PROF.

Dr PETERPOPESKO

ATLAS
ANATOMII
TOPOGRAFICZNEJ
ZWIERZĄT
DOMOWYCH

TOM I - GŁOWA I SZYJA

WYDANIE 3

SŁAWOMIR TRZCIŃSKI
lekarz weterynarii
Warszawa, uł. fionlirgtersk* 6 m. 34
ł*ł. 36-at.it

PAŃSTWOWE WYDAWNICTWO ROLNICZE I LEŚNE, WARSZAWA

 PROF. MVDR. P E T E R P O P E S K O , Dr.Sc.

ATLAS TOPOGRAFICKEJ ANATOMIE

HOSPODARSKYCH ZVIERAT

I. d i e l — H l a v a a k r k

Opraco wa n ie edycji polsk iej:

LEK. WET. BRONISLAY MIRSKI

Recenzent edycji polskiej:

DOC. DR HAB. WALDEMAR PILARSKI

ISBN 83-09-00178-9 / 83-09-00179-7

© Copyright by Priroda, Bratislava 1977

© Copyright for the Polish edition
by B r o n i s ł a w M i r s k i , Warszawa 1977, 1979
Tresc BYDŁO
12 Okolice głowy (tabl. 1)
13 Kościec głowy z boku (tabl. 2)
14 Kościec głowy z boku z kolorowo
zaznaczonymi kośćmi (tabl. 3)
SŁAWOMIR TRZCIŃSKI 15 Kościec głowy w przekroju strzałkowym z kolo-
lekarz weterynarii
01-227 WARSZAWA rowo zaznaczonymi kośćmi (tabl. 4)
ul. Szymczaka l m . 6 16 Kościec głowy w przekroju strzałkowym; bez
żuchwy (tabl. 5)
17 Kościec głowy: okolice oczodołowa i skroniowa po
usunięciu łuku jarzmowego (tabl. 6)
18 Kościec głowy od przodu (tabl. 7)
19 Kościec głowy od tyłu (tabl. 8)
20 Kościec głowy od góry z odsłoniętymi zatokami
czołowymi i sąsiednimi strony lewej (tabl. 9)
21 Kościec głowy od góry z kolorowo zaznaczonymi
kośćmi (tabl. 10)
22 Kościec głowy od dołu (tabl. 11)
23 Kościec głowy od dołu z kolorowo zaznaczonymi
kośćmi (tabl. 12)
24 Głowa i szyja od strony lewej — warstwa I
(tabl. 13)
26 Głowa i szyja od strony lewej —
warstwa II (tabl. 14)
28 Głowa i szyja od strony lewej — warstwa III po
usunięciu żuchwy (tabl. 15)
29 Głowa i szyja od strony lewej — warstwa IV po
usunięciu żuchwy (tabl. 16)
30 Głowa jałówki w przekroju strzałkowym (tabl. 17)
31 Głowa jałówki w przekroju strzałkowym (tabl. 18)
32 Głowa jałówki: skeletotopia tętnic strony lewej —
warstwa powierzchowna (tabl. 19)
33 Głowa jałówki: skeletotopia tętnic strony lewej —
warstwa głęboka po usunięciu łuku jarzmowego
i lewej połowy żuchwy (tabl. 20)
34 Głowa w przekroju poprzecznym na vysokości
2. przedtrzonowca — przednia powierzchnia
przekroju (tabl. 21)
35 Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości 2.
trzonowca — przednia powierzchnia przekroju
(tabl. 22)
36 Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości
przedniego końca oczodołu — przednia po-
wierzchnia przekroju (tabl. 23)
37 Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości
wyrostka dziobiastego żuchwy — przednia po-
wierzchnia przekroju (tabl. 24)
38 Głowa w przekroju poprzecznym w pobliżu prze-
wodów słuchowych zewnętrznych — przednia po-
wierzchnia przekroju (tabl. 25)
39 Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości
możdżeni (tabl. 26)
40 Głowa w przekroju poziomym: powierzchnia
wewnętrzna podstawy czaszki z wychodzącymi
nerwami czaszkowymi (tabl. 27)
41 Głowa w przekroju poziomym oraz mięśnie, na-
czynia, nerwy i gruczoły oczodołu (tabl. 28)
42 Głowa od góry: naczynia żylne jamy czaszkowej
i oczodołu; wg Dennstedta (tabl. 29)
43 Głowa od dołu (tabl. 30)
44 Mózgowie od dołu, jego unaczynienie tętnicze
oraz miejsca odejścia nerwów czaszkowych
(tabl. 31)
45 Mózgowie od góry (tabl. 32)
45 Mózgowie w przekroju strzałkowym (tabl. 33)
46 Podniebienie (tabl. 34)
46 Kość gnykowa i chrząstki krtani od strony lewej
(tabl. 35)
46 Kość gnykowa i jej części chrzestne (tabl. 36)
47 Mięśnie krtani (tabl. 37)
47 Jama gardła i krtań od góry po odsłonięciu skle-
pienia gardła (tabl. 38)
48 Kościec od strony przednio-bocznej (tabl. 39)
49 Mięśnie szyi i okolic przyległych od strony
przednio-bocznej — mięśnie skórne usunięto; wg
Tschaggenyego (tabl. 40)
50 Kościec szyi z boku (tabl. 41)
51 Szyja od strony lewej — warstwa I po usunięciu
mięśni skórnych (tabl. 42)
52 Szyja od strony lewej — warstwa II (tabl. 43)
53 Szyja od strony lewej — warstwa III (tabl. 44)
54 Szyja od strony lewej: mięśnie głębokie (tabl. 45)
55 Więzadło karkowe (tabl. 46)
56 Szyja nowo narodzonego cielęcia od strony lewej
(tabl. 47)
57 Szyja jednorocznej jałówki w przekroju poprzecz-
nym na wysokości kręgu obrotowego — tylna po-
wierzchnia przekroju (tabl. 48)
58 Szyja jednorocznej jałówki w przekroju poprzecz-
nym na wysokości tylnego końca 3. kręgu szyjnego
— tylna powierzchnia przekroju (tabl. 49)
59 Szyja jednorocznej jałówki w przekroju poprzecz-
nym na wysokości tylnego końca 4. kręgu szyjnego
— tylna powierzchnia przekroju (tabl. 50)
60 Odcinek szyjny kręgosłupa od góry i od dołu (tabl.
51)
61 Odcinek szyjny rdzenia kręgowego od dołu:
pierwsze dwa segmenty (tabl. 52)
OWCA
62 Kościec głowy z boku (tabl. 53)
63 Kościec głowy w przekroju strzałkowym; bez
żuchwy (tabl. 54)
64 Kościec głowy samca od góry; z prawego możdże-
nia usunięto róg (tabl. 55)
65 Głowa młodego samca — warstwa powierzchowna
po usunięciu mięśni skórnych i powięzi po-
wierzchownej (tabl. 56)
66 Głowa od strony lewej — warstwa głęboka (tabl.
57)
67 Głowa od strony lewej — warstwa głęboka po usu-
nięciu lewej połowy żuchwy (tabl. 58)
68 Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości 4.
przedtrzonowca — przednia powierzchnia prze-
kroju (tabl. 59)
69 Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości 3.
trzonowca — przednia powierzchnia przekroju
(tabl. 60)
70 Głowa: skeletotopia tętnic strony lewej (tabl. 61)
71 Głowa: skeletotopia żył strony lewej (tabl. 62)
72 Szyja od strony lewej — warstwa powiercchowna
po usunięciu mięśni skórnych i powięzi powierz-
chownej (tabl. 63)
73 Szyja młodej sztuki od strony prawej — warstwa
głęboka (tabl. 64)
74 Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości
kręgu obrotowego — tylna powierzchnia przekroju
(tabl. 65)
74 Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości 4.
kręgu szyjnego — tylna powierzchnia przekroju
(tabl. 66)
75 Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości 6.
kręgu szyjnego — tylna powierzchnia przekroju
(tabl. 67)
KOZA
76 Kościec głowy samca z boku (tabl. 68)
77 Kościec głowy samicy z boku (tabl. 69)
78 Kościec głowy od dołu (tabl. 70)
79 Głowa: skeletotopia tętnic strony lewej (tabl. 71)
80 Głowa od strony lewej — warstwa powierzchowna
po usunięciu mięśni skórnych i powięzi po-
wierzchownej (tabl. 72)
 81 Głowa od strony lewej — warstwa głęboka (tabl.
73)
82 Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości 3.
trzonowca — przednia powierzchnia przekroju
(tabl. 74)
83 Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości tyl-
nego końca oczodołu — przednia powierzchnia
przekroju (tabl. 75)
84 Szyja od strony lewej — warstwa powierzchowna
po usunięciu mięśni skórnych i powięzi powierz-
chownej (tabl. 76)
85 Szyja od strony lewej — warstwa głęboka (tabl. 77)
86 Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości 4.
kręgu szyjnego — tylna powierzchnia przekroju
(tabl. 78)
87 Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości 7.
kręgu szyjnego — tylna powierzchnia przekroju
(tabl. 79)
ŚWINIA
88 Kościec głowy dorosłego samca z boku (tabl. 80)
89 Kościec głowy w przekroju strzałkowym; bez
żuchwy (tabl. 81)
90 Kościec głowy od góry (tabl. 82)
91 Kościec głowy od dołu; bez żuchwy (tabl. 83)
92 Kościec głowy od tylu (tabl. 84)
93 Podniebienie (tabl. 85)
94 Głowa od strony lewej — warstwa powierzchowna
po usunięciu mięśni skórnych (tabl. 86)
95 Głowa od strony lewej — warstwa głęboka (tabl.
87)
96 Głowa od strony lewej — warstwa głęboka po usu-
nięciu lewej połowy żuchwy (tabl. 88)
97 Głowa w przekroju strzałkowym (tabl. 89)
98 Głowa: skeletotopia tętnic strony lewej po usu-
nięciu lewej połowy żuchwy (tabl. 90)
99 Głowa: skeletotopia żył strony lewej (tabl. 91)
100 Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości
ostatniego trzonowca — przednia powierzchnia
przekroju (tabl. 92)
101 Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości
stawu skroniowo-żuchwowego (tabl. 93)
102 Kościec głowy w przekroju poziomym: po-
wierzchnia wewnętrzna podstawy czaszki (tabl. 94)
103 Mózgowie od góry (tabl. 95)
103 Mózgowie od dołu, jego unaczynienie tętnicze
oraz miejsca odejścia nerwów czaszkowych
(tabl. 96)
104 Jama gardła i krtani od góry po odsłonięciu skle-
pienia gardła (tabl. 97)
105 Kościec szyi z boku (tabl. 98)
106 Szyja od strony lewej — warstwa powierzchowna
po usunięciu mięśni skórnych (tabl. 99)
107 Szyja od strony lewej — warstwa głęboka (tabl.
100)
108 Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości
kręgu szczytowego — tylna powierzchnia prze-
kroju (tabl. 101)
109 Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości
3. kręgu szyjnego — tylna powierzchnia przekroju
(tabl. 102)
110 Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości 4.
kręgu szyjnego — tylna powierzchnia przekroju
(tabl. 103)
KON
111 Rzut kośćca w tle pokroju głowy i szyi (tabl. 104)
111 Okolice głowy (tab. 105)
112 Kościec głowy nowo narodzonego źrebięcia (tabl.
106)
113 Kościec głowy z boku z odsłoniętymi zatokami
(tabl. 107)
114 Kościec głowy z boku z kolorowo zaznaczonymi
kośćmi (tabl. 108)
115 Kościec głowy w przekroju strzałkowym z koloro-
wo zaznaczonymi kośćmi (tabl. 109)
116 Kościec głowy od przodu (tabl. 110)
117 Kościec głowy od tyłu (tabl. 111)
118 Kościec głowy od góry z odsłoniętymi zatokami
(tabl. 112)
119 Kościec głowy od góry z kolorowo zaznaczonymi
kośćmi (tabl. 113)
120 Kościec głowy od dołu (tabl. 114)
121 Kościec głowy od dołu s kolorowo zaznaczonymi
kośćmi (tabl. 115)
122 Staw skroniowo-żuchwowy od strony lewej z całą
i z otwartą torebką stawową (tabl. 116)
123 Głowa od strony lewej: mięśnie — warstwa po-
wierzchowna (tabl. 117)
124 Głowa od strony lewej: mięśnie języka i gardła po
usunięciu lewej połowy żuchwy z mięśniem żwa-
czem(tabl. 118)
125 Głowa od strony lewej: mięśnie języka i gardła —
warstwa głęboka po usunięciu lewej połowy
żuchwy z mięśniem żwaczem oraz mięśni po-
wierzchownych gardła (tabl. 119)
126 Głowa i przyległa część szyi od strony lewej —
warstwa I (tabl. 120)
127 Głowa i przyległa część szyi od strony lewej —
warstwa II (tabl. 121)
128 Głowa i przyległa część szyi od strony lewej —
warstwa III (tabl. 122)
129 Głowa w przekroju strzałkowym, kilka mm na
lewo od płaszczyzny pośrodkowej (tabl. 123)
130 Głowa w przekroju strzałkowym po usunięciu
przegrody nosa, przegród między zatokami, części
małżowin nosowych oraz języka (tabl. 124)
131 Głowa w przekroju strzałkowym po usunięciu
języka, gardła i krtani (tabl. 125)
132 Głowa: skeletotopia tętnic powierzchownych stro-
ny lewej (tabl. 126)
133 Głowa: skeletotopia tętnic głębokich strony lewej
(tabl. 127)
134 Kościec głowy w przekroju strzałkowym (tabl. 128)
135 Kościec głowy w przekroju strzałkowym po usu-
nięciu małżowin nosowych (tabl. 129)
136 Kościec głowy od strony lewej: okolice oczodoło-
wa i skroniowa (tabl. 130)
137 Kościec głowy od strony lewej: okolice oczodoło-
wa i skroniowa po usunięciu łuku jarzmowego
(tabl. 131)
138 Kościec głowy: czaszka w przekroju strzałkowym
(tabl. 132)
139 Głowa: naczynia żylne opony twardej mózgowia
i oczodołu po usunięciu lewej części sklepienia
czaszki oraz łuku jarzmowego; wg Dennstedta
(tabl. 133)
140 Głowa: narządy oczodołu oraz naczynia i nerwy
zewnętrznej powierzchni podstawy czaszki; wg El-
lenbergera i Bauma (tabl. 134)
141 Oko i oczodół w przekroju; wg Ellenbergera i Bau-
ma (tabl. 135)
142 Podniebienie (tabl. 136)
143 Jama krtani od góry (tabl. 137)
143 Ucho środkowe i wewnętrzne — strona prawa od
przodu; półschemat wg Ellenbergera i Bauma (tabl.
138)
144 Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości
ostatniego przedtrzonowca — przednia po-
wierzchnia przekroju (tabl. 139)
145 Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości
ostatniego trzonowca — przednia powierzchnia
przekroju (tabl. 140)
146 Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości
oczodołu — tylna powierzchnia przekroju (tabl.
141)
148 Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości
wcięcia żuchwy — tylna powierzchnia przekroju
(tabl. 142)
150 Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości
przewodów słuchowych zewnętrznych (przez okoli-
cę przyuszniczą) — tylna powierzchnia przekroju
(tabl. 143)
152 Głowa od dołu: mięśnie, naczynia i gruczoły po
usunięciu mięśni skórnych i powięzi powierz-
chownej (tabl. 144)
153 Głowa: skeletotopia tętnic od strony podstawy
czaszki (tabl. 145)
154 Kość gnykowa i chrząstki krtani od strony lewej
(tabl. 146)
154 Mięśnie krtani od strony lewej (tabl. 147)
155 Głowa od góry: mięśnie, naczynia i nerwy okolicy
czołowej; mięśnie małżowinowe, czyli uszne, wg
Ellenbergera i Bauma (tabl. 148)
156 Głowa w przekroju poziomym: narządy jamy
czaszkowej (tabl. 149)
157 Jama czaszkowa w przekroju poziomym: powierz-
chnia wewnętrzna podstawy czaszki z wychodzący-
mi nerwami czaszkowymi (tabl. 150)
158 Mózgowie od góry i z boku (tabl. 151)
159 Mózgowie od dołu, jego unaczynienie tętnicze oraz
miejsca odejścia nerwów czaszkowych (tabl. 152)
160 Kościec szyi z boku (tabl. 153)
161 Szyja od strony lewej: mięśnie powierzchowne po
usunięciu mięśni skórnych i powięzi powierz-
chownej (tabl. 154)
162 Szyja od strony lewej: mięśnie głębokie — warstwa
I (tabl. 155)
163 Szyja od strony lewej: mięśnie głębokie — warstwa
II (tabl. 156)
164 Szyja od strony lewej: mięśnie głębokie — warstwa
III (tabl. 157)
165 Więzadło karkowe (tabl. 158)
166 Szyja od strony lewej: mięśnie skórne i nerwy szyj-
ne (tabl. 159)
167 Szyja od strony lewej: — warstwa głęboka (tabl.
160)
168 Szyja od strony lewej: skeletotopia naczyń, ner-
wów, tchawicy i przełyku — najważniejsze tętnice
i żyły (tabl. 161)
169 Okolice szyi i części przyległych (tabl. 162)
170 Kościec od strony przednio-bocznej (tabl. 163)
171 Szyja i okolice przyległe od strony przednio-
-bocznej: mięśnie powierzchowne i głębokie po
usunięciu mięśni skórnych i powięzi (tabl. 164)
172 Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości
kręgu obrotowego — tylna powierzchnia prze-
kroju (tabl. 165)
173 Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości
przedniego końca 4. kręgu szyjnego — tylna po-
wierzchnia przekroju (tabl. 166)
174 Szyja w przekroju poprzecznym między 4. a 5
kręgiem szyjnym — tylna powierzchnia przekroju
(tabl. 167)
175 Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości 7.
kręgu szyjnego — tylna powierzchnia przekroju
(tabl. 168)
176 Odcinek szyjny kręgosłupa od góry i od dołu (tabl.
169)
177 Staw szczytowo-potyliczny i staw szczytowo-
-obrotowy od góry po odsłonięciu kanału kręgowe-
go; wg Koldy (tabl. 170)
PIES
178 Okolice głowy owczarka niemieckiego (tabl. 171)
179 Kościec głowy z boku (tabl. 172)
180 Kościec głowy długogłowego charta angielskiego
z boku, z kolorowo zaznaczonymi kośćmi (tabl. 173)
181 Kościec głowy w przekroju strzałkowym (tabl. 174)
182 Kościec głowy od góry (tabl. 175)
183 Kościec głowy od dołu (tabl. 176)
184 Głowa od strony lewej: mięśnie powierzchowne
wraz z mięśniami skórnymi; warstwa I (tabl. 177)
185 Głowa od strony lewej — warstwa II po usunięciu
mięśni skórnych i powięzi powierzchownej (tabl.
178)
186 Głowa od strony lewej — warstwa głęboka po usu-
nięciu lewej połowy żuchwy; warstwa III (tabl. 179)
187 Głowa w przekroju strzałkowym (tabl. 180)
188 Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości
wyrostka dziobiastego żuchwy (tabl. 181)
189 Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości
stawu skroniowo-żuchwowego (tabl. 182)
190 Mózgowie od góry; pola czynnościowe płaszcza wg
Campbella (tabl. 183)
191 Mózgowie od dołu oraz miejsca odejścia nerwów
czaszkowych (tabl. 184)
192 Głowa: skeletotopia tętnic strony lewej (tabl. 185)
193 Podniebienie i sklepienie gardła (tabl. 186)
194 Jama gardła i krtań od góry po odsłonięciu skle-
pienia gardła (tabl. 187)
195 Odcinek szyjny kręgosłupa z boku (tabl. 188)
196 Szyja od strony lewej — warstwa powierzchowna
po usunięciu mięśni skórnych (tabl. 189)
197 Szyja od strony lewej — warstwa głęboka (tabl. 190)
198 Szyja od strony lewej: mięśnie głębokie (tabl. 191)
199 Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości
kręgu obrotowego — tylna powierzchnia prze-
kroju (tabl. 192)
200 Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości 3.
kręgu szyjnego — tylna powierzchnia przekroju
(tabl. 193)
201 Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości 5.
kręgu szyjnego — tylna powierzchnia przekroju
(tabl. 194)
202 Szyja od strony lewej: skeletotopia naczyń, ner-
wów, tchawicy i przełyku w tylnym odcinku szyi
oraz otworze przednim klatki piersiowej (tabl. 195)
203 Szyja od strony prawej: skeletotopia naczyń, ner
wów, tchawicy i przełyku w tylnym odcinku szyi
oraz otworze przednim klatki piersiowej (tabl. 196)
KOT
204 Kościec głowy z boku (tabl. 197)
205 Kościec głowy od dołu (tabl. 198)
206 Głowa od strony lewej — warstwa powierzchowna
po usunięciu mięśni skórnych (tabl. 199)
207 Głowa od strony lewej — warstwa głęboka po usu-
nięciu lewej połowy żuchwy (tabl. 200)
208 Szyja od strony lewej — warstwa głęboka (tabl. 201'
KRÓLIK
209 Kościec głowy z boku (tabl. 202)
210 Głowa i przyległa część szyi od strony lewej —
warstwa powierzchowna po usunięciu mięśni skór-
nych (tabl. 203)
211 Szyja i okolice przyległe od strony lewej — warst-
wa powierzchowna po usunięciu mięśni skórnych
(tabl. 204)
7
Przedmowa
najomość budowy i funkcji ciała zdrowego zwierzęcia jest
punktem wyjścia do opanowania wszystkich dyscyplin klinicznych
i wielu przedklinicznych. Pierwszym krokiem w tym kierunku jest
studiowanie poszczególnych układów (czynnościowe zespoły na-
rządów) organizmu. Służy temu umowny podział ciała zwierzęcia na
określone części, ułatwiający dokładne i systematyczne badanie i po-
znawanie ich, jednej po drugiej. Jednakże dla przyszłych lekarzy
najważniejsza jest anatomia stosowana, odpowiadająca potrzebom
praktyki weterynaryjnej, toteż nie można poprzestać na badaniach
analitycznych. Studiowanie anatomii systematycznej musi więc być
tylko wstępem do wyrobienia sobie obrazu syntetycznego, do zrozu-
mienia całości przez opanowanie i przyswojenie wiedzy o wzajem-
nych związkach i położeniu poszczególnych narządów. To właśnie
jest celem, jaki przyświecać ma i nauczycielowi akademickiemu,
i uczniowi. Wymaga to wiele trudu od nich obu.
Do poznania anatomii systematycznej, opisowej, niezbędna jest
dobra pamięć; opanowanie anatomii topograficznej związane jest do-
datkowo z wyczuciem miary rzeczy i wyobraźnią przestrzenną
Przed nauczającymi anatomii staje odpowiedzialne zadanie ukształ-
towania i wyspecjalizowania tej wyobraźni, aby stworzyć studentowi
dobrą pozycję wyjściową do nauki dyscyplin klinicznych. Najważ-
niejszym problemem staje się więc wybór właściwej metodyki nau-
czania. Pomóc w tym studentowi, pomóc wykładowcy — to jeden
z założonych przez autora celów tego Atlasu.
W różnych sytuacjach praktykujący lekarz odczuwa potrzebę
odświeżenia znajomości anatomii topograficznej. Szuka wtedy, oczy-
wiście, publikacji informujących w sposób prosty, szybki i przej-
rzysty, gdyż brak mu czasu na studiowanie dzieł teoretycznych.
Również temu czytelnikowi — chirurgowi czy interniście — książka nie może zadowolić wszystkich w równej mierze, autor przy-
pragnął wyjść naprzeciw autor ze swym Atlasem (przede wszystkim
dlatego, że dotąd takiego wydawnictwa nie było). Uwzględnienie
życzeń praktyków znalazło m. in. wyraz w poświęceniu większej
uwagi i więcej miejsca w Atlasie takim dotąd zaniedbywanym w
publikacjach anatomotopograficznych gatunkom, jak owca, koza
i świnia. Anatomiczne bowiem różnice między kozą a owcą (nie
mówiąc już o odmiennościach u małych i dużych przeżuwaczy) są
tak znaczne, że nie sposób już poprzestać na wspólnym ich opisywa-
niu, co — jak wiadomo — wciąż jeszcze ma miejsce we wszystkich
bez mała podręcznikach.
Autor nie uważa swego dzieła za uniwersalne. Anatomowie za-
8
rzucą mu najprawdopodobniej zbytnią ogólnikowość, natomiast stu-
dentom wyda się zbyt drobiazgowy. Atlas ten nie powinien być jed-
nak przez nikogo, zwłaszcza przez studentów, traktowany jak pod-
ręcznik czy nawet jak atlas anatomii opisowej (która jest podstawą
do studiów topograficznych), nie może również zastąpić praktycz-
nych zajęć sekcyjnych. Ani bowiem najlepszy podręcznik, ani naj-
wspanialszy atlas nie są w stanie zrównoważyć korzyści, jakie daje
własnoręcznie dokonywana sekcja. Naturalnej barwy, konsystencji
lub innych cech narządów i tkanek nie da się wyrazić ani słowem,
ani rysunkiem.
Atlas anatomiczny ma w tych warunkach wyraźnie określoną
rolę do spełnienia. Biorąc więc wymienione względy pod uwagę,
zdecydowano z całą świadomością nie wdawać się w zbyt szczegóło-
we traktowanie tych elementów, które czytelnik przyswoił sobie
z podręczników anatomii opisowej. Wprowadzenie do tablic wszyst-
kich struktur anatomicznych, znajdujących się w przedstawianej
okolicy ciała, byłoby zresztą niemożliwe ze względów technicznych.
Rezygnowano przeto w pierwszej kolejności z tych szczegółów, któ-
rych przedstawienie wpłynęłoby niekorzystnie na przejrzystość całe-
go rysunku, przy czym nie w każdej tablicy usuwano ten sam frag-
ment. Toteż powstałe luki może sobie najczęściej czytelnik uzupeł-
nić przez uważne, porównawcze studiowanie odpowiedniej serii ta-
blic Atlasu; może też zawsze korzystać w tym celu z podręcznika
anatomii opisowej.
Anatomia stosowana musi wyjść na przeciw bardzo zróżnico-
wanym potrzebom praktyki. Czego innego szukać będzie chirurg,
czego innego internista, inne znowu informacje potrzebne są leka-
rzom zajmującym się badaniami poubojowymi. Oczywiście jedna
puszcza jednak, że jego atlas, mimo ewentualnych niedostatków, sta-
nowi potrzebny wkład do piśmiennictwa anatomicznego i będzie
pomocą zarówno dla studentów, jak i fachowców.
Należy na koniec podkreślić, że stosunków anatomicznych
przedstawionych na rysunkach nie można traktować w sposób dog-
matyczny. Trzeba mieć zawsze na względzie wielorakie odchylenia
osobnicze oraz różnice rasowe, jak i wynikające z wieku zwierzęcia.
Nie sposób przecież w jednym atlasie uwzględnić wszystkich takich
niuansów, co jednak w żadnym wypadku nie narusza jego rzeczowej
poprawności.
Tablice są — z bardzo nielicznymi wyjątkami — dziełem auto-
ra; rysunki wykonał według własnych preparatów, sporządzonych
zwykłymi metodami anatomicznymi. Przy tablicach obcych podano
źródło. Preparaty przygotowywano częściowo z materiału świeżego,
częściowo z uprzednio utrwalonego. Serie przekrojów poprzecznych
pochodzą z obiektów poddanych głębokiemu zamrożeniu.
Pierwsze wydanie tej książki ukazało się w latach 1960, 1962
i 1968, po czym pojawiła się ona w edycjach obcojęzycznych. Mimo
niedostatków, których autor jest świadomy, Atlas spełnił swe zada-
Uwagi do edycji polskiej
N, iniejsze trzecie wydanie Atlasu ukazuje się jako nie zmieniona
kontynuacja poprzedniego, mimo że przygotowano je do druku już
po opublikowaniu polskiego Weterynaryjnego Mianownictwa Ana-
tomicznego (Warszawa 1978), które wprowadziło wiele nowin termi-
nologicznych. Przyczyną tego jest wyczerpanie nakładu 2. wydania
i całkowity brak Atlasu w księgarniach. Wydawnictwo (PWRiL) było
zmuszone wyjść na przeciw potrzebom studentów nowych roczni-
ków i zrezygnować z bardzo czasochłonnego procesu poligraficzne-
go, jakim byłby druk tak zmienionych tekstów polskich, aby w ca-
łości odpowiadały obecnemu mianownictwu. Odstępując bowiem od
tego zamiaru umożliwiono sporządzenie kolejnego wydania z istnie-
jących już klisz, po usunięciu jedynie oczywistych błędów meryto-
rycznych i drukarskich.
Podejmując taką decyzję, zgodną zresztą z zaleceniami obu re-
cenzentów, wydawnictwo kierowało się przeświadczeniem, że nie
przyczyni tym szkód nauce anatomii i ją studiującym, a to ze wzglę-
du na nieuchronną, niejako naturalną niestabilność każdej nowej
terminologii w przejściowym okresie jej wprowadzania.
W związku z tym zwracamy uwagę czytelników na niektóre
często występujące w tekście polskie terminy, które obecnie zostały
definitywnie zmienione, ale w tym wydaniu utrzymane są w do-
tychczasowej wersji:
jugularis — szyjny (nowa nazwa) zamiast jarzmowy (w Atlasie),
massetericus — dotyczący mięśnia żwacza (nowa nazwa) zamiast
żwaczowy (w Atlasie), np. tętnica mięśnia żwacza, a nie t. żwaczowa,
processus corniculatus cartilaginis arytenoideae — wyrostek roż-
kowaty chrząstki nalewkowatej (nowa nazwa) zamiast cartilago corni-
culata — chrząstka rożkowata (w Atlasie),
auricularis — uszny (nowa nazwa) zamiast małżowinowy (w
Atlasie);
w zakresie terminów określających położenie (topograficznych)
użyto w Atlasie z reguły nazw „dobrzuszny" i „dogrzbietowy", ale dla
nie, jak można wnioskować z wielkości nakładów i z recenzji w
fachowej prasie. Czas, jaki upłynął, stawia jednak nowe wymagania,
zmusza do przepracowania dzieła, zwłaszcza tekstów, gdyż ostatnio
uchwalono nowe, obowiązujące obecnie międzynarodowe weteryna-
ryjne mianownictwo anatomiczne (NAV). Ale również w rysunkach
trzeba było dokonać pewnych zmian: niektóre poprawić, inne uzu-
pełnić, a także wprowadzić kilka nowych, przedstawiających nie
uwzględnione poprzednio sytuacje anatomotopograficzne.
Prof. MVDr. P E T E R P O P E S K O , DrSc
struktur w obrębie głowy — wyłącznie „górny" i „dolny", nie naru-
szając zróżnicowania nazw łacińskich (inferior, pentralis; superior,
dorsalis); użyto również wyłącznie określeń „przedni" (jako odpo-
wiednika łacińskich anterior, rostralis, cranialis) oraz „tylny" (poste-
rior, caudalis);
niektóre terminy wprowadzone w Atlasie mogą się okazać kon-
trowersyjne ze względu na to, że nie zostały ostatecznie ujednolico-
ne w źródłowych publikacjach (m. in. podręcznikach); np. mm. tenso-
res tłumaczy się jako „mm. napinacze", ale również jako „napręża-
cze", mm. retractores to zarówno „mm. cofacze" jak i „wciągacze",
określenie proprius oddaje się i jako „właściwy", i jako „własny".
Jak z tego wynika, czytelnikom przyjdzie wprowadzać pewne
zmiany — studentom zgodnie z zaleceniami ich akademickich na-
uczycieli — do swoich egzemplarzy Atlasu.
Chcąc umożliwić korzystanie z Atlasu wszystkim zainteresowa-
nym, zarówno studentom jak i dawnym absolwentom, w generalnej
większości wypadków wprowadzono obok nowych nazw łacińskich
(Nomina Anatomica Veterinaria 1973 i 1975, NAV II) i polskich
nazwy dotychczas używane, a obecnie poddane rewizji i wycofywa-
ne. Dzięki temu czytelnicy mogą posługiwać się Atlasem jako poglą-
dowym materiałem ilustracyjnym do wszystkich wydanych dotąd w
kraju podręczników. Chodzi głównie o przekłady książek A. Akajew-
skiego (Anatomia zwierząt domowych, Warszawa 1973 i 1979)1,
M.Sadowskiego (Anatomia topograficzna zwierząt domowych, Warsza-
wa 1975)1 oraz A. Klimowa i A. Akajewskiego (Anatomia zwierząt
domowych, Warszawa 1960)2, ale przede wszystkim o nowoczesne
podręczniki i inne publikacje własne, a więc K. Krysiaka (Anatomia
zwierząt t. I, Warszawa 1975), M. Chomiaka i M. Lewandowskiego
(Układ nerwowy obwodowy zwierząt domowych, Lublin 197'4),
Przekład zbiorowy pod red. T. Roskosza.
Przekład zbiorowy pod red. J. Kałużniackiego i E. Wilkusa.
M.KubasiewiczaCZarys anatomii zwierząt domowych, Warszawa 1974),
M. Sobocińskiego (Układ nerwowy zwierząt domowych, Wrocław
1973), jak też S. Godynickiego „Morfologię porównawczą układu
głównych tętnic głowy" (Poznań 1972). Z wszystkich tych dzieł
korzystano przy opracowywaniu niniejszego tomu polskiej edycji
Atlasu.
W poważnej części tekstów znalazły się wskutek tego podwójne
nazwy łacińskie i polskie, co niewątpliwie spowodowało pewne
utrudnienie czytelności opisów. Starano się je pomniejszyć wpro-
wadzając odpowiednie wyróżnienia terminów dodatkowych:
/ / w nawiasach prostych podano nazwy synonimiczne, alterna-
tywne, równoprawne w obowiązującym mianownictwie;
( ) w nawiasach okrągłych podano informacje i określenia wy-
jaśniające oraz uzupełniające;
[ ] w nawiasach klamrowych podano nazwy lub części nazw,
które uległy rewizji i są wycofywane, znajdują się jednak w dawnych
podręcznikach anatomii oraz wciąż jeszcze w opisach anatomicz-
nych najnowszych nawet książek z innych dyscyplin weterynaryj-
nych; z podawania starych nazw łacińskich lub polskich zrezygno-
wano w następujących wypadkach:
nasalis lub oralis — przedni zastępowanych obecnie przez an-
terior, cranialis lub rostralis — przedni
aboralis — tylny zastępowanego obecnie przez caudalis lub
posterior — tylny
rowek lub rynienka — sulcus zastępowanych obecnie przez
bruzda — sulcus
krawędź — margo zastępowanej przez brzeg — margo.
Czytelnik chcący jedynie zapoznać się z położeniem danego
obiektu anatomicznego będzie więc korzystał tylko z pierwszego
terminu łacińskiego i pierwszego polskiego, chcąc zaś studiować ten
obiekt na podstawie różnych dostępnych źródeł — sięgnie do po-
zostałych informacji w nawiasach.
Konsultantami-recenzentami poszczególnych tomów Atlasu
byli doc. dr Waldemar Pilarski i prof. dr Janusz Welento; redakcja
edycji polskiej składa Im należne podziękowanie. Dziękujemy rów-
nież wszystkim, którzy zechcieli się podzielić z nami swymi uwaga-
mi i zastrzeżeniami, a zwłaszcza doc. dr W. Lutnickiemu, dr. S.
Pytlowi, doc. dr T. Roskoszowi, dr S. Serwatce i prof. dr P. Wyros-
towi; ich wskazania w miarę możliwości wykorzystano w tym wyda-
niu, a w całej rozciągłości spożytkujemy je w wydaniu następnym.
W tekstach stosowano następujące skróty (na pierwszym miejs-
cu 1. przypadek liczby pojedynczej, na drugim — liczby mnogiej):
a., aa. — arteria, arteriae (t, tt. — tętnica, tętnice)
gnl. — ganglion (zwój nerwowy)
In., Inn. — lymphonodus, lymphonodi (w. chł. — węzeł chłonny,
węzły chłonne)
m., mm. — musculus, musculiim., mm. — mięsień, mięśnie)
n., nn. — nervus, nervi(n., nn. — nerw, nerwy)
r., rr. — ramus, ramiigal. — gałąź, gałęzie)
v., w. — vena, venae (ż., żż. — żyła, żyły)
s. — seu (czyli, lub)
inne skróty wyjaśniają się przez sam tekst.
Będziemy bardzo zobowiązani wszystkich czytelnikom, którzy
zechcą przakazać nam (na adres wydawnictwa w Warszawie) swoje
uwagi i propozycje dotyczące tekstu Atlasu i sposobu jego opraco-
wania. Postaramy się je uwzględnić w następnych wydaniach.
WYDAWNICTWO
TOM I • GŁOWA I SZYJA

BYDŁO • OWCA • KOZA • ŚWINIA

KOŃ • PIES • KOT • KRÓLIK
M. Kubasiewicza(Zarys anatomii zwierząt domowych, Warszawa 1974),
M. Sobocińskiego (Układ nerwowy zwierząt domowych, Wrocław
1973), jak też S. Godynickiego „Morfologię porównawczą układu
głównych tętnic głowy" (Poznań 1972). Z wszystkich tych dzieł
korzystano przy opracowywaniu niniejszego tomu polskiej edycji
Atlasu.
W poważnej części tekstów znalazły się wskutek tego podwójne
nazwy łacińskie i polskie, co niewątpliwie spowodowało pewne
utrudnienie czytelności opisów. Starano się je pomniejszyć wpro-
wadzając odpowiednie wyróżnienia terminów dodatkowych:
/ / w nawiasach prostych podano nazwy synonimiczne, alterna-
tywne, równoprawne w obowiązującym mianownictwie;
( ) w nawiasach okrągłych podano informacje i określenia wy-
jaśniające oraz uzupełniające;
] w nawiasach klamrowych podano nazwy lub części nazw,
które uległy rewizji i są wycofywane, znajdują się jednak w dawnych
podręcznikach anatomii oraz wciąż jeszcze w opisach anatomicz-
nych najnowszych nawet książek z innych dyscyplin weterynaryj-
nych; z podawania starych nazw łacińskich lub polskich zrezygno-
wano w następujących wypadkach:
nasalis lub oralis — przedni zastępowanych obecnie przez an-
terior, cranialis lub rostralis — przedni
aboralis — tylny zastępowanego obecnie przez caudalis lub
posterior — tylny
rowek lub rynienka — sulcus zastępowanych obecnie przez
bruzda — sulcus
krawędź — margo zastępowanej przez brzeg — margo.
Czytelnik chcący jedynie zapoznać się z położeniem danego
obiektu anatomicznego będzie więc korzystał tylko z pierwszego
terminu łacińskiego i pierwszego polskiego, chcąc zaś studiować ten
obiekt na podstawie różnych dostępnych źródeł — sięgnie do po-
zostałych informacji w nawiasach.
Konsultantami-recenzentami poszczególnych tomów Atlasu
byli doc. dr Waldemar Pilarski i prof. dr Janusz Welento; redakcja
edycji polskiej składa Im należne podziękowanie. Dziękujemy rów-
nież wszystkim, którzy zechcieli się podzielić z nami swymi uwaga-
mi i zastrzeżeniami, a zwłaszcza doc. dr W. Lutnickiemu, dr. S.
Pytlowi, doc. dr T. Roskoszowi, dr S. Serwatce i prof. dr P. Wyros-
towi; ich wskazania w miarę możliwości wykorzystano w tym wyda-
niu, a w całej rozciągłości spożytkujemy je w wydaniu następnym.
W tekstach stosowano następujące skróty (na pierwszym miejs-
cu 1. przypadek liczby pojedynczej, na drugim — liczby mnogiej):
a., aa. — arteria, arteriae (t, tt. — tętnica, tętnice)
gnl — ganglion (zwój nerwowy)
In., Inn. — lymphonodus, lymphonodi (w. chł. — węzeł chłonny,
węzły chłonne)
m., mm. — musculus, musculiim., mm. — mięsień, mięśnie)
n., nn. — nervus, nerviin., nn. — nerw, nerwy)
r., rr. — ramus, rami (gał. — gałąź, gałęzie)
v., w. — vena, venae (ż., żż. — żyła, żyły)
s. — seu (czyli, lub)
inne skróty wyjaśniają się przez sam tekst.
Będziemy bardzo zobowiązani wszystkich czytelnikom, którzy
zechcą przakazać nam (na adres wydawnictwa w Warszawie) swoje
uwagi i propozycje dotyczące tekstu Atlasu i sposobu jego opraco-
wania. Postaramy się je uwzględnić w następnych wydaniach.
WYDAWNICTWO
Bydło. Okolice głowy
Tablica 1.
1. — 3 . regio nasalis (nasus) — okolica nosowa (nos)
regio dorsalis nasi (dorsum nasi) — okolica grzbie-
towa nosa (grzbiet nosa)
2. regio lateralis nasi — okolica boczna nosa
3. regio naris — okolica nozdrza przedniego
4. planum nasolabiale — płytka nosowo-wargowa
/śluzawica/
regio maxillaris — okolica szczękowa
regio buccalis (bucca) — okolica policzkowa
(policzek)
regio mandibularis — okolica żuchwowa
regio oralis: regiones labialis superior et labialis infe-
rior — okolica ustna: okolice wargowa górna i war-
gowa dolna
12
18. regio articulationis temporomandibularis — okolica
stawu skroniowo-żuchwowego
regio mentalis (mentum) — okolica bródkowa 19., 20. regio auricularis — okolica małżowiny usznej
(bródka) 19. coneha auriculae — muszla małżowiny
10. regio frontalis (frons) — okolica czołowa (czoło) 20. scapba — czółenko
11. regio orbitalis: regiones palpebralis superior et pal- 21. regio parotidea — okolica przyusznicza
pebralis inferior — okolica oczodołowa: okolice 22., 23. regio coli i ten trał is — okolica dobrzuszna szyi
powiekowa górna i powiekowa dolna 22. regio laryngea — okolica krtaniowa
12. regio infraorbitalis — okolica podoczodołowa 23. palear Iplica tentralis collil — skórny fałd podłuż-
13. regio masseterica — okolica żwaczowa ny szyi /fałd dobrzuszny pośrodkowy szyi/
14. linea marginalis mandibulae — linia brzeżna 24. processiis transiersus atlantis lala atlantisl — wy-
żuchwy rostek poprzeczny kręgu szczytowego /skrzydło
15. regio temporalis (tempus) — okolica skroniowa kręgu szczytowego/
(skroń) 25. sulcus jugularis — bruzda szyjna lub jarzmowa (ry-
16. regio parietalis — okolica ciemieniowa nienka żyły jarzmowej)
17. regio zygomatica — okolica jarzmowa 26. cornu — róg
Bydło. Kościec głowy z boku (od lewej strony)

Tablica 2.

1. corpus ossis incisiii — trzon kości siekaczowej 18. processus cornualis — możdżeń (wyrostek rogowy 30. dens premolaris II superior — ząb przedtrzonowy
2. processus nasalis ossis incisivi — wyrostek nosowy kości czołowej) (przedtrzonowiec) II górny
kości siekaczowej 19. protuberantia intercornualis — guzowatość mię- 31. dens molaris I superior — ząb trzonowy (trzono-
3. foramina infraorbitalia — otwory podoczodołowe dzyrogowa wiec) I górny
4. maxilla (facies facialis) — szczęka (powierzchnia 20. fossa temporalis — dół skroniowy 32. dens premolaris II inferior — ząb przedtrzonowy
twarzowa) 21. linea temporalis [crista frontalis externa] — kresa (przedtrzonowiec) II dolny
5. os nasale — kość nosowa skroniowa [grzebień czołowy zewnętrzny] 33. dens molaris I inferior — ząb trzonowy (trzono-
6. incisura nasoincisiva[inc. nasomaxillaris] — wcięcie 22. pars sąuamosa ossis temporalis — część łuskowa wiec) I dolny
nosowo-siekaczowe [wcięcie nosowo-szczękowe] kości skroniowej 34. dentes incisivi — zęby sieczne (siekacze)
7. incisura nasalis — wcięcie nosowe 23. processus zygomaticus ossis temporalis — wyrostek 35. margo interalieolaris — brzeg międzyzębodołowy,
8. fissura nasolacrimalis — szczelina nosowo-lzowa jarzmowy kości skroniowej czyli bezzębny
9. os lacrimale — kość Izowa 24. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny 56. foramen mentale — otwór bródkowy
10. fossa sacci lacrimalis — dół worka łzowego 25. porus acusticus externus — otwór słuchowy ze- 37. ramus mandibulae — gałąź żuchwy
11. os zygomaticum — kość jarzmowa wnętrzny 38. angulus mandibulae — kąt żuchwy
12. processus frontalis ossis zygomatici — wyrostek 26. processus paracondylaris [proc. jtigularis ossis occipi- 39. processus coronoideus [proc. muscularis] mandibulae
czołowy kości jarzmowej talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy — wyrostek dziobiasty [wyr. mięśniowy lub wień-
13. processus temporalis ossis zygomatici — wyrostek kości potylicznej] cowy] żuchwy
skroniowy kości jarzmowej 27. foramen stylomastoideum — otwór rylcowo-sutko- 40. processus condylaris [proc. articularis mandibulae]
14. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy wy — wyrostek kłykciowy [wyr. stawowy żuchwy]
15. bulla lacrimalis — puszka łzowa 28. bulla tympanica — puszka bębenkowa 41. orbita — oczodół
16. os frontale — kość czołowa 29- vagina processus styloidei [proc. hyoidei] ossis tempo- 42. tuber faciale [tuber malare] — guz twarzowy [guz
17. processus zygomaticus ossis frontalis — wyrostek ralis — pochwa wyrostka rylcowatego [wyr. gnyko- licowy]
jarzmowy kości czołowej wego] kości skroniowej

13
Bydło. Kościec głowy z boku (od lewej strony) z kolorowo zaznaczonymi kośćmi
Tablica 3.
1. os nasale — kość nosowa
2. os incisiuum — kość siekaczowa
3. os lacrimale — kość łzowa
4. maxilla — szczęka
5. os zygomaticum — kość jarzmowa
6. os frontale — kość czołowa
7. os parietale — kość ciemieniowa
8. pars sąuamosa ossis temporalis — część łus*:owa
kości skroniowej
8'. pars tympanica ossis temporalis — część bębenko-
wa kości skroniowej
9. os occipitale — kość potyliczna
14
10. sutura frontonasalis — szew czolowo-nosowy 20. sutura frontozygomatica — szew czołowo-jarz-
11. sutura nasolacrimalis — szew nosowo-łzowy mowy
12. sutura frontolacrimalis— szew czołowo-łzowy 21. mandibula — żuchwa
13. sutura lacrimozygomatica — szew łzowo-jarzmowy 22. sutura temporozygomatica — szew skroniowo-jarz-
14. sutura maxilloincisiva — szew szczękowo-sieka- mowy
czowy 23. sutura coronalis [sut. frontoparietalis] — szew
15. sutura lacrimomaxillaris — szew łzowo-szczękowy wieńcowy [szew czołowo-ciemieniowy]
16. sutura zygomaticomaxillaris — szew jarzmowo- 24. sutura sąuamosa [sut. parietotemporalis] — szew
-szczękowy łuskowy [szew ciemieniowo-skroniowy]
17., 18. sutura sphenofrontalis — szew klinowo-czołowy 25. sutura occipitomastoidea — szew potyliczno-sut-
19. sutura spbenoparietalis — szew klinowo-ciemie- kowy
niowy
Bydło. Kościec głowy w przekroju strzałkowym z kolorowo zaznaczonymi kośćmi
Tablica 4.
1. os frontale — kość czołowa
2. os parietale — kość ciemieniowa
3. os temporale — kość skroniowa
3a.pars petrosa ossis temporalis — część skalista kości
skroniowej
3b. pars sąuamosa ossis temporalis — część łuskowa
kości skroniowej
3c. pars tympanica ossis temporalis — część bębenko-
wa kości skroniowej
4. os occipitale — kość potyliczna
5. os (basi- et pre-)sphenoidale — kość (podstawno-
i przed-)klinowa
6. os ethmoidale — kość sitowa
6a. concha nasalis dorsalis — małżowina nosowa górna
6b. lamina perpendicularis ossis ethmoidalis — blaszka
pionowa kości sitowej
6c. concha nasalis media — małżowina nosowa środ-
kowa
6d. labyrinthus ethmoidalis — błędnik sitowy
7. os conchae nasalis ventralis — kość małżowiny no-
sowej dolnej
8. os nasale — kość nosowa
9. os incisivum — kość siekaczowa
10. maxilla — szczęka
11. v o me r — lemiesz
12. os palatinum — kość podniebienna
13. os pterygoideum — kość skrzydłowa
14. mandibula — żuchwa
15. foramen mandibulae — otwór żuchwy
16. sutura coronalis [sitt. frontoparietalis] — szew
wieńcowy [szew czołowo-ciemieniowy]
17. sutura sphenofrontalis — szew klinowo-czołowy
18. sutura sąuamosa [sut. parietotemporalis] — szew
łuskowy [szew ciemieniowo-skroniowy]
19. sutura sphenosąuamosa — szew klinowo-luskowy
20. sutura lambdoidea [sutura parietooccipitalis] —
szew węgłowy [szew ciemieniowo-potyliczny]
21. sutura occipitomastoidea — szew potyliczno-sut-
kowy
22. synchondrosis sphenooccipitalis — chrząstkozrost
klinowo-potyliczny
23. sutura pterygopalatina — szew skrzydlowo-pod-
niebienny
24. sutura frontonasalis— szew czołowo-nosowy
25. sutura palatina transuersa — szew podniebienny
poprzeczny
26. sutura nasoincisiva — szew nosowo-siekaczowy
27. sutura maxilloincisiva — szew szczękowo-sieka-
czowy
15
BydJo. Kościec głowy w przekroju strzałkowym (bez żuchwy)
Tablica 5.
1. os frontale — kość czołowa
2. processus cornualis — możdżeń (wyrostek rogowy
kości czołowej)
3. cavum cranii — jama czaszkowa
4. os parietale— kość ciemieniowa
5. foramen [occipitale] magnum — otwór [potyliczny]
wielki
6. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
kości potylicznej]
7. canalis n. hypoglossi — kanał nerwu podjęzyko-
wego
8. canalis condylaris — kanał kłykciowy
9. apertura externa aqueductus vestibuli — otwór ze-
wnętrzny wodociągu przedsionka
10. porus acusticus internus — otwór słuchowy we-
wnętrzny
11. pars pet rosa ossis temporalis — sześć skalista kości
skroniowej
12. meatus temporalis — przewód skroniowy
13. canalis condylaris — kanał kłykciowy
14., 14'. foramen jugulare [for. lacerum aborale] —
otwór jarzmowy [otwór poszarpany tylny]
16
15. bulla tympanica — puszka bębenkowa
16. processus muscularis ossis temporalis — wyrostek
mięśniowy kości skroniowej
17. canalis opticus [foramen opticum] — kanał wzroko-
wy [otwór wzrokowy]
18. foramen orbitorotundum — otwór oczodołowo-
-okrągły
19. foramen ovale — otwór owalny
20. os nasale — kość nosowa
21. concha nasalis dorsalis — małżowina nosowa górna
22. concha nasalis media — małżowina środkowa no-
sowa
23. os conchae nasalis ventralis — kość małżowiny no-
sowej dolnej
24. vomer — lemiesz
25. sinus sphenoidalis — zatoka klinowa
26. meatus nasi dorsalis — przewód nosowy górny
27. meatus nasi medius — przewód nosowy środkowy
28. meatus nasi ventralis — przewód nosowy dolny
29. incisura nasoincisiva [inc. nasomaxillaris] —
wcięcie nosowo-siekaczowe [wcięcie nosowo-
szczękowe]
30. processus nasalis ossis incisivi — wyrostek nosowy
kości siekaczowej
31. corpus ossis incisiiń — trzon kości siekaczowej
32. lamina perpendicularis ossis palatini — blaszka
pionowa kości podniebiennej
33. hamulus pterygoideus (ossis pterygoidei) — haczyk
skrzydłowy (kości skrzydłowej)
34. canalis infraorbitalis — kanał podoczodołowy
35. sinus maxillaris — zatoka szczękowa
36. foramen sphenopalatinum — otwór klinowo-pod-
niebienny
37. sinus palatinus — zatoka podniebienna
38. dentes premolares superiores — zęby przedtrzonowe
(przedtrzonowce) górne
39. dentes molares superiores — zęby trzonowe (trzo-
nowce) górne
40. os (basi- et pre-)sphenoidale — kość (podstawno-
i przed-)klinowa
41. pars basilaris ossis occipitalis — część podstawna
kości potylicznej
42. sinus frontalis — zatoka czołowa
Bydło. Kościec głowy: okolice oczodołowa i skroniowa po usunięciu łuku jarzmowego
Tablica 6.
1. os zygomaticum — kość jarzmowa
2. fossa sacci lacrimalis et ductus nasolacrimalis (aper-
tura) — dół worka łzowego i przewód nosowo-
-łzowy (wejście)
3. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy
4. bulla lacrimalis — puszka łzowa
5. maxilla — szczęka
6. dens molaris III superior — ząb trzonowy (trzono-
wiec) III górny
7. lamina perpendicularis ossis palatini — blaszka
pionowa kości podniebiennej
8. hamulus pterygoideus (ossis pterygoidei) — haczyk
skrzydłowy (kości skrzydłowej)
9. os frontale — kość czołowa
10. canalis supraorbitalis — kanał nadoczodołowy
11. foramen ethmoidale — otwór sitowy
12. canalis opticus [foramen opticum] — kanał wzroko-
wy [otwór wzrokowy]
13. crista pterygoidea — grzebień skrzydłowy
14. foramen orbitorotundum — otwór oczodołowo-
-okrągły
15. linea temporalis [crista frontalis externa] — kresa 25. processus muscularis ossis temporalis — wyrostek
skroniowa [grzebień czołowy zewnętrzny] mięśniowy kości skroniowej
16. processus zygomaticus ossis frontalis — wyrostek 26., 28. onficia externa meatus temporalis — wyloty ze-
jarzmowy kości czołowej wnętrzne przewodu skroniowego
17. sinus frontalis — zatoka czołowa 26. foramen retroarticulare — otwór zastawowy
18. processus cornualis — możdżeń (wyrostek rogowy 27. bulla tympanica — puszka bębenkowa
kości czołowej) 28. orificium temporale meatus temporalis — wylot
19. fossa temporalis — dół skroniowy skroniowy przewodu skroniowego
20. processus zygomaticus ossis temporalis — wyrostek 29. crista temporalis — grzebień skroniowy
jarzmowy kości skroniowej 30. meatus acusticus externus — przewód słuchowy ze-
21. processus retroarticularis ossis temporalis [proc. retro- wnętrzny
glenoideus] — wyrostek zastawowy kości skronio- 31. sutura occipitomastoidea — szew potyliczno-sut-
wej [wyr. zapanewkowy] kowy
22. fossa pterygopalatina — dół skrzydłowo-podnie- 32. fossa condylaris ventralis — dół kłykciowy dolny
bienny 33. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny
23. foramen ovale — otwór owalny 34. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
24. corpus ossis (basi- et pre-)sphenoidalis — trzon talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
kości (podstawno- i przed-)klinowej kości potylicznej]
17
Bydło. Kościec głowy od przodu
Tablica 7.
1. os frontale — kość czołowa
2. sulctis supraorbitalis — bruzda nadoczodołowa
3. processns zygomatictis ossis frontalis — wyrostek
jarzmowy kości czołowej
4. processns cornualis — możdżeń (wyrostek rogowy
kości czołowej)
5. processns frontalis ossis zygomatici — wyrostek
czołowy kości jarzmowej
6. os nasale — kość nosowa
7. fissnra nasolacrimalis — szczelina nosowo-lzowa
8. os lacrimale — kość łzowa
9. OJ zygomaticum — kość jarzmowa
18
10.—12. os conchae nasalis ventralis — kość małżowi- 19. maxilla — szczęka
ny nosowej dolnej 20. tnber faciale [tnber nialare] — guz twarzowy [guz
10. pars dorsalis conchae — część górna małżowiny licowy]
11. lawina basilaris — blaszka podstawna 21. corpus mandibulae — trzon żuchwy
12. pars yentralis conchae — część dolna małżowiny 22. synchondrosis intermandibnlaris — chrząstkozrost
13. concha nasalis dorsalis — małżowina nosowa górna międzyżuchwowy
14. vomer — lemiesz 23. foramen mentale — otwór bródkowy
15. processns nasalis ossis incisiii — wyrostek nosowy 24. dens incisiius I — ząb sieczny (siekacz) I
kości siekaczowej 25. dens incisiins II — ząb sieczny (siekacz) II
16. corpns ossis incisiti — trzon kości siekaczowej 26. dens incisitns III — ząb sieczny (siekacz) III
17. foramen infraorbitak — otwór podoczodołowy 27. dens incisiius IV (dens caninns) — ząb sieczny IV
18. fissnra palatina — szczelina podniebienna (kieł)
Bydło. Kościec głowy od tyłu
Tablica 8.
1. osfrontale — kość czołowa
2. processus cornualis — możdżeń (wyrostek rogowy
kości czołowej)
3. protuberantia intercornualis — guzowatość mię-
dzyrogowa
4. protuberantia occipitalis externa — guzowatość po-
tyliczna zewnętrzna
5. linea nuchae [crista occipitalis] — kresa karkowa
[grzebień potyliczny]
6. os parietale — kość ciemieniowa
7. sąuama occipitalis — łuska potyliczna
8. condylns occipitalis — kłykieć potyliczny
9. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
kości potylicznej]
10. processus mastoideus ossis tem pora lis — wyrostek
sutkowaty kości skroniowej
11. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy
12. processus zygomaticus ossis frontalis — wyrostek
jarzmowy kości czołowej
13. processus coronoideus [proc. muscularis] mandibulae
— wyrostek dziobiasty [wyr. mięśniowy lub wień-
cowy] żuchwy
14. bulla tympanica — puszka bębenkowa
14'. processus muscularis ossis temporalis — wyrostek
mięśniowy kości skroniowej
15. porus acusticus externus — otwór słuchowy ze-
wnętrzny
16. foramen stylomastoideum — otwór rylcowo-sut-
kowy
17. hamulus pterygoideus (ossis pterygoidei) — haczyk
skrzydłowy (kości skrzydłowej)
18. ramus mandibulae —gałąź żuchwy
19. angulus menta/is — kąt bródkowy
20. dentes molares inferiores — zęby trzonowe (trzo-
nowce) dolne
21. sutura coronalis [sut. frontoparietalis] — szew
wieńcowy [szew czołowo-ciemieniowy]
22. sutura lambdoidea [sut. parietooccipitalis] — szew
węgłowy [szew ciemieniowo-potyliczny]
23. sutura occipitomastoidea — szew potyliczno-sut-
kowy
24. foramen [occipitale] magnum — otwór [potyliczny]
wielki
25. foramen mandibulae — otwór żuchwy
19
Bydło. Kościec głowy od góry z odsłoniętymi zatokami czołowymi i sąsiednimi strony lewej
Tablica 9.
1. os parietale—kość ciemieniowa
2. protuberantia dntercornualis — guzowatość mię-
dzyrogowa
3. collum processus cornualis — szyjka możdżenia (wy-
rostka rogowego kości czołowej)
4. corona processus cornualis — wieniec możdżenia
(wyrostka rogowego kości czołowej)
5. processus cornualis — możdżeń (wyrostek rogowy
kości czołowej)
20
6. sąuama frontalis — łuska czołowa
7. foramen supraorbiłak — otwór nadoczodołowy
8. sulcus supraorbitalis — bruzda nadoczodołowa
9. crista temporalis — grzebień skroniowy
10. margo infraorbitalis ossis zygomatici — brzeg
podoczodołowy kości jarzmowej
11. os lacrimale — kość łzowa
12. os zygomaticum — kość jarzmowa
13. fissura nasolacrimalis — szczelina nosowo-łzowa
14. os nasale — kość nosowa
15. facies facialis maxillae — powierzchnia twarzowa
szczęki
16. processus nasalis ossis incisivi — wyrostek nosowy
kości siekaczowej
17. processus palatinus ossis incisivi — wyrostek pod-
niebienny kości siekaczowej
18. corpus ossis incisivi — trzon kości siekaczowej
19. recessus parietalis sinus frontalis — zachyłek
ciemieniowy zatoki czołowej
20. sinus frontalis caudalis — zatoka czołowa tylna
21. sinus frontales rostrales — zatoki czołowe przednie
22. sinus conchae nasalis dorsalis — zatoka małżowiny
nosowej górnej
canalis supraorbitalis — kanał nadoczodołowy
septum transversum sinuum frontalium — przegro-
da poprzeczna zatok czołowych
recessus cornualis sinus frontalis — zachyłek moż-
dżeniowy zatoki czołowej
Bydło. Kościec głowy od góry z kolorowo zaznaczonymi kośćmi

Tablica 10.

1. os frontale — kość czołowa

2. os parietale — kość ciemieniowa
3. os zygomaticum — kość jarzmowa
4. os lacrimale — kość łzowa
5. os nasale — kość nosowa
6. maxilla — szczęka
7. os incisivum — kość siekaczowa
8. os temporale — kość skroniowa
9. sutura coronalis [sut. frontoparietalis] — szew
wieńcowy [szew czołowo-ciemieniowy]
10. sutura interfrontalis — szew międzyczołowy
11. sutura frontolacrimalis — szew czołowo-łzowy
12. sutura frontonasalis — szew czołowo-nosowy
13. sutura lacrimozygomatica — szew łzowo-jarzmowy
14. sutura zygomaticomaxillaris — szew jarzmowo-
-szczękowy
15. sutura nasolacrimalis — szew nosowo-łzowy
16. sutura lacrimomaxillaris — szew łzowo-szczękowy
17. sutura nasomaxillaris — szew nosowo-szczękowy
18. sutura maxilloincisiva — szew szczękowo-
-siekaczowy

21
Bydło. Kościec głowy od dołu

Tablica 11.

21. canalis supraorbitalis — kanał nadoczodołowy

1., 2. processus comualis — możdżeń (wyrostek rogo- 11. foramen jugulare [for. lacenim aborale] — otwór 22. bulla lacrimalis — puszka łzowa
wy kości czołowej) jarzmowy [otwór poszarpany tylny] 23. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy
2. collum processus comualis — szyjka możdżenia 12. foramen retroarticiilare (orificiiim externum mea/us 24. foramen ethmoidale — otwór sitowy
3. processus paracondylaris [proc. jugularh ossis occipi- temporalis) — otwór zastawowy (ujście zewnę- 25. hamulus pterygoideus (ossis pterygoidei) — haczyk
talis] — wyrostek przyklykciowy [wyr. jarzmowy trzne przewodu skroniowego) skrzydłowy (kości skrzydłowej)
kości potylicznej] 13. tuberciilum articulare ossis temporalis — guzek sta- 26. uomer — lemiesz
4. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny wowy kości skroniowej 27. foramen palatinum caudale — otwór podniebien-
5. foramen stylomastoideum — otwór rylcowo-sutko- 14. processus retroarticularis ossis temporalis [proc. post- ny tylny
wy glenoideus] — wyrostek zastawowy kości skronio- 28. foramen sphenopalatinum — otwór klinowo-pod-
6. fossa condylaris ventralis — dól kłykciowy dolny wej [wyr. zapanewkowy] niebienny
7. pars basilaris ossis occipitalis — część podstawna 15- foramen otale — otwór owalny 29. foramen maxillare — otwór szczękowy
kości potylicznej 16. bulla tympanica — puszka bębenkowa 30. lamina horizontalis ossispa/atini — blaszka pozio-
8. tuberciilitm musculare ossis occipitalis — guzek 17. processus muscularis ossis temporalis — wyrostek ma kości podniebiennej
mięśniowy kości potylicznej mięśniowy kości skroniowej 31. foramen palatinum minus — otwór podniebienny
9. porus aciisticiis extenms — otwór słuchowy ze- 18. crista pterygoidea — grzebień skrzydłowy mniejszy
wnętrzny 19- foramen orbitorotundum — otwór oczodołowo- 32. foramen [occipitale] magnum — otwór [potyliczny]
10. processus styloideus [proc. hyoidetis] ossis temporalis -okrągly wielki
— wyrostek rylcowaty [wyr. gnykowy] kości skro- 20. corpus ossis (basi- et pre-)spbenoidalis — trzon kości 33. meatus nasopharyngeus, choana — przewód noso-
niowej (podstawno- i przed-)klinowej wo-gardłowy, nozdrze tylne

22
Bydło. Kościec głowy od dołu (w całości) z kolorowo zaznaczonymi kośćmi

Tablica 12.

OJ occipitale — kość potyliczna

pars orbitalis ossis frontalis — część oczodołowa
kości czołowej
processus cornualis — możdżeń (wyrostek rogowy
kości czołowej)
pars sąuamosa ossi, temporalis — część łuskowa
kości skroniowej
pars tympanica ossi. temporalis — część bębenko-
wa kości skroniowej
eorpus ossis (basi- et pre-)spbenoidalh trzon
kości (podstawno-i przed-)klinowej
. ala ossis basisphenoidalis [ala temporalis ossis sphe-
noidalis] — skrzydło kości podstawnoklinowej
[skrzydło skroniowe kości klinowej]
'. ala ossis presphenoidalis [ala orbitalis ossis sphenoi-
dalis] — skrzydło kości przedklinowej [skrzydło
oczodołowe kości klinowej]
vomer — lemiesz
os pterygoideum — kość skrzydłowa
os zygomaticum — kość jarzmowa
maxilla — szczęka
. processus palatinus maxillae — wyrostek podnie-
bienny szczęki
9. os palatinum — kość podniebienna
10. os lacrimale — kość łzowa
11. os incisiium — kość siekaczowa
12. os parietale — kość ciemieniowa
13. sutura occipitomastoidea — szew potyliczno-sutko-
wy
14. synchondrosis sphenooccipitalis — chrząstkozrost
klinowo-po ty liczny
15. sutura sphenosąuamosa — szew klinowo-łuskowy
16. sutura sphenojrontalis — szew klinowo-czołowy
17. sutura tem powzygoma t ica — szew skroniowo-jarz-
mowy
18. sutura lacrimomaxil/aris — szew łzowo-szczękowy
19. sutura zygomaticomaxi//aris — szew jarzmowo-
-szczękowy
20. sutura palatomaxillaris et sutura palatina transver-
sa — szew podniebienno-szczękowy i szew pod-
niebienny poprzeczny
sutura palatina mediana (ossis pa/a/ini et maxillae)
— szew podniebienny pośrodkowy (kości podnie- Mi. dens molaris I superior — ząb trzonowy (trzono- dens premolaris II superior — ząb przedtrzonowy
biennej i szczęki) wiec) I górny (przedtrzonowiec) II górny
sutura lambdoidea [sut. parietooccipitalis] — szew M2. dens molaris II superior — ząb trzonowy (trzono- dens premolaris III superior — ząb przedtrzonowy
węgłowy [szew ciemieniowo-potyliczny] wiec) II górny (przedtrzonowiec) III górny
24. suturae maxilloincisiuae — szwy szczękowo- M3. dens molaris III superior — ząb trzonowy (trzono- dens premolaris IV superior — ząb przedtrzonowy
-siekaczowe wiec) III górny (przedtrzonowiec) IV górny

23
Bydło. Głowa i szyja od strony lewej — warstwa I
Tablica 13.
1., 1'. m. levator nasolabialis — mięsień dźwigacz no-
sowo-wargowy
2. m. levator labii superioris [maxillaris] — mięsień
dźwigacz wargi górnej
3. m. caninus — mięsień kłowy
4. m. depressor labii superioris [maxillaris] — mię-
sień obniżający wargę górną
5. m, zygomaticus — mięsień jarzmowy
6. m. malaris — mięsień licowy
7. m. buccinator—pars buccalis — mięsień policzko-
wy—część powierzchowna
8. m. depressor labii inferioris [mandibularis] — mię-
sień obniżający wargę dolną
9. m. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy
10. m. frontalis — mięsień czołowy
11. m. orbicularis oculi — mięsień okrężny oka
12. m. cervicoscutidaris— mięsień szyjno-tarczkowy
13. m. interscutularis — mięsień międzytarczkowy
14. m. frontoscutularis—pars frontalis — mięsień
czołowo-tarczkowy — część czołowa
15. tn. frontoscutularis—pars temporalis — mięsień
czołowo-tarczkowy —część skroniowa
16. m. scutuloauricularis superficialis dorsalis — mię-
sień tarczkowo-małżowinowy powierzchowny górny
17. m. scutuloauricularis superficialis accessorius —
mięsień tarczkowo-małżowinowy powierzchowny
dodatkowy
18. m. zygomaticoai/ricu/aris — mięsień jarzmowo-
-małżowinowy
24
19. m. scutuloauricularis superficialis medius — mię-
sień tarczkowo-małżowinowy powierzchowny
środkowy
21. m. masseter— mięsień żwacz
22. m. trapezius — mięsień czworoboczny
20. m. parotidoauricularis (mm. auriculares ventrales)
— mięsień przyuszniczo-małżowinowy (mm.
małżowinowe dolne)
23.-24. m. brachiocephalicus — mięsień ramienno-gło-
wowy
23. m. cleidooccipitalis — mięsień obojczykowo-poty-
liczny
24. m. cieidomastoideus — mięsień obojczykówo-sut-
kowy
25. ni. sternomandibularis — mięsień mostkowo-
-żuchwowy
26. cartilago scutiformis [scutulum auriculae] —
chrząstka tarczkowata [tarczka małżowiny usznej]
27. mandibula — żuchwa
28., 29. ramus buccalis dorsalis n. facialis [n. buccalis
dorsalis] — gałąź policzkowa górna nerwu twarzo-
wego [n. policzkowy grzbietowy]
30 ramus buccalis ventralis n. facialis [n. buccalis ven-
tralis] — gałąź policzkowa dolna nerwu twarzowe-
go [n. policzkowy brzuszny]
31. a. transversa faciei, n. auriculotemporalis — tętnica
poprzeczna twarzy, nerw małżowinowo-skroniowy
32. n. auriculopalpebralis — nerw małżowinowo-po-
wiekowy
33. n. auricularis caudalis — nerw małżowinowy tylny
34. processus transversus atlantis lala atlantisl — wy-
rostek poprzeczny kręgu szczytowego /skrzydło
kręgu szczytowego/
35. ductus parotideus, n. plexus parotidei — przewód
ślinianki przyusznej (przyusznicy), nerw splotu
przyuszniczego
36. a. et v. facialis — tętnica i żyła twarzowa
37. ramus commiinicans inter ramos buccales n. facialis
— gałąź łącząca gałęzie policzkowe nerwu twarzo-
wego
38. v. angularis oculi, ramus anastomoticus cum a. ma- AA. v. jugularis externa — żyła jarzmowa zewnętrzna
lari — żyła kątowa oka, gałąź zespalająca z tętnicą 45. In. parotideus — węzeł chłonny przyuszniczy
licową 46. glandula parotis — ślinianka przyuszna, przyusz-
39- a. et v. temporalis superficialis — tętnica i żyła skro- nica
niowa powierzchowna 47. glandula mandibularis [gl. submandibularis] —
40. ramus dorsalis n. accessorii — gałąź dogrzbietowa ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
nerwu dodatkowego 48. In. mandibularis — węzeł chłonny żuchwowy
41. n. auricularis magnus — nerw małżowinowy wielki 49. v. maxillańs [interna] — żyła szczękowa [we-
42. n. transversus colli [n. cutaneus colli] — nerw po- wnętrzna]
przeczny szyi [n. skórny szyi] 50. v. linguofacialis [v. maxillaris externa] — żyła języ-
43. n. cewicałis III — nerw szyjny III kowo-twarzowa [ż. szczękowa zewnętrzna]
25
Bydło. Głowa i szyja od strony lewej — warstwa II

Tablica 14.

