Download as pdf
Download as pdf
You are on page 1of 360
ae as TRAN, ‘ee Ee Sef AG "TINH TOAN ; ~ VA THIET KE | HE THONG SAY - 3000013015 | {oo fea PGS-TSKH. TRAN VAN PHU | 1EN { | lovee 27 | paso) en acca TINH TOAN VA THIET KE HE THONG SAY (Tdi ban lan thit nhdt) NHA XUAT BAN GIAO DUC LOI NOI DAU Sdy la m6t qué trinh cong nghé duoc sit dung trong rdt nhiéu nganh cong néng nghiép. Trong néng nghiép sdy ld mot trong nhing cong dogn quan trong ciia céng nghé sau thu hoach. Trong céng nghiép nhuc cong nghiép ché bién nong - hdi sin, cong nghiép ché bién 96, cong nghiép sdn xudt vat ligu xdy dung v.v... k¥ thudt sdy cling déng mot vai trd quan trong trong day chuyén sdn xudit. Qué trinh sdy khéng chi la qué trink tach nude va hoi nuéc ra khéi vat ligu mdt cach don thudn ma: la mét qué trink cong nghé. Né doi hoi sau khi sdy vat ligu phi dim bdo chdt lugng cao, tiéu ton nding long it va chi phi van hanh thdp. Chéng han, trong ché bién 96, sdn xudt vat liéu xdy dung, sdin phdm sau khi sdy khong duge nit né cong véenh. Trong ch bién néng - hai scin, sdn phdm sdy phai dém bdo duy tri mau sd, hucang vi, ce vi lugng. Trong sdy théc phdi dam bdo théc sau khi sdly c6 09 1é mitt gay khi xay xét la théip nhdt vv... Dé thy hién qué trinh sily nguoi ta sit dung mét hé thong gdm nhiéu thiét bi nhue = thiét bi sdy (bubng sdy, hm sdy, thap say, thing sdy v.v...), thiét bi d6t néng tée nhan i phu khdc hut bubng d6%, xyclon v.v... Chiing ta goi hé thong cde thiét bj thye hién mot qué trinh sdy (calorifer) hode thiét bj lanh dé lam kho tac nhdn, quat, bom va mor 36 thiét cu thé nao 46 la mbt hé théng say. Gido trinh "TINH TOAN VA THIET KE HE THONG SAY" la mét trong nhing gido trinh chuyén mon cita chuyén nganh "Cong nghé nhiét - lank” cita trudng dai hoc Bach Khoa Ha Néi. Gido trinh duow gidng day cho sinh vién trong nhiéu ndim voi thoi Iugng 8 hoc trinh (120 tiét), trong 46 cé hai hoc trinh (30 tiét) lam dé an mén hoc. Gido trinh ducge chia lam 18 chutong : Tit chucomg 1 dén chuong 7 la cd sé1§ thuyét ma ngi dung chit yéiu la tinh todn tdc nhdn va tink todn nhiét cia cde thiét bi sdy. Trong phdn nay, ngodi nhimng kién thite chung, tdc gid gidi thigu nhitng thudt todn edn thiét dé c6 thé sit dung cdc ng6n ngit lap trink nue ngén ngit Pascal chdng han va mdy vi tinh nhdm gidi quyét vdin dé tinh todn mhigt va xit ly téc nhdn cho cde hé théng sdy. — Chuong 8 dén chuomg 18 trinh bay két cdi va tinh todn thiét ké ctia hd hét cde he thong sdy thuong gap trong cong néng nghiép. Trong méi chuong, 6 phan I} thuyét co sé ciing nhut phan tink todn thiét ké déu 06 cdc vf du minh hoa. Vi vay, cudn sdch khOng chi phuc vu cho sinh vién chuyén nganh "Cong nghé nhiét-lanh", sinh vién cdc chuyén nganh cé lién quan niu "Méy thc