‫ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺨﺸﻨﺪه و ﻣﻬﺮﺑﺎن‬

‫)‪ (Nausa‬ﺗﻬﻮع‬
‫ﺗﻬﻮع اﺣﺴﺎس ﺑﺎﻻ آوردن ﻏﺬا و ﺑﻪ ﻫﻢ ﺧﻮردن دل‪ .‬ﻧﻮﻋﻲ اﺣﺴﺎس اﺳﺖ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻌﻜﻮس اﻧﺪاﻣﻬﺎي ﮔﻮارﺷﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻌﺪه ﺑﺮاي ﺑﻴﺮونراﻧﺪن ﭼﻴﺰي ﻛﻪ در داﺧﻞ آن اﺳﺖ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬ﺑﺎ ﺗﺮﺷﺤﺎت اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺰاق دﻫﺎن؛ﺗﻌﺮﻳﻖ ﺷﺪﻳﺪ ؛ﺗﭙﺶ‬
‫ﻗﻠﺐ ؛اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺗﻨﻔﺴﻲ و ﺳﺮﮔﻴﺠﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ اﻧﺴﺎن وادار ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺮاغ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫)‪(vomiting‬اﺳﺘﻔﺮاغ‬

‫ﻧﮕﺎرهاي از ﺳﺪه ٔ◌ ﭼﻬﺎردﻫﻢ ﻣﻴﻼدي در ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺮاغ‪ ،‬از ﻛﺘﺎب ﻻﺗﻴﻦ ‪ Tacuinum Sanitatis‬ﻛﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ٔ◌‬
‫ﻛﺘﺎبﺗﻘﻮﻳﻦاﻟﺼﺤﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪهاﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻞ ﺷﺪن ﺳﺮﻳﻊ درﻳﭽﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﻌﺪه و ﻣﺮي و اﻧﻘﺒﺎض ﺷﺪﻳﺪ ﻋﻀﻼت ﺷﻜﻤﻲ و ﺑﻴﺮون رﻳﺨﺘﻦ ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت ﻣﻌﺪه از دﻫﺎن را ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ ‪.‬‬

‫اﺳﺘﻔﺮاغ ﻳﺎ ﻫ‪‬ﺮاش ﺧﺮوج ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت درون ﻣﻌﺪه ﺟﺎﻧﺪاران از راه دﻫﺎن و ﮔﺎه از راه ﺑﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﺑﻴﺮون اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻏﺬاي ﺧﻮرده ﺷﺪه و ﻳﺎ دﻳﮕﺮ ﻣﻮاد درون دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش ﻣﺎﻧﻨﺪ زردآب)ﺻﻔﺮا( ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮاش ﻳﺎ اﺳﺘﻔﺮاغ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ‬
‫دﻟﻴﻞ ﻧﻮع ﻣﺎده ﺑﻠﻌﻴﺪه ﺷﺪه )ﻣﺜﻼً ﻏﺬاي ﻓﺎﺳﺪ( و ﻳﺎ واﻛﻨﺶ ﻣﻐﺰ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ وﺟﻮد ﺗﻮﻣﻮر‪،‬ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ‪،‬اﺳﺘﺮسﻫﺎي ﻋﺼﺒﻲ و ﻏﻴﺮه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از اﺳﺘﻔﺮاغ )ﻫﺮاش( در ﺑﻴﻤﺎر اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد ﺗﻬﻮع )ﺑﺎﻻ آوردن( ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻫﺮاش )اﺳﺘﻔﺮاغ( اداﻣﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎﻳﻲ ﻫﻤﭽﻮﻧﺪﻫﻴﺪراﺳﻴﻮن)ازدﺳﺖ دادن آب ﺑﺪن( ﺑﺎﻳﺪ درﻣﺎن ﮔﺮدد‪.‬‬

‫اﺳﺘﻔﺮاغ ﺑﺎ ﻗﻲ ﻛﺮدن )ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻏﺬا( ﻛﻪ ﻏﺬاي ﻫﻀﻢ ﺷﺪه از راه ﻣﺮي ﺑﻪ دﻫﺎن ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدد اﻣﺎ ﺑﺪون ﻓﺸﺎر اﺳﺖ و ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺟﻬﻴﺪن‬
‫ﺑﻪ ﺑﻴﺮون ﻧﻤﻲﺷﻮد ﺗﻔﺎوت دارد‪ .‬ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﻳﻚ واﻛﻨﺶ ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻋﻠﻞ ﻣﺘﻌﺪدي ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻳﻦ ﻋﻠﻞ ﺷﺎﻣﻞ ﻃﻴﻒ‬
‫وﺳﻴﻌﻲ ازاﺧﺘﻼﻻت‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎﻣﻼً ﺧﻮشﺧﻴﻢ ﺗﺎ ﺷﺮاﻳﻂ اورژاﻧﺴﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﻫﺮ ﻛﺪام ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ‬
‫‪ ١‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫رخ دﻫﻨﺪ اﻣﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺮﺗﺒﻄﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﻬﻮع ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻳﺠﺎد اﺳﺘﻔﺮاغ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﻬﻮع ﺑﺎ رﻧﮓﭘﺮﻳﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺗﻌﺮﻳﻖ‪ ،‬و اﺣﺴﺎس‬
‫ﮔﺮﮔﺮﻓﺘﮕﻲ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺘﻔﺮاغ ﺗﺨﻠﻴﻪ ٔ◌ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت ﻣﻌﺪه از دﻫﺎن اﺳﺖ‪ .‬آروغ زدن اﻧﻘﺒﺎﺿﺎت ﻣﻜﺮر ﻋﻀﻼت‬
‫دﻳﺎﻓﺮاﮔﻢ و دﻳﻮاره ٔ◌ ﺷﻜﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻏﻠﺐ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺮاغ ﻣﻲﺷﻮد ﻳﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺮاغ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ اﻳﺠﺎد‬
‫ﺗﻬﻮع واﺳﺘﻔﺮاغ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ واﺑﺮان از ﻣﺮﻛﺰ اﺳﺘﻔﺮاغ در ﻣﻐﺰ ﺑﻪ ﻋﻀﻼت ﺷﻜﻢ و ﺳﻴﻨﻪ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪.‬ﻧﻮروﺗﺮاﻧﺴﻤﻴﺘﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫اﻏﻠﺐ ﺑﺎ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﻫﻤﺮاهان ﺷﺎﻣﻞ اﺳﺘﻴﻞﻛﻮﻟﻴﻦ‪ ،‬ﻫﻴﺴﺘﺎﻣﻴﻦ‪،‬ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ و دوﭘﺎﻣﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻋﻠﺖ ﻫﺎ‪:‬‬
‫ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ زﻳﺮ آﻏﺎز ﺷﻮد‪:‬‬

‫ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻬﻮع و ﻳﺎ اﺳﺘﻔﺮاغ ﻣﻲ ﺷﻮد؟‬

‫ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﺑﻴﻤﺎري ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻋﻼﻣﺖ ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﻤﺎري ﻫﺎ و ﻣﺸﻜﻼت ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪،‬‬

‫‪:‬‬ ‫اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري ﻫﺎ و ﻳﺎ ﻣﻮارد ﺷﺎﻣﻞ‬

‫ﺑﻴﻤﺎري ﺣﺮﻛﺖ ﻳﺎ درﻳﺎزدﮔﻲ ‪ :‬اﺧﺘﻼﻻت ﮔﻮش داﺧﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻴﻤﺎري ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻬﻮع اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﻴﻪ ﺑﺎرداري )ﺗﻬﻮع ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ در ‪ 50‬ﺗﺎ ‪ 90‬درﺻﺪ از ﻫﻤﻪ زﻧﺎن ﺑﺎردار رخ داده و اﺳﺘﻔﺮاغ در ﺣﺪود ‪ 25‬ﺗﺎ ‪55‬‬ ‫‪‬‬

‫درﺻﺪ زﻧﺎن ﺑﺎردار رخ ﻣﻲ دﻫﺪ(‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻫﻮرﻣﻮﻧﻲ اواﻳﻞ ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﺷﻮد‪،‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻣﻮج ﻫﻮرﻣﻮﻧﻲ اﻏﻠﺐ در دوره ﻫﺎي اﺳﺘﺮس ﺷﺪﻳﺪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬ﻣﺸﻜﻼت ﻏﺪه‬
‫ﺗﻴﺮوﺋﻴﺪ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﭼﻪ ﻫﻮرﻣﻮن زﻳﺎده از ﺣﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﻮد و ﭼﻪ ﻛﻢ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻬﻮع ﺷﻮد‪.‬‬

‫داروﻫﺎي اﺳﺘﻔﺮاغ آور‪ :‬درﻣﺎن ﺑﺎ داروﻫﺎي ﺿﺪ ﺳﺮﻃﺎن و اﺷﻌﻪ درﻣﺎﻧﻲ ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺮاغ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫درد ﺷﺪﻳﺪ‬ ‫‪‬‬

‫اﺳﺘﺮس ﻋﺎﻃﻔﻲ )ﻣﺜﻼ ﺗﺮس(‬ ‫‪‬‬

‫‪ ٢‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫ﺳﻨﮓ ﻛﻴﺴﻪ ﺻﻔﺮا ‪ :‬ﺳﻨﮓ ﻫﺎي ﻛﻴﺴﻪ ﺻﻔﺮا‪ ،‬رﺳﻮﺑﺎت ﺟﺎﻣﺪي از ﻛﻠﺴﺘﺮول و ﻧﻤﻚ ﻫﺎي ﻛﻠﺴﻴﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻛﻴﺴﻪ‬ ‫‪‬‬

‫ﺻﻔﺮا ﻳﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﺠﺎري ﺻﻔﺮاوي ﺷﻜﻞ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﺳﻨﮓ ﻫﺎي ﻛﻴﺴﻪ ﺻﻔﺮا ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻬﻮع‪ ،‬اﺳﺘﻔﺮاغ‪ ،‬ﺳﻮءﻫﺎﺿﻤﻪ و‬
‫درد ﺷﻜﻤﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺴﻤﻮﻣﻴﺖ ﻏﺬاﻳﻲ‬ ‫‪‬‬

‫ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻫﺎ از ﻗﺒﻴﻞ ﮔﺎﺳﺘﺮواﻧﺘﺮﻳﺖ وﻳﺮوﺳﻲ ‪ :‬اﻟﺘﻬﺎب ﻣﻌﺪه و روده ﻣﺸﺨﺼﺎً ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻫﺎي وﻳﺮوﺳﻲ و‬ ‫‪‬‬

‫ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ ﻧﺎﺷﻲ از آب ﻳﺎ ﻏﺬاي آﻟﻮده اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﺳﻬﺎل آﺑﻜﻲ و ﮔﺮﻓﺘﮕﻲ‬
‫ﻫﺎي ﻋﻀﻼت ﺷﻜﻤﻲ ﻫﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺧﻮري‬ ‫‪‬‬

‫واﻛﻨﺶ ﺑﻪ ﺑﻮﻫﺎي ﺧﺎص‬ ‫‪‬‬

‫ﺣﻤﻠﻪ ﻗﻠﺒﻲ‬ ‫‪‬‬

‫ﺿﺮﺑﻪ ﻣﻐﺰي و ﻳﺎ آﺳﻴﺐ ﻣﻐﺰي‬ ‫‪‬‬

‫ﺗﻮﻣﻮر ﻣﻐﺰي‬ ‫‪‬‬

‫زﺧﻢ ﻫﺎي ﮔﻮارﺷﻲ ﻫﻤﭽﻮن زﺧﻢ ﻣﻌﺪه ‪ :‬زﺧﻢ ﻫﺎي ﮔﻮارﺷﻲ‪ ،‬زﺧﻢ ﻫﺎي روﺑﺎزي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در آﺳﺘﺮ ﻣﻌﺪه‪،‬‬ ‫‪‬‬

‫ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي اﺑﺘﺪاﻳﻲ روده ﻛﻮﭼﻚ ﻳﺎ ﻣﺮي اﺗﻔﺎق ﻣﻲ اﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻣﻌﻤﻮل زﺧﻢ‪ ،‬ﺳﻮزﺷﻲ ﻣﺎ ﺑﻴﻦ اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﻗﻔﺴﻪ ﺳﻴﻨﻪ‬
‫ﺷﻤﺎﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ زﺧﻢ ﻫﺎ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﻧﻴﺰ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از زﺧﻢ ﻫﺎي ﮔﻮارﺷﻲ ﻧﺎﺷﻲ از‬
‫ﺑﺎﻛﺘﺮي اي ﺑﻪ ﻧﺎم " اچ ﭘﻴﻠﻮري" ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮﺧﻲ از اﻧﻮاع ﺳﺮﻃﺎن‬ ‫‪‬‬

‫ﭘﺮﺧﻮري و ﻳﺎ دﻳﮕﺮ ﺑﻴﻤﺎري ﻫﺎي رواﻧﻲ‬ ‫‪‬‬

‫ﮔﺎﺳﺘﺮوﭘﺎرزي ﻳﺎ ﺗﺨﻠﻴﻪ آرام ﻣﻌﺪه ‪ :‬ﭘﺎﻧﻜﺮاﺗﻴﺖ وﺿﻌﻴﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن آﻧﺰﻳﻢ ﻫﺎي ﮔﻮارﺷﻲ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻏﺬا‬ ‫‪‬‬

