AMATÖR SPORTİF DENİZCİLİK İÇİN

YAYIN/YAYINCILIK ÖNERİLERİ

Sezar Atmaca

1
İçindekiler

A) ÖNSÖZ………… 4
B) ALAN HARİTASI…………6
C) TEMEL SORUNLAR…………7
• Sahili Selâmete Erişebilmek… • Yayıncı Emeği Yok • Çaparizlerden Örnekler
• Denizcilik Dergilerinin Gidişata Katkısı
D) NASIL BİR YAYIN/YAYINCILIK? …………10
• “Öncelikli” Hedef • Yayın/Yayıncılık Faaliyetinin Geliştirilebilmesi…
E) YAYINCILIK KISTASLARI VE DİZİLER…………12
•Editoryal Değerlendirme • Çeviri/Telif Dengesi • Yayın Programı ve Kitap Tasarımı
• İlk Kitaplar
F) DİZİ BAŞLIKLARI VE EDİTORYAL DEĞERLENDİRME (Alfabetik)………14
1) BİLİMSEL VE TEKNİK DENİZCİLİK............15
•Ayak İzimizi Basitleştirmek/Küçültmek • Tekne Yapımı
2) DENİZ EDEBİYATI............17
•Türk Yazınından Seçilmiş Deniz Yazıları • Çocuk Kitaplarında Denizcilik Dili
• Çizgi Roman, Resimli Roman
3) DENİZCİLİK EĞİTİMİ: YELKENLİ VE MOTORLU TEKNELER............ 18
• Osmanlıca Kitapların Çevirisi • Bedelsiz Başvuru Kaynakları • E-kitap ve
İnternette Denizcilik Eğitimi • Öğretici (instructor) Kitaptan Öğretir
– GENEL EĞİTİM
• Denizci Bağları • Denizcilik Bilgisi • Tekne Kullanma • Kurallar
– TEKNİK EĞİTİM
• Donanım
– PRATİK EĞİTİM
• Kartlar/Föyler/Elkitapları • Kürek Çekmek…
• Şişme Botlar/RİB Kullanımı, Eğitimi, Bakımı…
4) DENİZCİLİK KÜLTÜRÜ............23
5) DENİZCİLİK TARİHİ /ESKİ KAYNAKLAR............24
6) DERGİ YAZILARI DİZİNİ (1935-2010) ............26
7) METEOROLOJİ /HAVA TAHMİNİ, SERT HAVA SEYRİ............27
• Önce Hava Tahmini… • Sert Hava Seyri

2
 8) NAVİGASYON/SEYİR............28
• Kıyı Kılavuzları/Rehberleri
9) SAĞLIK/İLKYARDIM............30
10) SAHAFLARDAN SEÇMELER............30
11) SEYİR/GEZGİN ANILARI............31
• Sadun Boro Serisi
12) SÖZLÜK/DİL............32
13) TEKRAR BASKI............34
14) YERLİ YAZARLAR DİZİSİ............34
15) PORSUN AMBARI ............34
• Denizcilik Eğitimi • Genel Eğitim • Tekne Kullanma • Tekne İnşası
G) EKLER………… 36
EK-1: DENİZCİLİK DERGİLERİ MAKALELER DİZİNİ İÇİN NOTLAR............36
EK-2: KAYNAK YAYINLAR LİSTESİ............37
EK-3: KİTAPLARIN ADLARI VEYA İÇERİĞİ HAKKINDA............39

3
A) Önsöz

Amatör-sportif denizcilik literatürüne katkıda bulunduğum 1999 yılındaki ilk kitaptan1 beri,
yayın stratejisi oluşturabilme/uzmanlaşma/tanınır-bilinir olma/proje geliştirme ve benzeri
birçok avantaj sağlayacağı için “uzmanlaşmış/kapsamlı” derli-toplu bir yayıncılık yapılmasını
çok istedim. Amatör Denizcilik Federasyonu/ADF Yayınları editörlüğü süreci (2005-2014)
kısmen hariç tutulabilirse de bu yöndeki çaba/umut ve girişimlerim safiyane beklentilerin
ötesine geçemeyince düşündüklerimi yazıya dökmeye çalıştım.
Birkaç yıl önce olası bir yayın projesi/stratejisi önerisi olarak yazmaya başladığım,
zaman zaman da güncellediğim bu metin yayın/yayıncılıkla ilgili yazdığım ve tarih sırasıyla
EK-2: KAYNAK YAYINLAR LİSTESİ’nde sunduğum “nesnel ve eleştiri sınırlarında
kalmaya çalışan” bunca yıllık pusulamın/rotamın izlerini taşıyor.2 Doğal olarak yazar/ortak
yazar olarak emek verdiğim kitapları 3 ve kimi önerileri de içeriyor. Yayımlarken metnin
bütünlüğünü bozacağı için bu kitaplarla/önerilerle ilgili yerleri çıkarmadım. Yerlerine “konu”
itibarıyla eşdeğer kitaplar/öneriler konabilir. Yani söz konusu yerlerde belirtilen
kitapların/önerilerin bir şart ya da birlikte yapılacak bir faaliyet olarak değil, yapılması
düşünülen şeylerin “işlevleri, içeriği ve niteliği” açısından değerlendirilmesini beklerim.

1
Amatör-sportif denizcilikle ilgili yazar/çevirmen/editör/redaktör ya da yayıncı olarak emek
verdiğim/katkıda bulunduğum kitap sayısı basılacak olanlarla 50’ye ulaştı. İlk kitabım,
yayıncı/yayına hazırlayan olarak katkıda bulunduğum: Çocuklar Denizcilik Öğreniyor,
Pamela&Sam Bendal, çev. Selahattin Erkanlı, Kropi Yay. 1999.
2
Denizcilik literatürüyle ilgili Teoman Arsay ile hem uzun yılların birikiminin getirdiği hem de
geleceğin düşünülerek nelerin öncelikle yapılacağı/yayımlanacağı konusunda çok
düşünüp çok tartışarak, katkısını esirgemeden oluşturulan kitapların Ataköy Marina Yat
Kulübü/AMYC ile başlayıp Amatör Denizcilik Federasyonu/ADF ile devam eden o verimli
döneminden burada söz etmeden geçemem. Başta Teoman Arsay olmak üzere yıllar boyunca
katkı/destek veya eleştirilerini esirgemeyen ya da ortak çevirmen/yazar olarak birlikte kitaplara
emek verdiğimiz tüm dostlarıma/arkadaşlarıma adlarını yazamasam da teşekkürü borç bilirim.
3
Yazar/ortak yazar olarak emek verdiğim kitaplar: ADF Yayınları: Amatör Denizci Elkitabı (haz.
2005); Denizcinin Günlüğü serisi 2006, 2007, 2008, 2009 ve 2010; Kısa Mesafe Telsiz Elkitabı
(Tunç Tokay’la birlikte, 2009); Dümenbaşı Kartları (2010); e-ADEK (haz. 2015) ve Denizcilik
Alfabesi (İletişim Yayınları, 2017).
Çeviriler: Yelken ve Arma Ayarları (Selahattin Erkanlı’yla), Denizler Kitabevi, 2004; Yelkenli
Yatçılığa Başlarken (Elvan Şener Koralp’le), ADF Yayınları, 2011.
Motorlu ve Yelkenli Yatçılık (Elvan Şener Koralp’le), ADF Yayınları 2020 (çıkacak).
Kitaplarda yayımlanmış makaleler: “Deniz Kültürü ve Amatör Sportif Denizcilik” İskeleye
Yanaşan... Denizler, Gemiler, Denizciler, der. Orhan Berent-Murat Koraltürk, İletişim Yayınları,
2013; “Amatör-Sportif Denizciliğin Sorunları”, Marmara Üniversitesi, VIII. Türk Deniz Ticareti
Tarihi Sempozyumu, Bildiriler, İstanbul Yayınları, 2016 (dijital baskı: www.turkdeniz.org).

4
Yazıda, yayın/yayıncılıkla ilgili yakın ilgisi nedeniyle kaçınılmaz olarak eğitim, belge
konularına da değindim.
Günümüzde gelinen aşamada denizcilikle (deniz/tekne/insan ilişkisiyle) ilgili bu yazıda söz
ettiğim derli-toplu, uzmanlaşmış/kapsamlı bir yayıncılık yapmak hayli güç. Bu nedenle
önerilerin, kitaplara/denize ilgi duyanları bilgilendirmesi ve amatör-sportif denizcilikle ilgili
(sörf/sup/foiling/kanatlı seyir vb. alanlar hariç) yayın/yayıncılık alanında denize
açılan/açılacak olanlar için de dikkate alacakları, değerlendirme yapabilecekleri, parça parça
da olsa bir program dahilinde uygulayabilecekleri, tartışabilecekleri bir harita taslağı
oluşturması umulur.

5
B) Alan Haritası

Amatör-sportif denizcilikle ilgili yayın/yayıncılık faaliyetini içeren bu yazıda pruvayı

öncelikle denizciliğin özümsenmesine/gelişmesine, denizle tanışıklığın artmasına yarayacak
alanlara/kitaplara çevirmeye çalıştım. Yani yazının denizciliğin bütün kaynaklarına 4 yelken
açmak gibi bir amacı/çerçevesi yok. Örneğin teknede kadınların uğursuz sayıldığı
zamanlardan kadın-erkek teknenin paylaşıldığı günlere gelinmesine rağmen bu
yazıda konuya ayrı bir yer açılamaması önemli bir eksiklik. Yapılacak değerlendirme ve
tartışmalarla eksik kalan/görülen konulara doğru mevcut harita geliştirilebilir ki deryanın ucu
bucağı yok. Örneğin 1980’li yılların sonunda Bodrum-Yalıkavak’ta mahkûmlarla yolculuk
eden ve bir rehabilitasyon programını yürüten Danimarka (galiba) bandıralı 12 metrelik
Wharram tasarımı bir katamarana denk gelmiştim.
Amatör-sportif denizcilikle ilgili yayın/yayıncılık faaliyeti, “internet sitesi, basılı kitap, dergi,
broşür, gazete…” gibi geniş bir alanı içeriyor ama “öneriler” ağırlıkla kitaplarla sınırlı; yeri
geldikçe de duruma/gidişata dair değerlendirmeler/öneriler içeriyor.
Listenin kapsamlı olduğu, oysa 2000’li yılların başında oluşmuş denize/denizciliğe
yönelik ilginin (hevesin/merakın/arayışın) sönümlendiği, amatör-sportif denizciliğin
kurum/mevzuat/dil/yayın/temsilci vb. alanlarda söz/karar veya iddia sahibi olabileceği yeni
bir dalganın ortalığı kaplayacağı yılların da hayli uzağında olduğumuz söylenebilir. 5 Alman
filozof Hans Blumenberg’in “…bir ulus ne kadar mutluysa o kadar da meraklı olacaktır.”
sözü dikkate alınırsa fazla umutlu olmaya imkân da yok herhalde.

4
Kabaca şöyle bir tasnif önerilebilir: denizcilik kültürü / denizcilik dili / genel denizcilik /
yelkencilik / denizaltı hayatı /bilimsel denizcilik / edebiyat /yayın / güzel sanatlar / kazalar-facialar /
deniz kirliliği-sürdürülebilir denizcilik / kurumlar-kurallar-mevzuat /problemler-projeler / mutfak-
yiyecek-içecek / sağlık /seyir /meteoroloji / tarih / yakın tarih / tarih (kitaplar) / tekne tarihi- tasarımı-
ergonomisi / tekneler-ustalar /donanım-teknoloji / tekne yaşamı /denizcilik psikolojisi / özel günler-
haftalar / kronoloji…vd.
5
Konu ile ilgili bir değerlendirme için bkz. Sezar Atmaca, “Amatör Sportif Denizciliğin Sorunları”,
Marmara Üniversitesi VIII. Türk Deniz Ticareti Tarihi Sempozyumu Bildiriler Kitabı, yayına haz.
Rahmi D. Özbay-Cihan Yapıştıran, İstanbul Yayınları 2016 içinde, sayfa 9-26. Yazıya internetten
de ulaşmak mümkün: (http://tdtts.deu.edu.tr/wp-content/uploads/2017/07/TDTTS-8-2.pdf).

