FILIPINO 10

GAWAING PAGKATUTO 3
Kwarter 3

1
Filipino – Baitang 10
Kwarter 3 – Gawaing Pagkatuto 3:

Isinasaad sa Batas Republika 8293, seksyon 176 na Hindi maaaring magkaroon ng

karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda ( kuwento, seleksyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark ,palabas sa telebisyon, pelikula , atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang –aring iyon. Ang anumang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anumang parte ng materyal na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anumang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Tagapamanihala ng mga Paaralan: Nympha D. Guemo

Kawaksing Tagapamanihala ng mga Paaralan: Maria Flora T. Pandes

Manunulat: Renier Mark N. Llantos

Tagasuri ng Nilalaman: Elisa E. Rieza
Gumuhit ng Larawan: Anele E. Abanto

2
 Aralin 1

PANGALAN: _______________________________
ASIGNATURA: __________ ANTAS: _____ PETSA: _______________

Panimulang Konsepto

Kumusta?
Nakabasa ka na ba o nakapanood ng isang anekdota sa youtube?
Kaya mo bang ibigay ang iyong opinyon tungkol dito?
Mahusay kung ganoon. Tiyak akong handa ka nang muling hasain ang iyong
kaalaman. Kaya naman sa gawaing ito, siguradong maibibigay mo ang iyong sariling
opinyon tungkol sa anekdotang napanood sa youtube.

Halika, simulan na natin!

Kasanayang Pampagkatuto mula sa MELCs

Sa gawaing ito, inaasahan na naibibigay mo ang iyong sariling opinyon

tungkol sa anekdotang napanood sa youtube.

Panimulang Gawain

Panuto: Bago basahin ang akda, basahin ang pahayag sa ibaba,

isulat sa unang kolum kung sang-ayon o hindi sang-ayon sa pahayag.
Pagkatapos mabasa ang akda sagutan ang ikatlong kolum, isulat ang
inyong opinyon kung bakit ka sang-ayon o hindi.

Sang-ayon o di- Pahayag Opinyon

sang-ayon?

Hindi maikakakaila na kung

malaki ang puhunan ay
maaaring tumubo iyon nang
mas malaki kaysa maliit ang
naturan.

3
Alam mo ba na…
Ang anekdota ay isang kuwento ng isang nakawiwili at nakatutuwang pangyayari sa
buhay ng isang tao. Layon nito ay makapagpabatid ng isang karanasan na
kapupulutan ng aral. Ito’y magagawa almang kung ang karansan o pangyayari ay
makatotohanan.
mula sa Filipino 10 Panitikang Pandaigdig pp.255

Pagsusuri at Abstraksiyon
Pagsasanay 1

Panuto: Panoorin ang video ng isang anekdota sa https://www.youtube.com/watch?

v=BsH_-sHa4e4 o kaya ay basahin ang akdang Akasya o Kalabasa ni Consolation
P. Conde sa Filipino 10 Panitikang Pandaigdig pp.254-255, pagkatapos ay sagutin
ang kasunod na gawain.

1. Ano ang masasabi o opinyon mo tungkol sa mga tauhan, sa mga pangyayari sa

akda? Paano naiiba ang anekdota sa iba pang akdang pampanitikang iyong nabasa
na?

Pagsasanay 2

Panuto: Basahin at suriin ang talata sa loob ng kahon pagkatapos ay sagutin ang
kasunod na tanong.

Walang hindi kakayanin ang sinumang magulang para sa kanilang mga

anak. Sa kabila ng nararamdamang pagod, pipilitin nilang maibigay ang nararapat
na hindi maintindihan ng ibang anak. Inakala ko na ang sermon at palo nila noon ay
para pagalitan o ipahiya ako ngunit napagtanto ko na bago sila naging magulang ay
naging anak rin sila. Naniniwala ako na malaki ang ginampanan nila kung ano man
ang narating ko ngayon. @rmnl

Ano ang layunin ng mga salitang may salungguhit? Sa iyong palagay, bakit
mahalagang maunawaan ang mga salitang ito? Isulat ang iyong sagot sa sagutang
papel.

