(T¸i b¶n lÇn thø t¸m)

'V3 20A#' ,'(R+ 53I2 "8, Chñ tÞch Héi ®ång Thµnh viªn kiªm Tæng Gi¸m ®èc NGðT NG¤ TRÇN ¸I
Phã Tæng Gi¸m ®èc kiªm Tæng biªn tËp GS.TS vò v¨n hïng
(<, 2J. *H, DH3 nguyÔn my lª -vò thÞ ¸i nhu
(<, 2J. 2A( "8, ph¹m vÜnh th«ng
(<, 2J. )T 2'3J2 nguyÔn m¹nh hïng
(,' '-E 4 20S,' " 6 "S! trÇn tiÓu l©m
h! "8, (, ph¹m vÜnh th«ng
'Q "8, C«ng ty cæ phÇn mÜ thuËt vµ truyÒn th«ng

B¶n quyÒn thuéc Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc ViÖt Nam -Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o.

Trong s¸ch cã sö dông mét sè ¶nh tð liÖu cña Th«ng tÊn x· ViÖt Nam vµ cña c¸c t¸c gi¶ Lð¬ng ThÕ Tu©n,
SÜ Minh (Cuéc thi ¶nh ®Ò tµi Gi¸o dôc).

§¹o ®øc 5
M· sè : 1H508T4
Sè ®¨ng kÝ KHXB : 01-2014/CXB/102-1062/GD

In ... cuèn, khæ 17x24(cm). In t¹i C«ng ty ...

Sè in : ............ In xong vµ nép lðu chiÓu th¸ng ... n¨m 2014.
 Bµi 1

Em lµ häc sinh líp 5

Y# 1(,' *`. 0c^,& (O3 'Y# - ,& (R3 ](

DX, #A# %+ 'Y# 1(,' *`. 20-,& ,& 6 )'!( &(8,&

3
 ? #'e# +g,& #A# %+
D@ *<, *`.

-, 20!( "\ #':+ /3A

7e,& * 'Y# 1(,' *`. #X )'A#

Theo em, häc sinh líp 5 cã g× kh¸c so víi häc sinh c¸c khèi líp kh¸c
trong trðêng ?
4
 N¨m nay em ®a lªn líp 5, líp lín nhÊt

trðêng. Em rÊt vui vµ tù hµo. Em sÏ cè g¾ng

ch¨m ngoan, häc giái ®Ó xøng ®¸ng lµ häc sinh

líp 5.

Theo em, häc sinh líp 5 cÇn ph¶i cã nh÷ng hµnh ®éng, viÖc lµm nµo
dðíi ®©y ?
a) Thùc hiÖn tèt :+ D(N3 A# Z $E6 2'(Q3 ,(<, ,'( DZ,&.
b) Thùc hiÖn ®óng néi quy cña trðêng, cña líp.
c) TÝch cùc tham gia c¸c ho¹t ®éng tËp thÓ, ho¹t ®éng x· héi do líp,
trðêng, ®Þa phð¬ng tæ chøc.
d) Nhðêng nhÞn, gióp ®ì c¸c em häc sinh nhá.
®) Buéc c¸c em nhá ph¶i lµm theo mäi ý muèn cña m×nh.
e) Gð¬ng mÉu vÒ mäi mÆt cho c¸c em häc sinh líp dðíi noi theo.

Em thÊy m×nh ®· cã nh÷ng ®iÓm nµo xøng ®¸ng lµ häc sinh líp 5 ?

H·y nªu nh÷ng ®iÓm mµ em thÊy m×nh cßn ph¶i cè g¾ng h¬n ®Ó
xøng ®¸ng lµ häc sinh líp 5.

Sðu tÇm nh÷ng truyÖn kÓ vÒ häc sinh líp 5 gð¬ng mÉu.

TÝch cùc häc tËp, rÌn luyÖn ®Ó xøng ®¸ng lµ häc sinh líp 5.

5
 Bµi 2

Cã tr¸ch nhiÖm
vÒ viÖc lµm cña m×nh

ChuyÖn cña b¹n §øc

Nh¸ nhem tèi, Hîp vµ §øc míi ®i ®¸ bãng vÒ. §Õn lèi rÏ vµo ngâ nhµ
m×nh, Hîp nÐm qu¶ bãng cho §øc : “CËu cÇm lÊy bãng nhÐ !”. ThuËn ch©n,
§øc liÒn sót mét có cùc m¹nh vÒ phÝa Hîp, miÖng nãi : “CËu cø gi÷ lÊy !”.
Bçng mét tiÕng “bèp”, råi tiÕng kªu thÊt thanh “èi giêi «i !...” vµ tiÕng ®æ vì
lo¶ng xo¶ng...
6
 §øc ®Þnh thÇn nh×n l¹i, th× ra qu¶ bãng tróng vµo mét bµ ®ang g¸nh
hµng tõ trong ngâ ®i ra. Hîp ®· ï tÐ ch¹y mÊt hót. §øc nÐp vµo bôi tre ®Çu
ngâ, håi hép nghe ngãng. CËu ta cµng ho¶ng h¬n khi nhËn ra ngðêi võa bÞ
tróng bãng lµ bµ Doan b¸n qu¸n ë gèc c©y ®a ®Çu lµng. §øc chða biÕt xö
lÝ ra sao th× thÊy cã mÊy ngðêi ®i ®Õn hái han, nhÆt gióp nh÷ng thø bÞ r¬i vµ
®ða bµ Doan vÒ nhµ...
Trong b÷a c¬m tèi, §øc ®Þnh kÓ víi bè mÑ vÒ chuyÖn ®· x¶y ra, nhðng
råi l¹i ngËp ngõng... Suèt b÷a ¨n, nã nhai vµ nuèt ch¼ng thÊy g× ngon c¶ !
Tèi h«m ®ã, §øc ®i ngñ sím mµ ®Çu ãc cø suy nghÜ hoµi. CËu ta hiÓu
r»ng kh«ng ®ðîc trèn tr¸nh tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc ®· g©y ra víi bµ Doan,
nhðng chða biÕt sÏ gi¶i quyÕt ra sao.

§øc ®· g©y ra chuyÖn g× ?

Sau khi g©y ra chuyÖn, §øc c¶m thÊy thÕ nµo ?
Theo em, §øc nªn gi¶i quyÕt viÖc nµy thÕ nµo cho tèt ? V× sao ?

Mçi ngðêi cÇn ph¶i suy nghÜ trðíc khi

hµnh ®éng vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc lµm
cña m×nh.

Nh÷ng trðêng hîp nµo dðíi ®©y lµ biÓu hiÖn cña ngðêi sèng cã
tr¸ch nhiÖm ?
a) Trðíc khi lµm viÖc g× còng suy nghÜ cÈn thËn.
7
 b) §· nhËn lµm viÖc g× th× lµm viÖc ®ã ®Õn n¬i ®Õn chèn.
c) §· nhËn viÖc råi nhðng kh«ng thÝch n÷a th× bá.
d) Khi lµm ®iÒu g× sai, s½n sµng nhËn lçi vµ söa lçi.
®) ViÖc nµo lµm tèt th× nhËn do c«ng cña m×nh, viÖc nµo lµm háng
th× ®æ lçi cho ngðêi kh¸c.
e) ChØ høa nhðng kh«ng lµm.
g) Kh«ng lµm theo nh÷ng viÖc xÊu.

Em t¸n thµnh hay kh«ng t¸n thµnh víi mçi ý kiÕn dðíi ®©y ?
a) B¹n g©y ra lçi, m×nh biÕt mµ kh«ng nh¾c nhë lµ sai.
b) M×nh g©y ra lçi, nhðng kh«ng ai biÕt nªn kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm.
c) C¶ nhãm cïng lµm sai nªn m×nh kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm.
d) ChuyÖn kh«ng hay x¶y ra ®· l©u råi th× kh«ng cÇn ph¶i xin lçi.
®) Kh«ng gi÷ lêi høa víi em nhá còng lµ thiÕu tr¸ch nhiÖm vµ cã lçi.

