Sejm

Rzeczypospolitej Polskiej
Kadencja VI

Sprawozdanie Stenograficzne
z 87 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

w dniu 16 marca 2011 r.

(pierwszy dzień obrad)

Wa r s z a w a
2011
 str.
TREŚĆ
87. posiedzenia Sejmu
(Obrady w dniu 16 marca 2011 r.)
str.
Otwarcie posiedzenia
Zmiana porządku dziennego
Marszałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Poseł Marek Wikiński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Komunikaty
Sekretarz Poseł Magdalena Gąsior-Marek. . . . 5
Sprawy formalne
Poseł Paweł Poncyljusz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Punkt 1. porządku dziennego: Przedsta-
wiony przez Prezydium Sejmu projekt
uchwały w sprawie solidarności z Naro-
dem Japonii
Marszałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Punkt 2. porządku dziennego: Informacja
ministra spraw zagranicznych o założe-
niach polskiej polityki zagranicznej
w 2011 roku
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Poseł Andrzej Halicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Poseł Mariusz Błaszczak . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Poseł Tadeusz Iwiński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Poseł Stanisław Rakoczy . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Poseł Elżbieta Jakubiak . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Poseł Marek Borowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Poseł Stefan Niesiołowski . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Poseł Zbigniew Girzyński . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Poseł Robert Tyszkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Poseł Jarosław Sellin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Poseł Marek Krząkała . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Poseł Tomasz Lenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Poseł Dariusz Lipiński. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Poseł Jan Szyszko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Poseł Jan Kuriata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Poseł Jerzy Polaczek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Poseł Andrzej Gałażewski . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Poseł Maciej Orzechowski . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Poseł Jan Rzymełka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Poseł Andrzej Ćwierz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Poseł Jan Filip Libicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Poseł Tomasz Latos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Poseł Adam Lipiński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Poseł Krzysztof Maciejewski . . . . . . . . . . . . . . 37
Poseł Anna Sikora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Poseł Tadeusz Woźniak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Poseł Edward Siarka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Poseł Tadeusz Iwiński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Poseł Marzena Dorota Wróbel . . . . . . . . . . . . 40
str.
str.
Poseł Sylwester Pawłowski . . . . . . . . . . . . . . . 40
Poseł Bożena Kotkowska. . . . . . . . . . . . . . . . . 40
Poseł Stanisław Stec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Poseł Henryk Gołębiewski . . . . . . . . . . . . . . . 41
Poseł Jan Szyszko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Poseł Grzegorz Tobiszowski . . . . . . . . . . . . . . 41
Poseł Anna Zalewska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Poseł Jan Rzymełka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Poseł Marek Krząkała . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Poseł Andrzej Gałażewski . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Poseł Marek Rząsa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Poseł Sławomir Zawiślak. . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Poseł Beata Bublewicz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Poseł Bożenna Bukiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Poseł Tomasz Piotr Nowak . . . . . . . . . . . . . . . 44
Poseł Krzysztof Gadowski . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Poseł Jarosław Stawiarski. . . . . . . . . . . . . . . . 45
Poseł Marek Ast . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Poseł Anna Sobecka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
Poseł Gabriela Masłowska. . . . . . . . . . . . . . . . 46
Poseł Janusz Cichoń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
Poseł Krystyna Grabicka. . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Poseł Antoni Błądek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Poseł Beata Mazurek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Poseł Grażyna Ciemniak . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Poseł Kazimierz Gołojuch . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Poseł Anna Paluch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Poseł Stanisław Kalemba . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Poseł Zbigniew Wojciechowski . . . . . . . . . . . . 49
Poseł Adam Rogacki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Poseł Eugeniusz Czykwin . . . . . . . . . . . . . . . . 51
Poseł Dariusz Lipiński. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
Poseł Krzysztof Tołwiński. . . . . . . . . . . . . . . . 51
Poseł Szymon Stanisław Giżyński . . . . . . . . . 52
Poseł Wiesław Janczyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Poseł Stanisław Ożóg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Poseł Jacek Bogucki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
Poseł Aleksander Chłopek. . . . . . . . . . . . . . . . 53
Poseł Andrzej Gut-Mostowy . . . . . . . . . . . . . . 54
Poseł Jerzy Materna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
Poseł Halina Olendzka . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
Poseł Jan Religa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
Poseł Maria Nowak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Poseł Czesław Hoc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Poseł Kazimierz Smoliński . . . . . . . . . . . . . . . 56
Poseł Jadwiga Wiśniewska . . . . . . . . . . . . . . . 56
Poseł Stanisław Pięta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Poseł Kazimierz Moskal . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
 str.
Poseł Artur Górski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Poseł Robert Telus. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
Poseł Jan Kulas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
Poseł Krystyna Skowrońska . . . . . . . . . . . . . . 59
Poseł Tomasz Głogowski . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
Poseł Zbigniew Dolata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
Poseł Ryszard Galla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
Poseł Wojciech Kossakowski . . . . . . . . . . . . . . 60
Poseł Piotr Polak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
Poseł Marek Matuszewski. . . . . . . . . . . . . . . . 61
Poseł Krystyna Skowrońska . . . . . . . . . . . . . . 61
Poseł Sławomir Worach . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
Poseł Andrzej Jaworski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Poseł Sławomir Kłosowski . . . . . . . . . . . . . . . 62
Poseł Miron Sycz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Poseł Łukasz Zbonikowski . . . . . . . . . . . . . . . 63
Poseł Krzysztof Lipiec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Poseł Dariusz Seliga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Poseł Ireneusz Raś. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Poseł Arkadiusz Mularczyk. . . . . . . . . . . . . . . 65
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Poseł Tadeusz Iwiński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
(Przerwa w posiedzeniu)
Wznowienie posiedzenia
Punkt 3. porządku dziennego: Pierwsze
czytanie rządowego projektu ustawy
o zmianie niektórych ustaw związa-
nych z funkcjonowaniem systemu
ubezpieczeń społecznych
Punkt 4. porządku dziennego: Pierwsze
czytanie poselskiego projektu ustawy
o zmianie ustawy o systemie ubezpie-
czeń społecznych oraz ustawy
o organizacji i funkcjonowaniu fundu-
szy emerytalnych
Prezes Rady Ministrów Donald Tusk. . . . . . . 71
Minister – Członek Rady Ministrów
Michał Boni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Poseł Małgorzata Sadurska. . . . . . . . . . . . . . . 77
Poseł Sławomir Neumann. . . . . . . . . . . . . . . . 80
Poseł Mirosław Sekuła . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
Poseł Beata Szydło. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Poseł Grzegorz Napieralski . . . . . . . . . . . . . . 85
Prezes Rady Ministrów Donald Tusk. . . . . . . 89
Poseł Jerzy Wenderlich . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
Poseł Grzegorz Napieralski. . . . . . . . . . . . . . . 90
Poseł Stanisław Żelichowski . . . . . . . . . . . . . . 91
Poseł Jan Łopata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
Poseł Joanna Kluzik-Rostkowska . . . . . . . . . . 94
Minister Finansów Jan Vincent-Rostowski . . 96
Poseł Joanna Kluzik-Rostkowska . . . . . . . . . 97
Poseł Marek Borowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Poseł Bogdan Lis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Poseł Ludwik Dorn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
Minister Członek Rady Ministrów
Michał Boni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
str.
Poseł Anna Sobecka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Poseł Jan Filip Libicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Poseł Gabriela Masłowska. . . . . . . . . . . . . . . 103
Poseł Krystyna Grabicka. . . . . . . . . . . . . . . . 104
Poseł Antoni Błądek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
Poseł Beata Mazurek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Poseł Robert Telus. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Poseł Jolanta Szczypińska. . . . . . . . . . . . . . . 106
Poseł Zbigniew Babalski . . . . . . . . . . . . . . . . 106
Poseł Marek Ast . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
Poseł Czesław Hoc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Poseł Krzysztof Sońta . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Poseł Bożena Kotkowska. . . . . . . . . . . . . . . . 107
Poseł Henryk Gołębiewski . . . . . . . . . . . . . . 108
Poseł Stanisław Stec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
Poseł Tadeusz Tomaszewski . . . . . . . . . . . . 108
Poseł Sylwester Pawłowski . . . . . . . . . . . . . 109
Poseł Jacek Kasprzyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
Poseł Tadeusz Iwiński . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
Poseł Anna Paluch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
Poseł Ewa Malik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
Poseł Marzenna Drab . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
Poseł Waldemar Andzel . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
Poseł Tadeusz Woźniak . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
Poseł Jan Warzecha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
Poseł Krzysztof Tołwiński. . . . . . . . . . . . . . . 113
Poseł Halina Olendzka . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
Poseł Szymon Stanisław Giżyński . . . . . . . . 114
Poseł Wiesław Janczyk . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
Poseł Stanisław Ożóg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
Poseł Krzysztof Popiołek . . . . . . . . . . . . . . . . 115
Poseł Teresa Wargocka . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
Poseł Jacek Bogucki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
Poseł Dariusz Kaczanowski. . . . . . . . . . . . . . 116
Poseł Jarosław Stawiarski. . . . . . . . . . . . . . . 116
Poseł Aleksander Chłopek. . . . . . . . . . . . . . . 117
Poseł Stanisław Szwed . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
Poseł Sławomir Worach . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
Poseł Grażyna Ciemniak . . . . . . . . . . . . . . . . 118
Poseł Marzena Dorota Wróbel . . . . . . . . . . . 118
Poseł Jerzy Materna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
Poseł Józef Rojek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
Poseł Wiesław Suchowiejko. . . . . . . . . . . . . . 120
Poseł Jadwiga Wiśniewska . . . . . . . . . . . . . . 120
Poseł Agnieszka Hanajczyk. . . . . . . . . . . . . . 120
Poseł Danuta Olejniczak . . . . . . . . . . . . . . . . 121
Poseł Edward Siarka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
Poseł Kazimierz Moskal . . . . . . . . . . . . . . . . 121
Poseł Jan Kulas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
Poseł Barbara Bartuś . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
Poseł Wojciech Kossakowski . . . . . . . . . . . . . 124
Poseł Piotr Polak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
Poseł Krystyna Skowrońska . . . . . . . . . . . . . 125
Poseł Elżbieta Rafalska . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
Poseł Wiesław Suchowiejko. . . . . . . . . . . . . . 125
Poseł Henryk Kowalczyk. . . . . . . . . . . . . . . . 126
Poseł Łukasz Zbonikowski . . . . . . . . . . . . . . 126
Poseł Andrzej Orzechowski . . . . . . . . . . . . . . 127
 str.
Poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk. . . . . . . . . 127
Poseł Adam Abramowicz . . . . . . . . . . . . . . . . 127
Poseł Lech Sprawka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
Poseł Marian Starownik . . . . . . . . . . . . . . . . 128
Poseł Andrzej Jaworski . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
Poseł Krzysztof Lipiec . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
Poseł Jarosław Rusiecki . . . . . . . . . . . . . . . . 129
Poseł Grzegorz Raniewicz . . . . . . . . . . . . . . . 130
Poseł Marek Matuszewski. . . . . . . . . . . . . . . 131
Poseł Tomasz Latos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
Poseł Tomasz Głogowski . . . . . . . . . . . . . . . . 133
Poseł Jerzy Gosiewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
Poseł Artur Górski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
Poseł Dariusz Bąk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
Poseł Jacek Tomczak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
Poseł Zbigniew Wojciechowski . . . . . . . . . . . 136
Minister – Członek Rady Ministrów
Michał Boni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
Minister Pracy i Polityki Społecznej
Jolanta Fedak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
Poseł Małgorzata Sadurska . . . . . . . . . . . . . 142
Poseł Jan Kulas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
Poseł Małgorzata Sadurska . . . . . . . . . . . . . 145
(Przerwa w posiedzeniu)
Wznowienie posiedzenia
Punkt 5. porządku dziennego: Sprawozda-
nie Komisji Spraw Zagranicznych o po-
selskim projekcie rezolucji w sprawie
wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej, Prezesa Rady Ministrów oraz
Ministra Spraw Zagranicznych do pod-
jęcia działań w obronie prześladowa-
nych chrześcijan w różnych częściach
świata
Poseł Sprawozdawca Tadeusz Iwiński . . . . . 146
Poseł Dariusz Lipiński. . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
Poseł Jarosław Sellin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
Poseł Eugeniusz Czykwin . . . . . . . . . . . . . . . 149
Poseł Stanisław Witaszczyk . . . . . . . . . . . . . 151
Poseł Jan Filip Libicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
Poseł Anna Sobecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
Poseł Robert Telus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
Poseł Tadeusz Woźniak . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
Poseł Sławomir Worach . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
Poseł Artur Górski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
Poseł Łukasz Zbonikowski . . . . . . . . . . . . . . 155
Poseł Andrzej Jaworski . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
Poseł Antoni Błądek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
Poseł Kazimierz Smoliński . . . . . . . . . . . . . . 156
Poseł Jadwiga Wiśniewska . . . . . . . . . . . . . . 156
str.
Poseł Dariusz Lipiński. . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
Poseł Marek Matuszewski. . . . . . . . . . . . . . . 157
Poseł Barbara Bartuś . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
Poseł Dariusz Lipiński. . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
Sekretarz Stanu w Ministerstwie
Spraw Zagranicznych Jan Borkowski . . . . . . 158
Poseł Tadeusz Iwiński . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
Punkt 6. porządku dziennego: Pierwsze
czytanie senackiego projektu ustawy
o zmianie ustawy Kodeks postępowania
cywilnego
Senator Piotr Zientarski . . . . . . . . . . . . . . . . 160
Poseł Witold Pahl. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
Poseł Barbara Bartuś . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
Poseł Witold Klepacz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
Poseł Józef Zych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
Poseł Antoni Błądek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
Poseł Łukasz Zbonikowski . . . . . . . . . . . . . . 164
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona . . . . . . . . 164
Oświadczenia
Poseł Szymon Stanisław Giżyński . . . . . . . . 165
Poseł Łukasz Zbonikowski . . . . . . . . . . . . . . 165
Poseł Krzysztof Lipiec . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
Poseł Jarosław Rusiecki . . . . . . . . . . . . . . . . 167
Poseł Tadeusz Iwiński . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
Poseł Krzysztof Maciejewski . . . . . . . . . . . . . 168
Poseł Zbigniew Wojciechowski . . . . . . . . . . . 169
Poseł Jacek Kasprzyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
(Przerwa w posiedzeniu)
Załącznik nr 1 – Teksty wystąpień niewygło-
szonych
Poseł Andrzej Szlachta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
Poseł Mirosław Pawlak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
Poseł Piotr Stanke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
Poseł Andrzej Szlachta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
Poseł Wojciech Kossakowski . . . . . . . . . . . . . . . 2
Poseł Andrzej Bętkowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
Poseł Mirosław Pawlak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
Poseł Antoni Błądek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
Poseł Jan Kulas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Poseł Józef Rojek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Poseł Andrzej Szlachta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Poseł Jan Warzecha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Poseł Elżbieta Zakrzewska . . . . . . . . . . . . . . . . 6
 (Początek posiedzenia o godz. 9 min 03)
(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu
Grzegorz Schetyna oraz wicemarszałkowie Ewa
Kierzkowska, Marek Kuchciński, Stefan Niesiołowski
i Jerzy Wenderlich)
Marszałek:
Dzień dobry.
Otwieram posiedzenie.
(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)
Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią
i panów posłów: Magdalenę Gąsior-Marek, Tomasza
Górskiego, Bartosza Arłukowicza oraz Mariusza Ka-
mińskiego.
W pierwszej części obrad sekretarzami będą po-
słowie Magdalena Gąsior-Marek i Tomasz Górski.
Protokół i listę mówców prowadzić będą posłowie
Tomasz Górski i Mariusz Kamiński.
Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie
miejsc przy stole prezydialnym.
Protokół 86. posiedzenia Sejmu uważam za przy-
jęty wobec niewniesienia zastrzeżeń.
Serdecznie witam pana prezydenta Rzeczypospo-
litej Polskiej (Zebrani wstają, oklaski) i członków kor-
pusu dyplomatycznego przybyłych w celu wysłuchania
informacji ministra spraw zagranicznych. (Oklaski)
Wysoka Izbo! W związku z tragicznymi wydarze-
niami, które w ostatnich dniach dotknęły naród ja-
poński, proponuję, aby Sejm chwilą ciszy uczcił pa-
mięć ofiar tych wydarzeń.
(Zebrani wstają, chwila ciszy)
Dziękuję bardzo.
Prezydium Sejmu, w uzgodnieniu z Konwentem
Seniorów, przedłożyło projekt uchwały w sprawie so-
lidarności z Narodem Japonii.
Projekt ten został paniom i panom posłom dorę-
czony w druku nr 3954.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
konwentu seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu
porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrze-
nie tego projektu.
Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgo-
dę na zastosowanie art. 51 pkt 1 regulaminu Sejmu.
Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Rada Ministrów przedłożyła projekt ustawy o zmia-
nie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem
systemu ubezpieczeń społecznych.
Projekt ten został paniom i panom posłom dorę-
czony w druku nr 3946.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego o punkt obejmujący pierwsze
czytanie tego projektu.
Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził
zgodę na zastosowanie art. 37 ust. 4 regulaminu
Sejmu.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Właściwe komisje przedstawiły sprawozdania o pro-
jektach ustaw:
— o kredycie konsumenckim,
— o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, ob-
rocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina.
Sprawozdania te zostały paniom i panom posłom
doręczone odpowiednio w drukach nr 3908 i 3926.
W związku z tym, na podstawie art. 95e regula-
minu Sejmu, podjąłem decyzję o uzupełnieniu po-
rządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie
tych sprawozdań.
Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Natural-
nych i Leśnictwa przedstawiła sprawozdanie o pro-
jekcie ustawy o ustanowieniu programu wieloletnie-
go „Program budowy Zbiornika Wodnego Świnna
Poręba w latach 2006–2010”.
Sprawozdanie to zostało paniom i panom posłom
doręczone w druku nr 3909.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpa-
trzenie tego sprawozdania.
Komisja Zdrowia przedłożyła sprawozdania o pro-
jektach ustaw:
— o działalności leczniczej,
— o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzecz-
niku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw,
— o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza
dentysty,
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
4 Porządek dzienny
Marszałek
— o refundacji leków, środków spożywczych spe-
cjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów
medycznych,
— o systemie informacji w ochronie zdrowia.
Sprawozdania te zostały paniom i panom posłom
doręczone odpowiednio w drukach nr 3921, 3922,
3923, 3924 i 3925.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpa-
trzenie tych sprawozdań.
Proponuję, aby w tych przypadkach Sejm wyra-
ził zgodę na zastosowanie art. 44 ust. 3 regulaminu
Sejmu.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm przepro-
wadził debatę krótką nad informacją ministra spraw
zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagra-
nicznej w 2011 r.
Prezydium Sejmu proponuje także, aby Sejm wy-
słuchał 15-minutowych oświadczeń w imieniu klu-
bów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół w łącz-
nej dyskusji nad sprawozdaniami Komisji Zdrowia
dotyczącymi rządowego pakietu projektów ustaw zdro-
wotnych oraz nad pierwszymi czytaniami projektów
ustaw: rządowego o zmianie niektórych ustaw zwią-
zanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń
społecznych, poselskiego o zmianie ustawy o syste-
mie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o organi-
zacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.
Prezydium Sejmu proponuje także, aby Sejm wy-
słuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów
i kół w dyskusjach nad pozostałymi punktami po-
rządku dziennego.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Za chwilę rozpatrzymy przedstawiony przez…
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Marek Wikiński.
Poseł Marek Wikiński:
Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo!
Ekscelencje! Zgłaszam wniosek formalny odnośnie
do porządku dziennego. Otóż uważam, że 15-minu-
towe oświadczenie klubu w sprawie ustawy o otwar-
tych funduszach emerytalnych, która dotyczy każde-
go Polaka, każdej Polki, 16 mln przyszłych emerytów
oszczędzających pieniądze w OFE, to jest za krótki
czas, by chociażby przekazać opinie, które zbieramy
w swoich okręgach wyborczych. Dzisiaj w Polsce
mówi się tylko o dwóch sprawach: o tsunami w Japo-
nii i o tsunami w portfelach przyszłych emerytów.
Dlatego składam wniosek o debatę długą w tej spra-
wie. (Oklaski)
Marszałek:
To jest wniosek formalny i muszę go poddać pod
głosowanie, tak że proszę zawiesić zapisywanie, bo
będziemy musieli przeprowadzić głosowanie nad
wnioskiem Prezydium i nad wnioskiem formalnym
posła Wikińskiego.
Poddam pod głosowanie propozycję Prezydium
Sejmu. Jej odrzucenie będzie oznaczać, że Sejm przy-
jął wniosek zgłoszony przez pana posła Marka Wi-
kińskiego.
Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem pro-
pozycji Prezydium Sejmu dotyczącej wysłuchania
15-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-
-minutowych oświadczeń w imieniu kół w dyskusji
nad projektami ustaw dotyczących systemu ubezpie-
czeń społecznych, zechce podnieść rękę i nacisnąć
przycisk.
Kto jest przeciw?
Kto się wstrzymał?
W głosowaniu wzięło udział 342 posłów. Za było
181, przeciw – 161, nikt się nie wstrzymał.
Stwierdzam, że Sejm przyjął propozycję Prezy-
dium Sejmu.
Za chwilę rozpatrzymy przedstawiony przez Pre-
zydium Sejmu projekt uchwały w sprawie solidarno-
ści z Narodem Japonii.
Następnie wysłuchamy informacji ministra spraw
zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagra-
nicznej w 2011 roku.
Kolejnymi rozpatrywanymi punktami będą
pierwsze czytania rządowego i poselskiego projektów
ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubez-
pieczeń społecznych.
W dalszej kolejności rozpatrzymy sprawozdanie
komisji o projekcie rezolucji w sprawie wezwania Pre-
zydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Mi-
nistrów oraz Ministra Spraw Zagranicznych do pod-
jęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan
w różnych częściach świata.
Ostatnim rozpatrywanym punktem będzie pierw-
sze czytanie senackiego projektu ustawy o zmianie
ustawy Kodeks postępowania cywilnego.
Jutro rano przeprowadzimy głosowania.
Po głosowaniach rozpatrzymy pytania w spra-
wach bieżących.
Kolejnym rozpatrywanym punktem będzie infor-
macja bieżąca.
Prezydium Sejmu informuje, że na obecnym po-
siedzeniu Sejmu zostanie rozpatrzona informacja
w sprawie wzrostu bezrobocia w Polsce oraz drastycz-
nego ograniczenia środków na aktywne formy prze-
ciwdziałania bezrobociu, o której przedstawienie wno-
sił Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Porządek dzienny
Marszałek
W dalszej kolejności rozpatrzymy sprawozdania
komisji dotyczące rządowego pakietu projektów
ustaw zdrowotnych.
Następnie rozpatrzymy sprawozdania komisji
o projektach ustaw:
— o zmianie ustawy o ustanowieniu programu
wieloletniego „Program budowy Zbiornika Wodnego
Świnna Poręba w latach 2006–2010”,
— o kredycie konsumenckim,
— o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, ob-
rocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina.
W dalszej kolejności przeprowadzimy pierwsze
czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o podat-
ku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o po-
datku dochodowym od osób prawnych.
Następnie planowane jest rozpatrzenie sprawdzań
komisji o stanowiskach Senatu w sprawie ustaw:
— o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyż-
szym, ustawy o stopniach naukowych i tytule nauko-
wym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz
o zmianie niektórych innych ustaw,
— o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektó-
rych innych ustaw,
— o zmianie ustawy o niektórych formach wspie-
rania działalności innowacyjnej,
— o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych,
Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych,
— o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz
ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finanso-
wanych ze środków publicznych,
— o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony
Narodowej oraz ustawy o przebudowie i modernizacji
technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczy-
pospolitej Polskiej,
— o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług
oraz ustawy Prawo o miarach.
W piątek rano przeprowadzimy głosownia.
W bloku głosowań Sejm powoła członków Rady
Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania
Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
W bloku głosowań planowane jest również do-
konanie zmian w składach osobowych komisji sej-
mowych.
Po głosowaniach planowane jest rozpatrzenie
wniosku o wyrażenie wotum nieufności wobec mini-
stra rolnictwa i rozwoju wsi pana Marka Sawickiego.
Następnie przeprowadzimy pierwsze czytanie po-
selskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o samo-
rządzie gminnym oraz o zmianie innych ustaw.
Informuję, że Senat przyjął bez poprawek nastę-
pujące ustawy:
— Prawo prywatne międzynarodowe,
— o zmianie ustawy o płatnościach w ramach
systemów wsparcia bezpośredniego oraz niektórych
innych ustaw,
— o zmianie ustawy o uposażeniu byłego Prezy-
denta Rzeczypospolitej Polskiej,
5
— zmieniającą ustawę o zmianie ustawy o broni
i amunicji oraz ustawy o wykonywaniu działalności
gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu mate-
riałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyro-
bami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub
policyjnym,
— o ratyfikacji Protokołu o wybuchowych pozo-
stałościach wojennych do Konwencji o zakazie lub
ograniczeniu użycia pewnych broni konwencjonal-
nych, które mogą być uważane za powodujące nad-
mierne cierpienia lub mające niekontrolowane skut-
ki (Protokół V), sporządzonego w Genewie dnia 28
listopada 2003 r.,
— o ratyfikacji sporządzonego w Paryżu dnia 27
maja 2010 r. Protokołu zmieniającego Konwencję
o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach
podatkowych, sporządzoną w Strasburgu dnia 25
stycznia 1988 r.
Proszę posła sekretarza o odczytanie komuni-
katów.
Sekretarz Poseł
Magdalena Gąsior-Marek:
Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się po-
siedzenia Komisji:
— Etyki Poselskiej – godz. 9.30,
— Finansów Publicznych – godz. 9.30,
— Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii
– godz. 9.30,
— Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki – godz. 10,
— Polityki Społecznej i Rodziny – godz. 10,
— Samorządu Terytorialnego i Polityki Regional-
nej – godz. 10,
— Nadzwyczajnej „Przyjazne Państwo” do spraw
związanych z ograniczaniem biurokracji – godz. 11,
— Zdrowia – godz. 11,
— Rolnictwa i Rozwoju Wsi – godz. 12,
— Kultury i Śródków Przekazu – godz. 13,
— Ustawodawczej – godz. 13,
— Gospodarki wspólnie z Komisją Samorządu
Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisją
Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnic-
twa – godz. 13.30,
— Edukacji, Nauki i Młodzieży – godz. 14,
— Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów
ustaw o zmianie Konstytucji RP oraz projektów
ustaw z nimi związanych – godz. 14,
— Rolnictwa i Rozwoju Wsi – godz. 14.30,
— Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfika-
cjach – godz. 15,
— Obrony Narodowej – godz. 15,
— Polityki Społecznej i Rodziny – godz. 15,
— do Spraw Unii Europejskiej – godz. 16,
— Nadzwyczajnej do rozpatrzenia niektórych pro-
jektów ustaw z zakresu prawa wyborczego – godz. 16,
— do Spraw Kontroli Państwowej – godz. 16.30,
— Sprawiedliwości i Praw Człowieka wspólnie
z Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regio-
nalnej oraz Komisją Infrastruktury – godz. 16.30,
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekt uchwały w sprawie solidarności z Narodem Japonii.
6 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Sekretarz Poseł Magdalena Gąsior-Marek
— Infrastruktury wspólnie z Komisją Samorządu
Terytorialnego i Polityki Regionalnej – godz. 17.30,
— Infrastruktury – bezpośrednio po zakończeniu
posiedzenia z Komisją Samorządu Terytorialnego
i Polityki Regionalnej,
— Obrony Narodowej – godz. 18,
— Skarbu Państwa – godz. 18.
Dziękuję.
Marszałek:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Poncyljusz.
Bardzo proszę.
Poseł Paweł Poncyljusz:
Panie Marszałku! Składam wniosek formalny
o ogłoszenie przerwy i zwołanie Konwentu Seniorów.
Dzisiaj nie odbyło się poranne posiedzenie Konwentu
Seniorów. Chcielibyśmy jeszcze raz zgłosić wniosek
o rozpatrzenie przesunięcia debaty o otwartych fun-
duszach emerytalnych z godzin popołudniowych na
jutrzejszy poranek, tak aby wszyscy obywatele mogli
uczestniczyć w debacie na temat przyszłości swoich
emerytur, a przynajmniej ją obserwować. To jest de-
bata równie ważna jak ta dzisiejsza odnośnie do po-
lityki zagranicznej, która – jak pan ogłasza – odbę-
dzie się w godzinach porannych.
Panie marszałku, nie może być tak, że o najważ-
niejszej, możliwe, że fundamentalnej, zmianie w sys-
temie emerytalnym, jednej z najważniejszych reform
w tej kadencji dyskutujemy wieczorem. Dlatego zwra-
cam się jeszcze raz z wnioskiem o to, aby ogłosić prze-
rwę, zwołać Konwent Seniorów i uzgodnić inny ter-
min debaty na temat otwartych funduszy emerytal-
nych, reformy emerytalnej w Polsce. Dziękuję.
Marszałek:
Tłumaczyłem na wczorajszym posiedzeniu Kon-
wentu Seniorów, a także tydzień temu i dwa tygodnie
temu, jaki jest kalendarz tego posiedzenia. Klub PJN
w zeszłym tygodniu to akceptował, a wczoraj zmienił
zdanie, dlatego prośbę pana posła uważam za bezza-
sadną. Ale oczywiście wniosek o przerwę poddam pod
głosowanie.
Kto jest za tym, aby na wniosek posła Poncyljusza
ogłosić 5-minutową przerwę?
Kto jest przeciw?
Kto się wstrzymał?
W głosowaniu wzięło udział 294 posłów. Za było
88, przeciw – 176, 30 się wstrzymało.
Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1. po-
rządku dziennego: Przedstawiony przez Prezy-
dium Sejmu projekt uchwały w sprawie solidar-
ności z Narodem Japonii (druk nr 3954).
Wysoki Sejmie! Proszę panie i panów posłów o po-
wstanie z miejsc.
(Zebrani wstają)
Odczytam tekst projektu uchwały.
„Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w spra-
wie solidarności z Narodem Japonii
W obliczu tej strasznej katastrofy, która dotknęła
Naród Japoński, Sejm RP w imieniu Narodu Polskie-
go wyraża głębokie współczucie oraz wyrazy solidar-
ności w tych tragicznych dniach dla Japonii.
Polacy, którzy wielokrotnie doświadczyli wsparcia
ze strony innych krajów, w tym także od Japonii,
rozumieją potrzebę solidarności i pomocy, zarówno
w wymiarze moralnym, jak i materialnym, oraz wy-
rażają gotowość do jej udzielenia. Pamiętamy o tych,
którzy zginęli i jesteśmy pełni podziwu dla Japończy-
ków, którzy z odwagą i opanowaniem podejmują trud
ratowania ludzi i odbudowy kraju. Postawa obywa-
teli Japonii wobec klęski, jaka ich dotknęła, jest wzo-
rem godnym naśladowania. Solidarność, jaką okazu-
ją sobie Japończycy, wzbudza nasz szacunek i uzna-
nie”. (Długotrwałe oklaski)
Dziękuję bardzo.
Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie
solidarności z Narodem Japonii.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2. po-
rządku dziennego: Informacja ministra spraw
zagranicznych o założeniach polskiej polityki
zagranicznej w 2011 roku.
Proszę o zabranie głosu ministra spraw zagra-
nicznych pana Radosława Sikorskiego w celu przed-
stawienia informacji. (Oklaski)
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski:
Szanowny Panie Prezydencie! Panie Marszałku!
Panie Premierze! Panie Posłanki i Panowie Posło-
wie! (Oklaski) Szanowni Goście! Ekscelencje! Człon-
kowie Korpusu Dyplomatycznego! (Oklaski) Przed-
stawiam Wysokiej Izbie informację na temat polityki
zagranicznej ze świadomością, że po raz pierwszy
w III Rzeczypospolitej minister spraw zagranicznych
zdaje relację z niemal pełnej kadencji swojego urzę-
dowania w stabilnym rządzie w ramach zgodnej ko-
alicji. Zaszczytem dla mnie jest to, że zgodnie z oby-
czajem exposé ponownie przysłuchuje się prezydent
Rzeczypospolitej Polskiej (Oklaski) i szef największej
partii opozycyjnej. (Oklaski)
(Głos z sali: Nie ma go.)
Przepraszam. Niech będzie to zwiastunem jedno-
ści i stabilności polskiej polityki zagranicznej, co zna-
komicie zwiększa jej skuteczność.
Zwyczaj wygłaszania exposé wprowadził premier
i minister spraw zagranicznych Ignacy Jan Paderew-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
ski. 20 lutego 1919 r. tak prezentował stan polskich
spraw: „Odrodzenie Ojczyzny poczęło się w ciemno-
ści, we krwi i w bólu. (...) Podczas gdy szczęśliwsze
państwa sprzymierzone od trzech już miesięcy zupeł-
ny i pełny triumf święcą, my jeszcze orężnie granic
Ojczyzny bronić musimy”.
Wiemy, że w XX wieku dwa razy jeszcze musieli-
śmy podnosić się z fizycznego i politycznego upadku.
Gdy dokonuję bilansu swego urzędowania, odczu-
wam wdzięczność wobec tych, którzy szli przede
mną. Krzysztof Skubiszewski został ministrem
spraw zagranicznych kraju bankruta, członka RWPG
i Układu Warszawskiego, z wojskami sowieckimi na
naszym terytorium i nieuregulowanymi traktatowo
granicami. Kraju, wokół którego szybko zmienili się
wszyscy sąsiedzi. Zostawił Polskę wolną, z uporząd-
kowanymi stosunkami w regionie, Polskę kroczącą
ku instytucjom euroatlantyckim. Władysław Barto-
szewski, jedyny w ostatnich 20 latach dwukrotny
minister spraw zagranicznych, niestrudzenie działał
na rzecz pojednania polsko-niemieckiego. Andrzej
Olechowski złożył oficjalny wniosek o przystąpienie
Polski do Unii Europejskiej, a za kadencji Dariusza
Rosatiego otwarto Polsce drzwi do rozmów o człon-
kostwie w NATO. Gdy urząd ministra pełnił Broni-
sław Geremek, nasz kraj ostatecznie wstąpił do So-
juszu Północnoatlantyckiego. Za kadencji Włodzimie-
rza Cimoszewicza staliśmy się członkiem Unii Euro-
pejskiej. Adam Daniel Rotfeld wspomagał pomarań-
czową rewolucję na Ukrainie, a obecnie wspiera
niełatwy proces pojednania z Rosją. Stefan Meller
pomógł zapewnić Polsce szczodry budżet unijny. Za
czasów Anny Fotygi Polska wynegocjowała traktat
lizboński, który podpisał premier Donald Tusk.
Dziś nikt poza naszymi granicami nie ma wątpli-
wości, że Polska to kraj niepodległy. Raz na zawsze
przezwyciężyliśmy złowrogą spuściznę rozbiorów i ko-
munizmu. Nie tylko odbudowaliśmy państwo, ale
wpisaliśmy je w architekturę demokratycznego świa-
ta. Znowu postrzegani jesteśmy nie jako sezonowy
efekt jakiegoś traktatu, lecz konieczny, a nawet po-
żądany element systemu międzynarodowego. W ostat-
nich latach odzyskaliśmy także swobodę w kształto-
waniu naszej polityki. Nie jesteśmy już aplikantem,
ale krajem, który samodzielnie, choć w granicach
solidarności europejskiej i sojuszniczej określa swoje
stanowisko. Kto temu oczywistemu faktowi zaprze-
cza, ten nie szanuje pokoleń Polaków, którzy śnili o
tym, aby minister spraw zagranicznych wolnej Polski
mógł zdawać sprawę ze swych działań i planów przed
demokratycznie wybranym Sejmem.
Szanowni Państwo! Nasza koniunktura między-
narodowa jest nadal sprzyjająca. Polska jest coraz
ważniejszym państwem Zachodu, ale nasza trans-
atlantycka rodzina nie jest już pępkiem świata. Mimo
że nadal bogacimy się i posiadamy realne zdolności
obronne, inni bogacą się i zbroją się szybciej. Świat
7
europocentryczny, który przyzwyczailiśmy się trak-
tować jak oczywistość, przechodzi do historii. Lud-
ność i gospodarki krajów członków NATO, a nawet
szerzej – OBWE, stają się z każdym rokiem mniejszą
częścią populacji i gospodarki świata. Ma to konse-
kwencje polityczne.
Powstają co najmniej dwa pytania. Czy będziemy
potrafili tak poszerzyć krąg krajów poczuwających
się do spuścizny tego, co nazywamy Zachodem, aby
zachować nasze wpływy? Czy – w ramach planu mi-
nimum – będziemy umieli zintegrować nowe mocar-
stwa wschodzące w ramach istniejących instytucji
międzynarodowych? Należy szukać sposobu, aby za-
spokoić aspiracje tych państw, i co za tym idzie, aby
ewolucja systemu międzynarodowego mogła nadal
odbywać się bez wojny.
Jaka jest więc recepta na politykę zagraniczną
drugiej dekady XXI wieku? Jak maksymalizować
wkład, jaki polityka zagraniczna może wnieść w po-
wodzenie swego państwa i narodu? Przede wszystkim
musimy realistycznie ocenić, jakie – w porównaniu
z rywalami – są nasze zasoby intelektualne, społeczne,
gospodarcze i wojskowe, jaka jest korelacja sił. Po dru-
gie, określić, jaki przyświeca nam cel. Po trzecie, wie-
dzieć, jak w takich warunkach można prowadzić pol-
ską politykę, jakie sobie stawiać zadania.
Kładę nacisk na realizm w ocenie naszej sytuacji
nie po to, aby namawiać do porzucenia ideałów, lecz
przeciwnie – aby zwiększyć szansę na realizację na-
szych aspiracji. Roztropność to wszak jedna z cnót
kardynalnych. Interes narodowy nie jest bytem trans-
cendentnym, lecz doczesnym. Mierzenie sił na zamia-
ry było zaletą w czasach niewoli, gdy nie mieliśmy do
stracenia nic, prócz naszych kajdan. Natomiast oby-
watel w wolnym kraju zachowuje się odpowiedzialnie,
gdyż ma szansę przekazania swego dorobku potom-
stwu. W obrębie jednego pokolenia przeszliśmy z jed-
nej sytuacji w drugą. Czas przyzwyczaić się do wolno-
ści. Naszym obowiązkiem jest racjonalnie kalkulować,
a nie grać na emocjach. (Oklaski)
Wszyscy, jak jesteśmy na tej sali, uważamy się za
patriotów. Jak powiadał historyk lord Acton: „Patrio-
tyzm jest w życiu politycznym tym, czym wiara jest
w religii”. Ale plemienne czy sekciarskie pohukiwa-
nie to jeszcze nie patriotyzm. Każdy z nas zastana-
wiał się, czym Polska mogłaby być, gdyby nie noc
zaborów, koszmar II światowej czy zniewolenie ko-
munizmu. Nigdy nie zapomnimy ani tamtych boha-
terów, ani niesprawiedliwości, które nas dotknęły.
I właśnie dzięki tym bohaterom nie musimy się dziś
ograniczać do pokrzepiania serc. Odpowiedzialna
polityka nie może być pochodną martyrologicznej
mitologii. Patriotyzm to nie ciemne insynuacje lub
chełpliwe mowy. Największym patriotą nie jest ten,
kto najwięcej mówi o patriotyzmie, lecz ten, kto re-
alnie czyni coś dla Polski. (Oklaski)
Obnoszenie się z opacznie rozumianym honorem
też nie budzi podziwu. Gdy w czasie I wojny świato-
wej pewien carski oficer zapytał Wieniawę-Długo-
szowskiego, o co właściwie walczą polskie legiony, ten
miał odpowiedzieć: „Wy bijecie się o honor, a my o na-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
8 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
szą wolność. Czyli każdy walczy o to, czego mu brak”.
(Oklaski)
Dziś nasze państwo walczy o pozycję na arenie
międzynarodowej, a nie o honor, którego nikt nam
nie może odebrać. Nikomu nie musimy tego udowad-
niać. (Oklaski)
Zresztą nie warto kierować się resentymentem hi-
storycznym. Mimo wszystkich nieszczęść, które nas
dotknęły, mamy dziś dobrą podstawę do odbudowy
naszej pozycji. Coraz zasobniejsza Polska żyjąca w po-
koju z sąsiadami jest obiektem szacunku, a czasem
nawet zazdrości. Tym, którzy za najwyższy stopień
patriotyzmu uważają oskarżanie rządu wyłonionego
w demokratycznych wyborach o służalstwo wobec ob-
cych, o kondominium i bifinlandyzację, o zaprzaństwo
i zdradę, mówię: Opamiętajcie się! (Oklaski) I zrozum-
cie: ta Polska, którą mamy tu i teraz, demokratyczna
i wolnorynkowa, do której różni pośród nas szli róż-
nymi drogami, w której są rachunki krzywd i której
daleko jeszcze do ideału, jest najlepszą, jaką kiedy-
kolwiek mieliśmy. Nauczcie się ją kochać. (Oklaski)
Wysoki Sejmie! Jak wielokrotnie doświadczyliśmy
w przeszłości, przekonanie o własnych racjach nie
wystarcza do osiągnięcia sukcesu. „Opinie się liczą,
ale zasoby decydują” – mawiał norweski socjolog Ste-
in Rokkan. Przyjrzyjmy się więc naszemu potencja-
łowi beznamiętnie, tak jak to robią Niemcy czy An-
glicy. 20 lat temu nasz produkt krajowy brutto, mie-
rzony według parytetu siły nabywczej, wynosił około
160 mld dolarów. Dziś jest to ponad 717 mld dolarów,
a zatem 4,5 razy więcej. Według danych Międzyna-
rodowego Funduszu Walutowego wyprzedziliśmy
Belgię, Szwecję, a ostatnio nawet Holandię. Jesteśmy
20 gospodarką na świecie, szóstą w Unii Europej-
skiej. Moim zdaniem jest szansa, że w perspektywie
dekady nasz PKB zwiększy się o kolejne 300 mld do-
larów.
Nasz PKB to 1/3 gospodarki rosyjskiej, ale prze-
wyższa 2,5 razy ukraiński PKB, a litewski – 13 razy.
Natomiast niemiecki PKB, mimo kryzysu, który do-
tknął ten kraj boleśniej niż nas, wynosi 3 bln dola-
rów, czyli 4 razy więcej. Hiszpania – kraj ludnościowo
do nas zbliżony – ma dwa razy większą gospodarkę.
Turcja również ma od nas większy potencjał, choć
niższy dochód na głowę. Pamiętajmy jednak, że o po-
tencjale decyduje nie tylko bieżący dochód, ale i sku-
mulowane bogactwo. Mamy więc jeszcze sporo do
nadrobienia.
Zwiększamy wymianę handlową. Polski eksport
jest dziewięciokrotnie wyższy niż w 1990 r. Jest też
wyższy niż przed ostatnim kryzysem. W ubiegłym
roku wyniósł rekordowe 162 mld dolarów. Polskie
inwestycje bezpośrednie za granicą osiągnęły już
poziom ponad 27 mld dolarów. To umacnia pozycję
Polski w krajach, gdzie są one lokowane, szczególnie
u naszych sąsiadów – w Niemczech, na Ukrainie
i Litwie.
W 2010 r. Polska po raz pierwszy w historii, we-
dług wskaźnika rozwoju społecznego ONZ, została
zakwalifikowana do krajów wysoko rozwiniętych.
W stosunku do 2007 r. poprawiliśmy naszą pozycję
aż o 12 miejsc w światowym rankingu konkurencyj-
ności. Co drugi młody Polak studiuje. Pod wzglądem
spójności społecznej Polska jest blisko krajów rozwi-
niętych. Jesteśmy postrzegani jako kraj skutecznie
walczący z korupcją. W rankingu Transparency In-
ternational Polska awansowała w 2010 r. na 41. miej-
sce spośród 180 państw, najlepsze z krajów Grupy
Wyszehradzkiej, podczas gdy jeszcze w 2007 r. byli-
śmy najniżej w tej klasyfikacji.
Członkostwo w Unii wzmocniło nas. 2/3 wymiany
handlowej odbywa się z krajami Unii. Polityka spój-
ności, w tym kluczowe dla Polski inwestycje w infra-
strukturę, zostały zapisane w unijnej strategii na
najbliższą dekadę. Niezmiennie pozostajemy liderem
w wydatkowaniu środków unijnych, a pamiętajmy,
że na rozwój regionalny otrzymaliśmy najwyższe
wsparcie, jakie dała Unia od 2006 r. W obecnym unij-
nym budżecie polityki spójności jedno euro na pięć,
które wypłaciła Komisja, płynęło do Polski. Od 2007 r.
wydaliśmy ponad 16 mld euro. Potrafiliśmy stworzyć
sprawny system, z którego korzysta biznes, instytu-
cje i osoby prywatne. Przekłada się to na rozwój
przedsiębiorstw, na nowe miejsca pracy. Jest to efekt
ciężkiej pracy pani minister Elżbiety Bieńkowskiej.
Jest to także dowód na innowacyjność polskich
przedsiębiorców, samorządowców, urzędników i spo-
łeczników, którzy zamieniali projekty na papierze
w obwodnice, kursy dla bezrobotnych czy ścieżki
rowerowe. Minister Cezary Grabarczyk buduje już
więcej dróg, niż pięciu jego poprzedników razem
wziętych. (Oklaski)
(Głos z sali: Ojejej, ojejej.)
Pamiętajmy jednak, że rola Polski nie sprowadza
się tylko do biernego odbioru wsparcia. Unia korzysta
z naszych pomysłów, np. jak ułożyć sobie stosunki ze
wschodnimi sąsiadami. Potrafimy budować współ-
pracę w regionie i przeforsowywać korzystne dla nas
rozwiązania, tak jak miało to miejsce przy negocja-
cjach pakietu energetyczno-klimatycznego. Oto do-
wody naszej skuteczności.
Polacy obejmują ważne stanowiska. Jerzy Buzek
jest przewodniczącym Parlamentu Europejskiego,
Janusz Lewandowski odpowiada w Komisji Europej-
skiej za jeden z najważniejszych obszarów – budżet
unijny. Nasz dyplomata znajduje się w ścisłym kie-
rownictwie Europejskiej Służby Działań Zewnętrz-
nych. Inni nasi obywatele kierują reprezentacjami
unijnymi w Jordanii i Korei Południowej. Niestety
utraciliśmy szefostwo jednej z frakcji w Parlamencie
Europejskim, ale Polacy są szefami biur NATO w Mo-
skwie i w Kijowie, kierują strukturami Sojuszu na
Kaukazie.
Staliśmy się autorytetem w sprawach gospodar-
czych w Europie. Nie bez przyczyny pan minister
Jacek Rostowski został uznany najlepszym mini-
strem finansów europejskich rynków wschodzących,
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
a potem najlepszym ministrem finansów w Europie
(Oklaski) w uznaniu za działania antykryzysowe.
Rośnie zainteresowanie polskim rynkiem kapi-
tałowym. Z roku na rok wzrasta kapitalizacja Gieł-
dy Papierów Wartościowych – czternaście lat temu
wynosiła 13 mld dolarów, obecnie wynosi 180 mld
dolarów. Warszawa staje się centrum finansowym
dla całego regionu. Działa 21 instytutów polskich
za granicą. Dynamiczny rozwój Polski inspiruje
powstanie tysięcy artykułów prasowych oraz pro-
gramów radiowych i telewizyjnych. Sukcesem pro-
mocyjnym był Rok Chopinowski, podczas którego
polskie placówki dyplomatyczne zorganizowały 3,5
tys. projektów dla ponad 5 mln widzów na całym
świecie.
(Głos z sali: A komiks?)
Polski pawilon w Szanghaju w trakcie Expo przy-
ciągnął 8 mln zwiedzających, a za sprawą mediów do-
tarł do milionów odbiorców, stając się polskim symbo-
lem o znaczeniu międzynarodowym. Liczymy na zwięk-
szone zainteresowanie turystów w związku z nadcho-
dzącymi mistrzostwami Europy w piłce nożnej.
(Głos z sali: A komiks?)
A jak nas postrzegają inni? Mimo okazjonalnych
wybryków, które fałszują naszą historię, Polska ma
dobrą prasę. Od furmanek do siły napędowej – tak
pisze brytyjski „The Economist”. „Der Spiegel” wspo-
mina o nieprzerwanym rozkwicie i określa Polskę
jako regionalne mocarstwo. „Le Monde” nazywa nas
gospodarczym prymusem Europy. Nareszcie z za-
chodnich gazet zniknęły zdjęcia pokazujące drabinia-
ste wozy ciągnione przez zabiedzone szkapy. Z ubo-
giego krewnego staliśmy się oczekiwanym członkiem
strefy euro. Rośnie zamożność Polaków. Ponad 85%
naszego społeczeństwa widzi pozytywny wpływ
członkostwa w Unii. Zwiększyło się poczucie bezpie-
czeństwa, poprawiła się jakość życia. W 2007 r. nasz
PKB na głowę wynosił 54% średniej unijnej, w 2009 r.
– i to pomimo kryzysu – już 61%. Polacy są najwięk-
szymi optymistami w Europie.
Wysoki Sejmie! Osiągnąwszy to, co w 1989 r. wy-
dawało się marzeniem ponad miarę, dziś musimy
stawiać sobie jeszcze śmielsze cele. Jestem przekona-
ny, że będę mówił w imieniu całej Wysokiej Izby, jeśli
powiem, że chcemy, aby Polska stała się państwem
nie tylko bezpiecznym i zasobnym, ale coraz bardziej
wpływowym i poważnym, abyśmy – tak jak w ostat-
nich dekadach Hiszpania czy Turcja – umieli odbu-
dować dawny prestiż. Poważny kraj to moim zdaniem
taki, którego gospodarka wedle dzisiejszych miar ma
PKB powyżej biliona dolarów. Kraj, który częściej
eksportuje niż importuje kapitał i technologie; któ-
rego młodzież nie wyjeżdża za chlebem, lecz który
przyciąga możliwościami choćby własną diasporę;
który nie musi być potęgą nuklearną, ale potrafi od-
straszyć potencjalnych napastników; który nie re-
aguje na słowne zaczepki, bo może odpowiedzieć
9
działaniami. Kraj, który potrafi walczyć o interesy
swojego regionu; który jest dawcą pomocy rozwojowej
i humanitarnej; który w systemie międzynarodowym
jest postrzegany jako autor rozwiązań, a nie źródło
problemów. Wreszcie taki kraj, który nie czeka na
stanowisko innych, lecz zapewnia przywództwo, któ-
rego inni oczekują. Wzór godzien naśladowania – oto
cel na miarę ambicji Polaków. (Oklaski)
Jaką politykę zagraniczną można prowadzić, aby
ten cel osiągnąć tu i teraz, mając takie, a nie inne
atuty i słabości, w takim otoczeniu międzynarodo-
wym, w jakim przychodzi nam działać? Misją Mini-
sterstwa Spraw Zagranicznych sformułowaną przez
samych pracowników jest realizacja interesów Rze-
czypospolitej Polskiej poprzez współpracę w Europie
i na świecie na rzecz bezpieczeństwa, demokracji
i rozwoju. Bardziej lapidarnie nasze hasło brzmi:
„Polsce – służyć, Europę – tworzyć, świat – rozu-
mieć”. Pamiętamy też, że „Solidarność” zwyciężyła
dlatego, że jej przywódcy świadomie kierowali się
dewizą hanzeatyckiego Gdańska: „Bez strachu, ale
z rozwagą”.
Szanowni państwo, wielką szansą na przybliżenie
nas do tego celu będzie zbliżająca się polska prezy-
dencja w Radzie Unii Europejskiej. „Przywódcą jest
ten, kto daje nadzieję” – mawiał Napoleon Bonapar-
te. W trudnych czasach dla europejskiego projektu
Polska ma pomysły, jak tchnąć nowego ducha w wie-
le unijnych inicjatyw. Nikt w Unii nie oczekuje od nas
rzeczy nadludzkich. Oczekuje się natomiast, że bę-
dziemy adwokatem interesu europejskiego, arbitrem
interesów narodowych. Stanowione prawo i decyzje
mają dobrze służyć ponad 500 mln obywateli Unii.
Musimy wykazać się dojrzałością i pragmatyzmem,
niekiedy znajdować salomonowe rozwiązania. Bę-
dziemy realizować nasze interesy, ale nie będziemy
interesowni. Nasz interes polega na umocnieniu wi-
zerunku Polski jako państwa stabilnego i sprawnego,
na utrwaleniu dobrej marki. Priorytetem będzie po-
wrót na ścieżkę szybkiego i trwałego wzrostu gospo-
darczego Unii. Są na to trzy sposoby: pogłębiony
rynek wewnętrzny, czyli nieskrępowany handel,
usługi i przepływ pracowników, które wzmocnią kon-
kurencyjność; ambitny budżet, który pozwoli inwe-
stować w działania prorozwojowe; wreszcie wiedza,
doświadczenie i rozwój edukacji, które będą sprzyjać
wykorzystaniu potencjału, jaki drzemie we wszyst-
kich Europejczykach.
Jesienią zwołamy w Warszawie szczyt Partner-
stwa Wschodniego. W Poznaniu obradować będzie
Forum Społeczeństwa Obywatelskiego. Ukraina po-
winna niebawem podpisać umowę stowarzyszeniową
z Unią. Mołdowa natomiast rozpocznie negocjacje
umowy o wolnym handlu. Partnerstwo Wschodnie to
również projekty w zakresie wsparcia dla małych
i średnich przedsiębiorstw, projekty efektywności
energetycznej czy reformy administracji, to także
dialog parlamentarzystów i wysiłki na rzecz złago-
dzenia reżimu wizowego. Wspieramy proces rozsze-
rzenia. Niegdyś nam otwarto drzwi, dziś my uchyla-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
10 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
my je innym. Polskie przewodnictwo zamierza wspie-
rać zakończenie negocjacji akcesyjnych z Chorwacją
i ich kontynuację z Turcją. Szanse na uzyskanie sta-
tusu kandydata mają też inne państwa bałkańskie.
Polska popiera dokończenie integracji Bałkanów Za-
chodnich z Unią.
Priorytetem prezydencji będzie też bezpieczeń-
stwo. Bezpieczna Europa to Europa sprawnie reagu-
jąca w sytuacjach kryzysowych, to Europa, która
w dziedzinie obronności współdziała z NATO. Wyda-
rzenia w Libii wzmacniają polskie argumenty na
rzecz silniejszej europejskiej tożsamości obronnej.
Gdy w naszym sąsiedztwie – podobnie jak na Bałka-
nach w latach 90. – ponownie leje się krew, powinni-
śmy jako Europa móc mówić językiem dyplomacji, za
którym stoi siła. Bezpieczna Europa to również Eu-
ropa dbająca o stabilność dostaw energii dla wszyst-
kich państw członkowskich i ich obywateli. Dzięki
budowie nowych połączeń od 2015 r. żaden unijny
kraj nie będzie mógł być izolowany od europejskiej
sieci przesyłu gazu i elektryczności. Kolejne polskie
rządy walczyły o to przez lata. Celem naszej prezy-
dencji będzie uregulowanie współpracy z eksporte-
rami nośników energii i krajami tranzytowymi. Glo-
balnemu zaangażowaniu Unii służyć będzie także
wypracowanie strategii dialogu i współpracy z part-
nerami strategicznymi, szczególnie z USA, Rosją
i Chinami. Zależy nam także na bezpieczeństwie
żywnościowym.
W najbliższych miesiącach czekają Unię dwa
wielkie wyzwania. Pierwszym wyzwaniem jest pro-
pozycja wzmocnienia koordynacji polityk gospodar-
czych i troska o wspólną walutę – euro. Pojawiła się
niemiecko-francuska propozycja paktu na rzecz
euro zakładająca synchronizację pułapów zadłuże-
nia, wieku emerytalnego i podstaw obliczania nie-
których podatków. To rozsądne propozycje. Więk-
szość z nich Polska już stosuje. Możemy mieć satys-
fakcję, że reszta Europy przyjęła polski postulat,
aby pakt był otwarty dla wszystkich, którzy prowa-
dzą odpowiedzialną politykę finansową. Pozostaje
pytanie, kiedy przystąpić do euro, do czego zobowią-
zaliśmy się w naszym traktacie akcesyjnym. Eko-
nomiści powinni określić, kiedy i po jakim kursie
korzyści z tańszego kredytu przewyższają utratę
elastyczności gospodarczej. Jako minister spraw
zagranicznych chcę podzielić się z Wysoką Izbą
moim politycznym osądem, czy wejście do strefy
euro będzie wzmacniało, czy osłabiało naszą pozy-
cję. Otóż uważam, że jest to sytuacja, którą dosko-
nale opisuje amerykańskie powiedzenie: albo sie-
dzisz przy stole, albo jesteś w menu.
Drugie wyzwanie to oczywiście epokowe przemia-
ny w świecie arabskim. Sprawdza się stara prawidło-
wość, że reżimy wydają się najbardziej stabilne tuż
przed upadkiem. Tak jak protest wolnościowy i po-
wstanie „Solidarności” na Wybrzeżu w 1980 r. były
symbolem pewnej epoki, tak należy postrzegać obec-
ne wydarzenia w Tunezji, Egipcie, Libii czy innych
państwach regionu. Naturalnie nie ma łatwych ana-
logii, ale pamiętajmy, że w 1989 r. nam też nie wró-
żono sukcesów.
Polska ma w dziedzinie transformacji ustrojowej
więcej do powiedzenia niż inni. Dlatego będziemy
dzielić się doświadczeniami wolności z Tunezyjczy-
kami, Egipcjanami i wszystkimi innymi, którzy tego
sobie zażyczą, a także przestrzegać, aby – jak w Rosji
w 1917 r., w Niemczech w 1933 r. czy w Iranie w 1979 r.
– większa wolność nie dała okazji ekstremistom.
Mamy nadzieję, że demokratyzujące się państwa
arabskie wesprą proces pokojowy pomiędzy demokra-
tycznym Izraelem i wybijającą się na niepodległość
Palestyną.
Problem Bliskiego Wschodu jest testem dla two-
rzącej się wspólnej polityki zagranicznej. Unia musi
mówić spójnym głosem, który będzie słyszalny w ca-
łym jej sąsiedztwie. Musi też skutecznie używać
swych funduszy dla promocji demokracji i praw czło-
wieka. Będziemy tak wspierać i ukierunkowywać
energię Unii, aby obok Bliskiego Wschodu skorzystał
na tym także priorytetowy dla nas Wschód.
Pamiętajmy jednak, że prezydencja, zgodnie z trak-
tatem z Lizbony, nie oznacza bycia jedynym dyrygen-
tem w Radzie. Przewodniczący Rady Europejskiej,
wysoka przedstawiciel do spraw zagranicznych i po-
lityki bezpieczeństwa – to partnerzy, którzy z nami
prowadzą tę orkiestrę. Natomiast naszą prezydencję
realizować będziemy zgodnie z tym, co mówił pre-
mier Donald Tusk, odbierając nagrodę Karola Wiel-
kiego w Akwizgranie: My w Europę i jej przyszłość
naprawdę wierzymy. (Oklaski)
Szanowni Państwo! Aby wykorzystać pomyślną
koniunkturę, potrzebujemy stabilnych stosunków
z partnerami, szczególnie z sąsiadami. Z Niemcami
łączy nas wspólnota interesów i demokratycznych
wartości. Kraj ten ugruntował swoją kluczową pozycję
na kontynencie. W naszym interesie jest, aby Niemcy
oddziaływały na Europę w ramach mechanizmu kon-
sultacji, na które państwa członkowskie, a więc także
my, mają spory wpływ. Alternatywa, czyli przywódz-
two Niemiec „metodami tradycyjnymi” – jak to ujął
pewien polityk CDU – byłaby gorsza.
Polska i Niemcy, mimo różnicy potencjałów i po-
łożenia, podobnie postrzegają sąsiedztwo Unii.
Współdziałają na rzecz demokratyzacji zarówno na
południu, jak i na wschodzie. Wspólne inicjatywy na
Ukrainie i na Białorusi wzmacniają naszą siłę od-
działywania. Bliska współpraca z Niemcami toruje
nam drogę ku centrum decyzyjnemu Unii. Pomaga
w oddziaływaniu na Rosję. Jednocześnie Niemcy są
największym partnerem gospodarczym Polski. Wzra-
sta wymiana handlowa: eksport do Niemiec wyniósł
w 2010 r. prawie 31 mld euro, czyli 5 mld więcej niż
w 2007 r., przed kryzysem. Nasza wymiana handlo-
wa z Niemcami jest większa niż Niemiec z Rosją.
W przeddzień 20. rocznicy Traktatu o dobrym
sąsiedztwie i przyjaznej współpracy zintensyfikowa-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
liśmy rozmowy o prawach mniejszości polskiej. Zała-
twiamy też bieżące sprawy, takie jak nieskrępowany
dostęp statków do portu i przyszłego terminalu LNG
w Świnoujściu.
Razem z Niemcami i Francją reaktywowaliśmy
wreszcie Trójkąt Weimarski na szczeblu szefów
państw i rządów, gdzie rozmawiamy o relacjach Unii
z Rosją czy innymi państwami Europy Wschodniej,
a także o współpracy obronnej. Mamy dobre relacje
z Francją, jednym z głównych inwestorów zagra-
nicznych w Polsce i partnerem w wielu projektach
politycznych i gospodarczych. Państwem bliskim
Polsce pozostaje także Wielka Brytania, z którą
dzielimy poglądy m.in. w zakresie funkcjonowania
unijnego rynku wewnętrznego oraz w sprawach sto-
sunków transatlantyckich. Współpracujemy z Wło-
chami i Stolicą Apostolską na rzecz ochrony praw
chrześcijan na świecie.
Wysoki Sejmie! Mylą się ci, którzy uważają, że
w Rosji istnieje tylko jeden sposób myślenia. Rosja
rozwija się i otwiera na świat, choć według innego
kodu kulturowego niż nasz. Są tam oczywiście także
„wiecznie wczorajsi”, którzy tęsknią za wielkomocar-
stwową glorią i twardą ręką władzy. Jednak wśród
wielu Rosjan, również na szczytach władzy, górę bie-
rze przekonanie o potrzebie ukrócenia korupcji, uno-
wocześnienia gospodarki, wzmacniania państwa
prawa i demokratyzacji. Słowem, konieczność moder-
nizacji. Nie mam pewności, w którym kierunku pój-
dzie Rosja, ale wiem jedno: gdyby wybrała drogę ku
integracji z szeroko rozumianym Zachodem, na de-
mokratycznych zasadach, to Polska byłaby krajem,
który skorzystałby na tym być może najbardziej
w Europie.
Niezależnie jednak od systemu rządów w Rosji
i właśnie dlatego, że Polska samodzielnie kształtuje
swoją politykę zagraniczną, potrzebujemy ułożenia
stosunków z tym ważnym sąsiadem. Są w Polsce lu-
dzie, także w tej Izbie, którzy na wiecznej wrogości
do Rosji budują swoje polityczne credo. My odrzucili-
śmy logikę, według której wszystko, co złe dla Rosji,
musi być dobre dla Polski. Lekarstwem na obawy
przed Rosją jest nowoczesna Polska, silna potencja-
łem gospodarczym, więziami sojuszniczymi i pozycją
międzynarodową oraz, na wszelki wypadek, nowo-
czesnym systemem obronnym. To, że nie mamy więk-
szych zatargów z Rosją, tylko wzmacnia naszą pozy-
cję w Europie.
Mimo kryzysu w 2010 r. obroty handlowe między
Rosją i Polską, według wstępnych danych, wyniosły
24 mld dolarów i były o 40% większe niż w roku 2009.
Wynegocjowaliśmy umowę o małym ruchu granicz-
nym, stwarzającą perspektywy otwarcia się obwodu
królewieckiego na Europę. Możliwa jest żegluga
przez Cieśninę Pilawską.
Wpłynęliśmy na zwiększenie w Rosji świadomości
zbrodni popełnionych przez reżim stalinowski, o czym
11
świadczy przyjęcie rezolucji w sprawie Katynia w ro-
syjskiej Dumie. Dziękuję za to, że prawie wszystkie
kluby poparły ustawę o stworzeniu Centrum Dialogu
i Pojednania. Przy zachowaniu różnic interesów i ocen,
mimo trudności związanych ze śledztwem smoleń-
skim, bilans ostatnich trzech lat stosunków polsko-
-rosyjskich jest pozytywny. Sprawdziła się nasza fi-
lozofia: wykonać pozytywny gest, a potem działać
według zasady wzajemności.
Los Ukrainy leży przede wszystkim w rękach
Ukraińców. Politycy Pomarańczowej Rewolucji nie
spełnili pokładanych w niej nadziei. Deklaracje o chę-
ci przystąpienia do instytucji europejskich muszą być
wsparte trudnymi reformami. Korupcja, słabość sys-
temu prawa, obniżenie się standardów demokratycz-
nych utrudniają Polsce tworzenie perspektywy euro-
pejskiej dla Ukrainy. Współpraca bilateralna pozo-
staje jednak stabilna. Stworzyliśmy Polsko-Ukraiń-
skie Forum Partnerstwa, wdrożyliśmy umowę o ma-
łym ruchu granicznym. W ubiegłym roku przyznali-
śmy na Ukrainie 450 tys. wiz, czyli prawie tyle, ile
wszystkie pozostałe kraje strefy Schengen razem
wzięte. Mimo kryzysu otworzyliśmy na Ukrainie dwa
nowe konsulaty i zbudowaliśmy nową siedzibę kon-
sulatu generalnego we Lwowie, aby kolejki po wizy
stały się tylko złym wspomnieniem. Ukraina jest na-
szym partnerem strategicznym. Jej przystąpienie do
Unii leży w naszym długofalowym interesie, dlatego
za każdym razem, gdy Polska będzie mogła Ukrainie
pomóc i władze w Kijowie będą sobie tego życzyły,
takiego wsparcia udzielimy.
Politykę względem Białorusi wyznacza zasada
warunkowości. Los bratniego i europejskiego narodu
białoruskiego jest nam szczególnie bliski. Wielokrot-
nie powtarzałem, że Polska może szczególnie pomóc
Białorusi, jeśli ta pójdzie drogą przemian. Musimy
jednak reagować w równie stanowczy sposób, gdy
Białoruś z tej drogi zawraca, łamiąc przy tym ele-
mentarne prawa ludzkie i obywatelskie. Wierzę, że
nadejdzie czas, gdy będziemy mogli okazywać wspar-
cie Białorusi reformatorskiej i współdziałającej z Eu-
ropą.
Wyszehrad to od 20 lat formuła potrzebna i do-
brze funkcjonująca. Mamy najlepsze w historii sto-
sunki z Czechami, Słowacją i Węgrami. Koordynuje-
my nasze stanowiska, w tym przed spotkaniami
Rady Europejskiej. Sukces Grupy Wyszehradzkiej
jest dla państw Partnerstwa Wschodniego przykła-
dem tego, że współpraca regionalna może prowadzić
do członkostwa w Unii.
Litwa i Polska powinny w polityce międzynarodo-
wej iść ramię w ramię. Po upadku komunizmu Pola-
cy wspierali drogę Litwinów do niepodległości w wa-
runkach jeszcze cięższych niż nasze. Idąc razem ku
NATO i Unii, budowaliśmy instytucje dialogu rządo-
wego i parlamentarnego na miarę sentymentów wie-
lowiekowej wspólnej przeszłości. Gotowi jesteśmy do
powrotu do pogłębionej współpracy, ale prosimy, aby
nie pogarszać sytuacji szkolnictwa polskiego i zreali-
zować od dawna stawiane postulaty Polaków na Li-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
12 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
twie. Są to lojalni obywatele demokratycznej Litwy,
z prawem do utrzymania swojej tożsamości, kultury
i stanu posiadania. (Oklaski) Z nadzieją przyjmujemy
niedawne słowa pani prezydent Dalii Grybauskaite
o równoprawnej roli Polaków w jej kraju. Niezmien-
nie liczymy na ich realizację. Zbliżające się głosowa-
nie w litewskim Sejmie nad projektem nowej ustawy
o oświacie to niezwykle ważny sprawdzian, jak dale-
ce strona litewska chce chronić prawa swych mniej-
szości. Doceniamy rolę Litwy jako prezydencji we
Wspólnocie Demokracji, z sympatią obserwujemy też
działania litewskiego przewodnictwa w OBWE.
Sojusz ze Stanami Zjednoczonymi w ramach
NATO pozostaje trwały. Nasze stosunki z USA są
przyjacielskie, ale dojrzałe, przy uwzględnieniu nie-
współmiernych potencjałów. Nie mamy jednak złu-
dzeń – amerykańskie priorytety są gdzie indziej, na
Bliskim Wschodzie i w coraz większym stopniu
w Azji. Nie wiadomo, czy w każdej sytuacji Ameryka
będzie nam w stanie pomóc. Wspieraliśmy Ameryka-
nów w Iraku i Afganistanie, ale umiemy też zadbać
o swoje interesy. Wynegocjowaliśmy dobre porozu-
mienia o rozmieszczeniu elementów systemu obrony
przeciwrakietowej i o statusie wojsk amerykańskich
w Polsce, z zachowaniem pierwszeństwa polskiej ju-
rysdykcji. Polska z zadowoleniem po raz pierwszy
gości amerykańskich żołnierzy. Będą u nas także
stacjonować samoloty amerykańskich sił powietrz-
nych. Nasz rząd popiera współpracę polskich i ame-
rykańskich firm, zwłaszcza w odniesieniu do poszu-
kiwań gazu łupkowego. Polska i USA są razem sku-
teczniejsze w promowaniu demokracji na świecie.
Wysoki Sejmie! Trzy główne idee przyświecały mi
w trakcie tej kadencji. Po pierwsze – wiarygodność,
po drugie – solidarność, po trzecie – modernizacja.
Polska w trakcie mojej kadencji budowała swoją wia-
rygodność w obszarze bezpieczeństwa. Nasze postu-
laty wzmocnienia roli art. 5 czy też nowych wyzwań
dla bezpieczeństwa zyskały poparcie sojuszników
i znalazły odzwierciedlenie w nowej koncepcji strate-
gicznej NATO.
Ukraina i Gruzja, jeśli sobie tego życzą, mają per-
spektywę integracji w postaci deklaracji szczytu
w Bukareszcie i utrzymanej w nowej koncepcji stra-
tegicznej „polityki otwartych drzwi”. Realizowany
zgodnie z harmonogramem nowy system obrony
przeciwrakietowej będzie mógł zwalczać więcej ty-
pów rakiet na wszystkich azymutach. Razem z Nor-
wegią wpłynęliśmy na kierunki myślenia o taktycz-
nej broni jądrowej w Europie. Dbamy o to, aby Sojusz
odpowiednio przystosował się do nowych zagrożeń
związanych z rozpowszechnianiem broni masowego
rażenia czy cyberterroryzmem. Minister Bogdan
Klich powołał Centrum Bezpieczeństwa Cyberne-
tycznego. Planujemy przystąpić do Centrum Dosko-
nalenia Obrony Cybernetycznej NATO w Tallinie.
Działamy na rzecz zwiększenia spójności NATO,
dążymy do likwidacji anachronicznych podziałów na
starych i nowych członków Sojuszu. Wskazujemy na
potrzeby rozmieszczenia sojuszniczej infrastruktury
obronnej w Europie Środkowo-Wschodniej. Nasz re-
gion zasługuje na taki sam poziom bezpieczeństwa,
jakim cieszy się Europa Zachodnia. Dzięki między
innymi naszym staraniom NATO przyjęło wreszcie
plany ewentualnościowe dla Polski oraz państw bał-
tyckich. Razem z innymi sojusznikami patrolujemy
przestrzeń powietrzną Litwy, Łotwy i Estonii. Utrzy-
mując przez najbliższe lata wydatki obronne na po-
ziomie 1,95% PKB, jesteśmy zarówno w NATO, jak
i w Unii rzecznikiem lepszego wykorzystania wydat-
ków obronnych w Europie.
Zgodnie ze złożoną obietnicą wycofaliśmy się z Ira-
ku, ale w sposób, który zdobył uznanie gospodarzy
irackich i naszych sojuszników. W 2009 r. zrezygno-
waliśmy z operacji ONZ na Bliskim Wschodzie i dzię-
ki temu mogliśmy szybko zareagować na apel NATO
w sprawie wsparcia w Afganistanie, gdzie realizuje-
my cele zgodne z Kartą Narodów Zjednoczonych.
Polska zwiększyła od kwietnia zeszłego roku liczeb-
ność wojska o 30%. Polski kontyngent wojskowy jest
siódmym co do wielkości spośród 48 państw ISAF,
piątym wśród kontyngentów europejskich. Nie ma
łatwego wyjścia z Afganistanu. Wkrótce przyszłość
tego kraju rozstrzygnie się na długie lata. Rok 2011,
zgodnie z postanowieniami Sojuszu, jest początkiem
procesu przekazywania odpowiedzialności za bezpie-
czeństwo w ręce Afgańczyków. Rok 2014 powinien
być końcem obecności naszych sił bojowych w tym
kraju. Zamierzamy pozostać wiarygodni także w tej
materii.
Dla Polski najważniejsza jest Europa, zwłaszcza
Europa Środkowo-Wschodnia. Naturalnym obszarem
zainteresowania jest także region Morza Bałtyckie-
go, ale odrzucamy filozofię „nasza chata z kraja”.
Mamy interesy polityczne i gospodarcze także w in-
nym regionach świata. Od aktywności w nich zależeć
będzie to, czy Polska pozostanie ważnym podmiotem
Europy, czy tylko partnerem regionalnym. Dlatego
na innych kontynentach Polska buduje wizerunek
ważnego członka Unii, zdolnego do wpływania na jej
politykę zewnętrzną. Służą temu wizyty premiera
w Indiach i przyszła wizyta prezydenta w Chinach,
u naszego największego partnera gospodarczego
w Azji. Japonia i Korea Południowa są zainteresowa-
ne zwiększaniem swoich inwestycji w Polsce. Z pań-
stwami Azji chcemy rozwijać kontakty handlowe i go-
spodarcze w wielu sektorach, od infrastruktury,
sektora finansowego, przez turystykę, aż po zaawan-
sowane technologie. Szukamy możliwości rozwoju
naszej współpracy gospodarczej z Ameryką Łacińską
i coraz dynamiczniej rozwijającą się Afryką.
Wysoki Sejmie! Jak pisał Horacy: „gdy ściana
sąsiada stoi w płomieniach, to także twój kłopot”.
Solidarność to dla Polaków pojęcie szczególne. We
wsparcie społeczeństwa białoruskiego zaangażo-
wana jest nie tylko administracja, ale przede
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
wszystkim dziesiątki polskich organizacji pozarzą-
dowych. W imię solidarności już w miesiąc po po-
biciu i aresztowaniu większości kandydatów w wy-
borach prezydenckich na Białorusi zorganizowali-
śmy w Warszawie konferencję darczyńców, gdzie
kilkadziesiąt delegacji państw i organizacji mię-
dzynarodowych zadeklarowało wsparcie w wyso-
kości ponad 87 mln euro.
Transformacja systemowa i gospodarcza w Polsce
była łatwiejsza dzięki wsparciu przyjaciół. Dziś to my
pomagamy innym. W ostatnich dwóch latach po raz
pierwszy wartość polskiej pomocy rozwojowej – ad-
resowanej zarówno do krajów Partnerstwa Wschod-
niego, jak i krajów globalnego Południa – przekroczy-
ła miliard złotych. W ramach solidarności międzyna-
rodowej dzielimy się polskimi doświadczeniami,
wspomagamy reformy i niezależne media. By sku-
tecznie wspierać ochronę praw człowieka i budowę
społeczeństwa obywatelskiego, powołujemy fundację
solidarności międzynarodowej. Konsekwentnie łą-
czymy projekty rozwojowe ze wzmacnianiem demo-
kracji, również na szczeblu lokalnym. Szkolimy ukra-
ińską straż graniczną, pracowników socjalnych w Gru-
zji, pielęgniarzy w Zambii. Wysyłamy wolontariuszy,
budujemy szkoły, oczyszczalnie ścieków.
Sympatyzujemy z ludźmi upominającymi się o wol-
ność pod każdą szerokością geograficzną. Udowodnił
to zeszłoroczny szczyt Wspólnoty Demokracji. To nie
przypadek, że sekretariaty Wspólnoty Demokracji
oraz Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Czło-
wieka OBWE mają swoją siedzibę w Warszawie. Za-
proponowaliśmy utworzenie europejskiego funduszu
na rzecz demokracji, który ma wspomóc procesy de-
mokratyczne w całym sąsiedztwie Europy. (Oklaski)
Solidarność w wymiarze europejskim to także
niwelowanie dysproporcji w rozwoju. Nie chcemy, aby
różnice w PKB per capita pomiędzy najbiedniejszymi
a najbogatszymi państwami członkowskimi były aż
siedmiokrotne, jak obecnie. Chcemy natomiast wspól-
nie zmierzać do stabilności, dobrobytu i wysokiej
jakości życia obywateli – w Europie i jej sąsiedztwie.
W obliczu kryzysu wsparliśmy pożyczkami, po 200
mln dolarów, Islandię i Łotwę. Szczególnie zaanga-
żowaliśmy się na rzecz Mołdowy. Dzięki solidarnemu
wsparciu Polski, Szwecji i Rumunii jest ona bliżej
unijnych standardów.
Mówiąc o solidarności, pamiętamy o Polonii i Po-
lakach za granicą. Głównym zadaniem naszej nowej
polityki polonijnej jest budowanie sprzężenia zwrot-
nego między Polską a naszą diasporą. W interesie
polskich społeczności jest wsparcie państwa polskie-
go, bo każdy jego sukces wzmacnia ich pozycję w kra-
jach zamieszkania. Na różne sposoby pomagamy
Polonii i Polakom za granicą, zyskując ich zaangażo-
wanie w realizację interesów naszego kraju, tym
skuteczniejsze, im mocniejsza jest ich pozycja.
13
Wysoki Sejmie! Polska dyplomacja to coraz sku-
teczniejsza służba. Jak działa zmodernizowany re-
sort, widać najlepiej po służbach konsularnych.
W latach 2008–2010 zlikwidowaliśmy 81 etatów. Jed-
nocześnie ilość czynności konsularnych wzrosła o 15%.
Wszystko dzięki informatyzacji – mobilnym konsula-
tom, elektronicznym procedurom. Zespół szybkiego
reagowania konsularnego pomaga polskim obywate-
lom podczas klęsk żywiołowych, takich jak w Haiti,
gdy bankrutowały biura podróży, czy w trakcie re-
wolucji w Tunezji, Egipcie i Libii. W Egipcie wysta-
wialiśmy dokumenty w kurortach i to nie tylko Po-
lakom, ale i innym obywatelom Unii, których kraje
nie mają tak nowoczesnych narzędzi. Dzięki syste-
mowi elektronicznej rejestracji wzrosła liczba Pola-
ków uczestniczących w wyborach poza granicami
kraju. Służby konsularne przynoszą ponadto wpływy
do budżetu – 150 mln zł tylko w zeszłym roku.
W celu oszczędności i wymiany dobrych praktyk
namawiamy partnerów do wspólnego wykorzystywa-
nia placówek dyplomatycznych. Od zeszłego roku
w Kapsztadzie działa pierwszy wspólny konsulat
państw Grupy Wyszehradzkiej. Konsul Królestwa
Szwecji urzęduje w polskim Konsulacie Generalnym
w Królewcu.
Dyplomaci zostali wyposażeni w bezpieczne note-
booki i smartphony. Podczas negocjacji komunikuje-
my się w czasie rzeczywistym. Dzięki telefonom sa-
telitarnym utrzymywaliśmy kontakt z placówkami
także wówczas, gdy wybuchała rewolucja czy docho-
dziło do klęsk żywiołowych. Wprowadzamy elektro-
niczny obieg dokumentów. Niedługo zaprezentujemy
nową internetową witrynę resortu, łącznie ze 150
witrynami tematycznymi i naszych placówek zagra-
nicznych. W ciągu trzech lat mojej pracy resort stał
się, w sensie zarządczym, globalną korporacją.
Młodzi ludzie znów garną się do dyplomacji.
W minionym roku na kilkanaście miejsc w Akademii
Dyplomatycznej zgłosiło się ponad 200 kandydatów.
Budując nowoczesną służbę, pamiętamy o tradycji.
16 listopada, dzień, w którym Józef Piłsudski wysłał
depeszę oznajmiającą odrodzenie się państwa pol-
skiego, uczyniłem Dniem Służby Zagranicznej. Rada
Ministrów ustanowiła odznaczenie „Bene Merito”
dla Polaków i cudzoziemców, którzy wzmacniają na-
szą pozycję na świecie.
Przebudowujemy substancję materialną MSZ,
gdyż nie można być poważnym graczem z wystrojem
ambasad z czasów Gierka. Przed naszą prezydencją
oddamy do użytku nową siedzibę Stałego Przedsta-
wicielstwa w Brukseli, naprzeciwko budynku Euro-
pejskiej Służby Działań Zewnętrznych. To najwięk-
sza inwestycja polskiej dyplomacji w historii, ale
będzie nam służyć przez wiele lat. Latem oddamy do
użytku nową rezydencję ambasadora w Waszyngto-
nie oraz biuro Stałego Przedstawicielstwa przy ONZ
w Nowym Jorku, a jesienią nowy konsulat w Londy-
nie. Trwają inwestycje w Wilnie, Tbilisi i Bagdadzie.
Po rozstrzygnięciu konkursu architektonicznego
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
14 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
wreszcie rozpoczniemy budowę nowej ambasady w Ber-
linie.
Inwestycjom towarzyszyły oszczędności w posta-
ci likwidacji zbędnych placówek, sprzedaży zbędnego
mienia. Jesteśmy gospodarni. Unowocześniliśmy
MSZ. Dziś polska dyplomacja może się mierzyć z naj-
lepszymi na świecie.
Za kilka tygodni rząd przyjmie do realizacji kata-
log priorytetów polskiej polityki zagranicznej do 2015 r.
Myślimy i strategicznie, i operacyjnie. W planowaniu
polityki wykorzystujemy ośrodki analityczne. Polski
Instytut Spraw Międzynarodowych i Ośrodek Stu-
diów Wschodnich znalazły się w pierwszej dwudzie-
stce najlepszych publicznych ośrodków analitycznych
na świecie. Głęboką reformę, pod nadzorem MSZ,
przechodzi poznański Instytut Zachodni. Swoje biu-
ra otwierają w Warszawie światowe think tanki:
amerykański GMF oraz European Council on Fore-
ign Relations.
Wysoki Sejmie! To były trudne trzy lata, niekiedy
naznaczone chwilami zwątpienia. W Afganistanie
ginęli polscy żołnierze. W wyniku katastrofy pod
Smoleńskiem, która zabrała prezydenta Rzeczypo-
spolitej Lecha Kaczyńskiego i tyle naszych koleżanek
i kolegów, odeszli także moi współpracownicy, wśród
nich szczególnie mi bliski Andrzej Kremer, wicemi-
nister spraw zagranicznych. Świat zdawał się niekie-
dy balansować na krawędzi chaosu. Dyktatorzy, od
Korei Północnej po Libię, pozostawali bezkarni. By-
liśmy świadkami niesprawiedliwych wojen, takich
chociażby jak konflikt rosyjsko-gruziński. Wróciły
niektóre demony znane z czasów zimnej wojny. Świa-
towe załamanie gospodarcze pokazało, jak kruchy
jest porządek międzynarodowy. Wyzwania społeczne,
demograficzne i klimatyczne uświadamiały nam, że
korzystne otoczenie międzynarodowe Polski nie jest
dane raz na zawsze.
Nawet najtrudniejsze okoliczności niosą jednak
ze sobą także nadzieję. Samospalenie pozbawione-
go przyszłości młodego człowieka może uruchomić
rewolucję demokratyczną, która zmieni obraz Bli-
skiego Wschodu. Instytucje międzynarodowe po-
trafią wyciągnąć lekcje z kryzysu. Podziwiamy
sprawność, z jaką Japończycy radzą sobie z kata-
klizmem.
Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Panie Pre-
mierze! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Kończąc,
chciałbym przypomnieć cel, jaki nam przyświeca.
Polska jako poważny kraj, partner, o którego zabie-
gają inni. Takim krajem – pod warunkiem kontynu-
acji roztropnej polityki – możemy się stać w ciągu
dekady. To wykonalne zadanie. Pamiętajmy jednak,
że takiego statusu nie można nadać sobie samemu,
nie można go wytupać ani wykrzyczeć. Można go
uzyskać jedynie w oczach innych. Cel ten osiągniemy
tym szybciej, im mniej będzie swarów wewnętrznych
i awantur zewnętrznych, a więcej pracy u podstaw.
(Oklaski)
Ignacy Jan Paderewski w swoim exposé dał nam
wskazówkę, jak kontynuować dzieło, które właśnie
się wówczas zaczynało, nad którym to my dziś mamy
pieczę i które przekażemy naszym następcom w kon-
dycji lepszej niż ta, w której je otrzymaliśmy: „Polska
nie idzie ani w lewo, ani na prawo. Gdyby poszła kon-
sekwentnie w jednym lub drugim kierunku i doszła
do ostatecznych granic, toby znalazła się albo w ro-
wach reakcji, albo w kałużach anarchii. Polska idzie
naprzód, ale prosto, prosto...”. Dziękuję za uwagę.
(Długotrwałe oklaski)
Marszałek:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Sejm ustalił w dyskusji nad tym punktem porząd-
ku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła,
w zależności od ich wielkości, w granicach od 47 do
4 minut, to jest debatę krótką.
Otwieram dyskusję.
Głos ma poseł Andrzej Halicki, Klub Parlamen-
tarny Platforma Obywatelska.
Bardzo proszę.
Poseł Andrzej Halicki:
Szanowny Panie Prezydencie! Szanowny Panie
Marszałku! Szanowny Panie Premierze! Panie Mini-
strze! Wysoka Izbo! Tocząc dziś narodową debatę
o miejscu Polski w świecie, o naszych priorytetach,
definiując polski interes narodowy, stajemy w obliczu
nowych wyzwań, ale też w bardzo szczególnym mo-
mencie. Za trzy miesiące, w gruncie rzeczy lada mo-
ment, będziemy przewodniczyć Unii Europejskiej. To
sytuacja, która nakłada na nas nowe, szczególne obo-
wiązki. Wobec bardzo kompletnego faktograficznie,
bardzo bogatego wystąpienia pana ministra chciał-
bym, byśmy naszą debatę prowadzili również w opar-
ciu o fakty, o rzetelną analizę, o pogłębioną refleksję,
a nie na podstawie mitów, oskarżeń, insynuacji czy
innych niepotrzebnych partyjnych filipik.
Pan minister wymienił swoich poprzedników. Od
20 lat Polska buduje swoją pozycję w Europie i w świe-
cie w sposób konsekwentny i wiarygodny. Proszę
zauważyć, że nie zmienia się kierunek polskiej poli-
tyki, nie zmienia się cel, do którego przecież wspólnie
dążymy. Polska polityka zagraniczna prowadzona
jest pod jednym sztandarem, pod jedną barwą. I pro-
szę nie szukać niepoważnych argumentów. Polska
polityka prowadzona jest pod flagą biało-czerwoną.
Polska ma swój dobry czas i ten dobry czas powin-
niśmy wykorzystać jak najlepiej, jak najefektywniej,
bo Polska to nasze wspólne dobro. Dlatego nama-
wiam i apeluję: Wspólne dobro, którym jest Rzeczpo-
spolita – a przecież, tak jak pan minister wspomniał,
wszyscy na tej sali jesteśmy patriotami – powinniśmy
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Andrzej Halicki
odczuwać jako nasze zobowiązanie, nasz obowiązek,
ale też powinniśmy odczuwać dumę z jej sukcesów. Nie
wstydźmy się odczuwać dumę, jeżeli Polska odnosi
sukcesy, jeżeli opisują nas dobrze, bo to nasz wspólny
sukces i powinniśmy być z tego powodu dumni.
Pan minister przytoczył kilka zaledwie cytatów
pokazujących, w jaki sposób opisują Polskę, w jaki
sposób opisują nas inni. Warto przypomnieć te tytu-
ły, warto zastanowić się, dlaczego inni uważają, że
jesteśmy siłą napędową Europy, że jesteśmy liderem
zmian, gospodarczym prymusem, i dlaczego nie opi-
sują nas już w taki sposób jak inne tytuły, które pa-
miętam: enfant terrible Europy, kłopot Europy czy
właśnie ubogi krewny. To się radykalnie zmieniło.
Ale to nasza wspólna praca. Mam nadzieję, że rów-
nież ta praca będzie miała miejsce podczas tych bar-
dzo ważnych miesięcy, kiedy będziemy budować wia-
rygodność Polski na arenie międzynarodowej, na
arenie europejskiej.
Nie będę powtarzał, że ostatnie lata to najlepsze
lata polskiej polityki zagranicznej od czasu uzyska-
nia przez nas niepodległości.
(Poseł Tomasz Latos: Komiks też był najlepszy.)
To widzimy, to czujemy, kiedy jesteśmy za grani-
cą, kiedy przyjmujemy zagraniczne delegacje, które
bardzo często zaczynają od słów: Jak wy to osiągnę-
liście, jak wy to robicie? Warto też być dumnym
z tego, że tak nas widzą inni.
Moi koledzy z klubu w imieniu Klubu Parlamen-
tarnego Platforma Obywatelska ustosunkują się do
poszczególnych fragmentów exposé pana ministra,
będziemy poszczególne fragmenty omawiać w kolej-
nych wystąpieniach. Mnie przypadł zaszczyt usto-
sunkować się ogólnie do całości wystąpienia pana
ministra.
Pragnę powiedzieć o jednym aspekcie, który jest
inny w stosunku do tych sytuacji, jakie były poprzed-
nio. Dziś naszej debacie przysłuchuje się prezydent
Komorowski. I warto podkreślić, że dzisiejsza szansa
Polski to także szansa budowania efektów synergii
i współpracy, spójnej realizacji polskiej polityki za-
granicznej i interesów narodowych przez wszystkie
trzy demokratyczne instytucje naszego państwa: pre-
zydenta, rząd i parlament. Ta synergia, ta współpra-
ca jest dziś widoczna, ona jest początkiem, mam na-
dzieję, długiej, dobrej i pożądanej współpracy. Nie ma
już żenujących sporów, na szczęście, nie ma też po-
mysłów, by dzielić naszą dyplomację pod kątem wpły-
wów takich czy innych. Polska dyplomacja ma mocne
wsparcie wszystkich trzech instytucji: prezydenta,
rządu i parlamentu, bo Polska jest jedna i to nasze
wspólne dobro jest naprawdę udziałem nas wszyst-
kich. Znani jesteśmy w świecie z tego, że potrafiliśmy
ze sobą rozmawiać, że potrafiliśmy wypracować kon-
sensus, że naszym narodowym znakiem, tą dobrą
marką była solidarność. Ten solidaryzm również pro-
pagujemy i przenosimy na kanony, na zasady polity-
ki międzynarodowej. Polska polityka zagraniczna
15
oparta jest bowiem nie tylko o realizm, o to, co jest
analizą rzeczywistych wyzwań, ale także o pryncy-
pialne zasady. Nie musimy powtarzać, bo jest to zna-
ne w świecie, że polska polityka zagraniczna oparta
jest o takie zasady, jak wolność, demokracja, prawa
obywatelskie, sprawiedliwe prawo, właśnie solida-
ryzm. To są zasady, które są w naszych genach. Po-
lityka Platformy Obywatelskiej, polityka polskiego
państwa właśnie o te wartości jest oparta. Taka jest
prawda. Tak wygląda polska polityka pod sztanda-
rem biało-czerwonym.
Dziś Europa ma przed sobą nowe wyzwania i te
dwie ostatnie dekady to okres wielkich zmian. To
tempo zmian jest czasami szokujące, ale proszę za-
uważyć, jak zmienia się nasze otoczenie, jak przez te
dwie ostatnie dekady zmienia się nasz kontynent.
Budujemy kontynent bez granic, z nadzieją, że będzie
to kontynent wolny od wojen, od tych dramatów, któ-
re były udziałem naszych przodków, naszych ojców
i dziadów.
To także nasz europejski obowiązek, by pamięta-
jąc o tych wartościach i myśląc o tych wyzwaniach,
promować je wspólnie, bo to nasze wspólne wartości
i nasz europejski obowiązek.
Pan minister podkreślił w swoim wystąpieniu, iż
Polska jest autorem wielu europejskich i nie tylko
europejskich rozwiązań, a nie źródłem problemów.
To fakt, panie ministrze, to ważna konstatacja, bo
rzeczywiście Polska uczestniczy w wielu inicjaty-
wach, stają się one elementem strategii działań mię-
dzynarodowych. O konkretach będą mówić, tak jak
powiedziałem, moi koledzy. I współpraca transatlan-
tycka, i działania w ramach Unii Europejskiej, i wspo-
maganie procesu rozszerzania, i dzielenie się do-
świadczeniami ze społeczeństwami i rządami państw
aspirujących, i ożywienie Trójkąta Weimarskiego, i wy-
ciąganie wniosków z doświadczeń, ale także nadzie-
ja na rozszerzenie współpracy w ramach Grupy Wy-
szehradzkiej na inne państwa regionu, jak również
współpraca w ramach państw strefy Morza Bałtyc-
kiego czy wiele, wiele innych programów jest tego
dowodem. Także europejski fundusz wspierania de-
mokracji. To są ważne instytucje, które inicjowane
i wspierane przez Polskę nabierają życia, nabierają
tempa, jeżeli chodzi o realizację.
Debaty w ramach Komisji Spraw Zagranicznych
bardzo często są inicjowane przez opozycję i pan
przewodniczący Iwiński i pan przewodniczący Kar-
ski muszą przyznać rację, że debata prowadzona
w ten sposób, nawet przy różnicach w poglądach,
przynosi owoce.
Dowodem jest zresztą w moim odczuciu historycz-
ne wydarzenie, jakie niedawno miało miejsce: wspól-
ny wyjazd prezydium i rozpoczęcie dialogu parla-
mentarnego w formule trójkąta Bundestag, Duma
i Sejm. Było wielu krytyków tego zaproszenia, tej
inicjatywy. Wydaje mi się, że zgodnie możemy okre-
ślić, iż był to bardzo ważny krok. Będziemy kontynu-
ować ten proces, bo pomimo dramatycznych wyda-
rzeń historycznych najważniejsza jest przyszłość i przed
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
16 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Andrzej Halicki
tą przyszłością stajemy, mam nadzieję, w poczuciu
obowiązkowości, w poczuciu szansy wykorzystania
naszego dobrego czasu dla Polski, także w zakresie
realizacji własnych aspiracji i tych celów, z których
naprawdę powinniśmy być dumni.
Pan minister odwołał się do myśli Ignacego Pade-
rewskiego. Chciałbym zakończyć ten mój krótki
wstęp ogólny parafrazą słów Ignacego Paderewskie-
go, panie ministrze, bo to ładny cytat.
W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma
Obywatelska pragnę podkreślić, zapewnić i życzyć
wszystkiego najlepszego. Ani w lewo, ani w prawo,
tylko prosto, panie ministrze. (Oklaski)
Marszałek:
Dziękuję bardzo.
W imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość wystąpi
pan poseł Mariusz Błaszczak.
Bardzo proszę.
Poseł Mariusz Błaszczak:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Goście!
W swoim wystąpieniu minister spraw zagranicznych
zaprezentował nam kolejną odsłonę spektaklu pro-
pagandowego rządu premiera Donalda Tuska. Znów
padały słowa o zielonej wyspie, ale też sformułowania
właściwe dla charakterystycznego stylu ministra Si-
korskiego, stylu dożynania watahy.
Jak widać, minister spraw zagranicznych ma dobre
samopoczucie, nie przejmuje się problemami, zaklina
rzeczywistość. Pan minister cytował tytuły z gazet
z Europy Zachodniej. „The Economist” scharaktery-
zował rząd premiera Donalda Tuska i Polskę pod tymi
rządami jako gmach, co pęka za różową fasadą. A więc
te tytuły są bardzo różne, panie ministrze. (Oklaski)
Nie tylko takie, których pan używa.
A jeśli chodzi o pańską administrację, to np. pań-
ski zastępca na pytanie dotyczące harmonogramu
prac nad projektami ustaw wykonujących prawo Unii
Europejskiej odpowiedział, że Ministerstwo Spraw
Zagranicznych nie posiada narzędzi, które umożli-
wiają stwierdzenie, czy harmonogram prac będzie
realizowany przez rząd terminowo. Nie posiada ta-
kich narzędzi.
Podsumujmy rzekome dokonania. Porażka w spra-
wie umieszczenia w Polsce elementów tarczy antyra-
kietowej. Zrezygnowano z tych aspektów polityki
poprzedników, które miały wzmocnić nasze związki
ze Stanami Zjednoczonymi w ramach NATO. Tzw.
tarczy antyrakietowej najpierw nie akceptowano, ale
pod naciskiem śp. prezydenta Lecha Kaczyńskiego
porozumienie w końcu podpisano, by następnie go
nie ratyfikować. Ostateczny upadek tej koncepcji wy-
nikał ze zmiany polityki Stanów Zjednoczonych. Jest
mało prawdopodobne, by nowa administracja reali-
zowała nawet ratyfikowany traktat, jednak nasza
pozycja jako sojusznika, z którym złamano umowę,
byłaby lepsza, gdyż Stany Zjednoczone dbają o swoją
wiarygodność, a łamanie umów podważa ją w skali
globalnej. Bezsensowne było ogłoszenie negatywnej
decyzji Polski w sprawie tarczy antyrakietowej w dniu
święta narodowego Stanów Zjednoczonych, co spo-
wodowało, że Amerykanie swoją negatywną decyzję
przekazali 17 września.
Kolejna rzecz: kapitulacja w kwestii zapewnienia
bezpieczeństwa energetycznego i dywersyfikacji źró-
deł zaopatrzenia w surowce energetyczne. Rząd PO
zaniechał działań zapewniających dywersyfikację
dostaw z północy – chodzi o rurociąg norweski –
i z południowego wschodu. Zrezygnowano z ostrego
protestu wobec pomysłu budowy rurociągu północ-
nego, który oprócz zagrożeń związanych z pominię-
ciem Polski przy przesyle gazu poważnie ogranicza
dostęp do portów w Szczecinie i Świnoujściu. W spo-
sób bezdyskusyjny uniemożliwia to Szczecinowi kon-
kurowanie z Rostokiem o pozycję głównego portu
nad Bałtykiem. Trzeba dodać, że istnieje techniczna
możliwość zagłębienia rurociągu i w pewnym mo-
mencie polski rząd, a konkretnie to pan, panie mini-
strze, zapewniał, że takie decyzje Niemcy podjęli.
Później okazało się to nieprawdą.
Przy budowie gazoportu zdecydowano się na ko-
rzystanie ze środków Unii Europejskiej, czego nie
chciał w tej sprawie czynić poprzedni rząd, co ozna-
cza bardzo daleko idące ograniczenia i z całą pewno-
ścią znaczne przedłużenie inwestycji. Zawarto za to
skrajnie niekorzystną umowę z Rosją na długoletnie
dostawy gazu, co po wybudowaniu rurociągu północ-
nego może mieć bardzo daleko idące znaczenie stra-
tegiczne, groźne dla naszego bezpieczeństwa.
Przypomnę też panu ministrowi, że kilka lat
temu to pan, panie ministrze, nazwał Gazociąg Pół-
nocny nowym paktem Ribbentrop – Mołotow, ale
jeszcze wtedy nie był pan w mainstreamie, w którym
teraz pan się znalazł.
Polityka ta, zgodnie z ogólną socjotechniką PO,
jest osłaniana czysto propagandowymi kreacjami,
bez realnego znaczenia, takimi jak wizyty nieuzbro-
jonej baterii rakiet Patriot w Polsce.
(Poseł Piotr Stanke: Zamarzły przecież.)
Umniejszenie pozycji Polski w relacjach z sąsia-
dami. Zaniechania w sprawie amerykańskich insta-
lacji w naszym kraju oznaczają, że status państwa
strefy przejściowej lub, inaczej mówiąc, członkostwo
w NATO drugiej kategorii zostały podtrzymane. Re-
zygnacja z przekopania Mierzei Wiślanej potwierdza
ten stan w innej skali i innej sferze. Podobnie jest
z rozwiązaniem sporu dotyczącego eksportu polskie-
go mięsa do Rosji. Wycofanie weta przez Warszawę
nie oznacza, że Moskwa jednoznacznie przyznała, iż
ma obowiązek przestrzegania wobec Polski wszyst-
kich regulacji wynikających z porozumienia Unia
Europejska – Rosja.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Mariusz Błaszczak
W stosunkach z Niemcami wycofano zastrzeżenia
w sprawie rurociągu północnego czy tzw. widocznego
znaku, a więc upamiętnienia tzw. wypędzeń Niem-
ców z dawnych wschodnich i północnych terenów
Rzeszy. Znów przystano na status kraju, który funk-
cjonuje w roli podopiecznego, niekiedy wręcz demon-
stracyjnie to podkreślając.
Rządowa propaganda głosi, że Polska ma znako-
mite stosunki z Niemcami, dlatego może w Unii po-
zwolić sobie na więcej. Tymczasem akurat Niemcy
zadają naszemu rządowi, premierowi najdotkliwsze
ciosy w Unii Europejskiej, kompletnie nie licząc się
z jego zdaniem. W porozumieniu z Francją, a za ple-
cami innych krajów, w tym Polski, Niemcy przyjęły
deklarację pod nazwą: Pakt dla konkurencyjności,
dotyczącą 17 krajów strefy euro. W ten sposób zaczę-
ły realizować koncepcję Europy dwóch prędkości,
mimo że premier Tusk zaklinał się, iż do tego nie
dojdzie, m.in. właśnie z powodu jego rzekomo świet-
nych stosunków z kanclerz Angelą Merkel.
Polska nie stworzyła w Unii Europejskiej we-
wnętrznych gwarancji utrzymania korzystnych roz-
wiązań wywalczonych w Brukseli przez śp. prezyden-
ta Lecha Kaczyńskiego, chodzi o sprawę ustawy
kompetencyjnej, ani też nie skorzystała z preceden-
su, jakim dla umocnienia naszej suwerenności stało
się orzeczenie niemieckiego Trybunału Konstytucyj-
nego. Niedawno w Sejmie skierowano do dalszych
prac projekt Prawa i Sprawiedliwości regulujący te
sprawy. Z pewnym optymizmem można więc uważać
sprawę za otwartą. Jeśli jednak ta propozycja zosta-
nie odrzucona, a tak było do niedawna, to będzie to
oznaczało zgodę na nasz gorszy od Niemiec status
w Unii Europejskiej, także w sensie formalnym.
W uległości wobec Unii idziemy zresztą jeszcze dalej,
proponując zmiany w konstytucji, które pozwalają na
pozbywanie się suwerenności w różnych obszarach.
Nie ma również najmniejszego sprzeciwu wobec pro-
jektów ograniczenia suwerenności poprzez propono-
wane, np. przez Niemcy i Francję, zmiany w trakta-
cie lizbońskim. Obecny kształt Unii Europejskiej
sprowadza się do coraz wyraźniejszego ustanowienia
hegemonii najsilniejszych państw, choć w istocie nie
jest to zjawisko nowe i nasila się od dłuższego czasu,
podmywając fundamenty tego wszystkiego, co za-
pewniło ogromny sukces EWG i Unii Europejskiej.
Fakt, że satysfakcjonuje to obecne władze, jest bar-
dzo charakterystyczny.
Można powiedzieć, że polityka rządu PO jest ak-
tem daleko idącej samodegradacji statusu Polski.
Pozycję Polski osłabia całkowite odejście od tego, co
określano mianem polityki jagiellońskiej. Podstawo-
wy zasób środków umacniających znaczenie naszego
kraju, jego pozycję, z którego korzystał poprzedni
prezydent i rząd, został, rzec można, porzucony. Za-
stąpiono go Partnerstwem Wschodnim, przedsięwzię-
ciem unijnym zainicjowanym przez Polskę i Szwecję,
ale bardzo słabo finansowanym przez Unię Europej-
17
ską. Jest substytutem planów idących dużo dalej,
chodzi o przystąpienie do Unii Europejskiej i NATO
Ukrainy, Gruzji, a także być może Mołdawii. To
przedsięwzięcie niedawno zakończyło się komplet-
nym blamażem na Białorusi. Prezydent Łukaszenka
po prostu zakpił sobie z polityków z Polski, z Niemiec
i z innych krajów, obiecując przeprowadzenie demo-
kratycznych wyborów prezydenckich w zamian za
różne koncesje i nie dotrzymując słowa.
Podtrzymywana jest Grupa Wyszehradzka, ale
bardzo duże i korzystne dla Polski możliwości jej
działania, jakie powstały dzięki zmianie rządów na
Węgrzech, Słowacji, a także w Czechach, nie są wy-
korzystywane.
Pakiet klimatyczno-energetyczny, odtrąbiony
przez premiera Tuska sukcesem jego rządu, okazał
się w swych konsekwencjach poważną porażką,
zwłaszcza w przypadku polskiej gospodarki. Już za
dwa lata, od 2013 r., tylko z powodu wejścia w życie
części zapisów pakietu spadnie PKB Polski, wzrośnie
bezrobocie i wzrosną ceny energii elektrycznej.
Jeśli chodzi o priorytety polskiej prezydencji, to
mamy do czynienia z prawdziwym totolotkiem.
W tym samym czasie różni politycy PO i PSL mówią
zupełnie inne rzeczy na temat liczby priorytetów, np.
3 stycznia tego roku przewodniczący Komisji Spraw
Zagranicznych Sejmu pan poseł Andrzej Halicki na
konferencji prasowej mówił o trzech priorytetach.
Następnego dnia wiceminister spraw zagranicznych
pan Borkowski stwierdził, że nie ma żadnego. 16 lu-
tego tego roku ambasador Polski przy Unii Europej-
skiej pan Jan Tombiński na spotkaniu z europosłami
mówił, że jest pięć priorytetów. Na stronach interne-
towych rządu jest ich sześć, a w czasie wizyty w An-
karze w listopadzie ubiegłego roku pan, panie mini-
strze, mówił o siódmym priorytecie, jakim miałoby
być przyspieszenie rozszerzenia Unii Europejskiej
o Turcję. Nie mamy jeszcze żadnego priorytetu re-
gionalnego, choć np. Węgrzy mają obecnie strategię
dunajską, Szwedzi mieli strategię Morza Bałtyckie-
go, a Francuzi za swojej kadencji sfinalizowali sprawę
unii śródziemnomorskiej.
Rząd nie wspomina o wyrównaniu wysokości do-
płat dla rolników. Uchwała Sejmu w tej sprawie za-
proponowana przez Klub Parlamentarny Prawo i Spra-
wiedliwość nie została przyjęta.
Na stronach internetowych MSZ można zagłoso-
wać, jaki priorytet uważa się za najważniejszy. Szko-
da, że nie wie tego sam rząd. (Oklaski)
Propagandowy charakter polityki zagranicznej
rządu PO najlepiej wyraża się w koncentrowaniu
uwagi społeczeństwa na zgłaszaniu polskich aspiracji
do zajmowania wysokich stanowisk w strukturach
europejskich i NATO. W wypadku pana, panie mini-
strze, zakończyło się to niepowodzeniem. Starał się
pan o stanowisko sekretarza generalnego NATO.
(Głos z sali: Cieszy się pan.)
Nie, nie cieszę się, żałuję.
(Poseł Stefan Niesiołowski: Nie widać tego. Hipo-
kryta.)
(Poseł Tomasz Latos: Panie marszałku, spokojnie.)
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
18 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Mariusz Błaszczak
Podobnie było w przypadku pana Włodzimierza
Cimoszewicza, który ubiegał się o funkcję sekretarza
generalnego Rady Europy.
Bardzo ograniczone są też efekty takiej polityki
w Unii Europejskiej. Dla ludzi zorientowanych w me-
andrach brukselskiej dyplomacji było jasne, że przy
kolejnym podziale stanowisk tzw. nowa Europa musi
otrzymać ważne stanowisko i że wszelkie przesłanki
wskazują na Polskę i Polaków. Otrzymaliśmy z tego
najmniej, co było można, czyli pół kadencji przewod-
niczącego Parlamentu Europejskiego, stanowiska
wysokiego i bardzo prestiżowego, ale pozbawionego
realnej władzy. Urzędy ustanowione w traktacie li-
zbońskim zostały obsadzone bez naszego udziału, nie
zadbano nawet o pozory. Sami zrezygnowaliśmy ze
starań o proporcjonalny udział Polaków w aparacie
dyplomatycznym. Przypomnę, że pan, panie mini-
strze, był wówczas w PO zajęty prawyborami prezy-
denckimi. Polska ze względu na swój potencjał lud-
nościowy i siłę głosów w Radzie Europejskiej powin-
na otrzymać około 7–8% tych stanowisk. Ambasad
europejskich jest około 180, powinniśmy więc obsa-
dzić ich kilkanaście. Ile otrzymaliśmy? Aż dwie.
Wrocław nie stał się siedzibą Europejskiego In-
stytutu Technologicznego. Nie otrzymaliśmy popar-
cia nawet od Niemiec, mimo niezwykłej uległości
wobec tego kraju. Nowe, bardzo ważne agencje euro-
pejskie mające nadzorować finanse, wbrew podjętym
poprzednio decyzjom preferującym nowe kraje euro-
pejskie, znajdą się w Wielkiej Brytanii, Francji i Niem-
czech.
Trwa proces redukowania polskiego aparatu dy-
plomatycznego. Likwiduje się wiele placówek w kra-
jach rozwijających się. Mimo nowych skandalicznych
wypowiedzi na temat winy Polaków, jeśli chodzi
o tzw. wypędzenia, pani Erika Steinbach wciąż po-
zostaje we władzach CDU, a kanclerz Angela Merkel
konsekwentnie jej broni. Warto zauważyć, że gdyby
podobne, jak wobec Polski, wypowiedzi odnosiły się
do zachodnich sąsiadów Niemiec, do Izraela, czy Ży-
dów, oznaczałoby to natychmiastowe zakończenie jej
kariery politycznej. Obrazu całości dopełniają ostat-
nie zadziwiające inicjatywy prezydenta Komorow-
skiego, takie jak budowanie pomników bolszewickim
najeźdźcom z 1920 r. (Oklaski)
Na koniec sprawa najważniejsza – kompromitacja
i bierność w sprawie wyjaśnienia przyczyn katastro-
fy smoleńskiej, a wcześniej karygodne postępowanie,
które doprowadziło do podziału i obniżenia statusu
polskiej delegacji na obchody rocznicy mordu katyń-
skiego z prezydentem Rzeczypospolitej na czele. Rząd
sprawia wrażenie, jakby nie odróżniał spontaniczne-
go, pełnego empatii zachowania Rosjan od twardej
polityki Kremla w tej sprawie. Każdy szanujący wła-
sne państwo rząd starałby się przejąć kontrolę nad
wyjaśnieniem przyczyn takiej katastrofy, a rząd pre-
miera Tuska zgodził się w tej sprawie na rolę peten-
ta. Kto odpowiada za takie poniżenie własnego pań-
stwa, za kpiny z Polski i Polaków, zawarte w raporcie
MAK-u, uznanym następnie za własny przez rosyjską
komisję z premierem Putinem na czele? (Oklaski)
To wszystko pokazuje, że prowadzimy politykę zda-
wania się na dobrą wolę silniejszych partnerów. Czym
to się kończy, widzieliśmy w przypadku raportu
MAK-u. Od ministra spraw zagranicznych, od rządu
Rzeczypospolitej wymagamy skutecznego reprezento-
wania naszych interesów narodowych, a nie płynięcia
z głównym nurtem. (Oklaski) Rząd Prawa i Sprawie-
dliwości i prezydent Lech Kaczyński pokazali, że taka
polityka jest możliwa. Dziękuję. (Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Ewa Kierzkowska)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Tadeusz Iwiński w imie-
niu klubu Sojusz Lewicy Demokratycznej.
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Tadeusz Iwiński:
Pani Marszałek! Panie Prezydencie! Wysoki Sej-
mie! To debata ważna z wielu powodów, między in-
nymi ze względu na znaczące procesy i wydarzenia
zachodzące w Unii Europejskiej, w Afryce Północnej,
na Bliskim Wschodzie i w wielu innych częściach glo-
bu. Przyjęta właśnie przez aklamację uchwała Sejmu
w sprawie solidarności z narodem Japonii raz jeszcze
nam przypomina, że główną kategorią współczesne-
go, 7-miliardowego świata jawi się współzależność
w kluczowych dziedzinach. Jak pisał przed laty fran-
cuski filozof Emmanuel Mounier: Ludzkość płynie
na jednej łódce. Albo razem dotrzemy do celu, albo
razem utoniemy. Bodaj nigdy dotąd problemy i wy-
zwania wewnętrzne oraz międzynarodowe nie były
ze sobą tak bardzo sprzężone. Dyskusja jest istotna
również dlatego, że w sztandarowym tekście premie-
ra Tuska „Czego dokonaliśmy, co nam się nie udało”,
opublikowanym w miniony weekend w „Gazecie Wy-
borczej”, wątki zagraniczne potraktowano raczej
marginalnie.
Mając do dyspozycji w imieniu klubu SLD zaled-
wie 13 minut, stoję przed zadaniem z gatunku mis-
sion impossible. Dobry dyplomata improwizuje to, co
ma powiedzieć, oraz dokładnie przygotowuje to, co
ma przemilczeć – to jedna z najsłynniejszych mak-
sym Talleyranda. Występując po raz czwarty w na-
szej Izbie w tym charakterze, minister Sikorski
w dużej mierze potwierdził jej trafność. Choć momen-
tami mówił nie na temat, używał wyważonego języ-
ka, z pewnymi wyjątkami, na przykład że Polska
w 1980 r., o czym mówi niestosownie i nietrafnie, była
bankrutem. Pojawiły się też nutki megalomańskie.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Tadeusz Iwiński
Wszystko wskazuje na to, iż najważniejsza w tym
roku dla naszej polityki zagranicznej będzie prezy-
dencja w Radzie Unii Europejskiej. Jej powodzenie
winno leżeć w interesie wszystkich głównych sił po-
litycznych. Dlatego dziwi niechęć rządu, zwłaszcza
premiera, do odbycia w Sejmie pełnokrwistej debaty
z jego udziałem, o co kilkakrotnie wnosiło SLD.
Wciąż nie znamy do końca priorytetów tej prezyden-
cji, które w interesie polskiej racji stanu winny być
wypracowane z opozycją. Taki stały dialog byłby bar-
dzo potrzebny, a ponadto, zresztą nie tylko w tym
obszarze, nie jest właściwie realizowana kontrolna
funkcja Sejmu w stosunku do rządu, zgodnie z art.
95. konstytucji.
Z tego, co wiadomo, owe priorytety znacznie się
zmieniały, co jest częściowo zrozumiałe, biorąc pod
uwagę dynamiczny rozwój sytuacji. Ponieważ obec-
nie przewodniczenie Unii odbywa się w ramach swo-
istych tercetów państw, powinniśmy dowiedzieć się,
jakie kwestie podejmowane przez poprzednie trio –
Hiszpanię, Belgię i aktualnego lidera, Węgry – mają
być kontynuowane przez Polskę, a później przez part-
nerów z naszej grupy, czyli Danię i Cypr. Czy priory-
tety, o których posłowie dowiedzieli się wczoraj
z jednego z dzienników, co uznaję za kuriozum, są
aktualne oraz na ile zostały skonsultowane z Kopen-
hagą i Nikozją. Prezydencja Warszawy w Unii przy-
padać będzie na czas kampanii wyborczej do parla-
mentu. To zbieg okoliczności, ale może istnieć obawa,
iż będzie ona wykorzystana do swoistej autokreacji
rządu. Tylko jego szef może w Sejmie rozwiać te oba-
wy. Również część opozycji może próbować obecnej
ekipie podstawić nogę, jak stało się to za prezydencji
czeskiej, gdy nawet upadł rząd. A więc czy nie byłoby
najlepiej, gdyby zawarto w tej sprawie porozumienie
międzypartyjne bądź międzyklubowe? W Pradze było
ono już gotowe, ale nie zostało, niestety, podpisane.
Gdy Jerzy Buzek obejmował funkcję przewodni-
czącego Parlamentu Europejskiego, co miało symbo-
liczne znaczenie dla zasypywania podziałów między
starymi a nowymi członkami Unii, najpoważniejszy
dziennik hiszpański, „El Pais”, napisał: Buzek nie
jest może odpowiednikiem ferrari w polityce, ale też
nie jest to maluch, raczej kilkuletni seat. Trzymając
się tego porównania, należy dążyć, aby Polska stała
się jak najszybciej takim ferrari. Unia przeżyła w mi-
nionych latach dwa kryzysy: konstytucyjny, gdy za-
łamała się koncepcja federalistyczna, szczególnie
w związku z odrzuceniem przez Holandię i Francję
konstytucji europejskiej, i ten drugi, trwający, finan-
sowo-gospodarczy. Ich swoiste sprzężenie stanowi
łącznie bodaj największe zagrożenie dla kształtującej
się od półwiecza konstrukcji europejskiej. Wciąż nie
jest do końca pewne, czy istotnie – jak ujął to były
premier Czech, Vladimir Szpidla – kryzys wzmocni
Unię. Należy oczywiście wspólnie działać na rzecz
realizacji takiego scenariusza. A gdyby się udało
przekonać pół miliarda obywateli Unii, że głębsza
integracja tworzy najlepsze warunki do skutecznego
19
zwalczania kryzysu gospodarczego, to zapewne by-
łaby to najlepsza droga do przyspieszenia będącego
wciąż in statu nascendi procesu kształtowania się
wspólnego, europejskiego społeczeństwa obywatel-
skiego. Podzielam nadzieję, że w drugiej połowie tego
roku zakończy się proces akcesyjny Chorwacji, którą
także czekają w tym czasie wybory, i kontynuowane
będą efektywne negocjacje z Turcją.
Choć doktryna Mieroszewskiego i Giedroycia
przestała być aktualna, kluczowe dla Polski pozosta-
ną relacje z naszymi najważniejszymi sąsiadami na
zachodzie i wschodzie. Współpraca z Niemcami – naj-
większym partnerem gospodarczym i politycznym
sojusznikiem numer jeden w Europie – winna być
wszechstronnie rozwijana. Rząd powinien dołożyć
wszelkich starań, aby właściwie uczcić przypadającą
wkrótce 20. rocznicę traktatu o dobrym sąsiedztwie
i przyjaźni. Miniony rok, mimo tragedii smoleńskiej,
zapisał się jako okres przyspieszenia trudnego i hi-
storycznie opóźnionego procesu porozumienia i po-
jednania z Rosją, do czego przyczyniły się między
innymi wspólne uroczystości w Katyniu, odnośna
uchwała Dumy oraz wizyta prezydenta Miedwiedie-
wa w Warszawie. Coraz gęstsza staje się sieć instytu-
cji wzajemnego dialogu, a nową jakość mogłyby stwo-
rzyć realizowane na szeroką skalę programy wymia-
ny przedstawicieli młodego pokolenia. Dotąd nie jest
wykorzystana możliwość zaangażowania się polskich
podmiotów w realizację konkretnych projektów w ra-
mach programu „Partnerstwa dla modernizacji”. Do
rozważenia jest ponadto interesująca formuła współ-
pracy Rosji, Polski i Niemiec w postaci trójkąta kali-
ningradzkiego, gdyż akurat to miasto symbolizuje
historyczne powiązania trzech państw i narodów.
Owa współpraca mogłaby koncentrować się na aspek-
tach bezpieczeństwa europejskiego oraz współpracy
wojskowo-politycznej. Poseł Halicki odnotował już
pierwsze znaczące rosyjsko-polsko-niemieckie spo-
tkanie parlamentarne kierownictw komisji spraw
zagranicznych.
Podpisanie i niedawne ratyfikowanie amerykań-
sko-rosyjskiego traktatu o redukcji broni strategicz-
nych START to jedno z najważniejszych wydarzeń
ostatnich lat. Ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeń-
stwa światowego, a w sytuacji globalnego kryzysu
ekonomicznego niezwykłą rolę odgrywają też ogrom-
ne oszczędności finansowe. To porozumienie odpo-
wiada przy tym interesom Polski. USA pozostaje
naszym podstawowym gwarantem bezpieczeństwa
jako filar NATO. Jednak ratyfikacja na początku
marca polsko-amerykańskiej umowy o rozmieszcze-
niu na naszym terytorium antybalistycznych obron-
nych rakiet przechwytujących oraz protokołu z ubie-
głego roku zmieniającego ową umowę wydaje się
bardzo kontrowersyjna. Generalnie dobrym rozwią-
zaniem byłaby synchronizacja natowskiego i rosyj-
skiego systemu obrony przeciwrakietowej.
SLD z uznaniem przyjmuje swoiste odmrożenie
stosunków z Ukrainą. Odnosiliśmy wrażenie, że pol-
ski rząd przez dłuższy czas był zaskoczony rezulta-
tem wyborów prezydenckich. Pojawiła się nawet
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
20 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Tadeusz Iwiński
groźba bycia zakładnikiem określonej konfiguracji
politycznej nad Dnieprem, wiadomo bowiem, iż PO
i PSL należą do tej samej rodziny politycznej, co par-
tia Julii Tymoszenko. Tymczasem nasza polityka
wobec Ukrainy musi mieć charakter ponadpartyjny
i lewica będzie popierała wszelkie działania zmierza-
jące w tym kierunku. W interesie Polski leżałoby, by
w Kijowie ukształtował się skonsolidowany, proeuro-
pejski front, reprezentujący wspólną wizję bloku
z Partią Regionów, z którą SLD współpracuje. Nie do-
strzegamy zagrożenia dla demokracji na Ukrainie,
choć dbać należy o jakość demokracji w tym pań-
stwie.
Polska, pani marszałek, jest słusznie postrzegana
jako promotor i współtwórca Partnerstwa Wschod-
niego, a przegląd polityki w tym zakresie w Unii wła-
śnie trwa. Warto wrzucić w tych działaniach swoisty
drugi bieg i zadbać choćby o lepsze alokacje pieniężne
w nowej perspektywie budżetowej. Także po to, aby
szczególnie w obecnej sytuacji w Afryce Północnej
partnerstwo nie zostało zmarginalizowane przez
struktury Unii na rzecz Śródziemnomorza. Przy
okazji zwrócę uwagę na pewną ciekawostkę, która
może być dowodem pewnego chaosu decyzyjnego albo
wynikiem działań stanowiących próbę wykorzysta-
nia prezydencji w Unii do celów wyborczych. Otóż
w trakcie wizyty w Waszyngtonie prezydent Komo-
rowski zaprosił Baracka Obamę na szczyt partner-
stwa do Warszawy, w sytuacji gdy był on jeszcze prze-
widziany w maju bieżącego roku w Budapeszcie,
w trakcie prezydencji węgierskiej. Dopiero później
zdecydowano, iż ten szczyt odbędzie się jednak w na-
szej stolicy jesienią, przed wyborami.
(Minister Spraw Zagranicznych Radosław Sikor-
ski: Nie ten szczyt.)
Jeśli po polskiej prezydencji w Unii zostałoby
przekonanie, że w sprawach ułatwień wizowych dla
naszych wschodnich sąsiadów udało się coś zała-
twić, to już ten okres można by uznać za udany.
Tego rodzaju ważne dla ludzi konkrety znaczą wię-
cej niż niezbyt realne, jak się nierzadko później oka-
zuje, hasła. Dlatego niezwykłą wagę miałoby zreali-
zowanie projektu otwarcia dla ruchu osobowego,
z jednej strony – obwodu kaliningradzkiego, a z dru-
giej strony – województw warmińsko-mazurskiego
i pomorskiego. Obwód stanowi wyjątek w skali Eu-
ropy, toteż tego typu rozwiązanie powinno też być
wyjątkowe.
Pan minister słusznie zauważył, iż świat przestał
być europocentryczny. Jednak trudno to dostrzec
w polskiej polityce zagranicznej, o czym nawet świad-
czy exposé. Za słabo jesteśmy aktywni w Chinach,
Indiach, Japonii, największym kraju muzułmańskim
– Indonezji czy w państwach arabskich. A co ze świa-
tem latynoamerykańskim? Z 200-milionową Brazylią
i ponad 100-milionowym Meksykiem? Mamy tylko
9 ambasad na Czarnym Lądzie z jego 54 państwami.
A gdy w Mongolii zamykaliśmy naszą ambasadę, to
Czesi ją otwierali. Z Iraku wycofaliśmy nasze oddzia-
ły później, niż to powinno nastąpić, niż domagało się
tego SLD. Z kolei zapowiedź wycofania naszego kon-
tyngentu z Afganistanu, który powinien być nakie-
rowany przede wszystkim na stabilizację, a nie na
działania bojowe, dopiero w 2014 r. stoi nie tylko
w sprzeczności z oczekiwaniami większości Polaków,
lecz z postępowaniem kilku państw NATO.
Z braku czasu nie rozwijam kwestii ślimaczącej
się od lat nowej ustawy o służbie zagranicznej ani
braku ustawy o pomocy rozwojowej. Wciąż nieroz-
wiązana jest kompromitująca sprawa budynku naszej
ambasady w Berlinie.
Na koniec nie mogę nie wspomnieć o nieprzystą-
pieniu Polski do Karty Praw Podstawowych Unii
Europejskiej, gwarantującej najważniejsze prawa so-
cjalne. Jesteśmy na krótkiej liście hańby. Warto
wreszcie podważyć ukuty przez rząd i stale powta-
rzany, także dziś przez premiera Tuska, mit o najlep-
szym wykorzystywaniu środków europejskich. Do-
tychczas wykorzystaliśmy tylko 1/4 z ponad 67 mld
euro, które otrzymaliśmy na lata 2007–2013. Zresztą
premier nieprzypadkowo posługuje się w wylicze-
niach złotówkami, a nie euro, gdyż to stwarza lepsze
wrażenie: „Od początku marca wydaliśmy już ok. 70
mld zł z Unii”. W rzeczywistości jeszcze nie wiadomo,
jak to się skończy, oby dobrze. Na przykład według
danych Komisji Europejskiej na koleje wykorzystano
zero środków, a cały Fundusz Spójności na rozwój
infrastruktury transportowej jest wykorzystany za-
ledwie w 20%.
Pani Marszałek! Przemawiająca przed rokiem
w tej tradycyjnej debacie z ramienia lewicy i nieod-
żałowana pani poseł Jolanta Szymanek-Deresz mó-
wiła: „Polskiej dyplomacji brak jest zdecydowanej
wizji, a jeśli takowa istnieje, to w stosunku do moż-
liwości jest mało efektywna i mało skuteczna. Dla-
czego? Sojusz Lewicy Demokratycznej apeluje więc
ponownie o współdziałanie w kraju wszystkich sił
politycznych, które muszą w kwestii polityki zagra-
nicznej przemawiać jednym głosem”. Ta dość surowa
ocena w dużej mierze pozostaje aktualna, choć poja-
wiły się jaskółki poprawy, szczególnie w relacjach
z Federacją Rosyjską.
Stabilizacja, przewidywalność i pełna normaliza-
cja, zwłaszcza w stosunkach z sąsiadami, są nie do
przecenienia. Oczekujemy zarazem niezbędnej sej-
mowej debaty z udziałem prezesa Rady Ministrów na
temat priorytetów polskiej prezydencji w Unii oraz
jej zakładanego przebiegu, także w kontekście paź-
dziernikowych wyborów parlamentarnych. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Stanowisko klubu Polskiego Stronnictwa Ludo-
wego przedstawi pan poseł Stanisław Rakoczy.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Stanisław Rakoczy:
Panie Prezydencie! Pani Marszałek! Panie Mini-
strze! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt zabrać głos
w imieniu klubu parlamentarnego Polskiego Stron-
nictwa Ludowego w związku z exposé pana ministra
spraw zagranicznych w sprawie polityki zagranicznej
rządu.
Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Polityka zagra-
niczna jest taką sferą, która powinna znajdować się
ponad podziałami politycznymi. Uzyskanie konsen-
susu jest jednym z nieodzownych warunków jej sku-
teczności. Dlatego też tak ważna jest jej realna i rze-
telna ocena. To przecież nasz wspólny interes, interes
Polski i Polaków. Nasz wizerunek, postrzeganie Pol-
ski przez naszych bliższych i dalszych sąsiadów jest
warunkiem odnoszenia na tym polu sukcesów. Spie-
rajmy się zatem rzeczowo, bez zbędnych emocji i zło-
śliwości. Wypracujmy takie kierunki działania, któ-
re przyniosą pozytywne efekty i zagwarantują dalszy
stabilny rozwój naszego państwa.
Szanowni Państwo! To czwarte exposé pana mi-
nistra, czwarty rok funkcjonowania koalicji – rzecz
dość rzadka w naszej odzyskanej demokracji. Chcę
podkreślić, że świadczy to o stabilności władzy i sta-
bilności koalicji. Mówię to w kontekście przedstawio-
nych przez pana ministra w exposé priorytetów po-
lityki zagranicznej. Otóż według nas, według Pol-
skiego Stronnictwa Ludowego to dobry czas – zbliża-
my się do końca kadencji – na dokonanie oceny poli-
tyki zagranicznej rządu i wskazanie nowych oczeku-
jących nas wyzwań. Exposé pana ministra przyjmu-
jemy z poczuciem, że polityka zagraniczna rządu
odpowiada podstawowym założeniom przyjętym
przez koalicję Polskiego Stronnictwa Ludowego i Plat-
formy Obywatelskiej na początku kadencji. Założenia
tej polityki oparte są na kilku zasadach (to te priory-
tety, o których mówił pan minister), bardzo istotnych
z punktu widzenia Polskiego Stronnictwa Ludowego.
Są to: otwarcie na wszystkie kierunki geograficzne
ze szczególnym uwzględnieniem otwarcia na Wschód,
powiązanie polityki zagranicznej z naszymi intere-
sami gospodarczymi, m.in. dotyczącymi eksportu
naszych towarów przemysłowych i produktów rol-
nych oraz dostaw źródeł energii i surowców, pełne
i wszechstronne wykorzystanie obecności Polski w Unii
Europejskiej przy jednoczesnym znaczącym wzroście
znaczenia Polski w unijnych strukturach. Pragnę tu
podkreślić znaczenie dobrego wykorzystania fundu-
szy unijnych i ich pozytywny wpływ na gospodarkę
naszego kraju.
Podkreślić należy także aktywny udział Polski
w pracach nad koncepcją rozwoju Unii. Chcę tutaj
bardzo dobitnie zaznaczyć, że opowiadamy się jedno-
znacznie za utrzymaniem otwartości Unii Europej-
skiej na akcesję nowych krajów, zwłaszcza tych za
wschodnią granicą. Myślę, panie ministrze, że w trak-
cie toczącej się dyskusji już rozstrzygnął się ten spór,
czy poszerzać, czy pogłębiać. Nasza koncepcja, że te
dwa kierunki należy rozwijać jednocześnie, znalazła
w pełni zrozumienie. Oczywiście można mówić o tych
21
krajach, które już pukają do drzwi Unii, można mó-
wić o Chorwacji, niedługo będzie czas na rozmowy
o Serbii, o Islandii, natomiast ja ciągle przy okazji
dyskusji o rozszerzeniu wracam do kwestii Turcji, bo
okrągły jubileusz 50-lecia ubiegania się o akcesję jak
gdyby zobowiązuje nas do rzetelnego i jasnego przed-
stawienia stronie tureckiej tego, co z tym dalej bę-
dzie. Myślę, że każdy kraj ma swoich tradycyjnych
i sprawdzonych przyjaciół. W trudnych chwilach dla
Polski, bardzo trudnych, myślę, że najtrudniejszych,
kiedy to Polski nie było, w okresie rozbiorów, Turcja
była naszym naprawdę solidnym zwolennikiem, sta-
ła po naszej stronie. Miejsce dla przedstawiciela pań-
stwa polskiego zawsze było w Turcji – puste – i cze-
kało na niego. Ja myślę, że jest to jakieś zobowiązanie
i że powinniśmy dołożyć wszelkich starań, aby w cza-
sie nadchodzącej prezydencji, o której za chwilę ze-
chcę parę słów powiedzieć, tę sprawę choć trochę
posunąć do przodu, otworzyć chociaż kilka rozdzia-
łów akcesyjnych.
Cieszę się bardzo, że pan minister wspomniał
o znaczeniu subregionalnych instytucji, takich jak
Trójkąt Weimarski czy Grupa Wyszehradzka. I tutaj
wielkie słowa uznania dla pana prezydenta za pod-
kreślenie roli Trójkąta Weimarskiego i Grupy Wy-
szehradzkiej. Są to naprawdę istotne instytucje, waż-
ne dla nas, bo w tej części Europy możemy być nie-
kwestionowanym liderem i to nie dlatego tylko, że
sami byśmy tego chcieli. Zarówno Czesi, jak i Słowa-
cy na przykład na spotkaniu Trójkąta Weimarskiego
jeszcze w Mikulaszu mówili o tym, żeby w pewnych
sprawach Polska była reprezentantem tej grupy. Wte-
dy reprezentowalibyśmy 50 mln, nasz głos byłby
znacznie silniejszy.
Pani Marszałek! Panie Prezydencie! Panie Mini-
strze! Wysoki Sejmie! Świat i wydarzenia w nim na-
brały ostatnio niezwykłej dynamiki. Temu trzeba
naprawdę bardzo uważnie się przyglądać, bo ta cała
wielka praca włożona w przygotowanie naszej prezy-
dencji, tych priorytetów, może się skończyć tym – ja
bym nie chciał, żeby tak było – że będą dwa: walka
z kryzysem ekonomicznym, który powróci przez Ja-
ponię, i sprawa zachodniej Afryki. I w tych sprawach
Polska będzie musiała mówić gromkim głosem, i to
w imieniu Unii Europejskiej, bo, podkreślam, prezy-
dencję sprawuje się w imieniu Unii (czasami, kiedy
słucham pewnych wypowiedzi, wydaje mi się, że jest
tu sporo nieporozumień). Są to zjawiska niebezpiecz-
ne, którym trzeba poświęcić wiele uwagi. I myślę, że
tutaj, jeżeli chodzi o północ Afryki, Turcja też mogła-
by być dosyć ważnym partnerem.
Mój czas za chwilę będzie się kończył, a jeszcze
tyle ważnych rzeczy jest do powiedzenia, chciałbym
więc nawiązać jeszcze do kilku. Ten cały krzyk, któ-
ry podniósł się po tragedii w Japonii, nasuwa w tym
kontekście taką refleksję – te wszystkie nieszczęścia,
od Haiti począwszy, a teraz na Japonii skończywszy,
sprawiły, że śmierć nam jak gdyby spowszedniała.
Tam giną dziesiątki tysięcy ludzi, a świat obok tego
przechodzi dosyć obojętnie. Bardzo się cieszę, że my
potrafimy dbać, zabiegać o los jednego obywatela pol-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
22 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Stanisław Rakoczy spójności i to jest nowa polityka rolna. To są dwa

kluczowe dla Polski tematy.
skiego, którego w Japonii szukamy. Bardzo za to
dziękuję, panie ministrze. To jest właściwe podejście
do sprawy. Na tle innych tu wypadamy dość dobrze. Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Natomiast cały ten krzyk, jaki się podniósł w związ-
ku z tymi zagrożeniami po awarii w elektrowniach Dziękuję panu posłowi.
atomowych, może być w konsekwencji dla nas ko-
rzystny, bo jeżeli będzie się mówić o rezygnacji, cho-
ciażby w pewnym zakresie, z energii atomowej, to Poseł Stanisław Rakoczy:
w grę wchodzą nasze zasoby węgla kamiennego, a od
tego tematu tak czy inaczej nie uciekniemy, i to jesz- Niemcy – w tym roku przypada 20-lecie traktatu.
cze w kontekście opłat ekologicznych, o których dużo To też byłby dobry czas do oceny, do dokonania bi-
by można mówić, bo to też wymaga podjęcia wielkie- lansu i swoistego balansu, panie ministrze, pewnych
go wysiłku dyplomatycznego, co jest przed nami. Tu
rzeczy, tam gdzie jeszcze Niemcy troszkę korzystniej
by nas czekała promocja nowych technologii w związ-
wypadają…
ku z wykorzystaniem tych zasobów, bo to jest skarb,
który mamy pod ziemią, a którym szkoda palić w pie-
cu. Węgiel można wykorzystywać na tysiąc różnych
sposobów. Specjaliści, którzy troszkę się na chemii Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
znają, doskonale o tym wiedzą. Myślę, że byłaby to
duża szansa dla Polski. Dziękuję, panie pośle, bardzo uprzejmie.
Jeżeli idzie o pozycję Polski w Europie, to się nie
zgadzam, absolutnie się nie zgadzam, ze stwierdze-
niem, że stanowisko przewodniczącego Parlamentu Poseł Stanisław Rakoczy:
Europejskiego jest stanowiskiem podrzędnym. Nie
wiem, co tu jeszcze można wymyślić. To stanowisko …niż Polacy. Kończy mi się czas. Bardzo serdecz-
czy stanowisko komisarza do spraw budżetu, które nie…
piastuje komisarz Lewandowski, to są stanowiska klu-
czowe i one wiele rzeczy ułatwiają. Wiem na podstawie
i osobistych kontaktów, i lektury wielu pism, że na- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
prawdę na tym nie tracimy, mówiąc dyplomatycznie.
Co do europejskiej służby zewnętrznej lady Ashton, Skończył się panu czas.
to jest to odrębny temat, ale to się wciąż jeszcze tworzy
i jest wiele znaków zapytania w sprawie tego, jaki
kształt ostatecznie to przybierze. Doświadczenia tej Poseł Stanisław Rakoczy:
pierwszej kadencji w Parlamencie Europejskiej –
w sumie szóstej, ale pierwszej z pełnym udziałem Pol- …dziękuję za uwagę. (Oklaski)
ski – zaowocowały wzrostem (Dzwonek) pozycji Polski
na arenie międzynarodowej. Chciałbym dodać jeszcze,
że powinniśmy rozmawiać ze wszystkimi i nie mieć Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
żadnych uprzedzeń, bo myśmy nigdy nie byli ani na-
jeźdźcą, ani krajem kolonialnym, jesteśmy otwarci na Proszę o zabranie głosu panią posłankę Elżbietę
świat i śmiało możemy rozmawiać ze wszystkimi pań- Jakubiak, Polska jest Najważniejsza.
stwami. Myślę, że ważny byłby kierunek azjatycki bo
to jest przyszłość ekonomiczna świata – Chiny, Indie,
które budują potęgę gospodarczą.
Poseł Elżbieta Jakubiak:

Panie Prezydencie! Pani Marszałek! Ekscelencje!

