1

W;am;aØ l:dj

f• fmdf;ys i|yka lr we;af;a œYajfha ue•u" –Úia jÈ.hdf.a wdr•N h" mdmfha iy f,`lfha
³la f›okdj, uq," foœhka jykafia œiska –Úia ixyØh ms<sn| j Ù%hd lrk wdldrh hk
uQ,sl lreKÏ h' f• fmd; m%Odk fldgia follg fnæh yeÙ h'

1' múƒfÃo 1)11( œYajfha ue•u iy –Úidf.a wdæ ld,Sk bØydihá wdo• iy taj" ldhsk"a
wdfn,a" fk`jd" hk wh ms<n s | mÜj;aá uy c,.e,au iy ndfn,a fld; ms<n s | lreKÏ'
2' múƒfÃo 12 ) 50( bYardfh,a cdØfha mer× bØydih - fuys uq,a ;ek .kafka foœhka
jykafia flfrys œfYaI weoys,, a ±laj"Q Wka jykafiag lSlre jQ wdn%y• h' fudyqg miÜ"
fudyqf.ka ms<fs j<ska mej; wd Bidla o cdfld’ o bYardfh,a jxYfha wdr•Nl lÈ;Dka
jk cdfld’f.a mÜ;h % ka f°f<diafokd o .ek f;dr;=re i|yka f›' fudjqkfa .ka flfkl=
jk fc`fima foig o cdfld’f.a mrmqr –irhg f.dia mæx„ •ug fya;j = Q lreKÏ foig
o f• fldgi mdGlhkaf.a œfYaI wjOdkh fhduq lrhs'
idys;Huh l;d i•m%°hhla Wmfh`.S lrf.k f• fmd; uQ,sl jYfhka ÙhkÜfha foœhka
jykafiaf.a m%n, Ù%hd .ek h' f• lDØh wdr•N jkafka" œYajh foœhka jykafia œiska ujk
,o nj m%ldY lr–ka h' fuh wjika jkafka" Wka jykafia ish fikó iy uq½ ukÜIH jÈ.hd
flfrys olajk uy ie,Ù,a, fmkajd fo–ka h'

foœhka jykafia f,`lh ueœu
1 wdr•Nfha ¡ foœhka jykafia wyi;a
fmdf<dj;a uejQ fial' 2fmdf<dj ysia j
md½ j Ø“×' uy ihÜr u; wkaOldrhla
œh' *foajd;audkÜNdjh c,h u;= msg
yeiÜrefKa h' 3tœg foœhka jykafia"
ööwdf,`lh f› jd·÷÷hs j°< fialá wdf,`lh
œh' 4wdf,`lh ukyr nj Wka jykafia ³Û
fial' Wka jykafia wkaOldrfhka wdf,`lh
fjka lr 5wdf,`lhg ööojd,÷÷ Ùhd o"
wkaOldrhg öördØ%h÷÷ Ùhd o k• ;enQ fial'
iji .; œh" Woh W° œh" ta m<uq jk
oji h'
6 bkamiÜ foœhka jykafia" ööc,h ia:dk
foll fjka fjka j mjØk ms×i th fjka
lrk wyia l=i f› jd·÷÷hs j°< fial' tfia u
œh' 7fufia Wka jykafia wyia l=i id°" Bg
h‡ka Øfnk c,h" Bg WŠka Øfnk c,fhka
fjka lr 8wyia l=ig ööwyi÷÷ lshd k• ;enQ
fial' iji .; œh" Woh W° œh" ta fo jk
oji h'
9 bkamiÜ foœhka jykafia" ööf.dv“u
u;= jk ms×i wyi hg Øfnk c,h tl
;eklg /ia f› jd·÷÷hs j°< fial' tfia u
*foœhka jykafiaf.a wdkÜNdjh
1'3 2 fldú 4'6 1'6-8 2 fma³ 3'5
œh' 10f.dv“ug ööfmdf<dj÷÷ Ùhd o" c,hg
ööid.rh÷÷ Ùhd o Wka jykafia k• ;enQ
fial' th ukyr nj Wka jykafia ³Û fial'
11 tœg foœhka jykafia" öö”c Wmojk
weg iys; m, ork" ish® jÈ.j,
.iafld<ka N+–fha yg.efka jd·÷÷hs j°<
fial' tfia u œh' 12fufia N+–h ”c Wmojk"
weg iys; m, ork" ish® jÈ.j,
.iafld<ka Úmoœh' th ukyr nj foœhka
jykafia ³Û fial' 13iji .; œh" Woh W°
œh" ta ;=ka jk oji h'
14 bkamiÜ foœhka jykafia" ööojd,
rdØ%fhka fjka Ùøu i|yd;a" ojia" wjqre³
yd ux.,H jljdkÜ olajkÜ i|yd;a wyia
l=fiys wdldY jia;= f› jd·÷÷ Ùhd o"
15 fmdf<djg t<sh ¡ug tajd wyfiys
öö
nenf<a jd·÷÷ Ùhd o j°< fial' tfia u œh'
16
fufia foœhka jykafia m%Odk wdf,`l
folla" tk• ojd, md,kh Ùøu i|yd
f,dl= wdf,`lh o" rdØ%h md,kh Ùøu
i|yd l=vd wdf,`lh o iE´ fialá ;drld o
iE´ fial' 17foœhka jykafia f•
wdf,`lhka wyfia ;enqf› fmdf<djg
wdf,`lh ¡u i|yd;a" 18ojd, yd rdØ%h
md,kh Ùøu i|yd;a" wºúka wdf,`lh
 W;am;a;s 1-2
fjka Ùøu i|yd;a h' th ukyr nj
foœhka jykafia ³Û fial' 19iji .; œh"
Woh W° œh" ta i;r jk oji h'
20 bkamiq foœhka jykafia" ööc,h"
wixLH ãjudk i;=kaf.ka msø bØfÈ jd ·÷÷
Ùhd o" öömlaISyq fmdf<djg WŠka wyia l=i
yryd mshUd h;a jd·÷÷ Ùhd o j°< fial'
tfia u œh' 21fufia foœhka jykafia
±jeka; ;,auiÜka o Tnfudn mSkk kka
jeoEre• c,c i;=ka o kka jeoEre• mlaISka
o uejQ fial' th ukyr nj foœhka
jykafia ³Û fial' 22;jo" foœhka jykafia
Tjqkag wdisú m;–ka" ööfn` • jeŠ jÈOkh
• uqyq³ c,h mÜrd meØfr;a jd·÷÷ Ùhd o"
öömlaISyq fmdf<df› fn`fj;a jd·÷÷ Ùhd o
mejiÝ fial' 23iji .; œh" Woh W° œh" ta
mia jk oji h'
24 bkamiÜ foœhka jykafiaá ööœœO
.juysIhka o Wr.hka o jk uD.hka o hk
ãjudk i;a;ajfh` fmdf<dfjka Úmfo;a
jd·÷÷hs j°< fial' tfia u œh' 25fufia Wka
jykafia œœOdldr jk uD.hka o
.juysIhka o Wr.hka o fmdf<dfjka bmo jQ
fial' th ukyr nj foœhka jykafia ³Û
fial'
26 bkamiÜ foœhka jykafiaá ööwmf.a
iajrEmh wkÜj" wmf.a iudk;ajh f,i
ukÜIHhd ujuq" Tyq uqyqfoa uiÜka o wyfia
mlaISka o .juysIhka o uq½ fmdf<`
;,fhys ish® jk uD.hka o Wr.hka o
md,kh flfÈ jd·÷÷hs wK l< fial'
27
foœhka jykafia
;u iajrEmh wkÜj
–Úid uejQ fialá
foœhka jykafiaf.a u
iajrEmh wkÜj
Tjqka ujd j°< fialá
mÜreIhd o iaØ%h o jYfhka
Tjqka uejQ fial'
28 foœhka jykafia Tjqkag wdisú
m;–ka" öökÜU,d orei•m;a ,nd" jeŠ
jÈOkh •" fmdf<dj mÜrd meØr th hg;a
lr.kak' uqyqfoa uiÜka flfrys o" wyfia
mlaISka flfrys o" fmdf<df› ieú irk
1'26 1 fldú 11'7 1'27 uf; 19'4á udla 10'6 1'27
1'27--28 W;a 5'1-2 2'2 fyfn% 4'4"10 2'2-3 Úlau 20'11
*fyfn% › ms g mf;ys i|yka jka f ka fmdf<dj yd wyi hkq f jÚ'
2'7 1 fldú 15'45 2'9 t<so 2'7á 22'2"14
2
ish® i;=ka flfrys o n,h mj;ajkake÷÷hs
Tjqkag j°< fial' 29;jo" Wka jykafia" ööuq½
fmdf<` ;,fhys OdkH ork ish® me,E‡ o
”c iys; m, ork ish® .ia o kÜU,df.a
wdydrh ms×i f› jd· 30tfy;a" fmdf<df›
ish® jk i;=kag o wyfia mlaISkag o
Wr.hkag o ish® ãjudk i;=kag o wdydr
ms×i Ú,a m,d fo–÷÷hs j°< fial' tfia u
œh' 31foœhka jykafia ;uka ujd j°< ish®
foa krUd" th b;d ukyr nj ³Û fial'
iji .; œh" Woh W° œh" ta ih jk oji h'
2 fufia wyi;a" fmdf<dj;a tys weØ ish®
foa;a ujd Úu lrk ,oafoa h' 2foœhka
jykafia ;uka l< ldÈhh i;a jk ojfiys
Úujd" tæk ish® jev k;r l< fial'
3
fufia Wka jykafia i;a jk ojig wdisú
m;d th Y=oaO ojila f,i fjka lr j°<
fial' tfia flf<a ta ojfia Wka jykafia ish
ue•f• ldÈhh Úujd" jev k;r l<
fyhsÚ'
4 wyi;a fmdf<dj;a ue•f• mÜj;
tfia h'
ue
ueœœu ms<sn| ;j;a œia;rhla
foœ i–¹Kka jykafia *wyi yd fmdf<dj
ujk œg 5fmdf<dfjys yg.;a me<E‡hla
j;a" me,jqKÏ ”chla j;a fkd • h' tfia
jQfha foœ i–¹Kka jykafia fmdf<dj msg
jeiai fkdtjQ Úid;a" N+–h j.d Ùøug
Ùisfjl= fkdis‡ Úid;a h' 6tfy;a fmdf<dfjka
c,h u;= • N+– ;,h mÜrd .,d .sfha h'
7 foœ i–¹Kka jykafia fmdf<df›
´œ,af,ka ukÜIHhd ujd Tyqf.a kdia mÜvq
;=<g ãjk yqiau fy½E fial' fufia
ukÜIHhd ãjudk flfkla œh'
taoka Whk
8 foœ i–¹Kka jykafia mQÈj æYdf›"
taokays Whkla ;kd ;uka uejQ ukÜIHhd
tys msysfgjq fial' 9;jo" Wka jykafia
±l=•l®" m%Ó; m, fok ish® .ia o Whk
ueo ãjk jDlaIh o fyd|-krl wjfn`O
Ùøf• .i o N+–fhka yg.kakg ie,eiÝ
fial'
10 Whkg c,h iemhSu i|yd taoka
 W;am;a;s 2-3
m%foaYfhka .óla .,d .sfha h' WhÚka msg;
¡ th w;= .x.d i;rlg fnæ×' 11m<uq jk
w;= .x.df› ku msfIdka há uq½ y•,d
fmfoi jgd .,d hk .x.dj th f݇ ta
fmfofiys r;arka we;' 12tys weØ r;arka
w–Y% há .kaOri yd kLud×lH o tys
we;' 13fo jk w;= .x.df› ku .Sfydka há
th uq½ l+Ia m%foaYh jgd .,d hhs' 14f; jk
w;= .x.df› ku ghs.S%ia há th wIÜÈ foaYhg
fmræ.ska .,d nishs' i;r jk w;= .x.dj
hÜm%ˆia h'
15 taoka Whk j.d lr th /l n,d
.ekSu ms×i foœ i–¹Kka jykafia –Úid
/f.k Tyq tys mæx„ lrjQ fial' 16;jo"
Wka jykafia –Úidg wK lr–ka" ööWhfka
ish® u .iaj,ska f.Š lEug kÜUg Úoyi
we;' 17tfy;a" fyd|-krl wjfn`O Ùøf•
.iska muKla fkdlE hÜ;= há kÜU h• ojil
ta .iska lkafkys o ta ojfiys urKh kÜUg
taldka; h÷÷hs j°< fial'
18 miÜj foœ i–¹Kka jykafia l;d
fldg" öö–Úid ;Ú j œiSu iܳiq ke;á Tyqg
iܳiÜ iyldúhl ujd fokafk–÷÷hs j°<
fial' 19fufia Wka jykafia N+–fhka jkfha
ish® i;=ka o wyfia ish® mlaISka o uejQ
fial' bkamiÜ –Úid Wkag l=uk k•
;nkafka ± hs n,kÜ ms×i Wka –Úid fj;
f.kd fial' –Úid tl tldg ;enQ kdu"
Wkaf.a kdu œh' 20fufia –Úid ish®
.juysIhkag o wyfia mlaISkag o ish®
uD.hkag o k• ;e” h' tfy;a" Tyqg iܳiÜ
iyldúhla fkdjqjd h'
21 tœg foœ i–¹Kka jykafia –Úid
nr Úkaolg m;a l< fial' Tyq Ú° is‡h ¡
Wka jykafia Tyqf.a b, wegj,ska tlla
f.k ta ia:dkh jid ±uQ fial' 22Wka
jykafia Tyqf.ka .;a b, wegfhka iaØ%hl
ujd Tyq fj; f.kd fial' 23tœg –Úid
l;d fldg"
öö±ka bØka"
udf.a wegj,ska .;a
wegh jk"
udf.a udxifhka .;a
udxih jk
ueh" –Úidf.ka .;a fyhska"
wEg öia;S÷% Ùhd ÙhkÜ we;e÷÷hs
mejiS h' 24–Úfil= ;u mshd o uj o w;a
2'24 uf; 19'5á udla 10'7-8á 1 fldú 6'16á tmS 5'31 3'1 t<so 12'9á 20'2
3
yer ish NdÈhdjg nef|kafka tneœka h'
fuf,i T›yq tla udxihla jkafk` h'
25
–Úid;a" NdÈhdj;a fofokd u k.ak j
is‡ kuq;a T›yq ,Ðcd fkd jQ y'
–Úidf.a jeˆu
3 foœ i–¹Kka jykafia uejQ jkfha
ish® i;=kg a jvd iÈmhd Wmdfhys
olaI œh' W! iaØ%hg l;d fldg" ööWhfka
Ùis u .yl f.Š lkakg tmd Ùhd
foœhka jykafia l< ;yku we;a; ±÷÷hs weiS
h' 2iaØ%h iÈmhdg W;a;r fo–ka" ööWhfka
«kE u .yl f.Š lkakg wmg wjir we;'
3
tfy;a" Whk ueo Øfnk .fya f.Š
lkakg;a" tajdg w; .ikakg;a foœhka
jykafia wmg ;yk• lr we;' tfia
lf<d;a wm uefrkjdu h÷÷hs lSjd h'
4 tœg iÈmhd ms<s;=re fo–ka"
ööieneœka u Tn uefrkafka ke;' 5Tn ta
.fia f.Š lk ojfia ¡ Tf’ weia mE¡"
foœhka yd iudk •" Tn;a fyd|-krl
wjfn`O lr.kak nj foœhka jykafia
okak Úid tfia j°< fiale÷÷hs lS h'
6 iaØh % o .i fmkÜug fl;r• ruÓh
o m, fl;r• m%Ó; o kÜjK jevqug
fl;r• læu o Ùhd ³Û œg thska f.Š
lSmhla lvd lEjd h' ;ud iuó
is‡ ish ie–hdg o bka iuyrla ³ka œg Tyq
o lEf› h' 7tœg Tjqka fofokdf.a u weia
mE¡ ;uka k.ak j is‡ nj T›yq
f;are•.;ay' tneœka T›yq w;aØlald fld<
tlg uid bK jeiÜ• id°.;ay'
8 bla“Ø tæk isis,a iÜ<x yuk ie|E
iufhys foœ i–¹Kka jyka f ia Whfka
ila u ka lrk y~ Tjq k a g weiS " –Úid yd
Tyq f .a NdÈhdj Whfka .ia w;r Wka
jyka f ia f .ka ieójq K dy' 9tfy;a " foœ
i–¹Kka jyka f ia –Úidg y~ .i–ka "
öökÜ U fldfya ±÷÷hs weiÝ fia l ' 10ööTn
jyka f ia f .a lgy~ Whfka ug weis × '
tfy;a " ud k.a k neœka " “h •
ieójqfK–÷÷hs Tyq W;a;r ³kafka h' 11tœg
Wka jyka f ia " öökÜ U k.a k nj lS f ›
ljfrla o@ ud kÜ U g ;yk• l< .is k a
kq U f.Š lEfjys ±÷÷hs weiÝ fia l ' 12Tyq o
ms < s ; = r e fo–ka " ööTn ug iyldúh
jYfhka ³ka ia Ø % h ta .fia f.Š lvd ug

³kakd há uu;a lEfj–÷÷hs mejiS h' tœg
foœ i–¹Kka jykafia iaØ%hg l;d fldg"
öökÜU fuh flf<a uka±÷÷hs weiÝ fial' ööiÈmhd is³ jkafka h'
ud /jˆ há uu;a lEfj–÷÷hs wE ms<s;=re19
³kakd h'
o~qj• Úhu Ùøu
14 tœg foœ i–¹Kka jykafia
iÈmhdg l;d fldg fufia j°< fial(
öö;d fuh l< neœka
ish® .juysIhkag o
jkfha ish® uD.hkag o jvd
f;` idm ,oafola f› jd·
æœ weØ ;dla Wr .d h–ka
f;` ´œ,s lkafkys h'
15
;d iy iaØ%h w;r o
;f.a jxYh iy
wef.a jxYh w;r o
noaO ffjrh ;nkafk–'
Tyq ;f.a ysi fmdŠ lrkafka há
f;` o Tyqf.a ϨU
oIag lrkafkys h'÷÷
16 Wka jykafia ia;s%hg l;d fldg
fufia j°< fial(
öökÜf˜ .e’ .ekSf• f›okd
uu fndfy` fia jeŠ lrkafk–'
œ,s re° weØ j
kÜU orejka m%iÝ; lrkafkys h'
tfy;a" kÜf˜ ±Š wdYdj
ie–hd flfrys jkafka h'
Tyq kÜU md,kh lrkafka h'÷÷
17 ;jo Wka jykafia –Úidg o l;d –Úfil= ,æ–÷÷hs lSjd h' tneœka wE ta
fldg fufia j°< fial(
ööNdÈhdjf.a jpkhg ijka ¡"
öfkdlE hÜ;= h÷hs
ud ;yk• l<
.fia f.Š lE neœka"
kÜf˜ f• Ù%hdj Úid
fmdf<djg idm f› jd·
æœ weØ ;dla
kÜU fjfyi uykais •
thska wdydr ,nd.kafkys há m~qr i;=‡ka ms<s.;a fial' 5tfy;a" Wka
18
fmdf<df› kÜUg lÛ mºre o
3'13 2 fldú 11'3á 1 Øfu` 2'14 3'15 t<so 12'17 3'17-18 fyfn% 6'8 3'22 t<so 22'14 4'4 fyfn% 11'4
W;am;a;s 3-4 4
13
j,a me,E‡ o Wmækafka h"
kÜUg jkfha m,d lkakg
N+–fhka jQ kqU"
h<s N+–hg hk f;la"
vyæh uykaisfhka
wyr Wmhkafkys h'
´œ,af,ka jQ kÜU
´œ,a,g u hkafkys h'÷÷
20 –Úid ish “ú|g ötaj÷ hk ku
³kafka h' ukao" wE ãjudk ish,a,kaf.a
ud;dj neœÚ' 21foœ i–¹Kka jykafia y•
jia;% id° wdo•g iy Tyqf.a NdÈhdjg
ye|jQ fial'
22 tœg foœ i–¹Kka jykafia l;d
fldg" ööfyd|-krl wjfn`O •u Úid ±ka"
–Úid o wfmka flfkl= yd iudk • we;'
tneœka ãjk jDlaIhg w; md" thska j<¹
ioyg u ãj;a •ug Tyqg bv fkdæh hÜ;=
h÷÷hs j°< fial' 23fufia Ùhd" N+–fhka jQ
Tyq N+–h j.d lrk ms×i foœ i–¹Kka
jykafia –Úid taoka WhÚka fkrmd ±uQ
fial'
24 fufia Wka jykafia" –Úid m,jd
yer" taoka Whkg fmræ.ska" flre’jreka
;enQ fial' ;jo" ãjk jDlaIhg hk udÈ.h
/lj,a lrkÜ ms×i iEu w;g lrlefjk"
.sÚ œys³jk lvqjla o ;enQ fial'
ldhska iy wdfn,a
wdo•
œh' wE 4
is h NdÈhdj jk taj iuó tla
orefjl= ms<i
s |
s f.k" Tyq Wmka
l," ööi–¹Kka jykafiaf.a Wmldrfhka uu
orejdg ldhska hk ku ³kakd h' 2miÜ j wE
Tyqf.a fidfydhÜre jQ wdfn,a o ,enqjd h'
wdfn,a neg½ tfŒfrla œh" ldhska
f.dœfhla œh' 3l,la .; jQ miÜ ldhska
fmdf<dfjka Úmo jQ wiajekak m~qrla
jYfhka i–¹Kka jykafiag mÝcd lf<a h'
4
wdfn,a o ish neg½ /f<a l=®º,a megjqk-a
f.ka iuyfrl= o Tjqkaf.a fyd| u fldgia
o f.k i–¹Kka jykafiag mÝcd lf<a h'
i–¹Kka jykafia o wdfn,a iy Tyqf.a
jykafia ldhska iy Tyqf.a m~qr
 W;am;a;s 4
fkdms<s.;a fial' tneœka ldhska ;æka ÙmS"
³ÈuqL œh'
6 i–¹Kka jykafia o ldhskag l;d
fldg" öökÜU fu;r• ÙmS" ³ÈuqL • is‡kafka
uka o@ 7kÜU hym; lrkafkys k• kÜU
ms<s.kÜ ,nkafkys h' kÜU whym;
lrkafkys k• mdmh rl=fil= fia kÜf˜
f°rlv ,e. is‡kafka h' W! kÜU uev,Sug
n,df.k is‡hsá tfy;a" kÜUg W! oukh l<
yeÙ h÷÷hs j°< fial'
8 bla“Ø ldhska ish fidfydhÜre wdfn,a
wu;d" ööwms t<suyfka fl;g huq÷÷hs lS h'
fufia Tjqka .sh œg ldhska ish fidfyd-
hÜre wdfn,ag œreoaO j keósg Tyq urd±— h'
9 tœg i–¹Kka jykafia ldhskg a l;d
fldg" öökÜf˜ ify`or wdfn,a fldfya ±÷÷hs
weiÝ fial' ldhska o W;a;r fo–ka" ööuu
fkdoÚ–' uu udf.a ify`orhdf.a Ndrlre
±÷÷hs weiS h' 10i–¹Kka jykafia o" öökÜU l<
f• foa l=ula o@ n,kak" kÜf˜ ify`orhdf.a
f,a fmdf<dfjka ug fudr.ihs' 11–ka u;=
kÜU fmdf<` ;,h u; idm ,oafola f› jd·
kÜU wØka fy½E kÜf˜ ify`orhdf.a f,h
Wrd ”ug fuka fmdf<dj lg whdf.k we;'
tu fmdf<dfjka kÜU fkrmdoukÜ we;'
12
fu;eka isg kÜU “u j.d lrk œg" th
kÜUg m,°j fkdfokafka h' kÜU f.hla
f°rla keØ" –ys msg bnd.df;a hk –Úfyla
jkafkys he÷÷hs j°< fial'
13 tœg ldhska i–¹Kka jykafiag l;d
fldg" ööudf.a o~qju ±úh fkdyeÙ ;r•
oreKÏ h' 14Tn fuæk f• fmdf<dfjka ud
fkrmdouk fial' ud Tnf.ka ieó•"
f.hla f°rla keØ" –ys msg bnd.df;a
hkafkl= œh hÜ;= h' ud yuqjg tk ljfrla
f› jd" ud urd oukÜ we;e÷÷hs lS h' 15tfy;a"
i–¹Kka jykafia W;a;r fo–ka" öötfia
fkdjkÜ we;' h• flfkla ldhska uerefjd;a
Tyqf.ka tfuka i;a jrla oreKÏ f,i
m<s.kÜ ,nkafka h÷÷hs j°< fial' tneœka
i–¹Kka jykafia o hful=g ldhska uqK
.eiÜfKd;a ldhska fkdurk ms×i Tyq msg
,l=Kla ;enQ fial' 16tœg ldhska i–¹Kka
jykafia fjØka wyla j f.dia taoka Whkg
fmræ.ska msys‡ ööfkdoa÷÷ m%foaYfha mæx„ œh'
4'8 uf; 23'35á ¬la 11'51á 1 fcdy 3'12 4'10 fyfn% 12'24 4'24 uf; 18'22
5
ldhskaf.a fm<m;
17 ldhska ish NdÈhdj iuó tla œh' wE
ms<sis| tafkdla k• orejd ,enqjd h' ldhska
o kÜjrla bæ lr ;u mq;%hdf.a kduh wkÜj
Bg tafkdla hhs k• ;e” h' 18tafkdlag
Brdoa k• mÜf;la Wmkafka h' Brdoag °j
fuyqhdfh,a o" fuyqhdfh,ag °j fu;=Idfh,a
o" fu;=Idfh,ag °j ,dfula o Wmkafk` h'
19 ,dfula ia;%Ska fofofkl= irK
mdjd.;af;a h' tla flfkl=f.a ku wd° h"
wÚla ;eke;aØh Ys,a,d h' 20wd°" cdn,a
,enqjd h' fudyq l+vdr•j, jik f.dm,a-
,kaf.a wdæ mshd h' 21fudyqf.a ify`orhdf.a
ku cÏnd,a há Tyq •Kd jhk" k<d ms™k
ish® ix.S;lrejkaf.a wdæ mshd h'
22
Ys,a,dg o ;=n,a-ldhska Wmkafka h' fudyq
f,`lv iy hlv WmlrK idok ish®
f,`l=rejkaf.a wdæ mshd h' ;=n,a-ldhskaf.a
ify`oø kdud h' 23,dfula ish NdÈhdjkag
l;d fldg"
ööwd° yd Ys,a,d
ug ijka fokak'
ud “úf|Ú"
ud nig lka fhdukak'
–Úfila ug myr ³Ú"
uu Tyq urd±—–'
;reKfhla ug ;=jd< flf<a h"
uu Tyq;a urd±—–'
24
ldhskag myr fokafka ljfrla o@
Tyqf.ka m<s.ekSu
y;a jrla f›œ'
ug myr fokafka ljfrla o@
Tyqf.ka m<s.ekSu
ye;a;E y;a jrla f›•÷÷hs
mejiS h'
fi;af.a fm<m;
25 wdo• o h<s ish NdÈhdj iuó tla
œh' wE mÜf;l= ,enQ l," ööldhska uerE
wdfn,a fjkÜjg foœhka jykafia ug
mÜf;l= ³ka fiale÷÷hs lSjd h' tneœka wE
Tyqg fi;a hk kduh ;enqjd h' 26fi;ag
o mÜf;la Wmkafka h' Tyq tafkdIa hk
kduh Tyqg ;e” h' ukÜIHhka öhdf›÷
fyj;a i–¹Kka jyka f ia Ùhd
 W;am;a;s 4-6 6
Wka jykafiag m<uq jrg kuialdr –h.sfha h'
lrkakg mgka.;af;a ta ld,fha ¡ h' 21 tafkdlag jhi wjqre³ yegmyla jQ
œg Tyqg °j fu;=fi,d Wmkafka h'
wdo•f.a fm<m; 22
fu;=fi,d Wmka miÜ tafkdla foœhka
^1 jxYd( 1(1-4& jykafia iuó iÜyo;dfjka yeisfr–ka ;j
5 wdo•f.a fm<mf;a kdudj,sh fufia h( wjqre³ ;=kaishhla ãj;a œh' Tyqg ;j;a
foœhka jykafia –Úid ujk œg ish ore±úfh` Wmkay' 23Tyqf.a uq½ ãœ; ld,h
iudk;ajh weØ j Tyq uejQ fial' wjqre³ ;=kaish yegmyla œh' 24tafkdla
2
ia;S%-mqreI jYfhka Tjqka uejQ fial' Wka foœhka jykafia iuó iÜyo;dfjka
jykafia Tjqka ujk œg Tjqkag wdYSÈjdo yeiÜrefKa h' Wka jykafia Tyq /.;a neœka
lr–ka ö–Úid÷ hk kduh Tjqkag ;enQ Tyq w;=reoyka œh'
fial' 3wdo•g jhi wjqre³ tlish Øyla jQ 25 fu;=fi,dg jhi wjqre³ tlish
œg ;udf.a u iudk;ajh yd iajrEmh weØ wiÝy;la jQ œg Tyqg °j ,dfula Wmkafka h'
mÜf;la Tyqg ,e“×' fudyqg fi;a hk 26,dfula Wmka miÜ fu;=fi,d ;j wjqre³
kduh ;e” h' 4fi;af.a WmØka miÜ wdo• y;aish wiÝfolla ãj;a œh' Tyqg °j
;j wjq re³ wgishhla ãj;a œh' Tyqg °j ;j;a ore±úfh` Wmkay' 27wjqre³ kjish
;j ore±úfh` Wmkay' 5Tyq wjqre³ kjish yegkjhla wdhÜ j<¹ Tyq –h.sfha h'
Øyla wdhÜ j<¹ –h.sfha h' 28 ,dfulag jhi wjqre³ tlish
6 fi;af.a jhi wjqre³ tlish myla jQ wiÝfolla jQ œg Tyqg °j mÜf;la Wmkafka h'
œg Tyqg °j tafkdIa Wmkafka h' 7tafkdIa ,dfula Tyqg fk`jd hk kduh ;e” h'
Wmka miÜ Tyq ;j wjqre³ wgish y;la ãj;a 29Tyq tfia flf<a" öi–¹Kka jykafia idm
œh' ;j;a ore±úfh` Tyqg Wmkay' 8Tyq l< fmdf<dfjka fudyq wmg" wmf.a jevj,
wjqre³ kjish f°f<dila wdhÜ j<¹ –h.sfha h' ¡ o fjfyi uykaifs ha ¡ o iykh f.k fokÜ
9 tafkdIag jhi wjqre³ wkQjla jQ œg we;÷ hk woyiska h' 30,dfula ;j wjqre³
Tyqg °j flakdka Wmkafka h' 10flakdka mkaish wkÝmyla ãj;a œh' Tyqg ;j;a
Wmka miÜ tafkdIa ;j wjqre³ wgish ore±úfh` Wmkay' 31wjqre³ y;aish ye;a;E-
mif<dila ãj;a œh' ;j;a ore±úfh` Tyqg y;la wdhÜ j<¹ Tyq –h.sfha h'
Wmkay' 11Tyq wjqre³ kjish myla wdhÜ
32 fk`jdf.a jhi wjqre³ mkaih s hla jQ
j<¹ –h.sfha h'
œg Tyqg °j fI•" yd• iy cfm;a hk mÜ;a;=
12 flakdkag jhi wjqre³ ye;a;Ejla jQ Øfok Wmkay'
œg Tyqg °j uy,f,,a Wmkafka h'
13
uy,f,,a Wmka miq flakdka ;j wjqre³ –Úidf.a ³Iaglu
wgish i;<sila ãj;a œh' ;j;a ore±úfh`
Tyqg Wmkay' 14Tyq wjqre³ kjish oyhla
wdhÜ j<¹ –h.sfha h' 2
6
tl,
nyq ,
fmdf<`
œhá
;,h u; ck ixLHdj
ck;djg ´jre Wmkakdy'
–Úia-´jreka iÜrEmS nj ³Û æjH-mÜ;%fh`"
15 uy,f,,ag jhi wjqre³ yegmyla jQ ;u ;uka úis jQjka irK mdjd.;ay' 3tœg
œg Tyqg °j cfroa Wmkafka h' 16cfroa Wmka i–¹Kka jykafia" öö–Úid uefrk iÜ®
miÜ uy,f,,a ;j wjqre³ wgish Øyla ãj;a neœka udf.a ãjk yqiau Tyq ;=< ioyg u
œh' ;j;a ore±úfh` Tyqg Wmkay' 17Tyq mej;Sug bv fkd;n–á –ka u;= Tyqf.a ãœ;
wjqre³ wgish wkÝmyla wdhÜ j<¹ ld,h wjqre³ tlish œiailg jeŠ
–h.sfha h' fkdjkafka h÷÷hs j°< fial'
18 cfroag jhi wjqre³ tlish yegfolla 4 ta ld,fha ¡;a" bkamiÜ j;a" –ys msg
jQ œg Tyqg °j tafkdla Wmkafka h' 19tafkdla fh`Ofh` is‡hy' fudjqyq –Úia-´jreka yd
Wmka miq cfroa ;j wjqre³ wgishhla ãj;a æjH-mÜ;%hkaf.ka Wmka wh fj;aá fudjqy q
œh' ;j;a ore±úfh` Tyqg Wmkay' 20Tyq ´rd;S;fha is‡" iÜm%lg" fY%aIaG •rfh` h'
wjqre³ kjish yegfolla wdhÜ j<¹ 5 –ys msg –Úidf.a ±Š ³Iaglu yd
5'1-2 W;a 1'27-28 5'2 uf; 19'4á udla 10'6 5'24 fyfn% 11'5á cÎoa 14 6'4 .Kka 13'33
6'5-8 uf; 24'37á ¬la 17'26á 1 fma³ 3'20
 W;am;a;s 6-7
–Úid Ú;r u kmÜre is;=œ,af,ka l,a hjk
nj i–¹Kka jykafia ³Û œg 6–ys msg
–Úid ue•u .ek Wka jykafia fY`l jQ
fialá Wka jykafiaf.a yoj; fidœka
fm½×' 7tneœka Wka jykafia" ööud œiska
ujk ,o –Úid uu –ys ms‡ka jkid,–á
Tyq iuó .juysIhka o Wr.hka o wyfia
mlaISka o jkid,–á Tjqka ue•u .ek uu
;efj–÷÷hs j°< fial' 8tfy;a Wka jykafia
w“uqfjys fk`jd lreKdj ,e” h'
9 fk`jd ms<sn| mÜj; fufia há Tyq
i;a.=Kj;a –ÚfiÙ' Tyqf.a mr•mrdf›
Úf°ia –Úid Tyq œh' Tyq foœhka jykafia
iuó iÜyo;dfjka yeiÜrefKa h' 10;jo"
Tyqg fI•" yd•" cfm;a Ùhd mÜ;a;=
Øfofkla Wmkay' 11tfy;a" f,`jeis fiiÜ
yeu fok u foœhka jykafia w“uqfjys ´IH
• is‡hyá T›yq ieyeisl–ka msø is‡hy'
12
foœhka jykafia f,`lh foi n,d th
´IH • weØ nj ³Û fial' –ys msg –Úidf.a
l,aÙ%hd oreKÏ f,i ´IH • ØnqfKa h'
fk`jd kejla iE¡u
13 ;jo" foœhka jyka f ia fk`jdg
l;d fldg fufia j°< fial( ööish® –ÚiÜka
jkid,Sug ud ;SrKh lr we;' ukao –Úid
Úid fmdf<` ;,h u ieyeisl–ka msø Øf’'
tneœka uu Tjqka iuó fmdf<` ;,h
œkdY lrou–' 14kÜU i|yd f.`fmÈ k•
,Sfhka kejla id°.kaká tys ldur ;kd"
kej we;=<; yd msg; lS,a ;dr .dkak'
15
kef› ie,eiau fufia œh hÜ;= h' tys æ. —gÈ
tlish Øia;=kÙá m<, —gÈ œisfolÙá
Wi —gÈ oy;=kÙ' 16kejg WŠka mshiaila
;kd" ta wdjrKh yd “;aØ w;r fika‡—gÈ
y;<siay;rl mr;rhla ;e“h hÜ;= h' m<uq
jk" fo jk" f; jk jYfhka ;†Û ;=kla
weØ j kej id° tys tl me;a;l f°r
;nkak' 17wyi hg ish® i;a;ajhka
jkid,k ms×i uu fmdf<` ;,h u;
c,.e,aula muqKÏjkafk–' tœg fmdf<dj
msg weØ ish® foa jekiS hkafka h' 18tfy;a"
kÜU iuó uu uf.a .sœiÜu msysÛjkafk–'
kÜU o kÜU iuó kÜf˜ mÜ;=ka o kÜf˜ NdÈhdj
o kÜf˜ mÜ;k= af.a NdÈhdjka o kejg we;=½
œh hÜ;= h' 19mK ms‡ka /l.kÜ ms×i tl
tl jÈ.fha" ish® i;=kaf.ka .eyeKÏ-msú–
6'9 2 fma³ 2'5 6'22 fyfn% 11'7 7'7 uf; 24'38-39á ¬la 17'27 7'11 2 fma³ 3'6
7
i;=ka jYfhka fofofkl= ne.ska kÜU iuó
kej ;=<g /f.k hd hÜ;= h' 20fkdueø
f’rd.kÜ ms×i iEu jÈ.hl u mlaIk S fa .ka
o isjqmdjqkaf.ka o Wr.hkaf.ka o fofokd
ne.ska kÜU iuó kejg we;=½ œh hÜ;= h'
21
lEu ms×i œœO wdydr /ia lrf.k
hkaká tajd kÜUg o Tjqkag o wdydr ms×i
œh hÜ;= h'÷÷ 22fufia foœhka jykafia wK
l< ish,a, fk`jd fkdmsúfy<d bÛ flf<a h'
uyd c,.e,au
7 i–¹Kka jykafia fk`jdg l;d fldg"
öökÜU o" kÜf˜ uq½ mjq, o kejg we;=½
fjkaká ukao" –ÚiÜka w;r kÜU muKla ud
bæúfhys ±ye– nj uu ³Ûfj–' 2;jo" kka
jeoEre• i;a;aj jÈ. fmdf<` ;,fhys
fkdlvj fn` jk ms×i ish® mœ;%
i;=kaf.ka .eyeKÏ-msú– i;=ka jYfhka
fc`vq y; ne.ska o ish® wmœ;% i;=kaf.ka
.eyeKÏ-msú– jYfhka fc`vqjla ne.ska o
3
wdldY mlaISkaf.ka .eyeKÏ-msú– i;=ka
jYfhka fc`vÏ y; ne.ska o /f.k hkak'
4
;j y;a ojiÙka fmdf<dj u; oj,a
i;<sila yd rdØ% i;<sila jeis jiajka-
fk–' fuf,i ud uejQ ãjudk ish,a,la u
fmdf<` ;,fhka bj;a lroukafk–÷÷hs j°<
fial' 5fk`jd o i–¹Kka jykafia wK l<
ish,a, bÛ flf<a h'
6 fmdf<dj u; c,.e,au meØfrk œg
fk`jdg jhi wjqre³ yhishhla œh'
7
c,.e,afuka f’øug fk`jd" ish mÜ;=ka o
NdÈhdj o mÜ;=kaf.a NdÈhdjka o leÛj
kejg we;=½ œh' 8mœ;% i;=kaf.ka o wmœ;%
i;=kaf.ka o mlaISkaf.ka o Wr.hkaf.ka o
9
.eyeKÏ-msú– i;a;= fc`vqj ne.ska foœhka
jykafia fk`jdg wK l< f,i fk`jd
iuó kejg we;=½ jQ y' 10i;a ojilg miÜ
–ys msg c,.e,au weØ œh'
11 fk`jdg jhi wjqre³ yhishfha ¡"
fo jk udifha yúhg u °y;a jk æk uyd
iuq¿fha ish® W,am;a “£ c,h .,d .sfha há
wyfia ljq½ œjD; œh' 12oj,a i;<sila yd
rdØ% i;<sila Øiafia fmdf<dj msg jeis
jeiafia h'
13 ta ojfiys u fk`jd o Tyqf.a
NdÈhdj o fI•" yd• yd cfm;a hk mq;a;=
Øfokd o Tjqkaf.a NdÈhdfj` o kejg we;=½
jQ y' 14Tjqka iuó iEu jÈ.fha jk uD.fh` o
 W;am;a;s 7-8
.juysIfh` o Wr.fh` o mlaISyq o mshdm;a
iys; i;a;= o kejg we;=½ jQ y' 15im%d×l
ish® i;a;=" .eyeKÏ-msú– jYfhka fc`vÏj
ne.ska kejg we;=½ jQ y' 16foœhka jykafia i;a ojila n,d isg mfrœhd kefjka
Tyqg wK l< f,i ish® i;a;= .eyeKÏ-msú–
jYfhka fc`vÏj ne.ska Tyq iuó kejg
we;=½ jQ y' i–¹Kka jykafia fk`jd kejg
we;=½ fldg f°r jeiÝ fial'
17 fmdf<dj u; c,.e,au ojia i;<sila
mÜrd .e,S h' c, u†gu kef.;a u kej
fmdf<dfjka b,smams×' 18–ys msg c,h
fkdkej;S kóskak" kóskak kej æh;a œh'
19
fmdf<dj u; .xj;=r f›.j;a f,i
.e,Su;a iuó wyi hg msys‡ b;d Wia lº
ish,a, j;=rg hg œh' 20lº hg lr" lº
uq³kaj,g o by<ska —gÈ y;rla .xj;=r
kexf.a h'
21 fmdf<dj u; œiÝ mlaISyq o
.juysIfh` o jk uD.fh` o Wr.fh` o
–Úid o hk ish,af,` –h.sfh` h' 22f.dv“u
œiÝ mK weØ ish® i;a;ajfh` –h.sh y'
23
Wka jykafia ãjudk ish,a, jk –Úid o
isjqmdjqka o Wr.hka o wyfia mlaISka o
jkid Tjqka –ys ms‡ka mylr±uQ fial'
fk`jd iy Tyq iuó kef› is‡ wh
muKla bØú jQ y' 24fmdf<` ;,h u; ojia
tlish mKyla u c,.e,au mejeØ×'
c,.e,au kej;Su
8
;e”ug ;ekla fkd,en W! fk`jd fj;
kejg wdmiÜ me–×fha h' tœg Tyq w; æ.=
lr W! w,a,d kej ;=<g .;af;a h' 10Tyq ;j
msg;g h<s;a he• h' 11ijia ld,fha ¡ W!
wdmiÜ me–×fha h' mܳuhÙ· Wf.a fydfgys
wuq T,Sj o½jla Ø“×' f• lre×ka
fmdf<dfjka .xj;=r nei f.dia weØ nj
fk`jd ±k.;af;a h' 12tœg fk`jd ;j ojia
i;la n,d isg mfrœhd h<s;a msg;g he• h'
W! wdmiÜ Tyq fj; me–×fha ke;'
13 fk`jdg wjqre³ yhish tlla jQ l,
m<uq jk udifha m<uq jk æk fmdf<dj
u;= ms‡ka c,h nei f.dia Ø“×' tneœka
fk`jd kef› wdjrKh bj;a lr msg; ne¬
œg" fmdf<` ;,h œh<S ØnqKÏ nj æˆ h'
14
fo jk ui œisi;a jk æk fmdf<dj
i•mÝÈKfhka u œh<S Ø“×'
15 tœg foœhka jykafia fk`jdg l;d
fldg" 16öökÜU" kÜf˜ NdÈhdj o kÜf˜ mÜ;%hka
o Tjqkaf.a NdÈhdjka o iuó msg;g tkak'
17kÜU iuó is‡k ãjudk ish® i;=ka jk"
mlaISka o .juysIhka yd Wr.hka o
fmdf<dj msg nyq, j fn` •" jeŠ jÈOkh
jk ms×i msg;g f.fkkake÷÷hs j°< fial'
18
fuf,i fk`jd iuó Tyqf.a “ú| o Tyqf.a
mÜ;a;= o Tjqkaf.a “úkafo` o msg;g
me–×hy' 19ish® uD.fh` o" .juysIfh` o
mlaISyq o Wr.fh` o ;u jÈ.h wkÜj rxpq

