Professional Documents
Culture Documents
Fedón Anotado
Fedón Anotado
(115.b.5) Ἅπερ ἀεὶ λέγω, ἔφη, ὦ Κρίτων, οὐδὲν καινότερον· ὅτι ὑμῶν
αὐτῶν ἐπιμελούμενοι2 ὑμεῖς καὶ ἐμοὶ καὶ τοῖς ἐμοῖς καὶ ὑμῖν αὐτοῖς
ὑμῶν [μὲν] αὐτῶν ἀμελῆτε καὶ μὴ 'θέλητε ὥσπερ κατ' ἴχνη κατὰ τὰ
1
ποιοῖμεν pres. opt. act. 1ª pl. ποιέω.
2
ἐπιμελούμενοι de ἐπιμελέομαι “preocuparse” (rige el genitivo ὑμῶν αὐτῶν).
3
εἰρημένα de λέγω (ἐρῶ, εἶπον, εἴρηκα). Participio perfecto pasivo.
4
λάβητε de λαμβάνω (λήψομαι, ἔλαβον, εἴληφα). Subjuntivo aoristo.
5
ἐκφύγω de ἐκφεύγω, compuesto de φεύγω (φεύξομαι, ἔφυγον, πέφευγα). Aoristo del subjuntivo.
6
ὄψεται de ὁράω (ὄψομαι, εἶδον, ἑώρακα). Futuro de indicativo.
7
ἀπιών participio de ἄπειμι, compuesto de εἶμι (§ 208, 2º).
2
φίλον ᾖ καὶ μάλιστα ἡγῇ νόμιμον εἶναι. Ταῦτ' εἰπὼν ἐκεῖνος μὲν
τοτὲ δ' αὖ περὶ τῆς συμφορᾶς διεξιόντες ὅση ἡμῖν γεγονυῖα εἴη,
8
μοι δοκῶ construcción personal en lugar de δοκεῖ μοι (§ 345).
9
αὐτῷ (τῷ Κρίτωνι) dativo regido por λέγειν (§ 295, 2º).
10
ἐγγυήσασθε de ἐγγυάω (medio ἐγγυάομαι o ἐγγυῶμαι,“dar garantía, garantizar”). Imperativo
aoristo.
11
ἀποθάνω de ἀποθνήσκω, compuesto de θνῄσκω (θανοῦμαι, ἔθανον, τέθνηκα). Aoristo del
subjuntivo.
12
τοὐμόν crasis por τὸ ἐμόν.
13
εἵπετο 3ª sing. impf. ἕπομαι (ἕψομαι, ἑσπόμην) “seguir”.
14
εἰρημένων de λέγω (ἐρῶ, εἶπον, εἴρηκα). Participio perfecto pasivo.
3
αὐτὸν τὰ παιδία – δύο γὰρ αὐτῷ ὑεῖς σμικροὶ ἦσαν, εἷς δὲ μέγας –
διελέχθη22, καὶ ἧκεν ὁ τῶν ἕνδεκα ὑπηρέτης καὶ στὰς (116.c.1) παρ'
15
διάξειν infinitivo futuro de διάγω, compuesto de ἄγω (ἄξω, ἤγαγον, ἦχα).
16
ἐλούσατο de λούω “lavar” (3ª sing. aor. ind. medio).
17
ἠνέχθη 3ª sing. aor. 2º ind. pasivo de φέρω (οἴσω, ἤνεγκον, ἐνήνοχα).
18
ἀφίκοντο 3ª. plur. indicativo aor. 2º ἀφικνέομαι (ἀφίξομαι, ἀφικόμην, ἀφῖγμαι) “venir, llegar”. Tema
ἀφικ-.
19
ἅττα = ἅτινα (pl. neutro de ὅστις).
20
διέτριψεν 3ª sing. indicativo aor. διατρίβω, compuesto de τρίβω (τρίψω, ἔτριψα, τέτριφα). Tema τριβ-
(§ 172).
21
ἄττα = τινά (pl. neutro del indefinido τις).
22
διελέχθη 3ª sing. aor. medio διαλέγομαι “conversar”.
23
καταγνώσομαι 1ª sing. futuro indicativo de καταγιγνώσκω, compuesto de γιγνώσκω (γνώσομαι,
ἔγνων, ἔγνωκα). Tema γνω-. Rige genit. σοῦ.
24
καταρῶνται de καταράομαι “increpar, insultar” (3ª plur. pres. indicativo).
25
παραγγείλω 1ª sing. subj. aor. παραγγέλλω.
4
πώποτε δεῦρο ἀφικομένων27, καὶ δὴ καὶ νῦν εὖ οἶδ' ὅτι οὐκ ἐμοὶ
Καὶ ὁ Σωκράτης ἀναβλέψας πρὸς αὐτόν, Καὶ σύ, ἔφη, χαῖρε, καὶ
ἔφη, ὁ ἄνθρωπος· καὶ παρὰ πάντα μοι τὸν χρόνον προσῄει30 καὶ
26
ἔγνωκα 1ª sing. pf. indicativo de γιγνώσκω (γνώσομαι, ἔγνων, ἔγνωκα). Tema γνω-.