Alam mo ba na…
Ang salita o pahayag na naglalahad ng opinyon ay mahalagang maunawaan
natin? Nais nitong ipahiwatig ang ipinahahayag ng ating kausap o ng mambabasa.
siguro…
mula sa Filipino 10 Panitikang Pandaigdig pp.297

4
Ang mga nabanggit na halimbawa ay mga pahayag na ginagamit sa pagbibigay ng
opinyon.

Mga salita o pahayag na naglalahad ng opinyon

Matatag na Opinyon

Buong igting kong sinusuportahan ang...

Kumbinsido akong...
Labis akong naninindigan na...
Lubos kong pinaniniwalaan/ akong naniniwala...

Neutral na Opinyon
Sa ganang akin/sarili...
Sa aking palagay...
Sa tingin ko...
Kung hindi ako nagkakamali...
Sa totoo lang...

Maaaring mapanood rin ang talakayan sa: https://www.youtube.com/watch?

v=efmVCtHotbU

Pagsasanay 3

Panuto: Basahin ang Mongheng Mohametano sa kanyang Pag-iisa mula sa mga

Anekdota ni Saadi ni Idries Shah Isinalin sa Filipino ni Roderic P. Urgelles. Isulat ang
opinyon gamit ang mga pahayag na ginagamit sa pagbibigay ng opinyon tungkol sa
pahayag na:

“Hayaan mong ang Sultan ang magbigay ng paggalang para harapin ang
magbebenipisyo sa kanyang magandang gawa. Sabihin mo sa kanya, ang hari ay
nilikha para sa kagalingan ng kanyang nasasakupan at hindi nilikha ang
mamamayan para paglingkuran ang Sultan.”

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
_____________________________________________________________

Paglalapat

A. Panuto: Punan ng angkop na mga pahayag na ginagamit sa

pagbibigay ng opinyon ang mga sumusunod na pangungusap.

Naniniwala ako Labis akong naninindigan na

Sa totoo lang Sa aking palagay
Siguro Sana

1. _________________ dapat parusahan ang mga nagkasala.

5
2. ________________ marami pa rin ang di- sumusunod na health protocol at
minimum health standards.

3._________________ ang pananatili sa bahay ay isa maitutulong natin upang

mabawasan ng bilang ng nakakasalamuha natin sa labas at maiwasan ang pagkalat
ng virus.

4. ________________ ay matatagalan pa bago maideklarang ligtas sa labas.

5. ________________ na malalampasan natin ang pandemyang ito.

B. Sumulat ng maikling talata gamit ang mga salitang nagbibigay ng opinyon.

Maglahad ng opinyon kung paano makakatulong sa pamilya sa kabila ng pandemya.

Susi sa Pagwawasto
6
Panimulang Gawain
Maaaring tanggapin ang anumang sagot ng mag-aaral na may kinalaman sa aralin.

Pagsasanay 1/2/3

Maaaring tanggapin ang anumang sagot ng mag-aaral na may kinalaman sa aralin.

Paglalapat
A. 1. Labis akong naninindigan na
2. Sa totoo lang
3. Sa aking palagay
4. Siguro
5. Naniniwala ako

B. Tanggapin ang anumang sagot ng mag-aaral na may kinalaman sa paksa at aralin.

Sanggunian:

Aklat

Ambat Vilma C. et.al 2015. Panitikang Pandaigdig Filipino 10. Vibal Group Inc.

Internet

https://www.youtube.com/watch?v=BsH_-sHa4e4

https://www.youtube.com/watch?v=efmVCtHotbU

Aralin 2

7
PANGALAN: _______________________________
ASIGNATURA: __________ ANTAS: _______PETSA: __________

Panimulang Konsepto

Nakagawa ka na ba ng isang komik strip?

Nakasulat ka na ba ng isang komik strip batay sa isang anekdota?
Tiyak kong maiibigan mo ang paggawa ng komiks strip sa tulong ng ilang
pagsasanay at gawaing binuo para sayo.
Handa ka na bang muling maglibang habang nagsasanay?
Tara, simulan na natin.

Kasanayang Pampagkatuto mula sa MELCs

Sa gawaing ito, inaasahan na naisusulat mo ang isang orihinal na

komiks strip batay sa isang anekdota.

