Professional Documents
Culture Documents
Ví Dụ Về Nghiên Cứu Sử Dụng Bảng Hỏi, Thang Đo
Ví Dụ Về Nghiên Cứu Sử Dụng Bảng Hỏi, Thang Đo
Ví Dụ Về Nghiên Cứu Sử Dụng Bảng Hỏi, Thang Đo
JOURNAL OF PSYCHOLOGY
ISSN: 1 859-0098
s6g
I - 2019
Toa soan:
37 KilV wA rUuONc, CdNc Vt, BA DiNH, nn ruot
orrn rHoar. oz+.$ziasgs - 024.3832s177 - 024.3832s174
I Fax:84-24-38328893
Email: tapchitlh@ gmail.com
^r\
TAM LY HQC
a DANG HOANG MINH - NGUYEN THI MV LoC: X6c dinh c6c chi s6 3
ly cira trd trong tu6i ti6u hoc (6 - 11 tu6i) vi img dgng o Viet
ph6t tri6n tAm
Nam
a TRAN vAN coNG - NGUYEN pHUoNG HONG NGec - r-p rHI THANH l6
THUY - PHAM NGOC LINI{: Trdi nghiCm bi bit nat v}r m6i quan hQ cira
L .:, - -.1
no voi vdn dd hucrng n6i vd vdn d0 huong ngoai cr thanh thieu nien
a i-p fHI HUYEN TRANG - DANG HOANG MINH: Thich nghi thang do 29
Xung dQt d6ng dang rirt ggn (PCS-20) o hgc sinh Vi6t Nam
a BUI THI TIIANH DIEU - TRAN THANH NAM: Thei dq kj,thi cria gi6o
-i, 40
vien d6i vdi nguoi b6nh tdm thdn: Nghi6n cuu tai cdc trudng trung hoc co
so Dd Ning
o iTO TUU FiA - NGUYEX VN{U HANG - NGUYEN THI THUY HONG:
52
Ildnh.vi nghiQn di6n thoai th6ng minh ry trd vi thdnh ni6n - HAOi tien hC voi
c6c vAn dC cdm xric vh sU th6 hi6n bAn thAn mang tinh hodn hao
:
a NGUYEN CAO MINH: Xdy dmg hudng d5n d6nh gi6 tAm ly cho nhimg 66
{ , i .,.
I
t
nguol muon cnuyen glol
TRAN TFII HAI yPN - DOAN MAI '|RINH: Can thi€p tAm lf cho tre r6i
I
,!
o
81
l
loan hdnh vi d c6c trucmg ti6u hoc thdnh ph6 Cao Bing th6ng qua chucrng
I
trinh lim cha me tich cuc
a TOM rAr ear GrENG ANr-r) 98
I
7
TOM TAT
NghiAn ct:ru nhim tim hi\u- trai nghiQm bi bdt nqt d hpc sinh crtng nhu mili qtran,
hQ ci.tatrai nghiAm.ndy voi circ t,an cti hu'Ong n\i vd hu'6ng ngoqi d hag sinh. Khach th€
nghiAn cwu bao gdm 1.087 hpc sinh trung hoc co so vd trung h7c phd th6ng d I{d ll|i,
ighQ An, Thanh Hda vd Dd N&ng. !<et qya nghiAn cuu,cho thtiy, 51,6% hoc sinh dd bi
bit nqt rrqrc tuydn, bi hm nfi tuyin thting hoqc bi biit nqt bd'i ca hai hinh thttrc ndy.
Hpc sinh bi bdt nqt brli cd hai hinh thtlc cd mwc tt| v(in di hudng nAi vd httrtng ngoqi
cao hon so vdi cdc hoc sinh kh6ng.bi bitt nqt vd hoc sinh chi bi bitt nqt boi m\t hinh
thfrc. Giira cdc nh6m hpc sinh bi bat nat boi m6t trong hai hinh th*c kh6ng co su khdc
) , : -' hu'ong n6i, van d€ htr6'ng ngoqi.
bid vA mtTc do vdn dA
Til kh6a: Bi bn nqt; VCtn di hro'ng n\i, Vtin di fu6'ng ngoqi; Thanh thidu niAn.