1. m. levałor nasolabialis — mięsień dźwigacz noso- 28. ni. longus capitis — mięsień długi głowy
wo-wargowy 29. m. omohyoideus — mięsień łopatkowo-gnykowy
2. m. letator labii superioris[maxillaris], m. canimis et 30. v. linguofacialis [i: maxil/aris ex/erna], m. sterno-
m. depressor labii superioris [maxillaris] — mięsień thyreoideus — żyła językowo-twarzowa [ż. szczęko-
dźwigacz wargi górnej, mięsień kłowy i mięsień wa zewnętrzna], mięsień mostkowo-tarczowy
obniżający wargę górną 31. m. sternohyoideus— mięsień mostkowo-gnykowy
3. m. malaris — mięsień licowy 32. i: angularis oculi — żyła kątowa oka
4. m. masseter — mięsień żwacz 33. a. et n. injraorbitalis — tętnica podoczodbłowa,
5. m. buccinator—pars molaris — mięsień policzko- nerw podoczodołowy
wy—część trzonowcowa 34. a. et v. facialis, dtictus parotideus — tętnica i żyła
6. ni. depressor labii inferioris [mandibularis] — mię- twarzowa, przewód ślinianki przyusznej (przyusz-
sień obniżający wargę dolną nicy)
7. ni. zygomatkus — mięsień jarzmowy 35. plexus v. faciei profundae[i: bticcinatoriae] — splot
8. m. buccinator—pars buccalis — mięsień policzko- żyły głębokiej twarzy [ż. policzkowej]
wy—część powierzchowna 36. a. buccalis, v. jaciei projunda [v. buccinatoria] —
9. ni. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy tętnica policzkowa, żyła głęboka twarzy [ż. policz-
10. ni. Jrontalis— mięsień czołowy kowa]
11. ni. orbicularis oculi — mięsień okrężny oka 37. n. buccalis — nerw policzkowy
12. m. cewicoscutularis — mięsień szyjno-tarczkowy 38. v. labialis inferior [mandibularis] — żyła wargowa
13. ni. interscutiilaris — mięsień międzytarczkowy dolna
14. ni. frontoscutiilaris—pars jrontalis — mięsień 39. n. plexus parotidei — nerw splotu przyuszniczego
czołowo-tarczkowy —część czołowa 40. a. carotis externa, n. facialis — tętnica szyjna ze-
15. ni. frontoscutularis—pars temporalis — mięsień wnętrzna, nerw twarzowy
czołowo-tarczkowy —część skroniowa 41. ranius buccalis dorsalis n. facialis [n. buccalis dorsa-
16. ni. scutiiloaiiricularis snperficialis dorsa/is — lis] — gałąź policzkowa górna nerwu twarzowego
mięsień tarczkowo-małżowinowy powierzchowny [n. policzkowy grzbietowy]
górny 42. ramus buccalis rentralis n. facialis [n. buccalis ven-
17. ni. scutiiloaiiricularis snperficialis accessorius — tralis] — gałąź policzkowa dolna nerwu twarzowe-
mięsień tarczkowo-małżowinowy powierzchowny go [n. policzkowy brzuszny]
dodatkowy 43. a. lateralis nasi — tętnica boczna nosa
18. m. zygomaticoauricu/aris — mięsień jarzmowo- 44. a. labialis superior [maxi//aris] — tętnica wargowa
-malżowinowy górna
19. ni. scutiiloaiiricularis superficialis niedius — mię- 45. a. labialis inferior [mandibularis] superficialis —
sień tarczkowo-małżowinowy powierzchowny środ- tętnica wargowa dolna powierzchowna
kowy 46. ranius zygomaticoteni pora lis n. zygomatici — gałąź
20. m. occipitohyoideus [ni. jugulohyoideus] — mięsień jarzmowo-skroniowa nerwu jarzmowego
potyliczno-gnykowy [m. jarzmowo-gnykowy] 47. a. et v. temporalis superficialis — tętnica i żyła skro-
21. v. maxillaris [interna], m. digastricus — żyła niowa powierzchowna
szczękowa [wewnętrzna], mięsień dwubrzuścowy 48. n. auriculotemporalis, a. transrersa faciei — nerw
22. m. rhomboideus — mięsień równoległoboczny małżowinowo-skroniowy, tętnica poprzeczna twa-
23. ni. splenius — mięsień płatowaty rzy
24. ni. obliąuus capitis crania/is — mięsień skośny 49- ramus anricu/aris ros/ra/is n. auricu/opalpebralis —
przedni głowy gałąź małżowinowa przednia nerwu małżowinowo-
25. m. rectus capitis lateralis — mięsień prosty boczny -powiekowego
głowy 50. a. auricularis caudalis [a. anricu/aris magna] n.
26. ni. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy auriculopalpebra/is — tętnica małżowinowa tylna
27. ni. longissimus atlantis — mięsień najdłuższy [t. małżowinowa wielka], nerw malżowinowo-po-
kręgu szczytowego wiekowy

26
51. a. maxillaris [interna] — tętnica szczękowa 57. glandula mandibularis [gl. submandibularis] — chłonny szyjny przedni, mięsień długi kręgu
[wewnętrzna] ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa] szczytowego
52. v. jugularis interna, ramus ten trałis n. dccessorii — 58. glandulae buccales dorsales — gruczoły ślinowe po- 64. tracbea — tchawica
żyła jarzmowa wewnętrzna, gałąź dobrzuszna ner- liczkowe górne 65. ma nd i bulą — żuchwa
wu dodatkowego 59- glandulae buccales ventrales — gruczoły ślinowe 66. cartilago scutiformis [scutulum auriculae] —
53. a. carotis communis, tninais vagosympathicus — policzkowe dolne chrząstka tarczkowa [tarczka małżowiny usznej]
tętnica szyjna wspólna, pień blędno-współczulny 60. In. retropharyngeus lateralis — węzeł chłonny za- 67. stylohyoideum — część rylcowa kości gnykowej
54. esophagus — przełyk gardłowy 68. ramus dorsalis n. accessorii — gałąź dogrzbietowa
55. ramus n. cervicalis III — gałąź nerwu szyjnego III 61. In. mandibularis — węzeł chłonny żuchwowy nerwu dodatkowego
56. glandula parotis — ślinianka przyuszna, przyusz- 62. glandula thyreoidea — gruczoł tarczowy, tarczyca 69. n. laryngeus recurrens — nerw krtaniowy wsteczny
nica 63. In. cenicalis cranialis, m. longus atlantis — węzeł 70. ramus n. cenicalis II — gałąź nerwu szyjnego II

27
Bydło. Głowa i szyja od strony lewej —
warstwa III po usunięciu żuchwy
Tablica 15.

21. plexus v. faciei profundae [v. buccinatoriae] — splot 31. ramus buccalis uentralis n. facialis [n. buccalis ven-
żyły głębokiej twarzy [ż. policzkowej] tralis] — gałąź policzkowa dolna nerwu twarzowe-
m. masseter — mięsień żwacz 21. a. et n. buccalis, v. faciei profunda [v. buccinatoria] go [n. policzkowy brzuszny]
m. temporalis — mięsień skroniowy — tętnica policzkowa, nerw policzkowy, żyła 32. In. retropbaryngeus lateralis — węzeł chłonny za-
3. m. pterygoideus lateralis — mięsień skrzydłowy głęboka twarzy [ż. policzkowa] gardłowy boczny
boczny 23. a., v. et n. alteolaris inferior [mandibularis] — 33. glandula mandibularis [gl. submandibularis] —
4. m. pterygoideus medialis — mięsień skrzydłowy tętnica i żyła zębodołowa dolna, nerw zębodołowy ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
przyśrodkowy dolny 34. a. facialis, v. linguofacialis [v. maxillaris externa]
5. m. digastriais — venter rostralis — mięsień dwu- 24. n. lingualis — nerw językowy In. mandibularis — tętnica twarzowa, żyła języko-
brzuścowy—brzusiec przedni 25. n. mylohyoideus — nerw żuchwowo-gnykowy wo-twarzowa [ż. szczękowa zewnętrzna], węzeł
6. m. geniohyoideus — mięsień bródkowo-gnykowy 26. a. maxillaris [interna], v. sphenopalatina — tętnica chłonny żuchwowy
7. m. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy szczękowa [wewnętrzna], żyła klinowo-podnie- 35. v. jugularis interna, ramus n. cervicalis II — żyła
8. m. occipitohyoideus [m. jugulohyoideiis] — mięsień bienna jarzmowa wewnętrzna, gałąź nerwu szyjnego II
potyliczno-gnykowy [m. jarzmowo-gnykowy] 27 a. et v. temporalis superficialis, mandibula — tętni- 36. n. auriculopalpebralis — nerw małżowinowo-po-
9. m. digastriciis — nenter ccindalis — mięsień dwu- ca i żyła skroniowa powierzchowna, żuchwa wiekowy
brzuścowy —brzusiec tylny 28 ramus transversus faciei n. auriculotemporalis [n. 37. ramus dorsalis n. accessorii — gałąź dogrzbietowa
10. m. rhomboideus — mięsień równoległoboczny temporalis superficialis], v. temporalis profunda — nerwu dodatkowego
11. m. splenius — mięsień płatowaty gałąź poprzeczna twarzy nerwu małżowinowo- 38. m. longus atlantis — mięsień długi kręgu szczyto-
12. m. obliąuus capitis cranialis — mięsień skośny -skroniowego [n. skroniowy powierzchowny], żyła wego
przedni głowy
przedni głowy skroniowa głęboka 39. glandula thyreoidea — gruczoł tarczowy, tarczyca
13. m. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy 29. a. carotis externa, v. maxillaris [interna] ramus 40. a. carotis communis, truncus vagosympathicus —
14. m. longus capitis — mięsień długi głowy buccalis dorsalis n. facialis [n. buccalis dorsalis] — tętnica szyjna wspólna, pień błędno-współczulny
1 ^ VM
longissimus
//itJ/riff(tvu/f
atlantis
sitl/iYłłir
— mięsień
miAClPtl
najdłuższy tętnica szyjna zewnętrzna, żyła szczękowa 41. Inn. cervicales profundi craniales — węzły chłonne
kręgu szczytowego [wewnętrzna], gałąź policzkowa górna nerwu twa- szyjne głębokie przednie
16. m. sternothyroideus — mięsień mostkowo-tarczowy rzowego [n. policzkowy grzbietowy] 42. esophagus — przełyk
17. m. omohyoideus — mięsień łopatkowo-gnykowy stylohyoideum, n. facialis, a. auricularis caudalis [a. 43. trachea — tchawica
m. omwjyoiaeus — mięsień topaiKowo-gnyKowy
18
m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy auricularis magna] — część rylcowa kości gny- 44. tunica mucosa oris — błona śluzowa jamy ustnej
19. lingua
lingua — język kowej, nerw twarzowy, tętnica małżowinowa tylna 45. n. laryngeus recurrens — nerw krtaniowy wsteczny
20. glandula sublingualis ślinianka podjęzykowa [t. małżowinowa wielka] 46. ramus n. cervicalis III — gałąź nerwu szyjnego III

28
BydJo. Głowa i szyja od strony lewej
warstwa IV po usunięciu żuchwy •
Tablica 16.
1. m. temporalis, processus coronoideus [proc. muscula-
ris] mandibulae, a. maxillaris [interna] — mięsień
skroniowy, wyrostek dziobiasty [wyr. mięśniowy
lub wieńcowy] żuchwy, tętnica szczękowa [we-
wnętrzna]
2. m. pterygoideus lateralis — mięsień skrzydłowy
boczny
3. m. pterygoideus medialis — mięsień skrzydłowy
przyśrodkowy
4. a. et n. buccalis, v. faciei profunda [v. buccinatoria]
— tętnica policzkowa, nerw policzkowy, żyła
głęboka twarzy [ż. policzkowa]
5- m. tensor velipalatini — mięsień napinacz podnie-
bienia miękkiego
6. m. levator veli palatini — mięsień dźwigacz pod-
niebienia miękkiego
7. m. stylopharyngeus caudalis — mięsień rylcowo-
-gardłowy tylny
8. mm. palatopharyngeus et pterygopharyngeus — mię-
śnie podniebienno-gardłowy i skrzydłowo-gardło-
wy
9. m. masseter — mięsień żwacz
10. m. hyoglossus — mięsień gnykowo-językowy
11. m. styloglossus — mięsień rylcowo-językowy
12. m. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy
13. m. genioglossus — mięsień bródkowo-językowy
14. m. geniohyoideus — mięsień bródkowo-gnykowy 31. a. facialis, n. hypoglossus — tętnica twarzowa, nerw
15. m. occipitohyoideus [m. jugulohyoideus] — mięsień podjęzykowy
potyliczno-gnykowy [m. jarzmowo-gnykowy] 32. a. lingualis, ductus mandibularis[d. submandibula-
16. m. digastricus — venter rostralis — mięsień dwu- ris] — tętnica językowa, przewód ślinianki
brzuścowy —brzusiec przedni żuchwowej [śl. podżuchwowej]
17. m. digastricus — venter caudalis — mięsień dwu- 33. n. lingualis — nerw językowy
brzuścowy—brzusiec tylny 34. stylohyoideum, a. auricularis caudalis [a. auricularis
18. m. splenius — mięsień płatowaty magna] — część rylcowa kości gnykowej, tętnica
19. m. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy małżowinowa tylna [t. małżowinowa wielka]
20. m. rectus capitis lateralis — mięsień prosty boczny 35. discus articularis articulationis temporomandibula-
głowy ris, rami n. mandibularis — krążek stawowy stawu
21. m. obliąuus capitis cranialis — mięsień skośny skroniowo-żuchwowego, gałęzie nerwu żuchwowe-
przedni głowy go
22. m. rectus capitis ventralis, ramus dorsalis n. accessorii 36. Inn. retropharyngei mediales — węzły chłonne za-
— mięsień prosty dolny głowy, gałąź dogrzbietowa gardłowe przyśrodkowe
nerwu dodatkowego 37. a. thyreoidea cranialis — tętnica tarczowa przednia
23. m. longus capitis — mięsień długi głowy 38. glandula thyreoidea — gruczoł tarczycowy, tarczy-
24. m. stylohyoideus — mięsień rylcowo-gnykowy ca
25. m. sternothyreoideus — mięsień mostkowo-tarczo- 39. v. thyreoidea, glandula parathyreoidea — żyła tar-
wy czowa, gruczoł przytarczyczny (przytarczyca)
26. m. cricothyreoideus — mięsień pierścienno-tarczo- 40. esophagus — przełyk
wy 41. trachea — tchawica
27. m. thyreohyoideus — mięsień tarczowo-gnykowy 42. processus transversus atlantis lala atlantisl — wy-
28. mm. sternohyoideus et omohyoideus — mięśnie rostek poprzeczny kręgu szczytowego /skrzydło
mostkowo-gnykowy i lopatkowo-gnykowy kręgu szczytowego/
29. a. carotis communis, truncus vagosympathicus — 43. rami nn. ceruicalium — gałęzie nerwów szyjnych
tętnica szyjna wspólna, pień błędno-współczulny 44. glandula mandibularis [gl. submandibularis] —
30. a. carotis externa — tętnica szyjna zewnętrzna ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
29
Bydło. Głowa jałówki w przekroju strzałkowym
Tablica 17.
23
1. concha nasalis dorsalis — małżowina nosowa górna
2. concha nasalis media — małżowina nosowa środ-
kowa
3. concha nasalis ventralis — małżowina nosowa dol-
na
4. meatus nasi uentralis — przewód nosowy dolny
5. meatus nasi medius — przewód nosowy środkowy
6. meatus nasi dorsalis — przewód nosowy górny
7. labyrinthus ethmoidalis — błędnik sitowy
8. os nasale — kość nosowa
9. sinus frontalis rostralis — zatoka czołowa przednia
10. sinus frontalis caudalis — zatoka czołowa tylna
11. osfrontale — kość czołowa
12. mandibula — żuchwa
13. os occipitale — kość potyliczna
14. os (basi- et pre-)sphenoidale — kość (podstawno-
i przed-)klinowa
15. processus palatinus maxillae — wyrostek podnie-
bienny szczęki
16. sinus palatinus— zatoka podniebienna
17., 17'. atlas — kręg szczytowy
18. axis — kręg obrotowy
19. basihyoideum — trzon kości gnykowej
20. m. dilatator naris apicalis [m. transversus nasi] —
mięsień rozwieracz nozdrza przedniego wierzchoł-
kowy [m. poprzeczny nosa]
21. glandulae nasolabiales — gruczoły nosowo-wargo-
we
22. dens incisitus — ząb sieczny (siekacz)
23. glandulae labiales — gruczoły ślinowe wargowe
24. recessus sublingualis ca vi oris proprii — zachyłek
podjęzykowy jamy ustnej właściwej
30
11
25. lingua On. genioglossus) — język (mięsień bródko-
wo-językowy)
26. m. geniohyoideus — mięsień bródkowo-gnykowy
27. m. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy
28. ostiutn pharyngeum tubae audititae — ujście gar-
dłowe trąbki słuchowej
29. cavum pharyngis — jama gardła
30. palatum molle (velum palatinum) et glandulae pa-
latinae — podniebienie miękkie /żagielek podnie-
bienny/ i gruczoły ślinowe podniebienne
31. epiglott is — nagłośnia
32. m. hyoepiglotticus — mięsień gnykowo-naglośnio-
wy
33. m. omohyoideus — mięsień łopatkowo-gnykowy
34. glandula mandibularis [gl. submandibularis] —
ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
35. cartilago thyreoidea — chrząstka tarczowata
36. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
37. palear (plica vcntralis colli) — skórny fałd podłuż-
ny szyi (fałd dobrzuszny pośrodkowy szyi)
38. cauum laryngis — jama krtani
39. plica wcalis — fałd głosowy
40. cartilago cricoidea — chrząstka pierścieniowata
41. cartilago arytaenoidea — chrząstka nalewkowata
42. trachea — tchawica
43. funiculus nuchae — powrózek karkowy
44. membrana atlantooccipitalis dorsalis — błona
szczytowo-potyliczna górna
45. m. rectus capitis dorsalis minor — mięsień prosty
górny mniejszy głowy
46. mm. trapezius et splenius — mięśnie czworoboczny
i płatowaty
13
54
47. m. rectus capitis dorsalis major — mięsień prosty
górny większy głowy
48. m. obliąuus capitis caudalis — mięsień skośny tyl-
ny głowy
49. m. longus capitis (dexter) — mięsień długi głowy
(prawy)
50. m. longus capitis (sinister) — mięsień długi głowy
(lewy)
51. In. retropharyngeus medialis — węzeł chłonny za-
gardłowy przyśrodkowy
52. m. rectus capitis ventralis, cavum articulationis
atlantooccipitalis — mięsień prosty dolny głowy,
jama stawu szczytowo-potylicznego
53. m. longus colli — mięsień długi szyi
54. esophagus — przełyk
55. hemispherium cerebri — półkula mózgu
56. sinus sagittalis durae matris cncephali (venosus), cor-
pus callosum [commissura magna cerebri] — zatoka
strzałkowa opony twardej mózgowia (żylna), ciało
modzelowate [spoidło wielkie mózgu]
57. fornix (telencephalon) — sklepienie (kresomózgo-
wie)
58. adhesio interthalamica [inassa intermedia thalami]
— zrost międzywzgórzowy [bryła pośrednia
wzgórza]
59. chiasma opticum — skrzyżowanie wzrokowe
60. cerebellum — móżdżek
61. hypophysis I glandula pituitarial — przysadka
62. mesencephalon — śródmózgowie
63. medulla oblongata —rdzeń przedłużony
64. medulla spinalis — rdzeń kręgowy
Bydło. Głowa jałówki w przekroju strzałkowym

Tablica 18.

10
11

1. concha nasalis dorsalis — małżowina nosowa górna
2. concha nasalis media — małżowina nosowa środ-
kowa
3. concha nasalis venlralis — małżowina nosowa dol-
na
4. mea/us nasi tentralis — przewód nosowy dolny
5. mcatns nasi medins — przewód nosowy środkowy
6. meatns nasi dorsalis — przewód nosowy górny
7. os nasalc — kość nosowa
8. sinus frontalis — zatoka czołowa
9. cartHago sepłi nasi — chrząstka przegrody nosa
10. os frontale — kość czołowa
11. os occipitałe — kość potyliczna
12. os (basi-et pre-)sphenoidale — kość (podstawno-
i przed-)klinowa
13. condylns occipitalis — kłykieć potyliczny
14. processus palatinus maxillae — wyrostek podnie-
bienny szczęki
15. tarnina horizontalis ossis palatini — blaszka pozio-
ma kości podniebiennej
16. tunica mneosa nasi — błona śluzowa nosa
17. sinus palatinus — zatoka podniebienna
18. mandibula — żuchwa
19. rugae pa/atinae — marszczki (grzebienie) podnie-
bienne
20. papillac buccales (conicac) — brodawki policzkowe
(stożkowate)
21. dentes premolares inferiores (decidni) — zęby przed-
trzonowe (przedtrzonowce) dolne (mleczne)
22. dens molaris I inferior — ząb trzonowy (trzono-
wiec) I dolny
23. os hyoideum — kość gnykowa
24. m. letator veli palatini — mięsień dźwigacz pod-
niebienia miękkiego
25. m. tensor vel i palatini mięsień napinacz podnie-
bienia miękkiego
26. m. pterygoideus — mięsień skrzydłowy
27. m. digastricus — venter ca uda lis, n. accessorius —
mięsień dwubrzuścowy — brzusiec tylny, nerw do-
datkowy
28. n. hypoglossus, In. re/ropharyngeus lateralis — nerw
podjęzykowy, węzeł chłonny zagardłowy boczny
29. n. laiyngeus crania/is — nerw krtaniowy przedni
30. n. vagus, a. occipitalis — nerw błędny, tętnica poty-
liczna
31. a. carotis communis, truncus sympathicus — tętnica
szyjna wspólna, pień współczulny
32. ganglion cerricale crania/e — zwój szyjny przedni
33. n. glossopharyngeus— nerw językowo-gardlowy
34. m. stylohyoideus, truncus linguojacialis [a. maxilla-
ris extcrna] — mięsień rylcowo-gnykowy, pień
językowo-twarzowy [tętnica szczękowa zewnętrz-
na]
35. v. lingualis, n. hypoglossus — żyła językowa, nerw
podjęzykowy
36. /;. et a. lingualis — nerw językowy, tętnica językowa
37. glandula siiblingualis, ductus mandibularis [d. sub-
mandibularis] — ślinianka podjęzykowa, przewód
ślinianki żuchwowej [śl. podżuchwowej]
38. m. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy
39. glandula mandibularis [gl. submandibularis] —
ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
40. v. jugitlaris externa — żyła jarzmowa zewnętrzna
41. hemisphcrium cerebri — półkula mózgu
42. tentriculus lateralis encephali — komora boczna
(pierwsza, druga) mózgowia
43. fcntriculus tertius encephali — komora trzecia móz-
gowia
44. tectum mesencephali [corpora quadrigemina] — po-
krywa śródmózgowia [wzgórki czworacze]
45. cerebellum — móżdżek
46. medulla oblongata — rdzeń przedłużony
47. sinus cavernosus durae matris encephali (irnosus) —
zatoka jamista opony twardej mózgowia (żylna)
48. dum ma ter encephali — opona twarda mózgowia

31
Bydło. Głowa jałówki: skeletotopia tętnic strony lewej — warstwa powierzchowna
(z preparatu korozyjnego)

Tablica 19.

25. a. palpebralis superior lateralis — tętnica powieko-

1. a. carotis communis — tętnica szyjna wspólna tętnica małżowinowa tylna [t. małżowinowa wiel- wa górna boczna
2. a. carotis externa — tętnica szyjna zewnętrzna ka] 26. a. transversa faciei — tętnica poprzeczna twarzy
3. a. occipitalis — tętnica potyliczna 16. rami masseterici a. carotidis externae et a. facialis — 27. a. buccalis — tętnica policzkowa
4. a. palatina ascendens — tętnica podniebienna gałęzie żwaczowe tętnicy szyjnej zewnętrznej 28. a. supraorbitalis — tętnica nadoczodołowa
wstępująca i tętnicy twarzowej 29- a. masseterka — tętnica żwaczowa
5. truncus linguofacialis> [a. maxillaris externa] — 17. ramus pterygoideus a. maxillaris [internae] — gałąź 30. ramus bulbi oculi a. ciliarisposterioris — gałąź (dla)
pień językowo-twarzowy [tętnica szczękowa ze- skrzydłowa tętnicy szczękowej [wewnętrznej] gałki ocznej tętnicy rzęskowej tylnej
wnętrzna] 18. a. temporalis superfkialis — tętnica skroniowa po- 31. a. mentalis — tętnica bródkowa
6. a. facialis — tętnica twarzowa wierzchowna 32. a. palpebralis inferior medialis — tętnica powieko-
7. a. lateralis nasi — tętnica boczna nosa 19- ramus parotideus a. carotidis externae — gałąź wa dolna przyśrodkowa
8. a. submentalis — tętnica podbródkowa przyusznicza tętnicy szyjnej zewnętrznej 33. ramus occipitalis a. occipitalis — gałąź potyliczna
9. a. labialis inferior [mandibularis] superfkialis — 20. a. auricularis rostralis — tętnica małżowinowa tętnicy potylicznej
tętnica wargowa dolna powierzchowna przednia 34. ramus sternocleidomastoideus a. carotidis communis
10. a. labialis inferior [mandibularis] profunda — 21. ralm auricularis medialis a. auricularis rostralis — gałąź mostkowo-obojczykowo-sutkowa tętnicy
tętnica wargowa dolna głęboka — I gałąź małżowinowa przyśrodkowa tętnicy szyjnej wspólnej
11. a. labialis superior [maxillaris] — tętnica wargowa małżowinowej przedniej 35. a. spinalis ventralis — tętnica rdzeniowa dobrzusz-
górna 22. rami frontales a. temporalis superfkialis — gałęzie na
12. a. infraorbitalis — tętnica podoczodolowa czołowe tętnicy skroniowej powierzchownej 36. a. thyreoidea cranialis — tętnica tarczowa przednia
13. a. malaris — tętnica licowa 23. a. tornualis — tętnica rogu 37. ramus laryngeus caudalis a. thyreoideae cranialis —
14. a. dorsalis nasi — tętnica grzbietowa nosa 24. ramus lacrimalis a. temporalis superficialis — gałąź gałąź krtaniowa tylna tętnicy tarczowej przedniej
15. a. auricularis caudalis [a. auricularis magna] — łzowa tętnicy skroniowej powierzchownej 38. a. stylomastoidea — tętnica rylcowo-sutkowa

32
Bydło. Głowa jałówki: skeletotopia tętnic strony lewej — warstwa głęboka po usunięciu
łuku jarzmowego i lewej połowy żuchwy (z preparatu korozyjnego)

Tablica 20.

1. a. cctrotis commimis — tętnica szyjna wspólna

2. a. carołis cxterna — tętnica szyjna zewnętrzna
3. a. occipitalis — tętnica potyliczna 17. ramus pterygoideus a. maxillaris [internae] —
4. a. palatina asccndens — tętnica podniebienna gałąź skrzydłowa tętnicy szczękowej [wewnętrz- 27. a. bucca/is — tętnica policzkowa
wstępująca nej] 28. a. supraorbitalis — tętnica nadoczodołowa
5. truncus linguofacialis [a. maxillaris externa] — 18. a. temporalis superjicialis — tętnica skroniowa po- 29. a. temporalis profunda caiidalis — tętnica skronio-
pień językowo-twarzowy [tętnica szczękowa ze- wierzchowna wa głęboka tylna
wnętrzna] 19- ramus parotideus a. carotidis externae — gałąź 30. ramus temporalis a. temporalis projundae rostralis
6. a. facialis — tętnica twarzowa przyusznicza tętnicy szyjnej zewnętrznej — gałąź skroniowa tętnicy skroniowej głębokiej
7. ramus glandularis a. facialis — gałąź gruczołowa 20. a. auricularis rostralis — tętnica małżowinowa przedniej
tętnicy twarzowej przednia 31. a. maxillaris [interna] — tętnica szczękowa
8. a. lingtialis — tętnica językowa 21. ramus auricularis medialis a. auricularis rostralis [wewnętrzna]
9. a. sublingualis — tętnica podjęzykową — gałąź małżowinowa przyśrodkowa tętnicy 32. ramus rostralis a. maxillaris [internae] ad rcte mi-
10. a. profunda lingiiae — tętnica głęboka języka małżowinowej przedniej rabile epidurale rostrale — gałąź przednia tętnicy
11. ramus communicans cum a. sublinguali dextra — 22. a. transuersa faciei — tętnica poprzeczna twarzy szczękowej [wewnętrznej] do sieci dziwnej nad-
galąi łącząca z tętnicą podjęzykową prawą 23. ramus occipitalis a. occipitalis — gałąź potyliczna oponowej /nadtwardowkowej/ przedniej
12. a. infraorbitalis — tętnica podoczodołowa tętnicy potylicznej 33. a. ophtalmica externa — tętnica oczna zewnętrzna
13. a. malaris — tętnica licowa 24. a. aheolaris inferior [mandibularis] — tętnica 34. aa. ciliares posteriores longae — tętnice rzęskowe
14. a. dorsalis nasi — tętnica grzbietowa nosa zębodołowa dolna tylne długie
15. a. auricii/aris caiidalis [a. auricularis magna] — 25. rami pterygoidei a. maxillaris [internae]et a. bucca- 35. a. ethmoidalis externa — tętnica sitowa zewnętrzna
tętnica małżowinowa tylna [t. małżowinowa wiel- lis — gałęzie skrzydłowe tętnicy szczękowej 36. rcte mirabile ophtalmicum — sieć dziwna oczna
ka] [wewnętrznej] i tętnicy policzkowej 37. rami dorsales linguae a. lingualis — gałęzie grzbie-
16. ramus massetericus a. carotidis externae — gałąź 26. ramus pterygoideus a. facialis — gałąź skrzydłowa towe dla języka tętnicy językowej
żwaczowa tętnicy szyjnej zewnętrznej tętnicy twarzowej 38. a. masseterica — tętnica żwaczowa

33
Bydło. Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości 2. przedtrzonowca — przednia
powierzchnia przekroju

•• • • • •
23 24 25

1. os nasale — kość nosowa
2., 3. sinus conchae nasalis ventralis — zatoka małżo-
winy nosowej dolnej
2. sinus partis dorsalis conchae — zatoka górnej części
małżowiny
3. sinus partis ventralis conchae — zatoka dolnej
części małżowiny
4. sinuspalatinus — zatoka podniebienna
5. cartilago septi nasi — chrząstka przegrody nosowej
6. vomer — lemiesz
7. processus palatinus maxillae — wyrostek podnie-
bienny szczęki
8. tunica mucosa palati — błona śluzowa podniebie-
nia
9. dens premolaris II superior — ząb przedtrzonowy
(przedtrzonowiec) II górny
10. dens premolaris II inferior — ząb przedtrzonowy
(przedtrzonowiec) II dolny
11. mandibula— żuchwa
12. v. dorsalis nasi, ductus nasolacrimalis — żyła
grzbietowa nosa, przewód nosowo-łzowy
13. v. angularis oculi, m. levator nasolabialis — żyła
kątowa oka, mięsień dźwigacz nosowo-wargowy
14. mm. levator labii superioris [maxillaris], caninus et
depressor labii superioris [maxillaris] — mięśnie
dźwigacz wargi górnej, kłowy i obniżający wargę
górną
15. a. et n. infraorbitalis — tętnica podoczodołowa,
nerw podoczodołowy
16. a. lateralis nasi, ramus buccalis dorsalis n. facialis
[n. buccalis dorsalis] — tętnica boczna nosa, gałąź
policzkowa górna nerwu twarzowego [n. policzko-
wy grzbietowy]
17. m. zygomaticus — mięsień jarzmowy
18. a. et v. labialis superior[maxillaris]— tętnica i żyła
wargowa górna
19. m. buccinator—pars molaris — mięsień policzko-
wy—część trzonowcowa
20. mm. buccinator (pars buccalis) et depressor labii infe-
rioris [mandibularis] — mięśnie policzkowy (część
powierzchowna) i obniżający wargę dolną
21. a. labialis inferior [mandibularis] profunda, v. la-
bialis inferior [mandibularis] — tętnica wargowa
dolna głęboka, żyła wargowa dolna
22. a. labialis inferior [mandibularis] superficialis, ra-
mus buccalis ventralis n. facialis [n. buccalis ventra
lis] — tętnica wargowa dolna powierzchowna,
gałąź policzkowa dolna nerwu twarzowego [n. po-
liczkowy brzuszny]
23. v. sublingualis, m. geniohyoideus — żyła podjęzyko-
wa, mięsień bródkowo-gnykowy
24. a. sublingualis, ductus mandibularis [d. submandi-
bularis] — tętnica podjęzykowa, przewód ślinianki
żuchwowej [śl. podżuchwowej]
25. n. lingualis, m. digastricus — nerw językowy, mię-
sień dwubrzuścowy
26. a. et n. aheolaris inferior [mandibularis] — tętnica
zębodołowa dolna, nerw zębodołowy dolny
27. plexus tenosi nasales — sploty żylne nosowe
28. recessus sublingualis lateralis cavi oris proprii — za-
chyłek podjęzykowy boczny jamy ustnej właściwej
29. corpus linguae — trzon języka
30. a. et v. lingualis — tętnica i żyła językowa
31. m. hyoglossus — mięsień gnykowo-językowy
32. m. genioglossus — mięsień bródkowo-językowy
33. gl. sublingualis, m. mylohyoideus — ślinianka pod-
językowa, mięsień żuchwowo-gnykowy
34. glandulae buccales dorsales — gruczoły ślinowe po-
liczkowe górne
35. glandulae buccales ventrales — gruczoły ślinowe
policzkowe dolne
36. yestibulum oris — przedsionek jamy ustnej
37. m. cutaneus faciei, n. buccalis — mięsień skórny
twarzy, nerw policzkowy

34
Bydło. Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości 2. trzonowca — przednia
powierzchnia przekroju

Tablica 22.
«

33

1. os nasale — kość nosowa

2. meatus nasi dorsalis — przewód nosowy górny
3. meatus nasi medius — przewód nosowy środkowy
4. meatus nasi ventralis — przewód nosowy dolny 20. recessus sublingualis lateralis cavi oris proprii — za- 32. a. labialis inferior [mandibularis] superficialis, ra-
5. cartilago septi nasi — chrząstka przegrody nosa chyłek podjęzykowy boczny jamy ustnej właściwej mus buccalis ventralis n. facialis [n. buccalis tentra-
6. plexus venosi nasales — sploty żylne nosowe 21. mandibula — żuchwa lis] — tętnica wargowa dolna powierzchowna,
7. sinus conchae nasalis dorsalis — zatoka małżowiny 22. medulla ossis flava — szpik kostny żółty gałąź policzkowa dolna nerwu twarzowego [n. po-
nosowej górnej 23. m. malaris — mięsień licowy liczkowy brzuszny]
8. sinus conchae nasalis ventralis — zatoka małżowiny 24. m. masseter — mięsień żwacz 33. m. cutaneus faciei — mięsień skórny twarzy
nosowej dolnej 25. glandulae buccales dorsales — gruczoły ślinowe po- 34. a. palatina major — tętnica podniebienna większa
9. canalis infraorbitalis — kanał podoczodołowy liczkowe górne 35. corpus linguae — trzon języka
10. sinus maxillaris — zatoka szczękowa 26. ductus parotideus, v. facialis — przewód ślinianki 36. m. hyoglossus — mięsień gnykowo-językowy
11. n. et a. infraorbitalis — nerw podoczodołowy, przyusznej (przyusznicy), żyła twarzowa 37. m. genioglossus, a. lingualis — mięsień bródkowo-
tętnica podoczodołowa 27. ramus buccalis dorsalis n. facialis[n. buccalis dorsa- -językowy, tętnica językowa
12. lamina infraorbitalis — podpora kostna kanału lis], a. facialis — gałąź policzkowa górna nerwu 38 v. lingualis, n. hypoglossus — żyła językowa, nerw
podoczodołowego twarzowego [n. policzkowy grzbietowy], tętnica podjęzykowy
13. apertura maxillopalatina sinus maxillaris — twarzowa 39 m. digastricus — mięsień dwubrzuścowy
otwór szczękowo-podniebienny zatoki szczękowej 28. m. buccinator—pars molaris — mięsień policzko- 40. m. geniohyoideus — mięsień bródkowo-gnykowy
14. os palatinum — kość podniebienna wy— część trzonowcowa 41. m. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy
15. maxilla — szczęka 29. v. labialis inferior [mandibularis] a. labialis infe- 42. n. lingualis, ductus mandibularis[d. submandibu/a-
16. tunica mucosa palati — błona śluzowa podniebie- rior [mandibularis]profunda — żyła wargowa dol- ris] — nerw językowy, przewód ślinianki żuchwo-
nia na, tętnica wargowa dolna głęboka wej [śl. podżuchwowej]
17. dens molaris II superior — ząb trzonowy (trzono- 30. glandulae buccales ventrales — gruczoły ślinowe 43. a. et n. aheolaris inferior [mandibularis], m. stylo-
wiec) II górny policzkowe dolne glossus — tętnica zębodołowa dolna, nerw zębo-
18. lestibulum oris — przedsionek jamy ustnej 31. mm. buccinator-pars buccalis et depressor labii infe- dolowy dolny, mięsień rylcowo-językowy
19- dens molaris II inferior — ząb trzonowy (trzono- rioris [mandibularis] — mięśnie policzko- 44. v. angularis oculi, ductus nasolaaimalis — żyła
wiec) II dolny wy-część powierzchowna i obniżający wargę dolną kątowa oka, przewód nosowo-łzowy

35
Bydło. Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości przedniego końca oczodołu
przednia powierzchnia przekroju
Tablica 23
1. sinus frontalis — zatoka czołowa
2. labyrinthus ethmoidalis — błędnik sitowy
3. lamina perpendkularis ossis ethmoidalis — blaszka
pionowa kości sitowej
4. plexus venosi nasales — sploty żylne nosowe
5. m. et v. frontcilis — mięsień czołowy i żyła czołowa
6. os zygomaticum — kość jarzmowa
7. sinus maxillaris — zatoka szczękowa
8. os pala t i nit m — kość podniebienna
9- sinuspalatinus— zatoka podniebienna
10. choana — nozdrze tylne
11. septum >iasi — przegroda nosa
12. m. masseter— mięsień żwacz
13. m. pterygoideus — mięsień skrzydłowy
14. m. buccinator—pars molaris — mięsień policzko-
wy—część trzonowcowa
15. m. digastricus—tenter rostra/is — mięsień dwu-
brzuścowy —brzusiec przedni
16. mm. geniohyoidei— mięśnie bródkowo-gnykowe
17. rad ix linguae— korzeń języka
18. os hyoideum (epihyoideum et stybhyoideum) — kość
gnykowa (część spojeniowa i część rylcowa)
36
19. m. styloglossus — mięsień rylcowo-językowy
20. a. et v. lingualis — tętnica i żyła językowa
21. n. bypoglossus, diictus mandibularis [d. submandi-
bularis] — nerw podjęzykowy, przewód ślinianki
żuchwowej [śl. podżuchwowej]
22. a. et v. facialis, n. plexus paro/idei — tętnica i żyła
twarzowa, nerw splotu przyuszniczego
23. diiclus parotideus, ramus buccalis tentralis n. facia-
lis [n. buccalis tentralis]— przewód ślinianki przy-
usznej (przyusznicy), gałąź policzkowa dolna ner-
wu twarzowego [n. policzkowy brzuszny]
24. a., v. et n. alteolaris injerior[mandibitlaris]— tętni-
ca i żyła zębodolowa dolna, nerw zębodolowy dolny
25. ramus buccalis dorsalis n. facialis[n. buccalis dorsa-
lis] — gałąź policzkowa górna nerwu twarzowego
[n. twarzowy grzbietowy]
26. a. et n. buccalis, v. faciei profunda [v. buccinatoria]
— tętnica policzkowa, nerw policzkowy, żyła twa-
rzy głęboka [ż. policzkowa]
27. n. lingualis —nerw językowy
28. a. sphenopalatina, n. ptcrygopalatinus [n. sphenopa-
latinus] — tętnica klinowo-podniebienna, nerw
skrzydłowo-podniebienny [n. klinowo-podniebien-
ny]
29. a., v. et n. infraorbitalis — tętnica i żyła podoczo-
dołowa, nerw podoczodołowy
30. glandulae palatinae — gruczoły ślinowe podnie-
bienne
31. istbmus faucium — cieśń gardła
32. m. mylohyoideus, glandtila mandibularis [gl. sub-
mandibularis] — mięsień żuchwowo-gnykowy, śli-
nianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
33. n. palatinus major, glandulae buccales — nerw pod-
niebienny większy, gruczoły ślinowe policzkowe
34. m. cutaneus faciei — mięsień skórny twarzy
35. bulbus oculi — gałka oczna
36. m. orbicularis oculi — mięsień okrężny oka
37. a. malaris, cartilago et glandula palpebrae tertiae —
tętnica licowa, chrząstka i gruczoł powieki trzeciej
38. m. obliąuus tentralis bulbi oculi, periorbita — mię-
sień skośny dolny gałki ocznej, okostna oczodołu
39. palpebra superior — powieka górna
Bydło. Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości wyrostka dziobiastego żuchwy
przednia powierzchnia przekroju
Tablica 24.
1. sinus frontalis — zatoka czołowa
2. canalis supraorbitalis— kanał nadoczodołowy
3. crista pterygoidea — grzebień skrzydłowy
4. corpus ossis praesphenoidalis — trzon kości przed-
klinowej
5. processus pterygoideus ossis basisphenoidalis, n. nut-
xillaris, ostium pharyngeum lubae auditiiae — wy-
rostek skrzydłowaty kości podstawnoklinowej,
nerw szczękowy, ujście gardłowe trąbki słuchowej
6. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy
7. mandibula — żuchwa
8. stylohyoideum, m. digastricus — część rylcowa kości
gnykowej, mięsień dwubrzuścowy
9., 10. m. temporalis — mięsień skroniowy
11. m. masseter—pars profunda — mięsień żwacz —
część głęboka
12. m. masseter—pars supcrficialis — mięsień żwacz —
część powierzchowna
13. m. pterygoideus lateralis — m. skrzydłowy boczny
14. m. pterygoideus media/is — mięsień skrzydłowy
przyśrodkowy
13. m. frontalis— mięsień czołowy
16. m. hyoepiglotticus, carti/ago thyreoidea — mięsień
gnykowo-nagłośniowy, chrząstka tarczowata
17. m. byopharyngeus — mięsień gnykowo-gardłowy
18. thyreohyoideum, n. hypoglosstis — róg krtaniowy,
czyli większy, kości gnykowej, nerw podjęzykowy
19. m. stylopharyngeus, a. lingualis, ni mus lingualis n.
glossopharyngei — m. rylcowo-gardłowy, tętnica
językowa, gałąź językowa nerwu językowo-gardło-
wego
20. m. stylohyoideus — mięsień rylcowo-gnykowy
21. m. sternothyreoideus — mięsień mostkowo-tarczo-
wy
22. m. omohyoideus et m. sternohyoideus — mięsień
lopatkowo-gnykowy i mięsień mostkowo-gnykowy
23. m. siernomandibularis, v. facialis — mięsień most-
kowo-żuchwowy, żyła twarzowa
24. v. lingualis, ductiis parotideus — żyła językowa,
przewód ślinianki przyusznej (przyusznicy)
25. n. pkxus parotidei, m. ciitaneus faeiei — nerw splo-
tu przyuszniczego, mięsień skórny twarzy
26. ramus buccalis ventralis n. facialis [n. buccalis ven-
tralis] — gałąź policzkowa dolna nerwu twarzo-
wego [n. policzkowy brzuszny]
27. a. facialis, ductus mandibularis [d. submandibula-
ris] — tętnica twarzowa, przewód ślinianki
żuchwowej [śl. podżuchwowej]
28. glandula mandibularis [gl. submandibularis] —
ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
29. In. mandibularis — węzeł chłonny żuchwowy
30. cavurn pharyngis — jama gardła
31. paries lateralis pharyngis — ściana gardła boczna
32. epiglottis, m. thyreopharyngeus — nagłośnia, mię-
sień tarczowo-gardłowy
33. n. opticus, recessus pharyngeus — nerw wzrokowy,
zachyłek gardłowy
34. m. lerator vel i palatini, v. faeiei projunda [v. bucci-
natoria] — mięsień dźwigacz podniebienia mięk-
kiego, żyła głęboka twarzy [ż. policzkowa]
35. m. tensor vel i palatini, v. maxillaris [interna] —
mięsień napinacz podniebienia miękkiego, żyła
szczękowa [wewnętrzna]
36. n. lingualis, ramus pterygoideus a. maxillaris —
nerw językowy, gałąź skrzydłowa tętnicy szczęko-
wej
37. a., v. et n. alteolaris inferior [mandibularis] —
tętnica i żyła zębodołowa dolna, nerw zębodołowy
dolny
38. n. mylohyoideus — nerw żuchwowo-gnykowy
39. a. maxillaris [interna], n. buccalis — tętnica
szczękowa [wewnętrzna], nerw policzkowy
40. m. retractor bulbi oaili, n. ophtalmicus, n. oculomoto-
rius, n. trochlearis et n. abducens — mięsień cofacz
gałki ocznej, nerw oczny, nerw okoruchowy, nerw
bloczkowy i nerw odwodzący
41. ramus zygomaticotem pora lis n. zygomatici, v. opbthal-
mica externa — gałąź jarzmowo-skroniowa nerwu
jarzmowego, żyła oczna zewnętrzna
42. a. et v. supraorbitalis — tętnica i żyła nadoczodo-
łowa
43. lobus frontalis neopa/lii — płat czołowy płaszcza
nowego
44. tractus olfactorius — pasmo węchowe
45. corpus adiposum tempora/e — ciało tłuszczowe
skroniowe
46. v. frontalis — żyła czołowa
47. n. masse/ericus, i: transrersa faeiei — nerw żwaczo-
wy, żyła poprzeczna twarzy
48. ramus buccalis dorsalis n. facialis[n. buccalis dorsa-
lis] a. transiersa faeiei — gałąź policzkowa górna
nerwu twarzowego [n. policzkowy grzbietowy],
tętnica poprzeczna twarzy
49. corpus adiposum orbitale — ciało tłuszczowe oczo-
dołowe
50. periorbita — okostna oczodołu
37
Bydło. Głowa w przekroju poprzecznym w pobliżu przewodów słuchowych
zewnętrznych — przednia powierzchnia przekroju

Tablica 25.

25. n. facialis — nerw twarzowy

26. v. maxillaris [interna], m. cutaneus faciei — żyła
szczękowa [wewnętrzna], mięsień skórny twarzy
11 glandula mandibularis [gl. submandibularis] —
ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
28. v. linguofacialis [v. maxillaris externa], m. sterno-
mandibularis — żyła językowo-twarzowa [ż. szczę-
kowa zewnętrzna], mięsień mostkowo-żuchwowy
29 m. thyreopharyngeus — mięsień tarczowo-gardłowy
30. cavum pharyngis — jama gardła
31. cartilago arytenoidea — chrząstka nalewkowata
32. mm. vocalis et ventricularis — mięśnie głosowy
1. sinus frontalis — zatoka czołowa 13. mm. interscutularis et frontoscutularis — mięśnie i kieszonkowy
2. recessus temporalis sinus frontalis — zachyłek skro- międzytarczkowy i czołowo-tarczkowy 33. m. omohyoideus — mięsień łopatkowo-gnykowy
niowy zatoki czołowej 14. corpus adiposum auriculae — ciało tłuszczowe 34. m. sternothyreoideus — mięsień mostkowo-tarczo-
3. pars petrosa ossis temporalis — część skalista kości małżowiny usznej wy
skroniowej 13. m. zygomaticoauricularis — mięsień jarzmowo- 35. cartilago thyreoidea, cavuni laryngis — chrząstka
4. processus styloideus [proc. hyoideus] ossis temporalis -małżowinowy tarczowata, jama krtani
— wyrostek rylcowaty [wyr. gnykowy] kości skro- 16. m. parotidoauricularis (mm. auriculares ventrales) 36. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
niowej — mięsień przyuszniczo-małżowinowy (mm. 57. hemispherium cerebri — półkula mózgu
5. tympanohyoideum — część bębenkowa kości gny- małżowinowe dolne) 38. tectum mesencephali [corpora guadrigemina] — po-
kowej 17. n. glossopharyngeus, m. rectus capitis ventralis — krywa śródmózgowia [wzgórki czworacze]
6. stylohyoideum — część rylcowa kości gnykowej nerw językowo-gardłowy, mięsień prosty dolny 39- crura cerebri — odnogi mózgu
7. pars basilaris ossis occipitalis — część podstawna głowy 40. sinus sagittalis durae matris encephali (venosus) —
kości potylicznej 18. m. longus capitis — mięsień długi głowy zatoka strzałkowa opony twardej mózgowia (żylna)
8. bulla tympanica et celhdae tympanicae — puszka 19. m. occipitohyoideus [m. jugulohyoideus] — mięsień 41 sinus rectus durae matris encephali (tenosus), glan-
bębenkowa i komórki bębenkowe potyliczno-gnykowy [m. jarzmowo-gnykowy] dula pinealis [epiphysis cerebri] — zatoka prosta
9. m. frontalis — mięsień czołowy 20. n. uagus, a. carotis externa — nerw błędny, tętnica opony twardej mózgowia (żylna), szyszynka
10. m. temporalis — mięsień skroniowy szyjna zewnętrzna [nasadka mózgu]
11. a. temporalis profunda ca uda lis, v. temporalis pro- 21. a. carotis communis, ganglion cenńcale craniale — 42 n. facialis et n. vestibulocochlearis [n. statoacusticus]
funda — tętnica skroniowa głęboka tylna, żyła tętnica szyjna wspólna, zwój szyjny przedni — nerw twarzowy i nerw przedsionkowo-ślimako-
skroniowa głęboka 22. m. digastricus, tendo m. stylohyoidei, n. hypoglossus wy [n. statyczno-słuchowy]
12. ramus meningeus a. auricularis rostralis, sinus — mięsień dwubrzuścowy, ścięgno mięśnia rylco- 43 sinus basilaris durae matris encephali (tenosus) —
transversus durae matris encephali (uenosus) — wo-gnykowego, nerw podjęzykowy zatoka podstawna opony twardej mózgowia (żylna)
gałąź oponowa tętnicy małżowinowej przedniej, 23. n. laryngeus cranialis — nerw krtaniowy przedni 44 a. et v. cornualis, ramus zygomaticotempora/is n.
zatoka poprzeczna opony twardej mózgowia 24. glandula parotis — ślinianka przyuszna, przy- zygomatici — tętnica i żyła rogu, gałąź jarzmowo-
(żylna) usznica -skroniowa nerwu jarzmowego

38
Bydło. Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości możdżeni
Tablica 26.
1., 2., 3. sinus frontalis candalis — zatoka czołowa
tylna
4. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny
5. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
kości potylicznej]
6. cornu — róg
7. m. temporalis — mięsień skroniowy
8. cartilago scutiformis [sciitiilum anriculae] —
chrząstka tarczkowata [tarczka małżowiny usznej]
9. cartilago auriculae — chrząstka małżowiny usznej
10. v. auriciilaris candalis [v. auriciilaris magna], rani i
a. auriciilaris caudalis [a. auriciilaris magnac] —
żyła małżowinowa tylna [ż. małżowinowa wielka],
gałęzie tętnicy małżowinowej tylnej [t. małżowino-
wej wielkiej]
11. m. scutiiloauricularis superficialis — mięsień tarcz-
kowo-malżowinowy powierzchowny
12. m. scutiiloauricularis profundus — mięsień tarcz-
kowo-małżowinowy głęboki
13. cavum conchae auriculae, m. zygomaticoauricularis
— jama muszli małżowiny usznej, mięsień jarzmo-
wo-małżowinowy
14. corpus adiposum auriculae — ciało tłuszczowe
małżowiny usznej
15. terminatio mm. cleidomastoidei, longissimi capitis et
splenii — przyczep końcowy mięśni obojczykowo-
-sutkowego, najdłuższego głowy i płatowatego
16. terminatio m. obliąui capitis cranialis — przyczep
końcowy mięśnia skośnego przedniego głowy
17. m. rectus capitis lateralis — mięsień prosty boczny
głowy
18. m. rectus capitis ventralis — mięsień prosty dolny
głowy
19. m. longus capitis — mięsień długi głowy
20. m. digastricus — mięsień dwubrzuścowy
21. n. accessorius — nerw dodatkowy
22. n. vagus, m. cricoarytenoideus dorsalis — nerw
błędny, mięsień pierścienno-nalewkowy dogrzbie-
towy
23. a. thyreoidea cranialis, glandula thyreoidea — tętni-
ca tarczowa przednia; gruczoł tarczowy, tarczyca
24. a. carotis communis, truncus sympathicus — tętnica
szyjna wspólna, pień współczulny
25. rami n. laryngei recurrentis (nn. laryngei caudales)
— gałęzie nerwu krtaniowego wstecznego (nn. kr-
taniowe tylne)
26. cartilago thyreoidea (cornu caudale), m. cricothyreoi-
deus — chrząstka tarczowata (róg tylny), mięsień
pierścienno-tarczowy
27. cartilago cricoidea, m. sternothyreoideus — chrząstka
pierścieniowata, mięsień mostkowo-tarczowy
28. v. jugularis externa, m. omohyoideus — żyła jarzmo-
wa zewnętrzna, mięsień łopatkowo-gnykowy
29. m. sternomandibularis — mięsień mostkowo-
-żuchwowy
30. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
31. glandula mandibularis [gl. submandibularis] —
ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
\2. glandula parotis, m. cutaneus faciei — ślinianka
przyuszna, przyusznica; mięsień skórny twarzy
33. csophagus — przełyk
54. cavum laryngis — jama krtani
55. icrmis cerebelli — robak móżdżku
36. medulla oblongata — rdzeń przedłużony
37. ramus caudalis sinus transversi (venosi) durae ma-
tris encephali — gałąź tylna zatoki poprzecznej
(żylnej) opony twardej, mózgowia
38. sinus basilaris durae matris encephali (uenosus) —
zatoka podstawna opony twardej mózgowia (żylna)
39. cavum articulationis atlantooccipitalis — jama sta-
wu szczytowo-potylicznego
40. capsula articulationis atlantooccipitalis — torebka
stawu szczytowo-potylicznego
39
Bydło. Głowa w przekroju poziomym: powierzchnia wewnętrzna podstawy czaszki
z wychodzącymi nerwami czaszkowymi
Tablica 27.
1. fossa ethmoidalis — dól sitowy
2. chmurna opticum — skrzyżowanie wzrokowe
3. n. oculomotorius — nerw okoruchowy
4. n. trochlearis — nerw bloczkowy
5. n. trigeminus — nerw trójdzielny
5a. nn. ophtalmicus et maxillaris — nerwy oczny
i szczękowy
5b. //. mandibularis — nerw żuchwowy
5c. gang/ion trigeminale [gang/ion semilunare n. trige-
minij — zwój trójdzielny [zwój pólksiężycowaty n.
trójdzielnego]
6. n. abducens — nerw odwodzący
7. n. facialis — nerw twarzowy
8. n. lestibulocochlearis [n. statoaaistiais] — nerw
przedsionkowo-ślimakowy [n. statyczno-słuchowy]
9. n. glossopharyngeiis — nerw językowo-gardlowy
10. n. lagus — nerw błędny
11. u. accessorius — nerw dodatkowy
12. n. hypoglossw — nerw podjęzykowy
40
35
13. crista galli — grzebień koguci
14. foramen orbitorotundum — otwór oczodołowo-
-okrągły
15. foramen ovale — otwór owalny
16. fossa hypophysialis sellae tnrcicae — dól przysadko-
wy siodełka tureckiego
17. dorsum sellae turcicae — grzbiet siodła tureckiego
18. fissura petrooccipitalis [fissura petrobasilaris] —
szczelina skalisto-potyliczna [szcz. skalisto-pod-
stawna]
19. meatus acusticus internus et canalis facialis — prze-
wód słuchowy wewnętrzny i kanał [przewód]
twarzowy
20. foramen jugulare [for. lacerum aborale] — otwór
jarzmowy [otwór poszarpany tylny]
21. canalis n. hypoglossi — kanał nerwu podjęzykowego
22. os frontale — kość czołowa
23. orbita — oczodół
24. bulla lacrimalis — puszka łzowa
25. processus zygomaticus ossis frontalis — wyrostek
jarzmowy kości czołowej
26. sinus frontalis — zatoka czołowa
27. septum siniium frontalium — przegroda zatok
czołowych
28. arcus zygomaticus — luk jarzmowy
29. meatus temporalis — przewód skroniowy
30. pars petrosa ossis temporalis — część skalista kości
skroniowej
31. recessus temporalis sinus frontalis — zachyłek skro-
niowy zatoki czołowej
32. canalis condylaris — kanał kłykciowy
33. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
kości potylicznej]
34. foramen [occipitale] magnum — otwór [potyliczny]
wielki
35. condylus occipita lis — kłykieć potyliczny
Bydło. Głowa w przekroju poziomym (po prawej) oraz mięśnie, naczynia, nerwy
i gruczoły oczodołu (po lewej); w prawej połowie jamy czaszkowej pozostawiono oponę
twardą, żyły usunięto

Tablica 28.

1. fossa etbmoidalis — dół sitowy

2. n. opticus — nerw wzrokowy
3. n. ociilomotorins — nerw okoruchowy
4. n. trochlearis — nerw bloczkowy
5. n. trigeminus — nerw trójdzielny
6. n. abducens — nerw odwodzący
7. n. facialis — nerw twarzowy
8. n. lestibulocochlearis[n. statoacusticus] — nerw
przedsionkowo-ślimakowy [n. statyczno-słucho-
wy]
9. n. glossopharyngeus, rete mirabile epidurale
caudale — nerw językowo-gardłowy, sieć
dziwna nadoponowa /nadtwardowkowa/ tylna
10. n. vagus — nerw błędny
11. n. accessoritis — nerw dodatkowy
12. n. bypoglossus — nerw podjęzykowy
13. biilbus oculi — gałka oczna
14. periorbita — okostna oczodołu
15. v. franta lis, sinus frontalis — żyła czołowa, zatoka
czołowa
16. m. rectus dorsalis bulbi oculi, n. nasociliaris — mię-
sień prosty górny gałki ocznej, nerw nosowo-
-rzęskowy
17. trochlea (m. obliąui dorsalis bulbi oculi) — bloczek
(mięśnia skośnego górnego gałki ocznej)
18. m. obliąuus dorsalis bulbi oculi — mięsień skośny
górny gałki ocznej
19 m. retractor bulbi oculi — mięsień cofacz gałki
ocznej 27. ramus caudalis sinus transtersi, a. condylaris — 39. septum sinuum frontalium — przegroda zatok
20. m. rectus lateralis bulbi oculi — mięsień prosty gałąź tylna zatoki poprzecznej, tętnica kłykciowa czołowych
boczny gałki ocznej 28. m. levator palpebrae superioris — mięsień dźwigacz 40. processus zygomaticus ossis frontalis — wyrostek
21. m. rectus rentralis bulbi oculi, a. supraorbitalis, n. powieki górnej jarzmowy kości czołowej
lacrimalis — mięsień prosty dolny gałki ocznej, 29. m. orbicularis oculi, corpus adiposum extraperiorbi- 41. crista gali i — grzebień koguci
tętnica nadoczodołowa, nerw łzowy tale — mięsień okrężny oka, ciało tłuszczowe ze- 42. processus zygomaticus ossis temporalis — wyrostek
22. n. et v. supraorbitalis — nerw nadoczodołowy, żyła wnątrzokostnowe oczodołu jarzmowy kości skroniowej
nadoczodołowa 30. m. temporalis — mięsień skroniowy 43. tentorium cerebelli — namiot móżdżku
23. glandula lacrimalis — gruczoł łzowy 31. a. carotis interna — tętnica szyjna wewnętrzna 44. processus zygomaticus ossis frontalis — wyrostek
24. ramus zygomaticotemporalis n. zygomatici, v. 32. rete mirabile epidurale rostrale, hypophysis I glandula jarzmowy kości czołowej
ophtalmica externa, a. temporalis superficialis — pituitarial — sieć dziwna nadoponowa /nad- 45. fossa piriformis ossis basisphenoidalis — dół grusz-
gałąź jarzmowo-skroniowa nerwu jarzmowego, żyła twardowkowa/ przednia, przysadka kowaty kości podstawnoklinowej
oczna zewnętrzna, tętnica skroniowa powierz- 33. a. meningea media — tętnica oponowa środkowa 46. pars petrosa ossis temporalis — część skalista kości
chowna 34. a. uertebralis, dura mater encephali — tętnica krę- skroniowej
25. a. temporalis profunda rostralis, v. temporalis pro- gowa, opona twarda mózgowia 47. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny
funda — tętnica skroniowa głęboka przednia, żyła 35. corpus adiposum intraperiorbitale — ciało tłuszczo- 48. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
skroniowa głęboka we wewnątrzokostnowe oczodołu talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
26. ramus meningeus a. auricularis rostralis, sinus 36. corpus adiposum auriculae — ciało tłuszczowe kości potylicznej]
transversus durae matris encephali (venosus) — małżowiny usznej 49. processus coronoideus [proc. muscularis] mandibulae
gałąź oponowa tętnicy małżowinowej przedniej, 37. cartilago auriculae, mm. auriculares — chrząstka — wyrostek dziobiasty [wyr. mięśniowy lub wień-
zatoka poprzeczna opony twardej mózgowia małżowiny usznej, mięśnie małżowinowe cowy] żuchwy
(żylna) 38. os franta le — kość czołowa

41
Bydło. Głowa od góry: naczynia żylne jamy czaszkowej i oczodołu; w prawej połowie
jamy czaszkowej pozostawiono oponę twardą (częściowo wg Dennstedta)
Tablica 29.
1. bulbus oculi — gałka oczna
2. m. rectus dorsalis bttlbi oculi — mięsień prosty gór-
ny gałki ocznej
3. m. obliqims dorsalis bulbi oculi — mięsień skośny
górny gałki ocznej
4. glandu/a lacrimalis — gruczoł łzowy
5. osfrontale — kość czołowa
6. sinus frontalis — zatoka czołowa
7. fossa ethmoidalis — dół sitowy
8. crista galli — grzebień koguci
9- v. frontalis — żyła czołowa
10. introitus v. frontalis ad canalem supraorbitalem —
wejście żyły czołowej do kanału nadoczodołowego
11. v. supraorbitalis — żyła nadoczodołowa
12. v. ophtalmica externa — żyła oczna zewnętrzna
13. v. temporalisprofunda — żyła skroniowa głęboka
42
14. plexus ophtalmicus (uenosus) — splot oczny (żylny)
15. tentorium cerebelli — namiot móżdżku
16. sinus intercauernosus rostralis durae matris encepha-
li (venosus) — zatoka międzyjamista przednia opo-
ny twardej mózgowia (żylna)
17. sinus intercavernosus candalis durae matris encepha-
/;' (venosus) — zatoka międzyjamista tylna opony
twardej mózgowia (żylna)
18. sinus basilaris durae matris encephali (venosus) —
zatoka podstawna opony twardej mózgowia (żylna)
19. v. occipitalis — żyła potyliczna
20. sinus cavernosus durae matris encephali (renosus) et
rete mirabile epidurale rostrale — zatoka jamista
opony twardej mózgowia (żylna) i sieć dziwna nad-
oponowa /nadtwardówkowa/ przednia
21. n. opticus — nerw wzrokowy
22. n. abducens — nerw odwodzący
23. n. oculomotorius — nerw okoruchowy
24. n. trigeminus (nn. opthalmicus et maxillaris) —
nerw trójdzielny (nn. oczny i szczękowy)
25. a. carotis interna — tętnica szyjna wewnętrzna
26., 27. sinuspetrosus dorsajis durae matris encephali (ve-
nosus) — zatoka skalista górna opony twardej móz-
gowia (żylna)
28., 29- sinus transtersus durae matris encephali (veno-
sus) — zatoka poprzeczna opony twardej mózgo-
wia (żylna)
28. ramus caudalis sinus transuersi — gałąź tylna zato-
ki poprzecznej
29. ramus rostralis sinus transversi — gałąź przednia
zatoki poprzecznej
30. condylus occipita/is — kłykieć potyliczny
 Bydło. Głowa od dołu

Tablica 30.

1., 2. m. sternocepbalicus — mięsień mostkowo-głowo-

wy
1. m. sternomandibularis — mięsień mostkowo-
-żuchwowy
2. m. sternomastoidens — mięsień mostkowo-sutkowy
3. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
4. m. sternothyreoideus — mięsień mostkowo-tarczo-
wy
5. m. omohyoideus — mięsień lopatkowo-gnykowy
6. m. masseter — mięsień żwacz
7. m. digastricus — mięsień dwubrzuścowy
8. m. mylohyoideus—pars caudalis — mięsień
żuchwowo-gnykowy — część tylna
9. m. mylohyoideus—pars rostralis — mięsień
żuchwowo-gnykowy—część przednia
10. m. depressor labii inferioris [mandibularis] — mię-
sień obniżający wargę dolną
11. m. buainator—pars buaalis — mięsień policzko-
wy—część powierzchowna
12. m. orbiadaris oris — mięsień okrężny ust
13. m. cervkoauriadaris profundus major — mięsień
szyjno-malżowinowy głęboki większy
14. m. parotidoauricularis (mm. auriailares ventrales) —
mięsień przyuszniczo-małżowinowy(mm. małżowi-
nowe dolne)
15. m. zygomaticoauricularis — mięsień jarzmowo-
-malżowinowy
16. glandula parolis — ślinianka przyuszna, przyusz-
nica
17. glandula mandibularis [gl. submandibularis] —
ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
18. v. linguofacialis [v. maxillaris externa], ramus buc-
calis ventralis n. facialis [n. buaalis ventralis] —
żyła językowo-twarzowa [ż. szczękowa zewnętrz-
na], gałąź policzkowa dolna nerwu twarzowego [n.
twarzowy brzuszny]
19. ductus parotideus, n. plexus parotidei — przewód
ślinianki przyusznej (przyusznicy), nerw splotu
przyuszniczego
20. In. mandibularis — węzeł chłonny żuchwowy
21. a. facialis— tętnica twarzowa
22. cornu — róg
23. auricula — małżowina uszna
24. mandibula — żuchwa

43
Bydło. Mózgowie od dołu, jego unaczynienie tętnicze oraz miejsca odejścia nerwów
czaszkowych
Tablica 31.
1. bulbus olfactorius — opuszka węchowa
2. n. opticus—nerw wzrokowy
3. n. oculomotorius — nerw okoruchowy
4. n. trochlearis — nerw bloczkowy
5. n. trigeminus — nerw trójdzielny
5'. radix motoria n. trigemini — korzeń ruchowy ner-
wu trójdzielnego
5". radixsensoria n. trigemini — korzeń czuciowy ner-
wu trójdzielnego
6. n. abducens — nerw odwodzący
7. n. facialis — nerw twarzowy
8. n. irstibidocochlearis [n. statoacusticus] — nerw
przedsionkowo-ślimakowy [n. statyczno-słuchowy]
9. n. glossopharyngeus — nerw językowo-gardłowy
44
28
10. n. vagus — nerw błędny
l i . n. accessorius — nerw dodatkowy
u ' , radix spinałis n. accessorii — korzeń rdzeniowy
nerwu dodatkowego
12. n. hypoglossns — nerw podjęzykowy
13. tractus olfactorius media/is — pasmo węchowe
przyśrodkowe
14. tractus olfactorius la tera lis — pasmo węchowe
boczne
15. trigonum olfactorium — trójkąt węchowy
16. substantia perforata rostralis rhinencephali— istota
porowata /dziurkowana/ przednia węchomózgowia
17. lobus piriformis (telencephalon) — płat gruszkowaty
(kresomózgowie)
18. chiasma opticum — skrzyżowanie wzrokowe
19. tractus opticus — pasmo wzrokowe
20. tuber cinereum et recessus neurohypopbysialis Ircc. in-
fundibulil — guz popielaty i zachyłek przysadko-
wy /zachyłek lejka/
21. corpus mamillare (diencephalon) — ciało suteczko-
wate (międzymózgowie)
22. fossa interpeduncularis — dól międzykonarowy
23. crus cerebri — odnoga mózgu
24. pons — most
25. corpus trapezoideum (rhombencephalon) — ciało
czworoboczne (tyłomózgowie)
26. pyramis medullae oblongatae — piramida rdzenia
przedłużonego
27. fissura longitudinalis cerebri — szczelina podłużna
mózgu
28. suleus rhinalis lateralis — bruzda węchowa boczna
29- suleus lobipiriformis (telencephalon) — bruzda płata
gruszkowatego (kresomózgowie)
30. plexus chorioideus tentriculi ąuarti encephali —
splot naczyniówkowy komory czwartej mózgowia
31. cerebellum — móżdżek
A. a. carotis interna — tętnica szyjna wewnętrzna
B. a. cerebri rostralis — tętnica przednia mózgu
C. a. communicans caudalis — tętnica łącząca tylna
D. a. ethmoidalis interna — tętnica sitowa wewnętrz-
na
E. a. meningea rostralis — tętnica oponowa przednia
F. a. cerebri media — tętnica środkowa mózgu
G. a. chorioidea rostralis — tętnica naczyniówkowa
/splotu naczyniówkowego/ przednia
H. a. cerebri caudalis — tętnica tylna mózgu
J. a. cerebclli rostralis — tętnica przednia móżdżku
K. a. cercbelli caudalis — tętnica tylna móżdżku
L. a. basilaris (cerebri) — tętnica podstawna (mózgu)
M. a. communicans rostralis — tętnica łącząca przed-
nia
Bydło. Mózgowie od góry Tablica 32.
10

bulbus olfactorius — opuszka 11 gyrus ectomarginalis Iectosagittalisl

węchowa
fissura longitudiiuilis cerebri —
szczelina podłużna mózgu
3. sulcus coronalis — bruzda wieńco-
wa
4. fissura syliia Ifiss. [sulcus] la terałi>
cerebri/ — szczelina sylwiuszowa
/szcz. [bruzda] boczna mózgu/
5. sulcus suprasy/iius medius —
bruzda nadsylwiuszowa środkowa
6. sulcus endomarginalis I endosagit-
talisl — bruzda wewnątrzbrzeżna
/wewnątrzstrzałkowa/
7. sulcus marginalis Isagittalisl —
bruzda brzeżna /strzałkowa/
8. sulcus ectomarginalis Iectosagitta-
lisl — bruzda zewnątrzbrzeżna
/zewnątrzstrzałkowa/
9- sulcus suprasy/iius rostralis —
bruzda nadsylwiuszowa przednia
10. polus rostralis Ifrontalisl hemisphe-
rii cerebri — biegun przedni
/czołowy/ półkuli mózgu
medius — zakręt zewnątrzbrzeżny/
/zewnątrzstrzałkowy/ środkowy
12. gyrus occipita/is (polus caudalis he-
mispherii cerebri) — zakręt poty-
liczny (biegun tylny półkuli móz-
gu)
13. gyrus ectomarginalis medius-pars
lateralis — zakręt zewnątrzbrzeż-
ny środkowy-część boczna
14. gyrus ectosyliius caudalis — zakręt
zewnątrzsylwiuszowy tylny
15. sulcus suprasy/iius caudalis —
bruzda nadsylwiuszowa tylna
16. sulcus obliąuus — bruzda skośna
17. fissura transiersa cerebri — szcze-
lina poprzeczna mózgu
18. icrmis cerebelli— robak móżdżku
19. hemispherium cerebelli — półkula
móżdżku
20. medulla oblongala — rdzeń prze-
dłużony

Bydło. Mózgowie w przekroju strzałkowym

31
Tablica 33.
32

30

krywki komory czwartej mózgowia

1. corpus ca/losum [commissitra magna cerebri] —
ciało modzelowate [spoidło wielkie mózgu]
2. septum [pellucidum] telencephali — przegroda
[przezroczysta] kresomózgowia
3. fornix (telencephalon) — sklepienie (kresomózgo-
wie)
4. tela chorioidea lentriculi ter/ii encephali — tkanka
naczyniówkowa komory trzeciej mózgowia
5. glandula pinealis [epiphysis cerebri] — szyszynka
[nasadka mózgu]
6. foramen intenentriculare — otwór międzykomo-
rowy
7. adhesio interthalamica [massa intermedia thalami]
— zrost międzywzgórzowy [bryła pośrednia
wzgórza]
8. commissura rostralis rhinencephali — spoidło
przednie węchomózgowia
9. la mina term i na lis grisea tentriculi lertii encephali
— blaszka krańcowa szara komory trzeciej mózgo-
10. tectum mescncephali [corpora ąuadrigemina] — po-
krywa śródmózgowia [wzgórki czworacze]
11. lentriculus tertius encephali — komora trzecia móz-
gowia
12. aąueductus mesenccphali laq. cerebri/ — wodociąg
śródmózgowia /wodociąg mózgu/
13. pedunculus cerebri (mesencephalon) — konar mózgu
(śródmózgowie)
14. pons — most
15. lentriculus ąuartus encephali — komora czwarta
mózgowia
16. medulla oblongala — rdzeń przedłużony
17. lelum medullare rostralc — zasłona rdzeniowa
przednia
18. iclum medullare caudale — zasłona rdzeniowa tylna
19. recessus tegminis teniriculi ąuarti — zachyłek po-
20. bulbus oljactorius — opuszka węchowa
21. chiasma opticum — skrzyżowanie wzrokowe
22. n. opticus (dexter) — nerw wzrokowy (prawy)
23. recessus neurohypophysialis Irec. infundibulil — za-
chyłek przysadkowy /zachyłek lejka/
24. corpus mamillare (diencephalon) — ciało suteczko-
wate (międzymózgowie)
25.-26. hypophysis I glandula piiuitarial — przysadka
25. neurohypophysis I hypophysis —lobus posteriori —
przysadka nerwowa /płat tylny przysadki/
26. adenohypophysis I hypophysis —lobus anterioti —
przysadka gruczołowa /płat przedni przysadki/
27. — 28. arbor vitae (substantia alba termis cerebelli)
— drzewo życia (istota biała robaka móżdżku)
27. truncus rostralis arboris uitae — pień przedni drze-
wa życia
28. truncus caudalis arboris titae — pień tylny drzewa
życia
29. plexus chorioideus tentriculi ąuarti — splot naczy-
niówkowy komory czwartej mózgowia
30. cerebellum — móżdżek
31. sulcus coronalis neopalii — bruzda wieńcowa
płaszcza nowego
32. sulcus suprasplenialis neopalii— bruzda nadzwalo-
wa płaszcza nowego
33. sulcus splenialis neopallii — bruzda zwałowa
płaszcza nowego
34. sulcus endosplenialis neopallii — bruzda
wewnątrzzwałowa płaszcza nowego
35. sulcus corporis callosi — bruzda ciała modzelowa-
tego

45
 Bydło. Podniebienie
1. pars piana palati duri — część gładka
podniebienia twardego
2. raphe palati — szew podniebienia
3. rugae palatinae — marszczki (grzebie-
nie) podniebienne
4. papilla incisiva — brodawka siekaczowa
5. orificium ductus incisiii [or. ductus naso-
palatini] — wylot przewodu siekaczo-
wego [przewodu nosowo-podniebien-
nego]
6. puhinus [lamina] dentalis — opuszka
[płytka] zębowa
7. labium superius [maxillare] — warga
górna
8. papillae buccales (conicae) — brodawki
policzkowe (stożkowate)
Bydło. Kość gnykowa i chrząstki krtani od
strony lewej
Tablica 35.
Bydło. Kość gnykowa i jej części
chrzestne (zaznaczone stylohyoideum — część środkowa, czyli
kolorem niebieskim) rylcowa, (gałęzi) kości gnykowej
epibyoideum — część dalsza, czyli spo-
jeniowa, (gałęzi) kości gnykowej
ceratohyoideum — róg językowy, czyli
Tablica 36. mniejszy, kości gnykowej
processus lingualis basihyoidei — wyros-
tek językowy trzonu kości gnykowej
thyreohyoideum — róg krtaniowy, czyli
większy, kości gnykowej
pars cartilaginea thyreohyoidei — część
chrząstkowa rogu krtaniowego kości
gnykowej
cartilago epiglottica — chrząstka na-
głośniowa
tympanohyoideum — część bliższa, czyli
bębenkowa, (gałęzi) kości gnykowej
stylohyoideum — część środkowa, czyli
rylcowa, (gałęzi) kości gnykowej
epihyoideum — część dalsza, czyli spo-
jeniowa, (gałęzi) kości gnykowej
ceratohyoideum — róg językowy, czyli
mniejszy, kości gnykowej
46
Tablica 34.
Mi. dens molaris I superior — ząb trzonowy
(trzonowiec) I górny
M2. dens molaris II superior — ząb trzonowy
(trzonowiec) II górny
M3. dens molaris III superior — ząb trzono-
wy (trzonowiec) III górny
P 2 . dens premolaris IIsuperior — ząb przed-
trzonowy (przedtrzonowiec) II górny
p 3 . dens premolaris III superior — ząb
przedtrzonowy (przedtrzonowiec) III
górny
V*. dens premolaris IV superior — ząb
przedtrzonowy (przedtrzonowiec) IV
górny
8. cartilago corniculata — chrząstka roż-
kowata
9. cartilago arytenoidea — chrząstka na-
lewkowata
10. lamina cartilaginis thyreoideae — blasz-
ka chrząstki tarczowatej
11. cornu rostrale cartilaginis thyreoideae —
róg przedni chrząstki tarczowatej
12. cornu caudale cartilaginis thyreoideae —
róg tylny chrząstki tarczowatej
13 incisura thyreoidea rostralis — wcięcie
tarczowe przednie
14 lamina cartilaginis cricoideae — blaszka
chrząstki pierścieniowatej
15 arcus cartilaginis cricoideae — luk
chrząstki pierścieniowatej
16. cartilagines tracheales — chrząstki tcha-
thyreohyoideum — róg krtaniowy, czyli
większy, kości gnykowej
pars cartilaginea thyreohyoidei — część
chrząstkowa rogu krtaniowego kości
gnykowej
basihyoideum korpus ossis hyoidei) —
trzon (część podstawna) kości gnykowej
processus lingualis basihyoidei — wyros-
tek językowy trzonu kości gnykowej
Bydło. Mięśnie krtani

Tablica 37.