Panimulang Gawain

Panuto: Gumupit ng komik istrip sa diyaryo o kaya ay kumuha sa

internet at subukang suriin ang mga bahagi nito.

Pagsusuri at Abstraksiyon

Pagsasanay 1
Suriin at basahin ang halimbawa ng komiks sa ibaba. Pansinin ang mga
katangian at bahagi ng komiks, pagkatapos ay sagutin ang mga tanong.

8
Tandaan: ang ganitong halimbawa ay madalas makita sa pangmukhang pahina ng
isang komiks.

Ang komiks ay isang grapikong midyum na ang mga salita at larawan ay

ginagamit upang ihatid ang isang salaysay o kuwento. Maaaring maglaman ang
komiks ng kaunting diyalogo sapagkat binubuo ito ng isa o higit pang mga larawan,
na maaaring maglarawan o maghambing ng pagkakaiba ng teksto upang higit na
makaapekto nang may lalim. Bagaman palagiang paksang katatawanan ang komiks,
sa kasaysayan, lumawak na ang sakop ng anyo ng sining na ito na kinabibilangan
ng lahat ng mga uri (genre), hinahayaan ang mga artistang tuklasin ang kanilang
sariling ekspresyon.

Pagsasanay 2
Subukin mo ang iyong kakayahan na malagyan ng angkop na salitaan ang mga
larawang guhit sa bawat kuwadro ng komiks istrip upang makabuo ka ng isang
kuwento

mula sa Filipino 8 Panitikang Filipino pp.134

1. Bakit patuloy na kinagigiliwang basahin ang komiks?

2. Mabisa bang midyum ang komiks upang mailarawan ang kultura, tradisyon at
ang kasalukuyang kalagayan ng isang lipunan?

Paglalapat

Basahin ang maikling anekdota. Maaari rin itong mapanood sa youtube

(https://www.youtube.com/watch?v=2kCGo_Aj1Dg) pagkatapos ay
bumuo ng maikling komiks strip tungkol sa binasang anekdota.
Ang Tsinelas ni Jose Rizal

9
 Maganda ang dagat at ang ilog sa aming bayan sa Laguna. Bughaw na may
halong luntian kapag walang sigwa. Ang tubig sa wawa ay napapaligiran ng mga
kawayang sumasayaw na tila umiindak kapag nahihipan ng hangin.

Ang mga bangkang may layag ay parang mga paru-parong puti na

naghahabulan.

Ang bangka ay karaniwang gawa sa kahoy na inukit sa matibay na kahoy na

nakukuha sa aming gubat. Kung minsan ito ay may dalawang katig na gawa sa
matitibay at mahabang kawayan upang ang bangka ay hindi gumiwang kapag ito ay
nakatigil sa tubig.

Karamihan sa gamit nito ay pangingisda nguni’t sa aming lalawigan, ang ay

ginagamit namin sa paglalakbay lalo na sa pagtawid sa ibayo ng dagat. Mas mabilis
ito kaysa gumamit ng kalabaw o ng karetela.

Naalala ko pa noon kasalukuyang kaming nakasakay sa bangka nang

humulagpos ang isa kong tsinelas. Ang tsinelas ay ang gamit namin sa pagpasok at
pagpunta sa mga lakaran kung saan ang bakya na gawa sa kahoy ay hindi
nararapat.

Mabilis itong inanod sa tubig bago ko nahabol para kunin. Malungkot ako
dahil iniisip ko ang aking ina na magagalit dahil sa pagkawala ng aking tsinelas.

Tiningnan ako ng nagsasagwan nang kinuha ko ang aking isa pang tsinelas
at dali dali kong itinapon sa dagat, kasama ang dasal na mahabol nito ang kapares
na tsinelas.

“Bakit mo itinapon ang iyong isa pang tsinelas?” tanong sa akin ng

kasamahan ko sa bangka.

“Isang tsinelas ang nawala sa akin at walang silbi sa makakakita. Ang isang
tsinelas na nasa akin ay wala ring silbi sa akin. Kung sino man ang makakuha ng
pares ng tsinelas ay magagamit niya ito sa kaniyang paglakad.

