KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

MODYUL 1: ANG PAGTATAGUYOD NG WIKANG PAMBANSA SA MAS MATAAS

NA ANTAS AT LAGPAS PA

I. Balangkas ng Paksa (Overview)

Bilang isang panimulang aralin, bibigyang-kahulugan sa modyul na ito ang Filipino
batay sa mga salalayang konsepto. Tataluntunin dito ang makulay na kasaysayan ng
Wikang Filipino bilang wika ng kalinangan na sinisimbulo ng Baybayin, at binibigkas sa
mga ekspresyong lokal na taglay ng mayayamang diyalekto natin.

Bibigyang-tuon sa pagtalakay ang kahalagahan ng Wikang Filipino bilang Wikang

Pambansa na nakasalig sa umiiral na Konstitusyon; at ang masalimuot na karanasan
ng Wikang Filipino sa pakikibaka ng isang alyansa bago pa man masungkit ang estado
na maging wikang intelektwalisado.

II. Mga Layunin (Objectives)

1. Maibigay ang semantikal na pagkaunawa sa Filipino;
2. Natutukoy ang mga Wika at Wikain bilang mahahalagang sangkap sa pag-unlad ng
Wikang Filipino;
3. Maging pamilyar sa mga ekspresyong lokal at maunawaan ang kahulugan at gamit
ng mga ito;
4. Mapahalagahan ang Wikang Filipino bilang Wika ng Kabihasnan at Kalinangan;
5. Matutunan at mapahalagahan ang mga iniwang aral ng kasaysayan at pakikibaka;
6. Makapagpahayag nang pasulat gamit ang Baybayin;
7. Maisaalang-alang ang batas at maisabuhay ang kaakibat nitong pananagutan;
8. Maisulong ang nasyonalismo sa pamamagitan ng pagmamahal at pagtangkilik sa
Wikang Filipino; at
9. Magamit ang Wikang Filipino sa mataas na antas ng pakikipagtalastasan at
matatalinong diskurso.

NPLazaro 1
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

III. Nilalaman (Content) – Unang Bahagi

A. Pagtalakay
Aralin 1: ANG WIKANG FILIPINO
Ano ang naiisip mo kapag nabasa o nadinig ang salitang Filipino?
Tama ka kung ang iyong sagot ay kabilang sa makikitang salita sa paligid ng bituin
sa kasunod na ilustrasyon.

TAO

ISA SA MGA
PAMBANSANG WIKA
WIKA NG SA DAIGDIG
PILIPINAS
FILIPINO

ASIGNATURA NASYUNALIDAD
(subject) (citizenship)

Maaaring tumukoy ito sa isandaan at siyam na milyong (109 million) tao na

naninirahan sa pitong libo anim na raan apatnapu't isang pulo (7,641 islands) sa
Pilipinas. Sa Wikang Filipino, ang pagtukoy sa tao o mamamayan ng bansang
Pilipinas ay Pilipino. Magkaiba ang gamit ng Pilipino at Filipino na kapwa tumutukoy
sa atin na mamamayan ng bansang ito. Sa wikang Ingles, ang tawag sa atin ay
Filipino na makikita sa winika ni Ninoy na, “The Filipino is worth dying for,”
samantalang “Ang Pilipino ay ako” at hindi “Ang Filipino ay ako” ang maririnig sa
awiting Ako ay Pilipino ni Kuh Ledesma.

NPLazaro 2
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

Katulad ng English, Chinese, French, Spanish, German, Korean at marami pang

iba, isa ring wika sa buong mundo ang Filipino, kahanay ng mga Wikang Asyano
at ng mga banyagang wika. Kapag tayo'y nagsasagot ng mga form o mahahalagang
dokumento isinusulat natin ang salitang Filipino kapag citizenship o nationality
ang hinihingi. Kabilang sa napakahalagang asignatura o subject ang Filipino mula
kinder hanggang kolehiyo tulad ng English, Math, Science, Araling Panlipunan, at
P.E. At kapag tutukuyin ang Wikang Pambansa, iisa lang ang dapat na isagot–
Filipino.

Bukod sa limang nabanggit marahil pumasok din sa isip ninyo ang salitang "Filipino
time" na kilalang nakasanayang gawi ng mga Pinoy na pagdating nang atrasado o
huli sa isang okasyon, mga usapang pagtatagpo at mga pagtitipon; “The Filipino
Channel” na mas kilala sa tawag na TFC ng mga Pinoy abroad; at ang "Filipinos,"
ngalan ng isang “biscuit doughnut” sa Europa na naging kontrobersyal noong 1999.
Marami nang nasulat at di na rin matatawaran ang kayang ihain ng Google sa
pagbibigay-kahulugan sa Filipino ngunit sa pagkakataong ito, gamit ang tatlong
salalayan narito ang isang payak na pagpapakilala sa Wikang Filipino: Ang
FILIPINO ay produkto ng panlipunang pagbabago mula sa PILIPINO batay sa
TAGALOG na naging FILIPINO na ang pinakasisidlan ay Tagalog at patuloy na
pinauunlad o pinayayabong at pinagyayaman batay sa mga umiiral na Wika at mga
Wikain sa Pilipinas. Narito ang mga batas patungkol dito:

 Kautusang Tagapagpaganap Blg.134, 1937;