TrCn th6 gi6i, nhiAu nghiCn cfu cho th6y, c6 m6i quan hQ giira v6n d6
hudng nQi, hudng ngo4i o thoi thcy 6u vd thoi thanh thi6u ni6n vdi c6c rdi lo4n
tdm thAn, khi ning hoc tqp, ldm viQc sau nhy vd khi o tu6i trudng thdnh
(Narusyte vd c6ng su,2017; Reef vd cQng s9,2010; Winefield vd c6ng su,
2013; Loth vd c6ng su, 2014; Korhonen vd cQng su,2018). Nghi0n criu phAn
tich t6ng ho. p cria Ttofi vd c6ng sU QTll) vdi 28 nghiCn criu d[ cho th6y, trii
nghiQrn bi bat nat thoi tho 6u ld y6u td nguy co g6p phAn vdo ftAm c6rn sau d6
vd thuc su c6 t6c dQng l6u ddi d6n trd em vd thanh thi6u nien. Nghi6n cuu gAn
d6y cta Tsitsika vd cQng sg (2015) trOn 10.930 hgc sinh tai 6 nudc ch6u Au
cfrng cho th6y, c6 m6i quan hQ c6 y nghia giira v6n ae nuOng n6i, v6n dd
hudng ngoqi vh nan nhdn bi bit nat truc tuy6n. Hec sinh bi bit n4t trgc tuy6n
thudng c6m thAy tuc gi6n, bu6n b5 (Mishna vi cQng su, 2010) vd nghiOm trong
hon ld c6c em c6 cdc v5n dA suc kh6e tdm thAn nhu trAm c6m, lo 6u, stress
(Monks vd cQng su, 2012; Wang, Nansel vd Iannotti, 201I ; Chang vd cQng su,
2013 Baker vi Tannkulu,2010; Nixon,2014; Bottino vd cQng sir,2015). Dir
ld m6t hinh thtic bat nat gi6n ti6p, nhung bit npt truc tuy6n cfrng gdy ra cho
nan nhdn nhftng 6nh hudng tuong tU v0 rn{t t6m ly, th4m chi cdn n[ng nd hon
so vdi nan nh6n bi bat n4t truydn th6ng. Chdng h4n, khi so s6nh v6i nhirng hoc
sinh chi bi bit nat truydn th5ng, hgc sinh bi bat nat truc tuy6n c6 cdc biOu hiQn
i -l ,
vAn d0 hudng nQi vd hudng ngo4i cao hon (Waasdorp vd Bradshaw,20l5). KCt
qui nghi€n criu trudc ddy da cho th6y, mflc du hgc sinh bi bat nat truyAn th5ng
b6o c6o r[ng viQc c6c em bi bat n4t nghiCm trong vd tdn nh6n hcrn, 6nh huong
d6n cu6c s6ng cria cdc em hon so vdi nhiing hoc sinh bi bit npt trqc tuy6n,
nhung phdn tich tuong quan muc d0 bi bat nat vdi mric dQ v6n tl6 sric kh6e tdm
thAn, k6t qud lqi cho thAy, hgc sinh bi bit nat truc tuyiSn gflp nhiOu kh6 kh6n vO
m4t xd hQi hon, rnric d6 lo 6u, trAm cAm cao hon so vdi hgc sinh ld nan nh6n
cfia bit nat truydn th6ng (Campbell vd cdng sg, 2012). Tuong ty, nghiOn criu
cta Perren vd cQng sU (20 10) tr0n 37 4 hqc sinh Thuy S! vd 1.320 hgc sinh Uc
dd cho th6y, hoc sinh bi bit n4t truc tuy6n b6o c6o muc d0 trdm cim cao hon
hgc sinh 9i bat nat truy6n thdng. Kh6ng chi c6 yflV, mQt nghiCn criu tlinh tfnh
dE cho th6y, nhirng hgc sinh chi bi bat. nqt truy6n th6ng c6 it bii5u hiQn stress
sau sang ch6n hon nhtng hgc sinh bi bat n4t boi ci hai hinh thfc truydn thdng
vd truc tuy6n (Sjurso, Fandrem vi Roland ,2019).