Em sÏ lµm g× trong mçi t×nh huèng sau ?

a) Em mðîn s¸ch cña thð viÖn ®em vÒ, kh«ng may ®Ó em bÐ lµm r¸ch.
b) Líp ®i c¾m tr¹i, em nhËn ®em tói thuèc cøu thð¬ng. Nhðng ch¼ng may
bÞ ®au ch©n, em kh«ng ®i ®ðîc.
c) Em ®ðîc ph©n c«ng phô tr¸ch nhãm n¨m b¹n trang trÝ cho buæi
§¹i héi Chi ®éi cña líp, nhðng chØ cã bèn b¹n ®Õn tham gia chuÈn bÞ.
d) Khi xin phÐp mÑ ®i dù sinh nhËt b¹n, em høa sÏ vÒ sím nÊu c¬m.
Nhðng m¶i vui, em vÒ muén.

Tù ®¸nh gi¸ vÒ nh÷ng viÖc lµm cña m×nh tõ ®Çu n¨m häc tíi nay.

8
 Bµi 3

Cã chÝ th× nªn

TrÇn B¶o §ång sinh ra vµ lín lªn ë thµnh phè Pl©y Ku, tØnh Gia Lai.
Nhµ §ång nghÌo, ®«ng anh em, cha l¹i hay ®au èm nªn cµng khã kh¨n.
H»ng ngµy, ngoµi giê ®i häc, §ång cßn ph¶i gióp mÑ ®i b¸n b¸nh m×.
§ång kh«ng chØ biÕt sö dông thêi gian hîp lÝ mµ cßn cã phð¬ng ph¸p
häc tËp tèt. Nhê ®ã, suèt 12 n¨m häc, §ång lu«n lµ häc sinh giái. N¨m
2005, §ång thi vµo Trðêng §¹i häc Khoa häc tù nhiªn Thµnh phè Hå ChÝ
Minh vµ ®ç thñ khoa. Khi ®ðîc nhËn häc bæng NguyÔn Th¸i B×nh, §ång
gäi ®iÖn vÒ nhµ, nghÑn ngµo nãi : “Ba mÑ ®· cho con niÒm tin vµ ý chÝ phÊn
®Êu trong mäi hoµn c¶nh. Giê ®©y, con ph¶i häc thËt giái ®Ó sau nµy cã thÓ
®ì ®Çn mÑ, ch¨m sãc ba cïng c¸c em vµ ®Ó ®Òn ®¸p sù ch¨m lo, gióp ®ì
mµ mäi ngðêi ®· dµnh cho con”.

'%- bÝch thanh

(B¸o '!,' ,(<,, sè 286, ngµy 14/10/2005)

TrÇn B¶o §ång ®· gÆp nh÷ng khã kh¨n g× trong cuéc sèng vµ trong
häc tËp ?

TrÇn B¶o §ång ®· vðît qua khã kh¨n ®Ó vð¬n lªn nhð thÕ nµo ?
Em häc tËp ®ðîc nh÷ng g× tõ tÊm gð¬ng ®ã ?

9
 `( 20c^,&

Trong cuéc sèng, ai còng cã thÓ gÆp khã kh¨n,

nhðng nÕu cã niÒm tin vµ cè g¾ng vðît qua
th× cã thÓ thµnh c«ng.

'?,& #X 4(R# &S )'X

'; 1a *9,& )'?,& "N,
7 - ,e( 4 *I. "(O,
36Q2 #'U G2 * + ,<,
Hå ChÝ Minh

Nh÷ng trðêng hîp nµo dðíi ®©y lµ biÓu hiÖn cña ngðêi cã ý chÝ ?
a) NguyÔn Ngäc Ký bÞ liÖt c¶ hai tay, ph¶i dïng ch©n ®Ó viÕt mµ vÉn
häc giái.
10
 b) Dï ph¶i trÌo ®Ìo, léi suèi, vðît ®ðêng xa ®Ó ®Õn trðêng nhðng Mai
vÉn ®i häc ®Òu.
c) Vô lóa nµy nhµ b¹n Phð¬ng mÊt mïa nªn cã khã kh¨n, Phð¬ng
liÒn bá häc.
d) Ch÷ b¹n HiÕu rÊt xÊu nhðng sau hai n¨m kiªn tr× rÌn luyÖn, nay HiÕu
viÕt võa ®Ñp, võa nhanh.

Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng ý kiÕn dðíi ®©y ?

a) Nh÷ng ngðêi khuyÕt tËt dï cè g¾ng häc hµnh còng ch¼ng ®Ó lµm g×.
b) “Cã c«ng mµi s¾t, cã ngµy nªn kim”. (Tôc ng÷)
c) ChØ con nhµ nghÌo míi cÇn cã chÝ vðît khã, cßn con nhµ giµu th×
kh«ng cÇn.
d) Con trai míi cÇn cã chÝ.
®) Kiªn tr× söa ch÷a b»ng ®ðîc mét khiÕm khuyÕt cña b¶n th©n (nhð nãi
ngäng, nãi l¾p,...) còng lµ ngðêi cã chÝ.
H·y kÓ l¹i cho c¸c b¹n trong nhãm cïng nghe vÒ mét tÊm gð¬ng
“Cã chÝ th× nªn” mµ em biÕt.
Trong cuéc sèng vµ trong häc tËp cña em cã nh÷ng thuËn lîi,
khã kh¨n g× ? H·y lËp kÕ ho¹ch ®Ó vðît qua nh÷ng khã kh¨n
®ã theo mÉu sau :

Sè thø tù Khã kh¨n Nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc

.........1......... ....................................... .......................................................

.........2......... ....................................... .......................................................

.........3......... ....................................... .......................................................

Thùc hiÖn kÕ ho¹ch vðît qua nh÷ng khã kh¨n cña b¶n th©n.

11
 Bµi 4

Nhí ¬n tæ tiªn

Th¨m mé

12
 Cuèi n¨m, s¸ng sím trêi rÊt l¹nh. Bè ®i ra sau nhµ lÊy chiÕc xÎng
nhá, cÇm thÎ hð¬ng ë bµn thê nhµ trªn, råi b¶o ViÖt :

- S¾p TÕt råi, h«m nay con ®i víi bè ra th¨m mé «ng néi nhÐ !

Ra khái lµng, hai cha con rÏ vµo con ®ðêng nhá dÉn lªn sðên ®åi.
Mé «ng n»m ë gãc xa, ngay dðíi hµng mé c¸c cô tæ, nh×n xuèng ch©n
®åi, n¬i nh÷ng thöa ruéng tr¶i ra xanh mµu m¹ míi. ViÖt ch¨m chó nhæ
s¹ch ®¸m c©y d¹i trªn khu mé. Bè mang xÎng ra nh÷ng v¹t cá phÝa xa,
lùa x¾n tõng vÇng cá ®em vÒ ®¾p lªn mé, råi kÝnh cÈn th¾p hð¬ng trªn
mé «ng vµ c¶ nh÷ng ng«i mé xung quanh.

Bè kÓ, giäng trÇm xuèng :

- Nhµ m×nh ngµy xða nghÌo l¾m con ¹ ! C¸c cô tæ ®· cïng bµ con
khai ph¸, t¹o lËp lµng tõ lóc n¬i ®©y cßn hoang v¾ng. §Õn ®êi «ng néi
con vÉn cßn ph¶i ®i cµy thuª, gÆt mðín cho nh÷ng ngðêi nhiÒu ruéng
®Ó lÊy c«ng. Dï nghÌo khã nhðng c¸c cô vÉn lu«n g¾ng gi÷ nÒn nÕp
nhµ ta : cÇn cï lµm lông, ngay th¼ng ch©n t×nh víi bµ con xãm giÒng
vµ dµnh dôm cho con ch¸u ®ðîc häc hµnh.