 Kautusang Pangkagawaran Blg.7, s.1959
 Saligang Batas 1987

NPLazaro 3
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

Aralin 2: Wika at Wikain

Pansinin ang gamit ng salitang wika at mga wikain. Kapwa mahahalagang sangkap
ito sa pagpapaunlad ng Wikang Filipino. Dito, ang tinutukoy na wika ay ang mga
wikang iniwang bakas ng kasaysayan. Mula sa mga wika ng mga mananakop
(Wikang Kastila o Spanish, Wikang Hapon o Japanese, Wikang Ingles o English),
patungo sa wika ng mga dayuhang namumuhunan (Wikang Arabo o Arabic, Wikang
Intsik o Chinese) hanggang sa mga impluwensyal na wika (Russian, German,
French, Mandarin, Korean at iba pa) ng kontemporaryong panahon. Samantala, sa
pakahulugan pa ring nabanggit, ang tinutukoy namang mga wikain ay ang mga
katutubong wikang kilala rin sa tawag na diyalekto. Sinanasabing may isang daan
at pitumpung (170) wikain ang matagpuan sa buong kapuluan. Sa ibang pag-aaral
ito pa nga'y isandaan at walumpu't lima (185). Labindalawa (12) sa mga ito ang
itinuturing na mga pangunahing wikang sinasalita ng nakararaming Pilipino.
Kinabibilangan ito ng Bicolano, Chavacano, Cebuano, Hiligaynon o Ilonggo,
Ilocano, Kapampangan, Maguindanaoan, Maranao, Pangasinense, Tagalog,
Tausug at Waray. Tagalog at Bisaya ang may pinakamaraming "native speakers.”
Bisaya ang nagsisilbing umbrella term, ng mga Visayan Languages o dialects. Sa
labindalawang (12) pangunahing wikain, ang Cebuano, Hiligaynon at Waray ay
nabibilang sa mga Wikang Bisaya kung saan Cebuano ang pinakagamitin.

Aralin 3: EKSPRESYONG LOKAL

Bawat wikain ay may natatanging ekspresyon na taal sa kanila lamang. Maaaring
maging batayan ang mga ito upang matukoy ang kinabibilangang grupo ng taong
gumagamit nito. Mababakas ang baryasyon ng wika sa pagbikas sa mga
natatanging ekspresyon at naiibang pananalita ngunit mayroon ring mga salitang
komon o ginagamit sa magkaparehong diyalekto. Halimbawa, ang Gâ at Langgâ ay
parehong nasa Cebuano at Hiligaynon. Ang "Palangga tikaw" ng Cebuano ay
maaaaring mangahulugan ng "Mahalaga ka sa akin o ika'y pinahahalagahan ko."
Samantala ang "Palangga ta ka," ay "Mahal kita," sa Hiligaynon o Ilonggo. Sa mga
unang bahagi ng isang pahayag, madalas makikita o madidinig ang mga

NPLazaro 4
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

ekspresyong lokal. Malimit din ito ay nasa mga sambitla o mga salitang nasasabi
nang biglaan bunga ng pagkabigla, pagkagitla, takot, tuwa at galit.

Ang "Bo, Kanami!” ay very Ilonggo 'ika nga. Isa itong sambitla ng paghanga,
katuwaan o/at kasiyahan sa ano mang bagay, pangyayari o pagkilos na maganda,
masarap, mahusay o positibo. Ang pamilyaridad at maging ang pagkatuto sa ibang
diyalekto ay magmumula sa ating interes na matuto nito. Malaking tulong ang may
madalas at kapalagayang-loob na nakakausap na native speaker ng wika upang
ganap na maunawaan at magamit ito. Maaari ring mapulot o mahiram ang mga iyon
sa paglalakbay o travel nang sa gayon ay may madagdag sa ating bokabularyong
Filipino. Sabi nga'y natuto ka na ng wika, nakasilip at nakabahagi ka pa sa kanilang
kultura. Wala naman ngang pag-aaral ng wika nang di inaaral din ang kultura. ‘Di
nga ba't magkabuhol ang dalawa?

Narito ang ilan pang halimbawa ng mga Ekpresyong Bisaya:

Cebuano
 Maayong buntag kaninyo nga tanan! = Magandang umaga sa inyong lahat!
 Ayaw ug saba. = Huwag kang maingay; isikreto ang nalalaman.
 Pisting yawa! = Bulgar na salita para sa pagmumura katumbas daw ito ng
P.I. ng Tagalog o kaya'y ng "Napakawalangya mo."
 Kolera ka! = Napakasama mo, salot ka! ('Di na rin pala malayong maging
mura ang "Covid ka," kung gayon.)
Waray
 Waray te kwarta. = Wala akong pera.
 Waray upay. = 'Di maayos o walang mabuti.
 Nagkaon ka ba hin kitikot? = Kumain ka ba ng maanghang?
Kinaray-a
 Ti kumusta, nakapamahaw kaw ron? = Kumusta ka, nag-agahan ka na?
 Uud, mauli na 'ko = Oo uuwi na 'ko.
 Ano ra man, galibog ulo ko. = Ano ba 'yan, nalilito ako/hindi ko maintindihan.

NPLazaro 5
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

(larawan mula sa uplinguistics)

B. Gawain
Panuto: Kunin mula sa larawan ang salin ng "I love You" na nasa iba't ibang
diyalekto, at ilista sa ilalim ng islang kinabibilangan nito.

