KIỂM TRA THỰC HÀNH

Học phần: THIẾT KẾ THÍ NGHIỆM VÀ XỬ LÝ SỐ LIỆU

Yêu cầu: SV thực hiện 02 yêu cầu sau
1. Sinh viên làm bài trên MS EXCEL, mỗi câu làm trên 01 sheet riêng, đặt tên
sheet là tên câu hỏi (VD: Câu 1). Thầy chỉ chấm những sheet có đặt tên
đúng theo yêu cầu. Tên file được đặt theo cú pháp sau: Ho va ten (MSSV).
2. Sinh viên làm bài bằng “tính tay” và trình bày phần tính trên file Word này.
Công thức được trình bày bằng EQUATION 3.0. Phần tính toán phải được
trình bày chi tiết và sau đó tổng hợp vào bảng. Tên file được đặt theo cú
pháp sau: Ho va ten (MSSV).
Lưu ý: đây là bài kiểm tra và đồng thời cũng là bài ôn thi. SV nên tự làm bài để
chuẩn bị cho kỳ thi cuối kỳ.
Mọi sự lười biếng đều phải trả giá bằng tiền và cơ hội !
Câu 1 (2.5 điểm)
Khi nghiên cứu về điều kiện trồng bèo tấm (duckweed), nhóm nghiên cứu nhận thấy một số yếu tố như pH môi trường
nước (6,5 – 7,5), nhiệt độ nước (25 – 35oC), hàm lượng Nitơ trong nước (10 – 15 mgN/L) có thể ảnh hưởng đến lượng
sinh khối của bèo tấm thu được.

Yêu cầu:
- Xác định các yếu tố thí nghiệm (Factors), mức của từng yếu tố thí nghiệm tương ứng
- Xác định hàm mục tiêu/đáp ứng (Responses)
- Đề xuất phương pháp thiết kế trí nghiệm cho giai đoạn tối ưu hóa.
- Tính số thí nghiệm cần làm cho giai đoạn tối ưu hóa.
- Viết ma trận yếu tố cho thí nghiệm tối ưu hóa theo biến mã hóa
- Đề xuất các phương pháp xử lý số liệu cho thí nghiệm tối ưu hóa được thiết kế ở trên
Xác định các yếu tố thí nghiệm (Factors), mức của từng yếu tố thí nghiệm tương ứng

Xác định hàm mục tiêu/đáp ứng (Responses)

Đề xuất phương pháp thiết kế trí nghiệm cho giai đoạn tối ưu hóa

Tính số thí nghiệm cần làm cho giai đoạn tối ưu hóa

Viết ma trận yếu tố cho thí nghiệm tối ưu hóa theo biến mã hóa

Đề xuất các phương pháp xử lý số liệu cho thí nghiệm tối ưu hóa được thiết kế ở trên
Câu 2 (2.5 điểm)
Giả định kết quả đo đạt hàm lượng carbohydrate bèo tấm khi nuôi trồng được thực hiện kiểm chứng tại điều kiện tối ưu
(điều kiện thu được từ mô hình dự đoán) được trình bày trong bảng sau. Biết rằng hàm lượng carbohydrate tối ưu dự đoán
từ mô hình là 44.00 g/100 gram chất khô. Với mức ý nghĩa 5%, Anh/Chị hãy cho biết kết quả tối ưu dự đoán từ mô hình
có phù hợp với kết quả kiểm chứng bằng thực nghiệm hay không?
Hàm lượng carbohydrate (g/100 gram chất khô)
44.3 44.3 44.4 44.4 44.4 44.0 44.1 44.1 44.2 44.2
43.8 43.8 43.9 43.9 44.0 43.6 43.6 43.6 43.7 43.7
Bước 1 Viết giả thuyết thống kê
H0: µ = 44g
H1: µ ≠ 44g

Bước 2 X́ =44 , SD= 0,2828

Bước 3:
x́−µ 0
S 44−44
tTN= √ n = 0,2828 ¿
¿
√ 20 =0 ¿
¿
df= n−1=20−1=19

Bước 4: chọn α=0,05, tra bảng tìm P

 P = 0,2 > α=0,05 chấp nhâ ̣n H0, bác bỏ H1 => kết quả tối ưu dự đoán từ mô hình phù hợp với kết quả kiểm chứng
bằng thực nghiê ̣m tại α=0,05
Bước 5 :Kết luâ ̣n: chấp nhâ ̣n H0, bác bỏ H1 => kết quả tối ưu dự đoán từ mô hình phù hợp với kết quả kiểm chứng bằng
thực nghiê ̣m tại α=0,05

Bảng tổng hợp

Giá trị tính toán x SD tTN df
 Kết quả tính X́ =44 SD= 0,2828 tTN=0 df=19

Câu 3 (2.5 điểm)

Giả định kết quả thu được khi khảo sát ảnh hưởng của nhiệt độ nước (25 oC, 30oC và 35oC) đến hàm lượng carbohydrate
(g/100g chất khô) của bèo tấm được thể hiện qua bảng:
Yêu cầu:
- Thí nghiệm được thiết kế theo kiểu nào ?
- Yếu tố thí nghiệm là gì ?
- Số mức của yếu tố ?
- Số thí nghiệm cần làm làm bằng bao nhiêu ?
- Tính Q1, Q2, Q3, IQR cho từng mức nhiệt độ
- Vẽ biểu đồ hộp (boxplot).Sinh viên vẽ tay, chụp hình và insert hình vào đây.

