Professional Documents
Culture Documents
Kidanemhret Grade
Kidanemhret Grade
RAA
MANA
BARUM
SAA
KIDAA
NAMIR
Seensa
AAT Barumsii biyyaa tokkoof bu’uuraa fi bakka bu’umsaa
kan hin qabnee ta’uu f gahee guddaa kan qabudha
SADAR Kanaafuu mani barumisa kidaanamiraat sad.1ffaa
ergamaa mul'ataa fi galamawwan naannoo fi fedhii
KAA hawaasaa giddugaleessa godhachuun raawwachaa turee
jira. Biyyaa teenyaa Itiyoophiyaa akka biyya
1FFAA tokkoottii toorii guddinaa filaatee keessatti barumsaan
alaattii dandiin itti milkaa’aan filaanoo biraa kan hin
qabnee ta’uu itti walgalamee jira . Maniiwwan akka
KAN biyyaatti irra gahuuf waliigalame akkasumas toora
xiyyeeffannaa galmawwan misooma fufiinsa qabuu
BARA 1
2010
keessatti eeraman ka'umsa godhatee akka qophaa'u ta'ee jira.Walumaagala, mul'ata
biyyi keenya hawaasa dinagdee lammii fooyessuuf qabdu dhugoomsuuf bu'uura
akka buusuutti manii hiixataa waan of-keessaa qabuuf kutannoo m/b fi
dhimamttoota maraa kan gaafatu ta'a.Waan kana ta’eef galmawwan, toora
xiyyeefannoo, tarsiimoo fi kallattii kaa’aman giddugaleessa godhachuun hundaa’ol
kutannoo fi gahumsaan humna raawwachisummaa dhimma kana galmaan gahu
horachuun, baajata haala barbaadamu ramaduun, hawaasa hirmaachisuun dhimma
xiyyeefannaan kennameefii dha.Kanaafis, raayyaa misooma barnootaa ijaaruu,
gurmeessuu, qindeessuu galmawwan kallattii kaa’ameen iftoomina uumuun rakkoo
raawwii, gurmaa’insa, ciicata, dandeettii fi ilaalchaan hudhaa ta’an furuuf sosochii
dhimmamtoota hunda waliin taasiisuun barbaachisaa dha.
Boqonnaa I
2
Daree barnootaa keessaattii bara 2010 hiri daree gara barataa 1:50 kan mijjeessuu.
Waligaala m/barumsaa yeroo ammaattii human nama qabu ilaalchisee barsisootaa shan (5) fi
barsiisota lama (2) deegartootaa qabate kan jirudha.
Barbaachisummaa karooricha
Lammii ga’umsa fi dandeettii gaha qabu yoo hin horatamnee guddinaa ariifachisaa fi saffisa
barbaadamuu irraa gahamu hin danda’amu .
Kaayyoo (Objectives)
Lammii naamusaa gaarii qabu fi dandeettiin badhaadhee gahumsa qaban
biyyaa ofii jaalatan dhaaluu danda’an fi waa humuu danda’an horachu dha
Naannoo mana barumsaa hawaataa fi mijaata gochuun qabxii barataa
fooyyeessuu.
i. Ergama
PMQB Sagantaa jahan hojii irraa oolchuu
Mani barumisaa Kidaanaamirat sad.ffaa humna namaa fi leecalloo barbaachisaa ta’e
guutuun carraa barnootaa, walgitiinsi, qulqullinnii fi ga’umsii isaa mirkanaa’e babal’isuu
fi qorannoo fi qo’annoo irratti hundaa’uun aadaa, seenaa fi afaan Oromoo dagaagsuu
akkasumas dhaabbilee barnootaa keessatti aadaan dimookraasii fi bulchiisni gaariin akka
babal’atu godha.
ii. Mul'ata
Bara 2012 Lammii baratee amala gaarii fi ga’umsa qabu akkasumas duudhaalee dimookiraasii,
misoomaa fi bulchiinsa gaarii gonfatee, daandii haaromsaa jalqabame itti fufsiisuun biyya
keenya sadarkaa biyyoota galii giddu-galeessaa irraan ga’uu danda’u horatamee arguu.
iii. Sonawwan
Sagantaa misooma m/b keenyaa galmaan gahuuf, sonaawan armaan gadii gonfachuun irraa
eegama.