phdm", "May ndng nghiép" v.v... ma con c6 thé gitip ich cho cdc k§ su khi tinh chon hay thiéi kE mot hé thong sdy. Tac gid chan thanh cdm on hé man "Cong nghé nhiét - lank", trudng dai hoc Bach Khoa Ha Noi, Nha xudt ban Gido duc da giip da dé cudn gido trinh nay duge ra mét ban doc. Tac gid ciing xin cam cav ban déng nghiép da gép nhimg ¥ kin quy bdu cho dé cutong va noi dung ctia cudh stich Cudn sdch chde chén khong trénh khdi nhing thiéi sét, tac gid mong nhgn duege § kién dong gép cita ban doc. Cac § kién xin giti vé Nha xudt bin Gido duc - 81 Tran Hung Dao - Ha Noi hodc bd mén "Cong nghé nhiét - lank” truéng dai hoc Bach Khoa Ha N6i. Téc gid cdm on ban doc va tran trong nhing § kién déng gop nhdm hoan thién cudin sich nay. TRAN VAN PHU CHUONG 1 VAT LIEU AM Qué trinh sy 18 qu trinh chit long hod hoi ciia né ma chi yéu Ta nude va hoi nuée nbn duoc nang lung 4é dich chuyén tir trong long vat ra bé mat va nhé téc nhan mang thai vo moi trong. Nhu vay, vat liéu dm (VLA) trong ky thudt sdy (KTS) phai 18 cfc vat ¢6 kha nang chifa nuée hose hoi nue trong qu trinh hinh thanh hode gia cng bn than céc vat lieu nhu céc loai nong sin (lia, go, dau v. gidly, vai soi, 26, céc loai huyén phi ho§c céc lép son tren ‘bé mat cdc chi tiét kim loai vv. Am cé mit trong vat ligu duge danh gid cd vé hai mat : "s6 long” va "chdt lugng". Banh gi vé mat 's6' lung” ngudi ta ding cée Khai niém vé do am. Banh gia vé mat “chdt lime" thé hien & cfc dang lign két dm va nding lugng lién két cia ching. Do si¢c6 mat cia dm vA ofc dang lien két cia 1n6 voi cdc efiu tric e¥a vat ligu kh (VLK) ma cée dic tnmg co-ly-nhi¢t cha VLA khong nhimg phy thuoc vao ban chit vat ly ciia VLK ma edn phy thuge vao cd d9 dm va céc dang nang Ivong lien ket. Ciing chinh vi nang luong lign két dm ke nhau ma céc vat ligu 66 ciing do dm nhumg thai gian sy rt khée nhau. Vi vay, trong chuong nay chiing ta sé gidi thigu cdc loai do 4m, ning lung lién két va cée dc tring co-lf-nhiét cia n6 48 phuc vu cho vigc tinh todn cdc thiét bj sy (TBS) sau nay. 1.1. D0 AM CUA VAT 1.1.1. Do dm tuong déi DO dim tuong déi cdn goi 18 d6 dm to’n phan 18 s6 phiin tram kh6i long nude (rin, 1bng va hoi) chvfa trong mot kilogam VLA. Néu kj higu G, G, va G, tong ting 1a Khoi emg cla VLA, kh6i Iwgng cia nude va kh6i lwong cita VLK thi r6 rang ta luén ludn 6: G=G,+G, a) Nhu vay d6 4m tuong d6i @ bing: G, Sa 100% 12 Coa 100" 2) Chi ¥ dén quan hé (1.1) ching ta thay 4 dm tuong 46i @ bao gid cfing nhd hon 100% hay 0% <@ < 100%. Duong nhién, khi = 0% ta 06 vat ligu kh6 tuyét d6i. 1.1.2. D6 dm tuyét doi Do dm tuyét d6i cdn goi 18 do dm tinh theo VLK 1a s6 phéin traim nude chifa trong mot kilogam VLK. Do 46, 46 dm tuyét d6i c, bing : ox= GE 100% (13) Do kh6i lugng cia dm G, chita