6
C) Temel Sorunlar

● Sahili Selâmete Erişebilmek…

Donanımlı, ciddi ve özgün bir eser yayımlamanın birkaç yıllık bir süreç/araştırma
sonucunda olduğu bilinir. Oysa alanda görülen ve giderek de arttığı söylenebilecek temel
sorunlardan biri “yetersiz literatür bilgisiyle” yazılmış “kabakçı” ürünlerin (basılı veya
internette yayımlanan makale, çeviri, telif…) veya ortalama bir kitap için bile gerekli asgari
ölçütlerden (dil/anlatım, çizim/resim, kurgu, mizanpaj…) yoksun ürünlerin ortalığı
kaplamasıdır.
Ana/birinci el kaynakları değil, sadece internet üzerinden bilgi edinmenin sakıncalarını
taşıyan veya kaynak değeri olamayacak basılı yayınları referans alan eserlerin de kaynak
değeri olmuyor ne yazık ki…; üzerine özensiz/üstten bakan bir el de değince niteliksizlik
artıyor… Kitap/dergi/internet yayınlarının bir kısmında işin namusu olan “kaynağı belirtme”
kuralına bile uyulmuyor; çünkü ihmalkârlık/aldırmazlık hariç tutulursa karbon kopya ya da
değilse bile aşırıldığı açık ve anlaşılır metinleri/resimleri saklamanın başka bir yolu da yok.
Yıllar içinde editörlük yaptığım yayınevlerine basılması önerilen birçok kitap taslağı
yukarıdaki nedenlerden dolayı gerekçeleri iletilerek reddedildi. Ancak onca hataya/yanlışa
rağmen bunlardan yayımlananlar olduysa da bugüne dek hiçbir yazınsal eleştiriyle
karşılaşmadılar...
Eleştiri olmazsa ilerleme olmayacağına inandığım için bir “fener ışığı” olması
umuduyla yıllardır okuduğum yayınlarda, görebildiğim hataları ya
yazara/çevirmene/yayıncısına ilettim ya da yayımlayarak (bkz. EK-2) okuyucularla
paylaşmaya çalıştım. Şüphesiz normal sınırlardaki birkaç hatadan/düzeltiden söz etmiyorum,
bu paylaşımlara konu olan veya yazı boyunca söz ettiğim kitaplar/örnekler gerekli
özenden/bilgiden yoksun kaldığı için “hata/düzelti sınırlarını aşan, endazesi bozuk kitaplar”.
Eleştiriler karşısında resmi kurumlar “her zaman” üç maymunu oynasa da tepkiler
genellikle olumluydu ama ne yazık ki eleştiriyle karşılaşınca hataları kabullenmek/düzeltmek
yerine yine de üste çıkmaya çalışana, mazeret üretene (ör. “fuara yetişsin diye aceleye geldi”),
yeni baskıda düzelteceğiz deyip dokunmayana, yokmuş gibi davranarak çaparizli baskılarını
düzeltmeden yeni baskılarını yapanlara; ya da dergisinin verdiği takvimdeki hataları yazınca,
yazdıklarımı/yaptıklarımı “yalanlarını haber yaparak” karalamaya/kıymetsizleştirmeye
çalışan, üstelik de bunu sorunun muhatabı birkaç bin satan dergisinde değil, gazetedeki
köşesinde, sorundan bihaber birkaç yüzbin gazete okuruna yazabilen sarı basın kartlı

7
gazeteciye bile rastladım (söz konusu olan bir haberin yalan çıkması değil, bir yalanı haber
yapabilme becerisidir…!).
Baştan belirtmem gerekir ki aşağıda bu konularla ilgili verilen örneklerin öncelikli
amacı çaparizleri sergilemek değil, bunların üzerinden akıl yürüterek/tartışarak sahili
selâmete erişme çabasıdır.

● Yayıncı Emeği Yok

Yayıncılar yapması gereken işleri yapmıyor, yel yepelek işler çoğunlukta; az masraf etmek,
kitap sayısını arttırmak ana hedef olunca yayınlarda teknik işler, editör, düzelti ve benzeri
“yayıncı emeği” pek görülmüyor. İçeriği, teknik, edebi değeri açısından yetersiz, bilgi, yazım
ve noktalama yanlışlarıyla dolu, yanlış sayfalanmış, aşırılmış (intihal), özensiz
kitaplar/makaleler yayımlanıyor ki bu durum özellikle bedelsiz dağıtılan resmi yayınlarda ve
çeviri kitaplarda had safhada…

● Çaparizlerden Örnekler
Denizcilikle ilgili yayınlardaki çapariz örneklerinin istisna sınırlarını çoktan aştığı rahatlıkla
söylenebilir. EK-2’deki KAYNAK YAYINLAR LİSTESİ’nde bulunan yazılarda bu tür
çaparizlerle ilgili birçok örnek var. Hatta bunlara yazmadığım birçokları da eklenebilir, çıplak
iki örnek daha vereyim: hidrodinamikle ilgili temel prensipleri Daniel Bernoulli
Hidrodinamica (1738) adlı eserinde ortaya koyar, oysa teknelerle ilgili bir kitapta bu şeref
yıllar önce yaşamış amcası Jakop Bernoulli’ye verilir!; bir diğeri de çeviri bir kitapta, kitaba
eklenen “açıklayıcı” sözlükteki terim hayli açıklayıcı(1) “iskele, teknenin sağı”… Bu
örnekleri arttırmak yerine “kurumlar adına” hazırlanmış ve bedelsiz dağıtılan
kitap/kitapçıklara değinmekle yetineyim:
Bir marina zincirinin (SETUR) hazırlayıp müşterilerine dağıttığı onlarca yanlış içeren jurnal;
Denizcilik Müsteşarlığı ve MEB “uzmanları” imzalı, sayısız yanlış/hata ve başka
kaynaklardan izinsiz kavança örnekleriyle dolu (hatta kimi resmi yayınlardaki aşırma/intihal
Yargıtay ve mahkeme kararlarına bile girdi! 6 ) kimi onbinlerce kimi yüzbinlerce basılmış,
“kamu kaynaklarını heba eden”, gelişigüzel hazırlanmış eğitim kitapçıkları: Küçük Denizcinin
El Kitabı, Denizcinin El Kitabı, Denizciliği Öğrenelim…. Bu kitapçıklarından birini, “sosyal
sorumluluk projesi” diye amblemini ekleyerek yeniden bastırıp yöresindeki okullara dağıtan

6
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı (UAB) aleyhine, Amatör Denizci Elkitabı’ndaki (ADEK) çizimleri
ve metinleri ısrarla “izinsiz” “alıntı sınırlarını aşan” ve “kaynak göstermeyen” bir şekilde kullandığı
için 2011 ve 2016 yıllarında Ankara 2. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nde davalar açtım.
Yargıtay sürecinden de geçen davalar sonucunda UAB, 2019’da “haksız rekabet” nedeniyle tazminat
ödemeye mahkum oldu.

8
marina da eksik değil (WİM-İstanbul). Belediyelerin (ör. “Mavi Sularda Seyir”/İBB-İDO) ,
İMEAK Deniz Ticaret Odalarının (ör. İzmir Şubesi “Ben Denizciyim”, İskenderun Şubesi
“Boyama Kitabı”), hazırladığı yığma bilgilerle dolu/özensiz, yalap-şap eğitim kitapları da
çocukların/gençlerin denizcilikle anlamlı bir ilişki kurmasını sağlamadığı gibi, denizcilikle
ilgili hayalgücü ve bilincin geliştirilmesine de katkıda bulunamıyor ne yazık ki.

● Denizcilik Dergilerinin Gidişata Katkısı

Denizcilik dergilerinin ve okuyucuların kötü/özensiz işlerin farkında olmaması,
eleştirmemesi/tepkisizliği, dergilerin kitaplara yeterince yer ayırmaması sorunları büyütüyor.
Örneğin çevirisi karaya oturmuş ve eleştirisi gazete kitap ekinde ve bir dergide yayımlanmış kitap
(Ustam Rüzgâr) düzelti yapılmaksızın defalarca basılıyor, yıllar içinde denizcilik dergilerinde (ve
sitelerinde) övgü almayı sürdürüyor…
Denizcilikle ilgili kitaplara ya da kendi yayınları dışındaki kitaplara pek yer vermeyen
dergilerin “denizcilik literatürüyle” ilgisi nasıl kurulabilir? Kitapların tanınır/bilinir olmasının
mecralarından biri olması gereken denizcilik dergilerinin gidişatına değinmekte fayda var…
Denizcilik dergileri “farklı yoğunluklarda” olsa da habercilikten uzak, sorunlara
değinmeyen, demeç ve konuşmalarla dolu, aktarmayla yetinen, sorgulamayan (“duyuru
haberciliği” / “dedi gazeteciliği”…), markaların PR danışmanıymışçasına tanıtıma/reklama
abanan, haberimsi sayfalara fazla yer ayırıyor. Bu gidişat da doğal olarak denizcilikle ve
okuyucuyla ilişkileri zayıflatıyor, eleştiri kanallarını tıkıyor. Bu tür yazıların mutlaka “bu bir
ilandır” “bu bir reklamdır” “………’nın sponsorluğunda gidilmiştir” diye okuyucuyu uyaran
bir ibareyle yayımlanması yasal ve etik bir zorunluluktur. Markalarla “eleştirel mesafeyi”
korumayan/koruyamayan dergi “okuyucunun değil, daha çok markaların sözcüsü” haline
gelir. Bu gidişat da doğal olarak denizcilikle ve okuyucuyla ilişkileri zayıflatır, eleştiri
kanallarını tıkar.
“Sorunları saptayıp üzerine gitme, göz önüne serme, uyarma, nedenlerini araştırma, bir
daha meydana gelmemesi için önlemleri/uzman görüşlerini yansıtma…” ile ilgili
yazılar/tartışmalar denizde bir damla gibi kalınca, örneğin tersanelerdeki iş kazaları,
teknelerde tüketilen avı yasak balıklar ya da her sene yaklaşık 1600 kişinin boğulması ile ilgili
haber/araştırma yazılarına da pek rastlayamıyoruz ne yazık ki…

9
D) Nasıl Bir Yayın/Yayıncılık?

Yayın/yayıncılıktaki bu genel zaafları da dikkate alarak, literatürü zenginleştirecek, gidişata

etki edecek bir yayıncılık stratejisi nasıl oluşturulabilir, “kalender” bir denizciliği
(deniz/tekne/insan ilişkisini) öne çıkaracak bir omurga nasıl kurulabilir?
Şüphesiz asıl problem sadece “teknolojinin/üretimin/piyasanın” peşinden “sürüklenmek/
yetişmeye çalışmak/koşmak” değil, nasıl bir dünya/çevre/gelecek/toplum/denizcilik tasavvur
edildiği ile de ilgilidir.

● “Öncelikli” Hedef
Deniz/tekne/insan ilişkisinin “deryamızdaki hali” ve “nasıl geliştirilebileceği”
düşünüldüğünde “öncelikle” felsefesi, kültürü dahil her yönüyle küçük
tekneleri/kullanıcılarını/seyrini/ilgilenenini ele alan bir yayın politikası izlenmesi önerilir.
Küçük teknelerden oluşan bir filomuz var, özel teknelerin ~%90’ı 9 metrenin altında. Bu
durumu dikkate almadan yayıncılık yapan dergiler de ne yazık ki yarış/yarışçılık dışında
okurla ilişki kurmakta zorlanıyor… Yayıncılıkta da “öncelikli” hedef kitle yarış/yarışçılık
değil, gezi/seyir sekenesi olmalı. Bu grup dergi sayfalarında daha fazla yer bulabilmeli.
Temsil edilenle temsil eden arasındaki bağ zayıfladıkça temsilin bir anlamı kalmıyor…

● Yayın/Yayıncılık Faaliyetinin Geliştirilebilmesi…

Yayın/yayıncılık faaliyetinin gelişebilmesi için teknoloji/internet/sosyal medya
kullanımı önemli. Bu alandaki çok yönlülüğü dikkate almak gerekir.
Amatör Denizci Elkitabı/ADEK, Kısa Mesafe Telsiz Elkitabı/KMT, e-ADEK vb.
kitapların basımı/yayını sürse de bunları internette kullanıma açmak ya da katkıya açık hale
getirmek projelendirilmelidir. E-Eğitim de seçeneklerden biri olabilir. İnternette denizcilerin
katkısına açık bir platform oluşturarak elbirliğiyle/katkıyla denizcilik dergilerinin 1935-2010
arası makaleler dizininin çıkarılması ve tasnifi (hiç olmazsa teknik konular ve amatör/sportif
denizcilik tarihi açısından) gerçekleştirilebilir. Yayınevi sitesinin katkıya açık bu tür
faaliyetleri yayıncıyı da, okuyucuyu da, denizciyi de geliştirir.
Yayıncılığa katkı sağlayacak bu tür projeler için iyi işleyen/gelişmeye açık internet
sitelerinin olması önerilen faaliyetlerin gerçekleşebilmesi için önemli. Örneğin:
• e-eğitim
• serbest erişilebilir yayınlar

10
 • katkıya açık projeler
• kitap satışı
• internetteki diğer faaliyetler...
Özellikle katkıya açık siteler iyi niyetle faaliyete başlasa da yeterli kontrol/gözden
geçirme/kaynak sorgulama olmadığı için kısa sürede yığma, kaynağı belirsiz bilgilerle
dolabiliyor.
Kişisel birer örnek olsa da yazdıklarıyla/çevirileriyle, ele aldıkları konularla, denizcilik
kültürüne “özgün” katkılar sunan Mustafa Pultar’ın ve Ömer Bozkurt’un siteleri
www.pultar.org , www.omerbozkurt.com bu tür çalışmalara iyi birer örnek olabilir.

11
E) Yayıncılık Kıstasları ve Diziler
● Editoryal Değerlendirme
“Değerlendirilmesi önerilen” kitaplar “dizi başlıkları” altında sıralanmış, başlarına kısa
“editoryal” değerlendirme eklenmiştir. Listedeki kitaplar, literatür ve denizciliğimizin
eksiklikleri/zaafları dikkate alınarak hazırlanmaya çalışılmışsa da şüphesiz yapılacak
değerlendirmelere/tartışmalara göre liste daha da geliştirilebilir/değiştirilebilir,
anlatımı/çizimi/konusu daha iyi işlenmiş kitaplar bulunabilir. İngilizce literatür takip edilmeye
çalışıldığı için çevirisi önerilen kitaplar İngilizcedir. Diğer dillerde de (ör. Almanca) çok iyi
kitaplar var/bulunabilir. Kitapların hangi kümeden ve niçin seçildiğine yazıyı uzatmamak için
yer verilmemiş, kitapların muhtemel Türkçe adları veya içeriği hakkında notlar EK-3’te
sıralanmıştır.
Yayın sırası yayıncı, çeviri, sözleşme, telif, tartışma… gibi birçok faktöre bağlı olsa da
yayımlanma sırası için “editoryal” kriterlerin dikkate alınması/gözden geçirilmesi, tartışılması
iyi olur.
Yazıya sığdırabilmek için önerilen kitaplarda/konularda seçici olundu, basitleştirildi,
ana özellikleriyle ayrıntılar sunuldu; konuşmaya/tartışmaya değer bir model ortaya konmaya
çalışıldı.
Çocuk kitapları için ana başlık açılmadı, çünkü bu alandaki yayın/yayıncılık her
konuda/dizide yetersiz kalıyor. Örneğin, RYA/İngiltere’de 2019’da 900.000 çocuğun yelkenle
tanışmasını sağlamış… Konunun her yönüyle ele alınması/geliştirilmesi gerektiği için
çocuklarla ilgili yayınlara diziler içinde veya alt başlık olarak yer verildi.
Genelleyici dizi başlıklarına alt/farklı başlıklar da ör. “DENİZCİLİK EĞİTİMİ /GENEL
/DİNGİ” eklenebilir; “ÇOCUK”, “ÇEVRE” başlıkları, alt başlıklar olarak düşünülebilir;
örneğin BİLİMSEL DENİZCİLİK/ÇEVRE veya DENİZ EDEBİYATI /ÇOCUK… Ayrı bir
dizi olarak belirtilmese de denizi kullananlarla (amatör-sportif denizciler…) denizde
çalışanların (balıkçı, gemiadamı, askeri bahriye vb. profesyonel denizciler…) birbirlerini
tanımaları/anlamaları için de yayınlar/projeler düşünülmelidir.
Dizi başlıkları (1-15) altında yer verilmeyen ancak önerilen kitapların eşdeğeri veya
değerlendirilmesi önerilen diğer kitaplar “PORSUN AMBARI” başlığı altında sıralanmıştır.

