Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 1

część II krajobrazy

ŚWIaT gÓry wulkany tereny rolnicze tereny zabudowane


Powstały wiele milionów lat temu w wy- Najwięcej wulkanów występuje w strefie Uprawa roślin i hodowla zwierząt roz- Człowiek najpierw osiedlał się na tere-

Krajobrazy strefowe i astrefowe niku ruchów górotwórczych. Wystę-


pują na wszystkich kontynentach.
W górach charakterystyczny jest pię-
tzw. ”Ognistego Pierścienia”, który roz-
ciąga się wzdłuż wybrzeży Oceanu
Spokojnego. Wulkany mają na ogół
winęła się na świecie głównie tam,
gdzie występuje łagodny klimat
i dobre gleby. Dlatego najwięcej
nach rolniczych. Wznosił tam niskie
prymitywne zabudowania, by mieć
gdzie mieszkać. Potem zaczął prowa-
trowy układ roślinności. U podnóża postać charakterystycznych stożków. terenów rolniczych powstało dzić też działalność przemysłową
Krajobrazy strefowe to formacje roślinności naturalnej, które występują rosną formacje typowe dla lokalnego Powstały one z zastygłej lawy i popiołów w strefie klimatu umiarkowanego, i usługową. Zabudowania stawały się
w określonych strefach klimatycznych i typach klimatu. Krajobrazy astrefowe klimatu. Im wyżej, tym zimniej i roślinność
bardziej uboga. Najwyższe partie gór to często
wyrzucanych podczas wybuchu (erupcji).
Na powulkanicznych popiołach utworzyły się
gdzie przeważają gleby brunatne
i czarnoziemy. Dużo tych obszarów jest też
coraz większe i coraz bardziej widoczne
w krajobrazie. Często skupiały się w jednym
nie są związane z klimatem, ale z działalnością innych sił natury i człowieka. nagie skały oraz lodowce występujące powyżej granicy wiecznego śniegu. bardzo urodzajne gleby, które są intensywnie wykorzystywane w rolnictwie. w wilgotnych typach klimatu podzwrotnikowego i zwrotnikowego. miejscu, tworząc wsie i miasta, które dziś rozrzucone są po całym świecie.

���� ���� ���� ���� ��� ��� �������������������� �� �������������������� ��� ��� ���� ���� ���� ���� ����
��� ���
��������������� ����
� � � ������ � � � � � � � � � � � �
mapa krajobrazowa ���������������������� ����� � �� � ������ ������ �����
�� �������
������
����� �
�������� ������� ���� ��� � ���������������������������� �� ��
� ��
������� ��� � ��
����������� �������

���
�� �� �� ����
�����������
�������� �� �� ��������� ���������
� ���
��� ���� �

��� ��
Krajobrazy strefowe: Krajobrazy astrefowe: ���� � ���� ������� �� ��

��
�������� � ��������� �� �

��
� � � � ��

�� �

�� ��

����
���������
��� �������

��
���������� ���� ������ � ��� �
�������� � �
��
��������� �����

��
���������
� �������

�� �
��� ���
�� ������ ���
� �� � � � � � �

�������
pustynia lodowa teren rolniczy ����

��
����

� ��
� ������
����
����
��� ����

���

� ��� � �
����������������

��
���� ��� ��


� �� �


���� ������������ �������� ����
�� �
�������

��
�� �
����
� ��

� ��
�� ���� ������
� � � � �� � � �


��
lód stały na morzu góry wysokie � �� �

� � � �
���

��
�� ��

���
���� ���
����������� � ��
����
� � �
�������


��������

��
��
� � �

���
� � �


�� ������

��
������� ���� ����

��

����

� �

��������� �
��


lód pływający ������

���
wulkany ��� ��
� � � � � �� �

��
���������
��������

��
������

� � � � � ��

�������

��

��������

���
tundra ����
������ ���������� ��������� ����� ���

� �
��������


��

�������� � �
�������� ����

� � �
��� ��

���
���


teren podmokły �� ��
������ ��

��
��������


� �


las iglasty (tajga) � �� � ����

��

��
� � ��� �


����� � � � � � � �� �������


rafy koralowe ����

� � � ��

��

����
���������� ����

��
las liściasty i mieszany � ��




��� ���� �
� �


����������� ���


strefy umiarkowanej ����������� ����

���


rzeka ��
��� ������� ���� �


���� �

�� ���

�����
� �

� �
� �������


��������� �


������
��� �
����� ��
� � � � � ����� ���
� �� �

� �
��

��
� �� ����� �� ������ � �
���


step

��

� �� �

��������

���
������
jezioro � ����

��
� � � � �� ��


�����
��
� �� �� � �����
� ���������

�� ��
� � �� ���� ���� �



����
�� �
� � � � � �� ����

������

��� ����
� ��������� � �� ����

��
roślinność ������ �� �� ��
� � �� �

��
rzeka okresowa � ������
���� � �� � �


śródziemnomorska � ���� � � � �������� ����

��
����
� � �

��
� � ���


����
� �

���

����


�� ���� ��� ���


�������

������

jezioro okresowe �������� � ���

��
��
półpustynia � ������ �� ����������


��
� �� ��


���������� ���� �����

��

��
���� � ����


��

������������ ������������� ��


�� �

��

wodospad ��������� ������� �������������
�������
����������� �� �� �� �� �� �


� �
��


���
pustynia ��� ����������� ����������� ���� ���
� ����

��

�����

��
�����������

��
��

kanał ����� � ��
��� �


����

��
��

����
���
����


��
�������� �� � ������


��
� � � � � � ��

� �
sawanna

� � � �
��

��
szczyt ������ � � �

� ��


������� �

��

������� ������� � � �

��
�����
����� ��� ����������������

��
wilgotny las ����� � � ����� ���� ��������� ����� �����

� �
granica kontynentów

� ��

�����
� ���������

���

� �
równikowy �
� �� � � ��

�� ���
����� ����� �� �������� ������

��
� � � � �� � � ���������

��
� � � �������� �
� �

������

�� ���

�����
� ��� ���� �

����


��

��

� �
���������

���

����


�������


�������� ������ �������
� � � � �

� � � ��
��
�������


����


�������
� � � � � �

���������
��

��

��
�����

� �
���

��

�� ��������


pustynia lodowa �� ������ ��������

����
������� ���� �������� �
������

��� �
��������

��� ���

���
��� � � �

� � � � � �

��������� �


����� ����


��� ���� �
Zajmuje obszary leżące wokół biegunów ������� ������

� ��
� ��


������� �� ���� �������� ���� �


�� ���


Ziemi. Skrajnie niskie temperatury i silne ��� � � � � � � � � �


��


���� � � � � � ������

��

��� ��
����������
���

����
������� ����

wiatry sprawiły, że nie występuje tu ������ ����������� ��������� ���� ������


��


�� ��
� � � � � � ��� ���


żadna roślinność – cały teren pokrywa � � �

��
����

�� ����� ����������� ������������ �



���

��
����

��
���������� �������� � ��
������ ������ ����

��
����


��
gruba warstwa wiecznych lodów. ���� ����


��

���
������


� � � � �
������������
Na półkuli północnej największy obszar �������
���� ���� � � � � � � �
�������


� � � � � � � �
������� ���� ����

��
������
����


lądowy, na którym występuje pustynia lodowa ��������

��
������
���������� �����


��
��
�������


� �
��


�������
� �

to Grenlandia. Natomiast na półkuli południowej �����



����� ������

��
��������� ���������
� �� ��������

��

����
���
� ���������� ����������

���
�������������
pustynia lodowa pokrywa prawie cały kontynent Antarktydy.
�� �� ���
� � ��� � �� ��


�� ����������

��
������


�� �����
���


��
������

��

���
���

�� ���

����

��
����


���
����� �������
���� ���� ��� ���

��
�� � �
�� ��������
��������

���
�����

���� �� ���

��
����

�����
������� ��� �����


tundra

��� ��������
� �� ��� �� ��


��������

���
������ �� �� �� �� ��


�������������

Krajobraz związany z klimatem sub- ������ � ���


� � � � � �
��

��������������
��
��� ���� ����������
polarnym strefy okołobiegunowej. ����� ������� ������� �� ���


��� ���
� �

���� �����
� �� ��� �� �� �� ����������� ��� �����

Charakteryzuje się on bardzo krótkim �����������


����� ������ �� �� �� ��� �����
��

�� �
okresem wegetacyjnym, trwającym ����� � ���������
������ ������ ������� ������ �����


����������� ������� ������� ������

��
niedłużej niż 2-3 miesięce. Z tego ���������� ����

���
����

��
��

� ��������� ���

��
��

������

��
�� ��������


względu roślinność tu występująca jest

��
����������

��

��
���� �


bardzo uboga. Są to co najwyżej drobne
� �
��

��
mchy, porosty, rośliny kwiatowe (z rodziny �����

��
������
�� � � � � ����
�� ���
wrzosowatych) oraz niskie krzewinki – wierzby i brzozy karłowate. ��
����� �������
��������� ��������� ������� �
��� ����������
����������
�������� ���
� � ��� �� ���
���
������
������� ��������
tajga (las iglasty) ������ ����������
Krajobraz charakterystyczny dla klimatu ���� �� ��� ���
�������
umiarkowanego chłodnego. Tworzy pas ������
���� ������������ ���������� ������ ����
biegnący od Płw. Skandynawskiego
��

w Europie, poprzez Nizinę Zachodnio-


���

���� ��� �
��������

��� ���

syberyjską i Wyżynę Środkowosyberyjską


w Azji oraz od Alaski do wschodnich krań- �� �� ��� � ������


����������

���� �����
ców Niziny Hudsońskiej w Ameryce Północnej. ������ ��
Są to lasy iglaste składające się głównie ze świerku, ����� ���
część II. krajobrazy

część II. krajobrazy


sosny i jodły, a w runie występuje m.in. borówka, wrzos, liczne mchy i porosty. ��� ���
���� ���� ���� ���� ��� ��� �������������������� �� �������������������� ��� ��� ���� ���� ���� ���� ����

las lisciasty i mieszany step roślinnośĆ pustynia i pÓŁpustynia sawanna wilgotny las
streFy umiarkowanej Obszary leżące zarówno w ciepłym kli- śrÓdziemnomorska Pozbawione roślinności obszary pu- Na krajobraz sawanny wpływa nie tylko rÓwnikowy
Lasy te rosną głównie w ciepłych typach macie umiarkowanym, jak i w suchej Ciepłe i suche lata oraz łagodne, stynne związane są głównie z klima- wysoka temperatura, występująca tu Wysokie temperatury i codzienne
klimatu umiarkowanego – morskim strefie podzwrotnikowej. Od wilgot- wilgotne zimy przyczyniły się tem zwrotnikowym suchym – pół- przez cały rok, ale równiez sezonowo ulewne deszcze zenitalne, wystę-
i przejściowym. Występuje tam dosta- nego wpływu oceanów oddzielają je do powstania specyficznego nocna Afryka, Płw. Arabski, Australia. zmieniające się opady. W porze suchej, pujące przez cały rok (klimat
teczna ilość opadów i raczej łagodne pasma górskie lub duża odległość. krajobrazu śródziemnomorskiego. Występują też we wnętrzach konty- trawiasta roślinność jest jałowa i żółta. równikowy wybitnie wilgotny)
tempratury. Główne drzewa liściaste to Stepy porasta roślinność trawiasta. Rosną tu piękne, dochodzące do 30 m nentów, gdzie panuje suchy klimat pod- Natomiast podczas pory deszczowej tworzą warunki dogodne dla rozwoju
buki, dęby, klony, graby, lipy, brzozy, jesiony, Na różnych kontynentach obszary te przyj- wysokości cyprysy, a na bardziej suchych zwrotnikowy i umiarkowany – środkowa trawy sawanny stają się soczyście zielone bujnych, wiecznie zielonych, wielo-
olchy. W lasach mieszanych spotkać można też mują lokalne nazwy. W Ameryce Północnej są obszarach występują kolczaste, twardolistne Azja i Ameryka Północna. Wyróżniono kilka i wysokie na kilka metrów. Krajobraz urozmaicają piętrowych lasów. Rosną one przede wszystkim
sosny, świerki, jodły i modrzewie. Tą strefę roślinności naturalnej człowiek prze- to więc Prerie, a w Ameryce Południowej jest to Pampa. Stepy wykorzysty- krzewy, zwane makią. Rolnicy uprawiają oliwki, figi,pomarańcze, cytryny, rodzajów pustyń: piaszczysta (erg), żwirowa (serir), kamienista (hamada). pojedyncze, rzadko rosnące drzewa o parasolowatym kształcie: baobaby na Nizinie Amazonki (Ameryka Południowa) i w Kotlinie Kongo (Afryka),
11 trzebił najbardziej, ze względu na korzystne warunki dla rozwoju rolnictwa. wane są przez człowieka głównie do hodowli bydła, koni, owiec i kóz. winorośl, morele, palmy daktylowe oraz inne owoce i warzywa. Obrzeża pustyń porasta drobna roślinność, tworząc półpustynie. i akacje. Sawanna występuje w Afryce, Ameryce Południowej i w Australii. a także w południowo-wschodniej Azji i na Nowej Gwinei. 12

You might also like