1. m. arytenoideus transversus — mięsień nalewkowy

poprzeczny
2., 3. m. thyreoarytenoideus — mięsień tarczowo-na-
lewkowy
2. m. uentricularis — mięsień kieszonkowy (krtani)
3. m. localis — mięsień głosowy
4. m. cricoarytenoideus lateralis — mięsień pier-
ścienno-nalewkowy boczny
5. m. cricoarytenoideus dorsalis — mięsień pierścien-
no-nalewkowy dogrzbietowy
6. m. cricothyreoideus — mięsień pierścienno-tarczo-
wy
7. m. sternothyreoideus — mięsień mostkowo-tarczowy
8. m. ceratohyoideus — mięsień rogów gnykowych
(m. rogowo-gnykowy)
9. m. thyreohyoideus — mięsień tarczowo-gnykowy
10. stylohyoideitm — część środkowa, czyli rylcowa,
(gałęzi) kości gnykowej
11. epihyoideum — część dalsza, czyli spojeniowa,
(gałęzi) kości gnykowej
12. thyreohyoideum — róg krtaniowy, czyli większy,
kości gnykowej
13. ceratohyoideum — róg językowy, czyli mniejszy,
kości gnykowej
14. processus lingualis basihyoidei — wyrostek języko-
wy trzonu kości gnykowej
15. cartilago epiglottica — chrząstka nagłośniowa
16. processus muscularis cartilaginis arytenoideae —
wyrostek mięśniowy chrząstki nalewkowatej
17. cartilago cornicidata — chrząstka rożkowata
18. cornu caudale cartilaginis thyreoideae — róg tylny
chrząstki tarczowatej
19. cartilago thyreoidea — chrząstka tarczowata
20. cartilago cricoidea — chrząstka pierścieniowata
21. cartilagines tracheales — chrząstki tchawicze

Bydło. Jama gardła i krtani od góry po

odsłonięciu sklepienia gardła

Tablica 38.

1. esophagus — przełyk
2. trachea — tchawica
3. arcus palatopharyngeus (in sectione) — łuk podnie-
bienno-gardłowy (przecięty)
4. cartilago cornicidata — chrząstka rożkowata
5. aditus laryngis — wejście do krtani
6. glandulae pharyngeae — gruczoły gardłowe
7. arcus palatopharyngeus — łuk podniebienno-gar-
dłowy
8. fornix pharyngis — sklepienie gardła
9. epiglottis — nagłośnia
10. palatum molle helum palatiniiml (in sectione) —
podniebienie miękkie (przecięte)
11. m. palatinus — mięsień podniebienny
12. glandulae palatinae — gruczoły ślinowe podnie-
bienne
13. sinus tonsillaris — zatoka migdałkowa
14. radix linguae — korzeń języka
15. papillae vallatae — brodawki okolone
16. dorsum linguae — grzbiet języka 16

47

1. atlas — kręg szczytowy
2. axis — kręg obrotowy
3 . - 7 . vertebrae cervicales III—VII
III—VII
8. tertebra thoracica I — kręg piersiowy I
9. vertebra lumbalis I — kręg lędźwiowy I
10. os sacrum — kość krzyżowa
11. cos ta I — żebro I
12. costa VI — żebro VI
13. manubrium sterni — rękojeść mostka
48
Bydło. Kościec od strony przednio-bocznej
Tablica 39.
32
14., 15. cartilagines costales costarum verarum [costarum
sternalium] — chrząstki żebrowe żeber prawdzi-
kręgi szyjne wych [żeber mostkowych]
16. —24. ossa membri tboracici [cxtrcmitatis thoracicae]
sinistri — kości kończyny piersiowej lewej
16'. —24'. ossa membri thoracici[extremitatis thoracicae]
dextri — kości kończyny piersiowej prawej
16., 16'. scapula — łopatka
17. cartilago scapulae — chrząstka łopatki
18., 18'. hiimems — kość ramienna
19- ulna — kość łokciowa
20., 20'. radius — kość promieniowa
21., 21'. ossa carpi — kości nadgarstka
22. os sesamoideum phalangis proximalis digiti ma mis
— trzeszczka członu bliższego palca ręki
23., 23'. ossa metacarpalia — kości śródręcza
24., 24'. phatanges digiti manus — człony palca ręki
2 5 . - 3 2 . ossa membri peltini [extremitatis peliinae] —
kości kończyny miednicznej
25. ala ossis ilium filii/ — skrzydło kości biodrowej
26. os ischii — kość kulszowa
27. os femoris — kość udowa
28. patella — rzepka
29- tibia — kość piszczelowa
30. ossa tarsi — kości stepu
31. ossa metatarsalia — kości śródstopia
32. phalanges digitipedis —człony palca stopy
33. os frontale — kość czołowa
34. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
talis] — wyrostek przyklykciowy [wyr. jarzmowy
kości potylicznej]
35. mandibnla — żuchwa
Bydło. Mięśnie szyi i okolic przyległych
od strony przednio-bocznej;
mięśnie skórne usunięto
(wg Tschaggenyego)

Tablica 40.

1. — 3 . m. brachiocephalicns — mięsień ramienno-glo-

wowy
1. m. deidobrachialis — mięsień obojczykowo-ra-
mienny
1'. intersectio [inscriptio] clavicularis — smuga oboj-
czykowa
2. m. deidooccipitalis — mięsień obojczykowo-poty-
liczny
3. m. cleidomastoideus — mięsień obojczykowo-sut-
kowy
4., 5. m. sternocephalicus — mięsień mostkowo-głowo-
wy
4. m. sternomandibidaris — mięsień mostkowo-
-żuchwowy
5. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy
6. glandula parotis, glandula mandibularis [gl. sub-
mandibularis] — ślinianka przyuszna, przyuszni-
ca; ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
7. m. masseter — mięsień żwacz
8. mandibula — żuchwa
9. m. omohyoideus — mięsień lopatkowo-gnykowy
10. m. sternothyreoidens — mięsień mostkowo-tarczo-
wy
11. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
12. m. subdaiius — mięsień podobojczykowy
13., 14. mm. pectorales superficiales — mięśnie piersiowe
powierzchowne
13. m. pectoralis descendens [pars clcwicularis m. pectora-
lis superficialis] — mięsień piersiowy zstępujący
[część obojczykowa m. piersiowego powierzchow-
nego]
14. m. pectoralis transiersus [pars sternocostalis m. pecto-
ralis superficialis] — mięsień piersiowy po-
przeczny [część mostkowo-żebrowa m. piersiowe-
go powierzchownego]
15. m. parotidoauricularis (mm. auriculares tentrales)
— mięsień przyuszniczo-małżowinowy (mm.
małżowinowe dolne)
16. m. trapezius—pars cenicalis — mięsień czworo-
boczny — część szyjna
16'., 17'. aponeurosis m. trapezii — rozścięgno /rozcięg-
no/ mięśnia czworobocznego
17. m. trapezi us—pars thoracica — mięsień czworo-
boczny — część piersiowa 24. m. triceps brachii—caput laterale — mięsień trój- 30. m. flexor carpi ulnaris — mięsień zginacz łokciowy
18. tuber spinae scapulae — guz grzebienia łopatki głowy ramienia—głowa boczna nadgarstka
19. m. deltoidens—pars scapularis — mięsień nara- m. brachialis — mięsień ramienny 31. m. flexor carpi radialis — mięsień zginacz promie-
mienny — część łopatkowa m. extensor carpi radialis — mięsień prostownik niowy nadgarstka
20. m. deltoideus—pars acromialis — mięsień nara- promieniowy nadgarstka 32. lacertus fibrosus — pasmo włókniste /ścięgnowe/
mienny—część barkowa m. extensor digitorum communis — mięsień pro- 33. m. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy
21. tendo m. infraspinati — ścięgno mięśnia podgrze- stownik wspólny palców 34. v. jugularis externa — żyła jarzmowa zewnętrzna
bieniowego 28. m. extensor digitorum lateralis [m. extensor digiti IV 35. trachea — tchawica
22. m. omotransiersarius — mięsień łopatkowo-po- proprius] — mięsień prostownik boczny palców 36. a. carotis communis, v. cephalica — tętnica szyjna
przeczny [m. prostownik palca IV własny] wspólna, żyła odpromieniowa [ż. odgłowowa]
23. m. triceps brachii—caput longum — mięsień trój- 29. m. abductor digiti I (pollicis) longus — mięsień 37. corpus adiposum — ciało tłuszczowe
głowy ramienia — głowa długa odwodziciel długi palca I

49
Bydło. Kościec szyi z boku

Tablica 41.

1. atlas — kręg szczytowy

2. axis — kręg obrotowy
3.-7. vertebrae certicales III—VII — kręgi szyjne
III—VII
8. tuberculum ventrale processus transversi vertebrarum
cervicalium — guzek dobrzuszny wyrostka po-
przecznego kręgów szyjnych
9. tuberculum dorsale processus transversi vertebrarum
ceryicalium — guzek dogrzbietowy wyrostka po-
przecznego kręgów szyjnych
10. lamina ventralis processus transversi vertebrae cervi-
calis VI — blaszka dobrzuszna wyrostka poprzecz-
nego kręgu szyjnego VI
11. processus transversus atlantis lala atlantisl — wy-
rostek poprzeczny kręgu szczytowego /skrzydło
kręgu szczytowego/
12. fossa atlantis — dól kręgu szczytowego
13. foramen vertebrale laterale axis — otwór kręgowy
boczny kręgu obrotowego
14. processus transversus axis — wyrostek poprzeczny
kręgu obrotowego
15. processus spinosi vertebrarum cervicalium I I I-VII
— wyrostki kolczyste kręgów szyjnych III-VII
16. processus spinosus axis — wyrostek kolczysty kręgu
obrotowego
17. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipita-
lis] — wyrostek przyklykciowy [wyr. jarzmowy
kości potylicznej]
18. processus spinosus vertebrae thoracicae I — wyrostek
kolczysty kręgu piersiowego I
19. costa I — żebro I
20. „canalis transversarius" vertebrarum ceriicalium —
„kanał poprzeczny" kręgów szyjnych

50
Bydło. Szyja od strony lewej — warstwa I po usunięciu mięśni skórnych

Tablica 42.

1. m. trapezius — pars cervicalis — mięsień czworo-

boczny—część szyjna
2. aponeurosis m. trapezii — rozścięgno /rozcięgno/
mięśnia czworobocznego
3.-5. m. brachiocephalicus — mięsień ramienno-gło-
wowy
3. m. cleidobrachialis — mięsień obojczykowo-ra-
mienny
4. m. cleidooccipitalis — mięsień obojczykowo-poty-
liczny
5. m. cleidomastoideus — mięsień obojczykowo-sut-
kowy
6., 7. m. sternocephalicus — mięsień mostkowo-głowo-
wy
6. m. sternomandibularis — mięsień mostkowo-
-żuchwowy
7. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy
8. m. deltoideus — pars scapularis — mięsień nara-
mienny—część łopatkowa
9. m. deltoideus—pars acromialis — mięsień nara-
mienny—część barkowa
10. m. triceps brachii—caput laterale — mięsień trój-
głowy ramienia—głowa boczna 18. glandula parotis — ślinianka przyuszna, przyusz- 28. v. cephalica, n. supradavicularis ventralis — żyła
11. m. extensor carpi radialis — mięsień prostownik odpromieniowa [ż. odgłowowa], nerw nadobojczy-
promieniowy nadgarstka 19 glandula mandibularis [gl. submandibularis] — kowy dobrzuszny
12. m. frontalis — mięsień czołowy ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa] 29. n. cutaneus antebrachii cranialis (ramus n. axilla-
13. m. frontoscutularis—pars temporalis — mięsień 20 rami cutanei dorsales nn. cervicalium — gałęzie ris) — nerw skórny przedni podramienia (gałąź n.
czołowo-tarczkowy —część skroniowa skórne dogrzbietowe nerwów szyjnych pachowego)
14. m. zygomaticoauricularis, ramus transversus faciei 21 rami cutanei dorsales nn. thoracicorum — gałęzie 30. ramus superficialis n. radialis [n. radialis superfi-
n. auriculotemporalis [n. temporalis superficialis] — skórne dogrzbietowe nerwów piersiowych cialis] — gałąź powierzchowna nerwu promienio-
mięsień jarzmowo-małżowinowy, gałąź poprzeczna 22. n. auricularis magnus — nerw małżowinowy wiel- wego [n. promieniowy powierzchowny]
twarzy nerwu małżowinowo-skroniowego [n. skro- ki 31. m. subclauius— mięsień podobojczykowy
niowy powierzchowny] 23 ramus dorsalis n. accessorii — gałąź dogrzbietowa 32. palear (pika ventralis colli) — skórny fałd podłu-
15. m. parotidoauricularis (mm. auriculares ventrales), nerwu dodatkowego żny szyi (fałd dobrzuszny pośrodkowy szyi)
ramus buccalis dorsalis n. facialis [n. buccalis dorsa- 24 n. transversus colli [n. cutaneus colli] — nerw po- 33. m. pectoralis descendens [pars clavicularis m. pectora-
lis] — mięsień przyuszniczo-małżowinowy (mm. przeczny szyi [n. skórny szyi] lis superficialis] — mięsień piersiowy zstępujący
małżowinowe dolne), gałąź policzkowa górna ner- 25. n. cervicalis III — nerw szyjny III [część obojczykowa m. piersiowego powierzchow-
wu twarzowego [n. policzkowy grzbietowy] 26. n. cervicalis IV — nerw szyjny IV nego]
16. m. masseter — mięsień żwacz 27. n. supraclavicularis dorsalis — nerw nadobojczyko- 34. spina scapulae — grzebień łopatki
17. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy wy dogrzbietowy 35. v. jugularis externa — żyła jarzmowa zewnętrzna

51
Bydło. Szyja od strony lewej
warstwa II

Tablica 43.

1. m. rhomboideus cenicis — mięsień równoległo-

boczny szyi
2. m. rhomboideus thoraas — mięsień równoległo-
boczny klatki piersiowej
3. m. splenius — mięsień płatowaty
4. aponeurosis m. splenii — rozścięgno /rozcięgno/
mięśnia płatowego
5 m. serratus tentralis cenicis — mięsień zębaty do-
brzuszny szyi
6. ni. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy
7. m. longissimus atlantis — mięsień najdłuższy
kręgu szczytowego
8., 26. m. brachiocephalicus — mięsień ramienno-gło-
wowy
8. m. cleidomastoideus, ramus tentralis n. accessorii, In.
retropharyngeus lateralis — mięsień obojczykowo-
-sutkowy, gałąź dobrzuszna nerwu dodatkowego,
węzeł chłonny zagardłowy boczny 20. m. supraspinatus — mięsień nadgrzebieniowy
9. m. longus atlantis — mięsień długi kręgu szczyto- 21. m. infraspinatus — mięsień podgrzebieniowy 31. rami cutanei dorsales nn. ceruicalium — gałęzie
wego 22 m. triceps brachii—caput longum — mięsień trój- skórne dogrzbietowe nerwów szyjnych
10., 14., 24. m. sternocephalicus — mięsień mostkowo- głowy ramienia — głowa długa 32. rami cutanei dorsales nn. thoracicorum — gałęzie
-głowowy 23. m. triceps brachii—caput laterale — mięsień trój- skórne dogrzbietowe nerwów piersiowych
10. m. sternomastoideus, v. jugularis externa — mięsień głowy ramienia —głowa boczna 33. processus transversus atlantis lala atlantis/ — wy-
mostkowo-sutkowy, żyła jarzmowa zewnętrzna 24. origo mm. sternomandibularis et sternomastoidei — rostek poprzeczny kręgu szczytowego /skrzydło
11. m. omohyoideus, n. ceryicalis III — mięsień łopat- przyczep początkowy mięśni mostkowo-żuchwo- kręgu szczytowego/
kowo-gnykowy, nerw szyjny III wego i mostkowo-sutkowego 34. glandula parotis, m. parotidoauricularis (mm. auri-
12. m. scalenus medius — mięsień pochyły środkowy 25. v. jugularis externa — żyła jarzmowa zewnętrzna culares ventralesJ — ślimanka przyuszna (przyusz-
13. m. scalenus dorsalis [m. scalenus supracostalis] — 16. v. cephalica, origo m. cleidobrachialis — żyła odpro- nica), mięsień przyuszniczo-małżowinowy (mm.
mięsień pochyły dogrzbietowy [m. pochyły nad- mieniowa [ż. odgłowowa], przyczep początkowy małżowinowe dolne)
żebrowy] mięśnia obojczykowo-ramiennego 35. m. masseter — mięsień żwacz
14 sternomandibularis — mięsień mostkowo- 27. m. biceps brachii — mięsień dwugłowy ramienia 36. ramus dorsalis n. accessorii — gałąź dogrzbietowa
-żuchwowy 28. m. brachialis, n. cutaneus anlebrachii cranialis (ra- nerwu dodatkowego
15. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy mus n. axillaris) — mięsień ramienny, nerw skór- \7. n. cenicalis II — nerw szyjny II
16. a. carotis communis, trunais uagosympathicus — ny przedni podramienia (gałąź n. pachowego) 18. n. ceryicalis IV — nerw szyjny IV
tętnica szyjna wspólna, pień błędno-współczulny 29. m. extensor carpi radialis, n. cutaneus antebrachu 19. n. ceryicalis V — nerw szyjny V
17. esophagus, radix n. phrenici — przełyk, korzeń lateralis (ramus n. radialis) — mięsień prostownik 40. n. ceryicalis VI — nerw szyjny VI
nerwu przeponowego promieniowy nadgarstka, nerw skórny boczny 41. n. axillaris, a. et v. circumflexa humeri caudalis —
18. trachca — tchawica podramienia (gałąź n. promieniowego) nerw pachowy, tętnica i żyła okalająca ramię tylną
19. v. jugularis interna, radix n. phrenici — żyła jarz- 30. In. cenicalis superjicialis — węzeł chłonny szyjny ii. cartilago scapulae — chrząstka łopatki
mowa wewnętrzna, korzeń nerwu przeponowego powierzchowny i 3. spina scapulae — grzebień łopatki

52
Bydło. Szyja od strony lewej
warstwa III

Tablica 44.

1. m, semispinalis capitis — mięsień półkolcowy gło-

wy
2. m. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy
3. m. obliqmis capitis cranialis — mięsień skośny
przedni głowy
4. m. longissimus atlantis — mięsień najdłuższy
kręgu szczytowego
5. m. longus atlantis — mięsień długi kręgu szczyto-
wego
6. m. longus capitis — mięsień długi głowy
7. m. serratus dorsalis cranialis — mięsień zębaty do-
grzbietowy przedni
T. aponeurosis m. serrati dorsalis cranialis — rozścięg- 19. origo m. sternocephalici — przyczep początkowy 36. nn. pectorales caudales — nerwy piersiowe tylne
no /rozcięgno/ mięśnia zębatego dogrzbietowego mięśnia mostkowo-głowowego 37. a. et v. axillaris, n. ulnaris — tętnica i żyła pacho-
przedniego 20. In. retropharyngeus lateralis — węzeł chłonny za- wa, nerw łokciowy
8. m. longissimus cervicis — mięsień najdłuższy szyi gardłowy boczny , 38. n. medianus — nerw pośrodkowy
9. m. iliocostalis — mięsień biodrowo-żebrowy 21. glandula thyreoidea — gruczoł tarczowy, tarczyca 39. a. et v. thoracica externa — tętnica i żyła piersiowa
10. m. scalenus dorsalis [m. scalenus supracosta/is] — 22. In. mandibularis — węzeł chłonny żuchwowy zewnętrzna
mięsień pochyły dogrzbietowy [m. pochyły nad- 23. trachea — tchawica 40. n. thoracicus longus — nerw piersiowy długi
żebrowy] 24. n. cervicalis III — nerw szyjny III 41. a. et v. scapularis dorsalis [a. et v. transtersa collij.
11. m. rectus thoracis — mięsień prosty klatki piersio- 25. n. cervicalis II — nerw szyjny II n. radialis — tętnica i żyła łopatkowa dogrzbieto-
wej 26. n. certicalis IV — nerw szyjny IV wa [t. i ż. poprzeczna szyi], nerw promieniowy
12. mm. intercostales externi — mięśnie międzyżebro- 27. n. cervicalis V — nerw szyjny V 42. a. carotis communis, truncus vagosympathicus —
we zewnętrzne 28. n. cerncalis VI — nerw szyjny VI tętnica szyjna wspólna, pień błędno-współczulny
13. m. scalenus medius—pars dorsalis — mięsień po- 29. n. cenicalis VII — nerw szyjny VII 43. esopbagus — przełyk
chyły środkowy —część dogrzbietowa 30. n. cervicalis VIII — nerw szyjny VIII 44. mmi cutanei dorsales nn. cenicalium — gałęzie
14. m. scalenus medius—pars ventralis — mięsień po- 31. n. suprascapularis et n. subscapularis — nerw nad- skórne dogrzbietowe nerwów szyjnych
chyły środkowy — część dobrzuszna łopatkowy i nerw podłopatkowy 45. rami cutanei dorsales nn. thoracicorum — gałęzie
15. m. occipitohyoideus [m. jugulohyoideus] — mięsień 32. n. musculocutaneus — nerw mięśniowo-skórny skórne dogrzbietowe nerwów piersiowych
potyliczno-gnykowy [m. jarzmowo-gnykowy] 33. v. jugularis interna, n. pectoralis cranialis I — żyła 46. ramus dorsalis n. accesorii — gałąź dogrzbietowa
16. m. masseter — mięsień żwacz jarzmowa wewnętrzna, nerw piersiowy przedni I nerwu dodatkowego
17. m. sternothyreoideus — mięsień mostkowo-tarczo- 34. v. jugularis externa, n. pectoralis cranialis II — żyła 47. funiculus nuchae — powrózek karkowy
wy jarzmowa zewnętrzna, nerw piersiowy przedni II 48. glandula mandibularis [gl. submandibularis] —
18. m. sternohyoideus— mięsień mostkowo-gnykowy 35. n. axillaris — nerw pachowy ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]

53
Bydło. Szyja od strony lewej: mięśnie głębokie

Tablica 45.

kowo-sutkowego i obojczykowo-sutkowego oraz 20., 21. m. longus colli (20. — pars cenicalis, 21. — pars
1., 2. ligamentum nuchae — więzadło karkowe mięśnia długiego głowy thoracica) — mięsień długi szyi (20. — część szyjna,
1. funiculus nuchae — powrózek karkowy 10. m. longus capitis — mięsień długi głowy 21. — część piersiowa)
2. lamina nuchae — blaszka karkowa 11. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy 22. mm. spinałeś et semispinales thoracis [dorsi] et cer vi-
3. m. rectus capitis dorsalis major — mięsień prosty 12. m. cleidomastoideus — mięsień obojczykowo-sut- cis — mięśnie kolcowe i półkolcowe klatki piersio-
górny większy głowy kowy wej [grzbietu] oraz kolcowe i półkolcowe szyi
4. m. rectus capitis dorsalis intermedius — mięsień 13. m. obliąuus capitis caudalis — mięsień skośny tyl- 23. m. longissimus cervicis — mięsień najdłuższy szyi
prosty górny pośredni giowy ny głowy 24. m. intercostalis externus — mięsień międzyżebrowy
5. m. rectus capitis dorsalis minor — mięsień prosty 14. m. longissimus atlantis — mięsień najdłuższy zewnętrzny
górny mniejszy głowy kręgu szczytowego 25. processus transversus atlantis lala atlantisl — wy-
6. m. obliąuus capitis cranialis — mięsień skośny 15. m. longus atlantis — mięsień długi kręgu szczyto- rostek poprzeczny kręgu szczytowego /skrzydło
przedni głowy wego kręgu szczytowego/
7. m. occipitohyoideus [m. jugulohyoideus] — mięsień 16. m. multifidus cervicis — mięsień wielodzielny szyi 26. processus spinosus vertebrae thoracicae I — wyrostek
potyliczno-gnykowy [m. jarzmowo-gnykowy] 17. m. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy kolczysty kręgu piersiowego I
8. m. rectus capitis lateralis — mięsień prosty boczny 18. mm. intertransuersarii dorsales cervicis — mięśnie 27. ligamenta interspinalia vertebrarum thoracicarum
głowy międzypoprzeczne dogrzbietowe szyi — więzadła międzykolcowe kręgów piersiowych
9. terminatio mm. sternomastoidei et cleidomastoidei et 19. mm. intertransversarii ventrales cewicis — mięśnie 28. costa I — żebro I
m. longi capitis — przyczep końcowy mięśni most- międzypoprzeczne dobrzuszne szyi

54
Bydło. Więzadło karkowe

Tablica 46.

1. atlas — kręg szczytowy 6., 7. pars cranialis laminae nuchae (6 — sinistra, 7 —

2. axis — kręg obrotowy dextra) — część przednia blaszki karkowej (parzys-
3. vertebra cervicalis VI — kręg szyjny VI ta: 6 — lewa, 7 — prawa)
4. processus spinosus vertebrae thoracicae I — wyrostek 8. pars caudalis (impar) laminae nuchae — część tyl-
kolczysty kręgu piersiowego I na (nieparzysta) blaszki karkowej
5. costa I — żebro I 9. funiculus nuchae — powrózek karkowy
6 . - 9 . ligamentum nuchae — więzadło karkowe 10. ligamenta interspinalia vertebrarum thoracicarum
6 . - 8 . lamina nuchae — blaszka karkowa — więzadła międzykolcowe kręgów piersiowych

55
Bydło. Szyja nowo narodzonego cielęcia od strony lewej
Tablica 47.
1. m. serratus uenłralis cervicis — mięsień zębaty do-
brzuszny szyi
2. m. serratus ventralis thoracis — mięsień zębaty
dobrzuszny klatki piersiowej
3. m. rhomboideus cervicis — mięsień równoległo-
boczny szyi
4. m. splenius — mięsień płatowaty
5. m. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy
6. m. longissimus atlantis — mięsień najdłuższy
kręgu szczytowego
7. m. longus atlantis — mięsień długi kręgu szczyto-
wego
8. m. longus capitis — mięsień długi głowy
9. m. longus colli — mięsień długi szyi
10. m. scalenus dorsalis [m. scalenus supracostalis] et ni.
scalenus medius — mięsień pochyły dogrzbietowy
56
[m. pochyły nadżebrowy] i mięsień pochyły środ-
kowy
11. m. masseter — mięsień żwacz
12. m. parotidoauricularis (mm. aurkulares tentrales),
glandula parotis — mięsień przyuszniczo-małżo-
winowy (mm. małżowinowe dolne), ślinianka przy-
uszna, przyusznica
13. glandula mandibularis [gl. submandibularis] —
ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
14. a. carotis communis, truncus uagosympathicus —
tętnica szyjna wspólna, pień błędno-współczulny
15. ramus dorsalis n. accessorii, processus transversus at-
lantis lala atlantis/ — gałąź dogrzbietowa nerwu
dodatkowego, wyrostek poprzecny kręgu szczyto-
wego /skrzydło kręgu szczytowego/
16. cos ta I — żebro I
17. costa V — żebro V
18. a. et v. subclauia sinistra — tętnica i żyła podoboj-
czykowa lewa
19. v. jugularis externa, origo m. sternocephalici — żyła
jarzmowa zewnętrzna, przyczep początkowy mię-
śnia mostkowo-głowowego
20. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
21. nn. cenicales — nerwy szyjne
22. ca rt i lago cos tal is II, a. et v. thoracica interna —
chrząstka żebrowa II, tętnica i żyła piersiowa
wewnętrzna
23. mm. pectorales — mięśnie piersiowe
24. thymus—lobus cenicalis — grasica —płat szyjny
25. thymus—lobus thoracicus — grasica—płat piersio-
wy
26. pulmo — płuco
Bydło. Szyja jednorocznej jałówki w przekroju poprzecznym na wysokości kręgu
obrotowego — tylna powierzchnia przekroju

Tablica 48.

12

1. m. rhomboideus cenicis — mięsień. równoległo-

boczny szyi
2. m. trapezius—pars cenicalis — mięsień czworo-
boczny — część szyjna
3. ni. semispinalis capitis — mięsień pólkolcowy
głowy
4. m. splcnius — mięsień płatowaty
5. mm. recti capitis dorsales: major, minor et interme-
dius — mięśnie proste górne głowy: większy,
mniejszy i pośredni
6. m. obliąuus capitis caudalis — mięsień skośny tyl-
ny głowy
7. m. longus atlantis — mięsień długi kręgu szczyto-
wego
8. m. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy
9.—11. mm. intertransversarii — mięśnie międzypo-
przeczne
12., 13. m. brachiocephalicus — mięsień ramienno-gło-
wowy
12. m. cleidooccipitalis — mięsień obojczykowo-poty-
liczny
13. m. cleidomastoideus — mięsień obojczykowo-sut-
kowy
14., 15. m. sternocephaliais — mięsień mostkowo-gło-
wowy
14. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy
15. m. sternomandibularis — mięsień mostkowo-
-żuchwowy
16. m. omotransversarins — mięsień łopatkowo-po-
przeczny
17. m. longissimus atlantis — mięsień najdłuższy
kręgu szczytowego
18. m. longus colli — mięsień długi szyi
19- m. longus capitis — mięsień długi głowy
20. m. omohyoideus — mięsień łopatkowo-gnykowy
21. m. sternothyreoideus — mięsień mostkowo-tarczo- 26. plexus vertebralis interniis (venosus) [sinus vertebra- 31. esophagus — przełyk
wy lis], ganglion spinale — splot kręgowy wewnętrzny 32. w. jugulares internae — żyły jarzmowe wewnę-
22. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy (żylny) [zatoka kręgowa], zwój rdzeniowy trzne
23., 24. ligamentum nuchae — więzadło karkowe 27. n. cervicalis U— nerw szyjny II 33. v. jugularis externa, ramus ventralis n. accessorii —
23. funiculus nuchae — powrózek karkowy .28. axis — kręg obrotowy żyła jarzmowa zewnętrzna, gałąź dobrzuszna nerwu
24. ligamentum interspinale vertebrarum ceriicalium et 29- ramus dorsalis n. accessorii — gałąź dogrzbietowa dodatkowego
lamina nuchae — więzadło międzykolcowe krę- nerwu dodatkowego 34. nn. laryngei recurrentes — nerwy krtaniowe
gów szyjnych i blaszka karkowa 30. a. carotis communis, truncus ragosympathicus — wsteczne
25. medulla spinałis — rdzeń kręgowy tętnica szyjna wspólna, pień błędno-współczulny 35. trachea — tchawica

57
Bydło. Szyja jednorocznej jałówki w przekroju poprzecznym na wysokości tylnego końca
3. kręgu szyjnego — tylna powierzchnia przekroju

Tablica 49.

10. m. sternomandibularis — mięsień mostkowo-

15
32
1. m. rhomboideus cervicis — mięsień równoległo-
boczny szyi
2. m. trapezius—pars cenicalis — mięsień czworo-
boczny —część szyjna
3. m. splenius — mięsień płatowaty
4. w. semispinalis capitis — mięsień półkolcowy
głowy
5. m. multifidus eervicis — mięsień wielodzielny szyi
6. m. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy
7., 8. m. brachiocephalicus — mięsień ramienno-gło-
wowy
7. m. cleidooccipitalis — mięsień obojczykowo-poty-
Hczny
8. m. cleidomastoideus — mięsień obojczykowo-sut-
kowy
9-, 10. m. sternocephalicns — mięsień mostkowo-gło-
wowy
9. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy
-żuchwowy
11. m. longissimus atlantis — mięsień najdłuższy
kręgu szczytowego
12. m. omotransversańus — mięsień łopatkowo-po-
przeczny
13., 14. mm. intertransversarii — mięśnie międzypo-
przeczne
15. m. longus atlantis — mięsień długi kręgu szczyto-
wego
16. m. longus colli — mięsień długi szyi
17. m. longus capitis — mięsień długi głowy
18., 19. ligamentum nuchae — więzadło karkowe
18. funiculus nuchae — powrózek karkowy
19. lamina nucbae — blaszka karkowa
20. a. et v. cenicalis profunda — tętnica i żyła szyjna
głęboka
21. processus articularis caudalis et arcus vertebrae ceni-
calis III — wyrostek stawowy tylny i łuk kręgu
szyjnego III
22. corpus vertebre cenicalis III — trzon kręgu szyjnego
III
23. processus articularis cranialis vertebrae cenicalis IV
— wyrostek stawowy przedni kręgu szyjnego IV
24. processus transversus vertebrae cenicalis III — wy-
rostek poprzeczny kręgu szyjnego III
25. dura mater spinalis — opona twarda rdzenia krę-
gowego
26. medulla spinalis — rdzeń kręgowy
27. n. cenicalis IV, plexus yertebralis internus (venosus)
[sinus vertebralis] — nerw szyjny IV, splot kręgowy
wewnętrzny (żylny) [zatoka kręgowa]
28. a. et v, vertebralis — tętnica i żyła kręgowa
29. ramus dorsalis n. accessorii — gałąź dogrzbietowa
nerwu dodatkowego
30. ramus uentralis n. accessorii — gałąź dobrzuszna
nerwu dodatkowego
31. v. jugularis externa — żyła jarzmowa zewnętrzna
32. esophagus — przełyk
33. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
34. m. sternotbyreoideus — mięsień mostkowo-tarczo-
wy
35. a. carotis communis, truncus uagosympathicus —
tętnica szyjna wspólna, pień błędno-współczulny
36. v. jugularis interna, n. laryngeus recurrens — żyła
jarzmowa wewnętrzna, nerw krtaniowy wsteczny
37. trachea — tchawica
38. cavum articulare — jama stawowa

58
Bydło. Szyja jednorocznej jałówki w przekroju poprzecznym na wysokości tylnego końca
4. kręgu szyjnego — tylna powierzchnia przekroju

Tablica 50.

1. m. rhomboideus cervicis — mięsień równoległo-

boczny szyi
2. m. trapezius—pars cervicalis — mięsień czworo-
boczny—część szyjna
3. m. splenius — mięsień płatowaty
4. m. semispinalis capitis — mięsień półkolcowy
głowy
5. m. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy
6. m. longissimus atlantis — mięsień najdłuższy
kręgu szczytowego
7. m. longissimus cervicis — mięsień najdłuższy szyi
8., 9- m. brachiocephalicus — mięsień ramienno-głowo-
wy
8. m. cleidooccipitalis — mięsień obojczykowo-poty-
liczny
9. m. cleidomastoideus — mięsień obojczykowo-sut-
kowy
10., 11. m. sternocephalicus — mięsień mostkowo-gło-
wowy
10. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy
11. m. sternomandibularis — mięsień mostkowo-
-żuchwowy
12. m. multifidus cervicis — mięsień wielodzietny szyi
13. m. serratus ventralis cervicis — mięsień zębaty do-
brzuszny szyi
14. m. omotransversarius — mięsień łopatkowo-po-
przeczny
15. mm. intertransversarii — mięśnie międzypoprzecz-
ne
16. m. scalenus medius — mięsień pochyły środkowy
17. m. longus atlantis — mięsień długi kręgu szczyto-
wego
18. m. longus colli — mięsień długi szyi
19. m. longus capitis — mięsień długi głowy
20. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
21. m. sternothyreoideus — mięsień mostkowo-tarczo-
wy
22. processus articularis caudalis vertebrae cervicalis IV
— wyrostek stawowy tylny kręgu szyjnego IV
23. processus articularis cranialis vertebrae cervicalis
V — wyrostek stawowy przedni kręgu szyjnego V
24. corpus vertebrae cervicalis IV — trzon kręgu szyjne-
go IV
25.-27. ligamentum nuchae — więzadło karkowe
25. funiculus nuchae — powrózek karkowy
26., 27. lamina nuchae — blaszka karkowa
26. pars cranialis laminae nuchae — część przednia
(parzysta) blaszki karkowej
27. pars caudalis (impar) laminae nuchae — część tyl-
na (nieparzysta) blaszki karkowej
28. a. et v. cervicalis profunda, ramus dorsalis n. cervica-
lis IV — tętnica i żyła szyjna głęboka, gałąź do-
grzbietowa nerwu szyjnego IV
29. processus spinosus vertebrae cervicalis V — wyrostek
kolczysty kręgu szyjnego V
30. ramus dorsalis n. accessorii — gałąź dogrzbietowa
nerwu dodatkowego
31. processus transversus vertebrae cervicalis V— wyros-
tek poprzeczny kręgu szyjnego V
32. plexus vertebralis internus (venosus) [sinus vertebra- 35. esophagus — przełyk 38. v. jugularis interna — żyła jarzmowa wewnętrzna
lis], n. cervicalis V — splot kręgowy wewnętrzny 36. n. laryngeus recurrens sinister — nerw krtaniowy 39- n. laryngeus recurrens dexter — nerw krtaniowy
(żylny) [zatoka kręgowa], nerw szyjny V wsteczny lewy wsteczny prawy
33. a. et v. rertebralis — tętnica i żyła kręgowa 37. a. carotis communis, truncus vagosympathicus — 40. trachea — tchawica
34. medulla spinalis — rdzeń kręgowy tętnica szyjna wspólna, pień błędno-współczulny 41. v. jugularis externa — żyła jarzmowa zewnętrzna

59
Bydło. Odcinek szyjny kręgosłupa od góry (rysunek lewy) i od dołu (rysunek prawy)

Tablica 51.

9. foramen tertebrale laterale axis — otwór kręgowy

boczny kręgu obrotowego
10. processus spinosus axis — wyrostek kolczysty kręgu
obrotowego
11. processus transtersns axis — wyrostek poprzeczny
kręgu obrotowego
12. crista tentralis vertebrarum cervicalium II— VI —
grzebień dobrzuszny kręgów szyjnych II —VI
13. tuberculum dorsale processus transversi vertebrarum
certicalium III— VII — guzek dogrzbietowy wy-
rostka poprzecznego kręgów szyjnych III—VII
14. tuberculum uentrale processus transversi vertebrarum
cenicalium III— VI — guzek dobrzuszny wyrostka
poprzecznego kręgów szyjnych III—VI
15. lamina ventralis processus transversi vertebrae cervi-
calis VI — blaszka dobrzuszna wyrostka poprzecz-
3. foramen alare atlantis — otwór skrzydłowy kręgu nego kręgu szyjnego VI
I.—VII. vertebrae cervicales I—VII — kręgi szyjne 16. processus spinosus vertebrarum certicalium III—VII
szczytowego
I—VII — wyrostek kolczysty kręgów szyjnych III —VII
4. foramen tertebrale laterale atlantis — otwór kręgo-
I. atlas — kręg szczytowy 17. processus articularis caudalis vertebrarum certica-
wy boczny kręgu szczytowego
II. axis — kręg obrotowy lium II— VII — wyrostek stawowy tylny kręgów
5. facies articularis cranialis atlantis — powierzchnia
1. arcus dorsalis atlantis — łuk dogrzbietowy kręgu szyjnych II —VII
stawowa przednia kręgu szczytowego
szczytowego 18. processus articularis cranialis tertebrarum certica-
6. fossa atlantis — dół kręgu szczytowego
2—6. massa lałeralis atlantis — część boczna kręgu lium III—VII — wyrostek stawowy przedni
szczytowego 7. tuberculum tentrale atlantis — guzek dobrzuszny
kręgów szyjnych III —VII
2. processus transversus atlantis lala atlantis/ — wy- kręgu szczytowego
19. corpus tertebrae certicalis VII — trzon kręgu szyj-
rostek poprzeczny kręgu szczytowego /skrzydło 8. facies articularis cranialis axis — powierzchnia
nego VII
kręgu szczytowego/ stawowa przędna kręgu obrotowego

60
Bydło. Odcinek szyjny rdzenia kręgowego od dołu: pierwsze 2 segmenty; widoczne
z lewej opony rdzenia po stronie prawej usunięto

Tablica 52.

1. radix ventralis n. cervicalis I — korzeń dobrzuszny

nerwu szyjnego I
2. radix ventralis n. cenicalis II — korzeń dobrzusz-
ny nerwu szyjnego II
3. n. hypoglossus — nerw podjęzykowy
4. radices craniales n. accessorii — korzenie czaszkowe
nerwu dodatkowego
5. radix spinalis n. accessorii — korzeń rdzeniowy
nerwu dodatkowego
6. radix dorsalis n. cenicalis I — korzeń dogrzbieto-
wy nerwu szyjnego I
7. radix dorsalis n. cenicalis II — korzeń dogrzbieto-
wy nerwu szyjnego II
8. ganglion spinale n. cenicalis I — zwój rdzeniowy
nerwu szyjnego I
9. n. cenicalis I — nerw szyjny I
10. ganglion spinale n. cenicalis II — zwój rdzeniowy
nerwu szyjnego II
11. n. cervicalis II — nerw szyjny II
12. arachnoidea — opona pajęcza (pajęczynowka)
13. dura mater — opona twarda
14. a. spinalis tentralis — tętnica rdzeniowa dobrzusz-
na
15. ligamentum denticulatum — więzadło ząbkowane
16. medulla oblongata — rdzeń przedłużony
17. medulla spinalis — rdzeń kręgowy

61
Owca bezrożna. Kościec głowy z boku

Tablica 53.

28. porus acusticus externus — otwór słuchowy ze-

wnętrzny
29. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny
1. os incisivum — kość siekaczowa 16. tuber faciale [tuber malare] — guz twarzowy [guz 30. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
2. maxilla — szczęka licowy] talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
3. os nasale — kość nosowa 17. margo interalveolaris — brzeg międzyzębodołowy, kości potylicznej]
4. os lacrimale — kość łzowa czyli bezzębny 31. mandibula — żuchwa
5. os zygomaticum — kość jarzmowa 18. fossa lacrimalis ossis lacrimalis — dół łzowy kości 32. foramen mentale — otwór bródkowy
6., 7. os frontale — kość czołowa łzowej 33. processus coronoideus [proc. muscularis] mandibulae
8. OJ parietale — kość ciemieniowa 19. fossa sacci lacrimalis — dół worka łzowego — wyrostek dziobiasty [wyr. mięśniowy lub wień-
9- OJ interparietale — kość międzyciemieniowa 20. bulla lacrimalis — puszka łzowa cowy] żuchwy
10. pars sąuamosa ossis temporalis — część łuskowa 21. canalis supraorbitalis — kanał nadoczodołowy 34. incisura mandibulae — wcięcie żuchwy
kości skroniowej 22. foramen ethmoidale — otwór sitowy 35. processus condylaris [proc. articularis] mandibulae
11. processus mastoideus ossis temporalis — wyrostek 23. canalis opticus[foramen opticum] — kanał wzroko- — wyrostek kłykciowy [wyr. stawowy] żuchwy
sutkowaty kości skroniowej wy [otwór wzrokowy] 36. angulus mandibulae — kąt żuchwy
12. dentes incisivi — zęby sieczne (siekacze) 24. processus zygomaticus ossis frontalis — wyrostek 37. incisura vasorum facialium [inc. vasorum] mandi-
13. dentes premolares superiores — zęby przedtrzonowe jarzmowy kości czołowej bulae — wcięcie (dla) naczyń twarzowych [wcięcie
(przedtrzonowce) górne 25. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy naczyniowe] żuchwy
14. dentes molares superiores — zęby trzonowe (trzo- 26. linea temporalis [crista frontalis externa] — kresa 38. foramen supramastoideum — otwór nadsutkowy
nowce) górne skroniowa [grzebień czołowy zewnętrzny] 39. canalis n. hypoglossi — kanał nerwu podjęzyko-
15. foramen infraorbitale — otwór podoczodołowy 27. crista temporalis — grzebień skroniowy wego

62
Owca bezrożna. Kościec głowy w przekroju strzałkowym (bez żuchwy)

Tablica 54.

1., os nasale — kość nosowa

2. os frontale — kość czołowa 16. os parietale — kość ciemieniowa 30. canalis condylaris — kanał kłykciowy
3. sinus frontalis — zatoka czołowa 17. os interparietale — kość międzyciemieniowa 31. meatus acusticus internus et canalis facialis — prze-
4. concha nasalis dorsalis — małżowina nosowa górna 18. OJ occipi tale — kość potyliczna wód słuchowy wewnętrzny i kanał nerwu twarzo-
5. concha nasalis media — małżowina nosowa środ- 19- pars pet rosa ossis temporalis — część skalista kości wego /przewód twarzowy/
kowa skroniowej 32. canalis condylaris (origo) — kanał kłykciowy (wej-
6. OJ conchae nasalis ventralis — kość małżowiny no- 20. corpus ossis basisphenoidalis — trzon kości pod- ście)
sowej dolnej stawnoklinowej 33. canalis n. hypoglossi — kanał nerwu podjęzyko-
7. processus nasalis ossis incisivi — wyrostek nosowy 21. corpus ossis presphenoidalis — trzon kości przed- wego
kości siekaczowej klinowej 34. foramen jugulare [for. lacerum aborale] — otwór
8. processus palatinus ossis incisivi — wyrostek pod- 22. os pterygoideum — kość skrzydłowa jarzmowy [otwór poszarpany tylny]
niebienny kości siekaczowej 23. lamina perpendicularis ossis palatini — blaszka 35. tuberculum musculare ossis occipitalis — guzek mię-
9- processus palatinus maxillae — wyrostek podnie- pionowa kości podniebiennej śniowy kości potylicznej
bienny szczęki 24. lamina horizontalis ossis palatini — blaszka pozio- 36. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
10. meatus nasi dorsalis — przewód nosowy górny ma kości podniebiennej talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
11. meatus nasi medius — przewód nosowy środkowy 25. foramen palatinum majus — otwór podniebienny kości potylicznej]
12. meatus nasi ventralis — przewód nosowy dolny większy 37. dentes premolares superiores — zęby przedtrzonowe
13. labyrintbus ethmoidalis — błędnik sitowy 26. hamulus pterygoideus (ossis pterygoidei) — haczyk (przedtrzonowce) górne
14. sinus maxillaris et eius apertura maxillopalatina skrzydłowy (kości skrzydłowej) 38. dentes molares superiores — zęby trzonowe (trzo-
— zatoka szczękowa i jej otwór szczękowo-podnie- 27. canalis opticus [foramen opticum] — kanał wzroko- nowce) górne
bienny wy [otwór wzrokowy] 39. dorsum sellae turcicae — grzbiet siodełka tureckiego
15. foramen sphenopalatinum — otwór klinowo-pod- 28. foramen ovale — otwór owalny 40. foramen orbitorotundum — otwór oczodołowo-
niebienny 29. meatus temporalis — przewód skroniowy -okrągły

63
Owca. Kościec głowy samca od góry; z prawego możdżenia usunięto róg

Tablica 55.

1. os occipitale — kość potyliczna 11. cw zygomaticutn — kość jarzmowa

2. os parietale — kość ciemieniowa 12. os nasale — kość nosowa
3. os interparietale — kość międzyciemieniowa 13. fissura nasolacrimalis — szczelina nosowo-łzowa
4. processiis cornualis — możdżeń (wyrostek rogowy 14. tuber faciale [tuber malare] — guz twarzowy [guz
kości czołowej) licowy]
5. cornu — róg 15. maxilla — szczęka
6. os frontale — kość czołowa 16. foramen infraorbitale — otwór podoczodołowy
7. processiis zygomaticus ossis frontalis — wyrostek 17. processiis nasalis ossis incisivi — wyrostek nosowy
jarzmowy kości czołowej kości siekaczowej
8. canalis supraorbitalis — kanał nadoczodołowy 18. processiis palatinus ossis incisivi — wyrostek pod-
9. orbita — oczodół niebienny kości siekaczowej
10. os lacrimale — kość łzowa 19- fissura palatina — szczelina podniebienna
Owca. Głowa młodego samca — warstwa powierzchowna po usunięciu mięśni skórnych
i powięzi powierzchownej

Tablica 56.

* * •

26

12

1. m. cutaneus nasi, v. dorsalis nasi — mięsień skórny

nosa, żyła grzbietowa nosa 15. m. zygomaticoauricularis — mięsień jarzmowo- 26. v. jugularis — żyła jarzmowa
2. m. levator nasolabialis — mięsień dźwigacz noso- -małżowinowy 27. v. maxillaris [interna] — żyła szczękowa [we-
wo-wargowy 16. m. parotidoauricularis (mm. auriculares ventrales) — wnętrzna]
3. m. malaris — mięsień licowy mięsień przyuszniczo-małżowinowy (mm. małżowi- 28. v. linguofacialis [v. maxillaris externa] — żyła języ-
4. m. depressor palpebrae inferioris — mięsień obniża- nowe dolne) kowo-twarzowa [ż. szczękowa zewnętrzna]
jący powiekę dolną 17. m. masseter—pars profunda — mięsień żwacz— 29. v. facialis, In. mandibularis — żyła twarzowa,
5. m. levator labii superioris [maxillaris], v. angularis część głęboka węzeł chłonny żuchwowy
oculi — mięsień dźwigacz wargi górnej, żyła kąto- 18. m. masseter—pars superficialis — mięsień żwacz— 30. ramus transversus faciei n. auriculotemporalis [n.
wa oka część powierzchowna temporalis superficialis], v. transversa faciei — gałąź
6. m. caninus, v. labialis superior [maxillaris] — 19. m. brachiocephalicus — mięsień ramienno-głowo- poprzeczna twarzy nerwu małżowinowo-skronio-
mięsień kłowy, żyła wargowa górna wy wego [n. skroniowy powierzchowny], żyła po-
7. m. orbicularis oris — mięsień okrężny ust 20. m. omobyoideus — mięsień lopatkowo-gnykowy przeczna twarzy
8. m. buccinator—pars buccalis — mięsień policzko- 21. In. parotideus — węzeł chłonny przyuszny 31. a. transversa faciei, ramus buccalis dorsalis n. facia-
wy— część powierzchowna 22. glandula parotis — ślinianka przyuszna, przyusz- lis [n. buccalis dorsalis] — tętnica poprzeczna twa-
9. m. depressor labii inferioris [mandibularis] — mię- nica rzy, gałąź policzkowa górna nerwu twarzowego
sień obniżający wargę dolną 23. glandula mandibularis [gl. submandibularis] — [n. policzkowy grzbietowy]
10. m. cutaneus faciei — mięsień skórny twarzy śłinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa] 32. ramus buccalis ventralis n. facialis [n. buccalis ven-
11. m. zygomaticus — mięsień jarzmowy 24. In. retropharyngeus lateralis, ramus dorsalis n. acces- tralis], ductus parotideus — gałąź policzkowa dolna
12. m. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy sorii — węzeł chłonny zagardłowy boczny, gałąź nerwu twarzowego [n. policzkowy brzuszny], prze-
13. m. frontalis — mięsień czołowy dogrzbietowa nerwu dodatkowego wód ślinianki przyusznej (przyusznicy)
14. corpus adiposum temporale — ciało tłuszczowe 25. v. auricularis caudalis [v. auricularis magna] — 33. cornu — róg
skroniowe żyła małżowinowa tylna [ż. małżowinowa wielka] 34. mandibula — żuchwa

65
Owca bezrożna. Głowa od strony lewej — warstwa głęboka
Tablica 57.
1. a. dorsalis nasi, v. angularis oculi — tętnica grzbie-
towa nosa, żyła kątowa oka
2. a. lateralis nasi, v. dorsalis nasi — tętnica boczna
nosa, żyła grzbietowa nosa
3. a. et n. infraorbitalis — tętnica podoczodołowa,
nerw podoczodołowy
4. m. masseter — mięsień żwacz
5. m. buccinator—pars molaris — mięsień policzko-
wy— część trzonowcowa
6. mandibula — żuchwa
7. v. labialis inferior [mandibularis]— żyła wargowa
dolna
8. v. faciei profunda [v. buccinatoria], n. buccalis —
żyła głęboka twarzy [ż. policzkowa], nerw policz-
kowy
9. a. labialis inferior [mandibularis], v. facialis —
tętnica wargowa dolna, żyła twarzowa
10. a. labialis superior [maxillaris] — tętnica wargowa
górna
11. glandulae buccales dorsales — gruczoły ślinowe po-
liczkowe górne
12. glandulae buccales ventrales — gruczoły ślinowe
policzkowe dolne
13. m. temporalis — mięsień skroniowy
14. a. et v. temporalis superficialis — tętnica i żyła skro-
niowa powierzchowna
66
25. glandula mandibularis [gl. submandibularis] —
13. porus acusticus externus — otwór słuchowy ze- ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
wnętrzny 26. In. mandibularis — węzeł chłonny żuchwowy
16. n. facialis, a. auricularis caudalis [a. auricularis 27. funiculus nuchae — powrózek karkowy
magna] — nerw twarzowy, tętnica małżowinowa 28. m. semispinalis capitis — mięsień półkolcowy
tylna [t. małżowinowa wielka] głowy
17. m. occipitohyoideus [m. jugulohyoideus] — mięsień 29- m. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy
potyliczno-gnykowy [m. jarzmowo-gnykowy] 30. ramus dorsalis n. accessorii — gałąź dogrzbietowa
18. ramus buccalis ventralis n. facialis [n. buccalis ven- nerwu dodatkowego
tralis] a. carotis externa — gałąź policzkowa dolna 31. m. obliąuus capitis cranialis — mięsień skośny
nerwu twarzowego [n. policzkowy brzuszny], tętni- przedni głowy
ca szyjna zewnętrzna 32. ramus nentralis n. accessorii, a. occipitalis — gałąź
19. a. et v. transversa faciei, ramus transversus faciei ni. dobrzuszna nerwu dodatkowego, tętnica potyliczna
auriculotemporalis [n. temporalis superficialis] — 33. truncus uagosympathicus, a. carotis communis —
tętnica i żyła poprzeczna twarzy, gałąź poprzeczna pień błędno-współczulny, tętnica szyjna wspólna
twarzy nerwu małżowinowo-skroniowego [n. skro- 34. m. cricoarytaenoideus dorsalis — mięsień pierścien-
niowy powierzchowny] no-nalewkowy dogrzbietowy
20. ramus buccalis dorsalis n. facialis [n. buccalis dorsa- 35. m. thyreohyoideus — mięsień tarczowo-gnykowy
lis], v. maxillaris [interna] — gałąź policzkowa gór- 36. m. cricothyreoideus — mięsień pierścienno-tarczo-
na nerwu twarzowego [n. policzkowy grzbietowy], wy
żyła szczękowa [wewnętrzna] 37. esophagus — przełyk
21. stylohyoideum — część rylcowa kości gnykowej 38. glandula thyreoidea — gruczoł tarczowy, tarczyca
22. m. digastricus—venter caudalis — mięsień dwu- 39- tn. sternothyreoideus — mięsień mostkowo-tar-
brzuścowy —brzusiec tylny czowy
23. n. hypoglossus, m. stylohyoideus — nerw podjęzyko- 40. m. omohyoideus — mięsień łopatkowo-gnykowy
wy, mięsień rylcowo-gnykowy 41. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
24. v. linguofacialis[v. maxillaris externa] — żyła języ- 42. m. longus capitis — mięsień długi głowy
kowo-twarzowa [ż. szczękowa zewnętrzna] 43. m. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy
Owca bezrożna. Głowa od strony lewej — warstwa głęboka po usunięciu
lewej polowy żuchwy
Tablica 58.
1. m. masseter — mięsień żwacz
2. mandibula — żuchwa
3. stylohyoideum — część rylcowa kości gnykowej
4. m. pterygoideus medialis — mięsień skrzydłowy
przyśrodkowy
5. v. maxillaris [interna], a. carotis externa — żyła
szczękowa [wewnętrzna], tętnica szyjna zewnętrz-
na
6. a., v. et n. aheolaris inferior [mandibularis] —
tętnica i żyła zębodołowa dolna, nerw zębodołowy
dolny
7. n. lingualis — nerw językowy
8. m. digastricus—venter caudalis — mięsień dwu-
brzuścowy —brzusiec tylny
9. tendo m. digastrici — ścięgno mięśnia dwubrzuśco-
wego
10. m. digastricus — venter rostmlis — mięsień dwu-
brzuścowy—brzusiec przedni
11. m. stylohyoideus — mięsień rylcowo-gnykowy
12. m. styloglossus — mięsień rylcowo-językowy
13. glandula parotis — ślinianka przyuszna, przyusz- [m. jarzmowo-gnykowy], gałąź dogrzbietowa ner-
nica wu dodatkowego
14. m. parotidoauricularis (mm. auriculares ventrales) 23. m. obliquus capitis cranialis — mięsień skośny
— mięsień przyuszniczo-małżowinowy (mm. przedni głowy
małżowinowe dolne) 24. ramus ventralis n. accessorii — gałąź dobrzuszna
15. gingiva, v. facialis — dziąsło, żyła twarzowa nerwu dodatkowego
16. lingua — język 25. m. longus capitis — mięsień długi głowy
17. glandula sublingualis polystomatica — ślinianka 26. a. carotis communis, truncus uagosympathicus —
podjęzykowa wielootworowa tętnica szyjna wspólna, pień błędno-współczulny
18. glandula sublingualis monostomatica, ductus man- 27. m. cricoarytenoideus dorsalis — mięsień pierścien-
dibularis [d. submandibularis] — ślinianka pod- no-nalewkowy dogrzbietowy
językowa jednootworowa, przewód ślinianki 28. m. cricothyreoideus — mięsień pierścienno-tarczo-
żuchwowej [śl. podżuchwowej] wy
19. m. geniohyoideus— mięsień bródkowo-gnykowy 29. glandula thyreoidea — gruczoł tarczowy, tarczyca
20. m. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy 30. m. thyreohyoideus — mięsień tarczowo-gnykowy
21. a. lingualis, n. hypoglossus — tętnica językowa, 31. m. sternothyreoideus — mięsień mostkowo-tarczo-
nerw podjęzykowy wy
22. m. occipitohyoideus [m. jugulohyoideus], ramus dor- 32. m. omohyoideus — mięsień łopatkowo-gnykowy
salis n. accessorii — mięsień potyliczno-gnykowy 33. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
67
Owca. Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości 4. przedtrzonowca — przednia
powierzchnia przekroju

Tablica 59.

24. corpus linguae — trzon języka

1. os nasale, a. dorsalis nasi — kość nosowa, tętnica
grzbietowa nosa
2. mm. leuator nasolabialis et cutaneus nasi —
mięśnie dźwigacz nosowo-wargowy i skórny nosa
3. rami a. malaris, ductus nasolacrimalis — gałęzie
tętnicy licowej, przewód nosowo-łzowy
4. v. lateralis nasi, m. malaris — żyła boczna nosa,
mięsień licowy
5. mm. levator labii superioris [maxillaris], caninus et
depressnr labiisuperioris[maxillaris] — mięśnie dźwi-
gacz wargi górnej, kłowy i obniżający wargę górną
6. a. et v. labialis superior [maxillaris], ramus bucca-
lis dorsalis n. facialis [n. buccalis dorsalis] — tętni-
ca i żyła wargowa górna, gałąź policzkowa górna
nerwu twarzowego [n. policzkowy grzbietowy]
7. m. zygomaticus — mięsień jarzmowy
8. m. buccinator—pars buccalis — mięsień policzko-
wy— część powierzchowna
9. m. depressor labii inferioris [mandibularis] — mię-
sień obniżający wargę dolną
10. m. cutaneus faciei — mięsień skórny twarzy
11. concha nasalis dorsalis — małżowina nosowa górna
12., 13. concha nasalis ventralis — małżowina nosowa
dolna
12. pars dorsalis conchae — część górna małżowiny
13. pars ventralis conchae — część dolna małżowiny
14. sinus maxillaris — zatoka szczękowa
15. glandulae buccales — gruczoły ślinowe policzkowe
16. a. et v. labialis inferior [mandibularis], n. buccalis
— tętnica i żyła wargowa dolna, nerw policzkowy
17. cartilago septi nasi — chrząstka przegrody nosa
18. vomer— lemiesz
19- a. et n. infraorbitalis — tętnica podoczodołowa,
nerw podoczodołowy
20. a. palatina major, tunica mucosa palati — tętnica
podniebienna większa, błona śluzowa podniebienia
21. processus palatinus maxillae — wyrostek podnie-
bienny szczęki
22. dens premolaris IV superior — ząb przedtrzonowy
(przedtrzonowiec) IV górny
23. dens premolaris IV inferior — ząb przedtrzonowy
(przedtrzonowiec) IV dolny
25. a. et v. lingualis — tętnica i żyła językowa
26. m. hyoglossus — mięsień gnykowo-językowy
27. m. genioglossus — mięsień bródkowo-językowy
28. glandula sublingualis, a. et n. aheolaris inferior
[mandibularis] — ślinianka podjęzykowa, tętnica
zębodołowa dolna, nerw zębodołowy dolny
29. mandibula — żuchwa
30. m. geniohyoideus — mięsień bródkowo-gnykowy
31. m. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy
32. m. digastricus — venter rostralis — mięsień dwu-
brzuścowy—brzusiec przedni
33. a. sublingualis, ductus mandibularis [d. submandi-
bularis], n. lingualis — tętnica podjęzykowa, prze-
wód ślinianki żuchwowej [śl. podżuchwowej], nerw
językowy
34. meatus nasi. dorsalis — przewód nosowy górny
35. meatus nasi medius — przewód nosowy środkowy
36. meatus nasi ventralis — przewód nosowy dolny
37. plexus venosi nasales — sploty żylne nosowe
38. apertura maxillopalatina sinus maxillaris —
otwór szczękowo-podniebienny zatoki szczękowej

68
Owca. Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości 3. trzonowca — przednia
powierzchnia przekroju
Tablica 60.
1. a. dorsalis nasi, v. angularis oculi — tętnica grzbie-
towa nosa, żyła kątowa oka
2. a. lateralis nasi, ductus nasolacrimalis — tętnica
boczna nosa, przewód nosowo-łzowy
3. os nasale — kość nosowa
4. cartilago septi nasi — chrząstka przegrody nosa
5. meatus nasi dorsalis — przewód nosowy górny
6. conchae nasales — małżowiny nosowe
7. vomer — lemiesz
8. plexus venosi nasales — sploty żylne nosowe
9. canalis infraorbitalis — kanał podoczodołowy
10. a. et n. infraorbitalis — tętnica podoczodołowa,
nerw podoczodołowy
11. sinus palatinus — zatoka podniebienna
12. sinus maxillaris — zatoka szczękowa
13. meatus nasi ventralis — przewód nosowy dolny
14. m. masseter — mięsień żwacz
15. m. malaris — mięsień licowy
16. m. zygomaticus — mięsień jarzmowy
17. ramus buccalis dorsalis n. facialis [n. buccalis dorsa-
lis], a. transversa faciei — gałąź policzkowa górna
nerwu twarzowego [n. policzkowy grzbietowy],
tętnica poprzeczna twarzy
18. m. cutaneus faciei — mięsień skórny twarzy 29. recessus sublingualis lateralis cavi oris proprii — za-
19. ductus parotideus — przewód ślinianki przyusznej chyłek podjęzykowy boczny jamy ustnej właściwej
(przyusznicy) 30. m. genioglossus — mięsień bródkowo-językowy
20. v. facialis, ramus buccalis ventralis n. facialis [n. 31. a. et n. lingualis — tętnica językowa, nerw języko-
buccalis ventralis] — żyła twarzowa, gałąź policzko- wy
wa dolna nerwu twarzowego [n. policzkowy 32. m. hyoglossus — mięsień gnykowo-językowy
brzuszny] 33. m. styloglossus, n. hypoglossus — mięsień rylcowo-
21. glandulae buccales — gruczoły ślinowe policzkowe -językowy, nerw podjęzykowy
22. m. buccinator—pars molaris — mięsień policzko- 34. m. geniohyoideus — mięsień bródkowo-gnykowy
wy—część trzonowcowa 35. m. digastricus — venter rostralis, ductus mandibula-
23. v. faciei profunda [v. buccinatoria], n. buccalis — ris [d. submandibularis] — mięsień dwubrzuśco-
żyła głęboka twarzy [ż. policzkowa], nerw policzko- wy—brzusiec przedni, przewód ślinianki żuchwo-
wy wej [śl. podżuchwowej]
24. dens molaris III superior — ząb trzonowy (trzono- 36. v. lingualis, m. mylohyoideus — żyła językowa, mię-
wiec) III górny sień żuchwowo-gnykowy
25. a. palatina major — tętnica podniebienna większa 37. dens molaris III inferior — ząb trzonowy (trzono-
26. processus palatinus maxillae — wyrostek podnie- wiec) III dolny
bienny szczęki 38. a. et n. aheolaris inferior [mandibularis] — tętnica
27. tunica mucosa palati — błona śluzowa podniebie- zębodołowa dolna, nerw zębodołowy dolny
nia 39. mandibula — żuchwa
28. corpus linguae — trzon języka 40. sinus infraorbitalis — zatoka podoczodołowa
69
Owca. Głowa: skeletotopią tętnic strony lewej (z preparatu korozyjnego)
Tablica 61.
1. a. carotis communis — tętnica szyjna wspólna
2. a, occipitalis — tętnica potyliczna
3. ramus anastomoticus a. uertebralis cum a. occipitali
— gałąź zespalająca tętnicę kręgową z tętnicą poty-
liczną
4. a. meningea caudalis — tętnica oponowa tylna
5. a. meningea media — tętnica oponowa środkowa
6. a. condylaris — tętnica kłykciowa
7. a. auricularis caudalis [a. auricularis magna] —
tętnica małżowinowa tylna [t. małżowinowa wiel-
ka]
T. a. laryngea — tętnica krtaniowa
8. ramus parotideus a. carotidis externae — gałąź przy-
usznicza tętnicy szyjnej zewnętrznej
70
9. a. maxillaris — tętnica szczękowa
10. a. temporalis superficialis — tętnica skroniowa po-
wierzchowna
11. a. auricularis rostralis — tętnica małżowinowa
przednia
12. a. lacrimalis — tętnica łzowa
13. a. palpebralis superior — tętnica powiekowa górna
14. a. transversa faciei — tętnica poprzeczna twarzy
15. rami masseterici a, transversae faciei — gałęzie
żwaczowe tętnicy poprzecznej twarzy
16. a. labialis superior [maxillaris] — tętnica wargowa
górna
17. a. labialis inferior[mandibularis] — tętnica wargo-
wa dolna
18. a. buccalis — tętnica policzkowa
19. a. infraorbitalis — tętnica podoczodołowa
20. a. malaris — tętnica licowa
21. a. palpebralis inferior — tętnica powiekowa dolna
22. a. lateralis nasi — tętnica boczna nosa
23. a. dorsalis nasi — tętnica grzbietowa nosa
24. a. lingualis — tętnica językowa
25. a. mentalis — tętnica bródkowa
26. a. ophthalmica externa et rete mirabile ophthalmiciim
— tętnica oczna zewnętrzna i sieć dziwna oczna
27. a. supraorbitalis — tętnica nadoczodołowa
28. a. ethmoidalis — tętnica sitowa
Owca. Głowa: skeleto topią żył strony lewej
Tablica 62.
1. v. jugularis— żyła jarzmowa
2. v. linguofacialis [v. maxillaris externa] — żyła języ-
kowo-twarzowa [ż. szczękowa zewnętrzna]
3. v. lingualis — żyła językowa
4. v. submentalis — żyła podbródkowa
5. v. facialis — żyła twarzowa
6. v. labialis inferior [mandibularis] — żyła wargowa
dolna
7. v. labialis superior [maxillarisj — żyła wargowa
górna
8. v. dorsalis nasi — żyła grzbietowa nosa
9. v. angularis oculi — żyła kątowa oka
10. v. frontalis — żyła czołowa
11. v. faciei profunda [v. buccinatoria] — żyła głęboka
twarzy [ż. policzkowa]
12. v. maxillaris [interna] — żyła szczękowa [we- 20. v. transversa faciei — żyła poprzeczna twarzy
wnętrzna] 21. v. temporalis profunda — żyła skroniowa głęboka
13. v. auricularis caudalis [v. auricularis magna] — 22. truncus communis v. sphenopalatinae et v. infraorbi-
żyła małżowinowa tylna [ż. małżowinowa wielka] talis — wspólny pień żyły klinowo-podniebiennej
14. v. occipitalis — żyła potyliczna i żyły podoczodołowej
15. v. masseterica ventralis — żyła żwaczowa dolna 23. v. infraorbitalis — żyła podoczodołowa
16. v. łemporalis superficialis — żyła skroniowa po- 24. v. mentalis — żyła bródkowa
wierzchowna 25. v. emissaria foraminis jugularis [v. cerebralis ventra-
17. v. ophthalmica externa — żyła oczna zewnętrzna lis] — żyła wypustowa otworu jarzmowego [ż.
18. v. lacrimalis — żyła łzowa mózgowa brzuszna]
19. v. aheolaris injcrior [mandibularis] — żyła zębo- 26. v. auricularis rostralis — żyła małżowinowa przed-
dołowa dolna
71
Owca. Szyja od strony lewej — warstwa powierzchowna po usunięciu mięśni skórnych
i powięzi powierzchownej
Tablica 63.
1. m. parotidoauricularis (mm. auriculares ventrales)
— mięsień przyuszniczo-małżowinowy (mm
małżowinowe dolne)
2. glandula parotis — ślinianka przyuszna, przyusz-
nica
3. glandula mandibularis [gl. submandibularis] —
ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
4. m. masseter — mięsień żwacz
5. In. mandibularis — węzeł chłonny żuchwowy
6. m. omohyoideus, v. linguofacialis [v. maxillaris ex-
terna] — mięsień łopatkowo-gnykowy, żyła języko-
wo-twarzowa [ż. szczękowa zewnętrzna]
7. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
8. m. sternothyreoideus — mięsień mostkowo-tar-
czowy
9. trachea — tchawica
10. In. retropharyngeus lateralis — węzeł chłonny za-
gardłowy boczny
11. rami cutanei n. cervicalis II — gałęzie skórne ner-
wu szyjnego II
72
12. v. occipitalis, ramus dorsalis n. accessorii — żyła po- 22. m. omotransversańus — mięsień łopatkowo-po-
tyliczna, gałąź dogrzbietowa nerwu dodatkowego przeczny
13. rami cutanei n. cervicalis III — gałęzie skórne ner- 23. m. deltotdeus—parsscapularis — mięsień naramien-
wu szyjnego III ny —część łopatkowa
14.—16. m. brachiocephalicus — mięsień ramienno- 24. m. deltoideus—pars acromialis — mięsień nara-
-głowowy mienny —część barkowa
14. m. cleidooccipitalis — mięsień obojczykowo-poty- 25. v. jugularis, n. transversus colli [n. cutaneus colli] —
liczny żyła jarzmowa, nerw poprzeczny szyi [n. skórny
15. m. cleidobrachialis — mięsień obojczykowo-ra- szyi]
mienny 26. v. cephalica, n. cutaneus antebrachii cranialis (ra-
16. m. deidomastoideus — mięsień obojczykowo-sut- mus n. axillaris) — żyła odpromieniowa [ż. odgło-
kowy wowa], nerw skórny przedni podramienia (gałąź n.
17. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy pachowego)
18. m. trapezius—pars cervicalis — mięsień czworo- 27. m. triceps brachii—caput longum — mięsień trój-
boczny —część szyjna głowy ramienia—głowa długa
19- m. trapezius—pars thoracica — mięsień czworo- 28. m. triceps brachii—caput laterale — mięsień trój-
boczny —część piersiowa głowy ramienia—głowa boczna
20. rami cutanei n. cervicalis IV — gałęzie skórne ner- 29. ramus superficialis n. radialis [n. radialis superji-
wu szyjnego IV cialis] — gałąź powierzchowna nerwu promienio-
21. rami cutanei n. cervicalis V — gałęzie skórne ner- wego [n. promieniowy powierzchowny]
wu szyjnego V 30. m. brachialis — mięsień ramienny
Owca. Szyja młodej sztuki od strony prawej — warstwa głęboka

Tablica 64.

