ARALIN 1 – PILIPINAS… ANG AKING BANSA  Ang mga bansa sa mundo ay matatagpuan sa mga

kontinente. Ang mga kontinente mula sa

KONSEPTO NG BANSA pinakamalaki hanggang sa pinakamaliit:
 200+ (humigit kumulang na dalawandaan) bansa 1. Asya
ang matatagpuan sa mundo 2. Africa
 BANSA 3. North America
- isang komunindad ng mga mamamayan na 4. South America
may iisang lahi, kasaysayan, wika, kultura at 5. Antarctica
pamahalaan 6. Europa
- binubuo ng mga taong naninirahan sa isang 7. Australia
lugar na binubuklod ng wika, tradisyon,  Ang Pilipinas ang tinaguriang pintuan ng Asya.
kaugalian at kasaysayan Dahil ito ay nakaharap sa Karagatang Pasipiko na
nagsisilbing daanan ng mga mangangalakal sa
ibang bansa sa Asya.

 ESTADO – kapag ang isang bansa ay may ganap na

kapangyarihan o kalayaan.
 Iceland Hungary
 Uri ng BANSA
- Ayon sa lawak ng teritoryong nasasakupan nito.
Maliliit na Bansa May Katamtamang Malalaking ANG PILIPINA BILANG BANSA
Laki Bansa May mga bansa sa kasalukuyan na maituturing na
Vatican City Pilipinas China
hindi pa ganap na malaya bagama’t ito ay may sarili
Monaco Japan Canada
Nauru Italy Brazil nang pangalan.
Tuvalu Poland Australia
San Marino Malaysia USA
 KOLONYA ang isang bansang sakop ng isa pang
Zimbabwe malakas na bansa. Kadalasang walang kalayaan o
kapangyarihan.
- Ayon sa uri ng kalupaan nito  Potectorate ay isang bansang sakop ng ibang
Isla – lupang napapaligiran ng tubig malalakas na bansa, kung saan ang mga ito ay
Arkipelago o kapuluan – grupo ng mga pulo na tumatanggap ng tulong at proteksiyon mula sa
may iba’t ibang hugging bansang sumasakop batay sa naging kasunduan.
Tangway o Peninsula – may bahagi ng kalupaang  Katangian o ELEMENTO ng isang bansa upang
nakausli sa tubig maging ganap na ESTADO ito:
Mainland Continent – buong kalupaan ay 1. May sariling TERITORYO
nasasakop ng kontinenteng kinabibilangan nito. - May teritoryong sinasakop na dumadaan sa
legal na proseso ang pag-aari nito at
Isla Kapuluan o Tangway o Mainland
umaayon sa batas na pandaigdig.
Arkipelago Peninsula Continent
Taiwan Pilipinas Korea Vietnam - Ang mga bansa ay iba-iba ang lawak at laki
Sri Lanka Japan India Cambodia ng teritoryo nito.
Madagasca Indonesia Spain Thailand
- Gaano man kaliit o kalaki ang isang bansa,
r
Jamaica United Kingdom Portugal China kinikilala ng mga batas-pandaigdig na ang
(UK) lahat ng malalayang nasyon ay may pantay-
Cuba New Zealand Slovakia pantay na kalagayan at karapatan.
2. May mga TAO o MAMAMAYAN
- Mahalaga ang mga tao sa isang estado o
bansa dahil sila ang pangunahing yaman
nito.
- Ang bansa ay magiging maunlad kung ang
mga tao nito ay produktibo, nagkakaisa at
sumusuporta sa pamahalaan sa pagkamit ng
mga layunin nito sa ikabubuti ng
sambayanan.
- Tungkulin ng isang mamamayan ang maging
matapat sa bansa, paglingkuran at
ipagtanggol ito sa panahon ng digmaan o
panganib.
3. May sariling PAMAHALAAN
- Ito ay isang institusyong kumikilos upang
isakatuparan ang mga naisin ng bansa at
mamamayan.
- URI ng Pamahalaan kung sino ang may
kapangyarihang mangasiwa, magpatakbo at
maglingkod sa bayan:
- Ang kapangyarihan ay nagmumula
lamang sa iisang tao
- Ang kapangyarihan ay mula sa pangkat
