TOPLUM YÖNELİMLİ BİRİNCİ BASAMAK

AYŞENUR YARAMIŞ ŞEVVAL ALTAY

ERİNÇ BARÇIN MURAT NECDET YÜCE
OĞUZ ERTAN
 1. Ormancılık ve
Hayvancılık
2. Mermercilik

1. Tarım
2. Turizm
1. Ormancılık
1. Tarım
2. Hayvancılık
2. Hayvancılık

1. Sanayi
1. Demir-
Çelik
2. Mermer
3. Orman 1. Çaycılık
Ürünleri 2. Bağ-Bahçe
4. Çimento Ziraati
DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER
•1935: Ankara – Zonguldak Demiryolu
•3 Nisan 1937: Karabük Demir Çelik Fabrikası’nın temelleri atılır
•1939: Belediye Teşkilatı kurulur.
•1941: Safranbolu’ya bağlı
•1953: Zonguldak’a bağlı ilçe
•6 Haziran 1995: Türkiye’nin 78. ili
KÜLTÜREL YAPI
•Antik Çağdan itibaren; Hitit, Frig, Pers, Roma, Bizans, Selçuklu
ve Osmanlı medeniyetlerinin yerleşim yerlerinden biridir. Şehrin
farklı bölgelerinde birçok medeniyete ait kalıntıların olduğu
antik kentler de mevcuttur.
•14. yüzyıldan itibaren Türk, Ermeni ve Rum kültürünün sentezi
ile oluşmuş olan Safranbolu Kenti, 1994’ten beri UNESCO
Dünya Miras Listesi’nde yer almaktadır.
•Karabük, sadece tarihi ve mimari bir kültüre sahip olmayıp aynı
zamanda doğa bakımından da önemli değerlere sahiptir.
Bunlardan en önemlisi de Türkiye’nin en büyük blok ormanı
olan Yenice Ormanları’dır.
•Şehrin yöresel lezzetleri arasında da perohi, bandırma,
keşkek, baklava, mantı, gözleme, zerde ve daha birçok şey
sayılabilir.
EKONOMİK DURUM
SOSYAL GELİŞMİŞLİK GÖSTERGELERİ

TÜİK/2015
1. KONUT 7. GÜVENLİK
2. ÇALIŞMA HAYATI 8. SİVİL KATILIM
3. GELİR VE SERVET 9. ALT YAPI HİZMETLERİNE ERİŞİM
4. SAĞLIK 10. SOSYAL YAŞAM
5. EĞİTİM 11. YAŞAM MEMNUNİYETİ
6. ÇEVRE
SOSYAL GELİŞMİŞLİK GÖSTERGELERİ
SOSYAL GELİŞMİŞLİK GÖSTERGELERİ
SOSYAL GELİŞMİŞLİK GÖSTERGELERİ
SOSYAL GELİŞMİŞLİK GÖSTERGELERİ
SOSYAL GELİŞMİŞLİK GÖSTERGELERİ
SOSYAL GELİŞMİŞLİK GÖSTERGELERİ
 MORTALİTE
Kaba Ölüm Hızı: ‰7.1 Türkiye: ‰5.3
Bebek Ölüm Hızı: ‰3.0 Türkiye: ‰9.1 Anne Ölüm Oranı (100.000 canlı doğumda)
MORBİDİTE (HASTALIK YÜKÜ)
Ölüm Nedenleri: (2017)
◦Toplam: 1688
◦Dolaşım sistemi hastalıkları: % 39.45
◦Malign ve benign neoplazmlar: % 18.42
◦Solunum sistemi hastalıkları: % 12.14
FERTİLİTE
Toplam 2182 Doğum (1103 E, 1079 K)
Kaba Doğum Hızı: ‰ 8.9 (Türkiye: ‰ 13.3)
Çocuk-Kadın Oranı: ‰ 230
Kadın Başına Ortalama Canlı Doğan Çocuk Sayısı: ‰ 2.6
(Türkiye: ‰ 3.1)
Toplam Doğurganlık Hızı: 1.29 (Türkiye: 1.76)
SAĞLIK HİZMETİ GÖSTERGELERİ
Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) yapmış olduğu tanımlamaya göre sağlık;
sadece hastalık ve sakatlığın yokluğu değil, “insanın bedensel, ruhsal ve sosyal
bakımdan bir bütün olarak iyi olma durumudur” (WHO, 1948:100)

WHO Ana Sözleşmesinde sağlık hizmetleri tanımı:

