SERAMİK VE CAMLAR

Bu grupta incelenecek malzemeler:

• Seramikler (kristal yapılı)
• Camlar
• Cam seramikler
Seramikler: Bir veya birden fazla metalin,
metal olmayan elementler ile birleşmesi ve
sinterlenmesi sonucu oluşan inorganik
bileşiklerdir.

Metal ve metal olmayan elemanlardan meydana gelen inorganik

bileşikler olup, doğada kayaların dış etkilere karşı parçalanması
sonucu oluşan kil vb. maddelerin yüksek sıcaklıkta pişirilmesi ile elde
edilen malzemedir.
Kil, seramiğin ürüne dönüştürülmesinde kullanılan ilk
malzemelerden birisidir. Bunlar, ya iyonik yada
iyonik+kovelent bağ karışımına sahip oldukları için çok
kararlıdır. Bu nedenle çok sert, gevrek ve yüksek
sıcaklığa dayanıklıdırlar.
 Seramiklerin Karakteristik Özellikleri
• Genellikle bir metal ile ametalin bileşiğidir. Ya iyonik
yada iyonik + kovelent bağ karışımına sahiptirler.
• Sahip oldukları bu bağlardan dolayı kararlı, sert ve çok
gevrektirler. Dislokasyon hareketine müsait değillerdir.
• Genel olarak elektriksel ve ısıl yalıtkan malzemelerdir.
• Saydam, yarısaydam ve opak olabilirler.
 Seramikler 3 grupta incelenebilir:
• Silikatlar
• Silikat olmayan oksit seramikler
• Oksit olmayan seramikler
Silikatlar: Beton, tuğla, kiremit,
cam, porselen gibi malzemelerin
temel bileşenidirler.
Mineral grupları arasında en geniş olandır ve
doğada bol miktarda bulunurlar. Her bir silikat
minerali, yer kabuğunda en çok bulunan oksijen
ve silisyum elementlerini içerir.
Kullanım Alanları: Deterjan, seramik, kâğıt,
tekstil, madencilik, yapı kimyasalları, inşaat, tarım
gibi birçok farklı sektörde kullanılırlar. Örneğin,
sodyum silikat (sodyum oksit (Na2O) ve silika
(SiO2) içeren çeşitli bileşiklerden
biridir) deterjan için yapılandırıcı veya kirin
tekrar tortulaşmasını önleyen ajan olarak olarak
kullanılır. Potasyum silikat kaynak elektrodu
olarak kullanılmaktadır.
Silikat olmayan oksit seramikler: İleri
seramikler olarak adlandırılırlar. SiO2 esaslı
olmayan seramiklerdir. Saf olmaları yanında
az miktarda katışkı içerebilirler. Ör: Al2O3
(alümina) refraktör, UO2 nükleer yakıt,
NiFe2O4 manyetik seramik.
Oksit olmayan seramikler: Yapısında oksijen
içermeyen seramiklerdir. Ör: SiC (silisyum
karbür ) ısıtma elemanı ve aşındırıcılarda,
Si3N4(silisyum nitrür) kesme takımlarında,
B4C (bor karbür) zırh malzemelerinde, WC
(tungsten karbür) takım imalatında
kullanılmaktadır.
Camlar- Amorf malzemeler: Camlar da genellikle silikat
esaslıdır ve silikat ağı içine uyumlu diğer oksitlerin de
katılmasıyla elde edilirler. Camlar;
• amorf içyapılı,
• oldukça stabil,
• asidik ve atmosferik etkenlere (hidroflorik asit ve bazı
alkalik çözeltiler hariç) ve ısı değişikliklerine mukavemetli,
• ışığı düzgün kırma özelliğine sahip,
• güneş radyasyonuna geçirimli saydam yapı malzemeleridir.
Kristal-Amorf malzeme atom dizilimlerinin
şematik gösterimi
Cam seramikler: Cam olarak biçimlendirilip, daha
sonra kristalleştirilerek seramik malzemeye
dönüştürülürler. Genellikle cam imalatında
istenmeyen kendiliğinden bir kristalleşmenin
aksine "kontrollü kristalleştirme" ile üretilirler.
Cam-seramikler, camın üretim avantajına ve aynı
zamanda seramiklerin özel özelliklerine sahiptir.
Mutfaklarda kullanılan ocak , mikrodalga fırın, derin dondurucu ve
buzdolabı koşullarının hepsinde herhangi bir deformasyona
uğramadan kullanılan, ısıl şoka dirençli kapların malzemesi cam
seramiktir. Bunun yani sıra cam seramikler mürekkep püskürtmeli
yazıcılarda ve manyetik hafıza disklerinde kullanılmaktadır.
Günümüz cam seramik araştırmaları ise daha çok biyoseramikler
ve fotoseramikler üzerinedir. Ayrıca cam seramik ince kaplamalar
(sol-gel dip coating) da arastırmalara yeni alanlar açmıştır.
ÖZET
Seramik ve Camların Özellikleri
a) Mekanik Özellikler:
• Gevrek ve kırılgan malzemelerdir.
• Çekme dayanımları düşük basma dayanımları yüksektir
(yaklaşık 10 katı)
• Seramikler, yüksek sıcaklık malzemeleridir. Isı
iletimleri düşük ısıl genleşmeleri yüksektir. Bu nedenle
hızlı soğuma sırasında sıcaklık farkından dolayı yüksek
gerilmeler oluşur ve ısıl şok hasarı oluşur.
• Dislokasyon hareketine ve vizkoz akış mekanizmasına
uygun değillerdir bu sebeple biçimlendirilmeleri güçtür.
Viskozite: Bir akışkanın, yüzey gerilimi altında deforme
olmaya karşı gösterdiği direncin ölçüsüdür. Akışkanın
akmaya karşı gösterdiği iç direnç olarak da tanımlanabilir.
Cam ısıtıldığında viskozite kademeli olarak düşer,
soğutulduğunda ise kademeli olarak yükselir.
b) Optik Özellikler: Camlar ve seramikler, optik özellikleri
açısından saydam, yarı saydam ve opak özellik
sergileyebilirler. Özellikle camlar ışığı yansıtma, kırma,
yutma, geçirme özelliklerine sahiptirler. Örneğin cam-
emaye kaplarda yansıtıcılık istenen bir özelliktir,
lenslerde ise ışık kaybından dolayı istenmez. Ayrıca cama
uygun iyonlar katılarak, belirli dalga boylarının emilmesi
ve malzemelerde renk ayarlamasının yapılması
mümkündür.