ng mga tao pinagkalooban ng
kapangyarihan ng nakararaming tao.
4. May taglay na SOBERANIYA
- SOBERANYA ang pinakamataas na
kapanyarihan ng estado o bansang mag-utos
at pasunurin ang mga tao.
- Sumasaklaw ang pagkilos nito sa lahat ng
nangyayari sa bansa.
- Mahalaga ito upang maisakatuparan ang
pagtataguyod ng kabutihan at
kapakinabangan ng mga mamamayang
kanyang nasasakupan.
- Popular na soberanya na umiiral sa Pilipinas
ay ang karapatan ng mga mamamayan na
mamili ng mga mamumuno ng bansa sa
pamamagitan ng halalan. Ipinapakita nito na
ang bansa ay isang estadong republikano at
demokratiko.
- Dalawang uri ng SOBERANIYA:
1. Soberaniyang PANLOOB (Internal
Sovereignty)
- Ang kapangyarihan ng estadong
mapasunod ang lahat ng taong
naninirahan sa teritoryo at
nasasakupan nito.
- Mahalaga ito dahil ditto nakasalalay ang
kaayusan at kaunlaran ng bansa.
- Kabilang dito ang pagpapatupad ng
batas, pagbibigay ng paglilingkod sa
mga mamamayan, pangangasiwa sa
 likas na yaman, pagpapanatiling
maayos at mapayapa ng bansa at
pagpapanatili ng Kalayaan at karapatan
ng mamamayan.
2. Soberaniyang PANLABAS (External
Sovereignty)
- Ang kalayaan ng estadong itaguyod ang
lahat ng gawain at naisin ng bansa
tungkol sa ekonomiya, edukasyon,
buwis, hanapbuhay at iba pang bagay na
tinatayang mag-bibigay sa kagalingan ng
bansa na hindi pinakikialaman ng ibang
bansa.
- Halimbawa: ang pagkontrol sa mga
embassy o embahada na nasal abas ng
teritoryo ng Pilipinas.
- Mga simbolo ng panlabas na Soberaniya:
o watawat
o salapi
o opisyal na sagisag ng bansa
 WATAWAT – ang pangunahing sagisag ng isang
bansa.
 Ang watawat ng Pilipinas ay:
- hugis parihaba
- sa kaliwang bahagi ay may isang tatsulok:
- Sa bawat sulok nito ay may tatlong bituin na
sumasagisag sa malalaking pangkat ng pulo sa
Pilipinas – Luzon, Visayas at Mindanao
- Sa gitna ng tatsulok ay may araw na may walong
sinag na sumisimbulo sa walong lalawigan na
unang nag-alsa laban sa mga Espanyol:
1. Batangas
2. Cavite
3. Laguna
4. Maynila
5. Nueva Ecija
6. Pampanga
7. Tarlac (sa orihinal na dokumento, hindi nakasulat
ang Tarlac kundi ang probinsiya ng Bataan)
8. Bulacan
 Ang opisyal na pangalan ng ating bansa ay
Republika ng Pilipinas. Ito ay binubuo ng mga
mamamayang may natatanging lahi, wika,
kasaysayan, kultura at pamahalaan.
 Ang mga taong naninirahan dito ay PILIPINO.
 Ang opisyal na wika dito ay FILIPINO.
 Ang Pilipinas ay ganap na estado dahil bukod sa
meron itong sariling teritoryo, mamamayan at
pamahalaan, taglay nito ang soberaniya o
pinakamataas na kapangyarihan upang
mapasunod at igalang ng tao sa loob at labas ng
bansa.
ARALIN 2 – ANG HANGGAHAN AT LAWAK NG
TERITORYO NG PILIPINAS
ANG MAPA SA PAG-AARAL NG HEOGRAPIYA
 MAPA – ay patag na representasyon ng bahagi ng
mundo sa isang patag na ibabaw (flat surface).
Kahalagahan ng Mapa:
- madaling malaman ang mga impormasyon
tungkol sa mundong tinitirahan natin, maging
ang bansa natin
- makikita ditto ang sukat, hugis, direksiyon at
eksaktong lokasyon ng mga bansa
- makikita kung paanong ang mga anyong lupa at
tubig ay nakaayos sa ibabaw ng mundo
- makikita kung paano nagkakakaiba-iba ang
katangian ng mga bansa