“Sağlık hizmetleri, insan sağlığına zarar veren değişik ve çok çeşitli etkenlerin
yok edilebilmesi (preventive medicine), hastalıklara tanı konulması için hasta
muayenesi ve gerektiğinde tedavi (curative medicine), bedendel, akılsal
yeteneklerin yitme ve azalma durumunda bu yeteneklere yeniden kavuşturulması
durumunda tıbbi bakım (rehabilitation, readaptation) çalışmalarının tümüdür.”
 SAĞLIK HİZMETİ GÖSTERGELERİ
•Girdi bazlı değerlendirme :
• Sağlık harcamaları, personel sayısı ve niteliği, fiziki kapasite unsurları
• Sağlık Harcamalarının GSYİH Oranları (%)
• Kişi Başına Sağlık Harcamaları
• Kamu Harcamaları İçinde Sağlık Harcamaları (%)
• Sağlık Harcamalarının Finansman Yapısı: özel sigorta, sosyal güvenlik sigortası, cepten,
kamu harcamaları
•Çıktı bazlı değerlendirme :
• Ortalama ömür
• Doğumda sağlıklı yaşam beklentisi
• Bebek ölümleri (yenidoğan, infant)
• Anne ölümleri
 SAĞLIK HİZMETİ GÖSTERGELERİ
•Nitelikli yatak oranı 2002 yılında yüzde 11,7 iken 2018 yılında yüzde 71,9’a
çıkmıştır.
•2002 yılında yüz bin kişiye düşen hekim sayısı 138, yüz bin kişiye düşen hemşire
sayısı ise 171 olarak gerçekleşmiştir. Bu oranlar 2018 yılında sırasıyla 187 ve
301’e yükselmiştir.
•Ülkemizde uzun yıllar önemli sorun alanlarından biri olan anne ve bebek
ölümlerini azaltabilmek amacıyla da çalışmalar yapılmış ve önemli ilerlemeler
kaydedilmiştir. 2002 yılında yüz bin canlı doğumda 64 olan anne ölüm oranı 2018
yılında 13,6’ya düşmüştür.
•Bin canlı doğumda gerçekleşen bebek ölüm hızlarına bakıldığında ise 2002
yılında 31,5 olarak gerçekleşen bebek ölüm hızı 2018 yılında 6,8’e gerilemiştir.
•Ülkemizde doğuşta beklenen yaşam süresi 2002 yılında 72,5 yıl iken 2018 yılında
bu süre 78,3 yıla yükselmiştir.
SAĞLIK HİZMETİ GÖSTERGELERİ
SAĞLIK HİZMETİ GÖSTERGELERİ
SAĞLIK HİZMETİ GÖSTERGELERİ
SAĞLIK HİZMETİ GÖSTERGELERİ
SAĞLIK HİZMETİ GÖSTERGELERİ
163-01.pdf (hmb.gov.tr)
Sağlık Göstergeleri - T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı – SBB
Sağlık Politikaları (istanbul.edu.tr)
40564,saglik-istatistikleri-yilligi-2019pdf.pdf
ÇEVRE SAĞLIĞI
DOĞUM ÖNCESİ VE SONU BAKIM HİZMETLERİNİN NİCELİK VE NİTELİĞİNDE EKSİKLİKLER
DOĞUM ÖNCESİ VE SONU BAKIM HİZMETLERİNDE ASM’NİN AZ TERCİH EDİLMESİ
AİLE PLANLAMASINDAKİ EKSİKLİKLER / KARŞILANMAYAN AİLE PLANLAMASI GEREKSİNİMİ
KANSER TARAMALARININ YAYGINLIĞI / HALKIN KOLOREKTAL KANSER FARKINDALIĞI VE TARAMA TESTLERİNİN
YAYGINLIĞI
AİLE HEKİMLERİNİN KANSER TARAMALARINDAKİ YERİ
NİKOTİN BAĞIMLILIĞI
HAVA KİRLİLİĞİ
SES KİRLİLİĞİ
TOPRAK KİRLİLİĞİ
AİLE HEKİMLERİNİN ÇOCUK İHMAL VE İSTİSMARI KONUSUNDAKİ TUTUMLARI
GÖÇMENLERİN AŞILANMASI
MULTİPL SKLEROZ PREVALANSI
İNME PREVALANSI
DOĞUM ÖNCESİ BAKIM HİZMETLERİNİN
NİCELİK VE NİTELİĞİNDE EKSİKLİKLER
DOĞUM YAPAN GEBELERDE EN AZ 4 İZLEM
YAPILANLAR GEBELERİN %66.7’SİNE EN AZ 4
İZLEM YAPILMIŞ. HER ÜÇ GEBEDEN BİRİSİ
NİCEL AÇIDAN YETERSİZ İZLENMİŞTİR.
GEBELERİN %15.6’SININ İLK İZLEM ZAMANI
15 HAFTA VE ÜZERİDİR.
%81.4’ÜNÜN KALBİ HİÇ DİNLENMEMİŞ.
%13.6’SINA HİÇ KAN TETKİKİ, %49.9’UNA
İDRAR TETKİKİ, %80.8’İNE HBV ANTİJENİ
İSTENMEMİŞ.
%8.3’Ü DEMİR PREPARATI KULLANMAMIŞ.
%32.6’SINA GEBELİĞE BAĞLI YAKINMALAR
KONUSUNDA, %43.7’Sİ TEHLİKE İŞARETLERİ
KONUSUNDA BİLGİ VERİLMEMİŞ.
DOĞUM SONU BAKIM HİZMETLERİNİN
NİCELİK VE NİTELİĞİNDE EKSİKLİKLER