Napatingin ulit sa akin ang mama. Marahil naunawaan niya ang isang batang
katulad ko.

Susi sa Pagwawasto
10
Panimulang Pagsubok, Pagsasanay 1,2,

Tanggapin ang ano mang sagot ng mag-aaral na may kinalaman sa aralin

Pagsasanay 3, Karagdagang Gawain

Gamitin ang inihandang rubriks sa pagmamarka.

Sanggunian:

Aklat

Ambat, Vilma C. et.al 2015. Panitikang Pandaigdig Ikasampung Baitang. Vibal

Group Inc.

Enrijo, Willita A. et.al 2013. Panitikang Pilipino Ikawalong Baitang. Printwell

Inc.

Internet

https://teksbok.blogspot.com/2010/09/ang-tsinelas-ni-jose-rizal.html
https://www.youtube.com/watch?v=2kCGo_Aj1Dg

11
 Aralin 3
PANGALAN: _______________________________
ASIGNATURA: _____________ ANTAS: _______ PETSA: _____________

Panimulang Konsepto

Nakasulat ka na ba ng isang orihinal na anekdota?

Sinasabing ang anekdota ay mula sa mga makatotohanag pangyayari
o isang karananasan na kapupulutan ng aral.
Higit na magiging mainam ang bawat pagsasanay kung makagagawa o
makasusulat ka ng sarili mong anekdota sa pagtatapos ng aralin.
Handa ka na ba?
Tara!

Kasanayang Pampagkatuto mula sa MELCs

Sa gawaing ito, inaasahan na nagagamit mo ang kahusayang

gramatikal, diskorsal at strategic sa pagsulat at pagsasalaysay ng
orihinal na anekdota.

Panimulang Gawain

Basahin at unawain ang ibat- ibang sangkap ng kakayahang

komunikatibo.

Kakayahang Komunikatibo
a. Gramatikal o Lingguwistiko- Mahalagang mapabatid ang tuntuning panggramatika upang
magamit sa epektibong pagbuo ng salita, pangungusap, tamang pagbigkas, pagbaybay at
pagbibigay kahulugan ng salita.
Halimbawa
Mahalaga ang pag-aral nang mabuti upang magkaroon ng magandang kinabukasan.

b. Estratedyik- paggamit ng berbal at di-berbal na mga hudyat upang maihatid ng mas malinaw
ang mensahe.
di-berbal: paggamit ng senyas tulad nguso, pagkumpas ng kamay, pagtapik, pagkindat at iba
pa.
Halimbawang sitwasyon:
Edna: Magandang Umaga po! Saan po ang bahay ni Myrna?
Tindera : (Itinuro ang kinaroroonan gamit ang daliri.)

c. Diskorsal- dito binibigyan ng wastong interpretasyon ang salita, pangungusapo pahayag nang
makabuo ng malalim na kahulugan.
- Itinuturo kung paano mapagsasasama-sama o mapag-uugnay ang mga salita o
pahayag tungo sa maayos na komunikasyon.
Nabuong pangungusap: Si Nelson Mandela ay mahusay na pinuno kung kaya’t hinahangaan siya ng
maraming tao
12
 Pagsusuri at Abstraksiyon
Pagsasanay 1
Isaayos ang mga pangungusap sa tulong ng tuntuning panggramatika.
1-2. hindi maikakaila na kong malaki ang puhunan ay maaaring tumubo rin iyon
nang malaki kaysa maliit ang naturan.
3. Nagpalingalinga si Mang Simon.
4-5 . “Kong gayon poy sa unang taon ng hayskul ano po?”

Pagsasanay 2
Basahing mabuti ang bahagi ng anekdotang “Akasya o Kalabasa” at isaayos ito
gamit ang kahusayang gramatikal, diskorsal at strategic sa pagsulat.

Maagang nagbangon ngmaagang yaon si Aling Irene at inihanda

kapagkaraka ang mga pangangailangan ng kabutong anak na si Iloy. si
Mang simon naman ay hindi muna Nagtungo sa linang upang samahan s
apagluwas ang anak na pagaaralin sa Maynila.

