J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. Xvi. No. 6A: Ä A'Gufwm? Uxdu? Jrefrmpmxme? &efukefwuúokdvf

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 25

J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No.

6A

MunfMunfjrifh*

þpmwrf;onf jrefrmpmayavmuwGif vGwfvyfa&;acwfü emrnf


ausmfMum; vlMudKufrsm;cJhonfh pma&;q&mwifhw,f\ ]ajzavsmhacG}
0w¬KrS Zmwfvrf; zefwD;rI twwfynmudk avhvmwifjy xm;aompmwrf;
jzpfygonf/ xdk pmwrf;wGif tcef;(1) wifhw,f\ tw¬KyÜwÅd? tcef;(2)
wifhw,f\ 0w¬Krsm;tay: ynm&SifwdkU\tjrif? tcef;(3) ajzavsmhacG
0w¬K\ Zmwfvrf;zefwD;rI twwfynmwdkY jzpfygonf/ ajzavsmhacG
0w¬K\ Zmwfvrf;zefwD;rI twwfynmudk wifjy&mü Zmwfvrf;ESifh
qufpyfí Zmwfaqmif? umva'oaemufcHwdkUu Zmwfvrf;udk taxmuf
tuljyKyHkudk xnfhoGif;avhvm wifjyoGm;rnf jzpfygonf/

pma&;q&mwifhw,fonf vGwfvyfa&;acwfwGif 0w¬Kwdk? 0wK¬&Snfrsm;


udk trsm;tjym; a&;om;cJhonf/ 1950ck 0ef;usifumvrsm;ü apmifa&trsm;qHk;
xkwfa0&aom pma&;q&mjzpfonf/ ol\0w¬Krsm;onf vli,fMudKuf tcspf
0w¬Krsm;jzpfonf/ t*Fvdyfpm txl;uRrf;usifol jzpfaomaMumifh trSD;0w¬K
vnf; yg0ifygonf/ wifhw,f a&;om;cJhaom pmayvuf&mrsm;xJwGif 0w¬K
pmaytrsdK;tpm;rSm trsm;qHk;jzpfonf/ 1945-50 0ef;usifumv rsm;wGif
wifhw,facwf[k qdk&avmufatmif jrefrm0w¬K avmuwGif ol\pmtkyfrsm;u
vTrf;rdk;xm;cJhygonf/
txl;ojzifh vli,ftrsdK;orD; pmzwfy&dowfMum;wGif a&yef;tpm;qHk;
pma&;q&m jzpfcJhonf/ '*kefwm&muyif wifhw,fudk EIwfcrf;eDrav;wdkY\
tonf;pGJ pma&;q&m[k uifyGef;wyfcJhonf/ wifhw,f\ vuf&mrsm;tjzpf
cspfEdkifiH? cspfrdonfh0ef? EGJUqdk;? arcspfwJharmif? cspfrdk;ajr? vmvkvkai;? ajzavsmh
acG? rrxm;? usKyfom;armifarmif? ur®zv? a&TcspfaiGcspf? q&mnSmESifh olZmwdkY
jzpfygonf/ wifhw,fonf tcsdKUaom 0w¬K&Snfrsm;udk ESpfyk'fwGJí vHk;csif;
0w¬K&Snftjzpf xkwfcJhonf/ ,if;wdkYrSm aoG;ESifh rsuf&nf? vdkufawmfrlcJh wdkYudk
Ä a'gufwm? uxdu? jrefrmpmXme? &efukefwuúokdvf
258 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A

aygif;í cspfEdkifiH? q&mnSmESifh jyefcsdefwef aygif;um cspfrdonfh0ef 0w¬Krsm;


xkwfa0cJhonf/ wifhw,f\ trSD;0w¬Krsm;onfvnf; vlMudKufrsm;vSonf/
wifhw,f\0w¬Krsm;onf cspf0w¬Krsm; jzpfMuonf/ Zmwfvrf;? Zmwftdrf
zefwD;wifjyyHk aumif;rGefvSonfhtwGuf pmzwfol wdkYESpfouf pGJvef;Muonf/
wifhw,f \0w¬K &Snfrsm;xJrS vlMudKufrsm;onfhtjyif &kyf&SifZmwfum;tjzpf
&dkuful;cJh&aom ajzavsmhacGZmwfvrf; zefwD;yHkudk avhvmwif jyxm;ygonf/
0w¬KZmwfvrf; zefwD;&mü Zmwfvrf; oufoufr[kwfbJ Zmwfaqmif?
aemufcHwdkYu tjyeftvSeftaxmuf tuljyKaeonfhoabmudk avhvm wifjy
xm;ygonf/

wihfw,ftrnf&if; OD;0if;pdef jzpfonf/ 1927? ZGef 29 &uf aomMum


aeYwGif jynfc½dkif? a&TawmifNrdKUü arG;zGm;cJhonf/ i,fpOfu a&TawmifNrdKU
trsdK;om;txufwef;ausmif;? tpdk;&txufwef;ausmif;ESihf jynftpdk;&txuf
wef;ausmif; wkdUwGif ynmoifcJhonf/ 1934 ckESpfwGif &efukefwuúodkvfü odyÜH
bmomjzihf ynmqufvuf oif,lonf/ Oypmwef; atmifjrifaomtcg 0dZÆm
bmombufodkY ul;ajymif;cJhonf/ 1939 ckESpfwGif 0dZÆmbJGU? 1942 ckESpfwGif
Oya'0dZÆmbJGUudk &&SdcJhonf/
1941 ckESpfwGif yef;waemftrsdK;om; txufwef;ausmif;ü q&mtjzpf
trIxrf;cJhonf/ 'kwd,urÇmppftwGif;ü ynma&;Xme vufatmuf&Sd pmayESihf
pmMunhfwdkufXmewGif pmjyKtjzpf trIxrf;cJhonf/ 1945-48 ckESpftwGif;ü
jyefMum;a&;XmewGif bmomjyeft&m&SdESihf wnf;jzwfoltjzpf trIxrf;onf/
1948-1952 ckESpftxd bDbDpD jrefrmydkif;tpDtpOfü bmomjyefESihf owif;
xkwfoltjzpf wm0efxrf;aqmifcJhol jzpfygonf/
wihfw,f[laom uavmiftrnfudk ,lcJhjcif;rSm pdwf0ifpm;zG,f aumif;
onf/ yef;yJarmifwihfw,f ewfarmifESr ½kyf&SifaMumfjimoDcsif;pmom; Mum;&mrS
wihfw,f[laomtrnfudk ,lcJhonf/ 1936 ckESpfwGif &SufvdkYvm; qkdonhf
0w¦Kwdkjzihf pmayavmuudk pwif 0ifa&mufcJhonf/ odkYaomf xdkpOfu pma&;ol
\trnfudk razmfjycJhay/ xkd0w¬Kyg0ifonfh &Tifaysmfaysmfwdkufomru tjcm;
aom r*¾Zif;wdkufrsm;wGifvnf; xdktcsdefu uavmiftrnfrsm;udk xnhfoGif;
azmfjyavh r&Sday/ 1937 ckESpfwGif a&;om;aom wpfae0if0w¦KwGif atmifausmf
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A 259

[laom uavmiftrnfjzihf azmfjycGihf&onf/ wifhw,fonf uavmifcJGaygif;