8 foœhka jykafia fk`jd o" Tyq iuó .eiS kefjka msg;g wdy'
kef› is‡ ish® jk uD.hka yd
.juysIhka o isys lr" fmdf<dj u; fk`jd hd.hla mQcd Ùøu
iÜ<óla yukakg ie,eiÝ fial' .xj;=r 20 tœg fk`jd i–¹Kka jykafiag
l%ufhka nei .sfha h' 2uyd iuq¿fha W,am;a mÝcdikhla ;kd" tl tl jÈ.fha ish®
yd wyfia ljq½ jeis×' wyiska jeÛKÏ mœ;% i;=kaf.ka yd mlaISkaf.ka tl tld
jeiai o kejØ×á 3fmdf<` ;,fhka .xj;=r ne.ska mÝcdikh u; ojk m~qrla fuka mQcd
‡Ùka ‡l nei hkakg œh' ojia tlish flf<a h' 21i–¹Kka jykafia ta hd.
mKylg miÜ .xj;=r nei .sfha h' 4i;a jk mÝcdjkays –ysú iÜj| wd>%dKh lr fufia
udifha oyy;a jk æk kej wrr;a lº is;d .;a fial( öö–Úid Úid –ka u;= lj°
je‡h u; kejØ×' 5.xj;=r oi jk udih j;a uu fmdf<djg idm fkdlr–á fhdjqka
olajd fkdkej;S nei .sfha há oi jk œfha mgka –Úidf.a is; kmÜrg we¡ hk nj
udifha m<uq jk æk lº uq³ka fmÚ×' uu oÚ–á ud fujr l<dla fuka –ka u;=
6 ojia i;<silg miÜ fk`jd ;ud iE´ lj° j;a ish® ãjudk i;=ka œkdY
kef› ljq½j wer 7lmÜfgl= msg;g he• h' fkdlrkafk–'
W! fmdf<dj u; c,h isf|k ;=re Tnfudn 22
fmdf<dj mjØk f;la"
mshdUd .sfha h' 8miÜj fk`jd fmdf<dj u;
c,h nei f.dia Øf’ ± hs n,kÜ ms×i jemsøu yd lemSu o
9 YS; yd WKÏiÜu o
mfrœfhl= msg;g he• h' tfy;a fmdf<dj
u; ;ju;a c,h /£ ØnqKÏ neœka W!g md isisr yd .s•ydkh o
 W;am;a;s 8-9
ojd, yd rdØ%h o
fkdlvjd mjØkÜ we;'÷÷
fk`jd iuó foœhk oœhkaa jykafiaf.a .œs iÜ u
9 foœhka jykafia fk`jdg;a" Tyqf.a
mÜ;h
% kag;a wdYSÈjdo lr–ka fufia j°<
fial( öökÜU,d orei•m;a ,nd" jeŠ jÈOkh •"
fmdf<dj mÜrd meØr hkak' 2fmdf<df›
ish® jk i;=ka ;=< o" wyfia ish® mlaISka
;=< o" Wr.hka ;=< o" uqyqfoa ish® uiÜka ;=<
o kÜU,d flfrys “h yd ;eØ.ekau weØ
jkafka h' uu Wka flfrys n,h kÜU,dg
mjr–' 3ud Ú,ajka me,E‡ kÜU,dg ³ka f,i
ish® i;=ka o" kÜU,dg wdydr ms×i fo–'
4
tfy;a" ãj Od;=j jk f,h iuó uia
kÜU,d fkdlE hÜ;= h' 5hful= kÜU uerefjd;a
uu Tyqg urÓh o~qju fo–' if;l= fy`
–Úfil= fy` kÜU uerefjd;a uu W! fy`
Tyq fy` jkid ou–' –Úid –Úfil=
uerefjd;a uu Tyq o jkid,–'
6 Øfokdf.ka h'
–Úid"
–Úfil=f.a f,a j.=rejhs o
Tyqf.a f,a o
–Úfil= œiska u j.=rejkÜ ,ef’'
ta ukao" –Úid"
foœhka jykafiaf.a iajrEmh wkÜj
ujkÜ ,enQ neœÚ'
7 öökÜU,d orei•m;a ,nd" jeŠ jÈOkh
•" f,dj mÜrd meØr th hg;a lr.kak'÷÷
8 foœhka jykafia fk`jdg o Tyqf.a
mÜ;%hkag o l;d fldg" 9ööfukak" uu kÜU,d
iuó o kÜU,df.a fm<m; iuó o 10kÜU,d
iuó kefjka ÚlauqKÏ ish® ãjudk i;=ka
jk" mlaISka" .juysIhka yd uD.hka iuó
o .sœiÜula msysÛj–' 11kÜU,d iuó msysÛjk
,o .sœiÜu jkdys –kamiÜ lj° j;a
c,.e,auÙka ish® ãjudk i;=ka œkdY
lrkÜ fkd,nk nj;a" –kamiÜ lj° j;a
c,.e,auÙka uy fmdf<dj jkikÜ fkd-
,nk nj;a h÷÷hs j°< fial'
12 ;jo" foœhka jykafia l;d fldg"
ööud yd kÜU,d o" kÜU,d iuó is‡k ish®
ãjudk i;=ka o w;r" u;= ish® mr•mrdjka
i|yd ud msysÛjk .sœiÜ• ,l=K k• fuh
hs' 13j,dl=½j, uu udf.a foa³kak ;n–á ud
yd f,`lhd w;r msyÛ s jk ,o .sœiÜ• ,l=K
9'1 W;a 1'28 9'4 f,• 7'26-27á 17'10-14á 19'26á oaœ kS 12'16"23á 15'23 9'6 W;a 1'26á Úlau 20'13 9'7 W;a 1'28
9
14
th jkafka h' fmdf<djg by<ska j,dl=½
me–K j,dl=½ w;r foa³kak æiajk l,"
15
ud yd kÜU,d o" ish® ãjudk i;=ka o w;r
–ka u;= lj° j;a c,.e,auÙka ish®
ãjudk i;=ka œkdY fkdÙøug msyÛ s jd.;a
.sœiÜu isys lrkafk–' 16j,dl=½ w;r
foa³kak fmfkk œg" uu th foi n,kafk–'
th ±l" ud yd –ys msg ish® ãjudk i;=ka
w;r msyfs gjq i°;k .sœiÜu isys lrkafk–÷÷hs
j°< fial'
17 foœhka jykafia fk`jdg l;d
fldg" ööud yd –ys msg ish® ãjudk i;=ka
w;r msysÛjk ,o .sœiÜ• ,l=K f• h÷÷hs
j°< fial'
fk`jd iy Tyqf.a mÜ;%fh`
18 kefjka msg;g me–× fk`jdf.a
mq;%fh` k• fI•" yd• iy cfm;a h' yd•
ldkdkaf.a mshd h' 19fmdf<dj mÜrd uq½
ck.yKh weØ jQfha fk`jdf.a f• mÜ;=ka
20 f.dœfhl= jQ fk`jd –æ j;a;la jejQ
m<uq –Úid œh' 21Tyq –æhÜi mdkh fldg"
fjúu;a j" ish l+vdrfuys k.ak j jeØr
is‡fha h' 22ldkdkaf.a mshd jk yd• ish
mshdf.a k.ak Ndjh ³Û œg" Tyq f.dia
msg; is‡ ;udf.a fidfydhÜrka fofokdg
tmj;a lS h' 23tœg fI• yd cfm;a i½jla
f.k" Wrysia u; ;nd f.k" miafika
miaig f.dia" ish mshdf.a k.ak Ndjh jid
±uQ yá T›yq ;u mshdf.a k.ak Ndjh
fkdoÙk f,i ;ukaf.a uqyqKÏ wylg
yrjd f.k is‡h y'
24 fk`jd o" fjú u; isºKÏ miÜ ms“o"
;u nd, mÜ;%hd ;udg l< foa ±k .;a œg"
25
ööldkdka idm ,oafola f› jd·
Tyq ;u ify`orhkaf.a °ihkag
°ifhla f› jd·÷÷hs lS h'
26 Tyq ;j³rg;a l;d lr–ka"
ööfI•f.a foœ i–¹Kka jykafiag
m%Yxid f› jd·
ldkdka fI•f.a
jyf,la f› jd·÷÷hs o"
27
ööfoœfh` cfm;a jÈOkh jkakg
i,i;a jd·
Tyqf.a fm<m;
 W;am;a;s 9-11 10
fI•f.a ckhd iuó mshd œh' ms,siaØjrekaf.a fm<m; wdfha
jdih lr;a jd· lmaf;dú•jrekaf.ka h'
ldkdka cfm;af.a o 15 ldkdka jkdys ish l=®º,a mÜ;a jk
jyf,la f› jd÷÷hs o lS h' iSf°kaf.a o fylaf.a o 16fcnqisjrekaf.a o
28 uyd c,.e,afuka miÜ fk`jd wjqre³ wfu`újrekaf.a o .sÈ.dIsjrekaf.a o
17
;=kaish mKyla ãj;a œh' 29Tyq wjqre³ ys•jrekaf.a o wÈÙjrekaf.a o iskj
S rekaf.a
kjish mKyla wdhÜ j<¹ –h.sfha h' o 18wÈjdæjrekaf.a o fYudújrekaf.a o
yudØjrekaf.a o mshd œh' bkamiÜ
fk`jdf.a ore mr•mrdj ldkdksjrekaf.a f.`;%fh` meØø .sfh` h'
19
^1 jxYd( 1(5-23& ldkdksjrekaf.a foaY iSud iSf°ka isg
f.rdÈ foig msys‡ .did olajd o fidf°•"
10 fk`jdf.a orejka jk fI•" yd• iy
cfm;a hk Øfokdf.a mr•mrd fufia
h' uyd c,.e,afuka miÜ Tjqkag mÜ;%fh`
f.dfudrd" wæud iy fYfndhs• foig msys‡
,dId olajd o meØø we;' 20œœO f.`;%j,g
whsØ j" ;u ;ukaf.a u NdId l;d lr–ka"
Wmkakd y'
œœO foaYj, jik" œœO cd;Skag whsØ
2 cfm;af.a mÜ;%fh` k•( f.dfuÈ" fudjqyq yd•f.a fm<mØka mej; tkafk` h'
udf.d.a" udohs" cdjdka" ;=n,a" fufIla iy 21 tfnÈf.a ish® mq;%hkaf.a —uq;= mshd
;Sria h' 3f.dfuÈf.a mÜ;%fh` k•( o" cfm;af.a jeŠuy,a ify`orhd o jQ
wIaflkia" úm;a iy f;d.Èud h' fI•g;a mÜ;%fh` Wmkafk` h' 22fI•f.a
4
cdjdkaf.a mÜ;%fh` k•( t,sId" ;ÈIsIa" mÜ;%fh` k•( ta,d•" wIqÈ" wÈmlaIoa" ¬oa iy
Ù;aØ• iy fo°Ú• jeisfh` h' wrd• h' 23wrd•f.a mq;%fh` k•( W!Ya" yq,a"
5
fudjqkaf.ka fjr<nv fmfoiaj,g iy f.f;È iy uIa h' 24wÈmlaIoa fI,df.a mshd
æjhskaj,g ck;dj meØø .sh y' h' fI,d tafnÈf.a mshd h' 25tafnÈg mÜ;%fh`
lKavdh• jYfhka ;ukaf.a u NdIdj l;d fofofkla Wmkafk` há tla flfkl=f.a ku
lrk" œœO f.`;%j,g wh;a" œœO rgj, fmf,.a há –ys msg uq½ ukÜIH jÈ.hd fn¡
jik fudjqyq cfm;af.a mr•mrdfjka mej; .sfha Tyqf.a ld,fha ¡ h' Tyqf.a
tkafk` fjØ' ify`orhdf.a ku fcdla;ka h' 26fcdla;kag
6 yd•f.a mÜ;%fh` k•( l=Ia" –Y%hs•" m݆
°j w,afu`°oa" fIf,ma" yYdÈudfj;a" fcrd"
iy ldkdka h' 7l=Iaf.a mÜ;%fh` k•( fInd" 27yfo`rd•" W!id,a" æla,d" 28«nd,a"
y•,d" i’;d" rdud iy i’f;ld h' w“udfh,a" fInd" 29«msÈ" y•,d iy
rdudf.a mÜ;%fh` k•( fInd iy fo°ka h' fc`nd’ Wmkafk` h' f• ish,af,`
8
l=Iag °j Ú•frdoa k• mqf;la Wmkafka h' fcdla;kaf.a mÜ;%fh` h' 30Tjqka œiÝ m%foaYh
Tyq f,`lfha m<uq jk n,i•mkak f•Id mgka fmræ. lº olajd msys‡ fImdÈ
md,lhd œh' 9i–¹Kka jykafia bæúfhys w;r œh' 31œœO f.`;%j,g whsØ j" ;u
Tyq œYsIag;u ovh•ldrhd o œh' ;ukaf.a u NdId l;d lr–ka" œœO foaYj,
ööi–¹Kka jykafia bæúfhys œYsIag;u jik" œœO cd;Skag wh;a fudjqyq fI•f.a
ovh•ldrhd jQ Ú•frdoa jdf.a h÷÷hs hk fm<mØka mej; tkafk` h'
Ùhuk o weØ jQfha tfia h' 10IskdÈ 32 œœOdldr mr•mrdj,g yd cd;Skg a
foaYfhys Tyq md,kh l< m<uq jk wh;a fudjqyq fk`jdf.a fm<mØka mejf;k
rdcHhg ndfn,a" tfrla" wlaloa iy l,afka f.`;%fh` h' uyd c,.e,afuka miÜ fmdf<`
hk fmfoia wh;a œh' 11ta foaYfhka ;,fhys ish® cd;Syq fudjqkaf.ka mej;
wisúhdjg Úlau f.dia ÚÚjh o tkafk` fjØ'
frfydfnd;a-BÈ k.rh o l,d o 12ÚÚjh
iy l,d w;r jQ uy k.rhla jk frfika o ndfn,a fld;
f.dvkeóS h'
13 –Y%hs• jkdys ®æ•jrekaf.a o 11 ;jo" ta ld,fha ¡ il, f,`jeis
–ÚiÜka l;d flf<a tl u NdIdjÙá
wkd•jrekaf.a o f,yd“•jrekaf.a o Ndœ; flf<a o tl u jpk ud,djÙ'
kma;=ys•jrekaf.a o 14m;areis•jrekaf.a o 2kef.kysr æYdjg hk w;r IskdÈ k•
lia®ys•jrekaf.a o lmaf;dú•jrekaf.a o m%foaYfha ;eÚ;,djla i•n •" T›yq tys
 W;am;a;s 11-12
3
mæx„ jQ y' T›yq tÙfkldg l;d lr–ka"
öötkak" wms .fvd,a id°" tajd fyd|g
mܽiaiuq÷÷hs lS y' fufia T›yq .,a fjkÜjg
.fvd,a o" yqKÏ n°u fjkÜjg lS,a o mdœƒ„
l<y' 4tœg T›yq l;d fldg" öötkak" wms
wyi Wig kósk fld;la weØ k.rhla
wmg u f.dvkód" lSÈØu;a fjuq' ke;ak•
–ys msg wmg iSiSlv œisr hkakg is³ jkÜ
we;e÷÷hs lS y'
5 ta –ÚiÜka f.dvke.+ k.rh iy
fld; ne,Su i|yd i–¹Kka jykafia nei
jeŠh fial' 6Wka jykafia" öön,kak" f•
ish,af,` tl u ck;djÙá T›yq ish,af,` u
tl u NdIdjla l;d lrØá f• Tjqka
lrkakg hk foaj, uq,a mshjr h' jeŠ l,a
hkakg fmr Tjqkag l< fkdyeÙ Ùis h•
fohla fkdjkÜ we;' 7tneœka wms nei
f.dia" Tjqka tÙfkldg fkdjegfyk múæ"
Tjqkaf.a NdIdj wjq,a œhjq,a lruq÷÷hs j°<
fial' 8fufia Wka jykafia fmdf<` ;,h u;
Tjqka œiÜrejd yeúh fial' T›yq o k.rh
f.dvkeóSu keje;ajQ y' 9i–¹Kka
jykafia ta k.rfhys ¡ uq½ ck;djf.a
NdIdj wjq,a œhjq,a l< neœka Bg öndfn,a÷
hehs ku fhæ×' t;ekska i–¹Kka jykafia
Tjqka uy fmdf<dj mÜrd œisr jQ fial'
fI•f.a fm<m;
^1 jxYd( 1(24-27&
10 fI•f.a fm<m; fufia h( fI•g
wjqre³ ishhla jhia jQ l," uyd c,-
.e,afuka oEjqreoaolg miÜ" Tyqg wÈmlaIoa
Wmkafka h' 11bkamiÜ Tyq ;j wjqre³
mkaishhla ãj;a œh' Tyqg ;j;a ore±úfh`
Wmkafk` h'
12 wÈmlaIoag wjqre³ Øiamyla jhia jQ
l, Tyqg fIa,d Wmkafka h' 13bkamiÜ Tyq
;j wjqre³ ydrish ;=kla ãj;a œh' Tyqg
;j;a ore±úfh` Wmkafk` h'
14 fIa,dg wjqre³ Øyla jhia jQ l,
Tyqg tafnÈ Wmkafka h' 15bkamiÜ Tyq ;j
wjqre³ ydrish ;=kla ãj;a œh' Tyqg ;j;a
±re±úfh` Wmkafk` h'
16 tafnÈg wjqre³ Øiay;rla jhia
jQ l, Tyqg fmf,.a Wmkafka h' 17bkamiÜ kEoEhka o kÜf˜ mshdf.a .Dyh o w;ayeroud"
Tyq ;j wjqre³ ydrish Øyla ãj;a œh' ud fmkajkakg hk foaYhg hkak' 2uu
Tyqg ;j;a ore±úfh` Wmkafk` h' kÜU uóska œYd, cdØhla weØ lrkafk–á
12'1 Ù%hd 7'2-3á fyfn% 11'8
11
18 fmf,.ag wjqre³ Øyla jhia jQ l,
Tyqg frhÜ Wmkafka h' 19bkamiÜ Tyq ;j
wjqre³ foish kjhla ãj;a œh' Tyqg ;j;a
±re±úfh` Wmkafk` h'
20 frhÜg wjqre³ Øiafolla jhia jQ l,
Tyqg fire.a Wmkafka h' 21bkamiÜ Tyq ;j
wjqre³ foish y;la ãj;a œh' Tyqg ;j;a
ore±úfh` Wmkafk` h'
22 fire.ag wjqre³ Øyla jhia jQ l,
Tyqg kdfy`È Wmkafka h' 23bkamiÜ Tyq ;j
wjqre³ foishhla ãj;a œh' Tyqg ;j;a
ore±úfh` Wmkafk` h'
24 kdfy`Èg wjqre³ œiskjhla jhia jQ
l, Tyqg f;ard Wmkafka h' 25bkamiÜ Tyq
;j wjqre³ tlish oykjhla ãj;a œh'
Tyqg ;j;a ore±úfh` Wmkafk` h'
26 f;ardg wjqre³ ye;a;Ejla jhia jQ l,
Tyqg wdn%•" kdfy`È iy ydrdka hk mÜ;=ka
Øfok Wmkafk` h'
f;ardf.a fm<m;
27 f;ardf.a fm<m; fufia h( f;ard
jkdys wdn%•" kdfy`È iy ydrdkaf.a mshd
h' ydrdka f,d;af.a mshd h' 28ydrdka ;ud
Wmka rf† W!È k• l,aæjrekaf.a kÜjfrys"
;u mshd jQ f;ard tf;la ãj;=ka w;r is‡h ¡
–h.sfha h' 29;jo wdn%• o kdfy`È o
NdÈhdjka mdjd.;af;` h' wdn%•f.a
NdÈhdjf.a ku idrhs há kdfy`Èf.a
NdÈhdjf.a ku –,ald h' wE bialdf.a mshd jQ
ydrdkaf.a ³j h' 30idrhs j| iaØh% l jQfhka
wEg orefjla fkd • h'
31 f;ard ;udf.a mÜ;h % d jk wdn%• o ;u
uqKÏnqrd jk f,d;a o wdn%•f.a “ú| jQ" ;u
f,a,s jk idrhs o le|jdf.k Tjqka iuó
ldkdka foaYh n,d hk ms×i W!È k•
l,aæjrekaf.a kÜjúka msg;a œh' tfy;a"
T›yq ydrdka olajd f.dia tys mæx„ jQ y'
32
f;ard wjqre³ foishmyla wdhÜ j<¹
ydrdkays ¡ –h.sfha h'
wdn%•f.a le|•u
12 i–¹Kka jykafia wdn%•g l;d
fldg" öökÜf˜ ujq “u o kÜf˜
 W;am;a;s 12-13
uu kÜUg wdYSÈjdo lrkafk–á kÜf˜ kduh
wdisú me;Sf• kduhla jk fia lSÈØhg
muqKj Ï kafk–'
3 –irhg msœis l, Tyqf.a “ú| b;d iÜrEmS
kÜUg wdisú m;k whg
uu;a wdisú m;–'
kÜUg foia ;nk whg
uu;a foia ;n–'
kÜU uf.ka wdisú ,;a whÜúka
–ys u; i› i;
wdisú ,nkÜ we;e÷÷hs
j°< fial' 4wdn%•g jhi wjqre³
ye;a ; Emyla jQ l, i–¹Kka jyka f ia
Tyqg j°< f,ig" Tyq ydrdka foaYfhka
msg;a œh' f,d;a o Tyq iuó .sfha h' 5fufia
wdn%• ish “ú| jk idrhs o ;u
fidfydhÜrdf.a mÜ;a jk f,d;a o ydrdka
foaYfhka /ia lr.;a ish® i•m;a yd
±isoiÜka o /f.k ldkdka foaYh n,d Úlau
f.dia tys iem;a œh'
6 wdn%•" ta foaYh Tiafia .uka lr
fIfl• k.rfha Y=oaO N+–h jk fudfÈys
wdf,`k wrU olajd me–×fha h' tl, ta
rf† ldkdÚjre is‡fh` h' 7tœg i–¹Kka
jykafia wdn%•g oÈYkh •" Tyqg l;d
fldg" ööuu f• foaYh kÜf˜ fm<m;g
fokafk–÷÷hs j°< fial' wdn%• tys ¡ ;ukag
oÈYkh jQ i–¹Kka jykafiag mÝcdikhla
bæ flf<a h' 8bkamiÜ Tyq fnf;,a k.rhg
kef.kysúka msys‡ lºlr fmfoig .uka
flf<a h' fufia .uka fldg" ngysúka
fnf;,a k.rh o" kef.kysúka wdhs k.rh
o w;r ;u l|jqr msysÛjd.;af;a h' tys ¡
Tyq mÝcdikhla bæ lr i–¹Kka
jykafiaf.a kduh Ùhd hdƒÆ flf<a h'
9
bkamiÜ Tyq tl ;ekl fkdr¹ wkÜl%ufhka
f.dia öfkaf.’÷ m%foaYhg me–×fha h'
wdn%• –ir foaYhg me–Óu
10 tfy;a" ta foaYfhys id.;hla mejØ×'
id.;h wØ W.% jQ neœka" wdn%• ;djld,sl
mæx„hg –irhg .sfha h' 11Tyq –irhg i—m
jQ l, ish “ú| jk idrhs wu;d" ööug ijka
fokak" Tn fl;r• iÜrEmS ldka;djla ± hs
uu oÚ–' 12–ir jdiSka Tn ³Û œg" öf•
wdn%•f.a “ú| h÷hs Ùhd Tn .ekSug ud
urdoud Tn f’rkÜ we;' tneœka" lreKdlr"
12'3 .,d 3'8 12'7 Ù%hd 7'5á .,d 3'16 12'13 W;a 20'2á 26'7
12
öuu Tyqf.a ify`oø h÷hs Tjqkag Ùhkak'
13
tœg Tn Úid Tjqka udf.a mK;a f’rd
ug fyd¢ka i,lkÜ we;e÷÷hs lS h' 14wdn%•
;eke;aØhl nj –ir jdiSyq ³gy'
15
mdrdfj`f.a weuØjre wE ±l" wef.a
rEmYS%h Tyqg jÈKkd flf<ka weh rc
ud,s.djg f.khkÜ ,enqjd h' 16rc f;f• o"
weh Úid wdn%•g fyd¢ka i,ld Tyqg t½
neg½jka o .jhka o fldg½jka o fiajl
fiaœldjka yd fldg½ fokÜka yd TÛjka o
m%°kh flf<a h'
17 tfy;a" mdrdfj` wdn%•f.a NdÈhdj
jQ idrhs ;nd.;a neœka" mdrdfj` rcÏg o rc
jdi, whg o i–¹Kka jykafia b;d oreKÏ
jix.; me–fKjq fial' 18tœg mdrdfj`
wdn%• le|jd" ööTn ug l< f• yæh l=ula
o@ 19wE Tf’ “ú| nj ug fkd lSf› uka o@
wE Tf’ ify`oúh h Ùhd ug lSf› l=ula
Úid o@ ud wE mdjd .;af;a ta Úid h'
fukak" Tf’ “ú|" weh /f.k msg;a j
hkake÷÷hs lS h' 20;jo" mdrdfj` ish msúig o
wK ³ka neœka" T›yq wdn%•" Tyqf.a “ú|
iy Tyq ika;l ish,a, o iuó r‡ka msg;a
lr yeúfh` h'
wdn%• f,d;af.ka fjka •u
13 wdn%• ish “ú| yd ;uka i;= ish,a,
/f.k –ir foaYfhka msg;a •
fkaf.’ m<d; n,d .sfha h' f,d;a o Tyq
iuó .sfha h' 2wdn%• .juysIhkaf.ka yd
rka ú¡fhka b;d Okjf;la œh' 3tœg
wdn%• fkaf.’ isg l|jqfrka l|jqr f.jd
fnf;,a æYdjg h–ka" fnf;,a yd wdhs kÜjr
w;r" m<uqfjka l|jqre ne¢ ia:dkhg
me–×fha h' 4m<uqfjka Tyq mÝcdikhla bæ
flf<a f• ia:dkfha h' fuys ¡ Tyq i–¹Kka
jykafiaf.a kduh Ùhd hdƒÆ flf<a h'
5 wdn%• iuó .uka l< f,d;ag o t½
neg½" .juysIhka iy Tyq iuó l|jqre
ne|.;a msúila o jQ y' 6tneœka Tjqka
fofokdg u fmd³f› ãj;a •ug ;r•
iEfyk ;K “• tys fkdØ“×' Tjqkag
whsØ .ji•m;a fndfy` jQ neœka fofokdg
tla j œiSug fkdyeÙ œh' 7tfyhska
wdn%•f.a f.dm®ka yd f,d;af.a f.dm®ka
w;r wdrdjq,a yg .eÚ×' tl, ldkdÚjre o
 W;am;a;s 13-14
fmúiaisjre o tu foaYfhys jdih lf<` h'
8 tœg wdn%• f,d;ag l;d fldg" ööwm
fof.d,a, u kEoEhska neœka Tn yd ud
w;r;a" Tf’ f.dm®ka yd udf.a f.dm®ka
w;r;a wdrdjq,a fkd Ø“h hÜ;= h' 9f• uq½
foaYh u Tn bæúfhys we;á lreKdlr Tn
uf.ka fjka • hkak' Tn ju;g hkafkys
k•" uu ol=K;g h–' Tn ol=K;g
hkafkys k•" uu ju;g h–÷÷hs lS h'
10 f,d;a o fk;a Tijd fYdjÈ æYd
Nd.h olajd uq½ fcdÈ°ka ;eÚ;,dj foi
ne,S h' tys yeu ;ekg u" i–¹Kka
jykafiaf.a Whkg fuka o" –ir foaYhg
fuka o uekœka c,h iemhÜKÏ nj æˆ h'
fuh i–¹Kka jykafia fidf°• iy
f.dfudrd k.rhka œkdY Ùøug fmr h'
11
tneœka f,d;a ;udg uq½ fcdÈ°ka
;eÚ;,dj u f;`rdf.k kef.kysr foig
.sfha há ta fofokd fuf,i tÙfkldf.ka
fjka jQ y' 12wdn%• ldkdka foaYfhys mæx„
œh' f,d;a ;eÚ;,df› k.r w;r mæx„ •
fidf°• k.rh wi, l|jqre nekafoa h'
13
fidf°• kÜjr jdiSyq i–¹Kka jykafiag
œreoaO j m› l<" kmÜre" uy wmrdO-
ldrfh` jQ y'
wdn%• fyfn%dka foig hEu
14 f,d;a fjka • .sh miÜ" i–¹Kka
jykafia wdn%•g l;d fldg" öökÜU is‡k
;ek isg fk;a Tijd W;=r o ol=K o
kef.kysr o ngysr o foi ie,Ù,af,ka
n,kak' 15kÜUg fmfkk f• uq½ rg u
kÜUg;a" kÜf˜ fm<m;g;a ioyg u uu
fokafk–' 16.KÚka fmdf<df› ´œ,s yd
iudk jk f,i kÜf˜ mrmÜr jeŠ jÈOkh
lrkafk–' hful=g fmdf<df› ´œ,s .Kka
l< yeÙ k•" kÜf˜ fm<m; o .Kka l<
yeÙ f›' 17±ka kÜU keósg rg mÜrd u
weœækak' uu f• ish,a, u kÜUg fokafk–÷÷hs
j°< fial' 18fufia wdn%• ish l|jqr
/f.k œ;a fyfn%dkays msys‡ u•fÈys
wdf,`k wrU <ó mæx„ •" i–¹Kka
jykafiag tys mÝcdikhla bæ flf<a h'
wdn%• f,d;a uq°.ekSu
14 tiufhys ISkdÈys rc jQ w•rdfm,a
o" t,a,didÈys rc jQ wúfhdla o"
t,d•ys rc jQ flf°È-,dfhdfuÈ o"
13'10 W;a 2'10 13'15 Ù%hd 7'5
13
f.`hs•ys rc jQ Ø°,a o hk rcjre jQ y'
2
fudjqyq fidf°•ys rc jQ fnrd o"
f.dfudrdys rc jQ “ÈId o" woaudys rc jQ
ISkd’ o fYfndhs•ys rc jQ fIf•fnÈ iy
fn,dys fyj;a fYdjÈys rc o hk rcjre
miafokdg œreoaO j hÜoaO l<y' 3fulS
rcjre miafok ±ka u< uqyqo k–ka
ye¢kafjk isoa¡• –‡hdjf;ys iu.s
fmruqKla ne| .;ay' 4f°f<dia wjqreoaola
Øiafia flf°È-,dfhdfuÈ rcq hgf;a jy,a
fufyjr l< fudjqyq oy;=ka jk wjqreoafoa ¡
ler,s.eiÝ y' 5oyy;r jk wjqreoafoa ¡
flf°È-,dfhdfuÈ ish –;% rcjreka iuó
œ;a" wIaf;frd;-a lÈKhs•ys œiÝ frmdjreka
o yd•ys is‡ iqisjreka o Ùúhd;dhs• ;eÚ-
;,df› œiÝ ta–jreka o 6ldka;dr udhsf•
ta,a-mdrdka olajd fiahsÈ lºlrfha is‡
fy`újreka o mrdch lf<a h' 7T›yq yeø
weœ;a ldfoIa fyj;a öœuxik-W,am;÷ hk
wÈ:h weØ taka-–Iamd† olajd me–K"
wuf,lajrekaf.a uq½ foaYh o" yYfYdka-
;dudÈys œiÝ wfu`újreka o mrdch l<y'
8 tœg fidf°•" f.dfudrd" woaud"
fYfndhs• iy fn,d fyj;a fYdjÈ hk
kÜjrj, rcjre miafokd Úlau f.dia iu.s
fmruqKla ne|" 9ta,d•ys rc jQ
flf°È-,dfhdfuÈ o" f.dhs•ys rc jQ Ø°,a o"
ISkdÈys rc jQ w•rdfm,a o" t,a,didÈys rc
jQ wúfhdla o hk rcjreka i;rfokdg
œreoaO j isoa¡• –‡hdjf;ys hÜoaO l<y'
fuh miafofkl=" i;rfofkl=g œreoaO j
lrk igkla œh' 10;jo" isoa¡•
–‡hdjf;ys fndfy` lS,a m;,a Ø“×'
fidf°• yd f.dfudrdys rcjre m,d f.dia"
tajdfha jeÛKdy' fiiafi` lºlrhg m,d
.shy' 11ch.%dys rcjre fidf°• iy
f.dfudrdys Oki•m;a o" Tjqkaf.a wdydr
mdk o /f.k hkak .shy' 12fufia hk œg
T›yq fidf°•ys œiÝ wdn%•f.a nEKd jk
f,d;a iy Tyqf.a jia;=j;a /f.k .shy'
13 tfy;a Tjqkaf.ka .e<• me–×
flfkla fyfn%› cdØl wdn%•g ish,a, ie<
flf<a h' tl, wdn%• mæx„ • is‡fha
tIafld,af.a yd wfkÈf.a ify`orhd jQ"
wfu`úh cdØl u•fÈf.a wdf,`k wrU
i—mfha h' fudjqyq fofok wdn%• iuó –;%
.sœiÜula lrf.k is‡hy' 14wdn%• o ish
 W;am;a;s 14-15 14
ÇØjrhd isrlrefjl= f,i w,a,df.k .sh wdn%• iuó foœhka jykafia l<
nj weiÝ œg" Tyq ish l|jqfÈ u Wmka hÜoaO .s œ iÜ u
mÜyK
15
q j Ï ,;a fiajlhka ;=kia hs oywgfofkl=
/f.k" °ka olajd i;=rka ®yqne| .sfha h'
tys ¡ Tyqf.a msúi lKavdh• follg fn¡ fo–ka"
15 l,lg miÜ i–¹Kka jykafia
wdn%•g oÈYkh •" m×jqvhla
rdØ% ld,fha i;=rkag myr ¡ Tjqka mrdch ööwdn%•"
l<y' fufia mrdch fldg ouialia kÜjrg “h fkdjkaká
W;=úka msys‡ fy`nd olajd Tjqka ®yqne|
16
.sfh` h' ;jo" wdn%• ish® jia;=j o ;u kÜU rlakd m,sy uu há
ÇØjr f,d;a o Tyqf.a Ok i•m; o ia;S%ka kÜf˜ jdikdj wØœi,a h÷÷hs
yd w,a,d.;a fikó o wdmiÜ f.kdf› h' j°< fial' 2tfy;a" wdn%• W;a;r fo–ka"
ööufy`;a;u foœ iajd—Ú" orefjl= keØ ug"
fu,aÙfifola wdn%•g wdYSÈjdo Tn fjk l=ula ³kak;a l=uk m,la o@ udf.a
Ùøu Wreulre ouialiays t,sfhaiÈ jk fudyq h'
3
17 fidf°•ys rc f;f• wdn%• Tn ug orei•m;a ¡ ke;' tneœka udf.a
f.or Wmka jyf,la udf.a Wreulre
flf°È-,dfhdfuÈ yd fudyqf.a –;%mdlaIl s
jkafka h÷÷hs lS h' 4tœg i–¹Kka jykafia
rcjreka o mrdch lr wdmiÜ me–× œg" kej;;a Tyq wu;–ka" ööfujekafkla kÜf˜
ördclSh fo×h÷ k• jQ Idf› –‡hdj;g Tyq Wreulre fkdjkafka h' kÜUg °j Wmka
yuq•u ms×i .sfha h' 18;jo" idf,•ys rc jQ kÜf˜ u orefjla kÜf˜ Wreulre jkafka h÷÷hs
mrfu`;a;u foœhka jykafiaf.a mÝcl j°< fial' 5i–¹Kka jykafia o Tyq msg;g
jQ fu,aÙfifola frd‡ iy –æhÜi /f.k f.dia" ööwyi foi n,d" yeÙ k•"
f.keœ;a 19Tyqg wdYSÈjdo lr–ka" Th ;drld .Kka lrkaká kÜf˜ ore mrmÜr
ööwyi;a" fmdf<dj;a ujd j°< tfia u jkafka h÷÷hs j°< fial' 6wdn%• o
mrfu`;a;u foœhka jykafia i–¹Kka jykafia woyd .;af;a h' ta
weoys,a, Tyqf.a OÈ–IaGlu jYfhka Wka
wdn%•g wdYSÈjdo lrk fiala jd· jykafia ms<s.;a fial'
20
Tf’ i;=rka" Tn w;g mdjd ³ka 7 tœg i–¹Kka jykafia Tyqg l;d
mrfu`;a;u foœhka jykafiag fldg" ööf• rg kÜUg Wreuhla lr fokÜ
;=Ø meiiÜ• f› jd ·÷÷hs ms×i W!È k• l,aæjrekaf.a kÜjúka kÜU
lSf› h' wdn%• o ish,af,ka oifhka tl msg;g f.kd i–¹Kka jykafia uu h÷÷hs
Tyqg ³kafka h' j°< fial' 8tfy;a" wdn%•á ööufy`;a;u foœ
21 tœg fidf°•ys rc wdn%•g l;d ia jd—Ú" ug th Wreu jkakg hk nj ud
fldg" ööOki•m;a Tng ;nd.kak' udf.a ±k.ka fka flfia ±÷÷hs weiS h' 9Wka jykafia
o Tyqg ms<s;=re fo–ka" öö;=ka wjqre³
fikó muKla ug fokake÷÷hs lS h' 22tfy;a"
jeiaishl o ;=ka wjqre³ t½fofkl o ;=ka
wdn%• rcÏg ms<s;=re fo–ka" ööwyi;a" wjqre³ neg½fjl= o fldfnhsfhl= yd mfrœ
fmdf<dj;a ujd j°<" mrfu`;a;u foœ megfjl= o ud fj; f.fkkake÷÷hs j°<
i–¹Kka jykafia bæúfhys uu æjqrd Ùh–( fial' 10wdn%• o f• ish,a, Wka jykafia
23
Tn i;= fohska tl kÝ,a fmdgla j;a" fj; f.k wjq;a Tjqka fom½ fldg" m½ fol
fifrmamÜ m‡hla j;a uu fkd.Ú–' öwdn%• tÙfklg uQK,d ;e” h' tfy;a Tyq
fmdfydif;l= lf<a uu h÷hs lSug Tng mlaISka fom½ flf<a ke;' 11f• u<isrere
bvla uu fkd;n–' 24udf.a msúi wkÜNj msg .scÏ ,sys×hka md;a jQ l, wdn%• Wka
l< foa yd ud iuó .sh –ÚiÜkaf.a fldgi t<jd±— h'
–i" ud i|yd u Ùisjla uu fkd.Ú–' 12 ;jo" br nei hk œg wdn%• nr
wfkaÈ o tIafl`,a o u•fÈ o ;u ;ukaf.a Úkaolg je‡×' re³re NSØhÙka Tyq fj<S
fldgia .Ú;a jd÷÷hs lS h' .sfha h' 13i–¹Kka jykafia o Tyqg l;d
14'18-20 fyfn% 7'1-10 15'5 frdau 4'18á fyfn% 11'12 15'6 frdau 4'3á .,d 3'6á cdfld 2'23
15'12 fcda’ 4'13"14 15'13 Úlau 1'1-14á Ù%hd 7'6
 W;am;a;s 15-17
fldg" ööfuh ieneœka u ±k.kaká kÜfUka
mejf;k fm<m; œfoaYSh rgl œfoaYsl j
is‡kÜ we;' tys ¡ T›yq jy,a fiajh lr–ka
wjqre³ ydrishhla Øiafia ;dvk mSvk
Ϣkakdy' 14tfy;a" ud Tjqka fufia jy,a-
lug m;a l< ta cdØh œÚYaph l< miÜ"
T›yq fndfy` i•m;a /f.k msg;a j
hkakdy' 15kÜU hyØka ojia hjd" bkamiÜ
æ.dhÜ i•m;a j<¹ N+u°k lrkÜ ,nkafkys
h' 16tfy;a" i;r jk mr•mrdf› ¡ T›yq
kej; fuys me–fKkafk` h' ukao"
wfu`újrekaf.a ³Iaglu ;j u Úu • keØ
fyhske÷÷hs j°< fial'
17 ;jo" br nei hhsá wºr me–fKhsá
fom½ lrk ,o i;=ka ueæka hk ³• kósk
W³kla o" æ<sfik .sÚ yq<la o" fmfka'
18ta ojfia ¡ i–¹Kka jyka f ia wdn% •
iuó .sœiÜula msysÛj–ka" öö–irfha
.x.df› isg hÜm%ˆia uy .x.dj olajd
19
flaÚjreka yd flÚiaij s reka o" loafudÚ-
jreka yd 20ys;a;Sjreka o" fmúiaisjreka
yd frmdjreka o" 21wfu`újreka yd ldkdÚ-
jreka o" .sÈ.dIsjreka yd fcnqisjreka o
i;= f• foaYh kÜf˜ fm<m;g uu fo–÷÷hs
j°< fial'
yd.È iy bIaudfh,a
16 wdn%•f.a NdÈhdj jk idrhsg
orefjla Wmkafka ke;' tfy;a" wEg
yd.È k• –ir cdØl jy,a fl,a,la is‡hd
h' 2tneœka idrhs wdn%•g l;d fldg"
öön,kak" i–¹Kka jykafia ud ore m,
,e”fuka j<lajd we;' lreKdlr" udf.a
jy,a fl,a, fj; hkak' iuyrœg wef.ka
ug orefjl= ,efnkak mܽjke÷÷hs lSjd h'
wdn%• o idrhsf.a lSug tló œh'
3 fuf,i wdn%• ldkdka foaYfhys
wjqre³ oyhla œiÝ miÜ" wdn%•f.a NdÈhdj
jk idrhs –ir cdØl ish jy,a fl,a, jk
yd.È ish ie–hd jk wdn%•g NdÈhdj
fldg ³kakd h' 4Tyq wE iuó tla jQ miÜ wE
ms<sis|.;a;d h' yd.È ms<sis|.;a nj wE
±k.;a miÜ" wE wef.a iajd–³j iq½ fldg
ie,l=fjka" 5idrhs wdn%•g l;d fldg" ööug
wjudkhla is³ jQfha Tf’ jræka h' uu
udf.a jy,a fl,a, Tng wUqjl jYfhka
mdjd ³Ú–' ;ud ms<sis|.;a nj wE ±k.;a
miÜ" wE ud iܽ fldg is;kakS h' jro ldf.a oÈYkh •( ööuu jkdys ish® n,eØ foœhka
15'14 Úlau 12'40-41á Ù%hd 7'7 15'18 Ù%hd 7'5 16'15 .,d 4'22
15
o Ùhd foœhkag fmfka jd·÷÷hs lSjd h'
6wdn%• o idrhsg W;a;r fo–ka" ööfukak"
Tf’ jy,a fl,a," Tn u wE ndr.kak' Tn
leueØ fohla wehg lrkake÷÷hs lS h' tœg
idrhs" wehg ;æka ysúyer flf<ka wE ;u
iajd–³j fjØka m,d .shd h'
7 fufia yd.È m,d hoa¡ IÝÈ olajd hk
udÈ.fhys Øfnk md½lrfha æh W,am;la
<ó ¡ i–¹Kka jykafiaf.a ´;hdg wE yuq
jQjd h' 8Tyq o l;d fldg" ööyd.È" idrhsf.a
jy,a fl,a," Tn wdf› fldfyka o@ hkafka
fldfya ±÷÷hs weiS h' wE W;a;r fo–ka" ööuu
udf.a iajd–´ jk idrhs fjØka m,d h–÷÷hs
lSjd h' 9tœg i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd
wEg l;d fldg" öökÜf˜ iajd–´ fj; wdmiÜ
yeø hkak' f.dia wehg hg;a j is‡kake÷÷hs
lS h' 10Tyq ;j³rg;a fufia lS h'
ööfndfy` ore m,
uu Tng fo–á
.Kka fkdl< yeÙ ;r•
œmq, ore m, Tng fo–'
11
Tn orejl= ms<sis| we;á
mÜ;l= “ys lrkÜ we;á
ys–;=u Tn mSvd y~ weiÝ neœka
Tyqg bIaudfh,a hk ku ;nkak'
12
ta –Úid j,a —fuÙ'
ldg;a Tyq tfrys f›œ'
ljqre;a Tyqg tfrys f›œ'
kEoEhska yerou–ka l,a hjdœ'÷÷
13 ;jo" wE ;udg l;d l< i–¹Kka
jykafiag" öTn ish,a, oÙk foœfh` h'÷ hk
wÈ:h weØ t,a-fr`hs Ùhd k• l<d h' ta
ukao" öud ³Û ;ekeka jykafia ud;a ±l uu
;j u ãj;a j is‡kjd fkdfj• ±÷hs wE
;udf.ka u m%Yak l< neœÚ' 14ldfoaIa iy
fnfroa w;r msys‡ ta <s|g ud olakd ãjudk
;ekeka jykafiaf.a <s| hk wÈ: weØ
öfnhÈ-,yhs-fr`hs÷ hk ku ;nk ,oafoa
tneœÚ' 15yd.È wdn%•f.ka mÜ;f% hl= ,enqjd
h' wdn%• Tyqg bIaudfh,a hk ku ;e” h'
16
ful, wdn%•f.a jhi wjqre³ wiÝyhla œh'
.sœiÜ• ,l=K( pÈufÃokh
17wdn%• wjqre³ wkÝkjhla wdhÜ
je<» miÜ i–¹Kka jykafia Tyqg
 W;am;a;s 17
jykafia fj–' kÜU æœ weØ ;dla ug
lSlre •" Úf°ia j is‡kak" 2uu udf.a
.sœiÜu kÜU iuó msysÛj–á kÜf˜ fm<m; o
fndfyda fia jeŠ lrkafk–÷÷hs j°< fial'
3 tœg wdn%• mió msysÛjd je| je‡×'
foœhka jykafia o Tyq iuó l;d lr–ka
fufia j°< fial( 4ööud kÜU iuó msysÛjk
udf.a .sœiÜu k• f• há kÜU fndfy`
cd;Skaf.a mshd jkafkys h' 5–kamiq kÜf˜
kduh öW;=• mshd÷ hk wÈ:h weØ wdn%•
fkdj öcd;Skaf.a mshdfK`÷ hk wÈ:h weØ
öwdn%y•÷ hhs ÙhkÜ ,nkafka h' ukao" ud kÜU
fndfy` cd;Skaf.a mshd l< neœÚ' 6uu
kÜUg fndfy` orei•m;a fo–á kÜfUka cd;Ska
Wmojkafk–á kÜfUka rcjre my< jkakdy'
7 öökÜU iuó o" kÜfUka miÜ mrmÜfrka
mrmÜrg kÜfUka mejf;k kÜf˜ fm<m;
iuó o" udf.a .sœiÜu msysÛj–' uu kÜf˜ o"
kÜfUka miÜ mejf;k kÜf˜ fm<m;aj, o
foœhka jykafia jk njg udf.a i°;k
.sœiÜu msyg q –' 8kÜU ±ka wd.ka;l
s j = j jik
f• foaYh-f• uq½ ldkdka foaYh" kÜUg o"
kÜfUka miÜ mejf;k kÜf˜ fm<m;g o uu
ioyg u whsØ fldg fo–' uu o Tjqkaf.a
foœhka jykafia jkafk–'÷÷
9 foœhka jykafia ;j³rg;a l;d
lr–ka fufia j°< fial( öökÜU o" kÜfUka miÜ
mrmÜfrka mrmÜrg mejf;k kÜf˜ fm<m; o
udf.a .sœiÜu wdrlaId l< hÜ;= h' 10kÜU o"
kÜf˜ fm<m; o iuó msysÛjk" kÜU /l.;
hÜ;=" udf.a .sœiÜu k• f• h( tk•"
kÜU,df.a ish® msú– orejka pÈufÃokh
l< hÜ;= h' 11kÜU,d kÜU,df.a ,sx.d.% pÈuh
fÃokh l< hÜ;= h' fuh kÜU,d;a ud;a w;r
msysÛjk .sœiÜf• ixfla;h jkafka h'
12
kÜU,df.a fm<m;aj, ish® msú– orejka
æk wgla jhia jQ l, Tjqka pÈufÃokh l<
hÜ;= h' T›yq kÜf˜ .Dyfhys Wmkafk` jqj o"
kÜf˜ fm<m;g wh;a keØ" œfoaYl s fhl=f.ka
–,g .;a wh jqj o" Tjqka pÈufÃokh l<
hÜ;= h' 13.Dyfhys Wmka ;eke;af;` fj;a
jdá kÜU –, ¡ .;a ;eke;af;` fj;a jdá Tjqka
pÈufÃokh l< hÜ;= h' udf.a .sœiÜu i°;k
.sœiÜula f,i kÜf˜ udxifhys i,l=KÏ
lrkÜ ,e“h hÜ;= h' 14,sx.d.% pÈuh fÃokh
fkdl< wpÈufÃæ; msú– orejd Tyqf.a
fm<mØka fkrmdoukÜ ,ef’' ukao" Tyq
17'5 fr`u 4'17 17'7 ¬la 1'55 17'8 Ù%hd 7'5 17'10 Ù%hd 7'8á fr`u 4'11
16
udf.a .sœiÜu lv lr weØ neœÚ'÷÷
15 ;jo" foœhka jykafia wdn%y•g
l;d fldg" öökÜf˜ NdÈhdj jk idrhsg
öÚka° ,oa¡÷ hk wÈ:h weØ öidrhs÷ hk ku
fkdÙhkak' –kamiÜ wef.a ku öldre×l÷
hk wÈ:h weØ öidrd÷ f›' 16uu wEg o
wdYSÈjdo lr–' uu wef.ka kÜUg mÜ;%fhl=
fo–' ieneœka uu wEg wdYSÈjdo lrkafk–'
wE o fndfy` cd;Skaf.a ud;dj jkakS h"
wef.a mrmÜfrys fndfy` cd;Skaf.a rcjre
my< jkafk` h÷÷hs j°< fial' 17tœg
wdn%y• mió msysÛjd je|" u|la isky
md–ka" ööishla wjqre³ msreKÏ flfkl=g
orefjl= WmækÜ yeÙ o@ wkÝ wjqre³ jhieØ"
idrd orefjl= ,nkakS ±÷÷hs ;udg u Ùhd
.;af;a h' 18wdn%y• o foœhka jykafiag
l;d fldg" ööTn jykafia bIaudfh,a /l
n,d fok fiala jd·÷÷hs lS h'
19 tfy;a" Wka jykafia W;a;r fo–ka"
ööieneœka u kÜf˜ “ú| jk idrd kÜUg
mÜf;l= ,nd fokakS h' Tyqg öiskdiSu÷ hk
wÈ:h weØ öBidla÷ hk ku fokak" uu o
udf.a .sœiÜu" i°;k .sœiÜula jYfhka Tyq
iuó o" Tyqf.ka mejf;k fm<m; iuó o
msysÛj–' 20bIaudfh,a .ek l< kÜf˜
b,a,Sug uu ijka ³Ú–' fukak" uu Tyqg o
wdYSÈjdo lr–á Tyqg orei•m;a ¡" Tyqf.ka
œYd, fm<m;la weØ lr–á Tyqg °j rdc
l=udrjre f°f<dia fofkla Wmækakdy' uu
Tyqf.a fm<m; œYd, cdØhla njg m;a
lr–' 21tfy;a" ,nk wjqreoafoa f• ld,fha ¡
idrd kÜUg Wmojk Bidla iuó uu udf.a
.sœiÜu msysÛj–÷÷hs j°< fial' 22fufia l;d
fldg Úu l< miÜ foœhka jykafia wdn%y•
fjØka bj;a j .sh fial'
23 tœg wdn%y•" Tyqf.a mÜ;a bIaudfh,a
o ;u .Dyfha Wmka ish® fokd o Tyq –, ¡
.;a ish® fokd o we;=½ ;u .Dyfha ish®
msú–ka o /f.k" tl u ojfia ¡ foœhka
jykafia lS múæ Tjqka ish,a,ka pÈufÃokh
flf<a h' 24wdn%y• pÈufÃokh lrkÜ ,nk
œg Tyqqg jhi wjqre³ wkÝkjhÙá
25
bIaudfh,ag wjqre³ oy;=kÙ' 26wdn%y• o"
Tyqf.a mÜ;a bIaudfh,a o pÈufÃokh lrkÜ
,enqf› tl ojfia h' 27wdn%y• iuó ;u
.Dyfha Wmka msú–ka o" œfoaYSkaf.ka –,g
.;a wh o we;=½ ish® msú– pÈufÃokh
lrk ,oy'
 W;am;a;s 18
Bidlaf.a Wm;
18 ;jo" i–¹Kka jykafia u•fÈys
wdf,`k wrU <ó ¡ wdn%y•g
oÈYkh jQ fial' Tyq ojdf,a ;o wjqriakh
weØ f›,df› l+vdrf• f°rlv jdŠ •
is‡fha h' 2Tyq fk;a Tijd ne¬ œg"
mܳuhÙ· ;udg kܳúka –ÚiÜka Øfofkl=
is‡kÜ æˆ h' Tjqka ³Û œg Tyq Tjqka
yuq•ug f.dia ysi kud" je| jeÛfKa h'
3 ueoy;
fufia wdpdr fldg" ööiajd—Ú" lreKdlr"
Tf’ °ihd <ó kej;S hk fuka b,a,–' 4ug
wjirhsá uu j;=r ‡lla f.fkkafk–á Tn
mdo fi`°f.k" .i hg œf›l iÜjh œ¢kak'
5 17
uu o lEu ‡lla f.fkkafk–' th j<¹"
Tf’ .; is; ikidf.k" f• .uk hkak'
Tf’ °ihdf.a Újig Tn me–×fha ta Úid
he÷÷hs lS h' T›yq o" ööTn lS f,i
lrkafkuq÷÷hs ms<s;=re ³kay'
6 wdn%y• o jyd l+vdru ;=<g f.dia"
idrdg l;d fldg" ööfyd| u ms‡ f.`×hla
blauÚka f.k" thska ‡lla wkd" W³k u;
;nd frd‡ mܽiaikake÷÷hs lS h' 7;jo" Tyq
.j m†‡hg ³j f.dia" læu <m‡ jiafil=
f.k °ihdg ³kafka h' °ihd o W! blauÚka
ms<sfh< flf<a h' 8;jo" wdn%y•" fj~re yd
Ùú o" msisk ,o jyq uia o f.k
wd.ka;=lhka bæúfhys ;e” h' Tjqka tajd
j<|k œg Tyq o .i hg Tjqkag i—m j
is‡fha h'
9 tœg T›yq wdn%y•g l;d fldg"
öökÜf˜ “ú| idrd fldfya ±÷÷hs weiÝ y' ööwE
l+vdru ;=< h÷÷hs Tyq W;a;r ³Ú' 10tœg
wuq;a;d l;d fldg" ööore Wm;g Úhu
ld,h me–× œg i;a;lg u uu kÜU fj;
fkdjrojd wdmiÜ t–' tœg kÜf˜ NdÈhdj
jk idrd mÜf;l= ,nkakS h÷÷hs lS h'
wuq;a;dg msÛmiska msys‡" l+vdrf• f°rlv
is‡ idrdg th weis×'
11 wdn%y• o idrd o uy® j fyd|g u
jhia .; j is‡h y' idrdg Tima •u o
kej;S Ø“×' 12tneœka idrd" ööore Wm;la
fkd,e“h yels uy® œhg me–× miÜ;a" ud
wUq-ie– mS%Øh N=laØ œ¢kak o@ wer;a udf.a
ie–hd;a ±ka uy,af,Ù÷÷hs Ùhd.Ú–ka
iskdiÜKd h' 13tœg i–¹Kka jykafia
wdn%y•g l;d fldg" ööuy® œhg me–×
miÜ;a yenEjg u ore Wm;la ,e“h yeÙ ± hs
18'2 fyfn% 13'2 18'10 fr`u 9'9 18'12 1fma³ 3'6 18'14 ¬la 1'37
17
Ùhd.Ú–ka idrd iskdiÜfKa wehs@
14
i–¹Kka jykafiag neú fohla weoa o@ ore
Wm;g Úhu ld,h me–× œg uu kÜU fj;
wdmiÜ t–' tœg idrd mÜf;l= ,nkakS
h÷÷hs j°< fial' 15idrd o “h •" ööud
iskdiÜfKa ke;e÷÷hs lSjd h' tfy;a" wuq;a;d"
öökeye" kÜU iskdiÜKd h÷÷hs lS h'
wdn%y• fidf°• kqjr .ek
ueoy ;a •u
16 wuq;af;` Øfok o t;eÚka Úlau
fidf°• kÜjr n,d msg;a jQ y' wdn%y• o
uófmka•ug Tjqka iuó .sfha h'
i–¹Kka jykafia( ööud lrkakg hk foh
uu wdn%y•f.ka iój• o@ 18fudyqf.a
fm<m; uy;a n,i•mkak cdØhla jkafka
h' –ys msg ish® cd;Ska" ud wdn%y•g
wdYSÈjdo l< f,i Tjqkag;a wdYSÈjdo
lrk fuka uf.ka wheækÜ we;' 19wdn%y•
±ye–l–ka yd hÜlaØfhka ãj;a fj–ka
;udf.a orejkag o" ;udf.ka mejf;k
fm<m;g o i–¹Kka jykafiaf.a udÈ.h
wdrlaId Ùøug wK fok ms×i uu Tyq
fjka fldg .Ø–' fuf,i i–Z¹Kka
jykafia wdn%y•g fmdfrdka³ jQ foa Tyqg
bÛ lrk fiale÷÷hs ;ukag u Ùhd.;a fial'
20 miÜj Wka jykafia l;d fldg"
ööfidf°• yd f.dfudrd kÜjrj,g œreoaO j
kósk fp`okd fl;r• oreKÏ o@ Tjqkaf.a
mdmh fl;r• nrm;, o@ 21tneœka uu ±ka
nei f.dia ud fj; muqKÏjd weØ fp`okd-
j, we;a; ke;a; œNd. lr–÷÷hs j°< fial'
22 tœg wuq;af;` t;eÚka Úlau
fidf°• n,d msg;a jQ y' tfy;a" wdn%y•
i–¹Kka jykafia bæúfhys u kej;S is‡fha
h' 23wdn%y• o Wka jykafiag i—m •"
ööieneœka u Tn wo–Ûka iuó o–Ûka j;a
jkik fiala o@ 24fyd|hs· kÜjfrys o–Ûka
mKiafofkla is‡;a k•" f• mKiafok
Úid kÜjr fkdjkid Bg iudj fkdfok
fiala o@ 25wo–Ûka iuó o–Ûka jkid,Sf•
woyi Tfnka ³úka ³re f› jd· wo–Ûka
iuó o–Ûka tl u –•fuka uekSu Tf’
leue;a; fkd f› jd· uq½ –ys ;,fha
œÚYaphldrhdfK` idOdrK f,i hÜlaØh
bÛ fkdlrk fiala ±÷÷hs weiS h' 26tœg
i–¹Kka jykafia W;a;r fo–ka" ööfidf°•
 W;am;a;s 18-19
kÜjfrys o–Ûka mKiafofkla is‡;a k•
Tjqka Úid ta uq½ kÜjrg uu iudj
fokafk–÷÷hs j°< fial'
27 wdn%y• kej;;a l;d lr–ka" ööw½
yd ´œ,a, muKla jQ ud" udf.a i–¹Kka
jykafia iuó l;d Ùøug ;r• ÚÈNS; •u
.ek ug iudjkak' 28fyd|hs· kÜjfrys o–Ûka
i;<siamiafofkla is‡;a k• miafofkl= wvq
Úid Tn uq½ kÜjr jkid,k fiala ±÷÷hs weiS
h' öötys o–Ûka i;<siamiafofkla is‡;a k•"
uu th fkdjki–÷÷hs Wka jykafia j°<
fial'
29 wdn%y• h<s;a l;d lr–ka" ööwe;e•
œg tys o–Ûka i;<siafofkl= is‡kakg
mq½jke÷÷hs lS h' ööta i;<siafokd Úid uu
kÜjr fkdjki–÷÷hs Wka jykafia W;a;r ³ka
fial'
30 wdn%y• kej;;a l;d lr–ka"
ööiajd—Ú" Tn ud iuó fkdÙfmk fiala jd·
uu kej;;a l;d lr–' fyd|hs· tys
Øiafofkl= muKla is‡kakg mq½jke÷÷hs lS
h' ööta Øiafokd Úid uu kÜjr fkdjki–÷÷hs
Wka jykafia o W;a;r ³ka fial'
31 wdn%y• ;j³rg;a l;d lr–ka"
ööi–¹Kka jykafia iuó jdo Ùøug
bæúm;a •u .ek lud jkak' fyd|hs· tys
o–Ûka œisfofkla muKla we;e hs ys;uq÷÷hs
lS h' ööta œisfokd Úid uu kÜjr
fkdjki–÷÷hs Wka jykafia ms<; s r
= e ³ka fial'
32 tœg wdn%y• h<s;a fufia lS h(
ööi–¹Kka jykafia ud iuó fkdÙfmk
fiala jd· ;j tl jrla muKla l;d Ùøug
ug wjirhs' fyd|hs· tys o–Ûka oyfofkla
muKla we;e hs ys;uq'÷÷ ööta oyfokd Úid
uu kÜjr fkdjkid,–÷÷hs Wka jykafia
W;a;r ³ka fial'
33 wdn%y• iuó l;d fldg Úu jQ miÜ
Wka jykafia hkak .sh fial' wdn%y• o ish
Úfjig yeø .sfha h'
fidf°• k.rfha mœÛ ãœ;h
19 ´;hka fofokd ijia ld,fha fidf°•
kÜjrg me–× œg kÜjr jdi,a
f°rlv f,d;a jdŠ • is‡fha h' f,d;a Tjqka
³Û œg" keósg Tjqka yuq •ug f.dia" ysi
kud je|" 2ööuy;=Ú" lreKdlr" f• Tf’
19'5-8 •rd 19'22-24 19'11 2 rdcd 6'18
18
°ihdf.a Újig we;=½ jkak" mdo
fi`°f.k wo ? fuys kjØkak' w®hu
keósg Tn hk .uk hkakg mܽjke÷÷hs lS h'
tfy;a T›yq ms<; s r
= e fo–ka" ööke;" uq½ /h u
wms •æfha .; lrkafkuq÷÷hs lS y' 3tfy;a"
Tyqf.a n,j;a fm/;a;h Úid" T›yq Tyq
iuó Újig we;=½ jQ y' Tyq o kÜuqyqka
frd‡ mܽiaid" fN`ckhla ms<sfh< l< miÜ
T›yq th je<» y'
4 tfy;a" wuq;a;ka Úkaog hkakg fmr
ta fidf°• kÜjr i;r æYdfjka me–×" nd,
uy® ish,af,` f.h jg lr" 5f,d;ag
y~.i–ka" ööwo ? Tn fj; me–× –ÚiaiÜ
fldfya o@ wm Tjqka iuó l• iem œ¢k
ms×i Tjqka msg;g f.fkkake÷÷hs lS y'
6 f,d;a o f°r jidf.k Tjqka fj;
msg;g wdfha h' 7Tyq Tjqka wu;d" öö–;=frÚ"
uu je| Tng Ùh–( fujeÚ kmÜrelula
fkdlrkak' 8fukak" lkHd ´jre
fofofkla ug is‡Ø' uu Tjqka Tn fj;
f.fkkafk–' Tn leueØ múæ Tjqka iuó
yeisfrkak' tfy;a" f• –ÚiÜkag k• Ùis
kmÜrla fkdlrkak' ta ukao" fudjqyq udf.a
Újig me–× wuq;af;` h÷÷hs lS h'
9 tfy;a T›yq W;a;r fo–ka" ööfu;eÚka
bj;g hj' œcdØlfhl= fuka weœ;a k;r jQ
–Úid ±ka f,dl= –Úfyl= fjkak hk ye‡·
wr whg;a jvd ier .sÚf.Šhla wms kÜUg
fouq÷÷hs lS y' fufia Ùhd T›yq f,d;a ;æka
;,a® lrf.k wjq;a f°r le‹ug Ù†Û jQfj`
h' 10tfy;a" we;=f<a is‡ wuq;af;` oE; æ.=
lr" f,d;a f.h we;=<g weo" f°r jid±uQ y'
11
miÜj" T›yq msg; f°r <ó is‡ f,dl= l=vd
ish,a,kaf.a weia wkaO lf<` h' thska
Tjqkag f°r fidhd.ekSug fkdyeÙ œh'
f,d;a fidf°• kqjúka msg;a •u
12 tœg wuq;af;` fofok f,d;ag l;d
fldg" ööTng fuys fjk ljqre;a weoa o@ Tf’
nEKdjreka o ore±úhka o f• kÜjr Tng
is‡k ish,a,ka o /f.k fu;eÚka msg;a j
hkak' 13wms f• kÜjr œkdY lrkakg
hkafkuq' fuys jikakkag œreoaO j
i–¹Kka jykafia fj; keóS weØ fp`okd
b;d oreKÏ neœka" fuh œkdY Ùøug Wka
jykafia wm tjQ fiale÷÷hs lS y' 14f,d;a o
 W;am;a;s 19 19
msg;g weœ;a" ;udf.a ´jreka irK mdjd fidf°• iy f.dfudrd k.r msg wyiska
.kakg is‡ nEKdjrekag l;d fldg" f.kao.• iy .sÚ jÈId jyskak ie,eiajQ
öölŠk–ka fu;eÚka bj;g hkak" fial' 25Wka jykafia ta k.r o uq½ –‡hdj;
i–¹Kka jykafia f• kÜjr œkdY Ùøug o k.r jdiSka iEu fok o fmdf<df›
hk fiale÷÷hs lS h' tfy;a" th Tyqf.a .iafld<ka o œkdY lr±uQ fial'
26
œys½jle hs nEKdjre is;+ y' f,d;af.a NdÈhdj *wdmiÜ yeø ne®jd h'
15 myka jQ l, ´;fhda f,d;a blauka tf›f,a u wE ®KÏ lKÏjla jQjd h''
lrj–ka" ööTf’ NdÈhdj o fuys is‡k Tf’ 27 wdn%y• WoEiÚka keósg" l,ska
´jreka fofokd o /f.k yÚl msg;g i–¹Kka jykafia yuq jQ ia:dkhg .sfha h'
28
hkak' tfia fkdlf<d;a f• kÜjr Tyq fidf°• iy f.dfudrd foi o uq½
jkid,Sf• ¡ Tn;a ueø h; yeÙ h÷÷hs lS y' –‡hdj; foi o ne¬ œg" mܳufhka mܳuhÙ·
16
tœg f,d;a wæuæ flf<a h' tfy;a" fmdf<dfjka nqr nqrd kósk ³• l|"
i–¹Kka jykafia Tyqg wkÜl•mdj ±lajQ W³kÙka ouk ³ula fuka æˆ h' 29tfy;a"
fial' wuq;af;`" Tyq o" Tyqf.a “ú| o" foœhka jykafia –‡hdjf;a k.r œkdY
´jreka o wØka w,a,df.k Újiska msg;g lrk œg Wka jykafia wdn%y• isys l<
f.k f.dia kÜjúka msg; k;r l<y' fial' f,d;a œiÝ k.r jkik œg ta œmØka
Wka jykafia f,d;a .<jd yeúh fial'
17 kÜjúka msg;g Tjqka f.k .sh miÜ"
tl ´;fhla Tjqkag l;d fldg" öö±ka mK fu`j’jrekaf.a iy w•fudkajrekaf.a
f’rdf.k .e<• hkaká wdmiÜ fkdn,kak' W ;a m ;a Øh
–‡hdjf;a Ùis ;ekl fkdkjØkaká
fkduefrk ms×i lºlrhg m,d hkake÷÷hs 30 ;jo" f,d;a fYdjÈys mæx„ •ug “h
jQfhka bka msg;a • ish ´jreka fofok iuó
lS h' 18tfy;a" f,d;a Tjqkag W;a;r fo–ka"
lºlrhg f.dia tla .=ydjl ãj;a œh'
ööiajd—Ú" tfia fkd f› jd· 19Tf’ °ihd jk
31
fufia is‡h ¡" ´jreka fofokdf.ka
ug wkÜl•md lr–ka" udf.a mK jeŠuy,a fidfydhÜúh" nd, fidfydhÜúhg
f’rd.ekSug ug uófmka•fuka Tn ug l;d fldgá ööwfma mshd ±ka uy® h' f,`l
lreKdj olajd we;' tfy;a" lºlrhg i•u; ms<sfj<g wm iuó œjdy •ug –ys
m,dhdu k• ug fkdyeÙ h' uó ¡ Ùis h• msg –Úfila ke;' 32tkak" wms mshdg –æhÜi
œm;lg wiÜ • ud uefrkak mܽjk' fmdjd" mshdf.a fm<m; /flk ms×i Tyq
20
n,kak" wr k.rh" th l=vd jQj;a iuó fiajkfhys fhfouq÷÷hs lSjd h' 33tæk
m,dhdug ug th Ù†Û h' .e<• tys ? ;u mshdg –æhÜi fmdjd wlald mshd iuó
hkakg ug wjirhs· ta l=vd k.rhla ihkh l<d h' tfy;a" wE fld;r•
fkdf› o@ tfy;a" ug tys iÜrlaIs; j f›,djla ;ud iuó tla j is‡hd o ljr
bkakg mܽjke÷÷hs lS h' 21´;hd o Tyqg f›,djl keós†gd o Ùhd Tyq fkdo;af;a h'
ms<;s r
= e fo–ka" ööfukak" Tn f• Ùhk foag;a
34 miÜ æk wlald kx.Sg l;d fldg"
uu tló fj–" Tf’ lSu Úid uu ta k.rh öön,kak" Bfha ? uu mshd iuó fiajkfhys
œkdY fkdlr–' 22lŠk• lrkak' fh³fK–á wo ?g;a wms Tyqg –æhÜi fmdjuqá
.e<•ug tys ³jkak' Tn tys me–fKk fmdjd" Tn we;=½ • wm mshdf.a fm<m;
f;la ug Ùisjla l< fkdyeÙ h÷÷hs lS h' rÙkÜ ms×i Tyq iuó fiajkfhys
fuf,i öiܽ÷ hk wÈ:fhka ta k.rhg fhfokake÷÷hs lSjd h' 35tæk ? o T›yq mshdg
–æhÜi fm›fj` h' miÜj kx.S o Tyq iuó
fYdjÈ hk ku Ùhk ,¡' fiajkfhys fh³Kd h' tfy;a" wE fld;r•
f›,djla tla j is‡hd o ljr f›,djl
fidf°• iy f.dfudrd k.r keós†gd o Ùhd Tyq fkdo;af;a h' 36fufia
œkdY Ùøu Tyqf.a ´jre fofokd u mshdg °j orejka
23 f,d;a fYdjÈ kÜjrg we;=½ jQ l, ms<sis|.;a;dy' 37jeŠuy,a fidfydhÜøg
ysre W° • Ø“×' 24tœg i–¹Kka jykafia mÜ;%fhla Wmkafka h' wE Tyqg fu`j’ hk
19'16 2 fma³ 2'7 19'24-25 uf; 10'15á 11'23-24á ¬la 10'12á 17'29á 2 fma³ 2'6á cÎoa 7
19 '26 ¬la 17'32
19'26
*fyfn%› msgm; wkÜj f,d;af.a msÛmi isg wdmiÜ yeø ne®jd h' f,i i|yka f›'
 W;am;a;s 19-21
ku ;enqjd h' jÈ;udk fu`j’jrekaf.a
wdæ mshd fudyq h' 38nd, fidfydhÜúhg o
mÜ;%fhla Wmkafka h' wE Tyqg fnka-w•–
hk ku ;enqjd h' ;;ald,Sk w•fudka-
jrekaf.a wdæ mshd fudyq h'
wdn%y• iy w“fuf,la rc
20 wdn%y• u•fÈ fmfoiska Úlau
fkaf.’ m<d; n,d f.dia" ldfoIa
iy IÝÈ w;r msys‡ f.rdÈys l,lg mæx„
œh' 2;jo" wdn%y• ish “ú| jk idrd
;udf.a ify`oúh hs lS neœka f.rdÈys rc
jQ w“fuf,la weh ;ud fj; f.kajd.;af;a
h' 3tæk rdØ%fha foœhka jykafia
iajmakhÙka w“fuf,lag oÈYkh •" öökÜU
.;a iaØ%h œjdyl iaØ%hl jk fyhska kÜU
uefrkafkys h÷÷hs j°< fial' 4tfy;a" idrdg
i—m fkd jQ w“fuf,la Wka jykafiag l;d
fldg" ööiajd—Ú" Tn Úf°ia ckhd mjd
urk fiala o@ 5wdn%y• mjd wE ;udf.a
ify`oø hehs lSjd fkdf› o@ wE jqj o Tyq
wef.a ify`orhd h hs lSjd h' ud fuh
flf<a yDoh idlaIshg tló j wjxl
is;Ùks÷÷hs lS h'
6 foœhka jykafia o iajmakhla uóska
Tyqg ms<s;=re fo–ka" ööieneœka u Tn fuh
flf<a wjxl is;Ùka nj uu oÚ–' ug
œreoaO j m› Ùøfuka uu o kÜU j<lajd,S–á
wEg w; ;e”ug ud kÜUg bv kܳkafka ta
Úid h' 7tneœka ±ka tu “ú| ish ie–hdg
wdmiÜ ndr fokak' Tyq æjeisjrfhl= neœka
Tyq kÜU Wfoid hdƒÆ lrkÜ we;' kÜU
fkduefrkafkys há tfy;a kÜU wE wdmiq ndr
fkdfokafkys k•" kÜU;a" kÜU i;= ish,a,;a
Úh; jYfhka u uefrk nj ±k.kake÷÷hs
j°< fial'
8 miÜ æk w®hu w“fuf,la wjæ j" ;u
fiajlhkag w~.id" Tjqka bæúfhys f•
ish,a, lSf› h' T›yq o wØYhska “h jQ y'
9 wdn%y•" ;u mq;h
tœg w“fuf,la wdn%y• le|jd" ööhihs" Tn
wmg l< foa· ud msg;a" udf.a rdcHh msg;a
f• id nrm;, mdmhla mejøug ud Tng
l< je/oao l=ula o@ Tn ug lr we;af;a
fld;r• fkdlghÜ;= fohla o@ 10fuh
Ùøug Tn fm<UqfKa l=ula Úid ±÷÷hs weiS
h' 11wdn%y• W;a;r fo–ka" ööwe;af;ka u
foœhka jykafiag “h weØ flfkl= fuys
fkdis‡k neœka udf.a NdÈhdj ,nd.ekSug
20'2 W;a 12'13á 26'7 21'2 fyfn% 11'11 21'4 W;a 17'12á Ù%hd 7'8
20
Tjqka ud urdoukÜ we;e hs uu is;=fj–'
12
tfy;a" ieneœka u wE udf.a fidfydhÜø h'
wE uf.a ujf.a fkdj mshdf.a ³j h' uu wE
iuó œjdy jqfK–' 13;jo" foœhka
jykafia udf.a mshdf.a .Dyfhka msg •
hkakg ug ie,eiÝ œg" ökÜUg ud fjkÜfjka
fmkaœh yeÙ tl u lreKdj k•" wm hk
hk ;ek" öTyq udf.a ify`orhd h÷hs Ùhk
fuka uu wef.ka b,a,S–÷ ÷÷hs lS h'
14 tœg w“fuf,la wdn%y•f.a “ú| jk
idrd Tyqg wdmiÜ ³kafka h' ta iuó u
neg½jka o .juysIhka o °i°iSka o /f.k
Tyqg ³kafka h'
15 ;jo w“fuf,la Tyq wu;d" ööfukak"
udf.a rg Tn bæúfhys h' Tn tys leueØ
;eklg f.dia mæx„ jkake÷÷hs lS h' 16;jo"
rc f;u idrdg l;d fldg" ööfukak" uu
Tf’ ify`orhdg ú¡ –, oyila ³Ú–' th
Tn iuó is‡k ish,a,ka bæúfhys Tf’
Úf°ia nj TmamÜ Ùøug idlaIshla f› jd'
Tn je/oaola fkdl< nj ish® fok u
±k.kafk` h÷÷hs lS h'
17 wdn%y• o foœhka jykafiag hdƒÆ
flf<a h' Wka jykafia o w“fuf,la iÜjm;a
l< fialá Tyqf.a NdÈhdjg yd °iSkag
orei•m;a ,efnk fia Tjqka iÜjm;a l<
fial' 18tfia flf<a wdn%y•f.a NdÈhdj jQ
idrd Úid w“fuf,laf.a .Dyfhys ish® u
ldka;djka Wka jykafia j| njg m;a lr
ØnqKÏ fyhsÚ'
Bidlaf.a Wm;
21 ;jo" i–¹Kka jykafia j°< múæ
Wka jykafia idrdg lreKdj ±lajQ
fial' Wka jykafia wEg ³ka fmdfrdka³j bÛ
l< fial' 2idrd o ms<sis|f.k" foœhka
jykafia j°< Úh–; ld,fhys" wdn%y•f.a
uy® jhfiys Tyqg °j mÜ;%fhl= ,enqjd h'
3
% dg Bidla hk ku ;e” h'
4
Bidla jk ;u mÜ;=g æk wgla jQ l,
foœhka jykafia wK l< múæ wdn%y• Tyq
pÈufÃokh flf<a h' 5Bidla Wmæk œg
wdn%y•g jhi wjqre³ tlishhÙ' 6idrd o
l;d lr–ka" ööfoœhka jykafia ud yskeiaiÝ
fial' f• .ek wik ish,a,ka ud iuó
iskdfikÜ we;'
7
idrd orejkag ;kÙú foØ hs
 W;am;a;s 21
wdn%y•g Ùhkakg
ljfrla is;=f› o@
Tyqf.a uy® œfhys ¡
uu Tyqg mÜf;l= ³Ú–÷÷hs
lSjd h' 8orejd je‹ Ùú jeref› h' Ùú jerE
ækfhys wdn%y• ux.,Hhla meje;aœh'
yd.È iy bIaudfh,a fkrmd±—u
9 wdn%y•g °j –ir cdØl yd.Èf.ka
,enQ bIaudfh,a ;u mq;%hd jk Bidlag
iro• lrkÜ tla ækla idrd ³Ûjd h'
10
tneœka wE wdn%y•g l;d fldg" ööf•
°ish;a" wef.a mÜ;d;a t,jd oukak" f•
°ishf.a mÜ;= udf.a mÜ;%hd jk Bidla iuó
Wreulre fkdœh hÜ;= h÷÷hs lSjd h'
11
bIaudfh,a Tyqf.a mÜ;%hd jk neœka" f•
b,a,Su Úid wdn%y• ±Š is;a f›okdjg m;a
œh' 12tfy;a" foœhka jykafia wdn%y•g
l;d fldg" öökÜU yd.È yd bIaudfh,a Úid
lK.dÛ fkdjkak' idrd kÜUg lS ish,a,g
u ijka fokak' ta ukao" kÜf˜ fm<m; weØ
jkafka Bidla uóska h' 13yd.Èf.a mÜ;%hd o
kÜUg °j Wmka neœka Tyqg o uu fm<m;la
fokafk–÷÷hs j°< fial'
14 miÜ æk Wfoa mdkaoúka wdn%y• keósg
frd‡ o j;=r fn`;,hla o f.k yd.Èg ¡"
orejd o wef.a lfÈ ;nd wE hkak yeúfha h'
wE o Úlau f.dia fnhÈ-fInd k•
md½lrfha uxuq<d • weœoa° h' 15fn`;,fha
j;=r bjr jQ miÜ wE mºrla hg orejd ;nd
16
yS ierhla muK ³r f.dia jdŠ jQjd h'
ööorejd uefrkjd ud n,d bkafka fldfydu
±÷÷hs Ùh–ka wE f.dia wEØka ys|.;a;d h'
*orejd o lE.i–ka ye~qf› h'
17 orejdf.a y~ foœhka jykafiag
weis×' Wka jykafiaf.a ´;hd iajÈ.fha isg
yd.Èg l;d fldg" ööTn lror • bkafka
l=ulaÚid o@ “h fkdjkak' orejdf.a
ye•u foœhka jykafiag weiS we;'
18
keós‡kak" orejd Tijd w;g .kak" uu
Tyqf.ka œYd, fm<m;la weØ lr–÷÷hs lSf›
h' 19foœhka jykafia wef.a fk;a meye´ œg
wE j;=r weØ <s|la ³Ûjd h' wE o f.dia
Ndckh mÜrjd" orejdg ”ug ³kakd h'
20
foœhka jykafia o ta orejd iuó jQ fial'
21'10 .,d 4'29-30 21'12 fr`u 9'7á fyfn% 11'18
*fuys ±lafjkafka fimaÛjâka; msgmf;ys mújÈ;khÙ' fyfn%› msgm; wkÜj fuu moh fufia mújÈ;kh
l< yeÙh' öwE orejd bæúmi ys| uy y•ka je,mÜKd h'÷ 21'22 W;a 26'26
21
Tyq je‹" md½lrfha mæx„ • ³kÜjdfhla
œh' 21Tyq mæx„ jQ md½lrh mdrdka k• œh'
Tyqf.a uj Tyqg –ir foaYfhka “ú|l f.k
³kakd h'
wdn%y• iy w“fuf,la rc w;r
.s œ iq u
22 ta ld,fhys w“fuf,la ;udf.a
fikamØ mSfld,a iuó œ;a" wdn%y•g l;d
fldg" ööTn lrk ish,af,ys ¡ foœhka
jykafia Tn iuó h' 23tneœka Tn ug fy`
udf.a ore uqKÏnqrkag fy` jxpd fkdlrk
njg;a" ud Tng ±lajQ lreKdj f,i ug;a"
Tn œfoaYS j jik f• foaYhg;a" lreKdj
olajk njg;a foœhka jykafiaf.a kdu-
fhka ±ka fuys æjqrkake÷÷hs lSf› h' 24wdn%y•
o ms<;s r
= e fo–ka" ööuu æjqr–÷÷hs lS h'
25 bkamiÜ w“fuf,laf.a fiajlhka
n,y;aldrfhka meyer.;a tla;rd <s|la
.ek wdn%y• w“fuf,lag me–×,s flf<a h'
26
tœg w“fuf,la W;a;r fo–ka" ööfuh
flf<a ljq± hs uu fkdoÚ–' Tn o f• .ek
ug ±kajQfha ke;' ud f• .ek weiÜfj;a wo
h÷÷hs lS h' 27wdn%y• neg½jka iy .jhka
/f.k w“fuf,lag ³kafka h' fuf,i
fofok .sœiÜula msysÛjd.;ay' 28;jo"
wdn%y• /f<ka neg½ fokÜka y;afofkl=
fjka flf<a h' 29w“fuf,la tœg wdn%y•g
l;d fldg" ööTn f• neg½ fokÜka
y;afofkl= fjka flf<a uka±÷÷hs œpdf<a h'
30
Tyq o W;a;r fo–ka" ööf• <s| ud œiska
leKÏKÏ njg idlaIshla jYfhka f• neg½
fokÜka y;afokd udf.a wØka Tn ndr.kak
ms×i h÷÷hs lS h' 31tneœka ta ia:dkhg Tyq
öfnhÈ-fInd÷ hk ku ;e” h' ukao" Tjqka
fofokd u t;ekays ¡ æjqre• ³ka neœÚ'
32 fuf,i T›yq fnhÈ-fIndys ¡
.sœiÜula lr.;ay' miÜj w“fuf,la o
Tyqf.a fikamØ mSfld,a o keósg"
ms,siaØjrekaf.a foaYhg yeø .shy'
33
wdn%y• o fnhÈ-fIndys tafI,a k• .ila
me< fldg tys ¡ i°;k foœ i–¹Kka
jykafiaf.a kduh Ùhd hdƒÆ flf<a h'
34
Tyq fndfy` ld,hla ms,siaØjrekaf.a
foaYfhys mæx„ j is‡fha h'
 W;am;a;s 22-23
Bidla mQcd lr kq ,e”u
lrkq
22 bÚla“Ø foœhka jykafia wdn%y•
mølaId lr–ka" ööwdn%y•÷÷ Ùhd
Tyqg y~.eiÝ fial' Tyq o" ööiajd—Ú uu
fuys h÷÷ Ùhd W;a;r ³Ú' 2tœg Wka
jykafia öökÜU ±ka" kÜf˜ mÜ;%hd-kÜU fm%au
lrk kÜf˜ tl u mÜ;%hd jk Bidla f.k
fudúhd foaYhg hkak" tys f.dia" ud kÜUg
fmkajk lkao u; ojk hd. mÝcdjla fuka
Tyq ug TmamÜ lrkake÷÷hs j°< fial'
3 wdn%y• WoEiÚka keósg" ;u
fldg½jdg iEo,h fhd°" fiajlhka
fofofkl= o ish mÜ;a Bidla o /f.k" ojk
hd. mÝcdj i|yd or o m<df.k foœhka
jykafia j°< ia:dkhg msg;a j .sfha h'
4 18
;=ka jk æk" wdn%y• ysi Tijd ne¬ œg"
³úka msys‡ tu ia:dkh æˆ h' 5tœg Tyq ish
fiajlhkag l;d fldg" ööfldg½jd iuó
fuys kjØkak" orejd o uu o w;kg f.dia"
je| mÜ° wdmiÜ tkafkuq÷÷hhs lSf› h'
6 fufia Ùhd wdn%y• ojk hd. mÝcdjg
iÝ°k• l< or ish mÜ;a Bidla u; ;nd" ;u
w;g .skoa r o msyhs o f.k" fofokd u tla j
hkak msg;a jQ y' 7fufia hoa¡" Bidla ;u msh
wdn%y•g" öö;d;af;a÷÷ Ùhd weu;+ œg" öömÜ;d"
uu fuys h÷÷hs Tyq ms<; s r
= e ³Ú' tœg Bidla"
öö;d;af;a" fuys or;a we;á .skoa r;a we;á kuq;a
mÝcdjg neg½ megjd fldfya o÷÷ Ùhd weiS h'
8tœg wdn%y•" öömÜ;d" foœhka jykafia u
mÝcdj i|yd neg½ megjd fok fiale÷÷hs
ms<;s r
= e ³Ú' fuf,i fofokd u .uka l<y'
9 fufia .uka fldg foœhka jykafia
j°< ia:dkhg Tjqka me–× œg" wdn%y•
tys mÝcdikhla bæ lr" ms<sfj<g or lE,s
;nd" ;u mÜ;a Bidla ne|" mÝcdikh msg
;ekÝ or iEh u; ;e” h' 10fufia ;nd Tyq
w; æ.= fldg" ish mÜ;= urkÜ ms×i msysh
.;af;a h' 11tœg i–¹Kka jykafiaf.a
´;hd iajÈ.fha isg" ööwdn%y•" wdn%y•÷÷
Ùhd y~.eiS h' ööuu fuys is‡–÷÷hs Tyq lS h'
12
tœg ´;hd" öö<uhdg w; fkd.ikak"
Tyqg Ùis wk;=rla fkdlrkak" Tf’
mÜ;%hd" Tf’ tl u mÜ;%hd mÝcd Ùøug ;r•"
Tn foaj .re“h we;af;l= nj ug ±ka fmfka
h÷÷hs mejiS h' 13tœg wdn%y• ysi Tijd ne¬
œg Tyqg msÛmiska wxj,ska mºrl meg,S is‡
neg½fjl= æˆ h' wdn%y• W! fj; f.dia
22'1-13 fyfn% 11'17-19 22'2 2 jxYd 3'1 22'9 cdfld 2'21 22'16-17 fyfn% 6'13-14
22'17
22'17fyfn% 11'12 22'18 Ù%hd 3'25 23'4 Ù%hd 7'16á fyfn% 11'9"13
22
neg½jd f.k" ish mÜ;%hd fjkÜjg ojk
hd. mÝcdjla fuka W! mÝcd flf<a h' 14;jo"
wdn%y• ta ia:dkhg ööfcfydjd-ãfÈ÷÷ hk
kduh ;e” h' —g wo olajd ööi–¹Kka
jykafiaf.a lkafoa¡ imhk ,¡÷÷ hk lSu
jHjydr f›'
15 i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd fo jk
jrg;a iajÈ.fha isg wdn%y•g l;d fldg"
16
ööi–¹Kka jykafia fufia j°rk fiale hs
uu æjqrd Ùh–' Tf’ mÜ;%hd" Tf’ tl u
mÜ;%hd mjd ug “,s mÝcd Ùøug leueØ •
fuf,i Ù%hd l< neœka 17uu fndfy`
fihska Tng wdYSÈjdo lr–' Tf’ ore
fm<m; wyfia ;drld fuka o fjrf<a je,s
fuka o nyq, jk fia jÈOkh lr–' Tf’
fm<m; i;=rka mr° rg ys– lr.kafk` h'
Tn udf.a y~g lSlre jQ neœka" –ys msg
ish® cd;Syq Tn uóska wdisú ,nkafk` h÷÷hs
lS h' 19wdn%y• miÜ j ;u fiajlhka fj;
wdmiÜ .sh œg" T›yq ish,af,` u keósg
f.dia fnhÈ-fIndfjys mæx„ jQ y'
kdfy`Èf.a fm<m;
20 bÚla“Ø ;u fidfydhÜre kdfy`È-
f.ka –,ald orejka ,enQ nj wdn%y•g
±k.kakg ,e“×' 21Tjqka k•" l=®º,a
mÜ;%hd jQ W!Ya o" Tyqf.a ify`or jQ nqYa o"
wdr•f.a mshd jQ fluqfj,a o" 22flfioa o
yfY` o" ms,a°Ia o" âoa,ma o fn;=fh,a o h'
23
–,ald wdn%y•f.a ify`or jQ kdfy`Èf.ka
f• orejka wgfokd ,enqjd h' ;jo"
fn;=fh,ag °j frfnld Wmkakd h'
24
kdfy`Èf.a WmNdÈhdj jk frhÜud" f;nd"
.y•" ;yIa yd uhld hk orejka ,enqjd h'
idrdf.a wjuó=,
23 idrd wjqre³ tlish œisy;la wdhÜ
j<¹ 2ldkdka foaYfha fyfn%dka
fyj;a ÙÈh;a-wÈndys ¡ –h.shd h' wdn%y•
wE .ek y~d je,mÜfKa h'
3 miÜj Tyq wehf.a u<isrer <óska keósg"
ys;a;Sjrekag l;d fldg" 4ööwd.ka;=lfhla
jQ uu Tn iuó ‡l l,lg jdih
lrkafkla–' udf.a NdÈhdjf.a u<isrer
f.k f.dia je<,Su ms×i ug u Wreu jk
f,i fidfydka fmd<la ug fokake÷÷hs lSf›
h' 5ys;;
a j
S re Tyqg ms<; = e fo–ka" 6ööiajd—Ú
s r
 W;am;a;s 23-24
wmg ijka fokÜ uekœ' Tn wm w;r
n,i•mkak w•mØfhÙ' wfma fidfydka
f.j,ska b;d w.kd tll Tf’ –h.sh “ú|
j<,kÜ uekœ' wm w;frka Ùisfjla" u< wh
je<,Su i|yd" ;ukag ys– fidfydka
fmd<la Tng fkd ¡ fkdis‡kafka h÷÷hs lS y'
7 wdn%y• o keósg" foaYjdiS ys;a;Sjreka
bæúfhys ysi kud wdpdr fldg" 8Tjqka
wu;d" ööud œiska uf.a –h.sh “ú| je<,Su
ms×i Tn leueØ k•" ug ijka ¡" fYdyÈ
mÜ;a tfm%dkaf.a bvfuys fl<jr Øfnk"
9Tyq i;= ulafma,df.a .=ydj ug fok f,i"
ud fjkÜfjka" lreKdlr" Tyqf.ka b,a,kq
uekœ' tys j‡kdlu wkÜj iEfyk –,lg
fidfydka “u Tn bæúfhys ys– lr fok
f,i Ùhkake÷÷hs mejiS h'
10 tfm%dka" ys;a;Sjreka ueo jdŠ •
is‡fha h' ys;a;Sh cdØl Tyq ys;a;Sjrekag
yd kÜjr jdi, f°rÛj <ó is‡ ish,a,kag
wefik múæ" wdn%y•g l;d fldg"
11
ööiajd—Ú" tfia fkd f› jd· ug ijka
fokak" bvu o tys weØ .=ydj o uu Tng
fo–' udf.a ckhd bæúmsg uu th Tng fo–'
Tf’ –h.sh “ú| tys j<,kÜ uekje÷÷hs lS h'
12
wdn%y• o rf† ckhd bæúmsg ke— wdpdr
fldg" 13Tjqkag wefik múæ Tyq tfm%dkag
l;d fldg" ööTn ug th fokak leueØ k•"
lreKdlr" ug ijka fokak" bvf•
j‡kdlf• uqo,a uu fo–" th ndr.kak"
udf.a –h.sh “ú| uu tys j<,–÷÷hs lSf› h'
14
tœg tfm%dka wdn%y•g W;a;r fo–ka"
15
ööiajd—Ú" ug ijka fokak' “• lene,af,a
j‡kdlu ú¡ –, ydrishhla muK h' tal
Tn;a ud;a w;r f,dl= fohla o@ Tf’ –h.sh
“ú| tys N+u°k lrkake÷÷hs lS h' 16wdn%y• o
Tyqf.a lSug tló œh' ;jo" Tyq
ys;a;Sjrekag wefik múæ tl,g j,x.=
fj<| –, wkÜj ú¡ ldis ydrishhla
tfm%dkag Ùrd ³kafka h'
17 fufia u•fÈ bæúfhys jQ ulafma,dfjys
ØnqKÏ tfm%dkaf.a bvu yd tys .=ydj o
bvfuys yd th jg l< udhs•j, ØnQ
.iafld<ka o 18ys;a;Sjreka yd kÜjr jdi,a
f°rÛfjka we;=½ jQ ish® fokd bæúmsg
wdn%y•g iskaklalr fldg fok ,¡' 19miÜ
j wdn%y•" ldkdka foaYfha fyfn%dka tk•"
u•fÈ bæúfhys jQ ulafma,dfjys bvf• ØnQ
.=ydfjys ish “ú| jk idrd N+u°k flf<a
h' 20fuf,i bvu o tys .=ydj o ys;a;Sjreka
23
œiska wdn%y•g fidfydka “ula f,i
iskaklr fok ,¡'
Bidlaf.a œjdyh
24 wdn%y• jhia.; uy,af,la œhá
i–¹Kka jykafia o yeu wØka u
Tyqg wdYSÈjdo fldg Ø“×' 2Tyq ;ud i;=
ish,a, n,dy°.;a Újfia foÛ fufylrejdg
l;d fldg" öölreKdlr" udf.a l,jh hg
kÜU w; ;nkaká 3ud mæx„ • is‡k ldkdka
foaYfha ldka;djka w;=úka NdÈhdjl udf.a
mÜ;%hdg kÜU f;`rd fkd.kakd f,i;a"
4
udf.a rgg" udf.a Ç;Ska w;rg kÜU f.dia"
ud mÜ;a Bidlag NdÈhdjl .kakd f,i;a"
iajÈ.fha foœhka jykafia o" fmdf<df›
foœhka jykafia o jk i–¹Kka
jykafiaf.a kdufhka uu kÜU æjqrj–÷÷hs
lSf› h' 5fufylrejd tœg Tyqg ÙhkÜfha"
ööiuyrœg ta ldka;dj ud iuó f• rgg
taug wlueØ jkakg mܽjk" tfia jqjfyd;a
Tn Úlau wd rgg u" ud Tf’ mÜ;%hd f.k
hd hÜ;= ±÷÷hs weiS h'
6 wdn%y• W;a;r fo–ka" ööudf.a mÜ;d
k• kej; tys fkdf.k hEug ;rfha is;g
.kak' 7udf.a mshdf.a .Dyfhka o udf.a
Ç;Skaf.a foaYfhka o ud f.kd" ug æjqrd
j°<" iajÈ.fhys foœ i–¹Kka jykafia"
öf• rg kÜf˜ fm<m;g fokafk–' kÜUg
fmrÛ j Wka jykafia ish ´;hd hjk fial'
kÜU ta r‡ka udf.a mq;%hdg NdÈhdjl .;
hÜ;= h÷hs ug j°< fial' 8kÜU leÛj taug ta
ldka;dj wlueØ jqjfyd;a ud bæúfhys ³ka
æjqrefuka kÜU Úoyia h' tfy;a" kÜU ud
mÜ;%hd k•" tys h<s fkdf.k hd hq;=h÷÷hs
lSf› h' 9tœg fufylrejd ;u iajd–hd
jk wdn%y•f.a l,jh hg w; ;n–ka f•
lreK .ek æjqre• ³kafka h'
10 bkamiq fufylrejd" ;u iajd–hdg
wh;a TÛjkaf.ka oi fofkl= o" Tyq i;=
i•mØka bia;r• fldgila o /f.k msg;a
j f.dia" fufidfmdf;a–fha kdfy`È k•
k.rhg me–×fha h' 11Tyq ijia Nd.fhys"
ldka;djka j;=r we¡ug tk f›,dfjys"
kÜjúka msg; <s| <ó ;udf.a TÛjka
oK.eia• h' 12miÜj Tyq l;d fldg" ööudf.a
iajd–hd jk wdn%y•f.a foœ i–¹Kka
jykafia" ug lreKdlr" fuæk udf.a
.uk idÈ:l lr udf.a iajd–hdg
lreKdj olajk fialajd' 13fukak" uu <s|
 W;am;a;s 24
<ó is‡–' f• k.rfha ldka;djka ±ka tkÜ
we;' 14uu h• ;re×hl wu;d" ölreKdlr"
ug j;=r ‡lla ”ug Tf’ l<h we,
lrkake÷hs Ùh• o" tœg ta ;re×h"
öfndkak" uu Tf’ TÛjkag;a j;=r fo–÷hs
ÙhkakS o" wkak ta ;re×h Tnf.a °ihd
jk Bidlaf.a “ú| •ug Tn Úhu l<
;eke;aØh f› jd· fuf,i Tn udf.a iajd–hdg
lreKdj ±lajQ nj uu ±k.kafk–÷÷hs lS h'
15 Tyq fufia Ùhd Úu lrkakg;a fmr
frfnld k• ;re×h ;u Wrysi u; l<h
;ndf.k wdjd h' wE wdn%y•f.a fidfydhÜre
jk kdfy`Èf.a “ú| jQ" –,aldf.a mÜ;%hd
jk fn;=fh,af.a ³j h' 16ta ;re×h rEu;a
h' wE lkHdx.kdjÙá Ùis u mÜreIfhl=
iuó i•nkaOhla fkd • h' wE <s|g nei
l<h mÜrjdf.k" Wvg me–×hd h'
17
wdn%y•f.a fufylrejd o wE fj; æj
f.dia" öölreKdlr" Tf’ l<fhka j;=r
‡lla fndkak ug bv yúkake÷÷hs lSf› h'
18
ööNj;dfKÚ" fndkake÷÷hs Ùh–ka" wE
blauÚka l<h w;g f.k" Tyqg fndkak
³kakd h' 19fufia wE Tyqg fndkak ³ka miÜ"
ööTf’ TÛjkag;a Wjukd ;r• j;=r weo
fo–÷÷hs Ùhd" 20yÚl j;=r l<h .j Tref›
j;a fldg" TÛjka ish,a,kag u j;=r we¡u
ms×i kej; <s|g æj .shd h' 21fufy-
lrejd o Úy~ j" wE foi n,d.;a.uka"
öi–¹Kka jykafia ;udf.a .uk idÈ:l
l< fiala o keoa±÷hs is; is;d is‡fha h'
22 TÛjka j;= r ”jdg miÜ Tyq wef.a
kdihg j‡kd rka uqoaola o" wef.a w;aj,g
j‡kd rka j<® folla o oud" 23ööTn ldf.a
æh×hka ± hs lreKdlr ug Ùhkaká wmg
kjd;eka .ekSug Tn mshdf.a .Dyfhys
bvlv we;a ±÷÷hs weiS h' 24wE o" ööuu"
kdfy`È yd –,aldf.a mÜ;a fn;=fh,af.a ³j
fj–' 25wm <ó iEfyk ;r• ms³re;a"
is›mdjqkag fok lEu;a" kej;Sug bvlv;a
we;e÷÷hs ;j³rg;a lSjd h' 26Tyq o ysi kud
i–¹Kka jykafiag kuialdr fldg"
27
ööudf.a iajd–hd jk wdn%y•f.a foœ
i–¹Kka jykafiag m%Yxid f› jd · Wka
jykafia ;u lreKdj;a" hym;alu;a Tyq
fjØka bj;a fkdl< fial' Tyqf.a
ify`orhdf.a u f.org fl<ska u ud f.k
wd fiale÷÷hs lS h'
28 ;re×h æj f.dia is³ jQ ish,a, ;u
ujf.a Újdifhys is‡ whg lSjd h'
24
29
frfnldg ,dnka k• ify`orfhla œh'
fudyq <s| <ó is‡ –Úid fj; æj .sfha h'
30
fudyq ;u fidfydhÜúh jk frfnld
me<| is‡ kdidNrKh o" wef.a w;aj,g ±uQ
j<® o ±l" ööta –Úid ug fufia l;d flf<a
h÷÷hs wE mejiÝ jpk weiÝ œ.i u wdn%y•f.a
fufylrejd fj; me–×fha h' fufylrejd
o <s| <ó TÛjka iuó is‡fha h' 31tœg
,dnka Tyq wu;–ka" ööi–¹Kka jykafiaf.ka
wdisú ,;a Nj;dfKÚ" msg; is‡kafka uka
o@ we;=<g tkak' uu Újdih o TÛjkag
ia:dkhla o ms<sfh< flf<–÷÷hs lS h'
32
fufylrejd Újig we;=½ œh' tœg
,dnka TÛjkaf.a iEo, ,syd Wkag ms³re o
lEu o ³kafka h' ;jo" Tyq wdn%y•f.a
fufylrejdg yd msúig mdo fia¡ug j;=r
o ³Ú' 33miÜj Tyq bæúfhys lEug wdydr
;nk ,¡' tfy;a" fufylrejd l;d fldg"
ööwdydr j<|kakg m<uqfjka ud wd ldúh
Ùhkak «kE h÷÷hs ±ka• h' ,dnka o" ööth
Ùhkake÷÷hs ms<s;=re ³Ú'
34 tœg Tyq fufia lS h( ööuu wdn%y•f.a
fufylrefjla–' 35i–¹Kka jykafia udf.a
iajd–hdg buy;a f,i wdYSÈjdo l< fial'
Tyq ±ka Okjf;Ù' Wka jykafia Tyqg t½
neg½ m†‡ o .j m†‡ o rka ú¡ o ±isoiÜka o
TÛjka yd fldg½jka o ¡ Øf’' 36;jo"
udf.a iajd–hdf.a “ú| jk idrd wef.a
uy® jhfia udf.a iajd–hdf.ka mÜf;l=
,enqjd h' wdn%y• ;uka i;= ish,a, Tyqg
mjrd we;' 37;jo" Tyqf.a mÜ;= yg ;ud
jik ldkdka foaYfha ldka;djka w;=úka
NdÈhdjl fkd .kak f,i;a" 38Tyqf.a
mshdf.a f.jeishka yd Ç;Ska fj; f.dia
;u mÜ;= yg “ú|l fkd.;fyd;a ug
idmhla jk f,i;a iajd–hd bæúfha
udf.ka æjqre• .;af;a h' 39tœg uu Tyq
wu;–ka" öta ldka;dj ud leÛj taug
wlueØ œh yeÙ÷hs wdn%y•g lSfj–' 40tœg
Tyq ug l;d fldg" öud fiajh lrk
i–¹Kka jykafia kÜU leÛj ish ´;hd
tj–ka kÜf˜ .uk idÈ:l lrk fial' kÜU
udf.a mÜ;= yg udf.a Ç;Ska w;=úka yd udf.a
mshdf.a .Dyfhka “ú|l .; hÜ;= h' 41kÜU
udf.a Ç;Ska fj; me–× œg ug ³ka
æjqrefuka kÜU Úoyia h" T›yq kÜUg
ldka;djl fkdfokafkda k• ug ³ka
æjqrefuka kÜU Úoyia h÷hs lSf› h'
42 ööuu o wo <s| <óg me–K" udf.a
 W;am;a;s 24-25
iajd—ka jk wdn%y•f.a foœ i–¹Kka
jykai" Tn ud hk .uk idÈ:l lrk
fiala k•" 43fukak" uu <s| <ó is‡–' ±ka
lkHdjl j;=r we¡ug me–× œg uu wE
wu;d" ölreKdlr" ug j;=r ‡lla ”ug
Tf’ l<h we, lrkake÷hs Ùhkafk–'
44
öTn;a fndkak' Tf’ TÛjkag o uu j;=r
wækafk–÷ Ùhd h• lkHdjla ug ÙhkakS o"
wkak" ta ;eke;a;S i–¹Kka jykafia udf.a
iajd–hdf.a mÜ;%hd yg Úhu l< “ú| f›jd
hs uu is;=fj–'
45 ööfuf,i ud is;+ œ.i u mܳuhÙ"
frfnld l<h Wrysi u; ;ndf.k
me–×hd há wE <s|g nei f.dia j;=r wæk
œg" ölreKdlr" ug j;=r ‡lla fndkak bv
yúkake÷hs lSfj–' 46wE o lŠk• fldg l<h
we,lr" öfndkak" uu Tf’ TÛjkag;a j;=r
fo–÷hs lSjd h' fufia ud ”jdhska miÜ wE uf.a
TÛjkag o j;=r ³kakd h' 47miÜj uu" öTn
ldf.a æh×hka ±÷hs weiS–' wE o" öuu
kdfy`Èf.ka –,ald ,enQ mÜ;h % d jk
fn;=fh,af.a ³j fj–÷hs lS œg" uu wef.a
kdihg uq³j o w;aj,g j<® o ±—–' 48bkamiÜ
uu ysi kud i–¹Kka jykafiag kuialdr
flf<–' wer;a" udf.a iajd–hd jk wdn%y•f.a
mq;h% dg Tyqf.a fidfydhÜref.a æh×h
,efnk ms×i ud hk uó f.k .sh" Tyqf.a
foœ i–¹Kka jykafiag m%Yxid flf<–'
49
±ka Tn udf.a iajd–hdg lreKdj yd
ys;j;alu olajkak leueØ k• ug tfia
Ùhkaká wlueØ k• th o Ùhkaká tœg
l=ula l< hÜ;±= hs uu ;SrKh lr–'÷÷
50 tœg ,dnka iy fn;=fh,a ms<s;=re
fo–ka" ööfuh i–¹Kka jykafiaf.ka me–×
fohÙ" leue;a; fy` wlue;a; fy` ±la•u
wmg kÜmܽjk' 51fukak" frfnld Tn
bæúfhys is‡hs' weh /f.k hkak' i–¹Kka
jykafia j°< f,i wE Tn iajd–hdf.a
mÜ;%hdf.a NdÈhdj f› jd÷÷hs lS y' 52Tjqkaf.a
f• jpk weiÝ œg wdn%y•f.a fufylrejd
mió msysÛjd i–¹Kka jykafiag
kuialdr flf<a h' 53;jo" Tyq rka ú¡
wdNrK o jia;% o f.k frfnldg m%°kh
flf<a h' wef.a ify`orhdg yd ujg o
j‡kd ;E.s fn`. ³kafka h'
54 wdn%y•f.a fufylrejd yd msúi ld
” uq½ rdØ%h tys .; l<y' WoEik Tjqka
keós‡ miÜ Tyq l;d fldg" ööudf.a iajd–hd
fj; hEug ug wjir fokake÷÷hs lS h'
25
55
tœg frfnldf.a fidfydhÜrd iy uj
l;d lr–ka" öö;re×h wm iuó ;j ‡l
ækla" wvq .dfka oy ækla j;a is‡hd f›'
miÜ j wEg h; yeÙh÷÷hs ms<s;=re ³kay'
56
tfy;a" fufylrejd Tjqka wu;d" ööud mud
fkdlrkak' udf.a .uk idÈ:l flf<a
i–¹Kka jykafia h' udf.a iajd–hd fj;
hEug ug bv yúkake÷÷hs lS h' 57tœg T›yq"
ööwms ;re×h le|jd wef.ka œuiuq÷÷hs
ms<s;=re ³kay' 58Tjqka o frfnld le|jd"
ööTn f• –Úid leÛj hkak leueØ ±÷÷hs weiÝ
œg" ööleueØ h÷÷hs wE W;a;r ³kakd h'
59
bkamiÜ T›yq ;u fidfydhÜúh jk
frfnld o wef.a Ùú uj o wdn%y•f.a
fufylrejd yd Tyqf.a msúi o msg;a lr
hejQ y' 60fufia hk œg T›yq frfnldg
wdisú m;–ka"
ööwm fidfydhÜúh jk Tn"
oyia jr oioyia .Kklf.a
uE×fh` fj;a jd·
Tn fm<m; i;=rka mr°
jdi,a f°rÛ meyer.Ú;a jd÷÷hs
lS y' 61bkamiÜ frfnld iy wef.a
fiaœldfj` keósg" TÛjka msg keóS
wdn%y•f.a fufylre leÛj .shy'
62 tl, fkaf.’ m%foaYfhys mæx„ j
is‡ Bidla" ,yhs-frdhs k• ia:dkfha <s|
wi, md½lrhg me–K is‡fha h' 63br nei
hoa¡ Tyq flf;ys weœæ–ka" ysi Tijd n,k
œg TÛjka tkÜ ³Ûf› h' 64frfnld o ysi
Tijd n,k œg Bidla ³Ûjd h' tœg wE
TÛjd ms‡ka nei 65fufylrejd wu;d" ööwm
yuq•ug flf;ys isg weœof.k tk f•
–Úid ljfrla ±÷÷hs œpd<d h' Tyq o
ms<;s r
= e fo–ka" ööta udf.a iajd–hd h÷÷hs lS h'
tœg wE i½j f.k uqyqK jid.;a;d h'
66
fufylrejd ;ud l< ish,a, Bidlag
mejiS h' 67Bidla o" frfnld ;u ujf.a
l+vdrug f.keœ;a" weh irK mdjd.;af;a
h' wE Tyqf.a “ú| jQjd h' Tyq wehg fma%u
flf<a h' fuf,i Bidla ;u ujf.a ur×ka
miÜ iekiSug m;a œh'
wdn%y•f.ka mej;=KÏ
;j;a fm<m;la
^1 jxYd( 1(32-33&
25 wdn%y• kej; fl;=rd k• “ú|l
irK mdjd.;af;a h' 2wE Tyqf.ka
is•rd•" fcdlaIdka" fu°ka" –æhdka" bIandla
 W;am;a;s 25
3
iy IÜjd ,enqjd h' fcdlaIdkag °j fInd
iy fo°ka bm³fK` h' fo°kaf.a mÜ;%fh` k•
wIÜú•" f,ÛIs• iy f,hÜ•– h' 4–æhdkaf.a
mÜ;%fh` k•" tamd" tafmÈ" yfkdla" w“° iy
t,a°hd o h' f• ish,af,` fl;=rdf.a orefj` h'
5 wdn%y• ;uka i;= ish,a, Bidlag
mjrd ³kafka h' 6tfy;a" ;u WmNdÈhdjkaf.a
mÜ;=kag ;E.s ¡" ;uka ãj;a j is‡h ¡ u"
Bidlaf.ka ta mq;%hka wE;a fldg" Tjqka
kef.kysúka msys‡ fmræ. rgg he›f› h'
wdn%y•f.a urKh yd N+u°kh
7 wdn%y• ãj;a jQ uq½ ld,h wjqre³ tlish
ye;a;Emyla œh' 8fufia Tyq æ.dhÜ j<¹
mÝÈK uy® jhfia ¡ wjika yqiau fy<d
urKhg m;a jQ miÜ mjqf,a iÜidk N+–fha
;ekam;a lrk ,¡' 9tœg Bidla iy
bIaudfh,a jk Tyqf.a mÜ;%fh` u•fÈ
bæúfhys jQ ys;a;Sh cdØl fYdyÈf.a mÜ;a
tfm%dkaf.a bvfuys msys‡ ulafma,df.a
.=ydfjys Tyq N+u°kh l<y' 10hf:dla;
bvu wdn%y•" ys;a;Sjrekaf.ka –,g .;a
tlÙ' tys wdn%y• o Tyqf.a “ú| jk idrd
o N+u°k lrkÜ ,enQ y' 11wdn%y•f.a ur×ka
miÜ foœhka jykafia Tyqf.a mÜ;a Bidlag
wdYSÈjdo l< fial' Bidla o ,yhs-frdhsys
<s| wi, mæx„ œh'
bIaudfh,af.a fm<m;
^1 jxYd( 1(28-31&
12 my; olajkqfha wdn%y•f.a mÜ;a
bIaudfh,af.a fm<m; há idrdf.a fiaœldj
jk –ir cdØl yd.È" wdn%y•g °j
bIaudfh,a ,enqjd h' 13fm<m;a wkÜj
bIaudfh,af.a mq;%hkaf.a kdudj,sh fufia
h( bIaudfh,af.a l=®º,d fkndfhd;a há
bkamiÜ fla°È" woafnfh,a" –“id•" 14–Iaud"
³ud" uiaid" 15yooa" f;aud" fc;=È" kdmSIa
iy flafoud hk fudjqyq h' 16f• ±lajQfha
ckmo yd l|jqre wkÜj bIaudfh,af.a
mq;%hkaf.a kdudj,sh f›' fudjqyq f.`;%
f°<il f.`;%m;Syq f°<iÙ' 17bIaudfh,a
wjqre³ tlish Øiay;la wdhÜ j<¹" wjika
yqiau fy<d –h.sh miÜ mjqf,a iÜidk N+–fha
;ekam;a lrk ,¡' 18Tyqf.ka mejf;kafk`
yœ,dys isg wisúhdjg hk uf.ys –ir
foaYhg fmræ.ska msy‡ s IÝÈ olajd jdih
l<y' T›yq ;u Ç;Skfa .ka wE;a j ãj;a jQ y'
25'10 W;a 23'3-16 25'23 fr`u 9'12
26
tai› yd cdfld’f.a Wm;
19 my; olajkÜfha wdn%y•f.a mÜ;a
Bidlaf.a fm<m; h' wdn%y•g °j Bidla
bmæ×' 20fudyq moka-wrd•ys wr—h cdØl
fn;=fh,af.a ³j yd wr—h cdØl ,dnkaf.a
fidfydhÜúh o jk frfnld ish “ú| fuka
irKmdjd.kak l,ays Tyqf.a jhi wjqre³
i;<siÙ' 21wE j| iaØ%hl jQfhka" Tyq ;u
“ú| Wfoid ne.Em;a f,i i–¹Kka
jykafia whe¡ h' Wka jykafia Tyqf.a
b,a,Sug ijka ³ka fial' frfnld .e’-
.;a;d h' 22wef.a l=fiys yqka orejka
oó,kak .;a œg" öö;;a;ajh fufyu k• ud
b|,d l=ulg ±÷÷hs Ùh–ka" « i–¹Kka
jykafiaf.ka œuiSug .shd h' 23i–¹Kka
jykafia wEg l;d fldg fufia j°< fial(
ööcd;Ska folla
Tn l=i ;=< we;á
fojÈ.hl fikóla
Tn l=fika fn¡ ÚlafuØ'
tl fikóla wÚlg jvd
n,j;a fjØá
jeŠu,d nd,hdg
fufy lrkÜ we;'÷÷
24 wef.a m%iÝ; ld,h i•mÝÈK jQ œg"
fukak" wef.a l=fiys ÚUq,a orefj` is‡hy'
25
m<uqjekakd Wmkafka h' Tyq r;= mdg h"
Tyqf.a weó mÜrd u f,`u jeiaula fuka œh'
tneœka Tyqg tai› hk ku fok ,¡'
26
bkamiÜ Wmkafka Tyqf.a ify`orhd h' Tyq
;u wØka tai›f.a œ®U w,a,df.k is‡fha
h' tneœka Tyqg cdfld’ hk ku fok ,¡'
frfnldg fudjqka ,efnk œg Bidlaf.a
jhi wjqre³ yegÙ'
tai› ish ckau Wreuh œÙÓu
27 orefj` fofok jevqKdy' tai›
t<suyfka jik olaI ovh•ldrfhla œh'
cdfld’ l+vdr•j, jik ÚYap, –Úfila
œh' 28Bidla" tai› f.kd uqj uia lE fyhska
Tyqg jvd leueØ œhá tfy;a frfnld
jvd leueØ jQfha cdfld’g h'
29 ækla cdfld’ jHxckhla ms<sfh<
flf<a h' tœg tai› fndfy` œvdjg m;a j"
flf;ys isg me–×fha h' 30Tyq cdfld’g
l;d fldg" öölreKdlr" Th r;= mdg
 W;am;a;s 25-26
jHxckfhka lEug ug fokaká n,kak" ug
yú uykais h÷÷hs lS h' f• lreK Úid Tyqg
taf°• hk ku fok ,¡' 31tœg cdfld’ o"
öötfia k• l=®º,alf• Wreuh wo æk ug
œl=Kkake÷÷hs lS h' 32tœg tai› ms<s;=re
fo–ka" ööuu ±ka urKdikak j is‡–'
l=®º,alf• Wreufhka ug l=uk jevla ±÷÷hs
mejiS h' 33cdfld’" öötfia k• wo ud
bæúfhys æjqrkake÷÷hs lSfjka" tai› Tyq
bæúfhys æjqref› h' fuf,i tai› l=®º,a-
lf• Wreuh cdfld’g œÙÓ h' 34bkamiÜ
cdfld’ frd‡ iy t,j½ jHxckh tai›g
³Ú' Tyq ld ”" keósg hkak .sfha h' fufia
tai› ish l=®º,alug ys– Wreuh iܽ fldg
ie,lS h'
Bidla uqyqK mE .eg½j
26 tl, rfgys id.;hla œh' fuh
wdn%y•f.a ld,fhys jQ m<uq
id.;hg miÜ me–× tlÙ' Bidla" tœg
f.rdÈys ms,siaØjrekaf.a rcÏ jQ w“fuf,la
fj; .sfha h' 2i–¹Kka jykafia Tyqg
oÈYkh • fufia j°< fial(
öö–ir foaYhg fkdf.dia"
Tng ud Ùhk foaYfhys
mæx„ jkak'
3
u| l,la furg jikak'
uu Tn iuó is‡–"
Tng wdisú fo–á
Tng o Tn mrmÜrg o
f• uq½ foaYh uu fo–'
fuf,i Tn msh wdn%y• yg
ud æjq< æjqreu bÛ lr–'
4
wyfia ;re fuka"
Tn fm<m; uu jeŠ lr–'
f• uq½ rg
Tf’ fm<m;g uu fo–'
–ys msg ish® cd;Syq"
Tn uóska"
;ukag wdYSÈjdo lr.kakdy'
5
tfia jkÜfha"
wdn%y• ud yg lSlre j"
udf.a wKmK;a o
udf.a kSØ jHjia:d o
25'33 fyfn% 12'16 26'3-4 W;a 22'16-18 26'7 W;a 12'13á 20'2
27
ms<m
s eæ fyhsÚ'÷÷
6 Bidla f.rdÈys mæx„ œh' 7tys is‡
–ÚiaiÜ Tyqf.a NdÈhdj .ek Tyqf.ka
œuiÜfj` h' Tyq o" ööwE udf.a ify`oøh÷÷hs lS
h' ööwE uf.a NdÈhdj h÷÷hs lSug Tyq “h jQfha"
frfnld rEu;a neœka wE Úid öTjqka ud
urØ÷hs is;+ Úid h' 8Tyq tys ld,hla œiÝ miÜ"
ms,is Ø
a jrekaf.a rcÏ jQ w“fuf,la ljq½jÙka
msg; ne¬ œg" mܳuhÙ" Bidla ;u “ú| jk
frfnldg fm• lrkq æˆ h' 9w“fuf,la
Bidla le|jd" ööÚiel j u wE Tf’ NdÈhdj
há tfia k•" öwE udf.a ify`oø h÷hs Tn lSf›
flfia ±÷÷hs weiS h' Bidla Tyqg l;d fldg"
ööwE Úid ug uefrkak f› hhs is;d uu tfia
lSfj–÷÷hs ms<; = e ³Ú' 10tœg w“fuf,la" ööTn
s r
wmg l< f• foa l=ula o@ fikóf.ka flfkla
f,fyisfhka u wE iuó fiajkfhys
fhfokakg Ø“×' tfia • k•" Tn Úid wm
msg jro me–fKkakg ØnqfKa h÷÷hs lSf› h'
11
;jo rc f;u" ööhfula f• –Úidg fy`
Tyqf.a NdÈhdjg fy` w; ;enqjfyd;a
we;af;ka u Tyq urkÜ ,ef’ h÷÷ Ùhd
Úfh`.hla ish fikóg meK • h'
12 bkamiÜ Bidla tu rfgys OdkH
jmÜrd tu wjqreoafoys u ish .=Khla ire
wiajekakla fk<d.;af;a h' i–¹Kka
jykafia Tyqg wdYSÈjdo l< fial' 13Tyq o
Okjf;l= fuka iuDoaO •" uyd n,jf;l=
njg m;a œh' 14ukao" Tyq i;= t½ neg½ yd
.j m†‡ jQ y' ±isoiayq o œYd, msúila jQ y'
tfy;a ms,siaØjre Tyqg BÈIHd l<y'
15
tneœka" ;u mshd jk wdn%y•f.a ld,fha ¡
Tyqf.a fufylrejka leKÎ <sx ish,a, u
ms,siaØjre mia mÜrjd jid±uQ y'
16 w“fuf,la Bidla wu;d" ööTn wmg
jvd fndfy` n,i•mkak neœka" wm
flfrka bj;a j hkake÷÷hs lS h' 17Bidla o
t;eÚka Úlau" f.rdÈys –‡hdjf;ys ;u
l|jqr msysÛjd" tys mæx„ œh' 18wdn%y•f.a
ur×ka miÜ" ms,siaØjreka <sx ish,a,
jidoud ;enq fyhska" Tyqf.a mshdf.a
ld,fhys l×k ,o j;=r <sx Bidla kej;
leÓ h' ;jo" ;u mshd ³ka k•j,ska u Tyq
ta <sx ye¢ka • h'
19 Bidlaf.a fufylrejka –‡hdjf;a
<sx l×k œg Tjqkag tys æh W,am;a iys;
<s|la i•n œh' 20tfy;a f.rdÈys f.dm,af,`"
 W;am;a;s 26-27
ööf• j;=r wmf.a h÷÷ Ùh–ka Bidlaf.a
f.dm®ka iuó l,y l<y' Tjqka Tyq iuó
fuf,i l,y l< neœka ta <s|g ötafila÷ hk
ku Tyq ³Ú' 21Tjqka ;j;a <s|la leKÎ œg
f.rdÈys f.dm,af,` ta .ek o l,y l<y'
tneœka Bg öis;akd÷hs ku ³Ú' 22Bidla
bkamiÜ t;eÚka Úlau f.dia" ;j;a <s|la
leÓ h' tfy;a ta .ek Tjqka l,y fkdl<
neœka th öfrfydfnd;a÷ hk k–ka ye¢kaœh'
<s| fufia yºkajd" öö±ka bØka i–¹Kka
jykafia wmg f• rfgys bv lv ³ka fial'
wms f• rfgys iuDoaO jkafkuq÷÷hs lS h'
23 miÜj Tyq t;eÚka msg;a j"
fnhÈ-fIndjg .sfha h' 24tu rdØ%fhys u
i–¹Kka jykafia Tyqg oÈYkh • fufia j°<
fialá
öökÜU msh wdn%y•f.a foœ¹fK`
uu h'
“h fkdjkak'
kÜU iuó o uu is‡–á
kÜUg wdisú fo–'
udf.a °ihd jk wdn%y• Úid"
kÜf˜ fm<m;
uu jeŠ jÈOkh lr–'÷÷
25 Bidla o tys mÝ c dikhla bæ fldg"
i–¹Kka jykafiaf.a kduh Ùhd hdƒÆ
flf<a h' ;jo" tys Tyq ;u l|jqr msysÛœh'
tu ia:dkfhys o Bidlaf.a fufylrefj`
<s|la leKÎ y'
Bidla iy w“fuf,la rc w;r
. sœiq
œ iqu
26 tl, f.rdÈys isg w“fuf,la o"
Tyqf.a –;=frl= jk wyqiai;a o" ;u yuq°f›
fiakd•mØ jk mSfld,a o Bidla fj; .shy'
27
tœg Bidla Tjqka wu;d" ööug ffjr lr"
Tn fjØka ud m,jd yeúh Tn yeu ±ka ud
fj; tkafka uka±÷÷hs weiS h' 28T›yq o"
ööi–¹Kka jykafia Tn iuó jk nj wmg
taldka;fhka u meyeæ,s h' tneœka" ö±ka
bØka Tn yd wm w;r æjqreula Ø“h hÜ;= h'
Tn iuó wms" .sœiÜula lr.Úuq÷hs Ùhd wms
l;d lr.;af;uq' 29ta wkÜj wm Tng w;
j;a fkd;nd" hym; u muKla lr"
idu°kfhka Tn msg;a lr yeúh f,i Tn;a
wmg ysúyer fkdl< hÜ;= h' Tn
26'26 W;a 21'22
28
taldka;fhka u i–¹Kka jykafiaf.a
wdYSÈjdo ,;a ;eke;a;d h÷÷hs lS y' 30Bidla
Tjqkag ux., fN`ckhla ms<sfh< l< miÜ"
T›yq ld ”" 31miÜ æk Woh f›,diÚka
keósg ;u ;uka w;r æjqre• ³kay' Bidla
Tjqka msg;a lr yeúh œg" T›yq
idu°kfhka Tyq fjØka Úlau .shy'
32 ta ojfia u Bidlaf.a fufylrefj`
œ;a Tjqka leKÎ <s|la .ek l;d lr–ka"
ööwmg j;=r i•n œh÷÷hs Tyqg lS y' 33Tyq th
Isnd hk k–ka ye¢ka • h' tneœka wo
olajd u ta k.rfha ku fnhÈ-fInd f›'
34 ;jo" tai›g jhi wjqre³ i;<sila
jQ l, Tyq ys;a;Sh cdØl fnfhaúf.a ³j jk
cÏŠ;a o" ys;a;Sh cdØl tf,dkaf.a ³j jk
nfiu;a o hk ldka;djka irK mdjd-
.;af;a h' 35fudjqyq Bidlaf.a yd frfnldf.a
is;a f›okdjg fya;= jQ y'
cdfld’ Bidlaf.ka wdYSÈjdoh
,nd.ekS u
27 Bidla uy® jhig me–K" Tyqf.a
weia o fkdfmfkk ;rug wºre •
Ø“×' Tyq ;u foÛ mÜ;a tai› le|jd" öömÜ;d÷÷
Ùhd weu;S h' Tyq o" ööwehs ;d;af;a÷÷ Ùhd
W;a;r ³Ú' 2tœg Tyq l;d fldg" öön,kak"
±ka uu uy® h' lj° ud uefÈ ± hs fkd
oÚ–' 3tneœka lreKdlr kÜU ±ka kÜf˜
ovh• WmlrK jk yS fldmÜj iy ³kak
/f.k jkhg f.dia" ug uqj uia /f.k"
4
ud ms%h lrk m%Ó; wdydrhla ms<sfh< lr
th f.keœ;a" ug lkak fokak' tœg uu
uefrkakg fmr kÜUg wdYSÈjdo lrkafk–÷÷hs
lS h'
5 Bidla ish mÜ;a tai›g fuh ÙhkÜ
frfnld widf.k is‡hd h' tai› o ovh•
lr uqj uia f.fkkÜ ms×i jkhg msg;a
œh' 6tœg frfnld" ;u mÜ;a cdfld’ wu;d"
ööfuh wy.kak" kÜf˜ mshd kÜU fidfydhÜre
tai›g l;d fldg" 7öug uqj uia f.keœ;a
m%Ó; wdydrhla msi fokaká uu o th
wkÜNj fldg ud uefrkakg fmr i–¹Kka
jykafia bæúfhys uu kÜUg wdYSÈjdo
lrkafk–÷hs ÙhkÜ uu widf.k is‡fh–'
8
tneœka udf.a mq;%h" ±ka ud Ùhk foa
lrkak' 9t½ /<g f.dia" fyd| t½ megjqka
fokafkl= ug f.keœ;a fokaká tœg uu
 W;am;a;s 27
kÜf˜ mshd ms%h lrk m%Ó; wdydrhla thska
ms<sfh< lr–' 10kÜU o th kÜf˜ mshd fj;
/f.k hkak' tœg Tyq th wkÜNj fldg
uefrkakg fmr" kÜUg wdYSÈjdo lrkÜ
we;e÷÷hs lSjd h'
11 tfy;a" cdfld’ ;u uj jk
frfnldg l;d fldg" ööudf.a ify`or
tai› weó mÜrd uhs,a weØ –ÚfiÙ' tfy;a"
uu isÚº yula weØ flfkla–' 12wy•fnka
j;a udf.a mshd ud w;.d ne®jfyd;a" ud
lm‡fhl= fuka Tyqg fmfkkak mܽjk'
tfia jqfKd;a wdYSÈjdohla fkdj ug u
idmhla lr.kÜ we;e÷÷hs lSf› h' 13tœg uj
Tyq wu;d" öömÜ;d" ta idmh ud msg jef† jd·
ug lSlre j" ud lS foa fidhdf.k tkake÷÷hs
lSjd h' 14Tyq o f.dia" t½ me‡hka
fokafkl= /f.k uj fj; f.kdf› h' uj
Tyqf.a mshd ms%h lrk m%Ó; wdydrhla
thska msiÜjd h' 15miÜj wE" f.or ØnqKÏ foÛ
mÜ;a tai›f.a w.kd jia;% /f.k" ;u nd,
mÜ;a cdfld’g y|jd" 16Tyqf.a w;a fol yd
fn,af,a isÚº yúh t½ y•j,ska jid" 17wE
msiÝ m%Ó; wdydrh o frd‡ o Tyq w; ;enqjd h'
18 Tyq o mshd fj; me–K" öö;d;af;a÷÷
Ùhd weu;S h' mshd o" ööwehs mÜ;d" WU
ljfrla ±÷÷hs weiS h' 19tœg ish mshdg
cdfld’ W;a;r fo–ka" ööuu Tf’ l=®º,a mÜ;a
tai› h' Tn lS múæ uu bÛ flf<–'
lreKdlr" keósg" jdŠ •" udf.a uqj uia
wkÜNj lrkak' tœg ug wdYSÈjdo lrkak
Tng mܽjke÷÷hs lS h' 20Bidla ;u mÜ;=g
l;d lr–ka" öömÜ;d" WU f•jd fu;r•
blauÚka fidhd.;af;a flfia ±÷÷hs weiS h'
ööTf’ foœ i–¹Kka jykafia f•jd ug
blauÚka ,efnkakg ie,eiQ fiale÷÷hs Tyq
W;a;r ³Ú'
21 tœg Bidla cdfld’ wu;–ka" öömÜ;d"
WU f• udf.a mÜ;% tai› o keoa± hs w;.d
n,kak" lreKdlr ug Ù†Û fjkake÷÷hs lS
h' 22cdfld’ o mshd i—mhg Ù†Û jQ œg
mshd Tyq w;.d n,–ka" öölgy~ k•
cdfld’f.a jf.hsá w;a fol k• tai›f.a
yevh÷÷hs lS h' 23ish fidfydhÜref.a w;a fol
fuka Tyqf.a w;a f,d•j,ska jeiS ØnqK
neœka" Tyq ;u mÜ;d ye¢k fkd.;af;a h'
tneœka Tyq wdYSÈjdo lrkakg wrU–ka"
27'27-29 fyfn% 11'20 27'29 W;a 12'3
29
24
öökÜU udf.a mÜ;a tai› u ±÷÷hs weiS h' öötfia
h÷÷hs Tyq o W;a;r ³Ú' 25öötfia k• kÜU
ms<sfh< l< uqj uia wkÜNj fldg ud kÜUg
wdYSÈjdo lrkÜ ms×i th ud <óg
f.fkkake÷÷hs Bidla lS h' Tyq th mshd
<óg f.kd œg mshd th wkÜNj flf<a h'
;jo cdfld’ –æhÜi o f.kd œg" mshd th o
mdkh flf<a h' 26bkamiÜ Tyqf.a mshd jk
Bidla" Tyq wu;–ka" öömÜ;d" ±ka ud <óg
Ù†Û • ud is™kake÷÷hs b,a,S h' 27Tyq o <óg
Ù†Û • mshd isU.;af;a h' tœg mshdg ;u
mÜ;%hdf.a jia;%j, iÜj| ±kS" Tyqg fufia
wdYSÈjdo flf<a h(
öön,kak" ud mÜ;= iÜj|"
i–ºka wdisú ³ka
fl;l iÜj| fuÚ'
28
wyiska msÚ o
fmdf<df› ire nj o
fndfy` OdkH yd –æhÜi o
foœ¹fKda kÜU yg fok fiala jd ·
29
ckfh`
kÜUg fufylr;a jd·
cd;Syq
kÜUg ysi ku;a jd·
fidfydhÜrkaf.a w•mØ
kÜU f› jd·
kÜf˜ ujf.a mÜ;a;=
kÜUg ysi ku;a jd·
kÜUg idm lrkakdg
idm f› jd·
kÜUg wdisú fokakdg
wdisú ,ef’ jd ·÷÷
30 Bidla cdfld’g wdYSÈjdo ¡ Úujd"
Tyq ;u mshd fjØka hoa¡ u Tyq fidfydhÜre
jk tai› ovhfuka yeø weœ;a f.g we;=½
œh' 31Tyq ri uqiÜ wdydrhla ms<sfh< fldg"
mshd fj; f.keœ;a" Tyqg l;d lr–ka"
öö;d;af;a" keósg" ug wdYSÈjdo lrkÜ ms×i
Tn mÜ;= f.kd uqj uia wkÜNj lrkake÷÷hs
b,a,S h' 32tœg ;u mshd jQ Bidla Tyqg l;d
lr–ka" öökÜU ljfrla ±÷÷hs weiÝ œg" ööuu
Tf’ l=®º,a mÜ;a tai› he÷÷hs Tyq W;a;r ³Ú'
33 Bidla o ;æka ;eØ f.k" .eys .eyS"
öötfia k• ovh• lr uqj uia ud fj;
f.kdf› ljfrla o@ kÜU tkak fmr uu ta
 W;am;a;s 27-28
ish,af,ka wkÜNj fldg Tyqg wdYSÈjdo
flf<–' ieneœka u ta wdYSÈjdoh Tyq iuó
mjØkafka he÷÷hs lS h' 34mshdf.a f• jpk
weiÝ œg tai› b;d ±Š is;a f›okdfjka
lE.id" y~d je,mS" mshdg l;d fldg"
ööwfka uf.a ;d;af;a" ug wdYSÈjdo lrkak"
ug;a wdYSÈjdo lrkake÷÷hs Ùhd b,a,S h'
35
mshd o W;a;r fo–ka" ööl+g WmdhÙka kÜf˜
ify`orhd me–K kÜf˜ wdYSÈjdoh
W³rd.;af;a h÷÷hs lS h'
36 tœg tai›" ööTyq fojrla u ug ,e“h
hÜ;= foa W³rd.;af;a Tyqf.a ku cdfld’
Úid fjkak we;' Tyq l,ska udf.a
l=®º,alf• Wreuh .;af;a h' fukak" ±ka
udf.a wdYSÈjdoh;a W³rd.;af;a h' Tn
ug;a wdYSÈjdohla bØú lr keoa±÷÷hs weiS h'
37
Bidla o ms<s;=re fo–ka Tyqg ÙhkÜfha"
öön,kak" uu cdfld’ kÜf˜ w•mØhd
flf<–" Tyqf.a ish® ify`orhka fiajlhka
fldg uu Tyqg ³Ú–' OdkHfhka yd
–æhÜiska uu Tyq iuDoaO flf<–' ud mÜ;%h"
±ka ud kÜUg l=ula lrkak ±÷÷hs weiS h'
38
tai› o Tyqg ms<s;=re fo–ka" öö;d;af;a"
Tng we;af;a tl u wdYSÈjdohla muKla o@
wfka ;d;af;a" ug;a" f• ug;a" wdYSÈjdo
lrkake÷÷hs b,a,d" uy y•ka lE.id ye• h'
39
tœg Tyqf.a mshd jk Bidla W;a;r fo–ka
fufia lSf› h(
ööf• n,kak"
fmdf<df› m,°j o"
wyfia msÚ o
kÜf˜ f.j;=j,ska f;dr f›'
40
lvqfjka kÜU ãj;a jkafkys h'
fidfydhÜre yg
fufy lrkafkys h'
tfy;a kÜU
Tyq hg;a l< œg
Tyqf.a œh.i
kÜf˜ lúka .idoukÜ we;'÷÷
41 ;u mshd cdfld’g ³ka wdYSÈjdoh
Úid tai› cdfld’g ffjr nekafoa h' ööudf.a
mshdKka .ek je,fmk ojia ±ka wdikak
h' tœg uu udf.a fidfydhÜre cdfld’
urkafk–÷÷hs Tyq ;udg u Ùhd.;af;a h'
42 foÛ mÜ;a tai›f.a f• jpk
27'36 W;a 25'29-34 27'38 fyfn% 12'17 27'39-40 fyfn% 11'20 27'40 W;a 36'8á 2 rdcd 8'20 28'4 W;a 17'4-8
30
frfnldg okajk ,æka wE m×jqvhla hjd"
;u nd, mÜ;a cdfld’ le|jd" ööfukak"
kÜf˜ fidfydhÜre tai› kÜU urd" kÜfUka
m<s.kak woyia lrhs' 43tneœka ±ka bØka
mÜf;a" keósg ydrdkays udf.a ify`or
,dnka fj; m,dhkak" 44m,df.dia" kÜU
fidfydhÜref.a oreKÏ fl`mh my •"
45
Tyqf.a fl`md.aÚh Ú•" kÜU Tyqg l<
foa wu;l jk ;=re udf.a ify`orhd iuó
‡l l,la kjØkak' miÜj uu kÜUg
m×jqvhla tjd" tfyka kÜU f.kajd-
.kafk–' tl ojfia u ud kÜU,d fofokd u
keØ lr.kafka l=ug ±÷÷hs lSjd h'
cdfld’ ,dnka fj; hEu
46 frfnld Bidlag l;d fldg"
ööfy;af.a ´jreka Úid ug ãœ;h tmd • Øf’'
cdfld’ o f• rf† ia;k %S a jeÚ" fy;af.a ´jre-
kaf.ka ldka;djl irK mdjd.;af;d;a
ug udf.a ãœ;fhka fudk jevla±÷÷hs lSjd h'
28 Bidla o" cdfld’ le|jd" Tyqg
wdYSÈjdo fldg wK lr–ka" öökÜU
ldkdksh ia;k %S fa .ka NdÈhdjl irK mdjd
fkd.; hÜ;= h' 2keósg" fufidfmdf;a-
–hdf› kÜf˜ ujf.a mshd jk fn;=fh,af.a
f.org hkaká tys f.dia kÜf˜ ujf.a
ify`or jQ ,dnkaf.a ´jrekaf.ka NdÈhdjl
irK mdjd.kaká 3ish® n,eØ foœhka
jykafia kÜUg wdYSÈjdo fldg" kÜU iuDoaO
lr" kÜU cd;Ska iuQyhla jk ms×i" Wka
jykafia kÜU jeŠ jÈOkh lrk fiala jd·
4
;jo" Wka jykafia wdn%y•g ³ka" kÜU ±ka
œfoaYslfhl= j jik rg" kÜUg Wreu jk
ms×i" wdn%y•f.a wdYSÈjdoh kÜUg;a kÜf˜
fm<m;g;a °kh lrk fiala jd÷÷hs lS h'
5
fuf,i Ùhd" Bidla cdfld’ msg;a fldg
yeúfha h' Tyq fufidfmdf;a–hdf› wr—h
cdØl fn;=fh,af.a mÜ;a ,dnka fj; .sfha h'
,dnka" cdfld’f.a yd tai›f.a uj jk
frfnldf.a ify`orhd h'
6 Bidla cdfld’g wdYSÈjdo fldg"
fufidfmdf;a–hdfjka “ú|l irK
mdjd.kq ms×i tys hejQ nj o" Tyq
wdYSÈjdo lroa¡" ööldkdksh ia;S%kaf.ka
“ú|l mdjd fkd.; hÜ;= h÷÷hs Tyqg wK l<
nj o" 7cdfld’" mshdg yd ujg lSlre j
fufidfmdf;a–hdjg .sh nj o tai› æˆ h'
 W;am;a;s 28-29
8 21
fufia tai› ;u msh Bidlag" ldkdksh
ldka;djka úis fkd jQ nj f;are•.;a œg
9
Tyq bIaudfh,a fj; f.dia" ;udg is‡
NdÈhdjkag wu;r j" wdn%y• mÜ;a
bIaudfh,af.a ³j jk fkndfhd;af.a ify`oø
uy,;a o" ;u NdÈhdj jYfhka irK
mdjd.;af;a h'
cdfld’ ³Û isyskh
10 cdfld’ fnhÈ-fIndfhka Úlau
ydrdka n,d .sfha h' 11Tyq tla;rd
ia:dkhlg me–K" br nei .sh fyhsk"a uq½
rdØ%h u tys .; flf<a h' ;jo" Tyq t;eÚka
.,la /f.k" th u; ysi ;ndf.k
Úokakg œh' 12tœg Tyq isyk s hla æˆ h'
mq³uhÙ· fmdf<dfjys ;nk ,o b×uóÙ'
tys uq³k wyi olajd œh' fukak" foœhka
jykafiaf.a ´;fh` tys kós–ka o nis–ka o
is‡fh` h' 13i–¹Kka jykafia thg by<ska
isg" ööuu jkdys kÜf˜ mshd jQ wdn%y•f.a
foœhka jykafia o Bidlaf.a foœhka
jykafia o jk i–¹Kka jykafia fj–' kÜU
ie;mS is‡k foaYh uu kÜUg;a" kÜf˜
fm<m;g;a fokafk–' 14;jo" kÜf˜ fm<m;
fmdf<df› ´œ,s fuka jeŠ •" W;=re" ol=K"Ï
ngysr" kef.kysr æYdj, meØr hkafka h'
–ys msg ish® cd;Syq kÜU yd kÜf˜ fm<m;
uóska ;uka wdYSÈjdo lr.kafk` h'
15
fukak" uu o kÜU iuó is‡–' kÜU hk ish®
;ekays uu kÜU /l n,df.k fuu foaYhg u
kÜU kej; f.fkkafk–' ukao" ud kÜUg lS
foa bÛ lrk ;=re uu kÜU w;a fkdyúkafk–÷÷hs
j°< fial' 16cdfld’ Úkafoka wjæ j"
ööieneœka u i–¹Kka jykafia fuu
ia:dkfhys jev is‡k fial' tfy;a uu th
fkd±k is‡fh–÷÷hs lS h' 17Tyq “h •" ööf•
ia:dkh fl;r• “hlre o@ fuh wfklla
fkdj foœhka jykafiaf.a .DyhÙá fuh
iajÈ.fha f°rÛj h÷÷hs mejiS h'
18 cdfld’ w®hu keósg" ;u ysig
;enQ ., f.k" isysjgkhla fldg th
isÛjd" tys uq³fka f;,a j;a flf<a h' 19;jo"
Tyq ta ia:dkhg foœhka jykafiaf.a .Dyh
hk wÈ:h weØ fnf;,a hhs k• flf<a h'
tfy;a ta k.rhg Bg l,ska ØnQ ku ¬ia h'
20
Tyq Ndrhla TmamÜ lr–ka" ööfoœhka
jykafia ud iuó jevisg" fufia ud hk
uó wdrlaId lr" ug lkakg wdydr o
28'12 fcdy 1'51 28'13 W;a 13'14-15 28'14 W;a 12'3á 22'18
31
w¢kakg jia;% o fok fiala k•" wk;=rla
fkdueØ j udf.a mshdf.a .Dyhg ug wdmiÜ
hkak i,iajk fiala k•" i–¹Kka
jykafia udf.a foœhka jykafia jk fial'
22
;jo" isysjgkhla fuka ud isgjQ f• .,
foœhka jykafiaf.a .Dyh jkafka h' Tn
ug fok ish,af,ka ieneœka u uu Tng
oifhka fldgila fokafk–÷÷hs lS h'
cdfld’ ,dnkaf.a Újig
me–Ó
e–Óuu
29 cdfld’ .uka fldg fmræ. ckhd-
f.a foaYhg me–×fha h' 2tœg Tyq
ne¬ l, mܳuhlg ms†gÚfha <s|la o" <s|
<ó jeØr is‡ neg½ /<j,a ;=kla o æˆ h'
neg½jkag j;=r fok ,oafoa ta <sf|ka h'
;jo" <sx lf† ;enQ œYd, .,la œh' 3neg½
/<j,a ish,a, u t;ekg tl;= jQ œg"
tfŒre <sx l‡ka ., fmr<d neg½jkag
j;=r ³ka miÜ" <sx lf† ØnQ ;ek u .,
kej; ;enQ y'
4 cdfld’ tfŒreka wu;d" ööify`orfhÚ"
Tn fldfya isg wdjyq ±÷÷hs weiÝ œg" ööwms
ydrdka foaYfhka h÷÷hs T›yq lS y' 5Tyq kej;
l;d lr–ka" öökdfy`Èf.a mÜ;a ,dnka" Tn
okakyq ±÷÷hs weiÝ œg" ööwms Tyq okafkuq÷÷hs
T›yq ms<;s r= e ³kay' 6tœg cdfld’ Tjqka
wu;–ka" ööTyq iÜj fia isˆ ±÷÷hs weiÝ œg" ööTyq
iÜj fia is‡hs' wr neg½jka iuó tkakS
Tyqf.a æh×h jk rdfl,a h÷÷hs T›yq lS y'
7
tœg cdfld’" öö;ju;a uoaoyk h' neg½
/<j,a /ia lrk f›,dj fkdfjhsá tneœka
neg½jkag j;=r ¡" ;K “ug Tjqka wdmiÜ
f.khkake÷÷hs lS h' 8T›yq W;a;r fo–ka"
ööneg½ /<j,a ish,a, u tl;= lr" <sx l‡ka
., fmr<douk ;=re" wmg tfia l<
fkdyel' neg½jkag j;=r fokafka tœg h÷÷hs
lS y'
9 cdfld’ fufia Tjqka iuó l;d lr–ka
is‡h ¡ rdfl,a ;u mshdf.a neg½jka iuó
me–×hd h' ukao" Wka /ln,d.;af;a wE h'
10
cdfld’ ;u udud jk ,dnkaf.a ³j jk
rdfl,a o ;u ududf.a neg½jka o ³Û œg"
Tyq <x •" <sx l‡ka ., wylg fmr<d" ;u
ududf.a neg½jkag j;=r fndkak ³kafka h'
11
miÜj Tyq rdfl,a isUf.k" uy y•ka ye• h'
12
;jo" ;ud wef.a mshdf.a kEfhl= nj;a"
 W;am;a;s 29-30
frfnldf.a mÜ;h % d nj;a Tyq rdfl,ag ±ka•
h' wE o æj f.dia ;u mshdg ta nj ±kajj
Q d h'
13
,dnka ;u fidfydhÜøf.a mÜ;a cdfld’f.a
j.;=. weiÝ œg" Tyq yuq •ug æj f.dia" Tyq
ism je<|f.k ;u Újig Tyq f.kdf› h'
14
tœg ,dnka Tyqg l;d fldg" ööieneœka u
Tn udf.a u uia yd f,a kEfhla h÷÷hs lS h'
cdfld’ o Tyq iuó udihla œiS h'
cdfld’f.a œjdyh
15 bkamiÜ ,dnka cdfld’g l;d fldg"
ööTn udf.a ÇØfhl= Úid fkd–f,a ug
fiajh Ùøu hÜ;= o@ Tf’ f›;kh l=ula ± hs
ug okajkake÷÷hs lS h' 16,dnkag ´jre
fofofkla is‡hdy' jeŠu,df.a ku f,hd há
nd,hdf.a ku rdfl,a h' 17f,hdf.a weia
isjque,s há rdfl,a rEu;a h" iÜfldu, h"
18
cdfld’ rdfl,ag fm• ne|" ööTf’ nd, ´
jk rdfl,a Úid wjqre³ i;la uu Tng
fiajh lrkafk–÷÷hs lS h' 19,dnka o l;d
fldg" ööfjk –Úfil=g wE mdjd fokjdg
jvd" Tng wE ¡u fyd| h' tneœka ud iuó
kjØkake÷÷hs W;a;r ³Ú' 20cdfld’ o
rdfl,a Úid wjqre³ i;la fiajh flf<a h'
tfy;a" Tyq wEg fm%au l< neœka ta .; l<
ld,h iaj,am ojila fuka Tyqg yeós×'
21 bkamiÜ cdfld’ ,dnkag l;d fldg"
ööudf.a fiajd ld,h ±ka i•mÝÈK • we;'
udf.a NdÈhdj iuó tla jkÜ ms×i weh ug
fokake÷÷hs b,a,S h' 22,dnka tys is‡ ish®
–ÚiÜka le|jd ux., fN`ckhla meje;a•
h' 23miÜj tu rdØ%fha Tyq" ;u ³j jk f,hd
le|jd f.k cdfld’ fj; f.kdf› h'
cdfld’ o wE iuó tla œh' 24;jo" ,dnka
;u °ish jk Ys,amd" f,hdf.a fiaœldj
jYfhka ;u ³jg ³kafka h' 25miÜ æk Woh
myka jQ l, mܳuhlg fuka" tys is‡fha
f,hd h' tœg Tyq ,dnka wu;d" ööTn ug
l< f• foa l=ula o@ ud Tng fiajh flf<a
rdfl,a Úid fkdf› o@ Tn ud /jÛf›
uka±÷÷hs weiS h' 26,dnka o W;a;r fo–ka"
ööjeŠu,dg l,ska nd,hd irK mdjd ¡u
wfma rf† isú; fkdf›' 27wef.a ux., iØh
i•mÝÈK lrkak" Tn ug ;j i;a wjqreoaola
fiajh lrkafkys k• rdfl,a o Tng irK
mdjd fokafk–÷÷hs lS h' 28cdfld’ o tfia
lr" ux., iØh i•mÝÈK l< miÜ" ,dnka
Tyqg ;u ³j jk rdfl,a" “ú| jYfhka
32
29
irK mdjd ³kafka h' Tyq" ;u °ish jk
“,ayd" ;u ³j jk rdfl,ag wef.a fiaœldj
jYfhka ³Ú' 30cdfld’" rdfl,a iuó o tla
jq×' Tyq f,hdg jvd rdfl,ag fm%u
a lf<a h'
;j wjqre³ i;la o ,dnkag fiajh flf<a h'
cdfld’f.a orei•m;
31 ;jo" f,hd ish ie–hdg kÜreiaik
nj i–¹Kka jykafia ³Û œg" Wka jykafia
wEg ms<sis|.kakg ie,eiaiÝ fial' tfy;a"
rdfl,a j| iaØh% la jQjd h' 32f,hd .e’f.k
mÜf;l= ,enqjd h' tœg wE" ööi–¹Kka
jykafia udf.a ³l ne¬ fial' ±ka j;a udf.a
ie–hd ug fm%au lrkÜ we;e÷÷hs Ùh–ka wE
Tyqg rEnka hk ku ³kakd h' 33wE kej;;a
.e’f.k mÜf;l= ,enqjd h' ööud kÜreiaik
nj i–¹Kka jykafia ³Û neœka Wka
jykafia ug f• mÜ;= o" ³ka fiale÷÷hs Ùh–ka
wE Tyqg is–fhdka hk ku ;enqjd h' 34wE
kej;;a mÜf;l= ,enqjd h' ööud udf.a iajd–
mÜreIhd yg mÜ;=ka Øfofkl= ³ka neœka ±ka
j;a Tyq ug we®• jkafka h÷÷ Ùhd wE Tyqg
f,• hk ku ;enqjd h' 35wE kej;;a
.e’f.k mÜf;l= ,enqjd h' wE" öö±ka uu
i–¹Kka jykafiag m%Yxid lrkafk–÷÷hs
Ùh–ka Tyqg cÏ° hk ku ³kakd h' bkamiÜ
wef.a .e’ .ekSu kejØ×'
30 rdfl,a ;ud cdfld’g °j orejka
fkd,enQ nj ³Û œg wE ish fidfyd-
hÜúhg BÈIHd lr–ka" cdfld’ wu;d" ööug
orejka fokak" ke;ak• uu kis–÷÷hs lSjd h'
2
tœg cdfld’ wE iuó fl`mfhka ±•" ööug
foœhkaf.a ;ek .; yeÙ o@ .e’.ekSfuka
Tn j<lajd we;af;a Wka jykafia h÷÷hs mejiS h'
3
wE o l;d lr–ka" ööfukak" udf.a fiaœldj
jk “,ayd" wE iuó tla jkak' wef.ka ug
orejka ,nd.; yel' fuf,i wE uóska ug
orejka weØ f› h÷÷hs lSjd h' 4fufia Ùhd wE
;u fiaœldj jk “,ayd cdfld’g “ú|
jYfhka mdjd ³kakd h' Tyq o wE iuó tla
jq×' 5wE .e’f.k" cdfld’g °j mÜf;l=
,enqjd h' 6tœg rdfl,a" ööfoœhka jykafia
ug hÜlaØh bÛ l< fial' Wka jykafia
udf.a y~g;a ijka ¡" ug mÜf;l= ³ka
fiale÷÷hs Ùhd Tyqg °ka hk kduh ;enqjd
h' 7rdfl,af.a fiaœldj jk “,ayd kej;;a
.e’f.k cdfld’g °j fo jk mÜf;l= o
,enqjd h' 8tœg rdfl,a" ööudf.a ify`oø
iuó udr hÜoaOhla lr ch .Ø–÷÷hs Ùhd
Tyqg kma;,S hk kduh ;enqjd h'
 W;am;a;s 30
9 f,hd o" ;u .e’.ekSu kej;=KÏ nj
³Û œg wE wef.a fiaœldj jk Ys,amd
/f.k" cdfld’g “ú| jYfhka mdjd
³kakd h' 10Ys,amd o .e’f.k cdfld’g °j
mÜf;l= ,enqjd h' 11tœg f,hd" ööuu fl;r•
jdikdjka; o÷÷ Ùhd Tyqg .doa hk kduh
;enqjd h' 12f,hdf.a fiaœldj jk Ys,amd
cdfld’g °j fo jk mÜf;l= o ,enqjd h'
13
tœg f,hd" ööuu fl;r• Nd.Hjka; o@
ia;S%yq ud öNd.Hjka;S h÷hs mjikafk` h÷÷
Ùhd wE Tyqg wdfIÈ hk kduh ;enqjd h'
14 Øúó= wiajekak fk<k ld,fha ¡
rEnka fl;g f.dia" tys" ³°hs• k• me<
lSmhla fidhdf.k œ;a ;u uj jk
f,hdg ³Ú' tœg rdfl,a wEg l;d fldg"
öölreKdlr" ug Tf’ mÜ;%hd f.kd ³°hs•
me<j,ska ‡lla fokake÷÷hs lSjd h' 15wE
rdfl,ag W;a;r fo–ka" ööTn udf.a ie–hd
mdjd.;a;d uæ o@ ±ka ud mÜ;=kaf.a ³°hs•
me< ‡l;a meyer.kak o hkafka÷÷ Ùhd lSjd
h' tœg rdfl,a o" ööfyd|hs" tfia k• Tn
mÜ;=kaf.a ³°hs• me< ug ³kafkd;a wo
rdØ%fha udf.a ie–hd iuó Tng
ie;fmkakg mܽjke÷÷hs lSjd h'
16 ijia ld,fha ¡ cdfld’ flf;a isg tk
œg" f,hd Tyq yuq•ug f.dia" ööTn ud fj;
me–×h hÜ;= h' ud mÜ;=kaf.a ³°hs• me<
¡fuka uu Tn l=,shg .;af;–÷÷hs wE lSfjka
t° rd;%sfha Tyq wE iuó ie;mÜfKa h'
17
foœhka jykafia f,hdg ijka ³ka fialá
wE .e’f.k cdfld’g °j mia jk mÜf;l=
,enqjd h' 18tœg f,hd" ööudf.a fiaœldj
udf.a ie–hdg ³ka neœka foœhka jykafia
udf.a l=,sh f.jQ fiale÷÷hs Ùhd Tyqg
biaidlÈ hk kduh ;enqjd h' 19f,hd
kej;;a .e’f.k" cdfld’g °j ih jk
mÜ;= ,enqjd h' 20ööfoœhka jykafia ug uyó=
°hdohla ³ka fial' udf.a ie–hdg °j ud
mÜ;=ka ih fofkl= ,enQ neœka ±ka j;a Tyq
ug .re lrkafka h÷÷hs Ùhd wE ;u mÜ;=g
idnqf,dka hk kduh ³kakd h' 21miÜj wE
³jl ,enqjd h' wEg ¡kd hk kduh ;enqjd h'
22 ;jo" foœhka jykafia rdfl,a isys
lr wEg ijka ¡" wEg .e’.ekSug ie,eiaiÝ
fial' 23wE o .e’f.k mÜf;l= ,enqjd h'
ööfoœhka jykafia udf.a Úka°j myl<
fiale÷÷hs Ùh–ka" 24wE Tyqg fcdafima hk
kduh ¡" ööi–¹Kka jykafia ug ;j;a
mÜf;l= tl;= lrk fiala jd ·÷÷hs Ùhd
me;=jd h'
33
,dnka iuó cdfld’f.a . .kkÜfook
kÜj
25 rdfl,a fcda f ima ,enQ miÜ cdfld’
,dnka g l;d fldg" ööudf.a u .Dyhg"
udf.a u foaYhg hk ms×i ud hkak yúkak'
26
udf.a NdÈhdjka ug fokak" uu Tjqka
Úid Tng fiajh flf<–' udf.a orejka o
ug ¡ ud hkak yúkak' Tng ud l< fiajh
Tn okafkys h÷÷hs lS h' 27,dnka Tyqg
W;a;r fo–ka" ööTn ug lreKdj olajkafkys
k• ug ijka fokak' ukao" i–¹Kka
jykafia Tn Úid ug wdYSÈjdo l< nj uu
Ú–Ø ne,Sfuka ±k.Ø–' 28Tf’ l=,sh Úhu
lrkaká uu th Tng f.jkafk–÷÷hs lS h'
29
tœg cdfld’ Tyq wu;–ka" ööTng uu
flfia fiajh flf<• o Ùhd;a" Tf’ .j
m†‡ ud ndfÈ is‡ ie‡;a Tn okafkys h'
30
ud me–fKkak fmr Tn i;= iaj,am foa"
±ka buy;a f,i nyq, • we;' ud me–×
miÜ i–¹Kka jykafia Tng wdYSÈjdo l<
fial' ±ka bØka udf.a mjqf,a wNsjDoa•h
;ld uu hula imhkafka ljr° ±÷÷hs weiS h'
31 Tyq o W;a;r fo–ka" ööud Tng l=ula
f.œh hÜ;= ±÷÷hs weiÝ œg" ööTn ug Ùisjla
fokak Wjukd ke;' ud f• Ùhkak hk foa
Tn ug bÛ lrkafkys k•" uu fkdlvjd u
Tf’ neg½ /< ljd fmdjd /ln,d-
.kafk–' 32uu wo Tf’ neg½ m†‡ ueæka
.uka lr–' neg½jkaf.ka l½ mdg weØ
ish® i;=ka o t½jkaf.ka Ø;a iy mÜ,a,s
weØ Wka o fjka lr–' udf.a l=,sh th f›'
33
;jo" udf.a wjxl Ndjh o Tng
fidhd.; yel' Tn udf.a l=,sh .ek
fi`æis lr n,k œg" t½jka w;frka Ø;a
fy` mÜ,a,s fyda keØ tfll= j;a neg½jka
w;frka l½ mdg keØ tfll= j;a ug
is‡fhd;a W! fidrd.;a tfll= ie‡hg Tng
.Kka .; yeÙ h÷÷hs lSf› h' 34,dnka o"
ööfyd|hs" Tn lS f,i is³f›jd÷÷hs ms<s;=re
³Ú' 35tfy;a" ,dnka tæk t½jkaf.ka
jhsr• iy mÜ,a,s jeÛKÏ Wka o" t½
fokÜkaf.ka Ø;a iy mÜ,a,s iys; ish® i;=ka
o" iܳ mdg weØ Wka o" neg½jkaf.ka l½
mdg weØ ish® i;=ka o fjka lr" ;u mÜ;=ka
yg ndr ¡ 36cdfld’f.ka fjka j ;=ka ækla
³r .uka flf<a h' cdfld’ o ,dnkaf.a bØú
neg½ /<j,a fm`IKh flf<a h'
 W;am;a;s 30-31
37 bkamiÜ cdfld’" ,s’fk`" ®ia iy
wdÈfudka hk .iaj,ska wuq o~q f.k"
tajdfha iÜo fmfkk f,i" mÛ ;Sre jYfhka
fmd;= .,jd" 38t½ neg½ /<j,a j;=r
fndkak wd œg" Wka bæúmsg" j;=r Trej,
tajd ;enqf› h' Wka o j;=r fndkak wd l,
m†‡ .eiÜ×' 39fufia ta i;a;=" o~q bæúfhys
m†‡ .eiS" .e’f.k" jhsr• jeÛKÏ" Ø;a iy
mÜ,a,s weØ megjqka “ys l<y' 40miÜj Tyq
neg½jka fjka lr ,dnkaf.a /f<a is‡ l½
mdg jQ o" jhsr• jeÛKd jQ o i;=ka foig
Tjqka yefr›f› h' wer;a Tyq ;udf.a m†‡"
,dnkaf.a i;=ka iuó –Y% fkdlr" Wka fjka
fldg ;e” h' 41;jo" Tyq" jvd YlaØu;a
i;=ka m†‡ .ik ieu œg u" o~q bæúfha
.e’.kak ms×i" i;=ka bæúfha j;=r Trej,
tajd ;e” h' 42tfy;a" i;a;= fn,ySk j
is‡fh` k•" Tyq ta o~q fkd;e” h' fufia
Ùøfuka fn,ySk i;a;= ,dnkaf.a jQ y'
YlaØu;a jQfj` cdfld’f.a jQ y' 43fuf,iska
cdfld’ wØYhska Okj;a œh' Tyqg fndfy`
t½ neg½ /<j,a o °i °iSyq o TÛfj` o
fldg½fj` o jQ y'
cdfld’ m,dhdu
31 ööcdfld’ wfma mshd i;= ish,a,
meyer.;af;a h' wfma mshd i;= fohska
Tyq ;u ish® i•m;a ,nd .;af;a h÷÷ Ùhd
,dnkaf.a mÜ;=ka ÙhkÜ cdfld’g weis×'
2
wer;a ;ud flfrys Tyq l,ska fuka ms%h
ukdm fkd jQ nj ,dnkaf.a uqyq×ka u
cdfld’g fmkS .sfha h' 3;jo" i–¹Kka
jykafia Tyqg l;d fldg" ööTf’
mshjrekaf.a foaYhg" Tf’ kEhka fj;g
wdmiÜ hkak' uu o Tn iuó is‡–÷÷hs j°<
fial'
4 tœg cdfld’" rdfl,a iy f,hd fj;
m×jqvhla hjd" ;udf.a i;=ka is‡
ms†gÚhg Tjqka le|jd" 5ööTf’ mshd ud
flfrys l,ska fuka ms%h ukdm fkdjk nj
Tyqf.a uqyq×ka ug fmfka' tfy;a" udf.a
mshdf.a foœhka jykafia ud iuó jev
is‡k fial' 6;jo" udf.a uq½ YlaØh fhd°
ud Tf’ mshdg fiajh l< nj Tn okakyq h'
7
tfy;a" Tf’ mshd ud rjgd" udf.a l=,sh oi
jdrhla fjkia flf<a h' tfy;a" ug kmÜrla
31'13 W;a 28'18-22
34
Ùøug foœhka jykafia Tyqg bv kܳka
