Ano ang Mediation :

isa ka pamaagi kun diin may gapatunga sa duha ka partido sa pag bulig negosyar o resolbar sg problema.
Ang nagapatunga dapat wala sg may ginaapinan

NGAA MEDIATION?/KAAYUHAN SG MEDIATION

• Malikawan ang gastos (indi na maglab-ot sa korte)

• madasig nga pagresolbar
• maayo nga resulta sa duha ka partido
• mas mataas ang posibilidad o madali tumanon
• Maintiendihan kag santu nga kasugtanan sa duha
• Hapos magkontrol kag mamonitor
• Personal empowerment

PROSESO SG MEDIATION

I. CONFLICT MAPPING

• MGA PARTIDO
• ANO ANG GINA-AWAYAN (CONFLICT)/ANO ANG MGA ISYU
• SIN-O ANG IBAN NGA APEKTADO/STAKEHOLDERS

MGA PAMAAGI NGA PWEDE GAMITON SA CONFLICT MAPPING

• ONION RING
• PROBLEM TREE
• TIMELINE
• STAGES OF CONFLICT
• ACTOR MAPPING
• ABC TRIANGLE
• ICEBERG

II. PRE-MEDIATION/CONCILIATION

• Pag-istorya sa kada partido (separate dialogue)

• Pagpamati sa panalysay, panan-awan, eksperiensya sg isa ka partido
• Pag hibalo (identify) sg isyu o mga isyu
• Pag hingyo/imbitar sa partido kun bukas siya sa pagpungko kag pag-atubang sg pihak nga
partido, kag sa pagpamati sg isyu kag panan-awan sg pihak nga partido sa isa ka pag-istorya o
dialogue padulong sa pagresolbar sg isyu
• Pag paathag sa tagsa ka partido sg matabo sa mediation dialogue
• Indi pagpiliton ang mga partido sa dialogue/pag-atubang sg pihak nga partido kun indi pa sya
handa

III. MEDIATION

Mediator’s Opening Remarks

TINUTUYO

• Establish a POSITIVE negotiation atmosphere.

• IPASEGURO NGA ANG MGA PARTIDO NAKAHIBALO SG MGA TINUTUYO KAG PROSESO SG
MEDIATION, ANG ILA PARTE SA NEGOSASYON KAG ANG ROLE SG MEDIATOR
• MANGAYO SG ILA PAGPASUGOT SA MGA GROUNDRULES KAG PROSESO SG NEGOSASYON

PAMAAGI
 1. MAGPAKILALA SG KAUGALINGON/SG MGA PARTIDO
2. IPAATHAG ANG TINUTUYO SG MEDIATION
3. IPAATHAG NGA ANG MEDIATION BOLUNTARYO KAG CONFIDENTIAL NGA PROSESO
4. IPAATHAG ANG BAHIN SG MEDIATOR (WALA SG GINAAPINAN) KAG SG MGA PARTIDO
(MADESISYON)
5. MAGHATAG SG GENERAL OVERVIEW SG PROSESO
6. IPAATHAG ANG IMPORTANSYA SG MGA TUMALAMBONG
7. PANGAYUON ANG PAGHILISUGOT/COMMITMENT SG TANAN NGA PARTIDO SA MGA
PAGSULUNDAN KAG SG PROSESO SG MEDIATION

Parties’ Sharing of Perspectives on the Problem

TINUTUYO

1. MAGDIHON SG ISA KA LARAGWAY SG SITWASYON NGA MABATON SG MGA PARTIDO

2. KILALAHON ANG MGA ISYU NGA DAPAT TUBANGON KAG RESOLBARON
3. HIBALUON ANG MGA INTERESES SG MGA PARTIDO
4. IPABATYAG SA MGA PARTIDO NGA GINAPAMATIAN/NABATIAN SILA.
5. BULIGAN ANG MGA PARTIDO SA PAGPABUTYAG/PAHAYAG SG ILA BALATYAGON NGA MAY
POSITIBO NGA DIREKSYON KAG DAPAT TAMDON INI SG MEDIATOR
6. BULIGAN ANG MGA PARTIDO SA PAGHANGOP KAG PAGRESPETO SG PANAN-AWAN KAG
KINAHANGLANON SG TAGSA TAGSA
7. PAHAGAN-HAGANON ANG MGA PANAN-AWAN/BALATYAGON SG TAGSA-TAGSA NGA ANG
PIHAK NGA PARTIDO KAAWAY/KONTRA, KUNDI KABULIG SA PAGLAB-OT SG SOLUSYON SA
NAGALUNTAD NGA PROBLEMA.

