LYNDON C.

TANGGUID BSE-2 SOSYEDAD AT LITERATURA

GAWAIN 1
Pagsusuri sa pampanitikang Filipino
A. PAMAGAT
 Ang tulang Ang Lumang Simban ay pumapaksa sa pag ibig at katatakutan.

B. TUNGKOL SA MAY AKDA

 Si Florentino Tansioco Collantes ay kilala sa tawag na ”kuntil-butil”, siya ay isa sa
mga magagaling namanunulat at makatang Pilipino, sa murang gulang palamang nito ay
nakapag ambag na ito ng mga akdang pampanitkan at nagging pangunahing katungali ni
Jose Corazon de Jesus sa larangan ng balagtasan. Ginamit niya ang tula sa mga political
na kritisiso noong panahon ng Amerikano.
Ang akdang “Ang Lumang Simbahan” ay sinulat sa anyong tulang pasalaysay ito
ay nag lalaman ng bakas ng kolonyalismo sa ating bansa mababasa rin nating sa akda
ang impluwensyang naiwan ng mga banyaga na kalaunan ay naging parte nan g
pamumuhay ng mga Pilipino.
Layunin ng akdang ito ang ipahayag sa bawat Pilipino na tayo ay wagas kung
mag mahal at likas na mapag dasal. Mababasa rin natin sa akdang ito ang mga ang mga
palatandaan ng mga imlpuwensyang ating nakuha sa mga dayuhang mananakop.

C. MGA TAUHAN
1. Ang mag kasintahan
- ( Ang Dalaga) Anak mayaman ngunit tapat ang pag sinta sa mag sasakang binata.
- (Ang Binata) Isang mahira na mag sasaka.
2. Ang matandang nag mumulto
- Ito ay nag susuot ng puti at may apoy sa bibig na kung saan umano sa gabi lamang
namamalas
3. Mga tao sa bayan
-Takot na takot at pinangingilagan ang lumang simbahan.

D. TAGPUAN/ PANAHON:
 Sa lumang abandonadong simbahan sa isang maliit na bayan na balot na ng lumot ng
kapanahonan. Na kung saan pinangingilagan at kinakatakotan ng lahat ng tao sa
naturang bayan dahilan sa di umanoy may nagmomultong matanda.

E. MGA KAISIPAN/IDEYANG TAGLAY NG AKDA:

 Ang akdang ito ay nag tataglay ng mga kaisipang hango sa mga totoong pang yayari sa
tunay na buhay. Kung saan itinalakay ng may akda ang katatagan ng dalawang mag
kasintahan na ipag laban ang kanilang pag mamahalan kahit paman sa mga tutol sa
kanilang pag iibigan at ang kanilang matibay na pananalig Inang Berhen Maria. Itinalakay
rin ng may akda ang mga katatakutan di umano’y nangyayari sa naturang simbahan.