trong vat ligu c6 thé 16n hon khéi Iugng VLK G, nén khéc voi 49 dm tuong déi, 46 dm tuyét d6i wy, c6 thé 16n hon 100%. C6 thé thay rang d6i véi vat ligu kh6 tuyét d6i ta £6 o, = w = 0%. Tir d6 suy ra, v6i nhimg 49 dm bé thi gid tri do dm twong d6i va do dm tuyét d6i khong khéc nhau nhiéu. Ching ta sé thy 15 nhan xét nay trong vi du 1.1 dui day. 1.1.3. Quan hé gitta d6 4m tuong d6i va a6 4m tuyét déi Tit cc quan hé (1.1) + (1.3) ching ta dé dang thu duge céc quan hé sau day gitta hai loai do 4m, cho phép ching ta tinh 9 dm nay Kkhi biét d6 dm kia va ngugc lai: Sk 100% hay w, =—® 100+ 100-@ 100% (4) Vi dy 1.1. Hay tinh 46 dm tuong d6i @ cita théc Khi biét do dm tuyet d6i cia né Ia O = 14% va 5%. GIAI Ap dung cong thiic (1.4) v6i oy = 14% ta duge : 14 o= 100+ 14 Trong trudng hop nay hai d9 am khéc nhau mot long bing : 100% = 12,3% 0 - O= 14-123 = 1,7% Néu c, = 5% thi d9 dim tuong d6i theo (1.4) bing : > 100% = 4,76% 00+5 Me Khi d6 sai khéc gitta hai do dm tuyet d6i va tuong d6i chi cdn 1a: © - @=5-4,76=0,24% Qua vi du cy thé tren day c6 thé thay khi do dm cang bé thi su khée nhau git gid trj 49 dm tuyét d6i va do dm tuong d6i cang nhd. 1.1.4, DO chita dm va néng d6 dm ‘Trong khi nghien ctu VLA ngudi ta con dura ra khdi ni¢m dd chtta m u. DQ chita 4m u duge Ginh nghia 1a gi6i han cia ty 6 gitta kh6i lung dm g, va khi lugng VLK gy cia mot khoi hinh hop vo cling nhd cita VLA e6 céc kich thuée (Ax, Ay, Az) khi cfe kich thuGe nay dain t6i khong : 6 uae (Ls) Nhu vay, khée véi dO dm tuyét d6i 6 tinh “trung binh", d9 chia 4m u duge xem nhu 18 mot ham lign tue cia khOng gian (x,y,z) va thdi gian t hay u = u(x,y.2,t). Do 6, néu 4m phan b6 déu trong vat thi gif tricia do chita dm u va cia 49 dm tuyét 46i «, s€ bang nhau. Do 49 im tuyét 461 tinh bang % nén khi d6 gitta u va @,, e6 m6i quan hé sau: Ox oe 6 1-10 (1.6) Negoai 49 chia dm u ngudi ta edn sir dung kha nigm néng 49 4m c. Tuong ty nhu d9 chita dm, néng 49 fm c duce dinh nghia nhur 1a gidi han cia kh6i lvong 4m chifa trong mot hinh hop vo cing nhd ciia VLA c6 cdc kich thuée (Ax. Ay. Az) khi céc kich thuée nay dén t6i khong. Nhu vay, nong 6 am bing : Bs 17 «* axdy.dz ee Twong ty nhut lugng chia im va do dm tuyet d6i, néu 49 fim twong Abi o6 tinh chat trung binh thi néng 49 im 18 mot ham lién tue cha khong gian va thoi gian ¢ = o(x,y,2,t). Do d6, khi 4m phan 6 déu trong vat thi quan he gia ndng 49 tim va do dm tuong di lay dang tuong ty nu (1.6): o soF 18 100.p hee Dé tim méi lien hé gidta 49 chia dm u va néng do dm c ta dua vio khdi niém hi lung cia VK trong mot don vi thé tich VLA va thudng goi 18 kh6i lugng riéng d&n xuét hay mat 49 dan xudt va ky higu [A pay. O gidi han ta c6: 8k : 19) Pax = ae dy.dz a Khi d6, két hop (1.7) va (1.9) ching ta 6 quan hé gida do chita dm u va néng do dm ¢ nhu sau: c= Upax (1.10) Néu trong qué trinh sy, 40 ngét vé thé tich cita VLS khong dang ké thi r rang kh6i Ivong rigng din xust pgy gén bang kh6i luong riéng cla VLK py. Kh6i long rigng hay mat d9 clia mot s6 VLA thutmg gap trong KTS cho & phy luc 1. 