Nghi0n:fy.lay tqp trung trd loi c6c cdrl hoi sau: 1/ Thgc trang hgc sinh
o lta tu6i thanh thiOu ni6n c6 trdi nghi0m bi bat nat truy0n rh6ng vd truc tuy6n
nhu thO ndo?, 2lTrdi nghiOm bi bat nat c6 m6i quan h0 nhu th0 nao v6i cdc v6n
.1 , , A
^. vdn . .: ^.^
de huong noi, d0 hu6ng ngoai d hgc sinh? vd 3l Co sg kh6c bidt ndo vd
mirc d6 v6n d0 hu6ng n6i, v6n de huOng ngoai gifr'a hoc sinh bi bit nqt truydn
thgng vd b! bit n4t truc tuy6n kh6ng? HAr. ai.n nghidn cuu ld d6ng g6p thOm
k6t qu6 nghiOn criu t4i Vi0t Narn, cfrng nhu dua ra duoc nhirng khuy6n nghi
cho cdng tdc phong ngira vd can thi6p b[t nat 6 hgc sinh.
Nghi6n criu kh6o s5t 1.087 hoc sinh tai 8 trucrng trung hoc co so (THCS) I
vdr trung hoc ph6 rhdng (THPT) rr6n dia bdn FId N6i, Nghe An, Thanh H6a vd Dd I
i
Ning, trong d6, c6 45,5Yo hgc sinh ntr,54,5Yo hoc sinh nam. EQ tu6i trung binh it
- Phi6u hoi thu thdp th6ng tin cil nhAn nguoi duoc hoi g6rn c6c c6u hoi vA
l
th6ng tin c6 nh6n nhu: trudng, l6p, ndm sinh, gibi tinh. I
- Thang do B& nat trac tuy€n (Revised cyber bullying inventory - RCBI); I
;t.
(Baker va Kavsut,2007): Thang RCBI ve trai nghi6m bi bat nat truc tuy6n g6rn :
14 cAu (item). Thang dugc thi6t kd theo dang thane Likert 4 mric (0 : Kh6ng
: :
bao gio, I M6t ifin,2: Hai hoflc ba lAn,3 Nhidu hon ba lin).
Vi0c ph6n lo4i hgc sinh c6 phii n4n nh6n cria bdt n4t trgc tuy6n hay
khdng dua tr6n b5o c6o cta hgc sinh. Hoc sinh l\ra chon it nh6t mgt cdu vdi
mric d0 "hai hodc ba lan" trd lOn o ti6u thang do Bi b6t nat ducyc x6c dinh ld
nan nhdn. DQ tin c4y b€n trong ctia thang do gdc (phiOn bin ti6ng Anh) cria
thang do Bi bit n4t lA 0,75 (Topcu vi cQng su, 2010). Trong nghi0n cfu ndy,
thang do Bi bat n4t trgc tuy6n c6 dQ tin c4y bOn trong la 0,91.
- Thang do Da kh{a csnh ,i Ui bfu nqt boi bqn cirng laa (Multidt-
mensional peer victimization scale, MPVS) (Mynard vd Joseph, 2000): Thang
do ndy duoc su dpng di5 tirn hitiu ve Ui Uit nat truydn thdng v6i c6c hinh thric
kh6c nhau nhu: bit n4t bing loi n6i, bit nqt vd mat th0 chAt, bit nat bing mOi
quan hQ @it nat vd mdt xa hQi) vd xdrn pham tdi s6n. Thang do g6rn 16 cAu,
:.