LUZON VISAYAS MINDANAO

1. __________________ 1. __________________ 1. __________________

2. __________________ 2. __________________ 2. __________________

3. __________________ 3. __________________ 3. __________________

4. __________________ 4. __________________ 4. __________________

5. __________________ 5. __________________ 5. __________________

NPLazaro 6
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

C. Sangunian
 Isang Sariling Wikang Pambansa: mga Babasahin sa Kasaysayan ng Filipino
Antolohiya ng KWF Madalas itanong sa Wikang Pambansa” ni V. Almario
 "ANG BARAYTI NG WIKANG FILIPINO SA SYUDAD NG DABAW: Isang
Paglalarawang Panglinggwistika" ni J.G Rubrico
 UP Talks: Ang Pambansang Wika mula sa Multilinggual na Perspektibo ni Dr.
Althea Enriquez https://www.youtube.com/watch?v=h-Lh76iLfvs
 Batas ng Wikang Pambansa
https://www.scribd.com/doc/101629128/Batas-Ng-Wikang-Pambansa
 Mga Batas sa Wikang Filipino
https://www.officialgazette.gov.ph/?fbclid=IwAR1GJhOLe-
iOek2kX8kV2O2wGKMlb6b85bRT_N7_HsnPWSLIwATmMrybW4I
 Kasaysayn ng WIkang Filipino
http://filipinopshsmc.blogspot.com/2017/10/block-e-kasaysayan-ng-wikang-
filipino.html
 https://www.officialgazette.gov.ph/1937/12/30/speech-of-president-quezon-
announcing-the-creation-of-a-national-language-december-30-1937/
 https://pinasanaysay.wordpress.com/2016/06/25/ang-kasaysayan-ng-wikang-
filipino/
 http://wika.pbworks.com/w/page/8021671/Kasaysayan
 https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fuplinguistics.wordpr
ess.com%2F2013%2F02%2F20%2Fi-love-you-in-different-philippine-
languages%2F&psig=AOvVaw068fW2n5-
GRQm1UzQXkxnn&ust=1598970136098000&source=images&cd=vfe&ved=0
CA0QjhxqFwoTCLjLq63TxesCFQAAAAAdAAAAABAD

NPLazaro 7
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

III. Nilalaman (Content) – Ikalawang Bahagi

A. Pagtalakay
Aralin 4: KASAYSAYAN AT KAHALAGAHAN NG WIKANG PAMBANSA
Sa pagtalunton sa kung paano nagsimula, mga naging hamon hanggang sa
pagyabong ng ating Wikang Filipino maaapuhap ang sagot sa tanong kung paano
nagkaroon ng isang Wikang Pambansa at bakit mahalagang may iisang wikang
gagamitin ang mamamayang Pilipino. Ating balikan ang kasaysayan ng Wikang
Filipino. Panoorin ang mga presentasyong biswal at sagutin ang mga gabay na
katunangan.

 Kwento ng Wikang Pambansa

https://www.youtube.com/watch?v=TndSWdNWVLo&feature=share

 Pinoy Trivia - Alam Mo Ba Ang Kasaysayan Ng Wikang Pambansa - Ang

Wikang Filipino?
https://www.youtube.com/watch?v=BmXGUzb2bjU&feature=share

Gabay na tanong:
 Ano-anong impormasyon ang bago mo lang nadinig at nadagdag sa iyong
kaalaman hinggil sa Kasaysayan ng Wikang Pambansa?
 Sa natutunan mo sa napanood, ano ang pagkakaiba ng Tagalog, Pilipino
at Filipino?

Masasabing makulay ang kasaysayan ng ating Wikang Pambansa, hind ba? Tiyak
na sa pagbabalik-tanaw sa mga pangyayari sa Wikang Filipino ay makikita na ang
kahalagahan nito. Atin pang palalimin at palawakin ang pagpapahalaga dito sa
pamamagitan ng kasunod na mga video at gabay na tanong.

 Kahalagahan ng Wikang Filipino

https://www.youtube.com/watch?v=E4TtAo9lwZ0&feature=share

 R. Rosales Kahalagahan ng Wika

https://www.youtube.com/watch?v=Kck-fj3duiI&feature=share

NPLazaro 8
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

Gabay na tanong:
 Ano-ano ang komon o magkakatulad na sinasabi sa dalawang video hinggil
sa kahalagahan ng Wikang Pambansa?
 Gaano kahalaga sa iyo ang Wikang Filipino? Ipaliwanag.

Aralin 5: Ang Baybayin: Isang Pagbabalik-tanaw at pagbuhay

May ilang pagpapakahulugan ang maaaring gawin sa salitang baybayin depende sa
bigkas. Una, sa salitang baybaying-dagat. Baybayin ang gilid ng anyong tubig na
nalalakaran ng tao. Ito ay ang bahaging kung hindi man hinahampas, ay dinidilaan
ng alon. Halimbawa ng pangungusap para dito ay: "Nasa may baybayin siya nang
abutan ng malakas na ulan.” Pangalawa, maaari itong gamitin bilang pandiwa gaya

NPLazaro 9
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

ng nasa pangungusap na: "Huwag mo nang baybayin ang maputik na kalye para sa
nawawalang pitaka." Pangatlo, baybayin ang salin sa Filipino ng "to spell" na galing
sa salitang ugat na baybay (spelling) Halimbawa: Baybayin mo nga ang kudeta sa
orihinal nitong baybay." At pang-apat ay ang Baybayin bilang isang sinaunang
paraan ng pagsulat ng mga ninunong Tagalog.

Sa tagal ng panahon sa kabila ng pagkakaroon ng ganitong pantawag sa sinaunang

paraan ng pagsulat ng mga katutubo, higit na namayagpag ang gamit sa Alibata at
para bang ang salitang Baybayin ay ibang katawagan o anino lamang ng Alibata.
Basahin ang kasunod na artikulong kaugnay dito.

