Vo gd© ‘mhrV Amho, H$maU VmoM gd©e{º$‘mZ Amho, ~w{Õ‘mZ Amho.
43
hr CXmhaUo AmhoV, Or Amåhr cmoH$m§Zr (˶mnmgyZ ~moY ¿¶mdm åhUyZ)
g‘moa R>do Vmo. nU ˶m§Zm VoM cmoH$ g‘Oy eH$VmV, Oo kmZr AmhoV. 44
A„mhZo AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mr {Z{‘©Vr CÔoemg{hV Ho$cocr Amho. {ZpíMVM
¶mV g§Xeo Amho, lÕm ~miJUmè¶m cmoH$m§gmR>r.
45
(n¡J~§ a!) Omo J«W§ Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> H$aʶmV Amcm Amho, ˶mMo
(BVam§g‘moa) nR>U H$am Am{U {Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ H$am. H$maU Z‘mµO
(‘mUgmcm) {Zc©‚mVonmgyZ Am{U XþîH¥$˶m§nmgyZ Xÿa R>do Vo. A„mhMo ñ‘aU ho
gd©lðo > gËH¥$˶ Amho. Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, Vo gd© A„mh OmUVmo.
46
lÕmd§Vm§Zmo! Vwåhr AmYrÀ¶m J«W§ YmaH$m§er dmX{ddmX H$ê$ ZH$m, nU
’$º$ gä¶ arVrZo Vwåhr ˶m§À¶mer ({dMma{d{Z‘` H$ê$ eH$Vm). nU Oa
˶m§À¶mn¡H$s Oo cmoH$ Aݶm¶r AmhoV (˶m§Zm CÎmamg àË`wÎma Xoʶmg haH$V
Zmhr). ˶m§Zm gm§Jm, "Amåhr {dídmg R>do Vmo ˶mda Oo Am‘À¶mH$S>o àH$Q>
H$aʶmV Amco Amho, VgoM ˶mdahr Oo Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> H$aʶmV Amco
Amho. Am‘Mm B©ída d Vw‘Mm B©ída EH$M Amho. ˶mcmM Amåhr g‘{n©V
Pmcocmo AmhmoV.'
47
Va AemàH$mao Amåhr Vw‘À¶mH$S>o hm J«W§ àH$Q> Ho$cm Amho. AmYrÀ¶m
J«W§ YmaH$m§nH¡ $s H$mhr ¶mda {dídmg R>do Umao AmhoV, VgoM (Aa~ cmoH$m§nH¡ $s)
H$mhr ¶mda ÑT> {dídmg R>do VmV. Am‘À¶m g§Xeo m§Zm Ho$di Vo cmoH$ ZmH$maVmV
Oo g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr AmhoV (AWm©V Oo H¥$V¿Z AmhoV). 48 (n¡J~§ a!)
523
gyah-29. Ac-AZ²H$~yV
Vwåhmcm ¶mnydu H$moUVmhr J«W§ nR>U H$aVm ¶oV ZìhVo, Zm Vwåhr Amnë¶m
hmVmZo H$mhr {chÿ eH$V hmoV.o Vgo AgVo Va Ag˶dmXr cmoH$m§Zm e§H$m
KoʶmMr Mm§Jcr g§Yr hmVr cmJcr AgVr. 49 nU Hw$amU Agm (B©ídar¶)
J«W§ Amho, Á¶mV ñnï> g§Xeo AmhoV, Aem cmoH$m§À¶m öX¶mV gm‘mdcoco Amho
Á¶m§Zm kmZ cm^coco Amho. Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ˶m§À¶m{edm¶ H$moUrhr ZmH$maV
Zmhr, nU ’$º$ Oo A˶mMmar AmhoV.
50
Vo åhUVmV, "˶mÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z ˶mÀ¶mda M‘ËH$m[aH$ {Zemʶm
H$m àH$Q> H$aʶmV Amë¶m ZmhrV?' ˶m§Zm gm§Jm, "M‘ËH$m[aH$ {Zemʶm Va
A„mhnmer AmhoV, ‘r Va Ho$di CKS>nUo gmdY H$aUmam Amho.' 51 ˶m§À¶mgmR>r
ho n¶m©á Zmhr H$m H$s, Amåhr Vw‘À¶mH$S>o J«W§ àH$Q> Ho$cm? Omo ˶m§Zm
(Vw‘À¶mÛmao) EoH${dcm OmVmo. IamoIa ¶mV ˶m cmoH$m§H$[aVm H¥$nm d CnXoe
AmhoV, Oo {dídmg R>do Umao AmhoV. 52 (n¡J~§ a! cmoH$m§Zm) gm§Jm, "A„mh
Vw‘À¶m d ‘m¶m Xaå¶mZ gmjrXma åhUyZ n¶m©á Amho. Vmo Vo gd© OmUVmo, Oo
AmH$memV d n¥Ïdrda Amho. Oo cmoH$ Ag˶mda {dídmg R>do VmV Am{U
A„mhda A{dídmg Xe©{dVmV, VoM {ZpíMVnUo VmoQ>çmV gmnS>Umao AmhoV.'
53
ho cmoH$ ˶m§À¶mda {ejm cdH$amV cdH$a AmUʶmgmR>r (n¡J~§ a!)
Vwåhmcm AmìhmZ XoV AmhoV. (A„mhH$Sy>Z AmYrnmgyZ) ˶mMr EH$ doi
{ZYm©[aV ZgVr Va ˶m§À¶mda {ejoMr AmnÎmr Ho$ìhmM Amcr AgVr. nU Vr
{ejm ˶m§À¶mda Adí¶ ¶oBc © , nU AMmZH$ Aem doigo ¶oBc © H$s, ˶m§Zm
˶mMr ‘wirM OmUrd AgUma Zmhr. 54 (EH$sH$S>)o Vo Vw‘À¶mH$S>o (B©ídar¶
{ejocm) cdH$amV cdH$a g‘moa AmUʶmMr ‘mJUr H$arV AmhoV. Va
(XþgarH$S>o dñVwpñWVr hr Amho H$s), g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm ZaH$mZo
doT>y Z R>do coco Amho.
55
˶m {Xder {ejm ˶m§Zm ˶m§À¶mdê$Z VgoM ˶m§À¶m nm¶mImcyZ
524 Hw$amU
(åhUOoM Mhÿ~mOyZ§ r) PmHy$Z Q>mH$sc. Voìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c, "AmVm
MmIm Amnë¶m H$‘mªMr ’$io Or Vwåhr H$arV AgV.'
56
lÕm YmaU Ho$coë¶m ‘m¶m ^º$m§Zmo! ‘mPr O‘rZ ’$ma {demc Amho,
(Va {VÀ¶mda amhÿZ) Vwåhr Ho$di ‘mPrM Am{U ‘mPrM CnmgZm H$am.
57
à˶oH$ Ord ‘¥Ë¶yMr Md MmIUma Amho. ‘J eodQ>r gdmªZm Am‘À¶mH$S>Mo
naV AmUco OmB©c. 58 ‘J Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Agoc d gËH$‘} Ho$cocr
AgVrc, Aem cmoH$m§Zm Amåhr ñdJm©V ^ì¶ ñWmZ àXmZ H$ê$. Á¶mVyZ nmʶmMo
Z¶Zaå¶ àdmh dmhV AgVrc. Vo VoWo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. IamoIa! {H$Vr
CËH¥$ï> ‘mo~Xcm Amho, gËH$‘} H$aUmè¶m§gmR>r! 59 (Vo Ago AmhoV,) Oo (à{VHy$c
n[apñWVrV) ghZercVmnydH© $ AmMaU H$arV AgVmV Am{U Amnë¶m
nmcZH$˶m©da AT>inUo {dídmg R>do VmV. 60 (n¥Ïdrda) {H$˶oH$ àmUr Ago
AmhoV, Oo Amncr CnOr{dH$m Amnë¶m~amo~a KoD$Z {’$aV ZmhrV. A„mh
˶m§Zmhr CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo Am{U Vwåhmcmhr. VmoM Amho gd© H$mhr EoH$Umam
d gd© H$mhr OmUUmam.
61
Oa Vwåhr cmoH$m§Zm {dMmamc H$s, Vmo H$moU Amho, Á¶mZo AmH$me Am{U
n¥Ïdr ¶m§Mr {Z{‘©Vr Ho$cr, VgoM gy¶© d M§Ðmcm H$moUr (Amnë¶m H$m¶ÚmÀ¶m)
AYrZ H$m¶©aV Ho$co? Voìhm Vo {ZpíMVnUo CÎma XoVrc, "ho gd© A„mhZo
Ho$co.' ‘J Vo (gÝ‘mJ© gmoS>y Z) ^cVrH$S>o H$m OmVmV (åhUOo Ooìhm ˶m§Zm ho
‘mhrV Amho, Voìhm Vo A„mhcm g‘{n©V OrdZ H$m ì¶VrV H$arV ZmhrV)? 62
A„mh Amnë¶m ^º$m§nH¡ $s Á¶mÀ¶m~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mg CnOr{dH$m {dnwc
à‘mUmV àXmZ H$aVmo. VgoM Á¶mÀ¶m~m~VrV BpÀN>Vmo VwQ>nÁ§w ¶m à‘mUmV àXmZ
H$aVmo. {Z:g§Xho , A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo nyU© kmZ Amho. 63 Oa Vwåhr ˶m§Zm
{dMmamc H$s, AmH$memVyZ nmʶmMm H$moU dfm©d H$aVmo Am{U n¥Ïdr ‘¥V
Pmë¶mZ§Va {Vcm nwZOu{dV (H$moU H$aVmo)? Va Vo Adí¶ CÎma XoVrc, "ho
525
gyah-29. Ac-AZ²H$~yV
gd© A„mh H$aVmo.' ˶m§Zm Vwåhr gm§Jm, "(åhUyZM Va) gd© ñVwVrMm A{YH$mar
Ho$di A„mh Amho.' nU ~hþg»§ ¶ cmoH$ Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$arV ZmhrV.
64
¶m OJmVrc OrdZ ¶m{edm¶ Aݶ H$mhr ZgyZ, Ho$di Ioi d
H$a‘UyH$ Amho. VgoM ¶mZ§VaÀ¶m OJmVrc OrdZ hoM Iao OrdZ Amho. Oa
cmoH$m§Zm ho H$imco AgVo Va.........! 65 (cmoH$m§Mo Ago Amho) Ooìhm Vo
Zm¡H$o V ~gyZ (Ocàdmg H$aVmV Am{U ˶mXaå¶mZ AMmZH$nUo g§H$Q>mV
gmnS>co Va) Voìhm nyU© {Zð>Zo ,o ˶mÀ¶mda ÑT> lÕm 춺$ H$arV A„mhMm
Ymdm H$aVmV. nU Ooìhm Vmo ˶m§Zm dmMdyZ ^yVcmda gwa{jV KoD$Z ¶oVmo,
Voìhm Vo nwÝhm BVam§Zm ˶mMo g‘H$j R>a{dʶmMo (nmn) H$ê$ cmJVmV. 66
åhUOo AemàH$mao ˶m§À¶mda Amåhr Ho$coë¶m ‘ohao ~mZrcm Vo H¥$V¿ZVoZo à{VgmX
XoVmV. VgoM ({dMmaeyݶ[a˶m) ¶m Mma {XdgmÀ¶m (OrdZmMm) Cn^moJ KoUo
gwê$ R>do VmV. nU ˶m§Zm cdH$aM H$iyZ MwH$o c.
67
(‘¸$mdmgr cmoH$m§Zr) ¶m Jmoï>rMo H$Yr (qMVZnydH© $) {ZarjU Ho$co
Zmhr H$m, Amåhr (‘¸o$V) EH$ em§VVmnyU© d gwa{jV Ago (OmJ{VH$)
àmW©ZmñWmZ (ha‘) ~Z{dco Amho? (˶m§À¶mgmR>r Oo Am‘À¶mda {dídmg
R>do VmV). ˶m§À¶m Mhÿ~mOyZ§ r gd© {R>H$mUmhÿZ ‘mUgo IoMZy Zoco OmV AmhoV.
(ho gd© CKS> AgVmZmhr) Vo Ag˶mdaM lÕm R>do Uo gwê$ R>do Zy , A„mhÀ¶m
H¥$nocm H¥$V¿ZVoZo à{VgmX XoV amhVrc H$m? 68 ˶mnojm Xþï> ‘mUyg AmUIr
H$moU Agy eH$Vmo, Omo ñdV:hÿZ aMcoë¶m ImoQ>çm Jmoï>tMm g§~Y§ A„mher
OmoS>Vmo qH$dm g˶mcm ImoQ>o R>a{dVmo, Ooìhm H$s, Vo ˶mÀ¶mnmer ¶oD$Z nmoMcoco
AgVo. (Aem) lÕmhrZm§gmR>r ZaH$ hoM (¶mo½¶) ñWmZ Zìho H$m? 69 nU Oo
cmoH$ Am‘À¶mImVa {OdmnmS> ‘ohZV H$aVrc, Amåhr ˶m§Zm A{YH$mA{YH$
‘mJ©Xe©Z àXmZ H$ê$. ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, A„mh gXmMmar cmoH$m§~amo~a
AgVmo.
526 Hw$amU
gyah-30. Aa-ê$‘
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Acr’$0 cm‘0 ‘r‘0 2 amo‘Z gm‘«mÁ¶mMm nam^d Pmcm. 3 OdiÀ¶mM
àXoemV, nU Vo ˶m§À¶m nam^dmZ§Va (ZOrH$À`m ^{dî¶mV) nwÝhm {dO¶r
hmoVrc. 4 åhUOo (¶oUmè¶m) H$mhr dfmªV __ gd© àH$maMo {ZU©¶m{YH$ma
A„mhnmerM AmhoV. ¶mÀ¶m nyduhr Am{U ¶mZ§Vahr (gd© {ZU©¶m{YH$ma ˶mcmM
AmhoV). ˶m {Xder (Ooìhm amo‘Z {dO¶r hmoVrc) lÕmd§V AmZ§{XV hmoVrc.
5
A„mhÀ¶m gmhmæ¶mZo. H$maU Vmo BpÀN>Vmo ˶mg gmhmæ¶ àXmZ H$aVmo. Vmo
gd©e{º$‘mZ Amho, (Agr‘) X¶mdmZ Amho. 6 ho A„mhMo dMZ Amho Am{U
A„mh Amnco dMZ H$Yrhr ‘moS>V Zmhr. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmU
Zmhr. 7 Vo ¶m OJmVrc OrdZmMo Ho$di ~mø (AWm©V dada {XgUmao) ê$n
OmUVmV Am{U ‘¥Ë¶wníMmV Agcoë¶m (AZ§VH$mcrZ) OrdZmnmgyZ (dmB©Q>[a˶m)
Jm’$sc AmhoV.
8
Vo ñdV:{df¶r H$Yr (J§^raVmnydH© $) {dMma H$arV ZmhrV H$m? (åhUOo
‘mZd {H$Vr AW©nUy © {Z{‘©Vr Amho, ho ¶m§Zm AÚmn C‘Ococo Zmhr H$m?)
A„mhZo AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Zm Am{U ¶m§À¶m‘ܶo (AWm©V g§nUy © g¥ï>rV) Oo
H$mhr Amho, Vo gd© AW©nUy © CÔoemg{hV d EH$m R>amdrH$ ‘wXVrH$[aVm {Z‘m©U
Ho$co Amho. cmoH$m§V ~hþg»§ ¶ AgoM AmhoV Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©er hmoUmè¶m
^oQ>rcm ZmH$maVmV. 9 ˶m§Zr ^yVcmda àdmg Ho$cm Zmhr H$m? (àdmg Ho$co
AgVo Va) ˶m§Zm nmhVm Amco AgVo H$s, ˶m (g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mm)
eodQ> H$gm Pmcm, Oo ¶m§À¶mnydu hmoD$Z Joc?o Vo ¶m§À¶m VwcZoV A{YH$
e{º$emcr hmoV.o ˶m§Zr O{‘Zrda eoVr Ho$cr Am{U ¶m§À¶mhÿZ A{YH$ {Vcm
Am~mXrAm~mX Ho$co hmoV.o ˶m§À¶mH$S>o ˶m§Mo n¡J~§ a g˶mMo gd© gwñnï> à‘mU
KoD$Z Amco hmoVo (nU Ooìhm ˶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm, Voìhm
527
gyah-30. Aa-ê$‘
A„mhZo ˶m§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co). A„mhZo ˶m§À¶mda A{O~mV Aݶm¶
Ho$cocm Zmhr, nU ˶m§ZrM ñdV:da Aݶm¶ Ho$cm. 10 Voìhm Á¶m cmoH$m§Zr
dmB©Q> H¥$˶o Ho$cr, ˶m§Mm eodQ>hr dmB©Q> Pmcm. H$maU ˶m§Zr A„mhÀ¶m
g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco Am{U ˶m§Zm CnhmgmMo cú¶ ~Z{dco.
11
A„mh {Z{‘©VrMm Ama§^ H$aVmo Am{U VmoM ˶mMr nwZamd¥Îmrhr H$aVmo.
Z§Va Vwåhmcm ˶mÀ¶mH$S>Mo naV{dco OmUma Amho. 12 ‘J Á¶m {Xder Hµ $¶m‘VrMr
Vr doi ¶oD$Z R>no c o , Voìhm AnamYr cmoH$, AJXr {Zame d (hVme) hmoD$Z
13
OmVrc. Vo Á¶m§Zm (A„mhMo) g‘H$j R>adrV AgV, ˶m§À¶mn¡H$s H$moUrhr
Voìhm ˶m§Mr ‘ܶñWr H$ê$ eH$Uma Zmhr. CbQ> VoM ˶m§Zm ZmH$mê$ cmJVrc
Á¶m§Zm Vo AmYr A„mhMo gh^mJr R>adrV hmoV.o 14 Á¶m {Xder Hµ $¶m‘VrMm
{Xdg COmS>c o , ˶m {Xder Vo gd© EH$‘oH$m§nmgyZ doJio Pmcoco AgVrc. 15
nU Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr hmoVr Am{U (Amnë¶m OrdZmV) gËH$‘}
Ho$cocr hmoVr, Vo AmZ§X‘¶r ~mJmV à’w${„V AgVrc. 16 nU Á¶m cmoH$m§Zr g˶
ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm hmoVm Am{U Am‘À¶m g§Xeo m§Zm VgoM ‘¥Ë¶wníMmV
OrdZmV (Am‘À¶mer hmoUmè¶m) ^oQ>rcm ImoQ>o R>a{dco hmoV.o Aem cmoH$m§Zm {ejogmR>r
AmUʶmV ¶oBc© . 17 Va (lÕmd§Vm§Zmo!) Vwåhr gH$mir Am{U g§Ü¶mH$mir A„mhÀ¶m
Agr‘ ‘hmZVoMo JwUJmZ H$arV amhm. 18 VmoM ñVwVrg nmÌ Amho AmH$memV
Am{U n¥Ïdrda Am{U gy¶m©À¶m T>i˶m àhar d XþnmaÀ¶m doigo hr ˶mMoM
ñVw{VJmZ H$am,
19
VmoM ‘¥VmVyZ gOrdmg ~mhoa H$mT>Vmo Am{U gOrdmVyZ ‘¥Vmg ~mhoa
H$mT>Vmo. VmoM O‘rZ ‘¥Vàm¶ Pmë¶mZ§Va {Vcm OrdZ àXmZ H$aVmo. AemM
àH$mao Vwåhmcm (‘¥Ë¶yZV§ a) nwÝhm {Od§V H$aʶmV ¶oBc© . 20 ˶mÀ¶m M‘ËH$mam§nH¡ $s
ho Amho H$s, ˶mZo Vwåhmcm ‘mVrnmgyZ (åhUOoM ‘mVrVrc amgm¶{ZH$ KQ>H$m§nmgyZ)
{Z‘m©U Ho$co Amho. ‘J Vwåhr n[anyU© ‘Zwî¶ ~ZyZ n¥Ïdrda MmohrH$So> ngê$Z
528 Hw$amU
OmVm (d Vw‘À¶mg§»¶oV AZoH$ nQ>rZo dmT> Am{U dmT> hmoV AgVo). 21
˶mÀ¶m {ZemÊ`m§nH¡ $s ho Amho H$s, ˶mZo Vw‘À¶mgmR>r Vw‘À¶mM OmVrÀ¶m
ghMm[aʶm {Z‘m©U Ho$ë¶m. Vo ¶mgmR>r H$s, ˶m§À¶mÛmao Vwåhmcm ‘Z:em§Vr
cm^mdr. VgoM ˶mZo Vw‘À¶m ñd^mdmV EH$‘oH$m§à{V ào‘ Am{U H$éUoMr
^mdZm R>do Zy {Xcr. IamoIa ¶mV AZoH$ g§Xeo gyMH$ IwUm AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r,
Oo qMVZ H$arV AgVmV.
22
˶mÀ¶m (g§Xeo gyMH$) IwUm§nH¡ $s (~è¶mM Jmoï>r AmhoV Ogo) AmH$me
d n¥Ïdr ¶m§Mr {Z{‘©Vr, Vw‘À¶m ({d{dY) ^mfm Am{U Vw‘À¶m a§JmÀ¶m ~m~VrV
{d{^ÞVm. IamoIa, ¶mV g§Xeo AmhoV ˶m cmoH$m§gmR>r Oo kmZr AmhoV. 23
VgoM ˶mÀ¶m IwUm§nH¡ $sM Amho Vw‘Mo amÌr d {Xdgm PmonUo. Am{U (PmonZo V§ a
’«$o e hmoD$Z) Vwåhr (Amnë¶m CnOr{dHo$gmR>r) ˶mÀ¶m H¥$noÀ¶m emoYmV à¶ËZaV
hmoVm. (¶m gd© H$m¶mªV) IamoIa, AZoH$ g§Xeo AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo
Amnë¶m H$mZm§Mm (VgoM BVa kmZ|{жmMm) Cn¶moJ ~moY J«hU H$aʶmgmR>r
H$aVmV. 24 ˶mÀ¶m (g§Xeo gyMH$) IwUm§nH¡ $s hohr Amho H$s, Vmo Vwåhmcm drO
M‘H$VmZm XmIdVmo, (Á¶mÛmao Vw‘À¶mV) ^rVr d Amem ¶m XmoÝhr Jmoï>r OmJ¥V
hmoVmV. VmoM AmH$memVyZ nmʶmMm dfm©d H$aVmo Am{U ˶mÛmao O{‘Zrcm,
{VÀ¶m ‘¥VmdñWoVZy {Od§V H$aVmo. IamoIa ¶mV g§Xeo AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r
Oo Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$aVmV.
25
˶mÀ¶m {Zemʶm§nH¡ $s (EH$ {ZemUr hr XoIrc Amho) H$s, AmH$me
Am{U n¥Ïdr ho ˶mÀ¶m AmkoZo (ÑT>VmnydH© $) pñWa AmhoV, (d nyU© g§Vc w Zmgh
H$m¶© H$arV AmhoV). ‘J Ooìhm VmoM Vwåhmcm ˶mÀ¶m (ݶm¶mc¶mV) hOa
hmoʶmgmR>r Ho$di EH$ hmH$ XoBc © Va cJoM Vwåhr (gd©Mo gd©) O{‘ZrVyZ
~mhoa nS>mc. 26 AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Oo H$moUr AmhoV, gd© ˶mMoM
AmhoV Am{U gd© ˶mMoM AmkmYmaH$ AmhoV. 27 Vmo {Z{‘©Vrg àma§^ H$aVmo
529
gyah-30. Aa-ê$‘
Am{U VmoM ˶mMr nwZamd¥Îmr H$aVmo, ˶mÀ¶mgmR>r ho AJXr ghO e³¶ Amho.
AmH$memV d n¥Ïdrda (åhUOoM g‘ñV g¥ï>rV) gd©lðo > ñWmZ ˶mMoM Amho
(gd©lðo > JwUg§nÞ VmoM Amho). VmoM Amho gd©e{º$‘mZ, VmoM Amho Añgc
~w{ÕdmZ!
28
Vmo Vw‘À¶mgmR>r (Vwåhr Amnë¶m OrdZmV Á¶m Jmoï>rda ñdV: H¥$Vr
H$arV AmhmV) ˶mMoM EH$ CXmhaU Vw‘À¶mg‘moa R>do Vmo. Vw‘À¶m Xmgm§nH¡ $s
Vwåhr H$moUmcm Vw‘À¶m ˶m YZg§nÎmr‘ܶo g‘mZ ^mJrXma ~ZdVm H$m, Or
Amåhr Vwåhmcm àXmZ Ho$cocr Amho, åhUOo ˶mV Vwåhr d Vo h¸$mÀ¶m ~m~VrV
g‘mZ hmoD$Z OmdoV? VgoM (Xþgar Jmoï> åhUOo) Á¶màH$mao Vwåhr Amnë¶m
ñdH$s¶m§Mr H$miOr KoVm, Ver H$miOr ˶m§À¶m~m~VrV KoVm H$m? AemàH$mao
Amåhr Am‘Mo g§Xeo ñnï> H$ê$Z àñVwV H$aVmo, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo Amnë¶m
~wÕrMm dmna H$aVmV. 29 nU Zmhr, ñdV:daM Aݶm¶ H$aUmao ho cmoH$,
H$moU˶mhr kmZm{edm¶ Amnë¶m ‘ZmoH$m‘Zm§À¶m ‘mJo YmdV AmhoV, Va Aem
cmoH$m§Zm H$moU gÝ‘mJ© XmIdy eH$Vmo Á¶m§Zm A„mhZoM ‘mJ©^ï« > Ho$co Amho?
Aem cmoH$m§Mm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© AgUma Zmhr.
30
Voìhm (lÕmd§Vm§Zmo!) (gd© ImoQ>çm Jmoï>tnmgyZ ñdV:cm AcJ H$ê$Z)
Vwåhr nyU© {Zð>Zo o Amnco ܶmZ (g˶ Y‘m©H$S>Mo ) H|${ÐV R>do m. Vmo ñdm^m{dH$
Y‘© Á¶mda A„mhZo ‘mZdmcm {Z‘m©U Ho$co Amho. ˶mZo Ho$coë¶m aMZoV
H$moUVmhr ~Xc e³¶ Zmhr. hmM Iam Y‘© hmo¶. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm ¶m
(dmñVdmMr) OmUrd hmoV Zmhr. 31 ˶mÀ¶mMH$S>o EH$mJ«{MÎm amhm Am{U
˶mMr OmU R>do m Am{U {Z˶ àmW©Zm H$am. ˶m cmoH$m§nH¡ $s A{O~mV hmoD$
ZH$m, Oo A„mhÀ¶m B©ídaËdmV, BVam§Zm gh^mJr R>a{dVmV. 32 VgoM ˶m
cmoH$m§nH¡ $shr hmoD$ ZH$m, Á¶m§Zr Amnë¶m (ñdm^m{dH$) Y‘m©V AZoH$ ‘mJ©
H$mTy>Z, Vo {d{dY n§Wm§‘ܶo {d^mJco Joc.o à˶oH$ JQ> Amnë¶mH$S>o Oo Amho,
530 Hw$amU
˶mÀ¶m~m~VrV (A{dMmanydH© $ ImoQ>)o A{^‘mZ ~miJVmo.
33
cmoH$m§Zm Ooìhm H$moUVohr Xþ:I nmohmoMVo, Voìhm Vo Amnë¶m nmcZH$˶m©Mm
nyU© {Zð>Zo o ˶mÀ¶mH$S>Mo EH$mJ«{MÎm hmoD$Z (‘XVrgmR>r) Ymdm H$ê$ cmJVmV.
‘J Ooìhm Vmo ˶m§Zm Amnë¶m H¥$noMr JmoS>r MmI{dVmo (d ˶m§À¶mda AZwJh«
H$aVmo), Voìhm ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr cmoH$ BVam§Zm Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo gh^mJr
R>ady cmJVmV. 34 VgoM Amåhr ˶m§Zm Oo H$mhr {Xco Amho, ˶m~Ôc Am‘À¶mà{V
H¥$V¿ZVoMo àXe©Z H$aVmV. (Aem cmoH$m§Zmo!) Mma {Xdg ‘m¡O‘Om H$ê$Z
¿¶m, nU cdH$aM Vwåhmcm H$iyZ MwH$o c (Amnë¶m H$‘mªMr h{H$JV). 35
(¶m cmoH$m§H$S>)o Amåhr EImXo Ago à‘mU nmR>{dcoco Amho H$s H$m¶, Oo
A„mh~amo~a BVam§Zm ˶mMo gh^mJr R>a{dʶmÀ¶m, ˶m§À¶m H¥$˶mMo g‘W©Z
H$aVo?
36
Amåhr Ooìhm cmoH$m§Zm Am‘À¶m AZwJh« mMr JmoS>r MmIy XoVmo, Voìhm Vo
˶mnmgyZ Iye hmoVmV. nU Ooìhm ˶m§Zm Amnë¶m hmVm§Zr Ho$coë¶m H¥$˶m§nmoQ>r
H$mhr Ìmg nmohmoMë¶mg Vo AMmZH$ {Zame hmoVmV. 37 ˶m§Zr ¶m Jmoï>rMo
AdcmoH$Z Ho$co Zmhr H$m H$s, A„mh BpÀN>Vmo ˶mg {dnwc à‘mUmV CnOr{dH$m
àXmZ H$aVmo Am{U BpÀN>Vmo ˶mg H$‘r à‘mUmV CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo.
IamoIa, ¶mV g§Xeo AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo lÕm ~miJUmao AmhoV. 38 Va
(lÕmd§Vm§Zmo!) ZmVodmBH$m§g ˶m§Mm C{MV h¸$ Úm, VgoM Jar~-JaOy Am{U
dmQ>gê$ ¶m§Zmhr. A„mhMr àgÞVm àmá H$aʶmgmR>r à¶ËZaV Agcoë¶m§gmR>r,
ho A{YH$ {hVmMo Amho. AgoM cmoH$ {ZpíMVnUo ¶eñdr hmoUma AmhoV. 39
Vwåhr cmoH$ Oo H$mhr ì¶mO XoVm ¶mgmR>r H$s, ˶mÛmao bmoH$m§À¶m g§nÎmrV dmT>
hmoBc
© . nU A„mhÀ¶m ZOaoV ˶mV H$mhrM dmT> hmoV Zmhr. nU Oo cmoH$
A„mhMr àgÞVm àmá H$aʶmÀ¶m hoVZy o Oµ H$mV XoVmV (åhUOo XmZY‘© H$aVmV)
Va hoM Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zm A„mhnmer Amnë¶m g§nÎmrV {H$˶oH$ nQ>rZo
531
gyah-30. Aa-ê$‘
dmT> (Pmë¶mMo AmT>ic o ).
40
Vmo A„mh Amho, Á¶mZo Vwåhmcm {Z‘m©U Ho$co. ‘J Vw‘À¶m CnOr{dHo$Mr
ì¶dñWm Ho$cr. ‘J VmoM Vwåhmcm ‘¥Ë¶y XoVmo. ‘J VmoM Vwåhmcm nwÝhm {Od§V
H$aoc. Á¶m§Zm Vwåhr A„mhMo g‘H$j R>a{dco Amho ˶m§À¶mV H$moUr Agm Amho
H$m, Omo ¶mn¡H$s EImXr Jmoï> H$ê$ eHo$c? Agr‘ Amho ˶mMr ‘{h‘m Am{U Vo
Á¶m§Zm ˶mMo gh^mJr R>a{dVmV ˶m§À¶mnojm Vmo {H$VrVar loð> Amho!
41
^yVcmda d g‘wÐmV gd©Ì AZmMma ngacocm Amho, cmoH$m§Zr Amnë¶m
hmVm§Zr Ho$coë¶m H$‘mB©‘i w .o (n[aUm‘r) A„mh ˶m§Zm ˶m§À¶m H$mhr H¥$˶m§Mm
’$i MmIm¶cm cmdrc, ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr (gÝ‘mJm©H$S>)o naV ¶mdo. 42
(n¡J~§ a! ˶m§Zm) gm§Jm, ^yVcmda g§Mma H$am Am{U qMVZnydH© $ {ZarjU H$am
H$s, ˶m (Anamܶm§Mm) eodQ> H$gm Pmcm, Oo ¶m§À¶mnydu hmoD$Z Joc.o ˶m§À¶mn¡H$s
~hþg»§ ¶ AZoH$o ídadmXr hmoVo (AWm©V Á¶m§Zr BVam§Zm A„mhMo g‘H$j R>a{dco
hmoV)o .
43
(n¡J~§ a!) Vwåhr Amnco ܶmZ EH$mJ«{MÎm H$ê$Z (nyU© {Zð>Zo )o (A„mhÀ¶m
ZOaoV) Omo Zoh‘r Iam Y‘© Amho, ˶mH$S>o R>do m. A„mhH$Sy>Z Vmo {Xdg
¶oʶmnydu, Omo Q>micm OmD$ eH$V Zmhr. ˶m {Xder cmoH$ EH$‘oH$m§nmgyZ
doJio hmoD$Z OmVrc. 44 Á¶m§Zr g˶ ZmH$maco, Va ˶m§À¶m ZmH$maʶmMo
n[aUm‘ ˶m§ZmM ^moJmdo cmJVrc Am{U Á¶m§Zr Mm§Jcr H¥$˶o Ho$crV Va
˶m§Zr ñdV:À¶mM ^ë¶mMr V¶mar Ho$cr Amho. 45 Va A„mh lÕm YmaU
H$ê$Z gËH$‘} H$aUmè¶m§Zm Amnë¶m H¥$noZo Mm§Jcm ‘mo~Xcm XoBc © . g˶
ñdrH$maʶmg ZH$ma XoUmao cmoH$ A„mhcm A{O~mV {චZmhrV.
46
˶mÀ¶m (gm‘϶m©À¶m) {ZemÊ`m§nH¡ $s hohr Amho H$s, Vmo ew^dmVm© XoUmao
dmao nmR>dVmo. Vo ¶mgmR>r H$s, Vw‘À¶mda Amncm AZwJh« H$amdm. (g‘wÐmV)
Zm¡H$m ˶mÀ¶m AmkoZo MmcVmV, ¶mgmR>r H$s, Vwåhmcm (Amnë¶m CnOr{dHo$À`m
532 Hw$amU
ê$nmZo) ˶mMr H¥$nm àmá H$aVm ¶mdr (ho gd© ¶mgmR>r Vmo H$aVmo H$s,) Vwåhr
˶mÀ¶mà{V Am^ma 춺$ H$amdo. 47 (n¡J~§ a!) Amåhr Vw‘À¶mnyduhr AZoH$
n¡J~§ am§Zm ˶m§À¶m-˶m§À¶m cmoH$m§H$S>o nmR>dco. ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$ OU (Amnë¶m
cmoH$m§H$S>)o g˶mMo gd© ñnï> à‘mU KoD$Z Amcm. ‘J (n¡J~§ am§À¶m {‘eZMr
‘wXV g§në¶mZ§Va) Oo AnamYr hmoV,o ˶m§À¶mda Amåhr gyS> CJdcm. VgoM
lÕmd§Vm§Mr ‘XV H$aUo, ho Am‘Mo AQ>i H$V©ì¶ hmoV.o
48
Vmo A„mh Amho, Omo dmao nmR>dVmo. ‘J Vo dmao T>Jm§Zm C§M ZoVmV. ‘J
Vmo Amnë¶m BÀN>ào ‘mUo AmH$memV ˶m§Zm ngadyZ Q>mH$Vmo. VgoM Vmo ˶m§Mr
Wamda Wa Aer ‘m§S>Ur H$aVmo. Voìhm ˶m§À¶m‘YyZ Vwåhr nmD$g nS>VmZm
nmhVm. ‘J Vmo Amnë¶m ^º$m§nH¡ $s Á¶m§À¶mda BpÀN>Vmo, ˶m§À¶mda ˶mMm
dfm©d H$aVmo. Voìhm nmhm, Vo AmZ§XmZo {H$Vr à’w${„V hmoVmV! 49 (nU)
˶m§À¶mda (nmdgmMm) dfm©d Ho$cm Omʶmnydu, Vo (AJXr) {Zame Pmcoco
hmoV.o 50 (ho ‘mZdm) Va ~K, A„mhÀ¶m H¥$noÀ¶m IwUm, O‘rZ ‘¥V Pmë¶mZ§Va
Vmo H$emàH$mao {Vcm OrdZ àXmZ H$aVmo. (ho gd© H$arV Agcocm A„mh)
Adí¶ ‘¥Vm§Zm nwÝhm {Od§V H$aUma Amho. ˶mcm H$mhrhr H$aʶmMo gm‘϶© àmá
Amho. 51 nU Oa Amåhr Agm dmam nmR>{dcm (Omo Amocmdm emofZy KoBc © d)
˶m§Mr {nHo$ {ndir nS>V Agë¶mMo ˶m§Zm AmT>ic o , Va Vo Voìhm Am‘À¶m
AZwJh« m§Zm ZmH$mê$ cmJVrc. 52 (n¡J~§ a!) Vwåhr (ho g§Xeo ) ‘¥Vm§Zm EoH$dy
eH$V Zmhr, Zm (‘ZmZo) ~{hao Pmcoë¶m cmoH$m§Zm Vw‘Mr hmH$ EoH$y OmUma,
Ooìhm H$s, Vo nmR> XmIdyZ {ZKyZ OmV AgVrc. 53 Zm Vwåhr ‘ZmZo Am§Yio
Pmcoë¶m cmoH$m§Zm MwH$sÀ¶m ‘mJm©dê$Z gÝ‘mJm©da AmUy eH$Vm. Vwåhr Ho$di
˶m§Zm (Amnco åhUUo) EoH$dy eH$Vm, Oo Am‘À¶m g§Xeo m§da {dídmg R>do Umao
AmhoV Am{U Am‘Mo AmkmnmcZ H$arV (OrdZ OJUmao) AmhoV.
54
Vmo A„mh Amho, Á¶mZo Vwåhmcm Aeº$nUmÀ`m AdñWoV {Z‘m©U Ho$co.
533
556 Hw$amU
Am{U Oo H$mhr AmH$memVyZ Imcr ¶oVo Am{U Oo H$mhr AmH$memH$S>o da OmVo,
Vo gd© Vmo OmUVmo. Vmo X¶miy d A{Ve¶ j‘merc Amho.
3
g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ Agcoco cmoH$ åhUVmV, "Am‘À¶mda
(nwZéËWmZmMr) Vr doi H$Yrhr ¶oUma Zmhr.' ˶m§Zm gm§Jm, "H$m Zmhr?
AÑí¶mMm OmUH$ma Agcoë¶m ‘m¶m nmcZH$˶m©Mr enW, Vr doi Vw‘À¶mda
Adí¶ ¶oUma Amho. AmH$memV Am{U n¥Ïdrda H$UmBVH$shr dñVy ˶mÀ¶mnmgyZ
cncocr Zmhr, Zm ˶mhÿZ chmZ, Zm ˶mhÿZ ‘moR>r (Aer dñVy Amho, Or
˶mÀ¶m ZOaoVyZ gwQy> eH$Vo). gd© ˶mÀ¶m ñnï> J«§WmV Z‘yX Amho. 4
(nwZéËWmZmMr KQ>H$m ¶mgmR>r ¶oBc© H$s,) Vmo ˶m cmoH$m§Zm ‘mo~Xcm XoBc
© ,
Á¶m§Zr lÕm YmaU H$ê$Z Mm§Jcr H$m‘o Ho$cr. hoM Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zm
j‘m Am{U gÝ‘mZmMr AmOr{dH$m {‘ioc. 5 Á¶m cmoH$m§Zr Am‘À¶m g§Xeo m§Mo
C{Ôï> Ywirg {‘idʶmgmR>r Amncr eº$s IM© Ho$cr, Aem§gmR>r Xþ:IXm¶r
{ejm AQ>i Amho. 6 (n¡J~§ a!) Á¶m§Zm kmZ XoʶmV Amcoco Amho, Vo cmoH$
g‘OyZ AmhoV H$s, Vw‘À¶mH$S>o Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Oo àH$Q> Pmcoco
Amho, Vo g˶ Amho. Vo na‘g‘W© d gd© àH$maÀ¶m ñVwVrg nmÌ Aem
A„mhMm ‘mJ© XmIdVo.
7
Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm, Vo Amnë¶m (g‘{dMmar cmoH$m§Zm)
åhUVmV, "Amåhr Vwåhmcm Agm EH$ ‘Zwî¶ XmIdmdm H$m? Omo Vwåhmcm (EH$
{dcjU Jmoï>) gm§Jc o H$s, Vwåhr (‘¥Ë¶yZV§ a) Ooìhm Ag§»¶ H$U ~ZyZ
(‘mVrV) gm‘mdyZ Omc, Voìhm Vwåhmcm (AmYrà‘mUoM) nwÝhm {Z‘m©U Ho$co
OmB©c. 8 H$moU OmUo? ¶m ‘mUgmZo A„mh{df¶r ImoQ>r Jmoï> aMcr Amho H$s,
˶mcm EH$m àH$mao doS> cmJcocm Amho?' Zmhr, Vgo ‘wirM Zmhr, Va
(dñVwpñWVr hr Amho H$s), Oo cmoH$ ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmda {dídmg R>do V
ZmhrV, VoM (B©ídar¶) {ejoÀ¶m ‘mJm©da ‘mJ©ñW AmhoV, ¶mo½¶ ‘mJm©nmgyZ
gyah-60. Ac-‘wåV{hZm
557
gyah-34. g~m
’$maM Xÿa {ZKyZ Jocc o o AmhoV. 9 ˶m§Zr ¶m Jmoï>rMo H$Yr {ZarjU Ho$co Zmhr
H$m H$s, AmH$me Am{U n¥Ïdrda ˶m§À¶mnwT>o d ˶m§À¶m‘mJo Oo H$mhr Amho
(˶mÛmao Vo doT>co Jocc o o AmhoV). Amåhr BpÀN>co Va ˶m§Zm O{‘ZrV JmSy>Z
Q>mHy$ eH$Vmo qH$dm ˶m§À¶mda AmH$memVyZ AmnÎmr H$mogidy eH$Vmo. IamoIa
¶mV Am‘À¶m ˶m ^º$mgmR>r ({dMmaàdV©H$) g§Xeo Amho. Omo A„mhH$S>o naV
{’$aUmam Amho.
10
Amåhr (n¡J~§ a) XmD$Xda Am‘À¶mH$Sy>Z ’$ma ‘moR>r H¥$nm àXmZ Ho$cr
hmoVr. Amåhr (nd©Vm§Zm d nú¶m§Zm) Amkm Ho$cr hmoVr, "ho nd©Vm§Zmo d nú¶m§Zmo,
Vmo Oo Am‘Mo ñVw{VJmZ H$aVmo ˶mV Vwåhrhr gm‘rc ìhm.' VgoM Amåhr
cmoIS§ >mMo Cn¶moJ H$aUo ˶mÀ¶mgmR>r A{YH$ gmo`rñH$a Ho$co. (d Amåhr
åhUmcmo,) 11 "(¶mnmgyZ) Vy nyU© cm§~rMr {McIVo ~Zd Am{U ¶mo½¶ ˶m
‘mnmÀ¶m H$S>çm ~Zd Am{U gËH$‘} H$arV amhm. Oo H$mhr (Vwåhr cmoH$) H$arV
AgVm, Vo gd© ‘r nmhV AgVmo.'
12
gwc‘o mZgmR>r Amåhr dmè¶mcm ˶mÀ¶m AYrZ Ho$co hmoV.o ˶mMm gH$miMm
àdmh EH$ ‘{hZm MmcV hmoVm Am{U gm¶§H$miMm àdmh EH$ ‘{hZm MmcV
hmoVm. Amåhr ˶mÀ¶mgmR>r {dVicoë¶m Vm§ã¶mMm Pam àdm{hV Ho$cm hmoVm.
VgoM {OÞ n¡H$s H$mhr ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©À¶m AmkoZo ˶mÀ¶mgmR>r ({d{dY)
H$m‘o H$arV AgV. (Amåhr ˶m§Zm Agohr ~Omdco hmoVo H$s,) ˶m§À¶mn¡H$s
H$moUr Am‘À¶m AmkoMo C„§KZ H$aoc Va Amåhr ˶mg YJYJ˶m AmJrÀ¶m
{ejoMr Md MmIm¶cm cmdy. 13 Vo ˶mÀ¶mgmR>r V¶ma H$arV AgV Oo Vmo
BpÀN>V hmoVm, Ogo ‘hmc, {MÌo (åhUOo {MÌm§Zr gwemo{^V Aem ^ì¶ B‘maVr),
(nmUr gmR>dZy R>do ʶmgmR>r) Ocme¶mgmaIo ‘moR>‘moR>o hm¡X Am{U Amnmnë¶m
OmJm§da n¸$s ~gdʶmV Amcocr ñd¶§nmH$mMr ‘moR>‘moR>r nmÌo. Amåhr åhUmcmo,
"ho XmD$XÀ¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zmo! H¥$VkVoMo ^md ~miJyZ H$m‘ H$am, ‘m¶m ^º$m§‘ܶo
558 Hw$amU
’$maM WmoS>o cmoH$ H¥$Vk
14
Ooìhm Amåhr ˶mÀ¶m (åhUOo gwc‘o mZÀ¶m) ‘¥Ë`yMm {ZU©¶ gwZmdcm,
Voìhm Vmo ‘¥Ë¶y nmdcm Agë¶m~ÔcMr gyMZm ({OÞm§Zm) EH$m {H$S>çmì¶{V[aº$
Aݶ H$moUr {Xcr Zmhr, Omo ˶mÀ¶m H$mR>rcm Hw$aVSy>Z ImV am{hcm. Ooìhm Vmo
Imcr nS>cm, Voìhm {OÞm§Zm ñnï>[a˶m ¶m Jmoï>rMr OmUrd Pmcr H$s, Oa
˶m§Zm AÑí¶mMo kmZ AgVo Va ˶m§Zm Ago An‘mZOZH$ l‘ H$arV nSy>Z
amhmdo cmJco ZgVo.
15
"g~m' (¶m cmoH$m§H$[aVm) ˶m§À¶m XoemV (A„mhÀ¶m H¥$noM)o EH$
à‘mU hmoV.o (Vo åhUOo) XmoZ (’$maM {dñV¥V Aem) ~mJm, EH$ COì¶m
~mOycm Va Xþgam S>mì¶m ~mOycm. Amåhr ˶m§Zm åhUmcmo, "Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo
{Xcoë¶m CnOr{dHo$VyZ Im Am{U ˶mÀ¶mà{V H¥$Vk amhm. Vw‘À¶mgmR>r EH$
Mm§Jcm (gwnrH$) ^yàXoe Amho Am{U Vw‘Mm nmcZH$Vm© j‘merc Amho.' 16
nU ˶m§Zr (Am‘À¶mH$S>)o nmR> {’$adcr, Voìhm Amåhr ˶m§À¶mda ~m§Y VmoS>y Z
^¶§H$a Ocàc¶ nmR>{dcm, (˶mÛmao ˶m gwnrH$ ^yàXoemcm åhUOo) ˶m§À¶m
˶m XmoZ ~mJm§Zm, Aem XmoZ ~mJm§V n[ad{V©V H$ê$Z Q>mH$co, Á¶m§Vrc ’$io
H$Sy> d ~oMd hmoVr. VgoM ˶m§V (H$mQ>ao r) PwS>no d H$mhr O§Jcr ~moar hmo˶m.
17
hm ‘mo~Xcm ˶m§Zm Amåhr ˶m§À¶m H¥$V¿ZVonmoQ>r {Xcm hmoVm. Agm ‘mo~Xcm
Amåhr ˶m§ZmM XoV AgVmo. Oo H¥$V¿Z AgVmV.
18
Amåhr ˶m§À¶m Am{U Á¶m§Zm g‘¥Õr {Xcr hmoVr, ˶m dñ˶m§Xaå¶mZ
BVa Aem dñ˶m dgdë¶m, Á¶m EH$‘oH$m§Zm OdiOdi cmJyZ hmo˶m
(åhUOo EH$‘oH$m§À¶m Ñ{ï>jno mV hmo˶m, Ogo ZXrÀ¶m XmoZ H$mR>mda __ XmoZ
dñ˶m). ˶m dñË`m§Xaå`mZ ¶o-Om H$aUo Amåhr ’$ma gmono Ho$co hmoV.o (Am{U
Amåhr åhQ>co hmoVo,) "˶m§À¶mXaå¶mZ amÌr d {Xdgm {ZpíM¨V hmoD$Z
(em§VVmnydH© $) g§Mma H$am.' 19 nU Vo åhUmco, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Vy
559
gyah-34. g~m
Am‘À¶m àdmgmMm n„m A{YH$ cm§~ H$a (åhUOo Amåhmcm A{YH$ ‘m¡O‘Om
H$arV àdmg H$aVm ¶oBc © ). AemàH$mao ˶m§Zr (A„mhÀ¶m CnH$mamMr H$Xa Z
H$ê$Z) ñdV:daM Aݶm¶ Ho$cm, Voìhm Amåhrhr ˶m§Zm (AemàH$mao Zï>
Ho$co) H$s, ˶m§Zm B{VhmgmÀ¶m H$Wm ~ZdyZ Q>mH$co. VgoM ˶m§Zm Zï> H$ê$Z
^yVcmda {dIwê$Z Q>mH$co. IamoIa, ¶m (KQ>ZVo ) YS>o AmhoV, à˶oH$ g§¶‘
~miJUmè¶m d H¥$Vk ‘mUgmgmR>r.