27
ἀφικομένων de ἀφικνέομαι (ἀφίξομαι, ἀφικόμην, ἀφῖγμαι). Participio aoristo 2º.
28
γιγνώσκεις 2ª sing. pres. γιγνώσκω (γνώσομαι, ἔγνων, ἔγνωκα). Tema γνω-.
29
ἀπῄει 3ª sing. impf. ἄπειμι, compuesto de εἶμι (§ 208, 2º).
30
προσῄει 3ª sing. impf. πρόσειμι (compuesto de εἶμι, § 208, 2º).
31
λῷστος superl. de ἀγαθός (como ἄριστος, βέλτιστος y κράτιστος; § 89).
32
ἐνεγκάτω 3ª sing. imperativo aor. 2º de φέρω (οἴσω, ἤνεγκον, ἐνήνοχα).
33
τέτριπται 3º sing. pf. indicativo pasivo τρίβω (τρίψω, ἔτριψα, τέτριφα). Tema τριβ- (§ 172).
34
τριψάτω 3ª sing. imperativo aor. τρίβω (τρίψω, ἔτριψα, τέτριφα). Tema τριβ- (§ 172).
5
Σώκρατες, ἔτι ἥλιον εἶναι ἐπὶ τοῖς ὄρεσιν35 καὶ οὔπω δεδυκέναι36. καὶ
ἅμα ἐγὼ οἶδα καὶ ἄλλους πάνυ ὀψὲ πίνοντας, ἐπειδὰν παραγγελθῇ
οὐδενὸς ἔτι ἐνόντος. ἀλλ' ἴθι, ἔφη, πείθου καὶ μὴ ἄλλως ποίει. Καὶ ὁ
35
ὄρεσιν de ὄρος, -εος (τό). Dat. plur.
36
δεδυκέναι de δύω “sumergirse, hundirse” (inf. pf.).
37
συγγενομένους de συγγίγνομαι (participio aoristo 2º). Rige un τούτοις sobrentendido (§ 296, 1º).
38
ὧν genitivo regido ἐπιθυμοῦντες. El antecedente de este pronombre relativo es un τούτοις
sobrentendido (véase la nota anterior).
39
ἐπείγου 2ª sing. pres. imperat. medio ἐπείγω.
40
ὀφλήσειν inf. fut. act. ὀφλισκάνω (ὀφλήσω, ὦφλον, ὤφληκα).
41
ἑστῶτι part. perf. 2º act. ἵστημι “ponerse de pie” (§§ 200, III; 201, Obs.).
42
τετριμμένον part. perf. pasivo τρίβω. Véase Gramática § 172.
6
ἔπειτα κατακεῖσθαι· καὶ οὕτως αὐτὸ ποιήσει. Καὶ ἅμα ὤρεξε45 τὴν
ὅς· ἀλλ' εὔχεσθαί γέ που τοῖς θεοῖς ἔξεστί τε καὶ χρή, τὴν μετοίκησιν
43
περιιέναι inf. pres. περίειμι, compuesto de εἶμι (“dar vueltas, ir por todas partes”).
44
γένηται 3ª sing. aor. 2º subj. γίγνομαι (γενήσομαι, ἐγενόμην, γέγονα).
45
ὤρεξε 3ª sing, indicativo aoristo ὀρέγω.
46
ἀποσπεῖσαι de ἀποσπένδω (inf. aor.).
47
πιεῖν de πίνω (πίομαι, ἔπιον, πέπωκα). Sobre la función de este inf. aor. 2ª puede consultarse
Gramática § 377.
48
γένοιτο 3ª sing. opt. aor. 2º γίγνομαι (γενήσομαι, ἐγενόμην, γέγονα). Sobre la función de este
optativo puede consultarse Gramática § 338.
49
εὐχερῶς adv. derivado de εὐχερής, ές (“prontamente, con destreza”).
50
εὐκόλως adv. derivado de εὔκολος, ον (“serenamente, de buen humor”).
51
ἐξέπιεν 3ª sing. ind. aor. 2º ἐκπίνω, compuesto de πίνω (πίομαι, ἔπιον, πέπωκα).
7
τὸν πόδα ἤρετο εἰ αἰσθάνοιτο, (118.a.1) ὁ δ' οὐκ ἔφη. καὶ μετὰ τοῦτο
αὖθις τὰς κνήμας· καὶ ἐπανιὼν οὕτως ἡμῖν ἐπεδείκνυτο ὅτι ψύχοιτό
52
εἴδομεν 1ª plur. ind. aor. 2º ὁράω (ὄψομαι, εἶδον, ἑώρακα).
53
ἀπέκλαον 1ª sing. impf. ἀποκλάω “llorar o lamentarse por alguien” (transitivo).
54
ἐστερημένος εἴην 1ª sing. perf. opt. pas. στερέω. Sobre la función de este optativo puede consultarse
Gramática §§ 341, 348.
