Anesteziologji

1. Cka nenkuptojme me anestezionin?

Me termin anestezion nenkuptojme krijimin e nje gjendje artificial te pandjeshmerise te te gjithe trupit ose
pjese te vecanta te tij e cila ne aspektin kohor eshte reversibile.

2. Roli I anestezise?
- Ti siguroje konfort pacientit gjate nderhyrjes kirurgjike
- Ti siguroje kirurgut kushte sa me ideale gjate intervenimit kirurgjik
- Kujdesi dhe ndjekja preoperative e pacientit permes monitorimit ne kontinuitet
- Eliminimi urgjent I te gjithe komplikimeve
- Mbrojtja e organizmit nga efektet e padeshiruara qe mund ti shkaktoje dhimbja nga vete intervenimi
kirurgjik
3. Cka quajme STRES?

Shuma e ndikimeve dhe stimulimeve negative te cilat e demtojne ose mund ta demtojne organizmin.

4. Cili eshte reaksioni I pare qe peson pas veprimit te stresit ne SNQ?

Aktivizimi I SNQ si faza e pare e reagimit gjate stresit nxit reagimin e shtuar te organizmit, zhvendosjen e
gjakut ne organet te cilet jane te rrendesishem per mbrojtjen e organizmit, mobilizim te depove energjetike,
aktivizim te proceseve metabolike dhe zvogelimin e ndjeshmeris ndaj dhimbjes.

Pas veprimit te stresit ne SNQ reaksioni I pare eshte leshimi I faktorit te kortiokotropines e clia e nxit tajimin e
hormonit adrenokortikotrop (ACTH) nga hipofiza dhe leshimin e endorfines dhe enkefalines.

5. Anestezioni I mire duhet ti plotesoje keto kritere:

- Pacienti te jete ne gjume te thelle
- Pac te mos ndjej dhimbje
- Te mos kete reflekse motorike dhe te jete I relaksuar
6. Fazat e anestezionit te pergjitheshem?
a) Faza e analgjezise
b) Faza e agjetimit psikomotor
c) Faza e anestezionit kirurgjik
d) Faza e mbidozimit te anestetikut
7. Stadet e fazes se anestezionit kirurgjik?

F1- indukcioni – periudha nga fillimi I administrimit te anestetikeve deri te zhvillimi I anestezise kirurgjike
efektive. Arrihet me administrimin i.v bolus te nje bari te tretshem ne yndyrna.

Mund te behet me ane te gazrave inhalues ( sevoflurane, halothane)

Shoqerohet me raksion te rrugeve te siperme te frymemarrjes, humbje te reflekseve dhe zvogelim te punes
respiratore.
Rruget e frymemarrjes sigurohen nga ngritja e nofulles larte, aplikimi I maskes fytyrore, insertimi I tubit
tracheal.

F2 – mirembajtja - siguron anestezi kirurgjike te qendrueshme. Anestezioni mund te mirembahet nga inhalimi
I anestetikeve, barnat i.v ose kembimi I te dyjave.

F3- rikuperimi – periudha nga nderprerja e administrimit te anestezionit deri te kthimi I vetedijes. Paraqet
proves gradual dhe varet nga distribuimi I barit anestetik sebashku me metabolizmin dhe eleminimin e tij.

Administrimi I O2 gjithmon kerkohet gjate fazes fillestare te rikuperimit per shkak te veprimit depresiv
respirator te agjenseve anestetik. Ko te shpeshta gjate kesaj faze perfshijne: laringospazem, nauze, vjellje.

Stadi 1- I induktimit – faza e administrimit te preparatit e deri tek fillimi I veprimit

Stadi 2- I ekscitimit – fillon me humbje te vetedijes dhe karakterizohet me gjendje te ekscitimit dhe delirit te
pergjithshem.

Stadi 3 – anestezioni kirurgjik : muskujt skeletor relaksohen, frymemarrja rregullohet dhe op mund te filloj.

Stadi 4 – overdose : kur pac I jepet me shume anestezi se sa duhet per intervenimin kirurgjik. Karakterizohet
me deprimim te thelle te trurit dhe medulles e qe mund te manifesohet me kolaps kardiorespirator.