‫در روده ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻪ ﻟﻮزاﻟﻤﻌﺪه ﺣﻤﻠﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺎﻋﺚ درد ﺷﻜﻤﻲ ﺧﻔﻴﻒ ﺗﺎ ﺷﺪﻳﺪ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ اﻏﻠﺐ ﺑﺎ‬
‫ﺗﻬﻮع‪ ،‬اﺳﺘﻔﺮاغ و ﺗﺐ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺧﻮردن ﻣﻮاد ﺳﻤﻲ و ﻳﺎ ﻣﻘﺪار زﻳﺎد اﻟﻜﻞ ‪ :‬ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻي ﺳﻤﻮم ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻟﻜﻞ ‪ ،‬ﻧﻴﻜﻮﺗﻴﻦ و داروﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻧﺘﻲ‬ ‫‪‬‬

‫ﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻫﺎ در ﺧﻮن ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺳﺮﮔﻴﺠﻪ ﻳﺎ ﺳﺒﻜﻲ ﺳﺮ‬ ‫‪‬‬

‫ﺑﻴﻤﺎري ﻣﻴﮕﺮن ‪:‬ﻳﻚ ﺳﺮدرد ﺷﺪﻳﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻴﮕﺮن ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ ٣‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫ﻋﻠﻞ اﺳﺘﻔﺮاغ‬
‫اﺳﺘﻔﺮاغ دو ﻋﻠﺖ دارد ﻳﻜﻲ ﻣﺮﻛﺰي و دﻳﮕﺮي ﻣﺤﻴﻄﻲ )رﻓﻠﻜﺴﻲ(‬

‫از ﻋﻠﻞ ﻣﺮﻛﺰي‬

‫داروﻫﺎي ﻛﻤﻮﺗﺮاﭘﻲ و ﻧﺎرﻛﻮﺗﻴﻚﻫﺎ‬ ‫•‬

‫ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﺣﺎد ﺧﺼﻮﺻﺎً در ﺑﭽﻪﻫﺎ‬ ‫•‬

‫ﻋﻠﻞ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﻚ‪:‬ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ )اول ﺻﺒﺢﻫﺎ(‪ ،‬اورﻣﻲ‪ ،DKA،‬ﻫﺎﻳﭙﺮﻛﻠﺴﻤﻲ‬ ‫•‬

‫از ﻋﻠﻞ رﻓﻠﻜﺴﻲ‬

‫اﻟﺘﻬﺎب و ﺗﺤﺮﻳﻚ ‪GI‬‬ ‫•‬

‫آﭘﺎﻧﺪﻳﺴﻴﺖ‬ ‫•‬

‫ﻛﻮﻟﻪ ﺳﻴﺴﺘﻴﺖ‬ ‫•‬

‫ﭘﺎﻧﻜﺮاﺗﻴﺖ‬ ‫•‬

‫ﮔﺎﺳﺘﺮﻳﺖ ﺣﺎد ﻳﺎ ﭘﺮﻳﺘﻮﻧﺌﺖﻫﺎ‬ ‫•‬

‫ﮔﺎﺳﺘﺮواﻧﺘﺮﻳﺖﻫﺎي وﻳﺮوﺳﻲ ﻳﺎ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ‬ ‫•‬

‫ﻣﻮاد اﺳﺘﻔﺮاغ آور ﻣﺜﻞ اﻳﭙﻜﺎك‬ ‫•‬

‫زﺧﻢ ﮔﻮارﺷﻲ )ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از ﺧﻮردن ﻏﺬا(‬ ‫•‬

‫اﻧﺴﺪاد‬

‫اﻧﺴﺪاد روده ٔ◌ ﻛﻮﭼﻚ ﻳﺎ ﺑﺰرگ )در ﺷﺮح ﺣﺎل ﺑﻴﻤﺎر اﺳﺘﻔﺮاغ ﺑﺎ ﺑﻮي ﻣﺪﻓﻮع دارد(‬ ‫•‬

‫ﺗﻨﮕﻲ ﭘﻴﻠﻮر ﻳﺎ آﺷﺎﻻزي و‪)..‬اﺳﺘﻔﺮاغ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ ﻏﺬا و ﺣﺎوي ﺗﻜﻪﻫﺎي ﻫﻀﻢ ﻧﺸﺪه(‬ ‫•‬

‫ﻋﻠﻞ ﻋﺼﺒﻲ‪-‬ﻣﺮﻛﺰي‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر داﺧﻞ ﻣﻐﺰ‪ICP‬‬ ‫•‬

‫ﻻﺑﻴﺮﻧﺘﻴﻨﻴﺖ ﮔﻮش داﺧﻠﻲ‬ ‫•‬

‫آﺳﻴﺐ ﺳﺮ‬ ‫•‬

‫ﻣﻴﮕﺮن‬ ‫•‬

‫ﺑﻴﻤﺎري ﺣﺮﻛﺖ‬ ‫•‬

‫ﻋﻠﻞ ﺳﺎﻳﻜﻮژﻧﻴﻚ‬

‫‪ ۴‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫ﺗﺼﺎوﻳﺮ و ﺑﻮﻫﺎي زﻧﻨﺪه‬ ‫•‬

‫آﻧﻮرﻛﺴﻲ و ﺑﻮﻟﻴﻤﻲ‬ ‫•‬

‫ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻠﻞ‬

‫‪MI‬‬ ‫•‬
‫درد ﺷﺪﻳﺪ ﻣﺜﻞ ﺗﻮرﺷﻦ ﺑﻴﻀﻪﻫﺎ‬ ‫•‬

‫ﺑﺪﺧﻴﻤﻲﻫﺎي وﺳﻴﻊ‬ ‫•‬

‫درﻣﺎن‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از اﭘﻴﺰودﻫﺎي ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ‪ ،‬ﺑﺼﻮرت ﺣﺎد و ﺧﻮدﻣﺤﺪودﺷﻮﻧﺪه اﺳﺖ و ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﻴﻤﺎري ﺑﺮاﺣﺘﻲ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺗﻈﺎﻫﺮ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ‬
‫ﺑﻴﻤﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﻬﻮع ﻣﺰﻣﻦ واﺳﺘﻔﺮاغ ﺑﺮاي ﺑﻴﺸﺘﺮاز ﻳﻚ ﻣﺎه ﺑﺮاي ﭘﺰﺷﻜﺎن ﻳﻚ ﭼﺎﻟﺶ ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ ودرﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮارد ﺗﻬﻮع واﺳﺘﻔﺮاغ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ درﻣﺎن ﻧﺪارﻧﺪ و ﻓﻘﻂ ﺑﺎﻳﺪ رژﻳﻢ ﻏﺬاﻳﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ و وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺎﻳﻌﺎت ﺑﺪن ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﺪت ﻋﻼﻳﻢ داروﻫﺎي ﺿﺪ اﺳﺘﻔﺮاغ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ )ﺧﻮراﻛﻲ‪ ،‬ﺗﺰرﻳﻘﻲ‪ ،‬ﻣﻘﻌﺪي( ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫داروﻫﺎي ﺿﺪ ﺗﻬﻮع‬
‫داروﻫﺎي ﺿﺪﺗﻬﻮع ﻛﻪ ﺑﺮاي درﻣﺎن ﻋﻼﻣﺘﻲ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﻛﻠﻲ داروﻫﺎي ﻣﺮﻛﺰي )ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ‬
‫ﻣﻐﺰ و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻋﺼﺒﻲ( و ﻣﺤﻴﻄﻲ )ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﻮارش( ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫داروﻫﺎي راﻳﺞ ﺟﻬﺖ ﺗﻬﻮع واﺳﺘﻔﺮاغ ﺷﺎﻣﻞ ‪:‬‬

‫آﻧﺘﻲﻛﻮﻟﻴﻨﺮژﻳﻚﻫﺎ‪:‬‬

‫ﻛﻮﻟﻴﻨﺮژﻳﻚ‬

‫اﺳﺘﻴﻞ ﻛﻮﻟﻴﻦ‬

‫ﻛﻮﻟﻴﻨﺮژﻳﻚ )ﺑﻪ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ‪ (Cholinergic :‬در ﻧﻮروﻟﻮژي ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﺑﺨﺶﻫﺎي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻋﺼﺒﻲ ﻛﻪ در ﻃﻮل ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺧﻮد‬
‫از اﺳﺘﻴﻞ ﻛﻮﻟﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ ۵‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫واﺣﺪ ﻛﻮﻟﻴﻦ ﻧﻮﻋﻲ ﻧﻤﻚ آﻣﻮﻧﻴﻮمﭼﻬﺎروﺟﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﺎﻓﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﺎﻧﺪاران ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮد و ﺗﺮﻛﻴﺐ اﺻﻠﻲ اﺳﺘﻴﻞ‬
‫ﻛﻮﻟﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻤﻞ ﻛﻮﻟﻴﻦ در ﺑﺪن‪ ،‬ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺠﻤﻊ ﭼﺮﺑﻲ در ﻛﺒﺪ ﺑﻮده و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ وارد ﺷﺪن ﭼﺮﺑﻲ ﺑﺪرون ﺳﻠﻮل را ﺗﺴﻬﻴﻞ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻏﻨﻲ از ﻛﻮﻟﻴﻦ ﺷﺎﻣﻞ ﺟﮕﺮ‪ ،‬زرده ٔ◌ ﺗﺨﻢﻣﺮغ‪ ،‬ﻣﻐﺰ و ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢﻛﻮﻟﻴﻨﺮژﻳﻚ‬
‫داروﻫﺎ و ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ داروﻳﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻛﻮﻟﻴﻨﺮژﻳﻚ‪:‬‬

‫آﮔﻮﻧﻴﺴﺖﻫﺎي ﮔﻴﺮﻧﺪه اﺳﺘﻴﻞﻛﻮﻟﻴﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻟﻮاﻣﻠﻴﻦ‪ ،‬ﻣﻮﺳﻜﺎرﻳﻦ و ﻧﻴﻜﻮﺗﻴﻦ‬ ‫‪‬‬

‫آﻧﺘﺎﮔﻮﻧﻴﺴﺖﻫﺎي ﮔﻴﺮﻧﺪه اﺳﺘﻴﻞﻛﻮﻟﻴﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﻜﻮﭘﻮﻻﻣﻴﻦ‪ ،‬دﻳﺴﻴﻜﻠﻮﻣﻴﻦ و آﭘﻮوﻧﺖ‬ ‫‪‬‬

‫ﻣﻬﺎرﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي اﺳﺘﻴﻞﻛﻮﻟﻴﻦ اﺳﺘﺮاز ﻣﺎﻧﻨﺪ دوﻧﭙﺰﻳﻞ‪ ،‬ﻧﺌﻮﺳﺘﻴﮕﻤﻴﻦ و ﻓﻴﺰوﺳﺘﻴﮕﻤﻴﻦ‬ ‫‪‬‬

‫ﻫﻴﻮﺳﻴﻦ)اﺳﻜﻮﭘﻮﻻﻣﻴﻦ( ‪HYOSCINE‬‬
‫ﻳﻜﻲ از اﺛﺮات داروي ﻫﻴﻮﺳﻴﻦ ﺑﻪ ﺧﺸﻚ ﻛﺮدن ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎﻳﻌﺎت در ﺑﺪن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ‪ ،‬آن ﺑﻪ ﺗﺮﺷﺤﺎت ﺧﺸﻚ در رﻳﻪ‬
‫ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻴﻨﻲ و ﮔﻠﻮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد‪.‬ﻛﺎرﻫﻴﻮﺳﻴﻦ ﺷﻞ ﻛﺮدن ﻋﻀﻼت دﻳﻮاره ﻣﻌﺪه‪ ،‬روده‪،‬ﻣﺠﺮاي ﺻﻔﺮا و دﺳﺘﮕﺎه ادراري‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﻋﻀﻠﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻋﻀﻠﻪ ﺻﺎف و ﻳﺎ ﻣﺎﻫﻴﭽﻪ ﻫﺎي ﻏﻴﺮ ارادي اﺳﺖ‪ .‬اﻧﻘﺒﺎﺿﺎت ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ اﻧﺘﻘﺎل دﻫﻨﺪه ﻋﺼﺒﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫اﺳﺘﻴﻞ ﻛﻮﻟﻴﻦ اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ اﻧﻘﺒﺎﺿﺎت‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﻛﻨﺘﺮل آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل از آﻧﻬﺎ آﮔﺎه ﻧﻴﺴﺘﻢ‪.‬‬