(40)ausmf &Sdonf/ pm tvGefa&;Ekdifonf/ wihfw,f uavmiftrnfrsm;teuf
vlodrsm;aom trnfrsm;rSm ausmfaZm? wihfw,f? OD;xG#facgif? a':,Ofrif;vS?
at;pdrfh? atmifjrif? MobmwdkYjzpfygonf/
b0o½kyfazmf0w¦Kwdkrsm;ukd ausmfaZmftrnfESihfa&;onf/ tcspfZmwfvrf;
rsm;udk wihfw,ftrnfESifh a&;onf/ tawG;tac:qkdif&m aqmif;yg; rsm;udk
OD;xG#facgiftrnfESifh a&;onf/ trsdK;orD;a&;&mtjzmjzmudk a':,Ofrif;vS [l
aomtrnfESihf a&;onf/ cg;ydkufEdIufrsm; taMumif;a&;&mwGif at;pdrfh? [mo
qefqeZmwfvrf;a&;&mwGif atmifjrif trnfjzihfa&;onf/ pmayaqmif;yg;udk
Mobm trnfESihf a&;ygonf/
atmifausmf[laom uavmiftrnf,l&mü taMumif;&if;&Sdonf/ ZeD;
jzpfol\ Zmwdjzpfaom [oFmw? r,fZDukef; a'orsm;wGif ppfajy;csdefu aecJh
bl;onf/ xkda'orsm;onf Adkvfatmifausmf\ Zmwdjzpfonf/ Adkvfatmifausmf
udk av;pm;aomtm;jzihf uRefynma&;pepf wGef;vSef&mwGif usqHk;cJh&aom
Adkvfatmifausmfudk *kPfjyKonhf pdwfjzihf atmifausmf[laom uavmiftrnf
rSnhfjcif;jzpfonf/ wihfw,f\ tvGefausmfMum;aom vmvkvkai;\tqHk;wGif
]rdkYrdkY y&d,m,f iwihfw,f em;0,frvnf&Sm}[k xnhfoGif;a&;om;cJhonf/
u0dvu©Pm'DyeDusrf;yg ]rif;y&d,m,f iwihfw,f em;0,frvnf&Sm} qkdaom
owfyHkzGJUxHk;tqdkudk tenf;i,f jyKjyifí azmfjyjcif;jzpfonf/
bmomjyef0w¬Krsm; a&;om;&mwGif wifhw,f? xGef;tHh? ausmfaZm? atmif
jrif [laom uavmifrnfrsm; oHk;cJhonf/ yifudk,fa&;0w¦Krsm; a&;om;cJhonfh
tjyif bmomjyef0w¬K? trSD;0w¦K a&;om;cJhonf/ t*Fvdyf0w¬Krsm; rSD;a&;&mwGif
jrefrmrIjyK uRrf;usifaomaMumihf trSD;[líyif rxif&ay/ vmvkvkai;? xm;?
zdk;NyHK;csdK 0w¬Krsm;onf trSD;0w¦Krsm;jzpfonf/ wihfw,fonf 0w¬Kwdk? 0w¬K&Snf?
usrf;? bmomjyefaqmif;yg; bmomjyef0w¬Kponhf okw&opmaytrsdK;rsdK;udk
a&;&mwGif taMumif;t&mukdvdkufNyD; a&;[efudkvnf; uJGjym;atmif a&;om;cJh
onf/ EkdifiHjcm;pmayrsm;udk tzwft½Irsm;onhftavsmuf 0w¦Ka&;&mwGif xl;jcm;
qef;opfaom Zmwfvrf;rsm;zefwD;,lEdkifcJhonf/ Zmwfvrf;omru Zmwfaqmif
wdkY\ oGifjyifyHkyef; p½dkuftrlt&m a&;zJGU&mü pmzwfolwdkY\ pdwfxJudk qJG
aqmifEdkifcJhonf/ ajzavsmhacGrS tvHk? vmvkvkai;rS rdkUrdkU wdkU\ p½dkufrsm;udk
y&dwfowfwdkY ESpfoufcJhMuonf/ ZmwfaqmifzefwD;rI twwfynm uRrf;usif
260 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A

jcif;u Zmwfvrf;zefwD;rIudk aumif;pGm taxmuftuljyKxm;onfudk awGY&yg


onf/
wihfw,fonf pmya'omr*¾Zif; (1946)? ½Ir0r*¾Zif; (1947)? ya'om
r*¾Zif; (1948)? ½Ir0r*¾Zif; (1952)? pE´mr*¾Zif; (1966)? wdkYwGif pmwnf;
vkyfudkifcJhonf/ wifhw,fonf 0w¦Ka&;enf;udk vrf;opfxGifay;ouJhodkY
r*¾Zif; avmuudkvnf; yHkpHopfjzihf wDxGifay;cJholjzpfonf/ ½Ir0r*¾Zif;udk
(Reader Digest) yHkpHrsdK;jzihf uAsm? aqmif;yg;? 0w¬K? tcef;quf0w¬K&Snf yg0if
aomr*¾Zif;tjzpf xkwfa0cJhygonf/ xdkYjyif tausmftarmf? zdk;NyHK;csdK? cspfaom
oJrTm? ajzavsmhacG? yefopöm? þb00,f0w¦Krsm;udk ½kyf&SifZmwfum;½dkuf&ef
ZmwfnTef; a&;om;cJhonf/ vmvkvkai;? uRefrtEkynmonf? ajzavsmacG
wdkYudk 'g½dkufwmtjzpf ½dkuful;cJhygonf/

wihfw,fonf 0w¦Kavmuü wacwfqef;í a&yef;pm;atmif a&;om;


EkdifcJhol jzpfonf/ wihfw,fESihf ywfoufí pmayynm&SifwdkYu trsdK;rsdK; wifjy
cJhMuonf/ wifhw,f\ 0w¦Krsm;tay:wGif pmzwfy&dwfowfwdkY ESpfouf&jcif;
taMumif;udk '*kefwm&mu
]]wihfw,frSm ta&;tom;acsmarmajyjypfNyD; tzJGYEGJU aumif;
onf/ pum;ajymcef; ponfhrsm; oGufojzihf 0w¬Ktjzpf
zwfí aumif;vSygayonf/ pdwful;,OftawG;jzifh tcspf
Zmwfvrf;rsm;udk a&;onf/ ppftNyD;ü w[kefxdk; us,fjyefY
wdk;yGm;vmaom pmzwfy&dwfowfwGif pdwful;,Of pmay
onf ta&;ygvmay&m wihfw,f\0w¬Krsm;udk vlBudKufrsm;
onf”1
[k qdkrdefYcJhygonf/ xdkYjyif wihfw,f\ Zmwfvrf; zefwD;yHkESifh ywfoufí
“wihfw,fonf Zmwfvrf;tcsdwftquf tawhtul;
ponfjzihf qef;qef;jym;jym;qifum a&;wwfonfhtcsuf

1
wm&m? '*kef? 1967? 371/
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A 261

aMumifh tawG;tac:bufESifh 0w¬Kbufü rav;eufyJ


ayghysufysuf jzpfae&onf/ xdkYjyif tcspfZmwfvrf;udk
tom;ay;jcif;rSmvnf; tzefwvJvJ xyfíaeonf”1
[k tm;enf;csuf tm;omcsufrsm;udk oHk;oyfjyxm;ygonf/ '*kefwm&m\
tjrifwGif wifhw,fonf y&dowftBudKufvdkufí Zmwfvrf;tom;ay; 0w¦Krsm;
a&;cJhonf[k ,lq&onf/ tcspf0w¦Krsm; a&;&mwGifrl wifhw,fonf tEkpdwf
o½kyfazmftzJGU tm;aumif;onf/ tcspf0w¦KudkausmfvGefí b0o½kyfazmf0w¦K
zufodkY tm;jyKa&;om;rnfqdkvQif wifhw,f\tEkynmonf ydkíjrihfrm; vmrnf
[k '*kefwm&m ,lqcJhonf/ ol\t,ltqrSm wifhw,fonf rdrd pdwful;xm;
aom ykHo@mefukd ay:atmif azmfEkdifonf/ wpfcgw&H tEkpdwfuav;rsm;jzihf
cspfpzG,f aumif;onf/ tcspfZmwfvrf; oufoufxuf vlYavmuBuD;\ pepf
pHkukd o½kyfazmfonfh0w¦Krsm;bufodkY csOf;uyfvQif tEkynmwefzdk;onf jrihfvm
rnf[k qdkcJhygonf/
wufwdk;url wifhw,f\ 0w¬Kzwfenf;ESihfywfoufí
]]wihfw,fonf rl&if;0w¬K\ tmabmfudk rysufatmif
jyefqdkol jzpfojzifh bmomjyef&mwGif olESihfwlEkdifol &Sm;vS
onf”2
[k rSwfcsufcsxm;ygonf/ wufwdk;uyif
“wifhw,fESihfywfoufí ol\ csD;rGrf;xkdufaom*kPfrSmum;
ZJGyifjzpfonf/ 0w¦Krsm;udk pufESihfvSnhfí xkwfvkdufouJhodkY
jrefatmif a&;om;EkdifaomowdårSm xl;uJvSonf”3
[k qdkcJhygonf/ wifhw,fonf pdwful;OmPf xufjruf oGufvufonfh
tavsmuf 0w¬Krsm;pGmudk y&dwfowfBudKufatmif a&;om;EdkifpGrf;&Sdygonf/
pma&;q&m om"kurl

1
wm&m? '*kef? 1967? 372/
2
wufwkd;? 1948 ? 29/
3
wufwkd;? 1948? 11/
262 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A