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie.
Poseł Stanisław Rakoczy:
Powinniśmy być też blisko Bałkanów.
Co do kwestii prezydencji to myślę, że jeżeli za-
czniemy rozmowy o nowej perspektywie budżetowej,
to uwzględnimy w nich dwa kierunki, na których
nam najbardziej zależy. Wiadomo, że to jest polityka
Panie Ministrze! Panie ministrze, można powiedzieć,
to profesjonalne wystąpienie – dużo cytatów, nazwisk,
przywołań, odwołań do historii. Zapamiętałam szcze-
gólnie te, które pan kierował do nas, czyli o tym, że
musimy przyzwyczaić się do wolności. Rzeczywiście
musimy przyzwyczaić się do wolności, ale nieszczegól-
nie się z nią obnosić, zwłaszcza że ona ma dzisiaj moc
w świecie, w którym widać kruchość jego porządku.
A więc pamiętajmy o tym, że żyjemy w wolnym kraju,
ale pamiętajmy też, że w obnoszeniu się z wolnością
mieliśmy już doświadczenia historyczne.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Elżbieta Jakubiak
Panie ministrze, powiem o kilku ważnych spra-
wach, bo w takiej debacie nie da się podnieść wszyst-
kich argumentów. Chciałabym przede wszystkim
powiedzieć, że cieszę się z doniesień dzisiejszej prasy,
też niektórych dyplomatów, że w trakcie polskiej pre-
zydencji może dojść do zakończenia negocjacji w
sprawie umowy o stowarzyszeniu Ukrainy z Unią, a
nawet do jej parafowania. To dla nas był ważny cel.
Mój klub zgłaszał wielokrotnie postulat, aby ten cel,
rozszerzenie Unii o Ukrainę, stał się priorytetem
prezydencji polskiej, namacalnym wspólnym sukce-
sem Polaków, jak myślę, i Ukraińców. Ich wysiłki w
drodze do Europy były wspierane przez wiele lat
przez wszystkie polskie rządy, wszystkich prezyden-
tów, i jest też ważne, aby – mam nadzieję, że tak
będzie – ten historyczny moment, kiedy Polska bę-
dzie po raz pierwszy przewodziła Unii Europejskiej,
był powiązany z takim symbolicznym i namacalnym
efektem tych wysiłków prawie 10- czy 12-letnich.
Panie ministrze, chciałabym powiedzieć o kilku
priorytetach. To jest, po pierwsze, energetyka. Roz-
mawiamy od wielu lat o bezpieczeństwie energetycz-
nym. Premier zapowiadał w swoim exposé, że sprawy
energetyki będą priorytetem tego rządu, że będzie
kontynuacja polityki poprzedników, nie tych tylko z
ostatnich lat, ale i tych, którzy starali się na począt-
ku wolnej Polski zapewnić nam bezpieczeństwo ener-
getyczne. Mam zasadnicze obawy, czy prowadzimy
skuteczną politykę energetyczną. Dziś mamy naj-
droższy w Europie gaz, najwyższą jego cenę. Wyprze-
dzają nas Węgrzy.
Pan minister kiwa głową, ale można powiedzieć,
że nie jest to sukces, panie ministrze, bo nie jest ta-
niej, a przez to chyba też nie jest bezpieczniej.
Mamy dzisiaj obawy także o to, co dzieje się z Ga-
zociągiem Północnym. Gazociąg Północny – z jego
1220 km jest położonych ponad 1000, w związku z
tym można uznać, że on istnieje – jest to gazociąg,
który naszym zdaniem, zdaniem wielu ekspertów i
polityków Europy narusza Prawo morza. Chciała-
bym, aby pan minister w ramach odpowiedzi czy
polemiki, czy przedstawiając swoją argumentację,
powiedział, jaka jest opinia polskiego rządu w tej
sprawie, czy doszło do naruszenia Prawa morza, czy
też mamy szansę jeszcze na przeciwdziałanie takiej
polityce, która narusza nasz interes ekonomiczny,
bezpieczeństwo, ale też interes, jak myślę, całej Unii
Europejskiej. Mamy poczucie, że w sferze bezpieczeń-
stwa energetycznego mamy regres. Musimy mówić
wyraźnie i stanowczo oraz jasno określać swoje prio-
rytety, i to nie tylko wobec naszych sąsiadów, którzy
budują Gazociąg Północny. Myślę, że brakowało przez
tych kilka lat wyraźnych pańskich działań w Europie
w tej sprawie, konsultacji na poziomie Komisji Euro-
pejskiej czy konsultacji w czasie pańskich oficjalnych
wizyt w Europie.
Mam wrażenie też, panie ministrze, że pan traf-
nie ujął sytuację Polaków, przywołując brytyjską
23
maksymę, że albo siedzi się przy stole albo jest się
menu. Jest pytanie, panie ministrze, i to jest, jak my-
ślę, dzisiaj trafne pytanie, czy w przypadku przyjęcia
paktu dla konkurencyjności siedzimy przy stole czy
jesteśmy menu. Mam tu swoją nadzieję, i naprawdę
moja nadzieja jest szczera, bo wiem, że dla nas będzie
to skutkowało zmianą pozycji ekonomicznej, zmianą
na rynku pracy. Chciałabym, żebyśmy w tej sprawie
określili – i żeby pan wyraźnie odniósł się do tego –
czy jesteśmy uczestnikiem tej debaty i siedzimy przy
stole, czy będziemy menu w Europie.
Mam nadzieję też, panie ministrze, że będziemy
wykorzystywać potencjał polskiej dyplomacji. Od
wielu lat obserwuję w różnych miejscach i z różnych
pozycji potencjał polskiej dyplomacji. Uważam, że
dzisiaj dyplomacja polska ma wszelkie prawa, aby
stać się elementem dyplomacji europejskiej. Wszyscy
moi przedmówcy mówili o tym, jak według parytetów
w Unii Europejskiej budowana jest służba zewnętrz-
na. Wydaje mi się, że w tej sprawie musi pan podjąć
zasadnicze kroki, aby odwrócić tę tendencję. Dzisiaj
nie jesteśmy szczęśliwi z tego powodu, że mamy
dwóch ambasadorów czy dwóch przedstawicieli…
(Minister Spraw Zagranicznych Radosław Sikor-
ski: 32.)
Mam taką nadzieję, panie ministrze. Chciałabym,
żeby pan wyraźnie z tej mównicy powiedział, jak jest
rzeczywiście.
Polityka sąsiedztwa. Panie ministrze, jestem
wielką zwolenniczką zrównoważenia różnych wpły-
wów w Europie. Od lat mówiliśmy – nie pierwszy raz
na tej sali i nie pierwszy raz jako ludzie (Dzwonek),
którzy zajmują się sprawami zagranicznymi – że po-
winniśmy mówić więcej o polityce sąsiedztwa, powin-
niśmy budować ją silniejszą. Wydaje mi się, że dzisiaj,
kiedy Europa stoi przed zmianą pewnych prioryte-
tów, musimy wziąć udział w tej debacie. Musimy
przekonać panią Ashton, musimy przekonać pana
van Rompuya, że mamy prawo budować europejski
wymiar wschodni, że w tej sprawie jesteśmy dobrze
przygotowani, że mamy postulaty, które są spraw-
dzone historycznie, i że mamy dobre kontakty i są-
siedztwo w Europie Środkowej i Wschodniej.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie, pani poseł.
Poseł Elżbieta Jakubiak:
Będę się spieszyć, ale naprawdę w poważnej deba-
cie o polityce zagranicznej nie można zapomnieć o
tym, jaka jest nasza polityka na przyszłość. Chcę za-
proponować, panie ministrze, aby wokół priorytetów
dotyczących polskiej prezydencji powołać swoisty
okrągły stół. Panie ministrze, nie może być tak, że
priorytety polskiej prezydencji, które dotyczą pana,
mnie i naszych kolegów, będą ustalane wyłącznie
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
24 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Elżbieta Jakubiak
przez dzisiaj rządzącą opcję. Wydaje mi się, że Komi-
sja Spraw Zagranicznych nie jest tym miejscem, gdzie
rozmawiamy o priorytetach, i wydaje mi się, że dzi-
siaj należy poważnie potraktować opozycję.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie, pani poseł.
Poseł Elżbieta Jakubiak:
Ani pan, ani ja nie wiemy, komu przyjdzie rozma-
wiać z Europą po polskiej prezydencji. Warto, abyśmy
mówili w czasie tej prezydencji jednym głosem. Pro-
ponuję, aby pan przyjął propozycję poważnej debaty
z opozycją. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Głos zabierze pan poseł Marek Borowski, Socjal-
demokracja Polska.
Bardzo proszę.
Poseł Marek Borowski:
Dziękuję bardzo.
Pani Marszałek! Panie Prezydencie! Panie Mini-
strze! Wysoka Izbo! Pan poseł Iwiński miał 13 minut,
ja mam 4 minuty, więc nawet łaskawość pani mar-
szałek, na którą liczę, nie zmienia faktu, że muszę
wypowiadać się w sposób telegraficzny, za co z góry
przepraszam. A więc po kolei.
Unia Europejska. Obecny kryzys w Unii Europej-
skiej jest dla niej największym wyzwaniem w całej jej
historii. Odnotowujemy bardzo wiele zabiegów o wła-
sny interes, a nie o interes wspólnotowy. Trzeba pod-
kreślić, że w tym kryzysie sprawdziły się i Europejski
Bank Centralny, i strefa euro jako instrumenty anty-
protekcjonistyczne, bowiem w przeciwnym razie gro-
ziła fala dewaluacji walut narodowych. W tej sytuacji
musimy sobie odpowiedzieć na pytanie, jakiej Unii
właściwie chcemy, czy to ma być kasa zapomogowa.
Jeżeli tak, to dajmy sobie spokój, ponieważ chętnych
do płacenia będzie coraz mniej. Potrzebujemy Unii
coraz bardziej zintegrowanej, bo bez postępującej in-
tegracji Unia nie będzie silna, a bez silnej Unii Polska
nie zrealizuje swoich ambicji bycia krajem nowocze-
snym, z którego zdaniem liczą się inni. Dlatego do-
brze, że Polska uczestniczy w pakcie dla konkuren-
cyjności. Powinniśmy popierać zaostrzenie wymagań
dotyczących polityki finansowej poszczególnych kra-
jów. Kryzys pokazał, że nie może być skutecznej poli-
tyki pieniężnej, którą realizuje Europejski Bank Cen-
tralny, bez respektowania określonych wymogów
polityki budżetowej w poszczególnych państwach
członkowskich. Trwa już dyskusja nad unijnym bu-
dżetem. Z punktu widzenia długofalowych interesów
Polski Unia powinna w coraz większym stopniu fi-
nansować badania naukowe i nowe technologie przy
udziale Polski i z korzyścią dla Polski. Innowacyjność
to „być albo nie być” Unii Europejskiej. Bez tego nie
tylko nigdy nie dogonimy Stanów Zjednoczonych, ale
także nie obronimy się przed konkurencją Chin i In-
dii. Trzeba przeciwdziałać odpływowi najlepszych
umysłów za ocean. Dlatego powinniśmy popierać
zwiększenie udziału wydatków na badania i rozwój w
budżecie europejskim. Bardzo nam zależy na polityce
spójności i na rolnictwie, ale wiemy, że jeśli Unia, a z
nią Polska, będzie coraz mniej konkurencyjna, środ-
ki na te cele będą jeszcze mniejsze.
Rosja. Stosunki z Rosją są znacznie lepsze niż
jeszcze kilka lat temu. Trzeba cierpliwie dążyć do
oczyszczenia ich z przeszłych naleciałości. Polska
powinna wspierać prozachodni zwrot Rosji i unijną
koncepcję partnerstwa dla modernizacji, zakładającą
wsparcie dla reform w Rosji. Zacieśnianiu współpra-
cy Rosji i Unii będzie służyć bezwizowy ruch między
północną Polską a obwodem kaliningradzkim. Pol-
ska powinna naciskać na pozytywną decyzję Unii
Europejskiej w tym zakresie. W trakcie trójstronne-
go spotkania komisji spraw zagranicznych Sejmu,
Dumy i Bundestagu, takiego swoistego trójkąta ka-
liningradzkiego, posłowie niemieccy poparli te idee.
Tak przy okazji, to spotkanie świadczy o tym, że par-
lament może wnieść swój pozytywny wkład także do
polityki zagranicznej realizowanej przez rząd. Tu
należą się wyrazy uznania panu przewodniczącemu
Halickiemu, który był inicjatorem tej idei.
Stany Zjednoczone. Muszę powiedzieć, że Polska
ma największe trudności w zdefiniowaniu charakte-
ru swoich stosunków z tym wielkim mocarstwem.
Jeszcze nie tak dawno obowiązywała doktryna, że
jesteśmy partnerem strategicznym. Pan minister też
kiedyś o tym mówił, teraz już od tego odstąpił, i bar-
dzo dobrze, ale w dalszym ciągu właściwie to, czym
chwalimy się na zewnątrz, jeśli chodzi o stosunki ze
Stanami Zjednoczonymi, to są stare sprawy militar-
ne dotyczące a to obecności pilotów, a to wędrującej
baterii rakiet Patriot, a to podpisania umowy o sta-
cjonowaniu tutaj tarczy antyrakietowej, notabene
zawartej jakby poza NATO, co nie jest dobrym roz-
wiązaniem. Chyba jednak czas przywrócić jakąś nor-
malność w tych stosunkach i skupić się na zupełnie
innych dziedzinach. Polska nie jest zagrożona mili-
tarnie. Trochę normalności powiało po wizycie pana
prezydenta Komorowskiego w Stanach Zjednoczo-
nych. Proponowałbym utrzymać ten kurs, a od tego
militarnego aspektu jednak stopniowo odchodzić. Od
tego jest NATO.
Białoruś. Konferencja donatorów stanowi sukces
Polski. Trzeba jednak pamiętać, że nie powstał żaden
konkretny fundusz, na który donatorzy przekazywa-
liby środki, który byłby jednolicie zarządzany. Środki
są rozproszone po krajach, które zadeklarowały wspar-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Marek Borowski
cie, i od nich zależą kierunki ich wykorzystania. Aby
uniknąć zmarnowania lub nieefektywnego wykorzy-
stania tych środków, myślę, że Polska powinna zapro-
ponować jakąś formę zbierania informacji, jakiegoś
choćby minimalnego koordynowania tych działań.
Polonia. Poważnym wyzwaniem dla polskiej poli-
tyki zagranicznej są problemy polskiej mniejszości w
Niemczech i na Litwie. W Niemczech polska mniej-
szość, można powiedzieć, budzi się obecnie do życia i
zamierza skorzystać ze swoich praw, choćby takich,
jakimi cieszy się mniejszość niemiecka w Polsce. Na
Litwie natomiast polska mniejszość walczy o swoje
prawa i broni się przed ich odbieraniem. W Niemczech
trwają obecnie rozmowy i sprawy idą w dobrym kie-
runku. Oczekujemy, że czerwcowe obchody 20. rocz-
nicy podpisania traktatu polsko-niemieckiego nie
będą już przebiegały w cieniu niezałatwionych postu-
latów Polaków w RFN. Na Litwie jest inaczej. Naru-
szane są konwencje międzynarodowe i wielokrotnie
składane obietnice kolejnych rządów litewskich. No-
tabene przyczyniło się to do konsolidacji środowisk
polonijnych na Litwie i sukcesu wyborczego Akcji Wy-
borczej Polaków na Litwie. Może to da do myślenia
nacjonalistycznie nastawionym politykom litewskim.
(Dzwonek) W każdym razie mamy nadzieję, że polska
polityka wobec Litwy będzie przyjazna, ale konse-
kwentna w kwestii respektowania praw mniejszości,
przyjazna, ale bez wylewności i bez nieodwzajemnia-
nych przez stronę litewską gestów. (Oklaski)
Wreszcie, Wysoka Izbo, bieżący rok w polskiej po-
lityce zagranicznej upłynie pod znakiem prezydencji.
Wspominało o tym wiele osób. Nie chcę mówić w tej
chwili o priorytetach, choć podzielam wiele zgłoszo-
nych uwag, jednak zadaniem Polski będzie sprawna
organizacja setek spotkań oraz aktywne i kompetent-
ne sprzyjanie rozmowom i negocjacjom w najważniej-
szych dla naszej Wspólnoty sprawach i posuwanie ich
do przodu. Uważam, że w okresie prezydencji powin-
niśmy stosować parafrazę słynnego zawołania Johna
Kennedy’ego, mianowicie: nie pytaj, co Unia może
zrobić dla Polski, powiedz, co w ciągu tych 6 miesię-
cy Polska może zrobić dla Unii. Jeśli tak będziemy
postępować, umocnimy naszą pozycję w Unii i łatwiej
nam będzie w przyszłości realizować nasze własne
interesy. W czasie prezydencji wizerunek Polski może
wiele zyskać, a przyczynić się do tego możemy wszy-
scy: zarówno rządzący, jak i opozycja.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie.
Poseł Marek Borowski:
Wiem, że to jest trudne, zwłaszcza że zbliża się
kampania wyborcza, ale może chociaż spróbujmy.
Dziękuję. (Oklaski)
25
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu marszałkowi.
Głos zabierze pan poseł Stefan Niesiołowski
w imieniu klubu Platforma Obywatelska.
Zapraszam, panie marszałku.
Poseł Stefan Niesiołowski:
Panie Prezydencie! Pani Marszałek! Wysoka Izbo!
Panie Ministrze! Odnosząc się do wystąpienia pana
przewodniczącego Błaszczaka, chcę powiedzieć, że
ono właściwie nie zasługuje na polemikę.
(Poseł Maria Nowak: Do rzeczy.)
Pełne insynuacji, złej woli, mniej lub bardziej mi-
jające się z prawdą. (Oklaski) Pozwolę sobie powie-
dzieć tylko tyle, że kiedy pan przewodniczący Błasz-
czak wygłaszał to swoje wystąpienie, to słychać było
takie ciężkie kroki. To przechodziło, myślę, ludzkie
pojęcie. (Oklaski)
Natomiast, panie pośle Iwiński, co do pana po-
równań samochodowych, proszę wybaczyć pewną
złośliwość, premiera Buzka, które pan tutaj cyto-
wał…
(Poseł Tadeusz Iwiński: Cytowałem najpoważniej-
szą gazetę.)
Wiem, ale pan cytował, więc bierze pan za ten
cytat jakąś odpowiedzialność, skoro pan to cytował.
...pozwolę sobie porównać niektóre dokonania So-
juszu Lewicy Demokratycznej do tekturowego tra-
banta. To jest moje samochodowe porównanie.
Bardzo dziękuję, panie ministrze, za wystąpienie.
Była to trafna analiza historyczna, trafna diagnoza,
ocena Polski, jej wizerunku. Wszystko to było bardzo
dobre, bardzo prawdziwe i bardzo potrzebne. Za to
także w imieniu klubu Platformy chciałbym podzię-
kować. (Oklaski)
Padały tutaj stwierdzenia, odwoływano się do Pa-
derewskiego, były cytaty ze słynnej depeszy marszał-
ka Piłsudskiego, który notyfikował państwo polskie.
Powinniśmy jednak mieć świadomość, zawsze pamię-
tać, jeżeli mówimy o historii, że wtedy Polska była
zagrożona właściwie od początku. Cud listopada
trwał krótko. Niemcy i Rosja się odbudowywały, zbie-
rały się chmury zagrożeń. Dzisiaj wiemy, że polska
dyplomacja nic nie mogła zrobić, że Polska nie mogła
uniknąć tego strasznego losu, który się dopełnił 17
września 1939 r. Dzisiaj sytuacja jest inna. Pan ma
tego świadomość, mówię raczej nie do pana, lecz do
opinii publicznej i do polityków, którzy tego nie do-
strzegają, którzy mówią o jakiejś tragicznej sytuacji
Polski, o zagrożeniach, pytają, czy państwo polskie
istnieje; padają epitety pod adresem Polski w rodzaju
rywilandu, ubekistanu, kondominium. To całkowity
nonsens, a przede wszystkim jest to podłe, niepraw-
dziwe i niezwykle szkodliwe. Dzisiaj sytuacja geopo-
lityczna Polski jest tak dobra, jak nie była od setek
lat. Warto o tym pamiętać. Warto pamiętać, przywo-
łując postaci wielkich patriotów, którzy takiego kom-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
26 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Stefan Niesiołowski
fortu nie mieli, którzy musieli się zmagać z wyzwa-
niami. Te spory Andersa z Mikołajczykiem, Cata-
-Mackiewicza z Beckiem są już przebrzmiałe, za-
mknięte. Wszyscy oni mieli rację, to byli patrioci i nie
mogli niepodległości Polski ocalić. My nie mamy ta-
kich wyzwań. Pamiętajmy o tym.
Pamiętajmy także, że polityka zagraniczna jest
funkcją sytuacji wewnętrznej. Pan mówił zresztą o
tym, że jest ona rezultatem naszej gospodarczej po-
zycji, naszych możliwości, ale chodzi także o to, żeby
polityka zagraniczna była objęta konsensusem. I była
– do niedawna. Jest taka partia w Polsce, która ten
konsensus zburzyła. Wystąpienie pana przewodni-
czącego Błaszczaka również było elementem burze-
nia tego konsensusu, wykorzystywania polityki za-
granicznej do walki o władzę, do zwalczania rządu.
Jeżeli ktoś nie uznaje prezydenta, bo mówi, że został
wybrany przez nieporozumienie, jeżeli ktoś ubliża
premierowi, znieważa premiera, bo mówi, że powi-
nien prezentować garnitury na wybiegu, jeżeli ktoś
rozpętuje wojnę polsko-polską, ogłasza jakiegoś wro-
ga wewnętrznego, jakąś agenturę, mówi językiem
agresji i wojny, jeżeli ktoś takie działania prowadzi,
to szkodzi interesom narodu i państwa polskiego,
osłabia naszą dyplomację, szkodzi naszej polityce za-
granicznej. (Oklaski)
Obojętne, jakich użyje frazesów patriotycznych,
jakich gestów, ile razy iloma krzyżami, orderami,
orłami się obwiesi, jest to szkodliwe działanie. I ape-
luję, żeby przywrócić idee konsensusu w polityce za-
granicznej, bo jest to w najżywotniejszym interesie
nas wszystkich.
Dziękuję panu posłowi Iwińskiemu, z którym
mam zaszczyt się zgadzać i nie zgadzać, już 20 lat tak
walczymy, który także mniej więcej to powiedział. To
jest nasza wartość wspólna. Jeżeli pana dotknąłem
tym trabantem, bardzo przepraszam, nigdy nie mia-
łem takich intencji, tylko że pan też się wypuścił na
takie samochodowe porównania. Proszę tego więcej
nie robić.
(Poseł Tadeusz Iwiński: Cytowałem najważniejsze
osoby.)
Ale pan niepotrzebnie cytował. (Wesołość na
sali)
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Następna, ostatnia
już sprawa, bo chcę zostawić trochę czasu moim ko-
legom, zawsze o to dbałem.
Mówił pan o roli urzędników; oczywiście to bar-
dzo słuszne, trudno bowiem do tego cokolwiek jeszcze
dodać. Chciałbym powiedzieć jeszcze dwa słowa o roli
posłów, parlamentarzystów, o roli naszych kolegów.
Są oni w różnych delegacjach, grupach bilateralnych,
pełnią wysokie funkcje. To także jest obszar polityki
zagranicznej. To obszar bardzo istotny, warto o tym
pamiętać. Nie mówię o tym, żeby w jakikolwiek spo-
sób polemizować, tylko dlatego, że parlamenty two-
rzą pewien klimat polityki zagranicznej i nasza rola
jest w tym obszarze bardzo ważna. Nie jest to rola
tylko dyplomatów i członków naszych oficjalnych de-
legacji, ale także rola posłów i senatorów.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ostatnia sprawa.
Usłyszeliśmy stwierdzenie w kontekście tego, co się
dzieje w Libii. Tam trwa powstanie, wojna z despo-
tycznym, okrutnym, tyrańskim reżimem, który
wręcz sformułował postulat, że będzie się bronił do
ostatniego Libijczyka i ostatniej Libijki. To jest, mu-
szę powiedzieć, ciekawe rozwiązanie. Pan minister
był uprzejmy powiedzieć, że za językiem dyplomacji
w sprawie Libii powinna stać siła. Pełna zgoda, panie
ministrze. Liczę na to, że ta siła Unii Europejskiej
zostanie użyta. Liczę na to, że pan minister będzie
jednym z tych… Oczywiście zgadzam się co do tego,
że nasza polityka zagraniczna powinna być koordy-
nowana z krajami Unii, że powinna to być wspólna
polityka i że jest to nasza siła, a nie słabość.
(Poseł Anna Zalewska: To nawet zapisano w trak-
tacie z Lizbony.)
Zgoda, ale nie wszyscy to wiedzą. Niektórzy uzna-
ją, że Unia jest dobra, żeby dawała pieniądze, ale jak
trzeba coś dla niej zrobić, to wtedy Unia jest ona wro-
giem. Nie do pani to mówię.
Natomiast chodzi mi o to, żeby nie dopuścić do
takiej sytuacji, żeby pod bokiem Unii nie zadyskuto-
wać się na śmierć o strefie, o zakazie lotów, tylko
wreszcie doprowadzić do tego, żeby ci powstańcy,
którzy walczą o wolność i mają rację, uzyskali pomoc.
(Oklaski) Żeby Unia nie dyskutowała. W Polsce – po-
zwalam sobie na ten temat powiedzieć jeszcze dwa
słowa – mamy złe doświadczenia z pomocą dla po-
wstań. Może dlatego pana głos w tej sprawie powi-
nien być szczególnie mocny i słyszalny, bo my wiemy,
co to znaczy przyjść na czas, dostarczyć pomoc wal-
czącym powstańcom. Bardzo proszę i apeluję, żeby
despotyczny, tyrański, a miejscami operetkowy reżim
nie zatriumfował pod bokiem dyskutującej na ten
temat Unii Europejskiej. (Oklaski)
Jeszcze raz, panie ministrze, za to wystąpienie –
przynosi pan chlubę polskiemu rządowi swoim dzia-
łaniem i tym, co pan powiedział – z całego serca w
imieniu klubu bardzo dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu marszałkowi.
Głos zabierze pan poseł Zbigniew Girzyński
w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Zbigniew Girzyński:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wybaczcie pań-
stwo, że nawet jednym zdaniem nie odniosę się do
wystąpienia mojego przedmówcy reprezentującego
Platformę Obywatelską, ponieważ nawet gdybym
stanął na dnie Rowu Mariańskiego, nie osiągnąłbym
tego poziomu, jaki reprezentuje pan Niesiołowski.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Zbigniew Girzyński
(Poseł Stefan Niesiołowski: Wybaczone. Dziękuje-
my.)
Proszę państwa, to, co mieliśmy okazję dzisiaj
usłyszeć w wykonaniu pana ministra Sikorskiego, to
najbardziej polityczne i najbardziej niemerytoryczne
exposé ministra spraw zagranicznych po 1989 r. Je-
żeli na trzy miesiące przed przejęciem przez Polskę
prezydencji w Unii Europejskiej w polskim parlamen-
cie występujący z exposé minister nie potrafi sformu-
łować nawet podstawowych priorytetów naszej pre-
zydencji w Unii, to zastanawiam się, po co w ogóle
dzisiaj dyskutujemy, czemu służy ta debata. (Oklaski)
Nie było żadnego konkretnego przykładu, co pan jako
minister i co polski rząd chce zrobić i osiągnąć w Unii
Europejskiej w ciągu tego zbliżającego się półrocza.
Jeżeli nawet w tak fundamentalnej i zasadniczej
sprawie potrafi pan tylko rzucać ogólnikowe hasło,
że wierzymy w Unię Europejską, to proszę wybaczyć,
ale już nawet licealiści, gimnazjaliści nie dadzą się
nabrać na tego typu slogany. Trudno jednak było się
czegokolwiek po panu spodziewać. Wchodząc dzisiaj
na salę przed debatą, mijałem rzecznika prasowego
ministra spraw zagranicznych, który zerkając na
bardzo pustą od początku galerię, gdzie zasiadają
przedstawiciele korpusu dyplomatycznego, powie-
dział do swojego współpracownika: Nie wygląda to
imponująco.
(Poseł Andrzej Halicki: Akurat była pełna.)
(Poseł Krystyna Skowrońska: To pan przez oku-
lary nie widzi.)
Nawet akredytowani w Polsce ambasadorowie nie
spodziewali się, że z pana dzisiejszego wystąpienia
mogą się czegokolwiek istotnego dowiedzieć. (Oklaski)
(Głos z sali: Nieprawda.)
Zamiast mówić o priorytetach naszej polityki za-
granicznej, jedną trzecią swojego wystąpienia po-
święcił pan na pouczanie Prawa i Sprawiedliwości,
jak powinno się zachowywać, jak powinno podcho-
dzić do spraw polityki zagranicznej. Panie ministrze,
kiedy wreszcie przestanie pan traktować Prawo i
Sprawiedliwość jak zagranicę i zajmie się tym, co
należy do ministra spraw zagranicznych, a nie upra-
wianiem propagandy? (Oklaski)
Przysłuchując się wystąpieniu, jakie miał pan
dzisiaj, i szeregowi zagadnień, które pan porusza
jako minister, ciągle mam wrażenie, że bardziej sta-
ra się pan odgrywać rolę wiceministra spraw zagra-
nicznych Republiki Federalnej Niemiec i Federacji
Rosyjskiej, a kompletnie jest panu obojętne to...
(Oklaski, poruszenie na sali)
(Głos z sali: Kłamstwo!)
...co uważa opinia publiczna w Polsce.
(Poseł Stefan Niesiołowski: Skandal, hańba!)
(Głos z sali: Kto cię do tego upoważnił?)
(Poseł Stefan Niesiołowski: Wychodzimy.)
(Posłowie z Klubu Parlamentarnego Platforma
Obywatelska opuszczają salę)
(Przedstawiciele rządu opuszczają salę)
27
Otóż, proszę państwa, pani marszałek, bardzo
bym prosił, aby pan minister spraw zagranicznych
starał się jako przedstawiciel polskiego rządu repre-
zentować polskie interesy i mówić o realnych spra-
wach, które dotyczą Polski, a nie zachowywać się w
ten sposób, jakby aspirował do jakichś funkcji w kon-
cernach czy organizacjach międzynarodowych po
odejściu ze swojego stanowiska. (Oklaski) Nie wiem,
na co pan liczy, panie ministrze. Czy na to, że być
może w ramach zmiany wizerunkowej znajdzie się
dla pana miejsce w zarządzie Nord Streamu? (Oklaski)
Nawet gdyby pan się starał, to po pierwsze, nigdy nie
przebije pan Leszka Millera, bo jeżeli już trzeba bę-
dzie skorzystać, to na pewno dla byłego kanclerza
Niemiec Schrödera będzie to bardziej przyjazny re-
prezentant państwa polskiego, a po drugie, tak pan
się chętnie obraża, demonstracyjnie opuszcza salę, a
niech pan sobie przypomni, co pan sam mówił na
temat Nord Streamu jako minister obrony narodowej
w rządzie Prawa i Sprawiedliwości, używając dosyć
barwnego porównania i mówiąc o pakcie Ribbentrop-
-Mołotow. Wtedy takie słowa pana nie obruszały, a
dzisiaj pan się obraża, jak opozycja wytyka panu błę-
dy, jak wytyka to, że nie reprezentuje pan w sposób
zasadniczy interesu państwa polskiego.
Kiedyś używał pan bardzo wielu barwnych porów-
nań. Jak widać, pozostały one panu. Dziś dużo mówił
pan o honorze, bardzo wiele pan mówił, starał się pan
nam wytłumaczyć, że nie rozumiemy tego pojęcia, że
opacznie o ten honor walczymy. Otóż, panie ministrze,
szkoda, że nie wyszliście pan i Donald Tusk, premier
polskiego rządu, gdy byliście naprawdę traktowani w
sposób niewłaściwy przez przedstawicieli władz in-
nych państw, zwłaszcza Federacji Rosyjskiej. Wtedy
wam zabrakło poczucia honoru. To poczucie macie
tylko wtedy, gdy walczycie z opozycją. (Oklaski)
Zostało panu zamiłowanie do barwnego języka,
tylko w zakresie poczucia honoru funduje pan polskiej
dyplomacji deficyt na miarę tego, który cały rząd Plat-
formy Obywatelskiej zaaplikował polskiemu budżeto-
wi. To, co pan robi, panie ministrze Sikorski, to, co
robi polski rząd, rząd Donalda Tuska w zakresie poli-
tyki zagranicznej, to jest rzecz, która nigdy w polskim
suwerennym państwie nie powinna mieć miejsca.
W imieniu klubu Prawa i Sprawiedliwości wnoszę
o odrzucenie informacji ministra spraw zagranicz-
nych Radosława Sikorskiego. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Głos zabierze pan poseł Robert Tyszkiewicz w
imieniu klubu Platforma Obywatelska.
Co pani chciała sprostować, pani poseł?
(Poseł Elżbieta Jakubiak: Nie sprostować, tylko
chciałabym prosić, żeby wrócił rząd. Chyba nie może-
my kontynuować debaty bez przedstawicieli rządu.)
Dziękuję za uwagę, pani poseł.
Głos zabierze pan poseł Robert Tyszkiewicz w
imieniu klubu Platforma Obywatelska.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
28 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Robert Tyszkiewicz:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To, co powiedział
przed chwilą pan poseł Girzyński nie tylko na temat
ministra, ale i polskiej polityki zagranicznej, polityki
polskiego rządu, to, jakich użył słów, kłamliwych i
nikczemnych argumentów, z całą pewnością kwali-
fikuje się co najmniej do postępowania przed Komisją
Etyki Poselskiej (Oklaski), a być może także przed
innymi organami.
(Poseł Zbigniew Girzyński: Powodzenia wam ży-
czę.)
Uważam – i myślę, że nie jestem w tym poglądzie
odosobniony – że polityka zagraniczna jest wspólnym
dorobkiem, i tak było przez 20 lat polskiej niepodle-
głości.
(Głos z sali: Słuchaj, co do ciebie mówi.)
Pragnę zwrócić uwagę, że minister Sikorski w
swoim exposé odwołał się do dorobku wszystkich pol-
skich ministrów spraw zagranicznych z całego 20-
-lecia i warto, panie pośle, o tym pamiętać.
Słuchając zarzutów, które pan poseł Girzyński
przedstawiał, chcę powiedzieć, że rzeczywiście moż-
na mieć wrażenie, że dzisiaj istotną barierą, jeśli
chodzi o możliwość konstruktywnej współpracy mię-
dzy opozycją a rządem na rzecz wspólnej, dobrej i
skutecznej polskiej polityki zagranicznej, jest bariera
wiedzy po stronie opozycji. (Oklaski)
(Poseł Andrzej Halicki: Bo siedzą w Rowie Ma-
riańskim.)
(Poseł Anna Zalewska: Pani marszałek, proszę
być konsekwentną.)
Jak można twierdzić, że minister spraw zagra-
nicznych nie przedstawił priorytetów polskiej prezy-
dencji, skoro…
(Głos z sali: Ale nawet na posiedzeniu Komisji
Europejskiej nie poznaliście ostatnich priorytetów.)
…w jego exposé zostały one po prostu wymienione.
(Poseł Krystyna Skowrońska: Proszę nie prze-
szkadzać.)
Przypomnę 3 główne priorytety polskiej prezy-
dencji w Unii: rozwój gospodarczy, bezpieczna Euro-
pa i stabilne sąsiedztwo. Radzę zajrzeć do dokumen-
tów. (Oklaski)
(Poseł Anna Zalewska: Komisja Europejska za-
trzymała się na sześciu.)
(Poseł Andrzej Halicki: Rów Mariański.)
(Poseł Anna Zalewska: Proszę mnie nie obra-
żać.)
(Głos z sali: Radio Maryja.)
(Poseł Anna Zalewska: Co ma z tym wspólnego
Radio Maryja?)
Chciałbym, szanowni państwo…
Pani marszałek, jeżeli pani pozwoli…
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Wysoka Izbo! Bardzo proszę o odrobinę cierpliwości.
Czas na zadanie pytań będzie za chwilę, po wystąpie-
niach klubowych. Nawet podczas wypowiedzi poprzed-
nika, pani poseł, nikt nie przeszkadzał i nie przerywał,
chociaż wielu… (Gwar na sali) Pani poseł...
(Poseł Anna Zalewska: Ja sobie nie życzę, żeby
pan poseł mnie obrażał.)
Pani poseł, zwracam pani uwagę na to, żebyśmy
okazywali sobie elementarny szacunek. Nie jest to
dobry przykład.
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Robert Tyszkiewicz:
Prawda, że pan poseł Girzyński próbuje sprowa-
dzić naszą debatę o polityce zagranicznej do inwek-
tyw, absurdalnych pomówień i kalumnii, ale spróbuj-
my – bo myślę, że tego przede wszystkim oczekują od
nas Polacy – porozmawiać o tym, co jest sferą doko-
nań, sferą naszych zadań, sferą faktów w polityce
zagranicznej Polski ostatnich lat.
Chciałbym kilka słów, bo czas nie jest długi, po-
święcić polskiej polityce wschodniej, która, co pragnę
podkreślić, od lat była przestrzenią współpracy, prze-
strzenią wspólną działań rządu i opozycji, niezależ-
nie od tego, kto te rządy sprawował, a kto się znajdo-
wał w opozycji. To również chciałbym dedykować
kolegom i koleżankom z Prawa i Sprawiedliwości
jako przedmiot refleksji.
Chcę powiedzieć, że w ciągu ostatnich 3 lat obser-
wujemy proces, który można nazwać reaktywacją
polskiej polityki wschodniej. Wcześniej była ona
przede wszystkim sferą promocji pewnych idei czy
wizji, teraz zyskała konkretne narzędzia. Wszyscy
możemy zaobserwować, że od 3 lat te dwa główne
filary polskiej polityki wschodniej, jakimi są polityka
wobec państw sąsiadujących z Unią Europejską od
wschodu oraz polityka wobec Rosji, zyskały konkret-
ne narzędzia i nową dynamikę. Krótko mówiąc, prze-
szliśmy od słów do czynów. Obserwujemy również
konkretne efekty, a także możliwości, jakie daje sy-
nergia działań prowadzonych przez najważniejsze
ośrodki władzy w Polsce. Mówię tutaj przede wszyst-
kim o zaangażowaniu i współpracy prezydenta Rze-
czypospolitej Polskiej, ponieważ polityka dotycząca
kierunku wschodniego ma często wymiar prezydenc-
ki. Jest to związane z tradycją państw, z którymi
prowadzimy dialog, i ich ustrojem wewnętrznym.
Polityka wschodnia opiera się, jak już wspomnia-
łem, na dwóch filarach: na krajach regionu i na re-
lacjach z Rosją. Wydaje się, że mamy dzisiaj szansę,
by doprowadzić do synergii, do współpracy polegają-
cej na tym, by te dwa kierunki naszego zaangażowa-
nia się wzajemnie nie znosiły, nie były sprzeczne, a
przynosiły dodatkowy efekt. Mówiąc krótko, popra-
wa relacji z Rosją może wpłynąć na zwiększenie na-
szej skuteczności i zaangażowania na rzecz przycią-
gania do sfery wartości europejskich naszych
wschodnich sąsiadów. Myślę, że taki cel wyraźnie
przyświeca naszej polityce zagranicznej, i uważam,
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Robert Tyszkiewicz
że jest wart cierpliwej, rzetelnej kontynuacji, bo nie
jest to proces łatwy.
Jeśli spojrzymy, jakie ta polityka przynosi efekty,
to chciałbym podkreślić, że w obrębie Partnerstwa
Wschodniego mamy podpisane z naszymi wschodni-
mi sąsiadami umowy o małym ruchu granicznym.
Nie wszystkie one zostały ratyfikowane, bo mamy
kłopot z ratyfikacją ze strony białoruskiej, ale umowa
została podpisana. W związku z tym jest szansa, aby
wschodnia granica Polski, wschodnia granica Unii
Europejskiej była granicą współpracy i przyjaźni.
Jest to niesłychanie istotne ze względów zarówno
społecznych, jak i gospodarczych, nie muszę chyba o
tym mówić. Jeżeli powiemy jeszcze o szansach, jakie
zyskuje obwód królewiecki, to mamy już kompletną
wizję dotyczącą obniżania reżimu wizowego, ułatwia-
nia kontaktów między ludźmi na wschodniej granicy
Unii Europejskiej. Widać wyraźny postęp w zakresie
negocjacji krajów objętych Partnerstwem Wschodnim
z Unią Europejską w odniesieniu do trzech głównych
zadań: stowarzyszenia, tworzenia stref pogłębionego
wolnego handlu i zmniejszania reżimu wizowego.
Przyjmujemy to z zadowoleniem, bo chodzi tu o dzia-
łanie na rzecz modernizacji tych państw, które zbliża
je do świata wartości i dobrobytu charakterystycz-
nych dla Unii Europejskiej i stanowi przedsionek,
impuls do tego, aby w przyszłości mogły one stać się
także pełnoprawnymi członkami Unii Europejskiej.
Jeżeli chodzi o nasze relacje z Rosją, to można
dzisiaj zaryzykować tezę, że wola współpracy, wola
ich naprawy wytrzymała próbę katastrofy smoleń-
skiej, niesłychanie trudną dla odnawiającego się dia-
logu z Rosją. Jeżeli jednak spojrzymy na bilans, po-
czynając od gospodarki, intensywnego wzrostu obro-
tów handlowych, a kończąc na niesłychanie ważnej
dla nas polityce historycznej czy sferze relacji zwią-
zanych z pamięcią historyczną – chodzi o zwrot akt
katyńskich, zapowiedź możliwości rehabilitacji ofiar
Katynia, powołanie centrów dialogu i pojednania,
czyli wreszcie instytucjonalnej formuły tego trudne-
go historycznego dialogu – to widać, że po obydwu
stronach, nie tylko po stronie Polski, jest zaintereso-
wanie rozwijaniem tych relacji i budowaniem kon-
struktywnych warunków do współpracy. Uważam za
niesłychanie istotne to, aby kontynuować ten proces
mimo różnic interesów i różnic kulturowych.
Kończąc, chciałbym powiedzieć, że polska polity-
ka wschodnia może się udać tylko pod warunkiem
wspólnoty działania tu, w Polsce, wszystkich ośrod-
ków władzy, ale także opozycji. Pragnę wyrazić na-
dzieję, że głos takich polityków jak poseł Girzyński
jest w opozycji odosobniony i że przeważy jednak po-
czucie odpowiedzialności, zwłaszcza w obliczu pol-
skiej prezydencji, która stwarza wyjątkowe szanse
poczynienia istotnych kroków, jeżeli chodzi o reali-
zację polskich interesów w kierunku wschodnim. O
to apeluję, o to się do państwa zwracam. Chcę też
powiedzieć, że liczę, iż wypowiedź posła Girzyńskie-
29
go, bo to będzie jakimś świadectwem państwa posta-
wy, spotka się też z odpowiednią oceną wewnątrz
państwa klubu i państwa środowiska. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Jarosław Sellin zabierze głos w imieniu
klubu Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jarosław Sellin:
Pani Marszałek! Panowie Wiceministrowie! To
miała być debata na temat kierunków polskiej poli-
tyki zagranicznej w 2011 r. Myślę, że mamy poczucie
słusznego niedosytu, jeśli chodzi o konkrety, sprawy
dotyczące konkretnie 2011 r. Pan minister skoncen-
trował się raczej na przedstawieniu bilansu pełnoka-
dencyjnej polityki, bo to jest czwarte przedstawiane
przez niego sprawozdanie na temat tego, co osiągnę-
liśmy bądź czego nie osiągnęliśmy w polityce zagra-
nicznej. Chciałbym więc powiedzieć parę słów o am-
bicjach, które powinny być miarą polskich aspiracji.
Wiadomo, że świat się zmienia, dosyć dynamicz-
nie, na naszych oczach, od kilku lat. Można powie-
dzieć, że kształtuje się nowy porządek światowy, w
którym tradycyjne struktury decyzyjne, takie jak
ONZ czy grupa G8, odgrywają właściwie coraz mniej-
szą rolę. Chwilowo, a zwłaszcza od czasu wybuchu
globalnego kryzysu gospodarczego w 2009 r., do ran-
gi najważniejszej struktury w skali globalnej, jeśli
chodzi o wypracowywane tam decyzje, wyrasta gru-
pa G20, czyli nowe zjawisko, skupiająca państwa o
największym potencjale gospodarczym. Dochodzi też
do spotkań w formule G2, czyli Stany Zjednoczone
– Chiny. Wolałbym, żeby światowe G2 to były Stany
Zjednoczone i Unia Europejska. Na razie najistotniej-
sza pod względem decyzyjności wydaje się grupa G20,
która zbierała się już wielokrotnie. Polski rząd chwa-
lił się wtedy, że w czasie kryzysu gospodarczego je-
steśmy zieloną wyspą na tle innych krajów pogrąża-
jących się w recesji gospodarczej, i podkreślał – dzi-
siaj to też usłyszeliśmy – że polska gospodarka pod
względem wielkości jest już dwudziesta w świecie, a
czasami mówiono, że osiemnasta czy dziewiętnasta.
W związku z tym nasuwa się naturalne pytanie, o co
wielokrotnie pytaliśmy też na posiedzeniach komisji:
Dlaczego polski rząd nie podjął żadnych starań, by
znaleźć się w tym ekskluzywnym klubie G20? Dla-
czego jest w nim mała Holandia? Dzisiaj usłyszeliśmy
od pana ministra, że pod względem potencjału gospo-
darczego wyprzedziliśmy Szwecję, ale również Ho-
landię. Dlaczego w klubie G20 jest Holandia, a nie
ma żadnych starań, żadnych aspiracji sygnalizowa-
nych przez Polskę, żeby również w nim być? Dlacze-
go w tej grupie nie ma żadnego kraju z Europy Środ-
kowo-Wschodniej? Wydaje się, że Polska, gdyby się o
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
30 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Jarosław Sellin
to postarała, byłaby naturalnym liderem regionu w
tym decyzyjnym, globalnym klubie i mogłaby repre-
zentować interesy nie tylko swoje, ale też całego na-
szego regionu Europy Środkowo-Wschodniej. To
pierwsze pytanie o ambicje.
Drugie pytanie. Nowe kraje Unii Europejskiej,
które przystąpiły do niej wraz z nami w 2004 r., a
potem w 2009 r. jeszcze Rumunia i Bułgaria repre-
zentują potencjał ludnościowy równoważący poten-
cjał Niemiec i Francji, które są słusznie uważane za
motory napędowe integracji europejskiej, co przecież
ma swoje znaczenie, gdy przychodzi do głosowań w
Radzie. W dodatku nowe kraje łączą wspólne drama-
tyczne doświadczenia historyczne w XX w. i wspólny
cel, taki najważniejszy, czyli dojście do takiego pozio-
mu życia, jakim od dawna cieszą się społeczeństwa
tzw. starego Zachodu. Aż się prosi, aby podjąć dzia-
łania zmierzające do zawarcia celowego sojuszu re-
gionalnego między dwunastoma państwami, co na-
wet umożliwia traktat lizboński. Jest tam taki zapis,
że w ramach Unii Europejskiej można tworzyć celowe
sojusze. Pojawia się pytanie, dlaczego Polska nie po-
dejmuje tego zadania. Jest wśród nich największa,
najludniejsza, mogłaby wyrosnąć na naturalnego, for-
malnego lidera krajów Europy Środkowo-Wschodniej
w Unii Europejskiej. Póki co słyszymy, że trzeba kon-
tynuować politykę płynięcia w głównym nurcie. Go-
łym okiem widać, że płynięcie w głównym nurcie to
jest po prostu podczepienie takiego małego polskiego
wagonika do potężnych wagonów Niemiec i Francji,
które dyktują, wskazują kierunki, w jakich powinna
iść integracja europejska. Wiadomo przecież, że nie
zawsze nasze interesy narodowe są zbieżne z intere-
sami naszych wielkich zachodnich sąsiadów.
Mam i trzecie pytanie o ambicje. Kilka tygodni
temu doszło do spotkania liderów Wielkiej Brytanii,
wszystkich krajów skandynawskich i państw bałtyc-
kich. Zawiązuje się coś, co już nazwano sojuszem
brytyjsko-nordyckim. Może być on istotny dla lepsze-
go rozwoju gospodarczego północnej Europy. Lubimy
często powtarzać, że jesteśmy z północnej Europy i
reprezentujemy rozsądek gospodarczy, charaktery-
styczny dla tego regionu, inny w porównaniu z połu-
dniem Europy. Ten sojusz może być też istotny dla
umocnienia bezpieczeństwa tych wszystkich państw,
zwłaszcza że Wielka Brytania, państwa skandynaw-
skie, a szczególnie państwa bałtyckie nie są tak na-
iwne w ocenie celów polityki rosyjskiej jak np. Fran-
cja, Niemcy czy Włochy. Dlaczego więc Polska nie
aspirowała do obecności na tym spotkaniu? Dlaczego
nie jest członkiem tego nieformalnego sojuszu? Było-
by przecież dla niej miejsce w takim brytyjsko-skan-
dynawsko-bałtyckim klubie. Przecież w 2009 r. w
czasie podobnej jak dziś debaty minister Sikorski
mówił, że będzie dążył, tu cytuję: Do zacieśnienia
relacji z państwami skandynawskimi, pogłębiania
współpracy regionalnej z państwami bałtyckimi, i że
wzmocni dialog z Wielką Brytanią. Włączenie się do
takiego celowego sojuszu na pewno byłoby również
korzystne dla Polski i wzmacniałoby naszą pozycję
wewnątrz Unii Europejskiej. Pytanie jest więc o am-
bicje: Dlaczego nie ma nas w G20, dlaczego nie inte-
grujemy wokół Polski 12 nowych krajów Unii Euro-
pejskiej, dlaczego w ogóle nie staraliśmy się o to, żeby
znaleźć się w grupie państw, które postanowiły razem
ze sobą współpracować, zwanych grupą brytyjsko-nor-
dycką. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Marek Krząkała w imie-
niu klubu Platforma Obywatelska.
Poseł Marek Krząkała:
Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! W swo-
im wystąpieniu chciałbym skupić uwagę na relacjach
polsko-niemieckich. O ile jeszcze rok 2009 był okazją
do wspólnego świętowania przypadających na ten czas
różnych rocznic, był rokiem podsumowań i wspólnej
oceny przeszłości skoncentrowanej w dużym stopniu
na wspólnej historii, o tyle rok 2010 i obecny wzmocnił
przekonanie, że jest najwyższy czas, by w naszych wza-
jemnych relacjach kontynuować politykę z Niemcami
w oparciu o perspektywę europejską i pozaeuropejską,
patrząc na sytuację w krajach basenu Morza Śródziem-
nego i rosnącą falę imigrantów, politykę skierowaną
przede wszystkim ku przyszłości.
W ciągu czterech ostatnich lat, w ciągu pierwszej
od 20 lat pełnej kadencji ministra MSZ udało się nam
odzyskać silną pozycję na arenie międzynarodowej,
ponieważ Polska stała się dla Europy, więc i dla Nie-
miec, partnerem znaczącym, wiarygodnym, przewi-
dywalnym, konstruktywnym w rozwiązywaniu pro-
blemów i zdolnym do kształtowania wspólnej polity-
ki europejskiej.
Nie jest przypadkiem, że według badań Instytutu
Spraw Publicznych odsetek osób oceniających dobrze
lub bardzo dobrze relacje polsko-niemieckie wzrósł
do 75%. To są dane z 2010 r. O sile państwa decydu-
je gospodarka i jego potencjał społeczny. Warto przy-
pomnieć, że mimo kryzysu Niemcy pozostają dla nas
jednym z największych partnerów handlowych i naj-
ważniejszym inwestorem zagranicznym. Słyszeliśmy
różne dane. Dodam tylko, że łączna wartość kapita-
łu zainwestowanego przez firmy niemieckie w Polsce
przekroczyła 19 mld euro.
Dobrze funkcjonuje niemiecka Komisja Między-
rządowa ds. Współpracy Regionalnej i Przygranicz-
nej, która wypracowuje zalecenia na konsultacje
międzyrządowe. To właśnie odbywające się regular-
nie konsultacje między poszczególnymi minister-
stwami, działalność pełnomocników do spraw wza-
jemnych stosunków czy odbywające się cyklicznie
Forum Polsko-Niemieckie potwierdzają fakt, że sto-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Marek Krząkała
sunki polsko-niemieckie znormalizowały się. Łączy
nas sformułowana 20 lat temu przez ministra Sku-
biszewskiego wspólnota wartości i interesów. To za-
danie pozostaje nadal aktualne.
Przy rozwiązywaniu spornych kwestii naiwnością
byłoby myśleć, że będziemy mieli zawsze jednolite lub
uprzywilejowane stanowisko. Dlatego w polityce hi-
storycznej warto przypominać słowa prof. Barto-
szewskiego: Róbcie, jak uważacie, ale uważajcie, jak
robicie. Również idea solidarności zawarta w trakta-
cie z Lizbony powinna być ciągle podkreślana, kiedy
szukamy wspólnych rozwiązań dotyczących skutecz-
nej walki ze skutkami kryzysu finansowego czy wy-
pracowania wspólnej unijnej strategii bezpieczeństwa
energetycznego.
Przykładem dobrej współpracy sąsiedzkiej są po-
dejmowane razem działania wobec Białorusi czy list
ministrów MSZ w ramach Trójkąta Weimarskiego
do lady Ashton, mający na celu nadanie nowego im-
pulsu wspólnej polityce bezpieczeństwa i obrony.
Myślę, że zbliżająca się 20. rocznica podpisania
traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpra-
cy będzie okazją nie tylko do podkreślenia znaczenia
tej umowy dla stosunków dwustronnych, ale stanie
się podstawą do wypracowania wspólnej strategii na
następne lata, a w okresie sprawowania przez Polskę
prezydencji dojdzie do skonkretyzowania wspólnych
europejskich przedsięwzięć. Polska silna w Europie,
Europa silna w świecie – to motto przewodnie dla
działań, które mogą łączyć naszą wspólną politykę
dla dobra przyszłych pokoleń. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Adam Lipiński w imieniu
klubu Prawo i Sprawiedliwość.
Nie ma pana posła.
Proszę o zabranie głosu pana posła Tomasza Len-
za w imieniu klubu Platforma Obywatelska.
Poseł Tomasz Lenz:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Trudno jednak w
czasie dzisiejszej debaty nie odnieść się jeszcze do
słów pana posła Zbigniewa Giżyńskiego z Prawa i
Sprawiedliwości. Jego wystąpienie nie ma preceden-
su w debatach nad polityką zagraniczną w ostatnich
latach. Można by chyba założyć, że pan poseł Giżyń-
ski w 99% składa się z cynizmu, a zaledwie w 1% z
rozsądku. Gdyby założyć, że to, co mówi pan poseł
Giżyński, może być tym, co on naprawdę myśli i w co
wierzy, i wziąć pod uwagę to, że pan poseł Giżyński
zasiada w Komisji Spraw Zagranicznych, to dla pol-
skiego parlamentu, polskiej polityki zagranicznej jest
to niebezpieczne. Jego wypowiedź naprawdę nie ma
precedensu w debatach nad polityką zagraniczną. To
31
było skandaliczne i nie powinno mieć miejsca. Mam
nadzieję, że będzie to miało swoje konsekwencje.
(Gwar na sali) Nie ma co się tak obruszać, szanowni
państwo. Przypominam sobie, jak liderzy obecnej
opozycji z poprzedniej kadencji Sejmu za główny atut
polityki zagranicznej, którą mieli prowadzić, używa-
li tego, że nigdy nie byli za granicą. Pamiętam też,
jak w czasie referendum w sprawie wejścia Polski do
Unii Europejskiej niektórzy obecni politycy Prawa i
Sprawiedliwości kolportowali materiały, w których
logo Unii Europejskiej towarzyszyło symbolowi
śmierci z napisem: Uwaga, idzie Unia Europejska.
Taki materiał posiadam, bo zachowałem go w swoich
archiwach. Dzisiaj cynicznie próbujecie wykorzysty-
wać sytuację i krytykując ministra spraw zagranicz-
nych, budować swoją pozycję, a w czasie, kiedy wy
rządziliście, niewiele potrafiliście konstruktywnego
zrobić. Świadczy o tym chociażby to, że projekt Part-
nerstwa Wschodniego realizowany przez rząd Plat-
formy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludo-
wego jest absolutnie sukcesem, a jednocześnie bywa,
że jest krytykowany przez kolegów z Prawa i Spra-
wiedliwości – chyba tylko dlatego, że to nie wy wy-
myśliliście ten projekt i nie wy go realizujecie. Chcę
zwrócić uwagę, że Partnerstwo Wschodnie od mo-
mentu uruchomienia rozpoczęło negocjacje umów
stowarzyszeniowych z czterema wschodnimi partne-
rami oraz przyspieszyło negocjacje z Ukrainą. Z koń-
cem ubiegłego roku ogłoszono plany działania na
rzecz liberalizacji wizowej dla Ukrainy i Mołdowy, a
1 marca 2011 r. weszła w życie umowa w sprawie
ułatwień wizowych i readmisji z Gruzją. W praktyce
oznacza ona obniżenie opłaty wizowej z 60 euro do
35 euro, a także bezpłatne wizy dla naukowców, stu-
dentów, biznesmenów i dziennikarzy. Trwają przygo-
towania do negocjacji podobnych umów z pozostały-
mi państwami Partnerstwa Wschodniego. Pozytyw-
nie można także ocenić osiągnięcia w takich obsza-
rach, jak ustanowienie inicjatywy kompleksowego
rozwoju instytucjonalnego mającego na celu reformę
kluczowych instytucji państwowych w krajach Part-
nerstwa Wschodniego oraz forum społeczeństwa oby-
watelskiego działającego na rzecz rozwoju demokra-
cji i praw człowieka. Przywiązując wagę do realizacji
Partnerstwa Wschodniego i korzystając ze swojego
doświadczenia w zakresie transformacji ustrojowej,
Polska uczyniła z tej inicjatywy jeden z najważniej-
szych punktów swojej prezydencji w Radzie Unii Eu-
ropejskiej. Jesienią odbędzie się w Polsce przeniesio-
ny z Budapesztu – dzięki staraniom właśnie ministra
Radosława Sikorskiego – szczyt Partnerstwa Wschod-
niego, wobec którego są duże oczekiwania. Sprowa-
dzają się one przede wszystkim do opracowania i
wydania deklaracji, której celem jest sprecyzowanie
perspektyw zacieśniania stosunków pomiędzy kra-
jami Partnerstwa a Unią Europejską oraz wskazanie
zadań dla Komisji Europejskiej w tym zakresie.
W czasie polskiej prezydencji odbędzie się także
wiele wydarzeń, które zwrócą szczególną uwagę na
wschodnich sąsiadów Unii Europejskiej. Wśród nich
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
32 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Tomasz Lenz
należy przede wszystkim wymienić: spotkanie mini-
strów spraw zagranicznych krajów Partnerstwa
Wschodniego w Warszawie, planowane na grudzień
2011 r., spotkania ministrów poświęcone sprawom
edukacji, kultury, gospodarki, infrastruktury, rolnic-
twa i prawdopodobnie kwestiom wizowym, szefów
służb celnych, szefów służb statystycznych oraz fo-
rum społeczeństwa obywatelskiego państw Partner-
stwa Wschodniego, które odbędzie się w Poznaniu w
listopadzie tego roku.
Sukces programu zależy jednak w dużej mierze
od skłonności państw partnerskich do wdrożenia
szeroko zakrojonych reform systemowych. Osiągnię-
ciu tego stanu mają pomóc instrumenty finansowe
przewidziane dla Partnerstwa Wschodniego zarówno
z budżetu Polski, jak i Wspólnoty. W ramach pomocy
rozwojowej polskie działania koncentrują się na czte-
rech aspektach. Po pierwsze, na dobrym rządzeniu,
którego istotę stanowią m.in. przejrzystość procedur,
pluralizm światopoglądowy, niezależne media, walka
z korupcją. Po drugie, na migracji i zarządzaniu gra-
nicami, zwłaszcza przeciwdziałaniu handlowi ludź-
mi, a także usprawnieniu kontroli celnej i zwalczaniu
przestępczości celnej oraz nielegalnej migracji. Po
trzecie, na rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa
poprzez wsparcie służb doradztwa rolniczego i akty-
wizację społeczności lokalnych na rzecz poprawy ja-
kości życia na wsi. Po czwarte, co najważniejsze, na
wspieraniu małej i średniej przedsiębiorczości.
Obecny rok, Wysoka Izbo, stwarza dogodne wa-
runki do kontynuacji dialogu państw Partnerstwa
Wschodniego z Unią Europejską za sprawą dwóch
prezydencji w Radzie UE: węgierskiej, a następnie
polskiej. Dla Partnerstwa Wschodniego są to prezy-
dencje szczególnie istotne, ponieważ sprawować je
będą kraje, które są żywotnie zainteresowane możli-
wie szerokim otwieraniem się na wschodnich sąsia-
dów Unii. Należy pamiętać, że jeśli Ukraina, Mołdo-
wa, Gruzja, Armenia czy Azerbejdżan tego nie wy-
korzystają, kolejne prezydencje mogą okazać się
mniej sprzyjające. Zachęcamy zatem naszych sąsia-
dów do maksymalnego wysiłku i wykorzystania nad-
chodzących możliwości.
Szanowni Państwo! Wysoka Izbo! Polska nie tak
dawno sama była „wschodem” dla Unii Europejskiej.
Obecnie, jako pełnoprawny członek Wspólnoty, a za-
razem pomysłodawca Partnerstwa Wschodniego, jest
swego rodzaju rzecznikiem interesów objętych nim
państw i z tego zadania z roku na rok Polska wywią-
zuje się coraz lepiej. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Dariusz Lipiński w imie-
niu klubu Platforma Obywatelska.
Poseł Dariusz Lipiński:
Dziękuję bardzo.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Od blisko 7 lat Polska jest członkiem Unii Europej-
skiej, wielkiej wspólnoty międzynarodowej, strefy
stabilności i bezpieczeństwa dla 500 mln ludzi, sta-
nowiącej największy na świecie zintegrowany rynek
z 1/4 światowej siły nabywczej i 1/3 światowego PKB.
Polska jest ważnym członkiem tej wspólnoty. Podsta-
wowym mechanizmem funkcjonowania Polski w
Unii Europejskiej stało się kreowanie własnych ini-
cjatyw i przekonywanie do nich innych państw człon-
kowskich.
Przykładem takiego działania jest omawiane
przed chwilą przez pana posła Lenza Partnerstwo
Wschodnie, początkowo projekt polsko-szwedzki,
który stał się projektem całej Unii. Ten sposób postę-
powania przejawia się nie tylko przy wielkich przed-
sięwzięciach. Widać go także w codziennym działa-
niu, w reagowaniu na bieżące problemy. Jako przy-
kład może tu służyć konferencja darczyńców na rzecz
społeczeństwa obywatelskiego na Białorusi czy też
wypracowanie wspólnego stanowiska Unii w obronie
prześladowanych chrześcijan. Przypomnę, że to sta-
nowisko było wspólną inicjatywą Polski, Francji,
Włoch i Węgier. Przykłady tego typu działań można
by mnożyć.
W naturę Unii Europejskiej wpisana jest jej
otwartość. Będziemy wspierać dalsze rozszerzanie
Unii z sąsiedzkiej powinności, z powodów moralnych,
spłacając dług zaciągnięty wówczas, gdy sami zabie-
galiśmy o integrację ze strukturami europejskimi,
wreszcie dla dobrze pojętego interesu własnego i ca-
łej Unii. Mamy nadzieję, że podczas polskiej prezy-
dencji uda się wprowadzić do Unii Chorwację i że
nastąpi znaczący postęp w negocjacjach z Turcją.
Unia Europejska jest wspólnotą nie tylko intere-
sów, ale przede wszystkim wartości. Dlatego będzie-
my popierać zaangażowanie Unii w promocję warto-
ści demokratycznych w północnej Afryce i na Bliskim
Wschodzie, jednocześnie stanowczo dbając o utrzy-
manie zaangażowania Unii w priorytetowy dla nas
wymiar wschodni europejskiej polityki sąsiedztwa.
Aktywnie popieramy postulat utworzenia europej-
skiego funduszu na rzecz demokracji. Za niezbędne
dla skutecznego funkcjonowania Unii na scenie świa-
towej uważamy jak najszybsze pełne uruchomienie
Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych, która
szybko i skutecznie powinna tworzyć opinie i opcje
dla wysokich przedstawicieli. Popieramy dialog z
partnerami strategicznymi Unii: Stanami Zjednoczo-
nymi, Rosją i Chinami.
Szczególnym wyzwaniem dla Polski będzie w dru-
gim półroczu prezydencja w Unii Europejskiej. Będzie
to ważny test dla wizerunku i wiarygodności Polski.
Powtarzam: nie Platformy, nie koalicji i nie rządu,
tylko Polski. Dlatego chciałbym apelować do wszyst-
kich sił politycznych o współdziałanie w tym, aby pol-
ska prezydencja okazała się sukcesem, choć po wystą-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Dariusz Lipiński
pieniu pana przewodniczącego Błaszczaka, a zwłasz-
cza po haniebnym wystąpieniu pana posła Girzyńskie-
go wiem, że nie wszyscy na tej sali są zdolni do wznie-
sienia się ponad obelgi i partyjniackie zacietrzewienie.
Pozostaje mi tylko wyrazić nadzieję, że nie wszyscy,
również w klubie PiS, prezentują taką postawę.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Rząd premiera Donalda Tuska przywrócił Polsce
taką pozycję w Unii Europejskiej, jaką z racji wielko-
ści i potencjału powinniśmy zajmować. Jesteśmy w
Europie oceniani jako partner stabilny, przewidywal-
ny i skuteczny. Jestem przekonany, i taka jest polska
racja stanu, że nadal będziemy tak postrzegani, jako
kraj stabilny, przewidywalny i skuteczny. Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie.
W imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość głos za-
bierze pan poseł Jerzy Polaczek, bardzo proszę.
Pan poseł Jan Szyszko w imieniu klubu Prawo i
Sprawiedliwość, zapraszam.
Poseł Jan Szyszko:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Rzeczywiście mieliśmy dyskutować na temat polityki
zagranicznej w roku 2011, a wystąpienie pana mini-
stra dotyczyło raczej bilansu. Powiedział takie dwa
słowa: „honor” i „pozycja”. Stwierdził, że honor po-
siadamy, natomiast walczymy o pozycję. Rzeczywi-
ście może zajmijmy się nieco tą pozycją.
Pan minister wspomniał, że sprawy gospodarcze
są niezwykle ważne i że fundamentem tego są sprawy
energetyczne. Wymienił tu jako sukces wynegocjo-
wany pakiet klimatyczno-energetyczny w ramach
wielkiego wyzwania dla świata, jakim są zmiany kli-
matyczne. MSZ odgrywało tu ogromną rolę. Sam
byłem przecież ministrem środowiska. Pakiet klima-
tyczno-energetyczny, a generalnie jego geneza, czyli
konwencja dotycząca zmian klimatu i protokołu z
Kioto, leżała w gestii ministra środowiska, niemniej
konsultowali to z ministrem spraw zagranicznych.
W związku z tym mam pewne pytanie odnośnie
do budowy pozycji. Panie ministrze, jaka była rola
Ministerstwa Spraw Zagranicznych chociażby w tym,
że w okresie XIII konferencji stron na Bali Polska,
która przejmowała prezydencję największej konwen-
cji gospodarczej świata, czyli stanowiła oczko w gło-
wie, była reprezentowana zaledwie przez kilkanaście
osób i miała jedną z najmniejszych delegacji spośród
dwustu delegacji na konferencji na Bali?
Panie ministrze, równocześnie odbyła się XIV
konferencja stron konwencji w Poznaniu. Był to, nie
ulega najmniejszej wątpliwości, wielki sukces Polski,
33
zainicjowany przez Prawo i Sprawiedliwość. Odby-
wało się posiedzenie wysokiego szczebla. W tym cza-
sie w Komisji Europejskiej w Brukseli odbył się szczyt
ministrów, na którym został zatwierdzony pakiet
klimatyczno-energetyczny. Panie ministrze, jaka
była rola Ministerstwa Spraw Zagranicznych w tym,
że dokładnie w czasie, kiedy odbywał się światowy
szczyt w Polsce, tego samego dnia, kiedy rozpoczynał
się okres rozliczeń tych, którzy nie wypełnili zobo-
wiązań protokołu z Kioto, równocześnie pozwolili-
śmy sobie na to, żeby obyły się obrady w Brukseli i
aby tam był podjęty właśnie pakiet klimatyczno-
-energetyczny? Ten pakiet klimatyczno-energetyczny
określił pan jako sukces, ale może sięgnijmy do
pierwszego pytania. Jak to się dzieje i jaka była w
tym rola Ministerstwa Spraw Zagranicznych, że ma-
jąc nadwyżki w redukcji emisji, musimy kupić limity
emisji, i to jeszcze od tych, którzy nie wypełnili zo-
bowiązań protokołu z Kioto? Przez przemysł okre-
ślane jest to jako zdrada interesów Polski, jako zdra-
da interesów gospodarczych. Pan określił to jako
sukces. Panie ministrze, pakiet klimatyczno-energe-
tyczny jest oceniany jako totalna blokada polskich
zasobów energetycznych, a pan określa to jako suk-
ces. W związku z tym mam pytanie do pana ministra,
ponieważ są wokół tego kontrowersje. Może więc
przypomnę, że właśnie tego dnia, kiedy został przy-
jęty pakiet klimatyczno-energetyczny, pan premier
Tusk, wypowiadając się na konferencji w Brukseli,
mówił, że to ogromny sukces Polski, bo Polska otrzy-
mała 65 mld euro – o ile mnie pamięć nie myli – i
mówił, że to jest sukces porównywalny z sukcesem
rządu Kazimierza Marcinkiewicza. W dwa tygodnie
później sprostował to i powiedział, że to nie 65 mld
euro, ale złotych, a w trzy miesiące później powie-
dział, że to jest wielki sukces, gdyż się naprawiło
błędy poprzedników i nie trzeba zapłacić 65 mld na
rzecz Unii. W związku z tym, mówiąc, jak pan powie-
dział, wprost: Czy poparłby pan wniosek o to, aby
powołać w tej sprawie komisję śledczą? Ten wniosek
jest tym bardziej istotny, że ostatnio pan minister
środowiska powiedział, że rząd rozpocznie analizy
gospodarcze pakietu klimatyczno-energetycznego.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
W imieniu klubu Platforma Obywatelska głos za-
bierze pan poseł Jan Kuriata.
Poseł Jan Kuriata:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Pań-
stwo! Rzeczywiście 20. rocznica Trójkąta Weimar-
skiego skłania nas do refleksji. Mamy oto bowiem
niepowtarzalną okazję, aby Trójkąt Weimarski miał
swoje życie po życiu. To nie znaczy, że działania Trój-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
34 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Jan Kuriata
kąta Weimarskiego ustały. Na przykład w roku 2010
odbyły się dwa bardzo ważne spotkania – jedno w
Bonn, a drugie w Essen. W tym spotkaniu w Bonn
uczestniczył, oprócz ministrów spraw zagranicznych
Polski, Francji i Niemiec, także minister spraw za-
granicznych Ukrainy, pan Hryszczenko. W trakcie
spotkania mówiono o bardzo ważnych sprawach do-
tyczących kontaktów Polski, Francji i Niemiec wła-
śnie z Ukrainą. Wskutek szczupłości czasu muszę
zrezygnować z paru istotnych wątków, ale powiem o
jednym bardzo ważnym. Otóż Trójkąt Weimarski nie
wszędzie był przyjmowany jako coś potrzebnego. W
niektórych środowiskach pojawiają się opinie, oczy-
wiście nie w Polsce, że Polska nie stanowi jak gdyby
ciężaru, nie jest partnerem dla Francji i Niemiec, a
przecież dzięki Trójkątowi Weimarskiemu możemy
zbliżać się do tych najwęższych gremiów decyzyjnych
Unii Europejskiej. Powiem też więcej: Polska dzięki
Unii Europejskiej może zyskać na znaczeniu jako to
najważniejsze państwo regionu, w którym wszystkie
ważne sprawy, jakie dzieją się poza granicami Unii,
muszą się rozstrzygać, a więc mamy pewną struktu-
rę, pewien mechanizm, dzięki któremu Polska może
być istotnym elementem Unii Europejskiej, nie
wbrew Unii Europejskiej, może być po prostu elemen-
tem synergii Unii Europejskiej. Bardzo się cieszymy,
że naprzeciw temu wychodzi również pan prezydent
Rzeczypospolitej Polskiej, organizując w lutym w
Warszawie spotkanie przedstawicieli Trójkąta We-
imarskiego. Wierzę, że dzięki Polsce i dzięki naszym
partnerom Trójkąt Weimarski będzie odgrywał rolę,
do jakiej jest predestynowany od samego początku.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
W imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość głos za-
bierze pan poseł Jerzy Polaczek.
Bardzo proszę.
Poseł Jerzy Polaczek:
Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie i Pano-
wie Posłowie! W ramach czasu, który pozostał dla
Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość,
chciałbym odnieść się do dwóch elementów istotnych
w realizacji i ochronie polskich interesów za granicą.
W pierwszym rzędzie do kwestii realizacji i wdraża-
nia ustaw wykonujących prawo Unii Europejskiej
oraz do tego – drugi przykład, na który chcę zwrócić
uwagę – jak Polska może i przegrywa przyszłość pol-
skiego transportu na podstawie jednego z dokumen-
tów europejskich. Pierwsza kwestia to implementacja
i wdrażanie prawa europejskiego do prawa krajowe-
go. Tutaj polecam Ministerstwu Spraw Zagranicz-
nych szczególną lekturę harmonogramu prac legisla-
cyjnych rządu w 2011 r., tj. dokumentu, który oddaje
istotę tego, w jaki sposób rząd wykonuje, a raczej nie
wykonuje tych obowiązków. I konkluzją tego, w jakim
miejscu się znajdujemy, jest odpowiedź ministra
spraw zagranicznych na interpelację pana posła Ka-
zimierza Ujazdowskiego, w której stwierdza się na
końcu, iż: Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie
posiada narzędzi, które umożliwiają stwierdzenie,
czy harmonogram prac będzie realizowany przez
rząd terminowo. Potwierdza się tutaj teza o tym, iż
rząd pana premiera Tuska jest w istocie rządem spóź-
nionej fazy, bo albo nie reaguje na to, w jaki sposób,
w jakim zakresie chronić polskie interesy w ramach
polityki europejskiej, tam, gdzie, można powiedzieć
wprost, zyskuje polska gospodarka, albo godzi się na
coś takiego jak rozporządzenie Parlamentu Europej-
skiego z dnia 22 września 2010 r. w sprawie transeu-
ropejskiej sieci kolejowej ukierunkowanej na konku-
rencyjny transport towarowy, na mocy którego two-
rzy się w Europie dziewięć korytarzy transportowych,
w tym dwa przez Polskę, z tym że na osi północ – po-
łudnie ten korytarz nie łączy się ze Skandynawią; z
drugiej strony mamy (Dzwonek) korytarz od Skan-
dynawii przez Kopenhagę i Niemcy, czyli ten wska-
zywany przez, realnie rzecz biorąc, głównych graczy
europejskich jako tzw. właściwy, i drugi na osi wschód
– zachód: przez Poznań, Warszawę do granicy z Bia-
łorusią. I tu jedna uwaga: decyzje w sprawie przepu-
stowości ruchu towarowego w ramach tych dwóch
korytarzy kolejowych będą podejmowane na pozio-
mie Komitetu Wykonawczego i Rady w ramach in-
stytucji europejskich. To jest…
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, panie pośle.
Poseł Jerzy Polaczek:
…tylko takie wskazanie, w jaki sposób Polska, a
przy okazji rząd, godząc się na to i nie współdziałając
w wystarczającym stopniu z parlamentem, przegry-
wa nie tylko przyszłość polskiego transportu, ale
wiele innych kwestii. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję.
W imieniu klubu Platforma Obywatelska głos za-
bierze pan poseł Andrzej Gałażewski.
Poseł Andrzej Gałażewski:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Polska jest dzisiaj
państwem suwerennym i społeczeństwu polskiemu
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Andrzej Gałażewski
nie zagraża żaden zewnętrzny wróg. Oczywiście nie
wszyscy się tak czują, ale w większości tak jest. To
są wymierne efekty ostatniego dwudziestolecia, ale
także starań ministra Sikorskiego i całego rządu. Na
początku kadencji obecnego rządu przedstawiono
dwa priorytety, które były wytycznymi polityki bez-
pieczeństwa – tym chciałbym się przez chwilę zająć
– Polska silna w Europie, Polska jako mocne ogniwo
Sojuszu Północnoatlantyckiego. Rząd uznał, że trwa-
łe bezpieczeństwo kraju można zapewnić aktywną
działalnością na forum Unii Europejskiej i widocz-
nym udziałem w misjach Sojuszu Północnoatlantyc-
kiego, nie zaniedbując aspektów organizacyjnych i
strategicznych. Podstawowym filarem bezpieczeń-
stwa Polski był i jest Sojusz Północnoatlantycki, w
którym staramy się odgrywać coraz większą rolę.
Nasi specjaliści i przedstawiciele brali czynny udział
w opracowaniu koncepcji strategicznej NATO, przy-
jętej w ubiegłym roku. Zabiegi rządu doprowadziły
do doprecyzowania zapisu art. 5 mówiącego o obronie
państw Sojuszu przed agresją państw trzecich. Je-
steśmy solidnym, przewidywalnym sojusznikiem, co
udowadniamy swoim zaangażowaniem w Afganista-
nie. Polska co prawda planuje wycofanie swoich od-
działów do 2014 r., lecz będzie to czynić w porozumie-
niu i w ramach skoordynowanej operacji. Polska ar-
mia poprzez udział w misjach NATO oraz w manew-
rach i innych operacjach sojuszniczych podnosi swo-
ją wartość bojową, co ma niebagatelne znaczenie dla
naszego bezpieczeństwa, chociaż mam nadzieję, że
ani ja, ani moje wnuki nie dożyją tego, że będziemy
musieli sprawdzać to w praktyce. Jesteśmy przeko-
nani o tym, że dobre relacje pomiędzy Unią Europej-
ską a NATO są istotne dla zapewnienia bezpieczeń-
stwa w przyszłości, i uważamy, że jest to wyzwanie
nie tylko dla obecnego rządu, ale i dla przyszłych rzą-
dów, żeby te relacje polepszyć, gdyż obecnie są w im-
pasie. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Marek Kuchciński)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Maciej Orzechowski, klub
Platforma Obywatelska.
Poseł Maciej Orzechowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam mówić o
stosunkach polsko-amerykańskich. Relatywnie
mniejszą uwagę Stany Zjednoczone poświęcają tym
stosunkom – chodzi o nową administrację – i proble-
matyce europejskiej. Wynika to ze skupienia uwagi
35
Białego Domu na problemach wewnętrznych i no-
wych priorytetach regionalnych USA. W tym kon-
tekście pozycję Polski wobec Waszyngtonu wzmacnia
nasza aktywność w Unii Europejskiej i NATO, zna-
cząca obecność w Afganistanie i zdolność do propo-
nowania nowych inicjatyw, o których tu mówili moi
koledzy, jak Partnerstwo Wschodnie czy ożywienie
wspólnoty demokracji, a także perspektywy współ-
pracy w dziedzinie energetyki.
Niestety ta debata została troszeczkę zakłócona
przez wystąpienie pana posła Girzyńskiego. Ponieważ
lubi on mocne cytaty, dorzucę mu jeszcze jeden: są
czasami takie wystąpienia, tak głębokie myśli, które
pogrążają wypowiadającego je. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Jan Kaźmierczak.
Pan poseł Jan Rzymełka, klub Platforma Obywa-
telska.
Poseł Jan Rzymełka:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje wystąpienie
będzie poświęcone fragmentowi dotyczącemu zagra-
nicznej współpracy parlamentarnej. Chciałbym panu
ministrowi podziękować za umożliwienie działania
na płaszczyźnie dyplomacji parlamentarnej. Chcę
przypomnieć, że Unia Międzyparlamentarna to in-
stytucja która ma już ponad 120 lat. Polska należy
do niej od 1921 r. W tej kadencji mamy 80 grup i ze-
społów bilateralnych. Bardzo aktywnie działa się na
kierunkach niemieckim, brazylijskim, węgierskim
– mógłbym wymieniać – w porównaniu z poprzednią
kadencją.
Dzieje się tak również dzięki temu, że jest dobra
współpraca pomiędzy resortami. Na wiele wyjazdów
parlamentarnych poszczególne ministerstwa przy-
gotowują pakiety informacji i załatwiamy czy przy-
gotowujemy pewne sprawy w imieniu rządu, aby
później ministrowie czy pan premier mieli zdecydo-
wanie łatwiej. Chciałbym bardzo podziękować za tę
współpracę.
Na koniec chciałbym jeszcze powiedzieć panu mi-
nistrowi, że w instytucjach międzyparlamentarnych
też występują Polacy. Ostatnio nasza pani poseł Za-
krzewska została wiceprzewodniczącą Zgromadzenia
Parlamentarnego NATO, a pan Sawicki został sekre-
tarzem generalnym Zgromadzenia Parlamentarnego
Rady Europy. W związku z tym Polacy nie tylko z
dyplomacji, ale również z sektora parlamentarnego
dostają się na ważne stanowiska. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
36 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Lista posłów występujących w imieniu klubów
parlamentarnych została wyczerpana, a właściwie to
czas został wyczerpany.
Proszę państwa, przystępujemy teraz do zadawa-
nia pytań.
Do zadania pytania zapisało się 88 państwa po-
słów.
Czy ktoś jeszcze się zgłasza?
Pan poseł Seliga.
Pan nie był zapisany, tak?
Tak, pan poseł Dariusz Seliga.
Czy jeszcze ktoś z państwa?
Jeżeli nie, to zamykam listę posłów zapisanych do
głosu.
Czas na zadanie pytania ustalam na 1,5 minuty,
pod warunkiem, proszę państwa, że ten czas nie bę-
dzie przekraczany.
Pan poseł Andrzej Ćwierz, proszę bardzo.
Poseł Andrzej Ćwierz:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Dzisiejsza de-
bata jest bardzo ważna. Problem polityki zagranicz-
nej to jeden z bardziej istotnych problemów dla Pol-
ski. Jest to m.in. problem naszego bezpieczeństwa.
Chciałbym zadać dwa pytania, ale jedno pytanie bę-
dzie dotyczyło właśnie tego bezpieczeństwa i proble-
mu tarczy antyrakietowej.
Wczoraj na posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicz-
nych pan minister spraw zagranicznych Radek Si-
korski powiedział, że obecność wojsk amerykańskich
w Polsce jest bardzo ważnym czynnikiem zwiększa-
nia naszego bezpieczeństwa.
Moje pytanie: Dlaczego w 2008 r., wtedy, kiedy był
wynegocjowany traktat odnośnie do obecności wojsk
amerykańskich związanych z rozmieszczeniem w
Polsce elementów tarczy antyrakietowej, ten traktat
nie został ratyfikowany? Było to, przypominam, jesz-
cze za prezydentury prezydenta Busha, który był
bardzo przychylny takim właśnie rozwiązaniom.
Druga rzecz, o którą chciałbym się zapytać, doty-
czy sytuacji smoleńskiej. Nie ulega wątpliwości, że
katastrofa smoleńska była bardzo ważnym wydarze-
niem politycznym.
Panie ministrze, chciałbym zapytać się, na jakiej
podstawie pan tuż po katastrofie stwierdził, że to
polscy piloci byli winni tej katastrofy. Na jakiej pod-
stawie ponowił pan to stwierdzenie podczas wizyty
w lipcu 2010 r. w Gruzji? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję panu posłowi.
Pytanie zadaje pan poseł Jan Filip Libicki, klub
Polska jest Najważniejsza.
Poseł Jan Filip Libicki:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Ja nie o katastrofie, ja chciałbym, odnosząc się do
dwóch fragmentów wystąpienia pana ministra Sikor-
skiego, którego w tej chwili nie ma, zapytać o nastę-
pujące rzeczy.
Po pierwsze, w wystąpieniu pana ministra pojawił
się passus dotyczący obrony praw chrześcijan na
świecie. Chciałbym bardzo serdecznie podziękować
za te wszystkie działania, które polskie Ministerstwo
Spraw Zagranicznych podejmowało do tej pory, za
wsparcie inicjatywy pana ministra Frattiniego,
przedstawiciela Republiki Włoskiej. To, że w osta-
tecznym kształcie tego dokumentu, który wyszedł z
Rady Unii Europejskiej do spraw zagranicznych, jed-
nak udało się wprost wskazać na chrześcijan jako na
grupę prześladowaną, jest, jak uważam, wielkim
sukcesem. Za to panu ministrowi chciałbym podzię-
kować, ale chciałbym jednocześnie zapytać o to, w
jaki sposób te polskie wysiłki będą kontynuowane i
jak często możemy liczyć na to, że pan minister w
dowolnej formie, ale jednak będzie nam składał pew-
ną formę sprawozdania z tego, jakie wysiłki polska
dyplomacja w tej dziedzinie podejmowała.
Po drugie, pan minister wskazał na to, że waż-
nym elementem jest współpraca Polski z Polakami
rozsianymi po całym świecie, że często można ich
używać jako pewnych środowisk lobbingowych do
przeprowadzania naszych konkretnych spraw w ich
krajach.
Byłem ostatnio z grupą innych naszych parlamen-
tarzystów na Litwie (Dzwonek) i tam Polacy są rewe-
lacyjnie zorganizowani. Chciałbym zapytać o to, w
jaki sposób te ich doświadczenia fenomenalnej orga-
nizacji i zabiegania o własne interesy moglibyśmy
przekazać grupom Polaków czy Polonii w innych kra-
jach. Bardzo dziękuję.
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje pan poseł Tomasz Latos, Prawo i
Sprawiedliwość.
Poseł Tomasz Latos:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Przede wszystkim wyrażam ubolewanie, że nie ma
pana ministra Sikorskiego. Tak się składa, że jeżeli
robi się komuś przytyki i uwagi, to wtedy warto wy-
magać więcej od siebie. Pana ministra nie ma pod-
czas tej debaty, jest zaledwie kilku posłów Platformy
Obywatelskiej. Świadczy to o tym, że warto takie
refleksje zaczynać jednak przede wszystkim od wła-
snej osoby.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Tomasz Latos
A co do polityki zagranicznej, to pan minister Si-
korski bardzo mocno podkreślał, jak ważna jest dla
niego Grupa Wyszehradzka, jak ważne jest Partner-
stwo Wschodnie. Na początku tego miesiąca odbyło
się spotkanie ministrów spraw zagranicznych wła-
śnie tych grup z Catherine Ashton. Nie było tam mi-
nistra spraw zagranicznych, pan minister był w Sta-
nach Zjednoczonych z niewątpliwie ważną wizytą.
Czy nie można skoordynować tych terminów? Czy to
jest tak skomplikowane i tak trudne, aby jednak,
skoro tak dużą wagę przykłada się właśnie do Part-
nerstwa Wschodniego i do Grupy Wyszehradzkiej,
minister był obecny na tym spotkaniu i mógł swoją
osobą podkreślić rzeczywiście dużą wagę, jaką do
tego przywiązujemy?
Wreszcie kwestia patriotyzmu i tych wielu uwag,
o których pan minister dzisiaj mówił, bo mówił o od-
powiedzialności, mówił o patriotyzmie, zgłaszał uwa-
gi pod adresem Prawa i Sprawiedliwości. Przyznam
szczerze, że (Dzwonek) osobiście czuję się dotknięty
tego typu wystąpieniem pana ministra w kontekście
tego, że pan minister nie potrafi zadbać o podstawo-
we interesy Polski i powagę naszego kraju, chociażby
wychowując, dyscyplinując swoich najbliższych pra-
cowników, choćby doradcę, który zasłynął nie z tego,
że mądrze doradza, ale z tego, że założył stringi na
hełm, oficjalnie reprezentując Polskę za granicą. My-
ślę, panie ministrze, że warto wychowywać swoich
współpracowników i więcej od nich wymagać, tak
samo jak warto więcej wymagać od osób, które przy-
gotowują…
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Panie pośle, czas.
Poseł Tomasz Latos:
Już kończę, panie marszałku.
…tak kompromitujące Polskę polskie materiały
jak chociażby słynny komiks w Niemczech. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje pan poseł Adam Lipiński, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Adam Lipiński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zadać
pytanie w sprawie bardzo konkretnej, mianowicie w
sprawie portalu internetowego Karta’97. Przypomnę,
37
że za rządów Prawa i Sprawiedliwości wprowadzili-
śmy kilka dużych projektów pomocowych wspierają-
cych demokrację na Białorusi. Była to telewizja Bieł-
sat, było Radio Racja, był Program Stypendialny im.
Kalinowskiego, był duży projekt pomocy represjono-
wanym. Oczekiwaliśmy, że rząd Platformy Obywa-
telskiej nie tylko będzie kontynuował to, co zapocząt-
kowaliśmy, ale także wprowadzi inne duże projekty
pomocowe. Taką możliwością było uruchomienie w
Polsce Karty’97. Ja przypomnę, że w trakcie wyda-
rzeń w Mińsku, po manifestacji, zostali aresztowani
wszyscy redaktorzy tego portalu. Myśmy zadeklaro-
wali, że przejmiemy, do momentu uruchomienia tego
portalu na Białorusi, utrzymanie portalu w Polsce.
Tym się zajęło kilkunastu działaczy Prawa i Spra-
wiedliwości. Mieliśmy deklarację oficjalną rządu i
pana ministra Sikorskiego, że MSZ będzie wspierał
finansowo ten portal. Trwało to już kilka miesięcy i
niestety właśnie się dowiedziałem, że ten portal został
przeniesiony na Litwę. A więc kolejny pomysł, który
mogliśmy realizować – były deklaracje, są na to pie-
niądze. Niestety nie będzie to robione z Warszawy,
tylko będzie robione na innym terenie. (Dzwonek)
Szkoda, bo miałby rząd Donalda Tuska i pan minister
Sikorski duży sukces, a tego sukcesu już nie będzie.
Słyszałem, że ma być tylko filia tego portalu w Polsce.
Mam nadzieję, że przynajmniej ta filia będzie w jakiś
sposób utrzymana i wspierana przez polski MSZ.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
(Poseł Anna Sikora: Może panu ministrowi star-
czy.)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje poseł Krzysztof Maciejewski, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Zachęcam państwa do przestrzegania limitu cza-
su – półtorej minuty.
Poseł Krzysztof Maciejewski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tylko właściwe
zrozumienie potrzeb narodu polskiego, któremu pol-
ski rząd powinien służyć, poparte właściwą oceną
wydarzeń, z jakimi mamy do czynienia każdego dnia,
i pięknym bagażem kulturowym Polaków pozwoli
dobrze wypełniać swoje obowiązki wobec niego, po-
zwoli wypełniać swoją misję. Polskie Ministerstwo
Spraw Zagranicznych ma wypełniać takie obowiązki
w zakresie współpracy naszego kraju z innymi kra-
jami, zabezpieczając polskie interesy gospodarcze i
polityczne. Sądzę, że tylko w ten sposób można uza-
sadnić konieczność istnienia Ministerstwa Spraw
Zagranicznych w Polsce.
Dzisiaj ja również należę do tej grupy posłów, któ-
rzy coś więcej chcieli usłyszeć na temat polskiej poli-
tyki w świetle przejęcia przez Polskę prezydencji w
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
38 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Krzysztof Maciejewski
Unii Europejskiej, ale niestety wygodniej było mówić
o tym, co się wydarzyło. Jeśli więc dotychczasowe
doświadczenia mają być podstawą do budowania na-
szej polityki zagranicznej, to sądzę, iż niewiele się
zmieni w tym zakresie, a szkoda. Mimo wszystko
pragnę zapytać: Jak długo przeciwdziałanie łamaniu
praw człowieka na Białorusi pozostanie dalej tylko
hasłem? Jakie były powody delegowania Tomasza
Turowskiego do Moskwy dla przygotowania wizyty
prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Katyniu w kwiet-
niu 2010 r. i kto podejmował w tej sprawie decyzję?
(Dzwonek) Dlaczego były ambasador Rzeczypospoli-
tej w Moskwie przyjazd śp. prezydenta Lecha Ka-
czyńskiego do Katynia 10 kwietnia omawiał w kan-
celarii premiera Rosji – wywiad ambasadora Bahra
udzielony redaktor Teresie Torańskiej – a nie, jak
nakazywał protokół, w kancelarii prezydenta Rosji,
by zabiegać o zrównoważenie protokolarne szczebla
wizyty? Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje pani poseł Anna Sikora, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Anna Sikora:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Mini-
strze!... którego nie ma, co jest już chyba świecką
tradycją naszego pana ministra – to, że nie wysłu-
chuje nas do końca. Ale jestem przekonana, że pan
minister z całą pewnością będzie oglądał kasetę z
naszymi pytaniami czy płytę, nie wiem, jakiś tam
nośnik, i z całą pewnością odpowie na wszystkie na-
sze wątpliwości i dociekania.
Panie ministrze, otóż gdyby pan zechciał obejrzeć
tę relację, to na tę okoliczność chciałabym panu po-
wiedzieć, że nie cenię pana. Dlaczego pana nie cenię?
Chyba głównie dlatego, że odszedł pan od polityki
jagiellońskiej, którą pan wręcz tępi, do polityki wła-
ściwie nie wiadomo, jakiej. Tak naprawdę nie wiado-
mo, co z dzisiejszej informacji wynika. Mam nieod-
parte wrażenie, że jeszcze kilka konsultacji pan po-
winien odbyć, żeby to wszystko, jeśli chodzi o prezy-
dencję, jak najlepiej wyglądało. Bo, panie ministrze,
sam bączek nie wystarczy do tego, żebyśmy sprawo-
wali dobrą prezydencję.
W związku z powyższym ja niestety wpiszę się w
scenariusz TVN-owski i zadam dwa pytania, które
mnie bardzo interesują. Ponieważ o przyszłości za
wiele pan nie mówi, przeszłość pan neguje, to jednak
wpiszę się tu w scenariusz smoleński i zapytam.
(Dzwonek) Panie ministrze, czy na sposób przygoto-
wania przez MSZ wizyty prezydenta w Katyniu miały
wpływ pana osobiste uprzedzenia wyrażające się w
pańskich wypowiedziach poniżających urzędującą gło-
wę państwa, takich jak: „Można być człowiekiem ni-
skim, ale nie małym”; „Proszę powtarzać za mną:
były prezydent Lech Kaczyński” (kiedy on jeszcze żył);
„Można być prezydentem, ale jednocześnie chamem”,
co było przekazywane nam w relacjach medialnych?
Panie ministrze, jakie instrukcje szczegółowe
otrzymał ówczesny ambasador Rzeczypospolitej Pol-
skiej w Moskwie pan Jerzy Bahr odnośnie do wizyty
prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Katyniu, a jakie
ambasador tytularny Tomasz Turowski? Bardzo nas
ta sprawa interesuje, ponieważ my, wbrew temu, co
sądzi pan i pańskie zaplecze polityczne, uważamy, że
jest to kwestia polskiej racji stanu. Bardzo proszę o
odpowiedź na piśmie. Dziękuję uprzejmie. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję bardzo.
Pytanie zada teraz pan poseł Tadeusz Woźniak,
Prawo i Sprawiedliwość.
Jednocześnie informuję państwa, że pan minister
Sikorski będzie odpowiadał na wszystkie pytania, a
na sali jest obecny przedstawiciel ministerstwa pan
minister Jacek Najder.
Proszę bardzo.
Poseł Tadeusz Woźniak:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! W przedstawionym dzisiaj exposé wysłuchali-
śmy mnóstwa samopochwał, mnóstwa frazesów, tak
naprawdę konkretów było niewiele. Mówiąc o tym
braku konkretów, chcę nawiązać do sytuacji polskich
rolników na tle rolników Unii Europejskiej. Wszyscy
wiemy, że od momentu akcesji Polski do Unii Euro-
pejskiej polscy rolnicy nie są traktowani tak samo,
jak rolnicy z krajów starej Unii. Dam przykład Nie-
miec – areał upraw w Niemczech jest niewiele wyższy
od areału upraw w Polsce, natomiast Niemcy otrzy-
mują prawie dwa razy więcej dopłat niż rolnicy pol-
scy. Kiedy minister Kalinowski prowadził negocjacje
przed naszą akcesją, padało sformułowanie, że nie
można dać rolnikom polskim tyle środków, ile na
przykład mają rolnicy niemieccy, ponieważ rolnicy
polscy zarabialiby więcej niż rektorzy uniwersyte-
tów. Czy dzisiaj stanowisko ministerstwa jest takie
samo i dlatego ministerstwo nie podejmuje sprawy
rolnictwa? Bo w exposé o rolnictwie nie było ani sło-
wa, a kwestia dotycząca gospodarki żywnościowej
została tylko raz krótkim zdaniem potraktowana:
„Zależy nam także na bezpieczeństwie żywnościo-
wym”. Koniec, kropka. Na jakim bezpieczeństwie –
czy na ilości sprowadzanej z zagranicy żywności, czy
też na bezpieczeństwie polskich rolników? To jest
kwestia pierwsza.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Tadeusz Woźniak
Druga sprawa, panie ministrze. Pan minister Si-
korski od początku ubiegłego roku działał na rzecz
ruchu bezwizowego z obwodem kaliningradzkim.
(Dzwonek) Wystosował wspólnie z ministrem spraw
zagranicznych Federacji Rosyjskiej Siergiejem Ław-
rowem apel o objęcie ruchem bezwizowym całego
obwodu kaliningradzkiego. Czy minister spraw za-
granicznych podejmuje podobne działania na forum
Unii Europejskiej dla objęcia ułatwieniami szerszego
pasa terytorium Ukrainy, obejmującego między in-
nymi cały Lwów?
I trzecia kwestia – do dzisiaj żaden z ministrów
spraw zagranicznych o tym nie wspomniał, a tak cze-
kałem na to, ponieważ dziś będziemy procedować nad
apelem Sejmu polskiego o ochronę chrześcijan przed
prześladowaniami – nie ma ani słowa o obronie
chrześcijan. Giną chrześcijanie dziesiątkami, setka-
mi tysięcy corocznie na całym świecie, giną polscy
obywatele, a dla polskiego ministra spraw zagranicz-
nych nie ma to żadnego znaczenia, nie ma nawet
wzmianki w exposé. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje pan poseł Zbigniew Girzyński,
Prawo i Sprawiedliwość.
Dziękuję.
Pytanie zadaje pan poseł Edward Siarka, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Edward Siarka:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mieliśmy dziś
zgodnie z planem prowadzić debatę na temat założeń
polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. Słuchając
jednak wystąpienia ministra spraw zagranicznych,
niestety nie dostrzegliśmy jasnego zarysu celów po-
stawionych przed naszą dyplomacją. W tym wystą-
pieniu ministra Sikorskiego zawarte są jedynie luźne
tezy, które, poddane głębszej analizie, są nawet ze
sobą sprzeczne. Bardzo, muszę powiedzieć, smucą
takie stwierdzenia, które padły z ust pana ministra,
jak: przyzwyczajanie się do wolności; walczymy o po-
zycję, a nie o honor. Nie rozumiem, dlaczego przeciw-
stawiane są starania o pozycję Polski i honor. Prze-
cież jedno drugiego nie wyklucza, przeciwnie –
wzmacnia. Tak starania o naszą pozycję są sprawą
honorową, jak i zachowania honorowe wzmacniają
naszą pozycję.
Zadając pytanie, chcę zwrócić uwagę na jedną
kwestię, która, uważam, jest też kluczowa w świetle
czy w kontekście naszej prezydencji. Pan minister
powiedział, że wspiera francusko-niemiecką propo-
zycję pakietu na rzecz euro. Jest to postawa zasta-
39
nawiająca, bo w dość powszechnej ocenie analityków
jest to działanie na rzecz dwóch prędkości czy też
dwóch równości, jak niektórzy to określają. Czy ta
postawa jest rzeczywiście w interesie Polski? (Dzwo-
nek) Jakie zatem argumenty przemawiają za tym,
aby wspierać ten pomysł? Jakie Polska wynosi z tego
korzyści, nawet jeśli, jak minister powiedział, nie
jesteśmy państwem interesownym? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje pan poseł Tadeusz Iwiński, Sojusz
Lewicy Demokratycznej.
Poseł Tadeusz Iwiński:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym po-
ruszyć dwie kwestie.
Po pierwsze, wiadomo, że w życiu społecznym,
zwłaszcza, przepraszam, że tak powiem, w stosun-
kach męsko-damskich, trójkąty są czy mogą być
niebezpieczne. Natomiast w polityce, również euro-
pejskiej, szczególnie po przyjęciu traktatu lizboń-
skiego, one są nieodzowne, dlatego że prezydencja w
Unii odbywa się w ramach tercetów. W tej chwili
kończy się poprzedzający nasze przewodnictwo ter-
cet, który zaczęła Hiszpania, po nim była Belgia i
teraz są Węgry, a my z kolei za niewiele ponad 3
miesiące będziemy w trio razem z Danią i Cyprem.
Chciałbym więc wiedzieć, na ile te do końca nieprzej-
rzyste priorytety polskiej polityki zagranicznej są
nieuchronnym spadkiem tego, co się czyniło w ostat-
nim okresie, i na ile były konsultowane z naszymi
następnymi partnerami.
Druga rzecz dotyczy polityki migracji. Jak w na-
uce, tak i w polityce najtrudniejsze, największe wy-
zwania pojawiają się na styku różnych obszarów.
Kwestia migracji jest na pograniczu polityki we-
wnętrznej i zagranicznej. Wydaje się, że Polska nie
ma wypracowanej polityki migracji. Jaką rolę, jakie
koncepcje przedstawia w Unii Europejskiej? To jest
sprawa, która powinna być przedstawiona łącznie
przez ministrów spraw wewnętrznych i spraw zagra-
nicznych.
I na koniec. Jedyna agencja Unii Europejskiej,
która ma siedzibę w Polsce, w Warszawie, to jest
Frontex. Jak rząd ocenia działalność Fronteksu? Wy-
daje mi się, że tu można zgłosić (Dzwonek) wiele za-
strzeżeń. Frontex nie jest na przykład w żadnych
kontaktach – mimo rozmaitych zachęt – z sejmową
Komisją do Spraw Unii Europejskiej. Czy rząd nie
zamierza jakby wpłynąć na lepsze funkcjonowanie
tej agencji także w relacjach i w odniesieniu do tego
regionu, choć Frontex się ogranicza głównie do ze-
wnętrznych granic Unii, w obszarze przede wszyst-
kim Morza Śródziemnego? (Oklaski)
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
40 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje pani poseł Marzena Dorota Wró-
bel, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Marzena Dorota Wróbel:
W dzisiejszym przemówieniu pana Sikorskiego
nie było ani słowa o mniejszości polskiej na Białoru-
si, mniejszości wyjątkowo prześladowanej. Już w
2009 r. pan Sikorski i kierowany przez niego resort
czynili wysiłki na rzecz zbliżenia pomiędzy Unią Eu-
ropejską a reżimem Łukaszenki. To pan Sikorski
namawiał ministrów spraw zagranicznych Unii Eu-
ropejskiej podczas rady w Avignonie do zbliżenia z
reżimową Białorusią. Do tego zbliżenia niezbędne
było złagodzenie napięć między niezależnym Związ-
kiem Polaków na Białorusi i kontrolowaną przez re-
żim Łukaszenki organizacją. Pan Sikorski jeździł na
Białoruś z niemieckim ministrem spraw zagranicz-
nych Guido Westerwelle. Czy spotykał się pan wów-
czas z Polakami na Białorusi? Jeśli tak, to w jakiej
formule protokolarnej?
W mojej ocenie pańskie wizyty na Białorusi roz-
zuchwaliły tylko Łukaszenkę i wywołały nowe fale
potężnych represji wobec mniejszości polskiej. Czy
dla pana pozostawienie Polaków na Białorusi bez
pomocy jest rozwiązaniem honorowym? Pan co praw-
da powiedział, że dziś walczymy o pozycję, a nie o
honor. Ale, proszę pana, dla wielu osób (Dzwonek),
dla mnie, dla wielu moich kolegów i koleżanek zasia-
dających w tej Izbie honor nadal jest kategorią oceny
polityki zagranicznej. Zadaję więc panu pytanie: Czy
według pana pozostawienie Polaków na Białorusi
samym sobie jest rozwiązaniem honorowym, bo po-
zycji pan nie osiągnął żadnej? (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje pan poseł Sylwester Pawłowski,
Sojusz Lewicy Demokratycznej.
Poseł Sylwester Pawłowski:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie
Ministrze! Nie godzi się szefowi polskiej dyplomacji
ulegać emocjom, obrażać się na posłów, opuszczać
salę obrad parlamentu polskiego, przed którym dzi-
siaj pan przedstawia informację. Na dowód tego za-
cytuję fragment pańskiego wystąpienia: „Czas przy-
zwyczaić się do wolności. Naszym obowiązkiem jest
racjonalnie kalkulować, a nie grać na emocjach”. Pro-
szę to również przyjąć do siebie. (Oklaski)
W pańskim wystąpieniu dużo miejsca poświęcił
pan Unii Europejskiej i naszej roli w tych struktu-
rach, prześlizgnął się pan przez temat polskiej pre-
zydencji, ale zupełnie zabrakło w informacji kwestii
współpracy z 50-osobową grupą polskich eurodepu-
towanych. Stąd moje pytania: Jak resort, którym pan
kieruje, współpracuje z naszymi reprezentantami w
Parlamencie Europejskim? W jaki sposób, skoordy-
nowany, polscy eurodeputowani prezentują interes
polskiej dyplomacji, krótko mówiąc, interes Polski?
Jaka jest pana ocena ich funkcjonowania po ostat-
nich wyborach? I jakie są szanse na współpracę z
polskimi eurodeputowanymi (Dzwonek) w najbliż-
szym okresie? Dziękuję, panie marszałku. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję bardzo.
Pytanie zadaje pani poseł Bożena Kotkowska,
Sojusz Lewicy Demokratycznej.
Poseł Bożena Kotkowska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Moje pytanie będzie dotyczyć misji w Afganistanie,
która miała zakończyć się w 2011 r., a z informacji,
które posiadam, wynika, że wysyłamy następną
zmianę wojskową kontyngentu do Afganistanu. Ta
wojna kosztowała nas już prawie 7 mld zł, w tym
według oficjalnych danych z budżetu państwa na ten
rok przeznaczyliśmy ok. 1220 mln zł. Wiadomo, że
jesteśmy w ciężkiej sytuacji finansowej, więc wydaje
mi się, że nie są to pieniądze dobrze przeznaczone, z
uwagi na to, że moglibyśmy na inne rzeczy, ważniej-
sze dla naszego kraju, je przeznaczać. Jesteśmy siód-
mym kontyngentem, który zasila misję wojskową.
Wysłaliśmy tam 2600 żołnierzy, 22 z nich już do nas
nie wróciło. Codziennie w Afganistanie, jak wynika
z raportu ONZ, ginie jedno dziecko, a 2 tys. cywilów,
którzy nie są zaangażowani w żadne terrorystyczne
ataki, też ginie w wyniku tej wojny.
Moje pytanie jest następujące: Jakie korzyści, je-
śli w ogóle można mówić o korzyściach z wojny, ma
Polska? Oprócz dramatycznych sytuacji rodzin zmar-
łych żołnierzy mamy też wizy. Czesi na przykład
wysyłają 460 żołnierzy (Dzwonek), a prezydent Oba-
ma do nich przyjeżdża, zaś do nas nie. Jakie mamy
w związku z tym korzyści? I drugie pytanie: Jak pan
ocenia misję w Afganistanie i kiedy w końcu zakoń-
czymy tę wojnę? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję, pani poseł.
Pytanie zadaje pan poseł Stanisław Stec, Sojusz
Lewicy Demokratycznej.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Stanisław Stec:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Bardzo ubole-
wam, że nie ma pana ministra Sikorskiego, bo bardzo
dużo mówił o dobrych stosunkach ze Stanami Zjed-
noczonymi, a zapomniał zupełnie o sprawie wiz. To
sprawą wiz interesują się Polacy. Dlaczego nasz kraj,
który jest niby uważany za jednego z najwierniej-
szych sojuszników Stanów Zjednoczonych, jest w tym
zakresie dyskryminowany? Panie ministrze, niestety
spraw dotyczących wiz nie załatwi już pan do końca
swojej kadencji. Czy nie jest to pana osobista poraż-
ka?
Kolejne pytanie. Wspomniał pan, że dla naszego
kraju największym kontrahentem gospodarczym z
Azji są Chiny. Prosiłbym o podanie salda bilansu za-
granicznego. Jest bardzo niekorzystne. Importujemy
z Chin dużo towarów, ale bardzo mało do Chin eks-
portujemy. Jak polska dyplomacja chce to zmienić?
Ostatnie pytanie. Chodzi mi o kontakty z Unią
Europejską. Ponieważ przewodniczę podkomisji, któ-
ra interesuje się wykorzystaniem środków unijnych,
pisałem do pana ministra, że zdarza się, iż wnioski
polskich podmiotów gospodarczych rozpatrywane są
w Unii nawet przez ponad 12 miesięcy. Czy to się
zmieni? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję panu posłowi.
Pytanie zadaje pan poseł Henryk Gołębiewski,
Sojusz Lewicy Demokratycznej.
Poseł Henryk Gołębiewski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę doprecy-
zować ten fragment wypowiedzi pana posła Steca,
który dotyczy Chin. Już dwa lata temu mówiliśmy o
wyraźnej, bardzo daleko idącej dysproporcji, jeśli
chodzi o oddziaływanie promujące wymianę handlo-
wą. Pozytywnym przykładem jest Holandia. Z Am-
sterdamu do Pekinu, Szanghaju i Hongkongu są trzy
bezpośrednie połączenia lotnicze w tygodniu. My nie-
stety takich połączeń nie mamy. Podkreślaliśmy rów-
nież, że jest ogromny kontrast, jeśli chodzi o propor-
cje pomiędzy polską misją handlową a holenderską
misją handlową. Podaję przykład Holandii, bo była o
tym mowa w wypowiedzi pana ministra.
Jest jeszcze jedna bardzo istotna kwestia. Otóż pan
minister Sikorski jest uwrażliwiony na krytykę, ale
godzi się podkreślić, że w Sejmie niejednokrotnie do-
strzegaliśmy bardzo szczególne wypowiedzi pana mi-
nistra – nie tylko mentorskie, ale również, przepra-
szam, zakrawające na pewną impertynencję. W związ-
ku z tym chciałbym bardzo prosić pana ministra, aby
dokonał głębokiej analizy swych zachowań, by apelu-
jąc o współdziałanie, nie wypowiadał się w sposób,
który by to współdziałanie eliminował. (Oklaski)
41
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję panu posłowi.
Dokładnie 1 minuta i 30 sekund. Tak długo trwa-
ła wypowiedź pana posła Gołębiewskiego.
Teraz pan poseł Jan Szyszko, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Jan Szyszko:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oczy-
wiście nie godzi się, aby sługa narodu, minister obra-
żał się na reprezentantów tego narodu i na słowa kry-
tyki reagował opuszczeniem sali. Rozmawiamy dzisiaj
o polityce zagranicznej. Myślę, że słucha nas cała Pol-
ska. Słucha tego ta sala, gęsta po prawej stronie, pra-
wie zupełnie pusta w centrum. Myślę, że słuchają nas
również Polacy, którzy żyją poza granicami kraju.
Muszę powiedzieć, że w wystąpieniu pana mini-
stra nie znalazłem zbyt dużo informacji na temat
polityki, jaką ma zamiar prowadzić i do tej pory pro-
wadził w stosunku do Polonii. Polonia jest bardzo
zróżnicowana. Jest ona zróżnicowana w Unii Euro-
pejskiej, zupełnie inna jest w Ameryce Północnej,
inna i świetnie zorganizowana w Ameryce Południo-
wej. To Polonia, o której rzeczywiście, spotkając się
z jej przedstawicielami, można powiedzieć, że jest
niezwykle patriotyczna, żywo zainteresowana losem
naszego kraju. Jest też Polonia żyjąca na terytorium
byłego Związku Radzieckiego, która z ogromną uwa-
gą obserwuje, w jaki sposób ta polityka będzie reali-
zowana w stosunku do niej.
W związku z tym mam pytanie, panie ministrze:
Czy polityka Ministerstwa Spraw Zagranicznych i w
ogóle całego rządu polega na tym, żeby stymulować
emigrację i blokować imigrację, czy może jestem w
błędzie? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje pan poseł Grzegorz Tobiszowski,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Grzegorz Tobiszowski:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pa-
nie Ministrze! Pan minister Sikorski i przedstawicie-
le Ministerstwa Spraw Zagranicznych często powta-
rzali i zapowiadali, że sprawy Partnerstwa Wschod-
niego będą ważnym elementem polskiej prezydencji,
która niedługo się rozpocznie. Jakie wydarzenia z
tym związane przewiduje pan minister i Minister-
stwo Spraw Zagranicznych w 6-miesięcznym progra-
mie Rady UE do spraw Ogólnych i Stosunków Ze-
wnętrznych? Z programu wynika, że w tej formule
Rady Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie zapla-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
42 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Grzegorz Tobiszowski
nowało ani jednego spotkania. Stąd rodzi się kolejne
pytanie: Co jest powodem tego, że Ministerstwo
Spraw Zagranicznych nie zaplanowało żadnego spo-
tkania, żadnego mityngu w formule Rady UE do
spraw Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych? Dzięku-
ję. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję panu posłowi.
Pytanie zadaje pani poseł Anna Zalewska, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Anna Zalewska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Ponieważ jednym z haseł naszej prezydencji będą
słowa: integracja europejska jako źródło wzrostu go-
spodarczego, postaram się skumulować pytania wo-
kół tego priorytetu. Daję słowo, że żadne z tych pytań
nie będzie pytaniem personalnym, proszę się więc nie
obrażać.
Pan komisarz Lewandowski na różnego rodzaju
spotkaniach, m.in. na posiedzeniu Komisji do Spraw
Unii Europejskiej mówił, że trzeba zdecydowanie po-
twierdzić, że zaczyna się Europa dwóch polityk,
dwóch prędkości. Stwierdził też, że polski rząd, w
tym, jak sądzę, pan minister Sikorski, będzie trzy-
mał nogę w drzwiach.
Chciałabym zapytać: Jakie macie państwo instru-
menty i narzędzia, żeby trzymać tę nogę w drzwiach?
Na czym to będzie polegało? Widzimy, że m.in. w pak-
cie stabilności i w pakcie na rzecz konkurencyjności
raczej nas nie chcą, mimo że byliśmy jednymi z pierw-
szych, którzy ten pakt zaakceptowali. Prezydent Unii
Europejskiej wprawdzie deklaruje, że i owszem, ale
chciałabym poznać konkrety. Chciałabym również
zapytać: Jaki udział miała Polska w dyskusji na temat
raportu Montiego, w tworzeniu wniosków końcowych
i w kreowaniu strategii Europa 2020? Na ile to kre-
owaliśmy, na ile przyjmowaliśmy lub może tylko i wy-
łącznie podporządkowaliśmy się?
Ostatnia kwestia, bo niewiele już mam czasu.
(Dzwonek) Pan minister słusznie podkreślał, że edu-
kacja jest ważnym elementem naszej polityki zagra-
nicznej. W strategii Europa 2020 jest mowa o mobilnej
młodzieży. Chciałabym zapytać: Czy pan minister wie,
że Rzeczpospolita Polska nie jest przygotowana na
otwarcie się Niemiec na polską młodzież? Mimo że
wydajemy ogromnie dużo pieniędzy z Unii Europej-
skiej na reformę szkolnictwa zawodowego, to jeśli cho-
dzi o szkolnictwo zawodowe, 1 maja skończy się ono w
Polsce, a zacznie w Niemczech. Już dzisiaj mieszkańcy
zachodniej ściany Polski udają się do starostw. Ucznio-
wie pytają, na jakich zasadach, kiedy będą mogli wy-
jeżdżać do Niemiec. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję, pani poseł.
Pytanie zadaje pan poseł Jan Rzymełka, Platfor-
ma Obywatelska.
Poseł Jan Rzymełka:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zadać
kilka pytań panu ministrowi. Po pierwsze, proszę,
aby przybliżył nam pan rolę tzw. mobilnych konsu-
lów. Jest to jeden z polskich pomysłów – konsul z
laptopem, który ma służyć pomocą również obywa-
telom innych krajów unijnych.
Na czym polegał ten sukces w czasie rewolty w
Egipcie? To jest ciekawa rzecz. Jest to pewien wynik
reformy MSZ i o efektach tej reformy chciałbym
usłyszeć.
Kolejne pytanie. Jaki jest udział polskiej dyplo-
macji w dyskusjach dotyczących ochrony klimatu?
Polskę regularnie spychają kraje promujące energię
odnawialną. Ciągle słyszymy, że następne po 20 bę-
dzie 30 albo i 50 itd. To są to pomysły wzięte z sufi-
tu. Chciałbym zapytać, czy uczestniczymy w tych
rozgrywkach, gdzie wymyśla się liczbę 30 czy 40%
redukcji emisji CO2? Przecież każdy gimnazjalista
wie, że planetę Ziemię ogrzewa ciepło, czyli energia,
obojętnie, czy pochodzi ona z węgla, czy z energii
atomowej, czy z energii wiatrowej, czy fotowoltaicz-
nej. Jako konsumenci energii, obojętnie z jakiego
źródła, zaśmiecamy planetę energią. Komuś przywi-
działo się, że wszystkiemu winien jest dwutlenek
węgla, a najbardziej winni są ci, których energetyka
oparta jest na węglu. W związku z tym chciałbym,
aby nasza dyplomacja uczestniczyła w tych wszyst-
kich zakulisowych rozgrywkach, gdzie ustala się,
poprzez romantycznych ekologów, pewne cele zwią-
zane z redukcją emisji, które realnie nie mają nic
wspólnego z rzeczywistością, a szkodzą Polsce. Dzię-
kuję bardzo.
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję bardzo.
Pytanie zada pan poseł Marek Krząkała, Platfor-
ma Obywatelska.
Poseł Marek Krząkała:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Sytuacja w Afryce Północnej, w krajach arabskich
wymusi dyskusję nie tylko na temat budowania spo-
łeczeństwa obywatelskiego, ale również polityki Unii
wobec imigrantów. Myślę, że nie unikniemy tego te-
matu w czasie sprawowania przez Polskę prezydencji.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Marek Krząkała
Czy zatem nie należałoby wyjść temu naprzeciw i na
przykład w ramach Trójkąta Weimarskiego przepro-
wadzić debaty i zmodyfikować wspólną strategię wo-
bec imigrantów w obliczu nowych wydarzeń?
W czasie ostatnich obrad tzw. okrągłego stołu w
Berlinie wypracowano wspólne stanowisko w sprawie
rehabilitacji członków przedwojennej mniejszości pol-
skiej. Czy już wiadomo, kiedy i w jakiej formie nastą-
pi ta rehabilitacja? Jaka jest polska koncepcja?
Ostatnie pytanie związane jest z powstaniem
katedry im. Aleksandra Brücknera promującej wi-
zerunek Polski w Niemczech. Na jakim etapie są
prace nad jej utworzeniem? Fundacja Współpracy
Polsko-Niemieckiej zadeklarowała finansowanie tej
katedry w pierwszych latach jej działalności. Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję bardzo.
Pytanie zada poseł Andrzej Gałażewski, Platfor-
ma Obywatelska.
Poseł Andrzej Gałażewski:
Panie Marszałku! Pytanie dotyczy problemów,
które zostały już tutaj częściowo poruszone, chodzi
mianowicie o Afganistan. Rok 2014 – mamy datę wyj-
ścia. Czy do tego czasu zmieni się forma naszej misji
z bardziej militarnej na szkoleniową? Czy po 2014 r.
przewidujemy naszą obecność w Afganistanie?
Drugie pytanie dotyczy kryzysu w Afryce Północ-
nej. Tak jak cały świat, Unia Europejska została za-
skoczona sytuacją. Przede wszystkim obnażyło to
dość dużą słabość w reagowaniu na kryzysy przy
granicach Unii. Nie mieliśmy informacji, nie mamy
wypracowanych procedur, jak zachowywać się w ta-
kim przypadku. Czy i jakie wnioski zostały wycią-
gnięte w związku z tym stanem rzeczy? Czy służba
działań zewnętrznych – w przyszłości oczywiście –
będzie dysponowała jakimiś instytucjami, które będą
zapewniały jej stały dopływ informacji, żeby mogła
odpowiednio wypracować procedury reagowania na
kryzysy wokół Unii Europejskiej? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję panu posłowi.
Pytanie zada pan poseł Michał Szczerba, Platfor-
ma Obywatelska...
Pan poseł Marek Rząsa, klub Platforma Obywa-
telska.
Proszę bardzo.
43
Poseł Marek Rząsa:
Dziękuję uprzejmie.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najpierw takie
odniesienie ogólne. Otóż sądzę, że części posłów po-
myliły się pojęcia, bo mówicie tu państwo o dyskusji,
o krytyce, tymczasem w moim odczuciu to, co pań-
stwo robicie, to jest tylko powód do obelg, do wylewa-
nia wiadra pomyj na rząd i na jego ministra. Cieszę
się bardzo, że przynajmniej głos pani poseł Zalew-
skiej nie zaliczy się do tego katalogu.
Panie ministrze, jako mieszkańca Przemyśla,
miasta leżącego tuż przy granicy polsko-ukraińskiej,
cieszą mnie działania rządu w stosunku do Ukrainy.
Tworzenie perspektywy europejskiej dla Ukrainy
oraz ułatwienia wizowe dla Ukraińców to najważ-
niejsze przykłady i przejawy tych działań. Współpra-
ca i traktowanie Ukrainy jako naszego partnera
strategicznego pozwoliły również na podobne działa-
nia na szczeblu lokalnym. 21 marca bieżącego roku,
a więc już za kilka dni, mniejszość ukraińska w Prze-
myślu otrzyma upragniony akt własności domu na-
rodowego. Nasi rodacy pochodzenia ukraińskiego
przez dziesiątki lat bezskutecznie walczyli o ten dom
i dopiero ten rząd, rząd Donalda Tuska zadośćuczy-
nił ich świętemu prawu własności. To były trzy lata
mozolnych, czasami dramatycznych, wspólnych dzia-
łań Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Minister-
stwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Mi-
nisterstwa Obrony Narodowej, ówczesnego wicewo-
jewody podkarpackiego i Rady Miejskiej w Przemy-
ślu, które doprowadziły do szczęśliwego finału.
Biorąc pod uwagę dobrą wolę strony polskiej w
związku powyższą sprawą oraz solidarność z Polonią,
proszę o odpowiedź na pytanie: Na jakim etapie znaj-
dują się działania polskiego rządu na rzecz przeka-
zania mniejszości polskiej we Lwowie podobnego
budynku lub nieruchomości na działalność społecz-
no-kulturalną i oświatową? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję bardzo.
Pytanie zada pan poseł Sławomir Zawiślak, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Sławomir Zawiślak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze!
W terminie bardzo zbliżonym z czasem tragicznej
śmierci polskiego prezydenta śp. Lecha Kaczyńskiego
pełną parą ruszyła budowa Gazociągu Północnego,
inwestycji niemiecko-rosyjskiej naruszającej interesy
polskie, którą porównywano kilka razy – nawet wcze-
śniej mówił to pan minister Sikorski, pełniąc inną
funkcję w polskim rządzie – nazwano paktem Ribben-
trop-Mołotow. Coraz częściej – powiem o tym przy
okazji – słyszymy o problemach, które dotyczą tej in-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
44 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Sławomir Zawiślak
westycji, zarówno w zakresie zagrożenia bezpieczeń-
stwa energetycznego kraju, jak też funkcjonowania
naszej gospodarki, chodzi o zagrożenie funkcjonowa-
nia, działalności portu szczecińskiego. W związku z
tym mam pytanie: Jakie tezy odnoszące się do tej kwe-
stii i innych spraw związanych z bezpieczeństwem
energetycznym Polski przekazał pan minister premie-
rowi Donaldowi Tuskowi na czas jego rozmowy z Wła-
dimirem Putinem 7 kwietnia 2010 r.?
Mam też pytanie dotyczące innego sektora, rolnic-
twa. Jakie i czy w ogóle minister spraw zagranicznych
podejmuje działania w celu wspierania inicjatyw na
rzecz dążenia do zrównania dopłat bezpośrednich dla
polskich rolników w ramach budżetu Unii Europej-
skiej? Jaka jest opinia pana ministra w związku z
brakiem w priorytetach na czas polskiej prezydencji
w Unii Europejskiej właśnie tegoż dążenia do zrów-
nania dopłat bezpośrednich? Jak pan minister sądzi,
czy brak tego w naszych priorytetach jest słuszny, czy
– tak jak ja twierdzę – jest skandalem? Dziękuję.
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zada pani poseł Beata Bublewicz, Plat-
forma Obywatelska.
Poseł Beata Bublewicz:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Bardzo się cieszę, że co roku w exposé pan minister
przedstawia i podkreśla zawsze ważną rolę, jaką peł-
ni w polityce każdego kraju pomoc rozwojowa. Z sa-
tysfakcją muszę stwierdzić, że prace nad ustawą o
pomocy rozwojowej rzeczywiście są już bardzo za-
awansowane. Niemniej jednak wciąż nie mamy kon-
kretnej informacji, kiedy ta ustawa zostanie przyjęta.
Stąd moje pytanie. Panie ministrze, proszę o podanie
konkretnych informacji, kiedy i czy jeszcze w tej ka-
dencji ta ustawa będzie przyjęta przez Radę Mini-
strów i Wysoką Izbę. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję, pani poseł.
Pytanie zada pani poseł Bożenna Bukiewicz, Plat-
forma Obywatelska.
Poseł Bożenna Bukiewicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Grupa Wyszeh-
radzka Plus to jest nowo powstała inicjatywa współ-
pracy między państwami członkami Grupy Wyszeh-
radzkiej, czyli Polską, Słowacją, Czechami i Węgra-
mi, a nowymi państwami, czyli Bułgarią i Rumunią.
Grupa Wyszehradzka Plus nie jest jeszcze organiza-
cją sformalizowaną, ministrowie państw uczestni-
czących w spotkaniach tej grupy nie występują jako
przedstawiciele ich rządów. Jednakże priorytety
wszystkich krajów Grupy Wyszehradzkiej Plus są bar-
dzo podobne. Do najważniejszych celów tej nowo po-
wstałej inicjatywy miałyby należeć między innymi:
współpraca w obszarze Partnerstwa Wschodniego,
polityki wschodniej Unii Europejskiej, w tym wobec
Rosji, bezpieczeństwa energetycznego czy polityki wo-
bec zachodnich Bałkanów. Ponadto kraje należące do
grupy mogłyby i chcą wspólnie wspierać kandydatów
z Europy Środkowo-Wschodniej na kluczowe stanowi-
ska w nowej unijnej dyplomacji i podejmować wspólne
działania na rzecz zapewniania geograficznej równo-
wagi w nowej służbie dyplomatycznej.
Mówi się, że w przyszłości państwa grupy będą
mogły zająć się również tematami regionalnymi, jak
choćby na przykład regionem Morza Bałtyckiego czy
Morza Czarnego. Mając na uwadze powyższe, Polska
jako kraj obejmujący wkrótce prezydencję w Unii Eu-
ropejskiej powinna podjąć wszelkie działania, aby
wzmocnić współpracę w ramach tej grupy (Dzwonek),
gdyż jej działalność, jak i pozycja w polityce zagra-
nicznej powinny się umacniać. Powstaje pytanie, czy
będziemy dążyć do sformalizowania tej inicjatywy,
tym bardziej że współpraca w ramach samej Grupy
Wyszehradzkiej w ostatnich latach znacznie osłabła.
Być może będzie to bodźcem do ożywienia współpra-
cy państw Europy Środkowo-Wschodniej, które prze-
cież od dawna łączą wspólne interesy, historia czy
podobieństwa kulturowe. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję bardzo.
Pytanie zadaje pan poseł Maciej Orzechowski,
Platforma Obywatelska.
(Głos z sali: Nie ma pana posła.)
Dziękuję.
Pytanie zadaje pan poseł Tomasz Piotr Nowak,
Platforma Obywatelska.
Poseł Tomasz Piotr Nowak:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Polska i Brazylia to temat, który chciałbym poruszyć
podczas tej debaty, bowiem powinny padać nazwy ta-
kich państw, z którymi Polska jak najbardziej powin-
na zacieśniać swoje stosunki dyplomatyczne i gospo-
darcze. Chciałbym powiedzieć w tej Izbie, że synergia
działań Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Minister-
stwa Gospodarki, a także polskiego Sejmu prowadzi
do tego, że te trzy organy państwa mają możliwość
współdziałania i kreowania polityki współpracy z Bra-
zylią. 90-lecie nawiązania stosunków dyplomatycz-
nych między Polską a Brazylią było znakomitą okazją
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Tomasz Piotr Nowak
do zintensyfikowania tego typu działań. Przypomnę,
że dzięki Ministerstwu Spraw Zagranicznych, Mini-
sterstwu Gospodarki i marszałkowi Sejmu 10 maja
odbędzie się w Sejmie polsko-brazylijskie forum go-
spodarcze. Oczekujemy również wzmożenia wymiany
dyplomatycznej między Polską a Brazylią.
Tak więc, pani minister, tak trzymać, oby było
tak dalej i obyśmy jak najbardziej przybliżali odległe,
ale jakże dynamiczne kraje, dzięki którym i z który-
mi będziemy mogli robić świetne interesy i wzmac-
niać pozycję Polski oraz Polonii w tych krajach.
Wszystkiego najlepszego.
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Krzysztof Gadowski, Platforma Oby-
watelska.
Poseł Krzysztof Gadowski:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Oczywiście należy to poprzeć, Polska i Brazylia mają
bardzo dobre relacje i mam nadzieję, że nadal będą
się równie dobrze rozwijały. Natomiast chciałem po-
wiedzieć: Polska i Chiny, może pomyślmy też o tym
kierunku. Pani minister, chciałbym zapytać, jak wy-
gląda polityka zagraniczna i gospodarcza Polski w
kontekście krajów wschodzących, rozwijających się.
Przecież tam jest wielki potencjał, firmy choćby z
Chin wiele deklarują, budują autostrady i bardzo
chętnie wkraczają na rynek polski.
Ostatnie pytanie dotyczy tych nieszczęsnych wiz
do Stanów Zjednoczonych. Wiele rządów próbowało
zmierzyć się z tym problemem, padały wielkie dekla-
racje, były dyskusje na ten temat. Dzisiaj pan mini-
ster Sikorski wspomniał, że wszystko idzie w dobrym
kierunku, ale to słyszymy już od lat. Chciałbym za-
pytać pana ministra, czy wyznaczono już jakiś kon-
kretny termin. Kiedy polscy obywatele będą mogli
wyjeżdżać do Stanów Zjednoczonych bez wiz? Prze-
cież na to zasługujemy. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje poseł Jarosław Stawiarski, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Jarosław Stawiarski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam dwa krótkie pytania do pana ministra. Tak jak
45
mówili przedmówcy, nie wolno się na nas obrażać, bo
po prostu narażamy się na śmieszność. Ale ad rem.
Kiedy pan minister przedstawiał sytuację, swoje
działania, chwalił się, że nastąpiło duże ocieplenie
stosunków z Rosją, co przekłada się na ewidentne
korzyści gospodarcze. Mówił pan o tym w wielu wy-
wiadach, więc mam takie pytanie do pana ministra,
że jakoś nie widać, żeby rosły obroty między Polską
a Rosją. One rosną chyba tylko z jednego powodu –
wzrostu cen na rosyjskie surowce. Przede wszystkim
cena gazu z Rosji jest jedną z najwyższych w Europie,
jeśli chodzi o nasz kraj, o Rzeczpospolitą Polską.
Chciałbym zapytać o coś ze swojego podwórka, bo
nie wiem, czy pan minister wie, że polscy eksporterzy
jabłek zawsze mają problemy z Rosją. Od trzech lat
eksport jabłek się nie zwiększa, no, może nie do koń-
ca, rośnie, ale poprzez formę reeksportu. Co to zna-
czy? Więc najpierw wysyłamy nasze jabłka do Czech
albo na Ukrainę, na Łotwę czy Litwę, skąd później
są one sprzedawane do Rosji. Tak naprawdę nie ma
bezpośrednich kontaktów między polskimi rolnika-
mi a odbiorcami na Wschodzie. Pytam, czy to nie są
gołosłowne stwierdzenia. Nie możemy sobie poradzić
nawet z taką drobną sprawą, jaką jest handel arty-
kułami rolnymi, bo ponoć klimat polityczny jest nie
taki, jak ten, o którym pan mówił. (Dzwonek)
Jeszcze jedno pytanie w kontekście wielkich re-
wolucji w Egipcie, w Libii, chodzi mi o polskich oby-
wateli, którzy tam się znajdują. Nie wiem, czy Mini-
sterstwo Spraw Zagranicznych ma plany awaryjne
ewakuacji setek polskich obywateli z poszczególnych
krajów ogarniętych zamieszkami. Chciałbym wspo-
mnieć tylko o jednym fakcie, kiedy polski samolot
przyleciał do Trypolisu po naszych obywateli, któ-
rych było siedmiu, dosłownie. Wiem, że nie ma tam
wielkich polskich firm, a samolot został zapełniony
obywatelami brytyjskimi i chyba niemieckimi. Dy-
plomaci z tych krajów uznali, że byliśmy świetni,
wspaniali, dziękowali nam. Nie wiem, czy to polega
na tym, że polskich obywateli szukamy poprzez kon-
sula, który jedzie na pustynię swoim prywatnym
samochodem, nie wiem, czy są takie plany. Kto by za
to odpowiadał, gdyby coś, nie daj Boże, się stało?
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje poseł Marek Ast, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Marek Ast:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Co do głównych kierunków polityki zagranicznej, to
przez prawie 20 ostatnich lat panował konsensus wśród
głównych sił politycznych w Polsce. Co takiego stało się
po 2007 r., że dzisiaj tej zgody już nie ma? Gruzja, Ukra-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
46 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Marek Ast
ina, państwa bałtyckie zawsze mogły liczyć na wsparcie
Polski w relacjach z Rosją, z Unią Europejską. Gruzja
mogła liczyć na nasze poparcie w staraniach o wejście
do NATO, Ukraina – w swoich aspiracjach europej-
skich. Państwa bałtyckie mogły liczyć na nas chociaż-
by w ich staraniach o redukcję liczby rakiet krótkiego
zasięgu w obwodzie kaliningradzkim. Czy nadal Li-
twa, Estonia, Łotwa, Ukraina i Gruzja mogą liczyć na
polskie wsparcie? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje poseł Anna Sobecka, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Anna Sobecka:
Dziękuję, panie marszałku.
Wysoka Izbo! Moje pytanie jest następujące: Dla-
czego jesteśmy tak bierni wobec wydarzeń na świe-
cie? Nasza polityka zagraniczna sprowadza się do
przystosowywania się do unijnych dyrektyw, do za-
leceń Berlina oraz Paryża. Oto przykład: gdy premier
Tusk wylatywał na ostatni szczyt europejski i został
zapytany, jakie będzie stanowisko Polski w sprawie
Libii, odpowiedział, że nie sądzi, aby oczekiwano od
Polski zajęcia jakiegokolwiek stanowiska w tej spra-
wie. To znaczy, że póki ktoś od nas czegoś nie wyma-
ga, to nie musimy zajmować żadnego stanowiska. To
dotyczy nie tylko Libii, ta pasywno-klientystyczna
postawa jest charakterystyczna dla całej obecnej po-
lityki zagranicznej. Bardzo zmieniły się nasze dzia-
łania w regionie środowo-wschodniej Europy. Rząd
realizuje ideę Europy dwóch prędkości i we wszyst-
kich sprawach realizuje zalecenia Unii Europejskiej.
Tę pasywność doskonale widać w kontaktach z Rosją
i naiwnym zaufaniu do naszego wschodniego sąsiada.
To wszystko wskazuje na rezygnację z budowania
silnej pozycji na arenie międzynarodowej. (Dzwonek)
Aktywność jest oczywiście ryzykowna, ale mniej czy
najmniej ryzykowna jest służalczość wobec wielkich
mocarstw. Czym to może się zakończyć, historia już
nam pokazała. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję, pani poseł.
Pani poseł Gabriela Masłowska, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Gabriela Masłowska:
Dziękuję, panie marszałku.
Przedstawiciele przedwojennej mniejszości pol-
skiej w Niemczech, którzy padli ofiarą niemieckich
prześladowań w czasach III Rzeszy, mają zostać zre-
habilitowani. Do takiego symbolicznego gestu strony
niemieckiej, jak donosi prasa, miałoby dojść jeszcze
przed planowanymi na czerwiec tego roku obchoda-
mi 20. rocznicy polsko-niemieckiego traktatu o do-
brym sąsiedztwie. Czy MSWiA oraz MSZ wiedzą coś
więcej na ten temat? Dochodzą do nas głosy, że stro-
na niemiecka być może nie zdąży. Czy oba minister-
stwa monitorują prace nad tekstem rehabilitacji
opracowanej przez niemiecki parlament? Czy MSWiA
oraz MSZ zdają sobie sprawę z faktu, że w treści re-
habilitacji będzie się liczyło każde słowo wypowie-
dziane przez niemiecki parlament? Czy w procesie
tym bierze czynny udział Związek Polaków w Niem-
czech? Czy projekt tekstu rehabilitacji mniejszości
polskiej w Niemczech przez niemiecki parlament zo-
stanie przedłożony 6 maja tego roku podczas czwar-
tych rozmów polsko-niemieckich w Warszawie? Jeże-
li projekt tekstu rehabilitacji nie zostanie przedłożo-
ny 6 maja w Warszawie, to co rząd zamierza zrobić,
aby doszło do rehabilitacji jeszcze przed planowany-
mi na czerwiec tego roku obchodami 20. rocznicy
polsko-niemieckiego traktatu o dobrym sąsiedztwie.
Co rząd zamierza zrobić, i kiedy, aby pozostałe żąda-
nia Polonii (Dzwonek) oraz Związku Polaków w
Niemczech zostały spełnione przez rząd RFN? Do tej
pory istnieją tylko deklaracje na piśmie.
Dlaczego rząd realizuje wiernopoddańczą politykę
wobec Niemiec i Rosji, czego świetnym przykładem,
bardzo wymownym, jest sprawa Gazociągu Północ-
nego? Jeszcze jedno pytanie. Czy Ministerstwo
Spraw Zagranicznych prowadzi prace badawcze na
temat skutków dla Polski ewentualnego rozpadu
Unii Europejskiej? Nie wiem, czy Wysoka Izba wie,
ale w wyniku badań tak zwanego eurobarometru
okazuje się, że najbardziej przeciwni przyjęciu trak-
tatu w referendach byli, wbrew temu, co się mówi,
młodzi ludzie od 18. do 24. roku życia. Jak pan mini-
ster wyjaśni tę tendencję i czy pana zdaniem ta fala
młodzieżowego eurosceptycyzmu dotrze również do
Polski, a jeśli dotrze, to jakie pana zdaniem będą tego
skutki? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję, pani poseł.
Pytanie zadaje teraz pan poseł Janusz Cichoń,
Platforma Obywatelska.
Poseł Janusz Cichoń:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Jestem posłem z Warmii i Mazur, z regionu, o którym
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Janusz Cichoń
mawia się często, że tam diabeł mówi dobranoc, moż-
na powiedzieć, że u nas kończy się świat, kończy się
Unia Europejska, kończy się Polska. Chcielibyśmy
zmienić tę optykę i, broń Boże, nie dlatego, żeby dia-
beł mówił dzień dobry, ale żeby można było powie-
dzieć, że u nas Europa, u nas Polska się zaczyna. Nie
da się tego zrobić bez otwarcia granic. Od dłuższego
czasu zabiegamy o podpisanie umowy o małym ruchu
granicznym. Mamy świadomość tego, że minister-
stwo podjęło ważną i popieraną przez nas inicjatywę,
aby tę umowę rozszerzyć, żeby wyszła ona poza prze-
pisy, poza regulacje europejskie, mówię o rozporzą-
dzeniu, które reguluje funkcjonowanie strefy przy-
granicznej, mały ruch graniczny. Chcielibyśmy, żeby
małym ruchem granicznym objęty był cały region
warmińsko-mazurski, także region pomorski i cały
obwód kaliningradzki. Jednak od dłuższego czasu
nie ma stanowiska w tej sprawie w Unii Europejskiej.
Może wobec tego warto pochylić się nad tym po raz
kolejny i podpisać tę umowę w tym wymiarze dopusz-
czalnym dzisiaj, zgodnie z rozporządzeniem obejmu-
jącym wąski pas przygraniczny. To byłby krok na-
przód, a jednocześnie zostawiałby nam szanse na
negocjacje (Dzwonek) i rozmowy w sprawie zmiany
rozporządzenia i rozszerzenia tej strefy. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje pani poseł Krystyna Grabicka,
Prawo i Sprawiedliwość.
Proszę.
Poseł Krystyna Grabicka:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Czy rząd premie-
ra Tuska będzie wspierać działania Niemiec zmierza-
jące do uzyskania stałego członkostwa w Radzie Bez-
pieczeństwa ONZ, co oczywiście wzmocni międzyna-
rodową pozycję Niemiec, a zagrozi suwerenności
Polski? Czy rząd planuje ograniczyć prawa mniejszo-
ści niemieckiej w Polsce, wobec braku takich praw
mniejszości polskiej w Niemczech? Następne pytanie.
Czy pan premier Donald Tusk podjął w czasie wizy-
ty w Izraelu zobowiązania, i jakie, w zakresie żydow-
skich roszczeń majątkowych względem Polski? Dla-
czego rząd nic nie robi, aby poprawić sytuację Pola-
ków na Litwie? Wciąż nie jest uregulowana pisownia
nazwisk, sytuacja w szkolnictwie oraz restytucja
własności Polaków. Ostatnie pytanie. Czy Rzeczpo-
spolita Polska uzna państwo palestyńskie w grani-
cach sprzed wojny 1967 r., jak uczyniły to na przykład
Brazylia i Argentyna w grudniu 2010 r.? Dziękuję.
(Oklaski)
47
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję, pani poseł.
Teraz pytanie zadaje poseł Antoni Błądek, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Antoni Błądek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Prezydencja Polski w Unii Europejskiej to bez wąt-
pienia najważniejsze wyzwanie dla Polski w polityce
międzynarodowej. Dobra prezydencja może nie tylko
poprawić nasz wizerunek, ale przede wszystkim
umocnić pozycję Polski w Unii Europejskiej. Nieste-
ty, obecne przygotowania budzą uzasadnione obawy
co do powodzenia naszej prezydencji. W związku z
tym chciałbym zadać pytania. Czy jest już znana peł-
na lista naszych priorytetów poruszanych podczas
prezydencji? Z dotychczasowych informacji wynika,
że Polska zajmie się raczej administrowaniem istnie-
jących już tematów Unii Europejskiej. Niestety, Pol-