 KARTOGRAPO (cartographer) – taong gumagawa

ng mapa.
 Ang kartograpo ay maaring gumamit ng iba’t
ibang uri ng mapa ayun sa pangangailangan ng
tao.
MGA Uri ng MAPA: 3. Mapang Pangklima (Climate Map)
1. Mapang Politikal (Political Map) - Ipinapakita ang iba’t-ibang uri ng klimang
- Ipinapakita nito ang hanggahan ng umiiral sa isang lugar
teritoryong nasasakupan ng isang bansa
kasama na ang katubigang nakapaligid dito.
- Ipinapakita rin ditto ang mga bayan, lungsod
at mga pangunahing lansangan.

4. Mapang Ekonomiko (Economic Map)

- Ipinapakita ang uri, dami at pagbabahagi ng
2. Mapang Pisikal (Physical Map) mga likas na yaman ng isang lugar o bansa.
- Ipinapakita nito ang mga partikular na
anyong lupa at tubig.
- Halimbawa: ilog, lawa, bundok,
bulubundukin

5. Mapang Populasyon
- Ipinapakita ang laki ng populasyon ng isang
lugar.
- Karaniwang gumagamit ng iba’t ibang kulay
 6. Geohazard Map
- Ipinapakita ang mga lugar na maaaring
tamaan ng sakuna 2. Pangalawang Direksiyon – ito ay nasa pagitan
ng pangunahing direksiyon. Hilagang-Kanluran,
Hilagang-Silangan, Timog-Silangan, Timong-
Kanluran

 URI ng Direksiyon:
1. Pangunahing Direksiyon - Hilaga, Timog,
Silangan at Kanluran

Madaling matukoy ang kinalalagyan ng isang

lugar kung alam natin ang pangunahin at
pangalawang direksiyon.
 Kapag nakaharap sa lugar na sinisikatan ng araw:
- Sa silangan sumisikat ang araw.
- Sa kanluran lumulubog ang araw. Ito ay nasa
iyong likuran.
- Nasa kaliwa mo ang hilaga
- Nasa kanan mo ang timog
 MAHALAGANG ELEMENTO ng Mapa:
1. Titulo malalaman kung anung uri ng mapa ang
tinitignan.
Halimbawa: mapang politikal o mapang pisikal
ng daigdig.
2. Legend – nagpapaliwanag sa iba’t ibang
simbolo o palatandaang ginagamit sa isang
mapa.
Halimbawa: pulang tatsulok ay kumakatawan
sa kabisera o punong lungsod, kulay asul ay
kumakatawan sa katubigan
3. Eskala
Kahalagahan ng Eskala:
- Maipakita ang sukat at layo ng isang lugar
kompara sa aktuwal na sukat at distansiya
nito.
- Malaman ang distansiya ng isang lugar mula
sa isa pang lugar.
Ito ay nilikha ng kartograpo dahil ang tunay na
sukat at distansiya ng mga lugar ay napakalaki
at hindi maaaring iguhit nang aktwal sa mapa.
Ang kartograpo ay maaaring mglagay ng kani-
kaniyang eskalang magiging gabay sa aktuwal
na laki ng lugar. Ito ang dahilan kung bakit
minsan ay may mga lugar na mukhang malaki
sa isang mapa ngunit maliit naman sa iba.
4. Direksiyon
5. Longhitud
6. Latitud
ANG MAPA SA PAG-AARAL NG HEOGRAPIYA
 Guhit Pangkaisipan (imaginary lines) – mga
espesyal na guhit sa mapa o globo. Nilikha ito
upang madaling matukoy ang tiyak lokasyon,
hugis, laki at sukat ng mga lugar.
Kung titingnan talaga natin ang mundo, wala ang
mga guhit na ito.
Meridian/Longhitud Parallel/Latitud
Prime Meridian Kabilugang Artiko
Tropiko ng Kanser
Ekwador
Tropiko ng Kaprikorniyo
Kabilugng Antartiko
Guhit Pangkaisipan Paglalarawan may labindalawang (12) longhitud
Guhit Latitud - Linyang pahiga - Mula prime meridian pakanluran
(Parallel) may labindalawang (12) longhitud
- Mula silangan patungong kanluran din.
na direksyon paikot sa mundo
Guhit Pangkaisipan Paglalarawan
- Tinutukoy nito and distansiya ng
mga lugar sa mundo mula sa Ekwador - Ito ay malaking guhit latitude or
ekwador. parallel na nasa gitnang bahagi ng
globo