Bè kÐo ViÖt vµo lßng, võa xoa ®Çu cËu võa nãi :

- «ng néi con thðêng b¶o : “Kh«ng häc sao thµnh ngðêi”. Bè còng
chØ mong con cè g¾ng häc hµnh ®Ó nªn ngðêi.

L¸c ®¸c ®· thÊy cã ngðêi lµng ra th¨m mé tæ tiªn. Giã ®ða mïi hð¬ng
th¬m tho¶ng nhÑ kh¾p nghÜa trang.

VÒ ®Õn nhµ, thÊy mÑ ®ang dän dÑp dðíi bÕp, ViÖt ch¹y ngay ®Õn
bªn, th× thÇm :

- MÑ ¬i, ®Ó con lau dän bµn thê gióp mÑ nhÐ !

'%- NguyÔn Th¨ng Long

13
 Nh©n ngµy TÕt cæ truyÒn s¾p ®Õn, bè cña ViÖt ®· lµm g× ®Ó tá lßng nhí
¬n tæ tiªn ?

Theo em, bè muèn nh¾c nhë ViÖt ®iÒu g× khi kÓ vÒ tæ tiªn ?

V× sao ViÖt muèn lau dän bµn thê gióp mÑ ?

Mçi ngðêi ph¶i biÕt ¬n tæ tiªn vµ cã

tr¸ch nhiÖm gi÷ g×n, ph¸t huy truyÒn thèng
tèt ®Ñp cña gia ®×nh, dßng hä.

-, ,&c^( #X 2= #X 2?,&
'c #B6 #X #]( ,'c 1?,& #X ,&3Z,
Ca dao

nh÷ng viÖc lµm nµo dðíi ®©y biÓu hiÖn lßng biÕt ¬n tæ tiªn ?
a) Cè g¾ng häc tËp, rÌn luyÖn ®Ó trë thµnh ngðêi cã Ých cho gia ®×nh,
quª hð¬ng, ®Êt nðíc.
b) Kh«ng coi träng c¸c kØ vËt cña gia ®×nh, dßng hä.
c) G×n gi÷ nÒn nÕp tèt cña gia ®×nh.
d) Th¨m mé tæ tiªn, «ng bµ.
®) Dï ë xa nhðng mçi dÞp giç, TÕt ®Òu kh«ng quªn viÕt thð vÒ th¨m hái
gia ®×nh, hä hµng.
14
 ([ = b,& cC,&

Em h·y t×m hiÓu vÒ nh÷ng truyÒn thèng tèt ®Ñp cña gia ®×nh, dßng hä
m×nh. Em cÇn lµm g× ®Ó gi÷ g×n vµ ph¸t huy truyÒn thèng tèt ®Ñp ®ã ?

H·y sðu tÇm c¸c c©u ca dao, tôc ng÷ vÒ chñ ®Ò “BiÕt ¬n tæ tiªn”.

Em biÕt g× vÒ Ngµy Giç Tæ Hïng Vð¬ng ? (Giç Tæ Hïng Vð¬ng ®ðîc

tæ chøc vµo ngµy nµo ? ë ®©u ?...)

Sðu tÇm c¸c tranh, ¶nh, bµi b¸o nãi vÒ Ngµy Giç Tæ Hïng Vð¬ng.

15
 Bµi 5

T×nh b¹n

§«i b¹n

( "W "E,
20-,& *e#
'(O+ ,&36

16
 §«i b¹n ®ang cïng nhau ®i trong rõng, bçng trðíc m¾t hä xuÊt hiÖn mét
con gÊu. Mét ngðêi lËp tøc bá ch¹y vµ leo tãt lªn c©y Èn nÊp. Cßn ngðêi
kia ®øng l¹i. sùc nhí ra r»ng loµi gÊu thðêng kh«ng ®ông ®Õn x¸c chÕt bao
giê, anh liÒn ng· l¨n ra ®Êt gi¶ vê chÕt. Con gÊu tiÕn l¹i gÇn. Anh ta nÝn thë.
GÊu chØ ngöi vµo mÆt anh råi bá ®i.
Khi gÊu ®· ®i khái, anh b¹n nÊp trªn c©y liÒn tôt xuèng vµ hái :
-GÊu nã ghÐ vµo tai cËu nãi g× ®Êy ?
Anh kia liÒn ®¸p :
- GÊu nãi víi tí r»ng : “Ai bá b¹n trong lóc hiÓm nguy ®Ó ch¹y tho¸t
th©n lµ kÎ tåi tÖ !”

'%- LÐp T«n-xt«i

Em cã nhËn xÐt g× vÒ hµnh ®éng bá b¹n ®Ó ch¹y tho¸t th©n cña

nh©n vËt trong truyÖn ?

Qua c©u chuyÖn trªn, em cã thÓ rót ra ®iÒu g× vÒ c¸ch ®èi xö víi b¹n bÌ ?

B¹n bÌ cÇn ph¶i ®oµn kÕt, thð¬ng yªu,

gióp ®ì nhau, nhÊt lµ nh÷ng lóc khã kh¨n,
ho¹n n¹n. Cã nhð vËy, t×nh b¹n míi thªm
th©n thiÕt, g¾n bã.

E, "K * ,&'T! 2cC,& 2'B,

'X )':, 2'3J, *a( B, #H, "<, ,'!3

17
 NÕu thÊy b¹n lµm viÖc sai tr¸i, em sÏ chän c¸ch øng xö nµo ? V× sao ?
a) MÆc b¹n, kh«ng quan t©m.
b) T¸n thðëng viÖc lµm cña b¹n.
c) B¾t chðíc b¹n.
d) Bao che cho b¹n.
®) Khuyªn ng¨n b¹n.
e) M¸ch thÇy gi¸o, c« gi¸o.
g) Kh«ng ch¬i víi b¹n n÷a.

Em sÏ lµm g× trong c¸c t×nh huèng sau ? V× sao ?

a) B¹n em cã chuyÖn vui.
b) B¹n em cã chuyÖn buån.
c) B¹n em bÞ b¾t n¹t.
d) B¹n em bÞ kÎ xÊu rñ rª, l«i kÐo vµo nh÷ng viÖc lµm kh«ng tèt.
®) B¹n phª b×nh khi em m¾c khuyÕt ®iÓm.
e) B¹n em lµm ®iÒu sai tr¸i, em khuyªn ng¨n nhðng b¹n kh«ng nghe.

H·y sðu tÇm mét c©u chuyÖn, mét tÊm gð¬ng hoÆc c¸c c©u ca dao,
tôc ng÷, bµi th¬, bµi h¸t,... nãi vÒ t×nh b¹n ®Ñp.

Em sÏ lµm g× ®Ó cã t×nh b¹n ®Ñp ?

§èi xö tèt víi b¹n bÌ xung quanh.

18
 Bµi 6

KÝnh giµ, yªu trÎ

Sau ®ªm mða

Sau trËn mða ®ªm qua, con ®ðêng ven lµng tr¬n nhð ®æ mì. Tan häc
vÒ, c¸c b¹n häc sinh ph¶i ®i men theo bê cá, lÇn tõng bðíc mét ®Ó khái
trðît ch©n ng·.
19
 Chît mét cô giµ tõ phÝa trðíc ®i l¹i, tay d¾t mét em nhá. VÊt v¶ l¾m
hai bµ ch¸u hä míi ®i ®ðîc mét qu·ng ng¾n. Ch¼ng ai b¶o ai, mäi
ngðêi ®Òu ®øng tr¸nh sang mét bªn ®Ó nhðêng bðíc cho cô giµ vµ
em nhá.
B¹n Hð¬ng cÇm tay cô :
- Bµ ®i lªn vÖ cá kÎo ng· ¹ !
B¹n S©m ®ì tay em nhá :
- Bµ ¬i, ®Ó ch¸u d¾t em bÐ cho !
§i khái qu·ng ®ðêng tr¬n, bµ cô c¶m ®éng nãi :
- C¸c ch¸u biÕt gióp ®ì ngðêi giµ vµ em nhá thÕ nµy lµ tèt l¾m. Bµ
c¶m ¬n c¸c ch¸u.