“pmayt&mü þvdkvmbfjrifaom uRrf;usifaom pmay


ynm&SifrsdK;udk om"k taejzihf wihfw,fwpfa,mufom
awGYzl;onf”1
[k qdkcJhonf/
wifhw,f\ emrnfausmfMum;aom ur®zv0w¬Ktay:ü armifodef;qdkif
u vli,fBudKuf? rdef;ry&dwfowfBudKuf a&;[efjzihf a&;avh&Sdaom wifhw,f
onf ur®zva&;&mwGifrl ol\y&dowfrsm;pGm vufrcHjcif;r&Sd/ ur®zvonf
ZmwftdrfyEéuf tHhrcef; qef;Mu,fonf/ vQdKU0Sufonf;zdk0w¬KrsdK; a&;enf;
a&;[ef[k qdkxm;ygonf/ wihfw,f\ y&dowfrsm;onf trsdK;orD;rsm;?
vli,frsm; jzpfonhftavsmuf ur®zvuJhodkY av;eufaom b0½kef;uef
vIyf&Sm;rIygaom 0w¬KrsdK;udk zwfavhr&Sdonhftavsmuf ESpfoufjcif;r&SdMu[ef
wlygonf/ pmzwftavhtusihf &ihfoefolwdkYurl ur®zvudk ESpfoufMuonf/
wifhw,f\ 0w¦Kwpfacwfudk vTrf;rdk;Ekdifavmufatmif pdwful;aumif;yHk?
yg&rD xl;cRefyHkudk armifaqGwihfu
]]ppfNyD;acwfumv xdkacwfrSm ausmfMum;xif&Sm;aom pma&;
q&mrsm;taMumif;udk ajymvQif wifhw,f\ taMumif;udk
vnf; oD;jcm;xnhfoGif; ajymqdkoihfonf[k xifjrifrdyg
onf/ pmzwfy&dowf trsm;pk tMum;wGif xdkacwfu
xif&Sm; ausmfMum;cJholrsm;ü wihfw,fonf xdyfqHk;wef;rS
yg0ifcJhol jzpfygonf/ ½Ir0r*¾Zif; xGufay:vmonhf
1947 ckESpf ywf0ef;usifrS pwifygonf/ wifhw,fonf xdk
acwfu txl;ojzifh vli,ftrsdK;orD; pmzwfy&dowfrsm;
tMum;wGif a&yef;tpm;qHk; pma&;q&mwpfOD;jzpfcJhygonf/
'*kefwm&muyif wihfw,fudk EIwfcrf;eDuav;wdkY\tonf;
pJG pma&;q&m[kuifyGef;wyfcJhzl;ygonf/ xdkpOfu wifhw,f
\ xif&Sm;ausmfMum;rIrSm trsm;BudKuf 0w¦KZmwfvrf;rsm;udk

1
om"k? 1990? 50/
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A 263

ajyjypfaom pum;ajy ta&;tom;jzifh zJGUEGJUodkif;0dkif;um


a&;om;onhf a&;[efwdkYaMumifh jzpfygonf”1
[k qdkxm;ygonf/ wihfw,fonf rnfonhftaMumif;t&mukd rqdk pdwf0ifpm;
zG,f Zmwfvrf; jzpfvmatmifESihf &oajrmufatmif zefwD;a&;zJGYEkdifonf/
0w¦KZmwfvrf;udk y&dowfwdkY ESpfoufonfqdk&mü Zmwfvrf;oufouf
omru a&;[ef aumif;rGefjcif;onfvnf; yg0ifygonf/ wihfw,f\ 0w¦K
a&;[efESihf ywfoufí armifodef;qkdifu
“wihfw,fonf xdkacwfumvwGif ta&mif;& twGifus,f
qHk; y&dowftrsm;qHk; pma&;q&mjzpfonf/ wifhw,f\
a&;[efrSm tqiftjyif pum;<u,f0NyD; pJGrufzG,f 0gus
tqiftjyif pGJNidzG,f pum;tajymtqdk wdkYjzihf wefqmqif
xm;onf/ wifhw,f\a&;[efudk tarGqufcHolrSm 'Dbuf
ydkif;wGif 0if;OD;jzpfonf”2
[kqdkcJhygonf/
wuúodkvf0if;rGefuvnf;
“vGwfvyfa&;acwfwGif r*¾Zif;0w¦K&Snfrsm;jzifh ausmfMum;
vmolrSm wifhw,f jzpfygonf/ vmvkvkai;? vdkufawmfrl?
cspfoHo&m? cspfrkef,dk ponhf0w¦Krsm;jzihf y&dowf tonf;
pJG jzpfvmonf/ wihfw,f\ ta&;rSmoGufonf/ tzJGUtEJGU
aumif;onf/ rdef;uav; wpfa,muf\tvSudk pmrsufESm
10 rsufESmavmuf zJGUEkdifpGrf; &Sdol jzpfonf/ ola&;zJGYaom
Zmwfvrf;rsm;rSm pdwful;,Of tcspfZmwfvrf; jzpfygonf/
ppfNyD;acwf pmtkyfaps;uGufü olYudk NydKifEkdifol r&Sdyg/
EIwfcrf;eD yg;eDrav;wdkY\ tonf;pJGpma&;q&m jzpfonf”3
[k oHk;oyfjyxm;ygonf/
1
aqGwifh? armif? 1973? 198/
2
odef;qkdif? armif? 1973? 85/
3
0if;rGef? wuúodkvf? 1973? 520/
264 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A

wihfw,f\0w¦Krsm;onf pmzwfy&dowfrsm;tm; pJGrufapyHk?


pdwful;OmPf qef;Mu,fyHkudk OD;jrihfMunfu
]]pma&;q&mwifhw,f a&;om;aom vmvkvkai; (Reader
digest)rSm ygwJh pmrsufESm (3)rsufESmavmufyJ ygwJh 0w¦Kwdk
av; (Paid in full)udk wihfw,fu a&;awmh ½Ir0r*¾Zif;xJ
(2)vquf a&;&ovm;rodbl;? tJ'D Zmwfvrf;rSm rif;orD;
emrnfu rkdUrkdU tif;,m;uefapmif;u wkdufBuD;rSm aew,f/
tck tif;,m;uefapmif;udk Munfhvdkufawmh jzLjzLBuD;jrif&
wJhwdkufBuD;? 'g rdkYrdkYaewJhwdkufvdkY xif&w,f/ tJ'Davmuf
xd o½kyfazmf aumif;w,f/ vmvkvkai;u tJ'Dacwfu
vlum yg;pyfzsm; a&yef;pm;cJhqkH;”1
[k oHk;oyfwifjycJhonf/
txufazmfjyyg pmayynm&SiftoDoD; tqdktrdefYrsm;udkMunhfvQif 0w¦K
Zmwfvrf;zefwD;&mü wifhw,f\ pdwful;OmPf xufjrufrIudk rSef;qEdkifyg
onf/ pdwful;,Of cspfZmwfvrf;rsm;udk ESpfoufpJGrufzG,fjzpfatmif Zmwftdrf
wnfaqmufí zefwD; a&;zJGYEkdifpGrf;&Sdol jzpfygonf/

ajzavsmacGonf pma&;q&mwifhfw,f\ xif&Sm;ausmfMum; vlBudKufrsm;


aom 0w¬Kjzpfonf/ xdk0w¬Kudk wihfw,fonf 1948 ckESpfwGif (1)Budrf? 1955
wGif (1)Budrf xkwfa0cJhygonf/ xdk0w¦Kudk 'g½dkufwm ODcspfcifu ½kyf&Sif
½dkuful;aomtcgwGifvnf; vlBudKufrsm;cJhygonf/ ajzavsmacG 0w¬Krl&if;tprSm
1948 ckESpf ZGefvxkwf ya'omr*¾Zif;ü r*¾Zif;0w¬K&Snftjzpf azmfjycHcJh&
ygonf/

jynfNrdKU&Sd opfpufolaX;BuD; OD;pHatmifESihf a':odef;EJGYwdkYwGif om;orD;


(4)OD; &Sdonf/ udkudkBuD;? udkudkvwf? rdrdav;ESihf udkaxG;wdkYjzpfMuonf/
udkudkvwfonf jrefrmhopfvkyfief;udk EkdifiHjcm;om;rsufESmjzLrsm; vuf0g;BuD;

1
jrifhMunf? OD;? 1977? 83/
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A 265