- Hinahati nito ang mundo sa Hilaga

Guhit Longhitud - Linyang patayo at Timog.
(Meridian)
- Mula hilaga patungong timog na - Matatagpuan ito sa Zero digri
direksiyon latitude (0o) at kabuoang sukat na
360 o
- Tinutukoy nito ang distansiya mula
sa prime meridian. - Kilala ito bilang isang malaking bilog
na likhang guhit na parallel.
Kabilugang Artiko - Parallel na nasa 66.5o hilaga ng
ekwador.
Prime Meridian - Kumakatawan sa simula ng mga
guhit longhitud. - Pinakahilagang hanggahan na
naaabot ng pahilis na sinag ng araw.
- Ito ay Zero digri longhitud (0 ) at
o

Kabilugang - Parallel na nasa 66.5o timog ng

ang kabuoang sukat ay 180o.
Antartiko ekwador.
- Hinahati nito ang mundo sa
Kanlurang Hemisphere at Silangang - Pinakatimog hanggahan na naaabot
Hemisphere kaya masasabi kung ng pahilis na sinag ng araw.
pasilangan o pakanluran ang Tropiko ng Kanser
kinalalagyan ng lugar.
- Parallel na nasa 23.5o hilaga ng
ekwador.
- Mula prime meridian pasilangan,
 - Pinakahilagang hanggahan na
naaabot ng direktang na sinag ng
araw.
Tropiko ng - Parallel na nasa 23.5o timog ng
Kaprikorniyo ekwador.

- Pinakatimog hanggahan na naaabot

ng direktang na sinag ng araw.
Grid - Pinagsama-samang guhit latitude at
longhitud.

- Ginagamit itong batayan sa

pagtukoy ng eksaktong lokasyon ng
isang lugar.
LAWAK NA HEOGRAPIKAL (geographical extent)– ang
lawak na nasasaklaw ng isang bansa sa pamamagitan
ng mga distansiyang longhitudinal at latitudinal.
 Ang Pilipinas ay matatapuan sa timog-silangang
bahagi ng Asya.
 RELATIBONG LOKASYON ng isang lugar ay
ibinibigay sa pamamagitan ng mga lupain at
katubigang pumapalibot sa lugar na ito.
 Relatibong lokasyon ng Pilipinas:
Relatibong Lokasyon Kalupaan o Katubigan
Hilaga ng Pilipinas - Bashi Channel
- Taiwan
Kanluran - Dagat Kanlurang Pilipinas (West
 Philippine Sea)

- Laos
- Cambodia
- Vietnam
Timog-Kanluran - Borneo
Timog - Dagat Celebes
- Pulo ng Sulawesi
Silangan - malawak na Karagatang Pasipiko
 INSULAR / MARITIME paraan ng pagtukoy ng mga
katubigang nakapalibot sa Pilipinas

