E 3

7E 388 8175 571 AD A78 8069 931 AD 403 26E

A A A 4 2
E3 3881 1757 71A DA 780 0693 31A D4 032 6E8 8AB
8 D 7 D 0 6
38 817 7571 1AD A7 806 6931 1AD 403 326 E8AABC C7E
81 57 A A 80 93 A 40 26 E8 B 7E 38
81 757 1A DA 780 693 1A D40 326 E8 AB C7E 38 817
7 D 7 6 D A C 8 5
17 571 1AD A7 806 931 1AD 403 326E E8A BC 7E3 388 175 71A
57 AD A7 80 93 AD 40 26 8 B 7E 88 17 71 D
75 1A A 8 69 1A 4 32 E AB C7 38 1 57 AD A7
71 D 7 06 31 D 0 6 8A C E 8 75 1A A 8
71 AD A78 806 931 AD 403 326E E8A BC 7E3 3881 175 71A DA 780 069
A A 9 A 4 7 3

71578
1A DA 780 069 31A D4 032 26E8 8AB BC7 7E38 8817 757 1ADDA7 7806 693 1AD

f.
f.

e.
c.
a.
e.
c.
a.

g.
g.

h.
d.
b.
h.
d.
b.
DA 78 69 31A D4 032 6E AB C7 E3 81 57 1A A 80 93 1A 40
DA 78 069 31A D4 032 6E 8AB C7 E3 881 757 1A DA 780 693 1A D40 326
0 3 0 8 E 8 7 1 D 7 6 1 D 3
A7 7806 693 1ADD40 326 6E8AABC C7E 388 8175 571 AD A78 8069 931 AD 403 26E E8A
1 3
80 93 A 40 26 E8 B 7E 38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26E 8A BC
69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40 26 8 B 7E
31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32 E8 AB C7 38
AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E A C E3 81
Duration : 3 hours

40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A BC 7E3 881 757
32 E8 B 7 38 17 71 AD A7 06 31 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 1A
6E A C7 E3 81 57 A A 80 93 A 40 32 E8 B 7E 38 17 71 D

Conflict
8A BC E3 88 75 1A DA 78 69 1A D4 32 6E AB C7 38 81 57 AD A7
BC 7E 88 175 71A DA 78 069 31A D4 03 6E 8A C7 E3 81 757 1A A 80

Leadership
Motivation
Understudy

Recruitment
7E 388 175 71 D 78 069 31 D 03 26E 8A BC E3 881 757 1A DA 780 693

Q4. Short Notes (any two):

Field Review
Aptitude Test

Group Norms
38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26 8A BC 7E 88 75 1A DA 78 69 1A

Role Analysis
81 57 A A 80 93 A 40 26 E8 B 7E 38 17 71 D 7 06 31 D
75 1A DA 78 69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40

b. Uses of Job Analysis.

Spill-over Effect
Job Specification

Formal Interview

Human Relations
71 D 78 06 31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32
AD A7 06 93 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E

c. Importance of Training.
A7 806 93 1AD 40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A

a. Steps in Selection Process.

80 93 1A 40 326 E8 B 7E 38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26E 8A BC

Q3. Answer the following (any two):

69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40 26 8 B 7E
31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32 E8 AB C7 38

Self-actualisation Needs
Q2. Answer the following ( any two ) :

Informal Communication
AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E A C E3 81
40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A BC 7E3 881 757
32 E8 B 7 38 17 71 AD A7 06 31 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 1A
6E A C7 E3 81 57 A A 80 93 A 40 32 E8 B 7E 38 17 71 D
8A BC E3 88 75 1A DA 78 69 1A D4 32 6E AB C7 38 81 57 AD A7
Human Resource Development

BC 7E 88 175 71A DA 78 069 31A D4 03 6E 8A C7 E3 81 757 1A A 80

d. Limitations of Performance Appraisal.

7E 388 175 71 D 78 069 31 D 03 26E 8A BC E3 881 757 1A DA 780 693
Note : 1. All questions are compulsory.

38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26 8A BC 7E 88 75 1A DA 78 69 1A
81 57 A A 80 93 A 40 26 E8 B 7E 38 17 71 D 7 06 31 D

Q5. Explain the following terms in brief (any four):

75 1A DA 78 69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40
Q1. Explain the following terms in brief (any four ) :

Page 1 of 4
71 D 78 06 31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32

c. Describe the external sources of recruitment.