'%- SGK 7E- D># . NXB Gi¸o dôc, 1998.

C¸c b¹n häc sinh trong truyÖn ®· lµm g× khi gÆp bµ cô vµ em bÐ ?

T¹i sao bµ cô c¶m ¬n c¸c b¹n ?

Em suy nghÜ g× vÒ viÖc lµm cña c¸c b¹n ?

Ngðêi giµ vµ trÎ em lµ nh÷ng ngðêi cÇn

®ðîc quan t©m, gióp ®ì ë mäi n¬i, mäi lóc.
KÝnh giµ, yªu trÎ lµ truyÒn thèng tèt ®Ñp
cña d©n téc ta.

Yªu trÎ, trÎ ®Õn nhµ ; KÝnh giµ, giµ ®Ó tuæi cho.
Tôc ng÷

20
Theo em, nh÷ng hµnh ®éng, viÖc lµm nµo sau ®©y thÓ hiÖn t×nh c¶m
kÝnh giµ, yªu trÎ ?
a) Chµo hái, xðng h« lÔ phÐp víi ngðêi giµ.
b) Dïng hai tay khi ®ða vËt g× ®ã cho ngðêi giµ.
c) §äc truyÖn cho em nhá nghe.
d) Qu¸t n¹t em bÐ.

Em sÏ lµm g× trong c¸c t×nh huèng sau ?

a) Trªn ®ðêng ®i häc, thÊy mét em bÐ bÞ l¹c, ®ang khãc t×m mÑ.
b) ThÊy hai em nhá ®ang ®¸nh nhau ®Ó tranh giµnh ®å ch¬i.
c) §ang ch¬i cïng c¸c b¹n th× cã mét cô giµ ®Õn hái ®ðêng.

Trong nh÷ng ngµy dðíi ®©y, ngµy nµo dµnh riªng cho trÎ em ? Ngµy nµo
dµnh riªng cho ngðêi cao tuæi ?
a) Ngµy 1 th¸ng 6
b) Ngµy 20 th¸ng 11
c) Ngµy 1 th¸ng 10
d) Ngµy 22 th¸ng 12

Trong nh÷ng tæ chøc dðíi ®©y, tæ chøc nµo dµnh riªng cho trÎ em ?
Tæ chøc nµo dµnh riªng cho ngðêi cao tuæi ?
a) §éi ThiÕu niªn TiÒn phong Hå ChÝ Minh
b) Héi Ngðêi cao tuæi
c) Sao Nhi ®ång
d) Héi Cùu chiÕn binh

Em h·y thùc hiÖn nh÷ng viÖc lµm thÓ hiÖn t×nh c¶m kÝnh giµ, yªu trÎ.

21
 Bµi 7

T«n träng phô n÷

-Bµ NguyÔn ThÞ §Þnh (1920 _ 1992), ®· tõng

lµ Phã Tæng tð lÖnh Lùc lðîng vò trang gi¶i phãng
miÒn Nam, Phã Chñ tÞch Héi ®ång Nhµ nðíc
nðíc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam, Chñ
tÞch Héi liªn hiÖp Phô n÷ ViÖt Nam, Anh hïng
Lùc lðîng vò trang nh©n d©n.

-Phã Gi¸o sð, TiÕn sÜ NguyÔn ThÞ Tr©m, Phã ViÖn

trðëng ViÖn Sinh häc n«ng nghiÖp, nhµ khoa häc
®ðîc tÆng gi¶i thðëng K«-va-lÐp-xkai-a.

- NguyÔn Thuý HiÒn, c« g¸i vµng cña thÓ thao

ViÖt Nam, ®· mang vÒ cho Tæ quèc 13 huy
chð¬ng vµng, trong ®ã cã 6 huy chð¬ng vµng c¸c
gi¶i Whu-su thÕ giíi.

22
 M DV3 #-, * + ,cC,&

Em h·y kÓ vÒ nh÷ng c«ng viÖc cña ngðêi phô n÷ trong gia ®×nh, trong
x· héi mµ em biÕt.

T¹i sao phô n÷ lµ nh÷ng ngðêi ®¸ng ®ðîc t«n träng ?

Ngðêi phô n÷ cã vai trß quan träng

trong gia ®×nh vµ xa héi. Hä xøng ®¸ng

®ðîc mäi ngðêi t«n träng.

23
 Trong nh÷ng viÖc lµm dðíi ®©y, viÖc lµm nµo cña c¸c b¹n nam thÓ hiÖn
sù t«n träng phô n÷ ?
a) Khi lªn xe « t«, lu«n nhðêng c¸c b¹n n÷ lªn xe trðíc.
b) Chóc mõng c¸c b¹n n÷ nh©n ngµy Quèc tÕ Phô n÷.
c) Kh«ng thÝch lµm chung víi c¸c b¹n n÷ trong c«ng viÖc tËp thÓ.
d) Kh«ng thÝch ngåi c¹nh c¸c b¹n n÷.
Em t¸n thµnh hay kh«ng t¸n thµnh víi nh÷ng ý kiÕn sau ?
a) TrÎ em trai vµ trÎ em g¸i cã quyÒn ®ðîc ®èi xö b×nh ®¼ng.
b) Con trai bao giê còng giái h¬n con g¸i.
c) N÷ giíi ph¶i phôc tïng nam giíi.
d) Lµm viÖc nhµ kh«ng chØ lµ tr¸ch nhiÖm cña mÑ vµ chÞ, em g¸i.
®) ChØ nªn cho con trai ®i häc, cßn con g¸i ph¶i ë nhµ lao ®éng gióp ®ì
gia ®×nh.
Xö lÝ c¸c t×nh huèng sau :
a) Khi bá phiÕu bÇu trðëng nhãm phô tr¸ch Sao, c¸c b¹n nam bµn nhau
chØ bá phiÕu cho TiÕn v× b¹n Êy lµ con trai.
Em sÏ øng xö nhð thÕ nµo nÕu lµ mét thµnh viªn cña nhãm ?
b) Trong cuéc häp bµn vÒ kÕ ho¹ch g©y quü líp, khi c¸c b¹n n÷
ph¸t biÓu ý kiÕn, TuÊn nhón vai : “¤i dµo, bän con g¸i biÕt g× mµ
ph¸t biÓu kia chø !”.
Em sÏ lµm g× nÕu chøng kiÕn th¸i ®é cña TuÊn ?
Nh÷ng ngµy vµ tªn tæ chøc nµo dðíi ®©y dµnh riªng cho phô n÷ ?
a) Ngµy 8 th¸ng 3
b) Ngµy 20 th¸ng 10
c) Ngµy 2 th¸ng 9
d) Héi Phô n÷
®) C©u l¹c bé c¸c n÷ doanh nh©n
e) Héi Sinh viªn
H·y giíi thiÖu víi c¸c b¹n trong líp vÒ mét ngðêi phô n÷ (bµ, mÑ,
c« gi¸o, b¹n g¸i,...) mµ em yªu mÕn, kÝnh träng.

Cïng c¸c b¹n trong líp lËp kÕ ho¹ch tæ chøc Ngµy Quèc tÕ Phô n÷.

24
 Bµi 8

Hîp t¸c víi nh÷ng ngðêi

xung quanh

Líp 5A ®ðîc giao nhiÖm vô trång c©y ë vðên trðêng. C« gi¸o yªu cÇu
c¸c c©y trång xong ph¶i ngay ng¾n, th¼ng hµng.

= =

Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch tæ chøc trång c©y cña mçi tæ trong tranh ?
Víi c¸ch lµm nhð vËy, kÕt qu¶ trång c©y cña mçi tæ sÏ nhð thÕ nµo ?