KULO AT KOLORUM ni Virgilio S. Almario

MAY ALIBATA BA TAYO?

HETO ANG ISANG tunay na kolorum at lagi kong kailangang hulihin at tiketan
sa mga seminar ko sa mga guro ng Filipino. Kapag tinanong ko sila sa hinggil
sa sinauna’t katutubong alpabeto ng Filipinas, laging may sumasagot na,
“alibata.” Nakaengkuwentro ko ang kolorum na ito sa Koronadal, Zamboanga,
Ilocos, Albay, Cebu, at kumakailan sa Lungsod ng Makati. Nakagugulat ang
sumagot ng “alibata” sa Makati dahil mayorya sila ng halos sandaang dumalong
titser ng lungsod.

Kailangan kong ulitin na kolorum ang “alibata” dahil walang gayong alpabeto sa
Filipinas at maging sa buong mundo. Ayon sa misyonerong si Fray Pedro
Chirino na naunang nagtala sa katutubong alpabeto ng mga Filipino, ang tawag
sa naturang sinaunang paraan ng pagsulat ay “baybayin”. Lohiko ang naturang
tawag lalo’t inalam ang ibig sabihin ng “baybayin” sa wikang Tagalog.
Nangangahulugan ito ng lupaing dinidilaan ng tubigan. Nangangahulugan din
ito ng ispeling o pagbasa sa nakasulat na mga titik ng isang salita. Ang
ikalawang kahulugan ay maituturing na piguratibong kahulugan batay sa una.

NPLazaro 10
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

Ang ibig sabihin, ang ispeling ay mula sa nagaganap na paghubog ng tubig sa

lupa dahil sa ulit-ulit na pagsalpok o pagdila ng alon sa bato’t buhangin.

E, saan nanggaling ang “alibata”? Inimbento ito ng isang guro na nag akalang
ang ating baybayin ay hango lamang sa paraan ng pagsulat ng mga Arabe.
Nahawig nga naman ang mga kurba ng titik ng baybayin sa iskrip ng Arabe.
Kaya naisip niyang likhain ang “alibata” mula sa tawag na alif at bata para sa
dalawang unang titik ng alpabetong Arabe. Hindi niya alam na sa gayong
paraan ay hinahamak niya ang naging kakayahan ng mga katutubo sa Filipinas
na lumikha ng kanilang sariling paraan ng pagsulat.

E, bakit naniniwala ang mga guro sa “alibata”? Simple, dahil pinalaganap ito ng
mass media. At ginamit ng mga teksbuk. Hanggang ngayon, nakakalat sa
buong kapuluan ang mga teksbuk sa Filipino na nagsasabing “alibata” ang
pangalan ng katutubong paraan ng pagsulat ng mga Filipino. Hanggang hindi
inaalis ng mga silid-aralan at aklatan ang naturang mga teksbuk ay hindi
mapipigil ang kolorum na “alibata.”

E, bakit hindi inaalis sa sirkulasyon ang mga teksbuk na may “alibata”?

Dalawa ang sagot ko. Una, mahirap basta iutos ito ng DepEd dahil magastos
ang pagpapalit ng teksbuk. Ikalawa, at ito ang mas malagim, naniniwala rin ang
mga opisyal ng DepEd sa awtentisidad ng “alibata”. Para sa unang sagot,
mahalagang iplano ng DepEd ang pag-phaseout sa mga kolorum na teksbuk.
Puwede ring magpalabas ng memo si Sekretaryo Luistro hinggil sa
pagwawasto. Para sa ikalawang sagot kailangang linisin ang hanay ng mga
opisyal ng DepEd, mula sa ASec, director, superintendent, supervisor, principal,
hanggang puno ng kagawaran ng mga disipulo ng “alibata”. At ang ibig kong
sabihin, hindi lamang ito tungkol sa kolorum na tawag sa alpabeto kundi tungkol
sa maraming kolorum na kaisipang patuloy na ipinatuturo sa silid-aralan.

NPLazaro 11
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

Bilang pag-uulit, nais kong ipagpauna na ang lahat ng mababasa ninyo dito ay
sarili kong opinyon at hindi sa KWF, maliban kung isaad ko. Nakabukas din ako
sa anumang nais itanong bukod sa nais ipanukala ng mambabasa. Nais kong
makipag-usap sa mga alagad ng wika.

NPLazaro 12
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

Narito ang karagdagang alituntunin at gabay sa paggamit ng baybayin.

NPLazaro 13
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

NPLazaro 14
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

B. Gawain
1. Panuto: Bigyang kahulugan ang Filipino gamit ang mga titik sa likhang akronim
na:

W_____________________________________________________

I______________________________________________________

K_____________________________________________________

A_____________________________________________________

Ng____________________________________________________

P_____________________________________________________

A_____________________________________________________

M_____________________________________________________

B_____________________________________________________

A_____________________________________________________

N_____________________________________________________

S_____________________________________________________

A_____________________________________________________

2. Panuto: Magbigay ng mga salita na orihinal na gamit o galing sa limang

interesanteng diyalekto para sa iyo na maaaring nagtataglay ng kakaiba o
kakatwang kahulugan kapag isinalin sa Tagalog o iba pang diyalekto.

Halimbawa: Kapampangan: ebun = Tagalog: itlog

NPLazaro 15
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

Pangasinense: wala = Tagalog: meron

DAYALEKTO SALITA TAGALOG SALITA

1.

2.

3.

5.