F. ISTILO NG PAGKAKASULAT NG AKDA:

 Ang istilong ginamit sa pagsulat ng akda ay makatawag pansin. Ito ay madaling
maintindihan ng mga mambabasa, kahit paman may kalaliman ang ibang mga salitang
ginamit sa akda.Ito ay hindi naging hadlang upang madaling maunawaan at tangkilikin
ng mga mambabasa. Ang akdang ito ay hindi lamang naka sentro sa isang paksa na isa sa
mga naging dahilan ng pag kakaiba nito sa ibang mga akdang patula.
G. BUOD
 Ipapahayag ng tulang ito ang wagas na pag mamahalan ng dalawang magkasintahan. Sa
isang abandonadong lumang simbahan, sa isang maliit na bayan na kung saan ito’y
nalimot na ng kapanahunan. Ang itsura nito’y waring libinagan dahil sa mga damong
dito’y gumagapang. Sa bandang silangan ng simbahan matatagpuan kampanang basag
na nagmula pa sa kapanahunan ng mga kastila. Ang sabi, nabasag raw ito sa
kapanahunan ng digmaan, bumagsak sa lupa kaya ito’y nabasag ito’y paniniwala ng mga
matatanda.
 Doon daw sa lumang simbahan ay may nakatagong isang matanda na sa tuwing gabi
lamang namamalas. Ito’y naglalakad at nakasuot ng puting damit na mayroong ilaw sa
bibig ito’y yaong nakabalot na hiwaga sa lumang simbahan. Na sa tuwing umaga na
sisilipin ng mga tao ang lumang simbahan ay walang matanda ang kanilang makikita.
Kaya mula noon kinatatakutan at pinangingilagan ang naturang simbahan. Minsan
tumugtug ang kampanang basag nakakakot ang yaong pangyayari. Kinabusan pa
mayroong libingan sa harap ng altar.
 Lumaki ang balitang nakakagimbal lalong pinangilagan ng taong bayan ang lumang
simbahan wala ng naglakas loob na pumasok dito at nang isang gabing payapa
mayhinaing na nanggagaling sa lumang simbahan na parng tanghoy ng isang may
lubhang sakit ngunit isang gabi may isang taong nagtapang-tapangan at mag isang
pumasok sa lumang simbahan. hindi pa nga ito nagtatagal sa loob ay dali dali itong
lumabas at ang sabi niya’y mayroon siyang nakitang multo na puti ang suot at binaril
niya ngunit di ito natablan. Sa ganoong pangyayari ay lalong pumutok sa taong bayan
ang nakagigimbal na balita tungkul sa lumang simbahan. mula noon kahit may taong
dadaan sa simbahan ay di makuhang tumingin man lamang dito kahit may birhen sa
loob ay walang nanalangin kaya ang lumang simbahan ay naging parang isang libingan.
 Pero may isang gabi nagliwang ang simbahan mayroong magkasintahan na ayaw
ipakasal ng kaning magulang sila ay lumuhod sa harap ng altar at nanalangin at humingi
ng tawad sa kanilang binabalak na pagpapatiwakal sapagkat ang ama raw ng babae ay
tutol sa kanilang pag-iibigan dahil ang kanyang iniirog ay magsasaka lamang pero ang
babae ay tapat sa kanyang iniirog kaya sila’y nagsama at nagbalak na sabay magpatiwal
upang sa kabilang buhay doon nila’y ipagpapatuloy ang kanilang pagmamahalan.
 Doon ay lubos silang nag-iyakan at sila’y nagyakapan sa kanilang gagawin
pagpapatiwakal gamit ang sandatang kanilang itutusok sa kanilang dibdib pero bago yun
napag isip-isip ng binata na bago nila tuluyang itusok ang sandata sa kanilang dibdib ay
maghukay muna sila ng malalim gamit ang pala ng sa ganoon magsasama silang
babagsak sa hukay. Ngunit sa knilang paghuhukay kanilang natagpuan ang
napakaraming kayamanan kaya ang balak na pagtitiwakal ay naudlok sa labis na
kagalakan. Nagdasal sila at nagpasalamat sa birhen sila’y umuwi pasan ng binata ang
naturang kayamanan.
 Simula noon ay pinaayos nila ang simbahan at pinagawa ang nasilang kampana at sila’y
nagdaos ng pista na kung saan sampung araw ang tagal ng tugtugan nawala ang takot ng
taong bayan sa lumang simbahan at doon unang nagpakasal sa simbahan ang
magkasintahan. Ang kayamanan palang yaon ay pagmamay-ari ng isang puno ng tulisan.
H. REAKSYON
 Nakakatakot basahin nakakakibot parang naiisip ko pag gabi na nanjan lang sa tabi tabi
ang multo.
LYNDON C. TANGGUID BSE-2 SOSYEDAD AT LITERATURA

GAWAIN 2

AKOY SI DANGAL
Kay: Lope K. Santos

Anong pakay ng marunong, anong nais ng mayaman,

Anong layon ng bayani’t anong hanap ng matapang
Ang iba naman ay salapi, ang iba’y kasiyahan,
Ang lahat na ang sa akin halos nagpapakamatay;
Pagka’t ako’y gantimpala ng talino’t kagitingan,
Ako’y yamang namamana ng sang-angkat sanlohika,
anong sa lipunan akoy tampok at panghuli sa lakaran,
Anong layon ng bayanit anong upong bukod na tanghali’t purihin ng karamihan;
Ako’y dahon at bulaklak, gintot kasiyahan,batong makikinangang
na sa ulo pagkaputong ay nagiging kabantungan,
ang ngalan ko’t halimuyak, kagitingan, papawirin, alingawngaw,
na kung minsan, di-magkasya na buo mang santinakpan.

Ngunit, akoy palaging may isang Kaaway,

At may isang sakdal-samang tagapayo’t sanggunian,
kagitingan yan una’t itong huli’y kahambungan;
kapwa sila walang mithi kundi ako’y maihapay,
ang alin man sa dalawa at talagang nangatawan,
nakikitil ang buhay ko sa sangkisapmata lamang
madalas na kahit ako’y sa langit namuhay,
kaya, Tao: hindi pagkat may putong kang puri’t
dangal, maghahambog at akala’y marangal na habang-buhay
laking hirap, sakdal-luwat mag-impok ng karangalan.