AD A7 06 93 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E
A7 806 93 1AD 40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A
Section – I

Section – II
80 93 1A 40 326 E8 B 7E 38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26E 8A BC
2. Figures to the right indicate full marks.

69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40 26 8 B 7E
31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32 E8 AB C7 38
AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E A C E3 81
40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A BC 7E3 881 757
a. Describe the skills required for effective management.
32 E8 B 7 38 17 71 AD A7 06 31 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 1A

c. Describe the modern methods of performance appraisal.

6E A C7 E3 81 57 A A 80 93 A 40 32 E8 B 7E 38 17 71 D

b. Describe the steps in Human Resource Planning process.

8A BC E3 88 75 1A DA 78 69 1A D4 32 6E AB C7 38 81 57 AD A7
BC 7E 88 175 71A DA 78 069 31A D4 03 6E 8A C7 E3 81 757 1A A 80

8ABC7E38817571ADA7806931AD40326E
7E 388 175 71 D 78 069 31 D 03 26E 8A BC E3 881 757 1A DA 780 693
38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26 8A BC 7E 88 75 1A DA 78 69 1A
81 57 A A 80 93 A 40 26 E8 B 7E 38 17 71 D 7 06 31 D

b. Explain on-the-job methods available for training of employees.

75 1A DA 78 69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40
71 D 78 06 31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32
AD A7 06 93 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E
A7 806 93 1AD 40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A
80 93 1A 40 326 E8 B 7E 38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26E 8A BC
69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40 26 8 B 7E
31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32 E8 AB C7 38
AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E A C E3 81
40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A BC 7E3 881 757
32 E8 B 7 38 17 71 AD A7 06 31 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 1A
6E A C7 E3 81 57 A A 80 93 A 40 32 E8 B 7E 38 17 71
8A BC E3 88 75 1A DA 78 69 1A D4 32 6E AB C7 38 81 57 AD
3. Answers to both the sections to be written in the same answer book.

a. What is Interview? Discuss the importance of interview in the selection process.

BC 7E 88 175 71A DA 78 069 31A D4 03 6E 8A C7 E3 81 757 1A

7E 388 175 71 D 78 069 31 D 03 26E 8A BC E3 881 757 1A DA
38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26 8A BC 7E 88 75 1A DA
81 57 A A 80 93 A 40 26 E8 B 7E 38 17 71 D 7
Paper / Subject Code: 98064 / Commerce: Paper V - Human ResourceManagement.

75 1A DA 78 69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7
71 D 78 06 31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80
AD A7 06 93 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78
A7 806 93 1AD 40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 06

(8)
(8)

80 93 1A 40 326 E8 B 7E 38 17 71 AD A7 06
(10)
(16)
(16)
Total Marks : 100

69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93
31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69
AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31
40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31
32 E8 B 7 38 17 71 AD A7 06 31 A
6E A C7 E3 81 57 A A 80 93 A
8A BC E3 88 75 1A DA 78 69 1A D
BC 7E 88 175 71A DA 78 069 31A D4
7 38 17 71 D 7 06 31 D 0
 E 3
7E 388 8175 571 AD A78 8069 931 AD 403 26E
A A A 4 2
E3 3881 1757 71A DA 780 0693 31A D4 032 6E8 8AB
8 D 7 D 0 6
38 817 7571 1AD A7 806 6931 1AD 403 326 E8AABC C7E
81 57 A A 80 93 A 40 26 E8 B 7E 38
81 757 1A DA 780 693 1A D40 326 E8 AB C7E 38 817
7 D 7 6 D A C 8 5
17 571 1AD A7 806 931 1AD 403 326E E8A BC 7E3 388 175 71A
57 AD A7 80 93 AD 40 26 8 B 7E 88 17 71 D
75 1A A 8 69 1A 4 32 E AB C7 38 1 57 AD A7
71 D 7 06 31 D 0 6 8A C E 8 75 1A A 8
71 AD A78 806 931 AD 403 326E E8A BC 7E3 3881 175 71A DA 780 069
A A 9 A 4 7 3