tkyfxm;cJh&mrS trsdK;om;ydkifvkyfief;tjzpf &yfwnfcGihf&aomtcgwGif wdk;wuf


vmatmif BuHpnfaeoljzpfonf/ udkudkvwfonf oHk;xyfom;vkyfenf; twwf
ynmudk t*FvefodkYoGm;í oif,lonf/ jrefrmjynfü oHk;xyfom;udk wDxGif
xkwfvkyf&efjzpfonf/ udkudkBuD;rSm opfvkyfief;udk pdwf0ifpm;olr[kwfay/
rdrdav; rSm pdwfvIyf&Sm;vG,fNyD; tcspfa&;wGif pdwfxif&mudk vkyfwwfol
jzpfonf/ udkaxG;rSmrl i,f&G,foljzpfonf/ opfpufolaX;BuD; OD;pHa&TatmifESihf
tvHkzcif jzpfol OD;ae'Gef;wdkYonf tnma'orS opfvkyfief;vkyf&ef vma&muf
cJholrsm; jzpfonf/ jynfNrdKUwGif aomifwifae&mrS EkdifiHjcm;om;ydkifopfpufwGif
0ifa&muf vkyfudkifcJhMuonhf oli,fcsif;? 2 a,mufvHk; rodef;EJGUudk cspfcJhMu
onf/ rodef;EJGUu OD;a&TpHatmifudk a&G;cs,fcJhonf/ OD;a&TpHatmifonf ½dk;om;
BudK;pm;aomaMumihf pufolaX;\ ,HkMunfrIcH&NyD; &mxl;tqihfqihf wdk;jr§ihfcH&
onf/ pufolaX; EkdifiHjcm;jyefoGm;aomtcg opfpufBuD;udk qufcHcGihf&cJhNyD;
BuD;yGm; csrf;omvmonf/ OD;aexGef;rSm rl;,pfaomufpm;í wjznf;jznf;
ysufpD;vmNyD; opfpufwGif *ef',ftjzpfvkyfudkif&if; opfvHk;ydaomaMumihf ajc
wpfzuf jzwfcJh&onf/ xdktaMumif;ESifhqufpyfNyD; OD;aexGef;u OD;a&TpHatmifudk
rauseyfcJhay/ OD;a&TpHatmifurl tvkyf rvkyfEkdifaomoli,fcsif;udk *ef',f
vpm ay;NrJay;onf/ OD;aexGef; orD;BuD;a,musfm; udkzdk;vSrSmvnf; *ef',f
tqihfjzihf tvkyfvkyfaeonf/ pm;0wfaea&; cufcJaomaMumihf orD;i,f tvHk
onf OD;a&TpHatmiftdrfwGif tdrftultjzpfvkyf&ef a&mufvmcJhonf/ zcif
OD;ae'Gef;u wm;jrpfcJhonf/
olaX;uawmf a':odef;EJGYu vHkr [laomtrnfudk tvHk[k ajymif;ay;NyD;
oabmuscJhonf/ OD;a&TpHatmif\wdkufESihf uyfaeaomwkdufwGif olaX;orD;
cifESif;vGif &Sdonf/ rdbrsm;u udkudkvwfESihfoabmwlxm;onf/ udkudkvwf
onf tvHkudk pJGvef; cspfcifvmonf/
tvHkzufu wHkUjyef cspfcifrdaomfvnf; *kPftqihftwef; uGmjcm;rI
vufxyf&ef pDpOfxm;ol &SdrIaMumifh jiif;y,fcJhonf/ tvHku tdrfBuD;rS xGufcGm
oGm;&efajymqdk&mwGif a':odef;EJGU cGihfrjyKcJhay/ tvHkonf aiGaMu;udpörsm;wGif
pdwfcs&NyD;vQif orD;jzpfol rdrdav;\ tcspfa&;udpörsm;ü apmihfMunhfay;oljzpf
aomaMumihf jzpfygonf/ udkudkBuD;onf rEÅav;rS olaX;orD;ESihfvufxyfNyD;
rEÅav;odkY vdkufygoGm;onf/ rdrdav;rSmvnf; olaX;om; cifa<uESihf vufxyf
í &efukefodkY vkdufoGm;onf/ udkudkvwfonf oHk;xyfom; wDxGifazmfpyf&mü
266 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A

ratmifjrifao;ay/ tvHkuvnf; jyefrcspfaomaMumihf opfpufü taersm;


cJhonf/ xdkrSwqihf tvHkESihfudkvwfwdkY cspfcJhrdMuonf/ tvHkonf udkvwfESihf
a0;&ef rdrdav;ESihf &efukefodkYvdkufcJhonf/ OD;a&TpHatmifu tvHkudk udkvwfESihf
vufxyfay;&eftwGuf jyefac:vmcJhonf/ þwGif tvkyform;jyóem ay:
vmonf/ oydwfacgif;aqmifrsm;rSm tvHk\cJtdk udkzdk;vSESihf zcif OD;ae'Gef;wdkY
jzpfonf/ oydwfarSmufolrsm;onf NrdKUrS tvkyform;vlrdkufrsm;udk ac:NyD;vQif
puf½Hkudk twif;zGihf&efBuHpnfonf/ udkvwfwdkY bufurl tEkenf;ESihf ajz&Sif;
vdkonf/ tvkyform;rsm;onf NcHudk0dkif;vmNyD; cJESihfypfMuonf/ udkudkBuD;u
tMurf;enf;jzihf wkHYjyef&ef tBuHay;onf/ OD;a&TpHatmifu vufcHonf/ tvHk
onf cJtdk udkzdk;vSxH oGm;í OD;a&TpHatmifwdkYESihf aphpyfajz&Sif;&ef ajymqdkonf/
tvHk\ nSdEdIif;rIt& opfpufteD;½Sd wHwm;ay:wGif ESpfOD;ESpfzuf awGUqHk&ef
oabmwlcJhMuonf/ tvkyform;rsm;u oabmwlaomfvnf; OD;ae'Gef;u
tjyif;txef uefYuGufonf/ ukdudkBuD;\ tBuHay;csuftwdkif; tvkyform;
vlrdkufrsm;udkac:í wkHYjyef&efpDpOfxm;rIudk OD;a&TpHatmifbufu zsufodrf;ay;
onf/ puf½HkrSvlrdkufrsm;udk ac:rvm&ef udkaxG;tm; oGm;í tcsdefrDwm;ap
onf/ odkY&mwGif udkaxG; ayghqrIaMumihf udkudkBuD;ac:vmaom tvkyform;
rsm;onf vufeufudkifaqmifum csDwufvmMuonf/ OD;ae'Gef;onfpuf½HkrS
tvkyform; vlrdkufrsm;udk jrifonfESihf OD;a&TpHatmifudk ajy;í "m;eJYxdk;onf/
OD;a&TpHatmifwdkYbufrS tapmihfac:xm;aom ykvdyfrsm;ypfcwfrIaMumihf OD;zdk;vS
ESifh OD;ae'Gef; aoqHk;cJhonf/ tvHkonf rdrdaMumihf OD;a&TpHatmif aoqHk;
&onf[k,lqNyD; udkvwftm; a&Smifíaeonf/ udkvwf ay;cJhonfhaiG (1000)
udk &if;í ZmabmfvDcsKyfqdkif wnfaxmifcJhonf/ a':odef;EJGUraorD qefpuf
twGuf tarGpkudk cJGa0&m a':odef;EJGUu rdrda0pktm; tvHkudk cHpm;apcJhonf/
rdrdav;ESihf udkaxG;wdkYonf udkudkBuD;\qE´twkdif; opfpufa&mif;ypfNyD; tarGcJG
&ef oabmwlMuonf/ opfpufudk oHa,mZOf&Sdaom udkvwfonf ra&mif;
vdkay/ opfpufra&mif;onhfbufu tav;om&eftwGuf tvHkurdrdav;tm;
ol\a0pkudk ay;cJhonf/ rdrdav;u oabmwlonhftwGuf udkvwf\qE´
jynhf0oGm;onf/ opfpuf ra&mif;jzpfawmhay/ Zmwfodrf;ü udkvwfESihf tvHkwdkY
aygif;zufrdMuonf/
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A 267

ajzavsmhacG0w¬KwGif ZmwfysdK;ydkif;ü t"duZmwfaqmifjzpfonfh tvHkESifh


pmzwfolwdkYtm; pwif rdwfqufay;cJhonf/ tvHk\taMumif;udk wifjy&mü
pma&;olonf tajymjzifh rwifjybJ tjyenf;udkoHk;í ZmwfuGufazmf wifjy
xm;onf/ ZmwfysdK;ydkif;ZmwfuGufwGif jynfjrdKU\ awmifukef;ay:&Sd tvGef
MuD;rm;us,fjyefUvSaom wdkuftdrftwGif;odkY cyfEGrf;EGrf;t0wftpm;ESifh &kyf&nf
acsmarmvSyaom rdef;rysdKav;wpfOD; a&mufvmyHkESifh tpysdK;xm;onf/ pma&;
olonf t"duZmwfaqmifjzpfaom tvHk\b0taetxm;udk 0wfpm;qif,ifrI
oGifjyifyHkyef;wdkYjzifh wifjyjcif;ESifhtwl Zmwfvrf;\ aemufcHwnf&m jzpfaom
jynfjrdKU awmifukef;ay:&Sd wdkufMuD;udkvnf; xnfhoGif;wifjyonf/ aemufcHESifh
Zmwfaqmifudk wGJí wifjyjcif;jzifh pmzwfolpdwfwGif odvdkpdwfxufoef
vmaponf/ wdkufMuD;\ crf;em;xnf0grIESifh rdef;rysdKav;\ EGrf;yg;rIudk,SOfí
jyuGufwGif wifjyvdkufjcif;jzifh xdktdrfESifhrdef;rysdKav;onf rnfodkYywfoufvm
rnfudk odvdkvmMuonf/ wpfzufrSvnf; tqiftjyifcrf;em;rIrsm;udk tEkpdwf
o&kyfazmfwifjyjyD;vQif wpfzufrSvnf; tvHk\aMumuf&GHUtm;i,fpdwfudk azmfjy
xm;onfhtwGuf pdwf0ifpm;zG,f jzpfvm&onf/ xdktcsdef touf 25ESpft&G,f
taemufwdkif;t0wftpm;udk 0wfxm;onfh a,musfm;ysdKwpfOD; vufqGJtdwf
udkifí 0ifvmonfhtcef; xnfhxm;onf/ xdkolonf udkudkvwf jzpfonf/
udkudkvwfonf EdkifiHjcm;rS jyefvmolyDyD opfwefwGufyHkvuFmudk qdkívmonf/
avSum;xdyfqDodkY jyHK;í &yfMunfhae&mwGif tvHkESifhqHkrdMuonf/ acsmarmvSyí
qif;&Jaomrdef;rysdKESihf tdrfMuD;&Sif a,mufsm;ysdKwdkYtm; ZmwfysdK;ydkif;üyif awGUqHk
ay;vdkufaomtcg xdkolESpfOD;\ *kPf&nf rwlaom cspfarwÅmZmwfvrf;tay:
pma&;olwdkY tm&Hkpl;pdkufvmrdMuygonf/ ZmwfysdK;ydkif;üyif pma&;olu rdrdav;
ESifh udkaxG;wdkY awGUqHkajymqdkcef;jzifh udkvwfonf opfvkyfief;tay: tm&Hk
0ifpm;aom acwfrDwdk;wufonfh vli,fwpfa,mufjzpfaMumif; today;cJhonf/
ZmwfysdK;ydkif;üyif pma&;olonf t"du ZmwfaqmifESpfOD;ESifh rdwfqufay;onf/
t"duZmwfaqmifESpfOD;\ rwlnDaom b0taetxm;? awGUqHkcef;wdkYjzifh pdwf
0ifpm;vmaponf/ aemufcHtzGJUuvnf; xdkolESpfOD;\ b0jcif;uGmjcm;rIudk
odomatmifwifjycJhonf/ udkudkvwf\ tajctae? tvHk\tajctaewddkYudk
MudKwif cif;usif; today;xm;aomtcef; jzpfygonf/
268 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A

