Iba’t ibang Sulating Pang-Isports

Modyul ng mga Mag-aaral

sa Filipino sa Piling Larang

Ikatlong Markahan - Modyul 1 - Linggo 1

JENEFER CAGAS-TIONGAN
Tagapaglinang

Kagawaran ng Edukasyon ● Rehiyong Administratibo ng Cordillera

 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
Rehiyong Administratibo ng Cordillera
Wangal, La Trinidad, Benguet

Inilathala ng
Sistema ng Pamamahala at Pagpapaunlad ng Hanguan ng Pagkatuto
Rehiyong Administratibo ng Cordillera

KARAPATANG SIPI
2021

Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa Bilang 8293 na hindi maaring

magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon
pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaaan o tanggapan kung saan
ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang nasabing akda.
Kabilang sa maaring gampanin ng nasabing ahensya o tanggapan ay ang patawan
ng bayad na royalty bilang kondisyon.
Ang materyal ay nagawa para sa implementasyon ng K-12 Kurikulum ng
Kagawaran ng Edukasyon. Alin mang bahagi nito ay pinahihintulutang kopyahin kung
ito ay para sa pag-aaral ngunit kailangang kilalanin ang may-ari nito.
 ALAMIN

Sa modyul na ito, tatalakayin ang kahulugan, kalikasan, at katangian ng mga

sulating pang-isports.
Gagabayan ka ng modyul na ito sa iyong paglalakbay at pagtuklas sa mundo
ng kaalaman tungkol sa pagsulat ng iba’t ibang sulatin sa larang ng isports.
Nakapaloob dito ang mga gawain, mga pagsasanay na sasagutan mo nang sa gayon
ay masukat ang iyong kaalaman.

Inaasahan ng modyul na ito na:

1. Nalalaman mo ang kahulugan ng mga sulating pang-isports
CS_FI11/12PB-0a-c107 , at
2. Nakikilala mo ang iba’t ibang sulating pang-isports ayon sa:
(a) Layunin (b) Gamit (c) Katangian (d) Anyo (e) Target na gagamit
CS_FI11/12PT-0a-c-95

Upang makamit mo ang mga inaasahan, gawin ang mga sumusunod:

• Basahin at unawain nang mabuti ang iba’t ibang sulating pang-isports
• Sundin ang bawat panuto na ibinibigay sa bawat gawain at pagsasanay.
• Sagutin ang lahat ng mga ibinibigay na gawain at pagsasanay.

Pabatid:
HUWAG KALIMUTANG GUMAMIT NG SAGUTANG PAPEL. HUWAG
MONG SUSULATAN ANG MODYUL NA ITO.

SUBUKIN

TAMA o MALI: Isulat ang TAMA kung wasto ang pahayag. Isulat ang MALI kung hindi
tumpak ang pahayag.

1. Ang pahinang pampalakasan ay hindi gaanong binabasa ng mga mambabasa.

2. Kailangang matayutay at matalinghaga ang wikang gagamitin sa pagsulat ng iba’t

ibang sulating pang-isports.

3. Hindi nagsasalin ang mga katawagang pang-isports dahil mga teknikal na termino
ang mga ito.

4. Kadalasang halos pareho lang ang ibig sabihin ng isang katawagan sa isang
isports sa iba pa dahil nasa parehong larang ang mga ito.

5. Ulo ng balita ang tawag sa pamagat ng isang artikulong pang-isports sa diyaryo.

6. Iba ang katangian ng isang sulating pang-isports. Nagtataglay ito ng kalayaan na

wala sa ibang sulatin.
7. Maging gender sensitive sa mga komento at hindi maging mapanghusga at
magbigay ng personal na atake.
8. Maaaring gumamit ng eksaherasyon para mapalitaw ang isang matinding bahagi
ng laro.

9. Walang pagkakaiba ang kawikaan ng mga babae at lalaki sa isports dahil nasa
iisang larang sila.

10. Karaniwang pormal ang tono ng pagbabalita sa isports.

BALIKAN
Bago tayo magpatuloy, balikan muna natin ang register o jargon na
ginagamit ng isports bilang barayti ng wika. Tinalakay natin ito sa naunang
asignatura natin sa Filipino. Subukan mong tukuyin ang letra na sang-ayon sa
register ng mga larong pang-isports.