● Çeviri/Telif Dengesi
Çeviri/telif dengesi sağlayacak bir yayın politikası hedeflenmesi önerilir (çeviri/telif
oranı basılmış kitaplarda: ADF yayınlarında %50; AMYC/MAYK yayınlarında %28 idi).

12
Literatür bilgisini aktarmak, eksikleri gidermek esas olduğu için başlangıçta çeviri oranı
yüksek olabilirse de zamanla bu oranı tersine çevirmek hedeflenmelidir. Hedef olarak
konulabilecek örneğin %40 telif, %60 çeviri oranına ulaşmak için telif kitap
duyurusu/ısmarlanması (YERLİ YAZARLAR dizisi…) veya daha önce basılmış, ama
basılmayan önemli kitapların transferi ve basımı (TEKRAR BASKI…) veya baskısı olmayan
eski kitapların (“DENİZCİLİK TARİHİ” “SAHAFLARDAN SEÇMELER” dizisi)
bilinmesi/tanınması için “az sayıda” basılması düşünülmelidir. Bazı başlıklarda şimdilik kitap
önerilmemiştir.

● Yayın Programı ve Kitap Tasarımı

Hazırlanacak yayın programı (senelik/periyodik) duyuru/ilan/bülten ve benzeri yollarla
kamuoyu ile paylaşılmaya çalışılmalıdır: Örneğin, Şubat ayında, Boat Show öncesinde ve
sırasında broşür olarak dağıtılması… Kasım’da, TÜYAP Kitap Fuarı öncesi (veya diğer şehir
fuarlarında) gazete kitap eklerine bülten/duyuru/ilan olarak iletilmesi düşünülmeli…
Fuarlarda mutlaka kitaplarla ilgili sergiler (eski/yeni kitaplar, tematik sunumlar…)
söyleşiler/tartışmalar düzenlenmelidir.
Çeviri kitaplarda sözleşmeler nedeniyle sınırlı sayıda basmak mümkün olmaz ama
maliyet ve stoklama problemlerine karşı telif ve tekrar baskı kitapları az sayıda basmak da
düşünülmelidir. Dijital baskı gibi yeni baskı teknikleri ile az sayıda (300-500) kitap basmak
mümkün. Amazon’un uyguladığı bizde de uygulanmaya başlayan dağıtım olmadan sadece bir
siteden satış üzerine kurulu “doğrudan yayıncılık/talep üzerine baskı (POD-print on demand)”
da bir seçenek olarak düşünülebilir.
Bütün kitaplarda kullanılacak, kitap (kapak, sırt, arka kapak…) tasarımı, logo tasarımı
yapılması, yayınevinin/dizinin/kitapların tanınır/bilinir olması açısından önemlidir.

● İlk Kitaplar
Denizcilik kültürünü, kürek/yelken, dingi seyri, küçük bütçelerle keyifli seyir/yelken,
denizcilik dilimiz/kültürümüz konularını içeren aşağıdaki kitapların “ilk kitaplar” olarak ele
alınması/basılması önerilir:

→ Sea-Boats, Oars and Sails, Conner O’Brain, önsöz Sam Llewellyn, Loadstar
Books, 2013, 176 sayfa. ( GENEL EĞİTİM)
→ Dingy Cruising, the enjoyment of wandering afloat, Margaret Dye, Adlard Coles,
2007, 218 sayfa. (GENEL EĞİTİM)
→ Sailing Just For Fun, High Adventure on a Small Budget, A.C. Stock, Minerva
Press, 1998, 240 sayfa. (SEYİR/GEZGİN ANILARI)
→ Denizin Dili Denizin Yazısı, Mustafa Pultar, ADF Yay. 2010, 232 sayfa. Kitabın
ADF baskısı 2 yıl önce tükendi!. (TEKRAR BASKI)

13
F) Dizi Başlıkları ve Editoryal Değerlendirme (alfabetik)

Önerilen kitaplar alfabetik olarak aşağıdaki ana başlıklar altında değerlendirilmiştir:

1) BİLİMSEL VE TEKNİK DENİZCİLİK

2) DENİZ EDEBİYATI
3) DENİZCİLİK EĞİTİMİ: YELKENLİ VE MOTORLU TEKNELER,
→ GENEL EĞİTİM
→ TEKNİK EĞİTİM
→ PRATİK EĞİTİM
4) DENİZCİLİK KÜLTÜRÜ
5) DENİZCİLİK TARİHİ /ESKİ KAYNAKLAR
6) DERGİ YAZILARI DİZİNİ (1935-2010)
7) METEOROLOJİ / HAVA TAHMİNİ, SERT HAVA SEYRİ…
8) NAVİGASYON/SEYİR
9) SAĞLIK/İLK YARDIM
10) SAHAFLARDAN SEÇMELER
11) SEYİR/GEZGİN ANILARI
12) SÖZLÜK/DİL
13) TEKRAR BASKI KİTAPLAR
14) YERLİ YAZARLAR DİZİSİ
15) PORSUN AMBARI

14
 1) BİLİMSEL VE TEKNİK DENİZCİLİK

● Ayak İzimizi Basitleştirmek/Küçültmek

Doğa dostu bir denizcilik için neler yapılabilir? Kısmen “Sürdürülebilir Yelkencilik”te
(ADF Yay. 2013) gündeme getirilmeye çalışılsa da kitabın yeterince ilgi
görmemesi/denizcilik dergilerinde paylaşılmaması sorunların da farkında olunmadığının
göstergesi sayılabilir. Konu ile ilgili dergi yazıları çoğunlukla “ürün/marka” tanıtımı
nedeniyle kaleme alınmış (malzeme olmuş), yeşil teknoloji, motor/enerji, donanım vb.
konulardaki yazılar. Oysa denizcilik her haliyle “sürdürülebilir” ama gelecek adına bilinçli ve
metodik olarak her türlü ayak izimizi (ekonomik, ekolojik, su…) basitleştirmek/küçültmek
“dert” edilebilmelidir.
Tasarruf sağlayacak/çevre kirliğini azaltacak uygulamalarla (alternatif enerjiler, elektrikli
motor kullanımı, su tasarrufu, geri kazanım vb.) ilgili kitap/broşür çevrilmesi/hazırlanması
düşünülmelidir. TÜDAV (denizlerin tanınması ve korunmasına ilişkin çalışmaları), Doğa
Derneği (önemli doğa alanları) ve diğer benzeri kurumların çalışmaları yol gösterebilir, deniz
kirliliği hakkındaki eserler kaynak olabilir. Deniz Bilimleri hakkında YÖK/yüksek lisans ve
doktora tezleri taranarak (618 tez) konu ile ilgili eserler değerlendirilebilir. RYA’nın “Green
Guide/Yeşil Rehber” serisi yayınları izlenebilir/çevrilebilir (ör. The Green Guide to Coastal
Boating ).

Sualtı yaşamını/deniz canlılarını tanıtan çeviri veya telif kitaplar deniz

faunasının/florasının öğrenilmesi ve korunabilmesi için vazgeçilmez kaynaklardır. Türkçe (ör.
TÜBİTAK Yay.) ve İngilizce güzel kitaplar var. Akdeniz için 5 dilde hazırlanmış, su
geçirmez, iyi tasarlanmış örnek bir kitap:

→ Marine Pictolife Mediterranean Sea, Antoine Dray-Francois Rebufat,

Trapinex, 2004.

● Tekne Yapımı
Tekne arkeolojisi/inşası, yok olan tekne tipleri… tekne/dingi inşa kitapları da “bilimsel
ve teknik denizcilik” başlığı altında değerlendirilebilir… Özellikle tekne tarihi/tipi ile ilgili
“tekne anatomisi” denebilecek kitapların yokluğu dikkat çekici.
Deniz Gemi Tekne Arkeolojisi/DEGETAR gibi kurumların çalışmaları incelenip çok
teknik detaya girmeden anlaşılabilir bir dille teknelerin plan ve krokilerinin kitap/broşür

15
yapılması hedeflenebilir. Türkiye Sualtı Arkeolojisi Vakfı/TINA yayınları/çalışmaları da bu
konuda takip edilmesi, denizcilere aktarılması gereken önemli bir kaynak.
Tekne yapımı veya küçük teknelerin tanıtımı ile ilgili, heveslendirici kitaplar da
basılabilir. Örneğin:
→ How to Build the Gloucester Light Dory, Harold Payson, Wooden Boat Books,
1995, 32 sayfa.
→ How to Build the Haven 12½ Footer, Joel White, Wooden Boat Books, 1994, 64
sayfa.
→ Popular Sailing Dinghies, Charles Smith Pub., 2001, 128 sayfa. (daha güncel
baskıları araştırılmalı…)
→ Tekne Nasıl Yapılır? TYF Yayınları, 1969, 66 sayfa (kitapta çeviren belirtilmese
de, Uğurhan Erdem). (SAHAFLARDAN SEÇMELER)
→ Project Boat Handbook, PBO, 128 sayfa. Practical Boat Owner dergisinde
hikâyesi özetlenen ve sonra da kitaplaştırılan 2.5 sene sürmüş güzel bir proje.
Hurda bir teknenin ayağa kaldırılmasının her türlü teknik detayı içeren hikâyesi
(dijital kitabı da yapılmış…).
→ Tekne yapımıyla ilgili teknik bilgiler içeren kapsamlı kitaplar da bu alandaki
girişimleri destekleyebilir. İyi bir örnek Tekne Mekaniği Elkitabı (ADF Yay. 2013) yazarı
Dave Gerr’in amatörlere de yönelik kitabı: The Elements of Boat Strenght, International
Marine/McGraw Hill, 2010, 368 sayfa…
→ İnternette yayımlanmış bilgilendirici derleme yazıların -ör. “Geleneksel Küçük
Tekneler Kullanım Kılavuzu, Cem Gür, (2006)”- geliştirilerek kitapçık halinde yayımlanması
da yazarına önerilebilir.
Daha fazla hikâyeyi içermesi açısından makalelerden oluşan bir kitap da düşünülebilir.
Sadece yapılanların değil yapılamayan teknelerin/sükutu hayale uğramış insanların hikâyeleri
de (ör. benim gibi iki girişimi de hüsranla sonuçlanmış…) yol göstermesi açısından
yayımlanabilir. İnternette birçok “amatör tekne inşa hikâyesi” var. Bunlar araştırılıp (veya
duyuruyla) baskıya uygun hikâyesi/materyali olanlar seçilebilir. Gezgin Korsan, kendi tekneni
yap vb. sitelerde kitap/kitapçık olabilecek birçok hikâye/çekim/çizim var. Örneğin yakında
yayımlanan yazarın kendi “gayreti ve parasıyla” bastırdığı “Denizde Bir Devekuşu, İsmail
Oruç, Cinius, 2018” kitabı. Çeviri kitap/makale için Wooden Boats başta olmak aşağıdaki
siteler (https://smallboatsmonthly.com/article-categories/ gibi daha birçokları) gözden
geçirilebilir:
http://www.boatdesign.net/NYD/ http://www.smallboats.com/v
http://www.storerboatplans.com/ http://www.boatdesign.net/
https://christinedemerchant.com/index.html

16
 2) DENİZ EDEBİYATI

Deniz edebiyatına “Türk Yazınından Seçilmiş Deniz Yazıları” derlemesiyle

başlanabilir. Aşağıda kaba hatlarıyla oluşturulan taslak önerideki kitap listesi, basımına karar
verildiğinde, izin alma/telif durumuna göre liste geliştirilip/zenginleştirilebilir… Listede
kitaplar değil kitaplardan seçilen “yazıların başlığı” belirtilmiştir:

● Türk Yazınından Seçilmiş Deniz Yazıları

#Piri Reis (Bu bölüm … adasını tanıtır) #Seydi Ali Reis (Fırtına…) #Gelibolulu
Mustafa Âli (Gemi ile İlgili Konuşma) #Evliya Çelebi (Fırtına Hikâyesi…) #Katip Çelebi
(Denizcilere Öğütler) #Macuncuzade Mustafa Efendi (Yolculuk) #Ahmet Mithat (Tuzla
Burnu’ndan Yelkenkaya’ya) #Trabzon Vali-i Sâbıkı Ali Bey (Kelekle Yolculuk: Dicle Nehri-
Hasankeyf) #Yenişehirlizade Halit Eyüp (Kayık ve Kayıkçılarımız ve devamı) #Mühendis
Faik (Yeşilbaş Adaları ve Olaylar) #Halikarnas Balıkçısı (Bodruma Doğru) #Azra Erhat (Ege
Kıyıları) #Osman Cemal Kaygılı (Sandalım Geliyor Varda –kısaltılırsa-) #Yaman Koray (Ben
Gidiyorum…) #Sadun Boro (Denize İlk Adım) #Vecdi Çıracıoğlu (Deniz Güzeldir…)
#Haldun Sevel (İlyosta Adası’ndaki Arkadaşım Eşek).