ska do tej pory nie przedstawiła celu, który mógłby
być identyfikowany z polską prezydencją. Nasza pre-
zydencja powinna objąć sprawy rolnictwa i wyrów-
nania dopłat. Powinniśmy również walczyć o nasz
region i rozpocząć prace nad opracowaniem planu
działania na rzecz zintensyfikowania polityk unij-
nych w regionie Karpat. Czy właściwe jest z punktu
widzenia interesów polskich tak mocne forsowanie w
ramach polskiej prezydencji wzmacniania integracji
w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony?
Czy ta integracja nie będzie pomniejszać roli NATO
i nie doprowadzi do dezintegracji obszaru euroatlan-
tyckiego? Prezydencja jest wielką okazją dla Polski.
Proszę o informację, z czym polska prezydencja bę-
dzie identyfikowana. Jakie interesy narodowe rząd
zamierza osiągnąć podczas prezydencji? Mam na-
dzieję, że słowa ministra Dowgielewicza, który
stwierdził, że w trakcie polskiej prezydencji i rozpo-
czynających się podczas niej negocjacji budżetowych
(Dzwonek) wykluczone jest działanie na rzecz wła-
snych narodowych interesów, są już dawno nieaktu-
alne, a rząd wykorzysta prezydencję właśnie na rzecz
własnych, narodowych interesów. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje pani poseł Beata Mazurek, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Beata Mazurek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Bardzo żałuję, że nie ma pani głównego szefa, bo stać
go tylko na to, żeby przy fleszach, w obecności me-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
48 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Beata Mazurek
diów, ostentacyjnie przykładać opozycji, a nie ma
odwagi, żeby wysłuchać pytań, które opozycja do nie-
go kieruje, ale cóż, jaki poziom ministra, taka i jego
polityka zagraniczna.
Przejdźmy do pytań. Od jesieni ubiegłego roku
nasiliły się tendencje dyskryminujące Polaków na
Litwie. Zwalcza się język polski w miejscach publicz-
nych, planuje się wyrzucenie języka polskiego z litew-
skiego systemu oświaty. Zatem moje pytanie jest
następujące: Co polska dyplomacja zrobiła, i robi, w
kwestii przeciwdziałania tym niedobrym dla Polonii
litewskiej praktykom? Kolejne pytanie. 10 stycznia
bieżącego roku Andrzej Poczobut, przewodniczący
Rady Naczelnej Związku Polaków na Białorusi, zo-
stał zatrzymany i przesłuchany przez KGB, podobno
też został pobity. Pytanie do pana ministra. Panie
ministrze, co pan zrobił, co zrobiła pańska dyploma-
cja, aby w przyszłości przeciwdziałać takim zachowa-
niom wobec Polaków, zachowaniom, których od lat
nie było? Kolejne pytanie. 10 lutego bieżącego roku
Bundestag przyjął uchwałę „60 lat karty wypędzo-
nych ze stron ojczystych – dokończyć pojednanie”. W
tym dokumencie przedstawiono taki punkt widzenia,
że naród niemiecki należy do grona ofiar II wojny
światowej. Stąd moje pytanie: Czy polska dyplomacja
podjęła w tej kwestii działania, i jakie, aby przeciw-
działać takiemu obrazowi (Dzwonek), który jest ewi-
dentnym zafałszowaniem historii? Ostatnie pytanie,
panie marszałku. Pani minister, jaka jest szansa na
to, aby powstało przejście graniczne Zbereże – Adam-
czuki, o którym mówiło się, że będzie realizowane po
wybudowaniu przejścia w Dołhobyczowie, a które jest
niezwykle ważne dla rozwoju naszych regionów, ale
też dla transportu międzynarodowego? Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję bardzo.
Czy jest pani poseł Rokita?
Nie ma.
Pani poseł Grażyna Ciemniak, Socjaldemokracja
Polska.
Proszę bardzo.
Poseł Grażyna Ciemniak:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Polska prezydencja jest wielkim wyzwaniem dla Pol-
ski, ale także i wielką szansą. Jednym z głównych
priorytetów jest bezpieczeństwo, bezpieczna Europa.
Bezpieczeństwo energetyczne i z tym związane bez-
pieczeństwo ekologiczne to istotne elementy polityki
zagranicznej, ale także polityki wewnętrznej. Ostat-
nie zdarzenia – trzęsienie ziemi, tsunami w Japonii
i ich skutki m.in. w elektrowni jądrowej, wskazują,
że konieczna jest debata publiczna na temat rozwoju
energetyki jądrowej w Polsce i w Europie, również w
świetle protestów Europejczyków. Uważam, że w Pol-
sce powinno odbyć się referendum, i to nawet przy
okazji wyborów parlamentarnych. Unia Europejska
po okresie zahamowania rozwoju energetyki jądrowej
znowu uznała, tak jak USA, jak Azja, że energetyka
jądrowa jest jednym z najbardziej pożądanych źródeł.
Rozwój gospodarczy Polski będzie wymagał wzrostu
energii elektrycznej do 2030 r. o 54%. Ale też jest
kwestia bezpieczeństwa elektrowni jądrowych. Jak
się okazuje, mimo najlepszych technologii jest pro-
blem z zapewnieniem chłodzenia i bezpieczeństwa
tych instalacji.
W związku z tym, że w Europie są czynne aktu-
alnie 143 reaktory, a 6 kolejnych (Dzwonek) jest w
budowie, mam pytanie: Jakie działania rząd przygo-
towuje w ramach priorytetu bezpiecznej Europy na
rzecz bezpieczeństwa jądrowego? Czy te sprawy będą
uwzględnione w polityce zagranicznej i w ramach
prezydencji Polski w Unii Europejskiej? Dziękuję za
uwagę.
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje poseł Kazimierz Gołojuch, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Kazimierz Gołojuch:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dyskutujemy
dzisiaj o polskiej polityce zagranicznej w 2011 r. W
interesie Polski, w interesie polskich rolników, także
polskich konsumentów jest wyrównanie dopłat bez-
pośrednich w rolnictwie oraz sprawiedliwe traktowa-
nie naszych rolników w Unii Europejskiej. Nadarza
się tu nam okazja, gdyż w drugiej połowie bieżącego
roku Polska obejmuje prezydencję w Unii Europej-
skiej. Pytanie: Czy rząd, pan minister spraw zagra-
nicznych, podejmie wysiłek, aby dopisać do polskich
priorytetów podczas prezydencji w Unii Europejskiej
rolnictwo i obszary wiejskie? Jeżeli tak by się stało,
to wtedy Polska będzie miała realny wpływ na wspól-
ną politykę rolną po roku 2013.
Druga kwestia dotyczy prześladowań chrześci-
jan. Co roku w świecie ginie z rąk prześladowców
około 170 tys. chrześcijan. W Europie daje się odczuć
wrogość i uprzedzenia do chrześcijan. Nawet w ka-
lendarzu, który wydała Komisja Europejska w na-
kładzie 3 mln egzemplarzy i który rozesłano do 21
tys. szkół średnich, zapomniano o świętach Bożego
Narodzenia, Wielkiej Nocy, Wszystkich Świętych
itd. Czy rząd polski, pan premier, pan minister
spraw zagranicznych, podejmie zdecydowane kroki
w obronie prześladowanych chrześcijan w świecie?
Tego oczekujemy. Polski głos musi być słyszany w
Europie i w świecie.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Kazimierz Gołojuch
Kolejna sprawa (Dzwonek) dotyczy podejmowa-
nych przez Sejm Rzeczypospolitej uchwał stwierdza-
jących niezgodność z zasadą pomocniczości niektó-
rych rozporządzeń wydawanych przez Komisję Eu-
ropejską. I moje pytanie: Jakie działania podjął rząd,
minister spraw zagranicznych, aby Komisja Europej-
ska odstąpiła od praktyk narzucających akty wyko-
nawcze krajom unijnym, które są zarezerwowane dla
państw członkowskich? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Proszę panią poseł Annę Paluch, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Anna Paluch:
Panie Ministrze!
(Poseł Zbigniew Dolata: Nie ma pana ministra.)
Mamy prawie najdroższy gaz w Europie, tylko
Węgrzy płacą więcej. Co zrobił rząd w kwestii Gazo-
ciągu Północnego? Rząd Prawa i Sprawiedliwości
miał odwagę przeciwstawić się tej inwestycji, umiał
pozyskać do współpracy organizacje pozarządowe,
również skandynawskie. Teraz na skutek waszych
zaniechań Polska stała się petentem, który musi za-
biegać o nieskrępowany dostęp do polskich portów,
bo takie konsekwencje ma zbyt płytkie położenie
rury gazowej. Dlaczego uważa pan to działanie za
sukces? Kolejne pytania: Dlaczego w swoim wystą-
pieniu zaledwie się pan prześlizgnął po problemie
naszych relacji z Białorusią? Mówiąc kolokwialnie,
zero refleksji wobec własnych błędów, zaniechań,
nietrafionych przewidywań. Czy to też jest sukces
polskiej polityki zagranicznej? I następne pytania:
Dlaczego przedstawia pan jako osiągnięcie naszej
dyplomacji pakiet klimatyczno-energetyczny, który
skutkuje katastrofą dla polskich cementowni i elek-
trowni? Dlaczego polski rząd zamiast negocjować
warunki redukcji emisji dwutlenku węgla na gruncie
protokołu z Kioto, zgodził się na system rozliczeń,
który stawia na straconej pozycji polskie firmy? Zgod-
nie z horyzontem czasowym, z przyjęciem roku ba-
zowego, z innymi ustaleniami protokołu z Kioto Pol-
ska zredukowała emisję o 32%, i to dało 100 mln ton
nadwyżki rocznie. Wy wynegocjowaliście takie zasa-
dy, że polskie firmy muszą za ciężkie pieniądze kupo-
wać prawa do emisji. (Dzwonek) I ostatnie pytanie.
Już kończę, panie marszałku.
Czy pan sądzi, że nie umiemy liczyć, skoro rezulta-
ty absorpcji środków europejskich, funduszy na lata
2007–2013, przedstawia pan w liczbach bezwzględ-
nych, a nie w przeliczeniu na głowę mieszkańca, po-
równując nas z Litwą i z innymi krajami, które otrzy-
mały kilkakrotnie mniejsze alokacje środków? Jeżeli
49
przeliczymy to na głowę mieszkańca, to okaże się, że
jesteśmy daleko od początku listy w tym rankingu. Czy
o to chodzi, żeby posłów wprowadzać w błąd i liczyć na
to, że sobie sami tego nie przeliczą? I czy dlatego pan
zrejterował z sali obrad? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Czy jest pani poseł Ewa Malik?
Nie ma.
W takim razie teraz poproszę pana posła Stani-
sława Kalembę z Polskiego Stronnictwa Ludowego.
Poseł Stanisław Kalemba:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan minister Si-
korski dotknął tematu 20-lecia traktatów polsko-nie-
mieckich. To czas na podsumowanie. Natomiast py-
tanie jest tego typu: Jaka jest skuteczność naszych
rozmów wzajemnych, Polski i Niemiec, jeżeli chodzi
o uznanie mniejszości polskiej w Niemczech? Tutaj
nie ma zasady wzajemności i przez 20 lat nie potra-
filiśmy tych spraw uregulować. Tu bym prosił o od-
powiedź, może być na piśmie. Druga sprawa to spra-
wa nauki języka polskiego w szkołach niemieckich
czy w ogóle szkół polskich. Przecież z tym są potężne
problemy i w zasadzie tu nie ma żadnego postępu, a
wiadomo, jak duża to jest mniejszość, przecież ona
jest większa niż mniejszość niemiecka w Polsce, któ-
rej stworzyliśmy odpowiednie warunki. A dużą rolę
w tym mógłby odegrać Instytut Zachodni w Pozna-
niu, o którym się tyle mówi. To jest blisko granicy z
Niemcami. On ma bogate doświadczenie. Jaka jest
rola tego instytutu? Może na to by trzeba się ukie-
runkować. I pytanie ostatnie: Kiedy rząd ogłosi prio-
rytety polskiej prezydencji w Unii Europejskiej? Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje pan poseł Zbigniew Wojciechow-
ski, Polska jest Najważniejsza.
Poseł Zbigniew Wojciechowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym na
początku podziękować wszystkim posłom za przyję-
cie tego gestu solidarności z narodem Japonii. Tak
się składa, że to inicjatywa z Lublina, że moja skrom-
na osoba zaproponowała tę uchwałę, i Sejm, Prezy-
dium Sejmu to przyjęły. Tak że jeszcze raz wszystkim
bardzo serdecznie dziękuję za to.
Wracając do debaty, chciałbym powiedzieć, że po-
lityka wschodnia, którą interesuję się od wielu, wielu
lat, jest generalnie prowadzona przez obecny rząd
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
50 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Zbigniew Wojciechowski
dobrze. Jestem człowiekiem w niektórych kwestiach
bardzo radykalnym i już wyraziłem ten swój rady-
kalny pogląd, gdy mówiliśmy na temat Białorusi i
tego, co tam się wydarzyło. Moje pytanie: Jakie zo-
stały poczynione konkretne kroki w sprawie ostat-
nich wydarzeń na Białorusi? Mam nadzieję, że polski
rząd i Ministerstwo Spraw Zagranicznych wreszcie
się obudzi i zaproponuje ostre sankcje, łącznie z sank-
cjami gospodarczymi, bo (Dzwonek) tyrania upada
wówczas, gdy lud powstaje, a lud powstaje wówczas,
gdy jest bieda, a nie tylko wtedy, gdy są łamane pra-
wa człowieka.
Chciałbym podziękować panu ministrowi za to,
że bardzo wyraźnie podkreśla, iż to nie jest obwód
kaliningradzki, tylko królewiecki. To jest oznaka
tego, że jeżeli chodzi o interpretację, o nazewnictwo,
też mamy własną politykę. Zabrakło czasu. Dzięku-
ję bardzo.
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Właśnie, dziękuję.
Poseł Zbigniew Wojciechowski:
Panie marszałku, jeśli można chciałbym zadać
jeszcze pytanie.
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Proszę bardzo.
Poseł Zbigniew Wojciechowski:
Razem ze Szwecją jesteśmy inicjatorem odnośnie
do Partnerstwa Wschodniego. Moje pytanie brzmi:
Czy jest możliwe, żeby Lublin jako najprężniejszy
ośrodek na skraju Unii Europejskiej, na obecnych
kresach Polski mógł stać się siedzibą chociaż jednej
centralnej instytucji, która by to partnerstwo mogła
wdrażać w życie na Wschodzie? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję bardzo.
Pytanie zadaje poseł Adam Rogacki, Prawo i
Sprawiedliwość.
Poseł Adam Rogacki:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Chciałoby się powiedzieć: panie ministrze, ale pan
minister jest gotów wygłosić tylko exposé, a gdy pa-
dają pytania, na które chyba wszyscy w tej Izbie
chcielibyśmy uzyskać odpowiedzi, nie wiemy, gdzie
znajduje się pan minister.
W każdym razie pan minister Sikorski chwalił się
tym, jak media oceniają dzisiaj Polskę, m.in. powoły-
wał się na angielski tygodnik „The Economist”.
Chciałbym przytoczyć jeden z cytatów właśnie z tego
tygodnika: „Ministrowie w rządzie Tuska wykazują
tendencję do taplania się w drugoplanowych spra-
wach, takich jak rozprawa z dopalaczami czy per-
spektywa nowego publicznego święta”. To ten sam
tygodnik, który swego czasu uznał Polskę za gmach
pękający za różową fasadą. Tak naprawdę taka jest
rzeczywistość i dzisiaj nie ma co się cieszyć i pocie-
szać, że gdzieś, w jakimś pojedynczym artykule po-
chwalono rząd Donalda Tuska.
Pan minister Sikorski mówił też, że czas skończyć
z historycznymi resentymentami. Wydaje się, iż pan
minister ma krótką pamięć, bo ja pamiętam takiego
ministra, który swego czasu przyrównał Gazociąg
Północny do paktu Ribbentrop – Mołotow. Jeżeli czas
skończyć z tymi resentymentami, to myślę, że pan
minister powinien sobie przypomnieć, który minister
o tym mówił, a co więcej, zastanowić się, co ten mi-
nister dalej zrobił, żeby nie była realizowana budowa
tego gazociągu.
Jeżeli chodzi o podsumowanie 3,5 roku, pan mi-
nister Sikorski chwali się stażem, czyli rozumiem,
że w tym przypadku są to działania na długość, nie
na jakość. Myślę, iż najlepszym podsumowaniem są
wydarzenia, które mają miejsce za granicą. (Dzwo-
nek) To Białoruś, gdzie Łukaszenko twierdzi, że nie
ma mniejszości polskiej na Białorusi i pozbawia
Związek Polaków na Białorusi majątku. To Litwa,
gdzie kierowca autobusu w okręgu podwileńskim, w
którym 80% mieszkańców to Polacy, za szybą ma
kartkę napisaną w języku polskim, za co sądzony
jest przez sąd i otrzymuje karę administracyjną. To
chociażby partnerzy katarscy – wiemy, to są ci sami,
którzy ponoć mieli kupić polską stocznię – czy Stany
Zjednoczone i decyzja o pozbawieniu naszego kraju
tarczy antyrakietowej, wydaje się, że nie bez kozery,
ogłoszona w dniu bardzo symbolicznym dla Polski
– 17 września.
Chciałbym zapytać – pan minister dzisiaj dużo
mówił, ale mało konkretnie – o jakiekolwiek konkret-
ne efekty działań, jeśli chodzi o Białoruś czy o Litwę.
Dziękuję. (Oklaski)
(Głos z sali: Bardzo dobrze, porozmawiajmy o re-
aliach.)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje poseł Dawid Jackiewicz.
Nie ma.
Pan poseł Eugeniusz Czykwin, Sojusz Lewicy De-
mokratycznej.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Eugeniusz Czykwin:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! 11 lat temu do
Kosowa i Metochii wkroczyły wojska NATO i Rosji,
miały zapewnić tej prowincji wieloetniczny charak-
ter, przestrzeganie praw człowieka i demokracji. W
imię tych wartości NATO przez 80 dni bombardowa-
ło byłą Jugosławię. Po przejęciu przez Organizację
Narodów Zjednoczonych i Unię Europejską pełnej
odpowiedzialności za Kosowo i Metochię wypędzono
z tej prowincji ok. 200 tys. ludzi, zabito ponad 2 tys.,
zniszczono ponad 100 prawosławnych cerkwi i mona-
styrów. Sprawcy tych zbrodni pozostają nieznani.
Swoistą nagrodą dla inspiratorów i wykonawców
tych czynów było uznanie tej prowincji suwerennego
państwa, jakim jest Serbia – oderwanie od tego pań-
stwa jego części – za niepodległe Kosowo. Tę decyzję
rząd polski podjął jako jeden z pierwszych.
Polska jako członek NATO sankcjonowała bom-
bardowania Jugosławii. Wysłaliśmy też swoje wojska
do Kosowa, ponosimy więc współodpowiedzialność za
powstałą tam sytuację. W związku z tym chcę zadać
następujące pytania. Po pierwsze, czy i jakie działa-
nia podejmował polski rząd, działania, które umoż-
liwiłyby powrót do domów wypędzonych z Kosowa
jego niealbańskich mieszkańców? Po drugie, czy w
ramach znaczących już środków pozostających w dys-
pozycji MSZ widzi pan minister potrzebę przyjścia z
pomocą będącej w tragicznej sytuacji (Dzwonek) lud-
ności serbskiej pozostającej jeszcze w Kosowie i wy-
pędzonej z tej prowincji? Po trzecie, czy polski rząd
będzie aktywnie wspierać starania rządu Serbii o
przyjęcie tego kraju do Unii Europejskiej? Dziękuję
za uwagę.
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje poseł Dariusz Lipiński, Platforma
Obywatelska.
Poseł Dariusz Lipiński:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Okazuje się, że
warto przysłuchiwać się debacie, bo zawsze można
dowiedzieć się czegoś ciekawego. Od pani poseł Pa-
luch dowiedziałem się, jakoby poprzedni rząd miał
jakieś osiągnięcia w zapobieżeniu powstania Gazo-
ciągu Północnego. Gdyby pani poseł Paluch była na
sali, zadałbym jej pytanie, dlaczego w takim razie
przygotowania do tej inwestycji za czasów waszego
rządu szły pełną parą, były niezagrożone.
Ale oczywiście nie mam pytania do pani poseł Pa-
luch, tylko mam krótkie pytanie do pani minister,
pytanie, które zadałem wczoraj na posiedzeniu Komi-
sji Spraw Zagranicznych. Uzyskałem satysfakcjonują-
cą odpowiedź, ale ponieważ jest to temat wzbudzający
51
w Polsce duże zainteresowanie, myślę, że warto pono-
wić to pytanie już przed całą Wysoką Izbą.
Jeśli chodzi o środki Unii Europejskiej przezna-
czone na europejską politykę sąsiedztwa, mniej wię-
cej 2/3 tych środków kierowane jest do krajów z rejo-
nu Morza Śródziemnego, kierunek południowy, 1/3
idzie na priorytetowy dla nas kierunek wschodni.
Ostatnie wydarzenia w północnej Afryce, ich konse-
kwencje z pewnością sprawią, że strumień środków
kierowanych na południe będzie musiał bardzo
znacznie wzrosnąć. (Dzwonek) Moje pytanie brzmi
następująco: Czy w Unii Europejskiej nie istnieje ry-
zyko pokusy, aby to dodatkowe finansowanie w kie-
runku południowym odbyło się kosztem środków
przeznaczonych na rzecz wschodnioeuropejskiej po-
lityki sąsiedztwa? Dziękuję.
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję panu posłowi.
Pytanie zadaje poseł Krzysztof Tołwiński, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Krzysztof Tołwiński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wypowiedź mi-
nistra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego
jest klasycznym obrazem tego, że rząd swoje, lud swo-
je, czyli w rzeczywistości rozmijają się. Dowody:
aspekt bezpieczeństwa Polski w NATO, katastrofa
smoleńska, ginie prezydent najświętszej Rzeczypo-
spolitej i natowscy generałowie, NATO nas zostawia,
polska dyplomacja poległa. Gdzie tu mówimy o bez-
pieczeństwie?
Pan minister ocenia obecne relacje Polski z Rosją
i Niemcami, a także wzajemny wątek współpracy
naszych sąsiadów. Po wysłuchaniu tego nabieram
wątpliwości, czy pan minister kiedykolwiek zapoznał
się z historią Polski, a jeśli tak, to czy potrafi pan
wyciągać wnioski. Zarzuca pan, w domyśle Prawu i
Sprawiedliwości, iż stosunek do Rosji opieramy na
wiecznej wrogości. Oznajmiam, że jest to potwarz.
Ale na pewno nie opieramy relacji na wiecznej głupo-
cie, panie ministrze. Z przeszłości należy wyciągać
wnioski. Przewoźnicy międzynarodowego transportu
bez pomocy dyplomacji, w tak dobrym ociepleniu pol-
sko-rosyjskim ostatnio polegli, stracili rynek. A więc
czy ta współpraca ma polegać na partnerstwie, czy
na wasalizmie?
Polityka państwa w stosunku do naszych daw-
nych ziem, zarówno z obszaru pierwszej Rzeczypo-
spolitej, jak i drugiej Rzeczypospolitej, gdzie utwo-
rzyły się nowe bratnie państwa. Biorąc pod uwagę
spuściznę przeszłości, musimy uwzględniać (Dzwo-
nek) interesy Polaków, którzy pozostali na swojej
ojcowiźnie. Przykładem państwa w Unii Europejskiej
jest Litwa gwałcąca międzynarodowe konwencje,
śmiejący się nacjonaliści, którzy walczą z Polakami,
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
52 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Krzysztof Tołwiński
z wszelkimi przejawami polskości zarówno tej histo-
rycznej związanej z pierwszą Rzecząpospolitą, jak
i drugą Rzecząpospolitą.
Pan minister zakończył wystąpienie i wytyczył
kierunek prosto. Uzupełnię go: z taką polityką prosto
do upadku. I to jest fakt nieunikniony z taką dyplo-
macją, szanowni państwo, panie ministrze. Dziękuję.
(Oklaski)
(Głos z sali: Bardzo dobrze, że to powiedziałeś.
Bardzo dobrze.)
(Poseł Jan Kulas: Demagogia.)
(Poseł Krzysztof Tołwiński: Niech pan waży
słowa.)
(Poseł Stanisław Pięta: Bardzo dobre wystą-
pienie.)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zada poseł Szymon Stanisław Giżyński,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Szymon Stanisław Giżyński:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Mam kilka pytań do rządu o skutki dla polskiej
racji stanu i polskiej gospodarki zaakceptowanego na
szczycie w Brukseli przez premiera Donalda Tuska
tak zwanego paktu dla konkurencyjności. Czy prawą
jest, iż pan premier Tusk jeszcze kilka miesięcy temu
– a nawet tygodni – był stanowczo przeciwny temu
paktowi, jednoznacznie dyktowanemu przez Niemcy
i Francję, i nie skrywał doń zdecydowanie krytycz-
nego politycznie i merytorycznie stanowiska? Czy
prawdą jest, iż pan premier zmienił radykalnie zda-
nie w tej materii w wyniku skutecznej perswazji
kanclerz Niemiec Angeli Merkel? Pan premier Tusk
często powiada, iż Polska chce być w europejskim
mainstreamie. Czy pan premier Tusk raczy nie za-
uważać prostego – a w przypadku Polski już niestety
spektakularnego – faktu, iż można pławić się w głów-
nym nurcie, a nawet delektować doborowym towa-
rzystwem, jednakowoż samemu de facto przystając
na rolę famulusa? Czym racja stanu i interes naro-
dowy Czech i Wielkiej Brytanii różnią się w sprawie
paktu dla konkurencyjności od racji stanu i interesu
Polski, skoro stolice nad Wełtawą i Tamizą głosowa-
ły, w przeciwieństwie do nas, zdecydowanie przeciw
paktowi? Czy pan premier zdecyduje się odrzucić jed-
nomyślny w tym względzie pogląd ekspertów ekono-
mistów, iż utracimy na rzecz krajów strefy euro
– bardzo wstrzemięźliwie licząc – 160 tys. miejsc pra-
cy, a bezrobocie w Polsce w wyniku przyjęcia paktu
dla konkurencyjności wzrośnie co najmniej o 1%?
Dziękuję uprzejmie. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje poseł Wiesław Janczyk, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Wiesław Janczyk:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od lipca tego
roku Polska obejmie prezydencję w Unii Europej-
skiej. Wśród wielu priorytetów, jakie zostały wyzna-
czone do przepracowania w tym symptomatycznym
i wzbudzającym coraz więcej zapytań okresie, nie
uwzględniono wspólnej polityki rolnej w ramach eu-
ropejskiej Wspólnoty. Zdaniem wielu analityków Pol-
ska powinna wpisać taki priorytet i negocjować lep-
sze warunki w ramach polityki rolnej dla polskich
gospodarstw, zwłaszcza że pora na dialog w Unii Eu-
ropejskiej w tym obszarze wydaje się najkorzystniej-
sza w związku z pracami nad budżetem obejmującym
nową perspektywę finansową Unii Europejskiej na
lata 2014–2020. W związku z brakiem wśród priory-
tetów w ramach prezydencji Polski priorytetu wspól-
nej polityki rolnej kieruję pytanie do rządu: Czy fakt,
że dopłaty dla gospodarstw rolnych w Polsce są
mniejsze niż choćby dla naszych sąsiadów z Zachodu
o 120 mld, licząc od początku akcesji do dzisiaj, i będą
mniejsze o 75 mld w czasie nowej perspektywy do
2020 r., jeśli nie nastąpi renegocjacja zasad, jest obo-
jętny dla rządu RP i czy ten powód nie jest wystar-
czający do umieszczenia polityki rolnej w grupie prio-
rytetów naszej prezydencji? Jakie inne działania rząd
podejmuje w sprawie dopłat, tak aby polscy rolnicy
mogli na równi konkurować na rynku Unii Europej-
skiej, oferując i sprzedając swoje produkty? Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję panu posłowi.
Pytanie zadaje pan poseł Stanisław Ożóg, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Stanisław Ożóg:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Usłyszeliśmy w wypowiedzi pana ministra i w wypo-
wiedziach koleżanek i kolegów posłów z Platformy
wzniosłe słowa o Partnerstwie Wschodnim, o dobro-
sąsiedzkich stosunkach ze Wschodem, natomiast
przejdźmy do konkretów. Na etapie konsultacji spo-
łecznych, praktycznie wydłużonych o kolejny miesiąc
i dwa tygodnie, jest bardzo ważny dokument: koncep-
cja przestrzennego zagospodarowania kraju. Doku-
ment zaiste o znaczeniu strategicznym, gdyż będzie
podstawą do negocjowania trzech perspektyw finan-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Stanisław Ożóg
sowych Unii Europejskiej. Dokument ten przedsta-
wia powiązania ze Wschodem jako pomocnicze i uzu-
pełniające. Sprawa akcesji Ukrainy z Unią Europej-
ską jest pominięta, ten dokument milczy w tej spra-
wie. Nie ma mowy o rozbudowie przejść granicznych
na wschodzie, nie ma mowy o wykorzystaniu LHS.
Pytanie: Czy zdąży pan, panie ministrze, z przedsta-
wieniem swoich uwag? Do wczoraj minister infra-
struktury złożył uwagi do tego dokumentu na 39 stro-
nach i zapowiedział kolejne strony.
Następna sprawa. Wspólna polityka rolna czy po-
lityka energetyczna jest chyba fikcją. (Dzwonek) Cena
gazu rosyjskiego jest różna, w Niemczech, we Francji
jest o 30% niższa. Ulga zlikwidowana w ramach ak-
cyzy na biokomponenty – rząd przyznaje się, że cho-
dzi o oszczędność w budżecie państwa rzędu 1,5 mld zł
– chyba otwiera niemiecki rynek producenta dla Pol-
ski. Czy toczą się prace, jakie jest zaangażowanie
resortu spraw zagranicznych w tej sprawie?
I ostatnia kwestia. W odpowiedzi na interpelację
z 9 kwietnia 2008 r. w sprawie powstałego centrum
„Widoczny znak” napisał pan, że polski rząd nie bie-
rze udziału w tym przedsięwzięciu i będzie, cytuję,
bacznie przypatrywał się jego realizacji. Mam pyta-
nie: Co z tego wynikło i czy pan, panie ministrze,
nadal się przypatruje, co będzie się działo po przyję-
ciu przez parlament niemiecki uchwały w sprawie
dnia wypędzonych? Jaka była czy jaka będzie reak-
cja? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje poseł Jacek Bogucki, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Jacek Bogucki:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Jeszcze na początku 2008 r. rząd odtrąbił, pan mini-
ster także odtrąbił, sukces w rozmowach z Rosją
i odblokowanie rynków rosyjskich. Chciałbym zapy-
tać pana ministra, czy wie, jaki jest po tych trzech
latach eksport choćby polskiego mięsa do Rosji. Czy
wie o tym, że stanowi on jednoprocentowy, a nawet
niższy, udział w naszym eksporcie? Analizując ten
dokument, widzimy, jak dobrze układa się rozwój
współpracy handlowej z Rosją. Obroty są większe
o 40%, tylko że w tych 40% wzrósł o 50% import,
a ujemne saldo w ciągu tego roku wzrosło o 55%,
a więc na tym odblokowaniu skorzystała Rosja. Panie
ministrze, Wysoka Izbo, dlaczego w tym dokumencie
nie ma ani słowa o polskich negocjacjach w sprawach
rolnictwa, w sprawie przyszłych dopłat, w sprawie
przyszłej pozycji rolnictwa w negocjacjach? Dlaczego
ani minister spraw zagranicznych, ani premier pol-
53
skiego rządu nie mówi na ten temat ani jednego zda-
nia? Ten temat został właściwie pozostawiony same-
mu sobie. (Dzwonek) Czy naprawdę dla rządu i dla
Ministerstwa Spraw Zagranicznych zupełnie nie są
ważne negocjacje z Unią Europejską w tej sprawie?
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zada poseł Aleksander Chłopek, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Aleksander Chłopek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
W exposé pana ministra usłyszałem dzisiaj zdanie:
Polska nie idzie ani na lewo, ani na prawo, Polska
idzie do przodu. W ogóle w tym exposé przedstawiono
nam wszystkim mit wielkiej Polski pod rządami Plat-
formy Obywatelskiej: Polska jest dwudziestą potęgą
gospodarczą świata, Polska jest uznawana i ceniona
przez wszystkich sąsiadów, przez możnych tego świa-
ta. Panie ministrze, pytanie jest proste: Czy pan
w to wierzy? Rzeczywistość jest bowiem wstrząsają-
co odmienna. Tak, Polska nie idzie ani na lewo, ani
na prawo, Polska idzie na dno we wszystkich dziedzi-
nach. W sytuacji, w której Polska jest upokarzana
zewsząd przez swoich sąsiadów, pańskiego głosu
w imieniu Polski nie słychać. Gdy Bundestag przyj-
muje 11 lutego tego roku uchwałę o tzw. wypędzo-
nych, odwracającą racje historyczne i moralne, pań-
skiego głosu nie słychać. Gdy na Białorusi nasilały
się represje wobec mniejszości polskiej i opozycji,
pan minister zgodnie z tym, co pan dzisiaj powie-
dział – znowu cytuję – zachowywał się odpowiedzial-
nie, racjonalnie kalkulował i nie grał na emocjach.
Jakie są efekty, dzisiaj widzimy. (Dzwonek) O pań-
skiej wolcie intelektualnej w sprawie bałtyckiej rury
litościwie nie wspomnę, jak również o braku elemen-
tarnego poczucia godności narodowej w sytuacji
upokarzania Polski w tzw. śledztwie smoleńskim.
Więc wracam do pytania: Czy rzeczywiście wierzy
pan w to, co pan dzisiaj mówił, cytuję, że jesteśmy
poważnym krajem, o którego względy zabiegają
inni? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję bardzo.
Czy jest pan poseł Ireneusz Graś?
Nie ma.
Pan poseł Andrzej Biernat.
Nie ma.
Pan poseł Andrzej Gut-Mostowy, Platforma Oby-
watelska, proszę.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
54 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Andrzej Gut-Mostowy:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Współpraca Polski i Słowacji, Czech, Węgier jest nie
tylko kontynuacją historycznych tradycji, ale przede
wszystkim obowiązkiem wobec strategicznych, geo-
politycznych wyzwań stojących przed naszym pań-
stwem. Grupa Wyszehradzka skutecznie działa na
forum Unii Europejskiej w dziedzinie gospodarki,
finansów czy energetyki. Przewodnicząc spotkaniom
Polsko-Słowackiej Grupy Parlamentarnej, dostawa-
łem wielokrotnie sygnały od partnerów słowackich,
aby zacieśnić współpracę i poprawić koordynację
działań w ramach Grupy Wyszehradzkiej w celu
większej jej skuteczności na forum międzynarodo-
wym. Czy pan minister przewiduje nowe formy
współpracy w Grupie Wyszehradzkiej, np. przedsta-
wicieli grup parlamentarnych tych krajów ?
Drugie pytanie. Jako poseł z Podhala, z Małopol-
ski nie mogę nie spytać o wizy do Stanów Zjednoczo-
nych. Czy ostatnie wizyty pana prezydenta i pana
ministra w Ameryce przyniosły nowe informacje,
wniosły nową jakość, jeśli chodzi o perspektywy uzy-
skania takich warunków, aby Polacy nie musieli sta-
rać się o wizy do Stanów Zjednoczonych? Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję panu posłowi.
Teraz pytanie zadaje poseł Jerzy Materna.
Nie ma pana posła.
(Poseł Jerzy Materna: Jest, jest.)
Jest pan poseł.
Proszę bardzo.
Poseł Jerzy Materna:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Klientelizm i służalczość –taką rząd premiera Donal-
da Tuska kreuje dziś politykę zagraniczną Polski
wobec Rosji i Europy. Klientelizm polega na tym, że
robi się wiele, by spełnić wymagania i postulaty dru-
giej strony, oraz nie podejmuje się tematów, które ta
strona uznaje za drażliwe czy wręcz kłamie w tych
sprawach. Z drugiej strony klientelizm to unikanie
forsowania własnych interesów bądź wycofanie się
z ich stawiania w wypadku protestu partnera. Słu-
żalczość zaś polega na robieniu więcej niż oczekuje
partner. Przykładów klientelizmu, a także służalczo-
ści w stosunkach z Rosją i z Niemcami są dziesiątki,
z budową gazociągu Nord Stream czy absolutną klę-
ską w sprawie smoleńskiej na czele.
Polska będzie przewodniczyć Unii Europejskiej od
1 lipca. Na pytanie zadane w radiu kilka dni temu,
co będzie priorytetem prezydencji Polski, premier
Donald Tusk odpowiedział, iż przyjęcie Chorwacji do
Unii. OK, jest to ważne. Ale czy najważniejsze? Czy
nie ważniejsza jest sprawa polskich rolników i wy-
równanie dopłat, tak by zwiększyły się z 2,4 mld
euro, bo tyle wynoszą dzisiaj, do 5,5 mld euro, ze 187
do 340 euro za hektar? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Proszę panią poseł Halinę Olendzką, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Halina Olendzka:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nieobecny Panie
Ministrze! Panie ministrze, o pozycję Polski w Unii
Europejskiej należy walczyć z godnością i z honorem,
zwłaszcza że w tradycji polskiej słowa: Bóg, honor,
ojczyzna, mają szczególne znaczenie i nie wolno nimi
szafować. Chcę pana zatem zapytać, dlaczego w spra-
wie tak ważnej dla chrześcijańskiego w końcu kraju,
jakim jest Polska, mianowicie prześladowań chrze-
ścijan w świecie, trzeba było aż wezwania posłów
skierowanego do pana prezydenta, pana premiera,
pana ministra spraw zagranicznych, aby podjąć dzia-
łania na rzecz ich obrony? Jakie to będą działania?
Dlaczego uważa pan za sukces przyjęcie pakietu
klimatyczno-energetycznego, który w rzeczywistości
przyniósł i przynosi wiele strat polskim przedsiębior-
stwom?
Pytam: Czy w czasie polskiej prezydencji w Unii
Europejskiej będzie priorytetem polskie rolnictwo,
wspólna polityka rolna, dopłaty do polskich gospo-
darstw, które w tej chwili są wielokrotnie niższe niż
w innych krajach? Dlaczego rząd nie realizuje dużych
projektów pomocowych dla polskiej Polonii, zwłasz-
cza dla prześladowanej mniejszości polskiej na Bia-
łorusi? (Dzwonek) Jaką rolę w przygotowaniu wizyty
świętej pamięci prezydenta Kaczyńskiego w Katyniu
pełnił pan Tomasz Turowski? Kto podejmował tę
decyzję i dlaczego właśnie ten człowiek został wyde-
legowany do przygotowania tej wizyty? (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje poseł Jan Religa, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Jan Religa:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Przedłożona przez pana ministra Sikorskiego
informacja jest niepełna. Brakuje podstawowych da-
nych o fundamentalnym znaczeniu, mianowicie: co
się udało osiągnąć, czego się nie udało i jakie były
powody, że te zamierzenia nie zostały zrealizowane,
oraz jakie są konkretne – powtarzam: konkretne
– plany na dziś, to znaczy obecnie i na najbliższy czas.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Jan Religa
Tego informacja nie zawierała, dlatego nie może ona
być przyjęta.
Druga sprawa. Jesteśmy przed rocznicą tragedii
smoleńskiej. Jakie są aktualne – powtarzam: aktu-
alne – rzeczywiste relacje polsko-rosyjskie i jakie
rząd zamierza zająć stanowisko w związku z tą rocz-
nicą. Bo brak wyjaśnienia tej tragedii nie służy pol-
skiej racji stanu, wręcz ją ośmiesza, zarówno w aspek-
cie europejskim, jak i światowym. Polska racja stanu
musi istnieć. Powtarzam, musi istnieć.
I trzecia, ostatnia sprawa. Unia Europejska nie
posiada spójnej ani wspólnej polityki zagranicznej,
polityki energetycznej, nie posiada również wspólnej
polityki bezpieczeństwa. Skoro tak jest, to jak uzdro-
wić sytuację Polski w stosunkach polsko-amerykań-
skich, skoro relacje między NATO a Unią Europejską
są tak słabe? Dlatego też uważam, że pan minister
powinien tej sprawie się bliżej przyjrzeć i zdać pełną
relację, bo to jest niezwykle ważne, zarówno dla na-
szego kraju, jak i dla Unii Europejskiej. Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję bardzo.
Pytanie zadaje poseł Maria Nowak, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Maria Nowak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim wystą-
pieniu pan minister Sikorski powiedział: są w Polsce,
także w tej Izbie, ludzie, którzy na wiecznej wrogości
do Rosji budują polityczne kredo. Nie ma pana mini-
stra, szkoda, bo chcę mu powiedzieć, że tu nie chodzi
o wrogość do Rosjan, ale o rzetelną ocenę sytuacji
politycznej, analizę dotychczasowych doświadczeń
w relacjach z Rosją i stawianie zawsze i wszędzie in-
teresu Polski na pierwszym miejscu.
W tym kontekście mam pytanie. Media informu-
ją nas o zaniepokojeniu, jakie zapanowało na Łotwie,
związanym z sytuacją spowodowaną faktem wyku-
pywania w ostatnich miesiącach mieszkań na terenie
Łotwy przez Rosjan. Zakup mieszkania daje prawo
do tymczasowego pobytu na Łotwie przez 5 lat, a to
z kolei skutkuje prawem do swobodnego poruszania
się po wszystkich krajach Unii Europejskiej. W Ry-
dze zapanowało zaniepokojenie, a nawet podniosły
się głosy oburzenia. Europosłowie tego kraju prze-
strzegają, że Rosjanie będą mieli coraz większy
wpływ na politykę Łotwy, a także wszystkich kra-
jów Unii Europejskiej. W swoim apelu skierowanym
do wszystkich krajów Unii Europejskiej twierdzą,
że napływu Rosjan powinna się obawiać cała Unia.
Dlatego pytam pana ministra: Jakie jest stanowisko
polskiego MSZ w tej sprawie? Co pan odpowie tym
55
obywatelom Łotwy, którzy widzą takie zagrożenie?
Czy też tylko to, że kierują się wrogością do Rosji?
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję bardzo.
Pytanie zadaje poseł Czesław Hoc, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Czesław Hoc:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Słowa, słowa, słowa. Na zakończenie powie-
dział pan, że idziemy prosto, ani w lewo, ani w prawo.
Mówiąc to, zapewne wiedział pan, że po obecnych
drogach, które według dzisiejszych pana słów rzeko-
mo tak wspaniale i skutecznie buduje pan minister
Grabarczyk, prosto porusza się raczej pijany kierow-
ca, zaś inni jadą zygzakiem, raz w lewo, raz w prawo,
bo omijają wielkie dziury w jezdni, a właściwie kału-
że anarchii, jak pan to dziś, paradoksalnie, trafnie
ujął. Rzeczywiście należy iść prosto do wytyczonego
celu. Do Polski silnej, solidarnej, bezpiecznej, nowo-
czesnej, opartej na tradycjach narodowych i warto-
ściach, tak jak to czyni Prawo i Sprawiedliwość.
Cytował pan wielu sławnych ludzi: generała Bo-
lesława Wieniawę-Długoszowskiego, Napoleona, Ho-
racego, ale gdyby pan wybrał odpowiedni cytat
z Napoleona, nie musiałby pan tak długo przemawiać
o niczym. Sukces jest największą mową świata
– twierdził właśnie Napoleon. Sukces, ale pan go po
prostu nie ma. Nie ma nas w ekskluzywnej grupie
G20, choć oznajmił pan, że jesteśmy dwudziestą go-
spodarką świata, mimo ze wiele krajów niemieszczą-
cych się w pierwszej dwudziestce rankingów gospo-
darczych tam jest. Oficjalnie nic pan nie powiedział,
gdy minister w Kancelarii Prezydenta tak wyraził
się o Davos: Szczerze powiedziawszy, to nudna im-
preza, odpuszczam to sobie. Była cisza z pana strony
w kwestii wyrównywania bezpośrednich dopłat dla
polskich rolników, a także w czasie likwidacji polskie-
go przemysłu stoczniowego. Brak było reakcji w wal-
ce o polskie rybołówstwo bałtyckie i godność polskie-
go rybaka. Był z pana strony spokój, jeśli chodzi o już
budowany gazociąg północny, choć jeszcze nie tak
dawno grzmiał pan o nim jako o współczesnym pak-
cie Ribbentrop-Mołotow itd.
Bijecie się o honor, a my o naszą wolność, czyli
każdy o to, czego mu brak, cytował pan słowa gene-
rała Wieniawy-Długoszowskiego. Słusznie, honor
albo się ma, albo nie. Oto fragment z książki „Legen-
dy arturiańskie” Margaret Simpson, może dla po-
skromienia pychy, za który z jakichś powodów prze-
praszam: Wierzcie mi, bardzo trudno jest być czło-
wiekiem honoru, kiedy dama robi ci awanse. Mam
pytanie: Jakie konkretne sukcesy w polityce zagra-
nicznej osiągnęła Polska za pana kadencji? (Oklaski)
(Poseł Jan Kulas: Jest 15 stron informacji.)
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
56 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję bardzo.
Co prawda nie rozumiem związku cytatu z pyta-
niem, ale pozostawiam to panu posłowi.
Pan poseł Kazimierz Smoliński.
Proszę bardzo.
Poseł Kazimierz Smoliński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Pan minister Sikorski w swoim wystąpieniu wiele
uwagi poświęcił wzrostowi znaczenia Polski w Unii
Europejskiej. Jako poseł z Pomorza niestety muszę
stwierdzić, że w zakresie gospodarki morskiej nastę-
puje marginalizacja Polski w Unii Europejskiej, cze-
go dowodem jest chociażby zagrożenie, jeśli chodzi
o udostępnienie naszego portu w Świnoujściu ze
względu na rurę gazową. W związku z tym mam
pytanie do pana ministra: Jakie konkretne działa-
nia podjęli rząd polski, polska dyplomacja w zakre-
sie prawidłowości, już nie mówię o samej inwestycji,
w zakresie ułożenia rury, aby nie ograniczała dostę-
pu do portu w Świnoujściu, żeby nie było ogranicze-
nia do około 13 m zanurzenia, w przypadku kiedy
statki przewożące LNG będą wymagały większego
zanurzenia?
Druga sprawa dotyczy braku aktywności Polski,
a jeżeli jest inaczej, to proszę o wyjaśnienie, w zakre-
sie przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europej-
skiego i Rady z 22 września 2010 r. w sprawie euro-
pejskiej sieci kolejowej ukierunkowanej na konkuren-
cyjny transport towarowy, tworzącego tzw. europej-
skie korytarze transportowe. W Polsce są dwa takie,
z czego jeden biegnący przez Gdynię. Niestety, za-
równo magistrala morska biegnąca z krajów skandy-
nawskich, jak i magistrala kolejowa z Gdyni omijają
Gdynię. Nie przebiegają one z północy Europy, czyli
ze Skandynawii, przez porty Gdańsk i Gdynia. Au-
tostrada morska biegnie przez Hamburg, natomiast
autostrada towarowa zaczyna się w Gdyni. Doprowa-
dzi to do marginalizacji naszych portów, szczególnie
Gdańska i Gdyni. Mam pytanie: Jakie działania pod-
jął rząd polski, pan minister w zakresie tego, żeby
Gdynia znalazła się w ramach autostrady północ–po-
łudnie ze Skandynawii do południowej Europy? Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję panu posłowi.
Pani poseł Jadwiga Wiśniewska zada pytanie.
Proszę bardzo.
(Poseł Jadwiga Wiśniewska: Długie dojście.)
Spokojnie, pani poseł, zdążymy.
Poseł Jadwiga Wiśniewska:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polityka rządu
Donalda Tuska w zakresie spraw zagranicznych to
pasmo porażek, można by powiedzieć: klęski. Zadaję
sobie pytanie, czy Ministerstwo Spraw Zagranicz-
nych w ogóle funkcjonuje. Pan minister Sikorski mó-
wił, że Polska jest na prostej drodze. Ta droga, panie
ministrze, niestety nieobecny, jest drogą, która pro-
wadzi Polskę na manowce. Myślę, że resort, którym
pan kieruje, a tak naprawdę nie kieruje, pokazuje
stan państwa: porażki, porażki, porażki. Myślę, że
do pana nazwiska już na trwałe po katastrofie smo-
leńskiej, po sprawie związanej z tarczą antyrakieto-
wą, po sprawie Nord Stream należałoby dopisać do
pana nazwiska słowo: porażka. Przypomnę, że to
rząd Donalda Tuska, jeżeli chodzi o Nord Stream,
cofnął rekomendację w sprawie zasiadania w EBI,
w Europejskim Banku Inwestycyjnym, wiceprezes
Marcie Gajęckiej, która odpowiedzialna była za fi-
nansowanie inwestycji strategicznych w dziedzinie
energetyki w Europie, po jej wypowiedzi, że nie pod-
pisze się pod wnioskiem finansującym budowę Nord
Stream. Jest pytanie: Jaka jest polska racja stanu?
Jakie zadania powinny stać przed ministrem, dla
którego odpowiedzialność za politykę zagraniczną
nie jest tylko pustym słowem? Politykę zagraniczną
rządu Donalda Tuska można by porównać do polity-
ki poklepywanego na różnych salonach premiera. Być
może pan się dobrze z tym czuje. Myślę, że wszystkie
wcześniejsze pana wypowiedzi tak naprawdę odbie-
rają panu legitymację do zajmowania się sprawami
Polski na arenie międzynarodowej. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję, pani poseł.
Pytanie zada poseł Stanisław Pięta, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Stanisław Pięta:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To, że pan mini-
ster Sikorski jest człowiekiem bez determinacji, bez
charakteru i bez klasy, nie ulega wątpliwości. Świad-
czy o tym nie tylko jego dzisiejsza nieobecność, ale
także wcześniejsze wypowiedzi o dożynaniu watahy,
wypowiedzi wzywające do wznoszenia okrzyków:
były prezydent Kaczyński, to są sytuacje totalnie
kompromitujące pana ministra.
(Poseł Jan Kulas: Co pan opowiada?)
Odniosę się do tego, co dzisiaj tutaj słyszeliśmy.
Pan minister Sikorski bardzo wyraźnie podkreślał
znaczenie realizmu. Mówił wyraźnie, że ten czyni
dobrze dla Polski, kto czyni rzeczy realne. Nie ten,
kto kto mówi o patriotyzmie, tylko kto realnie podej-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Stanisław Pięta
muje czynności dla dobra Polski. Dobrze by było więc,
byśmy mogli o tych realiach porozmawiać, o faktach.
Rozmawiajmy więc o rurociągu, wysokich cenach
gazu, braku tarczy antyrakietowej, wirtualnych ra-
kietach Patriot, o tym, że musieliśmy ustąpić Rosji
w sprawach finansowania naszej polityki importu
gazu, chodziło o 1200 mln zł. Pan minister Sikorski
mówił także o tym, że Ministerstwo Spraw Zagra-
nicznych jest gospodarne, że Rok Chopinowski był
wielkim sukcesem. Proszę państwa, pamiętamy, że
Ministerstwo Spraw Zagranicznych za 30 tys. euro
wydało publikację, która zawierała kompromitujące
zwroty i nie może być wykorzystana. Otóż chciałbym
zapytać, bo to jest konkretna sprawa, czy pan mini-
ster Sikorski złożył zawiadomienie o podejrzeniu
popełnienia przestępstwa przez jego urzędników do
prokuratury, gdyż, szanowni państwo, dopuszczenie
do tej sytuacji jest przestępstwem zapisanym w Ko-
deksie karnym w art. 231 § 1: „Funkcjonariusz pu-
bliczny, który nie dopełniając obowiązków, działa na
szkodę interesu publicznego, podlega karze pozba-
wienia wolności do lat 3”. Czy takie doniesienie do
prokuratury pan minister Sikorski złożył? Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję bardzo.
Teraz pytanie zadaje poseł Kazimierz Moskal,
Prawo i Sprawiedliwość.
Zachęcam państwa do przestrzegania limitu cza-
su – półtorej minuty.
Poseł Kazimierz Moskal:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsza debata
na temat założeń polityki zagranicznej w 2011 r.
i wypowiedź pana ministra przed Wysoką Izbą to
pewno dwie różne sprawy. Owszem, w wystąpieniu
pana ministra można było znaleźć jakieś tam wątki
dotyczące założeń polityki na 2011 r., natomiast to
było wyrażenie pewnego poglądu pana ministra na
temat tego, jak on widzi historię, jak widzi patrio-
tyzm, gospodarkę, i gdzieś tam, w tle, może pojawia-
ły się też te elementy związane z założeniami czy
priorytetami. I dlatego kieruję do pana ministra py-
tanie ogólne: Czy zrozumiał pan minister, co znaczy
zwrot: informacja dotycząca założeń polityki zagra-
nicznej na 2011 r.? Czy potrafi to zrozumieć i odpo-
wiedzieć na pytanie? Bo myślę, że maturzysta czy
nawet gimnazjalista zrobiłby to lepiej.
I kolejna, też niepokojąca sprawa. Tutaj część po-
lityków Platformy Obywatelskiej odmawia nam, czy
niektórym z nas, prawa do mówienia o tym, co to jest
patriotyzm. Mieliśmy wykład na temat patriotyzmu,
natomiast przy tym wszystkim często przedstawicie-
57
le PO mówili, że z naszej strony padają inwektywy.
Zapytam – jeżeli na przykład pan minister mówi: ple-
mienne czy sekciarskie pohukiwania to jeszcze nie
patriotyzm; odpowiedzialna polityka nie może być po-
chodną martyrologicznej mitologii; patriotyzm to nie
ciemne insynuacje lub chełpliwe mowy (Dzwonek) – to
co to jest, jeśli nie właśnie inwektywy? I mówi, żeby-
śmy się uczyli kochać Polskę. No tak, to pewnie wia-
domo. Bardzo dużo okrągłych zdań, natomiast chodzi
o konkrety. Jeżeli jesteśmy tacy cudowni i wspaniali,
a chcielibyśmy pewnie wszyscy tego, to mam pytanie
konkretne: Ilu jest ogółem pracowników i dyplomatów
w instytucjach, w strukturach Unii Europejskiej,
NATO, ONZ, a ilu jest tam Polaków?
I sprawa kolejna, G20. Potencjał mamy ogromny.
Dlaczego nie poczyniono starań, żeby Polska znala-
zła się w tej grupie, G20, skoro pan minister mówił,
że jesteśmy na 20. miejscu?
Pytanie odnośnie do świata arabskiego. Piękne,
okrągłe słowa padły, natomiast co konkretnie mini-
ster uczynił w tej kwestii i co w najbliższym czasie
uczyni?
Czas minął, tak że dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Tak, minął rzeczywiście, dość dawno. Dziękuję.
Pan poseł Artur Górski, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Artur Górski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ministerstwo
Spraw Zagranicznych wielokrotnie sygnalizowało, że
jest zaniepokojone działaniami władz naszych
wschodnich sąsiadów, Białorusi, Litwy i Ukrainy,
wymierzonymi w polską mniejszość. Na Białorusi
panuje dyktatura i Polacy tam mieszkający mają bar-
dzo niewiele praw, zaś ich przedstawiciele ze Związku
Polaków na Białorusi są prześladowani przez reżim
Łukaszenki. Polskie dziedzictwo kulturowe, w tym
architektoniczne, jest na Białorusi barbarzyńsko
niszczone. Ukraina ma aspiracje europejskie, ale
wciąż odradzający się banderowski nacjonalizm, wi-
doczny szczególnie w samorządach dawnej Galicji
Wschodniej, ogranicza odrodzenie polskości, katoli-
cyzmu na tych terenach. Ukraińskie władze utrud-
niają odrestaurowywanie pomników naszej tradycji,
blokują rozwój polskiego świata, a także niechętnie
zwracają kościoły zagrabione katolickim wspólno-
tom. Na Litwie, która przecież jest w Unii Europej-
skiej, także stale pogarsza się sytuacja Polaków tam
mieszkających. Mam tu na myśli szczególnie najnow-
szą politykę litewskich władz wymierzoną w polską
oświatę, a także uciążliwe kary finansowe nakładane
na naszych rodaków za posługiwanie się językiem
polskim w miejscach publicznych.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
58 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Artur Górski
Mam zatem pytanie: Czy polski rząd będzie nadal
tylko ubolewał nad sytuacją polskiej mniejszości w tych
krajach, sygnalizował swoje niezadowolenie, a na-
stępnie bezradnie rozkładał ręce, czy wreszcie zosta-
nie opracowana jakaś spójna strategia polskiej poli-
tyki wschodniej, która, konsekwentnie realizowana,
poprawi sytuację Polaków mieszkających na Biało-
rusi, Ukrainie i Litwie? Co zrobił polski rząd, aby
Sejm litewski nie przyjął nowej ustawy oświatowej,
która spowoduje likwidację połowy szkół polskich
w tym kraju? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję bardzo. Dokładnie minuta trzydzieści.
Dziękuję panu posłowi.
Poseł Robert Telus, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Robert Telus:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szkoda, że nie
ma pana ministra, bo przed zadaniem pytania
chciałbym się odnieść do tego, co dziś pan minister
powiedział, do jego autorskiego wystąpienia. Pan
minister mówił o patriotyzmie, o honorze, próbował
uczyć nas kultury, a ja ciągle słyszę słowa, które
wypowiedział pan minister oficjalnie, o „dorżnięciu
watahy”. I po tej wypowiedzi, myślę, że nie ma pan,
panie ministrze, żadnej delegacji, żeby próbować
nas uczyć kultury. Po tych słowach, myślę, inny mi-
nister podałby się do dymisji, a pan bezczelnie pró-
buje nas uczyć kultury.
Panie ministrze, chciałbym zapytać – już kilka
razy padało to pytanie, ale to jest bardzo ważny te-
mat – właśnie o dopłaty unijne dla rolników. Ja wiem,
że pan nie zna tego problemu, bo nigdy pan w swoich
wypowiedziach tego tematu nie poruszał, dzisiaj rów-
nież nie, ale, panie ministrze, po 2013 r. polski rolnik
będzie dostawał 190 euro dopłaty do hektara, nie-
miecki ponad 340 euro, a grecki ponad 500 euro. Jak
polski rolnik ma konkurować z sąsiednim niemiec-
kim rolnikiem?
Panie ministrze, nie wiem, czy pan wie, ale pan
prezydent, obecny prezydent Komorowski w kampa-
nii wyborczej wypowiedział słynne słowa: czemu PiS
się martwi o dopłaty rolnicze, skoro dopłaty rolnicze
same się wyrównają? Ta wypowiedź świadczy, że ani
pan prezydent, ani pan premier, ani pan nie wie,
o czym mówi.
Pan minister na spotkaniu z europosłami w Bruk-
seli próbował mówić na temat dopłat unijnych, ale
z jego wypowiedzi nic nie wynikało. I, panie mini-
strze, to, że w naszych priorytetach nie zapisano jako
najważniejszego priorytetu rolnictwa, jako jednego
z ostatnich bastionów polskości, to jest wielki skan-
dal. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje pan poseł Jan Kulas, Platforma
Obywatelska.
Poseł Jan Kulas:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoki Sejmie!
Rozpoczęliśmy dzisiaj pięknym akcentem solidarno-
ści z narodem japońskim. Mówiliśmy tam nie tylko
o solidarności, ale także o pomocy. Myślę, że w tym
duchu współdziałania w polityce zagranicznej powin-
niśmy dalej rozmawiać. Tymczasem co prezentuje
Prawo i Sprawiedliwość? Politykę konfrontacji, agre-
sji, epitetów. Posłanka Wiśniewska obraża premiera
i jest z tego bardzo zadowolona. Mariusz Błaszczak,
jakby nie czytał 15 stron informacji o polskiej polity-
ce zagranicznej, o dokonaniach, działaniach, mówił
o rzekomej degradacji. Takim językiem, takim bra-
kiem kultury wykazują się posłowie PiS. Niektórzy
z nich niedawno bywali za granicą, narazili wizeru-
nek Polski na szwank, zapadały wyroki sądowe. To
byli politycy PiS-u przecież. Warto by też przypo-
mnieć, jak było 3–4 lata temu za rządów PiS-u i Sa-
moobrony – złe stosunki z najbliższymi sąsiadami.
A co jest najważniejsze? Dobre, bliskie stosunki
z sąsiadami, czyli z Niemcami i z Rosją – po kilku
latach o takich stosunkach rzeczywiście możemy mó-
wić. Rośnie autorytet Polski w Unii Europejskiej.
Jesteśmy rzeczywiście szóstą gospodarką, jak powie-
dział pan minister, bo można się o tym przekonać,
studiując materiały i dokumenty. Premier Jerzy Bu-
zek, komisarz Janusz Lewandowski cieszą się naj-
wyższym uznaniem w Europie. Rośnie autorytet
naszego państwa. Dlaczego to nie cieszy polityków
PiS-u? Tego nie rozumiem.
Pytania są tylko dwa, pani minister. Czy będzie
dalsze wsparcie dla polskiej polityki, jeżeli chodzi
o konkurencyjność i rozwój portów morskich – Gdań-
ska, Gdyni i Szczecina? (Dzwonek) I ostatnie pytanie:
Czy mimo tych epitetów, tej polityki konfrontacji
w wykonaniu PiS-u rząd Donalda Tuska będzie dalej
poszukiwał ponadpartyjnego współdziałania w poli-
tyce zagranicznej i w obronie polskiej racji stanu?
Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
W tej chwili, Wysoki Sejmie, przeczytam komu-
nikat.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Wicemarszałek Marek Kuchciński
Posiedzenie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny,
które miało odbyć się o godz. 15 w dniu dzisiejszym,
zostało odwołane.
Głos zabierze pani poseł Krystyna Skowrońska,
Platforma Obywatelska.
Proszę bardzo.
Poseł Krystyna Skowrońska:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Na
tej sali nie sposób mówić o rzetelnej debacie, skoro
bardzo wielu posłów dokonuje recenzowania wystą-
pienia ministra spraw zagranicznych w taki sposób,
jak to czyni nauczyciel w stosunku do ucznia, żeby
tego ucznia pognębić, a nie żeby pytać, zadawać py-
tania. Chciałabym powiedzieć, że tak naprawdę nie-
którzy z naszych kolegów posłów nie wyrośli z tego,
gdzie pracowali przed objęciem funkcji posła na Sejm
Rzeczypospolitej Polskiej, bo zachowują się w dal-
szym ciągu tak, jakby nie wiedzieli, co to jest polska
racja stanu. Jakże w słowach waszych…
(Poseł Zbigniew Dolata: Sejm kontroluje rząd.)
Panie pośle z PiS-u, jakże w słowach waszych
brzmią fałszywie ostrzeżenia czy zastrzeżenia wobec
ministra spraw zagranicznych, skoro nie próbujecie
usprawiedliwić słów, które pani poseł Fotyga wypi-
suje na blogu. Jakże one są obraźliwe dla Polski i dla
Polaków, jakże wiele jest rzeczy trudnych, krytycz-
nych. Nie pozwala się prowadzić dobrej polityki za-
granicznej, skoro próbuje się dyskredytować mini-
stra, a samemu nie ma się zbyt wielu osiągnięć.
(Poseł Zbigniew Dolata: Sam się dyskredytuje.)
W związku z tym chciałabym, jeśli chodzi o pań-
stwa posłów z PiS-u, żebyście państwo zważyli, że
polska racja stanu dla Polaków jest polską racją sta-
nu rozumianą tak, jak to przedstawiał minister
(Dzwonek) spraw zagranicznych, a nie w taki sposób,
w jaki państwo próbujecie to dyskredytować.
A teraz pytanie, które chciałam zadać, zanim
w ten sposób potoczyła się ta debata. Chciałabym,
pani minister, zapytać o umowę polsko-ukraińską
w sprawie zabezpieczenia społecznego, która jeszcze
nie weszła w życie. Ona jest niezwykle ważna dla
osób, które były zatrudnione częściowo czy przez
jakiś okres na Ukrainie, a mogłyby pobierać zabez-
pieczenie społeczne, gdyby taka umowa była. To jest
bardzo ważna rzecz dla ludzi. Z takich drobnych
rzeczy, podejmowanych i załatwianych, składa się
również polityka zagraniczna państwa. A państwu,
którzy tak mocno krytykujecie, powiem: więcej po-
kory. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
(Poseł Jan Kulas: Weźcie sobie to do serca.)
Pytanie zadaje poseł Tomasz Głogowski, Platfor-
ma Obywatelska.
59
Poseł Tomasz Głogowski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pan minister
Sikorski wspominał w swoim wystąpieniu o wspiera-
niu procesu rozszerzenia Unii Europejskiej, o real-
nym zamiarze zakończenia procesu negocjacji z Chor-
wacją w czasie naszej prezydencji. Chciałbym zapytać
panią minister, czy polska dyplomacja jest przygoto-
wana również do intensywnego inspirowania pozo-
stałych krajów Unii Europejskiej, aby po zakończeniu
negocjacji proces ratyfikacji członkostwa Chorwacji
także przebiegał. Wydaje mi się, że fakt sprawowania
prezydencji akurat przez Polskę, przez kraj duży
i aktywny, z ważną, istotną pozycją dyplomatyczną,
może proces ratyfikacji członkostwa Chorwacji przy-
spieszyć, a można się spodziewać, że ze strony nie-
których krajów, na przykład Słowenii, może być jakaś
próba przedłużania tego procesu. Chyba ponadpoli-
tyczne jest przyjęte w Polsce przekonanie, że Chor-
wacja może być naszym partnerem w Unii Europej-
skiej, z którym będziemy dobrze współpracować,
z którym łączą nas podobne interesy i wiele rzeczy
na pewno będziemy mogli wspólnie realizować. Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje poseł Arkadiusz Mularczyk, Pra-
wo i Sprawiedliwość...
Pytanie zadaje poseł Zbigniew Dolata, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Zbigniew Dolata:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pana ministra
nie ma, nie jest zainteresowany pytaniami posłów…
(Poseł Krystyna Skowrońska: Jak obrażacie go
w ten sposób, tyle razy...)
(Głos z sali: Właśnie. Ile razy, ile razy...)
…a powinien być zainteresowany wizją polityki
zagranicznej, którą przedstawia najważniejsza partia
opozycyjna.
Ale chciałbym zacząć od czegoś innego. Na począt-
ku XIII w. w Anglii panował król Jan bez Ziemi. Na
początku XXI w. w Polsce mamy ministra spraw za-
granicznych bez polityki zagranicznej. Polska nie
prowadzi własnej, samodzielnej, suwerennej polityki
zagranicznej. Przykładów na to jest bez liku. Jeden
z ostatnich: zawieramy z Rosją umowę gazową skraj-
nie dla Polski niekorzystną i broni nas przed tymi
niekorzystnymi rozwiązaniami Unia Europejska,
dlatego że te zapisy zagrażały również krajom unij-
nym. Ale nie we wszystkich kwestiach będzie nas
Unia Europejska broniła. My nie walczymy o interes
Polski w ramach Unii Europejskiej.
Obecnie najbardziej istotną sprawą, bez względu
(Dzwonek) na opcję polityczną, jest kwestia polskiej
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
60 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Zbigniew Dolata
prezydencji i priorytetów tej prezydencji. Wśród tych
priorytetów brakuje spraw polskiego rolnictwa, co
jest ogromnym zaniedbaniem. Jak już tutaj mówiono,
polski rolnik nie będzie w stanie konkurować na ryn-
ku unijnym, mając dopłaty rzędu 187 euro do hekta-
ra, z rolnikiem niemieckim, który ma blisko 350 euro
do hektara. Dlatego my jako Prawo i Sprawiedliwość
domagamy się od polskiego rządu, od ministra spraw
zagranicznych, żeby walczył o polskie interesy. Do-
magamy się tego, żądamy tego w imieniu Polaków.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
(Poseł Jan Kulas: Rząd pracuje w tej sprawie.)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Prosiłbym jednak, żeby zakończyć wystąpienie
pytaniem, bo to jest czas zadawania pytań, a nie czas
debaty, wystąpień klubowych.
Pan poseł Ryszard Galla, niezależny.
Proszę.
Poseł Ryszard Galla:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
W czerwcu bieżącego roku będziemy obchodzili
20-lecie polsko-niemieckiego traktatu o dobrym są-
siedztwie i przyjaznej współpracy. Od wielu miesięcy
pracuje polsko-niemiecki okrągły stół, w skład któ-
rego wchodzą przedstawiciele rządów oraz przedsta-
wiciele mniejszości niemieckiej w Polsce i Polaków
zamieszkujących w Niemczech. Okrągły stół, pracu-
jąc w trzech zespołach roboczych, dokonał podsumo-
wania realizacji traktatu oraz wyznacza także zada-
nia na przyszłość w obszarze funkcjonowania mniej-
szości narodowych – mniejszości niemieckiej w Polsce
i Polaków zamieszkujących w Niemczech. Chciałbym
zapytać pana ministra, panią minister: Jak oceniacie
państwo realizację traktatu o dobrym sąsiedztwie
oraz jakie obszary tematyczne w stosunkach polsko-
-niemieckich powinny być realizowane w latach na-
stępnych?
Drugie moje pytanie dotyczy projektu, bardzo
konkretnego, budowy korytarza transportowego
wzdłuż Odry i Dunaju. Projekt taki został przedsta-
wiony przez stronę niemiecką w Berlinie na posiedze-
niu Polsko-Niemieckiej Grupy Parlamentarnej z proś-
bą o poparcie przez Polskę w Brukseli tego projektu.
Chciałbym zapytać: Jakie jest stanowisko pana mi-
nistra, polskiego rządu w sprawie tak ważnej inwe-
stycji, która mogłaby się znaleźć bezpośrednio w pro-
gramie Unii Europejskiej, a która dotyczy budowy
korytarza transportowego (Dzwonek) wzdłuż Odry
i Dunaju? Dziękuję.
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje pan poseł Wojciech Kossakowski,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Wojciech Kossakowski:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Polityka zagraniczna państwa powinna stać na stra-
ży interesu narodowego, ale także dobrego imienia
państwa. W związku z tym chciałbym zapytać: Jakie
działania są aktualnie podejmowane wobec coraz
częstszego używania przez zagraniczne media sfor-
mułowań „polskie obozy koncentracyjne” lub „pol-
skie obozy pracy”? Wyraźnie widać, że z tym proble-
mem polski MSZ sobie nie radzi. W efekcie mamy
sytuację, w której używanie tego typu sformułowań
przez najbardziej liczące się media w Europie Za-
chodniej, Izraelu czy Stanach Zjednoczonych dopro-
wadziło do utrwalenia błędnego poglądu, że Polacy
byli współtwórcami obozów koncentracyjnych oraz
współsprawcami zagłady Żydów i innych zbrodni po-
pełnionych w tych obozach. Oczywiście wiemy, że
MSZ kataloguje przykłady użycia błędnych sformu-
łowań, a nasi ambasadorzy wysyłają protesty. Jak
widać, wszystko to jest bez rezultatu. Przed chwilą
pan minister powiedział: „Mimo okazjonalnych wy-
bryków, które fałszują naszą historię, Polska ma do-
brą prasę”. Zjawisko ma charakter narastający.
W samym tylko roku 2009 było to aż 103 razy. Sfor-
mułowania te są wyjątkowo fałszywe i dezinformu-
jące i należy je niestety postrzegać jako przejaw an-
typolonizmu. W jednym z czołowych dzienników
amerykańskich, „Los Angeles Times”, w ubiegłym
roku użyto nawet sformułowania „nazistowska Pol-
ska”. Chciałbym zapytać pana ministra: Gdzie tutaj
jest dobra prasa? W listopadzie 2008 r. ówczesny wi-
ceminister spraw zagranicznych w rządzie Donalda
Tuska zapowiedział wytaczanie procesów sądowych
mediom używającym sformułowania „polskie obozy”.
Niestety do dziś Polska jednak nie wytoczyła żadne-
go tego typu procesu.
Szanowni państwo, zaistniała sytuacja wymaga
stanowczych działań ze strony MSZ, w przeciwnym
wypadku będzie nam coraz trudniej walczyć z tym
przekłamaniem historycznym. Być może radykalny
krok w postaci drogi sądowej i wysokiego odszkodo-
wania jest jedynym sposobem na ukrócenie tego
w zaistniałej sytuacji. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje pan poseł Piotr Polak, Prawo
i Sprawiedliwość.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Piotr Polak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Na spotkaniu w Brukseli z polskimi europosłami
w debacie nad priorytetami polskiej prezydencji pan
minister Sikorski pochwalił się, że jest także rolni-
kiem, bo ma 14 ha ziemi. To jak na polskie realia,
Wysoka Izbo, sporo, więcej niż wynosi średnia krajo-
wa. Jako rolnik powinien pan minister wiedzieć, że
problemy, z jakimi się na co dzień spotykają polscy
rolnicy, a jest w Polsce ponad 1,5 mln właścicieli go-
spodarstw rolnych, są bardzo poważne. Mam tutaj
na myśli dopłaty rolnicze do hektara, w szczególności
niesprawiedliwy system tych dopłat. Rolnicy z krajów
starej Unii mają około dwa razy większe dopłaty od
rolników państw nowo przyjętych. Przez pierwszych
10 lat naszej obecności w Unii Europejskiej z powodu
tej nierówności polscy rolnicy stracili, o czym już mó-
wiono, 120 mld zł. Jeśli to się przez kolejne lata utrzy-
ma, to stracą jeszcze ponad 70 mld zł. Co pan mini-
ster zrobił i co zamierza zrobić, aby te niesprawiedli-
wości zlikwidować i dopłaty rolnicze wyrównać?
I drugie pytanie. W swoim dzisiejszym exposé
stwierdził pan, panie ministrze, że „bliska współpra-
ca z Niemcami pomaga w oddziaływaniu na Rosję”.
Poproszę pana ministra o uszczegółowienie tego
stwierdzenia. W jakim to oddziaływaniu na Rosję
pomogli nam Niemcy? Może chodzi tutaj na przykład
(Dzwonek) o pomoc czy współpracę Niemiec w od-
działywaniu na Rosję w kwestii wyjaśnienia tragedii
smoleńskiej? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Teraz pytanie zadaje poseł Marek Matuszewski,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Marek Matuszewski:
Panie Marszałku! Posłanki i Posłowie! Wysoka
Izbo! Polskie rolnictwo w Europie to świetna zdrowa
i duża produkcja – pierwsze miejsce w produkcji
ziemniaków, niektórych zbóż, owoców miękkich; dłu-
go by można było wymieniać – mimo kilkakrotnie
mniejszych dopłat niż tzw. stare państwa Unii. Żyw-
ność na świecie będzie już niedługo produktem stra-
tegicznym. Według analiz brytyjskich za 20 lat bę-
dzie potrzeba na świecie 70% żywności więcej. Dla-
czego, panie ministrze, priorytetem numer jeden
zbliżającej się prezydencji nie jest rolnictwo? Dlacze-
go wyrównanie dopłat bezpośrednich dla polskiego
rolnika nie jest dla pana ważną sprawą?
Międzynarodowe sukcesy II Rzeczypospolitej były
możliwe tylko dzięki oparciu się na polskich elitach
emigracyjnych. Dzisiaj pan minister Sikorski akcep-
tuje bytowanie w niektórych placówkach ambasad
ludzi, którzy współpracowali z dawnym systemem
61
i są podejrzani o współpracę z dawną agenturą. Na
przykład pan Turowski. Kim on jest, panie mini-
strze? Robi się czarną listę osób z emigracji, które
zasłynęły z wielkich osiągnięć w promowaniu Polski
i utrzymaniu polskości za granicą. Ostatnie skanda-
le typu komiks chopinowski, ciągle pojawiające się
w zagranicznych mediach hasła „polskie obozy kon-
centracyjne” utwierdzają, że Ministerstwo Spraw
Zagranicznych pod rządami Sikorskiego wręcz szko-
dzi Polsce (Dzwonek), zamiast chronić jej interesy.
Gdyby był pan człowiekiem honoru, już dawno zszedł-
by pan ze sceny politycznej. Czyżby coś na pana mie-
li, że się pan tak zachowuje?
A pani poseł Skowrońskiej powiem: Niech pani
nie poucza posłów PiS-u, tylko niech pani jedzie do
swojego okręgu, posłucha wyborców. Oni panią po-
uczą. Dziękuję. (Oklaski)
(Poseł Jan Kulas: To było nieeleganckie.)
(Poseł Janusz Cichoń: Ma pan z czego się cieszyć.)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Proszę państwa, odnośmy się do tematu debaty,
a nie przedstawiajmy uwag personalnych.
W jakim trybie, pani poseł?
(Poseł Krystyna Skowrońska: Sprostowanie.)
Proszę bardzo, pani poseł Skowrońska w trybie
sprostowania.
Poseł Krystyna Skowrońska:
Szanowny panie pośle, pan nie zrozumiał mojego
wystąpienia. Chciałabym panu powiedzieć, że bardzo
mocno się wsłuchuję, ale pan widocznie mojej wypo-
wiedzi nie zrozumiał. Jeżeli chodzi o te argumenty,
to musi pan chyba mieć dłuższy czas na możliwość
ich rozważenia. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję bardzo.
Pani poseł Joanna Fabisiak jeszcze nie nadeszła.
Pan poseł Sławomir Worach, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Proszę bardzo.
Poseł Sławomir Worach:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Realne zbliżenie
z naszymi sąsiadami z Europy Wschodniej, tak wy-
raźnie obecne w polityce zagranicznej rządu Prawa
i Sprawiedliwości, dawało nam możliwość realizacji
naszej racji stanu, dawało nam konkret. To wtedy
kanclerz Niemiec Angela Merkel zmuszona była za-
deklarować w obecności Władimira Putina, że wszyst-
kie kraje Unii Europejskiej stanowią jedność w kon-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
62 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Sławomir Worach
taktach i relacjach z Rosją. To wtedy twardo posta-
wiono postulat prowadzenia rozmów z Rosją w spra-
wach tak strategicznych jak na przykład energetyka
na szczeblu unijnym, a nie przez poszczególne kraje.
To wówczas byliśmy partnerem, a nie jak dziś peten-
tem. A zatem jakie teraz cele przyświecają polskiej
polityce wschodniej? Spolegliwość wobec Rosji, zupeł-
ny brak ambicji, brak polityki wobec krajów Europy
Środkowej. Nasuwa się pytanie: Co z naszymi rela-
cjami z Gruzją, z Ukrainą, z państwami bałtyckimi?
Dlaczego, panie ministrze, godzi się pan na tak ab-
surdalną spolegliwość wobec Rosji? Czy naprawdę
uważa pan, że Polska jako jeden z największych kra-
jów w Europie Środkowej może pozwolić sobie na
taką politykę spolegliwości i na taką politykę konfor-
mistycznej niemocy? Jakie więc cele przyświecają
dziś prowadzonej przez pana polskiej polityce wschod-
niej (Dzwonek), o ile w ogóle ona istnieje? Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Poseł Andrzej Jaworski, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Andrzej Jaworski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym za-
dać panu ministrowi bardzo ważne i bardzo krótkie
pytanie. Niestety nie ma pana ministra. Mam na-
dzieję, że pani minister w jego zastępstwie będzie
w stanie na to pytanie odpowiedzieć. A pytanie doty-
czy Polaków, którzy zrzekli się polskiego obywatel-
stwa. Wiele mówiono na tej sali o polskiej racji stanu.
Mam pytanie: Jak MSZ, jak polski rząd traktuje oso-
by, które, niezmuszone do tego, będąc Polakami, na-
gle ni stąd, ni zowąd przed urzędnikami niemieckimi
wyrzekają się polskiego obywatelstwa? Czy takie oso-
by powinny zasiadać w polskich instytucjach, powin-
ny pełnić ważne funkcje w naszym kraju? Pytanie to
krótkie, czekam na konkretną odpowiedź. Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje poseł Sławomir Kłosowski, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Sławomir Kłosowski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pana ministra
nie ma, obraził się, jak słyszałem.
Szanowni państwo, rozumiem, że wystąpienie pana
ministra Sikorskiego miało charakter polityczny.
(Poseł Jan Kulas: Jest pani minister.)
Co prawda, bardziej życzyłbym sobie wystąpienia
merytorycznego. Natomiast w tym wystąpieniu były
wątki, które ja uznaję za niebezpieczne, dlatego że
było to wystąpienie hurraoptymistyczne. Ono wła-
ściwie nie zawierało żadnych elementów, w których
Ministerstwo Spraw Zagranicznych, pan minister
Sikorski widzieliby jakieś niebezpieczeństwa dla pol-
skiej polityki zagranicznej. Jest to bardzo niebez-
pieczne, dlatego że pokazuje, że Ministerstwo Spraw
Zagranicznych, pan minister osobiście tracą kontakt
z rzeczywistością.
A ja chciałbym panu ministrowi przypomnieć
pewne fakty i o pewne fakty zapytać. Myślę, że uzy-
skam odpowiedź. Panie ministrze, w roku minionym
miały miejsce pierwszy raz w historii wolnej Polski,
pierwszy raz w historii szkół przy ambasadach ma-
sowe strajki – w szkole w Atenach, w Brukseli,
w Paryżu, w Berlinie. Co minister spraw zagranicz-
nych w tej sprawie zrobił? One się ciągnęły przez dwa
miesiące. Mam wrażenie, że minister spraw zagra-
nicznych nic w tej sprawie nie zrobił.
Druga kwestia, pan minister powołuje się na per-
fekcyjne stosunki z Niemcami. W związku z tym
pytanie, które nasuwa się samo: Co my z tego jako
Polska mamy? Panie ministrze, w dalszym ciągu nie
jest załatwiona sprawa polskiej mniejszości w Niem-
czech. (Dzwonek) Polacy mieszkający w Niemczech
nie mają statusu mniejszości. Co pan w tej sprawie
zrobił konkretnego? Polskie dzieci nie mogą się uczyć
w szkołach języka polskiego. Gdzie symetria? W pol-
skich szkołach mniejszość niemiecka uczy się i korzy-
sta z tych przywilejów. Dlaczego tak nie jest, jeżeli
chodzi o Polaków mieszkających w Niemczech?
Ostatnia już kwestia, która jest bardzo bolesna
dla Związku Polaków w Niemczech. Co pan minister
zrobił, ażeby Związek Polaków w Niemczech miał
zwrócony majątek zabrany przez III Rzeszę? Prze-
wodniczący tego związku zdany jest, wydaje się, sam
na siebie w upominaniu się o ten majątek zabrany
przez III Rzeszę. Co minister spraw zagranicznych
zrobił w tym kierunku, aby Związek Polaków w Niem-
czech wesprzeć? Wiem, że bardzo łatwo jest się chwa-
lić, zwłaszcza w kontekście politycznym, i prowoko-
wać Prawo i Sprawiedliwość, bo 1/3 tego samochwal-
stwa to było atakowanie Prawa i Sprawiedliwości.
Chodzi tutaj o konkrety. Co ministerstwo w tej spra-
wie zrobiło? Dziękuję.
(Poseł Jan Kulas: Nie na temat.)
(Poseł Janusz Cichoń: Jeszcze łatwiej pleść trzy
po trzy.)
(Poseł Jan Kulas: Poseł nie czytał materiału.)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Kłosowski pewnie wie, że to jest pro-
blem, który istnieje od 1990 r., ale przypominam
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Wicemarszałek Marek Kuchciński
państwu, że mamy debatę na temat informacji mini-
stra spraw zagranicznych o założeniach polskiej po-
lityki zagranicznej w 2011 r., więc prosiłbym, żeby
jednak zadawać pytania w tej sprawie.
Proszę bardzo, pan poseł Tadeusz Tomaszewski.
Nie ma pana posła.
Pan poseł Miron Sycz, Platforma Obywatelska.
Poseł Miron Sycz:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W ubiegłym roku rozpoczął działalność pierwszy
i jedyny, jak dotąd, konsul honorowy Rzeczypospoli-
tej w Żytomierzu na Ukrainie. Jest to pierwszy taki
konsulat w krajach byłego Związku Radzieckiego,
poza krajami unijnymi. Z mojej wiedzy wynika, że
konsul Woderacki doskonale sobie radzi, szczególnie
tam, w Żytomierzu, gdzie jest największa społeczność
polska. Mam pytanie, czy planowane jest otwarcie
innych konsulatów honorowych na Ukrainie, tym
bardziej że w Polsce, o ile mi wiadomo, jest co naj-
mniej pięć konsulatów honorowych Ukrainy.
Pytanie drugie, które przewijało się już dzisiaj
w pewnym sensie. Dotyczy ono małego ruchu gra-
nicznego. Otóż po wdrożeniu małego ruchu granicz-
nego z Ukrainą obroty handlowe, szczególnie po
stronie polskiej, wzrosły kilkakrotnie. Tylko w jed-
nym kwartale wzrosły o około pół miliarda złotych.
Dzisiaj pan minister poinformował, że został już wy-
negocjowany mały ruch graniczny z obwodem króle-
wieckim Federacji Rosyjskiej. Wobec tego jest pyta-
nie, kiedy możemy spodziewać się faktycznego, fi-
zycznego wdrożenia tego małego ruchu granicznego
z obwodem kaliningradzkim i czy to może być realne
jeszcze w tym roku. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
(Poseł Jan Kulas: Bardzo ważne pytanie.)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje pan poseł Łukasz Zbonikowski,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Łukasz Zbonikowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsze wystą-
pienie ministra Sikorskiego, jak i jego już prawie
czteroletnia działalność jako szefa dyplomacji pol-
skiej, pokazuje, że pan minister żyje w bardzo wiel-
kich ogólnikach, w świecie wirtualnym i oderwanym
od rzeczywistości. Nie sposób na podstawie jego dzia-
łalności i wystąpień ustalić, jakie priorytety, jakie
cele ma pan minister do zrealizowania. Można nawet
zauważyć, że pan minister oczekuje braku próby roz-
liczania go, ponieważ on celów nie stawia, a więc
63
czuje się zwolniony z ich realizacji. Widać wyraźnie,
że pana ministra przerastają jakiekolwiek poważne
sprawy w polityce zagranicznej, na przykład Nord
Stream, gdzie lekceważą Polskę, jako członka Unii
Europejskiej, zarówno nasz sąsiad z Unii, czyli
Niemcy, jak i nasz sąsiad pozaunijny – Rosja. Jest
jeszcze przykład tarczy antyrakietowej, przykład
Łukaszenki, gdzie minister Sikorski skompromito-
wał się próbą polityki miłości, a teraz jest obśmie-
wany w telewizji białoruskiej. Przykład smoleński
również jest kompromitacją polskiego Ministerstwa
Spraw Zagranicznych.
Chciałbym jednak zapytać o konkretną sprawę,
na którą skarżą się przez cały okres kadencji tego
rządu miłości w stosunku do Rosji przedsiębiorcy
stojący na granicy polsko-rosyjskiej. Czemu nie sły-
chać w wystąpieniach pana ministra, nie mówiąc już
o jakiejkolwiek działalności, i nie widać zaintereso-
wania tym problemem. Polscy biznesmeni są infor-
mowani przez rosyjskie służby celne, że czekają na
skutek decyzji politycznej strony rosyjskiej za takie
czy inne zachowanie Polaków. Czemu nie ma reakcji
polskiego MSZ, czemu nie jest podnoszony taki pro-
blem, że łapówkarstwo na granicy polsko-rosyjskiej
jest prawie zalegalizowane? Przy braku reakcji stro-
ny polskiej wygląda to tak, jakbyśmy też się na to
godzili. Uważam, że to są sprawy, które powinny być
podnoszone w stosunkach polsko-rosyjskich.
Pan minister w dzisiejszym wystąpieniu stwier-
dził, że trzeba kochać swój kraj.
(Poseł Jan Kulas: I szanować polski rząd.)
Mam pytanie do pana ministra. Czy nie uważa
pan minister, że największym dowodem miłości do
swojej ojczyzny jest walka o polską rację stanu za
granicą, a nie polityka klientyzmu? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje poseł Krzysztof Lipiec, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Krzysztof Lipiec:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W tej ważnej
debacie na temat polityki zagranicznej państwa war-
to zwrócić szczególną uwagę na uprawianą przez nas
politykę, która tak naprawdę dotyczy naszych są-
siedzkich stosunków, a więc z Unią Europejską,
szczególnie z Niemcami, w kierunku wschodnim z Ro-
sją, ale również w kierunku dalekosiężnym, czyli ze
Stanami Zjednoczonymi. W wystąpieniu pana mini-
stra, które raczej przypominało styl propagandy suk-
cesu zamierzchłych czasów, zabrakło mi pewnych
konkretnych danych i informacji na temat działań
rządu, które ewentualnie mogłyby zapobiec niezbyt
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
64 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Krzysztof Lipiec
dobrej sytuacji dla naszego państwa, dla Polski.
Przede wszystkim chodzi o politykę wobec Unii Eu-
ropejskiej. Powstał przecież elitarny klub, który tak
naprawdę dokonał podziału Unii Europejskiej na
kraje dwóch prędkości: te bardziej elitarne, które
wprowadziły walutę euro, i te, które akurat tego nie
są w stanie uczynić. Mieliśmy to zrobić szybko, ale to
jest odrębny problem.
Moje pytanie jest bardzo konkretne: Co rząd, co
pan minister spraw zagranicznych zrobił w tej mate-
rii, aby nie dzielić już Europy, która umiała się zjed-
noczyć, aby wspólnie można było osiągać te cele,
które dla polityki europejskiej są najistotniejsze? To
jest rzecz niedopuszczalna. Brakuje konkretnych
działań ze strony ministra spraw zagranicznych, aby
temu podziałowi Europy zapobiec.
Jeśli chodzi o politykę związaną z kierunkiem
wschodnim, to prowadzi ona do tego, że w stosun-
kach bilateralnych, szczególnie z Rosją, tak napraw-
dę nie mamy nic do powiedzenia. Gramy pod dyktan-
do Rosji zarówno w stosunkach gospodarczych, jak
i politycznych. Można o tym sporo mówić. Jaki jest
bilans obrotów gospodarczych z Rosją? Czy otworzy-
ły nam się rynki za wschodnią granicą? To są bardzo
konkretne pytania, a nie było na nie odpowiedzi.
Jeśli chodzi o Amerykę, to mam konkretne pyta-
nie, które od wielu, wielu lat jest stawiane z tej try-
buny: Kiedy wreszcie Amerykanie zniosą wizy dla
Polaków? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję.
Pytanie zadaje poseł Dariusz Seliga, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Dariusz Seliga:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie
Ministrze! Kilka lat temu jako polski obywatel i ko-
respondent wojenny bywał pan w rejonach działań
wojennych w Somalii i w Afganistanie. Podawał to
generał Izydorczyk, były szef WSI, panie ministrze,
cytuję z posiedzenia komisji.
(Minister Spraw Zagranicznych Radosław Sikor-
ski: Jestem zszokowany, że pan to źródło uważa za
wiarygodne.)
Tak jest w dokumentach. Panie ministrze, wtedy
nie było procedur odzyskiwania naszych obywateli.
Chciałbym się dowiedzieć, czy teraz są te procedury,
czy Ministerstwo Spraw Zagranicznych je kontynu-
uje. Chodzi też o kartę identyfikacyjną, która też
temu służy, a dzisiaj ustawowo w zasadzie nie wolno
jej wywozić z kraju w rejony działań w ramach pro-
wadzenia akcji ratunkowej. Czy ministerstwo zamie-
rza się włączyć w proces ustawowy? Czy minister-
stwo koordynuje działania, jeśli chodzi o współpra-
cę z MSWiA i ze Strażą Graniczną? Czy ustawowo
będą poprawione działania służące temu, żeby móc
lepiej i skuteczniej odzyskiwać polskich obywateli?
Przede wszystkim, jak mówię, chciałbym dopytać
o tę kartę identyfikacyjną, bo wiemy, że dzisiaj usta-
wa o ochronie danych osobowych chyba nie pozwala
jej wywozić z kraju. Dziękuję bardzo, panie marszał-
ku. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję panu posłowi.
Ostatnie pytanie zada pan poseł Ireneusz Raś,
Platforma Obywatelska.
Poseł Ireneusz Raś:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Koleżanki
i Koledzy Posłowie! Wysoki Sejmie! Na wstępie
chciałbym podziękować panu ministrowi za wypo-
wiedziane na początku exposé słowa: od Paderew-
skiego do Sikorskiego nie zmieniła się polska racja
stanu (Oklaski) i polityka zagraniczna jest prowadzo-
na w myśl tych pryncypiów, które przyświecały tym,
którzy po I wojnie światowej budowali po zaborach
zręby niepodległości.
Chciałbym też, wykorzystując tę debatę, zwrócić
się z wnioskiem do pana ministra w imieniu moich
koleżanek i kolegów, pań i panów posłów z Klubu
Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej – myślę,
że do tego wniosku mogliby się dzisiaj przyłączyć
przedstawiciele wszystkich stronnictw politycznych
– aby wykorzystać... może to jest złe sformułowanie,
aby uwzględnić w działalności dyplomacji polskiej
ten niezaprzeczalny fakt, na który czekamy w tym
roku, bo nie tylko na prezydencję, ale na ogłoszenie
błogosławionym wielkiego nie tylko Polaka, ale czło-
wieka świata – Jana Pawła II – Karola Wojtyły. Uwa-
żam, że za pośrednictwem kanałów dyplomatycznych
można stosunkowo łatwo dotrzeć do najważniejszych
osób na świecie po to, by przybliżyć jeszcze raz
w przeddzień beatyfikacji ten wspaniały życiorys czło-
wieka pokoju (Dzwonek), człowieka humanizmu. Pro-
siłbym o odniesienie się do tego, bo jest mało czasu,
pana ministra osobiście i zadbanie o to, by jeszcze raz
słowa o tym wspaniałym człowieku i jego życiu, jako
przykład, dały się słyszeć na całym świecie, żeby Pol-
ska tym się pochwaliła. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję bardzo.
Doszedł jeszcze pan poseł Arkadiusz Mularczyk,
który był wcześniej zapisany na liście.
Proszę bardzo, panie pośle.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Poseł Arkadiusz Mularczyk:
Dziękuję bardzo. Doszło do kolizji komisji, dlatego
nie mogłem przyjść. Dziękuję, panie marszałku.
Panie Ministrze! Mam pytanie. Moje pytanie ma
związek z interpelacją, z którą kiedyś wystąpiłem,
w sprawie udziału i roli Rzeczypospolitej Polskiej
oraz polskich obywateli w organizacjach między-
narodowych na tle składek ponoszonych przez bu-
dżet państwa, a w konsekwencji udziału polskich
przedstawicieli w tych organizacjach. Otóż z tej
interpelacji wynika – to jest może ciekawa infor-
macja – że Polska należy do 369 organizacji mię-
dzynarodowych, z tytułu czego ponosi składki
w wysokości 834 575 tys. zł. Nie dotyczy to udziału
w Unii Europejskiej, gdzie nasz udział to 14 082 mln zł.
Moje pytanie dotyczyło liczby polskich przedstawicie-
li. Chodzi mi o polskich urzędników, którzy pracują
w tych instytucjach. Statystyka jest dla nas dosyć
niekorzystna. Okazuje się, że w tych instytucjach
ogółem pracują 2472 osoby, z tym że w samej Unii
Europejskiej pracuje 2199 osób. To oznacza, że
w przypadku tych 369 organizacji międzynarodo-
wych raptem pracuje 170 Polaków. To pytanie zada-
łem rok temu i otrzymałem odpowiedź, że nastąpi
przegląd udziału Polski w tych instytucjach pod ką-
tem wnoszonych przez (Dzwonek) budżet państwa
składek oraz udziału jakby interesów Polski, które
tam są reprezentowane. Moje pytanie jest więc za-
sadnicze: Jaki jest wynik tego przeglądu? Czy zmniej-
szono ilość ponoszonych składek? Czy zmniejszono
liczbę naszej reprezentacji w tych organizacjach? To
zapytanie było sformułowane rok temu. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Marek Kuchciński:
Dziękuję bardzo.
Wysoki Sejmie! Lista posłów zapisanych do głosu
została wyczerpana.
Pozostaje nam wystąpienie minstra spraw zagra-
nicznych pana Radosława Sikorskiego.
Proszę bardzo.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Czas mamy
ograniczony, zainteresowanie moimi odpowiedziami,
o czym świadczy obecność, wyraźnie też, więc będę
mówił skrótowo.
Chciałbym podziękować panu posłowi Andrzejowi
Halickiemu za jego wystąpienie. Zgadzam się z tym,
że debata powinna odbywać się w oparciu o fakty,
analizy i refleksje, a nie insynuacje i obelgi. Potwier-
dzam, że kierunek i cel naszej polityki się nie zmie-
nia, że jesteśmy konsekwentni i że tylko realistyczne
ocenianie naszych zasobów i naszej sytuacji między-
65
narodowej umożliwi nam osiągnięcie naszych celów.
Dziękuję panu posłowi Halickiemu za życzenie mi
powodzenia.
Pan poseł Stanisław Rakoczy ze sprzymierzonego
z Platformą Obywatelską Polskiego Stronnictwa Lu-
dowego mówił o potrzebie większego konsensusu. Nie
wiem, czy to jest wykonalne, bo wydaje mi się, że ten
konsensus nas spajał wtedy, gdy jeszcze dochodzili-
śmy do instytucji Zachodu, a dzisiaj, gdy już te
wszystkie cele osiągnęliśmy, zachowujemy się tak jak
wszystkie inne kraje demokratyczne. W Stanach
Zjednoczonych, w Niemczech, w Wielkiej Brytanii,
we Francji, tam sprawy zagraniczne też budzą emo-
cje, też są przedmiotem dyskusji politycznej, więc
uważam, że jest to coś naturalnego.
Jak już mówiłem w swoim wystąpieniu, polityka
rolna była przedmiotem troski zarówno w dniu wczo-
rajszym Rady Ministrów, jak też będzie silnie przez
nas podnoszona. Pan minister Sawicki bardzo dyna-
micznie i kompetentnie działa na rzecz jej sensownej
reformy.
Co prawda pan prezes Jarosław Kaczyński nie
zaszczycił nas swoją obecnością, ale zwołał konferen-
cję prasową, której odzwierciedleniem była wypo-
wiedź pana przewodniczącego klubu Mariusza Błasz-
czaka, więc odniosę się do tez szefa PiS.
Pan prezes Kaczyński mówił, że stosunki z Rosją
są nierównoprawne, wykorzystywane przez Federa-
cję Rosyjską do obniżenia rangi naszego kraju. Nie
rozumiem, co ma na myśli. Umowa gazowa, jak
twierdzi, jest niekorzystna. Ja uważam, że jest bar-
dzo korzystna, bo państwowa polska spółka uzyska-
ła zarząd nad wspólnym polsko-rosyjskim gazocią-
giem i wywołuje to niezadowolenie strony rosyjskiej.
Co więcej, po to, aby ten zarząd uzyskać, uzyskali-
śmy wsparcie Komisji Europejskiej. Nie potrafię się
odnieść, już antycypując inne wypowiedzi, do kwestii
cen gazu, bo rząd tego bezpośrednio nie negocjuje.
Wiem tylko to, że one się zmieniają w różnych krajach
na podstawie bardzo skomplikowanego algorytmu
kroczącego w stosunku do cen ropy naftowej, a to, że
się wahają pomiędzy jednym a drugim krajem w róż-
nych okresach roku, nie oznacza, że umowa jest nie-
korzystna. Polska jest pod względem energetycznym
bezpieczna. Mamy dość własnego gazu na potrzeby
wszystkich naszych gospodarstw domowych. Przy-
pominam, że to nasz rząd przyznał 86 licencji na
poszukiwanie gazu łupkowego, co oczywiście miałoby
kapitalne znaczenie dla naszych zdolności energe-
tycznych.
Ławrow na spotkaniu ambasadorów – przykład
ekscesów polityki rządu; nie wiem, o co chodzi panu
prezesowi Kaczyńskiemu. Minister spraw zagranicz-
nych Rosji to ważna osoba, przemawiał u nas wobec
naszych ambasadorów. Ambasadorowie zadawali mu
dogłębne, czasami twarde pytania, a ja szczerze i do-
bitnie prezentowałem polskie stanowisko.
Zarzutem kolejnym jest to, że władze Warszawy
proszą Rosję o zgodę na przeniesienie pomnika. Pod-
pisaliśmy umowę o szacunku dla grobów. Jeśli o to
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
66 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
samo chodzi, to w przypadku potrzeby ekshumacji,
rzeczywiście, o ile pamiętam, wymaga to uzgodnień
ze stroną, której obywatele są pogrzebani. Nie widzę
w tym niczego niestosownego, a wydaje mi się, że my,
Polacy, zawsze mieliśmy szacunek do grobów, nawet
jeśli są to groby wrogów, a rozumiem, że chodzi
o żołnierzy, którzy zginęli w Polsce w czasie II wojny
światowej.
Obsadzanie stanowisk w instytucjach międzyna-
rodowych – klęska. Sikorski w NATO – klęska...
(Poseł Marek Suski: A czyja?)
Chciałbym przypomnieć prezesowi Kaczyńskie-
mu, że Polskę na szczycie NATO w Kehl reprezento-
wał prezydent Lech Kaczyński. Jeżeli więc nie zawal-
czył o polskiego kandydata na szefa Sojuszu Północ-
noatlantyckiego albo jeśli nie uzyskał jakichś innych
korzyści, tak jak Turcja, w zamian za rezygnację
z polskiej kandydatury, to, dalibóg, nie do nas można
mieć o to pretensje.
Mógłbym powiedzieć panu prezesowi Kaczyńskie-
mu, że Polska rzeczywiście właśnie straciła jedno ze
stanowisk międzynarodowych, szefa jednej z frakcji
parlamentarnych w Parlamencie Europejskim, ale to
też chyba nie nasza wina. Tu trzeba widzieć belkę we
własnym oku.
Prezes uważa, że Polacy są niedostatecznie repre-
zentowani w dyplomacji europejskiej. Zresztą pan
przewodniczący Błaszczak nieprawidłowo cytował
liczbę unijnych ambasad. Twierdził, że jest to liczba
bodajże 180. Wedle naszych danych jest ich znacznie
mniej: około 130.
Sprawa była wielokrotnie wyjaśniana i chciał-
bym podzielić się moją frustracją, panie marszałku.
Jeśli wyjaśnia się coś kilka razy z trybuny sejmowej
do protokołu, a są powtarzane te same argumenty,
to naprawdę nie wiem, jak można sensownie prowa-
dzić debatę publiczną. W zeszłym roku obsadzono
29 reprezentacji unijnych. Z tego 2 przypadły Pola-
kom plus 1 spośród 4 stanowisk na samym szczycie
Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych przypa-
dło Polsce. To jest osiągnięcie, którego inni nam
zazdroszczą. Europejska Służba Działań Zewnętrz-
nych jest zarządzana przez Angielkę, Francuza,
Niemkę i Polaka – jest nim Maciej Popowski, były
pracownik Ministerstwa Spraw Zagranicznych. To
są rzeczy, które są dostępne w domenie publicznej.
Bardzo łatwo je sprawdzić i nie formułować niepo-
trzebnych zarzutów.
Zgadzam się z prezesem Kaczyńskim, że rurociąg
Nord Stream to inwestycja, która jest niepotrzebna,
bo taniej byłoby zbudować drugą nitkę gazociągu
jamalskiego...
(Poseł Tadeusz Iwiński: A kto odmówił, niech pan
powie. Niech pan minister powie, kto odmówił tej
budowy.)
Nie my. Myślę, że to jest bardziej skomplikowane.
Rozmawiałem w tej sprawie chociażby z wicepremie-
rem Steinhoffem, który przedstawia to zupełnie in-
aczej, ale rzeczywiście nie jesteśmy w stanie zabronić
krajom trzecim budowy czegoś na wodach międzyna-
rodowych. Kolejne polskie rządy próbowały wstrzy-
mać tę inwestycję, ale z takim samym rezultatem.
Natomiast nie jest prawdą, jakoby...
(Poseł Marek Suski: Nie z takim samym.)
Z takim samym, panie pośle, z takim samym re-
zultatem. Nord Stream niestety jest budowany, na-
tomiast nieprawdą jest, jakoby blokował dostęp do
Świnoujścia. Cała wasza argumentacja jest oparta na
tym, że żerujecie na tym, iż nie wszyscy wiedzą, że
do portu w Świnoujściu są dwa tory podejścia. Tor
zachodni i nieużywany dzisiaj dodatkowy tor północ-
ny. Po torze zachodnim, gdzie rurociąg jest czy będzie
zakopany, wszystko, co do tej pory wpływało do Świ-
noujścia, nadal będzie wpływało do Świnoujścia,
w szczególności gazowce LNG. Dyskusje dotyczą tyl-
ko ewentualnych korekt, jeśli chodzi o zapasowe po-
dejście północne. Przestańcie straszyć i przestańcie
wprowadzać polską opinię publiczną w błąd.
Jeśli chodzi o naszą wspólną ulubienicę, panią
Erikę Steinbach, to chciałbym przypomnieć, że dzię-
ki działaniom pana ministra Władysława Bartoszew-
skiego i rządu pani Erika Steinbach nie weszła do
fundacji, która ma budować muzeum w Berlinie, i to
jest sukces, a nie porażka.
Jeśli chodzi o CO2, to chciałbym też przypomnieć
Prawu i Sprawiedliwości jeden podstawowy fakt,
mianowicie to, iż na ten cel redukcyjny Unii Euro-
pejskiej o 20% do 2020 r. zgodził się prezydent Lech
Kaczyński. Mogliśmy negocjować już tylko jak naj-
większe zamortyzowanie, ograniczenie strat, jakie
mogły wyniknąć z jakiejś nadmiernie ambitnej inter-
pretacji tej zgody prezydenta Lecha Kaczyńskiego.
Pakt na rzecz konkurencyjności sprzeczny z ukła-
dem europejskim, Polska w klasie B. Radziłbym się
zdecydować. Przede wszystkim to nie jest prawda, że
jak ktoś nie jest w strefie euro, to jest w klasie B.
W strefie euro nie są takie kraje jak Wielka Brytania,
jak Szwecja, jak Dania i nikt nie mówi, że one są
w jakiejś klasie B. Są kraje, które są w strefie Schen-
gen, tak np. jak my, a Wielka Brytania w strefie
Schengen nie jest i też nikt nie mówi, że to jest
umieszczenie jej w klasie B, chociaż tego żałujemy.
(Poseł Marek Suski: Ale oni sami nie chcieli.)
Zdecydujcie się panowie. Jeżeli chcecie, żeby Pol-
ska była w centrum decyzyjnym strefy euro, to trze-
ba po prostu przystąpić do strefy euro, a wy się temu
przeciwstawiacie. Wybierzcie więc: albo rybka, albo
akwarium. Nie jesteśmy też w organizacji OPEC, bo
nie mamy ropy, nie jesteśmy w Organizacji Konfe-
rencji Islamskiej, bo nie jestem państwem muzuł-
mańskim, i nie jesteśmy w organizacji państw afry-
kańskich. Jak wejdziemy do strefy euro, to będziemy
w grupie euro.
(Poseł Tadeusz Iwiński: Już dawno nie ma takiej
instytucji. Pan minister powinien to wiedzieć. To jest
Unia Afrykańska.) (Wesołość na sali)
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
Unia Afrykańska. Rzeczywiście organizacja
państw afrykańskich przekształciła się w Unię Afry-
kańską. Pan poseł Iwiński czujnie mnie skorygował.
Dziękuję bardzo.
Polska powinna była przeszkadzać Stanom Zjed-
noczonym w polepszaniu ich relacji z Rosją. Bardzo
ryzykowna teza. A więc powinniśmy to robić, i to
jeszcze w sytuacji, w której premier Kaczyński przy-
znaje, że najprawdopodobniej byłoby to nieskuteczne.
Myślę, że jest to pewna kwintesencja podejścia poli-
tycznego: rozpędzić się i walnąć głową w mur, nawet
jeśli nie ma najmniejszych szans na osiągnięcie cze-
gokolwiek. Gdyby Polska przeszkadzała w resecie
amerykańsko-rosyjskim, mielibyśmy jednocześnie
gorsze stosunki i z Rosją, i ze Stanami Zjednoczony-
mi. Gratuluję koncepcji prowadzenia odpowiedzialnej
polityki zagranicznej.
W wielu wypowiedziach posłów padało pytanie
o priorytety polskiej prezydencji w Unii Europejskiej.
Mam wrażenie, że mówiłem o nich dosyć długo i pre-
cyzyjnie. Jeśli ktoś nie dosłyszał, bardzo proszę
o sięgnięcie do stenogramu. Prawdą natomiast jest,
że nie ma jeszcze ostatecznych priorytetów. Rada
Ministrów przyjęła wczoraj wstępne priorytety, ale
wszyscy wiemy, że świat zmienia się bardzo szybko
i każda poprzednia prezydencja miała jakieś nieprze-
widziane wydarzenie: czy to wojnę rosyjsko-gruziń-
ską, czy kryzys gazowy, czy teraz rewolucję na Bli-
skim Wschodzie. A więc tak jak wszystkie inne kraje
ostateczną listę priorytetów ogłosimy kilkanaście
dni przed rozpoczęciem prezydencji.
Pan poseł Mariusz Błaszczak też kierował się fak-
tem publicystycznym, chodzi o porzucenie polityki
jagiellońskiej. Nigdy nigdzie nie mówiłem o porzuca-
niu polityki jagiellońskiej. Jeśli ktoś tak uważa, to
niech znajdzie odpowiedni cytat. Bardzo proszę, żeby
nie wprowadzać w błąd opinii publicznej.
Pan premier Donald Tusk już mówił, jak się gra
sprawą podziału obchodów dotyczących Katynia.
Przypomnę tylko, że publicznie prosiłem prezydenta
Lecha Kaczyńskiego, aby tym razem, skoro do Katy-
nia jedzie premier, on sam zechciał uhonorować pol-
skich oficerów pomordowanych w Charkowie. Bardzo
żałuję, że tej prośby nie spełnił.
Wielu z państwa posłów pytało o ochronę prześla-
dowanych na świecie chrześcijan. Przypomnę, że ra-
zem z Francją i Włochami byliśmy autorami oświad-
czenia Rady Europejskiej w tej sprawie. To wymagało
nie lada jakich zabiegów. Niestety nie jesteśmy władni,
aby ochronić chrześcijan, ostatnio w Pakistanie nawet
chrześcijańskich ministrów czy gubernatorów opowia-
dających się za tolerancją, możemy tylko nazwać
zbrodnie zbrodniami i protestować. Działamy w tej
sprawie nie tylko z Włochami, ale także w bliskiej
współpracy ze Stolicą Apostolską.
67
Dlaczego nadal wysyłamy żołnierzy do Afganista-
nu? Jakie Polska czerpie korzyści z tej misji, pytają
posłowie Gałażewski i Kotkowska z SLD. To SLD
rozpoczęło naszą misję w Afganistanie. Teraz jest
ona oczywiście znacznie większa. Już w tym roku,
ale pod koniec, zaczniemy ją redukować i, jak dekla-
rowałem w exposé, razem z Sojuszem wycofamy się
do 2014 r. Jednak zależy nam na wizerunku kraju,
który, jeśli współdecyduje z NATO o podjęciu jakiegoś
zadania, to razem z sojusznikami je kończy.
Wizy amerykańskie dla Polaków, pytali poseł Stec,
poseł Kotkowska, poseł Gadowski. Wszyscy wiemy
– za naszej kadencji załatwiliśmy zniesienie wiz do
Kanady. Niezmiennie namawiamy władze amery-
kańskie do zmiany stanowiska, ale też i naszych oby-
wateli do przestrzegania prawa amerykańskiego.
Polacy dzisiaj mogą podróżować, pracować w całej
Unii Europejskiej. Sprawa jest mniej pilna, niż była
kiedyś.
Pan poseł Błaszczak i poseł Ćwierz z PiS pytali
o brak ratyfikacji umowy o tarczy antyrakietowej.
Trudno mi się do tego odnieść, panie marszałku, bo
umowa o tarczy antyrakietowej została ratyfikowa-
na. Została ratyfikowana po zmienieniu jej wspólnie
ze Stanami Zjednoczonymi. Nie doprowadziliśmy do
ośmieszenia Polski, którym byłoby ratyfikowanie umo-
wy po to, żeby potem nie mogła być realizowana, bo
wycofałaby się z niej druga strona. Wbrew temu, co
mówił prezes Kaczyński, nie byłoby to żadnym argu-
mentem, jeśli chodzi o uzyskanie jakichkolwiek ustępstw
ze strony amerykańskiej, byłoby to wystawienie na
szwank powagi Sejmu. Tego nie chciałem robić i dla-
tego do ratyfikacji rząd tę umowę przedstawił wtedy,
gdy uzyskaliśmy pewność, że strona amerykańska
naprawdę tej instalacji sobie życzy.
Nie rozumiem, dlaczego nie podoba się posłowi
Błaszczakowi stacjonowanie rakiet Patriot w Polsce.
One rzeczywiście podczas niektórych rotacji są
uzbrojone, podczas innych – nie są uzbrojone, ale chcę
przypomnieć, to za kadencji naszego rządu po raz
pierwszy w historii w Polsce stacjonują amerykańscy
żołnierze. W związku z tym wszystkim, co mówili-
ście, powinniście być zadowoleni, a nie jesteście.
(Poseł Marek Suski: Z czego?)
Nie wiem, jak wam dogodzić. Zapewniam pana,
że gdyby to zależało od polskiego rządu, bateria by-
łaby nie tylko cały czas uzbrojona, ale i wpięta w nasz
system obrony przeciwrakietowej.
(Poseł Marek Suski: To zadbajcie o to.)
Proszę reklamacje kierować do rządu Stanów
Zjednoczonych.
(Poseł Marek Suski: Do rządu.)
Jak pan widzi, panie pośle, rząd Stanów Zjedno-
czonych nie jest dobrym wujaszkiem, który spełnia
wszystkie nasze zachcianki. Dlatego akty strzeliste
oddania bezpieczeństwa Polski jakiemukolwiek inne-
mu krajowi nie są rozsądne. Stany Zjednoczone są
sojusznikiem, ale są też partnerem, z którym trzeba
negocjować, i tak właśnie to prowadziliśmy.
(Poseł Marek Suski: Marnie wam to wyszło.)
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
68 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
Przypominam, panie pośle, że rząd Prawa i Spra-
wiedliwości po moim odejściu z niego miał siedem
miesięcy na negocjację umowy o tarczy antyrakieto-
wej ze Stanami Zjednoczonymi. Dlaczego wam się nie
udało? Trzeba było to zrobić.
(Poseł Marek Suski: A wy już 43.)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Stefan Niesiołowski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Darowałby pan sobie te komentarze, panie pośle,
bo pan przeszkadza.
(Poseł Marek Suski: Pan też by sobie darował ko-
mentarze.)
Przeszkadza pan, panie pośle, proszę nie prze-
szkadzać.
Upominam pana posła Suskiego – proszę o uspo-
kojenie się.
(Poseł Marek Suski: Pan to siebie może upominać.
Powinien pan złożyć dymisję z funkcji marszałka, bo
to wstyd.)
Czy pan jest człowiekiem dobrze wychowanym czy
prostakiem? Zdaje się, że to drugie.
(Poseł Marek Suski: Od pana się uczę.)
Proszę mówić, panie ministrze, bo pan poseł Su-
ski ma jakiś atak szału. (Wesołość na sali)
(Poseł Marek Suski: Mam dobrego nauczyciela.)
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski:
Nie, jak na niego to jest dosyć spokojny. (Wesołość
na sali)
(Poseł Edward Siarka: Teraz to już pan przesa-
dził.)
Pytał pan poseł Andrzej Ćwierz: Dlaczego tuż po
katastrofie w Smoleńsku twierdził pan, że to polscy
piloci byli winni katastrofie? Dlatego, że nie powinni
nawet próbować wchodzić na wysokość decyzyjną bez
widoczności. To jest rzecz oczywista. Gdy otrzyma-
łem raport od ambasadora, który był na miejscu, przy
dymiącym wraku, w tej mgle, jasne było, że nie po-
winni byli nawet próbować wykonywać tego manew-
ru we mgle.
Pan poseł Adam Lipiński pytał o portal Karta 97
wspierający Białoruś, dlaczego został przeniesiony na
Litwę. Nie wiem, skąd został przeniesiony, i nie wiem,
dlaczego na Litwę, po prostu w tej chwili nie potrafię
na to odpowiedzieć.
Jeśli chodzi o pana Tomasza Turowskiego, przy-
pominam, że było to kwestią interpelacji pana prze-
wodniczącego Mariusza Błaszczaka, na którą otrzy-
mał wyczerpującą odpowiedź. Mam wrażenie, że go
usatysfakcjonowała, kieruję więc państwa do tekstu
odpowiedzi na tę interpelację.
(Poseł Marek Suski: Ale to było pytanie do pana.)
Pani posłanka Anna Sikora z Prawa i Sprawiedli-
wości powiedziała, cytuję: Sam bączek nie wystarczy,
żeby być dobrą prezydencją. Zgadzam się z panią po-
seł Anną Sikorą: Sam bączek nie wystarczy.
(Głos z sali: A co?)
Pan poseł Tadeusz Iwiński pytał o działalność
Fronteksu, z którym, jak pan wie, bliżej współpracu-
je Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administra-
cji. Skoro mamy tę agencję w Warszawie, a jej rola
będzie rosła, to starałem się od początku zapewnić
jej jak najlepsze warunki działania. Mogę odpowie-
dzieć na piśmie, ale wydaje mi się, że minister spraw
wewnętrznych będzie miał informacje ze źródła.
Pani poseł Marzena Dorota Wróbel pyta, czy
podczas grudniowej wizyty na Białorusi Guido We-
sterwelle spotykał się z Polakami i w jakiej formie
protokolarnej. Mam nadzieję, że chodzi o to, czy ja
się spotykałem. Tak, spotkałem się z przewodniczą-
cą Związku Polaków na Białorusi, a co do formy
protokolarnej, było to normalne spotkanie w amba-
sadzie.
Pan poseł Sylwester Pawłowski pyta o współ-
pracę z eurodeputowanymi. Spotykam się regular-
nie z eurodeputowanymi, ostatnio trzy tygodnie
temu w Strasburgu, w trakcie przygotowań przed
prezydencją.
Jeśli chodzi o Afganistan, mam wrażenie, że już
odpowiedziałem pani poseł Kotkowskiej.
Pan poseł Henryk Gołębiewski postuluje bezpo-
średnie połączenia z Warszawy do Pekinu. Pełna zgo-
da. O ile wiem, LOT ma takie plany, ale nie zależy to
od rządu.
Pan poseł Jan Szyszko uważa, że nie godzi się, aby
minister spraw zagranicznych, sługa narodu, obrażał
się na reprezentantów narodu. Pełna zgoda, ja się nie
obrażam. Stoję tu przed państwem, a prezes Prawa
i Sprawiedliwości po raz czwarty nie przyszedł na
exposé ministra spraw zagranicznych, więc osądźcie
państwo sami, kto się obraża.
(Poseł Marek Suski: Nie jest ministrem, nie musi
tu być.)
Pan poseł Jan Rzymełka pyta o to, jak działają
mobilne konsulaty. Nasi konsulowie są wyposażeni
w laptopy, które mają szyfrowaną łączność bezprze-
wodową nie tylko z ich konsulatami, ale także z cen-
tralą w Warszawie, dzięki którym mogą przyjąć apli-
kacje i wystawić prawie wszystkie dokumenty. Ozna-
cza to, że w wielu miejscach konsulowie mogą za-
wczasu ustalić dyżur konsularny, np. w jakimś mie-
ście, zarejestrować interesantów elektronicznie, po
czym pojechać tam, odbyć dyżur, wystawić dokumen-
ty, pobrać opłaty konsularne. To wielkie udogodnie-
nie dla naszych rodaków, którzy mieszkają na róż-
nych kontynentach, czasami w miejscach oddalonych
o tysiące kilometrów od naszych placówek. Uważam,
że takim samym przełomem jest możliwość elektro-
nicznego rejestrowania się na listach wyborczych,
a od tych wyborów parlamentarnych możliwość od-
dania głosu za pośrednictwem poczty. W Egipcie, jak
już wspomniałem w exposé, wystawialiśmy różne
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
dokumenty w kurortach. Konsul przyjeżdżał do ro-
daków, a nie rodacy do konsula. Robiliśmy to nie
tylko dla naszych obywateli, ale także dla obywateli
wielu innych krajów Unii Europejskiej, co świadczy
o tym, że jesteśmy w czołówce, jeśli chodzi o wyposa-
żenie naszej służby konsularnej.
Pani poseł Anna Sobecka twierdzi, że polska po-
lityka sprowadza się do wykonywania poleceń Pary-
ża i Berlina.
(Poseł Marek Suski: I ma rację.)
(Głos z sali: I Moskwy.)
Pan poseł uważa, że jeszcze Moskwy. Bardzo mą-
drze, panie pośle. Apelowałem, aby powstrzymać
emocje. Szkoda, że pan tego apelu nie wysłuchał.
(Poseł Marek Suski: To był żart, ale pan nie ma
poczucia humoru.)
Pani poseł Gabriela Masłowska pyta, czy Polska
prowadzi badania na temat ewentualności rozpadu
Unii Europejskiej. Chciałbym zapytać, czy stanowi-
sko Prawa i Sprawiedliwości jest takie, że powinni-
śmy to badać i przygotowywać się do ewentualności
rozpadu Unii. Obejmiemy prezydencję już za trzy
miesiące. Uważamy, że Unia dobrze służy Europej-
czykom w ogólności, a Polakom w szczególności. Nie
czekamy na jej rozpad ani jej do niego nie zachęcamy,
ale widzę, że to kontrowersyjny pogląd. Chciałbym
zapytać, na ile reprezentuje stanowisko partii.
Pani poseł Masłowska z Prawa i Sprawiedliwości
pyta, czy obecna fala młodzieżowego eurosceptycy-
zmu w Europie dotrze do Polski. Nie wiem, mam
nadzieję, że nie; ale widać, że dotarła już do Prawa
i Sprawiedliwości.
Pani poseł Beata Mazurek z PiS pyta o dyskry-
minację mniejszości polskiej na Litwie, o działania
dyplomacji. Takie działania są prowadzone. O Li-
twie mówiłem sporo w exposé. Mamy nadzieję, że
stosunek władz litewskich do naszych rodaków się
polepszy.
(Poseł Marek Suski: Jest nadzieja, ze coś zrobi-
cie?)
Pan prezydent Lech Kaczyński, jak pan poseł wie,
był na Litwie 16 razy. I nawet jemu nie udało się
uzyskać tego, aby Litwa uchwaliła wreszcie prawo
o pisowni polskich nazwisk. Jak pan pamięta, w dniu
8 kwietnia zeszłego roku, dwa dni przed tragiczną
katastrofą smoleńską, podczas pobytu prezydenta
Lecha Kaczyńskiego w Wilnie litewski Sejm odrzucił
projekt takiej ustawy, więc sam pan widzi, jak trud-
na to sprawa.
(Poseł Marek Suski: Pytałem, czy wy coś zrobicie.
Prezydent był tam 16 razy.)
Pan poseł Szymon Stanisław Giżyński pyta, dla-
czego Polska się nie sprzeciwiła paktowi na rzecz
konkurencyjności, skoro Czechy i Wielka Brytania
się sprzeciwiły. Nie rozumiem, dlaczego musimy mał-
pować inne kraje, mamy własne stanowisko. Uważa-
my, że pakt dla konkurencyjności jest czymś, co Pol-
69
ska już realizuje, to wręcz zastosowanie na szczeblu
europejskim naszego przepisu na stabilność finanso-
wą. Nie przypadkiem Polska przez kryzys przeszła
lepiej niż inne kraje, więc jeśli inni się od nas uczą,
np. tego, aby pułap długu publicznego zapisać w kon-
stytucji, to powód do satysfakcji, a nie do strachów.
(Poseł Marek Suski: On to mówił z troską.)
Pan poseł Aleksander Chłopek, PiS. Rzeczywi-
stość jest inna od tego, co pan ma na myśli, mówiąc:
Polska idzie w dół. Martwi mnie to, że niektórym
parlamentarzystom takie stwierdzenia dają widocz-
ną satysfakcję. Gdybym naprawdę uważał, że Polska
idzie w dół, martwiłbym się, a nie cieszył.
Panie Marszałku! Ponieważ mija czas mojej wy-
powiedzi, pozwolę sobie na tym zakończyć. Jeśli są
jakieś kwestie, których nie poruszyłem, chętnie
udzielę odpowiedzi na piśmie.
A poza tym, panie marszałku, uważam, że Pałac
Kultury i Nauki powinien zostać zburzony.
(Poseł Tadeusz Iwiński: O, i to jest dopiero mą-
dre.)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Proszę bardzo.
Poseł Tadeusz Iwiński:
Panie marszałku, ja w sprawie formalnej.
Nie wiem, według jakiego kryterium pan minister
– który w swojej niemądrej chęci zniszczenia Pałacu
Kultury i Nauki uparcie trwa do dzisiaj – selekcjono-
wał pytania, on czy jego współpracownicy, ale chcia-
łem, po pierwsze, wyrazić zdumienie, że odpowiadał
na jakieś pytania szczegółowe, drugo- czy trzecio-
rzędne…
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
To nie jest wniosek formalny, panie pośle.
Poseł Tadeusz Iwiński:
To jest kwestia formalna.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Nie, nie jest, panie pośle, przepraszam.
Poseł Tadeusz Iwiński:
Nie, to jest…
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
70 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
To jest komentarz.
Poseł Tadeusz Iwiński:
Proszę mi pozwolić…
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Nie pozwolę, proszę zgłosić wniosek formalny.
Poseł Tadeusz Iwiński:
Dlaczego pan minister nie udzielił odpowiedzi na
zasadnicze pytania zawarte w moim wystąpieniu?
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę kończyć, to jest kolejne pytanie, a pytania
się wyczerpały, skończyliśmy je.
Poseł Tadeusz Iwiński:
Nie, nie.
Dlaczego nie odpowiedział pan na zasadnicze py-
tania dotyczące obecności premiera i potrzeby deba-
ty w tej sprawie oraz zawarcia porozumienia między
opozycją i koalicją w tej kwestii? I dlaczego nie odpo-
wiedział pan na drugie…
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Ma pan 5 sekund, panie pośle.
Poseł Tadeusz Iwiński:
Panie marszałku, już raz dał pan popis tego typu
zachowania i…
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panie pośle.
Poseł Tadeusz Iwiński:
Pan jest recydywistą. (Wesołość na sali, oklaski)
(Głos z sali: Brawo, brawo.)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Być może, panie pośle, ale pan łamie regulamin.
Poseł Tadeusz Iwiński:
To jest niegodne…
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
To nie jest wniosek formalny, odbieram panu
głos.
Poseł Tadeusz Iwiński:
Dlaczego pan nie odpowiedział na pytanie doty-
czące konsultacji z poprzednim tercetem... To nie
przystoi profesorowi uniwersytetu, naprawdę.
(Poseł Mirosław Sekuła: No, nie przystoi.)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Panie pośle, pan też jest profesorem uniwersytetu
i pan doskonale wie, że to, co pan robił, było jaskra-
wym złamaniem regulaminu. (Poruszenie na sali)
(Głos z sali: Nieprawda.)
(Poseł Tadeusz Iwiński: Ale pan był recydywistą,
jeżeli chodzi o naruszanie...)
Dziękuję panu.
Zamykam dyskusję*).
W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie infor-
macji ministra spraw zagranicznych.
Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy
w bloku głosowań.
Ogłaszam przerwę do godz. 16.
(Przerwa w posiedzeniu od godz. 15 min 56
do godz. 16 min 02 )
Marszałek:
Wznawiam obrady.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 3.
i 4. porządku dziennego:
3. Pierwsze czytanie rządowego projektu
ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych
z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń spo-
łecznych (druk nr 3946).
4. Pierwsze czytanie poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych oraz ustawy o organizacji i funkcjo-
nowaniu funduszy emerytalnych (druk nr 3915).
*) Teksty wystąpień niewygłoszonych – w za-
łączniku nr 1.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Marszałek
O zabranie głosu proszę prezesa Rady Ministrów
pana Donalda Tuska, a później ministra – członka
Rady Ministrów pana Michała Boniego w celu przed-
stawienia uzasadnienia projektu ustawy zawartego
w druku nr 3946.
Bardzo proszę, panie premierze.
Prezes Rady Ministrów
Donald Tusk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj w parla-
mencie bierzemy udział w kolejnej odsłonie debaty
w sprawie zmian w systemie emerytalnym. Podkre-
ślam, że to kolejna odsłona, ponieważ od wielu mie-
sięcy nie mamy w Polsce gorętszego tematu niż ten,
który dotyczy zmian w systemie emerytalnym. Poja-
wiły się dziesiątki argumentów. Trwa debata, w któ-
rą zaangażowały się wszystkie możliwe autorytety,
eksperci, politycy. Dzisiaj nadszedł czas na parla-
ment, na przedstawienie w parlamencie przez rząd
głównych powodów, dla których decydujemy się na
propozycje zmian w systemie emerytalnym.
Warto chyba zwrócić uwagę na poziom tej debaty.
Wbrew obawom niektórych osób, Polaków stać na
merytoryczną dyskusję. Jestem przekonany, że te
ostatnie miesiące pokazały, iż ludzie w Polsce na-
prawdę przejmują się poważnymi sprawami, potrafią,
przejmując się, podchodzić do problemu w sposób me-
rytoryczny. Podczas pierwszej części debaty każdy
przedstawił swoje racje. Szanuję wszystkich uczest-
ników tej debaty, głęboko wierząc – nie jest to kokie-
teria – że każdy, kto brał udział w tej debacie, robił
to bezinteresownie, troszcząc się o emerytury dzisiej-
szych i przyszłych emerytów, a także o stabilną sy-
tuację finansową państwa. Wierzę, że nie było żad-
nych innych motywacji.
W czasie tej dyskusji, która momentami przera-
dzała się w bardzo ostry spór – od początku nie ukry-
waliśmy, że debata ta miała dość ostry przebieg tak-
że w łonie rządu – szukaliśmy najlepszego rozwiąza-
nia, nie zaś kompromisu, który dałby cząstkową sa-
tysfakcję uczestnikom tej debaty. Przecież efektem
tego ma być satysfakcja emerytów, a nie aktorów ży-
cia publicznego. Dlatego zdecydowaliśmy się na wa-
riant w naszej ocenie najbezpieczniejszy z punktu
widzenia dzisiejszych i przyszłych emerytów. Najbez-
pieczniejszy, bo stabilny. Nie naraża on państwa na
perturbacje finansowe, które uniemożliwiłyby wypła-
tę emerytur w przyszłości. Ktokolwiek zabiera głos
w tej dyskusji, musi mieć świadomość tego – i nie jest
to tylko polskie doświadczenie, to doświadczenie
wszystkich państw, w których funkcjonują systemy
emerytalne – że ostatecznie prawdziwym gwarantem
wypłaty emerytur jest tak czy inaczej państwo. Do-
tyczy to też tej części z OFE, która w tak dużym
stopniu zabezpieczana jest poprzez zakup obligacji.
Z całą mocą pokazał nam to kryzys finansowy, jaki
71
miał miejsce w ostatnich trzech latach. Widać to wy-
raźnie jak na dłoni, że bez bezpiecznej sytuacji finan-
sowej danego państwa nie można mówić o bezpiecz-
nym systemie wypłat emerytur.
To była dla nas sprawa numer jeden – aby pań-
stwo polskie mogło wywiązać się ze swoich zobowią-
zań wobec emerytów, żeby państwo polskie mogło
zagwarantować wypłaty emerytur: czy teraz, w mar-
cu, kiedy waloryzujemy świadczenia, czy w przyszłym
roku, czy za 10 i za 20 lat. Dotyczy to zwłaszcza I fi-
lara, który z definicji jest najbezpieczniejszą częścią
systemu emerytalnego. Jak państwo wiecie, nie pod-
lega on swoistemu hazardowi wynikającemu z cha-
rakteru lokat, jest nie tylko gwarantowany przez
państwo, ale także waloryzowany.
W czasie tej debaty pojawiały się dwojakiego ro-
dzaju argumenty czy podpowiedzi. Pierwsze sugero-
wały rządowi, aby wybrać rozwiązanie radykalne – li-
kwidację tego systemu. Podawano przykłady państw
– przykład węgierski jest chyba najbliższy, jeśli cho-
dzi o czas i przestrzeń – przykłady takich zmian,
które w swojej konsekwencji bezdyskusyjnie przyno-
szą efekt, jakim jest likwidacja II filara, a więc likwi-
dacja tego systemu, jaki wypracowaliśmy 11 lat temu.
Uznaliśmy, że ze względu na przewidywalność dzia-
łań państwa, bezpieczeństwo emerytów, bezpieczeń-
stwo systemu finansowego, w tym aktywność fundu-
szy emerytalnych na polskiej giełdzie, celem naszych
prac nie może być likwidacja tego systemu, tylko jego
naprawa. (Oklaski) Są także inne powody, o których
będzie mówił minister Boni. Było wystarczająco dużo
powodów, aby tak uznać. Z kolei podpowiedzi drugiej
kategorii nawoływały do zachowania status quo: nie
zmieniajmy niczego, ten system jest optymalny, za-
miast naprawy tego systemu zróbmy coś, co mogłoby
być substytutem, ekwiwalentem tego, czego oczeku-
jemy po zmianie systemu.
Chciałbym powiedzieć, że po 11 latach doświad-
czeń nie mogło być wątpliwości – po tej wielomie-
sięcznej debacie, w czasie której pojawiały się argu-
menty uzasadnione liczbami rozumianymi nie jako
prognozy mówiące o tym, co zdarzy się w przyszłości,
ale liczbami, które nie były wyłącznie prognozami,
tylko obrazowały twarde fakty 11 lat funkcjonowania
tego systemu.
Musimy mieć odwagę powiedzieć dzisiaj, że ten
system nie jest doskonały. Nie ma dzisiaj w Polsce
nikogo, kto mógłby z czystym sumieniem powie-
dzieć, że ten system od samego początku był dobry,
ale też nikt z czystym sumieniem nie może powie-
dzieć, że w czasie ostatnich 11 lat, kiedy miał wła-
dzę, reagował skutecznie i szybko, aby ten system
naprawić. My podjęliśmy to wyzwanie naprawy sys-
temu i jednocześnie ochrony systemu przed radykal-
nym demontażem.
Pojawia się często argument, pada on, czego mo-
głem się spodziewać, z ust co bardziej niecierpliwych
posłów PiS-u: że jedynym powodem, dla którego za-
jęliśmy się naprawą systemu emerytalnego, jest sy-
tuacja budżetu państwa. Jest to w dużej mierze prawda.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
72 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Prezes Rady Ministrów Donald Tusk
Musimy jednak wyjaśnić sobie, co jest źródłem tego
zadłużenia, aby z czystym sumieniem, mając odpo-
wiednie kompetencje, znaleźć metodę zapobiegającą
dalszemu radykalnemu zadłużaniu się państwa. To
nie schematy, porywcze wystąpienia czy ideologie,
tylko dokładna i rzetelna analiza pokazała, że system
OFE skonstruowany w taki sposób, jak zapropono-
wano to w roku 1999, jest w jakimś sensie odpowie-
dzialny za 200 mld zł długu w ramach tych 700 mld
zł długu, który państwo polskie dźwiga dzisiaj na
swoich barkach. Łatwo się domyślić, że w ciągu na-
stępnych 10 lat tego długu przyrośnie mniej więcej
drugie tyle.
Nie tylko Polska ma ten problem. Wszystkie kra-
je w Europie, które przyjęły podobne, bo analogicz-
nych nie ma, rozwiązania do tych, jakie my przyjęli-
śmy w roku 1999, mają potrzebę zmiany tego syste-
mu, a niektóre, jak już wspomniałem, od tego syste-
mu odchodzą. Na samych odsetkach od obligacji
Skarbu Państwa tracimy, bo chyba można użyć tego
słowa, miliardy złotych rocznie. Jak wyliczyli niektó-
rzy, ten fragment obsługi systemu, który wiąże się
z zakupem obligacji Skarbu Państwa, kosztuje rocz-
nie 350 zł na osobę. Ze względu na przyjęcie dalekich
od ideału elementów tego systemu, pewnych kryte-
riów, doszło do tego, że państwo polskie pożycza pie-
niądze, i to dość drogo, po to, żeby z tego długu fi-
nansować przyszłe zobowiązania emerytalne wyni-
kające z zobowiązań II filara.
W jakimś sensie zafundowaliśmy sobie, poprzez
nie najlepsze skonstruowanie podstawowych kryte-
riów, system, który doprowadził do tego, że wszyscy
– podkreślam, wszyscy, a więc i dzisiejsi emeryci,
i dzisiejsi młodzi i najmłodsi – finansują, w postaci
podatków, bardzo drogi system emerytalny, który
przyniesie pewne profity przyszłym pokoleniom. Mu-
simy myśleć o tym, jak zabezpieczyć przyszłe pokole-
nia, jeśli chodzi o świadczenia emerytalne, ale nie
możemy w związku z tym nakładać przesadnych cię-
żarów na dzisiejszych obywateli, w tym emerytów, ale
także tych, którzy liczą na wysokie emerytury w przy-
szłości. Czasami jest takie złudzenie – i ono pojawia
się także w debacie – że rząd, władza, ma jakieś swo-
je pieniądze, których skąpi, a przecież tu, na tej sali,
dobrze wiemy i dobrze rozumiemy, że dyskutujemy
i podejmujemy decyzję o tym, w jaki sposób dzielić
pieniądze, które tak czy inaczej wyciągamy z kiesze-
ni podatnika i składkowicza.
W związku z tym musimy dzisiaj uczciwie powie-
dzieć Polakom, że dzielimy ich pieniądze, jak również
musimy uczciwie powiedzieć Polakom, że bezpieczeń-
stwo dzisiejszych i przyszłych emerytur wymaga
podtrzymania tej elementarnej solidarności między-
pokoleniowej, to znaczy nie da się zrzucić na barki
podatników zobowiązania wobec dzisiejszych emery-
tów i tych, którzy będą emerytami za rok, za dwa lata
i za pięć lat, i żyć w złudzeniu, że jesteśmy w stanie
dźwignąć ten wysiłek w podwójnym wymiarze, to zna-
czy że będziemy finansować emerytury teraz, jutro
i pojutrze i równocześnie z podatków będziemy finan-
sować inny typ emerytur w przyszłości. Dlatego klucz
do naprawienia tego systemu jest w proporcji. Podam
przykład Szwecji, która ma podobny system emery-
talny, a która jednak przez ostatnich kilkadziesiąt
lat była krajem bezdyskusyjnie stabilniejszym. Tam
przyjmowano podobny system, z góry zakładając, że
składka na II filar w wysokości 2,5% ogranicza ryzy-
ko zwiększania deficytu i ryzyko systemu emerytal-
nego.
My debatujemy dzisiaj o tym, aby składka wyno-
siła na początek, w związku z trudną sytuacją budże-
tową, 2,3% i by doszła do poziomu 3,5%. Nie wydaje
się, że to jest wariant zbyt ryzykowny z punktu wi-
dzenia trwałości tego systemu, a na pewno jest to
wariant bezpieczny z punktu widzenia zdolności pań-
stwa do świadczenia emerytalnego dzisiaj i w przy-
szłości. Bardzo ważne jest to, żebyśmy nie operowali
w tym wypadku kategorią winy, bo nie sądzę, aby
twórcy tej reformy w roku 1999 mieli złą wolę. Nic
na to nie wskazuje, wręcz przeciwnie, ta reforma
emerytalna przyniosła kilka znakomitych skutków.
Przede wszystkim fundament systemu emerytalne-
go, jakim jest I filar, zyskał zindywidualizowany cha-
rakter, co wyraźnie zwiększa odpowiedzialność pań-
stwa za świadczenia i wiedzę przyszłego emeryta
o tym, ile pieniędzy znajduje się na jego koncie. Sys-
tem kont zindywidualizowanych jest jednym z naj-
większych osiągnięć tej reformy.
Twórcy tej reformy nie ukrywają też, że szukali
sposobu finansowania części przyszłych świadczeń
poprzez inwestowanie w proces prywatyzacji, poprzez
giełdę, licząc na to, że uzyska się podwójny efekt.
Uważam, że te kalkulacje wcale nie były takie dale-
kie od racji, to znaczy że z jednej strony polskie pie-
niądze będą inwestowane w polskie przedsiębiorstwa
i że beneficjentami prywatyzacji – w jakimś sensie
symbolicznie, ale też faktycznie – będą przyszli eme-
ryci. Równocześnie daje to szansę – nie pewność, ale
szansę – że ta część emerytury, która będzie odbiciem
tego, co jest lokowane w akcje, może być wyższa
i może być miłą niespodzianką dla emeryta. Oczywi-
ście zawsze będzie to obarczone pewnym ryzykiem,
dlatego nie używałem mocnych słów w czasie tej de-
baty, mimo że często sam byłem obiektem mocnych
sformułowań, i to z różnych stron, także ze strony
tych, którzy konstruowali tę reformę, ale wiedziałem
dobrze, że zarówno intencja, jak i zręby tej reformy
miały głęboki sens. Natomiast to, co było złe, to
z całą pewnością milczenie przez 10 lat na temat
tego, do czego doprowadza utrzymanie tego systemu
w kształcie, jaki obowiązuje dzisiaj. Chcę powiedzieć,
że przegląd tego, jakie skutki przynosi funkcjonowa-
nie systemu, powinien odbyć się nie później niż 5 lat
po wprowadzeniu tego systemu w życie, bo już wtedy
było widać, że niektóre parametry są źle dobrane, źle
skonstruowane i że ta spirala długu zaczyna powsta-
wać właśnie w związku z zobowiązaniami państwa
wobec OFE.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Prezes Rady Ministrów Donald Tusk
Na pewno ważną dla nas sprawą jest poczucie sta-
bilności. Wydaje się, że ma także znaczenie ograni-
czenie składki do OFE i tworzenie subfunduszy, któ-
re są umieszczone pomiędzy ZUS a OFE, ponieważ
państwo jest w stanie gwarantować w 100% tę część
emerytur, którą nazywamy ZUS-owską. Jak dobrze
wiecie, niedługo OFE będzie mogło – taki przewidu-
jemy werdykt Trybunału Sprawiedliwości – inwesto-
wać pieniądze składkowiczów za granicą. Samo
w sobie nie musi to być złe, być może część z tych
akcji czy inwestycji zagranicznych przyniesie lepszy
efekt dla polskich emerytów, ale na pewno zwiększa
także ryzyko tego systemu. W naszej ocenie system
zbudowany jest ze stabilnej, przewidywalnej, części
ZUS-owskiej i z obarczonej pewnym ryzykiem i bar-
dzo drogiej części OFE-owskiej. Chcemy dzisiaj do-
prowadzić do tego, aby była ona nie tak droga i żeby
ryzyko związane z jej funkcjonowaniem nie było tak
duże (Oklaski). Chcemy równocześnie utrzymać
szansę przyszłych emerytów, a dzisiaj ludzi młodych,
na ten bonus wynikający z faktu, że część składki
jest inwestowana bardziej dynamicznie w akcje.
Jeśli wszystko dobrze będzie się działo w Polsce
i w Europie, i na świecie, to ta część OFE-owska bę-
dzie nie tyle miłą niespodzianką – może to za dużo
powiedziane – ile pewnym bonusem wtedy, kiedy bę-