‫ﻫﻴﻮﺳﻴﻦ ﻳﻚ داروي آﻧﺘﻲ ﻛﻮﻟﻴﻨﺮژﻳﻚ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮ روده اﺛﺮ ﺿﺪ اﺳﭙﺎﺳﻢ دارد‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﮔﺮﻓﺘﮕﻲ ﻋﻀﻼت روده را ﺑﺮﻃﺮف ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺛﺮ آراﻣﺒﺨﺶ ﺑﺮ ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﻋﺼﺒﻲ ﻛﻪ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ را ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ دارد‪ .‬ﻣﺮدﻣﻚ ﭼﺸﻢ را ﮔﺸﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻴﻮﺳﻴﻦ دو ﻧﻮع‬
‫اﺳﺖ‪ :‬ﻫﻴﻮﺳﻴﻦ ﺑﻮﺗﻴﻞ ﺑﺮوﻣﻴﺪ ﻛﻪ اﺳﭙﺎﺳﻢ )ﮔﺮﻓﺘﮕﻲ ﻋﻀﻼت( ﻣﺠﺮاي ﻣﻌﺪه و روده را در ﺳﻨﺪروم روده ﺗﺤﺮﻳﻚ ﭘﺬﻳﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ‬
‫دﻫﺪ و ﻫﻴﻮﺳﻴﻦ ﻫﻴﺪروﺑﺮوﻣﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎري و ﺗﻬﻮع ﻧﺎﺷﻲ از اﺧﺘﻼﻻت در ﮔﻮش ﻣﻴﺎﻧﻲ را ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬آﻧﺮا ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﭘﻴﺶ‬
‫دارو ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺮﺷﺤﺎت ﻗﺒﻞ از ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻲ دﻫﻨﺪ‪ .‬از ﻗﻄﺮه ﻫﺎي ﭼﺸﻤﻲ ﻧﻮع ﻫﻴﺪروﺑﺮوﻣﻴﺪ ﺑﺮاي ﮔﺸﺎدﻛﺮدن‬
‫ﻣﺮدﻣﻚ ﭼﺸﻢ در ﺣﻴﻦ ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ و ﺟﺮاﺣﻲ ﭼﺸﻢ ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻃﺮز اﺳﺘﻔﺎده از دارو‪:‬‬

‫اﻳﻦ دارو ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﺷﺪه ﺑﺪون ﺗﻮﺻﻴﻪ ﭘﺰﺷﻚ آﻧﺮا ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺪﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺪار و زﻣﺎن ﻣﺼﺮف‪:‬‬

‫ﻗﺮص ﺑﺮاي ﺳﻨﺪروم روده ﺗﺤﺮﻳﻚ ﭘﺬﻳﺮ در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ‪ 4‬ﺑﺎر در روز ﻳﺎ ‪ 3‬ﺑﺎر در روز ﺑﺮاي ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ‪ ،‬ﻫﺮ ‪ 72‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺮاي‬
‫ﺑﺮﭼﺴﺐ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺮف ﺑﺮاي ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن‪ :‬ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻮع ﺑﻴﻤﺎري ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﺮوع ﺗﺄﺛﻴﺮ دارو‪ :‬ﻇﺮف ‪ 1‬ﺗﺎ ‪ 4‬روز‪.‬‬

‫‪ ۶‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫اداﻣﻪ اﺛﺮ دارو‪ :‬ﺗﺎ ‪ 12‬ﺳﺎﻋﺖ‪.‬‬

‫اﺷﻜﺎل داروﻳﻲ‪ :‬ﻗﺮص‪ ،‬آﻣﭙﻮل‬

‫ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ‬
‫ﺧﺸﻜﻲ دﻫﺎن‪ ،‬ﺗﭙﺶ ﻗﻠﺐ‪ ،‬ﺑﻲ ﺧﻮاﺑﻲ‪ ،‬ﺳﺮﮔﻴﺠﻪ‪ ،‬ﺧﺴﺘﮕﻲ‪ ،‬ﺗﺎري دﻳﺪ‪ ،‬ﻳﺒﻮﺳﺖ و اﺗﺴﺎع ﺷﻜﻢ‪.‬‬

‫آﻧﺘﻲﻫﻴﺴﺘﺎﻣﻴﻦﻫﺎ‪:‬‬
‫ﻫﻴﺴﺘﺎﻣﻴﻦ ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ واﺳﻄﻪﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ آزاد ﺷﺪه در ﺑﺪن از ﺳﻠﻮلﻫﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت و ﻣﻬﻤﻲ دارد‪ .‬ﻣﺜﻼً‬
‫ﻫﻴﺴﺘﺎﻣﻴﻦ در ﺣﺴﺎﺳﻴﺖﻫﺎ‪ ،‬اﻟﺘﻬﺎب و ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﺳﺎده ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮﻣﺎﺧﻮردﮔﻲ آزاد ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻴﺴﺘﺎﻣﻴﻦ در ﻣﻌﺪه ﺑﺎ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﮔﻴﺮﻧﺪه‬
‫ﻧﻮع دو ﻫﻴﺴﺘﺎﻣﻴﻦ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺗﺮﺷﺢ اﺳﻴﺪ ﻣﻌﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬داروﻫﺎي ﺑﻠﻮك ﻛﻨﻨﺪه اﻳﻦ ﻧﻮع ﮔﻴﺮﻧﺪه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﻤﺘﻴﺪﻳﻦ‪ ،‬راﻧﻴﺘﻴﺪﻳﻦ‬
‫و‪ ...‬ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻣﻨﻈﻮر از آﻧﺘﻲﻫﻴﺴﺘﺎﻣﻴﻦﻫﺎ ﺑﻠﻮك ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي ﮔﻴﺮﻧﺪه ﻧﻮع ﻳﻚ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ داروﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻠﺮﻓﻨﻴﺮاﻣﻴﻦ‪ ،‬دﻳﻔﻦ ﻫﻴﺪراﻣﻴﻦ‪،‬‬
‫ﭘﺮوﻣﺘﺎزﻳﻦ‪ ،‬ﺗﺮﻓﻨﺎدﻳﻦ‪ ،‬ﻛﻠﻤﺎﺳﺘﻴﻦ‪ ،‬ﻓﻜﺴﻮﻓﻨﺎدﻳﻦ‪ ،‬ﺳﻴﺘﺮﻳﺰﻳﻦ و‪ ...‬در ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ‪ ،‬اﻟﺘﻬﺎب و ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي وﻳﺮوﺳﻲ ﺗﻨﻔﺴﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺳﺮﻣﺎﺧﻮردﮔﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬آﻧﺘﻲﻫﻴﺴﺘﺎﻣﻴﻦﻫﺎي ﻏﻴﺮاﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﻋﻮارﺿﻲ ﭼﻮن ﺧﻮاب آﻟﻮدﮔﻲ و ﻋﻮارض آﻧﺘﻲ ﻛﻮﻟﻴﻨﺮژﻳﻚ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺸﻜﻲ دﻫﺎن دارﻧﺪ‪ .‬ﻧﺴﻞﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪﺗﺮ آﻧﺘﻲ ﻫﻴﺴﺘﺎﻣﻴﻦﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻟﻮراﺗﺎدﻳﻦ و ﻓﻜﺴﻮﻓﻨﺎدﻳﻦ ﭼﻮن از ﺳﺪ ﺧﻮﻧﻲ ﻣﻐﺰي ﻋﺒﻮر‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺧﻮاب آور ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﺛﺮات ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﻴﺴﺘﺎﻣﻴﻦ در ﺑﺪن داروﻫﺎي آﻧﺘﻲ ﻫﻴﺴﺘﺎﻣﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ دارﻧﺪ ﻣﺜﻼ ﭘﺮوﻣﺘﺎزﻳﻦ در درﻣﺎن‬
‫ﺳﺮﮔﻴﺠﻪ و ﺗﻬﻮع ﻛﺎرﺑﺮد دارد و ﻳﺎ ﺳﻴﭙﺮوﻫﭙﺘﺎدﻳﻦ اﺷﺘﻬﺎآور اﺳﺖ‪.‬‬

‫دﻳﻔﻦﻫﻴﺪراﻣﻴﻦ ‪Diphenhydramin :‬‬

‫اﺷﻜﺎل داروﻳﻲ‪ :‬ﻗﺮص‪ ،‬ﺷﺮﺑﺖ‪ ،‬آﻣﭙﻮل‬

‫ﻣﻮارد ﻣﺼﺮف ‪:‬‬

‫دﻳﻔﻦ ﻫﻴﺪراﻣﻴﻦ در درﻣﺎنﻋﻼﻣﺘﻲ رﻳﻨﻴﺖ آﻟﺮژﻳﻚ‪ ،‬رﻳﻨﻴﺖ وازوﻣﻮﺗﻮر‪ ،‬ﻛﻬﻴﺮ‪ ،‬ﺳﺮﻓﻪ‪ ،‬ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺴﺎﻓﺮت ﻳﺎ ﺣﺮﻛﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ‬
‫ﺧﻮابآور ﻣﻼﻳﻢ و درﻣﺎن ﻋﻼﻣﺘﻲ ﭘﺎرﻛﻴﻨﺴﻮن و واﻛﻨﺶﻫﺎي ﻛﺴﺘﺮاﭘﻴﺮاﻣﻴﺪال ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود‪.‬‬

‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ اﺛﺮ‪:‬‬

‫‪ ٧‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫اﺛﺮ ﺿﺪ آﻟﺮژي اﻳﻦ دارو ﺑﻪ ﻋﻠﺖ رﻗﺎﺑﺖ ﺑﺎ ﻫﻴﺴﺘﺎﻣﻴﻦ ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي ‪ 1H‬اﺳﺖ‪ .‬اﺛﺮ ﺿﺪاﺳﺘﻔﺮاغ و ﺿﺪ ﺳﺮﮔﻴﺠﻪ آن را‬
‫ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ اﺛﺮ ﺿﺪ ﻣﻮﺳﻜﺎرﻳﻨﻲ آن ارﺗﺒﺎط داد‪ .‬اﺛﺮ ﺿﺪﺳﺮﻓﻪ دﻳﻔﻦ ﻫﻴﺪراﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﺛﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﺮﻓﻪ در ﺑﺼﻞاﻟﻨﺨﺎع‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ داروﺑﺮ ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي ‪ 1H‬ﻣﻐﺰ اﺛﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﺛﺮات ﺧﻮابآور ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ ‪:‬‬

‫ﻋﻮارض ﺷﺎﻳﻊ اﻳﻦ داروﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﮔﻴﺠﻲ‪ ،‬ﺳﺮدرد‪ ،‬ﻋﻮارض ﭘﺴﻴﻜﻮﻣﻮﺗﻮر‪ ،‬ﻋﻮارض ﺿﺪ ﻣﻮﺳﻜﺎرﻳﻨﻲﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺸﻜﻲ دﻫﺎن‪ ،‬ﺗﺎري دﻳﺪ و دورﺑﻴﻨﻲ‬
‫وﻋﻮارض دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارﺷﻲ‪.‬‬

‫در ﭘﻮرﻓﻴﺮﻳﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪاﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪.‬‬

‫دﻳﻤﻦ ﻫﻴﺪرﻳﻨﺎت )ﺑﻪ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ‪(dimenhydrinate :‬‬

‫رده درﻣﺎﻧﻲ‪ :‬آﻧﺘﻲ ﻫﻴﺴﺘﺎﻣﻴﻦ ‪.‬‬

‫اﺷﻜﺎل داروﻳﻲ‪ :‬ﻗﺮص‬

‫ﻣﻮارد ﻣﺼﺮف‪:‬‬
‫دﻳﻤﻦ ﻫﻴﺪرﻳﻨﺎت در درﻣﺎن ﺳﺮﮔﻴﺠﻪ‪ ،‬ﺗﻬﻮع‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎري ﻣﺴﺎﻓﺮت وﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﺮﮔﻴﺠﻪ ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎي ﻛﻪ ﺑﺮروي ﺑﺨﺶ دﻫﻠﻴﺰي‬
‫ﮔﻮش اﺛﺮ ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ)ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻟﺘﻬﺎب ﭘﻴﭽﺎل)ﻻﺑﻴﺮﻧﺖ(( ﺑﻪﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ اﺛﺮ‪:‬‬

‫دﻳﻤﻦ ﻫﻴﺪرﻳﻨﺎت ﻳﻚ داروي آﻧﺘﻲ ﻫﻴﺴﺘﺎﻣﻴﻦ اﺳﺖ و اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺑﺎ اﺛﺮ ﺿﺪﻣﻮﺳﻜﺎرﻳﻨﻲ ﻣﺮﻛﺰي ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﭘﻴﭽﺎل)ﻻﺑﻴﺮﻧﺖ( و ﻣﺮﻛﺰ ‪ CTZ‬در‬
‫ﺑﺼﻞاﻟﻨﺨﺎع ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻬﺎر ﺳﺮﮔﻴﺠﻪ و ﺗﻬﻮعاﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ‪:‬‬
‫ﺧﻮابآﻟﻮدﮔﻲ‪،‬ﻏﻠﻴﻆ ﺷﺪنﺗﺮﺷﺤﺎتﻧﺎﻳﮋه‪،‬ﺗﺎريدﻳﺪ‪،‬دﻓﻊﻣﺸﻜﻞﻳﺎدردﻧﺎكادرار‪،‬ﻫﻴﺠﺎنوﻋﺼﺒﺎﻧﻴﺖ ‪ ،‬ﺧﺸﻜﻲ دﻫﺎن‬