● Çocuk Kitaplarında Denizcilik Dili

Yayımlanan kitaplarda, özellikle çocuk kitaplarında “denizcilik dili” ne yazık ki
yeterince kullanılmıyor, bu nedenle kitaplar “tatsız/tuzsuz” oluyor… Denizcilik, yani
“deniz/tekne/insan ilişkisi” edebi olarak da geliştirilmelidir. Çünkü ancak bir bağlam içinde
öğretilir/öğrenilirse çocukların kelime dağarcığı gelişebilir, kullanılan kelimeler/terimler
kalıcı olabilir. Denizcilik dilinin kullanımı teşvik edilerek düzenlenecek kompozisyon vb.
yarışmalarla yazı yazmanın küçük yaş gruplarındaki hayal gücünü arttırıcı etkisi
geliştirilebilir.
Hevesi/merakı geliştirmek için düzenli olarak “deniz/denizcilik öyküleri” “çocuklara
deniz/denizcilik öyküleri” yarışmaları düzenlenebilir ve basılabilecek düzeyde olanlar
kitaplaştırılabilir.
→ Klasik deniz edebiyatı çevirileri (ki çoğunun da telif sorunu yok…) yapılabilir.

17
 ● Çizgi Roman, Resimli Roman
Yerli/yabancı deniz hikâyelerinin/romanlarının çizgili hale getirilmesi düşünülmelidir.
Ancak bizim ilk “çizgili, resimli” denizcilik eserlerimiz gaza/gazavat dilinin girdabında
dolaşır; ör. Barbaroslar/Ratip Tahir Burak; Deniz Kurtları/Reşat Ekrem Koçu -Orhan Tolon;
bu militer durum/dil benzer hikâyelerle ve yayıncılarla, belediye gibi resmi kurumların
eklenmesiyle (dilini bıraktık, hatalarla dolu bir çizgili kitapçık örneği: Denizcilik Tarihimiz,
yayın/metin danışmanları: İskender Pala, İsa Kocakaplan, İBB, İDO Yay. 2008) günümüzde
iktidarın “asr-ı saadet rüyasına” uygun olarak artarak sürüyor ne yazık ki…
Denizcilikle ilgili çizginin/resmin “geliştirilmesi/geliştirilmeye çalışılması”
roman/hikâye kadar eğitim/teknik vb. konulardaki yayınlar için de “anlatım/ifade” çeşitliliği
yanında görsel bir zenginlik de yaratacaktır.7
Hikâyelerin çizgi roman haline getirilmesi, ör. İlban Ertem’in “Üç Hikâye” -İletişim
Yay. 2018- kitabında yer alan Bodrum kıyılarında geçen meşhur halk türküsünün çizgili
tefrikası “Çökertme”, ya da Milliyet Çocuk dergisinin 1980’lerde verdiği çoğu denizlerde
geçen 50’şer sayfalık keyifli çizgi roman çocuk klasikleri serisi (ör. Jules Verne/ Kıyamet
Gemi; Captain Marryat/Hayalet Gemi, Jack London/Deniz Kurdu, Emilio Salgari/Kara
Korsan…) gibi bir seri tasarlanmalı veya çevrilmelidir. Ülkemiz çizgi roman yayınları ve
çeviri için İtalyan literatürü incelenebilir. Tabii çizgilerin denizciliğe uyumu da önemli.
Örneğin Turhan Selçuk’un, Abdülcanbaz serisinden “Akdeniz Fırtınası, Kara Ejderha,
Abdülcanbaz Yayınları, 1972” çizgi romanında Turgut Reis’in kadırgası adı altında üç direkli
bir kalyon çizimi yer alıyor ve çizgi-roman boyunca kadırga olarak sayfalarca sürüp gidiyor…

3) DENİZCİLİK EĞİTİMİ: YELKENLİ VE MOTORLU TEKNELER

Son 25 yılda “genel denizcilik eğitimi” temelinde yayımlanmış dördü çeviri, 27 kitap
var. Çeviriler dışındaki kitapların 16’sının yazarı çoğu gemiadamlığı da yapmış profesyonel
denizciler. Amatör denizciler tarafından yazılmış/hazırlanmış bir ilk kitap olan ADEK/Amatör
Denizci Elkitabı (ADF Yay. ilk baskı 2005; 24. baskı 2019) sonrası amatör denizciler
tarafından da kitaplar yazılmaya başlandı. Özellikle camiamız içinden yazılmış kitapların
mevcut kitapları tekrara düşmeden, profesyonel-amatör ayrımını zenginleştirerek “dil/anlatım,

7
Böyle bir çaba için şu örneğe bakılabilir: Denizcilik Alfabesi, Sezar Atmaca, İletişim Yayınları, 2017.

18
yeni bilgiler, çizimlerde/resimlerde özgünlük, kullanılan kaynaklar” gibi özellikleriyle öne
çıkarak niceliğe değil, niteliğe katkı yapması, kaynak değeri olması beklenir.
Yıllık deniz kazası istatistiklerine göre hangi konulardaki eğitim yayınlarına
(kitap/kitapçık/broşür/pratik eğitim kartları vb.) öncelik verilmesi gerektiği saptanmalıdır. Bu
nedenle amatör-sportif denizciliğe yönelik ayrıntılı deniz kazası istatistiklerinin hazırlanması
(ör. günlük gazetelerdeki deniz kazası/boğulma haberlerinin taratılması) için çaba
gösterilmelidir.

● Osmanlıca Kitapların Çevirisi

Osmanlıca bahriyesince yayımlanmış Gemicilik Fenni, İsmail Hakkı, 1873; Karadeniz
Kılavuzu, çev. Mehmed Hikmet, 1897; Istılahât-ı Bahriye, Süleyman Nutkî, 1904; Filika
Talimnamesi, 1928; Yeni Gemicilik (1-6), Ali Haydar Esad, 1923-25, vb. kitapların Deniz
Kuvvetleri tarafından çevirilerinin/güncel baskılarının yapılmaması kurumun yayın politikası
açısından düşündürücü. Denizcilik geçmişimizin bilinmesi/aktarılması açısından oldukça
önemli bu ve benzeri kaynak olabilecek yayınların incelenip/seçilerek basımı için
çalışılmalıdır.

● Bedelsiz Başvuru Kaynakları

Denizciliğe hevesi-merakı olanlar için “bedelsiz başvuru kaynakları” yol gösterici
olur/olabilir. ADEK ve KMT vb. kitapların satışta olan basılı nüshalarının yanında
internette“serbest erişime açılması” da düşünülmeli/projelendirilmelidir.8
(Serbest erişimde kullanım şartı örneği: (ADEK ve KMT veya ……) yalnızca kişisel
kullanım amaçlıdır. Ticari ve promosyon amaçlı kullanılamaz. Bütün veya parça halinde
çoğaltılması, herhangi bir kurum veya kuruluş adı altında kullanılması ya da
ilişkilendirilmesi kabul edilemez…)

● E-kitap ve İnternette Denizcilik Eğitimi (E-yelken/demirleme ve diğer alanlarda E-

eğitim uygulamaları …)
Zamanın eğitim ruhuna uygun araçlar/uygulamalar, ADES gibi “abes” uygulamalardan
değil www.esailyachtsimulator.com gibi örneklerden yola çıkılarak simulasyonlar
geliştirilebilir…

8
Amatör Denizci Elkitabı/ADEK’in hazırlanacak özet kopyası Mini-ADEK’in ADF sitesinde“serbest erişime
açılması”nı 2015 yılında Amatör Denizcilik Federasyonu’na (ADF) önermiştim. Önerimi ADF yönetimi de
onaylamıştı ancak çeşitli nedenlerle proje gerçekleştirilemedi.

19
 ● Öğretici (Instructor) Kitaptan Öğretir
Türkiye Ulusal Yelken Eğitim Programı/TUYEP ilgili eleştirilerimin (2010-2011
yıllarındaki eleştiriler için bkz. EK-2) önemli noktalarından biri -ki diğerleri de halen
geçerliliğini koruyor ne yazık ki…- eğitim standardını sağlayacak kaynak kitap yokluğu idi.
Çünkü temel kuraldır: “öğretici (instructor) ‘kitaptan’ öğretir” ama TUYEP’in kitabı yoktu
(sistemin mimarı rahmetli Mustafa Miharbi zamanla halledeceklerini söylemişti ama yıllardır
giderilemedi, muhtemelen ondan sonra uğraşan da olmadı…).
TYF’nin bu boşluğu doldurmak için bir telif/çeviri gayreti/niyeti bilinmiyor; kitapsız
TUYEP öğretimi/kursları (YY1-2-3-4-5....ve diğerleri) sürüyor… Diğer dingi sınıflarında da
eğitim standardı için not/teksir vb. kaynak olsa da kitap ne yazık ki yok!!!
Sitesinde eğitimle/yelken seyriyle ilgili onlarca İngilizce kitap önerirken, Türkçe
çeviri/telif sadece 3 kitap öneren, tek kaynak olan bir optimist kitabını bile önermeyen
TYF’nin de bu sorunların farkında olup çözüm aramasını dileyelim.
TUYEP eğitimi verenler genellikle her ikisi de çeviri“Yelkenli Yatçılığa Başlarken”
(ADF Yay.) veya Temel Denizcilik Bilgileri (Denizler Kitabevi) kitaplarını kullanıyordu,
ancak baskısı tükenen her iki kitap da uzun süredir piyasada yok.
Aşağıdaki kitapların telifinde sorun yaşanırsa US Sailing Association’ın kitaplarına
yönelinebilir:
→ Day Skipper, Penny Haire, RYA, 2011, 84 sayfa.
→ RYA Competent Crew Skills, RYA, 2014, 112 sayfa (Yelkenli Yatçılığa Başlarken/
Competent Crew kitabının çizimleri yenilenmiş ve motoryatlarla ilgili bilgiler
eklenmiş yeni versiyonu - ADF telifini aldı, bu yıl basılacak)

US Sailing iyi tasarlanmış (büyük boy, okunması rahat, çizimleri iyi) kitaplar
yayımlıyor. US Sailing yayınlarından başlangıç için 2 kitap önerilebilir:

→ Start Sailing Right! (Small Boat Certification Series), US Sailing, 1997, 112
sayfa.
→ Basic Keelboat (The Certification Series), US Sailing 1998, 96 sayfa.

Hazır veya ham halde ama çizim/metin elden geçirilirse kitaplaştırılabilecek çalışmalar
da var veya olabilir. Örneğin: Mehmet Erem’in internette yayımladığı “Demirler ve
Demirleme” notları üzerinde çalışılırsa kitap olabilir (ki 2019’da iyi çizerler bulduğunu
belirtti, daha geniş bir içerikle yayına hazırlıyor, dilerim basılır).

20
 ● GENEL EĞİTİM
● Denizci Bağları
Aşağıdaki kitapların çevirisi veya muadili yerli bir kitap ile temel bağların yapılışını
gösteren (sugeçirmez) bağlar rehberi kitapçığı hazırlanabilir.

→ Knots in Use, Colin Jarman, Adlard Coles, 2003, 86 sayfa.

→ Skipper’s Onboard Knot Guide, 40 essential knots, Adlard Coles, 2009, telli, 42
sayfa.

● Denizcilik Bilgisi
→ Things I Wish I’d Known Before I Started Sailing, John Vigor, Sheridan, 2005,
190 sayfa.
→ Boating Lessons You’ll Never Forget, safety, emergency and survival techniques
from real-life disaster stories, Fox Chapel Publishing, 2012, 144 sayfa.

● Tekne Kullanma (yelkenli tekne/yelkenyat)

→ Mainsail Trimming, Felix Marks, Wiley Nautical, 2009, 96 sayfa.
→ Jib Trimming, An Illustrated Guide, Felix Marks, Wiley Nautical, 2005, 80 sayfa.
→ Anchoring, Bobby Schenk, Adlard Coles, 2009, 104 sayfa.

Yelkenlerin işleyiş mantığı üzerine yıllardır çevirtmeyi beceremediğimiz iyi bir kitap:

→ The Art and Science of Sails, Tom Whidden-Michael Levitt, St. Martin’s 1990,
182 sayfa,
(Gözden geçirilmiş yeni baskısı var ama edinemedim: Sea Point Books, 2016).

● Tekne Kullanma (motorlu tekne)

→ RYA Powerboat Handbook, Paul Glatzel, RYA, 2009, 140 sayfa.

→ Powerboater’s Guide, Basil Mosenthal-Richard Mortimer, Adlard Coles, 2006,
telli, 38 sayfa.
→ Motor Crusing Handbook, Simon Jinks, RYA, 2004, 128 sayfa.

21
 ● Kurallar (motorlu ve yelkenli tekne)
Denize açılmak için bilinmesi gereken temel/basit hukuk/mevzuat kuralları ile ilgili bir
yayın önemli bir ihtiyaçtır, ki böyle bir kitap, Navigasyon/Seyir Bölümü’ndeki (8. Bölüm)
önerilerle birlikte düşünülmelidir.

● TEKNİK EĞİTİM
● Donanım
→ How Boat Things Work, An Illustrated Guide, Charlie Wing, Mc Graw Hill, 2007,
176 sayfa.
→ Essential Boat Electrics, Pat Manley, Wiley Nautical, 2012, 140 sayfa.
→ The Boat Data Book, Ian Nicolson, Adlard Coles Nautical, 5. Baskı 2003, 224
sayfa.
→ Diesel Engine Handbook, Andrew Simpson, RYA, 2006, 96 sayfa.