fial' 8öTf’ l=,sh mÜ,a,s jeÛKÏ i;=kah÷hs
Tyq lS œg i;a;= ish,af,` u mÜ,a,s jeÛKÜ
megjqka .eiQ y' öTf’ l=,sh jhsr• jeÛKÏ
i;=kah÷hs Tyq lS œg i;a;= ish,af,` u
jhsr• jeÛKÏ megjqka .eiÝ y' 9fuf,i
foœhka jykafia Tf’ mshdf.a i;=ka /f.k
ug ³ka fial'
10 öö;jo i;=ka .e’.kak ld,fha ¡ uu
isysfkka" fk;a fhdud ne¬ œg fujekakla
懖( tk•" fokÜka iuó m†‡ .ik
neg½fj` ish,af,` u jhsr• jeÛKÏ" mÜ,a,s
iy Ø;a we;af;` jQ y' 11tœg foœhka
jykafiaf.a ´;hd isysfkka ug l;d
lr–ka" öcdfld’÷ Ùhd ud weu;=fjka" uu o"
öuu fuys h÷ Ùhd ms<s;=re ³Ú–' 12tœg Tyq"
öfokÜka iuó m†‡ .ik ish® neg½jka u
jhsr• jeÛKÏ" mÜ,a,s iy Ø;a iys; i;=ka
nj fk;a fhdud n,kak' tfia jkafka"
,dnka Tng lrk ish,a, ud ³Û fyhsÚ'
13
Tn isysjgk ia:•Nhla wdf,am lr" ug
Ndrhla fmdfrdka³ jQ ia:dkh jk
fnf;,ays ¡ m%ldY jQ foœhka jykafia uu
h' ±ka keósg" f• foaYfhka msg;a •" kÜU
Wmka foaYhg wdmiÜ hkak÷ Ùhd lSf› he÷÷hs
Tjqkag ie< flf<a h'
14 tœg rdfl,a iy f,hd ms<s;=re
fo–ka" ööwfma mshdf.a .Dyfhys wm fjkÜfjka"
;j h• Ùis fldgila fy` Wreuhla fy`
Øf’ o@ 15Tyq wm wuq;a;ka fuka i,lkjd
fkdf› o@ ukao" Tyq wm œl=Kd we;' wfma
i•m; o hig ldoud we;' 16;jo" foœhka
jykafia wfma mshdf.ka /.;a ish® i•m;
wfma há wm orejkaf.a h' ±ka bØka foœhka
jykafia hula Tng j°< fiala k• th bÛ
lrkake÷÷hs lSfj` h'
17 tœg cdfld’ o iÝ°k• j" ;u mÜ;k = a yd
NdÈhdjka TÛjka msg kxjd" 18fufid-
fmdf;a – hdfjys ¡ ;ud ys – lr.;a t ½
neg ½ /<j,a o" Wmhd.;a ish® i•m;a o"
;udf.a i;=ka o olaldf.k ldkdka foaYfha
;u mshd jk Bidla fj; hk ms×i
Úla–×'
19 ,dnka ;udf.a neg½jkaf.a f,`u
lmkakg f.dia is‡h ¡ rdfl,a ;u mshdg
whsØ l=, foaj;d rEm fidrd .;a;d h'
20
cdfld’ ;ud m,dhk nj wr—h cdØl
 W;am;a;s 31
21
,dnkag fkd±kajQfhka" Tyq /jˆ h' fufia
cdfld’ ;ud i;= ish,a, iuó m,df.dia
hÜmˆ
% ia k• .x.dfjka tf;r •" .s,h
s oa lkao
n,d .sfha h'
,dnka cdfld’ ®yqne| hdu
22 ;=ka jk æk cdfld’ m,d.sh nj
,dnkag okajk ,¡' 23Tyq ;ud leÛj ish msúi
/f.k" i;a ækla cdfld’ ®yqne| f.dia
.s,shoa lkafoa ¡ Tyqg <ód œh' 24;jo" rd;%s udisl Tima •u ug ±ka we;e÷÷hs lSjd h'
ld,fha ¡ foœhka jykafia" iajmakhÙka
wr—h cdØl ,dnka fj; me–K" Tyqg l;d
fldg" ööTn cdfld’g Ùisjla fkdÙhk
f,i m%f›i• jkake÷÷hs j°< fial' 25,dnka o
lkao Wv ish l|jqre ne| is‡ cdfld’
fj;g me–×fha h' ,dnka ish msúi iuó
l|jqre ne| is‡fha .s,shoa lkafoys h'
26 tœg Tyq cdfld’g l;d fldg" ööud
rjgd udf.a ´jreka lvqfjka ysrndrhg
.;a;jqka fuka /f.k hdfuka Tn ug
flf<a l=ula o@ 27Tn ryiska m,d.sfha uka
o@ ug fydfrka .sfha wehs@ mS%Ø f>`Idfjka
yd .Sfhka o ÙxÙ× rnka y•ka yd •Kd
kdofhka o Tn msg;a lr yeøug ug yeÙ
jk fia" ug fkd±kakÜf› uka o@ 28wer;a
udf.a uqKÏnqrka yd ´jreka isU.ekSug Tn
ug bv fkdyeúfhys h' fufia Ùøfuka Tn
msiafil= fuka yeisø we;' 29Tng ysxid
Ùøug ud w; n,h we;' tfy;a Bfha rdØ%fha
Tf’ mshdf.a foœhka jykafia ug l;d
lr–ka" ökÜU cdfld’g Ùisjla fkdÙhk
f,i m%f›i• jkake÷hs j°< fial' 30Tf’
mshdf.a .Dyh n,d hEug Tng n,j;a
wdYdjla weØ jQ Úid" msg;a j .sh nj uu
oÚ–' tfy;a" Tn ud i;= l=, foaj;d rEm
fidrd.;af;a uka±÷÷hs weiS h'
31 tœg cdfld’ Tyqg W;a;r fo–ka"
ööTn n,y;aldrfhka" Tf’ ´jreka udf.ka
meyer.kakg ;e;a lrØ hs Ùhd uu “h
jqfK–' 32tfy;a" Tn i;= l=, foaj;d rEm
hful= <ó Ø” Tng i•n f› o" ta
;eke;a;d ãj;=ka w;r fkdis‡hdf›' wm
msúi bæúmsg wm <ó weØ foa fidhd n,d"
Tng i;= foa .kake÷÷hs lS h' tfy;a" rdfl,a
ta l=, foaj;d rEm fidrd.;a nj cdfld’
±k is‡fha ke;'
33 tœg ,dnka cdfld’f.a l+vdrug
we;=½ œh' miÜj f,hdf.a l+vdrug iy ööf• ´jre udf.a ´jre há f• uqKn
fiaœldjka fofokdf.a l+vdr•j,g o we;=½ uqKÏnqfr` há f• isjqmdfj` udf.a isjqmdfj`
35
œh' tfy;a l=, foaj;d rEm Tyqg i•n fkd
• h' bkamiÜ Tyq f,hdf.a l+vdr–ka msg •"
rdfl,af.a l+vdrug we;=½ œh' 34wE ta
foaj;d rEm /f.k TÛjdf.a iEo,fha oud"
tajd Wv ys|f.k Wkakd h' ,dnka o
l+vdru ;=< fijQ kuq;a" tajd Tyqg i•n
fkd • h' 35wE ;u mshdg l;d lr–ka"
öö;d;a;d bæúfha ug keósg isˆug fkdyeÙ
•u .ek" Tn wi;=Û fkdjkak' ukao"
,dnka o ta rEm fijQ kuq;a tajd Tyqg i•n
fkd • h'
36 tœg cdfld’ ;æka frdia •" ,dnkag
neK je³fKa h' ööTn ud miÜmiafia fu;r•
f›.fhka ®yqne| taug ud l< je/oao l=ula
o@ ud l< wmrdOh l=ula o@ 37ud i;= ish,a,
Tn fidhd ne¬ kuq;a" Tn i;= Ùisjla
fidhd.;af;ys o@ hula fidhd.;af;ys
k•" th udf.a msúi yd Tf’ msúi bæúfhys
;nkak' tœg wm fofok w;r œÚYaph
Tjqkag ;SrKh l< yel' 38f• wjqre³ œiai
uu Tn iuó is‡fh–' Tf’ neg½ fokÜka
yd t½ fokÜkaf.ka Ùisfjl= .’id jQfha
ke;' wer;a Tf’ /<j," tl neg½fjla j;a
uu fkdlEfj–' 39;jo" j,a i;=ka urd±uQ
Tf’ isjm q djqka uu Tn fj; fkdf.kdfj–'
ta mdvqj" uu œ|ord.;af;–' ? ld,fha f› jd"
oj,a ld,fha f› jd" meyer.kakd ,o
i;=kaf.a jkaæh Tn uf.ka wh flf<ys h'
40
oj,a ld,fha ¡ wjq riakfhka o rdØ%
ld,fha ¡ YS;,fhka o uu jeyeø .sfh–'
Úkao mjd udf.a weiaj,ska neyer .sfha h'
41
Tf’ .Dyfhys ud œiÝ wjqre³ œiai fufia
.;œ×' Tf’ ´jreka fofok Úid wjqre³
oyy;rla o" Tf’ t½ neg½ m†‡ Úid
wjqre³ yhla o uu Tng fiajh flf<–'
tfy;a" Tn udf.a l=,sh oi jdrhla fjkia
flf<ys h' 42udf.a mshdf.a foœhka jykafia
o wdn%y•f.a foœhka jykafia o Bidla Nh
NlaØh jQ foœhka jykafia o ud iuó fkdis‡
fiala k•" Tn ±ka ud ysia wØka msg;a lr
yúkjd islr = ehs' tfy;a" foœhka jykafia
udf.a ³la mSvdj;a" udf.a w;aj, Y%uh;a ±l
Bfha ? Tng ;rjÛ l< fiale÷÷hs lSf› h'
cdfld’ yd ,dnka w;r .sœiqu
43 tœg ,dnka o cdfld’g ms<;s r= e fo–ka"
Ï fq r` udf.a
 W;am;a;s 31-32
h' Tng fmfkk ish,a, o udf.a h' bØka f•
´jrekag;a" Tjqka “ys l< Tjqkaf.a
orejkag;a wo æk ud œiska l=ula l< yeÙ
o@ 44tneœka" tkak" Tn;a uu;a .sœiÜula
msysÛjd .Úuq' th Tn;a ud;a w;r
idlaIshla ms×i f› jd·÷÷hs lSf› h'
45 miÜj cdfld’ .,la /f.k
isysjgkhla fuka th isfg›f› h' 46Tyq
th isÛjd" ;u msúi wu;d" öö.,a
/ialrkake÷÷hs lSfjka T›yq .,a f.k"
f.dvla .id" th u; jdŠ •" wdydr
wkÜNj lf<` h' 47,dnka Bg;a
fc.È -idy´;d hhs k• flf<a h' tfy;a
cdfld’ Bg .,afhaoa Ùhd k• flf<a h'
48
bkamiÜ ,dnka l;d fldg" ööf• .,a
f.dv" wo Tn;a ud;a w;r idlaIh s la ms×i
f› jd ·÷÷hs lS h' tneœka Bg .,afhaoa hk
kduh fok ,¡' 49;j³rg;a Tyq l;d lr–ka"
ööwm fofokd tÙfkldf.ka fjka jQ l,
i–¹Kka jykafia Tn;a ud;a foi
iÜmølaIdfjka n,d is‡k fiala jd ·÷÷hs
lSf› h' tneœka ta .,a f.dvg –iamd hk
kduh fok ,¡' 50kej; Tyq l;d fldg"
ööTn udf.a ´jrekag fjkial• lf<d;a"
Tn udf.a ´jrekag wu;r j fjk
NdÈhdjka mdjd.;fyd;a" Ùisfjl= wm
iuó fkdis‡h;a foœhka jykafia Tn;a
ud;a w;r idlaIsldrhdKka nj isys
lrkak' 51Tn;a ud;a w;r f.dv .eiÝ f•
.,a f.dv;a" f• isysjgkh;a foi fyd¢ka
n,kak' 52kmÜrla lrkÜ i|yd ud f• .,a
f.dv miÜ lr Tn fj; fkd tk njg;a"
Tn o f• .,a f.dv iy isysjgkh miÜ
lr ud fj; fkd tk njg;a f• .,a f.dv
idlaIshla f› jd ·' f• isysjgkh
idlaIhs la f› jd· 53;jo" wdn%y•f.a foœhka
jykafia o" kdfy`Èf.a foœhka jykafia o
wm w;r œÚYaph lrk fiala jd ·÷÷hs lSf› h'
cdfld’ o ;u mshd jk Bidla Nh NlaØh jQ
foœhka jykafiaf.a kdufhka æjqre•
³kafka h' 54bkamiÜ Tyq lkao u; hd.
mÝcdjla ms´ miÜ" wdydr wkÜNj Ùøug ish
msúi lef|›f› h' T›yq o wdydr wkÜNj
fldg lkao u; uq½ rdØ%h u .; l<y'
55
,dnka o Woh w®hu keósg ;u uqKÏnqrka
yd ´jreka isUf.k Tjqkag wdisú m;d"
msg;a • ;udf.a .Dyhg wdmiÜ .sfha h'
32'12 W;a 22'17
36
cdfld’ tai› yuq •ug iQ°k• •u
32 cdfld’ ;u .uk hk œg" Tyqg
foœhka jykafiaf.a ´;fh` uqK-
.eiÜKdy' 2Tyq Tjqka ³Û œg" ööf• foœhka
jykafiaf.a fiakdj h÷÷ Ùhd ta ia:dkhg
uykhs• hk ku ;e” h'
3 ;jo" Tyq taf°• foaYfha fiahÈ
s rf† ;u
fidfydhÜre jk tai› fj; ;udg fmrÛfjka
´;hka he• h' 4Tyq Tjqkag wK lr–ka"
öökÜU,d udf.a iajd—ka jk tai›g l;d
fldg" öTf’ °ihd jk cdfld’ fufia
Ùhkafka h( uu ,dnka iuó kej;S" fuf;la
tys is‡fh–' 5;jo" .jhka o fldg½jka o
t½ neg½ m†‡ o ±isoiÜka o ug we;' Tn
bæúfhys m%idoh ,nk ms×i uu udf.a
iajd—ka yg ±ka•ug fuu m×jqvh tj–÷hs
ie< l< hÜ;= he÷÷hs lSf› h'
6 ´;fh` cdfld’ fj; wdmiÜ œ;a" ööwms
Tn fidfydhÜre jk tai› fj; .sfhuq" Tyq
o Tn yuq •ug tkafka h' wer;a Tyq iuó
ydrishhl msúila is‡Ø÷÷hs lS y' 7cdfld’
wØYhska “h• le<™×' Tyq ;ud leÛj is‡
msúi o t½ neg½ m†‡ o .j m†‡ o TÛjka
o lKavdh• follg fn°" 8öötai› h• œgl
tl lKavdhula fj; me–K" Bg myr
³kafkd;a" bØú wÚla lKavdhug .e<•
h; yeÙ h÷÷hs is;S h'
9 cdfld’ ;j³rg;a l;d lr–ka" ööud
msh wdn%y•f.a foœºÚ" ud msh jQ Bidlaf.a
foœºÚ" öTf’ foaYhg o Tf’ Ç;Ska fj; o
wdmiÜ hkak" uu Tng hi biÜre i,ika-
fk–÷hs ug j°< iajd—Ú" 10Tn jykafiaf.a
°ihd jk ud yg mEjd jQ ish®
lreKdj yd œYajdijka;lu ,e”ug ud
iܳiafila fkdfj–' ukao" ud f•
fcdÈ°fkka tf;r jQfha udf.a ierh‡fha
wdOdrfhka muK h' tfy;a" ±ka ud
lKavdh• folla • we;' 11Tn jykafia
lreKdlr" udf.a ify`orhdf.a n,fhka"
tai›f.a wØka" ud uq°.; uekj' Tyq wm
fj; me–K ug;a" ujqjrekag;a" orejkag;a
myr foØ hs uu Tyqg “h fj–' 12wer;a" öuu
Tng we;af;ka u biÜre i,ikafk–" Tf’
fm<m; o uqyqfoa je,s fuka .KÚka œYd,
jk f,i jeŠ lrkafk–÷ Ùhd o Tn
jykafia j°< fiale÷÷hs mejiS h'
 W;am;a;s 32-33
13 Tyq fufia mjid tu rdØ%h tys .;
lr" ;u fidfydhÜre jk tai› yg ;ud <ó
ØnqKÏ fohska ;E.a.la o f;`rd .;af;a h' ta
;E.a. k•( 14t½ fokÜka foishhla o t½jka
œiaila o neg½ fokÜka foishhla o neg½jka
œiaila o 15Ùú fok Tgq fokÜka Øyla yd
Wkaf.a jiaika o t< fokÜka i;<sila o
f.dkÜka oyhla o fldg½ fokÜka œiaila yd
fldg½jka oyhla o jQ y' 16bkamiÜ Tyq f•
rxpq" fjka" fjka jYfhka ;u fufylrejkag
ndr ¡" öökÜU,d rxpqfjka rxpqj wE;a lr ug
fmrÛj hkake÷÷hs lSf› h'
17 ;jo" Tyq" uq,ska u .sh fufylre
wu;d" ööudf.a fidfydhÜre tai› Tn yuq •"
öTn ldf.a ljq o@ Tn hkafka fldfya o@
Tng fmrÛj olaldf.k hk f• i;a;=
ldf.a o@÷ Ùhd weiÝ œg" 18öf• i;a;= Tn
ify`or cdfld’f.a h" ud iajd—ka jk
tai› fj; Tyq tjk ;E.a.Ù' wer;a Tyq o
wm miÜmiafia tkafka h÷hs Ùhkake÷÷hs wK
flf<a h' 19fufia Tyq fojeÚhdg;a"
;=kajeÚhdg;a" i;=ka rxpq olaldf.k .sh
ish,a,kag;a wK lr–ka" öökÜU,dg tai›
uqK.eiÜKÏ œg Tyqg fuf,i Ùhkak'
20wer;a" öTf’ fiajl cdfld’ wmg msÛmiska
tkafka h÷ Ùhd o mjikake÷÷hs lSf› h' ukao"
öug fmrÛj hjk ;E.af.ka Tyqf.a is;
ækd.;a miÜ ug Tyq uqK.efikak yeÙ jkÜ
we;e hs o" tœg" Tyq ud ms<s.kafka h÷hs o
Tyq is;S h' 21fuf,i Tyq ;udg fmrÛj
;E.s yeúh kuq;a Tyq ta rdØ%h l|jqfrys .;
flf<a h'
cdfld’f.a woaN+; fmdrne¡u
22 ta rdØ%fha Tyq keósg" ;udf.a
NdÈhdjka fofok o fiaœldjka fofok o
mÜ;=ka tfldf<diafok o /f.k c’fndla
k• f;dÛfmdf<ka tf.dv œh' 23Tyq Tjqka
/f.k .óska tf.dv l< miÜ" ;ud i;= foa o
tf;rg he• h' 24tfy;a cdfld’ ;Ú j
is‡fha h'
tœg tla;rd –Úfila" myka jk ;=re
Tyq iuó fmdrne¡ h' 25ta ;eke;a;d o
cdfld’f.ka ;udg ch fkd,efnk nj ³Û
œg" Tyqf.a l,jd ika•hg myrla .eiS h'
tœg Tyqf.a l,jd ika•h œika• œh' 26ta
;eke;a;d o" öömyka f›.k tk neœka ug
32'24-26 fydis 12'3-4 32'28 W;a 35'10 32'29 •rd 13'17-18
37
hkak yúkake÷÷hs lS œg cdfld’" ööTn ug
wdYSÈjdo lf<d;a –i uu Tng hkak
fkdyúkafk–÷÷hs W;a;r ³Ú' 27tœg ta
;eke;a;d" ööTf’ ku l=ula ±÷÷hs weiÝ œg Tyq
o" ööcdfld’÷÷ hhs lSfhka" 28öö–kau;= Tn
cdfld’ fkdjkÜ we;' Tn foœhka jykafia
yd ukÜIHhd iuó fmdrn° ch.;a neœka
Tf’ ku bYardfh,a jkafka h÷÷hs lS h'
29
cdfld’ l;d fldg" öölreKdlr Tf’
ku o ug Ùhkake÷÷hs b,a,S h' tœg Tyq"
ööTn" udf.a ku wikafka uka±÷÷hs Ùhd
cdfld’g tys ¡ wdYSÈjdo flf<a h'
30 ööud foœhka jykafia uqyqKg uqyqK
,d ³Û miÜ;a udf.a ãœ;h ;ju;a wdrlaId •
we;÷÷ Ùhd cdfld’ tu ia:dkhg fmkÜfh,a
hhs ku ;e” h' 31Tyq o fmkÜfh,a miÜ lr
hoa¡" br W°œh' ;udf.a l,jfha f›okdj
Úid Tyq fldr.i–ka .sfha h' 32f• isoa•h
Úid bYardfh,a ck;dj l,jd ika•h u;
jQ uia f.dnh wo olajd wkÜNj fkdlrØ' ta
ukao" cdfld’ myr ,oafoa l,jfha tu
ika•hg neœÚ'
cdfld’ tai› yd iu .s •u
iu.
33
cdfld’ fk;a Tijd ne¬ œg"
mܳuhÙ" tai› o Tyq iuó
ydrishhl msúila o tkÜ æˆ h' tœg Tyq
f,hd" rdfl,a iy fiaœldjka fofok w;r
orejka fn° ¡" 2fiaœldjka iy Tjqkaf.a
orejka biairyska isfg›f› h' Tjqkag
msÛmiska f,hd iy wef.a orejka o Tjqkag;a
msÛmiska rdfl,a iy fc`fima o isfg›f› h'
3
cdfld’ o Tjqkag fmrÛj f.dia" ;u
fidfydhÜrd fj; me–fKk f;la i;a jrla
“ug ke— jekafoa h' 4tœg tai› Tyq
yuq•ug æj f.dia Tyq n°f.k" Tyqf.a f.,
je<|f.k Tyq isU.;af;a h' miÜj T›yq
w~kakg jQ y' 5tai› fk;a Tijd ne¬ œg"
ia;S%ka yd orejka ±l" ööTn iuó is‡k f•
wh ldf.a ±÷÷hs weiÝ œg" cdfld’ ms<s;=re
fo–ka" ööfoœhka jykafia Tf’ °ihd yg
lreKdj md ³ka orefj` h÷÷hs lS h' 6tœg
fiaœldfj` o Tjqkaf.a orefj` o <óg
me–K" wdpdr l<y' 7f,hd ;u orejka
iuó me–K wdpdr l< miÜ fc`fima iy
rdfl,a o <óg me–K wdpdr l<y'
8 tœg tai› cdfld’g l;d fldg" ööug
 W;am;a;s 33-34
yuq jQ f• i;=ka ish,a,ka u l=ula ms×i ±÷÷hs
weiÝ œg" ööudf.a iajd—ka bæúfhys wkÜ.%yh
,e”u ms×i he÷÷hs Tyq W;a;r ³Ú' 9tl,
tai› l;d fldg" ööud fidfydhÜr" ug
Wjukd ;r• we;' Tng whsØ foa Tn u ;nd
.kake÷÷hs lSf› h' 10tœg cdfld’ Tyqg
W;a;r fo–ka" öötfia fkd f› jd" lreKdlr
Tn bæúfhys uu Tf’ m%idoh ,æ• k•" ud
wØka udf.a ;E.a. ms<s.kak' Tn ud
idorfhka ms<s.kafkys k•" ug Tf’ uqyqK
±lSu yúhg foœhka jykafiaf.a uqyqK
±lSu yd iudk h' 11tneœka" lreKdlr
Tn fj; f.kd udf.a Ø<sKh ms<s.kak'
ukao" foœhka jykafia ug lreKd mE
neœka ug Wjukd ;r• we;e÷÷hs Ùhd Tyqg
fm/;a; lf<ka tai› th ndr.;af;a h'
12 miÜj tai›" ööwms .ukg msg;a j huq'
uu Tng fmrÛj hkafk–÷÷hs lS œg" 13cdfld’
o ms<; s r
= e fo–ka" ööorejka iÜlu= dr nj;a"
me‡hka iys; neg½ m†‡ yd .j m†‡ ug
weØ nj;a iajd—kag fmfka' tl ojila j;a"
–ÚiÜk"a muKg jvd blauka lr i;=ka
±lalf= jd;a uq½ /< ueø hkÜ we;'
14
lreKdlr" udf.a iajd—yq Tyqf.a °ihdg
fmrÛj fh;a jd' ug biairyska hk .jhkag
yd orejkag h; yeÙ m%udKhg" fiahÈ s ys
udf.a iajd—ka fj; me–fKk f;la fy–ka
fy–ka .uka lr uu tkafk–÷÷hs lSf› h'
15 tœg tai› l;d fldg" öötfia k• ud
iuó is‡k msúfika iuyr fofkl= Tn
iuó kj;d,–÷÷hs lS œg cdfld’ o"
öötjekakla l=ug o@ ug Wjukd ud
iajd—kaf.a m%idoh muKÙ÷÷hs W;a;r ³Ú'
16
bkamiÜ tæk tai› fiahÈ s n,d wdmiÜ .sfha h'
17
tfy;a cdfld’ iÜlafld;a olajd f.dia"
;ud u f.hla bæ fldg" ish .jhka i|yd
uvq ;ekS h' tneœka tu ia:dkhg iÜlfa ld;a
hk ku ;nk ,¡'
18 fuf,i cdfld’ fufidfmdf;a–hdf›
isg wdmiÜ wjq;a ldkdka foaYfha fIfl•
kÜjrg iÜfjka iem;a j" kÜjr bæúfhys ish
l|jqr ne£ h' 19;jo Tyq fIfl•f.a msh jQ
ydfudÈf.a mÜ;%hkaf.ka" ish l|jqr msysfgjQ
“• lene,a, ú¡ ldis ishhla f.jd –,g
.;af;a h' 20tys Tyq mÝcdikhla bæ lr" Bg
bYardfh,ays foœhka jykafia hk wÈ:h weØ
öt,a-tf,`fya-bYardfh,a÷ hk kduh ;e” h'
33'19 fc`IÜ 24'32á fcdy 4'5
38
cdfld’f.a ³j ´IKh lr kÜ ,e”u
lrk
34 cdfld’g °j f,hd ,enQ ³j jk ¡kd"
foaYfha ldka;djka yuq•ug Úlau
.shd h' 2tœg foaYfha w•mØ jQ" ys•h cdØl
ydfudÈf.a mÜ;"a fIfl• wE ±l" wE meyerf.k
f.dia wE iuó ie;mS" wE ´IKh flf<a h'
3
Tyqf.a is; o cdfld’f.a ³j jk ¡kd
flfrys ;æka we¡ .sfhka" Tyq ;re×hg
fm• lr" wE wiajeiS h' 4fIfl• ish mshd
jk ydfudÈg l;d fldg" ööf• ;re×h ug
“ú| fldg ,nd fokake÷÷hs b,a,S h'
5 Tyq ;u ³j jk ¡kd ´IKh l< nj
cdfld’ ±k.;af;a h' tl, Tyqf.a mÜ;=ka"
Tyqf.a .jhka iuó ;K ms†gÚfha is‡h
neœka" Tjqka tk f;la cdfld’ Úy~ j
is‡fha h' 6fIfl•f.a mshd jk ydfudÈ o
cdfld’ iuó l;d Ùøug Tyq fj; msg;a j
.sfha h' 7cdfld’f.a mÜ;h
% ka ;K ms†gÚfhka
me–× miÜ T›yq fuh wid" l•md •
fl`mdœIag jQ y' ukao" fIfl•" cdfld’f.a
³j ´IKh Ùøfuka bYardfh,a ckhd w;r
fkdlghÜ;= ieyeislula l< fyhsÚ'
8
ydfudÈ o Tjqka iuó l;d lr–ka" ööudf.a
mÜ;% fIfl•" Tf’ æh×hg fm• ne| is‡hs'
weh Tyqg NdÈhdj fuka mdjd fok f,i uu
wheo is‡–' 9wer;a" Tn wm iuó œjdy
.sœiÜ• lr.kak' Tf’ ´jreka wmg ¡" wfma
´jreka Tn .kak' 10fuf,i Tng wm iuó
jdih l< yel' rg o Tn bæúfhys we;' tys
jdih fldg" Úoyfia fj<fy<¹• lr
j;=ms‡ whsØ lr.kake÷÷hs lS h'
11 tœg fIfl• wef.a mshdg yd wef.a
fidfydhÜrkag l;d fldg" ööTn yeu ug
lreKdj fmkajkÜ uekj· Tn udf.ka hula
b,a,kakyq o" th uu fokafk–' 12;re×h
ug NdÈhdj fldg fokakyq k•" b;d œYd,
°hdohla yd ;E.s fn`. udf.ka b,a,kak"
Tn udf.ka b,a,k «kE u fohla uu Tng
fokafk–÷÷hs lSf› h'
13 fIfl•" Tjqkaf.a ify`oø jk ¡kd
´IKh l< neœka cdfld’f.a mÜ;%fh` o
fIfl• iy Tyqf.a mshd jk ydfudÈg
lm‡ f,i W;a;r ³kay' 14ööwmg funº
fohla l< fkdyel' wpÈufÃæ; flfkl=g
wfma ify`oø ¡u wmg Úka°jÙ' 15tfy;a
Tn w;r iEu msú–fhla u pÈufÃæ; • wm
 W;am;a;s 34-35
yd iudk jkakyq k•" Tn Ùhk foag wmg
tló œh yel' 16tœg wfma ´jreka ¡ Tf’
´jreka wms .kafkuq' wer;a wms Tn iuó
jdih lr–ka tl ck;djla jkafkuq'
17
tfy;a Tn pÈufÃæ; •u .ek wmg
weyq•lka fkdfokakyq k•" wms wfma ³j
/f.k hkafkuq÷÷hs lSfj` h'
18 Tjqkaf.a lSug ydfudÈ iy Tyq mÜ;a
fIfl• leueØ jQ y' 19;reKhd o cdfld’f.a
³jg we®• j is‡ neœka" Tyq o fh`â; foa
Ùøug mud fkd • h' ;jo" Tyq ;u mshdf.a
.Dyfha b;d u jeo.;a ;eke;a;d œh'
20 tneœka ydfudÈ iy Tyq mÜ;a fIfl•"
kÜjr jdi,a f°rÛjg wjq;a" kÜjr jeishka
iuó l;d lr–ka" 21ööf• –ÚiÜka wmg
ys;j;a h' tneœka rfgys mæx„ •" tys
Úoyia j hkak tkak Tjqkag bv yúuq'
n,kak" rfgys Tjqkag;a iEfyk ;r• bv
we;' wms Tjqkaf.a ´jreka NdÈhdjka fldg
f.k" wfma ´jreka Tjqkag fouq' 22tfy;a"
wm iuó tlg jdih lr tl fikóla
•ug ta –ÚiÜka leueØ jkafka" wm w;r
is‡k iEu msú–fhl= u" Tjqka pÈufÃæ; •
weØ f,i" pÈufÃæ; jqjfyd;a muK h'
23
Tjqkaf.a .j m†‡ o Tjqkaf.a jia;=j o
Tjqkaf.a ish® i;=ka o wfma fkdjkafka o@
tneœka wms Tjqka yd tló fjuq' tœg T›yq
wm iuó jdih lrkafk` h÷÷hs lS y'
24
jdi,a f°rÛfjka msg jQ ish,af,` u
ydfudÈg iy Tyq mÜ;a fIfl•g weyq•lka
³kay' fuf,i jdi,a f°rÛfjka msg jQ ish®
u msú– pÈufÃokh lrkÜ ,enQ y'
25 ;=ka æklg miÜ" Tjqka ;ju;a
;=jd<j,ska f›okd œ¢k l,ays" cdfld’f.a
mq;=ka fofofkl= jk" is–fhdka iy f,•
hk ¡kdf.a ify`orfh`" ;u lvq /f.k"
ryiska kÜjrg jeo" ish® msú–ka urd±uQ y'
26
;jo" T›yq ydfudÈ iy Tyq mÜ;a fIfl• o
lvq myúka urd" fIfl•f.a f.hska ¡kd
/f.k msg • .shy' 27cdfld’f.a mÜ;%fh` o
;=jd< ,enQjka msgg mek myr ¡ kÜjr
fld,a,lE y' ukao" Tyq ;u fidfydhÜø
´IKh l< fyhsÚ' 28T›yq Tjqkaf.a t½
neg½ m†‡ o .j m†‡ o fldg½jka o kÜjr
yd ms†gÚfha ;enQ foa o 29Tjqkaf.a jia;=j o
.;af;` h' Tjqkaf.a ish® u l=vd orejka o
NdÈhdjka o w,a,df.k" Tjqkfa .a f.j, ØnQ
35'1 W;a 28'11-17
39
ish,a, o fld,a,lE y'
30 tœg cdfld’ is–fhdkag iy f,•g
l;d fldg" ööf• foaYfha jeishka jk
ldkdÚjreka iy fmúiaisjreka w;r" ud
³.|la fuka ms<sl=,g ,la Ùøfuka kÜU,d
ug f,dl= wjevla lr Øf’' ug we;af;a
.KÚka iܽ msúiÙ' tneœka Tjqka ug
œreoaO j tl fmruqKla f.k" ud urdoukÜ
we;' fufia udf.a uq½ mjq,;a uu;a œkdY •
hkafkuq÷÷hs lS h' 31tœg T›yq W;a;r fo–ka"
ööTyq wfma ify`oúh fjiókl f,i
ie,lSu yú ±÷÷hs weiÝ y'
cdfld’g wdYSÈjdo Ùøu
35 foœhka jykafia cdfld’g l;d
fldg" öökeósg" fnf;,a lrd f.dia"
tys mæx„ jkak" kÜf˜ fidfydhÜre
tai›f.ka kÜU m,dhoa¡ kÜUg oÈYkh jQ
foœhka jykafiag mÝcdikhla tys
idokake÷÷hs j°< fial' 2tœg cdfld’ ;u
mjqf,a jeishka yd ;ud iuó is‡ ish,a,ka
wu;d" ööTn <ó weØ œfoaYSh foaj;d rEm
bj;a fldg" mœ;% •f• j;ams<sfj;a lr"
Tf’ weº• udre lr.kak' 3tœg wms keósg
fnf;,a lrd huq" udf.a wdm°f› ojfia ¡ ug
weyq•lka ³ka" ud .sh .sh ;ek ud iuó
jev is‡ foœhka jykafiag uu tys ¡
mÝcdikhla idokafk–÷÷hs lSf› h' 4Tjqka o"
;uka <ó ØnQ ish® u œfoaYSh foaj;d rEm
yd Tjqka me<| yqka lÈKdNrK o
cdfld’g ³ka œg Tyq fIfl• k• ia:dkh
wi, ØnQ wdf,`k .i hg tajd ieó• h'
5 T›yq hkak .sfh` h' tfy;a Tjqka wjg
ØnQ k.rj, jeishka “fhka ;eØ.;a neœka
Ùisfjla cdfld’f.a mÜ;%hka ®yqne|
fkd.sfh` h' 6fufia cdfld’ o Tyq iuó
is‡ ish® fikó o ldkdka foaYfha ¬ia
fyj;a fnf;,a k• ia:dkhg me–×fh` h'
7
tys ¡ Tyq mÝcdikhla ;kd" tu ia:dkhg
t,a-fnf;,a hk ku ;e” h' ukao" Tyq ish
fidfydhÜrd fjØka m,dhk œg" tys ¡
foœhka jykafia Tyqg oÈYkh jQ neœÚ'
8
;jo" frfnldf.a Ùú uj jQ fofndrd u<
neœka" weh fnf;,a k• ia:dkhg my<ska
wdf,dak .i hg N+u°k lrkÜ ,enqjd h'
tneœka Bg w,af,dka-ndl=;a hk ku fok
,oafoa h'
 W;am;a;s 35-36 40
9 cdfld’ fufidfmdf;a–hdfjka fufia tmj;a ie< œh'
yeø tk œg foœhka jykafia kej;;a Tyqg
oÈYkh • wdYSÈjdo l< fial' 10Wka cdfld’f.a mq;%fh`
jykafia Tyqg l;d fldg" öökÜf˜ ku ^1 jxYd( 2(1-2&
cdfld’ h' tfy;a –kamiÜ kÜf˜ ku cdfld’g mÜ;f% h` f°f<diafofkla is‡hy'
cdfld’ hhs yºkajkÜ fkd,en" kÜf˜ ku 23
f,hdf.a mq;f% h` k•" cdfld’f.a l=®º,d
bYardfh,a jkafka h÷÷hs j°< Úid Tyqg jk rEnka" is–fhdka" f,•" cÏ°" biaidlÈ iy
bYardfh,a hk ku ;nk ,¡' 11;j³rg;a idnqf,dka h' 24rdfl,af.a mÜ;f% h` k•
foœhka jykafia Tyq wu;–ka" ööuu ish® fc`fima iy fnkac–ka h' 25rdfl,af.a
n,eØ foœhka jykafia fj–' kÜU iuDoaO •" fiaœldj jk “,aydf.a mÜ;f% h` k• °ka iy
jÈOkh jkak' kÜfUka cdØhla yd cd;Ska kma;,S h' 26f,hdf.a fiaœldj jk Ys,m a df.a
iuq°hla “ys jkafk` h' kÜUg °j rcjre mÜ;f% h` k• .doa iy wdfIÈ h'
mjd Wmækafk` h' 12uu wdn%y•g iy fufidfmdf;a–hdf› ¡ cdfld’g °j Wmka
Bidlag ³ka foaYh kÜUg fokafk–á kÜfUka Tyqf.a mÜ;f% h` fudjqyq h'
miÜj kÜf˜ fm<m;g th fokafk–÷÷hs j°rd
13
Wka jykafia Tyq iuó l;d l< ia:dkfha Bidlaf.a urKh
¡" Tyq fjØka bj;a j .sh fial' 14bkamiÜ
cdfld’ Wka jykafia iuó l;d l< 27 cdfld’ o wdn%y• iy Bidla
ia:dkfhys isysjgkhla" tk•" .,ska l< ;djld,sl j mæx„ jQ wdf,`k wrU fyj;a
isysjgkhla bæfldg" th u; mdkSh mÝcdj ÙÈh;a-wÈnd fyj;a fyfn%dka k• ia:dkfha
TmamÜ fldg f;,a o j;a flf<a h' 15;jo" Bidla fj; me–×fha h' 28Bidlaf.a jhi
foœhka jykafia ;ud iuó l;d l< wjqre³ tlish wiÝjla jQfhka 29Tyq æ.dhÜ
ia:dkhg Tyq fnf;,a hk ku ;e” h' j<¹ mÝÈK uy® jhfia ¡ –hf.dia ;u
uq;=ka–;a;ka yd tlaœh' Tyqf.a mÜ;h
% ka jQ
rdfl,af.a urKh tai› iy cdfld’ Tyq N+u°k l<y'
16 T›yq fnf;,a isg Úlau .shy' tfy;a tai›f.a fm<m;
Tjqka tm%d;a k• ia:dkhg me–fKkakg ^1 jxYd( 1(34-37&
u|la ³r Ø“h ¡" rdfl,ag m%ij f›okd weØ
•" th W.% œh' 17fuf,i wE W.% f,i m%ij
f›okd œ¢k œg" œkakUq ud;dj wEg l;d 36
tai› fyj;a taf°•f.a fm<m; fufia h'
2
Tyq ;u NdÈhdjka irK mdjd.;a-
f;a ldkdksh ia;S%ka w;=úka h' fudjqyq k•
fldg" öö“h fkdjkak" Tng ,efnkafka ;j;a
ys;a;Sh cdØl tf,dkaf.a ³j jQ wd°" ys•h
mq;f% hla h÷÷hs lSjd h' 18tfy;a" rdfl,a u<d h'
cdØl Ysfnfhdkaf.a ³j jQ wkdf.a ³j jk
wE mK wæk œg Tyqg fnka-«Ú hk ku Tfyd,sndud 3iy fkndfh`;af.a ifydaoø
;enQ kuq;a Tyqf.a mshd Tyqg fnkac–ka Ùhd jQ o" bIaudfh,af.a ³j jQ o ndfiu;a h'
k• flf<a h' 4tai›g °j" wd°f.ka t,smia o" ndfiu;af.ka
19 fufia rdfl,a u< miÜ" tm%d;a fyj;afrjqfh,a o" 5Tfyd,sndudf.ka fcjqIa o"
fn;af,fyug hk udÈ.fhys wE N+u°k lrkÜ c,d• o" fl`rd o Wmkay' ldkdka foaYfha ¡
,enqjd h' 20cdfld’ o wef.a fidfydk msg tai›g °j Wmka Tyqf.a mq;%fh` fudjqyq h'
isyj s gkhla bæ flf<a h' wo olajd u 6 tai› ;u NdÈhdjka o mÜ;%hka o
rdfl,af.a fidfydk u; isyj s gkh we;'
´jreka o f.or jeis ish,a,ka o .jhka o
21
bYardfh,a .uka fldg" –.a°,a-tfoÈ k• ish® uD.hka o ldkdka foaYfha ¡ ;uka
ia:dkhg tyd" ;u l|jqr msyÛ s jd.;af;a h'
Wmhd.;a ish® jia;=j o /f.k" ;u
fidfydhÜre jk cdfld’ fjØka wka rglg
rEnkaf.a wkdpdrh .sfha h' 7ukao" Tjqkag tlg mæx„ •ug
22 ;jo" bYardfh,a ta rf† mæx„ j is‡h ¡ fkdyeÙ ;rug Tjqkaf.a Okh œYd, œh'
rEnka f.dia" ;u mshdf.a wÚh• “ú| jk wer;a Tjqka œfoaYslhka fuka œiÝ rfgys"
“,ayd iuó ie;mÜfKa h' bYardfh,ag o Tjqkaf.a f.dœm<j,a Úid Tjqkag bv uæ
35'10 W;a 32'28 35'11-12 W;a 17'4-8 35'14-15 W;a 28'18-19 35'22 W;a 49'4 35'27 W;a 13'18
36'2 W;a 26'34 36'3 W;a 28'9
 W;am;a;s 36-37
8
œh' fuf,i tai› fyj;a taf°• fiahsÈ
lkafoys mæx„ œh'
9 fiahÈs lkafoys œiÝ taf°•jrekaf.a mshd
jk tai›f.a fm<m; yd 10Tyqf.a mÜ;%hkaf.a
kdudj,sh fuh f›( tai›f.a NdÈhdj jQ
wd°f.a mÜ;% t,smia" ndfiu;af.a mÜ;%
frjqfh,a" 11t,smiaf.a mq;%hka jk f;audka"
«udÈ" fYfm`" .hs;d• iy flkia h'
12
;jo" Ø•kd tai›f.a mÜ;% t,smiaf.a wÚh•
“ú| jQjd h' wehf.ka t,smiag °j wuf,la
Wmkafka h' tai›f.a NdÈhdj jQ wd°f.a
mÜ;%fh` fudjqyq h'
13 frjqfh,af.a mq;%fh` k• ky;a"
fird" I•ud iy –iaid h' fudjqyq tai›f.a
NdÈhdj jQ ndfiu;af.a uqKÏnqfr` h'
14 Ysfnfhdkaf.a mÜ;h % d jk wkdf.a ³j jQ
tai›f.a NdÈhdj jQ Tfyd,sndudf.a mq;%fh`
k•" wehf.ka Tyqg °j Wmka fcjqIa" c,d•
iy fl`rd h'
15 tai›f.a fm<mf;a w•m;Syq k•
Tyqf.a l=®º,a mÜ;a t,smiaf.a mÜ;f% h` h' fudjqyq
k• w•m;Ska jk f;audka" «udÈ" fYfm`"
flkia" 16fl`rd" .hs;d• iy wuf,la h'
taf°• foaYfha t,smiaf.ka mej; wd w•m;Syq
fudjqyq h' ;jo fudjqyq wd°f.a mÜ;%fh` h'
17 tai›f.a mÜ;"a frjqfh,af.a mÜ;f% h` k•
w•m;Ska jk ky;a" fird" I•ud iy –iaid
h' taf°• foaYfha frjqfh,af.ka mej; wd f•
w•m;Syq tai›f.a NdÈhdj jk ndfiu;af.a
mÜ;%fh` h'
18 tai›f.a NdÈhdj jQ Tfyd,sndudf.a
mq;%fh` k• w•m;Ska jk fcjqIa" c,d• iy
fl`rd h' fudjqyq wkdf.a ³j o" tai›f.a
NdÈhdj o jQ Tfyd,sndudf.ka mej; wd
w•mØfh` h' 19taf°• fyj;a tai›f.a
mÜ;%hka iy Tjqkaf.a w•m;Syq fudjqyq h'
fiahsÈf.a fm<m;
^1 jxYd( 1(38-42&
20 ta foaYfhys œiÝ fy`úh cdØl
fiahsÈf.a mÜ;%fh` k• f,`;dka" fI`nd,a"
Ysfnfhdka" wkd" 21¡fIdka" tfYÈ iy ¡Idka
h' fudjqyq taf°• foaYfhys jQ fiahsÈf.a
fm<m; jk fy`újrekaf.a w•m;Syq h'
22
f,`;dkaf.a orefj` k• fy`ú iy fyaud• h'
f,`;dkaf.a ify`oø Ø•kd h' 23fI`nd,af.a
orefj` k• w,ajdka" udky;a" tand,a"
fIfm` iy «kd• h' 24Ysfnfhdkaf.a
orefj` wdhd iy wkd h' ;udf.a mshd jQ
41
Ysfnfhdkaf.a fldg½jkag md½ ;ekafkys
;K lj–ka is‡h ¡ WKÏ æh W,am;a i•n
jQfha f• wkdg h' 25wkdf.a orefj` k•
¡fIdka iy wkdf.a ³j jQ Tfyd,sndud h'
26¡fIdkaf.a orefj` k• fy•°ka" tIandka"
b;ardka iy flrdka h' 27tfYÈf.a orefj`
k• “,ayka" ihjdka iy wldka h'
28
¡Idkaf.a orefj` W!Ya iy wrdka h'
29
fy`újrekaf.ka mej; wd w•m;Syq k•
f,`;dka" fI`nd,a" Ysfnfhdka" wkd"
30
¡fIdka" tfYÈ iy ¡Idka h' fudjqyq fiahsÈ
foaYfhys ;ukaf.a f.`;% wkÜj fy`újrekaf.a
w•mØfh` h'
taf°• foaYfhys rcjre
^1 jxYd( 1(43-54&
31 bYardfh,ajrekaf.a rfcl= tys rcl•
Ùøug fmr taf°• foaYfhys rcl• l<
rcjre fudjqyq h' 32fnfh`Èf.a mÜ;a fn,d
taf°•ys rcl• flf<a h' Tyqf.a kÜjfÈ ku
ækaydnd h' 33fn,d u< miÜ" Tyq fjkÜjg
fndYardfha f.rdf.a mÜ;% fc`nd’ rcl•
flf<a h' 34fc`nd’ u< miÜ Tyq fjkÜjg
f;audÚjrekaf.a foaYfha yqId• rcl•
flf<a h' 35yqId• u< miÜ" Tyq fjkÜjg
fu`j’ foaYfha –æhkajreka mrdch l<
fnooaf.a mÜ;a yooa rcl• flf<a h' Tyqf.a
kÜjfÈ ku wœ;a h' 36yooa u< miÜ" Tyq
fjkÜjg uiafÈldys I•,d rcl• flf<a h'
37
I•,d u< miÜ" Tyq fjkÜjg .x.dj wi,
frfydfnd;ays Idjq,a rcl• flf<a h'
38
Idjq,a u< miÜ" Tyq fjkÜjg wlafndÈf.a
mÜ;a nd,a-ykka rcl• flf<a h'
39wlafndÈf.a mÜ;% nd,a ykka u< miÜ" Tyq
-
fjkÜjg y°È rcl• flf<a h' Tyqf.a kÜjfÈ
ku mdhÜ h' Tyqf.a NdÈhdjf.a ku
fufy;dn,a h' wE fuidy’f.a ³j jQ
u;afroaf.a ´ h'
40 ;u ;ukaf.a fm<m; yd ;u
;ukaf.a fmarej wkÜj" tai›f.ka mej;
wd w•m;Skfa .a kdudj,sh k• Ø•kd" w,ajd
fcf;a;a" 41w•mØ Tfyd,sndud" ta,d"
mSfkdka" 42w•mØ flkia" f;dud;a" –’YdÈ"
43
w•mØ u.a¡fh,a iy Brd• h' fudjqyq"
foaYfha ;ukag Wreu jQ jdiia:dk wkÜj
taf°•ys w•m;Syq h' tk•" taf°•jrekaf.a
mshd jk tai›f.a fm<m; h'
37 ;udf.a mshd ;djld,sl j kej;S
is‡ rg jk ldkdka foaYfha cdfld’
mæx„ œh' 2cdfld’f.a fm<m;a l;dj f• h'
 W;am;a;s 37 42
fc`fima iy Tyqf.a ify`orfh` t½ neg½ m†‡ n,d.kÜ ms×i fIfl• k•
fc`fimag jhi wjqre³ °y;la jQ œg"fmfoig .shy' 13tœg bYardfh,a fc`fimag
Tyq ;u ify`orhka iuó neg½jkag ;K l;d lr–ka" öökÜf˜ ify`orhka fIfl•ys
t½ neg½ m†‡ n,d.kakjd fkdf› o@
lj–ka is‡fha h' Tyq is‡fha ;u mshdf.a
NdÈhdjka jk “,aydf.a o" Ys,amdf.a o tkak" uu kÜU Tjqka fj; hj–÷÷hs lS œg"
fc`fima o" ööuu ,EiaØ h÷÷ Ùhd W;a;r ³Ú'
mÜ;%hka iuó h' fc`fima Tjqkaf.a kmÜre
14
Ù%hd .ek mshdg ±kajqfha h' Tyqf.a mshd ;j³rg;a l;d lr–ka"
öölreKdlr" hkak" kÜf˜ ify`orfhd;a t½
3 bYardfh,a ;u orejka ish,a,kag u
neg½fjd;a iÜj fia is‡;a ± hs n,df.k weœ;a
jvd fc`fimag fm%au flf<a h' ukao" Tyq ;u
uy® œfha ,;a mÜ;%hd neœÚ' ta Úid Tyqug okajkake÷÷hs lS h' fufia Ùhd Tyq fyfn%dka
k• –‡hdjØka fc`fima msg;a lr yeúfha h'
fc`fimag w;a weØ" æ. œfYaI weºula id°
³Ú' 4Tjqkaf.a mshd" Tjqka ish,a,kag u jvdfc`fima fIfl• fmfoig me–K" tys
fc`fimag fm%au lrk nj ±l Tyqf.a ;eÚka ;ek hk œg" 15tla;rd –Úfil=g Tyq
ify`orfh` Tyqg ffjr l<y' tneœka Tyq yuq •" ööTn l=ula fidhkafkys ±÷÷hs ta
iuó –;% ,S,dfjka l;d Ùøug Tjqkag –ksid Tyqf.ka œpdf<a h' 16Tyq o l;d
fkdyeÙ œh' fldg" ööuu udf.a fidfydhÜrka fidh–' Tjqka
neg½jkag ;K ljkafka fldfya o Ùhd
5 fc`fima isyskhla ±l" ;u fidfyd-
lreKdlr ug Ùhkake÷÷hs W;a;r ³kafka h'
hÜrkag th lSf› h' ta Úid T›yq Tyqg jv
17
jvd;a ffjr lrkakg jkay' 6Tyq o Tjqkag tœg ta –Úid" ööTf’ ify`orhka fu;eÚka
l;d fldg" öölreKdlr" ud ³Û isyskhg hkak we;' öwms f°;dka k• fmfoig huq÷hs
weyq•lka fokak' 7fukak" wms flf;ys Tjqka ÙhkÜ ug weis×÷÷hs lSf› h' tœg
f.dh• –‡ n¢–ka is‡fhuq' tœg" mܳuhÙ"fc`fima ;u fidfydhÜrka fidhd hk œg"
f°;dkays ¡ T›yq Tyqg yuq jQ y'
udf.a f.dh• –‡h keósg fl<ska is‡fha h'
Tn yeuf.a f.dh• –‡" th jf†g isgf.k" 18 Tyqf.a ify`orfh` Tyq ³r isg ³Û
ye‡fha u" Tjqka fj; tkakg;a fmr" Tyq
udf.a f.dh• –‡hg ke— wdpdr flf<a h÷÷hs
lSf› h' 8tœg Tyqf.a ify`orfh`" ööwe;a;g
urd±—ug l=uka;K % h l<y' 19T›yq
u Tn wm flfrys rcl• lrkakg hkafkys tÙfkld wu;–ka" ööTh tkafka iajmak-
o@ ieneœka u Tn wm flfrys w•mØ n,h ldrhd' 20±ka bØka jfr,a,d" wms Tyq urd
mdkak hkafkys ±÷÷hs weiÝ y' tneœka T›yq
j<lg oud" öfudflla yú kmÜre jk if;la
f• isysk Úid;a" Tyqf.a ÙhÜ• Úid;a Tyqg
Tyq ld±uqf› h÷hs Ùhuq' tœg Tyqf.a
;j ;j;a ffjr l<y' isyks j,g is³jk foa n,uq÷÷hs l;d lr.;ay'
9 ;jo" Tyq ;j;a isyk s hla ±l" th o 21 rEnka ta wid" Tjqka wØka Tyq
;u fidfydhÜrkag okaj–ka" ööf• wykak"uq°.ekSug n,–ka" ööwms Tyqf.a ãœ;hg
uu ;j;a isyskhla 懖' mܳuhÙ" br" y|ydÚhla fkdlruq÷÷hs lS h' 22;j³rg;a Tyq
yd ;drld tfld<yla ug ke— wdpdr Tjqkg a l;d fldg" ööf,a “|la fkdy<d" md½
flf<a h÷÷hs lS h' 10;jo" fc`fima ;u ;ekafka weØ f• j<g wms Tyq œislr ouuq'
mshdg;a" ;u ify`orhkag;a th ±ka• h' Tyqg k• w; fkd;nkake÷÷hs lSf› h' Tyq
tœg Tyqf.a mshd Tyqg neK jæ–ka" öökÜU
fufia lSf› Tjqkaf.ka Tyq f’rdf.k" ;u
³Û f• issyskfha f;areu l=ula o@ we;a;g u"
mshdg kej; Tyq uq° fok ms×i h'
23
kÜf˜ w•ud;a" kÜf˜ ify`orfh`;a" uu;a fc`fima ;u fidfydhÜrka fj; me–× œg
T›yq Tyqf.a weºu" w;a weØ" æ." œfYaI
“ug ke— kÜUg wdpdr lrkag tkafkuq ±÷÷hs
weiS h' 11Tyqf.a ify`orfh` Tyqg BÈIHd
weºu .,jdoud" 24Tyq /f.k j<lg ±uQ y'
l<y' tfy;a Tyqf.a mshd" Tyq ÙhÝ lreKta j< o j;=r keØ ysia tlla œh'
isf;a ;nd.;af;a h' 25 bkamiÜ T›yq wdydr wkÜNj Ùøug
jdŠ •" ysi Tijd n,kakdyq .s,shoays isg
fc`fima –irhg œl=Kkq ,e”u –irhg f.k hk ms×i l=½ nvq o iÜj|
12 Tyqf.a ify`orfh` o ;u mshdf.a ¿jH iy ³•u, o TÛjka msg mgjdf.k
37'11 Ù%hd 7'9
 W;am;a;s 37-38
hk bIaudfh,ajrekaf.a ;j,ula ³gy'
26
tœg cÏ° ;u fidfydhÜrka wu;–ka" ööwfma
ify`orhd urd oud" Tyqf.a f,a ieó•fuka
l=uk m,la o@ 27tkak" wms Tyq msg w;
fkd;nd" bIaudfh,ajrekag œl=Kuq' we;a;g
u Tyq wfma u ify`orhd fkd f› oá wms tl
msfhl=f.a orefj` fkd fjuq ±÷÷hs lS h'
Tyqf.a ify`orfh` o tló jQ y' 28–æhka
cdØl fjf<ºka Tjqka wi,ska hk l,"
T›yq fc`fima jf<ka f.dvg f.k"
bIaudfh,ajrekag ú¡ ldis œiailg œlafl` h'
T›yq o fc`fima –irhg f.kdy'
29 tfy;a" rEnka wdmiÜ j< <óg wd œg
mܳuhÙ" fc`fima jf<a fkdis‡ neœka" Tyq
³Ùka msø ;u jia;% brd f.k" 30ish
fidfydhÜrka fj; kej; me–K" öö<uhd
ke;" bØka uu l=ula lrkak ±÷÷hs lS h'
31 T›yq o t½ me‡fhl= urd" fc`fimaf.a
jia;%h f.k" th tys f,aj, .e,ajQ y'
32
miÜj w;a weØ" æ." tu œfYaI weºu
;ukaf.a mshd fj; f.keœ;a" ööfuh wmg
i•n œh" th Tn mÜ;%hdf.a jia;%h o"
keoa± hs Ùhd fidhd n,kake÷÷hs lS y'
33 Tjqkfa .a mshd jk cdfld’ o" th n,d
yºkdf.k" ööfuh udf.a mÜ;df.a jia;h % u hs'
kmÜre if;l= wkÜudkhla keØ j u Tyq
lE,sj,g brdoud we;÷÷ Ùhd" 34³Ùka ;u
jia;% brdf.k" ;u bK jgd yK fræ
we|f.k" fndfy` ækla ;u mÜ;h % d Úid
je,mÜfKa h' 35Tyqf.a mÜ;;
a = yd ´jre ish,af,`
u Tyq ikikakg keósg wdy' tfy;a Tyq
ikikÜ ,e”ug wlueØ j" ööuu je,fm–ka u
udf.a mÜ;= fj; –kSj<g hkafk–÷÷hs lS h'
fuf,i Tyqf.a mshd Tyq Úid y~d je,mÜfKa h'
36 –æhkajre" –irfha ¡ mdrdfj`
rcÏf.a jdi, weuØ yd uqr fikamØ jk
fmdØmÈg fc`fima œl=KÏfj` h'
cq° iy ;dudÈf.a l;dj
38 tl, cÏ° ;u ify`orhkaf.ka fjka
• w³,a,• k• k.rfha jeisfhl=
jk ySrd kue;af;l= iuó jdih Ùøug .sfha
h' 2tys ¡ Tyq ldkdksh cdØl" IÜjd kue;a-
f;l=f.a ³jl ±l" wE irK mdjdf.k" wE iuó
œiÜf› h' 3wE .e’f.k mÜf;l= ,enqjd h' cÏ°
Tyqg taÈ hk ku ;e” h' 4wE kej;;a .e’f.k
mÜf;l= ,enqjd h' wE Tyqg «kdka hk ku
37
37''28 lsh
% d 7'9
43
;enqjd h' 5wE ;j jrla .e’f.k mÜf;l= ,enq -
fjka" Tyqg fIa,d hk ku ;enqjd h' wE fIa,d
,enQ œg" cÏ° is‡fha flis’ k• ia:dkfha h'
6 cÏ° ;u l=®º,a mÜ;a taÈg ;dudÈ kueØ
iaØ%hl œjdy fldg ³Ú' 7tfy;a cÏ°f.a
l=®º,a mÜ;a taÈ" i–¹Kka jykafiag œreoaO
j fndfy` m› l< fyhska Wka jykafia Tyq
uefrkakg ie,eiÝ fial' 8tœg cÏ° «kdkag
l;d fldg" öökÜU ify`orhdf.a jekaoUqj
irK mdjdf.k" uiaiskd flfkl= Úid wE
fj; hÜ;=lu bÛ lr ify`orhdg orejka
W;amdo lrkake÷÷hs lS h' 9tfy;a" «kdka"
orejka ;udf.a fkdjk nj ±kf.k" ;u
ify`orhdf.a jekaoUqj iuó ihkh l<
ieu œg u ish ify`orhdg orejka fkd
fokÜ ms×i ;u mÜreI Od;= “u je.sfrkakg
ie,eiS h' 10Tyq l< Ù%hdj i–¹Kka
jykafiag wm%ikak jQ fyhsk"a Wka jykafia
Tyq o uefrkakg ie,eiÝ fial' 11tœg cÏ°
;u f,a,sh jk ;dudÈg l;d fldg" ööudf.a
mÜ;% fIa,d jeŠœhg me–fKk f;la Tf’
mshd fj; jekaoUqjl fuka wdmiÜ hkake÷÷hs
lSf› h' Tyq fufia lSf›" öTyqf.a
ify`orhkag jQ f,i u we;e• œg Tyq;a
uefrkakg mܽjke÷hs is;+ Úid h' tœg ;dudÈ
f.dia" ;u mshdf.a .Dyfhys mæx„ jQjd h'
12 l,la .sh miÜ IÜjdf.a ³j jQ cÏ°f.a
NdÈhdj u<d h' Tyq o wjux.,H ld,h Úu
jQ miÜ" w³,a,• k.rjeis ;u –;% ySrd iuó"
;u neg½jkaf.a f,d• lmk –ÚiÜka fj;"
Ø•kd k• ia:dkhg .sfha h' 13ööTf’
uduKaŠ Tyqf.a neg½jkaf.a f,d• lmk
ms×i Ø•kdg hkafka h÷÷ Ùhd ;dudÈg
okajk ,æka" 14wE ;u lkjeka³• weº•
bj; ,d" uqyqKÏ jeiauÙka ;u uqyqK jid"
fmdrjdf.k Ø•kdjg hk uó" takhs• k•
kÜjrg we;=½ jk ia:dkfhys jdŠ jQjd h'
ukao" fIa,d jeŠœhg me–× kuq;a" Tyqg wE
NdÈhdj fldg kܳka nj wE ³Û fyhsÚ'
15 cÏ° wE ³Û œg wE ;u uqyK q jidf.k
is‡ neœka öwE f›YHdjle÷hs Tyq is;S h'
16
Tyq o uó wi, is‡ wE fj; f.dia"
öölreKdlr" tkak" Tn iuó ihkh
Ùøug ug bv yúkake÷÷hs lS h' ukao" wE ;u
f,a,sh nj Tyq fkdo;a fyhsÚ' wE o W;a;r
fo–ka" ööud iuó fiajkfhys fhfokÜ ms×i
Tn ug l=ula fokafkys ±÷÷hs weiÜjd h'
 W;am;a;s 38-39
17
ööm†‡fhka t½ me‡fhl= tjkafk–÷÷hs Tyq
lS œg" ööfyd|hs" Tn th tjk;=re ug
w;aØldrula fokafkys ±÷÷hs œpd<d h'
18
tœg Tyq o" ööl=uk w;aØldrula Tng
fokak ±÷÷hs weiÜfjka" wE o" ööTnf.a uq¿dj;a"
ud,h;a" wf;a Øfnk ierh‡h;a h÷÷hs W;a;r
³kakd h' Tyq tajd wEg ³ka miq" wE iuó
ihkh flf<a h' wE o ms<sis|.;a;d h'
19
miqj wE keósg" msg;a j f.dia" i½j bj; ,d"
lkjeka³• iaØh % lf.a weº• ,d.;a;d h'
20 cÏ° w³,a,• k.rjdiS" ;u –;=rd w;"
iaØ%hf.ka w;aØldru wdmiÜ ,nd.kakd
ms×i t½ me‡fhl= he• h' tfy;a Tyqg wE
i•n fkd jQjd h' 21tœg Tyq tys is‡h
–ÚiÜkg a l;d fldg" öötakhs• k• ia:dkfha
uóZ wi, is‡ f›YHdj fldys ±÷÷hs weiÝ œg"
öötys f›YHdjla is‡fha ke;e÷÷hs T›yq W;a;r
³ka y' 22miÜj Tyq cÏ° fj; wdmiÜ f.dia"
ööug wE fidhd.kakg neú h" wer;a tys is‡
–ÚiaiÜ mjd tys f›YHdjla is‡fha ke;
Ùhd lSfj` h÷÷hs ie< flf<a h' 23tœg cÏ°
l;d fldg" ööwE .;a foa wE u ;nd.;a;df›á
ke;ak• –ÚiÜka wmg iskdfikakg mܽjÚ'
Tng wE i•n kÜjQ kuq;a" n,kak" uu f•
neg½ me‡hd wE fj; he•–÷÷hs lS h'
24 udi ;=kla muK .; jQ miÜ" ööTf’
f,a,sh jk ;dudÈ f›YHdl• l<d h÷÷ Ùhd
o" ööwer;a f›YHdl–ka wE ms<sis|f.k
is‡kakS h÷÷ Ùhd o cÏ°g okajk ,æka" Tyq o"
ööwE msg; f.kjq;a mܽiaid oukake÷÷hs lSf›
h' 25wE o msg;g f.fkkÜ ,enQ œg" ;u
uduKaŠg m×jqvhla hj–ka" ööf•jd h•
flfkl=f.a o" ta –Úidg °j uu ms<sis|
.;af;–' tneœka lreKdlr f• nvq jk"
uq¿dj;a" ud,h;a" ierh‡h;a ldf.a o Ùhd
œuid n,kake÷÷hs lSjd h' 26cÏ° o tajd
yºkdf.k" ööud mÜ;a fIa,d wEg kܳka neœka ug
jvd yú foa lr we;af;a wE h÷÷hs lS h' tfy;a"
bkamiÜ wE iuó Tyq ihkh flf<a ke;'
27 wE m%ij f›okdfjka miÜ jk œg"
mܳuhÙ" wef.a l=fia ÚUq,a® is‡hy' 28wE
orejka ,nk l," tl orefjla w; msg;g
±— h' œkakUq uj o th f.k" ööfudyq m<uq-
fjka msg • h÷÷hs Ùhd" Tyqf.a wf;a ;o r;=
kÝ,la neka° h' 29tfy;a Tyq w; we;=<g weo.;a
œg" Tyqf.a ify`orhd “ys œh' tœg
œkakUq uj o" ööTn lvd “|f.k wd ye‡ hi
39'2 Ù%hd 7'9
44
30
hs÷÷ Ùhd Tyqg fmfrYa hk ku ;enqjd h' bka-
miÜ" ;u wf;a ;o r;= kÝ, ne¢ Tyqf.a ify`-
orhd “ys œh' Tyqg fYrd hk ku fok ,¡'
fc`fima –irfhys jdih Ùøu
39 fc`fima –irhg f.khkÜ ,e” h'
tl, mdrdfj`f.a jdi, weuØ yd
uqr fikamØ jQ –ir cdØl fmdØmÈ"
fc`fima tys f.k .sh bIaudfh,ajrekaf.ka
Tyq –,hg .;af;a h' 2i–¹Kka jykafia
fc`fima iuó jevis‡fhka Tyqf.a yeu
lghÜ;a;la u idÈ:l œh' Tyq –ir cdØl
;u iajd–hdf.a Újfiys jdih flf<a h'
3
Tyqf.a iajd–hd o i–¹Kka jykafia
fc`fima iuó jevis‡ nj;a" Tyq l<
ish,a, idÈ:l •ug Wka jykafia ie,eiÝ
nj;a æˆ h' 4tfyhska fc`fima Tyqf.a
m%idohg md;% œh' fc`fima Tyqg fiajh
flf<a h' ;jo fmdØmÈ" Tyq ;u .Dyfha
l<ukdlre fldg m;a lr" ;ud i;= ish,a,
Tyqf.a md,khg ndr ³Ú' 5fc`fima .Dyfha
yd tys ish,af,a l<ukdlre ye‡hg m;a
l< æk mgka i–¹Kka jykafia –ir
cdØlhdf.a .Dyhg wdYSÈjdo l< fial'
wer;a Tyqf.a .Dyfha yd j;=ms‡j, ish,a,
flfrys ta wdYSÈjdoh œh' 6fmdØmÈ ;ud
i;= ish,a, fc`fimaf.a w;g ndr ³Ú' Tyq
;ud wkÜNj l< wdydr .ek –i ;ud i;=
wka Ùisjla .ek ie,l=f› ke;'
fc`fima fm<U•f• ;e;
fc`fima lvji• fmkÜula weØ" rEm-
i•mkak flfkla œh' 7‡l l,la .; jQ miÜ"
Tyqf.a iajd–hdf.a “ú| fc`fima fj; fk;a
fy<d" ööud iuó ihkh lrkake÷÷hs lSjd h'
8
tfy;a Tyq th m%ØlafIam lr" ;u iajd–hd-
f.a “ú| wu;d" öön,kak" ud f.or bkak
Úid" Ùis u fohla .ek udf.a iajd–hdg
nrla ke;' wer;a Tyq i;= ish,a, u ud w;g
mjrd ¡ we;' 9f• Úji flfrys Tyqg fuka
u ug o md,k n,h we;' Tn Tyqf.a
NdÈhdj Úid Tn yefrkakg" wka ish,a, u
ug ndr ¡ we;' tfia k• uu fu jeÚ uyd
³Iag Ù%hdjla fldg" foœhka jykafiag
œreoaO j flfia m› lr• ±÷÷hs weiS h'
10
ojiska oji" wE iuó ihkh Ùøug fy`
wE <ó isˆug fy` wE fc`fimag l;d l<
kuq;a" Tyq wEg weyq•lka kܳkafka h'
 W;am;a;s 39-40
11 tla ækla ;u fiajd Ùøu ms×i
fc`fima f.g we;=½ œh' .Dyfha
fiajlhkaf.ka Ùisfjla o tys we;=<; fkd
is‡fha h' 12wE Tyqf.a jia;%fhka w,a,df.k"
ööud iuó ihkh lrkake÷÷hs lSjd h' tfy;a
Tyq ;u jia;%h wef.a wf;a yeroud f.hska
msg;g m,d .sfha h' 13wE o" Tyqf.a jia;%h
;udf.a wf;a yeroud" Tyq m,d .sh nj ³Û
œg" 14;u .Dyfha fiajlhka le|jd" Tjqkag
l;d lr–ka" öön,kak" udf.a ie–hd wmg
wjuka Ùøug wm fj; fyfn%› cdØlfhl=
f.kdf› h' ud iuó ihkh Ùøug Tyq ud
<óg me–×fha h" uu o uy y•ka
lE.eiÜfj–' 15ud uy y•ka lE.ik nj
Tyqg weiÜKÏ œg" ud w; Tyqf.a jia;%h
yeroud f.hska msg;g m,d .sfha h÷÷hs lSjd h'
16 fufia Ùhd ;u iajd– mÜreIhd tk
;=re" wE Tyqf.a jia;%h ;ud <ó ;nd.;a;d
h' 17Tyqg o wE tu l;dj Ùh–ka" ööwm fj;
Tn f.kd fyfn%› cdØl fiajlhd" ug
Ú.%y Ùøug ud <óg me–×fha h' 18ud uy
y•ka lE.eiÝ œg Tyq ;u jia;%h ud fj;
yeroud m,d .sfha h÷÷hs ie< l<d h'
19 fc`fimaf.a iajd–hd o" öTf’
fiajlhd fuf,i flf<a h÷hs ;u NdÈhdj lS
jpk weiÝ œg" fl`mfhka æ<syS" 20Tyq w;a-
wvx.=jg f.k rcÏf.a isrlrejka ;nk
isrf.hs ±— h' fufia Tyq isrf.or kej;S
is‡fha h' 21tfy;a" i–¹Kka jykafia
fc`fima iuó jevisg" Tyqg lreKdj
fmkajd" isrf.or md,lhdf.a m%idoh o
Tyqg ,nd ³ka fial' 22isrf.hs md,lhd o
isrf.or is‡ ish® isrlrejka fc`fimaf.a
md,khg ndr ³kafka h' Tjqka tys l<
ish,a, ms<sn| j.lSu fc`fima wf;ys œh'
23
;jo" fc`fimaf.a md,khg mjrd ³ka
Ùisjla .ek isrf.hs md,lhdg m%Yakhla
fkd • h' ukao" i–¹Kka jykafia Tyq
iuó jevisg" Tyq l< ish,a, u idÈ:l
Ùøug ie,eiÝ Úid h'
fc`fima isrlrejkaf.a isyks f;`rd ¡u
40 —g iaj,am l,lg miq –irfha
rcÏf.a l=i,dk msúkukakd yd mÝm
idokakd Tjqkaf.a iajd–hd jk –irfha
rc;=udg œreoaO j jeræ fldg Ø“×'
2
mdrdfj` rc l=i,dk msúkukakkaf.a
39'21 Ù%hd 7'9
45
m%OdÚhd yd mÝm idokakkaf.a m%OdÚhd hk
f• Ú,Odøka fofokdg œreoaO j lsmS" 3uqr
fikamØhdf.a Újfiys jQ" isrf.or Tjqka
±— h' fc`fima o isr.; j is‡fha tu
ia:dkfha h' 4uqr fikamØ Tjqka fc`fimag
ndr ³kafka h' Tyq Tjqka n,d.;af;a h'
T›yq iEfyk ld,hla isr.; j is‡hy'
5 tl, isr.; j is‡ –ir rcÏf.a
l=i,dk msúkukakd yd mÝm idokakd hk
fofokd u ;u ;ukag u w°< jQ f;are• weØ
isyks hla ne.sk"a tl u rd;sf% ha ¡ ³gy' 6Woh
ld,fha ¡ fc`fima Tjqka fj; me–K" Tjqka
foi ne¬ l," Tjqka lKiai,af,ka is‡kÜ æˆ
h' 7tœg Tyq ;u iajd–hdf.a Újfiys ;ud
iuó ysr.; j is‡ mdrdfj`f.a jdi,
Ú,Odøkag l;d fldg" ööwo Tn fu;r•
u<dÚl j is‡kafka uka±÷÷hs œpdf<a h'
8
T›yq o Tyqg W;a;r fo–ka" ööwms fofok u
isyskhla ne.ska ³‡uq' tfy;a" tys f;areu
Ùhd fokak flfkla ke;e÷÷hs lS y' tœg
fc`fima Tjqka wu;d" ööf;areu foœhka
jykafia i;= fohla fkd f› o@ lreKdlr"
ug tajd Ùhkake÷÷hs mejiS h'
9 tœg m%Odk l=i,dk msúkukakd
fc`fimag l;d fldg" ;udf.a isyskh
okaj–ka" ööuu" isysfkka ud bæúfhys –æ
je,la 懖' 10–æ jef,a úÙ,s ;=kla œh'
;jo tys" o® ,sh,d u,a yg .;af;a h' tys
j®j, b³KÏ –æ f.Š Ø“×' 11mdrdfj`f.a
l=i,dk ud wf;a œh' uu –æ f.Š f.k"
mdrdfj`f.a l=i,dkg tajd –úld" mdrdfj`
w;g l=i,dk ³Ú–÷÷hs lSf› h'
12 fc`fima Tyqg l;d fldg" öötys
f;areu k• fuh hs' úÙ,s ;=k æk ;=kÙ'
13
;=ka ækla we;=<; mdrdfj` Tn isrf.hska
msg lr Tf’ Ú,h kej; Tng fokafka h'
Tn" l,ska t;=udf.a l=i,dk msúkukakd
fuka is‡h ¡ l< múæ kej; mdrdfj` w;g
l=i,dk fokafkys h' 14bØka Tng fyd|
ld,hla wd œg ud isyslr" lreKdlr" ug
m%idoh olajkak' mdrdfj`g o ud .ek
i|yka fldg" f• isrf.hska ud msg;g
.kak' 15ukao" we;a;g u" uu fyfn%›jrekaf.a
foaYfhka meyer.kÜ ,e”–' fuys ¡ mjd f•
isrf.hs oukÜ ,e”ug uu Ùisjla fkd
flf<–÷÷hs lSf› h'
16 m%Odk mQm idokakd o tys f;areu
 W;am;a;s 40-41
læu nj ³Û œg" Tyq;a fc`fimag l;d
fldg" ööuu o isysfkka" udf.a ysi u; mÝm
fm†‡ ;=kla weØ j is‡kÜ æ‡–' 17WŠka u
ØnQ fm†‡fha mdrdfj` i|yd msiÝ œœO
wdydr jÈ. Ø“×' mlaISyq wjq;a udf.a ysi
u; ØnQ fm†‡fhka tajd lE y÷÷hs lSf› h'
18
tœg fc`fima ms<s;=re fo–ka" öötys f;areu
fuh hs' fm†‡ ;=k k• æk ;=kÙ' 19æk
;=kla we;=<; mdrdfj` Tn isrf.hska msg
lr" Tn .il t,a,kafka h' l=re,af,` Tf’
isrefrka uia fldgd lkafk` h÷÷hs lS h'
20 ;jo" ;=ka jk æk" mdrdfj`f.a
ckafu`;aijh jQfhka" Tyq ish® Ú,Odøka
i|yd ux., fN`ckhla ms<sfh< flf<a h'
Tyq Ú,Odøka bæúfhys l=i,dk msú-
kukakkaf.a m%OdÚhd yd mÝm idokakkaf.a
m%OdÚhd isrf.hska msg lr" 21l=i,dk
msúkukakkaf.a m%OdÚhd h<s tu Ú,hg u
m;a flf<a h' Tyq mdrdfj` w;g l=i,dk
msúke— h' 22tfy;a" Tyq mÝm idokakkaf.a
m%OdÚhd t,a,d±— h' fufia fc`fima Tjqkg
f;are• lr ³ka f,i u ish,a, is³ œh'
23
tfy;a l=i,dk msúkukakd k• fc`fima
.ek fkdis;d Tyq wu;l lr ±— h'
fc`fima mdrdfj`f.a isys yk
s fldg" ööuu isyskhla 懖' th f;are• lr
f;`rd ¡u
41
2
wjqre³ follg miÜ mdrdfj` isyfs kka
;ud khs,a .x.dj wi, is‡kÜ æˆ h'
tœg" n,kak ,iaik" ;rndre t<fokakÜ
y;afofkla .óska keóS wjq;a" ng mºre w;r
;K lkakg jQ y' 3Wkag miÜj" wj,iaik"
leyeÛ" ;j t<fokakÜ y;afofkla .óska
keóS wjq;a" .x bjqfÈ fmr lS t<fokakÜ <ó
isg.;ay' 4;jo" wj,iaik" leyeÛ t<fokak"q
,iaik ;rndre t<fokÜka y;afokd ld ±uQ y'
tœg mdrdfj` wjæ œh'
5 Tyq kej; Ú°.;af;a h' fo jk jrg;a"
Tyq isysfkka" f.dh• .yl yg.;a læu"
rkajka f.dh• lr,a y;la æˆ h' 6bkamiÜ
tys" fmræ. iÜ<óska œh<S.sh ;j fla~Eú
lr,a y;la u;= œh' 7;jo" fla~Eú lr,a
y;" læu" rkajka lr,a y; .s,±— h' tœg
mdrdfj` Úkafoka wjæ œh' th isyskhla
nj Tyq f;are•.;af;a h'
8 WoEik Tyqf.a is; le<fUkakg œh'
Tyq –ir foaYfha bka¿cd,slhka yd m%d{hka
41'8 °Ú 2'2
46
ish,a,kag m×jqv hjd" Tjqka le|jd"
Tjqkg a ;u isyks h ±ka• h' tfy;a" mdrdfj`g
th f;are•lr ¡ug mܽjka Ùisfjla fkd • h'
9
tœg rdclSh l=i,dk msúkukakd mdrdfj`g
l;d fldg" ööud wØka jQ jro ±ka ug u;la
fjhs' 10Tn;=ud Tf’ Ú,Odøka iuó ÙmS"
ud iy mÝm idokakkaf.a m%OdÚhd uqr
fikamØf.a Újfiys jQ ysrf.hs ±uqfjys h'
11
Tyq;a" uu;a tl u rdØ%fhys isysk ³Ûfjuq'
wm ³Û isysk o wm tla tlaflkdg w°<
f;are• weØ isysk œh' 12;jo" uqr
fikamØf.a fiajlfhl= jQ" fyfn%› cdØl
;reKfhla tys œh' wm tajd Tyqg lS œg
wmf.a isysk Tyq wmg f;are• fldg ³Ú'
Tyq wmg tajd f;are• fldg ³kafka wm tla
tlaflkd ³Û isyskhg .e,fmk múæ h'
13
we;a;g u Tyq wmg f;are• l< f,i u
ish,a, is³œh' tk• uu kej; Ú,hg m;a
lrk ,æ–' tfy;a mÝm idokakd t,a,douk
,¡÷÷hs lSf› h'
a 14 tœg mdrdfj` m×jqvhla hjd
fc`fima le|jQ œg" T›yq fkdmudj Tyq
ysrf.hska msg;g f.kdy' Tyq o" /jq<
lmd" ;u weº• udre lr" mdrdfj` bæúhg
me–×fha h" 15mdrdfj` fc`fimag l;d
¡ug yeÙ flfkla ke;' tfy;a" kÜU
isyskhla weiÝ œg" th f;are• fldg ¡ug
iuf;l= nj ud wid Øf’ h÷÷hs lS h'
16
fc`fima W;a;r fo–ka" ööiu;d uu fkdfj–'
foœhka jykafia mdrdfj`g i;=Û°hl
ms<s;=rla fok fiale÷÷hs lSf› h'
17 tœg mdrdfj` fc`fimag l;d
fldg" ööisysfkka" uu .x bjqfÈ is‡kÜ æ‡–'
18
tœg mܳuhÙ · n,kak ,iaik ;rndre"
t<fokakÜ y;afofkla .óska keóS wjq;a ng
.ia w;frys ;K lkakg jQ y' 19Wkag miÜj
jeyereKÏ" b;d wj,iaik" leyeÛ t<fokakÜ
y;afofkla o keóS wdy' funº wj,iaik
i;=ka uq½ –ir foaYfhys —g fmr ud lj°j;a
±l ke;' 20;jo" fl†Û" wj,iaik t<fokak"Ü
m<uq ;rndre t<fokakÜ y;afok ld ±uQ y'
21
Wka ld ±uQ miÜ" Wka lE njla ±k.kakg
j;a neú œh' ukao" l,ska is‡hdla fuka u
wj,iaik ;;a;ajhl is‡ Úid h' tœg uu
ms“³fK–'
22 ;j jrla uu isysfkka" tl f.dh•
 W;am;a;s 41
.yl yg.;a læu" rkajka lr,a y;la 懖'
23
Bg miÜ ue<jqKÏ" Úire" fmræ. iÜ<óska
œh<S .sh ;j lr,a y;la tys u;= œh' 24tœg
Úire lr,a" rkajka lr,a .s,±— h' uu fuh
bka¿cd,slhkag lSfj–" tfy;a" th ug
f;`rd ¡ug iu;a Ùisfjla ke;e÷÷hs lSf› h'
25 tœg fc`fima mdrdfj`g l;d fldg"
öömdrdfj` ³Û isyskj, we;af;a tl u
f;areuÙ' foœhka jykafia lrkak hk foh
mdrdfj`g fmkajd ³ka fial' 26fyd| t<fokÜka
y;afok wjqre³ y;Ùá fyd| lr,a y; o
wjqre³ y;Ùá isyskh tl u hs' 27;jo" Wkag
miÜj keóS wd leyeÛ" n,kak ;r•
wj,iaik t<fokÜka y;afok o fmræ.
iÜ<óska œh<S.sh fnd,a lr,a y; o
id.;hla mjØk wjqre³ y;Ù' 28fuh jQ l,S"
ud mdrdfj`g lS múæ foœhka jykafia
lrkak hk foh Wka jykafia mdrdfj`g
l,aØhd fmkajd¡uÙ' 29fukak" uq½ –ir
foaYh mÜrd b;d ireidr wjqre³ y;la me–-
fKkafka h' 30bkamiÜ id.;fha wjqre³ y;la
me–fKa' tœg –ir foaYfha ish® iuDoa•h
wu;l • f.dia" id.;h rg ld oukafka h'
31
miÜj tk id.;h b;d oreKÏ jk fyhska
tys ØnQ iuDoa•h fkd±kS hkafka h' 32;jo"
Tng ta isyskh fojrla u fmkÜfKa" foœhka
jykafia ±kg u f• isoa•h Úhu lr Øfnk
Úid;a" kܳre wkd.;fha ¡ th is³fjkakg
Wka jykafia i,ik Úid;a h'
33 öö±ka bØka mdrdfj`" olaI" œplaIK
–Úfil= fidhd n,d" –ir foaYfha múmd,kh
Tyqg ndr æh hÜ;= h' 34mdrdfj` fuh l<
miÜ" rgg Ú,Odøka m;a fldg" iYSl % wjqre³
y; ;=<" bvlv•j,ska mfyka mx.=jl noaola
wh l< hÜ;= h' 35Tjqka ta iYS%l wjqre³ y;
;=< weØ jk ish® wdydr jÈ. tl;= l<
hÜ;= h' ;jo" OdkH" mdrdfj`f.a md,kh
hgf;a .nvd lr–ka" wdydr jÈ. k.rj,
;nd wdrlaId l< hÜ;= h' 36–ir foaYfha
weØfjkakg hk id.; wjqre³ y; j<lajd,Su
i|yd ta wdydr rf† .nvd fldg ;enqjfyd;a
id.;fhka rg œkdY fkdjkÜ we;e÷÷hs lSf› h'
fc`fima –ir foaYd•mØ •u 50 «ka k• mÝcdia:dkfha mÝcl jk
37 Tyqf.a fh`ckdj mdrdfj`g o fmdØfmrdf.a ³j jk wdfik;a id.;
Tyqf.a Ú,Odøka ish,a,kag o i;=Û°hl ld,h me–fKkakg fmr fc`fimag °j
œh' 38tœg mdrdfj` ;u Ú,Odøka wu;d" mÜ;%hka fofofkl= ,enqjd h' 51ööfoœhka
41'40 Ù%hd 7'10 41'42 °Ú 5'29
47
öö;uka ;=< foœhka jykafiaf.a wd;auhdKka
jevis‡k funº flfkl= wmg ;j;a
fidhd.; yeÙ ±÷÷hs weiS h' 39fufia œpdrd"
Tyq fc`fimag l;d fldg" ööfoœhka jykafia
f• ish,a, Tng fmkajd j°< fyhska Tn
jeÚ nqoa•u;a" olaI œplaIK ;j flfkla
k• ke;' 40uf.a rf† md,kh uu Tng ndr
fo–' udf.a fikó ish® fokd u Tf’ lSu
wkÜj md,kh lrkÜ ,nØ' ud Tng jvd
Wiia jkafka yqfola rdc OQrfhka muKÙ'
41
n,kak" uq½ –ir foaYd•mØ fldg uu Tn
m;a lr–÷÷hs Ùhd" 42Tyq ;u weós,fa ,ka fma/ia
uq³j .,jd" fc`fimaf.a weós,af,ys oud"
w.kd isÚº jia;% Tyqg y|jd" Tyq f.,
rka ud,hla me<| œh'
43 miÜj mdrdfj` ;ud i;= fo jk rdclSh
r:fha Tyq kxjd,S h' rdclSh uqr n< we×h"
ööoK ku›÷÷ Ùhd lE.i–ka fmrÛj .shy'
fufia mdrdfj` uq½ –ir foaYd•mØ fldg
Tyq m;a flf<a h' 44;jo" Tyq fc`fima
wu;–ka" ööuu mdrdfj` fj–" tfy;a Tf’
wjirh keØ j" uq½ –ir foaYfhys Ùisfjl=
w; j;a" mh j;a fkdfi,aœh hÜ;= h÷÷hs lSf› h'
45
Tyq fc`fimag Ydfmak;a-mfkahd hk ku
;nd" «ka hk mÝcdia:dkfha mÝcl jk
fmdØfmrdf.a ³j jk wdfik;a Tyqg “ú|
fldg irK mdjd ³kafka h' fc`fima o uq½
–ir foaYh mÜrd Ú, pdúldjl fh³fKa h'
46 –irfha rc jk mdrdfj`f.a fiajhg
fc`fima nef|k œg Tyqg jhi wjqre³
ØyÙ' Tyq mdrdfj` bæúfhka Úlau uq½
–ir foaYh mÜrd Ú, pdúldjl fhæ×'
47
iuDoa•u;a jQ wjqre³ y; ;=< N+–h o
iÜœYd, wiajekakla Úmoœh' 48Tyq i;a
wjqreoao ;=< –ir foaYfhys jQ ish® wdydr
jÈ. /ia fldg" tajd k.rj, .nvd flf<a
h' iEu k.rhla wjg ØnQ wdydr o Tyq
tf,i u .nvd fldg ;e” h' 49wer;a" Tyq
uqyqfoa je,s fuka œYd, m%udKhlg OdkH
/ia flf<a h' OdkH uekSug neú ;r• w•l
jQfhka Tyq tajd uekSu k;r flf<a h'
fc`fimaf.a mq;%fh`
 W;am;a;s 41-42
jykafia udf.a ish® ³la lror iy udf.a
mshdf.a uq½ mjq, o wu;l Ùøug ug
ie,eiÝ fiale÷÷hs Ùhd Tyq ;u l=®º,a mÜ;=g
ukiafia hk kduh ³Ú' 52ööfoœhka jykafia
wm, foaYfha ¡ ud iM, l< fiale÷÷hs Ùhd
Tyq fojekakdg tm%dhs• hk ku ;e” h'
53 ;jo" –ir foaYfhys mejØ iuDoa•u;a
wjqre³ y; fl<jr œh' 54fc`fima lS múæ
id.; wjqre³ y; me–fKkak mgka.Ø'
id.;h ish® rgj, u mejØ×' tfy;a"
uq½ –ir foaYh ;=< u wdydr ØnqfKa h'
55
uq½ –ir foaYh u id.;fhka fm½K œg"
fikó o wdydr b,a,d mdrdfj`g fudr.eiÝ y'
mdrdfj` o ish® –ir jdiSkag l;d fldg"
ööfc`fima fj; hkak" Tyq kÜU,dg Ùhk
fohla lrkake÷÷hs lS h' 56id.;h o uq½
fmdf<` ;,h mÜrd mejØ×' fc`fima .nvd
ish,a, œjD; fldg" –ir jdiSkag OdkH
œlafla h' uq½ –ir foaYh ;=< id.;h ;æka
n,mEf› h' 57OdkH –,g .ekSu i|yd iEu
rgj,ska u fikó fc`fima fj; –ir
foaYhg .,d tkakg jQ y' iEu rgl u
id.;h oreKÏ f,i mejØ×'
fc`fima yd ify`orhka uqK.eiSu
42 –irfhys OdkH Øfnk nj weiÝ
cdfld’ ;u mÜ;=kag l;d fldg"
öökÜU,d tÙfkld foi n, n,d Úl•
bkafka uka o@ 2n,kak" –irfhys OdkH
Øfnk nj ud wid we;' kÜU,d tys f.dia"
wm fkdueø ãj;a jk ms×i wmg OdkH
tfyka –,hg .kake÷÷hs lSf› h' 3tœg
fc`fimaf.a ify`orfh` oifokd –irfha
OdkH –,hg .kÜ ms×i .shy' 4tfy;a
cdfld’" fc`fimaf.a ify`orhd jk
fnkac–kag öiuyrœg wk;=rla f› h÷hs is;d
Tyqf.a ify`orhka iuó Tyq fkdyeúfha h'
5 fuf,i ldkdka foaYfha o id.;h
mejØ×" OdkH –,g .ekSug wd wh w;r
bYardfh,af.a mÜ;%fh` o jQ y' 6fc`fima rf†
w•mØ jQjdla fuka u" rf† –ÚiÜka
ish,a,kag u OdkH œl=KÏf› o Tyq h'
Tyqf.a ify`orfh` me–K" Tyq bæúfhys
uq×ka;,d • jeka° y' 7fc`fima Tyqf.a
ify`orhka ±l" Tjqka yºkd.;a kuq;a"
;ud kdºkkakdla fuka yójd" Tjqkg a ;æka
41'54 Ù%hd 7'11 41'55 fcdy 2'5 42'2 Ù%hd 7'12 42'9 W;a 37'5-10
48
l;d lr–ka" öökÜU,d wdf› Ùk• rgÙka ±÷÷hs
weiS h' ööwdydr –,g .kÜ ms×i ldkdka
foaYfhka h÷÷hs T›yq lS y'
8 fc`fima ;u fidfydhÜrka ye¢k .;a
kuq;a" T›yq Tyq ye¢k fkd.;a y' 9Tjqka
.ek ³Û isysk o Tyqg u;la •" Tjqkag l;d
fldg" öökÜU,d T;a;=ldrfh` há kÜU,d
me–×fha rf† ³n, ;eka ne,Sug h÷÷hs lSf›
h' 10tœg T›yq Tyqg W;a;r fo–ka" ööke;
iajd—Ú" Tf’ °ihka me–×fha wdydr –,g
.ekSug muK h' 11wms ish,af,` u tl
–Úfil=f.a mÜ;%fh` fjuq' wms wjxl –ÚiaiÜ
h' Tf’ °ifh` T;a;=ldrfh` fkdfjØ÷÷hs lS
y' 12tœg fc`fima kej;;a Tjqkag l;d
lr–ka" öötfia fkdf›" kÜU,d wdf› rf†
³n, ;eka n,d.kakg muK h÷÷hs lS h'
13T›yq o ms<s;=re fo–ka" ööTf’ °ifh`
jkdys ldkdka foaYfha tl u –Úfil=f.a
mÜ;%hka jk ify`orfh` f°f<diafofkÙ'
we;a;g u nd, u ;eke;a;d wo wfma mshd
iuó h' tla flfkl= k• wd.sh w;la
ke;e÷÷hs lS y' 14fc`fima o kej;;a Tjqka
wu;–ka" öö ökÜU,d T;a;=ldrfh` h÷hs ud
kÜU,dg lSf› wkak ta Úihs' 15kÜU,d ljqre
o Ùhd uu mølaId lr n,kakg h–'
kÜU,df.a nd, u ify`orhd fuys tk ;=re
kÜU,d fu;eÚka fkdhkakyq h hs
mdrdfj`f.a kdufhka æjqrd Ùh–'
16
kÜU,df.ka flfkl= msg;a lr yúkak" Tyq
kÜU,df.a ify`orhd le|jdf.k wd hÜ;= h'
;jo" kÜU,d wjxl wh h hs Ùhk lSu
mølaId lr n,k ;=re kÜU,d ysrndrfha
;nkÜ ,nkakyq h' tfia fkd• k•" kÜU,d
T;a;l= drfh` h Ùhd mdrdfj`f.a kdufhka
uu æjqrd Ùh–÷÷hs mejiS h' 17Tyq Tjqka
ish,a,ka æk ;=kla u ysrndrfha ;e” h'
18 ;=ka jk æk fc`fima Tjqkag l;d
fldg" ööuu foœhka jykafia flfrys
.re“h we;af;la–' tneœka kÜU,d mK
f’rd.kak leueØ k• fufia lrkaká
19
kÜU,d wjxl wh k•" fidfydhÜrka jk
kÜU,df.ka flfkl=" f• isrf.hs isr
wviaifs ha ;nd wfkla wh kÜU,df.a mjq,j
a ,
weØ id.;h i|yd OdkH /f.k hkak'
20
tfy;a" nd, u ify`orhd ud fj; f.kd
hÜ;= h' fuf,i kÜU,d we;a; lS nj TmamÜ
•fuka urKfhka f’frkakyq h÷÷hs lS h'
T›yq o Bg tló jQ y' 21bkamiÜ T›yq
 W;am;a;s 42-43
tÙfkld wu;–ka" ööwms we;af;ka u wmf.a
ify`orhdg l< foa .ek jrolrefj` fjuq' ta
ukao" Tyq wmg lkak,› lroa¡ Tyqf.a f›o-
kdj ±l ±l;a" wms weyq•lka kܳkafkuq' f•
œm; wmg me–×fha ta Úid u h÷÷hs lSfj` h'
22 tœg rEnka ms<;s r
= e fo–ka" öö ö<uhdg
œreoaO j m› fkdlrkak"÷ Ùhd ud Tng
lSjd fkdf› o@ tfy;a" Tn weyq•lka
kܳkakyq h' tneœka" fukak" Tyqf.a f,a
.ek wm ±ka jkaæ f.œh hÜ;= h÷÷hs lS h'
23 Tjqka lS foa fc`fima f;are• .;a
nj T›yq ±k fkd.;ay' ukao" Tyq Tjqkag
l;d flf<a f;`,alfhl= uóska neœÚ'
24
Tyq o Tjqkaf.ka bj;g f.dia ye• h'
miqj h<s Tjqka fj; me–K Tjqka iuó
l;d fldg" Tjqka w;frka is–fhdka
/f.k" Tjqka bæúmsg u Tyq nekafoa h'
fc`fimaf.a ify`orhka yeø hdu
25 bkamiÜ fc`fima" Tjqkaf.a f.`×
OdkHfhka mÜrjd" ieu fokdf.a u uqo,a
tÙfkldf.a f.`×j, ±—ug;a" .ukg
Wjukd wdydr Tjqkag ¡ug;a wK flf<ka"
Tjqkag tf,i lrk ,¡' 26T›yq fldg½jka
msg OdkH mgjdf.k t;eÚka Úlau .shy'
27
rdØ%fha kej;=• fmdf<a ¡ Tjqkaf.ka
flfkla ;u fldg½jdg lEu fok ms×i
;u f.`×h yeúh œg" ;udf.a uqo,a f.`×
lf† ØfnkÜ æˆ h' 28tœg Tyq ;u
fidfydhÜrkag l;d fldg" ööudf.a uqo,a
wdmiÜ oud we;' n,kak" th udf.a f.`×h
;=< h÷÷hs lS œg" Tjqkfa .a is;a œhjq,a •" T›yq
“fhka tÙfkld wu;–ka" ööfoœhka jykafia
wmg l< f• foa l=ula ±÷÷hs Ùhkakg jQ y'
29 T›yq ldkdka foaYfha ;u mshd jk
cdfld’ fj; me–K ;ukag is³jQ ish,a, u
Tyqg okaj–ka" 30ööfoaYd•mØhd jQ ;eke;a;d
wmg ;æka l;d fldg ta rf† T;a;=ldrhka
f,i wm ie,lS h' 31wms o Tyq wu;d" wm
wjxl wh nj;a" T;a;l = drhka fkdjk nj;a
lSfjuq' 32wer;a wms tl u msfhl=f.a mÜ;=ka
jk ify`orhka f°f<diafofkl=ka nj;a"
tla flfkl= keØ nj;a" nd,hd ±ka ldkdka
foaYfha wmf.a mshd iuó is‡k nj;a lSfjuq'
33
tœg foaYd•mØhd jQ ta ukÜIHhd wmg
l;d fldg" ökÜU,d wjxl wh nj fuhska ±k-
.kafk–' tk•" kÜU,df.a ify`orhkaf.ka
42'22 W;a 37'21-22
49
flfkl= ud <ó kj;ajd kÜU,df.a mjq,aj,
id.;h i|yd wdydr /f.k msg;g hkak'
34
;jo" kÜU,df.a nd, u ify`orhd ud fj;
f.fkkaká fuhska kÜU,d T;a;l= drhka fkdjk
nj;a" wjxl –ÚiÜka nj;a uu ±k.kafk–'
tœg kÜU,df.a ify`orhd wdmiÜ uu
kÜU,dg fokafk–' kÜU,dg o rf† fj<fy<-
¹• l< yeÙ h÷ Ùhd lSf› h÷÷hs ie< l<y'
35 T›yq ;ukaf.a f.`× ysia l< œg"
tÙfkldf.a uqo,a fmdæh ta ta whf.a
f.`×fha ØfnkÜ ³g y' T›yq o" Tjqkaf.a
mshd o uqo,a fmdæ ³Û œg “h jQ y' 36tœg
Tjqkaf.a mshd jk cdfld’ Tjqka wu;–ka"
öökÜU,d orejkaf.ka ud œfh` l<yq h'
fc`fima ±ka ke;' is–fhdka o ke;"
fnkac–ka o /f.k hEu kÜU,dg Wjukd •
Øf’' f• ish® ³la œ¢kakd uu h÷÷hs lSf› h'
37
tœg rEnka ;u mshdg l;d fldg" ööTn
fj; ud Tyq wdmiÜ fkdf.kdfjd;a" udf.a
orejka fofok urdoukaká ug Tyq ndr
fokak( uu wdmiÜ Tyq Tn fj;
f.fkkafk–÷÷hs lSf› h' 38cdfld’ tœg
ms<s;=re fo–ka" öökÜU,d iuó udf.a mÜ;%hd
k• fkdhkÜ we;" ta ukao" Tyqf.a
ify`orhd u< miÜ" bØú • we;af;a Tyq
muK hs' kÜU,d hk w;ruó ¡ Tyqg
wk;=rla is³ jqfKd;a jhia .; ug ³la
muqKj Ï d" kÜU,d ud urdoukakyq h÷÷hs lSf› h'
fnkac–ka –irhg f.k hdu
43 id.;h rf† ;on, œh' 2–irfhka
f.kd OdkH ld Úu l< miÜ"
Tjqkaf.a mshd Tjqkag l;d fldg" öökej;
f.dia lEu ‡lla wmg –,hg .kake÷÷hs lS h'
3
tœg cÏ° Tyq wu;d" öö ökÜU,df.a ify`orhd
kÜU,d iuó is‡fhd;a –i kÜU,d k• ud
bæúhg fkdme–×h hÜ;= h÷hs ta –Úid wmg
;æka wjjdo flf<a h' 4Tn wfma ify`orhd
wm iuó hjkafkys k•" wms f.dia Tng
wdydr –,hg .kafkuq' 5tfy;a Tn Tyq
hjkafka ke;ak•" wms o fkdhkafkuq' ta
ukao" ökÜU,df.a ify`orhd kÜU,d iuó
ke;ak• kÜU,d ud bæúhg fkdme–×h hÜ;=
h÷hs ta –Úid wmg lSf› h÷÷hs mejiS h'
6 tœg bYardfh,a l;d fldg" öökÜU,dg
ö;j ify`orfhl= we;e÷hs lSfuka ug jo
lrkafka uka±÷÷hs weiS h' 7T›yq o ms<s;=re
 W;am;a;s 43
fo–ka" öö ökÜU,df.a mshd ;j u ãj;a j
is‡kjd o@ kÜU,dg ;j ify`orfhla bkakjd
o@÷ Ùhd –Úid wm .ek;a" wfma mjq, .ek;a
æ.g u wik œg wms o ta m%Yak wkÜj W;a;r
³Úuq' ökÜU,df.a ify`orhd f.k wd hÜ;=÷hs
Ùhkak hk nj wm okafka flfia ±÷÷hs weiÝ
y' 8cÏ° ;u mshd jk bYardfh,ag l;d fldg"
öö<uhd ud iuó hjkak" tœg wm;a" Tn;a"
wfma l=vd orejkÜ;a fkdueø ãj;a jk ms×i
wms keósg msg;a j hkafkuq' 9uu Tyq .ek
wemldrfhla fj–' Tyq .ek j.lSu ud msg
mjrkak' uu Tn fj; Tyq f.kjq;a Tn
bæúfhys Tyq fkdisÛjkafk• k•" ioyg u
ta .ek uu jrolre jkafk–' 10wms fuys
k<x.= • fkdis‡fhuq k• we;af;ka u fo
jk jrg;a f.dia wdmiÜ tkak Ønq×÷÷hs lS h'
11 tœg Tjqkaf.a mshd jk bYardfh,a"
tk• cdfld’" Tjqka wu;–ka" öö±ka bØka
tf,i œh hq;= u k•" fuh o lrkaká wfma
rf† weØ bia;r• foaj,a jk .=.=,a ‡lla yd
— me× ‡lla o l=½ nvq yd .kaOri o weg
jÈ. yd fld†g•nd o Tf’ fmdæj,
oudf.k ta –ksidg ;E.a.la jYfhka f.k
hkak' 12;jo" uqo,a fo.=Khla wf;a f.k
hkaká kÜU,df.a f.`×j, lf† ØnqKÏ uqo,a
o wf;a /f.k hkaká we;e• œg th m%udo
fo`IhÙka jQjla fjkak mܽjk' 13kÜU,df.a
fidfydhÜre /f.k" keósg ta –Úid fj;
wdmiÜ hkaká 14;jo" ta –Úid kÜU,df.a
wfkla ify`orhd o fnkac–ka o wdmiÜ
tjk f,i" ish® n,eØ foœhka jykafia
Tyq yuqfjys kÜU,d yg m%idoh ,efnkakg
i,ik fiala jd· udf.a orejka keØfjkjd
k• T›yq keØfj;a jd·÷÷hs lSf› h'
15 T›yq ;E.s f.k" ;ukaf.a miÜ•“j,
uqo,a fo.=Khla ,df.k" fnkac–ka o /f.k"
keósg" –irh n,d f.dia fc`fima bæúfhys
isg.;ay' 16fc`fima Tjqka iuó fnkac–ka
is‡kÜ ³Û œg" ;u .Dyfha l<ukdlreg
l;d fldg" ööf• –ÚiÜka udf.a .Dyhg
f.k hkaká if;l= urd ms<sfh< lrkaká
udf.a .Dyfha Tjqka ud iuó æjd fN`ckh
j<|kÜ we;e÷÷hs lSf› h' 17Tyq fc`fima lS
m%ldr lr fc`fimaf.a .Dyhg Tjqka
le|jdf.k wdf› h'
18 fc`fimaf.a .Dyhg Tjqka f.kd
neœka" T›yq “h •" ööwm fuys f.kdf› m<uq
jr wm f.`×j, wdmiÜ oud ØnQ uqo,a Úid
h" Tyq wmg wvkaf;a†g• fldg myr ¡" wm
50
jy®ka fldg" wfma fldg½jka o .kakg
hkafka h÷÷hs lS y' 19miÜj T›yq fc`fimaf.a
.Dyfha l<ukdlre fj; me–K" f.or f°r
wi, Tyq iuó l;d lr–ka" 20ööuy;dfKÚ"
m<uq jrla o wdydr –,g .ekSu i|yd wms
we;af;ka u me–×fhuq' 21wm kej;=•
fmd<g me–K wfma f.`× weúh œg iEu
–Úfil=f.a u uqo,a" yú Ùre• nrg f.`×
lf† ØfnkÜ wms ³Ûfjuq' wms o th kej;
f.kdfjuq' 22wer;a wdydr –,g .ekSu
i|yd ;j;a uqo,a o wm wf;a f.kdfjuq'
wmf.a f.`×j, uqo,a ±uqf› ljqo Ùhd
fkdoÚuq÷÷hs lS y'
23 tœg Tyq W;a;r fo–ka" ööTng wdisú
f› jd· “h fkdjkak" Tf’ foœhka jykafia
o" Tf’ mshdf.a foœhka jykafia o" Tf’
f.`×j, Tng ÚOdkhla ³ka fial' Tf’
uqo,a ug ,enqfKa h÷÷hs lS h' bkamiÜ Tyq
is–fhdka Tjqka fj; le|jdf.k wdf› h'
24 miÜj Tyq" Tjqka fc`fimaf.a .Dyhg
f.keœ;a" Tjqkag j;=r ³ka œg T›yq ;uka
mdo fi`°.;ay' bkamiÜ Tyq Tjqkaf.a
fldg½jkag wdydr ³Ú' 25tu .Dyfhys
;uka wdydr je<¢h hÜ;= nj Tjqka wid
ØnqfKka" uoaoyfka ¡ fc`fima tk œg
;E.a. ¡ug T›yq iÝ°k• jQ y' 26fc`fima
.Dyhg me–× œg T›yq ;uka <ó ØnQ
;E.a. Tyqg msúku–ka “ug ke— jeka° y'
27
Tyq Tjqkaf.a iÜj³la wi–ka" öökÜU,d lS
uy® mshdf.a iemikSm fldfydu o@ Tyq
;j u ãj;a j isˆ ±÷÷hs œuiS h' 28T›yq o
ms<s;=re fo–ka" ööTf’ °ihd jQ wfma mshd
fyd| ikSmfhka isˆá Tyq ;j u ãj;a j
is‡kafka h÷÷hs Ùhd ysi my;a fldg
kuialdr l<y'
29 fc`fima ysi Tijd ne¬ l, ;u
ujf.a mÜ;%hd jk" ;u ify`or fnkac–ka
±l" öökÜU,d ug lS kÜU,df.a nd, u
ify`orhd fudyq ±÷÷hs wid" ööud mÜ;" Tng
foœ irK ,ef’ jd·÷÷hs lSf› h' 30;u
ify`orhd flfrys fc`fimaf.a is; l•md •"
;u fk;a lº<ska msø .sfhka" Tyq jyd msg;
f.dia" ;u ldurhg we;=½ •" y~kakg œh'
31
miÜj Tyq uqyqK fi`°f.k" msg;g wjq;a
;ud u yslaujd .Ú–ka" öölEu f•ih
ms<fs h< lrkake÷÷hs lS h'
32 fiajlfh` fc`fimag fjk u f•ihla
o Tyqf.a ify`orhkag fjk u f•ihla o
Tyq iuó je<» –ir jdiSkag fjk u
 W;am;a;s 43-44
f•ihla o ms<fs h< l<y' ukao" –ir jeishka
fyfn%›jreka iuó lEu fkdlk neœÚ'
tfia lf<d;a –ir jeishkag th
ms<l = Ù' 33fc`fimaf.a ify`orfh` o Tyqg
s ,
uQK ,d" jeŠu,d mgka nd,hd olajd jhia
wkÜj ms<sfj<g jdŠ lrjk ,oy' T›yq
œia–; • tÙfkld foi ne¬ y' 34miÜj
fcdafima ;u f•ifhka Tjqka tÙfkldg
wdydr he›f› h' tfy;a" fnkac–kaf.a
fldgi wÚla whf.a fldgia fuka mia
.=Khla œh' T›yq o Tyq iuó ”u mdkh
fldg mS%Ø m%fu`o jQ y'
keØ jQ l=i,dk
44 fc`fima ;u .Dyfha l<ukdlreg
l;d fldg" ööfudjqkaf.a f.`×
fudjqkag WiÜ,df.k hkak yeÙ;r•
wdydrj,ska mÜrjd" tÙfkldf.a uqo,a ta ta
whf.a f.`× lf† oukak' 2;jo" udf.a
l=i,dk tk• udf.a ú¡ l=i,dk" nd,hdg
whsØ f.`×fha lf† Tyq OdkHj,g f.jQ
uqo,;a iuó oukake÷÷hs wK flf<a h' Tyq o
fc`fima lS ye‡hg u bÛ flf<a h'
3 Woh myka jQ l, fc`fimaf.a ify`-
orfh` Tjqkaf.a fldg½jka iuó msg;a lr
yúk ,oy' 4fudjqka k.rfhka msg;g
f.dia" jeŠ ³rla hkakg m%:u" fc`fima ;u
l<ukdlreg l;d fldg" öökeósg wr
–ÚiÜka ®yqne| hkak" kÜUg Tjqka yuq jQ
l, Tjqkag l;d fldg" öfyd|la l<d u
krlla flf<a uka o@ kÜU,d udf.a ú¡
l=i,dk fidrl• flf<a wehs@ 5udf.a iajd–hd
mdkh lrkakg;a" æjeia Ùhkakg;a Ndœ;
lrkafka fuh fkdf› o@ fufia Ùøfuka
kÜU,d lr we;af;a ³IagluÙ÷ Ùhd
Ùhkake÷÷hs lSf› h'
6 l<ukdlre Tjqka yuq jQ œg tfia u lS h'
7
tœg T›yq Tyqg l;d fldg" ööiajd—Ú" Tn
fufia lSfuka woyia lrkafka l=ula o@
fujekakla Ùøug Tf’ °ihka ySfkka j;a
is;kafka ke;' 8n,kak" wfma f.`× lf†
Ø” i•n jQ uqo,a o ldkdka foaYfha isg
kej; Tn fj; wms f.kdfjuq' tfia k•
Tn iajd–hdf.a .Dyfhka ú¡ fy` r;arka
fy` wm fidrl• lrkafka fldfydu o@
9
Tnf.a °ihka w;r h• flfkl= <ó Ø”
th fidhd.;fyd;a Tyq uereKd f›· wms o
wm iajd—kaf.a jy,a® jkafkuq÷÷hs lS y'
10
Tyq ms<s;=re fo–ka" ööfyd|hs" kÜU,d lS
51
f,i bÛ f› jd· ljqreka fy` <ó Ø” th
i•njqjfyd;a Tyq udf.a jy,d jkafka há
kÜU,d Úoyia jkakyq h÷÷hs lSf› h' 11tœg
T›yq lŠk• fldg tÙfkld ;u ;udf.a
f.`× “ug nd" ;u ;udf.a f.`× weúfh`
h' 12Tyq o jeŠu,df.ka mgkaf.k nd,hd
olajd tajd wjqiaid ne¬ œg fnkac–kaf.a
f.`×fha Ø” l=i,dk i•n œh' 13tœg
T›yq ³Ùka ;u jia;% brdf.k" ;u ;uka
fldg½jka msg nvq mgjdf.k wdmiÜ
k.rh n,d me–×fh` h'
14 fufia cÏ° iy Tyqf.a ify`orhka
fc`fimaf.a .Dyhg wdmiÜ me–× œg
fc`fima tf;la tys is‡fhka" T›yq Tyq
bæúfhys “u jeˆ jeka° y' 15Tyq Tjqka
wu;–ka" öökÜU,d l< f• foa l=ula o@ ud
jeÚ flfkl=g we;af;ka u æjeia lSug yeÙ
nj kÜU,d fkdokakyq ±÷÷hs weiS h' 16tœg cÏ°
l;d fldg" ööudf.a iajd—ka yg wm l=uk
ms<s;=rla fokak o@ wm l=ula Ùhkak o@ wms
flfia k• f• .ek Úf°ia juq o@ foœhka
jykafia Tf’ °ihkaf.a ³Iaglu u;=lr
fmfkkakg ie,eiÝ fial' fukak" ;ud <ó
l=i,dk Ø” i•n jQ ;eke;a;d;a wms;a"
udf.a iajd—kaf.a jy,a® jkafkuq÷÷hs lSf›
h' 17fc`fima tœg W;a;r fo–ka" öötfia fkd
f› jd· uu tjekakla fkdlr–' tfy;a"
hful= <ó Ø” l=i,dk i•n jQfha o Tyq
muKla udf.a jy,d jkafka h' kÜU,d ieu
fok keósg kÜU,df.a mshd fj; idu°kfhka
hkake÷÷hs lS h'
cq° ueoy;a •u
18 tœg cÏ° fc`fima <óg me–K" ööudf.a
iajd—Ú" lreKdlr" Tng fm!oa.,sl j
jpkhla lSug Tf’ °ihdg wjir fokÜ
uekj' Tf’ °ihdg œreoaO j Tf’ fl`mh
fkdweœf,a jd· Tn we;af;ka u mdrdfj` yd
iudk h' 19ökÜU,dg msfhla fy` ify`orfhla
fy` isˆ ±÷hs udf.a iajd—ka jk Tn °ihka
jk wfmka weiÜfjys h' 20wms udf.a iajd—ka
wu;d" öuy® œfha is‡k msfhla o uy® œfha
Tyq ,enQ l=vd <ufhla o wmg we;' Tyqf.a
ify`orhd uf<a h' ujf.a orejkaf.ka bØú
j we;af;a Tyq muK hs" Tyqf.a mshd o Tyqg
fm%au lrhs÷ Ùhd lSfjuq' 21tœg Tn Tf’
°ihka wu;d" öug Tyq n,d ±l.kak
ms×i Tyq f.fkkake÷hs lSfjys h' 22wms
tœg" ö<uhdg k• mshd w;ayer tkak neú há
 W;am;a;s 44-45
mshdf.ka Tyq œfh` • wdfjd;a mshd uefÈœ÷
Ùhd lSfjuq' 23Tn tœg Tf’ °ihka wu;d"
ökÜU,df.a nd, ify`orhd kÜU,d iuó
wdfjd;a –i –kamiÜ kÜU,d ud bæúhg fkd
wd hÜ;=h÷hs lSfjys h'
24 öö;jo" wms Tf’ °ihd jk udf.a mshd
fj; me–× œg" udf.a iajd–hd lS foa Tyqg
ie< flf<uq' 25wmf.a mshd" ökej; f.dia
lEu ‡lla wmg –,hg .kak h÷hs lSf› h'
26
tœg wms" öwmg k• hkak neú há wfma nd,
u ify`orhd wm iuó hf;d;a k• wms huqá
ukao" wfma nd, u ify`orhd wm iuó
ke;ak• wm w•mØ ;ek bæúhg fkdhd hÜ;=
h÷hs lSfjuq' 27tœg Tf’ °ihd jk udf.a
mshd wmg l;d fldg" öudf.a “ú| ug °j
mÜ;%hka fofofkl= “ys l< nj kÜU,d
okakyq h' 28tla flfkl= udf.ka œfh` •
.sh œg" we;af;ka u if;l= Tyq lE,s
lE,sj,g brdoud we;e hs uu lSfj–' ukao"
tjla mgka uu Tyq kܳ‡–' 29Tn fudyq j;a
udf.ka /f.k f.dia fudyqg wk;=rla jQfha
k•" kÜU,d ud meiÜKÏ ysifla tlal
j<m,a,g wúkakg yokakyq ±÷hs lS h' 30±ka
bØka Tf’ °ihd jk udf.a mshd fj; ud
me–× œg wm iuó <uhd ke;ak•" Tyqf.a
mK flkao <uhdf.a mK flkao iuó fj<S
mjØk nj ug fmfkk Úid" 31wm iuó
<uhd keØ nj Tyq ±l Tyq kiskafka h'
fuf,i Tf’ °ifhda o Tn °ihd jk wfma
uy® mshdg ³la ¡" urKhg m;a lrkafk`
h' 32Tf’ °ihd jk uu" öTyq Tn fj; fkd
f.kdfjd;a ta jro" udf.a mshd bæúfhys uu
ioyg u ndr .kafk–÷ Ùhd udf.a mshdg
<uhdf.a wemlre jQfh–' 33±ka bØka" udf.a
iajd—ka fj; <uhd fjkÜjg f• Tf’ °ihd
jyf,l= fuka is‡kafka h' lreKdlr"
<uhdg Tyqf.a ify`orhka iuó hkak bv
yúkÜ uekœ' 34<uhd ud iuó keØ j uu
flfia k• udf.a mshd fj;g hkafk• o@
udf.a mshdg me–fKkakg hk œm; udf.a
weiaj,ska n,kak neú h÷÷hs lSf› h'
fc`fima ;ud yºkajd ¡u
45 tœg fc`fimag ;ud <ó is‡ msújr
bæúfha ;uka is; jdjd.; fkdyeÙ
•" ööish,a,ka u ud fjØka bj;g hkak
yúkake÷÷hs y~keó=f› h' fufia fc`fima
Tyqf.a ify`orhkag ;uka u yºkajd fok
45'1 Ù%hd 7'13 45'9-11 Ù%hd 7'14
52
œg Tyq iuó wka Ùisfjla tys fkdis‡fha
h' 2Tyq uy y•ka ye• h' –ir jdiSkag o"
mdrdfj`f.a rc jdi, whg o th weis×'
3
fc`fima Tyqf.a ify`orhka wu;–ka" ööuu
fc`fima h' udf.a mshd ;j u ãj;a j isˆ
±÷÷hs weiS h' Tyqf.a ify`orhka Tyq ±lSfuka
;=IaÓ•N+; j is‡ fyhska Tyqg W;a;r
¡.kakg Tjqkag fkdyeÙ œh'
4 kej; fc`fima ;u ify`orhka
wu;d" öölreKdlr" ud <óg tkake÷÷hs lS
œg Tjqka o <x jQfhka" ööTn –ir foaYhg
œl=KQ Tf’ ify`orhd jk fc`fima uu h"
5
Tn ud fuys œl=KÎ Úid lror fkd jkaká
fkd ;efjkak' ukao" Tf’ ãœ;h rÙkÜ
ms×i Tng fmrÛj foœhka jykafia ud
fuys tjQ fial' 6f• id.;h rf† mejf;k
fo jk wjqreoao há iSiEula fy` wiajekak
fk<Sula fy` keØ wjqre³ myla ;j we;'
7
–ys msg Tng fm<m;la mjØk ms×i;a"
Tnf.ka fndfyda fofkl= .<jd Tf’ ãœ;
wdrlaId Ùøug;a foœhka jykafia Tng
fmrÛj ud tjQ fial' 8tneœka ud fuys
tjQfha we;af;ka u Tn fkdj foœhka
jykafia h' ;jo" Wka jykafia mdrdfj` yg
ud msfhl= fldg" Tyqf.a rc jdi, uqo,sº
jYfhka o" uq½ –ir foaYd•mØ jYfhka o
ud m;a l< fial'
9 ööTn ieu lŠk• fldg ud mshd fj;
f.dia Tyqg l;d fldg" Tf’ mÜ;%hd jk
fc`fima fufia mjihs( öfoœhka jykafia
uq½ –irfha w•mØ jYfhka ud m;a l<
fial' mud fkd• ud fj; me–fKkak'
10
Tn" f.`fIka k• m<df;a mæx„ •" tys Tn
o Tf’ orejka o orejkaf.a orejka o Tf’
t½ neg½ m†‡ yd .j m†‡ o Tn i;=
ish,a,ka o ug Ù†Ûfjka is‡h hÜ;= h' 11;j
mia wjqreoaola id.;h mjØk neœka Tn;a"
Tn f.jeishkÜ;a" Tn i;= ish,a,;a wdrlaId
fldg" Tng w.ysóhla keØ jk fia uu tys
¡ Tng ish,a, u imh–÷hs lS h' 12;jo" Tng
l;d lrkafka fc`fima u nj Tn ieuf.a
fk;aj,g;a" ud fidfydhÜre fnkac–kaf.a
fk;aj,g;a fmfkkÜ we;' 13wer;a" –irfha
udf.a fY%aIaG;u moœh;a" Tn ³Û ish,a,;a
mshdg okajd" yÚl f.dia udf.a mshd fuys
le|jd f.k tkake÷÷hs lSf› h'
 W;am;a;s 45-46
14 bkamiÜ Tyq ;u fidfydhÜre
fnkac–kaf.a f., je<|f.k ye• h'
fnkac–ka o Tyqf.a f., je<|f.k ye• h'
15
;jo" Tyq ;u ify`orhka ish,a,ka u isU
je<|f.k ye• h' miÜj Tyqf.a ify`orfh`
Tyq iuó l;d l<y'
mdrdfj`f.a wdrdOkh
16 ;jo" fc`fimaf.a ify`orhkaf.a
me–Óf• wdrx„h mdrdfj`f.a .Dyfha /›
æÚ' fuh mdrdfj`g o Tyqf.a Ú,Odøkag o
mS%Ø°hl œh' 17tœg mdrdfj` fc`fimag
l;d fldg" ööTf’ ify`orhka wu;d" öfuh
lrkaká tk•" Tf’ i;=ka msg nvq
mgjdf.k hkaká ldkdka foaYhg f.dia"
18
Tnf.a mshd o mjq,a o /f.k ud fj; me–-
fKkaká –irfha Úmojk bia;r• foa uu
Tng fo–á Tn o rf† b;d w.kd m,°j
j<|kakyq h÷hs ±kaœh hÜ;= h' Tn o Tjqkga
fufia lrkak Ùhd wK lrkak' 19tk•(
öTf’ l=vd orejka yd NdÈhdjka o i|yd
–ir foaYfha r:jdyk /f.k f.dia Tf’
mshd le|jdf.k tkak' 20wer;a Tf’ foam<
.ek lror fkdjkak" ukao" –ir foaYfha
bia;r• fmfoi Tng whsØ jkafka h÷ Ùhd
okajkake÷÷hs ie< flf<a h'
21 bYardfh,af.a orefj` o tf,i l<y'
mdrdfj`f.a wK múæ fc`fima Tjqkag
r:jdyk o uóg wdydr o iemhS h'
22
Tjqka tla tlaflkdg w®;a weº•
l†g,hla ne.ska ³kafka h' tfy;a" Tyq
fnkac–kag ú¡ ldis ;=ka ishhla o" w®;a
weº• l†g, myla o ³Ú' 23;jo" Tyq
;udf.a mshdg –irfha b;d w.kd foa
mgjk ,o fldg½ jka oifofkl= o"
udÈ.fha ¡ Tyqg Wjukd OdkH wdydr
iy uia udxi mgjk ,o fldg½ fokÜka
oifofkl= o he• h' 24fuf,i Tyq ;u
fidfydhÜrka msg;a lr yeúfha h' Tjqka
Úlau hk œg" ööw;ruó ¡ onr fkdlrkakg
n,d.kake÷÷hs Tyq Tjqkg a lSf› h'
25 T›yq –irfhka msg;a j ldkdka
foaYhg wjq;a ;u mshd jk cdfld’ fj;
me–K" 26Tyqg l;d fldg" ööfc`fima ;j
u ãj;a j is‡hs' wer;a uq½ –ir foaYhg u
w•mØ Tyq h÷÷hs ie< l<y' cdfld’ o
mܳuhg m;a• Tjqka œYajdi fkd flf<a
46'6 Ù%hd 7'15
53
27
h' T›yq fc`fima ;ukag lS ish,a, u
cdfld’g ±kajQ y' Tyq f.k hdug
fc`fima tjQ r:jdyk cdfld’ ³Û œg
Tyq h<s m%dKj;a œh' 28tœg cdfld’
fyj;a bYardfh,a l;d lr–ka" öö±ka weØ"
ud mÜ;a fc`fima ;j u ãj;a j is‡hs" ud
uefrkak l,ska f.dia Tyq ±l.; hÜ;= h÷÷hs
lSf› h'
cdfld’ –irh n,d hdu
46 cdfld’ fyj;a bYardfh,a ;uka
i;= ish,a, /f.k .ukg msg;a j
fnhÈ-fIndjg me–K ;u mshd jQ Bidlaf.a
foœhka jykafiag hd. mÝcd TmamÜ flf<a h'
2
foœhka jykafia o rdØ%fha ¡ cdfld’g
oÈYkh •" ööcdfld’" cdfld’÷÷ Ùhd Tyq
weu;+ fial' Tyq" ööuu fuys h÷÷ Ùhd W;a;r
³Ú' 3tœg Wka jykafia l;d lr–ka" ööuu
jkdys foœhka jykafia fj–á kÜf˜ mshdf.a
foœhka jykafia fj–' –irhg hEug “h
fkdjkak' ukao" uu tys ¡ kÜf˜ fm<mØka
uy;a cdØhla weØ lrkafk–' 4uu kÜU
iuó –irhg f.dia h<s uu u kÜU wdmiÜ
f.fkkafk–' ;jo" kÜU uefrk œg
fc`fimaf.a w; kÜf˜ weia mshjkafka h÷÷hs
j°< fial'
5 miÜj cdfld’ fnhÈ-fIndfjka msg;a
œh' cdfld’f.a mÜ;f% h` ;u mshd o" ;ukaf.a
l=vd orejka o" ;u NdÈhdjka o mdrdfj`
Tjqka f.k hEug tjQ r:j, /f.k .shy'
6
;jo" ;ukaf.a .j m†‡ o" ldkdka foaYfha
¡ ;uka Wmhd.;a jia;=j o /f.k cdfld’
iy Tyq leÛj Tyqf.a uq½ fm<m; –irhg
me–×hy' 7fuf,i Tyq ;u mÜ;%hka o
mÜ;%hkaf.a mÜ;%hka o mÜ;%hkaf.a ´jreka o uq½
ore fm<m; o ;uka leÛj –irhg f.k
wdf› h'
cdfld’f.a fm<m;
8 –irhg .sh cdfld’f.a fm<mf;a
kdudj,sh fuh hs( tk•" cdfld’ iy Tyqf.a
mÜ;%fh`( cdfld’f.a l=®º,d jk rEnkaá
9rEnkaf.a mÜ;%hka jk yfkdla" m,a®"
fyYafrdka iy lÈ—á 10is–fhdkaf.a mq;%hka
jk fcuqfj,a" cd—ka" Tyoa" cdÙka" fYdydÈ
iy ldkdksh iaØ%hlf.a mÜ;% Idjq,aá
11
f,•f.a mÜ;%hka jk f.aÈfIdka" fldyd;a
 W;am;a;s 46-47 54
12
iy furdøá cÏ°f.a mÜ;%hka jk taÈ" «kdka" cÏ° t• h' T›yq f.`fIka k• fmfoig
fIa,d" fmfrYa iy fYrd h' tfy;a" taÈ iy me–×hd y' 29tœg fc`fima ;u r:h
«kdka ldkdka foaYfha ¡ u<y' fmfrYaf.a iÝ°k• fldg" ;u mshd jk cdfld’ yuq
mÜ;%hka jk fyYafrdka iy yduq,aá •ug f.`fIka n,d .sfha h' ;u mshd ³Û
13biaidlÈf.a mq;%hka jk f;`,d" mÜjd" flfKys u Tyq Tyqf.a f., n°f.k
fc`’ iy Is•frdkaá 14idnqf,dkaf.a mq;%hka fndfy` f›,djla f., u; ye• h' 30tœg
jk fifroa" taf,dka iy cdf,fh,aá cdfld’ fc`fimag l;d fldg" ööTf’ uQK
15 ±l Tn ;j u ãj;a j is‡k nj ³Û fyhska
fudjqyq iy cdfld’f.a ³j jk ¡kd"
f,hd fufidfmdf;a–hdf› ¡ cdfld’g °j ±ka bØka ud u<;a l• ke;e÷÷hs lSf› h'
,enQ orefj` h' Tyqf.a ore±úfh` ish,af,` 31 bkamiÜ fc`fima ;u ify`orhkag
Øia;k = fa ofkÙ' yd ;u mshdf.a f.jeishkag l;d fldg"
16 .doaf.a mq;%hka jk Ymsfhdka" y.a.s" ööuu f.dia mdrdfj` bæúfha fmkS isg"
IÝÚ" tYafndka" taú" wfr`oa iy wfÈ,S há öldkdka foaYfha is‡ udf.a ify`orhka yd
17wdfIÈf.a mq;%hka jk bukd" bIajd" bIa•" mshdf.a mjqf,a ish,a,ka ud fj; me–K
fnúhd yd Tjqkaf.a ify`oø jk firdá we;' 32T›yq tfŒre h" i;a;aj f.dœm<j,a
fnúhdf.a mq;%hka jk fyfnÈ iy u,aÙfh,a há md,kh lrk wh h' Tjqka ;ukaf.a t½
18
fudjqyq ,dnka ;u ³j jk f,hdg neg½ /< o .j /< o ;uka i;= ish,a, o
fiaœldj jYfhka ³ka Ys,amdf.a mÜ;%fh` h' f.keœ;a we;÷ Ùhkafk–' 33mdrdfj` Tn
wE cdfld’g °j fudjqka ,enqjd h' le|jd" öTf’ /Ùhdj l=ula ±÷hs weiÝ œg"
34
fudjqkaf.a .Kk oyihfofkÙ' Tn o" öTf’ °ihka jk wms;a" wfma
19 cdfld’f.a NdÈhdj jQ rdfl,af.a mshjre;a ;uka ;reK œfha mgka wo olajd
% ka jk fc`fima iy fnkac–ka h' 20;jo"
mq;h i;a;aj f.dœm<j,a /ln,d.;af;uq÷hs
–ir foaYfha ¡ «ka k• mÝcH ia:dkfha Ùhkak' fuf,i Tng f.`fIka fmfofia
fmdØfmrd k• mÝclhdf.a ³j jk mæx„ •ug wjir ,ef’ h÷÷hs lSf› h' Tyq
wdfik;a" fc`fimag °j ukiafia iy fufia lSf›" tfŒreka –ir jdiSkag
tm%dhs• ,enqjd h' ms<sl=,la jk neœÚ'
21 fnkac–kaf.a mq;%hka jk fn,d" mdrdfj` y yuuq •u
fnflÈ" wIafn,a" f.ard" kdudka" tayS" frdIa"
uqmamS•" yqmamS• iy wdroa há 22fudjqyq
cdfld’g °j Wmka rdfl,af.a mÜ;%fh` h' ta 47
tœg fc`fima mdrdfj` fj; wjq;a"
Tyqg l;d fldg" ööudf.a mshd yd
ify`orfh` o" Tjqkaf.a t½ neg½ /< yd
ish,af,` oii;rfofkÙ'
.j /< o" Tjqka i;= ish,a, o ldkdka
23 °ka iy Tyqf.a mÜ;%hd jk yqIs• há
foaYfhka Úlau wdjd y' ±ka T›yq f.`fIka
24
kma;,Sf.a mÜ;%hka jk cdfYfh,a" .=kS"
fmfofia is‡Ø÷÷hs lSf› h' 2;jo" Tyq
fÐfYÈ iy Is,af,• há 25fudjqyq k• ,dnka
;u ify`orhkaf.ka miafofkl= /f.k
;u ³j jk rdfl,ag fiaœldj jYfhka ³ka
mdrdfj` fj; bæúm;a flf<a h' 3mdrdfj`
“,aydf.a mÜ;%fh` h' wE cdfld’g °jTyqf.a ify`orhka wu;–ka" öökÜU,df.a
fudjqka ,enqjd h' ta ish,af,` i;afofkÙ'
/Ùhdj l=ula ±÷÷hs weiÝ œg" T›yq
26 cdfld’f.a mÜ;%hkaf.a NdÈhdjka
mdrdfj`g ms<s;=re fo–ka" ööwms;a" wfma
yer" Tyqg °j Wmka" Tyq iuó –irhg .sh
mshjre;a Tf’ °ihka jk tfŒre fjuq'
whf.a uq½ .Kk yegyhfofkÙ' 27–irfha
4
;jo" wm wdf› f• rf† ‡l l,la mæx„
¡ fc`fimag °j Wmka mq;%hkaf.a .Kk•ug h' ukao" ldkdka foaYfha id.;h b;d
fofofkÙ' –irhg me–× cdfld’f.a oreKÏ neœka Tf’ °ihkaf.a t½ neg½
mjq,g wh;a ish,af,` ye;a;Efofkla jQ y'
rxpqj,g lEug ;K “• ke;' ±ka bØka"
lreKdlr f.`fIka fmfofiys Tf’ °ihka
fc`fima Tjqka ms<s.ekSu yg mæx„ •ug wjir ³k uekj÷÷hs lS y'
28 ;jo" cdfld’" fc`fima bæúhg 5tœg mdrdfj` fc`fima wu;–ka" ööTf’
me–fKk ms×i" ;udg fmrÛj Tyq fj; mshd yd ify`orhka Tn fj; me–K we;'
46'20 W;a 41'50-52 46'27 Ù%hd 7'14
 W;am;a;s 47 55
6
uq½ –ir foaYh u Tn bæúfhys we;' rf† wjqreoafoa ¡ T›yq fj; wjq;a" Tyqg l;d
fyd| u m<df;a Tf’ mshd yd ify`orhka fldg" ööiajd—Ú" Tfnka lreKÏ ieó•ug
mæx„ lrjkak' fudjqka f.`fIka fmfofiys k• neú há wfma uqo,a bjr há wfma .j m†‡
mæx„ jqKd f›' wer;a Tjqka w;r o iajd—ka i;= h' wmf.a Yør yd .•“•
ldÈhlaIu –ÚiÜka weØ nj Tn okafkys wefrkak fjk Ùisjla iajd—ka bæúfhys
k• udf.a i;a;aj f.dœm< n,d.ekSug wmg ke;' 19wm o wfma .•“• o Tn
Tjqka m;a lrkake÷hs lS h' n,df.k is‡oa¡ œkdY • hd hÜ;= o@ wdydr
7 tœg fc`fima ;u mshd jk cdfld’ iemhSf• ys,›jg wm o wfma .•“• o –,hg
le|jdf.k œ;a mdrdfj` fj; bæúm;a l< .kak' tœg wms o" wmf.a .•“• iuó
œg Tyq mdrdfj`g wdYSÈjdo flf<a h' mdrdfj`g jy,a® jkafkuq' wm fkdueø ãj;a
8 fjk ms×i;a" bvlv• mÜrka • fkdhk
mdrdfj` Tyq wu;d" ööTf’ jhi fldmuK
±÷÷hs weiÝ œg" 9cdfld’ Tyqg ms<s;=re fo–ka" ms×i;a wmg “;a;r • fokake÷÷hs lS y'
öö–ys msg udf.a ieúieøf• ld,h wjqre³ 20 fufia fc`fima" –irfha bvlv•
tlish ØyÙá ud f.jQ ãœ;h fl‡ h( ish,a, u mdrdfj` i|yd –,g .Ø' ukao"
³Ialr h' udf.a uq;=ka–;a;ka –ys msg id.;h Tjqka flfrys oreKÏ jQ neœka" iEu
ieúierE ld,hg th iu l< fkdyeÙ h÷÷hs –ir jeisfhl= u ;u bvlv• œl=KÏfjka
lSf› h' 10cdfld’ h<s mdrdfj`g fi;a m;d uq½ rg u mdrdfj` i;= œh' 21;jo" fc`fima
Tyqf.ka Úlau .sfha h' 11bkamiÜ fc`fima –irfha tl iSudjl mgka wÚla iSudj
mdrdfj`f.a Úhuh múæ ;u mshd yd olajd ck;dj jy,a f.dœhka njg m;a
ify`orhka mæx„ lrjd" –ir foaYfhys flf<a h' 22mÝclhkaf.a bvlv• muKla
rdfufiia k• m<df;ka fyd| u bvlv• Tyq –,g fkd.;af;a h' ukao" mÝclfh`
Tjqkag Wreu fldg ³kafka h' 12;jo" mdrdfj`f.ka wdOdr uqo,la ,n–ka" mdrdfj`
fc`fima ;u mshdg o" ify`orhkag yd Tjqkag ³ka ta uqo,ska ãj;a jQ y' tneœka
mshdf.a f.jeishka ish® fokdg o Tjqkaf.a ;ukaf.a bvlv• œÙÓug Tjqkag is³
mjq,a wkÜj wdydr imhd ³kafka h' fkd • h' 23tœg fc`fima ckhdg l;d
fc`fimaf.a múmd,k l%u fldg" ööfukak" uu wo kÜU,d o kÜU,df.a
bvlv• o mdrdfj` Wfoid –,hg .Ø–'
13 tl, uq½ rfgys u wdydr fkdØ“×' flf;a jemsøu i|yd fukak kÜU,dg OdkH'
id.;h fl;r• oreKÏ • o h;a" –ir foaYh 24
;jo" wiajekak fk<k ld,fha ¡
yd uq½ ldkdka foaYh ³ÈNslaIh Úid kÜU,d mfyka tl mx.=jla mdrdfj`g æh
id.skafkka fm½×' 14fc`fima –ÚiÜkag hÜ;= h' mx.= y;rla flf;a jemsøu ms×i;a"
OdkH œl=Kd –ir foaYfhys yd ldkdka kÜU,df.a o kÜU,df.a f.jeishkaf.a yd
foaYfhys ish® uqo,a tl;= fldg ta uqo,a l=vd orejkaf.a o wdydr ms×i;a kÜU,dg
rdclSh NdKavd.drfhys ;ekam;a flf<a h' jkafka h÷÷hs lS y' 25T›yq ms<s;=re fo–ka"
15 –irfha yd ldkdka foaYfha uqo,a bjr ööTn wfma ãœ; wdrlaId flf<ys h' wm
jQ œg –ir jdis ish,af,` u fc`fima fj; iajd–hd jk Tn yuqfjys wmg m%idoh
wjq;a" ööwmg wdydr fokak" ke;ak• Tn ,ef’ jd· wms o mdrdfj`f.a jy,a®
n,df.k is‡oa¡ u wm uefrkÜ we;' wfma jkafkuq÷÷hs lS y' 26fufia fc`fima –irfha
uqo,a bjr h÷÷hs lS y' 16tœg fc`fima ms<s;=re foam< i•nkaOfhka wo olajd j,x.= jk
fo–ka" öötfia k• Tf’ .j m†‡ f.fkkak' rchg mfyka mx.=j ¡f• mK; mek• h'
uqo,a bjr k• Tf’ .j m†‡ ys,›jg uu mÝclhkaf.a bvlv• muKla mdrdfj`g
Tng wdydr fokafk–÷÷hs lS h' 17T›yq whsØ fkd • h'
;ukaf.a .j m†‡ fc`fima fj; f.kdy'
Tyq wiÜka" t½ neg½ rxpq" .j /< yd cdfld’f.a wkaØu leue;a;
fldg½jka ys,›jg Tjqkag wdydr ³kafka 27 bYardfh,a fyj;a cdfld’ –ir
h' fuf,i wjqreoao ;=< ¡ Tjqkaf.a .j m†‡ foaYfhys f.`fIka k• fmfofiys jdih
ish,af,a ys,›jg Tyq Tjqkag wdydr ¡ flf<a h' Tjqkag tys .•“• whsØ œh' T›yq
fm`IKh flf<a h' iM, j fndfy` fihska jeŠ jÈOkh jQ y'
18 ta wjq r eoa o wjidk jQ œg" fo jk 28;jo" cdfld’ –ir foaYfhys wjqre³
 W;am;a;s 47-48
oyy;la ãj;a œh' fuf,i Tyqf.a uq½ jhi
wjqre³ tlish y;<siy a ;la œh' 29bYardfh,a
kisk ld,h wdikak jQ œg Tyq ;u mÜ;a
fc`fima le|jd Tyqg l;d fldg" öö±ka
bØka Tn ug m%idoh olajkafkys
k•" lreKdlr" udf.a l,jh hg Tf’
w; ;nd" ud fj; mlaImd;lu yd fyd|
ys; olaj–ka" ud –ir foaYfhys N+u°k
fkdlrk njg fmdfrdka³ jkak' 30udf.a
mshjreka fuka ud urKhg m;a jQ œg Tn
–irfhka ud f.k f.dia Tjqkaf.a
fidfydka N+–fhys ud N+u°k lrkake÷÷hs lS
h' ööTn lS múæ u uu bÛ lr–÷÷hs fc`fima
ms<s;=re ³Ú' 31;jo" cdfld’ l;d fldg"
ööth .ek ug æjqrkake÷÷hs b,a®fjka
fc`fima o Tyq bæúfhys æjqf<a h' tœg
bYardfh,a *hyfka wekao u; we< œh'
cdfld’ fc`fimaf.a mq;=ka fofokdg
wdYSÈjdo Ùøu
48 l,la .sh miÜ" ööTf’ mshd f,Ška
isˆ÷÷h hs fc`fimag okajk ,³j" Tyq
;u mÜ;=ka fofok jk ukiafia iy tm%dhs•
;ud leÛj f.k .sfha h' 2tœg" ööTf’
mÜ;%hd jk fc`fima Tn fj; tkafka he÷÷hs
cdfld’g okajk ,æka" Tyq YlaØh h<s
Wmojdf.k wef|ys jdŠ œh' 3cdfld’
fc`fima wu;–ka" ööish® n,eØ foœhka
jykafia ldkdka foaYfha ¬ia k• ia:dkfha
¡ ug oÈYkh • ug wdYSÈjdo l< fial'
4 fc`fimag fufia wdYSÈjdo flf<a h(
;jo" Wka jykafia ug l;d lr–ka"
ön,kak" uu kÜU iM,j;a fldg" kÜU jeŠ
jÈOkh lrkafk–' kÜf˜ fm<mØka uu
œYd, fikóla weØ lrkafk–' wer;a uu
f• foaYh kÜfUka miÜ mejf;k kÜf˜
mr•mrdjg ioyg Wreu fldg fo–÷hs j°<
fial' 5;jo" ud kÜU fj; –irhg tkakg
fmr" kÜUg °j –ir foaYfha ¡ “ys jqK kÜf˜
mÜ;a;= fofok udf.a jkafk` h' rEnka iy
is–fhdka fuka u tm%dhs• iy ukiafia
udf.a jkafkda h' 6tfy;a" Tjqkag miÜ kÜUg
°j Wmæk orefj` kÜf˜ jkafk` h' T›yq
Wreuh ,nkÜ i|yd Tjqkfa .a ify`orhkaf.a
kdufhka yºkajkÜ ,nkafk` h' 7ud fufia
lrkafka fufidfmdf;a–hdf› isg ud tk
œg tm%d;a k• ia:dkhg u|la ³r Ø“h ¡"
47'29-30 W;a 49'29-32á 50'6
*.S%l msgm; wkÜj öhyk÷ fjkÜjg we;af;a öierh‡h÷ hk woyi weØ jpkhÙ'
48'3-4 W;a 28'13-14 48'7 W;a 35'16-19
56
ldkdka foaYfha w;ruó ¡ kÜf˜ uj rdfl,a
ud ³lg m;a lr–ka u< Úid h' uu o
tm%dhs• fyj;a fn;af,fyug hk udÈ.fhys
wE N+u°k flf<–÷÷hs lSf› h'
8 bYardfh,a fc`fimaf.a mq;h% ka ³Û œg"
ööfudjqyq ldf.a ±÷÷hs weiS h' 9fc`fima tœg
;u mshdg W;a;r fo–ka" ööfudjqyq foœhka
jykafia fuys ¡ ug ³ka udf.a mq;%fh` h÷÷hs
lS h' tœg Tyq" öölreKdlr" ud <óg
fudjqka f.fkkak" uu fudjqkag wdYSÈjdo
lr–÷÷hs lSf› h' 10jhi Úid bYardfh,af.a
fmkSu ³Èj, • ØnqfKka Tyqg fmkÜfKa
ke;' fc`fima o Tjqka Tyq fj; f.kd œg"
Tyq Tjqka ism je<|.;af;a h' 11bYardfh,a
fc`fimag l;d fldg" öökÜf˜ uqyqK ne,Sug
,ef’ h hs ud k• is;=f› ke;' tfy;a
mܳuhÙ" foœhka jykafia kÜf˜ fm<m; o
ug fmkajd j°< fiale÷÷hs lS h' 12miÜj
fc`fima ;u mÜ;=ka mshdf.a ;=re,af,ka
bj;g f.k" uq×ka;,d • jekafoa h'
13 fc`fima Tjqka fofok /f.k" tm%dhs•"
cdfld’f.a j• me;a;g is‡k múæ Tyq ;u
ol=KØka o" ukiafia" cdfld’f.a ol=KÏ
me;a;g is‡k múæ Tyq ;u juØka o
w,a,df.k" cdfld’g <x œh' 14tœg
cdfld’" ish ol=K; æ.= fldg th nd,hd
jk tm%dhs•f.a ysi u; o" ish ju; jeŠu,d
jk ukiafiaf.a ysi u; o ;u w;a udre
fldg ;e” h' 15fuf,i w;a ;nd Tyq
ööudf.a mshjreka jk
wdn%y• iy Bidla"
h• foœ flfkl=ka w“uqj œiÜfj` o"
ta foœhka jykafia"
wo olajd ud uq½ ãœ;h ;=<
ud tfŒrdKka jk
ta foœhka jykafia"
16
ish® kmÜfrka ud uq°¬
ta ´;jrhdfK`"
f• orejkag wdYSÈjdo lrk fiala jd·
udf.a ku o
ud mshjreka jQ
wdn%y•f.a yd Bidlaf.a ku o
 W;am;a;s 48-49 57
Tjqka iuó fkduelS mj;S jd · n, uysfuka uq³kau,alv f›'
4
T›yq –ys u; iM, œmÜ, tfy;a" Tn
uy ck;djla fj;a jd·÷÷ uev,sh fkdyeÙ .xj;=rÙ"
17 ish mshd Tyqf.a ol=K; tm%dhs•f.a Tng m%uqL;ajh fkd,efnkafka h'
ysi u; ;enQ nj fc`fima ³Û œg Tyq ta ukao"
l,n, •" th tm%dhs•f.a ysiska bj;g f.k Tn mshdf.a hykg keó"
ukiafiaf.a ysi u;g f.k tkak ;u ud ³la .kajd"
mshdf.a w; w,a,df.k" 18mshdg l;d fldg"
öömshdfKÚ" fufia fkdf›' l=®º,d fudyq h" th flf,iÝ neœÚ'
5
Tf’ ol=K; fudyqf.a ysi u; ;nkake÷÷hs is–fhdka iy f,• fidfydhÜfr` h'
lSf› h' 19tfy;a" Tyqf.a mshd th m%ØlafIam uerjrl• lrkÜ jia
lr–ka" ööuu th oÚ–" ud mÜ;" uu th T›yq wœ w;g .;ay'
oÚ–" Tyq o ck;djla jkafka h' Tyq o 6
t•nd" ud wOHd;auh" Tn
n,jf;la jkafka h' tfy;a ieneœka u Tjqkfa .a l=uka;K
% j,g
Tyqf.a nd, ify`orhd Tyqg jvd n,j;a fkdnef|a jd·
jkafka h" Tyqf.a fm<m; œYd, fikóla
t•nd" udf.a lSÈØ kduh"
jkafka h÷÷hs lS h'
Tjqkfa .a iud.•j,g
20 tæk Tyq Tjqkag wdYSÈjdo lr–ka"
ööbYardfh,a ck;dj w;r wdisú me;=ula tl;= fkd f› jd·
fok œg Tf’ k–ka fufia Ùh–ka foœhka ta ukao"
jykafia Tn tm%dhs• iy ukiafia iudk T›yQ ÙmS –ÚiÜka uerE y'
lrk fiala jd ÙhkÜ we;e÷÷hs lS h' fuf,i ys;u= f;a
Tyq tm%dhs• ukiafiag fmrÛj ;e” h' f.dkÜkaf.a i;r .d;h is|±uQ y'
21 bkamiÜ bYardfh,a fc`fima wu;–ka" 7
Tjqkaf.a fl`mhg idm f› jd·
öön,kak" udf.a wjidkh <ó h' tfy;a" ukao"
foœhka jykafia Tn iuó jevisg" Tn th oreKÏ há l=úre h'
kej; Tf’ mshjrekaf.a foaYhg f.fkk
fial' 22;jo" Tf’ ify`orhkag ud ³kakdg cdfld’f.a foaYh ;=<
jeŠfhka udf.a lvqfjka iy ³kafkka ud uu Tjqka fjka lr,–'
wfu`újrekaf.ka /.;a fIfl• fmfoi" uu bYardfh,a ck;dj w;r
Tng fokafk–÷÷hs lSf› h' Tjqka œiÜrejd yú–'
8
cÏ°" Tf’ fidfydhÜfr`
cdfld’ ;u mq;=ka .ek æjeia lSu
Tn miiØ'
49 cdfld’ ;u mÜ;=kag l;d fldg
fufia lSf› h( ööu;= oji kÜU,dg
me–fKkakg hk foa .ek" ud kÜU,d yg
Tn w;
i;=rka f., u; we;'
m%ldY lrk ms×i tlg /ia jkak' Tn mshdf.a orefj`
2
cdfld’f.a mÜ;Ú= " Tn w“uqj je| jefgØ'
9
tla/ia jkak" cÏ° isy fmd›fjÙ"
ijka fokak" umÜ;"
Tn msh bYardfh,a yg lka fokak' Tyq f.d³re ld
3
rEnka" Tn udf.a l=®º,d h" h<s .=ydj n,d ths'
Tn udf.a n, œl=u h" Tyq isy rfol= fuka o
udf.a mÜreI YlaØfha isy fokl fuka o
kdUq,a m,h Tn h' jl .eiS jeØr is‡hs'
Tn W°r;ajfhka w.;ekam;a f›' Tyq keósÛjkafka ljfrla o@
48'20 fyfn% 11'21 49'9 .Kka 24'9á t<so 5'5
 W;am;a;s 49
10
rdc chfldka;h
ys– ;eke;a;d tk f;la"
cÏ° flfrka th myfkdf›'
rdc hIa‡h
Tyq md w;úka myfkdf›'
ck;dfj` Tyqg lSlre fjØ"
11
–æ jef,a"
Tyq ;u fldg½ kd•nd
æf.a,s lrhs"
fyd| u –æ jef,a
fldg½ me‡hd æf.a,s lrhs"
Tyq" ;u weº• –æmeÚka o"
;u i½j –æhÜiska o
fi`ohs'
12
Tyq fk;a –æriska r;= h"
Tyq o;a Ùfrka iܳ h'
13
idnqf,dka jikafka uQ³nv h"
Tyqf.a fjr< ke›j,g jrdhÙ"
iSf°ka olajd"
foaY iSud æla f›"
14
biaidlÈ iœ n,eØ fldg½fjÙ"
Tyq iEo, ueo æ.d • ,.shs'
15
œY%duh læu nj Tyq æˆ"
rg o iÜkaor nj æˆ"
tneœka Tyq"
nvq fmdæhg lr ³kafkka"
nr jevg jyf,la • h'
16
°ka"
;u fikóf.a œÚilrefjÙ'
ta fikó
bYardfh,a f.`;%j,ska tlÙ'
17
°ka uó ,.sk iÈmfhla f› jd·
udjf;a /l is‡k fmd<fóla f› jd·
Tyq wiÜf.a l=rh oIag lrhs"
wirejd o miaig jefghs'
18
wfy` i–ºÚ"
Tn .e<•u uu n,d is‡–'
19
.doag fidr i;=re uq<la myr foaœ·
myrg myr ¡ Tyq Wka ®yqn£œ·
20
wdfIÈf.a rg w.kd wdydr Úmojhs"
Tyq rfcl=g Úis ri ui÷jq® imhhs'
21
kma;,S Ú±,af,a ³jk uqj fokÙ"
49'30 W;a 23'3-20
58
iÜ–ysú nia f;m,hs'
22
fc`fima m, ork je,Ù"
W,am;la <ó m, ork je,Ù"
tys úÙ,s “;aØhg WŠka œysfohs'
23
³kÜjdfh` Tyq l=ms; l<y"
Tyqg œo myr ³kay'
24
Tjqkaf.a ³kq oreKÏ f,i leŠ×"
Tjqkaf.a ndyq udxi fmaYS o
bø .sfha h'
tfia lrk ,³fha"
cdfld’f.a ish® n,eØ
foœºkaf.a fnf,Ú"
bYardfh,af.a mÈj;h jk
tfŒrdKka œisÚá
25
Tng wdOdr l<
Tn mshdf.a foœºka œisÚá
Tng wdisú isú fok
ish® n,eØ foœºka œisÚ"
by< wyiska wdisú o
my< .eUqúka wdisú o
mshhÜre yd l=i ;=< wdisú o
26
OdkH yd l=iÜ•ys wdisú o
mÜrd;k lºj, wdisú o
i°;k fy,aj, fyd| fyd| foa o
fc`fimaf.a ysi u; mØ; f› jd ·
;u fidfydhÜrka w;r
lem lrk foa o
Tyqf.a ysia uq³kays mØ; f› jd·
27
fnkac–ka .scÏ jDlfhÙ"
Woh Tyq ;u f.d³re .s,ouhs'
iji
fld,a, lE foa fn° fohs'÷÷
28 bYardfh,ays f.`;% f°f<di fudjqyq
ish,af,` h" Tjqkaf.a mshd Tjqkag wdYSÈjdo
lr–ka Tjqka wu;d lSf› tf,i h'
tÙfkldg Úis wdisú fo–ka Tyq Tjqkag
wdYSÈjdo flf<a h'
cdfld’f.a urKh
29 bkamiÜ cdfld’ Tjqkag wK lr–ka
l;d fldg" ööuu udf.a fikóg tl;=
fjkak h–' ys;a;Sh cdØl tafm%dkaf.a
bvfuys weØ .=ydfjys" 30tk•" ldkdka
 W;am;a;s 49-50
foaYfha u•fÈ bæúmsg ulafma,df.a bvfuys
Øfnk" wdn%y• fidfydka “ula jYfhka
bvula iuó tafm%dkaf.ka –,g .;a Tyqg
whsØ .=ydfjys" udf.a mshjreka <ó ud
N+u°k lrkak' 31wdn%y• iy Tyqf.a “ú|
jk idrd N+u°k lrk ,oafoa tys h' Bidla
iy Tyqf.a “ú| jk frfnld N+u°k lrk
,oafoa;a tys h' ud" f,hd N+u°k flf<a;a tys
h' 32bvu iy tys weØ .=ydj fy;af.a
fikóf.ka –,hg .kakd ,¡÷÷hs lSf› h'
33
fufia cdfld’ ;u mÜ;=kag Wmfoia ¡ Úu
l< l,ays" Tyq ;u mdo hykg f.k"
wjika yqiau fy<d ;u fikóg tla œh'
cdfld’f.a N+u°kh
50
2
tœg fc`fima ;u mshdf.a uqyK
n°f.k y~–ka Tyq is™kakg œh'
miÜj Tyq ;u fiajl fj±³rkag ;u
q œiska ys;a;Sh cdØl tafm%dkaf.ka fidfydka
mshdf.a u<–Úh fkdærk ms×i fnfy;a
.e,a•ug wK flf<a h' fj±³fr` th bÛ
l<y' 3ta i|yd æk y;<syla .; œh'
–Úhlg fnfy;a le•ug .; jk ld,h
æk y;<syÙ' –ir jdiSyq æk ye;a;Ejla
wjux., j;ams<sfj;a meje;ajQ y'
4 wjux., j;ams<sfj;a wjidk jQ œg
fc`fima mdrdfj`f.a Ú,Odøka wu;d" öö±ka
bØka Tn ug lreKdj mdkakyq k•"
lreKdlr" mdrdfj`g f• m×jqvh
hjkak' 5tk•" öudf.a mshd ug l;d fldg"
fukak" udf.a wjidkh <ó h" ldkdka
foaYfha ud i|yd ud leKÎ fidfydka “u ud
N+u°k l< hÜ;= h÷ Ùhd ud æjqfr›f› h' ±ka
bØka" udf.a mshd N+u°k lrkÜ ms×i ud
hkak yúkaká uu wdmiÜ tkafk–÷÷hs lS h'
6
mdrdfj` l;d fldg" ööhkak" Tf’ mshdg
Tn æjqrE f,i" Tyq N+u°k lrkake÷÷hs
W;a;r ³Ú'
7 tœg fc`fima ;u mshd N+u°k lrkÜ
ms×i .sfha h' ;jo" Tyq leÛj mdrdfj`f.a
Ú,Odøyq ish® fok o Tyqf.a rdc iNdf›
fcHIaG Ú,Odøyq o –ir foaYfha fcHIaG
Ú,Odøyq ish® fok o 8fc`fimaf.a
.DyjdiS ish® fok o Tyqf.a ify`orfh` o
Tyqf.a mshdf.a .DyjdiSyq o .shy' Tjqka
f.`fIka m%foaYfha bØú lr .sfha Tjqkaf.a
l=vd orejka o t½ neg½ m†‡ o .j m†‡ o
mu×' 9;jo" Tjqka iuó wYaj r: yd
49'31 W;a 25'9-10á 35'29 49'33 Ù%hd 7'15 50'5 W;a 47'29-31 50'13 Ù%hd 7'16
59
wYajdfr`ylfh` o msg;a jQ y' th wØ œYd,
wjuó=,a fmryerla œh'
10 T›yq fcdÈ°fkka tf.dv w;doa k•
ia:dkfha lu;g me–K" tys uy;a
ixf›.hÙka ;æka je,mÜKdy' fc`fima o
ojia y;la wjux., j;ams<sfj;a bÛ flf<a
h' 11tu foaYfha jeishka jQ ldkdÚjre
w;doa luf;a meje;ajQ wjux., lD;Hh ±l"
ööfuh –ir jeishkaf.a m%isoaO wjux.,
ms<sfj;la h÷÷ Ùhd fcdÈ°fkka tf;r jQ tu
ia:dkhg wdfn,a-–Y%dhs• hk kduh
;enqfj` h'
12 ;jo" cdfld’f.a mÜ;f% h` Tyqf.a wK
múæ ish,a, bÛ l<y' 13fuf,i T›yq
ldkdka foaYhg Tyq f.k f.dia wdn%y•
“ula f,i bvula iuó iskk a lalfÈg –,g
.;a u•fÈ bæúmsg jQ ulafma,df.a N+–fha
.=ydfjys Tyq N+u°k l<y' 14;u mshd
N+u°k l< miÜ fc`fima o Tyqf.a
ify`orfh` o Tyqf.a mshdf.a N+u°kh
i|yd .sh ish,af,` o wdmiÜ –irhg
me–×fh` h'
fc`fima ;u ify`orhkaf.a “h
myÙøu
15 fc`fimaf.a ifydaorfh` ;u mshd u<
nj ³Û œg ;uka w;fÈ l;d lr–ka"
ööwe;e• œg fc`fima wmg ffjr lrkak
mܽjk" we;a;g u wm Tyqg l< ish® kmÜre
foa .ek Tyq wfmka m<s.; yeÙ h÷÷hs lS y'
16
tneœka T›yq fc`fima fj; m×jqvhla
hj–ka" ööTf’ mshd uefrkak l,ska wmg
l;d fldg" 17ö±ka bØka Tf’ ify`orhka
Tng l< ish® kmÜrel•j,g;a" Tjqkaf.a ta
wmrdOhg yd mdmhg;a lreKdlr Tjqka
lud lrkake÷hs fc`fimag ±ka•ug wmg
wK flf<a h' tneœka ±ka lreKdlr" Tn
mshdf.a foœhkaf.a °ihka jk wm l<
wmrdOhg iudj fokake÷÷hs lS y' tfy;a
tf,i Tyqg lS œg" fc`fima y~kakg œh'
18 Tyqf.a ify`orfh` f.dia Tyq
bæúfhys je| jeˆ" ööfukak" wms Tnf.a
°ifh` fjuq÷÷hs lS y' 19tfy;a fc`fima
Tjqkag l;d fldg" öö“h fkdjkak" foœhka
jykafiag ys– ;ek ug .; yeÙ o@ 20Tn
k• ug œreoaO j kmÜrel• is;=jyq h'
 W;am;a;s 50
tfy;a wo is³ • Øfnk múæ" foœhka
jykafia fndfy` –ÚiÜkaf.a ãœ; .<jkÜ
ms×i tajd hym;g yefrjQ fial' 21tneœka
±ka bØka “h fkdjkak" uu Tn o Tf’
l=vd orejka o kv;a;= lrkafk–÷÷hs" Tjqka
iki–ka" Tjqka wu;d ldre×l f,i l;d
flf<a h'
fc`fimaf.a urKh
22 fuf,i fc`fima o Tyqf.a mshdf.a
mjq, o –irfha mæx„ jQ y' fc`fima wjqre³
tlish oyhla ãj;a œh' 23;jo" Tyq
tm%dhs•f.a orejka ;=ka jk mr•mrdj olajd
æˆ h' ukiafiaf.a mÜ;a" udlSÈf.a orefj` o
50'25 Úlau 13'19á fc`IÜ 24'32á fyfn% 11'22
60
fc`fima œiska ish mjq,g ndr.kakd ,oy'
24
Tyq ;u fidfydhÜrka wu;d" ööudf.a
wjidkh <ó h' foœhka jykafia o
ieneœka u Tn wdrlaId fldg Wka jykafia
wdn%y•g" Bidlag yd cdfld’g æjqrd
fmdfrdka³ jQ rgg" f• r‡ka Tn f.k hk
fiale÷÷hs lS h' 25bkamiÜ Tyq Tjqka wu;–ka"
ööfoœhka jykafia ieneœka u Tn wdrlaId
lrk œg Tn o udf.a weglÛ fu;eÚka
f.k hd hÜ;= h÷÷ Ùhd bYardfh,af.a
orejkaf.ka æjqre• .;af;a h' 26fc`fima
wjqre³ tlish oyhla wdhÜ j<¹ uf<a h' miÜj
T›yq Tyqf.a uD; Yørhg fnfy;a ljd th
–irfhys –kS fm†‡hl ;ekam;a l<y'
 61
Úlauhdu