Paglalapat
Bumuo ng anekdota mula sa sariling karanasan. Gamitin ang
kahusayang gramatikal, diskorsal at strategic sa pagsulat ng orihinal
na anekdota.

Makatotohanan 30%

Iisa ang paksa 10%

Paggamit ng kakayahang komunikatibo 50%

May aral 10%

100%

Susi sa Pagwawasto

13
Pagsasanay 1

1-2. Hindi maikakaila na kung malaki ang puhunan ay maaaring tumubo rin iyon nang
malaki kaysa maliit ang naturan.
3. Nagpalinga-linga si Mang Simon.
4-5 . “Kung gayon po’y sa unang taon ng hayskul ano po?”

Pagsasanay 2
Maagang nagbangon ng umagang yaon si Aling Irene at inihanda
kapagkaraka ang mga pangangailangan ng kabutong anak na si Iloy. Si
Mang Simon naman ay hindi muna Nagtungo sa linang upang samahan sa
pagluwas ang anak na pag-aaralin sa Maynila.

Sanggunian:
Aklat

Ambat Vilma C. et.al 2015. Panitikang Pandaigdig Filipino 10. Vibal Group Inc.

Internet

https://www.youtube.com/watch?v=9POHHnBihv4

Aralin 4

14
PANGALAN: _______________________________
ASIGNATURA: _____________ ANTAS: _______ PETSA: ___________

Panimulang Konsepto

Kumusta?
Nakabasa ka na ba ng isang tula?
Ang tula ay isang uri ng akdang pampanitikan na binubuo ng mga saknong o
taludtod. Karaniwan din itong may tugma, ginagamitan ng ng matatalinhagang
pananalita o simbolismo na may madamdaming pagpapahayag.
Hindi maikakailang mahalagang isaalang-alang rin ang mga elemento ng tula
upang higit na maunawaan ang paksa.
Kasabay ng araling ito ay ang pagtuklas mo sa bagong kaalaman at
kasanayan sa pagsusuri ng kasiningan at bisa ng tula.
Handa ka na ba?

Kasanayang Pampagkatuto mula sa MELCs

Sa gawaing ito, inaasahan na naususuri mo ang kasiningan at bisa ng

tula batay sa napakinggan.

Panimulang Gawain

Ano ang makikita sa larawan? Ibigay ang katangian ng nasa larawan

sa pamamagitan ng tula na binubuong dalawang saknong.

Ina
Pagsusuri at Abstraksiyon

Pagsasanay 1

Suriin at paghambingin ang dalawang tula sinulat nina Alejandro Abadilla na Ako
ang Daigdig at Gabi ni Ildefonso O. Santos. (maaari ring pakinggan ang mga tula sa
youtube), pagkatapos ay sagutin ang kasunod na mga tanong.

15
 Mula sa Filipino 10 Pantikang Pandaigdig pp.276-277

Tanong:
1. Ano ang sukat at tugma ng mga tula?
2. Paano naging marikit ang mga tulang binasa?
3. Ano ang talinghaga ng mga tulang binasa? Ipaliwanag.
4. Nasasalamin ba sa dalwang tula ang kultura ng bansang pinagmulan nito?
Patunayan.

Alam mo ba na…
Ang tula ay anyo ng panitikan na binubuo ng saknong o taludtod? Bawat saknong naman ay binubuo
ng mga taludtod o linya at bawat taludtod ay nahahati sa mga pantig. Ang mga pantig ng taludtod o
mga salita o paraan ng pagbuo ng pahayag ay piling-pili, may mga tayutay o mayaman sa
matatalinhagang pananalita, at simbolismo, at masining bukod sa pagiging madamdamin, at
maindayog kung bigkasin kaya’t maaari itong lapatan ng himig.