 BISINAL paraan ng pagtukoy sa lokasyon ng

Pilipinas batay sa mga kalupaang nakapaligid dito

ARALIN 3 – ANG KLIMA AT PANAHON SA AKING

BANSA
ANG KLIMA AT PANAHON SA PILIPINAS Mababang Latitud o nasa pagitan ng - Rehiyong Tropikal
Tropiko ng Kanser at Tropiko ng
 KLIMA ay pangmatagalang kalagayan ng panahon Kaprikorniyo - Mainit o tropikal
sa isang lugar. dahil sa direktang
sikat ng araw
Nag-iiba ang klima dahil sa pag-ikot ng daigdig sa
araw.
Para malaman ang klima ng isang lugar, kailangan
ay malaman muna ang:
1. Lokasyon Gitnang Latitud - Tagsibok
2. Topograpiya
3. Hangin - Taglamig
4. Katubigan - Taglagas
- Tag-init
REBULOSYON – ang tawag ng pagikot ng daigdig sa
araw. Tumatagal ito ng isang taon para makompleto
ang pag-ikot nito sa araw. Mataas na Latitud - Rehiyong Polar at
Frigid Zone ang
ROTASYON - ang pag-ikot ng mundo sa axis nito ay tawag sa Polong
nakokompleto sa look ng isang araw o 24 hrs. Hilaga at Polong
 PANAHON ay pansalantalang kalagayan ng Timog
atmospera na maaaring magbago anumang oras. - Ito ay mga bahaging
Mabilis magbago ang panahon kaya mahalagang nababalutan ng
yelo.
maging handa sa mga pagbabago nito.
 Ang klima ng isang bansa ay madaling matukoy - Walang taong
nakatira dito.
dahil sa lokasyon nito sa latitude.
- Sa loob ng 6 na
Latitud Klima buwan ay makikita
ang araw ngunit
 palihis ang sikat nito
kaya malamig at di
natutunaw ang yelo.

May Salik (Factors) na may Kinalaman sa Klima ng Bansa:

 Ang bansang Pilipinas ay malapit sa ekwador kaya

nakakaranas ang Pilipinas ng klimang tropical o
mainit na klima.
 Ngunit nakakaranas din tayo ng taglamig dahil
nakaharap ang bansa sa Dagat Kanluran ng
Pilipinas at karagatang Pasipiko. Kaya nakakaranas
din ang Pilipinas ng tag-init at tag-ulan o tag-lamig
Salik Paglalarawan
1. Lokasyon, - Ang pagkakaiba ng klima sa iba’t ibang panig ng
Katangiang bansa ay bunga ng lokasyon at katangiang
Pisikal at pisikal ng isang sugar.
Temperatur
 a - Mababang lugar gaya ng kapatagan ay
nakararanas ng mataas na temperatura o tag-
init.
Halimbawa: Maynila, Bulacan, Pampanga at
Tarlac ay kapatagan na may mainit na klima.
- Mataas na lugar gaya ng mabundok at maburol
na lugar ay nakakaranas ng mababang
temperature o malamig na klima.
4. Dami ng
Halimbawa: Lungsod ng Baguio, ang Summer Ulan
Capital ng bansa.
2. Halumigmig - Tumutukoy sa dami ng water vapor sa
(Humidity) atmospera.
- Mataas ang antas ng halumigmig = mainit na
klima, masaganang anyong-tubig na nakapaligid
sa bansa at masaganang ulan na nararanasan sa
buong taon.
- Mainit na klima at mataas na porsiyento ng
humidity = maalinsangan na panahon.
3. Pag-ihip ng
- Uri nito:
Hangin
(windflow) o Habagat o Timog-kanlurang monsoon
o Amihan o Hilagang-silangang Monsoon
o Trade winds o Hanging-Silangan
- Habagat – nararanasan tuwing Hunyo –
Setyembre mula sa direksyong timog-kanluran
ng bansa. Nagdudulot ng malakas na ulan.
- Amihan – nararanasan mula Nobyembre -
Pebrero. Ang hangin ay mula sa Siberia at
umiihip patungong Karagatang Pasipiko mula sa
direksiyong hilagang-silangan. Ang panahon ay
tuyo ngunit malamig ang simoy ng hangin.
- Trade winds ay nararanasan mula Pebrero-
Mayo. Ang hangin mula sa Karagatang Pasipiko.
Nakakatulong sa manlalayag sa kanilang
paglalakbay.
- Isa sa pinakamahalagang element ng klima sa
bansa.
- Hindi magkatulad ang dami ng ulan na
nararanasan ng mga lugar.
- PAGASA (Philippine Atmospheric, Geophysical
and Astronomical Services Administration) –
ahensiya ng pamahalaan na nagbibigay ng
babala tungkol sa panahon ng bansa. Nagbibigay
ng rainfall advisory
- Color-coded Rainfall Flood Warning System –
ginagamit para magbigay babala sa tao sa
posibleng paglikas kung tataas ang lebel ng tubig
sa komunidad.
Red – Evacuation
Orang – Alert
Yellow - Monitor
- Leeward– bahagi ng bundok kung saan
bumabagsak ang ulan.
- Windward – bahagi ng bundok kung saan
 walang bumabagsak na ulan.