20
g¡VmZmZo ˶m§À¶m{df¶rMo ˶mMo AZw‘mZ ~amo~a Agë¶mMo XmIdyZ
{Xco. H$mhr gÀÀ¶m lÕmd§Vm§ì¶{V[aº$ BVa gdmªZr ˶mMo AZwgaU Ho$co. 21
nU g¡VmZ ˶m§Zm (~iO~arZo ^«ï> ‘mJm©bm cmdy eHo$c) Agm ˶mÀ¶mH$S>o
‘wirM A{YH$ma ZìhVm. (H$maU Amåhr Ho$di ˶mcm cmoH$m§Zm dmB©Q> Jmoï>rÀ¶m
‘mohmV Q>mH$ʶmMr g§Yr {Xcr hmoVr) Vo ¶mgmR>r H$s, Oo cmoH$ ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m
OrdZmda (IamoIa) {dídmg R>do Umao AmhoV, ˶m§Zm {MÝhm§{H$V H$ê$Z ˶m
cmoH$m§nmgyZ doJio H$aVm ¶mdo, Oo ˶mg§~Y§ mZo gme§H$ AmhoV. H$maU Vw‘Mm
nmcZH$Vm© gd© Jmoï>tda cj R>do Zy Amho.
22
(˶m§Zm) gm§Jm, "A„mhcm gmoS>y Z Á¶m§Zm Vwåhr Amnco Cnmñ¶ g‘OyZ
AmhmV, ˶m§Mm Ymdm H$am. (nU) Zm AmH$memV, Zm n¥Ïdrda ˶m§Zm AUw‘mÌ
XoIrc A{YH$ma àmá Amho. Zm ¶m XmoKm§Zm (MmcdʶmV) ˶m§Mm H$mhr dmQ>m
Amho. Zm ˶m§À¶mn¡H$s H$moUr ˶mMm (åhUOo A„mhMm) gmhmæ¶H$Vm© Amho. 23
˶mÀ¶mg‘moa H$moUmMrhr {e’$mag (H$moUmÀ¶mhr) H$m‘r ¶oV Zmhr, nU Á¶mÀ¶mg§~Y§ mZo
{e’$mag H$aʶmMr (A„mhZo) nadmZJr {Xcocr Agoc (Aem 춺$sMo åhUUo
A„mhÀ¶m ݶm¶mc¶mV EoH$co OmB©c). ‘J Ooìhm (˶m {XdgmMr) ^rVr ˶m§À¶m
‘ZmVyZ H$‘r hmoBc© , Voìhm Vo ˶m§Zm {dMmaVrc Á¶m§Zm (Amnco åhUUo ‘m§S>ʶmMr)
nadmZJr XoʶmV Amcr hmoVr, "Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo H$m¶ åhQ>co Amho.' Vo
CÎmaVrc, "Oo g˶ d C{MV Amho Vo.' VmoM gdm}ƒ d ‘hmZ Amho.'
560 Hw$amU
24
˶m§Zm {dMmam, "Vmo H$moU Amho, Omo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§VZy CnOr{dH$m
nwadVmo.' ˶m§Zm gm§Jm, "Vmo A„mh Amho' Am{U (ho cjmV Agy Úm) Vwåhr qH$dm
Amåhr (XmoKm§nH¡ $s EH$ nj) EH$Va gÝ‘mJm©da Amho qH$dm ñnï>[a˶m dmQ>
MwH$cocm Amho. 25 ˶m§Zm gm§Jm, "Oo AnamY Amåhr Ho$coco AgVrc ˶mg§~Y§ mZo
Vwåhmcm Om~ {dMmaʶmV ¶oUma Zmhr. Am{U Oo H$mhr Vwåhr H$arV AmhmV,
˶mg§~Y§ mZo Amåhmcm Om~ {dMmacm OmUma Zmhr.' 26 ˶m§Zm gm§Jm, "Am‘Mm
nmcZH$Vm© (ݶm¶mÀ¶m {Xder) AmnUmg gdmªZm EH$Ì H$arc, Am{U Vmo
Amnë¶mXaå¶mZ g˶mÀ¶m AmYmao ’¡$gcm H$arc. VmoM gd© g˶ CKS> H$aUmam
ݶm¶mYre Amho, gd© H$mhr OmUUmam Amho.' 27 ˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr ñdV:M
Á¶m§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo g‘OyZ AmhmV, ˶m§Zm (Oam EH$ ZOa) ‘cmhr Va
XmIdm nmhÿ. Zmhr, (H$moUrM ˶mÀ¶m ~amo~arMm Zmhr). VmoM A„mh Amho, Omo
gd©e{º$‘mZ Amho, ~w{ÕdmZ Amho.'
28
(n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm g§nUy © ‘mZdOmVrgmR>r ew^dmVm© XoUmam Am{U
gmdYmZVoMm Bemam XoUmam ~ZdyZ nmR>{dco Amho. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm ¶mMr
OmU Zmhr. 29 Am{U Vo {dMmaVmV, "Vw‘À¶m åhUʶmV H$mhr V϶ Agoc Va
‘J (Amåhmcm gm§Jm), (nwZéËWmZmÀ¶m d ݶm¶mÀ¶m) ˶m dMZmMr nyVV© m
Ho$ìhm hmoUma Amho.' 30 ˶m§Zm gm§Jm, "Á¶m {XdgmMo dMZ Vwåhmcm {Xco OmV
Amho, Vmo Agm {Xdg Agoc H$s, Á¶mnmgyZ Vwåhr EH$ jU^a XoIrc ‘mJo amhÿ
eH$Uma Zmhr, Zm nwT>o OmD$ eH$mc.'
31
Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr AmhoV, Vo åhUVmV, "Amåhr ¶m
Hw$amUmda H$Xm{n {dídmg R>do Uma Zmhr, Zm ¶mnydu Amcoë¶m J«W§ mda Amåhr
{dídmg R>do Uma.' (n¡J~§ a!) Oa Vwåhr Vo (Ñí¶) nmhÿ eH$mc (Va Vwåhmcm
H$iyZ ¶oBc © H$s, AmO Oo g˶ ZmH$maV AmhoV, ˶m§Mr H$m¶ AdñWm hmoUma)
Ooìhm ho XþamMmar cmoH$ Amnë¶m nmcZH$˶m©g‘moa (ݶm¶mÀ¶m {Xder) C^o
561
gyah-34. g~m
Ho$co OmVrc. Vo XmofmMo Imna EH$‘oH$m§da ’$moS>V AgVrc. Oo cmoH$ Xþ~c ©
g‘Oco OmV hmoV,o Vo ˶m cmoH$m§Zm åhUVrc Oo ñdV:cm ‘moR>o g‘OV AgV,
"Oa Vwåhr cmoH$ ZgVm, Va Amåhr Oê$a lÕmd§V ~Zcmo AgVmo.'
32
Oo ñdV:cm ‘moR>o g‘OV hmoV,o Vo ˶m Xþ~c © g‘Oë¶m OmUmè¶m
cmoH$m§Zm CÎma XoVrc, "Amåhr ‘mJ©Xe©ZmMm ñdrH$ma H$aʶmnmgyZ Vwåhmcm
amoIV hmoVmo H$s H$m¶, Ooìhm Vo (‘mJ©Xe©Z) Vw‘À¶mH$S>o Amco hmoV?o ‘wirM
Zmhr, VwåhrM ñdV: Xmofr hmoVm!' 33 (˶mda) Xþ~c © g‘Oco Jocc o o cmoH$,
˶m ‘moR>o g‘Oco Jocëo ¶m cmoH$m§Zm CÎma XoVrc, "Zmhr, Vgo Zmhr, am̧{Xdg
Or Vw‘Mr H$mañWmZo gwê$ Agm¶Mr (˶m‘wiMo Amåhr lÕmd§V ~ZʶmnmgyZ
d§{MV am{hcmo). Voìhm VwåhrM Amåhmcm A„mhda {dídmg Z R>do ʶmgmR>r
Am{U ˶mMo g‘H$j R>a{dʶmgmR>r AmXoe XoV hmoVmV.' Am{U Ooìhm Vo
(˶m§Mr dmQ> nmhV Agcocr) {ejm (CKS>çm S>mù o ¶m§Zr) nmhVrc Voìhm
(˶m§À¶mV XmQy>Z Amcocm) níMmÎmmn Vo 춺$ H$ê$ eH$Uma ZmhrV. Amåhr
˶m lÕmhrZm§À¶m Jù¶mV gmIiX§S> AS>H$dy. ˶m§Zm VmoM ‘mo~Xcm {‘ioc Oo
Vo H$arV hmoV.o
34
Ooìhm-Ooìhm Amåhr H$moU˶mhr dñVr‘ܶo (Am‘À¶m {ejonmgyZ) gmdY
H$aUmam (n¡J~§ a) nmR>dcm, Voìhm (à˶oH$ doigo ) VoWrc g‘¥Õ cmoH$m§Zr (Oo
Ho$di Eo{hH$ gwIm§À¶m ‘mJo YmdV hmoVo n¡J~§ amcm) AgmM à{VgmX {Xcm,
(åhUmco) "Oo XoD$Z Vwcm nmR>{dʶmV Amco Amho, Vo Amåhr (H$Xm{n) ‘mݶ
H$aUma Zmhr.' 35 Am{U Vo åhUmco, "Amåhr g§nÎmr d g§VVrÀ¶m ~m~VrV
g‘¥Õ AmhmoV, åhUyZ Amåhmcm {ejm dJ¡ao hmoʶmMm àíZM Zmhr.' 36
(n¡J~§ a! Vwåhr Ago åhUUmè¶m§Zm) gm§Jm, "‘mPm nmcZH$Vm© BpÀN>Vmo ˶mg
CnOr{dHo$Mr gmYZo ‘moR>çm à‘mUmV XoVmo Am{U BpÀN>Vmo ˶mg H$‘r à‘mUmV
XoVmo. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$ (¶m‘mJrc A„mhÀ¶m ¶moOZocm) g‘OV ZmhrV.' 37
562 Hw$amU
H$maU Vw‘Mo YZ Am{U Vw‘Mr ‘wc,o ¶m ˶m Jmoï>r hmoD$ eH$V ZmhrV, Á¶m
Vwåhmcm Am‘À¶m OdiMo (AmXanydH© $ ñWmZ) {‘idyZ XoD$ eH$Vrc. nU Oo
cmoH$ lÕm YmaU H$aVrc d gËH$‘} H$aVrc, Aem cmoH$m§Zm ˶m§À¶m (Mm§Jë¶m)
H$‘mªÀ¶m ~Xë¶mV XþßnQ> ‘moR>o ~jrg àmá hmoBc© . VgoM Vo (ñdJm©À¶m) ^ì¶
38
‘hmcmV em§Vr d g‘mYmZmZo amhVrc. Oo cmoH$ Am‘À¶m g§Xeo m§À¶m
C{Ôï>mZ§ m {d’$c H$aʶmgmR>r Amncr eº$s nUmcm cmdV AmhoV, Vo {ejm
(^moJʶmgmR>r) {VÀ`mV à{dï> Ho$co OmVrc. 39 ˶m§Zm gm§Jm, "‘mPm nmcZH$Vm©
Amnë¶m ^º$m§nH¡ $s BpÀN>Vmo ˶mg CnOr{dHo$Mr ^anya gmYZo XoVmo Am{U
BpÀN>Vmo ˶mg H$‘r à‘mUmV XoVmo. Am{U (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) Vwåhr Oo
H$mhr IM© H$aVm, Vmo ˶mMr (Zoh‘r) ^anmB© H$arV AgVmo. VmoM Amho
gdm}Îm‘ AmOr{dH$m àXmZ H$aUmam.'
40
‘J Á¶m {Xder Vmo ˶m gdmªZm (Oo AmO g˶ ZmH$marV Amho) EH$Ì
H$arc, Voìhm Vmo ñdJ©XVÿ m§Zm {dMmaoc, "hoM H$m Vo cmoH$ Oo Vw‘Mr CnmgZm
H$arV hmoVo.' 41 Vo CÎma XoVrc, "(ho à^y!) Agr‘ ‘{h‘mdmZ Amhog Vy! ¶m
bmoH$m§er Zìho Va Am‘Mm g§~Y§ Ho$di Vw¶mer Amho, (Am‘Mr Zmhr,) Va Vo
{OÞm§Mr CnmgZm H$arV AgV, ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$m§Mr ˶m§À¶mdaM lÕm
hmoVr.' 42 (Voìhm A„mh åhUoc), "AmO Vwåhr H$moUrhr EH$‘oH$mcm cm^
qH$dm hmZr nmohmoMdy eH$V Zmhr.' Voìhm Amåhr ˶m Anamܶm§Zm gm§J,y "AmVm
MmIm ˶m AmJrMr {ejm, {Ocm ImoQ>o R>a{dʶmda Vwåhr AmJ«hr hmoVm.'
43
Ooìhm Am‘Mo g§Xeo gd© ~mOyZo ñnï> H$ê$Z ˶m§Zm EoH${dco OmVmV,
Voìhm Vo (g˶ ZmH$maUmao cmoH$ AmngmV) åhUVmV, "hm (ñdV:cm A„mhMm
n¡J~§ a åhUdUmam Am‘À¶mà‘mUoM) Ho$di EH$ ‘mUyg Amho, Omo Vwåhmcm ˶m
(Cnmñ¶m§nmgyZ) Xÿa H$ê$ BpÀN>Vmo, Á¶m§Mr CnmgZm Vw‘Mo dmS>dS>rc H$arV
AgV.' VgoM Vo åhUVmV, "ho (Hw$amU) ¶m{edm¶ Aݶ H$mhr ZgyZ, Vo
563
gyah-34. g~m
(‘mUgmZo) aMcoco Ag˶ Amho (EH$ WmoVm§S> Amho).' ‘J (eodQ>r) g˶
ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m cmoH$m§Mo g˶m{df¶r hoM åhUUo hmoV,o Ooìhm
H$s, Vo ˶m§À¶mH$S>o Amco, "ho Aݶ H$mhr ZgyZ CKS>-CKS> EH$ OmXÿ Amho.'
44
(n¡J~§ a! ¶m ‘¸$mdmgr¶m§Zm ¶mnydu) Amåhr J«W§ {Xco ZìhVo, Á¶mMo ˶m§Zr
Aܶ¶Z Ho$co Agmdo. Zm Vw‘À¶mnydu H$moUr gmdY H$aUmam (n¡J~§ a) ˶m§À¶mH$S>o
Amåhr nmR>dcm hmoVm. 45 Am{U AemMàH$mao ˶m§À¶m AmYr hmoD$Z Jocëo ¶m
cmoH$m§Zrhr (Am‘À¶mH$Sy>Z nmR>{dë¶mcm g˶mcm) ImoQ>o R>a{dco hmoV.o Amåhr
˶m cmoH$m§Zm Oo H$mhr {Xco hmoV,o ˶mMm Xhmdm ^mJ XoIrc ¶m cmoH$m§Zm AOyZ
àmá Pmcocm Zmhr. nU ˶m§Zr ‘m¶m n¡J~§ am§Zm ImoQ>o R>a{dco. Va H$er hmoVr
‘mPr {ejm (Or ˶m§Zr ñdV:da AmoT>dZy KoVcr).
46
˶m§Zm gm§Jm, "‘r Vwåhmcm ’$º$ EH$ Jmoï> H$aʶmgmR>r CnXoe H$arV
Amho, Vr åhUOo, Vwåhr A„mhMr (OmU R>do Zy ) ˶mÀ¶mg‘moa C^o amhm. XmoK-o
XmoKo (EH$Ì) qH$dm EH$Q>o - EH$Q>,o Am{U gImoc {dMma H$am. AemàH$mao
Vwåhmcm H$iyZ ¶oBc © H$s, Vw‘À¶m gmWrXmamg (åhUOo ¶m n¡J~§ amg) H$mhr doS>
cmJcoco Zmhr. Vmo (Vw‘À¶mda) EH$ ‘moR>o {ejoMo g§H$Q> ¶oʶmnydu ˶mnmgyZ
(Vwåhr ñdV:cm dmMdmdo) åhUyZ Vmo gmdY H$arV Amho.' 47 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm
gm§Jm, "‘r Vw‘À¶mH$S>o (g§Xeo nmoM{dʶmÀ¶m H$m‘m~Ôc) H$mhr ‘mo~Xcm
‘m{JVcm (Ago Vwåhmcm dmQ>V Agoc) Va Vmo ‘mo~Xcm Vw‘À¶mH$S>Mo R>do m,
‘mPm ‘mo~Xcm ‘cm A„mh àXmZ H$aoc Am{U VmoM gd© Jmoï>tMm gmjr Amho.'
48
˶m§Zm gm§Jm, "‘mPm nmcZH$Vm©, g˶mZo (Ag˶mda) àhma H$arc,
˶m gd© Jmoï>r Vmo Mm§Jë¶màH$mao OmUVmo, Á¶m H$moUmÀ¶mhr AmH$cZm ncrH$S>rc
AmhoV (d AÑí¶) AmhoV.' 49 ˶m§Zm gm§Jm, "AmVm g˶ àH$Q> Pmco Amho,
Am{U ˶mcmM {Q>H$md {‘iUma Amho, H$maU Ag˶mH$S>o H$moU˶mhr Mm§Jë¶m
Jmoï>rMr Zm CËnÎmr, Zm ˶mMr nwZamd¥Îmr H$aʶmMr eº$s Amho.' 50 ˶m§Zm
564 Hw$amU
gm§Jm, "‘r Oa dmQ> MwH$cocmo AgoZ, Va ˶mMo n[aUm‘ (Vwåhmcm Zmhr) Va
‘cmM ^moJmdo cmJVrc. Am{U Oa ‘r gÝ‘mJm©da Amho, Va Vo Ho$di ‘mPm
nmcZH$Vm© ‘m¶mH$S>o Oo àH$Q> H$arV Amho, ˶m‘wio Amho. IamoIa Vmo gd©
H$mhr EoH$Umam Am{U (˶mcm hmH$ XoUmè¶m§À¶m) AJXr Odi Amho.'
51
H$Xm{MV ˶m Ñí¶mMr Vwåhr H$ënZm H$ê$ eH$mc Va...........
(Vwåhmcm C‘Ooc H$s, ݶm¶mÀ¶m {Xder g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mr AdñWm
H$er hmoUma Amho). Voìhm Vo AJXr Km~acoco AgVrc. Vo Hw$R>ho r niyZ OmD$
eH$Uma ZmhrV Am{U AJXr OdiyZM ˶m§Zm nH$S>ʶmV ¶oBc © . 52 Voìhm Vo
AmoaS>Vrc, "Amåhr AmVm ˶mÀ¶mda {dídmg R>do Umao ~Zcmo AmhmoV.' nU
lÕonmgyZ BVHo$ Xÿa {ZKyZ Joë¶mZ§Va, AmVm ˶m§Zm Vr YmaU H$aʶmMr g§Yr
Hw$R>o Amho? 53 ¶mnydu Va Vo ˶mg ZmH$maʶmda AmJ«hr hmoV.o ' VgoM XÿaÀ¶m
{R>H$mUr ~gyZ {ZamYma AQ>H$irMo ~mU MmcdrV AgV. 54 Am{U AmVm
¶m§À¶m d ho Á¶m BÀN>m-AmH$m§jm ~miJyZ AmhoV ˶m§À¶mXaå¶mZ EH$ VgmM
AS>ga C^m Ho$cm OmB©c, Ogm ˶m§À¶mgmaIm cmoH$m§À¶m ~m~VrV nydu C^m
Ho$cm Jocm hmoVm. Vohr (¶m§À¶mà‘mUoM) AñdñW H$aUmè¶m e§H$o Zo J«ñV
Pmcoco hmoV.o
gyah-35. µ’$m{Va
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
gd© àe§gm A„mhgmR>rM Amho, Omo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mm CËnÎmrH$Vm©
Amho. VmoM ñdJ©XVÿ m§Zm Amncm g§Xeo dmhH$ ~Z{dVmo, Á¶m§Zm XmoZ-XmoZ qH$dm
VrZ-VrZ qH$dm Mma-Mma n§I AmhoV. Vmo Amnë¶m {Z{‘©Vrg (ApñVËd àXmZ
H$aVmZm) {VÀ¶mV ˶mcm hdr Ver dmT> H$arV AgVmo. A„mh H$mhrhr H$ê$
eH$Vmo __ ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 2 A„mhZo Amnë¶m H¥$noMo Ûma ‘mZdmda
gyah-35. ’µ $m{Va 565
Iwco Ho$co Va (Vr H¥$nm ‘mZdmnmgyZ) amoIy eHo$c Agm H$moUrhr Zmhr. Am{U
˶mZo ~§X Ho$co Va ‘J Vo gwê$ H$aoc Agmhr H$moUr Zmhr. VmoM Amho gd©e{º$‘mZ
d Añgc ~w{ÕdmZ.
3
cmoH$m§Zmo! A„mhZo Vw‘À¶mda Ho$coë¶m CnH$mam§Mo ñ‘aU H$am.
A„mhì¶{V[aº$ Xþgam H$moUr {Z‘m©Vm Amho H$m, Omo Vwåhmcm AmH$memVyZ d
O{‘ZrVyZ CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo? ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr,
({Z‘m©Vm Zmhr). ‘J Vwåhr ¶m g˶mnmgyZ Hw$R>o ^aH$Q>V Mmccm AmhmV? 4
(n¡J~§ a!) ¶m ({dH¥$V ‘ZmÀ¶m) cmoH$m§Zr Vwåhmcm ImoQ>o R>a{dco (Va ¶mV
AmíM¶©H$maH$ Ago H$mhr Zmhr) Vw‘À¶m nyduhr AZoH$ n¡J~§ am§Zm ImoQ>o R>a{dʶmV
Amco. eodQ>r gd© Jmoï>r ({ZU©¶mgmR>r) A„mhH$S>Mo naV AmUë¶m OmUma
AmhoV.
5
cmoH$m§Zmo! A„mhMo (nwZéËWmZm{df¶rMo) dMZ AJXr Iao Amho. Va ¶m
Eo{hH$ OrdZmÛmao Vw‘Mr ’$gdUyH$ hmoVm H$m‘m Z¶o. Am{U Agohr ìhm¶cm ZH$mo
H$s, Vmo YmoH$o ~mO g¡VmZ Vw‘Mr ’$gdUyH$ H$aʶmÀ¶m ~m~VrV ¶eñdr R>ac o .6
¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, g¡VmZ Vw‘Mm Ho$di eÌy (Am{U eÌyM) Amho. Va
Vwåhrhr ˶mcm Amncm Ho$di eÌyM g‘Om. Vmo Amnë¶m AZw¶m¶m§Zm ¶mgmR>rM
~mocm{dV AgVmo H$s, ˶m§Zr YJYJ˶m AmJrMo a{hdmgr ~Zmdo. 7 Oo cmoH$ g˶
ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hco, ˶m§À¶mgmR>r H$R>mao {ejm (AQ>i) Amho. Á¶mà‘mUo
Á¶m§Zr lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} Ho$cr, ˶m§À¶mgmR>r ‘m’$s d ’$ma ‘moR>o ~jrg
Amho.
8
Vmo ‘Zwî¶ Á¶mcm, ˶mÀ¶m Hw$H¥$˶m§Zm Mm§Jcr H¥$˶o Ago ^mgdʶmV
Amco. Am{U ˶mcmhr Vr H¥$˶o, Mm§Jcr dmQ>V AgVrc Va Agm ‘Zwî¶
(g¡VmZmÀ¶m AZw¶m¶mì¶{V[aº$ Xþgam H$moU Agy eH$Vmo?) {ZpíMVM A„mh
BpÀN>Vmo, ˶mg ‘mJ©^ï« > H$aVmo Am{U BpÀN>Vmo, ˶mg gÝ‘mJu cmdVmo. ˶m§À¶m
566 Hw$amU
({dÐmohr à{VgmXm‘wio) Xþ:Ir-H$ï>r hmoD$Z Vwåhr ñdV:Mo hmc H$ê$Z KoD$
ZH$m. A„mhcm Mm§Jco R>mD$H$ Amho. Oo H$mhr Vo H$arV AmhoV.
9
Vmo A„mh Amho, Omo dmao nmR>dVmo, Oo T>Jm§Zm C§M KoD$Z OmVmV. ‘J
Amåhr ˶m (T>Jm§Zm) ‘¥V ^yàXoemH$S>o KoD$Z OmVmo. ‘J ˶mÀ¶mÛmao ‘¥Vàm¶
Pmcoë¶m O{‘Zrcm nwÝhm {Od§V H$aVmo. AemM àH$mao (‘mZdmMohr) nwZéËWmZ
hmoUma. 10 Omo H$moUr gÝ‘mZ àmá H$ê$ BpÀN>Vmo Va ˶mZo ho cjmV R>do mdo H$s,
gd© àH$maÀ¶m gÝ‘mZmMm A{YH$mar Ho$di A„mh Amho. Mm§Jë¶m Jmoï>r
˶mÀ¶mH$S>o nmohmoMV AgVmV Am{U Mm§Jcr H¥$˶o ˶mÀ¶mH$S>o H$m¡VHw $mñnX
R>aVmV. Am{U Oo cmoH$ dmB©Q> H$mañWmZo a{MV AmhoV, ˶m§À¶mgmR>r H$R>mao
{ejm AQ>i Amho. Am{U ˶m§Mr H$mañWmZo Zme nmdVrc hohr AQ>i Amho.
11
Am{U A„mhZo Vw‘À¶mn¡H$s (à˶oH$mcm) ‘mVrnmgyZ (åhUOoM ‘mVrVrc
amgm¶{ZH$ KQ>H$m§nmgyZ) {Z‘m©U Ho$co Amho. ‘J ewH$« mÀ¶m EH$m q~XÿnmgyZ
(‘mZdr d§e nwT>o gwê$ R>do co). ‘J ˶mZo (ór-nwéfmÀ¶m ê$nmZo) Vw‘À¶m
OmoS>çm ~Z{dë¶m. Am{U ˶mMo kmZ (d nadmZJr{edm¶) H$moUVrhr ór J^©
YmaU H$arV Zmhr, Zm Vr (~mi) OÝ‘mcm KmcVo. VgoM H$moUmcmhr (¶moJm¶moJmZo)
Zm XrKm©¶îw ¶ cm^Vo, Zm H$moUmcm H$‘r Am`wî`, Va Oo KS>Vo Vo (A„mhÀ¶m)
hþH$y ‘Zmå`mV Z‘yX Agë¶mà‘mUoM KS>V.o {Z…g§e`, A„mhgmR>r hr AJXr
gmonr Jmoï> Amho.
12
(˶mÀ¶mgmR>r g‘mZVm d {d{dYVm {Z‘m©U H$aUo hr gmYr Jmoï> Amho).
XmoZ g‘wÐ EH$gmaIo ZmhrV. EH$ (Agm Amho H$s, Á¶mMo nmUr) ñdm{Xï>,
JmoS> d {nʶmg éMH$a d VhmZ ^mJdUmao Ago Amho. Va Xþgam ImaQ> d H$Sy>.
Vwåhr XmoÝhr g‘wÐmVyZ (‘mgo nH$Sy>Z) VmOo ‘m§g ImV AgVm. VgoM ˶m§VZy
Aem Ac§H$m[aH$ dñVyZ§ m H$mT>V AgVm Oo Vwåhr YmaU H$aVm. VgoM (˶m
XmoÝhr g‘wÐm§V) Zm¡H$m ˶m cmQ>mZ§ m {Mê$Z nwT>o H$em OmVmV, ho Ñí¶ Vwåhr nmhV
567
gyah-35. ’µ $m{Va
AgVm. (ho gd©) ¶mgmR>r Amho H$s, Vwåhr ˶mÀ¶m H¥$noMm emoY ¿¶mdm Am{U
˶mÛmao Vw‘À¶m‘ܶo ˶mÀ¶mà{V H¥$VkVoMm ^md Zoh‘r g§Mma H$arV amhmdm.
13
Vmo amÌrcm {Xdgm‘ܶo à{dï> H$aVmo Am{U {Xdgmcm amÌr‘ܶo à{dï>
H$aVmo. ˶mZoM gy¶© d M§Ðmcm (Amnë¶m {Z¶‘mà‘mUo) H$m‘mcm cmdco Amho.
à˶oH$ (˶mZo) {ZpíMV Ho$coë¶m AdYrZwgma (Amnmnë¶m H$joV) ‘mJ©H$« ‘U
H$arV AgVmo. (cmoH$m§Zmo!) ho (gd© H$aUmam) A„mhM Vw‘Mm nmcZH$Vm© hmo¶.
gd©Ì gÎmm ˶mMrM Amho. ˶mcm gmoS>y Z Vwåhr Á¶m§Mm Ymdm H$aVm, Vo
IOwarÀ¶m JwR>irdarc (jw„H$ Aem) Q>a’$cmMohr ‘mcH$ ZmhrV. 14 Oa
Vwåhr ˶m§Mm Ymdm H$amc, Vo Vw‘À¶m hmHo$cm EoH$y eH$V ZmhrV. Am{U Oar Vo
EoH$y eH$co Var Vo Vwåhmcm à{VgmX XoD$ eH$Uma ZmhrV. Am{U ݶm¶mÀ¶m
{Xder Vo, Vwåhr ˶m§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoV hmoVm, ¶m Vw‘À¶m
H¥$˶mcmM Vo ZmH$maVrc. Am{U gd© Jmoï>tMr OmUrd Agcoë¶m (A„mhà‘mUo)
Xþgam H$moUrhr Vwåhmcm (g˶mMr) OmU H$ê$Z XoD$ eH$V Zmhr.
15
cmoH$m§Zmo! VwåhrM (à˶oH$ jUr) A„mhMo JaOd§V AmhmV, Va Vmo
ñd¶§nUy © (d AmË‘{Z^©a) Amho. (gX¡d) ñVwVrg nmÌ Amho. 16 ˶mZo Oa
BpÀN>co Va Vmo Vwåhmcm (n¥Ïdrdê$Z) Xÿa gmê$Z Vw‘À¶mOmJr ZdrZ ‘mZdOmV
(ZdrZ {Z{‘©Vr) AmUy eH$Vmo. 17 Ago H$aUo A„mhgmR>r ‘wirM AdKS>
Zmhr. 18 (ݶm¶mÀ¶m {Xder) H$moUrhr Xþgè¶m H$moUmMo (nmnmMo) AmoPo Amnë¶mda
KoUma Zmhr. Am{U {eamda ’$ma ‘moR>o AmoPo Agcoë¶m ‘Zwî¶mZo ˶mMo AmoPo
CMcʶmg ‘XV H$aʶmgmR>r Xþgè¶mcm Oar hmH$ {Xcr, Var Ë`mn¡H$s OamXoIrc
(Xþgè¶mH$adr ˶mÀ¶mgmR>r) CMcco OmUma Zmhr. ‘J Vmo ˶mMm AJXr
OdiMm ZmVcJ H$m AgV Zmhr. (n¡J~§ a!) Vwåhr Ho$di ˶m cmoH$m§Zm
(Iè¶m AWm©Z)o gmdY H$ê$ eH$Vm. Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©cm (Amnë¶m
S>mù
o ¶m§Zr) Z nmhÿZhr ˶mÀ¶mà{V ^rVr`wº$ AmXa ~miJVmV Am{U {Z˶
568 Hw$amU
Z‘mµOmMo nmcZ H$aVmV. Am{U Omo H$moUr ñdV:cm (‘ZmZo) ñdÀN> d ewÕ
~Z{dVmo, Va Ago H$aʶmV ˶mMoM ^co Amho. eodQ>r gdmªZm A„mhH$S>Mo
naV Om¶Mo Amho.
19
Am§Yim Am{U Ñï>r cm^cocm ho XmoKo g‘mZ ZìhoV. 20 VgoM A§YH$ma
d àH$meXoIrc g‘mZ ZmhrV. 21 Am{U gmdcr d D$Z (hohr g‘mZ ZìhoV).
22
VgoM (‘ZmZo) {Od§V Am{U ‘occ o m g‘mZ ZmhrV. (n¡J~§ a!) IamoIa,
A„mh BpÀN>Vmo ˶mg EoH${dVmo. nU Oo H$~at‘ܶo AmhoV ˶m§Zm Vwåhr (Amnco
åhUUo) EoH$dy eH$V Zmhr. (Am{U ‘ZmZo ‘occ o o H$~arVrc ‘¥Vm§à‘mUoM
23 24
AmhoV). Vwåhr Ho$di gmdY H$aUmao AmhmV. Amåhr Vwåhmcm g˶mg{hV
nmR>{dco Amho, ew^dmVm© XoUmam gmdY H$aUmam ~ZdyZ. Am{U Agm H$moUVmhr
OZg‘yh Pmcm Zmhr Á¶mÀ¶mH$S>o gmdY H$aUmam Amcm Zgoc. 25 Oa ho cmoH$
Vwåhmcm ImoQ>o R>adVrc Va Oo ¶m§À¶mnydu hmoD$Z Joco ˶m§Zrhr (n¡J~§ am§Zm) ImoQ>o
R>a{dco hmoV.o ˶m§Mo n¡J~§ a ˶m§À¶mH$S>o g˶mMo gd© gwñnï> à‘mU d B©ídar¶
ehmUnU Agcocr nwñVHo$ Am{U gÝ‘mJ© XmIdUmam àH$me Agcoco J«W§
KoD$Z Amco hmoV.o 26 ‘J eodQ>r Á¶m cmoH$m§Zr g˶ Z ñdrH$maʶmMoM R>a{dco
hmoV,o Aem§Zm ‘r nH$S>c,o Va {H$Vr H$R>mao hmoVr ‘m¶mH$Sy>Z (˶m§Zm) XoʶmV
Ambobr {ejm!
27
(cmoH$m§Zmo!) Vwåhr ¶m Jmoï>rMo H$Yr (qMVZnydH© $) {ZarjU Ho$co Zmhr
H$m H$s, A„mhZo AmH$memVyZ nmʶmMm dfm©d Ho$cm. ˶mnmgyZ Amåhr {d{dY
a§JmMr ’$io {Z‘m©U Ho$cr Am{U nd©Vm§‘ܶohr doJdoJù¶m N>Q>mM§ o nm§T>ao d cmc
H$mù¶m JS>X a§JmMo IS>H$ AgVmV.
28
AemM àH$mao ‘mUgo, àmUr Am{U JwaTo >mao o ¶m§Mo a§Jhr ZmZmVèhoMo
AmhoV. ˶mÀ¶m gd© ^º$m§nH¡ $s Ho$di Vo cmoH$ (Iè¶m AWm©Z)o A„mhà{V
^rVr`wº$ AmXa ~miJVmV, Oo kmZr AmhoV. IamoIa A„mh gd©e{º$‘mZ
569
gyah-35. ’µ $m{Va
(AgyZhr) ’$ma j‘merc Amho.
29
Vo cmoH$ Iè¶m AWm©Zo A„mhÀ¶m J«W§ mMo AZwgaU H$aUmao AmhoV, Oo
{Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ H$aVmV. Am{U Oo H$mhr Amåhr ˶m§Zm {Xco Amho,
˶mVyZ Jwá[a˶m d gmd©O{ZH$[a˶m IM© H$arV AgVmV, Vo (ñdV:gmR>r)
Aem ì¶dgm¶mMm nm¶§S>m KmcrV AmhoV, Á¶mV ZwH$gmZ hmoUo e³¶ Zmhr. 30
Vmo ˶m§Zm ˶m§Mm nwano ay ‘mo~Xcm (Va) XoBc © M Am{U Amnë¶m H¥$noZo ˶mV
AmUIr dmT>hr H$aoc. IamoIa Vmo ’$ma j‘merc Amho Am{U JwUJ«mhH$ Amho.
31
Va (¶m Jmoï>rMr OmUrd R>do m H$s), Amåhr Vw‘À¶mH$S>o Omo J«W§ àH$Q> Ho$cm
Amho, Vo g˶ Amho Am{U AmYrÀ¶m J«W§ mn¡H$s Oo g˶ AÚmn ApñVËdmV
Amho, ˶mMr g˶Vm à‘m{UV H$aUmam Amho. IamoIa, Vw‘Mm nmcZH$Vm©
Amnë¶m ^º$m§Mr gX¡d OmU R>do Umam d à˶oH$ Jmoï>rda ZOa R>do Umam Amho.
32
Z§Va Amåhr J«W§ mMm dmagm Am‘À¶m ^º$m§nH¡ $s ˶m§Zm àXmZ Ho$cm,
Á¶m§Mr Amåhr {ZdS> Ho$cr hmoVr. ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr ñdV:daM Aݶm¶ H$aUmao
AmhoV Am{U H$mhr ‘ܶ‘ ‘mJm©da MmcUmao AmhoV. Va ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr
Agohr AmhoV Oo A„mhÀ¶m àoaUo‘i w o Mm§Jcr H$m‘o H$aʶmÀ¶m ~m~VrV gdmªÀ¶m
nwT>o AmhoV. IamoIa hr ˶m§À¶mda A„mhMr ’$ma ‘moR>r H¥$nm hmo¶. 33 Vo
AZ§VH$mcrZ AmZ§XmÀ¶m ~mJm§V dmñVì¶ H$aʶmgmR>r àdoe H$aVrc. {VWo
˶m§Zm gmoݶmMr H$m§H$Uo Am{U ‘mo˶mMo Ac§H$ma KmcyZ gO{dco OmB©c. {VWo
˶m§Mr dóo aoe‘r AgVrc. 34 Vo åhUVrc, "gd© àe§gm A„mhgmR>rM Amho,
Á¶mZo gd© àH$maMo Xþ:I Am‘À¶mnmgyZ Xÿa Ho$co. IamoIa Am‘Mm nmcZH$Vm©
‘m’$ H$aUmam Am{U ‘moR>m JwUJ«mhH$ Amho. 35 Á¶mZo Amnë¶m H¥$noZo Amåhmcm
gX¡d (AmZ§X Agcoë¶m ) {ZdmgñWmZmV dg{dco Amho. BWo Amåhmcm H$moUVohr
H$ï> hmoUma Zmhr, Zm Amåhmcm H$Yr WH$dm OmUdoc.'
36
Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hco, ˶m§À¶mgmR>r ZaH$mMr
570 Hw$amU
AmJ V¶ma Amho. {VWo ˶m§Zm ‘¥Ë¶wXS§ > {Xcm OmUma Zmhr H$s, ‘¥Ë¶yÛmao ˶m§Mr
gwQ>H$m hmoD$Z OmB©c, Zm ˶m§Mr {ejm ˶m§À¶mgmR>r gm¡å¶ Ho$cr OmB©c. Amåhr
H¥$V¿Z cmoH$m§Zm Aem àH$mao ‘mo~Xcm XoV AgVmo. 37 Vo {VWyZ ‘moR>çmZo
AmoaS>Vrc (åhUVrc), "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! ¶m (ÌmgmVyZ) Amåhmcm
~mhoa H$mT>. ¶mnwT>o Amåhr Mm§Jcr H¥$˶o H$ê$, nydunojm AJXr doJio dV©Z
H$ê$.' ˶mda Vmo CÎma XoBc © , "Amåhr Vwåhmcm nwago o Am¶wî¶ {Xco ZìhVo H$m
H$s, Á¶mV Á¶mcm gMoV ìhm¶Mo AgVo Va Vmo hmoD$ eH$cm AgVm (åhUOoM
CnXoe J«hU H$ê$ eH$cm AgVm)? Am{U VgoM Vw‘À¶mH$S>o gmdY H$aUmam
(n¡J~§ a qH$dm J«W§ ) XoIrc Amcm hmoVm. AmVm MmIV amhm (Amncr {ejm),
A˶mMmar cmoH$m§gmR>r H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© Zmhr.'
38
¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, A„mh AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§À¶m (gd©)
Jwá Jmoï>tZm OmUUmam Amho. VgoM Vmo (cmoH$m§À¶m) ‘ZmV H$m¶-H$m¶ Amho, Vohr
OmUUmam Amho. 39 ˶mZoM Vwåhmcm ^yVcmda (AmYrÀ¶m cmoH$m§M)o CÎmam{YH$mar
~Zdco. (¶mnwTh>o r) Omo H$moUr (A„mhÀ¶m EH$Ëdmcm Am{U A{ÛVr¶Vocm) ‘mZʶmg
ZH$ma XoBc © , Va ˶mÀ¶m ZH$mamMo n[aUm‘ ˶mcmM ^moJmdo cmJVrc. Am{U
lÕmhrZm§Mm ZH$ma ˶m§À¶mà{V A„mhMr ZmamOr dmT>{dʶmgM H$maUr^yV R>aVmo.
Am{U AemàH$mao ˶m§Mo g˶ ZmH$maʶmMo dV©Z ˶m§À¶mM ZwH$gmZmV ^a
KmcUmao R>aVo.
40
˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr ˶m (H$pënV) eº$s{df¶r H$Yr {dMma Ho$cm
Amho H$m, Á¶m§Mm Vwåhr A„mhcm gmoS>y Z Ymdm H$arV AgVm? ˶m§Zr n¥Ïdrda
H$m¶ {Z‘m©U Ho$co Vo ‘cm XmIdm nmhÿ. qH$dm AmH$memVrc (ì¶dñWm
MmcdʶmV) ˶m§Mm H$mhr dmQ>m Amho? qH$dm (Ago H$mhr Agoc Va XmIdm)
H$s, Amåhr ˶m§Zm EImXm J«W§ {Xcm Am{U Vo ˶mMm AmYma ~miJyZ AmhoV?
Zmhr, Vgo Zmhr, (dñVwpñWVr hr Amho H$s), ho A˶mMmar cmoH$ EH$‘oH$m§er
571
gyah-35. ’µ $m{Va
Ho$di ’$gdUwH$sMo dm¶Xo H$arV AmhoV. 41 {Z:g§Xho , Vmo Ho$di A„mh Amho,
Á¶mZo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Zm, ˶m§Zr (Amnë¶m H$joVZy ) T>iy Z¶o åhUyZ,
˶m§Zm Yê$Z R>do coco Amho. Am{U Oa Vo Amnë¶m ñWmZm§nmgyZ T>ico Va
˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam Agm H$moUrM Zmhr, Omo ˶m§Zm Yê$Z R>do y eH$Vmo.
IamoIa Vmo g{hîUy d ’$ma j‘merc Amho.
42
ho (g˶ ZmH$maUmao AmYr Zoh‘r) A„mhÀ¶m ZmdmZo ‘moR>‘moR>çm J§^ra
enWm KoD$Z gm§JV AgV H$s, Oa ˶m§À¶mH$S>o H$Yr gmdY H$aUmam (n¡J~§ a)
Amcm Va Vo BVa H$moU˶mhr OZg‘yhmnojm A{YH$ Mm§Jë¶màH$mao ‘mJ©Xe©ZmMo
nmcZ H$aUmao ~ZVrc. nU gmdY H$aUmam (n¡J~§ a) ˶m§À¶mH$S>o Amcm, Voìhm
(˶mÀ¶mà{V) Ho$di ˶m§À¶m {VQ>H$mè¶mV ^a nS>cr. 43 Am{U Vo ^yVcmda
‘JéarMo dV©Z Am{U (A„mhÀ¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dʶmgmR>r) H$Q>H$mañWmZo
H$ê$ cmJco. nU (A„mhÀ¶m {Z¶‘mZwgma), H$Q>H$mañWmZo (eodQ>r)
H$aUmè¶mÀ¶mM A§JcQ> ¶oV AgVmV. Va ho cmoH$ (A„mhH$Sy>Z) VmoM
({dZmemMm) {Z¶‘ (¶m§À¶m ~m~VrVhr) cmJy Ho$cm OmʶmMr dmQ> nmhV
AmhoV H$s H$m¶, Omo ¶m§À¶mnyduÀ¶m (Anamܶm§À¶m) ~m~VrV cmJy Pmcocm
Amho. Vwåhmcm A„mhÀ¶m {Z¶‘mV H$Yrhr ~Xc Pmë¶mMo AmT>iZy ¶oUma
Zmhr. Zm Vwåhmcm H$Yr A„mhÀ¶m AmXoemMr (A§‘c~OmdUr) Q>micr OmV
Agë¶mMo AmT>iZy ¶oBc © . 44 ¶m§Zr ^yVcmda àdmg H$ê$Z, ¶m§À¶mnyduÀ¶m
(g˶ ZmH$maUmè¶m) cmoH$m§Mm eodQ> H$gm Pmcm, ¶mMo (H$Yr qMVZnydH© $)
AdcmoH$Z Ho$co Zmhr H$m? Vo Va ¶m§À¶mhÿZ A{YH$ ~cdmZ hmoV.o (nU)
AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Aer H$moUVrhr eº$s Zmhr, Or A„mhÀ¶m (¶moOZocm)
H$Yr {d’$c H$ê$ eHo$c. IamoIa Vmo gd© H$mhr OmUUmam d gd©e{º$‘mZ
Amho.
45 Am{U cmoH$m§Zm ˶m§À¶m dmB©Q> H¥$˶m§~Ôc cJoM ’¡$cmda KoʶmMr
572 Hw$amU
A„mhMr (¶moOZm) AgVr, Va ˶mZo n¥ÏdrÀ¶m nmR>rda EH$mcmhr gmoS>co
ZgVo. nU (˶mMr ¶moOZm Aer Amho H$s,) Vmo ˶m§Zm EH$m R>amdrH$ ‘wXVrn¶ªV
Cg§V XoV AgVmo. ‘J Ooìhm ˶m§Mr R>amdrH$ ‘wXV g§nc o . Voìhm ˶m gdmªZm
H$ioc H$s, IamoIa A„mh Amnë¶m ^º$m§da ñdV: ZOa R>do Zy Amho.
gyah-36. ¶m0 grZ0
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
¶m0 grZ0 2 gd©ñdr ehmUnUmÀ¶m Jmoï>tZr ^acoë¶m Aem Hw$amUmMr
enW. 3 (‘whå‘X!) Vwåhr n¡J~§ am§nH¡ $s AmhmV, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 4
gai ‘mJm©da ‘mJ©ñW. 5 ho (Hw$amU) gd©e{º$‘mZ d Agr‘ X¶mdmZ
(A„mh)H$Sy>Z ¶mgmR>r àH$Q> H$aʶmV Amcoco Amho 6 H$s, Vwåhr ˶m cmoH$m§Zm
gmdYmZVoMm Bemam XoD$Z Q>mH$m, Á¶m§À¶m dmS>d{S>cm§Zm gmdY H$aʶmV Amco
ZìhVo. Vo (OrdZmÀ¶m dmñVdmg§~Y§ mZo) Jm’$sc AmhoV.
7
˶m§À¶mn¡H$s AZoH$m§À¶m ~m~VrV ({ejoM)o , Am‘Mo dMZ Iao R>aco
Amho, Am{U Vo lÕm YmaU H$aUma ZmhrV. 8 Amåhr ˶m§À¶m ‘mZo^modVr
˶m§À¶m hZwdQ>rn`ªV ¶oVrc, Ago gmIiX§S> KmcyZ (˶m§Zm) OIS>co Amho.
˶m‘wio ˶m§Mr S>moH$s da IoMcr Jocr AmhoV.
9
Am{U Amåhr ˶m§À¶m nwT>o EH$ AS>ga Am{U ‘mJo EH$ AS>ga {Z‘m©U
Ho$coco Amho Am{U dê$Z ˶m§Zm PmHy$Z Q>mH$co Amho. Va AmVm ˶m§Zm (gÝ‘mJ©)
{Xgy eH$V Zmhr. 10 AmVm (˶m§Mr AdñWm Aer Amho H$s), Vwåhr ˶m§Zm
gmdY H$am qH$dm H$ê$ ZH$m, XmoÝhr Jmoï>r ˶m§À¶mgmR>r gma»¶mM AmhoV. (åhUOo
AmVm ˶m§Zm gai‘mJu cmdʶmÀ¶m Vw‘À¶m à¶ËZm§Mo H$mhr n[aUm‘ ¶oUma
ZmhrV). Vo lÕm YmaU H$aUma ZmhrV. 11 Vw‘Mo gmdY H$aUo ˶m 춺$sÀ¶m
~m~VrV (AW©nUy )© Amho, Omo CnXoe J«hU H$ê$Z (˶mMo AZwgaU H$aVmo) Am{U
573
gyah-36. ¶m0 grZ0
A„mhMo (˶mcm) Z nmhVm ^¶ ~miJVmo. Aem cmoH$m§Zm j‘m Am{U gÝ‘mZnydH© $
‘mo~Xë¶mMr ew^dmVm© Úm.
12
{ZpíMVM Amåhr ‘ocëo ¶m§Zm {Od§V H$ê$ Am{U Amåhr ˶m§À¶m H$‘mªMm
aoH$m°S>© V¶ma H$arV AgVmo, Or H$‘} Vo nwT>o nmR>dVmV Am{U Or Amnë¶m ‘mJo
gmoS>VmV. EH$m ñnï> J«W§ mV à˶oH$ Jmoï>rMr Amåhr Zm|X Ho$cocr Amho.