PAMAAGI

1. MAGPILI SG MASUGOD/MAUNA NGA PARTIDO.

2. MAGPAMATI SG MAAYO, SULITON ANG MGA IMPORTANTE NGA PUNTO, MAGPADALUM SG
PAMANGKOT KAG MANGAYO SG PAATHAG KAG DUGANG NGA PAMANGKOT AGUD
MAHIBALUAN ANG MGA IMPORTANTE NGA IMPORMASYON.
3. LIKAWAN ANG PAGGAMIT SG MGA MASAKIT NGA TINAGA. (Reframe negative statements)
4. SUMAHON ANG MGA ISYU KAG INTERESES SG MGA PARTIDO.
5. MAGPAMANGKOT SA MGA PARTIDO KUN MAY PAMANGKOT PA SILA AGUD MAKLARUHAN.
6. SULITON ANG PROSESO SA ISA KA PARTIDO.

Mediator’s Summary of Issues

TINUTUYO

1. IPASEGURO NGA MATATAPAN ANG TANAN NGA MGA ISYU SA NEGOSASYON (“on the
negotiating table”).
2. KUHAON ANG PAGHILISUGOT SG MGA PARTIDO SA MGA ISYU NGA NAGLUNTAD.
3. MAG-UBRA SG AGENDA SA PAGRESOLBAR SG PROBLEMA.

PAMAAGI

1. MAGHIMO SG FINAL SUMMARY SG MGA TINGOB NGA ISYU KAG MGA INTERESES NGA
GINPABUTYAG.
2. IPAHAYAG ANG MGA ISYU NGA WALA PINALABI.
3. PAMANGKUTON ANG MGA PARTIDO KUN MAY ARA PA DUGANG NGA ISYU NGA LUYAG PA
IPABUTYAG.

Problem Solving on Each Issue

TINUTUYO

1. IPATIGAYON ANG PAGPASUGOT NGA MAKAPUNGKO/DISKUSYON NGA PAREHAS KAG

MABATON NGA MGA SOLUSYON SA MGA ISYU SG MGA PARTIDO
* AGUD ANG MGA PARTIDO AMO ANG MAGHIKOT
* PAGKILALA SG MGA NAGAKALAIN-LAIN NGA SOLUSYON
* MANGIN CREATIVE.
2. IPASEGURO NGA ANG RESULTA SG NEGOSASYON/MEDIATION INDI SIMPLE NGA PAGKAPAN-
KAPAN SA PROBLEMA KUNDI SA PAGPANGITA SG MATUOD NGA SOLUSYON NGA MABATON SG
MGA PARTIDO. (MASABAT ANG GINAPANGAYO SG MGA PARTIDO, NGA MAHIMO IPATIGAYON
SG MGA PARTIDO KAG WALA NAGALAPAS SA LAYI/NAGASANTU SA KASUGUAN
 3. HINGYUON ANG MGA PARTIDO NGA MAKIGBAHIN SA MABINUNGAHON NGA PROSESO SG
NEGOSASYON.

PAMAAGI

1. MAGPILI SG UNA NGA ISYU (easy one, logical sequence, “a bee in their bonnet”)
2. IPRESENTAR ANG ISYU NGA MAINTINDIHAN SG TANAN
3. BALIKAN/LANTAWON ANG MGA INTERESES SG MGA PARTIDO
4. MAGBALAY SG MGA PAGSULUNDAN KAG POLISIYA NGA PATAS SA TANAN.
5. IPATIGAYON ANG TANAN NGA MGA PWEDE NGA SOLUSYON (brainstorming process); combine
compatible options
6. TASAHON (Evaluate) ANG MGA NAGAKALAIN-LAIN NGA SOLUSYON (based on which one
satisfies interests and respects objective criteria)

Reaching Closure (Summarizing and Packaging Agreements)

TINUTUYO

BALIKAN ANG MGA GINKASUGTAN SA UNA NGA ISYUReview agreements on first issue
PADAYON SA SUNOD NGA MGA ISYU Move to other issues and process in similar fashion
Put all agreements into a package, review them, and talk about their implementation (who will do what,
when, where, and how).

Writing and Signing of Agreement

Healing and Reconciliation

ANO ANG CONFLICT?

RELASYON SG DUHA UKON MGA PARTIDO KUN SA DIIN ANG ISA KA PARTIDO INDI MAAYO ANG
PAGLANTAW SG RELASYON KAG MANGITA SG LAIN NGA INTERES KAG KINAHANGLANON

VIOLENCE

TYPES OF CONFLICT

LEVELS OF CONFLICT

ESCALATION OF CONFLICT

DEESCALATION OF CONFLICT