T.C.

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ

ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
ELEKTRONİK DEVRELER LABORATUVARI I DENEY
RAPORU

Öğrenci No - Ad-Soyadı : 1030210058-Muhammed Conger

1-) Deneyin Adı : Ohm ve Kirchoff kanunlarının analog avometreler ile yapılan ölçümler sonucu
deneysel olarak gözlemlenmesi.

2-)Deneyin Yapılış Tarihi : 30.09.2019

3-)Deneyin Amacı : Analog avometreler kullanılarak devre üzerinde Ohm ve Kirchoff kanunlarının
deneysel olarak gözlemlenmesi hedeflenmiştir. Burada amaç ohm kanununun V=I.R prensibi gereğince analog
avometreler ile elde edilen ölçümler yardımıyla kanunun deneysel olarak gözlemlenmesidir.

Teorik bilgiler:

Bir doğru akım devresinde, bir direnç üzerinden akan akım, elemanın uçlarına uygulanan gerilimle doğru,
elemanın direnci ile ters orantılıdır. Buna ohm kanunu (I=V/R) denir. Bir DC devrede kapalı bir çevredeki gerilim
düşümlerinin cebirsel toplamı sıfırdır. Buna Kirchoff’un gerilim kanunu denir. Bir düğüm noktasına gelen ve
giden akımlar birbirine eşittir. Buna da Kirchoff’un akım kanunu denir.

4-) Deneyin Yapılışı :

1-Aşağıdaki şekilde verilen devreyi kurunuz.

2-R1 direnci üzerindeki gerilimi ve üzerinden akan akımı ölçerek Ohm Kanunun geçerliliğini gözleyiniz.

3-Gözlerdeki elemanlar üzerindeki gerilimleri ölçerek Kirchoff’un gerilim kanunu geçerliliğini gözleyiniz.

4-A ve B düğüm noktalarına gelen ve giden akımları ölçerek Kirchoff’un akım kanunu geçerliliğini gözleyiniz.
5-Ölçmeleri yaparken paralel kollardaki gerilimlerin ve seri kol üzerindeki akımların birbirine eşit olduğunu
kontrol ediniz.

6-Ölçme sonuçlarını ölçüm tablosuna not ediniz.

7-Kaynak gerilimini ölçtüğünüz değerde alıp teorik olarak hesaplayacağınız akım ve gerilim değerleri ile ölçülen
değerleri karşılaştırınız.
Devrenin simülasyon görseli:

Direnç:

Elektrik devrelerinde direnç, bir iletken üzerinden geçen elektrik akımının karşılaştığı zorlanmadır. Mekanik
sistemlerdeki sürtünmeye benzer özellikler gösterir. Direncin birimi Ohm (Ω)’dur. Denklemlerde R harfi ile
gösterilir. Elektronik devrelerde direncin sembolü 2 farklı şekilde gösterilebilir:

Dirençler, elektrikli devrelerde akımı sınırlayarak belli bir değerde tutmaya yararlar. Bunun haricinde hassas
devre elemanlarının üzerlerinden yüksek akım geçmesini önlerler, besleme gerilimini ve akımı bölmek için de
kullanılırlar. Farklı tipteki bazı dirençler (LDR,NTC,PTC gibi), pasif sensör görevi görerek dış ortamdaki fiziksel
değişimleri kontrol edebilirler. Ayrıca dirençlerin üzerlerine düşen akım değeri yükseldikçe ısınmalarından da
faydalanılmaktadır.
Avometre:

Akım, gerilim ve direnç değerini ölçen aletlere avometre denir. Dijital avometrelerin akım, gerilim, direnç
yanında kapasite, endüktans, frekans, sıcaklık değerlerini ölçmek ile birlikte transistörlerin uç tespitlerini de
yapabilmektedir.

Avometre ile ölçüm yapılırken aşağıda belirtilen nokta dikkat etmek gerekir:

1-Ölçülecek büyüklüğün cinsine göre AC veya DC seçimi yapılmalıdır.

2-Ölçülecek büyüklük avometrenin ölçme sınırından büyük olmamalıdır.
3-Kademe anahtarı en doğru ölçme için ölçülecek büyüklüğe en yakın, ama küçük olmayan kademeye
getirilmelidir.
4-Ölçülecek büyüklüğün değeri net olarak bilinmiyorsa kademe anahtarı en büyük değere getirilmelidir.
5-Avometre, ölçülecek büyüklüğün gerektirdiği bağlantı şekline göre bağlanmalıdır. Akım ölçülecekse seri,
gerilim ölçülecekse paralel.
6-DC ölçmelerinde ibre ters sapar ise uçlar ters çevrilmelidir.
7-Ölçü aletinin ibresi çok az sapıyor veya değer ekranında “0” ibaresi varsa kademe küçültülür.
8-Değer ekranında “1” ibaresi varsa kademe büyültülmelidir.
9-Yüksek değerli akım ölçümü yapılırken (10-20 A) siyah prob COM soketine, kırmızı prob yüksek akım
soketine bağlanır.