‫ﭘﺮوﻣﺘﺎزﻳﻦ‪Promethazine :‬‬
‫رده درﻣﺎﻧﻲ‪ :‬آﻧﺘﻲﻫﻴﺴﺘﺎﻣﻴﻦﻫﺎ‬

‫اﺷﻜﺎل داروﻳﻲ‪ :‬ﺷﺮﺑﺖ و آﻣﭙﻮل وﻗﺮص‬

‫ﻣﻮارد ﻣﺼﺮف‪:‬‬
‫ﻛﺎرﺑﺮد اﺻﻠﻲ ﭘﺮوﻣﺘﺎزﻳﻦ ﺑﺮاي درﻣﺎن ﺳﺮﮔﻴﺠﻪ و آﻟﺮژي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در درﻣﺎن اﺿﻄﺮاب ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان آرام ﺑﺨﺶ ﻗﺒﻞ از‬
‫ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎري ﻣﺴﺎﻓﺮت و ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻬﻮع ﺣﺘﻲ در زﻧﺎن ﺣﺎﻣﻠﻪ ﻧﻴﺰاﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ ٨‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ اﺛﺮ‪:‬‬

‫ﭘﺮوﻣﺘﺎزﻳﻦ ﻳﻚ آﻧﺘﻲ ﻫﻴﺴﺘﺎﻣﻴﻦ ﻧﺴﻞ اول از ﮔﺮوه ﻓﻨﻮﺗﻴﺎزﻳﻨﻬﺎ اﺳﺖ و ﻣﻮﺟﺐ ﺑﻠﻮك ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي ﻫﻴﺴﺘﺎﻣﻴﻦ ﻳﻚ در ﺑﺎﻓﺘﻬﺎﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫اﺛﺮآرام ﺑﺨﺶ و ﺧﻮاب آوري و ﺿﺪﺧﺎرش آن ﻧﻴﺰ اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺿﺪ ﻫﻴﺴﺘﺎﻣﻴﻨﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﺛﺮ ﺿﺪ اﺿﻄﺮاب اﻳﻦ دارو‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻻً ﻧﺎﺷﻲ از اﺛﺮ آن ﺑﺮ ﻧﻮاﺣﻲ زﻳﺮ ﻗﺸﺮي ‪ CNS‬اﺳﺖ‪ .‬اﺛﺮ ﺿﺪ اﺳﺘﻔﺮاغ ﻧﻴﺰ اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺑﻪ اﺛﺮ ﺿﺪ ﻣﻮﺳﻜﺎرﻳﻨﻲ )آﻧﺘﻲ‬
‫ﻛﻮﻟﻴﻨﺮژﻳﻚ( آن ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﺛﺮات آﻧﺘﺎﮔﻮﻧﻴﺴﺘﻲ ﺑﺮ ﮔﻴﺮﻧﺪه ﻫﺎي دوﭘﺎﻣﻴﻦ ‪ D2‬و ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ ‪ HT-5‬ﺳﻲ و آ و ‪α1-‬‬
‫‪ adrenergic‬ﻧﻴﺰ دارد‪.‬‬

‫ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ‪:‬‬

‫آﺛﺎر ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻋﺼﺒﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪﺧﻮاب آﻟﻮدگ ‪ ،‬ﺳﺮﮔﻴﺠﻪ‪ ،‬ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻣﻔﺮط‪ ،‬وزوز ﮔﻮش و آﺛﺎر ﺿﺪﻣﻮﺳﻜﺎرﻳﻨﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺸﻜﻲ دﻫﺎن و‬
‫ﺗﺎري دﻳﺪ از ﻋﻮارض ﺷﺎﻳﻊ اﻳﻦ دارو ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫آﻧﺘﻲ دوﭘﺎﻣﻴﻦ ‪:‬‬

‫دوﭘﺎﻣﻴﻦ ‪:‬‬
‫دوﭘﺎﻣﻴﻦ ﻧﻮﻋﻲ ﭘﻴﺎﻣﺮﺳﺎن ﻋﺼﺒﻲ از ﻧﻮع ﻛﺎﺗﻜﻮﻻﻣﻴﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻬﺮه داران و ﺑﻴﻤﻬﺮﮔﺎن وﺟﻮد دارد و ﻧﻘﺶ ﻓﻌﺎل ﻛﻨﻨﺪﮔﻲ دارد‪.‬‬

‫ﻋﺼﺐ ﺷﻨﺎﺳﻲ‪:‬‬

‫ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻮدن و دوﭘﺎﻣﻴﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻮء ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد دوﭘﺎﻣﻴﻨﺮژﻳﻚ ﻣﺜﻞ ﻛﻮﻛﺎﺋﻴﻦ‪ ،‬ﮔﺰاﻧﺘﻴﻦ ﻫﺎ و‬
‫آﻣﻔﺘﺎﻣﻴﻦﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﻜﺮد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ اﻃﻤﻴﻨﺎن و اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﺑﺴﻴﺎر راﻳﺞ اﺳﺖ‪ .‬در ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺟﺪﻳﺪ ارﺗﺒﺎط‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﻓﺮاد و ﻣﻴﺰان ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي دوﭘﺎﻣﻴﻦ ﻧﻮع دوم و ﺳﻮم )‪(D2/3 binding affinity‬‬
‫در اﺳﺘﺮﻳﺎﺗﻮم)‪ (striatum‬ﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﻴﺰ دﻗﻴﻘﺎً ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي ﻧﻮع دوم دوﭘﺎﻣﻴﻦ‬
‫را در اﺳﺘﺮﻳﺎﺗﻮم اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺿﻄﺮاب اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻏﻴﺮﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻮدن ﻣﻴﺰان ﺗﺮاﻧﺴﭙﻮرﺗﺮﻫﺎي‬
‫دوﭘﺎﻣﻴﻦ)‪ (dopamine transporter‬در اﺳﺘﺮﻳﺎﺗﻮم اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ اﺷﺎره ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ آوردهاﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺷﻮاﻫﺪ ﺑﺴﻴﺎري ﺑﺮ ﻧﻮﻋﻲ ﻧﺎﻫﻨﺠﺎري در ﺳﻴﺴﺘﻢ دوﭘﺎﻣﻴﻨﺮژﻳﻚ ﻣﺒﺘﻼﻳﺎن ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻧﻘﺺ‬
‫در ﺗﻤﺮﻛﺰ‪ ،‬ﺧﺴﺘﮕﻲ‪ ،‬ﺑﻲ ﻋﻼﻗﮕﻲ ﺑﻪ اﻣﻮر روزﻣﺮه و رواﺑﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻛﺎﻫﺶ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ و ‪ ...‬در ﻣﺒﺘﻼﻳﺎن دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺒﺘﻼﻳﺎن ﻧﻴﺰ داروﻫﺎي دوﭘﺎﻣﻴﻨﺮژﻳﻚ را ﻣﻮﺛﺮﺗﺮﻳﻦ داروﻫﺎ در ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪت ﺑﺎ اﻳﻦ اﺧﺘﻼل ﻣﻲ ﭘﻨﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻧﻴﺰ‬
‫ﻣﻴﺰان ﺑﺎﻻي ﺷﻴﻮع اﺿﻄﺮاب اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﺑﻴﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﭘﺎرﻛﻴﻨﺴﻮن و ﺷﻴﺰوﻓﺮﻧﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬در ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺿﻄﺮاب‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ‪ 50‬درﺻﺪ از ﻣﺒﺘﻼﻳﺎن ﺑﻪ ﭘﺎرﻛﻴﻨﺴﻮن ﺗﺸﺨﻴﺺ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﻧﺸﺎن دادهاﻧﺪ ﺑﺮﺧﻲ‬
‫آﻧﺘﺎﮔﻮﻧﻴﺴﺘﻬﺎي دوﭘﺎﻣﻴﻦ)‪ (dopamine antagonists‬ﻣﺜﻞ ﻫﺎﻟﻮﭘﺮﻳﺪول ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در اﻓﺮاد ﻏﻴﺮﻣﺒﺘﻼ ﻋﻼﺋﻢ اﺿﻄﺮاب‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻛﻪ ﻧﻘﺶ دوﭘﺎﻣﻴﻦ در اﺿﻄﺮاب اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﭘﺮرﻧﮓ ﺗﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ ٩‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫دوﭘﺎﻣﻴﻦ در ﻏﺪه ﻫﻴﭙﻮﻓﻴﺰ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻮﻗﻒ ﺗﺮاوش ﭘﺮوﻻﻛﺘﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد ﻟﺬا در ﺗﺮاوش ﺷﻴﺮ وﻗﻔﻪ اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و آﮔﻮﻧﻴﺴﺖ ﻫﺎي‬
‫ﮔﻴﺮﻧﺪه دوﭘﺎﻣﻴﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺎﺑﺮﮔﻮﻟﻴﻦ در درﻣﺎن ﻫﺎﻳﭙﺮﭘﺮوﻻﻛﺘﻴﻨﻤﻲ و ﺗﺮاوش ﺷﻴﺮ ﻧﺎﺑﺠﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬داروﻫﺎي آﻧﺘﺎﮔﻮﻧﻴﺴﺖ‬
‫دوﭘﺎﻣﻴﻦ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻬﻮع ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ آﻧﺘﺎﮔﻮﻧﻴﺴﺖ ﮔﻴﺮﻧﺪه ‪ .D2‬داروﻫﺎي آﻧﺘﺎﮔﻮﻧﻴﺴﺖ دوﭘﺎﻣﻴﻦ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫در درﻣﺎن اﺳﻜﻴﺰوﻓﺮﻧﻲ ﻛﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺮي ﻓﻠﻮﭘﺮازﻳﻦ و ﻫﺎﻟﻮﭘﺮﻳﺪول‪.‬‬

‫ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ‪Metoclopramide :‬‬
‫رده درﻣﺎﻧﻲ‪ :‬آﻧﺘﺎﮔﻮﻧﻴﺴﺖ ﮔﻴﺮﻧﺪه دوﭘﺎﻣﻴﻦ ‪ ،‬ﺿﺪﺗﻬﻮع‬

‫اﺷﻜﺎل داروﻳﻲ‪ :‬ﻗﺮص‪ ،‬ﻗﻄﺮه‪ ،‬آﻣﭙﻮل‬

‫ﻣﻮارد ﻣﺼﺮف‪:‬‬

‫ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ ﻳﺎ ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﺎﻳﺪ در درﻣﺎن ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﺑﻪ ﻫﺮدﻟﻴﻠﻲ ازﺟﻤﻠﻪ ﺟﺮاﺣﻲ ﻳﺎ ﺷﻴﻤﻲ درﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت ﻣﻌﺪه‬
‫ﺑﻪ ﻣﺮي‪ ،‬آﻫﺴﺘﻪ ﺑﻮدن ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻣﻌﺪه‪ ،‬ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﭘﻨﻮﻣﻮﻧﻲ ﻧﺎﺷﻲ از آﺳﭙﻴﺮاﺳﻴﻮن‪ ،‬ﺳﺮدرد ﻋﺮوﻗﻲ‪ ،‬ﺳﻜﺴﻜﻪ ﻣﻘﺎوم و ﻓﻠﺞ ﻣﻌﺪه‬
‫دﻳﺎﺑﺘﻴﻚ ﻣﺼﺮف ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ‪:‬‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻓﺸﺎرﺧﻮن‪ ،‬ﺗﺎﻛﻲ ﻛﺎردي‪ ،‬ﻋﻮارض ﺧﺎرج ﻫﺮﻣﻲ و دﻳﺴﻜﻨﺰي‪ ،‬ﺳﺮﮔﻴﺠﻪ‪ ،‬ﺑﻴﻘﺮاري‪ ،‬ﺧﺴﺘﮕﻲ و ﺧﻮاب آﻟﻮدﮔﻲ ﺷﺪﻳﺪ‪،‬‬
‫ﺿﻌﻒ ﻏﻴﺮ ﻋﺎدي‪ ،‬از ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ دارو ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ اﺛﺮ‪:‬‬
‫ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ آﻧﺘﺎﮔﻮﻧﻴﺴﺖ ﮔﻴﺮﻧﺪه ‪ 2D‬دوﭘﺎﻣﻴﻦ اﺳﺖ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ آﮔﻮﻧﻴﺴﺖ ﮔﻴﺮﻧﺪه ﻫﺎي ‪ 4HT5‬ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﻔﺎرشﻫﺎ‪:‬‬
‫در ﺻﻮرت اﺑﺘﻼ ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻪ ﺻﺮع‪ ،‬ﺧﻮﻧﺮﻳﺰي ﮔﻮارﺷﻲ‪ ،‬اﻧﺴﺪاد ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻳﺎ ﭘﺮﻓﻮراﺳﻴﻮن ﻣﺠﺮاي ﮔﻮارش ﻳﺎ ﻓﺌﻮﻛﺮوﻣﻮﺳﻴﺘﻮم ﻧﺒﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﺼﺮف ﺷﻮد‪.‬‬

‫در ﺻﻮرت ﻋﻴﺐ ﺷﺪﻳﺪ ﻛﺎر ﻛﻠﻴﻪ ﻳﺎ ﻛﺒﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺣﺘﻴﺎط ﻣﺼﺮف ﺷﻮد‪.‬‬