moi c6u c6 ba lua chon: 0 : Kh6ng bao gid, 1 : MQt ldn,2: Nhi6u hon mQt
l6n. Di0m t6ng cdng cao cho th6y, mric dO bi bAt nat cdng nhi6u. Trong nghi0n
cfu ndy, nan nhdn Ui bat nat duoc x6c djnh ld hoc sinh bi bit nat boi it nhAt
m6t hdnh vi cy mric dQ nhiOu hon mQt IAn, do b6t n4t c6 tinh chAt lap lai
(Olweus, 2001). DQ tin c4y ben trong cria thang do g6c (phi0n bdn titing Anh) cho
tung nhdn tO ta: Uit nat vd thO ch6t (cr : 0,85), bit n4t bing loi n6i (o : 0,75), bit
n4t blng rn6i quan h0 (cr : 0,77) vh x6rn ph4rn tdi s6n (o : 0,73). Trong nghiOn
curl ndy, dQ tin cqV bOn tlong cria timg nhdn td theo b6ng hoi g6c ld: bit nat vd th6
ch6t (o: 0,82), b5t nqt bdng lrri n6i (o: 0,80), bit n4t b[ng rn6i quan hQ (o:0,78)
vd xdm ph4rn tdi s6n (o : 0,81).
- Bdng hoi vi di€m manh vd khd khdn (Strengths and difculties questionnaire,
SDQ) (Goodrnan vd cQng sg, 2000) - bin tg thudt: Bing hoi dugc sti dung d6
tim hi6u muc dQ c6c v6n dC huOng nQi, v6n de huOng ngo4i. D6y ld c6ng cq
drinh gi6 sdng lgc tAm bQnh o trd em vd vi thdnh niOn vd cfrng ld cdng cp duoc
su dpng ph6 bitin nhArn ph6t hiQn c6c v6n dC tdrn thAn o cQng d6ng (Goodman
vd cQng sg, 2000). Khi dugc sri dpng Oe ao tr6n nhidu rnSu kh6cn th6 knac
nhau ld hgc sinh trung hoc trong nhtng nghiCn cfu trudc, bing h6i cho th6y ilQ
tin c4y o mftc tu ch6p nhdn duoc d6n cao (Akpa vd cQng su, 2016; Gdran vd
Priebe, 2008). Bing h6i g6m 5 tieu thang do, m6i tit-iu thang do g6m 5 c6u: tii5u
thang do c6c bi0u hiQn cim xtc, c6c vAn Oe nann vi ring xt, tlng dQng/gi6m
chri y, cdc viln de vC m6i quan h0 bqn bd, hdnh vi xE h6i tfch cgc-M6i cdu c6
:
ba phuong 6n lga chon, tuong ring vdi c6c muc d0: 0 Kh6ng dring, I Dring :
:
mQt phAn, 2 Hodn todn dring. Di0m s6 r,'6n dA huOng n6i vd hudng ngo4i
dugc tfnh nhu sau: Di€rn sO hudng ngoai bing t6ng cria titlu thang do Tdng
!
!
I
dQng.vd V6n.de hdnh r,i ung x[r. Di6m s6 hu6n-e nQi bang t6ng cua ti6u thang
do V6n de rn5i quan hQ vdi bqn bd vd Bitiu hi0n c6m xtc.
Tru6c khi lAy sO tieu t4i c6c trulng THCS vd TtiPT, chring t6i dd ti6n
hdnh diOu tra thir tr0n 6 hgc sinh (3 hqc sinh THCS vd 3 hgc sinh THPT), ghi l4i
nhirng kh6 kh6n, thic rnic cria c6c em, c6c c6u kh6 hi6u hoac chua rO nghia, v.v.
Tir d6, chring t6i sira lai phi6u h6i tru6c khi diOu tra chinh thuc t4i c6c trudng.
Chi khi dugc sg cho ph6p cria nhA trudng, gi6o vi6n chir nhiQm lcrp, phu huynh
hgc sinh vd hgc sinh. chring t6i ti6n hdnh cho hgc sinh ldm phi6u hoi.