- Bagyo – malakas na hanging may bilis na hindi

bababa sa 30 kilometro bawat oras.

- Umaaabot hanggang limang bilang (5) ang

babala ng bagyo.

KLIMA SA IBA’T IBANG BAHAGI NG BANSA

4 ang uri ng klima sa Pilipinas batay sa temperatura at
distribusyon ng ulan sa bung bansa.
Uri Paglalarawan Lugar sa Pilipinas
Unang Uri 2 ang tiyak na uri: - Luzon, gaya ng Ilocos
1. Basa – mula Mayo Norte, Ilocos Sur, La
hanggang Oktubre Union, Pangasinan
2. Tuyo – mula Nobyembre - Negros
hanggang Abril - Palawan
 - Mindanao - Negros
- Mindoro - Zamboanga del Norte
Ikalawan - Walang panahong tuyo - Bicol
g Uri - Hilagang Mindanao
- Pinakamaulan kung - Aurora
Nobyembre hanggang Ikaapat na - Halos pantay ang - Batanes
Enero - Catanduanes Uri distribusyon ng ulan sa
loob ng isang taon. - Mindoro
- Albay
- Bohol
- Camarines Norte at
Camarines Sur - Marinduque
- Samar - Albay
- Leyte - Ilang bahagi ng
Mindanao
- Quezon
- Sorsogon
- Silangang Mindanao
Ikatlong - Hindi tiyak ang panahon - Cagayan
Uri
- Mas lamang ang tuyo kung - Isabela
Nobyembre hanggang Abril.
- Nueva Vizcaya
- Masbate
- Romblon
- Palawan
- Cebu
 sa Pilipinas kahit hindi tinatanim at inaalagaan
Halimbawa: mais, tubo, niyog, abaka, tabako,
bulak at ibang prutas at gulay
PALAY – pangunahing pananim sa ating bansa.
- Gitnang Kapatagang Luzon ay
tinatawag na Kamalig ng Bigasan sa
Pilipinas. Ibig sabihin, dito karamihan
nakukuha ang supply ng palay.

NIYOG -ay tinaguriang Tree of Life dahil lahat

ng bahagi ng puno ay napapakinabangan.
- Luzon: Bicol, Laguna at Quezon
- Mindanao: Zamboanga del Sur at Davao
- Davao: Pinakamalaking taniman ng niyog