Sa pagsulat ng tula kailangang masusing isaalang-alang ang mga elemento nito. Ito ay ang mga
sumusunod:
1.Sukat- Ang bilang ng pantig sa bawat taludtod.
Hal: Mula sa Tanaga ni Ildefonso Santos
A/li/pa/tong/lu/ma/pag
Sa/lu/pa/--nag/ka/bi/tak
Sukat: Pipituhing pantig
2.Tugma-ang tunog ng mga huling pantig sa bawat taludtod
Hal: Mula sa tulang Kundiman ni Jose Rizal
Tayo ngayo’y umid yaring dila’t puso
Sintay/y umilag, tuwa’y lumalayo
Tugmang ganap
3.Kariktan- ang pagpili at pagsasaayos ng mga salitang ilalapat sa tula at ang kabuuan nito.
Hal: Mula sa Tinig na Darating ni Teo S. Baylen
Ito ba ang mundong hinila kung saan
Ng gulong ng inyong/Hidwang Kaunlaran?
Kariktan-lalabindalawahing pantig, tugmang ganap at tayutay
4. Talinghaga-ito ang pinakapuso ng tula sapagkat ito ang kahulugan ng tula o ang ipinahihiwatig
ng may-akda.
Dahil madali mongHal: Mula sa tulang Tinapay
nasagutan nag unang ni Amado V. Hernandez
pagsasanay, heto ang isa pang
Putol na tinapay
pagsasanay na makatutulong sayo upang lubos mong maunawaan ang binabasa o
napakinggang tula. At santabong sabaw
Sa nabuksang pinto’y iniwan ng bantay
Halos ay sinaklot ng maruming kamay
Talinghaga-Nararanasang gutom ng isang mahirap
Mula sa Filipino 10 Pantikang Pandaigdig pp.278

Pagsasanay 2

16
 Basahin at suriin ang tulang Hele ng Ina sa kanyang Panganay salin sa
Filipino ni Mary Grace A. Tabora.

Sagutin ang mga gabay na tanong sa sagutang papel.

1.Sino ang persona sa tula? Ano ang kanyang pangarap?
2. Masining ba ang tulang tinalakay?
3. Sa ano-anong bagay inihambing ang sanggol?Bakit ito ang ginamit sa
paglalarawan sa katangaiang taglay niya?
4. Anong kaugalian at kultura ng mga taga Uganda ang lumutang sa tula?Ibigay ang
iyong pananaw ukol dito?
5. Alin sa mga kaugaliang ito ang naiiba sa kaugalian ng mga Pilipino? Sang-ayon k
aba rito? Bakit?
6. Makatwiran bang iugnay ang pagkakakilanlan at katangian ng isang anak sa
kanyang ama? Sas poon?
7. Anong bisang pangakisipan at bisang pandamdamin ang natutuhan pagkatapos
basahin ang akda? Ipaliwanag.

Pagsasanay 3

Suriin ang tulang binasa? Ito ba ay tulang malaya o tulang tradisyonal?

Malinaw bang naisalaysay ang kultura ng bansang pinagmulan nito?

Patunay Patunay

KONKLUSYON

17
 Paglalapat
Dahil natapos mo ang naunang gawain, nasuri mo na ang nabasa o
napakinggang tula, heto ang huling gawaing magpapayabong ng
iyong kaalaman patungkol sa tula. Gamit ang mga unang titik sa ibaba
ay bumuo ng akrostik sa paraang patula.
A-
K-
I-
N-
G-