‫در ﺻﻮرت ﻋﻴﺐ ﺷﺪﻳﺪ ﻛﺎر ﻛﻠﻴﻪ ﻳﺎ ﻛﺒﺪ ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺮف دارو ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺣﺪود ﻧﺼﻒ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫‪  ١٠‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫دارو را در ﺑﺴﺘﻪ ﻣﺨﺼﻮص آن‪ ،‬ﻛﺎﻣﻼً ﭘﻮﺷﻴﺪه و دور از دﺳﺘﺮس اﻃﻔﺎل ﻧﮕﻬﺪارﻳﺪ‪ .‬ﻗﺮصﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در دﻣﺎي اﺗﺎق‪ ،‬دور از ﻧﻮر‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‪ ،‬ﺣﺮارت زﻳﺎد و رﻃﻮﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺘﻦ از ﺗﺎرﻳﺦ اﻋﺘﺒﺎر ﻳﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ دارو‪ ،‬آن را دور ﺑﺮﻳﺰﻳﺪ‪ .‬در ﺻﻮرت ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫رﻧﮓ ﻳﺎ ﻣﺤﺘﻮاي آﻣﭙﻮلﻫﺎ از ﻣﺼﺮف آﻧﻬﺎ ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻛﻨﻴﺪ‬

‫اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺮوز ﻋﻮارض اﻛﺴﺘﺮاﭘﻴﺮاﻣﻴﺪال در ﻛﻮدﻛﺎن و ﺳﺎﻟﺨﻮردﮔﺎن وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫ﺗﺰرﻳﻖ ورﻳﺪي ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آﻫﺴﺘﮕﻲ و ﻃﻲ ‪ 1-2‬دﻗﻴﻘﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ﺧﻮراﻛﻲ دارو ﺑﺎﻳﺪ ‪ 30‬دﻗﻴﻘﻪ ﻗﺒﻞ از ﻫﺮ وﻋﺪه ﻏﺬا و ﻣﻮﻗﻊ ﺧﻮاب ﻣﺼﺮف ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ﺧﻮراﻛﻲ دارو ‪ 3‬ﺗﺎ ‪ 4‬ﺑﺎر در ﺷﺒﺎﻧﻪ روز و در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﻲ ﻣﻨﻈﻢ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻮع ﺑﻴﻤﺎري ﺷﻤﺎ‪ ،‬ﭘﺰﺷﻚ‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻘﺪار ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ از دارو را ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻛﻨﺪ‪ .‬دﺳﺘﻮرات روي ﺑﺴﺘﻪ دارو را ﺑﻪ دﻗﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻨﻴﺪ و آن را دﻗﻴﻘﺎً ﻣﻄﺎﺑﻖ دﺳﺘﻮر‬
‫ﭘﺰﺷﻚ ﺧﻮد ﻣﺼﺮف و از ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺧﻮدﺳﺮاﻧﻪ دوز دارو ﺟﺪا ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫در ﺻﻮرت ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮدن ﻳﻚ دوز دارو‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آوردن دوز ﻓﺮاﻣﻮش ﺷﺪه آن را ﻣﻴﻞ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً زﻣﺎن‬
‫ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻌﺪي رﺳﻴﺪهاﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻮﺑﺖ ﻓﺮاﻣﻮش ﺷﺪه را رﻫﺎ ﻛﺮده ﻃﺒﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻨﻈﻢ ﺧﻮد ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ دوز دارو را دو ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﻧﻜﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻮﻻً ﻗﺮص و ﻗﻄﺮه ﺣﺪود ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ ﻗﺒﻞ از ﻏﺬا ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‬

‫ﻣﻮارد زﻳﺮ را ﺑﺎ ﭘﺰﺷﻚ ﺧﻮد در ﻣﻴﺎن ﺑﮕﺬارﻳﺪ‪# :‬ﺑﻪ ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ ﻳﺎ ﻫﺮ داروي دﻳﮕﺮي ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ دارﻳﺪ‪# .‬داروﻳﻲ ﻣﺼﺮف‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬اﻋﻢ از داروﻫﺎي ﺑﺎ ﻧﺴﺨﻪ ﻳﺎ ﺑﻲ ﻧﺴﺨﻪ‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه داروﻫﺎي ﺿﺪاﻓﺴﺮدﮔﻲ‪ ،‬آﻧﺘﻲ ﻫﻴﺴﺘﺎﻣﻴﻦﻫﺎ‪ ،‬داروﻫﺎي رواﻧﮕﺮدان )ﻫﻤﭽﻮن‬
‫ﻫﺎﻟﻮﭘﺮﻳﺪول ﻳﺎ ﺗﺮي ﻓﻠﻮﭘﺮازﻳﻦ(‪ ،‬اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ‪ ،‬ﺿﺪدردﻫﺎي ﻣﺨﺪر‪ ،‬داروﻫﺎي آرام ﺑﺨﺶ‪-‬ﺧﻮاب آور )ﻣﺜﻞ ﻓﻨﻮﺑﺎرﺑﻴﺘﺎل ﻳﺎ دﻳﺎزﭘﺎم( و‬
‫ﺣﺘﻲ وﻳﺘﺎﻣﻴﻦﻫﺎ‪#.‬ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ ﻫﺴﺘﻴﺪ ﻳﺎ ﺳﺎﺑﻘﻪ اﺑﺘﻼ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ را دارﻳﺪ‪ :‬ﺑﻴﻤﺎري ﻛﺒﺪي‪ ،‬ﻛﻠﻴﻮي‪ ،‬ﺻﺮع‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎري ﭘﺎرﻛﻴﻨﺴﻮن‪،‬‬
‫ﻓﺌﻮﻛﺮوﻣﻮﺳﻴﺘﻮﻣﺎ‪ ،‬دﻳﺎﺑﺖ‪ ،‬ﺧﻮﻧﺮﻳﺰي ﻳﺎ ﭘﺎرﮔﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارﺷﻲ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺧﻮن و ﺳﺮﻃﺎن ﺳﻴﻨﻪ‪#.‬ﻗﺼﺪ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ‪ ،‬اﻋﻢ از‬
‫اﻋﻤﺎل دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻜﻲ دارﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺪاﺧﻞ داروﻳﻲ‪:‬‬

‫ﻣﺼﺮف ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ ﺑﺎﺳﺎﻳﺮ داروﻫﺎي ﻣﻀﻌﻒ ‪ CNS‬ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻋﻮارض ﺧﻮاب آﻟﻮدﮔﻲ دارو ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ اﺛﺮات آرام ﺑﺨﺶ دارد و در ﺻﻮرت ﻣﺼﺮف ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ داروﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ روي دﺳﺘﮕﺎه ﻋﺼﺒﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻞ‬
‫داروﻫﺎي ﺿﺪاﻓﺴﺮدﮔﻲ‪ ،‬آﻧﺘﻲﻫﻴﺴﺘﺎﻣﻴﻨﻬﺎ‪ ،‬داروﻫﺎي ﺿﺪﺗﺸﻨﺞ‪ ،‬داروﻫﺎي ﻣﺨﺪر و آرام ﺑﺨﺶﻫﺎ‪ ،‬اﺛﺮ اﻳﻦ داروﻫﺎ را ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ در ﺑﻴﻤﺎران دﻳﺎﺑﺘﻲ ﻛﻪ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ ﻣﺼﺮف ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬دوز اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻮد‪ • .‬ﻣﺼﺮف‬
‫ﻫﻤﺰﻣﺎن ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ ﺑﺎ داروﻫﺎي رواﻧﮕﺮدان ﻣﺜﻞ ﻫﺎﻟﻮﭘﺮﻳﺪول ﻳﺎ ﺗﺮي ﻓﻠﻮﭘﺮازﻳﻦ ﺧﻄﺮ ﺑﺮوز ﻋﻮارض ﻋﻀﻼﻧﻲ وﺧﻴﻤﻲ را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه‬
‫دارد‪.‬‬

‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺼﺮف‪:‬‬

‫ﺧﻮراﻛﻲ‬

‫‪  ١١‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن ‪:‬‬

‫ﺑﺮاي درﻣﺎن ﻓﻠﺞ ﻣﻌﺪه ﻧﺎﺷﻲ از دﻳﺎﺑﺖ ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻲ ﮔﺮم ‪ 30‬دﻗﻴﻘﻪ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻋﻼﺋﻢ ﻳﺎ ﻗﺒﻞ از ﻏﺬا و ﻫﻨﮕﺎم ﺧﻮاب‪ ،‬ﺗﺎ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 4‬ﺑﺎر‬
‫در روز ﻣﺼﺮف ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در درﻣﺎن ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت ﻣﻌﺪه ﺑﻪ ﻣﺮي ‪ 10-15‬ﻣﻴﻠﻲ ﮔﺮم ‪ 30‬دﻗﻴﻘﻪ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻋﻼﺋﻢ ﻳﺎ ﻗﺒﻞ از‬
‫ﻏﺬا و ﻫﻨﮕﺎم ﺧﻮاب‪ ،‬ﺗﺎ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 4‬ﺑﺎر در روز ﻣﺼﺮف ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در درﻣﺎن ﺳﻜﺴﻜﻪ ﻣﻘﺪار ‪ 10-20‬ﻣﻴﻠﻲ ﮔﺮم ‪ 4‬ﺑﺎر در روز ﺑﻪ ﻣﺪت‬
‫ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﻣﻘﺪار اوﻟﻴﻪ ‪10‬ﻣﻴﻠﻲ ﮔﺮم ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺰرﻳﻖ ﻋﻀﻼﻧﻲ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻘﺪار‬
‫ﻣﺼﺮف دارو ‪ 5/0mg/kg/day‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﻮدﻛﺎن ‪:‬‬
‫در درﻣﺎن ﺗﺎﺧﻴﺮ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻣﻌﺪه ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺤﺮك ﭘﺮﻳﺴﺘﺎﻟﺘﻴﻚ در ﻛﻮدﻛﺎن ‪ 5-14‬ﺳﺎل ﻣﻘﺪار ‪ 2/5-5‬ﻣﻴﻠﻲ ﮔﺮم ‪ 3‬ﺑﺎر در روز ‪30‬‬
‫دﻗﻴﻘﻪ ﻗﺒﻞ از ﻏﺬا و ﻫﻨﮕﺎم ﺧﻮاب ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺗﺰرﻳﻘﻲ‪:‬‬
‫ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن‬

‫در درﻣﺎن ﺗﺎﺧﻴﺮ ﻣﻌﺪه ﻳﺎ ﻣﺤﺮك ﭘﺮﻳﺴﺘﺎﻟﺘﻴﻚ ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻲ ﮔﺮم ﺗﺰرﻳﻖ ورﻳﺪي ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در درﻣﺎن ﺳﻜﺴﻜﻪ اﺑﺘﺪا ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻲ ﮔﺮم ﺗﺰرﻳﻖ‬
‫آﻫﺴﺘﻪ ورﻳﺪي ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮراﻛﻲ اداﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺿﺪﺗﻬﻮع در ﺷﻴﻤﻲ درﻣﺎﻧﻲ ‪ 2mg/kg‬ﺑﺮاي ‪30‬‬
‫دﻗﻴﻘﻪ ﻗﺒﻞ از ﺷﻴﻤﻲ درﻣﺎﻧﻲ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﻫﺮ ‪ 2‬ﻳﺎ ‪ 3‬ﺳﺎﻋﺖ ﺗﻜﺮار ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز‬
‫ﻣﻲﺗﻮان‪ 1mg/kg‬از دارو را ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻧﻔﻮزﻳﻮن ورﻳﺪي ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺿﺪﺗﻬﻮع ﺑﻌﺪ از ﺟﺮاﺣﻲ ‪ 10-20‬ﻣﻴﻠﻲ ﮔﺮم‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﭘﺎﻳﺎن ﺟﺮاﺣﻲ ﺗﺰرﻳﻖ ﻋﻀﻼﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻛﻮدﻛﺎن‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺿﺪ ﺗﻬﻮع و در درﻣﺎن ﺗﺎﺧﻴﺮ ﻣﻌﺪه ﻳﺎ ﻣﺤﺮك ﭘﺮﻳﺴﺘﺎﻟﺘﻴﻚ ‪ 1mg/kg‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻘﺪار واﺣﺪ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در‬
‫ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ ﺗﻜﺮار ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻛﻠﺮﭘﺮوﻣﺎزﻳﻦ ‪Chlorpromazine‬‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي درﻣﺎﻧﻲ‬

‫ﻛﻠﺮﭘﺮوﻣﺎزﻳﻦ ﻳﻚ داروي ﺿﺪرواﻧﭙﺮﻳﺸﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﮔﺮوه داروﻫﺎي )‪ (FEEN-oh-a-zeens‬ﻓﻨﻮﺗﻴﺎزﻳﻦ ﻫﺎ ﻗﺮار دارد‪.‬‬

