DÖNEM PROJELERİNİ YAZMADA YARDIMCI BİLGİLER

Prof. Dr. İskender IŞIK

ÖZET

Bir özet, projenin (veya raporun, tezin vs.) kısa bir anlatımı olup yaklaşık 200 veya 250 kelime kadar
olmalıdır. Özet konuyu bilen okuyuculara hitap eder. Okuyucular özeti okumakla bütün projeyi (raporu)
okuyup okumamaya karar verirler. Tanımlayıcı ve bilgilendirici olmak üzere iki çeşit özet vardır.

Bir tanımlayıcı özet projenin ortaya çıkmasına sebep olan sorun veya fırsatları tanımlar, ondan sonrada
rapordaki konulan listeler. Ana bulguları vermez.

Bilgilendirici özetler ise bulgular, sonuçlar ve önerileri verir. Bu çeşit özetler tanımlayıcı özetlere göre
daha çok tutulur. Bununla beraber işlem tanımları gibi dökümanlara tanımlayıcı özet gereklidir.

Bu iki özet çeşidi arasındaki fark tam olarak net değildir. Bazen bir özet her ikisinin karması olabilir.
Örneğin bir bilgilendirici özet 20 tane öneri içeriyorsa, bunların hepsini yazmak çok yer tutar. O zaman
bilgilendirici özetteki gibi bulguları ve sonuçları verip, raporun (projenin) tanımlayıcı özetlerdeki gibi çok
sayıda öneri içerdiğini ifade et.

1
GİRİŞ

Çoğu yazarlar girişi projenin diğer bölümlerini yazıp tamamladıktan sonra yazarlar.
Giriş okuyucuların teknik tartışmaları anlamasını sağlar. Bir giriş aşağıdaki bilgilerin çoğunu veya hepsini
içerir.

1. Projeye sebep olan problem ve imkanların belirtilmesi

Kuruluşta neler çalışmıyor veya iyi çalışmıyordu. Eğer daha fazla bilgi elde edilseydi, kuruluşun
operasyonlarında ne gibi gelişmeler düşünülebilirdi.
Örneğin bir üretici kalite kontrol sistemini değiştirmeden önce müşteri şikayetlerinin çeşidini
saptamak ister. Burada birkaç background paragraf okuyucuları yönlendirmek için faydalı olur.

2. Projenin amacı ifadesi

Bu projeyle tam olarak ne gerçekleştirilmeye çalışıldı. Ortaya çıkarılmaya çalışılan bilgi neydi.
Problem çözücü olarak düşünülen neydi.

3. Projenin sınırlarını ve faaliyet alanine bildiren ifade

Var olan problemin veya konunun hangi kısımlarıyla proje ilgileniyor ve hangi kısımlarıyla
ilgilenmiyor.

4. Raporun organizasyonunun açıklanması

Eger okuyucular senin proje yazım sırasında nereye ve neden gittigini bilirlerse daha iyi anlarlar.
Okuyucuların şaşırmaması için yazının organizasyonunu açıkla.

5. İlgili literatürün (kitap, makale, tez vs) gözden geçirilmesi

Bazen, literatür kuruluşun kendi ürettikleriyle sınırlı olabilir. Bazen de literatür yayımlanmış kitap

ve makaleler olabilir. Bunları burada vermek okuyucuların çalışmayı anlamalarına yardımcı olur.

2
METOTLAR

Metodlar yaptığın teknik işlerdir. Bir fiziksel araştırma raporu için metodlar yaklaşık bir laboratuvar
raporuna benzeyecektir, birden fazla metod seçilebiliyorsa, sen neden bu metodu seçtiğini açıkla.
Kullandığın alet ve materyaller ya araştırmanın tanımından önce tanımlanmalı veya tanımın içinde
tartışılmalıdır.