55
ἐξανέστηv 3ª sg. aor. ind. act. ἐξανίστημι (“levantarse”).
8
τε καὶ πήγνυτο. καὶ αὐτὸς ἥπτετο καὶ εἶπεν ὅτι, ἐπειδὰν πρὸς τῇ
δικαιοτάτου.
“Después de que él hubo dicho esto, habló Critón: - Bien, Sócrates, ¿qué
nos encargas a éstos o a mi, acerca de tus hijos o de cualquier otro
asunto, que nosotros podamos hacer a tu agrado y que haremos muy a
gusto? -Lo que continuamente os digo -dijo él-, nada nuevo. Que
cuidándoos de vosotros mismos haréis lo que hagáis a mi agrado y al de
los míos y de vosotros mismos, aunque ahora no lo reconozcáis. Pero si
os descuidáis de vosotros mismos. y no queréis vivir tras las huellas, por
así decir, de lo que ahora hemos conversado y lo que hemos dicho en el
tiempo pasado, por más que ahora hicierais muchas y vehementes
promesas, nada más lograréis. -En eso nos afanaremos -dijo-, en hacerlo
así. ¿Y de qué modo te enterraremos? Como queráis - dijo- , siempre que
me atrapéis y no me escape de vosotros. Sonriendo entonces
serenamente y dirigiéndonos una mirada, comentó: No logro persuadir,
amigos, a Critón, de que yo soy este Sócrates que ahora está dialogando y
ordenando cada una de sus frases, sino que cree que yo soy ese que verá
56
ἀπεκρίνατο 3ª sg. aor. ind. ἀποκρίνω (voz media).
9
llora por mí. Conque, vamos, Critón, obedezcámosle, y que alguien traiga
el veneno, si está triturado y si no, que lo triture el hombre. Entonces dijo
Critón: -Pero creo yo, Sócrates, que el sol aún está sobre los montes y aún
no se ha puesto. Y, además, yo sé que hay algunos que lo beben incluso
muy tarde, después de habérseles dado la orden, tras haber comido y
bebido en abundancia , y otros, incluso después de haberse acostado con
aquellos que desean. Así que no te apresures; pues aún hay tiempo.
Respondió entonces Sócrates: - Es natural, Critón, que hagan eso los que
tú dices, pues creen que sacan ganancias al hacerlo; y también es natural
que yo no lo haga . Pues pienso que nada voy a ganar bebiendo un poco
más tarde, nada más que ponerme (117 a) en ridículo ante mí mismo,
apegándome al vivir y escatimando cuando ya no queda nada. Conque,
¡venga! - dijo-, hazme caso y no actúes de otro modo. Entonces Critón, al
oírle, hizo una seña con la cabeza al muchacho que estaba allí cerca, y el
muchacho salió y, tras demorarse un buen rato, volvió con el que iba a
darle el veneno que llevaba molido en una copa. Al ver Sócrates al
individuo, le dijo: -Venga, amigo mío, ya que tú eres entendido en esto,
¿qué hay que hacer? - Nada más que beberlo y pasear -dijo- hasta que
notes un peso en las piernas. y acostarte luego. Y así eso actuará. Al
tiempo tendió la copa a Sócrates. Y él la cogió, y con cuánta serenidad,
Equécrates, sin ningún estremecimiento y sin inmutarse en su color ni en
su cara, sino que, mirando de reojo, con su mirada taurina, como
acostumbraba. al hombre, le dijo : - ¿Qué me dices respecto a la bebida
ésta para hacer una libación a algún dios? ¿Es posible o no? - Tan sólo
machacamos, Sócrates -dijo-, la cantidad que creemos precisa para beber.
– Lo entiendo - respondió él-. Pero al menos es posible, sin duda, y se
debe rogar a los dioses que este traslado de aquí hasta allí resulte feliz.
Esto es lo que ahora yo ruego, y que así sea. y tras decir esto, alzó la copa
y muy diestra y serenamente la apuró de un trago. Y hasta entonces la
mayoría de nosotros, por guardar las conveniencias, había sido capaz de
contenerse para no llorar, pero cuando le vimos beber y haber bebido, ya
no; sino que, a mí al menos, con violencia y en tromba se me salían las
lágrimas, de manera que cubriéndome comencé a sollozar, por mí, porque
no era por él, sino por mi propia desdicha: ¡de qué compañero quedaría
privada! Ya Critón antes que yo, una vez que no era capaz de contener su
llanto, se había salido, y Apolodoro no había dejado de llorar en todo el
tiempo anterior, pero entonces rompiendo a gritar y a lamentarse
conmovió a todos los presentes a excepción del mismo Sócrates. Él dijo: -
¿Qué hacéis, sorprendentes amigos? Ciertamente por ese motivo despedí
a las mujeres, para que no desentonaran. Por que he oído que hay que
morir en un silencio ritual. Conque tened valor y mantened la calma. Y
nosotros al escucharlo nos avergonzamos y con tuvimos el llanto. Él
paseó, y cuando dijo que le pesaban las piernas, se tendió boca arriba,
11