DOĞUM SONRASINDA HİÇBİR KADIN EVDE

ZİYARET EDİLMEMİŞTİR.
 DOĞUM ÖNCESİ VE SONU BAKIM
HİZMETLERİNDE ASM’NİN AZ TERCİH EDİLMESİ
KADINLARIN %26.6’SI GEBELİĞİ
BOYUNCA ASM’YE GİTMEMİŞTİR.
GEBELİĞİ İLE İLGİLİ HİZMET ALMAK
ÜZERE SAĞLIK KURULUŞLARINA YAPILAN
TOPLAM BAŞVURULARIN %42’Sİ ÖZEL
HASTANEYE, %29.8’İ ASM’YE, %28.2’Sİ
KAMU HASTANESİNE YAPILMIŞTIR.
HASTANEDEN ÇIKTIKTAN SONRA
YAPILAN TOPLAM SAĞLIK KURULUŞU
BAŞVURULARININ %42,2’Sİ ÖZEL
HASTANEYE, %41,1’İ ASM’YE, %16,8’İ
İSE KAMU HASTANESİNE YAPILMIŞTIR.
AİLE PLANLAMASINDAKİ EKSİKLİKLER

BU ÇALIŞMADA HERHANGİ BİR AP YÖNTEMİ

KULLANMAYAN 59 KADININ %40.7’Sİ GEBELİK İSTEMEDİĞİ
HALDE HANGİ YÖNTEMİ KULLANACAĞINI BİLMEME
(%25.4), EŞİNİN YÖNTEM KULLANIMINA İZİN VERMEMESİ
(%8.5) GİBİ NEDENLERLE YÖNTEM KULLANMADIĞINI
BELİRTMİŞTİR. HER ON KADINDAN BİRİSİNİN AP
GEREKSİNİMİNİN KARŞILANMADIĞINI ORTAYA
KOYMAKTADIR.
KARŞILANMAYAN AP GEREKSİNİMİ

KÖY YERLEŞKESİNDE
KADINLARIN
KONTRASEPSİYON
İHTİYACI, ŞEHİRDEKİ
KADAR İYİ
KARŞILANAMIYOR.
KANSER TARAMALARININ YAYGINLIĞI

POPÜLASYON
BAZLI SERVİKS,
GÖĞÜS VE
KOLOREKTAL
KANSER
TARAMALARI
YAYGIN DEĞİL.
 KANSER TARAMALARININ YAYGINLIĞI

KADINLARDA GÖĞÜS VE SERVİKS KANSERLERİ

HAKKINDA BİLİNÇ KÖTÜ DEĞİL, ANCAK TARAMALARA
KATILANLARIN VE HPV AŞISI YAPTIRANLARIN ORANLARI
DÜŞÜK BULUNMUŞ.
HALKIN KOLOREKTAL KANSER FARKINDALIĞI VE
TARAMA TESTLERİNİN YAYGINLIĞI
AİLE HEKİMLERİNİN KANSER
TARAMALARINDAKİ YERİ