dziemy stawać się emerytami. Nie ukrywam jednak,
że fakt, iż OFE zarządzają w dużej mierze zagranicz-
ni zarządzający, że w grę wchodzą zagraniczne kapi-
tały, a niedługo będzie także możliwość lokowania
pieniędzy za granicą, zmniejsza poczucie pewności,
stabilności przyszłych świadczeń emerytalnych za-
leżnych od części ulokowanej w II filarze. Chcę też
bardzo wyraźnie podkreślić, że skala zadłużenia,
która jest efektem tak skonstruowanego systemu
emerytalnego, nie jest do opanowania poprzez szu-
kanie alternatywnych rozwiązań przy zaniechaniu
tego rozwiązania. Słyszeliśmy różne podpowiedzi, na
przykład takie, aby zachować OFE w takim kształcie,
jaki jest dzisiaj, a w zamian za to zlikwidować ulgę
rodzinną, ulgę internetową, becikowe, ograniczyć
zasiłki chorobowe. Te radykalne rozwiązania... (Po-
ruszenie na sali) Dokumentacja tego typu publicz-
nych podpowiedzi jest obfita.
(Poseł Grzegorz Napieralski: Na szczęście nie na-
sza.) (Oklaski)
Nie sugeruję tego. Tak jak powiedziałem, nie
mam najmniejszego zamiaru obarczać nikogo nad-
mierną odpowiedzialnością. Oczywiście ludzie odpo-
wiedzialni brali udział w tej debacie. Chcę tylko
uświadomić, że pomysły, aby zostawić OFE w spoko-
ju, a równocześnie spełnić kryteria bezpieczeństwa
finansowego, a więc zejść na przykład z deficytem
budżetowym do upragnionych przez nas i przez Eu-
ropę 3%, wymagają działań na kieszeni zwykłych
ludzi. Nie jest tak, że możemy zostawić OFE i ludzi
w spokoju. Ci, którzy mówią: zostawcie OFE w spo-
koju, dajcie im więcej, muszą równocześnie powie-
73
dzieć, komu zabrać, i to nie 1/10, tak jak podpowia-
dają dzisiaj, ale dokładnie tyle, o ile dzisiaj ograni-
czamy wpłaty do OFE. (Oklaski) Mówiąc bardzo
brutalnie, jest jednak pytanie, czy my ograniczamy
wpłaty do OFE, a więc także, jakby nie patrzeć, bar-
dzo solidne – mówię ostrożnie – zyski wielu instytucji
finansowych, czy też, dbając o ich interes, ich pozycję,
będziemy szukali radykalnych cięć po kieszeniach
ludzi. Jeśli będzie taka potrzeba w przyszłości, aby
podejmować radykalne – radykalne, to znaczy dotkli-
we dla ludzi, nie dla władzy – decyzje, to będziemy
je podejmować. Nie zgadzam się z filozofią – i dlate-
go szukaliśmy takiego sposobu rozwiązania tej kwe-
stii – która nakazywałaby sięgać do kieszeni ludzi,
mimo że Polska jest w niezłej sytuacji. Tego typu ar-
gumenty w tej debacie często się bowiem pojawiały:
Wykorzystajcie ten moment, kiedy Polska jako tako,
całkiem nieźle wygląda na tle innych krajów w czasie
kryzysu, bo to jest ta chwila, kiedy można rzeczywi-
ście podjąć radykalne decyzje. Otóż wielokrotnie z tego
miejsca mówiłem, że z punktu widzenia mojego i na-
szej koalicji, jeśli Polska jest w dobrej sytuacji finan-
sowej, to powinno oznaczać, że ludzie mieszkający
w naszym kraju są w niezłej sytuacji finansowej. Pol-
ska to nie jest abstrakcja. (Oklaski) I dlatego uwa-
żam, że to, co jest możliwe, dzisiaj niewiele jest moż-
liwe, ale to, co jest możliwe – tutaj do rangi symbolu
urosły wynagrodzenia nauczycieli, podwyżki, które
wprowadziliśmy – i równocześnie konieczne, jeśli
chodzi o pieniądze dla ludzi, powinniśmy starać się
realizować. I to robimy. Bardzo otwarcie mówiłem
też o tym, że dla mnie rzeczą ważniejszą niż komfort
niektórych instytucji finansowych albo twórców re-
formy jest możliwość zapewnienia waloryzacji rent
i emerytur w marcu tego roku, ale też w marcu przy-
szłego roku, kiedy w związku ze wzrostem inflacji ta
waloryzacja będzie większa. Tylko państwo, które
dysponuje środkami i jest stabilne finansowo, będzie
w stanie te zobowiązania wobec najsłabszych grup
nie tylko przyjąć na siebie, ale je spełnić. Istotą tych
zmian, które proponujemy, jest nasze przekonanie,
że ta solidarność międzypokoleniowa musi przekła-
dać się na wrażliwość państwa wobec tych najsłab-
szych grup.
Wielokrotnie zwracałem się do młodych ludzi, bo
oni być może czują się dzisiaj najbardziej zdezorien-
towani propozycjami dotyczącymi zmiany OFE, po-
nieważ żyli w przekonaniu, że OFE daje im niezależ-
ność finansową – im, przyszłym emerytom – od pań-
stwa, większą gwarancję bezpieczeństwa. Pomijam
fakt, że chyba nie jest to do końca prawda. Równo-
cześnie muszę zwrócić się do wszystkich, także do
mojej i młodszej generacji, z takim gorącym apelem,
żebyśmy ani przez moment nie chcieli zrzucić z siebie
odpowiedzialności za tych, którzy dzisiaj nie mają już
żadnych możliwości nacisku, żadnych możliwości
zarabiania samodzielnie, to znaczy za najstarszych
i najsłabszych. System emerytalny musi uwzględniać
tę elementarną solidarność i dbałość o najstarszych.
Jestem przekonany, że jak wszyscy się tak na serio
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
74 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Prezes Rady Ministrów Donald Tusk
zastanowimy, czemu ma służyć system emerytalny
i czemu mają służyć te zmiany, to wszyscy zrozumie-
ją, że głównym zadaniem jest zabezpieczyć tych, któ-
rzy dzisiaj mogą polegać wyłącznie na państwie.
(Oklaski)
Nie wyłącznym, ale jednym z powodów, dla któ-
rych ten system okazał się nieefektywny i zaczął
wytwarzać czy współtworzyć tę spiralę zadłużenia,
jest to, że po drodze, wtedy, kiedy system budowano,
także później, kiedy ten system już działał, nie zro-
biono niczego, aby on był bardziej efektywny, albo
zrobiono tak, aby on stał się mniej efektywny. Dzisiaj
toczy się również dyskusja, czy po tych zmianach
będziemy także gotowi zmieniać te elementy syste-
mu, które nie należą do systemu powszechnego, a więc
chodzi tu na przykład o emerytury mundurowe.
Przypominam, że to tutaj, w tej Izbie, na tej sali wie-
lokrotnie podejmowano decyzje, nikt z nas nie ma do
końca czystego sumienia...
(Głos z sali: Mamy czyste sumienie.)
...które ten system czyniły jeszcze mniej efektyw-
nym. Partnerów...
Słyszę tutaj głosy po prawej stronie, że niektórzy
mają tutaj czystsze sumienie. Przypominam, że na
przykład kwestia górniczych emerytur to jest ta sfe-
ra, gdzie nie macie czystego sumienia. Nie ma co, to
wszystko przecież jest... (Oklaski) Dlatego tym bar-
dziej wszyscy powinniśmy być współodpowiedzialni
za to, żeby ten system naprawić. Jeśli pojawią się
propozycje, aby razem z nami współpracować na
rzecz zmiany w systemie emerytur mundurowych,
będę zobowiązany. Sami także przedstawimy takie
propozycje jeszcze w czasie tej kadencji. Tak jak o tym
wspomniałem w rozmowie ze środowiskami służb
mundurowych, będziemy szukali rozwiązań, które
będą szanowały obecne uprawnienia, choćby ze wzglę-
du na dotychczasowe werdykty Trybunału Konsty-
tucyjnego, ale które w przyszłości spowodują, że ten
element systemu, jakim są emerytury mundurowe,
będzie sprawiedliwszy i nie będzie wyłomem w tym
solidarnościowym, powszechnym systemie emerytal-
nym. Ta dyskusja jest przed nami, do niej także ser-
decznie zapraszam.
Na koniec będę miał prośbę do wszystkich, którzy
biorą udział w tej debacie, siłą rzeczy ograniczonej
w czasie. Ponieważ utrzymywanie tego systemu, co
wyliczyliśmy, oznacza miesięcznie blisko 2 mld zł do-
datkowego wypływu pieniędzy, więc szkoda każdego
miesiąca. Wzięliśmy na siebie ciężar tej zmiany i zwra-
cam się w imieniu koalicji rządzącej do PiS-u i do
SLD. Skorzystajcie z tej szansy, skoro to my za to bie-
rzemy odpowiedzialność. Każdy następny rząd, kto-
kolwiek będzie go tworzył, będzie miał dużo, dużo
łatwiej, jeśli my dzisiaj przeprowadzimy te zmiany.
Łatwiej, to znaczy nie będzie musiał podejmować de-
cyzji z krzywdą czy z bólem dla ludzi. Dlatego pomóż-
cie dzisiaj w przeprowadzeniu szybko tej zmiany, bo
to jest w interesie ludzi, to jest w interesie państwa
i to jest także w interesie tych, którzy myślą o sobie,
że w przyszłości będą rządzili. To jest naprawdę po-
trójny interes, warto go wspólnie tutaj zrobić. Dzię-
kuję. (Oklaski)
Marszałek:
Dziękuję bardzo panu premierowi.
O zabranie głosu bardzo proszę pana ministra
Boniego.
Minister – Członek Rady Ministrów
Michał Boni:
Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo!
Rozpoczynamy dzisiaj w parlamencie bardzo ważną
dyskusję, debatę dotyczącą tematu, na którym sku-
piała się uwaga Polaków, środowisk opiniotwórczych
w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy. Ta debata
dotyczy przyszłości polskich emerytów. Ponieważ
racjonalna korekta systemu, jaką proponujemy, musi
być jasna i zrozumiała, dobrze byłoby, abyśmy pod-
czas tej debaty umieli powiedzieć, dlaczego tych
zmian dokonujemy. Ta debata jest trudna i ważna
dlatego, że dotyczy niesłychanie istotnych kwestii
związanych z finansami publicznymi, jest ważna dla-
tego, że trzeba zmniejszyć zagrożenie stałym przyro-
stem długu publicznego i stałą obecnością tego ele-
mentu emerytalnego w deficycie sektora finansów
publicznych. Jest ona jeszcze trudna dlatego, że nas
dzieli, patrząc bardzo szeroko, wedle różnych kryte-
riów, nie zawsze takich, które związane są z prostymi
podziałami politycznymi.
Pan premier mówił o generalnych przesłankach
zmian, które dzisiaj proponujemy. Warto oczywiście
jeszcze raz powiedzieć, że gdyby tej reformy nie wpro-
wadzono, stalibyśmy przed takimi dylematami, przed
jakimi będą stały różne kraje europejskie, mając roz-
wiązania mniej odporne na zmiany demograficzne,
rozwiązania, które nie tworzą wzajemnego ubezpie-
czenia, I i II filar, poprzez dywersyfikację ryzyk, i wresz-
cie generując różnego rodzaju zagrożenia na przy-
szłość. Nie podważamy sensu tej reformy, tym bar-
dziej że 11 lat jej istnienia jasno pokazuje, iż stopa
zwrotu, jaką się osiąga w istniejącym II filarze, jest
dobra i wyższa od stopy zwrotu, jaką nawet przy wa-
loryzacjach można osiągnąć w I filarze. Ale ten sys-
tem od samego początku wniósł ze sobą różnego ro-
dzaju słabości. Największa z nich wiązała się z bra-
kiem wyobraźni dotyczącej sposobu sfinansowania
tej reformy. Po 11 latach widać, że, myśląc o rozwo-
ju kraju, nie można unieść w takiej skali przyrostu
długu publicznego, jaki generowany jest przez skład-
kę w wysokości 7,3% przekazywaną do otwartych
funduszy emerytalnych. Widać, że w odpowiednim
momencie nie dokonano przeglądu i nie wprowadzo-
no nowocześniejszych narzędzi zarządzania w otwar-
tych funduszach emerytalnych, za co pewnie bardziej
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Minister – Członek Rady Ministrów
Michał Boni
powinniśmy winić siebie, sprawując różne funkcje,
niż same fundusze emerytalne. I widać, mówił o tym
również pan premier, że w ciągu tych 11 lat w róż-
nych dziedzinach bliskich systemowi ubezpieczenio-
wemu wprowadziliśmy rozwiązania albo nie wpro-
wadziliśmy rozwiązań, które mogłyby mieć pozytyw-
ny charakter dla bilansowania się całego systemu
ubezpieczeniowego. Widać też, że te lata wysiłków w
rozmowach z Komisją Europejską, aby inaczej klasy-
fikować dług, też nie przyniosły w pełni oczekiwa-
nych rezultatów. To jest ważna przesłanka decyzji
trudnych, ale ważnych i potrzebnych Polsce, jakie
podejmujemy dzisiaj.
Ten spór, który będziemy przecież kontynuowali
w parlamencie, ma swoje dwie ściany. Pierwsza ścia-
na – niczego nie zmieniać, utrzymać status quo, dru-
ga ściana – zniszczyć, zdestruować to rozwiązanie,
nie za bardzo wiadomo w imię jakich racji. Kiedy
patrzyłem na spot telewizyjny Prawa i Sprawiedliwo-
ści – na wszystkie uruchomione tam postacie, na prze-
słankę tego spotu mówiącą z jednej strony: zabieracie
pieniądze, z drugiej strony mówiącą: możecie wybie-
rać bez wzięcia odpowiedzialności przez tych, którzy
to sugerują, za to, czy system dalej będzie miał cha-
rakter publiczny – miałem głębokie przekonanie, że
może warto kontynuować, z mojego punktu widze-
nia, ten projekt w parlamencie.
Celem ustawy jest zmniejszenie przyrostu długu
i deficytu, to jest skala 0,7% PKB w 2011 r., ok. 1%
w latach nadchodzących i później troszeczkę mniej,
bo ta składka po 2017 r. przechodzi na poziom 3,5%.
Ale osiągnięcie tego celu musiało być powiązane
z tym, aby warunki dla wzrostu przyszłej emerytury,
te które tworzone są w II filarze, były utrzymane.
Stąd decyzja kluczowa dla tego projektu, aby uwolnić
limity inwestycyjne, robić to bezpiecznie dla rynku
kapitałowego krok po kroku – w roku 2020 limit in-
westowania w akcje na poziomie 62%, dzisiaj do 40%,
z czasem do 90%. To jest istotne rozwiązanie, ponie-
waż ono daje szansę rozwoju rynku kapitałowego.
Jeśli dzisiaj, w 2010 r., w akcjach z aktywów, jakimi
dysponują fundusze emerytalne – 220 mld zł, w ak-
cjach jest 80 mld zł, to przy tych ruchach i działa-
niach aktywa ulokowane na giełdzie, ulokowane
w akcjach mogą liczyć ponad 300 mld zł, czyli prawie
czterokrotnie więcej. To proste przeliczenie zbija ar-
gument, że to rozwiązanie wpływa negatywnie na
rozwój rynku kapitałowego w Polsce. To rozwiązanie,
przesunięcie składki na poziom 2–3%, w 2017 r. na
3,5%, powoduje, że będą mniejsze potrzeby pożycz-
kowe do roku 2020, w skali 195 mld zł. To jest olbrzy-
mia kwota. Nasz roczny budżet, całego państwa, liczy
ok. 300 mld zł. O tyle mniej, o tyle słabiej będzie za-
ciskała się pętla zadłużenia na naszych szyjach, na
możliwościach rozwoju Polski.
Bardzo ważne jest także to, że ta operacja popra-
wia saldo Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, i to
75
długoterminowo, tak jak i w długim terminie, do
2060 r., zmniejsza ten wielki przyrost długu publicz-
nego. Zadania, jakie przed sobą postawiliśmy: spro-
stać wymaganiom związanym z obniżeniem zagro-
żeń długiem publicznym, nie zagrozić przyszłym
emerytom, musiały wiązać się także z głębokim prze-
konaniem, iż należy utrzymać w tym projekcie inte-
gralność II filaru. To oznacza, że z punktu widzenia
przyszłego emeryta przekazywane środki, 7,3%, będą
w części lokowane gotówkowo w funduszach emery-
talnych, a w części ewidencjonowane na subkoncie
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, subkoncie in-
dywidualnym. Po dyskusjach i sporach uznaliśmy, że
najlepszym sposobem waloryzowania środków tam
ewidencjonowanych będzie waloryzacja PKB nomi-
nalnym, czyli realne plus inflacja, z okresów pięcio-
letnich i to przy założeniu nieujemnego charakteru
wzrostu PKB. To oznacza, że gdybyśmy porównali,
jak ta waloryzacja na subkoncie wyglądałaby dzisiaj,
w dniu wprowadzenia tego projektu, to wedle nasze-
go projektu byłaby to waloryzacja na poziomie 7,5%,
a obligacyjna waloryzacja wynosiłaby 4,85%.
Utrzymując integralność II filara, jest ważne, i na
to zwracano uwagę w dyskusji, aby wszystkie ele-
menty funkcjonujące dotychczas w II filarze, czyli na
przykład te związane z dziedziczeniem, dalej funk-
cjonowały w podobny sposób. Po dyskusjach, po ana-
lizach, także tych związanych z ryzykami, które
mogłyby nas spotkać ze strony Eurostatu, wybrali-
śmy ostatecznie wariant mówiący o pełnej reproduk-
cji, o pełnym powieleniu mechanizmów dziedziczenia
w dzisiejszym rozwiązaniu proponowanym przez nas
w stosunku do tego, które było zawarte dotychczas
i funkcjonowało w II filarze. Wreszcie co do niepeł-
nych rozwiązań, jakie mamy w odniesieniu do syste-
mu wypłat, wpisujemy wypłaty z dwuczęściowego
II filara jako wypłaty określone, charakteryzowane
w przyszłej emeryturze kapitałowej.
Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo!
Ta odpowiedź na trudne wyzwania i troska o to, aby
przyszłe emerytury nie były mniejsze, wiąże się z wiel-
ką dyskusją dotyczącą stóp zastąpienia (stopa zastą-
pienia, czyli relacja wysokości emerytury do ostat-
niego wynagrodzenia). Te spory pokazywały, że nie-
kiedy „walczymy” podczas dyskusji o to, aby stopa
zastąpienia dzięki naszym rozwiązaniom była wyż-
sza na przykład o niecały 1 punkt procentowy, ale
niecały 1 punkt procentowy stopy zastąpienia więcej
to prawie 5% więcej gotówkowo emerytury. Dlatego
tak ważne było to, aby te wszystkie rozwiązania
w sposób spójny można było tutaj wprowadzić. I nie
ma takiego przykładu przy założeniach, które przy-
jęliśmy, że ktokolwiek otrzymałby w przyszłości eme-
ryturę z tej części kapitałowej niższą w stosunku do
tego, jak te rozwiązania wyglądają przy dzisiejszych
parametrach: 7,3% składki, bo tutaj zaczyna działać
ten nowy element, czyli uwolnione możliwości inwe-
stowania w akcje.
Uznaliśmy również, że poważna dyskusja o przy-
szłych emeryturach musi prowadzić do tego, aby pu-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
76 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Minister – Członek Rady Ministrów
Michał Boni
blicznie dzisiaj powiedzieć, iż warto uruchomić do-
datkowe możliwości oszczędzania na przyszłą sta-
rość, rozwijając III filar. Stąd oferta zawarta w tym
projekcie, aby można było oszczędzać dodatkowe
środki w III filarze na przyszłą emeryturę, płacąc
składkę, wobec której zastosowana będzie preferen-
cja podatkowa polegająca na tym, że do 4% dochodu
do opodatkowania nie będzie brane pod uwagę przy
tych górnych limitach 30-krotności. Ci, którzy znają
się na systemie ubezpieczeniowym, wiedzą, że powo-
duje to, iż spłaszczamy wpłaty do trzeciego filara
i przy zachęcie od dołu – to znaczy jeśli na przykład
ktoś ma niższe dochody niż najniższa emerytura –
będzie mógł płacić składkę do III filara na poziomie
4% 12-krotności płacy minimalnej w taki sposób,
czyli z tą zachętą, swoistą preferencją podatkową.
Zatem w III filarze wprowadzamy rozwiązanie,
które nawiązuje do istniejących dzisiaj indywidual-
nych kont emerytalnych, tylko że te konta są obecnie
dla osób, które mają nadwyżkę gotówkową i mogą
przeznaczyć dodatkowe środki już po opodatkowaniu
na dodatkowe ubezpieczenie. W IKZE – bo tak nazy-
wa się ta propozycja: indywidualne konto zabezpie-
czenia emerytalnego – proponujemy, aby skorzystać
z tej preferencji podatkowej i zacząć wpłacać pienią-
dze do III filara. Podmioty oferujące dotychczas in-
dywidualne konta emerytalne, takie jak banki, domy
maklerskie, firmy ubezpieczeniowe i fundusze inwe-
stycyjne, będą także mogły proponować swoim klien-
tom nową ofertę IKZE. Uznaliśmy również, że aby
istniała symetria i równość na rynku ofert dodatko-
wego ubezpieczenia w III filarze, otwieramy towarzy-
stwom emerytalnym możliwość oferowania zarówno
IKE, jak i IKZE, na zasadach opisanych w projekcie
ustawy. Ta propozycja to otwarcie takiej opcji. Sły-
szymy argumenty, że obecnie bardzo wiele rodzin,
wielu Polaków nie ma możliwości, żeby dodatkowo
zacząć oszczędzać na starość, na przyszłą emeryturę.
Ale rozumiejąc te argumenty, uważamy, że jak naj-
szybciej trzeba zacząć wprowadzać tę zachętę, uczy-
nić ten krok.
W omawianym projekcie porządkujemy również
kilka dziedzin, także mechanizmów związanych
z wypłacaniem rent, tak żeby nie odwoływać się do
starych przepisów prawnych, tylko nowych. Wprowa-
dzamy także całkowity zakaz akwizycji dla otwar-
tych funduszy emerytalnych, po dyskusji nie tylko
na rynku wtórnym, ale i na pierwotnym. To będzie
oczywiście wymagało od nas, władzy publicznej,
przygotowania dobrego zestawu informacji dla tych,
którzy będą wybierali OFE, jakie można, powinno
się wybierać. Wydaje się, że Zakład Ubezpieczeń Spo-
łecznych, może wspólnie z Komisją Nadzoru Finan-
sowego, powinien przygotować maksymalnie szybko
taki system obiektywnej i rzetelnej informacji o wy-
nikach OFE.
Po debacie rządowej 24 stycznia projekt został
przedstawiony opinii publicznej i partnerom społecz-
nym. Wbrew obawom i wbrew wielu dzisiejszym su-
gestiom, że nie było czasu na konsultacje, chcę bar-
dzo mocno podkreślić, że rzadko się zdarza, by któ-
rykolwiek z projektów rządowych był tak dokładnie,
tak wszechstronnie, w tak bogaty sposób konsulto-
wany. Przeszło 20 godzin pracy zespołu ubezpiecze-
niowego Komisji Trójstronnej, wiele spotkań z róż-
nego rodzaju środowiskami – wszystko to zaowoco-
wało tym, że partnerzy instytucjonalni i społeczni
mogli przedstawić swoje uwagi. W wyniku 182 uwag
zgłoszonych przez partnerów instytucjonalnych i prze-
szło 200 uwag od partnerów społecznych dokonaliśmy
kilku istotnych zmian w stosunku do wyjściowej wer-
sji projektu. Przypomnę o nich, bo one pokazują, że
konsultacje społeczne miały realny charakter, chociaż
chcemy trzymać się istoty, osi naszej propozycji.
Po pierwsze, w stosunku do pierwotnego projektu
składka w III filarze rośnie od razu, preferencja po-
datkowa w III filarze rośnie od razu do 4%, a nie
zaczyna się od 2, dochodząc w 2017 do 4%. Po drugie,
nie ma przymusu przynależenia do IKZE we wła-
snym OFE, tylko jest swoboda wyboru IKZE. Po
trzecie, nie ma obowiązku tworzenia przez OFE in-
dywidualnych kont zabezpieczenia emerytalnego, bo
wtedy musiałyby one podlegać tym wszystkim rygo-
rom, którym podlega OFE, łącznie z gwarancjami
Skarbu Państwa, lecz powstaje nowy produkt, dobro-
wolny fundusz. Po czwarte, jest pełne dziedziczenie,
czego dopominało się wielu partnerów społecznych.
I po piąte, dyskusja doprowadziła nas nie tylko do
analiz ekonomicznych, ale też do tego, że w stosun-
kowo krótkim czasie powinniśmy dyskutować, roz-
mawiać o ustawie dotyczącej efektywności funduszy
emerytalnych, subfunduszy i być może w związku
z tym pytać, jaka składka będzie potrzebna w celu
optymalizacji ich funkcjonowania. Nie ma dzisiaj
pełnej zgody co do tego rozwiązania, ale część part-
nerów społecznych – chcę to przypomnieć gwoli ści-
słości historycznej – złożyła taką propozycję, mówiąc
o powrocie do składki w wysokości 5%.
Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo!
Kiedy patrzymy na porównanie, jak by wyglądała
przyszła emerytura, gdyby istniał tylko I filar, gdyby
istniało dzisiejsze rozwiązanie 7,3% do OFE i limity
inwestycyjne do 40%, i gdy mówimy o dzisiejszym
projekcie z mniejszą gotówkowo składką, ale odpo-
wiednią waloryzacją tego, co jest ewidencjonowane
na subkoncie, i uwolnionymi limitami inwestycyjny-
mi, to efekt jest oczywisty: stopa zastąpienia najwyż-
sza jest w tym trzecim rozwiązaniu i daje wzrost
emerytur. A gdybyśmy chcieli patrzeć na całościową
stopę zastąpienia, czyli wyższą emeryturę dla osób,
które ubezpieczą się dodatkowo, to wydaje się, iż
z punktu widzenia przyszłych emerytów jest to naj-
lepsze rozwiązanie.
Stoimy przed bardzo ważnymi decyzjami. Podczas
debaty pojawiały się głosy – powtórzę – że należy
wrócić do składki 7,3%. Nie ma takiej możliwości, nie
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Minister – Członek Rady Ministrów
Michał Boni
ma takiej opcji. Kraje, które dokonywały zmian wy-
sokości składki na II filar, także nie wracają do tego
rozwiązania w pełen sposób, gdyż dostrzegają przy-
szłe zagrożenia związane z długiem publicznym. Jed-
nak naszym zdaniem nie ma także żadnej potrzeby,
aby wprowadzać dobrowolność wyboru. To jest roz-
wiązanie destrukcyjne dla dzisiejszego dwufilarowe-
go systemu emerytalnego. Gdyby ta dobrowolność
miała objąć osoby, które miały prawo wyboru wtedy,
kiedy wchodziła reforma, gdyby była ona pełna, co
jest pewnie mało prawdopodobne, oznaczałaby zmia-
nę usytuowania wartości rzędu 100 mld zł – bo taka
jest wartość aktywów, jakimi dysponują osoby, które
miały prawo wyboru aktywów w dzisiejszych otwar-
tych funduszach emerytalnych.
Chcę też powiedzieć, że propozycja PiS możliwości
wyboru co 2 lata wysokości składki kierowanej do
OFE i w ogóle tego, czy należy się tylko do ZUS, czy
także tam, ze względu na zmienność parametrów
niszczyłaby publiczny charakter tego systemu eme-
rytalnego, niszczyłaby możliwość gwarancji, rodzi-
łaby zagrożenie o niebywałej skali ze względu na to,
że zmiany co 2 lata mogą wypadać w okresie hossy
czy bessy i w związku z tym osoby podejmujące te
decyzje zwiększałyby ryzyka na rynku finansowym.
Jesteśmy zdecydowanie przeciwni temu rozwiąza-
niu, co nie oznacza, że tak jak nad każdą propozycją,
którą będziecie państwo zgłaszali w dyskusji, nie
będziemy nad nim dyskutowali w ramach prac ko-
misji, chcąc przeprowadzić ten projekt maksymalnie
szybko.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jestem zwolen-
nikiem reformy emerytalnej wprowadzonej w 1999 r.
i uważam, że jako kraj postąpiliśmy mądrze, wpro-
wadzając tę reformę. Uważam także, że jest mądro-
ścią, kiedy co pewien czas dokonuje się przeglądu i ana-
lizy wprowadzanych rozwiązań, patrzy się na ich
efektywność i możliwość ich istnienia w takim kształ-
cie, w jakim były wprowadzone wyjściowo. Ten prze-
gląd, którego dokonaliśmy w dyskusji pełnej emocji,
prowadzi nas w stronę racjonalnej korekty, którą
chcemy wprowadzić sprawnie i jak najszybciej. Rów-
nocześnie chcemy, żebyście państwo wiedzieli, iż
mamy świadomość, że w najbliższym czasie powin-
niśmy wszyscy, reprezentując parlament, rząd, przy-
szły rząd, podjąć kilka zadań ważnych dla systemu
emerytalnego w Polsce. Po pierwsze, tak jak jest za-
pisane w projekcie tej ustawy, powinnyśmy przygo-
tować w odpowiednim czasie kolejny przegląd tego
systemu. Po drugie, musimy przygotować się do roz-
wiązań dotyczących efektywności, innego benchmar-
ku, innego sposobu konkurowania, może zrezygno-
wania z prowizji na rzecz opłat za wyniki. Po trzecie,
powinniśmy przy sporach dotyczących parametrów
makroekonomicznych dyskutować nad wprowadze-
niem instytucji aktuariusza krajowego. Po czwarte,
maksymalnie szybko musimy podjąć dyskusję i zna-
77
leźć rozwiązania dotyczące systemu wypłat. Po piąte,
ponieważ w tym rozwiązaniu, zachęcając do udziału
w III filarze, ominęliśmy pracownicze programy eme-
rytalne, trzeba również je przejrzeć i zobaczyć, czy
one mogłyby być dostosowane do nowych zachęt.
Ostatnia sprawa jest taka, że należy dokonać analiz
w zakresie różnych elementów systemu emerytalne-
go, tak żeby zaniechania, które są widoczne, jeśli
chodzi o ostatnich 11 lat, mogły być w najbliższych
latach poprawione.
Wnoszę o rozpoczęcie debaty nad tym projektem.
Proszę państwa posłów ze wszystkich klubów o to,
żeby maksymalnie sprawnie i szybko nad tym pro-
jektem pracować, bo każdy dzień czy każdy miesiąc
się liczy. Nie trzy dni, panie pośle. Jesteśmy na kolej-
nych posiedzeniach Sejmu, czasu będzie dosyć, myślę,
że komisje będą intensywnie pracowały. Przystępu-
jemy do tej debaty, przecież nie zaczynając temat na
nowo, tylko kontynuując dyskusję, która w dużej ska-
li toczy się już publicznie. Dziękuję. (Oklaski)
Marszałek:
Dziękuję panu ministrowi.
Proszę o zabranie głosu panią poseł Małgorzatę
Sadurską w celu przedstawienia uzasadnienia pro-
jektu ustawy zawartego w druku nr 3915.
Bardzo proszę.
Poseł Małgorzata Sadurska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debata, która
dzisiaj toczy się w parlamencie, jest jedną z ważniej-
szych, jeżeli spojrzymy na tematykę. Bo co może być
ważniejsze niż proponowanie rozwiązań dotyczących
kilkunastu milionów Polaków? Co może ważniejsze
niż debatowanie nad rozwiązaniami mającymi na
celu zapewnienie bezpieczeństwa emerytalnego?
W końcu co może być istotniejsze niż przyjmowanie
rozwiązań dotyczących zasobów finansowych, które
docelowo mają wynosić 0,5 bln zł, a na koniec lutego
2011 r. wyniosły ponad 160 mln zł?
Przypadł mi w udziale zaszczyt przedstawienia
Wysokiej Izbie projektu ustawy o zmianie ustawy
o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o or-
ganizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,
zgłoszonego przez klub Prawo i Sprawiedliwość. Cho-
dzi o projekt ustawy, której przyjęcie jest oczekiwane
przez Polaków, projekt, który był pisany dla wszyst-
kich ubezpieczonych, ale przede wszystkim z myślą
o nich. Projekt ten po raz pierwszy traktuje polskich
ubezpieczonych podmiotowo, przywracając im za-
gwarantowane konstytucyjnie prawa równości i wol-
ności, których zostali pozbawieni przez przyjętą
przed laty, a obowiązującą dotychczas, reformę eme-
rytalną.
Pan minister Boni powiedział, że jest zwolenni-
kiem reformy emerytalnej, ja jestem jej krytykiem
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
78 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Małgorzata Sadurska
i zanim przejdę do dokładnego omówienia projektu
Prawa i Sprawiedliwości, przedstawię okoliczności,
które skłoniły nas, posłów, do przygotowania tej no-
welizacji.
Po pierwsze, była to krytyczna ocena reformy
emerytalnej narzuconej wielu milionom Polaków,
której przyjęcie było oparte – dziś możemy to powie-
dzieć – na wprowadzeniu nas, Polaków, w błąd, gdyż
przez chwytliwie brzmiące hasło „Bezpieczeństwo
dzięki różnorodności” pozbawiono nas szans na god-
ną emeryturę. Bo właśnie w myśl tej reformy nastą-
piło odejście od systemu emerytalnego opartego na
zasadzie solidarności i wzajemności i przejście do sys-
temu liberalnego, opartego na przymusie oszczędza-
nia w systemach kapitałowych zarządzanych przez
prywatne firmy. Nie musiały one i nadal nie muszą
zabiegać o klienta, bo każdy ubezpieczony urodzony
po 1 stycznia 1969 r., czy chce, czy nie chce, musi
przynależeć do funduszu. Są to instytucje, które nie
muszą zabiegać o dochody, bo państwo i tak przeka-
że im określoną składkę za każdą ubezpieczoną oso-
bę. W 2010 r. była to kwota 22,5 mld zł. Życie poka-
zuje, że firmy te nie muszą nawet ze sobą konkuro-
wać, bo pobierają taką samą prowizję, mają podobnie
liczoną stopę zwrotu.
W wyniku reformy nastąpiło odejście od systemu
zdefiniowanego świadczenia na rzecz zdefiniowanej
składki. Co to oznacza? To, że wiemy, ile odprowa-
dzamy, wiemy, ile wpłacamy, bo składka jest znana,
natomiast nie znamy wysokości naszej przyszłej eme-
rytury. Informacje o hipotetycznej emeryturze
wszystkich nas po prostu przerażają. Można więc
postawić pytanie: Dla kogo była tworzona ta refor-
ma? Dla Polaków czy dla kilkunastu prywatnych
podmiotów – otwartych funduszy emerytalnych?
Po drugie, nie zgadzamy się z dokonanym przez
reformę emerytalną podziałem Polaków. Art. 32 kon-
stytucji stanowi, że wszyscy Polacy są równi wobec
prawa. Wszyscy mają także prawo do równego trak-
towania przez władze publiczne. Tylko że tak jest
w ustawie, na papierze. Twórcy reformy emerytalnej
zdecydowali inaczej, podzielili Polaków. Inne prawo
dali osobom urodzonym do 31 grudnia 1948 r., które
musiały pozostać w ZUS. Inne prawo przyznali oso-
bom urodzonym w okresie od 1 stycznia 1949 r. do 31
grudnia 1968 r., które miały prawo wyboru: mogły
wybrać OFE lub pozostać w ZUS. Inaczej jeszcze po-
traktowano osoby urodzone po 1 stycznia 1969 r., nie
dając im żadnej możliwości wyboru, żadnej możliwo-
ści zdecydowania o swojej przyszłości, nakazując
obowiązkową przynależność do kapitałowego syste-
mu emerytalnego.
Po trzecie, 11 lat po przyjęciu reformy okazało się,
że tak naprawdę nic nie zostało z szumnych obietnic,
a sztandarowe hasło bogatej starości ma się nijak do
rzeczywistości. Dziś już wiemy, że emerytury kapi-
tałowe będą bardzo niskie, i powiem szczerze, że nie
wiem, na jakiej podstawie pan minister Boni znowu
mówi nam, że emerytury mają być wysokie. System
emerytalny oparty na idei wolnego rynku charakte-
ryzuje się taką oto zasadą, że każdy jest kowalem
własnego losu, że to od nas samych zależy, czy w ogó-
le i w jakiej wysokości będziemy mieli wypłacaną
emeryturę. To twierdzenie oczywiście mogłoby być
słuszne, jeżeli przyjęlibyśmy założenie, że wszyscy
Polacy cieszą się doskonałym zdrowiem, mają dobrze
płatną pracę, tak że nawet stać ich na oszczędzanie
w dobrowolnym III filarze i to czynią, pracują do
osiągnięcia pełnego wieku emerytalnego, a w społe-
czeństwie nie występują takie zjawiska jak ubóstwo,
bezrobocie, niezdolność do pracy czy niezaradność
życiowa. Tylko że to jest utopia. Rzeczywistość jest
całkiem inna. W Polsce jest wysokie bezrobocie –
w styczniu wynosiło ono 13,1%. Zatrważające jest
50-procentowe bezrobocie wśród młodzieży, a więc
wśród tych, którzy przecież powinni zacząć praco-
wać na swoją przyszłą emeryturę. Ale problem bez-
robocia to jedno. Druga rzecz to niskie płace, a ni-
skie wynagrodzenia to niskie składki przekazywane
do OFE, co w konsekwencji doprowadza do jeszcze
niższych emerytur. Szacuje się, że ok. 60% Polaków
żyje poniżej minimum socjalnego, a więc może to
oznaczać, że taki odsetek polskich obywateli będzie
otrzymywał bardzo niską emeryturę – świadczenie,
które nie będzie im wystarczać na pokrycie niezbęd-
nych kosztów utrzymania i przeżycia. A przecież
system emerytalny stworzony został po to, aby za-
pewnić Polakom bezpieczeństwo emerytalne. Ale
czy Polacy czują się bezpieczni, czy czują się zabez-
pieczeni na starość? To kolejne pytanie retoryczne.
Nie wymagam na nie odpowiedzi, bo wszyscy wie-
my, jak jest.
Po czwarte, zapisy projektu rządowego, który
przedstawił pan minister Boni, a na temat którego
toczyła się wielomiesięczna debata medialna, znowu
traktują Polaków w sposób przedmiotowy. Tak jak
reforma emerytalna w 1999 r. nie była tworzona z my-
ślą o emerytach, tylko z myślą o firmach emerytal-
nych, tak samo jest i teraz. Celem projektu rządowe-
go nie jest zapewnienie przykładowemu Kowalskie-
mu bezpieczeństwa emerytalnego, tylko ratowanie
budżetu. Tak jak reforma emerytalna zmusiła nas,
czy tego chcieliśmy, czy nie, do uczestnictwa w OFE,
tak nowelizacja zmusza Polaków, znowu nie pytając
ich o zdanie, do oddania swoich pieniędzy po to tylko,
żeby ratować budżet. Tak jak wtedy nie informowano
nas rzetelnie, jak będą wyglądać nasze emerytury,
tak i teraz rząd podejmuje decyzję wygodną dla sie-
bie, nie patrząc na Polaków, którzy chcieliby mieć
nadzieję, że będzie ich stać na lekarstwa, żywność,
na opłatę mieszkań.
Biorąc te wszystkie sprawy pod uwagę, Klub Par-
lamentarny Prawo i Sprawiedliwość złożył projekt
ustawy, którego głównym celem jest przywrócenie
zasad wolności i równości, dając tym samym Pola-
kom prawo zdecydowania, czy chcą pobierać emery-
turę z OFE, czy wolą być ubezpieczeni w ZUS-ie.
Prawo to przyznajemy wszystkim ubezpieczonym,
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Małgorzata Sadurska
którzy nie mieli prawa wyboru, za których jedno-
stronnie zdecydowano. Ale prawo powrotu do ZUS-u
przyznajemy również tym osobom, które, omamione
wizją wysokiej emerytury – a więc palm, ciepłego
piasku i niebieskiego morza – dokonały błędnego wy-
boru i tego są dzisiaj świadome. Nie zmuszamy na
siłę do przechodzenia do ZUS-u. My przyznajemy
uprawnienie, możliwość samodzielnego podejmowa-
nia decyzji przez samych ubezpieczonych – decyzji
przemyślanej, podejmowanej bez nacisku, bez ma-
mienia. Przecież nie wszyscy muszą zmieniać system.
Na pewno są tacy, którym otwarte fundusze emery-
talne odpowiadają i którzy chcą w nich oszczędzać na
swoje emerytury. Takim osobom, które ufają OFE,
dajemy możliwość pozostania w systemie kapitało-
wym, co więcej, przyznajemy im również prawo do
samodzielnego określenia wysokości składki, co do
której chcą, żeby była lokowana na kontach OFE.
W swoim projekcie rząd określa za ubezpieczonych,
jaką częścią składki mają zarządzać powszechne to-
warzystwa emerytalne, a jaką ZUS. My dajemy w tym
zakresie Polakom prawo decydowania, czy chcą, żeby
ich składka odprowadzana do OFE była na poziomie
2, 3, 4, 5, 6, czy w pełnej wysokości, tj. 7,3%. Prawo
ubezpieczonego do dowolnego wyboru – czy chce od-
prowadzać swoje składki do ZUS, czy OFE – czy też
prawo ubezpieczonego do określenia wysokości prze-
kazywanej składki do OFE ograniczamy tylko jed-
nym zapisem, a mianowicie swoje decyzje ubezpieczo-
ny będzie mógł zmieniać nie częściej niż co 2 lata.
Kolejnym nowatorskim rozwiązaniem, które za-
proponowaliśmy w naszym projekcie, jest odejście od
instytucji losowania członkostwa w OFE. Obecnie
jest tak, że jeżeli ubezpieczony z różnych powodów
nie wybierze w terminie otwartego funduszu emery-
talnego, do którego chciałby przynależeć, to i tak
zostanie do któregoś z nich przypisany. Odbywa się
to w drodze losowania. Prawo i Sprawiedliwość pro-
ponuje następujące rozwiązanie. Jeżeli ubezpieczony
w terminie 2 miesięcy nie zawrze umowy z otwartym
funduszem emerytalnym, wówczas Zakład Ubezpie-
czeń Społecznych ma obowiązek zawiadomić taką
osobę o przysługujących jej prawach, tzn. że ma moż-
liwość zawarcia umowy z OFE, a także że ma możli-
wość określenia wysokości składki do niego odpro-
wadzanej, lub też ma prawo do niezawierania umowy
z OFE i pozostania w ZUS-ie.
Takie rozwiązania pobudzą otwarte fundusze
emerytalne do aktywności. Wyciągną je z uśpienia,
wymuszając na nich konkurencyjność. I ta konku-
rencyjność będzie musiała być większa, i to na róż-
nych płaszczyznach: na płaszczyźnie OFE – ZUS oraz
pomiędzy samymi funduszami. Przyjęcie takich roz-
wiązań stworzy warunki, w których OFE wynikami
inwestycyjnymi będą zmuszone przekonywać przy-
szłych emerytów, że warto w nie inwestować, że są
na przykład bardziej atrakcyjne niż ZUS. Przyjęcie
takich zapisów wyeliminuje też występujące obecnie
79
zjawisko zmowy między funduszami, bo będą one
musiały, tak jak powiedziałam wcześniej, konkuro-
wać również pomiędzy sobą po to, żeby przyciągnąć
albo nie stracić klienta.
Panie i Panowie Posłowie! Przyjęcie proponowanej
przez Prawo i Sprawiedliwość nowelizacji dającej
ubezpieczonym prawo wyboru między OFE a ZUS ma
również ogromny i pozytywny wpływ na finanse pu-
bliczne, gdyż dzięki temu jest możliwe zmniejszenie
bieżących dopłat do systemu emerytalnego, a także
zmniejszenie tempa naliczania długu publicznego oraz
wysokości deficytu sektora finansów publicznych.
Przeprowadziliśmy dwuwariantową symulację i dziś
wiemy, że gdyby rząd przed dwoma laty, kiedy to pro-
ponowaliśmy nasze rozwiązania, podchwycił nasz
pomysł, zaoszczędziłby od 0,5 do 1,5 mld zł. Minęły
2 lata i wiemy, że rząd tego nie zrobił.
Obecnie toczy się medialny spór na temat zmian
w OFE, spór na osi rząd – towarzystwa emerytalne.
Jedni szukają oszczędności budżetowych, szukając
tym samym szansy na przetrwanie, drudzy walczą
o dalsze nieograniczone uwłaszczanie się na pienią-
dzach Polaków. Ale jedni i drudzy zapominają o naj-
ważniejszym – o ubezpieczonym, o przyszłym emery-
cie. Dla nich nie jest ważna osoba, ważny jest cel. Ale
nie możemy się zgodzić, żeby w systemie emerytal-
nym została po raz kolejny zastosowana zasada Ma-
chiavellego: „cel uświęca środki”. Polacy, ich oszczęd-
ności, ich gwarancje na godne życie na emeryturze
w żadnym wypadku nie mogą być środkiem do osią-
gnięcia założonego przez rząd celu – załatania dziury
budżetowej.
Moje słowa potwierdza fragment uzasadnienia pro-
jektu rządowego. Potwierdza on to, że projekt nie był
pisany z myślą o Polakach, a jedynie z myślą o zyskach
czy korzyściach budżetowych. Pozwolę sobie go odczy-
tać: „Po dekadzie jej funkcjonowania należy jednak
zauważyć, iż kształt reformy…” (Gwar na sali)
Panie marszałku, bardzo mnie rozprasza hałas
na sali.
Marszałek:
Proszę o ciszę.
Poseł Małgorzata Sadurska:
Zareagował pan, tak? Myślałam, że pan marsza-
łek głośniej zareaguje, ale, niestety... Gdyby to był
inny poseł, myślę, że tak by się stało.
Marszałek:
Zaraz zmieni mnie marszałek Niesiołowski, on
będzie reagował. (Wesołość na sali, oklaski)
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
80 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Małgorzata Sadurska:
Panie marszałku, powiem tak: toczy się zbyt waż-
na debata, żeby posłów straszyć, tak jak niegrzeczne
dzieci, marszałkiem Niesiołowskim, bo jaki marsza-
łek Niesiołowski jest, to każdy widzi. (Oklaski) Nie-
mniej przejdźmy do kwestii systemu emerytalnego.
A więc zacytuję fragment uzasadnienia projektu
rządowego, który potwierdza moje słowa o tym, że
projekt rządowy nie był pisany z myślą o emerytach,
ale z myślą o korzyściach budżetowych. „Po dekadzie
jej funkcjonowania (chodzi o reformę) należy jednak
zauważyć, iż kształt reformy wymaga racjonalnej
korekty. Korekta ta powinna dotyczyć przede wszyst-
kim kwestii związanych z narastaniem długu pu-
blicznego, który jest spowodowany koniecznością
pokrywania niedoborów FUS w wyniku przekazywa-
nia części składki emerytalnej do OFE. Powoduje to
wzrost potrzeb pożyczkowych i narastanie długu pu-
blicznego. Obniżanie potrzeb pożyczkowych jest waż-
ne dla podtrzymania stabilności i wiarygodności
sytuacji fiskalnej. Jest to kluczowe zadanie w kontek-
ście zwiększania możliwości finansowania wydatków
rozwojowych, koniecznych dla podjęcia wyzwań mo-
dernizacyjnych w kraju”. Gdzie tu jest mowa o eme-
rycie? (Oklaski) To jest fragment z pierwszej strony
uzasadnienia rządowego.
Projekt Prawa i Sprawiedliwości, tak jak powie-
działam wcześniej, pisany był z myślą o Polakach
i dla Polaków i dlatego popiera go ogromna większość
społeczeństwa. Aż 75% polskich obywateli chce mieć
prawo do samodzielnego wyboru, chce mieć prawo do
decydowania, gdzie będzie lokować swoją składkę
emerytalną – w ZUS czy w OFE. O samej idei dobro-
wolności przychylnie wypowiadała się również pani
minister Jolanta Fedak. W jednym z wywiadów po-
wiedziała: „Chcielibyśmy, żeby każdy miał wybór, czy
chce, aby jego emerytura była waloryzowana za po-
mocą instrumentów rynku kapitałowego, czy raczej
powinna być waloryzowana w ZUS. Uważamy, że
wolny obywatel w gospodarce wolnorynkowej powi-
nien mieć możliwość dokonania świadomego wybo-
ru: czy w ogóle chce brać udział w rynku kapitało-
wym, a następnie: jak inwestować – kupować akcje?
obligacje? na jak długo?”. Pan minister Boni wypo-
wiada się o naszym projekcie. Rozumiem, że pan
minister przedstawia własne zdanie, bo jakoś nie
zauważyłam stanowiska rządu wobec naszego pro-
jektu, mówi coś o destrukcji. A ja znowu zacytuję
wypowiedź pani minister Fedak. W odpowiedzi na
pytanie, czy masowe przechodzenie ubezpieczonych
z OFE do ZUS nie spowoduje w przyszłości załama-
nia się systemu emerytalnego, pani minister Fedak
wówczas powiedziała: „Moim zdaniem będzie wręcz
odwrotnie. Sytuacja finansowa Funduszu Ubezpie-
czeń Społecznych podobnie jak budżetu państwa
poprawi się. Zmniejszą się dług publiczny oraz kosz-
ty jego obsługi. Zmniejszając zaś koszty funkcjono-
wania systemu emerytalnego, podniesiemy wyso-
kość emerytury”. (Oklaski) Słowa pani minister
Fedak tak naprawdę doskonale pozytywnie ocenia-
ją nasz projekt i pokazują realne korzyści, jakie bę-
dzie miał, po pierwsze, ubezpieczony, a po drugie,
budżet państwa.
Panie i Panowie Posłowie! Dziś debata, która
przez wiele miesięcy toczyła się w mediach, przenio-
sła się do Sejmu. Teraz na nas, parlamentarzystach,
ciąży obowiązek zdecydowania o przyszłości Pola-
ków. A tego nie możemy zrobić pochopnie, pod przy-
musem, bez dogłębnej dyskusji, bo komuś na czymś
zależy, bo ktoś ma w tym jakiś interes. Przy podej-
mowaniu tak ważnych decyzji powinniśmy przede
wszystkim myśleć o ubezpieczonych, o wysokości ich
przyszłych świadczeń, tak aby nie popełnić tych sa-
mych błędów, co przed laty popełnili twórcy reformy
emerytalnej. Dlatego dziwią mnie słowa pana pre-
miera Tuska – słyszałam je dzisiaj w mediach – któ-
ry stwierdził, że projekt ustawy powinien przejść
bez żadnych poprawek. Panie premierze, gdzie tutaj
rola Sejmu? Gdzie tutaj ciążący na posłach obowią-
zek pracy nad każdym projektem ustawy? I co to
znaczy, że ma to być przyjęte szybko? Szybko to nie
znaczy dobrze. (Oklaski) Nad każdym projektem
naprawdę trzeba się bardzo dogłębnie zastanowić,
a już szczególnie nad projektami dotyczącymi sys-
temu emerytalnego. Dlatego proszę panie i panów
posłów o refleksję nad naszym projektem i przyjęcie
zaproponowanych w nim rozwiązań. Rozwiązań
uczciwych, a przede wszystkim korzystnych dla
emerytów, ale także dla budżetu państwa. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Marszałek:
Dziękuję, pani poseł.
Sejm ustalił, że w łącznej dyskusji nad tymi punk-
tami porządku dziennego wysłucha 15-minutowych
oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych
oświadczeń w imieniu kół.
Otwieram dyskusję.
Proszę o zabranie głosu pana posła Sławomira
Neumanna w imieniu Klubu Parlamentarnego Plat-
forma Obywatelska.
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Sławomir Neumann:
Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo!
Na początek, pani poseł, chcę powiedzieć, że można
pracować i szybko, i dobrze, jedno drugiemu nie prze-
szkadza. (Oklaski)
(Głos z sali: No panowie już macie rezultaty...)
Od ponad roku w Polsce toczy się debata o ko-
niecznych zmianach w systemie emerytalnym. W ostat-
nich miesiącach nabrała ona znacznego przyspiesze-
nia i niestety stała się, jak widać nawet na tej sali,
bardziej emocjonalna niż merytoryczna. Biorą i bra-
li w niej udział politycy, eksperci, media, a także Po-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Sławomir Neumann
lacy, którzy w ostatnich miesiącach przeszli szybki,
ale bardzo pożyteczny kurs dotyczący polskiego sys-
temu emerytalnego.
W wyniku tej wielomiesięcznej dyskusji rząd za-
proponował projekt zmian w systemie emerytalnym.
Projekt, który utrzymuje system kapitałowy emery-
tur przyjęty 12 lat temu. Modyfikowana zostaje tylko
jedna jego część, która nie przynosi emerytom obec-
nym i przyszłym żadnych dodatkowych korzyści, ale
prowadzi do ogromnego zadłużenia państwa, zadłu-
żenia tego i przyszłych pokoleń. Tę nieracjonalną
część zmieniamy, jednocześnie wzmacniając tę część
emerytur kapitałowych, które dają w przyszłości
szansę – choć nie pewność – uzyskania z inwestycji
OFE w akcje wyższych emerytur poprzez zwiększe-
nie limitów tych inwestycji dla OFE. Likwidujemy
natomiast nieracjonalny mechanizm polegający na
przekazywaniu przez państwo do OFE pieniędzy, za
które to pieniądze OFE kupują od państwa obligacje.
Państwo uzyskane z obligacji pieniądze znowu prze-
kazuje do OFE jako składkę, a OFE kupują kolejne
obligacje i tak system od 12 lat trwa. To nie jest dobra
część naszego systemu emerytalnego.
(Poseł Anna Paluch: Wasi sztandarowi koledzy
wymyślili to.)
To jest raczej niezwykle sprawna maszynka do
robienia długu publicznego. My ten system propono-
waną ustawą korygujemy. Nie będziemy dalej bezsen-
sownie pożyczać pieniędzy od OFE, żeby założyć
w nich lokatę. Na takiej operacji nigdy nikt nie zara-
bia. Wie o tym każdy, kto chociaż raz miał kontakt
z bankiem i próbował wziąć kredyt, żeby założyć lo-
katę. Nigdy się nie udało, żeby na tym zarobić, spła-
cić kredyt i zarobić.
W debacie publicznej pojawił się zarzut, że pienią-
dze w OFE istnieją realnie, leżą, a w ZUS-ie są tylko
zapisem wirtualnym. Jest to zarzut całkowicie bez-
podstawny. W OFE mamy na swoich kontach zaksię-
gowane jednostki uczestnictwa, czyli, obrazowo mó-
wiąc, nasze składki tam przekazane zainwestowane
są w akcje i obligacje Skarbu Państwa. Gotówki tam
nie ma, są za to między innymi obligacje Skarbu Pań-
stwa – tak samo gwarantowane jak zapis na naszym
koncie w ZUS-ie. Jeden i drugi zapis na naszych kon-
tach jest gwarantowany przez Skarb Państwa. Czym
się one różnią? Różnią się tym, że w przypadku obli-
gacji płacimy towarzystwu emerytalnemu 3,5% pro-
wizji od razu i potem 0,5% prowizji od całej kwoty
jako wynagrodzenie za zarządzanie. Różnią się też
jeszcze jedną ważną cechą, o której warto powiedzieć.
Zobowiązanie zapisane w ZUS-ie dla emeryta jest
zapisem mocniejszym niż obligacja Skarbu Państwa.
Jeżeli chcecie państwo na to dowód, to przypomnijcie
sobie państwo: Czy kiedykolwiek w Polsce nie było
wypłaconych przez ZUS emerytur i czy to były pie-
niądze wypłacane żywą gotówką, czy też były wirtu-
alnym zapisem? A czy były przypadki także w Polsce,
że obligacje były obcinane, nie tylko jeśli chodzi o od-
81
setki, ale także o wartość kapitałową? To są realia,
które w gospodarkach również się zdarzają.
Ostatnio towarzystwa emerytalne wystąpiły do
Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości o ustale-
nie, czy ograniczenie możliwości dla inwestowania
tylko w polskie papiery skarbowe jest zgodne z pra-
wem unijnym. Z dużym prawdopodobieństwem, moż-
na powiedzieć, graniczącym z pewnością, można
przypuszczać, że Trybunał wskaże, że to jest nie-
zgodne z prawem unijnym. Niedługo w portfelach
OFE mogą znaleźć się obligacje Grecji, Islandii, Ir-
landii, Hiszpanii czy innych krajów europejskich.
Mogą one być atrakcyjne dla OFE, bo teoretycznie
dają większe zyski, ale także niosą znacznie większe
ryzyko. Dodatkowo kraje Unii Europejskiej ze strefy
euro chcą wprowadzić tzw. klauzulę wspólnego dzia-
łania. Powoduje ona automatyczne obniżenie warto-
ści obligacji rządowych kraju, który wpadnie w tara-
paty i będzie korzystał z pomocy Unii Europejskiej.
To niepotrzebne ryzyko zamieniania gotówki na ob-
ligacje chcemy tą ustawą zlikwidować.
Czy nie jest już oczywiste, że system, który ma
wadę, wymaga naprawy? Wydaje się, że tak. Ta część
systemu emerytalnego nie działa tak, jak założyli to
sobie autorzy ustawy. W tej chwili, mając taki system,
generujemy dług, który właściwie nie ma granic
w przyszłości. Najlepiej świadczą o tym liczby. Od
początku reformy, to jest od 1999 r., do 2010 r. prze-
kazaliśmy z budżetu do OFE 162 mld zł, które wcze-
śniej musieliśmy pożyczyć poprzez emisję obligacji.
Przez te lata koszt odsetek od tych obligacji wyniósł
61,5 mld zł. Razem daje to kwotę 223,5 mld zł, które
kosztuje ten system. Szanowni państwo, w OFE na
koniec 2010 r. były aktywa o wartości 221,3 mld zł.
(Głos z sali: Co z tego?)
Ponad 2 mld mniej niż koszt, jaki poniósł budżet
państwa na ten system. To pokazuje, że ten system
wymaga naprawy. I tej naprawy się podjęliśmy. Czy
chcemy, żeby nadal na słynnym liczniku, zainstalo-
wanym w Warszawie przez jednego z poważnych eks-
pertów, rosła kwota długu publicznego i tempo,
w jakim się zadłużamy? Przecież ten dług obciąża
nas wszystkich dzisiaj, ale także będzie obciążał za
5, 10, 20 lat. To całkiem niedawno pomysłodawca
tego licznika apelował o podjęcie działań mających
obniżyć przyrost długu. A przecież dzisiaj prawie 1/3
sumy, która na tym zegarze się wyświetla, to dług
generowany przez wadliwy system transferów do
OFE. Aż 1/3. Jeżeli nie podjęlibyśmy tej reformy, to
przyrastałby ten dług jeszcze szybciej.
Jeżeli to jeszcze kogoś nie przekonuje, że trzeba
nad tym systemem się zastanowić, to warto może
rozejrzeć się wkoło, jak inni reagują na podobne pro-
blemy. Otóż Chile, na którym wzorowaliśmy się
w 1998 r., wprowadzając tę reformę, dawno już ją
zmieniło. Łotwa całkowicie zawiesiła przekazywanie
składek do swojego systemu OFE. Węgry ten system
zupełnie skasowały i wszystko wróciło do budżetu,
nawet składki odłożone już w OFE. Szwecja, która
razem z Polską wprowadzała podobną reformę, od
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
82 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Sławomir Neumann
razu miała składkę na poziomie 2,5%, a na początku
reformy zgromadziła fundusz wartości wielu miliar-
dów koron, który miał być uzupełnieniem środków
tej reformy emerytalnej, braków powstałych z jej ty-
tułu. Natomiast Niemcy, Francja, Wielka Brytania
i inne bogate kraje Zachodu nie zdecydowały się na
wprowadzenie takiej reformy ze zwykłej obawy, że
ich na to nie będzie stać.
Podczas tej debaty pada wiele argumentów, w du-
żej mierze zakłamujących rzeczywistość, przeinacza-
jących fakty lub przypisujących złe intencje rządowi
i koalicji Platformy i PSL, które podjęły próbę kon-
tynuowania reformy emerytalnej sprzed dwunastu
lat. Straszy się Polaków, że tą ustawą zabieramy ich
pieniądze zgromadzone w OFE i zasypujemy jakąś
dziurę budżetową. To oczywista nieprawda.
(Poseł Anna Paluch: Ale to święta prawda.)
Pieniądze zgromadzone w OFE tam pozostaną
i będą nadal pracować na część kapitałową naszych
emerytur.
(Poseł Anna Paluch: W uzasadnieniu można to
przeczytać, panie pośle.)
Dzięki proponowanej ustawie będzie można więk-
szą część środków inwestować na rynku kapitało-
wym, a wydatki budżetowe, które są planowane
w tym roku, mają pokrycie finansowe. I powinniście
państwo doskonale o tym wiedzieć, bo ustawę budże-
tową przyjęliśmy w tej Izbie kilka miesięcy temu.
W debacie podnosi też się często kwestię złamania
umowy społecznej. Jako przykład podaje się reformę
z 1999 r. Zmieniamy ustawę i warunki II filara, a tak,
jak twierdzą krytycy, nie powinno być. To jest także
nieprawdziwy argument. Przy wprowadzeniu reformy
w 1999 r. nikt nie pytał Polaków w referendum, czy
chcą takiej zmiany. Parlament przyjął zaproponowane
rozwiązania, a my jako obywatele musieliśmy je zaak-
ceptować. Jest mnóstwo przypadków, kiedy to nie py-
tając o zgodę, w drodze losowania przydzielono dane-
go obywatela do danego funduszu. Ta reforma została
uchwalona w normalnym trybie jak wiele innych.
Twórcy tych zmian zapisali nawet w tzw. zielonej księ-
dze, dokumencie, który opisywał tę reformę, że raz na
trzy lata powinien być przeprowadzony przegląd jej
funkcjonowania i wprowadzone powinny być ewentu-
alne korekty, tak żeby ją poprawić. Dopiero rząd Plat-
formy i Polskiego Stronnictwa Ludowego poważnie
potraktował to przesłanie i dzięki temu mamy dzisiaj
projekt ustawy, która poprawia ten system.
W debacie często słychać również głosy straszące
Polaków, że emerytura będzie niższa. To nawet dzi-
siaj słyszeliśmy z państwa ust. Proponowana w usta-
wie waloryzacja składek na indywidualnym koncie
w ZUS o nominalny wzrost PKB w Polsce z ostatnich
pięciu lat daje gwarancję, że kwota z tego tytułu bę-
dzie większa, niż gdyby były one indeksowane o opro-
centowanie obligacji, jak to jest obecnie. Na prze-
strzeni ostatnich lat wzrost PKB plus inflacja, to jest
nominalny wzrost PKB, był zawsze znacząco wyższy
niż oprocentowanie obligacji i niewątpliwie po wej-
ściu Polski do strefy euro oprocentowanie obligacji
jeszcze bardziej spadnie. Dlatego z dużą dozą pewno-
ści można powiedzieć, że ta część naszej przyszłej
emerytury będzie wyższa, niż w sytuacji gdyby nadal
tę część składki przekazywać do OFE, które kupo-
wałyby za nią obligację.
Wprowadzamy także możliwość dodatkowych do-
browolnych ubezpieczeń, by mieć wyższe emerytury.
Dzięki uldze podatkowej może to być mocny impuls
do dodatkowego oszczędzania na przyszłą emeryturę,
a składka ta jeszcze zasili strumień pieniędzy, który
w ramach emerytur kapitałowych będzie mógł być
inwestowany na giełdzie.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu
Platformy proszę o skierowanie tego projektu do ko-
misji merytorycznych i szybkie prace w komisjach.
Dziękuję bardzo.
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Stefan Niesiołowski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Mirosław Sekuła, Platforma Obywa-
telska.
Poseł Mirosław Sekuła:
Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Mini-
strze! Wysoki Sejmie! Kontynuując wystąpienie klu-
bowe, chciałbym przypomnieć kilka faktów z historii
ubezpieczeń emerytalnych. Dekretem z 25 czerwca
1954 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników
i ich rodzin w art. 104 zlikwidowano pracownicze
kasy emerytalne, a w 1955 r. zlikwidowano Zakład
Ubezpieczeń Społecznych. Jednak odtworzono go już
w 1960 r. i utworzono wprawdzie państwowy, ale od-
rębny od budżetu państwa fundusz emerytalny, któ-
rego dysponentem został ZUS. Nadwyżki finansowe
z tego funduszu lokowano w budżecie państwa lub
w Narodowym Banku Polskim jako oprocentowane
lokaty. Pamiętam, że na tzw. pasku wypłaty mojego
ojca była pozycja potrąceń w wysokości 12% na fun-
dusz emerytalny. W latach siedemdziesiątych, gdy
narastały problemy finansowe państwa, fundusz
emerytalny włączono do budżetu państwa. W dłuż-
szym okresie nie rozwiązało to problemów budżeto-
wych, a nierozważna polityka emerytalna i zmiany
demograficzne w naszym narodzie spowodowały
ostry kryzys systemu emerytalnego. Obciążenie pen-
sji składką na ZUS ciągle wzrastało, osiągając w 1981 r.
25% oraz 45% w latach osiemdziesiątych. W 1998 r.,
wtedy kiedy wprowadzono reformę, składka ta po-
winna wynosić już 48%, a faktyczny średni wiek
przechodzenia na emeryturę wynosił wtedy dla męż-
czyzn 59 lat i 55 lat dla kobiet.
Dopiero reforma przeprowadzona w 1998 r. przez
koalicję Akcji Wyborczej „Solidarność” i Unii Wolno-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Mirosław Sekuła
ści zmieniła tę nadzwyczaj niebezpieczną dla finan-
sów państwa i kieszeni emerytów sytuację. Chcę
podkreślić tutaj z całą mocą, że reforma emerytalna
z 1998 r. była konieczna i jest do dzisiaj wielkim osią-
gnięciem państwa polskiego. Jednak nie jest ona do-
skonała, a obowiązkiem każdego następnego rządu
po ekipie Jerzego Buzka i Leszka Balcerowicza było
jej monitorowanie i ewentualne poprawianie. Za-
miast tego ówczesna większość parlamentarna psuła
tę reformę, wyłączając z systemu poszczególne grupy
pracowników, a to służby mundurowe, a to prokura-
torów, czy też górników. Tak samo beztrosko i nieod-
powiedzialnie postępował każdy następny rząd, SLD
i PiS.
Polsce jest potrzebna odpowiedzialna i wprowa-
dzona bez zbędnej zwłoki reforma finansów publicz-
nych. Jej częścią musi być poprawienie i dokończenie
reformy emerytalnej. Niezrozumiałe są te głosy i opi-
nie, że konieczna jest naprawa finansów publicznych,
ale od reformy emerytalnej i otwartych funduszy
emerytalnych wara. Właśnie w logikę działania wpi-
suje się tu rozpoczęcie ich naprawy od spraw oczywi-
stych – od zmniejszenia niepotrzebnych wydatków
związanych z obsługą systemu emerytalnego i zli-
kwidowania swoistej karuzeli pieniężnej występują-
cej obecnie w systemie emerytalnym, a generującej
niepotrzebny dług publiczny i dającej niezasadny za-
robek OFE. Dlatego właśnie przystępujemy do na-
prawy finansów publicznych, rozpoczynając od po-
prawy systemu emerytalnego.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pozwolę sobie jesz-
cze odnieść się do projektu zgłoszonego przez posłów
Prawa i Sprawiedliwości, zawartego druku nr 3915.
Szanowni wnioskodawcy, jestem przekonany, że
gdyby premierem był któryś z odpowiedzialnych po-
lityków PiS, to zablokowałby was z takim projektem,
bo jest to projekt nierealizowalny w proponowanym
przez wnioskodawców terminie wejścia w życie, a gdy-
by, nie daj Boże, miał być realizowany, to doprowa-
dziłby do całkowitego chaosu w systemie emerytal-
nym, z zagrożeniem wypłat emerytur łącznie. Nie-
stety nie jest to projekt naprawiający państwo lub
jakąś jego instytucję. Został on zgłoszony raczej dla
pomieszania dobrego i złego. (Dzwonek) Chyba nawet
niektórzy z posłów wnioskodawców, którzy znają się
przecież na finansach publicznych i ubezpieczeniach
społecznych, mają nadzieję, że ich projekt zostanie
odrzucony.
Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska w po-
czuciu odpowiedzialności za państwo nie poprze tego
projektu i apeluje o jego wycofanie. Skupimy się na-
tomiast na dopracowaniu przedłożenia rządowego
zawartego w druku nr 3946.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę kończyć, panie pośle.
83
Poseł Mirosław Sekuła:
Jestem przekonany, że będzie to z korzyścią dla
Polski, jej finansów publicznych i przyszłych emery-
tów. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pani posłanka Beata Szydło, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Beata Szydło:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podstawowym
atrybutem emerytury powinien być jej stały, przewi-
dywalny poziom. Emerytura ma być pewnikiem dla
każdego, kto wchodzi na rynek pracy, oraz dla każ-
dego, kto już zakończył aktywność zawodową. Nie
może być, jak mówił pan premier, niespodzianką.
Emerytura nie jest jałmużną ani nie bierze się z ni-
czego. Każdy pracujący odkłada na przyszłość, kiedy
nie będzie już zarabiał, nie wirtualne pieniądze, bo
co miesiąc z jego pensji są odprowadzane do systemu
konkretne składki. I każdy pracujący przekonuje się
o tym, otrzymując swoje wynagrodzenie i widząc, jak
duża część tego wynagrodzenia odprowadzana jest
do systemu. Potencjalny emeryt mógłby, zliczając
odprowadzone składki, być przekonany, że może być
spokojny o swoją emerytalną przyszłość. Rozczaro-
wanie spotka go, gdy po latach otrzyma po raz pierw-
szy emeryturę. Wówczas okazuje się, że nie tak mia-
ło być.
Zasadą solidarności społecznej jest pokoleniowe
zabezpieczenie emerytalne. Osoby pracujące wypra-
cowują zabezpieczenie emerytalne dla osób, które już
nie są aktywne zawodowo. Ta zasada musi być gwa-
rancją systemu. System emerytalny jest niezmiernie
wrażliwy społecznie i jako taki powinien być przede
wszystkim szczególnie przez państwo pielęgnowany.
Zmiany w nim zachodzące muszą uwzględniać wraż-
liwość społeczną, poszanowanie dla pracy osób, które
już nie są aktywne zawodowo, oraz dla tych, które
aktualnie pracują. Jak żaden inny wiąże ze sobą po-
kolenia, wiąże przeszłość z teraźniejszością, a może
jeszcze bardziej z przyszłością. Nie może być trakto-
wany jak doraźny instrument rozwiązywania aktu-
alnych problemów.
Reforma emerytalna wprowadzona w Polsce
wzbudza wiele emocji. Po latach okazało się, że wizje
roztaczane przed Polakami w czasie, gdy ją wprowa-
dzano, okazały się mirażami. Oczywiście możemy
dyskutować o historii, ale istotniejsze jest, żeby z hi-
storii wyciągać wnioski. Co łączy rok 1999 z rokiem
2011? Sądzę, że kluczem jest kolejny miraż. Wówczas
twórcy reformy przekonywali nas, że czeka nas raj
emerytalny, że starość Polacy będą spędzać, podró-
żując po świecie i żyjąc beztrosko, bo będzie ich na to
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
84 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Beata Szydło
stać. Dzisiaj rząd próbuje nas przekonać, że nasze
emerytury będą bezpieczne, że będą wyższe i stabil-
ne, mimo że teraz musi tym systemem zachwiać. Na
jakiej podstawie mamy w to wierzyć? Czy nasza wia-
ra ma być tak samo bezwzględna, oparta na przeko-
naniu ministra Rostowskiego i premiera Tuska o zie-
lonej wyspie? Sądzę, że obecne kłopoty biorą się wła-
śnie stąd, że zbyt długo obaj panowie na owej zielonej
wyspie przebywali. (Oklaski) Oczywiście można od-
dać się marzeniom, można jak Piotruś Pan ciągle roić
o Nibylandii, tyle że kiedy się marzy, warto jednak
mieć w portfelu pieniądze na czynsz, energię, żyw-
ność, lekarstwa.
Zielona wyspa okazała się wydmuszką, która pęka
na naszych oczach. Ceny rosną, inflacja rośnie, bez-
robocie rośnie – takie są fakty z ostatnich trzech
miesięcy. Deficyt budżetu przekroczył w lutym 35%
planowanego na ten rok, a marcu ma osiągnąć 45%.
Dynamika imponująca. Oczywiście zaraz usłyszymy,
że to normalne, że nic się nie dzieje i że na koniec
roku znowu będziemy zieloną wyspą. Już mamy tłu-
maczenia, że to normalne, że na początku roku ceny
rosną, że przecież są problemy w Afryce Północnej,
a teraz trzęsienie ziemi w Japonii. I tak płynie opo-
wieść rządu o tym, że nasz statek jest stabilny, ale
wokół nas burza, więc jak statek się rozbije, to cóż,
kapitan powie, że to nie jego wina. I powie: A wy nie
macie innego wyjścia, bo trzeba płynąć dalej, więc
złóżcie się wszyscy na naprawę rozbitego statku.
Warto jednak zapytać, czy kapitan i załoga dobrze
ustawili kompas, wyruszając w ten rejs. Szukanie
winnych wszędzie poza sobą jest złym sposobem na
rządzenie i, jak się okazało, brak samorefleksji ze
strony załogi statku albo doprowadzi nas wszystkich
na mieliznę, albo spowoduje, że rozbijemy się na ska-
łach. Rządzenie polega między innymi na przewidy-
waniu, jak omijać burze i mielizny, żeby bezpiecznie
dowieźć pasażerów do portu. Natomiast ta załoga ma
dla nas już tylko jedną propozycję: zrzuca tratwy ra-
tunkowe, rozdaje kapoki i martwi się, jak dopłynąć
do portu o nazwie: wybory parlamentarne. Nasuwa
się tylko pytanie, czy dla wszystkich tego sprzętu
wystarczy i czy jest to port, o który Polakom chodzi-
ło, kiedy wsiadali na ten statek.
System emerytalny nie może być doraźnym na-
rzędziem przy łataniu dziury budżetowej. Jego fun-
damentem musi być stabilność. Mam wrażenie, że
w roku 2011 rząd popełnia ten sam błąd, co w roku
1999, łudząc się, że bezrefleksyjne zmiany można
wprowadzać bez żadnych konsekwencji. Właśnie re-
forma z 1999 r. jest najlepszym dowodem, że zmiany
systemu emerytalnego muszą być przeprowadzone
z głębokim namysłem i zastanowieniem, analizą
tego, co nas czeka w przyszłości, a nie w myśl zasady
tak lubianej przez pana premiera: tu i teraz.
Poprawa systemu jest konieczna, z tym zgadzają
się wszyscy. Demografia, finanse publiczne, sytuacja
gospodarcza to czynniki wyraźnie wskazujące, że po-
trzebne są zmiany. Tyle, że nie doraźne i nie takie,
które zamiast poprawić sytuację i ustabilizować sys-
tem emerytalny, wprowadzają niepewność większą
niż obecnie.
Co Polacy wiedzą o proponowanych przez rząd
zmianach? Z badań sondażowych wynika, że niewie-
le. Czy mamy szansę na spokojną debatę na temat
zmian systemu emerytalnego proponowanego przez
rząd? Nie. Mamy pośpiech, tempo zaiste sprinterskie,
tylko że w tym przypadku pośpiech jest złym dorad-
cą, a stare polskie przysłowie mówi, że co nagle, to
po diable. Warto może, panie premierze, wydłużyć
dystans, żeby dać czas na wprowadzenie takich
zmian, które przyczynią się do zwycięstwa na mecie,
a zwycięstwo nie będzie odebrane po jakimś czasie
za stosowanie dopingu.
Politycy Platformy Obywatelskiej wymyślili nowy
argument. Ich zdaniem debata toczyła się przecież
w mediach od dawna. To właśnie w mediach spierali
się ministrowie, to tam sobie zaprzeczali, zmieniali
zdanie. Ten szum medialny, chaos konsekwentnie
wprowadzany przez rządowych specjalistów od PR
miał jeden cel: chodziło o to, żeby Polacy już w ogóle
nie wiedzieli, w jakim kierunku zmierzają te zmiany
i co ich czeka, i żeby przestali się nad tym wszystkim
zastanawiać, ponieważ i tak rząd zrobi swoje. Bo
w to, że naszym kapitałem na przyszłość ma być za-
pis księgowy, panie ministrze, to raczej, Polacy już
nie uwierzą. Ich wiara została też mocno wystawiona
na próbę, kiedy przekonywał pan, że mimo większych
wpłat do OFE będą mieć większe zyski, a zupełne
szczęście czeka nas w roku 2060. (Oklaski)
O zmianach w systemie emerytalnym trzeba roz-
mawiać. Nie w pośpiechu, dostając zadyszki, nie po-
przez stosowanie zabiegów marketingowych, ale
konkretnie. Miejscem do tego właściwym jest Sejm,
forum komisji sejmowych. Tymi kwestiami powinny
się zajmować i komisja finansów, i komisja spraw spo-
łecznych. I nie w takim tempie, jakby ostatni pociąg
właśnie odjeżdżał, a trzeba do niego dobiec i wsko-
czyć. A że z koleją macie nie najlepsze doświadczenia,
może zaprzestańcie tego eksperymentu. (Oklaski)
Mam pytanie: Czy projekt, który trafił do Sejmu
i w tej chwili jest nam przedstawiany, jest tym sa-
mym, który był poddany konsultacjom społecznym,
bez zmian? W kwestii projektu rządowego i projek-
tu Prawa i Sprawiedliwości potrzebne jest wysłu-
chanie publiczne. Prawo i Sprawiedliwość takie
wnioski złożyło. Polacy mają prawo wiedzieć, co bę-
dzie się działo z ich emeryturami, jakie propozycje
ma rząd i jakie to przyniesie skutki w przyszłości.
To wy, panowie, mówicie już bez ogródek, że chodzi
o ratowanie finansów, że to jest rzeczywisty cel
zmian, a nie poprawa systemu emerytalnego. Oczy-
wiście stabilizacja budżetu może nastąpić na rok,
dwa, ale prawda jest taka, że wcześniej czy później
zapisy księgowe w ZUS będą musiały być wypełnio-
ne żywą gotówką, kiedy przyjdzie wypłacać emery-
tury. Pytanie: Skąd wziąć na to pieniądze? Odpo-
wiedź: Z budżetu. Pytanie: Czy wówczas to nie bę-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Beata Szydło
dzie problem finansów publicznych? Odpowiedź: To
będzie problem finansów publicznych. Rząd dzisiaj
wie, że to już nie będzie jego problem. (Oklaski) Pra-
wo i Sprawiedliwość mówi: To będzie problem Pola-
ków, panie premierze, i naszego państwa.
(Poseł Tomasz Tomczykiewicz: A wykup obligacji?)
Kolejne pytania z tym związane. Na jakich prze-
słankach rząd opiera pogląd, że sytuacja finansowa
w roku 2017 będzie na tyle dobra, aby zwiększyć
składkę do OFE, skoro, po pierwsze, twierdzi, że sy-
tuacja gospodarcza na świecie pogarsza się i nie wia-
domo, co nas czeka, a po drugie, nie ma żadnych
propozycji reformy finansów publicznych? Jak pań-
stwo będzie kształtowało sytuację? Jak będzie się
kształtowała sytuacja na giełdzie, skoro znajdzie się
na niej mniej środków do inwestowania? Skoro tak,
to jak się będzie rozwijał rynek pracy? Na jakim po-
ziomie są szacowane wpływy dochodów do budżetu?
Jak będzie się kształtowała w związku z tym kon-
sumpcja wewnętrzna, która jest jednym z podstawo-
wych czynników naszego wzrostu PKB? Wreszcie
jakie rozwiązania proponuje rząd w związku z pogar-
szającą się dramatycznie sytuacją demograficzną
naszego kraju? O rok 2060 nie pytam, bo rozumiem,
że musielibyśmy rozmawiać na dużym poziomie abs-
trakcji, stosując modele teoretyczne, które mają to do
siebie, że często rzeczywistość je przerasta, a na fu-
turologię szkoda czasu.
Projekt ustawy, który przedłożył rząd, można
uznać za tymczasową prowizorkę, z tym że w naszym
kraju, niestety, prowizorki trzymają się najdłużej.
Niestety, każe to już inaczej patrzeć na te propono-
wane zmiany. Projekt należy ocenić negatywnie mię-
dzy innymi ze względu na niedostosowanie go do
pogarszającej się sytuacji demograficznej, ryzyko nie-
możności wywiązania się państwa w przyszłości
z zaciąganych dziś zobowiązań, zwiększenie ryzyka
inwestycyjnego ponoszonego przez członków OFE,
ograniczenie konkurencji między OFE, zwiększenie
komplikacji systemu poprzez wprowadzenie subkont
w ZUS, indywidualnych kont zabezpieczenia eme-
rytalnego oraz dobrowolnych funduszy emerytal-
nych, negatywny wpływ na polski rynek kapitałowy.
Tych nieścisłości można by wymienić jeszcze więcej.
Przytaczam tu zaledwie kilka najbardziej wątpli-
wych kwestii, aby wskazać, że pośpiech, jak już
wcześniej mówiłam, nie jest przy tej ustawie wska-
zany.
Poza tym, nawiązując do wypowiedzi pana mini-
stra Boniego, który wymienił 6 punktów, które jeszcze
muszą być w niedalekiej przyszłości wprowadzone do
systemu emerytalnego, postawię punkt 7. Dlaczego
nie teraz, dlaczego nie w tej ustawie, skoro już w tej
chwili zaczynamy dyskusję nad zmianą systemu?
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poprawa systemu
emerytalnego w naszym kraju, dążąca do jego stabi-
lizacji, jest konieczna. Prawo i Sprawiedliwość złoży-
ło 5 stycznia projekt ustawy, który daje Polakom
możliwość wyboru. Państwo ma za zadanie stworzyć
85
bezpieczny, stabilny system, dać jasną o nim infor-
mację, dbać o zabezpieczenie emerytalne swoich oby-
wateli. Natomiast to każdy sam ma mieć prawo de-
cydowania o tym, gdzie jego pieniądze na przyszłe
emerytury będą lokowane. Prawo i Sprawiedliwość
domaga się prawa do szerokiej i rzeczowej debaty nad
zmianami systemu emerytalnego w imię solidary-
zmu społecznego, w imię poczucia odpowiedzialności
za przyszłość wszystkich Polaków żyjących tu i teraz,
ale i przyszłych pokoleń.
Na zakończenie, panie premierze, odniosę się do
pana apelu, aby PiS poparł projekt, który przedkła-
dacie, bo załatwiacie za nas problem, kiedy po wybo-
rach będziemy rządzić. Problem w tym, panie pre-
mierze, i to nas od was różni, że Prawo i Sprawiedli-
wość nie dba o własny interes, ale o interes Polski
i Polaków.
(Głos z sali: Jeszcze ktoś pomyśli, że to prawda.)
Dlatego nie możemy poprzeć ustawy, która nie daje
Polakom pewności stabilnego systemu emerytalnego
ani pewności stabilnych finansów publicznych.
W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Spra-
wiedliwość składam wniosek o odrzucenie rządowego
projektu w pierwszym czytaniu. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, pani poseł.
Pan poseł Grzegorz Napieralski, Sojusz Lewicy
Demokratycznej.
Poseł Grzegorz Napieralski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałoby się po-
wiedzieć: panie premierze, ale nie ma pana premiera
w czasie tak ważnej debaty. (Oklaski)
(Głos z sali: Normalka.)
Nie ma również ministra finansów w czasie tak
ważnej debaty.
(Głos z sali: Jego z zasady nie ma.)
Premier przed chwilą mówił do nas, że to jest naj-
ważniejsza debata. My uważamy, że to jest najistot-
niejsza, najważniejsza debata, mówiąca o fundamen-
cie naszego bezpieczeństwa, bo mówimy o emerytu-
rach. (Oklaski) Wszyscy jesteśmy emerytami, pozo-
staje tylko kwestia, kiedy. Pytam dzisiaj pana pre-
miera, gdzie jest szacunek do Polaków, gdzie jest
szacunek do tej Izby, gdzie jest szacunek do własnego
klubu parlamentarnego, który dzisiaj wypowiadał się
w tej kwestii, gdzie szacunek premiera i ministrów
do opozycji, bo w tak ważnej debacie najistotniejsze
rzeczy to dialog i rozmowa.
(Głos z sali: Właśnie należy rozmawiać.)
Premier powiedział ostatnio w mediach, że odno-
si wrażenie, iż dogada się z lewicą. Pan premier od-
nosi takie wrażenie, tylko że pan premier z nami nie
rozmawiał. Pan premier nie chciał przyjść na posie-
dzenie klubu i rozmawiać z posłankami i posłami
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
86 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Grzegorz Napieralski
Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Nie chciał z nami
rozmawiać, ale nie wiem, dlaczego. Nie miał czasu,
być może grał w piłkę, być może pisał artykuł do
„Gazety Wyborczej”. (Oklaski)
(Głos z sali: Głupstwa pan plecie.)
Dlatego się nie spotkaliśmy.
(Poseł Jakub Rutnicki: Może do rzeczy.)
Dzisiaj w debacie dostajemy po 15 minut, żeby
rozmawiać w Sejmie o tak ważnej kwestii. To jest 15
minut wstydu dla was, posłanki i posłowie Platformy
Obywatelskiej, i dla waszego premiera. (Oklaski)
W jednym z mediów pan premier mówił: Zapytam
lewicę, zapytam liderów lewicy, czy ważniejszy jest
interes OFE, czy dla nich ważniejszy jest interes wy-
płacanych dzisiaj emerytur.
(Poseł Jakub Rutnicki: Do rzeczy, panie pośle.)
Myślałem, że hipokryzja i arogancja mają swoje
granice. Kto powołał do życia OFE, Sojusz Lewicy
Demokratycznej? Powołały AWS i Unia Wolności.
(Oklaski)
(Głos z sali: Brawo.)
Powołaliście OFE, panie i panowie, tylko inaczej
się nazywaliście. Nazywaliście się Akcja Wyborcza
Solidarność i Unia Wolności. (Oklaski) To wy tak
naprawdę broniliście tego, aby interes OFE był cały
czas zagwarantowany, bo przez trzy lata blokowali-
ście ustawę, dobrą ustawę Sojuszu Lewicy Demokra-
tycznej, która zmniejszała prowizje do OFE. (Okla-
ski) Zarabiali te miliardy dzięki wam, posłanki i po-
słowie z Platformy Obywatelskiej i z koalicji rządzą-
cej, również z partii Polskie Stronnictwo Ludowe. Nie
zapominajmy o tym. Powołaliście tego potworka, sza-
nowni państwo.
(Poseł Jakub Rutnicki: A teraz pan przewodniczą-
cy broni tego potworka.)
Pytam, dlaczego nie chcecie rozmawiać, dlaczego
proponujecie zmiany dotyczące naszych emerytur
właśnie dziś. Premier przed chwilą mówił z tej mów-
nicy... (Gwar na sali)
Panie marszałku, może trochę ciszej.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę mówić, panie pośle, sam pan sobie przery-
wa. (Wesołość na sali)
Poseł Grzegorz Napieralski:
Trochę ciszej, jeżeli można.
(Głos z sali: Jesteś w słabej formie.)
Dzisiaj mamy rozmawiać o emeryturach i o kolej-
nym eksperymencie. Ci sami ludzie, którzy przepro-
wadzili ten eksperyment ponad 10 lat temu, dzisiaj
mówią, że to zły eksperyment. Ci sami ludzie dzisiaj
znowu mówią o nowym eksperymencie. Pytam więc
dzisiaj, jakie mamy gwarancje, że za 20–30 lat ten
eksperyment się powiedzie, odpowiedzcie nam. Dzi-
siaj premier mówił na tej sali, że raz na jakiś czas
trzeba dokonać przeglądu, korekty, że jednak system
jest zły. Premier mówi: system jest zły. Tylko pytam:
Dlaczego pan premier nie mówił tego, dlaczego pań-
stwo nie mówiliście tego trzy lata temu, kiedy prze-
jęliście władzę?
(Głos z sali: Mówiliśmy.)
Dlaczego nie mówiliście tego rok po objęciu swoich
rządów, kiedy tak pięknie podsumowaliście okres
swojego rządzenia?
(Poseł Jakub Rutnicki: A co Sojusz zrobił?)
Dlaczego o tym nie mówiliście?
(Poseł Jakub Rutnicki: A wy to co?)
Jesteśmy odpowiedzialną opozycją i nie mamy
zamiaru bawić się w czarnowidztwo. (Poruszenie na
sali, oklaski)
(Poseł Jakub Rutnicki: Jeszcze raz niech pan po-
wie, co zrobiliście. Jest pan premier, niech pan powie
wszystko jeszcze raz.)
(Głos z sali: Nie, nie.)
Bardzo mnie to cieszy.
Jesteśmy odpowiedzialną opozycją i nie mamy
zamiaru bawić się w czarnowidztwo. Nie zamierzamy
jednak siedzieć cicho. Zwłaszcza, że rząd w tej spra-
wie nie traktuje obywateli poważnie. Merytoryczną
i spokojną debatę zastąpiono bowiem taką grą w pod-
chody. Przez trzy miesiące trzech ministrów cały
czas prowadziło ze sobą spór. Nie wiedzieliśmy w ogó-
le, jakie jest stanowisko rządu. Polacy nie wiedzieli
tego, o co w tej całej kłótni chodzi. (Oklaski) Aż tu
nagle dochodzi teraz do przyspieszenia. Ale takie
przyspieszenie już raz przerabialiśmy. Przerabiali-
śmy wtedy, kiedy była omawiana ustawa hazardowa,
kiedy walczyliśmy z dopalaczami. Takie triki pojawi-
ły się również w słowach pana Donalda Tuska, kiedy
mówił o kasacji pedofilii.
(Poseł Jakub Rutnicki: A może by tak coś o eme-
ryturach.)
Pan premier chce, abyśmy w ciągu 10 dni roz-
strzygnęli o wysokości naszych emerytur, emerytur
naszych dzieci i wnuków. W tak błyskawicznym tem-
pie, przy tylu niewiadomych mamy zdecydować dzi-
siaj o losie 190 mld zł, które mają zmniejszyć przez
10 lat potrzeby pożyczkowe budżetu państwa. Taki
tryb procedowania jest nie tylko kpiną z 460 posła-
nek i posłów. Przede wszystkim jest kpiną z Polaków,
którzy powierzają państwu swoje oszczędności. Nie
mogę zrozumieć intencji koalicji, nie mogę zrozu-
mieć, dlaczego dzisiejsza debata jest nieograniczona
czasowo w odniesieniu do przedstawicieli rządu, ale
jest ograniczona w odniesieniu do opozycji (Oklaski)
i daje opozycji…
(Poseł Jakub Rutnicki: Skoro opozycja nie ma nic
do powiedzenia.)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
To regulamin, panie pośle, regulamin tak stanowi.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Grzegorz Napieralski:
...tylko 45 minut czasu.
Już dzisiaj koalicja PSL–Platforma Obywatelska
mówi „nie” wysłuchaniu publicznemu. I znów zadaję
pytanie. Przecież w nazwie macie Platforma Obywa-
telska, obywatelska, a wysłuchanie publiczne jest
przejawem obywatelskości. Zastanawiam się, dlacze-
go tak robicie. Czy dlatego, żeby nie popsuć dobrego
samopoczucia premierowi Tuskowi i premierowi
Pawlakowi? Czy też się czegoś obawiacie? Pozwólcie
debatować i pozwólcie mówić.
Szanowni Państwo! Powiedzmy sobie uczciwie:
powodem całego zamieszania, majstrowania przy
naszych emeryturach są rażące zaniedbania. Rażące
zaniedbania, które skutkują tym, że dzisiaj balansu-
jemy na granicy 55% długu. Zielona wyspa, którą
mydlił nam oczy minister Rostowski, to wyspa stra-
chu, ale dobrze przypudrowana taką kreatywną księ-
gowością. Tylko że dzisiaj już wiemy, że to pudrowa-
nie nic nie da. (Oklaski) I rząd doskonale sobie zdaje
sprawę z tego, wreszcie przejrzał na oczy. I co robi?
W geście rozpaczy rzuca się na składki emerytalne
ubezpieczonych. Ten ruch jest efektem 3,5 roku nic-
nierobienia. To jest 3,5 roku zaniedbań, to jest 3,5
roku braku dobrych decyzji, ale za to rozrostu admi-
nistracji. Dzisiaj Platforma Obywatelska…
(Głos z sali: Rychu, Zdzichu i Miro.)
Dzisiaj Platforma Obywatelska demontuje sys-
tem, który sama wymyśliła i, co najgorsze, wprowa-
dziła w życie. Sojusz Lewicy Demokratycznej mówił
„nie” temu systemowi.
(Poseł Teresa Piotrowska: Najlepiej nie robić nic,
jak wy.)
Sprzeciwiał się takiemu kształtowi tej reformy.
Dziś, 10 lat po tym, jak AWS z najgorzej ocenianym
premierem w dziejach po 1989 r. został odsunięty od
władzy…
(Poseł Jakub Rutnicki: Jest przewodniczącym
Parlamentu Europejskiego.)
…wciąż zmagamy się z demonami przeszłości,
cały czas zmagamy się z pomysłami Akcji Wyborczej
Solidarność, z waszymi reformami…
(Głos z sali: Brawo.)
…za które dzisiaj płacimy.
(Poseł Jakub Rutnicki: To jakie macie rozwiąza-
nie?)
Przez 11 lat słyszeliśmy, po pierwsze, że wprowa-
dzony system będzie odporny na starzenie się społe-
czeństwa; po drugie, że rentowność środków groma-
dzonych przez OFE jest wyższa niż rentowność ZUS.
Słyszeliśmy: ile wpłaciłeś, tyle otrzymasz.
(Poseł Krystyna Skowrońska: Panie pośle, ale
gdzie wasze...)
Mamiono nas emeryturą pod palmami w tropi-
kach. Teraz słyszymy, że ZUS posiada gwarancję
Skarbu Państwa i dlatego jest bezpieczniejszy niż
OFE. Tylko kiedy mówicie prawdę? Czy wtedy mó-
wiliście prawdę? W co mają wierzyć Polacy? Gdzie się
podziała wasza wiarygodność? Nikt już nie mówi
87
o tropikach. Rząd bez żenady ogłasza, że przyszłe
emerytury będą stanowiły zaledwie 30% ostatnich
zarobków. Zastanawiamy się, czy przyszłe emerytury
wystarczą nam na chleb, który drożeje w tempie za-
straszającym. Jeśli w ogóle ten system się nie zawali.
To, panie i panowie, jest kpina.
(Poseł Jakub Rutnicki: To jakie jest rozwiązanie?)
Kpiną jest również to, że ludzie, którzy do tej eme-
rytalnej katastrofy się przyczynili, dziś znów maj-
strują przy naszych kieszeniach. Naprawdę pamięć
macie krótką, nie tylko w kwestii OFE.
Dziś premier krytykuje przywileje emerytalne dla
mundurówek i nie pamięta, że sam głosował za ich
wprowadzeniem. (Wesołość na sali, oklaski) Pan pre-
mier przegrywa zakład z Moniką Olejnik. I co mówi?
Dobrze, że to nie były duże pieniądze. Panie premie-
rze, ale w sprawie OFE chodzi o gigantyczne pienią-
dze. Chodzi o bezpieczeństwo i spokojną przyszłość
milionów Polaków. Tu nie można zasłaniać się nie-
pamięcią.
Dziś pierwszoplanową rolę w pracach nad nowym
systemem emerytalnym odgrywa Jan Krzysztof Bie-
lecki. Każe nam wierzyć, że będzie dobrze. Mówi
wszędzie, w mediach, że nie musimy się martwić o przy-
szłe emerytury. Pan Bielecki rzeczywiście nie musi
się martwić o swoją emeryturę. On jest milionerem,
on ma przyszłość zapewnioną. I tu pojawia się pro-
blem.
(Poseł Krystyna Skowrońska: A jakie są propozy-
cje?)
Bo mówicie państwo, że gwarantujecie przyszłe
emerytury, że jest papier.
(Głos z sali: A nie ma?)
I tu pojawia się problem, bo papier co prawda
wszystko przyjmie, ale…
(Głos z sali: Wy tak robiliście?)
...tych dzieci i wnuków nie będzie wystarczająco
dużo, aby płaciły na przyszłe emerytury.
Nie jest też tak, że ratowanie budżetu i finansów
państwa wymaga złożenia na ołtarzu ofiary w posta-
ci pieniędzy na emerytury. Po prostu Donald Tusk
wraz z Waldemarem Pawlakiem zdecydowali, że za-
miast cofnąć radykalne obniżki podatków dla najbo-
gatszych, zamiast odchudzać administrację, lepiej
zabierać ludziom pieniądze składane na emerytury.
Fakty mówią za siebie. Minister finansów, strażnik
państwowej kasy robi wszystko, by nie powiedzieć
nam prawdy o stanie finansów publicznych państwa.
Dziś jednak wiemy, że 5 lat rządów prawicy, nieza-
leżnie czy to spod znaku Platformy, czy PiS, dopro-
wadziło do zapaści budżetu państwa. Jak wyliczyli
ekonomiści, jeszcze niedawno sympatyzujący z Plat-
formą Obywatelską, Donald Tusk zadłuża Polskę…
(Poseł Jakub Rutnicki: 12 minut mówisz i nic, zu-
pełnie zero.)
…szybciej niż Gierek. Tyle że Gierek za pożyczone
pieniądze budował m.in. przedsiębiorstwa i szpitale, któ-
re teraz wy sprzedajecie. (Wesołość na sali, oklaski)
(Poseł Jakub Rutnicki: Jezus Maria, Boże!)
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
88 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Grzegorz Napieralski zycja rządowa nie zawiera żadnych, ale to żadnych
zmian likwidujących wynaturzenia tego systemu.
Jesteśmy odpowiedzialną siłą polityczną i w tej A takim wynaturzeniem jest choćby 3,5-procentowa
dramatycznej sytuacji chcemy wziąć odpowiedzial- opłata za przelew środków do OFE.
ność za ratowanie budżetu. Nie dlatego, że chcemy
pomóc koalicji PSL–Platforma Obywatelska. Im ra- (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
chunek za 6 miesięcy wystawią wyborczy. Chcemy Sejmu Ewa Kierzkowska)
ratować budżet tylko dlatego, że mamy świadomość
naszej odpowiedzialności wobec ludzi, wobec Pola-
ków. Nie możemy dopuścić do bankructwa państwa, Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
nawet gdyby to bankructwo miało pomóc wygrać
nam wybory. Wierzę, że ludzie w październiku będą Dziękuję uprzejmie, panie pośle.
pamiętali o tym, kto doprowadził finanse publiczne
do agonii.
(Poseł Jakub Rutnicki: Doktryna Gierka, doktry- Poseł Grzegorz Napieralski:
na Napieralskiego.)
Będą pamiętali o tym, dlaczego więcej płacą za Opłata w tej wysokości to haracz, którym mają kar-
żywność i z coraz większym trudem wiążą koniec mić się otwarte fundusze emerytalne. Naszym zdaniem
z końcem. Jesteśmy odpowiedzialną opozycją, dlate- te koszty nie powinny przekraczać 1 zł czy tzw. 1 zł,
go mamy bardzo konkretne propozycje. czyli powinno być 5–10 razy mniej niż obecnie. W za-
(Poseł Jakub Rutnicki: Jakie?) proponowanych przez koalicję założeniach nie ma co
Pierwsza propozycja… (Poruszenie na sali) szukać propozycji zmieniających ten stan rzeczy.
(Głos z sali: Ojej, ojej.)
(Poseł Jakub Rutnicki: Jakie wreszcie?)
Wiem, panie pośle, że to, co mówię, to was bardzo Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
boli, bo to prawda. Wiem, że puszczają wam nerwy,
ale kultura polityczna wymaga, żeby pan wysłuchał Dziękuję, panie przewodniczący.
tego, co jest do powiedzenia. Jeżeli pan będzie chciał (Poseł Ryszard Zbrzyzny: Pani marszałek, posło-
zadać pytanie albo się wypowiedzieć, to jest mówni- wie przeszkadzali.)
ca, więc proszę nie przeszkadzać. Wiem, że pan jest
zdenerwowany, ale proszę wysłuchać. (Oklaski) Ner-
wy to zły doradca, chciałbym panu powiedzieć. Uwa- Poseł Grzegorz Napieralski:
żamy, że dzisiejsi 30-latkowie, czyli osoby urodzone
w roku 1980 i później, przechodząc na emeryturę, Pani marszałek, jeszcze 2 minuty.
doświadczą największych problemów demograficz-
nych. Mówiąc wprost, na ich emerytury nie będzie
miał kto pracować. Jeśli teraz nie pozwolimy im od- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
kładać więcej pieniędzy, to ich świadczenia będą gło-
dowe. Na to Sojusz Lewicy Demokratycznej zgodzić Nie, panie przewodniczący, nie. Dziękuję uprzejmie.
się nie może. Są to osoby, które najbardziej wierzą
w to, że efekty działalności rynkowej są jednak po-
zytywne, mają bardzo długą perspektywę czasu na Poseł Grzegorz Napieralski:
zebranie tych efektów. Dlatego proponujemy, aby te
osoby przekazywały do OFE 5%, a nie, jak proponu- Dokończę propozycje.
je rząd, 2,3%. Według naszych wyliczeń inne potrak-
towanie tej grupy, niż przewiduje rząd, zmniejszy
wpływy do budżetu o ok. 1,5 mld zł. To są takie pie- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
niądze, które tego pomysłu rządowego nie zniszczą.
(Dzwonek) Dziękuję panu uprzejmie, panie przewodniczący.
Druga propozycja jest równie konkretna. Otóż
naszym zdaniem należy bezwzględnie szanować pra-
wa nabyte. W przeciwnym razie cały projekt może Poseł Grzegorz Napieralski:
stać się niekonstytucyjny. Dlatego uważamy, że oso-
by, które w momencie wejścia w życie reformy mogły Już kończę, pani marszałek. Oczywiście może
zdecydować: zostać w ZUS czy przejść do OFE, po- pani wyłączyć mi mikrofon.
winny mieć możliwość zachowania tamtej decyzji:
zostać na warunkach, w jakich podejmowali decyzję,
tzn. 7,2%. Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Paradoksem, znamiennym paradoksem jest fakt,
że poza skokiem na nasze przyszłe emerytury propo- Pana czas wypowiedzi upłynął.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Grzegorz Napieralski:
Proszę to zrobić. Wtedy zejdę. (Wesołość na sali)
Po dekadzie doświadczeń możemy nie tylko chi-
rurgicznym cięciem rozstać się z wynaturzeniami
systemu, ale też sprawić, by stał się wreszcie czytel-
ny i – jakkolwiek to zabrzmi – sprawiedliwy. Co to
oznacza? Otóż OFE muszą konkurować z rynkiem,
a nie ze sobą nawzajem. Obecnie nikt nie ma żadnej
motywacji, by wypracować większe zyski. Powiem
więcej: opłata za zarządzanie powinna być powiąza-
na z wynikami. I wreszcie OFE zarabiają tylko wte-
dy, gdy zarabiają przyszli emeryci.
Trzeba również zmienić filozofię inwestowania
naszych pieniędzy w fundusze. Po ostatnich doświad-
czeniach i wahaniach na giełdzie wiemy, że pieniądze
młodych uczestników muszą być inwestowane głów-
nie w akcje, bo to w dłuższym okresie daje szanse na
dobre wyniki i w efekcie wyższą emeryturę. Jednak
wraz ze zbliżaniem się do emerytury coraz większa
część musi być inwestowana w sposób bezpieczny,
głównie w obligacje. Tylko w ten sposób możemy za-
pewnić stabilność emerytur i bezpieczeństwo…
(Głos z sali: Ale bezczelny.)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Panie przewodniczący, 2 minuty, o które pan pro-
sił, już minęły.
Dziękuję bardzo.
Poseł Grzegorz Napieralski:
…przyszłym emerytom, a to jest, a przynajmniej
powinno być, dla nas wszystkich na tej sali sprawą
najważniejszą.
Szanowni Państwo! Panie Premierze! Wiem, że
jesteście przerażeni stanem finansów publicznych.
(Wesołość na sali)
(Głos z sali: Pani marszałek, wyłączyć go.)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
To nie była propozycja, panie przewodniczący.
Poseł Grzegorz Napieralski:
Dzisiaj, szanowni państwo...
(Głos z sali: Dosyć!)
...potrzebna jest rzetelna i spokojna debata tutaj,
w polskim parlamencie...
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, dziękuję
panu uprzejmie. Dodałam panu czas, o który pan
89
prosił. Spełniam pana prośbę i wyłączam mikrofon.
(Oklaski) Dziękuję uprzejmie.
O głos poprosił prezes Rady Ministrów pan Do-
nald Tusk.
Bardzo proszę, panie premierze.
Prezes Rady Ministrów
Donald Tusk:
Przepraszam, panie przewodniczący.
Pani marszałek, poprosiłem teraz o głos, bo wy-
daje mi się, że kilka tez pana przewodniczącego Na-
pieralskiego wymaga sprostowania, żeby nie pozo-
stało nam w pamięci coś, co nie jest do końca zgodne
z prawdą.
Panie przewodniczący, przyjmuję tę sympatyczną
aluzję do mojej pamięci, ale wie pan, jestem już gru-
bo po pięćdziesiątce, więc w moim wieku czasami
zdarza się zapomnieć, co się robiło 8 lat temu, ale pan
jest, na miłość Boga, 17 lat młodszy ode mnie, więc
pańska pamięć powinna być wyraźnie lepsza.
Pan tutaj z całą mocą podkreślił, że autorami
ustawy o otwartych funduszach emerytalnych – jak
rozumiem, to system, którego pan nie akceptuje – są
byli parlamentarzyści AWS i Unii Wolności...
(Poseł Beata Mazurek: A Cimoszewicz to co?)
...i uczynił pan z tego główny argument, funda-
ment swojego wystąpienia. Nie chce mi się wierzyć,
że pan tego nie pamięta…
(Głos z sali: Za młody.)
…bo atutem młodości jest dobra pamięć, ale au-
torami ustawy o otwartych funduszach emerytal-
nych – prosiłbym lewą stronę o odrobinę spokoju,
nie będę używał argumentów, że teraz będziecie się
bali albo że prawda będzie was bolała – była więk-
szość SLD, inicjatorem był rząd SLD w roku 1997.
(Oklaski)
(Głos z sali: Uuu!)
Ustawa jest z dnia 28 sierpnia 1997 r.
(Głos z sali: Ale inicjatywa jest wcześniejsza.)
Tak, tak, ale w dokumentach mam rok 1997. Wolę
opierać na dokumentacji.
(Głos z sali: A jak było?)
Uważam, że dyskusja wymaga rzeczywiście nad-
zwyczajnej rzetelności, bo rozmawiamy o pieniądzach
ludzi, że interes publiczny, o którym dyskutujemy,
nie znosi hipokryzji czy pustej retoryki. (Oklaski)
Może pan, panie przewodniczący, wygłosić tutaj 20
pięknie brzmiących zdań albo sprytnych osobistych
wycieczek, ale nie zmienia to faktu, że początki sys-
temu OFE to jesteście wy.
Pozwoliłem sobie w moim wystąpieniu nikomu nie
czynić zarzutu z tego, co kto robił z systemem emery-
talnym w Polsce w ostatnich kilkunastu latach, bo
dobre wyjście wymaga rzetelnej i lojalnej wobec siebie
i przede wszystkim wobec emerytów i przyszłych eme-
rytów współpracy, a nie retorycznych sztuczek, bo od
nich zawsze na końcu samemu się ginie.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
90 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Prezes Rady Ministrów Donald Tusk
Już pomijam przewrotny argument w ustach
pana przewodniczącego SLD o tym, że jakaś partia
nazywała się kiedyś inaczej. Pan jest ostatnią osobą,
która powinna tego argumentu na tej sali używać.
(Oklaski)
(Głosy z sali: A inicjatywa?)
Ja bym sobie na to nie pozwolił, a miałbym chyba
więcej powodów, żeby wyzłośliwiać się na ten temat.
I ostatnia rzecz, jeśli mówimy o rzetelności. W tym
miejscu też zwracam się do przedmówcy. Naprawdę
warto bardzo dokładnie opisać przedsięwzięcia, jakie
podejmowały poszczególne ekipy, nie po to, żeby
w kogoś rzucać kamieniem, ale po to, żeby opisać, kto
doprowadził do tego, o czym już wspominałem w pierw-
szym wystąpieniu, że ten system jest nieefektywny.
Muszę więc powiedzieć, że decyzje, jakie podejmowa-
liście – mówię o lewicy – w sprawie systemu emery-
talnego od czasu, kiedy został on powołany do życia,
wszystkie decyzje, jakie proponowaliście wtedy, kie-
dy mieliście większość, dewastowały ten system.
(Oklaski) Jeśli ten system dzisiaj jest nieefektywny,
to głównie dlatego, że wy jako współautorzy tego
systemu psuliście go później rok po roku swoimi de-
cyzjami.
Zgadza się: przegrałem zakład, przeprosiłem z po-
wodu przegranej, tak jest, mój klub w jednym przy-
padku, w sprawie mundurowych głosował tak, jak
proponował wówczas lewicowy rząd. I powiem szcze-
rze, że nie mam z tego powodu osobistej satysfakcji,
wręcz przeciwnie, tylko że dzisiaj naszym zadaniem
nie jest wypominanie, bo będzie długa kolejka. A od
pana oczekiwałbym szczególnie, też ze względu na
aspiracje, żeby rzetelność stała się pana pierwszą
cechą (Poruszenie na sali, oklaski), bo w takich spra-
wach, kiedy mówi się o emerytach, o pieniądzach
ludzi, rzetelność jest głównym argumentem, żeby
pozyskiwać ludzkie zaufanie. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie.
Pierwszy zgłosił się z wnioskiem formalnym pan
marszałek Wenderlich.
Panie przewodniczący, pan pozwoli, dobrze? Naj-
pierw pan marszałek Wenderlich zgłosił się z wnio-
skiem formalnym.
Bardzo proszę.
Poseł Jerzy Wenderlich:
Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Chciałbym w try-
bie formalnym przypomnieć, że miejscem zabierania
głosu na tej sali jest ta mównica, a nie tamte miejsca,
skąd pozwalała pani na odkrzykiwania, przekrzyki-
wania.
(Poseł Stanisław Kalemba: To nie jest wniosek
formalny.)
Chciałbym pani przypomnieć, że powinnością
każdego członka Prezydium Sejmu jest nie tylko…
(Głos z sali: Pani marszałek, pan poseł zwraca
uwagę.)
Chciałbym pani marszałek przypomnieć, że po-
winnością każdego z nas, członków Prezydium Sej-
mu, jest nie tylko spoglądanie na zegarek i mówienie,
że czas minął, ale zapewnienie przemawiającemu
możliwości swobodnej, nieskrępowanej wypowiedzi.
Obojętnie, kto przemawia, czy pan premier…
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie, panie marszałku.
Poseł Jerzy Wenderlich:
…czy pan przewodniczący Napieralski, czy pan
przewodniczący Żelichowski.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Powinnością marszałka…
Poseł Jerzy Wenderlich:
Proszę o tym pamiętać. (Oklaski)
(Głos z sali: To nie był wniosek formalny.)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
To nie był wniosek formalny.
Powinnością marszałka Sejmu, jako członka Pre-
zydium Sejmu, pan to wie, jest przestrzeganie regu-
laminu, a zatem i limitu czasowego. (Oklaski)
Pan przewodniczący chce zabrać głos w trybie
sprostowania.
Proszę bardzo.
Poseł Grzegorz Napieralski:
Panie Premierze! Osią, głównym wątkiem mojego
wystąpienia było zwrócenie uwagi, że to, co zapropo-
nowaliście w polskim parlamencie, czyli takie eks-
presowe procedowanie nad najważniejszą ustawą tej
kadencji, a może ostatnich kadencji, jest moim zda-
niem niesprawiedliwe, niesłuszne i godzi w interes
Polaków. Zwróciłem uwagę na to, że przez trzy mie-
siące trwał spór między pana ministrami, aby wy-
pracować wspólne stanowisko, że nie toczyła się żad-
na rzetelna debata, a ta debata mogłaby się odbyć
w polskim parlamencie, tu, w Sejmie i Senacie, ale skró-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Grzegorz Napieralski
ciliście ją maksymalnie. To pierwsza oś tego wystą-
pienia.
(Poseł Rafał Grupiński: To nie było merytoryczne
wystąpienie.)
Drugie, panie premierze, też posługuję się podpo-
wiedzią, żeby nie popełnić błędu, i widzę jedną rzecz
absolutnie pewną, że reformy systemu emerytalnego
w takiej postaci nie wprowadził Sojusz Lewicy De-
mokratycznej, ale wprowadziły ją Akcja Wyborcza
Solidarność i Unia Wolności. (Oklaski) Zarzuca mi
pan, że nie pamiętam jakiejś innej partii, nie wiem
jakiej (Wesołość na sali), a wtedy, w latach 1993–1997,
był klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej, w latach
2001–2005 był klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej
i jest klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Nad gło-
sowaniami, które odbywały się w tamtym czasie,
pochyliłem się i one jasno mówią, kto jak głosował.
(Poseł Rafał Grupiński: Czas demagogii już się
skończył.)
Sprawa dotycząca zakładu z panią redaktor i de-
baty o emeryturach mundurowych. Zwracałem, pa-
nie premierze, uwagę na to, że użył pan moim zda-
niem bardzo złego sformułowania, szczególnie że
słuchali tego Polacy, bo pan powiedział, wypomina-
jąc, że mam taką czy inną pamięć, pan też może
mieć taką czy inną pamięć, że na szczęście nie za-
łożył się pan o duże pieniądze. Odniosłem to do tej
dzisiejszej debaty, gdyż dzisiaj rozmawiamy o ol-
brzymich pieniądzach, i to o pieniądzach Polaków,
dlatego do tego nawiązałem, dlatego o tym, panie
premierze, mówiłem.
Zwracałem również w swoim wystąpieniu uwagę
na to, i to była kolejna ważna teza, do której pan się
odnosił, że brakuje dialogu między panem a poszcze-
gólnymi siłami politycznymi. Zapowiedział pan roz-
mowę. Mamy swoje przemyślenia i chcemy ratować
budżet. Byliśmy jedynym klubem opozycyjnym, któ-
re na swoje spotkanie zaprosił panią minister Fedak
i pana ministra Boniego. Tylko problem polegał na
tym… (Poruszenie na sali) Problem polegał na tym,
że dwóch ministrów miało rozbieżne zdania, panie
premierze. Gdyby przed dzisiejszą debatą odbyło się
spotkanie Klubu Poselskiego SLD z panem, panie
premierze, gdyby pan przekonywał nas do swoich
racji, a my do swoich poprawek…
(Głos z sali: Może już starczy tych bzdur.)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie, panie przewodniczący.
Poseł Grzegorz Napieralski:
…być może ta dyskusja nie byłaby tak emocjonal-
na. Panie premierze, jesteśmy gotowi na dialog, mamy
cztery fundamentalne poprawki, które nie demontują
91
tej ustawy i nie niszczą różnych propozycji. Ważny jest
dialog, panie premierze. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie.
Pan przewodniczący Stanisław Żelichowski zabie-
rze głos w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Lu-
dowego.
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Stanisław Żelichowski:
Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie
Premierze! Również chciałem zacząć od tego aspek-
tu, zabierając głos w imieniu klubu parlamentarnego
PSL, wypowiedzi pana przewodniczącego Napieral-
skiego, który, jak zrozumiałem, sugerował, że PSL
był w Akcji Wyborczej Solidarność. Nigdy nas tam
nie było, natomiast jeżeli chodzi o krytyków reformy
sprzed lat albo obecnego rozwiązania rządowego, to
największym krytykiem jest wicepremier z waszego
rządu pan profesor Jerzy Hausner (Oklaski), to gwo-
li sprawiedliwości.
(Głos z sali: Brawo!)
Pan przewodniczący namawiał do debaty publicz-
nej, patrzyłem na zegarek, 14,5 minuty, to był wstęp,
z 15 minut czasu na wystąpienie. (Oklaski) 0,5 mi-
nuty to były argumenty merytoryczne. Gdybyśmy
w takim tempie prowadzili debatę publiczną, to 10
lat by trwało, zanim wszystkich… (Oklaski) To jest
niemożliwe. Podzielam opinię, że rozmawiamy o bar-
dzo ważnej sprawie, debatują o niej politycy, eksper-
ci, dziennikarze. Debata odbywa się również w wielu
polskich domach. Wypowiedzi są ostre, kontrower-
syjne, nie ulega wątpliwości, że często debata wpisu-
je się w walkę polityczną przed zbliżającymi się wy-
borami. Mieliśmy to dzisiaj. Najgłośniej reagowali na
rządowy projekt ci, którzy byli autorami obecnego
systemu OFE. Wynika to zapewne z faktu, że czasa-
mi trudno uderzyć się we własne piersi i przyznać do
popełnionych błędów, a są zapewne i tacy, którzy wal-
czą o utrzymanie posiadanych profitów.
Pan premier wspominał, że nie posądza twórców
reformy o złą wolę, ja również nie posądzam, ale
przypominam, że robotnikowi płaci się na przykład
za wykonane jednostki pracy, a politykowi za zdol-
ność przewidywania. Tej zdolności zabrakło twórcom
reformy, w wielu sprawach ona jest nie taka, jak być
powinna.
Przygotowując się do dzisiejszej debaty, przejrza-
łem wypowiedzi posłów mojego klubu sprzed 11 lat,
kiedy był tworzony obecny system emerytalny. Za-
stanawiali się oni, jak to jest możliwe, by bardzo de-
likatny, bardzo ważny społeczny problem, jakim są
emerytury Polaków, mógł być rozwiązywany przez
kapitał, którego naturalne cele są inne niż rozwiązy-
wanie problemów społecznych. Zastanawialiśmy się
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
92 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Stanisław Żelichowski
wówczas, co się stanie, jeżeli w wyniku przyjęcia wy-
sokiej stawki odpisu do OFE dojdzie do sytuacji, że
inne będą interesy kapitału, inne ubezpieczonych, a
inne państwa. Po czyjej stronie stanie w przyszłości
polski rząd?
Dziś z satysfakcją stwierdzamy, że rząd stanął po
stronie polskich emerytów. Zdaniem PSL-u praprzy-
czyną obecnych problemów, kłopotów związanych z
tą ustawą, był fakt, że generalne założenia tej refor-
my nie były konsekwentnie realizowane. Żaden z
poprzednich rządów nie może stwierdzić, że jest bez
winy. W tej sytuacji szczególne słowa uznania kieru-
ję do pani minister Fedak, która pierwsza zwróciła
uwagę na problem, w jakimś sensie spowodowała dzi-
siejszą dyskusję i decyzję, która zostanie podjęta.
Mówiłem o tym, że winę za obecny stan ponoszą
poprzednie rządy, ale uderzmy się też we własne pier-
si. Parlament też nie jest bez winy. Zawierzyliśmy
trochę w ciemno, bez głębszych analiz, twórcom re-
formy i stworzyliśmy prawo, które, obiektywnie trze-
ba przyznać, nie jest przez zarządy OFE łamane.
Prawo jest po prostu wadliwe. Warto przyjrzeć się
wielu rozwiązaniom na nowo. Na przykład, zdaniem
naszego klubu, skandalem można nazwać z góry wy-
znaczoną pulę środków na wynagrodzenia w otwar-
tych funduszach emerytalnych. Premie i płace winny
być ściśle uzależnione od osiąganych wyników. OFE
nie ponoszą konsekwencji tego, czy inwestują dobrze,
czy źle. Konsekwencje ponoszą ewentualnie przyszli
emeryci. Kolejne rządy nie kontrolowały działalności
OFE, stąd naszym zdaniem olbrzymie koszty funk-
cjonowania funduszy, takie jak koszty prowizji, re-
klamy, akwizycji, to teraz będzie zmienione, ale tak
to wyglądało. Prowizje wprawdzie spadły z 10 do
3,5%, ale mimo wszystko wygenerowały potężne
koszty, a te były wydatkami budżetu państwa. Nie
ma również efektów w zakresie konsolidacji i dywer-
syfikacji funduszy.
Największy jednak zarzut, jaki stawia mój klub,
dotyczy tego, że system w sposób całkowicie nieuza-
sadniony nakręca dług publiczny, ze szkodą dla obec-
nych i przyszłych emerytów. Aby nie było żadnych
wątpliwości, mój klub nie jest za likwidacją systemu.
Nie możemy obwiniać się za to, że stworzyliśmy, czy
uwierzyliśmy na słowo twórcom reformy, system, któ-
ry nie był, a powinien być, modernizowany w zależ-
ności od wyzwań wewnętrznych i zewnętrznych na-
szej gospodarki. Trzeba dać szansę OFE, ale musimy
naprawić system. Z uwagi na fakt, że nie było sku-
tecznej kontroli, zarządy OFE mogły sobie pozwolić
na tani populizm. Tak było wówczas, kiedy w spotach
telewizyjnych pokazywano bardzo młodych emerytów
pod palmami, i tak jest obecnie, kiedy w skandaliczny
sposób informuje się społeczeństwo, że rząd kradnie
pieniądze emerytów. (Oklaski) Nawiasem mówiąc,
panie premierze, klub PSL oczekuje, że ci, którzy
twierdzą, że rząd kradnie pieniądze emerytów, udo-
wodnią to przed sądem bądź poniosą konsekwencje
przewidziane prawem demokratycznego państwa.
Tak dalej być nie może. Przemilcza się fakt, że wsku-
tek kryzysu światowego ubytek potencjalnych docho-
dów OFE przekroczył 20 mld zł. Nie chcę rozwijać tej
kwestii, mówiłem o tym przedtem.
Wysoki Sejmie! Zdaniem klubu PSL wysokość
emerytur bieżących i w dalszej przyszłości uzależnio-
na będzie od siły naszej gospodarki. W okresie naj-
większego kryzysu, co było wyśmiewane, byliśmy
zieloną wyspą na tle Europy i dziś również nasza go-
spodarka należy do najlepiej rozwijających się w Eu-
ropie. Odpowiedzialny rząd analizuje sytuację po to,
aby likwidować zagrożenia i stan wzrostu utrzymać
w przyszłości, między innymi dlatego, aby były wyż-
sze emerytury. Poszczególne kraje, w zależności od
własnych zasobów, przyjmują różne drogi wychodze-
nia z kryzysu. Rząd brytyjski na przykład tnie wy-
datki społeczne, zwalnia policjantów, urzędników itd.
Polacy są społeczeństwem na dorobku, więc nie mo-
żemy sobie pozwolić na pójście drogą brytyjską. Dzi-
siaj jedną z dźwigni naszego rozwoju jest popyt we-
wnętrzny, który powinien być utrzymany w najbliż-
szej przyszłości. Nie stać nas jest ani na radykalne
podnoszenie podatków, ani na cięcie wydatków spo-
łecznych. Jeżeli niczego nie zmienimy, to prawdopo-
dobna jest droga grecka, gdzie już dziś koszty długu
publicznego w skali roku wynoszą 12%.
W debacie publicznej szermuje się hasłem zerwa-
nia umowy społecznej. Nie mamy w polskim systemie
prawnym dookreślonego, co można rozumieć przez
umowę społeczną. Zatrzymalibyśmy jednak całkowi-
cie rozwój kraju, usprawnienie państwa, gdybyśmy
każdą zmianę ustawy, czyli nowelizację nazwali ze-
rwaniem umowy społecznej. Dla klubu PSL zapew-
nienie godziwych emerytur, a na początek nie niż-
szych, jak wynika z obecnego systemu, jest właśnie
dotrzymaniem umowy społecznej. Propozycje rządo-
we zmierzają, naszym zdaniem, w tym kierunku.
Klub PSL będzie pracował w komisji tak, aby za-
wsze stać po stronie emerytów, a nie po stronie kapi-
tału, który być może nie zawsze ma interes wspólny
z interesem ubezpieczonych. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu przewodniczącemu.
W ramach czasu przeznaczonego dla klubu Pol-
skiego Stronnictwa Ludowego głos zabierze pan poseł
Jan Łopata.
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Jan Łopata:
Bardzo dziękuję, pani marszałek.
Pani Marszałek! Panie Premierze! Wysoka Izbo!
Z wielką uwagą przysłuchuję się prowadzonej dysku-
sji i choć debata tocząca się tu i teraz w tej Wysokiej
Izbie, a jeszcze bardziej intensywnie prowadzona
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Jan Łopata
w różnych wydaniach publicystycznych i dyskusjach
kameralnych, nasycona jest niestety dużą dawką de-
magogii i czysto politycznych odniesień, to i tak chciał-
bym wyrazić ogromną satysfakcję, że wreszcie zajmu-
jemy się tematem, sprawą w sposób jednoznaczny
dotykającą podstaw funkcjonowania polskiego pań-
stwa i warunków życia jego obywateli. Jako człowiek
zajmujący się całe dorosłe życie realną stroną funkcjo-
nowania społeczeństwa przeżywałem to i doświadcza-
łem dużego dyskomfortu, wysłuchując kolejnych debat
o sprawach nieistotnych, trzeciorzędnych.
Dyskusja dotycząca tej istotnej sprawy zatacza
coraz szersze kręgi, coraz więcej Polaków zaczyna
rozumieć, w jaki interes życia – mówiąc slangiem
młodzieżowym – zostali wkręceni. Wkręceni, tak, to
adekwatne słowo do stanu rzeczy. Posługiwanie się
określeniem umowy społecznej jest, moim zdaniem,
absolutnym nadużyciem. Umowa to, według mnie,
dobrowolnie zawarte porozumienie podmiotów, z
szansą na pozytywne efekty – korzyści dla umawia-
jących się stron. W którym miejscu te kryteria zosta-
ły spełnione, by można nazwać to umową społeczną?
To podstawowe pytanie. Okoliczności wprowadzania
systemu – coraz wyraźniej prezentowane, ale jeszcze
bardziej dotyczy to efektów, o tym za chwilę – każą
jednoznacznie to ocenić. Ta zmiana systemu zabez-
pieczenia emerytalnego dokonana w 1999 r. niestety
jest niedobra. Można to nazwać – i niektórzy tak to
nazywają – wręcz nadużyciem zaufania społecznego.
Tu niewątpliwie przeciwnicy zmian mają rację. Polacy
to nie stado, to nie bezkształtna masa, to inteligentni
ludzie, mądrzy obywatele, wśród których coraz więk-
szy procent orientuje się, co im, co nam zgotowano.
Zdają sobie oni jednak sprawę również z tego, dlacze-
go ten szkodliwy system jest z taką zażartością bro-
niony. Wiedzą, że na promocję i reklamę wykorzysty-
wane są środki dziesięciokrotnie wyższe niż te prze-
znaczane na finansowanie w ciągu roku wszystkich
partii politycznych, wszak to podstawa demokracji.
Jednak konieczności zmian i logiki wyliczeń nie zasy-
pie najbardziej krzykliwa propaganda.
W tym miejscu ukłon w stronę rządu pana pre-
miera Tuska i mojej koleżanki klubowej pani mini-
ster Jolanty Fedak za projekt zmian i za dużą deter-
minację. Myślę, że to jest pewien pomysł uregulowań
systemowych mogący odnosić się nie tylko do tej
ustawy. Sądzę, że warto w polskim ustawodawstwie,
w szczególności dotyczącym zmian systemowych,
wprowadzać jako zasadę obowiązek przeglądu funk-
cjonowania danej ustawy, na przykład co 3 lata, jak
to jest w tym przypadku. Wczoraj zaproponowaliśmy
– i taka będzie poprawka w imieniu klubu – by taką
zasadę ustalić również w odniesieniu do pakietu
ustaw zdrowotnych, chodzi o przegląd na przykład
co 3 lata funkcjonowania tego systemu. Nie byłoby
może tej sytuacji, jaką mamy dzisiaj w Polsce i pew-
nie w wielu innych krajach. Nie byłoby pewnie tych
błędów, czasem wręcz nieodwracalnych. Tak jak w
93
tym przypadku, wygenerowany przez system dług
publiczny. Tak na marginesie, ile trzeba mieć pew-
ności siebie, wręcz doktrynalnej pewności, by głosić
hasło: dług publiczny równa się wróg publiczny. Tak
samo sprawa ma się ze stawianiem ogromnego licz-
nika długu i bezpodstawnym atakowaniem ludzi,
którzy próbują zmienić system generujący w tak
oczywisty sposób deficyt i dług publiczny.
Jeśli chodzi o szkodliwy wpływ deficytu, długu
publicznego na procesy gospodarcze, jest pełna zgo-
da. Koszty obsługi długu to wręcz niewyobrażalna
kwota 38 mld zł. Trzeba to zmieniać, trzeba zmniej-
szać obciążenia tymi wydatkami i nie tylko dlatego,
że przekraczamy wskaźniki zapisane w polskim czy
europejskim ustawodawstwie. Można to robić,
zmniejszając wydatki lub zwiększając dochody. Ile tu
na tej sali było i jeszcze zapewne będzie krytyki od-
noszącej się do podwyżki podatku VAT? Jest to bo-
wiem rzeczywiście powszechny podatek i w sytuacji
istnienia obiektywnych kosztów dokłada element
wzrostu kosztów życia. Może spójrzmy na to trochę
inaczej, czyli przyjrzyjmy się propozycjom cięć zapro-
ponowanych przez słynnego profesora. Otóż tniemy
środki na zasiłki rodzinne, zasiłki pogrzebowe, na
becikowe, podnosimy wiek emerytalny kobiet i męż-
czyzn, prywatyzujemy w ciągu roku, czyli sprzedaje-
my szybko 4, 5 firm...
(Poseł Zbigniew Babalski: Część już zrobiliście.)
(Poseł Tadeusz Iwiński: Ale czy to jest mowa o
obecnym rządzie?)
Nazwiska słynnego profesora nie przytoczę. Pan
profesor też dokładnie to wie. Nie o tym profesorze
jest mowa, który się o to upomniał.
Mówimy o nędzy intelektualnej. W tym wszyst-
kim jest jakaś paranoja. Jak już jestem przy wpływie
otwartych funduszy emerytalnych na polski dług
publiczny, to proszę posłuchać następujących wyli-
czeń. W ciągu 10 lat, jeśli porównamy kwotę przeka-
zanych składek do otwartych funduszy emerytalnych
z aktywami OFE, działalność II filaru przyniosła
jedynie 4,5 mld zysku. W tym czasie towarzystwa
emerytalne zarządzające otwartymi funduszami po-
brały w formie opłat – są to wartości z 2010 r. – 19,4
mld zł. Oznacza to, że każdy 1 zł zysku wypracowa-
nego dla przyszłych emerytów kosztował ponad 4 zł
przychodu dla towarzystwa emerytalnego. Powtórzę,
żeby to było jednoznaczne: 1 zł zysku – 4 zł przycho-
du dla towarzystwa emerytalnego.
Spójrzmy jeszcze przez moment na inne doktry-
nalne zaklęcia: ograniczenie wpłat do OFE zaszkodzi
Giełdzie Papierów Wartościowych, a na akcjach w
długim terminie zawsze się zyskuje. Co do pierwszej
tezy można postawić pytanie: To dlaczego, mając
ustawową możliwość inwestowania do 40% kapitału,
otwarte fundusze z tego nie korzystały? Po wtóre, co
najistotniejsze, padało to już z tej trybuny. Nie
umniejszając, oczywiście pozytywnej roli, wpływu,
jaki giełda wywiera na rozwój polskich przedsię-
biorstw, to czy szanowni państwo posłowie broniący
idei OFE mają świadomość, że państwu polskiemu
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
94 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Jan Łopata
grozi pozew o to ustawowe uregulowanie, chodzi o te
5%, o ryzyko, o możliwość inwestowania w znacznie
większym stopniu na zagranicznych rynkach. Jeśli
trybunał to orzeknie, co jest jednak bardzo prawdopo-
dobne, to czy nadal będziecie bronić tego chorego sys-
temu, że tak to określę.
Na zakończenie powiem, że wiem, że projekt rzą-
dowy jest efektem wielu dyskusji i w rezultacie kom-
promisów, ale brakuje mi tu zapisów – dopóki tak musi
być – ograniczających marżę i inne koszty funkcjono-
wania systemu. To jest tak samo pilna sprawa…
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Poseł Jan Łopata:
…jak ustalenie sposobu wypłacania emerytury z
tego właśnie filaru. Reformatorzy z roku 1999 zadba-
li o to, by kasa obowiązkowo płynęła szerokim stru-
mieniem, ale, o ironio, jeśli chodzi o wypłatę naszych
pieniędzy, to zabrakło im paragrafów. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pani posłanka Joanna Kluzik-Rost-
kowska w imieniu klubu Polska jest Najważniejsza.
Poseł Joanna Kluzik-Rostkowska:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo Ministro-
wie! Pan minister Rostowski przemawiał ostatnio
bardzo twardo, że II filar to rak na reformie, że to
beczka bez dna i wielki ciężar dla finansów publicz-
nych. Otóż chciałam przypomnieć, że nie zawsze tak
było. Cofnijmy się do września 2008 r., kiedy do par-
lamentu trafiły projekty opozycji, pierwsze postulaty
mówiące o tym, żeby obniżyć prowizję z 7% do 3,5%.
Wtedy stanowisko rządu wobec tych projektów było
negatywne. Przypomnę, jak to wtedy brzmiało: Błę-
dem jest postrzeganie tego systemu jednowymiarowo
i podejmowanie decyzji o ingerencji ustawowej. Dale-
ko idącym uproszczeniem, na które w systemie ubez-
pieczeń społecznych nie można sobie pozwolić, jest
stwierdzenie, że im niższe będą opłaty od składki,
tym wyższy będzie stan oszczędności zgromadzonych
na indywidualnym rachunku członkowskim OFE.
Pół roku później, w 2009 r. – jak rozumiem w myśl
idei, że wszystkie projekty są dobre, pod warunkiem
że są nasze – z podobną propozycją zmniejszenia pro-
wizji z 7% do 3,5% wyszedł rząd. Tym razem spra-
wiedliwości stało się zadość, czyli nastąpiła obniżka
z 7% do 3,5%, ale ja nie przypominam sobie by wtedy,
te dwa czy trzy lata temu, padły tak ostre słowa, któ-
re miałyby sugerować bardzo poważną zmianę w sys-
temie emerytalnym, którą dzisiaj państwo nazywacie
reformą, a z czym ja nie mogę się zgodzić.
Co więcej, w 2010 r. Bank Światowy jednoznacznie
pozytywnie wyrażał się o reformie emerytalnej, która
została przeprowadzona w Polsce. Zacytuję: By zapo-
biec niskim emeryturom, należy podnieść składkę do
OFE i poprawić ich działanie, np. wprowadzając w
każdym OFE specjalne fundusze z polityką inwesty-
cyjną dopasowaną do wieku oszczędzających.
Myślę, że pan minister Boni wyjątkowo dokład-
nie pamięta ten raport, bo przecież na jego podsta-
wie zaczynał przygotowywać reformę otwartych
funduszy emerytalnych. (Oklaski) I nagle wydarzy-
ło się coś takiego, że przestaliście mówić, że otwarte
fundusze emerytalne i pewna równowaga pomiędzy
systemem ZUS-owskim a kapitałowym są dobre,
tylko okazało się, że wszystko jest złe. Wytłumaczyć
to można na dwa sposoby: albo zależy to od nastroju
ministra finansów, że jest albo tak, albo w drugą
stronę, albo jednak stało się coś takiego, co wymu-
siło na was zmianę sposobu myślenia na temat
otwartych funduszy emerytalnych. Ja jednak wierzę
w racjonalność ministra finansów i uważam, że pod-
stawowym powodem, dla którego dzisiaj się tutaj
spotykamy, jest wielki problem związany z finansa-
mi publicznymi, a nie kwestia tego, czy OFE są do-
bre, czy złe, czy system zaproponowany w 1997 r. jest
dobry, czy zły, po prostu katastrofalny jest stan fi-
nansów publicznych.
Nie rozumiem jeszcze jednej rzeczy. Dzisiaj pań-
stwo tłumaczycie, że dla dobra naszych przyszłych
emerytur – bo tak naprawdę rozmawiamy również
o naszych emeryturach, wszystkich tych, którzy dzi-
siaj są na rynku pracy – trzeba zmniejszyć składkę
do OFE z 7,3% do 2,3% i że to jest optymalne roz-
wiązanie. Przypuśćmy na chwilę, że się z tym zga-
dzam, chociaż się nie zgadzam. Dlaczego w takim
razie państwo proponujecie za kilka lat podniesienie
tej składki do 3,5%? Czy jak będzie 3,5% to będzie
gorzej, niż jak jest 2,3%, czy będzie lepiej? Znaczy,
panie ministrze, to się po prostu nie trzyma kupy, to
jest nielogiczne.
Dlaczego tak ostro o tym mówię? Ano dlatego, że
podstawowym pytaniem, na które dzisiaj powinniśmy
sobie odpowiedzieć, jest: W jaki sposób przeprowadzić
reformę finansów publicznych państwa, żeby była ona
jak najbardziej efektywna? Ta debata powinna być o
tym i główne pytanie powinno być następujące: Czy
zmiana w systemie emerytalnym zaproponowana
przez rząd jest najlepszym sposobem reformowania
finansów publicznych, czy też najgorszym? Klub Pol-
ska jest Najważniejsza uważa, że rząd wybrał najgor-
szą z możliwych dróg reformowania finansów publicz-
nych i proponuje zmiany w systemie emerytalnym
zamiast przeprowadzenia poważnej debaty na temat
reformy finansów publicznych państwa.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Joanna Kluzik-Rostkowska
Deficyt budżetowy za 2010 r., mówię ostrożnie, bę-
dzie wynosił 100, być może 110 mld zł. Wprowadzając
w tym roku ustawę, bardzo szybko, którą dzisiaj pań-
stwo przedstawiacie, zasypujecie dziurę budżetową na
poziomie 10 mld zł, więc biorąc pod uwagę głębokość
reformy finansów publicznych, jaka dzisiaj jest pań-
stwu potrzebna, jest to tylko kosmetyka.
Przy okazji okazuje się, że zatrudnienie w admi-
nistracji publicznej ciągle rośnie, zamiast maleć. Kie-
dy porównano kilka dni temu pieniądze, które zosta-
ły wydane na administrację w ciągu ostatnich dzie-
sięciu lat, okazało się, że było to ponad 1 bilion zło-
tych, czyli kilkakrotnie więcej pieniędzy niż zgroma-
dziliśmy w OFE. Powinniśmy rozmawiać na temat
reformy finansów publicznych.
Chciałabym tutaj odnieść się do wypowiedzi pana
premiera Tuska. Przyznam szczerze, że z ubolewa-
niem przyjęłam to, że on wyszedł, że jakby nie do-
trwał, że zabrakło premierowi cierpliwości i nie do-
czekał do końca przemówień klubowych, ale mam
nadzieję, że pan minister te sugestie mu przekaże. A
więc premier Tusk, przedstawiając stanowisko rzą-
du, powiedział tak: Najważniejsze są emerytury tych
emerytów, którzy dzisiaj są w systemie, najważniej-
sze jest to tu i teraz. Otóż nie. My się z tym nie zga-
dzamy, fundamentalnie. Od każdego rządu należy
wymagać patrzenia w przyszłość, i to nie w perspek-
tywie pół roku, roku, kolejnych wyborów, ale właśnie
w perspektywie piętnastu, dwudziestu, trzydziestu
lat, bo tak planuje się reformę emerytalną. Absolut-
nie nie zgadzamy się z tym, że trzeba się zatrzymać
tu i teraz i mieć na myśli wyłącznie tych emerytów,
którzy dzisiaj nimi są. Nie można patrzeć w przy-
szłość wyłącznie pod katem tego, że za pół roku będą
kolejne wybory. Nie zgadzamy się z tymi propozycja-
mi rządu, dlatego że uważamy, że jest to dewastacja
dzisiaj funkcjonującego systemu emerytalnego, jest
to zabranie żywej gotówki, która dzisiaj m.in. jest na
giełdzie, a w zamian za to jest księgowanie poboż-
nych życzeń, które miałyby się ziścić w przyszłości.
Dwie bardzo ważne sprawy. Zabranie pieniędzy,
które dzisiaj pracują, znajdują się na rynku, to jest
nie tylko kwestia wypracowywania pieniędzy, na-
szych przyszłych emerytur, ale to jest również bardzo
ważna kwestia dla pracodawców, którzy tworzą miej-
sca pracy albo nie mają możliwości tworzenia miejsc
pracy. Więc zabranie tych pieniędzy z rynku, z giełdy
ma znaczenie zarówno dla naszych przyszłych eme-
rytur, jak i dla rynku pracy, dla rozwoju Polski. To
jedna rzecz.
Pan, panie ministrze, dobrze wie i pani minister
Fedak też to wie, że prawa demografii są nieubła-
gane. Za 20 lat będzie nas o 2 mln mniej, będzie
znacznie więcej osób w wieku poprodukcyjnym, któ-
re będą sięgały po wypracowane świadczenia eme-
rytalne, a na rynku pracy będzie mniej pracowni-
ków. Tak więc to, co chcecie dzisiaj państwo zaksię-
gować, jest księgowaniem pobożnych życzeń, które,
95
biorąc pod uwagę demografię, nie spełnią się, bo nie
mogą się spełnić.
Wrócę do tego, co powiedziałam parę minut temu.
Potrzebna jest głęboka reforma finansów publicz-
nych. Panie premierze, panie ministrze, klub Polska
jest Najważniejsza uważa, że nie możemy czekać z
poważnymi reformami. Przed nami dwieście dwa-
dzieścia kilka dni do następnych wyborów. Albo będą
to dni bardzo pracowite, wykorzystane dla dobra Pol-
ski, albo będą to dni i tygodnie zmarnotrawione w
imię wyborów.
Mamy odwagę i mówimy wprost: porozmawiajmy
o wydłużeniu wieku emerytalnego, o likwidacji eme-
rytur mundurowych. Mówił o tym dzisiaj pan pre-
mier Tusk. Będziecie mieli w nas partnerów do roz-
mowy o likwidacji emerytur mundurowych. Rozma-
wiajmy o funkcjonalności i zasadności istnienia
Karty Nauczyciela. Rozmawiajmy o tym. Rozmawiaj-
my o głębokich reformach, jakie powinny mieć miej-
sce w ministerstwie pracy, jeżeli chodzi o świadczenia
rodzinne, pomoc społeczną itd. To są dziedziny, któ-
re wymagają rewolucji. Mamy odwagę o tym mówić,
mamy odwagę powiedzieć: panie premierze, jeżeli
przyjdzie pan dzisiaj z odważnymi propozycjami, bę-
dzie pan miał w nas sojuszników. Ale tej odwagi nie
ma dziś po stronie Platformy Obywatelskiej. Tej od-
wagi brakuje Donaldowi Tuskowi. Jeżeli premier
Tusk znajdzie odwagę, by to zrobić, będzie miał w
nas sojuszników. Będziemy popierać wszystkie bar-
dzo odważne i niezbędne reformy z punktu widzenia
polskiej racji stanu, z punktu widzenia polskich fi-
nansów publicznych. Odwagi – tego życzę rządowi.
Jeżeli państwu tej odwagi zabraknie, to mamy przed
sobą 220 straconych dni, a debata na temat reformy
finansów publicznych zacznie się od nowa w przy-
szłym parlamencie.
Panie ministrze, od samego patrzenia, że ta dziu-
ra, która jest długiem publicznym, deficytem, jest
większa, od samego patrzenia w głąb tej dziury, rze-
czywistość się nie zmieni. Wie pan o tym równie do-
brze jak ja. Ponieważ uważamy, że przedstawiany
dzisiaj przez rząd projekt dewastuje system emery-
talny, nie dając nic w zamian, księguje pobożne ży-
czenia, których za 20–30 lat nie da się spełnić, wnio-
skujemy o odrzucenie tego projektu ustawy w pierw-
szym czytaniu.
Będziemy podejmować kolejne kroki, ponownie
zwrócimy się do pana prezydenta Komorowskiego.
Zaproponowaliśmy, że jeżeli będzie zgoda na dwu-
dniowe wybory, mówimy: tak. Im więcej demokracji,
tym lepiej. Wykorzystajmy tę demokrację jeszcze le-
piej, sięgnijmy po ten instrument, który istnieje w
polskiej demokracji, a po który do tej pory sięgaliśmy
niezmiernie rzadko, sięgnijmy do instytucji referen-
dum. Jeżeli chcemy zmieniać system emerytalny, to
nie róbmy tego kolanem, szybko przebiegając z tą
ustawą przez Sejm. Zapytajmy Polaków, jak wyobra-
żają sobie te zmiany, bo to jest sytuacja, to jest zmia-
na, która będzie dotyczyła 15 mln Polaków.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
96 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Joanna Kluzik-Rostkowska
Wystosujemy list otwarty do premiera Tuska,
żeby nie miał żadnych wątpliwości, że ma w nas so-
juszników do przeprowadzenia tych poważnych
zmian, które są przed nami. Jeszcze jedna rzecz. Ra-
zem z panem marszałkiem Ludwikiem Dornem wnie-
śliśmy do Komisji Finansów Publicznych projekt
uchwały. Z jednej strony zobowiązywałaby ona rząd,
żeby wrócić na forum europejskie i rozmawiać o in-
nym sposobie patrzenia na nasz dług, a z drugiej
strony dawałaby, jeśli o to chodzi, dobry instrument.
Jest projekt uchwały. To był dobry pomysł w sierpniu
zeszłego roku, niestety państwo skapitulowaliście w
grudniu. Trzeba wziąć pod uwagę wszystkie instru-
menty, które można wykorzystać do naprawy finan-
sów publicznych. Akurat ten, po który państwo się-
gnęliście, jest najgorszy z możliwych. Mam też apel.
Nie bałamućcie państwo, że jest to głęboka reforma,
która nie ma nic wspólnego z długiem publicznym i z
deficytem. Spotykamy się dzisiaj dlatego właśnie, że
mamy ten długi i deficyt. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie.
O głos poprosił minister finansów.
Bardzo proszę, panie ministrze.
Minister Finansów
Jan Vincent-Rostowski:
Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Chciałbym udzie-
lić odpowiedzi, powiedzieć kilka słów, bo niestety
pani poseł Kluzik-Rostkowska w swoim wystąpieniu
w wielu punktach minęła się z prawdą. Powiedziała
na przykład, że Bank Światowy oznajmił, że trzeba
podnieść składkę do OFE. Pani poseł powinna wie-
dzieć, że Bank Światowy zamieścił w „Gazecie Wy-
borczej” sprostowanie. Było tam jasno powiedziane,
że mówili o takiej możliwości, ale miałoby to nastąpić
za 15 albo 20 lat, kiedy w I filarze w ZUS-ie będzie,
według obliczeń Banku Światowego, nadwyżka. To,
że za 15–20 lat będzie w I filarze nadwyżka, jest naj-
lepszym dowodem na to, że to, co pani poseł mówiła
o zagrożeniach demograficznych, jest pewnym nie-
porozumieniem.
Pani poseł pytała, dlaczego teraz obniżamy skład-
kę do 2,3%, a potem wzrośnie ona do 3,5%. Pani po-
seł zauważyła może, że Polska podlega procedurze
nadmiernego deficytu. Mamy zobowiązania wobec
Unii Europejskiej, wobec Rady Europejskiej, aby z
tym deficytem zejść i zlikwidować go do 2012 r. Dla-
tego właśnie przez krótki czas ta składka będzie tro-
chę niższa niż docelowe 3,5%. Te pytania są proste,
bardzo łatwo jest na nie odpowiedzieć.