udkudkvwfonf bdvyfrSjyefvmjyD; tdrftul tvHkESifh awGUaomtcg


u&kPm oufcJhonf/ tvHktm;awGUpuyif tm;ay;ESpfodrfhcJhonfh ZmwfuGufudk
]]t&dk;cHoufouf &Sufovdk aMumufovdk &ifuav;zdkrvdk
jzpfae&Smaom qif;&Joluav; tvHktm; udkudkvwfrSm
oem;vnf;oem;? tm;rvdktm;r&vnf; &SdaomaMumifh bm
aMumuf&rvJtvHk&JU ararMuD;u rif;udk udkufpm;rSmvm;
xrif;yGJjyifjyD;ygjyD ararMuD;&Sifh[k}}1
oifay;onfhtcef;udkvnf; xnfhoGif;xm;ygonf/

Zmwfvrf;jzpfay: zefwD;rIwGif aemufcHtzGJUonfta&;ygonf/ ZmwfysdK;


ydkif;wGif wifjycJhaom awmifukef;ay:u wdkuftdrfMuD;onf ae&ma'o aemufcH
jzpfonf/ ZmwfaqmifESpfOD;\ cspfjcif;? b0csif;tm;jydKifrIwGif tajctaecsif;
jcm;em;onfhoabmudk aemufcHtzGJUESifh wifjyvdkufjcif;jzpfonf/ odkY&mwGif
ajzavsmhacG0w¬K Zmwfvrf; jzpfwnfrIwGif tcsdefumvaemufcHESifh ae&ma'o
aemufcHwdkYonf ta&;ygonf/ tcsdefumvrSm vGwfvyfa&;acwfOD;umv
udkvdkeDacwfwGif qefpuf? opfpuf paomvkyfief;MuD;rsm;onf e,fcsJUrsufESmjzL
wdkY\ vkyfief;rsm;jzpfonf/ jrefrmwdkYrSm vkyfief;ydkif&Sif e,fcsJUvufatmufwGif
vkyfom;rsm;tjzpf vkyfcGifh&onf/ vGwfvyfa&;&jyD;aemufydkif; e,fcsJUydkif puf&Hk?
tvkyf&Hk vkyfief;rsm;onf jrefrmwdkY ydkifqdkifcGifh&vmonf/ xdkodkY&vmaomtcg
jrefrmvlrsdK;rsm;xJrS puf&Hk? tvkyf&Hk ydkif&Sifrsm;onf t&if;&Sifrsm;jzpfvmMu
onf/ tvkyform;wdkYonf t&if;&SifwdkUtm; qefYusifwGef;vSefí vlrI tcGifh
ta&; awmif;vmMuonf/ xdkumvwGif EdkifiHa&; wnfjidrfrI r&Sdonfhtavsmuf
pD;yGm;a&;wnfjidrfrI r&SdMuay/ puf&Hk? tvkyf&Hkrsm;ü t&if;&Sifqdkonfh ydkif&Sif
rsm;ESifh tvkyform;rsm; y#dyu©jzpfyGm;aeonf/ xdkodkYaomacwf tajctae
rsm;udk pma&;q&mwifhw,fonf awGUjrifMum;odae&onf/ awGUjrifMum;odae
onfhtavsmuf jrefrmvli,frsm;xJwGif wdk;wufacwfrDaom tawG;tjrif&Sd
onfh vli,frsm; ay:aygufvmapvdkonf/ xdkvli,frsm;\ pGrf;tm;jzifh jrefrm
puf&Hk? tvkyf&Hk vkyfief;rsm;udk jrefrmydkiftjzpf qufvuf wnfwHhapvdkonf/
1
wifhw,f? 1955? 57/
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A 269

acwfrDwdk;wufaom enf;ynmrsm;ESifh wnfaqmufapvdkonf/ xdkapwemudk


t&if;cHí ajzavsmhacG 0w¬KZmwfvrf;udk zefwD;cJhygonf/ pdwful;,Oftcspf
0w¬K[k qdk&aomfvnf; 0w¬K\ aemufcHtcsdefumvESifh ae&ma'owdkUrSm cdkifvHk
onf/ toifh,kwÅd&Sdonf[k qdk&rnf/ acwfjydKiftzGJUoabm ygonf/
aemufcHESifh0w¬KZmwfvrf;\ qufpyfrIudk ewfEG,fuvnf;
]]Zmwfvrf;? ZmwfuGufESifh vdkufavsmaom taxmuftul jzpf
aom umva'oESifhvkyfief;taiGUtoufrsm; tifrwefavsmhyg;
csdKUwJhaevQif ,if;0w¬Konf pdwful;,Oftqifh? yHkjyiftqifh
tajctjrpf r&Sdaom tqifhwGifom &Sdaernf}}1
[kqdkcJhygonf/
odef;azjrifhuvnf; Zmwfvrf;aumif;wpfyk'f jzpf&efESifh Zmwftdrfcdkifrm
&eftwGuf aemufcH0ef;usif\ ta&;ygyHkudk
]]Zmwfvrf;ESifh Zmwftdrf wnfaqmuf&ef a&cH? ajrcH vdk
onf/ a&cH? ajrcHudkrSDíom tqifajyaom Zmwftdrf? Zmwf
vrf;rsm; wnfaqmufEdkifonf/ xdka&cH? ajrcH onfum;
vlrIa&;? EdkifiHa&;? pD;yGm;a&;paom vlYavmu\ ta&;t&m
rsm;udk xif[yfazmfjyxmaom 0w¬Kwnf&m a&cH? ajrcH jzpf
onf/ a&cH? ajrcH aumif;onfESifh trQZmwfvrf;? Zmwftdrf
aumif;onf/ a&cH? ajrcH wifhw,fonfESifhtrQ Zmwfvrf;?
Zmwftdrf crf;em;onf/ xdkYaMumifh 0w¬Ka&;vdkvQif vlY
avmu\ ta&;t&mrsm;udk vlwdkYtwGuf t"dyÜm,f&Sdaom
a&cH? ajrcH tuGufusus a&G;cs,fwwf&ef vdkonf}}2
[k rdefYqdkxm;ygonf/
txufygtqdktrdefYtwdkif;yif ajzavsmhacG0w¬Kudk wifhw,fonf tcspf
0w¬K[k qdkaomfvnf; xdkacwfutrSefwu,f jzpfay:aeaom 'dXavmu
aemufcHudk toHk;jyKxm;onf/ t&if;&SifESifh tvkyform;wdkY\ y#dyu©rsm;
aMumifh jrefrmhpD;yGm;a&; qkwf,kwf usqif;rnfudk pdk;&drf[efwlonf/ ESpfOD;
1
ewfEG,fESifhtrsm;? 1975? 193/
2
odef;azjrifh 1968? 63/
270 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A