AİLE HEKİMLERİ
KANSER
TARAMALARINDA
BAŞARILI DEĞİL.
NİKOTİN BAĞIMLILIĞI
KARABÜK TSM SİGARA BIRAKMA POLİKLİNİĞİ,
RANDEVULU OLARAK ÇALIŞMAKTA OLUP; HAFTANIN
BİR GÜNÜ HASTA KABUL ETMEKTEDİR.
HESAPLANAN FAGERSTRÖM NİKOTİN BAĞIMLILIK
TESTİ SONUÇLARINA GÖRE GRUBUN %20.2’Sİ (N:61)
“DÜŞÜK”, %40.4’Ü (N:122) “ORTA” VE %39.4’Ü (N:119)
“YÜKSEK” BAĞIMLILIK GÖSTERMEKTEDİR.
«HASTALARIN ÖZELLİKLE AİLE HEKİMLERİ TARAFINDAN
BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK MUAYENELERİ YAPILIRKEN SİGARA
İÇİP İÇMEME DURUMLARI VE BKİ DEĞERLERİ BELİRLENMELİ,
BU VERİLER DİKKATE ALINARAK KİŞİLER BÜTÜNCÜL OLARAK
DEĞERLENDİRİLMELİDİR. DİĞER TARAFTAN NİKOTİN
BAĞIMLILIĞI İLE İLGİLİ EĞİTİM VERMEK NİKOTİN BAĞIMLILIĞI
İLE MÜCADELEDE ÇOK ÖNEMLİ BİR YOL OLUP ÖNCELİKLE
ADÖLASAN-GENÇ ERİŞKİN DÖNEMDEKİ BİREYLERE
ULAŞILMALI, SİGARANIN KRONİK HASTALIKLARIN GELİŞMESİ
ÜZERİNDEKİ OLUMSUZ ETKİLERİ ANLATILMADIR.»
HAVA KİRLİLİĞİ
TÜRKİYE’NİN HAVASI EN
KİRLİ 6.İLİ
İSVİÇRE MERKEZLİ HAVA KALİTESİ
TEKNOLOJİDİ ŞİRKETİ IQAIR TARAFINDAN
YAYIMLANAN RAPOR, METREKÜP BAŞINA
DÜŞEN İNCE PARÇACIKLI MADDE (PM 2,5)
YOĞUNLUĞU ÖLÇÜMLERINE DAYANIYOR.

RAPORDA İYİ HAVA KALİTESİ ARALIĞI 0-12

(µG/M³) PM2,5 OLARAK TANIMLANIYOR.
ORTA KALİTEDEKİ HAVANIN DEĞER
ARALIĞI İSE 12,1-35,4 (µG/M³).
ÖZELLİKLE KIŞ AYLARINDA
SES KİRLİLİĞİ

SAFRANBOLU BÖLGESİNDEN 47
TANE SES ÖLÇÜM NOKTASI
BELİRLENMİŞ OLUP 2017
YAZINDAN 2018 KIŞINA KADAR,
SABAH-ÖĞLEN-AKŞAM OLMAK
ÜZERE HER GÜN SES ŞİDDETİ
ÖLÇÜLMÜŞTÜR.

ELDE EDİLEN SONUÇLARA GÖRE,

BİRÇOK BÖLGEDEKİ ORTALAMA
SES ŞİDDETİ TEHLİKELİ GÜRÜLTÜ
SEVİYESİ’Nİ AŞMIŞTIR.
TOPRAK KİRLİLİĞİ

YENİCE
ORMANLARI
KORUMA ALTINDA
OLMALARINA
RAĞMEN,
FABRİKA
KAYNAKLI
TOPRAK KİRLİLİĞİ
MEVCUT.
TOPRAKTAKİ RADYOAKTİF MADDE
SEVİYELERİ NORMAL DÜZEYDE.
AİLE HEKİMLERİNİN ÇOCUK İHMAL VE
İSTİSMARI KONUSUNDAKİ TUTUMLARI
 GÖÇMENLERİN AŞILANMASI