25
 BiÕt hîp t¸c víi nh÷ng ngðêi xung quanh,
c«ng viÖc sÏ thuËn lîi vµ ®¹t kÕt qu¶ tèt h¬n.

]2 #B6 * + #'F,& ,<, ,-,

! #B6 #'f+ *E( ,<, '9, ,e( #!-
Tôc ng÷

Theo em, nh÷ng viÖc lµm nµo dðíi ®©y thÓ hiÖn sù hîp t¸c víi nh÷ng
ngðêi xung quanh ?
a) BiÕt ph©n c«ng nhiÖm vô cho nhau.
b) ViÖc cña ai, ngðêi nÊy biÕt.
c) Lµm thay c«ng viÖc cho ngðêi kh¸c.
d) Khi thùc hiÖn c«ng viÖc chung, lu«n bµn b¹c víi mäi ngðêi.
®) Hç trî, phèi hîp víi nhau trong c«ng viÖc chung.
e) §Ó ngðêi kh¸c lµm, cßn m×nh th× ch¬i.
Em cã t¸n thµnh víi nh÷ng ý kiÕn dðíi ®©y kh«ng ? V× sao ?
a) NÕu kh«ng biÕt hîp t¸c th× c«ng viÖc chung sÏ lu«n gÆp khã kh¨n.
b) ChØ hîp t¸c víi ngðêi kh¸c khi m×nh cÇn hä gióp ®ì.
c) ChØ nh÷ng ngðêi kÐm cái míi cÇn ph¶i hîp t¸c.
d) Hîp t¸c trong c«ng viÖc gióp em häc hái ®ðîc nhiÒu ®iÒu hay tõ
ngðêi kh¸c.
Theo em, viÖc lµm nµo dðíi ®©y lµ ®óng ?
a) §ðîc líp giao cho nhiÖm vô trang trÝ b¸o tðêng, ba b¹n T©m, Nga,
Hoan ph©n c«ng nhau : T©m viÕt tªn b¸o, Nga vÏ ®ðêng diÒm, cßn
Hoan th× s¾p xÕp c¸c bµi b¸o.
26
 b) H»ng tuÇn, c¸c hé gia ®×nh th«n §«ng cïng nhau lao ®éng lµm vÖ
sinh ®ðêng lµng, ngâ xãm. Long thðêng tù chän c«ng viÖc nhÑ nhµng
nhÊt, lµm cho nhanh ®Ó vÒ xem ti vi.
Em h·y cïng c¸c b¹n trong nhãm th¶o luËn ®Ó xö lÝ c¸c t×nh huèng sau :
a) TuÇn tíi, líp 5B tæ chøc h¸i hoa d©n chñ vµ tæ 2 ®ðîc giao nhiÖm vô
chuÈn bÞ cho cuéc vui nµy.
NÕu lµ thµnh viªn tæ 2, c¸c em dù kiÕn sÏ thùc hiÖn nhiÖm vô trªn
nhð thÕ nµo ?
b) Vµo dÞp hÌ, ba m¸ Hµ dù ®Þnh ®ða c¶ nhµ vÒ th¨m quª ngo¹i.
Theo c¸c em, b¹n Hµ nªn lµm g× ®Ó cïng gia ®×nh chuÈn bÞ cho
chuyÕn ®i xa ®ã ?

Em h·y liÖt kª theo mÉu sau nh÷ng viÖc m×nh cã thÓ hîp t¸c víi ngðêi
kh¸c (nh÷ng ngðêi trong gia ®×nh, b¹n bÌ, thÇy gi¸o, c« gi¸o, hµng xãm
l¸ng giÒng,...).

Sè Néi dung
Ngðêi hîp t¸c C¸ch hîp t¸c
thø tù c«ng viÖc

1 Trùc nhËt líp C¸c b¹n trong nhãm Ph©n c«ng mçi ngðêi mét viÖc :
b¹n quÐt líp, b¹n lau b¶ng,...

2 ...................... ..................................... ...................................................

3 ...................... ..................................... ...................................................

4 ...................... ..................................... ...................................................

5 ...................... ..................................... ...................................................

H»ng ngµy, thùc hiÖn viÖc hîp t¸c víi mäi ngðêi ë nhµ, ë trðêng, ë khu
d©n cð,...

27
 Bµi 9

EM Y£U quª hð¬ng

C©y ®a lµng em

Cø dÞp hÌ, Hµ l¹i ®ðîc bè mÑ cho vÒ th¨m quª. Tõ xa, em ®· nhËn ra

c©y ®a cæ thô ®Çu lµng.
D©n trong lµng kh«ng ai nhí c©y ®a cã tõ bao giê, bëi khi hä sinh ra th× ®·
thÊy “¤ng §a” råi. Buæi trða, c¸c c« b¸c ®i lµm ®ång vÒ thðêng ngåi nghØ dðíi

28
bãng m¸t cña c©y ®a. Nh÷ng lµn giã ®ång quª nhð gióp hä xua ®i mÖt nhäc.
Trªn cµnh c©y, chim hãt lÝu lo t¹o nªn mét khóc nh¹c nghe thËt vui tai.
Nh÷ng ngµy ë quª, Hµ thðêng cïng c¸c b¹n rñ nhau ra gèc c©y ®a trß
chuyÖn, vui ch¬i. Em cø nghÜ r»ng “¤ng ®a” sÏ ë ®©y víi lµng m·i m·i...
ThÕ mµ n¨m nay vÒ quª, Hµ ®ðîc nghe «ng kÓ r»ng, sau trËn lôt võa
qua “¤ng §a” bÞ “èm”, d©n lµng ®ang gãp tiÒn ®Ó ch÷a cho c©y.
Ngay tèi h«m ®ã, Hµ nhê «ng dÉn ®Õn nhµ b¸c trðëng th«n ®Ó gãp sè
tiÒn mµ em ®Þnh mua s¸ch ®äc trong dÞp hÌ. Hµ cÇu mong “¤ng §a” ®ðîc
khoÎ m¹nh vµ sèng m·i víi lµng em.
'%- Minh Kim Tróc

V× sao d©n lµng l¹i g¾n bã víi c©y ®a ?

B¹n Hµ ®ãng gãp tiÒn ®Ó lµm g× ? V× sao Hµ lµm nhð vËy ?

Quª hð¬ng mçi ngðêi chØ mét,

Nhð lµ chØ mét mÑ th«i.
Quª hð¬ng nÕu ai kh«ng nhí,
SÏ kh«ng lín næi thµnh ngðêi.

§ç trung qu©n

Theo em, trðêng hîp nµo dðíi ®©y thÓ hiÖn t×nh yªu quª hð¬ng ?

29
 a) Nhí vÒ quª hð¬ng mçi khi ®i xa.
b) Tham gia ho¹t ®éng tuyªn truyÒn phßng chèng c¸c tÖ n¹n x· héi ë
®Þa phð¬ng.
c) Gi÷ g×n vµ ph¸t huy truyÒn thèng tèt ®Ñp cña quª hð¬ng.
d) Quyªn gãp tiÒn cña ®Ó tu bæ di tÝch, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh
c«ng céng ë quª.
®) Kh«ng thÝch vÒ th¨m quª.
e) Tham gia trång c©y ë ®ðêng lµng, ngâ xãm.
Em t¸n thµnh víi nh÷ng ý kiÕn nµo dðíi ®©y ?
a) Tham gia x©y dùng quª hð¬ng lµ biÓu hiÖn cña t×nh yªu quª hð¬ng.
b) ChØ cÇn tham gia x©y dùng ë n¬i m×nh ®ang sèng.
c) ChØ ngðêi giµu míi cÇn cã tr¸ch nhiÖm ®ãng gãp x©y dùng quª hð¬ng.
d) CÇn ph¶i gi÷ g×n vµ ph¸t huy nghÒ truyÒn thèng cña quª hð¬ng.
Em h·y cïng c¸c b¹n trong nhãm th¶o luËn ®Ó xö lÝ c¸c t×nh huèng sau :
a) Th«n cña TuÊn ®ang lËp tñ s¸ch dïng chung. TuÊn b¨n kho¨n kh«ng
biÕt cÇn lµm g× ®Ó gãp phÇn x©y dùng tñ s¸ch...
C¸c em cã thÓ gîi ý gióp TuÊn nªn lµm nh÷ng viÖc g× ?
b) §éi thiÕu niªn quyÕt ®Þnh tæng vÖ sinh ®ðêng lµng vµo s¸ng thø b¶y.
S¸ng h«m Êy, ®ang chuÈn bÞ ®i th× H»ng chît nhí ®Õn mét chð¬ng
tr×nh trªn ti vi mµ b¹n ®· ®îi c¶ tuÇn...
Theo c¸c em, b¹n H»ng cÇn lµm g× khi ®ã ? V× sao ?

