CUMHURĠYET DÖNEMĠ’NDE COġKU VE HEYECANI DĠLE GETĠREN METĠNLER (ġĠĠR)

ÖZ (SAF) ġĠĠR SERBEST NAZIM VE MĠLLĠ EDEBĠYAT ZEVK VE GARĠP HAREKETĠ TOPLUMCU ġĠĠR ZEVK VE
Şiir dili her şeyin üstündedir TOPLUMCU ġĠĠR ANLAYIġINI SÜRÜDREN ġĠĠR (1. YENĠ) ANLAYIġINI ÖN PLANA
Amaç iyi ve güzel şiir yazmaktır. (1920- 1940) (1920- 1950) (1940- 1950) ÇIKARANLAR
Kendilerine özgü bir imge (1940- 1960)
düzenleri vardır. Dilin kalabalıkları harekete Kurtuluş Savaşı’nın etkilerinin Orhan Veli, Melih Cevdet ve
Şiiri, soylu bir sanat olarak kabul geçiren gücünden sürdüğü dönemde ortaya çıkmış, Oktay Rifat’ın Garip adlı ortak bir Yoksulluk, ezilmişlik, eşitlik,
ederler. yararlanmışlardır.(Söylev üslubu) dünyadaki milliyetçilik akımından şiir kitabı yayımlamaları ve bu yalnızlık gibi toplumsal konuları
İçsel, bireyci bir yaklaşımla insanı Geniş kitlelere hitap etmek ve etkilenmişlerdir. kitabın ön sözünde Orhan Veli’nin ele almışlardır.
anlatırlar. onları harekete geçirmek Anadolu halkının hayatını, sanat şiir anlayışlarını ortaya Çeşitli felsefe- ve ideolojilerden
En değerli şey dizedir. Şiirde amacıyla yazmışlardır. anlayışını, kültürünü ve zevklerini koymasıyla yerleşik bütün şiir beslenmişlerdir.
biçim kaygısı ve ahenk önemlidir. Şiir diline yeni ifade ve kavramları şiirlerinde konu olarak ele aldılar. anlayışlarına bir karşı koyuş Ele aldıkları konu ve hitap ettikleri
Hece ölçüsünü kullanırlar. sokmuşlardır. Milli kültüre yöneldiler. sergilenmiştir. kesime uygun olarak sade bir dil
Sembolizmden etkilenmişlerdir. Toplumsal konuları dile Şiirde ahenk, ses akışı ve yapı Şiirde ölçü ve kafiyeyi kullanmışlardır.
Gizemciik, simgecilik, bireysellik getirmişlerdir. Emek, sömürü, özellikleri bakımından öz şiir reddetmişlerdir. Nazım Hikmet ve serbest nazım,
esastır. İmge ve çağrışımlardan baskı, başkaldırı gibi konular öne anlayışına yakındırlar. Serbest nazmı benimsemişlerdir. şiirlerde etkilidir.
yararlanmışlardır. çıkmıştır. Halk şiiri nazım biçimlerini ve hece Onlara göre süslü, sanatlı, Toplumsal konular bireysel bir
Ruh, aşk, ölüm, masal, rüya Onlara göre sanatçı, toplumun ölçüsünü kullandılar. şairane söyleyişler gereksizdir. bakış açısıyla dile getirilmiştir.
temalarını çokça işlemişlerdir. ruh mühendisidir. Nazım birimi olarak dörtlüğü Sıradan söyleyişler ve halk ağzı
TEMSĠLCĠLER: Toplum için sanat anlayışı benimsediler. şiir diline girmelidir. TEMSĠLCĠLER:
Cahit Sıtkı Tarancı esastır. Yalın, sade, süssüz bir anlatımları Sıradan insanlar ve her konu Rıfat Ilgaz
Necip Fazıl Kısakürek Şiirde daha önce işlenmemiş vardır. şiirde yer almalıdır. Cahit Irgat
Ahmet Muhip Dıranas konuları işlemişlerdir. Kültür Haftası, Hisar, Çınaraltı, Toplumda görülen aksaklıkları, Abdülkadir Meriçboyu
Ahmet Hamdi Tanpınar Biçimden çok içeriğe önem Ağaç şiirlerini yayımladıkları şiirin doğal akışını bozmadan Suat Taşer
Yedi MeĢaleciler vermişlerdir. dergilerdir. vermek gerekir. Enver Gökçe
Beş Hececilere tepki olarak Serbest ölçüyle şiirler yazmışlar, Bu akıma mensup şairlerin
ortaya çıkmışlardır. Milli serbest nazmı kullanmışlardır. TEMSĠLCĠLER: şiirlerinde, dadaizm ve
edebiyatçıların gerçekten uzak, Fütürizmin etkisi vardır. Arif Nihat Asya sürrealizmin izleri görülür.