Ittigaafatamummaa
Kutannoo
4
Hirmaachisummaa
Ga’umsaa fi bu’a qabeessummaa
Qulqullina
Fakkeenyummaa
Iftoomina
Haqummaa
Olaantummaa seeraa kabajuu
Saayinsii fi kalaqa jajjabeessu.
korewwaan sadarkaa sadarkaan jiru RMB qindeessuun PMQB gahuumsaan galmaan gahuuf
calqabbiin gaarii irra jira. Haa ta'u malee rakkoolee ilaalchaa,dandeetti fi dhiheessi m/b
5
walqabatuun iddoo hundatti haala walfakkaatuun sadarkaa barbaadamuun hikkachuu hin
dandeenye.
Barsiisoonni M/Barumsaa bara kan eegaluu irraa kan ka’ee istaandardii kan hin gune ta’uu isaa
Barsiisonni PMQB hojii irraa olchuun muuxannoowwan gaggarii babal’suun qulqullina barnoota
mirkaneessu keessatti shoora ol’aana akka taphatan ni beekama. Gama kanaan bara darbee
keessa hojii ilaalcha jijiiruu fi hubannoo uumuu hojeetamaa tureen fooya’insi dhufaa waan jiruuf
barsiisoonni qulqullina barnootaa mirkaneessuuf gahee isaan irraa eegamu bahuu calqabaniiru.
Haata’uu malee, rakkoolee hudhaalee sadeen hojiirra oolmaa PMQBtiif gufuu ta’an keessaa
guutummaatti hin baane waan ta;eef darbee darbee harcaatiin nimul’ata.
Hawaasni Bulichinsaa Magalaa Sandaafaa Bakkee Gandaa 03 Gooxii 1,2 fi3 keessaa jiran
fedhii fi kakka’uumsaa isaan qaban M/B naannoo isaanittii akka banamuuf PMQB galmaan
gahuudhaaf hubannoo bal’aa qabaatee abbummaadhaan hojjiirra oolchuun irraa
eegama.raawwaachaasii jiru
6
2.2. Qaacceessa Hojiiwwan Gurguddoo Bara 2009
2.2.1. Carraa Barnootaa Walgitinsa Qabu Babal'isuu (Access and Equity)
2.2.1.2. Hirmannaa Barattootaa
M/B /Sadarkaa 1ffaa(1-4))
Kutaa
Karooraa bara 2010
Dhi Dub Ida.
1 23 27 50
A/Amarraa
1ffaa 8 12 20
A/Oromoo
2 24 26 50
3 22 28 50
4 27 23 50
1-4 104 116 220
7
2.2.3.Qulqullinaa Barnootaa Mirkaneessuu (Quality)
2.2.3.1. Paakeejjii Mirkaneeffannaa Qulqullina Barnootaa
IJAARSAA
DURAA BUTUU
8
Barsiisaa kutaa 1ffaa
Qulqulleessituu
Waardiyaa fi
Boqonnaa II:
9
1.2. Kallattii Karooraa
.
Humna nama sadarkaa ol’aanaa fi gidddu galeessatti leenji’ee guddina dinagdee biyyattiif
gumaachuu danada’u horachuuf haala istaandaardii biyyoota galii giddu galeessaa qabaniin
barnoota waliigalaa (General education) qulqullinnisaa eegame (Kutaa.1-4) lammii
hundaan gahuu.
Hojiiwwan barnootaa hunda ilaalchaawwan faallaa kaayyoo keenyaa ta’an: kiraa
sasabudmmaa, dhiphummaa, ofittummaa fi kkf sakatta’uudhaan karaa dhabamsiisuu
dandeenyuun deemuu. .
Tooftaa Raawwii:
10
Adda dureewwwan gurmaa'ina isaanii keessatti gahee adda durummaa isaanii
akka raawwatan gochuun.
Karoora hanga nama dhuunfaatti baasuun gamaagamaa fi madaallii
gaggeessuun sadarkeessuun.
Bu'aa Eeggamu:
Rakkooleen ilaalchaa, Dandeettii fi Dhiyeessii, barsiisota, barattootaa fi maatii biratti
mul’atan adda ba’ee beekamee,karoora bara 2010 keessatti akka galteetti fayyadamuuf
gargaare.