8. Mbidozimi I anestetikut karakterizohet:

- Kolaps cirkulator
- Krize kardiorespiratore :
a) Shtypja arteriale mezi matet
b) Pulsi nuk matet, nuk palpohet
c) Frymemarrja nderpritet
9. Bllokimi mental neper sa faza kalon?
a) Atraksia – pacienti eshte I painteresuar per rrethin, I qete dhe nuk reagon
b) Sedimi dhe pergjumja
c) Gjumi I lehte ose hipnoza – mund te zgjohet permes ngacmimeve
d) Gjumi I thelle ose narkoza
e) Anestezioni komplet
f) Depresioni medullar
10. Trego mekanizmin e veprimit te opioideve ne SNQ?

Shkaktojne gjumin anestetik dhe ky gjume nderpritet pasi te mbaroje kohezgjatja e anestetikut.

Mekanizmi kryesor qe mundeson kete gjendje eshte aktivizimi I GABA- B receptoreve te cilat rrisin hyrjen e
joneve te Cl ne neurone duke shkaktuar hiperpolarizim te tyre dhe pamundesojne percjelljen e impulsive
nervore.

11. Si miorelaksant depolarizues kush perdoret?

Sukcinil kolina – ka efekt te shkurte dhe perdoret per intubim te pacienteve.

 12. Per futjen ne anestezion me se shumti perdoren ?
- Kombinimi I hipnotikeve – barbituaratet me veprim ultra te shkurta
- Preparatet jo barbiturate : katalari, propofoli, midazolami
- Mjetet relaksuese: sukcinil kolina, doxacurium, kloridi

Per premedikim perdoren rregullisht atropine si anti….. dhe vagolitik dhe benzodiazepinet si neurosedativ.

Me atropine eliminohen paraqitja e reflekseve te padeshiruara te laringut, bronkeve dhe miokardit te cilet
mund te aktivizohen gjate intubimit.

Benzodiazepinet shkaktojne nje inhibim te lehte motorik te muskujve skeletor dhe nje amnezion te deshiruar.

13. Barnat qe perdoren per anestezion te pergjithshem:

a) Anestetiket inhalues – ndahen ne gazra dhe substance te lengeta
Gazra: N2O – ne kombinim me O ne raport 33% me 66%. Analgjetik I dobet prandaj duhet te
kombinohet me anestetik tiere ose me analgjezik te forte.
Ciklopropani dhe etileni jane substance tjera me gjendje gazi qe jane perdore per keto qellime por sot
nuk perdoren.
Substancat e lengeta qe avullojne :
- Eteri – perdoret ne kirurgjine eksperimentale
- Kloroformi – nuk perdoret me
- Halotani – ka veti hepatotoksike. Eshte analgjezik I dobet pro relaksant I mire ndaj perdoret vecanerisht
ne kirurgjine e femijeve.
- Enflurani – ka veprim te shpejte, thellesia e anestezionit lehte mund te ndryshohet kurse zgjimi eshte I
shpejte dhe I lehte.
- Izoflurani – I ngjajshem me enfluranin, por per shkak te aromes se keqe si dhe iritimit te mukozave te
traktit respirator
- Sevoflurani – nuk I irriton mukozat respiratore, futja ne anestezi eshte e shpejte, tretet shume mire ne
lengje, eliminohet permes mushkerive
b) Anestetiket intravenoz:
- preparatet barbiturate ( tiopentali – sedacion, hipnoze, analgjezion minimal, anestezion dhe depression
te sis respirator
- preparatet jo barbiturate : ketalari, propofoli, midazolami
c) barerat i.v per futje ne anestezi:
- fentanil – 10her me I fuqishem se morfina, ka efekt te mire analgjetik, mund te shkaktoj depression te
sis respirator, vjellje dhe nauze.
- Droperidol – nxit humbjen e vetedijes si dhe levizjet e trupit, pengon te vjellat
d) Relaksantet muscular:

Mundesojne thellimin e anestezionit, pengojne transmetimin e impulsive nervore ne fijet muskulare permes
dy mekanizmave : Bllokimit neuromuscular te depolarizuar dhe atij jo te depolarizuar.