13
(n¡J~§ a!) ¶m (cmoH$m§g‘moa) ˶m dñVrdmë¶m§Mo CXmhaU àñVwV H$am,
{OWo Am‘Mo g§Xeo dmhH$ Amco hmoV.o 14 (VoWrc cmoH$m§H$S>)o Amåhr XmoZ
n¡J~§ am§Zm nmR>dco hmoV.o ˶m§Zr XmoKm§Zmhr ImoQ>o R>a{dco, åhUyZ Amåhr {Vgam
(n¡J~§ a) nmR>dZy (˶m XmoKm§Zm) ‘XV àXmZ Ho$cr. Vo åhUmco, "Amåhr
IamoIa (A„mhH$Sy>Z) Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dco Jocc o o AmhmoV.' 15 (˶mda
VoWrc cmoH$m§Zr) CÎma {Xco, "Vwåhr Va Ho$di Am‘À¶mM gmaIr ‘mUgo
AmhmV Am{U H¥$nmd§V (A„mhZo) H$mhr (g§Xeo dJ¡a)o àH$Q> Ho$coco Zmhr,
Vwåhr {Zìdi ImoQ>o ~mocV AmhmV.' 16 (˶mda n¡J~§ am§Zr) åhQ>c,o "Am‘À¶m
nmcZH$˶m©g ho R>mD$H$ Amho H$s, Amåhmcm Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amcoco
Amho.'
17
Am{U Am‘À¶mda Ho$di g§Xeo ñnï>[a˶m nmohmoM{dʶmMr O~m~Xmar Amho.
18
nU ˶m cmoH$m§Zr CÎma {Xco, "Amåhr Va Vwåhmcm Ho$di AneHw$Zr
g‘OVmo, Vwåhr ho (gd© àdMZ) ~§X Ho$co Zmhr Va Amåhr Vwåhmcm XJS>mZ§ r
R>Mo Zy ‘mê$. VgoM Am‘À¶m hmVyZ Vwåhmcm Mm§Jcr {ejm {‘ioc.' 19 (n¡J~§ am§Zr)
CÎma {Xco, "Vw‘Mo XþXd£ Vw‘À¶mnmerM Amho! Vwåhmcm (g˶mMm g§Xeo J«hU
H$aʶmgmR>r) CnXoe Ho$cm OmV Agë¶m‘wio (Vwåhmcm ho AneHy$Z Agë¶mMo
dmQ>V Amho H$m)? Zìho! Vwåhr Va gd© ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao cmoH$ AmhmV.'
20
Voìhm ˶m ehamÀ¶m Xþgè¶m Q>mHo $mhÿZ EH$ ‘mUyg YmdV VoWo Amcm, Vmo
(˶m cmoH$m§Zm) åhUmcm, "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! Vwåhr n¡J~§ am§Mo AZwgaU H$am.
574 Hw$amU
21
˶m§Mo AZwgaU H$am, Oo Vw‘À¶mH$S>o H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘mJV ZmhrV,
Am{U Oo gÝ‘mJ© cm^coco AmhoV.'
22
"‘r ˶mMr CnmgZm H$m ~ao H$ê$ Z¶o, Á¶mZo ‘cm {Z‘m©U Ho$co? Am{U
˶mÀ¶mH$S>Mo Vwåhm gdmªZm naV{dco OmUma Amho. 23 ˶mcm gmoS>y Z ‘r BVam§Zm
Cnmñ¶ H$m åhUyZ ‘mZm¶cm hdo? Oa H¥$nmd§V (A„mhZo) ‘cm BOm
nmohM{dʶmMo R>a{dco Va ˶m§Mr {e’$mag ‘m¶mgmR>r cm^Xm¶H$ R>aUma
Zmhr. Zm Vo ‘cm dmMdy eH$Vrc. 24 ‘r Oa Vgo H$arZ Va ‘r ñnï>nUo
gÝ‘mJm©nmgyZ (’$ma) Xÿa Jocc o mo AgoZ. 25 (‘m¶m ~m§Ydm§Zmo!) ‘r Vwåhm
gdmªÀ¶m nmcZH$˶m©daM lÕm YmaU Ho$cr Amho, Va Vwåhr ‘mPo åhUUo ‘mݶ
H$am.'
26
(˶mÀ¶m åhUʶmMm ˶m§À¶mda H$mhrM n[aUm‘ Pmcm Zmhr, d ˶m§Zr
˶mcm XJS>mZ§ r R>Mo Zy ‘mê$Z Q>mH$co). Voìhm Amåhr (˶m lÕmd§Vmcm) åhUmcmo,
"ñdJm©V àdoe H$a,' Voìhm Vmo CX²Jmacm, "(Aaoa!o ) ‘m¶m cmoH$m§Zm ho H$imco
AgVo Va..... 27 ‘m¶m nmcZH$˶m©Zo (‘m¶m MwH$m {H$Vr CXmaVmnydH© $)
‘m’$ H$ê$Z, ‘cm gÝ‘mZZr¶ cmoH$m§‘ܶo ñWmZ àXmZ Ho$co.'
28
˶mÀ¶mníMmV Amåhr ˶mÀ¶m cmoH$m§H$S>o AmH$memVyZ (ñdJ©XVÿ m§M)o
g¡Ý¶ (dJ¡a)o H$mhr nmR>{dco Zmhr (H$s, ˶m§Zm lÕm YmaU H$aʶmg ^mJ
nmS>co AgVo). H$maU (AemgmR>r) Amåhr g¡Ý¶ nmR>drV ZgVmo. 29 (Am‘À¶m
{ejoMm) Ho$di EH$ ñ’$moQ> Pmcm Am{U Vo cmoH$ g§nUy V© : cwá hmoD$Z Joc.o 30
IoX dmQ>ʶmgmaIr AdñWm Amho cmoH$m§Mr! Omo H$moUVm n¡J~§ a ˶m§À¶mH$S>o
Amcm, ˶m§Zr ˶mcm CnhmgmMo cú¶ ~Z{dco. 31 ˶m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmUrd
Zmhr H$m H$s, H$emàH$mao Amåhr ˶m§À¶mnydu {H$˶oH$ OZg‘yhm§Zm Zï> Ho$co
Amho, Am{U Vo ˶m§À¶mH$S>o naVyZ H$Yrhr ¶oUma ZmhrV. 32 Am{U ˶m gdmªZm
EH$Ì H$ê$Z {ZpíMVnUo Am‘À¶mg‘moa AmUco OmUma Amho.
575
33
gyah-36. ¶m0 grZ0
Am‘À¶m (gm‘϶m©À¶m) {ZemÊ`m§nH¡ $s ˶m§À¶mgmR>r EH$ {ZemUr ‘¥Vàm¶
O‘rZ hmo¶. {Vcm Amåhr {Od§V H$ê$Z, {VÀ¶mVyZ AÞYmݶ H$mT>Vmo. Am{U
cmoH$ ˶mVyZ ImVmV. 34 Amåhr {VÀ¶mV IOwarÀ`m d Ðmjm§À¶m ~mJm {Z‘m©U
Ho$ë¶m Am{U {VÀ¶mV (nmʶmMo) Pao àdm{hV Ho$co. 35 Vo ¶mgmR>r H$s,
cmoH$m§Zr ˶m§Mr ’$io ImdrV. Am{U (˶m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmUrd ìhmdr) H$s,
˶m§Zm ˶m§À¶m hmVm§Zr Va ~Z{dcoco Zmhr. ‘J Vo (A„mhÀ¶mà{V) H¥$VkVoMm
^md H$m ~miJyZ ZmhrV? 36 nmdZ Amho Vmo, Á¶mZo à˶oH$ Jmoï>rÀ¶m OmoS>çm
{Z‘m©U Ho$ë¶m, Á¶m (dZñnVr) O‘rZ Cn{OVo ˶m§V, Am{U ñdV: ¶m§À¶mhr
OmoS>çm AmhoV (åhUOoM ‘mUgmÀ¶m) Am{U ˶m§À¶mhr (OmoS>çm) AmhoV Á¶m§Zm
(cmoH$) OmUV ZmhrV.
37
(Oo-Oo ApñVËdmV Amho) Ë`m§nH¡ $s ˶m§À¶mgmR>r EH$ IyU åhUOo amÌ
Amho. Amåhr {VÀ¶mVyZ {Xdgmcm ~mhoa H$mT>Vmo. Voìhm (cmoH$) A§YmamV amhÿZ
OmVmV. 38 Am{U gy¶,© Vmo R>adyZ {Xcoë¶m H$joV ^«‘U H$arV AgVmo. Vmo
gd©e{º$‘mZ d gd©k Aem (A„mhMm) {Z¶‘ Amho. 39 Am{U Amåhr
M§ÐmÀ¶m H$cm R>adyZ {Xcoë¶m AmhoV, Vmo hiyhiy jrU hmoV OmVmo, Am{U
eodQ>r IOwarÀ`m gwH$coë¶m ’$m§XrgmaIm hmoD$Z OmVmo. 40 (^«‘U H$aVmZm)
Zm gy¶© M§Ðmcm ‘mJo Q>mHy$Z nwT>o OmD$ eH$Vmo, Zm amÌ {XdgmÀ¶m doico m H$‘r
H$ê$ eH$Vo. gd© (Am‘À¶m {Z¶‘mZwgma) Amnmnë¶m H$joV J{V‘mZ AmhoV.
41
Am{U ˶m§À¶mgmR>r Am‘À¶m IwUm§nH¡ $s Xþgar IyU hr Amho H$s, Amåhr
(‘mZdmÀ¶m) d§eOm§Zm ^acoë¶m Zm¡H$o V ñdma H$ê$Z (‘mZdr d§e nwT>o gwê$
R>do co, VgoM ZyhÀ¶m Zm¡H$o V ‘mZdmgmR>r Cn¶wº$ àmUrhr ^acoco hmoV)o 42
Am{U Amåhr ˶m§À¶mgmR>r (Zm¡H$o à‘mUoM) AZoH$ Jmoï>r {Z‘m©U Ho$ë¶m AmhoV,
Á¶m§À¶mda ho ñdma hmoD$Z (àdmg H$aVmV). 43 Am{U Amåhr BpÀN>co Va
Amåhr ˶m§Zm ~wS>dZy Q>mHy$ eH$Vmo. ‘J Voìhm ˶m§Zm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm©
576 Hw$amU
cm^Uma Zmhr, Zm Vo (H$emhr àH$mao) ˶mVyZ dmM{dco OmD$ eH$Vrc. 44 hr
Am‘Mr H¥$nm Amho H$s, ˶m§Zm EH$m {ZYm©[aV AdYrn¶ªV cm^ CR>{dʶmMr
g§Yr {Xcr OmVo.
45
Am{U Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmVo, (AmnÎmr) Vw‘À¶m nwT>y Z qH$dm
‘mJyZ ¶oD$ eH$Vo, ˶mMr OmUrd R>do Umao ~Zm, åhUOo Vw‘À¶mda H¥$nm Ho$cr
OmB©c. 46 Am{U ˶m§À¶m nmcZH$˶m©À¶m g§Xeo m§nH¡ $s H$moUVmhr g§Xeo Agm
AgV Zmhr Ooìhm Vmo ˶m§À¶mH$S>o ¶oVmo, Vo ˶mH$S>o nmR> XmIdV ZmhrV. 47
Am{U Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmVo H$s, A„mhZo Oo H$mhr Vwåhmcm {Xco Amho
˶mVyZ (A„mhgmR>r JaOy cmoH$m§da) IM© H$am. (˶mda) g˶ ZmH$maUmao
cmoH$ lÕmd§Vm§Zm åhUVmV, "Amåhr Aem cmoH$m§Zm ImD$ KmcʶmMr JaO H$m
Amho? A„mhZo BpÀN>co AgVo Va ˶mZoM ˶m§Zm ImD$ KmVco AgVo. Vwåhr
({e’$mag H$aUmao cmoH$) ñnï>[a˶m dmQ> MwH$coco AmhmV.'
48
Am{U Vo åhUVmV, "(µH$¶m‘VrMo) ho dMZ Ho$ìhm nyU© hmoUma, Vw‘À¶m
åhUʶmV H$mhr V϶ Agoc Va (¶mMo Amåhmcm CÎma Úm).' 49 dñVwV: ho
cmoH$ ˶m ^¶§H$a ñ’$moQ>mMr dmQ> nmhV ~gcoco AmhoV. Am{U Vo AmngmV
(µH$¶m‘Vr{df¶r) dmX{ddmX H$aV AgVrc Am{U Vr (AMmZH$) ˶m§À¶mda
MmcyZ ¶oBc© . 50 Am{U BV³¶m (AMmZH$nUo ˶m§Mm A§V hmoBc © ) H$s, Vo Zm
‘¥Ë¶wnÌ V¶ma H$ê$ eH$Vrc Zm Amnë¶m Hw$Qw>~§ r¶m§H$S>o naV ¶oD$ eH$Vrc. 51
Am{U qeJ ’w$§ H$ʶmV ¶oBc
© Va Vo H$~at‘YyZ (CRy>Z) Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o
Ymd KoVrc. 52 Vo åhUVrc, "Am‘Mo XþXd£ , Amåhr ~a~mX Pmcmo! Amåhmcm
Am‘À¶m H$~arVyZ H$moUr CR>dZy C^o Ho$co Amho?' (Voìhm ˶m§Zm gm§{JVco
OmB©c), "H¥$nmd§V (A„mhZo) ¶mM Jmoï>rMo dMZ {Xco hmoVo Am{U n¡J~§ am§Zr Oo
gm§{JVco hmoV,o Vo g˶ hmoV.o ' 53 (µH$¶m‘VrMo AmJ‘Z åhUOo) Ho$di EH$
AMmZH$ hmoUmao ñ’$moQ> Agoc Am{U gd© EH$Ì H$ê$Z Am‘À¶mg‘moa hOa
577
gyah-36. ¶m0 grZ0
Ho$co OmVrc.
54
(˶m§Zm gm§{JVco OmB©c), "AmO H$moUmdahr ‘wirM Aݶm¶ Ho$cm
OmUma Zmhr, Vwåhmcm VoM {‘ioc, Oo Vwåhr H$arV am{hco.' 55 ˶m {Xder
ñdJm©V dmñVì¶ H$aUmao cmoH$ ‘m¡O H$aʶmV ‘¾ AgVrc. 56 Vo Am{U
˶m§À¶m ghMm[aUr gwIX N>m¶oImcr (Am{cemZ) {~N>mݶmda cmoS> cmdyZ
~gcoco AgVrc. 57 ˶m§À¶mgmR>r {VWo (ZmZmVèhoM)o ‘odo CncãY AgVrc.
VgoM {VWo ˶m§Zm Vo gd© H$mhr {‘ioc, Oo Vo ‘mJVrc. 58 H¥$nmd§V
nmcZH$˶m©H$Sy>Z ˶m§Zm "(gX¡d Vwåhmcm gwI) em§Vr cm^mo' Agm Amerdm©X
{‘ioc.
59
(Am{U A„mh åhUoc,) "ho AnamYr cmoH$m§Zmo! AmO Vwåhr (gXmMmar
cmoH$m§nmgyZ H$m¶‘) doJio ìhm! 60 ho AmX‘À¶m ‘wcm§Zmo! ‘r Vwåhmcm g¡VmZmMr
CnmgZm H$ê$ ZH$m, Ago ~OmdyZ gm§{JVco ZìhVo H$m? H$maU Vmo Vw‘Mm
Ho$di eÌy (Am{U eÌyM hmoVm). 61 Am{U hohr (gm§{JVco hmoVo H$s,) Ho$di
‘mPrM CnmgZm H$am, hmM gai ‘mJ© Amho. 62 Am{U ˶mZo Vw‘À¶mn¡H$s
~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm nW^«ï> H$ê$Z gmoS>c.o Va Vwåhr Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$m
Ho$cm ZmhrV? 63 hmM Vmo ZaH$ Amho, Á¶mÀ¶m{df¶r Vwåhmcm nwÝhm-nwÝhm
gmdY H$aʶmV Amco hmoV.o 64 AmVm ˶mV àdoe H$am, hm ‘mo~Xcm Amho g˶
ZmH$maʶmMm.' 65 AmO Amåhr (Anamܶm§Mr) Vm|S>o grc~§X H$ê$, Am{U
˶m§Mo hmV Am‘À¶mer ~mocVrc. VgoM ˶m§Mo nm¶ ˶m§Zr (OrdZmV) Oo-Oo
Ho$co ˶m{df¶r gmj XoVrc.
66
Amåhr Oa BpÀN>co AgVo Va Amåhr ˶m§Mr ZoÌÁ¶moV g§ndyZ Q>mHy$
eH$cmo AgVmo. ‘J Voìhm ˶m§Zr ‘mJ© emoYʶmgmR>r {H$Vrhr YS>nS> Ho$cr
AgVr Va ˶m§Zm ‘mJ© H$emàH$mao gmnS>cm AgVm? (åhUOo ˶m§Mr "MyH$ H$s
~amo~a' g‘OʶmMr eº$s {hamdyZ KoVcr AgVr Va...) 67 Am{U Amåhr
578 Hw$amU
Ago BpÀN>co AgVo H$s, (‘mUgmH$S>o MyH$ qH$dm ~amo~a n¡H$s {ZdS> H$aʶmMo
ñdmV§Í¶ Agm¶cm ZH$mo) Va Amåhr ˶m§Zm {ZpíMVnUo doJù¶mM ñd^mdmda
~Z{dco AgVo. Am{U ˶m§Zm ˶m§À¶m OmJr {IidyZ Q>mH$co AgVo. Voìhm Vo Zm
nwT>o OmD$ eH$co AgVo, Zm ‘mJo ¶oD$ eH$co AgVo. 68 Am{U Amåhr
EImÚmcm XrKm©`îw ` XoV AgVmo, Va ˶mÀ¶m eº$s¨Mm hiyhiy èhmg H$arV
OmVmo. Vo Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$arV ZmhrV H$m? 69 Amåhr (Am‘À¶m ¶m
n¡J~§ amg H$mhr) H$mì¶ (em¶ar) {eH$dcoco Zmhr, Zm Vo ¶m (g§Xeo J«W§ mg)
emo^ʶmgmaIo Amho. ho Va Ho$di ~moYJ«W§ Amho, (åhUOoM) g˶ ñnï>[a˶m
gm§JUmao Hw$amU. 70 (ho ¶mgmR>r àH$Q> Ho$co Joco H$s, n¡J~§ amZo) ˶m à˶oH$
‘mUgmg gmdY H$amdo, Omo (‘ZmZo) {Od§V Amho. Am{U g˶ ZmH$maUmè¶m
cmoH$m§À¶m {déÕ EH$ (B©ídar¶ gmj) R>amdo.
71
˶m§Zr ¶m Jmoï>rMo ({dMmanydH© $) AdcmoH$Z Ho$co Zmhr H$m H$s, Amåhr
Am‘À¶m hmVm§Zr KS>dcoë¶m Jmoï>t‘ܶo (åhUOo Am‘À¶m ghoVHw $nUo {Z‘m©U
Ho$coë¶m Jmoï>t‘ܶo), ˶m§À¶mgmR>r Vr JwaTo >mao ho r {Z‘m©U Ho$cocr AmhoV, Á¶m§Mo
Vo ‘mcH$ AmhoV. 72 Am{U Amåhr ˶m§Zm ˶m§À¶m AYrZ Ho$co Amho. Va Vo
˶m§À¶mn¡H$s H$mhtZm (àdmgmV) ñdmar åhUyZ dmnaVmV Va H$mhtZm AÞ
åhUyZ dmna H$aVmV. 73 ˶m§À¶mÛmao ˶m§Zm AZoH$ cm^ {‘iVmV. (Ogo)
H$mhtÛmao {nʶmg XÿY {‘iVo. Va ‘J Vo (¶m gd© XoU½¶m§~Ôc A„mhMo)
Am^ma ‘mZUma ZmhrV H$m? 74 nU (Zmhr), ˶m§Zr Va A„mhcm gmoS>y Z
BVam§Zm Cnmñ¶ ~Z{dco Amho, ¶m AmeoZo H$s, ˶m§À¶mH$Sy>Z gmhmæ¶ àmá
hmoB©c. 75 (nU Vo ho {dgê$Z AmhoV H$s), Vo ˶m§Zm (H$Xm{n) gmhmæ¶ H$ê$
eH$Uma ZmhrV. Va (CcQ> A„mhg‘moa Om~ XoʶmgmR>r) ˶m§Zm ˶m§Mo g¡Ý¶
~ZdyZ (~§{XñV AdñWoV) C^o H$aʶmV ¶oBc © . 76 Va (n¡J~§ a!) ˶m§À¶m
Jmoï>tnmgyZ Vwåhr Xþ:Ir hmoD$ ZH$m. Vo H$m¶ XS>dZy R>do VmV Am{U H$m¶ àH$Q>
579
˶mMr OmU ~miJyZ (OrdZ ì¶VrV H$arV) am{hco. (˶mZ§Va nwT>)o ˶m§Zm
H$moU˶mhr àH$maÀ¶m ÌmgmMo Zm H$Yr ñne© hmoBc © , Zm Vo H$Yr Xþ:Ir hmoVrc.
62
A„mh à˶oH$ Jmoï>rMm {Z‘m©Vm Amho. Am{U VmoM gdmªMm gm§^miH$Vm©
(nmcZH$Vm©) Amho. 63 AmH$me d n¥Ïdr (À¶m gd© I{Oݶm§À¶m) {H$ëë¶m
˶mÀ¶mM hmVr AmhoV. (IamoIa) VoM cmoH$ A¶eñdr R>aUma AmhoV, Oo
A„mhÀ¶m g§Xeo m§Zm ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hco. 64 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm,
"ho AkmZr cmoH$m§Zmo! Vwåhr ‘cm A„mhcm gmoS>y Z, BVa (Cnmñ¶m§Mr) CnmgZm
H$aʶmgmR>r gm§JV AmhmV? 65 Vw‘À¶mH$S>o Am{U Vw‘À¶m nyduÀ¶m cmoH$m§H$S>o
B©ídadmUr àH$Q> H$aʶmV Amcocr Amho. Oa Vwåhr BVam§Zm A„mhÀ¶m
(B©ídaËdmV) gh^mJr R>a{dʶmMo (nmn) H¥$˶ H$amc Va Vw‘Mr gd© H¥$˶o
dm¶m OmVrc Am{U Vwåhr (A„mhÀ¶m H¥$nonmgyZ H$m¶‘) d§{MV Pmcoë¶m
(cmoH$m§V) Agmc. 66 Voìhm (cmoH$m§Zmo!) Ho$di A„mhMr CnmgZm H$am.
Am{U (˶mÀ¶mà{V) Zoh‘r Am^ma 춺$ H$aUmao ~Zm.'
67
(~hþg»§ ¶) cmoH$m§Zm ˶mÀ¶m ‘hmZVoMr OmU Zmhr Oer H$s, Vr
Agm¶cm nm{hOo. (Vmo Agm ‘hmZ Amho H$s,) ݶm¶mÀ¶m {Xder g§nUy © n¥Ïdr
˶mÀ¶m ‘wR>rV (chmZer dñVy) Agë¶mà‘mUo Agoc. Am{U gd© AmH$me
˶mÀ¶m hmVmV EImÚm JwS§ >micoë¶m dñVyà‘mUo Agoc. Agr‘ H$s{V©dmZ Amho
Vmo! Am{U ˶mMo g‘H$j R>a{dʶmÀ¶m cmoH$m§À¶m ˶m ({ZamYma) H¥$˶mer
˶mMm H$mhrM g§~Y§ Zmhr, Vmo loð>V‘ Amho. 68 Am{U (˶m {Xder) Ooìhm
qeJ ’w$§ H$co OmB©c, Voìhm AmH$me Am{U n¥Ïdrda Omo H$moUr Amho, (gd© Ord)
~oeÕw hmoD$Z (Imcr) H$mogioc, nU ’$º$ Á¶m§À¶m~m~VrV A„mh BÀN>rc
(Vo ‘mÌ Ë¶mVyZ dJico OmVrc). ‘J Ooìhm Xþgè¶m doigo qeJ ’w$§ H$co OmB©c
Va Vo gd© CRy>Z (A„mhÀ¶m ݶm¶mgZmg‘moa) C^o amhVrc Am{U Amnë¶m
g^modma nmhÿ cmJVrc. 69 (˶m {Xder) n¥Ïdr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m
608 Hw$amU
àH$memZo COiyZ {ZKoc. Am{U (à˶oH$mMr) H$‘©dhr CKSy>Z (g‘moa) R>do cr
OmB©c. Am{U n¡J~§ a Am{U gmjrXma (åhUOo n¡J~§ am§ZV§ a n¡J~§ am§Mo H$m¶© nwT>o
gwê$ R>do Umao cmoH$ A„mhÀ¶m ݶm¶mc¶mV) hOa Ho$co OmVrc. Am{U cmoH$m§Xaå¶mZ
ݶm¶nydH© $ {ZdmS>m H$aʶmV ¶oBc © Am{U ˶m§À¶mda ‘wirM Aݶm¶ Ho$cm
70
OmUma Zmhr. H$maU à˶oH$mg ˶mÀ¶m H$‘mªMm nwano ay ‘mo~Xcm {Xcm OmB©c.
Am{U Vo H$m¶-H$m¶ H$arV AmhoV, ho ˶mcm Mm§Jco R>mD$H$ Amho.
71
Á¶m cmoH$m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm hmoVm, ˶m§Zm JQ>m-JQ>mZo
ZaH$mH$S>o hmH$cyZ ZoʶmV ¶oBc © . Am{U Ooìhm Vo ZaH$mnmer nmohmoMVrc, Voìhm
˶mMo XadmOo CKS>co OmVrc. Am{U ˶mMo aIdmcXma ˶m§Zm {dMmaVrc,
"Vw‘À¶mH$S>o Vw‘À¶m‘YyZM n¡J~§ a Amco ZìhVo? Oo Vwåhmcm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mo
g§Xoe EoH$drV AgV? Am{U Oo Vwåhmcm ¶m (ݶm¶mÀ¶m) {XdgmÀ¶m
AmJ‘Zm{df¶r gmdY H$arV AgV?' Vo (ZaH$mg nmÌ R>acoco cmoH$) CÎma
XoVrc, "hmo¶ (AWm©VM)! Vo Amco hmoVo (Am{U ˶m§Zr nyUn© Uo Amnco H$V©ì¶
nma nmS>c)o .' nU, {ejoMm {ZU©¶ g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§À¶m ~m~VrV Iam
R>aUma hmoVm (Vmo AmO R>acocm Amho). 72 (Am{U) ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c,
"ZaH$mV H$m¶‘ñdê$nr amhʶmgmR>r ˶mÀ¶m ÛmamVyZ ˶mV àdoe H$am.' (IamoIa,)
{H$Vr dmB©Q> {R>H$mU Amho, ImoQ>m A{^‘mZ {‘adrV am{hcoë¶m cmoH$m§M!o
73
nU Á¶m cmoH$m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr OmU ~miJyZ (OrdZ
ì¶VrV Ho$coc)o Agoc Va Aem cmoH$m§Zm JQ>m-JQ>mZo ñdJm©H$S>o ZoʶmV ¶oBc © .
Am{U Ooìhm Vo ñdJm©À¶m Odi nmohmoMVrc, ˶mMr Ûmao CKS>ʶmV ¶oVrc.
Voìhm ˶mMo aIdmcXma ˶m§Zm åhUVrc, "Vwåhmcm (gX¡d) em§Vr cm^mo,
AmVm AJXr ‘OoV amhm. ˶mV H$m¶‘ amhʶmgmR>r XmIc ìhm.' 74 Am{U Vo
(ñdJ©{Zdmgr) cmoH$ åhUVrc, "gd© ñVwVr A„mhgmR>rM Amho, Á¶mZo Amåhmcm
{Xcoco dMZ nyU© Ho$coco Amho. Am{U ˶mZo Amåhmcm ¶m (ñdJu¶) ^y‘rMo
609
dmag ~Zdco. Amåhr BWo ñdJm©V hdo {VWo amhÿ eH$Vmo.' (IamoIa) {H$Vr
CËH¥$ï> ‘mo~Xcm Amho (A„mhÀ¶m ‘mJm©V) l‘ H$aUmè¶m§Mm! 75 Am{U (n¡J~§ a!)
Vwåhr (˶m {Xder) ñdJ©XVÿ m§Zm nmhmc H$s, Vo (gd©e{º$‘mZ A„mhÀ¶m)
qghmgZm^modVr C^o AmhoV Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo ñVw{VJmZ d nm{dͶJmZ
H$aʶmV ì¶ñV AmhoV. (˶m {Xder gd©) cmoH$m§À¶m Xaå¶mZ ݶm¶nydH© $
’¡$gcm gwZmdyZ Pmë¶mZ§Va (MhÿH$Sy>Z) hrM KmofUm hmoBc© H$s, gd© OJm§Mm
nmcZH$Vm© Agcocm A„mhM gd© àH$maÀ¶m ñVwVrg nmÌ Amho.
gyah-40. Ac-‘mo‘rZ
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
hm0 ‘r‘0 2 hm g§Xeo J«W§ A„mhH$Sy>Z àH$Q> H$aʶmV Amcocm Amho,
Omo gd©e{º$‘mZ Amho, gd©k Amho. 3 nmnm§Mr j‘m H$aUmam d níMmÎmmnmMm
ñdrH$ma H$aUmam Amho. (VgoM Xþï>mg§ ) H$R>mao {ejm H$aUmam (hr), Am{U
Agr‘ H¥$nm H$aʶmg g‘W© Agm (Vmo Amho). ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM
B©ída Zmhr. gdmªZm ˶mÀ¶mH$S>Mo naVm¶Mo Amho.
4
A„mhÀ¶m g§Xeo m§{df¶r Ho$di VoM cmoH$ {ddmX {Z‘m©U H$aVmV Oo
g˶ ZmH$maUmao (lÕmhrZ) AmhoV. (n¡J~§ a!) ˶m§À¶m ^yVcmdarc g{H«$¶Vo‘i w o
Vw‘Mr Aer ’$gJV ìhm¶cm ZH$mo H$s, Vo (^yVcmda) H$mhrhr H$ê$ eH$VmV.
5
˶m§À¶mnydu ZyhÀ¶m cmoH$m§Zr (n¡J~§ amÛmao àH$Q> Pmcoë¶m g˶g§Xeo mcm)
ImoQ>o R>a{dco, VgoM ˶mÀ¶m Z§VaÀ¶m cmoH$m§nH¡ $s à˶oH$ OZg‘yhmZo (ImoQ>o
R>a{dco,) ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$ g‘yhmZo ˶m§À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amcoë¶m
n¡J~§ am{déÕ Ë¶mcm Ooarg AmUʶmÀ¶m CÔoemZo H$Q> aMcm. VgoM ImoQ>çm
Jmoï>tÀ¶m AmYmao (n¡J~§ am§er) ¶m hoVZy o dmX KmVcm H$s, g˶mcm {d’$c
H$amdo. Voìhm (˶m§À¶m ¶m dV©Zm‘wi)o ‘r ˶m§Zm nH$S>c,o (IamoIa), {H$Vr
610 Hw$amU
^¶§H$a hmoVr, ‘r ˶m§Zm Ho$cocr {ejm! 6 AemàH$mao Vw¶m nmcZH$˶m©Mo
eãX g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§À¶m ~m~VrV Iao R>aco, Vo ZaH$mÀ¶m A¾rMo
dmgr AmhoV.
7
Oo (ñdJ©XVÿ A„mhÀ¶m) qghmgZmMo kmZ ~miJyZ AmhoV Am{U Vo
˶mÀ¶m ’$ma {ZH$Q> AmhoV. Vo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ñVwVrgh ‘{h‘mJmZ
H$arV AgVmV. VgoM Vo A„mhda {dídmg R>do VmV Am{U Vo {dídmg R>do Umè¶m
(lÕmd§Vm§gmR>r) ˶mÀ¶mH$S>o j‘m¶mMZm H$arV AgVmV. åhUVmV, "ho à^y!
Vw¶m H¥$noZo d kmZmZo Oo-Oo ApñVËdmV Amho, ˶m§Zm doT>y Z KoVcoco Amho. (ho
A„mh!) Vy ˶m cmoH$m§Zm ‘m’$ H$ê$Z Q>mH$ Oo níMmÎmmnX½Y hmoD$Z Vw¶mH$S>o
diVmV Am{U Vw¶m ‘mJm©Mm Adc§~ H$aVmV. Vy ˶m§Zm ZaH$mÀ¶m {ejonmgyZ
(Adí¶) dmMd.' 8 "ho à^y! Vy ˶m§Zm H$m¶‘ dmñVì¶mÀ¶m ~mJm§V à{dï>
H$a, Á¶m{df¶r Vy ˶m§Zm dMZ {Xcoco Amhog. ˶m§À¶mgmo~V ˶m§Mo AmB©dS>rc,
˶m§À¶m nËZr Am{U ˶m§Mr ‘wco ¶m§À¶mn¡H$s Oo gXmMmar AgVrc ˶m§Zmhr Vy
˶mV àdoe Xo. IamoIa, Vy gd©e{º$‘mZ Am{U Añgc ~w{ÕdmZ Amhog. 9
VgoM gd© àH$maÀ¶m dmB©Q> Jmoï>tnmgyZ ˶m§Mo ajU H$a. ˶m {Xder Á¶m§Zm Vy
dmB©Q> H¥$˶m§À¶m Xþîn[aUm‘mnmgyZ dmMderc Va ˶m§À¶mda VwPr (’$ma ‘moR>r)
H¥$nm hmoBc© . hoM gd©lðo > ¶e Amho.'
10
nU (˶m {Xder) g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm gm§{JVco OmB©c, "(AmO)
Vwåhmcm ñdV:~Ôc Omo {VQ>H$mam dmQ>Vmo, ˶mhÿZhr A{YH$ {VQ>H$mam
(Vw‘À¶m{df¶r) A„mhcm dmQ>V hmoVm, Ooìhm Vwåhmcm g˶ lÕoMm A§JrH$ma
H$aʶmgmR>r ~mocm{dco OmV hmoVo Am{U Vwåhr ‘mÌ g˶ ZmH$maʶmda R>m‘
hmoVm.' 11 Vo åhUVrc, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Vy Amåhmcm XmoZ doim ‘¥Ë¶y
{Xcog d XmoZ doim OrdZ àXmZ Ho$cog. Va AmVm Amåhr Am‘À¶m AnamYm§Mr
H$~wcr XoV AmhmoV, Voìhm ¶mVyZ ~mhoa {ZKʶmMm EImXm ‘mJ© Amho H$m?
gyah-40. Ac-‘mo‘rZ 611
12
(˶m§Zm gm§{JVco OmB©c,) "AmO Vw‘À¶mda ho ¶mgmR>r AmoT>dcoco
Amho, H$maU Ooìhm Vwåhmcm Ho$di A„mhM (Vw‘Mm {Z‘m©Vm, nmcZH$Vm©,
Cnmñ¶ Am{U gd© H$mhr) Agë¶mMo gm§{JVco OmV hmoV,o Voìhm Vwåhr Vo
‘mZʶmg ZH$ma {XcmV. nU Ooìhm ˶mMo g‘H$j R>a{dco OmV, Vo (‘mÌ)
Vwåhr ‘mZV hmoVm. AmVm {ZU©¶ Ho$di A„mhÀ¶mM hmVr Amho, Omo gdm}ƒ
Am{U Agr‘ ‘hmZ Amho.
13
VmoM Amho Omo Vwåhmcm (Vw‘À¶m g^modma ngacoë¶m {ZgJm©V) Amnë¶m
(gm‘϶m©À¶m) IwUm XmIdrV AgVmo Am{U AmH$memVyZ Vw‘À¶mgmR>r CnOr{dH$m
nmR>dVmo (åhUOo ˶mZo AmH$me d n¥Ïdrda Or ì¶dñWm {Z‘m©U Ho$cocr Amho,
˶mÛmao ‘mZdmcm CnOr{dH$m àmá hmoV)o . Am{U ~moY Va Vmo ‘mUyg J«hU H$aVmo
Omo A„mhMr AmoT> ~miJyZ Amho. 14 åhUyZ (lÕmd§Vm§Zmo! Vwåhr) A„mhMmM
Ymdm H$am, ˶mÀ¶mà{V nyU© g‘n©U^md ~miJyZ. ‘J g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm
(Vw‘À¶m) ¶m Jmoï>r~Ôc {H$Vr H$m dmB©Q> dmQ>V Zmhr! 15 VmoM Amho gdm}ƒ
Am{U g‘ñV {dídmÀ`m gÎmmH|$ÐmMm ‘mcH$! Vmo Amnë¶m ^º$m§nH¡ $s BpÀN>Vmo,
˶mÀ¶mH$S>o (ñdJ©XVÿ mÛmao) Amncm g§Xeo nmR>dVmo. ¶m hoVZy o H$s, cmoH$m§Zm ˶m
{XdgmÀ¶m AmJ‘Zm{df¶r gmdY Ho$co Omdo, Á¶m {Xder ˶m§Mr ˶mÀ¶mer
^oQ> hmoUma Amho. 16 ˶m {Xder Ooìhm gd©OU (Amnë¶m H$~arVyZ CRy>Z
A„mhg‘moa) ¶oVrc, Voìhm ˶m§Mr H$moUVrhr Jmoï> A„mhnmgyZ cncocr amhUma
Zmhr. ˶m {Xder (˶m§Zm {dMmaco OmB©c H$s,) AmO H$moUmMr gÎmm Amho?
(CÎmamMr KmofUm hmoBc© H$s,) EH$‘od, gdmªda {Z¶§ÌU Agcoë¶m gd©e{º$‘mZ
A„mhMr!
17
(gm§{JVco OmB©c), "AmO à˶oH$mg ˶mÀ¶m (H$‘©ê$nr) H$‘mB©Mm ‘mo~Xcm
{‘ioc, AmO H$moUmdahr Aݶm¶ hmoUma Zmhr. IamoIa, A„mh ’$maM Ëd[aV
{heo~ H$aUmam Amho.
612 Hw$amU
18
(n¡J~§ a!) cmoH$m§Zm, ˶m Odi ¶oV Agcoë¶m ^¶§H$a {XdgmMr
gyMZm XoD$Z Q>mH$m, Á¶m {Xder ˶m§Mr öX¶o ˶m§À¶m Jù¶mer Amcocr
AgVrc, Vr Xþ:ImZo XmQy>Z Jocc o r AgVrc. A˶mMmar cmoH$m§Mm Zm H$moUr
{‘Ì Agoc, Zm H$moUr {e’$magH$Vm©, Á¶mMo åhUUo ‘mݶ Ho$co OmB©c. 19
H$maU Vmo (gdmªM)o S>mi o o (EImÚm Jmoï>rda) Mmoê$Z ZOa Q>mH$V AgVrc Va
Vohr OmUVmo. VgoM ˶m Jmoï>rhr Vmo OmUVmo, Á¶m ‘ZmV XS>dZy R>do coë¶m
AmhoV. 20 Am{U A„mh g˶ (Am{U ݶmæ¶) {ZU©¶ H$aVmo. nU cmoH$
A„mhcm gmoS>y Z Á¶m§Mm Ymdm H$aVmV, Vo H$moU˶mhr Jmoï>rMm {ZU©¶ H$ê$
eH$V ZmhrV. H$maU Ho$di A„mh gd© H$mhr EoH$Umam Am{U gd© H$mhr
nmhUmam Amho.
21
˶m§Zr H$Yr ^yVcmda g§Mma H$ê$Z nm{hco Zmhr H$m? H$s, ¶m§À¶m
nyduÀ¶m (g˶ ZmH$maUmè¶m) cmoH$m§Mm eodQ> H$gm Pmcm? Vo gm‘϶m©À¶m
Ñï>rZo Am{U Omo à^md ˶m§Zr ^yVcmda Amnë¶m ‘mJo gmoS>cm ˶m Ñï>rZohr
¶m§À¶mnojm daMT> hmoV.o A„mhZo ˶m§À¶m AnamYm§nmoQ>r ˶m§Zm Zï> H$ê$Z
Q>mH$co. Voìhm A„mhÀ¶m {ejonmgyZ ˶m§Zm dmMdoc Agm H$moUrhr ZìhVm. 22
˶m§Mr hr AdñWm ¶mgmR>r Pmcr H$s, ˶m§Mo n¡J~§ a ˶m§À¶mH$S>o g˶mMo ñnï>
à‘mU KoD$Z Amco, nU ˶m§Zr ˶m§Mm ñdrH$ma H$aʶmg ZH$ma {Xcm. ‘J
A„mhZo ˶m§Zm ({ejoV) nH$S>c.o IamoIa Vmo gd©e{º$‘mZ Amho Am{U {ejm
H$aʶmÀ¶m ~m~VrVhr H$R>mao Amho.
23
Amåhr ‘ygmcm Amnë¶m g§Xeo mg{hV d ñnï> à‘mUmg{hV nmR>{dco. 24
{’$aAm¡Z d hm‘mZ d Hµ $mê$Z ¶m§À¶mH$S>,o Voìhm Vo åhUmco, "hm EH$ OmXÿJma
Amho, ’$gdm Amho.' 25 ‘J Ooìhm Vmo Am‘À¶mH$Sy>Z g˶ KoD$Z ˶m§À¶mH$S>o
nmohmoMcm. Vo åhUmco, "Oo H$moUr ˶mÀ¶m~amo~a {dídmg R>do Umao AmhoV,
˶m§À¶m ‘wcm§Zm R>ma H$am Am{U ˶m§À¶m ‘wcr {Od§V R>do m.' nU g˶ ZmH$maUmè¶m
gyah-40. Ac-‘mo‘rZ 613
H$arV AgVmo. (cmoH$m§À¶m) ‘ZmV H$m¶-H$m¶ Amho ¶mMr ˶mcm nyU© OmUrd
Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 25 VmoM Amnë¶m Xmgm§H$Sy>Z ˶m§À¶m
j‘m¶mMZoMm ñdrH$ma H$aVmo Am{U ˶m§À¶m MwH$m ‘m’$ H$aVmo. Am{U Oo H$mhr
Vwåhr H$aVm, Vo gd© Vmo OmUVmo. 26 ˶m cmoH$m§À¶m àmW©Zc
o m Vmo à{VgmX XoVmo,
Oo lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$aVmV. Am{U Vmo ˶m§Zm Amnë¶m H¥$noZo
A{YH$m{YH$ ‘mo~Xcm àXmZ H$aVmo. Am{U Oo g˶ ZmH$maUmao AmhoV, ˶m§À¶mgmR>r
H$R>mao {ejm Amho.
27
Oa A„mhZo Amnë¶m (gd©) ^º$m§gmR>r {dnwc à‘mUmV CnOr{dH$m
àXmZ Ho$cr AgVr Va Vo ^yVcmda CnÐd ‘mO{dUmao ~Zco AgVo. nU Vmo
(Vr) Amnë¶m BÀN>Zo gw ma ¶mo½¶ à‘mUmV àXmZ H$arV AgVmo. {Z:g§Xho ˶mcm
Amnë¶m ^º$m§À¶m (JaOm§Mr) nyU© OmU Amho, VgoM ˶m§À¶mda Vmo ZOa R>do Zy
Amho. 28 Am{U VmoM Amho Omo cmoH$m§Zr Amem J‘mdë¶mda nmdgmMm dfm©d
H$aVmo, Am{U ˶mÛmao Amnë¶m H¥$noMo (Ûma) Xÿa-Xÿan¶ªV Iwco H$aVmo. VmoM
(˶m§Mm) EH$‘od gm§^miH$Vm© Amho, gd© àH$maÀ¶m ñVwVrg VmoM nmÌ Amho.
29
˶mÀ¶m (gm‘϶m©À¶m) IwUm§nH¡ $s AmhoV, AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mr
{Z{‘©Vr. VgoM Vo gd© gOrd àmUr XoIrc, Oo Ë`mZo ˶m§À¶m Amgnmg
(n¥Ïdrda) ngadyZ Q>mH$coco AmhoV. VgoM Vmo ¶mgmR>r nyUn© Uo g‘W© Amho H$s,
Vmo BÀN>rc Voìhm, ˶m§Zm EH$Ì H$ê$ eH$Vmo.
30
Am{U Or H$moUVr AmnÎmr Vw‘À¶mda AmoT>dVo, Vr Vw‘À¶m hmVm§Zr
Ho$coë¶m H$‘mB©MMo ’$i AgVo. Vmo ~è¶mMem MwH$m§Zm Va ‘m’$ H$ê$Z Q>mH$V
AgVmo. 31 Vwåhr ^yVcmda A„mhÀ¶m {Z¶§ÌUmVyZ ñdV:cm ‘wº$ H$ê$Z Hw$R>ho r
OmD$ eH$V Zmhr. Am{U A„mh{edm¶ Vw‘Mm Xþgam H$moUrhr ajUH$Vm© qH$dm
gmhmæ¶H$Vm© Zmhr.
32
Am{U ˶mÀ¶m (gm‘϶m©À¶m) IwUm§nH¡ $s ho Amho H$s, Zm¡H$m g‘wÐmV
634 Hw$amU
g§Mma H$arV AgVmV, OUy McVo-{’$aVo nd©VM AmhoV. 33 ˶mZo R>a{dco Va
Vmo dmè¶mcm Wm§~dy eH$Vmo, ‘J ˶m Zm¡H$m g‘wÐmÀ¶m n¥ð>^mJmda AMc
AdñWoV Cä¶mM amhÿZ OmVrc. IamoIa ¶m‘ܶo g§Xeo AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r
Oo ghZercVm ~miJUmao Am{U (A„mhÀ¶m H¥$noMr OmU ~miJyZ) ˶mÀ¶mà{V
Am^ma 춺$ H$aUmao AmhoV.
34
qH$dm Vmo (Vw’$mZr dmè¶m§Ûmao) ˶m§Zm (d ˶m§À¶m Zm¡H$m§Zm) ˶m§À¶m
XþîH¥$˶m§nmoQ>r Zï> H$ê$ eH$Vmo Am{U Oo (j‘og nmÌ AmhoV) ˶m§Zm Vmo j‘m
H$aV AgVmo. 35 åhUOo ˶m§Zm H$iyZ ¶mdo H$s, Oo Am‘À¶m g§Xeo m§À¶m
~m~VrV {ddmX {Z‘m©U H$aVmV, ˶m§À¶mgmR>r gwQ>H$o Mm H$moUVmhr ‘mJ© Zmhr.
36
(cmoH$m§Zmo! ho cjmV R>do m H$s,) Oo H$mhr Vwåhmcm XoʶmV Amcoco
Amho, Vo Ho$di ¶m OrdZmgmR>r VmËnwa˶m ñdê$nmMr VaVyX Amho. nU Oo
A„mhnmer Amho, Vo A{YH$ Mm§Jco Am{U {MaH$mc {Q>H$Umao Amho. (ho ˶m
cmoH$m§Zm {Xco OmB©c), Oo lÕm YmaU H$aVmV, Am{U AT>inUo A„mhda
{dídmg R>do VmV.
37
Oo ‘moR>‘moR>çm AnamYm§nmgyZ d Agä¶ H¥$˶m§nmgyZ ñdV:cm Xÿa
R>do VmV. Am{U Ooìhm ˶m§Zm amJ ¶oVmo, Voìhm Vo ‘m’$ H$ê$Z Q>mH$VmV. 38 Am{U
Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (AmXoem§M)o nmcZ H$aVmV Am{U {Z˶ àmW©Zm
H$aVmV (åhUOoM Z‘mµO) Am{U Vo Amncr H$m‘o nañna g„m‘gcVrZo nma
nmS>VmV. Am{U Amåhr ˶m§Zm Oo H$mhr {Xcoco Amho, ˶mVyZ (Am‘À¶m H$m¶m©gmR>r)
IM© H$aVmV. 39 Am{U Ooìhm ˶m§À¶mda Aݶm¶ cmXco OmVo, Voìhm ‘mÌ Vo
ñdV:Mm ~Mmd H$aVmV. 40 nU (ho cjmV R>do m¶cm hdo) dmB©Q> H¥$˶mMm
~Xcm KoVmZm VodT>rM BOm nmoMdm¶cm hdr. nU Omo H$moUr j‘m H$aVmo Am{U
gcmoIm {Z‘m©U H$aVmo Va ˶mMo à{V’$i ˶mcm A„mhnmer {‘iUma, ho
{ZpíMV. {Z:g§Xho , A˶mMmar cmoH$ ˶mcm A{O~mV {චZmhrV. 41 Am{U Oo
gyah-42. Ae-eyam 635
gyah-43. AµO-µOwIéµ’$
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
hm0 ‘r‘0 2 ¶m gw~moY Aem J«W§ mMr enW. 3 Amåhr ¶m (J«W§ mg)
Aa~r ^mfoV (àH$Q> Ho$co Amho), åhUOo Vwåhm cmoH$m§Zm (˶mVrc g§Xeo )
J«hU H$aVm ¶mdo.
4
Am{U ¶m (Hw$amUmMm) ‘yi òmoV Am‘À¶mH$S>o Agcoë¶m ‘hmJ«W§ mV Amho.
IamoIa ho CXmÎm d kmZmZo n[anyU© Amho.
5
(g˶ ZmH$maUmè¶m§Zmo!) Amåhr ¶m ~moYJ«W§ mcm Vw‘À¶mnmgyZ Ho$di
¶mgmR>r naV ¿¶mdo H$m H$s, Vwåhr ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao cmoH$ AmhmV? 6
Amåhr AmYrÀ¶m cmoH$m§‘ܶo {H$VrVar n¡J~§ a nmR>dco hmoV.o 7 nU ˶m§À¶mH$S>o
Agm EH$hr n¡J~§ a Amcocm Zmhr, Á¶mcm ˶m§Zr CnhmgmMo cú¶ Ho$co Zgoc.