Shamarran maatiin isaanii harka qalleeyyii ta'anii fi kanneen sababa adda addaatiin
maatiin isaan irra hinjirreef deeggarsa maallaqaa fi meeshaalee gochuu
Seerri barnootaa mirkanaa'ee hojirra akka oolu gochuu fi hubannoo qabsiisuu
Barattootni dubaraa mana barumisaa keessatti akkaataa ittiin hirmaatan diriirsuu fi
jajjabeessuu
m/b tasgabbaa'aa fi kan nama hin yaaddeessinee taasiisuu
11
3.1.3.Gahumsa Keessoo Barnootaa Fooyyeessuu (Internal Efficiency)
. Hojiiwwan Hojeettaman:
Hojiiwwan Hojjeetaman:
Barsiisoota sadarkaa barumsaa eeguun qaacaruu
Dabalii mindaa firii barataa giddugaleefate irratti hundaa’ee gaggeessuu
Filannoo fi foo'annoo barsiisotaa fedhii guddaa qabanii fi dubartoota kan hirmaachise
gochuun fooyyeessuu fi cimsuu
12
3.2.3.2. Haala Mijaataa Mana barumisaa Uumuu
Mana meeshaa 1
Daree barnootaa dabalataa 4 fi daree barnootaa haaluu dibuu
Deeskii barattootaa 100
Istaaffii barsiisota 1,
Handhuura gabbisa barnootaa 1,
Kutaa meeshaa 1
Tooftaa raawwii:
3.2.3.3.Hirmaannaa Hawaasaa
:
Galii maatii barattoota irraa yeroon funanuu
Hojiiwwan Hojjeetaman:
Naamusni qormaataa akka eegamu koree hundessuu fi haalduree qophii taasiisuu
Madaallii walittifufaa fi qorumsa kennaman sirna hordoffii diriirsuun mirkanaa'ee
akka kennamu gochuu
Haala kunuunsaa fi ittifayyadama kitaaba barattootaa, qabeenya mana barumisa
hordofuu fi deeggarsa kennuu
Gaaffilee shaakalii gosaa barnootaabahe sadarkaa isaa eeggatee qopheessuu
barattootaa shakalchiisuu
13
Qaacceessa qabxii barattootaa jijjirama amalaa fi gahumsa barattootaa waliin kan
simatu ta'uu xiinxaluu
Hojiiwwan Hojjeetaman:
Barattootni hundi daree isaanii keessatti dambii ittiin bulmaataa akka qopheeffatan
jajjabeessuu,hojiirra akka oolchan taasisuu
Hojiiwwan Hojjeetaman:
14
Tarsimoo Raawwii:
15
Karoorawaggaa
T.L
Safartuu
Hojiiwwanhojjetaman Kurmaana Kurmaana Kurma Kurma Qaamara
3ffaa 4ffaa
A H F O S M A G B E C w
16
T.L
Safartuu
Karoorawaggaa
Hojiiwwanhojjetaman Kurmaana Kurmaana Kurma Kurma Qaamara
3ffaa 4ffaa
A H F O S M A G B E C w
17
T.L
Safartuu
Karoorawaggaa
Hojiiwwanhojjetaman Kurmaana Kurmaana Kurma Kurma Qaamara
3ffaa 4ffaa
A H F O S M A G B E C w
18
T.L
Safartuu
Karoorawag
Hojiiwwanhojjetaman Kurmaana Kurmaana Kurmaa Kurmaa Qaamara
1ffaa 2ffaa na 3ffaa na 4ffaa awwatu
gaa
A H F O S M A G B E C w
19
T.L
Safartuu
Karoorawaggaa
Hojiiwwanhojjetaman Kurmaana Kurmaana Kurmaan Kurmaan Qaamara
1ffaa 2ffaa a 3ffaa a 4ffaa awwatu
A H F O S M A G B E C w
20
BOQONNAA IV. XUMURA
4.1. Rakkoolee mudachuu dandaániif yaada furmaataa/kallattii kaaáman.
Rakkoolee mudachuu dandaán (Sodaa)
Hanqinaa Barsiisaa Istaandaardii guutee dhabamuu
Hanqinaa daree barnootaa haala istaandardiittin
Hanqina Bajaata
Beekamtii WBBMSBakkee yeroon kennu dhabuun barattoota yeroon galmeessuu
dhabuu hirmaanaa barataa gadii bu’aa ta’uu
Yaada furmaataa/kallattii kaaáman.
Kanfaaltii barattotaa ji’aa ji’aan yeroo eegan irraa funaanuu
Rakkoo Barsiisootaa furuuf beeksiisaa iddoo adda addaa baasuun qacaruu
Haftee barattoota xiqqeessuuf RMB cimsuun maatii barattoota waliin wilitti
dhufeenyaan hojjechu.
Maatii barattootaa fi koree mana barumsaa waliin dhiyyeenyaattii argamuun
mari’achuun rakkoo furaa deemuu
4.2. Hordoffii fi madaalli (Monitoring and Evaluation)
Hojiiwwan bara 2010 hojjeetamuuf karoorfaman haallii raawwii isaanii kan madaallamu
1. Gabaasa
2. madaallii qaamaan argamuun raawwatamu fi
3. Supparvizyinii supp.CRC fiWBBMSB gaggeeffamuun
21