SURİYELİ GÖÇMENLERDE ANTI-HBVsAG

SEVİYELERİ DÜŞÜK BULUNMUŞ.
AŞILANMALARI ÖNEM ARZ ETMEKTE.
MULTİPL SKLEROZ PREVALANSI

SANAYİLEŞEN
BÖLGELERDE MS
PREVALANSI
YÜKSEK. BUNUN
HAVA KİRLİLİĞİNE
BAĞLI OLDUĞU
DÜŞÜNÜLÜYOR.
İNME PREVALANSI

TÜRKİYE
GENELİNE
GÖRE
YÜKSEK
Doğurgan yaşlardaki kadınlarda Toxoplasma
Gondii prevelansı son 4 senedir düşüşte.
Son yıllarda, özellikle genç nüfusta TB prevelansı
düşüşte.
İçme suyu ve Sulama için kullanılan
suyun kalitesi iyi.
DOĞUM ÖNCESİ VE SONU BAKIM HİZMETLERİNİN NİCELİK VE NİTELİĞİNDE EKSİKLİKLER
DOĞUM ÖNCESİ VE SONU BAKIM HİZMETLERİNDE ASM’NİN AZ TERCİH EDİLMESİ
AİLE PLANLAMASINDAKİ EKSİKLİKLER / KARŞILANMAYAN AİLE PLANLAMASI GEREKSİNİMİ
KANSER TARAMALARININ YAYGINLIĞI / HALKIN KOLOREKTAL KANSER FARKINDALIĞI VE TARAMA TESTLERİNİN
YAYGINLIĞI
AİLE HEKİMLERİNİN KANSER TARAMALARINDAKİ YERİ
NİKOTİN BAĞIMLILIĞI
HAVA KİRLİLİĞİ
SES KİRLİLİĞİ
TOPRAK KİRLİLİĞİ
AİLE HEKİMLERİNİN ÇOCUK İHMAL VE İSTİSMARI KONUSUNDAKİ TUTUMLARI
GÖÇMENLERİN AŞILANMASI
MULTİPL SKLEROZ PREVALANSI
İNME PREVALANSI
 Sağlık
Sorunun Girişimin Girişimin Toplumun Çalışanlarının Ulusal Politik
Sorunun Sıklığı Ciddiyeti Etkililiği Uygulanabilirliği İlgisi İlgisi Uygunluğu TOPLAM
Doğum öncesi ve sonrası
bakım hizmetlerinin nicelik
ve niteliğinde eksiklikler 4 4 3 4 4 4 4 27
Doğum öncesi ve sonrası
bakım hizmetlerinde
ASM'nin az tercih edilmesi 2 3 5 2 2 3 4 21
Aile planlamasındaki
eksiklikler/Karşılanmayan
AP gereksinimi 3 4 5 4 4 3 4 27
Kanser taramalarının
yaygınlığı 4 5 4 4 3 4 4 28
Aile hekimlerinin kanser
taramalarındaki yeri 4 4 5 4 2 3 4 26
Nikotin Bağımlılığı 3 4 3 3 4 4 5 26
Hava Kirliliği 4 4 2 2 5 3 2 22
Toprak Kirliliği 3 2 2 2 3 2 2 16
Aile hekimlerinin çocuk
ihmal ve istismarı
konusundaki tutumları 3 5 4 4 4 3 4 27
Göçmenlerin aşılanması 4 3 1 4 2 2 1 17
SEÇİLEN SORUN:
HAVA KİRLİLİĞİ
NEDİR?
oZARARLI MADDELERİN MİKTARININ ARTMASI SONUCU HAVA
KALİTESİNİN CANLILARA ZARAR VERECEK SEVİYEYE İNMESİDİR.
oPARTİKÜL MADDELER, HAVADA ASILI KATI VE SIVI PARÇACIKLARIN
KARIŞIMINDAN OLUŞAN BİR HAVA KİRLETİCİSİDİR. HAVA
KİRLİLİĞİNİN EN ZARARLI BİLEŞENLERİ 10 MİKROMETRE VEYA
DAHA DÜŞÜK OLAN PARTİKÜL MADDELERİDİR. (PM 10/2.5)
oPM 2.5 TÜM DÜNYADA HAVA KİRLİLİĞİ KAYNAKLI SAĞLIK
SORUNLARINI İNCELERKEN KULLANILAN GÖSTERGE BİR
KİRLETİCİDİR.
HAVA KİRLİLİĞİ
NEDENLERİ:
HAVA KİRLİLİĞİ TÜRKİYE vs KARABÜK
HAVA KİRLİLİĞİ TÜRKİYE vs KARABÜK
HAVA KİRLİLİĞİ KARABÜK: HABERLER
HAVA KİRLİLİĞİ KARABÜK: HABERLER
HAVA KİRLİLİĞİ
KARABÜK ÖZELİNDE NEDENLER:
HAVA KİRLİLİĞİ
KARABÜK: KÜKÜRT DİOKSİT
HAVA KİRLİLİĞİ
SONUÇLARI:
HAVA KİRLİLİĞİ KARABÜK
HAVA KİRLİLİĞİ KARABÜK
HAVA KİRLİLİĞİ KARABÜK
● 1. Hava kirliliğinin sebebini anlamak ve hastalıkları engellemek için yerel ve ulusal yönetim birllikte
çalışmalı. Multi-sektörel önlemler alınmalı2. Farkındalık arttırılmalı, bu işte baş rolü sağlık sektörü
üstlenmeli. Hava kirliliğini sonuçları ve uygulanabilir çözüm önerileri hem halka hem de ilgili
sektörlere anlatılmalı. 3. Hava kirliliği araştırmaları desteklenmeli. Mortalite morbidite verileri, hava
kirliliğinin sağlık ekonomisine yükü hesaplanmalı. 4. Hava kirliliği çalışmaları yapan başka ülkeler
incelenmeli, başarılı sonuçlar örnek alınmalı ve buralarda uygulanan yöntemler denenmeli. 5. Hava
kirliliği monitarizasyon sistemleri optimize edilmeli, bu sistemlerden çıkan verilerin
mortalite/morbidite sonuçları ile ilişkileri incelenmeli6. Ev içi hava kirliliğini azaltmak için ‘’clean
cooking, heating and lighting’’ geliştirilmeli. Efektif enerji kaynakları kullanılmalı. 7. Hava kirliliği
çalışmalarında DSÖ Hava Kalitesi Kılavuzları dikkate alınmalı.8. Sağlık sektöründe de hava kirliliğini
minimize edecek yöntemler kullanılmalı. Yine DSÖ Hava Kalitesi Kılavuzları dikkate alınarak hayata
geçirilebilir. 9. Riskte olan gruplar ile birlikte çalışmalı, sağlık eşitsizleri belirlenmeli, sağlık
eşitsizliklerini ortadan kaldıran doğru uygulamalar örnek alınmalı. 10. ‘’WHO Framework
Convention on Tobacco Control ‘’ kararları ve gereklilikleri dikkate alınmalı. Kronik Akciğer
Hastalıkları için WHO önerileri: - Tarama Programları - Neler taranmalı
● ?: - Cause specific mortality - Risk factor prevalence - certain morbidity data due to common
respiratory conditions - Primary: - reduction or avoidance of personal exposure to common risk
factors, to be started during pregnancy and childhood. Avoidance of direct and indirect exposure to
tobacco smoke is of primary importance not only for healthier lungs, but as a preventative measure. -
Secondary: - Early detection of occupational asthma is vital to prevent further progression and to
ensure cost-effective management. - Early detection of COPD is also important, but it’s cost
effectiveness remains a problem. - Tertiary: - Optimal pharmacological treatment
PUBLIC LEVEL:
• Reduction in biomass burning
• İmprovement in cooking stoves and indoor ventilation
• Transport modal shift from private vehicles to active transport
 Specific interventions may relate to destination accessibility, employment distribution, residential density, availability
and cost of parking, and enhancement of active travel networks.
• Car-free policies, clean air zones, vehicle technologies and reducing emissions from public-sector transport services,
smooth driving and speed reduction, public transportation provision, and raising public awareness of the adverse human
health effects of outdoor air pollution.
• + Tobacco Control