Em sÏ lµm g× ®Ó thÓ hiÖn t×nh yªu quª hð¬ng ?

H·y t×m hiÓu vÒ nh÷ng danh nh©n, nh÷ng phong tôc, tËp qu¸n tèt ®Ñp,
nh÷ng danh lam th¾ng c¶nh cña quª hð¬ng em vµ giíi thiÖu cho c¸c
b¹n cïng biÕt.

Sðu tÇm c¸c bµi th¬, bµi h¸t, tranh, ¶nh hoÆc viÕt, vÏ vÒ quª hð¬ng em.

30
 Bµi 10

Uû ban nh©n d©n

x· (phðêng) em

§Õn uû ban nh©n d©n phðêng

MÑ míi sinh em bÐ. H«m nay, bè ®i lµm giÊy khai sinh cho em. Nga
®i theo bè. §Õn trô së Uû ban nh©n d©n phðêng, thÊy cã rÊt nhiÒu
ngðêi, Nga hái bè :
-Bè ¬i, c¸c b¸c kia còng ®Õn ®©y ®Ó lµm giÊy khai sinh cho em bÐ
h¶ bè ?
31
 Bè tr¶ lêi :
- Kh«ng h¼n thÕ con ¹. Ngoµi lµm giÊy khai sinh cho em bÐ,
Uû ban nh©n d©n phðêng cßn lµm rÊt nhiÒu viÖc : x¸c nhËn chç ë ;
qu¶n lÝ viÖc x©y dùng trðêng häc, ®iÓm vui ch¬i cho trÎ em ; tæ chøc
tiªm chñng më réng,... C¸c c«ng viÖc nµy cÇn ph¶i lµm cÈn thËn, chÝnh
x¸c vµ ®óng ph¸p luËt, con ¹.

Bè Nga ®Õn Uû ban nh©n d©n phðêng ®Ó lµm g× ?

Ngoµi viÖc cÊp giÊy khai sinh, Uû ban nh©n d©n x· (phðêng) cßn
lµm nh÷ng viÖc g× ?

Uû ban nh©n d©n xa (phðêng) lu«n ch¨m

sãc vµ b¶o vÖ c¸c quyÒn lîi cña ngðêi d©n,

®Æc biÖt lµ trÎ em. Do ®ã, mäi ngðêi ®Òu

ph¶i t«n träng vµ gióp ®ì Uû ban lµm viÖc.

Trong nh÷ng viÖc sau, viÖc nµo cÇn ®Õn Uû ban nh©n d©n x· (phðêng)
®Ó gi¶i quyÕt ?
a) §¨ng kÝ t¹m tró cho kh¸ch ë l¹i nhµ qua ®ªm.
b) CÊp giÊy khai sinh cho em bÐ.
c) X¸c nhËn hé khÈu ®Ó ®i häc, ®i lµm,...
d) Tæ chøc c¸c ®ît tiªm v¸c-xin phßng bÖnh cho trÎ em.
®) Tæ chøc gióp ®ì c¸c gia ®×nh cã hoµn c¶nh khã kh¨n.

32
 e) X©y dùng trðêng häc, ®iÓm vui ch¬i cho trÎ em, tr¹m y tÕ,...
g) Mõng thä ngðêi giµ.
h) Tæng vÖ sinh lµng xãm, phè phðêng.
i) Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng khuyÕn häc (khen thðëng häc sinh giái,
trao häc bæng cho häc sinh nghÌo vðît khã,...).

Em sÏ lµm g× trong c¸c t×nh huèng sau ?

a) Uû ban nh©n d©n x· (phðêng) tæ chøc lÊy ch÷ kÝ ñng hé c¸c n¹n nh©n
chÊt ®éc da cam.
b) §µi ph¸t thanh cña Uû ban nh©n d©n phðêng th«ng b¸o lÞch ®Ó
häc sinh tham gia sinh ho¹t hÌ t¹i Nhµ v¨n ho¸ cña phðêng.
c) Phðêng ph¸t ®éng phong trµo quyªn gãp s¸ch vë, ®å dïng häc tËp,
quÇn ¸o,... ñng hé trÎ em vïng bÞ lò lôt.

Nh÷ng hµnh vi, viÖc lµm nµo dðíi ®©y lµ phï hîp khi ®Õn Uû ban nh©n d©n
x· (phðêng) ?
a) Nãi chuyÖn to trong phßng lµm viÖc.
b) Chµo hái khi gÆp c¸c b¸c c¸n bé Uû ban nh©n d©n x· (phðêng).
c) XÕp thø tù ®Ó ®îi gi¶i quyÕt c«ng viÖc.

Em cã ®Ò nghÞ g× víi Uû ban nh©n d©n x· (phðêng) vÒ c¸c ho¹t ®éng

ch¨m sãc, gi¸o dôc trÎ em t¹i ®Þa phð¬ng (x©y dùng trðêng häc, tr¹m
y tÕ, s©n ch¬i ; tæ chøc ngµy TÕt thiÕu nhi, ngµy r»m Trung thu,...) ?

Tham gia c¸c ho¹t ®éng do Uû ban nh©n d©n x· (phðêng) tæ chøc cho
trÎ em.

33
 Bµi 11

em Y£U Tæ quèc ViÖt Nam

- D©n téc ViÖt Nam cã

hµng ngh×n n¨m v¨n hiÕn
vµ truyÒn thèng ®Êu tranh
dùng nðíc, gi÷ nðíc rÊt
®¸ng tù hµo.
- ViÖt Nam tõ mét nðíc
ph¶i nhËp khÈu g¹o ®· trë
thµnh mét trong nh÷ng nðíc
cã lðîng g¹o xuÊt khÈu lín
nhÊt trªn thÕ giíi. Ngoµi ra,
nðíc ta cßn xuÊt khÈu cµ phª,
chÌ, thuû, h¶i s¶n,...
- Nðíc ta ®· x©y dùng
®ðîc nhiÒu c«ng tr×nh lín nhð :
P ']( 7N, (X,& 'b 7=,& (! B+ ](

nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh,

nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn Ph¶ L¹i II,
cÇu Mü ThuËn, hÇm ®ðêng bé
qua ®Ìo H¶i V©n,...
- TÝnh ®Õn n¨m 2005,
ViÖt Nam cã VÞnh H¹ Long,
Cè ®« HuÕ, Phè cæ Héi An,
Di tÝch Mü S¬n, Vðên quèc
gia Phong Nha - KÎ Bµng,
Nh· nh¹c cung ®×nh HuÕ,
Kh«ng gian v¨n ho¸ cång
chiªng T©y Nguyªn ®·
®ðîc UNESCO c«ng nhËn
lµ di s¶n thÕ giíi. V,' E -,&
34
Qua c¸c th«ng tin trªn, em cã c¶m nghÜ g× vÒ ®Êt nðíc vµ con ngðêi
ViÖt Nam ?

Em cßn biÕt thªm nh÷ng g× vÒ Tæ quèc cña chóng ta (c¸c truyÒn thèng
v¨n ho¸ ; c¸c thµnh tùu vÒ sù ph¸t triÓn kinh tÕ, gi¸o dôc ; c¸c danh lam
th¾ng c¶nh,...).