22

1. m. rhomboideus cervicis — mięsień równoległo- 12. m. occipitohyoideus [m. jugulohyoideus] — mięsień 21. m. scalenus medius — mięsień pochyły środkowy
boczny szyi potyliczno-gnykowy [m. jarzmowo-gnykowy] 22. v. jugularis, thymus — żyła jarzmowa, grasica
2. m. semispinalis capitis — mięsień półkolcowy 13. a. carotis communis, v. maxillaris[interna] — tętni- 23. a. et v. axillaris — tętnica i żyła pachowa
głowy ca szyjna wspólna, żyła szczękowa [wewnętrzna] 24. m. rectus thoracis, Inn. cervicales profundi caudales
3. m. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy 14. m. masseter, glandula mandibularis [gl. submandi- — mięsień prosty klatki piersiowej, węzły chłonne
4. m. atlantooccipitalis — mięsień szczytowo-poty- bularis] — mięsień żwacz, ślinianka żuchwowa szyjne głębokie tylne
liczny [śl. podżuchwowa] 25. mm. intercostales interni (intercartilaginei) —
5. m. longus atlantis — mięsień długi kręgu szczyto- 15. v. linguofacialis [v. maxillaris externa] In. mandi- mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne (między-
wego bularis — żyła językowo-twarzowa [ż. szczękowa chrząstkowe)
6. m. longissimus atlantis — mięsień najdłuższy zewnętrzna], węzeł chłonny żuchwowy 26. cartilagines costales — chrząstki żebrowe
kręgu szczytowego 16. n. accessorius, m. omohyoideus — nerw dodatkowy, 27. n. cerricalis II — nerw szyjny II
7. m. longus capitis — mięsień długi głowy mięsień łopatkowo-gnykowy 28. n. cervicalis III — nerw szyjny III
8. m. sternothyreoideus — mięsień mostkowo-tar- 17. truncus vagosympathicus — pień błędno-współ- 29. n. cervicalis IV — nerw szyjny IV
czowy czulny 30. n. cervicalis V — nerw szyjny V
9- m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy 18. m. splenius — mięsień płatowaty 31. n. cervicalis VI — nerw szyjny VI
10. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy 19. m. serratus ventralis certicis — mięsień zębaty do- 32. n. cervicalis VII — nerw szyjny VII
11. glandula parotis, m. parotidoauricidaris (mm. auri- brzuszny szyi 33. n. cerricalis VIII — nerw szyjny VIII
culares tentrales) — ślinianka przyuszna, przyusz- 20. m. serratus ventralis thoracis — mięsień zębaty 34. n. thoracicus longus — nerw piersiowy długi
nica, mięsień przyuszniczo-małżowinowy (mm. dobrzuszny klatki piersiowej 35. plexus brachialis — splot ramienny [spl. barkowy]
małżowinowe dolne)

73
Owca. Szyja w przekroju poprzecznym Owca. Szyja w przekroju poprzecznym
na wysokości kręgu obrotowego — tylna na wysokości 4. kręgu szyjnego — tylna
powierzchnia przekroju powierzchnia przekroju

Tablica 65. Tablica 66.

20

1. funiculus nuchae — powrózek karkowy 12. m. longus atlantis — mięsień długi kręgu szczyto- Tablica 66.
2. m. semispinalis capitis — mięsień pólkolcowy wego 1., 2. ligamentum nuchae — więzadło karkowe
głowy 13. m. longus capitis — mięsień długi głowy 1. funiculus nuchae — powrózek karkowy
3. m. splenius — mięsień płatowaty 14. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy 2. lamina nuchae — blaszka karkowa
4., 5. m. deidocephalicus — mięsień obojczykowo-gło- 15. v. jugularis — żyła jarzmowa 3. m. trapezius—pars cernicalis — mięsień czworo-
wowy 16. n. laryngeus recurrens — nerw krtaniowy wsteczny boczny —część szyjna
4. m. cleidooccipitalis — mięsień obojczykowo-poty- 17. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy 4. m. rhomboideus cervicis — mięsień równoległo-
liczny 18. m. sternothyreoideus — mięsićń mostkowo-tarczo- boczny szyi
5. m. cleidomastoideiis — mięsień obojczykowo-sut- wy 5. m. semispinalis capitis — mięsień półkolcowy
kowy 19. trachea — tchawica głowy
6. m. longissimus atlantis — mięsień najdłuższy 20. esophagus — przełyk 6. m. splenius — mięsień płatowaty
kręgu szczytowego 21. a. carotis communis, trunais vagosympathicus — 7. m. multifidus cervicis — mięsień wielodzielny szyi
7. m. rectus capitis dorsalis major — mięsień prosty tętnica szyjna wspólna, pień błędno-współczulny 8. m. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy
górny większy głowy 22. axis — kręg obrotowy 9. m. serratus ventralis cervicis — mięsień zębaty do-
8. m. obliąuus capitis caudalis — mięsień skośny tyl- 23. m. omotransversarius — mięsień łopatkowo-po- brzuszny szyi
ny głowy przeczny 10. m. longissimus atlantis — mięsień najdłuższy
9. m. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy 24. ramus dorsalis n. accessorif — gałąź dogrzbietowa kręgu szczytowego
10. m. intertransversarius — mięsień międzypo- nerwu dodatkowego 11. m. brachiocephalicus (mm. cleidooccipitalis et cleido-
przeczny 25. m. omohyoideus — mięsień łopatkowo-gnykowy mastoideus) — mięsień ramienno-głowowy (mięś-
11. m. longtts coli i — mięsień długi szyi 26. n. transversus colli [n. cutaneus collij — nerw po- nie obojczykowo-potyliczny i obojczykowo-sutko-
przeczny szyi [n. skórny szyi] wy)

74
 Owca. Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości
6. kręgu szyjnego — tylna powierzchnia przekroju

Tablica 67.

12. m. omotransversarius — mięsień łopatkowo-po-

przeczny
13. mm. intertransversarii — mięśnie międzypoprzecz-
ne
14. m. longus atlantis — mięsień długi kręgu szczyto-
11
wego
15. m. longus capitis — mięsień długi głowy
16. m. longus coli i — mięsień długi szyi
17. m. omohyoideus — mięsień łopatkowo-gnykowy
18. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy
19. esophagus — przełyk
20. thymus — grasica
21. mm. sternohyoideus et sternothyreoideus — mięśnie
mostkowo-gnykowy i mostkowo-tarczowy
22. vertebra cervicalis IV — kręg szyjny IV
23. processus articularis caudalis yertebrae cervicalis III
— wyrostek stawowy tylny kręgu szyjnego III
24. v. jugularis — żyła jarzmowa
25. a. carotis communis, truncus vagosympathicus —
tętnica szyjna wspólna, pień błędno-współczulny
26. trachea — tchawica
27. medulla spinalis — rdzeń kręgowy
28. a., v. et n. yertebralis — tętnica i żyła kręgowa, nerw
kręgowy
29- n. laryngeus recurrens — nerw krtaniowy wsteczny

18

1., 2. ligamentum nuchae — więzadło karkowe

1. funiculus nuchae — powrózek karkowy
2. lamina nucbae — blaszka karkowa
3. m. rhomboideus cervicis — mięsień równoległo-
boczny szyi
4. m. trapezius—pars ceryicalis — mięsień czworo-
boczny —część szyjna
5. m. semispinalis capitis — mięsień półkolcowy
głowy
6. mm. spinałeś et semispinales thoracis [dorsi] et ceni-
cis — mięśnie kolcowe i półkolcowe klatki piersio-
wej [grzbietu] oraz kolcowe i półkolcowe szyi
7. m. serratus imtralis ceryicis — mięsień zębaty do-
brzuszny szyi
8. m. multifidus cervicis — mięsień wielodzielny szyi
9. mm. longissimus capitis et longissimus atlantis —
mięśnie najdłuższy głowy i najdłuższy kręgu szczy-
towego
10. m. longissimus cervicis — mięsień najdłuższy szyi
11. m. splenius — mięsień płatowaty
12. mm. intertransversarii — mięśnie międzypo-
przeczne
13. m. omotranstersarius — mięsień łopatkowo-po-
przeczny
14. m. scalenus medius—pars dorsalis — mięsień po-
chyły środkowy —część dogrzbietowa
15. m. scalenus medius—pars ventralis — mięsień po-
chyły środkowy —część dobrzuszna
16. m. longus colli — mięsień długi szyi
17. m. brachiocephalicus — mięsień ramienno-gło-
wowy
18. m. subclavius — mięsień podobojczykowy
19. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy
20. mm. sternohyoideus et sternothyreoideus — mięśnie
mostkowo-gnykowy i mostkowo-tarczowy
21. processus spinosus uertebrae cervicalis VI — wyrostek
kolczysty kręgu szyjnego VI
22. ligamentum flauum — więzadło żółte [więź. mię-
dzyłukowe]
23. processus articularis cranialis vertebrae cervicalis VI
— wyrostek stawowy przedni kręgu szyjnego VI
24. medulla spinalis — rdzeń kręgowy
25. plexus vertebralis internus (venosus) [sinus yertebra-
lis] — splot kręgowy wewnętrzny (żylny) [zatoka
kręgowa]
26. corpus vertebrae ceryicalis VI — trzon kręgu szyjne-
go VI
27. lamina ventralis processus transversi yertebrae cervi-
calis VI — blaszka dobrzuszna wyrostka poprzecz-
nego kręgu szyjnego VI
28. a., v. et n. yertebralis — tętnica i żyła kręgowa, nerw
kręgowy
29. trachea — tchawica
30. esophagus — przełyk
31. a. carotis communis, truncus yagosympathicus —
tętnica szyjna wspólna, pień błędno-współczulny
32. thymus — grasica
33. v. jugularis, n. laryngeus recurrens — żyła jarzmowa,
nerw krtaniowy wsteczny
34. In. ceryicalis superficialis — węzeł chłonny szyjny
powierzchowny

75
Koza. Kościec głowy samca z boku

Tablica 68.

1. os nasalc — kość nosowa

2. os lacrimale — kość Izowa 13. pars sąuamosa ossis temporalis — część łuskowa 21. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy
3. os incisiium — kość siekaczowa kości skroniowej 22. dentes premolares superiores — zęby przedtrzonowe
4. os zygomaticum — kość jarzmowa 14. crista temporalis — grzebień skroniowy (przedtrzonowce) górne
5. maxilla — szczęka 15. sąuama occipitalis — łuska potyliczna 23. dentes molares superiores — zęby trzonowe (trzo-
6. tuber faciale [tuber malare] — guz twarzowy [guz 16. processus mastoideus ossis temporalis — wyrostek nowce) górne
licowy] sutkowaty kości skroniowej 24. processus coronoideiis [proc. muscularis] mandibulac
7. foramen infraorbitale — otwór podoczodolowy 17. porus acusticus externus — otwór słuchowy ze- — wyrostek dziobiasty [wyr. mięśniowy lub wień-
8. os frontale — kość czołowa wnętrzny cowy] żuchwy
9. canalis supraorbitalis — kanał nadoczodołowy 18. bulla tympanica — puszka bębenkowa 25. mandibula — żuchwa
10. bulla lacrimalis — puszka Izowa 19. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny 26. dentes incisifi — zęby sieczne (siekacze)
11. os parietale — kość ciemieniowa 20. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi- 27. foramen mentale — otwór bródkowy
12. //nńa temporalis [crista frontalis externa] — kresa talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy 28. cornu — róg
skroniowa [grzebień czołowy zewnętrzny] kości potylicznej]

76
Koza bezrożna. Kościec głowy samicy z boku

Tablica 69.

29

1. (W nasale — kość nosowa

2. os lacrimale — kość łzowa 15. processus mastoideus ossis temporalis — wyrostek 25. dentes molares superiores — zęby trzonowe (trzo-
3. os zygomaticum — kość jarzmowa sutkowaty kości skroniowej • nowce) górne
4. maxilla — szczęka 16. sąuama occipitalis — łuska potyliczna 26. foramen ethmoidale — otwór sitowy
5. os incisivum — kość siekaczowa 17. os interparietale — kość międzyciemieniowa 27. canalis opticus [foramen opticum]— kanał wzroko-
6. foramen infraorbitale — otwór podoczodołowy 18. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny wy [otwór wzrokowy]
7. tuber faciale [tuber malare] — guz twarzowy [guz 19. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi- 28. bulla lacrimalis — puszka łzowa
licowy] talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy 29. dentes incisivi — zęby sieczne (siekacze)
8. os frontale — kość czołowa kości potylicznej] 30. mandibula — żuchwa
9. canalis supraorbitalis — kanał nadoczodołowy 20. bulla tympanica — puszka bębenkowa 31. processus coronoideus [proc. muscularis] mandibulae
10. os parietale — kość ciemieniowa 21. crista temporalis — grzebień skroniowy — wyrostek dziobiasty [wyr. mięśniowy lub
11. //no? temporalis [crista frontalis externa] — kresa 22. porus acusticus externus — otwór słuchowy ze- wieńcowy] żuchwy
skroniowa [grzebień czołowy zewnętrzny] wnętrzny 32. processus condylaris [proc. articularis mandibulae]
12. fossa temporalis — dół skroniowy 23. processus styloideus [proc. byoideus] ossis temporalis — wyrostek kłykciowy [wyr. stawowy żuchwy]
13. protuberantia occipitalis externa — guzowatość po- — wyrostek rylcowaty [wyr. gnykowy] kości skro- 33. incisura mandibulae — wcięcie żuchwy
tyliczna zewnętrzna niowej 34. foramen mentale — otwór bródkowy
14. pars sąuamosa ossis temporalis — część łuskowa 24. dentes premolares superiores — zęby przedtrzonowe 35. angulus mandibulae — kąt żuchwy
kości skroniowej (przedtrzonowce) górne 36. fissura nasolacrimalis — szczelina nosowo-łzowa

77
Koza. Kościec głowy od dołu

Tablica 70.

10. corpus ossis (basi- et pre-)sphenoidalis — trzon

kości (podstawno- i przed-) klinowej
11. foramen ovale — otwór owalny
12. canalis supraorbitalis— kanał nadoczodolowy
13. bamulus pterygoideus (ossis pterygoidei) — haczyk
skrzydłowy (kości skrzydłowej)
14. choana — nozdrze tylne
15. os palatinum — kość podniebienna
16. foramen palatinum majus — otwór podniebienny
większy
17. sutura palatina transversa — szew podniebienny
poprzeczny
18. sutura palatina mediana — szew podniebienny
pośrodkowy
20 19. processus palatinus maxillae — wyrostek podnie-
21 23 bienny szczęki
20. processus palatinus ossis incisivi — wyrostek pod-
niebienny kości siekaczowej
21. processus nasalis ossis incisiii — wyrostek nosowy
22 Ą kości siekaczowej
22. corpus ossis incisivi — trzon kości siekaczowej
23. fissura palatina — szczelina podniebienna
24. canalis condylaris — kanał kłykciowy
25. canalis n. hypoglossi — kanał nerwu podjęzykowe-
g°
1. foramen [oaipitale] magnum — otwór [potyliczny] 5. tuberculum musculare ossis occipitalis — guzek 26. foramen jugulare [for. lacerum aborale] — otwór
wielki mięśniowy kości potylicznej jarzmowy [otwór poszarpany tylny]
2. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny 6. bulla tympanica — puszka bębenkowa 27. bulla lacrimalis — puszka łzowa
3. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi- 7. porus acusticus externus — otwór słuchowy ze- 28. foramen sphenopalatinum — otwór klinowo-pod-
talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy wnętrzny niebienny
kości potylicznej] 8. tuberculum articulare ossis temporalis — guzek sta- 29. processus muscularis ossis temporalis — wyrostek
4. pars basilaris ossis occipitalis — część podstawna wowy kości skroniowej mięśniowy kości skroniowej
kości potylicznej 9. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy 30. os zygomaticum — kość jarzmowa

78
Koza bezrożna. Głowa: skeletotopią tętnic strony lewej (z preparatu korozyjnego)
Tablica 71.
1. a. carołis communis — tętnica szyjna wspólna
2. a. occipitalis — tętnica potyliczna
3. a. meningea caudalis — tętnica oponowa tylna
4. a. condylaris — tętnica kłykciowa
5. a. lingualis — tętnica językowa
6. a. anricularis caudalis [a. auricularis magna] —
tętnica małżowinowa tylna [t. małżowinowa
wielka]
7. a. transuersa faciei — tętnica poprzeczna twarzy
8. rami massełerici a. transversae faciei — gałęzie
zwaczowe tętnicy poprzecznej twarzy
9. a. labialis superior [maxillaris] — tętnica wargowa
górna
10. a. labialis inferior [mandibularis] — tętnica war-
gowa dolna
11. a. malaris — tętnica licowa
12. a. infraorbitalis — tętnica podoczodołowa
13. a. mentalis — tętnica bródkowa
14. a. temporalis superficialis — tętnica skroniowa po-
wierzchowna
15. a. palpebralis superior lateralis — tętnica powieko-
wa górna boczna
15'. a, palpebralis inferior lateralis — tętnica powie-
kowa dolna boczna
16. a. dorsalis nasi — tętnica grzbietowa nosa
17. a. masseterica — tętnica żwaczowa
18. a. buccalis — tętnica policzkowa
19. ramiglandulares a. lingualis — gałęzie gruczołowe
tętnicy językowej
20. a. supraorbitalis — tętnica nadoczodołowa
21. a. ethmoidalis — tętnica sitowa
22. a. ophtbalmica externa — tętnica oczna zewnętrzna
79
Koza bezrożna. Głowa od strony lewej — warstwa powierzchowna po usunięciu mięśni
skórnych i powięzi powierzchownej

Tablica 72.

18

skroniowego [n. skroniowy powierzchowny], żyła

1. m. levator nasolabialis — mięsień dźwigacz noso-
wo-wargowy
2. m. cutaneus nasi— mięsień skórny nosa
3. mm. levator labii superioris [maxillaris] caninus et
depressor labii superioris — mięśnie dźwigacz wargi
górnej, kłowy i obniżający wargę górną
4. m. malaris — mięsień licowy
5. m. depressor palpebrae inferioris — mięsień obniża-
jący powiekę dolną
6. m. zygomaticus — mięsień jarzmowy
7. m. buccinator—pars buccalis — mięsień policzko-
wy—część powierzchowna
8. m. cutaneus labiorum — mięsień skórny warg
9- m. depressor labii inferioris [mandibularis] — mię-
sień obniżający wargę dolną
10. m. masseter—pars superficialis — mięsień
żwacz — część powierzchowna
11. m. masseter—pars profunda — mięsień
żwacz —część głęboka
12. m. frontalis — mięsień czołowy
13. m. parotidoauricularis (mm. auriculares tentrales)
— mięsień przyuszniczo-małżowinowy (mm.
małżowinowe dolne)
14., 15. m. cleidocephalicus — mięsień obojczykowo-
-głowowy
14. m. cleidooccipitalis — mięsień obojczykowo-poty-
liczny 28.
15. m. cleidomastoideus — mięsień obojczykowo-sut-
kowy
16. m. sternomandibularis — mięsień mostkowo-
-żuchwowy 29.
17. m. zygomaticoauricularis — mięsień jarzmowo-
-małżowinowy
18. m. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy 30.
19. In. mandibularis, m. sternohyoideus — węzeł chłon-
ny żuchwowy, mięsień mostkowo-gnykowy 31.
20. v. angularis oculi — żyła kątowa oka
21. v. dorsalis nasi — żyła grzbietowa nosa
22. v. lateralis nasi — żyła boczna nosa 32.
23. v. labialis superior [maxillaris] — żyła wargowa
górna 33.
24. a. et v. labialis inferior [mandibularis] — tętnica
i żyła wargowa dolna 34.
25. v. facialis, ductusparotideus — żyła twarzowa, prze-
wód ślinianki przyusznej (przyusznicy)- 35.
26. a. labialis superior [maxillaris] — tętnica wargowa
górna
27. ramus transiersus faciei n. auriculotemporalis [n.
temporalis superficialis], v. transiersa faciei — gałąź 36.
poprzeczna twarzy nerwu uszno-[małżowinowo]- 37.
poprzeczna twarzy
ramus buccalis dorsalis n. facialis [n. buccalis dorsa-
lis] a. transversa faciei — gałąź policzkowa górna
nerwu twarzowego [n. policzkowy grzbietowy],
tętnica poprzeczna twarzy
ramus buccalis ventralis n. facialis [n. buccalis ven-
tralis] — gałąź policzkowa dolna nerwu twarzowe-
go [n. policzkowy brzuszny]
glandula parotis — ślinianka przyuszna, przyusz-
nica
v. auricularis caudalis [v. auricularis magna], n. au-
ricularis magnus — żyła uszna tylna [ż. małżowi-
nowa wielka], nerw uszny [małżowinowy] wielki
n. cewicalis II, v. maxillaris [interna]— nerw szyj-
ny II, żyła szczękowa [wewnętrzna]
ramus dorsalis n. accessorii — gałąź dogrzbietowa
nerwu dodatkowego
n. cervicalis III, v. occipitalis — nerw szyjny III, żyła
potyliczna
glandula mandibularis [gl. submandibularis], v.
linguofacialis [v. maxillaris externa] — ślinianka
żuchwowa [śl. podźuchwowa], żyła językowo-twa-
rzowa [ż. szczękowa zewnętrzna]
v. jugularis — żyła jarzmowa
mandibula — żuchwa

80
Koza bezrożna. Głowa od strony lewej — warstwa głęboka

Tablica 73.

1. m. masseter — pars superficialis — mięsień 15. glandulae buccales ventrales — gruczoły ślinowe 24. n. accessorius, m. rectus capitis ventralis — nerw do-
żwacz —część powierzchowna policzkowe dolne datkowy, mięsień prosty dolny głowy
2. m. masseter—pars profunda — mięsień 16. m. temporalis — mięsień skroniowy 25. a. carotis communis, truncus vagosympathicus —
żwacz —część głęboka 17. a. et v. temporalis superficialis, ramus transversus tętnica szyjna wspólna, pień błędno-współczulny
3. m. buccinator—pars molaris — mięsień policzko- faciei n. auriculotemporalis [n. temporalis superficia- 26. m. cleidooccipitalis — mięsień obojczykowo-poty-
wy— część trzonowcowa lis] — tętnica i żyła skroniowa powierzchowna, liczny
4. m. buccinator—pars buccalis — mięsień policzko- gałąź poprzeczna twarzy nerwu małżowinowo- 27. m. obliąuus capitis cranialis — mięsień skośny
wy—część powierzchowna -skroniowego [n. skroniowy powierzchowny] przedni głowy
5. m. depressor labii inferioris [mandibularis] — mię- 18. a. et v. transversa faciei, ramus buccalis dorsalis n. 28. m. rectus capitis dorsalis — mięsień prosty górny
sień obniżający wargę dolną facialis [n. buccalis dorsalis] — tętnica i żyła po- głowy
6. a. dorsalis nasi — tętnica grzbietowa nosa przeczna twarzy, gałąź policzkowa górna nerwu 29. funiculus nuchae, m. obliąuus capitis caudalis —
7. a. malaris — tętnica licowa twarzowego [n. policzkowy grzbietowy] powrózek karkowy, mięsień skośny tylny głowy
8. v. dorsalis nasi — żyła grzbietowa nosa 19- meatus acusticus externus, n. facialis — przewód 30. m. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy
9. a. et n. infraorbitalis — tętnica podoczodołowa, słuchowy zewnętrzny, nerw twarzowy 31. m. atlantoocipitalis — mięsień szczytowo-potylicz-
nerw podoczodołowy 20. m. occipitohyoideus [m. jugulohyoideus] ramus buc- ny
10. a. et v. labialis superior [maxillaris] — tętnica calis ventralis n. facialis [n. buccalis ventralis] — 32. m. longus capitis — mięsień długi głowy
i żyła wargowa górna mięsień potyliczno-gnykowy [m. jarzmowo-gnyko- 33. m. cricoarytenoideus dorsalis — mięsień pierścien-
11. a. et n. buccalis, v. faciei profunda [v. buccinatoria] wy], gałąź policzkowa dolna nerwu twarzowego [n. no-nalewkowy dogrzbietowy
— tętnica policzkowa, nerw policzkowy, żyła policzkowy brzuszny] 34. m. thyreohyoideus — mięsień tarczowo-gnykowy
głęboka twarzy [ż. policzkowa] 21. stylohyoideum, v. maxillaris [interna] — część ryl- 35. esophagus — przełyk
12. a. et v. labialis inferior [mandibularis] — tętnica cowa kości gnykowej, żyła szczękowa [wewnętrzna] 36. glandula thyreoidea — gruczoł tarczowy, tarczyca
i żyła wargowa dolna 22. a. lingualis, m. stylobyoideus — tętnica językowa, 37. trachea — tchawica
13. v. facialis, m. mylohyoideus — żyła twarzowa, mięsień rylcowo-gnykowy 38. m. sternothyreoideus — mięsień mostkowo-tarczo-
mięsień żuchwowo—gnykowy 23. m. digastricus, n. hypoglossus — mięsień dwubrzu- wy
14. glandulae buccales dorsales — gruczoły ślinowe po- ścowy, nerw podjęzykowy 39. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
liczkowe górne 40. mandibula — żuchwa

81
Koza. Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości 3. trzonowca — przednia
powierzchnia przekroju
Tablica 74.
1. os nasale — kość nosowa
2. sinus frontalis — zatoka czołowa
3. a. dorsalis nasi, v. angularis oculi — tętnica grzbie-
towa nosa, żyła kątowa oka
4. ductus nasolacrimalis — przewód nosowo-łzowy
5. mm. malaris et depressor palpebrae inferioris —
mięśnie licowy i obniżający powiekę dołną
6. m. zygomaticus — mięsień jarzmowy
7. m. masseter — mięsień żwacz
8. a. transtersa faciei, ramus buccalis dorsalis n. facia-
lis [n. buccalis dorsalis] — tętnica poprzeczna twa-
rzy, gałąź policzkowa górna nerwu twarzowego [n.
policzkowy grzbietowy]
9- m. buccinator—pars molaris — mięsień policzko-
wy—część trzonowcowa
10. v. faciei profunda [v. buccinatoria], n. buccalis —
żyła głęboka twarzy [ż. policzkowa], nerw policz-
kowy
11. m. cutaneus faciei, ramus buccalis ventralis n. facia-
82
22. dens molaris III superior — ząb trzonowy (trzono-
lis [n. buccalis ventralis] — mięsień skórny twarzy, wiec) III górny
gałąź policzkowa dolna nerwu twarzowego [n. po- 23. lestibulum oris — przedsionek jamy ustnej
liczkowy brzuszny] 24. corpus linguae — trzon języka
12. ductus, parotideus, v. facialis — przewód ślinianki 25. m. styloglossus — mięsień rylcowo-językowy
przyusznej (przyusznicy), żyła twarzowa 26. m. hyoglossus — mięsień gnykowo-językowy
13. a. et n. infraorbitalis — tętnica podoczodołowa, 27. m. digastricus — venter rostralis, ductus mandibula-
nerw podoczodołowy ris [d. submandibularisj — mięsień dwubrzuścowy
14. tunica mucosa palati, a. palatina major — błona — brzusiec przedni, przewód ślinianki żuchwowej
śluzowa podniebienia, tętnica podniebienna więk- [śl. podżuchwowej]
sza 28. epihyoideum et stylohyoideum, a. lingualis — część
15. septum nasi — przegroda nosa spojeniowa i część rylcowa kości gnykowej, tętnica
16. concha nasalis media — małżowina nosowa środ- językowa
kowa 29. m. geniohyoideus — mięsień bródkowo-gnykowy
17. concha nasalis uentralis — małżowina nosowa dol- 30. v. sublingualis, m. mylohyoideus — żyła podjęzyko-
na wa, mięsień żuchwowo-gnykowy
18., 19- sinus maxillaris — zatoka szczękowa 31. n. lingualis, v. submentalis — nerw językowy, żyła
20. maxilla — szczęka podbródkowa
21. dens molaris III inferior — ząb trzonowy (trzono- 32. a. et n. aheolaris inferior [mandibularis] — tętnica
wiec) III dolny zębodołowa dolna, nerw zębodołowy dolny
Koza. Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości tylnego końca oczodołu
przednia powierzchnia przekroju

Tablica 75.

1. v. frontalis — żyła czołowa

2. sinus frontalis — zatoka czołowa
3. os frontale — kość czołowa
4. polus rostralis /frontalis/ hemispherii cerebri — bie-
gun przedni /czołowy/ półkuli mózgu
5. tractus olfactorins — pasmo węchowe
6. m. obliąuus dorsalis bulbi oculi — mięsień skośny
górny gałki ocznej
7. m. rectus dorsalis bulbi oculi — mięsień prosty gór-
ny gałki ocznej
8. m. retractor bulbi oculi — mięsień cofacz gałki
ocznej
9- m. rectus ventralis bulbi oculi — mięsień prosty
dolny gałki ocznej
10. periorbita — okostna oczodołu
11. a. et n. maxillaris — tętnica szczękowa, nerw
szczękowy
12. os presphenoidale — kość przedklinowa
13. bulbus oculi — gałka oczna
14. n. opticus — nerw wzrokowy 38 39 40
15. m. temporalis — mięsień skroniowy
16. m. pterygoideus lateralis — mięsień skrzydłowy
boczny
17. m. pterygoideus medialis — mięsień skrzydłowy
przyśrodkowy mandibula — żuchwa 35. glandula parotis — ślinianka przyuszna, przyusz-
18. m. masseter — mięsień żwacz stylohyoideum, m. thyreopharyngeus — część rylco- nica
19. ccwum pharyngis — jama gardła wa kości gnykowej, mięsień tarczowo-gardlowy 36. glandula mandibularis [gl. submandibularis] —
20. tuba auditwa, m. tensor vel i palatini — trąbka słu- 30 mm. palatopharyngeus et pterygopharyngeiis — ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
chowa, mięsień napinacz podniebienia miękkiego mięśnie podniebienno-gardłowy i skrzydłowo-gar- 37. m. sternomandibiilaris — mięsień mostkowo-
21. m. leuator veli palatini — mięsień dźwigacz pod- dłowy -żuchwowy
niebienia miękkiego 31. a. lingualis, ramus lingualis n. glossopharyngei — 38. m. thyreohyoideus — mięsień tarczowo-gnykowy
22. n. buccalis, v. faciei profunda [v. buccinatoria] — tętnica językowa, gałąź językowa nerwu językowo- 39- m. omohyoideus — mięsień łopatkowo-gnykowy
nerw policzkowy, żyła głęboka twarzy [ż. policzko- -gardłowego 40. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
wa] 32 m. digastricus et m. stylohyoideus, ductus mandibu- 41. cartilago thyreoidea, mm. vocalis et ventricularis —
23. n. lingualis — nerw językowy laris [d. submandibularis] — mięsień dwubrzuśco- chrząstka tarczowata, mięśnie głosowy i kieszonko-
24. a., v. et n. aheolaris inferior [mandibularis] — wy i mięsień rylcowo-gnykowy, przewód ślinianki wy (krtani)
tętnica i żyła zębodołowa dolna, nerw zębodołowy żuchwowej [śl. podżuchwowej] 42. aditus laryngis — wejście do krtani
dolny 33. n. hypoglossus, v. linguofacialis [v. maxillaris exter- 43. palpebra superior — powieka górna
25. v. transversa faciei — żyła poprzeczna twarzy na] — nerw podjęzykowy, żyła językowo-twarzowa 44. palpebra inferior — powieka dolna
26. ranius buccalis dorsalis n. facialis [n. buccalis dorsa- [ż. szczękowa zewnętrzna] 45. m. cutaneus faciei — mięsień skórny twarzy
lis], a. transversa faciei — gałąź policzkowa górna 34. ramus buccalis ventralis n. facialis [n. buccalis ven- 46. corpus adiposum intraperiorbitale — ciało tłuszczo-
nerwu twarzowego [n. policzkowy grzbietowy], tralis], ductus parotideus — gałąź policzkowa dolna we wewnątrzokostnowe oczodołu
tętnica poprzeczna twarzy nerwu twarzowego [n. policzkowy brzuszny], prze- 47. corpus adiposum extraperiorbitale — ciało tłuszczo-
27. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy wód ślinianki przyusznej (przyusznicy) we zewnątrzokostnowe oczodołu

83
Koza. Szyja od strony lewej — warstwa powierzchowna po usunięciu mięśni skórnych
i powięzi powierzchownej
Tablica 76.
1. — 3 . m. brachiocephalicus — mięsień ramienno-gło-
wowy
1., 2. m. cleidocephalkus — mięsień obojczykowo-gło-
wowy
1. m. cleidooccipitalis — mięsień obojczykowo-poty-
liczny
2. m. cleidomastoideus — mięsień obojczykowo-sut-
kowy
3. m. deidobrachialis — mięsień obojczykowo-ra-
mienny
4., 5. m. sternocephalicus — mięsień mostkowo-głowo-
wy
4. m. sternomandibularis — mięsień mostkowo-
-żuchwowy
5. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy
6. m. parotidoaurkularis (mm. auriculares tentrales)
— mięsień przyuszniczo-małżowinowy (mm.
małżowinowe dolne)
7. glandula parotis — ślinianka przyuszna, przyusz-
nica
8. glandula mandibularis [gl. submandibularis] —
ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
9- m. masseter — mięsień żwacz
84
10. m. trapezius — pars cervicalis — mięsień czworo-
boczny—część szyjna
11. m. trapezius—pars thoracica — mięsień czworo-
boczny—część piersiowa
12. aponeurosis m. trapezii — rozścięgno /rozcięgno/
mięśnia czworobocznego
13. spina scapulae — grzebień łopatki
14. m. omotransversarius — mięsień łopatkowo-po-
przeczny
15. m. deltoideus—pars scapularis — mięsień nara-
mienny—część łopatkowa
16. m. deltoideus—pars acromialis — mięsień nara-
mienny—część barkowa
17. m. triceps brachii—caput longum — mięsień trój-
głowy ramienia—głowa długa
18. m. triceps brachii—caput laterale — mięsień trój-
głowy ramienia—głowa boczna
19. m. brachialis — mięsień ramienny
20. n. auricularis magnus, v. auricularis caudalis [v.
auricularis magna] — nerw małżowinowy wielki,
żyła małżowinowa tylna [ż. małżowinowa wielka]
21. n. cervicalis II, v. maxillaris [interna] — nerw szyj-
ny II, żyła szczękowa [wewnętrzna]
22. ramus dorsalis n. accessorii — gałąź dogrzbietowa
nerwu dodatkowego
23. n. cervicalis III, v. occipitalis — nerw szyjny III, żyła
potyliczna
24. ramus buccalis dorsalis n. facialis [n. buccalis dorsa-
lis], a. transversa faciei — gałąź policzkowa górna
nerwu twarzowego [n. policzkowy grzbietowy],
tętnica poprzeczna twarzy
25. ramus buccalis ventralis n. facialis [n. buccalis ven-
tralis] ductus parotideus, In. mandibularis — gałąź
policzkowa dolna nerwu twarzowego [n. policzko-
wy brzuszny], przewód ślinianki przyusznej (przy-
usznicy), węzeł chłonny żuchwowy
26. v. linguofacialis [v. maxillaris externa], m. sternoby-
oideus, glandula thyreoidea — żyła językowo-twa-
rzowa [ż. szczękowa zewnętrzna]; mięsień mostko-
wo-gnykowy; gruczoł tarczowy, tarczyca
27. n. cewicalis IV, v. jugularis — nerw szyjny IV, żyła
jarzmowa
28. n. cervicalis V — nerw szyjny V
29. rami n. cervicalis VI — gałęzie nerwu szyjnego VI
30. n. cutaneus antebrachii cranialis (ramus n. axilla-
ris), v. cephalica — n. skórny przedni podramienia
(gałąź nerwu pachowego), żyła odpromieniowa [ż.
odgłowowa]
Koza. Szyja od strony lewej — warstwa głęboka
Tablica 77.
1. funiculus nuchae — powrózek karkowy
2. m. semispinalis capitis — mięsień półkolcowy
głowy
3. m. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy
4. m. atlantooccipitalis — mięsień szczytowo-poty-
liczny
5. m. longissimus atlantis — mięsień najdłuższy
kręgu szczytowego
6. m. longus atlantis — mięsień długi kręgu szczyto-
wego
7. m. parotidoauricularis (mm. auriculares ventrales)
— mięsień przyuszniczo —małżowinowy (mm.
małżowinowe dolne)
8. glandula parotis, ramus buccalis dorsalis n. facialis
[n. buccalis dorsalis] — ślinianka przyuszna, przy-
usznica; gałąź policzkowa górna nerwu twarzowe-
go [n. policzkowy grzbietowy]
9. a. transyersa faciei, v. maxillaris [interna] — tętni-
ca poprzeczna twarzy, żyła szczękowa [wewnętrz-
na]
10. m. digastricus — venter caudalis, ramus buccalis
ventralis n. facialis [n. buccalis yentralis] —
mięsień dwubrzuścowy—brzusiec tylny, gałąź po-
liczkowa dolna nerwu twarzowego [n. policzkowy
brzuszny]
11. m. masseter — mięsień żwacz
12. In. mandibularis, v. linguofacialis [v. maxillaris ex-
terna], glandula mandibularis [gl. submandibula-
ris] — węzeł chłonny żuchwowy, żyła językowo-
-twarzowa [ż. szczękowa zewnętrzna], ślinianka
żuchwowa [śl. podżuchwowa]
13. m. cricoarytenoideus dorsalis, a. carotis communis,
truncus vagosympathicus — mięsień pierścienno-
-nalewkowy dogrzbietowy, tętnica szyjna wspólna,
pień błędno-współczulny
14. processus transversus atlantis lala atlantis/, ramus
dorsalis n. accessorii — wyrostek poprzeczny kręgu
szczytowego /skrzydło kręgu szczytowego/, gałąź
dogrzbietowa nerwu dodatkowego
15. glandula thyreoidea — gruczoł tarczowy, tarczyca
16. m. sternothyreoideus, trachea — mięsień mostkowo-
-tarczowy, tchawica
17. m. rhomboideus cervicis — mięsień równoległo-
boczny szyi
18. m. splenius — mięsień płatowaty
19- m. serratus ventralis cervicis — mięsień zębaty do-
brzuszny szyi
20. m. serratus ventralis tboracis — mięsień zębaty
dobrzuszny klatki piersiowej
21. m. scalenus medius—pars dorsalis — mięsień po-
chyły środkowy — część dogrzbietowa
22. m. scalenus dorsalis [m. scalenus supracostalis] —
mięsień pochyły dogrzbietowy [m. pochyły nad-
żebrowy]
23. m. scalenus medius—pars ventralis — mięsień po-
chyły środkowy —część dobrzuszna
24. esophagus — przełyk
25. origo m. sternocephalici (mm. sternomandibularis et
sternomastoidei) — przyczep początkowy mięśnia
mostkowo-głowowego (mięśni mostkowo-żuchwo-
wego i mostkowo-sutkowego)
26. m. rectus thoracis — mięsień prosty klatki piersio-
wej
27. n. cervicalis III — nerw szyjny III
28. n. cervicalis IV — nerw szyjny IV
29. n. cervicalis V — nerw szyjny V
30. n. cervicalis VI — nerw szyjny VI
31. n. ceryicalis VII — nerw szyjny VII
32. n. ceryicalis VIII, v. jugularis — nerw szyjny VIII,
żyła jarzmowa
33. a. et v. axillaris — tętnica i żyła pachowa
34. n. thoracicus longus — nerw piersiowy długi
85
Koza. Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości 4. kręgu szyjnego — tylna
powierzchnia przekroju

Tablica 78.

18

32 33

21. processus articularis cranialis uertebrae ceruicalis

V — wyrostek stawowy przedni kręgu szyjnego V
1'., 2. ligamentum nuchae — więzadło karkowe 11. m. longissimus atlantis — mięsień najdłuższy 22. n. cenicalis V — nerw szyjny V
1. funiculus nuchae — powrózek karkowy kręgu szczytowego 23. medulla spinalis — rdzeń kręgowy
2. lamina nuchae •— blaszka karkowa 12. m. omotransversarius — mięsień łopatkowo-po- 24. a., v. et n. vertebralis — tętnica i żyła kręgowa, nerw
3. m. trapezius—pars cervicalis — mięsień czworo- przeczny kręgowy
boczny —część szyjna 13. m. serratus ventra/is cervicis — mięsień zębaty do- 25. plexus vertebralis interniis (venosus) [sinus uertebra-
4. m. rhomboideus cervkis — mięsień równoleglo- brzuszny szyi lis] — splot kręgowy wewnętrzny (żylny) [zatoka
boczny szyi 14. mm. intertransversarii — mięśnie międzypoprzecz- kręgowa]
5. m. semispinalis capitis — mięsień półkolcowy ne 26. esophagus — przełyk
głowy 15. m. longus atlantis — mięsień długi kręgu szczyto- 27. a. carotis communis — tętnica szyjna wspólna
6. m. splenius — mięsień płatowaty wego 28. v. jugularis — żyła jarzmowa
7. m. brachiocephalicus — mięsień ramienno-głowowy 16i m. longus colli — mięsień długi szyi 29. truncus ragosympathicus — pień błędno-współ-
8. m. multifidus cenicis — mięsień wielodzielny szyi 17. m. longus capitis — mięsień długi głowy czulny
9., 30. m. sternocepbalicns — mięsień mostkowo-gło- 18. m. omohyoideus — mięsień łopatkowo-gnykowy 30. m. sternomandibularis — mięsień mostkowo-
wowy 19. arcus vertebrae cervicalis IV — łuk kręgu szyjnego -żuchwowy
9. m. sternomastoideus, n. laryngeus recurrens — mię- IV 31. trachea — tchawica
sień mostkowo-sutkowy, nerw krtaniowy wsteczny 20. corpus vertebrae cervicalis IV — trzon kręgu szyjne- \2. m. sternothyreoideus — mięsień mostkowo-tarczowy
10. m. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy go IV 33. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy

86
Koza. Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości 7. kręgu szyjnego — tylna
powierzchnia przekroju
Tablica 79.
1., 2. ligamentum nuchae — więzadło karkowe
1. funiculus nuchae — powrózek karkowy
2. lamina nuchae — blaszka karkowa
3. m. rhomboideus cewicis — mięsień równoległo-
boczny szyi
4. m. trapezius—pars cervica/is — mięsień czworo-
boczny — część szyjna
5. m. serratus uentralis cervicis — mięsień zębaty do-
brzuszny szyi
6. m. semispinalis capitis — mięsień pólkolcowy
głowy
7. mm. spinałeś et semispinales thoracis [dorsi] et cervi-
cis — mięśnie kolcowe i pólkolcowe klatki piersio-
wej [grzbietu] oraz kolcowe i półkolcowe szyi
8. m. multifidits cemicis — mięsień wielodzielny szyi
9. m. longissimns cervicis — mięsień najdłuższy szyi
10. mm. longissimns capitis et longissimns atlantis —
mięśnie najdłuższy głowy i najdłuższy kręgu szczy-
towego
27
11. m. longissimns thoracis [m. longissimns dorsi] —
mięsień najdłuższy klatki piersiowej [m. najdłuższy
grzbietu]
12. mm. intertransversarii — mięśnie międzypo-
przeczne
13. m. brachiocephalicns — mięsień ramienno-gło-
wowy
14. m. scalenus meditis—pars dorsalis — mięsień po-
chyły środkowy —część dogrzbietowa
15. m. scalenus dorsalis [m. scalenus supracostalis] —
mięsień pochyły dogrzbietowy [m. pochyły nadże-
browy]
16. m. scalenus medius — pars ventralis — mięsień po-
chyły środkowy — część dobrzuszna
17., 18. m. sternocephalicus — mięsień mostkowo-gło-
wowy
17. m. sternomandibularis — mięsień mostkowo-
-żuchwowy
18. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy
19. m. longus colli — mięsień długi szyi
20. mm. sternohyoideus et sternothyreoideus — mięśnie
mostkowo-gnykowy i mostkowo-tarczowy
21. medulla spinałis — rdzeń kręgowy
22. plexus vertebralis internus (venosus) [sinus vertebra-
lis] — splot kręgowy wewnętrzny (żylny) [zatoka
kręgowa]
23. tertebra cerricalis VII — kręg szyjny VII
24. a., v. et n. tertebralis — tętnica i żyła kręgowa, nerw
kręgowy
25. a. carotis communis, truncus vagosympathicus —
tętnica szyjna wspólna, pień błędno-współczulny
26. esophagus — przełyk
27. v. jugularis— żyła jarzmowa
28. n. cervicalis VII — nerw szyjny VII
29. trachea — tchawica
30. m. omotransversarius — mięsień łopatkowo-po-
przeczny
31. n. laryngeus recurrens — nerw krtaniowy wsteczny
87
Świnia. Kościec głowy dorosłego samca z boku

Tablica 80.

1. os incisivum — kość siekaczowa

2. os nasale — kość nosowa
3. os lacrimale — kość Izowa 14. tuber faciale [tuber malare] — guz twarzowy [guz 23. incisura vasorum facialium [inc. uasorum mandi-
4. forami na lacrimalia — otwory łzowe licowy] bulae] — wcięcie (dla) naczyń twarzowych [wcięcie
5. maxilla —szczęka 15. porus acusticus externus — otwór słuchowy ze- naczyniowe żuchwy]
6. foramen infraorbitale — otwór podoczodołowy wnętrzny 24. dentes incisiii superiores — zęby sieczne (siekacze)
7. processus temporalis ossis zygomatici — wyrostek 16. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny górne
skroniowy kości jarzmowej 17. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi- 25. dens caninus superior — kieł górny
8. processus frontalis ossis zygomatici — wyrostek talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy 26. dentes incisiii inferiores — zęby sieczne (siekacze)
czołowy kości jarzmowej kości potylicznej] dolne
9. processus zygomaticus ossis temporalis — wyrostek 18. corpus mandibulae — trzon żuchwy 27. dens caninus inferior — kieł dolny
jarzmowy kości skroniowej 19. processus coronoideus [proc. muscularis] mandibu- 28. dentes premolares superiores — zęby przedtrzono-
10. os frontale — kość czołowa lae — wyrostek dziobiasty [wyr. mięśniowy lub we (przedtrzonowce) górne
11. processus zygomaticus ossis frontalis — wyrostek wieńczowy] żuchwy 29- dentes molares superiores — zęby trzonowe (trzo-
jarzmowy kości czołowej 20. processus condylaris [proc. articularis mandibulae] nowce) górne
12. linea temporalis [crista frontalis externa] — kresa — wyrostek kłykciowy [wyr. stawowy żuchwy] 30. dentes premolares inferiores — zęby przedtrzono-
skroniowa [grzebień czołowy zewnętrzny] 21. ramus mandibulae — gałąź żuchwy we (przedtrzonowce) dolne
13. crista nuchae [crista occip i ta Iis] — grzebień karko- 22. foramina mentalia lateralia — otwory bródkowe 31. dentes molares inferiores — zęby trzonowe (trzo-
wy [grz. potyliczny] boczne nowce) dolne

88
Świnia. Kościec głowy w przekroju strzałkowym (bez żuchwy)

Tablica 81.

1. os nasale — kość nosowa

2. concha nasalis dorsalis — małżowina nosowa górna 14. cavum cranii — jama czaszkowa 22. foramen [occipitale] magnum — otwór [potyliczny]
3. os conchae nasalis ventralis — kość małżowiny no- 15. lamina cribrosa — blaszka sitowa wielki
sowej dolnej 16. canalis opticus [foramen opticum] — kanał wzroko- 23. tentorium cerebelli osseum — namiot kostny móżdż-
4. vomer — lemiesz wy [otwór wzrokowy] ku
5. ospalatinum — kość podniebienna 17. foramen orbitorotundum — otwór oczodołowo- 24. bulla tympanica — puszka bębenkowa
6. processus palatinns maxillae — wyrostek podnie- -okrągły 25. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
bienny szczęki 18. porus acusticus internus et canalis facialis — otwór talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
7. meatus nasi dorsalis — przewód nosowy górny słuchowy wewnętrzny i kanał nerwu twarzowego kości potylicznej]
8. meatus nasi medius — przewód nosowy środkowy /przewód twarzowy/ 26. dentes incisivi superiores — zęby sieczne (siekacze)
9. meatus nasi ventralis — przewód nosowy dolny 19. foramen jugulare [for. lacerum aborale] — otwór górne
10. concha nasalis media — małżowina nosowa środ- jarzmowy [otwór poszarpany tylny] 27. dens caninus superior — kieł górny
kowa 20. foramen lacerum [orale] — otwór poszarpany 28. dentes premolares superiores — zęby przedtrzonowe
11. ethmoturbinalia — małżowiny sitowe [przedni] (przedtrzonowce) górne
12. choana — nozdrze tylne 21. canalis n. hypoglossi — kanał nerwu podjęzyko- 29. dentes molares superiores — zęby trzonowe (trzo-
13. sinus frontalis — zatoka czołowa wego nowce) górne

89
Świnia. Kościec głowy od góry

Tablica 82.

1. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny

2. crista nuchae [crista occipitalis] — grzebień karko-
wy [grz. potyliczny]
3. fossa łempora/is — dól skroniowy
4. linea temporalis [crista frontalis externa] — kresa
skroniowa [grzebień czołowy zewnętrzny]
5. ponis acusticus externus — otwór słuchowy ze-
wnętrzny
6. processiis zygomatictis ossis frontalis — wyrostek
jarzmowy kości czołowej
7. os parietale — kość ciemieniowa
8. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy
9. margo infraorbitalis ossis zygomatici — brzeg
podoczodołowy kości jarzmowej
10. foramen supraorbitale — otwór nadoczodołowy
11. processiis lacrimalis caudalis ossis lacrimalis — wy-
rostek łzowy tylny kości Izowej
12. foramina lacrimalia — otwory łzowe
13. maxilla — szczęka
14. os frontale — kość czołowa
15. foramen infraorbitale — otwór podoczodołowy
16. os nasale — kość nosowa
17. processiis nasalis ossis incisivi — wyrostek nosowy
kości siekaczowej
18. dens caninus superior — kieł górny
19. os lacrimale — kość łzowa
20. corpus ossis incisivi — trzon kości siekaczowej
21. fissura palatina — szczelina podniebienna

90
Świnia. Kościec głowy od dołu (bez żuchwy)

Tablica 83.

1. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny

2. incisura inter condylos occipitales — wcięcie między
kłykciami potylicznymi
3. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
kości potylicznej]
4. canalis n. hypoglossi — kanał nerwu podjęzykowe-
go
5. foramen stylomastoideum — otwór rylcowo-sutko-
wy
6. foramen jugulare [for. lacerum aborale] — otwór
jarzmowy [otwór poszarpany tylny]
7. foramen lacerum [orale] — otwór poszarpany
[przedni]
8. bulla tympanica — puszka bębenkowa
9. fossa mandibularis ossis temporalis — dół żuchwo-
wy kości skroniowej
10. tuberculum articulare ossis temporalis — guzek sta-
wowy kości skroniowej
11. ba mu/us pterygoideiis (ossis pterygoidei) — haczyk 16. foramen palatinum majus — otwór podniebienny 21. fissura palatina — szczelina podniebienna
skrzydłowy (kości skrzydłowej) większy 22. vomer — lemiesz
1 2. processus pymmidalis [proc. pterygoideiis ossis palati- 17. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy 23. dentes molares superiores — zęby trzonowe (trzo-
ni] — wyrostek piramidowy [wyr. skrzydłowaty 18. sutura palatina transversa — szew podniebienny nowce) górne
kości podniebiennej] poprzeczny 24. dentes premolares superiores — zęby przedtrzonowe
13. processus pterygoideiis ossis basisphenoidalis — wy- 19. sutura palatina mediana — szew podniebienny (przedtrzonowce) górne
rostek skrzydłowaty kości podstawnoklinowej pośrodkowy 25. dens caninus superior — kieł górny
14. cboana — nozdrze 20. sulcus palatinus major — bruzda podniebienna 26. dentes incisivi superiores — zęby sieczne (siekacze)
15. os palatinum — kość podniebienna większa górne

91
Świnia. Kościec głowy od tyłu

Tablica 84.

1. protuberantia occipitalis externa — guzowatość po- 11. vo me r — lemiesz

tyliczna zewnętrzna 12. os palatinum — kość podniebienna
2. crista nuchae [crista occipitalis] — grzebień karko- 13. hamulus pterygoideus (ossis pterygoidei) — haczyk
wy [grz. potyliczny] skrzydłowy (kości skrzydłowej)
3. lineae obliąuae sąuamae occipitalis — kresy skośne 14. processus pyramidalis [proc. pterygoideus ossis palati-
łuski potylicznej ni] — wyrostek piramidowy [wyr. skrzydłowaty
4. linea temporalis [crista frontalis externa] — kresa kości podniebiennej]
skroniowa [grzebień czołowy zewnętrzny] 15. processus paracondylaris [proc. jugttlaris ossis occipi-
5. porus acusticus externus — otwór słuchowy ze- talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
wnętrzny kości potylicznej]
6. tuberculum membranae atlantooccipitalis et m. recti 16. processus coronoideus [proc. muscularis] mandibulac
capitis dorsalis minoris — guzek przyczepu błony — wyrostek dziobiasty [wyr. mięśniowy lub wień-
szczytowo-potylicznej i mięśnia prostego górnego cowy] żuchwy
mniejszego głowy 17. foramen maxillare — otwór szczękowy
7. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny 18. processus temporalis ossis zygomatici — wyrostek
8. foramen [occipitale] magnum — otwór [potyliczny] skroniowy kości jarzmowej
wielki 19. foramen mandibulae — otwór żuchwy
9. bulla tympanica — puszka bębenkowa 20. angulus mentalis — kąt bródkowy
10. choana sinistra — nozdrze tylne lewe 21. angulus mandibulae — kąt żuchwy

92
Świnia. Podniebienie
Tablica 85.
1. palatum molle Ivelum palatinuml — podniebienie
miękkie
2. n. aheolaris inferior [mandibularis] — nerw zębo-
dolowy dolny
3. n. lingualis — nerw językowy
4. mandibula — żuchwa
5. m. pterygoideus medialis — mięsień skrzydłowy
przyśrodkowy
6. m. masseter — mięsień żwacz
7. v. faciei profunda [v. reflexa] — żyła głęboka twa-
rzy [ż. zagięta]
8. m. cutaneus faciei — mięsień skórny twarzy
9. v. facialis — żyła twarzowa
10. bucca (m. buccinator et tunica mucosa) — policzek
(mięsień policzkowy i błona śluzowa)
11. dentes molares superiores — zęby trzonowe (trzo-
nowce) górne
12. dentes premolares superiores — zęby przedtrzonowe
(przedtrzonowce) górne
13. dens caninus superior — kieł górny
14. dentes incisiii superiores — zęby sieczne (siekacze)
górne
15. papilla incisita — brodawka siekaczowa
16. ductus incisinus [d. nasopalatinus]— przewód sie-
kaczowy [przewód nosowo-podniebienny]
17. raphepalati — szew podniebienia
18. rugae palatinae — marszczki (grzebienie) podnie-
bienne
19. labium superius [maxillare] — warga górna
20. rostrum — ryj
93
Świnia. Głowa od strony lewej — warstwa powierzchowna po usunięciu mięśni skórnych

Tablica 86.

1. m. levator labii superioris [maxillaris] — mięsień

dźwigacz wargi górnej 12. m. mentalis — mięsień bródkowy (przyusznicy), gałąź łącząca gałęzie policzkowe ner-
2. terminatio carnea m. leiatoris labii superioris — 13. m. masseter — mięsień żwacz wu twarzowego
przyczep końcowy mięsisty mięśnia dźwigacza 14. m. parotidoauricularis (mm. auriculares tentralcs) 21. v. angularis oculi — żyła kątowa oka
wargi górnej — mięsień przyuszniczo-małżowinowy (mm 22. v. lateralis nasi — żyła boczna nosa
3. tendo m. leiatoris labii superioris — ścięgno mię- małżowinowe dolne) 23. v. labialis superior [maxillarisj — żyła wargowa
śnia dźwigacza wargi górnej 15. m. trapezius—pars certiealis — mięsień czworo- górna
4. m. depressor labii superioris [m. depressor rostri] — boczny — część szyjna 24. v. labialis inferior [mandibiilaris] — żyła wargowa
mięsień obniżający wargę górną [m. obniżający ryj] 16. m. brachiocephahcus — mięsień ramienno — głowo- dolna
5. m. depressor palpebrae inferioris — mięsień obniża- wy 25. n, mentalis — nerw bródkowy
jący powiekę dolną 17. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy 26. ramus transversus faciei n. auriculotempora/is [n.
6. m. caninus — mięsień kłowy 18. ramus buccalis dorsalis n. facialis [n. buccalis dorsa- temporalis supcrficialis] — gałąź poprzeczna twarzy
7. m. lenator nasolabialis — mięsień dźwigacz noso- lis] — gałąź policzkowa górna nerwu twarzowego nerwu małżowinowo-skroniowego [n. skroniowy
wo-wargowy [n. policzkowy grzbietowy] powierzchowny]
8. m. buccalis—pars buccalis — mięsień policzko- 19. v. facialis, ramus buccalis rentralis n. facialis [n. 27. mandibula — żuchwa
wy—część powierzchowna buccalis ventralis] — żyła twarzowa, gałąź policzko- 28. glandula parotis — ślinianka przyuszna, przyusz-
9. m. zygomatictis — mięsień jarzmowy wa dolna nerwu twarzowego [n. policzkowy nica
10. m. eutaneus labiorum — mięsień skórny warg brzuszny] 29. corpus adiposum — ciało tłuszczowe
11. m. depressor labii inferioris [mandibiilaris] — mie 20. ductus parotideus, ramus communicans inter ramos 30. n. auriculopalpebralis — nerw malżowinowo-po-
sień obniżający wargę dolną buccales n. facialis - przewód ślinianki przyusznej wiekowy

94
 Świnia. Głowa od strony lewej — warstwa głęboka

Tablica 87.

wargowa dolna, gałąź policzkowa dolna nerwu 21. m. cleidoocipitalis — mięsień obojczykowo-poty-
1. m. leiator labii superioris [maxillaris] — mięsień twarzowego [n. policzkowy brzuszny] liczny
dźwigacz wargi górnej 12. a. et n. mentalis — tętnica bródkowa, nerw bródko- 22. m. cleidomastoideus, v. auricularis caudalis — mię-
2. terminatio carnea m. leiatoris labii superioris — wv sień obojczykowo-sutkowy, żyła małżowinowa
przyczep końcowy mięsisty mięśnia dźwigacza 13. ductus parotideus, ramus communicans inter ramos tylna
wargi górnej buccales n. facialis — przewód ślinianki przyusznej 23. lun. parotidei — węzły chłonne przyusznicze
3. tendo m. levatoris labii superioris — ścięgno mię- (przyusznicy), gałąź łącząca gałęzie policzkowe ner- 24. In. retropharyngeus lateralis — węzeł chłonny za-
śnia dźwigacza wargi górnej wu twarzowego gardłowy boczny
4. m. depressor labii superioris [m. depressor rostri] — 14. v. facialis — żyła twarzowa 25. tendo m. sternomastoidei, ramus coli i n. facialis —
mięsień obniżający wargę górną [m. obniżający ryj] 15. m. parotidoauricularis (mm. auricu/ares tentrales), ścięgno mięśnia mostkowo-sutkowego, gałąź szyj-
5. a. et n. infraorbitalis — tętnica podoczodołowa, n. auriculopalpebralis — mięsień przyuszniczo- na nerwu twarzowego
nerw podoczodolowy -małżowinowy (mm. małżowinowe dolne), nerw 26. Inn. cervicales superficiales vcntrales — węzły chłon-
6. ramus buccalis dorsalis n. facialis[n. buccalis dorsa- małżowinowo-powiekowy ne szyjne powierzchowne dobrzuszne
lis] — gałąź policzkowa górna nerwu twarzowego 16. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy 27. v. maxillaris [interna] — żyła szczękowa [we-
[n. policzkowy grzbietowy] 17. ramus transversus faciei n. auriculotemporalis [n. wnętrzna]
7. m. buccinator—pars molaris — mięsień policzko- temporalis superficia/is] — gałąź poprzeczna twarzy 28. v. jugularis externa — żyła jarzmowa zewnętrzna
wy— część trzonowcowa nerwu małżowinowo-skroniowego [n. skroniowy 29. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy
8. a. et n. buccalis, v. faciei profunda [v. reflexa] — powierzchowny] 30. glandula mandibularis [gl. submandibularis] —
tętnica policzkowa, nerw policzkowy, żyła głęboka 18. ramus buccalis dorsalis n. facialis [n. buccalis dorsa- ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
twarzy [ż. zagięta] lis] — gałąź policzkowa górna nerwu twarzowego 31. In. mandibularis accessorius — węzeł chłonny
9. m. buccinator—pars buccalis — mięsień policz- [n. policzkowy grzbietowy] żuchwowy dodatkowy
kowy— część powierzchowna 19. m. masseter — mięsień żwacz 32. v. linguofacialis[v. maxillaris externa] — żyła języ-
10. m. depressor labii inferioris [mandibularis] — mię- 20. m. trapezius—pars cervicalis — mięsień czworo- kowo-twarzowa [ż. szczękowa zewnętrzna]
sień obniżający wargę dolną boczny — część szyjna 33. In. mandibidaris — węzeł chłonny żuchwowy
11. v. labialis inferior [mandibularis], ramus buccalis 21., 22. m. cleidocephalicus — mięsień obojczykowo- 34. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
ventralis n. facialis [n. buccalis ventralis] — żyła -głowowy 35. mandibula — żuchwa

95
Świnia. Głowa od strony lewej — warstwa głęboka po usunięciu lewej połowy żuchwy
Tablica 88.
1. m. masseter — mięsień żwacz
2. OT. pterygoideus medialis — mięsień skrzydłowy
przyśrodkowy
3. tonsilla palatina — migdałek podniebienny
4. stylohyoideum, OT. hyoglossąs — część rylcowa
kości gnykowej, mięsień gnykowo-językowy
5. OT. styloglossus — mięsień rylcowo-językowy
6. mandibida — żuchwa
7. glandula parotis, n. auriculopalpebralis — ślinianka
przyuszna, przyusznica; nerw małżowinowo-po-
wiekowy
8. OT. parotidoauricularis (mm. auriculares tentrales)
— mięsień przyuszniczo-malżowinowy (mm.
małżowinowe dolne)
9. n. facialis — nerw twarzowy
10. glandula sublingualis polystomatica — ślinianka
podjęzykowa wielootworowa
11. n. lingualis, ductus mandibularis[d. submandibula-
ris] — nerw językowy, przewód ślinianki żuchwo-
wej [śl. podżuchwowej]
96
12. n. bypoglossus — nerw podjęzykowy
13. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
kości potylicznej]
14. a. facialis, m. stylohyoideus — tętnica twarzowa,
mięsień rylcowo-gnykowy
15. m. digastricus — mięsień dwubrzuścowy
16. n. aheolaris inferior [mandibularis] — nerw zębo-
dołowy dolny
17. glandula sublingualis monostomatica — ślinianka
podjęzykowa jednootworowa
18. ductus sublingualis, n. hypoglossus — przewód śli-
nianki podjęzykowej, nerw podjęzykowy
19. a. lingualis — tętnica językowa
20. m. genioglossus — mięsień bródkowo-językowy
21. m. geniohyoideus — mięsień bródkowo-gnykowy
22. m. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy
23. n. mylohyoideus, a. carotis externa — nerw żuchwo-
wo-gnykowy, tętnica szyjna zewnętrzna
24. m. rectus capitis lateralis — mięsień prosty boczny
głowy
25., 26. OT. deidocepbalicus — mięsień obojczykowo-
-głowowy
25. m. cleidooccipitalis — mięsień obojczykowo-poty-
liczny
26. m. cleidomastoideus — mięsień obojczykowo-sut-
kowy
27. m. longus capitis — mięsień długi głowy
28. truncus vagosympathicus — pień błędno-wspól-
czulny
29. a. carotis communis, v. jugularis interna — tętnica
szyjna wspólna, żyła jarzmowa wewnętrzna
30. glandula mandibularis [gl. submandibularis] —
ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
31. OT. thyreohyoideus — mięsień tarczowo-gnykowy
32. OT. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
33. v. linguofacialis [v. maxillaris externa] — żyła języ-
kowo-twarzowa [ż. szczękowa zewnętrzna]
34. v. lingualis — żyła językowa
35. OT. omohyoideus — mięsień łopatkowo-gnykowy
36. cavum oris — jama ustna
37. lingua — język
Świnia. Głowa w przekroju strzałkowym
Tablica 89.
1. sinus frontalis — zatoka czołowa
2. oj" nasale — kość nosowa
3. cartilago sepii nasi — chrząstka przegrody nosa
4. os ros trale — kość ryjowa
5. os incisimtm — kość siekaczowa
6. meatus nasi nentralis — przewód nosowy dolny
7. meatus nasi medius — przewód nosowy środkowy
8. meatus nasi dorscilis— przewód nosowy górny
9. concha nasalis dorsalis — małżowina nosowa górna
10. concha nasalis tenłralis — małżowina nosowa
dolna
11. palatum dttritm — podniebienie twarde
12. labyrinthus ethmoidalis— błędnik sitowy
13. os frontale — kość czołowa
14. osparietale — kość ciemieniowa
13. os occipitale — kość potyliczna
16. hemispheritim cerebri — półkula mózgu
17. cerebellum — móżdżek
18. mesencephalon — śródmózgowie
19. medulla spinalis — rdzeń kręgowy
20. ni. semispinalis capilis — mięsień półkolcowy 35. m. orbiciilaris oris, glandulae roslralcs — mięsień
głowy okrężny ust, gruczoły ryjowe
21. m. red as capitis dorsalis minor — mięsień prosty 56. mandibula — żuchwa
górny mniejszy głowy 37. basihyoideum, m. hyoglossus — trzon kości gnyko-
22. m. rectus capitis dorsalis major — mięsień prosty wej, mięsień gnykowo-językowy
górny większy głowy 38. >n. hyoepiglotticus, cartilago epiglollica — mięsień
23. atlas — kręg szczytowy gnykowo-naglośniowy, chrząstka nagłośniowa
24. axis — kręg obrotowy 39. cartilago ihyreoidea, m. thyreohyoideus — chrząstka
25. m. longus capilis — mięsień długi głowy tarczowata, mięsień tarczowo-gnykowy
26. m. longus coli i — mięsień długi szyi 40. oslium pharyngeum tubae auditiiae — ujście gar-
27. palatum mollel lelnm palalinuml: glandulae paLili- dłowe trąbki słuchowej
nae, m. palatinus — podniebienie miękkie: gruczo- 41. arcus palatopharyngcus — łuk podniebienno-gar-
ły ślinowe podniebienne, mięsień podniebienny dlowy
28. caiinn pharyngis — jama gardła 42. cartilago arytenoidea — chrząstka nalewkowata
29- lingua — język 43. esophagus, cartilago crieoidea — przełyk, chrząstka
30. recessus sublingualis cavi oris proprii — zachyłek pierścieniowata
podjęzykowy jamy ustnej właściwej 44. cacum laryngis — jama krtani
31. m. genioglossus — mięsień bródkowo-językowy 45. plica tocalis — fałd głosowy
32. m. geniohyoideus — mięsień bródkowo-gnykowy 46. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
33. m. mylohyoiclens — mięsień żuchwowo-gnykowy 47. recessus pharyngeus [recessus relropharyngeus] — za-
34. m. cutaneus faciei — mięsień skórny twarzy chyłek gardłowy [zach. zagardłowy]
97
Świnia. Głowa: skeletotopią tętnic strony lewej po usunięciu lewej połowy żuchwy
Tablica 90.
1. a. carotis communis — tętnica szyjna wspólna
2., 7. a. carotis interna — tętnica szyjna wewnętrzna
3.-6. a. occipitalis — tętnica potyliczna
4. ramus descendens a. occipitalis — gałąź zstępująca
tętnicy potylicznej
5. ramus occipitalis a. occipitalis — gałąź potyliczna
tętnicy potylicznej
6. ramus anastomoticus a. occipitalis cum a. basilari
— gałąź łącząca tętnicę potyliczną z tętnicą pod-
stawną
7. a. carotis interna — tętnica szyjna wewnętrzna
8. a. condylaris — tętnica kłykciowa
9- ramus caudalis a. carotidis internae — gałąź tylna
tętnicy szyjnej wewnętrznej
10. ramus rostralis a. carotidis internae (ad rete mirabi-
le epidurale rostrale) — gałąź przednia tętnicy szyj-
nej wewnętrznej (do sieci dziwnej nadoponowej
/nadtwardówkowej/ przedniej)
11. a. carotis externa — tętnica szyjna zewnętrzna
98
12. a. lingualis — tętnica językowa
13. a. sublingualis — tętnica podjęzykowa
14. a. submentalis — tętnica podbródkowa
15., 16. a. facialis — tętnica twarzowa
17. ramus massetericus a. carotidis externae — gałąź
żwaczowa tętnicy szyjnej zewnętrznej
18. rami parotidei a. carotidis externae — gałęzie
przyusznicze tętnicy szyjnej zewnętrznej
19. a. auricularis caudalis [a. auricularis magna] —
tętnica małżowinowa tylna [t. małżowinowa wiel-
ka]
20. ramus auricularis lateralis a. auricularis caudalis
[magnae] — gałąź małżowinowa boczna tętnicy
małżowinowej tylnej [wielkiej]
21. ramus auricularis medialis a. auricularis caudalis
[magnae] — gałąź małżowinowa przyśrodkowa
tętnicy małżowinowej tylnej [wielkiej]
22. a. temporalis superficialis — tętnica skroniowa po-
wierzchowna
23. a. transversa faciei — tętnica poprzeczna twarzy
24. a. auricularis rostralis — tętnica małżowinowa
przednia
25. a. meningea media — tętnica oponowa środkowa
26. a. aheolaris inferior [mandibularis] — tętnica
zębodołowa dolna
27. a. temporalis profunda caudalis — tętnica skronio-
wa głęboka tylna
28. a. ophthalmica externa —- tętnica oczna zewnętrzna
29. a. maxillaris [interna] — tętnica szczękowa
[wewnętrzna]
30. a. buccalis — tętnica policzkowa
31. a, temporalis profunda rostralis — tętnica skronio-
wa głęboka przednia
32. a. malaris — tętnica licowa
33. a. palatina major — tętnica podniebienna większa
34. a. infraorbitalis — tętnica podoczodołowa
35. a. sphenopalatina — tętnica klinowo-podniebienna
36. a. masseterica — tętnica żwaczowa
Świnia. Głowa: skeletotopią żył strony lewej
Tablica 91.
1. v. jugularis externa — żyła jarzmowa zewnętrzna
2. v. linguofacialis [v. maxillaris externa] — żyła języ-
kowo-twarzowa [ż. szczękowa zewnętrzna]
3. v. lingualis — żyła językowa
4. v. labialis inferior [mandibularis] — żyła wargowa
dolna
5. v. facialis — żyła twarzowa
6. v. faciei profunda [v. reflexa] — żyła głęboka twa-
rzy [ż. zagięta]
6'. haustrum v. faciei profundae — wypuklenie żyły
głębokiej twarzy
7. ramus anastomoticus v. faciei profundae cum v.
ophthalmica externa ventrali — gałąź zespalająca
żyłę głęboką twarzy z żyłą oczną zewnętrzną dolną
8. v. palatina major — żyła podniebienna większa
9. v. labialis superior [maxillaris] — żyła wargowa
górna
10. v. lateralis nasi — żyła boczna.nosa
11. v. frontalis — żyła czołowa
12. ramus massetericus v. faciei profundae [v. reflexae]
— gałąź żwaczowa żyły głębokiej twarzy [ż. za-
giętej]
13. v. maxillaris [interna]— żyła szczękowa [wewnę-
trzna]
14. v. auricularis caudalis [v. auricularis magna] —
żyła małżowinowa tylna [ż. małżowinowa wielka]
15. v. auricularis profunda — żyła małżowinowa
głęboka
16. v. auricularis rostralis — żyła małżowinowa przed-
nia
17. v. temporalis superficialis — żyła skroniowa po-
wierzchowna
18. v. temporalis profunda — żyła skroniowa głęboka
19- v. aheolaris inferior [mandibularis] — żyła zębo-
dołowa dolna
20. v. spbenopalatina — żyła klinowo-podniebienna
21. plexus venosus orbitae — splot żylny oczodołu
22. v. ophtalmica externa — żyła oczna zewnętrzna
23. v. transversa faciei — żyła poprzeczna twarzy
24. v. emissaria foraminis jugularis [v. cerebralis ventra-
lis] — żyła wypustowa otworu jarzmowego [ż.
mózgowa brzuszna]
25. v. occipitalis — żyła potyliczna
26. v. pbaryngea ascendens — żyła gardłowa wstępująca
27. v. laryngea cranialis — żyła krtaniowa przednia
28. v. jugularis interna — żyła jarzmowa wewnętrzna
29. v. infraorbitalis — żyła podoczodołowa
99
Świnia. Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości ostatniego trzonowca — przednia
powierzchnia przekroju
1. sinus frontales— zatoki czołowe
2. v. frontalis — żyła czołowa
3. labyrinthiis ethmoidalis — błędnik sitowy
4. lamina perpendicularis ossis ethmoidalis — blaszka
pionowa kości sitowej
5. cartilago septi nasi — chrząstka przegrody nosa
6. meatus nasi tenlralis — przewód nosowy dolny
7. vomer — lemiesz
8. sinus maxi//aris — zatoka szczękowa
9. a., v. et n. infraorbitalis — tętnica i żyła podoczo-
dołowa, nerw podoczodolowy
10. duetIIS nasolaerimalis — przewód nosowo-łzowy
11. palatum dumni — podniebienie twarde
12. a. et n. palaiinus major — tętnica podniebienna
większa, nerw podniebienny większy
13. dens molaris III superior — ząb trzonowy (trzono-
wiec) III górny
14. dens molaris III mferior — ząb trzonowy (trzono-
wiec) III dolny
100
Tablica 92.
policzkowa górna nerwu twarzowego [n. policzko-
wy grzbietowy]
22. a. et n. bueealis, v. facialis — tętnica policzkowa,
nerw policzkowy, żyła twarzowa
15. m. buceinator—pars molaris — mięsień policzko- 23. n. et aa. alieolares inferiores [mandibnlares] —
wy—część trzonowcowa nerw zębodolowy dolny, tętnice zębodołowe dolne
16. m. depressor labii inferioris [mandibulans], ramus 24. mandibula, m. digaslrieus — tenter rostralis —
communieans inter ramos buecales n. facialis — mię- żuchwa, mięsień dwubrzuścowy — brzusiec przedni
sień obniżający wargę dolną, gałąź łącząca gałęzie 25. lingita — język
policzkowe nerwu twarzowego 26. m. hyoglossus — mięsień gnykowo-językowy
17. duetus parotideus, i: labialis inferior[mandibularis] 27. a. lingitalis, n. bypoglossns — tętnica językowa,
— przewód ślinianki przyusznej (przyusznicy), żyła nerw podjęzykowy
wargowa dolna 28. m. genioglossns, n. lingualis — mięsień bródkowo-
18. ramus bueealis tenlralis n. facialis [n. bueealis ven- -językowy, nerw językowy
tralis], m. eutaneus faciei — gałąź policzkowa dolna 29. glandula sublingualis polystomatiea, duetus mandi-
nerwu twarzowego [n. policzkowy brzuszny], bularis [d. submandibiilaris] — ślinianka podjęzy-
mięsień skórny twarzy kowa wielootworowa, przewód ślinianki żuchwo-
19. n. letator labii superioris [masillaris] — mięsień wej [śl. podżuchwowej]
dźwigacz wargi górnej 30. duetus sublingualis, m. mylohyoideus — przewód
20. m. depressor labii superioris [m. depressor rostri] — ślinianki podjęzykowej, mięsień żuchwowo-gnyko-
mięsień obniżający wargę górną [m. obniżający ryj] wy
m. zygomaticus, ramus bueealis dorsalis n. facialh 31. m. geniobyoideus — mięsień bródkowo-gnykowy
[n. bueealis dorsalis] — mięsień jarzmowy, gałąź 32. m. orbieularis oeidi — mięsień okrężny oka
Świnia. Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości stawu skroniowo-żuchwowego

Tablica 93.