● PRATİK EĞİTİM
●Kartlar/Föyler/Elkitapları
ADF/Dümenbaşı Kartları benzeri pratik eğitim kartları, föyleri hazırlanabilir veya
çevrilebilir.
→ Dümenbaşı Kartları, Sezar Atmaca (haz.), ADF Yayınları, 2010, asetatlı, 20
sayfa. (TEKRAR BASKI). (Kitaptaki çizimleri Seyir Kuralları ile ilgili başka bir
kitapta “kullanabilmek için” sözleşmesini yenilememiştim ama onu da
bitiremedim. Çizimlerin farklı kitaplarda kullanım sorunu halledilebilirse en az 2
yeni sayfa/konu eklenerek basılabilir.)
→ Captain’s Quick Guide, Heavy Weather Sailing (waterproof) John Rousmaniere,
16 sayfa. (METEOROLOJİ/SERT HAVA SEYRİ dizisinde de değerlendirilebilir)
→ Practical Boat Owner (PBO) dergisinin pratik eğitim yayınları PBO Skipper’s
Handbook veya Boat Owner’s Sketch Book gözden geçirilerek değerlendirilebilir.

● Kürek Çekmek…
Bir tekneyi harekete geçirmenin en basit yolu olan kürek çekmeyi anlatan bir kitapçık
hazırlanarak eski denizcilerin “iyi kürek çekmeden iyi denizci olunmaz” aforizmasına (bkz.
Denizcilik Alfabesi), kürek çekerek denize açılmaya sahip çıkmak gerekir. Yıllar önce kürekçi

22
Hüseyin Ürkmez’le de bir kitap/kitapçık hazırlanması üzerine konuşulmuştu ama ses çıkmadı,
onun yazması veya katkısı sağlanabilir; ya da kürek çekme üzerine mevcut bahriye kökenli
“filikada kürek çekme” vb. ders notları derlenip toparlanıp, çizim/çizer halledilip işin tekniği,
uzun seyirlerin güçlüğü üzerine Ürkmez’le bir söyleşi yapılarak kitap/kitapçık
tamamlanabilir.

● Şişme Botlar/RIB Kullanımı, Eğitimi, Bakımı…

Son yıllarda sayısında olağanüstü artış olan (sert tabanlı) şişme botlar için kaynak
kitabımız ne yazık ki yok. Önerilen kitap kapsamlı, çeviri için daha pratik, basit bir kitap da
olabilir.
→ The Complete RIB Manual, Dag Pike, A&D Bloomsbury, 2013, 272 sayfa.
→ Standup, paddle boarding… pek yaygınlığı yok ama gözden geçirilebilir…

4) DENİZCİLİK KÜLTÜRÜ

Denizcinin Günlüğü (ADF Yayınları, 2006-2010 arası yıllık olarak 5 sene yayımlandı)
denizcilik kültürünü besleyecek bir kanal olarak düşünülmüştü (Bkz. Denizcinin Günlüğü
Hangi Denize Açılır?, Denizcinin Günlüğü 2010). Federasyon üyesi kulüplerin, kulüp
üyelerinin, yöredeki denizcilerin yastık altındaki resimlerini, notlarını, hikâyelerini,
söyleşilerini aktarmak hedeflenmişti ama böyle bir kanal oluşturulamadı. Bu tür benzer
yıllıkların basılması veya amatör sportif denizcilik konulu efemera malzemesine dayanarak
ajanda, takvim, foto albümler hazırlanması için çaba gösterilebilir (bu nedenle sahafiye
malzeme/mezat takibi önemlidir).
Denizcinin Günlüğü’ne sığması için kısaltılmış metinleri normal hale getirip, gerekli
ekleme/çıkartma ve düzeltmelerle (hatalı yerler de var) elden geçirip bir deniz kültürü kitabı
taslağı oluşturmaya çalıştım ama epey işi var.
Yazılı kaynaklarımız oldukça sınırlı olduğu için ne yazık ki önceki kuşakların
denizcilikle ilgili öykülerini/hikâyelerini, bilgilerini bil(e)miyoruz, araştırmıyoruz dolayısıyla
geleceğe aktaramıyoruz. Tabii ki bu tür araştırmalar farklı bir ilgi, hayli emek/çaba/zaman
gerektiriyor, bu yapılmayınca yeri/boşluğu kolayca benzer konulardaki çeviri makale bolluğu
ile doldurulmaya çalışılıyor!…
Sözlü tarih/sözlü aktarım ve benzeri yollarla önceki kuşakların teknelerini/denizcilerini/
denizciliklerini/geleneklerini/dillerini/hikâyelerini geleceğe aktaracak yayınlar, faaliyetler/

23
yarışmalar düşünülmeli, projelendirilmelidir. Yukarıda da belirtim ama tekrar edeyim
www.pultar.org, www.omerbozkurt.com gibi “özgün” sayfaların/örneklerin artması denizcilik
kültürü için önemlidir.
Kitaplarıyla (Gemi Seyri ve Navigasyon; Gemicilik I-II-III; Genel Seyir) Bahriye ve
gemiadamı eğitimine yıllarca değer katmış ve kitapları kaynak olarak kullanılmış Albay
Burhanettin Seri 2010’da vefat etti ama hazırlamakta olduğu “Denizcilik Ansiklopedisi”nin
akıbeti bilinmiyor. Askeri ve ticari bahriye ağırlıklı bir eser olma olasılığı yüksek olsa da
içeriğini merak ediyor insan. Denizcilik kültürüne katkısı olabileceği düşünülerek bu tür
kaynakların izi sürülebilir.
Uzun vadede mutlaka The Lingua Franca in the Levant, Henry&Renee Kahane-
Andreas Tietze, kitabının veya en azından kitabın anlaşılabilmesi için girişteki 45 sayfalık
“The Turks and The Sea” yazısının çevirisi/baskısı hedeflenmelidir. Başka makalelerle
birlikte bir derleme olarak da düşünülebilir.
İngilizce örnek bir kitap:
→ A Mariner’s Miscellany, Peter H. Spectre, Sheridan Books, 2005, 292 sayfa
Denizciliğin gelişimi/tarihi içinde düşünülebilecek olsa da “kültüre” daha uygun bir
kitap:
→ A History of Sailing in 100 Objects, Barry Pickthall, Bloomsbury/Adlard Coles,
2016, (büyük boy, renkli, resimli), 224 sayfa.

Güzel sanatlar/resim (tekne çizimi):

→ Learn to Draw Boats, Moira Huntly… Harper Collins Publishers, 1998, 64 sayfa.
→ How to Draw Ships, Mark Bergin, Book House, 2009, 32 sayfa.

5) DENİZCİLİK TARİHİ/ESKİ KAYNAKLAR

Eski kaynaklar bilinmiyor, aktarılmıyor… Bunlar bilinmeden yapılan çalışmalar eksik

kalır. Örneğin Cumhuriyet’in ilk yıllarında (1930) basılmış bir kılavuz kitap olan “Karadeniz
Sevahili” bilinmiyor, kaynak olarak kullanılmıyor (artık galat-ı meşhur haline getirilmiş “ay
ayakta kaptan yatakta…” tekerlemesinin doğru anlamı bu kitapta bir dipnot olarak belirtilir).
Eski kaynaklardaki bilgiler günümüze aktarılamıyor… Fuarlarda bu tür kitapların (ör. kılavuz
kitapların, sözlüklerin…) tanıtıldığı “tematik” sergiler/köşeler yapılabilir.

24
 Keza Osmanlının son döneminde basılan terimlerin dile girişini (kingston/kinistin…),
kullanımını (ör. ilk kullanımlarda terim laçka mı laşka mı?), kaynaklarını (kaynaklar çeviri
mi, telif mi?) gösteren ilk sözlüklerin baskısı yok ya da eski Türkçeden çevrilmemiş, bunların
da kazandırılması düşünülmeli… Örneğin eski Türkçe Istılahat-ı Bahriye.
→ Akdeniz Kılavuzu, Marmeris Feneri’nden Payas’a Kadar, Ahmet Rasim,
Genelkurmay Başkanlığı, IX. Şube, 1945, 130 sayfa.
→ Karadeniz Sevahili, Ahmet Rasim, Deniz Şubesi, Büyük Erkânıharbiye IX. Deniz
Şubesi, 1930. 210 sayfa, iki cetvel, bir harita 124 resim.
→ Marmara Denizi Kılavuzu, Ahmet Rasim, Genelkurmay Başkanlığı, IX. Şube
1945, 2 harita, 12 çizim, 360 sayfa.
→ Ege Denizi Deniz Kılavuzu (Bademli Limanı), A. Rasim Barkınay, Genelkurmay
Başkanlığı, IX. Şube, 1939, +2 harita, 12 sayfa.
→ Istılahat-ı Bahriye (Denizcilik Terimleri), Süleyman Nutki, 1905-6, eski Türkçe,
210 sayfa. (SÖZLÜK/DİL)
→ Yarış Taktikleri (Tabiyeleri), Manfred Curry, Denizcilik Federasyonu Neşriyatı,
1935, 205 kroki, 50 fotoğraf, 278 sayfa. Çizimler elden geçirilerek notlamalı tıpkı
basım yapılabilir.

● "Amatör-sportif denizciliğin yeterince araştırılmış/yazılmış bir tarihi yok ne yazık ki.

Anı/biyografi kitapları, özellikle eski/yeni denizcilik dergilerinde yer alan konuyu
zenginleştirecek makaleler başta olmak üzere bu sporun tarihini zenginleştirecek birçok
kaynağın günümüze kazandırılması gerekiyor.” “DERGİ YAZILARI DİZİNİ (1935-2010)”
oluşturulması bu yöndeki çalışmaları besleyecek önemli kaynaklardan biri olabilir.

● Başlangıçta olmasa da duayen/yetkin deniz tarihçilerinin öneri ve katkılarıyla

Denizcilik Tarihi’ne katkı yapacak az sayıda kitap bir dizi olarak düşünülüp/desteklenebilir.
Şimdilik sadece birkaç başlık önerilebilir:

→ Gündüz Aybay’ın, Barbaros Hayrettin Paşa’nın Gazavat’ı Üstüne, ( Aybay Yay.

1999) çalışmasında olduğu gibi tarihi kaynaklarda geçen denizcilik terimleri ve
deyimlerini ele alan çalışmaların yapılması/basılması (adı geçen kitabın tekrar
basılması) teşvik edilebilir.

25
 → Improvise and Dare, War in the Aegean, J.S. Guard, The Book Guild, 1997, 260
sayfa. Gökova ve Hisarönü Körfezleri gibi yoğun seyir bölgemizi de içerdiği için
II. Dünya Savaşı’nda Ege’deki (ör. artık zaman zaman Yazlık Saray limanına
döndürülen Gökova/İngiliz Limanı’ndaki) İngiliz faaliyetlerini aktaran bu kitabın
çevirisi düşünülebilir.

Bahriye tarihine girdiği için alan dışında kalsa da Amiral Afif Büyüktuğrul’un Osmanlı
denizcilik tarihi ile ilgili önemli bilgiler içerdiğini belirttiği ve 1979’da “çevirdim, belki Deniz
Kuvvetleri Komutanlığı basacak” diye yazdığı, 1982’de ise Deniz Harp Akademisi
kitaplığında el yazması çeviri kopyasının olduğunu belirttiği Camillo Manfroni’nin, İtalyan
Deniz Kuvvetleri Tarihi, kitabının (1899/2. baskı 1970) çevirisinin/akıbetinin (veya “Türk
Tarih Kurumu” kitaplığında el yazması çevirisi vardır” dediği yine Manfroni’nin önemli bir
makalesinin…) “izi sürülebilir”.

6) DERGİ YAZILARI DİZİNİ (1935-2010)

Günümüz dergilerinin dizin yayımlamaması büyük bir eksikliktir. Eski denizcilik

dergilerinin dizininin hazırlanması/yayımlanması için gayret gösterilmeli. Amatör-sportif
denizciliğin yeterince araştırılmamış/yazılmamış tarihinin araştırılması/günyüzüne çıkarılması
açısından dergiler önemli bir kaynaktır.
Denizcilik meslek dergileri (askeri ve ticari bahriye) de gözden geçirilip amatör/sportif
denizciliğe katkı yapabilecek yazılar bu çalışmaya katılabilir. Denizcilik dergilerindeki yazılar
da bu gözle değerlendirilerek eleme yapılabilir. Hazırlatılacak bir program ile (veya ör.
www.wikiderya.org adresindeki İmece Deniz Ansiklopedisi’nin kullandığı uygulamayla)
internette denizcilerin katkısıyla sayı sayı tamamlanarak bu eksiklik hızlı bir biçimde
giderilebilir (katkıda bulunanın adı sayfada belirtilerek…). Tarama listesi önerileri için
bakınız: EK-1: DENİZCİLİK DERGİLERİ MAKALELER DİZİNİ İÇİN NOTLAR.
Benzer çalışmalar için akademik camia da teşvik edilebilir… Ör. Osmanlı döneminde
İngilizce haftalık yayımlanmış Levant Herald gazetesinin konuyla ilgili taranması için çaba
gösterilebilir.