f• fmd; ,shd we;af;a bYardfh,a jxY l:df› weØ œYsIag flak¿a Sh isoa•h weiÜrefldgf.k h' ta
isoa•h k•" –ir foaYfhys jy,alug md;% • is‡ bYardfh,a ck;dj foœhka jykafiaf.a ueoy;a
•fuka Úoyi ,nd.;a miÜ Tjqka tu foaYfhka fmdfrdka³ foaYh n,d Úlauhdu h' f• fmd;
fldgia ;=klg fnæh yeÙ h'
múƒfÃo 1)18 bYardfh,a ck;dj jy,al–ka –¡ iSkhs lkao n,d Úlauhdu'
múƒfÃo 19)24 iSkhs lkao u; foœhka jykafia iuó l< .sœiÜu'
múƒfÃo 25)40 foaj kuialdrh i|yd Y=oO a ia:dkhla f.dvkeóSu iy mÝcljreka
o" foaj kuialdrh o ms<n
s | kSØ øØ'
bYardfh,a ck;dj jy,al–ka uq°f.k Tjqkag œuqlaØh ,nd ³ka •r mÜreIhd fu`fiia ;=ud h'
Tyqf.a fiajh;a" .sœiÜu ,nd.ekSu i|yd Tyqf.a ueoy;a •u;a" uq½ bYardfh,a jxY l:dj
flfrys Tyq ±lajQ iÈj ld,Sk n,mEu;a ms<sn| j f• .%ka:h uekœka idlaIs orhs' miÜj me–×
bYardfh,a mrmÜrg f.dvkeóSug yeÙ jkÜ ms×i bYardfh,ajrekaf.a weoys,af,a wdOHd;a–l
w;aØjdr• ¬ m;dl fh`Ohd fu`fiia ;=ud nj ms<s.; hÜ;= h' fuys b;d fyd¢ka ljqre;a okakd
fldgi jkdys 20 jk múƒfÃofhys wvx.= oi mK; f›'