Mga Laro Mga Register

Basketbol A. Sultada
Balibol B. Jab
Boksing C. Dribol
Sabong D. Love
lawn tennis E. spike

TUKLASIN
Gawin Mo

Panuto: Tukuyin ang mga larawan na nagpapakita ng iba’t ibang anyo ng sulating
pang-isports na nasa ibaba. Piliin ang inyong sagot sa loob ng kahon.

BALITA EDITORYAL LATHALAIN OPINYON

1
Sino ang nagsasabing “iba na
ang matangkad” sa basketbol?
Sinira ni Johnny Abarrientos ng
Alaska ang konsetong ito nang buong
gilas niyang nalusutan ang tila kapit-
tukong pagbabantay sa kanya ng may
6.6 talampakang taas na si Strothers ng
San Miguel Beer na ikinawagi ng Aces sa
huling saglit ng Game 3 ng
kampeonatong laro sa PBA
Commissioner’s Cup, 91-90 , kagabi sa
Cuneta Astrodome.
2.
3.Diaz, opisyal na bubuhatin ang Olympic
tiket
January 19, 2021 Filed under Sports Posted
by Balita Online RSS Feed
TARGET ni Rio Olympics silver
medalist weightlifter Hidilyn Diaz
na makasampa sa podium sa
huling qualifying event para
masungkit ang inaasam na
Olympic berth sa 2021 Tokyo
Olympic Games.
Naunsiyami ang mga plano ni Diaz na
sumabak sa nakatakdang qualifying
meet bunsod ng lockdown dulot ng
coronavirus di¬sease (COVID-19)
pandemic. Sa pagluwag ng quarantine
protocols sa abroad, may pagkakataon
ang tubong Zamboanga City na
masikwat ang kanyang ikaapat na
Olympic berth sa paglahok sa Olympic
qualifying event sa Tashkent,
Uzbekistan sa Abril 15-25.
Sa naturang torneo, malaki ang tsansa
ng 28-anyos na si Diaz na opisyal na
makuha ang Olympic tiket sa women’s
55-kilogram division para sa
quadrennial event na gagawin sa
Tokyo sa Hulyo 23 hanggang Agosto 4.
Sa kasalukuyan, tangan ni Diaz ang
No.2 sa world ranking.
Kumusta, Nasagutan mo ba?
Iwasto ang inyong kasagutan,
sumangguni sa susing sagot.
Kung ang lahat ng sagot ay
wasto , binabati kita! Ipagpatuloy
mo pa ring pag-aralan ang ating
paksa. Kung hindi mo naman
nakuha lahat ang tamang sagot,
huwag kang mag-alala,
kailangan mo ang modyul na ito.
4.
5. Nanaig ang Ateneo Blue Eagles kontra
karibal na De La Salle Green Archers para
masungkit ang kampeonato sa UAAP
Season 80 men's basketball tournament
nitong Linggo.
Isang mainit na fourth quarter run ang
pinakawalan ng Ateneo para tuluyang iwan
ang La Salle, 88-86, at maagaw sa kanila
ang korona.
Umpisa pa lang ng laban, agad ipinakita ng
Blue Eagles ang determinasyon. Lumamang
pa sila ng 10 sa pagtatapos ng unang
quarter, 24-14.
Pagdating ng ikalawang quarter, pinilt ng La
Salle na bumalik sa laban sa pamamagitan
ng shooting at inside plays nina Ricci Rivero
at season Most Valuable Player Ben Mbala.
Nagtapos ang unang half sa iskor na 45-38,
lamang ang Ateneo.
Nagpakitang gilas ang Green Archers sa
third quarter. Tumindi ang dipensa para
maitabla ang iskor sa 66.
Ito ang unang kampeonato ng Ateneo
makalipas ang limang taon, nang tuldukan
ng La Salle ang kanilang five-peat
domination.
Nagtala ng gate attendance na 22,000 sa
Araneta Coliseum kung saan idinaos ang
laro.
-- Ulat ni Ganiel Krishnan, ABS-CBN
News
 SURIIN
Konseptong Pangkaisipan
Alam Mo Ba?