3.1. Trdi nghipm b! btit ngt cfia hgc sinh trung hpc
K6t quA nghidn criu cho th6y, tj' 16 hoc sinh bi bit n4t trgc tuy6n, bi bit
nat truy0n th6ng vd bi bdt n4t boi ci hai hinh thfc ndy nhu sau:
21.00 o
* Khone bi bflt uat
22,80/o
i{
ll
l
I
ir
ri
i{
Bi0u d6 I cho thAy, co 51,60 hgc sinh da bi bit nat (b6t nat truc tuy6n,
bit n4t truy6nth6ng ho4c ci hai hinh thftc). Ti Ie hgc sinh bi bit n4t bdi ci hai
hinh thtc chiCrn 22,8yo, ttic ld cf l0 em thi c6 khoAng 3 em ilfl tung ld np
nhdn boi cA bit nqt truy€n th6ng vd bit nat truc tuytin. Kh6ng chi c6 vfly, gifa
mric dQ bi bit npt truydn th6ng vd truc tuy5n c6 rn6i tucrng quan nh6t dinh.
Bdng l: Tuong quan gifta hinh thdrc bdt nqt tnrc tut'irt
voi cac hinh thti'c bitt nqt tuyin thi5ng
IIinh thrlc Bi bIt nat th6 ni rit n4t bing Bi bit n4t bing
t.
Bi xAm ph?m
bit nat chit ldi n6i mor quan ng tdi sin
Bi bit nat 0,428-- 0,4i3
0,456*- 0,474--
truc tuycn
Ghi chti: **: Trong quan cd y nghTa o nttlrc 0,01 (2-du6i).
KOt qu6 trong bing tr0n cho.thdy, rnric dQ bi bat nat trgc tuyOn c6.tuong
quan thudn o mfc trung binh vdi tdt ci c6c ki6u bdt n4t truy0n th6ng. Di€u ndy
c6 nghia ld mQt s6 hgc sinh bi bdt n4t truy6n th6ng (bi bAt nqt th6 chdt, bdng ldi
noi, m6i quan hQ vd bi xdm phqm tdi s6n) cdng nhidu, thi cfrng c6 xu hu6ng bi
bit nat trgc tuy6n cdng nhidu vh ngugc lai.
Bdng 2: So sdnh mil'c d0 trdi nghiQm bi bat nat cita hoc sinh theo cap hpc
Ngodi ra, xern x6t mQt sO 1'6u t6 nh6n khAu, k6t quA nghiCn criu cho
th6y: Thri nhdt, so s6nh theo gi6i tinh. hoc sinh nam (DTB : 2,46; DLC : 2,54)
bi bAt nat v6 th6 chdt nhi6u hon so voi hoc sinh n[ (DTB : 1,88; ELC:2,25)
vdi t (850):3,50; p < 0.01: c6c hinh thirc khac nhau nhu bi bit n4t truc tuyOn,
bi bit nqt bing loi n6i, bi bat nat bdng m6i quan h9, bi xdm pham tdi sAn ddu
kh6ng.c6 sg kh6c biQt co ! nghia thong kd x6t theo gi6i tinh..Thri hai, so s6nh
theo cdp hgc: 6 tat ca c6c hinh thuc bat nat, hoc sinh THPT ddu co trAi nghiQm
. .3.2.
MOi quan hQ gifi'a trdi nghiQm b! bdt ngt vd cttc vdn cti hu6ng nQi,
viln iIA hu'6ng ngogi d hgc sinh trung hpc
Xern x6t tucrng quan gitia trii nghiQm bi.bat nat v6i v6n d6 hudng nQi,
i -l .