I-
N-
A-

18
 Susi sa Pagwawasto

Pagsasanay 1
Panimulang Pagsubok 1.Ang unang tula ay tradisyonal o malayang
Tanggapin ang ano mang sagot ng mag- taludturan samantalang ang ikalawa ay may
aaral na may kinalaman sa aralin lalabindalawahing sukat, tugmang di ganap.
2.Naging marikit ang dalwang tula sa
pamamagitan ng mga talinghaga.
Pagsasanay 2 3. Ang mga tula ay nagpapakita ng pagiging
1.Ang persona ay ang ina. Pangarap niyang maging sundalo malaya. Gumamit ng imahismo at simbolismo
o mandirigma ang kanyang anak. na hindi tuwirang binanggit sa mga tula.
2.Oo, dahil isinaalang-alang ang mga elemento sa pagsulat 4.Oo, sa dahilang ang parehong tula ay
ng tula. nagsasalaysay ng tunay na karanasan at
3.Inihambing niya ang mata sa bisirong toro ni Lupeyo, kina hangaring maging malaya.
Zeus at Aphrodite, sa leopard, leon na kapwa nagpapakita ng
katangian ng pagiging malakas.
4. Lumitaw ang pagiging magiting na sundalo o mandirigma
ng kalalakihan sa bansang Uganda lalo na sa mga panganay
Pagsasanay 3
na anak na lalaki.
Tanggapin ang ano mang sagot
5. Hinihimok ang mga kalalakihan sa Uganda na maging
ng mag-aaral na may kinalaman
mandiridgma samantalang sa atin ay may kalayaan ang
kalalakihan sa kanilang desisyon at propesyon. Hindi, sa sa aralin
dahilang bilang isang mamamayan, dapat ay may kalayaan
ka na pumili at tumulong sa lipunan sa paraang kapaki-
pakinabang. (Maaari ring tanggapin ang inihandang
paliwanag ng mag-aaral. Karagdagang Gawain
Tanggapin ang ano mang
6-7 Tanggapin ang ano mang sagot ng mag-aaral na may sagot ng mag-aaral na may
kinalaman sa aralin. kinalaman sa aralin

Sanggunian:

Aklat

Ambat, Vilma C. et.al 2015. Panitikang Pandaigdig Ikasampung Baitang. Vibal

Group Inc.

19
Para sa iba pang katanungan at katugunan, mangyaring sumulat o
tumawag:

Kagawaran ng Edukasyon Rehiyon V

Schools Division Office, Daet, Camarines Norte 4600

Landline: (054)440-1772, (054)440-4464

Email Address: camarines.norte@dep.ed.gov.p

20
Ako ang Daigdig ni Alejandro Abadilla
I
ako
ang daigdig

ako
ang tula

ako
ang daigdig
ng tula
ang tula
ng daigdig

ako
ang walang maliw na ako
ang walang kamatayang ako
ang tula ng daigdig

II
ako
ang daigdig ng tula
ako
ang tula ng daigdig

ako ang malayang ako

matapat sa sarili
sa aking daigdig
ng tula

ako
ang tula
sa daidig

ako
ang daigdig
ng tula
ako

III
ako
ang damdaming
malaya

ako
ang larawang
buhay

ako
ang buhay

21
 na walang hanggan

ako
ang damdamin
ang larawan
ang buhay

damdamin
larawan
buhay
tula
ako

IV
ako
ang daigdig
sa tula

ako
ang tula
sa daigdig

ako
ang daigdig

ako
ang tula

daigdig
tula
ako....

Gabi
ni Ildefonso O. Santos

Habang nagduruyan ang buwang ninikat

sa lundo ng kanyang sutlang liwanag,
isakay mo ako. Gabing mapamihag,
sa mga pakpak mong humahalimuyak!

Ilipad mo ako sa masalimsim

na puntod ng iyong mga panganorin;
doon ang luha ko ay padadaluyin
saka iwiwisik sa simoy ng hangin!

Iakyat mo ako sa pinagtipunan

ng mga bitui’t mga bulalakaw,
at sa sarong pilak na nag-uumapaw,
palagusan mo ako ng kaluwalhatian!

22
 Sa gayon, ang akin pusong nagsa-tala’y
makatatanglaw din sa pisngi ng lupa;
samantala namang ang hamog kong luha
sa sangkalikasa’y magpapasariwa!

At ano kung bukas ang ating silahis

ay papamusyawin ng araw ang langit?
Hindi ba’t bukas din tayo ay sisisid
Sa dagat ng iyong mga panaginip?

Kaya ilipad mo, Gabing walang maliw,

ang ilaw at hamog ng aking paggiliw;
ilipad mo habang gising ang damdamin
sa banal na tugtog ng bawat bituin!

Hele ng Ina sa Kaniyang Panganay

A Song of a Mother to Her Firstborn salin sa Ingles ni Jack H. Driberg
Isinalin sa Filipino ni Mary Grace A. Tabora

Mangusap ka, aking sanggol na sinisinta.

Mangusap ka sa iyong namimilog at nagniningning na mga mata,
Wangis ng mata ng bisirong-toro ni Lupeyo.

Mangusap ka, aking musmos na supling.