8
‘J Amåhr Va ˶m§Zmhr Zï> H$ê$Z Q>mH$co, Oo ¶m§À¶mnojmhr A{YH$ e{º$emcr
hmoV.o ho hmoVo AmYrÀ¶m cmoH$m§Mo CXmhaU.
9
(~hþg»§ ¶ cmoH$m§Mo Ago Amho,) Ooìhm Vwåhr ˶m§Zm {dMmamc H$s,
AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Zm H$moUr {Z‘m©U Ho$co? Va Vo Adí¶ CÎma XoVrc,
"˶m§Zm gd©e{º$‘mZ d gd©k Aem (A„mhZo) {Z‘m©U Ho$co Amho.' 10 Á¶mZo
Vw‘À¶mgmR>r n¥Ïdrcm {~N>mZm ~Zdco Am{U {VÀ`mda (‘mZdr gä¶VogmR>r)
‘mJ© CncãY H$ê$Z {Xco. ¶m CÔoemZo H$s, Vwåhmcm gai ‘mJ© cm^mdo. 11
Am{U VmoM Amho, Omo AmH$memVyZ ¶mo½¶ à‘mUmV nmʶmMm dfm©d H$aVmo. ‘J
Amåhr ˶mÛmao ‘¥Vàm¶ O{‘Zrcm gMoV H$aVmo. AemMàH$mao Vwåhmcm (‘¥V
AdñWoVZy ) {Od§V Ho$co OmB©c. 12 Am{U ˶mZo Oo Oo {Z‘m©U Ho$co Vo gd©
OmoS>çm§gh {Z‘m©U Ho$co. Am{U nmʶmV ñdma hmoʶmgmR>r Zm¡H$m Am{U ^yVcmda
ñdma hmoʶmgmR>r ({d{dY) àmUr {Z‘m©U Ho$co. 13 Am{U (˶m§Zm AemàH$mao
638 Hw$amU
{Z‘m©U Ho$co) H$s, Vwåhmcm ˶m§À¶m nmR>rda pñWanUo ~gVm ¶mdo. Am{U Ooìhm
Vwåhr ˶m§À¶mda ñdma ìhmc, Voìhm Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m AZwJh« mMr AmR>dU
H$am. Am{U åhUm, "Agr‘ ‘{h‘mdmZ Amho Vmo, Á¶mZo ¶mda Amåhmcm {Z¶§ÌU
{Xco Amho. Amåhmcm ¶mda ñdV:hÿZ H$Yrhr {Z¶§ÌU àmá H$aVm Amco ZgVo.
14
IamoIa Amåhmcm naVyZ Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>Mo Om¶Mo Amho.'
15
Varhr cmoH$m§Zr ˶mMo godH$ Agcoë¶m§Zm ˶mMm A§e H$pënco Amho.
IamoIa, ‘mZd AmhoM CKS> H¥$V¿Z. 16 ˶mZo Amnë¶m ñdV:À¶m {Z{‘©Vrn¡H$s
ñdV:gmR>r ‘wctMr {ZdS> Ho$cr Am{U Vw‘À¶mgmR>r ‘wcm§Mr {ZdS> Ho$cr Ago
(Vwåhmcm dmQ>V)o H$s H$m¶? 17 (˶m§Mo Ago Amho H$s,) Ooìhm ˶m§Zm (‘wcrÀ`m
OÝ‘mMo) d¥Îm H$i{dco OmVo. Á¶m (‘wctMm) Vo AJXr ghOVoZo H¥$nmd§V
(A„mher) g§~Y§ OmoS>VmV, Voìhm (Vr ~mV‘r EoH$y Z) ˶m§Mm Moham H$mid§S>Vmo
Am{U ˶m§Mo (‘Z) Xw:ImZo (d amJmZo) XmQy>Z OmVo. 18 {Ocm gwIgmo¶rV
dmT>{dco OmVo Am{U {Ocm ñnï>nUo dmX{ddmXhr H$aVm ¶oV Zmhr (Vr A„mhÀ¶m
dmQ>çmMr Ago Vwåhr R>adVm?). 19 Am{U ñdJ©XVÿ Oo H¥$nmd§V (A„mhMo)
godH$ AmhoV ˶m§Zm, ˶m§Zr {ó¶m Agë¶mMo H$pënco Amho. Vo ˶m§À¶m
{Z{‘©VrÀ¶m doigo CnpñWV hmoVo H$s H$m¶? ˶m§Mm hm ({ZamYma) Xmdm (Zm|XdhrV)
{chÿZ R>do cm OmB©c. Am{U (ݶm¶mÀ¶m {Xder) ˶m{df¶r ˶m§Zm Om~ {dMmacm
OmB©c.
20
Am{U Vo åhUVmV, "H¥$nmd§V A„mhZo BpÀN>co AgVo Va Amåhr ˶m§Mr
(åhUOo BVa Cnmñ¶m§Mr) CnmgZm Ho$cr ZgVr.' (nU) ˶m§Zm (A„mhÀ¶m
¶moOZoM)o ‘wirM kmZ Zmhr. Vo Ho$di VH©$-{dVH©$ cT>drV AmhoV. 21 Amåhr
˶m§Zm ¶mnydu EImXm Agm J«W§ {Xcocm Amho H$m H$s, ˶mcm ˶m§Zr nyU©
ÑT>Vgo {hV Yê$Z R>do coco Amho? (Am{U ˶mAmYmao dmX{ddmX H$arV AmhoV).
22
Zmhr, A{O~mV Zmhr, Var Vo åhUVmV, "Amåhr Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zm
gyah-43. AµO-µOI w éµ’$ 639
EH$ ‘mJ© AZwgaV Agë¶mMo nm{hco Amho. Am{U Amåhr ˶m§MMo AZwgaU
H$arV AmhmoV.' 23 Am{U Vw‘À¶mnydu Ooìhmhr Amåhr Á¶m dñVrV gmdY
H$aUmam n¡J~§ a nmR>{dco Va VoWrc g‘¥Õ cmoH$m§Zr (Zoh‘r) AemàH$mao à{VgmX
{Xcm, åhUmco, "Amåhr Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zm EH$ ‘mJ© AZwgaVmZm nm{hco
Amho. Am{U Amåhr ˶m§À¶mM nmdcm§da nmD$c R>do Zy (nwT>)o OmV AmhmoV.' 24
(Voìhm n¡J~§ a) åhUm¶Mm, "Oa ‘r Vwåhmcm ˶m ‘mJm©nj o m A{YH$ Mm§Jcm ‘mJ©
XmI{dcm Va..... Á¶mda Vwåhr Vw‘À¶m dmS>d{S>cm§Zm nm{hco AmhmV (VarXoIrc
Vwåhr Amnë¶m dmS>d{S>cm§À`mM ‘mJm©da OmUo gwê$ R>do Uma H$m?)' Vo CÎmaco,
"Vwcm Oo XoD$Z nmR>{dÊ`mV Amco Amho, Vo Amåhr (H$Xm{n) ‘mݶ H$aUma
Zmhr.' 25 eodQ>r Amåhr (˶m§À¶m {dÐmohmnmoQ>r) ˶m§Zm {ejm Ho$cr. Voìhm nmhm,
(n¡J~§ am§Zm) ImoQ>o R>a{dUmè¶m§Mm A§V H$gm Pmcm.
26
Am{U Ooìhm B~«mhr‘Zo Amnë¶m {n˶mcm d Amnë¶m cmoH$m§Zm åhQ>c,o
"Vwåhr Á¶m§Mr CnmgZm H$aVm, ˶m§À¶mer ‘mPm H$mhrM g§~Y§ Zmhr, 27 nU
(‘r Ho$di ˶mMr CnmgZm H$aVmo) Á¶mZo ‘cm {Z‘m©U Ho$co Amho. Am{U VmoM
‘cm {ZpíMVnUo ‘mJ©Xe©Z H$aoc.' 28 Am{U B~«mhr‘Zo hmM g§Xeo Amnë¶m
‘mJo Amnë¶m d§eOmgmR>r gmoS>cm. ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zrhr (Zoh‘r A„mhà{VM)
g‘n©U^md ~miJmdm. 29 (Aa~ cmoH$ Oo ˶m§MMo d§eO AmhoV) ‘r ¶m§Zm
Am{U ¶m§À¶m nydO© m§Zm ¶m OrdZmMr gm‘J«r àXmZ Ho$cr hmoVr. Va Vo ˶m§Mm
Cn^moJ H$arV am{hco, ¶oWnmdoVmo H$s, ˶m§À¶mH$S>o g˶mMm g§Xeo Amcm Am{U
EH$ n¡J~§ a Omo (g˶ g§Xeo mcm) ñnï> H$ê$Z gm§JUmam. 30 nU Ooìhm ˶m§À¶mH$S>o
g˶mMm g§Xeo nmoMcm, Voìhm Vo åhUmco, "hr Va EH$ OmXÿ Amho Am{U Amåhr
{VMm ñdrH$ma (H$Xm{n) H$aUma Zmhr.'
31
Am{U Vo åhUmco, "ho Hw$amU XmoZ eham§nH¡ $s (åhUOo ‘¸$m d Vm¶µ’$À¶m)
EImÚm à{V{ð>V 춺$sH$S>o H$m àH$Q> H$aʶmV Amco Zmhr? 32 (n¡J~§ a!) ho
640 Hw$amU
cmoH$ Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m H¥$noMo dmQ>n H$aUma AmhoV H$s H$m¶? (Zmhr, Va
Vo H$aUmao AmåhrM AmhmoV,) ¶m OJmVrc OrdZmV ˶m§À¶mXaå¶mZ CnOr{dHo$Mo
dmQ>n (AmåhrM) H$arV AgVmo. Am{U Amåhr XÁ`m©À`m~m~VrV H$mhtZm
H$mhtda loð>Ëd {Xcoco Amho. Vo ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr EH$Xþgè¶m§gmR>r Cn¶moJr
R>amdo. Am{U Vw¶m nmcZH$˶m©Mr H¥$nm (åhUOo n¡J~§ ar) ˶mnojm A{YH$ loð>
Amho, Or (Eo{hH$ OrdZmMr YZXm¡cV) Vo Jmoim H$arV AmhoV. 33 Am{U Oa
gd© ‘mUgo (Xþï> lÕmhrZ) ~ZyZ OmVrc Aer e³¶Vm ZgVr Va Oo cmoH$
H¥$nmd§V (A„mhcm) ZmH$maUmao AmhoV, ˶m§Zm (¶m jU^§Jaw OJmV) Aer Kao
XoD$Z Q>mH$cr AgVr, Á¶m§Mr H$m¡co (N>V) Mm§XrMr Am{U da OmʶmgmR>r
{OZoXI o rc Mm§XrMo AgVo. 34 VgoM (Mm§XrMo) XadmOo, Am{U Vr AmgZo
XoIrc Mm§XrMr ~ZdyZ Q>mH$cr AgVr Á¶m§da Vo nhþS>VmV. 35 VgoM (^anya
à‘mUmV) gmoݶmMo gOmdQ>rMo gm‘mZXoIrc XoD$ eH$cmo AgVmo. nU ¶m gd©
Jmoï>r ¶m OJmVrc (’$ma AënH$mi Aem) OrdZmMr gm‘J«r Amho. Am{U
‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmV A„mhH$S>o (gd© d¡^d) Ho$di ˶m cmoH$m§gmR>r Ama{jV
AmhoV, Á¶m§Zr A„mhMr OmU ~miJyZ OrdZ ì¶VrV Ho$coco Agoc.
36
nU Omo H$moUr H¥$nmd§V (A„mhÀ¶m) ñ‘aUmH$S>o nmR> {’$adVmo, Amåhr
Aem (‘mUgm)gmR>r g¡VmZmcm {Z¶wº$ H$aVmo, Omo ˶mMm gmWrXma ~ZVmo. 37
Oo cmoH$m§Zm gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa (Am{U Xÿa) KoD$Z OmV AgVmV, nU ˶m§Zm (Vo
Aem Ymo³¶mV R>do VmV H$s), ˶m§Zm dmQ>V,o AmnU gÝ‘mJm©da AmhmoV. 38 nU
eodQ>r, Ooìhm Agm ‘mUyg Am‘À¶mH$S>o ¶oBc © , Voìhm Vmo Amnë¶m (Xþï>
gmWrXmamg) åhUoc, "Aaoa!o ‘m¶m Am{U Vw¶m Xaå¶mZ nyd© Am{U npíM‘
BVHo$ A§Va AgVo Va ({H$Vr ~ao Pmco AgVo). (Vy) {H$Vr Xþï> gmWrXma
hmoVmg!' 39 ˶m {Xder (Aem ‘mUgmcm) gm§{JVco OmB©c, AmO Vwcm ¶m
Jmoï>rMr OmUrd Pmë¶mZo, VwPm H$mhrhr ’$m¶Xm hmoUma Zmhr, H$maU Vwåhr (XmoKo
gyah-43. AµO-µOI w éµ’$ 641
EH$Ì) XþîH¥$˶m§V gm‘rc am{hcoco AmhmV. AmO Vwåhr XmoKo {ejoMho r dmQ>Ho $ar
AmhmV.
40
(n¡J~§ a!) Vwåhr ~{hè¶m§Zm EoH$dy eH$Vm H$m, Am{U Am§Yù¶m§Zm ‘mJ©
XmIdy eH$Vm H$m? VgoM ˶mg, Omo (OmUyZ~wOZy ) MwH$sÀ¶m ‘mJm©cm cmJcocm
Amho? 41 Am{U Oa Amåhr Vwåhmcm ¶m OJmVyZ KoD$Z Jocmo Var Amåhr (Xþï>mZ§ m)
Adí¶ {ejm H$aUma. 42 qH$dm Agohr hmoD$ eH$Vo H$s, Amåhr Á¶mMo dMZ
˶m§Zm {Xcoco Amho, Vwåhmcm (¶m OJmVM) XmIdyZ XoD$, H$maU Amåhmcm
˶m§À¶mda gd©àH$mao {Z¶§ÌU àmá Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 43 Vwåhr ‘mÌ
Vo gd© ÑT>VmnydH© $ Yê$Z R>do m, Oo Amåhr Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> Ho$coco Amho. IamoIa,
Vwåhr gÝ‘mJm©da AmhmV. 44 Am{U ho (Hw$amU) Vw‘À¶mgmR>r Am{U Vw‘À¶m
cmoH$m§gmR>r ~moYJ«W§ Amho. Am{U cdH$aM Vwåhmcm (¶m{df¶r) {dMmaUm Ho$cr
OmB©c. 45 Am{U Vwåhr Am‘À¶m ˶m n¡J~§ am§Zmhr {dMmê$Z ¿¶m, Á¶m§Zm Amåhr
Vw‘À¶mnydu nmR>dco hmoVo H$s, H¥$nmd§V (A„mh) {edm¶ BVa Cnmñ¶m§Mr CnmgZm
H$aʶmgmR>r Amåhr ˶m§Mr {Z¶wº$s Ho$cr hmoVr H$s H$m¶? 46 Am{U Amåhr
‘ygmcm Am‘À¶m (g§Xeo gyMH$) IwUm§gh {’$aAm¡Z d ˶mÀ¶m gaXmam§H$S>o
nmR>{dco. Va ˶mZo ˶m§Zm åhQ>c,o "{Z:g§Xho ‘r gd© OJm§Mm nmcH$ Agcoë¶m
A„mhMm g§Xeo dmhH$ Amho.' 47 nU Ooìhm Vmo Am‘À¶m (J§^ra) g§Xeo mgh
nmohmoMcm, Voìhm Vo ˶mÀ¶mda hgy cmJco. 48 Am{U Amåhr ˶m§Zm (Am‘À¶m
gm‘϶m©À¶m) Á¶m-Á¶m {Zemʶm XmI{dë¶m, ˶m EH$mnojm EH$ (W¸$ H$ê$Z
gmoS>Umè¶m) Aem hmo˶m. Am{U Amåhr ˶m§Zm (¶m OJmV VmËnwa˶m ñdê$nmMr)
{ejmhr Ho$cr, ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr Am‘À¶mH$S>o dimdo. 49 Am{U Vo (n¡J~§ amcm)
åhUmco, "ho OmXÿJmam! Am‘À¶mgmR>r Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o ˶mZo Vwcm
{Xcoë¶m dMZmÀ¶m AmYmao àmW©Zm H$a, (hr {ejm Q>icr Va) Amåhr Adí¶
gÝ‘mJm©Mm Adc§~ H$ê$.' 50 ‘J Ooìhm Amåhr ˶m§À¶mdê$Z ˶m {ejoMo
642 Hw$amU
g§H$Q> Xÿa Ho$co, Voìhm ˶m§Zr Amncm eãX ‘moS>cm.
51
Am{U {’$aAm¡ZZo Amnë¶m cmoH$m§Zm ~mocmdyZ gm§{JVco, ‘m¶m ~m§Ydm§Zmo!
B{OáMr gÎmm ‘mPr Zmhr H$m? Am{U ¶m (‘m¶m amÁ¶mVyZ) dmhUmè¶m ZÚm
‘m¶m ZmhrV H$m? ‘rM (Vw‘Mm nmcZH$Vm©) Agë¶mMo Vwåhr nmhV Zmhr
H$m? 52 ‘J ¶m VwÀN> ‘mUgmnojm ‘r loð> Zmhr H$m? Á¶mcm ñnï>nUo ~mocVm
XoIrc ¶oV Zmhr. 53 (hm ‘ygm loð> Agoc Va) ˶mcm gmoݶmMr H$S>o
(A„mhH$Sy>Z) H$m àXmZ H$aʶmV Amcr ZmhrV, qH$dm ñdJ©XVÿ m§Mr EH$ ’$m¡O
˶mÀ¶m~amo~a H$m Amcr Zmhr? 54 AemàH$mao ˶mZo Amnë¶m cmoH$m§Zm ‘yI©
~Z{dco Am{U ˶mÀ¶m cmoH$m§Zr ˶mMo åhUUo ‘mݶ Ho$co. ho (gd©) ~§S>Imoa
d¥ÎmrMo cmoH$ hmoVo. 55 nU Ooìhm ˶m§Zr Amåhmcm AmìhmZ XoUo gwê$M R>do co,
Voìhm Amåhr ˶m§À¶mda gyS> CJdcm. Am{U ˶m gdmªZm ~wS>dZy Q>mH$co. 56
AemàH$mao ˶m§Zm ^yVH$mimMr EH$ Jmoï ~ZdyZ Q>mH$co. Am{U ˶m§À¶mZ§Va
¶oUmè¶m§gmR>r ~moY J«hU H$aʶmMo gmYZ.
57
Am{U Ooìhm ‘[a¶‘nwÌ ¶oeMy o EH$ CXmhaU àñVwV Ho$co Joc,o Voìhm
Vw‘Mo cmoH$ ¶mda AmoaS> H$ê$ cmJco. 58 åhUmco, "Am‘Mo Cnmñ¶ Mm§Jco
AmhoV H$s, Vmo Mm§Jcm Amho?' (n¡J~§ a!) hr VwcZm Ho$di Vw‘À¶mer dmX
{Z‘m©U H$aʶmgmR>r Vo H$arV AmhoV. H$maU Vo AmhoVM ^m§S>Imoa cmoH$! 59
¶oey (EH$ gm‘mݶ ‘mUgmà‘mUoM EH$ ‘mUyg hmoVm Am{U) Am‘À¶m Xmgm{edm¶
Aݶ H$moUrM ZìhVm. Amåhr (˶mg n¡J~§ a ~ZdyZ) ˶mÀ¶mda H¥$nm Ho$cr.
Am{U ˶mcm ~Zr BòmB©c (åhUOoM Á¶y) ¶m§À¶mgmR>r AmXe© ~Z{dco hmoV.o
60
(ñdJ©XVÿ m§Mr CnmgZm H$aUmè¶m§Zmo!) Oa Amåhr BpÀN>co AgVo Va
Vw‘À¶mOmJr Vw‘Mo CÎmam{YH$mar åhUyZ ñdJ©XVÿ m§Zm n¥Ïdrda dg{dco AgVo.
61
Am{U Vmo {ZpíMVnUo A§{V‘ KQ>H$o Mr EH$ IyU Amho. Va Vwåhr (˶m
KQ>H$o {df¶r) e§H$m KoD$ ZH$m Am{U ‘mPoM AZwgaU H$am, hmM gai ‘mJ©
gyah-43. AµO-µOI w éµ’$ 643
62
Amho. Am{U g¡VmZ Vwåhmcm gai ‘mJm©nmgyZ amoIʶmV ¶eñdr hmoVm H$m‘m
Z¶o. IamoIa, Vmo Vw‘Mm Añgc eÌy Amho.
63
Am{U Ooìhm B©gm (¶oey Amnë¶m cmoH$m§H$S>)o g˶mÀ¶m gd© à‘mUmgh
Amcm, Vmo åhUmcm, "‘r Vw‘À¶mH$S>o ˶m Jmoï>tMo g˶ ñnï> H$aʶmgmR>r kmZ
KoD$Z Amcmo Amho, Á¶m~m~VrV Vwåhr ‘V^oX H$arV AmhmV. åhUyZ A„mhMo
^¶ ~miJyZ ‘m¶m AmkoMo nmcZ H$am. 64 A„mh ‘mPmhr nmcZH$Vm© Amho
Am{U Vw‘Mmhr nmcZH$Vm© Amho. åhUyZ Vwåhr ˶mMrM CnmgZm H$am, hmM
gai ‘mJ© Amho.' 65 nU (¶oeZy V§ a) {d{dY JQ>mV§ AmngmV ‘V^oX {Z‘m©U
Pmco. Va Oo A˶mMmar AmhoV, Vo ~a~mX hmoUma AmhoV, ^¶§H$a {XdgmÀ¶m
{ejoÛmao.
66
Vo (AnamYr) cmoH$, AmVm ’$º$ Vr KQ>H$m, (AemàH$mao) ¶oʶmMr
dmQ> nmhV AmhoV H$s, Vr ˶m§À¶mda AMmZH$ ¶mdr Am{U Voìhm ˶m§Zm {VMr
H$ënZmhr Zgmdr. 67 ˶m {Xder gd© {‘Ì, Oo (EHo$H$mir) {‘Ì hmoV,o Vo
EH$‘oH$m§Mo eÌy ~ZVrc. ¶mV AndmX Ho$di Vo cmoH$ AgVrc, Oo (A„mhMr)
OmU R>do Zy hmoV.o 68 (A„mh lÕmd§Vm§Zm åhUoc,) "‘m¶m ^º$m§Zmo! AmO
Vwåhmcm ^¶^rV hmoʶmMr JaO Zmhr, Zm (¶mnwT>)o Vwåhmcm H$Yr Xþ:Im§Mm
gm‘Zm hmoUma.' 69 (Vo ‘mPo ^º$) Á¶m§Zr lÕm YmaU H$ê$Z ‘mPo AmkmnmcZ
Adc§{~co..... 70 "ñdJm©V àdoe H$am Vwåhr Am{U Vw‘À¶m nËZr, Vwåhmcm
(gX¡d) AmZ§{XV R>do co OmB©c.' 71 ({VWo) gmoݶmMr VmQ>o Am{U ߶mco, ˶m§Zm
Oo hdo Agoc ˶mgh, {’$a{dco OmVrc. ({VWo) ˶m§Zm Vo gd© {‘ioc, Á¶mZo
˶m§Mo S>mi
o o gwImdVrc. (lÕmd§Vm§Zmo!) ¶m (gwIdZmV) Vwåhr H$m¶‘ dmñVì¶
72
H$amc. Am{U ho Amho Vo Z§XZdZ, Á¶mMo Vwåhmcm Vwåhr Ho$coë¶m (Mm§Jë¶m)
H$‘m©‘iw o dmag ~Z{dʶmV Amco Amho. 73 Am{U {VWo ({d{dY àH$maMr)
’$io {dnwc à‘mUmV AgVrc Á¶mVyZ Vwåhr Imc.
644 Hw$amU
74
(nU) AnamYr cmoH$ gX¡d ZaH$mMr {ejm ^moJV AgVrc. 75
˶m§Mr Vr {ejm gm¡å¶ Ho$cr OmUma Zmhr, Am{U {VWo Vo {Zame (d hVme)
nSy>Z amhVrc. 76 Amåhr ˶m§À¶mda Aݶm¶ Ho$cm Zmhr Va Vo ñdV:M Aݶm¶
H$aUmao hmoV.o 77 Am{U Vo AmoaS>Vrc, "ho (ZaH$mÀ¶m) aIdmcXmam, Vw¶m
nmcZH$˶m©Zo Amåhmcm (EH$XmMo) g§ndyZ Q>mH$mdo!' Vmo ZaH$mMm aIdmcXma
CÎma XoBc © , "Zmhr, Vwåhmcm AemM àH$mao {ejm ^moJV amhmdr cmJoc!' 78
"(ho AnamÜ`m§Zmo!) Amåhr {ZpíMVnUo Vw‘À¶mH$S>o g˶mMm g§Xeo KoD$Z
Amcmo hmoVmo, nU Vw‘À¶mn¡H$s ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm g˶mMm {VQ>H$mam dmQ>m¶Mm.'
79
˶m§Zrhr (g˶mcm gmoS>y Z Xþgam) ‘mJ© Adc§{~cm Amho Va Amåhr XoIrc
EH$ Jmoï> R>adyZ KoD$. 80 ˶m§Zm Ago dmQ>Vo H$m H$s, Amåhr ˶m§À¶m Jwá Jmoï>r
qH$dm ImgJrVrc g„m‘gcV EoH$V Zmhr AmhmoV? AWm©VM! (EoH$V AmhmoV)
Am{U Am‘Mo ñdJ©XVÿ (XoIrc) ˶m§À¶m‘ܶoM amhÿZ (˶m§À¶m à˶oH$ H¥$˶mMr)
Zm|X H$arV AgVmV.
81
(n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "H¥$nmd§V (A„mhMm IamoIa) H$moUr nwÌ AgVm Va
gd©àW‘ ‘rM ˶mMm CnmgH$ ~Zcmo AgVmo.' 82 nU AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mm
nmcH$ VgoM g‘ñV g¥ï>rÀ¶m gÎmmqghmgZmMm ‘mcH$ Agcoë¶m (A„mhMm) ˶m
Jmoï>ter H$mhrM g§~Y§ Zmhr, Á¶m Jmoï>r cmoH$ ˶mÀ¶mer OmoS>VmV. 83 (n¡J~§ a!) ¶m
cmoH$m§Zm ì¶W© ~S>~S> Am{U (eãXm§Mm) Ioi Vmon¶ªV IoiV amhÿ Úm, Ooìhm ˶m§Zm
˶m {Xdgmg gm‘moao Omdo cmJoc, Á¶mMo ˶m§Zm dMZ XoʶmV Amcoco Amho.
84
VmoM AmH$memVhr CnmgZo¶mo½¶ Amho Am{U VmoM n¥Ïdrdahr CnmgZo¶mo½¶
Amho. Am{U VmoM Añgc ~w{Õ‘mZ Amho, gd©k Amho. 85 ‘moR>m g‘¥Õemcr
Amho Vmo (A„mh), Á¶mMo amÁ¶ AmH$memV Am{U n¥Ïdrda ngacoco Amho,
Am{U Oo-Oo ¶m Xmohm|À¶m‘ܶo Amho, ˶mdahr (˶mMoM amÁ¶ Amho). Am{U
eodQ>Mr KQ>H$m Ho$ìhm ¶oBc © , ¶mMo kmZ ˶mcmM Amho. Am{U ˶mÀ¶mH$S>Mo
645
gyah-45. Ac-Om{g¶m
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
hm0 ‘r‘0 2 hm J«W§ gd©e{º$‘mZ Am{U ~w{Õ‘mZ Aem A„mhH$Sy>Z
àH$Q> H$aʶmV Amcocm Amho. 3 lÕmd§Vm§gmR>r AmH$memV Am{U n¥Ïdrda
(g§Xeo gyMH$) IwUm AmhoV, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 4 Am{U Vw‘À¶m ñdV:À¶m
{Z{‘©Vr‘ܶo Am{U ˶m gd© àmʶm§‘ܶo, Oo ˶mZo n¥Ïdrda nga{dcoco AmhoV
(˶mÀ¶m gm‘϶m©À¶m) IwUm AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo ÑT> {dídmg R>do Umao
AmhoV. 5 VgoM amÌ d {Xdg ¶m§À¶m EH$m‘mJyZ EH$ ¶oʶm‘ܶo Am{U A„mhZo
AmH$memVyZ Ho$boë¶m Cn{O{dHo$À¶m ì¶dñWo‘ܶo Am{U nmdgmÛmao ‘¥Vàm¶
Pmcoë¶m O{‘Zrcm {Od§V H$aʶm‘ܶo Am{U dmè¶m§À¶m {Xem ~Xcʶm‘ܶo
(åhUOoM {ZgJ© nmVirda hmoV Agcoë¶m à˶oH$ KQ>Z‘o ܶo g§Xeo Agcoë¶m)
IwUm AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r, Oo ~wÕrMm dmna H$aVmV. 6 ho A„mhMo (åhUOo
Am‘Mo) g§Xeo AmhoV, Oo Amåhr Vwåhmcm g˶ àñVwV H$aʶmÀ¶m CÔoemZo
EoH$drV AmhmoV. Oa Vo A„mh Am{U ˶mÀ¶m g§Xeo m§ZmM ZmH$maV AgVrc Va
Vo ¶mnwT>o H$emda {dídmg R>do Umao ~ZVrc?
7
{dZme nmdUma Vmo à˶oH$ ‘mUyg, Omo ImoQ>o ~mocʶmMo nmn H$arV
amhVmo! 8 Omo A„mhÀ¶m g§Xeo m§Zm EoH$Vmo, Ooìhm Vo ˶mÀ¶mg‘moa nR>U Ho$co
OmVmV, ‘J AemàH$mao Amnë¶m CÔm‘nUmÀ¶m dV©Zmda R>m‘ amhVmo, OUy
˶mZo ˶m g§Xeo m§Zm H$Yr EoH$cocMo Zmhr. (n¡J~§ a!) Vwåhr, Aem ‘mUgmcm
¶mVZm‘¶r {ejoMr dmVm© EoH$dyZ Q>mH$m. 9 Ooìhmhr Vmo Am‘À¶m g§Xeo m§À¶m
g§nH$m©V ¶oVmo, Vmo (Z MwH$Vm) ˶m§Zm Amnë¶m CnhmgmMo cú¶ ~Z{dVmo. Aem
cmoH$m§gmR>r An‘mZOZH$ {ejm Amho. 10 ˶m§À¶mgmR>r nwT>o ZaH$ Amho. Am{U
˶m§Zr Or H$mhr H$‘mB© Ho$cr, Vr ˶m§À¶m H$mhrM H$m‘r ¶oUma Zmhr. Zm Vo
650 Hw$amU
˶m§À¶m H$m‘r ¶oVrc, Á¶m§Zm ˶m§Zr A„mhcm gmoS>y Z (Amnco) ajUH$V}
H$pënco. ˶m§Zm ^¶mZH$ {ejm ^moJmdr cmJUma. 11 ho (Hw$amU) ‘mJ©Xe©H$
(J«W§ ) Amho, nU Á¶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m g§Xeo m§Zm ZH$ma {Xcm
˶m§À¶mgmR>r H$R>mao {ejm AQ>i Amho.
12
Vmo A„mh Amho, Á¶mZo g‘wÐmcm Vw‘À¶m AYrZ Ho$co ¶mgmR>r H$s,
˶mÀ¶m AmkoZo Zm¡H$m§Zm ˶mda g§Mma H$aVm ¶mdm, Am{U Vwåhm cmoH$m§Zm
˶mÀ¶m H¥$noMm emoY KoVm ¶mdm. Am{U Vwåhr ˶mÀ¶mà{V Am^ma 춺$ H$amdm.
13
VgoM ˶mZo AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho, Vo Vw‘À¶m AYrZ
H$ê$Z Q>mH$co Amho. ho gd© ˶mÀ¶mH$Sy>Z (daXmZ) Amho. IamoIa ¶m gdmªV,
g§Xeo Agcoë¶m IwUm AmhoV ˶m cmoH$m§gmR>r, Oo qMVZ H$aUmao AmhoV.
14
(n¡J~§ a!) lÕmd§Vm§Zm Ago gm§Jm H$s, ˶m§Zr ˶m cmoH$m§H$S>o Xþcj
©
H$amdo, Oo A„mhÀ¶m {Xdgm§À¶m AmJ‘Zmda {dídmg R>do V ZmhrV. VmoM
© . 15 Omo H$moUr Mm§Jco H¥$˶ H$aoc, Va
cmoH$m§Zm ˶m§À¶m H$‘mªMm ~Xcm XoBc
˶mMm ’$m¶Xm ˶mcm ñdV:cmM {‘iUma. AJXr AgoM Omo H$moUr dmB©Q> H¥$˶
H$aoc, Va ˶mMo Xþîn[aUm‘ ˶mcmM ^moJmdo cmJVrc. ‘J eodQ>r Vwåhmcm
Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o naV Omdo cmJUma.
16
Amåhr (¶mnydu) BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm J«W§ , {ddoH$ Am{U ào{fVËd {Xco
hmoV.o Am{U ˶m§Zm ñdÀN> d ewÕ Aer CnOr{dHo$Mr gmYZo {Xcr hmoVr. Am{U
Amåhr ˶m§Zm (VoìhmÀ¶m) gd© cmoH$m§da loð>Ëd àXmZ Ho$co hmoV.o 17 Am{U
Amåhr ˶m§Zm Y‘m©À¶m~m~VrV ñnï> Ago à‘mU {Xco hmoV.o ˶m§À¶mH$S>o kmZ
Amë¶mZ§Vahr, Ho$di nañna hÅ>mnmoQ>r ˶m§Zr ˶mV ‘V^oX {Z‘m©U Ho$cm.
ݶm¶mÀ¶m {Xder Vw‘Mm nmcZH$Vm© {ZpíMVnUo ˶m ~m~VrV (g˶mZwê$n)
Amncm ’¡$gcm gwZmdoc, Á¶m ~m~VrV Vo ‘V^oX H$arV hmoV.o 18 ‘J (n¡J~§ a!)
Amåhr Vwåhmcm Y‘m©À¶m ñnï> ‘mJm©da ‘mJ©ñW Ho$co. Va Vwåhr ˶mMoM AZwgaU
gyah-45. Ac-Om{g¶m 651
H$arV amhm Am{U Á¶m§Zm (g˶mMo) kmZ Zmhr, ˶m§À¶m ‘ZmoH$m‘ZmMo (H$moU˶mhr
àH$mao) AZwgaU H$ê$ ZH$m. 19 Vo A„mhÀ¶m BÀN>{o déÕ OmD$Z Vw‘À¶m
H$m‘r H$Xm{n ¶oD$ eH$V ZmhrV. A˶mMmar cmoH$ EH$‘oH$m§Mo {‘Ì AmhoV. nU
˶mMr OmU R>do Zy Agcoë¶m cmoH$m§Mm {‘Ì A„mh Amho. 20 ¶m (J«W§ mV)
‘mZdOmVrgmR>r ‘mJ©Xe©Z Am{U XÿaÑï>rMo YS>o AmhoV Am{U ˶m cmoH$m§gmR>r
H¥$nm Amho, Oo ÑT>VmnydH© $ {dídmg R>do Umao AmhoV.
21
dmB©Q> H¥$˶ H$aUmao cmoH$ Agm {dMma H$aVmV H$m H$s, lÕm YmaU
H$ê$Z Á¶m§Zr Mm§Jcr H¥$˶o Ho$crV Aem§Zmhr (n[aUm‘mÀ`m Ñï>rZo) Amåhr
˶m§À¶mg‘mZM H$ê$Z Q>mHy$ H$s, ˶m§Mo OJUo Am{U ‘aUo EH$gmaIo hmoD$Z
OmB©c? ’$maM dmB©Q> {ZU©¶ Amho Vmo, Oo Vo H$arV AmhoV. 22 Am{U A„mhZo
AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mr aMZm (cmoH$m§Mr narjm KoʶmÀ¶m) CÔoemZo Ho$cocr
Amho. Am{U (eodQ>r) à˶oH$mg ˶mÀ¶m H$‘mªMm ¶mo½¶ VmoM ‘mo~Xcm {Xcm
OmB©c. Am{U H$moUmdahr Aݶm¶ hmoUma Zmhr.
23
(n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m ‘mUgmÀ¶m pñWVrMo H$Yr AdcmoH$Z Ho$co Amho
H$m, Á¶mZo Amnë¶m BÀN>m-AmH$m§jm§Zm Amnco Cnmñ¶ ~Z{dco Amho. (n[aUm‘r)
A„mhZo ˶mÀ¶mH$S>o kmZ AgVmZmhr ˶mcm ‘mJ©^«ï> hmoʶmgmR>r gmoS>y Z {Xco.
Am{U ˶mMo H$mZ Am{U ‘Z (g˶ g§Xeo mÀ¶m àdoemgmR>r) grc~§X H$ê$Z
Q>mH$co. Am{U ˶mÀ¶m S>mù o ¶m§Zm (A„mhÀ¶m IwUm AmVm {Xgy Z¶oV) åhUyZ
PmHy$Z Q>mH$coco Amho. Va Aem ‘mUgmcm H$moU ‘mJ©Xe©Z H$ê$ eH$Vmo. Ooìhm
A„mhZoM ˶mÀ¶mgmR>r gÝ‘mJm©Mr Ûmao (gd© àH$mao) ~§X Ho$cocr AmhoV. Vwåhr
¶mda qMVZ H$aUma Zmhr H$m?
24
Vo åhUVmV, "¶m OrdZmì¶{V[aº$ Aݶ OrdZ dJ¡ao H$mhr Zmhr. Amåhr
(¶oW)o ‘aVmo Am{U (¶oWMo ) OJVmo. Amåhmcm H$mim{edm¶ Aݶ H$moUr ‘maV Zmhr
(hm Ho$di H$mimMm Ioi Amho).' (Zmhr!) ˶m§Zm ¶mg§~Y§ mZo H$mhrM ‘mhrV Zmhr.
652 Hw$amU
25
Vo Ho$di VH©$ cT>drV AmhoV. Am{U Ooìhm ˶m§Zm Am‘Mo nyUn© Uo ñnï> Agcoco
g§Xeo EoH${dco OmVmV. Voìhm ˶m§Mm `w{º$dmX Ho$di hm AgVmo H$s, "Vwåhr g˶
~mocV Agmc Va Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zm {Od§V H$ê$Z naV AmUm.' 26 (n¡J~§ a!)
˶m§Zm gm§Jm, "A„mh Vwåhmcm OrdZ d ‘¥Ë¶y XoVmo. VmoM Vwåhmcm nwZéËWmZmÀ¶m
{Xder, Á¶mÀ¶m (AmJ‘Zm{df¶r) H$mhrM e§H$m Zmhr, (nwÝhm {Od§V H$ê$Z, {heo~
KoʶmgmR>r) EH${ÌV H$aoc. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm ¶mMr OmU Zmhr.
27
Am{U A„mhMrM gÎmm Amho AmH$memV Am{U n¥Ïdrda, Am{U
nwZéËWmZmÀ¶m {Xderhr ˶mMrM gÎmm AgUma. Am{U ˶m {Xder Ag˶mMo
AZw¶m¶r (’$ma dmB©Q>) An¶emMo dmQ>Ho $ar ~ZVrc. 28 Am{U ˶m {Xder
Vwåhr Ago X¥í¶ nmhmc H$s, (‘mZdOmVrVrc) à˶oH$ OZg‘yh (nyU© Z‘«VZo )o
JwS>Ko Q>Ho $y Z ~gcocm Agoc. à˶oH$ OZg‘yhmg Amnë¶m H$‘©dhrH$S>o ~mocmdco
OmB©c. (Am{U gm§{JVco OmB©c H$s,) "AmO Vwåhmcm Vw‘À¶m H$‘mªMm ‘mo~Xcm
{Xcm OmUma Amho. 29 hr Amho Am‘Mr Zm|Xdhr Or Vw‘À¶m{df¶r IarIwar
gmj XoV Amho. Vwåhr Oo H$mhr H$arV hmoVm, Vo gd© Amåhr Zm|X H$am¶cm cmdV
hmoVmo.'
30
Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU H$ê$Z Mm§Jcr H¥$˶o Ho$cr, Va Aem§Zm
˶m§Mm nmcZH$Vm© Amnë¶m H¥$nmN>ÌmImcr gm‘mdyZ KoBc © . hoM dmñV{dH$ ¶e
31
Amho. nU Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm, (˶m§Zm {dMmaco
OmB©c), "Vwåhmcm ‘mPo g§Xeo EoH${dco OmV ZìhVo H$m? nU Vwåhr cmoH$m§Zr
Jdm©Mo àXe©Z Ho$co Am{U Vwåhr AnamYr cmoH$ hmoVm.' 32 Ooìhm Vwåhmcm Ago
gm§{JVco OmV hmoVo H$s, A„mhMo dMZ Iao Amho, ¶mV e§H$mM Zmhr. VgoM Vmo
eodQ>Mm {Xdg ¶oUma, ¶mVhr ‘wirM e§H$m Zmhr. Voìhm Vwåhr åhUV hmoVm H$s,
"Vmo eodQ>Mm {Xdg åhUOo H$m¶, Amåhmcm ‘mhrV Zmhr, Amåhmcm dmQ>V,o Vr
Ho$di EH$ AQ>H$i Amho. Am{U Amåhmcm ˶mMr ‘wirM ImÌr nQ>cc o r
653
Zmhr.'
33
Am{U (˶m {Xder) ˶m§À¶m XþîH¥$˶m§Mo Xþîn[aUm‘ ˶m§À¶mg‘moa ¶oVrc.
Am{U ˶mM {ejoZo Vo doT>co OmVrc, Á¶mMr Vo {I„r CS>drV hmoV.o 34 Am{U
˶m§Zm gm§{JVco OmB©c, "AmO Amåhr Vwåhmcm {dgê$Z OmD$ Á¶mà‘mUo Vwåhr ¶m
{Xdgmcm Vwåhmcm gm‘moao Omdo cmJoc, ho {dgê$Z ~gco hmoVm. Am{U Vw‘Mo
dmñVì¶mMo {R>H$mU (ZaH$mMr) AmJ Amho. Am{U Vw‘Mm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm©
AgUma Zmhr. 35 ho ¶m‘wio H$s, Vwåhr A„mhÀ¶m g§Xeo m§Zm CnhmgmMo cú¶
~Z{dco hmoVo Am{U ¶m OJmVrc OrdZmZo Vw‘Mr ’$gdUyH$ Ho$cr.' AmO Zm
˶m§Zm AmJrVyZ ~mhoa H$mT>co OmB©c, Zm ˶m§Zm ñdV:Mr gwYmaUm H$aʶmMr g§Yr
{Xcr OmB©c.
36
Am{U gd© ñVwVr A„mhgmR>rM Amho, Omo ‘mcH$ Amho AmH$memMm
Am{U ‘mcH$ Amho n¥ÏdrMm Am{U ‘mcH$ Amho g§nUy © g¥ï>rMm. 37 gd© ‘hmZVm
˶mMrM Amho AmH$memV Am{U n¥Ïdrda. Vmo gd©e{º$‘mZ Amho, Añgc
~w{Õ‘mZ Amho!
gyah-46. Ac-AhµH$mµ’$
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
hm0 ‘r‘0 2 hm J«W§ gd©e{º$‘mZ d ~w{Õ‘mZ Aem A„mhH$Sy>Z àH$Q>
H$aʶmV Amcocm Amho. 3 Amåhr AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Zm Am{U ¶m Xmohm|À¶m‘ܶo
Oo-Oo Amho, Vo gd© AW©nUy © CÔoem§g{hV Am{U EH$m {ZpíMV H$mcmdYrgmR>r
{Z‘m©U Ho$coco Amho. Am{U Oo cmoH$ ¶m g˶mcm ZmH$maVmV, Ooìhm ˶m§Zm
¶mÛmao gMoV Ho$co OmVo, Voìhm Vo ¶mH$S>o nmR> {’$adVmV.
4
˶m§Zm {dMmam, "Vwåhr ˶m§À¶m{df¶r IamoIa H$Yr qMVZ Ho$co Amho
H$m, Á¶m§Mm Vwåhr A„mhcm gmoS>y Z Ymdm H$arV AgVm?' ‘cm XmIdm, nmhÿ
654 Hw$amU
H$s, ˶m§Zr n¥Ïdrda H$mhr {Z‘m©U Ho$coco Amho qH$dm AmH$memÀ¶m ({Z{‘©VrV)
˶m§Mr H$mhr ^mJrXmar Amho? (Ago Agoc Va Amnë¶m g‘W©ZmV) ¶mnydu
àH$Q> Pmcocm EImXm J«W§ qH$dm AmYrnmgyZ MmcV Amcoco d ~wÕrcm nQ>Umao
EImXo à‘mU ‘m¶m g‘moa àñVwV H$am. Oa Vw‘À¶m Xmì¶mV H$mhr V϶ Agoc
Va........ 5 ˶mnojm A{YH$ dmQ> MwH$cocm H$moU Agy eH$Vmo, Omo A„mhcm
gmoS>y Z Aem§Mm Ymdm H$aVmo, Oo nwZéËWmZmÀ¶m {Xdgmn¶ªV ˶mÀ¶m hmHo$cm
CÎma XoD$ eH$V ZmhrV. H$maU ˶m§Zm ˶m§Mm Ymdm H$aUmè¶m§Mr OmUrdXoIrc
hmoV Zmhr. 6 Am{U (ݶm¶mÀ¶m {Xder g§nUy )© ‘mZdOmV EH${ÌV AmUcr
OmB©c, Voìhm Vo (H$pënV Cnmñ¶ CcQ>) ˶m (CnmgH$m§MMo ) eÌy ~ZVrc.
Am{U ˶m§Mr CnmgZm nyUn© Uo {PS>H$mê$Z cmdVrc.
7
Am{U Ooìhm ˶m§Zm Am‘Mo ñnï> g§Xeo EoH${dco OmVmV. Voìhm g˶mMm
g§Xeo (ñnï>[a˶m) ˶m§À¶mH$S>o nmohmoMë¶mZ§Va XoIrc, g˶ ZmH$maUmao cmoH$
g˶m{df¶r åhUVmV, "hm ñnï>nUo ‘§Ì‘w½Y H$aUmè¶m dº¥$ËdmMm àH$ma Amho.'
8
˶m§Zm Ago åhUm¶Mo Amho H$s H$m¶, n¡J~§ amZo ho (Hw$amU) Amnë¶m ‘ZmZo
aMco Amho? (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "‘r Oa ¶mg ‘m¶m ‘ZmZo aMco Agoc
Va A„mhnmgyZ ‘cm Vwåhr A{O~mV dmMdy eH$Uma Zmhr. (Am{U) Á¶m ì¶W©
Jmoï>r (A{dMmanydH© $) Vwåhr ~mocV AmhmV, ˶m Vmo Mm§Jco OmUVmo. Vmo ‘m¶m
Am{U Vw‘À¶m Xaå¶mZ gmj åhUyZ nwago m Amho. Vmo ’$ma j‘merc Am{U X¶miy
Amho.'
9
(n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "‘r H$mhr n{hcm (d BVam§nj
o m doJim) n¡J~§ a
Zmhr. Am{U (BVa gd© n¡J~§ am§à‘mUo) ‘r OmUV Zmhr H$s, ‘m¶m ~m~VrV
H$m¶ hmoUma Amho Am{U Vw‘À¶m ~m~VrV H$m¶ hmoUma Amho. ‘r Ho$di ˶mMo
AZwgaU H$aVmo, Oo ‘m¶mH$S>o àH$Q> Ho$co OmVo. Am{U ‘mPo H$m‘ ’$º$
Vwåhmcm gmdY H$aUo Amho.' 10 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm {dMmam, "ho Hw$amU, IamoIa
gyah-46. Ac-AhµH$mµ’$ 655
{‘ioc. Amåhr gdmªZm Ë`m§À`m H¥$˶m§Mm nwano ay ‘mo~Xcm àXmZ H$ê$. Am{U
H$moUmdahr Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr. 20 Am{U Á¶m {Xder g˶ ZmH$maUmè¶m
cmoH$m§Zm (ZaH$mÀ¶m) AmJrg‘moa AmUʶmV ¶oBc © (Voìhm ˶m§Zm gm§{JVco
OmB©c), "Vwåhr Eo{hH$ OrdZmVM Mm§Jë¶m Jmoï>tn¡H$s (AmYrM) Amncm
{hñgm KoD$Z (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmMm Oamgmhr {dMma Z H$aVm) ^anya
Cn^moJ Ho$cm Amho. AmO Vwåhmcm An‘mZOZH$ {ejm {Xcr OmB©c, H$maU
Vwåhr ^yVcmda, Vwåhmcm H$moUVoM h¸$ ZgVmZmhr, Ah§H$mamMo àXe©Z H$arV
hmoVm, Am{U Vwåhr {dÐmohr ~ZyZ am{hcmV.'
21
Am{U cmoH$m§Zm AmXMm ^mD$ (hÿX)Mr AmR>dU H$ê$Z Úm, ˶mZo
AhµH$m’$ (¶m ^yàXoemV amhUmè¶m) Amnë¶m cmoH$m§Zm (A„mhÀ¶m {ejonmgyZ)
gmdY Ho$co hmoV.o gmdY H$aUmao (n¡J~§ a) ˶mÀ¶m AmYrhr Amco hmoVo Am{U
˶mÀ¶m Z§VaXoIrc Amco. (gdmªMm EH$M g§Xeo hmoVm H$s), "(cmoH$m§Zmo!)