MGA HALAMAN AT HAYOP SA PILIPINAS

Ang klimang tropikal ay mainam sa pag-aalaga ng mga TUBO – pinanggagalingan ng asukal.
hayop at halaman. Nabubuhay kapag may katamtamang ulan.
Paglalarawan - Mindanao: Negros Occidental at Lambak ng
Halaman - May mga puno at halamang likas na tumutubo Koronadal
 - Luzon: Pampanga at Tarlac
MAIS nasa lalawigan ng Davao, Cotabato at
Cebu ang mga malalaking taniman ng mais.
ABAKA – pananim na ginagawang tsinelas, bag,
sombrero, damit at iba pa. Marami ang
naitutulong sa mga taga Bicol.
- Maraming punong-kahoy ang tumutubo lalo na
sa mga kagubatan ng bansa.
Halimbawa: narra, apitong, akasya, lauan, yakal,
molave, kamagong at ipil-ipil
Karaniwang malaking puno ay makikita sa
Palawan, Quezon, Lalawigang Bulubundukin sa
Luzon, Lanao, Agusan Del Sur at Bukidnon sa
Mindanao
Pakinabang na nakukuha sa punong kahoy:
- mga kasangkapan sa bahay gaya ng upuan,
mesa
- papel
- bahay
- Halos buong taon ay maganda ang sikat ng araw
sa Pilipinas kaya ang mga bulaklak ay laging
namumulaklak. Karamihan ay makikita sa
kagubatan ng Mindanao.
Halimbawa: sampaguita, cadena de amor,
rosas, santan, gumamela at bougainvillea
-
Orkidyas – humigit kumulang 1,000 na klase
nito ang namumulaklak sa Pilipinas.
Waling-waling – tinaguriang Reyna ng mga
Orkidyas sa Pilipinas dahil ito ay natatangi.
- Karamihan sa mga halaman ay hindi lang
ginagamit bilang palamuti pero bilang pagkain
o maternal para sa paggawa ng mga
kasangkapan sa bahay o katawan.
- Herbal o halamang gamot na ginagamit bilang
gamot iba’t ibang sakit.
Halimbawa: oregano, bayabas, ampalaya, anis,
malunggay, laurel, bawang, luya, lagundi,
alagaw, sabila at sambong
- Ginagamit din ang mga bunga o dahon bilang
 gamot sa ubo, pagtatae, sakit ng ulo, sugat at Palawan.
kagat ng ahas.
- Ang mukha nito ay parang daga pero ang paa
- Dahil may takdang panahon ng tag-init at tag- ay kagaya ng baboy.
ulan ang Pilipinas ay may naiplano ng panahon
ng pagtatanim.
- Illegal logging na sanhi ng landslide at pagbaha.
Hayop - Dahil sa klimang tropika, angkop na angkop
itong tirahan ng mga hayop
Tarsier – maliit na primate sa may malalaking
Halimbawa: kalabas, usa, baka, kambing,
mata na katutubo sa lalawigan ng Bohol, Leyte
baboy, manok, pusa, aso, daga
at Samar.
- Matatagpuan din ditto ang iba’t ibang uri ng
reptile at amphibian na makikita lamang sa
bansa
Halimbawa:
Tamaraw ng tanging sa Mindanao makikita ay
maliiit kaysa sa kalabaw subalit mabangis
- Matatagpuan din sa Pilipinas ang
pinakamaraming ibon at paruparo sa mundo.
600+ na uri ng ibon at 900+ na uri ng paruparo
ang nabubuhay sa bansa.
Philippine Eagle kilala sa tawag na haribon at
Kalabaw – ginagamit ng mga magsasaka sa monkey-eating eagle ay isa sa pinakamalalaking
pagsasaka agila sa buong mundo at pambansang ibon ng
bansa na karaniwang matatagpuan sa
kagubatan ng bansa. Matatagpuan sa
Kabundukan ng Sierra Madre

Pilandok o mouse deer na matatagpuan sa

PALAWAN ay matatagpuan sa Isla ng Balabac sa
 PIGEON Heart Luzon matatagpuan sa Polilio
Islan sa Quezon at isa sa pinakamagandang
ibon.

Sinarapan ay matatagpuan sa Lawa ng Buhi,

Camarines Sur ang tinaguriang pinakamaliit na
isang komersyal sa buong mundo.
Paboreal ang pinakamagandang ibon sa bansa
na matatagpuan sa Palawan.

- May 500 – 800 na uri ng yamang-dagat meron

Red-breasted dove na may pulang balahibo sa
dibdib ay matatagpuan sa Mindanao at ilan sa
Visayas.
sa katubigan ng bansa kagaya ng koral, kabibe,
iba’t ibang shellfish, alimasag, perlas at
halamang dagat na maaring kainin
Gloriamaris o Glory of the Sea ang
pinakamahal at natatanging kabibe na makikita
sa bansa.

Kalaw ay may mapulang tuka na matatagpuan

din sa Mindanao at Visayas. Karaniwan sa
Marinduque, Basilan , Bohol , Leyte at Samar.

Tridacna Gigas pinakamalaking kabibe sa

buong mundo.