71578
1A DA 780 069 31A D4 032 26E8 8AB BC7 7E38 8817 757 1ADDA7 7806 693 1AD
DA 78 69 31A D4 032 6E AB C7 E3 81 57 1A A 80 93 1A 40
DA 78 069 31A D4 032 6E 8AB C7 E3 881 757 1A DA 780 693 1A D40 326
0 3 0 8 E 8 7 1 D 7 6 1 D 3
A7 7806 693 1ADD40 326 6E8AABC C7E 388 8175 571 AD A78 8069 931 AD 403 26E E8A
1 3
80 93 A 40 26 E8 B 7E 38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26E 8A BC
69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40 26 8 B 7E
31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32 E8 AB C7 38
AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E A C E3 81
40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A BC 7E3 881 757
32 E8 B 7 38 17 71 AD A7 06 31 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 1A
6E A C7 E3 81 57 A A 80 93 A 40 32 E8 B 7E 38 17 71 D
8A BC E3 88 75 1A DA 78 69 1A D4 32 6E AB C7 38 81 57 AD A7
BC 7E 88 175 71A DA 78 069 31A D4 03 6E 8A C7 E3 81 757 1A A 80

c. Conflict Process.
7E 388 175 71 D 78 069 31 D 03 26E 8A BC E3 881 757 1A DA 780 693

Q8. Short Notes (any two):

38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26 8A BC 7E 88 75 1A DA 78 69 1A

d. Motivating Factors.
81 57 A A 80 93 A 40 26 E8 B 7E 38 17 71 D 7 06 31 D

a. Leadership Qualities.
75 1A DA 78 69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40
71 D 78 06 31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32
AD A7 06 93 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E

b. Changing Human Needs.

A7 806 93 1AD 40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A
80 93 1A 40 326 E8 B 7E 38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26E 8A BC
Q7. Answer the following (any two):
Q6. Answer the following (any two):

69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40 26 8 B 7E
31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32 E8 AB C7 38
AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E A C E3 81
40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A BC 7E3 881 757
32 E8 B 7 38 17 71 AD A7 06 31 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 1A
6E A C7 E3 81 57 A A 80 93 A 40 32 E8 B 7E 38 17 71 D
8A BC E3 88 75 1A DA 78 69 1A D4 32 6E AB C7 38 81 57 AD A7
BC 7E 88 175 71A DA 78 069 31A D4 03 6E 8A C7 E3 81 757 1A A 80
7E 388 175 71 D 78 069 31 D 03 26E 8A BC E3 881 757 1A DA 780 693
c. Explain Maslow's theory of motivation.

38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26 8A BC 7E 88 75 1A DA 78 69 1A
81 57 A A 80 93 A 40 26 E8 B 7E 38 17 71 D 7 06 31 D
75 1A DA 78 69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40

Page 2 of 4
71 D 78 06 31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32
AD A7 06 93 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E
c. Discuss the various types of leadership styles.
b. What is human relations? Discuss its features.

A7 806 93 1AD 40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A
a. Discuss the factors that affect employee morale.

80 93 1A 40 326 E8 B 7E 38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26E 8A BC

69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40 26 8 B 7E
31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32 E8 AB C7 38
AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E A C E3 81
*****************
40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A BC 7E3 881 757
32 E8 B 7 38 17 71 AD A7 06 31 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 1A
6E A C7 E3 81 57 A A 80 93 A 40 32 E8 B 7E 38 17 71 D
8A BC E3 88 75 1A DA 78 69 1A D4 32 6E AB C7 38 81 57 AD A7
a. What is a Group? Describe the stages of group formation.

BC 7E 88 175 71A DA 78 069 31A D4 03 6E 8A C7 E3 81 757 1A A 80

8ABC7E38817571ADA7806931AD40326E
7E 388 175 71 D 78 069 31 D 03 26E 8A BC E3 881 757 1A DA 780 693
38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26 8A BC 7E 88 75 1A DA 78 69 1A
81 57 A A 80 93 A 40 26 E8 B 7E 38 17 71 D 7 06 31 D
75 1A DA 78 69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40
71 D 78 06 31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32
AD A7 06 93 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E
A7 806 93 1AD 40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A
80 93 1A 40 326 E8 B 7E 38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26E 8A BC
b. Discuss the merits and limitations of oral and written Communication.