1. cartilago auriailae — chrząstka małżowiny usznej

2. mm. auriculares — mięśnie małżowinowe
3. os parietctle— kość ciemieniowa
4. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy
5. processus pyramidalis [proc. pterygoideus ossis pa/a/i-
nij, processus pterygoideus ossis basisphenoidalis —
wyrostek piramidowy [wyr. skrzydłowy kości pod-
niebiennej], wyrostek skrzydłowy kości podstaw
noklinowej
6. m. łemporalis — mięsień skroniowy
7. m. masseter—pars profunda — mięsień żwacz
— część głęboka
8. m. massctcr—pars superficialis — mięsień żwacz
— część powierzchowna
9. m. pterygoideus lateralis — mięsień skrzydłowy
boczny
10. m. pterygoideus medialis — mięsień skrzydłowy
przyśrodkowy
11. sinus sagittalis durae mcitris encephali (venosus) —
zatoka strzałkowa opony twardej mózgowia (żylna)
12. substantia grisea neopallii — istota szara płaszcza
nowego
13. lentriadus lateralis encephali — komora boczna
(pierwsza, druga) mózgowia
14. hypophysis Iglandula pitiutarial', n. oculomotorius,
n. trochlearis, u. abducens — przysadka, nerw oko-
ruchowy, nerw bloczkowy, nerw odwodzący
15. sinus caternosus durae matris encephali (renosus),
nn. ophtalmicus et maxillaris — zatoka jamista
opony twardej mózgowia (żylna), nerwy oczny
i szczękowy
16. cavum pharyngis, palatum mollelielum palatimtml
— jama gardła, podniebienie miękkie
17. v. maxillaris [interna] — żyła szczękowa [we-
wnętrzna]
18. n. mylohyoideus — nerw żuchwowo-gnykowy
19. n. lingualis— nerw językowy
20. a., v. et n. alueolaris inferior [mandibularis] —
tętnica i żyła zębodołowa dolna, nerw zębodołowy
dolny
21. isthmus faucium — cieśń gardła
22. radix linguae — korzeń języka
23. glandula sublingualis monostomcttica, m. styloglos-
sus — ślinianka podjęzykowa jednootworowa,
mięsień rylcowo-językowy
24. m. hyoglossus, epihyoideitm, ductus mandibularis [d.
submandibularis] — mięsień gnykowo-językowy,
część spojeniowa kości gnykowej, przewód ślinian-
ki żuchwowej [śl. podżuchwowej]
25. ceratohyoideum, a. lingualis — róg językowy, czyli
mniejszy, kości gnykowej, tętnica językowa
26. n. hypoglossus, m. geniohyoideus — nerw podjęzyko-
wy, mięsień bródkowo-gnykowy
27. m. digastricus — mięsień dwubrzuścowy
28. m. stylohyoideus — mięsień rylcowo-gnykowy
29. mandibula, glandula parotis — żuchwa; ślinianka
przyuszna, przyusznica
30. ramus buccalis dorsalis n. facialis[n, buccalis dorsa-
lis] — gałąź policzkowa górna nerwu twarzowego
[n. policzkowy grzbietowy]
31. ductus parotideus, v. facialis — przewód ślinianki
przyusznej (przyusznicy), żyła twarzowa
32. ramus buccalis uentralis n. facialis [n. buccalis ven-
tralis] — gałąź policzkowa dolna nerwu twarzowe-
go [n. policzkowy brzuszny]
33. m. cuianeusfaciei — mięsień skórny twarzy
34. m. sternohyoideus, v. lingualis — mięsień mostko-
wo-gnykowy, żyła językowa

101
Świnia. Kościec głowy w przekroju poziomym: powierzchnia
wewnętrzna podstawy czaszki
Tablica 94.
1. canalis supraorbitalis — kanał nadoczodołowy
2. sinus frontalis rostra/is medialis — zatoka czołowa
przednia przyśrodkowa
3. sinus frontalis rosłralis lateralis — zatoka czołowa
przednia boczna
4. septum sinuum frontalium — przegroda zatok
czołowych
5. fossa ethmoidalis — dół sitowy
6. crista galli — grzebień koguci
7. foramen orbitorotundum — otwór oczodołowo-
-okrągły
8. sulcus nn. ophtalmici et maxillaris — bruzda ner-
wów ocznego i szczękowego
9. fossa hypophysialis sellae turcicae — dół przysadko-
wy siodełka tureckiego
10. dorsum sellae turcicae — grzbiet siodełka tureckie-
go
11., 17. foramen lacerum [orale] — otwór poszarpany
[przedni]
102
12. pars petrosa ossis temporalis — część skalista kości
skroniowej
13. porus acusticus internus — otwór słuchowy we-
wnętrzny
14. foramen jugulare [for. lacerum aboralej — otwór
jarzmowy [otwór poszarpany tylny]
15. canalis n. hypoglossi — kanał nerwu podjęzykowe-
go
16. sulcus chiasmatis et introitus canalis [foraminis]
optici — bruzda skrzyżowania wzrokowego i wej-
ście do kanału [otworu] wzrokowego
18. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy
19. meatus acusticus externus — przewód słuchowy ze-
wnętrzny
20. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
kości potylicznej]
21. crista tentorica — grzebień namiotowy
22. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny
Tablica 95
1. bulbus olfactorius — opuszka węchowa
2. fissura longitudinalis cerebri — szczelina podłużna
mózgu
3. sulcus diagonalis — bruzda przekątna
4. sulcus suprasyhius rostralis — bruzda nadsylwiu-
szowa przednia
5. sulcus coronalis — bruzda wieńcowa
6. fissura sylvia Ifissura [sulcus] lateralis cerebrii —
szczelina sylwiuszowa /szczelina [bruzda] boczna
mózgu/
7. sulcus suprasyhius caudalis — bruzda nadsylwiuszo-
wa tylna
8. sulcus obliąuus — bruzda skośna
9. sulcus suprasyhius medius — bruzda nadsylwiuszo-
wa środkowa
10. sulcus endomarginalis lendosagittalisl — bruzda
wewnątrzbrzeżna /wewnątrzstrzałkowa/
11. sulcus marginalis I sagitta lisi — bruzda brzeżna
/strzałkowa/
12. sulcus ectomarginalis Iectosagittalisl — bruzda ze-
wnątrzbrzeżna /zewnątrzstrzałkowa/
13. sulcus ectosyhiuscaudalis — bruzda zewnątrzsylwiu-
szowa tylna
14. ramus suki diagonalis — gałąź bruzdy przakątnej
15. hemispherium cerebelli — półkula móżdżku
16. vermis cerebelli — robak móżdżku
17. medulla oblongata — rdzeń przedłużony
Świnia. Mózgowie od góry Świnia. Mózgowie od dołu, jego
unaczynienie tętnicze oraz miejsca
Tablica 95. odejścia nerwów czaszkowych
Tablica 96.

15

1. bulbus olfactorius — opuszka węchowa

2. n. opticus — nerw wzrokowy
3. n. oculomotorius — nerw okoruchowy
4. n. trochlearis — nerw bloczkowy 14. trigonum olfactorium — trójkąt węchowy A. a. carotis interna (cerebralis) — tętnica szyjna
5. radix motoria et rad ix sensoria n. trigemini — ko- 15. tractus olfactorius lateralis — pasmo węchowe wewnętrzna
rzeń ruchowy i korzeń czuciowy nerwu trójdziel- boczne B. a. communicans caudalis — tętnica łącząca tylna
nego 16. lobus piriformis (telencephalon) — płat gruszkowaty C. a. cerebri caudalis — tętnica tylna mózgu
6. n. abducens — nerw odwodzący (kresomózgowie) D. a. cerebelli rostralis — tętnica przednia móżdżku
7. n. facialis — nerw twarzowy 17. substantia perforata rostralis rhinencephali — istota E. a, cerebelli caudalis — tętnica tylna móżdżku
8. n. vestibulocochlearis [n. statoacusticusj — nerw porowata /dziurkowana/ przednia węchomozgowia F. a. basilaris — tętnica podstawna
przedsionkowo-slimakowy [n. statyczno-sluchowy] 18. tractus opticus — pasmo wzrokowe G. a. ethmoidalis interna — tętnica sitowa wewnętrz-
9. n. glossopharyngeus — nerw językowo-gardłowy 19. tuber cinereum et recessus neurohypophysialis Irec. in- na
10. n. vagns — nerw błędny fundibulil — guz popielaty i zachyłek przysadkowy G. —K., M. a. cerebri rostralis — tętnica przednia mózgu
11. radix cranialis n. accessorii — korzeń przedni /zachyłek lejka/ H. a. corporis callosi — tętnica ciała modzelowatego
nerwu dodatkowego 20. corpus mammilare (diencephalon) — ciało sutecz- J. a. communicans rostralis — tętnica łącząca przed-
11. radix cranialis n. accessorii — korzeń czaszkowy kowate (międzymózgowie) nia
nerwu dodatkowego 21. crus cerebri — odnoga mózgu L. a. cerebri media — tętnica środkowa mózgu
12. n. hypoglossus — nerw podjęzykowy 22. pons — most N. a. chorioidea rostralis — tętnica naczyniówkowa
13. tractus olfactorius medialis — pasmo węchowe 23. medulla oblongata — rdzeń przedłużony [splotu naczyniówkowego] przednia
przyśrodkowe 24. medulla spinalis — rdzeń kręgowy

103
Świnia. Jama gardła i krtani od góry po odsłonięciu
sklepienia gardła

Tablica 97.

1. esophagits — przełyk 9. m. palatiiuis, glandulae palalinae — mięsień pod-

2. trachea — tchawica niebienny, gruczoły podniebienne
3., 6., 7. arcus palatopharyngeus — łuk podniebienno- 10. radix linguae— korzeń języka
-gardlowy 11. papilla lallata — brodawka okolona
3. tuniaw mucosa et musculctris (in sectione) — błony 12. papilla foliata — brodawka liściasta
śluzowa i mięśniowa (przecięte) 13. plicae cricocorniculatae — fałdy pierścienno-rożko-
4. lestibulitm esophagi /pars esophagea cciii phaiyngisl we
— przedsionek przełyku /część przełykowa jamy 14. cartilcigo corniailata — chrząstka rożkowata
gardła/ 15. pika aryepiglottica — fałd nalewkowo-nagłośniowy
5. fornixpharyngis— sklepienie gardła 16. epiglottis — nagłośnia
8., 9. palatum molle I vel i im palatinmnl — podniebie- 17. aditus laryngis — wejście do krtani
nie miękkie

104
Świnia. Kościec szyi z boku
Tablica 98.
I. —VII. tertebrae certicales I—VII — kręgi szyjne
I —VII
1. tuberculum dorsale atlantis — guzek dogrzbietowy
kręgu szczytowego
2. processus spinosus axis — wyrostek kolczysty kręgu
obrotowego
3. processus spinosus tertebrarum ceriicalium III— VII
— wyrostek kolczysty kręgów szyjnych III — V I I
4. processus spinosus tertebrae thoracicae 1 — wyrostek
kolczysty kręgu piersiowego I
5. foramen tertebrale laterale atlantis — otwór kręgo-
wy boczny kręgu szczytowego
6. processus transversus atlantis lala atlantisl — wy-
rostek poprzeczny kręgu szczytowego /skrzydło
kręgu szczytowego/
IV
7. arcus ventralis atlantis — luk dobrzuszny kręgu
szczytowego
8. tuberculum tentrale atlantis — guzek dobrzuszny
kręgu szczytowego
9. foramen tertebrale laterale axis — otwór kręgowy
boczny kręgu obrotowego
10. „canalis transtersarius" tertebrarum ceriicalium —
„kanał poprzeczny" kręgów szyjnych
11. processus articularis caudalis — wyrostek stawowy
tylny
12. processus articularis cranialis — wyrostek stawowy
przedni
13. foramen vertebrale laterale vertebrarum cervicalium
— otwór kręgowy boczny kręgów szyjnych
14. foramen pertebrale laterale tertebrae thoracicae I —
otwór kręgowy boczny kręgu piersiowego I
15. tuberculum dorsale processus transuersi vertebrarum
cervicalium — guzek dogrzbietowy wyrostka po-
przecznego kręgów szyjnych
16. tuberculum lentrale processus transiersi lertebrarum
ceriicalium III— V — guzek dobrzuszny wyrostka
poprzecznego kręgów szyjnych III—V
17. costa I — żebro I
18. processus transversus tertebrae thoracicae I — wyros-
tek poprzeczny kręgu piersiowego I
19- tarnina tentralis processus transtersi (tertebrae certi-
calis VI) — blaszka dobrzuszna wyrostka po-
przecznego kręgu szyjnego VI
105
Świnia. Szyja od strony lewej — warstwa powierzchowna po usunięciu mięśni skórnych

Tablica 99.

1. m. trapezius—pars cervicalis — mięsień czworo- 9. m. subclavius [m. pectoralis cleidoscapularis; pars

boczny —część szyjna
2. m. trapezius—pars thoraciea — mięsień czworo-
boczny — część piersiowa
3. aponeurosis m. trapezii — rozścięgno /rozcięgno/
mięśnia czworobocznego
4. spina scapulae — grzebień łopatki
5.-7. m. brachiocephalicus — mięsień ramienno-gło-
wowy
5., 6. m. deidocephalicus — mięsień obojczykowo-gło-
wowy
5. m. cleidooccipitalis — mięsień obojczykowo-poty-
liczny
6. m. cleidomastoideus — mięsień obojczykowo-sut-
kowy
7. m. cleidobrachialis — mięsień obojczykowo-ra-
mienny
8. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy
praescapularis m. pectoralis profundi] — mięsień
podobojczykowy [m. piersiowy obojczykowo-
-łopatkowy; część przedłopatkowa m. piersiowego
głębokiego]
10. m. omotransrersarius — mięsień łopatkowo-po-
przeczny
11. m. supraspinatus — mięsień nadgrzebieniowy
12. m. deltoideus — mięsień naramienny
13., 14. m. triceps brachii—caput longum — mięsień
trójgłowy ramienia—głowa długa
15. m. triceps brachii—caput laterale — mięsień trój-
głowy ramienia—głowa boczna
16. m. masseter — mięsień żwacz
17. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
18. m. brachialis — mięsień ramienny
19- ramus buaalis dorsalis n. facialis[n. buccalis dorsa-
lis] — gałąź policzkowa górna nerwu twarzowego
[n. policzkowy grzbietowy]
20. ramus colli n. facialis, v. maxillaris [interna] —
gałąź szyjna nerwu twarzowego, żyła szczękowa
[wewnętrzna]
21. glandula mandibularis [gl. submandibularis] —
ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
22. ramus dorsalis n. accessorii — gałąź dogrzbietowa
nerwu dodatkowego
23. nn. cenicales — nerwy szyjne
24. n. supraclavicularis — nerw nadobojczykowy
25. v. jugularis externa — żyła jarzmowa zewnętrzna
26. v. linguofacialis [v. maxillaris externa] — żyła języ-
kowo-twarzowa [ż. szczękowa zewnętrzna]
27. n. axillaris — nerw pachowy
28. v. cephalica, n. cutaneus antebrachii cranialis (ra-
mus n. axillaris) — żyła odpromieniowa [ż. odglo-
wowa], nerw skórny przedni podramienia (gałąź n.
pachowego)

106
Świnia. Szyja od strony lewej — warstwa głęboka
Tablica 100.
1. m. rhomboideus cewicis — mięsień równoległo-
boczny szyi
1'. m. rhomboideus capitis — mięsień równoległobocz-
ny głowy
2. m. complexus[major] — mięsień złożony [większy]
3. m. splenius capitis — mięsień płatowaty głowy
3'. m. splenius cenicis — mięsień płatowaty szyi
4. m. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy
5. m. serratus ventralis cewicis — mięsień zębaty do-
brzuszny szyi
6. m. obliąuus capitis caudalis — mięsień skośny tyl-
ny głowy
7. m. obliquus capitis cranialis — mięsień skośny
przedni głowy
8. processus transversus atlantis lala atlantisl — wy-
rostek poprzeczny kręgu szczytowego /skrzydło
kręgu szczytowego/
9. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
talis], m. rectus capitis lateralis — wyrostek przy-
kłykciowy [wyr. jarzmowy kości potylicznej],
mięsień prosty boczny głowy
10. ramus dorsalis n. accessorii — gałąź dogrzbietowa
nerwu dodatkowego
11. m. intertransversarius dorsalis certicis — mięsień
międzypoprzeczny dogrzbietowy szyi
12. m. intertransversarius tentralis cenicis — mięsień
międzypoprzeczny dobrzuszny szyi
13. m. scalenus dorsalis [m. scalenus supracostalis] —
mięsień pochyły dogrzbietowy [m. pochyły nadże-
browy]
14. m. scalenus medius — mięsień pochyły środkowy
15. m. longus capitis — mięsień długi głowy
16. m. thyreohyoideus — mięsień tarczowo-gnykowy
17.—19. m. sternothyreoideus (18—portio dorsalis,
19—portio pentralis) — mięsień mostkowo-tarczo-
wy (18—odcinek dogrzbietowy, 19 —odcinek do-
brzuszny)
20. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
21. m. sternomastoideus— mięsień mostkowo-sutkowy
22. m. masseter — mięsień żwacz
23. mm. intercostales externi — mięśnie międzyżebro-
we zewnętrzne
24. m. rectus thoracis — mięsień prosty klatki piersio-
wej
25. a. carotis communis, truncus uagosympathicus, v. ju-
gularis interna — tętnica szyjna wspólna, pień
błędno-współczulny, żyła jarzmowa wewnętrzna
26. n. cervicalis III — nerw szyjny III
27. n. cervicalis IV — nerw szyjny IV
28. n. cervicalis V— nerw szyjny V
29. n. cervicalis VI — nerw szyjny VI
30. n. cerricalis VII — nerw szyjny VII
31. n. cerpicalis VIII — nerw szyjny VIII
32. v. jugularis externa — żyła jarzmowa zewnętrzna
33. a. et v. axillaris — tętnica i żyła pachowa
34. glandula thyreoidea — gruczoł tarczowy, tarczyca
35. trachea — tchawica
36. thymus, v. cephalica — grasica, żyła odpromieniowa
[ż. odgłowowa]
37. thyreohyoideum — róg krtaniowy, czyli większy,
kości gnykowej
107
Świnia. Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości kręgu szczytowego — tylna
powierzchnia przekroju

Tablica 101.

15. dens axis — ząb kręgu obrotowego

16. mm. intertransiersarii cenicis: dorsalis et tentralis
— mięśnie międzypoprzeczne szyi: dogrzbietowy
i dobrzuszny
17. m. lieidomastoideus — mięsień obojczykowo-sut-
kowy
18. v. rertebralis — żyła kręgowa
19. m. longtis colli et longus capitis — mięśnie długi
szyi i długi głowy
20. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy
21. hm. retropharyngei laterales — węzły chłonne za-
gardłowe boczne
22. m. cutaneus colli — mięsień skórny szyi
23. glandula parotis — ślinianka przyuszna, przyusz-
nica
24. glandula mandibidaris [gl. sitbmandibnlaris] —
ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
25. tnincus vagosym[>athiciis, v. jngularis interna —
pień błędno-współczulny, żyła jarzmowa wewnę-
trzna
26. lestibułum esopbagi /pars esophagea cari pharyn-
1. m. rhomboideus certicis — mięsień równoległo- 7. w. cleidoocipitalis — mięsień obojczykowo-poty- gis/ — przedsionek przełyku /część przełykowa
boczny szyi liczny jamy gardła/
1'. m. rhomboideus capitis — mięsień równoległobocz- 8. m. longissimus capitis et m. tongissimus atlantis — 27. v. maxillaris [interna] — żyła szczękowa [we-
ny głowy mięsień najdłuższy głowy i mięsień najdłuższy wnętrzna]
2. m. trapezius—pars certkalis — mięsień czworo- kręgu szczytowego 28. a. carotis communis — tętnica szyjna wspólna
boczny — część szyjna 9. m. obliąuus capitis caudałis — mięsień skośny tyl- 29. v. lingiiofacialis [v. maxi//aris extema] — żyła języ-
3., 4. m. semispinalis capitis — mięsień pólkolcowy ny głowy kowo-twarzowa [ż. szczękowa zewnętrzna]
głowy 10. m. serratus rentralis cenicis — mięsień zębaty do- 30. carti/ago arytenoidea, mm. cricoaiytenoidei dorsa-
3. m. complexus[major] — mięsień złożony [większy] brzuszny szyi lis et lateralis — chrząstka nalewkowata, mięśnie
4. m. biuentercervicis — mięsień dwubrzuścowy szyi 11. dura małer spinalis — opona twarda rdzenia pierścienno-nalewkowe dogrzbietowy i boczny
5. m. splenhis — mięsień płatowaty kręgowego 31. carti/ago thyreoidea — chrząstka tarczowata
6. m. rectus capitis dorsalis major — mięsień prosty 12. mcdulla spinalis — rdzeń kręgowy 32. m. omohyoideus — mięsień łopatkowo-gnykowy
górny większy głowy 13. atlas — kręg szczytowy 33. m. sternothyreoideus — mięsień mostkowo-tarczo-
7., 17. m. cleidocephalictis — mięsień obojczykowo- 14. p/cxiis tertebralis internus (venosns) [sinus rertebra- wy
-głowowy lis] — splot kręgowy wewnętrzny (żylny) [zatoka 34. ca nim laryngis — jama krtani
kręgowa] 35. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy

108
Świnia. Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości 3. kręgu szyjnego — tylna
powierzchnia przekroju

Tablica 102.

1. m. rhomboideus aipitis — mięsień równoległobocz-

ny głowy
2. ni. trapezius—pars certicalis — mięsień czworo-
boczny — część szyjna
3. ni. rhomboideus certicis — mięsień równoległo-
boczny szyi
4., 5. ni. spleniiis — mięsień płatowaty
6., 7. ni. semispinalis aipitis — mięsień półkolcowy
głowy
6. ni. bitenter certicis — mięsień dwubrzuścowy szyi
7. m. complexus[major]— mięsień złożony [większy]
8. ni. longissitnns capitis — mięsień najdłuższy głowy
9. ni. iongissimtis at/antis — mięsień najdłuższy
kręgu szczytowego
10. ni. serratus ventralis certicis — mięsień zębaty do-
brzuszny szyi
11. m. omotransversarius — mięsień łopatkowo-po-
przeczny 18. m. longiis coli i — mięsień długi szyi 27., 28. m.sternothyreoideus (27—portio dorsalis, 28—por-
12. m. rectus capitis dorsalis major — mięsień prosty 19. m. longus capitis — mięsień długi głowy tio icntralis) — mięsień mostkowo-tarczowy (27 —
górny większy głowy 20. m. cutaneus co/li — mięsień skórny szyi odcinek dogrzbietowy, 28 —odcinek dobrzuszny)
13. ni. obliąinis capitis ca uda lis — mięsień skośny tyl- 21. ni. sternoniastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy 29. m. steniohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
ny głowy 22. tninciis vagosympathkus, ni. omohyoideus — pień 30. glandula mandibiilaris [gl. submandibitlaris] —
14., 15. m. cleidocephaliciis — mięsień obojczykowo- blędno-współczulny, mięsień łopatkowo-gnykowy ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
-głowowy 23. a. carotis commiuiis, v. jugidaris interna — tętnica 31. processus spinosus axis — wyrostek kolczysty kręgu
14. m, cleidooccipitalis — mięsień obojczykowo-poty- szyjna wspólna, żyła jarzmowa wewnętrzna obrotowego
liczny 24. v. jugidaris externa, lnu. certicales superficiales ven- 32. tertebra cenicalis III — kręg szyjny III
15. m. cleidomastoideiis — mięsień obojczykowo-sut- trales — żyła jarzmowa zewnętrzna, węzły chłonne 3 3 . medulla spinalis — rdzeń kręgowy
kowy szyjne powierzchowne dobrzuszne 34. ligamentuni f/anini — więzadło żółte (więź. mię-
16. DI. intertransiersarius dorsalis ccnicis — mięsień 25. glandula parotis — ślinianka przyuszna, przyusz- dzyłukowe)
międzypoprzeczny dogrzbietowy szyi nica 35. a. et v. vertebralis — tętnica i żyła kręgowa
17. ni. intertransiersarius tentralis ccrticis — mięsień 26. cartilago cricoidea, ni. cricothyreoideus — chrząstka 36. esophagus — przełyk
międzypoprzeczny dobrzuszny szyi pierścieniowata, mięsień pierścienno-tarczowy 37. cavum laryngis — jama krtani

109
Świnia. Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości 4. kręgu szyjnego — tylna
powierzchnia przekroju

Tablica 103.

16. m. omotransversarius — mięsień łopatkowo-po-

1. m. rhomboideus ceruicis — mięsień równoległo-
boczny szyi
2. ni. rhomboideus capitis — mięsień równoległobocz-
ny głowy
3. m. trapezius—pars ceryicalis — mięsień czworo-
boczny —część szyjna
4. m. splenius — mięsień płatowaty
5., 6. m. semispinalis capitis — mięsień półkolcowy
głowy
5. m. biventer cerińcis — mięsień dwubrzuścowy szyi
6. m. complexus [major] — mięsień złożony [większy]
7. a. et v. cervicalis profunda — tętnica i żyła szyjna
głęboka
8. m. serratus ventralis cervicis — mięsień zębaty do-
brzuszny szyi
9. m. multifidus cervicis — mięsień wielodzielny szyi
10. OT. longissimus capitis et longissimus atlantis —
mięsień najdłuższy głowy i najdłuższy kręgu szczy-
towego
11. m. longissimus cenńcis — mięsień najdłuższy szyi
12. medulla spinalis — rdzeń kręgowy
13. plexus yertebralis internus (venosus) [sinus yertebra-
lis] — splot kręgowy wewnętrzny (żylny) [zatoka
kręgowa]
14. a. et v. yertebralis — tętnica i żyła kręgowa
15. yertebra ceryicalis IV — kręg szyjny IV
przeczny
17. m. supraspinatus — mięsień nadgrzebieniowy
18. m. intertransversarius dorsalis cenicis — mięsień
międzypoprzeczny dogrzbietowy szyi
19. m. scalenus medius — mięsień pochyły środkowy
20. m. intertransversarius tentralis ceryicis — mięsień
międzypoprzeczny dobrzuszny szyi
21. m. longus coli i — mięsień długi szyi
22. m. subclavius [m. pectoralis cleidoscapularis: pars
praescapularis m. pectoralis profundi] — mięsień
podobojczykowy [m. piersiowy obojczykowo-
-łopatkowy; część przedłopatkowa m. piersiowego
głębokiego]
23. m. brachiocephalicus — mięsień ramienno-głowo-
wy
24. esophagus, n. laryngeus recurrens — przełyk, nerw
krtaniowy wsteczny
25. a. carotis communis, truncus vagosympathicus —
tętnica szyjna wspólna, pień błędno-współczulny
26. v. jugularis interna — żyła jarzmowa wewnętrzna
27. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy
28. v. jugularis externa, m. sternothyreoideus — żyła jarz-
mowa zewnętrzna, mięsień mostkowo-tarczowy
29- w. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
30., 31. m. cutaneus colli — mięsień skórny szyi
32. trachea — tchawica

110
Koń. Rzut kośćca w tle pokroju głowy
i szyi
Tablica 104.
Koń. Okolice głowy
Tablica 105.
1. — 3 . regio nasalis (nasus) — okolica nosowa (nos)
1. regio dorsalis nasi (dorsum nasi) — okolica grzbie-
towa nosa (grzbiet nosa)
2. regio lateralis nasi — okolica boczna nosa
3. regio naris — okolica nozdrza przedniego
4. regio maxillaris — okolica szczękowa
5. regio buccalis (bucca) — okolica policzkowa (poli-
czek)
6. regio mandibularis — okolica żuchwowa
7. regio oralis: regiones labialis superior et labialis infe-
rior — okolica ustna: okolice wargowa górna i war-
gowa dolna
8. regio mentalis (mentum) — okolica bródkowa
(bródka)
9. regio infraorbitalis — okolica podoczodołowa
10. regio masseterica — okolica żwaczowa
11. regio orbitalis: regiones palpebralis superior et pal-
pebralis inferior — okolica oczodołowa: okolice
powiekowa górna i powiekowa dolna
12. regio frontalis (frons) — okolica czołowa (czoło)
13. regio parietalis — okolica ciemieniowa
14. regio temporalis (tempus) — okolica skroniowa
(skroń)
15. fossa supraorbitalis — dół nadoczodołowy
16. regio zygomatica — okolica jarzmowa
17. regio articulationis temporomandibularis — okolica
stawu skroniowo-żuchwowego
18. regio parolidea — okolica przyusznicza
19. regio laryngea — okolica krtaniowa
20. linea marginalis mandibulae — linia brzeżna
żuchwy
A. naris — nozdrze przednie
B. labium superius [maxillare] — warga górna
C. labium inferius [mandibulare] — warga dolna
D. incisura tasorum facialium [inc. lasorum mandi-
bulae] — wcięcie (dla) naczyń twarzowych [wcięcie
naczyniowe żuchwy]
E. crista facialis — grzebień twarzowy
F. cirrus capitis — grzywka
G. juba — grzywa
H. auricula — małżowina uszna
J. processus transversus atlantis lala atlantisl — wy-
rostek poprzeczny kręgu szczytowego /skrzydło
kręgu szczytowego/
K. sulcus jugularis — bruzda szyjna lub jarzmowa (ry-
nienka żyły jarzmowej)
111
Koń. Kościec głowy nowo narodzonego źrebięcia

Tablica 106.

1. os incisiium — kość siekaczowa

2. os nasak — kość nosowa 12. pars tympanica ossis temporalis — część bębenko- 19. dens incisiius I superior et iiicisiius 1 inferior (dentes
3. maxilla — szczęka wa kości skroniowej deciditi) — ząb sieczny (siekacz) I górny i sieczny
4. os zygomaticum — kość jarzmowa 13. porus aaisticiis externus — otwór słuchowy ze- (siekacz) I dolny (zęby mleczne)
5. os lacrimale — kość Izowa wnętrzny 20. dens incisiius IIsuperior et incisiius II inferior (den-
6. os frontale — kość czołowa 14. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi- tes decidui) — ząb sieczny (siekacz) II górny i siecz-
7. os parietale — kość ciemieniowa talis] — wyrostek przyklykciowy [wyr. jarzmowy ny (siekacz) II dolny (zęby mleczne)
8. OJ interparietale — kość międzyciemieniowa kości potylicznej] 21. —23. dentes premolares superiores — zęby przedtrzo-
9. os occipitale — kość potyliczna 15. arais zygomaticus — łuk jarzmowy nowe (przedtrzonowce) górne
10. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny 16. foramen infraorbitale — otwór podoczodołowy 24. mandibula — żuchwa
11. pars scjuamosa ossis temporalis — część łuskowa 17. foramen supraorbitale — otwór nadoczodołowy 25. sutura frontonasalis— szew czołowo-nosowy
kości skroniowej 18. foramen mentale— otwór bródkowy

112
Koń. Kościec głowy z boku (od lewej strony) z odsłoniętymi zatokami
Tablica 107.
1. maxilla — szczęka
2. os nasale — kość nosowa
3. os incisiuum — kość siekaczowa
4. incisura nasoincisiva [inc. nasomaxillaris] — wcię-
cie nosowo-siekaczowe [wcięcie nosowo-szczęko-
we]
5. dentes incisiii superiores et inferiores — zęby sieczne
(siekacze) górne i dolne
6. sinus conchojrontalis — zatoka małżowinowo-
-czołowa
1. canalis nasolacrimalis — kanał nosowo-łzowy
8., 9. os conchae nasalis ventralis —• kość małżowiny
nosowej dolnej
8. sinus conchae ventralis —- zatoka małżowiny dolnej
10. septum sinuum maxillarium — przegroda zatok
szczękowych
11. sinus maxillaris caudalis — zatoka szczękowa tyl-
na
12. sinus maxillaris rostralis — zatoka szczękowa
przednia
13. crista facialis — grzebień twarzowy
14. apertura sinus sphenopalatini — otwór zatoki kli-
nowo-podniebiennej
15. foramen supraorbitale — otwór nadoczodołowy
16. os frontale — kość czołowa
17. fossa m. obliąui uentralis bulbi oculi [fossa muscula-
ris ossis lacrimalis] — dół mięśnia skośnego dolne-
go gałki ocznej [dół mięśniowy kości łzowej]
18. fossa sacci lacrimalis — dół (dla) worka łzowego
19. canalis infraorbitalis — kanał podoczodołowy
20. os parietale — kość ciemieniowa
21. crista nuchae [crista occipitalis] — grzebień karko-
wy [grz. potyliczny]
22. crista temporalis — grzebień skroniowy
23. processus zygomaticus ossis frontalis — wyrostek
jarzmowy kości czołowej
24. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy
25. porus acusticus externus — otwór słuchowy ze-
wnętrzny
26. canalis opticus [foramen opticum] — kanał wzroko-
wy [otwór wzrokowy]
27. fissura orbitalis et foramen alare rostrale — szczeli-
na oczodołowa i otwór skrzydłowy przedni
28. processus retroarticularis ossis temporalis [proc. retro-
glenoideus] — wyrostek zastawowy kości skronio-
wej [wyr. zapanewkowy]
29. processus mastoideus ossis temporalis — wyrostek
sutkowaty kości skroniowej
30. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny
31. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
kości potylicznej]
32. dentes premolares superiores — zęby przedtrzonowe
(przedtrznowce) górne
33. dentes molares superiores — zęby trzonowe (trzo-
nowce) górne
34. ramus mandibiilae — gałąź żuchwy
55. hamulus pterygoideus (ossis pterygoidei) — haczyk
skrzydłowy (kości skrzydłowej)
56. pars incisiva corporis mandibiilae — część sieka-
czowa trzonu żuchwy
37. incisura vasorum facialium [inc. lasorum mandi-
biilae] — wcięcie (dla) naczyń twarzowych [wcięcie
naczyniowe żuchwy]
38. angulus mandibiilae — kąt żuchwy
39. processus coronoideiis [proc. mitscularis] mandibiilae
— wyrostek dziobiasty [wyr. mięśniowy lub wień-
cowy] żuchwy
40. processus condylaris [proc. articularis mandibulae]
— wyrostek kłykciowy [wyr. stawowy żuchwy]
41. foramen mentale — otwór bródkowy
42. dens caninus superior et inferior — kieł górny i dol-
ny
113
Koń. Kościec głowy z boku (od lewej strony) z kolorowo zaznaczonymi kośćmi
Tablica 108.
1. mandibula — żuchwa
2. max i Ha — szczęka
3. os inasiumi — kość siekaczowa
4. os nasale — kość nosowa
5. os hurimcile — kość Izowa
6. os zygomalicum — kość jarzmowa
7. os fronla/c — kość czołowa
8. as pnsphenoida/c — kość przedklinowa
9. lamina pcrpcnduiilcnis ossis palatini blaszka
pionowa kości podniebiennej
10. os tempomle — kość skroniowa
11. os parietale — kość ciemieniowa
1 2. os oaipilalc — kość potyliczna
13. os inlcrparieiah — kość międzyciemieniowa
114
14. sutura maxilloincisiva — szew szczękowo-sieka-
czowy
1 5. sutura nasomaxillaris — szew nosowo-szczękowy
16. sutura lacrinwniaxillaris — szew Izowo-szczękowy
17. sutura zy^omaticomaxillaris — szew jarzmowo-
-szczękowy
18. sutura nasoiucisiia — szew nosowo-siekaczowy
19. sutura Jrontonasalis— szew czolowo-nosowy
20. sutura nasolacrimalis — szew nosowo-łzowy
21. sutura froutolacrimalis — szew czolowo-lzowy
22. sutura laaimozygomatica — szew Izowo-jarzmowy
23. sutura temporozygomatica — szew skroniowo-jarz-
mowy
24. sutura st/uainosojronta/is — szew luskowo-czolowy
25. sutura lemporofrontalis — szew skroniowo-czo-
lowy
26. sutura coroiuilis [sul. fmntoparietalis] — szew
wieńcowy [szew czolowo-ciemieniowy]
27. sutura sąiiainosa [sut. park totem pora lis] — szew
łuskowy [szew ciemieniowo-skroniowy]
28. sutura lambdoidea [sut. parietooaipilalis] — szew
węglowy [szew ciemieniowo-potyliczny]
29. sutura oaipiloinastoidca — szew potyliczno-sut-
kowy
30. sutura sphcnopa/alina — szew klinowo-podnie-
bienny
31. sutura scjuamosoniasloidca — szew luskowo-sut-
kowy
Koń. Kościec głowy w przekroju strzałkowym z kolorowo zaznaczonymi kośćmi
Tablica 109.
1. os incisiiinn — kość siekaczowa
2. maxilla — szczęka
3. processus palatinus maxillae — wyrostek podnie-
bienny szczęki
4. processus aheolaris maxillae — wyrostek zębodoło-
wy szczęki
5. os nasale — kość nosowa
6. ameba nasalis dorsalis — małżowina nosowa
górna
7. os conchae nasalis rentralis — kość małżowiny no-
sowej dolnej
8. ethmoturbinalia — małżowiny sitowe
9. vomer — lemiesz
10. lamina horizonialis ossis palatini — blaszka pozio-
ma kości podniebiennej
11. lamina perpendiadaris ossis palatini — blaszka
pionowa kości podniebiennej
12. os pterygoideum — kość skrzydłowa
13. os frontale — kość czołowa
14. corpus ossis basisphenoidalis — trzon kości pod-
stawnoklinowej
28
15. ala ossis basisphenoidalis [ala temporalis ossis sphe- 26. sutura nasoincisiia — szew nosowo-siekaczowy
noidalis] — skrzydło kości podstawnoklinowej 27. sutura uasoinaxillaris — szew nosowo-szczękowy
[skrzydło skroniowe kości klinowej] 28. sutura jrontonasalis — szew czołowo-nosowy
16. corpus ossis presphenoidalis — trzon kości przed- 29. sutura córo na lis [sul. /ronfoparietalis] — szew
klinowej wieńcowy [szew czołowo-ciemieniowy]
17. ala ossis presphenoidalis [ala orbilalis ossis spheuoi- 30. sutura sphenofrontalis — szew klinowo-czołowy
dalis] — skrzydło kości przedklinowej [skrzydło 31. sutura sphenosćjuamosa — szew klinowo-łuskowy
oczodołowe kości klinowej] 32. sutura sauamosa [sul. parie/olemporalis] — szew
18. pars squamosa ossis temporalis — część łuskowa łuskowy [szew ciemieniowo-skroniowy]
kości skroniowej 33. sutura occipitomasloidea — szew potyliczno-sutko-
19. pars pet rosa ossis temporalis — część skalista kości wy
skroniowej 34. synchondrosis sphenooceipitalis — chrząstkozrost
20. os interparie/ale — kość rniędzyciemieniowa klinowo-potyliczny
21. os parielale— kość ciemieniowa 35. processus pterygoideus ossis basisphenoidalis — wy-
22. pars la tera lis ossis occipitalis — część boczna kości rostek skrzydłowaty kości podstawnoklinowej
potylicznej 56. synchondrosis intersphenoidalis — chrząstkozrost
23. sąuama occipitalis — łuska potyliczna śródklinowy /międzyklinowy/
24. pars hasilaris ossis occipitalis — część podstawna 37. sutura palatoma.\illaris — szew podniebienno-
kości potylicznej -sczczękowy
25. sutura maxilloincisiva — szew szczękowo-sieka- 38. mandibula — żuchwa
czowy
115
Koń. Kościec głowy od przodu

Tablica 110.

15. ramus mandibulae — gałąź żuchwy

16. incisura vasorum facialium [inc. vasorum mandi-
bulae] — wcięcie (dla) naczyń twarzowych [wcięcie
1. os frontale — kość czołowa 10. processus lacrimalis rosłralis ossis lacrimalis — wy- naczyniowe żuchwy]
2. os nasale — kość nosowa rostek łzowy przedni kości łzowej 17. orbita — oczodół
3. os lacrimale — kość Izowa 11. processus lacrimalis caudalis ossis lacrimalis — wy- 18. choana dextra — nozdrze tylne prawe
4. os zygomalicum — kość jarzmowa rostek łzowy tylny kości łzowej
5. maxilla — szczęka 1 2. incisura nasoincisiva [inc. nasomaxillaris] — wcię- I., dens incisivus 1 superior — ząb sieczny (siekacz)
6. OJ incisivum — kość siekaczowa cie nosowo-siekaczowe [wcięcie nosowo-szczęko- I górny
7. vomer — lemiesz we] L. dens incisitus II superior — ząb sieczny (siekacz) II
8. processus zygomaticus ossis frontalis — wyrostek 13. canalis interincisivus [can. incisivus] — kanał mię- górny
jarzmowy kości czołowej dzysiekaczowy [kanał siekaczowy] h. dens incisivus III superior — ząb sieczny (siekacz)
9. foramen infraorbitale — otwór podoczodołowy 14. crista facialis — grzebień twarzowy III górny

116
Koń. Kościec głowy od tyłu
Tablica 111.
1. crisła nuchae [crista occipitalis] — grzebień karko-
wy [grz. potyliczny]
2. prottiberantia occipitalis externa — guzowatość po-
tyliczna zewnętrzna
3. condylus occipiłalis — kłykieć potyliczny
4. foramen [occipitale] magnum — otwór [potyliczny]
wielki
5. processus coronoideus [proc. muscularis] mandibulae
— wyrostek dziobiasty [wyr. mięśniowy lub wień-
cowy] żuchwy
6. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy
7., 8. processus condylaris [proc. articularis mandibulae]
— wyrostek kłykciowy [wyr. stawowy żuchwy]
7. caput mandibulae — głowa żuchwy
8. colium mandibulae — szyjka żuchwy
9. foramen sphenopalatinum — otwór klinowo-pod-
niebienny
10. foramen maxillare — otwór szczękowy
11. hamulus pterygoideus (ossis pterygoidei) — haczyk
skrzydłowy (kości skrzydłowej)
12. foramen palatinum caudale — otwór podniebien-
ny tylny
13. canalis n. hypoglossi — kanał nerwu podjęzyko-
wego
14. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
łalis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
kości potylicznej]
1 5. foramen mandibulae — otwór żuchwy
16. choana — nozdrze tylne
17. vomer — lemiesz
18. foramen palatinum majus — otwór podniebienny
większy
19. angulus mentalis — kąt bródkowy
20. angulus mandibulae — kąt żuchwy
21. fissura palatina — szczelina podniebienna
22. processus palatinus maxillae — wyrostek podnie-
bienny szczęki
23. processus palatinus ossis incisivi — wyrostek pod-
niebienny kości siekaczowej
117
Koń. Kościec głowy od góry z odsłoniętymi zatokami

Tablica 112.

1. crista michae [cristci occipitalis]— grzebień karko-

wy [grz. potyliczny]
2. crista sctgittttlis cxteriui — grzebień strzałkowy ze-
wnętrzny
3. os parietale — kość ciemieniowa
4. pars sqiicimo.ui ossis temporalis — część łuskowa
kości skroniowej
5. I i nett tempom lis [crista front a lis extcrmi] — kresa
skroniowa [grzebień czołowy zewnętrzny]
6. os frontale — kość czołowa
7. foramen siipraorbitak — otwór nadoczodołowy
8. os lacrimalc — kość łzowa
9. os zygomaticnm — kość jarzmowa
10. os na sale — kość nosowa
11. maxilla — szczęka
12. os incisiuum — kość siekaczowa
13. processiis zygomatiens ossis tenipora/is — wyrostek
jarzmowy kości skroniowej
14. orbita — oczodół
15. processiis zygomaticus ossis Jronta/is — wyrostek
jarzmowy kości czołowej
16. foramen injraorbitalc — otwór podoczodołowy
17. canalis interincisivus [can. incisivus] — kanał
międzysiekaczowy [kanał siekaczowy]
18., 20. sinus conchofrontalis — zatoka malżowinowo-
-czołowa
19. la mina tectoria ossis ethmoidalis — blaszka pokry-
wowa (stropowa) kości sitowej (błędnika sitowego)
20. sinus conchae dorsalis — zatoka małżowiny górnej
21. apertura frontomaxillaris — otwór czołowo-
-szczękowy
12. sinus maxillaris caiulalis — zatoka szczękowa tyl-
na
23. sinus maxillaris rostralis — zatoka szczękowa
przednia
24. jissura palatina — szczelina podniebienna

118
Koń. Kościec głowy od góry z kolorowo zaznaczonymi kośćmi

Tablica 113.

1. os occipilale — kość potyliczna

2. os inlcrpcirietalc — kość międzyciemieniowa
3. avpavielale— kość ciemieniowa
4. IM lempomle — kość skroniowa
5. os froiilcile— kość czołowa
6. os nasalc — kość nosowa
7. ftf hurimale — kość łzowa
8. os zygomatiami — kość jarzmowa
9. maxilht — szczęka
10. ftv imisiviim — kość siekaczowa
11. sutura sagittciiis [snl. interpcirietalis]— szew strzał-
kowy [szew międzyciemieniowy]
12. snIura inlerfronldlis — szew międzyczołowy
13. sutura iulcniasalis — szew międzynosowy
14. sutura lambdoiclca [sul. parietooccipilalis] — szew
węgłowy [szew ciemieniowo-potyliczny]
15. sul ura sq naniosą [sul. parictolcmpora/isj — szew
łuskowy [szew ciemieniowo-skroniowy]
16. sul ura coronalis [sul. fronloparietalis] — szew
wieńcowy [szew czolowo-ciemieniowy]
17. sul ura scjiiamosofronlalis — szew luskowo-czołowy
18. sutura tcmporojrontalis — szew skroniowo-czoło-
wy
19. sutura frontonasalis — szew czolowo-nosowy
20. su I ura nasolacrimalis — szew nosowo-łzowy
21. sulura jronlolacrimalis — szew czołowo-lzowy
22. sutura hicrimozygaimiliai — szew łzowo-jarzmowy
23. sulura lacriniomaxillaris — szew łzowo-szczękowy
24. sulura uasomaxillaris — szew nosowo-szczękowy
25. sulura nasoiucisira — szew nosowo-siekaczowy

119
Koń. Kościec głowy od dołu

Tablica 114.

1. foramen [occipitale] magnum — otwór [potyliczny]

wielki
2. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny
3. pars basilaris ossis occipitalis — część podstawna
kości potylicznej
4. fossa condylaris ventralis — dół kłykciowy dolny
5. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
kości potylicznej]
6. pars tympanica ossis temporalis — część bębenko-
wa kości skroniowej
7. meatus acusticus externus — przewód słuchowy ze-
wnętrzny
8. processus miiscularis ossis temporalis — wyrostek
mięśniowy kości skroniowej
9. canalis n. hypoglossi — kanał nerwu podjęzykowe-
go
10. foramen lacerum [orale] — otwór poszarpany
[przedni]
11. pars petrosa ossis temporalis — część skalista kości
skroniowej
12. processus styloideus [proc. hyoideus] ossis temporalis
— wyrostek rylcowaty [wyr. gnykowy] kości skro-
niowej
13. fossa mandibularis ossis temporalis — dół żuchwo-
wy kości skroniowej
14. processus retroarticularis ossis temporalis [proc. retro-
glenoideus] — wyrostek zastawowy kości skronio-
wej [wyr. zapanewkowy]
15. corpus ossis basisphenoidalis — trzon kości pod-
stawnoklinowej
16. tuberculum articulare ossis temporalis — guzek sta-
wowy kości skroniowej
17. foramen alare caudale — otwór skrzydłowy tylny
18. foramen ethmoidale — otwór sitowy
19. os pterygoideum — kość skrzydłowa
20. vomer — lemiesz
21. lamina perpendicularis ossis palatini — blaszka
pionowa kości podniebiennej
22. lamina horizontalis ossis palatini — blaszka pozio-
ma kości podniebiennej
23. tuber maxillae — guz szczęki
24. os zygomaticum — kość jarzmowa
25. facies facialis maxillae — powierzchnia twarzowa
szczęki
26. processus palatinus maxillae — wyrostek podnie-
bienny szczęki
27. processus palatinus ossis incisivi — wyrostek pod-
niebienny kości siekaczowej
28. fissura palatina — szczelina podniebienna
29. dens caninus superior — kieł górny
30. 05 incisivum — kość siekaczowa
31. canalis interincisivus [can. incisivus] — kanał mię-
dzysiekaczowy (kanał siekaczowy)
32. foramen palatinum majus — otwór podniebienny
większy
33. foramen supraorbitale — otwór nadoczodołowy

120
Koń. Kościec głowy od dołu z kolorowo zaznaczonymi kośćmi

Tablica 115.

1. os occipitale — kość potyliczna

2. pars squamosa ossis temporalis — część łuskowa
kości skroniowej
2'. partes tympanica et petrosa ossis temporalis — części
bębenkowa i skalista kości skroniowej
3., 5'. os (basi- et pre-)spbenoidale — kość podstawno-
i przed-)klinowa
3'. corpus ossis presphenoidalis — trzon kości przedkli-
nowej
4. ospterygoideum — kość skrzydłowa
5. vomer — lemiesz
6. os palatinum — kość podniebienna
7. os zygomaticum — kość jarzmowa
8. maxilla — szczęka
9. os frontale — kość czołowa
10. os incisivum — kość siekaczowa
11. sutura occipitomastoidea — szew potyliczno-sutko-
wy
12. synchondrosis sphenooccipitalis — chrząstkozrost
klinowo-potyliczny
13. sutura sphenosquamosa — szew klinowo-łuskowy
14. fissura squamosomastoidea — szczelina łuskowo-
-sutkowa
15. fissura petrosquamosa — szczelina skalisto-łuskowa
16. sutura squamosofrontalis — szew łuskowo-czołowy
17. sutura temporofrontalis — szew skrońiowo-czoło-
wy
18. sutura sphenofrontalis — szew klinowo-czołowy
19. sutura temporozygomatica — szew skroniowo-jarz-
mowy
20. sutura pterygopalatina — szew skrzydłowo-pod-
niebienny
21. sutura palatomaxi/laris — szew podniebienno-
-szczękowy
22. sutura zygomaticomaxillaris — szew jarzmowo-
-szczękowy
23., 26. sutura palatina mediana — szew podniebien-
ny posrodkowy
23. sutura palatina mediana ossium palatinorum —
szew podniebienny posrodkowy kości podniebien-
nych
24. sutura palatina transversa — szew podniebienny
poprzeczny
25. sutura sphenopalatina — szew klinowo-podnie-
bienny
26. sutura palatina mediana maxillae et ossium incisi-
vorum — szew podniebienny posrodkowy szczęki
i kości siekaczowych
27., 28. suturae maxilloincisivae — szwy szczękowosie-
kaczowe

121
Koń. Staw skroniowo-żuchwowy od strony lewej z całą (rysunek górny) i z otwartą (rysu-
nek dolny) torebką stawową

Tablica 116.

1. processus coronoidens [proc musailaris] mandibuhu

— wyrostek dziobiasty [wyr. mięśniowy lub wień-
cowy] żuchwy
2. processus zygomaticus ossis tempom/is — wyrostek
jarzmowy kości skroniowej
3. portis acusticus extenuis — otwór słuchowy ze-
wnętrzny
4. processus paracondy/aris [proc. jngularis ossis occipi-
talis] — wyrostek przyklykciowy [wyr. jarzmowy
kości potylicznej]
5. processus s/y/oideiis [proc. hyoideus] ossis tempom/is
— wyrostek rylcowaty [wyr. gnykowy] kości skro-
niowej
6. tympanohyoideum — część bębenkowa kości gny-
kowej ,
7. stylohyoideum — część rylcowa kości gnykowej
8. ligamenttnn Literale (articulatio tempommandibu-
laris) — więzadlo boczne (staw skroniowo-
-żuchwowy)
9. capsula cirliciilcins — torebka stawowa
10., 11. ligamenttnn caudale (articulatio temporoman-
dibularis) — więzadlo tylne (staw skroniowo-
żuchwowy)
12. disens artkidaris— krążek stawowy
13. ca pul mandibulae — głowa żuchwy

122
Koń. Głowa od strony lewej: mięśnie — warstwa powierzchowna

Tablica 117.

12

15

1. ni. incisiius inferior[inandibiilaris]— mięsień sie- 14. ni. lateralis nasi—pars ventralis — mięsień boczny 25. ni. obliquus capitis cranialis — mięsień skośny
kaczowy dolny nosa —część dolna przedni głowy
2. m. orbicularis oris — mięsień okrężny ust 13. ni. dila ta tor naris apicalis [m. transversus nasi] — 26. w. semispiiialis capitis — mięsień półkolcowy
3. ni. leiator labii superioris [mtixillaris] — mięsień mięsień rozwieracz nozdrza przedniego wierzchoł- głowy
dzwigacz wargi górnej kowy [m. poprzeczny nosa] 27. ni. obliquus capitis caudalis — mięsień skośny tyl-
4. ;;;. leiator nasolabialis — mięsień dzwigacz noso- 16. ni. levator angidi oculi medialis [m. corrugałor su- ny głowy
wo-wargowy percilii] — mięsień dzwigacz przysrodkowego kąta 28. tendo m. longissimi atlantis — ścięgno mięśnia naj-
5. ni. caninus — mięsień kłowy oka [m. stroszący brwi] dłuższego kręgu szczytowego
6. ni. zygomaticm — mięsień jarzmowy 17. m. orbicularis oculi — mięsień okrężny oka 29. ni. longus capitis — mięsień długi głowy
7. ni. zygomaticobiiccalis — mięsień jarzmowo-policz- 18. ni. depressor palpebrac iiiferioris — mięsień obniża- 30. m. cricoaiytenoideus dorsalis — mięsień pierścien-
kowy (odmiana osobnicza) jacy powiekę dolną no-nalewkowy dogrzbietowy
8. ni. buccinator—pars molciris — mięsień policzko- 19. ni. masseter—pars superficialis — mięsień żwacz 31. ni. cricopharyngcus — mięsień pierścienno-gardło-
wy— część trzonowcowa — część powierzchowna wy
9. m. buccinator—pars buccalis — mięsień policzko- 20. m. masseter—pars profunda — mięsień żwacz 32. m. sternothyreoideus — mięsień mostkowo-tarczo-
wy—część powierzchowna — część głęboka wy
10. m. depressor labii iiiferioris [mandibularis] — 21. m. temporalis — mięsień skroniowy 33. m. omohyoideus — mięsień łopatkowo-gnykowy
mięsień obniżający wargę dolną 22. ni. di^astricus—pars occipitomandibularis ventris 34. ni. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
10'. tendo 111. depressoris labii iiiferioris — ścięgno ca uda lis [m. jugulomandibularis] — mięsień dwu- 35. stylohyoideum — część rylcowa kości gnykowej
mięśnia obniżającego wargę dolną brzuścowy —część potyliczno-żuchwowa brzuśca 36. processus transwrsus atlantis lala atlantisl — wy-
11. ni. mianem faciei — mięsień skórny twarzy tylnego [m. jarzmowo-żuchwowy] rostek poprzeczny kręgu szczytowego /skrzydło
12. ni. lateralis nasi—pars ca uda lis — mięsień boczny 23. m. occipitohyoideus [ni. jugulohyoideus] — mięsień kręgu szczytowego/
nosa — część tylna potyliczno-gnykowy [m. jarzmowo-gnykowy] 37. esopbagus — przełyk
13. m. lateralis nasi—pars dorsalis — mięsień boczny 24. m. stylobyoideus — mięsień rylcowo-gnykowy 38. glandula thyreoidea — gruczoł tarczowy, tarczyca
nosa — część górna 39. trachea — tchawica

123
Koń. Głowa od strony lewej: mięśnie języka i gardła po usunięciu lewej połowy żuchwy
z mięśniem żwaczem

Tablica 118.

1. m. łemporalis — mięsień skroniowy mięśnie podniebienno-gardłowy i skrzydłowo-gar- 24. »1. obliquus capitis cranialis — mięsień skośny
2. m. occipiłohyoidetis [m. jugulohyoideus] — mięsień dlowy przedni głowy
potyliczno-gnykowy [m. jarzmowo-gnykowy] 11. m. hyoglossus — mięsień gnykowo-językowy 25. OT. semispinalis capitis — mięsień półkolcowy
3,, 4. m. digastricus — venter caudalis — mięsień dwu- 12. m. styloglossus — mięsień rylcowo-językowy głowy
brzuścowy —brzusiec tylny 13. m. genioglossus — mięsień bródkowo-językowy 26. w. obliquus capitis caudalis — mięsień skośny tyl-
3. OT. digastricus—pars occipitomandibularis ventris 14. m. geniohyoidens — mięsień bródkowo-gnykowy ny głowy
caudalis [m. jiigiilomandibularis] — mięsień dwu- 15. m. mylokyoideiis—pars caudalis — mięsień 27. tendo m. longissimi atlantis — ścięgno mięśnia naj-
brzuścowy—część potyliczno-żuchwowa brzuśca żuchwowo-gnykowy — część tylna dłuższego kręgu szczytowego
tylnego [m. jarzmowo-żuchwowy] ig OT. mylohyoideiis—pars rostralis — mięsień 28. OT. longus capitis — mięsień długi głowy
5. tendo m. digasłrici — ścięgno mięśnia dwubrzuśco- żuchwowo-gnykowy—część przednia 29- esophagus — przełyk
wego 17. m. stylopharyngeus — mięsień rylcowo-gardlowy 30. glandula thyreoidea — gruczoł tarczowy, tarczyca
6. m. digastricus — venter rastra fis — mięsień dwu- 18. OT. hyopharyngeus — mięsień gnykowo-gardłowy 31. trachea — tchawica
brzuścowy —brzusiec przedni 19. m. thyreopharyngens — mięsień tarczowo-gardlowy 32. lingua — język
7. OT. stylohyoideus — mięsień rylcowo-gnykowy 20. OT. cricopharyngeus — mięsień pierścienno-gardlo- 33. mandibula — żuchwa
8. OT. tensor vel i palatini — mięsień napinacz podnie- wy 34. styiohyoideum — część rylcowa kości gnykowej
bienia miękkiego 21. m. hyotbyreoideus — mięsień gnykowo-tarczowy 35. thyreohyoideum — róg krtaniowy, czyli większy,
9. m. levator veli palatini — mięsień dźwigacz pod- 22. m. sternothyreoideus — mięsień mostkowo-tarczowy kości gnykowej
niebienia miękkiego j3 mm. omohyoideus et sternohyoideus — mięśnie 36. divertiatlum tubae auditivae — uchyłek trąbki słu-
10. mm. palatopharyngeus. et pterygopharyngew — łopatkowo-gnykowy i mostkowo-gnykowy chowej (worek powietrzny)

124
Koń. Głowa od strony lewej: mięśnie języka i gardła — warstwa głęboka po usunięciu
lewej połowy żuchwy z mięśniem żwaczem oraz mięśni powierzchownych gardła

Tablica 119.

25

10. m. palatopbaryngeus — mięsień podniebienno-gar- 21. m. longus capitis -— mięsień długi głowy
1. m. temporalis — mięsień skroniowy dłowy 22. lingua — język
2. m. occipitobyoideus [m. jugulohyoideus] — mięsień 11. m. styloglossus — mięsień rylcowo-językowy 23. papilla foliata — brodawka liściasta
potyliczno-gnykowy [m. jarzmowo-gnykowy] 12. m. genioglossus — mięsień bródkowo-językowy 24. tonsilla palatina — migdałek podniebienny
3. m. digastrkus—pars occipitomandibularis ventris 13. m. geniohyoideus (dexter) — mięsień bródkowo- 25. esophagus — przełyk
caudalis [m. jugulomandibularis] — mięsień dwu- -gnykowy (prawy) 26. glandula thyreoidea — gruczoł tarczowy, tarczyca
brzuścowy—część potyliczno-żuchwowa brzuśca 14. m. ceratohyoideus — mięsień rogów gnykowych /m. 27. trachea — tchawica
tylnego [m. jarzmowo-żuchwowy] rogowo-gnykowy/ 28. stylohyoideum — część rylcowa kości gnykowej
4. m. rectus capitis ventralis — mięsień prosty dolny 1 5. m. thyreohyoideus — mięsień tarczowo-gnykowy 29. processus lingualis basihyoidei — wyrostek języko-
głowy 16. m. cricoarytenoideus dorsalis — mięsień pierścien- wy trzonu kości gnykowej
5. m. stylohyoideus — mięsień rylcowo-gnykowy no-nalewkowy dogrzbietowy 30. ceratohyoideum — róg językowy, czyli mniejszy,
6. m. stylopharyngeus —-mięsień rylcowo-gardłowy 17. m. cricothyreoideus — mięsień pierścienno-tarczowy kości gnykowej
7. m. tensor velipalatini — mięsień napinacz podnie- 18. m. obliquus capitis cranialis — mięsień skośny 31. thyreobyoideum — róg krtaniowy, czyli większy,
bienia miękkiego przedni głowy kości gnykowej
8. m. levator veli palatini — mięsień dźwigacz pod- 19. m. semispinalis capitis — mięsień półkolcowy 32. cartHago thynoidea — chrząstka tarczowata
niebienia miękkiego głowy 33. cartilago cricoidea — chrząstka pierścieniowata
9. m. pterygopharyngeus — mięsień skrzydłowo-gar- 20. m. obliquus capitis caudalis — mięsień skośny tyl- 34. diverticulum tubae auditivae — uchyłek trąbki słu-
dłowy ny głowy chowej (worek powietrzny)

125
Koń. Głowa i przyległa część szyi od strony
lewej — warstwa I
Tablica 120.
1. m. levator nasolabialis — mięsień dźwigacz noso-
wo-wargowy
2. m. caninus — mięsień kłowy
3. ;;;. lateralis nasi—pars dorsalis — mięsień boczny
nosa —część górna
4. m. levator labii superioris [maxillaris] — mięsień
dźwigacz wargi górnej
5. m. dilatator naris apicalis [ni. transtersus nasi] —
mięsień rozwieracz nozdrza przedniego wierzchoł-
kowy [m. poprzeczny nosa]
6. ni. zygomaticus — mięsień jarzmowy
7. ni. buccinator—pars buccalis — mięsień policzko-
wy-część powierzchowna
8. m. depressor labii inferioris [mandibularis] — mię-
sień obniżający wargę dolną
9. ni. orbicidaris oris — mięsień okrężny ust
10. ni. depressor palpebrae injerioris — mięsień obniża-
jący powiekę dolną
11. ni. leiator anguli otuli medialis [m. corrugator sn-
percilii] — mięsień dźwigacz przyśrodkowęgo kąta
oka [m. straszący brwi]
12. ni. masseter—pars superficialis — mięsień żwacz
— część powierzchowna
13. m. masseter—pars projunda — mięsień żwacz
— część głęboka
14. ni. parotidoauricularis (mm. auriculares lentrales)
— mięsień przyuszniczo-małżowinowy (mm.
małżowinowe dolne)
15. /;/. interscutularis — mięsień międzytarczkowy
126
16. ni. frontoscutularis—pars fronią lis — mięsień
czołowo-tarczkowy — część czołowa
17. ni. frontoscutularis—pars, leni pora lis — mięsień
czołowo-tarczkowy — część skroniowa
18. ni. sp/enius — mięsień płatowaty
19. —21. ni. brachiocephalicus — mięsień ramieno-gło-
wowy
22. ni. sternomandibularis — mięsień mostkowo-
-żuchwowy
23. inni. omohyoideus et sternohyoideus — mięśnie
lopatkowo-gnykowy i mostkowo-gnykowy
2-1 m. digastricus— pars occipitomaiulibularis venlris
caudalis [m. jugulomandibularis] — mięsień dwu-
brzuścowy —część potyliczno-żuchwowa brzuśca
tylnego [m. jarzmowo-żuchwowy]
25. processus transversus atlantis lala al/an/is/ — wy-
rostek poprzeczny kręgu szczytowego /skrzydło
kręgu szczytowego/
26. a. et v. facialis — tętnica i żyła twarzowa
27. ductus parotideus — przewód ślinianki przyusznej
(przyusznicy)
28. a. labialis inferior[mandibularis] — tętnica wargo-
wa dolna
a. et i: lateralis nasi — tętnica i żyła boczna nosa
a. labialis superior [maxillaris]— tętnica wargowa
górna
a. et v. angularis ocitli — tętnica i żyła kątowa oka
a. et i: transiersa faciei — tętnica i żyła poprzeczna
twarzy
33. v. jugularis — żyła jarzmowa
34. v. maxillaris [interna] — żyła szczękowa [we-
wnętrzna]
33
35. v. linguofacialis[v. maxillaris externa] — żyła języ-
kowo-twarzowa [ż. szczękowa zewnętrzna]
36. v. aunailaris caudalis [v. aurieularis magna] —
żyła małżowinowa tylna [ż. małżowinowa wielka]
37 ranuts massetericus a. cctrotidis externae, v. masseteri-
ca uentralis — gałąź żwaczowa tętnicy szyjnej ze-
wnętrznej, żyła żwaczowa dolna
38. ramns traiisrersns faciei n. auriculotemporalis [n.
temporalis superficialis] — gałąź poprzeczna twarzy
nerwu małżowinowo-skroniowego [n. skroniowy
powierzchowny]
39. ranuts communicans n. auriculotemporalis cum n.
facia I i — gałąź łącząca nerw małżowi nowo-skro-
niowy z nerwem twarzowym
40. n. facialis — nerw twarzowy
41. ranii/s buccalis ventralis n. facialis[n. buccalis icn-
tralis] — gałąź policzkowa dolna nerwu twarzowe-
go [n. policzkowy brzuszny]
42. ramus buccalis dorsalis n. facialis [n. buccalis dorsa-
lis] — gałąź policzkowa górna nerwu twarzowego
[n. policzkowy grzbietowy]
43. ;;. aurieularis magm/s — nerw małżowinowy
wielki
44. ;;. transiersiis col/i [n. culaneiis co/li] — nerw po-
przeczny szyi [n. skórny szyi]
45. ramus colli n. facialis — gałąź szyjna nerwu twa-
rzowego
46. cartilago scutiformis [saitiilinn auriculae] —
chrząstka tarczkowata [tarczka małżowiny usznej]
47. glanclula parolis — ślinianka przyuszna, przyusz-
Koń. Głowa i przyległa część szyi od strony
lewej — warstwa II

Tablica 121.