Pani poseł ma informacje sprzed 6 tygodni... 2
miesięcy. Pani poseł ma jeszcze tę świadomość sprzed
Bożego Narodzenia, kiedy tacy jak pani poseł myśle-
li, że Polsce grozi wielki kryzys finansów publicznych.
Może pani nie słyszała, że nasze działania uzgodnio-
ne są z Komisją Europejską i bardzo precyzyjne obli-
czenia, które przez 3 tygodnie uzgadnialiśmy z Komi-
sją Europejską, wyniosą 4,4 punktu procentowego
PKB w tym roku i w przyszłym. I na skutek tego w
tym roku i w przyszłym Polska będzie absolutnym
liderem, jeśli chodzi o konsolidację finansów publicz-
nych w całej Europie.
(Poseł Zbigniew Girzyński: Kreatywna księgo-
wość.)
Zarzut mówiący o kreatywnej księgowości proszę
wysłać do Komisji Europejskiej, bo ewidentnie oni w
tej kreatywnej księgowości uczestniczą. Gratuluję
panu posłowi odwagi. A więc ewidentne jest to, że
wszyscy dzisiaj wiedzą, iż tak jak w 2009 r. i 2010 r.
byliśmy liderami albo w ścisłej czołówce i jeśli chodzi
o wzrost gospodarczy, będziemy także w ścisłej czo-
łówce w całej Europie, jeśli chodzi o wzrost gospodar-
czy, w tym roku...
(Poseł Anna Paluch: Proszę zejść na ziemię.)
...to w tym roku i przyszłym będziemy w ścisłej
czołówce, jeśli chodzi o konsolidację finansów pu-
blicznych. Dlatego dzisiaj nie ma sensu dalej mówić
o kryzysie finansów publicznych. Już nikt w to nie
wierzy. Wszyscy czytali list rządu polskiego do komi-
sarza Rehna. A wczoraj, mogę pani powiedzieć, Rada
Europejska przyjęła wstępną analizę Komisji Euro-
pejskiej potwierdzającą nasze obliczenia. Takie wy-
powiedzi nie mają więc absolutnie żadnego sensu.
Teraz jeśli chodzi o to, dlaczego ten ruch – bardzo
prosto, w dwóch zdaniach. Część składki do OFE,
która do dziś szła na zakup akcji, po 2015 r. będzie
zwiększona. Ta część, która będzie przesunięta na
subkonta w ZUS, to jest ta część, która była przeka-
zywana do OFE, przez OFE ponownie przekazywana
do budżetu, żeby budżet przekazywał te pieniądze do
ZUS na wypłatę bieżących emerytur. Ale po drodze
tworzyła dodatkowy gigantyczny dług publiczny. Jest
to część składki niemająca absolutnie żadnego uza-
sadnienia. Ze wszystkich wydatków państwowych
jest to najbardziej bezsensowny możliwy wydatek.
Oczywiście jak przychodzi do konsolidacji finansów
publicznych, naturalne jest to, że rząd patrzy, jakie
wydatki są najbardziej uzasadnione. Ze wszystkich
wydatków jest to wydatek najmniej uzasadniony i
najbardziej szkodliwy. Skumulowany skutek tych
wydatków, pani poseł, to zwiększone zadłużenie pań-
stwa polskiego – o 4 tys. zł na każdego Polaka, każdą
Polkę i każde polskie dziecko, a więc czas było z tym
skończyć. Co się tyczy tej insynuacji, że to nie jest
reforma. To jest reforma, bo przestaliśmy marnować
pieniądze, które niepotrzebnie i bezsensownie były
przekazywane do OFE i tylko obciążały Polaków dłu-
giem publicznym. (Oklaski)
Jeżeli chodzi o troskę o budżet, to nie chodzi o
troskę o budżet tylko tu i teraz, ale jeszcze bardziej
o budżet w przyszłości – o przyszłe budżety, o przy-
szłych podatników. Ten mechanizm obciążający Po-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Minister Finansów Jan Vincent-Rostowski
laków ciężkim i narastającym zadłużeniem, jeśli go
nie ukrócimy, doprowadzi do dodatkowego długu pu-
blicznego równowartego 80% PKB. I w przyszłości tak
właśnie będzie. I to z myślą o naszych dzieciach oraz
ich dzieciach właśnie ten mechanizm wyłączamy, tę
maszynkę do tworzenia długu. A więc nie jest to żad-
na dewastacja systemu, tylko wprost przeciwnie – ko-
nieczna naprawa i uzdrowienie tego systemu.
Jeśli chodzi o pracodawców i tworzenie miejsc
pracy, dodatkowy dług wynikający z tego systemu
powoduje, że Polska według agencji ratingowych ma
niższy rating, niż miałaby. Gdybyśmy tego długu nie
mieli, mielibyśmy lepszy rating, gdybyśmy mieli lep-
szy rating, to koszt kapitału dla przedsiębiorców był-
by niższy i pracodawcom łatwiej byłoby tworzyć nowe
miejsca pracy. Jest to ABC ekonomii, pani poseł.
Oczywiście nie będzie to ostatni krok. Konieczna bę-
dzie dalsza reforma finansów publicznych i bardzo
się cieszę, że pani poseł zgłasza chęć uczestnictwa w
tej wielkiej pracy także w przyszłej kadencji. Tylko
niestety obawiam się, iż nie będziemy mogli skorzy-
stać z tej propozycji. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
W trybie sprostowania pani poseł Joanna Kluzik-
-Rostkowska.
Poseł Joanna Kluzik-Rostkowska:
Pani Marszałek! Rozumiem, panie ministrze, że
w przyszłej kadencji po prostu nie będzie pan mini-
strem finansów i stąd to pożegnanie. (Oklaski)
(Głos z sali: Brawo, brawo!)
Panie ministrze, dziękuję za tę wypowiedź. Muszę
powiedzieć, że tłumacząc, dlaczego teraz jest 2,3%,
a w przyszłości będzie 3,5%, tak naprawdę potwier-
dził pan moją tezę, iż nie chodzi o reformę systemu
emerytalnego, tylko o problemy budżetu państwa.
Chodzi bowiem o procedury nadmiernego deficytu,
chodzi o to, żeby z niej zejść, czyli mamy problem z
długiem, mamy problem z deficytem. Dziękuję bar-
dzo za tę wypowiedź.
Co do kwestii Banku Światowego – nie powiedzia-
łam, że Bank Światowy stwierdził, iż mamy to zrobić
jutro. Mówił rzeczywiście o 2025 r., bo w przeciwień-
stwie do tego rządu ma perspektywę dłuższą niż 220
dni do następnych wyborów, chyba 223 zostało do 23
października. Panie ministrze, proszę sięgnąć do eks-
pertyz. Będzie nas coraz mniej. Żeby niekorzystna
demografia odwróciła się, to musimy mieć przyrost na
poziomie 2,1 dziecka na dorosłego Polaka. W tej chwi-
li, póki co, jest 1,4. Państwo robicie takie półkroki, bo
na przykład w końcu szczęśliwie udało się uchwalić
ustawę o żłobkach i przedszkolach – pracę nad tą usta-
97
wą zaczęłam jeszcze ja – tylko cóż z tego, że macie
dobrą wolę, jeśli na te żłobki i na te przedszkola nie
daliście pieniędzy. Dzisiaj premier Tusk mówił: Dla-
czego wymagacie od nas takich krwawych reform, na
przykład likwidacji becikowego? To my mówimy tak:
drugie becikowe jest niepotrzebne, było niepotrzebne
od samego początku. 416 mln w tym roku, od począt-
ku istnienia becikowego, czyli od 2006 r. 2 mld zł – to
są 2 mld zł, które naprawdę skutecznie mogły praco-
wać jako inny instrument polityki rodzinnej.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie, pani poseł.
Poseł Joanna Kluzik-Rostkowska:
Jeżeli państwo dalej nie będziecie wprowadzać
polityki rodzinnej, to problemy demograficzne będą
jeszcze większe bez względu na to, jak pan, panie
ministrze, będzie próbował nas tu czarować i czaro-
wać całą scenę polityczną. Takie są fakty. Dzisiaj na
jednego emeryta pracują cztery osoby, a za 20 lat
będą to dwie osoby. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
Głos zabierze pan poseł Marek Borowski w imie-
niu koła Socjaldemokracja Polska.
Bardzo proszę, panie marszałku.
Poseł Marek Borowski:
Dziękuję.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przede wszystkim
chciałbym zapytać, cóż jest złego w tym, że próbuje
się zlikwidować deficyt finansów publicznych. To kie-
ruję do pani poseł Rostkowskiej, to kieruję do kole-
żanek i kolegów z PiS, do innych wypowiadających
się, którzy nierzadko mówią: zasypują dziurę budże-
tową, łatają budżet. To są takie określenia, które
mają zohydzić tę czynność. A przecież tu chodzi po
prostu o likwidację deficytu finansów publicznych.
(Oklaski) I jeżeli będziemy utrzymywali taki deficyt
finansów publicznych, to nie ma co marzyć o tym, że
ten system emerytalny, jakikolwiek system emery-
talny zapewni dobre emerytury. A więc to, iż dążymy
do zrównoważonego budżetu – żeby sprawa była ja-
sna, ja nie uważam, żeby te kroki były wystarczające,
ale to jest inny temat – że dążymy do likwidacji defi-
cytu budżetowego, to jest również w interesie eme-
rytów. Przestańmy już zatem mówić o łataniu, o
zasypywaniu dziury i takim chytrym przyglądaniu
się rządowi: co też on takiego podstępnego robi. Ni-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
98 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Marek Borowski
czego podstępnego nie robi. Właśnie to powinniśmy
zrobić i to jak najszybciej. To jest sprawa pierwsza.
Sprawa druga – włączę się trochę do sporu między
kolegą Grzegorzem Napieralskim a panem premie-
rem o to, co, kiedy było uchwalone. Wprawdzie przyj-
mując logikę pana premiera, który stwierdził, że
Grzegorz Napieralski jako młody człowiek powinien
wszystko pamiętać, a on jako starszy o 17 lat już tylko
trochę, to ja powinienem pamiętać tylko datę mojego
urodzenia, ale pamiętam trochę więcej. (Oklaski)
(Głos z sali: Jaki młody?)
Rzeczywiście w roku 1997 uchwaliliśmy ustawę
ramową, kierunkową bez parametrów. Dzisiaj zmie-
nia się nie system, tylko parametry systemu, a pa-
rametry systemu zostały uchwalone w kolejnej ka-
dencji, więc w tym sensie Grzegorz Napieralski ma
rację. Trzeba natomiast zdecydować się, czy general-
nie traktujemy ten system jako pozytywny, ale ma-
jący pewne wady, które trzeba usunąć, czy też od
początku był on z gruntu zły. Są wypowiedzi stwier-
dzające, że od początku był z gruntu zły i że OFE
trzeba zlikwidować. Kiedy słucham od czasu do cza-
su pani minister Fedak, to odnoszę takie wrażenie.
Może się mylę.
Proszę państwa, tego nie można wykluczyć, akcje
są instrumentem niepewnym, jednak historia poka-
zuje, że w długim czasie w gospodarkach, które dzia-
łają dobrze – a temu służy między innymi zlikwido-
wanie deficytu finansów publicznych – na akcjach
zarabia się. Wobec tego zrodził się pomysł, żeby w
sytuacji niskich emerytur, które były nieuniknione,
dlatego że powodowała to demografia, znaleźć sposób
na dołożenie określonej ilości złotych do przyszłych
emerytur. Stąd idea OFE. Oczywiście nałożono na to
7-procentową prowizję, później doszły do tego, jak się
okazało, kwestie przesuwania pieniędzy z OFE do
ZUS poprzez budżet itd., to wszystko jest do korekty.
Wreszcie, nie przeprowadzono reform – o czym już
mówiono – które miały zapewnić pieniądze na finan-
sowanie tego systemu. Chcę powiedzieć jasno, że So-
cjaldemokracja Polska – jak również ja osobiście –
uważa, że co do samej idei pomysł był dobry, w związ-
ku z tym proponuję, i kieruję to także do koleżanek
i kolegów z SLD, aby go nie krytykować, tym bardziej
że pojawiła się propozycja, którą zgłosił Grzegorz
Napieralski, aby w przypadku młodych ludzi, urodzo-
nych po roku 1980, można było kierować większą
część składki do OFE i lokować te środki w akcje.
Sama ta propozycja oznacza, iż zakłada się, że to coś
im da, a jeżeli tak, to nie można krytykować tego
systemu, jedno z dwojga.
Mam bardzo mało czasu na wypowiedź, w związ-
ku z tym trudno zgłębić ten temat w ciągu paru mi-
nut. Przewidując to, jako że wiem, ile mam czasu do
dyspozycji, zamieściłem wszelkie przemyślenia w
tekście, który ukazał się w poniedziałek w „Gazecie
Wyborczej”, i nieskromnie go państwu rekomenduję.
Jeśli natomiast ktoś nie lubi czytać takiego drobnego
druku, to mam tekst wydrukowany i służę. Wnioski
są następujące. Po pierwsze, nasuwa się pytanie, czy
system ZUS-owski jest bezpieczny i czy daje gwaran-
cję wypłat. Tak, jest bezpieczny i daje gwarancję wy-
płat o tyle, o ile gospodarka będzie bezpieczna i bę-
dzie się rozwijała. System, który funkcjonuje obecnie,
został zmieniony, to już nie jest stary system. Nie
nalicza się już emerytur metodą: 1,3% razy staż pra-
cy, czyli niezależnie od składek (Dzwonek), nalicza
się je zupełnie inną metodą. Nie chcę w tej chwili tego
rozwijać, jest to opisane w artykule.
O przesuwaniu obligacji mówił pan minister, a
więc nie będę tego powtarzał. Niestety, stało się to
perpetuum mobile, za które wszyscy płacimy.
Wreszcie, wnioski końcowe, które zostały za-
mieszczone w artykule, które chciałbym tu przyto-
czyć, jako że uważam, iż są ważne. Trwa bardzo ostry
spór, który dzieli ekonomistów – i to nie według sym-
patii dla rządu, generalnie rzecz biorąc – oraz część
społeczeństwa, która próbuje się w tym zorientować,
a także nas tutaj. Proszę państwa, jak już mówiono,
wszyscy będziemy lub jesteśmy emerytami. Trzeba
to potraktować ponadpartyjnie. Proponuję następu-
jące wnioski. Po pierwsze, należy przyjąć, że propo-
zycje rządowe nie stanowią zagrożenia dla wysokości
przyszłych emerytur, przeciwnie, niektóre elementy
tych propozycji mają na celu wzrost stopy zastąpie-
nia. Czy to się uda, nie wiem, ale to, co miało być, to
minimum, będzie. Po drugie, prognozowane zmiany
demograficzne oddziałują bardzo negatywnie na wy-
sokość przyszłych emerytur. Można znacząco je pod-
wyższyć, co wymaga różnych zgodnych działań rządu
i odpowiedzialnej opozycji. Program powinien obej-
mować politykę pronatalistyczną, szersze otwarcie
drzwi dla imigracji zarobkowej, żeby miał kto praco-
wać. Nie bójmy się rozpropagować potrzeby indywi-
dualnego oszczędzania emerytalnego. Zmarnowali-
śmy w tej sprawie już 10 lat.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, panie marszałku.
Poseł Marek Borowski:
Pani poseł Kluzik-Rostkowska zostawiła do dys-
pozycji dwie minuty, tak że jeśli można…
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Niecałe 30 sekund, panie marszałku.
Poseł Marek Borowski:
Zmarnowaliśmy 10 lat. Gdyby w roku 1999 powie-
dziano jasno i publicznie, że stopa zastąpienia płacy
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Marek Borowski
emeryturą będzie wynosiła 30%, to myślę, że więcej
ludzi oszczędzałoby na tych kontach, ale tego nie zro-
biono. Trzeba to zrobić dzisiaj i stopniowo wydłużać
wiek emerytalny. Na tym zarobi się nawet więcej niż
na akcjach. Wreszcie proponuję czasowo zawiesić
spór o to, czy OFE dadzą, czy nie dadzą, ile dadzą itd.
oraz jaka powinna być składka, i zamieścić w usta-
wie, że co 3 lata jest dokonywana…
(Głos z sali: Jest w ustawie.)
Jest w ustawie, bardzo dobrze.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję bardzo.
Poseł Marek Borowski:
Za 3 lata należy dokonać publicznej oceny sytuacji
na rynkach kapitałowych, efektywności OFE, sytu-
acji finansów państwa. Wtedy należy rozważyć moż-
liwość zwiększenia części składki transferowanej do
OFE. Sądzę, że jednocześnie premier powinien jasno
przeciąć spekulacje, jakie się pojawiają…
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Panie marszałku, teraz już stanowczo panu dzię-
kuję.
Poseł Marek Borowski:
…że celem wprowadzanych zmian jest stopniowe
zdemontowanie reformy z 1999 r. Powinno być jasne,
że nie taki jest cel rządu. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Proszę o zabranie głosu pana posła Bogdana Lisa
w imieniu Demokratycznego Koła Poselskiego Stron-
nictwa Demokratycznego.
Bardzo proszę.
Poseł Bogdan Lis:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Po raz kolejny w tej kadencji mamy podejmować de-
cyzję w sprawie, która jest przedstawiana tak, jakby
była elementem niezbędnym dla ochrony polskiej ra-
cji stanu. Nie zgadzam się z takim stawianiem spra-
wy, bo to zaburza pewną normę przy prowadzeniu
tego rodzaju dysputy. Dzisiaj wygląda to tak, że ten,
kto jest przeciwko tym propozycjom, występuje prze-
99
ciw najżywotniejszym interesom państwa i obywate-
li, a polityk, który jest za, jest politykiem odpowie-
dzialnym i rozumie, co nam grozi. Otóż zastanawiam
się, jak można nazwać to, co zaproponowano, reformą
systemu emerytalnego. Już nawet pan minister, ale
i pan minister Boni, mówił o tym, że celem ustawy
jest zmiana poziomu przyrostu długu publicznego.
Można się z tym zgodzić. Tak jak pan marszałek Bo-
rowski powiedział, jest to rzecz niezbędna, tylko że
przy tej okazji rzeczywiście można przeprowadzić
reformę systemu emerytalnego.
Rząd Jerzego Buzka miał odwagę przeprowadzić
5 ważnych reform. Każdej z tych reform można za-
rzucić szereg błędów, ale nie można zakwestionować
kierunku tych reform. Tymczasem zamiast elimino-
wać to, co złe, co błędne, i zachować sens tych reform,
kolejne rządy wysadzają w powietrze dokonania swo-
ich poprzedników i zaczynają od nowa. Przykładem
jest reforma systemu zdrowia. Premier Leszek Miller
wysadził w powietrze kasy chorych, powołał Narodo-
wy Fundusz Zdrowia i nadal jest źle. Wśród reform,
które przeprowadzał premier Jerzy Buzek, jest też
reforma emerytalna. Polski system emerytalny od
lat funkcjonuje tak samo. Płacimy składkę emerytal-
ną nie po to, aby uzbierać na swoją emeryturę, ale po
to, by dzisiejsi emeryci otrzymali należną im kwotę
emerytury. Tak było też w 1999 r., gdy wprowadzano
wspomnianą reformę.
Błędem przy wprowadzaniu tych zmian było wy-
jęcie z ogólnej puli składek finansujących bieżące
emerytury części składki przeznaczonej na II filar.
Powodowało to dodatkową lukę między kwotą nie-
zbędną do realizacji zobowiązań ZUS wobec emery-
tur, bo emerytury zostały przecież takie same, a
środki, które dotychczas wpływały na konta ZUS,
zostały oczywiście pomniejszone. Plan sfinansowania
tej luki z dochodów z prywatyzacji nie mógł się udać
i nie udał się. To oczywiście powiększa dług publicz-
ny. Należało budować II filar albo w oparciu o dodat-
kową składkę, być może płaconą przez przyszłych
emerytów w wysokości, która była przecież do usta-
lenia, niekoniecznie w takiej, jaka obowiązuje obec-
nie, lub jednocześnie zdecydować się na dalej idącą
reformę całego systemu, tylko że ten błąd trzeba sta-
rać się naprawić, zamiast cofać cały system do lat
sprzed reformy, a wszystko wskazuje na to, że poru-
szamy się właśnie w tamtym kierunku.
Można naprawić ten błąd, podejmując działania
w kilku płaszczyznach. Nie chodzi tu o decyzje rady-
kalne, ale chodzi o racjonalne decyzje. W grę wcho-
dziła decyzja co do tego, że w II filarze składka jest
składką odrębną, dodatkową, i wtedy rzeczywiście
ma charakter kapitałowy, ale można równocześnie
podjąć decyzję o odciążeniu całego systemu, czyniąc
go jednocześnie – celowo to mówię – bardziej sprawie-
dliwym, bo dzisiaj nie jest on sprawiedliwy. Nie ma
żadnego powodu, abyśmy finansowali emerytury
młodzieńcom w wieku 35 lat udającym się na zasłu-
żony odpoczynek tylko dlatego, że noszą mundur. To
nie jest tak, że w służbach mundurowych praca jest
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
100 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Bogdan Lis
tylko dla tych, którzy zachowują sprawność fizyczną
30-latka, a chwilę później zamieniają się we wraki w
ludzkiej skórze. Tak nie jest. Przecież ogromna więk-
szość tych młodych ludzi, młodych emerytów podej-
muje dodatkową pracę i nie narzeka na brak spraw-
ności. Pracują w firmach detektywistycznych, ochro-
niarskich, na bramkach w różnych dyskotekach i
sterane zdrowie im w tym nie przeszkadza.
Kolejna rzecz. Według wszystkich badań żyjemy
dłużej. Co stoi na przeszkodzie, by przesunąć granicę
wieku emerytalnego, ale także zrównać ją dla męż-
czyzn i kobiet? Utarło się przekonanie, że w ten sposób
odbiera się obywatelom jakiś wcześniej zagwaranto-
wany przywilej, prawa nabyte, a ja jestem przekonany,
że większość Polaków chciałaby być aktywna zawodo-
wo jak najdłużej. Emerytura jest dla nich pewną gra-
nicą bezpieczeństwa, przede wszystkim dlatego, że
starsze osoby są zagrożone zwolnieniem z pracy. Jeśli
takie poczucie bezpieczeństwa przed utratą pracy, a
co za tym idzie, możliwości utrzymania, potrafimy
zagwarantować, to będzie można na poważnie rozma-
wiać o przesunięciu wieku emerytalnego.
Czemu utrzymujemy dwa systemy emerytalne:
jeden, w którym jest większość z nas, i drugi, dla
rolników. Stworzenie wspólnego nie musi oznaczać,
że sytuacja rolników się pogorszy, pozwoli jedynie
wyeliminować bezsensowne dodatkowe koszty oraz,
mam nadzieję, patologie. Tych wszystkich działań
zaniechano.
Oczywiście można o to mieć pretensje do wszyst-
kich poprzednich rządów, ale dzisiaj to wy rządzicie
i wy proponujecie nam zwrot w kierunku, z którego
przyszliśmy. Myślę, że trzeba podjąć decyzje, o któ-
rych tutaj mówiłem, bo finanse same się nie ustabi-
lizują, deficytu też nie zaczarujecie, aby się zmniej-
szał. Podnieśliście podatek VAT, ograniczacie inwe-
stycje w infrastrukturę drogową i kolejową, a teraz
chcecie w systemie emerytalnym cofnąć się do końca
lat 90. Dokąd to nas ma zaprowadzić? (Dzwonek)
Zmiany, które proponujecie, mają dać na szybko ok.
11 mld zł. Proponuję, abyście przyznali się w tej spra-
wie do błędu. Cofnijcie obniżkę składki emerytalnej,
którą zaakceptowaliście – mówię o drugim etapie – bo
wy to wdrażaliście, mimo ostrzeżeń i protestów opo-
zycji. To powinno dać właśnie kwotę 11 mld zł. Na-
stępnie trzeba się zabrać za reformę całego systemu.
Nie wierzę, że wybór Donalda Tuska na premiera na
kolejne 4 lata spowoduje, że będzie realizował reformy,
o których dzisiaj mówi. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Ludwik Dorn, poseł nie-
zależny.
Poseł Ludwik Dorn:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Słyszeliśmy tutaj,
że mamy do czynienia z ustawą, która zasadniczo
reformuje system emerytalny w kierunku proefek-
tywnościowym, zaś zasadniczą motywacją jest troska
o wypłaty emerytalne przyszłych emerytów. Do tego
dochodzą w uzasadnieniu różne obliczenia. Nie lubię
sformułowań brutalnych, w związku z tym zacytuję
tylko kogoś, kto do takich nie zwykł sięgać: jeśli cho-
dzi o intelektualno-merytoryczny poziom uzasadnień
rządowych, to mamy do czynienia z nagromadzeniem
nieprawd, fałszów, demagogii i manipulacji. I to mó-
wił wczoraj prof. Leszek Balcerowicz. W związku z
tym, jak sądzę, kwestię rzetelności tego, co mówi
rząd, w sensie intelektualnym i faktycznym mamy
już załatwioną.
Dzisiaj, a także w ciągu ostatnich 2 miesięcy mia-
łem uczucie déjà vu. Ja to kiedyś słyszałem, kiedyś
to przeżywałem. Tylko wtedy ten spór, ta debata nie
przebiła się na poziom parlamentu. Otóż ona toczyła
się wewnątrz rządu Jarosława Kaczyńskiego, kiedy
byłem premierem. Przypominam sobie wypowiedzi
pani minister Anny Kalaty, pana premiera Andrzeja
Leppera, pana premiera Romana Giertycha, całko-
wicie spójne, współbrzmiące z tym, co mówił pan
premier Donald Tusk, pani minister Fedak i pan mi-
nister Rostowski. (Oklaski)
Wysoka Izbo, nowe wróciło. Z tym że jeżeli odrzu-
cimy ten genetycznie czy piarowo modyfikowany lep-
peryzm pod hasłem: Balcerowicz musi zamilknąć,
Donald Lepper wiecznie żywy, to możemy sięgnąć do
istoty rzeczy, do bezspornych faktów. Jakie to są fak-
ty? Wysoka Izbo, po pierwsze, lawinowy przyrost
długu publicznego poprzez bieżące deficyty finansów
publicznych. Przypominam: 2007 r. – 6 mld, bez kosz-
tów refundacji składki na OFE; 2010 r. – 90 mld. To
jest ten przyrost. W związku z tym jest tak, że nie
rząd, lecz wszyscy, Polska, Polacy mają nóż na gardle.
Im mniej mają nóż na gardle – tu się po części z pa-
nem ministrem Rostowskim zgodzę – z powodu pro-
cedury nadmiernego deficytu, tym bardziej mają nóż
na gardle. Wszyscy mamy nóż na gardle w wyniku
nieodpowiedzialnej finansowo polityki rządu, z po-
wodu 55-procentowego progu ostrożnościowego. To
z waszej inicjatywy w 2009 r. – i to jest niepodważal-
ny fakt – zaostrzono sankcje wobec Polaków za prze-
kroczenie tego progu. Tu jest istota rzeczy: nie to, co
będzie za 3 lata, tylko to, co będzie w tym roku. Bo
wszyscy twierdzą, że tych ok. 12 mld, które dzielą
nas od przekroczenia 55-procentowego progu, wygo-
spodarować się w budżecie nie da, stąd skok na łatwe
pieniądze. Bo pieniądze z OFE to pieniądze łatwe.
I trzeci niepodważalny fakt, wywieszenie przez
pana premiera białej flagi w kwestii metody oblicza-
nia długu publicznego przez Eurostat. Wywiesił tę
białą flagę w grudniu w Brukseli.
Tu przechodzimy do pewnej konkluzji. Dlaczego
rząd robi to, co robi? Robi, bo ma – ale wszyscy Pola-
cy mają, z tym że rząd i Platforma Obywatelska
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Ludwik Dorn
przed wyborami – nóż na gardle, mianowicie 55-pro-
centowy próg ostrożnościowy z wszystkimi konse-
kwencjami. Ponieważ Platforma Obywatelska liczy,
że będzie rządzić także po 23 października tego roku,
skoro musi to zrobić teraz, a musi, to chce zrobić tak,
żeby było lżej i żeby te łatwe pieniądze były dostępne
także przez następną kadencję. To nie żadne zmiany
systemowe, tylko łatwy pieniądz ze składek obywa-
teli na utrzymanie pozycji politycznej Platformy Oby-
watelskiej i PSL.
To jest polityka tu i teraz, kiedy w imię dobrej
teraźniejszości partii rządzących likwiduje się przy-
szłość Polaków i wprowadza najaktywniejszą ich
część, tych trzydziestoparo-, czterdziestoparolatków
w stan ciężkiego strachu. Bo oni się boją i mają się
czego obawiać. To jest tego rodzaju transakcja, tego
rodzaju umowa społeczna. Pan premier Tusk do-
wiódł niedawno, że lubi odwołania i aluzje alkoho-
lowe. Ale to jest tak: szampana ma pić Platforma
Obywatelska, a kaca mają mieć Polacy. (Wesołość
na sali, oklaski) Ja tego rodzaju biesiady nie popie-
ram i nie chcę w niej uczestniczyć, w innych i
owszem. (Wesołość na sali)
W związku z tym, Wysoka Izbo, pozostaje pyta-
nie: Co robić? Bo niestety, z powodu tego, co działo
się przez ostatnie 3 lata… (Dzwonek)
Liczę na pewną względność, pani marszałek, kon-
kluduję.
...55-procentowego progu nie możemy przekro-
czyć. W związku z tym jest tutaj pewne rozwiązanie.
Tym rozwiązaniem – taką poprawkę będę zgłaszał
– jest zmiana rozwiązania systemowego na czasowe.
Tak, redukujemy składkę do OFE, ale z mocy usta-
wy na 3 lata, a potem ona automatycznie wzrasta.
Namawiam opozycję, Sojusz Lewicy Demokratycz-
nej, PiS i Polska jest Najważniejsza nie tylko do po-
parcia tej poprawki, bo ona przepadnie w głosowa-
niu, ale też do głębokiego zobowiązania wyborczego
i politycznego, że niezależnie od tego, jaki będzie
wynik wyborów, kto będzie w Sejmie, a kogo nie bę-
dzie, posłowie tych trzech partii zgłoszą w nowej
kadencji taką ustawę, która zlikwiduje systemowe
sięganie po łatwy pieniądz ze składek emerytalnych
na rozwiązanie czasowe. Chodzi o to, aby niezależnie
od tego, kto gdzie będzie w przyszłym Sejmie, w ko-
alicji czy w opozycji, wolą nowego rządu i nowej więk-
szości sejmowej było określenie reformy finansów
publicznych, której do wyborów absolutnie nie bę-
dzie, domknięcie niedomkniętej reformy emerytalnej
i przegląd i reformy tego, co już jest, ale nie kosztem
bezpieczeństwa przerażonych trzydziesto- i czter-
dziestolatków.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję bardzo.
101
Poseł Ludwik Dorn:
Uspokójcie Polskę, przez takie zobowiązanie mo-
żecie uspokoić Polskę i co więcej, możecie dać tym
trzydziesto- i czterdziestoparolatkom znakomity, głę-
boki, egzystencjalny powód, by nie głosować na Plat-
formę Obywatelską i PSL w najbliższych wyborach.
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
O głos poprosił minister – członek Rady Mini-
strów pan Michał Boni.
Bardzo proszę, panie ministrze.
(Poseł Anna Sobecka: Czy pan minister nie może
odpowiedzieć po pytaniach?)
(Głos z sali: Właśnie.)
Minister – Członek Rady Ministrów
Michał Boni:
Bardzo króciutko.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Oczywiście po py-
taniach również będę przedstawiał swoje uwagi, taki
jest mój obowiązek. Nie ukrywam, że jest mi bardzo
trudno ustosunkować się do wszystkich wymiarów tej
bardzo wszechstronnej dyskusji. Najbardziej skonfun-
dowała mnie wypowiedź pana ministra Rostowskiego,
wtedy kiedy mówił o tym, iż właściwie nie mamy spe-
cjalnych problemów z finansami publicznymi. I myślę,
że to było przejęzyczenie. (Oklaski)
Celem tego projektu, co już dzisiaj przestawiałem
państwu i co jest zapisane w uzasadnieniu, jest to, że
chcemy uniknąć zagrożeń stałym przyrostem długu
publicznego i zmniejszyć element tworzący deficyt
strukturalny w finansach publicznych, związany z
przekazywaniem składki do OFE. Myślę, że takie
formułowanie celu oraz pokazywanie, że staraliśmy
się w tym trudnym projekcie z jednej strony odpowie-
dzieć na wyzwania finansów publicznych, a z drugiej
strony zadbać o to, żeby stopa zastąpienia nie pogor-
szyła sytuacji przyszłych emerytów, a także nawet
poprzez uwolnienie limitów inwestycyjnych, o czym
mówił pan poseł Marek Borowski, dała szansę na
poprawę, to jest zadanie tego projektu. To nie jest
projekt nastawiony tylko i wyłącznie na problemy
finansów publicznych. To jest projekt, który równo-
cześnie jest nastawiony na to, aby generować lepsze
warunki, jeśli chodzi o przyszłe, wyższe emerytury,
poprzez to, czego przez lata nie zrobiono. Nie uwol-
niono limitów inwestycyjnych, co wpędziło nas zresz-
tą w karkołomną pułapkę mówiącą o tym, że limity
mogą być wykorzystywane do 40%. Na koniec 2010
r. 36% aktywów było w akcjach. Na koniec 2010 r.
aktywa funduszy emerytalnych wynosiły przeszło
220 mld zł przy 156 mld zł przekazanych w ramach
składki, co oznacza, że fundusze zarobiły 64 mld zł
na nasze przyszłe emerytury. To są fakty, a nie to, że
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
102 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Minister – Członek Rady Ministrów
Michał Boni
ktoś, nie znając się na rzeczy, mówi, że dla przyszłych
emerytów fundusze zarobiły ledwie 4,5 mld zł. Było-
by więc bardzo dobrze, gdyby w tej debacie zaczął
pomału, krok po kroku, zwyciężać realistyczny ton,
bo wtedy nie będziemy mieli kłopotów z tym, czy
oszukujemy Polaków, czy nie. (Oklaski)
Rząd Donalda Tuska z pełną świadomością ryzy-
ka, także jeśli chodzi o słowa, które padły dzisiaj na
tej sali, chce wprowadzić racjonalną korektę reformy
emerytalnej. Nie po to, żeby wygrać wybory, bo raczej
może się okazać, że część młodych ludzi uzna, że w
ich interesie leżało zupełnie inne rozwiązanie, ale po
to, żeby długoterminowo ochronić nas przed najwięk-
szym zagrożeniem, czyli pętlą długu publicznego, a
także po to, żeby równocześnie rozpocząć dyskusję o
efektywności. Bo jeśli uruchamiamy wyższe limity
inwestycyjne, to następnym krokiem, o czym już dzi-
siaj państwo mówiliście, musi być również to, że bę-
dziemy zaczynali dyskusję na temat tego, jak kon-
struować portfele inwestycyjne dla wszystkich osób,
które oszczędzają.
Nie chciałbym odnosić się do wszystkich szczegó-
łów. Chcę tylko powiedzieć panu posłowi przewodni-
czącemu Napieralskiemu, że miałem takie wrażenie,
iż ta skądinąd ważna merytorycznie część zajęła mu
1/15 wypowiedzi. W związku z tym nie do końca moż-
na zrozumieć, jaki jest sens tej propozycji. Bo z tej
prezentacji zrozumiałem, że chodzi o to, aby osoby,
które urodziły się w roku 1980 i później miały od razu
wyższą składkę, miały 5% składki płaconej gotówko-
wo do funduszy emerytalnych. Pytanie, jakie stoi
przed Wysoką Izbą, nie wchodząc w polemiki politycz-
ne, jest takie, czy to jest konstytucyjnie możliwe, żeby
jedna grupa miała jeden rodzaj składki, a inna grupa
ze względu na wiek – inny. Nie mówiąc już o tym, że
do tej pory, przez 11 lat nie było zastrzeżeń dotyczą-
cych konstytucyjności, tak? Nie mówię, że jest to nie-
konstytucyjne, mówię o potrzebie sprawdzenia tego.
Chcę też powiedzieć, że to nie jest propozycja, którą
da się tak łatwo rozłożyć na czynniki, że to kosztuje
1,5 mld zł, bo jej efekt skumulowany przy założonych
w projekcie zmniejszonych potrzebach pożyczkowych
na poziomie 195 mld zł do 2020 r. – mówię do koleża-
nek i kolegów z SLD – to jest minus 44 mld zł. Czyli
chodzi nie o potrzeby pożyczkowe zmniejszone o 195
mld zł, tylko 195 mld zł minus 44 mld zł i w tej deba-
cie musimy to również brać pod uwagę.
Nie chcę mówić o tym, co zostało już powiedziane,
a dotyczy opcji dobrowolności dla osób, które miały
prawo wyboru, dlatego że tak jak już powiedziałem
w wystąpieniu wprowadzającym, to jest spora grupa
osób, to są aktywa wartości 100 mld zł, więc tech-
nicznie i merytorycznie taka operacja przeprowadzo-
na powtórnie nie jest łatwa.
Chciałbym również zwrócić szczególną uwagę na
kwestie, które się pojawiały, a w związku z którymi
umknęło to, co było zawarte w prezentacji, co jest za-
pisane także w uzasadnieniu do ustawy i w samych
zapisach ustawowych. To nie jest tak, że giełda zmniej-
szy swoje obroty i powstaną zagrożenia dla rynku
kapitałowego, bo przy tych limitach inwestycyjnych
rosnących z dzisiejszych 80 mld zł w roku 2020 giełda,
w sensie udziału w akcjach, może być na poziomie 320
mld zł, czyli jest to czterokrotny wzrost.
Co do sporów dotyczących tego, czy to AWS, czy
SLD, to proszę mi pozwolić na osobistą wypowiedź.
Bez względu na to, kto wprowadził tę reformę, SLD
czy AWS, chciałbym podziękować tym, którzy to zro-
bili, ponieważ miało to swój głęboki sens. Ta reforma
dalej będzie miała swój głęboki sens, jeśli w odpo-
wiednim momencie dokonamy odpowiedniej korekty.
Ona naprawdę ubezpiecza nas bardziej niż sam I filar
w przypadku wyzwań demograficznych. Ta reforma
rzeczywiście daje zabezpieczenia ze względu na różne
stopy zwrotu i dywersyfikację ryzyk. Myślę, że o tym
cały czas trzeba pamiętać.
Ta korekta, którą proponujemy – te słowa są skie-
rowane do pani poseł Kluzik-Rostkowskiej – nie jest
dewastacją reformy emerytalnej. Uważam, i mówię
to po dramatycznych dyskusjach, że jest racjonalną
korektą. Nie ma powrotu do składki 7,3%, bo jeśli
naprawdę myślimy o solidarności międzypokolenio-
wej, to nie możemy powiedzieć, że w imię mniejszych
obciążeń na przyszłość dzisiaj zwiększymy je tak, że
pętla zadłużenia nie pozwoli Polsce rozwijać się przez
najbliższych 10–15 lat. Tu jest ten dylemat. (Oklaski)
Trzeba pogodzić racje młodego pokolenia z racjami
starszego pokolenia i z racjami Polski. I dlatego nie
dokonujemy „wywrotki” tej reformy – tego chcieliby
niektórzy, chociaż dzisiaj mówią, że też na pewno są
za jej utrzymaniem – tylko racjonalnej korekty. Pro-
pozycje, które są tutaj przedstawione, pani poseł,
pani przewodnicząca, to nie są pobożne życzenia na
przyszłość, dlatego że ta zaewidencjonowana składka
ma swój model waloryzacji i ona oczywiście będzie
wymagała zmaterializowania pieniężnego w momen-
cie wypłaty – i to wszyscy też wiemy – tylko różnica
między przyrostem długu, ostrożnie licząc, mniej
więcej o 50% w relacji do PKB, a tym, co będzie wią-
zało się ze zmaterializowaniem w formie wypłat z
subkonta, to jest różnica między 50% przyrostu a
14% przyrostu, czyli 36%. O tyle mniej będzie dług
przyrastał, a więc tak na tym przedsięwzięciu zara-
biamy – zarabiamy w potocznym sensie tego słowa.
Pełna zgoda, że jeśli myślimy o całości systemu eme-
rytalnego, to oczywiście i ta lista, którą pani poseł
przedstawiła, i lista, którą przedstawił pan poseł
Bogdan Lis, jest do realizacji, ale tylko wtedy, kiedy
wszyscy będziemy do tego gotowi. Myślę też, że nie
wywiesiliśmy białej flagi w Brukseli, bo debata na
temat tego, jak to będzie liczone, będzie się dalej to-
czyła i moim zdaniem bez względu na to, jakie sta-
nowisko w tej debacie będzie zajmował polski mini-
ster finansów, Unia Europejska w perspektywie
najbliższych 8–10 lat dojdzie i tak do wniosku, że
prawdopodobnie ten segment kapitałowy trzeba bę-
dzie wprowadzić po to, żeby unieść ciężar zagrożeń
demograficznych. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie.
Do zadania pytań zapisało się 96 chętnych.
Czy ktoś z państwa jeszcze chciałby się zapisać do
zadania pytania?
Nie widzę. Zamykam listę...
(Głos z sali: Jest, jest.)
Proszę bardzo. Tak, mamy 97. Może jeszcze ktoś?
(Głosy z sali: Następni. Następni.)
Ja tego nie powiedziałam. Zamykam listę.
Czas na zadanie pytania...
(Głos z sali: 2 minuty.)
(Głos z sali: Półtorej.)
...półtorej minuty.
Jako pierwsza głos zabierze pani posłanka Anna
Sobecka, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Anna Sobecka:
Dziękuję.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Politycy Platformy
Obywatelskiej twierdzą, że celem reformy OFE jest
zatrzymanie mechanizmu zadłużania państwa. Czy
w reformie OFE proponowanej przez premiera i rząd
nie chodzi o to, że dotacja do ZUS nie zalicza się do
długu publicznego, a refundacja jak najbardziej? Czy-
li faktyczny dług nie maleje, tylko jest inaczej księ-
gowany, a my ponosimy koszty tej operacji pomnożo-
ne przez wysokie prowizje OFE. Nie ma gwarancji
wyższych emerytur, lecz perspektywa ich realnej ob-
niżki. Nie ma obniżki kosztów obsługi systemu, lecz
ich wzrost. Nie ma zmniejszenia deficytu finansów
publicznych, lecz przesunięcie części tego deficytu w
inne miejsce, na zobowiązania wobec ZUS. Czy pro-
pozycje rządu dotyczące reformy OFE nie są w istocie
działaniem zmierzającym ku pełnemu zniszczeniu
tego systemu? Czy rząd ma prawo do zabierania
znacznej części składki kierowanej do OFE? Utwo-
rzenie OFE oznaczało bowiem, że część naszej skład-
ki emerytalnej została zdenacjonalizowana, trafiając
na nasze prywatne konta emerytalne. Przyjęte przez
rząd rozwiązanie oznacza ponowną nacjonalizację tej
części składki. Jeśli rząd się na to decyduje, to czy
nie powinno być w tej sprawie przeprowadzone refe-
rendum? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
Głos ma pan poseł Jan Filip Libicki, Polska jest
Najważniejsza.
Poseł Jan Filip Libicki:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo Ministro-
wie! Ja myślę, że trzeba wziąć byka za rogi i powie-
103
dzieć to jasno. A więc chcę państwa zapytać, czy to
nie jest tak, że państwo chcecie załatać dziurę budże-
tową pieniędzmi z OFE, bo tam jest najłatwiej po nie
sięgnąć. Trudniej jest sięgnąć do KRUS-u, gdy ma
się takiego koalicjanta, jakiego się ma, i trudniej jest
ten KRUS zlikwidować. Jeśli będziecie w koalicji z
przedstawicielami partii funduszy emerytalnych, to
wtedy się weźmiecie za KRUS, a będziecie bronili
reformy emerytalnej. Tak to rozumiem, tak to będzie
wyglądało. Trzeba jasno powiedzieć: sięgacie pań-
stwo po pieniądze z OFE dlatego, że tam jest najła-
twiej po nie sięgnąć, a my jasno mówimy: należy
podjąć trudne reformy, trzeba zlikwidować KRUS.
Pan marszałek Niesiołowski mówił wczoraj w wywia-
dach telewizyjnych, a uważam go w jakiejś mierze za
rzecznika Platformy Obywatelskiej: niech pan powie
100 tys. ludzi, że zamiast reformy systemu emerytal-
nego należy ich zwolnić z pracy. No, jeśli w ostatnim
czasie znacznie wzrosło zatrudnienie w administra-
cji, to trzeba tę administrację zredukować, trzeba
zrównać wiek emerytalny, trzeba podnieść wiek eme-
rytalny, trzeba wprowadzić emerytury mundurowe
do powszechnego systemu emerytalnego. To przede
wszystkim trzeba zrobić i my jako klub Polska jest
Najważniejsza chętnie to poprzemy. A dlaczego?
Uważam, że państwo o tym wiecie – państwo wiecie
o tym, że ten system jest dobry, i tylko sięgacie
(Dzwonek) po to dlatego, że łatwiej jest sięgnąć po te
pieniądze. Ten raport Banku Światowego to jedno,
ale (Dzwonek) druga rzecz...
Jeszcze sekundkę, pani marszałek.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie, panie pośle.
Poseł Jan Filip Libicki:
Dobrze, przepraszam. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Głos zabierze pani posłanka Gabriela Masłowska,
Prawo i Sprawiedliwość.
Bardzo proszę.
Poseł Gabriela Masłowska:
Dziękuję, pani marszałek.
Zarząd giełdy zapowiedział ostatnio wprowadzenie
opłat za udostępnianie informacji o cenach ofert. Przez
analogię można określić to następująco – to tak, jakby
za informacje o cenach na targowisku trzeba było pła-
cić. Istnieje więc obawa, że i tak mała rentowność
funduszy emerytalnych zostanie pomniejszona wsku-
tek wzrostu kosztów – koszt uzyskania informacji
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
104 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Gabriela Masłowska
o cenach ofert – poprzez wzrost opłat transakcyjnych.
Twórcy projektu podkreślają, że jednym z osiągnięć
tego projektu jest uruchomienie wyższych limitów in-
westycyjnych. W tej chwili około 76 mld trafia z OFE
na giełdę. Jest to ok. 10% obrotów giełdowych. Wobec
tego decyzja zarządu giełdy będzie miała znaczny
wpływ na zmniejszenie przychodów funduszy oraz –
tym samym – przyszłych emerytur. Czy pracujący nad
tym projektem, projektodawcy wzięli ten fakt pod
uwagę i czy państwo zamierzacie pochylić się nad tym
problemem w trakcie prac nad projektem, aby tych
konsekwencji uniknąć?
Otwarte fundusze emerytalne oczywiście (Dzwo-
nek) powinny ulec reformie, nie ma co do tego wąt-
pliwości. Jest to system drogi, wprowadza przymus
oszczędzania dla kapitalizacji w rękach funduszy
prywatnych, nie są waloryzowane wpłaty, a mówienie
o dziedziczeniu to są oczywiście bajki.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
Poseł Gabriela Masłowska:
Pani marszałek, jedno zdanie.
Od 1 stycznia br. do 9 lutego OFE otrzymały 2170
mln zł, z tego za zarządzanie dostały 124 mln – za
miesiąc z kawałkiem...
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję bardzo.
Poseł Gabriela Masłowska:
...niezależnie od tego, czy wypracowały zyski, czy
też poniosły straty. Czy projekt, panie ministrze, wpro-
wadza takie rozwiązania, aby powiązać kwoty wyna-
grodzeń za zarządzanie z wynikiem finansowym?
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Poseł Gabriela Masłowska:
Oczywiście nie wprowadza, a więc trudno mówić
tutaj o reformie tego systemu. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Głos zabierze pani posłanka Krystyna Grabicka,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Krystyna Grabicka:
Dziękuję.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo Ministro-
wie! Rząd Platformy Obywatelskiej mówi, że reforma
emerytalna wprowadzona 12 lat temu jest zła. Przyj-
mując to twierdzenie za słuszne, chciałabym spytać,
czy rząd Donalda Tuska wystąpi z wnioskiem o po-
stawienie przed Trybunałem Stanu pana Jerzego
Buzka, który ponosi odpowiedzialność za przeprowa-
dzenie tej reformy. Jeśli reforma emerytur przepro-
wadzona przez Unię Wolności, AWS czy też SLD, jak
chce tego pan premier Donald Tusk, jest zła, to dla-
czego rząd nie zlikwiduje OFE jako szkodliwego i
niepewnego sposobu finansowania emerytur, tak jak
zrobiono to na Węgrzech?
Mam pytanie: Czy rząd wie, ile pieniędzy prze-
chwyciły towarzystwa emerytalne z odkładanych
składek na emerytury poprzez system prowizyjny?
Następne: Czy rząd ma dane, ile stracili emeryci
wskutek krachów na giełdzie, tak jak na przykład w
2008 r.? I ostatnie: Jaka jest gwarancja utrzymania
pieniędzy w OFE w polskim systemie w związku z
tym, że towarzystwa zaskarżyły do trybunałów eu-
ropejskich dotychczasowe rozwiązanie ograniczające
inwestowanie na giełdach zagranicznych? Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
Głos ma pan poseł Antoni Błądek, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Antoni Błądek:
Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze!
Dzisiaj debatujemy nad dwoma ustawami dotyczący-
mi sprawy niezwykle ważnej, to jest stabilnej przy-
szłości emerytalnej milionów Polaków. Jedna z tych
ustaw, przygotowana przez mój klub, klub Prawo i
Sprawiedliwość, broni się sama, ponieważ jej funda-
mentem jest wolność wyboru obywateli pomiędzy
ZUS a OFE, a ta wolność powinna być podstawą każ-
dego nowoczesnego państwa prawa. Druga ustawa,
rządowa, jest nie tyle zaprzeczeniem wolności i prawa
wyboru obywateli, ile jest przede wszystkim antyoby-
watelska, ponieważ polega na wyciąganiu ręki przez
rządzących po pieniądze przyszłych emerytów i łata-
niu nimi olbrzymiej dziury budżetowej. Proponowa-
na ustawa, sposób jej przeprowadzenia, brak dialogu,
podawanie przez rząd niepełnych danych – to nie jest
Platforma Obywatelska, to jest bardzo zła forma oby-
watelska.
(Poseł Jan Kulas: Do rzeczy.)
Przechodzę do pytań.
Z raportu Instytutu Badań Strukturalnych wyni-
ka, że proponowane przez rząd zmiany uderzą szcze-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Antoni Błądek
gólnie w emerytury ludzi słabiej sytuowanych i gorzej
zarabiających. Najdotkliwiej odczują te zmiany w swo-
jej emeryturze kobiety. Bardzo proszę o ustosunkowa-
nie się do wyliczeń, z których wynika, że dla najsłab-
szych grup społecznych, w tym szczególnie kobiet,
zmniejszenie składki do OFE będzie oznaczać spadek
oczekiwanych emerytur i stóp zastąpienia o ok. 1/5.
Czy proponowane przez rząd przesunięcie części
składki z OFE na subkonto w ZUS nie przyczyni się
do zdecydowanego wzrostu wrażliwości systemu eme-
rytalnego, a tym samym oczekiwanej wysokości eme-
rytur, na zmiany tempa rozwoju gospodarczego Pol-
ski? (Dzwonek) Z wyliczeń ekonomistów wynika, że
im wolniejszy jest wzrost gospodarczy, tym większe
znaczenie dla wysokości emerytury ma filar kapitało-
wy. Środki przekazane na ZUS będą natomiast wprost
uzależnione od wahań wzrostu gospodarczego kraju.
Czy Ministerstwo Finansów celowo nie założyło zbyt
optymistycznej prognozy gospodarczej Polski…
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Poseł Antoni Błądek:
…i wzrostu tempa PKB z jednoczesnym pomniej-
szeniem rentowności rynku akcji względem rentow-
ności obligacji?
I ostatnie pytanie, pani marszałek. Bardzo proszę
o szczegółowe uzasadnienie założonej dwudziestolet-
niej prognozy makroekonomicznej proponowanych
zmian z uwzględnieniem trwałego zmniejszenia
składki do OFE…
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, panie pośle.
Poseł Antoni Błądek:
…w zderzeniu z wysokością wypłat emerytur dla
osób urodzonych po roku 1980...
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie, panie pośle. Dziękuję panu
serdecznie. (Oklaski)
Głos zabierze pani posłanka Beata Mazurek, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
(Poseł Antoni Błądek: Inni przeciągają po 3 mi-
nuty, po 10 minut.)
Bardzo proszę, pani poseł.
105
Poseł Beata Mazurek:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mówimy o pieniądzach ludzi, o wysokości ich przy-
szłych emerytur. Skoro temat jest poważny, to trak-
tujmy go poważnie. Pan doskonale wie o tym, co
mówią Polacy na temat szybkości, bo pan mówił o
szybkim procedowaniu. Szybkość i pośpiech są wska-
zane przy łapaniu pcheł, a nie przy omawianiu usta-
wy, na podstawie której ludzie będą mieli wypłacane
emerytury. Jak pan chce procedować szybko i wpro-
wadzić tę ustawę od 1 maja br., skoro ZUS w opinii,
która jest przy naszym projekcie, mówi, że do jego
wprowadzenia potrzebuje pół roku czasu? Czy to
oznacza, że w przypadku rządowego projektu żadne-
go czasu nie potrzebuje? A może już te zmiany wpro-
wadza, a my o tym nie wiemy? Pan słusznie powie-
dział o finansach, że pan jest zawstydzony tym, co na
temat finansów powiedział pana kolega rządowy, też
minister, minister Rostowski. A ja też jestem zawsty-
dzona tym, w jaki sposób wy chcecie procedować
moją przyszłą emeryturę, moją i moich rówieśników,
którzy mając wybór, zaufali wam i zdecydowali się
na wejście do otwartego funduszu emerytalnego.
Kolejne pytanie. Jakie były koszty wprowadzenia
reformy dziś funkcjonującego systemu emerytalnego?
Jaką pożyczkę wzięliśmy z Banku Światowego, na jaki
okres i na jakiej zasadzie musimy ją spłacać?
Czy prawdą jest, że w okresie funkcjonowania
otwartych funduszy emerytalnych ZUS przetransfe-
rował do nich ponad 162 mld zł? I czy prawdą jest, że
jedna złotówka odprowadzana do OFE przez okres
10 lat dała nam, przyszłym emerytom, zysk w wyso-
kości 8 gr? (Dzwonek)
W 2008 r. OFE straciły 24 mld zł w związku z
kryzysową sytuacją, która miała miejsce na rynkach
finansowych. Uważam, że ta sytuacja dzisiaj też nie
jest stabilna, i chciałabym wiedzieć, ile naszych pie-
niędzy straciły OFE przez ostatnie 10 lat i czy praw-
dą jest, że nasze i przyszłych Polaków emerytury
będą wynosiły, jak dobrze pójdzie, 25–30% naszego
dzisiejszego wynagrodzenia. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
Głos ma pan poseł Robert Telus, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Robert Telus:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo Ministro-
wie! Debatujemy nad bardzo ważną ustawą i nad
bardzo ważną sprawą dla nas, Polaków. Rząd po raz
kolejny, próbując ratować budżet, sięga do naszych,
Polaków, kieszeni. Podsumujmy to, co rząd dokonał
do tej pory. Zaczęło się od sprzedaży 740 spółek, póź-
niej jest chęć sprzedaży Lasów Państwowych, później
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
106 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Robert Telus
mówi się o prywatyzacji energetyki, ostatnio mówimy
o bardzo strategicznej spółce Cukier Polski. Drodzy
państwo, jaką mamy gwarancję, że te pieniądze, któ-
re zabieracie Polakom, zapewnią, że nie sięgniemy
modelu greckiego? Jaką mamy gwarancję, my, Pola-
cy, moje pokolenie, że na tym się skończy? A jeżeli
nie, co następne? Gdzie chcecie szukać pieniędzy? I
jak zagwarantujecie nam, żebyśmy my, Polacy, mieli
swoje emerytury, skoro mamy takie doświadczenie z
tym rządem, bo w tym rządzie są tacy jak Misiak
(Dzwonek), bo w tym rządzie mamy doświadczenie
jednorękich bandytów, bo w tym rządzie mamy do-
świadczenie kupowania ustaw na cmentarzu czy w
CPN-ie? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pani posłanka Jolanta Szczypińska,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jolanta Szczypińska:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Debatujemy dzi-
siaj nad bardzo ważnym projektem ustawy emery-
talnej, chyba najważniejszym dla wszystkich Pola-
ków. System emerytalny przed reformą był syste-
mem solidarnościowym. Składka emerytalna wyno-
si obecnie ok. 45% wynagrodzenia. Ze względu na
niekorzystne tendencje demograficzne, aby utrzy-
mać finansowanie starego systemu emerytalnego, w
2020 r. składka musiałaby wzrosnąć do ok. 70% wy-
nagrodzenia. Celem reformy emerytalnej z 1999 r.
było rozwiązanie tego problemu.
W związku z proponowanymi przez rząd zmianami
w podziale składki pomiędzy ZUS i OFE proszę o od-
powiedź na następujące pytania: Czy pan premier
dokonał analizy, o ile w perspektywie najbliższych 20
lat będzie musiała wzrosnąć składka emerytalna, aby
zapewnić finansowanie systemu emerytalnego? Na
podstawie jakich prognoz pan minister finansów
twierdzi w mediach, że emerytury po zmianach w
OFE będą wyższe lub co najmniej nie niższe niż przed
proponowaną zmianą? Czy te tajemnicze prognozy
zostaną udostępnione nam i opinii publicznej?
Kończąc, pragnę przypomnieć, że pan premier w
swoim exposé mówił: „Zamiast toczyć długotrwałe i
paraliżujące spory o sens polskiej reformy emerytal-
nej, chcemy ją jak najszybciej dokończyć”. Widząc, co
dzisiaj proponuje pan, pana rząd, panie premierze,
sądzę, że pan premier się przejęzyczył. (Dzwonek)
Pan nie chciał dokończyć reformy emerytalnej. Pan
ją chciał wykończyć. I to się dzisiaj dzieje. W związku
z powyższym – już kończę – zwracam się do pana
premiera z jeszcze jednym pytaniem: Ile warte są
pana obietnice i czy naprawdę pan jeszcze w nie wie-
rzy? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję.
Głos zabierze pan poseł Zbigniew Babalski, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Zbigniew Babalski:
Dziękuję bardzo.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Panie ministrze Boni, zwracam się do pana. Chcę
panu powiedzieć, że dobrze też pamiętam ten czas.
To nie AWS, nie SLD, tylko Bank Światowy dał go-
towy projekt i pan był osobą, która dostała zadanie,
żeby ten projekt wprowadzić w życie. Myślę, że się
nie mylę, bo wtedy byłem funkcjonariuszem publicz-
nym i pamiętam nasze dyskusje, w których tak in-
tensywnego udziału nie brałem, ale byłem w pewnym
sensie wykonawcą. Nie neguję tego po dzień dzisiej-
szy. Tylko sytuacja jest taka, że państwo umówiło się
z obywatelami co do tego systemu liczącymi na to, że
pewne umowy będą dotrzymywane. Mało tego, po-
wiem, że ten system, jak mi się wydaje, jest na tyle
dobry, że był do dnia dzisiejszego poza zasięgiem po-
lityków, co było w tym wszystkim niezwykle ważne.
Był on poza zasięgiem polityków i nie służył tak zwa-
nej doraźności politycznej do dnia dzisiejszego wła-
ściwie, bo dzisiaj mamy tę debatę. I ja się obawiam
pewnych rzeczy. Obawiam się, że kiedy się skończyła
ta kwarantanna polityczna, mówię w liczbie mnogiej,
o nas wszystkich myśląc, to po prostu po 10 czy 11
latach znowu coś, przepraszam za wyrażenie, zba-
brzemy. Ale wtedy była odwaga, panie ministrze,
żeby określić (Dzwonek) wiek.
Już kończę, pani marszałek.
Nie pamiętam dokładnie, chyba dla urodzonych
do 1968 r. było prawo wyboru, czy OFE, czy ZUS.
Dzisiaj nie daje się Polakom żadnej możliwości. Py-
tanie jest zasadnicze: Dlaczego nie możemy dzisiaj
zapytać o to Polaków albo określić części Polaków – a
10 lat już minęło od wprowadzenia tego systemu –
która będzie korzystała z OFE bądź też zostanie w
ZUS? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie.
Głos ma pan poseł Marek Ast, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Marek Ast:
Pani Marszałek! Pani Minister! Panie Ministrze!
Wysoka Izbo! Mam pytanie o konstytucyjność propo-
nowanych przez rząd zmian. Wszyscy jesteśmy zgod-
ni co do tego, że prawidłowo działający system OFE
powinien pomnażać pieniądze jego uczestników, i
wszyscy jesteśmy zgodni co do tego, że OFE źle za-
rządzają naszymi pieniędzmi.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Marek Ast
Chciałbym przypomnieć to, o czym przed momen-
tem mówił poseł Babalski. Kiedy system startował
w 1998 r., Polacy w moim wieku mieli prawo wyboru:
mogli pozostać w ZUS, a mogli się zgodzić na to, że
część składek będzie odprowadzana na otwarte fun-
dusze emerytalne. Myśmy zawierali określone umo-
wy z OFE, a dzisiaj państwo w te umowy ingeruje,
innymi słowami, wprowadza stan, w którym prawo
zaczyna działać wstecz, a to jest w sposób oczywisty
niekonstytucyjne. Konstytucyjną propozycję przed-
stawia Prawo i Sprawiedliwość, bo daje prawo wybo-
ru Polakom pomiędzy OFE a ZUS, mobilizując jed-
nocześnie OFE do bardziej efektywnego zarządzania
naszymi środkami. Dlatego mam pytanie do strony
rządowej: Dlaczego proponuje się niekonstytucyjne
rozwiązania? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
(Poseł Beata Mazurek: Racja.)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Czesław Hoc, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Czesław Hoc:
Pani Marszałek! Państwo Ministrowie! Wysoka
Izbo! Przy studiowaniu rządowego projektu ustawy
o systemie ubezpieczeń społecznych mimowolnie na-
suwa się słynne Gombrowiczowskie zakończenie:
„Koniec i bomba, a kto czytał, ten trąba!” Oto z jed-
nej strony dramatyzm wynikający z bijącego licznika
zadłużania publicznego, zapowiedź czarnej księgi w
sprawie OFE, wreszcie propozycja zbiorowego pozwu
sądowego wobec premiera, a z drugiej strony pan
premier zdaje się mówić: Koniec i bomba. Ważne jest
tylko tu i teraz. Po nas choćby i PO-top. Zatem skok
na pieniądze emerytów ma pozwolić Platformie Oby-
watelskiej przetrwać i nadal tworzyć pozory. Słynne
zakończenie „Ferdydurke” podsunęła służąca Gom-
browiczów. Zaiste, ale kto podsunął pomysł, by za-
miast gruntownej reformy finansów publicznych,
która powinna być rozpoczęta 3,5 roku temu, zamiast
tworzenia budżetu zadaniowego, kosztem emerytów
ratuje się dzisiaj budżet państwa, i to na krótko. Jest
jeszcze szansa, by w imię solidarności społecznej w
obliczu autentycznej troski o przyszłość polskich
emerytów pochylić się nad projektem Prawa i Spra-
wiedliwości. Czy tak się stanie, panie ministrze?
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Krzysztof Sońta, Prawo
i Sprawiedliwość.
107
Poseł Krzysztof Sońta:
Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Do niedawna rząd epatował nas, Polaków, że Polska
jest krajem miodem i mlekiem płynącym, jest zieloną
wyspą na mapie Europy. Dzisiaj dowiadujemy się, że
deficyt budżetowy ma ogromne rozmiary, że dług
publiczny wynosi tyle, ile wynosi, jest największy w
historii Polski, przerażony profesor Balcerowicz wy-
wiesza w centrum Warszawy zegar bijący codziennie
i liczący nam to zadłużenie, wyczerpane są możliwo-
ści, jeżeli chodzi progi ostrożnościowe, i w takim oto
klimacie rząd przedstawia nam projekt reformy OFE,
czyli sięga po pieniądze emerytów, a więc w najprost-
szy sposób próbuje ratować sytuację, a sytuacja ta
powstała wskutek nieróbstwa tego rządu. Trzeba to
sobie jasno powiedzieć (Oklaski), że te cztery lata
były po prostu czasem nieróbstwa.
(Poseł Jan Kulas: Nieprawda.)
I dzisiaj musimy za to zapłacić. Płacą za to przy-
szli emeryci, ci, którym obiecywano złote góry. Ja
jestem jednym z tych, których nabrano, bo miałem
wolność wyboru. Nabrałem się na te zdjęcia, obrazki,
przyznaję się, naiwny byłem. I dlatego wypada zadać
pytanie: Dlaczego nie chcecie się zgodzić na propozy-
cję Prawa i Sprawiedliwości? (Dzwonek) Wy macie w
nazwie Platforma „Obywatelska”. Ten projekt (Dzwo-
nek), projekt Prawa i Sprawiedliwości, jest obywatel-
ski. Zgódźcie się na niego, dajcie obywatelom prawo
wyboru. Ten projekt im to daje. Nie decydujcie za
nich...
(Poseł Jan Kulas: Ale demagogia.)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie
Poseł Krzysztof Sońta:
...bo wy już przez blisko cztery lata za nich decy-
dowaliście i doprowadziliście do tego, że finanse pu-
bliczne są na skraju przepaści. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Głos zabierze pani posłanka Bożena Kotkowska,
Sojusz Lewicy Demokratycznej.
Poseł Bożena Kotkowska:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Dzisiaj pan premier był uprzejmy powiedzieć, że nie
będziemy sięgać do kieszeni podatnika, redukując de-
ficyt budżetowy. Przedstawiam dane: jeśli chodzi o
zamrożenie funduszu wynagrodzeń – z tego będą ko-
rzyści w 2011 r. w wysokości 7930 mln zł; niższe wy-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
108 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Bożena Kotkowska
datki Funduszu Pracy, czyli na bezrobotnych – 4200
mln zł; obniżenie zasiłku pogrzebowego – 898 mln zł;
pomostówki – 5500 mln zł; wzrost VAT o 1% to jest
korzyść w wysokości 5700 mln zł i składki do OFE to
10 800 mln zł. Moje pytanie jest następujące: Czyim
kosztem się to dzieje? Przede wszystkim kosztem po-
datnika, i to biednego podatnika, taka jest zasada.
Drugie moje pytanie dotyczy tego, że w 2008 r.
Unia Pracy wystąpiła do rządu z pismem, w którym
przedstawiła swoje obawy co do OFE, zasad ich funk-
cjonowania. Otrzymała odpowiedź, że nie powinna
się martwić. Niestety okazuje się, że jest inaczej i
dzień dzisiejszy wskazuje na to.
I ostatnia sprawa – składam wniosek w imieniu
klubu parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycz-
nej, którego jestem członkiem, o skierowanie projek-
tu ustawy do Komisji Polityki Społecznej. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
Głos ma pan poseł Henryk Gołębiewski, Sojusz
Lewicy Demokratycznej.
Poseł Henryk Gołębiewski:
Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Pragnę zacząć od złożenia panu serdecznych podzię-
kowań za to, co pan zaprezentował w ostatniej pana
wypowiedzi, i przekazania panu gratulacji, podkre-
ślając, że pana wypowiedź posłowie opozycji skwito-
wali brawami. Gdy wysłuchiwaliśmy bowiem dzisiaj
wypowiedzi pana ministra Sikorskiego, a później
pana ministra Rostowskiego, to odnosiliśmy wraże-
nie, że jesteśmy w innym świecie, bo to, co prezento-
wali wspomniani panowie, to Arkadia, kraina szczę-
śliwości.
Panie ministrze, ponad 2 mln osób w Polsce to
osoby zadłużone. To, co dostrzegamy, będąc na spo-
tkaniach z samorządowcami w naszych biurach, po-
zostaje w szalonym kontraście do tego, czego dzisiaj
wysłuchiwaliśmy. Panie ministrze, mówił pan o pro-
porcji, jeśli chodzi o wypowiedź pana przewodniczą-
cego Napieralskiego. Pan minister Sikorski w jednej
trzeciej swojej wypowiedzi na pięciu stronach eufo-
rycznie odnosił się do sytuacji. Dlatego przywołam
jedno bardzo szczególne stwierdzenie: Marszem po-
dążamy w kierunku przepaści demograficznej. Za 25
lat, oby tak nie było, Polska będzie liczyła 36 mln
mieszkańców. Maleje liczba mieszkańców. Pochylmy
się wspólnie nad tym, żeby zmienić ten niepokój de-
mograficzny. Ścierają się różne poglądy, ale jedno
stwierdzenie jest zasadnicze: System emerytalny
można uzdrowić poprzez wzrost populacji. Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Głos ma pan poseł Stanisław Stec, Sojusz Lewicy
Demokratycznej.
Poseł Stanisław Stec:
Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze!
Twierdzi pan, że to jest racjonalna korekta reformy
ubezpieczeniowej ze względu na narastanie długu
publicznego, i trudno się z tym nie zgodzić. Moje py-
tanie jest takie, czy trzeba było czekać aż 10 lat, żeby
się zorientować, że ta reforma generuje dług publicz-
ny i że jej założenie, czyli przekazywanie 7,3% skład-
ki do otwartych funduszy emerytalnych, było niere-
alne. Miało to być uzupełnione prywatyzacją majątku
narodowego, ale chyba w żadnym roku nie uzyskano
22 mld zł ze sprzedaży tego majątku. W związku z
tym powstaje pytanie, dlaczego dopiero teraz.
Druga rzecz. Dlaczego pan się tak broni przed
prawem wyboru dla tych, którym tego wyboru usta-
wa ubezpieczeniowa nie daje? Spróbujmy zabezpie-
czyć to prawo wyboru i zobaczymy, jaki będzie efekt,
tym bardziej że dotychczasowa efektywność fundu-
szy emerytalnych jest bardzo niska. Jeden z fundu-
szy przez 11 lat swojej działalności wygenerował
zysk w postaci niecałych 3%. Chciałbym, żeby pan
minister był uprzejmy powiedzieć, jaka jest efektyw-
ność w pozostałych funduszach. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Głos ma pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Sojusz
Lewicy Demokratycznej.
Poseł Tadeusz Tomaszewski:
Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Jednym z postu-
latów wynikających z konsultacji społecznych jest
możliwość wprowadzenia prawa wyboru dla ubezpie-
czonych urodzonych w latach 1949–1968, aby mogli
oszczędzać albo w OFE, albo w ZUS. Pan minister,
wypowiadając się przed chwilą, wspomniał o tym, że
chodzi o wahnięcie kapitału wartości około 100 mld
zł i że jest to pewne niebezpieczeństwo, które mogło-
by zachwiać systemem. Czy rzeczywiście jest tak, że
ta grupa stanowi dzisiaj w OFE taką wartość kapi-
tału? Czy nie można jednak rozważyć stworzenia
tym osobom właśnie takiej możliwości wyboru, czy
chcą ewentualnie wrócić do ZUS?
Drugie pytanie dotyczy skutków wprowadzenia
IKZE dla samorządów. Te 4% od podstawy opodat-
kowania, które będzie można odliczyć, wpłacając na
ten III filar, ma później swoje skutki, jeśli chodzi
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Tadeusz Tomaszewski
o podatki, które wpływają, i w efekcie na naliczenia
dla jednostek samorządu terytorialnego. Przedsta-
wiciele samorządów terytorialnych na każdym spo-
tkaniu podkreślają, że rząd i parlament wprowadza-
ją coraz więcej obowiązków, nie przekazując środków
finansowych. To jest kolejne zmniejszenie wpływów
dla samorządów terytorialnych. Jakie będą tego
skutki w najbliższych dwóch latach i w perspektywie
czasu? Mówi się, że z czasem, kiedy będą wypłacane
te środki z IKZE, ten stan środków się wyrówna, ale
obecnie, w kontekście zaostrzonych kryteriów wobec
samorządów z ustawy o finansach publicznych, każ-
de zmniejszenie środków finansowych ogranicza ich
rozwój. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie.
Głos zabierze pan poseł Sylwester Pawłowski, So-
jusz Lewicy Demokratycznej.
Poseł Sylwester Pawłowski:
Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pań-
stwo Ministrowie! Gdyby nie kryzys finansów pu-
blicznych, którego autorem jest głównie rząd koali-
cyjny Platformy Obywatelskiej i PSL, nie byłoby
dzisiaj dyskusji o systemie funduszy emerytalnych.
Emeryci nie byliby przywiązani do telewizorów i ra-
dioodbiorników, wsłuchani i wpatrzeni w naszą dys-
kusję. Cóż takiego się stało przez dziesięć lat, że
Komisja Nadzoru Finansowego, której kompetencje
są określone w ustawie o organizacji i funkcjonowa-
niu funduszy emerytalnych w kilkunastu artyku-
łach, nie sygnalizowała tych mankamentów, o któ-
rych dzisiaj mówią przedstawiciele rządu? Prosiłbym
pana ministra albo panią minister o informację w
tej sprawie. Jakie sygnały z Komisji Nadzoru Finan-
sowego, dotyczące funkcjonowania otwartych fun-
duszy emerytalnych, wpływały do Ministerstwa
Finansów i do rządu?
Drugie pytanie wiąże się z tym, co będzie nas cze-
kało po 1 maja, jeśli ustawa zostanie przyjęta i wej-
dzie w życie. Czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych
jest organizacyjnie, logistycznie, kadrowo i finanso-
wo przygotowany do tak dużej operacji? Przypomnę,
że kiedy otwarte fundusze emerytalne rozpoczynały
swoją działalność, był olbrzymi problem z logistyką
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Wreszcie ostatnie pytanie. Panie ministrze, dla-
czego nie zmniejsza się kosztów obsługi otwartych
funduszy emerytalnych i pozostają one na dotych-
czasowym poziomie? Dziękuję, pani marszałek.
(Oklaski)
109
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Zapraszam pana posła Jacka Kasprzyka, Sojusz
Lewicy Demokratycznej.
Proszę, panie pośle.
Poseł Jacek Kasprzyk:
Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Myślę, że na tej
sali pada wiele fajnych słów, ale też trochę niepraw-
dziwych, zakrawających na fałszywą troskę o przy-
szłych obywateli i przyszłych emerytów. Rozumiem
ratowanie budżetu, panie ministrze, ale nie rozu-
miem tonu, w którym mówi się o pieniądzach Skarbu
Państwa, a nie zwraca się uwagi, że rozmawiamy
głównie o składkach płaconych przez pracowników.
Dlatego też brakuje mi w całej tej dyskusji pewnej
opinii i o to chciałbym zapytać. Jaka jest opinia part-
nerów społecznych, opinia Komisji Trójstronnej, na
temat całej zmiany i jakie są ewentualne uwagi do
tego procesu?
Jeżeli natomiast chodzi o drugą część, o ten sys-
tem kapitałowy, to chciałbym się dowiedzieć, czy
ktokolwiek w rządzie policzył, jak będzie wyglądała
przyszła emerytura, i to nie średnia przyszła emery-
tura, tylko emerytura w określonych przypadkach,
jak to może wyglądać. Czy przypadkiem nie będzie-
my mieli takiej oto sytuacji, że już dzisiaj będzie wia-
domo, że do przyszłych emerytur będzie trzeba do-
płacać z budżetu państwa? Czy taki wariant również
jest szacowany i rozpatrywany? Czy to zagrożenie
występuje? Bardzo proszę o odpowiedzi na te pyta-
nia. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Głos ma pan poseł Tadeusz Iwiński, Sojusz Lewi-
cy Demokratycznej.
Poseł Tadeusz Iwiński:
Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Świadomie rzecz
upraszczając, można by powiedzieć, że mamy do czy-
nienia z chorobą. Nie wiadomo, czy to jest choroba
państwa, czy to jest choroba tylko jakiegoś systemu
państwa. Otóż używając terminologii medycznej, w
przypadku choroby trzeba się skoncentrować z jednej
strony na etiologii, a z drugiej strony na terapii. Moje
pytanie dotyczy więc tego, czy przyczyną tej choroby
jest rzeczywiście zły stan finansów państwa, a jeżeli
tak, to czym jest on spowodowany, czy też zły system
emerytalny, który był wybrany, czy też oba te ele-
menty, a jeżeli tak, to w jakiej proporcji.
Jeżeli chodzi o terapię, to chciałbym zapytać, czy
rząd rozważał powrót do obniżonej nieracjonalnie
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
110 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Tadeusz Iwiński
przez PiS i PO składki emerytalnej. Czy rząd rozwa-
żał możliwość wprowadzenia wyższego progu podat-
kowego? Jeżeli chodzi o ten nowy system emerytalny,
który jest in statu nascendi, to pytam pana ministra,
który reprezentuje najbardziej społeczne podejście w
tym dość egzotycznym trójkącie czy tercecie mini-
strów konstytucyjnych: pani Fedak, pan Rostowski,
numer jeden propagandzista tego rządu, i pan, pan
ma to wyczucie społeczne (Wesołość na sali), czy ten
model, czy pan zna taki model systemu emerytalne-
go... 20 lat temu były popularne modele (Dzwonek)
latynoamerykańskie: chilijski, argentyński, chyba do
Europy przeniesiono wiele z nich, ale w świecie są dzi-
siaj rozmaite modele. Nie jestem ekspertem, pan się
pewnie na tym lepiej zna, ale ludzie uczą się dziesiątki
lat i często na błędach. Kończąc pytam: Czy system
emerytalny, który powstanie z tego chaosu, będzie
przypominać jakiś model?
(Poseł Anna Paluch: Dramatyczny.)
Czy ktoś ten system już wypróbował? Czy po pro-
stu będziemy skakali do basenu, nie wiedząc tego,
jak jest głęboka woda i czy w ogóle jest tam woda?
(Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze pani posłanka Anna Paluch, Prawo
i Sprawiedliwość.
Bardzo proszę, pani poseł.
Poseł Anna Paluch:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Od czasu wdroże-
nia reformy systemu ubezpieczeń w 1999 r. mamy do
czynienia z sytuacją, w której państwo ponosi ryzyko
ubezpieczania się w otwartych funduszach emerytal-
nych. Jeżeli w wyniku koniunktury gospodarczej
środki gromadzone w OFE ulegną pomnożeniu, be-
neficjentem jest ubezpieczony. Zawsze korzyści osią-
gają OFE, bo koszty zarządzania środkami groma-
dzonymi na kontach emerytalnych są rażąco wyso-
kie. W czasach poprzedniego systemu popularne było
takie powiedzenie: czy się stoi, czy się leży, dwa ty-
siące się należy. Otóż, o zgrozo, instytucja powołana
do życia w wyniku wdrożenia liberalnego projektu
podpowiadanego przez Bank Światowy, instytucja
funkcjonująca w następstwie podważenia racji bytu
systemu repartycyjnego, czyli otwarte fundusze eme-
rytalne pobierają prowizję właśnie w myśl tej zasady:
czy się stoi, czy się leży, bo to one zawsze osiągają
zysk i to najczęściej w oderwaniu od efektów. A tylko
państwo ponosi ryzyko ubezpieczania się w otwar-
tych funduszach emerytalnych, chociaż nie ma wpły-
wu na gospodarowanie gromadzonymi tam pieniędz-
mi. Czy zatem nie lepiej pozwolić każdemu ubezpie-
czonemu, żeby sam decydował o tym, której instytu-
cji przekaże swoje pieniądze, wprowadzając pewien
mechanizm konkurencji? W ostatecznym rozrachun-
ku to właśnie państwo będzie musiało dostarczyć
środków na utrzymanie tej grupy obywateli, którym
się nie powiodło, jak nie ze środków z ZUS, to ze
środków na pomoc społeczną, czyli ostatecznie per
saldo z podatków.
Szanowni Państwo! Pani Marszałek! Wysoka
Izbo! Rząd (Dzwonek) nareszcie dostrzegł, że trzeba
równoważyć budżet i rozpaczliwie usiłuje znaleźć na
to pieniądze. Wobec piruetów, które w tej Izbie wy-
czyniał pan minister Rostowski, żeby ukryć ten de-
ficyt budżetowy, to i tak jest duży postęp. Ale, sza-
nowni państwo, panie premierze nieobecny na tej
debacie, mam ostatnie pytanie. Pani marszałek, już
kończę. Co złego zrobiło wam pokolenie 30-latków, że
skazujecie je na ponoszenie finansowych konsekwen-
cji waszej niefrasobliwej budżetowej polityki? To
przecież są, szanowni państwo, wasi wyborcy.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie.
Poseł Anna Paluch:
Nie bardziej nasi, lecz bardziej wasi. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Głos zabierze pani posłanka Ewa Malik, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Ewa Malik:
Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Panie Mini-
strze! Na czym ma się opierać wiara Polaków, odpro-
wadzających dziś solidnie i bez zwłoki swoje składki
do systemu emerytalnego, w stabilne i rzetelne zabez-
pieczenie ich prawa do posiadania emerytury? Najwię-
cej bowiem emocji wśród przyszłych emerytów budzi
kwestia bezpieczeństwa wypłat oraz ich wysokość. Nie
słyszałam w tej debacie głosu przedstawiciela Platfor-
my Obywatelskiej, który dotyczyłby najistotniejszego
dla Polaków problemu, czyli kwestii wysokości przy-
szłego świadczenia emerytalnego. Wobec tego mam
pytanie: Czy w ramach rządu w ogóle dyskutowano
nad kwestiami zapewnienia na odpowiednim poziomie
świadczenia emerytalnego, które uchroniłoby w przy-
szłości emeryta przed ubóstwem? Z powodu trudności
na rynku pracy może być tak, iż bardzo duża grupa
pracujących nie zarobi nawet na minimalną emerytu-
rę. W związku z tym mam pytanie, panie ministrze:
Dlaczego podczas dyskusji o zmianie systemu nie
przedstawiliście państwo żadnych szacunków dotyczą-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Ewa Malik
cych wysokości przyszłych emerytur w relacji do płac?
Czy prawdą jest, że nasze przyszłe emerytury spadną
do poziomu ok. 25–30% pensji? (Dzwonek) Czy rząd
znalazł czas na rozwiązanie kluczowego problemu Po-
laków, czyli na odpowiedź na pytanie: Jak ukształto-
wać emerytury, aby chroniły nas w przyszłości przed
ubóstwem? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
Głos zabierze pani posłanka Marzenna Drab, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Bardzo proszę, pani poseł.
Poseł Marzenna Drab:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Pana premiera bowiem nie ma. Dzisiaj na tej sali pan
premier próbował nas znowu zaczarować i opowiadał,
o bezpieczeństwie emerytów, o gwarancji dla emery-
tów, o tym, że Polakom się należą godne, wysokie eme-
rytury, że zasługujemy na to, ale minister Boni bardzo
szybko rozwiał te nadzieje i przedstawił, jakie są wła-
ściwe cele tej ustawy. Powiedział, że celem ustawy jest
przede wszystkim zmniejszenie długu publicznego,
zadbanie o rynki kapitałowe, czyli o rozwój giełdy.
Mam pytanie: Na jakiej podstawie rząd PO–PSL
wmawia Polakom, że będą otrzymywać wyższe eme-
rytury, czyli godne emerytury? Czy były robione
analizy? Jeżeli tak, to kiedy i gdzie możemy się z
nimi zapoznać?
Dzisiaj mamy, proszę państwa, taką oto sytuację,
że szaleją ceny, szaleje bezrobocie. Fundusz Pracy
otrzymał 70% mniej pieniędzy. Co to znaczy? To zna-
czy tyle i może aż tyle, że ok. 400 tys. osób nie sko-
rzysta z pomocy Funduszu Pracy, czyli nie będzie
dofinansowania do robót publicznych, szkoleń, inter-
wencji, pracodawcy nie dostaną wsparcia na tworze-
nie nowych miejsc pracy. 50% osób bezrobotnych
stanowią dzisiaj ludzie młodzi. Pytanie: Gdzie mają
pracować? W jaki sposób mają odkładać na emerytu-
ry, które za 20–30 lat mają być wypłacane? (Dzwo-
nek) Pytanie: Co rząd PO–PSL zamierza zrobić, aby
tę sytuację zmienić i aby młodzi Polacy nie musieli
wyjeżdżać z kraju, aby mogli tutaj pracować i odkła-
dać na własne emerytury?
I ostatnia sprawa. Partnerzy społeczni postulowa-
li m.in. wprowadzenie zmian w zakresie efektywności
OFE, zapisu gwarancji minimalnej stopy zwrotu oraz
wprowadzenia ustawowej definicji stopy zwrotu. Oczy-
wiście wszystkie postulaty zostały odrzucone.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie.
111
Poseł Marzenna Drab:
Pytanie: Dlaczego? I ostatnie pytanie: Jakie dzia-
łania proponuje rząd, aby zwiększyć efektywność
OFE? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Głos zabierze pan poseł Waldemar Andzel, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Waldemar Andzel:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W latach 2005–
–2007, kiedy w Polsce rządziło Prawo i Sprawiedli-
wość, deficyt finansów publicznych został zmniejszo-
ny z 27 mld zł w 2005 r. do niespełna 6 mld zł w roku
2007. Jednak od roku 2008 dała się zauważyć zmiana
kierunku i nagły wzrost deficytu, który w 2010 r.
wynosił już 89 mld zł. Nie dziwi więc fakt, iż w celu
ratowania finansów publicznych, do których ruiny
doprowadził ten rząd, sięgacie do kieszeni Polaków,
pozbawiając ich wiary w lepszą przyszłość. Warto
jednak w tym miejscu zwrócić uwagę jeszcze na coś.
Otóż za obecny kształt polskiego systemu emerytal-
nego odpowiada rząd Jerzego Buzka. Tak, tego sa-
mego Jerzego Buzka, który jest obecnie jednym z
najważniejszych polityków Platformy Obywatelskiej.
A kto był w tym rządzie wicepremierem i ministrem
finansów? Tak, zgadli państwo, to Leszek Balcero-
wicz. Dziś prowadzicie między sobą wojnę w rodzinie.
Wojnę, w której nie chodzi o dobro społeczeństwa,
tylko o partykularne, partyjne interesy, oddalenie w
czasie konieczności podjęcia trudnych decyzji. Skoro
jesteście tacy proobywatelscy, to dlaczego nie popie-
racie projektu złożonego przez Prawo i Sprawiedli-
wość, dającego realną możliwość wyboru między
OFE a ZUS? Niech obywatele sami podejmą decyzję,
komu bardziej ufają, komu chcą powierzyć swoje
oszczędności emerytalne.
W związku z tym zwracam się do pana ministra
z prośbą o odpowiedź na następujące pytania: Kto
rozpoczął reformę otwartych funduszy emerytal-
nych, który rząd? (Dzwonek) Czy zagwarantuje pan
z tej trybuny Polakom, iż ich środki zgromadzone na
tzw. subkontach ZUS będą dziedziczone, tak jak mia-
ło to miejsce w przypadku OFE? Ile zarabiają człon-
kowie zarządów OFE? Proszę o odpowiedź na piśmie,
jeżeli nie może pan minister teraz odpowiedzieć.
W uzasadnieniu do projektu ustawy na str. 93 po-
daliście dane świadczące o tym, że 20- i 30-latkowie
otrzymają 3–4 tys. zł brutto emerytury.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
112 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Waldemar Andzel:
A młodzi ludzie, 30-latkowie, dostali decyzję z
ZUS o przyszłych emeryturach w wysokości 800–
–1000 zł brutto. Które w związku z tym dane są
prawdziwe?
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Panie pośle, dziękuję uprzejmie.
Poseł Waldemar Andzel:
Czy chcecie w przyszłości wypłacać głodowe eme-
rytury? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Głos ma pan poseł Tadeusz Woźniak, Prawo i
Sprawiedliwość.
Poseł Tadeusz Woźniak:
Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Państwo Mini-
strowie! Celem działania politycznego powinna być
sprawiedliwość, w tym sprawiedliwość społeczna, z
którą ściśle związany jest aspekt etyczny. A gdzie jest
etyka w działaniu polegającym na rozmontowywaniu
państwa, na podejmowaniu ustawicznych prób mają-
cych na celu odbieranie praw nie tylko konkurentom
politycznym, ale także, a może przede wszystkim, oby-
watelom, i to najczęściej niestety tym najsłabszym?
Nie mam czasu na wymienianie wszystkich przy-
kładów licznych zjawisk dobierania się rządu do
skromnych portfeli Polek i Polaków. Dlatego zapytam
jedynie, dlaczego rząd Platformy i PSL po raz kolejny
dokonuje manipulacji, bo przecież nie można tego
nazwać reformą, a więc manipulacji związanej z
funkcjonowaniem systemu emerytalnego. Dlaczego
po raz kolejny dobieracie się do pieniędzy ciężko za-
pracowanych i obligatoryjnie odkładanych w postaci
składek emerytalnych?
Tych samych obywateli, których przymuszano do
obligatoryjnej przynależności do OFE w 1999 r., czę-
sto ci sami ministrowie przekonują dziś o konieczno-
ści zabrania przez państwo pieniędzy z OFE i odkła-
dania ich na kontach w ZUS. To nie jest zerwanie
umowy społecznej, ponieważ żadnej umowy nie było.
Jeden przymus zastępuje się innym przymusem. A
gdzie etyka rządu? Dlaczego nie reformujecie finan-
sów publicznych, ale proponujecie najprostsze i często
najgorsze rozwiązania? Dlaczego? Dlatego że nie stać
was na więcej.
Takie działanie odbiera obecnie rządzącym mo-
ralne prawo do dalszego sprawowania władzy w na-
szym kraju, gdyż poprzez rządy autorytarne, bez
szerokiej konsultacji społecznej, zmusza się do zmia-
ny systemu, do którego wcześniej się przymuszało.
Dlaczego rząd i koalicja odrzuca projekt Prawa i
Sprawiedliwości, który to projekt daje możliwość wy-
boru? (Dzwonek) Być może w ramach suwerennych
decyzji obywatele sami zrezygnują z OFE, choćby po
to, żeby nie ponosić kosztów obsługi, a być może OFE
przekonają znaczną część Polek i Polaków do odkła-
dania składek w tych funduszach. Projekt Prawa i
Sprawiedliwości nie oszukuje ani państwa, ani oby-
wateli. Daje jedynie wolny wybór obywatelom, a wol-
ny wybór w państwie demokratycznym jest wartością
samą w sobie. Jest wartością dla wszystkich…
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie, panie pośle.
Poseł Tadeusz Woźniak:
…oprócz Platformy Obywatelskiej, która oderwała
się od społeczeństwa obywatelskiego i straciła poczu-
cie realizmu, troszcząc się jedynie o własne, politycz-
ne, doraźne korzyści, nie mając wizji przyszłości.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł…
Poseł Tadeusz Woźniak:
Obecnie rządzący opierają się głównie na sobie i
na bezpardonowym zwalczaniu opozycji politycznej,
nieliczeniu się z interesem obywateli, a szerzej mó-
wiąc, interesem państwa polskiego. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
A pan nie liczy się z regulaminem, panie pośle.
Głos zabierze pan poseł Jan Warzecha, Prawo i
Sprawiedliwość.
Zapraszam, panie pośle.
Poseł Jan Warzecha:
Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze!
Czy zmiany, jakie proponuje rząd, tak niepokojące
czołowych ekonomistów, głównie mało zarabiających
Polaków, a szczególnie niepokojące młodych ludzi, na
których spadnie większy ciężar kosztów związanych
z utrzymaniem przyszłych emerytów, nie służą tylko
i wyłącznie księgowemu zmniejszeniu deficytu bu-
dżetowego? Proszę otwarcie przyznać wobec społe-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Jan Warzecha
czeństwa, że tak jest. Czy w rzeczywistości w tym
pośpiechu i zgiełku legislacyjnym, jaki proponuje
nam Platforma Obywatelska z PSL, nie ginie praw-
dziwa troska o przyszłego emeryta?
Panie Ministrze Boni! Proszę się wypowiedzieć,
dlaczego tak krytycznie ocenia pan rozwiązania pro-
ponowane przez klub Prawo i Sprawiedliwość, które
są dobre zarówno dla ubezpieczonych, jak i dla bu-
dżetu państwa, umożliwiające dobrowolne uczestnic-
two w OFE i dające ubezpieczonym możliwość zmia-
ny decyzji w przyszłości. Czy nie są uczciwe propono-
wane przez nas rozwiązania dające rodakom wybór
co do przynależności do OFE lub do ZUS, jak i co do
wysokości kierowanej do funduszu składki? Dzięku-
ję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi, również za dotrzymanie
limitu czasu.
Głos zabierze pan poseł Krzysztof Tołwiński, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Krzysztof Tołwiński:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W trakcie tej de-
baty rząd premiera Donalda Tuska przekazał nam w
sposób oficjalnie ukryty prawdziwe przesłanie: eme-
ryci, zadbajcie o siebie sami, rząd oferuje głodowe
emerytury, ratujcie się, jak kto może. Ponadto pry-
watyzacja szpitali dodatkowo ograniczy dostępność
do lekarzy i pogorszy sytuację emerytów i przyszłych
emerytów. W morzu rządowego bujania faktycznie
jest to prawda.
Skąd wzięła się ta sytuacja? Jak rzetelnie powie-
dział pan minister Boni, przestrzegając przed pętlą
zadłużenia na naszych szyjach, panie i panowie z Plat-
formy Obywatelskiej, wzięła się z kłamstwa o sytuacji
gospodarczej. Ta koalicja przez 3,5 roku psuje pań-
stwo, likwiduje źródła przychodów, stocznie, cukrow-
nie, oddaje kolejne rynki na rzecz przeważnie państw
Unii Europejskiej. Skąd to olśnienie, panie premierze
Tusk, w 2011 r.? Gdzie pan był w 2008 r., kiedy OFE
było tak szkodliwe? Powiem: był pan w Peru, czarował
pan, a gdy skarb Rzeczypospolitej na skutek waszych
rządów świecił pustkami, sięgnął pan po pieniądze
zwykłych ludzi, prostych ludzi, Polaków.
Wysysa pan także żywy organizm gospodarki na-
rodowej ze środków inwestowanych przez OFE, za-
pisując te środki w ZUS. Wyłącza pan je więc z obie-
gu gospodarczego. Przesunięcie środków do ZUS bez
reformy finansów publicznych to ukryty, niejawny
dług, czyli, panie ministrze z kolei Rostowski, scho-
wał pan umiejętnie ten dług pod dywan, a za kilka,
kilkanaście lat ktoś będzie musiał ogłosić bankruc-
two ZUS. (Dzwonek)
113
Kończąc, dedykuję rządowi frazę ideologa z wa-
szego obozu: nie róbcie baranów z narodu. Dziękuję.
(Oklaski)
(Poseł Jan Kulas: Poniżej poziomu.)
(Poseł Małgorzata Sadurska: Panie pośle Kulas,
niech pan nie komentuje.)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Jerzy Wenderlich)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
O zabranie głosu proszę panią poseł Halinę
Olendzką, Prawo i Sprawiedliwość.
Pani poseł, uprzejmie proszę.
Poseł Halina Olendzka:
Panie marszałku, muszę...
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
A, panie Janie, widzi pan, teraz wskazują na
pana, że to pan jest winien. Tak więc absolutnie i
panią poseł, i czcigodnego pana posła Jana Kulasa
uprzejmie proszę o to, żeby debata toczyła się z try-
buny.
Proszę bardzo.
Poseł Halina Olendzka:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Wprowadzenie dodatkowych rozwiązań w obszarze
dobrowolnego oszczędzania na emeryturę, przy swo-
istym niedorozwoju czy niedowładzie IKE i PTE
nasuwa pytanie: Czy dodatkowe komplikowanie sys-
temu emerytalnego ma sens i zachęci ubezpieczo-
nych do wzmożenia przezorności emerytalnej? Czy
w miejsce powołania indywidualnych kont zabezpie-
czenia emerytalnego bardziej uzasadnione nie było-
by rozważenie zmiany rodzaju zachęty w odniesieniu
do IKE, polegającej na wprowadzeniu ulgi podatko-
wej, która polegałaby na odliczeniu wpłaty na IKE
od dochodu?
I jeszcze jedno pytanie: Czy prawdą jest, panie
ministrze, iż emerytura kapitałowa w części pocho-
dzącej ze środków zaewidencjonowanych na subkon-
tach w ZUS będzie finansowana z dotacji budżetu
państwa dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych?
Jeśli tak, to czy proponowane rozwiązanie zakłada
wyeliminowanie deficytu w funduszu emerytalnym
będącym częścią FUS i czy proponowany mechanizm
zakłada przywrócenie równowagi wpływów i wydat-
ków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych? Dziękuję.
(Oklaski)
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
114 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
O zadanie pytania proszę pana posła Szymona
Stanisława Giżyńskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Może dla sprawności debaty prosiłbym, żeby pań-
stwo widzący swoje nazwiska, które są wyświetlane
na tablicy, zajmowali miejsca bliżej trybuny.
(Poseł Małgorzata Sadurska: Ale mamy czas. Noc
jest długa.)
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Szymon Stanisław Giżyński:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Przed chwilą miałem okazję powiedzieć „pań-
stwo ministrowie” i tak powiem: Czy przyznają pań-
stwo ministrowie, iż projekt ustawy Prawa i Sprawie-
dliwości zawiera następujące rzeczywiste, niezaprze-
czalne i konkurencyjne wobec pomysłu rządowego
walory? Daje podstawy racjonalnego i stabilnego sys-
temu emerytalnego w postaci ZUS-owskiej alterna-
tywy jako wiarygodnej emanacji międzypokoleniowej
solidarności. Uwalnia system emerytalny od pokusy
i groźby doraźnej ingerencji celem łatania budżetu.
Daje wolność wyboru samym zainteresowanym, czy-
li przyszłym emerytom, między ZUS i OFE. Przyno-
si oszczędności dla budżetu państwa. Wprowadza
mechanizmy konkurencji między ZUS i OFE. Uefek-
tywnia OFE poprzez konkurencyjność i wolność swo-
bodnego wyboru. Wprowadza system stabilny, wpro-
wadza system bezpieczny dla przyszłych emerytur.
Przynosi istotne novum w stosunku do projektu rzą-
dowego – przewidywalność konkretnej przyszłej eme-
rytury. Elastyczność – umożliwia nieantagonizujący
system zmiany raz podjętej decyzji. Oparcie systemu
emerytalnego na zasadach wolności i dobrowolności.
Asekuracja i zabezpieczenie przed ewentualnymi zły-
mi skutkami ostrej i operującej prawie całością zgro-
madzonych funduszy gry prowadzonej przez OFE na
giełdzie. System wolny od błędu prezentyzmu, czyli
ważne jest nie tylko dzisiaj, ale ważne jest także czy
nawet przede wszystkim dobro i bezpieczeństwo
przyszłych pokoleń w duchu narodowego solidary-
zmu. Dziękuję uprzejmie. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
O zadanie pytania proszę pana posła Wiesława
Janczyka, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Wiesław Janczyk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Nasze państwo pod rządami Platformy bardzo łatwo
szafuje różnego rodzaju aktywami. W Polsce jest
wielu ludzi, którzy nie mają żadnych własnych ak-
tywów. Kilka milionów obywateli ma tylko zobowią-
zania, które znacznie przekraczają wartość tego, co
posiadają. Zaciągnęli je optymistycznie, myśląc o
skali przyszłych dochodów. Wśród 15 mln uczestni-
ków OFE są ludzie, którzy nie mają żadnych innych
zasobów czy aktywów, stąd nie wybaczą Platformie,
że wyciągnęła rękę po ich często jedyną własność i
odbiera im i ich rodzinom poczucie bezpieczeństwa
socjalnego.
Przez całe drugie półrocze ubiegłego roku mini-
ster finansów i premier Tusk zabiegali w Unii Euro-
pejskiej o zaksięgowanie 200 mld zł oszczędności na
indywidualnych kontach Polaków w OFE jako kwot
pomniejszających zadłużenie państwa polskiego. Mi-
nister finansów, premier i otoczenie nie rozumieli,
że zabiegali przez pół roku o to, aby Unia zgodziła
się na pomniejszanie kwot zadłużenia publicznego
kosztem prywatnych oszczędności obywateli. Do-
słownie tak, jakby chcieli księgowania depozytów i
lokat prywatnych osób jako kwot pomniejszających
dług publiczny.
Rząd rozrzuca na lewo i prawo zapowiedzi bez
pokrycia, szkoda, że w kluczowej sprawie deficytu i
długu również działa nieodpowiedzialnie. Powstaje
zatem pytanie, czy zamach na składki do OFE wy-
starczy rządowi, aby opanować narastającą spiralę
deficytu i długu, czy jednak zagrożone są wszystkie
aktywa, tj. 200 mld zgromadzonych w 10 lat przez
obywateli. (Dzwonek) Czy rząd nie będzie sięgał po
nie, wprowadzając kolejną nowelę ustaw emerytal-
nych, może jeszcze w tym roku? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
O zadanie pytania proszę pana posła Stanisława
Ożoga, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Stanisław Ożóg:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Na początku powiem, że przez moment byłem pod
wrażeniem wypowiedzi ministra finansów pana Ro-
stowskiego, który nie wiedząc, co parę minut wcze-
śniej powiedział pan premier, zarzucił panu premie-
rowi kłamstwo, populizm, niewiedzę. Ładnie to wy-
glądało. Jednak do rzeczy.
Panie ministrze, wielokrotnie z pana ust w trak-
cie uzasadniania padały stwierdzenia: wydaje się
być, prawdopodobnie, być może. W związku z tym
mam kilka konkretnych, precyzyjnych, szczegóło-
wych pytań.
Jakie środki z budżetu państwa przekazano do-
tychczas do OFE? W uzasadnieniu pan, sądzę, że
pan, pisze: 162 mld zł. Natomiast trzy tygodnie temu
jeden z wiceministrów finansów mówił o 232 mld zł.
Przyzna pan, że różnica 70 mld zł musi robić wraże-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Stanisław Ożóg
nie. Jakie są koszty obsługi, prowizje, marże? Chodzi
mi o kwotową wielkość. Ile obecnie wynoszą aktywa
OFE, bo padają różne wielkości? Jakie straty ponio-
sły OFE w czasie kryzysu finansów, lokując fundusze
w akcjach? Z Ministerstwa Finansów wyciekła infor-
macja, w formie pisemnej, że było to ok. 24 mld zł.
Panie ministrze, co dalej (Dzwonek), jeśli chodzi
o pracownicze programy emerytalne? Panie mini-
strze, oczekuję odpowiedzi nie tu i teraz, jak to pięk-
nie tutaj padało, ale w formie pisemnej. Bardzo o to
proszę. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Krzysztof Popiołek, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Krzysztof Popiołek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Pozwolę sobie zacytować aktualnego klasyka: Budo-
wa wzajemnego zaufania wymaga, by polityka gospo-
darcza rządu oparta była na realnych podstawach,
jej horyzont wybiegał poza termin kolejnych wybo-
rów. Państwo, które żyje na kredyt, nie będzie dla
obywateli godne zaufania. Deficyt budżetu oznacza
stały wzrost długu publicznego i wysokie koszty spła-
ty odsetek od tego długu. I dalej cytuję: Po pierwsze,
zgódźcie się państwo ze mną, nie znajdę na tej sali
nikogo, kto by wstał i powiedział, patrząc ludziom w
oczy, że chciałby na przykład podwyższyć podatki. A
inny klasyk z przeszłości powiedział: Mężczyznę po-
znaje się nie po tym, jak zaczyna, ale po tym, jak
kończy. O jakim zaufaniu do państwa mówił pan w
exposé, panie premierze, które zacytowałem na wstę-
pie, jeśli po 11 latach wywracacie system emerytal-
ny? Żył pan nieodpowiedzialnie, ponad stan, na kre-
dyt, panie premierze. Teraz sięga pan do ludzkich
kieszeni, by ograniczyć dług, bo o jego spłacie na ra-
zie nie może być mowy.
Panie ministrze, mam pytania. Kiedy Polacy będą
mieli faktycznie wolny wybór, gdzie i w jakiej formie
muszą obowiązkowo odkładać na swoją przyszłą eme-
ryturę? Nie musi być to koniecznie OFE, bo przecież
każdy potrafi kupić obligacje i nie musi tego za niego
robić drogi pośrednik. Dlaczego nie może to być na
przykład obowiązkowe oszczędzanie na lokatach
bankowych? Jeśli po 11 latach inwestowania OFE
zarobiły 8%, to na prostych lokatach pewnie byłoby
to 80%. Dlaczego nie mogą być to jeszcze inne, obo-
wiązkowe formy oszczędzania? (Dzwonek) Z taką
troską mówicie o przyszłych emeryturach. To, co pro-
ponujecie, nie ma nic wspólnego z długofalową poli-
tyką emerytalną. Wam chodzi o pieniądze, a hory-
zontem są najbliższe wybory. Dziękuję. (Oklaski)
115
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
O zadanie pytania proszę pana posła Kazimierza
Matusznego, Prawo i Sprawiedliwość.
Nie ma pana posła.
W takim razie pani poseł Teresa Wargocka, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Teresa Wargocka:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Dzisiejsza debata jest bardzo trudna. 10 dni na
uchwalenie tak ważnej ustawy to kwestia, która pod-
lega bardzo dużej krytyce opinii społecznej. Chciała-
bym przypomnieć, że ponad 50% obywateli nie rozu-
mie zmian, które proponuje rząd pana Donalda Tu-
ska. Pan Donald Tusk twierdził, że musimy się spie-
szyć, bo miesięcznie uciekają…
(Głosy z sali: Premier.)
Pan premier, proszę bardzo, mam mało czasu,
dlatego skracam.
...z budżetu państwa 2 mld. Kłótnia w rodzinie o
OFE trwała kilka miesięcy i tam ten pośpiech nie był
konieczny. Dzisiaj musimy się spieszyć, mamy 10
dni.
Szanowni państwo, kłótnia skończyła się zgodą.
Myślę, że interesy OFE są bardzo dobrze zabezpie-
czone, są dobrze zabezpieczone również poprzez moż-
liwość ubezpieczenia w III filarze i odpisania od po-
datku 4% dochodów. Panie ministrze, myślę że pan
minister ma świetną orientację, jakim zagrożeniem
dla systemu emerytalnego jest sytuacja demograficz-
na w Polsce. Bardzo prosiłabym, żeby jeszcze raz się
zastanowić, czy wszelkie ulgi z podatku dochodowe-
go, jakie rząd może zastosować, nie powinny być skie-
rowane do rodzin, zwłaszcza do rodzin wielodziet-
nych. To będzie problem za lat 10, 20, w przyszłości.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
O zadanie pytania proszę pana posła Jacka Bo-
guckiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jacek Bogucki:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 2,3% zamiast
7,3%, o 70% mniej. A premier mówi: to nie likwidacja
II filara emerytalnego, tylko naprawa systemu. Nie
wiem, w jaki sposób ten system ma być naprawiany
– poprzez zmniejszenie o 70% pieniędzy oszczędza-
nych na emerytury? Może pan minister wytłumaczy
to panu premierowi, żeby tych głupot już nie opowia-
dał. Chodzi tylko o zabranie pieniędzy na bieżące
wydatki budżetu.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
116 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Jacek Bogucki
Zapowiadaliście obniżenie prowizji pobieranej
przez OFE. Gdzie jest to obniżenie? Jak to ma się
stać, że nie będziemy oszczędzać, zbierać na przyszłe
emerytury, i mają być one wyższe? Kolejny cud go-
spodarczy jest nam proponowany. W tym roku jest
potrzebnych 16 mld, i to pilnie, już od maja. Nie
wiem, na kampanię wyborczą, na mamienie zieloną
wyspą? Emerytury po tych zmianach będą musiały
wypłacić nam nasze dzieci i wnuki, to jest cała praw-
da o tej reformie.
Chciałbym także panu ministrowi Boniemu zapi-
sać na projekcie tej ustawy 1 mln zł. Wartość tego
zapisu będzie identyczna z wartością pana zapisu na
indywidualnym koncie emerytalnym. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Proszę pana posła Dariusza Kaczanowskiego,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Dariusz Kaczanowski:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Debatę nad
nowelizacją ustawy emerytalnej możemy podsumo-
wać tak, jak to czyni większość ekonomistów, a mia-
nowicie na zmiany w OFE należy patrzeć jak na
działania pragmatyczne, poddanie się presji bieżą-
cych okoliczności ekonomicznych, ale trudno doszu-
kiwać się w nich przejawów szczególnej dalekowzrocz-
nej troski o dobro przyszłych emerytów czy rzeczy-
wistej naprawy finansów publicznych. Biorąc pod
uwagę taką opinię, możemy dojść do wniosku, że jest
to działanie tylko ze sfery ekonomii politycznej, a nie
takiej prawdziwej ekonomii. Są jednak również po-
zytywne aspekty propozycji poczynionych przez rząd
Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa
Ludowego, a mianowicie to, że obalane są w związku
z tym pewne mity. Po pierwsze, taki, że reforma eme-
rytalna przeprowadzana ponad 10 lat temu szła w do-
brym kierunku, dlatego że emerytury wypłacane
z II filara są bardzo małe. Drugi mit, który jest oba-
lany, dotyczy tego, że mamy do czynienia z korektą
reformy emerytalnej, jednak nie rozwiązuje ona pro-
blemu tego systemu, a wręcz przeciwnie, stwarza
kolejne i je powiększa. Trzeci mit jest taki, że stan
polskich finansów publicznych jest dobry (Dzwonek),
a chodzi tutaj o oddalenie groźby przekroczenia 55-
-procentowego progu ostrożnościowego, tj. konstytu-
cyjnego progu zadłużenia.
Mam pytanie, panie ministrze, w zasadzie jest
ono retoryczne. Czy rząd zdecydowałby się na korek-
tę reformy emerytalnej albo dostrzegł w ogóle jej
konieczność, gdyby nie problemy z finansami publicz-
nymi? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
Proponowałbym może inną kolejność, bo zdarza
się, że niektórzy z państwa rozpoczynają od oświad-
czenia i dopiero później zadają pytanie, kiedy bra-
kuje czasu. Jeśli mógłbym coś zasugerować, to pro-
ponowałbym rozpoczynać regulaminowo od pytania,
a jeśli starczy czasu, to wówczas proszę o opiniowa-
nie, dobrze? (Oklaski)
Uprzejmie proszę, pan poseł Jarosław Stawiar-
ski.
Poseł Jarosław Stawiarski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Dziękuję za te cenne uwagi, panie marszałku.
Zaczniemy od pytania.
Panie ministrze, mam takie pytanie. Chyba pół
roku temu premier Tusk razem z ekipą jeździli do
Brukseli w sprawie zmiany sposobu liczenia polskie-
go długu. Chciano po prostu odliczyć koszty tej re-
formy emerytalnej od naliczania długu. Wtedy jakoś
nie mówiło się o reformie OFE. Była mowa o tym, że
jeśli załatwimy inny sposób naliczania, OFE jest do-
bre, jest wszystko OK, nie ma wysokich prowizji, nie
ma wysokich pensji prezesów OFE, jest wszystko
w porządku. Później była sytuacja taka, że jeśli cho-
dzi o Unię Europejską, odtrąbiono sukces, prawdo-
podobnie zgodzono się na częściowe zaliczanie. Mam
jednak pytanie, żeby już nie przedłużać. Gdyby po-
wiodła się wasza misja sprzed pół roku, czy byłaby ta
reforma OFE i czy byłoby tylu krytyków z ław rzą-
dowych? Nie tylko bowiem minister Fedak, ale i pan,
z tego, co wiem, ma ambiwalentny stosunek do tej
tak zwanej reformy.
Kolejne pytanie. Czy prawdą jest, że pierwsze wy-
płaty z otwartych funduszy emerytalnych po 10 la-
tach inwestycji wyniosły średnio od 20 do 90 zł, bo
chyba tak podawała wolna prasa? Dlaczego rząd nie
zezwala, nie przewiduje ewentualnie utworzenia (Dzwo-
nek) państwowego funduszu emerytalnego – można
byłoby go na przykład nazwać państwowym ban-
kiem emerytalnym – który mógłby inwestować na
giełdzie? Takiego rozwiązania nie widziałem w pro-
pozycjach.
Czy prawdą jest, że wprowadzenie II filaru w 1999 r.
oznaczało efektywne obniżenie stopy zastąpienia
z 70% w przypadku ZUS do 30–40% w otwartym
funduszu emerytalnym?
Jeszcze jedno pytanie. Jakie uzasadnienie stoi za
tym, żeby składki emerytalne, podatki od naszych
wynagrodzeń przekazywać do prywatnych instytu-
cji? Nikt nie ma nic przeciwko prywatnym...
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję panu posłowi.
Poseł Jarosław Stawiarski:
Dobrze, w porządku. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
O zadanie pytania proszę pana posła Aleksandra
Chłopka, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Aleksander Chłopek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Tytułem pewnego wprowadzenia trzeba sobie po-
wiedzieć prawdę, zgodnie z tym, o czym mówiła pani
poseł Teresa Wargocka, że najlepszą reformą eme-
rytalną jest inwestycja w rodzinę i troska o dobrą,
polską rodzinę. Gdybyśmy kontynuowali dobre,
sprawdzone wzorce rodzinne i przenosili je na kolej-
ne pokolenia, to nie dryfowalibyśmy dzisiaj ku za-
gładzie. I nie myślę tylko o reformie emerytalnej.
Ale do rzeczy.
W przypadku dzisiejszych wystąpień pana pre-
miera, a także pana ministra Boniego mogliśmy usły-
szeć brak mocnego przekonania o ostatecznym suk-
cesie proponowanych dzisiaj zmian, to znaczy refor-
my systemu emerytalnego, pewną, powiedziałbym
nawet, delikatność sformułowań podkreślaną czę-
stym używaniem przypuszczających podpórek słow-
nych typu: „wydaje się”, „mamy nadzieję”, „przypusz-
czamy” czy też, i tutaj dokładny cytat z wystąpienia
pana premiera: forma ubezpieczeń OFE-owska jest
obarczona pewnym ryzykiem i chcemy to ryzyko
ograniczyć. Właśnie w związku z tym chceniem mam
pytanie. Na jakiej podstawie my, opozycja, ale także
przede wszystkim społeczeństwo mamy panu, panie
premierze, i pańskiemu rządowi wierzyć, w cokolwiek
wierzyć, nie tylko w dobre i rzetelne (Dzwonek) in-
tencje reformowania dziś systemu emerytalnego, ale
w cokolwiek? Jaka jest bowiem pańska wiarygod-
ność? Ilu pan dotrzymał ważnych i istotnych obiet-
nic? Kiedy pan mówił prawdę? Nie będę wyliczał, bo
nie starczy czasu. Powtórnie więc pytam, kto panu
dziś wierzy w dobre...
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Proszę powtórnie nie pytać, skoro już pan pytał.
Dziękuję, panie pośle.
117
Poseł Aleksander Chłopek:
...i szczere intencje, panie premierze. Dziękuję,
panie marszałku, za cierpliwość. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Nie ma potrzeby powtórnego pytania, kiedy upły-
nęło ponad 30 sekund. Pan poseł powiedział ad rem,
czyli 30 sekund jakby mówił o czymś innym.
(Poseł Aleksander Chłopek: To jest zasada retory-
ki, powtórzenie.)
.... Dobrze, mówimy o tym troszeczkę...
(Poseł Krystyna Skowrońska: Przykład przewod-
niczącego Napieralskiego.)
Słucham?
(Poseł Krystyna Skowrońska: Przykład przewod-
niczącego Napieralskiego.)
Ale niech pani patrzy, pani poseł, i doceni to,
w jakiej ja to robię softowej formule. (Wesołość na
sali)
Uprzejmie proszę, pan poseł Stanisław Szwed,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Stanisław Szwed:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pierwsze moje
pytanie chciałbym skierować do pani minister Fe-
dak. Pani minister nie ma, ale może gdzieś słyszy na
zapleczu. Dlaczego pani minister zmieniła zdanie,
jeśli chodzi o dobrowolność przynależności do OFE?
Pani minister była tego gorącą zwolenniczką, tak że
mam nadzieję, że jej klub PSL poprze naszą propo-
zycję dotyczącą dobrowolności.
Druga kwestia, panie ministrze. Mam tabelę
z uzasadnienia – pokażę ją, bo to jest fajny materiał
– dotyczącą proponowanych zmian, jaka będzie wy-
sokość emerytur. Wziąłem pod uwagę swój rocznik,
żeby tutaj nie przywoływać innego przykładu. Oka-
zuje się, że mam szansę zyskać na tych zmianach
7 zł. Oczywiście, że te tabele mają się tak, jak te ta-
bele, które nam przedstawiono w 1998 r., były wów-
czas podobne wyliczenia. Powiem: woda w koszu, to
jest po prostu materiał, z którego nic nie wynika.
Kolejne pytanie. W projekcie ustawy jest zakaz
akwizycji. Dotknie to ponad 100 tys. osób. Czy jest
jakiś program w odniesieniu do tych osób, gdzie
znajdą pracę? To jest realne ograniczenie dla ponad
100 tys. osób, dotyczy to ich dochodów. Jeszcze ro-
zumiem brak akwizycji na rynku wtórnym, ale w przy-
padku pierwotnego – to zupełnie jakaś bezsensowna
propozycja.
Jest też kwestia dziedziczenia. Pan minister czę-
sto się do tego odwołuje (Dzwonek), mówi o sukcesie,
o tym, że środki zgromadzone na subkoncie też będą
dziedziczone. Proszę wyjaśnić, na czym to dziedzi-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
118 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Stanisław Szwed
czenie ma polegać. Tak naprawdę nie ma bowiem
dziedziczenia, to jest takie quasi-dziedziczenie, bo
chodzi o 3-letni okres po przejściu na emeryturę,
a nie o dziedziczenie. Wprowadza się więc opinię pu-
bliczną w błąd, że mamy do czynienia z dziedzicze-
niem. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
Pytanie zada pan poseł Sławomir Worach, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Sławomir Worach:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Jak można, z jednej strony, mówić, że otwarte fun-
dusze emerytalne się nie sprawdziły, że mają za duże
prowizje, że dużo zarabiają, a równolegle propono-
wać, że po załataniu dziury budżetowej będzie po-
wrót do OFE w większym wymiarze? Przecież to jest
zupełnie nielogiczne. Rozumiem, jeśli rząd chciałby
zlikwidować II filar lub najlepiej, jeśli rząd przyjąłby
propozycję Prawa i Sprawiedliwości, która zakłada
samodzielne decydowanie osób wchodzących na ry-
nek pracy co do wyboru: OFE czy ZUS, ale to, co
proponuje dzisiaj rząd, to łatanie niedoboru środków
publicznych, łatanie dziury budżetowej pieniędzmi
zgromadzonymi przez Polaków. Można to skwitować
w zasadzie jednym stwierdzeniem: zabieracie nam
państwo wszystkie oszczędności, jakie odłożyliśmy
od 1999 r., ale mamy się tym oczywiście nie przejmo-
wać, bo przecież możemy odkładać od nowa i pewnie
odłożymy jeszcze więcej niż do tej pory. Takie jest
stanowisko rządu. Pytam zatem: Dlaczego rząd nie-
roztropnie ryzykuje bezpieczeństwo przyszłych eme-
rytów, łudząc jednocześnie społeczeństwo, że przy-
szłe emerytury będą większe, choć dobrze wie, że
projekt ten nie przyniesie choćby niezamierzonego
skutku w postaci wzrostu emerytur? (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
Pani poseł Grażyna Ciemniak, SDPL.
Poseł Grażyna Ciemniak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Dzisiaj wszystkie państwa członkowskie stoją wobec
konieczności modernizacji swoich systemów emery-
talnych, aby dostosować je do nowych wyzwań, spo-
śród których za najważniejsze uznaje się bezrobocie,
niekorzystne trendy demograficzne, ale także kryzys
finansowy i gospodarczy. Trzeba na pewno poszuki-
wać rozwiązań, które zapewnią stabilność finansową
systemu emerytalnego oraz, jednocześnie, taką wy-
sokość świadczeń, która pozwoli emerytom na godne
życie.
Śledziłam dokładnie dyskusję, a nawet spór wielu
ekspertów w sprawie propozycji zmian w OFE.
Uczestniczyłam w spotkaniu z panią minister Fedak
zorganizowanym przez Ogólnopolskie Porozumienie
Związków Zawodowych. Różne stanowiska i opinie
budzą mój niepokój i dlatego chciałabym, aby pan
minister wyjaśnił mi sprzeczne wyliczenia. Według
rządu emerytura wzrośnie średnio o 595 zł, a według
izby gospodarczej, funduszy emerytalnych zmaleje
średnio o 565 zł. Coś tu nie gra albo coś jest nie tak
z rzetelnością obliczeń, albo przyjęto różne założenia.
Które są prawdziwe?
Poza tym rzeczywiście Unia Europejska szacuje,
że przyrost PKB brutto będzie w Polsce najwyższy
wśród krajów Unii Europejskiej. Moje pytanie jest
następujące: Czy to mimo wszystko nie wystarczy,
aby zmniejszyć deficyt finansów publicznych? Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
Pani poseł Marzena Wróbel, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Marzena Dorota Wróbel:
Najsmutniejsze jest to, proszę państwa, że dzisiej-
sza nocna dyskusja, wstydliwie skrywana przez Plat-
formę, w zasadzie niczego nie zmieni, bo wszystko
jest już przesądzone. Wiadomo, że propozycje rządo-
we zostaną bez dyskusji przegłosowane przez koalicję
rządową. Platforma i PSL z parlamentem, z opozycją
parlamentarną w ogóle się nie liczą. Panu Bogu
świeczkę i diabłu ogarek – tak w największym skró-
cie można określić propozycje rządu dotyczące zmian
w OFE. Obserwujemy kłótnie w rodzinie, a chodzi
o duże pieniądze, dodajmy: nasze pieniądze. Z jednej
strony rząd pieniędzmi z OFE chce załatać dług pu-
bliczny i ratować katastrofalną sytuację finansów,
budżetu państwa, wynikającą w dużej mierze z fatal-
nego rządzenia Polską przez Platformę. Z drugiej
strony mamy też OFE, prywatne firmy, do których
obligatoryjnie wpływa część naszej składki emery-
talnej. Żadna z osób, które obecnie są w OFE, nie
miała prawa wyboru. Jest to rozwiązanie kuriozalne
w skali światowej. Obywatele niepodległego państwa
zostali prawnie, ustawowo zmuszeni do wpłacania
ciężko zarobionych pieniędzy do prywatnych insty-
tucji, które na dodatek do niedawna pobierały ogrom-
ne prowizje, inwestując nasze pieniądze głównie
w obligacje Skarbu Państwa, które sami moglibyśmy
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Marzena Dorota Wróbel
sobie kupić bez – najpierw 7-, a teraz 3,5-procentowej
– prowizji. (Dzwonek) Dlaczego nie chcecie dać Pola-
kom prawa wyboru, by zdecydowali, czy chcą być
w ZUS, czy w systemie mieszanym? Ile pieniędzy
z tytułu dywidendy z polskich składek emerytalnych
wycieka za granicę do głównych udziałowców PTE
bez ponoszenia przez nich ryzyka finansowego?
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję, pani poseł.
Pytanie zada pan poseł Jerzy Materna, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Jerzy Materna:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Debatujemy nad dwoma projektami – rządowym oraz
klubu Prawa i Sprawiedliwości – o zmianie niektórych
ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubez-
pieczeń społecznych. To, iż po jedenastu latach sprawa
OFE wymaga wprowadzenia korekt, oznacza dobry
kierunek, lecz propozycja rządu dotycząca gruntownej
przebudowy systemu, i to w tak krótkim czasie, budzi
sprzeciw. Obecnie należy do niego 15,5 mln osób. Lu-
dzi powinno traktować się poważnie. Takimi działa-
niami powodujemy, iż społeczeństwo traci zaufanie do
urzędów i do państwa. Prezes ZUS-u w uzasadnieniu
do projektu pisze, iż takie zmiany wymagają co naj-
mniej rocznego vacatio legis, a nie, jak proponuje rząd,
jednego miesiąca.
Z powyższych względów projekt zaproponowany
przez Prawo i Sprawiedliwość jest rozwiązaniem
lepszym niż projekt rządowy, ponieważ, po pierwsze,
likwiduje przymus odprowadzania składek do II fi-
laru, po drugie, wprowadza możliwość zmiany wy-
sokości odprowadzanej składki oraz rezygnacji
przez ubezpieczonego z jej odprowadzania i ewentu-
alnego powrotu do OFE, po trzecie, likwiduje insty-
tucję przymusowego członkostwa w OFE w drodze
losowania przeprowadzanego przez ZUS. Wobec
tego, mam pytanie: Czy rząd pochyli się nad rozwią-
zaniami zaproponowanymi przez Prawo i Sprawie-
dliwość? (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję.
Pan poseł Józef Rojek, Prawo i Sprawiedliwość.
(Poseł Józef Rojek: Już stoję w bloku starto-
wym.)
Dziękuję za to.
119
Poseł Józef Rojek:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Pan premier Donald Tusk powiedział z tej try-
buny mniej więcej tak: E, właściwie to wiedzieliśmy
o mankamentach tego systemu emerytalnego. To ja
pytam, panie ministrze, dlaczego formacja Platforma
Obywatelska nie zawarła tej strategicznej sprawy
w swoim programie, w kampanii wyborczej? Dzisiaj
być może rządziłaby sama i miałaby bardzo duże
oszczędności, np. z likwidacji KRUS. Dlaczego tego
nie zrobiła wtedy, tylko robi to nagle, pod koniec ka-
dencji? Oto jest pytanie. Oczywiście odpowiedź znają
wszyscy, tu nie ma się co czarować.
Po tych wyjaśnieniach, panie ministrze, właści-
wie Polacy nic nie wiedzą o reformie, o jej plusach,
o tym, co chcecie zrobić, a tak naprawdę to oni są jej
beneficjentami. To jest ustawa nie o zmianie techno-
logii produkcji zapałek, tylko o przyszłości pokoleń,
można tak powiedzieć. I wy dziś próbujecie czarować,
tak jak czarował nas trzy miesiące temu minister
Rostowski przy okazji ustawy o VAT, jak to będzie,
że nawet po podwyżce VAT-u ceny niektórych arty-
kułów zostaną obniżone. Proszę bardzo, panie mini-
strze, niech pan idzie do sklepu i niech pan to powie,
zresztą pana poznają. Nie wiem, co by się działo, bo
ja chodzę na zakupy. (Dzwonek) Więc kiedy pan mówi,
jaką to Polacy będą dostawać emeryturę, to od razu
zapala się czerwone światło, że coś tu jest nie tak.
Dobrze, że wspomniał pan o stopach zastąpienia, ale
niech pan nie bazuje na procentach, bo tego Polacy
nie rozumieją, tylko niech pan poda przykład, jaką
emeryturę będzie miał człowiek, który zarabia 1 tys. zł.
To będzie przekonywujące. Dziękuję, panie marszał-
ku. (Oklaski)
(Poseł Elżbieta Rafalska: 350 zł.)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję.
Pan poseł Rojek mówił trochę za długo, ale za to
regulaminowo. Nie dość, że zadawał pytanie, to jesz-
cze po szekspirowsku powiedział: Oto jest pytanie,
czyli jakby zaznaczył ten regulaminowy zapis. Dzię-
kuję panu posłowi.
(Poseł Józef Rojek: Panie marszałku, biorę przy-
kład z pana.)
Proszę panią poseł Annę Zalewską z klubu Prawo
i Sprawiedliwość o zadanie pytania.
Nie ma pani poseł.
Zapraszam serdecznie panią poseł Elżbietę Witek
z PiS-u.
Też nie ma pani poseł.
A więc teraz pan poseł Wiesław Suchowiejko,
Platforma Obywatelska.
Jest pan poseł, w związku z tym pani poseł Ja-
dwiga Wiśniewska musi troszeczkę poczekać.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
120 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Wiesław Suchowiejko:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na zasadzie zwi-
schenrufu, jak widzę, jestem jak rodzynek. Aha, jest
nas już trochę potem, w dalszej kolejności.
Jeden z moich przedmówców użył tu literackiego
porównania, przywołując Gombrowicza. Ja przywo-
łam Sienkiewicza i nawiążę do pięknego opowiadania
pod tytułem „Purpura”. Nie wiem, czy koleżanki
i koledzy je pamiętają, dotyczyło ono statku na fa-
lach, który symbolizował Polskę. Ja nie będę tak
górnolotny i powiem o naszym systemie emerytal-
nym, który niczym statek ma pewne problemy. Ano,
przecieka pod linią zanurzenia, ma za dużo pasaże-
rów, załoga się leni, a racje żywnościowe są rozkra-
dane przez stewardów, których zbyt wielu kręci się
po pokładzie i udaje, że obsługuje pasażerów.
(Poseł Elżbieta Rafalska: A ta załoga, która się
leni, to...)
Admirał Rostowski powiada: Zatamować prze-
ciek, płyńmy do najbliższego portu, by tam dokonać
niezbędnych zmian. Kontradmirał Balcerowicz mówi
tak: Ograniczmy wszystkim racje żywnościowe,
zwiększmy czas pracy załogi, sprzedajmy 1/4 statku.
Część stewardów pod osłoną nocy wyrzuci się za bur-
tę. Można skorzystać z trzeciej propozycji – PiS-u,
który powiada w ten sposób: Zorganizujmy wśród
pasażerów referendum, jak naprawić statek. Wysoka
Izba wybierze. Zadaję pytanie, bo mam do tego pra-
wo. Zaznaczam, że jest to pytanie do pana ministra:
Czy polisy na życie z funduszem inwestycyjnym, któ-
re powstały wcześniej niż omawiana dzisiaj propozy-
cja zmiany systemu emerytalnego, będą mogły funk-
cjonować jako indywidualne konta zabezpieczenia
emerytalnego? Chodzi o możliwość odliczania od po-
datku kwot wpłacanych na te konta. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Proszę bardzo, pan poseł Suchowiejko mimo cy-
tatów z Gombrowicza zmieścił się w regulaminowym
czasie.
(Głos z sali: Z Sienkiewicza.)
Z Sienkiewicza, przepraszam bardzo. Gubię się
już w tej literaturze, która jest tutaj w ramach pytań
tak obszernie cytowana.
Pani poseł Jadwiga Wiśniewska, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Jadwiga Wiśniewska:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Chcecie utworzyć indywidualne konta zabezpieczenia
emerytalnego, a przecież już funkcjonuje indywidu-
alne konto emerytalne. Czy nie uważa pan, że nale-
żałoby raczej wzmocnić IKE, niż tworzyć, nie wiado-
mo po co, nowy byt?
Druga sprawa związana jest z bezpieczeń-
stwem środków gromadzonych w OFE. Proponu-
jecie zmiany, które tak naprawdę nie wzmacniają
bezpieczeństwa środków gromadzonych przez oby-
wateli. Zasadnicze, podstawowe pytanie: Dlaczego
Platforma, która określa się jako Obywatelska, od-
biera Polakom prawo do decydowania o swoich
emeryturach? Dlaczego nie chcecie państwo zgo-
dzić się na to, żeby obywatel mógł decydować, czy
chce ryzykować w OFE, czy chce być w ZUS-ie?
Myślę, że chcąc doraźnie załatać ogromną dziurę
budżetową, którą stworzyliście, sięgacie państwo
do kieszeni obywateli.
Na koniec dygresja. Kiedy dwa lata temu propo-
nowaliśmy obniżyć prowizje pobierane przez OFE
z 7% do 3,5%, krytykowaliście ten pomysł Prawa
i Sprawiedliwości, nie zostawiając na nas suchej nit-
ki (Dzwonek), po czym po dwóch latach uchwaliliście
taką zmianę. Zauważam kompletny brak jakiejkol-
wiek konsekwencji w waszych działaniach. Myślę, że
macie państwo problem ze zdrowiem psychicznym.
Dziękuję bardzo. (Poruszenie na sali)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Puenta dość zaskakująca. Nie wiem, czy po-
trzebna.
(Poseł Jadwiga Wiśniewska: Przemyślana, panie
marszałku.)
Zachęcam jednak do tego, byśmy bez względu na
to, co chcemy powiedzieć, zachowali wzajemny sza-
cunek.
Pani poseł Agnieszka Hanajczyk, Platforma Oby-
watelska.
Poseł Agnieszka Hanajczyk:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni
Państwo! Pan premier w dzisiejszej debacie powie-
dział: To, co było złe, to m.in. 10 lat milczenia w spra-
wie mankamentów reformy. Uważam, że bardzo złą
rzeczą było również milczenie ze strony powszech-
nych towarzystw emerytalnych, brak jakiejkolwiek
rzetelnej kampanii informacyjno-edukacyjnej. Skut-
kuje to brakiem elementarnej wiedzy na temat sys-
temu emerytalnego.
Dzisiaj usłyszałam, że winę za zły system emery-
talny ponosi m.in. protoplasta PO, czyli AWS i Unia
Wolności. W związku z tym muszę zapytać, co z pro-
toplastą SLD? Jaki był jego udział w budowie obec-
nego systemu emerytalnego, skutecznego systemu,
który trwa od kilkudziesięciu lat?
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Agnieszka Hanajczyk
Przyznam też, że ze zdumieniem przyjęłam to, co
zostało powiedziane z prawej strony: że projekt rzą-
dowy był pisany nie z myślą o Polakach, tylko z my-
ślą o korzyściach budżetu państwa. Muszę zapytać:
Czy to oznacza, że PiS dba o Polaków, a my dbamy
wyłącznie o budżet państwa? Idąc dalej: Czy jeżeli
państwo obniżacie składkę rentową i zabieracie
z ZUS-u 30 mld zł, to jest to dobre dla Polaków? Jakie
ma to znaczenie dla budżetu państwa?
Pytanie do pana, panie ministrze, bo być może
wszystkim nam potrzebna jest ta elementarna wie-
dza. Czym jest budżet państwa? Co to jest dług pu-
bliczny? Czym jest spowolnienie wzrostu gospodar-
czego lub podnoszenie kosztów rozwoju państwa?
Czy ma to wpływ na system emerytalny? Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
Pani poseł Danuta Olejniczak, Platforma Obywa-
telska.
Poseł Danuta Olejniczak:
Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Panie Mi-
nistrze! Zadam panu bardzo krótkie pytania, panie
ministrze. Jakie straty, mam na myśli wymierne
kwoty, poniosły otwarte fundusze emerytalne tylko
w 2008 r. w związku z kryzysem światowym? Czy
w związku z tym zmniejszyły się dochody powszech-
nych towarzystw emerytalnych oraz, co za tym
idzie, zarobki zatrudnionych tam osób? Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
O zadanie pytania proszę pana posła Edwarda
Siarkę, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Edward Siarka:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Stabilność i adekwatność dochodu emerytal-
nego powinna być celem systemów emerytalnych.
Stabilność i adekwatność jest też kwestią podstawo-
wej solidarności wewnątrz- i międzypokoleniowej. To
cytat z zielonej księgi traktującej o problemach eme-
rytalnych w państwach Unii Europejskiej.
Obecna propozycja rządowa i sposób wprowadza-
nia jej w życie są zaprzeczeniem tych dwóch podsta-
121
wowych zasad, stąd nasi obywatele traktują system
emerytalny nie jako świadomy wybór czy inwestycję,
ale jako zło konieczne. Obywatele są przy tym bom-
bardowani informacjami o niegospodarności i wyso-
kich pensjach, jakie otrzymują prezesi niezależnie od
wyników finansowych towarzystw emerytalnych.
W tej sytuacji chciałbym zapytać: Dlaczego
w przedłożonym dziś projekcie ustawy rząd – wbrew
interesom obywateli – nie uzależnia wysokości po-
bieranych opłat i wysokości wynagrodzeń prezesów
od wyników finansowych towarzystw emerytal-
nych? Czy prawdą jest, że właściwie kupujemy w ten
sposób milczenie prezesów w sprawie, którą dzisiaj
omawiamy?
Kolejna sprawa. Przedłożenie rządowe jest tylko
łataniem dziury budżetowej. Uczciwie trzeba powie-
dzieć, że minister finansów czynił zabiegi, by kwoty
odprowadzonej do OFE nie wliczać do deficytu budże-
tu państwa. Tymczasem manewr ten się nie powiódł.
Komisja Europejska nie zaakceptowała argumentów
ministra Rostowskiego. Zatem rodzi się pytanie: Co
minister finansów wynegocjował, o co zadbał? O czy-
je interesy? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
O zadanie pytania proszę pana posła Józefa Rac-
kiego.
(Głos z sali: Nie ma.)
Nie ma pana posła.
Pytanie zada pan poseł Kazimierz Moskal, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Kazimierz Moskal:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zacznę może od
edukacji, bo kilka osób nawiązywało do tego, że na-
leżałoby się wyedukować. Pytam więc pana mini-
stra Boniego: Dlaczego nie zadbano o edukację oby-
wateli? Przecież każdy obywatel powinien mieć to
jasno i wyraźnie wyłożone, powinien wiedzieć, o co
w tym wszystkim chodzi. Z tym związane jest dru-
gie pytanie: Czy rząd ma jednolite stanowisko w tej
kwestii? Dzisiejsze wystąpienia pana ministra Bo-
niego i ministra finansów wskazywały jednoznacz-
nie, że te poglądy nie są takie same. Nie mówię już
o profesorze Leszku Balcerowiczu. Poza tym pewne
inwektywy, które tutaj padają, są nieuzasadnione.
Rozmawiamy o ważnej reformie dotyczącej społe-
czeństwa, więc w ten sposób chyba nie powinniśmy
prowadzić debaty.
Mam pytanie. Jeżeli rzeczywiście jest rak refor-
my, jeżeli jest maszynka do tworzenia długu – mó-
wię o II filarze, a są to słowa, które padają z ust
przedstawicieli rządu – to czy w takim układzie nie
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
122 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Kazimierz Moskal
należałoby pomyśleć o likwidacji II filara? Jeżeli
w ten sposób mówią przedstawiciele rządu, to jest
to jednoznaczny przekaz, że gdyby tego filara nie
było, byłoby lepiej. Czy jest to tak do końca prawdą?
(Dzwonek)
Czy w związku z tym, że jest taka niejednomyśl-
ność, idziecie w kierunku, który zaproponowały Wę-
gry? Czy jest propozycja osiągnięcia...
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
(Poseł Kazimierz Moskal: Chciałbym jeszcze na-
wiązać do Sienkiewicza.)
Do zadania pytania zapraszam posła Jana Ku-
lasa.
Panie pośle, proszę uprzejmie.
(Poseł Kazimierz Moskal: Ale, panie marszałku,
jeszcze…)
Dziękuję bardzo.
Panie pośle, proszę uprzejmie.
(Poseł Kazimierz Moskal: Chciałem nawiązać, do
Sienkiewicza, ale pan marszałek nie pozwolił. Dzię-
kuję.) (Oklaski)
(Poseł Artur Górski: Nie lubi pan marszałek Sien-
kiewicza.)
Gdyby wcześniej pan poseł powiedział, że chodzi
o Sienkiewicza, to rzeczywiście troszeczkę wydłużył-
bym czas.
Pan poseł Jan Kulas.
Poseł Jan Kulas:
Platforma Obywatelska.
Panie Marszałku! Szanowni Przedstawiciele Rzą-
du! Wysoki Sejmie! To jest ważna i poważna debata
i w takim klimacie niewątpliwie powinna się odby-
wać. Jak jest, każdy widzi. Premier Donald Tusk
zaprosił całą opozycję do współpracy nad naprawą
systemu ubezpieczeń społecznych.
(Poseł Marzena Dorota Wróbel: Ale proszę nie opo-
wiadać.)
Takie było zaproszenie, taka była propozycja.
Zastanawiałem się, jak odpowiedzieli parlamenta-
rzyści z Prawa i Sprawiedliwości. Agresja, epitety,
pomówienia, insynuacje i, co najgorsze, także oso-
biste próby obrażania premiera i jego ministrów.
(Wesołość na sali) Parlamentarzyści PiS śmieją się
z tego, ze swojego zachowania, ale dobre wychowa-
nie obowiązuje także w parlamencie i warto zawsze
o tym pamiętać.
Dzisiaj dyskutujemy również nad nowoczesną po-
lityką społeczną – to zostało wyraźnie powiedziane
– dlatego można by zapytać posłów z PiS, czy nadal
chcą głosować przeciwko podwyżkom płac dla na-
uczycieli, czy nadal chcą głosować przeciwko walory-
zacji emerytur i rent?
(Głos z sali: Proszę?)
Czy posłowie PiS chcą nadal głosować przeciwko
ulgom rodzinnym dla naszych dzieci? Czy posłowie
PiS chcą nadal głosować przeciwko 51-procentowym
podwyżkom dla studentów, jak to miało ostatnio
miejsce przy budżecie? (Poruszenie na sali)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Przepraszam, panie pośle.
Panie pośle… (Gwar na sali, dzwonek)
Proszę nie liczyć tego czasu, żeby było sprawie-
dliwie.
Bardzo proszę państwa o nieprzerywanie tym,
którzy zadają pytanie.
(Poseł Marzena Dorota Wróbel: Ale jak do nas
mówi, dowcipy opowiada.)
Szanowni państwo, proszę nie cenzurować pana
posła Kulasa. Jeśli ktoś będzie próbować cenzurować
państwa, będę również temu przeciwny i będę pań-
stwu pomagał. Miejscem do zabierania głosu w Sej-
mie jest trybuna.
Ten czas, rozumiem, nie był liczony.
Panie pośle, uprzejmie proszę kontynuować.
(Poseł Stanisław Szwed: Do rzeczy.)
Poseł Jan Kulas:
Bardzo dziękuję.
Mówiąc o nauczycielach, waloryzacjach emerytur
i rent, ulgach rodzinnych, ulgach dla studentów, mó-
wiliśmy o realnej polityce społecznej, która związana
była z tegorocznym budżetem i będzie związana pew-
nie z budżetem na kolejny rok. Z tym ściśle wiąże się
także nowoczesny system ubezpieczeń społecznych.
(Dzwonek) Pytanie jest o to, jakie jest stanowisko
opozycji. Do pana ministra jest jedno tylko pytanie:
Czy pan minister będzie dalej podejmował próby,
żeby przekonać tę twardą opozycję z PiS do współ-
pracy nad naprawą systemu ubezpieczeń społecz-
nych? Dziękuję za uwagę.
(Głos z sali: A co ze stoczniami?)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Pytanie zadawać będzie pani poseł Barbara Bar-
tuś, Prawo i Sprawiedliwość. (Poruszenie na sali)
W trudnej sytuacji, panie pośle, stawia pan pana
ministra, żądając… Nie powiem już, czego. (Wesołość
na sali)
Pani poseł Barbara Bartuś, Prawo i Sprawiedli-
wość.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 123