Ho$di A„mhMrM CnmgZm H$am. ‘cm Vw‘À¶m ~m~VrV ˶m ^¶§H$a {XdgmÀ¶m
{ejoMo ^¶ dmQ>V.o ' 22 nU Vo åhUmco, "Vy Am‘À¶mH$S>o ¶mgmR>r Amcm Amhog
H$s, Amåhmcm Am‘À¶m Cnmñ¶m§nmgyZ Xÿa H$amdo? Vw¶m åhUʶmV H$mhr g˶
Agoc Va KoD$Z ¶o Am‘À¶mda (Vr {ejm), Á¶mMr Vy Amåhmcm Y‘H$s XoV
Amhog.' 23 (˶mda) Vmo åhUmcm, "(Vr {ejm Ho$ìhm ¶oBc © ?) ¶mMo kmZ
Ho$di A„mhcm Amho. ‘r Va Ho$di Vwåhmcm Vmo g§Xeo EoH$drV Amho, Omo
XoD$Z ‘cm nmR>{dʶmV Amcoco Amho. nU ‘r nmhVmo H$s, Vwåhr AkmZmV
(~wS>mcoc)o cmoH$ AmhmV.'
24
‘J Ooìhm ˶m§Zr (˶m {ejog) T>Jm§À¶m ê$nmV ˶m§À¶m Xè`mImoè`m§H$So>
¶oV Agë¶mMo nm{hco. Voìhm Vo åhUmco, "ho Am‘À¶mgmR>r nmD$g KoD$Z ¶oV
AmhoV.' (nU hÿXZo åhQ>co H$s,) Zmhr, hr VrM Jmoï> Amho, Or ¶mdr åhUyZ
Vwåhr KmB© H$arV hmoVm (åhUOoM A„mhMm àH$mon). dmXir dmam __ Á¶mV
658 Hw$amU
Xþ:IXm¶r {ejm Amho. 25 Vo dmXi Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m AmkoZo gd© H$mhr
CÜdñV H$ê$Z Q>mHo$c. ‘J ˶mMm n[aUm‘ Agm Pmcm H$s, (CÜdñV Pmcoë¶m)
˶m§À¶m Kam§{edm¶ {VWo AmUIr H$mhr {XgV ZìhVo. Anamܶm§Zm AemàH$mao
Amåhr {ejm XoV AgVmo.
26
Am{U Amåhr ˶m cmoH$m§Zm Á¶m Jmoï>tV à^wËd àXmZ Ho$co hmoV,o ˶m
Jmoï>tV Vwåhmcm à^wËd àXmZ Ho$coco Zmhr. Amåhr ˶m§Zm H$mZ, S>mi o o Am{U
öX¶o (gd© H$mhr) {Xco hmoV,o nU ˶m§Mo H$mZ ˶m§À¶m H$m‘r Amco ZmhrV, Zm
˶m§Mo S>mi
o ,o Zm ˶m§Mr öX¶o. H$maU Vo A„mhÀ¶m g§Xeo m§Zm ZmH$maV am{hco.
Va ˶m§Zm ˶mM Jmoï>rZo doT>c,o {Ocm Vo CnhmgmMo cú¶ ~ZdrV AgV. 27
Am{U Amåhr Vw‘À¶m AmgnmgÀ¶m n[agamVhr EHo$H$mir (g‘¥Õ) Aem
dg˶m§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co. Amåhr ˶m§Zr gÝ‘mJm©H$S>o dimdo åhUyZ, ˶m§Zm
{d{dY IwUm, nwÝhm-nwÝhm XmI{dë¶m hmo˶m. 28 Va ‘J ˶m§Zr A„mh{edm¶
BVam§Zm ˶mMo gm{Þܶ àmá H$aʶmgmR>r Amnco Cnmñ¶ ~Z{dco hmoV,o ˶m§Zr
˶m§Zm ‘XV H$m Ho$cr Zmhr. Zmhr, (dñVwpñWVr hr Amho H$s,) ˶m§Zr ¶m§Mm
˶mJ Ho$cm, H$maU ¶m gd© ˶m§À¶m ImoQ>çm Jmoï>r hmo˶m, Á¶m ˶m§Zr ñdV:hÿZ
aMë¶m hmo˶m.
29
(EH$Xm) Amåhr {OÞm§À¶m EH$m g‘yhmcm (Oo Hw$amU EoH$y BpÀN>V
hmoV,o ) Vw‘À¶mH$S>o AmUco hmoV.o Ooìhm Vo (Hw$amU) EoH$y cmJco, Voìhm Vo
EH$‘oH$m§Zm åhUmco, "nyUn© Uo em§V hmoD$Z Vo cjnydH© $ EoH$m.' Am{U Ooìhm
Hw$amUmMo nR>U g§nco, Voìhm Vo (gmdY H$aUmao ~ZyZ) Amnë¶m cmoH$m§H$S>o
naV Joc.o 30 Vo (Amnë¶m cmoH$m§Zm) åhUmco, "Am‘À¶m ~m§Ydm§Zmo! Amåhr
EH$ Agm J«W§ EoH$cm, Omo ‘ygmZ§Va àH$Q> H$aʶmV Amcocm Amho. ˶m
g˶mg à‘m{UV H$aUmam Amho, Oo (‘ygmÀ¶m J«W§ mn¡H$s) AÚmn {e„H$ Amho.
Vmo J«W§ g˶mH$S>o Am{U gÝ‘mJm©H$S>o ‘mJ©Xe©Z H$aUmam Amho. 31 Am‘À¶m
gyah-46. Ac-AhµH$mµ’$ 659
¿¶m H$s, A„mh{edm¶ Xþgam H$moUrhr Cnmñ¶ Zmhr. Am{U Amnë¶m MwH$m§~Ôc
(A„mhH$S>)o j‘m¶mMZm H$am. VgoM lÕmd§V nwéf d {ó`m§gmR>r j‘m¶mMZm
H$am. Am{U Vwåhr Hw$R>o qhS>Vm-{’$aVm Am{U Hw$R>o ‘w¸$m‘ H$aVm, Vo gd©
A„mhcm ‘m hrV Amho.
20
lÕmd§V cmoH$ {dMmaVmV, "(¶wÕmMr nadmZJr XoUmao) EImXo Aܶm¶
H$m àH$Q> Ho$co OmV Zmhr?' nU Ooìhm ¶wÕmMm ñnï> AmXoe Agcocm EImXm
Aܶm¶ àH$Q> Ho$cm OmVmo, Voìhm Vwåhr nmhÿ eH$Vm H$s, Á¶m§À¶m öX¶m§V
{dH¥$Vr Amho, (n¡J~§ a!) Vw‘À¶mH$S>o Vo AemàH$mao nmhÿ cmJVmV, OUy AmVm
‘¥Ë¶yZo (Mhÿ~mOyZ§ r) ˶m§Zm doT>co Amho. {Y¸$ma Agmo Aem (T>mJ| r) ‘mUgm§Mm!
21
(n¡J~§ amMo) AmkmnmcZ H$aUo Am{U ¶mo½¶ VoM ~mocUo (hoM ˶m§À¶mgmR>r
Amdí¶H$ hmoV)o . Am{U (àH$Q> Pmcoë¶m g§Xeo mÛmao) EImÚm Jmoï>rMm {ZU©¶
Pmë¶mZ§Va, Vo A„mhà{V {Zð>md§V am{hco AgVo Va ˶mVM ˶m§Mo ^co hmoV.o
22
(˶m§Zm {dMmam) Vw‘À¶m{df¶r ¶mnojm doJir H$m¶ Anojm Ho$cr OmD$
eH$Vo H$s, Vwåhmcm A{YH$ma àmá Pmco Va Vwåhr (A„mhÀ¶m AmXoemH$S>o
nmR> XmIdyZ) ^yVcmda CnÐd ‘mOdmc Am{U Amág§~Y§ m§Mr (ndm© Z H$aVm)
˶m§Zm VmoS>y Z Q>mH$mc? 23 hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§Zm A„mhZo {Y¸$maco Amho.
Am{U ˶m§Zm (g˶ g§Xeo J«hU H$aʶmÀ¶m ~m~VrV H$mZmZo) ~{hao Am{U
S>mù
o ¶mZo Am§Yio H$ê$Z Q>mH$co Amho.
24
cmoH$, ¶m Hw$amUmÀ¶m (g§Xeo m§da) qMVZ H$arV ZmhrV H$m? qH$dm
˶m§À¶m ‘Zm§Zm Hw$cno AmhoV? 25 Oo cmoH$ ‘mJ©Xe©Z ˶m§À¶mH$S>o gwñnï>nUo
nmoMë¶mZ§Va XoIrc (˶mH$S>)o nmR> XmIdVmV, (Vo Ago Ho$di ¶mgmR>r
H$aVmV, H$maU) g¡VmZmZo ˶m§À¶m H$ënZm§Zm A{YH$ gwX§ a Agë¶mMo ^mgdyZ
˶m§Zm ImoQ>çm Amem XmIdë¶m Am{U A„mhZo ˶m§Zm Cg§V {Xcr. 26 ¶mMo
H$maU A„mhZo àH$Q> Ho$coë¶m g§Xeo m§Mm Á¶m cmoH$m§Zm {VQ>H$mam dmQ>Vmo, ˶m§Zm
664 Hw$amU
ho åhUVmV, "H$mhr ~m~VrV Amåhr Vw‘Mo åhUUo ‘mݶ H$ê$.' nU A„mhcm
˶m§À¶m gd© Jwá Jmoï>tMr OmUrd Amho. 27 ‘J Ooìhm ‘¥Ë¶wXVÿ ¶m§À¶m Mohè¶m§da
Am{U nmR>tda R>mgo o cJmdyZ àmU H$mT>Vrc, Voìhm ¶m§Mr H$m¶ AdñWm hmoBc © .
28
¶mMo H$maU ho Amho H$s, ˶m§Zr ˶m ‘mJm©Mo AZwgaU Ho$co, Omo A„mhcm
H«$moYrV H$aUmam hmoVm. Am{U ˶mcm {චAgcoë¶m ‘mJm©Mm ‘mÌ Ë¶m§Zr
{VañH$ma Ho$cm. n[aUm‘r A„mhZo ˶m§Mr H¥$˶o {Zî’$i H$ê$Z Q>mH$cr.
29
Á¶m cmoH$m§À¶m ‘ZmV {dH¥$Vr Amho, ˶m§Zm Ago dmQ>Vo H$s H$m¶?
A„mh ˶m§À¶m Ûofmcm H$YrM COoS>mV AmUUma Zmhr? 30 Am{U Amåhr
BpÀN>co AgVo, Va AmÎmmM ˶m§Mo {nVi Vw‘À¶mg‘moa CKS>o Ho$co AgVo.
Am{U ˶m§À¶m ’$º$ cjUmdê$ZM Vwåhr ˶m§Zm AmoiIco AgVo. (Varhr)
˶m§À¶m (Ho$di) ~mocʶmdê$Z Vwåhr ˶m§Zm Adí¶ AmoiIy eH$mc. (ho
‘mZdm!) A„mh Vw¶m à˶oH$ H¥$˶mcm OmUyZ Amho.
31
(lÕmd§Vm§Zmo!) Amåhr Vwåhm gdmªMr Adí¶ H$gmoQ>r nmhUma, Omon¶ªV
Amåhr ˶m cmoH$m§Zm {MÝhm§{H$V H$aV Zmhr, Oo (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) {OhmX
(åhUOo à¶ËZm§Mr namH$mð>m) H$aUmao AmhoV Am{U (gÝ‘mJm©da) AT>i amhUmao
AmhoV. (AemàH$mao) Amåhr Vw‘Mr Cº$s (Am{U H¥$Vr ¶m§Mo g˶) AO‘mdyZ
nmhÿ. 32 {ZpíMVM Oo cmoH$ g˶mMm AñdrH$ma H$aVmV Am{U (BVam§Zmhr)
A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ namd¥Îm H$aVmV. (A„mhMo) ‘mJ©Xe©Z ˶m§À¶mH$S>o ñnï>[a˶m
nmoMë¶mZ§Vahr n¡J~§ amMm {damoY H$aVmV. Ago (cmoH$) H$moU˶mhr àH$mao
A„mhMo ZwH$gmZ H$ê$ eH$V ZmhrV. Am{U Vmo ˶m§À¶m H¥$˶m§Zm n[aUm‘eyݶ
~ZdyZ Q>mHo$c.
33
lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! A„mhÀ¶m AmkoMo nmcZ H$am, d
n¡J~§ amÀ¶m AmkoMo nmcZ H$am. Am{U Amnë¶m H¥$˶m§Zm dm¶m OmD$ XoD$ ZH$m.
34
{Z:g§Xho , Oo cmoH$ g˶mMm AñdrH$ma H$aVmV Am{U BVam§Zmhr A„mhÀ¶m
665
cmoH$) Adí¶ OIS>co OmUma. {Vcm Q>miy eHo$c Agm H$moUrhr Zmhr. 9
8
{Z{‘©Vr (hr) ˶m§ZrM Ho$cocr Amho H$s H$m¶? Zmhr, dñVwpñWVr hr Amho H$s,
˶m§Zm H$em~Ôchr ÑT> {dídmg Zmhr. 37 ˶m§À¶mH$S>o Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mo
I{OZo AmhoV H$s H$m¶, dm Vo ˶m§Mo aIdmcXma AmhoV? 38 ˶m§À¶mH$S>o
(AmH$memn¶ªV OmUmar) EImXr {eS>r Amho H$m, Á¶mda MTy>Z Vo (ñdJm©Vrc
Jmoï>r) EoH$y Z KoD$ eH$VmV. Vgo Agoc Va ˶m§À¶m EoH$Umè¶mZo ñnï> à‘mU
gmXa H$amdo. 39 A„mhgmR>r ‘wcr Am{U Vw‘À¶mgmR>r ‘wc?o
40
qH$dm Ago Amho H$m? H$s, Vwåhr ¶m§À¶mH$S>o (hm g§Xeo nmoM{dʶm~Ôc)
‘ohZVmZm ‘mJV AmhmV, ˶m‘wio (Vw‘Mo åhUUo ‘mݶ Ho$ë¶mg) ˶m§Zm ˶m
^waX§S>mMm ~moOm ghZ H$amdm cmJoc. 41 qH$dm ˶m§À¶mH$S>o H$mhr AÑí¶mMo
kmZ Amho, Oo Vo {chÿZ KoD$ eH$VmV. 42 AWdm Vo H$mhr H$Q> aMʶmÀ¶m
~oVmV AmhoV? nU Vo g˶ ZmH$maUmao ñdV: ˶m H$Q>mV AS>H$Vrc. 43
A„mh{edm¶ Xþgam H$moUr ˶m§Mm Cnmñ¶ Amho H$s H$m¶? Vo A„mhMo gh^mJr
(Cnmñ¶) ~ZdVmV, ˶mÀ¶mer A„mhMm Xþê$Zhr H$mhr g§~Y§ Zmhr.
44
Am{U (¶m g˶ ZmH$maUmè`m§Mr ‘mZ{gH$Vm Aer ~Zcocr Amho H$s),
Ogo AmH$memMm EImXm VwH$S>m Imcr nS>VmZm ˶m§Zm {Xgcm Var Vo åhUVrc,
"ho T>Jm§Mo {d{dY Wa AmhoV.' (åhUOo A„mhÀ¶m {ejoMr ˶m§Zm ^rVrM
Zmhr). 45 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm ˶mM (J’$cVrÀ¶m) AdñWoV Vmon¶ªV gmoS>y Z Úm.
Ooìhm ˶m§Mm ˶m {Xdgmer gm‘Zm hmoBc © Voìhm ˶m§Mr ewÕrM Vo J‘mdyZ
46
~gVrc. ˶m {Xder ˶m§Mo S>mdnoM (¶w³Ë¶m) ˶m§À¶m H$mhrM H$m‘r ¶oUma
ZmhrV. Am{U Hw$Ry>Zhr H$moU˶mhr àH$mao ˶m§Zm ‘XV àmá hmoUma Zmhr. 47
nU, ˶m Anamܶm§gmR>r (ZaH$mÀ¶m) {ejoì¶{V[aº$ AmUIrhr {ejm Amho.
nU ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$m§Zm ¶mMr OmU Zmhr.
48
(n¡J~§ a!) Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ’¡$gë¶mgmR>r g§¶‘nydH© $
686 Hw$amU
àVrjm H$am. Vwåhr {ZpíMVnUo Am‘À¶m ZOaog‘moa AmhmV. Va Ooìhm Vwåhr
(nhmQ>o PmonVo Zy ) CR>Vm Voìhm Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ñVwVrgh ˶mMo ‘{h‘mJmZ
H$am. 49 Am{U AemMàH$mao amÌrÀ¶m g‘¶rXoIrc Am{U ZjÌm§Mm AñV
hmoVmZmhr, ˶mMo ñVw{VJmZ H$arV amhm.
gyah-53. AZ-ZÁ‘
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
AñV nmdUmè¶m ZjÌm§Mr enW. Vw‘Mm gmo~Vr (åhUOo hm n¡J~§ a) Zm
~hH$cocm Amho, Zm dmQ> MwH$cocm Amho. 3 Vmo BÀN>mÛ§ mao àd¥Îm hmoD$Z ~mocV
Zmhr. 4 hr B©ídadmUr Amho, Or ˶mÀ¶mH$S>o àH$Q> Ho$cr OmV Amho. 5 ˶mcm
O~aXñV e{º$emcr (ñdJ©XVÿ mZo A„mhÀ¶m g§Xeo mMo) YS>o {Xco AmhoV. 6 Omo
à~wÕ d {ddoH$erc Agm Amho, Vmo (ñdJ©XVÿ n¡J~§ amg‘j) EH$Xm Amnë¶m
Iè¶m ê$nmV àH$Q> Pmcm hmoVm. 7 Voìhm Vmo {j{VOmÀ¶m gdm}ƒ ñWmZr hmoVm.
8
‘J Vmo Imcr ˶mÀ¶m AJXr Odi Amcm. 9 BVH$m Odi H$s, YZwî¶mÀ¶m
XmoZ H$‘mZrBVHo$ A§Va qH$dm ¶mhÿZhr H$‘rM A§Va hmoV.o 10 ‘J A„mhZo
Amnë¶m godH$mH$S>o (åhUOo n¡J~§ a ‘whå‘X ¶m§À¶mH$S>)o g§Xeo àH$Q> Ho$cm, Omo
˶mcm àH$Q> H$am¶Mm hmoVm. 11 n¡J~§ amZo Oo nm{hco ˶m~Ôc ˶m§À¶m ‘ZmZo
H$mhrhr ImoQ>o gm§{JVco Zmhr. 12 Va AmVm Vwåhr, ˶mZo Oo nm{hco ˶m{df¶r
dmX KmcUma H$m? 13 Am{U ˶mZo ˶mcm (˶mÀ¶m Añgc ê$nmV)
(AmH$memVyZ) Imcr ¶oVmZm Xþgè¶m doigo hr nm{hco. 14 ’$ma Xÿada Agcoë¶m
~moarÀ¶m PmS>mOdi, Á¶mÀ¶m ncrH$So> H$moUrhr OmD$ eH$V Zmhr. 15 emídV
gwI‘¶r ñdJ© ˶mÀ¶mOdi Amho. 16 Voìhm AmܶmpË‘H$ Aem VoOmZo ~moarÀ¶m
PmS>mcm PmHy$Z Q>mH$co hmoV.o 17 ˶mMr Ñï>r Zm {dM{cV Pmcr, Zm ‘¶m©Xno crH$S>o
Jocr. 18 ˶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) ‘moR>-‘moR>çm {Zemʶm
gyah-53. AZ-ZÁ‘ 687
nm{hë¶m.
19
Vwåhr H$Yr IamoIa "cm@V d C‚mm' ¶m§À¶m{df¶r H$mhr {dMma Ho$cmV
H$m? (Á¶m§Mr Vwåhr CnmgZm H$aVm). 20 Am{U ˶m§À¶mVrc {Vgam Omo
"‘Zm@V' Amho ˶m{df¶rhr? 21 H$m¶! Vwåhr ñdV:gmR>r (Ho$di) ‘wcm§Mr
({ZdS> H$aVm) Am{U ‘wctMm g§~Y§ A„mher OmoS>Vm? 22 hr Va ’$maM
Aݶm¶H$maH$ dmQ>Ur Pmcr. 23 (hr VWmH${WV Cnmñ¶o åhUOo) Vwåhr d
Vw‘À¶m dmS>d{S>cm§Zr R>do coë¶m Zmdm{edm¶ Aݶ H$mhrM Zmhr. A„mhZo Vo
(Cnmñ¶ Agʶm){df¶r H$moUVohr à‘mU AdVrU© Ho$coco Zmhr. Vo Ho$di
Amnë¶m ^«m‘H$ H$ënZm d Amnë¶m ‘ZmoH$m‘ZmMo AZwgaU H$arV AmhoV.
Am{U Vohr ˶m§À¶mH$S>o Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z ‘mJ©Xe©Z Amcoco AgVmZm.
24
‘mUgmcm Oo hdo AgVo, Vo gd© ˶mcm àmá hmoVo H$m? 25 ho OJ Am{U
¶mZ§VaMo OJ A„mhÀ¶mM ‘mcH$sMo Amho (˶mÀ¶mM {Z¶§ÌUmV Amho).
26
AmH$memV {H$VrVar ñdJ©XVÿ AmhoV, nU ˶m§Mr {e’$mag H$mhrhr
H$m‘r ¶oUma Zmhr. ‘mÌ ¶mg AndmX ˶mMm Agoc, Á¶mg A„mh BÀN>rc Va
(~mocʶmMr) nadmZJr XoBc © Am{U ˶mMo åhUUo Vmo ng§V H$aoc. 27 {ZpíMVM
Oo cmoH$ ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmda {dídmg R>do V ZmhrV Vo, ñdJ©XVÿ m§Zm {ó¶m
g‘OVmV. 28 nU ˶m§À¶mH$S>o ¶mgmR>r kmZmda AmYmarV H$moUVohr à‘mU
Zmhr. Vo Ho$di AZw‘mZmMo AZwgaU H$arV AmhoV. nU AZw‘mZ g˶mnwT>o {Q>H$y
eH$V Zmhr. 29 (n¡J~§ a!) Vwåhr Aem cmoH$m§H$S>o Xþcj© H$am, Oo Am‘À¶m
CnXoem§H$S>o nmR> XmIdVmV, Á¶m§Mr gd© Ymdni Ho$di ¶mM OJmVrc
OrdZmgmR>r AgVo. 30 (¶m Am`wî`mnwT>o {dMma H$aʶmOmoJ)o OmUʶmOmoJo H$mhr
Zmhr Ago ˶m§Zm dmQ>Vo Vw‘À¶m nmcZH$˶m©cm Mm§Jco R>mD$H$ Amho H$s,
˶mÀ¶m ‘mJm©nmgyZ H$moU T>icm Amho. VgoM Vmo ˶mcmhr Mm§Jë¶màH$mao
OmUVmo, Omo ˶mÀ¶m ‘mJm©da AT>inUo ‘mJ©ñW Amho.
688 Hw$amU
31
Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho ˶m gdmªMm
‘mcH$ (Ho$di) A„mh Amho. ˶m‘wio VmoM dmB©Q> H¥$˶o H$aUmè¶m§Zm ˶m§À¶m
dmB©Q> H¥$˶m§~Ôc ~Xcm XoD$ eH$Vmo Am{U Vmo Mm§Jcr H¥$˶o H$aUmè¶m§Zm
gdm}Îm‘ ‘mo~Xcm XoBc © . 32 Oo J§^ra ñdê$nmÀ¶m dmB©Q> H¥$˶m§nmgyZ Am{U
AZ¡{VH$ Jmoï>tnmgyZ ñdV:cm nyUn© Uo Xya R>do VmV, Var XoIrc H$mhr chmZ-
ghmZ MwH$m ˶m§À¶m hmVyZ KSy> eH$VmV. ˶m§À¶m{df¶r Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mr
j‘mercVm ’$ma A’$mQ> Amho. ˶mZoM Vwåhmcm ‘mVrVrc (amgm¶{ZH$
KQ>H$m§nmgyZ) {Z‘m©U Ho$coco Amho. (Vmo Vw‘Mm {Z‘m©Vm Agë¶m‘wi)o Vwåhmcm
Vmo Mm§Jë¶màH$mao OmUVmo. Ooìhm Vwåhr Amnë¶m ‘mVm§À¶m nmoQ>mV J^m©À¶m
ê$nmV hmoVm. Voìhm Vwåhr ñdV:cm ’$ma n{dÌ g‘Oy ZH$m. Vw‘À¶mn¡H$s H$moU
Iam B©e{^ê$ Amho, Vmo Mm§Jco OmUVmo.
33
(n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m ‘mUgmcm nm{hco AmhmV H$m, Omo (Vw‘À¶m
g§Xeo mH$S>)o Vm|S> {’$adVmo. 34 Á¶mZo gwédmVrcm WmoS>go o {Xco, ‘J Amnco
(hmV) amoIZy KoVco. 35 ˶mÀ¶mH$S>o AÑí¶mMo kmZ Amho H$m H$s, Á¶mÛmao Vmo
(gd© H$mhr ñnï>) nmhÿ eH$Vmo. 36 ‘ygmÀ¶m J«§Wm‘ܶo Oo {c{hcoco hmoVo,
˶mg§~Y§ mZo ˶mcm H$Yr gm§{JVco Joco Zmhr H$m? 37 VgoM B~«mhr‘À¶m
J«W§ mVrchr? Omo Amnë¶m eãXm§Zm nmiUmam hmoVm. 38 (˶mV ho gm§{JVcoco
hmoV)o H$s, (ݶm¶mÀ¶m {Xder) AmoPo dmhUmam H$moUrhr Xþgè¶mMo AmoPo dmhUma
Zmhr. 39 Am{U ho H$s, ‘mUgmcm VodT>Mo dmQ>çmcm ¶oUma Á¶mgmR>r Vmo à¶ËZ
H$aVmo. 40 Am{U ho H$s, ˶mÀ¶m à¶ËZm§Mr h{H$JV ˶mcm cdH$aM XmI{dcr
OmB©c. 41 ‘J eodQ>r ˶mcm nwano ay ‘mo~Xcm {Xcm OmB©c. 42 Am{U ho H$s,
eodQ>r gdmªZm Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o naVm¶Mo Amho.
43
Am{U ho H$s, VmoM Vwåhmcm hgdVmo d aS>dVmo. 44 Am{U Vmo ‘¥Ë¶y d
OrdZ XoVmo. 45 Am{U ˶mZoM Za d ‘mXr Aem OmoS>çm {Z‘m©U Ho$ë¶m. 46
689
(Ho$di) EH$m dr¶©q~XÿnmgyZ Ooìhm Vmo (‘mXrÀ¶m J^m©e¶mV) Q>mH$cm OmVmo.
47
Am{U åhUyZ Xþgè¶m doigo hr {Z‘m©U H$aUo, ˶mÀ¶mM hmVr Amho. 48
Am{U ho H$s, ˶mZoM YZdmZ d g‘¥Õ ~Zdco. 49 Am{U VmoM gdm}Îm‘
àH$me‘mZ Vmam ({g[aAg) Mm ‘mcH$ Amho.
50
Am{U A„mhZoM AmX (¶m ’$ma àmMrZ O‘mVrg) Zï> Ho$co hmoV.o 51
AemMà‘mUo g‘yX (¶m O‘mVrghr), ˶m§À¶mn¡H$s H$moUmcmhr gmoS>co Zmhr,
(à˶oH$mg Zï> Ho$co). 52 AgoM ˶m§À¶mnydu ZyhÀ¶m cmoH$m§Zmhr, IamoIa, Vo
’$maM A˶mMmar d CÔm‘ hmoV.o 53 Am{U (cyVÀ¶m cmoH$m§À¶m) nmc϶m
Agcoë¶m dñ˶mhr, ˶mZoM nmc϶m Ho$coë¶m AmhoV. 54 Á¶m Jmoï>rÛmao Vo
PmH$co OmUma hmoV,o ˶mÛmao Vo PmH$co Joco (åhUOoM JmS>co Joc)o . 55 Va ho
(‘mZdm!) Vy Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m IwUm§{df¶r e§H$m KoV
amherc.
56
AmYrÀ¶m gmdY H$aUmè¶m à‘mUoM hm (n¡J~§ a d J«W§ ) hr gmdY
H$aUmam Amho. 57 Vr Odi ¶oUmar (åhUOoM eodQ>Mr KQ>H$m) AmVm Odi
¶oD$Z R>oncocr Amho. 58 {Vcm Q>miy eHo$c Agm A„mhì¶{V[aº$ H$moUrM
Zmhr. 59 Vwåhmcm ¶m dmVm© AmíM¶©M{H$V H$aUmè¶m dmQ>VmV H$m? 60 (˶m
EoH$y Z) Vwåhmcm hgy ¶oV?o Vwåhr aS>V Zmhr? 61 Am{U Vwåhr ‘JéarMo àXe©Z
H$aVm? 62 (Zmhr, Vwåhr Va) Ho$di A„mhg‘moa ZV‘ñVH$ ìhm¶cm hdo
Am{U ˶mMrM CnmgZm H$am¶cm hdo.
gyah-54. Ac-µH$‘a
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Vr eodQ>Mr KQ>H$m Odi ¶oD$Z R>no cocr Amho Am{U M§ÐmV ^JXmS>
nS>cm. 2 nU g˶ ZmH$maUmao (Vr KQ>H$m Odi ¶oV Agë¶mÀ¶m) H$moU˶mhr
690 Hw$amU
IwUm nmhVrc, Var ˶mH$S>o Xþcj © M H$aVrc. åhUVrc, "hm Va nydm©nma
MmcV Amcocm OmXÿMmM EH$ àH$ma Amho.' 3 ˶m§Zr g˶ ZmH$mê$Z Ho$di
Amnë¶m ‘ZmoH$m‘Zm§Mo AZwgaU Ho$co. nU à˶oH$ Jmoï>rMo g˶ eodQ>r CKS>
hmoV AgVo. 4 Am{U ˶m§Zm (nyduÀ¶m cmoH$m§À¶m) dmVm© nmoMcoë¶m AmhoV
Á¶m§‘ܶo gmdY H$aUmao ñnï> Bemao AmhoV. 5 ˶m§V (Bemè¶m§Iao rO) {ddoH$nyU©
Aem Jmoï>r hmo˶m, nU cmoH$m§Zm ˶m Bemè¶m§‘i w o H$moUVmM cm^ Pmcm Zmhr.
6
(n¡J~§ a!) Vwåhr (gܶm) ˶m§À¶mH$S>o Xþcj © H$am. nU Á¶m {Xder EH$
~mocmdUmam ˶m§Zm EH$m A{ච(d AH$ënZr¶) Jmoï>rH$S>o ~mocmdoc. 7 Voìhm
Vo H$~arVyZ ~mhoa nS>Vrc Am{U ˶m§À¶m ZOam Imcr AgVrc, OUy H$mhr Vo
{dIwacoco Q>moi AmhoV. 8 ~mocmdUmè¶mH$S>o Vo YmdV AgVrc. Voìhm g˶
ZmH$maUmao cmoH$ åhUVrc, (IamoIa) hm ’$maM H$ï>Xm¶r {Xdg Amho.
9
¶m§À¶mAmYr (¶m§À¶mà‘mUoM) ZyhÀ¶m cmoH$m§Zrhr (nwZéËWmZmg) ImoQ>o
R>a{dco hmoV.o ˶m§Zr Am‘À¶m ^º$mcm ImoQ>o R>adyZ åhQ>co hmoV,o "hm Ho$di
EH$ doS>m Amho!' AemàH$mao ˶mg (˶m§Zr) {PS>H$maco. 10 Voìhm ˶mZo
Amnë¶m nmcZH$˶m©cm hmH$ {Xcr, åhUmcm, "(ho à^y!) ¶m cmoH$m§Zr ‘cm
h¡amU H$ê$Z gmoS>co Amho, Va Vy ‘m¶m ‘XVrcm ¶o.' 11 Voìhm Amåhr
AmH$memMr Xmao ‘wgiYma nmdgmgmR>r CKSy>Z Q>mH$cr. 12 Am{U Amåhr
O{‘ZrVyZhr nmʶmMo òmoV àdm{hV Ho$co. (XmoÝhr ‘mJm©Z)o àdm{hV Pmcoco
nmUr, AmYrnmgyZ R>acoë¶m CÔoemgmR>r (åhUOoM Anamܶm§Zm ~wS>dyZ
Q>mH$ʶmgmR>r) EH$Ì Amco. 13 Am{U Amåhr Zyhcm ’$ù¶m Am{U {Iù¶m§À¶m
gmhmæ¶mZo ~Zcoë¶m (Zm¡H$o da) ñdma Ho$co. 14 Vr (Zm¡H$m) Am‘À¶m ZOaog‘moa
MmcV am{hcr. (hr {ejm) ˶m ‘mUgmMm ~Xcm KoʶmgmR>r hmoVr, Á¶mg
H¥$V¿ZVmnydH© $ {PS>H$maʶmV Amco hmoV.o 15 Am{U Amåhr (¶m Va§JUmè¶m
Zm¡H$o g Am‘À¶m H¥$noM)o {MÝh åhUyZ H$m¶‘ R>do co. Va H$moUr ¶mnmgyZ ~moY
gyah-54. Ac-µH$‘a 691
16
KoUmam Amho H$m? nmhm, H$er AgVo ‘mPr {ejm, Or ‘m¶m Bemè¶m§Zm
Xþc{© jë¶m‘wio cmXcr OmVo! 17 Amåhr ¶m Hw$amUmg ~moY J«hU H$aʶmgmR>r
gmono ~Zdco Amho. Va Amho H$m H$moUr ~moY KoUmam? 18 AmX (¶m O‘mVrZohr)
g˶mg ImoQ>o R>a{dco. Va H$er hmoVr ‘mPr {ejm, Or ˶m§Zr ‘m¶m Bemè¶m§H$S>o
Xþc{© jë¶m‘wio ˶m§À¶mda cmXcr Jocr! 19 Amåhr EH$m Aew^ {Xder ˶m§À¶mda
^¶§H$a dmXir dmam nmR>{dcm. 20 Vmo ˶m§Zm AemàH$mao CÜdñV H$ê$Z gmoS>V
hmoVm H$s, OUy Vo ‘wimnmgyZ CIS>cëo ¶m IOwarÀ`m d¥jm§Mo Am|S>H$o hmoV. 21
Va nmhm, H$er AgVo ‘mPr {ejm Or ‘m¶m Bemè¶m§H$S>o Xþcj © H$aUmè¶m§da
22
cmXcr OmVo! Amåhr ¶m Hw$amUmg ~moY J«hU H$aUmè¶m§gmR>r gmono ~Zdco
Amho. Va Amho H$m H$moUr ~moY KoUmam?
23
g‘yX ¶m O‘mVrZohr Am‘À¶m Bemè¶m§Zm ImoQ>o R>adco hmoV.o 24 Vo
åhUmco, "Amåhr Am‘À¶mVrcM EH$m ‘mUgmMo AZwgaU H$am¶Mo H$s H$m¶?
(N>!o ) Amåhr Ago Ho$ë¶mg Vo MwH$sMo d ‘yIn© UmMo R>ac o . 25 H$m¶! Amåhm
gdmªZm gmoS>y Z ¶mÀ¶mH$S>Mo (A„mhMo) g§Xeo àH$Q> PmcoV H$s H$m¶? Zìho,
Vmo ImoQ>maS>m Amho, ~T>mB©Imoa!' 26 (Amåhr Am‘À¶m n¡J~§ amcm åhQ>c,o ) "nU
CÚm ˶m§Zm H$iyZ OmB©c, H$moU ImoQ>maS>m d ~T>mB©Imoa Amho Vmo!' 27 Amåhr
˶m§Mr H$gmoQ>r nmhʶmgmR>r ˶m§À¶mH$S>o EH$ C§Q>rU nmR>dUma AmhmoV. Va Vy
(àVrjm H$a d) nmhm (Vo {VÀ¶mer H$go dV©Z H$aVmV) Am{U g§¶‘ R>do . 28
VgoM ˶m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmUrd H$ê$Z Xo H$s, ˶m§À¶m (d C§{Q>UrÀ¶m)
Xaå¶mZ (˶m§À¶m nmUdR>çmda) nmʶmMr {d^mJUr H$aʶmV Amcocr Amho.
Va à˶oH$mZo Amnë¶m nmirZwgma nmUdR>çmda ¶mdo. 29 nU ˶m§Zr
(˶m§À¶m‘Yrc) EH$m (YmaH$è¶mcm) ~mocmdco, Á¶mZo {VÀ¶m Ym|S>{eam H$mnyZ
Q>mH$ë¶m. 30 Va nmhm H$er AgVo ‘mPr {ejm, Or ‘m¶m Bemè¶m§H$S>o Xþcj ©
31
Ho$ë¶m‘wio cmXcr Jocr. Amåhr ˶m§À¶mda ({ejoMm) EH$ ^¶§H$a ñ’$moQ>
692 Hw$amU
KS>dZy AmUcm, n[aUm‘r Vo VwS>dë¶m Jocëo ¶m dmië¶m IwQ§ >mà‘mUo Pmco. 32
Amåhr ¶m Hw$amUmg ~moY J«hU H$aʶmgmR>r gmono ~Z{dco Amho. Va Amho H$m
H$moUr ~moY J«hU H$aUmam?
33
cyVÀ¶m cmoH$m§Zrhr (Am‘À¶m) Bemè¶m§Zm ImoQ>o R>a{dco. 34 (eodQ>r)
Amåhr ˶m§À¶mda ‘¥Ë¶wXm¶r dmXi gmoS>c.o ’$º$ cyVMo Hw$Qw>~§ ˶mnmgyZ dmMco.
Amåhr ˶m§Zm ^ë¶m nhmQ>o VoWZy hmc{dco hmoV.o 35 Am‘À¶m ({deof) H¥$noZ,o
Amåhr, Am‘À¶mà{V Am^ma 춺$ H$aUmè¶m§Zm AemM àH$mao (Mm§Jcm)
‘mo~Xcm XoV AgVmo. 36 AWm©VM, cyVZo ˶m§Zm Am‘À¶m {ejonmgyZ gmdY
Ho$co hmoV.o nU ˶m§Zr ˶mZo {Xcoë¶m Bemè¶m§{df¶r ({ZamYma) {ddmX {Z‘m©U
Ho$co. 37 ˶m§Zr (nmnH¥$Ë`m§À`m CÔoemZo) ˶mÀ¶m nmhþʶm§Zm Amnë¶m ñdmYrZ
H$aʶmMr (cyVH$S>)o ‘mJUr Ho$cr. nU Amåhr ˶m§Mr Ñï>r {hamdyZ KoVcr
(Am{U åhUmcmo,) "AmVm MmIm ‘mPr {ejm, Or ‘m¶m Bemè¶m§H$S>o Xþcj ©
38
H$aUmè¶m§da cmXcr OmVo.' (Xþgè¶mM) nhmQ>o ˶m§Zm {MaH$mc H$m¶‘
amhUmè¶m {Z¶V Aem {ejoZo doT>c.o 39 "Va MmIm ‘m¶m {ejoMr Md, Or
‘m¶m Bemè¶m§H$S>o Xþcj © H$aUmè¶m§da cmXcr OmVo.' 40 Amåhr ¶m Hw$amUmg
CnXoe J«hU H$aʶmgmR>r gmono ~Z{dco Amho, Va H$moUr Amho H$m, CnXoe J«hU
H$aUmam?
41
AemMàH$mao gmdY H$aUmao n¡J~§ a, {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§H$S>o Amco
42
hmoVo. ˶m§Zr Am‘À¶m gd© g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco. n[aUm‘r Amåhr ˶m§Zm
Aem àH$mao OISy>Z Q>mH$co, Ogo ‘hmgm‘϶©emcr d ‘hme{º$‘mZ OISy>Z
Q>mHy$ eH$Vmo.
43
Va ‘J Vw‘À¶mn¡H$s gܶm g˶ ZmH$maUmao, ˶m (Zï> Pmcoë¶m)
cmoH$m§njo m loð> AmhoV H$s H$m¶? (åhUyZ Vw‘À¶mda H$mhr AmM ¶oUma Zmhr)
H$s, A„mhÀ¶m J«W§ m§V (Vwåhr H$mhr Ho$co Var) Vwåhmcm j‘m H$aʶmMo dMZ
693
44
{Xcoco Amho. qH$dm Vo Ago åhUVmV H$s H$m¶, Amåhr Aer g§K{Q>V
O‘mV AmhmoV, åhUyZ Am‘MoM dM©ñd (Zoh‘r) H$m¶‘ amhUma? 45 (nU)
cdH$aM hr O‘mV nam^yV hmoBc © Am{U nmR> XmIdV ni H$mT>c o . 46 EdT>Mo
Zmhr, Va Vr eodQ>Mr KQ>H$m hrM ˶m§Mr {Z¶V doi Amho, Am{U Vr KQ>H$m
IamoIa ’$ma AmnÎmrH$maH$ d A˶§V H$Qy> Agoc. 47 IamoIa, AnamYr
cmoH$ dmQ> MwH$coco d ‘yI© AmhoV. 48 Á¶m {Xder ˶m§Zm Vm|S>Ker AdñWoV
’$a’$Q>V ZaH$mÀ¶m AmJrH$S>o AmUʶmV ¶oBc © (d gm§{JVco OmB©c), "AmVm
MmIm ZaH$mÀ¶m ñnem©Mr Md.'
49
Amåhr à˶oH$ Jmoï>rg ¶mo½¶ à‘mUmZwgma {Z‘m©U Ho$co. 50 Am{U
(H$mhrhr {Z‘m©U H$aVmZm) Amåhr ’$º$ EH$Xm AmXoe XoVmo Am{U {VMr
A§‘c~OmdUr cJoM S>mù o ¶mÀ¶m cdʶmà‘mUo hmoVo (åhUOo BH$S>o AmXoe-
{VH$S>o cJoM A§‘c~OmdUr). 51 AemàH$mao (^yVH$mimV) Amåhr
Vw‘À¶mgma»¶m AZoH$m§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co Amho. Va Amho H$m H$moUr ¶mda
qMVZ H$ê$Z ~moY KoUmam? 52 ˶m§Zr Oo-Oo Ho$co ˶mMr ˶m§À¶m H$‘©dhrV
ZmoX§ Pmcocr Amho. 53 à˶oH$ H¥$˶, ‘J Voo chmZ Agmo dm ‘moR>,o ˶mV Z‘yX
Amho. 54 {ZpíMVM B©e{^ê$ cmoH$ ñdJm©À¶m ~mJm§V d (Z¶Zaå¶) àdmhm§À¶m
gm{ÞܶmV AgVrc. 55 gÀÀ¶m gÝ‘mZmMo ñWmZ ˶m§Zm cm^oc Am{U
gd©e{º$‘mZ g‘«mQ>mMo gm{Þܶhr.
gyah-55. Aa-ah‘mZ
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Vmo H¥$nmd§V Amho (A„mh)....... 2 Á¶mZo (‘mZdmcm) Hw$amU {eH$dco.
3
˶mZoM ‘mZdmcm ({dMma H$aUmam àmUr) ~Z{dco. 4 ˶mZoM ‘mUgmcm
(Amnë¶m {dMmam§Zm 춺$ H$aʶmMr) ¶mo½¶Vm àXmZ Ho$cr. 5 gy¶© Am{U M§Ð
694 Hw$amU
(˶m§À¶m {Z‘m©Ë¶mZo) Zo‘Zy {Xcoë¶m ‘mJm©da ‘mJ©ñW AmhoV. 6 Vmao d d¥j
˶mÀ¶mg‘moa ZV‘ñVH$ hmoVmV (åhUOo gd© ˶mÀ¶m BÀN>c o m g‘{n©V AmhoV).
7
˶mZoM AmH$memcm (EH$m) C§M nmVirda C^mê$Z Am{U (à˶oH$ Jmoï>rgmR>r)
g§Vc w Z ñWm{nV Ho$co. 8 åhUyZ (ho ‘mZdm) Vy H$Xm{n (A„mhÛmao àñWm{nV)
g§Vcw Z {~KS>dÊ`mMo à¶ËZ H$ê$ ZH$mog. 9 gd© dñVy§Mo Zoh‘r ݶm¶nyd©H$
dOZ H$am, ‘moO‘mnmV H$‘r H$ê$ ZH$m.
10
Am{U ˶mZo Ordg¥ï>rH$[aVm n¥ÏdrMr aMZm Ho$cr.
11
{VÀ`mda (ZmZm{dY) AmdaU Agcocr ’$io d KmogXma IOwarMo
d¥j AmhoV. 12 Am{U Q>a’$c Agcoco Ymݶ d gwJY§ r ’w$cohr AmhoV. 13 Voìhm
Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m H¥$nocm ZmH$mamc? 14 ˶mZo
(àW‘) ‘mZd (AmX‘) ¶mg {MH$U‘mVrnmgyZ {Z‘m©U Ho$co. 15 Am{U ˶mZo
{OÞ ¶m§Mr {Z{‘©Vr AmJrÀ¶m ÁdmconmgyZ Ho$cocr Amho. 16 Va Vwåhr Amnë¶m
nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$mamc? 17 VmoM gy¶m©À¶m
XmoÝhr CX¶ñWmZm§Mm (nyd© {Xem§Mm) d XmoÝhr AñVñWmZm§Mm (npíM‘ {Xem§Mm)
‘mcH$ Amho. 18 Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m
IwUm ZmH$mamc? 19 ˶mZoM XmoZ g‘wÐm§Zm (AemàH$mao) J{V‘mZ Ho$co Amho
H$s, Vo (eodQ>r) AmngmV {‘iVmV. 20 (VWm{n) ˶m XmoKm§À¶mXaå¶mZ EH$
~§Y Amho, Á¶m‘wio Vo (nyUn© Uo) EH$‘oH$m§V {‘giyZ OmV ZmhrV. 21 Va Vwåhr
Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$mamc? 22
˶m§À¶m‘YyZ ‘moVr Am{U àdmi ~mhoa ¶oVmV. 23 Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m
H$moUH$moU˶m H¥$nmàgmXm§Zm ZmH$mamc? 24 Am{U ˶m g‘wÐmda nd©Vmgma»¶m
Cä¶m {XgUmè¶m Zm¡H$m AmhoV, ˶m ˶mÀ¶mM AmhoV. 25 Vwåhr Amnë¶m
nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m (H¥$noÀ¶m) IwUm ZmH$mamc?
26
n¥Ïdrda (VgoM AmH$memV) Oo-Oo Amho __ Vo gd© g§nïw >mV ¶oUma
gyah-55. Aa-ah‘mZ 695
27
Amho. Am{U ^ì¶VoZo d ‘hmZVoZo n[anyU© Ago Vw¶m nmcZH$˶m©Mo ñdËd
Zoh‘rgmR>r H$m¶‘ amhUma. 28 Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m)
H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$mamc? 29 AmH$memV d n¥Ïdrda Agcocm à˶oH$
Ord ˶mÀ¶mdaM Adc§~Zy Amho. Vmo à˶oH$ jUr EH$m doJù¶m d¡^dmÀ¶m
ê$nmV ñdV:cm àH$Q> H$arV AgVmo. 30 Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m
(loð>ËdmÀ¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$mamc?
31
ho XmoZ {demc g‘yhm§Zmo! (‘mZd d {OÞ) Amåhr cdH$aM (Vw‘Mm
{heo~ KoʶmgmR>r) Vw‘À¶mH$S>o cj XoUma AmhmoV. 32 Vwåhr Amnë¶m
nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$mamc? 33 ho {OÞ d ‘mZd g‘yhm§Zmo!
Oa Vwåhmcm (dmQ>V Agoc) H$s, Vw‘À¶mH$S>o AmH$me d n¥Ïdr ¶m§À¶m gr‘m
Amocm§S>y Z {ZKyZ OmʶmMo gm‘϶© Amho, Va ˶m Amocm§S>mM! nU Vwåhr ˶m
(Am‘À¶m) nadmZJr{edm¶ Amocm§S>y M eH$V Zmhr! 34 Va Vwåhr Amnë¶m
nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$mamc? 35 Vwåhr (ni
H$mT>ʶmMm à¶ËZ Ho$cm Va) Vw‘À¶mda AmJrÀ¶m Ádmcm d Yya gmoS>ʶmV
¶oBc© (Am{U Vwåhmcm AemàH$mao gimo H$s nimo H$ê$Z gmoS>ʶmV ¶oBc © ,)
36
Á¶mnmgyZ Vwåhr ñdV:Mm ~Mmd H$ê$ eH$Uma Zmhr. Va Vwåhr Amnë¶m
nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma?