16. ni. /roulosciilidaris—pars fron/a/is — mięsień 34. v. auriciilaris caudalis [i: anricidaris intignti] —
czołowo-tarczkowy — część czołowa żyła małżowinowa tylna [ż. małżowinowa wielka]
17. m. froiilosciitularis—pars leni poralis — mięsień 35. //. /acia/is — nerw twarzowy
czołowo-tarczkowy — część skroniowa ^6. a. cl i: Iransrcrsa facici, minus /ransiersi/s /acici n.
18. ni. parotidoauricularis (mm. auriculares lentralcs) a u ricu lotem pora lis [n. tcniporalis siipcrficialis] —
— mięsień przyuszniczo-malżowinowy (mm. tętnica i żyła poprzeczna twarzy, gałąź poprzeczna
1. ni. leiator nasolabialis — mięsień dźwigacz noso- małżowinowe dolne) twarzy nerwu małżowinowo-skroniowego [n. skro-
wo-wargowy 19. m. di^as/ricns — pars occipi/oniandibu/aris icnlns niowy powierzchowny]
2. m. caninus — mięsień kłowy caudalis [ni. /ugtdoniandibularis] — mięsień dwu- 37. n. anriciilopalpcbralis — nerw małżowinowo-po-
3. ni. leiator Libii superioris [maxillaris] —- mięsień brzuścowy —część potyliczno-źuchwowa brzuśca wiekowy
dźwigacz wargi górnej tylnego [m. jarzmowo-żuchwowy] 38. n. frontalis — nerw czołowy
4. w. lateralis nasi—pars dorsalis — mięsień boczny 20. m. splcnius — mięsień płatowaty 39. n. hicrimalis — nerw łzo wy
nosa — część górna 21. ni. brachioccphalicus — mięsień ramienno-głowo- 40. a., i. cl n. buccalis — tętnica i żyła policzkowa,
5. DI. dila/alor naris apicalis [111. Iransiersus nasi] — wy nerw policzkowy
mięsień rozwieracz nozdrza przedniego wierzchoł- 22. m. slernoniandibiilaris — mięsień mostkowo- 41. ba ust ruin v. facici profundac [v. rcflexac] — wy-
kowy [m. poprzeczny nosa] -żuchwowy puklenie żyły głębokiej twarzy [ż. zagiętej]
6. ni. zygomaticus — mięsień jarzmowy 2i. mm. omohyoideus ci slernohyoideus — mięśnie 42. rami biiccales vcnlralcs ni. /acia/is [nn. biucalcs
7. ni. buccinalor—pars molaris — mięsień policzko- łopatkowo-gnykowy i mostkowo-gnykowy vcnlrales] — gałęzie policzkowe dolne nerwu twa-
wy— część trzonowcowa 24. /'. ju^ularis — żyła jarzmowa rzowego [nn. policzkowe brzuszne]
8. m. biurinalor—pars buccalis — mięsień policzko- 25. //. ccrrica/is 11 — nerw szyjny II 43. rami biiccales dorsales ni. facia Iis [nn. buccalis dar-
wy— część powierzchowna 26. u. anriciilaris ma^nus — nerw małżowinowy wielki sales] — gałęzie policzkowe górne nerwu twarzo-
9. m. dcpressor labii infcrioris [niandibidaris] — 27. r. maxil/aris [interna] — żyła szczękowa [we- wego [nn. policzkowe grzbietowe]
mięsień obniżający wargę dolną wnętrzna] 44. /;. injraorbiialis — nerw podoczodolowy
10. ni. depressor palpcbnie infcrioris —- mięsień obniża- 28. i: lin^uo/acia/is [i: maxillaris exlerna] — żyła języ- 45. cl v. /acia/is, duclus parolidcus — tętnica i żyła
jący powiekę dolną kowo-twarzowa [ż. szczękowa zewnętrzna] twarzowa, przewód ślinianki przyusznej (przyusz-
11. ni. levcitov anguli oculi media/is [ni. corrugator su- 29. ranins icntralis n. accessorii — gałąź dobrzuszna nićy)
pcrcilii] — mięsień dźwigacz przyśrodkowego kąta nerwu dodatkowego 46. a. cl v. labialis inferior [niandibidaris] — tętnica
oka [m. stroszący brwi] 30. ramus itnlralis n. cenicalis I — gałąź dobrzuszna i żyła wargowa dolna
12. minus nuindibidac — gałąź żuchwy nerwu szyjnego I 47. a. ci v. angularis oculi — tętnica i żyła kątowa oka
13. ni. nuisseter—pars proji/nda — mięsień żwacz 31. i. occipikilis — żyła potyliczna 48. a. lateralis nasi — tętnica boczna nosa
— część głęboka 32. ramus massetericusa. caro/idisex/ernae. i: nuisscterica 49. glandula parol is — śli niańka przyuszna, przy usz-
14. ni. masse/er—pars super/icialis — mięsień żwacz rcnlra/is — gałąź żwączowa tętnicy szyjnej ze- ni ca
— część powierzchowna wnętrznej, żyła zwaczowa dolna 50. glcindula niandibidaris [gl. subnumdibularis] —
1 5. ni. intcrsciitularis — mięsień międzytarczkowy 33. a. carotis externa — tętnica szyjna zewnętrzna ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]

127
Koń. Głowa i przyległa część szyi od strony lewej — warstwa III
Tablica 122.
1. m. levator nasolabialis — mięsień dźwigacz noso-
wo-wargowy
2. m. levator labii superioris [maxillaris] — mięsień
dźwigacz wargi górnej
3. n. infraorbitalis — nerw podoczodołowy
4., 5- rami nasales externi n. infraorbitalis — gałęzie
nosowe zewnętrzne nerwu podoczodołowego
6. ramus labialis superior[maxillaris] n. infraorbitalis
— gałąź wargowa górna nerwu podoczodołowego
7. glandulae buccales dorsales — gruczoły ślinowe po-
liczkowe górne
8. glandula sublingualis polystomatica — ślinianka
podjęzykowa wielootworowa
9. gingiva — dziąsło
10. m. masseter — mięsień żwacz
1T. v. faciei profunda [v. reflexa] — żyła głęboka twa-
rzy [ż. zagięta]
12. m. buccinator— pars molaris — mięsień policzko-
wy—część trzonowcowa
13. v. buccalis — żyła policzkowa
14. n. lingualis, v. dorsalis linguae — nerw językowy,
żyła grzbietowa języka
15. ramus lingualis superficialis n. lingualis — gałąź
językowa powierzchowna nerwu językowego
16. ramus lingualis profundus n. lingualis, ductus
mandibularis [d. submandibularis] — gałąź języko-
wa głęboka nerwu językowego, przewód ślinianki
żuchwowej [śl. podżuchwowej]
17. m. styloglossus — mięsień rylcowo-językowy
18. n. hypoglossus, a. sublingualis — nerw podjęzyko-
wy, tętnica podjęzykowa
19- m. geniohyoideus — mięsień bródkowo-gnykowy
128
20. m. mylohyoideus—pars rostralis — mięsień
żuchwowo-gnykowy —część przednia
21. m. mylohyoideus—pars caudalis — mięsień
żuchwowo-gnykowy—część tylna
22. a., v. et n. alveolaris inferior[mandibularis] — tętni-
ca i żyła zębodołowa dolna, nerw zębodołowy dolny
23. ramus pterygoideus v. maxillaris[internae] — gałąź
skrzydłowa żyły szczękowej [wewnętrznej]
24. m. pterygoideus medialis — mięsień skrzydłowy
przyśrodkowy
25. mandibula — żuchwa
26. n. mylohyoideus — nerw żuchwowo-gnykowy
27. a. et v. transversa faciei, ramus transversus faciei n.
auriculotemporalis — tętnica i żyła poprzeczna
twarzy, gałąź poprzeczna twarzy nerwu małżowi-
nowo-skroniowego
28. a. et v. temporalis superficialis, n. auriculopalpebra
lis — tętnica i żyła skroniowa powierzchowna,
nerw małżowinowo-powiekowy
29. n. facialis — nerw twarzowy
30. m. temporalis — mięsień skroniowy
31. a. et v. auricularis caudalis [a, et v. auricularis mag-
na] — tętnica i żyła małżowinowa tylna [t. i ż.
małżowinowa wielka]
32. n. digastricus — nerw dwubrzuścowy
33. m. digastricus—pars occipitomandibularis ventris
caudalis [m. jugulomandibularis] — mięsień dwu-
brzuścowy—część potyliczno-żuchwowa brzuśca
tylnego [m. jarzmowo-żuchwowy]
34. truncus vagosympathicus, a. carotis communis, i:
occipitalis — pień błędno-współczulny, tętnica
szyjna wspólna, żyła potyliczna
35. glandula thyreoidea, v. linguofacialis [v. maxillaris
externa] — gruczoł tarczowy, tarczyca; żyła języko-
wo-twarzowa [ż. szczękowa zewnętrzna]
36. a. carotis interna, n. auricularis magnus — tętnica
szyjna wewnętrzna, nerw małżowinowy wielki
37. a. occipitalis — tętnica potyliczna
38. v. jugularis — żyła jarzmowa
39. v. maxillaris [interna] — żyła szczękowa [wewnę-
trzna]
39'. ha ust rum v. maxillaris — wypuklenie żyły
szczękowej
40. m. semispinalis capitis — mięsień półkolcowy
głowy
41. m. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy
42. esophagus, n. laryngeus reccurens, trachea — prze-
łyk, nerw krtaniowy wsteczny, tchawica
43. m, cleidooccipitalis — mięsień obojczykowo-poty-
liczny
44. m. omotransversarius [m. cleidotransversarius] —
mięsień łopatkowo-poprzeczny [m. obojczykowo-
poprzeczny]
45. m. omohyoideus — mięsień łopatkowo-gnykowy
46. m. sternomandibularis — mięsień mostkowo-
-żuchwowy
47. ramus dorsalis n. accessorii gałąź dogrzbietowa
nerwu dodatkowego
Koń. Głowa w przekroju strzałkowym (kilka mm na lewo od płaszczyzny pośrodkowej)
Tablica 123.
13
12
17
1. septum sinuum frontalium — przegroda zatok
czołowych
2. squama occipitalis — łuska potyliczna
3. pars basilaris ossis occipitalis — część podstawna
kości potylicznej
4. os (basi- et pre-)sphenoidale — kość (podstawno-
i przed-)klinowa
5. os nasale — kość nosowa
6. os incisivum — kość siekaczowa
7. lamina horizontalis ossispalatini — blaszka pozio-
ma kości podniebiennej
8. mandibula — żuchwa
9. arcus dorsalis atlantis — łuk dogrzbietowy kręgu
szczytowego
10. arcus ventralis atlantis — łuk dobrzuszny kręgu
szczytowego
11. os hyoideum — kość gnykowa
12. labium inferius[mandibulare]— warga dolna
13. labium superius[maxillare]— warga górna
14. m. dilatator naris apicalis [m. transiersus nasi] —
mięsień rozwieracz nozdrza przedniego wierzchoł-
kowy [m. poprzeczny nosa]
15. m. incisiius superior [maxillaris] — mięsień sieka-
czowy górny
16. m. orbicularis oris — mięsień okrężny ust
17. m. incisiius inferior[mandibularis] — mięsień sie-
kaczowy dolny
18. meritum et m. mentalis — bródka i mięsień bród-
kowy
19. dcntes incisiiisuperiores et inferiores — zęby sieczne
(siekacze) górne i dolne
20. a. ineisiva — tętnica siekaczowa
21. septum nasi — przegroda nosa
22. plexus venosi nasales — sploty żylne nosowe
23. tuniea mucosa palati cl plexus venosi palati —
błona śluzowa podniebienia i sploty żylne podnie-
bienia
24. rugae palatinae — marszczki (grzebienie) podnie-
bienne
25. lingua — język
26. m. genioglossus — mięsień bródkowo-językowy
27. m. geniohyoideus — mięsień bródkowo-gnykowy
28. m, lingualis proprius—fibrae longitudinales superfi-
ciales — mięsień językowy własny —włókna po-
dłużne powierzchowne
29. m. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy
30. //?/7. mandibulares — węzły chłonne żuchwowe
31. m. hyoepiglotticus — mięsień gnykowo-nagłośnio-
wy
32. mm. sternohyoideus et omohyoideus — mięśnie
mostkowo-gnykowy i łopatkowo-gnykowy
33. eartilago epiglottica — chrząstka nagłośniowa
34. eartilago thyreoidea — chrząstka tarczowata
35. palatum molle Ivelum palatinuml — podniebienie
miękkie
36. operculum os/ii pharyngei tubae auditivae — fałd
(wieczko) nad ujściem gardłowym trąbki słuchowej
37. oslium pharyngeum tubae aitditivae — ujście gar-
dłowe trąbki słuchowej
38. ca viim pharyngis — jama gardła
39. choana — nozdrze tylne
40. fornix pharyngis — sklepienie gardła
41. arcus palatopharyngeus — łuk podniebienno-gar-
dłowy
42. septum diverticulorum tubae auditivae — przegro-
da między uchyłkami trąbki słuchowej (między
workami powietrznymi)
43. ///. arytenoideus transiersus — mięsień nalewkowy
poprzeczny
44. recessus [lentriciilus] /a/yngis medianus — zachyłek
[kieszonka] krtaniowy pośrodkowy
45. ventriculus laryngis [lateralis] — kieszonka krta-
niowa [boczna]
46. plica tocalis — fałd głosowy
47. arcus cartilaginis cricoideae — łuk chrząstki pier-
ścieniowatej
47'. lamina cartilaginis cricoideae — blaszka chrząstki
pierścieniowatej
48. esophagus — przełyk
49- m, longus capitis — mięsień długi głowy
50. m. cricoalytenoideus dorsalis — mięsień pierścien-
no-nalewkowy dogrzbietowy
51. m. rectus capitis dorsalis — mięsień prosty górny
głowy
52. membrana atlantooccipitalis dorsalis — błona
szczytowo-potyliczna górna
53. medulla spinalis — rdzeń kręgowy
54. membrana atlantooccipitalis tentralis — błona
szczytowo-potyliczna dolna
55. m. rectus capitis ventralis — mięsień prosty dolny
głowy
56. sinus sagittalis durae matris encephali (venosus) —
zatoka strzałkowa opony twardej mózgowia (żylna)
57. sinus rectus durae matris encephali (venosus) — za-
toka prosta opony twardej mózgowia (żylna)
58. facies medialis hemispherii cerebri — powierzchnia
przyśrodkowa półkuli mózgu
59. a. cerebri rostralis (a. corporis callosi) — tętnica
przednia mózgu (tętnica ciała modzelowatego)
60. corpus callosum [commissura magna cerebri], fornix
et septum Ipelluciduml telencephali — ciało modze-
lowate [spoidło wielkie mózgu], sklepienie
i przegroda /przezroczysta/ kresomózgowia
61. mesencephahm — śródmózgowie
62. medulla oblongata — rdzeń przedłużony
63. sinus cavernosus durae matris encephali (venosus), a.
carotis interna — zatoka jamista opony twardej
mózgowia (żylna), tętnica szyjna wewnętrzna
64. a. basilaris (cerebri) — tętnica podstawna (mózgu)
65. cerebellum — móżdżek
129
Koń. Głowa w przekroju strzałkowym po usunięciu przegrody nosa, przegród między
zatokami, części małżowin nosowych oraz języka
Tablica 124.
12
1., 39. sinus conchofrontalis — zatoka małżowinowo-
-czołowa
1. sinus frontalis — zatoka czołowa
2. squamci occipitalis — łuska potyliczna
3. pars basilaris ossis occipitalis — część podstawna
kości potylicznej
4. os (basi- et prc-)sphcnoidalc — kość (podstawno-
i przed-) klinowa
5. os nasale — kość nosowa
6. os incisivum — kość siekaczowa
7. mandibula — żuchwa
8. arcus dorsalis atlantis — łuk dogrzbietowy kręgu
szczytowego
9. arcus ventralis atlantis — łuk dobrzuszny kręgu
szczytowego
10. basihyoideum — trzon kości gnykowej
11. labium siiperius[maxillare]— warga górna
12. labium inferius[mandibulare] — warga dolna
13. m. orbicularis oris — mięsień okrężny ust
14. m. dilatator naris apicalis [m. transversus nasi] —
mięsień rozwieracz nozdrza przedniego wierzchoł-
kowy [m. poprzeczny nosa]
15. m. insicivus superior [maxillaris] — mięsień sieka-
czowy górny
16. dens incisivus I superior et inferior — ząb sieczny
(siekacz) I górny i dolny
17. meritum et m. mentalis — bródka i mięsień bród-
kowy
18. m. incisivus inferior [mandibularis] — mięsień sie-
kaczowy dolny
19. cartilago alaris nasi — chrząstka skrzydłowa nosa
20. a. incisiva — tętnica siekaczowa
21. concha nasalis dorsalis — małżowina nosowa górna
22. concha nasalis ventralis — małżowina nosowa
dolna
130
23. pika reda nasi — fałd prosty nosa
24. plica alaris nasi — fałd skrzydłowy nosa 47. meatus nasi dorsalis — przewód nosowy górny
25. plica basalis nasi — fałd podstawny nosa 48. cavum pharyngis — jama gardła
26. palatum di/rum — podniebienie twarde 49. operculum ostii pharyngei tubae auditivae — fałd
27. palatum molle Ivelum palatinuml — podniebienie (wieczko) nad ujściem gardłowym trąbki słuchowej
miękkie 50. ostium pharyngeum tubae auditivae — ujście gar-
28. radix linguae — korzeń języka dłowe trąbki słuchowej
29. glandula sublingualis, diictus mandibularis [d. sub- 51. m. arytenoideus transversus — mięsień nalewkowy
mandibularis], v. projunda linguae — ślinianka poprzeczny
podjęzykowa, przewód ślinianki żuchwowej [śl. 52. ventriculus laryngis [lateralis] — kieszonka krta-
podżuchwowej], żyła głęboka języka niowa [boczna]
30. n. hypoglossus — nerw podjęzykowy 53. plica vocalis — fałd głosowy
31. vestibulum oris — przedsionek jamy ustnej 54. diierticulum tubae auditiiae — uchyłek trąbki
32. m. my/ohyoideus, n. /ingualis — mięsień żuchwo- słuchowej (worek powietrzny)
wo-gnykowy, nerw językowy 55. stylohyoideum — część rylcowa kości gnykowej
33. Inn. mandibulares — węzły chłonne żuchwowe 56. esophagus — przełyk
34. m. hyoepiglotticus — mięsień gnykowo-nagłośnio- 57. funiculus nuchae — powrózek karkowy
wy 58. m. rectus capitis dorsalis — mięsień prosty górny
35. cartilago epiglottica — chrząstka nagłośniowa głowy
36. cartilago thyreoidea — chrząstka tarczowata 59. membrana atlantooccipitalis dorsalis — błona
37. cartilago cricoidea — chrząstka pierścieniowata szczytowo-potyliczna górna
38. mm. sternohyoideus et omohyoideus — mięśnie 60. nembrana atlantooccipitalis ventralis — błona
mostkowo-gnykowy i łopatkowo-gnykowy szczytowo-potyliczna dolna
39. sinus conchae dorsalis — zatoka małżowiny górnej 61. spatium intermusculare — przestrzeń między mię-
40. septum sinuum conchalium — przegroda zatok śniami
małżowinowych 62. m. longus capitis — mięsień długi głowy
41. recessus conchae nasalis dorsalis — zachyłek małżo- 63. facies medialis hemisphcrii cerebri — powierzchnia
winy nosowej górnej przyśrodkowa półkuli mózgu
42. sinus conchae nasalis ventralis — zatoka małżowiny 64. adhesio interthalamica [massa intermedia thala-
nosowej dolnej mi] — zrost międzywzgórzowy [bryła pośrednia
43. recessus conchae nasalis ventralis — zachyłek wzgórza]
małżowiny nosowej dolnej 65. rentriculus tertius encephali — komora trzecia móz-
44. meatus nasi medius — przewód nosowy środkowy gowia
45. labyrinthus ethmoidalis — błędnik sitowy 66. cerebellum — móżdżek
46. meatus nasi vcntralis — przewód nosowy dolny 67. medulla oblonga/a — rdzeń przedłużony
Koń. Głowa w przekroju strzałkowym po usunięciu języka, gardła i krtani

Tablica 125.

1. septum nasi — przegroda nosa

2. os incisivum — kość siekaczowa 18. a. carotis interna, n. hypoglossus — tętnica szyjna 28. m. sty/opharyngeus caudalis — mięsień rylcowo-
3. mandibula — żuchwa wewnętrzna, nerw podjęzykowy -gardłowy tylny
4. concha nasalis dorsalis — małżowina nosowa górna 19. n, glossopharyngens, m. stylobyoideus, truncits lingno- 29. stylohyoideum — część rylcowa kości gnykowej
5. concha nasalis ventralis — małżowina nosowa facialis [a. maxillaris externa] — nerw językowo- 30. m. ceratohyoideus — mięsień rogów gnykowych
dolna -gardłowy, mięsień rylcowo-gnykowy, pień języko- Im. rogowo-gnykowy/
6. labyrinthus ethmoidalis — błędnik sitowy wo-twarzowy [tętnica szczękowa zewnętrzna] 31. thyreohyoideum — róg krtaniowy, czyli większy,
7. palatum molle Iveltim palatinum/ — podniebienie 20. a. lingualis, ductns mandibularis [d. submandibula- kości gnykowej
miękkie ris], v. lingualis — tętnica językowa, przewód śl i— 32. basihyoideum — trzon kości gnykowej
8. rngae palatinae — marszczki (grzebienie) podnie- niańki żuchwowej [śl. podżuchwowej], żyła języko- 33. m. digastricus—pars occipitomadibularis ventris
bienne wa caudalis [m. jugulomandibularis] — mięsień dwu-
9- glandula sublingualis polystomatica — ślinianka 21., 33. m. digastricus—venter caudalis — mięsień brzuścowy—część potyliczno-żuchwowa brzuśca
podjęzykowa wielootworowa dwubrzuścowy —brzusiec tylny tylnego [m. jarzmowo-żuchwowy]
[0. m. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy 21'. m. digastricus — venter rostralis — mięsień dwu- 34. v. linguofacialis[v. maxillaris externa] — żyła języ-
11. v. dorsalis linguae — żyła grzbietowa języka brzuścowy—brzusiec przedni kowo-twarzova [ż. szczękowa zewnętrzna]
12. n. lingualis — nerw językowy 22. terminatio m. geniohyoidei — przyczep końcowy 35. a. et v. facialis — tętnica i żyła twarzowa
13. hanstnim v. maxillaris [internae] a. maxillaris [in- mięśnia bródkowo-gnykowego 36. hemispherium cerebri — półkula mózgu
terna], n. mandibularis — wypuklenie żyły 23. origo m. geniohyoidei — przyczep początkowy mię- 37. ccrebellum — móżdżek
szczękowej [wewnętrznej], tętnica szczękowa śnia bródkowo-gnykowego 38. medulla oblongata — rdzeń przedłużony
[wewnętrzna], nerw żuchwowy 24. chorda tympani — struna bębenkowa 39. labium superius[maxillare] — warga górna
14. a. carotis externa, v. maxillaris [interna] — tętnica 25. m. pterygoideus lateralis — mięsień skrzydłowy 40. meatus nasi dorsalis — przewód nosowy górny
szyjna zewnętrzna, żyła szczękowa [wewnętrzna] boczny 41. meatus nasi medius — przewód nosowy środkowy
15. a. carotis commnnis, v. occipitalis — tętnica szyjna 26. m. pterygoideus medialis — mięsień skrzydłowy 42. meatus nasi ventralis — przewód nosowy dolny
wspólna, żyła potyliczna przyśrodkowy 43. pika recta nasi — fałd prosty nosa
16. v.jugularis— żyła jarzmowa 27. m. occipitohyoideus [m. jugu/ohyoideus] — mięsień 44. plica alaris nasi — fałd skrzydłowy nosa
[7. a. occipitalis — tętnica potyliczna potyliczno-gnykowy [m. jarzmowo-gnykowy] 45. plica basalis nasi — fałd podstawny nosa

131
Koń. Głowa: skeletotopią tętnic powierzchownych strony lewej (z preparatu korozyjnego)
Tablica 126.
1. a. carotis communis — tętnica szyjna wspólna
2. a. thyreoidea cranialis — tętnica tarczowa przednia
3. a. pharyngea ascendens — tętnica gardłowa wstępu-
jąca
4. a. laryngea cranialis — tętnica krtaniowa przednia
5. a. occipitalis — tętnica potyliczna
6. a. meningea ca udał is — tętnica oponowa tylna
7. a. condylaris — tętnica kłykciowa
8. ramus occipitalis a. occipitalis — gałąź potyliczna
tętnicy potylicznej
9- ramus descendens a. vertebralis — gałąź zstępująca
tętnicy kręgowej
10. a. carotis interna — tętnica szyjna wewnętrzna
11. ramus glandularis a. carotidis externae — gałąź
gruczołowa tętnicy szyjnej zewnętrznej
1 2. a, carotis externa — tętnica szyjna zewnętrzna
132
13. ramus massetcricus a. carotidis externae — gałąź
żwaczowa tętnicy szyjnej zewnętrznej
14. a. auricularis caudalis [a. anricu/ans magna] —
tętnica małżowinowa tylna [t. małżowinowa wielka]
15. ramus parotideus a. auricularis caudalis [magnac]
— gałąź przyusznicza tętnicy małżowinowej tylnej
[wielkiej]
16. rami auricularcs (lateralis et intermediiis) a. auricu-
laris caudalis [magnat] — gałęzie małżowinowe
(boczna i pośrednia) tętnicy małżowinowej tylnej
[wielkiej]
17. a. auricularis projunda — tętnica małżowinowa
głęboka
18., 19. a. lanporalis superficialis — tętnica skroniowa
powierzchowna
20. a, transversa jacici — tętnica poprzeczna twarzy
21. a. buccalis — tętnica policzkowa
22. a. supraorbitalis — tętnica nadoczodolowa
23. a. malaris — tętnica licowa
24. a. facialis — tętnica twarzowa
25. a. labialis inferior[mandibularis]— tętnica wargo-
wa dolna
26. a. labialis superior [maxillaris] — tętnica wargowa
górna
27. a. lateralis nasi — tętnica boczna nosa
28. a. dorsalis nasi — tętnica grzbietowa nosa
29. a. angularis oculi — tętnica kątowa oka
30. a. infraorbitalis — tętnica podoczodołowa
31. a. incisiia — tętnica siekaczowa
Koń. Głowa: skeletotopia tętnic głębokich strony lewej (z preparatu korozyjnego)
Tablica 127.
1. a. carołis communis — tętnica szyjna wspólna
2. a. thyreoidea cranialis — tętnica tarczowa przednia
3. a. pharyngea ascendens — tętnica gardłowa
wstępująca
4. a. laryngea cranialis — tętnica krtaniowa przednia
5. et. occipitetlis — tętnica potyliczna
6. a. meningea caudalis — tętnica oponowa tylna
7. ranuis glandularis a. carotidis cxternae — gałąź
gruczołowa tętnicy szyjnej zewnętrznej
8. a. carołis interna — tętnica szyjna wewnętrzna
9- a. carotis externa — tętnica szyjna zewnętrzna
10. ramus massetericus a. carotidis externae — gałąź
żwaczowa tętnicy szyjnej zewnętrznej
11. ramus pterygoideus a. carotidis externae — gałąź
skrzydłowa tętnicy szyjnej zewnętrznej
12. a. auricularis caudalis [a. auricularis magna] —
tętnica małżowinowa tylna [t. małżowinowa wiel-
ka]
13. ramus parotideus a. auricularis caudalis [magnac]
— gałąź przyusznicza tętnicy małżowinowej tylnej
[wielkiej]
14. truncus linguofacialis [a. maxillaris extcrna] —
pień językowo-twarzowy [tętnica szczękowa ze-
wnętrzna]
15. a. palatina ascendens — tętnica podniebienna
wstępująca
16. a. lingualis — tętnica językowa
17. a. facia lis (dextra) — tętnica twarzowa (prawa)
18. rami dorsales linguae — gałęzie grzbietowe języka
19. a. sublingualis — tętnica podjęzykowa
20. a. facia/is (sinistra)— tętnica twarzowa (lewa)
21. a. labialis superior [maxillaris] — tętnica wargowa
górna
22. a. la terał is nasi — tętnica boczna nosa
23. a. dorsalis nasi — tętnica grzbietowa nosa
24. a. angularis oculi — tętnica kątowa oka
25. a. infraorbitalis — tętnica podoczodołowa
26. a. mentalis — tętnica bródkowa
27. a. temporalis superjicialis — tętnica skroniowa po-
wierzchowna
28. a. maxillaris [interna] — tętnica szczękowa
[wewnętrzna]
29. a. alveolaris inferior [mandibularis] — tętnica
zębodołowa dolna
30. ramus a. maxillaris[internae]ad tubam auditivam
et ad mm. tensorem et levatorem vel i palatini —
gałąź tętnicy szczękowej [wewnętrznej] do trąbki
słuchowej oraz do mięśni napinacza i dźwigacza
podniebienia miękkiego
31. ramus pterygoideus a. maxillaris[internae] — gałąź
skrzydłowa tętnicy szczękowej [wewnętrznej]
32. a. temporalis profunda caudalis — tętnica skronio-
wa głęboka tylna
33. a. temporalis profunda rostralis — tętnica skronio-
wa głęboka przednia
34. a. supraorbita/is — tętnica nadoczodołowa
35. a. ophtalmica externa — tętnica oczna zewnętrzna
36. a. buccalis — tętnica policzkowa
37. a. malaris — tętnica licowa
38. a. infraorbitalis — tętnica podoczodołowa
39. rami orbitales a. ophtalmicae extemae — gałęzie
oczodołowe tętnicy ocznej zewnętrznej
133
Koń. Kościec głowy w przekroju strzałkowym

Tablica 128.

13

v
27

19. lamina perpendicularis ossis palatini — blaszka

pionowa kości podniebiennej
20. os pterygoideum — kość skrzydłowa
1. ftv nasale — kość nosowa 11. processus palatinus ossis incisivi — wyrostek pod- 21. ha mul ns pterygoideus (ossis pterygoidei) — haczyk
2. os fronłale — kość czołowa niebienny kości siekaczowej skrzydłowy (kości skrzydłowej)
3. sinus frontalis — zatoka czołowa 12. canalis interincisivus [can. incisitus] — kanal mię- 22. sinus sphenopalatinus — zatoka klinowo-podnie-
4. cavum cranii — jama czaszkowa dzysiekaczowy [kanal siekaczowy] bienna
5. concha nasalis dorsalis — małżowina nosowa górna 13. meatus nasi dorsalis — przewód nosowy górny 23. foramen sphenopalatinum — otwór klinowo-pod-
6. concha nasalis media — małżowina nosowa środ- 14. meatus nasi medins — przewód nosowy środkowy niebienny
kowa 15. meatus nasi ventralis — przewód nosowy dolny 24. dentes incisivi superiores — zęby sieczne (siekacze)
7. labyrinthus ethmoidalis — błędnik sitowy 16. processus palatinns maxillae — wyrostek podnie- górne
8. os conchae nasalis ventralis — kość małżowiny no- bienny szczęki 25. dens caninus superior — kieł górny
sowej dolnej 17. processus alveolaris maxillae — wyrostek zębodoło- 26. dentes premo/ares superiores — zęby przedtrzonowe
9. processus nasalis ossis incisivi — wyrostek nosowy wy szczęki (przedtrzonowce) górne
kości siekaczowej 18. lamina horizontalis ossis palatini — blaszka pozio- 27. dentes molares superiores — zęby trzonowe (trzo-
10. corpus ossis incisivi — trzon kości siekaczowej ma kości podniebiennej nowce) górne

134
Koń. Kościec głowy w przekroju strzałkowym po usunięciu małżowin nosowych
Tablica 129.
1. os naścile — kość nosowa
2. os frontale — kość czołowa
3., 9. sinus conchofrontalis — zatoka małżowinowo-
-czołowa
3. sinusfrontalis — zatoka czołowa
4. ca tum erami — jama czaszkowa
5. concha nasalis dorsalis — małżowina nosowa górna
6. crista galli — grzebień koguci
7. concha nasalis media — małżowina nosowa środ-
kowa
8. endoturbinalc VI — małżowina sitowa wewnętrzna
VI
9. sinus conchae dorsalis — zatoka małżowiny górnej
10. ca na lis infraorbitalis — kanał podoczodołowy
11., 14. sinus maxillaris caudalis — zatoka szczękowa
tylna
12. sinus maxillaris rostralis — zatoka szczękowa
przednia
13. sinus conchae nasalis ventralis — zatoka małżowiny
nosowej dolnej
14. communicatio sinus maxillaris caudalis cum sinu
sphenopalatino — połączenie zatoki szczękowej
tylnej z zatoką klinowo-podniebienną
15. crista concha lis (maxillae) — grzebień małżowino-
wy (szcęki)
16. canalis lacrimalis— kanał łzowy
17. suleus lacrimalis — bruzda łzowa
18. joramen sphenopalatinum — otwór klinowo-pod-
niebienny
19. joramen palatinum majus — otwór podniebienny
większy
20. sinus sphenopalatinus — zatoka klinowo-podnie-
bienna
21. hamulits pterygoideus (ossis pterygoidei) — haczyk
skrzydłowy (kości skrzydłowej)
22. vomer — lemiesz
23. tuber maxillae — guz szczęki
24. corpus ossis incisivi — trzon kości siekaczowej
25. canalis interincisivus [can. incisivus] — kanał mię-
dzysiekaczowy [kanał siekaczowy]
26. processus nasalis ossis incisivi — wyrostek nosowy
kości siekaczowej
27. processus palatinus ossis incisivi — wyrostek pod-
niebienny kości siekaczowej
28. processus alveolaris maxillae — wyrostek zębodoło-
wy szczęki
29. processus palatinus maxillae — wyrostek podnie-
bienny szczęki
30. lamina horizontalis ossis palatini — blaszka pozio-
ma kości podniebiennej
135
Koń. Kościec głowy od strony lewej: okolice oczodołowa i skroniowa
Tablica 130.
1. os frontale — kość czołowa
2. 05 lacrimalc — kość łzowa
3. os zygomaticum — kość jarzmowa
4. maxilla — szczęka
5. lamina perpendicularis ossis palatini — blaszka
pionowa kości podniebiennej
6a. corpus ossis basisphenoidalis — trzon kości pod-
stawnoklinowej
6b. a la ossis basisphenoidalis [a/a temporalis ossis sphe-
noidalis] — skrzydło kości podstawnoklinowej
[skrzydło skroniowe kości klinowej]
6c. processtis pterygoideus ossis basisphenoidalis — wy-
rostek skrzydłowaty kości podstawnoklinowej
7a. pars squamosa ossis temporalis — część łuskowa
kości skroniowej
7b. processus zygomaticus ossis temporalis — wyrostek
jarzmowy kości skroniowej
7c. processus mastoideus ossis temporalis — wyrostek
sutkowaty kości skroniowej
7d. pars tympanica ossis temporalis — część bębenko-
wa kości skroniowej
8. os parietale — kość ciemieniowa
9a. pars basilaris ossis oaipitalis — część podstawna
kości potylicznej
136
9b. sqnama oaipitalis — łuska potyliczna
10. processus lacrimalis ca uda lis ossis lacrimalis — wy-
rostek łzowy tylny kości łzowej
11. fossa saccis lacrimalis — dół worka łzowego
12. fossa m. obliqui ventralis bulbi oculi[fossa musen/a-
ris ossis lacrimalis] — dół mięśnia skośnego dolne-
go gałki ocznej [dół mięśniowy kości Izowej]
13. fovea trochlearis ossis fron ta lis — dołek bloczkowy
kości czołowej
14. foramen supraorbitale — otwór nadoczodolowy
15. processus temporalis ossis zygomatici — wyrostek
skroniowy kości jarzmowej
16. processus zygomaticus ossis fron ta lis — wyrostek
jarzmowy kości czołowej
17. foramen sphenopalatinum — otwór klinowo-pod-
niebienny
18. foramen palatinum caudale — otwór podniebien-
ny tylny
19. fissura orbita lis — szczelina oczodołowa
20. foramen alare rostrale — otwór skrzydłowy
przedni
21. tuberculum articulare ossis temporalis — guzek sta-
wowy kości skroniowej
22. processus retroarticularis ossis temporalis [proc. retro-
glenoideus] — wyrostek zastawowy kości skronio-
wej [wyr. zapanewkowy]
23. foramen alare parvum — otwór skrzydłowy mały
24. foramen alare caudale — otwór skrzydłowy tylny
25. linea temporalis [crista fron/a lis externa] — kresa
skroniowa [grzebień czołowy zewnętrzny]
26. protuberantia occipitalis externa — guzowatość po-
tyliczna zewnętrzna
27. crista nuchae [crista occipitalis] — grzebień karko-
wy [grz. potyliczny]
28., 29. orificia externa meatus temporalis — wyloty
przewodu skroniowego
28. orificia temporalia — wyloty skroniowe
29. foramen retroarticulare — otwór zastawowy
30. crista temporalis — grzebień skroniowy
31. porus acusticus externus — otwór słuchowy ze-
wnętrzny
32. processus styloideus [proc. hyoideus] ossis temporalis
— wyrostek rylcowaty [wyr. gnykowy] kości skro-
niowej
33. processus muscularis ossis temporalis — wyrostek
mięśniowy kości skroniowej
34. synchondrosis sphenooccipitalis — chrząstkozrost
klinowo-potyliczny
35. suleus a. meningeae ca uda lis — bruzda tętnicy opo-
nowej tylnej
36. processus paracondylaris [proc. jugiilaris ossis occipi-
talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
kości potylicznej]
37. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny
Koń. Kościec głowy od strony lewej: okolice oczodołowa i skroniowa po usunięciu luku
jarzmowego
Tablica 131.
1. os frontale — kość czołowa
2. OJ lacrimalc — kość łzowa
3. os zygomaticum — kość jarzmowa
4. maxilla — szczęka
5. lamina perpendicularis ossis palatini — blaszka
pionowa kości podniebiennej
6a. corpus ossis basisphenoidalis — trzon kości pod-
stawnokłinowej
6b. ala ossis presphenoida/is [ala orbitalis ossis sphenoi-
dalis] — skrzydło kości przedklinowej [skrzydło
oczodołowe kości klinowej]
6c. processus ptcrygoideus ossis basisphenoidalis — wy-
rostek skrzydłowaty kości podstawnokłinowej
6d. ala ossis basisphenoidalis [ala temporalis ossis sphe-
noidalis] — skrzydło kości podstawnokłinowej
[skrzydło skroniowe kości klinowej]
7a. pars squamosa ossis temporalis — część łuskowa
kości skroniowej
7b. processus zygomaticus ossis temporalis — wyrostek
jarzmowy kości skroniowej
7c. processus mastoideus ossis temporalis — wyrostek
sutkowaty kości skroniowej
7d. pars tympanica ossis temporalis — część bębenko-
wa kości skroniowej
8. os parietale — kość ciemieniowa
9a. pars basilaris ossis occipitalis — część podstawna
kości potylicznej
9b. squama occipitalis — łuska potyliczna
10. processus lacrima/is ca uda lis ossis lacrima/is — wy-
rostek łzowy tylny kości łzowej
11. fossa sacci lacrimalis — dól worka Izowego
12. fossa mi. obliqui ventralis bulbi oculi[fossa muscu/a-
ris ossis lacrimalis] — dół mięśnia skośnego dol-
nego gałki ocznej [dół mięśniowy kości Izowej]
13. fovea trochlearis ossis frontalis — dołek bloczkowy
kości czołowej
14. sinus fron ta/is — zatoka czołowa
15. sinus maxillaris caudalis — zatoka szczękowa
tylna
16. crista orbitotemporalis — grzebień oczodołowo-
-skroniowy
17. foramen ethmoidale — otwór sitowy
18. ca na lis opticus [foramen opticum ]— kanał wzroko-
wy [otwór wzrokowy]
19. fissura orbitalis — szczelina oczodołowa
20. foramen alare rostrale — otwór skrzydłowy
przedni
21. foramen maxillare — otwór szczękowy
22. foramen sphenopalatinum — otwór klinowo-pod-
niebienny
23. foramen palatinum caudale — otwór podniebien-
ny tylny
24. foramen alare parvum — otwór skrzydłowy mały
25. crista infratemporalis — grzebień podskroniowy
26. foramen alare caudale — otwór skrzydłowy tylny
27. sulcus n. canalis pterygoidci — bruzda nerwu ka-
nału skrzydłowego
28. processus retroarticularis ossis temporalis [proc. retro-
glenoideus] — wyrostek zastawowy kości skronio-
wej [wyr. zapanewkowy]
29- synchondrosis sphenooccipitalis — chrząstkozrost
klinowo-potyliczny
30. processus muscularis ossis temporalis — wyrostek
mięśniowy kości skroniowej
31. processus styloideus [proc. hyoideus] ossis temporalis
— wyrostek rylcowaty [wyr. gnykowy] kości skro-
niowej
32. foramen lacerum [orale] — otwór poszarpany
[przedni]
33., 42. orificia externa meatus temporalis — wyloty
przewodu skroniowego
33. foramen retroarticulare — otwór zastawowy
34. porus acusticus externus — otwór słuchowy ze-
wnętrzny
35. sulcus a. meningeae caudalis — bruzda tętnicy opo-
nowej tylnej
36. crista temporalis — grzebień skroniowy
37. protuberantia occipitalis externa — guzowatość po-
tyliczna zewnętrzna
38. crista nuchae [crista occipitalis] — grzebień karko-
wy [grz. potyliczny]
39. linea temporalis [crista fron ta lis externa] — kresa
skroniowa [grzebień czołowy zewnętrzny]
40. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
kości potylicznej]
41. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny
42. orificia temporalia meatus temporalis — wyloty
skroniowe przewodu skroniowego
137
Koń. Kościec głowy: czaszka w przekroju strzałkowym

Tablica 132.

1. squama frontalis — łuska czołowa 13. canalis opticus [foramen opticum] — kanał wzroko- 24. foramen [occipitale] magnum — otwór [potyliczny]
2. lamina interna ossis frontalis — blaszka wewnętrz- wy [otwór wzrokowy] wielki
na kości czołowej 14. incisura spinosa foraminis laceri [oralis] — wcięcie 25. processns paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
3. septum sinuum frontalium — przegroda zatok kolcowe otworu poszarpanego [przedniego] talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
czołowych 15. incisura ovalis foraminis laceri [oralis] — wcięcie kości potylicznej]
4. os parietale — kość ciemieniowa owalne otworu poszarpanego [przedniego] 26. sinus sphenoidalis — zatoka klinowa
5. sąuama occipitalis — łuska potyliczna 16. incisura carotica foraminis laceri [oralis]— wcięcie 27. processus miiscularis ossis temporalis — wyrostek
6. protuberantia occipitalis interna — guzowatość po- szyjnotętnicze otworu poszarpanego [przedniego] mięśniowy kości skroniowej
tyliczna wewnętrzna 17. sulcus n. maxillaris — bruzda nerwu szczękowego 28. synchondrosis sphenooccipitalis — chrząstkozrost
7. lamina perpendiailaris ossis ethmoidalis — blaszka 18. sulcus n. ophtalmici — bruzda nerwu ocznego klinowo-potyliczny
pionowa kości sitowej 19- crista partis petrosae (ossis tem pora lis) [crista petrosa] 29. foramen lacerum [orale] — otwór poszarpany
8. vomer — lemiesz — grzebień części skalistej (kości skroniowej) [przedni]
9. corpus ossis basisphenoidalis — trzon kości pod- [grzebień skalisty] 30. foramen jugulare [for. lacerum aborale] — otwór
stawnoklinowej 20. fossa cerebellaris ossis temporalis — dół móżdżkowy jarzmowy [otwór poszarpany tylny]
10. pars basilaris ossis occipitalis — część podstawna kości skroniowej 31. sulcus sinus transversi (venosi) durae matris encepha-
kości potylicznej 21. meattts acusticus internus — przewód słuchowy we- li — bruzda zatoki poprzecznej (żylnej) opony
11. crista galli — grzebień koguci wnętrzny twardej mózgowia
12. fossa piriformis ossis basisphenoidalis — dól grusz- 22. impressio vermialis — wycisk robaka móżdżku 32. sinus palatinus — zatoka podniebienna
kowaty kości podstawnoklinowej 23. canalis n. hypoglossi — kanał nerwu podjęzykowego

138
Koń. Głowa: naczynia żylne opony twardej mózgowia i oczodołu po usunięciu lewej
części sklepienia czaszki oraz łuku jarzmowego (wg Dennstedta)
Tablica 133.
1. sinus frontalis — zatoka czołowa
2. protessus temporalis ossis zygomatici — wyrostek
skroniowy kości jarzmowej
3. processi/s zygomaticus ossis temporalis — wyrostek
jarzmowy kości skroniowej
4. meatus acusticus extemus — przewód słuchowy ze-
wnętrzny
5. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny
6. bulbus oculi — gałka oczna
7. glandula lacrimalis — gruczoł łzowy
8. m. rectus lateralis bulbi oculi — mięsień prosty
boczny gałki ocznej
9. v. faciei profunda [v. reflexa] — żyła głęboka twa-
rzy [ż. zagięta]
10. v. ophtalmica externa ventralis — żyła oczna ze-
wnętrzna dolna
11., 16. v. ophtalmica extema dorsalis — żyła oczna ze^
wnętrzna górna
12. w. lacrimales — żyły łzowe
13. v. ethmoidalis — żyła sitowa
14. v. frontalis — żyła czołowa,
15. v. temporalis profunda rostra/is — żyła skroniowa
głęboka przednia
16., 11. ramus periorbitalis — gałąź od okostnej oczo-
dołu
17. v. emissaria fissurae orbitalis (emissarium v. faciei
profundae) — żyła wypustowa szczeliny oczodoło-
wej (wypust ż. głębokiej twarzy)
18. v. temporalis profunda caudalis — żyła skroniowa
głęboka tylna
19. plexus venosus subtemporalis — splot żylny pod-
skroniowy
20. v. emissaria foraminis retroarticularis [v. cerebralis
dorsalis] — żyła wypustowa otworu zastawowego
[ż. mózgowa grzbietowa]
21., 23. sinus petrosiis ventralis durae matris encephali
(venosus) — zatoka skalista dolna opony twardej
mózgowia (żylna)
22. v. emissaria foraminis jugularis [v. cerebralis ventra-
lis] — żyła wypustowa otworu jarzmowego [ż.
mózgowa brzuszna]
23. sinus petrosiis ventralis — zatoka skalista dolna
24. sinus occipitalis ventralis durae matris encephali (ve-
nosus) — zatoka potyliczna dolna opony twardej
mózgowia (żyłna)
25. sinus transversus sinister durae matris encephali (ve-
nosus) — zatoka poprzeczna lewa opony twardej
mózgowia (żylna)
26. sinus petrosiis dorsalis durae matris encephali (veno-
34
sus) — zatoka skalista górna opony twardej mózgo-
wia (żylna)
27. sinus sagittalis durae matris encephali (venosus) —
zatoka strzałkowa opony twardej mózgowia (żylna)
28. sinus rectus durae matris encephali (venosus) — za-
toka prosta opony twardej mózgowia (żylna)
29- v. corporis callosi major — żyła ciała modzelowate-
go większa
30. v. corporis callosi minor — żyła ciała modzelowate-
go mniejsza
31. v. cerebri magna — żyła wielka mózgu
32. w. cerebri internae — żyły wewnętrzne mózgu
33. v. glandulaepinealis[v. epiphysisj — żyła szyszynki
34., 35. w. cerebri dorsales — żyły górne mózgu
36. cerebellum — móżdżek
37. falx cerebri — sierp mózgu
38. tentorium cerebelli membranaceum — namiot bło-
niasty móżdżku
39. corpus callosum [commissura magna cerebri] —
ciało modzelowate [spoidło wielkie mózgu]
40. adhesio interthalamica [massa intermedia thala-
mi] — zrost międzywzgórzowy [bryła pośrednia
wzgórza]
41. a. maxillaris [interna] — tętnica szczękowa
[wewnętrzna]
42. p/exus pterygoideus — splot skrzydłowy
139
Koń. Głowa: narządy oczodołu oraz naczynia i nerwy zewnętrznej powierzchni podstawy
czaszki (wg Ellenbergera i Bauma)
Tablica 134.
1. cornea — rogówka
2. selera — twardówka
3. glandula lacrimałis — gruczoł Izowy
4. m. obliqnus ventralis bulbi oculi — mięsień skośny
dolny gaiki ocznej
5. m. levator palpebrae superioris — mięsień dźwigacz
powieki górnej
6. m. rectus dorsalis bulbi oculi — mięsień prosty gór-
ny gaiki ocznej
7. m, rectus lateralis bulbi oculi — mięsień prosty
boczny gaiki ocznej
8. m. rectus ventralis bulbi oculi — mięsień prosty
dolny gaiki ocznej
9. periorbita — okostna oczodołu
10. sinus maxillaris ca udałis — zatoka szczękowa tyl-
na
11. crista facialis — grzebień twarzowy
12. processus zygomaticus ossis frontalis — wyrostek
jarzmowy kości czołowej
13. a. maxillaris [interna] — tętnica szczękowa
[wewnętrzna]
14. a. meningea media — tętnica oponowa środkowa
140
15. a. tempom lis profunda caudalis — tętnica skronio- 31. n. lacrimałis — nerw Izowy
wa głęboka tylna 32. n. zygomaticus — nerw jarzmowy
16. ramus pterygoideus a. maxillaris [internae]— gałąź 33. /;. oculomotoritis — nerw okoruchowy
skrzydłowa tętnicy szczękowej [wewnętrznej] 34. n. supraorbitalis — nerw nadoczodołowy
17. a. temporalis profunda rostralis — tętnica skronio- 35. //. infraorbitalis — nerw podoczodolowy
wa głęboka przednia 36. n. pterygopalatinus [n. sphenopalatinus] — nerw
18. a. ophtalmica externa — tętnica oczna zewnętrzna skrzydłowo-podniebienny [n. klinowo-podniebien-
19. a. supraorbitalis — tętnica nadoczodołowa ny]
20. ramus muscularis a. ophtalmicae ex/ernae — gałąź 37. n. palatinus major — nerw podniebienny większy
mięśniowa tętnicy ocznej zewnętrznej 38. n. mandibularis — nerw żuchwowy
21. a. lacrimałis — tętnica Izowa 39- n. facialis — nerw twarzowy
22. a. malaris — tętnica licowa 40. n. vagus — nerw błędny
23. a. injraorbitalis — tętnica podoczodolowa 41. n. glossopharyngeits — nerw językowo-gardłowy
24. a. sphenopalatina — tętnica klinowo-podniebienna 42. n. accessorius — nerw dodatkowy
25. a. palatina major — tętnica podniebienna większa 43. n. hypoglossus — nerw podjęzykowy
26. a. palatina minor, n. palatinus minor — tętnica 44. a. carotis interna, n. caroticus internus — tętnica
podniebienna mniejsza, nerw podniebienny szyjna wewnętrzna, nerw szyjny wewnętrzny
mniejszy 45. ramus communicans inter n. vagum et n. jacialcm
27. a. buccalis — tętnica policzkowa — gałąź łącząca nerw błędny z nerwem twarzo-
28. n. maxillaris — nerw szczękowy wym
29. n. ophtalmicus — nerw oczny 46. processus zygomaticus ossis temporalis — wyrostek
30. n. troehlearis — nerw bloczkowy jarzmowy kości skroniowej
Koń. Oko i oczodół w przekroju (wg Ellenbergera i Bauma)

Tablica 135.

13

24

21. ni. redus dorsalis bulbi oculi — mięsień prosty gór-

1. palpebra superior — powieka górna 12. processus zygomaticus ossis Jrouta/is — wyrostek ny gałki ocznej
2. palpebra inferior — powieka dolna jarzmowy kości czołowej 22., 22'. m. re/raclor bulbi oculi — mięsień cofacz gałki
3. cornea — rogówka 13. glandula lacrimalis — gruczoł łzowy ocznej
4. ccimera anterior bulbi oculi — komora przednia 14. cutis — skóra 23. m. rectus ventralis bulbi oculi — mięsień prosty
gaiki ocznej 15. corpus adiposum extrapcriorbitale — ciało tłuszczo- dolny gałki ocznej
5. iris — tęczówka we zewnątrzokostnowe oczodołu 24. fascia muscularis — powięź mięśniowa
6. camera posterior bulbi oculi — komora tylna gaiki 15'. corpus adiposum lemporalc — ciało tłuszczowe 25. fascia orbita lis superficialis — powięź oczodołowa
ocznej skroniowe powierzchowna
7. corpus cilian et zonula ciliaris [ligamentum suspen- 16. m. temporalis — mięsień skroniowy 26. cavum erami — jama czaszkowa
sorium lenłis] — ciało rzęskowe i obwódka rzęsko- 17. periorbila — okostna oczodołu 27. DL obliąuus veulralis bulbi oculi — mięsień skośny
wa [więzadło podwieszające soczewki] 18., 25. fascia orbilalis superficialis — powięź oczo- dolny gałki ocznej
8. lens — soczewka dołowa powierzchowna 28. ni. obliąuus dorsalis bulbi oculi — mięsień skośny
9. timicae bulbi oculi — błony gaiki ocznej 19. fascia orbita lis projuuda — powięź oczodołowa górny gałki ocznej
10. camera li/rea bulbi oculi cum corporc vitreo — ko- głęboka 29. corpus adiposum intraperiorbitalc — ciało tłuszczo-
mora szklista gaiki ocznej z ciałem szklistym 20. m. lcvator palpebrac superioris — mięsień dźwigacz we wewnątrzokostnowe oczodołu
11. n. opticus — nerw wzrokowy powieki górnej 30. sinus maxillaris — zatoka szczękowa

141
Koń. Podniebienie

Tablica 136.

1. rugae palatinae — marszczki (grzebienie) riabilis) — ząb przedtrzonowy (przedtrzo-

podniebienne
2. raphe palati— szew podniebienia
3. palatum molle Ivelum palałinuml — pod-
niebienie miękkie
C. dens caninus superior — kieł górny
Ii. dens incisivus I superior — ząb sieczny (sie-
kacz) I górny
L. dens incisivus II superior — ząb sieczny (sie-
kacz) II górny
L. dens incisivus III superior — ząb sieczny
(siekacz) III górny
Pi. dens premolaris I superior (dens lupinits; va-
nowiec) I górny (ząb wilczy; występuje nie
zawsze)
P2. dens premolaris II superior — ząb przed-
trzonowy (przedtrzonowiec) II górny
dens premolaris III superior — ząb przed-
trzonowy (przedtrzonowiec) III górny
P4. dens premolaris IV superior — ząb przed-
trzonowy (przedtrzonowiec) IV górny
Mi. dens molaris I superior — ząb trzonowy
(trzonowiec) I górny
M2. dens molaris II superior — ząb trzonowy
(trzonowiec) II górny
M 3 . dens molaris III superior — ząb trzonowy
(trzonowiec) III górny

19
18

142
Koń. Jama krtani od góry

Tablica 137.

1. trachea — tchawica 10. palatum molle Ivelum palatinuml — pod-

2. esopbagus — przełyk niebienie miękkie
3. m. cricoarytenoideus dorsalis — mięsień 11. cartilago corniculata — chrząstka rożko-
pierścienno-nalewkowy dogrzbietowy wata
4. m. cricopharyngeus — mięsień pierścienno- 12. pika vocalis — fałd głosowy
-gardłowy 13. pika aryepiglottica — fałd nalewkowo-na-
5. mm. esophcigei longitudinales — mięśnie głośniowy
przełykowe podłużne 14. epiglottis — nagłośnia
6. m. thyreopharyngens — mięsień tarczowo- 15. tonsilla palatina — migdałek podniebien-
-gardłowy ny
7. arcus palatopharyngeus — łuk podniebien- 16. rad ix linguae — korzeń języka
no-gardłowy 17. papilla vallata — brodawka okolona
8. m. hyopbaryngeus — mięsień gnykowo-gar- 18. stylohyoideum — część rylcowa kości gny-
dłowy kowej
9. fornix pharyngis On sectione) — sklepienie 19- rima gloltidis — szpara głośni
gardła (przecięte)

Koń. Ucho środkowe i wewnętrzne — strona prawa

od przodu (pólschemat wg Ellenbergera i Bauma)

Tablica 138.

1. cavum tym pan i — jama bębenkowa
2. ca pu t mai lei — głowa młoteczka
2'. manubrium mallei — rękojeść młoteczka
3., 4. incus — kowadełko
4. os lenticuhm — kostka soczewkowata
5. stapes — strzemiączko
6. aniilus tympanicus — pierścień bębenkowy
7. membrana tym pan i — błona bębenkowa
8. laminae osseae — blaszki kostne
9. fenestra vestibiili — okienko przedsionka
10. fenestra cochleae — okienko ślimaka
11. canales semicireulares (ossei) — kanały pół-
koliste (kostne)
12. orificia vestibidaria eanalium semieircula-
rium — wyloty przedsionkowe kanałów
półkolistych
13. vestibulum labyrinthi ossei — przedsionek
błędnika kostnego
14. diictus reuniens labyrinthi membranacei —
przewód łączący błędnika błoniastego
15. n. vestibulocochlearis [n. statoaaisticus] —
nerw przedsionkowo-ślimakowy [n. sta-
tyczno-słuchowy]
16. modiolus cochleae — wrzecionko ślimaka
17. scala tympani — schody bębenka
18. lamina spiralis ossea eochleae — blaszka spi-
ralna kostna ślimaka
19. scala vestibuli — schody przedsionka
20. ampullae osseae eanalium semicircnlariiim
— bańki kostne kanałów półkolistych
21. tuba auditiva — trąbka słuchowa
22. ligamentum incudis — więzadlo kowadełka

143
Koń. Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości ostatniego przedtrzonowca
przednia powierzchnia przekroju
1. cartilago septi nasi — chrząstka przegrody nosa
2. corpi/s maxillae — trzon szczęki
3. dens premolaris IV superior — ząb przedtrzonowy
(przedtrzonowiec) IV górny
4. dens premolaris IV inferior — ząb przedtrzonowy
(przedtrzonowiec) IV dolny
5. radix dentis premolaris III superioris — korzeń
zęba przedtrzonowego (przedtrzonowca) III górne-
go
6. mandibula — żuchwa
7. fascia snperficia/is capitis — powięź powierzchow-
na głowy
8. m. levator labii superioris [maxillaris] — mięsień
dźwigacz wargi górnej
144
9. m. levator nasolabialis — mięsień dźwigacz noso-
wo-wargowy
10. m. zygomaticus — mięsień jarzmowy
11. m. bucanator—pars molaris — mięsień policzko-
wy— część trzonowcowa
12. mm. buccinator—pars biiaalis et depressor labii
inferioris [mandibularis] — mięśnie policzko-
wy—część powierzchowna i obniżający wargę
dolną
13. m. cuianeus faeiei — mięsień skórny twarzy
14. m. caninus — mięsień kłowy
15. corpus linguae — trzon języka
16. m. byoglossus — mięsień gnykowo-językowy
17. m. genioglossus— mięsień bródkowo-językowy
Tablica 139.
18. glandula sublingualis — ślinianka podjęzykowa
19. m. digastricus — venter rostralis — mięsień dwu-
brzuścowy —brzusiec przedni
20. m. geniohyoideus — mięsień bródkowo-gnykowy
21. m. mylohyoidetis — mięsień żuchwowo-gnykowy
22. ramus aheolaris superior [maxillaris] rostralis ni.
infraorbitalis — gałąź zębodołowa górna przednia
(siekaczowa) nerwu podoczodołowego
23. n. infraorbitalis — nerw podoczodołowy
24. a. et v. lateralis nasi — tętnica i żyła boczna nosa
25. a. palatina major, w. palatinae — tętnica podnie-
bienna większa, żyły podniebienne
26. a. labialis superior [maxillaris] — tętnica wargowa
górna
27. a. et i: profunda linguae — tętnica i żyła głęboka
języka
28. mmi linguales (superficialis et profundus) n. lin-
gualis — gałęzie językowe (powierzchowna i głębo-
ka) nerwu językowego
29. ductus mandibularis [d. submandibidaris] — prze-
wód ślinianki żuchwowej [śl. podżuchwowej]
30. a. et v. sublingualis — tętnica i żyła podjęzykowa
31. n. aheolaris inferior [mandibularis] — nerw zębo-
dołowy dolny
32. glandulae buecales — gruczoły ślinowe policzkowe
33. plexus venosi nasales — sploty żylne nosowe
34. meatus nasi ventralis — przewód nosowy dolny
35. meatus nasi medius — przewód nosowy środkowy
36. meatus nasi dorsalis — przewód nosowy górny
37. recessus conchae nasalis ventralis — zachyłek
małżowiny nosowej dolnej
38. concha nasalis dorsalis — małżowina nosowa górna
39. concha nasalis ventralis, ductus nasolacrimalis —
małżowina nosowa dolna, przewód nosowo-łzowy
40. v. labialis superior [maxillaris], n. buccalis — żyła
wargowa górna, nerw policzkowy
41. a. et v. labialis inferior [mandibularis] — tętnica
i żyła wargowa dolna
Koń. Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości ostatniego trzonowca — przednia
powierzchnia przekroju

Tablica 140.

1. sinus maxillaris rostralis — zatoka szczękowa

przednia
2. sinus maxillaris caudalis — zatoka szczękowa tyl-
na
3. sinus conchofrontalis — zatoka małżowinowo-
-czolowa
4. choana sinistm — nozdrze tylne lewe
5. meatus nasi ventralis — przewód nosowy dolny
6. meatus nasi medius — przewód nosowy środkowy
7. meatus nasi dorsalis — przewód nosowy górny
8. cartilago septi nasi — chrząstka przegrody nosa
9. dens molaris III superior — ząb trzonowy (trzono-
wiec) III górny
10. dens molaris III inferior — ząb trzonowy (trzono-
wiec) III dolny
11. radix dentis molaris II inferioris — korzeń zęba
trzonowego (trzonowca) II dolnego
12. mandibula — żuchwa
13. crista facialis — grzebień twarzowy
14. canalis infraorbitalis — kanał podoczodołowy
15. a., v. et n. infraorbitalis — tętnica i żyła podoczo-
dołowa, nerw podoczodołowy
16. lomer— lemiesz
17. plextis venosi nasales — sploty żylne nosowe
18. gingiva — dziąsło
19. ductus nasolacrimalis — przewód nosowo-lzowy
20. a, et v. angularis oculi — tętnica i żyła kątowa oka \
21. m. levator labii superioris [maxillaris] et m. levator
nasolabialis — mięsień dźwigacz wargi górnej
i mięsień dźwigacz nosowo-wargowy
22. a. et n. palatinus major — tętnica podniebienna
większa, nerw podniebienny większy
23. v. faciei profunda [v. reflexa] — żyła głęboka twa-
rzy [ż. zagięta] 31. a. et v. profunda linguae — tętnica i żyła głęboka 41. ramus buccalis ventralis n. facialis [n. buccalis ven-
24. a., v. et n. buccalis — tętnica i żyła policzkowa, języka tralis] — gałąź policzkowa dolna nerwu twarzowe-
nerw policzkowy 32. corpus linguae — trzon języka go [n. policzkowy brzuszny]
25. ductus mandibularis[d. submandibularis] — prze- 33. m. genioglossus — mięsień bródkowo-językowy 42. mm. buccinator—pars molaris et depressor labii
wód slinianki żuchwowej [śl. podżuchwowej] 34. m. hyoglossus — mięsień gnykowo-językowy inferioris [mandibularis] — mięśnie policzko-
26. a., v. et n. alveolaris inferior [mandibularis] — 35. m. styloglossus — mięsień rylcowo-język owy wy—część trzonowcowa i obniżający wargę dolną
tętnica i żyła zębodolowa dolna, nerw zębodołowy 36. m. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy 43. m. masseter — mięsień żwacz
dolny 37. m. digastricus—venter rostralis — mięsień dwu- 44. m. cutaneus faciei — mięsień skórny twarzy
27. a. et v. facialis, ductus parotideus — tętnica i żyła brzuścowy—brzuciec przedni 45. fascia pterygoidea — powięź skrzydłowa
twarzowa, przewód slinianki przyusznej (przyusz- 38. m, geniohyoideus — mięsień bródkowo-gnykowy 46. fascia profunda — powięź głęboka
nicy) 39. Inn. mandibulares — węzły chłonne żuchwowe 47. fascia superficialis — powięź powierzchowna
28. n. lingualis — nerw językowy 40. ramus buccalis dorsalis n. facialis[n. buccalis dorsa- 48. cavum orisproprium — jama ustna właściwa
29- n. hypoglossus — nerw podjęzykowy lis] — gałąź policzkowa górna nerwu twarzowego 49- vestibulum oris — przedsionek jamy ustnej
30. a. et v. sublingualis — tętnica i żyła podjęzykowa [n. policzkowy grzbietowy]

145
Koń. Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości
oczodołu — tylna powierzchnia przekroju
Tablica 141.
1. processus zygomaticus ossis frontalis — wyrostek
jarzmowy kości czołowej
2. squama frontalis — łuska czołowa
3., 3'. sinus frontalis — zatoka czołowa
4. orbita — oczodół
5. arais zygomaticus — łuk jarzmowy
6. sinus maxillaris caudalis — zatoka szczękowa
tylna
7. labyrinthus ethmoidalis — błędnik sitowy
8. mandibula — żuchwa
9. stylohyoideum — część rylcowa kości gnykowej
10. tbyreohyoideum — róg krtaniowy, czyli większy,
kości gnykowej
11. septum nasi (vonur) — przegroda nosa (lemiesz)
12. choana — nozdrze tylne
13. m. masseter — mięsień żwacz
14. m. pterygoideus media lis — mięsień skrzydłowy
przyśrodkowy
15. mm. buccinator-pars molaris et depressor labii infe-
rioris [mandibularis] — mięśnie policzko-
wy-część trzonowcowa i obniżający wargę dolną
16. m. ceratohyoideus — mięsień rogów gnykowych /m.
rogowo-gnykowy/
17. m. byoglossus — mięsień gnykowo-językowy
18. mm. omohyoidei et sternohyoidei — mięśnie łopat-
kowo-gnykowe i mostkowo-gnykowe
19- m. thyreohyoidetis — mięsień tarczowo-gnykowy
20. palatum molle I velnm palatinuml — podniebienie
miękkie
20'. tunica mucosa palati mo/lis — błona śluzowa pod-
niebienia miękkiego
21. radix linguae — korzeń języka
22. tendo m. digastrici — ścięgno mięśnia dwubrzuśco-
wego
23. ni. retractor bulbi oaili — mięsień cofacz gałki
ocznej
24. m. obliqmis dorsalis bnlbi oculi — mięsień skośny
górny gałki ocznej
146
25 m. rectus medialis bulbi oculi — mięsień prosty
przyśrodkowy gałki ocznej
26 m. rectus dorsalis bulbi oculi — mięsień prosty gór-
ny gałki ocznej
27. trochlea (m. obliqui dorsalis bulbi oculi) — bloczek
(mięśnia skośnego górnego gałki ocznej)
28. m. obliquus ventralis bulbi oculi — mięsień skośny
dolny gaiki ocznej
29. m. orbicularis oculi — mięsień okrężny oka
30. m. levator anguli oculi medialis [m. corrngator su-
percilii] — mięsień dźwigacz przyśrodkowego kąta
oka [m. stroszący brwi]
31. galea aponeurotica — czepiec ścięgnisty
32. fascia superficialis — powięź powierzchowna
33. m. cutaneus faciei — mięsień skórny twarzy
34. fascia profunda—lamina lateralis — powięź
głęboka — blaszka boczna
35. fascia profunda — lamina medialis — powięź
głęboka—blaszka przyśrodkowa
isthmus faucium — cieśń gardła
n. infraorbitalis — nerw podoczodołowy
a. infraorbitalis, v. sphenopalatina — tętnica
podoczodołowa, żyła klinowo-podniebienna
v. faciei profunda [v. reflexa] — żyła głęboka twa-
rzy [ż. zagięta]
a. malaris — tętnica licowa
a. et n. palatinus major — tętnica podniebienna
większa, nerw podniebienny większy
a. et v. transversa faciei — tętnica i żyła poprzeczna
twarzy
v. palatina major — żyła podniebienna większa
a., v. et n. buccalis — tętnica i żyła policzkowa,
nerw policzkowy
n. lingualis, v. dorsalis linguae — nerw językowy,
żyła grzbietowa języka
45. a., v. et n. aheolaris inferior [mandibularis] —
tętnica i żyła zębodolowa dolna, nerw zębodolowy
dolny
 30
33
46. mmipterygoidei a. et v. maxillaris — gałęzie skrzy-
dłowe tętnicy i żyły szczękowej
47. ramus massetericus a. carotidis externae, v. masseteri-
ca ventralis — gałąź żwaczowa tętnicy szyjnej ze-
wnętrznej, żyła żwaczowa dolna
48. a. lingualis, ramus lingualis n. glossopharyngei —
tętnica językowa, gałąź językowa nerwu językowo-
-gardłowego
49. n. hypoglossus — nerw podjęzykowy
50. ductus mandibularis [d. submandibularis] — prze-
wód slinianki żuchwowej [śl. podżuchwowej]
51. glandula mandibularis [gl. submandibularis] —
ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
52. a. facialis — tętnica twarzowa
53. v. lingualis — żyła językowa
60
54. Inn. mandibulares — węzły chłonne żuchwowe
55. ductus parotideus — przewód slinianki przyusznej
(przyusznicy)
56. v. facialis — żyła twarzowa
57. ramus buccalis dorsalis n. facialis[n. buccalis dorsa-
lis] — gałąź policzkowa górna nerwu twarzowego
[n. policzkowy grzbietowy]
58. ramus buccalis ventralis n, facialis [n. buccalis ven-
tralis] — gałąź policzkowa dolna nerwu twarzowe-
go [n. policzkowy brzuszny]
59. bulbus oculi — gałka oczna
60. cutis — skóra
61. lamina basalis ossis ethmoidalis — blaszka pod-
stawna kości sitowej (błędnika sitowego)
147
Koń. Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości
wcięcia żuchwy — tylna powierzchnia przekroju
Tablica 142.
1. processus zygomaticus ossis temporalis — wyrostek
jarzmowy kości skroniowej
2. processus coronoideus [proc. muscularis] mandibulae
— wyrostek dziobiasty [wyr. mięśniowy lub wień-
cowy] żuchwy
3. ramus mandibulae — gałąź żuchwy
4. pars sąuamosa ossis temporalis — część łuskowa
kości skroniowej
5. os parietale — kość ciemieniowa
6. os prespbenoidale et sinus sphenoidalis — kość
przedklinowa i zatoka klinowa
7., 8. articulatio temporomandibularis — staw skronio-
wo-żuchwowy
7. discus et capsula articularis — krążek stawowy, to-
rebka stawowa
8. cavum articulare — jama stawowa
9- stylohyoideum — część rylcowa kości gnykowej
10. m. temporalis — mięsień skroniowy
11. m. masseter—pars profunda — mięsień żwacz
— część głęboka
12. m. masseter—pars superficialis — mięsień żwacz
— część powierzchowna
13. m. pterygoideus lateralis — mięsień skrzydłowy
boczny
14. m. pterygoideus medialis — mięsień skrzydłowy
przyśrodkowy
15. m. tensor veli palatini — mięsień napinacz podnie-
bienia miękkiego
16. m. levator veli palatini — mięsień dźwigacz pod-
niebienia miękkiego
17. m. stylopharyngeus — mięsień rylcowo-gardłowy
18. m. hyopharyngeus — mięsień gnykowo-gardłowy
19. m. palatopharyngeus — mięsień podniebienno-
-gardłowy
20. m. thyreohyoideus — mięsień tarczowo-gnykowy
21. tendo m. digastrici, m. stylohyoideus — ścięgno
mięśnia dwubrzuścowego, mięsień rylcowo-gnyko-
wy
22. m. interscutularis — mięsień międzytarczkowy
23. m. frontoscutularis — mięsień czołowo-tarczkowy
24. m. cutaneus faciei — mięsień skórny twarzy
25. falx cerebri — sierp mózgu
26. substantia alba hemispherii cerebri — istota biała
półkuli mózgu
148
27. substantia grisea neopallii — istota szara płaszcza
nowego
28. ventriculus lateralis encephali — komora boczna
(pierwsza, druga) mózgowia
29- nucleus caudatus — jądro ogoniaste
30. a. cerebri media — tętnica środkowa mózgu
31. chiasma opticum — skrzyżowanie wzrokowe
32. a. cerebri rostralis — tętnica przednia mózgu
33. sinus cavernosus durae matris encephali (venosus) —
zatoka jamista opony twardej mózgowia (żylna)
34. nn. oculomotorius, trochlearis, abducens, ophtalmicus
et maxillaris — nerwy okoruchowy, bloczkowy,
odwodzący, oczny i szczękowy
35. a. maxillaris [interna], n. buccalis, plexus venosus
subtemporalis — tętnica szczękowa [wewnętrzna],
nerw policzkowy, splot żylny podskroniowy
35'. a. temporalis profunda caudalis — tętnica skronio-
wa głęboka tylna
36. a. alveolaris inferior [mandibularis], v. maxillaris
[interna] — tętnica zębodołowa dolna, żyła
szczękowa [wewnętrzna]
37. n. alveolaris inferior [mandibularis] — nerw zębo-
dołowy dolny
38. ramus massetericus v. maxillaris [internae] — gałąź
żwaczowa żyły szczękowej [wewnętrznej]
39. sinus sagittalis durae matris encephali (venosus) —
zatoka strzałkowa opony twardej mózgowia (żylna)
40. a. lingualis, ramus lingualis n. glossopharyngei —
tętnica językowa, gałąź językowa nerwu językowo-
-gardłowego
41. a. facialis — tętnica twarzowa
42. n. hypoglossus — nerw podjęzykowy
43. capsula glandulae mandibularis [gl. submandibula-
ris] — torebka ślinianki żuchwowej [śl. podżuch-
wowej]
44. ductus mandibularis [d. submandibularis] — prze-
wód ślinianki żuchwowej [śl. podżuchwowej]
45. glandula mandibularis [gl. submandibularis]— śl i—
niańka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
46. mm. omohyoidei et sternohyoidei — mięśnie łopatko-
wo-gnykowe i mostkowo-gnykowe
47. v. linguofacialis [u. maxillaris externa] ductus paro-
tideus — żyła językowo-twarzowa [ż. szczękowa ze-
wnętrzna], przewód ślinianki przyusznej (przyusz-
nicy)
 24 53

48. n. massetericus, v. temporalis superficialis — nerw 55. lamina medialis cartilaginis tubae auditivae —
żwaczowy, żyła skroniowa powierzchowna blaszka przyśrodkowa chrząstki trąbki słuchowej
49. a. et v. transversa faciei, ramus transversus faciei n. 56. diverticulum tubae auditivae — uchyłek trąbki słu-
auńculotemporalis [n. temporalis superficialis] — chowej (worek powietrzny)
tętnica i żyła poprzeczna twarzy, gałąź poprzeczna 57. septum diverticulorum tubae auditivae — przegroda
twarzy nerwu małżowinowo-skroniowego [n. skro- między uchyłkami trąbki słuchowej (między worka-
niowy powierzchowny] mi powietrznymi)
50. n. facialis — nerw twarzowy 58. epiglottis — nagłośnia
51. fascia pharyngea — powięź gardłowa 59- cartilago thyreoidea — chrząstka tarczowata
52. ramus pterygoideus v. maxillaris[internae] — gałąź 60. cornu rostrale cartilaginis thyreoideae — róg przedni
skrzydłowa żyły szczękowej [wewnętrznej] chrząstki tarczowatej
53. ramus massetericus a. carotidis externae, v. masseterica 61. recessus [ventriculus] laryngis medianus— zachyłek
ventralis — gałąź żwaczowa tętnicy szyjnej ze- [kieszonka] pośrodkowy krtaniowy
wnętrznej, żyła żwaczowa dolna 62. fascia superficialis — powięź powierzchowna
54. tuba auditiva — trąbka słuchowa

149
Koń. Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości
przewodów słuchowych zewnętrznych (przez okolicę
przyuszniczą) — tylna powierzchnia przekroju
Tablica 143.
1. m. temporalis — mięsień skroniowy
2. m. obliquus capitis cranialis, terminatio m. cleidomas-
toidei — mięsień skośny przedni głowy, przyczep
końcowy mięśnia obojczykowo-sutkowego
3. m. digastricus — pars occipitomandibularis ventris
caudalis [m. jugulomandibularis] — mięsień dwu-
brzuścowy —część potyliczno-żuchwowa brzuśca
tylnego [m. jarzmowo-żuchwowy]
4. m. rectus capitis ventralis — mięsień prosty dolny
głowy
5. m. longus capitis — mięsień długi głowy
6. m. cricopharyngeus — mięsień pierścienno-gardłowy
7. m. cricoarytenoideus dorsalis — mięsień pierścien-
no-nalewkowy dogrzbietowy
8. m. sternothyreoidens — mięsień mostkowo-tarczowy
9. m. interscntularis — mięsień międzytarczkowy
10. m. parietoauricularis — mięsień ciemieniowo-
-małżowinowy
11. m. scutnloauricularis snperficialis — mięsień tarcz-
kowo-małżowinowy powierzchowny
12. m. scutnloauricularis profundus — mięsień tarczko-
wo-małżowinowy głęboki
13. m. cervicoaurkularis profundus minor — mięsień
szyjno-małżowinowy głęboki mniejszy
14. cartilago scutiformis [scutulum auriculae] —
chrząstka tarczkowata [tarczka małżowiny usznej]
15. m. parotidoauricularis (mm. auriculares ventrales)
— mięsień przyuszniczo-małżowinowy (mm.
małżowinowe dolne)
16. tendo m. sternomandibularis — ścięgno mięśnia
mostkowo-żuchwowego
17. m. cutaneus faciei — mięsień skórny twarzy
18. os occipitale — kość potyliczna
19. processus mastoideus ossis temporalis — wyrostek
sutkowaty kości skroniowej
20. pars basilaris ossis occipitalis — sześć podstawna
kości potylicznej
21. vermis cerebelli — robak móżdżku
150
22. hemispherium cerebelli — półkula móżdżku
23. medulla oblongata — rdzeń przedłużony
24. plexus chorioideus ventriculi quarti encephali —
splot naczyniówkowy komory czwartej mózgowia
25. ventriculus quartus encephali — komora czwarta
mózgowia
26; esophagus — przełyk
27. cartilago cricoidea — chrząstka pierścieniowata
28. cartilago trachealis I — chrząstka tchawicza I
29. mm. sternohyoideus et omohyoidens — mięśnie most-
kowo-gnykowy i łopatkowo-gnykowy
30. cartilago auriculae — chrząstka małżowiny usznej
31. glandula parotis — ślinianka przyuszna, przyusz-
nica
32. glandula mandibularis [gl. .submandibularis] — śli-
nianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
33. ductus mandibularis [d. submandibularis] — prze-
wód ślinianki żuchwowej [śl. podżuchwowej]
34. ductus parotideus — przewód ślinianki przyusznej
(przyusznicy)
35. v. maxillaris [interna] — żyła szczękowa [we-
wnętrzna]
36. v. linguofacialis [v. maxillaris externa] — żyła języ-
kowo-twarzowa [ż. szczękowa zewnętrzna]
37. a. carotis externa — tętnica szyjna zewnętrzna
38. a. carotis interna, n. caroticus internus, n. vagus —
tętnica szyjna wewnętrzna, nerw szyjny wewnętrz-
ny, nerw błędny
39. v. emissaria foraminis jugularis [v. cerebralis ventra-
lis], n. glossopharyngeus, n. accessońus — żyła wy-
pustowa otworu jarzmowego [ż. mózgowa brzusz-
na], nerw językowo-gardłowy, n. dodatkowy
40. n. accessorius — nerw dodatkowy
41. a. meningea caudalis — tętnica oponowa tylna
42. v. emissaria foraminis retroarticularis [v. cerebralis
dorsalis] — żyła wypustowa otworu zastawowego
[ż. mózgowa grzbietowa]
 43. n. glossopharyngeus — nerw językowo-gardłowy 48. capsula articulationis atlantooccipitalis — torebka
44. n. hypoglossus — nerw podjęzykowy stawu szczytowo-potylicznego
45. /»». retropharyngei lciteralis — węzły chłonne za- 49. stylohyoideum — część rylcowa kości gnykowej
gardłowe boczne 50. diverticulum tubae auditivae — uchyłek trąbki słu-
46. corpus adiposum auriculae — ciało tłuszczowe chowej (worek powietrzny)
małżowiny usznej 51. cavnm laryngis — jama krtani
47. fascia temporalis — powięź skroniowa 52. plica vocalis — fałd głosowy

151
Koń. Głowa od dołu: mięśnie, naczynia i gruczoły po usunięciu mięśni skórnych
i powięzi powierzchownej

Tablica 144

1. m. brachiocephalicus — mięsień ramienno-głowowy

2. m. sternomandibularis — mięsień mostkowo-
-żuchwowy
3. mm. sternohyoidei et omohyoidei — mięśnie mostko-
wo-gnykowe i łopatkowo-gnykowe
4. glandttla parotis — ślinianka przyuszna, przyuszni-
ca
5. v. linguofacialis[v. maxillaris externa] — żyła języ-
kowo-twarzowa [ż. szczękowa zewnętrzna]
6. ductus parotideus — przewód ślinianki przyusznej
(przyusznicy)
7. m. digastricus — pars occipitomandibularis ventris
candalis [m. jugulomandibularis] — mięsień dwu-
brzuścowy —część potyliczno-żuchwowa brzuśca
tylnego [m. jarzmowo-żuchwowy]
8. rami masseterici a. et v. facialis — gałęzie żwaczowe
tętnicy i żyły twarzowej
9. m. masseter — mięsień żwacz
10. a. facialis— tętnica twarzowa
11. m. digastricus—venter rostralis — mięsień dwu-
brzuścowy —brzusiec przedni
12. Inn. mandibulares — węzły chłonne żuchwowe
13. a. et v. facialis — tętnica i żyła twarzowa
14. mandibula — żuchwa
15. m. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy
16. m. depressor labii inferioris [mandibiilaris]— mię-
sień obniżający wargę dolną
17. m. buccinator—pars buccalis — mięsień policzko-
wy—część powierzchowna
18. m. pterygoideus — mięsień skrzydłowy
19. meritum — bródka

152
Koń. Głowa: skeletotopią tętnic od strony podstawy czaszki (z preparatu korozyjnego)

Tablica 145.

