Technological Institute of the Philippines
Senior High School
Gabay na Aralin sa Fil 001
ARALIN 3: Kakayahang Sosyolingguwistiko
Ito ay isang kakayahan ng gumagamit ng wika na
nangangailangan ng pag-unawa sa konteksto ng lipunan kung saan
niya ito ginagamit.
Mga dapat isaalang-alang sa Epektibong Komunikasyon
1. SETTING- Ang lugar o pook kung saan nag-uusap o
nakikipagtalastasan. Ang lugar ay malaking impluwensya sa
komunikasyon. Kung hindi ito isasaalang-alang, maaari kang
mapagkamalang bastos o walang pinag-aralan.
Halimbawa:
Kapag tayo ay nasa loob ng simbahan hindi tayo pwedeng
magsisigaw na para tayong nasa kalsada lamang o nasa isang
kasayahan.
2. PARTICIPANT- Ang mga taong kabilang sa usapan o
taong nakikipagtalastasan. Isinasa-alang-alang din natin an
gating kausap upang pumili ng paraan kung paano siya
kauusapin. Dapat ding pabgo-bago ang paraan n gating
pakikipagtalastasan depende sa kung sino ang taong kausap o
‘di kaya ay sinusulutann.
Halimbawa:
Maaari mong sabihing “Pare, pahiram naman ng 500
pang-chicks lang” sa iyong kaibigan, ngunit magbabago ang
paraan ng iyong pakikipag-usap kung sa iyong ama mo ito
sasabihin.
3. ENDS- Layunin o pakay ng pakikipag-usap. Dapat
bigyan ng konsiderasyon ang pakay o layunin sa
pakikipag-usap, sapagkat kailangan nating makumbinsi an
gating kausap o kakausapin. Samakatuwid, nararapat na
isaalang-alang ang layunin natin upang maiangkop natin ang
paraan n gating pakikipagtalastasan.
Halimbawa:
Kapag hihingi tayo ng pabor tulad ng pangungutang at
pagpapatulong ay gumagamit tayo ng paraang nagpapakita ng
pagpapakumbaba.
4. ACT SEQUENCE- Ang takbo ng usapan. Bigyang pansin
kung ano ang nangyayari sa pag-uusap o matutong
makiramdam. Ang isang mahusay na komyunikeytor ay
nararapat lamang na maging sensitibo sa takbo ng usapan.
Halimbawa:
Kung hindi bibigyang pansin ang takbo ng usapan ito ay
nagsisimula sa biruan, napupunta sa asaran, hahantong sa
pikunan at nauuwi sa awayan.
5. KEYS-Tono ng pakikipag-usap. Nararapat ding
isaalang-alang ang sitwasyon ng usapan, kung ito ba ay pormal
at di pormal. Wala sigurong magkakagusto kung mga salitang
balbal ang gagamitin natin sa isang pormal na okasyon.
Halimbawa:
Kapag ikaw ay nasa pormal na okasyon tulad ng isang
pagpupulong ay hindi ka magsasalita na parang ikaw na sa
isang palengke o na sa isang kalye.
6. INSTRUMENTALITIES- Tsanel o midyum na ginagamit,
pasalita o pasulat. Inaangkop natin ang midyum na gagamitin
sa kung ano ang sasabihin natin at kung saan natin ito
sasabihin.
HALIMBAWA:
Hindi mo maaaring ikuwento sa iyong kaibigan ang mga
nobelang iyong nabasa sa pamamagitan ng telegrama. Hindi
mo ring maaring gamitin ang sulat kung ikaw ay tatawag ng
bumbero dahil nasusunog ang bahay mo.
7. NORMS- Paksa ng usapan. Mahalagang alamin kung tungkol
saan ang usapan. May mga sensitibong bagay na kung minsan
ay limitado lamang an gating kaalaman. Sa mga ganitong
sitwasyon, suriin muna natin kung ang ilalahad natin ay tama o
hindi.
HALIMBAWA:
May mga paksang pambabae, may panlalaki rin. Usapang
pangmatanda at pambata.
8. GENRE- Diskursong ginamit. Nagsasalaysay, nakikipagtalo,
naglalarawan, o nagpapaliwanag. Dapat iangkop at malaman
din niya kung ano ang genre na gagamitin. Madalas, bunga ng
miskomunikasyon sa genre, nagkakaroon ng hindi
pagkakaunawaan.
HALIMBAWA:
Ina: Aba! Marunong ka nang mangatwiran ngayon ha!
Anak: Hindi naman po, inay. Nagpapaliwanag lang po.
ARALIN 4:Kakayahang Pragmatik at Istratedyik
Kung ang isang tao ay may kakayahang pragmatik
natutukoy nito ang kahulugan ng mensaheng sinasabi at ‘di sinasabi,
batay sa ikinikilos ng taong kausap. Natutukoy ring nito ang
kaugnayan ng mga salita sa kanilang kahulugan, batay sa paggamit
ng konteksto.
Isa pang kakayahang pangkomunikatibo na dapat taglay
ng isang mahusay na komunikeytor ay ang kakayahang istratedyik.
Ito ay kakayahang magamit ang berbal at ‘di berbal ng
komunikasyon upang maipabatid nang mas malinaw ang mensahe at
maiwasan p maisaayos ang mga puwang sa komunikasyon.
Uri ng Komunikasyon
Berbal ang tawag sa komunikasyon kapag ito ay
ginagamitan ng wika o salita at mga titik na sumisimbolo sa
kahulugan ng mesahe.
‘Di berbal kapag hindi ito gumagamit ng salita bagkus
ginagamitan ito ng iba’t ibang pamamaraan ng pagpapahatid ng
mensahe.
Komunikasyong ‘Di-berbal
1. CHRONEMICS- Oras. Ang paggamit ng oras ay maaaring
kaakibatan ng mensahe.
 Technological Institute of the Philippines
Senior High School
Gabay na Aralin sa Fil 001