3. Panuto: Sagutin ang tanong na “Bakit mahalaga ang Wikang Pambansa” gamit
ang mga sumusunod na salita.
 komunikasyon/pakikipagtalastasan
 pagkakabuklod/pagkakaisa
 personalidad/ekspresyon ng sarili
 kultura/bansa
 identidad/pagkakilanlan
 damdamin/pananaw
 kaluluwa/salamin

4. Panuto: Magbigay o kumuha ng dalawang larawang magpapakita kung paano

mo napapahalagahan/mapapahalagahan ang Wikang Filipino.

NPLazaro 16
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

5. Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan.

 Saan nagmula ang Alibata?
 Bakit Alibata at hindi Baybayin ang naging gamiting pantawag sa Baybayin?
 Mahalaga bang matutunan ang Baybayin? Bakit?
 Tanggap ba ito o may "appeal" pa ito sa mga katulad mong millenials?
Ipaliwanag.
 Sumusuporta ka ba sa mga pagkilos na nagsusulong na buhayin ang
Baybayin? Bakit?

6. Panuto: Mag-isip ng isang salita na isusulat sa Baybayin, kasama ang

kahulugan at/o gamit sa pangungusap at bumuo ng isang likhang-sining gamit
ang salita.
Halimbawa:

Rubriks:
30% Ganda ng larawan o imahe
30% Kawastuan ng pagkakasulat ng salita Baybayin
30% Mensahe/katuturan ng salita
10% Pagiging orihinal

NPLazaro 17
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

C. Sanggunian

 Kwento ng Wikang Pambansa

https://www.youtube.com/watch?v=TndSWdNWVLo&feature=share

 Pinoy Trivia - Alam Mo Ba Ang Kasaysayan Ng Wikang Pambansa - Ang

Wikang Filipino?
https://www.youtube.com/watch?v=BmXGUzb2bjU&feature=share

 Kahalagahan Ng Wikang Filipino

https://www.youtube.com/watch?v=E4TtAo9lwZ0&feature=share

 Kahalagahan ng Wikang Filipino

https://www.youtube.com/watch?v=URzOZGMEfyM

 R. Rosales (2016) Kahalagahan ng Wika

https://www.youtube.com/watch?v=Kck-fj3duiI&feature=share

 Bandila: Baybayin bilang national system of writing, isinusulong sa Kamara

https://www.youtube.com/watch?v=Yc1OnG8bCMQ&feature=share

 Abakada ng Baybayin ni Jay Enage

https://www.youtube.com/watch?v=r7IfPBRj_g&feature=share&fbclid=IwAR1
GJhOLe-iOek2kX8kV2O2wGKMlb6b85bRT_N7_HsnPWSLIwATmMrybW4I

 May Alibata ba Tayo ni Virgilip Alamario

https://m.facebook.com/notes/rio-alma/kulo-at-kolorum-2-may-alibata-ba-
tayo/10157196499690754/

NPLazaro 18
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

III. Nilalaman (Content) – Ikatlong Bahagi

A. Pagtalakay
Aralin 6: ARTIKULO XIV SEKSYON 6-9 NG SALIGANG BATAS 1987
Sa mga mag-aaral na Pilipino bihira o wala na marahil ang sasagot pa ng Tagalog
o Pilipino, kapag tinanong kung ano ang Wikang Pambansa o National Language
ng Pilipinas. Ngunit sa ating karanasan sa pakikipagtalamitan sa mga dayuhan ang
Tagalog ay mahirap pa rin mabura 'pagkat tulad ng ilang Pilipino, sila ay
naniniwalang mapa-Pilipino man 'yan o Filipino, ang Wikang Filipino ay mananatiling
tunog-Tagalog.

(larawang kuha ni N.P. Lazaro sa Biak na Bato, Bulacan)

Nauunawaan natin ito sapagkat inilahad nga sa atin ng kasaysayan ang naging
masalimuot na pinagdaanan ng ating wika bago pa man ito tinawag na ganap na
Wikang Pambansa, tatlumpu't tatlong (33) taon na'ng nagdaan.

NPLazaro 19
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

Ngayon, kung may magtanong kung bakit Filipino ang Wikang Pambansa mo, aling
bahagi sa kasaysayan ang iyong babalikan? At paano kung ang istilo ng
pagtatanong ay ang nausong tanong na "Paano mo nasabi?" Paano mo nga ba
patutunayan, ano ang iyong salalayan, ano'ng iyong batayan? Narito ang
kasagutan:

(kuha mula sa http://www.seasite.niu.edu/tagalog/1987_philippine_constitutionfs.htm)

Sa mga nagdaang talakayan may ilang ulit nang nabanggit ang Saligang Batas 1987
sa kasaysayan ng pagkabuo ng Wikang Pambansa. Bago natin busisiin at himayin
ang bahagi ng isang artikulo sa Saligang Batas 1987 sa usaping pangwika,
mahalagang maunawaan din natin kung ano ang Saligang Batas at ang papel nito
sa buhay ng mamamayang Pilipino.

NPLazaro 20
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

Naunawaan mo ba? Sagutin ang mga sumusunod na tanong:

 Ano ang nilalaman ng isang Saligang Batas at paano ito nabubuo?

 Ano ang papel na ginagampanan ng Saligang Batas sa buhay ng
mamamayang Pilipino?
 Ano ang ugnayan ng mamamayan, Saligang Batas at pamahalaan?