bYardfh,a ckhdf.
ckhdf.aa jy,a fiajh
1 cdfld’ iuó –irhg ;u ;ukaf.a
mjq,a leÛj me–× bYardfh,a ckhdf.a
kdu fufia h( 2rEnka" is–fhdka" f,• iy cÏ°á
3
biaidlÈ" idnqf,dka iy fnkac–kaá 4°ka iy
kma;,S" .doa iy wdfIÈ h' 5cdfld’f.a
fm<mØka mej; wd ish,af,` ye;a;Efofkla
jQ y' fcdafima tjlg –irfhys is‡fha h'
6l,lg miÜ fc`fima o" Tyqf.a ify`orfh`
ish® fok o" ta uq½ mrmÜr o u<y' 7tfy;a
bYardfh,a ckhd iuDoaO •" fndfy`
fia jÈOkh •" .KÚka o jeŠ •" wØYhska
n,j;a jQfhka" Tjqkfa .ka rg msø .sfha h'
8 tl, fcdafima .ek Ùisjla fkdo;a
w®;a rfcla isxydikdrEV œh' 9Tyq ;u
fikóg l;d fldg" öön,kak" bYardfh,a
ck;djf.a fikó wmg jvd .KÚka jeŠ
•" n,j;a j" wmg ;Èckhla • we;' 10±ka
bØka lka fokak" Tjqkfa .a ixLHdj jeŠ •u
j<lk ms×i wms Tjqka i•nkaOfhka isys
kÜj×ka l%shd lruq' h• fyhÙka hÜoaOhla
weØ jqjfyd;a" Tjqka o wfma i;=rka iuó
fmruqKÏ ne|f.k" wmg œreoaO j igka
fldg rg md,kh lrkak mܽjke÷÷hs lS h'
11
tneœka Tjqkaf.ka nr jev f.k" Tjqkag
mSvd lrk ms×i T›yq Tjqka flfrys
1'1-4 W;a 46'8-27 1'7 l%shd 7'17 1'8 l%shd 7'18 1'10 Ù%hd 7'19
œOdhlhka m;a l<y' fuf,i bYardfh,a
ckhd mdrdfj` i|yd" mSf;d• iy rdfufiia
hk .nvd k.r f.dvkeó=jyq h' 12tfy;a
mSvd œ¢kak" œ¢kak T›yq jv jvd
jeŠ •" jÈOkh jQ y' –ir foaY jdiSyq o
bYardfh,a fikóg “h •" 13Tjqkaf.ka
n,y;aldrfhka jev .;ay' 14fuf,i l=U,a
lÈudka;h" .fvd,a lÈudka;h yd
fl;aj, œœO lDIslÈudka; jeÚ oreKÏ
jy,a fufyjúka T›yq Tjqkaf.a ãœ; ±úh
fkdyeÙ ;;a;ajhlg m;a l<y' ;jo" T›yq
Tjqkfa .ka n,y;aldrfhka ish® wdldr nr
jev .;ay'
15 –ir foaYfha rc;=ud fyfn%› œka-
kUqjka jk Ismard yd mÜjdg l;d fldg"
16
öökÜU,d fyfn%› ia;%Skag œkakUql• lrk
œg “ysjkakg hkafka mÜf;la o ³jla o Ùhd
fyd|ska n,kaká mÜf;la k• urkak' ³jla
k• wE ãj;a jqKd f›÷÷ Ùhd mejiS h'
17
tfy;a" œkakUqfj` foaj Nh weØ wh jQ
Úid –irfha rc;=ud wK l< múæ bÛ
fkdfldg" msú– orejkag ãj;a jkak bv
yeúhd y' 18tœg rc;=ud œkakUqjka
le|jd" Tjqkag l;d fldg" öökÜU,d f• foa
flf<a uka o@ msú– orejkag ãj;a jkak bv
³kafka wehs ±÷÷hs œpdf<a h' 19T›yq ms<s;=re
 Úlauhdu 1-2
fo–ka" ööfyfn%› ia;%Syq –ir foaYSh ia;%Ska
fuka fkdfjØ' T›yq YlaØ i•mkak h'
œkakUqjka Tjqka fj; tkakg fmr T›yq
m%iÝ; lrØ÷÷hs lS y' 20foœhka jykafia
œkakUqjkag uyd lreKdj mE fial' fikó
o ixLHdfjka jeŠ • b;d n,i•mkak jQ y'
21
;jo" œkakUqjka foaj Nh weØ wh jQ Úid
Wka jykafia Tjqkag orei•m;a ³ka fial'
22
tœg mdrdfj` uq½ fikó wu;d"
ööfyfn%›jrekag Wmæk yeu msú– <ufhl= u
khs,a .óg œis l< hÜ;= há iEu ³jlg ãj;a
jkak bv æh hÜ;= h÷÷hs wK flf<a h'
fudafiiaf.a Wm;
2 tl, f,• f.`;%fha –Úfila" tu
f.`;%fha ldka;djl irK mdjd.;af;a
h' 2ta ia;%sh .e’f.k" orefjl= ,enQ miÜ
orejd rejeØ nj ³Û wE" f;uila Tyq iójd
;enqjd h' 3Tyq ;j;a iójd ;nd.ekaug
fkdyeÙ jQ l," wE mka fm†‡hla f.k" th
msg lS,a yd ue,sh• ;jrd" orejd tys nyd"
.x bjqfÈ ng .ia w;r th ;enqjd h' 4;jo"
orejd yg l=ula f› fo` Ùhd ±k.ekaug
Tyqf.a ify`oúh wEØka n,d is‡hd h'
5 tœg .fóa iakdkh lrkÜ ms×i
mdrdfj`f.a ´ l=uúh me–×hd h' wef.a
fiaœldfj` .x bjqr æf.a weœæ–ka is‡hd y'
wE ng .ia w;r jQ fm†‡h ±l" fiaœldjl
hjd" th f.kajdf.k" 6weúh œg tys orefjl=
³Ûjd h' n,kak" orejd o w~–ka is‡fha h'
tœg wE Tyq flfrys wkÜl•md Wmojd" ööf•
fyfn%› cdØl orefjle÷÷hs lSjd h' 7tœg
Tyqf.a fidfydhÜúh mdrdfj`f.a ´ l=uúhg
l;d fldg" ööTn Wfoid orejdg Ùú fokakg
ud f.dia fyfn%› cdØl Ùú ujl le|jd-
f.k tkak ±÷÷hs œpd<d h' 8mdrdfj`f.a
æh×h wEg" ööhkake÷÷hs lSfjka" wE f.dia
orejdf.a uj le|jdf.k wdjd h' 9tœg
l=uúh wE wu;d" ööf• orejd /f.k f.dia"
ud fjkÜfjka Tyqg Ùú fokak" uu o Tng
l=,sh fo–÷÷hs lS œg wE orejd /f.k f.dia
Tyqg Ùú ¡ ye³jd h' 10orejd jevqKÜ miÜ wE
Tyq mdrdfj`f.a æh×h fj; f.kdfjka" Tyq
wEg mÜf;l= fia œh' ;jo wE" ööuu Tyq
j;=frka f.dv .Ø–÷÷hs Ùhd Tyqg fudafiia
hk ku ;enqjd h'
1'22 l%h
s d 7'19 2'2 l%h
s d 7'20á fyfn% 11'23 2'10 Ù%hd 7'21 2'11 fyfn% 11'24 2'11-14 Ù%hd 7'23-28
2'15 Ù%hd 7'29á fyfn% 11'27
62
fu`fiia –æhka foaYhg m,d hEu
11 tl, fu`fiia jhiska jevqKÏ miÜ
Tyq ;udf.a fikó n,kakg .sh œg" Tjqka
l< nr jev æˆ h' ;jo" Tyq ;udf.a u
fyfn%› cd;slfhl=g –ir jeisfhl= myr
fokjd æˆ h' 12tœg Tyq jg msg n,d"
Ùisfjl= fkdis‡ nj ±l –ir jeishd urd
u<l| je,af,ys ieó• h' 13miq æk Tyq
Úlau hk œg fyfn%› cdØl fofofkl=
.y.Ú–ka is‡kÜ æˆ h' je/oao l< ;eke;a-
;dg Tyq l;d fldg" ööTf’ ify`orhdg
Tn myr fokafka uka±÷÷hs œpdf<a h' 14Tyq
ms<s;=re fo–ka" ööwmg w•mØfhl= yd
œÚilrefjl= f,i Tn m;a flf<a ljfrla
o@ Tn –ir jeishd uerejd fia u ud;a
urkak yokafkys ±÷÷hs weiS h' tœg
fudafiia “h •" ööwe;a;g u ldrKh t<s •
Øf’ h÷÷hs Ùhd.;af;a h' 15tmj;a ie< jQ œg
mdrdfj` fudafiia urd±—ug fi• h' tfy;a"
fu`fiia mdrdfj` fjØka m,d f.dia –æhka
foaYfhys mæx„ œh' Tyq tys <s|la <ó jdŠ
• is‡fha h'
16 –æhkays mQcljrhdg ´jre i;a-
fofkla jQ y' T›yq me–K <sf|ka j;=r weo"
;u mshdf.a neg½jkag fmdjk ms×i" æh
Tre msfr›fj` h' 17tfy;a" tfŒre me–K
Tjqka mkakd±uQ y' tœg fudafiia keósg"
Tjqkg a wdOdr lr–ka neg½jkag j;=r fm•
h' 18;jo" ta ´jreka ;u mshd jk rEfj,a
fj; me–× œg" Tyq l;d lr–ka" ööwo
kÜU,d fu;r• blauÚka wdmiÜ wdf› flfia
±÷÷hs weiS h' 19T›yq W;a;r fo–ka" öö–ir
jeisfhla tfŒreka wØka wm f’rd.;af;a h'
tmuKla fkdj" wmg j;=r weo ¡"
neg½jkag;a fm• h÷÷hs lS y' 20tœg Tyq ;u
´jreka wu;–ka" ööta –Úid fldfya o@
kÜU,d Tyq yeroud wdf› uka o@ lEu lk
ms×i Tyq le|jkake÷÷hs lSf› h' 21fu`fiia
–æhkays mÝcljrhd iuó mæx„ •ug i;=Û
œh' Tyq fu`fiiag ;u ³j jk Ysmafmdrd
irK mdjd³kafka h' 22weh Tyqg °j mÜf;l=
,enqfjka" fu`fiia ööuu wuq;= rgl
wuq;af;l= fuka is‡fh–÷÷ Ùhd Tyqg
f.aÈfId• hk kduh ;e” h'
23 fndfy` l,la .; jQ miÜ " –irfha
rc;=ud –h.sfha h' bYardfh,a ckhd jy,a
fiajh Úid iÜiÜ•,–ka" fudr.eiÝ y'
 Úlauhdu 2-3
Tjqkaf.a jy,a fiajh Úid u Tjqkaf.a
lkak,jqj foœhka jykafia fj; me–×fha
h' 24foœhka jykafia Tjqkfa .a lkak,jqj,g
ijka ¡" ;uka jykafia wdn%y•" Bidla iy
cdfld’ iuó l< ;u .sœiÜu isys l<
fial' 25Wka jykafia bYardfh,a ckhdf.a
³l n,d Tjqkag lreKdj fmkajQ fial'
foœhka jykafia fudafiia le|•u
63
fmúiaisjrekaf.a o ys•jrekaf.a yd fcnqis-
jrekaf.a o foaYhg Tjqka muqKÏjd,Su i|yd
uu nei wdfj–' 9±ka bØka" fukak"
bYardfh,a ck;djf.a fudr.eiSu ud fj;
keóS we;' ;jo" –ir jdiSka fok oreKÏ
mSvdjka o ud ±l we;' 10tneœka ±ka bØka
tkak" udf.a fikó jk bYardfh,a ck;dj
–irfhka msg;g f.k hk ms×i" uu kÜU
mdrdfj` fj; hj–'÷÷