ViÖt Nam lµ mét ®Êt nðíc tð¬i ®Ñp vµ cã

truyÒn thèng v¨n ho¸ l©u ®êi. ViÖt Nam ®ang
thay ®æi, ph¸t triÓn tõng ngµy.

Em yªu Tæ quèc ViÖt Nam vµ tù hµo m×nh

lµ ngðêi ViÖt Nam. Em sÏ cè g¾ng häc tËp,
rÌn luyÖn tèt ®Ó mai sau gãp phÇn dùng x©y
®Êt nðíc.

Em h·y cho biÕt c¸c mèc thêi gian vµ ®Þa danh sau liªn quan ®Õn nh÷ng
sù kiÖn nµo cña ®Êt nðíc ta ?
a) Ngµy 2 th¸ng 9 n¨m 1945
b) Ngµy 7 th¸ng 5 n¨m 1954
c) Ngµy 30 th¸ng 4 n¨m 1975
d) S«ng B¹ch §»ng
®) BÕn Nhµ Rång

35
 e) C©y ®a T©n Trµo

Em h·y t×m nh÷ng h×nh ¶nh vÒ ViÖt Nam trong c¸c tranh, ¶nh dðíi ®©y :

Em h·y kÓ vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh hoÆc mét di tÝch lÞch sö cña
nðíc ta mµ em biÕt.

Em h·y vÏ mét bøc tranh vÒ ®Êt nðíc hoÆc con ngðêi ViÖt Nam.

Em mong muèn khi lín lªn sÏ lµm g× ®Ó gãp phÇn x©y dùng ®Êt nðíc ?

Em h·y cïng c¸c b¹n tæ chøc mét cuéc triÓn l·m nhá vÒ phong c¶nh vµ
c¸c thµnh tùu kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi cña ViÖt Nam.
H·y sðu tÇm c¸c bµi h¸t, bµi th¬ ca ngîi ®Êt nðíc ViÖt Nam.

36
 Bµi 12

Em yªu hoµ b×nh

R,' 4(R, E#' !( ]( "V +A6 "!6 T ,L+ "-+

,& 6 2'A,& ,:+

1. Trong kho¶ng thêi gian tõ n¨m 1900 ®Õn n¨m 2000, c¸c cuéc chiÕn tranh
vµ xung ®ét trªn thÕ giíi ®· lµm cho h¬n 2 triÖu trÎ em bÞ chÕt, h¬n 6 triÖu
trÎ em bÞ thð¬ng tÝch, tµn phÕ, 20 triÖu trÎ em ph¶i sèng b¬ v¬ do bÞ mÊt
nhµ cöa, h¬n 300 000 trÎ ë ®é tuæi thiÕu niªn bÞ buéc ph¶i ®i lÝnh, cÇm
sóng giÕt ngðêi.
'%- "A- 3\# 2Q -

2. Cuéc chiÕn tranh x©m lðîc do ®Õ quèc MÜ tiÕn hµnh ë ViÖt Nam ®·
lµm cho gÇn 3 triÖu ngðêi chÕt, 4,4 triÖu ngðêi bÞ tµn tËt, 2 triÖu ngðêi
nhiÔm chÊt ®éc da cam ®ang bÞ di chøng ; nhiÒu thµnh phè, lµng m¹c,
®ðêng s¸, di tÝch lÞch sö vµ v¨n ho¸,... bÞ ph¸ huû.
37
3. Lµ mét d©n téc yªu chuéng hoµ b×nh, nh©n d©n ViÖt Nam lu«n s¸t c¸nh
cïng víi nh©n d©n tiÕn bé trªn thÕ giíi trong viÖc b¶o vÖ hoµ b×nh,
chèng chiÕn tranh.

'X 'd 2V#' ,c`# &36P, 'V S,' #b,& ,'B, $B, ]( 2'8 #'(+ '- "S,'

Em cã nhËn xÐt g× vÒ cuéc sèng cña ngðêi d©n, ®Æc biÖt lµ trÎ em,
ë c¸c vïng cã chiÕn tranh ?

ChiÕn tranh g©y ra nh÷ng hËu qu¶ g× ?

§Ó thÕ giíi kh«ng cßn chiÕn tranh, ®Ó mäi ngðêi ®Òu ®ðîc sèng trong
hoµ b×nh, chóng ta cÇn ph¶i lµm g× ?

TrÎ em cã quyÒn ®ðîc sèng trong hoµ b×nh

vµ cã tr¸ch nhiÖm tham gia c¸c ho¹t ®éng
b¶o vÖ hoµ b×nh phï hîp víi kh¶ n¨ng.

38
Em t¸n thµnh víi nh÷ng ý kiÕn nµo dðíi ®©y ? V× sao ?
a) ChiÕn tranh kh«ng mang l¹i cuéc sèng h¹nh phóc cho con ngðêi.
b) ChØ trÎ em c¸c nðíc giµu míi cã quyÒn ®ðîc sèng trong hoµ b×nh.
c) ChØ nhµ nðíc vµ qu©n ®éi míi cã tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ hoµ b×nh.
d) Nh÷ng ngðêi tiÕn bé trªn thÕ giíi ®Òu ®Êu tranh cho hoµ b×nh.
Nh÷ng hµnh ®éng, viÖc lµm nµo dðíi ®©y thÓ hiÖn lßng yªu hoµ b×nh ?
a) ThÝch ch¬i vµ cæ vò cho c¸c trß ch¬i b¹o lùc.
b) BiÕt thð¬ng lðîng, ®èi tho¹i ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn.
c) §oµn kÕt, h÷u nghÞ víi c¸c d©n téc kh¸c.
d) ThÝch dïng b¹o lùc víi ngðêi kh¸c.
Em biÕt nh÷ng ho¹t ®éng v× hoµ b×nh nµo trong c¸c ho¹t ®éng dðíi ®©y ?
a) §i bé v× hoµ b×nh.
b) VÏ tranh vÒ chñ ®Ò “Em yªu hoµ b×nh”.
c) DiÔn ®µn “TrÎ em v× mét thÕ giíi kh«ng cßn chiÕn tranh”.
d) MÝt tinh, lÊy ch÷ kÝ ph¶n ®èi chiÕn tranh x©m lðîc.
®) ViÕt thð, göi quµ ñng hé trÎ em vµ nh©n d©n c¸c vïng cã chiÕn tranh.
e) Giao lðu víi thiÕu nhi quèc tÕ.
g) ViÕt thð kÕt b¹n víi thiÕu nhi c¸c ®Þa phð¬ng kh¸c, c¸c nðíc kh¸c.
Em ®· tham gia nh÷ng ho¹t ®éng nµo trong c¸c ho¹t ®éng trªn ?
Sðu tÇm vµ kÓ l¹i mét c©u chuyÖn, mét tÊm gð¬ng cña thiÕu nhi
ViÖt Nam hoÆc thÕ giíi tham gia c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ hoµ b×nh,
chèng chiÕn tranh.

Sðu tÇm tranh, ¶nh, bµi th¬, bµi h¸t, bµi b¸o,... vÒ cuéc sèng cña trÎ
em vµ nh©n d©n nh÷ng vïng cã chiÕn tranh ; vÒ c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ
hoµ b×nh, chèng chiÕn tranh cña trÎ em ViÖt Nam vµ thÕ giíi.
VÏ tranh vÒ chñ ®Ò “Em yªu hoµ b×nh”.
Tham gia c¸c ho¹t ®éng v× hoµ b×nh do líp, trðêng hoÆc ®Þa phð¬ng
tæ chøc.
39
 Bµi 13
em t×m hiÓu
vÒ Liªn hîp quèc

1. Liªn hîp quèc lµ tæ chøc quèc tÕ lín nhÊt,

®ðîc thµnh lËp vµo ngµy 24 th¸ng 10 n¨m
1945. TÝnh ®Õn n¨m 2005, Liªn hîp quèc
bao gåm 191 quèc gia thµnh viªn. H¬n
nöa thÕ kØ qua, Liªn hîp quèc ®· cã nhiÒu
ho¹t ®éng tÝch cùc nh»m thiÕt lËp hoµ b×nh
vµ c«ng b»ng trªn toµn thÕ giíi.
C«ng ðíc Quèc tÕ vÒ QuyÒn trÎ em ®·
®ðîc Liªn hîp quèc th«ng qua ngµy 20
th¸ng 11 n¨m 1989.