26
 7) METEOROLOJİ / HAVA TAHMİNİ, SERT HAVA SEYRİ…

● Önce Hava Tahmini…

“Önce hava tahmini, sonra denizcilik bilgisi, sonra tekne/ekip” sıralamasını yapıyoruz
(bkz. Denizcilik Alfabesi) ama amatör-sportif denizciliğe yönelik kaynaklarımız çok sınırlı.
Sporculara (Optimist, laser, sörf vb. ), hakemlere sistemli bir “hava tahmini eğitimi”
verilemiyor, kaynak kitap da yok. “Squall” ile “gust” farkı bilinmediği için hâlâ direk
kırılıyor…
Amatör Denizci Elkitabı/ADEK (ADF Yay.), Anında Hava Tahmini (İletişim Yay.) ve
Hava Tahminini Geliştirmek İçin 50 Öneri (ADF Yay.) veya TÜBİTAK Yayınları dışındaki
kaynak kitaplar çoğunlukla gemilere/gemiadamlarına yönelik. “Meteoroloji, Atmosferimizi
Anlamak” (Ackerman-Knox, çev. ed. Kadıoğlu-Çakır, Nobel Yay. 570 sayfa, büyük boy) gibi
değerli kitaplar da var ve hayli kapsamlı. Denizlerimize ilişkin kitap hazırlanması için Gökhan
Abur hocanın 2001’de Anında Hava Tahmini çevirisi sonrasında sözü vardı ama bir türlü
gerçekleşmedi… (Şubat 2019’da D-Marin katkılarıyla, Naviga dergisi ek olarak Gökhan Abur
hocamızın hazırladığı “Yeni Başlayanlar İçin Meteoroloji” broşürü [24 sayfa] verdi. Naviga
broşüründe bir sayfalık yazar biyografisi var ama yazarın ADEK/Amatör Denizci Elkitabı’nın
“Meteoroloji” bölümünün yazarı olduğu [sayfa 141-169] ya da Anında Hava Tahmini
[İletişim Yay. 5. Baskı, 2012] kitabını çevirenlerden biri olduğu bilgisi yok ne yazık ki…
Belirtmek gerekir ki bu tür eksik ve tek yanlı bilgi “yanlış” bilgidir.)
Konunun öncelikle yetkin birine yazdırılması, olmuyorsa çeviri kitaplar düşünülmeli.
Çeviri önerileri:

→ Wind Strategy, David Houghton, Fiona Campbell, Fernhurst, 2005, 128 sayfa.
→ Weather Handbook, Northern Hemisphere, Chris Tibbs, RYA, 2009, 112 sayfa.
→ Reading The Clouds, How You Can Forecast The Weather, Oliver Perkin, Adlar
Coles, 2018, 128 sayfa.
→ Eric Sloan’s Weather Book, Dover Publications, 2016, 81 karakalem çizim, 90
sayfa. İlk baskısı 1950’lere giden ilginç bir kitap, incelenmeli.
→ Çocuklar için bir kitap da (ör. Weather For Kids…) düşünülebilir…

● Sert Hava Seyri

Sert hava seyri de az bilinen konulardan biri… Yayımlanmış gezi/seyir kitaplarımızdan
gerekli izinler alınarak “Seyir/Gezi Kitaplarımızda Sert Hava Seyri” başlıklı bir derleme

27
hazırlanabilir (kısa bir liste önerisi: Pupa Yelken sayfa 27, 35, 57, 160; Uzaklar sayfa 109,
127, 474; Özgürlük Hattının Batısına sayfa 676-682; ve diğer kitaplar…).
Aşağıdaki kitapların seyir bölgesi itibarıyla uyum sorunu var, iyi değerlendirilmeli…
(Dikkat: Cunliffe’s Manual of Seamanship çevrilirse kitapta konuyla ilgili bölüm yaklaşık 25
sayfa):
→ Storm Tactics Handbook, Lin&Larry Pardey, 2008, 256 sayfa.
→ Heavy Weather Cruising, Tom Cunliff, 1988, 64 sayfa.
→ Heavy Weather Cruising, Jeff Toghill, 2000, 160 sayfa.
→ Heavy Weather, Tactics, Earl Hınz, 2003, 186 sayfa.
→ How to Cope With Storms, Dietrich Von Haeften, 1997, 168 sayfa.
→ Rough Weather Seamanship for Sail and Power, Roger Marshall, 2006, 300 sayfa.
→ Handling Storms at Sea, , the 5 secrets of heavy weather sailing, Hal Roth, Int.
Marine, 2009, 270 sayfa (dijital versiyonu var).
Ayrıca; “PRATİK EĞİTİM” başlığı altında yer verilse de burada
değerlendirilebilecek bir çalışma:
→ Captain’s Quick Guide, Heavy Weather Sailing (waterproof) John Rousmaniere,
16 sayfa.

8) NAVİGASYON/SEYİR

Uluslararası Denizde Çatışmayı Önleme Tüzüğü/UDÇÖT’ün elden geçirilip

(çizim/metin/kısaltma) daha anlaşılır ve kullanımı kolay bir baskısının yapılması önemli bir
ihtiyaçtır.9 Görsel ağırlıklı bu çalışmaya amatör-sportif denizcilere yönelik “Mini-UDÇÖT”
de denebilir.
Yeri gelmişken şunu da belirteyim: Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı (UAB) belge/sınav
düzenini ADF’den geri/teslim aldıktan sonra, önce ADES uygulaması, sonra “Bir Milyon
Amatör Denizci” kampanyası gibi fiyakalı ama içi boş projelerle Amatör Denizci Belgesi’nin
“suyunu çıkartarak”, az da olsa tuzu bulunan ADB’yi “sudan bir belge” haline getirmeyi
başardı. Sınav/belge düzeninin ihtiyari hale getirilmesi veya basitleştirilmesi için “çatışmayı

9
Kapsamlı ve yorumlu bir UDÇÖT olarak resmi yayınlar arasında yer alması gereken ve hayli emek
verilmiş örnek bir çalışma: “Yorum ve Açıklamalarıyla Denizde Çatışmayı Önleme Tüzüğü”, Derya Ş.
Yarkın, Serpil B. Baylan, Derya B. Yarkın; www.dzkk.tsk.tr/data/icerik/391/DCOT.pdf

28
önleme+kaptanın sorumlulukları”yla sınırlı (on-line) sınav ile “özel tekne kullanma belgesi”
adı altında (adı Teoman Arsay önermişti) yeni bir düzenleme yapılması önerilir.
Navigasyon hakkında yeterli kaynak kitap var, görsel açıdan daha zengin kitaplar ve
gençlere yönelik daha sade/basit kitaplar hazırlanabilir/çevrilebilir. Örneğin:

→ Learn to Navigate (all ages), Basil Mosenthal Adlard Coles, 2007, 72 sayfa.

Teknoloji, denizcilerin geleneksel olarak kullandıkları ve denizde başlıca güvenlerinin

kaynağı olan “sezgisel becerilerini” ve denizcilikle “doğrudan bağını” her alanda giderek
azalttı/azaltıyor. Bu eksikliğe dikkat çekebilmek için acil durum navigasyonu/doğal
navigasyon gibi, basit bilgilerle/aletlerle yön/yerlem bulma veya “sekstant kullanımı” ile ilgili
kitapların yayını düşünülmelidir.
Navigasyon cihazları olmadan (veya bozulduğunda) konum belirleme/acil durum
navigasyonu için güzel bir kitap:

→ Emergency Navigation, David Burch, The McGraw-Hill, 2008, 267 sayfa.

→ Göksel Navigasyon, Fatih A. Türküstün, Piri Reis Denizcilik Derneği, 2012, 340
sayfa. Kitabının sextant bölümünün (sayfa 293-340) çizimlerin elden geçirilerek
kitapçık haline getirilmesi önerilebilir. Veya görselleri nedeniyle çeviri için şu
kitaplar önerilebilir:
— Astro Navigation Handbook, Tim Bartlett, RYA, 2009, 80 sayfa.
— Celestial Navigation, Tom Cunliffe, Wiley Nautical, 2010, 72 sayfa.

● Kıyı Kılavuzları/Rehberleri
Daha dar bölgeleri içeren, örneğin “Marmara Denizi Seyir Rehberi” ya da “Marmaris Körfezi
Batı Kıyıları Rehberi” gibi deniz/kıyı bağlantısını güçlendirecek, denizden yürüyüşle ulaşımı
mümkün tarihi/kültürel yerleri de içeren, demir yerleri kadar yürüyüş rotalarını da (örneğin
Bozukkale’den Karamaka/Aziziye köyüne, Serçe Limanı’ndan Phoinix antik kenti
kalıntılarına, Kumlubük’ten Amos’a yürüyüş…) gösteren rehber kitapların hazırlanması
çevrenin/bölgenin tanınmasına, sahiplenilmesine/korunmasına katkı sağlayabilir.

29
 9) SAĞLIK/İLKYARDIM

Kaynak olabilecek kitaplar / kitaplarda ilkyardım bölümleri (ör. Denizciler İçin Pratik
Sağlık Rehberi, Özgür D. Tezcan, Naviga Yay. / “Teknede İlkyardım ve Sağlık Kılavuzu”,
Prof. Dr. İrfan Papila, ADEK s.106-140) veya internette örnekleri (ör. Sağlık Bakanlığı/
İlkyardım; MEGEP-Denizcilik İlkyardım Temel Eğitimi; Hudut ve Sahiller Sağlık Gn. Müd.
Gemiler İçin Tıbbi Rehber... ) varsa da teknede karşılaşılan kazalar/sorunlar konusunda daha
ayrıntılı kitaplar basılabilir. İçerik açısından örnek olabilecek bir kitap:

→ Dokter Aan Boord, De Eerstephulp gids voor watersporters (Su Sporları İçin
İlkyardım Rehberi), Dr. R.T. Counter, Scheepsboekerij, 1993, 144 sayfa.
Kitabın ilk baskısı 1980/1986’da İngilizce (The Yachtman’s Doctor…) ama elde
Flemenkçesi var. Veya çevrilmesi önerilecek daha yeni, iyi ve pratik bir kitap:
→ First Aid At Sea, Douglas Justins&Colin Berry, Adlard Coles, 7. Baskı, 2018, 30
sayfa.
Denizciliğin psikolojisi üzerine kitaplara da bu bölümde yer verilebilir.

10) SAHAFLARDAN SEÇMELER

Denizcilikle ilgili eski/unutulmuş/bilinmeyen bilgiye/objeye (kitap/obje/efemera)

ulaşmak için sahaflar önemli bir kaynaktır. Örneğin 2012’deki bir kitap müzayedesinde
satılan İstanbul’da ikâmet eden bir Levanten aileye ait Oberon isimli yelkenli yatın
(yelkenyatın) 1899-1903 jurnali (seyir defteri) denizcilik tarihi açısından önemli bir belgeydi
ama kim aldı, ne yapacak bilinmiyor…
Hem bu yöne dikkat çekmek hem de sahaflardaki malzemeyi değerlendirmek/ - hatta
çağrıyla- günyüzüne çıkarmak/yayın haline getirmek kütüphanemizi zenginleştirecek
kaynaklardan biridir. Bu konuda birkaç örnek:

→ Barbaros’un Vakfiyenamesi… Sahaf mezatından aldığım belgenin kitapçık olarak

bu diziden yayımlanmasını düşünmüştüm ama karantina günlerinde Nisan
2020’de denizciler@yahoogroups.com adresinde 6 bölüm halinde yayımladım.
→ Denizcilikle ilgili el yazması iki öğrenci ödevi (DENİZ EDEBİYATI/ÇOCUK):

30
 Ödevler muhtemelen 1940’larda MEB talimatları çerçevesinde yaygın olarak
yapılmış. Çünkü ödevlerin biri kuzeydeki (Samsun) diğeri güneydeki (Mersin)
okullardan ve yaklaşık aynı yıllara denk geliyor (1944-46). Benzer ödevlerin
sahaflardan/denizcilerden günyüzüne çıkarılması için araştırma/çağrı yapılabilir.
UAB, MEB, DKK, İBB… ve benzeri kurumların çocuklara yönelik
yayınları/yarışmaları hakkında eleştirel “böyle değerli işler de yapılabileceğini”
anlatan bir önsöz/değerlendirme yazısıyla seyir haritası eklenip gerekli
düzenlemeler yapılarak basılabilir (DENİZ EDEBİYATI/ÇOCUK). Sahaflardan
çıkma ödevler şöyle:
→ Samsun’da Deniz Faaliyeti (1945-46) (~20 renkli çizim ve açıklama. Birkaç kez
artık kaybolmuş çaparların kullanımından söz etmesi de güzel…)
→ Deniz Seyahati (1944-45) (~ 10 sayfa, Gilindire -şimdiki Aydıncık/Mersin-
merkezli Aralık ayında bayrama denk gelen ilginç bir kış yolculuğunun
hikâyesi…)

11) SEYİR/GEZGİN ANILARI

Seyir/gezgin anı kitaplarımızda denizcilik/seyir tecrübe/deneyimlerinin, pratiklerinin

anlatıldığı veya dolaşılan yerlerdeki denizcilik kültürünün aktarıldığı bölümlerin azlığı veya
dağınıklığı, metinlerdeki denizcilik dilinin zayıflığı dikkat çekicidir.

● Sadun Boro Serisi

Sadun Boro (“kültü” yaratılması), adının her fırsatta referans olarak kullanılması
eleştirilmesi gereken bir durum olsa da Sadun Abi’nin “çevirin” diye önerdiği kitaplardan
SADUN BORO SERİSİ yapılabilir. Başta Joshua Slocum (değerlendirmesi aşağıda) olmak
üzere önerdiklerinden seçilmiş bir liste: (Kırmızılar elimde yok ne yazık ki… Sadun Abi
“isterseniz bende var” demişti, Deniz Boro’ya sorulabilir…)

→ The Venturesome Voyages of Captain Voss, John Claus Voss… Benediction

Classics, (1913), 2011, 264 sayfa. (1901-1904, 11 metrelik kanoyla)
→ Across Three Oceans, A Voyage in the Yacht “Saoirse”, Conor O’Brain, Grafton,
(1931) 1984, 272 sayfa. (Yazar, Yeni Zelanda dağcılık seferi davetine denizden
gider.)