vdn d0 hudng ngo4i cta hoc sinh, kOt qu6 cho thdy:
bit nat ngt th6 blng ldt bing m6i phqm tiri
truc tuv6n I
Mric dQ v6n d6
0,340 0,261" 0,323-. 0,286*' 0,282"
hu6ng ngoai
SO ti6u b6ng 3 cho th6y, c6 tuong quan thufln, & mtc <lQ th6p gita mric
d9 trai nghiQm bi bat nat truyAn th6ng (bi bit nat thri chdt, bing loi n6i, m5i
quan hQ vd bi xdm pham tdi s6n) v6i v6n dC hudng nQi vd v6n d€ hu6ng ngo4i
o hoc sinh trung hgc. Ttc ld, nhftng hoc sinh cdng bi bit nat truydn thOng nhiAu
thi rntic etQ v64 dC truOng n6i vd v6n dC hucrng ngoai cria c6c em cdng n4ng vd
ngugg lai. M5i tuong quan gifra mric rl0 trii nghiQm bi bit nat truc iuy6n v6i
c6c v6n dC truOng nQi vi v6n <10 hu6ng ngo4i chAt ch€ hon, D6 ld m6i tuong
quan thufln d mtic trung binh. Tric ld, nhftng hgc sinh bi bat nat truc tuytin cdng
nhidu, vdn dC hudng nQi vd v6n d€ hu6ng ngoai cria c6c em cdng nlng vd I
I
ngugc lai. I
I
So s6nh Post-Hoc sri dr,rng ki6m dinh Tukey HSD dugc trinh bdy o
ia
bhng 4.
I
K6t qui cho th6y, nh6m kh6ng bi bit n4t c6 DTB mric dQ c6c vdn tt€
.,(
hudng nQi vd vdn d€ hu6ng ngo4i thdp hon so v6i DTB tuong fng cria cdc
nh6m cdn l4i. Nh6m bi bat n4t bdi ci hai hinh thric c6 DTB mric dQ v6n <tC
.t
huong n6i vd vdn dC hudng ngo4i cao hon hdn DTB tuong ring ctia 3 nh6m cdn
lai. T6t c6 sg kh6c bi€t ndy dOu c6 y nghia th6ng kC (p i O,OS). N6u xdt ri6ng
nh6rn hgc sinh chi bi bit nat truc tuy6n vd nh6m hgc sinh chi bi bit n4t t*y6n
Gii tr! p
Th6ng Nh<im
SO Nh6m N DTB DLC Vt'a bi b6t
Kh6ng nat truv6n
chi hi
thiing
bi bdt th6ng, vrla bi
bIt n4t
k6
tru'c
n?t bit nSt.trg'c tuycn
tuyGn
Kh6ng bi bit nat 411 5,87
a
J 35
Vtra bi bit nat tuvdn
th6rrg, vtla bi bdt 247 9,14 1)1 < 0,001
N{fc d6
: -:
\an de
nat truc tuv6n
Chi bi bAt nat tuy6n 238 7,08 J 00 < 0,001 < 0.001 0,511
th6ng
4. K6t lu4n
K6t qu6 nghiCn criu ndy rndt l6n nira cho thdy. ty lQ hgc sinh bi bit n4t
dring brio dQng. Hon rnQt ntia s6 hoc sinh tharn gia nghi€n cfu brio c6o d6 tung
bi bat nat (ho6c bi bat nat truc tuy6n hodc bi bat nai truy0n th6ng hoac bi bit
nAt bdi cA hai hinh thric). Ti le hgc sinh bi bit nat b&i cA hai hinh thuc dring k6.
Nhirng hgc sinh bi bat nat truc tuy6n cdng nhidu thi cfrng c6 xu hu6ng Ui Uit
nat truy6n th6ng cdng nhi6u va nguoc lai. Xdt vd mat gi6i tinh, hgc sinh narn
Nghi€n cuu ndy mQt ldn nira cho th6y, v6n de huOng nQi vd v6n d6
hudng ngg?i o hgc sinh chi bi bat nat mQr trong hai hinh thric,lo4c truc tuy6n,
ho4c iruycn th6ng khdng rg ru khac bi6t. voltfrier te ,gniC, ;;;
;;;BanB,
nghiOn ctiu ndy chua dri bing chting AC t6t lu6n vd *6i quun hQ nh6n qu6,
nhung phAn ndo cho th6y mtc Ag v6n Ae hu6ng n6i, v6n a6 nuOng ngoai ctra
cdc nh6m co nhtng trAi nghiOm bi bat nat kh6c nhau, tu bit nat truyAl th6ng
cho dtin bit nat trgc tuyisn.