- Te depolarizuar – SUKCINIL KOLINA ka efekt te shkurte dhe perdoret per intubim

- Jo te depolarizuar- DEXA KURIUM KLORIDI – veprim te gjate.
 14. Anestetiket me te njohur intravenoz?

Jane barbiturate qe ndahen ne:

- Veprim te zgjatur ( barbitoni, fenobarbitoni, barbiton Na)

- Veprim te mesem
- Veprim te shkurte ( hexobarbiton dhe tiopentali)
15. Cka paraqet anestezioni local?

Paraqet gjendje te nderprerjes reverzibile te ndjenjes se dhimbjes si pasoje e aplikimit te preparative te

ndryshme farmakologjike ose faktoreve fizik ne afersi te nje fije nervore ose pleksusi nervor.

Anestetiku I pare I perdorur eshte KOKAINA  qe ndodhet ne gjethet e Erytroxylon cocae.

16. Menyra dhe vendi I veprimit te anestezionit local?

Bazohet ne aktin e potencialit te akcionit gjate te cilit percillen impulset nervore nga nje fije nervore ne tjetren
Gjate potencialit te aksionit ndodh futja e joneve te Na ne qelize dhe dalja jasht e joneve te K

Anestetiket local kane aftesi te pengojne kete qarkullim te joneve duke pamundesuar percjelljen e impulsive.

pH I lengut intersticial ka rrendesi te madhe ne efektin e anestetikeve local, me ate qe pH I rritur e rrit efektin
e anestetikut.

Vendi I veprimit te anestetikut local eshte MEMBRANA QELIZORE 

17. Cka paraqet koncentrimi minimal bllokues?

Paraqet koncentrimin minimal ten je anestetiku local e domosdoshme te shkaktoje bllokim te fijes nervore me
nje diameter te caktuar per 10 min.

------- pas aplikimit te anestetikut fillimisht bllokohen fijet nervore autonome, senzorike dhe ne fund ato
motorike. Anestetiket local nuk e afektojne vetem fijen nervore por edhe muskulaturen skeletore dhe ate te
lemuar ( te eneve te gjakut, tgi, dhe <3 )

18. Permendi disa metoda te anestezionit local?

- Aplikimi topic
- Analgjezioni infiltrative
- Blok I fushes
- Analgjezioni me ngrirje
- Bllokimi I nervave
- Anestezioni local i.v
- Blloku nervor qendror
19. Kush jane anestetiket local?
- Lidokaina
- Bupivakain
 20. Cka paraqet anestezioni local i.v – RIVA?

Paraqet teknike te thjeshte dhe te sigurte per nderhyrje kirurgjike ne ekstremitetet e poshtme.

Teknika konsiston ne infiltrimin e sasive te medha te anestetikeve local te holluar(lidokaina) ne venat

paraprakisht te shprazura dhe te bllokuara me esmark.

Anestezioni fillon rreth 10 min pas aplikimit.

Perdoret lidokaina e holluar 0.5-1%

Per ekstremitetet e poshtme duhet 60-80 ml lidokain

Asnjeher nuk perzihet me Adrenalin !!!!

21. Cfar anestetiku perdoret te anestezioni epidural?

- Morfium 2-5mg
- Fentanil 50-100 microgram.
22. Indikacionet e anestezionit spinal?
- Nderhyrjet ne ekstremitetet e poshtme dhe ne pelvis
- Lindjet cezariane
23. Kunderindikimet e anestezionit spinal?
- Tek pacientet me insult te fresket cerebro vascular.
24. Cilet jane receptoret e dhimbjes?
- Nociceptoret
25. Ne sa vende ndikojne bllokatoret e dhimbjes?
- Segmental – ne nivel te nervave periferik dhe medulla spinalis
- Supra segmental- ne nivel te mesencefalonit
- Kortikal – ne nivel te korteksit te trurit te madh
26. Llojet e anestetikeve local neuroaksial?
- Bupivikaina – me shpesh 0.5 %
27. Cili hormone lirohet gjate fazes se pare te stresit?
- ACTH nga kortikotropin realizing hormone qe liron endorfine dhe enkefaline.
28. Trego pjeset e aparatit te anestezionit?
- Burimi I gazrave
- Ventilet per reduktim te shtypjes se gazit
- Flowmetri – matesi I sasise se gazit qe rrjedh
- Valvulat ( inspiratore dhe ekspiratore)
- Avulluesi per anestetiket ne gjendje te lenget
- Absorbuesi I CO2, NaOH, KOH
- Sistemi I gypave
- Aparatet akcesor
 29. Cilet jane sistemet per anestezion?
- Sistemi I hapur ( pik mas pike) – me shume perdoret eteri
- Sistemet lineare te pakthyeshme
- Sisteme gjysem te hapura
- Sistemi I mbyllur
30. Dallimi ne mes anestezionit siperfaqesor dhe atij te lehte dhe te thelle?
- Anestezioni siperfaqesor- pa relaksim te thelle muscular, e pershtacme kjo per shumicen e nderhyrjeve
jashte kavitetit abdominal
- Anestezioni I lehte – pa kurfare relaksimi muscular
- Anestezioni I thelle- me relaksim te thelle muscular dhe zakonisht perdoret per nderhyrje abdominale
31. Definicioni I anestezionit te pergjithshem?