duygusal memleketçiliklerine Kemalettin Kamu
karşı çıkmışlardır. TEMSĠLCĠLER: Orhan Şaik Gökyay TEMSĠLCĠLER:
Sanat, sanat için anlayışını Nazım Hikmet Ran Ahmet Kutsi Tecer Orhan Veli Kanık
benimserler. Zeki Ömer Defne Melih Cevdet Anday
Onlara göre Batılı ilkelerle sanat BeĢ Hececiler Oktay Rifat Horozcu
yapılmalı, geleneksel temalar Anadolu halkı, memleket sevgisi ve
yerine yeni temalar bulunmalıdır. kahramanlık gibi temalara öncelik
Şiirde konu zenginliğini sağlamak veren şairler, 1. Dünya Savaşı
için hayalden yararlanırlar. yıllarında yazmaya başlamışlardır.
Şiirde heceyi kullanmışlardır.
Çarpıcı imge ve benzetmelerle TEMSĠLCĠLER:
zenginleştirdikleri şiirleri, ustalıkla Orhan Seyfi Orhon
yapılmış tablo gibidir. Faruk Nafiz Çamlıbel
Sembolizmin etkisindedirler. Halit Fahri Ozansoy
“Canlılık, İçtenlik, daima yenilik” Enis Behiç Koryürek
ilkeleridir. Yusuf Ziya Ortaç
Edebiyatımızda kısa süreli bir
yankı uyandırmışlar, hedeflerine
ulaşamadan dağılmışlardır.
TEMSĠLCĠLER:
Cevdet Kudret Solok
Vasfi Mahir Kocatürk
Ziya Osman Saba
Yaşar Nabi Nayır
Sabri Esat Siyavuşgil
Kenan Hulusi Koray
Muammer Lütfi Bahşi
5
 …. DEVAMI…. CUMHURĠYET DÖNEMĠ’NDE COġKU VE HEYECANI DĠLE GETĠREN METĠNLER (ġĠĠR)

GARĠP DIġINDA YENĠLĠĞĠ ĠKĠNCĠ YENĠ ĠKĠNCĠ YENĠ SONRASI 1980 SONRASI ġĠĠR CUMHURĠYET DÖNEMĠ’NDE
SÜRDÜREN ġĠĠR (1940- 1960) (1950- 1965) TOPLUMCU ġĠĠR HALK ġĠĠRĠ
Garip, 2. Yeni gibi topluluklara (1960- 1980) 1980 sonrası Türk şiirinde belirli
katılmamışlardır. İdeolojilerini Garipçilerin şiiri basite ve ortak özelliklere sahip yeni bir Eski halk şairleri okuma-yazma
şiirlerine temel yapmamışlardır. indirgemelerine tepki olarak Sosyal ve politik sorunlar karşısında edebi hareket yoktur. bilmez geleneksel usta-çırak
Yeni bir, bakış açısı ve üslup doğmuştur. bireyin eleştirel duruşunu ve Kültür ve medeniyet tarihimizin ilişkisi içinde yetişirken günümüz
aramışlardır. Lirizmi kaybet- 2. Yenicilere göre şiirde hikâyeci özgürlük arayışını yansıtmışlardır. konu ve kavramlarına imge halk şairlerinin çoğu okuma
meden yeniliği sürdürmüşlerdir. anlatım yolu terk edilmelidir. Onlara göre şiir, toplum bilincini düzeyinde sıkça göndermeler yazma bilmektedir.
Serbest şiire bağlı kalmışlardır. Çünkü şiir, hikâye değildir. uyaran ve toplumu dönüştüren yapmışlardır. Eskiden “cönk”lerle ve sözlü
Kendi tarzlarını yenileme ve Anlatım kapalı ve soyut olmalıdır. bilincin sesidir. Düz yazıya yaklaşan bir üslupları gelenekle yayılan halk şiiri bu
değiştirme ihtiyacı hissetmişlerdir. Söyleyiş anlamdan daha Üslupta slogan ve söylev üslubu vardır. asırda radyo, televizyon, gazete,
TEMSĠLCĠLER: Fazıl Hüsnü önemlidir. İmge ve söz ağır basar. İkinci Yeni şiirinin imge, kapalı dergi gibi yayın araçlarıyla her
Dağlarca, Behçet Necatigil, Cahit sanatlarına önem vermişlerdir. Şairler kendilerini toplumun sözcüsü anlatım ve uzak çağrışım kesimden insana
Külebi, Asaf Halet Çelebi Şiirin üslubu, konuşma dilinden olarak kabul etmişlerdir. anlayışından etkilenmişlerdir. ulaşabilmektedir.