Hesaplamalar:
Reş: [([10 // 4.7] + 4.7 + 3.3) // 2.2] + 1 = 2.84kΩ
I=V/R den; (Deney esnasında 5V veriliyor.)
I=5 x 2.84 = 1.76mA

5-) Deney Ölçüm Sonuçları :

I-1 (mA) I-2 (mA) I-3 (mA) I-4 (mA) I-5 (mA) I-6 (mA)
0.06 2. 83 2.83 1.67 6.37 6.37
Ölçme
1.76 1.47 0.29 0.29 0.20 0.09
Hesap
V-R1 (V) V-R2 (V) V-R3 (V) V-R4 (V) V-R5 (V) V-R6 (V)

4.24 0.73 0.27 0.39 0.06 0.06

Ölçme
1.76 3.23 0.96 1.36 0.94 0.9
Hesap
6-) Deney ile İlgili Yorumlar :

Ölçme ve analiz laboratuvarı 1. deneyimiz olan “Ohm ve Kirchoff kanunlarının analog avometreler ile
yapılan ölçümler sonucu deneysel olarak gözlemlenmesi” deneyimizi tamamlamış bulunmaktayız. İlk
laboratuvar deneyimimiz olması hasebiyle hata ve yanlışların çok yaşandığı ancak laboratuvar ortamı, çalışma
koşulları, deney setleri ve cihazları ayrıca laboratuvar güvenliği hususlarında bilgi sahibi olmamızı sağlamıştır.

Bir önceki yaz döneminde almış ve projeler geliştirmiş olduğum Arduino setimin bana kattığı kazanımlar
sayesinde kullanılan alet ve cihazlara yabancı olmayıp hızlı bir şekide devreyi kurup ölçümleri yapabilme
imkanına sahip oldum. Ancak şunu gördük ve öğrendik ki; teoride hesapladığımız net olduğunu düşündüğümüz
hesaplamalarımızın ve sonuçlarımızın hemen hemen hepsinin gerçek hayatta ,sahada, bizlere gerçek sonuçlar
yerine yaklaşık değerleri gösterdiğini tecrübe etmiş olduk.

Yapılan ölçümlerde dirençlerin uçlarının izotonik temizliği, kutupların borda tam oturtulamaması, prop
uçlarını direnç uçlarına en uygun şekilde temasını gerçekleştiremediğimiz durumlarda, birbirine çok yakın
dirençlerin temasları söz konusu olduğunda ve ortamdaki manyetik alanlardan dahi ölçümlerimizin
etkilenebileceğini gördük. Ayrıca teorik hesaplarımızın dışında sonuçlar almamızın bir diğer ve en geçerli sebebi
ise dirençlerin ± %5 töleransa sahip olduklarından kaynaklandığını da tecrübe etmiş olduk.

Deney sonrası iç yapısını merak ettiğim borda ait bir içerik izleyerek bordun iç yapısını, ilgili bağlantı
şekillerinin nasıl arka planda seri veya paralel bir düzenek oluşturduğunu öğrendim. Ayrıca avometre cihazının
“avo” ekinin akım, voltaj ve ohm terimlerinin baş harflerinden oluştuğunu öğrenmiş oldum. Deneyde
kullandığımız ve kullanmayıp da bizlere tanıtılan diğer osiloskop cihazlarının tarihçesini okuyarak mesleğimiz
hakkında yeni kazanımlar elde ettim.

Bizlere uyarıları yapılan; güç hattını bağlamadan devrenin hazır olması, olası aksi durumlarda (dirençler
ve kablolarda ısınma, dirençler ve kablolarda koku, herhangi bir kıvılcım) hemen güç bağlantısının kesilmesi
konularında sadece laboratuvar koşullarında değil gerek iş hayatında gerek hayatımızda ne kadar önem arz
ettiğini bir kez daha hatırlamış olduk.

Çıkarken kullandığımız direnç ve kabloların uygun yerlere tekrar bırakarak ve çalıştığımız setin güç
butonunu off konumuna getirip avometre cihazlarını kapatarak deneyimiz sonlandırdık. Ayrıca deney sırasında
yapılan doğru veya yanlış ölçümlerimizi denry föyümüzdeki ilgili yerlere kaydederek teorik hesaplamalarımızla
karşılaştırmış olduk.