INDIVIDUAL LEVEL:
• Personal Respirators
• Avoidance behavior, such as route selection
• Household filtration systems
Sağlık alanında alınabilecek önlemler
● Doktorların akciğer kanseri gibi
taramalar hakkında bilgilendirilmesi
● markers that fulfilled the inclusion
criteria are: 1-hydroxypyrene, DNA
adducts, chromosomal aberrations,
micronuclei, oxidative damage to
nucleobases, and methylation changes.
These biomarkers cover the whole
spectrum of disease onset and
progression from external exposure to
tumour formation and some have also
been suggested as risk predictors of
future cancer, reinforcing causal
reasoning.
● Biomarkers of ambient air pollution and
lung cancer: A systematic review
(researchgate.net)
Kamusal önlemler
● Vatandaşların bilgilendirilmesi: doktorlaa r
aracılığıyla ? : belli saatlerde sokağa çıkmama,
maske kullanımı
● Riskli hastalara eve filtre takılması
Hukuki önlemler
● Hava kirliliğinin yoğun olduğu bölgelerde çok
katlı bina yapımına sınırlama
● Şehir yerleşim planı yeniden revize edilmeli,
hava kirliliğinin az olduğu ve hava kirliliğinden
etkilenmeyecek bölgelerin imar planları
hazırlanarak planlı toplu konut projeleri
geliştirilmelidir.
● yolların bozukluğu giderilmeli
● trafiğe çıkan araçların tamamında genel
anlamda bir ‘Motor Onarımı ve Testi’ sonuç
belgesinin bulundurulması zorunlu kılınmalıdır
● Ruhsatı olmayan haddaneler, yasal statülerini
kazanmalıdır
● Konutlarda ısı yalıtım yönetmeliğinin
gerektirdiği şartlar yerine getirilmelidir
● Yeni konutlara merkezi ısıtma sistemleri
kurulmalıdır
● Yerleşik hava kirliliği ölçüm merkezleri
kurulmaldıır
● Binaların dış cepheleri koyu renk tercih
edilmelidir
Ekonomik/ ticari girişimler
● doğal gaz kullanımının yaygınlaştırılması ● Demir çelik fabrikalarına en uygun filtrasyon
● çevreyi kirletmeyen alternatif iş alanları sistemleri kurulmalıdır
oluşturulması ● Kurşunsuz benzin ve katalizör uygulaması
● havayı kirleten ve yerleşim yerleri ile iç içe
durumda olan mevcut sanayi kuruluşlarının
taşınabilir nitelikte olanları teşvik unsurları
geliştirilerek şehir dışına taşınması
● sanayi kuruluşlarının arıtma tesislerinin
yapılmasında devlet desteği
Ekolojik düzenlemeler
● yeşil alanlar arttırılmalı, bitki örtüsü kaybolmuş
bölgelerde ağaçlandırma, çimlendirme
çalışmaları
HAVA KİRLİLİĞİ EYLEM
PLANI
 EYLEM PLANI
AMAÇ: 2024 yılına kadar Karabük Merkez
ilçesinde ölçülen PM10 değerlerinin 43 𝝁g/m3’ten,
30 𝝁g/m3’e indirilmesi.
• Hedef-1: Güncel 2021 PM10 değerlerinin DSÖ
standartlarına göre ölçülmesi.
• Hedef-2: Sanayi bölgelerinde en uygun filtreleme
yöntemlerinin kullanımına başlanması, bu konuda
düzenli denetlemeler yapılması.
• Hedef-3: Şehir planlaması ve trafik düzeninin, hava
kirliliğini minimum seviyelere indirecek şekilde
düzenlenmesi.
• Hedef 4: Sağlık çalışanları ve halkın hava kirliliği problemi
konusunda farkındalıklarının arttırılması.
 EYLEM PLANI
Eylem Sorum- Tarih Yer Yöntem Mali- Beklenen Sonuç
lu yet
1 Hava kirliliği İl Sağlık 1.11.21 Ankara Hava kirliliği İkramların 5 yıllık hava kirliliği ile
konusunda Müdürlüğ konulu maaliyeti mücadele planının
yetkili ü, İl Enerji bilgilendirme hazırlanması, bütçe
mercilerin Müdürlüğ sunumu, eylem belirlenmesi.
bilgilendirilmes ü, Çevre planı hakkında
i ve Karşılıklı görüş
Şehircilik alışverişinde
Müdürlüğ bulunulması
ü Karabük
Valiliği,
Karabük
Belediyesi