1.2. AM TRONG VAT LIEU 1.2.1. Dac trung vat ly co ban cia nude Nuée trong VLA c6 thé tén tai & ba thé: thé rén, thé long va thé hoi. © ap suat khi quyén (760 mmHg) nuée chuyén tit pha rn sang pha long va nguge lai & 0°C voi nhiét 4n néng chay bing, 332,322 kJ/kg va soi hay ngung ty & 100°C v6i nhiét dn héa hoi 2256,3 kI/kg. Nude la dich thé dinh 1 a U6t. Site cng bé mat ngoai & 20°C bang 0,0727 Pa /42,43/. Cic dic trung vat If tren day cing nhur cdc dic trumg khéc cia nuée dé, nude va hoi nude déu phu thude vao nhigt dO va ap sust. Ching han, kh6i Iuong riéng cita nude tang khi nhiét d@ tang trong khong 0°C+4°C va sau dé Igi gidm dain khi niet d9 ting. O dp sust 760 mmHg, kh6i lugng riéng cia nuée & 0°C bing (916 + 999) kg/m’, & 4°C bing 1000 kg/m? va & 100°C bing 958 kg/m?. Nhu vay, nuéc & 4°C 1a nuée 6 mat d6 1én nhat. Cac dac trig vat IY cita nuée & ba thé c6 thé xem trong céc tai ligu nhiét dong hoc /3,58/. 1.2.2. Dac tinh hap phy va mao din Nghin citu co ché cia nude lién két voi VLS néi chung va trén mot bé mat vat rin néi riéng 6 mot ¥ nghia dae bigt quan trong trong KTS. Ché d6 sy t6i uu 1a ch€ do sy cho phép cung cp vita ii ning lugng (khong thita cing khong thiéu) cho nude thing céc luc lign két nay dé dich chuyén tir trong long VLS ra bé mit va di vao tée nan dé thai vio moi trudng. Bin chét cdc lin két gitta ‘nude va vat ligu 1a hién tugng hp phu (adsorption) va hign tugng mao dan (capillary). Hap phu gitta nuéc va vat ligu chia lam hai logi: hap phy héa hoc va hap phu vat ly. Hp phy héa hoc 1a hign twomg lien ket bén ving giita céc phan tit nuée va cde phan tir cia vat hp phu thong qua vigc trao déi dign tir vong ngoai, Ngudi ta cdn goi vat ligu c6 héip phy héa hoc véi nuée [a tinh ngiim nuéc. Vi vay, hp phu héa hoc rat bén vig va do 46 trong qué trinh sly (qué trinh chi cung cp nhigt nang) khong thé tich nuéc khdi hap phu héa hoc. Khée véi hap phy héa hoc, hip phu vat Ty 1a hign tugng lien ket gidta céc phan tit ciia nuée véi céc phan tir cita vat hp phu khOng cé su trao 446i ion ma chi do sic cng mat ngoai, m& hé qua cia stic cng mat ngoai 1a lyc mao din gay ra. Trong 46, nuéc va vat rin 1a cde he dge I4p véi nhau vé mat héa hoc. Nuéc o6 mat trong VLS chi y6u la nuéc do hap phy vat ly va nuée nay c6 thé dé dang téch khéi VLA trong qué trinh sy. Bay gid chiing ta xem xét bin chat ciia hap phu vat ly va mao din. Gid sit c6 mot giot dich thé bam trén bé mit vat rn dat trong pha khi (c6 thé 1a