Maviciler uzak, özgün ve mantık Geleceğe inanç, ümit, direnme ve Eski dönemlerde aşk, ölüm
Garip akımına karşı çıkmışlar, dokusundan arındırılmış sorgulama isteği temaların genel TEMSĠLCĠLER: gurbet vb. konular işlenirken
şiirin basit olamayacağını, zengin olmalıdır. özelliğidir. Enis Batur değişim ve gelişime paralel
benzetmeli, içli, derin olması Şiir; felsefi anlayış, mutlak Şiir dili ve söyleyişinde aşırılıktan Nurullah Genç olarak konular da artmış bunun
gerektiğini savunmuşlardır. gerçeği bulma ve problemlere kaçınmışlardır. Açık anlatıma Haydar Ergülen tabii sonucu olarak halk şairleri
Şairane, sanatlı söyleyişi çözüm üretme sanatı değildir. yönelmişlerdir. Hüseyin Atlansoy de bu konulara uzak durmamıştır
benimsemişlerdir. Divan şiirinin Ahlaki değerle erdem, gerçek gibi Somut şiir anlayışına sahiptirler. Veysel Çolak İşçi sorunu, yoksulluk gibi yeni
imgelerinden de yararlan- değerler, şiirin amacı Toplumcu şair; milli, toplumsal ve Metin Cengiz ve güncel konulara da yer
mışlardır. Geleneği reddet- olmamalıdır. evrensel sorunlar karşısında şiiri bir Seyyit Nezir vermişlerdir.
memişlerdir. Nazım Hikmet’ten Şiirde ahenk, ölçü ve kafiye ile araç olarak görmüş, mücadelede Tuğrul Keskin Bu asırda folklor çalışmaları,
etkilenerek toplumsal gerçek- değil; musiki ve anlatım toplumun sözcülüğünü yapmış, üniversitelerin “halkbilimi” dersleri
çilere yaklaşmışlardır. Şiiri zenginliğiyle sağlanmalıdır. şiirden kitleleri harekete geçiren bir koymaları, halk edebiyatının
ideolojinin aracı haline getir- Özellikle insanı aşırı bir güç olarak yararlanmak istemiştir. desteklenmesi bu geleneğin
memişlerdir. Bireyin duygusal soyutlama ile anlatmayı amaç Biçimden çok içeriğe önem devamını sağlamada önemli bir
dünyasını öne çıkarmışlardır. edinmişlerdir. İçsel, bireyci bir şiir vermişlerdir. Serbest nazım paya sahiptir.
TEMSĠLCĠLER: Attila İlhan, anlayışıdır. geleneğini sürdürmüşlerdir. Sivas, Erzurum, Kars, Konya,
Ahmet Oktay, Ferit Edgü Modern çağda yaşayan bireyin Kayseri gibi illerde düzenlenen
Hisarcılar topluma ve kendisine TEMSĠLCĠLER: “ÂĢık Bayramları” da halk
Eski şiirimizden, milli kültür ve yabancılaşması, bunalım, İsmet Özel edebiyatının unutulmasını
edebiyatımızdan kopmadan yeni yalnızlık gibi temalar öne Süreyya Berfe önleyen önemli unsurlardandır.
ve güzel bir şiir sergilemek çıkmıştır. Ataol Behramoğlu Bu dönemde şairler, yapısal
amacındadırlar. Sürrealizm öne çıkmıştır. Nihat Behram değişikliklere gitmemişler,
Şiiri çıkmaza soktukları ve Refik Durbaş geleneksel biçim ve türleri devam
yozlaştırdıklarını düşündükleri 1. TEMSĠLCĠLER: Ahmet Arif ettirmişlerdir.
ve 2.Yeni’ye karşı çıkmışlardır. Cemal Süreya Can Yücel Konuşma dilinden
Onlara göre sanatta yenilik olmalı Edip Cansever uzaklaşmamışlar, yalın bir
ama eskiyle bağlar kopmamalıdır. Sezai Karakoç anlatımı tercih etmişlerdir.
Yaşayan dil esas olmalıdır. Ece Ayhan Şiirler büyük ölçüde saz eşliğinde
Sanat bir propaganda aracı Turgut Uyar söylenmeye devam etmiştir.
değildir. İlhan Berk
TEMSĠLCĠLER: Mehmet Çınarlı, Ülkü Tamer TEMSĠLCĠLER:
İlhan Geçer, Gültekin Samanoğ- Âşık Veysel Şatıroğlu
lu, Yavuz Bülent Bakiler, Mustafa Karslı Murat Çobanoğlu
Necati Karaer, Bekir Sıtkı Âşık Mahzuni Şerif
Erdoğan, Munis Faik Ozansoy Şeref Taşlıova
Mistik Duyarlılıkla Eser Abdurrahim Karakoç
Verenler Âşık Feymani
TEMSĠLCĠLER: Erdem Bayazıt, Âşık Reyhanî
Cahit Zarifoğlu, Hilmi Yavuz -6-