2 Hava kirliliği Çevre ve 4.11.21 Karabük DSÖ hava kirliliği Yeni ölçüm 3 ay içerisinde daha
değerlerinin Şehircilik monitörizasyon cihazlarının güvenilir ve güncel
ölçülmesi için Müdürlüğ standartlarının maaliyeti PM10 değerlerinin
yeni monitörler
yerleştirilmesi,
ü, Enerji izlenmesi. verilerinin toplanması,
‘’erken uyarı Bakanlığı, bir websitede günlük
sistemleri’ Sanayi ve ve düzenli olarak
yüklenmesi Teknoloji yayınlanması.
Müdürlüğ
ü
 EYLEM PLANI
Eylem Sorum- Tarih Yer Yöntem Mali- Beklenen Sonuç
lu yet
3 Karabükteki İl sağlık 5.11.21 Karabük Hava kirliliği İkram STK’lar ve yöneticiler
çevreci STK’lar, müdürlüğ Toplantı konulu Maaliyeti arasında anlaşmaya
TSM ve fabrika ü salonu bilgilendirme varmak , fabrika
yöneticileriyle sunumu, eylem filtreleme sistemleri
toplantı. planı hakkında hakkında
Karşılıklı görüş uygulanabilir
alışverişinde çözümler bulunması
bulunulması ve koordinasyon
sağlanması. Bu
toplantıların düzenli
olarak rapor ile
takibinin sağlanması,
yayınlanması.
4 Sanayi Fabrika 15.11.2 Tüm Saha denetimi - Sanayi bölgesindeki
işletmelerinde yöneticile 1- Karabük filtreleme
ki filtrelerin ri, il sağlık 15.12.2 Organize sistemlerinin
denetlenmesi müdürlüğ 1 Sanayi optimizasyonu,
ve gerekli ü, çevre Bölgeleri takiben PM10
işletmelerde ve değerlerinde düşüş
yeni filtrelerin şehircilik izlenmesi
takılması müdürlüğ
ü
 Eylem Sorum Tarih Yer Yöntem Mali- Beklenen Sonuç
-lu yet
Karayollar
5 Ağır vasıtalara ı Genel
1.11.21 Karabük Şehir bölge Yol Şehir içindeki ağır
yerleşim Müdürlüğ - Merkez planlama İnşası araç trafiğinin
yerlerinden ü, 1.11.23 İlçesi araştırması maliyet azalması ve
uzak, alternatif Karabük i devamında PM10
Belediyesi
kara yolu , il çevre değerlerinde düşüş
bulunması ve ve
gerekirse inşası şehircilik
müdürşüğ
ü
Şehir içinde olası Karabü 2022- Karabük Saha Bisiklet 2023 yılının başında
6 bisiklet ve yürüme
yollarının tespit k 2023 Merkez araştırması, yolu halkın bisiklet
edilmesi, yapılması. Belediy İlçesi düzenli inşası kullanabileceği ve
Akıllı bisiklet esi toplantılar, ve akıllı yürüyüş yapabileceği
kiralama sisteminin
hayata geçirilmesi gerekli bisiklet rotaların artması,
renovasyon ve kiralam şehir içinde aktif
yol yapım a taşıma kullanan insan
işlemleri sistemi sayısının artması ve
maaliet devamında PM10
i değerlerinde düşüş.
5 Doğalgaz Karabü 2022- Karabük Doğalgaz Doğalg Merkezde doğalgaz
sisteminin k 2023 Merkez kullanmayan az kullanılan hanelerin
yaygınlaştırılma belediy İlçesi bölgelere sistemi artması, ’’Ev-İçi’’ hava
sı esi, İl doğalgaz döşen kirliliğinin 2023 yılı
Enerji, çekilmesi. me başında azaltılmış
Müdünl maaliye olması.
 Eylem Sorumlu Tarih Yer Yöntem Mali- Beklenen Sonuç
yet
8 Okullarda TSM 2022- Karabük Görevli Ulaşım Yeni neslin çevre ve
hava kirliliği 2023 Merkez doktorların Maaliy hava kirliliği
hakkında İlçesi sunum eti konusunda
eğitim ilk ve orta yapması farkındalığının
verilmesi dereceli artması ve ileride bu
okulları ve farkındalık
liseler çerçevesinde bir
hayat sürdürmesi.