- 2,000+ na iba’t ibang uri ng isda ang

matatagpuan din sa bansa.
Butanding o whale shark ay makikita sa Donsol,
Sorsogon.
Pisidium pinakamaliit na kabibe sa buong
 mundo.
- Ang napakaraming hayop na ito ay unti-unti
nang nanganganib ang mga ito na mawala. Mga
dahilan ng pagkawala nito:
 dahil sa pagkasira ng kanilang tahanan
 dahil sa mga taong namamaril at humuhuli
sa knila upang ipagbili o kainin.
- Dahil dito ay gumawa ng batas ang
pamahalaan na nagbabawal sa paghuli at
pagpatay sa mga hayop na ito.
- May mga organisasyon na rin na nangunguna
upang mapangalagaan ang mga endangered
species.
ARALIN 4: ANG MGA KATANGIANG PISIKAL AT MGA
LIKAS-YAMAN NG AKING BANSA
ANG TOPOGRAPIYA AT PAGKAKAKILANLANG
HEOGRAPIKAL NG PILIPINAS
 Kilala din ang Pilipinas bilang isang heograpikal na
bansa. Ito ay may magandang topograpiya.
 Topograpiya ay pagaaral ng hugis at katangian ng
isang daigdig o isang lugar.
 Ang Pilipinas ay may tila tatsulok na hugis
 Ang Pilipinas ay hugis BOTA (sapatos na ginagamit
tuwing tagulan sa paa)
 Napaliligiran ito ng mga tubig:
- Karagatang Pasipiko sa Silangan
- Dagat Kanlurang Pilipinas sa Kanluran
- Dagat Celebes sa Timog
 Tatlong malalaking Pulo na humahati sa Pilipinas:
Pulo Mga Rehiyon at Paglalarawan sa Pulo
LUZON - pinakamalaking pulo
- Manila na kabilang sa Luzon ang
kapital ng Pilipinas
 - Mayroon itong 8 rehiyon:  Kahit 17 rehiyon, ipinapakita pa rin ng mga Pilipino
o Region 1 to V (5) ang pagtutulungan at pagkakaisa.
o National Capital Region (NCR)  Hinati ang bansa bawat rehiyon para madaling
o Cordillera Administrative Region bigyan ng pansin ang isang lugar.
(CAR)  At bawat rehiyon ay may kinikilalang namumuno.
o Mindoro, Marinduque, Romblon,  Ang bawat rehiyon ay nangangailangan ng matalino
Palawan (MIMAROPA) at sistematikong pamamahala ng mga local at
- Kasama sa Luzon ang pulo ng: pamgbansang pamahalaan.
o Batanes
o Babuyan Group of Island,
o Catanduanes
o MIMAROPA
VISAYAS - pinakamaliit na pulo
- Mayroon itong 3 rehiyon – Region 6-8
(Reg VI-VIII)
- Kasama dito ang Cebu, Leyte at Samar
MINDANA - Pangalawang malaking pulo
O - Mayroon itong 6 rehiyon:
o Region 1X to VIII (5)
o Bangsamuro, Autonomous Region
of Muslim Mindanao (BARMM)
- Tahanan ng maraming pangkat-
etnikong Muslim at mga Lumad sa
bansa
- Binubuo ito ng pulo ng Mindanao at
kapuluan ng Sulo.
 Ang Pilipinas ay mayroon 17 na Rehiyon
 MGA ANYONG-LUPA, ANYONG-TUBIG AT
MAGAGANDANG TANAWIN SA BANSA

Anyong Lupa Paglalarawan Halimbawa

Bundok - Pinakamataas na - Bundok Apo –
anyong lupa. pinakamataas na bundok
- Ang pinakapuno sa Pilipinas na nasa Davao.
nito ay maluwang - Bundok Makiling sa Laguna
at nagiging patulit - Bundok Banahaw sa
at patulis habang Katimugang Luzon
ito ay tumataas

Bulubunduki - Pangkat o hilera ng - Bulubundukin ng Sierra

n mg bundok
Madre sa Silangang bahagi
sa Luzon mula sa Cagayan
(Hilaga) hanggang Quezon
(timog). Pinakamahabang
bulubundukin sa bansa.

Bulkan - Mataas gaya ng -

bundok na
maaaring magbuga
ng gas, malalaking
WOW PILIPINAS – masasabing wow dahil sa mga bato, apog, lahar at
natural resources at pagtutulungan ng mga Pilipino. kumukulong putik
na sadyang
mapanganib para
sa kaligtasan ng
mga mamamayan.