‫او ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻐﺰ ﺷﻤﺎ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻛﻠﺮﭘﺮوﻣﺎزﻳﻦ ﺑﺮاي درﻣﺎن اﺧﺘﻼﻻت رواﻧﭙﺮﻳﺸﻲ ﻣﺜﻞ‪ :‬اﺳﻜﻴﺰوﻓﺮﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻴﻚ دﭘﺮﺳﻴﻮ‪ ،‬ﻣﺸﻜﻼت رﻓﺘﺎري ﺷﺪﻳﺪ در ﻛﻮدﻛﺎن اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬آن ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاي درﻣﺎن ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ‪ ،‬ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻫﺎي ﻗﺒﻞ از ﺟﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﺳﻜﺴﻜﻪ ﻫﺎي داﺋﻤﻲ‪ ،‬ﭘﻮرﻓﻴﺮي ﻣﺘﻨﺎوب ﺣﺎد‪،‬‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎﻳﻲ از ﻛﺰاز ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫ﻛﻠﺮﭘﺮوﻣﺎزﻳﻦ ﺑﺮاي اﻫﺪاف دﻳﮕﺮي ﻏﻴﺮ از آﻧﭽﻪ ﻛﻪ در ﺑﺎﻻ ﻟﻴﺴﺖ ﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪  ١٢‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫اﮔﺮ ﭘﺲ از ﻣﺼﺮف دارو ﻋﻼﺋﻤﻲ ﭼﻮن ﺣﺮﻛﺎت ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮل ﻳﺎ ﭘﺮش در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭼﺸﻢ‪ ،‬ﻟﺐ‪ ،‬زﺑﺎن‪ ،‬ﺻﻮرت‪ ،‬ﺑﺎزوﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺎﻫﺎي ﺧﻮد‬
‫دﻳﺪﻳﺪ‪ ،‬دارو را ﺳﺮﻳﻌﺎ ﻗﻄﻊ ﻛﺮده و ﺑﺎ ﭘﺰﺷﻚ ﺧﻮد در ﻣﻴﺎن ﺑﮕﺬارﻳﺪ‪ ،‬ﭼﻮن اﻳﻦ ﻫﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎﻳﻲ از ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ‬
‫ﺧﻄﺮﻧﺎك دارو ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻛﻠﺮﭘﺮوﻣﺎزﻳﻦ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﻨﻮن )رواﻧﭙﺮﻳﺸﻲ( ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻪ دﻳﻮاﻧﮕﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻛﻠﺮﭘﺮوﻣﺎزﻳﻦ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﻧﻮاﻗﺺ ﻗﻠﺒﻲ‪ ،‬ﻣﺮگ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ و ذات اﻟﺮﻳﻪ در اﻓﺮاد ﻣﺴﻦ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻪ زوال ﻋﻘﻞ‬
‫)ﺟﻨﻮن( ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﺷﻤﺎ دﭼﺎر ﺿﺮﺑﻪ ﻣﻐﺰي ﻳﺎ ﮔﻮدي ﻳﺎ ﺗﻮرﻓﺘﮕﻲ ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺴﺘﻴﺪ و ﻳﺎ از ﻣﻘﺪار زﻳﺎدي اﻟﻜﻞ ﻳﺎ داروﻫﺎي ﺧﻮاب آور اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻛﺮده اﻳﺪ از ﻛﻠﺮوﭘﺮوﻣﺎزﻳﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻜﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﻛﻠﺮﭘﺮوﻣﺎزﻳﻦ ﻳﺎ ﻓﻨﻮﺗﻴﺎزﻳﻦ ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ دارﻳﺪ از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻜﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﻗﺒﻞ از ﻣﺼﺮف ﻛﻠﺮﭘﺮوﻣﺎزﻳﻦ اﮔﺮ در ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮ ﻗﺮار دارﻳﺪ ﭘﺰﺷﻚ ﺧﻮد را ﻣﻄﻠﻊ ﺳﺎزﻳﺪ‪:‬‬

‫ﺑﻴﻤﺎري ﻫﺎي ﻛﺒﺪي ﻳﺎ ﻛﻠﻴﻮي‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎري ﻗﻠﺒﻲ ﻳﺎ ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﺑﺎﻻ‪ ،‬آب ﺳﻴﺎه‪ ،‬ﻣﺸﻜﻼت ﺷﺪﻳﺪ ﺗﻨﻔﺲ‪ ،‬ﺳﺮﻃﺎن ﺳﻴﻨﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻳﺎ ﺣﺎل‪،‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﻛﻠﺴﻴﻢ ﭘﺎﻳﻴﻦ در ﺧﻮن‪ ،‬ﺗﻮﻣﻮر ﻏﺪه ﻓﻮق ﻛﻠﻴﻮي‪ ،‬ﺑﺰرگ ﺷﺪن ﭘﺮوﺳﺘﺎت ﻳﺎ ﻣﺸﻜﻼت دﻓﻊ ادرار‪ ،‬ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺣﻤﻼت ﺻﺮع‪،‬‬
‫ﺑﻴﻤﺎري ﭘﺎرﻛﻴﻨﺴﻮن ﻳﺎ اﮔﺮ ﺷﻤﺎ دﭼﺎر ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺷﺪﻳﺪي ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺼﺮف اﻳﻦ دارو ﻳﺎ داروي ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺷﺪه اﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻗﺒﻞ از ﻣﺼﺮف ﻛﻠﺮﭘﺮوﻣﺎزﻳﻦ ﭘﺰﺷﻚ ﺧﻮد را از ﻛﻠﻴﻪ داروﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪ ﻣﻄﻠﻊ ﺳﺎزﻳﺪ‪.‬‬

‫اﮔﺮ در ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮ ﻗﺮار دارﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﻣﺼﺮف ﻛﻠﺮﭘﺮوﻣﺎزﻳﻦ ﭘﺰﺷﻚ ﺧﻮد را ﻣﻄﻠﻊ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬

‫ﺑﻴﻤﺎري ﻫﺎي ﻛﺒﺪي ﻳﺎ ﻛﻠﻴﻮي‬

‫ﺑﻴﻤﺎري ﻗﻠﺒﻲ ﻳﺎ ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﺑﺎﻻ‬

‫آﺳﻢ ﺷﺪﻳﺪ‪ ،‬آﻣﻔﻴﺰم‪ ،‬ﻣﺸﻜﻼت ﺗﻨﻔﺴﻲ دﻳﮕﺮ‬

‫آب ﺳﻴﺎه‬

‫ﺳﺮﻃﺎن ﺳﻴﻨﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻳﺎ ﺣﺎل‬

‫ﺳﻄﺢ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﻠﺴﻴﻢ ﺧﻮن‬

‫ﺗﻮﻣﻮر ﻏﺪه ﻓﻮق ﻛﻠﻴﻮي‬

‫ﺑﺰرگ ﺷﺪن ﭘﺮوﺳﺘﺎت ﻳﺎ ﻣﺸﻜﻼت دﻓﻊ ادرار‬

‫ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺣﻤﻼت ﺻﺮع‬

‫ﺑﻴﻤﺎري ﭘﺎرﻛﻴﻨﺴﻮن‬

‫ﻣﺼﺮف در دوران ﺑﺎرداري‬

‫‪  ١٣‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫ﻛﻠﺮﭘﺮوﻣﺎزﻳﻦ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ در ﻧﻮزاد ﺑﺸﻮد اﮔﺮ ﻣﺎدر در دوران ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ از آن دارو اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﺎردارﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﻣﺼﺮف دارو ﺑﺎ ﭘﺰﺷﻚ ﺧﻮد ﻣﺸﻮرت ﻛﻨﻴﺪ و اﮔﺮ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ ﺑﺎرداري دارﻳﺪ در زﻣﺎن ﻣﺼﺮف دارو‬
‫ﭘﺰﺷﻚ ﺧﻮد را ﻣﻄﻠﻊ ﺳﺎزﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺼﺮف در دوران ﺷﻴﺮدﻫﻲ‬

‫ﻛﻠﺮﭘﺮوﻣﺎزﻳﻦ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺷﻴﺮ ﻣﺎدر ﻧﻔﻮذ ﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﻧﻮزاد آﺳﻴﺐ ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ اﮔﺮ در ﺣﺎل ﺷﻴﺮدﻫﻲ ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از ﻣﺼﺮف دارو‬
‫ﭘﺰﺷﻚ ﺧﻮد را ﻣﻄﻠﻊ ﺳﺎزﻳﺪ‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﻛﻮدك دﭼﺎر ﺗﺐ ﺷﺪه ﻳﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎري آﻧﻔﻠﻮاﻧﺰا را داراﺳﺖ ﻗﺒﻞ از ﻣﺼﺮف ﻛﻠﺮﭘﺮوﻣﺎزﻳﻦ ﭘﺰﺷﻚ را ﻣﻄﻠﻊ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫اﻓﺮاد ﻣﺴﻦ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ اﻳﻦ دارو ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫دﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫ﻛﻠﺮﭘﺮوﻣﺎزﻳﻦ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ اﻳﺠﺎد ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ ﭼﻮن ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺗﻔﻜﺮ و ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺷﻮد‪ ،‬ﭘﺲ در زﻣﺎن راﻧﻨﺪﮔﻲ ﻳﺎ اﻧﺠﺎم ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺑﻴﺪاري و ﻫﻮﺷﻴﺎري ﻛﺎﻣﻞ دارد ﻣﺮاﻗﺐ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬

‫از ﺗﻐﻴﻴﺮ وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﻣﺜﻞ ﺳﺮﻳﻊ ﻧﺸﺴﺘﻦ ﻳﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن و ﻳﺎ از ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻮاﺑﻴﺪه ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﻴﺪ ﭼﻮن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬
‫اﺣﺴﺎس ﺳﺮﮔﻴﺠﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺻﻮرت آرام و ﻣﻼﻳﻢ ﺣﺮﻛﺎت ﺧﻮد را اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ ﺗﺎ از اﻓﺘﺎدﻧﺘﺎن ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬

‫از ﻧﻮﺷﻴﺪن اﻟﻜﻞ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﻴﺪ ﭼﻮن ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻛﻠﺮﭘﺮوﻣﺎزﻳﻦ را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬

‫از ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﻧﻮر ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻳﺎ ﺗﺨﺖ ﺧﻮاب ﻫﺎي دﺑﺎﻏﻲ اﺟﺘﻨﺎب ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﻛﻠﺮﭘﺮوﻣﺎزﻳﻦ ﭘﻮﺳﺖ ﺷﻤﺎ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻮر‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺴﺎس ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و آﻓﺘﺎب ﺳﻮﺧﺘﮕﻲ رخ ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻟﺒﺎﺳﻬﺎي ﭘﻮﺷﻴﺪه و ﻣﺤﺎﻓﻆ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻮر‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ و ﻛﺮم ﻫﺎي ﺿﺪآﻓﺘﺎب ﺑﺎ ‪ spf>15‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫اﺷﻜﺎل داروﻳﻲ ‪:‬‬

‫ﻗﺮص ﻫﺎي ‪25‬و ‪ 100‬ﻣﻴﻠﻲ – آﻣﭙﻮل‬

‫آﻧﺘﺎ ﮔﻮﻧﻴﺴﺘﻬﺎي ﮔﻴﺮﻧﺪه ﺳﺮو ﺗﻮﻧﻴﻦ ‪:‬‬

‫ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ‪Serotonin :‬‬

‫ﻳﺎ ﻫﻴﺪروﻛﺴﻲﺗﺮﻳﭙﺘﺎﻣﻴﻦ ﻧﻮﻋﻲ اﻧﺘﻘﺎلدﻫﻨﺪهﻫﺎي ﻋﺼﺒﻲ از ﻧﻮع ﻣﻮﻧﻮآﻣﻴﻨﻪ اﺳﻴﺪ ﺑﻴﻮژﻧﻴﻚ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺑﻴﻮﺷﻴﻤﻲ از ﻣﺸﺘﻘﺎت‬
‫ﺗﺮﻳﭙﺘﻮﻓﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر اﻫﻢ در دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش‪ ،‬ﭘﻼﻛﺖﻫﺎ و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻋﺼﺒﻲ ﻣﺮﻛﺰي ﺣﻴﻮاﻧﺎت و ﻫﻤﻴﻦﻃﻮر اﻧﺴﺎن‬
‫ﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺎده ﻧﺰد اﻓﻜﺎر ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﺎري ﻛﻨﻨﺪه ٔ◌ »اﺣﺴﺎس ﺧﻮب« ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ ٪90‬از ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺪن اﻧﺴﺎن در ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺘﺮوﻛﺮوﻣﺎﻓﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﺮاﻛﻨﺪه در ﻏﺸﺎي دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش‬
‫ﻣﻮﺟﻮداﻧﺪ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ اﺳﺖ و در آنﺟﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺗﺤﺮﻛﺎت روده ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻣﻘﺎدﻳﺮي ﻛﻤﺘﺮي از ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ ﺑﺎ ﺷﺒﻜﻪ ﻋﺼﺒﻲ‬
‫ﺳﺮوﺗﻮﻧﺮژﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻋﺼﺎب ﻣﺮﻛﺰي ﺳﻨﺘﺰ ﺷﺪه و ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢ در ﺣﺎﻻت‬
‫‪  ١۴‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫روﺣﻲ‪ ،‬اﺷﺘﻬﺎ و ﺧﻮاب ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ داراي ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﺑﺮ ﺣﺎﻓﻈﻪ و ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﻧﻴﺰ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺪوﻻﺳﻴﻮن ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ در ﺳﻴﻨﺎﭘﺲﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻤﻠﻜﺮد اﺻﻠﻲ ﺑﺮاي ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻛﻼس ﻣﺨﺘﻠﻒ از داروﻫﺎي ﺿﺪاﻓﺴﺮدﮔﻲ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ ﺗﺮﺷﺢ ﺷﺪه از ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺘﺮوﻛﺮوﻣﺎﻓﻴﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش در ﻧﻬﺎﻳﺖ راه را ﺑﻪ ﻳﺎﺧﺘﻪﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و در آﻧﺠﺎ ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻼﻛﺖﻫﺎ ﺣﻤﻞ ﺷﺪه و ﺟﺎﺳﺎزي ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬آنﻫﺎ ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ را در ﻫﻨﮕﺎم ﻟﺨﺘﻪ ﺷﺪن آزاد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﺠﺎد اﻧﻘﺒﺎض‬
‫درﻋﻤﻠﻴﺎت ﻫﻤﻮﺳﺘﺎزي )ﺧﻮن اﻳﺴﺘﻲ( و اﻧﻌﻘﺎد ﺧﻮن ﻧﻘﺶآﻓﺮﻳﻨﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻬﺒﻮد دﻫﻨﺪه آﺳﻴﺐﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي رﺷﺪ در ﺑﺮﺧﻲ از ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ در ﻃﺒﻴﻌﺖ‬