NPLazaro 21
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

Aralin 7: ANG ALYANSA NG MGA TAGAPAGTAGUYOD NG WIKANG FILIPINO

o TANGGOL WIKA
Sa hangarin (daw) na makasunod sa tawag ng globalisasyon, o iyung paraan ng
pamumuhay at pananaw na nakaugnay sa buong mundo (UP Diksyunaryong
Filipino 2001) namayagpag ang pagsusulong na magamit ang wikang Ingles sa
paniniwalang ito ang wikang makapagsasalba sa ekonomiya ng bansa, sapagkat ito
ang wika ng kalakalan at wika ng pag-unlad ng mga bansa sa buong daigdig.

Nakita ito sa panahon ng Administrasyong Arroyo nang unang ipilit na maipasa ang
House Bill 5091 sa Ika-17 Kongreso.

Maaalalang noo'y nagsulputang parang mga kabute ang mga call center sa
Kamaynilaan at maging sa mga lalawigan. Nagpatupad ng English Policy ang
maraming paaralan upang sanayin at gawing mahusay sa paggamit at pagsasalita
ng Ingles, ang wikang inaakala nilang "makapagpapalipad" sa mga Pinoy patungong
abroad o di kaya'y para sa magandang posisyon at mataas na sahod.

Dahil sa lihis at maka-Kanluraning pananaw, nabulagan maging ang Lalong Mataas

na Edukasyon o CHEd. Patunay nito ang kanilang pagtatakda ng CMO 20 series of
2013 na naglalaman ng core courses sa tersyarya, tulad ng Ethics, Understanding
the Self, Readings in the Phililippine History, The Contemporary World, Purposive
Communication, Math in the Modern World, Science and Technolgy at Art
Appreciation.

WALA ang FILIPINO sa binagong kurikulum.

Ang pangyayaring ito ang nagluwal sa isang alyansang nanindigan laban sa

Tanggal Wika, ang CHEd, at ito ay pinangalanang TANGGOL WIKA. Napuno ng
mga rally at protesta ang lansangan at midya. Maraming isinagawang dayalogo at
mga panawagan sa hanay ng kaguruan at mga mag-aaral.

NPLazaro 22
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

Matapos ang pagsasampa ng kaso, kinatigan ng Korte Suprema ang Tanggol Wika
nang maglabas ito ng TRO o Temporary Restraining Order noong Abril 21, 2015 na
nagsasaad na:

Tatlong taon din ang lumipas bago nagbunga ang pakikibaka ng Tanggol Wika
matapos maglabas ang CHEd ng "Policy on the Offering of Filipino and Panitikan
subjects in all Higher Education Programs as part of the New General Education
Curriculum” o mas kilala sa tawag na CMO No.4 Series of 2018.

NPLazaro 23
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

Sa kasalukuyan bagama't may ilang kolehiyo at mga unibersidad, karamihan ay

nasa pribado, ang nag-alis na ng mga asignaturang Filipino at Panitikan sa kanilang
kurikulum, ang ating Unibersidad naman ay kaisa ng Tanggol Wika sa pagpapanatili
ng mga asignatura sa ating mga kolehiyo, at patuloy na kumikilala, gumagamit at
nagtatanggol sa Wikang Filipino bilang Pambansang Wika, at Intelektwalisadong
Wika ng Makatizens.

Mga gabay na tanong sa pagtalakay

 Ano ang masasabi mo sa tunggalian ng Tanggal Wika at Tanggol Wika?
 Ano sa tingin mo ang pinakamalaking naging ambag ng Tanggol Wika sa
masalimuot na usapin sa Wika, sa Nasyonalismo at Patriyotismo?
 Bukod sa Tanggol Wika may alam ka bang alyansa na may katulad na
adhikain?
 Kung hindi Tanggol Wika, ano kaya ang maaaring ipangalan sa alyansa?
 Karapat-dapat bang lumahok ang isang mag-aaral na tulad mo sa Tanggol
Wika o mga katulad na samahan? Pangatwiranan ang iyong sagot.
 Ano ang kaya mong gawin para sa Wikang Filipino?

B. Gawain

1.a. Para sa Face-to-Face: Larong "Pass the Message"

Panuto: Hahatiin ang klase sa dalawang grupo at ibibigay ang tig-isang papel
na naglalaman ng pahayag na nasa ibaba. Sa saliw ng isang tugtog o awiting
makabayan, ipapasa-pasa ang papel na dapat ay nabasa nang may pag-unawa
at kailangang nakabisa. Pag hinto ng guro sa tugtog o awit, ang sino mang huling
may hawak ng papel ang siyang magsusulat sa pisara ng kanyang nakabisa.
Matapos mawasto ng guro ang sagot ng magkabilang panig, ang may
pinakamalapit sa tamang sagot ang tatanghaling panalo.

NPLazaro 24
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

1.b. Para sa Online

Panuto: Babasahin ng bawat mag-aaral ang dalawang pahayag at indibidwal na

sasagutan ang mga kasunod na tanong.
 Ang Wikang Pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang,
ito ay dapat na payabungin at pagyamanin pa, salig sa umiiral na mga
wika sa Pilipinas at iba pang mga wika.
 The National Language of the Philippines is Filipino. As it evolves, it shall
be further developed and enriched on the basis of existing Philippine
and other languages.

Gabay na tanong para sa pagtalakay:

 Tungkol saan ang dalawang binasang pahayag?
 Ano ang pagkakatulad at pagkakaiba ng mga ito?
 Saang bahagi ng Saling Batas ng 1987 matatagpuan ang naturang
pahayag?
 Ano ang pagkaunawa mo dito?
 Sa aling wika mo higit na naunawaan o nakabisa ang nilalaman?
Ipaliwanag.