31
 → Around the World Single-handed, The Cruise of the Islander, Harry Pidgeon,
Dover Publications, 288 sayfa. (1921-1925 arasında, inşa ettiği motorsuz tekneyle
seyir)
→ Voyage of the Kamiloa, Eric de Bischop (iki kanoyu birleştirdiği katamaranla)
(Kamilioa? Bisschop)

Joshua Slocum’un Naviga Yay. çıkan Hülya Leigh çevirisi (İlk Defa Tek Başına, 2011)
ne yazık ki hayli sorunlu. Yayıncı kitabın hangi baskıdan/nereden çevrildiğini bile künyeye
yazmamış… Keşke yeniden çevrilse denecek kitaplardan… Slocum’un ve Sadun Abi’nin
anısına aynı kitabı değil de Slocum biyografisini veya notlamalı çevirisini basmak iyi olur.

→ An Annotated Sailing Alone A Round The World, Joshua Slocum, Annot. Rod
Scher, Sheridan 2009, 212 sayfa.
→ The Search for Captain Slocum, A Biography, Walter Magnes Teller, Charles
Scribner’s Son, 1956, 258 sayfa.
Seyir/gezgin anıları için birkaç öneri daha:
→ Sailing Just For Fun, High Adventure on a Small Budget, A.C. Stock, Minerva
Press, 1998, 240 sayfa. (Yukarıda, İlk Kitaplar’dan biri olarak basılması
önerilmişti)
→ Voile, mers lointatines, iles et lagons, Bernard Moitessier, Arthaund, 2002, 224
sayfa.

12) SÖZLÜK/DİL

Denizciliği gelişmiş ülkelerin iyi birer başvuru kaynağı olan kapsamlı, özgün (etimoloji,
navigasyon, meteoroloji, yelken seyri, gemicilik vb.) sözlükleri olur. Bu alanlardaki
sözlüklerimiz eski Türkçe basılanları dahil çoğunlukla çeviri. Çevirisinde redaktör olarak
katkıda bulunduğum sözlüklerde de (bir kısmı literatürden kaynaklansa da) hatalar var.
İnternette yer alan “denizcilik sözlükleri” çoğunlukla birbirinin tekrarı (dolayısıyla yanlışlar
da tekrar ediliyor)… Standardın oluşması eski Türkçe sözlüklerin ve mevcut sözlüklerin
(elden geçirilip) basılması düşünülmeli.
Piyasada telif iddiası ile basılmış bir sözlük (Resimli Denizcilik Sözlüğü, Münip Baş,
Fenerci Yay. 2003) varsa da eserin bir kısmı/çizimler Süleyman Nutki’nin sözlüğünden

32
alınma ancak hiçbir yerde belirtilmemiş (!). Eski dilde basılan sözlüklerin Türkçeye
kazandırılması bu açıdan da önemli. Mustafa Pultar hocamız yıllardır bir denizcilik sözlüğü
üzerinde çalışıyordu, basılması halinde mevcut zaafları giderebilecek bir sözlük dilerim
gecikmez. (Pultar hocamız kitabı İş Bankası Yayınları’na teslim ettiğini muhtemelen bu yıl
yayımlanabileceğini söyledi…),

→ Istılahat-ı Bahriye (Denizcilik Terimleri), Süleyman Nutki, 1905-6, 210 sayfa.

Kitabın çevrildiğini ama çizimleri net olmadığı için basılmadığını yıllar önce
Mustafa Pultar hocam söylemişti. Aslı İngilizce olan kitabın çizimleri net,
tıpkıbasımı (ve Osmanlıcası) kütüphanemde var, ilgililere duyurulur.

Daha küçük sözlükler de hazırlanabilir veya çevrilebilir. Örneğin:

→ Sailing Language, E.D. Smith ve T.R. Moore, Sheridan House, 2000, 84 sayfa.
→ Sailing as a Second Language, Fred Edwards, IM Publising, 1988, 108 sayfa.
→ Salty Dog Talk, The Nautical Origins of Everday Expressions, Bill
Beavis&Richard McCloskey, Adlard Coles, 96 sayfa.
→ The Illustrated Dictionary of Boating Terms (For Sailors&Powerboaters), John
Rousmaniere, Norton 1998, 168 sayfa.

Denizcilik terimlerinin kökeni ile ilgili özet çalışmalar çevrilebilir:

→ Origins of Sea Terms, John G. Rogers, Mystic Seaport Museum 1985, 220 sayfa.

Üniversitelerin Sosyal Bilimler veya İngiliz Dili Eğitimi bölümlerinde “denizcilik dili”
üzerine yapılmış yüksek lisans veya doktora çalışmaları veya YÖK kataloğunda yer alan
Denizcilikle ilgili tezler (622 tez) taranarak bunlardan yayımlanmaya değer görülenlerinin
basılması düşünülebilir. Epey önce edinildiği için tarihleri hayli eski ama örnek olarak
Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde yapılmış şu yüksek lisans tezlerine
bakılabilir:

→ Dilde Terim Oluşturma İşlemi, Denizcilik Alanı Üzerine Bir İnceleme, M. Mengü,
1995, teksir A-4, 104 sayfa;
→ İngilizce Denizcilik Terimlerindeki Anlamsal Değişimler, P. Şanlı, 1992, teksir A-
4, 196 sayfa.

Sempozyumlarda/toplantılarda dil üzerine yapılan konuşmalar çoğunlukla birkaç temel

kaynağın/kişinin konuşması (ör. Mustafa Pultar, Denizin Dili Denizin Yazısı) ya da sorunun
(ör. yabancı kelimelerin kullanımı...) tekrarından ibaret. Oysa temel sorun “denizin dilini”
içselleştiremediğimiz, gündelik kullanımda/yazıda-yazında bu dilin çok uzağında olduğumuz

33
gerçeğidir. Bu açıdan Sadun Boro’dan beri, seyir/gezgin anı kitaplarının dilinin karşılaştırmalı
bir analizini yapmak; veya dergilerin (bir örnek sayı boyunca) kullandığı dili karşılaştırmalı
analiz etmek durumumuzu gözler önüne serebilir…

13) TEKRAR BASKI

Basılmayan/basılamayan kitaplardan dosyaya uygun olanları seçilerek yeniden

basılabilir. Kitapların telifinin alınması, yazar/çevirmen ya da yayıncıyla sözleşme/anlaşma
yapılması gerekir.

→ Denizin Dili Denizin Yazısı, Mustafa Pultar, ADF Yay. 2010, 232 sayfa (Baskısı 2
yıl önce tükenen kitap, basılacak “İlk Kitaplar”da önerildi.
→ Çocuklar Denizcilik Öğreniyor, P.&S. Bendall, çev. Selahattin Erkanlı, Kropi
Yay. 1999, 168 sayfa (veya muadili yeni kitaplar).

14) YERLİ YAZARLAR DİZİSİ…

Duyuru, ısmarlama veya hazır kitapların değerlendirilmesi…

Editörlük yaptığım sürede basılması için önerilen birçok kes-yapıştır veya recycle
(yazılanı tekrar harmanlayıp yazmak) sıfatlı teknik/eğitim kitabını gerekçesini yazarak
reddetmek durumunda kaldım. Duyuru yapılırsa bu tür kitaplarla da uğraşmayı göze almak
lazım.

15) PORSUN AMBARI

Yukarıdaki başlıklarda (1-14 arası) yer al(a)mayan ancak değerlendirilmesi önerilen

kitaplar da aşağıda sıralandı.

● Denizcilik Eğitimi
→ Young Sailor, Basil Mosenthal, Adlard Coles, 2002 , 36 sayfa. (DENİZCİLİK
EĞİTİMİ/ÇOCUK)
→ Tom Cunliffe’s Manual of Seamanship, RYA, 2010, 176 sayfa.
→ Knox-Johnston on Seamanship&Seafaring, R. K. Johnston, Fernhurst 2018, 224
sayfa.

34
 → The Seaworthy Offshore Sailboat, A Guide to Essential Features Gear and
Handling, John Vigor, International Marine, 2001, 232 sayfa.
→ The Sailing Crusier Manual, John Mellor, DavidCharles, 1989, 190 sayfa.

● Denizcilik Eğitimi/Genel Eğitim

→ Small-Boat Seamanship Manual, ed. Richard N. Aarons, International
Marine/McGraw-Hill, 2006, 468 sayfa. (US Coast Guard Boat Crew Seamanship
Manual’a göre hazırlanmış.)

Aşağıdaki kitapların Pratik Teknecilik Ansiklopedisi (ADF Yay. 2013) ile çakışan çok
maddesi olduğu için karşılaştırma yapılarak değerlendirilmeli:

→ Chapman, 101 Things Every Boater Needs to Know, Pat Piper, Hearst Books,
2008, 160 sayfa.
→ Chapman, The Boaters Handbook, Elbert S. Maloney, Hearst Books, 2008, 304
sayfa.
→ The Practical Mariner’s Book of Knowledge, John Vigor, International Marine,
1994 , 242 sayfa. (yeni baskıları 460 hatta 520 madde)
→ Ekspert Sailing Skills, Tom Cunliffe, Wiley Nautical, 2012, 180 sayfa.

● Denizcilik Eğitimi/Tekne Kullanma

→ Manoeuvring, at close quarters under power, Bill Jonson, Adlard Coles Nautical,
2011, 130 sayfa, telli.
→ Harbour Manoeuvres Step by Step, Lars Bolle&Klaus Andrews, Adlard Coles,
2012, 152 sayfa.
→ The Complete RIB Manual, The Definitive Guide to Design, Handling and
Maintenance, Dag Pike, Adlard Coles, 2013, 272 sayfa. (Daha önce “Şişme
Botlar/RIB Kullanımı, Eğitimi, Bakımı” bölümünde önerildi)

● Teknik Denizcilik/Tekne İnşası

→ How to Build a Wooden Boat, David C. McIntosh, Wooden Boats, 254 sayfa.

35
 G) Ekler

EK-1: DENİZCİLİK DERGİLERİ MAKALELER DİZİNİ İÇİN NOTLAR

Denizcilik dergilerinin DERGİ YAZILARI DİZİNİ (1935-2010) hazırlanması için

taranacak süreli yayınlar/makaleler sınıflandırılmalı... Denizcilik meslek dergileri de (askeri
ve ticari bahriye) gözden geçirilip amatör/sportif denizciliğe katkı yapabilecek yazılar bu
çalışmaya katılabilir. Örneğin:
-Deniz dergisi cilt 6 sayı: 61-72, Nisan 1960-Mart 1961.
-Sayı 62: Yelkenciliğimiz büyük hamleler içersinde. Nur Öktem, TYF için yaptırılan
snipe, dragon ve Finn’ler…derginin sorunları, dil, yabancı kelimeler…;
-Sayı 65: Denizcilik dili...
Bahriyenin eski dergilerinin bibliyografyası zaten var. Derya, Donanma... ve diğer
dergileri taramaya gerek yok… Denizcilikle ilgili özel sayı yapan dergiler de bu çalışmaya
katılabilir ör. Antik Dekor sayı 101 ve 107 (2007 ve 2008).
Tarihlendirme günümüze kadar uzatılabilir ancak önerim Mesut Baran’ın ölümünden
(2008) birkaç yıl sonrasının (ör. 2010) referans alınmasıdır.
Taranmasını önerdiğim dergiler:
→ Av ve Deniz (1945… 18 sayı)
→ Yurtta ve Dünyada Av ve Deniz Sporları (1948… 30 sayı)
→ Yacht (1964… 154 +2 sayı)
→ Yelken Dünyası (1984… hepsi değil, 2010 yılı dahil sayıları)
→ Türkiye Yacht (46 sayı)
→ Yachting World (1998… )
→ Naviga (2003-2010 arası)
→ Yacht Türkiye (2006-2010 arası)
→ Levant Herald, Yelken Gazetesi vs.
→ Başka kaynaklar da eklenerek dizin zenginleştirilebilir…

36
 EK-2: KAYNAK YAYINLAR LİSTESİ… 10

Yıllardır yazdığım yazılardan bu yazıya kaynak oluşturan yazıların/kitapların basım/yayın

tarihi sırasıyla listesi aşağıda. Ancak yahoo sistemindeki değişiklik nedeniyle yahoo adresli
yazılara artık ulaşılamıyor. Bu soruna bir çare buluncaya kadar yazıları talep edene
gönderebilirim (sezaratmaca@gmail.com).

→ Yanlış Olduğuna Emin misiniz? Yachting World, Nisan 2000.

→ Zuhal Atasoy’a Zorunlu Bir Cevap, Yachting World, Mayıs 2000.
→ Necati Zincirkıran’a Gerekli Bir Cevap, Yachting World, Temmuz 2000.
→ Ustam Rüzgar Ya Çevirmenim? Cumhuriyet Kitap, 5 Ağustos 2004 sayı:755.
→ Amatör Denizci Elkitabı (haz.), ADF Yayınları, 2005.
→ Ben Bir Türk Zabitiyim/Kimi Savaş Tarihçileri… dsti@yahoogroups.com, 2005.
→ Denize Su Taşımak, Naviga, Ekim 2005.
→ Amat’ta Denizcilik Dili, Yacht Türkiye, Mart 2006 sayı:1.
→ Denizcilikte 100 “Az Bilinen” Konu, Yelken Dünyası, Mart 2006.
→ Fırtına Nerede ? Yelken Dünyası, Temmuz 2006.
→ Yazı Sayısı mı Kalitesi mi?, Yelken Dünyası, Eylül 2006.
→ Okyanusta Kaybolmak, Yacht Türkiye, Ekim 2006.
→ Körler Ülkesinde Tek Gözlü Adam Kraldır, Yelken Dünyası, Ekim 2006.
→ İlgiyi Bilgiyle Zenginleştirmek, Yelken Dünyası, Şubat 2007.
→ Turgay Noyan’a Açık Mektup, dsti@yahoogroups.com , Şubat, 2007.
→ Oya Yazı Yaz Bak Bu Kalem, Yelken Dünyası Mart 2007.
→ Buyrun İşte Kara, Radikal 2, 26 Ağustos 2007 (uzun versiyonu: Yacht Türkiye,
Ekim 2007).
→ Motorlu Tekne Rehberi, Yelken Dünyası, Eylül 2007.
→ Bu Sizin Derginiz, Yelken Dünyası, Ağustos 2008.
→ Kuralını Bilmeyen Oynayamaz, Radikal Kitap, 15 Ağustos 2008.
→ Denizcilik Şişerken Sorunları Tartışabilmek, Yacht Türkiye, Ekim 2008.
→ Mesut Baran’ın Ardından, Yelken Dünyası, Ağustos, 2008.
→ Denizcilik Eğitiminde Yeni Adımlar, Yelken Dünyası, Kasım 2008.
→ Sorunları Tartışabilmek, Denizcinin Günlüğü 2009, ADF Yay. 2008.
→ Kısa Mesafe Telsiz Elkitabı (Tunç Tokay’la birlikte), ADF Yayınları, 2009.
→ Deniz Kenarında Susuz Kalmak, Yacht Türkiye, Haziran 2009.
→ Yakınımızdaki Uzak Denizler, Radikal 2, 5 Temmuz 2009.
→ Sığ Sularda İki Denizcilik Kitabı, Radikal Kitap, 7 Ağustos 2009.
→ Denizcinin Günlüğü Hangi Denize Açılır?, Denizcinin Günlüğü 2010, ADF Yay.
2009.
→ Bahriye Yayınları ve Türk Denizcilik Tarihi, Radikal Kitap, 15 Ocak 2010.