‫ﻫﻤﻴﻦﻃﻮر ﻛﻪ ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ در ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻧﻴﺰ داراي ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ در ﻗﺎرچﻫﺎ و ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻧﻴﺰ ﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ در ﻧﻴﺶ ﺣﺸﺮات و ﺧﺎرﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻞ اﻳﺠﺎد ﻛﻨﻨﺪه درد ﺣﻀﻮر دارد‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺷﻜﻞ ﻛﻪ درد از ﻋﻮارض‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ ﺗﻮﺳﻂ آﻣﻴﺐﻫﺎي ﺗﻚ ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺑﻴﻤﺎريزا ﻧﻴﺰ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در رودهﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﺑﺮوز اﺳﻬﺎل ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻮارد ﺑﻲﺷﻤﺎري از ﺣﻀﻮر ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ در داﻧﻪﻫﺎ و ﻣﻴﻮهﻫﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه ﻛﻪ در دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش ﻛﻤﻚ ﺑﻪ‬
‫دﻓﻊ داﻧﻪ از دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎ‬

‫ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ اﻧﺘﻘﺎل دﻫﻨﺪه ﻋﺼﺒﻲاي ﺳﺖ ﻛﻪ در ﺗﻤﺎم ﺟﺎﻧﺪاران ﺷﺎﺧﻪ دوﺳﻮﺋﻴﺎن )‪ (Bilateria‬ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ در آﻧﺎن‬
‫ﻋﻤﻠﻜﺮدي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان واﺳﻂ ﺑﺮاي ﺗﺤﺮﻛﺎت روده و ﻫﻤﻴﻦﻃﻮر ﻋﺎﻣﻞ ادراك ﻣﻮﺟﻮدات ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ زﻳﺴﺘﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮﺟﻮداﺗﻲ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر زﻳﺴﺘﻲ ﺳﺎدهﺗﺮ ﻫﻤﭽﻮن ﺑﻲ ﻣﻬﺮﮔﺎن‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻌﻨﻲ ﺳﺎدهﺗﺮي ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻮدن ﻏﺬا دارد‪ .‬در‬
‫ﻣﻮﺟﻮداﺗﻲ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪﺗﺮ ﺑﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻨﺪﭘﺎﻳﺎن و ﻣﻬﺮهداران‪ ،‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮﺗﺮيﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ادراك ﺟﺎﻧﺪار ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﻤﺒﻮد ﻳﺎ ﻓﺮاواﻧﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ‪ ،‬رﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺜﻞ و ﻳﺎ روﺣﻴﻪ او ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ارﺗﻘﺎ و ﻳﺎ ﺗﻨﺰل‬
‫ﺑﻴﺎﺑﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﺎﻳﺪ آن ﭼﻴﺰي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻣﻴﺰاﻧﻲ از ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ دﻓﻊ ﻳﺎ ﺟﺬب ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺘﺮوﻛﺮوﻣﺎﻓﻴﻦ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻄﺢ رودهﻫﺎ ﮔﺴﺘﺮده ﺷﺪهاﻧﺪ و درآﻧﺠﺎ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﻏﺬا در ﻣﺠﺮا ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ ﺗﺮﺷﺢ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﻪ رودهﻫﺎ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﻘﺒﺎض ﺑﺨﺸﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎﺣﺼﻞ آن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻏﺬا در رودهﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ ﻣﺎزاد ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﭘﻼﻛﺖﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻮﻳﺮگﻫﺎي اﻃﺮاف و اﺣﺎﻃﻪ ﻛﻨﻨﺪه رودهﻫﺎ ﺟﺬب ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺎدهاي ﻧﺎﺧﻮشآﻳﻨﺪ در ﻏﺪا‬
‫ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻧﺘﺮوﻛﺮوﻣﺎﻓﻴﻦﻫﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ ﺗﺮﺷﺢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ رودهﻫﺎ ﺗﺤﺮك ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺒﺨﺸﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ‬
‫اﻳﺠﺎد اﺳﻬﺎل رودهﻫﺎ را از ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ ﺧﺎﻟﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﺗﺮﺷﺢ ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺬب آن ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻼﻛﺖﻫﺎي‬
‫ﺧﻮن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ آزاد در ﺧﻮن ﺑﺎﻻ ﻣﻲرود‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﻓﻌﺎل ﺷﺪن ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي ‪ HT35‬در ﭘﻴﺎز ﻣﻐﺰ ﺷﺪه ﻛﻪ‬
‫ﻓﺮﻣﺎن ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺮاغ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺘﺮوﻛﺮوﻣﺎﻓﻴﻦ ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻏﺬاي ﻣﺴﻤﻮم‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺮﺗﻮدرﻣﺎﻧﻲ و ﺷﻴﻤﻲدرﻣﺎﻧﻲ‬

‫‪  ١۵‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫ﻫﻢ واﻛﻨﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬داروﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺴﺪود ﺷﺪن ‪ HT35‬ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر در ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﻧﺎﺷﻲ از‬
‫ﺷﻴﻤﻲدرﻣﺎﻧﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﺮﻃﺎنﻫﺎ ﻣﻮﺛﺮﻧﺪ و ﺟﺰﺋﻲ از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي اﺻﻠﻲ اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون‪Ondansetron :‬‬
‫ﻧﺎﻣﻬﺎي ﺗﺠﺎرﺗﻲ ‪Demitron - Zofran :‬‬

‫رده درﻣﺎﻧﻲ‪ :‬ﺿﺪ اﺳﺘﻔﺮاغ ‪.‬‬

‫رده ﻓﺎرﻣﺎﻛﻮﻟﻮژﻳﻚ‪ :‬آﻧﺘﺎﮔﻮﻧﻴﺴﺖ ﮔﻴﺮﻧﺪه ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ‬

‫اﺷﻜﺎل داروﻳﻲ‪ :‬ﻗﺮص روﻛﺶ دار ‪ 4‬ﻣﻴﻠﻲ ﮔﺮﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻠﻮل ﺧﻮراﻛﻲ ‪ 4‬ﻣﻴﻠﻲ ﮔﺮم در ‪ 5‬ﺳﻲ ﺳﻲ‪ ،‬آﻣﭙﻮل ‪ 2‬ﻣﻴﻠﻲ ﮔﺮم در ﺳﻲ ﺳﻲ‪،‬‬
‫‪ 2‬ﺳﻲ ﺳﻲ‪ ،‬و ‪ 4‬ﺳﻲ ﺳﻲ‪.‬‬

‫راه اﺳﺘﻌﻤﺎل ‪ :‬ﺧﻮراﻛﻲ‪ ،‬ﺗﺰرﻳﻘﻲ‬

‫ﮔﺮوه ‪B‬‬ ‫ﻣﺼﺮف در ﺑﺎرداري‬

‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ اﺛﺮ‪:‬‬
‫اﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون اﺛﺮات ﺿﺪ اﺳﺘﻔﺮاغ ﺧﻮد را‪ ،‬ﺑﺎ اﺛﺮات آﻧﺘﺎﮔﻮﻧﻴﺴﺘﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ‪ ،‬در اﻧﺘﻬﺎي اﻋﺼﺎب واگ )ﻋﺼﺐ واگ( و‬
‫ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي ﻣﺮﻛﺰي آن در ﻣﺮﻛﺰ اﺳﺘﻔﺮاغ اﻋﻤﺎل ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺪﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺎ ﻣﻬﺎر ﻛﺮدن رﻓﻠﻜﺲ اﺳﺘﻔﺮاغ‪ ،‬از ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻜﺘﻪ از ﻓﺎرﻣﺎﻛﻮﻟﻮژي ﻛﺎﺗﺰوﻧﮓ ‪ :‬داروي ﮔﺮاﻧﻲ ﺳﺘﺮون ﻫﻢ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻮارد ﻣﺼﺮف‪:‬‬

‫ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﻧﺎﺷﻲ از ﺷﺮوع و ﺗﻜﺮار دورهﻫﺎي ﺷﻴﻤﻲ درﻣﺎﻧﻲ ﻛﺎﻧﺴﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺳﻴﺲ ﭘﻼﺗﻴﻦ‬

‫ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﺑﺮوز ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﻧﺎﺷﻲ از رادﻳﺎﺳﻴﻮن درﻣﺎﻧﻲ‬

‫ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﺑﺮوز ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ‬

‫ﻣﻮارد ﻣﻨﻊ ﻣﺼﺮف‪:‬‬

‫ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻣﻔﺮط ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دارو ‪.‬‬

‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬در ﻧﺎرﺳﺎﻳﻲ ﻛﺒﺪ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون را‪ ،‬ﺑﺎ اﺣﺘﻴﺎط ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ‪:‬‬
‫در دﺳﺘﮕﺎه اﻋﺼﺎب ﻣﺮﻛﺰي‪ :‬ﺳﺮدرد‪ ،‬ﺿﻌﻒ‪ ،‬ﺧﺴﺘﮕﻲ‪ ،‬ﺳﺮﮔﻴﺠﻪ‪ ،‬آراﻣﺶ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ‬

‫در ﭘﻮﺳﺖ‪ :‬ﺑﺜﻮرات ﺟﻠﺪي‬

‫در دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش‪ :‬اﺳﻬﺎل‪ ،‬ﻳﺒﻮﺳﺖ‪ ،‬درد ﺷﻜﻢ‪ ،‬ﮔﺰرواﺳﺘﻮﻣﻴﺎ‬

‫‪  ١۶‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫در ﻛﺒﺪ‪ :‬اﻓﺰاﻳﺶ ﮔﺬراي ﺗﺮاﻧﺲ آﻣﻴﻨﺎزﻫﺎي ﻛﺒﺪي‬

‫در ﺳﺎﻳﺮ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎ ‪ :‬دردﻫﺎي ﻋﻀﻼﻧﻲ‪-‬اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ‪ ،‬ﻟﺮز‪ ،‬اﺣﺘﺒﺎس ادراري‪ ،‬درد ﻗﻔﺴﻪ ﺳﻴﻨﻪ‪ ،‬ﺗﺐ‪ ،‬ﻫﻴﭙﻮﻛﺴﻲ‬

‫ﮔﺮاﻧﻴﺴﺘﺮون‪Granisetron :‬‬

‫رده درﻣﺎﻧﻲ‪ :‬ﺿﺪ اﺳﺘﻔﺮاغ ‪.‬‬

‫رده ﻓﺎرﻣﺎﻛﻮﻟﻮژﻳﻚ‪ :‬آﻧﺘﺎﮔﻮﻧﻴﺴﺖ ﮔﻴﺮﻧﺪه ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ‬

‫اﺷﻜﺎل داروﻳﻲ‪ :‬ﻗﺮص‪ ،‬آﻣﭙﻮل‬

‫ﻣﻮارد ﻣﺼﺮف‪:‬ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﻧﺎﺷﻲ از ﺷﺮوع و ﺗﻜﺮار دورهﻫﺎي ﺷﻴﻤﻲ درﻣﺎﻧﻲ ﻛﺎﻧﺴﺮ‪.‬‬

‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ اﺛﺮ‪:‬ﮔﺮاﻧﻴﺴﺘﺮون اﺛﺮات ﺿﺪ اﺳﺘﻔﺮاغ ﺧﻮد را‪ ،‬ﺑﺎ اﺛﺮات آﻧﺘﺎﮔﻮﻧﻴﺴﺘﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ‪ ،‬در اﻧﺘﻬﺎي اﻋﺼﺎب واگ‬
‫)ﻋﺼﺐ واگ( و ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي ﻣﺮﻛﺰي آن در ﻣﺮﻛﺰ اﺳﺘﻔﺮاغ اﻋﻤﺎل ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺪﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺎ ﻣﻬﺎر ﻛﺮدن رﻓﻠﻜﺲ اﺳﺘﻔﺮاغ‪ ،‬از ﺗﻬﻮع‬
‫و اﺳﺘﻔﺮاغ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ‬