37
(Voìhm H$m¶ AdñWm hmoBc© ) Ooìhm AmH$me ’$mQ>co d (OiV Agcoë¶m)
Vocmà‘mUo cmc^S>H$ hmoB©c. 38 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m
(gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma? 39 ˶m {Xder H$moU˶mhr
‘Zwî¶mcm d {OÞcm ˶mÀ¶m XþîH¥$Ë`m§~Ôc {dMmanyg Ho$cr OmUma Zmhr. 40
Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma? 41 AnamYr
cmoH$ ˶m§À¶m Mohè¶m§darc IwUm§dê$Z AmoiIco OmVrc Am{U ˶m§Zm ˶m§À¶m
H$nmimdarc Ho$gm§Zm Am{U nm¶m§Zm nH$Sy>Z ’$a’$Q>V ZoʶmV ¶oBc © . 42 Va
696 Hw$amU
Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma?
43
hmM Vmo ZaH$ Amho Á¶mg AnamYr cmoH$ ZmH$maV AgV. 44 Vo ˶m‘Yo
AmJrÀ¶m Ádmcm Am{U CH$iVo nmUr ¶m§À¶mXaå¶mZ ({Zame AdñWoV)
^Q>H$V AgVrc. 45 Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m IwUm
ZmH$maUma?
46
Am{U Omo H$moUr Amnë¶m nmcZH$˶m©g‘moa C^o amhÿZ Om~ Úmdm
cmJUma (Agm {dMma) Zoh‘r ~miJyZ Agm¶Mm, Aem ‘mUgmgmR>r XmoZ
~mJm AmhoV. 47 Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (H¥$noÀ¶m) H$moUH$moU˶m
IwUm ZmH$maUma? 48 XmoÝhr ~mJm§V __ {haì¶m Q>dQ>drV ngacoë¶m ’$m§Úm. 49
Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (H¥$noÀ¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma?
50
˶m XmoÝhr (~mJm§V) XmoZ nmʶmMo Pao àdm{hV AgVrc. 51 Va Vwåhr
Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m gm‘϶m©À¶m H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma? 52
XmoÝhr ~mJm§V à˶oH$ àH$maÀ¶m ’$imÀ¶m XmoZ-XmoZ OmVr AgVrc. 53 Va
Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (H¥$noÀ¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma? 54
(ñdJ©{Zdmgr {VWo Aem C‘Úm) {~N>m¶Vrda nhþS>cc o o AgVrc, Á¶m§Mr
AñVao OmS> aoe‘mMr AgVrc. Am{U XmoÝhr ~mJm§Vrc ’$io ˶m§À¶m ghO
hmVmcm ¶oVrc, Aem VèhoZo cm|~H$iV AgVrc. 55 Va Vwåhr Amnë¶m
nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma? 56 ¶m (~mJm§V)
cmOmiy ZOam Agcoë¶m ghMm[aUr AgVrc, ˶m§Zm (ñdJ©{Zdmgr¶m§ndy u) Zm
H$moU˶mhr ‘Zwî¶mZo, Zm H$moU˶mhr {OÞZo ñne© Ho$cocm Agoc. 57 Va Vwåhr
Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (H¥$noÀ¶m) H$moUH$moU˶m {Zemʶm ZmH$mamc?
58
˶m Aem gwX§ a AgVrc OUy H$mhr ‘mUHo$ d ‘moVr hmoV. 59 Va Vwåhr
Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m H¥$nmàgmXm§Zm ZmH$maUma? 60
Mm§Jcw nUmMm ‘mo~Xcm Mm§Jc w nUm{edm` AmUIr H$m¶ Agy eH$Vmo? 61 Va
697
Am{U (Vo ImD$Z) ˶mda CH$iVo nmUr ߶mc. 55 Am{U Vohr ’$ma VhmZcoë¶m
C§Q>mà‘mUo ߶mc. 56 ݶm¶mÀ¶m {Xder Agm nmhþUMma ˶m§Zm {Xcm OmB©c.
57
AmåhrM Va Vwåhmcm {Z‘m©U Ho$co Amho, Va (cmoH$m§Zmo! ¶m) g˶mMm
ñdrH$ma H$aʶmg Vwåhmcm H$m¶ AS>MU Amho? 58 Vwåhr H$Yr (qMVZnydH© $)
˶mda {dMma Ho$cm Amho H$m, Oo (dr¶©) Vw‘À¶m‘YyZ ~mhoa nS>V?o 59 ˶mÛmao
(‘mZdmMr) {Z{‘©Vr Vwåhr H$aVm H$s, ˶mMr {Z{‘©Vr H$aUmao Amåhr AmhmoV?
60
Amåhr Vwåhm gdmªgmR>r ‘¥Ë¶y AQ>i R>a{dco Amho. Am{U (Vgo H$aʶmnmgyZ)
Amåhmcm amoIy eHo$c Agm H$moUrhr Zmhr. 61 VgoM (Amåhr ¶mgmR>r g‘W©
AmhmoV) H$s, Vw‘À¶m OmJr Vw‘À¶mgma»¶m§Mr {Z{‘©Vr H$ê$Z AmUy qH$dm
Vw‘À¶mV n[adV©Z KS>dZy AmUy Am{U Aem AmH$mamV Vw‘Mr nwZ:{Z{‘©Vr H$ê$
Á¶m{df¶r (gܶm) Vwåhr AZ{^k AmhmV. 62 Vwåhmcm Amnë¶m n{hë¶m
{Z{‘©VrMo {ZpíMVnUo kmZ Amho. ˶mnmgyZ Vwåhr ~moY H$m KoV Zmhr? 63 Vwåhr
Oo noaVm ˶mda Vwåhr H$Yr qMVZ Ho$cm AmhmV H$m? 64 ˶mg Vwåhr CJdVm
H$s, Amåhr CJdUmao AmhmoV? 65 Amåhr BpÀN>co AgVo Va (nrH$ Vw‘À¶m
hmVmV ¶oʶmnyduM) ˶mMm Mwam-Mwam H$ê$Z Q>mHy$ eH$cmo AgVmo. (Amåhr Vgo
Ho$ë¶mg) Vw‘À¶mH$S>o emoH$ H$aʶm{edm¶ Aݶ H$mhr CaUma Zmhr. 66 (Voìhm
åhUmc,) "Amåhr Va ~a~mX Pmcmo,..... 67 Zìho, Amåhr Va nyUn© Uo H§$Jmc
PmcmoV!' 68 (cmoH$m§Zmo!) Vwåhr Oo nmUr nrV AgVm, ˶m~Ôc Vwåhr H$Yr
qMVZ Ho$co Amho H$m? 69 Vwåhr ˶mMm T>Jm§Ûmao dfm©d H$aVm H$s, Amåhr
AmhmoV ˶mMm dfm©d H$aUmao? 70 Amåhr BpÀN>ë¶mg ˶mg ImaQ> (d H$Sy>)
~Zdy eH$Vmo? Va ‘J Vwåhr Am‘À¶mà{V Am^ma H$m 춺$ H$arV Zmhr? 71
VgoM Omo A¾r Vwåhr noQ>{dVm, ˶m{df¶r Vwåhr H$Yr {dMma Ho$cm AmhmV H$m?
72
B§YZmgmR>r dmnaë¶m OmUmè¶m d¥jm§Zm {Z‘m©U H$aUmao, Vwåhr AmhmV H$s,
gyah-56. Ac-dm{µH$Am 701
73
Amåhr AmhmoV? Amåhr {Vcm Vw‘À¶mgmR>r ~moY àmá H$aʶmMo ‘mܶ‘
Am{U dmQ>gê§$gmR>r cm^Xm¶r Jmoï> ~Z{dco Amho. 74 (cmoH$m§Zmo!) Vwåhr Amnë¶m
‘hmZ nmcZH$˶m©À¶m ZmdmMo ñVw{VJmZ H$am.
75
Va ‘r Vmè¶m§À¶m ñWmZm§Mr enW KoD$Z gm§JVmo. 76 Oa Vwåhr qMVZ
H$amc Va (H$iyZ ¶oBc © ) hr IamoIa ’$maM ‘moR>r enW Amho. 77 ¶mV
e§H$mM Zmhr H$s, ho Hw$amU ’$ma Wmoa (Agm J«W§ ) Amho. 78 EH$m gwa{jV
J«W§ mV OVZ H$ê$Z R>do cocm Amho. 79 ˶mg VoM ñne© H$aVmV. Oo (‘ZmZo
n{dÌ) AmhoV. 80 àH$Q> H$aʶmV Amcocm Amho gd© OJm§À¶m ‘mcH$mH$Sy>Z.
81
Vwåhr ¶m (B©ída)dmUrMr H$er H$m¶ Cnojm H$ê$ eH$Vm? 82 ¶mg ImoQ>o
R>a{dʶmcm Vwåhr Amnë¶m amoOramoQ>rgmR>r Y§Xm ~Z{dcm AmhmV H$s H$m¶?
83
Va Voìhm H$m (Vwåhr Aghm¶ ~ZVm?), Ooìhm ‘aUmè`m ‘mUgmMm
eodQ>Mm ídmg H§$R>mer ¶oVmo. 84 (Voìhm) Vwåhr (Aghm¶nUo) BH$S>-o {VH$S>o nmhV
AgVm. 85 Am{U Amåhr Vw‘À¶mnojmhr ˶m (‘aUmè¶m) ‘mUgmÀ¶m Odi
AgVmo, nU Vwåhmcm (Amåhr) {XgV Zmhr. 86 Vwåhr Am‘À¶m AmXoemÀ¶m
AYrZ Zmhr, Ago Oa (Vwåhmcm dmQ>V Agoc) Am{U...... 87 Vw‘À¶m Xmì¶mV
g˶Vm Agoc Va Vwåhr ˶m ‘aUmè¶m ‘mUgmMo àmU naV H$m AmUV Zmhr? 88
(Vwåhm gdmªZm ‘amdo cmJUmaM) nU Oa (‘aUmam ‘mUyg) (A„mhMo) gm{Þܶ
cm^coë`m§nH¡ $s Agoc Va. 89 ˶mÀ¶mgmR>r AmZ§Xr OrdZ Amho. Am{U {dnwc
à‘mUmV CnOr{dHo$Mr gmYZo Am{U H¥$nmàgmXm§Zr ^anya Ago Z§XZdZ. 90 Am{U
Oa Vmo COì¶m ~mOycm Agcoë¶m (åhUOo gXmMmamMo OrdZ OJcoë¶m) cmoH$m§À¶m
JQ>mn¡H$s Agoc. 91 (˶mMoXI o rc ñdJm©V ¶m eãXm§Zr ñdmJV Ho$co OmB©c,)
"Vwcm gX¡d em§Vr cm^mo, (Vy) gXmMmamMo Adc§~ Ho$coë¶m§nH¡ $s hmoVmg.' 92 nU
(Vmo ‘aUmam) g˶ ZmH$maUmè¶m d dmQ> MwH$coë¶m cmoH$m§nH¡ $s Agoc Va- 93
˶mÀ¶m ñdmJVmgmR>r CH$iVo nmUr Agoc. 94 Am{U YJYJUmar AmJ Agoc.
702 Hw$amU
95
ho AQ>i g˶ Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 96 (n¡J~§ a!) Vwåhr Amnë¶m
‘hmZ nmcZH$˶m©À¶m ZmdmZo ñVw{VJmZ H$am.
gyah-57. Ac-hXrX
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho, Vo gd© A„mhMo ñVw{VJmZ
H$arV AmhoV. Am{U Vmo gd©e{º$‘mZ d Añgc ~w{ÕdmZ Amho. 2 AmH$memV
d n¥Ïdrda ˶mMrM gÎmm Amho. VmoM OrdZ XoVmo d VmoM ‘¥Ë¶y XoVmo Am{U VmoM
gd© H$mhr H$aʶmg g‘W© Amho. 3 (ho gd© MamMa ApñVËdmV ¶oʶmnyduhr)
˶mMo ApñVËd hmoV,o Am{U (gd© g§nïw >mV Amë¶mZ§Vahr) ˶mMoM ApñVËd
H$m¶‘ amhrc, Ñí¶ Am{U AÑí¶ Ë¶mÀ¶mgmR>r gmaIo AmhoV. ˶mcmM à˶oH$
Jmoï>rMo nyU© kmZ Amho. 4 ˶mZoM AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mr ghm H$mcmdYrV
{Z{‘©Vr Ho$cr Am{U g‘ñV g¥ï>rÀ`m gÎmmH|$ÐmMo {Z¶§ÌU ñdV:H$S>o KoVco. Oo
H$mhr O{‘ZrV àdoe H$aVo Am{U Oo H$mhr {VÀ¶mVyZ ~mhoa ¶oV,o Vo gd© Vmo
OmUVmo. VgoM Oo H$mhr AmH$memVyZ Imcr ¶oVo Am{U Oo H$mhr AmH$memH$S>o
da OmVo, (Vohr Vmo OmUVmo). Am{U Vwåhr {OWo-Hw$R>o AgVm, Vmo Vw‘À¶m~amo~a
AgVmo. Am{U Oo H$mhr Vwåhr H$arV AgVm, ˶mda Vmo ZOa R>do Zy AgVmo. 5
AmH$memV Am{U n¥Ïdrda ˶mMrM gÎmm Amho. Am{U gd© Jmoï>r ˶mÀ¶mH$S>Mo
naV OmV AgVmV. 6 VmoM {Xdgmcm chmZ H$ê$Z amÌ ‘moR>r H$aV AgVmo,
VgoM amÌ chmZ H$ê$Z {Xdg ‘moR>m H$arV AgVmo. Am{U VmoM ‘Zm§Vrc gd©
Jmoï>r OmUVmo.
7
(cmoH$m§Zmo!) A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amda {dídmg R>do Umao ~Zm, ˶mZo
Vwåhmcm Á¶m YZg§nÎmrda A{YH$ma {Xcocm Amho, ˶mVyZ (˶mÀ¶m H$m¶m©gmR>r)
IM© H$am. Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Oo cmoH$ lÕm YmaU H$ê$Z (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r)
gyah-57. Ac-hXrX 703
8
IM© H$aVrc Va ˶m§Zm ’$ma ‘moR>o ~jrg {‘ioc. H$m¶ H$maU Amho H$s,
n¡J~§ a Vwåhmcm Vw‘Mm nmcZH$Vm© Agcoë¶m A„mhda lÕm YmaU H$aʶmMo
AmdmhZ H$arV AgVmZmXoIrc Vwåhr (Iè¶m AWm©Z)o lÕmd§V ~Zʶmg V¶ma
Zmhr? nU ˶mZo Va AmYrM Vw‘À¶mer (˶mcm nmcZH$Vm© ‘mZʶmMr)
à{Vkm KoVcocr Amho. Oa Vwåhr IamoIa lÕmd§V Agmc (Va Vwåhmcm ¶mMr
OmU Agm¶cm hdr). 9 VmoM Amnë¶m godH$mH$S>o ñnï> g§Xeo nmR>drV AgVmo.
¶m CÔoemZo H$s, ˶mcm ˶mÛmao Vwåhmcm A§YH$mamVyZ ~mhoa H$mTy>Z àH$memV
AmUVm ¶mdo. Am{U A„mh Vw‘À¶mà{V H$Zdmiy d X¶miy Amho. 10 Vwåhmcm
H$m¶ Pmco Amho H$s, Vwåhr A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r IM© H$am¶cm V¶ma hmoV
Zmhr. (nU Vwåhr ho OmUm¶cm hdo H$s,) AmH$me d n¥Ïdr ¶m gdmªMm dmag
eodQ>r A„mhM Agoc. Vw‘À¶mn¡H$s Oo cmoH$ {dO¶ àmá Pmë¶mZ§Va Amnco
YZ (A„mhÀ¶m H$m¶m©V) IM© H$aVmV d ˶mÀ¶mgmR>r cT>VmV, Vo XOm©À`m
~m~VrV Ë`m§À`m~amo~aMo hmoD$ eH$V ZmhrV. Á¶m§Zr {dO¶ àmá hmoʶmnydu
(A„mhÀ¶m H$m¶m©V) Amnco YZ IM© Ho$co d ˶mÀ¶m ‘mJm©V cT>mB© Ho$cr.
Var A„mhZo Vwåhm gdmªMo H$ë¶mU H$aʶmMo dMZ {Xcoco Amho. Am{U A„mh
Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, Vo Mm§Jco OmUVmo.
11
Vmo H$moU Amho, Omo A„mhcm ({XcIwerZo) gdm}Îm‘ H$O© XoBc
© ? Am{U
Vmo ˶mÀ¶mgmR>r Vo (H$O©ê$nr {Xcoco YZ) AZoH$ nQ>rZo dmT>drc. Am{U
({edm¶) ˶mg gÝ‘mZnydH© $ ‘mo~Xcm àXmZ H$aoc. 12 (n¡J~§ a!) ˶m {Xder
Vwåhr nmhmc H$s, lÕmd§V nwéf d {ó¶m ¶m§À¶mnwT>o d ˶m§À¶m COì¶m ~mOyg
(˶m§À¶m gX²JUw m§Mm) àH$me YmdV Agoc (åhUOoM Vo A„mhÀ¶m H¥$nmN>ÌmV
XmIc Pmcoco AgVrc, Vo {OWo-H¥$nmN>Ì {VWo). (Am{U ¶m eãXm§V ˶m§Mo
ñdJm©V ñdmJV Ho$co OmB©c H$s,) AmO Vw‘À¶mgmR>rM ew^dmVm©M-ew^dmVm©
Amho! Vw‘À¶mgmR>r H$m¶‘ dmñVì¶mÀ¶m Aem ~mJm V¶ma AmhoV, Á¶mVyZ
704 Hw$amU
(Z¶Zaå¶ gX¡d dmhUmao) àdmh dmhV AgVrc. hoM gdm}Îm‘ ¶e Amho. 13
˶m {Xder Xm§{^H$ nwéf d Xm§{^H$ {ó¶m lÕmd§Vm§Zm åhUVrc. "Am‘À¶mgmR>r
Oam Wm§~m, Amåhmcmhr Vw‘À¶m àH$memnmgyZ (H$mhr A§er Var) cm^mpÝdV
hmoD$ Úm.' Voìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c, "‘mJo naV Om Am{U BVaÌ Hw$R>o
àH$me emoYZy ¿¶m.' ‘J ˶m§À¶m (d lÕmd§Vm§À¶m) Xaå¶mZ EH$ q^V C^r
Ho$cr OmB©c, ˶m q^Vrcm EH$ Ûma Agoc. {VÀ¶m AmVë¶m ~mOyg (A„mhMr)
Agr‘ H¥$nm Agoc Am{U ~mhoaÀ¶m ~mOyg {ejm__ (Am{U ’$º$ {ejm)
Agoc. 14 Vo Xm§{^H$ cmoH$ lÕmd§Vm§Zm hmH$ XoVrc, "Amåhr Vw‘À¶m~amo~a
ZìhVmo H$m.' Vo CÎma XoVrc, "hmo¶ hmoVm, nU Vwåhr ñdV:hÿZ ‘mohmcm ~ir
nS>cmV Am{U Vwåhr (lÕoÀ¶m ~m~VrV) YagmoS> ^y{‘H$m KoVcr hmoVr Am{U
(nwZéËWmZm~Ôchr) Vwåhr e§H$m KoV am{hcmV. VgoM Vw‘À¶m {ZamYma
‘ZmoH$m‘Zm§Zr Vw‘Mr ¶oWn¶ªV ’$gdUyH$ Ho$cr H$s, A„mhMr Amkm A‘cmV
Amcr. Am{U ˶m ’$gdUyH$ H$aUmè`m (g¡VmZm)Zo A„mhÀ¶m ~m~VrV Vw‘Mr
Kmoa ’$gdUyH$ Ho$cr.' 15 Va AmO Zm Vw‘À¶mH$Sy>Z (Vw‘Mr gwQ>H$m H$aʶmgmR>r)
H$moU˶mhr àH$maMo ‘w{º$X§S> ñdrH$maco OmUma Amho, Zm ˶m cmoH$m§H$Sy>Z Oo
g˶ ZmH$maʶmda (OmUyZ~wOZy ) AmJ«hr am{hco. Vwåhm (gdmªM)o {ZdmgñWmZ
ZaH$mMr AmJ Amho. AmVm hoM Vw‘Mo (EH$‘od) Aml¶ñWmZ Amho. Am{U
(IamoIa) Vo A˶§V dmB©Q> ñWmZ Amho.
16
lÕmd§Vm§gmR>r Vr doi AÚmn Amcr Zmhr H$m H$s, ˶m§Mr ‘Zo g§nUy ©
g‘n©U ^mdmZo A„mhÀ¶m CnXoemg‘moa crZ ìhmdr. Am{U ˶m g˶mg‘moa Oo
(˶mÀ¶mH$Sy>Z) àH$Q> H$aʶmV Amcoco Amho. Am{U ˶m§Zr ˶m cmoH$m§gmaIo
(A{O~mV) hmoVm H$m‘m Z¶o Á¶m§Zm ˶m§À¶mnydu J«W§ XoʶmV Amcm hmoVm. (nU)
˶m§Mr ‘Zo H$mcm§VamZo H$R>mao ~ZcrV. Am{U ˶m§À¶mn¡H$s ~hþg»§ ¶ AmkmYmaH$
ZìhVo. 17 cjmV R>do m H$s, A„mh O‘rZ ‘¥V Pmë¶mZ§Va {Vcm {Od§V H$aVmo.
gyah-57. Ac-hXrX 705
Amåhr Am‘Mo g§Xeo Vwåhmcm ñnï> H$ê$Z ¶mgmR>r gm§{JVco Amho H$s, Vwåhr
Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$amdm.
18
{ZpíMVM XmZ XoUmao nwéf d XmZ XoUmè¶m {ó¶m Am{U A„mhcm
CXmaVmnydH© $ H$O© XoUmao cmoH$, ˶m§Zr Oo H$mhr {Xco Agoc, ˶mV (A„mhH$Sy>Z)
{H$˶oH$ nQ>rZo dmT> Ho$cr OmB©c. Am{U ˶m§Zm gÝ‘mZnydH© $ ‘mo~Xcm {‘ioc.
19
Am{U Oo cmoH$ A„mhda d ˶mÀ¶m n¡J~§ am§da {dídmg R>do VmV Va AgoM
cmoH$ A„mhÀ¶m Ñï>rV g˶dmXr, g˶mMr gmj XoUmao AmhoV. ˶m§Zm ˶m§Mm
‘mo~Xcm {‘ioc Am{U (˶m§À¶m gX²JUw m§Mm) àH$me (˶m§À¶m~amo~a) Agoc.
Am{U Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hco Am{U ˶m§Zr Am‘À¶m
g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco Va AgoM cmoH$ ZaH$dmgr AgVrc.
20
(cmoH$m§Zmo!) ¶m Jmoï>rMm H$Xm{n {dga nSy> XoD$ ZH$m H$s, ¶m OJmVrc
OrdZ Aݶ H$mhr ZgyZ Ho$di Ioi d V‘mem Amho Am{U (jU^§Jaw )
emo^Mo m EH$ XoImdm ‘mÌ Amho d AmngmV ~T>mB© {‘a{dʶmMm (Ioi) Amho.
Am{U g§nÎmr d g§VVrÀ¶m ~m~VrV EH$‘oH$m§À¶m nwT>o OmʶmMr (ì¶W©) ñnYm©
Amho. (¶m OrdZmMo) CXmhaU ˶m nmdgmgmaIo Amho. Á¶mnmgyZ dmT>cc o r
eoVr nmhÿZ eoVH$è¶mMo ‘Z àgÞ hmoV.o nU (cdH$aM) Vwåhr nmhVm, Vr
gwH$y Z OmVo Am{U {ndir nS>V.o ‘J Vr JdVmà‘mUo gwH$y Z Mwam-Mwam hmoV.o
(nU) ¶mZ§VaÀ¶m (AZ§VH$mcrZ) OJmV (XmoZ n[aUm‘ nwT>o ¶oVrc) (n{hco
lÕmhrZm§gmR>r) H$R>mao {ejm d (Xþgao lÕmd§Vm§gmR>r) j‘m d A„mhMr
àgÞVm. Va ¶m OJmVrc OrdZmV, Xþgao H$mhr ZgyZ Ho$di jU^§Jaw d ’$gdo
gwI Amho. 21 (cmoH$m§Zmo!) (¶m OrdZmMo g˶ OmUyZ) Ho$di Amnë¶m
nmcZH$˶m©H$Sy>Z j‘màmárgmR>r Am{U ˶m ñdJm©gmR>r EH$‘oH$m§er ñnYm© H$am,
Á¶mMm {dñVma AmH$me d n¥Ïdr gmaIm Amho. Vo (ñdJ©) Aem cmoH$m§gmR>r
V¶ma H$aʶmV Amcoco Amho, Oo A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amda {dídmg R>do Umao
706 Hw$amU
AmhoV. hr A„mhMr (Anma) H¥$nm Amho, Vmo BpÀN>Vmo ˶mg Vr àXmZ H$aVmo
Am{U A„mhÀ¶m H¥$nocm gr‘mM Zmhr.
22
(cmoH$m§Zmo!) H$moUVohr g§H$Q> n¥Ïdrda ¶oV Zmhr, Zm ñdV: Vw‘À¶mda
¶oV,o nU ’$º$ ˶m{edm¶, Á¶mÀ¶m{df¶r Amåhr Vo {Z‘m©U H$aʶmnyduM,
(Am‘À¶mH$S>o Agcoë¶m) ‘hmJ«W§ mV Z‘yX Ho$coco AgVo. {Z:g§Xho , ho gd©
A„mhgmR>r ghO e³¶ Amho. 23 (˶m dmñVdmMr Amåhr Vwåhmcm) ¶mgmR>r
(OmUrd H$ê$Z {Xcr Amho) H$s, Oo H$mhr Vwåhr J‘mdcmV ˶m~Ôc Xþ:Ir
ìhm¶cm ZH$mo, VgoM ˶mÀ¶mH$Sy>Z Oo Vwåhmcm àmá Pmco Amho, ˶m~Ôchr
(A{VCËgmhr hmoD$Z) Jd© H$aʶmMr JaO Zmhr. H$maU A„mhcm J{d©ð> d
~T>mB©Imoa (cmoH$ A{O~mV) {චZmhrV. 24 Oo ñdV: H§$OyfnUo dV©Z H$aVmV
Am{U BVam§Zmhr H§$OyfnUm {eH$dVmV. Am{U Omo H$moUr (¶m g§Xeo mH$S>)o nmR>
{’$adrc. (˶m§Zr ho cjmV R>do mdo) A„mh ñd¶§nUy © (d AmË‘{Z^©a) Amho,
gd© àH$maÀ¶m ñVwVrg nmÌ Amho.
25
Amåhr Am‘À¶m n¡J~§ am§Zm g˶mÀ¶m gd© ñnï> à‘mUmgh nmR>{dco hmoVo
Am{U ˶m§À¶m~amo~a J«W§ d (MyH$ H$s, ~amo~a XmIdUmao) VamOyhr nmR>{dco,
¶mgmR>r H$s, cmoH$m§Zr ݶm¶~wÕrZo dV©UHy $ H$amdr. VgoM Amåhr cmoIS§ > CncãY
H$ê$Z (˶mMm Cn¶moJ H$aʶmMr ¶mo½¶Vm Vwåhmcm àXmZ Ho$cr). Á¶m‘ܶo
àM§S> VmH$X Amho, VgoM cmoH$m§gmR>r Vmo {d{dY àH$mao cm^Xm¶r Amho. (ho gd©
Vwåhmcm ¶mgmR>r XoʶmV Amco Amho H$s,) A„mhcm ˶m cmoH$m§Zm {MÝhm§{H$V
H$aVm ¶mdo, Oo ˶mcm Z nmhVmhr, ˶mMr d ˶mÀ¶m n¡J~§ amMr ‘XV H$aʶmgmR>r
nwT>o gagmdVmV. ¶mV e§H$mM Zmhr H$s, A„mh hm gm‘϶©emcr d gd©e{º$‘mZ
Amho.
26
(¶mM CÔoemgh) Amåhr Zyhcm d B~«mhr‘cm (Am‘Mo à{V{ZYr)
~ZdyZ nmR>{dco hmoV.o Am{U Amåhr ˶m§À¶m d§eOm‘ܶo g§Xeo dmhH$ ~Z{dʶmMm
707
d J«W§ àXmZ H$aʶmMm H«$‘ gwê$ R>do cm hmoVm. ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr gÝ‘mJ©
cm^coco hmoV,o nU AZoH$ AmkmnmcZ Z H$aUmao hmoV.o 27 ˶m§À¶mZ§Va
˶m§À¶mM nmdcmda nmD$c R>do Zy MmcUmao Am‘Mo (BVa) n¡J~§ a Amåhr
nmR>dco. (H$mcm§VamZo) Amåhr ˶m§MMo AZwgaU H$aUmam (n¡J~§ a ~ZdyZ)
‘[a¶‘nwÌ ¶oey ‘grh ¶mg nmR>{dco. Am{U Amåhr ˶mg ~m¶~c (B§Orc) hm
J«W§ àXmZ Ho$cm hmoVm. Am{U Á¶m cmoH$m§Zr ˶mMo AZwgaU Ho$co, Amåhr
˶m§À¶m ‘ZmV H$éUm d X¶m (ho JwU) {Z‘m©U Ho$co. Am{U {OWn¶ªV d¡am½¶mMm
g§~Y§ Amho, Amåhr ˶m§Zm ˶mMm AmXoe (A{O~mV) {Xcocm ZìhVm, Va Vmo
‘mJ© ˶m§Zr ñdV:M emoYZy H$mT>cm hmoVm. Am{U A„mhcm àgÞ H$aʶmgmR>r
(ñdV:hÿZM) ˶mMm Adc§~ Ho$cm hmoVm, nU ˶m§Zr ˶mMo Ogo H$am¶cm hdo
hmoV,o Vgo C{MV[a˶m nmcZhr Ho$co Zmhr. Va Amåhr ˶m§À¶mn¡H$s Oo gƒo
lÕmd§V hmoV,o ˶m§ZmM (Mm§Jcm) ‘mo~Xcm àXmZ Ho$cm. H$maU ˶m§À¶mn¡H$s
AZoH$ Amkm Z nmiUmaoM hmoV.o
28
lÕmd§Vm§Zmo! A„mhMr OmU ~miJm Am{U n¡J~§ amda {dídmg R>do m. Vmo
Vw‘À¶mda XþnQ>rZo H¥$nm H$aoc. VgoM Vwåhmcm Agm àH$me àXmZ H$aoc,
Á¶mÀ¶m COoS>mV Vwåhr Mmcy eH$mc. VgoM Vmo Vw‘À¶m (^yVH$mcrZ MwH$m)
‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c. H$maU A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 29 AmYrÀ¶m
J«W§ YmaH$m§Zr ho OmUyZ ¿¶mdo H$s, A„mhÀ¶m H¥$noda ˶m§Mr H$mhr ‘ºo$Xmar
Zmhr. H$maU H¥$nm H$aʶmMm A{YH$ma gd©ñdr A„mhÀ¶m hmVr Amho. Vmo
BpÀN>Vmo ˶mg Vr àXmZ H$aVmo Am{U A„mh hm Agr‘ H¥$nmd§V Amho.
gyah-58. Ac-‘wOmXcm
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(n¡J~§ a!) {ZpíMVnUo A„mhZo ˶m órMo åhUUo EoH$co Amho, Or
708 Hw$amU
Amnë¶m nVrg§~Y§ mZo Vw‘À¶mH$S>o dmX{ddmX H$arV hmoVr Am{U A„mhg‘moa
Amnco JmèhmUo ‘m§S>V hmoVr. A„mh Vwåhm XmoKm§Mo g§^mfU EoH$V hmoVm. A„mh
gd© H$mhr EoH$Umam d gd©gmjr Amho.
2
Vw‘À¶mn¡H$s Oo cmoH$ Amnë¶m nËZtZm "‘mVm' Ago g§~moYZy (ñdV:nmgyZ)
Xÿa H$aVmV (åhUOo {µOhma H$aVmV) (Ago g§~moYë¶mZo) ˶m ˶m§À¶m ‘mVm
hmoV ZmhrV. ˶m§À¶m ‘mVm Va ˶m AmhoV, Á¶m§Zr ˶m§Zm OÝ‘ {Xcm Amho. ho
cmoH$ {ZpíMVnUo EH$ A¶mo½¶ d Ag˶ Jmoï> ~mocV AmhoV. {Z…g§Xho A„mh
nmnm§Mo {ZdmaU H$aUmam d ’$ma ‘m’$ H$aUmam Amho. 3 Am{U Oo cmo H $
AemàH$mao Amnë¶m nËZtZm "Vy ‘mVog‘mZ Amhog' Ago åhUyZ (ñdV:nmgyZ)
Xÿa R>do VmV. nU Z§Va Ooìhm Vo Amnco (Ag˶) dº$ì¶ ‘mJo KoD$ BpÀN>Vrc
Va ˶m§À¶mgmR>r (Aer {ejm Amho) H$s, ˶m§Zr EH$‘oH$mcm nwÝhm ñne©
H$aʶmnydu EH$m Xmgmcm (Xmñ¶ËdmVyZ) ñdV§Ì H$amdo. Va ¶m Jmoï>rda H¥$Vr
H$aʶmMr Vwåhmcm VmH$sX {Xcr OmV Amho. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$aVm,
˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd Amho. 4 Am{U Á¶mÀ¶mgmR>r ho g§^d Zgoc Va
EH$‘oH$m§Zm nwÝhm ñne© H$aʶmnydu ˶mZo ˶mEodOr gcJ XmoZ ‘{hZo Cndmg
H$amdm. Am{U EImXm H$moUr ¶mgmR>rhr Ag‘W© Agoc Va ˶mZo gmR> Jar~
‘mUgm§Zm Oody Kmcmdo. (hm AmXoe) A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amà{V Vw‘Mr lÕm
A{YH$ ~iH$Q> H$aʶmgmR>r Amho. ¶m A„mhZo ñWm{nV Ho$coë¶m gr‘m hmoV.
Am{U Oo g˶ ZmH$maUmao AmhoV, ˶m§À¶mgmR>r H$R>mao {ejm V¶ma Amho.
5
Oo cmoH$ A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amMm {damoY H$aVmV. Vo (eodQ>r)
An‘m{ZV Ho$co OmVrc, Á¶mà‘mUo ˶m§À¶mnyduÀ¶m (AdkmH$mar) cmoH$m§Zm
An‘m{ZV H$aʶmV Amco hmoV.o Amåhr AmYrM ñnï> Ago g§Xeo àH$Q> Ho$coco
AmhoV. Am{U g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm An‘mZOZH$ {ejm hmoUma. 6 Á¶m
{Xder A„mh ˶m gdmªZm ‘¥V AdñWoVZy {Od§V H$ê$Z CR>dc o . Am{U ˶m§Zm
gyah-58. Ac-‘wOmXcm 709
˶m§Zr Ho$cocr H$m‘o XmIdoc. ˶m§Zr Oo-Oo Ho$coco Amho, Vo gd© A„mhZo
‘moOZy R>do coco Amho, Oar ˶m§Zm ˶m Jmoï>tMm {dga nS>cco m Agoc Varhr.
H$maU A„mh à˶oH$ Jmoï>rgmR>r gmjr Amho.
7
Vwåhmcm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Zmhr H$m H$s, A„mh Vo gd© OmUVmo Oo H$mhr
AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho. VrZ ‘mUgm§Mr Aer H$moUVrhr
Jwá ~mVMrV AgV Zmhr, Á¶mV Vmo Mm¡Wm ZgVmo. VgoM nmM ‘mUgm§Mr
(MMm©) hmoVo d Vmo ghmdm ZgVmo, Ago H$Yr hmoV Zmhr. ‘J ˶mhÿZ Vo H$‘r
AgmoV dm OmñV, ˶mMr ˶m§À¶m~amo~a CnpñWVr AQ>i AgVo. ‘J Vo Hw$R>ho r
H$m AgV ZmhrV. ‘J eodQ>r, ݶm¶mÀ¶m {Xder Vmo ˶m§Zm ˶m§Zr Oo-Oo Ho$co
Agoc, ˶m{df¶r AdJV H$aoc. A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo n[anyU© kmZ
AgVo, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 8 (n¡J~§ a!) Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr OmUrd
Zmhr H$m, Á¶m§Zm Jwá ~mocUr H$aʶmnmgyZ ‘ZmB© Ho$cr Jocr hmoVr? nU Vo
˶mÀ¶m AJXr CcQ> H$aVmV, Á¶mMr ˶m§Zm ‘ZmB© Ho$cr Jocr hmoVr. Vo
nmnH¥$˶ d A˶mMmar dV©Z Am{U n¡J~§ amMr Amkm Z nmiUo (B.) {df¶r Jwá
MMm© H$arV AgVmV. Am{U Ooìhm Vo Vw‘À¶mH$S>o ¶oVmV, Aem eãXm§V Vwåhmcm
A{^dmXZ (gcm‘) H$aVmV. Á¶m eãXm§V A„mhZo Vwåhmcm H$Yrhr gcm‘
nmR>{dcocm Zmhr. Am{U Vo ‘Zmo‘Zr AmíM¶© H$aVmV H$s, A„mh Amåhmcm ¶m
Jmoï>t~Ôc {ejm H$m H$arV Zgoc? (n¡J~§ a!) ˶m§À¶mgmR>r ZaH$mMr {ejm
nwaeo r Amho, Vo OiʶmgmR>r {VÀ¶mV XmIc Ho$co OmVrc. (IamoIa) Vo ’$ma
dmB©Q> {R>H$mU Amho!
9
lÕmd§Vm§Zmo! Ooìhm Vwåhr Jwá g„m‘gcV H$amc, Voìhm nmnH¥$˶,
A˶mMmar H¥$˶ Am{U n¡J~§ amMr Adkm ¶m Jmoï>t{df¶r AmngmV g„m‘gcVr
(H$Xm{n ) H$ê$ ZH$m. Va Vwåhr gËH$‘} d gXmMmar dV©Z ¶m gX²JUw m§Zm
àmoËgm{hV H$aʶmgmR>r g„m‘gcVr H$am. Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm, eodQ>r
710 Hw$amU
Á¶mÀ¶mnwT>o Vwåhmcm EH$Ì AmUco OmB©c. 10 (BVa gd©) Jwá dmVm© (dmB©Q>
CÔoemgmR>r) g¡VmZmÛmao g§Mm{cV Ho$ë¶m OmVmV. Á¶mÛmao Vmo lÕmd§Vm§Zm Xþ:Ir-
H$ï>r H$ê$ BpÀN>Vmo. nU Vmo ˶m§Zm A„mhÀ¶m nadmZJr{edm¶ H$moU˶mhr
àH$mao BOm nmoMdy eH$V Zmhr. Am{U lÕmd§Vm§Zm A„mhdaM ÑT> {dídmg
R>do m¶cm hdm.
11
lÕmd§Vm§Zmo! Vw‘À¶m g^m§‘ܶo Ooìhm Vwåhmcm gm§{JVco OmB©c H$s,
OmJm ‘moH$ir gmoS>y Z ~gm. Voìhm Vwåhr gm§{JVë¶mà‘mUo OmJm ‘moH$ir gmoS>y Z
~gm, A„mhhr (AmkmnmcZmÀ¶m ‘mo~Xë¶mV ˶mÀ¶m H¥$noV) Vwåhmcm OmJm
àXmZ H$arc. Am{U Ooìhm gm§{JVco OmB©c H$s, (Amnë¶m OmJodê$Z) CR>m,
Va Voìhm Vwåhr CR>m (BVa {R>H$mUr ~gʶmg gm§{JVco OmB©c Va ~gm, {ZKyZ
Omʶmg gm§{JVco OmB©c Va {ZKyZ Om). Vw‘À¶mn¡H$s Oo gƒo lÕmd§V AmhoV
Am{U kmZr AmhoV. A„mh Aem cmoH$m§Zm Cƒ XO} àXmZ H$aoc. H$maU Vwåhr
Oo H$mhr H$aVm, ˶mMo A„mhcm nyU© kmZ Amho.
12
lÕmd§Vm§Zmo! Ooìhm Vw‘Mr n¡J~§ amer EH$m§VmV H$mhr g„m‘gcV H$aʶmMr
BÀN>m Agoc Va Vr H$aʶmnydu H$mhr XmZH$m¶© H$am. ho (A„mhÀ¶m Ñï>rZo)
Vw‘À¶mgmR>r Mm§Jco d (Vw‘Mo ‘Z) ewÕ H$aUmao R>ac o . nU Oa Vwåhr Vgo
H$aʶmg Ag‘W© Agmc Va ({dídmg R>do m H$s), {Z:g§Xho , A„mh ’$ma
j‘merc d X¶miy Amho. 13 (lÕmd§Vm§Zmo!) Vwåhr ¶m AmXoemZo Km~acmV H$s
H$m¶? H$s, Vwåhr n¡J~§ amer Jwá g„m‘gcV H$aʶmnydu XmZH$m¶© H$amdo.
(Km~aʶmMo H$maU Zmhr.) Oa Vwåhr Ago H$aʶmg Ag‘W© Agmc Va
(cjmV R>do m) A„mh Vw‘À¶mà{V ’$ma X¶miy Amho. nU {Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ
H$aUo gwê$ R>do m Am{U (µOH$mVnmÌ Agmc Va) Oµ H$mV XoV amhm. Am{U A„mh
d ˶mÀ¶m n¡J~§ amMo AmkmnmcZ H$arV amhm. H$maU Vwåhr Oo H$mhr H$aVm,
˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd Amho.
gyah-58. Ac-‘wOmXcm 711
14
Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr OmUrd Zmhr H$m, Oo ˶m cmoH$m§er {‘ÌËdmMo
g§~Y§ R>do VmV Á`m§À`mda A„mh ZmIye (H«$w Õ) Amho. Vo Zm Vw‘À¶mn¡H$s
AmhoV, Zm ˶m§À¶mn¡H$s AmhoV. Am{U Vo OmUyZ~wOZy ImoQ>çm Jmoï>t~Ôc enWm
KoV AgVmV. 15 A„mhZo ˶m§À¶mgmR>r ’$ma H$R>mao {ejm V¶ma R>do cocr Amho.
{ZpíMVM Vo Oo H$mhr H$arV AmhoV __ ’$ma dmB©Q> Amho. 16 ˶m§Zr Amncr
XþîH¥$˶o cn{dʶmgmR>r Amnë¶m enWm§Zm gwajmH$dM ~Z{dcoco Amho. AemàH$mao
Vo cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ namd¥Îm H$arV AgVmV. (n[aUm‘r) ˶m§À¶mgmR>r
An‘mZmñnX {ejm Amho.
17
Zm ˶m§Mo YZ, Zm ˶m§Mr An˶o ˶m§Zm H$moU˶mhr àH$mao A„mhnmgyZ
dmMdy eH$Vrc. ho cmoH$ ZaH$dmgr AmhoV, Vo ˶mV H$m¶‘ñdê$nr dmñVì¶
H$aVrc. 18 Á¶m {Xder A„mh gdmªZm ‘¥VmdñWoVZy {Od§V H$ê$Z CR>dc o ,
Voìhm XoIrc Vo ˶mÀ¶mg‘moa ˶mMà‘mUo enWm KoVrc, Á¶mà‘mUo Vw‘À¶mg‘moa
enWm KoV AgVmV. (˶m§Zm) dmQ>Vo H$s, Vo ÑT> Aem AmYmamda (C^o)
AmhoV, nU Vo Ho$di ImoQ>maS>o AmhoV. 19 g¡VmZmZo ˶m§À¶mda dM©ñd àmá
H$ê$Z ˶m§Zm A„mhÀ¶m ñ‘aUmnmgyZ Jm’$sc Ho$coco Amho. ho cmoH$ g¡VmZmÀ¶m
JQ>mMo cmoH$ AmhoV. cjmV R>do m, g¡VmZmMm JQ> Adí¶ Zme nmdUma Amho. 20
Oo cmoH$ A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amMm {damoY H$aVmV, (ݶm¶mÀ¶m {Xder)
Vo qZÚ d VwÀN> cmoH$m§nH¡ $s AgVrc. 21 (H$maU) hm A„mhMm {ZU©¶ Amho,
(Omo gX¡d A§{V‘ AgVmo) H$s, ‘r d ‘mPo n¡J~§ a {ZpíMVnUo dM©ñd àmá
H$aUma. {Z:g§Xho , A„mh gm‘϶©emcr d gd©e{º$‘mZ Amho.
22
(n¡J~§ a!) Vwåhmcm Ago cmoH$ AmT>iZy ¶oUma ZmhrV, Oo (Iè¶m
AWm©Z)o A„mh Am{U A§{V‘ {Xdgmda {dídmg R>do Umao AmhoV Am{U gmo~VM
˶m§À¶mer {‘ÌËdmMo (d AmnwcH$sMo) g§~Y§ R>do VmV Oo A„mh d ˶mÀ¶m
n¡J~§ amMo {damoYr AmhoV (Ago e³¶ Zmhr). ‘J Vo ˶m§Mo {nVm qH$dm nwÌ qH$dm
712 Hw$amU
^mD$ qH$dm ˶m§Mo ZmVodmB©H$ H$m AgV ZmhrV. (gƒo lÕmd§V Vo cmoH$
AmhoV,) Á¶m§À¶m öX¶nQ>cmda A„mhZo lÕm H$moê$Z Q>mH$cr Amho. Am{U
Amnë¶mH$Sy>Z àoaUm XoD$Z ˶m§Zm ÑT>Vm àXmZ Ho$cr Amho. Vmo ˶m§Zm Aem
~mJm§V àdoe XoBc
© , Á¶m§VZy nmʶmMo (‘Z àgÞ H$aUmao) àdmh (gX¡d) dmhV
AgVrc. ˶mV Vo H$m¶‘ñdê$nr dmñVì¶ H$aVrc. A„mh ˶m§À¶mda àgÞ
Pmcm Am{U Vohr ˶mÀ¶mda àgÞ Pmco. hoM cmoH$ A„mhÀ¶m JQ>mVrc gXñ¶
AmhoV. {ZpíMVM, A„mhMmM JQ> ¶eñdr hmoUma Amho.
gyah-59. Ac-hl
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho, Vo gd© A„mhMo
ñVw{VJmZ H$arV AgVmV. VmoM gd©e{º$‘mZ Amho, Añgc ~w{ÕdmZ Amho. 2
˶mZoM (åhUOo A„mhZoM) AmYrÀ¶m J«W§ YmaH$m§nH¡ $s g˶ ZmH$maUmè¶m gdmªZm
EH${ÌV ˶m§À¶m Kam§VZy ~mhoa H$mT>c,o hr ˶m§Mr n{hcr hÔnmar hmoVr.
(lÕmd§Vm§Zmo!) Vo (H$moU˶mhr à{VH$mam{edm¶) {ZKyZ OmVrc Ago Vwåhmcm
dmQ>cho r ZìhVo. VgoM Vohr ¶m {dMmamV hmoVo H$s, ˶m§Mo {H$„o A„mhnmgyZ
˶m§Mo (Adí¶) ajU H$aVrc. nU A„mh ˶m§À¶mda VoWZy MmcyZ Amcm,
OoWZy (EImXo g§H$Q> ˶m§À¶mda ¶oBc © ) Aer ˶m§Zr H$Yr H$ënZmhr Ho$cr
ZìhVr. Am{U (˶mZo) ˶m§Mr ‘Zo XheVrZo hmXadyZ gmoS>cr. Am{U ˶m§Zr
Amnë¶m Kam§Zm ñdV:À¶m d lÕmd§Vm§À¶m hmVm§Zr Zï> Ho$co. Voìhm ho S>mi
o g
‘mUgm§Zmo! (¶mnmgyZ) YS>m ¿¶m!
3
Am{U Oa A„mhZo ˶m§À¶m~m~VrV hÔnmarMm {ZU©¶ gwZmdcm ZgVm Va
˶mZo ˶m§Zm ¶m OJmV BVa (‘moR>r) {ejm Ho$cr AgVr. nU ¶mZ§VaÀ¶m OJmV
Va ˶m§À¶mgmR>r ZaH$mÀ¶m AmJrMr {ejm AmhoM. 4 H$maU Vo A„mh d
gyah-59. Ac-hl 713
˶mÀ¶m n¡J~§ am{déÕ C^o am{hco. Va Omo H$moUr A„mhÀ¶m {déÕ C^o amhVmo.
Va A„mh (Aem§Zm) {ejm H$aʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma H$R>mao Amho. 5 (lÕmd§Vm§Zmo!
˶m§M)o Oo IOwarMo d¥j Vwåhr H$mnyZ Q>mH$cmV qH$dm Á¶m§Zm ˶m§À¶m ‘wimda
C^r gmoS>y Z {XcmV __ ho gd© A„mhÀ¶m AZwkZo Mo Pmco. Vo ¶mgmR>r H$s,
(A„mhcm) ˶mMr Adkm H$aUmè¶m§Zm An‘m{ZV H$ê$Z gmoS>m¶Mo hmoV.o
6
Am{U A„mhZo ˶m§À¶mH$Sy>Z Oo H$mhr ¶wÕYZ Z cT>Vm Amnë¶m
n¡J~§ amcm {‘idyZ {Xco. ˶mgmR>r (lÕmd§Vm§Zmo!) Vwåhr KmoS>o Am{U C§Q>mg§ h
H$mhr Ymdni Ho$cocr Zmhr. nU A„mh Amnë¶m n¡J~§ am§Zm BpÀN>Vmo ˶mda
dM©ñd àXmZ H$aVmo.A„mh gd© H$mhr H$aʶmg g‘W© Amho. 7 A„mhZo
Amnë¶m n¡J~§ amcm Jmddmë¶m§H$Sy>Z Oo H$mhr YZ {‘idyZ {Xco Amho, Vo gd©
A„mhgmR>r (åhUOo A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) d ˶mÀ¶m n¡J§~amgmR>r d
(n¡J~§ amÀ¶m) ZmVodmBH$m§gmR>r d AZmWm§gmR>r d JaOy d dmQ>gê$ (¶m gdmªgmR>r)
Amho. H$maU Vo YZ Vw‘À¶m‘ܶo Oo AmYrnmgyZ YZmT>ç AmhoV, Ë`m§À`m‘ܶoM
{’$aV amhÿ Z¶o. Am{U n¡J~§ a ˶mVyZ Vwåhmcm Oo H$mhr XoBc © , Vo (ñdIwerZo)
ñdrH$ma H$am. Am{U Vmo Á¶mnmgyZ Xÿa amhʶmgmR>r gm§Jc o , ˶mnmgyZ Xÿa amhm.