Ang pahinang pampalakasan sa ating pahayagan ay isa sa mga

pinakapaboritong babasahing bahagi ng pahayagan dahil sa mga akdang punong-
puno ng aksyon at emosyon ng mga manlalarong karaniwang hinahangaan at iniidolo
ng mga mahiligin sa isports. Ito ay hindi lamang sumasaklaw sa mga balitang pang-
isports kundi naglalaman din ng mga akdang lathalain, panitikan, editoryal, kolum at
kartung editoryal na pang-isports.
Sa artikulo ni Dr. Nilo Ocampo naipupwesto ang iba-ibang paggamit at wikang
nalilikha sa panlipunang konteksto. Ang isports bilang isang speech community ay
nagluluwal ng mga maraming termino at paraan ng paggamit ng wika na wala sa ibang
speech community at kung gayon ay nakalilikha ng barayti sa wika. Dahil patuloy tayo
sa pagpapayaman ng wika, nagagamit ito sa pagtalakay ng iba't ibang bagay lalong-
lalo na ang isang bagay na nagiging bahagi ng pang-araw-araw na buhay tulad ng
isports. Marahil kung titingnan ang pamamahayag sa larangan ng isports, makikitang
may isang barayti ng wika na masasabing "pang-isports" Iamang. Kung ang wika ay
nagbabago, gayundin ang mga barayti ng wika.
Iba ang katangian ng isang sulating pang-isports. Nagtataglay ito ng kalayaan
na wala sa ibang sulatin. Maaaring ang estilo kung paano magsulat ay batay sa
sariling estilo ng manunulat gaya ng makikita sa babasahin. Ang wikang gagamitin sa
artikulong isports, opinyon, o analisis ay dapat simple lamang na sa paraang
nakikipag-usap sa mambabasa. Isa rin itong panghihikayat upang ulit-uliting basahin
ang mga artikulo ng isang manunulat. Idagdag rin na isa sa mga katangian ng sulating
isport ay may maiksing pangungusap, direkta at hindi maligoy. Ang isang talata naman
ay kadalasang may dalawa hanggang tatlong pangungusap lamang. Hindi tulad ng
sanaysay na maaaring humaba ng libo-libo ang salita, kailangang panatilihing nasa
daan lamang ang salita sa artikulong opinyon at analisis. Hangga't maaari ay iwasan
ring gumamit ng jargon dahil maaaring hindi ito alam ng mambabasa. Idagdag din na
dapat rin na isaalang-alang ang pag-iwas sa paggamit ng mga acronym subalit tiyakin
rin na maibigay ang buong pangalan at salita sa unang banggit. Maging gender
sensitive sa mga komento at hindi maging mapanghusga at magbigay ng personal na
atake. Iwasan rin ang paulit-ulit na salita at pahayag, mga cliché, at yupemismo. Hindi
dahil simple at conversational ang wika ay maaari nang magkamali sa gramar. Upang
maging tiyak sa isinusulat, kailangan niyang maging interesado sa isports o mga
pangyayaring may kaugnayan dito. Kailangan ding alam ng manunulat ang mga
patakaran o panuntunan ng laro na pagbabatayan ng kaniyang sulatin. Mahalaga ring
may alam sa wika o jargon ng laro na isusulat upang higit itong maipaliwanag sa
mambabasa sa paraang madali nilang maunawaan.
Bukod sa mga pagbabalita at pagbibigay-kuro tungkol sa mga napapanahong
pangyayari sa isports, may mga sulatin ding tumatalakay sa mga kaugnay na paksa
na magiging interesante sa mambabasa. Iba’t iba ang kaanyuan, tono, at antas ng
pormalidad ng mga sulating ito, depende sa layunin at target na mambabasa.
Halimbawa, replektibo at impormal ang tono at anyo ng mga salaysay tungkol sa
karanasan sa pagsasagawa o paglahok sa isang isports na makikita sa isang
magasin. Sa kabilang banda naman, mas pormal at akademiko ang naging pagtalakay
sa kasaysayan ng palakasan sa bansa na nailathala bilang kabanata sa isang libro.
(Halaw mula sa Filipino sa Piling Larang – Isports, Patnubay ng Guro Unang Limbag 2016 na inilathala nina
Kalihim: Br. Armin A. Luistro FSC, Pangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, PhD ng Kagawaran ng Edukasyon at
mula sa Sanayang Aklat sa Pampaaralang Pamahayagan ni Gelly Elegio Alkuino, inilathala at karapatang-ari
2010)