10
ADF için hazırladığım ve 2006-2010 yılları arasında 5 yıl yayımlanan Denizcinin Günlüğü
serisinde de yazı boyunca söz edilen sorunlarla ilgili pek çok değini yer alıyor. Sonrasında daha
derli-toplu makalelerde kullandığım için birkaçı hariç bunları ayrıca belirtmedim.

37
 → Dümenbaşı Kartları, ADF Yayınları, 2010.
→ Denizin “Dilini” Anlamalı, Radikal Kitap, 18 Haziran 2010.
→ TYF Modelinin Zaafları, TUYEP Yazıları II (TUYEP Yazıları I-VI/Aralık 2010-
Ocak 2011, denizciler@yahoogroups.com www.turksail.com
→ Model yanlış/mevzuat engel/program yüzeysel- Motor Boat, Şubat 2011.
→ Derin Çöp ve Lağım Çukuru Marmara Denizi, Radikal Kitap, 25 şubat 2011.
→ Sembollerin Kaybı ve Amatör Denizciler Anıtı, denizciler@yahoogroups.com
/26.5.2011.
→ Osmanlıca Denizcilik Kaynakları ve Kamus-i Bahri, Radikal Kitap, 16 Eylül
2011.
→ Yelkencilik kitabı, denizciler@yahoogroups.com 2 Mayıs 2012.
→ Çapar: Kaybolan Tekne Atlas dergisi, Haziran 2012.
→ Deniz Kültürü ve Amatör Sportif Denizcilik, İskeleye Yanaşan Gemiler,
Denizler, Denizciler, içinde, s. 287-306, der. Orhan Berent, Murat Koraltürk,
İletişim Yay. 2013.
→ ADES’in değerlendirilmesi denizciler@yahoogroups.com 13 Şubat 2014.
→ Belge-eğitim zorunluluğu yerine öğrenmeyi teşvik, denizciler@yahoogroups.com
16 Şubat 2014.
→ Hedefi Olmayan Tekne I, Dünya gazetesi, 20 Eylül, 2014.
→ Hedefi Olmayan Tekne II, Dünya gazetesi, 27 Eylül, 2014.
→ Tıbbi Rehber, denizciler@yahoogroups.com 20 Nisan 2015.
→ Türkiye’de Kaç Tekne Var? Motor Boat, Ekim 2016.
→ ”Amatör Sportif Denizciliğin Sorunları”, Marmara Üniversitesi VIII. Türk Deniz
Ticareti Tarihi Sempozyumu Tebliğler Kitabı, içinde sayfa 9-26, İstanbul
Yayınları, 2016.
http://tdtts.deu.edu.tr/wp-content/uploads/2017/07/TDTTS-8-2.pdf
→ Denizcilik Alfabesi, İletişim Yayınları, 2017.
→ 2017 Deniz Kitapları Örnekleri, denizciler@yahoogroups.com, 20 Ocak 2018.
→ 2018 Deniz Kitapları Örnekleri, denizciler@yahoogroups.com, 19 Şubat 2019.
→ 2019 Deniz Kitapları Örnekleri, http://www.turksail.com/kitap/16937, 23 Mart
2020.
→ Hızır (Barbaros) Hayreddin Paşa’nın Vakfiyenamesi ve Vasiyetnamesi,
denizciler@yahoogroups.com, 16-22 Nisan 2020.

38
 EK-3: KİTAPLARIN ADLARI VEYA İÇERİĞİ HAKKINDA

Yazıdaki başlıklarıyla/sırasıyla kitapların muhtemel Türkçe adları veya içeriği

hakkında notlar:

● İlk Kitaplar
→ Sea-Boats, Oars and Sails (tekneler, kürekliler ve yelkenler)
→ Dingy Cruising, the enjoyment of wandering afloat (dingi seyrinin keyfi)
→ Sailing Just For Fun, High Adventure on a Small Budget (Eğlence İçin Yelken,
Küçük Bütçeyle Büyük Macera)

BİLİMSEL VE TEKNİK DENİZCİLİK

→ Marine Pictolife Mediterranean Sea (Akdeniz sualtı yaşamı)
● Tekne Yapımı
→ How to Build the Gloucester Light Dory (hafif Gloucester kayığının yapımı)
→ How to Build the Haven 12½ Footer, (~3.5 metrelik kayık yapımı)
→ Popular Sailing Dinghies (Popüler Yelkenli Dingiler)
→ Project Boat Handbook (Proje Tekne Yapımı Elkitabı)
→ The Elements of Boat Strenght (Tekne Mukavemetinin Esasları)

DENİZCİLİK EĞİTİMİ: YELKENLİ VE MOTORLU TEKNELER

→ Day Skipper (dümenci/reis eğitimine giriş)
→ RYA Competent Crew Skills (Yelkenli ve Motorlu Yatçılık)
→ Start Sailing Right! (Yelkenciliğe Doğru Başlayın!)
→ Basic Keelboat (başlıca salmalı tekneler)
● Denizci Bağları
→ Knots in Use (sık kullanılan bağlar)
→ Skipper’s Onboard Knot Guide 40 essential knots, (Reisin Kullandığı 40 Temel
Bağ)
● Denizcilik Bilgisi
→ Things I Wish I’d Known Before I Started Sailing, (Yelkene Başlamadan Keşke
Bilseydim Dediklerim)
→ Boating Lessons You’ll Never Forget, safety, emergency and survival techniques
from real-life disaster stories (Unutulmayacak Tekne Dersleri: Emniyet,
Güvenlik, Acil Durum ve Hayatta Kalma Teknikleri…)
● Tekne Kullanma (yelkenli tekne/yelkenyat)
→ Mainsail Trimming (Ana Yelken Trimi)
→ Jib Trimming (Flok Trimi)
→ Anchoring (Demirleme)
→ The Art and Science of Sails (Yelken Sanatı ve Bilimi)
● Tekne Kullanma (motorlu tekne)
→ RYA Powerboat Handbook (RYA Sürat Teknesi Elkitabı)
→ Powerboater’s Guide (Sürat Teknesi Rehberi)
→ Motor Crusing Handbook (Motoryat Elkitabı)
• TEKNİK EĞİTİM
● Donanım
→ How Boat Things Work (Tekne Aksamı Nasıl Çalışır?)
→ Essential Boat Electrics (Tekne Elektriğinin Temelleri)
→ The Boat Data Book (Tekne Standartları -Sayısal Değerler- Kitabı)
→ Diesel Engine Handbook (Dizel Motor Elkitabı)

39
 ● PRATİK EĞİTİM
●Kartlar/Föyler/Elkitapları
→ Captain’s Quick Guide, Heavy Weather Sailing (Kaptanın Hızlı Başvuru
Rehberi: Sert Hava Seyri)
→ PBO Skipper’s Handbook (PBO Reislerin Elkitabı)
→ Boat Owner’s Sketch Book (tekne sahibinin sorun çözücü eskizleri)
● Şişme Botlar/RIB Kullanımı, Eğitimi, Bakımı…
→ The Complete RIB Manual (Sert Tabanlı Şişme Bot Kılavuzu)

DENİZCİLİK KÜLTÜRÜ
→ A Mariner’s Miscellany (bir denizcinin derlemeleri…)
→ A History of Sailing in 100 Objects (100 Maddede Denizcilik Tarihi)
→ Learn to Draw Boats (Tekne Çizmeyi Öğrenin)
→ How to Draw Ship, (Gemi Nasıl Çizilir?)

DENİZCİLİK TARİHİ/ESKİ KAYNAKLAR

→ Improvise and Dare, War in the Aegean, (II. Dünya Savaşı’nda Ege’de savaş
anıları)

METEOROLOJİ / HAVA TAHMİNİ, SERT HAVA SEYRİ…

→ Wind Strategy (Rüzgar Stratejisi)
→ Weather Handbook, Northern Hemisphere (Kuzey Yarımkürede Hava Durumu
Elkitabı)
→ Reading The Clouds, How You Can Forecast The Weather (bulutları okuyarak
hava durumu tahmini)
→ Eric Sloan’s Weather Book, (Eric Sloan’nın Hava Durumu Kitabı)
→ Weather For Kids (Çocuklar İçin Hava Durumu)
● Sert Hava Seyri
→ Storm Tactics Handbook (Fırtına Taktikleri Elkitabı)
→ Heavy Weather Cruising (Sert Hava Seyri)
→ Heavy Weather, Tactics (Sert Havada Seyir Taktikleri)
→ How to Cope With Storms (Fırtınalarla Başetmek)
→ Rough Weather Seamanship for Sail and Power (Yelkenli ve Motorlu Yatlar İçin
Sert Havada Denizcilik)
→ Handling Storms at Sea, the 5 secrets of heavy weather sailing (Denizde
Fırtınalarla Başetmek, Sert Havada Yelkenli Seyrinin 5 Sırrı)

NAVİGASYON/SEYİR
→ Learn to Navigate (all ages) (Her Yaş İçin Navigasyon)
→ Emergency Navigation (Acil Durum Navigasyonu)
— Astro Navigation Handbook (Astro-Navigasyon Elkitabı)
— Celestial Navigation (Göksel Seyir)

SAĞLIK/İLKYARDIM
→ Dokter Aan Boord, De Eerstephulp gids voor watersporters (Su Sporları İçin
İlkyardım Rehberi)
→ First Aid At Sea (Denizde İlkyardım)

40
SEYİR/GEZGİN ANILARI
● Sadun Boro Serisi
→ The Venturesome Voyages of Captain Voss (Kaptan Voss’un Maceralı
Yolculukları…)
→ Across Three Oceans, A Voyage in the Yacht “Saoirse” (Üç Okyanusu Aşarken,
Saoirse Yatıyla Yolculuk)
→ Around the World Single-handed, The Cruise of the Islander (tekbaşına dünya
turu)
→ Voyage of the Kamiloa (Kamiloa’nın Yolculuğu)
→ An Annotated Sailing Alone A Round The World (Joshua Slocum’un “Açıklamalı
“Yelkenle Tek Başına Dünya Turu” kitabı)
→ The Search for Captain Slocum, A Biography (Joshua Slocum’un biyografisi…)
→ Voile, mers lointatines, iles et lagons (Moitessier’nin seyir anı kitaplarından biri
olan bol çizimli: Yelken, Uzak Denizler, Adalar, Lagünler)

SÖZLÜK/DİL
→ Sailing Language, (Yelkencilik Dili)
→ Sailing as a Second Language, (Denizcilik İkinci Dilimiz)
→ Salty Dog Talk, The Nautical Origins of Everday Expressions (Deniz Kurdunun
Sohbetleri, Günlük İfadelerin Denizcilik Kökenleri)
→ The Illustrated Dictionary of Boating Terms (Resimli Motorlu ve Yelkenli Tekne
Terimleri Sözlüğü)
→ Origins of Sea Terms, (Denizcilik Terimlerinin Kökenleri)

PORSUN AMBARI
● Denizcilik Eğitimi
→ Young Sailor (Genç Denizci)
→ Tom Cunliffe’s Manual of Seamanship ( Tom Cunliffe’in Denizcilik Kılavuzu)
→ Knox-Johnston on Seamanship&Seafaring (Knox-Johnston’la denizcilik üzerine)
→ The Seaworthy Offshore Sailboat, A Guide to Essential Features Gear and
Handling (denize elverişli açıkdeniz yelkenlileri rehberi)
→ The Sailing Crusier Manual (Gezi Tekneleri Seyir Kılavuzu)
● Denizcilik Eğitimi/Genel Eğitim
→ Small-Boat Seamanship Manual (Küçük Tekneler İçin Denizcilik Kılavuzu)
→ Chapman, 101 Things Every Boater Needs to Know (101 Maddede Her
Denizcinin Bilmesi Gerekenler)
→ Chapman, The Boaters Handbook (Chapman, Denizcinin Elkitabı)
→ The Practical Mariner’s Book of Knowledge (Pratik Denizcilik Bilgileri Kitabı)
→ Ekspert Sailing Skills (Uzman Yelkencilik Becerileri)
● Denizcilik Eğitimi/Tekne Kullanma
→ Manoeuvring, at close quarters under power (Motorla Dar Alanda Manevra…)
→ Harbour Manoeuvres Step by Step (Limanda Adım Adım Manevra)
● Teknik Denizcilik/Tekne İnşası
→ How to Build a Wooden Boat (Ahşap Tekne Nasıl Yapılır?)

41