ESpfzuf tajytvnf nSdEIdif; aqG;aEG;jcif;jzifh tqifajyacsmarGU&ef OD;wnfí


Zmwfvrf;qifxm;ygonf/

Zmwfwufydkif;wpfavsmufwGif jzpf&yfrsm;onf *kPftqifhtwef;jcif;


rwlaom ZmwfaqmifESpfOD;\ cspfjcif;t&SdefjrifhvmouJhodkY ESpfzufrdbrsm;udk
rlwnfíjzpfvmrnfh Zmwfvrf;y#dyu© odkYr[kwf tm;jydKifrIrsm;onf ta&;yg
vmrnfjzpfonf/
ZmwfxGwfydkif;wGif jzpfyGm;onfh tvkyform;ESifh ydkif&SifwdkY\ t"du&kPf;
jyóemudk wifjy&mwGif ESpfOD;ESpfzuf vlaoonftxd azmfjyoGm;rnfjzpfonf/
xdkodkYazmfjy&mwGif ZmwfxGwfydkif;odkYa&mufrS &kwfw&uf jyif;xefaomy#dyu©udk
wifjyjcif; xuf Zmwfwufydkif;xJuyif y#dyu©udk rodrom xnfhay;jcif;jzifh
wjznf;jznf; t&Sdef&vmonfhoabmudk aqmifvmrnf/ toifh,kwÅdvnf;
&Sdvmrnf/ xdkodkYZmwf&Sdefudk obm0usus jrifhwufvmap&ef Zmwfaqmifrsm;\
tajctaeudk MudKwifí p&dkuftjzpf zefwD;xm;&onf/ tvkyform;zufrS
y#dyu©udk OD;aqmifolrSm tvHk\zcif OD;ae'Gef;jzpfonf/ wpfzufESifhwpfzuf
aoqHk;onftxd y#dyu© jzpfyGm;rIudk OD;aqmifol OD;ae'Gef;p&dkufonf cdkifrmrS
om Zmwfvrf;jzpf&yfonf cdkifrmvmrnfjzpfonf/ odkYjzpfí Zmwfwufydkif;
\tpüyif aemufaMumif;jyef ZmwfuGufudkoHk;í OD;ae'Gef;ESifh OD;a&TZHatmif
wdkY\b0udk azmfjycJhonf/ OD;ae'Gef;onf a':odef;EGJUudk qHk;&IH;cJhjcif; OD;a&TZH
atmifu opfpufydkif&SifjzpfaecsdefwGif *ef',ftjzpf vkyfudkif&jcif;tay:ü
rausreyf jzpfaeoljzpfonf/ rawmfwqopfvHk;ydí ajcwpfzuf jzwf&aom
tcg emusOf;pdwfonf ydkrdkjyif;xefjyD; OD;a&TZHatmiftay: &efjyK&ef tm;cJ
xm;oljzpfonf/ xdktajctaersm;udk MudKwifcif;usif;xm;jyD;rS ZmwfxGwfydkif;
jzpf&yfudk wifjyvdkufaomtcg pmzwfolwdkYtaejzifh toifh,kwÅd&Sdonf[k
xifjrifvmonf/ wifhw,fonf pdwful;,Oftcspf0w¬K a&;qdkonfhtavsmuf
*kPf&nfrwlol ESpfOD;\ tcspfudk zGJUoDaom ZmwfuGufrsm;udk Mum;cHxnfhay;
jcif;jzifh y&dowftMudKufjzpfatmif qGJaqmif,lonf/ wpfzufrSvnf; acwfudk
xif[yfonfhtzGJUrsm; yg0ifjyD; acwfjydKifoabm aqmifatmif Zmwfvrf;qif
wifjyxm;ygonf/
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A 271

Zmwfwufydkif;wGif qif;&JaomtvHktay:ü a':odef;EGJUonf ,HkMunfjcif;


ESifh cspfjcif;udk jyocJhonf/ xdkodkY ,HkMunfcspfcifap&efvnf; tvHku rdrdav;
udk apmifha&Smuf umuG,fay;cJhonf/ udkudkvwfu tvHkudk cspfcGifhyef&müvnf;
tvHkonf csufjcif; wkHYjyefjcif;rjyKbJ wwfEdkiforQ a&Smifajy;cJhonf/ rdrdav;
aemuf vdkufoGm;onf/ aemufqHk;wGif udkudkvwf\ oHk;xyfom;vkyfief;
ratmifjrifcJhrItay: cHpm;csuf? rdrdtwGuf cHpm;csufudk em;vnfvmaom tcg
wGifrS vufcHcJhonf/ xdkZmwfuGufrsm;udk MunfhvQif wifhw,fonf pdwful;,Of
0w¬K[lí jzpfovdk a&;zGJUjcif;r[kwfbJ olzefwD;wifqufonfh ZmwfuGufwdkif;
udk tusdK;oifhtaMumif;oifh jzpfatmifa&;zGJUxm;onfudk awGU&ygonf/
xdktaMumif;udk armifcifrif("EkjzL) uvnf;
]]jzpf&yfrsm;udk taMumif;tusdK;qufum 0w¬KZmwfvrf;
yHkpHjzifh a&;zGJUaomtzGJUrsdK;udk Zmwfvrf;tzGJU[k qdkvdkjcif;
jzpfygonf}}1
[kqdkcJhonf/ wifhw,f\0w¬Krsm;udk vlMudKufrsm;&jcif;rSm ol\ Zmwfvrf;
zefwD;rIwGif ZmwfuGufrsm; tcsdwftqufaumif;rGefrIygonf/ xdkodkY csdwfquf
&müvnf; tusdK;oifh taMumif;oifhjzpfatmif csdwfquf wifjyEdkifaomaMumifh
jzpfygonf/
Zmwfwufydkif;wGif tvHkonf a':odef;EGJU tm;udk;&aom vlwpfa,muf
tjzpf yg0ifvIyf&Sm;&onf/ a':odef;EGJUorD; rdrdav; a,mufsm;aemuf vdkufrnfh
udpöwGif tvHkaMumifhtcsdefrD wm;qD;EdkifcJhonf/ pma&;olonf y&dowftMudKuf
Zmwfvrf;jzpf&ef zefwD;&mwGif t"duZmwfaqmif wpfOD;OD;udk A[dkjyKí zefwD;
,l&onf/ xdkoabmudk 0w¬K&Snfa&;enf; jzwfvrf;pmtkyfudk a&;om;ol
avmf&m0SpfuGefYu
]]0w¬KwGif yg0ifaom Zmwfaqmifwdkif;onf ta&;ygaomf
vnf; pma&;oltaejzifh Zmwfvrf;\A[dkusaom Zmwfaqmif
tay:ü tm&Hkpl;pdkufrS Zmwfvrf;onf tiftm;&SdEdkifrnf/
oifonf wpf'gZifrQ&Sdaom Zmwfaqmifrsm;tay: tm&Hk

1
cifrif?armif("EkjzL)? 1994?294/
272 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A

pl;pdkufxm;ygu pmzwfoltaejzifh pdwf&IyfaxG;oGm;Edkif


onf/ cHpm;rIrsm; qHk;&IH;oGm;rnf}}1
[kazmfjyxm;ygonf/ txufyg enf;pepftwdkif;yif wifhw,fonf tvHkudk
t"du Zmwfaqmiftjzpf A[dkjyKí ajzavsmhacGZmwfvrf;udk zGJUpnf;wnfaqmuf
xm;onf/ tvHk\ &kyf&nfacsmarmrI? qif;&Jaomfvnf; &dk;om;í pdwfxm;
jrifhjrwfrI? vdr®myg;eyfrI? rdrdESifh*kPf&nfrwlonfhtcspfudk MudK;pm;í a&Smif&Sm;rI?
tepfemcHrI ponfhp&dkufrsm;jzifh zefwD;,lum p&dkufESifhvdkufzufaom ZmwfuGuf
rsm;udkpDpOfí yg0ifvIyf&Sm;aponf/ y&dowfwdkYonf A[dkjyKZmwfaqmif tvHkudk
cspfcifoem;vmonf/ tvHk\ cHpm;rIESifh wpfom;wnf;? wpfxyfwnf;jzpfum
tvHkbufrSyg0ifí pdk;&drfvmMuonf/ udkudkvwfESifhaygif;zufEdkifap&ef pdwftm;
xufoefvmMuonf/ tvHkonf udkvwftm; cspfcifaomfvnf; cspfwHkUrjyefbJ
a&Smifajy;cJhonf/ cspfjcif;ESifh pGefYcGmjcif;wdkYudk tvHk\pdwfwGif;tm;jydKifrIrsm;
tjzpf wifjycJhonf/ pdwfwGif;tm; jydKifrIrsm;aMumifh tvHkonf *kPfodu©m&SdjyD;
ydkícspfp&m? oem;p&m aumif;vmonf/ y&dowf\ tm&Hkudk qGJaqmif zrf;pm;
EdkifpGrf; ydkí&Sdvmonf/ Zmwfaqmifay: rlwnfí Zmwfvrf;onfvnf; tiftm;
&Sdvmonf/ tvHk\p&dkufudk t"duxm;í tEkpdyfjc,frIef; wifjyonf/ Zmwf
wufydkif;wGif tvHkonf a':odef;EGJU\ ,HkMunfrI? cspfcifrIudk &&SdcJhonf/
udkvwfESifh cspfrdaomfvnf; rdrdav;aemufodkY vdkufjcif;jzifha&SmifcGmcJhonf/
wifhw,fonf tcspf0w¬Krsm;udka&;&mü pmzwfolwdkYonf Zmwfodrf;wGif cspfol
ESpfOD;udk aygif;zufay;rS ESpfoufMuonfudk em;vnfoabmaygufol jzpfonfh
tavsmuf rnfodkYyif tvHkbufrS pGefYvGwfaomfvnf; Zmwfodrf;wGif oem;
p&maumif;aom tvHkESifhudkvwfwdkYtm; aysmf&TifpGm aygif;zufay;rSom y&dowf
tMudKufjzpfrnfudk em;vnfxm;onf/ xdkYjyif Zmwfvrf;onf or&dk;us rjzpf
bJ qefYusifbuf tkyfpk tcsif;csif; tm;jydKifrIrsm; yg0if&ef vdktyfonf/
tm;jydKifrIESifhywfoufí *sdK;ZufEdkbmudkaAhpfu
]]oifhZmwfaumifrsm; bmudktrsm;qHk; wefzdk;xm; aqmif&Guf
Muonfudk pDpOf&rnf/ xdkYaMumifh Zmwfvrf;jzpfay:&ef
olwdkYudk wdkufcdkufcdkif;yg/ b0? tcspf? aiG? tvkyfwdkY
twGuf wkdufyGJ0ifcdkif;yg/ oif\ Zmwfaumifrsm;onf
1
Whit,2009,8.
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A 273