Poseł Barbara Bartuś: Poseł Barbara Bartuś:

Dziękuję. Panie marszałku, ta debata jest tak ważna i od-

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę na począ- bywa się tak późno, że niech pan pozwoli zadać jesz-
tek wyjaśnić, iż nie jestem zwolennikiem otwartych
cze dwa pytania.
funduszy emerytalnych, a wręcz zaliczam się do gro-
na osób, które czują się oszukane przez rząd Jerzego
Buzka, zresztą czołowego polityka Platformy Obywa-
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
telskiej. Dla mnie najbardziej bolesny jest fakt, iż
wszyscy pracujący muszą obowiązkowo wpłacać skład-
ki do ZUS na swoje ubezpieczenie emerytalne, a na- Nie, pani poseł, bardzo proszę…
stępnie 1/3 z tych składek ZUS oddaje do otwartych
funduszy emerytalnych, które, dostając nasze pienią-
dze, niczego nam nie gwarantują oprócz tego, że będą Poseł Barbara Bartuś:
od nas ściągać opłaty. A więc jedyny pewnik to to, że
prywatne firmy na nas zarobią. Chciałabym zapytać pana ministra…
Dzisiaj większość młodych Polaków w ogóle nie
wierzy, że za pobrane składki dostanie jeszcze eme-
ryturę. Pan premier Donald Tusk, uzasadniając dziś Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
projekt rządowy, chwalił tamtą reformę i próbował
nas przekonać, że przedstawiona ustawa poprawi Pani poseł, pani poseł…
jeszcze system emerytalny i dzięki jego działaniom
obecni emeryci będą mieli waloryzację swoich świad-
czeń. I tutaj pragnę odnieść się do słów pana posła, Poseł Barbara Bartuś:
który występował przede mną, sprawdziłam to, po-
nieważ pan premier Donald Tusk, i Platforma Oby- …czy ktoś próbował rzetelnie policzyć, ile będą
watelska, tak często chwali się tym, że daje coroczną wynosić średnie emerytury…
waloryzację emerytom i rencistom. Tak, tylko pan
Donald Tusk wraz ze swoim klubem Platforma Oby-
watelska w 2004 r. głosował za likwidacją corocznej Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
waloryzacji emerytur i rent. Pan Donald Tusk daje
emerytom waloryzację, ale tylko na tym (Dzwonek) Pani poseł…
minimalnym poziomie, jaki uchwalił rząd pana Ja-
rosława Kaczyńskiego.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oprócz tego fa- Poseł Barbara Bartuś:
talnego projektu rządowego ten punkt posiedzenia
Sejmu obejmuje również rozpatrzenie projektu Pra-
…z pieniędzy z OFE, z Funduszu Ubezpieczeń
wa i Sprawiedliwości, w którym proponujemy dać
Społecznych.
możliwość decydowania ubezpieczonym co ma być
robione z ich pieniędzmi.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Czy kiedy pani troszkę, zgodnie z regulaminem,
Dziękuję, pani poseł.
przeszkadzam, te pytania rzeczywiście brzmią tak,
jak powinny? Chyba nie.
Poseł Barbara Bartuś:

Panie premierze, dlaczego nie chcecie pracować

nad naszym projektem, dlaczego nie chcecie, aby
Poseł Barbara Bartuś:
sami Polacy mogli decydować, co będzie działo się
z ich pieniędzmi? Tak.

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Dziękuję bardzo. Dziękuję serdecznie. Wszystkiego powiedzieć się nie da.

 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
124 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Barbara Bartuś:
Panie marszałku, sam pan mnie sprowokował do
rozmowy z panem posłem Kulasem. Na to poświęci-
łam faktycznie kilkanaście sekund, a więc dwa krót-
kie pytania dotyczące…
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Pani poseł, znam pana posła Kulasa. On zaraz do
pani podejdzie, jeśli go pani zaprasza, porozmawiacie
sobie, a ja będę udawał, że tego nie widzę i że mi to
nie przeszkadza.
Poseł Barbara Bartuś:
Panie marszałku…
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Bardzo proszę, dziękuję serdecznie.
Poseł Barbara Bartuś:
Może ostatnie pytanie.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
To kompromis. Dobrze, ostatnie pytanie.
Poseł Barbara Bartuś:
Stawiam pytanie: Czy budżet państwa w ogóle
udźwignie w przyszłości system emerytalny, system
zabezpieczenia społecznego Polaków? Teraz bowiem,
przesuwając te pieniądze do ZUS, zobowiązujemy
państwo polskie do tego, że kiedyś będzie musiało
wypłacić emerytury. Tylko czy w budżecie państwa
będą na to pieniądze? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
(Poseł Jan Kulas: Czy chce pani poseł…)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Widzicie państwo, wiedziałem, że pan poseł Jan
Kulas to człowiek najwyższego taktu. Został zapro-
szony i korzysta z tego zaproszenia.
Pytanie zadawać będzie pan poseł Wojciech Kos-
sakowski, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Wojciech Kossakowski:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Od kilku tygodni jest to jedna z najbardziej dysku-
syjnych spraw w kraju. Każdy z klubów ma swoje
wizje, każdy twardo obstaje przy swoim stanowisku.
Tymczasem jest to kwestia, która powinna być wy-
pracowana na drodze porozumień wszystkich partii,
bo dotyczy bezpieczeństwa finansowego nie tylko
16 mln ubezpieczonych, ale także przyszłych poko-
leń. Tego ze strony rządu zabrakło.
Projekt Prawa i Sprawiedliwości daje ludziom,
mówiąc kolokwialnie, wentyl bezpieczeństwa w od-
niesieniu do proponowanych zmian w postaci możli-
wości wyboru. Rząd chce bezwarunkowo zmniejszyć
składki przekazywane z ZUS do OFE z 7,3% do 2,3%.
To bardzo radykalna zmiana, która stawia na głowie
dotychczasowy system. Dlatego też nasz projekt daje
ludziom wybór – ubezpieczony sam powinien móc
określić, jaką część składki odprowadzi do OFE: na
poziomie 2,3%, 4,5% czy 6% aż do obecnie obowiązu-
jącej składki na poziomie 7,3%. Jeśli obniżymy, tak
jak proponuje to rząd, obligatoryjnie, poziom przeka-
zywanej składki do 2,3%, to będzie to już tylko fikcja
tego systemu. Mam wrażenie, że rząd zapomniał, iż
czasy, kiedy fikcja była wykładnikiem prawdy, dawno
się skończyły.
Chciałbym zadać pytanie: Dlaczego rząd myśli
tylko o sobie tu i teraz? Proszę pamiętać, że te zmia-
ny dotkną najbardziej nas, ludzi młodych, dziś dwu-
dziesto-, trzydziestoletnich. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
Pytanie zadawać będzie pan poseł Piotr Polak,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Piotr Polak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawiany pro-
jekt ustawy, propozycja rządu premiera Tuska się-
gnięcia w trudnych czasach, niestety po raz kolejny,
po pieniądze emerytów, to smutne podsumowanie
trzyipółletniej pracy liberalnego rządu. Pan premier
mało przekonująco zapewniał nas o celu proponowa-
nych zmian, mówiąc o naprawie systemu. Niestety
prawdziwy cel jest inny, mówił o tym pan minister
Boni, czyli zmniejszenie skali przyrostu długu pu-
blicznego. Długu, którego po ponad trzech latach
rządów Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stron-
nictwa Ludowego przybyło prawie tyle, co przez całe
17 lat – ponad 300 mld zł.
To, co nam proponuje rząd, to przerzucenie odpo-
wiedzialności za swoje złe rządzenie na obywateli.
Tylko to nie obywatele, lecz rząd pana premiera Tu-
ska doprowadził do krytycznego stanu finanse pu-
bliczne. Teraz, próbując ratować tę złą sytuację, pro-
ponuje się składki nieprzekazane w 5% do OFE po-
zostawić w ZUS, wydać je na bieżące wypłaty eme-
rytur i jednocześnie zaksięgować na indywidualnych
kontach i nawet wyżej je oprocentować, niż wyszłoby
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Piotr Polak
to w OFE. Do 2020 r. przez takie zabiegi będzie nie-
przekazanych 190 mld zł do otwartych funduszy
emerytalnych, ale wspomniane oprocentowanie bę-
dzie skutkowało tym, że trzeba będzie oddać ponad
220 mld zł.
Czy to ma być (Dzwonek), panie premierze, panie
ministrze, ten interes, czy to ma być ta niepewna
satysfakcja emerytów, o której mówił dziś premier
Tusk? Z jakich środków będzie wypłacone to dodat-
kowe ponad 30-miliardowe zobowiązanie? Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję panu posłowi.
O zadanie pytania proszę panią poseł Krystynę
Skowrońską, Platforma Obywatelska.
Poseł Krystyna Skowrońska:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie!
W 2002 r. rząd SLD nie przekazał w terminie 12 mld zł
do otwartych funduszy emerytalnych. Sejm decydo-
wał, jakim dyskontem odsetkowym przekazać należ-
ne składki 12 milionom Polaków. Niestety, rząd SLD
nie zweryfikował, jak funkcjonuje system. Okres rzą-
dów PiS i Samoobrony. W wystąpieniach wicepremie-
ra Leppera często przewijało się hasło: Balcerowicz
musi odejść. Niestety, również w tym okresie nie we-
ryfikowano, jak funkcjonuje system, jak działa II fi-
lar, i nie podjęto żadnych działań w celu obniżenia
prowizji, które pobierały towarzystwa emerytalne.
Niektórzy eksperci, opozycja namawiali rząd Platfor-
my Obywatelskiej i PSL, by nie wprowadzał obniżki
składki rentowej – to kwota 24 mld zł, by nie obniżał
podatku PIT – 4 mld zł, nie decydował się na ulgę
prorodzinną – 3 mld zł, waloryzację rent i emerytur
– 5,7 mld zł, podwyżki dla nauczycieli i inne świad-
czenia. Razem w kieszeni Polaków w 2010 r. pozosta-
ło 60 mld zł. To państwo byli przeciwni takim roz-
wiązaniom. (Oklaski)
Rząd uruchomił procedurę redukcji nadmiernego
deficytu, by nie wstrzymano wypłaty środków z Unii
Europejskiej, tak potrzebnych gospodarce.
Pytam zatem: Dlaczego dzisiaj system emerytal-
ny nie działa poprawnie? O ile wzrośnie dług publicz-
ny, jeżeli niniejsza ustawa nie zostanie przyjęta?
Cięcia jakich wydatków są alternatywą dla propono-
wanych zmian OFE oraz ile kosztowała Polaków
akwizycja prowadzona do tej pory przez fundusze?
W jaki sposób proponowane zmiany wymuszą na
otwartych funduszach emerytalnych bardziej efek-
tywne zarządzanie pieniędzmi Polaków? Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
125
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
Pani poseł Elżbieta Rafalska, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Elżbieta Rafalska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo mnie za-
intrygowały losy załogi statku, o którym mówił pan
poseł Suchowiejko. Rozumiem, że załogi PO–PSL.
Szczególnie zainteresowało mnie, kogo miał na my-
śli, panie ministrze, mówiąc, że załoga się leni albo
część załogi rozkradła racje żywnościowe.
I przechodząc dalej, do tej nowelizacji ustawy
emerytalnej, chcę powiedzieć, że po pierwsze, Polacy,
proszę państwa, czują się oszukani. Oszukani przez
twórców reformy emerytalnej. Oszukani, bo tamte
obietnice okazały się bezpodstawne. Oszukani przez
ludzi bez wyobraźni, jak to powiedział pan minister
Boni. Po drugie, Polacy czują się zdezorientowani, bo
mogą pogubić się w karuzeli pomysłów, w tym sporze
między ministrami, między ekonomistami. I po trze-
cie, Polacy będą i są zupełnie nieprzygotowani do
życia z emerytur kapitałowych, w których stopa za-
stąpienia będzie wynosiła ok. 30%, bo do tych eme-
rytur nie można się przygotować. Będziemy krajem
biednych emerytów.
Proszę mi powiedzieć, panie ministrze, jakie mamy
gwarancje, że kolejne rządy, uzasadniając to – podob-
nie jak ten – trudną sytuacją budżetową państwa, nie
wycofają się z dziedziczenia, z przyjętego wzrostu
PKB jako wskaźnika waloryzacji części II filara.
(Dzwonek) Jak państwo gwarantuje wypłatę mini-
malnej emerytury? Jakiej spodziewacie się skali zja-
wiska, że z tych emerytur kapitałowych część nie
osiągnie wysokości wypłaty minimalnej? Jaka to bę-
dzie skala? Dlaczego wycofał się pan ze swoich wcze-
śniejszych obietnic zapisania w konstytucji pewnych
gwarancji zapewniających nam spokój emerytalny?
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
Pani poseł Elżbieta Rafalska, wymieniając pana
posła Suchowiejko, stworzyła mu regulaminową
szansę do sprostowania, z czego pan poseł oczywiście
korzysta.
Poseł Wiesław Suchowiejko:
Bardzo dziękuję, panie marszałku.
Pani poseł, być może zostałem źle zrozumiany.
Mówiąc o załodze, która się leni, miałem na myśli,
niestety, nas wszystkich. Bo załogą statku Purpura
jesteśmy my wszyscy, Polacy pracujący.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
126 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Wiesław Suchowiejko
(Poseł Elżbieta Rafalska: Ale Rostowski był kapi-
tanem.)
W Polsce, niestety, wydajność pracy jest ciągle za
niska, czas pracy za krótki, tak jak i za niski jest
wiek, w którym przechodzimy na emeryturę. I to,
niestety, wszyscy sobie musimy uzmysłowić. Te zmia-
ny nastąpią. Bardzo dziękuję.
(Poseł Elżbieta Rafalska: A ci, co kradli?)
Niestety, złodzieje...
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Już zakończmy tę debatę. Pan poseł Suchowiejko
wyjaśnił, jaka jest załoga i jej skład. Pani poseł Ra-
falska błędnie zinterpretowała.
O zadanie pytania proszę pana posła Henryka
Kowalczyka, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Henryk Kowalczyk:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni
Państwo! Przed chwilą usłyszałem od jednej z pań
posłanek Platformy Obywatelskiej – nie będę wymie-
niał nazwiska, żeby nie prowokować sprostowania
– informacje, czemu to Prawo i Sprawiedliwość było
przeciwne. A więc było przeciwne podwyżkom dla
nauczycieli, obniżeniu składki rentowej, obniżeniu
podatku. Pani poseł, przecież składkę rentową obni-
żył rząd Prawa i Sprawiedliwości. Faktem jest, że
Platforma Obywatelska to poparła. Ale jeśli się to
– nie wiem – podoba czy nie podoba, to można było
w każdej chwili to odwrócić już 3 lata temu. Również
podatek i progi podatkowe obniżył rząd Prawa i Spra-
wiedliwości. I o tym trzeba pamiętać, a nie wma-
wiać... (Gwar na sali) Tak więc... (Gwar na sali) Nie
wiem, czemu jesteśmy przeciwni...
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Proszę nie odkrzykiwać z sali.
Poseł Henryk Kowalczyk:
To tak dla wyjaśnienia, bo z jednej strony byliśmy
podobno przeciwni, z drugiej strony przez te nasze
działania brakuje pieniędzy w budżecie.
Oczywiście zmiany w otwartych funduszach eme-
rytalnych, nie czarujmy się, to nie jest coś, co ma
uzdrowić emerytów, jak niektórzy wmawiają. Pierw-
szy raz słyszę, żeby komuś zabierać pieniądze i jesz-
cze wmawiać mu, że się z tego cieszy. A tak wygląda
reforma otwartych funduszy emerytalnych. Ale to
jest taka filozofia: ratowanie długu publicznego za
wszelką cenę. To jest Fundusz Pracy, to są drogi, to
jest przygotowywany kaganiec na samorządy gmin-
ne. (Dzwonek) Wszystko podporządkowane jednemu
celowi, żeby, broń Boże, do wyborów nie okazało się,
że przekroczyliśmy 55-procentowe zadłużenie w sto-
sunku do produktu krajowego brutto.
Pytam: Na jak długo odsunięte zostanie to zagro-
żenie poprzez przesunięcie tych pieniędzy z otwar-
tych funduszy emerytalnych do ZUS? Na jak długo
to niebezpieczeństwo zostanie odsunięte? Bo nie są-
dzę, że całkowicie, dlatego że brak jakichkolwiek
reform gospodarczych i tak spowoduje, że kiedyś ten
próg zostanie przekroczony.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Musiałem zgodzić się na trochę dłuższą wypo-
wiedź pana posła, bo próbowaliście państwo panu
posłowi przeszkadzać.
Dziękuję panu posłowi.
Poseł Henryk Kowalczyk:
Dziękuję bardzo, panie marszałku. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
O zadanie pytania proszę pana posła Łukasza
Zbonikowskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Łukasz Zbonikowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do
pana premiera Donalda Tuska, jako że dzisiaj posta-
nowił osobiście bronić tego pomysłu skoku na kasę
przyszłych emerytów. Czemu pan, panie premierze,
jako szef partii, już dzisiaj, myślę, wszyscy wiedzą,
że tylko z nazwy obywatelskiej, tak nie ufa obywate-
lom? Czemu pan tak nie wierzy, że obywatele mogą
sami dokonać wyboru i nie wprowadza rozwiązań,
które od 2 lat leżały w Sejmie, złożone do laski mar-
szałkowskiej? Chodzi o to, aby dokonać wyboru. My-
ślę, że wiele problemów finansowych można by było
dzięki temu rozwiązać. Czemu rządy liberałów za-
wsze kończą się tak samo? Po 4 latach dochodzimy
znowu do katastrofy finansów publicznych, a w ra-
mach ratowania ich sięga się, skoro nie można do
obecnych emerytów, bo już mają żałosne świadcze-
nia, po pieniądze przyszłych. Czemu, panie premie-
rze, jest pan tak nieodpowiedzialny, że czekał pan aż
2 lata, żeby zmierzyć się z problemem OFE, skoro już
2 lata Prawo i Sprawiedliwość wyciągało rękę do tego
rządu, widząc, co się dzieje? Może pan sam osobiście
był oszukiwany przez swego ministra finansów i zre-
zygnował pan z tego, co mogłoby rozwiązać problemy,
do których dzisiaj doszliśmy. Myślę, że te pytania są
na miejscu, bo kończy się kadencja i stan państwa
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Łukasz Zbonikowski
żałośnie wygląda pod pana rządami. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
(Poseł Jan Kulas: Nieprawda.)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
Pytanie zadawać będzie pan poseł Tomasz Latos,
Prawo i Sprawiedliwość.
Nie ma pana posła.
Zapraszam więc pana posła Andrzeja Orzechow-
skiego z Platformy Obywatelskiej.
Poseł Andrzej Orzechowski:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Pomimo wielu dzisiejszych apeli, żeby nie używać
sformułowań typu: OFE – skok stulecia, zabieranie
pieniędzy emerytom, kryzys spowodowany przez
dzisiejszą koalicję czy liberalne podejście, ciągle
w wypowiedziach posłów to się pojawia. Chciałbym
powiedzieć, że te sformułowania są nieprawdziwe.
Podchodzimy z pełną odpowiedzialnością do pań-
stwa, obecnych i przyszłych emerytów. Natomiast
jeśli chodzi o przypinanie łatki liberałów, to chciał-
bym, chyba przewrotnie trochę, powiedzieć, że to
właśnie projekt poselski zgłoszony przez posłów PiS
jest projektem liberalnym, powiedziałbym nawet
może: do tego stopnia liberalnym, że nie do zreali-
zowania (Poruszenie na sali), bo proponuje zdemon-
towanie systemu i tak naprawdę oznacza podstawie-
nie nogi koalicji rządzącej. Stąd także m.in. pomysły
opóźnienia prac, wysłuchania publicznego itd.
I moje pytanie adresowane do pani poseł przedsta-
wicielki wnioskodawców brzmi: Czy naprawdę chcia-
łaby realizować ten projekt, gdyby sama była mini-
strem, gdyby była premierem? Czy rzeczywiście
w sposób odpowiedzialny chciałaby ten projekt re-
alizować? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
O zadanie pytania proszę pana posła Franciszka
Jerzego Stefaniuka, Polskie Stronnictwo Ludowe.
Poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja dzisiaj ze zdu-
mieniem dowiedziałem się od posłów, polityków, do
których zawsze miałem zaufanie, że troska o finanse
publiczne to jest coś nagannego, coś, czego trzeba się
tutaj wstydzić. Podawaliście to w formie zarzutu.
Pan poseł Dorn powiedział, że jeżeli ta zmiana przej-
127
dzie, to Platforma będzie pić szampana, a reszta bę-
dzie miała kaca. Ja wam powiem, kto będzie miał
kaca. 5 stycznia, gdy była rozpatrywana informacja
bieżąca na temat OFE, zadałem pytanie, które
brzmiało: Czy prawdą jest, że twórcy reformy emery-
talnej uczestniczyli, i uczestniczą niektórzy, w radach
nadzorczych powszechnych towarzystw emerytal-
nych lub byli zatrudnieni w grupach kapitałowych,
które te towarzystwa tworzyły? Uzyskałem odpo-
wiedź od pana ministra Boniego, którą wziąłem na
poważnie – że mogę sobie przeczytać czy znaleźć
w Internecie. Znalazłem. Otóż byli i są, i to oni mają
w tej chwili czkawkę, a za kilka dni czy za dwa tygo-
dnie będą mieli kaca, jeśli to zostanie uchwalone.
I teraz jeszcze pytanie. Czy to są prawidłowe stan-
dardy, że ci, którzy tworzyli, z tego korzystają? Widzę
pana posła Sekułę, byliśmy w komisji hazardowej,
gdzie bardzo mocno i tak wrażliwie napiętnowano
nielegalny lobbing. Czy tego nie można puścić tą
samą drogą myślową?
I teraz druga kwestia. (Dzwonek) Czy dziś ktoś
powiedział o tym, czy to jest prawda, że w otwartych
funduszach emerytalnych nie ma wcale polskiego
kapitału, a gwarantem kapitału emerytalnego jest
w dalszym ciągu Skarb Państwa? I o co wy się bije-
cie? O zewnętrzny kapitał, żeby po prostu nabijał
sobie kieszeń? A może ja nie mam racji? A więc jesz-
cze raz powtarzam: Czy wśród udziałowców po-
wszechnych towarzystw emerytalnych jest choć tro-
chę przedstawicieli polskiego kapitału? Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
O zadanie pytania proszę pana posła Adama
Abramowicza, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Adam Abramowicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan Donald Tusk
oświadczył, że składki odebrane OFE i gromadzone
w ZUS będą dziedziczone na podobnych zasadach,
jak teraz składki w OFE. Problem polega na tym, że
dwa lata temu PO odebrała Polakom możliwość dzie-
dziczenia środków gromadzonych w OFE, z wyłącze-
niem przypadku gdy płacący składki umrze przed
przejściem na emeryturę lub właśnie w tym rado-
snym dniu. Zamówiłem opinię w Biurze Analiz Sej-
mowych, w której czytamy: „Dziedziczenie środków
przekazanych do Funduszu Dożywotnich Emerytur
Kapitałowych w razie śmierci emeryta podczas wy-
płaty dożywotniej emerytury kapitałowej następuje
w formie jednorazowego świadczenia pieniężnego,
zwanego wypłatą gwarantowaną, jeżeli śmierć eme-
ryta nastąpiła w ciągu 3 lat od dnia przekazania
środków zgromadzonych w OFE do Funduszu Doży-
wotnich Emerytur Kapitałowych. Gdy śmierć eme-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
128 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Adam Abramowicz
ryta nastąpi po upływie 3 lat, prawo do wypłaty środ-
ków znajdujących się w Funduszu Dożywotnich Eme-
rytur Kapitałowych wygasa, co w praktyce oznacza,
że rodzina lub inne osoby uposażone pieniędzy nie
otrzymają”. Podkreślam – rodzina i osoby uposażone
pieniędzy nie otrzymają.
Prof. Balcerowicz niedawno stwierdził, że rząd
uprawia kłamliwą propagandę w sprawie OFE. Py-
tam pana premiera: Dlaczego zatem pan premier
Donald Tusk takową propagandę uprawia także
w sprawie dziedziczenia gromadzonych przez lata
składek? Dlaczego oszukuje opinię publiczną w tym
względzie i kontynuuje ten proceder niechlubny
wprowadzania w błąd zamiast mówienia prawdy?
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
Pytanie zadawać będzie pan poseł Lech Sprawka,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Lech Sprawka:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pierwsze py-
tanie, panie ministrze: Dlaczego premier i ministro-
wie permanentnie używają określenia „pieniądze
OFE”? Przecież te pieniądze to są pieniądze pracu-
jących Polaków, którymi OFE tylko zarządzają.
Drugie pytanie. Czy 17 grudnia 2010 r. pan pre-
mier mówił prawdę, kiedy to po szczycie Unii Euro-
pejskiej obwieścił kolejny sukces polegający na tym,
że rzekomo Unia Europejska wyraziła zgodę, by moż-
na było odliczać od długu publicznego część transfe-
ru składki do OFE, za którą OFE kupują obligacje
Skarbu Państwa? Jeśli premier mówił prawdę, to te
przyczyny, o których dzisiaj państwo tak często mó-
wicie, po prostu nie istnieją po stronie zewnętrznej.
A jeśli chodzi o stronę wewnętrzną, mam takie pyta-
nie: Czy rozważaliście w związku z tym państwo
zmianę art. 72 ustawy o finansach publicznych, tego,
który definiuje dług publiczny, uwzględniając właśnie
powyższe rozwiązanie? Może by nie było wtedy pro-
blemu tychże obligacji.
Kolejne pytanie. Dlaczego projekt ustawy nie obej-
muje zmiany ustawy o emeryturach kapitałowych?
W art. 7 jest zapis taki: „Ze środków zgromadzonych
w otwartych funduszach emerytalnych przysługuje
emerytura kapitałowa”. Przecież ta zmiana powodu-
je, że tych zgromadzonych środków będzie tylko 30%
(Dzwonek), natomiast 70% to będą pieniądze wpła-
cane przez aktualnie pracujących, z zupełnie innego
miejsca. Ta ustawa wymaga koniecznie...
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
No tak, dziękuję bardzo.
Pytanie zadawać będzie pan poseł Marian Sta-
rownik, Polskie Stronnictwo Ludowe.
Poseł Marian Starownik:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Pa-
nowie Posłowie! W dzisiejszej debacie powiedziano
bardzo dużo o kondycji otwartych funduszy emery-
talnych. Ja chciałbym wyartykułować, czym tak
naprawdę są dzisiaj otwarte fundusze emerytalne po
11 latach działalności. Myślę, że gołym okiem widać,
iż założenia reformy z 1999 r. były raczej chybione
i nie do końca sprawdzają się w bieżącym funkcjono-
waniu. I to jest chyba clou, które nas zobowiązuje do
tego, żebyśmy ten system naprawili. Myślę, że dzi-
siejsza dyskusja ma taki wymiar.
Przypomnę, że założenia, które wtedy zostały
stworzone, miały gwarantować przyszłym emerytom
godziwą emeryturę, a dzisiaj już wiemy, że kiedy ze-
tknęły się one z rzeczywistością, nie do końca się
sprawdzają. Główny grzech moim zdaniem został
popełniony na samym starcie, gdyż budowa kapitału
OFE miała być oparta głównie na nadwyżkach finan-
sowych budżetu oraz dochodach z prywatyzacji pol-
skich zakładów. Dziś wiemy, że rząd nie dysponował
nadwyżkami finansowymi, a budowanie kapitału
OFE polegało głównie na wykupie obligacji rządo-
wych, co w konsekwencji doprowadziło do zadłużenia
i narastania deficytu budżetowego. Dziś mamy taką
oto sytuację, że rząd, aby obsłużyć swoje zadłużenie,
będzie musiał w tym roku wydać ok. 14 mld zł.
I stawiam w tym kontekście następujące pyta-
nia. Czy rząd ma rozeznanie, ile OFE zarobiło od
początku, inwestując na rynkach kapitałowych, i jaki
odsetek w tych zyskach stanowią opłaty ponoszone
przez rząd za obsługę obligacji będących w posiada-
niu OFE? I pytanie drugie. Czy rząd jest w stanie
podać, chociażby w przybliżeniu, wysokość emery-
tury, którą otrzyma obywatel z OFE? Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję, panie pośle.
I o zadanie pytania proszę pana posła Andrzeja
Jaworskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Andrzej Jaworski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gdyby dwa lata
temu jakikolwiek poseł opozycji powiedział, że ze
względu na kataklizm finansowy rząd Platformy
Obywatelskiej będzie chciał sięgnąć do publicznych
pieniędzy obywateli, podniosłyby się krzyki. Dzisiaj
mamy sytuację taką, że właśnie do tego doszło.
(Poseł Jan Kulas: Po co te złośliwości?)
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Andrzej Jaworski
Mówią o tym zresztą także liberałowie. I pytanie:
Panie ministrze, jak jest z tym dziedziczeniem? Dzi-
siaj środki zgromadzone w OFE można wypłacić go-
tówkowo. W państwa przypadku właściwie nie wie-
my, co będzie w przyszłości. Wiemy, że dziura budże-
towa będzie jeszcze większa, wiemy, że pieniędzy na
wypłaty nie będzie i dziedziczenia prawdopodobnie
też nie będzie. Jeden z posłów Platformy Obywatel-
skiej dzisiaj powiedział, że Donald Tusk zaprosił do
publicznej debaty na ten temat. Zadaję pytanie:
Gdzie Donald Tusk jest? Być może także, panie pośle
z PSL-u, korzysta z tego, za czym sam głosował. Być
może korzysta z „Orlików”, które zostały wybudowa-
ne, i w tej chwili gra w piłkę, zamiast z nami rozma-
wiać. Dziękuję, panie marszałku. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
O zadanie pytania proszę pana posła Adama Ro-
gackiego.
Nie ma pana posła?
Nie ma.
Pytanie zadawać będzie pan poseł Ireneusz Raś,
Platforma Obywatelska.
Nie ma pana posła Ireneusza Rasia?
Nie ma.
Kolejny z posłów, który zapisał się do zadania py-
tania, to pan poseł Andrzej Biernat, Platforma Oby-
watelska.
Bardzo proszę.
Nie ma też pana posła Biernata?
Nie ma pana posła Andrzeja Biernata z Platformy
Obywatelskiej.
(Poseł Krzysztof Lipiec: Nie ma, grają w piłkę.)
(Poseł Krystyna Skowrońska: Rozumiem, że pre-
zes Kaczyński też gra w piłkę.)
Pan poseł Krzysztof Lipiec, Prawo i Sprawiedli-
wość.
(Poseł Mirosław Sekuła: On nie gra w piłkę.)
A, przepraszam, skoro wymieniłem przynależ-
ność partyjną i pana posła Rasia, i pana posła Bier-
nata, to teraz, żeby było sprawiedliwie, muszę wy-
mienić: pan poseł Adam Rogacki, Prawo i Sprawie-
dliwość, którego wywoływałem, a którego też nie
było. Sprawiedliwie to sprawiedliwie.
Pan poseł Krzysztof Lipiec, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Uprzejmie proszę.
Poseł Krzysztof Lipiec:
Dziękuję bardzo.
Ostrzegam państwa, pilnujcie swoich portfeli.
Dzisiaj poważna załoga chce dobrać się do waszych
portfeli i do waszych pieniędzy.
129
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To było 5 lat
temu. Wtedy autor tych słów przestrzegał całą Polskę
przed rządzącą ekipą z Prawa i Sprawiedliwości. Wie-
cie, kto te słowa powiedział?
(Głosy z sali: Wiemy, wiemy.)
Zobaczcie, dzisiaj my to musimy czynić. Pilnujmy
swoich portfeli, bo naprawdę tak to się dzieje.
Jak to jest możliwe, żeby poważny człowiek, który
kiedyś przestrzegał przed takimi działaniami, dzisiaj
takie straszne rzeczy czynił? Przecież to jest nic in-
nego, jak skok na nasze pieniądze. Tak, na nasze.
One są publiczne, ale powstały z naszych składek.
Nie bardzo mogę pojąć, jak to się stało, że bez mała
ojciec narodu przyszedł i rozbił każdemu ze swoich
dzieci taką skarbonkę, którą nam kiedyś utworzono,
abyśmy mogli w niej zaoszczędzić sobie jakieś grosze
na to, aby w przyszłości mieć godziwą emeryturę.
Tak nam wtedy obiecywano.
Nie mogę tego pojąć i moje pytanie dotyczy kon-
stytucyjności tego rozstrzygnięcia, które dzisiaj Plat-
forma Obywatelska przedkłada Sejmowi. Jak to się
ma do (Dzwonek) przeróżnych zasad konstytucyj-
nych, które to zasady miały być gwarancją naszej
wolności i naszej szczęśliwości w wykonaniu Platfor-
my Obywatelskiej, i czy dzisiaj jest to możliwe? Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
Pytanie zadawać będzie pan poseł Jarosław Ru-
siecki, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jarosław Rusiecki:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ta kłótnia
w rodzinie o pieniądze Polaków zgromadzone w otwar-
tych funduszach emerytalnych praktycznie już się
zakończyła, bo doszliście państwo do porozumienia
w koalicji PO–PSL. Jeszcze troszeczkę podyskutuje-
cie, połamiecie swoje kręgosłupy liberalno-ludowe,
ale ta ustawa za chwilę zostanie uchwalona i będzie
realizowana przede wszystkim przez Zakład Ubez-
pieczeń Społecznych na 15 mln kont indywidualnych.
Już w tej chwili docierają sygnały, czy to będzie real-
nie możliwe, aby w tak krótkim czasie ten proces był
zrealizowany. Zarzucacie, pan minister zarzuca pro-
jektowi Prawa i Sprawiedliwości destrukcję. A czy,
panie ministrze, realizacja państwa projektu nie do-
prowadzi do totalnego chaosu, o którym już kiedyś
lewica mówiła, gdy zaginęły dokumenty, jeśli tak się
mogę wyrazić, dotyczące kobiet będących na urlo-
pach macierzyńskich?
A zwracając się do pana posła (Dzwonek) Plat-
formy Obywatelskiej, złotoustego Jana Kulasa,
chciałbym zwrócić uwagę, że projekt Prawa i Spra-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
130 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Jarosław Rusiecki
wiedliwości trafił 5 stycznia, państwa projekt 10 mar-
ca. Czy to jest obywatelskie zachęcenie do dyskusji?
Odpowiedź niech sobie sam pan poseł skieruje.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję.
O zadanie pytania proszę pana posła Grzegorza
Raniewicza, Platforma Obywatelska.
Poseł Grzegorz Raniewicz:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka
Izbo!
(Poseł Jan Kulas: Zapraszam pana posła do siebie,
ja wszystko wyjaśnię.)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Przepraszam, proszę wstrzymać liczenie czasu.
Panie pośle Janie, uprzejmie proszę, żeby ciszej
się tutaj umawiać prywatnie na rozmowy nieoficjal-
ne. Dziękuję bardzo.
Pana posła proszę o kontynuowanie.
Poseł Grzegorz Raniewicz:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Jest w Polsce taka partia, która za pieniądze podat-
ników wykupuje płatne ogłoszenia po to, aby wywo-
łać histerię, wywołać panikę finansową.
(Głosy z sali: Tak, tak.)
Za pieniądze podatników wykupuje się ogłoszenia
po to, aby podbijać swój kapitał polityczny, nie bacząc
na to, jakie to przyniesie skutki dla gospodarki, jakie
to przyniesie skutki dla przeciętnego Polaka. I to jest
moment, kiedy właśnie należy trzymać się za portfe-
le. Bo nadal ta partia żąda od Polaków tego, abyśmy
musieli uważać na nasze portfele.
(Poseł Tomasz Latos: Spokojnie, panie pośle.)
Tak, panie pośle. (Oklaski) To jest właśnie odpo-
wiedź na to pytanie. Jest to dla mnie osobiście nie-
zrozumiałe. Jak partia, która podobno w swojej na-
zwie ma prawo i sprawiedliwość, w ten sposób może
działać?
Panie ministrze, jestem pełen uznania dla pana
działań. Takiej determinacji, próby uzdrowienia
dawno nie widziałem na scenie politycznej. (Porusze-
nie na sali)
(Poseł Małgorzata Sadurska: Jeszcze kwiatki.)
Chylę głowę, naprawdę działania ministra to jest
wzór do naśladowania.
Panie ministrze, chciałbym się zwrócić…
(Poseł Tomasz Latos: Racjonalizacyjne.)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Panie pośle…
(Minister – Członek Rady Ministrów Michał Boni:
Niech pan lepiej nic nie mówi, bo państwo nie rozu-
mieją…)
Panie pośle, proszę ponownie wstrzymać liczenie
czasu.
Dodam panu jeszcze te kilkanaście sekund.
Naprawdę takie odkrzykiwanie z sali nie będzie
działać na korzyść odkrzykujących, bez względu na
to, z jakiej są formacji. Będę zatrzymywał czas i ten
czas odliczę od wypowiedzi pana posła. W ten sposób
nie uzyskacie państwo żadnej przewagi. A więc pro-
szę, aby takich prób nie podejmować.
Pana posła przepraszam i proszę o kontynu-
owanie.
Poseł Grzegorz Raniewicz:
Panie ministrze, chciałbym się zwrócić z apelem
o to, aby przeprowadzać jednak bardzo szeroką ak-
cję edukacyjną w związku z tymi zmianami, gdyż
te spoty wyborcze wiele osób wprowadziły w błąd.
Należy w tej chwili odkłamać tę szkodę, która zo-
stała dokonana.
Mam do pana ministra jeszcze pytanie: Czy zo-
stały wykonane – podejrzewam, że tak, ale chciałbym
uzyskać do nich dostęp – symulacje wieloletnie, któ-
re pokazują, jak te zmiany wpłyną na budżet pań-
stwa i w jaki sposób poprawiają sytuację zarówno
ekonomiczną budżetu, jak i ekonomiczną przyszłych
emerytów?
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję panu posłowi.
Poseł Grzegorz Raniewicz:
Panie marszałku, ostatnie pytanie, króciutkie.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Trochę nadużywa pan tego czasu.
Poseł Grzegorz Raniewicz:
Czy to jest już docelowy model, czy też to jest ko-
lejny krok, który pan minister widziałby w reformie
systemu emerytalnego? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 131

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Dziękuję bardzo. Ale mnie pana opinia w tej sprawie nie interesuje.
O zadanie pytania proszę pana posła Marka Ma- Proszę kontynuować.
tuszewskiego, Prawo i Sprawiedliwość.

Poseł Marek Matuszewski: Poseł Marek Matuszewski:

Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! ...że Platforma nie kocha Polski i Polaków. Powta-
Eksperci w całej Polsce od kilkunastu tygodni kry- rzam to jeszcze raz.
tycznie wypowiadają się w sprawie zmian w funkcjo-
nowaniu systemu ubezpieczeń społecznych. Wszyscy
mówią jednoznacznie: emerytury dzisiejszych 20-, Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
30-, 40-latków będą niskie, wręcz głodowe. Na te pro-
gnozy rząd Donalda Tuska jest niewrażliwy i zamiast Proszę pana, bo odbiorę panu głos, jeśli jeszcze
podjąć szeroką debatę publiczną, idzie w zaparte,
raz posunie się pan do takich sformułowań.
próbując przeforsować niekorzystne zmiany w pol-
skim systemie emerytalnym. Obecny rząd próbuje za
pomocą przyszłych emerytów, wszystkich Polaków,
załatać dziurę budżetową i ratować finanse państwa, Poseł Marek Matuszewski:
które przez ostatnie 3 lata były rujnowane przez nie-
odpowiednie działania obecnie rządzących. Na przy- Ale ja jeszcze raz...
kład obecny rząd pobił wszelkie rekordy w zatrud-
nianiu urzędników – około 70 tys. Ile na to poszło
miliardów? Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
(Poseł Jan Kulas: Tak nie można.)
Gdyby Platforma Obywatelska kochała Polskę Czy pan zrozumiał, co ja do pana mówiłem?
i Polaków, przeznaczyłaby te pieniądze zamiast na
urzędników na prawdziwą politykę prorodzinną, któ-
ra pomogłaby obecnym i przyszłym rodzinom, szcze-
Poseł Marek Matuszewski:
gólnie wielodzietnym, i w przyszłości nie byłoby pro-
blemów z wypłatą godnych emerytur, bo, jak wiemy,
dzieci to przyszłość każdego narodu, a jak jest ich Panie marszałku...
dużo...
(Poseł Jan Kulas: To jest chamstwo.)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Czy pan zrozumiał? Jeśli raz jeszcze...

Przepraszam, panie pośle, przerwę panu na

chwilę. Poseł Marek Matuszewski:

Ale niech się pan nie denerwuje.

Poseł Marek Matuszewski:

Tak, proszę uprzejmie.

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Nie mogę pozwolić na to, żeby insynuował pan
komuś na tej sali, że nie kocha Polski i Polaków. To
nieeleganckie, proszę tego nie czynić. Proszę konty-
nuować.
Poseł Marek Matuszewski:
Ale ja uważam, panie marszałku...
Proszę pana, jeśli raz jeszcze posunie się pan
do takiego nieeleganckiego zwrotu, odbiorę panu
głos, więc proszę, niech pan rozważy to, co do pana
mówię.
Poseł Marek Matuszewski:
Ale, panie marszałku, po co się pan denerwuje?
Ja już powiedziałem, co sądzę o Platformie...
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
132 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Proszę pana, proszę kontynuować, a jeśli nie, to
proszę opuścić trybunę.
Poseł Marek Matuszewski:
...i kończymy, panie marszałku. Rozumiem, że
pan marszałek mi doda ten czas, który mi odebrał.
Jak wiemy, dzieci... (Dzwonek)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję panu bardzo.
Poseł Marek Matuszewski:
…to przyszłość każdego narodu, a jak jest ich
dużo, to jest już pełny sukces.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Niczego panu nie dodam. Dziękuję. Odbieram
panu głos.
Poseł Marek Matuszewski:
Polska jest jednym z najgorzej rządzonych państw
Europy. Pan premier obiecał Polakom zieloną wyspę,
a przez działania rządu będziemy mieli drugą Grecję.
Proszę wyjaśnić, dlaczego rząd nie chce przedysku-
tować zmian systemu emerytalnego z ekspertami
i dlaczego nie słucha obywateli w tej sprawie, dlacze-
go rząd nie chce poprzeć dobrego projektu Prawa
i Sprawiedliwości, który daje prawo wyboru w odpro-
wadzaniu części składek – do OFE lub do ZUS. Dzię-
kuję, panie marszałku. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Nie ma za co, proszę pana. Jestem zawiedziony,
nawet jeśli mi pan dziękuje.
Mimo że pokrzykiwaniem, pan próbował przery-
wać niektórym posłom, jeśli ktoś będzie panu próbo-
wał przeszkadzać, stanę po pańskiej stronie.
Pan poseł Tomasz Latos.
Uprzejmie proszę.
Poseł Tomasz Latos:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Na początku mała dygresja, panie marszałku. Myślę,
że niestosowne są uwagi z ław rządowych pod adre-
sem parlamentarzystów, obojętne jakiej opcji.
(Poseł Marzena Dorota Wróbel: Dokładnie.)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dobrze.
Proszę zatrzymać odmierzanie czasu.
Panie pośle, jeśli rzeczywiście tak było, bo ja tylko
raz słyszałem takie odkrzyknięcie pana posła mini-
stra Boniego.
Panie ministrze, bardzo bym prosił, żeby się po-
wstrzymywać od tego, i innych państwa z ław rzą-
dowych też prosiłbym, żeby tego nie czynić. Pan
minister...
(Minister – Członek Rady Ministrów Michał Boni:
Przynajmniej upomnienie, panie marszałku.)
Dziękuję bardzo.
Proszę, panie pośle, kontynuować.
Poseł Tomasz Latos:
A teraz ad rem w takim razie, panie marszałku.
Panie ministrze, muszę powiedzieć, że wyjątko-
wo dobrze pamiętam tę chwilę, kiedy stałem przed
wyborem: OFE czy ZUS. Jestem w tym wieku, że
podejmowałem tę decyzję, i nie ukrywam, że nie
podjąłem jej ot, tak, machinalnie, konsultowałem to
z wieloma osobami, dzwoniłem do znajomych, zasta-
nawiałem się, w jakim funduszu te pieniądze umie-
ścić, dyskutowałem, myślałem, czy jednak nie zosta-
wić pieniędzy w ZUS. Ostatecznie zdecydowałem się
na OFE. I oto muszę powiedzieć, że zupełnie nie
rozumiem, panie ministrze, przy tych wszystkich
państwa uwagach, przy tych wszystkich argumen-
tach, które państwo przytoczyliście, dlaczego w tej
chwili odbieracie mi to prawo, dlaczego przeprowa-
dzacie swojego rodzaju nacjonalizację, bo, proszę
wybaczyć, ale mnie przypomina to, co państwo ro-
bią, to, co było w czasach PRL-u, kiedy wydano ma-
nifest PKWN, kiedy przeprowadzono nacjonalizację,
kiedy odebrano Polakom ich własność. (Dzwonek)
Państwo w moim przekonaniu nie macie prawa
– i mam tu również wątpliwości konstytucyjne – po-
dejmować decyzji, skoro kiedyś mi tę decyzję zosta-
wiliście. Mówię: daliście jako rząd, jako państwo
polskie. A w tej chwili jestem pozbawiony wyboru.
A co będzie, panie ministrze, jeżeli okaże się za
10–15 lat, że jednak to wy się myliliście, że jednak
racja była po drugiej stronie? Jak wówczas będziemy
tę dyskusję prowadzić i kto będzie ewentualne stra-
ty pokrywać? Dziękuję uprzejmie.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję, panie pośle.
Pytanie zadawać będzie pan poseł Tomasz Gło-
gowski, Platforma Obywatelska.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 133

Poseł Tomasz Głogowski: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini- Nie wiem, jak mam zareagować.
strze! W mediach i dyskusji publicznej funkcjonuje
wiele zwykle demagogicznych, oderwanych od rze-
czywistości haseł w sprawie planowanej reformy
emerytalnej, zaznaczmy, reformy technicznej, kory- Poseł Jerzy Gosiewski:
gującej jedynie drobny aspekt systemu, czyli bezsen-
sowne kupowanie przez OFE obligacji państwowych Proszę? Myślę, panie marszałku, że po prostu
za pieniądze, które trafiają poprzez ZUS do OFE
trzeba...
z budżetu państwa. Najbardziej absurdalnym zarzu-
tem jest powtarzane dzisiaj chyba przez kilkunastu (Poseł Krystyna Skowrońska: My nie jesteśmy na
posłów PiS stwierdzenie, że rząd zabiera kilkunasto- rykowisku.)
letnie oszczędności emerytalne. Jest to teza o tyle
idiotyczna, że przecież projekt nie dotyczy w ogóle
środków do tej pory do OFE skierowanych. Niejedno-
krotnie w mediach wykazywano, że ci, którzy najgło- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
śniej opowiadają o szkodliwości reform, są powiązani
z powszechnymi towarzystwami emerytalnymi. A czas leci. Nie dodam panu nic.
Panie ministrze, tworzone jest mylne wrażenie,
że wszyscy ekonomiści są przeciwni reformie. Deba-
ta o OFE trwa od wielu miesięcy. Chyba żadne pro-
jekty nie były przedyskutowane tak wnikliwie. Jest Poseł Jerzy Gosiewski:
spore grono ekonomistów, między innymi z Polskiego
Towarzystwa Ekonomicznego, które głosi tezę, że Ja tylko bardzo proszę o przekazanie panu pre-
reforma ma uzasadnienie ekonomiczne, jest niezbęd- mierowi...
nym narzędziem korekty systemu emerytalnego.
Chciałbym zapytać pana ministra: Jak rozkładały się
podczas tych wielomiesięcznych debat głosy w dys-
kusji, w szczególności ze strony jakich środowisk Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
zgłaszana była aprobata dla planów rządu? Dziękuję.
(Oklaski) 50 sekund.
(Poseł Małgorzata Sadurska: Czas leci, panie
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: marszałku.)