Nandito ang ilang karagdagang kaalaman sa iba’t ibang sulating pang-isports:

Ang balitang pang-isports ay isang natatanging uri ng balita na kinakailangan

ang kaalaman ng manunulat sa isports. Hindi kinakailangang manlalaro ang
manunulat sa isports na kaniyang isinusulat ngunit alam niya ang mga tuntunin at
paraan ng larong iyon, pati na ang ginagamit na mga katawagan dito.

Ang mga sumusunod ang kinakailangang taglayin ng isang balitang pang-

isports.
1. Ganap ang kawastuhan, pagiging makatotohanan, walang kinikilingan, at kawili-
wili. . Sumasagot ito sa mga batayang tanong na ano, sino, saan, kailan bakit, at
paano. Sa Ingles, ito ang 5 Ws at H.
2. Kapana-panabik na simula na naglalarawan ng kilos at paglalaban.
3. Gumagamit ng natatanging uri ng talasalitaan o jargon na hindi kaagad
nauunawaan ng karaniwang mambabasa. Gumagamit ng makulay na salita,
maraming pang-uri, mahabang pangungusap na hindi makikita sa pagsulat ng
tuwirang balita.

Samantala, ang opinyon naman ay tugon sa isang napapanahong balita.

Mga elemento at estruktura ng artikulong opinyon:
1. Lagi itong may peg. Ito ang naunang pangyayari o kuwentong mayroong
elemento ng kontrobersiya.
2. Nakagaganyak na panimula na kukuha ng atensiyon ng mga mambabasa.
 3. Malinaw na tindig na susuportahan ang mga proposisyon o argumento at
ebidensiya.
4. Lagom ng mga argumento nitoý nag-iiwan ng impormasyon at nag-aanyaya sa
mambasa na limiin ang kaniyang sariling analisis sa kuwento.
5. Wikang madaling maunawaan ng mambabasa

Maaaring hindi popular ang panig ng manunulat ngunit doon nakasalaay ang
pagkabuhay ng argumento. Ngunit laging tandaan na batay sa mga datos at
katotohanan ang mga argumento. Dito papasok ang isang mahusay na
pananaliksik.

Sa pagsulat naman ng isang lathalaing pang-isports, tandaan ang sumusunod na

hakbangin:

1. Magsimula sa paksang pangungusap.

2. Susundan ang paksang pangungusap na ito ng proseso o hakbangin kung paano
maglaro ng isang isports. Pakatandaan na dahil isa itong hakbangin, mahalaga ang
pagkakasunod-sunod ng mga proseso.
3. Lagumin ang mga hakbangin at paksang pangungusap bilang pagwawakas.
4. Hindi rin lamang basta-basta iniisa-isa ang mga proseso. Kung minsan, kailangan
din itong maipaliwanag. Hindi man layunin nito na masundan ng mga mambabasa,
nilalaman nito ang mga rasyonal kung bakit isinasagawa ang mga hakbangin.

5. Kung nais naman na magbigay ng pamamaraan o instruksiyon sa paglalaro ng

isports, maaaring gumamit ng mga commands o utos upang sabihin sa mambabasa
kung ano ang mga susunod na gagawin.

(Halaw mula sa Filipino sa Piling Larang – Isports, Patnubay ng Guro Unang Limbag 2016 na inilathala nina
Kalihim: Br. Armin A. Luistro FSC, Pangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, PhD ng Kagawaran ng Edukasyon)

PAGYAMANIN

Nabasa at naunawaan mo bang mabuti ang inilahad tungkol sa mga wika o

terminolohiyang ginagamit sa sulating pang-isports? Kung hindi, ulitin mo ang
pagbasa sa mga naunang modyol upang ganap mong maunawaan ang paksa. Kung
naintindihan mo na ang teksto, gawin mo ang mga susunod na gawain upang
malinang pa ang iyong pag-unawa sa mga mga iba’t ibang sulating pang- isports.
Ang mga sumusunod na gawain ay magsisilbing daan sa iyo upang
mapagyaman at madagdagan pa ang iyong kaalaman at pag-unawa sa paksa.