3 fu`fiia ;u uduKaŠh jQ –æhkays

mÝcl ;ek jk fc;afr`f.a t½ neg½
m†‡ /ln,d.Ú–ka is‡fha h' Tyq ta m†‡
11 tœg fudafiia foœhka jykafiag
l;d fldg" öömdrdfj` fj; hdug;a"
bYardfh,a ckhd –irfhka msg;g f.k
md½lrh yryd olaldf.k f.dia" fydfr’ taug;a uu ljfrla ±÷÷hs weiS h' 12foœhka
k•" foœhka jykafiaf.a lkaog me–× l," jykafia W;a;r fo–ka" ööuu kÜU iuó is‡–'
2
i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd mºrla ueæka ud kÜU tjQ nj ±k.ekSug kÜUg fok ,l=K
keó=Kq .sÚ cd,djl wdldrfhka Tyqg fuh f›( tk•" kÜU fikó –irfhka msg;g
oDYHudk œh' Tyq ne¬ œg mºr .skafkka f.kd œg" f• lkao u; kÜU,d foœhka
weœ<S .sh kuq;a th fkd±fjk nj æˆ h' jykafia jk ud yg jeº•ms³• lrkakyq
3
fudafiia" ööfuh mܳuhÙ' uu ±ka Bg <x •" h÷÷hs j°< fial'
mºr fkd±fjkafka ukao Ùhd n,–÷÷hs ;udg
foaj kduh wkdjrKh Ùøu
u Ùhd.;af;a h' 4Tyq th n,k ms×i Bg
<x jk nj i–¹Kka jykafia ³Û œg" 13 tœg fu`fiia foœhka jykafiag
foœhka jykafia mºr ueæka" ööfu`fiia" l;d fldg" öötfia k• ud" bYardfh,a fikó
fu`fiia÷÷ Ùhd Tyqg y~.eiQ fial' Tyq o" fj; f.dia" ökÜU,df.a mshjrekaf.a foœhka
ööuu fuys h÷÷hs lSf› h' 5tœg foœhka jykafia ud kÜU,d fj; tjQ fiale÷hs lS œg"
jykafia l;d fldg" ööfu;ekg <x fkd- Tjqka o" öWka jykafiaf.a ku l=ula ±÷hs
jkaká kÜf˜ mdoj,ska jyka .,jdoukaká udf.ka wik l, uu Tjqkag l=ula Ùh•
kÜU is‡k ia:dkh Y=oaO N+–fhle÷÷hs j°< ±÷÷hs weiS h' 14Wka jykafia fu`fiiag
ms<s;=re fo–ka" ööuu jkdys iajh•N+ k•
fial' 6;j³rg;a Wka jykafia l;d lr–ka" ;ekeka jykafia fj–' öiajh•N+ ;ekeka
öökÜf˜ mshdf.a foœhka jykafia uu h" jykafia Tn fj; ud tjQ fiale÷hs kÜU
wdn%y•f.a foœhka jykafia o Bidlaf.a bYardfh,a ckhdg Ùj hÜ;= h÷÷hs j°< fial'
foœhka jykafia o cdfld’f.a foœhka 15;j³rg;a Wka jykafia fu`fiiag l;d
jykafia o uu h÷÷hs j°< fial' fu`fiia o lr–ka" fufia j°< fial( öö öwdn%y•f.a
foœhka jykafiaf.a uqyqK foi ne,Sug “h foœhka jykafia o Bidlaf.a foœhka
jQ neœka ;u uqyqK jid.;af;a h' jykafia o cdfld’f.a foœhka jykafia o
jk kÜU,df.a mshjrekaf.a foœ i–¹Kka
fudafiiaf.a ´Øl fiajdj
jykafia Tn fj; ud tjQ fiale÷hs Ùj hÜ;=
7 i–¹Kka jykafia Tyqg l;d fldg há ioyg u fuh udf.a kduh f›á u;= ish®
fufia j°< fial( öö–irfha is‡k udf.a mr•mrdfj` f• kdufhka ug wduka;%Kh
fikóf.a ³#•; ;;a;ajh uu 懖' Tjqkaf.a lrØ'÷÷
œOdhlhkag œreoaO j kósk fudr.eiSug
uu ijka ³Ú–' Tjqkaf.a ³la f›okd uu fudafiiaf.a fiajdj .ek Wjfoia
fyd¢ka oÚ–' 8–ir cd;Skaf.a wØka Tjqka 16 öökÜU f.dia bYardfh,a ckhdf.a m%cd
uq°" ta r‡ka Tjqka msg lrjd" idrj;a œYd, uQ,slhka /ia fldg" Tjqka wu;d"
foaYhlg" Ùfrka yd — me×fhka bØfrk öwdn%y•f.a o Bidlaf.a o cdfld’f.a o
foaYhlg" tk• ldkdksjrekaf.a yd foœhka jykafia jk" Tf’ mshjrekaf.a foœ
ys;a;Sjrekaf.a o wfu`újrekaf.a yd i–¹Kka jykafia ug oÈYkh • l;d
2'24 W;a 15'13-14 3'2-10 Ù%hd 7'30-34 3'13 Úlau 6'2-3 3'14 t<so 1'4"8
 Úlauhdu 3-4
fldg" uu ieneœka u Tn fj; me–K"
–ir jdiSka Tng lrk foa 懖' 17tneœka
Tn mSvd œ¢k –ir foaYfhka ud Tn
msg;afldg ldkdÚjrekaf.a yd ys;a;S-
jrekaf.a o wfu`újrekaf.a yd fmúiais-
jrekaf.a o ys•jrekaf.a yd fcnqisjrekaf.a
o foaYh jk" Ùfrka yd — me×fhka
bØfrk foaYhlg Tn f.k tkag uu
bgdf.k is‡–÷hs Ùhkak' 18T›yq o kÜf˜
y~g ijka fokÜ we;' kÜU o bYardfh,af.a
m%cd uQ,slhka o –irfha rcÏ fj; f.dia
Tyqg l;d fldg" öfyfn%›jrekaf.a foœ
i–¹Kka jykafia wmg yuq jQ fial'
tneœka wmf.a foœ i–¹Kka jykafiag mÜo
mQcd TmamÜ lrk f,i" ;=ka ojil .ukla"
md½lrhg hkakg wmg wjir fok f,i
wms Tfnka ne.Em;a j b,a,uq÷hs Ùhkak'
19tfy;a –irfha rc" ;æka n, lrkÜ
,enqfjd;a –i kÜU,dg hkakg wjir
fkdfok nj ug iyØl h' 20uu o udf.a
ndyq n,h md" ud tys lrkag hk ydial•
ish,af,ka –irhg myr fokafk–' bkamiÜ
Tyq kÜU,dg hkag wjir fokÜ we;'
21 öö;jo" uu –ir foaY jdiSka
bæúfhys f• fikóg wkÜ.%yh mdkafk–'
tneœka kÜU,d msg;a • hk œg ysia wØka
fkdhkakyq h' 22iEu ldka;djl u ;u
wi,ajeishdf.ka o wef.a .Dyfha kej;S
is‡k ;eke;aØhf.ka o ú¡ yd rka wdNrK
o jia;% o b,a,d .kakS h' kÜU,d tajd
kÜU,df.a mÜ;%hkag o ´jrekag o me<|œh
hÜ;= h' fuf,i kÜU,d –ir jdiSkfa .a jia;j
= lSfuys “Ófuys ³n, h" æj f.d;.yk iÜ®
fld,a, lE hÜ;= h'÷÷
fu`fiiag ydial• mEf• n,h ¡u
4 tœg fu`fiia ms<s;=re fo–ka" ööfyd|hs"
T›yq ud œYajdi fkdfldg" udf.a
y~g ijka fkd ¡" i–¹Kka jykafia Tng
oÈYkh fkd jQ fiale÷hs lSfjd;a l=ula
lrkak ±÷÷hs weiS h' 2i–¹Kka jykafia
Tyqg l;d fldg" öökÜf˜ wf;a Øfnkafka
l=ula ±÷÷hs weiÝ fial' Tyq" ööierh‡hle÷÷hs lS
h' 3Wka jykafia l;d fldg" ööth “u
oukake÷÷hs j°< fial' Tyq th “u ±— h" th
iÈmfhla œh' tœg fu`fiia W! bæúfhka
wylg mekafka h' 4i–¹Kka jykafia Tyq
wu;–ka" öökÜf˜ w; æ.= fldg Wf.a
3'21-22 Úlau 12'35-36
64
j,a.fhka w,a,d.kake÷÷hs j°< fial'
fu`fiia o w; æ.= fldg" W! j,a.fhka
w,a,d .;a œg" W! Tyqf.a wf;ys ierh‡hla
njg yeú×' 5Wka jykafia o" ööwdn%y•f.a
foœhka jykafia o Bidlaf.a foœhka
jykafia o cdfld’f.a foœhka jykafia o
jk Tjqkaf.a mshjrekaf.a foœhka jykafia
kÜUg oÈYkh jQ nj Tjqka œYajdi lrk
ms×i fuh lrkake÷÷hs j°< fial'
6 ;j³rg;a Wka jykafia Tyqg l;d
lr–ka" öö±ka kÜf˜ w; <fhys ;nkake÷÷hs
j°< fial' Tyq ;u w; <fhys ;e” h' Tyq th
wylg .;a œg" mܳuhÙ" Tyqf.a w; ysu fuka
iܳ l=IaGhÙka jeiS Ø“×' 7h<s;a Wka
jykafia l;d fldg" öökej; kÜf˜ w; <fhys
;nkake÷÷hs j°< œg Tyq ;u w; <fhys ;e” h'
th <fhka bj;g .;a œg" mܳuhÙ" th ;u
udxih fuka m%lDØ iajNdjhg yeø Ø“×'
8
tœg Wka jykafia Tyq wu;–ka" ööm<uq jk
ydial–ka T›yq kÜU œYajdi fkdlr;a k•"
kÜf˜ y~g ijka fkdfo;a k•" fo jk
ydial–ka Tjqka kÜf˜ lSu œYajdi lrkÜ we;'
9
T›yq f• ydial• fol u œYajdi fkdlr;a
k•" kÜU .x.dfjka j;=r /f.k œh<s
fmdf<djg j;a lrkaká tœg kÜU .x.dfjka
.;a j;=r œh<s fmdf<dj u; f,aj,g
yefrkafka h÷÷hs j°< fial'
10 bkamiÜ fu`fiia i–¹Kka jykafia
wu;d" ööudf.a iajd—ks" Tn jykafia Tf’
°ihd yd iuó l;d l< miÜ f› jd" Bg
fmr f› jd" uu jHla; l:§lfhla fkd •–'
h÷÷hs lS h' 11i–¹Kka jykafia Tyqg W;a;r
fo–ka" öö–ksidf.a uqLh ÚÈudKh flf<a
ljfrla o@ hful= f.d½ lrkafka fy` “ysú
lrkafka fy` hful=g fmkSu fokafka fy`
hful= wkaOfhl= lrkafka fy` ljfrla o@
tfia lrkÜfha i–¹Kka jykafia jk uu
fkdfj• o@ 12tneœka ±ka bØka hkak" kÜUg
l;d Ùøug uu Wo› fj–" kÜU Ùj hÜ;= foa
uu kÜUg Ùhd fo–÷÷hs j°< fial' 13tfy;a"
Tyq ms<s;=re fo–ka" ööwfka udf.a iajd—ks"
lreKdlr" Tn leueØ wka flfkl= he›j
uekje÷÷hs lS h'
14 tœg i–¹Kka jykafia fu`fiia
iuó Woyiska weœ<S" öökÜf˜ ify`orhd jk
f,•hl= jQ wdfrdka bkakjd fkdf› o@ Tyq
 Úlauhdu 4-5
l;djg olaIfhl= nj uu oÚ–' fukak"
kÜU yuq •ug Tyq tkÜ we;á Tyq o kÜU oÙk
œg ;u yo m;af,ka i;=Û jkÜ we;' 15kÜU
Tyqg l;d fldg Tyq l=ula Ùj hÜ;= ± hs
Ùhd fokak' uu kÜUg yd Tyqg o l;d
Ùøug Wo› jkafk–' ;jo" kÜU l=ula l<
hÜ;= ± hs W.kajkafk–' 16Tyq kÜU fjkÜfjka
fikóg l;d lrkÜ we;' fufia Tyq kÜf˜
Úfh`â;hd jkafka h' kÜU foœhka jykafia
fuka Tyqg l=ula Ùj hÜ;= ± hs Ùhd fokafkys
h' 17wer;a" kÜU f• ierh‡h wf;a f.k f.dia
thska ydial• mE hÜ;= h÷÷hs j°< fial'
fu`fiia –irhg wdmiÜ hdu
18 fu`fiia ;u uduKaŠ jk fc;afr`
fj; wdmiÜ f.dia" Tyqg l;d fldg"
öö–irfha is‡k udf.a Ç;Ska fj; wdmiÜ
f.dia T›yq ãj;a j is‡;a ±÷hs n,kÜ ms×i
ug hkak" lreKdlr" wjir fokake"÷÷hs
b,a,S h' fc;afr` o" ööiÜj fia hkake÷÷hs
fu`fiiag lSf› h' 19i–¹Kka jykafia
–æhkays ¡ fu`fiia wu;–ka" öö–irhg
wdmiÜ hkak" kÜUj urkakg fijQ ish,af,`
u u< y÷÷hs j°< fial' 20fu`fiia o ;u “ú|
yd mÜ;=ka /f.k" Tjqka fldg½fjl= msg
kxjdf.k h<s –ir foaYhg .sfha h' foœhka
jykafia ³ka ierh‡h;a Tyq w;g .;af;a h'
21
Wka jykafia Tyqg l;d fldg" öökÜU
–irhg wdmiÜ .sh œg" ud kÜUg bÛ lrkak
n,h ³ka ta ish® ydial• mdrdfj`
bæúfhys mE hÜ;= h' tfy;a" uu Tyqf.a ys;
±Š lr–' fikóg msg • hdug Tyq bv
fkdfokÜ we;' 22kÜU o mdrdfj`g l;d
fldg" öi–¹Kka jykafia fufia j°rk
fiale÷hs Ùhkak( öbYardfh,a ck;dj udf.a
l=®º,a mÜ;% r;akh h' 23tneœka ug mÜo mÝcd
TmamÜ lrk ms×i udf.a mÜ;=g hkak wjir
fokakg uu Tng Ùh–' tfy;a" Tn Tjqkg a lS h' 3T›yq h<s l;d fldg" ööfyfn%›jrekaf.a
hkak wjir fkdfokafkys k• fukak" uu
Tf’ l=®º,a mÜ;%hd urdoukakg h–÷hs
Ùhkake÷÷hs j°< fial'
fudafiiaf.
.aa m;
q %hd
hd pÈufÃokh Ùøu
24 fu`fiia fufia hk œg" tla;rd
kjd;ekl ¡ i–¹Kka jykafia Tyqg yuq
•" Tyq urd±—ug fijQ fial' 25tœg
Ysmafmdrd uqjy;a .,la f.k wef.a mÜ;=f.a
4'23 Úlau 12'29
65
pÈud.%h lmd fu`fiiaf.a mdo thska
iamÈY fldg" öö±ka bØka Tn pÈufÃokh
,enQ ie–fhÙ÷÷hs lSjd h' 26Wka jykafia
tœg fu`fiiag ãj;a fjkak bv yeúh
fial' pÈufÃokh Úid" öTn pÈufÃokh
,enQ ie–fhÙ÷ hs wE lSf› tœg h'
fu`fiia wdfrdka yuq •u
27 i–¹Kka jykafia wdfrdkag l;d
fldg" ööfu`fiia yuq •ug md½lrhg
hkake÷÷hs j°< fial' Tyq tys f.dia foœhka
jykafiaf.a lkafoys ¡ fu`fiia yuq •" Tyq
ism.;af;a h' 28tœg foœhka jykafia ;ud
tjQ œg j°< ish® foa o ;udg Wka jykafia
wK l< ish® ydial• o wdfrdkag ±ka• h'
29miÜj fu`fiia iy wdfrdka f.dia
bYardfh,a ck;djf.a m%cd uQ,slhka ish®
fok /ia lrjQ y' 30bkamiÜ wdfrdka"
i–¹Kka jykafia fu`fiiag j°< ish,a,
Ùhd ¡" fikó bæúmsg ydial• mEf› h'
31
fikó o Tjqka œYajdi l<y' i–¹Kka
jykafia bYardfh,a ck;dj n,kakg
me–K" Tjqka œ¢k ³l n,d th f;are•.;a
Úid" T›yq ysi kud kuialdr l<y'
fu`fiia mdrdfj` neye±lSu
5 bkamiÜ fu`fiia o wdfrdka o mdrdfj`
fj; me–K" öö ömd½lrfhys udf.a
kdufhka ux.,Hhla mj;ajkÜ ms×i udf.a
fikóg hkak wjir fokak÷ Ùhd bYard-
fh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia"
j°rk fiale÷÷hs lS y' 2mdrdfj` ms<s;=re
fo–ka" ööi–¹Kka jykafia k• ljfrla o@
bYardfh,a ckhdg hkak wjir ¡ug ud ta
y~g wjk; œh hÜ;af;a uka o@ uu
i–¹Kka jykafia kdºk–' bYardfh,a
ckhdg hkak ud wjir fokafka ke;e÷÷hs
foœhka jykafia wmg yuq jQ fial' wfma foœ
i–¹Kka jykafiag mÜo mQcd TmamÜ lrkq
ms×i md½lrhg" ;=ka ækl .uka ³r
hEug" lreKdlr" wmg wjir fokak"
tf,i kܳkafkd;a Wka jykafia wmg
jix.;fhka fy` lvqfjka fy` myr fok
fiale÷÷hs lS y' 4tœg –irfha rc Tjqka
wu;–ka" ööfu`fiia iy wdfrdka" fikó
Tjqkaf.a jevj,ska bj;a lrkak kÜU,d
 Úlauhdu 5-6
woyia lrkafka ulaÚid o@ nr jevg wdmiÜ
hkake÷÷hs lS h' 5mdrdfj` jeŠ³rg;a l;d
lr–ka" öö±ka fud›yq foaYSh ck;djg jvd
nyq, j is‡Ø' kÜU,d woyia lrkafka
Tjqkaf.a nr jev kj;ajd ±—ug ±÷÷hs weiS h'
œOdhlhkag yd Ú,Odøkag Wjfoi Wjfoiaa
6 ta ojfia u" mdrdfj` ck;djf.a
œOdhlhkag yd Ú,Odøkag wK lr–ka"
7
öökÜU,d fuf;la l< múæ .fvd,a iE¡u
i|yd –ÚiÜkag ms³re fkdæh hÜ;=hs' Tjqka u
f.dia ms³re fidhd.; hÜ;=hs' 8tfy;a" f•
olajd Tjqka iE´ .fvd,a .Kk u ;eÚh
hÜ;=hs' bka Ùisjla wvq fkdlrkak" T›yq ±ka
w,i h' tneœka" öwmf.a foœhka jykafiag
mqo mÝcd TmamÜ lrkak wmg hkak fokak÷
Ùhd fudr.iØ' 9;jo" fkdkj;ajd u jev
lrk ms×i;a" jevlg keØ l;dj,g lka
fkdfok ms×i;a Tjqka msg nr jev mejúh
hÜ;= h÷÷hs lS h'
10 ck;djf.a œOdhlfh` o Ú,Odøyq
o msg;a j f.dia fikóg l;d fldg"
öömdrdfj` fufia wK fldg we;' tk•" öuu
kÜU,dg ms³re fkdfo–" 11kÜU,d u f.dia
mܽjka ;ekaj,ska ms³re fidhd.kak"
yenehs" kÜU,df.a jev Ùisjla wvq fkdœh
hÜ;= h÷ Ùhd lSf› he÷÷hs lS y' 12tœg fikó
ms³re keØ Úid bmke,s tl;= Ùøug uq½
–ir foaYfhys u œisr .shy' 13œOdhlfh`
l;d lr–ka" ööms³re ØnqKÏ l,ays fuka u
kÜU,dg Úh–; ækm;d jev fldgi
i•mÝÈK l< hÜ;= h÷÷hs Tjqka blauka lrjQ
y' 14;jo" T›yq mdrdfj`f.a œOdhlhka
œiska m;a lrk ,o bYardfh,a ckhdf.a
Ú,Odøkag myr ¡" ööfuf;la l< múæ
Bfh;a" wo;a Úh–; .fvd,a .Kk id° Úu
fkdlf<a uka±÷÷hs weiÝ y'
fyfn%› Ú,Odøkaf.a me–×,s
15 tœg bYardfh,a ckhdf.a Ú,Odøyq
mdrdfj` fj; f.dia me–×,s lr–ka" ööTf’
°ihkag Tn fufia lrkafka uka o@ 16Tn
Tjqkag ms³re imhkafka;a ke;á tfy;a"
öms³re keØ j .fvd,a idokake÷hs wmg lSu
yú mܳu lSuÙ' T›yq Tf’ °ihkag myr
foØ' tfy;a" jro we;af;a Tf’ u fikó
wf;a fkdf› ±÷÷hs weiÝ y' 17tœg mdrdfj`
6'2-3 W;a 17'1á 23'3á 35'11á Úlau 3'13-15
66
l;d fldg" öökÜU,d w,i h" l•ue,s h" öwms
f.dia i–¹Kka jykafiag mÜo mÝcd TmamÜ
lruq÷hs kÜU,d Ùhkafka ta Úid h' 18±ka
bØka jevg wdmiÜ m,h›á kÜU,dg fldfy;a
u ms³re imhkq fkd,ef’' tfy;a" Úh–;
.fvd,a .Kk ndr æh hÜ;= u h÷÷hs lS h'
19 ökÜU,d ækm;d iEæh hÜ;= .fvd,a
.KÚka Ùisjla wvq fkdl< hÜ;= h÷hs
mdrdfj` lS miq" bYardfh,a ckhdf.a
Ú,Odøyq ;ukag wm, ld,hla W° • Øfnk
nj ³gy' 20Tjqka mdrdfj` fjØka wdmiÜ
tk œg" Tjqka tk f;la w;r uó n,d is‡
fu`fiia iy wdfrdka yuq •" 21ööi–¹Kka
jykafia Tn fj; ne,au fy<d" Tng o~qj•
lrk fiala jd· ukao Tn" mdrdfj` iy
Tyqf.a Ú,Odøka bæúfhys wm ms<sl=,la
fldg urdoukq ms×i Tn Tjqkaf.a w;aj,g
lvqjla ³kakyq h÷÷hs T›yq lSfj` h'
fu`fiiaf.a he³u
22 fu`fiia i–¹Kka jykafia fj;
wdmiÜ f.dia" ööiajd—Ú" Tn jykafia f•
fikóg fu;r• oreKÏ f,i l%shd lrkafka
uka o@ Tn jykafia ud he›f› l=ulaÚid o@
23
ud mdrdfj` fj; f.dia Tf’ kdufhka
l;d l< ojfia mgka Tyq f• fikóg mSvd
lrhs' Tn jykafia o Tn fikó uq°,Sug
Ùis u fohla lr ke;e÷÷hs lSf› h'
6 tœg i–¹Kka jykafia fu`fiia
wu;d" ööud mdrdfj` yg lrkak hk foa
kÜUg ±ka fmfkkÜ we;' ndyq n,fhka
Tjqkag msg • hkak bv yúk f,i;a ndyq
n,fhka ish r‡ka msgux lrk f,i;a Tyqg
n, lr–÷÷hs j°< fial'
fu`fiia h<s le|j
le|jkkÜ ,e”u
2 foœhka jykafia fu`fiiag l;d
fldg fufia j°< fial( ööuu i–¹Kka
jykafia h' 3uu wdn%y•g o Bidlag o
cdfld’g o iÈj mrdl%u foœhka jykafia
fuka m%ldY jQfh–' tfy;a uu" i–¹Kka
jykafia hk kdufhka Tjqka yg m%ldY
fkdjQfh–' 4uu o Tjqka l,la œfoaYSka j
œiÝ ldkdka foaYh Tjqkag ¡ug Tjqka iuó
.sœiÜula msysÛjd .Ø–' 5;jo" –ir
jdiSka œiska jy,a ne•fuka ne|.kakd ,o
bYardfh,a ck;djf.a iÜiÜ•,Eug ijka ¡"
 Úlauhdu 6 67
6
udf.a .sœiÜu isys flf<–' tneœka kÜU fldyd;a iy furdø h' f,• wjqre³ tlish
bYardfh,a ck;djg l;d fldg" öuu jkdys Øiay;la ãj;a œh'
i–¹Kka jykafia h' –ir jdiSka kÜU,d 17 Tjqkfa .a fm<m;a wkÜj f.ÈfIdkaf.a
msg mgjd weØ nrm;, jevj,ska kÜU,d uq°" mÜ;%fh` k• ,s’Ú iy Isfuhs h'
Tjqkaf.a jy,a fiajfhka Úoyia fldg" 18 fldyd;af.a mÜ;%fhda k• w•rd•"
udf.a yia;h æ.= fldg oreKÏ f,i Tjqkag
o~qj• fo–ka uu kÜU,d .<jd.kafk–' bYaydÈ" fy’frdka iy WYaYsfh,a h'
7;jo" udf.a u fikó fuka kÜU,d fldyd;a wjqre³ tlish Øia;=kla ãj;a œh'
Ndrf.k" uu kÜU,df.a foœhka jykafia 19 furdøf.a mÜ;%fh` k• ud,S iy uqIS
jkafk–' –ir jdiSkaf.a nr jevj,ska h' Tjqkaf.a mr•mrd wkÜj f,•f.a fm<m;a
kÜU,d uqok" kÜU,df.a foœ i–¹Kka f•jd h'
jykafia ud nj kÜU,d tœg ±k.kakyq h' 20 ;jo" w•rd• ;u mshdf.a fidfydhÜúh
8
miÜj wdn%y•g o Bidlag o cdfld’g o jQ fcdflfnoa “ú| fldg irK mdjd.;af;a
fok f,i ud æjq< foaYhg uu kÜU,d h' weh Tyqg °j wdfrdka iy fu`fiia
f.fkkafk–' uu th kÜU,dg Wreu fldg ,enqjd h' w•rd• wjqre³ tlish Øiay;la
fokafk–' i–¹Kka jykafia uu fj–÷hs ãj;a œh'
Ùhkak'÷÷ 9fudafiia fufia bYardfh,a 21 bYaydÈf.a mÜ;%fh` k• fl`rd"
ck;djg lS kuq;a Tjqkaf.a ±Š is;a fkfm.a iy Yslaø h'
f›okdj yd oreKÏ jy,alu Úid T›yq
Tyqg ijka kܳkay' 22 WYaYsfh,af.a mÜ;%fh` k• –Idfh,a"
t,aIdmdka iy is;aø h'
10 tœg i–¹Kka jykafia fu`fiiag
l;d fldg" 11öökÜU –irfha rcÏ jk mdrdfj` 23 wdfrdka w•–kdo’f.a ³j jQ
fj; f.dia" öTyqf.a r‡ka msg • hkak kdfIdkaf.a ify`oø jQ t,sfInd “ú| fldg
bYardfh,a ck;djg wjir fokak÷ Ùhd irK mdjd.;af;a h' wE Tyqg °j kd°’"
Ùhkake÷÷hs j°< fial' 12tœg fu`fiia w“yq" tf,hdiÈ iy B;dudÈ ,enqjd h'
i–¹Kka jykafiag l;d fldg" öön,kak" 24 fldardf.a mÜ;%fh` k• wiaiSÈ"
bYardfh,a ckhd ug ijka fokafka ke;ak•" t,aldkd iy w“hdidma h' fud›yq fl`rd
l;dfjys p;=r;ajhla keØ ug mdrdfj` cdØlhkaf.a fm<m;a h'
flfia ijka fokafka ±÷÷hs œpdf<a h' 13tœg 25 wdfrdkaf.a mÜ;a tf,hdiÈ mÜØfh,af.a
bYardfh,a ck;dj –ir foaYfhka msg;g ³jl “ú| fldg irK mdjd.;af;a h' wE
f.k hk f,i i–¹Kka jykafia ;ukag Tyqg °j msfkydia ,enqjd h' fudjqyq
Úhu l< nj bYardfh,a ckhdg yd ;ukaf.a fm<m;a wkÜj f,• cdØlhkaf.a
–irfha rcÏ jk mdrdfj`g okajk f,i Wka msh fm<m;aj, m%OdkSyq h'
jykafia fu`fiiag yd wdfrdkag wK l< 26 ööbYardfh,a ck;dj lKavdh•
fial' jYfhka –ir foaYfhka msg;g f.fkkak÷÷
Ùhd i–¹Kka jykafia lSf› f• wdfrdkag
fu`fiiaf.a iy wdfrdkaf.a fm<m;a
iy fu`fiiag h' 27bYardfh,a ck;dj –ir
14 my; ±lafjkÜfha Tjqkaf.a msh foaYfhka msg;g f.fkkq ms×i –irfha rc
fm<m;aj, m%OdkSyq h' cdfld’f.a l=®º,d jQ mdrdfj`g l;d flf<a;a tu fu`fiia
jQ rEnkaf.a mÜ;%fh` k• yfkdla" m,a®" iy wdfrdka h'
fyYafrdka iy lÈ— h' fudjqyq rEnkaf.a
fm<eka;shg whsØ jQfj` fjØ' fu`fiia kej; le|j le|jkkÜ ,e”u
15 is–fhdkaf.a mÜ;%fh` k• fcuqfj,a" 28 i–¹Kka jykafia –ir foaYfha ¡
cd—ka" «yoa" cdlSka" fYdyÈ iy ldkdksh fu`fiiag l;d l< ojfia 29Wka jykafia
ia;%shlf.a mÜ;% jQ Idjq,a h' fudjqyq Tyqg j°f<a" ööuu i–¹Kka jykafia h' ud
is–fhdkaf.a fm<ekaØhg whsØ jQfj` fjØ' kqUg j°< ish,a, –irfha rcÏ jk
16 ;ukaf.a mr•mrd wkÜj f,•f.a mdrdfj`g okajkak÷÷ Ùhd h' 30tfy;a
mÜ;%hkaf.a kdu fufia h( f.ÈfIdka" fu`fiia i–¹Kka jykafiag lSf›"