0f 1_ (<, 'a. /3\#

2E( (3 X# -! S

]2 .'(<, 'Y. #d!

7E( ']( DZ,& (<,

40
2. Ngµy 20 th¸ng 9 n¨m 1977, ViÖt Nam gia nhËp Liªn hîp quèc vµ
trë thµnh thµnh viªn thø 149 cña tæ chøc nµy. Tõ ®ã ®Õn nay, nðíc ta
lu«n hîp t¸c chÆt chÏ víi c¸c nðíc thµnh viªn kh¸c trong c¸c ho¹t ®éng
nh»m thùc hiÖn môc tiªu cña Liªn hîp quèc. §ång thêi, nhiÒu c¬ quan
cña Liªn hîp quèc hiÖn ®ang cã mÆt t¹i ViÖt Nam ®Ó gióp ®ì nh©n d©n
ta x©y dùng ®Êt nðíc.

Em biÕt g× vÒ tæ chøc Liªn hîp quèc qua c¸c th«ng tin trªn ?
Nðíc ta cã quan hÖ nhð thÕ nµo víi Liªn hîp quèc ?

Lµ mét nðíc thµnh viªn cña Liªn hîp quèc,

chóng ta cÇn t«n träng vµ hîp t¸c víi c¸c
c¬ quan Liªn hîp quèc ë ViÖt Nam thùc hiÖn
c¸c ho¹t ®éng v× hoµ b×nh, c«ng b»ng vµ
tiÕn bé xa héi.

Em t¸n thµnh víi nh÷ng ý kiÕn nµo dðíi ®©y ? V× sao ?

a) Liªn hîp quèc lµ tæ chøc cña c¸c nðíc giµu.
b) Liªn hîp quèc bao gåm tÊt c¶ c¸c nðíc trªn thÕ giíi.
c) C«ng ðíc Quèc tÕ vÒ QuyÒn trÎ em lµ do Liªn hîp quèc so¹n th¶o
vµ th«ng qua.
d) Liªn hîp quèc rÊt quan t©m ®Õn trÎ em vµ lu«n ®Êu tranh cho c¸c
quyÒn cña trÎ em.
®) T«n träng vµ hîp t¸c víi c¸c c¬ quan Liªn hîp quèc lµ viÖc cña
ngðêi lín.
H·y kÓ mét viÖc lµm cña Liªn hîp quèc mang l¹i lîi Ých cho trÎ em.

Sðu tÇm trªn s¸ch b¸o, ti vi mét ho¹t ®éng cña Liªn hîp quèc
(ë nðíc ta hoÆc trªn thÕ giíi) vµ kÓ l¹i cho c¸c b¹n trong nhãm cïng nghe.
41
 Bµi 14

B¶o vÖ
tµi nguyªn thiªn nhiªn

(N, /3< 2'!,' "S,'

- Tµi nguyªn thiªn nhiªn (má quÆng, nguån nðíc ngÇm, kh«ng khÝ,
®Êt trång, ®éng thùc vËt quý hiÕm,...) do thiªn nhiªn ban tÆng, cã Ých
cho cuéc sèng con ngðêi.
-Con ngðêi khai th¸c vµ sö dông tµi nguyªn thiªn nhiªn trong s¶n xuÊt,
ph¸t triÓn kinh tÕ (khai th¸c dÇu má, than ®¸ ®Ó phôc vô c«ng nghiÖp
vµ ®êi sèng con ngðêi ; dïng søc nðíc ®Ó ch¹y m¸y ph¸t ®iÖn ;

42
sö dông ¸nh n¾ng mÆt trêi ®Ó cung cÊp n¨ng lðîng trong s¶n xuÊt
vµ sinh ho¹t,...).
- HiÖn nay, nhiÒu nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn ®ang dÇn bÞ c¹n kiÖt
(má quÆng, dÇu má, nðíc ngÇm,...) ; rõng nguyªn sinh bÞ tµn ph¸.
Con ngðêi ®ang ®øng trðíc nguy c¬ thiÕu nðíc, thiÕu n¨ng lðîng,
kh«ng khÝ bÞ « nhiÔm,...
- ThÕ giíi ®ang thùc hiÖn nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó b¶o vÖ tµi nguyªn
thiªn nhiªn (sö dông tµi nguyªn thiªn nhiªn tiÕt kiÖm vµ hîp lÝ,
b¶o vÖ nguån nðíc, kh«ng khÝ,...).

Tµi nguyªn thiªn nhiªn mang l¹i lîi Ých g× cho em vµ mäi ngðêi ?
Chóng ta cÇn ph¶i lµm g× ®Ó b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn ?

B¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn lµ b¶o vÖ

cuéc sèng cña con ngðêi h«m nay vµ mai sau.

Theo em, nh÷ng tõ ng÷ nµo dðíi ®©y chØ tµi nguyªn thiªn nhiªn ?

a) §Êt trång h) ¸nh s¸ng mÆt trêi

b) Rõng i) Vðên cµ phª
c) §Êt ven biÓn k) Nhµ m¸y xi m¨ng
d) C¸t l) Hå nðíc tù nhiªn
®) Má than m) Th¸c nðíc
e) Má dÇu n) Tói nðíc ngÇm
g) Giã

43
 Em h·y t×m hiÓu vµ giíi thiÖu vÒ mét tµi nguyªn thiªn nhiªn cña
nðíc ta.

Em t¸n thµnh hay kh«ng t¸n thµnh víi nh÷ng ý kiÕn dðíi ®©y ?

a) Tµi nguyªn thiªn nhiªn kh«ng bao giê c¹n kiÖt.

b) NÕu kh«ng sö dông tiÕt kiÖm vµ hîp lÝ, ®Õn mét giät nðíc s¹ch còng
sÏ kh«ng cßn.
c) B¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn lµ b¶o vÖ quyÒn ®ðîc sèng vµ
ph¸t triÓn trong m«i trðêng an toµn, trong lµnh cña trÎ em.

Nh÷ng viÖc lµm nµo dðíi ®©y lµ b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn ?

a) Kh«ng khai th¸c nðíc ngÇm bõa b·i.

b) §èt rÉy lµm ch¸y rõng.

c) Ph¸ rõng ®Çu nguån.

d) S¨n b¾t c¸c loµi thó quý hiÕm.

®) Sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn, nðíc, giÊy viÕt,...

e) X©y dùng c¸c khu b¶o tån thiªn nhiªn, c¸c vðên quèc gia.

Em h·y cïng c¸c b¹n th¶o luËn t×m mét vµi biÖn ph¸p sö dông tiÕt kiÖm
tµi nguyªn thiªn nhiªn (tiÕt kiÖm ®iÖn, nðíc, chÊt ®èt,...).

Thùc hiÖn tiÕt kiÖm ®iÖn, nðíc, chÊt ®èt, s¸ch vë,...

T×m hiÓu vÒ mét nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn t¹i ®Þa phð¬ng.

44
 Môc lôc
0!,&

Em lµ häc sinh líp 5 3

Cã tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc lµm cña m×nh 6
Cã chÝ th× nªn 9
Nhí ¬n tæ tiªn 12
T×nh b¹n 16
KÝnh giµ, yªu trÎ 19
T«n träng phô n÷ 22
Hîp t¸c víi nh÷ng ngðêi xung quanh 25
Em yªu quª hð¬ng 28
Uû ban nh©n d©n x· (phðêng) em 31
Em yªu Tæ quèc ViÖt Nam 34
Em yªu hoµ b×nh 37
Em t×m hiÓu vÒ Liªn hîp quèc 40
B¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn 42