69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40 26 8 B 7E
31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32 E8 AB C7 38
AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E A C E3 81
40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A BC 7E3 881 757
32 E8 B 7 38 17 71 AD A7 06 31 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 1A
6E A C7 E3 81 57 A A 80 93 A 40 32 E8 B 7E 38 17 71
8A BC E3 88 75 1A DA 78 69 1A D4 32 6E AB C7 38 81 57 AD
BC 7E 88 175 71A DA 78 069 31A D4 03 6E 8A C7 E3 81 757 1A
7E 388 175 71 D 78 069 31 D 03 26E 8A BC E3 881 757 1A DA
38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26 8A BC 7E 88 75 1A DA
81 57 A A 80 93 A 40 26 E8 B 7E 38 17 71 D 7
Paper / Subject Code: 98064 / Commerce: Paper V - Human ResourceManagement.

75 1A DA 78 69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7
71 D 78 06 31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80
AD A7 06 93 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78
A7 806 93 1AD 40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 06
80 93 1A 40 326 E8 B 7E 38 17 71 AD A7 06
(10)
(16)
(16)

69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93
31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69
AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31
40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31
32 E8 B 7 38 17 71 AD A7 06 31 A
6E A C7 E3 81 57 A A 80 93 A
8A BC E3 88 75 1A DA 78 69 1A D
BC 7E 88 175 71A DA 78 069 31A D4
7 38 17 71 D 7 06 31 D 0
 E 3
7E 388 8175 571 AD A78 8069 931 AD 403 26E
A A A 4 2
E3 3881 1757 71A DA 780 0693 31A D4 032 6E8 8AB
8 D 7 D 0 6
38 817 7571 1AD A7 806 6931 1AD 403 326 E8AABC C7E
81 57 A A 80 93 A 40 26 E8 B 7E 38
81 757 1A DA 780 693 1A D40 326 E8 AB C7E 38 817
7 D 7 6 D A C 8 5
17 571 1AD A7 806 931 1AD 403 326E E8A BC 7E3 388 175 71A
57 AD A7 80 93 AD 40 26 8 B 7E 88 17 71 D
75 1A A 8 69 1A 4 32 E AB C7 38 1 57 AD A7

प्र४.
प्र३.
प्र२.
प्र१.
71 D 7 06 31 D 0 6 8A C E 8 75 1A A 8
71 AD A78 806 931 AD 403 326E E8A BC 7E3 3881 175 71A DA 780 069
A A 9 A 4 7 3

71578
1A DA 780 069 31A D4 032 26E8 8AB BC7 7E38 8817 757 1ADDA7 7806 693 1AD

ह.
इ.
ड.
DA 78 69 31A D4 032 6E AB C7 E3 81 57 1A A 80 93 1A 40

ब.

ग.
फ.
क.
अ.
DA 78 069 31A D4 032 6E 8AB C7 E3 881 757 1A DA 780 693 1A D40 326
0 3 0 8 E 8 7 1 D 7 6 1 D 3
A7 7806 693 1ADD40 326 6E8AABC C7E 388 8175 571 AD A78 8069 931 AD 403 26E E8A
1 3
80 93 A 40 26 E8 B 7E 38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26E 8A BC
69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40 26 8 B 7E
31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32 E8 AB C7 38
कालावधी : ३ तास

AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E A C E3 81

भरती
40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A BC 7E3 881 757
32 E8 B 7 38 17 71 AD A7 06 31 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 1A
6E A C7 E3 81 57 A A 80 93 A 40 32 E8 B 7E 38 17 71 D

अंडरस्टडी
8A BC E3 88 75 1A DA 78 69 1A D4 32 6E AB C7 38 81 57 AD A7

ड. कायालसद्धी मल्
क. कायालसद्धी मल्
BC 7E 88 175 71A DA 78 069 31A D4 03 6E 8A C7 E3 81 757 1A A 80

कल चाचणी
7E 388 175 71 D 78 069 31 D 03 26E 8A BC E3 881 757 1A DA 780 693
38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26 8A BC 7E 88 75 1A DA 78 69 1A

नोकरी तपशील
81 57 A A 80 93 A 40 26 E8 B 7E 38 17 71 D 7 06 31 D

क. प्रलशक्षणाचे महत्त्व.
75 1A DA 78 69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40
71 D 78 06 31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32

स्पीलओव्हर प्रभाव
AD A7 06 93 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E

अ. ननवड प्रिीयेतील टपपे.

फील्ड पुनरावलोकन
औपचाररक मुलाखत
A7 806 93 1AD 40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A

टीपा ललहा (कोणत्र्ाही दोन):

ब. काया ववशलेषणाचे उपयोग.