Bir fizibilite çalışmasında, metodlar bölümü muhtemelen daha çok verilmiş olacaktır. Ne yaptığını ve
gerekli olduğunu tanımlamak istersin. Eğer bir anket dağıttıysan sorduğun sorulara esas olan gerekçeleri
açıklamalı ve sorularda yaptığın ilk denemeleri (yaptıysan) tanımlamalısın. Aynı zamanda bu anketin bir
kopyasını ekte vermelisin. Eğer bir yeri (fabrika, maden ocağı, üniversite, şirket v.s.) ziyaret ettiysen,
orayı neden ziyaret ettiğini ve oraya gittiğinde ne yaptığını açıkla. Eğer ikincil kaynakları incelediysen,
neden bu kaynakları seçteğini açıkla.

BULGULAR

Bulgular senin gözlediğin, keşfettiğin veya ortaya çıkardığın verilerdir. Okuyucuların tam olarak yaptığını
metodların ile anlamaları için bulguları objektif olarak sunmalısın. Bulguların yorumlarını sonuçlar
bölümüne bırak. Eğer bulguları ve yorumları karşılaştırırsan, okuyucuların senin muhakeme (kritik
yapma) prosesini takip edemeyebilirler. Sonuç olarak okuyucular bulguların sonuçları (yorumlarıyla) haklı
gösterip gösteremeyeceğini söyleyemeyecekler. Veya okuyucuların senin bulguları çarpıttığını
düşünebilirler.

Bulguları sunarken olabildiğince spesik ol. Gerekli iktibaslarla (kaynak göstermelerle) birlikte verileri tam
sağla. Bu eğer okuyucular isterse kendi araştırmalarını yapmalarını sağlar. Ek olarak okuyucuya senin
mesleki otoriteliğin bakımından güven verir.

SONUÇLAR

Sonuçlar bulguların manalarının belirtileridir. Okuyucuların çoğusu bulgularının verilerini

yorumlayamayacaklarından dolayı, sonuçlarını açıkca ifade etme önemlidir. Örneğin, eğer senin
bulguların bir fabrika bacasından çıkan dumanın (veya zehirli gazın) 3 ppm sülfürdioksit içeriyorsa, çoğu
okuyucu bunun ne anlama geldiğini bilmeyecektir. Bu dünya sağlık örgütü (WHO) standartlarına göre
çokmudur, azmıdır, sınırdamıdır? Sonuçları yazarken, durumu mümkün olduğu kadar açık tanımlamaya
uğraş. Böylece, önerilerin daha anlamlı ve akıcı olacaktır.

3
ÖNERiLER

Öneriler, bu proje sonunda elde edilen verilere göre gelecekte yapılması gereken (tavsiye edilen)
faaliyetlerin teklifleridir. Tek bir öneri genellikle klasik cümle ve paragraflarda ifade edilir. Çok öneriler
ise numaralanarak liste halinde verilir.

Önerinizi açıkca ve zarifçe ifade edin. Yeni bir faaliyet yönü önerdiğiniz zaman, belki de önceki faaliyet
(çalışma) yönünü dolaylı olarak da olsa kötülüyor olmayın. Bu, sizi her kim önceki faaliyet yönü
programını önerdiyse ona karşı kendinizi savunmaya zorlayabilir. Önerini “önceki hataları düzeltecek”
diye yazma. Onun yerine, senin planının başarısı için büyük ümit taşıdığını yaz.

REFERANSLAR (KAYNAKÇA, BiBLİYOGRAFYA)

Kitaplar ve makaleler için her meslek grubunun bunu yazmakla ilgili formatları vardır. Bunların bir çok
formatları vardır. Bunlardan yararlanarak bibliyografya yazılır. Eğer bir format yoksa, kendi meslek
grubunla ilgili ciddi iç ve dış periyodik ve kitaplara bakıp nasıl yazıldıklarını takip edebilirsin.

EKLER

Ek yapmak raporda (projede, tezde vs.) çok hacimli veya bazı okuyucuların ilgilenecegi kısımlar için en
uygun yoldur. Bunlar haritalar, büyük diyagramlar, teknik terimlerin tanımlanma listesi, hesaplamalar,
bilgisayar çıktıları, kaynak (destekleyici) dökümanlar vs olabilir. Ek 1 veya Ek A gibi isimlendirilir.