M4c du duoc thuc hi6n gidn titip qua mAng internet, v6i c6c phuong
tiOn, thi6t bi di6n tir, k6t qu6 cria nghiCn .nu nay*nh6t qu6n v6i kt5t
ira .a.
nghi0n cuu trudc d6y tr6n thti gi6i, cho thdy ilic d6ng cira Uit nat d6i vdi v6n clO
nQi, v6n d0 huOng ngoai, trong d6, n4n nhdnlia Uat nai truc tuy6n chiu
ly6rq
h0 qua ndng nC hon so v6i nan nhdn ctia bit nat truyAn th6ng. D6y cfrng ld di6u
md c6c chuong trinh phong ng.ua, can thi6p b6t-nat cAn luu y 116 Oanh gia, pnan
loai c6c nh6rn nan nh6n cria bit nat, thi6t lap ke hoach can thi6p chuy61 s6u vd
c6 thoi luong l6u ddi phu hqp vdi muc d6 v6n dA cria tring nh6m.
2. Bottino S.M.B., Bottino C., Regina C.G., Correia A.V.L. & Ribeiro W.S. (2015).
Cyberbullying and adolescent mental health; systematic review. Cademos de Saude
Publica. 31 (3). P.463 - 475.
3. Campbell M., Spears B., Slee p., Butler D. & Kift S. (2012). Victims,perceptions
of traditional and cyberbullying, antl the psq,chosocial correlates of their victimiiation.
Emotional and Behavioural Difficulties. 17 (3 - 4). p. 399 - 401.
5. Cong T., Ngoc N., Weiss B., Luot N. & Dat N. (1018). Definition and characteristics of
"cyberbullyinp;" antong Vietnamese studenrs. VNU Journal of Science. Education
Research. 34 (4). P. 1 - 10. Doi:10.2507312588-l159lvnuer.4212.
6. TrAn Vdn C6ng (201.7). Thtrc trang bh nat o' hoc sinh Vi€t Nam. Tap chf Khoa hoc
Xa h6i vd NhAn van. 56 :. Tdp 4. Tr. 465 - 479.
7. TrAn Van C6ng (2018). Blit not trong thdi rlcti sd. Tap chi Tdm 1, hqc. SO tt.
Tr. 28 - 41.
8. Cox M.J., Wang F. & A*p; Gustafsson I-I.C. (2011). Family organizalion and
Lt do Ie sce nt deve lopmezzl. Ilncyclopedia of Adolescence. Elsevier Inc.
9. Goodman R., Ford T., Simmons H., Gatward R. & Meltzer H. (2000). (Jsing the
strengths and difficuhies questionnaire (5D91 to sueen.for child psychiatric disorders in
o conrntunity sample.l'he British Journal of Psychiatry.lTT (6). P. 534 - 539.
1-1. \lishna F., Khoury-Kassabri M., GadallaT. & Daciuk J. (2012). Risk
factors for I
ittvolventent in cy,ber bullying: Victints, bullies and bully-victims. Children and youth
Services Review. 34 (1), P.63 - 70.
1-i.\{odecki K.[-., Minchin J., Flarbaugh A.G., Guerra N.G. & Runions K.C. (2014).
Bulltittg prevalence across contexts; A mela-qnalysis measuring cyber and traditional (
bullvittg. Journal of Adolescent IIealth. 55 (5). P.602 - 611. I
16. \lonks C.P., Robinson S. & WorlidgeP. (2012). The emergence of cyberbullying; 2
o.f'primury school pupils' perceptions and experiences. School psychology
.-1 sttrvet, T
T
)6 TAP CHITA[/ LY HOC, Sd () r)4(t\, g - 20tg
17. Mynard IL & Joseph S. (2000). Development o.f the multidimensional peer-
victimization scale..\gercssive Behavior: Official Journal of the International Society
for Research on Aggression. 26 (2). P. 169 - 178.