80 93 1A 40 326 E8 B 7E 38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26E 8A BC
69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40 26 8 B 7E

मानवी संसाधन ववकास

31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32 E8 AB C7 38
AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E A C E3 81
40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A BC 7E3 881 757
32 E8 B 7 38 17 71 AD A7 06 31 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 1A

ु यमापनाच्या मयाादा.
6E A C7 E3 81 57 A A 80 93 A 40 32 E8 B 7E 38 17 71 D
8A BC E3 88 75 1A DA 78 69 1A D4 32 6E AB C7 38 81 57 AD A7
सूचना :१. सवव प्रश्न अननवार्व आहे त.

ववभाग १

BC 7E 88 175 71A DA 78 069 31A D4 03 6E 8A C7 E3 81 757 1A A 80

२. उजवीकडील अंक प्रश्नांचे पण

7E 388 175 71 D 78 069 31 D 03 26E 8A BC E3 881 757 1A DA 780 693

क. भरतीच्या बहहगात स्रोतांचे वणान करा.

38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26 8A BC 7E 88 75 1A DA 78 69 1A
81 57 A A 80 93 A 40 26 E8 B 7E 38 17 71 D 7 06 31 D
75 1A DA 78 69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40
४. मूळ इंग्रजी प्रश्न प्रमाण मानावेत.
ू व गण

Page 3 of 4
71 D 78 06 31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32

खालील प्रशनांची उत्तरे ललहा. (कोणतीही दोन):

खालील प्रशनांची उत्तरे ललहा. (कोणतीही दोन):
AD A7 06 93 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E
A7 806 93 1AD 40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A
80 93 1A 40 326 E8 B 7E 38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26E 8A BC
69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40 26 8 B 7E
31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32 E8 AB C7 38
AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E A C E3 81
40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A BC 7E3 881 757
32 E8 B 7 38 17 71 AD A7 06 31 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 1A
ु दर्वववतात.

6E A C7 E3 81 57 A A 80 93 A 40 32 E8 B 7E 38 17 71 D

ू यमापनाच्या आधनु नक पद्धतींची चचाा करा.

8A BC E3 88 75 1A DA 78 69 1A D4 32 6E AB C7 38 81 57 AD A7

ब. मानवी संसाधन ननयोजनातील ववववध टपयांचे वणान करा.

अ. प्रभावी व्यवस्थापनासाठी आवशयक कौशल्यांची चचाा करा.
BC 7E 88 175 71A DA 78 069 31A D4 03 6E 8A C7 E3 81 757 1A A 80

8ABC7E38817571ADA7806931AD40326E
३. दोन्ही ववभागांची उत्तरे एकाच उत्तरपत्रिकेत ललहा.

खालील संज्ञाचे थोडक्यात स्पष्टीकरण ललहा (कोणत्र्ाही चार)

7E 388 175 71 D 78 069 31 D 03 26E 8A BC E3 881 757 1A DA 780 693

38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26 8A BC 7E 88 75 1A DA 78 69 1A
81 57 A A 80 93 A 40 26 E8 B 7E 38 17 71 D 7 06 31 D
75 1A DA 78 69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40
71 D 78 06 31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32
AD A7 06 93 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E
A7 806 93 1AD 40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A

ब. कमाचाऱयांना दे णाऱया कामावरील ववववध प्रलशक्षण पद्धतींची चचाा करा.

80 93 1A 40 326 E8 B 7E 38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26E 8A BC
69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40 26 8 B 7E
31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32 E8 AB C7 38
AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E A C E3 81

अ. मुलाखत म्हणजे काय? ननवड प्रक्रियेतील मुलाखतीची भूलमका स्पष्ट करा

40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A BC 7E3 881 757
32 E8 B 7 38 17 71 AD A7 06 31 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 1A
6E A C7 E3 81 57 A A 80 93 A 40 32 E8 B 7E 38 17 71
8A BC E3 88 75 1A DA 78 69 1A D4 32 6E AB C7 38 81 57 AD
BC 7E 88 175 71A DA 78 069 31A D4 03 6E 8A C7 E3 81 757 1A
7E 388 175 71 D 78 069 31 D 03 26E 8A BC E3 881 757 1A DA
38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26 8A BC 7E 88 75 1A DA
81 57 A A 80 93 A 40 26 E8 B 7E 38 17 71 D 7
Paper / Subject Code: 98064 / Commerce: Paper V - Human ResourceManagement.