2. Panuto: Basahin nang may pag-unawa ang teksto at sagutin ang kasunod
na tanong.
 Ano para sa iyo ang pinakaesensa ng "pakikibaka"?
 Bakit makabuluhan ang ipinapahayag ng Posisyong Papel na ito?
 Anong argumento o bahagi ng papel ang iyong sinasang-ayunan?
 Ano sa iyong palagay ang naging "stand" o pahayag ng Makati noon, sa
panahon ng kontrobersiya sa CHEd?
 Sino-sinong Politiko kaya ang sumuporta o "kapuso" ng Tanggol Wika
at sino ang hindi?

NPLazaro 25
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

NPLazaro 26
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

NPLazaro 27
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

NPLazaro 28
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

NPLazaro 29
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

NPLazaro 30
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

C. Sanggunian

 Saligang Batas ng Pilipinas www.seasite.niu.edu

 Phil.Constitution Article 14 sec.6-9, Official Gazette
https://www.officialgazette.gov.ph/constitutions/1987-constitution/
 Pinoy Trivia - Alam Mo Ba Ang Kasaysayan Ng Wikang Pambansa - Ang
Wikang Filipino?
https://www.youtube.com/watch?v=BmXGUzb2bjU&feature=share
 Pambansang Wika: Filipino, Pilipino, o Baka naman Tagalog? ABS-CBN
News https://www.youtube.com/watch?v=K4XGvdXzKxw
 Contreras, A. (2014) “Filipino Ang Pambansang Wikang Dapat Pang
Ipaglaban,” GMA News Online, https://www.gmanetwork.com/news/opinion/
 Konstitusyon ng Republika ng Pilipinas
https://www.kapitbisig.com/philippines/ang-1987-konstitusyon-ng-republika-
ng-pilipinas-wika-ang-1987-konstitusyon-ng-republika-ng-pilipinas_673.html
 Saligang-Batas ng Filipinas. (2015). Sa V. Almario (Ed.), Sagisag Kultura
(Vol 1). Manila: National Commission for Culture and the Arts.
https://Philippineculturaleducation/batas-ng-filipinas/
 Laurio, K. (2014) “Mga Posisyong Papel Ng Iba’t Ibang Unibersidad
Kaugnay Ng Filipino Sa Kolehiyo Resolusyon Ng National Commission for
Culture and The Arts Kaugnay Ng Filipino Sa Kolehiyo,” Academia.edu,
https://www.academia.edu/36952010/
 San Juan, DM (2014), “12 Reasons to save the National Language at
Debunking PH Language Myths,” Inquirer.net
https://opinion.inquirer.net/77526/debunking-ph-language-myths

NPLazaro 31
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

IV. Pagtataya (Evaluation)

A. Unang Bahagi (Aralin 1 - Aralin 3)
A.1. Panuto: Isa-isahin ang limang gamit o kahulugan ng salitang FILIPINO at
bigyang paliwanag.

PALIWANAG
gamit / kahulugan

A.2. Panuto: Talakayin ang pagkakatulad at pagkakaiba ng WIKA at WIKAIN.

WIKA WIKAIN

NPLazaro 32
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

B. Ikalawang Bahagi (Aralin 4 at Aralin 5)

B.1. Panuto: Tukuyin ang taon na naganap ang mga sumusunod na
mahahalagang pangyayari sa kasaysayan ng Wikang Pambansa.
1. Pilipino
2. Ingles at Filipino
3, Filipino
4. Tagalog
5. Con Con
6. Taglish
7. Art. XIV, sek 6-9
8. Talatinigan at Balarila Wikang Pambansa
9. Ingles at Español
10. SWP

B.2. Panuto: Hanapin sa Hanay B ang tinutukoy sa Hanay A. Isulat sa patlang

bago ang bilang, ang titik ng wastong sagot.

Hanay A Hanay B
____1. Ama ng Wikang Pambansa A. Cecilio Lopez
____2. Anti-purist B. Filipino
____3. Unang pinuno ng SWP C. Geruncio Lacuesta
____4. Kinatawan ng Mindanao sa SWP D. Hadji Butu
____5. Lumagda sa Commonwealth Act 184 E. Innocencio Ferrer
____6. Pinagbatayan ng Pilipino F. Isagani Cruz
____7. Binuo noong 1973 G. Jaime de Veyra
____8. Wikang Pambansa ayon sa S.B.1987 H. Lope K. Santos
____9. Ang nagsabing "hindi konstitusyonal” I. Manuel L. Quezon
ang Wikang Pilipino J. Norberto Romualdez
___10. Kinatawan ng Tagalog o Ama ng K. Tagalog
Linggwistikang Pilipino L. Virgilio Almario

NPLazaro 33
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

B. 3. Panuto: ibigay ang kahulugan ng salitang nakasulat sa Baybayin.

a. _____________________________

b. _____________________________

c. _____________________________

d. _____________________________

C. Ikatlong Bahagi (Aralin 6 at Aralin 7)

C.1. Panuto: Panuto: Unawain ang bawat tanong at isulat ang wastong
sagot sa patlang.
1.- 5. Ano-ano ang kinikilalang mga Saligang Batas sa Pilipinas?
1. ____________________ 4. _____________________
2. ____________________ 5. _____________________
3. ____________________

6. Ano ang Opisyal na Wika sa layuning pangkomunikasyon at

pampagtuturo? ____________________________________________

7. Hangga't walang ibang itinitadhana ang batas, ano raw ang maaaring
gamiting Wikang Opisyal? ___________________________________

8. Ano ang wikang magsisilbing opisyal na pantulong sa midyum ng

pagtuturo? _______________________________________________

9-13. Sa ano-anong mga wika daw dapat nasusulat ang ating Konstitusyon?
9. ___________________ 12. ______________________
10. ___________________ 13. ______________________
11. ___________________

NPLazaro 34
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

14-15. Ano sa kasalukuyan ang sangay ng pamahalaan na tinutukoy sa

Sek. 9? Ibigay ang Akronim at buong pangalan ng sangay. ____________
___________________________________________________________

C. 2. Panuto: Gumuhit o magdikit ng larawang simbolo ng Saligang Batas

para sa iyo. Ipaliwanag ang iyong sagot sa loob ng 3-5 pangungusap.