bmudkrQ *&krpdkufMuvQif olYywf0ef;usif&Sd ZmwfaMumif;


jzpf&yfrsm;onf MuHK&musyef;jzpfvmrnf}}1
qdkvdkonfrSm Zmwfvrf;wGif y&dowfpdwf0ifpm;ap&efESifh Zmwfvrf;ouf0if
vIyf&Sm;rI &Sdap&eftwGuf tm;jydKifrI vdktyfonf/ tm;jydKifrIjzpfay:ap&ef
Zmwfaqmifrsm;wGif yef;wdkif&Sd&rnf/ yef;wdkifodkYta&mufoGm;&mwGif pma&;olu
tcuftcJtwm;tqD;rsm; &efolrsm;udk zefwD;ay;xm;&rnf/ Zmwfaqmifonf
rdrd\yef;wdkifjzpfaom b0? tcspf? aiG? tvkyfwpfckcktwGuf Zmwfaqmifudk
wdkufyGJ0ifcdkif;yg/ rdrdwdkY vdktyfaom yef;wdkifa&mufatmif Zmwfaqmifonf
&efoltcuftcJ twm;tqD;udk rnfuJhodkY ausmfjzwfonf[laom tcsufudk
qufpyf,l xm;jcif;onf Zmwfvrf;yifjzpfygonf/ xdkYaMumifh *sdK;ZufEdkbmaAhpf
u Zmwfaqmifrsm;wGif wefzdk;xm;csuf&Sd&rnf/ xdktcsuftwGuf wdkufyGJ0ifcdkif;
&rnf[k qdkxm;jcif;jzpfygonf/
ajzavsmhacG0w¬KwGif tm;jydKifrIESpfrsdK;yg0ifonf/ wpfrsdK;rSm pmzwfolwdkY
onf ESpfoufjcif; &ojzpfay:vmap&ef *kPfedrfholtvHkESifh *kPfjrifhol udkvwf
wdkY\ tcspfcsif; tm;jydKifrIjzpfonf/ xdktm;jydKifrIwGif udkvwfESifhoabmwlxm;
aom tdrfeD;csif; olaX;orD; yg0ifonf/ odkY&mwGif tvHkESifhxdktrsdK;orD;wdkY \
tm;jydKifcef;udk wpfuGuf ESpfuGufcefYom wifjyxm;onf/ 0w¬K\t"du
tm;jydKifcef;rSm opfpufydkif&SifESifh tvkyform;wdkY\ y#dyu©(odkYr[kwf) tm;jydKif
rIjzpfonf/ xdktcsdefu t&if;&SifESifh tvkyform;wdkYMum; a,bk,susonfh
y#dyu©jyóemudk pma&;olu ajzavsmhacG 0w¬KZmwfvrf;wGif olaX;OD;a&TZH
atmifESifh tvkyform; OD;ae'Gef;wdkY\tm;jydKifrIjzifh wifjyxm;onf/ ZmwfxGuf
ydkif;wGif ajz&Sif;&ifqdkif&rnfh t&if;&SifESifh tvkyform; tm;jydKifrIonf t&Sdef
t[kefMuD;vmjyD; OD;a&TZHatmif? OD;ae'Gef;? udkzdk;vSwdkY aoqHk;onftxd jzpfcJh
onf/ xdktm;jydKifrIwGif ESpfOD;ESpfzuf qHk;&IH;epfem&onfhtwGuf tcsif;csif;
nSdEIdif;aqmif&Gufjcif;jzifh ajyvnfapoifhonf[laom tajzudk pma&;olu
xkwfazmfwifjycJhonf/ pmzwfoltMudKufjzpf&ef 0w¬KZmwfvrf;oabmrSm
&IyfaxG;rI&Sd &rnf/
ajzavsmhacGwGif xdkodkY &IyfaxG;ap&eftwGuf tvkyform;acgif;aqmif
OD;ae'Gef; orD;tjzpf tvHkudk zefwD;xm;onf/ tvHkonf OD;a&TZHatmifom;ESifh
1
Novakovich, 1995,72.
274 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A

cspfMudKufaeMuonf/ xdkodkY &IyfaxG;atmif csdwfqufvdkufjcif;jzifh tvHkwdkY \


tcspfZmwfvrf;wGif vlwef;pm;p&dkufvnf; ygvmjyD; ydkí onf;xdwf&ifzdk
jzpfaponf/ xdkZmwfvrf;ü OD;ae'Gef;onf tvGefwif;rmoljzpfonf/ OD;a&TZH
atmifESifh a':odef;EGJUwdkYonfvnf; OD;ae'Gef;ESifh tm;jydKif&olrsm;jzpfonf/
pma&;olonf Zmwfvrf;wGif udkvwfESifh tvHkudk aygif;zufapvdkaomaMumifh
Zmwfwufydkif;uyif MudKwifí Zmwfaqmif p&dkufudk txdef;tuGyfjyKxm;onf/
OD;a&TZHatmif a':odef;EGJUwdkYonf jyif;xefaom t&if;&Sif p&dkufr&SdbJ
vlwef;pm;cGJjcm;rIavsmhyg;onf/ cspfjcif;arwÅmudk wefzdk;xm; olrsm;jzpfonf[k
MudKwifcif;usif;zefwD;xm;cJhonf/ tvHkxGufcGm oGm;aomaMumifh udkvwfonf
pdwfqif;&J udk,fqif;&Jjzpfonfudk OD;a&TZHatmifESifha':odef;EGJU odaom tcg
tvHkudkjyefac:jyD;vQif udkvwfESifh oabmwlaMumif; ajymqdkcJhonf/ xdkuJhodkY
Zmwfaqmifrsm;udk MudKwifí aysmhaysmh aysmif;aysmif;p&dkufrsdK; zefwD;xm;aom
aMumifh Zmwfodrf;ydkif;wGif ESpfOD;ESpfzuf emusifcHpm;&onfhwdkif a':odef;EGJUonf
tvHktay: arwÅmrysufcJhay/ rdrdtarGa0pkudkyif tvHkudkay;tyfcJhonf/ tvHk
onf a':odef;EGJUxHrS&aom tarGa0pkudk rdrdav;tm; ay;vdkufjcif;jzifh auseyfrI
&jyD;vQif opfpufudk ra&mif;jzpfawmhay/ opfpufudk wdk;wuf acwfrDatmif
OD;aqmif xdef;odrf;vkyfudkifvdkaom udkvwf\ qE´jynfh0oGm;cJhonf/ udkvwf
ESifh tvHkwdkY aygif;zufMu&jyD; y&dowfwdkYvnf; tarmajyMuonf/ y&dowf
tMudKuf Zmwfodrf;vnf;jzpfvm&onf/
ajzavsmhacG 0w¬KZmwfvrf;wGif tvHk\ Mum;ae zsefajzay;rIaMumifh
t&if;&SifESifh tvkyform;wdkY ajyvnfjyD;jzpfaomfvnf; pma&;olu t&if;&SifESifh
tvkyform;wdkYMum;&Sd y#dyu©rsm;onf ESpfOD;ESpfzuf &ifeifhzG,fjzpfaponf [l
aom tawG;ay;vdkaomaMumifh OD;ae'Gef;ESifh OD;a&TZHatmif aoqHk;Muonfh
jzpf&yfudk wifjycJhonf/ xdkZmwfuGufjzpfay:ap&eftwGuf ZmwfaqmifwpfOD;\
trSm;udk zefwD;,l&onf/ yxrydkif;wGif OD;a&TZHatmifonf udkudkMuD;\
tMuHay;csuftwdkif; vlrdkufrsm;udk ac:aponf/ tvHk\nSdEIdif;rI ajyvnfaom
tcg udkudkaxG;tm;vTwfí vlrdkufrsm;udk rvm&ef wm;aponf/ udkudkaxG;\
ayghqrIaMumifh vlrdkufrsm;a&mufvmjyD; wpfzufESifhwpfzuf wdkufcdkufjcif;
jzpfonf/ xdktcef;onf ZmwfxGwfydkif; jzpfí pma&;olu pma&;q&m\
tajymjzifh rwifjybJ tjyenf;udkoHk;um ZmwfuGufazmfí wifjyjcif;jzifhvnf;
Zmwfvrf;onf ydkí touf0ifapcJhygonf/
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A 275