75 1A DA 78 69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7
71 D 78 06 31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80
AD A7 06 93 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78
A7 806 93 1AD 40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 06
एकूण गुण : १००

80 93 1A 40 326 E8 B 7E 38 17 71 AD A7 06
(८)

(१०)
(१६)
(१६)

69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93
31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69
AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31
40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31
32 E8 B 7 38 17 71 AD A7 06 31 A
6E A C7 E3 81 57 A A 80 93 A
8A BC E3 88 75 1A DA 78 69 1A D
BC 7E 88 175 71A DA 78 069 31A D4
7 38 17 71 D 7 06 31 D 0
 E 3
7E 388 8175 571 AD A78 8069 931 AD 403 26E
A A A 4 2
E3 3881 1757 71A DA 780 0693 31A D4 032 6E8 8AB
8 D 7 D 0 6
38 817 7571 1AD A7 806 6931 1AD 403 326 E8AABC C7E
81 57 A A 80 93 A 40 26 E8 B 7E 38
81 757 1A DA 780 693 1A D40 326 E8 AB C7E 38 817
7 D 7 6 D A C 8 5
17 571 1AD A7 806 931 1AD 403 326E E8A BC 7E3 388 175 71A
57 AD A7 80 93 AD 40 26 8 B 7E 88 17 71 D
75 1A A 8 69 1A 4 32 E AB C7 38 1 57 AD A7

प्र५.
71 D 7 06 31 D 0 6 8A C E 8 75 1A A 8
71 AD A78 806 931 AD 403 326E E8A BC 7E3 3881 175 71A DA 780 069
A A 9 A 4 7 3

71578
1A DA 780 069 31A D4 032 26E8 8AB BC7 7E38 8817 757 1ADDA7 7806 693 1AD

ह.
इ.
ड.
DA 78 69 31A D4 032 6E AB C7 E3 81 57 1A A 80 93 1A 40

ब.

ग.
फ.
क.
अ.
DA 78 069 31A D4 032 6E 8AB C7 E3 881 757 1A DA 780 693 1A D40 326
0 3 0 8 E 8 7 1 D 7 6 1 D 3
A7 7806 693 1ADD40 326 6E8AABC C7E 388 8175 571 AD A78 8069 931 AD 403 26E E8A
1 3
80 93 A 40 26 E8 B 7E 38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26E 8A BC
69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40 26 8 B 7E
31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32 E8 AB C7 38
AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E A C E3 81

प्रेरणा
40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A BC 7E3 881 757

नेतत्ृ व

अ. नेतत्ृ वगण
ु .
32 E8 B 7 38 17 71 AD A7 06 31 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 1A
6E A C7 E3 81 57 A A 80 93 A 40 32 E8 B 7E 38 17 71 D

वादवववाद
8A BC E3 88 75 1A DA 78 69 1A D4 32 6E AB C7 38 81 57 AD A7
गट ननयम
BC 7E 88 175 71A DA 78 069 31A D4 03 6E 8A C7 E3 81 757 1A A 80
7E 388 175 71 D 78 069 31 D 03 26E 8A BC E3 881 757 1A DA 780 693
मानवी संबंध

ड. अलभप्रेरणा घटक.
38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26 8A BC 7E 88 75 1A DA 78 69 1A

क. वादवववाद प्रक्रिया.
81 57 A A 80 93 A 40 26 E8 B 7E 38 17 71 D 7 06 31 D

स्वतःची पररपत
75 1A DA 78 69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40

भूलमका ववष्लेषण
71 D 78 06 31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32

प्र८. टीपा ललहा (कोणत्र्ाही दोन):

AD A7 06 93 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E

ब. बदलत्या मानवी गरजा.

A7 806 93 1AD 40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A
80 93 1A 40 326 E8 B 7E 38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26E 8A BC
अनौपचाररक संदेशवहन

ू ी गरजा
69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40 26 8 B 7E
31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32 E8 AB C7 38
AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E A C E3 81
40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A BC 7E3 881 757
32 E8 B 7 38 17 71 AD A7 06 31 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 1A
6E A C7 E3 81 57 A A 80 93 A 40 32 E8 B 7E 38 17 71 D
8A BC E3 88 75 1A DA 78 69 1A D4 32 6E AB C7 38 81 57 AD A7
BC 7E 88 175 71A DA 78 069 31A D4 03 6E 8A C7 E3 81 757 1A A 80
7E 388 175 71 D 78 069 31 D 03 26E 8A BC E3 881 757 1A DA 780 693
38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26 8A BC 7E 88 75 1A DA 78 69 1A

प्र६. खालील प्रशनांची उत्तरे ललहा. (कोणतीही दोन):

81 57 A A 80 93 A 40 26 E8 B 7E 38 17 71 D 7 06 31 D

क. मास्लोचा अलभप्रेरणा लसद्धांत ववशद करा.