Am{U A„mhMr OmU ~miJyZ Agm. H$maU A„mh {ejm XoʶmÀ¶m ~m~VrVhr
’$ma H$R>mao Amho. 8 (¶wÕYZmMm H$mhr ^mJ ˶m§Zmhr XoʶmV ¶mdm,) Oo Jar~
{Zdm©{gV AmhoV, Á¶m§Zm ˶m§À¶m Kam§VZy ~mhoa Kmc{dʶmV Amco d (˶m§À¶m)
‘mc‘ÎmonmgyZ d§{MV H$aʶmV Amco. Vo (Amnco KaXma gmoS>yZ) Ho$di A„mhMm
AZwJh« d ˶mÀ¶m àgÞVoÀ¶m emoYmW© Amcoco AmhoV. VgoM Vo A„mh(À¶m
H$m¶m©V) ˶mÀ¶m n¡J~§ amMo gmhmæ¶ H$arV AgVmV. hoM (A„mhMo) gƒo ^º$
AmhoV.
9
Am{U Oo cmoH$ AmYrnmgyZ (‘{XZm ¶m) ehamV ñWm{¶H$ Pmcoco AmhoV
Am{U ÑT>VmnydH© $ lÕoMm ˶m§Zr A§JrH$ma Ho$cocm Amho (Aem cmoH$m§nH¡ $s JaOy
714 Hw$amU
cmoH$m§Zmhr ˶mVyZ H$mhr XoʶmV ¶mdo). Am{U Omo H$moUr ˶m§À¶mH$S>o ñdXoe
˶mJ H$ê$Z ¶oVmo, ˶mÀ¶mer ào‘mZo dmJVmV. Am{U Oo H$mhr {Zdm©{gVê$nr
Amcoë¶m cmoH$m§Zm {Xco OmVo, ˶mZo ˶m§À¶m ‘ZmV H$mhr Oi’$imQ> {Z‘m©U
hmoV Zmhr. CcQ> Vo ñdV: Jar~ AgyZhr ˶m§Zm ñdV:da àmYmݶ XoVmV, Am{U
Omo Amnë¶m ñd^mdmÀ¶m cmcgonmgyZ gwa{jV R>do cm Jocm, Va AgoM cmoH$
Iao ¶eñdr hmoUmao AmhoV. 10 Am{U Oo ˶m§À¶mZ§Va (lÕmd§V ~Zco) Vo
åhUVmV, "ho à^y! (AmÎmmn¶ªV) Am‘À¶m hmVyZ KS>cëo ¶m MwH$m ‘m’$ H$a
Am{U Am‘À¶m ~m§Ydm§Zmhr j‘m H$a, Á¶m§Zr Am‘À¶m AmYr lÕm YmaU
Ho$cocr Amho. Am{U Am‘À¶m öX¶mV lÕmd§Vm§~Ôc Ûof^md {Z‘m©U hmoD$ XoD$
ZH$mog. ho à^y! Vy IamoIa ’$ma H$Zdmiy d X¶miy Amhog!'
11
Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr OmUrd Zmhr H$m, Á¶m§Zr XþQ>ßnrnUmMo dV©Z
Adc§{~co Amho? Vo J«W§ YmaH$m§nH¡ $s lÕmhrZ Agcoë¶m Amnë¶m ~m§Ydm§Zm
åhUVmV, "Oa Vwåhmcm ~mhoa KmcdyZ XoʶmV Amco Va AmåhrXoIrc Vw‘À¶m~amo~a
~mhoa nSy>. Am{U Vw‘À¶m{déÕ Amåhr H$moUmMohr H$mhrhr EoH$Uma Zmhr. Am{U
Oa Vw‘À¶m{déÕ ¶wÕ Ho$co Joco Va Amåhr Vwåhmcm gmhmæ¶ H$ê$.' nU
(n¡J~§ a!) A„mh gmj XoVmo H$s, Vo Ho$di ImoQ>maS>o AmhoV. 12 (H$maU) ˶m§Zm
Oa ~mhoa KmcdʶmV Amco Va Vo ˶m§À¶mgmo~V (A{O~mV) ~mhoa nS>Uma
ZmhrV. Am{U Oa ˶m§À¶mer ¶wÕ Pmco Va Vo ˶m§Zm H$Yrhr gmhmæ¶ H$aʶmgmR>r
nwT>o ¶oUma ZmhrV. Am{U ‘XVrgmR>r Oa AmcoM Va Vo {ZpíMVnUo nmR> XmIdyZ
ni H$mT>Vrc. Am{U Voìhm ˶m§ZmM H$moUmH$Sy>Zhr ‘XV àmá hmoUma Zmhr.
13
(H$maU lÕmd§Vm§Zmo!) Vwåhm cmoH$m§Mo ^¶ ˶m§À¶m ‘ZmV A„mhnojmhr
A{YH$ Amho. ¶mMo H$maU, ˶m§Zm g˶mMr OmU Zmhr. 14 ho gmao {‘iyZ
Vw‘À¶mer H$Yrhr cT>Uma ZmhrV. nU ’$º$ VQ>~X§ r Agcoë¶m gwa{jV dñ˶m§VZy
qH$dm q^VrÀ¶m ‘mJyZ, ˶m§À¶mV AmngmVM Vrd« ‘V^oX (d eÌwËd Amho).
gyah-59. Ac-hl 715
‘haMr a¸$‘ XoD$Z ˶m§À¶mer {ddmh~Õ Pmë¶mg H$mhr Amjonmh© Zmhr. VgoM
Vwåhr lÕmhrZ {ó`m§er {ddmh~§YZ H$m¶‘ R>do y ZH$m. Am{U Or ‘haMr a¸$‘
Vwåhr ˶m§Zm {Xcr hmoVr, ˶mMr ˶m§À¶mH$S>o ‘mJUr H$am. Am{U lÕmhrZ
cmoH$m§Zrhr ‘haÀ¶m aH$‘onmoQ>r Oo H$mhr {Xco hmoV,o ˶mMr Vw‘À¶mH$S>o ‘mJUr
H$amdr. hm A„mhMm {ZU©¶ Amho. Vmo Vw‘À¶m‘ܶo (ݶm¶nydH© $) {ZU©¶ H$arV
AgVmo. H$maU A„mh gd© H$mhr OmUUmam d ~w{Õ‘mZ Amho. 11 Oa Vw‘À¶m
nËZtn¡H$s H$moUr Vwåhmcm gmoS>y Z lÕmhrZm§H$S>o naV Joë¶mg, d (Vo Vw‘Mr
a¸$‘ XoV ZgVrc) Am{U (lÕmhrZ cmoH$m§nH¡ $s Á¶m§Zm) a¸$‘ XoʶmMr Vwåhmcm
VgcrM nmir Amë¶mg, Á¶m cmoH$m§À¶m nËZr {VH$S>o Joë¶m AmhoV, ˶m§Zm Or
˶m§Zr {Xcr hmoVr VodT>r a¸$‘ MwH$Vr H$am. Am{U ˶m A„mhMo ^¶ ~miJm
Á¶mÀ¶mda Vwåhr {dídmg R>do Vm.
12
n¡J~§ a! Ooìhm lÕmd§V {ó¶m ¶m Jmoï>t{df¶r Vw‘À¶mH$S>o à{Vkm
H$aʶmgmR>r ¶oVrc H$s, ˶m (¶mnwT>)o H$moUmcmhr A„mhMo g‘H$j R>a{dʶmMo
(AnH¥$Ë`) H$aUma ZmhrV, ˶m Mmoar H$aUma ZmhrV, ì¶{^Mmar H¥$˶mV
gh^mJr hmoUma ZmhrV, Amnë¶m An˶m§Mr h˶m H$aUma ZmhrV Am{U ˶m
OmUrdnydH© $ H$moUmdahr ImoQ>m Xmof aMÊ`mÀ`m H¥$˶mV gm‘rc hmoUma ZmhrV.
Am{U Mm§Jë¶m Jmoï>tÀ¶m ~m~VrV Vw‘Mr Adkm H$aUma ZmhrV. (¶m{df¶r ˶m
à{Vkm H$arV AgVrc, Va) ˶m§À¶mer à{Vkm ¿¶m. Am{U ˶m§À¶mgmR>r
A„mhH$S>o j‘m¶mMZm H$am. {ZpíMVM, A„mh A˶§V j‘merc d X¶miy
Amho.
13
B‘mZYmaH$m§Zmo! ˶m cmoH$m§er (H$moU˶mhr àH$mao) ‘¡Ìr H$ê$ ZH$m,
Á¶m§Zm A„mhZo qZÚ R>a{dcoco Amho. Vo ¶mZ§VaÀ¶m OrdZmg§~Y§ mZo H$gcrhr
Amem ~miJyZ ZmhrV, Á¶mà‘mUo g˶ ZmH$maUmao (‘¥V cmoH$) Amnë¶m
H$~at‘ܶo {Zame AdñWoV nS>cc o o AmhoV.
720 Hw$amU
gyah-61. Ag-gµâµ’$
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Oo H$mhr AmH$memV Amho d Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho, Vo gd© A„mhMoM
ñVw{VJmZ H$arV AgVmV, VmoM gdmªda {Z¶§ÌU R>do Umam Amho, Añgc
~w{ÕdmZ Amho. 2 lÕmd§Vm§Zmo! Vwåhr ~mocVm EH$ Am{U H$aVm XwgaoM Ago
H$m? (Vwåhr Amnë¶m AmMma d {dMmamV ’$aH$ H$m H$aVm?) 3 A„mhÀ¶m
ZOaoV Vw‘Mo Ago H¥$˶ A˶§V A{චAmho H$s, ~mocm¶Mo EH$ Am{U H$am¶Mo
XþgaoM. 4 A„mhcm Va Vo cmoH$ {චAmhoV, Oo ˶mÀ¶m H$m¶m©gmR>r n§{º$~Õ
hmoD$Z cT>VmV, OUy Vo gd© EH$ ‘O~yV Aer q^V AmhoV.
5
(Am{U Vr doi AmR>dm) Ooìhm ‘ygmZo Amnë¶m cmoH$m§Zm åhQ>c,o "‘m¶m
~m§Ydm§Zmo! Vwåhr ‘cm Ìmg H$m XoVm, Ooìhm Vwåhr ho OmUyZ AmhmV H$s, ‘r
Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amcocm A„mhMm n¡J~§ a Amho.' ‘J Ooìhm ˶m§Zr
gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa OmUo ng§V Ho$co. Voìhm A„mhZohr ˶m§À¶m öX¶m§Zm g˶mnmgyZ
Xÿa H$ê$Z Q>mH$co. H$maU A„mh Amkm^§J H$aUmè¶m cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© XmIdrV
ZgVmo.
6
(AgoM Voìhmhr KS>c)o Ooìhm ‘[a¶‘nwÌ ¶oey ‘grhZo åhQ>c,o "BòmB©cÀ¶m
‘wcm§Zmo! ‘r Vw‘À¶mH$S>o A„mhH$Sy>Z nmR>{dcocm n¡J~§ a Amho; ‘m¶mnyduÀ¶m
Vm¡amV ¶m J«W§ mn¡H$s Oo g˶ ~mH$s am{hcoco Amho, ˶mg à‘m{UV H$aUmam (‘r)
Amho. VgoM Vwåhmcm EH$m n¡J~§ am{df¶r ew^dmVm© XoVmo Amho, Omo ‘m¶mZ§Va
¶oBc© . Á¶mMo Zmd Ah‘X Agoc.' Am{U Ooìhm Vmo ˶m§À¶mH$S>o g˶mMo gd©
ñnï> à‘mU KoD$Z Amcm, Voìhm Vo åhUmco, "hr Ho$di OmXÿ Amho.' 7 Am{U
˶mÀ¶mnojm A{YH$ Xþï> ‘mUyg H$moU Agy eH$Vmo, Á¶mcm, A„mhcm g‘{n©V
Aer OrdZnÕVr (åhUOoM Bñcm‘)H$S>o ¶oʶmMo AmdmhZ Ho$co OmV
gyah-61. Ag-gµâ’µ $ 721
gyah-66. AV-Vhar‘
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
n¡J~§ a! Vwåhr Amnë¶m nËZtÀ¶m àgÞVoImVa ˶m Jmoï>rcm (ñdV:gmR>r)
H$m Ad¡Y R>adVm, Or A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r d¡Y R>a{dcocr Amho. nU A„mh
’$ma j‘merc d X¶miy Amho.
2
A„mhZo Vwåhmcm Amnë¶m enWm§‘YyZ ‘wº$ hmoʶmMo ({Z¶‘mg{hV)
AmYrM ~Omdcoco Amho, H$maU A„mh Vw‘Mm gm§^miH$Vm© Amho. Am{U VmoM
gd© H$mhr OmUUmam d ~w{Õ‘mZ Amho.
3
Am{U (EH$Xm Ago KS>co H$s,) n¡J~§ amZo Amnë¶m nËZtn¡H$s EH$scm
EImXr JmonZr` Jmoï> gm§{JVcr. nU {VZo Vr Jmoï> Jwá R>do cr Zmhr. Am{U
A„mhZo n¡J~§ amcm ¶m~Ôc gwMrV Ho$co. Voìhm n¡J~§ amZo {Vcm Ë`m§nH¡ $s H$mhr
^mJ gm§{JVcm Am{U H$mhr ^mJ gm§Jm¶Mo Q>mico. ‘J Ooìhm n¡J~§ amZo Amnë¶m
nËZrg ho gm§{JVco, (Oo ˶mg A„mhÛmao H$i{dʶmV Amco hmoV)o , Voìhm {VZo
{dMmaco, "Vwåhmcm ¶m{df¶r H$moUr gm§{JVco?' n¡J~§ amZo CÎma {Xco, "‘cm
˶mZo ho gm§{JVco Omo gd© H$mhr OmUUmam Amho d à˶oH$ Jmoï>r{df¶r OmJê$H$
Amho.' 4 (n¡J~§ amÀ¶m nËZtZmo!) Oa Vwåhr XmoKr níMmÎmmnX½Y hmoD$Z A„mhH$S>o
dimc, Va (Vo Vw‘À¶m {hVmMo Agoc) (H$maU) Vw‘Mr ‘Zo AmYrM (Oo ¶mo½¶
Amho) ˶mnmgyZ Xÿa Jocc o r AmhoV. nU Oa Vwåhr XmoKr n¡J~§ amÀ¶m {déÕ
EH$‘oH$s¨Zm ‘XV H$amc, Va (cjmV R>do m) n¡J~§ amMm gmhmæ¶H$Vm© A„mh
Amho Am{U {O~«rc (hm ñdJ©XVÿ ) Am{U gËH¥$˶o H$aUmao lÕmd§V Am{U
¶mì¶{V[aº$ (gd© BVa) ñdJ©XVÿ ˶mcm gmhmæ¶ H$aUmao AmhoV. 5 (n¡J~§ amÀ¶m
nËZtZmo!) Oa n¡J~§ amZo Vwåhmcm KQ>ñ’$moQ> {Xcm, Va ˶mMm nmcZH$Vm© Vw‘À¶mOmJr
Vw‘À¶mhÿZ A{YH$ Mm§Jë¶m nËZr ˶mcm XoD$ eH$Vmo. Á¶m, A„mhà{V g‘{n©V
732 Hw$amU
Aem, lÕmd§V, AmkmYmaH$, Zoh‘r A„mhg‘moa crZ Agcoë¶m, {Zð>md§V
CnmgH$, Cndmg H$aUmè¶m, Á¶m {dYdm d Hw$‘m[aH$mhr AgVrc.
6
lÕmd§Vm§Zmo! Vwåhr ñdV:cm d Vw‘À¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zm ˶m (ZaH$mÀ¶m)
AmJrnmgyZ dmMdm {OMo B§YZ ‘mUgo d XJS> AgVrc. {OMo (aIdmcXma
åhUyZ) H$R>mao d àM§S> e{º$emcr (A„mhMo) XÿV {Z¶wº$ AmhoV. A„mhZo
{Xcoë¶m AmXoemMr A§‘c~OmdUr H$aʶmÀ¶m ~m~VrV Vo OamerXoIrc Hw$MamB©
H$arV ZmhrV. Vo AJXr VoM H$aVmV, Oo H$aʶmMm ˶m§Zm AmXoe {Xcm OmVmo.
7
g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hcoë¶m cmoH$m§Zmo! AmO H$moU˶mhr g~~r
àñVwV H$ê$ ZH$m. Vwåhmcm ˶mMmM ‘mo~Xcm XoʶmV ¶oV Amho, Oo Vwåhr H$arV
hmoVm.
8
lÕmd§Vm§Zmo! àm‘m{UH$nUo níMmÎmmn H$ê$Z A„mhH$S>o dim, Zdc
Zìho, Vw‘Mm nmcZH$Vm© Vw‘Mr dmB©Q> H¥$˶o ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c Am{U Vwåhmcm
Aem ~mJm§‘ܶo àdoe XoBc © , Á¶m§‘YyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh (gX¡d)
dmhV AgVrc. ˶m {Xder (åhUOo ݶm¶mÀ¶m {Xder), A„mh n¡J~§ amg d
˶mMo AZwgaU H$aUmè¶m lÕmd§Vm§Zm An‘m{ZV H$aUma Zmhr. ˶m§À¶m
(gX²JUw m§Mm) àH$me ˶m§À¶mg‘moa d ˶mÀ¶m COì¶m ~mOyg YmdV Agoc.
Am{U Vo åhUVrc, "ho à^y! Am‘À¶mgmR>r Am‘À¶m ¶m àH$memg gX¡d
VinV R>do . Am{U Amåhmcm j‘m H$a. IamoIa, Vwcm à˶oH$ Jmoï>rda nyU©
{Z¶§ÌU àmá Amho.'
9
n¡J~§ a! (A„mhMo eÌy Agcoë¶m) g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§er d
Xm§{^H$ cmoH$m§er {OhmX H$am. Am{U ˶m§À¶mà{V X¶m‘m¶m XmIdy ZH$m. ˶m§Mo
A§{V‘ ñWmZ ZaH$ Amho Am{U Vo IamoIa ’$ma dmB©Q> ñWmZ Amho.
10
A„mh g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§gmR>r ZyhMr nËZr d cyVMr nËZr ¶m§Mo
CXmhaU gmXa H$arV Amho. Á¶m Am‘À¶m XmoZ gXmMmar ^º$m§er {ddmh~Õ
733
gyah-68. Ac-µH$c‘
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
ZyZ0 coIUrMr enW, Am{U Vo Oo H$mhr (coIUrZo) {c{hVmV (˶mMr
enW).
2
(n¡Jµ ~§ a!) Vwåhr Amnë¶m nmcZH$Ë`m©À`m H¥$noZo doS>ga Zmhr AmhmV. 3
{ZpíMVM, Vw‘À¶mgmR>r H$Yrhr Z g§nUmao Mm§Jco à{V’$i Amho. 4gX²dV©ZmÀ¶m
~m~VrV Vwåhr AmXe© AmhmV, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 5 cdH$aM Vwåhrhr
nmhmc Am{U Vohr nmhVrc H$s....... 6 Vw‘À¶mn¡H$s doS>mZo PnmQ>cc o m H$moU
hmoVm. 7 Vw‘Mm nmcZH$Vm©M Mm§Jë¶màH$mao OmUVmo H$s, H$moU ˶mÀ¶m ‘mJm©nmgyZ
T>icm Amho. Am{U H$moU ˶mÀ¶m ‘mJm©da AT>inUo ‘mJ©ñW Amho, hohr ˶mcm
Mm§Jco R>mD$H$ Amho.
8
åhUyZ Vwåhr g˶ ZmH$maUmè¶m§À¶m (AmdS>r-{ZdS>rÀ¶m) à^mdmV ¶oD$
9
ZH$m. Vo Va Aer BÀN>m ~miJyZ AmhoV H$s, Vwåhr WmoS>o Z‘Vo ¿¶mdo Am{U
Vohr WmoS>o Z‘Vo KoVrc. 10 Vwåhr gma»¶m enWm KoD$Z ~mocUmè¶m ZrM
‘mUgmMo åhUUo ‘mݶ H$ê$ ZH$m (˶mda {dídmg H$ê$ ZH$m). 11 Am{U Omo
(‘mKmar H$moUmMrhr) qZXmZmcñVr d MhmS>çm H$arV {’$aVmo. 12 Am{U Omo
gËH¥$˶m§g à{V~§Y H$aUmam, ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmam, Aݶm¶r dV©Z H$aUmam
Amho. 13 Omo {Zðw>a Amho Am{U ¶m gd© dmB©Q> JwUm§gh H$‘Añgchr Amho. 14
˶mÀ¶m (‘JéarMo) H$maU, ˶mÀ¶mH$S>o ^anya g§nÎmr d An˶o AmhoV. 15
Ooìhm Am‘Mo g§Xeo ˶mcm EoH${dco OmVmV, Voìhm Vmo åhUVmo, "¶m AmYrÀ¶m
cmoH$m§À¶m {ZamYma H$hmʶm AmhoV.' 16 cdH$aM Amåhr ˶mÀ¶m ZmH$mda
S>mJ XoD$.
17
Amåhr ¶m§Mr narjm nmhV AmhmoV, Á¶mà‘mUo Amåhr ˶m ~mJdmë¶m§Mr
738 Hw$amU
narjm nm{hcr hmoVr. Á¶m§Zr Xþgè¶m {Xder gH$mir ~mJoVrc gd© ’$io VmoS>ʶmMm
{ZíM¶ ~mocZy XmI{dcm hmoVm. 18 (˶m§Zr Amncm {ZYm©a ~mocZy XmIdVmZm)
"A„mhMr BÀN>m Pmë¶mg CÚm Ago Amåhr H$ê$,' Ago åhQ>co Zmhr. 19 ho
(amÌr) PmonVo M hmoVo H$s, Vw¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z EH$ {dnÎmr ˶m ~mJoda
Amcr. 20 Am{U gH$mir ˶m ~mJoMr Aer AdñWm Pmë¶mMo AmT>iZy Amco,
OUy ˶mMr AmYrM H$mnUr Pmcocr Amho (AmVm {VWo ~mJ ZgyZ, nS>rV O‘rZ
Amho). 21 (BH$S>)o gH$mir CR>ë¶mZ§Va ¶m§Zr (~mJoV OmʶmgmR>r) EH$‘oH$m§Zm
hmH$ {Xcr. 22 åhUmco, "Oa gd© ’$io VmoS>m¶Mr AgVrc, Va eoVmda
gH$mirM Jococo ~ao.' 23 ‘J Vo eoVmH$S>o {ZKmco, d OmVmZm AmngmV
Hw$O~wO H$arV hmoV.o 24 åhUmco, "AmO H$moUVmhr Jar~ (JaOy) ‘mUyg ~mJoV
àdoe H$aVm H$m‘m Z¶o.' 25 Vo ^ë¶m nhmQ>o Agm {ZíM¶ H$ê$Z {ZKmco.
˶m§Zm dmQ>co (H$moUmcm Úm¶Mo, H$moUmcm Zmhr ho) R>a{dʶmMm ˶m§Zm A{YH$ma
Amho. 26 nU Ooìhm ˶m§Zr Vo nm{hco (Voìhm Vo ˶mg AmoiIy eH$co Zmhr). Vo
åhUmco, "Amåhr dmQ> MwH$cmo AgUma!' 27 (‘J WmoS>m doi {dMma H$ê$Z
åhUmco,) "Zmhr, Amåhr nyUn© Uo ~a~mX Pmcmo AmhmoV.' 28 ˶m§À¶mVrc
(VwcZmË‘H$ ÑîQ>çm) Omo ^cm ‘mUyg hmoVm, Vmo åhUmcm, "‘r Vwåhmcm åhQ>co
ZìhVo H$m H$s, Vwåhr A„mhMo ñVw{VJmZ H$m H$arV Zmhr?' 29 ˶m§Zr CÎma
{Xco, "Am‘Mm nmcZH$Vm© Agcocm A„mhM, Agr‘ ‘{h‘mdmZ Amho. IamoIa,
AmåhrM MwH$sMo dmJV hmoVmo.' 30 ‘J Vo AmngmV EH$‘oH$m§da Amamon-
à˶mamon H$ê$ cmJco. 31 (eodQ>r) Vo åhUmco, "Am‘Mm {Y¸$ma Agmo!
IamoIa, AmåhrM A˶§V MwH$sZo dmJV hmoVmo. 32 e³¶ Amho, Am‘Mm
nmcZH$Vm© Amåhmcm ¶mEodOr ¶mhÿZ Mm§Jcr ~mJ àXmZ H$aoc, H$maU AmVm
Amåhr ˶mÀ¶mH$S>Mo dicmo AmhmoV.' 33 (AnamYr cmoH$m§da ¶m OJmVhr)
AemàH$mao {ejm Ho$cr OmVo. nU ¶m Z§VaÀ¶m OJmVrc {ejm Va ¶mhÿZhr
gyah-68. Ac-µH$c‘ 739
H$maU Amåhr Vw‘À¶m {ejoV Ho$di dmT> Am{U dmT> H$arV OmD$.'
31
(nU) A„mhMr OmU R>do Zy Agcoë¶m cmoH$m§gmR>r ¶e Z¸$s Amho. 32
^ì¶ ~mJm Am{U Ðmjm§À¶m docr. 33 Am{U g‘d¶ñH$ Zd¶wdVr. 34 Am{U
H$mR>moH$mR> ^acoco ߶mco. 35 {VWo Vo ì¶W© d ImoQ>çm Jmoï>r H$Yrhr EoH$Uma
ZmhrV. 36 ho Agoc Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z (˶m§À¶m H¥$Ë`m§Zgw ma) {‘imcoco
~jrg. 37 ˶m H¥$nmd§V A„mhH$Sy>Z, Omo AmH$me d n¥Ïdr Am{U ˶m
Xmohm|À¶m‘ܶo Oo-Oo Amho, ˶m gdmªMm nmcZH$Vm© Amho. ˶mÀ¶mg‘moa (H$mhr)
~mocʶmMr H$moUrhr qh‘V H$ê$ eH$V Zmhr. 38 Á¶m {Xder (åhUOoM
ݶm¶mÀ¶m {Xder) {O~«rc d BVa ñdJ©XVÿ n§{º$~Õ (˶mÀ¶mg‘moa) C^o
amhVrc. H$moUrhr H$mhr ~mocUma Zmhr. nU Vmo ~mocc
o , Á¶mcm H¥$nmd§V A„mh
~mocʶmMr nadmZJr XoBc © . Am{U Vmo ¶mo½¶ VoM ~mocc o . 39 Vmo {Xdg ¶oUo
AQ>i Amho. Voìhm Á¶mcm Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o OmUmè¶m ‘mJm©Mm Adc§~
H$am¶Mm Amho, ˶mZo Vmo H$amdm. 40 Amåhr Vwåhmcm AJXr Odi Agcoë¶m
{ejonmgyZ gmdY Ho$coco Amho. Á¶m {Xder ‘Zwî¶ Ë¶mÀ¶m hmVm§Zr Or-Or
H¥$˶o nwT>o nmR>dcocr AgVrc, Vr ñnï>nUo nmhÿZ KoBc © . Am{U Voìhm g˶
ZmH$maUmam åhUoc, "‘r Oa ‘mVr AgVmo, Va ({H$Vr ~ao Pmco AgVo)!'
gyah-79. AZ-Zm{µOAmV
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
˶m (dmè¶m§Mr) enW Oo àM§S> eº$sZo gd© H$mhr CnQy>Z H$mT>VmV. 2
Am{U ˶m dmè¶m§Mr Oo hiwdma dmhVmV. 3 Am{U ˶m (T>Jm§Mr,) Oo doJmZo
Va§JV AgVmV. 4 Am{U ˶m§Mr, Oo EH$‘oH$m§À¶m nwT>o OmVmV. 5 ˶m§Mr, Oo
({Z‘m©Ë¶mÀ¶m) AmXoem§Zm A‘cmV AmUVmV. 6 Á¶m {Xder ^¶mZH$ ^yH$§ nmZo
(g§nUy © n¥Ïdr) hmXê$Z OmB©c. 7 Am{U ˶m nmR>mno mR> (AmUIr) hmXao ~gVrc.
764 Hw$amU
8
˶m {Xder (cmoH$m§Mr) öX¶o (˶m XheVr‘wio doJmZo) YS>YSy> cmJVrc. 9
˶m§À¶m ZOam Imcr {Iicoë¶m AgVrc. 10 (nwZéËWmZmg ZmH$maUmao)
åhUVmV, "(‘¥Ë¶yZV§ a) Amåhmcm ({Od§V H$ê$Z) nwÝhm nyduÀ¶m pñWVrV
AmUco OmUma H$m? 11 Ooìhm Amåhr OrU© hmS>o ~Zcoco Agy?' 12 Vo
åhUVmV, "Ago Pmco, Va Vo naVUo, ZwH$gmZmMr Jmoï> Agoc.' 13 (nU Ooìhm
Vr eodQ>Mr KQ>H$m ˶m§À¶mda ¶oBc © ,) EH$m OmoamMr hmH$mQ>r Agoc. 14 Am{U
cJoM, Vo (gd© OrU© hmS>o Pmcoc)o ‘¡XmZmV hOa hmoVrc!
15
Vwåhmcm ‘ygmMm d¥Îmm§V nmoMcm H$m? 16 Ooìhm ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©Zo
VwdmÀ¶m n{dÌ Imoè¶mnmer ˶mg hmH$ {Xcr hmoVr. 17 (Am{U åhQ>c)o ,
"{’$aAm¡ZH$S>o Om, Vmo gd© ‘¶m©Xm Amocm§S>y Z {dÐmohr ~Zcocm Amho.' 18 Am{U
˶mcm gm§Jm, "Vy (‘mJ©^ï« >VÀo ¶m KmUrnmgyZ) ñdV:cm ew{M^yV© H$ê$ BpÀN>Vmog
H$m? 19 Vy B©e{^ê$ ~Zmdog åhUyZ ‘r Vwcm Vw¶m nmcZH$˶m©Mm ‘mJ© XmIdy
H$m?' 20 ˶mZ§Va ‘ygmZo ˶mcm (A„mhÀ¶m gm‘϶m©Mr EH$) ‘moR>r IyU
XmI{dcr. 21 nU ˶mZo ImoQ>o R>a{dco d ‘mZʶmg ZH$ma {Xcm. 22 (‘ygmÀ¶m
{déÕ) Cnm¶ ¶moOʶmgmR>r Vmo ~o‘aw dVnUo {VWyZ {ZKyZ Jocm. 23 Am{U ˶mZo
Amnë¶m gd© cmoH$m§Zm EH$Ì ~mocm{dco. 24 Am{U åhUmcm, "‘rM Vw‘Mm
gd©lðo > ^m½¶{dYmVm Amho.' 25 nU A„mhZo ˶mÀ¶m ‘wg³¶m Amdië¶m
(Am{U {dÐmohr ‘mUgmMm) ¶m OJmV d ¶mZ§VaÀ¶m OJmV (H$gm eodQ> hmoVmo
¶mMm Bemam XoUmao CXmhaU ˶mcm ~Z{dco). 26 {Z:g§Xho , ¶mV à˶oH$
B©e{^ê$ ‘mUgmgmR>r YS>m Amho.
27
(cmoH$m§Zmo!) Vwåhmcm {Z‘m©U H$aUo A{YH$ H$R>rU Amho H$s, ˶m
AmH$memcm {Z‘m©U H$aUo (A{YH$ H$R>rU Amho), Á¶mcm A„mhZo {Z‘m©U
Ho$co Amho. 28 ˶mMo ({demc) Kw‘Q> C§M ñWm{nV Ho$co Am{U ˶mg Xmofa{hV
~Zdco. 29 Am{U ˶mZo ˶mMr amÌ H$mimoIr ~Z{dcr d ˶mVyZ àH$me‘mZ
765
30 31
{Xdg àH$Q> Ho$cm. Am{U ˶mZ§Va n¥Ïdrcm {dñVrU© Ho$co. Am{U
{VÀ¶mVyZ {VMo nmUr H$mT>co d Mmam {Z‘m©U Ho$cm. 32 Am{U nd©Vm§Zm {VÀ¶mda
^¸$‘nUo ñWm{nV Ho$co.
33
ho gd© Vw‘À¶m Am{U Vw‘À¶m JwamT>mao m§gmR>r CnOr{dHo$Mo gmYZ Amho. 34
Am{U Ooìhm Vo ^¶§H$a g§H$Q> ¶oBc© . 35 ˶m {Xder ‘mUgmZo (OJmV) Oo-Oo Ho$co
Amho, Vo ˶mcm AmR>dc o . 36 Am{U nmhUmè¶mgmR>r ZaH$ àH$Q> Ho$cm OmB©c. 37
Á¶mZo CÔm‘nUo dV©Z Ho$coco Agoc. 38 Am{U Ho$di OJmVrc OrdZmg àmYmݶ
{Xcoco Agoc. 39 Va ZaH$ AemM ‘mUgmMo AQ>i {R>H$mU Amho. 40 nU Omo
Amnë¶m nmcZH$˶m©g‘moa (hOa hmoD$Z Om~ Úmdm cmJUma) Aer OmU R>do Zy
hmoVm. Am{U Á¶mZo dmB©Q> ‘ZmoH$m‘ZmMo AZwgaU H$aʶmnmgyZ ñdV:Mo ajU Ho$co
Agoc. 41 Va ñdJ© ˶mMo {R>H$mU Agoc. 42 (n¡J~§ a!) Vo ˶m eodQ>À¶m
KQ>H$o {df¶r {dMmaVmV H$s, Vr Ho$ìhm ¶oUma Amho? 43 nU {VÀ¶m{df¶r Vwåhr
H$go gm§Jy eH$Uma? 44 (H$maU) Vr Ho$ìhm ¶oBc© , ho Ho$di Vw¶m nmcZH$˶m©cmM
‘mhrV Amho. 45 Vw‘Mo H$m‘ ˶m§Zm Ho$di gmdY H$aUo EdT>Mo Amho, Oo {VMo
^¶ ~miJVmV. 46 ˶m {Xder Ooìhm Vo Vr nmhVrc, Voìhm ˶m§Zm dmQ>c o H$s, Vo
Ho$di EH$ g§Ü¶mH$mi qH$dm EH$ gH$mi ¶mnojm OmñV (‘¥Ë¶yndy uÀ¶m) OJmV
am{hco ZmhrV.
gyah-80. A~g
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(n¡J~§ amZo) EdT>çmdê$Z H$nmimcm AmR>çm KmVë¶m d Vm|S> {’$a{dco.
2
H$s, EH$ Am§Yim ‘mUyg ˶m§À¶mH$S>o Amcm. 3 (n¡J~§ a!) Vwåhmcm H$m¶
‘mhrV H$s, H$Xm{MV (B©ídar¶ g§Xeo J«hU H$ê$Z) Vmo gwYmê$ eH$cm AgVm,
4
qH$dm ˶mZo CnXoe EoH$co AgVo, Va Vo ˶mÀ¶mgmR>r cm^Xm¶r R>ê$ eH$co
766 Hw$amU
AgVo. Omo ‘Zwî¶ (CnXoem§à{V) AZmñWm XmIdV hmoVm. 6 Vwåhr ‘mÌ
5
˶m {Xder à˶oH$ OU ñdV:MrM Aer qMVm H$arV Agoc H$s, Xþgè¶mH$S>o
cj XoʶmMm {dMma ˶mÀ¶m ‘ZmV ¶oUma Zmhr. 38 H$mhr Mohao ˶m {Xder
à’w${„V AgVrc. 39 hgV AgVrc, AmZ§X gmOam H$arV AgVrc. 40
Am{U ˶m {Xder H$mhr Mohao YwirZo ‘mIcoco AgVrc. 41 ˶m§À¶mda
CXmgrZVm ngacocr Agoc. 42 hoM cmoH$ g˶ ZmH$maUmao XþamMmar hmoV.o
gyah-81. AV-VH$dra
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Ooìhm gy¶© JwS§ >miyZ Q>mH$cm OmB©c. 2 Am{U Ooìhm Vmao VoOeyݶ hmoVrc.
3
Am{U Ooìhm nd©Vm§Zm Mmc{dco OmB©c. 4 Am{U Ooìhm Xhm ‘{hݶm§Mm J^©
Agcoë¶m C§{Q>Ur ‘moH$mQ> gmoS>y Z {Xë¶m OmVrc. 5 Ooìhm O§Jcr OZmdam§Zm
EH$Ì AmUco OmB©c. 6 Am{U Ooìhm (gwZm‘rà‘mUo) g‘wÐ IdiVrc. 7 Ooìhm
gd© cmoH$m§Mr (˶m§À¶m H¥$˶m§Zgw ma) {d{dY JQ>mV§ {d^mJUr Ho$cr OmB©c. 8
Am{U Ooìhm {Od§V JmS>ë¶m Jocëo ¶m VmÝøm ‘wcrcm {dMmaco OmB©c. 9 H$moU˶m
AnamYmnmoQ>r {Vcm ‘mê$Z Q>mH$ʶmV Amco? 10 Am{U Ooìhm cmoH$m§Mo H$‘©nÌ
CKS>co OmVrc. 11 Ooìhm AmH$memMo AmdaU IoMZy ˶mg CKS>o Ho$co OmB©c.
12
Am{U Ooìhm ZaH$mMr AmJ ^S>H${dcr OmB©c. 13 Ooìhm ñdJ© Odi
AmUco OmB©c. 14 Voìhm à˶oH$mcm ZrQ> H$iyZ OmB©c H$s, ˶mZo ñdV:gmR>r
H$m¶ V¶ma Ho$coco Amho.
15
‘r ‘mJo hQ>Umè¶m Vmè¶m§Zm gmj R>do Vmo. 16 ˶m J«hm§Zmhr Oo Amnë¶m
H$joV {’$aVmV d AñV nmdVmV. 17 Am{U ˶m amÌrMrhr (enW) Or gaV
AgVo. 18 Am{U ˶m nhmQ>Mo r, Ooìhm Vr CX¶ nmdVo (‘r ¶m gd© Jmoï>tMr
enW KoD$Z, åhUOo ˶m§Zm gmjr ~ZdyZ gm§JVmo). 19 H$s, ho Hw$amU EH$m
AmXaUr¶ n¡J~§ amH$S>o àH$Q> Ho$cocr B©ídadmUr hmo¶. 20 gm‘϶©emcr Agm,
768 Hw$amU
g¥ï>rÀ`m ‘hmqghmgZmda Amê$T> Agcoë¶m A„mhH$S>o gÝ‘mZZr¶ Agm (J«W§ ).
21
VoWo ˶mÀ¶m AmkoMo nmcZ Ho$co OmVo. Am{U Vmo {dídmgnmÌ Amho. 22
(‘¸o$Vrc cmoH$m§Zmo!) Vw‘Mm (hm) gmWr doS>m Zmhr. 23 n¡J~§ amZo (hm J«W§
A„mhH$Sy>Z AmUUmè¶m ñdJ©XVÿ mcm) Iwë¶m {j{VOmda nm{hco, ho g˶ Amho.
24
H$moUmMrhr ~wÕr {OWo nmoMy eH$V Zmhr Aem AX¥í¶ Jmoï>r OmUʶmgmR>r Vmo
(n¡J~§ a) H$mhr hnmncocm Zmhr. 25 ho Hw$amU H$mhr em{nV g¡VmZmMr dmUr
Zmhr (Va ewÕ "A„mhMr dmUr' Amho). 26 ‘J Vwåhr cmoH$ Hw$R>o (^Q>H$V)
OmV AmhmV? 27 hm Ho$di CnXoena g§Xeo Amho, g‘ñV ‘mZdOmVrgmR>r. 28
Vw‘À¶m‘Yrc ˶m à˶oH$ ‘mUgmgmR>r Omo gai ‘mJmªMm Adc§~ H$ê$ BpÀN>Vmo.
29
nU Vwåhr Vmon¶ªV ˶m Jmoï>rMr BÀN>m H$ê$ eH$V Zmhr, Omon¶ªV gd©
OJm§Mm nmcZH$Vm© Agcocm A„mh Vr BpÀN>V Zmhr.
gyah-82. Ac-BZ{’$Vma
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Ooìhm AmH$me ’$mQy>Z OmB©c. 2 Am{U Ooìhm Vmao {dIwê$Z OmVrc. 3
Am{U Ooìhm (‘hm^¶mZH$ gwZm‘rà‘mUo) g‘wÐ dmhÿ cmJVrc. 4 Am{U Ooìhm
H$~ar CKS>ë¶m OmVrc. 5 à˶oH$mcm H$iyZ ¶oBc © H$s, ˶mZo (ñdV:gmR>r)
nwT>o H$m¶ nmR>{dco Amho. Am{U ‘mJo H$m¶ gmoS>co Amho. 6 ho ‘mZdm! Amnë¶m
H¥$nmd§V nmcZH$˶m©{df¶r VwPr H$moU˶m Jmoï>rZo ’$gdUyH$ Ho$cr Amho?
7
Á¶mZo Vwcm {Z‘m©U Ho$co, ‘J Vw¶m earamVrc Ad¶dm§Mr g§V{w cV Aer
aMZm H$ê$Z Vwcm KS>{dco.
8
Á¶m ê$nmV BpÀN>co Vgo Vwcm ê$n {Xco. 9 Varhr (cmoH$m§Zmo!) Vwåhr
ݶm¶mÀ¶m {Xdgmcm ImoQ>o g‘OVm! 10 nU g˶ ho Amho H$s, Vw‘À¶mda
nhmaoH$ar {Z¶wº$ AmhoV (Oo ݶm¶mÀ¶m {Xder Vw‘À¶m{df¶r gmj XoVrc). 11
769
gyah-84. Ac-BZ{eµH$mµH$
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Ooìhm AmH$me ’$mQy>Z OmB©c. 2 Am{U Vmo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m
AmXoemMo nmcZ H$aoc, Oo ˶mMo H$V©ì¶ Amho. 3 Am{U O{‘Zrcm ngadyZ
AJXr gnmQ> àXoe ~Z{dʶmV ¶oBc © . 4 {VÀ¶m‘ܶo Oo H$mhr Amho, Vo gd©
~mhoa Q>mHy$Z Vr [aH$m‘r hmoD$Z OmB©c. 5 Vr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m AmXoemMo
nmcZ H$arc, Oo {VMo H$V©ì¶ Amho. 6 ho ‘mZdm! Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o
OmʶmMm VwPm n[al‘nydH© $ àdmg gwê$ Amho, ’$ma IS>Va (àdmg). Am{U
˶mcm Vy ^oQ>Uma Amhog. 7 Voìhm Á¶mMr H$‘©dhr ˶mÀ¶m COì¶m hmVmV {Xcr
OmB©c. 8 ˶mMm {heo~ cJoM ghOnUo AmQ>mno cm OmB©c. 9 Am{U Vmo Amnë¶m
cmoH$m§H$S>o AmZ§XmZo naV ¶oBc © . 10 Am{U Á¶mMr H$‘©dhr ˶mÀ¶m nmR>rÀ¶m
‘mJyZ XoʶmV ¶oBc © . 11 Vmo, ˶mcm H$m¶‘ñdê$nr g§ndyZ Q>mH$ʶmgmR>r {dZdUr
H$arc. 12 Am{U Vmo YJYJ˶m AmJrV àdoe H$aoc. 13 Vmo Amnë¶m
cmoH$m§‘ܶo Iwemc (d {ZpíM¨V) amhV hmoVm. 14 Amnë¶mcm (EHo$ {Xder
A„mhH$S>)o naV Omdo cmJoc Ago ˶mcm H$Yrhr dmQ>V ZìhVo. 15 AWm©VM!
(˶mcm naV ¶mdo cmJUmaM hmoV)o ˶mMm nmcZH$Vm© Zoh‘r ˶mÀ¶mda ZOa
R>odyZ hmoVm. 16 ‘r g§{YàH$memMr enW KoD$Z gm§JVmo, 17 Am{U amÌrMr
Am{U Vr Á¶m§Zm-Á¶m§Zm (ñdV:À¶m A§YmamV) JS>n H$aVo ˶m§Mr. 18 Am{U
M§ÐmMr Ooìhm Vmo nyU© hmoVmo. 19 H$s, Vwåhmcm EH$m AdñWoVZy {ZpíMVnUo Xþgè¶m
AdñWoV Omdo cmJUma Amho. 20 ˶m§Zm Pmco Var H$m¶ H$s, Vo lÕm YmaU
H$arV ZmhrV? 21 Am{U Ooìhm ˶m§À¶mg‘moa Hw$amUmMo g§Xeo nR>U Ho$co OmVmV,
Voìhm Vo (A„mhà{V lÕm 춺$ H$aʶmgmR>r) ˶mÀ¶mg‘moa ZV‘ñVH$ hmoV
ZmhrV. 22 nU Oo g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ AmhoV Vo (¶m g§Xeo m§Zm) ImoQ>o R>adrV
772 Hw$amU
23
AgVmV. Vo (Amnë¶m ‘ZmV) H$m¶ XS>dZy R>do V AmhoV, Vo A„mhcm gd©
‘mhrV Amho. 24 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm Xþ:IXm¶r {ejoMr dmVm© EoH$dm. 25 nU Oo
cmoH$ lÕm YmaU H$ê$Z Mm§Jcr H¥$˶o H$aVmV, ˶m§À¶mgmR>r H$YrM Z g§nUmam
Mm§Jcm ‘mo~Xcm Amho.
gyah-85. Ac-~wê$O
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
ZjÌm§Mo doJdoJio g‘yh Agcoë¶m ˶m AmH$memMr enW. 2 dMZ
{Xcoë¶m (˶m nwZéËWmZmÀ¶m) {XdgmMr enW. 3 gmj XoUmè¶mMr Am{U
Á¶mÀ¶m{df¶r gmj {Xcr OmVo ˶mMr enW. 4 Zme nmdco I§XH$dmco. 5 Omo
(I§XH$) B§YZmZo ^S>H$m{dcoë`m AmJrZo ^acocm hmoVm. 6 Vo ˶mÀ¶mnmer
~gcoco hmoV.o 7 lÕmd§Vm§~amo~a Oo (A˶mMma) Ho$co OmV hmoV,o Vo nmhʶmgmR>r
({VWo ~gcoco hmoV)o . 8 ˶m§À¶mer ˶m§Mo eÌwËd Ho$di ¶mgmR>r hmoVo H$s,
˶m§Zr A„mhda lÕm YmaU Ho$cr, Omo gd©e{º$‘mZ Amho, gd© àH$maÀ¶m
ñVwVrg nmÌ Amho. 9 ˶mMrM gÎmm Amho AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Am{U Vmo
à˶oH$ Jmoï>rda ZOa R>do Zy Amho. 10 Oo cmoH$ lÕmd§V nwéf d lÕmd§V {ó¶m
¶m§Mm N>i H$aVmV. Am{U ˶m~Ôc ˶m§Zr níMmÎmmn Ho$cm Zmhr Va Aem§Zm
{ZpíMVnUo ZaH$mV ({d{dY) {ejm ^moJmì¶m cmJVrc. ({edm¶) ˶m§Zm
OiʶmMr {ejmhr ^moJmdr cmJoc. 11 nU Oo cmoH$ lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘}
H$aVmV, ˶m§Zm ‘mo~Xë¶mV Aem ~mJm àXmZ Ho$co OmVrc, Á¶mVyZ nmʶmMo
(Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AgVrc. Am{U hoM gd©lðo > ¶e hmo¶. 12 Vw‘À¶m
nmcZH$˶m©Mr nH$S> ’$ma H$R>mao AgVo. 13 VmoM àW‘ {Z‘m©U H$aVmo Am{U
VmoM Xþgè¶m doigo hr {Z‘m©U H$aoc. 14 VmoM ’$ma j‘merc Amho d ào‘i
Amho. 15 g‘ñV g¥ï>rÀ`m gÎmmH|$ÐmMm ñdm‘r. 16 Vmo BpÀN>Vmo, Vo H$ê$Z
773
17 18
Q>mH$Vmo. ˶m g¡Ý¶m§{df¶r d¥Îmm§V Vwåhr EoH$co Zmhr H$m? {’$aAm¡Z d
g‘yXÀ¶m 19 (ho g§Xeo EoH$y Zhr) g˶ ZmH$maUmao g˶ ZmH$maʶmda R>m‘
AmhoV. 20 nU A„mhZo ˶m§Zm gd© ~mOyZ§ r doT>y Z R>do coco Amho. 21 ho Hw$amU
EH$ ‘hmZ J«W§ Amho __ ¶mV e§H$mM Zmhr. 22 Oo gX¡d gwa{jV Aem
coI{ecoda {chÿZ R>odcoco Amho.
gyah-86. AV-Vm[aµH$
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
AmH$mem§Mr enW Am{U ˶mMr Omo amÌr àH$Q> hmoVmo 2 amÌr àH$Q>Umam Vmo
H$m¶ Amho, Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV? 3 Vmo àIa VoO Agcocm Vmam Amho. 4 Agm
H$moUrhr Zmhr Á¶mda nhmaoH$ar {Z¶wº$ Ho$cocm Zmhr. 5 ‘mUgmZo {dMma H$am¶cm
hdo H$s, ˶mg H$emnmgyZ {Z‘m©U H$aʶmV Amcoco Amho. 6 ˶mcm Aem
nmʶmnmgyZ (åhUOo dr¶©q~XÿnmgyZ) {Z‘m©U H$aʶmV Amco, Omo CM§~iyZ, 7
nmR>tVyZ d CamÀ¶m hmS>m‘§ YyZ {ZKVmo. 8 {Z:g§Xho , VmoM ˶mcm nwÝhm {Od§V
H$aʶmMo nyU© gm‘϶© ~miJVmo. 9 Á¶m {Xder gd© ahñ¶o CKS> Ho$co OmVrc. 10
Voìhm (‘mUgmH$S>)o H$gcohr gm‘϶© AgUma Zmhr, Zm H$moUr gmhmæ¶H$Vm© ˶mcm
cm^oc. 11 AmH$memVrc ˶m nmUr d{f©Umè`m (‘oKm§Mr) enW Oo nmdgmda
nmD$g d{f©VmV. 12 (A§H$w a ’w$Q>VmZm) Or O‘rZ Xþ^J§ Zy OmVo, {VMr enW. 13
{Z:g§Xho , ho (Hw$amU) EH$ {ZUm©¶H$ (d J§^ra) dMZ Amho. 14 Vo AgoM ghO
KoVm H$m‘m Z¶o. 15 nU (¶m Hw$amUmg ZmH$maUmao) ImoQ>çm ¶w³Ë¶m AmIV AmhoV.