Lần Nhiệt độ môi trường nước

lặp 25oC 30oC 35oC
1 36,8 43,2 33,2
2 37,5 42,3 33,7
3 37,9 41,9 33,2
4 38,2 41,6 33,9
5 38,4 42,3 33,9
6 38,1 42,9 32,8
7 37,2 43,1 32,6
8 37,1 43,2 33,8
Thí nghiệm được thiết kế theo kiểu nào ?

Yếu tố thí nghiệm là gì ?

Số mức của yếu tố ?

Số thí nghiệm cần làm làm bằng bao nhiêu ?

Q1, Q2, Q3, IQR của mức 25oC : 36,8 – 37,1 – 37,2 – 37,5 – 37,9 – 38,1 – 38,2 – 38,4
37.5+37.9
*Q2= = 37.7
2
*Q1= 025∗( 8+1 )=2.25=> Q1 = 37.1+0.25*(37.2-37.1) = 37.125
*Q3= 0.75∗(8+ 1)=6.75=¿ Q 3=38.1+0.75∗( 38.2−38.1)=38.175
*IQR= Q 3−Q 1=38.175−37.125=1.05

Q1, Q2, Q3, IQR của mức 30oC 41.6 – 41.9 – 42.3 – 42.3 – 42.9 – 43.1 – 43.2 – 43.2
42.3+ 42.9
*Q2 = =42.6
2
*Q1 = 0.25∗(8+ 1)=2.25=¿ 41.9+ 025∗(42.3−41.9)=42
*Q3¿ 0.75∗(8+ 1)=6.75=¿ 43.1+ 0.75∗(43.2−43.1)=43.175
*IQR =Q 3−Q 1=43.175−42=1.175
Q1, Q2, Q3, IQR của mức 35oC 32.6 – 32.8 – 33.2 – 33.2 – 33.7 – 33.8 – 33.9 – 33.9
33.2+ 33.7
*Q2 = =33.45
2
*Q1= 0.25∗(8+ 1)=2.25=¿ Q 1=32.8+0.25∗( 33.2−32.8)=32.9
*Q3 = 0.75∗(8+ 1)=6.75=¿ Q 3=33.8+ 0.75∗(33.9−33.8)=33.875
*IQR=Q 3−Q 1=33.875−32.9=0.975
Bảng tổng hợp
Nhiệt độ môi trường nước Q1 Q2 Q3 IQR
25oC 37.125 37.7 38.175 1.05
30oC 42 42.6 43.175 1.175
35oC 32.9 33.45 33.875 0.975
Vẽ boxplot: insert photo vào đây. Lưu ý: chỉ cắt lấy phần cần thiết để insert.
Lưu ý: phần tính toán Q1, Q2, Q3, IQR đúng thì biểu đồ mới có điểm.
Câu 4 (2.5 điểm)
Hãy tiến hành xử lý số liệu cho kết quả thí nghiệm ở câu 3. Gợi ý: phương pháp phân tích phương sai (ANOVA)
Lưu lý:
- Tính sai FTN thì bài 0 (KHÔNG) điểm
- Tra bảng sai Fcrit hoặc P thì phần kết luận không được tính điểm
- Viết sai giả thuyết thống kê thì phần kết luận không được chấm
- Không tóm tắt kết quả trong bảng ANOVA thì bài 0 (KHÔNG) điểm
Viết giả thuyết thống kê:
-H0: µ250C = µ300C = µ350C
-H1:Tồn tại ít nhất 1 cặp trung bình khác nhau.
Ftn > Fcrit → bác bỏ Ho chấp nhận H1, tồn tại ít nhất 1 cặp trung bình khác nhau
-Kết luận: Ảnh hưởng nhiệt độ nước (25oC, 30oC và 35oC) có ảnh hưởng đến hàm lượng carbohydrate (g/100g chất khô)
của bèo tấm với ý nghĩa α= 0,05
Tính C: ta có T250C =301.2 T300C=340.5 T350C=267.1
Ta có : n1=n2=n2=8 ; K= 3 ; N=8+8+8=24
(301.2+340.5+267.1)2
C= =34413.22667
24

Tính SS
SS= ∑ xij 2−C=34757.44−34413.22667=344.21333

Tính SST
301.22 340.52 267.12
SST = ( 8
+
8
+
8 ) −C = 337.28583

Tính SSE
SSE = SS−SST =6.9275
Tính MST, MSE, FTN
SST 337.28583
MST = = =168.64292
K−1 3−1
SSE 6.9275
MSE = = =0.329881
N −K 24−3
MST
FTN = =511.2236
MSE

Tra bẳng tìm P hoặc Fcrit

Tra bảng df1= k-1 = 2 ; df2 = N-k= 21
 Fcrit = 3.47

Tóm tắt kết quả trong bảng ANOVA:

Source DF SS MS F-value Fcrit
Factor 2 337,28583 168,6429 511,2236 3,47
Error 21 6,9275 0,329881
Total 23 344,21333

Kết luận: FTN > Fcrit =>bác bỏ H0, chấp nhâ ̣n H1 tồn tại ít nhất 1 că ̣p số trung bình khác nhau.
 Ảnh hưởng nhiệt độ nước (25oC, 30oC và 35oC) có ảnh hưởng đến hàm lượng carbohydrate (g/100g chất khô) của
bèo tấm với ý nghĩa α= 0,05