6'16-19 .Kka 3'17-20á 26'57-58á 1 jxYd 6'16-19

 Úlauhdu 6-7
öön,kak" uu l;dfjys olaIfhla fkdfj–"
tfia k• mdrdfj` ug ijka fokafka l=ug
±÷÷hs Ùhd h'
7 ;jo i–¹Kka jykafia fu`fiiag
l;d fldg fufia j°< fial( öön,kak"
uu kÜU mdrdfj` bæúfhys foœ flfkl= fuka
lr–' kqf˜ ify`or jQ wdfrdka kÜf˜ æjeis-
jrhd jkafka h' 2ud kÜUg wK lrk ish,a,
kÜU Tyqg Ùj hÜ;= h' kÜf˜ ify`or jk
wdfrdka o mdrdfj`g l;d fldg" Tyq
bYardfh,a ckhd Tyqf.a foaYfhka msg;a lr
heœh hÜ;= h hs Ùhkak' 3uu o mdrdfj`f.a
is; ±Š fldg" –ir foaYfhys udf.a ,l=Kq
yd ydial• nyq, j is³ lr–' 4tfy;a"
mdrdfj` kÜUg ijka fkdfokafka h' tœg
uu –irfhys udf.a ndyq n,h md" tys
jdiSkag oreKÏ o~qj• ¡" udf.a fiakdjka o
udf.a fikó o jk bYardfh,a ckhd –ir
foaYfhka msg;g f.fkkafk–' 5–irhg
œreoaO j udf.a yia;h æ.= fldg Tjqka
w;=úka bYardfh,a ckhd msg; f.fkk
œg ud i–¹Kka jykafia nj –ir
foaY jdiSyq ±k .kafk` h'÷÷
6 fu`fiia yd wdfrdka Wka jykafia
;ukag wK l< múæ bÛ l<y' 7Tjqka
mdrdfj` iuó l;d lrk ld,fha ¡
fu`fiiaf.a jhi wjqre³ wiÝjÙá wdfrdkag
wjqre³ wiÝ;=kÙ'
wdfrdkaf.a ierh‡fhka l< ydial•
8 ;jo" i–¹Kka jykafia fu`fiiag
yd wdfrdkag l;d fldg" 9öömdrdfj` kÜU
wu;d" idlaIs jYfhka ydial• mEug
lSfjd;a" kÜU wdfrdkag l;d fldg" öTf’
ierh‡h f.k th iÈmfhl= fjk f,i
mdrdfj` bæúfhys “u oukak"÷ Ùhd Ùj hÜ;=
h÷÷hs j°< fial' 10bkamiÜ fu`fiia iy
wdfrdka o mdrdfj` fj; f.dia i–¹Kka
jykafia wK l< f,i bÛ l<y' wdfrdka
;u ierh‡h mdrdfj` iy Tyqf.a
Ú,Odøka bæúfhys ±uQ œg th iÈmfhla
œh' 11tœg mdrdfj`" Ydia;%jka;hka yd
wkœkldrhka le|• h' –irfha ta bka¿-
cd,slfh` o ;ukaf.a weia neka³•j,ska
tf,i u l<y' 12Tjqka ieu fofkl= u ;u
;ukaf.a ierh‡ “u ±uQ œg tajd iÈmfh` jQ
y' tfy;a wdfrdkaf.a ierh‡h Tjqkaf.a
7'3 Ù%hd 7'36 7'17 t<so 16'4
68
13
ierh‡ .s,±— h' i–¹Kka jykafia j°<
f,i mdrdfj`f.a ys; ±Š jQfhka" Tyq
fu`fiia iy wdfrdka lS foa ie,l=f› ke;'
m<uq jk jix.;h( j;=r f,a •u
14 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" öömdrdfj`f.a is; ±Š • we;' Tyq
fikóg msg • hkak wjir fkdfokafka h'
15
Woh ld,fha mdrdfj` .óg hk œg" kÜU o
.x bjqfÈ Tyq me–fKk f;la n,d
is‡kak' ;jo" iÈmfhl= jQ ierh‡h wØka
/f.k hkak' 16kÜU Tyqg l;d fldg"
fyfn%›jrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia
fufia lSug Tn fj; ud tjQ fial' tk•"
öug md½lrfhys jeº•ms³• lrk ms×i
hkak udf.a fikóg wjir fokak' tfy;a
mܳuhÙ" f• jk f;la Tn Bg ijka
kܳkafkys h' 17tneœka fukak" i–¹Kka
jykafiaf.a m×jqvh f• h( ud i–¹Kka
jykafia nj Tn f• ,l=×ka ±k .kafkys
h' tk•" n,kak" .fóa æhg ud wf;a weØ
ierh‡fhka .i–' tœg tys j;=r f,a
jkafka h' 18.fóa is‡k uiÜka ueø .fóka
³.| yukÜ we;' tneœka tys j;=r ”ug
–ir jdiSyq b;d wm%sh lrkafk` h÷ ÷÷hs j°<
fial'
19 i–¹Kka jykafia fu`fiia
wu;–ka" ööwdfrdkag fufia Ùhkak(
ö–irfha .x.d" we, f°<" je› fmdl=KÏ
ish,a, u f,aj,g yefrk ms×i Tf’
ierh‡h w;g f.k c,h u; th æ.=
lrkak'÷ tœg" uq½ –ir foaYh mÜrd weØ ,S
nºkaj, fuka u .,a nºkaj, o f,a weØ
jkafka h÷÷hs j°< fial'
20 fu`fiia iy wdfrdka i–¹Kka
jykafia wK l< múæ l<y' mdrdfj` iy
Tyqf.a Ú,Odøka bæúmsg Tyq ierh‡fhka
.fóa c,hg .eiS h' .fóa c,h ish,a, o
f,aj,g yeú×' 21.fóa ud½ o ueú×á
.fóka ³.| yukakg œh' –ir foaY
jdiSkag tys c,h ”ug fkdyeÙ œh' ;jo"
uq½ –ir foaYfha mÜrd u f,a weØ œh' 22–ir
foaYfha bka¿cd,slfh` o ;ukaf.a weia
neka³•j,ska tf,i l<y' mdrdfj`f.a ys;
±Š jQfhka" i–¹ZKka jykafia j°< f,i Tyq
Tjqka lS foa ie,l=f› ke;' 23mdrdfj` o is³
jQ foa .Kklg fkd.;af;ka" yeø wdmiÜ
 Úlauhdu 7-8
24
;u ud,s.djg .sfha h' .x.df› c,h ”ug
Tjqkag fkdyeÙ jQ Úid –ir foaY jdiSyq
iEu fok u j;=r ”u i|yd .ó wi, j<j,a
leKQ y'
25 ;jo" i–¹Kka jykafia fuf,i
.fóa æhg .eiÝ miÜ ojia y;la .; œh'
fo jk jix.;h( ueŠ Wj³r
8 tœg i–¹Kka jykafia fu`fiiag
l;d fldg" öömdrdfj` fj; f.dia" Tyq
wu;d" öi–¹Kka jykafiaf.a m×jqvh f• h(
ug jeº•ms³• lrk ms×i udf.a fikóg
hkak wjir fokak' 2Tn Tjqkag hkak
wjir kܳkafkd;a fukak" uu Tf’ uq½
rgg u ueŠ jix.;hÙka myr fo–' 3tœg
khs,a .ó ueŠhkaf.ka msø bØø hkafka h'
ueŠfh` thska msg • Tf’ ud,s.djg o Tf’
hyka .nvdjg o Tf’ hykg o Tf’
Ú,Odøkaf.a Újdij,g o Tf’ fikó
fj;g o Tf’ W³kaj,g yd ms‡ nºkaj,g o
mÚkafk` h' 4;jo" Wka Tf’ weóg;a" Tf’
ck;djf.a yd ish® Ú,Odøkaf.a weóg;a
mÚkÜ we;÷ Ùhd Ùhkake÷÷hs j°< fial'
5 Wka jykafia fu`fiiag l;d fldg"
öö ö–ir foaYfhys ueŠhka yg.kak ms×i
tys .x.d" we, f°<" fmdl=KÏ u; Tf’
ierh‡h f.k w; æ.= lrkak÷ Ùhd
wdfrdkag okajkake÷÷hs j°< fial' 6wdfrdka
–irfha c,h u; ;u w; æ.= l< œg
ueŠfh` u;= • –ir foaYh jid.;ay'
7
bka¿cd,slfh` o ;ukaf.a weia neka³•
uóska tf,i lr –ir foaYfhys ueŠhka
yg.kakg ie,eiajQ y' 8tœg mdrdfj`
fu`fiia yd wdfrdka le|jd" ööudf.ka o
udf.a fikóf.ka o ueŠhka my lrk f,i
i–¹Kka jykafiag hdƒÆ lrkak'
i–¹Kka jykafiag mÜo mÝcd TmamÜ lrk
ms×i uu fikóg hkak wjir fo–÷÷hs
lS h' 9tœg fu`fiia mdrdfj`g l;d fldg"
ööTfnka yd Tf’ Úfjiaj,ska ueŠhka
myfldg Wka .x.df› muKla r|jd,k
ms×i Tn o Tf’ Ú,Odøka yd fikó o
fjkÜfjka ud lj° hdƒÆ l< hÜ;= o Ùhd
uu f.!rjmÝÈjl j wheæ–÷÷hs lSf› h' 10Tyq
ms<s;=re fo–ka" ööfyg h÷÷hs lS œg" ööTn lS
f,i tfia jkÜ we;' tœg wfma foœhka
jykafia yd iudk fjk Ùis i–¹Kka
jykafia flfkl= keØ nj Tn ±k.kafkys
8'19 ¬la 11'20
69
11
h' ueŠfh` Tfnka yd Tf’ Újdij,ska o"
Tf’ Ú,Odøkaf.ka yd fikóf.ka o bj;
f.dia .x.dfjys muKla is‡kÜ we;e÷÷hs lS
h' 12bkamiÜ fu`fiia yd wdfrdka mdrdfj`
fjØka Úlau .shy' fu`fiia" mdrdfj`g
mSvd Ùøug ie,eiÝ ueŠhka .ek i–¹Kka
jykafiag hdƒÆ flf<a h' 13fu`fiia b,a¬
múæ Wka jykafia bÛ l< fial' f.j, o
f.–³,aj, o fl;aj, o is‡ ueŠfh`
uereKdy' 14Wka tl;= fldg f.dv.eiÝ
l, uq½ rg u ³.| œh' 15tfy;a iykhla
,enqKÏ nj mdrdfj` ³Û œg" i–¹Kka
jykafia l,ska lS f,i u Tyq ;u is; ±Š
fldg" fu`fiia yd wdfrdka lS foa ie,l=f›
ke;'
;=ka jk jix.;h( ÙÚ;=® Wj³r
16 ;jo" i–¹Kka jykafia fu`fiiag
l;d fldg" öö ökÜf˜ ierh‡h æ.= fldg
fmdf<df› ´œ,a,g .ikak" tœg uq½ –ir
foaYh mÜrd weØ ´œ,a, ÙÚ;=,a,ka njg
yefrkÜ we;÷ Ùhd wdfrdkag okajkake÷÷hs
j°< fial' 17T›yq tfia l<y' wdfrdka
ierh‡h f.k w; æ.= fldg thska
fmdf<df› ´œ,a,g .eiÝ œg tajd –Úidf.a
iy uD.hdf.a wefóa jik ÙÚ;=,a,ka njg
m;a œh' uq½ –ir foaYh mÜrd fmdf<df›
ish® ´œ,a, ÙÚ;=,a,ka njg m;a œh'
18
tœg bka¿cd,slhka o ;ukaf.a weianeka³•
uóska ÙÚ;=,a,ka yg.eka•ug jer ±rE
kuq;a T›yq Bg wfmdfydi;a jQ y' fuf,i
–Úid msg yd uD.hka msg;a ÙÚ;=,fa ,` fn`
jQ y' 19bka¿cd,slhka mdrdfj`g l;d
fldg" ööfuh foœhka jykafiaf.a Ù%hdjÙ÷÷hs
lS kuq;a i–¹Kka jykafia j°< múæ Tyq
;u is; ±Š lrf.k Tjqka lS foa ie,l=f›
ke;'
y;r jk jix.;h( ueis Wj³r
20 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" ööw®hu keósg" mdrdfj` .x.dj n,d
tk f›,df› ¡ Tyq yuq •ug f.dia"
öi–¹Kka jykafiaf.a m×jqvh f• h÷hs
Ùhkak" öug jeº•ms³• lrk ms×i hkakg
udf.a fikóg wjir fokak' 21udf.a
fikóg hkak Tn wjir fkdfokafkys k•
n,kak" uu ueis rxpq rxpq Tn msg o Tf’
 Úlauhdu 8-9
Ú,Odøka yd ckhd msg o f.j,g o
tjkafk–' tœg –ir jdiSkaf.a f.j,a o
Tjqka is‡k N+–h o ueis rxpqj,ska msø hkÜ
we;' 22tfy;a tæk" udf.a fikó mæx„ •
is‡k f.`fIka m%foaYh fjka lr–' tys k•
ueis rxpq fkdis‡kÜ we;' ud tfia lrkafka"
–ys msg jev is‡k i–¹Kka jykafia ud
nj Tn ±k.kakd ms×i h' 23;jo" udf.a
fikó yd Tf’ fikó w;r fjkila lr–'
f• ydialu fyg is³ jkafka h÷ ÷÷hs j°<
fial' 24i–¹Kka jykafia tf,i u l<
fial' mdrdfj`f.a ud,s.djg o Tyqf.a
Ú,Odøkaf.a f.j,g o uq½ –ir foaYh yeu
;ekg o ueiafi` œYd, rxpq rxpq ms‡ka
me–×hy' rg o ueis rxpq Úid kdiaØ œh'
25 tœg mdrdfj` fu`fiia yd wdfrdka
le|jd" ööhkak" kÜU,d f• foaYfhys u
kÜU,df.a foœhka jykafiag mÜo mÝcd TmamÜ
lrkake÷÷hs lS h' 26fu`fiia ms<s;=re fo–ka"
öötfia Ùøu yú ke;' ukao" wfma foœ
i–¹Kka jykafiag wm mÝcd lrk i;=ka
–ir jdiSkag ms<sl=,la jk neœÚ' fyd|hs"
Tjqkaf.a weia bæúfhys u Tjqka ms<sl=,la
fuka i,lk mÝcd wm TmamÜ lf<d;a Tjqka
wmg .,a .ikafka keoa o@ 27wfma foœ
i–¹Kka jykafia wmg wK l< múæ wms"
;=ka ojil ³r md½lrhg f.dia" Wka
jykafiag mÜo mÝcd TmamÜ lrkafkuq÷÷hs lS h'
28
tœg mdrdfj` l;d fldg" öömd½lrfha ¡
kÜU,df.a foœ i–¹Kka jykafiag mÜo mÝcd
TmamÜ lrk ms×i kÜU,d fndfy` ³r
fkdhkakyq k• uu kÜU,dg hkak wjir
fo–' ud fjkÜfjka o hdƒÆ lrkake÷÷hs lSf›
h' 29fu`fiia Bg W;a;r fo–ka" ööfukak" ud
Tn fjØka .sh flfKys u" fyg mdrdfj`f.ka
o Ú,Odøkaf.ka o fikóf.ka o ueis rxpq
m,d hk f,i" uu i–¹Kka jykafiag
hdƒÆ lrkafk–' tfy;a" i–¹Kka jykafiag
mÜo mÝcd TmamÜ lrkÜ ms×i fikóg hkak
wjir fkdfok f,i mdrdfj` lm‡l–ka
;j³rg;a Ù%hd fkdl< hÜ;= h÷÷hs lSf› h'
30
fu`fiia mdrdfj` fjØka bj;g f.dia
i–¹Kka jykafiag hdƒÆ flf<a h' 31Wka
jykafia Tyq b,a¬ f,i bÛ lr–ka
mdrdfj`f.ka o Tyqf.a Ú,Odøkaf.ka o
Tyqf.a fikóf.ka o ueis rxpq myl< fial'
tœg tflla j;a bØú fkd • h' 32tfy;a"
9'10 t<so 16'2
70
mdrdfj` f• j;df› o ;u is; ±Š lr.Ú–ka
fikóg hkak wjir kq³kafka h'
mia jk jix.;h( .ji•m;a jekiSu
9 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" öömdrdfj` fj; f.dia Tyq wu;d"
öfyfn%›jrekaf.a foœ i–¹Kka jykafiaf.a
m×jqvh f• h÷hs Ùhkak" öud yg kuialdr
lrk ms×i hkakg udf.a fikóg wjir
fokak' 2Tn Tjqkag hkak wjir fkd ¡"
;j³rg;a Tjqka je<el=jfyd;a 3fukak"
flf;ys is‡k Tf’ .ji•m;a jk" wiÜkag
yd fldg½ jkag o" TÛjkag yd f.dkÜkag o"
neg½ jkag o" i–¹Kka jykafiaf.a yia;h
b;d “ysiÜKÏ jix.;hÙka myr fokafka h'
4
tfy;a i–¹Kka jykafia jk uu
bYardfh,a ckhdf.a .jhka yd –ir
jdiSkfa .a .jhka w;r fjkila olajkafk–'
bYardfh,a ckhd i;= uq½ .ji•mØka tl
if;la j;a fkduefrkafka h' 5;jo" Wka
jykafia f›,djla o Úhu lr–ka" öfyg
i–¹Kka jykafia f• foa f• rf† bÛ lrkÜ
we;e÷ ÷÷hs j°< fial' 6miÜæk Wka jykafia
tf,i l< fial' tœg –irfha .ji•m;
uq½uÚka u jekis×' tfy;a" bYardfh,a
ckhdf.a .ji•mØka tflla j;a fkduf<a
h' 7mdrdfj` m×jqvldrhka hejQ œg
bYardfh,a ckhdf.a .ji•mØka tfll= j;a
fkdu< nj æˆ h' tfy;a" Tyqf.a is;
±Š jQfhka Tyq fikóg hkak wjir
kܳkafka h'
ih jk jix.;h( . .vvq Wj³r
8 i–¹Kka jykafia fu`fiiag yd
wdfrdkag l;d fldg" ööW³Úka w½ wyqrla
.kak' mdrdfj` n,d is‡h ¡ fu`fiia tajd
wyig œis l< hÜ;= h' 9tœg tajd uq½ –ir
foaYh mÜrd isyska OQ,s •" uq½ –ir foaYfha
is‡k –ÚiÜka yd uD.hka u; jK iys;
.vq weØ lrkafka h÷÷hs j°< fial' 10T›yq
W³Úka w½ f.k mdrdfj` bæúmsg isg
.;ay' tœg fu`fiia wyi foig th œis
l< œg" th –ÚiÜka yd uD.hka u; jK
iys; .vq weØ flf<a h' 11tœg .vq Úid
bka¿cd,slhkag fu`fiia bæúmsg is‡kak
fkdyeÙ œh' ukao" bka¿cd,slhka yd –ir
jdiSka ish,a,ka u; .vq yg .eÚ×'
 Úlauhdu 9-10 71
12 24
tfy;a" i–¹Kka jykafia mdrdfj`f.a fial' fuf,i b;d f›.j;a f,i .,a
is; ±Š l< fial' Wka jykafia fu`fiiag jÈId o .,a jÈId iuó œ³,s flˆ• o œh'
j°< múæ Tyq Tjqka lS foa ie,l=f› ke;' fujekakla uq½ –ir foaYh mÜrd tu rg
cdØhla jQ æk isg lj° j;a is³ fkdœ×'
i;a jk jix.;h( .,a jÈId Wj³r 25.,a jÈIdj uq½ –ir foaYh mÜrd flf;a
13 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d is‡ ish® –ÚiÜkag yd uD.hkag myr ³Ú'
fldg" ööw®hu keósg mdrdfj` bæúhg ;jo th" flf;ys jQ me<E‡ ish,a,g o myr
26
f.dia Tyq wu;d" öfyfn%›jrekaf.a foœ fo–ka tys jQ .ia ish,a, o “|±— h' tfy;a"
i–¹Kka jykafiaf.a m×jqvh f• h÷hs bYardfh,a ckhd œiÝ f.`fIka foaYfhys
Ùhkak' tk•" öud yg kuialdr lrk muKla .,a jÈIdj fkd • h'
ms×i hkakg udf.a fikóg wjir fokak' 27 tœg mdrdfj` m×jqv hjd
14
ta ukao" uu f• j;df› Tn msg o Tf’ fu`fiia yd wdfrdka le|jd" Tjqkg a l;d
Ú,Odøka yd fikó msg o jix.; ish,a, fldg" ööfujr uu m› flf<–á i–¹Kka
u tjkafk–' tœg uq½ –ys msg ud jeÚ wka jykafia l< foa yú há udf.a fikó;a" ud;a
flfkl= keØ nj Tn ±k.kafkys h' 15uu l< foa jeræ h' 28wyia .s.r = eu iy .,a
w; æ.= fldg Tng o Tf’ fikóg o f,v jÈIdj kj;ajk f,i i–¹Kka jykafiag
fr`.j,ska myr ³Ú• k• Tn fmdf<dfjka hdƒÆ lrkak' uu o kÜU,dg hkak wjir
;=rka • hkakg bv Ø“×' 16tfy;a" Tng fo–' kÜU,d ;j;a fuys kej;Su Wjukd
udf.a n,mrdl%uh fmkajk ms×i;a" udf.a ke;e÷÷hs lS h' 29fu`fiia Tyqg W;a;r fo–ka"
kduh uq½ f,`lh mÜrd m%ldY jk ms×i;a ööuu kÜjúka msg; .sh flfKys u i–¹Kka
Tng ãj;a jkakg bv yeúfh–' 17tfy;a" jykafia fj; udf.a w; Tij–' –ys;,h
Tn ;ju;a udf.a fikóg œreoaO j i–¹Kka jykafiag whsØ nj ±k.kÜ ms×i"
wyxldrl• md–ka" Tjqkag hkak wjir wyia .s.r = e• kjØkÜ we;' .,a jÈId o ;j;a
fkdfokafkys h' 18n,kak" fyg f• weØ fkdf›' 30tfy;a" Tn;a Tf’ Ú,OdøkÜ;a
f›,djg muK" –irfha wdr•Nfha isg wo ;j u foœ i–¹Kka jykafiag “h fkdjk
olajd" tys kÜjQ œrE" b;d oreKÏ .,a nj uu oÚ–÷÷hs lSf› h'
jÈIdjla uu jiajkafk–' 19tneœka ±ka 31 tjlg hj mefi–ka ØnqKÏ Úid;a"
bØka m×jqv hjd fl;aj, is‡k yK mSfo–ka ØnqKÏ Úid;a yK iy hj
.ji•m;g yd kÜU i;= ish,a,g wdrlaId jekis×' 32tfy;a Øúó= yd ;Kyd,a mud •
i,ikak' f.g fkdf.kajdf.k" fl;aj, mSfok neœka tajd fkdjekis×'
is‡k ish® –ÚiÜka yd i;=ka msg .,a jeiai
jef†' T›yq kiskafk` h÷ ÷÷hs j°< fial' 33 fu`fiia" mdrdfj` fjØka wyla •
20
mdrdfj`f.a Ú,Odøka w;r i–¹Kka kÜ j úka msg; f.dia i–¹Kka jykafia fj;
jykafiaf.a jpkhg “h jQ iuyfrla w;a ti• h' f•> .Èckd yd .,a jÈId
;ukaf.a jy®ka yd .ji•m; f.j,g kejØ×' 34
jeiai o fmdf<dj u; fkdje‡×'
.;ay' 21
tfy;a" i–¹Kka jykafiaf.a jeia i ;a " .,a jÈIdj;a" f•> .Èckdj;a
jpkh fkd;el+ wh ;u jy®ka yd kej;=KÏ nj mdrdfj` ³Û l, Tyq kej;
.ji•m; fl;aj, u is‡kakg yeúfh` h' m› flf<ka" Tyq 35
o Ú,Odøyq o ;u is;a ±Š
22 tœg i–¹Kka jykafia fu`fiiag fldg.;a y ' mdrdfj`f.a is; ±Š œh'
l;d fldg" ööuq½ –ir foaYh mqrd .,a jÈIdj i–¹Kka jykafia fu`fiiag j°< múæ Tyq
jei" uq½ –ir foaYfhys is‡k –ÚiÜka yd bYardfh,a ckhdg hkak wjir kܳkafka h'
uD.hka o flf;ys iEu me<E‡ o u; th
jefgk ms×i" Tf’ w; wyi foig æ.= wg jk jix.;h( m<óe‡ Wj³r
lrkake÷÷hs j°< fial' 23Tyq ;u ierh‡h
wyi foig æ.= l< œg" i–¹Kka jykafia 10 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" öömdrdfj` fj; hkak" ud
f•> .Èckd o" .,a jÈId o tjQ fial' fmd- Tyqf.a is; o Tyqf.a Ú,Odøkaf.a is;a o ±Š
f<dj u; .sÚ mØ; œh' uq½ –ir foaYhg u flf<a Tjqka ueo udf.a f• ydial• mdk
Wka jykafia .,a jÈIdj jefgkakg ie,eiÝ ms×i h' 2wer;a –irhg ud iuƒp,a l<
9'16 fr`u 9'17 9'24 t<so 8'7á 16'21
 Úlauhdu 10
ie‡ o Tjqka ueo ud is³ l< ydial• o kÜU
kÜf˜ mÜ;=kag;a" mÜ;=kaf.a mÜ;=kag;a Ùhk
ms×i h' tœg ud i–¹Kka jykafia nj
kÜU,d ieu ±k.kakyq h÷÷hs j°< fial'
3 fu`fiia yd wdfrdka mdrdfj` fj;
me–K Tyqg l;d fldg" ööfyfn%›jrekaf.a
foœ i–¹Kka jykafiaf.a m×jqvh f• há
tk•" öTn fldmuK ld,hla ug hg;a•u
m%ØlafIam lrkafkys o@ ud yg jeº•ms³•
lrkÜ ms×i hkakg udf.a fikóg wjir
fokak' 4udf.a fikóg hkak wjir
kܳkafkd;a" uu fyg Tf’ rgg m<óe‡hka
f.fkkafk–' 5fmdf<dj fkdfmkS hk
;rug u Wka fmdf<` ;,h jid.kÜ we;'
.,a jÈIdfjka f’ø Tng bØú jQ fiiai o
flf;ys Tf’ m%fh`ckh i|yd jefvk ieu
.yla o Wka ld oukÜ we;' 6Tf’ ud,s.d o
Tf’ Ú,Odøkaf.a f.j,a o –ir jeis
ish,a,kaf.a f.j,a o Wkaf.ka msø hkafka
h' Tf’ mshjreka j;a" mshjrekaf.a
mshjreka j;a Tjqka furg mæx„ jQ æk mgka
wo olajd fujekakla oÙkakg ke;e÷ ÷÷hs lS
y' bkamiÜ T›yq mdrdfj` fjØka yeø hkak
.sfh` h'
7 tœg mdrdfj`f.a Ú,Odøyq Tyq
wu;–ka" ööf• –Úid fl;r• ld,hla wmg
ysúyer lrkak hkafka o@ Tjqkaf.a foœ
i–¹Kka jykafiag jeº•ms³• lrk ms×i
fikóg hkak yúkak" –irh jekiS hk
nj Tn fkdokafkys ±÷÷hs weiÝ y' 8fu`fiia
yd wdfrdka mdrdfj` fj;g kej; f.fkkÜ
,enQ y' mdrdfj` Tjqkag l;d fldg"
öökÜU,dg hkak mܽjk" f.dia kÜU,df.a foœ
i–¹Kka jykafiag jeº•ms³• lrkak'
tfy;a" hk wh ljqre ±÷÷hs weiÜf› h'
9
fu`fiia W;a;r fo–ka" ööwm œiska
i–¹Kka jykafiag ux.,Hhla meje;aœh
hÜ;= Úid" wfma nd,hka iy uy,a,ka o wfma
mÜ;=ka iy ´jreka o wfma t½ neg½ iy .j
m†‡ o iuó wms hkafkuq÷÷hs lSf› h' 10tœg
Tyq Tjqka wu;d" öökÜU,dg foœ msysg hs·
tfy;a" ore±úhka yd ia;S%ka iuó hkakg
uu wjir fkd fo–' kÜU,d kmÜrla lrkak
hk nj fmfka' 11Bg bv fkdfokÜ we;' ±ka
bØka kÜU,d msú– mlaIh f.dia i–¹Kka
jykafiag jeº•ms³• lrkak' kÜU,dg
Wjukd flf<a th fkdf› o÷÷ Ùhd ;ud
fjØka Tjqka mkakd±— h'
10'14-15 t<so 9'2-3 10'22 .S;d 105'28á t<so 16'10
72
12 tœg i–¹Kka jykafia fu`fiiag
l;d fldg" ööm<óe‡hka tk ms×i –ir
foaYh foi Tf’ w; æ.= lrkak' Wka –ir
foaYhg je¡ rf† weØ ieu me<E‡hla o .,a
jÈIdfjka f’ø bØú jQ ish,a, o ldoukÜ
we;e÷÷hs j°< fial' 13fu`fiia o –ir foaYh
foi ;u ierh‡h ti• h' tœg i–¹Kka
jykafia tæk uq½ æjd ? folays –ir foaYh
mÜrd fmræ.ska iÜ<óla yukakg ie,eiÝ
fial' myka jQ œg fmræ.ska yeuQ iÜ<ó
m<óe‡hka f.kdf› h' 14Wka uq½ –ir
foaYhg je¡ uq½ rg mÜrd meØr .shy' tjeÚ
œYd, m<óe‡ rxpqjla Bg l,ska k• fkd •
há u;= o fkdjkÜ we;' 15Wka uq½ fmdf<`
;,h u jid.;a neœka rg wºre œh' Wka
–ys msg jQ me<E‡ ish,a, o .,a jÈIdfjka
f’reKÏ .iaj, f.Š ish,a, o ld±uQ y'
fuf,i –ir foaYh mÜrd .il wuq fld<hla
j;a" fl;l me<E‡hla j;a bØú fkd • h'
16 tœg mdrdfj` fu`fiia yd wdfrdka
jyd le|jd" öökÜU,df.a foœ i–¹Kka
jykafiag o" kÜU,dg o œreoaO j uu m›
flf<–' 17±ka bØka lreKdlr" f• wkaØu
j;djg udf.a mdmhg lud •" f• udrl
jix.;h uf.ka bj;a lrk f,i kÜU,df.a
foœhka jykafiag hdƒÆ lrkake÷÷hs lS h'
18
fu`fiia o mdrdfj` fjØka f.dia
i–¹Kka jykafiag hdƒÆ flf<a h'
19
i–¹Kka jykafia wmræ.ska f›.j;a
iÜ<óla yukakg ie,eiÝ fial' th
m<óe‡hka .idf.k f.dia Wka r;= uqyqog
±— h' bkamiÜ –ir foaYh mÜrd tl
m<óe‡fhla j;a bØú fkd • h' 20tfy;a"
i–¹Kka jykafia mdrdfj`f.a is; ±Š l<
fial' mdrdfj` bYardfh,a ckhdg hkakg
wjir kܳkafka h'
kj jk jix.;h( .k÷ºre Wj³r
21 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" ööwyi foig w; æ.= lrkak' tœg
wkaOldrhla - w;.d n,kak yeÙ ;r•
>kdkaOldrhla" –ir foaYh jid.kafka
h÷÷hs j°< fial' 22fu`fiia o wyi foig ;u
w; æ.= l< œg ;=ka ækla mÜrd uq½ –ir
foaYfhys >kdkaOldrhla weØ œh' 23tœg
;=ka ækla mÜrd Tjqkag tÙfkld fkdfmkS
f.dia T›yq is‡ ;ek u fkdfi,a• is‡hy'
 Úlauhdu 10-12
tfy;a" uq½ bYardfh,a ck;djg ;uka œiÝ
;ekaj, wdf,`lh weØ œh'
24 tœg mdrdfj` fu`fiia le|jd"
ööhkak" i–¹Kka jykafiag jeº•ms³•
lrkak' Tf’ ore±úhkag yd ia;S%kag mjd
hEug wjir fo–' t½ neg½ yd .j m†‡
muKla fuys kj;d,kake÷÷hs lSf› h'
25
fu`fiia tœg Tyqg W;a;r fo–ka" ööwm
foœ i–¹Kka jykafiag mÜo mÝcd lrk
ms×i Tn wmg hd. yd ojk m~qre o æh
hÜ;= h' 26tneœka wmf.a .ji•m; o wm
iuó hd hÜ;= h' tl if;l= j;a fuys b;=re
fkdlrkÜ we;' wm tys hk f;la i–¹Kka
jykafiag l=uÙka jeº•ms³• l< hÜ;= o
Ùhd wms fkdoksuq÷÷hs lS h'
27 tfy;a" i–¹Kka jykafia
mdrdfj`f.a is; ±Š l< fial' mdrdfj`
Tjqkag hkak wjir kܳkafka h' 28Tyq
fu`fiiag l;d fldg" ööfu;eÚka m,d
hkaká –kamiÜ k• ud bæúhg fkd-
tkakg n,d.kak" ud kÜU oÙkafka ljr
ækl o tæk kÜU kiskÜ we;e÷÷hs lS h' 29ööTn
Ùhk f,i u f› jd· –kamiÜ uu k• Tf’
uqyqK fkdoÙkafk–÷÷hs fu`fiia W;a;r
³kafka h'
l=®º,ka ueøu
11 i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;–ka"
öömdrdfj` iy –irh msg uu ;j tl
jix.;hla muqKÏj–' bkamiÜ Tyq fu;eÚka
kÜU,dg hkak wjir fokÜ we;' ;jo" Tyq
kÜU,dg hkak wjir fok œg öwe;a;g u
fu;eÚka kÜU,d iyuq,ska u mkakdoukÜ
we;' 2iEu msú–fhl= u ;u wi,ajeishdf.ka
o" iEu iaØ%hl u ;u wi,ajeishdf.ka o
rka ú¡ wdNrK b,a,d.kak f,i ±ka
fikóg okajkake÷÷hs j°< fial' 3i–¹Kka
jykafia –ir jeishkaf.ka ;u fikóg
m%idoh ,nd ³ka fial' fu`fiia –ir
foaYfhys mdrdfj`f.a Ú,Odøka yd fikó
bæúfhys wØfYa%IaGfhla œh'
4 tœg fu`fiia mdrdfj`g l;d fldg"
ööi–¹Kka jykafiaf.a m×jqvh f• h(
öuOHu rdØ%h mufKa ¡ uu –ir foaYh
ueæka hkafk–' 5isyiÜka wrd is‡k
mdrdfj`f.a l=®º,a mÜ;%hd mgka weUre•
., msgqmi is‡k fiaœldjf.a l=®º,d
12'1-13 f,• 23'5á .Kka 9'1-5á 28'16á oaœ kS 16'1-2
73
olajd" –ir foaYfha is‡k ish® l=®º,ka
uefrkÜ we;' uD.hkaf.a l=®ºf,` o
uefrkafk` h' 6–ir foaYh mÜrd fuf;la
fkd jQ œrE u;= o fkd jk uyd wf|`kdjla
weØ jkafka h' 7tfy;a bYardfh,a ckhd
w;r –Úfil=g j;a" uD.fhl=g j;a œreoaO
j n,af,l= mjd nqrkafka ke;' i–¹Kka
jykafia jk ud –ir jeishka yd bYardfh,a
ckhd w;r fjkila weØ l< nj f•
ldrKfhka kÜU,d ±k.kakyq h' 8tœg
Tf’ f• Ú,Odøyq ish® fokd ud fj; wjq;a
ud yuqfjys je| jeˆ" ökÜU" kÜf˜ msújr
iuó m,d hkÜ÷hs ÙhkÜ we;' bkamiÜ uu
Úlau hkafk–÷÷hs lS h' fufia lS miÜ
fu`fiia Woyiska æ<sfy–ka mdrdfj`
fjØka Úlau .sfha h'
9 i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;d"
öö–ir foaYfha udf.a ydial• jeŠ jkÜ
ms×i mdrdfj` kÜUg ijka fkdfokÜ
we;e÷÷hs j°< fial' 10fu`fiia yd wdfrdka
mdrdfj` bæúfhys f• ish® ydial•
mE y' i–¹Kka jykafia o mdrdfj`f.a is;
±Š l< fial' Tyq bYardfh,a ck;djg ;u
r‡ka Úlau hEug wjir kܳkafka h'
mdial= ux.,Hh
12 i–¹Kka jykafia –ir foaYfha ¡
fu`fiia iy wdfrdkag l;d fldg
fufia j°< fial( 2ööf• udih" yeu udij,g
u uq,a udih œh hÜ;= há wjqreoafoa m<uq jk
udih o œh hÜ;= h' 3kÜU,d uq½ bYardfh,a
ck;dj wu;d" fufia Úf›okh l< hÜ;= h'
öf• udifha oi jk æk" yeu –Úfila u tla
f.orlg neg½ megfjl= ne.ska mjq,lg
neg½ megfjl= imhd.; hÜ;= h' 4h•
f.orl jeishkag tl neg½ megfjl= jeŠ
k• Tjqka" wi,ajeis f.or whf.a ixLHdj
wkÜj" Bg yjq,a lr.; hÜ;= h' neg½ megjd
wkÜNj lrkakkaf.a .Kk" .s×h hÜ;af;a
tla tlaflkd wkÜNj lrk m%udKh wkÜj
h' 5kÜU,d .kak neg½ megjd le<e,a
rys;" wjqreoaola jhieØ msú– if;l= œh
hÜ;= h' ;jo" neg½jka fy` t½jka fy`
w;frka tjeÚ tfll= f;`rd.; yeÙ h'
6
tu udifha u oyy;r jk æk olajd W!
;ndf.k" tæk yji /ia jk uq½
bYardfh,a ck;dj W! ueúh hÜ;= h'
 Úlauhdu 12
7 ööbkamiÜ Wf.a f,hska ‡lla /f.k
neg½ megjd wkÜNj lrk whf.a f.or
f°fÈ W½jyq lKÏ fofla o W½jiafia Wv ,Sfha
o ;ejúh hÜ;= h' 8tu rdØ%fha ¡ Wf.a udxi
wkÜNj l< hÜ;= h' th wkÜNj l< hÜ;fa ;a u|
.skfa ka mܽiaid" kÜuy
q k
q a frd‡ yd Ø;a; m,d
iuó h' 9bka Ùisjla wuqfjka fy` j;=frka
;•nd fy` fkdlE hÜ;= h' Wf.a ysi" ll=,a"
fndl= yd udxih u| .skafka nækakg
Wjukd h' 10Woh ld,h olajd bka Ùisjla
bØú fkdl< hÜ;= h' Woh ld,h olajd hula
bØú • k•" th .skfa kka mܽiaid±–h hÜ;= h'
11 öö;jo" kÜU th wkÜNj l< hÜ;af;a
fufia h( bóm‡h ne|" mdjyka ,d"
ierh‡h f.k" th ,ys ,ysfha wkÜNj l<
hÜ;= h' ukao" th i–¹Kka jykafia jk ud
yg mj;ajk mdial=j neœÚ' 12tæk rdØ%fha
uu –ir foaYh ueæka f.dia" tys –ÚiÜkaf.a
yd uD.hkaf.a l=®º,kag myr fo–' ;jo"
–irfha foœfoaj;djqka ish,a,kag o~qj•
muqKj Ï –' uu i–¹Kka jykafia h' 13kÜU,d
is‡k f.j,a u; ;jrd weØ f,a kÜU,d
tajdfha is‡k njg ,l=Kla jkafka h' uu
f,a oÙk œg kÜU,d miÜ lr hkafk–' –ir
foaYhg ud myr fok œg" ta udrl o~qju
kÜU,d fj; fkdme–fKkÜ we;' 14f•
oji kÜU,dg wkÜiaurK ækhla f,i o
i–¹Kka jykafia jk ud yg ux.f,`;aij
ækhla f,i o meje;aœh hÜ;= h' ;jo" u;=
ish® mr•mrdj, u th ioyg u ux.,
ækhla fia meje;a•ug Úfh`.hla mekœh
hÜ;= h'÷÷
kÜuqyqka frd‡ ux.,Hh
15 ööi;a ækla kÜU,d kÜuqyqka frd‡
wkÜNj l< hÜ;= h' m<uq jk æk kÜU,df.a
f.j,ska uqyqka bj;a l< hÜ;= h' m<uq jk
æk isg y;a jk æk olajd" hfula uqyqka
frd‡ wkÜNj lrkafka o ta ;eke;a;d
bYardfh,a ckhd fjØka fkrmdoukÜ ,ef’'
16m<uq jk ækfhys o" y;a jk ækfhys o
wd.–l /ia•ula meje;aœh hÜ;= h' tu
ækj, yeu fokd u lEu ms<sfh< Ùøu yer
wka Ùis jevla fkdl< hÜ;= h' 17;jo kÜU,d
f• kÜuy
q k
q a frd‡ ux.,Hh meje;aœh hÜ;fa ;a
ud kÜU,df.a lKavdh• –ir foaYfhka
msg;g f.kdf› fujeÚ ækhl neœÚ'
12'14-20 Úlau 23'15á 34'18á f,• 23'6-8á .Kka 28'17-25á oaœ kS 16'3-8
12'23 fyfn% 11'28
74
tneœka kÜU,df.a yeu mr•mrdjla ;=< u
f• ækh ux.,Hhla fuka meje;a•ug
ioyg u Úfh`.hla mekœh hÜ;= h' 18m<uq
jk udifha oyy;r jk æk yji mgka"
œistla jk æk yji olajd kÜU,d kÜuqyqka
frd‡ wkÜNj l< hÜ;= h' 19kÜU,df.a f.j,
æk y;la u uqyqka fkdØ“h hÜ;= h' hful=
uqyqka uqiÜ hula wkÜNj lf<d;a" Tyq
œfoaYslfhla f› jd" iajfoaYslfhla f› jd"
Tyq bYardfh,a ck;dj flfrka fkrmdoukÜ
,ef’' 20uqyqka uqiÜ Ùisjla kÜU,d wkÜNj
fkdl< hÜ;= neœka" f.j,a ish,af,ys u
kÜU,d kÜuqyqka frd‡ wkÜNj l< hÜ;= h'÷÷
mdial= ux.,Hh ms<sn|
œ•œOdk
21 tœg fu`fiia bYardfh,a ck;djf.a
m%cd uQ,slhka le|jd" Tjqkag l;d fldg"
ööTn f.dia Tf’ mjq,j a ,g m%udK jk neg½
megfjl= ne.ska f;`rdf.k" ta mdial=
neg½jd urkak' 22bkamiÜ ysfidma ÙÚ;a;la
f.k ;,sfha weØ f,aj, th .,ajd"
W½jiafia Wv ,Sfha yd fomi lKq foflys
;,sfha weØ f,a ;jrkak' Woh jk f;la
Tnf.ka Ùisjl= ;u f.hs f°úka msg;g
fkd hd hÜ;= h' 23ukao" i–¹Kka jykafia
–irhg myr ¡ug foaYh ueæka hk fial'
fufia hoa¡ W½jiafia Wv ,Sfha yd fomi
lKÏj, f,a Wka jykafia oÙk œg" tu
f°r miÜ fldg f.dia Tn ueøug" udrl
´;hdg Tnf.a f.j,g we;=½ •ug bv
fkdfok fial' 24;jo Tn" f• ms<sfj;"
Tng;a" Tn orejkag;a ioyg u ³ka
Úfh`.hla jYfhka ms<smeæh hÜ;= h'
25
i–¹Kka jykafia fmdfrdka³ jQ múæ"
Wka jykafia Tng fokak hk foaYhg Tn
me–× œg" tys¡;a f• ms<sfj; meje;aœh
hÜ;= h' 26f• ms<sfjf;a f;areu l=ula o Ùhd
Tf’ orejka Tfnka wik œg 27öfuh k•"
i–¹Kka jykafiaf.a mdial= mÝcdj h' Wka
jykafia –irhg myr fok œg" Wka
jykafia –ir foaYfha bYardfh,a ckhdf.a
f.j,a miÜ fldg f.dia wmf.a f.j,a –´
fiale÷hs Ùj hÜ;= h÷÷hs mejiS h' tœg fikó
o ysi kud jekafo` h' 28bYardfh,a ckhd o
msg;a j f.dia i–¹Kka jykafia fu`fiiag
yd wdfrdkag j°< múæ l<y'
 Úlauhdu 12-13 75
oi jk jix.;h( l=®º,ka ueøu mæx„ j is‡ uq½ ld,h wjqre³ ydrish Øyla
29 bkamiÜ uOHu rdØ%fha ¡ i–¹Kka œh' 41fufia wjqre³ ydrish Øyla wjidk
jykafia" isyiÜka wrd is‡ mdrdfj`f.a jQ ækfhys u i–¹Kka jykafiaf.a ish®
l=®º,d mgka isrf.hs is‡ isrlrejdf.a fiakdfj` –ir foaYfhka Úlau .sfh` h' 42ta
l=®º,d olajd" –ir foaYfhys jik rdØ%fhys Tjqka –ir foaYfhka msg;g
f.fkkÜ ms×i i–¹Kka jykafia wjæ j
l=®º,ka ish,a,kag iy uD.hkaf.a l=®º-
is‡ neœka iEu mr•mrdjl u uq½
,kag myr ³ka fial' 30mdrdfj` o Tyqf.a bYardfh,a ckhd" i–¹Kka jykafiaf.a
Ú,Odøyq o –ir jdiS ish,af,` o rdØ%fhys f.!rjh ms×i wjæ j isg wkÜiaurKh l<
wjæ jQ y' –irfha uyd wf|`kdjÙ" u< hÜ;= rdØ%h fuh f›'
wfhl= keØ f.hla fkd • h' 31tœg
mdrdfj` rdØ%fha ¡ u fu`fiia yd wdfrdka mdial= ux.,Hh ms<sn| Úfh`.
le|jd" öökÜU,d iy bYardfh,a ckhd keósg"
43 ;jo" i–¹Kka jykafia fu`fiiag
udf.a fikó flfrka m,d f.dia" kÜU,d lS
yd wdfrdkag l;d fldg fufia j°< fial(
múæ i–¹Kka jykafiag kuialdr lrkak' öömdial=j ms<sn| Úfh`. f• h' Ùis u
32
;jo" kÜU,d ÙjQ múæ kÜf˜ t½ neg½ .j œfoaYslfhl= thska wkÜNj fkdl< hÜ;= h'
m†‡ o /f.k hkak' ug o wdYSÈjdo 44
tfy;a" kÜU –, ¡ .;a jyf,la isˆ k•"
lrkake÷÷hs lS h' 33ööke;fyd;a wm yeu fok kÜU Tyq pÈufÃokh l< miÜ Tyqg th
u uefrkakg mܽjke÷÷hs Ùh–ka" –ir wkÜNj l< yel' 45tfy;a" œfoaYl s fhl= fy`
jeisfh` bYardfh,a ckhdg jyd r‡ka msg l=,h s g .;a jyf,l= fy` th wkÜNj fkdl<
jk f,i n, l<y' 34tœg fikó wekÝ ms‡ hÜ;= h' 46;jo" uiaj,ska Ùisjla f.hska
msfmkak l,ska f.k" ;ukaf.a ms‡ wkk y†‡ msg;g f.k fkdf.dia tl f.orl
o ;u weº•j, T;df.k lfÈ ;nd.;ay' ¡ u th wkÜNj l< hÜ;= h' wer;a neg½jdf.a
35 bYardfh,a ckhd fu`fiia lS f,i tl weghla j;a fkdleŠh hÜ;= h' 47;jo"
lr–ka" –ir jeishkaf.ka rka ú¡ wdNrK uq½ bYardfh,a ck;dj u mdial=j meje;aœh
yd weº• b,a,d.;ay' 36i–¹Kka jykafia hÜ;= h' 48tfy;a" kÜU iuó jik œfoaYl
s fhla
–ir jeishkaf.ka ;u fikóg wkÜ.%yh i–¹Kka jykafiaf.a k–ka mdial=j is³
,nd ³ka fyhska T›yq b,a¬ foa ³kay' Ùøug leue;af;a k• Tyq i;= ish® msú–
fuf,i bYardfh,a ckhd –ir jeishkaf.a pÈufÃokh ,e“h hÜ;af;` h' tœg kÜU
jia;=j fld,a,ld.;ay' iuó tl;= • Tyqg mdial=j meje;aœh yeÙ
h' ;jo" tjekafkl= iajfoaYslfhl= fuka
bYardfh,a ckhd Úlauhdu ie,Ùh hÜ;= h' tfy;a" wpÈufÃæ; flfkla
37 bkamiÜ bYardfh,a ckhd rdfufiia k• mdial=j wkÜNj fkdl< hÜ;= h'
49
iajfoaYslhdg;a kÜU iuó jik œfoaYsl-
kÜjr isg iÜlafld;a olajd .uka l<y'
hdg;a tl u kSØhla n,mdkafka h'÷÷
orejka yd ia;S%ka yer" mhska .sh mÜreIfh` u 50
i–¹Kka jykafia fu`fiiag yd wdfrdkag
yh,laIhla muK jQ y' 38;jo" kd kd œO wK ³ka múæ uq½ bYardfh,a ckhd tf,i bÛ
œYd, fikóla o Tjqkag tl;= • l<y' 51;jo" ta ojfia ¡ u i–¹Kka jykafia
.uka.;ay' t½ neg½ yd .j m†‡ o i;a;= bYardfh,a ck;dj Tjqkaf.a fiakd wkÜj
is›mdfj` o œYd, .Kkla rxpq rxpq ms‡ka –ir foaYfhka msg;g f.k wd fial'
.shy' 39T›yq –ir foaYfhka msg;g f.kd"
wekÝ kÜuqyqka ms‡j,ska frd‡ ms<siaiÝ y' l=®º,ka lem Ùøu
–irfhka Tjqka fkrmd±uQ œg mud •ug
bvla fkdØnqKÏ neœka uqyqka oud wekÝ ms‡ 13
i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" 2ööbYardfh,a ckhd w;r ujq
Tjqka i;= fkd • h' ;jo" Ùis wdydrhla l=fika “ys jk ish® l=®º,ka ug lem
ms<sfh< lr.ekSug o Tjqkag fkdyeÙ œh' lrkaká ukÜIHhka w;r f› jd" uD.hka w;r
40 bYardfh,a ckhd –ir foaYfhys f› jd" tjekakka ug whsØ h÷÷hs j°< fial'
12'29 Úlau 4'22-32 12'35-36 Úlau 3'21-22 12'40 W;a 15'13á .,d 3'17
12'46 .Kka 9'12á fcdy 19'36 13'2 .Kka 3'13á ¬la 2'23
 Úlauhdu 13 76
kÜuy
q qka frd‡ ux.,Hh Ùhd u;= oji Tf’ mÜ;%hd Tfnka wik œg
3 fu`fiia fikóg l;d fldg fufia lS Tn o Tyqg l;d fldg" öi–¹Kka jykafia
h( ööTn" jy,alf• Újdih jQ –irfhka ish ndyq n,h md–ka jy,alf• Újdih jk
msg;g me–× f• oji isys lrkak' ukao" –irfhka wm msg;g f.kd fial' 15mdrdfj`
i–¹Kka jykafia ish ndyq n,fhka Tn uqrKavq f,i wmg Úlau hEug wjir
kܳka œg" i–¹Kka jykafia –ir foaYfha
t;eÚka msg;g f.kd fyhsÚ' tneœka Tn –ÚiÜkfa .a l=®º,ka ish,a,ka yd uD.hkaf.a
uqyqka frd‡ fkd lE hÜ;= h' 4Tn wd“’ k• ish® l=®º,ka o urd±uQ fial' tneœka uu"
udifha f• ojfiys –irfhka Úlau wdjyq ujq l=fika m<uqfjka “ys fjk ish® msú–
h' 5;jo" i–¹Kka jykafia Tng fok i;=ka Wka jykafiag mÝcd lr–' tfy;a"
ms×i Tf’ mshjrekag æjqre• ³ka" Ùfrka ish® msú– l=®º,a orejka uu uq°.kafk–'
yd — me×fhka bØfrk foaYhla jk 16
f• ms<sfj; Tf’ wf;ys ,l=Kla fuka o
ldkdÚjrekaf.a o ys;a;Sjrekaf.a iy ,,dgfhys m‡hla fuka o œh hÜ;= h' ukao"
wfu`újrekaf.a o ys•jrekaf.a iy i–¹Kka jykafia ish ndyq n,h md–ka
fcnqisjrekaf.a o foaYhg Wka jykafia Tn –irfhka wm msg;g f.kd fyhske÷hs Ùj
me–fKjQ l, f• udifha ¡ f• ms<sfj; hÜ;= h'÷÷
mj;ajkak' 6ojia y;la ;=< Tn kÜuqyqka
frd‡ wkÜNj l< miÜ y;a jk æk bYardfh,a ckhd Úlau hdu
i–¹Kka jykafiag ux.,Hhla meje;aœh 17 mdrdfj` fikóg hkak wjir ³ka
hÜ;= h' 7ojia y;la u kÜuqyqka frd‡ wkÜNj œg" ms,siaØjrekaf.a foaYh ueæka jQ udÈ.h
l< hÜ;= h' Tn <ó uqyqka frd‡ fkdØ“h b;d Ù†Û jQ kuq;a th æf.a foœhka jykafia
hÜ;= h' ;jo" uq½ foaYfhys u mjd uqyqka Tjqka f.k fkd.sh fial' ukao" öigka
fkdØ“h hÜ;= h' 8wer;a" öud fufia lrkafka" Ùøug jk nj Tjqka oÙk l, we;e• œg
ud –ir foaYfhka msg;g me–× œg Tjqka is; fjkia lrf.k –irhg wdmiÜ
i–¹Kka jykafia ug bÛ lr ³ka foa Úid h; yeÙ h÷ Ùhd Wka jykafia is;+ neœÚ'
he÷hs Tn ta ojfia ¡ Tf’ mÜ;= yg œia;r l< 18
tfyhska Wka jykafia md½lrh Tiafia
hÜ;= h' 9;jo" i–¹Kka jykafiaf.a f• jgjx.= udÈ.hÙka r;= uqyoq foig Tjqka
kSØh .ek Ú;r u l;d lrk ms×i" f• f.k .sh fial' bYardfh,a fikó o ikakdy
ms<sfj; Tng" Tn w; ,l=Kla fuka o" ikakoaO j –ir foaYfhka Úlau .shy'
k<, u; isys •f• ,l=Kla fuka o œh hÜ;= 19
;jo" fc`fima bYardfh,a ckhd m%isoa•fha
h' ukao" i–¹Kka jykafia ish ndyq n,h æjqrjd ØnqK m%ldr fu`fiia ;ud iuó
md–ka Tn –irfhka msg; f.kd fial' fc`fimaf.a weglÛ f.k .sfha h' ukao"
10
tneœka f• Úfh`.h jiúka jir Úh–; ööfoœhka jykafia Tng ieneœka u wdOdr
ld,fhys Tn meje;aœh hÜ;= h'÷÷ lrk fial' tœg Tn fu;eÚka udf.a weglÛ
/f.k hd hÜ;= h÷÷hs fc`fima Ùhd ØnqKÏ
l=®º,ka lem Ùøu ms<sn| neœÚ'
œ•œOdk 20 T›yq iÜlfa ld;a k• ia:dkfhka
11 ööi–¹Kka jykafia Tng;a" Tf’ Úlau md½lrfha udhsf• ta;d•ys l|jqre
mshjrekag;a æjqre• ³ka múæ ldkdÚ- ne|.;ay'
jrekaf.a foaYhg Tn muqKj Ï d" th Tng ³ka
l," 12ish® l=®º,a msú–ka i–¹Kka j,d geU yd .sÚ geU
jykafiag lem l< hÜ;= h' Tf’ uD.hkaf.a 21 i–¹Kka jykafia æjd ld,fha ¡
l=®º,a msú– me‡hka ish,a,ka u Wka Tjqkag uófmka•ug j,d geUÙka o rdØ%
jykafiag whsØ h' 13;jo" fldg½jkaf.a ld,fha ¡ wdf,`lh ¡ug .sÚ geUÙka o
ish® l=®º,ka neg½ megfjl= ne.ska ¡ Tjqkag fmrÛj .sh fial' fuf,i Tjqkag
uq°.; hÜ;= h' Tn W! uq° fkd.kafkys k• æjd ? folays u .uka lrkakg yeÙ œh'
Wf.a fn,a, leŠh hÜ;= h' Tn ckhd w;r 22;jo" oj,a ld,fha ¡ j,d geU o rdØ% ld,fha
ish® l=®º,ka o uq°.; hÜ;= h' 14öf• l=ula o÷ ¡ .sÚ geU o fikó bæúfhka my fkd • h'

13'12 Úlau 34'19-20á ¬la 2'23 13'19 W;a 50'25á fc`IÜ 24'32
 Úlauhdu 14
r;= uqyqo ;rKh
14 i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;d"
2
ööbYardfh,a ckhdg l;d fldg"
ökÜU,d wdmiÜ yeø nd,a-fYfmdka bæúmi
msys‡ –.afo`,a iy uqyqo;a w;r" mS-ydysfrd;a
k• ia:dkhg uQK ,d l|jqre n¢kaká
uqyqog Ù†Û j th bæúmsg l|jqre
n¢kake÷hs Ùhkak' 3öbYardfh,a ckhd rf†
Tnfudn h–ka o md½lrhg ueæ j is‡–ka
o we;e÷hs mdrdfj` is;kq we;' 4uu
mdrdfj`f.a is; ±Š lr–' Tyq Tjqka ®yqne|
tkÜ we;' tfy;a" mdrdfj` iy Tyqf.a ish®
yuq°jka mrdch Ùøfuka uu f.!rjh
i,id .Ú–' fuhska ud i–¹Kka jykafia
nj –ir jdiSyq ±k.kafk` h÷÷hs j°< fial'
bYardfh,a ck;dj tf,i u l<y'
bYardfh,ajreka ®yqne| hdu
5 fikó m,d .sh nj –irfha rcÏg
okajk ,¡' tœg Tyq o Tyqf.a Ú,Odøyq o
Tjqka .ek ;u is;a fjkia fldg" ööbYardfh,a
ckhd jy,a fiajfhka uq° yeøfuka wm flf<a
l=uk Ù%hdjla ±÷÷hs Ùhd.;ay' 6mdrdfj`
bkamiÜ ;u hÜoO a r:h iÝ°k• fldg ;u
fikó o tla/ia fldg .;af;a h' 7;jo"
Tyqf.a œfYaI hÜoO
a r: yhishhla o" –irfha
ish® u hÜoO
a r: o Tyq iuó .uka .;af;a h'
ta iEu r:hl u hÜo fifkœfh` is‡hy'
8 19 bkamiÜ bYardfh,a yuq°jg fmrÛfjka
i–¹Kka jykafia –irfha rcÏ jk
mdrdfj`f.a is; ±Š l< fial' Tyq chdkaœ;
j r‡ka m,d hk bYardfh,a ckhd ®yqne|
.sfha h' 9–ir jdiSyq Tjqka ®yqne| .shy'
mdrdfj`f.a ish® wiÜka o hÜoOa r: o Tyqf.a
wirejka o yuq°j o iuó Tjqka ®yqne| f.dia"
nd,a-fYfmdka k• ia:dkhg uQK ,d
mS-ydysfrd;a k• ia:dkh wi, uqy³q nv
l|jqre ne| is‡ Tjqkg
a <ód jQ y'
10 mdrdfj` <x jQ œg bYardfh,a ckhd
ysia Tijd n,d ;uka miÜmi –ir jdiSka
tkÜ ±l" uy;a fia “h • i–¹Kka
jykafiag fudr.eiÝ y' 11T›yq fu`fiiag
l;d fldg" ööf• md½lrfha uefrkakg wm
f.kdf› –irfha –kSj<j,a keØ Úid o@
–irfhka wm msg; f.kjq;a wmg fuf,i
lrkafka uka o@ 12ö–ir jdiSkag jy,a
fufyjr lrkakg wmg bv ³k uekje÷hs
*fyfn%› msgm; wkÜj öwdf,`lj;a œh÷ f,i i|yka f›'
14'22 1 fldú 10'1-2á fyfn% 11'29
77
Tng –irfha ¡ lSf› f• Úid fkd f› o@
md½lrfha –hhkjdg jvd –ir jdiSkag
jy,a fufyjr l<d k• fyd| fkd f› ±÷÷hs
weiÝ y' 13fu`fiia fikóg ms<s;=re fo–ka"
öö“h fkdjkak" ia:§r j is‡kak" i–¹Kka
jykafia wo Tn .<jd,k ms×i Wka
jykafia bÛ lrk foa Tn oÙkakyq h' wo
Tn oÙk –ir jdiSka –kamiÜ Tn lj° j;a
fkdoÙkakyq h' 14Wka jykafia Tn Wfoid
igka lrk fial' Tn ÚYap, j is‡h hq;=
h÷÷hs lS h'
uqyq³ ;rKh
15 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg fufia j°< fial( öökÜU ug fudr-
.ikafka uka o@ bYardfh,a ckhdg öbæúhg
hkake÷hs Ùhkak' 16;jo" Tjqkg a uqy oq ueæka
œh<s “u æf.a hkak yeÙ jk múæ Tn o
Tf’ ierh‡h Tijd" w; uqyqo foig æ.=
fldg uqy qo fonE lrjkak' 17n,kak"
uu o –ir jdiSkaf.a is;a ±Š lr–' T›yq o
bYardfh,a ckhd miÜmi hkafk` h' tœg
mdrdfj` o Tyqf.a uq½ yuq°j o Tyqf.a hÜoaO
r: o Tyqf.a wirejka o mrdch fldg uu
lSÈØh ,nkafk–' 18fufia ud mdrdfj` o
Tyqf.a hÜoaO r: o wirejka o chf.k
lSÈØh ,enQ miÜ ud i–¹Kka jykafia nj
–ir jdiSyq ±k.kafk` h'÷÷
.sh foaj ´;hd o ;ud is‡ ;ek fjkia
fldg Tjqka miÜmi .sfha h' Tjqka bæúfha
ØnQ j,d geU Tjqka msÛmig •" 20–ir
jdiSkaf.a yuq°j yd bYardfh,ajrekaf.a
yuq°j w;rg me–×fha h' j,dl=<la yd
wºrla weØ œh" rdØ%h *f.œ×" tfy;a uq½
rdØ%fha u yuq° fol tÙfklg <ód fkd jQ y'
21 fu`fiia ;u w; uqyqo foig æ.=
flf<a h' tœg i–¹Kka jykafia ta uq½
rdØ%fha u fmræ.ska yeuQ ie~ iÜ<óla uóska
uqyq³ c,h miÜnei hdug i,id" uqyqo œh<s
“ulg yefrjq fial' uqyq³ c,h o fonE œh'
22
bYardfh,a ck;dj œh<s “u æf.a uqyqo
ueog .shy' c,h ol=KÏ miska yd j• miska
;dmamhla fuka œh' 23–ir jeisfh` ®yqne|
.shyá mdrdfj`f.a ish® wiÜka o r: o
wirejka o Tjqka miÜmi uqyqo ueog .shy'
24
tœg Woh hdufhys" i–¹Kka jykafia
 Úlauhdu 14-15 78
.sÚ yd j,d ge™ka –ir jdiSkaf.a yuq° uysuhg muqKj Ï –'
foi n,d ta yuq°jka ika;%dihg m;a lrjQ 3
i–¹fK`"
fial' 25Wka jykafia o Tjqkaf.a r: fr`o rK Y+r h"
Ù%hd œrys; l< fial' tajd bæúhg .sfha t;=ukaf.a ku ys–i| f›'
b;d wudrefjÚ' tœg –ir jdiSyq" öwms 4
bYardfh,ajreka fjØka m,d huq" ukao" t;=udfK`"
i–¹Kka jykafia wmg œreoaO j Tjqka mdrdfj`f.a úh fika yd n< we×
Wfoid igka lrk fiale÷÷hs lS y' 26Wka uQo ueo fy½E fial'
jykafia fu`fiia wu;–ka" öö–ir jdiSka Wiia u fikam;Syq o
msg o Tjqkaf.a r: yd wirejka msg o c,h r;= uQog “,s jQ y'
wdmiÜ .,k f,i uqyqo foig kÜf˜ w; æ.= 5
.eUqre iuq³r Tjqka jid.Øá
lrkake÷÷hs j°< fial' 27Tyq uqyqo foig ;u .,la œ,i uQ³ m;a,g
w; æ.= flf<ka myka jQ œg c,h wdmiÜ fmr
ØnqK u†gug u .e,S h' –ir jeisfh` m,d T›yq Ù¹ .shy'
6
hkakg W;aidy lrkafk` uQo ueog u æjQ y' i–ºÚ"
i–¹Kka jykafia Tjqka uqyqo ueo fy<d±uQ Tn ol=K; n, uysfuka W°r h'
fial' 28bYardfh,ajreka ®yqne| uqyoq g me–× i–ºÚ"
hÜoaO r: o wirefj` o mdrdfj`f.a uq½ Tn ol=K; y;=rka len,s lr,S h'
yuq°j o wdmiÜ .,d wd c,hg hg jQ y' 7
Tf’ uy;a f;afc`uysufhka
Tjqkaf.ka tla flfkla j;a bØú fkd • h' Tn Tf’ y;=rka
29
tfy;a" bYardfh,a ckhd uqyqo ueo œh<s
“–ka .uka l<y' Tjqkaf.a ol=KÏ miska yd iÜKÏ œiÜKÏ lrk fial'
j• miska c,h ;dmamhla fuka œh' Tf’ Woyi œ.iska ±,a •
30 fufia tæk i–¹Kka jykafia –ir bmke,s fuka Tjqka ojd,hs'
8
jdiSka wØka bYardfh,ajreka .<jd.;a Tf’ keyefha yqiafuka
fial' bYardfh,ajre o –ir jdiSka uqyq³ c,h f.dv .efihs'
fjrf<a ueø is‡kÜ ³gy' 31T›yq i–¹Kka æh oyr f›,a,la fuka
jykafia –ir jdiSkag l< m%n, Ù%hdj fl<ska is‡hs'
³gy' fikó i–¹Kka jykafiag .re“h md"
uqyq³ .ef’ c, l| –æ×'
Wka jykafia o Wka jykafiaf.a fiajlhd 9
jk fu`fiia o flfrys œYajdih ;enQ y' i;=rd fufia Woka wkhs(
ööuu ®yqne| hkafk–"
fu`fiiaf.a ch .S;h Tjqka w,a,d.kafk–"

15 tœg fu`fiia iy bYardfh,a ckhd

i–¹Kka jykafiag f• .S;h .ehÝ y'
i–ºka yg uu .S .h–"
fld,a,h fnokafk–"
ud ukf°< imÜrd .kafk–"
uu lvqj wækafk–"
t;=udfKda f;o uysfuka chf.k
ud wØka Tjqka jkikafk–'÷÷
wiÜka yd wirejka 10
uQo ueo fy½E fial' Tn yqiau msU¬ fial"
2
i–¹fK`" uqyqo Tjqka jid.Ø'
ud iœh yd .S;h fjØá T›yq re³re c, l| ;=<
t;=udfK` Bh• fuka Ù¹ .shy'
11
ud œuqlaØh fjØá i–ºÚ"
udf.a foœ¹fK` h' foœhka w;r
ud foœ;=uka Tn yd iu wka ljqre o@
uu mii–' Y=oaOl–ka m%;dmj;a"
ud mshdf.a foœºka n, œl=fuka Nhxlr"