18. Narusyte J., Ropponen z\.. Alexanderson K. & Svedberg P. (2017). Internalizing
and externalizing problents in childhood and adolescence as predictors oJ' work
incapacity in young u<hithood. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology. 52 (9).
P. 1.159 - 1.168.
19. National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine (2016). Preventing
bullying lhrough science, policy, ond practice. National Academies Press.
20. Nguy6n Phuong I l6ng Nggc, TrAn Vdn.C6ng (201 6) qud cila bdt nar trttc
llQu,
tuyAn hoc sinh trung hoc ph6 thing. Kj' y6u HQi th6o qu6c t6: Sang chAn tdm lj, vd
(t'
c6c hoat d6ng tro girip. NXB Dai hoc Qu6c gia Ile NOi. Tr. 51 - 63.
21 .Nguy6n Thi fhu Suong (201 5). M6i trong quan giti'a lo du - tdm cdm vd muc clQ
bi bat nat cua hoc sinh trung hoc co sa. Ludn vf,n thac sI Tdm ly hgc. Truong Dai hoc
Gi6o duc - Dai hoc Qu6c gia Ha Ngi.
22. Nixon C.L. (2014). Curuent perspectives: T-he impacl of cyberbullying on adolescent
health. Adolescent [Iealth, Medicine and'l'herapeutics. Vol. 5. P. 143.
23. Olweus D. (2001). Bttllying at school: llhutv,e know ondwhat y,e can do. Oxford.
Blackwell.
24. Penen S., Dooley J., Shaw T. & Cross D. (2010). Bullying in school and cyberspace;
.4ssociations with depressive symptoms in Swiss and Attstralian adolescents. Child
and Adolescent Psychiatry and Mental Health. 4 (1). P. 28.
25. Reef J., Diamantopoulou S., Van Meurs L, Verhulst F. & Van der Ende J. (2010).
Predicting adult emotional and behovioral problems .from externalizing problem
trajectories in a 2{-year longitudinal stuely. European Child & Adolescent Psychiatry. 19 (7).
P, 577 - 585.
26. Sjurso I., Fandrem FI. & Roland E. (2019). "All the time, every day,24/7". A
qualitative perspeclive on symptoms of post-traumatic .stress in long-term cases of
traditional and cyber victimizations in norv,ay and lreland.lnternational Journal of
tlullying Prevention. P. 1 - 10.
27. Thomas H.J., Connor J.P. & Scott J.G. (2015). Integrqting traditional bullying
and cyberbullying: Challenges of definition and measurement in adolescents - a review.
Educational Psychology Review. 27 (l). P. 135 - 152.
28. Topcu Q., & Erdur-Baker O. 1ZOtO). The revised cyber bullying inventory SCBI):
Validity and reliability studies. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 5. P. 660 - 664.
29. Tsitsika A., Janikian M.. W6jcik S., Makaruk K., Tzavela 8., Tzavara C., ... &
Richardson C. (2015). Cyberbulll,ing t'ictirnization prevalence and associations with
30. Ttofi M.M., Farrington D.P., Ldsel F. & Loeber R. (201l). Do the tictims of
school bullies tend to become depressed later in life? A systematic reviev' anrJ meta-
analysis of longitudinal studies. Journal of Aggression, Conflict and Peace Research.
3 (2). P.63 -73.
31. Waasdorp T.E. & Bradshaw C.P. (2015). The overlap behueen cy'berbullying and
traditional bullying. Joumal of Adolescent Health. 56 (5). P. 483 - 488.
32. Wang J., Nansel T.R. & Iannotti R.J. (2011). Cyber and traditional bullying:
Dffirential association with depression. Joumal of Adolescent Health. 48 (4).P. 415 - 417 .
33. Winefield I{., Hammarstrdm A., Nygren K. & Haggldf B. (2013). Internalized
symptoms in adolescence as prediclors of mental health in adulthood in the Northern
Swedish cohort. Health. 5 (7). P. 1.164 - 1.171.
34. World l{ealth Organization (2018). Strategic guidance on accelerating actions Jbr
adolescent health in South-East Asia Region (2018 -2022).