pha hoi cita chinh dich thé hoc khong khi) nhu hinh 1.1. Néu xem hé gém gigt dich thé 2, pha khi 1 va bé mat vat rén 3 thi theo dinh Iuat thit hai nhigt dong hoc, khi hé dat t6i trang théi can bang, nang Iuong cia hé sé dat gid tri cuc tiéu. Chinh nang lugng cuc tiéu nay quyét dinh dién tich t6i da ma gigt dich thé bam trén bé mat vat rin. 0 2 . (a) 0< 6 <90' (0) 90% 0 <180' Hinh 1.1 Hinh déng giot dich thé. a-0<0<90" —; b-90°<0< 180" Géc 0 trong hinh 1.1 goi l& géc dinh ut. Lue téc dung qua lai gitta ba pha: rn, I6ng va khi goi Ia site cang bé mat. Néu goi 01.3, 07.3 Va G}.2 twong ting 1a sic c’ing bé mat gitta pha khi voi pha rin, pha léng véi pha rén va pha khi véi pha léng. O trang thdi can bing ta c6 : 61.3 = 97.4 + 5}.0080 qu) hay cosO = (4.12) 12 Dé dang thay ring chi c6 thé xdy ra 4 trudg hop : 1) 0 0 (xem hinh 1.2) nén r> 0 va nguge lai, v6i dich thé Khong dinh uét : do cos < Onén r <0. Nhu vay, v6i dich thé dinh uot chigu cao cOt dich thé trong 6ng mao din h > 0 so véi chiéu cao mat thong. Ngugc lai, vdi dich thé khong dinh ust, chiéu cao cOt dich thé trong dng mao din h <0 so v6i chiéu cao mat thodng. Néu goi py 1a dp sudt tren mat thodng va p, la 4p sua trén bé mat cot dich thé trong 6ng mao dn thi r rang & trang thai can bing ta c6: Po=Pr+P-B-h hay P-8-h=Po- Pr Neudi ta goi gi tri Sp sudt p. g.. hhay dd chénh (p, ~ p,) 18 4p suat mao dan va ky higu 18 Png. Do dé: Prd =Po-Pr=P-8-h qi) Két hop (1.16) va (1.17) ta 06: 2 Prd = Po ~Pr = (1.18) Ré rang, tir (1.18) suy ra: v6i dich thé dinh uét do r > O nén 4p suat mao dn Pg > 0 hay P; < Po- Ngugc lai, véi dich thé khong dinh wét do r < 0 nén 4p suit mao dn Pra <0 hay Pr > Po: Nhu vay tinh dinh uét da lam 4p sudt tren bé mat cOt chat long trong Ong mao din tang ho§c gidm so véi 4p sudt tren mat thodng py. Chinh sit thay 4éi nay cha dp sudt trong khong gian phia trén cot dich thé trong Sng mao dan gay nén hién tong bién dang (deformation) 46i v6i céc vat xp dan héi. Ste cang bé mat cia cdc dich thé néi chung phy thuge vao nhigt do. DOI véi nu6c, su phy thude nay c6 thé tinh theo quan hé the nghiém sau /43,51/: ¢ = 0,0757 (1 — 0,002 t) N/m = 0,0757 (1 — 0,002 t) Pa (1.19) ‘Tir (1.19) ta tinh duge site cing bé mat cia nude & 20°C, o = 0,0727Pa. O nhiet do 20°C mat do cha nude p = 998,203 kg/m?/43,56/. Do d6, néu xem gin diing nutée 14 dich thé dinh uét hoan todn 06 cos0 = 1, nghia la r= ro, thi & 20°C, chiéu cao cOt nude trong Sng mao din theo (1.16) bang: 20 ___2x0,0727___0,14848.10% —— = —__—_-= (1.20) PET 998,203x9,811, > Vi du 1.2. Néu mao din c6 ban kinh Tr. = 10°7m thi & 20°C, chiéu cao cOt nude va dp sudt mao din sé bing bao nhieu ? GIAI Theo (1.20), chiéu cao cot nude trong Ong mao din nay bing: 0,14848.10" 107 48,480m Ap suat