प्र७. खालील प्रशनांची उत्तरे ललहा. (कोणतीही दोन) :

75 1A DA 78 69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40

Page 4 of 4
71 D 78 06 31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32
AD A7 06 93 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E
ववभाग २

A7 806 93 1AD 40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A

क. नेतत्ृ वाच्या कोणत्याही चार शैलींची चचाा करा.

80 93 1A 40 326 E8 B 7E 38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26E 8A BC

*******************
69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40 26 8 B 7E
31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32 E8 AB C7 38
AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E A C E3 81
40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A BC 7E3 881 757
32 E8 B 7 38 17 71 AD A7 06 31 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 1A
6E A C7 E3 81 57 A A 80 93 A 40 32 E8 B 7E 38 17 71 D
8A BC E3 88 75 1A DA 78 69 1A D4 32 6E AB C7 38 81 57 AD A7
BC 7E 88 175 71A DA 78 069 31A D4 03 6E 8A C7 E3 81 757 1A A 80

8ABC7E38817571ADA7806931AD40326E
खालील संज्ञाचे थोडक्यात स्पष्टीकारण ललहा (कोणत्र्ाही चार):

ब. मानवी संबंध म्हणजे काय? त्याच्या वैलशष्टयांची चचाा करा.

7E 388 175 71 D 78 069 31 D 03 26E 8A BC E3 881 757 1A DA 780 693
38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26 8A BC 7E 88 75 1A DA 78 69 1A
81 57 A A 80 93 A 40 26 E8 B 7E 38 17 71 D 7 06 31 D
75 1A DA 78 69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40
अ. गट म्हणजे काय? गट ननलमातीच्या ववववध टपपयांचे वणान करा.

अ. कमाचाऱयांचा मनोधैयाावर परीणाम करणाऱयां घटकांची चचाा करा.

71 D 78 06 31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32
AD A7 06 93 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E
A7 806 93 1AD 40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A

ब. तोंडी व लेखी संदेशवहनाच्या फायदयांची आणण मयाादांची चचाा करा.

80 93 1A 40 326 E8 B 7E 38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26E 8A BC
69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93 AD 40 26 8 B 7E
31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69 1A 4 32 E8 AB C7 38
AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31 D 03 6E A C E3 81
40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31 AD 403 26E 8A BC 7E3 881 757
32 E8 B 7 38 17 71 AD A7 06 31 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 1A
6E A C7 E3 81 57 A A 80 93 A 40 32 E8 B 7E 38 17 71
8A BC E3 88 75 1A DA 78 69 1A D4 32 6E AB C7 38 81 57 AD
BC 7E 88 175 71A DA 78 069 31A D4 03 6E 8A C7 E3 81 757 1A
7E 388 175 71 D 78 069 31 D 03 26E 8A BC E3 881 757 1A DA
38 17 71 AD A7 06 31 AD 403 26 8A BC 7E 88 75 1A DA
81 57 A A 80 93 A 40 26 E8 B 7E 38 17 71 D 7
Paper / Subject Code: 98064 / Commerce: Paper V - Human ResourceManagement.

75 1A DA 78 69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7
71 D 78 06 31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80
AD A7 06 93 AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78
A7 806 93 1AD 40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 06
(८)

80 93 1A 40 326 E8 B 7E 38 17 71 AD A7 06

(१०)
(१६)
(१६)

69 1A D4 32 E AB C7 38 81 57 AD A7 80 93
31 D 03 6E 8A C E3 81 75 1A A 80 69
AD 40 26 8A BC 7E 88 75 71 D 78 69 31
40 326 E8A BC 7E 388 175 71 AD A78 069 31
32 E8 B 7 38 17 71 AD A7 06 31 A
6E A C7 E3 81 57 A A 80 93 A
8A BC E3 88 75 1A DA 78 69 1A D
BC 7E 88 175 71A DA 78 069 31A D4
7 38 17 71 D 7 06 31 D 0