_______________
___________________________
___________________________
___________________________
___________________________
___________________________
___________________________
___________________________
___________________________

C.3. Panuto: Sagutin ang tanong nang pasalita o pasulat man.

"Bakit KAILANGAN ang Wika at Panitikan sa Kolehiyo?"

NPLazaro 35
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

V. TALAAN NG SANGGUNIAN NG MODULE 1

A. Unang Bahagi (Aralin 1 - Aralin 3)
 Isang Sariling Wikang Pambansa: mga Babasahin sa Kasaysayan ng Filipino
Antolohiya ng KWF Madalas itanong sa Wikang Pambansa” ni V. Almario
 "ANG BARAYTI NG WIKANG FILIPINO SA SYUDAD NG DABAW: Isang
Paglalarawang Panglinggwistika" ni J.G Rubrico
 UP Talks: Ang Pambansang Wika mula sa Multilinggual na Perspektibo ni Dr.
Althea Enriquez https://www.youtube.com/watch?v=h-Lh76iLfvs
 Batas ng Wikang Pambansa https://www.scribd.com/doc/101629128/Batas-
Ng-Wikang-Pambansa
 http://wika.pbworks.com/w/page/8021671/Kasaysayan
 http://filipinopshsmc.blogspot.com/2017/10/block-e-kasaysayan-ng-wikang-
filipino.html
 https://www.officialgazette.gov.ph/1937/12/30/speech-of-president-quezon-
announcing-the-creation-of-a-national-language-december-30-1937/
 https://pinasanaysay.wordpress.com/2016/06/25/ang-kasaysayan-ng-wikang-
filipino/
 https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fuplinguistics.wordpr
ess.com%2F2013%2F02%2F20%2Fi-love-you-in-different-philippine-
languages%2F&psig=AOvVaw068fW2n5-
GRQm1UzQXkxnn&ust=1598970136098000&source=images&cd=vfe&ved=0
CA0QjhxqFwoTCLjLq63TxesCFQAAAAAdAAAAABAD

B. Ikalawang Bahagi (Aralin 4 at 5)

 Kwento ng Wikang Pambansa
https://www.youtube.com/watch?v=TndSWdNWVLo&feature=share

 Pinoy Trivia - Alam Mo Ba Ang Kasaysayan Ng Wikang Pambansa - Ang

Wikang Filipino?
https://www.youtube.com/watch?v=BmXGUzb2bjU&feature=share

 Kahalagahan Ng Wikang Filipino

https://www.youtube.com/watch?v=E4TtAo9lwZ0&feature=share

NPLazaro 36
 KOMFIL: Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino

 Kahalagahan ng Wikang Filipino

https://www.youtube.com/watch?v=URzOZGMEfyM

 R. Rosales Kahalagahan ng Wika

https://www.youtube.com/watch?v=Kck-fj3duiI&feature=share

C. Ikatlong Bahagi (Aralin 6 at Aralin 7)

 Saligang Batas ng Pilipinas www.seasite.niu.edu

 Phil.Constitution Article 14 sec.6-9, Official Gazette

https://www.officialgazette.gov.ph/constitutions/1987-constitution/
 Pambansang Wika: Filipino, Pilipino, o Baka naman Tagalog? ABS-CBN
News https://www.youtube.com/watch?v=K4XGvdXzKxw
 Pinoy Trivia - Alam Mo Ba Ang Kasaysayan Ng Wikang Pambansa - Ang
Wikang Filipino?
https://www.youtube.com/watch?v=BmXGUzb2bjU&feature=share
 Contreras, A. (2014) “Filipino Ang Pambansang Wikang Dapat Pang
Ipaglaban,” GMA News Online, https://www.gmanetwork.com/news/opinion/
 Konstitusyon ng Republika ng Pilipinas
https://www.kapitbisig.com/philippines/ang-1987-konstitusyon-ng-republika-
ng-pilipinas-wika-ang-1987-konstitusyon-ng-republika-ng-pilipinas_673.html
 Saligang-Batas ng Filipinas. (2015). Sa V. Almario (Ed.), Sagisag Kultura (Vol
1). Manila: National Commission for Culture and the Arts.
https://Philippineculturaleducation/batas-ng-filipinas/
 Laurio, K. (2014) “Mga Posisyong Papel Ng Iba’t Ibang Unibersidad Kaugnay
Ng Filipino Sa Kolehiyo Resolusyon Ng National Commission for Culture and
The Arts Kaugnay Ng Filipino Sa Kolehiyo,” Academia.edu,
https://www.academia.edu/36952010/
 San Juan, DM (2014), “12 Reasons to save the National Language at
Debunking PH Language Myths,” Inquirer.net
https://opinion.inquirer.net/77526/debunking-ph-language-myths

NPLazaro 37