mao dan pg theo (1.17) bang: Pma =P Bh = 998,203 x 9,81 x 148,480 = 1,454.10° Pa 1.2.3. Ap sudt tuong déi cia hoi nuéc trong hién tugng mao dan Ap suat tuong d6i g cia hoi nude trong céc 6ng mao din duge dinh nghia bing ty 86 gitta dp susit trén bé mat cot mao din p, va 4p suat trén bé mat thong po : gabe (121 Ngudi ta ching minh duge méi lign hé gida p suat tuong d6i @ v6i sie cing bé mat , mat 40 hoi trén cot dich thé trong ng mao din pp, mat dd dich thé p va 4p suat tren mat thosng po cO dang /44,52/: Pr 220} Pr sexpi— (1.22) os { PoPr Cong thife (1.22) thudng goi la cong thie Kenvin. Theo A.V.Luikov /51/ cong thc Kenvin (1.22) 66 thé ting dung trong pham vi 0.5.10? 107m vi mao quin (macrocapillary) va ogi ¢6 r < 10”7 m 18 vi mao quin (microcapillary) /43,51/. 1.3. PHAN LOAI VLA VA DAC TINH XOP CUA NO 1.3.1. Phan loai VLA Nhu trén da n6i, VLA 1a nhimg vat 6 kha ning hap phy nude. Do 46 VLA phai I nhimg vat 6 cfu trie x6p, mao din. Tay cfu tric hang x6p va tinh chat cla cdc thanh Gng mao dan ngudi ta chia VLA lam ba nhém chinh: 1. Vat keo. Duong nhién vat keo Ia vat xOp nhumg dc tinh co ban cia né 1a khi hit dm hose Khir dm kich thuéc cdc hang xOp cia vat thay d6i. Thong thutng, khi nhan thém dm thi kich thuée cdc hang keo gifin ra va ngugc Iai, khi bi khir dm lai co lai. N6i céch khdc vat keo Ia vat 66 tinh dan hi. Keo dong vat cé thé xem Ia vat keo dién hinh. 2. Vat xép mao dan. Ngugc véi vat keo, vat xp mao dn 1a vat ma kich thuéc cdc hang x6p cita n6é khong thay déi hay néi chinh xéc hon thay déi rat it khi hut 4m hoe khir dm, Than g6 1 mét trong nhiing vat x6p mao din dac trmg. 3. Vat keo x6p mao dn. Céc vat keo x6p mao din nhu tén goi 1a vat ligu vita ¢6 tinh keo vita 6 tinh mao dan. Dai b6 phan cdc VLA thuge loai nay: gé, vai, gidy, c4c nong san v.v.... Ngoai ra, cc VLA cin duge phan theo bin kinh trung binh céc Ong mao din nbw trén da dé c&p. 1.3.2. Dac tinh xép cia VLA Dic tinh x6p ciia VLA thong thudng duge dénh gid qua do x6p V’ va sy thay déi cia né theo bén kinh céc mao quan. DO x6p cia vat ligu V" 1a tng tit cd ofc thé tich trong gém thé tich cc hang x6p va céc mao quan trong mot don vj thé tich cia vat. Su thay d6i ciia'do x6p va tc 46 bién thien céa né theo bin kinh cia c&c hang x6p va mao quan cho ¢ hinh 1.3. 0% 1 72 T a.Quanhg V'= fi b.Quanhe dV /dr= hO Hinh 13. Dic tinh x6p cia VLA. a= Quan he V" = f(r) 5 b- Quan he aV"/dr = (0) 12 Tren hinh 1.3a, V'mngx Id tng tat c& thé t{ch hang x6p va mao quan 06 bin kinh F $ tmax- CO thé, trong khoang r, <1 < rp, dQ x6p V’ cia vat khong thay 46i, Tinh chat nay thé hign bang dogn IT trén hinh 1.3 a. Vi vay, trong khoang nay, f(r) = 0 va dudng f2(r) d6i véi vat lig c6 tinh chat nay bj gidn doan trong khodng r, <1

You might also like