Dziękuję bardzo, panie pośle.

O zadanie pytania proszę pana posła Jerzego Go- Poseł Jerzy Gosiewski:
siewskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
...moich pytań, dobrze?
Poseł Jerzy Gosiewski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Jest pan premier? Nie ma. Ale wydaje mi się, że...
(Poseł Jan Kulas: Po co te scenki?)
Jest przedstawiciel rządu wysokiej rangi, pan mi-
nister Michał Boni.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Panie pośle, proszę nie tracić czasu na odgrywa-
nie monodramy czy pantomimy, tylko proszę zada-
Poseł Jerzy Gosiewski:
wać pytania.
Ale projekt ustawy podpisał premier Donald Tusk,
który jest upoważniony...
Poseł Jerzy Gosiewski:
Ale, panie marszałku, podpatrując przyrodę,
widzę, że byk stadny swojej chmary pilnuje, bo Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
inaczej pozostanie ofiara do zżarcia. Propozycje
rządu... Proszę nie tracić czasu, panie pośle.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
134 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Jerzy Gosiewski: Poseł Jerzy Gosiewski:

...do pilnowania tej ustawy. Podpisał i jest upo- Dobrze, będę próbował.
ważniony do tego. Propozycje rządu dotyczące (Dzwonek) otwartych
funduszy emerytalnych to moim zdaniem demontaż
OFE...
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: (Poseł Krystyna Skowrońska: Czas minął.)
Pan premier ma prawo delegować takiego przed-
stawiciela rządu, jakiego sobie obmyśli. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

No i co robimy dalej?
Poseł Jerzy Gosiewski:

Ale jeszcze raz, panie marszałku, przypominam, Poseł Jerzy Gosiewski:

że powinien upoważnić pana ministra, a nie tak, że
upoważnił siebie. ...zmierzający do pełnego zniszczenia tego sys-
temu.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Może przejdę, panie marszałku, od razu do py-
tań?
20 sekund panu zostało, panie pośle.

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Poseł Jerzy Gosiewski:
Dawno powinien pan przejść.
Czy mogę już przejść do pytania, panie marszał-
ku? (Wesołość na sali)
Poseł Jerzy Gosiewski:

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Dlaczego, planując zmniejszenie składek przeka-

zywanych do OFE, rząd pozostawia tak wysokie pro-
W zasadzie już pan powinien kończyć, panie wizje dotychczas pobierane przez te fundusze?
pośle.

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Poseł Jerzy Gosiewski:
No i pytanie padło. Dziękuję bardzo.
Ale, panie marszałku, wiem, że pan marszałek ma
zdolności aktorskie... (Wesołość na sali)
Poseł Jerzy Gosiewski:

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Ostatnie pytanie: Dlaczego rząd planuje samowol-

nie odebrać znaczną część składki kierowanej do
Pan myśli, że pan mnie rozśmieszy i ja panu coś OFE i czy bez uprzednio przeprowadzonego referen-
dodam. dum proponowane rozwiązania zgodne są z konsty-
tucją…

Poseł Jerzy Gosiewski:

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Ale, panie marszałku, pozwoli pan mi zadać py-
tania, dobra? No i znak zapytania. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Poseł Jerzy Gosiewski:

5 sekund. Niech pan próbuje. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
O zadanie pytania proszę pana posła Artura Gór-
skiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Artur Górski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dyskutujemy
nad rządową propozycją zmian emerytalnych, które
istotnie ograniczą II filar emerytalny i postawią pod
dużym znakiem zapytania wysokość przyszłych
emerytur. W zamian pojawia się propozycja ulgi po-
datkowej dla oszczędzających na indywidualnych
kontach zabezpieczenia emerytalnego, czyli w III fi-
larze. Dziś ten filar jest rachityczny, oszczędza w nim
około 5% obywateli czynnych zawodowo. Panuje po-
wszechna opinia, że jest to forma oszczędzania na
przyszłą emeryturę dla bogatszych, których stać na
odkładanie dodatkowych pieniędzy. Rządowy pro-
jekt zmian w systemie emerytalnym przewiduje, że
wpłaty na IKZE będą odliczane od podstawy opo-
datkowania podatkiem dochodowym od osób fizycz-
nych, przy czym wysokość odliczeń została ustalona
na 4% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie
emerytalne. Według Izby Zarządzających Fundu-
szami i Aktywami ta propozycja jest tylko pozornie
atrakcyjna, gdyż wprawdzie nie zapłacimy podatku
dziś, jednak zapłacimy go w przyszłości. Jak zauwa-
ża izba, środki wypłacane w II filarze podlegają
opodatkowaniu, ale wypłacane emerytury są zwol-
nione z podatku, natomiast od emerytur z IKZE
trzeba będzie zapłacić podatek. Mało tego, jeżeli
wysokość podatku w przypadku emerytur z IKZE
będzie wyższa niż proponowana ulga podatkowa,
oszczędzanie w III filarze będzie nawet mniej opła-
calne niż w II filarze. Dlaczego nie mówicie całej
prawdy o propozycji ulgi podatkowej, która daje tyl-
ko iluzoryczne korzyści? Dlaczego rząd proponuje
wprowadzenie ulgi podatkowej dopiero od 2012 r.,
skoro zmiany dotyczące OFE mają wejść w życie
w tym roku? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję.
Proszę o zadanie pytania pana posła Stanisława
Kalembę, Polskie Stronnictwo Ludowe.
Nie ma pana posła.
Pytanie zadawać będzie pan poseł Dariusz Bąk,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Dariusz Bąk:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Długa debata,
wiele osób zabierało głos, najwięcej z Prawa i Spra-
135
wiedliwości, bo koalicja rządząca wszystko wie. Moje
pytanie będzie dotyczyło sposobu traktowania przez
rząd PO–PSL obywateli, gospodarki i ogólnie pań-
stwa polskiego.
Rozpocznę od obywateli. Dlaczego lekceważycie
obywateli państwa polskiego? Zmieniacie zasady gry
w czasie tej gry. Przekonywaliście przed jedenastoma
laty do wspaniałego rozwiązania, jakim jest OFE.
Wasze zaplecze polityczne to czyniło i Polacy zaufali.
Dzisiaj premier mówi, że trzeba rzetelności, bo chodzi
o ludzkie pieniądze. Ludzie już nie wierzą w waszą
rzetelność, bo zarówno wcześniejsze uszczęśliwienie
przez OFE, jak i dzisiejsze manewry w wykonaniu
rządu PO–PSL nie mają nic wspólnego z dbałością
o dobro obywateli.
To wszystko wiąże się z waszym podejściem do
gospodarki. W czasie trzyletnich rządów doprowadzi-
liście do likwidacji wielu zakładów, gdzie pracowali
ludzie i odprowadzali składki do ZUS. Likwidując np.
stocznie, które miały zamówienia, czy cukrownie, co
było bezsensowne, jak się dzisiaj okazuje, zniszczyli-
ście trzon gospodarki. Co chcecie uzyskać, mówiąc
o państwie polskim jako całości, kierując się butą
i arogancją? Pytam, bo nie chcecie nawet poważnie
traktować propozycji Prawa i Sprawiedliwości, gdzie
jest możliwość wyboru.
Pytam dzisiaj premiera Donalda Tuska wprost,
czy nie znudziła się już panu demokracja, bo te
działania dają podstawę, aby sądzić, że państwo
polskie pod pana rządami zmierza ku dyktaturze
we wszelkich przejawach życia publicznego. Dzię-
kuję. (Oklaski)
(Poseł Jan Kulas: Niech pan nie obraża pana pre-
miera.)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Pytanie zadawać będzie pan poseł Jacek Tom-
czak, Polska jest Najważniejsza.
Poseł Jacek Tomczak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak naprawdę
mówimy dzisiaj nie o żadnej reformie, tylko o tech-
nicznym przesunięciu środków. Dlaczego właściwie
w tym momencie rozmawiamy o tzw. niby-reformie
OFE? Ponieważ rząd Donalda Tuska przez cztery
lata nie zrobił nic w sprawie reformy finansów pań-
stwa. Zamiast tego zafundował nam czterokrotny
wzrost deficytu budżetowego, co powoduje, że de fac-
to całe państwo i my żyjemy na kredyt, doprowadza-
jąc do kryzysu finansów państwa. Dzisiaj, żeby tę
dziurę budżetową załatać, niszczy się dobrze funk-
cjonujący system emerytalny. Pewnie nie jest tak, że
nie ma on żadnych wad, na pewno trzeba go jeszcze
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
136 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Jacek Tomczak
zmieniać i poprawiać, ale ten system w opinii wielu
ekspertów Banku Światowego jest jednym z najlep-
szych systemów w Europie.
Warto też zwrócić uwagę na to, że rząd nie ma
odwagi podejmować rozmów i przez trzy i pół roku
nie doczekaliśmy się żadnych istotnych dyskusji na
temat przywilejów emerytalnych czy reformy KRUS,
ponieważ ten rząd jest po prostu leniwy i ucieka od
rozwiązywania istotnych dla Polski i Polaków pro-
blemów.
Przecież jeszcze nie tak dawno, w sierpniu, pan
premier nie zgadzał się na obniżenie wpłat do OFE
i postulował jedynie wprowadzenie większej konku-
rencji między funduszami. Chciałbym zapytać, czy
nie uważa pan minister, że w przypadku tak funda-
mentalnej zmiany polskiego systemu emerytalnego
społeczeństwo polskie powinno wypowiedzieć się
w referendum, a cała sprawa nie powinna zakończyć
się tylko na krótkich sprawozdaniach w Sejmie. Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Czy jest na sali – bo nie widzę – pan poseł Piotr
Walkowski z Polskiego Stronnictwa Ludowego?
Nie ma.
Ostatnie dziś pytanie zadawać będzie pan poseł
Zbigniew Wojciechowski, Polska jest Najważniejsza.
Poseł Zbigniew Wojciechowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że to py-
tanie, które zadam, może być podsumowaniem całej
tej debaty, dyskusji, pytań, oświadczeń. Zastanawiam
się tylko, czy pana premiera i rząd stać na szczerą,
krótką odpowiedź. Pytanie jest następujące. Czy pan
premier rozpocząłby reformę otwartych funduszy
emerytalnych, gdyby nie katastrofalny stan finansów
publicznych? Od tego zależą moje następne pytania.
Boję się, że nie rozpocząłby tej reformy. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
Na tym zakończyliśmy zadawanie pytań.
O odniesienie się do plonu tej debaty uprzejmie
proszę ministra – członka Rady Ministrów pana Mi-
chała Boniego.
Minister – Członek Rady Ministrów
Michał Boni:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo gorąco
dziękuję za tę debatę, bo unaoczniła ona, jak wiele
problemów wywołuje ta racjonalna korekta systemu
emerytalnego, jaką proponuje rząd. (Oklaski) Nie
wiem, czy uda mi się odpowiedzieć bardzo szczegóło-
wo na wszystkie pytania, dlatego że było ich bardzo,
bardzo dużo.
Zacznę od tego pytania, które pojawiło się jako
ostatnie. Jeden z zapisów tego projektu mówi o po-
trzebie dokonywania mniej więcej co trzy lata prze-
glądu systemu emerytalnego. Kiedy dokonuje się
takiego przeglądu, widać wszystkie uwarunkowania
funkcjonującego systemu emerytalnego. Wydaje mi
się, że nawet gdybyśmy dzisiaj byli w takiej sytuacji,
w której te zagrożenia dla długu publicznego nie by-
łyby tak duże, nawet gdybyśmy byli w sytuacji bez
kryzysu gospodarczego na świecie, to dokonując tego
przeglądu, musielibyśmy zadać sobie pytanie, czy tę
reformę wprowadzoną z dobrymi intencjami w 1999 r.
w długiej perspektywie da się zrealizować w takiej
skali finansowania tej składki przekazywanej do
OFE poprzez dług publiczny.
Twórcy reformy popełnili zasadniczy błąd, nie
instytucjonalizując sposobu finansowania przeka-
zywania tej składki. Popełnili błąd – skądinąd do-
brze, że go popełnili – nie podwyższając składki
emerytalnej w roku 1999, bo zagroziłoby to konku-
rencyjności polskiej gospodarki i temu wzrostowi,
jaki w ostatnich dziesięciu latach osiągnęliśmy, ale
to się mści. W związku z tym trzeba było w którymś
momencie zadać pytanie, czy składkę w takiej skali
i w takiej wysokości jesteśmy w stanie unieść. Jeśli
państwo popatrzycie na różne kraje, które dokonały
wyboru i mają także część kapitałową, to ta składka
jest na poziomie 4–6%. Na Łotwie albo w Estonii
chyba 8%. Przepraszam, ale po tylu godzinach nie
wszystkie szczegóły pamiętam. Ktoś powie: dobrze,
w Szwecji jest tylko 2,3, ale Szwecja ma stopę zastą-
pienia taką, że ho, ho. To znaczy ma bardzo dobrą
sytuację demograficzną, a ta trochę wyższa składka
w tej części kapitałowej właśnie ze względów demo-
graficznych jest potrzebna. Odpowiedź na pańskie
pytanie, panie pośle, jest taka: tak, dokonując prze-
glądu, myślę, że postawilibyśmy również i ten pro-
blem. (Oklaski) Ale postawilibyśmy także pewnie
szereg innych tematów i spraw, które się pojawią.
Kwestia polega jednak na tym, że właśnie tu, przy
tym sposobie przekazywania składki, przy stanowi-
sku Komisji Europejskiej, te zagrożenia związane
z długiem i deficytem są dzisiaj największe. Wszyst-
kie inne propozycje przynoszą efekty po wielu, wie-
lu latach. Pierwsze efekty takiej reformy munduro-
wej, gdyby chcieć wprowadzić ją do systemu po-
wszechnego, byłyby w 2037 r. Rozłożona w czasie
reforma KRUS będzie dawała skumulowane efekty
w ciągu 20 lat. Reforma systemu emerytalnego
mundurowych oparta na zasadach systemu zaopa-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Minister – Członek Rady Ministrów
Michał Boni
trzeniowego będzie przynosiła efekty po 5–8 latach.
Nie ma na dzisiaj żadnego ekwiwalentnego także
w sensie wielkości wpływu na dług i deficyt rozwią-
zania. Dlatego też dokonaliśmy takiego wyboru, bo
to zmniejszenie potrzeb pożyczkowych kraju do
2020 r. w skali 195 mld zł, to jest – jak już raz dzisiaj
mówiłem – mniejsza pętla, ale to jest także oddech.
Ten oddech, który jest nam potrzebny, żeby doko-
nując innych reform i innych działań, w perspekty-
wie najbliższych lat znaleźć środki tak potrzebne na
rozwój Polski. Znaleźć te środki, które musimy do-
dawać do środków unijnych, a liczymy na to, że przy
wszystkich perturbacjach europejskich te środki
mogą być wyższe, niż były w okresie programowa-
nia. Przypomnę, w tym okresie programowania
– 67 mld euro. Jeśli więc będą do 2020 r. co najmniej
takie same albo trochę większe, to musimy mieć
nasz dodatek, nasz wkład. Dlatego jest potrzebna
w finansach publicznych ta przestrzeń i o tym trze-
ba dyskutować.
Mówiliście państwo podczas tej debaty wielo-
krotnie, że dobieramy się do kieszeni, że jest to skok
na pieniądze. Po co się oszukiwać? – chcecie wydre-
nować ludzkie kieszenie. Miałem chwilami takie
wrażenie, że zwłaszcza koleżanki i koledzy z klubu
Prawo i Sprawiedliwość zachowywali się tak, jakby
uczestniczyli w zaprogramowanej akcji Izby Gospo-
darczej Towarzystw Emerytalnych. (Oklaski) Tam
bowiem się pojawiła ta moja rzekomo ręka, która
wyciąga Polakom złotówki z kieszeni, żeby było im
gorzej. Otóż spójrzcie państwo, jak ten problem
związany z zadłużeniem poprzez płacenie składki
na część kapitałową, jest rozwiązywany w innych
krajach: albo jest to zamach na prawo obywatelskie
jak na Węgrzech, albo jest to kluczenie ze zmniej-
szeniem składki, zobowiązywanie się wobec obywa-
teli, że już, już w 2011 r. ona wróci do określonego
poziomu, i kolejne przesuwanie tego na dalsze lata.
Mówi się też, że skoro po 3 latach zmniejszonej
składki wrócimy do wyższej, to zrekompensujemy
wam to. To jest kręcenie się w kółko wokół problemu
zadłużenia. My zaproponowaliśmy rozwiązanie trud-
ne, ale moim zdaniem przejrzyste. II filar w swojej
integralnej postaci zostaje. Ta część, która jest prze-
kazywana na subkonto, jest odpowiednio waloryzo-
wana. Ta odpowiednia waloryzacja nominalnym
PKB, nieujemnym, jest lepsza od tej waloryzacji,
jaka byłaby z samych obligacji, jest szczególnie do-
bra w najbliższych 20 latach i gwarantuje, że wyso-
kość przyszłych emerytur się nie zmniejszy, lecz
może się zwiększyć. To jest bardzo ważne, bo to do-
tyczy także dziedziczenia. W tej ustawie, jeśli chodzi
o dziedziczenie, odnosimy się nie do wcześniejszych,
dawnych rozwiązań, ale do tego, co istnieje dzisiaj,
137
i partnerzy społeczni wielokrotnie to podkreślali.
Chcemy mówić o tym dziedziczeniu, które wiąże się
z tą fazą, kiedy jeszcze pracuję, coś się może stać
z moim bliskim, czy będę mogła do wieku emerytal-
nego uzyskać to dziedziczenie, żeby później mieć te
środki. To była jedna z głównych przesłanek wybo-
ru dokonywanego w roku 1999. Nie chodziło o dzie-
dziczenie w okresie emerytalnym, tylko właśnie
w okresie dochodzenia do wieku emerytalnego. To
dziedziczenie tutaj zaproponowane jest w tej chwili
pełne, także z kwotą gotówkową 50%, tak jak to jest
dzisiaj w II filarze. I nie można temu rozwiązaniu
niczego zarzucić. Proszę się z tym zapisem dokład-
nie zapoznać.
Ktoś powie: dobrze, ale jakie koszty? Do 2034 r.
te koszty, zależnie oczywiście od umieralności, nie
będą przekraczały skali 1 mld zł. W 2060 r. najwyż-
sza skala to jest 2,5 mld zł, licząc w dzisiejszych pie-
niądzach, co przy dziewięćdziesięciomiliarodowych
wydatkach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w grun-
cie rzeczy jest bardzo małą częścią, więc nie ma tu
problemu. Będzie to finansowane ze środków Fundu-
szu Ubezpieczeń Społecznych.
Pytaliście państwo o to ograbianie kieszeni, ale
nie wzięliście pod uwagę tego, że uwolnienie limitów
inwestycyjnych daje szansę na wyższą stopę zastą-
pienia. To przy okazji pokazuje, jak bardzo ważne
jest, żebyśmy myśleli o całości tego systemu jako
o systemie dwufilarowym. Wyobraźmy sobie przy
założeniach, które są w tej ustawie, że zwrot z akcji
jest na poziomie 2,25%, więcej niż stopa zwrotu
z obligacji. Gdybyśmy mieli system bez OFE, stopa
zastąpienia, ze względu na wprowadzone w 1999 r.
zmiany polegające na tym, że mamy model zdefinio-
wanej składki, a nie zdefiniowanego świadczenia,
stopa zastąpienia całej emerytury byłaby na pozio-
mie 31,6%, wtedy kiedy liczymy to od przeciętnego
wynagrodzenia, emerytura wynosiłaby 3621 zł, taką
projekcję wykonaliśmy. W dzisiejszym rozwiązaniu,
czyli OFE 7,3%, ale limity aukcyjne do 40%, to jest
stopa zastąpienia 32,6%, w złotówkach od przecięt-
nego wynagrodzenia, ale w dzisiejszych cenach, 3736 zł,
taka byłaby ta emerytura, 115 zł więcej. I w rozwią-
zaniach obecnie proponowanych przez rząd: stopa
zastąpienia 33,4%, w złotówkach 3827, kolejne 90 zł
więcej. Przy efektywnościach, zakładając ostrzejsze,
bardziej dynamiczne finansowanie we wcześniejszych
fazach, kiedyś pewnie dojdziemy do tego projektu, ta
stopa zastąpienia mogłaby wynosić 34,3%, czyli 3925 zł,
w sumie przeszło 300 zł więcej, przy relatywnie ni-
skiej i bardzo ostrożnej kalkulacji dotyczącej stopy
zwrotu z akcji. Czy to się nie opłaca? Czy ci, którzy
mówią, że to jest wymierzone przeciw emerytom,
mają rację, skoro pokazujemy, że to może być 300 zł,
dokładnie 8% więcej ich przyszłej emerytury? Czy nie
warto takiego rozwiązania wprowadzać i przekony-
wać do niego? (Oklaski)
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
138 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Minister – Członek Rady Ministrów
Michał Boni
Bardzo szczegółowo pytaliście państwo w tej de-
bacie o wszystkie sprawy związane z tym, jaka była
sytuacja funduszy emerytalnych, także w tym trud-
nym okresie kryzysu finansowego. Istota dwufilaro-
wego systemu polega na tym, że część kapitałowa jest
mniej odporna na kryzys finansowy, ale wtedy dzia-
ła mechanizm odpornościowy I filara, a w okresach
lepszych gospodarczo i lepszych wyników do uzyska-
nia na rynku kapitałowym to ten II filar przynosi
wartość dodaną do przyszłej emerytury. Jednostki
uczestnictwa straciły przeszło 30% na wartości w kry-
zysie roku 2008 i głównie 2009 r., a w 2010 r. odzy-
skały swoją wartość. Dosyć szybko zostało to zrekom-
pensowane.
Jeśli państwo spojrzycie, bo były też i pytania do-
tyczące tego, ile naprawdę tych pieniędzy przepłynę-
ło do OFE, czy 162 mld zł, czy 230 mld zł, jak przy-
woływaliście państwo, że mówił minister Kotecki, to
chcę jasno powiedzieć: do OFE przekazaliśmy 162 mld
zł, wartość aktywów to przeszło 220 mld zł – tyle
zarobiły. 230 mld zł to jest dług. Zresztą tak napraw-
dę powinniśmy go liczyć między 205 mld zł a 230 mld
zł, bo w różnych okresach były różne stopy zwrotu
z obligacji. Nie można jednak mówić, że w związku
z tym OFE niczego nie zarobiło. Zarobiło.
Do tej pory płaciliśmy 1/3 składki do OFE po to,
żeby otrzymywać w przyszłej emeryturze 2/5 wyso-
kości tej emerytury z tej 1/3. Po zmianie z II filara,
patrząc całościowo, czyli i z subkonta, i z części bez-
pośrednio przekazywanej do OFE, będzie tak samo:
1/3 będzie dawała około 40% przyszłej emerytury,
czyli 2/5. Nawet gdybyśmy jednak spojrzeli na tę po-
mniejszoną składkę, czyli 1/7 całej naszej składki
emerytalnej, to ona i tak będzie dawała przeszło 20%
przyszłej emerytury, czyli trochę więcej niż 1/5.
Po co ja to mówię? Po to, żebyśmy racjonalnie
i spokojnie, bez nienawiści i tych emocji dotyczących
OFE... Ustawa nie jest ustawą o OFE, jest ustawą
zmieniającą różne parametry i różne rozwiązania
w systemie emerytalnym. OFE jest tylko narzędziem,
jak ktoś z państwa tutaj dzisiaj powiedział, narzę-
dziem, któremu z takich czy innych powodów nie
stworzyliśmy odpowiednich rygorów, żeby to narzę-
dzie pracowało bardziej efektywnie. Obowiązek po-
stawienia tego następnego kroku, wprowadzenia
tych rygorów, tych wymagań, należy także do nas,
do Wysokiej Izby, tak żebyśmy relatywnie szybko
mogli to wprowadzić.
Chcę także powiedzieć, bo część z państwa mówi-
ła o stopie zastąpienia, twierdząc, że wynik OFE to
około 30%, a więc chcę powiedzieć, że gdyby tego
OFE nie było, to ta stopa zastąpienia z samego I fi-
lara ze względów demograficznych przy tym modelu
zdefiniowanej składki, a niezdefiniowanego świad-
czenia byłaby jeszcze niższa. Mówimy o całościowej
stopie zastąpienia.
I proszę się z nas nie śmiać, jeśli krok po kroku
proponujemy, aby zacząć oszczędzać w III filarze, do-
browolnym, dlatego że jeśli myśleć perspektywicznie,
to ten ruch musi się kiedyś zacząć. Oczywiście nie
jest tak, że możemy sobie dzisiaj pozwolić na to, aby
składka przekazywana w tym III filarze do IKZE,
nieliczona do podstawy opodatkowania, była również
zwolniona z opodatkowania. Nie ma na świecie ta-
kich rozwiązań poza trzema krajami, które mają
bardziej mieszane rozwiązania. W większości krajów
jest tak: zachęta podatkowa albo jest w punkcie wej-
ścia, tak jak tutaj przy IKZE w III filarze, albo jest
w punkcie wyjścia. Składkę na IKE płacimy dzisiaj
po opodatkowaniu, czyli musimy być bogatsi, żeby
tam wejść. Nie można zatem powiedzieć, że trzeba
rozwijać tylko IKE, a nie rozkręcać, nie rozwijać
IKZE, bo IKZE rzeczywiście jest dla tych, którzy są
ludźmi o mniejszych dochodach.
Dlaczego to jest tak ważne i dlaczego nie można,
tak jak pan poseł Górski cytował przedstawicieli jed-
nej z izb, której oczywiście bardzo zależy na tym,
żeby ludzie chcieli, bo to jest ich biznes, jeszcze więcej
oszczędzać i oprócz tej zachęty podatkowej na wejściu
chcieliby mieć jeszcze tę zachętę podatkową na wyj-
ściu... Jest to jednak o tyle skomplikowane i trudne,
że kosztowałoby budżet... Z tego samego powodu nie
można tego rozwiązania wprowadzić w środku roku.
Mamy zaprojektowane dochody do budżetu państwa.
Niepłacenie czy niewliczanie do podstawy opodatko-
wania tej składki w oczywisty sposób pomniejsza przy-
chody do budżetu. Mamy to skalkulowane przy 10%
osób, które startują w III filarze. Przypuszczamy, że
na początku prawdopodobnie będzie to tyle osób.
(Poseł Teresa Wargocka: Kwota?)
Kwota jest podana w uzasadnieniu. Przy 10% to
jest 400 mln zł rocznie, które później, w drugiej po-
łowie dekady rośnie do 500 mln zł. Gdyby 100% osób
zdecydowało się na uczestnictwo w III filarze, to już
w pierwszym roku, czyli w roku 2013, bo działa to od
2012 r., ale rozliczenie następuje w roku 2013, ten
ubytek dochodów do budżetu państwa wynosiłby 3,5
mld zł.
Jeśli mówię państwu, że zmniejszenie potrzeb
pożyczkowych państwa jest na poziomie 195 mld zł,
to podaję efekt netto, tzn. ten biorący już pod uwagę
zarówno obsługę tego zadłużenia, które jest w jakiejś
części przecież dalej generowane, jak i ubytki zwią-
zane z prowadzeniem tej zachęty podatkowej w III
filarze.
Można będzie dzisiaj, mając IKE, przejść z IKE
do IKZE w ciągu pierwszych 12 miesięcy funkcjono-
wania tego nowego rozwiązania. Bardzo byśmy
chcieli, żeby IKE było takie samo jak IKZE, ale to
muszą być dwa różne produkty, dlatego że mają róż-
ne typy zachęt podatkowych. Jeśli mówimy, że chcie-
libyśmy, aby wtedy, kiedy ktoś chciałby jednorazowo
skonsumować te oszczędności w III filarze, będzie
musiał płacić podatki, to mówimy to z odpowiedzial-
nością za warunki do dbałości o własną starość.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Minister – Członek Rady Ministrów
Michał Boni
Nie chodzi bowiem o to, żebyśmy tworzyli zachęty
do tego, żeby kupić sobie 2 samochody czy pojechać
na 5 wycieczek zagranicznych, tylko chcemy stymu-
lować przez tę zachętę podatkową, czyli uszczerbki
w budżecie, takie rozwiązanie, które później zaowo-
cuje albo rentą dożywotnią, albo rentą co najmniej
10-letnią, uzupełniającą przyszłą emeryturę o mniej
więcej 100–200 zł, zależnie od dochodów, co też ma
znaczenie w tym ciułaniu pieniędzy poprzez te różne
zachęty, tak żeby przyszły emeryt miał w stosunku
do dzisiejszego rozwiązania i dzisiejszego systemu
lepszą, wyższą emeryturę.
Ktoś tutaj powiedział, że z jednej złotówki OFE
uzyskało 8 gr. Nie wiem, kto panu posłowi podał ta-
kie dane. Jak patrzymy na ten efekt skumulowany,
to widzimy, że z jednej złotówki mamy 60 gr. To nie
jest takie złe rozwiązanie. Jak spojrzycie na wiele
rozwiązań bankowych, to wydaje się, że może być ono
porównywalne.
Pytaliście państwo o zobowiązania na przyszłość.
Ruch, który tutaj wykonujemy, zmniejsza przyrost
długu do roku 2060 o 49 punktów procentowych. Od
2030 r. zaczną się pojawiać zobowiązania dotyczące
wypłat z II filara, z tego subkonta, na którym mamy
ewidencjonowane środki, ale będzie potrzebna mate-
rializacja tych środków. Poprawa salda FUS – macie
państwo w uzasadnieniu do ustawy takie wykresy,
które pokazują, jak dzięki temu rozwiązaniu saldo
FUS się poprawia – de facto przyniesie rozwiązanie,
które spowoduje co najwyżej, jako efekt skumulowa-
ny wypłat w okresie po 2030 r. tego, co musi się zma-
terializować ze zewidencjonowanych środków na
subkoncie, że będzie to ok. 14 punktów procentowych
w relacji do PKB. Mówiłem już o tym dzisiaj. Efekt
pozytywny to jest przeszło 35% PKB długu mniej
w ciągu najbliższych kilkudziesięciu lat. Gra niewąt-
pliwie warta świeczki.
Podczas prezentacji tej ustawy, także partnerom
społecznym, przedstawialiśmy różnego typu progno-
zy i projekcje. Ta ustawa, jak mało która, jest bardzo
dokładnie oszacowana. Oczywiście przyjmujemy te
projekcje, które wydają nam się najbardziej wiary-
godne. Pierwsze 20 lat to jest efekt naszego gonienia,
konwergencji, doganiania Europy, w związku z tym
tempo wzrostu gospodarczego jest większe, PKB bę-
dzie większe i stopa zwrotu, także w wypadku akcji,
może być większa. Później to się uśrednia. Proszę też
pamiętać, że będzie większa produktywność. Proszę
też pamiętać, że jest oczywiście ileś czynników nie-
pewnych, np. jak naprawdę będzie wyglądała sytu-
acja demograficzna. Dzisiaj stosujemy do tych lat –
2040, 2050, 2060 – ten negatywny scenariusz demo-
graficzny. W pełni z państwem się zgadzam, z tymi,
którzy mówią, że kluczem do myślenia o stabilności
systemów emerytalnych jest demografia. Te rozwią-
zania, o które walczyła pani minister Fedak, i o któ-
re dalej będzie walczyła, sprzyjają. Te rozwiązania,
139
które zaczął wasz rząd, a nasz rozwinął, żeby tak
przyjaźnie o tym powiedzieć, dotyczące wydłużania
urlopu macierzyńskiego, także sprzyjają temu, żeby
to poczucie bezpieczeństwa i stabilności u młodych
rodzin, decydujących się na pierwsze, drugie czy
może następne, oby, dziecko, będzie rosło.
Nie mamy obaw co do konstytucyjności. Analizy
pokazywały, że jednym z istotnych elementów zagro-
żeń może być to, gdybyśmy w stosunku do oferty, jaka
została przedstawiona w roku 1999, powiedzieli, że
różne jej parametry nie są spełnione, a jednym z waż-
niejszych było dziedziczenie. Jest taka forma dziedzi-
czenia, jaka jest w II filarze. Dlaczego uważamy, że
powrót dla tej generacji osób urodzonych między
1949 r. a 1968 r. życia do wyboru byłby niekorzystny?
Byłyby kłopoty techniczne ze zorganizowaniem tego
przedsięwzięcia. Bardzo trudno byłoby dzisiaj osza-
cować, jaka byłaby skala, także w sensie finansowym,
tych przepływów. Dlatego przy najgorszym scenariu-
szu, gdyby 100% tych osób, czyli łącznie ze mną, bo
też dokonałem takiego wyboru, przeniosło swoje
środki do ZUS, to ta zmiana aktywów byłaby na po-
ziomie 100 mld zł. Wydaje się, że to nie jest rozwią-
zanie, które powinno być zastosowane, tym bardziej
że wtedy kierowano się nie tylko tymi reklamami, bo
myślę, że rozsądek Polaków jest o wiele większy, niż
nam się wydaje, ale takim przekonaniem, że warto,
bo im człowiek jest starszy, tym ten efekt z uczest-
nictwa w I i II filarze, efekt z II filara, jest mniejszy.
To widać także po proporcji osób, które w różnym
wieku przechodziły. Jeśli państwo na to zerkniecie,
to można sobie od razu powiedzieć tak: osoby uro-
dzone w 1949 r. – 10% osób z tej grupy wiekowej wy-
brało OFE. Jeśli chodzi o osoby urodzone w 1968 r.,
to 80% z tej grupy wiekowej wybrało OFE, czyli im
byli młodsi, to było oczywiste, rozumieli, mówiąc
krótko. Nie jest tak, że nie rozumieli. W związku
z tym wydaje mi się, że ta dyskusja, powinniśmy wra-
cać do argumentów, powinna się już pomału wyczer-
pywać, czy opcja dobrowolności dla tej grupy powin-
na funkcjonować.
Chciałbym bardzo mocno podkreślić, że z bardzo
wielu powodów jestem przeciwny pełnej opcji dobro-
wolności. Także z tych powodów, które mogą spowo-
dować różnego typu zawirowania w całym systemie
emerytalnym. Po pierwsze, jeśli mówimy o stworze-
niu warunków dobrowolności dla obywateli, to wła-
śnie w tym projekcie to robimy poprzez preferencje
podatkowe dla tych, którzy dobrowolnie chcą oszczę-
dzać w III filarze. I i II filar, jeden publiczny, drugi
zarządzany przez podmioty prywatne, mają charak-
ter publicznego systemu. W związku z tym wprowa-
dzanie rozwiązania, że się jest tylko częściowo w jed-
nym czy w drugim, byłoby zanegowaniem sensu tej
reformy, byłoby zanegowaniem efektu pozytywnej
synergii w postaci wzrostu emerytury. Byłoby także
zanegowaniem tego wzajemnego ubezpieczania się
i rozkładu możliwych zagrożeń.
Chciałbym powiedzieć, że gdybyście państwo za-
proponowali, myślę o koleżankach i kolegach z Prawa
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
140 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Minister – Członek Rady Ministrów
Michał Boni
i Sprawiedliwości, takie rozwiązanie, które mówi o jed-
norazowości wyboru, to powinniśmy je skalkulować.
Miałbym takie samo zdanie, że nie powinno to wcho-
dzić w grę, ale byłoby to przynajmniej spójne rozwią-
zanie. Rozwiązanie takie, że hulamy po całym syste-
mie emerytalnym jak chora amplituda, co dwa lata
mając możliwość zmiany, czy jestem w jednym, czy
w drugim, czy w jednym i w drugim, byłoby bardzo
niebezpieczne dla finansów publicznych. Moim zda-
niem dopiero wtedy mielibyśmy pożywkę dla miliar-
dów wydawanych na akwizycję, żeby przekonać
klientów do tego, by zrezygnowali z ZUS. Dopiero
wtedy, zamiast skupiać się na porządnych narzę-
dziach budowania rynku kapitałowego, mielibyśmy
nieustanną walkę o klienta. Ta walka o klienta od-
była się w roku 1999, i basta, starczy. Dlatego likwi-
dujemy te możliwości akwizycyjne, bo one nie wpro-
wadzały niczego dobrego. Potrzebna jest dobra infor-
macja, rzetelna, obiektywna, żeby ludzie mogli wy-
brać, który z funduszy emerytalnych im najbardziej
odpowiada. Boję się, że projektem Prawa i Sprawie-
dliwość, w takim kształcie, jaki został zaproponowa-
ny, rozchwialibyśmy sytuację Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych, bo właściwie nigdy nie byłoby do końca
wiadomo, ile osób i w jakiej wysokości będzie płaciło
składki. Musielibyśmy zarządzać tymi ścieżkami fi-
nansowymi i projekcjami dotyczącymi wyliczania
przyszłych emerytur w kilku albo w kilkunastu sce-
nariuszach. Może lepiej zrobić tak: kiedy dojdziemy
do dyskusji na temat efektywności i subfunduszy,
może wtedy uciekniemy z tego zniewolenia, jakie
nam narzuciło wyjściowe rozwiązanie systemu, to
znaczy że mówimy tylko i wyłącznie o akcjach i obli-
gacjach. Sięgniemy po bardziej nowoczesne narzę-
dzia, które będą się wiązały z instrumentami finan-
sowymi wspierającymi rozwój kredytu hipotecznego,
takie, które będą się wiązały z instrumentami finan-
sowymi w postaci obligacji infrastrukturalnych, wca-
le nie generowanych ze środków publicznych, a ze
środków prywatnych, itd. Ten portfel inwestycyjny
może być o wiele bogatszy. Może wtedy największą
formą dobrowolności byłoby to, że, udając się do swo-
jego funduszu emerytalnego, indywidualnie praco-
wałbym nad tym, jaki portfel inwestycyjny chciałbym
mieć. Tak jest w Szwecji. To jest inny rodzaj dyskusji
niż to, żeby mieszać w całym systemie poprzez pełną
dobrowolność.
Panie Marszałku! Pani Minister! Państwo Posło-
wie! Wiem, że nie odpowiedziałem państwu na
wszystkie szczegółowe pytania, było ich rzeczywiście
bardzo dużo. Myślę, że starałem się odpowiedzieć na
kluczowe z nich, także z pokazaniem pewnych szcze-
gółów. Na pozostałe pytania będziemy oczywiście
odpowiadali w innym trybie.
Było jeszcze pytanie dotyczące tego, dlaczego w tym
projekcie nie zmieniamy prowizji, likwidując możli-
wość akwizycyjną. Zresztą jeden z posłów zastana-
wiał się, po co likwidujemy akwizycję na rynku pier-
wotnym, a należałoby ją zlikwidować tylko na rynku
wtórnym. Powiedziałem już, że ważniejsze są obo-
wiązki informacyjne niż akwizycja, która notabene,
było takie pytanie, kosztowała od samego początku
tej reformy 3700 mln zł. Otóż chciałbym powiedzieć,
że ta składka, ta prowizja zmniejszona do poziomu
3,5, z czego 0,8 idzie do ZUS, w momencie, kiedy
zmniejszamy dzisiaj przepływ gotówkowy, to i ta pro-
wizja od podstawy, jaką jest zmniejszona kwota, bę-
dzie o wiele mniejsza. Wydaje mi się, że wtedy, kiedy
będziemy pracowali nad rozwiązaniem efektywno-
ściowym, w ogóle trzeba będzie zlikwidować prowi-
zję, bo to nie jest dobre rozwiązanie. Wtedy powinna
się pojawić, tak jak państwo tutaj sugerowaliście,
opłata za zarządzanie i opłata za efekt – w pełni się
zgadzam – tylko to w tym drugim kroku, bo dzisiaj
trudno byłoby szukać takiego pełnego uzasadnienia
dla tego ruchu. Tak przy okazji, można powiedzieć,
że oczywiście ta prowizja 3,5 minus 0,8, czyli 2,7, daje
środki na koszty operacyjne funduszy. Koszty opera-
cyjne Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, także te
związane z operacjonalizacją tego, co przepływa przez
ZUS, czyli składka do OFE, to jest 3,8% środków,
jakimi one globalnie dysponują. Tak więc to wcale
nie jest mniejsza skala. To tak gwoli rzetelności fak-
tograficznej.
Wreszcie ostatnia kwestia. Pytacie państwo, dla-
czego tak szybko. Na ten temat dyskutujemy od 1,5
roku. Wszystkie racje są znane. Partnerzy społeczni
mieli możliwość długiego wypowiedzenia się, bo wy-
jątkowo, nie tak jak to się bardzo często czyni, po
zakończeniu 30-dniowego okresu konsultacyjnego
nie odpisaliśmy partnerom: dziękujemy wam za uwa-
gi, idziemy z projektem, tylko zrobiliśmy jeszcze dwa
spotkania dodatkowe, żeby szukać możliwego wspól-
nego rozwiązania. Partnerzy nie znaleźli między
sobą wspólnego rozwiązania. Trudno. To nie zmienia
naszej determinacji, żeby ten projekt realizować, tym
bardziej że mam głębokie przekonanie, że pod koniec
tych debat z partnerami społecznymi wszyscy mówi-
li: Skoro sytuacja związana z zagrożeniem stałego,
długoterminowego przyrostu długu publicznego i ne-
gatywnego wpływu na deficyt z tytułu tych środków
przekazywanych do OFE jest tak groźna, to dokonaj-
my tych zmian. Spór na końcu dotyczył przecież tyl-
ko i wyłącznie tego, czy powrócimy do składki wyż-
szej niż to, co rząd proponuje, 3,5%, a nie tego, czy
ma wrócić do składki 7,3. Chcę przypomnieć końców-
kę tej debaty.
Wysoka Izbo! Mamy kilkanaście dni na pracę,
ale mamy wszystkie argumenty w tyle głowy. Pa-
trząc na państwa, patrząc na przebieg tej dyskusji,
na 90 pytań, jakie państwo przedstawiliście, nie
mam żadnych wątpliwości, że jesteście najbardziej
zorientowaną na świecie grupą, która rozumie te
wszystkie mechanizmy i sprawnie, szybko i dobrze
przeprowadzi ten projekt – myślę o wszystkich klu-
bach parlamentarnych – przez parlament. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
O zabranie głosu proszę panią minister pracy i po-
lityki społecznej Jolantę Fedak.
Minister Pracy i Polityki Społecznej
Jolanta Fedak:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie Posłan-
ki i Panowie Posłowie! Chciałabym serdecznie z tej
trybuny podziękować wszystkim klubom parlamen-
tarnym, które wzięły udział w dyskusji, którą rozpo-
częłam dwa lata temu z tej trybuny sejmowej, prezen-
tując pierwsze założenia projektu, który mówił o tym,
że należy ograniczyć składkę do otwartych funduszy
emerytalnych. Prosiłam wtedy wszystkich państwa
o to, żebyście zabierali głos w tej dyskusji, prosiłam
również o głosy bardzo krytyczne. Obiecałam także
i prosiłam szefów klubów po kilka razy, mówiłam, że
przyjdę nie tylko na posiedzenia klubów koalicyj-
nych, Polskiego Stronnictwa Ludowego czy Platfor-
my Obywatelskiej, ale również, że udam się do klu-
bów opozycyjnych. Tak też się stało. Starałam się
tłumaczyć gdzie się dało założenia tego projektu, któ-
ry w pierwszej fazie obniżał składkę. Nie unikałam
tej dyskusji i prosiłam wręcz państwa o to, żebyście
wyrażali na ten temat krytyczne opinie. Czasami ta
krytyka była dla mnie osobiście bardzo bolesna. Po-
nieważ jednak kończy się to projektem, który jest
wyraźnym postępem w naprawie tego systemu, to nie
ma co rozdzierać tutaj szat. Czasami tak bywa, że
krytyka jest niesprawiedliwa, bolesna i bardzo ostra.
Jeżeli jednak z tej krytyki powstaje dobry projekt,
który naprawia błąd, który zrobiliśmy 11 lat temu,
to naprawdę nie ma co się tu ani nad sobą, ani nad
tym wszystkim specjalnie użalać.
Kilkakrotnie w trakcie tej dyskusji mówiliśmy
o tym, że sytuacja demograficzna wymaga od nas
innego podejścia do polityki społecznej. Za te wszyst-
kie uwagi również serdecznie dziękuję, bo widzę, że
przemawia przez państwa prawdziwa troska o to, jak
będzie wyglądała ta sytuacja, ile dzieci się urodzi
w przyszłości i jak będzie wyglądał rozwój kraju.
Wprowadziliśmy kilka ustaw, które są kontynuacją
polityki rodzinnej. Mam nadzieję, że następcy będą
tę politykę kontynuować, bo nie da się jej zrobić w ciągu
3 lat, czy nawet w ciągu jednej kadencji. Pragnę przy-
pomnieć, że demografia jest warunkiem sprzyjają-
cym, ale koniecznym warunkiem jest praca dla tych,
którzy się urodzą. A zatem warunkiem do tego, żeby
emerytury w przyszłości były wyższe, jest wzrost
gospodarczy, płaca, przyzwoite wynagrodzenia kolej-
nego pokolenia. Wtedy to kolejne pokolenie będzie
mogło utrzymać swoich rodziców i dziadków, nie po-
nosząc nadmiernych obciążeń i robiąc tak, jak to
zawsze było w normalnych polskich rodzinach, gdzie
się dbało o to, żeby niepracujący rodzice mieli zagwa-
rantowane utrzymanie przez normalnie pracujące
141
dzieci. Dlatego takie ważne jest to, żeby w tej chwili
zainwestować te pieniądze w rozwój Polski, w infra-
strukturę, w politykę rodzinną, a nie nadmierne
kreowanie długu publicznego. Nie możemy mówić
o długu publicznym, że jest jakąś czarną dziurą czy
abstrakcją. Budżet państwa nie jest abstrakcją, to
jest suma wszystkich naszych podatków, to jest tro-
ska każdego z nas o to, żeby każda złotówka, która
wpływa do budżetu, była wykorzystana z jak najlep-
szym pożytkiem dla przyszłych pokoleń.
Pytaliście mnie państwo – mówił o tym pan poseł
Szwed z Prawa i Sprawiedliwości, również w jakimś
sensie pani poseł Sadurska – jaki jest mój pogląd na
temat dobrowolności wybrania między systemem re-
partycyjnym a systemem kapitałowym. Powiem w ten
sposób, odpowiadając jednocześnie, jakie jest stano-
wisko rządu odnośnie do poselskiego przedłożenia
Prawa i Sprawiedliwości. Chciałabym podkreślić, że
rząd dostrzega państwa troskę o finanse publiczne
i o to, że system nie działa dobrze i coś z tym należy
uczynić. Przecież właśnie o tym świadczy przedłoże-
nie i państwa projekt.
Podobnie ja, jak i państwo posłowie zdajemy sobie
wszyscy już w tej chwili sprawę, że system emerytal-
ny rodzi dług strukturalny nie do uniesienia, że to
może być wyraźną barierą, jeśli chodzi o moderniza-
cję kraju i o to, żeby kraj dobrze się rozwijał. I za tę
troskę oczywiście serdecznie dziękuję.
Różnie ten problem rozwiązywały kraje środko-
wej i wschodniej Europy, gdzie ten system funkcjo-
nuje. Niektóre z nich zrobiły tak jak my, a więc obni-
żyły składkę odprowadzaną do funduszy emerytal-
nych. Tak uczyniły kraje bałtyckie. Inne z kolei
przyjęły rozwiązanie polegające na umożliwieniu
ubezpieczonym ponownego wyboru między systemem
repartycyjnym a kapitałowym. Tak uczyniła m.in.
dwukrotnie Słowacja, a także Węgry. Pragnę podkre-
ślić, że stosowały one rozwiązania adekwatne do ich
sytuacji gospodarczej.
Proszę pamiętać, że np. na Węgrzech dług pu-
bliczny był 1,5 razy większy niż w Polsce, u nas bo-
wiem, na tle innych krajów Unii Europejskiej, ten
dług jest stosunkowo niski. Natomiast mamy w pra-
wie krajowym bardzo restrykcyjne progi ostrożno-
ściowe i to dobrze, dlatego że każdy rząd, i ten, i ko-
lejny, licząc się z tymi progami, będzie wydawaną
złotówkę obracał w palcach dwa razy, żeby zainwe-
stować ją w te przedsięwzięcia, które w przyszłości
dadzą nadzieję na dobrą sytuację demograficzną i pra-
cę dla przyszłych pokoleń. Dlatego nasz rząd zasto-
sował rozwiązanie kompromisowe. Nie ukrywaliśmy,
że również wewnątrz rządu trwała dyskusja, prezen-
towaliśmy różnice zdań, ponieważ w stosunku do
naszej sytuacji te rozwiązania nie muszą być tak dra-
styczne, jak w przypadku innych krajów, w których
poziom długu był dużo większy i które miały dużo
gorszą sytuację.
W rezultacie zastosowaliśmy rozwiązanie, które
zmniejszy wysokość funduszu buforowego czy zatrzy-
ma jego narastanie, czyli bardzo podobną konstruk-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
142 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Minister Pracy i Polityki Społecznej
Jolanta Fedak
cję do tej, jaką zastosowaliście i państwo. Takie roz-
wiązanie ma szansę na uzyskanie większości sejmo-
wej w tej Izbie. Ponieważ uważam, że ono idzie w bardzo
dobrym kierunku, to proszę, żeby kluby opozycyjne
jeszcze raz zechciały mu się przyjrzeć. Jest to rozwią-
zanie adekwatne do naszej sytuacji gospodarczej
i możliwe do wprowadzenia w szybkim tempie.
W przedłożonym projekcie jest też bardzo dobry
przepis, który powinien w tej ustawie funkcjonować
już od 11 lat. A mianowicie taki, że za dwa, trzy lata
zobowiązuje się rząd do przyjrzenia się, jak działa
system emerytalny, jak wpływa na finanse publiczne,
czy ograniczyliśmy jego koszty, czy jest tani, przyja-
zny i jasny dla obywatela. Proszę pamiętać, że w obec-
nych czasach sytuacja gospodarcza, również ze-
wnętrzna, zmienia się bardzo szybko.
Mój wielce szanowny przedmówca pan minister
Michał Boni przedstawiał państwu liczne wyliczenia
i projekcje. Poświęcił temu bardzo dużą część swojej
wypowiedzi, ale proszę pamiętać, że są to symulacje,
które oparte są na pewnych założeniach. Te założe-
nia, jeżeli sytuacja jest stabilna, mogą się sprawdzić,
ale mogą się nie sprawdzić. Dynamika na rynkach
finansowych jest ogromna, nie tylko jeżeli chodzi
o cenę akcji, o nowe produkty, które tam funkcjonu-
ją, o kolejne ryzyka, bardzo niestabilna jest cała sy-
tuacja gospodarcza. Jesteśmy świadkami wielu zda-
rzeń, przenoszą się punkty ciężkości, z pewnych
miejsc rozwoju przenosimy się w zupełnie inne. Na-
wet obecne kataklizmy mogą spowodować ogromne
zawirowania na rynkach finansowych. To wszystko
trzeba brać pod uwagę, nasze przewidywania mogą
się spełnić, ale mogą się i nie spełnić.
Natomiast już dziś wiemy i jestem tego absolutnie
pewna, że pominięcie kosztów transakcyjnych, ogra-
niczenie kosztów obsługi długów, obligacji musi
w przyszłości dać wyższą emeryturę, dlatego że ta
sytuacja jest po prostu wprost proporcjonalna. Nawet
jeżeli wszystkie inne założenia obarczone są ryzy-
kiem, to obniżenie kosztów transakcyjnych musi dać
w przyszłości wyższą emeryturę. Byłam o tym tak
przekonana, że wychodziłam z tymi propozycjami,
zanim państwo mówiliście o osiąganiu progów 55%,
mówiłam o tym już na początku drugiego roku urzę-
dowania, kiedy uporaliśmy się z najszybszymi czy
z najpilniejszymi sprawami do rozwiązania w syste-
mie emerytalnym.
A zatem nie wiem, czy to będzie ten rząd, czy inny,
ale każdy następny powinien przyjrzeć się tym roz-
wiązaniom i po dwóch latach podjąć odpowiedzialną
decyzję, czy Polskę stać na to, żeby podnieść składkę
– być może będzie nadwyżka budżetowa, takie rzeczy
mogą się zdarzyć – czy ją obniżyć, zmniejszyć, czy
może znaleźć jeszcze inny sposób zmniejszenia fun-
duszów buforowych, tak jak robiły to inne kraje
w Unii Europejskiej.
Jeszcze raz bardzo serdecznie dziękuję za tę dys-
kusję, za wszystkie konstruktywne głosy i mimo że
ona była bardzo burzliwa i czasem pełna gorzkich
słów, to głęboko wierzę, że wynikała jednak z ogrom-
nej troski państwa o to, jak będą wyglądały emery-
tury 15 mln ubezpieczonych, którzy je otrzymają
w przyszłości, ale też jaka będzie waloryzacja, czyli
realna wartość obecnych emerytur. Głęboko wierzę,
że kraj osiągnie taki wzrost gospodarczy, jak to pla-
nuje Unia Europejska. Chciałam powiedzieć, że sy-
tuacja jest dużo, dużo lepsza niż te wszystkie strachy
na Lachy. Dzięki państwa zgodzie i współpracy tu
w parlamencie mamy szansę już od przyszłego mie-
siąca obniżyć narastanie długu publicznego, jaki
wskazuje nam zegar zawieszony w centrum Warsza-
wy. Dziękuję państwu. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo, pani minister.
O zabranie głosu proszę przedstawiciela wniosko-
dawców panią poseł Małgorzatę Sadurską.
Poseł Małgorzata Sadurska:
Dziękuję bardzo, panie marszałku.
Panie i Panowie Posłowie! Szanowni Przedstawi-
ciele Rządu! W pierwszych słowach również chciała-
bym podziękować za tę dyskusję. Teraz już można
tak powiedzieć, bo rozpoczęła się 7. czy chyba nawet
8. godzina naszej debaty. Powiem tak: debaty po-
trzebnej. Dziękuję za wszystkie słowa, zarówno kry-
tyczne, bo one też są ważne, jak i te, które wnosiły
dużo do naszej dzisiejszej debaty nad systemem eme-
rytalnym. Oczywiście była ona emocjonalna, pan
marszałek musiał wiele razy interweniować, ale jaka
miałaby być, jak mogłaby nie być emocjonalna, jeżeli
dotyczy przyszłości kilkunastu milionów Polaków. Nie
wyobrażam sobie, żebyśmy nad poważnymi rozwiąza-
niami systemowymi przechodzili do porządku dzien-
nego praktycznie bez debaty. Ta debata powinna taka
być i to, że pojawiały się emocje, akurat mi nie prze-
szkadzało. Znaczy, mnie się podobała.
Już nie pamiętam, czy powiedział to któryś z po-
słów Platformy Obywatelskiej, czy ktoś z przedsta-
wicieli rządu, nie zapisałam sobie nazwiska, że zmia-
na proponowana przez PiS to jest demontaż systemu,
natomiast zmiana proponowana przez rząd jest tylko
delikatną korektą. Nie zgadzam się z tym, bo jako
przedstawiciel wnioskodawców mam odwagę powie-
dzieć, że to, co my proponujemy jako Prawo i Spra-
wiedliwość, jest poważną zmianą w systemie emery-
talnym, ale uważam, że projekt rządowy to… (Gwar
na sali)
Panie marszałku, wiele już mówiliśmy na temat
zachowania pana posła Kulasa, komentowania. Bar-
dzo proszę pana marszałka, żeby teraz, kiedy podsu-
mowujemy tę debatę...
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Tak, pani poseł, słusznie. Upominałem wszyst-
kich sprawiedliwie i pana posła Kulasa także uprzej-
mie proszę. Pani poseł wnioskodawca powinna mieć
odpowiednie warunki, by przedstawić swoje racje.
Poseł Małgorzata Sadurska:
Do wypowiedzi pana...
(Poseł Jan Kulas: Ale ja nie przeszkadzam.)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Panie pośle, bardzo proszę.
Poseł Małgorzata Sadurska:
...posła Kulasa odniosę się w dalszej części mojej
wypowiedzi, ale na razie, panie pośle, niech pan spo-
kojnie czeka.
Projekt rządowy nie jest, proszę państwa, delikat-
ną korektą. Jest to dogłębna zmiana systemowa. By-
łabym szczęśliwa, gdyby rząd potrafił się do tego
przyznać. Słowa krytyki pana ministra Boniego skie-
rowane pod adresem projektu Prawa i Sprawiedliwo-
ści nie dziwią mnie, bo jak może dziwić to, że nasz
projekt krytykuje zwolennik reformy emerytalnej
z 1997 r., zwolennik otwartych funduszy emerytal-
nych? Nie mam takiego obciążenia, więc staram się
podchodzić do tego zdroworozsądkowo. Słowa kryty-
ki ze strony pana ministra mnie nie dziwią. Odbie-
ram je nie jako stanowisko rządu, tylko jako indywi-
dualne stanowisko pana ministra Boniego, ponieważ
kiedy przygotowywałam się do tej debaty, nie zauwa-
żyłam, by rząd przyjął jakieś stanowisko. Wypowiedź
pana ministra na temat naszego projektu traktuję
jako osobiste zdanie pana ministra.
Wracając do debaty, muszę powiedzieć, że według
mnie dzisiejsza debata była dziwna. Uważam, że pro-
jekt rządowy dotyczący tak ważnych spraw powinien
przedstawiać minister konstytucyjnie odpowiedzial-
ny za sprawy zabezpieczenia społecznego. Pani mini-
ster Fedak zabierała głos tylko wtedy, gdy odpowia-
dała na pytania posłów, bo niejako wezwaliśmy ją do
odpowiedzi. To dziwne, że w tak ważnych sprawach
wypowiada się wysłannik... osoba wskazana przez
pana premiera, a nie minister konstytucyjny. Co wię-
cej, osoba ta, mówię tutaj o panu ministrze Bonim,
w początkowej fazie prac nad projektem rządowym,
kiedy Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej two-
rzyło plan tego projektu, krytykowała ten projekt
i to w dosyć ostrych słowach. Oczywiście ludzie się
zmieniają, ludzie zmieniają poglądy. Widzę, że poglą-
dy pana ministra także ewoluowały.
(Poseł Tadeusz Iwiński: Ale Boni jest ministrem
konstytucyjnym.)
143
Mówiłam: konstytucyjnie odpowiedzialny za spra-
wy zabezpieczenia społecznego, panie pośle Iwiński.
Byłam precyzyjna w tym, co mówiłam. Można spraw-
dzić w stenogramie.
Pan minister powiedział, że PiS bierze udział
w zaprogramowanej akcji towarzystw emerytalnych.
W swoim wystąpieniu bardzo wyraźnie starałam się
wykazać różnice pomiędzy krytyką tego projektu
rządowego, jaką przeprowadziły otwarte fundusze,
powszechne towarzystwa emerytalne a krytyką po-
czynioną przez Prawo i Sprawiedliwość. Opowiada-
my się za dobrowolnym wyborem. Nie mówimy, że
należy całkowicie ograniczyć składkę, jaka odprowa-
dzana jest do otwartych funduszy emerytalnych.
Chcemy każdemu Polakowi dać wybór. Jeżeli ktoś
wybierze, że chce zostać w OFE, proszę bardzo, jego
wola. Jeżeli ktoś chce iść do ZUS-u, też ma takie pra-
wo. W trakcie swojego wystąpienia cytowałam wypo-
wiedzi pani minister popierające ideę dobrowolności.
W drugiej cytowanej przez mnie wypowiedzi pani
minister była nawet mowa o tym, iż widzi ona pły-
nące z tego korzyści – takie rozwiązania wymuszą
konkurencyjność, powszechne towarzystwa emery-
talne będą musiały zabiegać o klienta.
Pan minister powiedział też, zapisałam to sobie,
że OFE budzi wielkie emocje, nienawiść. Powiem tak:
starałam się w swoim wystąpieniu nie epatować nie-
nawiścią, bo takiej w sobie nie mam, chciałam tylko
wykazać, że otwarte fundusze emerytalne, to, co one
robiły przez te kilkanaście lat, pokazało, że nie spraw-
dziły się. Pan minister powiedział, że nie wszystkie
osoby, które miały możliwość wyboru i które wybra-
ły otwarte fundusze emerytalne, kierowały się tymi
reklamami, które tak mamiły. Większość kierowała
się zdrowym rozsądkiem. Uważam, że nie do końca
tak jest. Wiedza na temat powszechnych towarzystw
emerytalnych, otwartych funduszy emerytalnych,
świadomość tego, na czym polega system kapitałowy,
jest teraz dużo większa niż przed 11–12 laty. Wtedy
ludzie podejmowali decyzję, bazując na dobrej infor-
macji przekazywanej w mediach. Dobrej w cudzysło-
wie. Należy zadać pytanie: Dlaczego nikt wtedy nie
powiedział, że jest to nieprawda? Dlaczego przedsta-
wiciele świata nauki nie mówili: słuchajcie, w tym,
co podawane jest w mediach, jest trochę przesady?
Było na to takie ogólne rządowo-akademickie przy-
zwolenie. Nawet jeżeli wiele osób nie podejmowało
decyzji na ten temat pod wpływem reklam, to podej-
mowali ją po namowach przedstawicieli towarzystw
emerytalnych, którzy przychodzili i zachęcali do
tego, obiecując złote góry. Jestem akurat z takiego
rocznika, który niejako został zmuszony do tego, by
przynależeć do OFE. Powiem więcej, fundusz, do któ-
rego przynależę, wybrałam świadomie. Wiedziałam,
że mam taki obowiązek i zgłosiłam się do wybranego
funduszu. Dzisiaj z perspektywy tylu lat wiem, że też
zostałam wprowadzona w błąd przez agenta.
Jeszcze o pani minister Fedak. Pani minister Fe-
dak mówiła, że wobec naszego projektu przedstawia
stanowisko rządu. Zgodzę z panią, że może to być
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
144 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Małgorzata Sadurska
stanowisko resortu, bo stanowiska rządu, tak jak
powiedziałam, nie ma. Powiedziała pani, że rząd
ograniczył opłaty dla otwartych funduszy emerytal-
nych. Częściowo się to zgadza. Pierwszy projekt, gwo-
li uściślenia, był projektem Prawa i Sprawiedliwości,
drugi projekt złożyła Lewica. Ponad rok czekaliśmy
na projekt rządowy, w końcu doczekaliśmy się. Te
opłaty, chwała Bogu, zostały zmniejszone z 7 do 3,5%.
Można by zadać pytanie: Dlaczego nie pracowano
nad projektami poselskimi, tylko trzeba było czekać
na projekty rządowe?
Zgadzam się z panią minister, że jeżeli chodzi
o reformę emerytalną, bardzo ważne są następne
pokolenia, bardzo ważna dla ludzi jest praca i płaca.
Zestawmy jednak tę tezę z informacją, z takimi oto
danymi, że od 1 maja 2004 r., a więc od czasu, kiedy
Polska weszła do Unii Europejskiej, wyjechało z Pol-
ski, jeżeli dobrze pamiętam, ponad 2 mln 400 tys.
młodych obywateli. Ci, którzy są – podoba mi się na-
wet takie określenie – atrakcyjni demograficznie,
mogliby tutaj pracować, mogliby mieć dzieci, które
w późniejszych latach w jakimś stopniu wpłynęłyby na
poprawę tego naszego systemu emerytalnego. Należy
powiedzieć, że zmiana, którą proponuje rząd, nie uzdro-
wi tej sytuacji. Oprócz projektów dotyczących zmian
w systemie emerytalnym powinny pojawić się projekty,
które poprawiłyby sytuację na rynku pracy.
Nie będę wypominała słów szefa największej,
wówczas opozycyjnej partii, pana Donalda Tuska,
wówczas kandydata na posła, który w kampanii wy-
borczej mówił, że Polacy będą wracać z Irlandii do
Polski. Nie widzimy tych powrotów.
Na zakończenie odpowiem na kilka postawio-
nych przez posłów pytań. Tak jak powiedziałam,
dziękuję za te pytania. Zacznę od pytania pana po-
sła Orzechowskiego. Powiem tak: ja to pytanie trak-
tuję jako pytanie sympatyczne, bo pan poseł zapy-
tał, czy takie rozwiązanie wdrażałabym, gdybym
była ministrem czy premierem. Ja rozumiem, że pan
poseł Orzechowski bardzo dobrze mi życzy, ale po-
wiem państwu z tej trybuny: tak, takie rozwiązanie
również bym proponowała, dlatego że uważam, iż
ono jest dobre, bo wymusza konkurencyjność i daje
Polakom wybór.
Pan poseł Stefaniuk, ale też jego pytanie łączy się
z pytaniem pani poseł, nie wiem, czy dobrze zapisa-
łam nazwisko, Hajnaczyk, chyba Hajnaczyk... Hanaj-
czyk, tak? Państwo posłowie pytali, czy naganne…
(Poseł Jan Kulas: Pani Agnieszki.)
Pani Agnieszki, tak, pani Agnieszki, zgadza się.
...jest dbanie o budżet. Proszę państwa, oczywi-
ście nie jest naganne dbanie o budżet, co więcej, uwa-
żam, że obowiązkiem każdego przedstawiciela rządu
jest dbanie o budżet państwa, tylko to nie może być
czynione kosztem przyszłych emerytów. Pan mini-
ster Boni, odpowiadając na pytania państwa posłów,
przedstawiał różne dane. Ja powiem tak: może je-
stem nieufna, ale już przed kilkunastoma laty na
takie właśnie przedstawianie różnych propozycji,
symulacji danych Polacy się nabrali, bo wiadomo, że
system się nie sprawdził. A więc teraz znowu mówie-
nie, że mamy rację, bo jest tutaj napisane, że emery-
tury będą wyższe, tak naprawdę nie odzwierciedla
rzeczywistości. Ja sama próbowałam sobie wyliczyć
swoją przyszłą emeryturę. Wiadomo, że jeszcze przede
mną jest kilkanaście, jeśli nie więcej, lat pracy do
czasu przejścia na emeryturę, niemniej na dzień dzi-
siejszy kwota jest zatrważająca. Mówię to jako par-
lamentarzysta. A jeżeli się zastanowimy – jeżeli swo-
ją emeryturę wyliczy statystyczny Polak, który zara-
bia średnią krajową lub poniżej średniej krajowej,
a takich osób jest bardzo wiele, to on nie będzie z tego
powodu zadowolony.
Pan poseł Kulas – teraz do pana posła Kulasa się
odniosę. Powiem tak: ja, panie pośle, naprawdę za-
wnioskuję do pana premiera Tuska, żeby przyznał
panu funkcję jakiegoś specjalisty od PR, bo żeby tak,
jak pan chwalić rząd, to po prostu nie ma takiego
drugiego posła, i to mówię całkowicie poważnie. Pan
mówił o wielu rzeczach. Poruszał pan kwestię walo-
ryzacji – tak, Prawo i Sprawiedliwość tę waloryzację
wprowadziło. Poruszał pan sprawy związane z pod-
wyżkami dla nauczycieli – tak, my jesteśmy i zawsze
byliśmy za nauczycielami. Tak, panie pośle, byliśmy.
To można łatwo sprawdzić.
W podobnym tonie wypowiadała się pani poseł
Skowrońska. Do tego katalogu sformułowań wypo-
wiedzianych przez panią poseł Skowrońską mogę
dodać jeszcze jedno. Tak, byliśmy przeciwni rozdmu-
chiwaniu administracji, które zafundował nam rząd
Donalda Tuska i przez które tak naprawdę również
budżet państwa popadł w kłopoty.
Pan poseł Raniewicz. Trudno mi jest się odnieść
do słów pana posła Raniewicza, który powiedział, że
nasz projekt jest zły. Jestem ciekawa, czy zły, bo
PiS-u, czy zły, bo pan poseł dogłębnie się z nim zapo-
znał. To jest jedna sprawa. I druga – zaciekawiło
mnie to, że pan poseł chciałby, żeby była prowadzona
akcja edukacyjna, jeżeli chodzi o propozycję rządową.
Akcja edukacyjna i promocyjna co do rozwiązań rzą-
dowych trwała w mediach od wielu miesięcy i Polacy
ocenili tę propozycję rządu. W sondażu Homo Homi-
ni 75% opowiedziało się przeciwko propozycji rządo-
wej, popierając nasze rozwiązania.
Zobaczę, czy jeszcze kogoś nie pominęłam, ale
wydaje mi się, że nie. Jeszcze chwileczkę.
(Poseł Jan Filip Libicki: Już wszyscy.)
Ale, panie pośle Filipie Libicki, ja wolę sprawdzić.
Szanowni państwo, słyszę głosy, że już wystarczy.
Wystarczy czego? Wystarczy debatowania o systemie
emerytalnym, tak ważnym dla Polaków? Wolałabym
mieć ten komfort psychiczny, że kiedy wrócę do swo-
jego okręgu i spotkam się z przyszłymi emerytami,
osobami pracującymi czy nawet z emerytami, ludź-
mi, którzy już teraz pobierają świadczenia, będę mo-
gła im powiedzieć: Proszę państwa, debata w Sejmie
się odbyła i nikt nikogo nie poganiał. Rozmawiamy
na naprawdę bardzo ważne tematy systemowe i nie
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Małgorzata Sadurska
można nad tym przejść do porządku dziennego. Ja
wiem, że jest taka sugestia ze strony premiera Tuska,
o tym mówiłam w swoim pierwszym wystąpieniu,
żeby debata praktycznie odbyła się bardzo szybko,
żeby projekt został przyjęty bez żadnych poprawek,
bez żadnych refleksji, bo jest najlepszy. Proszę pań-
stwa, kolanem było to dopychane też w 1997 r. Nie
powtarzajmy tego błędu w tym roku, bo chyba jeste-
śmy świadomi tego, co nas czeka.
Żeby już tak całkiem nie krytykować i żeby nie
mówiono, że tylko krytykujemy – zauważyłam pozy-
tywny efekt tej debaty, która się przetoczyła w me-
diach, dotyczącej zmian w systemie emerytalnym.
Mianowicie dla mnie takim plusem jest to, że o tym
po prostu zaczęto mówić, bo przez wiele lat trwała
cisza, nikt nie rozmawiał na temat systemu emery-
talnego. Teraz przynajmniej mam świadomość tego,
że w jakimś stopniu Polacy są uświadomieni i wiedzą,
co ich czeka. Tyle że trudno jest mówić, iż rozwiąza-
niem sprawy i zwiększeniem szansy na to, żeby były
większe emerytury, jest trzeci filar, bo nawet jeżeli
będą ulgi podatkowe, to zapraszam pana ministra na
Lubelszczyznę, żeby zobaczył, jakie tam są dochody
i czy ludzi stać po prostu na dobrowolne oszczędza-
nie. Już nie będę mówiła o tym tzw. trzy razy pięć,
ale wspomnę o cukrze – 5 zł, o kaszy gryczanej, wy-
dawałoby się, pospolitym produkcie – 9 zł za kilo-
gram. A więc nie mówmy o tym, że jest szansa na
oszczędzanie w trzecim filarze, kiedy to ludzie nie
mają tak naprawdę z czego żyć na co dzień.
I, już na koniec, bardzo bym prosiła, szczególnie
posłów koalicji, żeby nie głosowali za wnioskiem o od-
rzucenie naszego projektu, który został złożony przez
klub Platformy Obywatelskiej. Praca w komisji ma
to do siebie, że można dyskutować nad różnymi roz-
wiązaniami i wybrać wariant najlepszy, najbardziej
korzystny. Warto, żeby na temat naszego projektu
wypowiedzieli się eksperci, którzy będą pracować
w komisjach – chyba że państwo nie przewidujecie
w trakcie procedowania nad tak ważnymi zmianami
korzystania z rad ekspertów. Serdecznie państwa
proszę, żeby przeanalizowali to państwo – jutro
o godz. 9 rano będzie głosowanie w sprawie wniosku
o odrzucenie w pierwszym czytaniu. Ja uważam, że
warto dać szansę i warto pochylić się nad projektem
dotyczącym dobrowolności, bo chociaż dzisiaj pani
minister Fedak nie odpowiedziała na pytanie, czy
jest za dobrowolnością, to jednak potęga Internetu
jest ogromna i zawsze można w wyszukiwarkę wpi-
sać, tak jak ja to zrobiłam, szukając wypowiedzi pani
minister dotyczącej dobrowolności, „Fedak dobrowol-
ność OFE”, i wtedy poznamy pani stanowisko. Będę
zachęcała wszystkich Polaków, żeby tak właśnie
uczynili. Szkoda, że pani minister to stanowisko
zmieniła, bo może gdyby pani go nie zmieniła, byłaby
szansa, przy poparciu klubu Polskiego Stronnictwa
Ludowego, na to, żeby nasz projekt trafił do prac
w komisji. Dziękuję państwu bardzo. (Oklaski)
145
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
W trybie sprostowania, który zafundowała panu
posłowi Kulasowi pani poseł Małgorzata Sadurska.
Oczywiście z tego pan poseł korzysta.
Poseł Jan Kulas:
Panie Marszałku! Szanowni Przedstawiciele Rzą-
du! Wysoka Izbo! Pani poseł Małgorzata Sadurska
zrozumiała mnie źle w dwóch sprawach. Po pierwsze,
mówiłem wyraźnie o polityce społecznej, o ubezpie-
czeniach społecznych i budżecie państwa na rok 2010.
Podwyżki dla nauczycieli były wyraźnie wpisane do
budżetu państwa na rok 2011. Głosując przeciwko
budżetowi, głosowała pani przeciwko podwyżkom dla
nauczycieli. Waloryzacja emerytur i rent też była
wpisana do budżetu na ten rok. Głosując przeciwko
budżetowi, głosowała pani przeciwko waloryzacji
emerytur i rent. W drugiej kwestii pani mnie też źle
zrozumiała,
(Głos z sali: Ale to już mówiłeś.)
Na tej sali, właśnie w tej Izbie obowiązują dobre
obyczaje i zasady.
(Głos z sali: Panie marszałku, to nie jest sprosto-
wanie. A regulamin?)
Te wypowiedzi posłów PiS pod adresem premiera
i wielu ministrów rządu naprawdę urągały kulturze
politycznej i obyczajom. Polecam stenogram z tego
posiedzenia. I w takiej sytuacji poseł taki jak ja nie
będzie nigdy milczał. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
(Poseł Anna Paluch: Proszę przeczytać, jak zacho-
wywali się wasi ministrowie.)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Przepraszam, pani poseł. Proponowałbym, żeby
zakończyć to tak: jeśli pani poseł pozwoli, zwrócę się
bardzo przyjaźnie do pana posła Kulasa.
(Poseł Małgorzata Sadurska: Ale ja mam prawo.)
Kiedy tutaj padały rzeczywiście zwroty graniczą-
ce z wulgarnością, panie pośle, bardzo stanowczo
reagowałem. Ale wnikliwie słuchałem tego, co mówi-
ła pani poseł Małgorzata Sadurska i to rzeczywiście
było bardzo subtelne, miłe, żartobliwe zwracanie się
do pana. Myślę, że gdybyśmy uznali tę kategorię,
którą proponuję, byłoby to dobre dla atmosfery.
Czy pani poseł dalej się upiera?
(Poseł Małgorzata Sadurska: Jedno zdanie.)
Bardzo proszę.
Poseł Małgorzata Sadurska:
Panie marszałku, dziękuję serdecznie.
Uważam, że żadnym swoim słowem nie uraziłam
pana posła Jana Kulasa, natomiast chcę się teraz
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
146 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych
Poseł Małgorzata Sadurska
odnieść do ostatniej pana wypowiedzi – jako poseł
wnioskodawca mam do tego prawo.
(Poseł Mirosław Sekuła: Sprostowanie ma być.)
Panie pośle Sekuła, jestem posłem wnioskodawcą,
więc pan pozwoli.
(Poseł Mirosław Sekuła: Nie w tym trybie.)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Panowie, bardzo proszę, pan poseł…
Poseł Małgorzata Sadurska:
Tryb jest…
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Przepraszam, pani poseł, na chwilę.
Naprawdę, pozwólmy, żeby to był już ostatni po-
kojowy akcent tej debaty. Pan poseł Jan Kulas też
sobie troszeczkę po obrzeżach hulał, jeśli chodzi o to
sprostowanie, więc załóżmy, że pani poseł Małgorza-
ta Sadurska, też nie do końca regulaminowo, choć
prosiłbym, żeby jednak w pewnych ramach...
Poseł Małgorzata Sadurska:
Panie marszałku, dosłownie jednym zdaniem.
Pan poseł Kulas też nie zrozumiał mojej wypowie-
dzi. Może gdyby dokładnie jej słuchał, toby zrozu-
miał. Ja mówiłam o wsparciu dla nauczycieli z cza-
sów, kiedy było ogromne wsparcie naszego rządu.
Pan wtedy nie był posłem, ja byłam, więc to pamię-
tam. A w sprawie waloryzacji rent i emerytur – żeby
na tej sali była powiedziana prawda. Coroczną walo-
ryzację przewrócił rząd Prawa i Sprawiedliwości.
(Oklaski) Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
A więc, jeśli chodzi o atmosferę, jest nie najgorzej,
w związku z tym czym prędzej zamykam dyskusję*).
W dyskusji zgłoszono wnioski o odrzucenie w pierw-
szym czytaniu projektów ustaw zawartych w dru-
kach nr 3915 i 3946 oraz o skierowanie rządowego
projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw związa-
nych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń spo-
łecznych, zawartego w druku nr 3946, wyłącznie do
Komisji Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia.
Do głosowania nad tymi wnioskami przystąpimy
w bloku głosowań.
*) Teksty wystąpień niewygłoszonych – w za-
łączniku nr 1.
(Poseł Małgorzata Sadurska: Panie marszałku,
ale dlaczego wyłącznie, przecież miało być do komisji
polityki społecznej. W scenariuszu było co innego,
sprawdzałam.)
Chwileczkę.
Jednak ten zapis jest dobry. To jest wniosek Plat-
formy. Jutro wszystko rozstrzygnie się w bloku gło-
sowań. Dziękuję bardzo.
Zarządzam pięć minut przerwy.
(Głos z sali: Nie o tej godzinie.)
(Przerwa w posiedzeniu od godz. 23 min 21
do godz. 23 min 27)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Wznawiam obrady.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw
Zagranicznych o poselskim projekcie rezolucji
w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospo-
litej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów oraz Mi-
nistra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań
w obronie prześladowanych chrześcijan w róż-
nych częściach świata (druki nr 3802 i 3927).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Tadeusza Iwińskiego.
Panie profesorze, uprzejmie proszę.
Poseł Sprawozdawca Tadeusz Iwiński:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Grupa 16 po-
słów wnioskodawców, których reprezentował i repre-
zentuje pan poseł Jan Filip Libicki, wystąpiła na
początku stycznia tego roku z projektem rezolucji
w sprawie…
(Głos z sali: Rewolucji.)
Nie jest to rewolucyjna rezolucja.
…„wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej, Pre-
zesa Rady Ministrów oraz Ministra Spraw Zagra-
nicznych do podjęcia działań w obronie prześladowa-
nych chrześcijan w różnych częściach świata”.
Autorzy wskazywali, że w ostatnim czasie w wie-
lu miejscach nasilają się akty nietolerancji wobec
chrześcijan, które prowadzą coraz częściej do tragicz-
nych skutków. Przywoływali m.in. sytuację chrześci-
jan w Iraku, zamachy w Egipcie, prześladowania
w Indiach od dawna, a także niektóre przypadki tego
typu wydarzeń w Europie. Już po przedłożeniu tego
projektu miały miejsce takie wydarzenia, które od-
biły się szerokim echem, jak na przykład śmierć pol-
skiego salezjanina w Tunezji, czy jeszcze później
zabójstwo jedynego ministra chrześcijanina w rzą-
dzie 160-milionowego Pakistanu, ministra do spraw
mniejszości.
Te prześladowania zresztą, o czym warto wspo-
mnieć, nie dotyczą generalnie tylko chrześcijan, dla-
tego że mamy liczne przypadki, że prześladowani są
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów
oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata
Poseł Sprawozdawca Tadeusz Iwiński
buddyści, bahaici czy nawet muzułmanie w relacjach
szyici – sunnici, ale projekt rezolucji odnosi się w naj-
większym stopniu do chrześcijan. Już kończę.
Marszałek Sejmu skierował projekt rezolucji do
Komisji Spraw Zagranicznych, która to komisja po
dyskusji podjęła decyzję o powołaniu podkomisji,
w której skład weszło po jednym przedstawicielu
każdego klubu. Zostałem przewodniczącym tej pod-
komisji i zaledwie po dwóch spotkaniach przyjęliśmy
jednogłośnie dość zmieniony w stosunku do pierwot-
nego tekst apelu, który później również bez głosu
sprzeciwu zaaprobowany został przez Komisję Spraw
Zagranicznych in pleno.
Muszę, panie marszałku, zająć chwilę w związku
z dzisiejszą publikacją na łamach jednego tabloidu
tekstu pod tytułem „Tadeusz Iwiński się nawrócił”,
w którym autor dziwi się, jak człowiek lewicy może
opowiadać się za obroną chrześcijan, a nie zajmować
się drożyzną w sklepach czy kolejkami w szpitalach.
Autor zdaje się nie pojmować tego, że należy myć
i ręce, i nogi. O reformie służby zdrowia będziemy
dyskutowali jutro, a przed chwilą zakończyliśmy wie-
logodzinną debatę o systemie emerytalnym. Można
być tak jak ja agnostykiem i dbać zarazem o prze-
strzeganie zapisów konstytucyjnych w sprawie świec-
kości państwa, a także przeciwdziałać, jak wiele in-
nych osób, wszelkim przejawom dyskryminacji, w tym
na tle religijnym. To nie jest inicjatywa SLD, ale
obrona praw wszelkich mniejszości, od etnicznych po
religijne, jest wpisana w katalog podstawowych war-
tości lewicy, a w istocie stanowi jeden z kanonów
demokracji.
Tekst apelu ostatecznie przyjętego jest spokojny
i wyważony. Wskazuje się w nim w czterech krótkich
akapitach na tragiczne skutki aktów nietolerancji
i prześladowań wobec chrześcijan. Udziela się popar-
cia niedawnym rezolucjom Zgromadzenia Parlamen-
tarnego Rady Europy w Strasburgu, a także Parla-
mentu Europejskiego oraz stanowisku Rady ds. Za-
granicznych Unii Europejskiej.
Na koniec autorzy apelu zwracają się do prezyden-
ta, premiera i innych władz, a także do ludzi dobrej
woli o intensyfikację działań na rzecz obrony chrze-
ścijan. Ponieważ w pierwotnym tekście rezolucji była
mowa o podjęciu działań, a szereg działań zostało już
podjętych, dlatego właściwsze wydaje się określenie
„intensyfikacja działań”.
Żeby to wszystko nie wyglądało dość ponuro,
chciałbym też powiedzieć, że w minionych tygodniach
napłynęły do nas pozytywne sygnały. Na przykład
maleńkie, himalajskie, buddyjskie królestwo Bhuta-
nu, w którym inne religie poza hinduizmem przez
dziesiątki lat były dyskryminowane, zdecydowało
o rejestracji grup chrześcijańskich.
W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych wnoszę
niniejszym o przyjęcie proponowanego apelu. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
147
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję, panie profesorze.
Sejm ustalił, że w dyskusji na tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Zwracam się do pana posła Libickiego. Czy pan
poseł Libicki chciałby teraz zabrać głos?
(Poseł Jan Filip Libicki: To znaczy w imieniu klu-
bu, a nie w imieniu wnioskodawców?)
W imieniu klubu, tak.
(Poseł Jan Filip Libicki: To ja poczekam.)
Proszę uprzejmie.
W takim razie o wystąpienie w imieniu klubu pro-
szę pana posła Dariusza Lipińskiego, Platforma Oby-
watelska.
Poseł Dariusz Lipiński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu
Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej mam za-
szczyt przedstawić stanowisko wobec projektu apelu
w sprawie intensyfikacji działań w obronie chrześci-
jan prześladowanych w różnych częściach świata
(druki nr 3802 i 3927).
Nawiasem mówiąc, panie marszałku, mam wra-
żenie, że ten tytuł, który był wyświetlony na począt-
ku naszej debaty, jest tytułem nieaktualnym, bo to
był tytuł przypisany do projektu, a w efekcie pracy
komisji tytuł został zmieniony właśnie na taki, jak
przed chwilą odczytałem.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Panie pośle...
Poseł Dariusz Lipiński:
W każdym razie chodzi o...
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Przepraszam. Proszę o zatrzymanie w tej chwili
czasu, żeby nie krzywdzić pana posła Lipińskiego.
Prosiłbym obecnych pracowników o to, żeby rze-
czywiście sprawdzili zasadność uwagi, którą zgłosił
pan poseł Lipiński.
Panie pośle, uprzejmie proszę kontynuować.
Poseł Dariusz Lipiński:
Dziękuję bardzo, panie marszałku.
Mało kto wie, że chrześcijanie są dziś najbardziej
prześladowaną wspólnotą na świecie. Rocznie w róż-
nych atakach ginie ich 170 tys. W ostatnim okresie,
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów
148 oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata
Poseł Dariusz Lipiński
szczególnie w wielu państwach Azji i Afryki, prześla-
dowania i akty nietolerancji nasiliły się. Takie wyda-
rzenia, jak masakra wiernych w katedrze w Bagda-
dzie 31 października 2010 r. czy zamach bombowy
w koptyjskim kościele w Aleksandrii w dzień Nowego
Roku, zbulwersowały światową opinię publiczną.
Liczne są zamachy na indywidualne osoby, jak np.
zamordowany kilka tygodni temu w Tunezji polski
zakonnik ksiądz Marek Rybiński. Przed dwoma ty-
godniami zginął w zamachu – wspomniał o tym pan
poseł Iwiński – minister do spraw mniejszości w rzą-
dzie Pakistanu Shahbaz Bhatti, jedyny chrześcijanin
w tym rządzie. Z nagranej kilka miesięcy wcześniej
przez BBC jego wypowiedzi wynika, iż wiedział, że
przyznając się do swojej wiary, ryzykuje życiem.
Prześladowania chrześcijan osiągnęły taką skalę, że
wspólnota międzynarodowa nie mogła ich dłużej
ignorować. W końcu stycznia Zgromadzenie Par-
lamentarne Rady Europy przyjęło rekomendację
nr 1957 wzywającą 47 państw członkowskich tej or-
ganizacji do podjęcia działań mających na celu zaha-
mowanie aktów nienawiści skierowanych przeciwko
chrześcijanom. Zgromadzenie wezwało m.in. jedno
z państw członkowskich Rady Europy, Turcję, do
wyjaśnienia wszystkich okoliczności uniemożliwienia
odprawienia pasterki we wsiach Rizokarpaso i Ayia
Triada w północnej części Cypru w Boże Narodzenie
2010 r. Zgromadzenie wezwało wszystkie państwa
członkowskie Rady Europy do uwzględniania w rela-
cjach bilateralnych z państwami, których to dotyczy,
sytuacji chrześcijan i innych wspólnot religijnych.
Bardzo konkretnym postulatem zawartym w tej re-
komendacji jest apel do Unii Europejskiej, aby powią-
zała możliwość korzystania przez państwa Bliskiego
Wschodu z instrumentów polityki sąsiedztwa, w tym
z pomocy finansowej, ze stopniem przestrzegania
przez te państwa praw człowieka. Prześladowania
chrześcijan potępił też w rezolucji Parlament Euro-
pejski.
Polska aktywnie zaangażowała się w działania na
arenie międzynarodowej w obronie prześladowanych
chrześcijan. W gremiach unijnych Polska systema-
tycznie sygnalizuje pilną potrzebę zintensyfikowania
działań Unii Europejskiej na rzecz ochrony praw
z zakresu wolności religii i wyznania. Przyjęte 21
lutego stanowisko Rady do Spraw Zagranicznych
Unii Europejskiej potępiające wszelkie przejawy nie-
tolerancji, dyskryminacji i przemocy wobec chrześci-
jan, tzw. konkluzje na temat nietolerancji, dyskrymi-
nacji i przemocy z powodu religii i wyznania, było
możliwe do przyjęcia tylko dzięki inicjatywie i sta-
nowczości ministrów spraw zagranicznych czterech
państw członkowskich Unii: Włoch, Francji, Węgier
i Polski. Postawa tych czterech państw doprowadziła
do przełamania oporu niektórych innych państw
Unii i do zawarcia w tekście bezpośrednich odniesień
do sytuacji chrześcijan jako ofiar ostatnich ataków.
W konkluzjach wezwano wysoką przedstawiciel i pod-
ległą jej europejską służbę dyplomatyczną do wypra-
cowania konkretnych propozycji służących wzmoc-
nieniu działań Unii Europejskiej na rzecz ochrony
i promocji wolności religii i wyznania. Pragnę w tym
miejscu wyrazić uznanie dla pana ministra Borkow-
skiego i podziękować za tę stanowczą postawę.
Ponadto już dwa lata temu Ministerstwo Spraw
Zagranicznych skierowało do polskich placówek dy-
plomatycznych polecenie stałego monitorowania sy-
tuacji chrześcijan oraz aktywnego podnoszenia kwe-
stii reagowania na przypadki prześladowań. Polska
jest aktywnym uczestnikiem dyskusji w ramach me-
chanizmu powszechnego przeglądu okresowego Rady
Praw Człowieka Narodów Zjednoczonych. W latach
2009–2010 delegacja RP wygłosiła w Genewie wystą-
pienia odnoszące się do omawianych zjawisk, formu-
łując pytania i rekomendacje wobec delegacji rządo-
wych Wietnamu, Nigerii, Korei Północnej, Iraku,
Iranu, Egiptu i Myanmaru.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Posłowie Platfor-
my Obywatelskiej z uznaniem odnotowują wszystkie
te działania. Uważamy, że nie ma bezpośredniego
powodu do formułowania dodatkowych wezwań pod
adresem władz Rzeczypospolitej. Poprzemy prezen-
towany projekt dlatego, iż uważamy, że głos polskie-
go Sejmu w obronie prześladowanych chrześcijan
powinien zabrzmieć dobitnie i jednoznacznie. Z uwa-
gi na wielowiekową tradycję tolerancji wyznaniowej
w naszym kraju Rzeczpospolita Polska jest w szcze-
gólny sposób predestynowana do zajęcia stanowiska
w tej sprawie. Posłowie Klubu Parlamentarnego Plat-
forma Obywatelska będą głosowali za przyjęciem
przedstawionego projektu. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
Teraz zwrócę się jeszcze do pana posła Dariusza
Lipińskiego. Ostrożności nigdy za wiele. Dziękuję za
zgłoszenie tych wątpliwości, ale na szczęście nie ma
tutaj pomyłki. Po prostu wyświetla się tam tytuł,
który jest zawarty w druku zapisanym w porządku
obrad, a dopiero kiedy przegłosujemy ten apel, rze-
czywiście stanie się on apelem Sejmu Rzeczypospoli-
tej w sprawie intensyfikacji działań w obronie chrze-
ścijan prześladowanych w różnych częściach świata.
Na szczęście pracujemy bez błędu, ale dziękuję za
zgłoszenie swoich wątpliwości, które mogliśmy roz-
wiać.
O zabranie głosu proszę pana posła Jarosława
Sellina, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jarosław Sellin:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Pano-
wie Posłowie! Za półtora miesiąca wielu z nas będzie
przeżywać w Rzymie lub w kraju wyniesienie na oł-
tarze największego Polaka w historii, papieża Jana
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów
oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata
Poseł Jarosław Sellin
Pawła II. Warto więc na użytek obecnej dyskusji
przypomnieć, że Karol Wojtyła przez wiele lat, wła-
ściwie od początku swojej posługi, głosił pogląd, iż
osoba ludzka właśnie jako osoba ma prawo do wolno-
ści religijnej i że to prawo należy się człowiekowi, by
mógł w sposób wolny poszukiwać prawdy, łącznie
z prawdą najwyższą, którą jest Bóg. Prawo do wolno-
ści religijnej, jego zdaniem, było i jest podstawą
wszelkich innych praw do wolności, wszelakiej wol-
ności, w tym wolności politycznej. Dzisiaj wiemy, że
gdy Jan Paweł II głosił te poglądy, chodziło mu w du-
żej mierze o wolność religijną dla ludzi i całych naro-
dów żyjących w totalitarnych, na siłę ateizujących
ludzi państwach komunistycznych. Dziś na szczęście
niemal nie pozostał po tych państwach ślad, ale pro-
blem wolności religijnej występuje ze wzmożoną siłą
i jest aktualny w innych rejonach świata i z innych
niż wojujący ateizm powodów.
Wiek XX był wiekiem największego męczeństwa
chrześcijan, pod względem skali i liczby cierpiących
za wiarę nieporównywalny nawet z pierwszymi wie-
kami po Chrystusie, kiedy prześladowano chrześci-
jan. To może jest szokujące porównanie, ale to jest po
prostu prawda. Za wiarę, nie z innych powodów, tyl-
ko właśnie za praktykowanie wiary chrześcijańskiej
zabito w XX w. 45 mln chrześcijan. Ktoś wyliczył, że
to jest 65% wszystkich chrześcijan zabitych w ciągu
20 wieków. To jest groźne memento dla naszego obec-
nego stulecia. Musimy zrobić wszystko, by XXI w. nie
kończył się takim bilansem.
Chrześcijanie są dzisiaj największą grupą religij-
ną na świecie. Z ponad 6 mld ludzi żyjących na świe-
cie stanowią 1/3, ok. 2 mld. Nadal podlegają najwięk-
szym prześladowaniom. Dotyczy to przede wszystkim
krajów, gdzie dominują muzułmanie, wyznawcy hin-
duizmu, ale też tych krajów, które kontynuują kultu-
rowy eksperyment komunizmu, choć czasem mocno
przekształcony, jak Chiny, Wietnam, Korea Północna
czy Kuba. Dyskryminacja, prześladowanie i zabijanie
chrześcijan dotyczy wciąż aż co trzeciego kraju na
świecie.
Obowiązkiem Europy, której potęga i znaczenie
wyrosły na bazie cywilizacji chrześcijańskiej, jest
upominanie się o prześladowanych w różnych kra-
jach chrześcijan. W krajach Azji i Afryki uważnie
obserwuje się, czy współobywatele chrześcijanie mają
jakichś protektorów, którzy mogliby się o nich upo-
mnieć, czy nie mają. Jeśli się widzi, że ich nie ma,
rozzuchwala to fanatyków antychrześcijańskich czy
szukających taniego poklasku rządzących tam dyk-
tatorów. Nie sądzę, że gdybyśmy w Europie w tej
sprawie byli bardziej stanowczy, to armia egipska
sprowokowałaby ostatni głośny atak na kościół kop-
tyjski w Aleksandrii – bo prawda o tym, że to właśnie
armia egipska stała za tą prowokacją, została ujaw-
niona niedawno przez powstańców egipskich. Rząd
pakistański przy naszej stanowczości też z pewnością
silniej chroniłby swojego ministra chrześcijanina w rzą-
149
dzie – ministra, o którym już była tutaj mowa, a któ-
ry właśnie został zabity za to, że próbował walczyć
z nadużywanym przez radykalnych islamistów pra-
wem o bluźnierstwie, które co jakiś czas uderza w tam-
tejszych chrześcijan. Z powodu prześladowań znika-
ją też na naszych oczach całe starożytne wspólnoty
chrześcijańskie w krajach Bliskiego Wschodu, zwłasz-
cza w Iraku.
W Europie nie wszyscy widzą potrzebę obrony
prześladowanych chrześcijan. Poprawność polityczna
często powoduje, że przyjmowane są bardzo ogólni-
kowe deklaracje o konieczności tolerancji, ale nieupo-
minające się wprost o prawa chrześcijan. Często zla-
icyzowane już społeczeństwa i rządy krajów europej-
skich przedkładają niestety interesy nad upominanie
się o prawa obywateli krajów, od których kupuje się
na przykład ropę. Ale świadomość potrzeby takiej
walki powoli się budzi, między innymi wskutek tych
głośnych wydarzeń ostatnich miesięcy i ich nagło-
śnienia. Trzeba więc tę tendencję wzmacniać.
Dlatego martwi nas to, że przedstawiciele kraju,
z którego wywodzi się Jan Paweł II, a który ma tak
piękną tradycję tolerancji religijnej i w którym reli-
gijność jest ciągle żywa, nie są na pierwszej linii fron-
tu w tej walce, tak to odczuwamy. Wyprzedzają nas
Włosi, Węgrzy, Niemcy, których prominentni polity-
cy czasem nawet się dziwią, że Polska w tej sprawie
jest mniej od nich aktywna. Stąd projekt omawianej
dzisiaj rezolucji. Oczekujemy, że prezydent Bronisław
Komorowski, premier Donald Tusk i minister spraw
zagranicznych Radosław Sikorski będą wykorzysty-
wać każde dostępne dla nich forum dyskusji między-
narodowej do upominania się o prawa prześladowa-
nych chrześcijan, a okazji ku temu mają niemało.
(Dzwonek) Taki jest sens przygotowanej przez posłów
rezolucji i dlatego Klub Parlamentarny Prawo i Spra-
wiedliwość udziela tej uchwale jednoznacznego po-
parcia. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
O zabranie głosu w imieniu Klubu Poselskiego
Sojusz Lewicy Demokratycznej proszę pana posła
Eugeniusza Czykwina.
Poseł Eugeniusz Czykwin:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedłożony Wy-
sokiej Izbie projekt rezolucji w sprawie wezwania
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady
Ministrów oraz Ministra Spraw Zagranicznych do
podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześci-
jan w różnych częściach świata zasługuje na jedno-
znaczne, zdecydowane poparcie, a inicjatorom jego
powstania należą się słowa podziękowania.
Dziękując za tę inicjatywę, nie możemy, ja przy-
najmniej nie mogę, uwolnić się od poczucia wstydu
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów
150 oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata
Poseł Eugeniusz Czykwin
za dotychczasowe milczenie i bezczynność wobec ogro-
mu cierpień, jakich każdego dnia, każdej godziny i mi-
nuty doświadczają chrześcijanie na całym świecie.
By uświadomić skalę tego zjawiska, powiem, że
w czasie, gdy toczymy naszą debatę – tak wynika ze
statystyk – zginęło już kilkunastu chrześcijan, a w cza-
sie mojego 3-minutowego przemówienia straci życie
kolejny wierzący w Chrystusa.
To, co powiedziałem, nie jest wymysłem. Z rapor-
tu przedstawionego przez organizację Pomoc Ko-
ściołowi w Potrzebie, a raport ten opiera się m.in.
na danych Departamentu Stanu USA, dokumentach
statystycznych Stolicy Apostolskiej i informacjach
innych kościołów, wynika, że w latach 2009 i 2010
każdego roku zginęło – mówił już o tym mój przed-
mówca – 170 tys. chrześcijan. Z przedstawionych
dokumentów wynika, że do dyskryminacji chrześci-
jan ze względu na wyznawaną wiarę dochodzi w po-
nad 70 krajach świata, w których rocznie na całych
świecie jest brutalnie prześladowanych 200 mln
chrześcijan.
Przytoczone liczby, dostępne, jeśli tylko chcemy,
informacje o tragicznym losie naszych współbraci
w wierze powinny być dla nas, przynależących do
cywilizacji stworzonej na wartościach chrześcijań-
skich, swoistym wyrzutem sumienia. Powinny być,
ale niestety, przynajmniej do niedawna, nie były.
Powstaje pytanie dlaczego. Dlaczego fakty dyskry-
minowania ludzi z powodu ich wiary, nękanie czy
ich zabijanie tak rzadko stają się powodem publicz-
nej dyskusji? Dlaczego, żyjąc w krajach, gdzie wol-
ność religijna jest czymś oczywistym, a takimi pań-
stwami od ponad 100 lat są państwa Europy Za-
chodniej i Ameryki Północnej, a od ponad 20 lat
także my w pełni korzystamy z tej wolności, ko-
nieczność ochrony podstawowych praw człowieka
nie jest dla nas oczywistością, choć w ostatnim cza-
sie sytuacja, jak tu już było mówione, zmienia się?
Pozostają jednak aktualne pytania. Pan poseł
Sellin mówił o hekatombie chrześcijan w XX w. Jed-
no z takich pytań brzmi: Dlaczego chrześcijańska
Europa milczała, a nawet nie skrywała satysfakcji
wobec ofiary ponad 40 tys. duchownych i milionów
wiernych zamordowanych, uwięzionych, zesłanych
do łagrów bolszewickiej Rosji?
Mogłoby się wydawać, że po czasie kolonializmu,
totalitaryzmu, po Holokauście, po dwóch krwawych
wojnach światowych zachodnia cywilizacja, dysponu-
jąc niezbędnymi środkami, będzie podejmowała sku-
teczne próby obrony fundamentalnych praw, a wol-
ność religijna przynależy do podstawowych praw
człowieka. Tak się nie dzieje albo dzieje się w bardzo
ograniczonym zakresie.
O rzeczywistym stosunku do chrześcijańskich
wartości współczesnych europejskich elit świadczy
pewien może mało znany, ale znamienny fakt. Otóż
gdy w 1999 r. lotnictwo NATO przez 80 dni bombar-
dowało Jugosławię, śp. patriarcha serbskiej Cerkwi
Paweł zwrócił się do przywódców państw NATO z proś-
bą. Prosił o niewiele: o wstrzymanie bombardowań
Belgradu i serbskich miast na jedną paschalną noc,
gdy prawosławni świętują zmartwychwstanie Pana.
Odpowiedzią były pisane przez brytyjskich żołnierzy
na bombach szydercze paschalne pozdrowienia.
Od czasu gdy wojska NATO i społeczność między-
narodowa, w tym oczywiście i nasze wojska, wzięły
pełną odpowiedzialność za sytuację w Kosowie, nie-
znani sprawcy zniszczyli i zbezcześcili ponad 100
świątyń i prawosławnych monasterów. Chrześcijań-
skie dziedzictwo Europy jest niszczone nie tylko w Ko-
sowie. Tak dzieje się w okupowanej przez Turcję
północnej części Cypru, tak dzieje się w północno-
-wschodniej części Turcji, skąd wypędzono ludność
ormiańską.
Gwoli sprawiedliwości chcę przypomnieć, że
polski Sejm w 2004 r. w specjalnej uchwale potępił
barbarzyńskie akty niszczenia (Dzwonek) chrze-
ścijańskiego dziedzictwa w Kosowie, ale już nie
zdołaliśmy w tej kadencji przyjąć uchwały, która
była zgłoszona z inicjatywy grupy posłów SLD,
a w której Sejm wyraziłby żal z powodu barbarzyń-
skiej akcji burzenia 140 cerkwi przez polskie woj-
sko i polską Policję w 1938 r. na południowym Pod-
lasiu i Chełmszczyźnie.
Nasz omawiany apel jest kolejnym, ale oby nie
jednostkowym, aktem naszego sprzeciwu wobec nie-
respektowania przez państwa, także te aspirujące,
jak jest to w przypadku Turcji, do struktur europej-
skich, prawa chrześcijan do życia w pokoju. Jest
naszym moralnym obowiązkiem zadawanie spraw-
com…
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Panie pośle...
Poseł Eugeniusz Czykwin:
Już kończę, panie marszałku.
…niewygodnych dla nich pytań. Jest naszym obo-
wiązkiem nazywanie niesprawiedliwości, aktów
przemocy i nietolerancji po imieniu. Jest naszym obo-
wiązkiem wynosić na światło dzienne krzywdy i cier-
pienia. Musimy to czynić choćby ze względu na to
jedno życie, tego jednego człowieka, wyznającego
wiarę w Chrystusa, który, obym się mylił, w czasie,
kiedy przemawiałem, został zabity. Dziękuję za uwa-
gę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
O wystąpienie w imieniu klubu Polskiego Stron-
nictwa Ludowego proszę pana posła Stanisława Wi-
taszczyka.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów
oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata
Poseł Stanisław Witaszczyk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stron-
nictwa Ludowego przedstawiam stanowisko dotyczą-
ce projektu rezolucji w sprawie intensyfikacji przez
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady
Ministrów oraz Ministra Spraw Zagranicznych dzia-
łań w obronie prześladowanych chrześcijan w róż-
nych częściach świata.
Rzeczpospolita Polska jako kraj chrześcijański,
w którym zawsze szanowano prawo wolności wyzna-
nia, ma w takiej sytuacji moralny obowiązek obrony
praw chrześcijan na całym świecie, występując jed-
nocześnie w obronie tolerancji religijnej. Naszym
zdaniem obecna sytuacja jest coraz bardziej niepo-
kojąca, a miejscami dramatyczna. Należy tu pod-
kreślić, że w ponad siedemdziesięciu krajach, w tym
m.in. w Egipcie, Indiach, na Bliskim Wschodzie,
w Afganistanie, Somalii, Wietnamie, w wielu innych
krajach, dochodzi do prześladowań chrześcijan.
Oznacza to, że w co trzecim kraju na świecie łamie
się podstawowe prawo człowieka do wolności religij-
nej, zawarte w art. 18 Powszechnej Deklaracji Praw
Człowieka.
Z oficjalnych danych agencji badających ten pro-
blem wynika, że nawet co trzy minuty z powodu
wiary chrześcijańskiej ginie człowiek, a pozostałe
przypadki to więzienie, tortury i wykluczenie spo-
łeczne. Według współczesnych organizacji chrześci-
jańskich oraz świeckich 150, 170 tys. zamordowa-
nych rocznie chrześcijan to liczba skromna i niedo-
szacowana. Exodus chrześcijan z Iraku – jeszcze
kilka lat temu chrześcijan było tam blisko 1,5 mln,
obecnie jest już tylko 400 tys. Eksterminacja w In-
diach – nieraz dochodzi tam do wyginięcia całych
wsi. Mieszkańcy tych wiosek niekiedy spędzają noce
w strachu w dżungli. Zabójstwa na zlecenie w Wiet-
namie. Działalność fundamentalistów egipskich
powiązanych z Al-Kaidą – to tylko część narastają-
cego dramatu chrześcijan.
W tej sytuacji istnieje konieczność, aby Sejm
Rzeczypospolitej Polskiej udzielił poparcia rezolu-
cjom Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy
i Parlamentu Europejskiego potępiającym wszelkie
przejawy nietolerancji, dyskryminacji i przemocy
wobec chrześcijan. Potrzeba podjęcia w szerokim
zakresie intensywnych działań na rzecz obrony pra-
wa do wolności wyznania jest naszym zdaniem oczy-
wista.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klu-
bu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludo-
wego wnoszę o podjęcie niezwłocznych działań
zmierzających do przyjęcia rezolucji w sprawie we-
zwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Pre-
zesa Rady Ministrów oraz Ministra Spraw Zagra-
nicznych do podjęcia działań w obronie prześlado-
wanych chrześcijan w różnych częściach świata.
Dziękuję za uwagę.
151
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
Zanim zaproszę na mównicę pana posła Jana Fi-
lipa Libickiego, pozwólcie państwo, że powiem
wszystkim: Dzień dobry państwu, bo to już ta pora.
Pan poseł Jan Filip Libicki, Polska jest Najważ-
niejsza.
Poseł Jan Filip Libicki:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu
Parlamentarnego Polska jest Najważniejsza mam
przyjemność przedstawić stanowisko odnośnie do
projektu rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów i Mi-
nistra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań
w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych
częściach świata, druki nr 3802 i 3927. Jest mi szcze-
gólnie miło to czynić, ponieważ klub Polska jest Naj-
ważniejsza był inicjatorem i projektodawcą tej rezo-
lucji, ale oczywiście ona ma charakter otwarty, wła-
śnie taka była idea, która nam przyświecała, żeby
wszystkie kluby parlamentarne poparły to przedsię-
wzięcie. Cieszę się, że właśnie tak się dzieje, to wyni-
ka z wystąpień wszystkich moich przedmówców.
Jaka była główna idea, która nam przyświecała?
Takim impulsem był atak na świątynię koptyjską
w Aleksandrii na początku tego roku, o czym tutaj
była mowa. Ważnym elementem było także to, że po
tym ataku w Aleksandrii minister spraw zagranicz-
nych Republiki Włoskiej pan Franco Frattini jako
pierwszy postawił tę sprawę jako kwestię, którą po-
winna zająć się Rada ds. Zagranicznych Unii Euro-
pejskiej. Przy okazji chciałbym podziękować Mini-
sterstwu Spraw Zagranicznych, panu ministrowi
Sikorskiemu – jak rozumiem, reprezentowanemu tu-
taj przez pana ministra Borkowskiego – za to, że pan
minister Frattini otrzymał takie wsparcie ze strony
polskiej, ze strony pana ministra Sikorskiego. Cho-
ciaż na początku, w pierwszej fazie, 31 stycznia ten
pierwotny dokument, który wyszedł z rady ds. sto-
sunków zagranicznych, mówił ogólnie o prześlado-
waniach religijnych, to jednak później został dopre-
cyzowany i mówił już o tym wyraźnie. Podobnie jak
rezolucja Parlamentu Europejskiego z 20 stycznia
tego roku, również dokument, który wyszedł z rady
ds. stosunków zagranicznych, oba te dokumenty jed-
noznacznie wskazywały właśnie na chrześcijan jako
na tę grupę prześladowaną. Nie mówiono więc, jak
do tej pory w dokumentach różnych instytucji Unii
Europejskiej, ogólnie o prześladowaniach religijnych,
ale właśnie wskazywano na chrześcijan. O czym mó-
wiła choćby rezolucja Parlamentu Europejskiego?
Wzywała do wykrycia sprawców, zwracała się do
Rady, a także Komisji Europejskiej, co jest rzeczą
ważną, o zwrócenie uwagi na problem prześladowa-
nia chrześcijan we wszystkich raportach dotyczących
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów
152 oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata

Poseł Jan Filip Libicki typu zainteresowanie, a Ministerstwo Spraw Zagra-

nicznych w osobie pana ministra Najdera nie wnosi
przestrzegania praw człowieka, które te instytucje tutaj żadnego sprzeciwu.
będą przedstawiać na swoich forach.
Tu trzeba sobie jasno powiedzieć i podkreślić, że
wydaje się to być pewnym przełomem, że po raz pierw- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
szy chrześcijanie jako grupa wyznaniowa są poddani
takiemu monitoringowi w tym sensie, czy ich prawa Dziękuję bardzo panu posłowi.
nie są łamane. Myślę, że to jest bardzo duże osiągnię-
cie i trzeba to wyraźnie zaakcentować.
Jeżeli chodzi o samo zjawisko prześladowania
Poseł Jan Filip Libicki:
chrześcijan na świecie, tutaj była o tym mowa, po-
Chciałem podziękować całej podkomisji za tak
dam tylko kilka przykładów. Było to na przykład
harmonijną pracę...
zamordowanie pakistańskiego ministra do spraw
mniejszości pana Shahbaza Bhattiego, czy sprawa
obywatelki Pakistanu pani Asi Bibi. To jest jakby
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
pierwsza kwestia.
Druga kwestia, na którą w sposób szczególny
Dziękuję bardzo, panie pośle.
chciałbym zwrócić uwagę, dotyczy Afganistanu.
Trzeba tu jasno powiedzieć, że w misję w Afganista-
nie zaangażowani są polscy żołnierze, którzy są w więk-
Poseł Jan Filip Libicki:
szości chrześcijanami, którzy przelewają krew za to,
żeby sytuacja w Afganistanie unormowała się, żeby ...a panu marszałkowi za wyrozumiałość. Dzięku-
panował tam względny pokój, na ile to jest możliwe. ję. (Oklaski)
W tym samym czasie władze Afganistanu, które ko-
rzystają z ochrony polskich żołnierzy, w większości
chrześcijan, dopuszczają się aktów dyskryminacji na Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
tych swoich obywatelach, niegdyś wyznawcach isla-
mu, którzy na przykład zdecydowali się przyjąć Lista posłów zapisanych do zadania pytania jesz-
chrześcijaństwo. Myślę, że powinniśmy w naszych cze nie została zamknięta.
relacjach z rządem afgańskim wskazywać, że jednak Czy ktoś z państwa posłów chciałby się jeszcze na
wymagamy, jeśli nasi żołnierze składają tam daninę nią wpisać?
krwi, aby to podstawowe prawo człowieka było re- Nie widzę.
spektowane w stosunku do afgańskich chrześcijan. Zamykam tę listę.
To jest również kwestia tego, o czym mówił także Ostatnio widziałem panią poseł Sobecką w sekto-
pan poseł Lipiński, czyli prześladowania chrześcijan rze Platformy Obywatelskiej, ale teraz jej nie widzę,
w Iraku. Mam tu na myśli problemy, jakie miał na a tutaj jest zapisana pani poseł.
przykład arcybiskup Kirkuku Louis Sako, jeśli cho- Bardzo proszę.
dzi o odprawienie w tym roku pasterki. To był też Ustalam czas zadawania pytania na jedną minutę.
taki ważny element. Któryś z panów mówił też przede Czy to pani poseł wystarczy?
mną o exodusie chrześcijan z Iraku między rokiem
1987 a obecnym – wyemigrowało ponad milion chrze-
ścijan. Poseł Anna Sobecka:
Na koniec chciałbym podziękować poszczególnym
ambasadorom krajów, o których tutaj mówiliśmy, któ- No, raczej nie, bo sprawa jest ważna.
rzy w momencie, kiedy dowiedzieli się, że podejmujemy
taką rezolucję, poprosili o spotkanie, chcą nawiązać
kontakt, chcą rozmawiać i te sprawy tłumaczyć. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Przede wszystkim chciałbym podziękować panu am-
basadorowi Pakistanu, panu ambasadorowi Egiptu, Raczej nie – w takim razie półtorej minuty.
a także nuncjuszowi apostolskiemu w Polsce, który
też wyraził zainteresowanie naszą inicjatywą.
I jeszcze jedna informacja i podziękowanie. Infor- Poseł Anna Sobecka:
macja jest taka, że na poprzednim posiedzeniu Sejmu
ukonstytuował się Parlamentarny Zespół ds. Prze- Proszę?
ciwdziałania Dyskryminacji Chrześcijan na Świecie.
Cieszy mnie fakt, że są tam przedstawiciele wszyst-
kich klubów parlamentarnych. Mam nadzieję, że to Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
też będzie takie dobre międzyklubowe forum do spo-
tkań z panami ambasadorami, którzy wyrazili tego W takim razie półtorej minuty.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów
oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata
Poseł Anna Sobecka:
Dziękuję bardzo.
(Poseł Witold Pahl: Czy to dla wszystkich, czy
tylko dla pani poseł?)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dlatego, że dla pani poseł…
Poseł Anna Sobecka:
Dziękuję, panie marszałku.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
…to również dla wszystkich innych.
Poseł Anna Sobecka:
Wysoka Izbo! Chciałabym zapytać, jaki był rezul-
tat, jak została potraktowana przez obecnie rządzą-
cych uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
18 grudnia 2008 r. w sprawie przypadków prześlado-
wania chrześcijan w Indiach. To jest oczywiście na-
sza uchwała, przez nas redagowana, myślę tutaj
o Prawie i Sprawiedliwości. Sejm zwracał się do Rady
Ministrów o zintensyfikowanie działań na forum
Unii Europejskiej, Organizacji Narodów Zjednoczo-
nych i innych organizacji międzynarodowych zmie-
rzających do zapewnienia praw i bezpieczeństwa
chrześcijan w Indiach. Pytam, bowiem skuteczne
działania zniechęciłyby do prześladowań chrześcijan,
tymczasem mieliśmy następne takie przypadki w in-
nych krajach. Cztery państwa europejskie: Włochy,
Francja, Węgry i Polska zmobilizowały się i podjęły
inicjatywę, działania w obronie prześladowanych
chrześcijan. Niektóre kraje wykazują większą wraż-
liwość niż inne. (Dzwonek) Obserwuję niestety smut-
ne zjawisko, ma miejsce tragedia, ktoś ginie, wszyscy
wtedy składają deklaracje, a później mija kilka dni,
uwagę dziennikarzy zajmują inne wiadomości i o prze-
śladowanych chrześcijanach się zapomina. Zbyt czę-
sto wszystko kończy się emocjami. Powinniśmy sobie
natomiast zdać sprawę z tego, że chrześcijanie nie są
prześladowani od czasu do czasu, tylko są prześlado-
wani codziennie. Czy politykom brakuje świadomości
w tej dziedzinie, czy też woli do podjęcia działań?
Dziękuję uprzejmie, panie marszałku. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
Pytanie zadawać będzie pan poseł Robert Telus,
Prawo i Sprawiedliwość.
153
Poseł Robert Telus:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo się cieszę,
że nareszcie w Sejmie podejmujemy taką rezolucję,
dlatego że – jak to już powiedziano – sprawa prześla-
dowania chrześcijan jest na świecie bardzo poważ-
nym problemem. Zgodnie ze statystykami, które
mamy, co trzy minuty, drodzy państwo, na świecie
ginie chrześcijanin za wiarę.
(Poseł Stanisław Witaszczyk: Co trzy sekundy.)
Co trzy minuty, panie pośle, co trzy minuty. To
jest bardzo poważny problem.
Drodzy państwo, przypomina mi się taka piosen-
ka pielgrzymkowa: Chrześcijanie, bądźcie sobą, nie
bójcie się. Bądźcie zawsze solidarni w walce ze złem.
Dzisiaj wszystkie kluby pokazują, że jesteśmy w tej
walce solidarni. Pamiętamy, jak niedawno jeszcze na
naszej ziemi, w naszym kraju, ginęli chrześcijanie.
Mam tutaj na myśli błogosławionego księdza Jerzego
Popiełuszkę, a także wielu innych, którzy zginęli.
Przychodzi mi na myśl taka refleksja. Niektórzy
oddają życie za bycie chrześcijaninem, za wiarę. To
straszne. Często jednak nękanie chrześcijan jest gor-
sze. Na pewno jest to pierwszy krok (Dzwonek) do
prześladowania chrześcijan. Mam tu na myśli dwa
zdarzenia.
Panie marszałku, jeżeli pan jeszcze pozwoli...
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Panie pośle, wolałbym, żeby pan już kończył, bo
czas regulaminowy minął.
Poseł Robert Telus:
Podam tylko dwa przykłady.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Nie, jeden przykład proszę. Dobrze?
Poseł Robert Telus:
Dobrze.
Niedawno w Unii Europejskiej został wydany ka-
lendarz, w którym były zaznaczone wszystkie święta,
oprócz świąt chrześcijańskich. To pierwszy krok do
prześladowania. Drugi przykład, panie marszałku,
to słynna wypowiedź pana premiera Donalda Tuska
o moherowych beretach. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Widzi pan, lepiej byłoby, gdyby podał pan jeden
przykład. Byłoby bardziej pokojowo.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów
154 oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich
O zadanie pytania proszę pana posła Krzysztofa
Sońtę, Prawo i Sprawiedliwość.
Nie ma pana posła.
Zapraszam pana posła Tadeusza Woźniaka, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Tadeusz Woźniak:
Dziękuję bardzo, panie marszałku.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! W czasach PRL-u w Polsce nie mówiło się o
prześladowaniu chrześcijan na świecie, ponieważ
również w naszym kraju chrześcijanie byli na co
dzień prześladowani. Nie wspomina się dzisiaj raczej
o tym, że funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej,
ZOMO, członkowie formacji politycznych, w tym Pol-
skiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, a także żołnie-
rze zawodowi nie mogli uczęszczać do kościoła, nie
mogli publicznie praktykować swojej religii. Jeśli to
robili, byli prześladowani. Usuwało się ich ze służby,
ze stanowisk. To przecież były realia naszego kraju.
Kiedy w 1989 r. odzyskaliśmy niepodległość, przy-
szedł czas, abyśmy jasno, wyraźnie i głośno powie-
dzieli stop prześladowaniu chrześcijan w Polsce, stop
prześladowaniom chrześcijan na świecie. Ten nasz
głos jakoś się rozmywał.
W ubiegłym roku w lutym wygłosiłem z tej trybu-
ny oświadczenie, w którym wskazywałem na prze-
śladowanie chrześcijan w świecie. Wezwałem wtedy
polski rząd, wszystkie osoby, które mają ogromne
znaczenie, a także wszystkich ludzi dobrej woli do
podjęcia działań w celu ochrony, obrony chrześcijan
przed prześladowaniami. Proszę państwa, mało kto
zdaje sobie sprawę z tego, że do dzisiaj, na naszych
oczach, na przykład w Erytrei czy w Sudanie, apo-
statę, czyli kogoś, kto przeszedł na przykład z wiary
muzułmańskiej na chrześcijańską, skazuje się na
karę śmierci przez ukrzyżowanie. (Dzwonek)
Panie ministrze, ponieważ czas się kończy, chciał-
bym zadać panu pytanie z prośbą o udzielenie odpo-
wiedzi na piśmie. Proszę przygotować materiał, któ-
rym moglibyśmy się posługiwać, mówiący o tym,
jakie działania podejmował i podejmuje polski rząd
w sprawie obrony chrześcijan przed prześladowania-
mi na całym świecie.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
O zadanie pytania...
Poseł Tadeusz Woźniak:
Ostatnie pytanie.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
O zadanie pytania proszę pana posła Sławomira
Woracha, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Tadeusz Woźniak:
Panie marszałku, jedno pytanie. Bardzo proszę.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Mam radę dla wszystkich innych osób zadających
pytania. To są pytania. Proponuję, żebyście państwo
rozpoczynali od zadania pytania, a jeśli starczy czasu,
wówczas proszę wygłaszać opinie i postulaty. Wtedy
na pewno łatwiej będzie gospodarować czasem.
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Sławomir Worach:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt apelu
Wysokiej Izby w sprawie intensyfikacji działań w obro-
nie chrześcijan dotyczy przede wszystkim aktów
nietolerancji i prześladowań wobec chrześcijan w pań-
stwach Azji i Afryki. Ja jednak chciałbym zwrócić
Wysokiej Izbie uwagę na fakt poważnych nietoleran-
cji, aktów nietolerancji i prześladowań chrześcijan
na terenach Białorusi. Obecnie wśród społeczeń-
stwa białoruskiego ateizm deklaruje 29%, chrześci-
jaństwo ok. 70%, katolików jest tam ok. 1,5 mln.
Wśród przepisów białoruskiego prawodawstwa szcze-
gólnie kontrowersyjny jest przepis zakazujący gro-
madzenia się na modlitwie w prywatnych domach.
Według przepisów spotkania modlitewne są legalne
wyłącznie wtedy, kiedy przejdą mozolną, długo-
trwałą procedurę rejestracyjną, co oczywiście jest
w zasadzie niewykonalne. Kościół katolicki na Bia-
łorusi liczy ponad 400 parafii, 381 kapłanów i ponad
350 sióstr zakonnych. Katoliccy księża w znacznej
mierze są polskiej narodowości. Nieustannie rosną
problemy wizowe. Wzrasta liczba duchownych, któ-
rym odmówiono wjazdu na Białoruś, a milicja bia-
łoruska przeprowadza rewizje we wspólnotach chrze-
ścijańskich. (Dzwonek)
Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jakie działania
podejmie polski rząd w celu ochrony duchownych
polskiej narodowości oraz Polaków chrześcijan za-
mieszkujących tereny Białorusi? Bardzo dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję, panie pośle.
O zadanie pytania proszę pana posła Kazimierza
Moskala.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów
oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich
Nie ma pana posła.
A więc o zadanie pytania proszę pana posła Artu-
ra Górskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Pan poseł Worach też zaczął zadawać pytania
w zasadzie już po czasie. Spróbujcie państwo może od-
wrócić tę kolejność. Jak pytania, to pytania, a później
można już gospodarować czasem tak, jak się chce.
Poseł Artur Górski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dyskutujemy
nad projektem apelu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
w sprawie intensyfikacji działań w obronie chrześci-
jan prześladowanych w różnych częściach świata.
Tekst, który przyjęła Komisja Spraw Zagranicznych,
różni się od tekstu zaproponowanego pierwotnie. Nie
ma wątpliwości, że obecny tekst jest uboższy. Zrezy-
gnowano m.in. z przywołania przykładów prześlado-
wania chrześcijan w różnych krajach. A przypomnę,
że pierwotny projekt, który zresztą miał być rezolucją
Sejmu RP, a nie tylko apelem, przywoływał skrajnie
trudną sytuację chrześcijan w Iraku, zamachy bom-
bowe w Egipcie czy trwające od lat krwawe prześla-
dowania w Indiach. Dlaczego zrezygnowano z faktów
na rzecz ogólników?
W apelu jest mowa o dotychczasowych reakcjach
świata na nasilające się zjawisko prześladowania
chrześcijan na świecie. Jednak w tekście, nad którym
będziemy głosowali, nie znalazła się informacja o za-
niepokojeniu tym haniebnym zjawiskiem ze strony
papieża Benedykta XVI, który potępił prześladowa-
nia chrześcijan w ostatnim orędziu na Światowy
Dzień Pokoju. Uważam za porażkę moralną tego Sej-
mu, iż w apelu nie będą przywołane słowa papieża,
który wyraził nadzieję, że: „Zwłaszcza w Europie
zostanie wyeliminowana wrogość i uprzedzenia do
chrześcijan”. Dlaczego zrezygnowano z odwołania się
do słów Ojca Świętego mającego niewątpliwie man-
dat, by w tej sprawie zabierać głos i stawać w obronie
prześladowanych chrześcijan? Moje pytanie kieruję
do posła sprawozdawcy. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
O zadanie pytania proszę panią poseł Marię No-
wak, Prawo i Sprawiedliwość.
Nie ma pani poseł.
A więc pytanie zadawać będzie pan poseł Łukasz
Zbonikowski, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Łukasz Zbonikowski:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dzisiejszej de-
bacie były przytaczane szacunki z ubiegłego wieku
155
– ponad 45 mln chrześcijan zostało zamordowanych
za wiarę. Na rok daje to prawie 0,5 mln chrześcijan,
którzy byli mordowani. Oznacza to, że na oczach
świata, niestety milczącego, każdego roku dokonuje
się ludobójstwo. Świat cywilizowany, świat zbudowa-
ny na wartościach nie tylko Europy łacińskiej, ale też
chrześcijańskiej powinien głośno zabierać głos i po-
winien podejmować działania. Dotyczy to również
państwa polskiego i to zarówno dlatego, o czym była
mowa, że jesteśmy państwem chrześcijańskim, przez
większość deklarującym się jako państwo katolickie,
tradycje historyczne także do tego uprawniają, jak i dla-
tego, że Polska jest na szczęście krajem miłującym
prawa człowieka i szanuje godność oraz życie ludzkie.
Dlatego wszyscy, łącznie z chrześcijanami i niechrze-
ścijanami, agnostykami, powinni mocno walczyć o to,
aby nie dopuszczać do tego ludobójstwa, jakie na
oczach świata się odbywa. Niestety nowy XXI wiek
też się zaczyna niezbyt dobrze w tej kwestii.
Dlatego mam pytanie do rządu: Co do tej pory
polski rząd w tej kwestii zrobił? Chodzi mi szczegól-
nie o to, czy oficjalnie już potępiał akty nietolerancji
wobec chrześcijan w różnych częściach świata. Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję.
O zadanie pytania proszę pana posła Andrzeja
Jaworskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Andrzej Jaworski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wczorajszy
dzień zaczęliśmy od dyskusji na temat priorytetów
polskiej prezydencji, a właściwie ich braku, dzisiejszy
dzień zaczęliśmy od dyskusji na temat prześladowa-
nia chrześcijan na całym świecie. Być może, panie
ministrze, warto byłoby – prosiłbym o odpowiedź –
właśnie w czasie polskiej prezydencji ten temat uczy-
nić jednym z czołowych tematów, które Polska wnio-
słaby do debaty publicznej. Myślę, że nie należy za-
pominać także o tych prześladowaniach, o tej dys-
kryminacji, która dotyczy chrześcijan w samej Unii
Europejskiej. Wielokrotnie czytaliśmy informacje
o tym, że kobiety, mężczyźni w różnych firmach pry-
watnych, ale także państwowych, byli zwalniani czy
dyskryminowani za to, że np. nosili mały krzyżyk na
szyi. Myślę, że to udowadnia, iż kiedy się godzimy na
takie zachowania poprzez to, że nie pokazujemy, iż
jesteśmy z tymi osobami, które są prześladowane,
one się natężają. I dlatego proszę pana ministra o to,
aby powiedział, czy ten temat może być jednym z głów-
nych tematów polskiej prezydencji w Unii Europej-
skiej. Dziękuję. (Oklaski)
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów
156 oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
Pytanie zadawać będzie pan poseł Antoni Błądek,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Antoni Błądek:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Trwający obecnie okres Wielkiego Postu przy-
nosi nam zawsze refleksję nad krzyżem oraz nad
cierpieniem pierwszych wyznawców Chrystusa, któ-
rzy ginęli z rąk prześladowców. To właśnie obraz
pierwszych trzech wieków chrześcijaństwa kojarzy
nam się z prześladowaniami Kościoła, ale dzisiaj,
w XXI w., trzeba jasno powiedzieć: Golgota wciąż
trwa. Dzisiejsze prześladowania chrześcijan są kon-
tynuacją Golgoty.
Gdy demokratyczna Europa zabrania obecności
krzyża w przestrzeni publicznej, w Somalii i Etiopii
codziennie w miejscach publicznych krzyżuje się
chrześcijan. Od pierwszego Chrystusowego krzyża
na Golgocie do dnia dzisiejszego zamordowano ponad
75 mln chrześcijan. Polski Sejm, rząd oraz prezydent
powinni zdecydowanie włączyć się w obronę prześla-
dowanych chrześcijan na świecie. Prześladowania
dotykają również polskich obywateli, którzy jako mi-
sjonarze na całym świecie niosą nie tylko pomoc du-
chową, ale i konkretną pomoc humanitarną.
18 lutego br. w Tunezji zamordowano polskiego
kapłana, salezjanina, księdza Marka Rybińskiego.
W związku z tym mam pytanie: Czy podczas prac
w komisji była poruszana sprawa opieki konsularnej
nad polskimi misjonarzami, którzy codziennie w służ-
bie innym narodom narażają swoje życie, i czy obec-
nie przez MSZ prowadzony jest rejestr prześladowa-
nych polskich obywateli, którzy w różnych częściach
świata są represjonowani za swoją wiarę? (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
Pytanie zadawać będzie pan poseł Kazimierz
Smoliński, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Kazimierz Smoliński:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z raportu orga-
nizacji Open Doors wynika, że 8 z 10 krajów świata,
gdzie chrześcijanie są najbardziej prześladowani, to
państwa islamskie. Drastycznym przykładem jest tu
Iran, gdzie przejście na chrześcijaństwo jest karane
śmiercią, a w Arabii Saudyjskiej publiczny kult in-
nych religii niż islam jest zakazany. Z informacji
wynika też, że co trzy minuty na świecie ginie chrze-
ścijanin. A co się dzieje w Europie? Prześladowanie
chrześcijan rozpoczyna się m.in. od usuwania krzyży
z miejsc publicznych, ale czyż można się temu dziwić,
skoro z ważnych dokumentów unijnych usuwa się
zaproponowane odwołania do wartości chrześcijań-
skich? Trzeba zadać pytanie: Czy nie należy podej-
mować działań zmierzających do obrony wartości
chrześcijańskich w Europie, aby ten proces nie po-
stępował i nie zachęcał do coraz bardziej radykalnych
zachowań?
Pytanie kolejne, o to, co będzie w związku ze zmia-
ną – było już to pytanie, ale chciałbym jeszcze raz
powtórzyć – szczególnie w aspekcie zmiany rezolucji
na apel i ustalenia, że będzie intensyfikacja działań
zamiast podjęcia działań. Jakie działania od 2008 r.
konkretnie podjął polski rząd w zakresie obrony tych
wartości, o których dzisiaj mówimy, i obywateli, szcze-
gólnie obywateli polskich, którzy przebywają w kra-
jach, gdzie są naruszane prawa i wolności religijne?
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
Pytanie zadawać będzie pani poseł Jadwiga Wi-
śniewska, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jadwiga Wiśniewska:
Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze!
Wysoka Izbo! W wieku XX, wieku rozwoju cywiliza-
cji, zamordowano 45 mln chrześcijan, a więc w po-
przednim stuleciu dziennie mordowano 1246 chrze-
ścijan. Z raportu ONZ wynika, że obecnie mordowa-
nych jest 170 tys. chrześcijan rocznie, i choć liczba ta
jest w zdecydowany sposób zaniżona, to i tak budzi
przerażenie. Człowiek ma prawo do wolności religij-
nej. Pogląd ten głosił Jan Paweł II, który w tym roku
będzie beatyfikowany. Za wiarę i jej praktykowanie
giną miliony ludzi.
Chciałabym pana ministra zapytać: Czy kiedykol-
wiek na posiedzeniu Rady Ministrów stawał problem
prześladowania chrześcijan na świecie? Ilu polskich
obywateli dotknęło to prześladowanie, czy mamy ta-
kie dane?
I kolejna sprawa, myślę, że bardzo ważna. Słyszy-
my o tym, że likwidowane są polskie placówki dyplo-
matyczne, co wpłynie na ograniczenie opieki konsu-
larnej nad polskimi misjami, zwłaszcza w Afryce
i w Azji. Dlatego też chciałabym pana ministra zapy-
tać: W których krajach w obecnej kadencji zlikwido-
wano placówki konsularne i dyplomatyczne i czy nie
uważacie państwo, że to zwiększy realnie zagrożenie
dla polskich misjonarzy? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
O zadanie pytania proszę pana posła Dariusza
Lipińskiego, Platforma Obywatelska.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów
oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata
Poseł Dariusz Lipiński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W swoim wystąpieniu wspomniałem o rekomendacji
Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy zawie-
rającej między innymi skierowany pod adresem Unii
Europejskiej postulat, aby powiązać funkcjonowanie
instrumentów europejskiej polityki sąsiedztwa,
szczególnie instrumentów finansowych, skierowa-
nych na kierunku południowym do północnej Afryki
i na Bliski Wschód, z przestrzeganiem w tych krajach
praw człowieka.
Chciałbym zapytać pana ministra – pan minister
nie jest wprawdzie Unią Europejską, ale zna pan me-
chanizmy w niej funkcjonujące – jak pan ocenia szan-
se na to, aby ten postulat Zgromadzenia Parlamen-
tarnego Rady Europy Unia Europejska wprowadziła
w życie. Chodzi o powiązanie mechanizmów polityki
sąsiedztwa ze stanem przestrzegania praw człowie-
ka, w tym wolności religijnej, w krajach, do których
ta pomoc jest kierowana. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
O zadanie pytania proszę pana posła Marka Ma-
tuszewskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Marek Matuszewski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Polscy misjonarze są na misjach na całym świecie. Są
to świetni ambasadorowie naszej ojczyzny. W ostat-
nich latach wielu z nich poniosło śmierć męczeńską.
Mam pytanie: Czy rząd polski w jakikolwiek sposób
daje poczucie oparcia dla polskich misjonarzy? Czy
polskie służby próbowały sprawdzić, jak te sprawy są
wyjaśnione przez służby w tych krajach, gdzie te przy-
padki miały miejsce? Czy rząd polski występował do
organizacji międzynarodowych w sprawie obrony
chrześcijan przed przypadkami prześladowań?
Państwa europejskie zapewniają emigrantom
dużą swobodę wyznaniową w odniesieniu do swojej
religii. W ramach symetrii należy upominać się, aby
chrześcijanie podobnie byli traktowani w państwach
emigrantów. Podam przykład Turcji, która aspiruje
do wstąpienia do Unii Europejskiej, jej aspiracje są
szeroko znane. Tymczasem prawa chrześcijan są tam
bardzo ograniczone. Nie można nawet wydawać Bi-
blii. Chrześcijanie są prześladowani w wielu miej-
scach na świecie.
Polska w tym roku od lipca będzie sprawować pre-
zydencję w Unii Europejskiej. Jakie kroki w czasie
prezydencji rząd polski poczyni dla obrony chrześci-
jan na świecie? Polska przez osobę Jana Pawła II,
który będzie beatyfikowany w maju tego roku, i przez
swoją historię jako kraj chrześcijański i tolerancyjny
ma szczególny obowiązek upominać się o prawa
chrześcijan. (Oklaski)
157
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję, panie pośle.
Zapraszam panią posłanką Barbarę Bartuś, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Barbara Bartuś:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Cieszę się bardzo,
że polski Sejm zabierze głos w obronie chrześcijan na
świecie. Miałam nadzieję, że głos ten będzie donośny
oraz jednoznaczny, chociaż mam pewne obawy, bo już
usłyszałam ze strony Platformy Obywatelskiej pewne
zastrzeżenia do tej rezolucji, zgłoszone, wydaje mi się,
w imię doraźnych politycznych celów. Wszyscy wie-
my, że podczas prac w komisji ta rezolucja została
bardzo złagodzona, już nie mówiąc o tym, że z rezo-
lucji zrobił się tylko apel.
A więc chciałabym zapytać przedstawiciela pol-
skiego rządu, jakie działania do tej pory podjęło pań-
stwo polskie w celu udzielenia pomocy prześladowa-
nym chrześcijanom na świecie, bo rozumiem, że takie
działania były, ponieważ zmiana zapisu z rezolucji
na „intensyfikacja działań mających na celu zagwa-
rantowanie swobody wyznania” oznacza, że polski
rząd takie działania podejmował. Jeżeli pan minister
mógłby nam przedstawić te działania i powiedzieć,
z jakim skutkiem one były podejmowane. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo.
(Poseł Dariusz Lipiński: Sprostowanie.)
A był pan poseł wymieniany?
(Poseł Dariusz Lipiński: Pani poseł powoływała
się na moją wypowiedź.)
Ale z imienia nie, panie pośle. Nie, nie.
(Poseł Dariusz Lipiński: Tylko sprostowanie.)
Nie, panie pośle.
(Poseł Dariusz Lipiński: Pani poseł zniekształciła
moją wypowiedź.)
Zadawał pan pytanie, występował pan jako poseł
sprawozdawca.
(Poseł Dariusz Lipiński: Proszę, dwa zdania, bo
naprawdę zniekształcono moją wypowiedź.)
Proszę, dwa zdania.
Zobaczę, czy rzeczywiście uczciwie się dogadali-
śmy.
Poseł Dariusz Lipiński:
Bardzo dziękuję, panie marszałku.
Pani poseł Bartuś źle zrozumiała moją wypo-
wiedź…
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów
158 oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Pierwsze zdanie.
Poseł Dariusz Lipiński:
…nie zgłaszałem – to po przecinku – żadnych za-
strzeżeń do tekstu proponowanego w projekcie.
Stwierdziłem tylko, że posłowie Platformy Obywatel-
skiej z uznaniem przyjmują dotychczasowe starania
w zakresie obrony chrześcijan podejmowane przez
polski rząd, co jest zgodne z prawdą. Pani poseł źle
mnie zrozumiała. Jeszcze raz powtarzam: do tekstu
projektu Platforma Obywatelska nie zgłasza żadnych
zastrzeżeń. Dziękuję.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
No, w zasadzie dotrzymał pan poseł słowa.
Teraz już sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw
Zagranicznych pan Jan Borkowski, który odniesie się
do debaty i udzieli odpowiedzi na pytania.
Sekretarz Stanu
w Ministerstwie Spraw Zagranicznych
Jan Borkowski:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Bar-
dzo dziękuję za tę dyskusję, która jednocześnie dała
nam wszystkim tutaj obecnym pełniejszy obraz sy-
tuacji. Z uznaniem przyjmujemy rezolucję, która zo-
stała uzgodniona na forum Komisji Spraw Zagranicz-
nych i jest dziś omawiana. Ona potwierdza znaczenie
tego tematu, jest wsparciem dla rządu w działaniach,
które podejmował. Za chwilę o nich będę mówił. Za-
równo w komisji, jak i w podkomisji prezentowaliśmy
szczegółowe informacje na ten temat. Jesteśmy goto-
wi uzupełniać szczegółowymi informacjami państwa
wiedzę na ten temat. To jest obszerna wiedza. Mamy
z wielu lat dane na temat sytuacji chrześcijan na
świecie, dlatego że nasza służba dyplomatyczna i
konsularna jest niezwykle aktywna. My jednak
mamy dużą sieć placówek dyplomatycznych i moni-
torujemy wszystko to, co się dzieje, a co dotyczy Po-
laków, co dotyczy naszej wrażliwości. To wszystko
jest, wymaga tylko zebrania w odpowiedniej formie,
żeby państwu udostępnić.
Jeśli chodzi o treść, to były uwagi co do tego, że
nie ma ewentualnych przykładów. To jest kwestia
techniczna, która jest w gestii państwa, Wysokiej
Izby, natomiast wydaje się, że sama istota została
tutaj podjęta na tyle wyraźnie, że możemy mieć z
tego powodu satysfakcję.
Dziękuję za te pytania, w których wskazano po-
trzebę odpowiedzi na piśmie, na przykład pytanie
pana posła Woźniaka. Odpowiadając na inne pyta-
nia, chciałbym się skoncentrować na mechanizmach.
Jedno z pierwszych pytań, czyli pytanie pani poseł
Anny Sobeckiej, odnosiło się do uchwały z grudnia
2008 r., która dotyczyła prześladowań chrześcijan w
Indiach. Właściwie stanowi ono punkt wyjścia do
odpowiedzi na pytanie, jakie działania podejmowa-
liśmy. Jeśli chodzi o te najnowsze działania, w bie-
żącym roku kalendarzowym, na forum Rady do
Spraw Zagranicznych Unii Europejskiej, to za chwi-
lę będę o tym mówił. Wcześniej działania podejmo-
wały wszystkie nasze placówki na świecie, bo infor-
macje o wszystkich przypadkach naprawdę napły-
wają stale, a jeżeli dotyczą Polaków, to każdy indy-
widualny przypadek jest rejestrowany. Reprezentu-
jemy instytucje tego samego państwa, proszę to sobie
uświadomić, więc zawsze zabiegamy o pojedynczego
Polaka, a to ileś kosztuje, ileś pracy, ale to jest typo-
wa praca konsularna, którą wykonujemy. Nie jest
tak, że są to sprawy pomijane, one znajdują odbicie
w sprawozdaniach placówek, w bieżącym informo-
waniu centrali Ministerstwa Spraw Zagranicznych
o każdym przypadku, który się zdarzył. Nie zawsze
jest to podejmowane przez media, nie zawsze mamy
okazję o tym mówić.
W lutym 2009 r., a ponownie w listopadzie 2010 r.
Ministerstwo Spraw Zagranicznych skierowało pole-
cenie do wszystkich placówek dyplomatycznych na
całym świecie dotyczące wnikliwego monitorowania
sytuacji chrześcijan i aktywnego uczestnictwa w wy-
pracowywaniu reakcji ze strony państw Unii Euro-
pejskiej, dlatego że nasza skuteczność jest na nie-
zbędnym poziomie tylko wtedy, gdy współdziałamy
z innymi państwami. Tu chodzi o współdziałanie
różnych placówek, a więc przede wszystkim w gronie
przedstawicieli państw Unii Europejskiej, czyli sze-
fów placówek, którzy razem uzgadniają sposób od-
działywania na państwa, w których rezydują. Naj-
skuteczniejsza forma to przede wszystkim nacisk na
rządy, które są odpowiedzialne za sytuację obywate-
li, to jest jedno. Poza tym są działania, które odby-
wają się na forum organizacji międzynarodowych,
przede wszystkim na forum Rady Praw Człowieka
Organizacji Narodów Zjednoczonych, gdzie co roku
tę sprawę podnosimy i należymy do tych krajów, któ-
re są z tym swoim głosem słyszane i dostrzegane.
Nasze placówki, ze względu właśnie na aktyw-
ność w tym zakresie, mają bardzo dobry kontakt ze
strukturami Kościoła katolickiego i nasz ambasador
przy Stolicy Apostolskiej stale udziela konsultacji w
tej sprawie, dysponuje dobrą wiedzą na temat tego,
co się dzieje w świecie. Bierzemy pod uwagę stano-
wisko Kościoła katolickiego co do sposobu oddziały-
wania, a więc nasze działania nie są oderwane od
polityki Kościoła katolickiego co do sposobu postę-
powania, by nie kreować sytuacji, które pogarszały-
by los chrześcijan i księży katolickich, także księży
misjonarzy.
Proszę mi jeszcze dać trochę czasu, ten temat zo-
stał tak nakreślony, powinienem odpowiedzieć jesz-
cze na kilka kwestii.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów
oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata
Sekretarz Stanu w Ministerstwie
Spraw Zagranicznych Jan Borkowski
Nasi dyplomaci są w kontakcie ze zgromadzenia-
mi misjonarzy, z księżmi, którzy pracują w różnych
miejscach na świecie, jest to podstawowe działanie.
W niektórych krajach nasze wizyty oficjalne i wizyty
robocze przedstawicieli Ministerstwa Spraw Zagra-
nicznych, członków kierownictwa Ministerstwa
Spraw Zagranicznych wiążą się ściśle także ze spo-
tkaniami; w agendzie są zaplanowane spotkania z
hierarchią kościelną po to, by dokładnie wiedzieć o
tym, jaka jest sytuacja księży, jaka jest sytuacja
chrześcijan w danym kraju.
Jeżeli chodzi o działanie na forum Unii Europej-
skiej, to to działanie nie jest łatwe, dlatego że, jak
państwo wiecie, inicjatywa włoska, inicjatywa mini-
stra Frattiniego ujawniła kwestię, że w gronie przed-
stawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej
jest gotowość do ogólnego podejścia do tej sprawy.
Dlatego też, kiedy w styczniu br. projekt ministra
Frattiniego był rozpatrywany na forum Rady ds. Za-
granicznych, to poparcie dla tego projektu było nie-
wystarczające. Te konkluzje z posiedzenia Rady ds.
Zagranicznych Unii mogły być uchwalone tylko w
formie bardzo ogólnej, dlatego nasz minister spraw
zagranicznych był wspierającym ministra Frattinie-
go. Wspólnie uzgodnili, że ten projekt należy wycofać,
a następnie go negocjować na odpowiednich forach
wspomagających Radę ds. Zagranicznych po to, by
określenie, że to się odnosi do chrześcijan, znalazło
się w tej rezolucji Rady ds. Zagranicznych. Gdyby
rezolucja była przyjęta w tej formie pierwotnej w
styczniu, to następnie nie dałoby się tego w krótkim
czasie uchwalić. Tak więc współdziałaliśmy tutaj z
Włochami, a także z Francją i Węgrami po to, by
dopracować się takiej rezolucji, która byłaby zadowa-
lająca, która by wyraźnie wskazywała na problem
dyskryminacji, prześladowania i mordowania chrze-
ścijan. Wydaje mi się zatem, że te opinie, nieliczne
zresztą, które były tutaj formułowane, że my się w
tym zakresie nie wyróżniamy, to są subiektywne opi-
nie. Pozwolę sobie powiedzieć, że należymy do nie-
wielkiej grupy państw wiodących w tej sprawie, a ze
względu na naszą wiedzę o tym, co się dzieje w świe-
cie, i na aktywność naszych placówek dostarczamy
pełnego obrazu w tym zakresie.
Czy MSZ potępiał akty dyskryminacji? Za każ-
dym razem, kiedy mamy do czynienia z takimi zda-
rzeniami, na portalu MSZ jest zamieszczane odpo-
wiednie stanowisko ministra spraw zagranicznych.
Możecie to państwo znaleźć zawsze, ilekroć jest to
wydarzenie, które wymaga odpowiedniej reakcji mi-
nistra spraw zagranicznych.
Jeżeli chodzi o wspominany tutaj kalendarz, któ-
ry powstał w Unii Europejskiej, w którym nie zazna-
czono świąt Bożego Narodzenia. Brałem udział w
dyskusji toczącej się na forum Unii Europejskiej, w
trakcie której komisarz Reding wyjaśniała, że to był
tylko błąd techniczny. Powołuję się na taką wypo-
159
wiedź, której byłem świadkiem, że to był jedynie błąd
techniczny, a nie świadome działanie.
Czy tak te kwestie są przedstawiane na posiedze-
niu Rady Ministrów? Na posiedzeniu Rady Ministrów
minister spraw zagranicznych wnosi sprawę, jeżeli
nie wymaga ona decyzji Rady Ministrów, a te sprawy
nie wymagają decyzji Rady Ministrów, bo pozostają
w kompetencji ministra spraw zagranicznych na od-
powiednich forach, tak więc jedynie w formie infor-
macji. W protokołach Rady Ministrów z całą pewno-
ścią można znaleźć informacje o takich zdarzeniach,
które były sygnalizowane przez ministra i zapewne
też przez poprzednich ministrów spraw zagranicz-
nych. Ile było przypadków prześladowania chrześci-
jan, w tym także osób, które mają polskie pochodze-
nie, nie sposób zliczyć, ale jest to, jak mówię, na
bieżąco monitorowane.
Jeśli chodzi o wspomniane tutaj ewentualne kon-
sekwencje likwidacji placówek na takim kontynencie
jak Afryka, to fakt, że jest likwidowana ambasada
czy jest likwidowany konsulat w danej stolicy, nie
oznacza, że ten kraj nie jest objęty pracą naszych
dyplomatów. Po prostu akredytowani są na ten ob-
szar dyplomaci, którzy rezydują w innej stolicy.
(Poseł Tadeusz Woźniak: Zwiększają się odległo-
ści.)
Zwiększają się odległości, ale w tym zakresie
współdziałamy także z konsulami honorowymi, któ-
rzy są dość licznie rozmieszczeni, także w Afryce, i
są oni wyjątkowo aktywni. Oczywiście że są w tym
zakresie pewne obiektywne trudności, bo kiedy
zwiększają się odległości, to z całą pewnością jest to
utrudnienie, ale np. wspominani tu misjonarze i księ-
ża ze zgromadzeń na kontynencie afrykańskim są
często naszymi, można powiedzieć, współpracowni-
kami, partnerami w realizacji naszej pomocy huma-
nitarnej, pomocy rozwojowej, którą realizujemy na
terytorium Afryki. Są to częściowo, można powie-
dzieć, odbiorcy pomocy rozwojowej, czyli właściwie
podmioty, nasi partnerzy w zakresie realizacji naszej
polityki rozwojowej na terytorium Afryki. Tak więc
corocznie jest wyłanianych w konkursach ileś takich
projektów, które są realizowane wspólnie z przedsta-
wicielami Kościoła.
Przechodzę teraz już do jednego z ostatnich py-
tań. Pan poseł Dariusz Lipiński pytał, czy jest moż-
liwość powiązania europejskiej polityki sąsiedztwa z
przestrzeganiem przede wszystkim praw człowieka,
a jeśli mówię o europejskiej polityce sąsiedztwa, to
mam na myśli północną Afrykę i Bliski Wschód. Z
całą pewnością jest to możliwe. Właściwie ta euro-
pejska polityka sąsiedztwa ma na celu m.in. kreowa-
nie takich działań państw, do których jest ona skie-
rowana, by one uwzględniały europejskie standardy,
m.in. prawa człowieka.
A więc ten postulat czy to zalecenie Zgromadze-
nia Parlamentarnego Rady Europy ma realne szanse
powodzenia. Komisja Europejska powinna to podjąć
jako jedno z kryteriów oceny przy konkretnych pro-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów
160 oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata
Sekretarz Stanu w Ministerstwie
Spraw Zagranicznych Jan Borkowski
jektach, które są realizowane w ramach europejskiej
polityki sąsiedztwa.
Chciałbym jeszcze wspomnieć o wymienianej tu
Białorusi. Jest to jeden z krajów, w których jest wie-
lu księży katolickich. Zawsze jesteśmy w kontakcie i
ze Stolicą Apostolską, i z księżmi w takich krajach
jak właśnie Białoruś. Często są to indywidualne dzia-
łania konsulów, podejmowane wtedy, kiedy chodzi o
obywatela polskiego, bo wtedy mamy uprawnienia i
wtedy korzystamy z tych uprawnień.
Jeżeli chodzi o działania względem całej zbioro-
wości, czy to księży, czy to w ogóle chrześcijan, to
tutaj odpowiednio prowadzimy politykę, by brać pod
uwagę wszystkie względy, czego nie chciałbym już
tutaj szerzej rozwijać.
Na pytania, które nie uzyskały pełnej odpowiedzi,
odpowiemy na piśmie. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję.
Proszę sprawozdawcę komisji pana posła Tade-
usza Iwińskiego.
Poseł Tadeusz Iwiński:
Panie Marszałku! Bardzo syntetycznie chciałbym
odpowiedzieć na pytanie, dlaczego temu apelowi zo-
stał nadany taki, a nie inny kształt. Po dyskusji prze-
ważyło przekonanie, żeby jednak wyjść od szczegółu
do ogółu i nadać temu dokumentowi charakter bar-
dziej uniwersalny, czyli nie podajemy tam przykła-
dów żadnych państw, mówimy tylko, że dotyczy to
głównie obszaru Azji i Afryki, choć takie przypadki
zdarzają się również w Europie. I nie cytujemy niko-
go. W pierwotnym projekcie było odniesienie zarówno
do włoskiego ministra Franco Frattiniego, jak i do
papieża. To nie jest umniejszanie autorytetu papieża.
Wydaje mi się, że ten apel jest dostatecznie silny i jest
on mocniejszy poprzez to, że ma taki charakter, na
wyższym poziomie, paradoksalnie. Nie ma żadnych
nazwisk, przytoczone są tylko trzy instytucje mię-
dzynarodowe. To zostało jednomyślnie przyjęte przez
podkomisję i komisję. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo panu profesorowi.
Zamykam dyskusję.*)
*) Teksty wystąpień niewygłoszonych – w za-
łączniku nr 1.
Do głosowania nad projektem uchwały przystąpi-
my w bloku głosowań.
Ze względu na olbrzymie opóźnienie i późną porę,
a przed nami jeszcze jeden punkt, dobrze by było,
gdybyście państwo zechcieli rozważyć, czy wszyscy
chcieliby wygłosić oświadczenia. Zwracam się do
tych, którzy zgłosili się do wygłoszenia oświadczenia,
a jeśli muszą je wygłosić, uznając, że jest taka potrze-
ba, to bardzo prosiłbym o zminimalizowanie czasu
tychże oświadczeń.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6. po-
rządku dziennego: Pierwsze czytanie senackie-
go projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks
postępowania cywilnego (druk nr 3901).
Proszę o zabranie głosu pana senatora Piotra
Zientarskiego w celu przedstawienia uzasadnienia
projektu ustawy.
Proszę, panie senatorze.
Senator Piotr Zientarski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Celem podjęcia
niniejszej inicjatywy legislacyjnej jest wprowadzenie
do procedury cywilnej instytucji tzw. odwołania po-
ziomego, a tym samym przyznanie stronom uczest-
nikom postępowania prawa do zaskarżania orzeczeń
wydanych przez sąd drugiej instancji, które w świetle
obecnie obowiązujących przepisów nie podlegają we-
ryfikacji w trybie zażalenia do Sądu Najwyższego.
Dotyczy to dwóch kategorii rozstrzygnięć, mających
istotne znaczenie z punktu widzenia gwarancji kon-
stytucyjnej, w tym zwłaszcza prawa do sądu, orzeczo-
nego na mocy art. 45 ust. 1 konstytucji, jak również
wolności osobistej, o której mowa w art. 41 ust. 1
konstytucji, a mianowicie postanowienia oddalające-
go wniosek o wyłączenie sędziego oraz postanowień
o charakterze porządkowym, na przykład postano-
wienia o przymusowym sprowadzeniu świadka czy
też nakazującego jego aresztowanie. Zapewnienie
stronie możliwości zaskarżenia orzeczenia sądu dru-
giej instancji rozstrzygającego negatywnie o potrze-
bie wyłączenia sędziego tego sądu stanowi zarazem
wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa
do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2
czerwca 2010 r., sygn. akt SK 38/09.
Trybunał uznał, iż rozwiązanie przyjęte na grun-
cie art. 3941 § 2 K.p.c., a skutkujące pozbawieniem
strony prawa do wywiedzenia zażalenia w przypadku
oddalenia wniosku o wyłączenie sędziego, zgłoszone-
go po raz pierwszy w postępowaniu przed sądem
drugiej instancji, nie odpowiada standardom konsty-
tucyjnym, ponieważ godzi w prawo do bezstronnego
sądu, wynikające z art. 45 ust. 1 konstytucji. Trybu-
nał zobligował zatem ustawodawcę do poszerzenia
katalogu zaskarżalnych postanowień sądu drugiej
instancji. Projektowana ustawa dodatkowo zakłada
wyeliminowanie jednej z podstaw odrzucenia wnio-
sku o wyłączenie sędziego, to jest przesłanki oczywi-
stej bezzasadności. Proponowana w tym zakresie
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego
Senator Piotr Zientarski
zmiana nie tylko uwzględnia systemowe ujęcie wska-
zanej przesłanki, ale także czyni zadość postulatowi
de lege ferenda, sformułowanemu przez Sąd Konsty-
tucyjny w uzasadnieniu rozstrzygnięcia z dnia 2
czerwca 2010 r.
Głównym założeniem projektu jest zapewnienie
osobom, które wystąpiły z żądaniem wyłączenia sę-
dziego sądu drugiej instancji i których wniosek nie
został uwzględniony, prawa do wniesienia zażalenia.
Podobnie ma się rzecz z przyznaniem zażalenia w
wypadku ukarania grzywną świadka, biegłego, stro-
ny, jej pełnomocnika lub osoby trzeciej oraz zastoso-
wania przez sąd drugiej instancji środków przymusu
określonych w art. 274 § 1 i art. 276 § 2 K.p.c. Dla
osiągnięcia tego celu proponuje się wprowadzenie do
procedury cywilnej instytucji odwołania poziomego.
Zgodnie z projektowanym przepisem art. 3942 § 1
K.p.c. zarzuty stawiane postanowieniu wydanemu na
zasadzie art. 52 K.p.c. w związku z art. 391 § 1 zdanie
pierwsze K.p.c. albo formułowane pod adresem po-
rządkowego orzeczenia sądu drugiej instancji rozpo-
znawane będą przez inny równorzędny skład tego
sądu. W ten sposób przywrócona zostanie symetria
regulacji w zakresie zaskarżalności wskazanych po-
wyżej rozstrzygnięć, albowiem będą one podlegały
weryfikacji niezależnie od tego, czy zapadły w postę-
powaniu pierwszoinstancyjnym, czy też już po przed-
łożeniu sprawy sądowi drugiej instancji. W obu przy-
padkach podmiot posiadający legitymację skargową
– a więc strona bądź uczestnik postępowania wno-
szący o wyłączenie sędziego, osoba skazana na
grzywnę, świadek, w stosunku do którego zarządzo-
no przymusowe sprowadzenie lub aresztowanie, oraz
podmiot, który domaga się zwolnienia od grzywny
albo wnosi o zwolnienie od przymusowego sprowa-
dzenia – będzie mógł zainicjować kontrolę nieko-
rzystnego dla siebie rozstrzygnięcia. Różnica polegać
będzie wyłącznie na tym, że o ile postanowienia sądu
pierwszej instancji w dalszym ciągu weryfikowane
będą przez sąd znajdujący się wyżej w strukturze
organizacyjnej sądownictwa, o tyle już badanie pra-
widłowości orzeczeń pochodzących od sądu drugiej
instancji i dotyczących analogicznych kwestii będzie
dokonywało się na tym samym szczeblu, czyli właśnie
poziomo, aczkolwiek przed innym składem sędziow-
skim. Sąd drugiej instancji będzie stosował przy tym
odpowiednio przepisy normujące tryb oraz sposób
postępowania z zażaleniem wniesionym na postano-
wienie sądu pierwszej instancji.
Przyjęcie proponowanych rozwiązań pozytywnie
oddziaływać będzie na budowę społecznego zaufania
do wymiaru sprawiedliwości. Zdaniem projektodaw-
cy, powierzenie równorzędnym składom sądów dru-
giej instancji rozpoznawania zażaleń na postanowie-
nia tych sądów wskazane w art. 3942 § 1 K.p.c. nie
wywołuje obaw o brak obiektywizmu.
161
Proponowana nowelizacja procedury cywilnej
może w praktyce prowadzić do wzrostu liczy środ-
ków odwoławczych wnoszonych od orzeczeń sądu
drugiej instancji, co z kolei może pociągać za sobą
skutki finansowe dla budżetu państwa w postaci
zwiększenia się wydatków w części: Sądy powszech-
ne, względnie – wymusi na dysponentach tej części
inny podział środków przewidzianych na finansowa-
nie działalności sądów.
Projekt został skonsultowany z ministrem spra-
wiedliwości, Sądem Najwyższym, Krajową Radą Są-
downictwa, Stowarzyszeniem Sędziów Polskich „Iu-
stitia”, Naczelną Radą Adwokacką, Krajową Radą
Radców Prawnych, Helsińską Fundacją Praw Czło-
wieka, a także ministrem spraw zagranicznych. Wy-
mienione podmioty zaopiniowały proponowaną no-
welizację przepisów K.p.c., co do zasady, pozytywnie
albo też nie zgłosiły żadnych uwag. Jedynie Krajowa
Rada Sądownictwa zasugerowała przyjęcie innego
rozwiązania na gruncie art. 531 K.p.c., a mianowicie
pozostawienie sądowi kompetencji do odrzucenia
oczywiście bezzasadnego wniosku o wyłączenie sę-
dziego, z równoczesnym wzmocnieniem mechanizmu
gwarancyjnego przez zobligowanie sędziego do zło-
żenia wyjaśnienia odnośnie do zarzutów postawio-
nych mu w takim wniosku. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo panu senatorowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Witold
Pahl, Platforma Obywatelska.
Poseł Witold Pahl:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Oby-
watelska pragnę przedstawić stanowisko mojego
klubu w sprawie senackiego projektu ustawy o zmia-
nie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, druk
nr 3901.
Podnoszona w projekcie ustawy problematyka,
omówiona już przez pana senatora Zientarskiego,
dotyczy bardzo ważnej sfery, tj. ochrony praw pod-
miotowych obywatela w części polegającej przede
wszystkim na gwarancjach procesowych. Ta dostęp-
ność sądu, która była przedmiotem rozważań trybu-
nału, w tej kwestii, wywołanej pewnym impulsem,
tj. oceną konstytucyjności braku możliwości złożenia
zażalenia na odrzucenie wniosku w przedmiocie wy-
łączenia sędziego, chodzi o odrzucenie oczywiście
bezzasadnego wniosku, spowodowała – i chyba słusz-
nie – taki audyt, przegląd pozostałych okoliczności
faktycznych, które sytuują pozycję obywatela w trak-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
162 Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego
Poseł Witold Pahl
cie postępowania cywilnego przed sądem drugiej
instancji zdecydowanie niekorzystnie, bardziej nie-
korzystnie, niż ma to miejsce w przypadku postępo-
wania przed sądem pierwszej instancji. Art. 394 daje
możliwość złożenia zażalenia na wszystkie postano-
wienia kończące postępowanie w pierwszej instancji,
również na zarządzenia incydentalne.
Nie ma z kolei takiego szerokiego katalogu przy
postanowieniach, przy zarządzeniach dotyczących
postępowania w ramach drugiej instancji. Jest to o
tyle niedobre, że to też są postanowienia dotyczące
tak ważnej sfery, jak wolność. To są kwestie dotyczą-
ce tych elementów, które wynikają z zasad państwa
prawnego, a więc również z prawa do sprawiedliwego
i szybkiego rozpoznania sprawy. Dobrze, że projekt
poszedł w kierunku stworzenia takiej gwarancji dla
uczestników czy stron postępowania na zasadzie,
która nie jest sprzeczna z elementem dwuinstancyj-
ności, który wynika z konstytucji.
Rzeczywiście należy przyznać rację, że kwestie
dotyczące wydania postanowienia w częściach po-
rządkowych, ukarania grzywną czy też w kwestiach
dotyczących wyłączenia sędziego nie mają charakte-
ru sporu, a więc nie mają też charakteru sprawy w
rozumieniu konstytucyjnym, toteż nic nie stoi na
przeszkodzie, aby były one rozpoznawane poprzez
tzw. odwołania poziome. Zresztą ta instytucja funk-
cjonuje już w prawie karnym, a więc recypowanie
sprawdzonych rozwiązań na grunt prawa cywilnego
wydaje się jak najbardziej uzasadnione, dopełnia
pewną systematykę i, co ważne i na co zwrócił rów-
nież uwagę pan senator Zientarski, umożliwia nie
tylko szerszy dostęp do sądu, nie tylko powoduje po-
prawę pewnej ekonomiki procesowej, ale także zwięk-
sza zaufanie obywateli do sądu. Chociażby w kwestii
dotyczącej wniosku o wyłączenie sędziego mamy na-
reszcie do czynienia z sytuacją, kiedy sąd będzie roz-
poznawał sprawę merytorycznie, a więc ustosunkuje
się do zarzutów, które stanowią podstawę czy gwa-
rancję bezstronnego, w pełni sprawiedliwego rozpo-
znania. Jak już wspomniałem przy tym elemencie
dodatkowym, rozpoznanie sprawy nie przez Sąd Naj-
wyższy, bo z pewnością sprawy trwałyby wówczas
dłużej, ale przez inny skład sędziowski w ramach tej
samej instancji daje gwarancję szybkiego i sprawie-
dliwego rozpoznania sprawy. Te wszystkie elementy
powodują, że Klub Parlamentarny Platforma Oby-
watelska będzie głosował za przyjęciem tego projek-
tu. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję.
O zabranie głosu w imieniu klubu Prawo i Spra-
wiedliwość proszę panią poseł Barbarę Bartuś.
Poseł Barbara Bartuś:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypadł mi za-
szczyt przedstawienia stanowiska Klubu Parlamen-
tarnego Prawo i Sprawiedliwość dotyczącego senac-
kiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks
postępowania cywilnego, zawartego w druku nr 3901.
U podstaw wniesienia tego projektu leżał zamiar
dokonania nowelizacji przepisów, wynikający z orze-
czenia Trybunału Konstytucyjnego z 2 czerwca 2010
r. Konieczność dokonania zmiany jest bezsporna, zaś
analizie poddać można wyłącznie zasadność rozwią-
zań ostatecznie przyjętych przez projektodawcę, a w
szczególności zasadność przyjęcia koncepcji odwoła-
nia poziomego. Zaznaczyć należy, że projekt regulu-
je kwestie dotyczące postępowania przed sądem
drugiej instancji. Przedmiotowe sprawy związane z
wyłączeniem sędziego, jak również z karami porząd-
kowymi, pomimo ich niewątpliwego znaczenia dla
stron postępowania, nie są z reguły nacechowane
znacznym merytorycznym skomplikowaniem, które
wymagałoby wprowadzenia w odniesieniu do ich
rozstrzygnięć kontroli instancyjnej. Wymagają one
raczej analizy stanu faktycznego przedstawionego
przez stronę lub świadka. Bezsporne jest, że kontro-
la instancyjna co do zasady daje większe poczucie
bezstronności orzekania, przynajmniej z punktu wi-
dzenia stron postępowania. Jednocześnie zakres
spraw objętych projektem nie należy de facto do krę-
gu mającego istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia
sprawy. Stąd należy zastanowić się, czy odstąpienie
w odniesieniu do nich od kontroli instancyjnej może
stanowić realne zagrożenie dla wydawanych orze-
czeń, czy też nie.
Istotny jest fakt, iż mając na uwadze drugoinstan-
cyjny charakter postępowań objętych projektem,
wprowadzenie kontroli instancyjnej wiązałoby się z
koniecznością przekazania ich do rozpoznania Sądo-
wi Najwyższemu. Należy więc zastanowić się, czy
angażowanie Sądu Najwyższego do rozstrzygania
takich kwestii nie stałoby w sprzeczności z zasadami
działania wskazanej instytucji sądowniczej. Zmusza-
łoby to bowiem Sąd Najwyższy do rozstrzygania za-
gadnień odnoszących się w przeważającej mierze do
kwestii poczynionych przez sąd niższej instancji
ustaleń faktycznych, a nie do badania właściwej wy-
kładni przepisów prawa. Nadto istotny jest fakt, o
którym należy pamiętać, że wprowadzenie w zakre-
sie orzeczeń wskazanych projektem kontroli instan-
cyjnej wykonywanej przez Sąd Najwyższy prowadzi-
łoby do obarczenia tegoż sądu dodatkowym zakresem
spraw, co niewątpliwie wpłynęłoby na wydłużenie
okresu oczekiwania na rozstrzygnięcia stricte mery-
toryczne wydawane przez Sąd Najwyższy. Tego stanu
rzeczy nie sposób uznać za korzystny z punktu wi-
dzenia wymiaru sprawiedliwości w ogólności.
Co do zmiany art. 531 K.p.c. można wyłącznie
stwierdzić, że generalnie wprowadzenie do procedu-
ry cywilnej tak ocennej kategorii, jaką jest oczywista
bezzasadność dokonywanej czynności, i to w zakresie
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego
Poseł Barbara Bartuś
odnoszącym się do oceny stanu faktycznego sprawy,
a nie kwestii związanych z wykładnią prawa, należy
uznać za błędne. Takie jest moje zdanie. Pragnę rów-
nież zauważyć, że obecne brzmienie Kodeksu postę-
powania cywilnego odnosi się do oczywistej bezza-
sadności wyłącznie w treści art. 531, art. 4249 i art.
499, przy czym pomijając zasady odnoszące się do
skargi kasacyjnej, wyłącznie treść objętego noweli-
zacją art. 531 prowadzi do możliwości zakończenia
postępowania lub jego części bez poddania dalszej
kontroli. Rozważenie eliminacji przedmiotowego za-
pisu uznać należy za jak najbardziej uzasadnione.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamen-
tarny Prawo i Sprawiedliwość opowiada się za pod-
jęciem prac nad przedłożonym projektem ustawy i
skierowaniem go do Komisji Nadzwyczajnej do spraw
zmian w kodyfikacjach. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję.
O wystąpienie w imieniu klubu Sojusz Lewicy
Demokratycznej proszę pana posła Witolda Klepa-
cza.
Poseł Witold Klepacz:
Dziękuję bardzo.
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan
senator, przedstawiciel wnioskodawców, bardzo do-
kładnie przedstawił założenia senackiego projektu
ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cy-
wilnego, zawartego w druku nr 3901. Pora jest póź-
na, poinformuję więc tylko, że Klub Poselski Sojusz
Lewicy Demokratycznej popiera intencję autorów
projektu i wnosi o przekazanie go do Komisji Nad-
zwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach. Dzię-
kuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
O wystąpienie w imieniu klubu Polskiego Stron-
nictwa Ludowego proszę pana marszałka Józefa
Zycha.
Panie marszałku, uprzejmie proszę.
Poseł Józef Zych:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Polskiego
Stronnictwa Ludowego uznaje, iż projekt ustawy o
zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego za-
sługuje w pełni na poparcie. Argumenty przytoczone
przez Trybunał Konstytucyjny, przywołane później
163
przez pana senatora, są oczywiste. Zgadzam się cał-
kowicie z argumentami przedstawionymi przez pana
senatora Zientarskiego oraz kolegę Pahla poza jed-
nym. Mianowicie co do twierdzenia, że samouregu-
lowanie w ustawie tego zagadnienia może spowodo-
wać większe zaufanie do sądów, mam poważne wąt-
pliwości, bo zaufanie do sądów będzie wzrastało
wtedy, kiedy one będą porządnie, prawidłowo stoso-
wały przepisy. Oczywiście przepis ma znaczenie.
Tak się składa, panie ministrze, że w ostatnim
okresie ciągle nowelizujemy Kodeks postępowania
karnego, Kodeks postępowania cywilnego, nie mó-
wiąc już o Kodeksie karnym czy Kodeksie cywilnym.
I zastanawiam się nad tym, bo ciągle występują takie
problemy, w odniesieniu do których aż dziw, że trze-
ba było czekać na orzeczenie trybunału. Pan senator
przywoływał tu konsultacje z organizacjami prawni-
czymi itd. i znów dziwne jest to, że wcześniej nikt
tych zagadnień nie dostrzegł.
Oczywiście można by powiedzieć, że jeżeli pracu-
je komisja prawa cywilnego czy komisja prawa kar-
nego, to wtedy kiedy przedłoży propozycje pełnych
projektów zmian czy nowych projektów, pewnie je
wyeliminuje. Ale zanim do tego dojdzie, to jeszcze
może minąć kilka kadencji Sejmu. W związku z tym,
panie ministrze, zastanawiam się nad jedną rzeczą.
Czy nie byłby to czas na to, żeby zwrócić się do tych
wszystkich organizacji samorządowych, instytucji
prawniczych, aby przeanalizowały te przepisy, które
właśnie wychodzą? Szczególnie chodzi o kwestie pro-
ceduralne, bo pewnie można to zauważyć i spróbować
wtedy przygotować jednolitą nowelizację niezbęd-
nych przepisów. Oczywiście mam na myśli tylko ko-
deksy, bo w przypadku innych projektów ustaw by-
łoby to o wiele bardziej skomplikowane. Wtedy unik-
nęlibyśmy takiej sytuacji, oczywiście chwalebnej,
kiedy Senat podejmuje inicjatywę, wykonując orze-
czenie Trybunału Konstytucyjnego. A więc skoro
mówimy, że to prawo powinno być dobrze znane spo-
łeczeństwu, nie tylko znane, ale właściwie stosowa-
ne, to byłaby to realna pomoc. A tak, to co jakiś czas
wracamy do nowelizacji, komisja ciągle ma problemy.
Chodzi o zagadnienia drobne, bo przecież instytucja
skargi, tak jak w tym wypadku, odwołania poziome-
go, jest znana – koledzy mówili, że chociażby z Ko-
deksu postępowania karnego, ale nie tylko. Stąd
myślę, panie ministrze, że warto by zastanowić się
nad taką inicjatywą, żebyśmy po prostu praktycznie
podeszli do tego zagadnienia jeszcze przed Sejmem i
spróbowali coś z tym zrobić. Dziękuję.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo panu marszałkowi Zychowi.
Czy ktoś z państwa chciałby zapisać się jeszcze do
zadania pytania?
Nie widzę zgłoszeń.
Ustalam czas na zadanie pytania na 1 minutę.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
164 Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich
Jako pierwszy pytanie zadawać będzie pan poseł
Antoni Błądek, Prawo i Sprawiedliwość, któremu
chciałbym serdecznie podziękować za to, że, uwzględ-
niając tę porę, wręcz poranną, złożył swoje oświad-
czenie do protokołu. Oczywiście to również będzie
wydrukowane w stenogramie.
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Antoni Błądek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Proponowana przez Senat zmiana ustawy Kodeks
postępowania cywilnego w części wykonuje wyrok
Trybunału Konstytucyjnego. Inicjatywa Senatu wy-
kracza jednak poza zalecenia zawarte w wyroku i
poszerza zakres przepisów, które w obecnym stanie
prawnym nie pozwalają na poddawanie kontroli oraz
zażaleniu wielu postanowień sądu.
Trzeba zauważyć, że prawo do zaskarżania decy-
zji sądu powinno być standardem każdej procedury
sądowej, co daje obywatelom konstytucyjne gwaran-
cje prawa do sądu. W związku z tym mam pytanie do
ministra sprawiedliwości: Czy proponowana noweli-
zacja ustawy otwiera możliwość zaskarżania posta-
nowień sądu we wszystkich przypadkach, w których
obecny stan prawny uniemożliwiał odwołanie lub
zażalenie na postanowienie sądu w procedurze cy-
wilnej? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Pytanie zadawać będzie pan poseł Łukasz Zboni-
kowski, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Łukasz Zbonikowski:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przed chwilą wy-
mieniono szereg zalet wprowadzenia tego nowego
rozwiązania, jakim jest odwołanie poziome w sądach
cywilnych, niemniej chciałbym zadać pytanie: Czy
nie ma jednak żadnych wątpliwości, że taka możli-
wość odwołania się, według właśnie zasady odwoła-
nia poziomego, będzie w sposób wiarygodny rozstrzy-
gała wniesione zażalenie, skoro będą je rozpatrywać
sędziowie tego samego sądu?
Wprowadzenie wyżej wymienionych zmian spo-
woduje z pewnością wzrost wydatków na sądownic-
two, ponieważ będzie więcej odwołań od postanowień
sądów. W jaki sposób projektodawca proponuje zabez-
pieczyć dodatkowe środki, czy budżet nie będzie zbyt
obciążony i czy nie zostaną dokonane przesunięcia w
stosunku do innych dysponentów? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Chciałbym podziękować przedstawicielowi wnio-
skodawców panu senatorowi Piotrowi Zientarskiemu
za szerokie, bardzo wnikliwe przedstawienie całości
materii.
Prosiłbym o udzielenie odpowiedzi na postawione
pytania podsekretarza stanu w Ministerstwie Spra-
wiedliwości pana ministra Zbigniewa Wronę.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Sprawiedliwości
Zbigniew Wrona:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od razu powiem,
że rząd popiera to przedłożenie senackie. Jest to jed-
no z wielu przedłożeń, których Senat dokonuje, pro-
ponując dostosowanie prawa do standardów wyzna-
czonych przez Trybunał Konstytucyjny. Chcę powie-
dzieć, że rząd również przygotował analogiczny
projekt, który znajduje się właśnie w fazie przed roz-
poznaniem przez Radę Ministrów, został pozytywnie
zarekomendowany przez stały komitet Rady Mini-
strów, ale jest to nowelizacja szersza. Tutaj może od
razu odpowiedź w kwestiach dotyczących zagadnień
poruszonych przez pana marszałka Zycha. Rzeczy-
wiście przegląd prawa pod kątem standardów kon-
stytucyjnych jest potrzebny i on jest dokonywany.
Jest dokonywany zarówno przez właściwe departa-
menty ministerstwa, jak i Komisję Kodyfikacyjną
Prawa Cywilnego, tyle tylko, że staramy się – oczy-
wiście nie zawsze jest to możliwe – żeby nie było tych
nowelizacji za dużo. I tak ich jest dużo, często nam
jest to wytykane, dlatego łączymy pewne tematy.
Dlatego też, wydawałoby się, oczywisty temat, który
wynika z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego,
właśnie tego, o którym tu była mowa, musiał troszkę
poczekać, bo tam jest cały szereg innych zmian, nie
tylko konstytucyjnych, ale w ogóle modernizujących,
reformujących naszą procedurę. Niemniej co do za-
sady oczywiście zgadzam się z panem marszałkiem,
że należy cały czas przeglądać prawo pod kątem kon-
stytucyjności.
Od razu odpowiadam na inne pytania. Te zmiany
są konieczne ze względu na zasadę bezstronnego
sądu, bo to jest kwestia wyłączenia sędziego – to jest
taka delikatna instytucja, która musi być pod szcze-
gólną kontrolą. Trybunał Konstytucyjny właśnie
uznał, że ze względu na jej znaczenie dla procesu nie
może być tak, że tylko jedna decyzja, na przykład o
oddaleniu wniosku o wyłączenie tego sądu, którego
dotyczy wniosek o wyłączenie sędziego, wystarczy –
musi być kontrola sądu w innym składzie. Dlatego
tutaj już więcej chyba nic nie da się zrobić, jest to sąd
jednak w innym składzie niż ten, którego dotyczy
wniosek, i to jest wystarczająca gwarancja. Nie spo-
woduje to jakichś nadzwyczajnych kosztów, ponieważ
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego. Oświadczenia poselskie
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona
jest to tylko postępowanie wpadkowe, takich wnio-
sków nie jest dużo, to nie jest rozpoznawanie całej
sprawy.
Rzeczywiście zgadzam się z opiniami, które tutaj
były prezentowane, wskazującymi na to, że noweli-
zacja ma troszeczkę szerszy charakter, bezpośrednio
nie wynika ona z orzeczenia trybunału, to znaczy,
nie ma takiego obowiązku, ale charakter orzeczeń,
tzw. przymuszających, porządkowych, gdzie nakłada
się nieprzyjemne obowiązki na uczestników postępo-
wania, skazuje się świadka, biegłego, stronę na
grzywnę albo zarządza się przymusowe sprowadze-
nie lub aresztowanie świadka, albo odmawia się
zwolnienia świadka lub biegłego od grzywny lub od-
mawia się zwolnienia świadka od przymusowego
sprowadzenia, czyli tam, gdzie wiąże się to, reasu-
mując, z nałożeniem pewnej dolegliwości finansowej
albo z ograniczeniem na pewien krótki czas, ale jed-
nak, swobody i wolności, bo to jest sprowadzenie
przymusowe, muszą być zastosowane pewne środki
zapewniające bezstronność i prawidłowość orzeka-
nia. Stąd to zażalenie poziome. Analogicznie jak w
przypadku wyłączenia sędziego ze względu na wagę
dla praw człowieka tych decyzji procesowych wpad-
kowych, ale jednak niezwykle istotnych. Powinny być
te decyzje analogicznie potraktowane jak zarządze-
nie o odmowie wyłączenia sędziego. Oczywiście, tu
też odpowiedź na pytanie, nie są to wszystkie decyzje
w procesie cywilnym, bo jest jeszcze cała masa decy-
zji, które nie są zaskarżane. No ale nie wszystkie
decyzje mogą być zaskarżane – tylko te, które rzeczy-
wiście wiążą się z istotną ingerencją czy ogranicze-
niem praw uczestników postępowania. Dziękuję,
Wysoka Izbo.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Zamykam dyskusję.*)
Marszałek Sejmu, na podstawie art. 87 ust. 2 w
związku z art. 90 ust. 1 regulaminu Sejmu, kieruje
senacki projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks
postępowania cywilnego, zawarty w druku nr 3901,
do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfi-
kacjach w celu rozpatrzenia.
Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów
porządku dziennego zaplanowanych na dzień 16
marca.
Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygło-
szenia oświadczeń poselskich.
Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze
wygłosić oświadczenie?
Nikt się nie zgłasza.
*) Teksty wystąpień niewygłoszonych – w za-
łączniku nr 1.
165
Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam
zatem za zamkniętą.
Raz jeszcze informuję, że swoje oświadczenie do
protokołu złożył pan poseł Antoni Błądek.*)
Oświadczenie wygłosi pan poseł Szymon Stani-
sław Giżyński, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Szymon Stanisław Giżyński:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W filmie Jeana-
-Luca Godarda „Amatorski gang” bohater pragnie
poprawić rekord pewnego Amerykanina, który zużył
9 minut i 40 sekund na zwiedzenie Luwru.
Miło mi państwa powiadomić, iż rekord Amery-
kanina w kategorii artystycznego happeningu został
w ciągu ostatnich 4 dni, od soboty 12 marca, wielo-
krotnie pobity, i to u nas, w naszym kraju, w Polsce.
A to za sprawą samego pana premiera Donalda Tu-
ska, który udzielając obszernej wypowiedzi „Gazecie
Wyborczej”, udowodnił ponad wszelką wątpliwość, iż
dokładne, wnikliwe, a nawet graniczące z pedanterią
przestudiowanie osiągnięć jego rządu upływającej
kadencji zajmuje znacznie mniej czasu niż owe 9 mi-
nut i 40 sekund. I to także wówczas, gdyby jakikol-
wiek badacz fascynat nieznośnie sylabizował i niemi-
łosiernie przeciągał samogłoski. Dziękuję uprzejmie.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję bardzo panu posłowi. Dziękuję również
za takie syntetyczne, sztabowe przedstawienie
oświadczenia.
Proszę pana posła Tadeusza Arkita, Platforma
Obywatelska.
Nie ma pana posła.
Pan poseł Łukasz Zbonikowski, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Łukasz Zbonikowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym wy-
głosić oświadczenie w sprawie likwidacji placówek
Poczty Polskiej.
Dziś byliśmy świadkami protestu pracowników
Poczty Polskiej z 23 organizacji związkowych wspie-
ranych przez mieszkańców małych miejscowości,
którzy obawiają się utraty dostępu do urzędów pocz-
towych. Protestujący nie zgadzają się z planowanym
przez zarząd Poczty Polskiej zbyciem ok. 700 nieru-
chomości należących do poczty w całym kraju. Ich
miejsce mają zająć agencje prywatne, które już za-
czynają zajmować się dostarczaniem przesyłek. Jed-
nak zdaniem związków zawodowych nie będą one w
*) Teksty wystąpień niewygłoszonych – w za-
łączniku nr 1.
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
166 Oświadczenia poselskie
Poseł Łukasz Zbonikowski
stanie zapewnić bezpieczeństwa i właściwej jakości
usług. Pod petycją sprzeciwiającą się planom restruk-
turyzacji podpisało się już ponad 100 tys. osób, które
nie są pracownikami poczty. Likwidacja placówek
oznacza również masowe zwolnienia. Redukcja eta-
tów przewiduje zwolnienie do października 2011 r.
blisko 5 tys. pracowników. Część dotychczasowych
urzędów ma zostać przekształcona w tzw. agencje
pocztowe. Tego typu rozwiązanie, nastręczające wie-
lu wątpliwości co do jego słuszności, spotkało się ze
zdecydowanym sprzeciwem związków zawodowych.
Pierwszy problem dotyczy korzystania z kont za-
łożonych w Banku Pocztowym. Po wejściu w życie
przebudowy systemowej zostanie ono znacznie ogra-
niczone, ponieważ osoby, które do tej pory umiesz-
czały swoje renty i emerytury na takich rachunkach,
nie będą mogły w dalszym ciągu korzystać z tego
rodzaju usług finansowych, jeśli nie prowadzą dzia-
łalności gospodarczej. Utrudnienia będą dotyczyły
także dodatkowych kosztów i nakładów czasu wyma-
ganych w związku z podróżowaniem do znacznie
oddalonych placówek pocztowych.
Kolejnym czynnikiem wymuszającym zwiększe-
nie środków finansowych jest bowiem wymiana do-
kumentów, pieczątek etc., jaką niesie każda zmiana
systemowa. Pytałem niedawno o wątpliwości doty-
czące restrukturyzacji w spółce ENERGA. Poczta
Polska to kolejna instytucja, w której restrukturyza-
cja to po prostu likwidacja. Dziś manifestanci przy-
nieśli pod kancelarię premiera trumnę, która ma
symbolizować kondycję Poczty Polskiej. Ile jeszcze
trzeba takich manifestacji, by rząd wreszcie zauwa-
żył prawdziwe problemy Polaków? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Również dziękuję panu posłowi Zbonikowskiemu
za sztukę skondensowania oświadczenia. A mówić
krótko to jest rzeczywiście sztuka.
Dziękuję, panie pośle.
Zapraszam do wygłoszenia oświadczenia pana
posła Krzysztofa Lipca, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Krzysztof Lipiec:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zająć
się sprawą ważną dla mojego regionu, regionu świę-
tokrzyskiego, albowiem po raz kolejny mamy do czy-
nienia z próbą zdyskredytowania ziemi świętokrzy-
skiej. Najpierw spotykaliśmy się z przedziwnymi
działaniami ze strony władz rządowych polegającymi
na tym, że Kielce jako stolicę regionu zaczęto odcinać
od świata. To było związane z tym, że były ograni-
czane środki na infrastrukturę drogową, na infra-
strukturę kolejową i wypadły tak naprawdę z krajo-
wego programu dróg krajowych i autostrad dwie
ważne drogi, droga nr 7 i droga nr 73.
Ostatnio musieliśmy się zmierzyć z problemem
nieuwzględnienia Kielc na liście polskich metropolii
w związku z projektem planu przestrzennego zago-
spodarowania naszego kraju. Jest w tej sprawie zło-
żona gdzieś obietnica. Zobaczymy czy zostanie do-
trzymana.
Ale problem, który nas dotknął najbardziej w
ostatnich dniach, to publikacja w jednym z organów
partii rządzącej. Chodzi o to samo pismo, które nie tak
dawno zasłynęło z tego, że pokazało, w jaki sposób
politycy Platformy Obywatelskiej podchodzą do pro-
blemów zdrowotnych ludzi starszych. Tak, w tej samej
gazecie jeden z działaczy Platformy Obywatelskiej
przedstawił region świętokrzyski jako typowy zaścia-
nek, województwo, które tak naprawdę może się po-
chwalić samymi złymi rzeczami, województwo, w
którym jest słaba władza niepotrafiąca zadbać o inte-
resy. A przypomnę, że w tym województwie rządzi
przecież Platforma Obywatelska z Polskim Stronnic-
twem Ludowym. I to jest wielce niezrozumiałe, dla-
czego takie artykuły, szkalujące województwo święto-
krzyskie, pojawiają się w takich czasopismach.
Z tego miejsca chciałbym wezwać przywódcę
Platformy Obywatelskiej do tego, aby przeprosił
mieszkańców województwa świętokrzyskiego za
wszelkie zło, które płynie od tej partii w kierunku
jego mieszkańców. Bo jak można powiedzieć o prze-
pięknym mieście Wąchock, mieście z bogatą trady-
cją, mieście, gdzie mieszkają patrioci zasłużeni dla
ojczyzny, że jest to miasto pijaczków i wyleniałych
kotów. To jest po prostu rzecz skandaliczna. Jeszcze
raz wzywam premiera Donalda Tuska, liderów re-
gionalnej Platformy Obywatelskiej do tego, aby zdo-
byli się na głęboką refleksję nad tym, co czynią wo-
bec województwa świętokrzyskiego. Sądzę, że są
winni jego mieszkańcom dobre słowo, które zmieni
tę sytuację, i że wreszcie partia rządząca zadba o
losy tej ziemi, ziemi świętokrzyskiej, zasłużonej dla
Polski. O to apeluję i zapraszam pana premiera Do-
nalda Tuska, zresztą niejednokrotnie to czyniłem z
trybuny sejmowej, aby zechciał zmierzyć się z praw-
dziwymi problemami ziemi świętokrzyskiej i wziął
się za działanie, tak aby te problemy rozwiązać, bo
jest ich dużo. Województwo świętokrzyskie zostało
wprowadzone na ścieżkę dobrego rozwoju w latach
2005–2007 i z tej ścieżki zaczyna powolutku scho-
dzić. Protestują wobec takich skandalicznych zacho-
wań parlamentarzyści świętokrzyscy z Prawa i Spra-
wiedliwości, protestuje „Solidarność” świętokrzyska
i wielu innych ludzi dobrej woli.
Jeszcze raz proszę o to, aby ta sprawa została za-
łatwiona, tak aby w przyszłości takie sytuacje nie
miały miejsca, bo ludzie ziemi świętokrzyskiej nie
zasłużyli sobie na to, aby byli w ten sposób traktowa-
ni przez działaczy Platformy Obywatelskiej. Dzięku-
ję bardzo. (Oklaski)
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Oświadczenia poselskie
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Oświadczenie wygłosi pan poseł Jarosław Rusiecki,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jarosław Rusiecki:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym kon-
tynuować te słowa rozgoryczenia, jakie wypowiedział
przed chwilą pan poseł Krzysztof Lipiec. Też jestem
posłem ziemi świętokrzyskiej. Pan profesor Henryk
Samsonowicz, doctor honoris causa Uniwersytetu
Jana Kochanowskiego, honorowy obywatel wielu
miejscowości naszego województwa, powiedział, że
województwo świętokrzyskie to serce Rzeczypospo-
litej. Chciałbym z tego miejsca, jako poseł ziemi świę-
tokrzyskiej, wyrazić wielkie słowa oburzenia wobec
aroganckiego sposobu, w jaki pan redaktor Piotr
Rachtan w gazecie propagandowej Platformy Obywa-
telskiej „POgłos” pisał o województwie świętokrzy-
skim i jego mieszkańcach.
Myślę, że pan redaktor Piotr Rachtan, jako osoba
zaufana byłego marszałka Sejmu pana Bronisława
Komorowskiego, a obecnego prezydenta – w jego
imieniu na wykuskiej polanie odczytywał list, który
wychwalał bohaterstwo żołnierzy Armii Krajowej w
czasie II wojny światowej – uczynił wielką szkodę
ludziom tego województwa, jego dorobkowi i wielkim
zmaganiom, które czynią mieszkańcy ziemi święto-
krzyskiej w tych trudnych czasach. Jest to niedopusz-
czalne, aby w partyjnej gazecie po raz kolejny poni-
żano ludzi. Wcześniej poniżano ludzi słabych, scho-
rowanych, odbierając im możliwość leczenia, wycho-
dzenia z trudnych sytuacji zdrowotnych, a teraz cały
region zawstydza się przed Polską. Zastanawiam się,
czy te opinie, które są wygłaszane w tym piśmie, są
oficjalnym stanowiskiem partii rządzącej. Niedo-
puszczalny jest fakt, aby aktywiści partii w swoim
oficjalnym organie występowali w ten sposób.
Jeszcze raz, tak jak parlamentarzyści Prawa i
Sprawiedliwości, radni sejmiku, kombatanci, związ-
kowcy, domagamy się od władz partii, pana premiera
Donalda Tuska, od władz lokalnych partii w woje-
wództwie świętokrzyskim słowa „przepraszam”. My-
ślę, że należy się to temu doświadczonemu regionowi
w skali historii i w obecnym czasie. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
O wygłoszenie oświadczenia proszę pana posła
Romana Kaczora.
Nie ma.
O wygłoszenie oświadczenia proszę pana posła
Tadeusza Iwińskiego, Sojusz Lewicy Demokratycz-
nej.
167
Poseł Tadeusz Iwiński:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wybitny rosyj-
ski pisarz i poeta Jewgienij Jewtuszenko celnie za-
uważył przed laty, że pociąg sprawiedliwości zawsze
się spóźnia. Ta gorzka i smutna konstatacja sprawdza
się bardzo często na wielu polach. Niezwykłym para-
doksem jest jednak przypadek, w którym ów pociąg
się wykoleja, a odpowiedzialność za to ponosi mini-
ster sprawiedliwości. Z taką sytuacją mamy właśnie
do czynienia na Warmii i Mazurach, gdzie resort
sprawiedliwości nie po raz pierwszy w ostatnich la-
tach przedstawia niezwykle kontrowersyjne i de fac-
to nieskonsultowane projekty zmian właściwości
terytorialnej sądów. W praktyce utrudniłyby one
znacząco dostęp obywateli do instytucji wymiaru
sprawiedliwości. Chodzi konkretnie o mające wejść
w życie 1 kwietnia rozporządzenia w sprawie utwo-
rzenia sądów pracy i sądów ubezpieczeń społecznych,
a także sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i są-
dów rejonowych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów
właściwości. W pierwszym przypadku, bez podania
sensownego uzasadnienia, miałyby ulec likwidacji
wydziały pracy w sądach rejonowych Bartoszyc, Bi-
skupca, Braniewa, Działdowa, Giżycka i Iławy, a
przecież te sądy odgrywają szczególną rolę w zabez-
pieczeniu interesów mieszkańców będących zarówno
pracownikami, jak też pracodawcami. W drugim
przypadku sądy rejonowe w Ełku, Giżycku, Olecku i
Piszu, przy czym w nowej wersji, co dowodzi chaosu
decyzyjnego, tylko w Ełku i Olecku miały przejść pod
jurysdykcję Sądu Okręgowego w Suwałkach, w Pod-
laskiem. Powyższe propozycje spotkały się z jedno-
znacznym sprzeciwem władz samorządowych Warmii
i Mazur, mieszkańców, parlamentarzystów, a także
samych sędziów. Przyjęto w tej materii specjalne sta-
nowiska, m.in. Zarządu Powiatu w Olsztynie, władz
Biskupca, Działdowa, Mrągowa czy Rady Okręgowej
Izby Radców Prawnych w Olsztynie skupiającej aż
800 członków. We wszystkich jasno wskazuje się, że
trudno dostrzec w projektach rozporządzeń racjonal-
ne jądro. Nie prowadziłoby to do oszczędności. Co
więcej, to obywatele tych słabo rozwiniętych rejonów
kraju, często spauperyzowani (w tym regionie prze-
cież poziom bezrobocia jest najwyższy w Polsce), mu-
sieliby ponosić zwiększone koszty wydłużonej drogi,
często blisko o 100 km, do sądu. Przytaczana niefor-
malnie przez urzędników ministerstwa argumenta-
cja, iż do likwidacji miały pójść małe wydziały o mi-
nimalnej obsadzie, gdzie rozpatruje się mniej niż 120
spraw rocznie, nie wytrzymuje krytyki. Projekt
zmian przekreśla ponadto starania wielu podmiotów
o utworzenie Sądu Apelacyjnego w Olsztynie, a zara-
zem zamierzoną poprawę dostępu mieszkańców War-
mii i Mazur do sądów i wreszcie starania na rzecz
ujednolicenia struktury sądownictwa w regionie. W
zdecydowanym stanowisku Sejmiku Województwa
Warmińsko-Mazurskiego z 22 lutego stwierdza się
jasno, iż jest rzeczą niedopuszczalną, że pan minister
nie zechciał przedstawić samorządowi województwa
oraz zainteresowanym podmiotom jakichkolwiek ar-
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
168 Oświadczenia poselskie
Poseł Tadeusz Iwiński
gumentów odnośnie do proponowanej zmiany. Wpro-
wadzenie jej w życie spowoduje zaś całkowicie kurio-
zalną sytuację, w której sądy z terenu jednego woje-
wództwa znajdą się w trzech okręgach: elbląskim,
olsztyńskim i suwalskim, oraz pozostaną w jurysdyk-
cji dwóch sądów apelacyjnych. Obecny podział tery-
torialny sądów funkcjonuje od 10 lat, jego zmiana
mogłaby doprowadzić do chaosu. Miałoby to też ne-
gatywne konsekwencje kadrowe i ekonomiczne. 4,5
mln zł już wydano na skoordynowanie systemów in-
formatycznych w sądach okręgu olsztyńskiego. We-
dług informacji mediów lokalnych 10 marca wicemi-
nister sprawiedliwości Stanisław Chmielewski pod-
pisał rozporządzenie w sprawie zmian w podległości
terytorialnej sądów rejonowych w Ełku i Olecku. Od
kwietnia ma też nastąpić likwidacja działającego w
Ełku zamiejscowego X Wydziału Ubezpieczeń Spo-
łecznych Sądu Okręgowego w Olsztynie. Ta nowa
sytuacja tworzy negatywny precedens w skali Polski.
Bez wątpienia lepiej, jeśli właściwość sądów jest zgod-
na z granicami województw. Co więcej, rodzą się po-
ważne wątpliwości co do spójności regionu Warmii i
Mazur. Rzeczą niezwykłą jawi się ostentacyjne nego-
wanie przez ministerstwo opinii społeczeństwa wo-
jewództwa. Przed miesiącem wystąpiłem z odnośną
interpelacją do ministra Krzysztofa Kwiatkowskiego.
Domagam się m.in. odpowiedzi, dlaczego resort z
uporem godnym lepszej sprawy podejmuje kolejne
próby wyłączania sądów rejonowych ze wschodniej
części Warmii i Mazur spod jurysdykcji sądów okrę-
gowych w Olsztynie na rzecz swoiście reanimowane-
go sądu w Suwałkach, a także ustosunkowania się
(Dzwonek) do opinii, czy wpływ na to ma określona
obsada kadrowa kierowniczych struktur resortu.
Apeluję niniejszym do ministra sprawiedliwości o
odstąpienie od wskazanych niezbyt przemyślanych
decyzji. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
O wygłoszenie oświadczenia proszę pana posła
Krzysztofa Maciejewskiego, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Krzysztof Maciejewski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie przy-
znam, że do wygłoszenia tego oświadczenia zmobili-
zował mnie swoją dzisiejszą wypowiedzią pan mini-
ster Sikorski, gdyż będąc nastawionym na wysłucha-
nie wartościowych założeń polskiej polityki zagra-
nicznej na 2011 r., wysłuchałem informacji na temat
dotychczasowych osiągnięć MSZ, czyli resortu kiero-
wanego właśnie przez pana Sikorskiego.
W dzisiejszym porządku obrad 87. posiedzenia
Sejmu w punkcie 2. czytamy: Informacja ministra
spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki
zagranicznej w 2011 roku – debata krótka. Najpierw
trudno zrozumieć, dlaczego debata krótka. Przecież
stoimy na progu przejęcia przez Polskę prezydencji
w Unii Europejskiej. Dobrze byłoby więc usłyszeć coś
więcej na temat tego, jaki polski rząd ma pomysł na
politykę Unii Europejskiej. Wątpliwe dotychczasowe
dokonania polskiego MSZ, często podkreślane przez
posłów uczestniczących w dzisiejszej debacie, nieste-
ty nie są politycznym programem na przyszłość Unii
Europejskiej. W świetle dzisiejszych jakże poważnych
wydarzeń na świecie musimy zaproponować przemy-
ślane i mądre propozycje, będące podstawą do podję-
cia poważnych decyzji, które doprowadzą do pomyśl-
nych, głównie dla cierpiących ludzi, rozwiązań.
A więc nasuwają się pytania. Dlaczego słuchamy
opowieści o wydarzeniach, których wszyscy jesteśmy
świadkami? Dlaczego prężymy polityczne muskuły,
skoro szybko może się okazać, że są nafaszerowane
intelektualnym dopingiem i mogą łatwo pęknąć jak
marzenia najbardziej ufnych Polaków.
Nie chciałbym, aby mieszkańcy Unii Europejskiej
zawiedli się na Polakach. Mamy jeszcze trochę czasu,
więc, panie ministrze Sikorski, niech pan sięgnie po
potężne pokłady intelektu Polaków, które w pana
przekonaniu są naszą wielką wartością wnoszoną w
posagu do Unii Europejskiej. Niech pan sięgnie po
doświadczenia Polaków. Niech pan wreszcie właści-
wie zrozumie potrzeby narodu polskiego, któremu
polski rząd powinien służyć. Przecież potrzeby te
tworzą się na bazie wydarzeń, z jakimi mamy do czy-
nienia każdego dnia. W opracowywaniu politycznego
programu dla Europy niech pan nie zapomina o pięk-
nym kulturowym bagażu Polaków.
Jeśli zacznie pan powyższe wartości rozumieć i
zacznie z nich korzystać, a nie tylko o nich mówić, to
wierzę, że polska misja wobec narodów Unii Europej-
skiej będzie dobrze wypełniona. Wierzę również, że
dobrze będą zabezpieczone polskie interesy gospodar-
cze i polityczne, bo nigdy nie wolno nam zapominać,
że dla wszystkich Polaków Polska jest najważniejsza.
Taka postawa z pewnością nie będzie przeszkadzała
przy budowaniu dobrych stosunków z partnerami
zagranicznymi.
Jeśli uważamy, że Niemcy powinny być najważ-
niejszym partnerem Polaków w Europie, niech tak
będzie. Nie zgadzam się jednak na zbliżone postrze-
ganie sąsiedztwa w Unii Europejskiej. To postrzega-
nie sąsiedztwa musi być dokładnie takie samo, bo my
Polacy w swoich potrzebach jesteśmy dokładnie tacy
sami jak Niemcy.
Chciałbym, aby postęp w rozwiązywaniu spraw
historycznych między Polską i Rosją nie był pustym
hasłem, lecz doczekał się konkretnych wniosków, a
bieżąca współpraca między tymi krajami satysfak-
cjonowała obydwie strony.
Cały czas czekam na konkretne działania polskie-
go rządu w zakresie przeciwdziałania łamaniu praw
człowieka na Białorusi.
W swoim wystąpieniu pan minister Sikorski pod-
kreślał, że jego działania są i będą oparte na wiary-
godności i solidarności. Trudno jest mi jakoś w to
 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r.
Oświadczenia poselskie
Poseł Krzysztof Maciejewski
uwierzyć, ponieważ w dzisiejszym przemówieniu kil-
kakrotnie używał zwrotów „nauczcie się”, „zrozum-
cie”. Nie wiem, kogo miał na myśli.
Nie chcę z takiej postawy wobec polskich parla-
mentarzystów wyciągać zbyt daleko idących wnio-
sków. Pozostanę więc w przekonaniu, że to zwykłe
przejęzyczenie i niesolidne przygotowanie się do pre-
zentacji dotychczasowych dokonań MSZ. Równocze-
śnie wierzę, że w niedalekiej przyszłości jeszcze usły-
szymy prawdziwą, poważną i napawającą optymi-
zmem informację ministra spraw zagranicznych o
założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.,
i to w czasie, na jaki taka debata zasługuje. Dziękuję
za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
O wygłoszenie oświadczenia proszę pana posła
Zbigniewa Wojciechowskiego, Polska jest Najważ-
niejsza.
Poseł Zbigniew Wojciechowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj, a właści-
wie już wczoraj, zostały przedstawione w Sejmie za-
łożenia polskiej polityki zagranicznej. Pan minister
Radosław Sikorski zrobił to w sposób profesjonalny,
czyli dyplomatyczny. Przedstawiając polską politykę
wschodnią, nie wspomniał jednak, że stała się ona
dla Polski priorytetowa za czasów, gdy prezydentem
RP był śp. prezydent Lech Kaczyński, a bezpośred-
nim jej konstruktorem i realizatorem był minister
Mariusz Handzlik, jeden z najwybitniejszych mini-
strów spraw zagranicznych w niepodległej Polsce.
Apeluję do obecnego prezydenta Bronisława Komo-
rowskiego, do premiera Donalda Tuska oraz do mi-
nistra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego,
aby polityka wschodnia nadal była dla Polski priory-
tetowa. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję, panie pośle.
O wygłoszenie oświadczenia proszę – będzie je
wygłaszać jako ostatni – pana posła Jacka Kasprzy-
ka, Sojusz Lewicy Demokratycznej.
Poseł Jacek Kasprzyk:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W
swoim oświadczeniu chciałbym zapoznać Wysoką
(Przerwa w posiedzeniu o godz. 1 min 52)
169
Izbę ze stanowiskiem Rady Miasta Częstochowy w
sprawie zamiaru likwidacji Wydziału Gospodarczego
Sądu Okręgowego w Częstochowie przy ul. Dąbrow-
skiego. Oto jego treść:
W związku z pojawiającymi się informacjami na
temat ewentualnej likwidacji Wydziału Gospodarcze-
go Sądu Okręgowego w Częstochowie Rada Miasta
Częstochowy wyraża głębokie zaniepokojenie zamia-
rem likwidacji tej bardzo ważnej instytucji.
Sąd Okręgowy – Wydział Gospodarczy pełni nie-
zwykle istotną funkcję w rozwiązywaniu sporów po-
między miejscowymi przedsiębiorcami. Wydział Go-
spodarczy Sądu Okręgowego rozpatruje sprawy z
zakresu prawa gospodarczego w I i II instancji o pra-
wa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu
przewyższa 100 tys. zł.
Do Wydziału Gospodarczego Sądu Okręgowego w
Częstochowie zgodnie ze statystykami w samym tyl-
ko 2010 r. wpłynęło aż 669 spraw. Ewentualne prze-
niesienie Wydziału Gospodarczego Sądu Okręgowego
do Katowic wiązać się będzie z licznymi niedogodno-
ściami dla częstochowskich przedsiębiorców.
Mając na uwadze powyższe uzasadnienie, liczy-
my, że minister sprawiedliwości wycofa się z zamiaru
likwidacji Wydziału Gospodarczego Sądu Okręgowe-
go w Częstochowie.
Wysoka Izbo! Będąc posłem z okręgu częstochow-
skiego, pragnę oświadczyć, że w pełni popieram wy-
żej wymienione stanowisko i apeluję do pana mini-
stra sprawiedliwości o pozytywne ustosunkowanie
się do prośby samorządu miasta Częstochowy w wy-
żej wymienionej sprawie. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:
Dziękuję panu posłowi Kasprzykowi.
Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.*)
W scenariuszu napisano o zarządzeniu przerwy
do jutra, ale to, co miało być jutrem, jest już dziś,
czyli 17 marca. Zarządzam przerwę zaledwie na kil-
ka godzin, do godz. 9.
(Poseł Zbigniew Wojciechowski: Imieniny Zbignie-
wów.)
Dobrze wiedzieć.
Skoro pan poseł przypomniał o swoich imieni-
nach, to o tej wczesnej porze składam życzenia imie-
ninowe panu posłowi Zbigniewowi Wojciechowskie-
mu. Jestem absolutnie pewien, że są to pierwsze ży-
czenia tego dnia.
(Poseł Zbigniew Wojciechowski: A ja posłuchałem
apelu pana marszałka, aby wysłuchać ostatniego
oświadczenia.)
Dziękuję za to bardzo.
*) Teksty wystąpień niewygłoszonych – w za-
łączniku nr 1.

Teksty wystąpień niewygłoszonych
Informacja ministra spraw zagranicznych
o założeniach polskiej polityki zagranicznej
w 2011 roku
– punkt 2. porządku dziennego
Poseł Andrzej Szlachta (Klub Parlamentarny
Prawo i Sprawiedliwość)
W lipcu 2010 r. rząd przyjął dokument, z którego
wynika, że główne przesłania polskiej prezydencji
będą dotyczyć: wieloletnich ram finansowych na lata
2014–2010, stosunków ze Wschodem, rynku we-
wnętrznego, wzmocnienia zewnętrznej polityki ener-
getycznej Unii Europejskiej, wspólnej polityki bezpie-
czeństwa i obrony oraz wykorzystania kapitału inte-
lektualnego Europy. W tych priorytetach brak jest
zapisów dotyczących rolnictwa, zwłaszcza finanso-
wania rozwoju obszarów wiejskich. Chodzi tutaj
o regiony, które najbardziej tego potrzebują, a wśród
nich Podkarpacie. Tymczasem wicekanclerz Austrii
Wilhelm Molterer stwierdził, że jeżeli nie będziemy
mieć nowej wspólnej polityki rolnej, nie będziemy
mieć mocnej Europy. Środki finansowe przeznaczone
na wspólną politykę rolną stanowią 43% budżetu
Unii Europejskiej, z dotacji korzysta 13,7 mln gospo-
darstw rolnych, a obszary wiejskie stanowią niemal
47% terytorium Unii Europejskiej. Dlatego zwracam
się do pana ministra z pytaniem: Czy reforma wspól-
nej polityki rolnej będzie priorytetem polskiej prezy-
dencji?
Pierwsze czytanie rządowego projektu usta-
wy o zmianie niektórych ustaw związanych
z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń spo-
łecznych
Pierwsze czytanie poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpie-
czeń społecznych oraz ustawy o organizacji
i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych
– punkty 3. i 4. porządku dziennego
Poseł Mirosław Pawlak (Klub Poselski Pol-
skiego Stronnictwa Ludowego)
Ile razy ubezpieczony miałby prawo dokonywać
zmian otwartego funduszu emerytalnego oraz czy
posłowie wnioskodawcy przydzielili górną wysokość
Załącznik nr 1
składki, która mogłaby być odprowadzana przez
ubezpieczonego – to w odniesieniu do propozycji zmian
w art. 22 ust. 5?
Skąd ograniczenie czasowe 24 miesięcy – to w odnie-
sieniu do propozycji zmian w art. 22 ust. 9 pkt 2 i 3?
Dlaczego posłowie wnioskodawcy świadomie wpro-
wadzają Izbę w błąd, pisząc o zgodności rozwiązań
z prawem Unii Europejskiej, skoro procedowana mate-
ria nie jest objęta stanem prawa Unii Europejskiej?
Poseł Piotr Stanke (Klub Parlamentarny Pra-
wo i Sprawiedliwość)
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jedną z alter-
natywnych propozycji dla forsowanych przez rząd
zmian jest wprowadzenie prawa wyboru dla ubezpie-
czonych i zapytanie ich, czy nadal chcą oszczędzać
w OFE. Propozycja ta zakłada również przywrócenie
osobom urodzonym w latach 1949–1968 prawa do
podjęcia decyzji, czy chcą należeć do OFE, a także
możliwości deklarowania przez ubezpieczonych, jaki
procent składki chcą inwestować w II filarze.
Jak czytamy w uzasadnieniu projektu, uwaga
taka została odrzucona. Argumentuje się to tym,
że obecne brzmienie projektu nie narusza zasady
praw nabytych, zaś przedstawione propozycje mo-
głyby prowadzić do demontażu systemu emerytal-
nego w Polsce.
Chciałbym zapytać przedstawicieli rządu: Jak na-
leży rozumieć te słowa, czy prawo wyboru i decyzji
w sprawie własnej emerytury nazywacie demonta-
żem systemu? Dziękuję.
Poseł Andrzej Szlachta (Klub Parlamentarny
Prawo i Sprawiedliwość)
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W uzasadnieniu
projektu omawianej ustawy napisano, że podstawo-
wym celem proponowanych zmian jest ograniczenie
tempa przyrostu długu publicznego przez zmniejsze-
nie kosztów wprowadzenia II filara kapitałowego
przy jednoczesnym zachowaniu neutralności tego
rozwiązania dla wysokości emerytur z obowiązkowej
2
części systemu emerytalnego oraz stymulowanie
wzrostu poziomu oszczędności emerytalnych, a tym
samym i całkowitych stóp zastąpienia.
Jednocześnie pojawiły się stwierdzenia rządu, że
mimo redukcji składek odprowadzanych do II filara,
przyszłe emerytury będą wyższe i bardziej bezpiecz-
ne niżby były bez tych zmian. Jeden z krytyków tych
zmian twierdzi, że w rzeczywistości zamiast tych
korzyści – w porównaniu z wariantem kontynuacji
reformy emerytalnej – będą straty. Ponadto twierdzi
on, że jeśli chodzi o bezpieczeństwo wypłaty przy-
szłych emerytur, wbrew zapewnieniom rządu istnie-
je zasadnicza różnica pomiędzy zobowiązaniami z ob-
ligacji skarbowych a zobowiązaniami wynikającymi
z zapisów na kontach emerytalnych w ZUS. Zobowią-
zania z obligacji skarbowych, które są przedmiotem
obrotu na rynku kapitałowym, są mocniejsze, a przez
to bezpieczniejsze niż te, które wynikają z zapisów
na kontach w ZUS.
Zwracam się do rządu z prośbą o wskazanie, któ-
ra z tez rządu dotyczących wysokości przyszłych eme-
rytur jest prawdziwa? Jak rząd ocenia krytyczną
ocenę bezpieczeństwa wypłat przyszłych emerytur?
Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicz-
nych o poselskim projekcie rezolucji w sprawie
wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Pol-
skiej, Prezesa Rady Ministrów oraz Ministra
Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obro-
nie prześladowanych chrześcijan w różnych
częściach świata
– punkt 5. porządku dziennego
Poseł Wojciech Kossakowski (Klub Parlamen-
tarny Prawo i Sprawiedliwość)
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie jest to pierw-
szy tekst rezolucji w obronie prześladowanych chrze-
ścijan. Wystarczy przypomnieć chociażby rezolucję
z 2008 r. – wzywającą rząd do niezwłocznego podjęcia
działań w celu ochrony chrześcijan prześladowanych
w Indiach – autorstwa Prawa i Sprawiedliwości.
Z perspektywy czasu mam jednak wrażenie, że te
wszystkie nasze rezolucje pozostają tylko pustą de-
klaracją na papierze. Dziwne i niezrozumiałe jest to,
że Europa, której tożsamość kształtowało chrześci-
jaństwo, tak bardzo opieszale i powściągliwie reagu-
je na akty przemocy wobec chrześcijan, jak te na
Bliskim Wschodzie. Oczywiście rezolucja to mocny
sygnał, że dzieje się coś złego, ale ten impuls szybko
słabnie i zanika, jeśli nie ma przełożenia na konkret-
ne działania lub propozycje. Tu potrzebne jest wy-
pracowanie skutecznych instrumentów nacisku na
kraje, w których chrześcijanie są prześladowani.
Konkludując, mam nadzieję, że niniejsza rezolucja
zmobilizuje rząd i MSZ do podjęcia wymiernych dzia-
łań nie tylko na forum UE, ale także na zewnątrz
Wspólnoty.
Pierwsze czytanie senackiego projektu usta-
wy o zmianie ustawy Kodeks postępowania
cywilnego
– punkt 6. porządku dziennego
Poseł Andrzej Bętkowski (Klub Parlamentar-
ny Prawo i Sprawiedliwość)
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nawiązując do
omawianego projektu ustawy o zmianie ustawy Ko-
deks postępowania cywilnego, chcę odnieść się do
nowego brzmienia art. 531 proponowanego przez pro-
jektodawców i zapytać: Jakimi kryteriami kierowano
się, wyrzucając z treści omawianego projektu ustawy
zapis funkcjonujący obecnie w Kodeksie postępowa-
nia cywilnego mówiący o odrzuceniu wniosku o wy-
łączenie sędziego, także jeśli był on „rzeczywiście
bezzasadny”? Czy fakt oczywistej bezzasadności
wniosku o wyłączenie sędziego nie jest zdaniem pro-
jektodawców wystarczającym argumentem dyskwa-
lifikującym powyższy wniosek? Czy nie wpłynie to
niekorzystnie na czas rozpatrywania sprawy? Czy
wyrzucenie omawianego zapisu nie będzie sprzyjać
pieniactwu procesowemu i nie spowoduje niepotrzeb-
nej retardacji toczącego się postępowania?
Poseł Mirosław Pawlak (Klub Poselski Pol-
skiego Stronnictwa Ludowego)
W jakim konkretnie stopniu wprowadzenie do
porządku prawnego instytucji zaskarżalności posta-
nowienia oddalającego wniosek o wyłączenie sędzie-
go wpłynie, zdaniem Senatu, na bezstronność w orzecz-
nictwie?
Jakie konkretne przesłanki legły u podstaw wpro-
wadzenia do zapisów Kodeksu postępowania cywil-
nego instytucji zaskarżalności postanowienia sądu
o przymusowym sprowadzeniu świadka bądź na-
kazującym jego aresztowanie? Czy wynika to ze
statystyk mówiących o nadmiernej ilości tego ro-
dzaju postępowań przez sądy? Czy liberalizacja
dotychczasowych przepisów nie wpłynie jeszcze
bardziej ujemnie na toczące się latami procesy cy-
wilne spowodowane właśnie umyślnym niestawien-
nictwem świadków?
Czy w obu przypadkach będziemy mieć do czynie-
nia z „kontrolą instancyjną”, czy tylko z „weryfika-
cją” orzeczenia sądu I instancji?
Proszę o przytoczenie motywów zastrzeżeń zgło-
szonych przez Krajową Radę Sądownictwa.
Oświadczenia poselskie
Poseł Antoni Błądek (Klub Parlamentarny
Prawo i Sprawiedliwość)
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Trwający obec-
nie okres Wielkiego Postu przynosi nam zawsze re-

fleksję nad krzyżem oraz nad cierpieniem pierwszych
wyznawców Chrystusa, którzy ginęli z rąk prześla-
dowców. To właśnie obraz pierwszych trzech wieków
chrześcijaństwa kojarzy nam się z prześladowaniami
Kościoła. Warto jednak pamiętać, że skala dzisiej-
szych prześladowań chrześcijan przypomina tę z po-
czątku naszej ery.
Dzisiaj, w XXI wieku trzeba jasno powiedzieć:
Golgota wciąż trwa! Dzisiejsze prześladowania chrze-
ścijan są kontynuacją Golgoty, która wciąż trwa na
wszystkich kontynentach świata. Gdy demokratycz-
na Europa zabrania obecności krzyża w przestrzeni
publicznej, w Somalii i Etiopii codziennie w miejscach
publicznych krzyżuje się chrześcijan. Od pierwszego
Chrystusowego krzyża na Golgocie do dnia dzisiej-
szego zamordowano ponad 75 mln chrześcijan. W sa-
mym XX wieku, wieku rozwoju cywilizacji, zamordo-
wano 45 mln chrześcijan, a więc w poprzednim stu-
leciu dziennie mordowano 1246 chrześcijan. Z raportu
ONZ wynika, że obecnie mordowanych jest 170 tys.
chrześcijan rocznie. I choć liczba ta jest w zdecydowa-
ny sposób zaniżona, to i tak budzi przerażenie.
W demokratycznym świecie, zawierającym tysią-
ce wzniosłych deklaracji praw człowieka, brakuje
poważnej debaty nad problemem chrześcijan na ca-
łym świecie, którzy codziennie są w brutalny sposób
prześladowani. Przywódcy świata dyskutują nad gi-
nącymi chrząszczami i grzybami, zapominając, że
codziennie na naszych oczach dokonuje się ludobój-
stwa ze względu na poglądy religijne.
Polski Sejm, rząd oraz prezydent powinni zdecy-
dowanie włączyć się w obronę prześladowanych
chrześcijan na świecie. Kiedy świat często milczy,
Polska powinna wyraźnie wesprzeć wszystkich prze-
śladowanych za wiarę. To zobowiązanie wobec ochro-
ny wolności religijnej wynika z naszej historii, kul-
tury, tradycji oraz tożsamości narodowej.
Prześladowania dotykają również polskich oby-
wateli, którzy jako misjonarze niosą na całym świecie
nie tylko pomoc duchową, ale konkretną pomoc hu-
manitarną. 18 lutego br. w Tunezji zamordowano
polskiego kapłana salezjanina Marka Rybińskiego.
Ksiądz Marek zginął bestialsko zamordowany w 34.
roku życia, w 6. roku kapłaństwa. Przebywając na
misjach w Tunezji, ksiądz Marek Rybiński pisał:
Chciałbym wyjeżdżać stąd z przekonaniem, że byłem
potrzebny. Że zostawiłem po sobie coś dobrego. Bez
wątpienia jego pragnienie, pomimo męczeńskiej śmier-
ci, się spełniło. Polski misjonarz uczył muzułmańskie
dzieci, organizował szkołę tamtej społeczności. Zosta-
wił dobro, którego nie docenili oprawcy. Kiedy jednak
jego muzułmańscy towarzysze dowiedzieli się, że życie
kapłana zostało tak brutalnie i gwałtownie przerwa-
ne, tłumnie wyszli na ulicę, by zamanifestować swoją
solidarność z jego najbliższymi.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym pod-
kreślić, że ofiara życia księdza Marka Rybińskiego
i wszystkich prześladowanych chrześcijan powinna
być zobowiązaniem dla wszystkich wierzących, a ich
przykład codziennym dla nas wyzwaniem. Pomyśl-
3
my, ile to razy każdy z nas w towarzystwie znajomych
nie przyznał się do swoich poglądów religijnych, oba-
wiając się szyderczych uwag lub uśmiechów. W So-
malii, Afganistanie, Indonezji i w wielu innych kra-
jach pomimo groźby śmierci lub okaleczenia chrze-
ścijanie odważnie wyznają nasze wspólne kredo.
Poseł Jan Kulas (Klub Parlamentarny Platfor-
ma Obywatelska)
Moje oświadczenie poselskie poświęcam pamięci
Romana Komierowskiego (1846–1924) – ziemianina
pomorsko-krajeńskiego, nowoczesnego i skuteczne-
go gospodarza, orędownika pracy organicznej pod
zaborem pruskim, parlamentarzysty z 27-letnim
stażem, Polaka-katolika, zasłużonego pisarza histo-
rycznego.
Roman Komierowski urodził się 15 sierpnia 1846 r.
na Kaszubach, w Leśnie koło Chojnic. Był synem
Tomasza Komierowskiego herbu Pomian i matki
Agaty z kaszubskich Sikorskich. Roman wychowy-
wał się w zasłużonej dla polskości Kaszub i Pomorza
rodzinie ziemiańskiej. Jego ojciec był działaczem
Ligi Polskiej w Złotowie i Towarzystwa Rolniczego
Ziemi Południowo-Pomorskiej, współtworzył biblio-
tekę polską.
Roman Komierowski zdobył solidne i gruntowne
wykształcenie. Pierwszą edukację pobierał w rodzin-
nym dworze. Następnie ukończył sławne gimnazjum
w Chojnicach. Po maturze podjął studia prawnicze
na uniwersytetach w Bonn, Berlinie i w Lipsku. Pod-
czas studiów zaangażował się w życie Związku Pol-
skich Akademików w Berlinie, dając tym samym
świadectwo swojej wysokiej świadomości narodowej.
W 1870 r. na uniwersytecie w Lipsku uzyskał tytuł
doktora obojga praw.
Roman Komierowski pierwszą praktykę zawodo-
wą odbywał w Sępolnie. Pogłębiał swoje kwalifikacje
w Łobżenicy, Wrocławiu i Berlinie. Służbę wojskową
odbył w 1871 r. w pułku huzarów w Poznaniu. Osta-
tecznie nie do końca wiadomo, dlaczego Komierowski
zrezygnował z ubiegania się o karierę prawniczą.
Zapewne nie sprzyjała temu epoka kulturkampfu.
Roman Komierowski świadomie wybrał życiową
drogę ziemianina i polityka. Początki jego samodziel-
nego gospodarowania miały miejsce w majątku Nie-
żuchowo. Po śmierci (1884 r.) młodszego brata Wła-
dysława objął w użytkowanie rodzinny majątek w Ko-
mierowie (ok. 675 ha ziemi ornej) k. Złotowa. Prowa-
dził tutaj wzorową i nowoczesną gospodarkę rolną.
Doprowadził do uprzemysłowienia i specjalizacji ma-
jątków. Konsekwentnie powiększał areał uprawny
ziemi. W swoich majątkach posiadał m.in. gorzelnię,
tartak, mleczarnię, suszarnię ziemniaków, uznaną
reprodukcję ziemiopłodów, oborę zarodową i hodowlę
koni.
W roku 1879 Roman Komierowski ustabilizował
swoje życie rodzinne. Ożenił się z Marią Kurnatow-
ską z Pożarowa, reprezentantką wybitnej rodziny
4
wielkopolskiej. Niewątpliwie pani Maria była współ-
twórczynią sukcesów męża, szczególnie zaangażowa-
ła się w sprawy gospodarstwa, rodziny, Kościoła i w dzia-
łalność charytatywną. Państwo Komierowscy docze-
kali się syna Tomasza (1885 r.) i trzech córek. Do
historii przeszła Maria Leonowa Janta-Połczyńska,
żona parlamentarzysty i ministra rolnictwa oraz
matka chrzestna legendarnego żaglowca „Dar Pomo-
rza”. Syn Tomasz, żonaty z Różą Zamoyską, działał
w Pomorskim Związku Ziemian. 3 września 1939 r.
został niestety zamordowany.
Roman Komierowski doceniał znaczenie działal-
ności publicznej. Działał jednocześnie w pruskim
samorządzie terytorialnym i w polskich organiza-
cjach społecznych. Jako prezes kierował Towarzy-
stwem Gospodarczym Powiatów Nadnoteckich. Jako
przyjaciel księdza Stanisława Kujota był współtwór-
cą i działaczem Towarzystwa Naukowego w Toruniu
(TNT). Był także sekretarzem wydziału historycz-
no-archeologicznego towarzystwa. Udzielał się rów-
nież w Towarzystwie Czytelni Ludowych. Utrzymy-
wał kontakty z instytucjami życia naukowego w Po-
znaniu. W latach 1885–1892 pracował w zarządzie
poznańskiego Centralnego Towarzystwa Gospodar-
czego, na którego 25-lecie wydał sprawozdanie z ogól-
nego rozwoju i dokonań. W 1895 r. uczestniczył
w Zjeździe Prawników i Ekonomistów Polskich
w Poznaniu.
Główną domeną aktywności publicznej Romana
Komierowskiego była działalność parlamentarna.
Wcześnie związał się z Polskim Komitetem Wybor-
czym. W 1876 r. został wybrany po raz pierwszy
posłem polskim do parlamentu (Reichstag) Rzeszy
Niemieckiej. Miał wówczas zaledwie 30 lat. W latach
1877–1881 był także posłem na sejm pruski. W ko-
lejnych latach był wielokrotnie wybierany do parla-
mentu niemieckiego. Łącznie zasiadał w nim, jak
ustalił prof. J. Borzyszkowski, przez 27 lat. Karierę
parlamentarną zakończył w roku 1898. Trzeba pod-
kreślić, że Komierowski należał do najbardziej ak-
tywnych polskich parlamentarzystów. Występował
też często w komisjach i na forum parlamentu. Na
łamach „Dziennika Poznańskiego” uprawiał publi-
cystykę parlamentarną. Dzielnie bronił praw pol-
skich w okresie kulturkampfu. W 1894 r. jako pierw-
szy i jedyny Polak został mianowany przez cesarza
Wilhelma II członkiem Krajowego Kolegium Ekono-
micznego. Komierowski podczas ery Capriviego na-
raził się polskiej opinii publicznej ugodowym kur-
sem wobec nowego kanclerza. Była to zapewne pró-
ba uprawiania bardziej realnej i skutecznej polityki
polskiej. Jednakże taktyka ta okazała się niesku-
teczna i wątpliwa moralnie. Jak się wydaje, ówcze-
sny czas nie sprzyjał takiemu pragmatyzmowi poli-
tycznemu.
Po wycofaniu się z aktywnego życia politycznego
Roman Komierowski zajął się pisarstwem historycz-
nym. Podjął trud historyka parlamentarnego Koła
Polskiego w Berlinie, w którym odgrywał jedną z waż-
niejszych ról. Opracował i wydał trzytomową historię
tego koła. Dzieło to ma wysoką wartość źródłową i na-
ukową. IV tom dzieła zachował się jedynie w rękopi-
sie. Komierowski spisał też swoje wspomnienia
pt. „Moje pamiętniki życiowe”.
Roman Komierowski zmarł 24 maja 1924 r.
w Poznaniu. Przeżył 78 lat. Został pochowany w pod-
ziemiach kościoła w Komierowie. Warto pamiętać,
że Komierowski szczęśliwie doczekał się wolności
Polski i powrotu Pomorza do Polski. Niestety jego
rodzinna Krajna pozostała po 1920 r. w granicach
Rzeszy Niemieckiej. Komierowski doczekał się za
życia wielu odznaczeń i wyróżnień. W 1892 r. Leon
XIII nadał mu tytuł tajnego szambelana papieskie-
go. Był również kawalerem orderu Polonia Restitu-
ta. W życiu codziennym pozostawał człowiekiem
głęboko religijnym i pracowitym oraz Polakiem od-
danym sprawom narodowym i społecznym. Chociaż
w działalności publicznej nie zawsze był rozumiany,
to cieszył się dużym szacunkiem i uznaniem. Nie-
wątpliwie Komierowski dobrze zasłużył się Pomo-
rzu, Krajnie i Polsce. Zajmuje on też wysokie miejsce
w dziejach polskiego, w szczególności pomorskiego,
parlamentaryzmu.
Poseł Józef Rojek (Klub Parlamentarny Prawo
i Sprawiedliwość)
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dnia 15 marca
Węgrzy będą obchodzić swoje święto narodowe – zwa-
ne również dniem marcowej młodzieży. Przypomnę
tylko, że upamiętnia ono wydarzenia sprzed ponad
160 lat, które dały początek okupionej ogromnymi
ofiarami walce Węgrów o niepodległość.
Ten dzień winniśmy świętować razem z naszymi
„bratankami”, ponieważ wielokrotnie w miarę swo-
ich możliwości Węgrzy udzielali nam bezinteresow-
nej pomocy. W poprzednim stuleciu miało miejsce
wiele wydarzeń, na które nie sposób patrzeć li tylko
przez pryzmat poprawnych stosunków dyplomatycz-
nych między sąsiadującymi państwami.
Kto dziś wie, że w czasie wojny polsko-radzieckiej
w 1920 r., gdy każdy transport broni przysyłanej
przez Francję był na wagę niepodległości Polski, po-
ciągi zatrzymywali nie tylko czekający na Armię
Czerwoną robotnicy niemieccy, ale nie przepuszczali
ich także Austriacy. Poza tym na jej tranzyt nie zgo-
dzili się Czesi, a za sprawą Międzynarodówki Socja-
listycznej zablokowano port w Gdańsku i pozostały
tylko transporty przez posiadającą bardzo słabą in-
frastrukturę kolejową Rumunię. Wtedy na transport
broni do Polski zgodzili się Węgrzy, a ponadto rząd
węgierski nakazał tamtejszej fabryce amunicji Man-
freda Weissa przekazanie wszystkich zapasów broni
dla Polski i przez kolejne tygodnie produkowanie
uzbrojenia tylko na potrzeby walczących Polaków.
Jakby tego było mało, Węgrzy wysłali nam na pomoc
kilkutysięczny kontyngent wojska.
Historia przyjaźni polsko-węgierskiej w czasie II
wojny światowej jest dobrze znana w naszym spo-
łeczeństwie. Niemniej jednak pozwolę sobie przy-

pomnieć, że już we wrześniu 1939 r. ok. 140 tys. Po-
laków znalazło gościnę na ziemi węgierskiej. For-
malnie byli uchodźcami i internowanymi żołnierza-
mi, jednak w praktyce traktowano ich jak gości i przy-
jaciół, którym trzeba pomóc. Co więcej, Węgrzy aż
do 1941 r. tolerowali w Budapeszcie działalność pol-
skiego poselstwa. Co ciekawe, Węgry zdecydowały się
na te gesty wbrew własnemu interesowi polityczne-
mu. Ponadto, dzięki działalności licznych organizacji,
umożliwiono przerzucenie na Zachód tysięcy oficerów
i żołnierzy do tworzącego się Wojska Polskiego.
Oczywiście Węgry były sojusznikami III Rzeszy,
ale zawsze w stosunku do Polaków zachowywali się
przyjaźnie, a nawet wspierali ich w walce. Oto jakże
znamienny przykład. Na cmentarzu w podwarszaw-
skim Raszynie znaleźć można grób sierżanta węgier-
skich honwedów i sześciu jego ludzi, którzy walczyli
w szeregach powstańców warszawskich.
To doprawdy niezwykłe, że trafił nam się taki są-
siad, od którego otrzymaliśmy aż tyle serdeczności
i bezinteresownej pomocy. Te wszystkie gesty i dzia-
łania są tym bardziej godne najwyższego uznania, że
przelewaliśmy krew za niepodległość wielu krajów
i niejednokrotnie nie znalazło się dla nas miejsce na-
wet w ich opracowaniach historycznych.
Poseł Andrzej Szlachta (Klub Parlamentarny
Prawo i Sprawiedliwość)
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Moje oświad-
czenie poselskie chcę poświęcić księdzu infułatowi
Józefowi Sondejowi, kapłanowi niezłomnemu, zasłu-
żonemu dla Kościoła Katolickiego, dla Podkarpacia
i dla Polski, w 97. rocznicę jego urodzin.
Ksiądz infułat Józef Sondej urodził się w miej-
scowości Mazury na Podkarpaciu 1 marca 1914 r.
Cztery klasy szkoły powszechnej ukończył w ro-
dzinnej miejscowości, a piątą w Sokołowie Małopol-
skim. Naukę kontynuował w I Gimnazjum w Rzeszo-
wie. Po zdaniu matury w 1934 r. rozpoczął studia
w Wyższym Instytucie Teologicznym w Przemyślu.
Święcenia kapłańskie otrzymał 25 czerwca 1939 r.
z rąk biskupa Franciszka Bardy. Rozpoczął posłu-
gę duszpasterską jako wikariusz we Frysztaku.
Pracował tam przez całą wojnę, do sierpnia 1945 r.
W latach 1945–1949 był wikariuszem i katechetą
w Szkole Podstawowej i Liceum Handlowym w Strzy-
żowie.
W 1949 r. ksiądz Józef Sondej został przeniesiony
do Rzeszowa na posadę katechety do II Liceum Ogól-
nokształcącego. Pracował tam tylko dwa miesiące,
ponieważ ze szkoły tej, jako pierwszej w Rzeszowie,
usunięto lekcje religii. W związku z tym biskup Bar-
da przeniósł go do szkół budowlanych do Jarosławia.
Po ostatecznym usunięciu religii ze szkół był kate-
chetą przy jarosławskiej kolegiacie. W 1955 r. został
proboszczem parafii Chrystusa Króla w Rzeszowie
i pełnił tę funkcję przez 39 lat. W tym okresie zorga-
nizował sześć nowych punktów duszpasterskich.
W 1966 r. został mianowany dziekanem dekanatu
5
Rzeszów II. W 1995 r. został protonotariuszem Sto-
licy Apostolskiej, czyli infułatem. Po 55 latach posłu-
gi duszpasterskiej, 28 sierpnia 1994 r., ksiądz Józef
Sondej przeszedł na emeryturę w związku z osiągnię-
ciem 80. roku życia.
W okresie PRL był inwigilowany i szykanowany.
Pomimo sprzeciwu władz z odwagą inspirował budo-
wę nowych kościołów, rozwijając plany księdza arcy-
biskupa Ignacego Tokarczuka. Rozprawy sądowe,
przesłuchania prokuratorskie i grzywny nie złamały
odważnego kapłana, który hartował swoją niezłom-
ność w czasie II wojny światowej jako kapłan placów-
ki Armii Krajowej i po wojnie w 1946 r. jako opiekun
młodzieży działającej w konspiracyjnej organizacji
Demokratyczna Armia Krajowa.
Jako mieszkaniec Rzeszowa, prezydent tego mia-
sta, a obecnie jako poseł mogłem podziwiać wiedzę
historyczną i miłość do ojczyzny wyrażane we wspa-
niałych homiliach. Do dzisiaj ksiądz infułat senior
uczestniczy we wszystkich dużych uroczystościach
patriotycznych. Za lata pełne poświęcenia dla rodzin-
nej ziemi i jej mieszkańców ksiądz infułat Józef Son-
dej został uhonorowany tytułem Honorowego Oby-
watela Rzeszowa. 1 marca 2008 r., w 94. urodziny,
ksiądz infułat Józef Sondej został odznaczony Krzy-
żem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski przez pre-
zydenta Lecha Kaczyńskiego za wybitne zasługi dla
niepodległości oraz kształtowanie moralnej i patrio-
tycznej postawy młodzieży.
Z okazji 97. urodzin składam czcigodnemu księ-
dzu infułatowi serdeczne słowa podziękowania za
wszystko, co zrobił dla Kościoła i ojczyzny, w tym dla
mojego rodzinnego miasta Rzeszowa. Życzę z gmachu
polskiego Sejmu czcigodnemu księdzu infułatowi
dalszego dobrego zdrowia i tej wielkiej gorliwości
i miłości do Boga i ojczyzny, które są dla młodego
pokolenia Polaków nauką i drogowskazem, jak god-
nie i uczciwie żyć. Za to wszystko z tego miejsca ser-
decznie dziękuję.
Poseł Jan Warzecha (Klub Parlamentarny Prawo
i Sprawiedliwość)
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsze oświad-
czenie poselskie pragnę poświęcić rodzinie Łubień-
skich. W 1879 r. Witold Łubieński herbu Pomian stał
się właścicielem Zasowa w powiecie dębickim. Zało-
żył tu szkółkę drzew owocowych. Rozpowszechnił
uprawę drzew owocowych wśród chłopów do takiego
stopnia, że szkółka dała im zatrudnienie, stając się
do chwili obecnej podstawowym źródłem dochodów.
Uczył mieszkańców sadownictwa i pomagał emigran-
tom zasowskim w znalezieniu pracy w Ameryce. Na-
stępnie zarówno wieś, jak i szkółkę przejął jego syn
Tadeusz, który przyczynił się do powstania Związku
Zawodowego Rolników i Spółdzielni Rolniczo-Han-
dlowej. Tadeusz Łubieński prowadził gospodarstwo,
ale oddawał się sprawom społecznym, m.in. aktywi-
zował chłopów, organizował dla nich pielgrzymki do
6
Częstochowy. Małżeństwu Tadeusza z Marią Popiel
urodziło się pięciu synów i dwie córki.
Wszyscy synowie mieli w swoich życiorysach pięk-
ne karty żołnierskiej chwały, a stało się to dzięki pie-
lęgnowaniu w rodzinnym domu patriotycznych tra-
dycji. Według wspomnień, w ich domu panował szcze-
gólny sentyment do twórczości Sienkiewicza. Matka
czytała czwórce starszych braci i trójce młodszego
rodzeństwa „Trylogię” i „Krzyżaków”. Znała osobi-
ście Henryka Sienkiewicza, który był przyjacielem jej
rodziców. W towarzystwie pisarza zwiedzała wraz
rodzicami zabytki rzymskie w czasie, kiedy zbierał
on materiały do „Quo vadis”.
Najstarszy syn Łubieńskich – Witold – zginał
w wojnie polsko-bolszewickiej, wracając spod Kijowa
w 1920 r. Następny syn będący imiennikiem ojca –
Tadeusz – walczył w kampanii wrześniowej, a później
trafił do niewoli. Po wojnie wrócił do Polski, pracował
w Warszawie i zmarł w 1961 r. Trzeci syn Tadeusza
– Henryk – zaciągnął się do polskiej armii we Fran-
cji. Po II wojnie światowej pracował dla radia Głos
Ameryki. Był również korespondentem Radia Wolna
Europa w Berlinie. Zmarł w 1960 r.
Syn Tadeusza – Alfred – był prawdziwym bohate-
rem, który walczył o Polskę i o swoją małą ojczyznę,
jaką stanowił dla niego rodzinny Zasów. Ukończył
Wydział Rolny na Uniwersytecie Jagiellońskim w Kra-
kowie, a później studiował ogrodnictwo w Genewie.
Odbył zagraniczne praktyki w Wersalu. W Zasowie
stworzył największą na terenie Małopolski szkółkę
drzew owocowych i ozdobnych oraz uprawę róż. Został
zapamiętany jako człowiek uprzejmy, życzliwy i słu-
żący pomocą każdemu potrzebującemu. Bardzo sobie
cenił więzi rodzinne. W 1920 r. zgłosił się do wojska,
a za bohaterską walkę z bolszewikami został odzna-
czony Krzyżem Walecznych. Astma i epilepsja stały
się przeszkodą w jego dalszej służbie i z tego powodu
w 1939 r. został przeniesiony do rezerwy. W 1940 r.
przedostał się na Węgry, a stamtąd do Francji. Wraz
z kuzynem Popielem zgłosił się do dywizji Prugara–
–Ketlinga. Z powodu odniesionych ran w nogę, a tak-
że wystąpienia ponownych ataków epilepsji dostał się
do szpitala i po niedługim czasie wrócił do rodzinnego
Zasowa. Od grudnia 1940 r. Alfred Łubieński pseudo-
nim Iwo był jednym z głównych współorganizatorów
Placówki Związku Walki Zbrojnej pod kryptonimem
„Zapalnik”, która działała na terenie wsi i okolic.
Pełnił obowiązki zastępcy dowódcy III zgrupowa-
nia w czasie akcji „Burza”. Prowadził odziały w celu
udzielenia odsieczy dowództwu. Został ranny w udo
i skierowany do szpitala polowego. Z zabandażowaną
raną wyruszył na zachód wraz z dwoma kolegami ze
zgrupowania. Ukrywał się w leśnej ziemiance blisko
Kałużówki k. Dębicy – późniejszego miejsca krwa-
wych walk z Niemcami. W dniu 9 września 1944 r.
podczas przeczesywania lasu przez Niemców Alfred
i jego kompan, ppor. Adam Czerpak, stoczyli z nimi
nierówną walkę. Nie chcieli dostać się do niewoli,
więc zginęli jak bohaterowie. Ciało Alfreda Łubień-
skiego spoczywa w grobie rodziny Łubieńskich w Za-
sowie. Do dziś, tak jak i za życia, jest uznawany za
człowieka dobrego serca służącego pomocą miesz-
kańcom Zasowa. Łubieńscy dobrze traktował ludzi,
którzy pracowali w ich posiadłości.
Najmłodszym z braci Łubieńskich był Konstan-
ty, który ukończył studia na Uniwersytecie Jagiel-
lońskim. Podobnie jak jego brat, uczestniczył w wal-
kach zbrojnych przeciwko okupantowi. Został zaprzy-
siężony do kontynuowania walki w Związku Walki
Zbrojnej. Od 1944 r. przez rok był więziony przez wła-
dze sowieckie. Po wojnie, w latach 1945–1952 pełnił
funkcję naczelnika wydziału planowania finansowe-
go, a następnie pracował w Ministerstwie Skarbu i Mi-
nisterstwie Finansów. Był również posłem na Sejm.
W 1976 r. został wybrany na przewodniczącego Koła
Poselskiego Znak i członka Rady Państwa. Był wi-
ceprzewodniczącym Ogólnopolskiego Komitetu Fron-
tu Jedności Narodu, jak również przewodniczącym
Rady Naczelnej Towarzystwa Przyjaciół KUL. Zmarł
w 1977 r., a jego ciało spoczywa w Alei Zasłużonych
na Powązkach.
Po wojnie nastąpiła parcelacja i oddanie chłopom
ziemi należącej do Łubieńskich. Potomkowie rodziny
Łubieńskich (Teresa Łubieńska, córka Alfreda, i Kon-
stanty Łubieński) zamieszkali w Warszawie. Mieli
zakaz zbliżania się do swojego dworu. Miejscowość
Zasów w Gminie Żyraków k. Dębicy zawdzięcza swo-
je tradycje szkółkarskie – kontynuowane z sukcesem
do dnia dzisiejszego – rodzinie Łubieńskich. Tu kon-
centruje się jedno z dwóch największych skupisk
szkółek w Polsce. Mieszkańcy Zasowa nie mają wąt-
pliwości, komu zawdzięczają zaszczepienie tej trady-
cji. Aktualnie działa tu z dobrym skutkiem ok. 100
większych, kilku hektarowych gospodarstw szkół-
karskich zajmujących się uprawą drzewek owoco-
wych, krzewów ozdobnych i róż. Dziękuję.
Poseł Elżbieta Zakrzewska (Klub Poselski So-
jusz Lewicy Demokratycznej)
Szanowny Panie Marszałku! Szanowne Panie i Pa-
nowie Posłowie! Wysoka Izbo! Sytuacja w urzędach
pracy w Polsce jest tragiczna. Środki finansowe, któ-
re otrzymują urzędy pracy na aktywną formę walki
z bezrobociem, są zdecydowanie za małe. Na przykła-
dzie PUP w Jeleniej Górze przedstawię powstałą tam
sytuację.
Powiatowy Urząd Pracy w Jeleniej Górze
Sytuacja na lokalnym rynku pracy
Według danych GUS stopa bezrobocia wynosiła
(w %):
31.12.2009 r. 31.12.2010 r. 31.01.2011 r.
w Jeleniej Górze 9,5 10,7 11,0
w powiecie
19,1 21,6 22,1
jeleniogórskim
w województwie
12,5 13,0 13,7
dolnośląskim
w kraju 11,9 12,3 ....

W Powiatowym Urzędzie Pracy w Jeleniej Górze,
zgodnie ze stanem na koniec lutego 2011 r., zareje-
strowanych było 8952 bezrobotnych:
— z Jeleniej Góry – 4259 osób,
— z powiatu jeleniogórskiego – 4693 osoby.
Prawo do zasiłku posiadało 1742 bezrobotnych.
W ogólnej liczbie zarejestrowanych było 8190
osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pra-
cy, w tym:
— osób do 25. roku życia – 1081,
— długotrwale bezrobotnych – 4075,
— kobiet, które nie podjęły zatrudnienia po urodze-
niu dziecka – 732,
— osób powyżej 50. roku życia – 2929,
— osób bez kwalifikacji zawodowych – 2868,
— osób bez doświadczenia zawodowego – 1758,
— osób bez wykształcenia średniego – 5848,
— osób samotnie wychowujących co najmniej jedno
dziecko do 18. roku życia – l199,
— osób, które po odbyciu kary pozbawienia wol-
ności nie podjęły zatrudnienia – 227,
— niepełnosprawnych – 648.
Styczeń i luty br. również były kolejnymi miesią-
cami, w których odnotowano wzrost liczby bezrobot-
nych w Jeleniej Górze oraz we wszystkich gminach
powiatu jeleniogórskiego. Tendencja wzrostu liczby
osób pozostających bez pracy i zarejestrowanych
w urzędzie utrzyma się, dopóki nie poprawi się ogól-
ny stan gospodarki, co ma bezpośrednie przełożenie
na rozwój firm i tworzenie nowych miejsc pracy.
Ponadto na niekorzystną sytuację na rynku pracy
wpływa wzrost napływu (rejestracji) absolwentów,
zarówno w liczbach bezwzględnych, jak i procentowo.
Ma to związek ze zwiększoną liczbą osób kończących
studia wyższe, szkoły średnie, spowolnieniem gospo-
darczym oraz restrukturyzacją wielu gałęzi i branż
gospodarczych, które przekładają się na znikome za-
potrzebowanie na nowych pracowników.
W najbliższych latach należy liczyć się z dalszym
wzrostem bezrobocia w tej grupie. W 2011 r. szkoły
wyższe w Jeleniej Górze ukończą 998 osoby. Przewi-
duje się, iż co najmniej 1/3 stanowią mieszkańcy Je-
leniej Góry i powiatu jeleniogórskiego, którzy zasilą
lokalny rynek pracy.
Niepokojące jest również to, że w 2010 r. w tutej-
szym urzędzie przybyło bezrobotnych rejestrujących
się do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki, nie po-
siadających kwalifikacji zawodowych (wzrost do
17,7% ogółu bezrobotnych w tej grupie).
W 2010 r. zamiar zmniejszenia zatrudnienia z przy-
czyn dotyczących zakładu, w ramach zwolnień gru-
powych, zgłosiło 8 pracodawców. Zgłoszenie dotyczy-
ło 733 pracowników, z czego 557 osób z terenu obję-
tego działaniem tutejszego urzędu.
Wśród rejestrujących się w 2010 r. było 650 osób
zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy
(5,1% ogółu zarejestrowanych w 2010 r.), w tym:
z Jeleniej Góry – 285 osób, z powiatu jeleniogórskie-
go – 365 osób.
7
W styczniu i lutym br. zarejestrowały się 54 osoby
zwolnione z przyczyn leżących po stronie pracodawcy.
W 2011 r. zamiar zmniejszenia zatrudnienia z przy-
czyn dotyczących zakładu, w ramach zwolnień gru-
powych zgłosiły:
— Poczta Polska SA – zwolnieniem zostanie obję-
tych 27 osób z Jeleniej Góry i 7 osób z powiatu jele-
niogórskiego,
— Przedsiębiorstwo „ECO Jelenia Góra” – zwol-
nienie grupowe nastąpi w okresie od 1.04.2011 r. do
31.05.2011 r. i dotyczyć będzie 91 pracowników.
Powiatowy Urząd Pracy w Jeleniej Górze posiada
również informacje o zamiarze przeprowadzenia
zwolnień grupowych w:
— Dolnośląski Zakład Spółki PKP CARGO SA,
— Telekomunikacja Polska SA,
— AIG Bank Polska SA,
— RUCH SA,
— Zakład Ubezpieczeń na Życie SA,
— EnergiaPro SA, oddział Jelenia Góra.
Szczegóły dotyczące ilości osób zwolnionych, w tym
informacja o liczbie osób z terenu działania tutejsze-
go urzędu zgłoszonych do zwolnienia grupowego,
zostaną przekazane przez powyższe przedsiębiorstwa
w późniejszym terminie.
Niezwykle istotną sprawą w możliwościach ogra-
niczania bezrobocia jest nie tylko liczba bezrobot-
nych, ale także ich struktura, według różnych kry-
teriów, tj. wieku osób bezrobotnych, poziomu wy-
kształcenia, stażu pracy oraz okresu pozostawania
bez pracy. Wszystkie te czynniki mają wpływ na czas
pozostawania w ewidencji urzędu pracy.
W rejestrach Powiatowego Urzędu Pracy przewa-
żają osoby w wieku 25–34 lat – 26,7% oraz 45–54 lat
– 25,9%.
Liczba bezrobotnych we wszystkich grupach wy-
odrębnionych według wykształcenia sukcesywnie
wzrasta. Jednak najwięcej osób zarejestrowanych
legitymuje się wykształceniem gimnazjalnym i niż-
szym oraz zasadniczym zawodowym – 65,8% ogółu
bezrobotnych. Niepokojący jest znaczny wzrost liczby
bezrobotnych posiadających ponad 30 letni staż pra-
cy. Wśród nich dominują osoby, z którymi w 2010 r.
rozwiązano umowy o pracę z przyczyn dotyczących
zakładu pracy. Jest to grupa osób, której bardzo trud-
no ponownie wrócić na rynek pracy. Pracodawcy,
pomimo wsparcia proponowanego przez tutejszy
urząd, nie byli zainteresowani zatrudnieniem tej
grupy bezrobotnych ze względu na ich wiek (więk-
szość stanowią osoby powyżej 50. roku życia).
W konsekwencji powiększa się liczba bezrobot-
nych pozostających powyżej 12 miesięcy w rejestrach
urzędu. Co czwarta osoba bezrobotna zarejestrowana
w tutejszym urzędzie pracy oczekiwała na pracę po-
wyżej 12 miesięcy.
Zestawienie środków przeznaczonych na aktywne
programy przeciwdziałania bezrobociu w latach
2008–2011 oraz zaktywizowanych osób zarejestro-
wanych
8

Środki wydatkowane Środki wydatkowane Środki wydatkowane Środki przyznane LIMIT

w 2008 r. (w zł) w 2009 r. (w zł) w 2010 r. (w zł) w 2011 r. (w zł)

Środki FP 16 373 191,74 21 081 170,02 21 458 386,07 7 992 700

Liczba osób zaktywizowanych 3580 3836 3408 1 554

Tak małe w 2011 r. środki finansowe na aktywi-
zację osób zarejestrowanych budzą duże zaniepoko-
jenie wśród samych bezrobotnych, a także pracodaw-
ców, w tym gmin organizujących roboty publiczne na
rzecz utrzymania czystości m.in. szlaków turystycz-
nych, ścieżek rowerowych oraz poboczy dróg gmin-
nych, powiatowych i wojewódzkich. Rejon działania
Powiatowego Urzędu Pracy w Jeleniej Górze obejmu-
je tereny pozbawione zakładów przemysłowych oraz
innych dużych firm. Jest to w dużej mierze region,
który nastawiony jest na usługi, głównie w zakresie
gastronomii i obsługi ruchu turystycznego. W związ-
ku z powyższym odnotowuje się wśród osób bezro-
botnych bardzo duże zainteresowanie formami wspar-
cia, w tym głównie programami staży, jednorazowy-
mi środkami na podjęcie działalności gospodarczej,
szkoleniami i przekwalifikowaniami. Również przed-
siębiorcy, ze szczególnym uwzględnieniem mikro- i ma-
łych przedsiębiorców, są zainteresowani dofinanso-
waniem tworzenia dodatkowych miejsc pracy dla
skierowanych bezrobotnych.
Środki przyznane w 2011 r. są stanowczo niewy-
starczające dla pokrycia chociażby częściowych po-
trzeb lokalnego rynku pracy.
Apeluję do rządu RP o zapoznanie się z przedsta-
wioną sytuacją i doprowadzenie do zwiększenia środ-
ków finansowych dla PUP w Jeleniej Górze.