1. a. basilaris (cerebri) — tętnica podstawna (mózgu)

2. a. carotis interna — tętnica szyjna wewnętrzna
3. ramus a. maxillaris [internae] ad tubam auditivam
— gałąź tętnicy szczękowej [wewnętrznej] do trąb-
ki słuchowej
4. a. meningea media — tętnica oponowa środkowa
5., 12. a. maxillaris [interna] — tętnica szczękowa
[wewnętrzna]
6. a. temporalis profunda caudalis — tętnica skronio-
wa głęboka tylna
7. ramus pterygoideus a. maxil/aris [internae] — gałąź
skrzydłowa tętnicy szczękowej [wewnętrznej]
8. a. temporalis profunda rostralis — tętnica skronio-
wa głęboka przednia
9. a. alveolaris inferior [mandibidaris] — tętnica
zębodołowa dolna
10. a. supraorbitalis — tętnica nadoczodołowa
11. a. ophtalmica externa — tętnica oczna zewnętrzna
12. a. maxillaris [interna] — tętnica szczękowa [we-
wnętrzna]
13. rami a. opthalmicae externae — gałęzie tętnicy
ocznej zewnętrznej
14. a. malaris — tętnica licowa
15. a. infraorbitalis — tętnica podoczodołowa
16., 19. a. palatina major — tętnica podniebienna więk-
sza
17. a. buccalis — tętnica policzkowa
18. a. palatina minor — tętnica podniebienna mniej-
sza
20. a. incisiva — tętnica siekaczowa
21. a. facialis — tętnica twarzowa
22. a. labialis superior [maxillaris] — tętnica wargowa
górna

153
Koń. Kość gnykowa i chrząstki krtani od strony lewej

Tablica 146.
1. stylohyoideum — część środkowa, czyli rylcowa,
(gałęzi) kości gnykowej
2. ceratohyoideum — róg językowy, czyli mniejszy,
kości gnykowej
3. thyreohyoideum — róg krtaniowy, czyli większy,
kości gnykowej
4. basihyoideum (corpus ossis hyoidei) — trzon (część
podstawna) kości gnykowej
5. processus lingualis basihyoidei — wyrostek językowy
trzonu kości gnykowej
6. latnina cartilaginis tbyreoideae — blaszka chrząstki
tarczowatej
7. cormi rostrale cartilaginis thyreoideae — róg przedni
chrząstki tarczowatej
8. incisitra thyreoidea caudalis — wcięcie tarczowe
tylne
9. cornn caudale cartilaginis tbyreoideae — róg tylny
chrząstki tarczowatej
10. linea obliqua cartilaginis thyreoideae — kresa
skośna chrząstki tarczowatej
11. fissura thyreoidea — szczelina tarczowa
12. cartilago arytenoidea — chrząstka nalewkowata
13. cartilago corniculata — chrząstka rożkowata
14. cartilago epiglottica — chrząstka naglośniowa
15. lamina cartilaginis cricoideae — blaszka chrząstki
pierścieniowatej
16. arcns cartilaginis cricoideae — łuk chrząstki pier-
ścieniowatej
17. cartilago trachealis — chrząstka tchawicza

Koń. Mięśnie krtani od strony lewej 1. stylohyoideum — część środkowa, czyli rylców
(gałęzi) kości gnykowej
2. ceratohyoideum — róg językowy, czyli mniejs
kości gnykowej
Tablica 147. 3. thyreohyoideum — róg krtaniowy, czyli więks
kości gnykowej
4. processus lingualis basihyoidei — wyrostek językowy
trzonu kości gnykowej
5. epiglottis — nagłośnia
6. cartilago corniculata — chrząstka rożkowata
7. cornu caudale cartilaginis thyreoideae — róg tylny
chrząstki tarczowatej
8. cartilago crieoidea — chrząstka pierścieniowata
9. cartilago trachealis — chrząstka tchawicza
10. textus conjunctivus — tkanka łączna
11. m. ceratohyoideus — mięsień rogów gnykowy
7 /m. rogowo-gnykowy/
12. m. thyreohyoideus — mięsień tarczowo-gnykowy
13. m. ventricularis — mięsień kieszonkowy (krtani)
14. m. arytenoideus transversus — mięsień nalewko
poprzeczny
15. m. vocalis — mięsień głosowy
16. m. cricoarytenoideus lateralis — mięsień pierścień
no-nalewkowy boczny
17. m. cricothyreoideus — mięsień pierścienno-tarczo
wy
18. terminatio m. sternothyreoidei — przyczep końcom
mięśnia mostkowo-tarczowego
19. m. cricoarytenoideus dorsalis — mięsień pierścier
no-nalewkowy dogrzbietowy
20. ventriculus laryngis [lateralis] — kieszonl
krtaniowa [boczna]
21. glandula thyreoidea — gruczoł tarczowy, tarczyca]
22. cornu rostrale cartilaginis thyreoideae — róg przeć]
ni chrząstki tarczowatej

154
Koń. Głowa od góry: mięśnie, naczynia i nerwy okolicy czołowej /mięśnie małżowinowe,
czyli uszne — wg Ellenbergera i Bauma/

Tablica 148.

•28

-29

1. m. cervicoauricularis profimdits major — mięsień 10. m. scutuloauricularis superficialis ventralis — 20. corpus adiposum extraperiorbitale — ciało tłuszczo-
szyjno-małżowinowy głęboki większy mięsień tarczkowo-małżowinowy powierzchowny we zewnątrzokostnowe oczodołu
2. m. cervicoaiiricnlaris superficialis — mięsień szyjno- dolny 21. rami auricu/ares n. ccrvicalis II — gałęzie małżowi-
-malżowinowy powierzchowny 11. m. zygomaticoauricularis — mięsień jarzmowo- nowe nerwu szyjnego II
3. m. cervicoscutularis — mięsień szyjno-tarczkowy -małżowinowy 22. ramus muscularis v. auricularis caudalis [v. auricu-
4. m. scutuloaurictilaris superficialis dorsalis — mię- 12. m. pariełoauricularis — mięsień ciemieniowo- laris magnae] — gałąź mięśniowa żyły małżowino-
sień tarczkowo-malżowinowy powierzchowny gór- -małżowinowy wej tylnej [ż. małżowinowej wielkiej]
ny 13. tn. cervicoauricularis profundus minor — mięsień 23. ramus v. temporalis superficialis — gałąź żyły skro-
5. m. saituloaitriciilaris superficialis medius — mię- szyjno-małżowinowy głęboki mniejszy niowej powierzchownej
sień tarczkowo-małżowinowy powierzchowny 14. auricula — małżowina uszna 24. ramus muscularis a. temporalis superficialis — gałąź
środkowy 15. m. scutuloauricularis profundus minor — mięsień mięśniowa tętnicy skroniowej powierzchownej
6. m. intersciitularis — mięsień międzytarczkowy tarczkowo-małżowinowy głęboki mniejszy 25. n. frontalis— nerw czołowy
7. tn. frontoscutularis—pars frontalis — mięsień 16. m. scutuloauricularis profundus major — mięsień 26. ;;. infratrochlearis — nerw podbloczkowy
czołowo-tarczkowy —część czołowa tarczkowo-małżowinowy głęboki większy 27. v. angularis oculi — żyła kątowa oka
8. m. frontoscutularis — pars temporalis — mięsień 17. m. temporalis — mięsień skroniowy 28. a. supraorbitalis — tętnica nadoczodołowa
czołowo-tarczkowy —część skroniowa 18. cartilago scutiformis [scutulum auriculae] — 29. m. levator anguli oculi medialis [m. corrugator super-
9. m. scutuloauricularis superficialis accessorius — chrząstka tarczkowata [tarczka małżowiny usznej] cilii] — mięsień dźwigacz przyśrodkowego kąta
mięsień tarczkowo-małżowinowy powierzchowny 19. corpus adiposum auriculae — ciało tłuszczowe oka [m. straszący brwi]
dodatkowy małżowiny usznej

155
 Koń. Głowa w przekroju poziomym: narządy jamy czaszkowej
Tablica 149.
21
1. substantia alba hemispherii cerebri — istota biała
półkuli mózgu
2. substantia grisea neopallii — istota szara płaszcza
nowego
3. fissura longitudinalis cerebri — szczelina podłużna
mózgu
4. corpus callositm [commisstira magna cerebri]— ciało
modzelowate [spoidło wielkie mózgu]
5. nucleus caudatus — jądro ogoniaste
6. fornix (telencephalon) — sklepienie (kresomózgo-
wie)
7. thalamus — wzgórze
8. glandula pinealis [epiphysis cerebri] — szyszynka
[nasadka mózgu]
9- colliculus rostralis tecti mesencephali — wzgórek
przedni pokrywy śródmózgowia
10. colliculus caudalis tecti mesencephali — wzgórek tyl-
ny pokrywy śródmózgowia
11. pedunculus cerebellaris medius Ibrachium pontisl —
konar środkowy móżdżku /ramię mostu/
12. pedunculus cerebellaris rostralis Ibrachium conjuncti-
vuml — konar przedni móżdżku /ramię łączące/
156
13. velum medullare rostrale — zasłona rdzeniowa
przednia
14. fossa rhomboidea ventriculi quarti encephali — dól
równoległoboczny komory czwartej mózgowia
15. velum medullare caudale — zasłona rdzeniowa
tylna
16. pedunculus cerebellaris caudalis — konar tylny
móżdżku
17. plexus chorioideus ventriculi ąuarti encephali —
splot naczyniówkowy komory czwartej mózgowia
18. medulla spina lis — rdzeń kręgowy
19- fossa supraorbitalis — dół nadoczodołowy
20. septum sinuum frontalium — przegroda zatok
czołowych
21. os frontale — kość czołowa
22. sinus frontalis — zatoka czołowa
23. m. frontoscutularis—pars frontalis — mięsień
czołowo-tarczkowy — część czołowa
24. m. frontoscutularis—pars temporalis — mięsień
czołowo-tarczkowy — część skroniowa
25. corpus adiposum extraperiorbitale — ciało tłuszczo-
we zewnątrzokostnowe oczodołu
26. m. temporalis — mięsień skroniowy
27. processus coronoideus [proc. muscularis] mandibulae
— wyrostek dziobiasty [wyr. mięśniowy lub wień-
cowy] żuchwy
28. processus zygomaticus ossis temporalis — wyrostek
jarzmowy kości skroniowej
29- a. et v. temporalis profunda rostralis — tętnica i żyła
skroniowa głęboka przednia
30. v. emissaria foraminis retroarticularis [v. cerebralis
dorsalis], plexus subtemporalis (venosus) — żyła
wypustowa otworu zastawowego [ż. mózgowa
grzbietowa], splot podskroniowy (żylny)
31. meatus acusticus externus — przewód słuchowy ze-
wnętrzny
32. a. meningea caudalis — tętnica oponowa tylna
33. cartilagines auriculae — chrząstki małżowiny
usznej
34. pars petrosa ossis temporalis — część skalista kości
skroniowej
35 glandula parotis — ślinianka przyuszna, przyuszni-
ca
36 m.parotidoauriciilaris (mm. aiiricidares ventrales) —
mięsień przyuszniczo-małżowinowy (mm. małżo-
winowe dolne)
37 v. auricularis caudalis [v. auricularis magna] —
żyła małżowinowa tylna [ż. małżowinowa wielka]
38. m. cleidomastoideus — mięsień obojczykowo-sutko-
wy
39. os occipitale — kość potyliczna
40. sinus occipitalis ventralis durae matris encephali (ve-
nosus) — zatoka potyliczna dolna opony twardej
mózgowia (żylna)
41 m. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy
42. dura mater spinalis — opona twarda rdzenia kręgo-
wego
43. cavum epidurale — jama nadoponowa (nadtwar-
dówkowa)
44. diverticulum tubae auditivae — uchyłek trąbki słu-
chowej (worek powietrzny)
45. ventriculus lateralis encephali — komora boczna
(pierwsza, druga) mózgowia
Koń. Jama czaszkowa w przekroju poziomym: powierzchnia wewnętrzna podstawy
czaszki z wychodzącymi nerwami czaszkowymi
Tablica 150.
1. fossa ethmoidalis — dół sitowy
2. chiasma opticum — skrzyżowanie wzrokowe
3. n. oculomotorius — nerw okoruchowy
4. n. trochlearis — nerw bloczkowy
5. nn. maxillaris et ophtalmicus — nerwy szczękowy
i oczny
5'. n. mandibularis — nerw żuchwowy
6. n. abducens — nerw odwodzący
7. n. facialis — nerw twarzowy
8. n. vestibulocochlearis [n. statoacustkus] — nerw
przedsionkowo-ślimakowy [n. statyczno-słuchowy]
9. n. glossopharyngeus — nerw językowo-gardłowy
10. n. vagus — nerw błędny
11. radix spinalis n. accessoni — korzeń rdzeniowy ner-
wu dodatkowego
11'. radix cranialis n. accessoni — korzeń czaszkowy
nerwu dodatkowego
12. n. hypoglossus — nerw podjęzykowy
13. fissura orbitalis et foramen rotundum — szczelina
oczodołowa i otwór okrągły
14. sinus frontalis — zatoka czołowa
15. septum sinuum frontalium — przegroda zatok
czołowych
16. crista galli— grzebień koguci
17. fossa hypophysialissellae turcicae — dół przysadkowy
siodełka tureckiego
18. fossa pirifonnis ossis basispbenoidalis — dół grusz-
kowaty kości podstawnoklinowej
19. sulcus n. maxillaris — bruzda nerwu szczękowego
20. sulcus n. ophtalmici — bruzda nerwu ocznego
21. incisura carotica foraminis laceri [oralis] — wcięcie
szyjnotętnicze otworu poszarpanego [przedniego]
22. foramen lacerum [orale] — otwór poszarpany
[przedni]
23. portu acusticus internus — otwór słuchowy we-
wnętrzny
24. impressio pontina [fossa pontis] — wycisk mosto-
wy [dó! mostu]
25. canalis n. hypoglossi — kanał nerwu podjęzykowego
26. foramen [occipitale] magnum — otwór [potyliczny]
wielki
27. foramen supraorbitale — otwór nadoczodolowy
28. sulcus a. meningeae mediae — bruzda tętnicy opo-
nowej środkowej
29. meatus temporalis — przewód skroniowy
30. pars petrosa ossis temporalis — część skalista kości
skroniowej
31. os occipitale — kość potyliczna
32. foramen ethmoidale — otwór sitowy
33. processus zygomaticus ossis temporalis — wyrostek
jarzmowy kości skroniowej
34. porus acusticus externus — otwór słuchowy ze-
wnętrzny
35. processus zygomaticus ossis frontalis — wyrostek
jarzmowy kości czołowej
157
Koń. Mózgowie od góry i z boku

Tablica 151.

-3
1. bi/lbns olfctctorius — opuszka węchowa
2. fissura longitudinalis cerebri — szczelina podłużna
mózgu
3. hemispherium cerebri — półkula mózgu
4. hemispherium cerebelli — półkula móżdżku
5. medulla spinalis — rdzeń kręgowy
6. suleus suprasylviits neopallii — bruzda nadsylwiu-
szowa płaszcza nowego
7. suleus ectomarginalis lectosagittalisl neopallii —
bruzda zewnątrzbrzeżna /zewnątrzstrzalkowa/
płaszcza nowego
8. suleus marginalis Isagittalisl neopallii — bruzda
brzeżna /strzałkowa/ płaszcza nowego
9. suleus endomarginalis lendosagittalisl neopallii —
bruzda wewnątrzbrzeżna /wewnątrzstrzałkowa/
płaszcza nowego
10. fissura transversa cerebri — szczelina poprzeczna
mózgu
11. vermis cerebelli — robak móżdżku
12., 13. tractus opticus — pasmo wzrokowe
13. radix lateralis tractus — korzeń boczny pasma
14. corpus geniculatum laterale — ciało kolankowate
boczne
15. corpus geniculatum mediale — ciało kolankowate
przyśrodkowe
16. corpus mamillare — ciało suteczkowate
17. hypophysis Iglandula pituitarial — przysadka
18. recessus suprapinealis — zachyłek nadszyszynkowy
19. glandula pinealis [epiphysis cerebri] — szyszynka
[nasadka mózgu]
20. colliculus rostralis — wzgórek przedni
21. colliculus ca uda lis — wzgórek tylny
22., 23. pedunculus cerebri — konar mózgu
23. tractus cruralis transversus — droga odnogowa po-
przeczna
24. pons — most
25. pedunculi cerebellares in sectione — konary móżdż-
ku v przekroju
26. pedunculus cerebellaris rostralis [brachium conjuncti-
vum] — konar przedni móżdżku /ramię łączące/
27. pedunculus cerebellaris medius I brachium pontisl
(2) —partim in sectione) — konar środkowy móżdż-
ku /ramię mostu/ (25 —częściowo przecięty)
28. pedunculus cerebellaris caudalis — konar tylny
móżdżku
29- pyramis medullae oblongatae — piramida rdzenia
przedłużonego
30. corpus trapezoideum — ciało czworoboczne
31. nucleus motorius n. facialis (tuberculum faciale
ventrale medullae oblongatae) — jądro ruchowe ner-
wu twarzowego (guzek twarzowy dolny rdzenia
przedłużonego)
III. —XII. nervi craniales III—XII — nerwy czaszkowe
III —XII

158
Koń. Mózgowie od dołu, jego unaczynienie tętnicze oraz miejsca odejścia nerwów
czaszkowych

Tablica 152.

1. biilbus olfactorius — opuszka węchowa

2. n. opticus — nerw wzrokowy
3. n. octilomotorius — nerw okoruchowy
4. n. trochlearis — nerw bloczkowy
5. radix motoria n. trigemini — korzeń ruchowy ner-
wu trójdzielnego
5'. radix sensoria n. trigemini, ganglion trigeminalc
[gn/. semilunare n. trigeminis] — korzeń czuciowy
nerwu trójdzielnego, zwój trójdzielny [zwój pół-
księżycowaty n. trójdzielnego]
5a. n. ophtalmicns — nerw oczny
5b. n. maxillaris — nerw szczękowy
5c. n. mandibularis — nerw żuchwowy
6. n. abducens — nerw odwodzący
7. n. Jacialis — nerw twarzowy
8. n. vestibulocochlearis [n. statoaciisłicus] — nerw
przedsionkowo-ślimakowy [n. statyczno-sluchowy]
9. n. glossopharyngeus — nerw językowo-gardlowy
10. n. vagns — nerw błędny
11. radix cranialis n. accessorii — korzeń czaszkowy
nerwu dodatkowego
11'. radix spinalis n. accessorii — korzeń rdzeniowy
nerwu dodatkowego
12. n. hypoglosstis — nerw podjęzykowy
13. pedunatlus olfactorius [tractus olfactorius commu-
nis] — konar węchowy [pasmo węchowe wspólne]
14. tractus olfactorius medialis — pasmo węchowe
przyśrodkowe
15. tractus olfactorius lateralis — pasmo węchowe
boczne
16. tractus olfactorius intennedius — pasmo węchowe
pośrednie
17. trigonum olfactorium — trójkąt węchowy
18. substantia perforała rastra/is rhinencephali — istota
porowata /dziurkowana/ przednia węchomózgowia
19. lobus piriformis (telencephalon) — płat gruszkowaty
(kresomózgowie)
20. chiasma opticum — skrzyżowanie wzrokowe
21. tractus opticus — pasmo wzrokowe
22. tuber cinereum et recessus neurohypophysialis Irec. in-
fundibitlil — guz popielaty i zachyłek przysadko-
wy /zachyłek lejka/
23. corpus mamillare (diencephalon) — ciało suteczko-
wate (międzymózgowie)
24. mis cerebri — odnoga mózgu
25. pons — most
26. medulla oblongata — rdzeń przedłużony
27. nuc/eus motorius n. facialis (tuberculum faciale
ventrale medullae oblongatae) — jądro ruchowe ner-
wu twarzowego (guzek twarzowy dolny rdzenia
przedłużonego)
28. pyramis medullae oblongatae — piramida rdzenia
przedłużonego 33. fissura sylvia neopallii /fiss. [sulcus]lateralis cerebri/ E. a. cerebri rostralis — tętnica przednia mózgu
29- corpus trapezoideum (rhombencephalon) — ciało — szczelina sylwiuszowa płaszcza nowego /szczeli- F. a. cerebri media — tętnica środkowa mózgu
czworoboczne (tyłomózgowie) na [bruzda] boczna mózgu/ G. a. cerebri profunda — tętnica głęboka mózgu
30. medulla spinalis — rdzeń kręgowy H. a. basilaris — tętnica podstawna
31. fissura longitudinalis cerebri — szczelina podłużna A. a. carotis interna — tętnica szyjna wewnętrzna J. a. cerebel/i caudalis — tętnica tylna móżdżku
mózgu B. a. cerebri mśtralis — tętnica przednia mózgu K. a. spinalis ventralis — tętnica rdzeniowa dobrzusz-
32. sitlcus rhinalis (telencephalon) — bruzda węchowa C. a. communica.m caudalis — tętnica łącząca tylna na
(kresomózgowie) D. a. meningea rostralis — tętnica oponowa przednia L. a. cerebelli rostralis — tętnica przednia móżdżku

159
Koń. Kościec szyi z boku

Tablica 153.

1. atlas — kręg szczytowy

2. rtx« — kręg obrotowy
3 . - 7 . vertebrae cervicales III—VII — kręgi szyjne
III —VII
8. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny
9. processus transversus atlantis lala atlantisl — wy-
rostek poprzeczny kręgu szczytowego /skrzydło
kręgu szczytowego/
10. foramen alare atlantis — otwór skrzydłowy kręgu
szczytowego
11. foramen transversarium atlantis — otwór po-
przeczny kręgu szczytowego
12. processus spinosus axis— wyrostek kolczysty kręgu
obrotowego
13. foramen vertebrale laterale axis — otwór kręgowy
boczny kręgu obrotowego
14. foramen transversarium axis — otwór poprzeczny
kręgu obrotowego
15. processus transversus axis — wyrostek poprzeczny
kręgu obrotowego
16. corpus axis — trzon kręgu obrotowego
17. processus articularis caudalis vertebrarum cervica-
lium — wyrostek stawowy tylny kręgów szyjnych
18. processus articularis cranialis vertehrarum cervica-
lium — wyrostek stawowy przedni kręgów szyj-
nych
19. tuberculum ventrale processus transversi vertebrarum
cervicalium — guzek dobrzuszny wyrostka po-
przecznego kręgów szyjnych
20. tuberculum dorsale processus transversi vertebrarum
cervicalium — guzek dogrzbietowy wyrostka po-
przecznego kręgów szyjnych
21. corpus vertebrarum cervicalium — trzon kręgów
szyjnych
22. costa I — żebro I
23. processus transversus vertebrarum thoracicorum —
wyrostek poprzeczny kręgów piersiowych
24. processus spinosus vertebrae thoracicae I — wyrostek
kolczysty kręgu piersiowego I
25. „canalis transversarius" vertebrarum cervicalium —
„kanał poprzeczny" kręgów szyjnych

160

1. m. interscutularis — mięsień międzytarczkowy
m. frontoscutularis—pars franta lis — mięsień
czołowo-tarczkowy —część czołowa
3. m. frontoscutularis—pars tempamiis — mięsień
czołowo-tarczkowy —część skroniowa
4. ni. temporalis — mięsień skroniowy
5. ni. parotidoauriadaris (mm. auriculam ventrales)
— mięsień przyuszniczo-malżowinowy (mm.
małżowinowe dolne)
/;;. masseter — mięsień żwacz
m. rhomboideus cervicis — mięsień równoległo-
boczny szyi
m. spletli lis — mięsień płatowaty
m. trapezius— pars cerviealis — mięsień czworo-
boczny —część szyjna
m. trapezius—pars thonwica — mięsień czworo-
boczny — część piersiowa
Koń. Szyja od strony lewej: mięśnie powierzchowne
po usunięciu mięśni skórnych i powięzi powierzchownej
Tablica 154.
11. m. serratus lenlralis ariicis — mięsień zębaty do- 17. »i. cutaneus colli — mięsień skórny szyi
brzuszny szyi 18. m. subclaiius [m. pectoralis c/eidascapidaris: pars
12. m. serratus ventralis tharaeis — mięsień zębaty pmesaipitlaris m. pectaralis profundi] — mięsień
dobrzuszny klatki piersiowej podobojczykowy [m. piersiowy obojczykowo-
13. ni. amotransicrsariiis [ni. cleidatransiersariiis] — -lopatkowy; część przedlopatkowa m. piersiowego
mięsień lopatkowo-poprzeczny [m. obojczykowo- głębokiego]
-poprzeczny] 19. m. sitpraspinatns — mięsień nadgrzebieniowy
14. ni. cleidamastoideits — mięsień obojczykowo-sut- 20. m. deltoideus — mięsień naramienny
kowy 21. m. latissimus dorsi— mięsień najszerszy grzbietu
15. m. sternomandibnlaris — mięsień mostkowo- 22. m. triceps brachii — mięsień trójglowy ramienia
-żuchwowy 23. glandula parotis — ślinianka przyuszna, przyusz-
16. mm. omohyoideus et slenwhyoideiis — mięśnie nica
lopatkowo-gnykowy i mostkowo-gnykowy 24. v. /ngidaris — żyła jarzmowa
161
Koń. Szyja od strony lewej: mięśnie głębokie — warstwa I
Tablica 155.
1. ni. tempom lis — mięsień skroniowy
2. ni. occipitohyoiclens [ni. jugtilohyoideus] — mięsień
potyliczno-gnykowy [m. jarzmowo-gnykowy]
3. m. obliquus capitis cnwuilis — mięsień skośny
przedni głowy
4. m. digastriais—pars occipitomandibiilaris lenlris
ca uda lis [ni. jugiilomandibularis] — mięsień dwu-
brzuścowy — część potyliczno-żuchwowa brzuśca
tylnego [m. jarzmowo-żuchwowy]
5. DI. masseter — mięsień żwacz
6. ni. splenius — mięsień płatowaty
7. terminatio ni. longissimi capitis — przyczep końco-
wy mięśnia najdłuższego głowy
8. ni. longiis capitis — mięsień długi głowy
9. ni. rhomboideus — mięsień równoległoboczny
10. mm. sternohyoideus et omohyoideus — mięśnie
mostkowo-gnykowy i łopatkowo-gnykowy
11. ni. sternomandibularis — mięsień mostkowo-
-żuchwowy
162
12. ni. scaleńus medius[ni. scaleniis primae costaej—pars
ventralis — mięsień pochyły środkowy [m. po-
chyły pierwszego żebra] —część dobrzuszna
13. ni. scalenus medius [m. sailenus I costae]—pars dor-
salis — mięsień pochyły środkowy [m. pochyły
pierwszego żebra] — część dogrzbietowa
14. ni. intertransversarius — mięsień międzypoprzecz-
ny
1 5. m. serratus ventralis cervicis — mięsień zębaty do-
brzuszny szyi
16. ni. serratus ventralis ihoracis — mięsień zębaty
dobrzuszny klatki piersiowej
17. ni. serratus dorsalis cranialis — mięsień zębaty do-
grzbietowy przedni
18. m. siipraspinatus — mięsień nadgrzebieniowy
19. ni. mjraspinatiis — mięsień podgrzebieniowy
20. ;;/. subclatius [m. pectoralis cleidoscapularis; pars
praesciipularis ni. pectoralis profundi] — mięsień
podobojczykowy [m. piersiowy obojczykowo-
-łopatkowy; część przedłopatkowa m. piersiowego
głębokiego]
21. ni. triceps brachii — mięsień trójglowy ramienia
22. ni. teres minor — mięsień obły mniejszy
23. cartilago scapulae — chrząstka łopatki
24. funiciilus michae — powrózek karkowy
25. fascia thomcolumbalis [jascia spinotransiersalis et
lumbodorsalis] — powięź piersiowo-lędźwiowa
[powięź kolczysto-poprzeczna i lędźwiowo-grzbie-
towa]
26. v. jugularis — żyła jarzmowa
Koń. Szyja od strony lewej: mięśnie głębokie — warstwa II
Tablica 156.
1. ni. semispinalis aipi/is — mięsień półkolcowy
głowy
2. ni. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy
3. m. longissimus at/antis — mięsień najdłuższy kręgu
szczytowego
4. m. longissimus cervicis — mięsień najdłuższy szyi
5. mm. intertransversarii — mięśnie międzypo-
przeczne
6. ni. longus capitis — mięsień długi głowy
7. m spinalis — mięsień kolcowy
8. ni. longissimus thoracis [m. longissimus dorsi] —
mięsień najdłuższy klatki piersiowej [m. najdłuższy
grzbietu]
9. m. iliocosta/is — mięsień biodrowo-żebrowy
10. m. scalenus medius [m. scaleńus primac costae]—pars
dorsalis — mięsień pochyły środkowy [m. pochyły
pierwszego żebra] —część dogrzbietowa
11. m. scalenus medius [m. scalenus I costae]—pars ven-
tralis — mięsień pochyły środkowy [m. pochyły
1 żebra] — część dobrzuszna
12. mm. intercostales ex/erni — mięśnie międzyżebro- brzuścowy —część pptyliczno-żuchwowa brzuśca
we zewnętrzne tylnego [m. jarzmowo-żuchwowy]
13. m. obliąuus capitis cranialis — mięsień skośny 19. trachea — tchawica
przedni głowy 20. esophagus — przełyk
14. m. occipitohyoideus [m. jiigulohyoidcus] — mięsień 21 processus transversus vertebrae cervicalis IV — wy-
potyliczno-gnykowy [m. jarzmowo-gnykowy] rostek poprzeczny kręgu szyjnego IV
15. m. obliąuus capitis catidalis — mięsień skośny tyl- 11. processus transversus vertebrae cervicalis VI — wy-
ny głowy rostek poprzeczny kręgu szyjnego VI
16. m. sternohyoideus et m, sternothyreoidens — mięsień 23. costa I — żebro I
mostkowo-gnykowy i mięsień mostkowo-tarczowy 24. manubriiim sterni — rękojeść mostka
17. fnniciiliis nuchae— powrózek karkowy 25. processus transversus at/antis lala atlantisl — wy-
18. ni. digastriais—pars occipitomandibularis ventris rostek poprzeczny kręgu szczytowego /skrzydło
candalis [m. jiigiilomandibularis] — mięsień dwu- kręgu szczytowego/
163
Koń. Szyja od strony lewej: mięśnie głębokie — warstwa III
Tablica 157.
1. terminatio m. semispinalis capitis — przyczep koń-
cowy mięśnia pólkolcowego głowy
2. origo DI. semispiihilis aipitis — przyczep początko-
wy mięśnia półkolcowego głowy
3. m. rectus capilis dorsalis major — mięsień prosty
górny większy głowy
4. m. rectus aipitis dorsalis minor — mięsień prosty
górny mniejszy głowy
5. m. rectus capitis dorsalis intermediiis — mięsień
prosty górny pośredni głowy
6. ni. obliquus capitis cranialis — mięsień skośny
przedni głowy
7. /;;. rectus capitis lateralis — mięsień prosty boczny
głowy
8. m. rectus capitis ven/ralis — mięsień prosty dolny
głowy
9. terminatio m. longissimi atlantis — przyczep koń-
cowy mięśnia najdłużsego kręgu szczytowego
10. m. lóngiis capitis — mięsień długi głowy
11. terminatio m. longissimi capitis — przyczep końco-
wy mięśnia najdłuższego głowy
12. terminatio m. cieidomastoidei — przyczep końcowy
mięśnia obojczykowo-sutkowego
164
13. m. oblicjims capitis caudalis — mięsień skośny tyl-
ny głowy
14. m. multi/idus cenicis — mięsień wielodzielny szyi
15- mm. inlertransiersarii dorsales cenicis (redi) —
mięśnie międzypoprzeczne dogrzbietowe szyi
(proste)
16. mm. intertransversarii medii cenicis (obliqui) —
mięśnie międzypoprzeczne środkowe szyi (skośne)
17. mm. intertransversarii venlrales cenicis (recti) —
mięśnie międzypoprzeczne dobrzuszne szyi
(proste)
18. ni. longus colli—pars cenicalis — mięsień długi
szyi — część szyjna
19. processus articularis cranialis tertebrae cenicalis VII
— wyrostek stawowy przedni kręgu szyjnego VII
20. processus transversus verlebrae cenicalis VI — wy-
rostek poprzeczny kręgu szyjnego VI
21. m. longus coli i—pars tboracica — mięsień długi
szyi — część piersiowa
22. m. scalenus medius[m. scalenus primae costae]—pars
dorsalis — mięsień pochyły środkowy [m. pochyły
pierwszego żebra] —część dogrzbietowa
32
23. terminatio partis icntralis m. scaleni medii[m. sc\
leni I costae] — przyczep końcowy części dobrzus
nej mięśnia pochyłego środkowego [m. pochyłej
I żebra]
24. m. longissimus cervicis — mięsień najdłuższy szyi|
25. mm. levalores costarum — mięśnie dźwigacze żet
26. m. spina/is cenicis — mięsień kolcowy szyi
27. m. spinalis thoracis [m. spinalis dorsi] — mięs
kolcowy klatki piersiowej [m. kolcowy grzbietu]
28. origo m. splenii — przyczep początkowy mieś
płatowatego
29. m. multifidiis thoracis [dorsi] — mięsień wia
dzielny klatki piersiowej [grzbietu]
30., 31. ligamentum nucbae — więzadło karkowe
30. funiculus nucbae — powrózek karkowy
31. tarnina nuchae — blaszka karkowa
32. ligamentum supraspinale — więzadło nadkolcoj
33. ligamenta interspiiudia — więzadla międzyko
we
34. fascia /horacolumbalis [jascia s/>inotnnisnrsal\
lumbodorsalis] — powięź piersiowo-lędźwij
[powięź kolczysto-poprzeczna i lędźwiowo-grz
towa]
Koń. Więzadło karkowe

Tablica 158.

1. atlas — kręg szczytowy 7. funiculiis nuchae — powrózek karkowy

2. axis — kręg obrotowy 8. pars cucullaris ligamenti nuchae — część kapturo-
3. vertebra cerviailis VII — kręg szyjny VII wa, czyli kłębowa, więzadla karkowego
4. processus spinosus vertebrae thoracicae I — wyrostek 9. ligamentum supraspinale — więzadło nadkolcowe
kolczysty kręgu piersiowego I 10. lamina nuchae — blaszka karkowa
5. cos Ul I — żebro I 11. bursa subligamcntosa nuchalis — kaletka pod-
6. processus spinosus vertelmie thoracicae VII — wyros- więzadłowa karkowa
tek kolczysty kręgu piersiowego VII 12. bursa subligamentosa supraspinalis — kaletka pod-
7., 8., 10. ligamentum nuchae — więzadło karkowe więzadłowa nadkolcowa

165
Koń. Szyja od strony lewej: mięśnie skórne i nerwy szyjne

Tablica 159.

1. m. aitaneus faciei — mięsień skórny twarzy 9. ramus ventmlis n. ceniealis V — gałąź dobrzuszn?
2. m. parotidoauricularis (mm. auriculares ventrciles) — nerwu szyjnego V
mięsień przyuszniczo-małżowinowy (mm. małżo- 10. ramus ventralis n. ceniealis VI — gałąź dobrzuszna
winowe dolne) nerwu szyjnego VI
3. m. aitaneus coli i — mięsień skórny szyi 10'. n. supraclavicularis— nerw nadobojczykowy
4. m. aitaneus omobrachialis [m. aitaneus scapulohu- 11. rami cutanei dorsales nn, cervica/ium — gałęzie
meralis] — mięsień skórny łopatkowo-ramienny skórne dogrzbietowe nerwów szyjnych
5. m. aitaneus trunei [m. aitaneus maximus] — 12. rami cutanei dorsales nn. thoracicorum — gałęzie!
mięsień skórny tułowia [m. skórny największy] skórne dogrzbietowe nerwów piersiowych
6. ramus ventralis n. cerricalis II — gałąź dobrzuszna 13. rami cutanei n. thoracici la tera lis — gałęzie skórne
nerwu szyjnego II nerwu piersiowego bocznego
7. minus ventralis n. ceniealis III — gałąź dobrzuszna 14. ramus co/li n. faaalis — gałąź szyjna nerwu twa-
nerwu szyjnego III rzowego
8. ramus ventralis n. ceniealis IV — gałąź dobrzuszna 15. ramus dorsalis n. accessorii — gałąź dogrzbietow
nerwu szyjnego IV nerwu dodatkowego

166
Koń. Szyja od strony lewej — warstwa głęboka

Tablica 160.

1. ni. seinispinalis capitis — mięsień pólkolcowy

głowy
2. ni. /ongissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy
3. ni. /ongissimus atlantis — mięsień najdłuższy
kręgu szczytowego
4. ni. /ongissimus cervicis — mięsień najdłuższy szyi
5. ni. longus capitis — mięsień długi głowy
6. m. scalcnus medius[m. scaleńus primac costae]—pars
ventralis — mięsień pochyły środkowy [m. po-
chyły pierwszego żebra] —część dobrzuszna
7. ni. scalenus medius [ni. scalenus I costae]—pars dor-
salis — mięsień pochyły środkowy [m. pochyły
I żebra] —część dogrzbietowa
8. m. longissimus I hora cis [ni. /ongissimus clorsi] —
mięsień najdłuższy klatki piersiowej [m. najdłuższy
grzbietu
9. ni. iliocostalis — mięsień biodrowo-żebrowy
10. mm. sternohyoideus et sternothyreoideus — mięśnie
mostkowo-gnykowy i mostkowo-tarczowy
1 1. m. obliquus capitis crania/is — mięsień skośny
przedni głowy
12. ni. occipitohyoideus [ni. jugulohyoideus] — mięsień
potyliczno-gnykowy [m. jarzmowo-gnykowy]
13. ni. digastricus—pars occipitomandibularis ventris
caudalis [m. jugulomandibularis] — mięsień dwu-
brzuścowy — część potyliczno-żuchwowa brzuśca
tylnego [m. jarzmowo-żuchwowy]
14. m. obliquus capitis caudalis — mięsień skośny tyl-
ny głowy 24. a. carotis externa — tętnica szyjna zewnętrzna 34. ranms dorsalis n. accessorii — gałąź dogrzbietowa
15. ligamcntum nuchae — więzadlo karkowe 25. a. et v. scapularis dorsalis[a. et v. transversa colli] — nerwu dodatkowego
16. trachea — tchawica tętnica i żyła łopatkowa dogrzbietowa [t. i ż. po- 35. rani i ventrales ńn. cenicaliuni — gałęzie dobrzusz-
17. esophagus — przełyk przeczna szyi] ne nerwów szyjnych
18. a. axil/aris — tętnica pachowa 26. a. et v. cervicalis profunda — tętnica i żyła szyjna 36. rani i dorsales nn. cenicaliuni — gałęzie dogrzbieto-
19. ramus prescapularis a. cervicalis superjicialh [trun- głęboka we nerwów szyjnych
ci omocervicalis] — gałąź przedłopatkowa tętnicy 27. v. jugularis — żyła jarzmowa 37. truncus trachealis (lymphaticus) — pień tchawiczy
szyjnej powierzchownej [pnia łopatkowo-szyjnego] 28. v. cephalica — żyła odpromieniowa [ż. odgłowowa] (chłonny)
20. ramus deltoideus a. cervicalis superficialis [r. desceu- 29. v. axi/laris — żyła pachowa 38. Inn. ccrvicales projundi craniales — węzły chłonne
dens trunci omocervicalis] — gałąź naramienna 30. plextis brachialis — splot ramienny szyjne głębokie przednie
tętnicy szyjnej powierzchownej [gal. zstępująca 31. n. phrenicus — nerw przeponowy 39. Inn. cenicales projundi niedii — węzły chłonne
pnia łopatkowo-szyjnego] 32. truncus vagosympathicus — pień błędno-współ- szyjne głębokie środkowe
21. a. carotis communis — tętnica szyjna wspólna czulny 40. //;;;. cenicales projundi ca udałeś — węzły chłonne
22. a. occipitalis — tętnica potyliczna 33. /;. /aryiigeus recuircns — nerw krtaniowy wsteczny szyjne głębokie tylne
23. a. carotis interna — tętnica szyjna wewnętrzna 41. glandula thyreoidea — gruczoł tarczowy, tarczyca

167
Koń. Szyja od strony lewej: skeletotopia naczyń, nerwów, tchawicy i przełyku (pokazano
tylko najważniejsze tętnice i żyły)

Tablica 161.

1. alias — kręg szczytowy

2. vertebrci cervicalis V — kręg szyjny V
3. vertebra thomcica II — kręg piersiowy II
4. verlebra thoracica IV— kręg piersiowy IV
5. cosla II — żebro II
6. sternum — mostek
7. trachca — tchawica
8. esophagus — przełyk
9- cor — serce
10. aorta — tętnica główna, aorta
11. truncus pulmonalis [a. pulmonalis] — pień płucny
[tętnica płucna]
12. truncus bnichiocepbalicus [conwwnis] (arteriosus) —
pień ramienno-głowowy [wspólny] (tętniczy)
13. a. axi/lari.s — tętnica pachowa
14. a. carotis communis — tętnica szyjna wspólna
15. a. et v. thoracica interna — tętnica i żyła piersiowa
wewnętrzna
16. a. thoracica externa — tętnica piersiowa zewnętrz-
na
17. a. cl v. scapularis dorsa/is [a. et i: Iransiersa coli i] —
tętnica i żyła łopatkowa dogrzbietowa [t. i ż. po-
przeczna szyi]
18. a. et v. vertebralis — tętnica i żyła kręgowa
19. a. et i: cervica/is profunda — tętnica i żyła szyjna
głęboka
20. a. carotis interna — tętnica szyjna wewnętrzna
21. a. occipitalis — tętnica potyliczna 30. v. axillaris — żyła pachowa 39. ansa subclavia (nervosa) — pętla podobojczykowa
22. ramus occipita/is a. occipitalis — gałąź potyliczna 31. a. cenicalis superjicialis [truncus omocenicalis] — (nerwowa)
tętnicy potylicznej tętnica szyjna powierzchowna [pień łopatkowo- 40. ;;. terlebralis — nerw kręgowy
23. a. meningea caudalh — tętnica oponowa tylna -szyjny] 41. n. phrenicus — nerw przeponowy
24. a. carotis externa — tętnica szyjna zewnętrzna 32. v. ccphalica — żyła odpromieniowa [ż. odglowowa] 42. ramus coli i n. facialis — gałąź szyjna nerwu twa-
25. v. caua candalis — żyła główna [czcza] tylna 33. truncus sympathicus — pień wspólczulny (część rzowego
26. v. cara cranialis — żyła główna [czcza] przednia piersiowa) 43. ;/. cenicalis II — nerw szyjny II
27. v. jugularis— żyła jarzmowa 34. truncus ragosympatbicus — pień błędno-współ- 44. ramus dorsalis n. accessorii — gałąź dogrzbietowa
28. ramus prescapularis a. cenicalis superjicialis [trun- czulny nerwu dodatkowego
ci omoccnicalis] — gałąź przedłopatkowa tętnicy 35. >;. vagus — nerw błędny 45. mmi dorsales nn. cenicalium — gałęzie dogrzbieto-
szyjnej powierzchownej [pnia łopatkowo-szyjnego] 56. n. laryngeus recnrrens — nerw krtaniowy wsteczny we nerwów szyjnych
29- ramus deltoideus a. cenicalis superjicialis [r. descen- 37. truncus sympathicus — pień współczulny (koniec 46. mmi ventrales nn. cenicalium — gałęzie dobrzusz-
dens Irunci oniocerticalis] — gałąź naramienna części szyjnej) ne nerwów szyjnych
tętnicy szyjnej powierzchownej [gał. zstępująca 38. ganglion certicothoracicum /gnl. stellatuml — zwój 47. plexus brachialis — splot ramienny
pnia lopatkowo-szyjnego] szyjno-piersiowy (zwój gwiaździsty) 48. nn, thoracici — nerwy piersiowe

168
Koń. Okolice szyi i części przyległych

Tablica 162.

1. regio colli dorsalis (micha) — okolica grzbietowa

szyi (kark)
2. regio colli lateralis — okolica boczna szyi
3. regio prescapularis — okolica przedlopatkowa
4. regio colli ventralis — okolica dobrzuszna szyi
5. siilais jugularis — bruzda szyjna lub jarzmowa (ry-
nienka żyły jarzmowej)
6. regio interscapularis — okolica międzyłopatkowa
7. regio scapularis — okolica łopatkowa
8. regio tricipitalis — okolica trojglowowa (czyli mię-
śnia trójglowego ramienia)
9. regio brachii — okolica ramienia (ramię)
10. regio olecrani — okolica guza (wyrostka) łokciowe-
go
11. regio presternalis — okolica przedmostkowa
12. regiones antebrachii — okolice podramienia /pod-
ramię/
13. sulciis pectoralis mediamis — bruzda piersiowa po-
środkowa
14. regio articulationis humeri — okolica stawu ra-
miennego
15. stilcus pectoralis, lateralis — bruzda piersiowa
boczna

169
Koń. Kościec od strony przednio-bocznej

Tablica 163.

1. atlas — kręg szczytowy

2. axis — kręg obrotowy
3.-7. vertebrae cervicales III—VII — kręgi szyjne
III—VII
8. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
talis] — wyrostek przyklykciowy [wyr. jarzmowy
kości potylicznej]
9. os frontak — kość czołowa
10. orbita — oczodół
11. mandibula — żuchwa
12. processus spinosus vertebrae thoracicae II — wyros-
tek kolczysty kręgu piersiowego II
13. cos tci I sin istni — żebro I lewe
14. cosla I dextra — żebro I prawe
15. sternum — mostek
16. scapula dextra — łopatka prawa
16'. scapula sinistra — łopatka lewa
17. humeriis dexter — kość ramienna prawa
17'. humerussinister— kość ramienna lewa
18. ulna — kość łokciowa
19. rad i us — kość promieniowa
20. ossa carpi — kości nadgarstka
21. os metacarpale II sinistrum — kość śródręcza II
lewa
22. os metacarpale IV dextrum — kość śródręcza IV
prawa
23. 05 metacarpale III — kość śródręcza III
24. phalanx proximalis los compedalel — człon palco-
wy bliższy, czyli I /kość pęcinowa/
25. phalanx media los coronctlel — człon palcowy
środkowy, czyli II /kość koronowa/
26. phalanx distalis los ungularel — człon palcowy
dalszy, czyli III /kość kopytowa/
27. tuber coxcie — guz biodrowy
28. os jemoris — kość udowa
29. patella — rzepka
30. fibula — kość strzałkowa
31. tibia — kość piszczelowa
32. ossa tarsi — kości stepu
33. os metatarsale III — kość śródstopia III
34. phalanges membri peliini[extremitatis pelvinae] —
człony palcowe kończyny miednicznej

170
Koń. Szyja i okolice przyległe od strony przednio-bocznej: mięśnie powierzchowne
i głębokie po usunięciu mięśni skórnych i powięzi

Tablica 164.

1. m. brachiocephalicus — mięsień ramienno-głowo-

wy
l. m. sternomandibularh mięsień mostkowo-
-żuchwowy
3. m. trapezius—pars cervicalis mięsien czworo-
boczny —część szyjna
4. m. trapezius—pars thoracica — mięsień czworo-
boczny — część piersiowa
5. m. splenius — mięsień płatowaty
6. m. serratus ventralis cervicis — mięsień zębaty do-
brzuszny szyi
7. m. siibclaiius [m. pectoralis cleidoscapnlaris; pan
praescapularis m. pectoralis profundi] — mięsień
podobojczykowy [m. piersiowy obojczykowo-
-łopatkowy; część przedlopatkowa m. piersiowego
głębokiego]
8. m. sitpraspinatus — mięsień nadgrzebieniowy
9. m. deltoideus — mięsień naramienny
10. mm. sternohyoideus et sternothyreoidens — mięśnie
mostkowo-gnykowy i mostkowo-tarczowy
11. m. latissimus dorsi — mięsień najszerszy grzbietu
12. ni. triceps brachii—capiit longum — mięsień trój-
głowy ramienia — głowa długa
13. m. triceps brachii—caput laterale — mięsień trój-
głowy ramienia —głowa boczna
14., 16. mm. pectoralcs superficiales — mięśnie piersio-
we powierzchowne
14. m. pectoralis descendens [pars clavicularis m. pectora-
lis superficialis] — mięsień piersiowy zstępujący
[część obojczykowa m. piersiowego powierzchow-
nego]
15. m. brachialis — mięsień ramienny
16. m. pectoralis transversus [pars stemocosta/is m. pecto-
ralis superficialis] — mięsień piersiowy poprzecz-
ny [część mostkowo-żebrowa m. piersiowego po-
wierzchownego]
17. m. extensor carpi radialis — mięsień prostownik
promieniowy nadgarstka
18. m. cxtensor digitonim communis — mięsień pro-
stownik wspólny palców
19. m. extensor digitonim /ateralis — mięsień prostow-
nik boczny palców
20. m. rhomboideus cervicis — mięsień równoległo-
boczny szyi
21. v. jugularis — żyła jarzmowa
22. m. masseter — mięsień żwacz

171
Koń. Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości kręgu obrotowego — tylna
powierzchnia przekroju

Tablica 165.

18
23
]
24
13
26
14

1. axis — kręg obrotowy 12. ni. omohyoideus — mięsień łopatkowo-gnykowy 23. glandula parotis — ślinianka przyuszna, przyusz-
2. m. rectus capitis donalis major — mięsień prosty 13. ni. sternomandibularis — mięsień mostkowo- nica
górny większy głowy -żuchwowy 24. r. linguofacia/is[v. maxillaris externa]— żyła języ-
3. m. splenius — mięsień płatowaty 14. ni. sternothyreoideus — mięsień mostkowo-tar- kowo-twarzowa [ż. szczękowa zewnętrzna]
4. ;;;. semispinalis capitis — mięsień pólkolcowy czowy 25. minus dorsalis n. accessorii — gałąź dogrzbietowa
głowy 15. mm. sternohyoidei — mięśnie mostkowo-gnykowe nerwu dodatkowego
5. m. obliquus ccipilis caudalis — mięsień skośny tyl- (prawo- i lewostronny) 26. minus venlmlis n. accessorii — gałąź dobrzuszna
ny głowy 16. esophagus — przełyk nerwu dodatkowego
6. ni. miiltifidus cervicis — mięsień wielodzielny szyi 17. trachea — tcjiawica 27. plexns lerlebmlis interntis (veiiosus) [sinus vcrtebm-
7. ni. longissimtis capitis — mięsień najdłuższy głowy 18. glandula thykeoidea — gruczoł tarczowy, tarczyca lis] — splot kręgowy wewnętrzny (żylny) [zatoka
8. ni. longissimus atlantis — mięsień najdłuższy 19. Imiic us vagosympalhicus — pień błędno-wspól- kręgowa]
kręgu szczytowego czulny 28. a. et v. vertebmlis — tętnica i żyła kręgowa
9. m. longus colli — mięsień długi szyi 20. a. carotis communis — tętnica szyjna wspólna 29. medulla spinalis — rdzeń kręgowy
10. m. longus capitis — mięsień długi głowy 21. ;;. laryngeus recurrens — nerw krtaniowy wsteczny 30. ligamentum nuchae — więzadło karkowe
11. ni. brachiocephalicus — mięsień ramienno-gło- 22. v. maxillaris [interna] — żyła szczękowa [we- 31. corpus adiposum — ciało tłuszczowe
wowy wnętrzna]

172
Koń. Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości przedniego końca 4. kręgu szyjnego
— tylna powierzchnia przekroju

Tablica 166.

26

1. vertebm cen i ca I h IV— kręg szyjny IV 11. ni. longus aipitis — mięsień długi głowy 21. Minus dorsalis n. cenieniis IV — gałąź dogrzbieto-
2. ni. rhomboideus — mięsień rownolegloboczny 12. m. omohyouieus — mięsień łopatkowo-gnykowy wa nerwu szyjnego IV
3. ni. spkniiis — mięsień płatowaty 13. ni. stcmomandibulitris — mięsień mostkowo- 22. ramus dorsalis n. ciccessorii — gałąź dogrzbietowa
4. ni. semispinalis capitis — mięsień pólkokowy -żuchwowy nerwu dodatkowego
głowy 14. mm. sternohyoidei et sternolhyreoidei — mięśnie 23. cl., v. et n. vertebralis — tętnica i żyła kręgowa, nerw
5. ni. longissimns aipitis — mięsień najdłuższy głowy mostkowo-gnykowe i mostkowo-tarczowe (prawo- kręgowy
6. ni. longissitmis atlctulis — mięsień najdłuższy i lewostronne) 24. a. awolis coiniiiiinis — tętnica szyjna wspólna
kręgu szczytowego 1 5. ni. ciitancus colli — mięsień skórny szyi 25. v. jugularis — żyła jarzmowa
7. ni. multifidiis cervicis — mięsień wielodzielny szyi 16. ligamentum nmbac — więzadło karkowe 26. n. laryngeus recurrens — nerw krtaniowy wsteczny
8. mm. intertransversarii — mięśnie międzypoprzecz- 17. esophagus — przełyk 27. trimcus vagosympcithicm — pień błędno-współ-
ne 18. trcicbea — tchawica czulny
9. ni. brachioaphdlicus — mięsień ramienno-głowo- 19. medulla spinalh — rdzeń kręgowy 28. corpns adiposiim — ciało tłuszczowe
wy 20. a. et v. cerviccilis profimda — tętnica i żyła szyjna 29- fciscia sitperficutlis — powięź powierzchowna
10. ni. longus colli — mięsień długi szyi głęboka 30. fascia projundci — powięź głęboka

173
Koń. Szyja w przekroju poprzecznym między 4. a 5. kręgiem szyjnym — tylna
powierzchnia przekroju
Tablica 167.
33
1. processus articularis caudalis vertebrac cervicalis IV
— wyrostek stawowy tylny kręgu szyjnego IV
2. processus articularis cranialh vertebrae cervicalis V
— wyrostek stawowy przedni kręgu szyjnego V
3. extremitas cranialisIcaputl vertebrae cervicalis V —
koniec przedni /głowa/ kręgu szyjnego V
4. corpus vertebrae cervicalis IV— trzon kręgu szyjne-
go IV
5. disais intervertebralis — krążek międzykręgowy
6., 7. ligamentum nuchae — więzadlo karkowe
6. fiiniculus nuchae — powrózek karkowy
7. /aminu nuchae — blaszka karkowa
8. m. rhomboideus — mięsień równolegloboczny
9. m. splenius — mięsień płatowaty
174
10. m. semispinalis capiłis — mięsień półkolcowy
głowy
11. m. multifidus cenicis — mięsień wielodzietny szyi
12. m. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy
13. m. longissimus atlantis — mięsień najdłuższy
kręgu szczytowego
14. m. serratus ventralis cervicis — mięsień zębaty do-
brzuszny szyi
15. mm. intertransversarii — mięśnie międzypoprzecz-
ne
16. m. brachiocephalicus — mięsień ramienno-głowo-
wy
17. m. longus capitis — mięsień długi głowy
18. m. longus co/li — mięsień długi szyi
19. m. omohyoideus — mięsień łopatkowo-gnykowy
20. m. sternomandibularis — mięsień mostkowo-
-żuchwowy
21. mm. sternohyoidei et stemothyreoidei — mięśnie
mostkowo-gnykowe i mostkowo-tarczowe (prawo-
i lewostronne)
22. corpus adiposum — ciało tłuszczowe
23. »i. cutancus colli — mięsień skórny szyi
24. m. trapezius — mięsień czworoboczny
25. fasciae superficialis et profunda — powiezie po-
wierzchowna i głęboka
26. a. et v. cervicalis profunda — tętnica i żyła szyjna
głęboka
27. ramus dorsa/is n. accessorii — gałąź dogrzbietowa
nerwu dodatkowego
28. ca tum articulare (inlervertebrale) — jama stawowa
(międzykręgowa)
29. medulla spinałis — rdzeń kręgowy
30. dura mater spinalis — opona twarda rdzenia krę-
gowego
31. plcxus vertebralis internus (venosus) [sinus vertebra-
lis] — splot kręgowy wewnętrzny (żylny) [zatoka
żylna]
32. a. et v. vertcbralis — tętnica i żyła kręgowa
33. esophagus — przełyk
34. trachea — tchawica
35. v. jugularis — żyła jarzmowa
36. truncus tagosympathicus — pień błędno-wspól-
czulny
37. a. carotis communis — tętnica szyjna wspólna
38. n. laryngeus recurrens — nerw krtaniowy wsteczny
Koń. Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości 7. kręgu szyjnego — tylna
powierzchnia przekroju

Tablica 168.

3-

1. rerlebin cerviccilis VII — kręg szyjny VII

2. ni. rhomboideus — mięsień równoległoboczny
3. ni. trapezius — mięsień czworoboczny
4. ni. splenins — mięsień płatowaty
5. ni. semispinalis capitis — mięsień pólkolcowy
głowy
6. ni. scmifns ventralis cenicis — mięsień zębaty do-
brzuszny szyi
7. ni. spiiui/is — mięsień kolcowy
8. ni. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy
9. w. longissiinus atlantis — mięsień najdłuższy
kręgu szczytowego
10. ni. hngissimm cenicis — mięsień najdłuższy szyi
11. w. niiiltijidus cervicis— mięsień wielodzielny szyi
12. nim. intertransversarii — mięśnie międzypoprzecz-
ne
13. ni. omotransversnrius [m. cleidotnwsverscirius] —
mięsień łopatkowo-poprzeczny [m. obojczykowo-
-poprzeczny]
14. m. iliocostalis ceruicis— mięsień biodrowo-żebrowy
szyi
15. ni. hngim co/li — mięsień długi szyi
16. /;;. scctlenus medins [ni. scaleniu priniac costcie] —
mięsień pochyły środkowy [m. pochyły pierwszego
żebra]
17. ni. omohyoideus — mięsień łopatkowo-gnykowy
18. ni. ckidomastoideus — mięsień obojczykowo-sut-
kowy
19. m. cutaneus coli i — mięsień skórny szyi
20. ni. sternomcindibulciris — mięsień mostkowo-
-żuchwowy
21. nini. sternohyoideus et sternotbyreoideus — mięśnie
mostkowo-gnykowy i mostkowo-tarczowy 21. plcxus vcrtebralis inlcrnus (vcnosiis) [sinus icrlcbni- 31. v. jugularis — żyła jarzmowa
22. esophagiis — przełyk lis] — splot kręgowy wewnętrzny (żylny) [zatoka 32. corpus adiposum — ciało tłuszczowe
23. Irachea — tchawica kręgowa] 33., 34. ligcimentum nuchac — więzadło karkowe
24. a. et v. vertebralis — tętnica i żyła kręgowa 28. trimais ucigosympalhiciis — pień błędno-współ- 33. Jiiniailus michae — powrózek karkowy
25. a. ci v. cervicalis profunda — tętnica i żyła szyjna czulny 34. lamina nuchac — blaszka karkowa
głęboka 29. u. carotis conimunis — tętnica szyjna wspólna 35. mmus dorsalis n. accessorii — gałąź dogrzbietowa
26. medulla spinalis — rdzeń kręgowy 30. n. laryngeus reciurens — nerw krtaniowy wsteczny nerwu dodatkowego

175
Koń. Odcinek szyjny kręgosłupa od góry (rysunek lewy) i od dołu (rysunek prawy)

Tablica 169.

4. foramen vertebrale latemle atlanth — otwór kręgo-

wy boczny kręgu szczytowego
5. foramen transversarium atlantis — otwór po-
przeczny kręgu szczytowego
6. tnberailnm venirale atlantis — guzek dobrzuszny
kręgu szczytowego
7. fossa atlantis — dól kręgu szczytowego
8. arcus ventralis atlantis — luk dobrzuszny kręgu
szczytowego
9. fovea artiailaris crania/is atlantis — dołek stawo-
wy przedni kręgu szczytowego
10. foramen nutricium atlantis — otwór odżywczy
kręgu szczytowego
11. clens axis — ząb kręgu obrotowego
12. facies artiailaris cranialis axis — powierzchnia
stawowa przednia kręgu obrotowego
13. processus spinosus axis — wyrostek kolczysty kręgu
obrotowego
14. foramen vertebrale la tera le axis — otwór kręgowy
boczny kręgu obrotowego
15. foramen transversarium axis (orijicium caudale) —
otwór poprzeczny kręgu obrotowego (wylot tylny)
16. processus transversus axis — wyrostek poprzeczny
kręgu obrotowego
17. processus artiailaris caudalis icrtebrarum cervica-
lium II— VII — wyrostek stawowy tylny kręgów
szyjnych II —VII
18. processus artiailaris cranialis lertebrarum cenicali-
tnn III— VII — wyrostek stawowy przedni kręgów
szyjnych III —VII
19. tuberculum dorsale processus transversi vertebrarum
cervicalium IU—VrU — guzek dogrzbietowy wy-
rostka poprzecznego kręgów szyjnych III —VII
20. tuberculum ventrale processus transversi vertebrarum
cervicalium III— VI — guzek dobrzuszny wyrostka
poprzecznego kręgów szyjnych III—VI
21. lamina ventralis processus transversi vertebrae cern-
calis VI — blaszka dobrzuszna wyrostka poprzecz-
nego kręgu szyjnego VI
22. extremitas caudalis I fossa/ vertebrae cervicalis'VII
— koniec tylny /dół/ kręgu szyjnego VII
23. jorea costalis caudalis vertebrae cervicalis VII —
dołek żebrowy tylny kręgu szyjnego VII
24. foramen transiersarium axis (orijicium craniale) —
I. —VII. uerlebrac ccnicales I—VII — kręgi szyjne 2. processus transiersus atlantis lala atlantisl — wy- otwór poprzeczny kręgu obrotowego (wylot przęd-
I—VII rostek poprzeczny kręgu szczytowego /skrzydło ny)
I. atlas — kręg szczytowy kręgu szczytowego/ 25. processus spinosus vertebrarum cervicalium III—VII
II. axis — kręg obrotowy 3. foramen alare allantis — otwór skrzydłowy kręgu — wyrostek kolczysty kręgów szyjnych III —VII
1. arcus dorsalis allantis — luk dogrzbietowy kręgu szczytowego 26. crista ventralis vertebrarum cervicalium — grzebień
szczytowego dobrzuszny kręgów szyjnych

176
Koń. Staw szczytowo-potyliczny i staw szczytowo-obrotowy od góry po odsłonięciu
kanału kręgowego (wg Koldy)

Tablica 170.

1. pars basilaris ossis occipitalis — część podstawna

kości potylicznej
2. ccinalis n. hypoglossi — kanał nerwu podjęzyko-
wego
3. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny
4. processus paracondylaris [proc. jiigularis ossis occipi-
talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
kości potylicznej]
5. foramen alare atlanlis — otwór skrzydłowy kręgu
szczytowego
6. foramen vertebrale laterale allantis — otwór kręgo-
wy boczny kręgu szczytowego
7. processus transiersus allantis lala atlantisl — wy-
rostek poprzeczny kręgu szczytowego /skrzydło
kręgu szczytowego/
8. foramen Iransiersarium atlanlis — otwór po-
przeczny kręgu szczytowego
9. fovea articularis candalis atlanlis — dołek stawo-
wy tylny kręgu szczytowego
10. facies articularis cranialis axis — powierzchnia
stawowa przednia kręgu obrotowego
11. fora mcii vertebrale laterale axis — otwór kręgowy
boczny kręgu obrotowego
12. foramen transversarium axis — otwór poprzeczny
kręgu obrotowego
13. processus transrersus axis — wyrostek poprzeczny
kręgu obrotowego
14. extremitas caudalis Ifossal axis — koniec tylny
/dół/ kręgu obrotowego
15., 23. ca psuła articulationis atlantooccipitalis — to-
rebka stawu szczytowo-potylicznego
16. ligamentum laterale (articulatio atlantooccipitalis)
— więzadło boczne (staw szczytowo-potyliczny)
17., 18. capsula articulationis at/an/oaxia/is— torebka
stawu szczytowo-obrotowego
19. —22. ligamenta articulationis atlantoaxialis —
więzadła stawu szczytowo-obrotowego
19., 20. ligamenta a/aria [pars lig. denlis intern i] — wię-
zadła skrzydłowe [część wewnętrznego więzadla
zęba]
19. ligamentum alare laterale — więzadło skrzydłowe
boczne
20. ligamentum alare mediale — więzadlo skrzydłowe
przyśrodkowe
21. ligamentum apicis denlis — więzadlo wierzchołka
zęba
22. ligamentum longitudinale [pars lig. denlis intern/]
— więzadlo podłużne [część wewnętrznego więza-
dła zęba]
23. capsula articulationis atlantooccipitalis — torebka
stawu szczytowo-potylicznego

177
Pies. Okolice głowy owczarka niemieckiego
Tablica 171.
1. regioparietalis (vcrtex) — okolica ciemieniowa
2. regio leni poru lis (tcinpns) — okolica skroniowa
(skroń)
3. regio fmntalis (frons) — okolica czołowa (czoło)
4., 5. regio nasalis (nasus) — okolica nosowa (nos)
4. regiones dorsalis nasi (domim nasi) et Ui tera lis nasi
— okolica grzbietowa nosa (grzbiet nosa) i boczna
nosa
5. regio naris — okolica nozdrza przedniego
6. regio infraorbitalis — okolica podoczodolowa
178
7. regio zygomatica — okolica jarzmowa 11.
8. regio orbita lis: regiones palpebralis superior et pal-
pebralis injerior — okolica oczodołowa: okolice 12.
powiekowa górna i powiekowa dolna 13.
9., 10. regio ora lis — okolica ustna
9. regio labialis superior (labiiim superius [masillare]) 14.
— okolica wargowa górna (warga górna) 1 5.
10. regio labialis inferior (labium injerius [nuindibii/a- 16.
rc]) — okolica wargowa dolna (warga dolna) 17.
regio mentalis (menttim) — okolica bródkowa
(bródka)
regio maxillaris — okolica szczękowa
regio bnaalis (biura) — okolica policzkowa fpoli
czek)
regio mandibularis — okolica żuchwowa
regio wasseh-riai — okolica żwaczowa
regio parol idea — okolica przyusznicza
auriaila — małżowina uszna
Pies. Kościec głowy z boku
Tablica 172.
1. dentes incisivi superiores — zęby sieczne (siekacze)
górne
2. dens caninus superior — kieł górny
3. dens praemolaris I superior — ząb przedtrzonowy
(przedtrzonowiec) I górny
4. dens praemolaris IVsuperior — ząb przedtrzonowy
(przedtrzonowiec) IV górny
5. dens molaris I superior — ząb trzonowy (trzono-
wiec) I górny
6. dentes incisivi inferiores — zęby sieczne (siekacze)
dolne
7. dens caninus infenor — kieł dolny
8. dens praemolaris IV infenor — ząb przedtrzonowy
(przedtrzonowiec) IV dolny
9. dens molaris III inferior — ząb trzonowy (trzono-
wiec) III dolny
10. processus zygomaticus ossis frontalis — wyrostek
jarzmowy kości czołowej
11., 12. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy
11. processus lemporalis ossis zygomatici — wyrostek
skroniowy kości jarzmowej
12. processus zygomaticus ossis temporalis — wyrostek
jarzmowy kości skroniowej
13. fossa sacci lacrimalis — dół worka Izowego
14. orbita — oczodół
15. fossa canina — dól kłowy
16. foramen infraorbitale — otwór podoczodołowy
17. linea temporalis [crtsta frontalis externa] — kresa
skroniowa [grzebień czołowy zewnętrzny]
18. crista orbitotemporalis — grzebień oczodołowo-
-skroniowy
19. crista nuchae [crista occipitalis] — grzebień karko-
wy [grz. potyliczny]
20. crista temporalis — grzebień skroniowy
21. foramen supramastoideum — otwór nadsutkowy
22. foramen stylomastoideum — otwór rylcowo-sutko-
wy
23. porus acustkus externus — otwór słuchowy ze-
wnętrzny
24. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny
25. processus retroarticularis ossis temporalis [proc. retro-
glenoideus] — wyrostek zastawowy kości skronio-
wej [wyr. zapanewkowy]
26. bulla tympanica — puszka bębenkowa
27. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
kości potylicznej]
28. foramina mentalia — otwory bródkowe
29. processus coronoideus [proc. muscularis] mandibulae
— wyrostek dziobiasty [wyr. mięśniowy lub wień-
cowy] żuchwy
30. fossa masseterica mandibulae — dół żwaczowy
żuchwy
31. crista muscularis mandibulae — grzebień mięśnio-
wy żuchwy
32. processus condylaris [proc. articularis mandibulae]
— wyrostek kłykciowy [wyr. stawowy żuchwy]
33. processus angularis mandibulae — wyrostek kąto-
wy żuchwy
179
Pies. Kościec głowy długogłowego charta angielskiego z boku, z kolorowo
zaznaczonymi kośćmi

Tablica 173.

1. maxilla — szczęka
2. os /ronta/e — kość czołowa 7. os incisivtim — kość siekaczowa lOb. processus mastoideus ossis temporalis — wyrostek
3. os lacrimale — kość łzowa 8. ospcirietale— kość ciemieniowa sutkowaty kości skroniowej
4. lawina perpendictilciris ossis pa/atini — blaszka 9. os interparietalc — kość międzyciemieniowa lOc. pars tympanica ossis temporalis — część bębenko-
pionowa kości podniebiennej 10. os temporale — kość skroniowa wa kości skroniowej
5. os zygomaticum — kość jarzmowa lOa. pars sananiosą ossis temporalis — część łuskowa 11. os occipitale — kość potyliczna
6. os nasale — kość nosowa kości skroniowej 12. mandihula — żuchwa

180
Pies. Kościec głowy w przekroju strzałkowym

Tablica 174.

38

1. os frontale — kość czołowa

2. os pańetale — kość ciemieniowa 16. la mina horizontalis ossis pa/atini — blaszka pozio- 29. canalis condylarh (orijicium superius) — kanał
3. os interparietale — kość międzyciemieniowa ma kości podniebiennej kłykciowy (wylot górny)
4. os nasale — kość nosowa 17. foramina ethmoidalia — otwory sitowe 30. porus acusticus internus — otwór słuchowy we-
5. sinus frontalis — zatoka czołowa 18. la mi na cribrosa — blaszka sitowa wnętrzny
6. endoturbinale I (concha nasalis dorsalis) — małżo- 19. canalis optkus [foramen opticum] — kanał wzroko- 31. foramen \ugulare [for. lacerum aborale] — otwór
wina sitowa I (małżowina nosowa górna) wy [otwór wzrokowy] jarzmowy [otwór poszarpany tylny]
7. endoturbinale II (conchct nasalis media) — małżo- 20. corpus ossis prespbenoidalis — trzon kości przed- 32. canalis condylaris (orijicium inferius) — kanał
wina sitowa wewnętrzna II (małżowina nosowa klinowej kłykciowy (wylot dolny)
środkowa) 20'. corpus ossis basisphenoidalis — trzon kości podstaw- 33. canalis n. hypoglossi — kanał nerwu podjęzykowe-
8. endoturbinale III — małżowina sitowa wewnętrzna noklinowej go
III 21. fissura orbitalis — szczelina oczodołowa 34. fissura petromastoidea — szczelina skalisto-sutko-
9. endoturbinale IV — małżowina sitowa wewnętrzna 22. foramen rotundum et foramen alare rostrale — wa
IV otwór okrągły i otwór skrzydłowy przedni 35. foramen caroticum inlerniim — otwór szyjnotętni-
10. apertura nasomaxillaris — otwór nosowo-szczęko- 23. foramen ovale — otwór owalny czy wewnętrzny
wy 24. canalis sinus transversi[can. transiersus meati tem- 56. bulla tympanica — puszka bębenkowa
10'. os conchae nasalis ventralis — kość małżowiny no- poralis] — kanał zatoki poprzecznej [kan. po- 37. processus paracoiulylaris [proc. jitgularis ossis occipi-
sowej dolnej przeczny przewodu skroniowego] talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
11. recessus maxillaris — zachyłek szczękowy 25. meatus temporalis, tentorium cerebelli ossetim — kości potylicznej]
12. foramen sphenopalatinum — otwór klinowo-pod- przewód skroniowy, namiot kostny móżdżku 38. dentes incisiii superiores — zęby sieczne (siekacze)
niebienny 26. foramen supramastoideum — otwór nadsutkowy górne
13. meatus nasopharyngeus — przewód nosowo-gar- 27. crista partis petrosae ossis temporalis [crista petrosa] 39. dens caninus superior — kieł górny
dłowy — grzebień części skalistej kości skroniowej [grze- 40. dentes molares superiores — zęby trzonowe (trznow-
14. os incisiium — kość siekaczowa bień skalisty] ce)górne
15. processus palatinus maxillae — wyrostek podnie- 28. canalis n. trigemini — kanał nerwu trójdzielnego 41. dentes premolarcs superiores — zęby przedtrzonowe
bienny szczęki (przedtrzonowce) górne

181
Pies. Kościec głowy od góry
Tablica 175.
1. os ocapitale — kość potyliczna
2. os interparietale — kość międzyciemieniowa
3. os parietale—kość ciemieniowa
4. pars squamosa ossis temporalis część łuskowa
kości skroniowej
5. os frontale — kość czołowa
6. os zygomaticiim — kość jarzmowa
7. os lacrimale — kość łzowa
8. maxilla — szczęka
9. os nasale — kość nosowa
182
10. os incisivum — kość siekaczowa
11. sutura lambdoidea [sut. parietooccipitalis] — szew
węgłowy [szew ciemieniowo-potyliczny]
12. cnsta sagittalis externa — grzebień strzałkowy ze-
wnętrzny
13. sutura coronalis [sut. frontoparietalis] — szew
wieńcowy [szew czołowo-ciemieniowy]
14. linea temporalis [crista frontalis externa] — kresa
skroniowa [grzebień czołowy zewnętrzny]
15. sutura mterfrontalis — szew międzyczołowy
16. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy
17. processus zygomaticus ossis frontalis — wyrostek
jarzmowy kości czołowej
18. processus frontalis ossis zygomatici — wyrostek
czołowy kości jarzmowej
19. linea marginalis orbitae: margo supraorbitalis squa-
mae frontalis et infraorbitalis ossis zygomatici —
linia brzeżna oczodołu: brzeg nadoczodołowy łuski
czołowej i podoczodołowy kości jarzmowej
20. sutura internasalis — szew międzynosowy
21. foramen infraorbitale — otwór podoczodołowy
22. fissura palatina — szczelina podniebienna
23. canalis interincisivus [canalis incisivus] — kanał
międzysiekaczowy [kanał siekaczowy]
24. dens caninus superior — kieł górny
25. dentes incisivi superiores — zęby sieczne (siekacze)
górne
Pies. Kościec głowy od dołu

Tablica 176.

1. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny

2. foramen [occipitale] magnum — otwór [potyliczny]
wielki
3. fossa condylaris ventralis — dół kłykciowy dolny
4. protuberantia occipitalis externa — guzowatość po-
tyliczna zewnętrzna
5. canalis n. hypoglossi — kanał nerwu podjęzyko-
wego
6. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
talis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
kości potylicznej]
7. foramen jugulare [for. lacerum aborale] — otwór
jarzmowy [otwór poszarpany tylny]
8. pars basilaris ossis occipitalis — część podstawna
kości potylicznej
9. foramen stylomastoideum — otwór rylcowo-sutko-
wy
10. porus acusticus externus — otwór słuchowy ze-
wnętrzny
11. bulla tympanica — puszka bębenkowa
12. fissura petrotympanica — szczelina skalisto-bęben-
kowa
13. meatus temporalis — przewód skroniowy
14. foramen caroticum externum — otwór szyjnotętni-
czy zewnętrzny
15. processus muscularis ossis temporalis — wyrostek
mięśniowy kości skroniowej
16. foramen ovale — otwór owalny
17. foramen alare caudale — otwór skrzydłowy tylny
18. foramen alare rostrale — otwór skrzydłowy przed-
ni
19. fissura orbitalis — szczelina oczodołowa
20. canalis opticus [foramen opticum]— kanał wzroko-
wy [otwór wzrokowy]
21. processus retroarticularis ossis temporalis [proc. retro-
glenoideus] — wyrostek zastawowy kości skronio-
wej [wyr. zapanewkowy] '3
22. fossa mandibularis ossis temporalis — dół żuchwo-
wy kości skroniowej
>2
23. corpus ossis basisphenoidalis — trzon kości pod-
stawnoklinowej
24. corpus ossis presphenoidalis — trzon kości przed-
klinowej 30. foramen palatinum majus — otwór podniebienny C. dens caninus — kieł
25. os pterygoideum — kość skrzydłowa większy Ii. dens incisivus I superior — ząb sieczny (siekacz)
26. lamina perpendicularis ossis palatini — blaszka 31. sulcuspalatinus — bruzda podniebienna I górny
pionowa kości podniebiennej 32. fissurapalatina — szczelina podniebienna I.. dens incisivus II superior — /ąb sieczny (siekacz)
27. lamina horizontalis ossis palatini — blaszka pozio- 33. corpus ossis incisivi — trzon kości siekaczowej II górny
ma kości podniebiennej 34. canalis interincisivus [canalis incisivus] — kanał h. dens incisivus III superior — ząb sieczny (siekacz)
28., 29. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy międzysiekaczowy [kanał siekaczowy] III górny
28. processus zygomaticus ossis temporalis — wyrostek 35. tuberculum musculare ossis occipitalis — guzek Pi — P4. dentes premolares I—IV superiores — zęby
jarzmowy kości skroniowej mięśniowy kości potylicznej przedtrzonowe (przedtrzonowce) I —IV górne
29. processus temporalis ossis zygomatici — wyrostek 36. foramina ethmoidalia — otwory sitowe Mi, M2. dentes molares I, IIsuperiores — zęby trzonowe
skroniowy kości jarzmowej 37. choanae — nozdrza tylne (trzonowce) I, II górne

183
Pies. Głowa od strony lewej: mięśnie powierzchowne wraz z mięśniami skórnymi
(warstwa I)

Tablica 177.

1. m. frontoscutnhiris— mięsień czołowo-tarczkowy 9.
2. ni. interscutularis — mięsień międzytarczkowy
3. cartilago saitiformis [scutulum auriculae] — 10.
chrząstka tarczkowata [tarczka małżowiny usznej] 11.
4. m, levator anguli otuli medialis [m. corrugator su-
percilii] — mięsień dźwigacz przyśrodkowego kąta
oka [m. stroszący brwi] 12.
5. ni. orbiculciris oculi — mięsień okrężny oka
6. m. retracfor anguli oculi lateralis[m. retractor angu- 13.
li oculi] — mięsień cofacz bocznego kąta oka [m.
cofacz kąta oka] 14.
7., 8. m. zygomaticus (8) et eius partes aberrantes (7) —
mięsień jarzmowy (8) i jego część wachlarzowata 15.
(7)
m. orbicularis oris (partio superficialis) — mięsień
okrężny ust (część powierzchowna)
ni. malaris — mięsień licowy
m. parotidoauriailaris (mm. auriculares ventrales)
— mięsień przyuszniczo-małżowinowy (mm.
małżowinowe dolne)
glandula parolu — ślinianka przyuszna, przyusz-
nica
m. zygomaticoauricularis — mięsień jarzmowo-
-małżowinowy
ramus zygomaticus n. auriculopalpebralis — gałąź
jarzmowa nerwu małżowinowo-powiekowego
m. Ictator nasolabialis — mięsień dźwigacz noso-
wo-wargowy
16. fo/liculi pilorum sinuosorum — pochewki włosów
zatokowych
17. m. cutaneus coli i — mięsień skórny szyi
18. ramus cutaneus n. cervicalis II — gałąź skórna ner-
wu szyjnego II
19., 20. m. sphincter colli superficialis — mięsień zwie-
racz powierzchowny szyi
20. m. sphincter colli primitiius — mięsień zwieracz
pierwotny szyi
21. ramus cutaneus n. cenicalis III — gałąź skórna ner-
wu szyjnego III
22. v. jugularis externa — żyła jarzmowa zewnętrzna
23. mandibula — żuchwa

184
Pies. Głowa od strony lewej — warstwa II po usunięciu mięśni skórnych i powięzi
powierzchownej

Tablica 178.

1. v. angularis oaili, m. levator nasolabialis — żyła

kątowa oka, mięsień dzwigacz nosowo-wargowy
2. v. clorsalis nasi — żyła grzbietowa nosa
3. v. latemlis nasi — żyła boczna nosa 15. ramus transiersus faciei ni. auriculotemporalis — 27. glandula mandibularis [gl. submandibularis] —
4. m. levator labii siiperioris [maxillaris] — mięsień, gałąź poprzeczna twarzy nerwu małżowinowo- ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
dzwigacz wargi górnej skroniowego 28. Inn. mandibulares — węzły chłonne żuchwowe
5. ramus buaalis dorsalis n. facia lis [n. buaalis dorsa- 16. m. temporalis — mięsień skroniowy 29. m. digastricus—venter rostralis — mięsień dwu-
lis] — gałąź policzkowa górna nerwu twarzowego 17. cl. et v. temporalis superjicialis — tętnica i żyła skro- brzuścowy — brzusiec przedni
[n. policzkowy grzbietowy] niowa powierzchowna 30. m. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy
6. m. caninus — mięsień kłowy 18. n. auriculopalpebralis — nerw małżowinowo-po- 31. v. submentalis — żyła podbródkowa
7. i. labialis superior [maxillaris] — żyła wargowa wiekowy 32. v. lingualis — żyła językowa
górna 19. arcus zygomatiais — łuk jarzmowy 33. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
8. v. facialis — żyła twarzowa 20. ramus palpebra/is ventralis n. auriculopalpebralis 34. arcus hyoideus denosus) — łuk gnykowy (żylny)
9- m. orbicularis oris (partio projunda) — mięsień — gałąź powiekowa dolna nerwu małżowinowo- 35. v. linguofacialis[v. maxil/aris externa] — żyła języ-
okrężny ust (część głęboka) -powiekowego kowo-twarzowa [ż. szczękowa zewnętrzna]
10. m. buccinator—pars buaalis — mięsień policzko- 21. m. masseter — mięsień żwacz 36. m. cleidoceriicalis — mięsień obojczykowo-szyjny
wy—część powierzchowna 22. ductus parotideus — przewód ślinianki przyusznej 37., 38. m. sternocephalicus — mięsień mostkowo-gło-
11. m. buccinator—pars molaris — mięsień policzko- (przyusznicy) wowy
wy—część trzonowcowa 23. cartilago auriculae — chrząstka małżowiny usznej 37. m. sternooccipitalis — mięsień mostkowo-potylicz-
12. ramus buaalis ventralis n. facialis [n. buaalis ven- 24. glandula parotis — ślinianka przyuszna, przyusz- ny
tralis] — gałąź policzkowa dolna nerwu twarzowe- nica 38. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy
go [n. policzkowy brzuszny] 25. m. parotidoauricularis (mm. auriculares icntrales) 39. n. cenicalis H — nerw szyjny II
13. ramus commimicans inter ramos buccales n. facialis — mięsień przyuszniczo-małżowinowy (mm. 40. ;;. cervicalis III — nerw szyjny III
— gałąź łącząca gałęzie policzkowe nerwu twarzo- małżowinowe dolne) 41. v. jugularis exlerna — żyła jarzmowa zewnętrzna
wego 26. ramus coli i n. facialis, i. maxillaris [interna] — 42. mandibula — żuchwa
14. n. buccalis, i: labialis inferior [mandibularis] — gałąź szyjna nerwu twarzowego, żyła szczękowa 43. os fron/a/e — kość czołowa
nerw policzkowy, żyła wargowa dolna [wewnętrzna]

185
Pies. Głowa od strony lewej — warstwa głęboka po usunięciu lewej polowy żuchwy
(warstwa III)
Tablica 179.
1. m. temporalis — mięsień skroniowy
2. a. et v. temporalis superficialis — tętnica i żyła skro-
niowa powierzchowna
3. processus zygomaticus ossis temporalis — wyrostek
jarzmowy kości skroniowej
4. n. lingualis — nerw językowy
5. v. et n. alveolaris inferior [mandibularis] — żyła
zębodolowa dolna, nerw zębodołowy dolny
6. n. Jacialis, v. maxillaris [interna] — nerw twarzo-
wy, żyła szczękowa [wewnętrzna]
7. m. digastriais— venter caudalis — mięsień dwu-
brzuścowy — brzusiec tylny
8. glandula zygomatica — ślinianka jarzmowa
9. v. et n. bucealis — żyła policzkowa, nerw policz-
kowy
10. ductus glandulae zygomaticae major — przewód
większy ślinianki jarzmowej
11. jossa mandibularis ossis temporalis — dół żuchwo-
wy kości skroniowej
12. glandula sublingualis monostomatica, duetus sub-
hngualis — ślinianka podjęzykowa jednootworo-
wa, przewód ślinianki podjęzykowej
13. a. maxillaris [interna] ductus mandibularis [d. sub-
mandibularis] — tętnica szczękowa [wewnętrzna],
przewód ślinianki żuchwowej [śl. podżuchwowej]
186
14. a. lingualis, n. hypoglossus — tętnica językowa,
nerw podjęzykowy
15. m. pterygoideus — mięsień skrzydłowy
16. n. auriculotemporalis — nerw małżowinowo-skro-
niowy
17. ramus ventralis n. cervivalis I — gałąź dobrzuszna
nerwu szyjnego I
18. cartilago auriculae — chrząstka małżowiny usznej
19. m. styloglossus, v. sublingualis — mięsień rylcowo-
-językowy, żyła podjęzykowa
20. v. profunda linguae — żyła głęboka języka
21. m. geniohyoideus— mięsień bródkowo-gnykowy
22. m. genioglossus — mięsień bródkowo-językowy
23. m. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy
24. a. et n. infraorbitalis — tętnica podoczodołowa,
nerw podoczodołowy
25. lingua — język
26. tunica mucosa bucealis — błona śluzowa policz-
kowa
27. m. cleidocervicalis — mięsień obojczykowo-szyjny
28., 29. m. sternocephalicus — mięsień mostkowo-gło-
wowy
28. m. sternooccipitalis — mięsień mostkowo-poty-
liczny
29. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy
41
30. a. occipitalis, a. carotis interna, n. accessorius —
tętnica potyliczna, tętnica szyjna wewnętrzna, nerw
dodatkowy
31. truncus vagosympathicus, a. carotis communis, v. ju-
gularis interna — pień błędno-współczulny, tętni-
ca szyjna wspólna, żyła jarzmowa wewnętrzna
32. m. longissimus atlantis — mięsień najdłuższy
kręgu szczytowego
33. m. longus capitis — mięsień długi głowy
34. m. rectus capitis lateralis — mięsień prosty boczny
głowy
35. m, hyopharyngeus — mięsień gnykowo-gardłowy
36. m. thyreopharyngeus — mięsień tarczowo-gardłowy
37. m. thyreohyoideus — mięsień tarczowo-gnykowy
38. m. sternohyoideus, cartilago thyreoidea — mięsień
mostkowo-gnykowy, chrząstka tarczowata
39. arcus hyoideus (venosus) — łuk gnykowy (żylny)
40. m. cncothyreoideus — mięsień pierścienno-tar-
czowy
41. glandula thyreoidea — gruczoł tarczowy, tarczyca
42. m. sternothyreoideus — mięsień mostkowo-tar-
czowy
43. trachea — tchawica
44. v. tbyreoidea caudalis — żyła tarczowa tylna
Pies. Głowa w przekroju strzałkowym

Tablica 180.

1. mm. frontoscutularis, interscutularis et temporalis — 17. m. genioglossus — mięsień bródkowo-językowy

mięśnie czołowo-tarczkowy, międzytarczkowy 18. m. geniohyoideus— mięsień bródkowo-gnykowy
i skroniowy 19. m. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy
2. calvaria (os parietale) — sklepienie czaszki (kość 20. mandibula — żuchwa
ciemieniowa) 21. sinus sagittalis durae matris encephali (venosus) —
3. sinusfronta/is — zatoka czołowa zatoka strzałkowa opony twardej mózgowia (żylna) 34. m. rectus capitis dorsalis — mięsień prosty górny
4. o$ nasale — kość nosowa 22. hemispherium cerebri — półkula mózgu głowy
5. concha nasalis dorsalis — małżowina nosowa górna 23. corpus callosum [commissura magna cerebri], fornix 35. ligamentum nuchae — więzadło karkowe
6. concha nasalis ventralis — małżowina nosowa et septum Ipelluciduml telencephali — ciało modze- 36. chiasma opticum — skrzyżowanie wzrokowe
dolna lowate [spoidło wielkie mózgu], sklepienie 37. hypophysis Iglandula pituitarial — przysadka
7. endoturbinale III — małżowina sitowa wewnętrzna i przegroda /przezroczysta/ kresomózgowia 38. epiglottis — nagłośnia
III 24. adhesio interthalamica [massa intermedia tbala- 39. ventriculus laryngis [lateralis] — kieszonka krta-
8. cartilago septi nasi — chrząstka przegrody nosa mi] — zrost międzywzgórzowy [bryła pośrednia niowa [boczna]
9. labium superius[maxillare] — warga górna wzgórza] 40. pika vocalis — fałd głosowy
10. dentes incisivi superiores et inferiores — zęby sieczne 25. cerebellum — móżdżek 41. cartilago cricoidea — chrząstka pierścieniowata
(siekacze) górne i dolne 26. pons — most 42. oesophagus — przełyk
11. labium inferius[mandibulare] — warga dolna 27. medulla oblongata — rdzeń przedłużony 43. trachea — tchawica
12. palatum durum — podniebienie twarde 28. atlas — kręg szczytowy 44. m. sternohyoideus, cartilago thyreoidea — mięsień
13. palatum molle helum palatinuml — podniebienie 29. medulla spinalis — rdzeń kręgowy mostkowo-gnykowy, chrząstka tarczowata
miękkie 30. dura ma ter spinalis — opona twarda rdzenia 45- basihyoideum, arcus hyoideus (venosus) — trzon
14. apex linguae — wierzchołek języka kręgowego kości gnykowej, łuk gnykowy (żylny)
1 5. corpus linguae — trzon języka 31. axis— kręg obrotowy 46. cavum pharyngis — jama gardła
16. m. lingualis proprius—jibrae longitudinales superfi- 32. m. rectus capilis ventralis — mięsień prosty dolny 47. ostium pharyngcum tubae auditivae — ujście gar-
ciales — mięsień językowy własny — włókna podłuż- głowy dłowe trąbki słuchowej
ne powierzchowne 33. ni. hngus colli — mięsień długi szyi \%. choana —• nozdrze tylne

187
Pies. Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości wyrostka dziobiastego żuchwy
Tablica 181.
19
31
1. m. frontoscittiilciris— mięsień czołowo-tarczkowy
2. fascia tem pora lis — powięź skroniowa
3. sinus frontalis — zatoka czołowa
4. a. et v. temporalis superficialis — tętnica i żyła skro-
niowa powierzchowna
5. m. temporalis — mięsień skroniowy
6. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy
7. ramus buccalis dorsalis n. facialis[n. buccalis dorsa-
lis] — gałąź policzkowa górna nerwu twarzowego
[n. policzkowy grzbietowy]
8. m. masseter — mięsień żwacz
9. mandibula — żuchwa
10. poi us rosi rai is /frontalis/ hemispherii cerebri — bie-
gun przedni /czołowy/ półkuli mózgu
11. jalx cerebri — sierp mózgu
12. mm. bulbi oculi — mięśnie gałki ocznej
13. n. opticus — nerw wzrokowy
14. n. maxillaris, glandula zygomatica — nerw szczę-
kowy, ślinianka jarzmowa
188
15. a. maxi/laris [interna], n. buccalis — tętnica
szczękowa [wewnętrzna], nerw policzkowy
16. ;/. aheolaris inferior [mandibularis], n. mylohyoide-
us, v. buccalis — nerw zębodolowy dolny, nerw
żuchwowo-gnykowy, żyła policzkowa
17. glandula sublingualis, ductus mandibularis [d. sub-
mandibularis] — ślinianka podjęzykowa, prze-
wód ślinianki żuchwowej [śl. podżuchwowej]
18. n. /ingualis, ductus sublingualis — nerw językowy,
przewód ślinianki podjęzykowej
19. platysma (m. cutanens faciei et m. cutaneus colli),
ductus parotideus — mięsień szeroki szyi (mięśnie
skórny twarzy i skórny szyi), przewód ślinianki
przyusznej (przyusznicy)
20. mm. pterygoideus media lis et pterygoideus la terał is
— mięśnie skrzydłowy przyśrodkowy i skrzydłowy
boczny
21. sinus sphenoidalis — zatoka klinowa
22. choanae — nozdrza tylne
23. palatum molle /velitm palatinum/ — podniebienie
miękkie
24. isthmus fauciiim — cieśń gardła
25. rad ix linguae — korzeń języka
26. a. et i: profunda linguae — tętnica i żyła głęboka
języka
27. m. geniohyoideus — mięsień bródkowo-gnykowy
28. m. digastricus — mięsień dwubrzuścowy
29. v. sublingualis, m. styloglossus — żyła podjęzykowa,
mięsień rylcowo-językowy
30. m. byoglossus, n. hypoglossus — mięsień gnykowo-
-językowy, nerw podjęzykowy
31. a. et' v. facialis, ramus buccalis ventralis n. facialis
[n. buccalis venlralis] — tętnica i żyła twarzowa,
gałąź policzkowa dolna nerwu twarzowego [n. po-
liczkowy brzuszny]
32. m. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy
Pies. Głowa w przekroju poprzecznym na wysokości stawu skroniowo-żuchwowego

Tablica 182.

1. caharia (os parietale) — sklepienie czaszki (kość
ciemieniowa)
2. sinus sagittalis durae mcttris encephali (venosus) —
zatoka strzałkowa opony twardej mózgowia (żylna)
3. pedunculus olfactorius [tractus olfactorius commu-
nis]— konar węchowy [pasmo węchowe wspólne]
4. falx cercbri — sierp mózgu
5. substantia alba hemispherii cerebri — istota biała
półkuli mózgu
6. n. opticus — nerw wzrokowy
7. nn. opbta/miciis, oculomotoritis, trochlearis et abdu-
cens — nerwy oczny, okoruchowy, bloczkowy
i odwodzący
8. sinus cavernosus durae matris encephali (venosus),
ramus anastomotictis a. carotidis internae cum a.
ophtalmica — zatoka jamista opony twardej móz-
gowia (żylna), gałąź zespalająca tętnicę szyjną
wewnętrzną z tętnicą oczną
9. a. maxillaris [interna], n. maxillaris — tętnica
szczękowa [wewnętrzna], nerw szczękowy
10. mm. frontoscutularis et interscutularis — mięśnie
czołowo-tarczkowy i międzytarczkowy
11. m. temporalis — mięsień skroniowy
12. a. et v. temporalis superficialis — tętnica i żyła skro-
niowa powierzchowna
13. processtis zygomatictts ossis temporalis — wyrostek
jarzmowy kości skroniowej
14. mandibula — żuchwa
15. m. pterygoideus lateralis — mięsień skrzydłowy
boczny
16. m. pterygoideus medialis — mięsień skrzydłowy
przyśrodkowy
17. m. masseter — mięsień żwacz
18. m. digastricus — mięsień dwubrzuścowy
19. glandula sublingiialis monostomatiea, m. styloglos-
sus — ślinianka podjęzykowa jednootworowa,
mięsień rylcowo-językowy
20. a. lingiialis, m. eeratohyoideus — tętnica językowa,
mięsień rogów gnykowych /m. rogowo-gnykowy/
21. ramus buaalis dorsalis n. facialis[n. buccalis dorsa-
lis], ductus parotideus — gałąź policzkowa górna
nerwu twarzowego [n. policzkowy grzbietowy],
przewód ślinianki przyusznej (przyusznicy)
22. platysma (mm. cutaneus colli et cutaneus faciei), ra-
mus buccalis icntralis n. facialis [n. buccalis ventra-
lis] — mięsień szeroki szyi (mięśnie skórny szyi
i skórny twarzy), gałąź policzkowa dolna nerwu
twarzowego [n. policzkowy brzuszny]
23. a. et i: facialis — tętnica i żyła twarzowa
24. v. lingiialis, m. mylohyoideus — żyła językowa,
mięsień żuchwowo-gnykowy
25. m. geniohyoideus, ceratohyoideum — mięsień bród-
kowo-gnykowy, róg językowy, czyli mniejszy, kości
gnykowej
26. choanae — nozdrza tylne
27. ii. mandibularis, v. maxillaris [interna] — nerw
żuchwowy, żyła szczękowa [wewnętrzna]
28. palatum molle Ivehnn palatinuml — podniebienie
miękkie
29. epihyoideum, m. stylopharyngeus — część spojenio-
wa kości gnykowej, mięsień rylcowo-gardłowy
30. cavum pharyngis — jama gardła
31. ductus mandibularis [d. submandibularis] n. hypo-
glossus — przewód ślinianki żuchwowej [śl. pod-
żuchwowej], nerw podjęzykowy
32. discus articularis — krążek stawowy

189
Pies. Mózgowie od góry (pola czynnościowe płaszcza
wg Campbella)

Tablica 183.

c—h

1. bulbiis olfactorius — opuszka węchowa 1 1. vermis cerebelli — robak móżdżku

2. fissura pseiidosyliia [fissiira sylvia s. lateralis cereb- 1 2. sulcus ansatus — bruzda pętlowa
ri] — szczelina rzekomosylwiuszowa [szczelina
sylwiuszowa lub boczna mózgu] A. area motoria — pole ruchowe
3. fissura longitudinalis cerebri — szczelina podłużna B. area sensorica — pole czuciowe
mózgu C. area auditosensorica — pole słuchowo-czuciowc
4. sulcus cruciatm — bruzda krzyżowa I), area parietalis — pole ciemieniowe
5. sulcus coronalis — bruzda wieńcowa E. area optica — pole wzrokowe
6. sulcus suprasy/iiiis rostralis — bruzda nadsylwiu-
szowa przednia I. gyrus intersylvius — zakręt międzysylwiuszowy
7. sulcus marginalis Isagittalisl — bruzda brzeżna II. gyrus ectosyhius medius — zakręt zewnątrzsylwiu
/strzałkowa/ szowy środkowy
8 sulcus ectosylvius— bruzda zewnątrzsylwiuszowa III. gyrus ectomarginalis leclosagittalisl — zakręt ze-
9. sulcus suprasyliius mediiis — bruzda nadsylwiuszo wnątrzbrzeżny /zewnątrzstrzałkowy/
wa środkowa IV. gyrus marginalis Isagittalisl — zakręt brzeżny
10. hemispherium cerebelli — półkula móżdżku /strzałkowy/

190
 Pies. Mózgowie od dołu oraz miejsca odejścia nerwów
czaszkowych

Tablica 184.

1. bulbus olfactorius — opuszka węchowa 14. sulcus rhinalis lateralis — bruzda węchowa boczna
2. n. opticus — nerw wzrokowy 15. fossa Ivalleculal lateralis cerebri — dól /dolinka/
3. n. oculomotorius — nerw okoruchowy boczny mózgu
4. n. trochlearis — nerw bloczkowy 16. chiasma opticum — skrzyżowanie wzrokowe
5. n. trigeminus — nerw trójdzielny 17. tractus opticus — pasmo wzrokowe
6. n. abducens — nerw odwodzący 18. hypophysis Iglandula pituitarial — przysadka
7. n. facialis — nerw twarzowy 19- corpus mamillare — ciało suteczkowate
8. n. vestibulocochleans [n. słatoacusticus] — nerw 20. lobus piriformis (telencephalon) — płat gruszkowaty
przedsionkowo-ślimakowy [n. statyczno-sluchowy] (kresomózgowie)
9. n. glossopharyngeus — nerw językowo-gardłowy 21. crus cerebri — odnoga mózgu
10. n. nagus — nerw błędny 22. pons — most
11. n. accessorius — nerw dodatkowy 23. corpus trapezoideum — ciało czworoboczne
11'. radix spinałis n. accessorii — korzeń rdzeniowy 24. pyramis medullae oblongatae — piramida rdzenia
nerwu dodatkowego przedłużonego
12. n. hypoglossus — nerw podjęzykowy 25. cerebellum — móżdżek
13. pedunculus olfactorius [tractus olfactorius commu- 26 fissura longitudinalis cerebri — szczelina podłużna
nis] — konar węchowy [pasmo węchowe wspólne] mózgu

191
Pies. Głowa: skeletotopią tętnic strony lewej (z preparatu korozyjnego)
Tablica 185.
1. a. carotis communis — tętnica szyjna wspólna
2. ramus dorsalis a. infraorbitalis — gałąź górna
tętnicy podoczodołowej
3. ramus ventralis a. injraorbitalis — gałąź dolna
tętnicy podoczodołowej
4. aa. mentales — tętnice bródkowe
5. a. carotis externa — tętnica szyjna zewnętrzna
6. a. carotis interna — tętnica szyjna wewnętrzna
6'. sinus caroiicus— zatoka szyjnotętnicza
7. a. occipitalis — tętnica potyliczna
7'. ramus anastomoticus a. vertebralis cum a. occipitali
192
— gałąź zespalająca tętnicę kręgową z tętnicą poty-
liczną
8. a. auriailaris caudalis [a. auriailaris magna] —
tętnica małżowinowa tylna [t. małżowinowa wielka]
9- rami glandulares a. facialis et a. auriailaris cauda-
lis [magnae] — gałęzie gruczołowe tętnicy twarzo-
wej i tętnicy małżowinowej tylnej [wielkiej]
10., 12. a. facialis — tętnica twarzowa
11. a. lingualis — tętnica językowa
13. a. temporalis superficialis — tętnica skroniowa po-
wierzchowna
14. a. temporalis projunda rostralis — tętnica skronio-
wa głęboka przednia
I 5. a. ophthalmica interna — tętnica oczna wewnętrzna
16. a. ophthalmica externa — tętnica oczna zewnętrzna
17. a. masseterica — tętnica żwaczowa
18. a. transversa faciei — tętnica poprzeczna twarzy
19. a. sublingualis — tętnica podjęzykowa
20. a. maxillaris [interna] — tętnica szczękowa
[wewnętrzna]
21. a. malaris — tętnica licowa
Pies. Podniebienie i sklepienie gardła

Tablica 186.

22

1. In. retropharyngeus la terał is — węzeł chłonny za- 12. fornixpharyngis — sklepienie gardła
gardłowy boczny 13. meatus nasopharyngeus, choanac — przewód noso-
2. v. maxillaris [interna] — żyła szczękowa [we- wo-gardłowy, nozdrza tylne
wnętrzna] 14. fossa[sinus]tonsillaris — dół [zatoka] migdalkowy
3. a. carotis extema — tętnica szyjna zewnętrzna 15. pala tum molle helum palatinuml — podniebienie
4. glandula mandibtilarh [gl. submandibularis] — miękkie
ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa] 16. rtigae palatinae — marszczki (grzebienie) podnie-
5. glandula paroth — ślinianka przyuszna, przyusz- bienne
nica 17. raphepalati — szew podniebienia
6. ni. digastrkus — mięsień dwubrzuścowy 18. ptipilla incisiva — brodawka siekaczowa
7. duet lis parotideus, ramns buccalis lentralis n. facia- 19. dentes wołam superiores — zęby trzonowe (trzo-
lis [n. buccalis ventralis]— przewód ślinianki przy- nowce) górne
usznej (przyusznicy), gałąź policzkowa dolna ner- 20. dentes premo/ares superiores — zęby przedtrzonowe
wu twarzowego [n. policzkowy brzuszny] (przedtrzonowce) górne
8. ni. masseter — mięsień żwacz 21. dens caninns superior — kieł górny
9- niandibula — żuchwa 22. dentes incisivi superiores — zęby sieczne (siekacze)
10. a. et v. facialis — tętnica i żyła twarzowa górne
11. bucca — policzek

193
Pies. Jama gardła i krtań od góry po odsłonięciu
sklepienia gardła
Tablica 187.
1. trachea — tchawica
2. esophagus — przełyk
3. vestibulum esophagi I pars esophagea cavi pharyngis/
— przedsionek przełyku /część przełykowa jamy
gardła/
4. cartilago arytenoidea — chrząstka nalewkowata
5. aditus laryngis — wejście do krtani
6. fornix pharyngis — sklepienie gardła
7. cartilago corniculata — chrząstka rożkowata
8. arcus palatopharyngeus — łuk podniebienno-gar-
dłowy
194
9. pala tum molle Ivelnm palatinuml (in sectione) —
podniebienie miękkie (przecięte)
10. facies nasalis palati mollis — powierzchnia nosowa
podniebienia miękkego
11. tonsilla palatina — migdałek podniebienny
12. pika fossae [sinus] tonsillaris — fałd dołu'[zatoki]
migdałkowego
13. radix linguae — korzeń języka
14. papilla vallata — brodawka okolona
15. sulcus medianus linguae — bruzda pośrodkowa
języka
16. epiglottis — naglośn ia
Pies. Odcinek szyjny kręgosłupa z boku
Tablica 188.
1. —7. nrklmic cenicales I—VII — kręgi szyjne
I —VII
1. alias — kręg szczytowy
2. axis — kręg obrotowy
8. ftrocessns Iransicrsns allanlis lala allanlis/ — wy-
rostek poprzeczny kręgu szczytowego /skrzydło
kręgu szczytowego/
9. proccssns Iransrcrsns axis — wyrostek poprzeczny
kręgu obrotowego
10. luberciilum dorsa/c proccssns Iransvcrsi verlebranim
(cniui/iimi — guzek dogrzbietowy wyrostka po-
przecznego kręgów szyjnych
11. Inbcrcnltmi icnlraU proccssns Iransnrsi icrłcbnirnw
ccnicaliimi — guzek dobrzuszny wyrostka po-
przecznego kręgów szyjnych
12. lawina reiilralis proccssns Inmsnrsi verlvlmtv cervi-
22
calis VI — blaszka dobrzuszna wyrostka poprzecz- 20. proccssns spinosns icrlcbrac Iboracicac I — wyrostek
nego kręgu szyjnego VI kolczysty kręgu piersiowego I
13. jwocessus artiailaris craiiialis lerlelmmim — wyros- 21. proccssns Iransvcrsns icrlcbrac iboracicac I — wyros-
tek stawowy przedni kręgów tek poprzeczny kręgu piersiowego I
14. proccssns artiailaris caiidalis wrtebranim ariicali- 22. forca coslalis Iransicrsalis — dołek żebrowy po-
um — wyrostek stawowy tylny kręgów szyjnych przeczny (wyrostka poprzecznego)
15. proccssiis twnsverstis vertebrae cerviailis \ 1 I — w y - 23. foica coslalis caiidalis — dołek żebrowy tylny
rostek poprzeczny kręgu szyjnego VII 24. fovca coslalis cranialis — dołek żebrowy przedni
16. proccssns spinosns vertebrctrum ccnicaliinn — wy- 25. condylns occipilalis — kłykieć potyliczny
rostek kolczysty kręgów szyjnych 26. proccssns paracondy/aris [proc. jiigiilaris ossis occipi-
17. /oniHicu vcrlcbralc Literale allanlis — otwór kręgo- lalis] — wyrostek przykłykciowy [wyr. jarzmowy
wy boczny kręgu szczytowego kości potylicznej]
18. arcus vcnlralis allanlis — luk dobrzuszny kręgu 27. arens zygomatiais — luk jarzmowy
szczytowego 28. mandibnla — żuchwa
19. proccssns spinosns axis — wyrostek kolczysty kręgu 29. „canalis transversarins" vcrtcbrarnm ccnicalinm —
obrotowego „kanał poprzeczny" kręgów szyjnych
195
Pies. Szyja od strony lewej — warstwa powierzchowna po usunięciu mięśni skórnych
Tablica 189.
1. ni. lemporalis— mięsień skroniowy
2. ni. parotidoanricii/aris (nim. auriciilares ventrales)
— mięsień przyuszniczo-malżowinowy (mm.
małżowinowe dolne)
3. glctndidctpcirotis — ślinianka przyuszna, przyusznica
4. ranius bucailis dorseiłis n. jacialis [n. biicatlis dorsa-
l's] — gal^ź policzkowa górna nerwu twarzowego
[n. policzkowy grzbietowy]
5. ni. massetcr — mięsień żwacz
6. ninius bucailis ventralis n. facia/is [n. buccalis rcii-
tralis] — gałąź policzkowa dolna nerwu twarzowe-
go [n. policzkowy brzuszny]
7. v. jacialis, ni. digcistricus — żyła twarzowa, mięsień
dwubrzuścowy
8. ni. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy
9. hm. nuniclibiiLires — węzły chłonne żuchwowe
10. rami cutanei dorsales nn. cervicalium — gałęzie
skórne dogrzbietowe nerwów szyjnych
196
11. ghmdula mandibularis [gl. submandibidaris], ra- 18. ni. deidobnichialis Ipars daiuularis ni. delloideil, u.
nms co/li n. facialis — ślinianka żuchwowa [śl. pod- supradaviciilaris — mięsień obojczykowo-ramien-
żuchwowa], gałąź szyjna nerwu twarzowego ny /część obojczykowa m. naramiennego/, nerw
12. v. linguofacialis [i: maxillaris externa], ni. stenmhy- nadobojczykowy
oidetis — żyła językowo-twarzowa [ż. szczękowa ze- 19. m. tmpezius—pars arvicalis — mięsień czworo-
wnętrzna], mięsień mostkowo-gnykowy boczny —część szyjna
13. v. nuixilUiris [interna] — żyła szczękowa [we- 20. ranms dorsalis n. aacssorii — gałąź dogrzbietowa
wnętrzna] nerwu dodatkowego
14. v. jugidcirh externa — żyła jarzmowa zewnętrzna 21. ni. siipraspinatus — mięsień nadgrzebieniowy
14., 16., 17. ni. sternocephaliais — mięsień mostkowo- 22. ni. oniotransversariiis — mięsień łopatkowo-po-
-glowowy przeczny
15., 18. ;;;. brachiocephalicus — mięsień ramienno-glo- 23. ni. deltoideus — parsscapularis — mięsień naramien-
wowy ny — część łopatkowa
1 3. ni. cleidocenicalis — mięsień obojczykowo-szyjny 24. ni. deltoideus—pars acromialis — mięsień nara-
14., 16. /;/. skrniiouipilalis — mięsień mostkowo-poty- mienny — część barkowa
liczny 25. n. cenicalis 11 — nerw szyjny II
17. ni. s/cnioniasloicfciis — mięsień mostkowo-sutkowy 26. n. cenicalis III — nerw szyjny III
27. /;. cenicalis IV — nerw szyjny IV
Pies. Szyja od strony lewej — warstwa głęboka
Tablica 190.
1. m. rhomboideus ceruicis — mięsień równoległo-
boczny szyi
2. m. rhomboideus capitis — mięsień rownoległobocz-
ny głowy
3. m. splenius (capitis) — mięsień płatowaty (głowy)
4. m. serratus ventralis cervicis — mięsień zębaty do-
brzuszny szyi
5. m. serratus ventralis thoracis — mięsień zębaty
dobrzuszny klatki piersiowej
6. m. intertransversarius medius cervicis — mięsień
międzypoprzeczny środkowy szyi
7. m. intertransversarius ventralis cervicis — mięsień
międzypoprzeczny dobrzuszny szyi
8., 9. m. scalenus dorsalis [m. scalenus supracostalis] —
mięsień pochyły dogrzbietowy [m. pochyły nadże-
browy]
10. m. scalenus medius — mięsień pochyły środkowy
11. m. longus capitis — mięsień długi głowy
26
12., 14. m. sternocephalicus — mięsień mostkowo-gło-
wowy
12. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy
13. m. cleidomastoideus — mięsień obojczykowo-sut-
kowy
14. m. sternooccipitalis — mięsień mostkowo-potylicz-
ny
15. m. temporalis — mięsień skroniowy
16. m. masseter — mięsień żwacz
17. m. longissimus capitis — mięsień najdłuższy głowy
18. m. digastricus, v. maxillaris [interna] — mięsień
dwubrzuścowy, żyła szczękowa [wewnętrzna]
19- glandula thyroidea — gruczoł tarczowy, tarczyca
20. trachea — tchawica
21. m. sternothyreoideus — mięsień mostkowo-tarczo-
wy
22. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
23. esophagus,- v. jugularis interna — przełyk, żyła
jarzmowa wewnętrzna
24. a. carotis communis, truncus vagosympathicus —
tętnica szyjna wspólna, pień błędno-współczulny
25. v. jugularis externa — żyła jarzmowa zewnętrzna
26. v. cephalica, a. cervicalis superficialis [truncus omo-
cervicalis] — żyła odpromieniowa [ż. odgłowowa],
tętnica szyjna powierzchowna [pień łopat-
kowo-szyjny]
27. a. et v. axillaris — tętnica i żyła pachowa
28. m. rectus thoracis — mięsień prosty klatki piersio-
wej
29- m. pectoralis superficialis — mięsień piersiowy po-
wierzchowny
30. m. pectoralis profundus — mięsień piersiowy
głęboki
31. plexus brachialis — splot ramienny
32. n. cervicalis I — nerw szyjny I
33. n. cervicalis II — nerw szyjny II
34. n. cervicalis IV — nerw szyjny IV
35. costa I — żebro I
197
Pies. Szyja od strony lewej: mięśnie głębokie

Tablice 191.

1. m. rectus capitis dorsalis major — mięsień prosty

górny większy głowy 9. m. spinalis cervicis — mięsień kolcowy szyi 17., 18. m. scalenus dorsalis [m. scalenus supracostalis] —
2., 2'. m. obliquus capitis cranialis — mięsień skośny 10. m. spinalis et m. semispinalis thoracis[dorsi] — mięś- mięsień pochyły dogrzbietowy [m. pochyły nadże-
przedni głowy nie kolcowy i półkolcowy klatki piersiowej [grz- browy]
3. m. obliąuus capitis caudalis — mięsień skośny tyl- bietu] 19. m. scalenus medius — mięsień pochyły środkowy
ny głowy 11. origo m. longissimi capitis et m. complexi — przy- 20. m. intercostalis externus — mięsień międzyżebrowy
4. m. rectus capitis lateralis — mięsień prosty boczny czep początkowy mięśnia najdłuższego głowy i zewnętrzny
głowy mięśnia złożonego 21. ligamentum nuchae — więzadło karkowe
5. m. digastricus — mięsień dwubrzuścowy 12. m. longissimus cervicis — mięsień najdłuższy szyi 22. cos ta I — żebro I
6., 6'., 6". mm. intertransversarii dorsales cervicis — 13. processus spinosus axis — wyrostek kolczysty kręgu 23. processus transversus atlantis lala atlantis/ — wy-
mięśnie międzypoprzeczne dogrzbietowe szyi obrotowego rostek poprzeczny kręgu szczytowego /skrzydło
7. mm. intertransversarii medii cervicis — mięśnie 14. m. serratus ventralis cervicis (terminationes) — mię- kręgu szczytowego/
międzypoprzeczne środkowe szyi sień zębaty dobrzuszny szyi (przyczepy końcowe) 24. esophagus — przełyk
8. mm. intertransversarii ventrales cervkis — mięśnie ' 5. m. multifidus cervicis — mięsień wielodzielny szyi 25. trachea — tchawica
międzypoprzeczne dobrzuszne szyi 16. m. longus capitis — mięsień długi głowy 26. glandula tbyreoidea — gruczoł tarczowy, tarczyca

198
Pies. Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości kręgu obrotowego — tylna
powierzchnia przekroju

Tablica 192.

1. m. rhomboideus capitis — mięsień równoległobocz-

ny głowy 9. m. obliąuus capitis caudalis — mięsień skośny tyl- 20. v. jugularis externa — żyła jarzmowa zewnętrzna
2. m. splenins (capitis) — mięsień płatowaty (głowy) ny głowy 21. platysma et m. sphincter colli superficialis —
3., 3'. m. semispinalis capitis — mięsień półkolcowy 10. mm. longissimus capitis et longissimus atlantis — mięśnie szeroki szyi i zwieracz powierzchowny
głowy mięśnie najdłuższy głowy i najdłuższy kręgu szczy- szyi
3. m. biuenter cewicis — mięsień dwubrzuścowy szyi towego 22. plexus pertebralis internus (venosus) [sinus vertebra-
3'. m. complexus[major] — mięsień złożony [większy] 11. mm. intertransversarii — mięśnie międzypoprzecz- lis], a. pertebralis — splot kręgowy wewnętrzny
4. m. rectus capitis dorsalis major — mięsień prosty ne (żylny) [zatoka kręgowa], tętnica kręgowa
górny większy głowy 12. m. omotransversarius — mięsień łopatkowo-po- 23. axis — kręg obrotowy
5., 7. m. cleidocephalicus — mięsień obojczykowo-gło- przeczny 24. trachea — tchawica
wowy 13. m. longus capitis — mięsień długi głowy 25. v. pertebralis — żyła kręgowa
5. m. cleidocervicalis — mięsień obojczykowo-szyjny 14. m. longus colli — mięsień długi szyi 26. n. laryngeus recurrens, v. jugularis interna — nerw
6., 8. m. sternocephalicus — mięsień mostkowo-gło- 15. esopbagus — przełyk krtaniowy wsteczny (powrotny), żyła jarzmowa
wowy 16. a. carotis communis, truncus vagosympathicus — wewnętrzna
6. m. sternooccipitalis — mięsień mostkowo-potyliczny tętnica szyjna wspólna, pień błędno-współczulny 27. ramus thyreoideus v. brachiocephalicae [v. jugularis
7. m. cleidomastoideus — mięsień obojczykowo-sut- 17. glandula thyreoidea — gruczoł tarczowy, tarczyca communis] — gałąź tarczowa żyły ramienno-gło-
kowy 18. m. sternothyreoideus — mięsień mostkowo-tarczowy wowej [ż. jarzmowej wspólnej]
8. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy 19. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy 28. P. thyreoidea caudalis — żyła tarczowa tylna

199
Pies. Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości 3. kręgu szyjnego — tylna
powierzchnia przekroju
Tablica 193.
1. m. rhomboideus cervicis et rhomboideus capitis —
mięśnie równoległoboczny szyi i równoległobocz-
ny głowy
2. platysma et m. sphincter colli superfkialis — mię-
śnie szeroki szyi i zwieracz powierzchowny szyi
3. m. deidocervicalis — mięsień obojczykowo-szyjny
4. m. sternooccipitalis et m. cleidomastoideus — mię-
sień mostkowo-potyliczny i mięsień obojczyko-
wo-sutkowy
5. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy
6. m. omotransversarius — mięsień łopatkowo-po-t
przeczny
7. ligamentum nuchae — więzadło karkowe
8., 9. m. semispinalis capitis — mięsień półkolcowy
głowy
8. m. biventer cervicis — mięsień dwubrzuścowy szyi
9. m. complexus [major] — mięsień złożony [większy]
200
10. m. multifidus cervicis — mięsień wielodzielny szyi
11. m, spinalis cervicis — mięsień kolcowy szyi
12. medulla spinalis — rdzeń kręgowy
13. mm. longissimus capitis et longissimus atlantis —
mięśnie najdłuższy głowy i najdłuższy kręgu szczy-
towego
14. m. longissimus cervicis — mięsień najdłuższy szyi
15. m. intertransversarius dorsalis cervicis — mięsień
międzypoprzeczny dogrzbietowy szyi
16. m. intertransversarius medius cervicis — mięsień
międzypoprzeczny środkowy szyi
17. m. intertransversarius ventralis cervicis — mięsień
międzypoprzeczny dobrzuszny szyi
18. m. splenius (capitis) — mięsień płatowaty (głowy)
19. m. serratus ventralis cervicis — mięsień zębaty do-
brzuszny szyi
20. m. longus colli — mięsień długi szyi
21. m. longus capitis — mięsień długi głowy
22. m. scalenus medius — mięsień pochyły środkowy
23. a. carotis communis, truncus vagosympathicus —
tętnica szyjna wspólna, pień błędno-współczulny
24. v. jugularis interna — żyła jarzmowa wewnętrzna
25. trachea — tchawica
26. v. jugularis externa — żyła jarzmowa zewnętrzna
27. vertebra cervicalis III — kręg szyjny III
28. mm. sternobyoideus et sternotbyreoideus — mięśnie
mostkowo-gnykowy i mostkowo-tarczowy
29. plexus vertebralis internus (venosus) [sinus vertebra-
lis] — splot kręgowy wewnętrzny (żylny) [zatoka
kręgowa]
30. a. et v. vertebralis — tętnica i żyła kręgowa
31. n. laryngeus recurrens — nerw krtaniowy wsteczny
32. v. thyreoidea caudalis — żyła tarczowa tylna
32'. esophagus — przełyk
Pies. Szyja w przekroju poprzecznym na wysokości 5. kręgu szyjnego — tylna
powierzchnia przekroju

Tablica 194.

1. m. rhomboideus cervicis et rhomboideus capitis —

mięśnie równoległoboczny szyi i równoległobocz-
ny głowy 12. mm. longissimus capitis et longissimus atlantis — 20. in. longus colli — mięsień długi szyi
2. platysma et m. sphincter colli superficialis — mię- mięśnie najdłuższy głowy i najdłuższy kręgu szczy- 21. m. longus capitis — mięsień długi głowy
śnie szeroki szyi i zwieracz powierzchowny szyi towego 22. w. scalenus medius — mięsień pochyły środkowy
3. m. trapezius—pars cervicalis — mięsień czworo- 13. trachea — tchawica 23. arcus vertebrae cervicalis IV — łuk kręgu szyjnego
boczny —część szyjna 14. m. omotransversarius — mięsień łopatkowo-po- IV
4. m. splenius (capitis) — mięsień płatowaty (głowy) przeczny 24. medulla spinalis — rdzeń kręgowy
5., 6. m. semispinalis capitis — mięsień półkolcowy 15. mm. sternohyoideus et sternothyreoideus — mięśnie 25. vertebra cervicalis V — kręg szyjny V
głowy mostkowo-gnykowy i mostkowo-tarczowy 26. a. et v. vertebralis — tętnica i żyła kręgowa
5. m. biventer cervicis — mięsień dwubrzuścowy szyi 16. m. sternocephalicus — mięsień mostkowo-głowowy 27. v. jugularis interna, esophagus, n. laryngeus recur-
6. m. complexus[major] — mięsień złożony [większy] 17., 18. m. cleidocephalicus — mięsień obojczykowo- r e n s _ żyła jarzmowa wewnętrzna, przełyk, nerw

7. ligamentum nuchae — więzadło karkowe -głowowy krtaniowy wsteczny

8. m. multifidus cervicis — mięsień wielodzielny szyi 17. m. cleidomastoideus — mięsień obojczykowo-sut-
9. m. spinalis cervkis — mięsień kolcowy szyi kowy
10. m. serratus ventralis cervicis — mięsień zębaty do- 18. m. cleidocervicalis — mięsień obojczykowo-szyjny
brzuszny szyi 19. mm. intertransversarii — mięśnie międzypoprzecz-
11. m. longissimus cervicis — mięsień najdłuższy szyi ne
28. a. carotis communis, truncus vagosympathicus —
tętnica szyjna wspólna, pień błędno-współczulny
29. v. jugularis externa — żyła jarzmowa zewnętrzna
30. v. thyreoidea caudalis — żyła tarczowa tylna

201
Pies. Szyja od strony lewej: skeletotopia naczyń, nerwów, tchawicy i przełyku w tylnym
odcinku szyi oraz otworze przednim klatki piersiowej
Tablica 195.

15

20. v. brachiocephalica sinistra [v. jugularis communis

sinistra] — żyła ramienno-głowowa lewa [ż. jarz-
mowa wspólna lewa]
1. vertebra cervicalis V— kręg szyj ny V 11. ansa subclavia (nervosa) — pętla podobojczykowa 21. a. subclavia sinistra — tętnica podobojczykowa
2. vertebra cervicalis VI — kręg szyjny VI (nerwowa) lewa
3. vertebra cervicalis VII — kręg szyjny VII 12. a. scapularis dorsalis [a. transversa colli], n. cervica- 22. truncus brachiocephalicus [a. brachiocephalica] —
4. vertebra thoracica I — kręg piersiowy I lis VIII — tętnica łopatkowa dogrzbietowa [t. po- pień ramienno-głowowy [t. ramienno-głowowa]
5. vertebra thoracica II — kręg piersiowy II przeczna szyi], nerw szyjny VIII 23. aorta — tętnica główna, aorta
6. a. et v. cervicalis profunda — tętnica i żyła szyjna 13. a. carotis communis sinistra — tętnica szyjna 24. a. et v. thoracica interna — tętnica i żyła piersiowa
głęboka wspólna lewa wewnętrzna
7. a., v. et n. vertebralis — tętnica i żyła kręgowa, nerw 13'. a. carotis communis dextra — tętnica szyjna wspól- 25. v. cava cranialis, n, phrenicus — żyła główna
kręgowy na prawa [czcza] przednia, nerw przeponowy
8. v. costocervicalis sinistra, truncus costocervicalis (arte- 14. truncus vagosympathicus — pień błędno-współ- 25'. radices n. phrenici — korzenie nerwu przeponowe-
riosus), ganglion cervicale medium — żyła żebrowo- czulny go
-szyjna lewa, pień żebrowo-szyjny (tętniczy), zwój 14'. n. vagus — nerw błędny
26. esophagus — przełyk
szyjny środkowy 15. n. laryngeus recurrens — nerw krtaniowy wsteczny
27. trachea — tchawica
9. trunciis sympathicus—pars thoracica — pień 16. v. jugularis interna — żyła jarzmowa wewnętrzna
28. n. cervicalis V — nerw szyjny V
współczulny —część piersiowa 17. v. jugularis externa — żyła jarzmowa zewnętrzna 29- n. ccrvicalis VI — nerw szyjny VI
9'. trunciis sympathicus—pars cervicalis — pień 18. a. cervicalis superficialis [truncus omocervicalis] — 30. n. cervicalis VII — nerw szyjny VII
współczulny —część szyjna tętnica szyjna powierzchowna [pień łopatkowo- 31. costa I — żebro I
10. ganglion cervicothoracicum (gnl. stellatiim) — zwój -szyjny] 32. costa II — żebro II
szyjno-piersiowy (zwój gwiaździsty) 19- a. et v. axillaris — tętnica i żyła pachowa 33. sternum — mostek

202
Pies. Szyja od strony prawej: skeletotopia naczyń, nerwów, tchawicy i przełyku w tylnym
odcinku szyi oraz otworze przednim klatki piersiowej
Tablica 196.

1. vertebra cervicalis V — kręg szyjny V

2. vertebra cervicalis VI — kręg szyjny VI
3. vertebra cervicalis VII — kręg szyjny VII
4. vertebra thoracica I — kręg piersiowy I
5. vertebra thoracica II — kręg piersowy II 14. n. cervicalis VII — nerw szyjny VII 27. v. brachiocephalica dextra [v. jugularis communis
6. a. et v. cervicalis profunda — tętnica i żyła szyjna 15. n. cervicalis VIII — nerw szyjny VIII dextraj — żyła ramienno-głowowa prawa [ż. jarz-
głęboka 16. n. thoracicus I — nerw piersiowy I mowa wspólna prawa]
7. -a., v. et n. vertebralis — tętnica i żyła kręgowa, nerw 17., 17'. n. pbrenicus et eius radices (17') — nerw prze- 28. v. jugularis externa — żyła jarzmowa zewnętrzna
kręgowy ponowy i jego korzenie (17') 29. v. cephalica — żyła odpromieniowa [ż. odgłowowa]
8. a. intercostalis suprema, truncus sympathicus — \? esophagus — przełyk 30. a. cervicalis superficialis [truncus omocervicalis] —
tętnica międzyżebrowa najwyższa, pień współczul- 19. ci- subdavia sinistra — tętnica podobojczykowa tętnica szyjna powierzchowna [pień łopatkowo-
n
y lewa szyjny]
9. ganglion cervicotboracicum Ignl. stellatuml — zwój 20. tracbea — tchawica 31. a. et v. axillaris — tętnica i żyła pachowa
szyjno-piersiowy /zwój gwiaździsty/ 21. truncus brachiocephalicus [a. brachiocepbalica] — 32. sternum — mostek
10. v. costocervicalis (dextra), a. scapularis dorsa/is [a. pień ramienno-głowowy [t. ramienno-głowowa] 33. costa I — żebro I
transversa colli] — żyła żebrowo-szyjna (prawa), 22. v. cava cranialis — żyła główna [czcza] przednia 34. costa II — żebro II
tętnica łopatkowa dogrzbietowa [t. poprzeczna 23. n. vagus — nerw błędny 35. a. et v. thoracica interna — tętnica i żyła piersiowa
szyi] 24. truncus vagosympathicus — pień błędno-współ- wewnętrzna
1 1. ansa subclavia (nervosa) — pętla podobojczykowa czulny 56. a. subclavia dextra — tętnica podobojczykowa
(nerwowa) 25. n. laryngeus recurrens — nerw krtaniowy wsteczny prawa
12. n. cervicalis V — nerw szyjny V 26. a. carotis communis, v. jugularis interna — tętnica 37. ganglion cervicale medium — zwój szyjny środko-
1 3. n. cervicalis VI — nerw szyjny VI szyjna wspólna, żyła jarzmowa wewnętrzna wy

203
Kot. Kościec głowy z boku

Tablica 197.

29

1. facies externa squamae frontalis — powierzchnia 10. os incisivum — kość siekaczowa 25. processus coronoideus [proc. muscularis] mandibulae
zewnętrzna łuski czołowej 11. os nasale — kość nosowa — wyrostek dziobiasty [wyr. mięśniowy lub wień-
2. facies temporalis ossis frontalis — powierzchnia 12. foramen infraorbitale — otwór podoczodołowy cowy] żuchwy
skroniowa kości czołowej 13. os parietale — kość ciemieniowa 26. processus condylaris [proc. articularis mandibulae]
3. pars orbitalis ossis frontalis — część oczodołowa 14. os interparietale — kość międzyciemieniowa — wyrostek kłykciowy [wyr. stawowy żuchwy]
kości czołowej 15. squama occipitalis — łuska potyliczna 27. fossa masseterica mandibulae — dół żwaczowy
4. linea marginalis orbitae: margo supraorbitalis squa- 16. crista nuchae [crista occipitalis] — grzebień karko- żuchwy
mae frontalis et margo infraorbitalis ossis zygomati- wy [grz. potyliczny] 28. processus angularis mandibulae — wyrostek kąto-
ci — linia brzeżna oczodołu: brzeg nadoczodołowy 17. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny wy żuchwy
łuski czołowej i podoczodołowy kości jarzmowej 18. pars squamosa ossis temporalis — część łuskowa 29. foramina mentalia — otwory bródkowe
5. processus zygomaticus ossis frontalis — wyrostek kości skroniowej 30. dentes incisivi superiores et inferiores — zęby sieczne
jarzmowy kości czołowej 19. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy (siekacze) górne i dolne
6. linea temporalis [crista frontalis externa] — kresa 20. crista temporalis — grzebień skroniowy 31. dens caninus superior et inferior — kieł górny i dol-
skroniowa [grzebień czołowy zewnętrzny] 21. porus acusticus externus — otwór słuchowy ze- ny
7. processus frontalis ossis zygomatici — wyrostek wnętrzny 32. dentes premolares superiores et inferiores — zęby
czołowy kości jarzmowej 22. foramen stylomastoideum — otwór rylcowo-sutkowy przedtrzonowe (przedtrzonowce) górne i dolne
8. os zygomaticum — kość jarzmowa 23. bulla tympanica — puszka bębenkowa 33. dentes molares superiores et inferiores — zęby trzo-
9. maxilla — szczęka 24. fossa sacci lacrimalis — dół worka łzowego nowe (trzonowce) górne i dolne

204
Kot. Kościec głowy od dołu

Tablica 198.

1. foramen [occipitale] magnum — otwór [potyliczny]

wielki
2. squama occipitalis — łuska potyliczna
3. condylus occipitalis — kłykieć potyliczny
4. processus paracondylaris [proc. jugularis ossis occipi-
talis] — wyrostek przyklykciowy [wyr. jarzmowy 12. processus retroarticularis ossis temporalis [proc. retro- 21. foramen palatinum majus — otwór podniebienny
kości potylicznej] glenoideus] — wyrostek zastawowy kości skronio- większy
5. processus mastoideus ossis temporalis — wyrostek wej [wyr. zapanewkowy] 22. processus palatinus maxillae — wyrostek podnie-
sutkowaty kości skroniowej 13. fossa mandibularis ossis temporalis — dół żuchwo- bienny szczęki
6. pars basilaris ossis occipitalis — część podstawna wy kości skroniowej 23. fissura palatina — szczelina podniebienna
kości potylicznej 14. foramen ovale — otwór owalny 24. dentes incisivi superiores — zęby sieczne (siekacze)
7. foramen jugulare [for. lacerum aborale] — otwór 15 hamiih\, pterygoideus (ossis pterygoidei) — haczyk górne
jarzmowy [otwór poszarpany tylny] skrzydłowy (kości skrzydłowej) 25. dens caninus superior — kieł górny
8. bulla tympanica — puszka bębenkowa 16. os presphenoidale — kość przedklinowa 26. dens premolaris II superior —ząb przedtrzonowy
9. porus acusticus externus — otwór słuchowy ze- 17. processus zygomaticus ossis frontalis — wyrostek (przedtrzonowiec) II górny
wnętrzny jarzmowy kości czołowej 27. dens premolaris III superior — ząb przedtrzonowy
10. os basisphenoidale — kość podstawnoklinowa 18. processus frontalis ossis zygomatici — wyrostek (przedtrzonowiec) III górny
11. canalis musculotubarius (tubae auditivae et tendinis czołowy kości jarzmowej 28. dens premolaris IV superior — ząb przedtrzonowy
m. tensoris veli palatini) — kanał mięśniowo-trąb- 19. meatus nasopharyngeus, cboana — przewód noso- (przedtrzonowiec) IV górny
kowy (trąbki słuchowej i ścięgna mięśnia napinacza wo-gardłowy, nozdrze tylne 29. dens molaris superior — ząb trzonowy (trzonowiec)
podniebienia miękkiego) 20. os palatinum — kość podniebienna górny

205
Kot. Głowa od strony lewej — warstwa
powierzchowna po usunięciu
mięśni skórnych
Tablica 199.
1. OT. temporalis — mięsień skroniowy
2. a. et v. temporalis superficialis — tętnica i żyła skro
niowa powierzchowna
3., 4. n. auriculopalpebralis — nerw małżowinowo-
-powiekowy
5. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy
6. ramus buccalis dorsalis n. facialis [n. buccalis dorsa-
lis] — gałąź policzkowa górna nerwu twarzowego
[n. policzkowy grzbietowy]
7. ductus parotideus — przewód ślinianki przyusznej
(przyusznicy)
8. w. masseter — mięsień żwacz
9. ramus buccalis ventralis n. facialis [n. buccalis ven-
tralis] — gałąź policzkowa dolna nerwu twarzowe-
go [n. policzkowy brzuszny]
206
10. m. cleidocervicalis— mięsień obojczykowo-szyjm
11. n. auricularis magnus — nerw małżowinowy wielki
12. n. cervicalis II— nerw szyjny 11
13., 14. OT. sternocephalicus — mięsień mostkowo-gło-
wowy
13. OT. sternooccipitalis — mięsień mostkowo-potylicz-
ny
14. w. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy
15. v. jugularis externa — żyła jarzmowa zewnętrzna
16. v. linguofacialis[v. maxillaris externa] — żyła języ-
kowo-twarzowa [ż. szczękowa zewnętrzna]
17. glandula parotis — ślinianka przyuszna, przyusz-
nica
18. v. auricularis caudalis [v. auricularis magna] —
żyła małżowinowa tylna [ż. małżowinowa wielka]
19. glandula mandibularis [gl. submandibidaris] —
ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
20. ramus colli n. facialis, v. maxillaris [interna] —
gałąź szyjna nerwu twarzowego, żyła szczękowa
[wewnętrzna]
21. Inn. mandibulares — węzły chłonne żuchwowe
22. v. facialis — żyła twarzowa
23. glandulae buccales — gruczoły ślinowe policzkowe
24. OT. digastricus — mięsień dwubrzuścowy
25. v. labialis inferior [mandibularis] — żyła wargow;)
dolna
26. arcus hyoideus (venosus), m. mylohyoideus — łuk
gnykowy (żylny), mięsień żuchwowo-gnykowy
27. w. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
K o t Głowa od strony lewej — warstwa głęboka
po usunięciu lewej połowy żuchwy
Tablica 200.
1. OT. temporalis — mięsień skroniowy
2. a. et v. temporalis superficialis — tętnica i żyła skro-
niowa powierzchowna
3. arcus zygomaticus — łuk jarzmowy
4. OT. masseter — mięsień żwacz
5. mandibula — żuchwa
6. OT. pterygoideus — mięsień skrzydłowy
7. glandula parotis — ślinianka przyuszna, przyusz-
nica
8. glandula mandibularis [gl. submandibularis] —
ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa]
9. v. maxillaris [interna], n. facialis — żyła szczękowa
[wewnętrzna], nerw twarzowy
10. m. styloglossus — mięsień rylcowo-językowy
11. glandula sublingualis monostomatica — ślinianka
podjęzykowa jednootworowa
12. ductus mandibularis [d. submandibularis], a. carotis
externa — przewód ślinianki żuchwowej [śl. pod-
żuchwowej], tętnica szyjna zewnętrzna
13. m. digastricus — mięsień dwubrzuścowy
14., 14'. a. lingualis, n. bypoglossus — tętnica językowa,
nerw podjęzykowy
15. m. geniohyoideus — mięsień bródkowo-gnykowy
16. OT. mylohyoideus — mięsień żuchwowo-gnykowy
17. w. hyoglossus, v. lingualis — mięsień gnykowo-
-językowy, żyła językowa
18. «?. genioglossus — mięsień bródkowo-językowy
19. ductus sublingualis major, n. lingualis — przewód
ślinianki podjęzykowej większy (śl. jednootworo-
wej), nerw językowy
20. lingua — język
21. glandula sublingualis po/ystomatica — ślinianka
podjęzykowa wielootworowa
22. arcus hyoideus (venosus), a, facialis — łuk gnykowy
(żylny), tętnica twarzowa
23. OT. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
24. OT. cleidocervicalis — mięsień obojczykowo-szyjny
25., 26. m. sternocephalicus — mięsień mostkowo-glo-
wowy
25. w. sternooccipitalis — mięsień mostkowo-potylicz-
ny
26. OT. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy
207
Kot. Szyja od strony lewej — warstwa głęboka
1. m. splenius — mięsień płatowaty
2. m. rhomboideus cervicis — mięsień równoległo-
boczny szyi
3. OT. rhomboideus capitis — mięsień równoległobocz-
ny głowy
4. m. serratus ventralis cervicis — mięsień zębaty do-
brzuszny szyi
5. m. serratus ventralis thoracis — mięsień zębaty
dobrzuszny klatki piersiowej
6. mm. intertransversarii medii cervicis — mięśnie
międzypoprzeczne środkowe szyi
7. nervi cervicales, mm. intertransversarii ventrales cer-
vicis — nerwy szyjne, mięśnie międzypoprzeczne
dobrzuszne szyi
7'. n. thoracicus longus — nerw piersiowy długi
8., 9. m. scalenus dorsalis [m. scalenus supracostalis] —
208
Tablica 201.
mięsień pochyły dogrzbietowy [m. pochyły nadże- 20. w. sternobyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy
browy] 21. OT. sternothyreoideus, trachea — mięsień mostkowo-
10. m. scalenus medius — mięsień pochyły środkowy -tarczowy, tchawica
11. plexus brachialis — splot ramienny 22. truncus sympathicus, v. jugularis interna — pień
12. glandulaparotis — ślinianka przyuszna, przyusznica współczulny, żyła jarzmowa wewnętrzna
13. bulla tympanica — puszka bębenkowa 23. esophagus — przełyk
14. ganglion cervkale craniale — zwój szyjny przedni 24. n. pbrenicus, v. jugularis externa — nerw przepono-
15. truncus a. carotidis internae et a. occipitalis — pień wy, żyła jarzmowa zewnętrzna
tętnicy szyjnej wewnętrznej i tętnicy potylicznej 25. a. et v. axillaris — tętnica i żyła pachowa
16. a. facialis, n. hypoglossus — tętnica twarzowa, nerw 26. OT. rectus thoracis — mięsień prosty klatki piersio-
podjęzykowy wej
17. m. digastricus, a. lingualis — mięsień dwubrzuśco- 27. thymus, costa I — grasica, żebro I
wy, tętnica językowa 28. OT. pectoralis profundus — mięsień piersiowy
18. a. carotis communis, n. vagus — tętnica szyjna głęboki
wspólna, nerw błędny 29. OT. pectoralis superficialis — mięsień piersiowy po-
19. glandula thyreoidea — gruczoł tarczowy, tarczyca wierzchowny
Królik. Kościec głowy z boku
Tablica 202.
1. os nasale — kość nosowa
2. OJ incisivum — kość siekaczowa
3. maxilla — szczęka
4. hamulus ossis lacrimalis — haczyk kości łzowej
5. os lacrimale — kość łzowa
6. bulla alveolaris maxillae — puszka zębodołowa
szczęki
7. processus supraorbitalis rostralis — wyrostek nad-
oczodołowy przedni
8. processus supraorbitalis caudalis — wyrostek nad-
oczodołowy tylny
9. foramen ethmoidale — otwór sitowy
10. os parietale — kość ciemieniowa
11. processus zygomaticus ossis temporalis — wyrostek
jarzmowy kości skroniowej
12. sąuama occipitalis — łuska potyliczna
13. porus acusticus externus — otwór słuchowy ze-
wnętrzny
14. processus mastoideus ossis temporalis — wyrostek
sutkowaty kości skroniowej
15. bulla tympanica — puszka bębenkowa
16. processus paracondylaris — wyrostek przykłykcio-
wy
17. arcus zygomaticus— łuk jarzmowy
18. crista facialis — grzebień twarzowy
19. mandibula — żuchwa
20. dentes incisivi superiores et inferiores — zęby sieczne
(siekacze) górne i dolne
21. foramina mentalia — otwory bródkowe
22. processus angularis mandibulae — wyrostek kąto-
wy żuchwy
209
Królik. Głowa i przyległa część szyi od strony lewej — warstwa powierzchowna
po usunięciu mięśni skórnych

Tablica 203.

17. ramus co/li n. facialis — gałąź szyjna nerwu twa-

1. m. parotidoauricularis — mięsień przyuszniczo- 9. ductus parotideus — przewód ślinianki przyusznej rzowego
-małżowinowy (przyusznicy) 18. m. cleidomastoideus — mięsień obojczykowo-sut-
2. pars dorsalis glandulae parotidis — część górna śli- 10. m. levator labii superioris — mięsień dźwigacz war- kowy
nianki przyusznej (przyusznicy) gi górnej 19. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy
3. pars ventralis glandulae parotidis — część dolna 11. n. infraorbitalis — nerw podoczodołowy 20. m. trapezius—pars cervicalis — mięsień czworo-
ślinianki przyusznej (przyusznicy) 12. glandula buccalis dorsalis — gruczoł ślinowy po- boczny —część szyjna
4. isthmus glandulae parotidis — węzina ślinianki liczkowy górny 21. m. omotransversarius Im. levator scapulae major/ —
przyusznej (przyusznicy) 13. glandula masseterica — gruczoł ślinowy żwaczowy mięsień łopatkowo-poprzeczny /m. dźwigacz
5. glandula mandibularis [gl. submandibularis] — 14. glandula buccalis ventralis — gruczoł ślinowy po- większy łopatki/
ślinianka żuchwowa [śl. podżuchwowa] liczkowy dolny 22. v. linguofacialis — żyła językowo-twarzowa
6. m. masseter—pars profunda — mięsień żwacz 15. v. auricularis caudalis, n. auricularis magnus — 23. v. maxillaris — żyła szczękowa
— część głęboka żyła małżowinowa tylna, nerw małżowinowy wielki 24. v. jugularis — żyła jarzmowa
7. m. masseter—pars superficialis — mięsień żwacz 16. processus transversus atlantis lala atlantisl — wy- 25. rami cutanei nn. cervicalium — gałęzie skórne ner-
— część powierzchowna rostek poprzeczny kręgu szczytowego /skrzydło wów szyjnych
8. n. facialis — nerw twarzowy kręgu szczytowego/ 26. v. facialis — żyła twarzowa

210
Królik. Szyja i okolice przyległe od strony lewej — warstwa powierzchowna po usunięciu
mięśni skórnych

Tablica 204.

m. parotidoauricularis — mięsień przyuszniczo-

-małżowinowy 13. w. splenius — mięsień płatowaty 22. n. accessorius — nerw dodatkowy
v. auricularis caudalis, n. auricularis magnus — 14. m. serratus ventralis cervkis — mięsień zębaty do- 23. n. cervicalis II et n. cervkalis III — nerw szyjny II
żyła małżowinowa tylna, nerw małżowinowy wielki brzuszny szyi i nerw szyjny III
glandula parotis — ślinianka przyuszna, przyusz- 15. m. trapezius—pars cervicalis — mięsień czworo- 24. spina scapulae — grzebień łopatki
nica boczny — część szyjna 25. origo OT. trapezii — przyczep początkowy mięśnia
n. facialis — nerw twarzowy 15'. aponeurosis m. trapezii — rozscięgno /rozcięgno/ czworobocznego
m. masseter — mięsień żwacz mięśnia czworobocznego 26. w. deltoideus—pars scapularis — mięsień nam
6. v. maxillaris — żyła szczękowa 16. m. trapezius—pars thoracica — mięsień czworo- mienny — część łopatkowa
7. v. linguofacialis — żyła językowo-twarzowa boczny —część piersiowa 27. processus suprahamatus — wyrostek nadhaczykowy
8. v. jugularis — żyła jarzmowa 17. m. supraspinatus — mięsień nadgrzebieniowy 28. m. deltoideus—pars clavicularis Im. deidobrachialisl
9. m. deidomastoideus — mięsień obojczykowo-sut- 18. w. infraspinatus — mięsień podgrzebieniowy — mięsień naramienny — część obojczykowa /m.
kowy 19. w. basihumeralis Im. transversoscapularisl — obojczykowo-ramienny/
10. m. sternomastoideus — mięsień mostkowo-sutkowy mięsień podstawnoramienny /m. poprzeczno- 29. OT. omotransversarius Im. levator scapulae majorl —
11. m. sternohyoideus — mięsień mostkowo-gnykowy -łopatkowy/ mięsień łopatkowo-poprzeczny /m. dźwigacz
12. processus transversus atlantis lala atlantisl — wy- 20. n. supradavicularis — nerw nadobojczykowy większy łopatki/
rostek poprzeczny kręgu szczytowego /skrzvdlo 21. w. rhomboideus cervicis — mięsień równoległo- 30. articulatio humeri — staw ramienny
kręgu szczytowego/ boczny szyi 31. clavicula — obojczyk

211