Ang iyong mga kamay na humahaplos sa akin.
Na puno ng tibay at tatag bagaman yari’y munsik.
Magiging kamay ito ng mandirigma, aking anak.
Kamay na magpapasaya sa iyong ama.
Tingnan mo’t nananabik na ako’y sapulin:
Nagbabalak nang humawak ng panulag na matalim.
Aking giliw, ngalan ng mandirigma sa’yo ilalaan,
at mamumuno sa kalalakihan.
At ika’y hahalikan sa yapak ng mga kaapo-apohan,
Kahit pa malaon nang naparam sa sanlibutan.
Ngunit lagi kong maaalala ang pagkapit mo sa akin,
Maging ang paghimlay mo sa aking dibdib,
At ang pagsulyap-sulyap sa akin.
Kapag ika’y itinanghal na gererong marangal,
Ako’y malulunod sa luha ng paggunita.

Munting mandirigma, paano ka namin pangangalanan?

Masdan ang pagbubuskala sa pagkakakilanlan.
Hindi hamak na ngalan sa iyo’y ibibigay,
Hindi ka rin ipapangangalan sa iyong amang si Nawal sapagkat ika’y panganay.
Higit kang pagpapalain ng poon at ang iyong kawan.
Ikaw ba’y tatawaging “Hibang” o “Kapusugan?”

23
 Ikaw ba’y tatawaging waring dumi ng baka na “anak ng kamalasan?”
Ang poo’y di  marapat na pagnakawan,
Sa iyo’y wala silang masamang pinapagimpan.
Ika’y kanilang pinaliguan at dinamitan ng kagandahan.
Ika’y biniyayaan ng mga matang naglalagablab.
At ang pambihirang pangungunot ng iyong kilay
Ay hindi ba palatandaan na ika’y maingat nilang pinanday?
Yaman ni Zeus at Aphrodite sa iyo’y kanilang inalay.
At ang katalinuhang nangungusap sa iyong mga mata,
Maging  sa iyong halakhak.
Paano ka pangangalanan, aking inakay?
Ikaw ba’y lahi na iyong lahi o naiibang nilalang?

Munting mandirigma, sinong anito sa iyo’y nananahan?

Kaninong mapagpalang kamay ang sa aking dibdib dumadantay?
Sinong yumuyungyong sa iyo’t nagpapasigla ng buhay?
Ikaw ba’y kanlong ng kapayapaan?
Ngunit ika’y tila leopardong nasa palumpong at tumatanaw.
Hayaan, sa araw na yao’y iyong ibubuyangyang.
Aking supling, ngayon ako’y nasa kaluwalhatian.
Ngayon, ako’y ganap na asawa.
Hindi na isang nobya, kundi isang ina.
Maging maringal, aking supling na ninanasa.
Maging mapagmalaki  kaparis ng aking pagmamalaki.
Ika’y magbunyi kaparis ng aking pagbubunyi.
Ika’y irugin kaparis ng pagliyag na aking nadarama.
Anak, na ibinunga ng pag-ibig ng matipunong kabiyak.
Sa wakas, ako’y kahati ng kaniyang puso, ina ng kaniyang unang anak.
Ang kaniyang kaluluwa’y ligtas sa iyong pag-iingat,
Aking supling, ako, ako na sadyang sa iyo’y humulma.

Samakatuwid, ako’y minahal.

Samakatuwid, ako’y lumigaya.
Samakatuwid, ako’y  kapilas ng buhay.
Samakatuwid, ako’y nagtamasa ng dangal.

Iingatan mo ang kaniyang libingan kung siya’y nahimlay.

Tuwinang gugunitain yaring kaniyang palayaw.
Aking supling, mananatili siya sa iyong panambitan,
Walang wakas sa kaniya’y daratal mula sa pagsibol ng ‘yong kabataan.
Ikaw ang kaniyang kalasag at sibat, pag-asa’t kaligtasan sa hukay.
Sa iyo, siya’y muling mabubuhay tulad ng suwi sa kalupaan.
At ako ang ina ng kaniyang panganay.
Ika’y mahimbing, supling ng leon, nyongeza’t nyumba.
Ika’y mahimbing,

Ako’y wala nang mahihiling.

24