A. TALAMBUHAY NG MAY-AKDA

Si Lope K. Santos (25 Setyembre 1879 – 1 Mayo 1963) ay isang tanyag na manunulat sa
wikang Tagalog noong kaniyang kapanahunan, sa simula ng ika-1900 dantaon. Bukod sa
pagiging manunulat, isa rin siyang abogado, kritiko, lider obrero, at itinuturing na "Ama ng
Pambansang Wika at Balarila" ng Pilipinas.
Sa larangan ng panitikan Ipinanganak si Lope K. Santos sa Pasig, Rizal - bilang Lope C.
Santos - sa mag-asawang Ladislao Santos at Victoria Canseco, na kapwa mga katutubo sa Rizal.
Ngunit mas inibig na gamitin ni Santos ang titik naK bilang kapalit ng C para sa kaniyang
panggitnang pangalan, upang asang padasino das(Kolehiyo Pilipino), matapos na makapag-aral
sa Escuela Normal Superior de Maestros (Mataas na Paaralang Normal para sa mga Guro) at sa
Escuela de Derecho (Paaralan ng Batas). Naging dalubhasa siya sa larangan ng dupluhan, isang
paligsahan ng mga manunula na maihahambing sa larangan ng balagtasan. Noong 1900,
nagsimula siyang maglingkod bilang patnugot para sa mga lathalaing nasa wikang Tagalog,
katulad ng Muling Pagsilang at Sampaguita. Siya ang tagapagtatag ng babasahingSampaguita.
Sa pamamagitan ni Manuel L. Quezon, naging punong-tagapangasiwa si Santos ng Surian ng
Wikang Pambansa. Kabilang sa mga katawagang nagbibigay parangal kay Santos ang pagiging
Paham ng Wika, Ama ng Balarilang Pilipino, Haligi ng Panitikang Pilipino, subalit mas kilala rin
siya sa karaniwang palayaw na Mang Openg.

Sariling Buhay
Napangasawa ni Lope K. Santos si Simeona Salazar noong 10 Pebrero 1900, at nagkaroon
sila ng limang anak. Nagkaroon siya ng karamdaman sa atay, ngunit hanggang sa huling sandali
ng buhay ay hinangad ni Santos na magingWikang Pambansa ang Wikang Tagalog.

Sa Larangan ng Politika
Matapos maging gobernador ng lalawigan ng Rizal mula 1910 hanggang 1913, naging
gobernador naman si Santos ngNueva Vizcaya mula 1918 hanggang 1920. Naglingkod din siya
bilang senador para sa ika-labindalawang distrito ng bayan.
Mga Nagawa
Kabilang sa mga akda ni Santos ang mga sumusunod:
 Balarila ng Wikang Pambansa
 Banaag at Sikat, isang nobela
 Salawahang Pag-ibig
 Kandungan
 Batas ng Halalan
Mga Tula
 Ako’y si Dangal
 Pagtatapat
 Ako’y si Wika
 Puso at Diwa
 Nag-iisa Ako
 Ako’y si Bayan atbp….

B. ELEMENTO NG TULA

1. Tugma – ang tugma ay ang pagkakapareho sa mga huling salita sa isang taludtod. Sa
tulang ito ay mayroong mga tugmang nakapaloob. Mapapansin nating may pagkakapareha sa
bawat huling pantig ng mga huling salita sa bawat taludtod.
2. Sukat – ang tulang ito ay may lalabing-dalawahin (12) na pantig. Ito ay tradisyonal na
anyo ng tula.
3. Paksa o Kaisipang Taglay ng Tula - sa tulang ito ay nagpapahiwatig ng mataas na tiwala
sa sarili at sa kakayahang taglay.
4. Talinghaga – sa tula ay may mga salitang may matatagong kahulugan tulad ng:
a. ako’y maihapay- pabagsakin
 b. ako’y sa langit namuhay- maganda ang pamumuhay
c. Ako’y dahon at bulaklak, gintot kasiyahan,batong makikinangang
na sa ulo pagkaputong ay nagiging kabantungan- hinahangaan
5. Imahen o Larawang-diwa – sa tulang ito, gumamit ito ng mga larawang dahon, bulaklak,
batong makikinang, halimuyak, papawirin, at alingawngaw na nagtataglay ng mga kahulugan.
6. Aliw-iw – tradisyonal ang pagbigkas ng tulang ito, taglay ng tulang ito ang tamis at
maindayog na pagbigkas.
7. Persona – isang tao na mataas ang tiwala sa sarili at kakayahan kung kayat may mga
taong gusto syang ibagsak.

C. IMAHINISMO
Sa tulang ito, makikita natin ang mga iba’t-ibang imahinismong ginagamit ng may-akda
para irepresenta ang mga bagay-bagay. Gumagamit ang tula ng dahon, bulaklak, batong
makikinang, halimuyak, papawirin, at alingawngaw na mayroong iba’t-ibang representasyon
na nakatutulong sa pagsusuri ng tula upang ito’y mas lalong maintindihan ng mga mambabasa
o manunuri.
D. PANGKASAYSAYAN
Ang tulang ito ay may malaking ambag sa sangkatauhan sapagkat taglay nito ang
katalinuhan at tiwaa sa sarili ng may akda na kung maari ay ating tularan.
E. ANALYSIS
Integrity Ang mabuting dangal ay pinaghihirapan Simbulo ng talinot kagitinganAng mga
taong nagiisip bago gumawa ng kani-kanilang mga desisyon ay mayroon nitoGusto ito ng mga
mayaman pero mahirap itong kunindahil kailangan ng mabubuting asalDapat ingatan dahil
madaling mawala.