Isa-isahin at ipaliwanag ang iba’t ibang sulating pang-isports kaugnay sa

layunin, gamit, katangian at anyo ng mga ito. Isulat ang inyong sagot sa sagutang
papel. Sundin ang pormat.
 Mga sulating Wikang layunin Target na babasa
pang-isports ginagamit nito
Balita
Opinyon
Lathalain

ISA-ISIP
1. Ano-ano ang mga dapat tandaan sa pagsulat ng iba’t ibang sulating pang-
isports?

ISAGAWA

1. Bakit kinakailangang maging maingat at mapanuri sa paghahatid o

pagbabalita ng impormasyon ang isang manunulat kaugnay sa kanyang
isinulat na akda partikular na sa sulating pang-isports. Pangatwiranan.

TAYAHIN

TAMA o MALI: Isulat ang TAMA kung wasto ang pahayag. Isulat ang MALI
kung hindi tumpak ang pahayag.

1. Kinakailangang dalubhasa ang isang manunulat ng isports sa wikang ginagamit

nito.
2. Maaaring tumutok sa isang manlalaro lang sa pagbabalita ng isang laban upang
palitawin ang kagalingan ng manlalarong iyon.
3. Mas mainam ang mas mahabang balitang pang-isports.
4. Hindi kailangan ang kaalaman sa gramar at gamit ng mga salita sa pagsulat ng
balitang pang-isports.
5. Tungkulin ng manunulat na ipabatid ang isponsor ng isang laro sa kaniyang mga
balita.
6. Kaysa gumamit ng opinyon, lalong wasto ang balita kung hahayaan ng manunulat
na ang mga pangyayari ang maglarawan ng aksyong nagaganap.
7. Maaaring gumamit ng makulay at nakakapukaw na salita sa pagbabalita ng isports.
8. Dapat may masaklaw na kaalaman ang isang manunulat sa mga nakaraang palaro.
9. Hindi kailangang maalam sa isports na kaniyang isinusulat ang manunulat pero
mahalagang alam niya ang tuntunin at ang paraan ng paglalaro nito.
10. Magandang simulan ang isang balita sa pamamagitan ng direktang sipi ng sinabi
ng isang manlalaro o coach upang makatawag-pansin.

KARAGDAGANG GAWAIN

Pagsulat ng Dyornal.

Isulat sa dyornal ang sagot sa tanong na ito. Ano nga ba ang kahalagahan ng pagsulat
ng sulating pang-isport?
 SUSI SA PAGWAWASTO
Balikan
C
E
B
TAYAHIN
A
1.Tama D Subukin
2. Mali Mali
3. Mali Mali
4. Mali TUKLASIN Tama
5.Mali Editoryal Mali
6.Mali Lathalain Tama
7. Tama Tama
8. Tama
Balita
Editoryal Tama
9. Mali Tama
10. Mali Balita Tama
Tama
SUSI SA PAGWAWASTO
 SANGGUNIAN

Badayos, P. et al., Komunikasyon sa Akademikong Filipino, Malabon City, Mutya

Publishing House, 2010.

Jocson, M., Patrocinio Villafuerte, at Cid Alcaraz, Filipino 2 Pagbasa at Pagsulat

Tungo sa Pananaliksik, Quezon City, Lorimar Publishing Co., 2005.

Santos,C. PhD Ma. Althea T. Enriquez, at PhD Czarina Joy T.Santos, MA , Filipino
sa Piling Larang Isports-Patnubay ng Guro,Kagawaran ng Edukasyon-Republika ng
Pilipinas,Unang limbag 2016.
Para sa mga katanungan, puna o fidbak, sumulat o tumawag:

Jenefer Cagas-Tiongan
J-A 114 , Km. 3 , La Trinidad, Benguet
09490480827
Sulatroniko: jenefer.tiongan@deped.gov.ph

Kagawaran ng Edukasyon – Rehiyong Administratibo ng Cordillera

Pampaaralan Sangay ng Benguet, Wangal, La Trinidad, Benguet,
2601
Fax No.: (074)-422-4074
Email Address: car@deped.gov.ph