16
‘r XoIrb (˶m§À¶m gd© H$mañWmZm§Zm eyݶdV H$aʶmgmR>r) ¶moOZm Am{IV
Amho. 17 Voìhm g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm Cg§V Úm, H$mhr H$mimgmR>r Cg§V!
774 Hw$amU
gyah-87. Ac-Amcm
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(n¡J~§ a!) Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ‘hVrMo JmZ H$am, Omo gdm}ƒ Amho.
2
Á¶mZo à˶oH$ Jmoï>rcm {Z‘m©U Ho$co Am{U n[anyU© ~Z{dco. 3 Omo (ApñVËdmV
Agcoë¶m à˶oH$ Jmoï>rMo) ñdê$n (d ñd^mdJwU) {ZpíMV H$aVmo Am{U ˶mZwgma
˶m§Zm ‘mJ©Xe©Z H$aVmo. 4 VmoM gd© {hadi ApñVËdmV AmUVmo, 5 ‘J {Vcm
H$mim Ho$aH$Mam ~ZdyZ Q>mH$Vmo. 6 (n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm AemàH$mao Hw$amU
{eH$dy H$s, Vwåhr Vo {dgê$ eH$Uma Zmhr. 7 ¶mg AndmX ’$º$ Vo Agoc, Oo
A„mh BÀN>rc. Ho$di VmoM Vo gd© OmUVmo, Oo (‘mZdmÀ¶m) AmH$cZeº$sÀ¶m
Amdm³¶mV Amho Am{U Oo ˶mÀ¶m ncrH$So> Amho. 8 Am{U Amåhr Vw‘À¶mgmR>r
(A§{V‘ gwI) gmo¶rH$S>o OmUmè¶m ‘mJm©cm gmono H$ê$Z Q>mHy$. 9 Va Vwåhr CnXoe
H$arV amhm, ‘J Vo cm^Xm¶H$ R>ac o (qH$dm R>aUma Zmhr Agm {dMma H$ê$
ZH$m). Omo B©e{^ê$ Amho, Vmo Adí¶ CnXoe J«hU H$aoc. 11 nU Omo A^mJr
10
Agoc, VmoM ˶mH$S>o nmR> {’$adrc, 12 Am{U VmoM ^¶mZH$ AmJrV àdoe
H$aoc. 13 {OWo Vmo Zm ‘aoc, Zm OJoc (åhUOo VS>’$So>c). 14 nU Omo (¶m
OJmV) ñdV:cm (‘ZmZo) ewÕ ~ZdVmo, VmoM (¶m nwT>rc OJmV) ¶eñdr R>aVmo.
15
Omo Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo ñ‘aU H$aVmo Am{U àmW©Zm H$aVmo. 16 nU Vwåhr
(cmoH$) ¶mM OJmVrc OrdZmg àmYmݶ XoVm. 17 nU ¶mZ§VaMo OrdZ ¶mnojm
CÎm‘ d H$m¶‘ñdê$nr Amho. 18 hrM Jmoï> ¶mnyduÀ¶m J«W§ m§Vhr gm§{JVcocr Amho.
19
åhUOoM B~«mhr‘ d ‘ygm ¶m§Zm àXmZ Ho$coë¶m J«W§ m§V.
775
gyah-88. Ac-µJm{e¶h
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(n¡J~§ a!) Vwåhmcm ˶m gdmªZm PmH$moiZy Q>mH$Umè¶m gd©ì¶mnr AmnÎmr{df¶r
H$mhr H$imco Amho H$m? 2 ˶m {Xder H$mhr Mohao CVacoco AgVrc. 3
(nmnmÀ¶m Amo¶mZo) H$ï>r Pmcoco Am{U (XheVrZo) JiyZ Jocc o o AgVrc. 4
5
Vo YJYJ˶m AmJrV àdoe H$aVrc. Am{U ˶m§Zm CH$i˶m Pè¶mMo nmUr
nmOdʶmV ¶oBc © . 6 ˶m§Zm H$Sy> H$mQ>ao r PwS>nm{edm` AÞ åhUyZ Aݶ H$mhr
{‘iUma Zmhr. 7 Á¶mÀ¶m ImʶmZo Zm nm¡{ï>H$Vm cm^oc, Zm ^yH$ ^mJoc. 8
˶m {Xder H$mhr Mohao à’w${„V AgVrc. 9 Amnë¶m à¶ËZm§À¶m n[aUm‘m§er
g§Vïw > AgVrc, 10 (gd©gI w g§nÞ) CXmÎm Aem ñdJm©V, 11 {VWo (ñdJ©{Zdmgr)
ì¶W© ~S>~S> EoH$Uma ZmhrV. 12 {VWo (‘Z àgÞ H$aUmao AJ{UV) Pao dmhV
AgVrc. 13 {VWo emhr AmgZ AgVrc, 14 ghO hmVmcm ¶oVrc Ago
({d{dY Á¶ygMo) ߶mco. 15 Am{U cmoS>-JmÚm ì¶dpñWV am§JZo o R>do ʶmV
Amcoë¶m AgVrc. 16 Am{U JmcrMo (CËH¥$ï> arVrZo) A§Wacoco AgVrc.
17
(¶mZ§VaMo OrdZ ZmH$maUmao) C§Q>mH$S>o H$Yr qMVZnydH© $ nmhV ZmhrV H$m
H$s, ˶mg H$go {Z‘m©U H$aʶmV Amcoco Amho? 18 Am{U AmH$memH$S>o H$s,
˶mg H$emàH$mao C§M ñWm{nV H$aʶmV Amco? 19 Am{U nd©Vm§H$S>o H$s,
˶m§Zm H$go C^o H$aʶmV Amco? 20 Am{U n¥ÏdrH$S>,o {Vcm H$go nga{dco
Joco? 21 åhUyZ (n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m§Zm CnXoe H$am. Am{U Ho$di CnXoe
H$aUo EdT>Mo Vw‘Mo H$m‘ Amho. 22 Vwåhr ˶m§À¶mda aIdmcXma Zmhr. 23 nU
Omo nmR> {’$a{dVmo Am{U g˶ ZmH$maVmo. 24 ˶mg A„mh gdm©V H$R>mao {ejm
H$aoc. 25 ˶m§Zm Am‘À¶mH$S>Mo naVm¶Mo Amho, ¶mV e§H$mM Zmhr 26 ‘J
˶m§À¶mH$Sy>Z {heo~ KoU,o ho Am‘Mo H$m‘ Amho.
776 Hw$amU
gyah-89. Ac-’$O«
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Cf:H$mcmMr enW 2 Am{U Xhm amÌtMr 3 Am{U g‘ d {df‘ ¶m§Mr 4
Am{U ga˶m amÌrMr, 5 ~wÕr cm^coë¶m ‘mUgm§gmR>r ¶m§‘ܶo nwaeo r gmj Zmhr
H$m? 6 AmX ¶m O‘mVrgmo~V Vw¶m nmcZH$˶m©Zo H$gm ì¶dhma Ho$cm, Vwcm
¶mMr OmUrd Zmhr H$m? 7 C§M (d ^ì¶) ‘hmc Agcoë¶m Ba‘Mr Vr O‘mV
hmoVr. 8 OJmV ˶m§À¶mgmaIr (Yï>nïw >) O‘mV AmYr H$Yr ApñVËdmV ZìhVr.
9
Am{U g‘yX ¶m O‘mVr~amo~ahr Oo àM§S> nd©Vm§Zm H$moê$Z Xè¶m‘ܶo ñdV:gmR>r
Kao ~ZdrV. 10 Am{U ~cmT>ç goZMo m ‘mcH$ Agcoë¶m {’$aAm¡Z ~amo~a
(Amåhr H$gm ì¶dhma Ho$cm?) 11 (Vmo d ˶mÀ¶m goZZo )o ^yVcmda AamOH$Vm
‘mO{dcr hmoVr. 12 Am{U ^yVcmda ’$maM CnÐd KS>{dcm hmoVm. 13 Voìhm
Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo ˶m§À¶mda {ejoMm H$moaS>m CJmacm. 14 H$maU Vw‘Mm
nmcZH$Vm© gX¡d cj R>do Zy AgVmo. 15 ‘mUgmMo Ago Amho, Ooìhm ˶mMm
nmcZH$Vm© ˶mcm gÝ‘mZ Am{U H¥$nmàgmX XoD$Z AmO‘m{dVmo. Voìhm Vmo åhUy
cmJVmo, "‘m¶m nmcZH$˶m©Zo ‘cm gÝ‘m{ZV Ho$co Amho.' 16 Am{U Ooìhm
˶mcm (Xþgè¶màH$mao) AmOr{dHo$Mr gmYZo H$‘r H$ê$Z AmO‘m{dVmo, Voìhm Vmo
åhUVmo, "‘m¶m nmcZH$˶m©Zo ‘cm An‘m{ZV Ho$coco Amho.' 17 H$Xm{n Zmhr,
Vwåhr cmoH$ AZmWm§Mm AmXa H$arV Zmhr. 18 Am{U Vwåhr JaOd§Vm§Zm AÞXmZ
H$aʶmÀ¶m ~m~VrV EH$‘oH$m§Zm ào[aV H$arV Zmhr. 19 Am{U Vwåhr Xþ~c © m§Mr
dmagmàmá g§nÎmr {Ji§H$¥ V H$ê$Z Q>mH$Vm. 20 Am{U g§nÎmrMr Vwåhmcm ’$maM
cmcgm Amho, Or H$Yrhr V¥á hmoV Zmhr. 21 H$Xm{n Zmhr, Ooìhm O{‘Zrcm
© . 22 Voìhm Vw‘Mm nmcZH$Vm©
{VMo VwH$S>-o VwH$S>o H$ê$Z gnmQ> H$aʶmV ¶oBc
àH$Q> hmoBc
© Am{U ñdJ©XVÿ hr ‘moR>çm g§»¶oZo ¶oVrc, ˶m§À¶m am§Jm§À`m am§Jm
777
23
cmJcoë¶m AgVrc. ˶m {Xder ZaH$mdê$Z AÑí¶mMm nS>Xm Xÿa Ho$cm
OmB©c. Voìhm ‘mUgmcm g˶ C‘Ooc, nU AmVm g˶ C‘OʶmMm H$m¶ ’$m¶Xm?
24
Vmo åhUoc, "Aaoa,o ‘r ‘m¶m ¶m OrdZmgmR>r H$mhr Mm§Jcr H¥$˶o nwT>o
nmR>{dcr AgVr Va......' 25 Voìhm A„mh Aer {ejm H$arc Oer {ejm
H$moUrhr H$Yrhr Ho$cocr Zgoc. 26 Vmo (Anamܶm§Zm) Aem àH$mao OISy>Z
Q>mHo$c, Ogo H$moUrhr OISy> eH$V Zmhr. 27 (nU gXmMmar ‘mUgmcm A„mh
åhUoc,) "ho em§Vr cm^coë¶m AmËå¶m! 28 Vy AemàH$mao Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o
naV ¶o, Vy ˶mÀ¶mer g§Vïw > Am{U Vmo Vw¶mer g§Vïw >. 29 ‘m¶m (gXmMmar)
^º$m§V gm‘rc hmo 30 ‘m¶m ñdJm©V àdoe H$ê$Z.'
gyah-90. Ac-~cX
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
‘r ¶m (‘¸$m) ehamMr enW KoVmo. 2 Am{U Vwåhr ¶m ehamV dmñVì¶
H$arV AmhmV. 3 VgoM (‘mZdOmVrÀ¶m) AmB©-~mnmMr d ˶m§À¶m An˶m§Mr
(åhUOo ‘mZdOmVrMr) enW. 4 {Z:g§Xho Amåhr ‘mZdmcm H$ï>mMo (d H$gmoQ>rMo
OrdZ OJʶmgmR>rM) {Z‘m©U Ho$coco Amho. 5 Vmo Agm {dMma H$aVmo H$m H$s,
˶mÀ¶mda H$moUmMoM {Z¶§ÌU Zmhr? 6 Vmo (~T>mB© ‘maV) åhUVmo, "‘r àM§S>
YZ IM© Ho$co Amho.'
7
Vmo Ago {dMma H$aVmo H$m H$s, ˶mÀ¶mda H$moUrhr ZOa R>do Zy Zmhr. 8
o o {Xcoco Zmhr H$m? 9 Am{U Or^ d XmoZ AmoR>, 10
Amåhr ˶mcm XmoZ S>mi
Am{U ˶mcm (Amåhr Mm§Jco d dmB©Q> Ago) XmoZ Iwco ‘mJ© XmI{dco Zmhr
H$m? 11 nU ˶mZo ({h‘VrZo) MT>U nma H$aʶmMm à¶ËZ Ho$cm Zmhr. 12 nU
Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV, Vr MT>U H$m¶ Amho? 13 Vr Amho, Jwcm‘mcm Jwcm‘rVyZ
‘wº$ H$aUo.
778 Hw$amU
14
Cnmg‘marÀ¶m H$mimV AÞXmZ H$aUo, 15 AZmW ZmVodmBH$m§Zm. 16
qH$dm BVa Xþ:Ir-H$ï>r cmoH$m§Zm. 17 Am{U (Ago H$aUmam) ñdV: Aem
lÕmd§Vm§nH¡ $s Agm¶cm nm{hOo hmoVm Oo EH$‘oH$m§Zm ghZercVm d EH$‘oH$m§à{V
H$ZdmiynUm ~miJʶmMo CnXoe H$aVmV. 18 AgoM cmoH$ Iao Zer~dmZ
AmhoV. 19 Am{U Oo cmoH$ Am‘Mo g§Xeo ZmH$maʶmda R>m‘ amhVmV, Va VoM
S>mì¶m ~mOyMo A^mJr cmoH$ AmhoV. 20 Vo AmJrZo doT>co OmVrc.
gyah-91. Ae-eåg
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
gy¶m©Mr d ˶mÀ¶m MT>˶m CÝhmMr enW. 2 (gy¶)© ‘mdië¶mZ§Va
{ZKUmè¶m M§ÐmMr enW. 3 Am{U à^m àH$Q> H$aUmè¶m {XdgmMr enW. 4
Am{U àH$memda nS>Xm Q>mH$Umè¶m amÌrMr enW. 5 Am{U AmH$memMr, ˶mZo
˶mcm H$go (AX²^Vw ) {Z‘m©U Ho$co? 6 Am{U n¥ÏdrMr, ˶mZo {Vcm H$go
nga{dco? 7 Am{U AmËå¶mMr, ˶mZo ˶mcm H$go KS>{dco?
8
‘J {Vcm Mm§Jco d dmB©Q> g‘OʶmMr àoaUm {Xcr. 9 Á¶mZo ˶mg n{dÌ
© . 10 Vmo Zme nmdUma, Á¶mZo ˶m AmËå¶mg An{dÌ
Ho$co, VmoM ¶eñdr hmoBc
~Z{dco 11 g‘yXZo Ho$di Amnë¶m ‘JéarnmoQ>r g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma
{Xcm. 12 Ooìhm ˶m§À¶mn¡H$s gdm©V Xþï> ‘mUyg (gm§S>Urcm ‘maʶmgmR>r) CRy>Z
C^m am{hcm. 13 Voìhm A„mhÀ¶m n¡J~§ amZo ˶m§Zm åhQ>c,o "hr A„mhMr
gm§S>Ur Amho ({Vcm hmV cmdy ZH$m), {Vcm {VMo nmUr {nD$ Úm.' 14 nU
˶m§Zr ˶m (n¡J~§ amg) ImoQ>o R>a{dco Am{U {Zðw>anUo {VÀ¶m Ym|S>{eam H$mnyZ
Q>mH$ë¶m. ‘J ˶m§À¶m nmcZH$˶m©Zo ˶m§À¶m nmnmnm¶r ˶m§Zm nyUn© Uo Zï>
H$ê$Z Q>mH$co. Am{U ˶m§À¶m ehamcm ^wBg© nmQ> H$ê$Z Q>mH$co. 15 d Vmo
˶mÀ¶m n[aUm‘m§Mr A{O~mV ndm© H$arV ZgVmo.
779
gyah-92. Ac-c¡c
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
n¥Ïdrda A§YH$mamMm nS>Xm nga{dUmè¶m amÌrMr enW. 2 àH$me‘mZ
hmoUmè¶m {XdgmMr enW. 3 Za d ‘mXr ¶m§À¶m {Z{‘©VrMr enW. 4 cmoH$m§Zmo!
Vw‘Mo à¶ËZ AWm©VM {^Þ-{^Þ AmhoV. 5 Va Omo XmZ XoVmo d A„mhMr OmU
R>do Zy OrdZ OJVmo. 6 Am{U Oo A§{V‘ (d AQ>i) g˶ Amho, ˶mda {dídmg
R>odVmo. 7 A§{V‘ (gwI) gmo¶rH$S>o OmUmam (OrdZ) ‘mJ© ˶mÀ¶mgmR>r Amåhr
gwc^ H$ê$. 8 nU Omo H§$Oyf Amho Am{U ñdV:cm (’$maM) AmË‘{Z^©a
g‘OVmo. 9 Am{U A§{V‘ g˶mg ImoQ>o R>a{dVmo. 10 Amåhr ˶mÀ¶mgmR>r
(ZaH$mH$S>)o OmUmam ‘mJ© gwH$a H$ê$. 11 Ooìhm Vmo (ZaH$mÀ¶m) IS²>S>çmV
OmD$Z nS>c o , Voìhm ˶mMo YZ ˶mÀ¶m H$mhr H$m‘r ¶oUma Zmhr. 12 ‘mJ©
XmI{dUo EdT>Mo Am‘Mo H$m‘ Amho (Am{U ‘mJ© ˶mcm Adc§~m`Mm Amho).
13
¶mZ§VaMo OJ Am{U ho OJhr Am‘À¶mM {Z¶§ÌUmV AmhoV. 14 ‘r Vwåhmcm
YJYJ˶m AmJrnmgyZ gmdY Ho$coco Amho. 15 {VÀ¶mV VmoM àdoe H$aoc, Omo
’$maM Xþï> Amho. 16 Á¶mZo g˶ ZmH$mê$Z ˶mH$S>o nmR> XmI{dcr. 17 nU Omo
A„mhMr OmU R>do Zy (OrdZ OJVmo), ˶mg ˶mnmgyZ Xÿa, gwa{jV R>do ʶmV
¶oB©c. 18 Omo (‘Z) ewÕ H$aʶmgmR>r Amnco YZ (BVam§da) IM© H$aVmo. 19
Ago Vmo (BVam§H$Sy>Z) àmá Pmcoë¶m AZwJh« mÀ¶m ‘mo~Xë¶mV H$arV Zmhr Va
20
Ho$di gdm}ƒ Aem Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m àgÞVogmR>r H$aVmo. 21
Am{U cdH$aM Vmo Iè¶m AWm©Zo g§Vïw > hmoBc © .
gyah-93. AµO-µOwhm
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
nyUn© Uo àH$me‘mZ Pmcoë¶m {XdgmMr enW. 2 Am{U amÌrMr enW,
780 Hw$amU
3
Ooìhm Vr ngaVo. Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Vwåhmcm gmoS>y Z {Xcoco Zmhr, Zm Vmo
Vw‘À¶mer ZmamO Pmcocm Amho. 4 ¶mZ§VaMo OrdZ Vw‘À¶mgmR>r ¶m OrdZmnojm
({H$˶oH$ nQ>rZo) A{YH$ Mm§Jco AgUma, ¶mV e§H$mM Zmhr. 5 Am{U
cdH$aM Vw‘Mm nmcZH$Vm© Vwåhmcm (Oo hdo Vo) XoBc © , Á¶mZo Vwåhr nyUn© Uo
6
g‘mYmZr ìhmc. Vwåhr AZmW hmoVm, Am{U ˶mZo Vwåhmcm Aml¶ àXmZ
Ho$cm, ho g˶ Zmhr H$m? 7 Vwåhr g˶mÀ¶m emoYmW© ^Q>H$V hmoVm, Voìhm ˶mZo
Vwåhmcm ‘mJ©Xe©Z àXmZ Ho$co. 8 Vwåhr ˶mg JaOy Agë¶mMo AmT>ico, Am{U
˶mZo Vwåhmcm g‘¥ÕVm àXmZ Ho$cr. 9 åhUyZ Vwåhrhr AZmWm§~amo~a {Zðw>anUo
dV©Z H$ê$ ZH$m.
10
Am{U (Vw‘Mr) ‘XV ‘mJUmè¶mcm Vwåhr {PS>H$mê$ ZH$m. 11 Am{U
Amnë¶m nmcZH$˶m©à{V (Am^ma 춺$ H$aʶmgmR>r), ˶mÀ¶m H¥$nmàgmXm§À¶m
g§X^m©g{hV, ˶mMo ñ‘aU H$am.
gyah-94. Ac-BZ{eamh
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(n¡J~§ a! g˶mÀ¶m àdoemgmR>r) Amåhr Vw‘À¶m ‘ZmMr H$dmS>o Iwcr
Ho$cr ZmhrV H$m? 2 Am{U Amåhr Vw‘À¶mdê$Z Vw‘Mo Vo AmoPo CVa{dco Zmhr
H$m? 3 Á¶mZo Vw‘Mr H§$~a (Odinmg) ‘moS>y Z Q>mH$cr hmoVr. 4 Am{U Amåhr
Vw‘Mo Zmdcm¡{H$H$ dmT>{dco. 5 (cjmV R>do m) à˶oH$ Xþ:Im(ncrH$S>)o gwIhr
Amho. 6 hmo¶! à˶oH$ Xþ:I gwImMo Xma Iwco H$aVo. 7 Ooìhm Vwåhr ’w$agVrV
Agmc, ^anya ‘ohZV H$am. 8 Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o Amnco g§nUy ©
cj H|${ÐV H$am.
gyah-95. AV-VrZ
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
781
1 2 3
A§Ora d O¡VZy Mr enW. Am{U {gZmB© ¶m nd©VmMr enW. Am{U ¶m
em§VrM§ (H|$Ð Agcoë¶m ‘¸$m) ehamMr. 4 Amåhr ‘mZdmcm CÎm‘ AmH$ma
XoD$Z (CËH¥$ï> {Z{‘©VrÀ¶m ê$nmZo) {Z‘m©U Ho$coco Amho. 5 nU ˶mÀ¶m (Aݶm¶r
dV©Zm‘wi)o ˶mg gdm©V ImcÀ¶m XOm©À`m {R>H$mUr ’o$Hy$Z {Xco Amho. 6 nU
¶mg Vo cmoH$ AndmX AmhoV, Oo lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$aVmV. ˶m§À¶mgmR>r
H$YrM Z g§nUmam Mm§Jcm ‘mo~Xcm Amho. 7 ¶mZ§Va AmUIr H$moUVr Jmoï> (ho
‘mZdm!) Vwcm ݶm¶mÀ¶m {Xdgmcm ImoQ>o R>adm¶cm cmdUma Amho? 8 A„mh
gd© ݶm¶ H$aUmè¶m§‘ܶo gdm}Îm‘ ݶm¶mYre Zmhr H$m?
gyah-96. Ac-AcµH$
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
dmM! Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ZmdmZo (Ama§^ H$ê$Z) Á¶mZo (gdmªZm)
{Z‘m©U Ho$co. 2 Á¶mZo ‘mZdmcm JmoR>cëo ¶m (aº$mnmgyZ) {Z‘m©U Ho$co. 3
dmM! Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m (ZmdmZo) Omo ’$ma CXma Amho. 4 Á¶mZo
(‘mZdmcm kmZàmárgmR>r) coIUrMm Cn¶moJ H$aUo {eH$dco. 5 ‘mZdmcm Vo
gd© {eH$dco, Oo ˶mg ‘mhrV ZìhVo.
6
Varhr ‘Zwî¶ ‘JéarZo dmJVmo. 7 H$maU Vmo (AmË‘{Z^©a ZgVmZmhr)
ñdV:cm AmË‘{Z^©a g‘OVmo. 8 gdmªZm Vw¶m nmcZH$˶m©H$S>Mo naV Om¶Mo
Amho __ ¶mV e§H$mM Zmhr. 9 Vwåhr ˶m ‘mUgmcm nm{hco AmhmV? Omo
amoIVmo, 10 àmW©Zm H$aUmè¶m Am‘À¶m EH$m ^º$mcm (Z‘mµOmnmgyZ). 11
Agm ‘mUyg ‘mJ©Xe©Z cm^cocm Amho, Ago Vwåhmcm dmQ>Vo H$m? 12 H$s Vmo
(‘mJ©Xe©Z cm^cocm Amho, Omo) A„mhMo ^¶ ~miJʶmMr VmH$sX XoVmo?
13
Vwåhr H$Yr ¶m Jmoï>rMo AdcmoH$Z Ho$cm AmhmV H$m H$s, (hm amoIUmam
‘mUyg) H$emàH$mao g˶ ZmH$mê$Z ˶mH$S>o nmR> {’$adVmo? 14 ˶mcm ¶mMr
782 Hw$amU
OmUrd Zmhr H$m H$s, A„mh gd© H$mhr nmhV Amho? 15 ˶mcm ho H$im¶cm
hdo! ˶mZo ho Wm§~dco Zmhr, Va ˶mcm Amåhr Adí¶ nH$Sy> Am{U ˶mÀ¶m
H$nmimdaMo Ho$g Yê$Z ˶mcm ’$anQ>V ZoD$. 16 ˶m ImoQ>çm d AnamYr
H$nmimdaMo (Ho$g Amåhr nH$Sy>). 17 Voìhm ˶mZo (Amnë¶m ‘XVrgmR>r)
Amnë¶m gmWrXmam§Zm ~mocmdyZ ¿¶mdo. 18 Amåhrhr ZaH$mÀ¶m aIdmcXmam§Zm
~mocmdy. 19 H$Xm{n Zmhr, Vwåhr ˶mMo åhUUo H$Xm{n ‘mݶ H$ê$ ZH$m, Va
(A„mhg‘moa Z‘mµOm‘Ü`o) ZV‘ñVH$ ìhm d ˶mMo gm{Þܶ àmá H$am.
gyah-97. Ac-µH$Ð
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Amåhr ¶m (Hw$amUmÀ¶m) àH$Q>rH$aUmMr (gwédmV) ^m½¶ {ZpíMV
H$aʶmÀ¶m amÌr Ho$cocr Amho. 2 Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV, ˶m amÌrMo ‘hÎd H$m¶
Amho? 3 Vr (EH$) amÌ hOma ‘{hݶmnojm A{YH$ CÎm‘ Amho. 4 ˶m amÌr
(Ag§»¶) ñdJ©XVÿ d (à‘wI ñdJ©XVÿ m§nH¡ $s EH$ Agcocm {O~«rc hm) ñdJ©XVÿ
Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m nadmZJrZo à˶oH$ Jmoï>rg§~Y§ mZo ˶mMo AmXoe KoD$Z
(n¥Ïdrda) CVaVmV. 5 nhmQ> hmoBn© ¶ªV Vr amÌ em§VVm (d gwa{jVVoMr) amÌ
Amho.
gyah-98. Ac-~pæ¶Zh
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
nyduÀ¶m J«§WYmaH$m§n¡H$s Am{U AZoHo$ídadmXr cmoH$m§n¡H$s Oo cmoH$ g˶
ZmH$maʶmda AmJ«hr AmhoV, Vo Vmon¶ªV AlÕonmgyZ namd¥Îm hmoUma ZìhVo Omon¶ªV
˶m§À¶mH$S>o g˶mMo (nyUn© Uo) ñnï> à‘mU ¶oV Zmhr. 2 åhUOo A„mhH$Sy>Z Agm
EH$ n¡J§~a, ˶m§Zm n{dÌ J«§W dmMyZ XmIdUmam (˶m§À¶mH$S>o ¶mdm). 3 Am{U ˶m
783
4
J«§WmV gai d ñnï> AmXoe {c{hcoco AgmdoV. (nU) nyduÀ¶m J«§WYmaH$m§H$S>o
ñnï> à‘mU ¶oD$Z nmoMë¶mZ§VaM ˶m§À¶mV ’$mQ>m’y$Q> Pmcr. 5 ˶m§Zm Ho$di Aer
Amkm XoʶmV Amcr hmoVr H$s, ˶m§Zr A„mhà{V nyU© g‘n©U^md ~miJyZ Am{U
lÕoÀ¶m ~m~VrV EH$mJ«{MÎm hmoD$Z ˶mMrM CnmgZm H$amdr, Am{U {Z˶ Z‘mµOê$nr
àmW©Zm H$amdr Am{U µOH$mVê$nr XmZH$m¶© H$amdo, H$maU hmM Zoh‘r Iam Y‘©
(am{hcocm) Amho. 6 {Z:g§Xoh, nyduÀ¶m J«§WYmaH$m§n¡H$s g˶ ZmH$maUmao Am{U
AZoHo$ídadmXr cmoH$ ZaH$mÀ¶m AmJrV àdoe H$aVrc Am{U {VWo H$m¶‘ dmñVì¶
H$aVrc. ho ZaH$dmgr g§nyU© Ordg¥ï>rV gdm©V dmB©Q> àmUr hmoV. 7 {Z:g§Xoh, Oo
cmoH$ lÕm YmaU H$ê$Z, Mm§Jcr H$m‘o H$aVmV Vo, g§nyU© Ordg¥ï>r‘ܶo gdm©V
Mm§Jcr {Z{‘©Vr Amho. 8 ˶m§À¶mgmR>r Mm§Jcm ‘mo~Xcm A„mhH$S>o V¶ma Amho.
gd©gwIg§nÞ Am{U emídV Aem ~mJm, Á¶m‘ܶo nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh
dmhV AgVrc. {VWo Vo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. A„mh ˶m§À¶mer àgÞ Am{U
Vo A„mher àgÞ. ho gd© ˶mÀ¶mgmR>r Amho, Omo Zoh‘r Amnë¶m nmcZH$˶m©à{V
^rVr¶wº$ AmXa ~miJyZ AgVmo.
gyah-99. AµO-{µOc²µOmc
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Ooìhm g§nUy © n¥Ïdr (eodQ>À¶m) àc¶§H$mar ^yH$§ nmZo hmXadyZ gmoS>cr OmB©c.
2
© . 3 ‘Zwî¶ ({Vcm Ago
Voìhm Vr Amnco gd© AmoPo ~mhoa ’o$Hy$Z XoBc
nmhÿZ) AmoaSy> cmJoc, "{Vcm Pmco Var H$m¶?' 4 ˶m {Xder Vr ({VÀ¶mda
KS>cëo ¶m) gd© KQ>Zm H$WZ H$ê$ cmJoc. 5 H$maU Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo
{Vcm Ago H$aʶmMr Amkm Ho$cocr Agoc. 6 ˶m {Xder gd© ‘mUgo
doJdoJù¶m JQ>mV§ g‘moa ¶oVrc, Vo ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr Ho$cocr H$‘} ˶m§Zm
XmIdVm ¶mdrV. 7 Voìhm Á¶mZo AJXr chmZgoXI o rc nwʶH$‘© Ho$coco
784 Hw$amU
Agoc, Vo (Amnë¶m S>mù © . 8 VgoM Á¶mZo AJXr
o ¶m§Zr) {VWo nmhÿZ KoBc
chmZgo dmB©Q> H¥$˶ Ho$coco Agoc, Va Vohr (Amnë¶m S>mù o ¶m§Zr) {VWo
nmhÿZ KoBc
© .
gyah-100. Ac-Am{X¶mV
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
˶m KmoS>çm§Mr enW, Oo Ymnm Q>mH$V YmdVmV 2 Oo Amnë¶m Q>mnm§Zr
AmJrÀ¶m {R>U½¶m CS>{dVmV 3 Oo ^ë¶m nhmQ>o ^aYmd doJmZo OmD$Z (eÌyda)
h„m MT>dVmV. 4 ¶wÕ joÌmÀ¶m n[agamV gd©Ì YwirMo cmoQ> CS>{dVmV. 5
Am{U eÌyÀ¶m g¡Ý¶mÀ¶m ‘Ymo‘Y {eaVmV. 6 ‘Zwî¶ Amnë¶m nmcZH$˶m©à{V
’$ma H¥$V¿Z Amho __ ¶mV e§H$mM Zmhr. 7 Am{U Vmo ¶m~Ôc ñdV: gmjr
Amho. 8 Am{U Vmo YZg§nÎmrÀ¶m ‘mohmV dmB©Q>[a˶m Jwa’$Q>cco m Amho. 9 ˶mcm
˶m (A§{V‘ {XdgmMr) OmUrd Zmhr H$m, Ooìhm H$~at‘ܶo Agcoë¶m§Zm
CR>dZy ~mhoa AmUco OmB©c. 10 Am{U cmoH$m§À¶m öX¶m§‘ܶo Oo-Oo XS>cc o o
hmoVo, Vo gd© CKS> Ho$co OmB©c. 11 ˶m {Xder ˶m§Mm nmcZH$Vm© ˶m§Zm
XmIdyZ XoBc© H$s, Vmo ˶m§À¶m{df¶r Zoh‘r nyU© OmUrd R>do Zy hmoVm.
gyah-101. Ac-µH$m[aAm
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Vr AMmZH$ ¶oUmar AmnÎmr! 2 {H$Vr ^¶§H$a Agoc Vr AMmZH$ ¶oUmar
AmnÎmr! 3 Vr ^¶§H$a AmnÎmr H$er Agoc, ho Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV? 4 (Ooìhm
© ) Voìhm g§nUy © ‘mZdOmV {dIwacoë¶m nV§JmgmaIr Pmcocr Agoc. 5
Vr ¶oBc
Am{U nd©V qnOcoë¶m cmoH$arà‘mUo Pmcoco AgVrc. 6 Voìhm Á¶mÀ¶m Mm§Jë¶m
H$‘mªMo nmaS>o OS> Agoc, 7 ˶mcm gd©gI w g§nÞ OrdZ cm^oc. 8 ¶mCcQ>
785
9
Á¶mMo gËH¥$˶m§Mo nmaS>o hcHo$ Agoc. ZaH$mÀ¶m H|$ÐñWmZr ˶mMo {R>H$mU
Agoc. 10 Vo H|$ÐñWmZ åhUOo H$m¶, ho Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV? 11 ^¶mZH$
YJYJVr Vr AmJ Amho.
gyah-102. AV-VH$mgwa
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(cmoH$m§Zmo!) A{YH$m{YH$ (YZ) àmá H$aʶmÀ¶m cmcgoZo Vw‘Mo ‘Z
(A„mhnmgyZ) {dM{cV H$ê$Z R>do coco Amho. 2 Am{U Vwåhr H$~arV
nmohmoMno `ªV Vw‘Mo AgoM gwê$ AgVo. 3 nU Vwåhmcm cdH$aM H$iyZ
MwHo$c. 4 AWm©VM, Vwåhmcm cdH$aM H$iyZ MwH$o c. 5 Vwåhmcm H$Xm{MV
Im{ÌnyU[© a˶m C‘Oco AgVo, (Va J’$cVrV am{hcm ZgVm) 6 H$s, Vwåhr
ZaH$mg Adí¶ nmhmc. 7 Am{U Vwåhmcm ImÌr nQ>c o , Aem arVrZo nmhmc 8
Am{U ˶m {Xder (OJmV Vwåhr Cn^moJcoë¶m B©ídar¶) H¥$nmàgmXm§{df¶r
Om~ {dMmaco OmB©c.
gyah-103. Ac-Aò
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
{ZKyZ OmUmam doi (åhUOoM ‘mZdmMm B{Vhmg) gmjr Amho 2 H$s,
‘Zwî¶ hm Zoh‘r VmoQ>çmVM Amho, ¶mV e§H$m Zmhr. 3 nU ¶mg AndmX ’$º$
Vo cmoH$ AmhoV, Oo lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$aVmV Am{U EH$‘oH$m§Zm
g˶mer (Amnco ZmVo AT>i R>do ʶm{df¶r) CnXoe H$arV AgVmV. Am{U
Oo EH$‘oH$m§Zm ghZercVoMo nmcZ H$aʶmgmR>r CnXoe H$aVmV.
gyah-104. Ac-hþ-‘-µOh
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
786 Hw$amU
1
cmoH$m§Mr nmR>r‘mJo qZXm H$aUmam d Q>m‘o Uo ‘maUmam Zme nmdUma Amho!
2
Omo (Amnë¶m^modVr ^anya) YZg§nÎmr Jmoim H$aVmo, Am{U Vr ‘moOV
AgVmo. 3 ˶mcm dmQ>Vo H$s, ˶mMo YZ gX¡d ˶mÀ¶m~amo~a Agoc. 4 H$Xm{n
Zmhr, ˶mcm Va MwamS>m H$ê$Z gmoS>Umè¶m {ejmJ¥hmV ’o$Hy$Z XoʶmV ¶oBc© .5
Am{U Vo "MwamS>m H$aUmao {ejmJ¥h' åhUOo H$m¶, Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV? 6
{VWo A„mhZo ^S>H$m{dcocr AmJ Amho. 7 Or (Anamܶm§À¶m) öX¶m§n¶ªV
OmD$Z nmohmoMoc. 8 gd© ~mOyZ§ r {VÀ`mV ˶m§Zm ~§X H$ê$Z Q>mH$ʶmV ¶oBc© .9
{VÀ`m cmoim§À¶m C§M-C§M ñV§^m‘ܶo.
gyah-105. Ac-µ’$sc
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Vwåhmcm A„mhZo ˶m hÎmrdmë¶m g¡Ý¶m~amo~a H$gm ì¶dhma Ho$cm, ¶mMr
OmUrd Zmhr H$m? 2 ˶mZo ˶m§Mr ¶moOZm CYiyZ cmdcr Zmhr H$m? 3 Am{U
˶mZo ˶m§À¶mda CS>Umè¶m àmʶm§Mo WdoÀ¶m Wdo nmR>{dco. 4 Á¶m§Zr ˶m§À¶mda
‘mVrÀ¶m XJS>mM§ m dfm©d Ho$cm. 5 ‘J eodQ>r A„mhZo ˶m§Zm ImD$Z ’o$H$coë¶m
^wemà‘mUo H$ê$Z Q>mH$co.
gyah-106. µHw$a¡e
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(‘¸$mdmgr) Hµ $w a¡e gwa{jV amhmdo åhUyZ 2 {hdmim d CÝhmim ¶m
H$mimV ˶m§À¶m àdmgm§Xaå¶mZ ˶m§Zm gwajm cm^mdr åhUyZ (A„mhZo ˶mÀ¶m
Kamnmer dgdyZ ˶m§Zm ho ’$m¶Xo {Xco). 3 Va ˶m§Zrhr ¶m KamÀ¶m (åhUOo
H$m~mÀ¶m) nmcZH$˶m©Mr CnmgZm H$amdr. 4 Á¶mZo ˶m§Zm ^wH$o co AgVmZm ImD$
KmVco. Am{U (H$moU˶mhr àH$maÀ¶m) Ymo³¶mnmgyZ ˶m§Zm ^¶‘wº$ Ho$co.
787
gyah-107. Ac-‘mD$Z
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Vwåhr ˶m ‘mUgmMo H$Yr (qMVZnydH© $) AdcmoH$Z Ho$co AmhmV H$m,
Omo ݶm¶mÀ¶m {Xdgmcm ZmH$maVmo? 2 Omo AZmWm§Zm Y¸o$ XoD$Z hmH$cyZ
cmdVmo. 3 Am{U JaOy cmoH$m§Zm ImD$ Kmcʶmg H$moUmcmhr H$Yrhr ào[aV
H$arV Zmhr. 4 Ago Z‘mµOr cmoH$ Zme nmdUma AmhoV. 5 Á¶m§Zm Z‘mµOÀ¶m
h{H$JVrMo ^mZ Zmhr. 6 Oo (H$Yr Mm§Jco H¥$˶ Ho$co Va) cmoH$m§Zm XmIdʶmÀ¶m
CÔoemZo H$aVmV. 7 Am{U Oo gmYr JaOoMr dñVyhr H$moUmcm XoV ZmhrV.
gyah-108. Ac-H$m¡ga
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm {dnwc ^cmB© àXmZ Ho$cocr Amho. 2 Va Vwåhr
Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr Z‘mµOê$nr àmW©Zm H$am Am{U ˶mÀ¶mgmR>r ˶mJ H$am. 3
{Z:g§Xho , Vw‘Mm {VañH$ma H$aUmam Vw‘Mm eÌyM (gd© Mm§Jë¶m Jmoï>tnmgyZ) d§{MV
amhUma Amho.
gyah-109. Ac-H$m{µ’$ê$Z
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
gm§Jm, "ho g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zmo! 2 ‘r ˶m§Mr CnmgZm H$arV
Zmhr, Á¶m§Mr CnmgZm Vwåhr H$aVm. 3 VgoM Vwåhr ˶mMr CnmgZm H$arV
Zmhr, Á¶mMr CnmgZm ‘r H$aVmo. 4 ‘r ˶m§Mr CnmgZm H$Xm{n H$ê$ eH$V
Zmhr, Á¶m§Mr CnmgZm Vwåhr H$aVm. 5 VgoM Zm Vwåhr ˶mMr CnmgZm H$Yr
H$amc, Á¶mMr CnmgZm ‘r H$aVmo. 6 Vw‘Mm Y‘© Vwåhmcm cIcm^ Am{U
788 Hw$amU
‘mPm Y‘© ‘cm.'
gyah-110. AZ-Zò
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Ooìhm A„mhMo gmhmæ¶ nmoMVo d (n[aUm‘r) {dO¶ àmá hmoVmo. 2 Am{U
Vwåhr nmhVm H$s, cmoH$ ‘moR>çm g§»¶oZo A„mhÀ¶m Y‘m©V àdoe H$arV AmhoV.
3
Voìhm Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ñVwVrgh ˶mMo ‘{h‘mJmZ H$am. Am{U
˶mÀ¶mH$S>o j‘m¶mMZm H$am. Vmo gX¡d j‘m H$aʶmg V¶ma AgVmo.
gyah-111. Ac-ch~
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(hmVdmao H$ê$Z n¡J~§ amcm AneãX ~mocUmè¶m) A~y ch~Mo XmoÝhr hmV
VwQ>y Z nS>m!o Am{U ˶mMm gd©Zme hmodmo! 2 Zm ˶mMr YZg§nÎmr, Zm ˶mMr
H$‘mB© ˶mÀ¶m H$m‘r ¶oBc © . 3 Vmo cdH$aM ZaH$mÀ¶m YJYJ˶m AmJrV
àdoe H$arc 4 Amnë¶m ˶m nËZr~amo~a, Or B§YZ gmo~V KoD$Z {’$aUmar
Amho (åhUOo ˶mÀ¶m dmB©Q> H¥$˶m§Zm àmoËgm{hV H$aUmar Vr, ˶mÀ¶m~amo~a
ZaH$mV àdoe H$arc). 5 {VÀ¶m Jù¶m^modVr nriXma Xmoa Agoc.
gyah-112. Ac-B˜cmg
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(n¡J~§ a! ho cmoH$ A„mh{df¶r {dMmaVmV), Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "A„mh
EH$M Amho, 2 Vmo AmË‘{Z^©a (d ñd¶§nUy )© Amho. 3 Zm Vmo H$moUmcm (An˶ê$nr)
OÝ‘ XoVmo. Zm Vmo H$moUmnmgyZ OÝ‘mcm Amcocm Amho (Agm Amho A„mh).
4
Am{U ˶mÀ¶mgmaIm Xþgam H$moUrM Zmhr.'
789
gyah-113. Ac-µ’$cµH$
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(n¡J~§ a!) gm§Jm, "gH$mi {Z‘m©U H$aUmè¶m nmcZH$˶m©Mo ‘r eaU
àmá H$ê$ BpÀN>Vmo. 2 ˶mZo {Z‘m©U Ho$coë¶m à˶oH$ Jmoï>rÀ¶m Anm¶mnmgyZ
(ñdV:cm dmM{dʶmgmR>r). 3 Am{U amÌrÀ¶m Anm¶mnmgyZ, Ooìhm Vr gd©Ì
(A§Yma) ngadVo. 4 VgoM ˶m§À¶m Anm¶mnmgyZ, Oo H$mhr JyT> à¶mg H$ê$Z
’w$§ H$a ‘maVmV. 5 VgoM ‘Ëga ~miJUmam Ooìhm ‘Ëga ~miJVmo, ˶mÀ¶m
Anm¶mnmgyZ dmMʶmgmR>r (˶mMo eaU Amdí¶H$ Amho).'
gyah-114. AZ-Zmg
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(n¡J~§ a!) gm§Jm, "‘r cmoH$m§À¶m nmcZH$˶m©Mo eaU àmá H$ê$ BpÀN>Vmo,
2
Omo cmoH$m§Mm gdm©{YnVr 3 (d) cmoH$m§Mm B©ída Amho, 4 Omo cnyZ ~hH$m{dʶmMo
H$m‘ H$aVmo Aem (g¡VmZmÀ¶m) Anm¶mnmgyZ (ñdV:cm dmMdʶmgmR>r ‘cm
˶mMo eaU hdo Amho.) 5 Omo cmoH$m§À¶m ‘ZmV dmB©Q> {dMma ^aVmo, 6 ‘J Vmo
{OÞm§nH¡ $s Agmo dm ‘Zwî`m§nH¡ $s.'
CMYK
dqjk.kejkBh vuqokn
Hw$amU B©ídar¶ J§«W Amho. Vmo ‘yi Aa~r ^mfoV nyU©nUo gwa{jV Amho.
Aem J§«WmMo ^mfm§Va ‘yi J§«Wmer H$Xm{n ~amo~ar H$ê$ eH$V Zmhr.
nU ¶mMm AW© Agm H$Xm{n hmoUma Zmhr H$s, Omo ‘mUyg Aa~r ^mfm
dqjk.k
OmUV Zmhr, Vmo Hw$amU g‘Oy eH$V Zmhr. Hw$amU Oar Aa~r ^mfoV
Agbo Var, dñVwV… Vo ‘Zwî¶mÀ¶m ñdm^m{dH$ ^mfoV Amho.
dqjk.k
à˶oH$ J«§WmMm EH$ CÔoe AgVmo, Hw$amUmMm CÔoe ‘Zwî¶mbm
ejkBh vuqokn
B©ídamÀ¶m {Z{‘©Vr ¶moOoZoMr OmUrd H$ê$Z XoUo Amho, OoUoH$ê$Z
‘Zwî¶mg‘moa ho ñnï> hmoD$Z OmB©b H$s, B©ídamZo ho {díd H$m {Z‘m©U
Ho$bo, ‘Zwî¶mbm n¥Ïdrda dgdʶm‘mJo B©ídamMm H$m¶ hoVw Amho,
‘¥Ë¶wnyduÀ¶m OrdZmV B©ídambm ‘Zwî¶mH$Sy>Z H$m¶ Ano{jV Amho
Am{U ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV ‘Zwî¶mbm H$embm Vm|S> Úmdo bmJUma ejkBh vuqokn
Amho. ‘Zwî¶ B©ídamMr emídV {Z{‘©Vr Amho. ‘Zwî¶mMm OrdZ-àdmg
‘¥Ë¶wZ§Va XooIrb H$m¶‘ñdê$nr gwê$ AgVmo. Hw$amU ‘Zwî¶mÀ¶m g‘ñV
OrdZ-àdmgmgmR>r ‘mJ©Xe©H$ J§«W Amho.
The Quran-Marathi
GOODWORD
ISBN 978-93-5179-076-1
GOODWORD
www. cpsglobal.org
www.goodwordbooks.com 9 7 8 9351790761
CMYK