9 Halkın TSM 2022- Karabük Broşür ve Poster Karabükteki tüm ASM

bilgilendiril 2023 Merkez poster ve ve TSM lere broşür ve
mesi İlçesi hazırlanarak broşür poster dağıtılması,
dağıtılmak yapılan dağıtımın
üzere ASM ve
maaliye raporlanması. Bunların
TSM’de ti devamında toplumun
bulundurulması bilgi ve duyarlılığının
, anketlerle artması.
halkın bilgisinin
ölçülmesi
10 Halkın hava İSM Aralık Karabük Anketler Anket Yapılan çalışmalar
kirliliği 2023 Merkez formu devamında toplumun
hakkında İlçesi maaliye bilgi ve duyarlılığının
bilgi ti artması.
İhtiyaç Duyulabilecek Araştırma Konuları:
* Halkınve sağlık çalışanlarının hava kirliliği ve bunun insan sağlığı
üzerindeki etkisi hakkındaki farkındalık düzeyi nedir?

* Sanayi bölgelerindeki yöneticilerin yasal mevzuatlarla ilgili

farkındalığı ne düzeydedir ve bunlara uymak için neye ihtiyaç
duymaktadırlar?

* Hava kirliliğine dayalı sağlık problemlerinin Karabük’teki insidansı

nedir?