Eshte depression descendent reverzibil I SNQ qe shkakton fillimisht humbjen e vetedijes pastaj mos
ndjeshmeri ne dhimbje ( analgjezi), amnezion dhe ne fund relaksim te muskujve.

32. Shenjat klinike te anestezionit te thelle?

- Tonusi muscular humbet plotesisht
- Rritet tajimi I loteve
- Shtypja arteriale bie kurse pulsi rritet
- Thellesia e frymemarrjes eshte e zvogeluar, gje qe kompenzohet me rritjen e frekuences se
frymemarrjes
33. Kunderindikacionet e intubimit endotraheal?
- Obstruksioni ose traumat e rrugeve te frymemarrjes qe nuk lejojne kalimin e tubit endotraheal
- Fx e bazes se kafkes
- Lendimet e shtylles kurrizore
34. Profilaksa kunder tromboembolis post-operative?

35. Cfar medikamente jepen te shoku septic?

- AB i.v per ta luftuar infeksionin
- Vazopresor – shkaktoj vazokonstrikcion dhe ndihmojne rritje te shtypjes se gjakut
- Insulin – per stabilizimin e sheqerit
- KS
- Kompenzimi I legjeve dhe elektroliteve
- Trajtimi kirurgjik I infeksionit, drenimi I abcesit ose ekcizioni I indit te infektuar.
36. Komplikimet e laringoskopise dhe intubimit tracheal?
 37. Perfuzioni cerebral?

Presioni I perfuzionit cerebral lidhet me mire me fokusin e gjakut ne tru. Llogaritet duke zhvilluar presionin
intracranial nga presioni I gjakut arterial sistemik.

38. Shenjat e para me hiperdozim te anestetikut local?

Manifestohet me skuqje locale dhe locus minoris per infeksion

Klinikisht me I rrendesishem eshte toksiciteti sistemik e qe manifestohet me simptome nga SNQ, SKV, SR

Nese sasi te medha te anestetikut local kane arrit deri ne SNQ, pacienti fillon te ndjeje shije metalike ne gjuhen
e tij, pas kesaj fillojne te paraqiten crregullime ne te degjuar, pamur, folur etj.

39. Kontraindikimet e anestezionit local?

- Te semuret me semundje KV
- Infeksion ne vendin ku duhet te aplikohet anestezioni local
40. Me cilat mekanizma korigjohet hipotermia ?
- Me vazopresor
41. Cka eshte MAC ?
MAC – Koncentrim minimal alveolar
42. Cilat sisteme aktivizohen gjate veprimit te faktoreve te demshem ne organizem ?
- SNQ
- Sis. Endokrin
- SKV
43. Funksionet vitale qe monitorohen gjate anestezise?
- Frekuenca e pulsit
- Monitorimi I zemres
- Monitorimi I saturimit te gjakut
- Vellimi minutor I zemres
- Gazerat PaCO2, PaO2
- Vellimi respirator
- Vellimi minutor respirator
44. Cili koloid jepet per prevenimin nga tromboembolia post-operative?
- DEXTRAN 40mg
45. Ne cilen pjese te SN realizohet diferencimi I dhimbjes?
- Ne mesencephalon respektivisht ne sis.limbik