‫ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ‪:‬ﻛﻼً داروي ﻛﻢ ﻋﺎرﺿﻪاي اﺳﺖ وﻟﻲ ﻋﻮارض ﮔﺰارش ﺷﺪه آن ﺳﺮدرد‪ ،‬ﮔﻴﺠﻲ و ﻳﺒﻮﺳﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫دوﻻﺳﺘﺮون‪Dolasetron :‬‬
‫ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از داروﻫﺎي آﻧﺘﺎ ﮔﻮﻧﻴﺴﺖ ﮔﻴﺮﻧﺪه ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ اﺳﺖ ‪ .‬ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دو داروي اوﻟﻲ ﻣﺼﺮف ﻛﻤﻲ دارد ‪.‬‬

‫ﺑﺎ دﮔﺰاﻣﺘﺎزون ﺑﻴﺸﺘﺮ آﺷﻨﺎ ﺷﻮﻳﺪ ‪.‬‬

‫دﮔﺰاﻣﺘﺎزون‪Dexamethasone :‬‬
‫ﻛﻮرﺗﻴﻜﻮاﺳﺘﺮوﺋﻴﺪﻫﺎ ) ﺿﺪ اﻟﺘﻬﺎب اﺳﺘﺮوﺋﻴﺪي (‬

‫اﺷﻜﺎل داروﻳﻲ ‪ :‬ﻗﺮص و آﻣﭙﻮل‬

‫ﻛﻮرﺗﻴﻜﻮاﺳﺘﺮوﺋﻴﺪﻫﺎ و از آن ﺟﻤﻠﻪ داروي دﮔﺰاﻣﺘﺎزون ‪ ،‬ﭘﺮدﻧﻴﺰوﻟﻮن ‪ ،‬ﺑﺘﺎﻣﺘﺎزون و ‪ ...‬داروﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻤﻠﺸﺎن ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﻋﻤﻞ‬
‫ﻫﻮرﻣﻮﻧﻬﺎي ﻣﺘﺮﺷﺤﻪ از ﻗﺸﺮ ﻓﻮق ﻛﻠﻴﻮي اﻧﺴﺎن اﺳﺖ و اﻏﻠﺐ در ﻣﻮاردي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺪن اﺗﺴﺎن ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ ﻛﺎﻓﻲ‬
‫اﻳﻦ ﻫﻮرﻣﻮﻧﻬﺎ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻳﻦ داروﻫﺎ در ﻣﻮارد اﻟﺘﻬﺎب ) ﺗﻮرم ‪ ،‬ﻗﺮﻣﺰي ‪ ،‬درد( درﻣﺎن ﻓﺮم ﻫﺎي ﺧﺎص آرﺗﺰﻳﺘﻴﺲ ) ﺑﻴﻤﺎري اﻟﺘﻬﺎﺑﻲ ﻣﻔﺎﺻﻞ (‬
‫ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎي ﭘﻮﺳﺘﻲ ‪ ،‬ﺧﻮﻧﻲ ‪ ،‬ﻛﻠﻴﻮي ‪ ،‬ﭼﺸﻢ ‪ ،‬ﺗﻴﺮوﺋﻴﺪ ‪ ،‬روده اي ‪ ،‬آﻟﺮژي ) ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ( ﺷﺪﻳﺪ و آﺳﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫اﻳﻦ دارو در درﻣﺎن اﻧﻮاع وﻳﮋه ﺳﺮﻃﺎﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﻛﺎرﺑﺮد دارد ‪.‬‬

‫اﻳﻦ دﺳﺘﻪ داروﻳﻲ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻳﻜﻲ از اﻧﻮاع داروﻫﺎي دوﭘﻴﻨﮓ راﻳﺞ در ﻣﻴﺎن ورزﺷﻜﺎران دوﭘﻴﻨﮕﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﻣﺪﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫در ﺑﺮﺧﻲ ﺑﺎﺷﮕﺎﻫﻬﺎي ﺑﺪﻧﺴﺎزي ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺳﺎﻳﺮ اﺳﺘﺮوﻳﻴﺪﻫﺎي آﻧﺎﺑﻮﻟﻴﻚ ) ﻫﻮرﻣﻮن ﻫﺎي ﻣﺮداﻧﻪ ( ﺑﺎ وﻋﺪه ﻫﺎي دروﻏﻴﻦ و ﺑﺎ ﻗﻴﻤﺖ‬
‫ﻫﺎي ﮔﺰاف ﺑﻪ اﻓﺮاد ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪  ١٧‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫دﮔﺰاﻣﺘﺎزون ﺗﺰرﻳﻘﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺳﺎﻳﺮ داروﻫﺎي ﺿﺪ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ در ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﺑﻌﺪ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻴﻬﺎ و ﺷﻴﻤﻲ درﻣﺎﻧﻲ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ دارو ‪:‬‬

‫داروي دﮔﺰاﻣﺘﺎزون ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺎﻋﺚ ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺸﻮد ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺷﺪن وﻳﺎ از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻦ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ازاﻳﻦ ﻋﻼﺋﻢ‬
‫ﺑﺎﻳﺪﭘﺰﺷﻚ را ﻣﻄﻠﻊ ﺳﺎﺧﺖ ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺷﺎﻣﻞ ‪:‬‬

‫ﺗﺤﺮﻳﻚ ﭘﺬﻳﺮي و ﻧﺎراﺣﺘﻲ ﻣﻌﺪه‬ ‫‪-1‬‬

‫اﺳﺘﻔﺮاغ‬ ‫‪-2‬‬

‫ﺳﺮدرد‬ ‫‪-3‬‬

‫ﮔﻴﺠﻲ‬ ‫‪-4‬‬

‫ﺑﻲ ﺧﻮاﺑﻲ‬ ‫‪-5‬‬

‫ﺑﻲ ﻗﺮاري‬ ‫‪-6‬‬

‫اﻓﺴﺮدﮔﻲ‬ ‫‪-7‬‬

‫اﺿﻄﺮاب‬ ‫‪-8‬‬

‫آﻛﻨﻪ و ﺟﻮش‬ ‫‪-9‬‬

‫‪ -10‬اﻓﺰاﻳﺶ رﺷﺪ ﻣﻮ‬

‫‪ -11‬ﺑﺪن ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ ﻛﺒﻮد و ﻛﻮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪ -12‬دوره ﻫﺎي ﻗﺎﻋﺪﮔﻲ ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﻳﺎ ﻏﺎﻳﺐ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ‪.‬‬

‫در ﺻﻮرت روﻳﺖ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻋﻼﺋﻢ زﻳﺮ ﭘﺰﺷﻚ را ﻓﻮري ﻣﻄﻠﻊ ﺳﺎزﻳﺪ ‪:‬‬

‫‪ -2‬ﺗﻮرم در ﺻﻮرت ‪ ،‬اﻧﺪام ﻫﺎي اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﻗﻮزك ﭘﺎ ‪ -3‬اﺷﻜﺎل و اﺧﺘﻼل در ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ ‪ -4‬ﺳﺮﻣﺎﺧﻮردﮔﻲ ﻳﺎ‬ ‫‪ - 1‬راش ﭘﻮﺳﺘﻲ‬
‫ﻋﻔﻮﻧﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﻲ اداﻣﻪ دار اﺳﺖ ‪ -5 .‬ﺿﻌﻒ ﻋﻀﻼت ‪ -6‬ﻣﺪﻓﻮع ﺳﻴﺎه ﻳﺎ ﻗﻴﺮي رﻧﮓ‬

‫ﺳﺎﻳﺮﻋﻮارض ﻛﻮرﺗﻴﻜﻮاﺳﺘﺮوﻳﻴﺪﻫﺎ ‪:‬‬

‫ﭘﻮﻛﻲ اﺳﺘﺨﻮان ‪ ،‬ﭼﺎﻗﻲ ‪ ،‬اﺧﺘﻼل ﺣﺎﻓﻈﻪ ‪ ،‬ﻗﺮﻣﺰي ﭘﻮﺳﺖ ‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان ﭼﺮﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﭘﻒ ﻛﺮدن ﻓﺮد و ﻋﻼﻣﺘﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺻﻮرت‬
‫ﻣﺎه ﺷﻜﻞ ) ﺻﻮرت ﮔﺮد ( و ﺗﻨﻪ ﺑﻮﻓﺎﻟﻮ ) ﺗﺠﻤﻊ ﭼﺮﺑﻲ در ﻧﻘﺎﻃﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻴﻨﻪ و ﭘﻬﻠﻮ ( اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻨﻲ ﺑﺎﻓﺘﻲ و اﺧﺘﻼل‬
‫ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠﺐ ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪.‬‬

‫‪  ١٨‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫ﺑﻨﺰودﻳﺎزﭘﻴﻦ ‪:‬‬

‫ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎ‪:‬‬
‫ﺑﻨﺰودﻳﺎزﭘﻴﻦﻫﺎ در درﻣﺎن ﺑﻲﺧﻮاﺑﻲ‪ ،‬آراﻣﺒﺨﺶ‪ ،‬ﺷﻞ ﻛﻨﻨﺪه ﻋﻀﻼﻧﻲ‪ ،‬اﺿﻄﺮاب ‪ ،‬ﺣﻤﻼت ﭘﺎﻧﻴﻚ ‪ ،‬ﺻﺮع ‪ ،‬ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ از اﻟﻜﻞ ‪،‬‬
‫ﻳﺎدزدودﮔﻲ ‪ ،‬ﺧﻮابﭘﺮﻳﺸﻲ و ﻏﻴﺮه ﻛﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ ‪ .‬ﺑﻨﺰودﻳﺎزﭘﻴﻦﻫﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ اﺛﺮ و ﻧﻴﻤﻪﻋﻤﺮ ﺑﻪ اﻧﻮاع ﻛﻮﺗﺎهاﺛﺮ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻴﺪازوﻻم‬
‫و ﺗﺮﻳﺎزوﻻم(‪ ،‬ﻣﺘﻮﺳﻂاﺛﺮ )ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻟﭙﺮازوﻻم‪ ،‬ﻛﻠﻮﻧﺎزﭘﺎم‪ ،‬ﺗﻤﺎزﭘﺎم و ﻟﻮرازﭘﺎم( و ﻃﻮﻻﻧﻲاﺛﺮ )ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﺎزﭘﺎم ‪ ،‬ﻓﻠﻮرازﭘﺎم و‬
‫ﻛﻠﺮدﻳﺎزﭘﻮﻛﺴﺎﻳﺪ( ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ داروﻫﺎ اﻏﻠﺐ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ ﻛﺒﺪي دارﻧﺪ و ﺑﻪ اﺷﻜﺎل ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺮص‪ ،‬آﻣﭙﻮل و ﺣﺘﻲ‬
‫ﺷﻴﺎف ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﺪرت در ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ داروﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻠﺪﻳﻨﻴﻮم ﺳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫اﺛﺮ دارو‪ :‬ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ داروﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻣﺼﺮف ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت ﻓﺮد را دﭼﺎر ﺗﺤﻤﻞ و ﻳﺎ واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ دارو ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ درﻣﺎن‬
‫ﺑﻴﺨﻮاﺑﻲ ﺑﺎ دﻳﺎزﭘﺎم‪ .‬اﻳﻦ داروﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﻤﻪ ﻋﻤﺮﺷﺎن در ﺑﺪن ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﻪ ﻛﻠﻲ ﻃﻮﻻﻧﻲ اﺛﺮ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺳﻂ اﺛﺮ و ﻛﻮﺗﺎه اﺛﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ اﺛﺮ‪:‬ﺑﻨﺰودﻳﺎزﭘﻴﻦﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان آﮔﻮﻧﻴﺴﺖﻫﺎي ﮔﻴﺮﻧﺪه ﺑﻨﺰودﻳﺎزﭘﻴﻦ اﺛﺮ ﻛﺮده و ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺴﻬﻴﻞ ورود و ﻳﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻞ ﮔﺎﺑﺎ‬
‫ﺷﺪه و ورود ﻳﻮن ﻛﻠﺮ را ﺑﻪ ﺳﻠﻮﻟﻬﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺰودﻳﺎزﭘﻴﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺤﺮﻳﻚﭘﺬﻳﺮي ﻧﻮروﻧﻬﺎ ﻳﻚ اﺛﺮ آراﻣﺒﺨﺶ و‬
‫ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﻣﻐﺰي دارﻧﺪ‪ .‬ﮔﻴﺮﻧﺪه ﮔﻴﺮﻧﺪه ﮔﺎﺑﺎآ ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﻲ در اﻳﻦ ﻓﺮاﻳﻨﺪ دارد‪.‬‬

‫از ﺑﻨﺰودﻳﺎزﭘﻴﻦﻫﺎ‪ :‬ﻟﻮرازﭘﺎم) ‪( Lorazepam‬و ﻣﻴﺪازوﻻم در ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻴﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان داروي ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻨﺪه در ﻛﻨﺎر ﺑﻘﻴﻪ‬
‫داروﻫﺎ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﻨﺰودﻳﺎزﭘﻴﻦﻫﺎ اﻳﻦ داروﻫﺎ در اﺳﺘﻔﺮاغ ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي رواﻧﻲ و ﻋﺼﺒﻲ‬
‫ﻣﻮﺛﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺟﻤﻊ آوري ‪ :‬ﻛﺘﺎب دارو درﻣﺎن داروﺳﺎزان ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ‬

‫ﻓﺎﻣﺎﻛﻮﻟﻮژي ﻛﺎﺗﺰوﻧﮓ و ﺗﺮور‬

‫‪  ١٩‬‬
‫‪ ‬‬