Zmwfvrf;Zmwftdrfwnfaqmuf&mwGif &nf&G,fcsufESifhtnD wnfaqmuf


Edkif&eftwGuf Zmwfvrf;Zmwftdrfonf cdkifrmrI&Sd&efvdkouJhodkY aysmhajymif;rI&Sd&eff
vdktyfonf/ ajzavsmhacG0w¬K Zmwfvrf; zefwD;yHkudkMunfhvQif &nf&G,fcsuf
onf tcspf0w¬Kqdkonfh e,fy,fxufydkí xdkacwfu pD;yGm;a&;avmuwGif
jzpfysufaeaom tvkyf&SifESifh tvkyform;wdkY\jyóemudk nSdEIdif;tajz&Smoifh
onfqdkaomtawG;udk wifjyxm;onfudk awGU&onf/ t&if;&Sif tvkyform;
jyóemESifh tcspfoabm aygif;pyfí &oajrmufZmwfvrf;wpfyk'f toGifodkY
Zmwfvrf;qifzefwD;&mwGif b0todvnf; &aponf/ y&dowf\ESpfoufjcif;
udkvnf; vufcH&aponf/ ajzavsmhacG0w¬KwGif wifhw,f\ &oajrmuf
0w¬Kaumif;wpfyk'f jzpfatmif Zmwfvrf;zefwD;rI twwfynmudk avhvm awGY&Sd
&ygonf/

ajzavsmhacG0w¬Konf vGwfvyfa&;acwfOD;ydkif;wGif xif&Sm; ausmfMum;cJh


aom 0w¬Kwpfyk'fjzpfonf/ EdkifiHjcm;om;ydkif puf&Hkvkyfief;rsm;udk jrefrmvlrsdK;
ydkif jzpfapvdkaom pma&;ol\ apwemudk awGU&ygonf/ EdkifiHvGwfvyfa&;
&cgptcsdefwGif acwfynmwwf jrefrmvli,frsm;\ puf&Hk tvkyf&Hkrsm;udk
acwfrDzGHUjzdK; wdk;wufvmatmif xdef;odrf;apmifha&SmufjyKjyif apvdkaom apwem
&nf&G,fcsufudk awGU&ygonf/ xdkuJhodkY acwf\ vdktyfcsuft& ay:xGef;vm
aom 0w¬Kwpfyk'fjzpfaomfvnf; wifhw,fonf tcspf0w¬Krsm;ESifh atmifjrifol
yDyD acwfjydKif 0w¬KoabmwGif tcspfoabm aygif;pyfxnfhoGif;um Zmwfvrf;
\ A[dkZmwfaqmif tvHk\aemufodkY tm&Hk pl;pdkufvdkufygoGm;atmif tvHk\
p&dkufESifhvdkufzufaom ZmwfuGufrsm;udk ae&mwus yHkazmf xnfhoGif;xm;
onf/ pma&;q&m xnfhoGif;xm;aom ZmwfuGufrsm;rSm tvHk\p&dkufESifh
vdkufzufjyD; pmzwfolwdkYtaejzifh tvHktay: ydkrdk cspfcifoem;pdwf jzpfay:
vmaponf/ Zmwfaqmifjzifh pnf;&Hk;qGJaqmifxm;aom Zmwfvrf;wpfyk'f jzpfyg
onf/ t&if;&SifESifhtvkyform;wdkY\ jyif;xefaomy#dyu©udk azmfjy&mü
pmzwfolwdkYonf Zmwfvrf;wpfavsmufvHk; tedXm&Hkrsm;udk rcHpm;&bJ tvHkESifh
udkvwfwdkY\ cspfjyóemaemufodkY vdkufyg cHpm;aeMu&onf/ Zmwfwufydkif;
qHk;cgeD;ESifh ZmwfxGwfydkif;odkY a&mufrSom y#dyu©udk xifxif&Sm;&Sm; jrifawGY&
276 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A

onf/ Murf;wrf;aom y#dyu© ZmwfuGufrsm;udk ay:ay:xifxif rxnfhbJ


nifnifomom xnfhoGif; yHkazmfxm;onf/ xljcm;csufrSmA[dkjyK Zmwfaqmif
tvHkudk tvkyform;acgif;aqmif OD;ae'Gef;\ orD;tjzpfvnf;aumif;? opfpuf
ydkif&Sif t&Sif;&Sifom;\ cspfoltjzpfvnf;aumif; zefwD;,lxm;yHk jzpfonf/
odkY&mwGif pma&;ol zefwD;,lxm;aom Zmwfaqmifrsm;onf t&if;&Sifrqef
vGef;bJ arwÅmpdwf"mwf tajccH&Sdolrsm;tjzpf yHkazmfxm;aomaMumifh y&dowf
tMudKuf Zmwfodrf;jzpfatmif tvG,fwul zefwD;,lEdkifcJhygonf/ wifhw,f
onf Zmwfvrf;ESifhvdkufzufatmif Zmwfaqmifrsm;udk aeom;wus yg0if
vIyf&Sm;ap&Hkomru Zmwfaqmifp&dkuf twdk;tavsmhjyKvkyfEdkifpGrf;&Sdonfh pma&;
q&mjzpfonf/ Zmwfaqmifp&dkuf ydkifEdkifaomaMumifh Zmwfvrf; tm;aumif;vm
&onf[k xifjrifrdygonf/

wifhw,fonf ol\0w¬Kacwf wpfacwfudk ydkifcJholjzpfonf/ ol\0w¬K


rsm;wGif 0w¬Kwdka&m 0w¬K&Snfyg yg0ifaejcif;rSmvnf; ol\tEkynmuRrf;usifrI
u oufaocHaeygonf/ wifhw,fonf Zmwfvrf;zefwD;&mwGif y&dowf
tMudKufudk zefwD;avh&SdaomaMumifh Zmwfvrf;udk OD;pm;ay;onf[k qdk&rnf/
Zmwfvrf;udk OD;pm;ay;onf[k qdkaomfvnf; wpfu,fwrf;rSmrl ol\
Zmwfaqmifrsm;tay: pmzwfolwdkY ESpfoufpGJvrf;&mrS 0w¬KZmwfvrf;tay:
pGJusefaejcif; jzpfygonf/ txl;ojzifh ajzavsmhacG0w¬KrS tvHk\p&dkufrsm;onf
y&dowfpdwfü pGJusefapcJhonf/ wifhw,fonf trSD;0w¬Krsm;udk jrefrmrIjyK&mü
uRrf;usifvdr®moljzpfonf/ ESpfwpf&m wdkifcJhjyDjzpfaom pma&;q&m wifhw,f\
tEkynmvuf&mrsm;udk qufvufí avhvm azmfxkwfoifhonf[k xifjrifrd
ygonf/
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A 277

cifrif?armif("ekjzL)/1994/ pumajyoabmw&m; pum;ajytwwfynm? &efukef?


pmayavmu
aqGwifh?armif/ 1973/ 0w¬Kwdka&;enf;a&;[ef? pmtkyfpmay ywGJ? &efukef?pmayAdrmef
wm&m?'*kef/1967/ pmayoabmw&m;?pmaya0zefa&;? &efukef? eHUomwdkuf/
wufwdk;/ 1948/ ZGef ?ya'om&kyfpHk? twGJ1? trSwf5/
wifhw,f/ 1948? ZGef? ajzavsmhacG? &lr0r*¾Zif;/
jrihfMunf?OD;/ 1977-83? 0w¬K&Snfoabmw&m;0w¬K&Snfavhvmol? jrefrmpmokawoe
*sme,f twGJ3 /
om"k / 1990/ om"kjznfhpm(u)? pmay*sme,f trSwf9? &efukef
odef;qdkif?armif/1973/ jreffrm0w¬K&Snfa&;[efEIdif;,SOfcsuf ? pmtkyfpmay ywGJ? &efukef?
pmayAdrmef
0if;rGef? wuúodkvf/1973/ uRefawmfzwfcJhaom0w¬Kwdkrsm;ESifhuReffawmfh tjrif?
pmtkyfpmay 'kwGJ? &efukef? pmayAdrmef

Josip Novakovich, 1995, Cincinnati, ohio.


writer digest book, 2009,Cincinnati.
278 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A

rmwdum

tcef; taMumif;t&m pmrsufESm


pmwrf;tusOf;
ed'gef;
1/ wifhw,f\tw¬KyÜwåd 2
2/ wifhw,f\0w¬Krsm;tay: ynm&SifwdkYtjrif 4
3/ ajzavsmhacG0w¬K\Zmwfvrf;zefwD;rItwwfynm 8
jcHKiHkoHk;oyfcsuf
ed*Hk;
usrf;udk;pm&if;
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A 279
280 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A

jrefrmEdkifiH 0dZÆmESifhodyÜHynm&SiftzGJU
wpfq,hfckepfMudrfajrmuf okawoepmwrf;zwfyGJodkY
wifoGif;onfhpmwrf;

MunfMunfjrifh
uxdu
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2018 Vol. XVI. No. 6A 281

jrefrmpmXme
&efukefwuúodkvf
2017ckESpf? atmufwdkbmv(27) &uf

You might also like