Halimbawa: Ang pagdating nang huli sa isang klase ay
maaaring isiping ito ay kakulangan sa disiplina batay sa
pagtingin sa oras.
2. PROXEMICS- Espasyo. May kahulugan din ang mga
espasyong inilalagay natin sa pagitan n gating sarili at ng ibang
tao.
Halimbawa: Iba ang layo ng pakikipag-usap mo sa iyong guro
kaysa sa iyong kasintahan.
3. KINESICS- Galaw ng katawan. Ang ating tindig at kilos ay
maaari ding magsalita para sa atin.
Halimbawa: Kumpas ng pulis sa pagpapahinto ng sasakyan sa
daan o pagkumpas ng guro sa pagpapatahimik ng mga bata.
mukha ay kadalasang nagpapakita ng emosyon kahit hindi
sinasabi.
Halimbawa: Makikita sa mukha ay masaya, malungkot,
nag-aalala, natatakot, may suliranin, nahihirapan, galit at
nalilito.
12. VOCALICS-Paggamit ito ng tunog, maliban sa
pasalitang tunog.
Halimbawa: pagbuntong-hininga, pag-tsk-tsk, at
pag-ehem.

4. HAPTICS- Pandama. Pag-aaral ng pandama sa pagpapahatid

ng mensahe.
Halimbawa: Pagtapik sa balikat, ang paghablot,
pahkamay, o pagpisil.

5. ICONICS-Simbolo. Sa ating paligid ay marami kang makikitang

simbolo o icons na may malinaw na mensahe.
Halimbawa: simbolo ng bawal manigarilyo, larawang guhit ng
babae at lalaki sa palikuran

6. COLORICS- Kulay. Ang kulay ay maaari ding magpahiwatig ng

damdamin o oryentasyon.
Halimbawa: Ibigsabihin ng dilaw, berde at pulang ilaw,
pagpapahiwatig ng putting bandera at pagsusuot ng itim na
damit.

7. PARALANGUAGE. Paraan ng pagbigkas ng isang salita.

Nakapaloob din ditto ang pagbibigay-diin sa mga salita, bilis ng
pagbigkas.
Halimbawa: pagbigkas ng OH sa iba’t ibang paraan.

8. OBJECTICS-Bagay. Paggamit ito ng bagay sa paghahatid ng

mensahe.
Halimbawa: pagpapahayag ng pag-ibig sa pamamagitan ng
bulaklak, baril ng mga pulis at holdaper

9. OCULESICS- Mata. Tumutukoy ito sa paggamit ng mata sa

paghahatid ng mensahe. Sinasabing ang mata ay ang
durungawan ng kaluluwa. Nakikita sa galaw ng mata ang
nararamdaman natin.
Halimbawa: Panlilisik, pamumungay,pagkindat, at panlalaki ng
mata

10. OLFACTORICS- Pang-amoy. Nakatuon naman ito sa paggamit

ng ilong o pang-amoy.
Halimbawa: paglalagay ng pabango kapag may pupuntahan

11. PICTICS- Mukha. Pag-aaral ng ekspresyon ng mukha

upang maunawaan ang mensahe. Ang ekspresyon ng