15'1 t<so 15'3 15'2 .S;d 118'14á fhid 12'2

 Úlauhdu 15-16
wreumܳu foa lrjk
Tn jeÚ wh wka ljqre o@
12
Tn ol=K; æ.= l< fial"
–ys;,h Tjqka .s,.Ø'
13
Tn –³ ck;dj
l=½KÏ núka f.k .sh fialá
n,h md–ka Tn Y=oaO Újig
Tjqkag uó fmkajQ fial'
14
f• weiÝ ck;dfj` fj›,Øá
ms,siaØ jeisfh`
œ,sre°fjka fuka fmf<Øá
15
taf°•ys w•m;Syq “hm;a fjØá
fu`j’ n,j;ayq fj›,Øá
ish® ldkdÚh jeisfh`
æúh keØ lr.ÚØ'
16
NSØh yd ;%dih Tjqka msg há
Tf’ fikó tf;r jk f;la"
i–ºÚ"
Tn –, ¡ .;a fikó
tf;r hk f;la"
Tn f;o n, œl=• mE fial'
T›yq .ia .,a fuka
Úi, j is‡hy'
17
i–ºÚ"
Tng Wreuh jk lº uq³kg"
i–ºÚ"
Tf’ jdiNjkh jk ;ekg"
Tn wØka bæ l< Y=oaOia:dkhg"
Tn Tjqka f.k f.dia"
msysÛjk fial'
18
i–¹fK`"
ioyg u rcl• lrk fial'
19 mdrdfj`f.a wYajfh` o Tyqf.a hÜoO
r: yd wirejka iuó uqyqog we;=½ jQ y'
a 16
i–¹Kka jykafia c,h wdmiÜ Tjqka msg
yefrjQ fial' tfy;a" bYardfh,a ckhd
uqyqo ueæka œh<s “u æf.a .uka l<y'
20
wdfrdkaf.a fidfydhÜúh jk" —úh•
æjeisjúh ÙÙ× ne¢ isósØ rndkla wØka
.;a;d h' jÚ;dfj` ish® fok o ÙÙ×
ne¢ rnka fmdŠ f,,j–ka" kg–ka weh
miÜmi .uka.;ay' 21—úh• Tjqkag ms<s;=re
jYfhka fufia .dhkd l<d h(
ööi–ºka yg .S .hkak"
t;=udfK`
79
f;o uysufhka ch.;a fialá
wirejka yd wia fika
uQog fy½E fial'÷÷
lræh W,am;
22 fufia fu`fiia r;= uqyæq ka bYardfh,a
ckhd f.k .sh miÜ T›yq IÝÈ k• md½lrhg
we;=½ jQ y' f;ækla md½lrfha .uka l<
kuq;a Tjqkga c,h fkd,e“×' 23Tjqka udrd
k• ia:dkhg me–× kuq;a tys c,h lræh
jQ neœka th ”ug kÜm½ Ü jka œh' ta
ia:dkhg udrd hk ku fok ,oafoa
tneœÚ' 24tœg fikó fu`fiiag œreoaO j
fldºr–ka" ööwm fndkafka fudkjd ±÷÷hs weiÝ
y' 25fu`fiia i–¹Kka jykafiag whe³•
l< œg" Wka jykafia Tyqg .ila fmkakÝ
fial' Tyq th c,hg ±•f• há c,h –ysú
œh'
;jo" Wka jykafia tys ¡ Tjqkag
Úfh`.hla yd mK;la ³ka fialá tys ¡
Tjqka mølaId l< fial' 26Wka jykafia
Tjqka wu;–ka" öökÜf˜ foœ jk i–¹Kka
jykafiaf.a y~g kÜU «kEl–ka weyq•lka
¡ Wka jykafiaf.a weia yuqfhys yú j Øfnk
foa fldg" Wka jykafiaf.a wdÇj,g lka
fo–ka Wka jykafiaf.a ish® Úfh`. rlaId
lrkafkys k•" –ir jdiSka msg ud me–KjQ
f,v fr`. tlla j;a kÜU,d msg
fkdmuqKÏj–' ukao" kÜU,dg iÜjh fok
i–¹Kka jykafia uu h÷÷hs j°< fial'
27 bkamiÜ T›yq æh W,am;a f°f<dila o
b¢ .ia ye;a;Ejla o ØnQ ta,•
S k• ia:dkhg
me–K" tys æh wi, l|jqre ne|.;ay'
md½lrfha ¡ wdy dr iemhSu
wdydr
uq½ bYardfh,a ck;dj ta,S• k•
ia:dkfhka .uka werUqjyq h' T›yq
–ir foaYfhka msg;a jQ miÜ fo jk udifha
mif<dia jk æk ta,S• iy iSkhs w;frys jQ
iSka k• md½lrhg me–×fh` h'
2
bYardfh,a ckhd fu`fiiag yd wdfrdkag
œreoaO j md½lrfha ¡ ueisœ,s Ùhkakg jQ
y' 3T›yq Tjqkag l;d fldg" öö–ir foaYfha
¡ i–¹Kka jykafiaf.a wØka wms uerefKuq
k• fl;r• hym;a o@ tys ¡ wmg" uia
msreKÏ nºka <ó jdŠ •" weØ ;r• lEu
lkak mܽjkalu Ø“×' tfy;a" Tn f•
uq½ ck;dj id.skafkka urd±—ug f•
md½lrhg f.kdjyq h÷÷hs lS y'
 Úlauhdu 16
4 tœg i–¹Kka jykafia fu`fiiag
l;d fldg" ööuu kÜU,dg wyiska wdydr
jiaj–' ækm;d –ÚiÜka Úlau f.dia tækg
wjYH fldgi tl;= lr.; hÜ;= h' fufia
T›yq udf.a kSØh ms<m s ækafk` o keoao Ùhd
ug Tjqka mølaId l< yel' 5tfy;a" yh jk
ojfia ¡" Tjqka ækm;d tl;= lr .kakdla
fuka fo.=Khla f.k" th ms<fs h< l<
hÜ;= h÷÷hs j°< fial' 6fu`fiia yd wdfrdka
uq½ bYardfh,a ckhdg l;d fldg" ööTn yeu
–ir foaYfhka msg; f.kdf› i–¹Kka
jykafia nj wo iji Tn ±k.kakyq h' 7Woh
ld,fha ¡ Tn i–¹Kka jykafiaf.a
uysud,xldrh oÙkakyq h' ukao" Tn
i–¹Kka jykafiag œreoaO j lS ueisœ,s
Wka jykafia weiÝ fial' Tn ueisœ,s lSf›
wmg œreoaO j fkdf›" wms t;r• jeo.;a
fkdfjuq÷÷hs lS y' 8fu`fiia h<s;a l;d
lr–ka" ööi–¹Kka jykafia Tng ijia
ld,fha lEug udxi o" Woh ld,fha weØ ;r•
frd‡ o fok fial' tfia jkafka i–¹Kka
jykafiag œreoaO j lS ueisœ,s Wka jykafia
wid weØ neœÚ' ienEjg u wms ljqre o@ Tn
ueisœ,s lSf› wmg œreoaO j fkdj i–¹Kka
jykafiag œreoaO j h÷÷hs lS h'
9 bla“Ø fu`fiia wdfrdkag l;d fldg"
ööuq½ bYardfh,a ck;dj wu;d" öi–¹Kka
jykafia fj; me–fKkaká Wka jykafia
kÜU,df.a ueisœ,s weiÝ fial÷ Ùhd Ùhkake÷÷hs
mejiS h' 10wdfrdka uq½ bYardfh,a ck;dj
wu;d l;d lrk œg" T›yq md½lrh foi
ne¬ y' mܳuhÙ" j,dl=<la fuka i–¹Kka
jykafiaf.a uysud,xldrh æiaœ×'
11
i–¹Kka jykafia o fu`fiiag l;d
fldg" 12ööbYardfh,a ckhdf.a ueisœ,s ug
weis×" kÜU Tjqka wu;–ka" öiji Tn udxi
lkakyq h' Woh Tng weØ ;r• frd‡
,efnkafka h' fufia kÜU,df.a foœ
i–¹Kka jykafia ud nj kÜU,d ±k.kakyq
h÷hs Ùhkake÷÷hs mejiÝ fial'
13 bkamiÜ ijia ld,fha ¡ jÛjka
jÈ.hla wjq;a l|jqr jid.Ø' Woh ld,fha
¡ l|jqr isidrd msÚ ;†Ûjla œh' 14msÚ
jdIam • .sh miÜ md½lrfha N+–h u;=msg
isyska jQ" l=vd jgl=re ysu jeÚ fohla
ØfnkÜ T›yq ³gy' 15fuh ³Û bYardfh,a
ckhd tÙfkldg l;d lr–ka" ööfuh l=ula
±÷÷hs œpd<dy' ukao" ta l=ula o Ùhd Tjqka
16'4 fcdy 6'31 16'15 1 fldú 10'3 16'18 2 fldú 8'15 16'23 Úlau 20'8-11
80
fkdo;a neœÚ' fu`fiia Tjqkga ms<;
s r
= e fo–ka"
ööfuh jkdys i–¹Kka jykafia Tng
wkÜNj Ùøug ³ka wdydrh f›' 16i–¹Kka
jykafia wK l< múæ" iEu flfkl= u ;u
;udg wjYH m%udKhg bka tl;= lr.;
hÜ;= h' f.hs jeishkaf.a .Kk wkÜj
tÙfkld ,SgÈ fol ne.ska .; hÜ;= h' ;jo"
Tn ieu flfkl= u ;u l+vdrf• is‡k
whg;a f.k hd hÜ;= h÷÷hs lSf› h'
17 bYardfh,a ckhd tf,i lroa¡"
iuyfrla wvqfjka o iuyfrla jeŠfhka o
/ia lr.;ay' 18Tjqka th uekak œg
jeŠfhka /ia lr.;a whg jeŠhla fkd •
h" wvqfjka /ia lr.;a whg wvqjla o fkd
• h' tÙfkld ;u ;ud lk m%udKhg /ia
lrf.k Ø“×' 19fu`fiia Tjqkag l;d
fldg" ööWoh jk f;la bka Ùis;a bØú
fkdl< hÜ;= h÷÷hs lSf› h' 20tfy;a" T›yq
fu`fiiag ijka fkd³kay' Tjqkaf.ka
iuyfrla miÜ æk Woh jk f;la bka
fldgila b;=re l<y' tœg tys mKÏjka
ygf.k thska ³.| yukakg œh' fu`fiia
Tjqka iuó fl`m œh' 21T›yq tÙfkld ;u
;ud lk m%udKh wkÜj Wofhka Woh th
/ia lr.;ay' w›j ;o jQ œg th æh •
.sfha h'
22 ;jo" yh jk ojfia ¡ T›yq
tÙfkldg ,SgÈ y;r ne.ska wdydr
fo.=Khla /ia lr.;ay' bkamiÜ m%cd
uQ,slfh` ish® fok fu`fiia fj; me–K
fuh ie< l<y' 23Tyq Tjqka wu;–ka"
ööi–¹Kka jykafia wK lrk foa f• h'
tk•" öfyg jkdys Újdvq ækhÙ" i–¹Kka
jykafiag lem lrk ,o in;a ækhÙ'
tneœka ms<siaiSug wjYH k•" mܽiaikak"
;e•”ug Wjukd hula k•" ;•nkak' bØú
jk foa Tf’ m%fh`ckhg .kakd ms×i
fyg fjk f;la me;a;lg lr ;nd.kake÷÷hs
lS h' 24T›yq fu`fiia lS múæ miÜ ° jk
f;la th me;a;lg l< kuq;a thska ³.|
fkdye— h' tys tl mKÏfjla j;a fkd • h'
25
fu`fiia l;d fldg" öötajd wo æk wkÜNj
lrkak" ukao" wo i–¹Kka jykafiag lem
l< Újdvq ækh hs' wo tajd Tng flf;ys
i•n fkdjkafka h' 26æk yhla Tn th /ia
lr.; hÜ;= h' tfy;a" in;a æk jk y;a jk
æk ta Ùisjla fkdØf’ h÷÷hs lSf› h'
 Úlauhdu 16-17
27tfy;a" ckhd w;úka iuyfrl= y;a jk
æk o tajd /ia Ùøug .sh kuq;a tajdhska
Ùisjla i•n fkd • h' 28tœg i–¹Kka
jykafia fu`fiiag l;d fldg" öökÜU,d
fldmuK ld,hla udf.a wdÇ iy kSØ
ms<sme¡u m%ØlafIam lrkakyq o@ 29n,kak"
uu kÜUg in;a ækh ³ka neœka yh jk
ojfia ¡ uu kÜUg foojil wdydr fo–'
in;a æk kÜU,d ieu flfkla u ;u ;ud
is‡k ;ek u kej;S is‡h hÜ;= h' Ùisfjl=
;u Újiska msg; fkdhd hÜ;= h÷÷hs j°<
fial' 30tneœka fikó y;a jk æk Újdvq
.;ay'
31 bYardfh,a ckhd ta wdydrhg
öukakd÷ hk kduh ;enQ y' th fld;a;u,a,s
weg ;r• h" iܳ mdg h" — me× –Y% ;=kS
frd‡ jÈ.hla fuka rij;a h' 32fu`fiia
l;d fldg" ööi–¹Kka jykafiaf.a wdÇj
fuh f›( öud –ir foaYfhka kÜU,d msg;g
f.fkk œg md½lrfha ¡ kÜU,d fm`IH l<
wdydrh kÜU,df.a u;= mr•mrdj, wh oÙk
ms×i" Tjqka i|yd thska ,SgÈ folla mÜrjd
;nd.kake÷ ÷÷hs lSf› h' 33bkamiÜ fu`fiia
wdfrdkag l;d fldg" öönºkla /f.k
ukakdj,ska ,SgÈ folla tys mÜrjd Tf’
u;= mr•mrdjka i|yd th i–¹Kka
jykafia bæúfhys ;nkake÷÷hs lS h'
34
i–¹Kka jykafia fu`fiiag wK ³ka
m%ldr" wdfrdka th wdrlaId lrkÜ ms×i
.sœiÜ• lr~qj bæúmsg ;e” h' 35bYardfh,a
ckhd ukÜIH m:hlg me–fKk f;la
wjqre³ y;<syla ukakd lE yá tk•"
ldkdka foaYfha iSudj,g me–fKk f;la u
T›yq ukakd lE y' 36ta ld,fha Ndœ; l<
–•u ,SgÈ œiailg iudk h'
mÈj;fhka ÚlauqKÏ c,h
^.Kka 20(1-13&
17 ;jo" uq½ bYardfh,a ck;dj iSka
kueØ md½lrfhka Úlau i–¹Kka
jykafiaf.a wK múæ l|jqúka l|jqrg
f.dia frms‹• k• ia:dkfha l|jqre
ne|.;ay' tfy;a" tys fikóg ”ug j;=r
fkd • h' 2tœg T›yq fu`fiiag wj,do
Ùh–ka" ööwmg fndkak j;=r fokake÷÷hs b,a¬
y' fu`fiia Tjqkag ms<s;=re fo–ka" ööTn ug
wj,do Ùhkafka wehs@ Tn l=ula Úid
16'31 .Kka 11'7-8 16'33 fyfn% 9'4 16'35 fc`IÜ 5'12 17'1-7 .Kka 20'2-13
17'14 oaœ kS 25'17-19á 1 iduq 15'2-9
81
i–¹Kka jykafia mølaId lrkakyq ±÷÷hs
weiS h' 3fikó o msmdifhka fmf<–ka
fu`fiiag œreoaO j fldºr fldºrd" ööTn
wm –irfhka msg;g f.kdf› uka o@ wm o
wfma orejka o wfma .juysIhka o
msmdifhka urdoukakg ±÷÷hs œpd<y'
4
fu`fiia tœg i–¹Kka jykafiag
fudr.i–ka" ööf• fikóg ud l=ula lrkak
o@ T›yq ug .,a .ikakg ierfiØ÷÷hs lSf›
h' 5tœg i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;d"
ööTn bYardfh,ajrekaf.a m%cd uQ,slhka
iuyfrl= o leÛj fikóg bæúfhka hkak'
;jo" Tn .x.df› æhg myr ³ka ierh‡h o
Tn w; /f.k hd hÜ;= h' 6n,kak" uu o
fydfr’ys mÈj;h u; Tn bæúmsg is‡–'
Tn mÈj;hg .eish hÜ;= h' tœg fikóg
”ug c,h thska .,d tkÜ we;e÷÷hs j°<
fial' fu`fiia bYardfh,ajrekaf.a m%cd
uQ,slhka n,df.k is‡h ¡ tf,i flf<a h'
7bYardfh,a ckhd wj,do lS Úid;a"
öi–¹Kka jykafia wm w;r weoa o@ keoa o@÷
Ùh–ka Tjqka Wka jykafia mølaId l<
Úid;a ta ia:dkhg Tyq uiaid iy fuúnd
Ùhd k• flf<a h'
wuf,lajreka iuó igk
8 tœg wuf,lajre me–K frms‹• k•
ia:dkfha ¡ bYardfh,a ckhd iuó igka
l<y' 9fu`fiia fc`IÜjdg l;d fldg" ööwm
Wfoid Tn –ÚiÜka f;`rdf.k" Úlau
f.dia fyg wuf,lajreka iuó igka
lrkak' uu foœhka jykafia ³ka ierh‡h
ud w;g f.k lº uq³fka is‡–÷÷hs lSf› h'
10
fc`IÜjd fu`fiia ;udg lS múæ
wuf,lajreka iuó igka flf<a h'
fu`fiia iuó wdfrdka iy yQÈ hk fofokd
lº uq³kg keóS .shy' 11fu`fiia ;udf.a
w;a Tijdf.k is‡ f;la bYardfh,ajrekag
ch w;a œh' Tyq ;u w;a my;g fy½E œg
wuf,lajre ch.;ay' 12tfy;a" fu`fiiaf.a
w;a œvdjg m;a jQ œg" T›yq .,la f.k Tyq
msÛmi ;enQfhka Tyq o th u; jdŠ œh'
tœg wdfrdka iy yQÈ fome;af;a isgf.k
Tyqf.a w;a WiÜ,df.k is‡hy' fufia Tyqf.a
w;a" ysre nei hk f;la u my;g fkdjeˆ
Ø“×' 13fc`IÜjd" wuf,la iy Tyqf.a
fikó lvq myúka jkid±— h' 14tœg
 Úlauhdu 17-18 82
10
i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;–ka" ööfuh fc;afr` mS%Ø m%fu`o œh' fc;afr` l;d
isys jk ms×i" ööuu wuf,lajreka .ek fldg" öö–ir jdiSkaf.a wØka o mdrdfj`f.a
u;lhla keØ jk fia –ys ms‡ka Tjqka wØka o Tn uq°¬" –ir jdiSkaf.a jy,a
i•mÝÈKfhka u uldou–÷hs fmd;l ,shd" fufyjúka fikó uq°¬ i–¹Kka jykafiag
th fc`IÜjdg wefik múæ Ùhkake÷÷hs j°< m%Yxid f› jd· 11;jo" i–¹Kka jykafia
fial' 15fu`fiia mÝcdikhla ;kd Bg ish® foœjrekag jvd W;a;ø;r nj uu ±ka
i–¹-ÚiaiS fyj;a i–¹Kka jykafia udf.a oÚ–' ukao" –ir jdiSka b;d wyxldr f,i
Och Ùhd k• ;e” h' 16ukao" öTn i–¹Kka bYardfh,ajrekag œreoaO j Ù%hd l< œg
jykafiaf.a Ochg w; .ikak" Wka jykafia Wka jykafia fuh l< fiale÷÷hs lS h'
mr•mrdfjka mr•mrdjg wuf,lajreka 12bkamiÜ fu`fiiaf.a uduKaŠ jk fc;afr`
iuó igka lrk fiale÷hs Wka jykafia j°< i–¹Kka jykafiag Tmamq lrk ms×i ojk
neœÚ' hd. mÝcdjla yd mÜo m~qre f.kdf› h'
wdfrdka o bYardfh,ajrekaf.a m%cd uQ,l
s hka
fc;afr`g fu`fiia yuq •u
ish,af,` o fu`fiiaf.a uduKaŠ iuó
18 fu`fiiaf.a uduKaŠ jk –æhkays foœhka jykafia bæúfhys fN`ckhg
mÝcljr fc;afr`" foœhka jykafia iyNd.s jQ y'
fu`fiiag yd Tyqf.a bYardfh,a fikóg
l< ish,a, o Wka jykafia Tjqka –ir œÚilrejka m;a Ùøu
foaYfhka msg;g f.kd whÜre o wid Ø“×' ^oaœ( kS( i( 1(9-18&
2
tneœka Tyq fu`fiia msg;alr yer is‡ 13 miÜ æk fu`fiia fikó œÚYaph
Ysmafmdrd k• Tyqf.a “ú| o 3wef.a mÜ;=ka lrkÜ i|yd wiÜka .;af;a h' fikó Woh
fofokd o le|jdf.k wdf› h' fudjqka tla isg iji olajd Tyq wjg is‡hy' 14;jo"
flfkl=f.a ku f.aÈfId• h' tys wÈ:h" fikó i•nkaOfhka fu`fiia lrkakg jQ
fu`fiia lS f,i öuu wuq;= rgl wd.ka;l = - ish,a, ³Û fu`fiiaf.a uduKaŠ Tyqg l;d
fhl= fuka" is‡fh–÷ hkÜhs' 4wÚla mÜ;%hdf.a lr–ka" ööTn fikóg f• lrkafka l=ula o@
ku t,sfhaiÈ h' tys wÈ:h" Tyq lS f,i" Tn ;Úhu wiÜka f.k is‡kafk;a" uq½
öudf.a mshdf.a foœhka jykafia udf.a fikó Wfoa mgka iji olajd Tn <ó
wdOdrh • mdrdfj`f.a lvqfjka ud –´ is‡kafk;a uka±÷÷hs œpdf<a h' 15tœg
fial÷ hkÜhs' 5fu`fiiaf.a uduKaŠ jk fu`fiia ;u uduKaŠg ms<s;=re fo–ka" ööud
fc;afr` fu`fiiaf.a “ú| iy mÜ;=ka o fufia lrkafka" fikó foœhka jykafiaf.ka
/f.k" foœhka jykafiaf.a lkao <ó Wmfoia ,nd.ekSu i|yd ud fj; tk Úid
md½lrfha l|jqre ne| is‡ fu`fiia fj; h' 16Tjqka w;r m%Yakhla weØ jQ œg T›yq
me–×fha h' 6Tyq fu`fiia fj; m×jqvhla ud fj; tØ' uu o Tjqfkdjqka œÚYaph
hj–ka" ööTf’ uduKaŠ jk fc;afr` k• fldg foœhka jykafiaf.a wdÇ iy
uu" Tf’ “ú| yd mÜ;=ka fofok o iuó Tn wKmK;a Tjqkag okaj–÷÷hs lSf› h' 17tœg
yuq •ug me–K is‡–÷÷hs ie< flf<a h' fu`fiiaf.a udud Tyqg l;d fldg" ööTn
7
fu`fiia ;u uduKaŠ yuq •ug Úlau lrk foa yú ke;' 18Tn;a" Tn <ó is‡k f•
f.dia wdpdr iudpdr fldg Tyq ism .;af;a fikó;a wØYhska œvdjg m;ajkÜ we;' f•
h' ;jo" Tjqka tÙfkldf.a iÜj ³la œpd< lghÜ;a; Tng nr jeŠ h' Tng th ;Úhu
19
miÜ" T›yq l+vdrug we;=½ jQ y' 8fu`fiia bÛ Ùøu fkdyel' tneœka ±ka ud Ùhk
;u uduKaŠg l;d fldg" i–¹Kka foa g ijka foka k ' uu Tng ±kuq;=lula
jykafia bYardfh,a ckhd Wfoid mdrdfj`g fo–' foœhka jykafia Tn iuó jev is‡k
iy –ir jeishkag l< foaj,a o uó ¡ fial' Tn foœhka jykafia bæúfhys
Tjqkag uQK mdkakg jQ ish® wudrel• o Úfh`â;fhl= •" kvqyn Wka jykafia
i–¹Kka jykafia Tjqka .e<jQ whÜre o bæúhg muqKÏjkak' 20Tn Tjqkag wdÇ iy
±ka• h' 9i–¹Kka jykafia bYardfh,ajreka wKmK;a W.kaj–ka Tjqka yeisúh hÜ;=
–ir jdiSkaf.a wØka uq°" Tjqkag Wka wkaou yd Tjqka bÛ l< hÜ;= foa o fmkajd æh
jykafia lr ³ka ish® hym;al• .ek hÜ;= h' 21;jo" Tn uq½ fikó w;=úka foaj
18'2-3 kslau 2'21-22 18'3 l%shd 7'29
 Úlauhdu 18-19
Nh weØ" i;Hjd¡" w,a,ia fkd.kakd olaI
–ÚiÜka f;`rd Tjqka w;r iyY%d•m;Ska o
Y;d•m;Ska o mKid•m;Ska yd oYd•m;Ska
o jYfhka Tjqka m;a lrkak' 22Tjqka ish®
wjia:djkays ¡ –ÚiÜka œÚYaph l< hÜ;= h'
tfy;a" jeo.;a m%Yakhla Øf’ k• Tjqka Tn
fj; th f.kd hÜ;= h' tfy;a" iEu iܽ
lreKla Tjqka u œÚYaph l< hÜ;=hs' tfia
lf<d;a Tng jvd;a myiÜ f›' Tjqka o Tn
iuó j.lSf• nr WiÜ,kÜ we;' 23foœhka
jykafia Tng wK lrk f,i Tn fuh
lrkafkys k• Tn œvdjg m;a fkdjkÜ
we;' f• fikóg o ;u ;ukaf.a f.j,g
iu.s idu°kfhka hkak mܽjka f› h÷÷hs
lS h'
24 fu`fiia ;u uduKaŠ lS foag ijka
¡ Tyq lS ish,a, bÛ flf<a h' 25Tyq
bYardfh,ajreka ish® fokd w;=úka olaI
–ÚiÜka f;`rd iyY%d•m;Ska o Y;d•m;Ska
o mKid•m;Ska yd oYd•m;Ska o jYfhka
fikóf.a kdhlhka f,i m;a flf<a h'
26
T›yq ish® wjia:dj, ¡ fikó œÚYaph
l<y' ³Ialr m%Yak Tjqka fu`fiia fj;
f.kd kuq;a" iEu iܽ lreKla u T›yq u
œÚYaph l<y' 27bkamiÜ fu`fiia ;u
uduKaŠg hkakg yeúfha h' Tyq o ish rg
n,d .sfha h'
iSkhs lkao u; foaj wdÇ
19 bYardfh,a ckhd –ir foaYfhka
Úlau f.dia f; jk ui m<uq jk
æk iSkhs k• md½lrhg me–×hy' 2T›yq
frms‹• k• ia:dkfhka msg;a j iSkhs
md½lrhg me–K tys l|jqre ne|.;ay'
tys Tjqkfa .a l|jqr msy‡
s fha lkao bæúmsg h'
3 fu`fiia foœhka jykafia yuq •ug
lkaog kexf.a h' tœg i–¹Kka jykafia
lkafoa isg Tyqg y~.id" öökÜU cdfld’f.a
fm<m; jk bYardfh,a ckhdg fufia Ùj
hÜ;= h( 4öud –ir jeishkag l< foa o" ud
kÜU,d rdcd,sfhl=f.a mshdm;a Wv f.fkk
fuka ud fj; kÜU,d WiÜ,df.k me–×
whÜre o kÜU,d ³Ûjyq h' 5tneœka ±ka bØka
kÜU,d ieneœka u udf.a y~g lSlre
jkakyq k•" udf.a .sœiÜu ms<smækakyq k•"
ish® fikó w;=úka kÜU,d ug u whsØ
19'5 oaœ kS 4'20á 7'6á 14'2á 26'18á ;S;ia 2'14 19'5-6 1 fma³ 2'9 19'6 t<so 1'6á 5'10 19'12-13 fyfn% 12'18-20
19'16 t<so 4'5 19'16-18 oaœ kS 4'11-12
83
i•m; jkakyq h' ukao" uq½ uy fmdf<dj
ud i;= h' 6kÜU,d ug mÝcl rdcHhla o lem
jQ cdØhla o jkakyq h÷ ÷÷hs j°< fial'
7bkamiÜ fu`fiia me–K" fikóf.a m%cd
uQ,slhka le|jd i–¹Kka jykafia Tyqg
wK l< f• ish® foa Tjqkag ±ka• h' 8tœg
uq½ fikó o tlai;a j ms<s;=re fo–ka"
ööi–¹Kka jykafia j°< ish,a, wms bÛ
lrkafkuq÷÷hs lS y' bkamiÜ fu`fiia fikó
lS foa i–¹Kka jykafiag ie< flf<a h'
9 kej; i–¹Kka jykafia fu`fiiag
l;d fldg" öön,kak" ud kÜU iuó l;d
lrk œg fikóg wefik ms×i;a" Tjqka
Ú;r u kÜU œYajdi lrk ms×i;a uu kÜU
fj; >k j,dl=<la uóska tkafk–÷÷hs j°<
fial' fu`fiia fikó ³ka ms<; s r
= i–¹Kka
jykafiag ±ka• h'
10 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" ööfikó fj; f.dia wo;a" fyg;a
kuialdrh ms×i Tjqka iÝ°k• lrkak'
Tjqka ;u jia;% fi`°" 11;=ka jk ojig
iÝ°k• j is‡h hÜ;h = 's ;=ka jk ojfia ¡ uq½
fikó n,df.k is‡k œg i–¹Kka
jykafia jk uu iSkhs lkao u; nei
tkafk–' 12kÜU lkao jg lr fikó udhsf•
isÛjd" ölkaog fkdkósk ye‡hg;a" lkao
mduq, iamÈY fkdlrk ye‡hg;a mfriai•
jkake÷hs Tjqkg a Ùhkak' hful= lkao
iamÈY lf<d;a Tyq we;af;ka u urkÜ ,ef’'
13
tfy;a" ta ;eke;a;dg w; fkd;nd" Tyqg
.,a .ikÜ ,e“h hÜ;h
œo±–h hÜ;h
= 's ke;ak• Tyq B.iska
= 's uD.hl= jqj;a" ukÜIHfhl=
jqj;a ãj;a fkdœh hÜ;= h' fydrKEj ¡È>
iajrhla kxjk œg Tjqka lkao fj;
me–×h hÜ;= h÷÷hs j°< fial'
14 fu`fiia lkafoka nei fikó fj;
me–K kuialdrh i|yd Tjqka iÝ°k•
flf<a h' T›yq o ;uka jia;% fi`°.;ay'
15
Tyq fikóg l;d lr–ka" öö;=ka jk
ojig iÝ°k• • is‡kaká ia;%S fiajkfhka
j<Ùkake÷÷hs lSf› h'
16 ;=ka jk oji W° jQ œg lkao u; f•>
.Èckd yd œ³,s flˆ• o" >k j,dl=<la o"
;o fydrKE y~la o œh' l|jqfÈ is‡ ish®
fikó fj›,kakg jQ y' 17tœg fu`fiia
foœhka jykafia yuq jk ms×i fikó
l|jqúka msg;g f.kdf› h' T›yq lkao mduq,
 Úlauhdu 19-20
18
isg.;ay' i–¹Kka jykafia .sÚ cd,djÙka
lkao u; nei j°< neœka th i•mÝÈKfhka
u ³–ka jeiS Ø“×' tys ³u" W³kl ³ula
fuka kexf.a h' ;jo" uq½ lkao u
f›.j;a f,i foorkakg œh' 19fydrKE y~
o æ.g u ko fo–ka tkak tkak jeŠ œh'
fu`fiia l;d l< œg foœhka jykafia
.s.r= e• y~Ùka W;a;r ³ka fial' 20i–¹Kka
jykafia tœg iSkhs lº uq³kg nei j°<
fial' Wka jykafia fu`fiia lº uq³kg le|jQ
neœka" Tyq o tys keóS .sfha h' 21Wka jykafia
fu`fiiag l;d fldg" öökÜU nei f.dia
i–¹Kka jykafia jk ud ne,Sug udhs•
“|f.k fkdtk ms×i fikóg wK lrkak'
ke;ak• fndfy` fofkl= kiskk a mܽjk'
22
i–¹Kka jykafia jk ud i—mhg tk
mÝcljreka o mœ;% •f• j;am< s fs j;a bÛ l<
hÜ;= h' ke;ak• uu Tjqkg a myr fo–÷÷hs j°<
fial' 23tœg fu`fiia i–¹Kka jykafiag
l;d fldg" ööfikóg iSkhs lkaog keósh
fkdyeÙ h' ukao" ölkao jg lr udhs• isÛjd
th Y=oO a N+–hla f,i lem lrkake÷hs Ùhd
Tn wmg wK l< neœke÷÷hs lSf› h' 24Wka
jykafia Tyq wu;–ka" ööhkak" nei f.dia" kÜU
o kÜU iuó wdfrdka o le|jd f.k keóS
tkak' tfy;a mÝcljreka o fikó o i–¹Kka
jykafia jk ud fj; keóS taug udhs•
fkd“¢h hÜ;= h' tfia jqfKd;a uu Tjqkg a
myr fo–÷÷hs j°< fial' 25miÜj fu`fiia o
fikó fj; nei f.dia Tjqkg a tf,i ±ka• h'
oi mK;
^oaœ( kS( i( 5(1-21&
84
5
iudk fohla fy` id° fkd.kak' kÜU
tajdg kuialdr fkdlrkaká tajdg fkd-
j¢kak' ukao" kÜf˜ foœ i–¹Kka jykafia
jk ud m%Øjd¡ka fkdbjik foœ flfkl=
jk neœÚ' ug ffjr lrk mshjrekaf.a
mdmh Úid ;=ka jk" i;r jk mr•mrdj
olajd Tjqkaf.a orejkag uu o~qj• lr–'
6
tfy;a" ug fmau
% lr–ka udf.a wdÇ ms<ms æk
oyia .Kka whg uu lreKdj olaj–'
7 öökÜU foœ i–¹Kka jykafiaf.a
kduh w.re f,i Ndœ;d fkdlrj' hfula
ta kduh w.re f,i Ndœ;d lrkafka o
Tyqg uu o~qj• lr–'÷÷
8 ööin;a oji Y=oaO f,i meje;a•ug
is;g .kak' 9ojia yhla ;=< kÜU fjfyi •
kÜf˜ ish® jev l< hÜ;= h' 10tfy;a" y;a jk
oji kÜf˜ foœ i–¹Kka jykafiag lem jQ
in; h' tæk kÜU j;a" kÜf˜ mÜ;= j;a" ³j
j;a" kÜf˜ fiajlhd j;a" fiaœldj j;a" kÜf˜
if;l= j;a" kÜf˜ jdi,a f°rÛ iSud we;=<
is‡k wuq;af;l= j;a Ùis jevla fkdl< hÜ;=
h' 11ukao" i–¹Kka jykafia jk uu æk
yhla ;=< wyi yd fmdf<dj o" iuq¿h o"
tajdfha weØ ish,a, o id°" i;a jk oji
Újdvq .;af;–' tneœka Wka jykafia in;a
ojig wdYSÈjdo fldg th œY=oaO l< fial'
12 öökÜf˜ mshdg o" ujg o f.!rj lrj'
tœg kÜf˜ foœ i–¹Kka jykafia kÜUg
fok rf† kÜU fndfy` ld,hla ãj;a
jkafkys h'
13 öö–kS fkdurj'
14 ööldu–:Hdpdrh fkdlrj'

20 foœhka jykafia l;d fldg f•

ish® wdÇ j°< fial( 2ööjy,alf•
Újdih jQ –ir foaYfhka kÜU msg;g f.kd
15 ööfidrl• fkdlrj'
16 öökÜf˜ wi,ajeishdg œreoaO j fndre
idlaIs fkdÙhj'
i–¹Kka jykafia uu h' 17 öökÜf˜ wi,ajeishdf.a .Dyhg kÜU
3 ööud yer wka Ùis u foœ flfkl= we½• fkdlrj' ;jo" kÜf˜ wi,ajeishdf.a
kÜUg fkdis‡h hÜ;= h'÷÷ NdÈhdjg fy` Tyqf.a fiajlhdg fy`
4 öökÜU i|yd fk½E rEmhla fy` by< wy- fiaœldjg fy` Tyqf.a .jhdg fy`
fiys j;a" my< fmdf<dfjys j;a" fmdf<d- fldg½jdg fy` kÜf˜ wi,ajeishd i;=
fjka hg c,fhys j;a weØ Ùis u jia;j = lg fjk;a Ùisjlg fy` we½• fkdlrj'÷÷
20'4-5 kslau 34'17á f,• 19'4á 26'1á oaœ kS 4'15-18á 27'15 20'5-6 kslu a 34'6-7á .Kka 14'18á
oaœ kS 7'9-10 20'7 f,• 19'12 20'8 kslua 16'23-30á 31'12-14 20'9-10 kslau 23'12á 31'15á 34'21á 35'2á
f,• 23'3 20'11 W;a 2'1-3á kslau 31'17 20'12 oaœ kS 27'16á uf; 15'4á 19'19á udla 7'10á 10'19á
¬la 18'20á tmS 6'2"3 20'13 W;a 9'6á f,• 24'17á uf; 5'21á 19'18á udla 10'19á ¬la 18'20á frdau 13'9á
cdfld 2'11 20'14 f,• 20'10á uf; 5'27á 19'18á udla 10'19á ¬la 18'20á frdau 13'9á cdfld 2'11
20'15 f,• 19'11á uf; 19'18á udla 10'19á ¬la 18'20á frdau 13'9 20'16 kslau 23'1á uf; 19'18á
udla 10'19á ¬la 18'20 20'17 frdau 7'7á 13'9
 Úlauhdu 20-21
fikó “h •u
^oaœ( kS( i( 5(22-23&
18 uq½ fikó f•> .Èckd y~ iy
fydrKE Y’oh wid" œ³,s flˆ• iy ³•
ouk lkao ±l “fhka fj›,–ka" fndfy`
wEØka isg.;ay' 19tœg T›yq fu`fiia
wu;–ka" ööTn wm iuó l;d lrkaká wms
weyq•lka fokafkuq' tfy;a" foœhka
jykafia wm iuó l;d fkdlrk fiala jd·
ukao" tfia lf<d;a wm –hhkakg
mܽjke÷÷hs lS y' 20Tyq fikóg W;a;r
fo–ka" öö“h fkdjkaká foœhka jykafia Tn
mølaId lrk ms×i;a" Tn m› fkdlrk
f,i Wka jykafia flfrys “h Wmojk
ms×i;a me–× fiale÷÷hs lS h' 21tfy;a"
fikó wEØka u isg.;a l, fu`fiia
foœhka jykafia jevis‡ wºre j,dl=<g
i—m œh'
mQcdikh ms<sn| kSØ
22 i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;–ka
fufia j°< fial( ööbYardfh,a ckhdg kÜU
fufia Ùhkak" öud iajÈ.fha isg kÜU,d
iuó l;d l< nj kÜU,d ³Ûjyq h' 23ud
iuó kuialdrh ,e”ug kÜU,d ú¡fhka
fy` rÚka fy` foœjreka fkdidokak'÷
24
miaj,ska mÝcdikhla ug ;kd" th u;
kÜU,df.a ojk hd. mÝcd o iyNd.slf•
mÝcd o kÜU,df.a neg½jka o .jhka o mÝcd
l< hÜ;= h' ;jo" udf.a kduh isys lrkÜ
,nk iEu ia:dkhl ¡ u uu kÜU,d fj;
me–K kÜU,dg wdYSÈjdo lr–' 25tfy;a" ud
i|yd kÜU,d .,ska mÝcdikhla idokakyq
k• kÜU,d th lemÝ .,ska bæ fkdlrkak'
ukao" fuj,uÙka fk<k œg th ´IH jk
26
fyhsÚ' ;jo" kÜU,d udf.a mÝcdikh fj;
hk œg kÜU,df.a k.ak Ndjh fkdfmfkk urkafka k• ta ;eke;a;d urkÜ ,e“h hÜ;=
ms×i mŠj,ska Bg fkdkeósh hÜ;= h'÷÷
jy®ka ms<sn| kSØ
85
Tyqg Úoyia j hkakg bv æh hÜ;= h' 3Tyq
;Úhu me–×fha k•" Tyq ;Úhu msg • hd
hÜ;= h' Tyq œjdy • me–×fha k• Tyqf.a
“ú| o Tyq iuó msg • hd hÜ;= h' 4Tyqf.a
iajd–hd Tyqg NdÈhdjl mdjd ³kafka k•"
;jo wE Tyqf.ka ore±úhka ,enqjd k•"
NdÈhdj;a" wef.a orejkÜ;a iajd–hdg whsØ
jkÜ we;' tneœka Tyq ;Úhu msg • hd hÜ;=
h' 5tfy;a" °ihd" öuu udf.a iajd–hdg o
udf.a NdÈhdjg o udf.a orejkag o fm%au
lr–' ug Úoyi Wjukd ke;e÷hs Ùhd
m%ldY lrkafka k•" 6Tyqf.a iajd–hd Tyq
foœhka jykafia fj;g f.k hd hÜ;= h' f°r
fy` W½jyq lKÏj fy` <óg Tyq f.k
f.dia" iajd–hd Tyqf.a lk W,a lÛjÙka
œoao hÜ;=hs' bkamiÜ Tyq ioyg u iajd–hdg
fiajh l< hÜ;= f›'
7 ööh• –Úfil= °ishl f,i ;u ³j
œl=KÏjfyd;a wE °ifhl= Úoyi ,nk múæ
;u Úoyi fkd,nkakS h' 8NdÈhdjl
jYfhka ;ud mdjd.;a iajd–hdg wE ms%h
ukdm fkdjkakS k•" wE wdmiÜ –, ¡
.ekSug wjir æh hÜ;= h' tfy;a" Tyqg weh
œfoaYslfhl=g œÙÓug n,hla fkdue;'
ukao" tfia Ùøu wehg lrk widOdrKhla
neœÚ' 9iajd–hd weh ;u mÜ;=g fokak
woyia lrkafka k•" Tyq ;u ´jrekag fuka
wehg o ix.%y l< hÜ;= h' 10tfy;a" Tyq wka
NdÈhdjl mdjd.kafka k•" m<uq NdÈhdjg
fok wdydr" jia;%" NdÈhdjl jYfhka wE
flfrys weØ hÜ;=l•" wvq fkdl< hÜ;=hs'
11
tfy;a" Tyq wehg f• ;=ka jeoEre• hÜ;=l•
wvq lrkafka k• wehg fkd–,fha msg •
hdug wjir æh hÜ;= h'÷÷
idyisl Ù%hd ms<sn| kSØ
12 ööhfula –Úfil=g myr ¡ Tyq
u h' 13tfy;a" ueøf• woyila keØ j yæis
wk;=rÙka urKh is³ • k• ta ;eke;a;d
m,d hd hÜ;= ia:dkhla uu kÜUg Úhu lr–'
14

21 öö;jo" kÜU my; olajk Úfh`. o tfy;a h• –Úfila «kEl–ka ;u

fikó bæúfhys ;e“h hÜ;= h' kÜU wi,ajeishd fj; me–K Tyq m%fh`.fhka
2

fyfn%› cdØl °ifhl= –,hg .;a œg" Tyq urkafka k•" ta ;eke;a;d urdouk ms×i
wjqre³ yhla fiajh fldg" y;a jk udf.a mÝcdikh fjØka mjd Tyq f.k hd
wjqreoafoa ¡ Ùis jkaæ f.•ula fkdueØ j yeÙ h'
20'18-19 fyfn% 12'18-19 20'25 oaœ kS 27'5-7á fcdaIq 8'31 21'2-6 f,• 25'39-46 21'12 f,• 24'17
21'13 .Kka 35'10-34á oaœ kS 19'1-13á fcdaIq 20'1-9
 Úlauhdu 21-22
15 öö;u mshdg fy` ujg fy` myr fok
;eke;a;d urkÜ ,e“h hÜ;= u h' 16–Úfil=
n,fhka meyerf.k" œl=Kk fy` ;ud <ó
;nd.kak fy` ;eke;a;d urkÜ ,e“h hÜ;=u
h' 17;u mshdg fy` ujg fy` idm lrk
;eke;a;d urkÜ ,e“h hÜ;= u h' 18–ÚiÜka
onr fldg Tjqkaf.ka tfll= wfkldg
.,Ùka fy` w; –g fud,jd fy` myr ³ka
kuq;a Tyq fkdueø" we|g • isg" 19h<s
keósg" ierh‡hl jdrefjka f.hska msg;
weœækafka k•" tœg myr ³ka ;eke;a;dg
o~qj• fkdæh hÜ;= h' tfy;a" Tyq wÚ;a
;eke;a;df.a jev keØ ld,h i|yd
jkaæhla f.œh hÜ;= w;r" Tyq i•mÝÈKfhka
u iÜj jk ;=re n,d.; hÜ;= h'
20 ööhful= ;u °ihdg fy` °ishg fy`
fl`ÛjÙka myr ¡ tjekafkla t;ek u
uf<a k•" ta ;eke;a;d o~qj• ,e“h hÜ;= u
h' 21tfy;a" tjekafkla ãj;a jkafka ojila
folla k• tœg Tyqf.a iajd–hdg o~qj•
lrkÜ fkd,ef’' ukao" Tyq ta ;eke;a;d –,
¡ .;a fyhsÚ' 22–ÚiÜka onr fldg" .e’.;a
iaØ%hlg myr ¡" wE .’id jQ kuq;a wehg
wk;=rla kqjQj;a iaØ%hf.a ie–hd b,a,k
m%ldr ta ;eke;a;dg o~qj• æh hÜ;= u h'
;jo" œÚilrejkaf.a ;SrKh múæ Tyq
jkaæ o f.œh hÜ;=hs' 23tfy;a" wk;=rla
jqjfyd;a mKg mK o" 24weig wei o" o;g
o; o" w;g w; o" mhg mh o" 25±•ug ±•u
o" ;=jd<hg ;=jd<h o" myrg myr o æh hÜ;= h'
26 ööhfula ;u °ihdf.a fy` °ishf.a
fy` weig myr ¡ th wkaO lrkafka k•
keØ jQ weig jkaæhla jYfhka ta wh
Úoyia lr yeúh hÜ;= h' 27hful= ;u
°ihdf.a fy` °ishf.a fy` o;a .e,• hkak
.eiÜjfyd;a" o;g jkaæhla jYfhka ta wh
Úoyia lr yeúh hÜ;= h'÷÷
foam< ys–lrejkaf.a j.lSu
28 ööf.dfkla mÜreIfhl=g fy` iaØh
% lg
fy` wek urkafka k•" ta f.dkdg .,a .id
ueúh hÜ;= h' Wf.a uia o fkdlE hÜ;= h'
tfy;a" f.dkd whsØlreg o~qj• lrkÜ
fkd,ef’' 29tfy;a" f.dkd l,ska mjd
wÚkag mÜre³ tflla k•" ;jo ta nj Wf.a
whsØlreg okajd ØnqK kuq;a Tyq W! fldÛ
lr fkd;e”u Úid h• mÜreIfhl= fy`
21'16 oaœ kS 24'7 21'17 f,• 20'9á uf; 15'4á udla 7'10 21'24 f,• 24'19-20á oaœ kS 19'21á uf; 5'38
86
ia;%shl fy` ueref› k• f.dkdg .,a .id
ueúh hÜ;= h' Wf.a whsØlre o urkÜ ,e“h
hÜ;= h' 30tfy;a" Tyq œiska f.œh hÜ;= jkaæh
Úhu lr Øf’ k• ;u mK f’rd.ekau
i|yd Tyqg Úhu lrk ish,a, Tyq f.œh
hÜ;= h' 31f.dkd msú– <ufhl=g fy`
.eyeKÏ <ufhl=g fy` wek uerejfyd;a f•
Úhuh wkÜj u th o œi|kÜ ,e“h hÜ;= h'
32
f.dkd °ifhl=g fy` °ishlg fy` wek
uerejfyd;a" W! whsØlre Tjqkfa .a iajd–hdg
ú¡ ldis Øyla æh hÜ;= w;r f.dkdg o .,a
.id urd±–h hÜ;= h'
33 ööhfula j<l jeiau yer ;nkafka
k•" fkdfyd;a j<la leK th fkdjid
;nkafka k•" .jfhl= fy` fldg½fjl=
fy` Bg jeÛfKd;a" 34j< whsØlre w,dNh
f.j–ka Wkaf.a whsØlreg uqo,a æh hÜ;= h'
tfy;a u< i;d Tyqg whsØ fj;a'
35
hful=f.a f.dfkl= fjk wfhl=f.a
f.dfkl=g wek uerejfyd;a" mK ms‡ka
is‡k f.dkd œl=Kd ta uqo, Tjqka ;uka
w;r fn°.; hÜ;= h' u< i;df.a uia o
fn°.; hÜ;= h' 36tfy;a" l,ska mjd ta
f.dkd wÚkak mÜre³ tflla k•" W!
whsØlre f.dkd fldÛ fkdlr ;enqf› k•"
Tyq jkaæ jYfhka f.dkd fjkÜjg f.dfkl=
æh hÜ;=hs' tfy;a" u< i;d Tyqg whsØ f›'÷÷
jk
jkaa æ f.•u ms<sn| kSØ
22 ööhfula f.dfkl= fy` neg½fjl=
fy` fidrl• fldg W! urkafka o
ke;ak• W! œl=Kkafka o tœg Tyq f.dfkl=
fjkÜjg f.dkÜka miafofkl= ne.ska o"
neg½fjl= fjkÜjg neg½jka y;rfofkl=
ne.ska o jkaæ f.œh hÜ;= h' 2-4fidrd.;a
i;d Tyq <ó mKms‡ka u isg i•n jqfKd;a
W! f.dfkla f› jd" fldg½fjla f› jd"
neg½fjla f› jd" Tyq fo.=Khla f.œh hÜ;=
h' Tyq i•mÝÈK jkaæh u f.œh hÜ;= f›'
tfy;a" Tyqg j;alula ke;ak• fidrlf•
j‡kdlu f.•ug Tyq œl=KkÜ ,e“h hÜ;=
h' f.hla “¢k fidfrl=g myr ¡ Tyq
uf<d;a" myr ³ka ;eke;a;d jrolrefjla
fkdf›' tfy;a" br W° jQ miÜ th" flf<a k•
myr ³ka ;eke;a;d jrolrefjÙ'
 Úlauhdu 22
5 ööhfula l=Uqrl fy` –æ j;a;l fy`
;udf.a uD.hdg lkak bv yúkafka k•"
tfia ke;ak• W! ,syd oud Ø“h ¡ W! fjk
wfhl=f.a fl;l lkafka k•" Tyq ;udf.a
l=Uqúka yd –æ j;af;ka bia;r• fldgiska
w,dNh f.œh hÜ;= h'
6 öö.skakla ygf.k" lÛ mºrej,g
weœ<S f.dh• fld< fy` fkdlemÜ f.dhu
fy` l=Uqr fy` thska ±• .shfyd;a .skak
.ek j.ÙjhÜ;= ;eke;a;d i•mÝÈK w,dNh
f.œh hÜ;= h'
7 ööhful= uqo,a fy` nvq fy` m%f›iu
ms×i fjk flfkl=g ndr ¡" Tyqf.a f.hska
tajd fidrl• lrkÜ ,en fidrd wiÜ
jqjfyd;a Tyq fo.=Khla w,dNh f.œh
hÜ;=hs' 8fidrd wiÜ kÜjqjfyd;a" f.ys–hd ;u
wi,ajeishdf.a nvqj,g w; fkd.eiÝ njg
foœhka jykafia bæúfhys æjqre• æh hÜ;= h'
9 ööœYajdih lv Ùøul ¡ th f.dfkl=
.ek fy` fldg½fjl= .ek fy` neg½fjl=
.ek fyda jia;% .ek fy` keØ jQ fjk;a
hula .ek fy` f› jd" fjk wfhla th öuf.a
h÷hs Ùhd .kS k• fomlaIfha kvqj foœhka
jykafia fj; f.k hd hÜ;= h' Wka jykafia
jrolre Ùhd ;SrKh lrk ;eke;a;d
wÚ;a mlaIhg fo.=Khla f.œh hÜ;= h'
10 ööhful= wka flfkl=g fldg½fjl=
fy` f.dfkl= fy` neg½fjl= fy` fjk;a
uD.fhl= fy` m%f›iu ms×i ndr ³ka miÜ"
W! uerefKd;a" ke;ak• W!g ;=jd<hla
jqfKd;a" tfia;a ke;ak• Ùisfjl=g
fkdfmkS W! fidrd .kÜ ,enqjfyd;a" 11Tyq
;u wi,ajeishdf.a foam< fidrd fkd.;a
njg i–¹Kka jykafia bæúfhys lrk
æjqreuÙka fofokd w;r th ;SrKh lr.;
hÜ;=hs' foam< ys–lre mdvqj œ|ord.; hÜ;=
w;r wi,ajeishd Bg w,dNh fkdf.œh hÜ;=
h' 12tfy;a" Tyqf.a uD.hd fidrl• lrkÜ
,enqf› k• Tyq wi,ajeishdg w,dNh f.œh
hÜ;=hs' 13W! jk uD.hka œiska len,s fldg
brdoukÜ ,enqf› k• idlaIs ms×i u<
i;df.a bØú fldgia f.kd hÜ;=hs' tœg
len,s l< uD.hdf.a w,dNh Tyq
fkdf.jkafka h'
22'16-17 oaœ kS 22'28-29 22'18 oaœ kS 18'10-11 22'19 f,• 18'23á 20'15-16á oaœ kS 27'21
22'20 oaœ kS 17'2-7 22'21-22 kslu
a 23'9á f,• 19'33-34á oaœ kS 24'17-18á 27'19 22'25 f,• 25'35-38á
oaœ kS 15'7-11á 23'19-20 22'26-27 oaœ kS 24'10-13
87
14 ööhful= wka flfkl=f.ka uD.hl=
b,a,df.k whsØldrhd W! <ó fkdis‡h ¡
W!g ;=jd< jqfKd;a ke;ak• W! uerefKd;a
Tyq w,dNh f.œh hÜ;= u h' 15tfy;a"
uD.hdf.a whsØlre <ó is‡fha k• Tyq
w,dNh fkdf.œh hÜ;= h' W! l=,shg .;a
uD.fhl= k• Tyq l=,S –, f.œh hÜ;= h'
i°pdr yd wd.–l kSØ
16 ööhful= œjdy .sœiÜula lr keØ
lkHdjl fmd<Ujd wE iuó ihkh lf<d;a
Tyq oEjeoao ¡ wE iuó œjdy œh hÜ;= h'
17
tfy;a" wehf.a mshd Tyqg weh œjdy lr
¡ug fldfy;a u leueØ ke;ak• Tyq
lkHdjlg æh hÜ;= uqo,g iu uqo,la f.œh
hÜ;h
= 's
18 ööfldŠœkldr iaØ%hlg ãj;a •ug
bv fkdæh hÜ;= h'
19 ööuD.fhl= iuó ffu:Qkfhys
fhfokakd urKhg m;a l< hÜ;= u h'
20 ööi–¹Kka jykafia yer wka
foœjrekag mÜo mÝcd lrk ;eke;a;d
urKhg m;a l< hÜ;= h'
21 öökÜU,d œfoaYslfhl=g whÜ;a;la j;a
ysúyerhla j;a fkdl< hÜ;= h' ukao" kÜU,d
–ir foaYfhys œfoaYslhka j is‡ fyhsÚ'
22
kÜU,d lKjeka³• iaØ%hlg j;a" wkd:
orefjl=g j;a ysúyer fkdl< hÜ;= h'
23kÜU,d Tjqkag ysúyer fldg Tjqka ug
fudr.eiÜfjd;a uu ieneœka u Tjqkaf.a
fudr.eiSug ijka fo–' 24tœg uf.a Woyi
weœ<S" uu lvqfjka kÜU,d kikafk–'
kÜU,df.a NdÈhdfj` lKjeka³• ia;S%yq o"
kÜU,df.a orefj` wkd: orefj` o jkafk` h'
25 öökÜU,d uf.a fikó w;r is‡k
æ<skafol=g uqo,a Khg ³kafkd;a" fmd<shg
uqo,a fok wh fuka fkdyeisúh hÜ;= h'
kÜU,d n,fhka fmd<shla o fkd.; hÜ;= h'
26kÜU W.ila fuka hful=f.a jia;%h
.kafkys k• br nei hdug fmr th Tyqg
wdmiÜ æh hÜ;= h' 27ukao" Tyqg we;af;a ta
fmdfr`Kh muKla neœÚ' Tyq ;udf.a
weóg fmdfrdjd.kafka ta jia;%h f›'
ke;ak• Tyqg Ú°.kak we;af;a l=ula o@
Tyq ug fudr.ik œg ud wkÜl•md iy.;
neœka Tyqg ijka fo–'
 Úlauhdu 22-23
28 öökÜU" kÜU,df.a foœhka jykafiag
múNj fkdl< hÜ;= h' kÜU,d fikóf.a
w•mØfhl=g o idm fkdl< hÜ;= h'
29 öökÜU" OdkHj,ska o –æriska o
ug æh hÜ;= m~qre mÜo lsøug mud fkdœh
hÜ;= h' kÜU,df.a mÜ;=ka w;r l=®º,d ug æh
hÜ;= f›' 30kÜU,df.a .jhka yd neg½jka
i•nkaOfhka o tf,i u l< hÜ;=hs' jyq
me‡hd æk y;la ujq <ó is‡ miÜ wg jk
æk kÜU,d W! ug æh hÜ;= h'
31 öökÜU,d ug u lemjQ ukÜIHhka œh
hÜ;=hs' ;jo" flf;a jk uD.hka œiska urkÜ
,enQ i;=kaf.a uia kÜU,d fkdlE hÜ;= h' tajd
n,a,kag ±–h hÜ;= h'÷÷
hqlaØh bÛ Ùøu
23 öökÜU,d wi;H m%ldYhla fkdl<
hÜ;= h' fndre idlaIs fo–ka jro-
lrefjl=g Wo› fkdl< hÜ;= h' 2kmÜrla
Ùøug jeŠ fokdf.a me;a; fkd.; hÜ;= h'
kvqjl ¡ hÜlaØhg msÛmd jeŠ fokdf.a
me;a; f.k idlaIs fkdæh hÜ;= h' 3kvqjl ¡
hful= æ<skafol= jk Úid u Tyqf.a me;a;
f.k Ù%hd fkdl< hÜ;= h'
4 öökÜf˜ i;=rdf.a .jhd fy` fldg½jd
fy` uxuq<d • weœækÜ ³Ûfjd;a" kÜU Tyq
fj;g W! wdmiÜ f.k hd hÜ;= h' 5kÜUg
ffjr lrkakdf.a fldg½jd Wf.a nvq
f;d.h hg jeˆ is‡kÜ kÜU ³Ûfjd;a" W!
is‡k udÈ.fhka wyla • fkdf.dia" W!g
Wmldr l< hÜ;= u h'
6 öökÜU,d w;r jik æ<skafol=f.a
kvqjl ¡ Tyqg widOdrK f,i Ù%hd fkd-
l< hÜ;=hs' 7fndre me–×,s Ùøfuka je<Ùh
hÜ;= h' Úf°ia" ±ye– ;eke;a;d urKhg m;a
fkdl< hÜ;= h' ukao" uu jrolrejka Úf°ia
fkdlrkafk–' 8w,a,ia fkd.; hÜ;= h'
w,a,ia jkdys idOdrK f,i is;Sf• nqoa•h
wºre fldg Újerælrejkaf.a kvq wjkvq
Ùøug fmdf<dUjk fohÙ'
9 ööœfoaYslfhl=g mSvd fkdlrkak'
ukao" kÜU,d –ir foaYfhys œfoaYS j is‡
fyhska œfoaYslhka œ¢k foa okakyq h'÷÷
22'28 l%h
s d 23'5 22'31 f,• 17'15 23'1 kslu
22'14 23 '6-8 f,• 19'15á oaœ kS 16'19 23'9 kslu
23'6-8
25'1-7 23'12 kslu a 20'9-11á 31'15á 34'21á 35'2á f,• 23'3á oaœ kS 5'13-14 23'15 kslu a 12'14-20á f,• 23'6-8á
.Kka 28'17-25 23'16 f,• 23'15-21"39-43á .Kka 28'26-31 23'19 kslu
88
i;a jk wjqre³ œY%duh iy in;a ksjdvqj
10 ööwjqre³ yhla kÜf˜ bv• j.dfldg
tajdfha wiajekak fk<d.; hÜ;= h' 11tfy;a
i;a jk wjqreoafoa ¡ tajd mÜrka j Øfnkakg
yer" tajdfha weØ jk m,°j fkd.; hÜ;= h'
tœg kÜf˜ fikó w;r is‡k æ<sºkag tajd
lkak mܽjk' Tjqka bØú lrk foa jk
uD.hkag lkak mܽjk' kÜf˜ –æ j;= yd
T,Sj j;= i•nkaOfhka o tf,i l< hÜ;= h'
12
æk yhla kÜU jev fldg" y;a jk æk kÜf˜
.jhdg iy fldg½jdg œf›lh ,efnk
ms×i;a" kÜf˜ °ishf.a mÜ;=g yd œfoaYslhdg
Yør YlaØh ,efnk ms×i;a kÜU œf›l .;
hÜ;= h' 13ud kÜUg lS ish,a,g kÜf˜ wjOdkh
fhduq l< hÜ;= h' wka foœjrekaf.a kdu
i|yka fkdlrkak' tajd l‡ka j;a msg
fkdl< hÜ;= h'÷÷
uyd ux.,H ;=k
^Úlau( 34(18-26á oaœ( kS( i( 16(1-17&
14 ööwjqreoaolg ;=ka jrla ud Wfoid
ux.,Hla meje;aœh hÜ;= h' 15kÜuqyqka frd‡
ux.,Hh meje;aœh hÜ;= h' ud wK l< múæ
wd“’ udifha Úh–; ld,fha ¡ æk y;la
kÜuqyqka frd‡ wkÜNj l< hÜ;= h' ukao"
kÜU,d –ir foaYfhka Úlau wdfha ta udifha
h' tfy;a" Ùisfjl= ysia wØka ud bæúhg
fkdme–×h hÜ;= h' 16;jo" kÜU flf;a j.d
l< OdkHj, kdUq,a m, fk<k œg w.ia
m, ux.,Hh meje;aœh hÜ;=hs' wjqreoao
wjidkfha ¡ j;=ms‡j,ska kÜf˜ m,;=re /ia
lrk œg wiajekafka ux.,Hh is³ l< hÜ;=
h' 17wjqreoaolg ;=ka jrla kÜf˜ msú–ka ish®
fok i–¹Kka jykafia jk ud bæúfhys
fmkS is‡h hÜ;= hs'
18 öökÜU ug mÝcd lrk hd. mÝcdf› f,a"
uqyqka frd‡ iuó TmamÜ fkdl< hÜ;=hs' ;jo"
ug mÝcd lrk hd. mÝcdf› f;, o Woh
olajd bØú fkdl< hÜ;= h'
19 öökÜf˜ foœ i–¹Kka jykafia jk
udf.a .Dyhg kÜf˜ bv•j,ska fyd| u
kdUq,a m, f.kd hÜ;= h'
ööt½ megfjl= Wf.a ujf.a Ùfrka
fkdmsish hÜ;= h'÷÷
a 20'16á f,• 19'11-12á oaœ kS 5'20 23'3 f,• 19'15 23'4-5 oaœ kS
a 22'21á f,• 19'33-34á oaœ kS 24'17-18á 27'19 23'10-11 f,•
a 34'26á oaœ kS 14'21á 26'2
 Úlauhdu 23-24
fmdfrdka³ iy Wmfoia
20 öön,kak" udÈ.fha ¡ kÜU,d wdrlaId
Ùøug;a" ud iÝ°k• l< ia:dkhg kÜU,d
f.k Bug;a kÜU,dg fmrÛfjka uu
´;fhl= hjkafk–' 21Tyqg f.!rj lrkak"
Tyqf.a y~g lSlre jkak' Tyqg œreoaO j
ler,s fkd.ikak' udf.a kdufhka Tyq
Ù%hd lrk neœka Tyq kÜU,df.a jeræ lud
fkdlrkafka h' 22tfy;a" kÜU,d Tyqf.a
y~g lSlre • ud Ùhk ish,a, lrkakyq
k• uu kÜU,df.a i;=rkag i;=frla o kÜf˜
œreoaOjd¡kag œreoaOjdæfhla o jkafk–'
23
udf.a ´;hd kÜU,dg fmrÛj f.dia wfu`ú-
jreka" ys;a;Sjreka" fmúiaisjreka" ldkdÚ-
jreka" ys•jreka yd fcnqisjreka fj;g
kÜU,d muqKÏjkafka h' uu o Tjqka jkid-
,–' 24kÜU,d Tjqkaf.a foœjrekag ysi kud
jeº•ms³• fkdl< hÜ;= h' Tjqka Ù%hd lrk
f,i Ù%hd fkdl< hÜ;= h' ;jo" kÜU,d
Tjqkaf.a rEm iyuq,ska u jkid" Tjqkaf.a
Ys,dia;•N lvd “|±–h hÜ;= h' 25kÜU,df.a
foœ i–¹Kka jykafiag kÜU,d jeº•ms³•
l< hÜ;= h' uu wdydr mdk ¡ kÜU,dg wdYSÈ-
jdo lr–ka" kÜU,d w;úka f,v fr`. ³re
lr–' 26kÜU,df.a foaYfha Ùis u iaØ%hl
.’id fkdjkÜ we;á j| iaØ%hl fkdjkÜ
we;' uu kÜU,dg æ.= l,la ãj;a •ug bv fo–'
27 ööuu kÜU,dg fmrÛj NSØh yg
.kajd" kÜU,dg uqK.efik ish® fikó
œhjq,a lrjkafk–" kÜU,df.a ish® i;=rka
kÜU,dg msÛmd ³jkakg i,i–' 28kÜU,d
fjØka ys•jreka" ldkdÚjreka yd
ys;a;Sjreka mkakd ouk ms×i kÜU,dg
fmrÛj uu fonreka hjkafk–' 29tl
wjqreoaoÙka uu Tjqka kÜU fjØka mkakd
fkdoukafk–' ukao" tfia lf<d;a rg md½
jkÜ we;á jk uD.hka o jeŠ •fuka kÜU,dg
wjdis jkÜ we;' 30kÜU,d jÈOkh • foaYh
whsØ lr.kakd f;la uu ‡Ùka ‡l kÜU,d
fjØka Tjqka mkakd oukafk–' 31kÜU,df.a
foaY iSudjka r;= uqyqfoa isg uOHOr× uqyqo
olajd o md½lrfha isg hÜm%ˆia .ó olajd o
œYd, lrkafk–' tu foaYfha jeishka
kÜU,d w;g mdjd fokafk–' kÜU,d o kÜU,d
fjØka Tjqka mkakd oukakyq h' 32kÜU,d o
Tjqka iuó fy` Tjqkaf.a foœjreka iuó
fy` Ùis .sœiÜula fkdl< hÜ;= h' 33ug
œreoaO j m› Ùøug Tjqka kÜU,d fkd-
24'8 uf; 26'28á udla 14'24á ,Qla 22'20á 1 fldú 11'25á fyfn% 9'19-20á 10'29
89
fmd<Ujk ms×i kÜU,df.a foaYfhys Tjqka
mæx„ fkdœh hÜ;= h' kÜU,d Tjqkaf.a
foœjrekag jeº•ms³• lf<d;a th kÜU,dg
u,m;la jkafka u h'÷÷
.sœiqu ia:§r Ùøu
24 ;jo" Wka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" öökÜU o wdfrdka o kd°’ o w“yq
o bYardfh,ajrekaf.a m%cd uQ,slhkaf.ka
ye;a;Efofkl= o i–¹Kka jykafia jk ud
fj; lkaog ke." ³úka isg kuialdr
lrkak' 2fu`fiia muKla ug <x œh hÜ;= h'
fiiafi` <x fkdœh hÜ;a;dy' fikó o
lkaog fkdkex. hÜ;= h÷÷hs j°< fial'
3 fu`fiia o weœ;a i–¹Kka
jykafiaf.a ish® wdÇ yd Úfh`. fikóg
±ka• h' ish® fikó o tl y•ka W;a;r
fo–ka" ööi–¹Kka jykafiaf.a wdÇ ish,a,
u wms bÛ lrkafkuq÷÷hs lS y' 4bkamiÜ Tyq
Wka jykafiaf.a wdÇ ish,a, u ,shd ;e” h'
miÜ æk w®hu Tyq keósg" lkao mduq,
mÝcdikhla o bYardfh,a f.`;% f°f<di
wkÜj Ys,dia;•N f°<yla o bæ flf<a h'
5
miÜj Tyq bYardfh,a ckhd w;frka
;reKhka he• h' T›yq ojk hd. mÝcd yd
.jhka urd" iyNd.slf• mÝcd o i–¹Kka
jykafiag TmamÜ l<y' 6fu`fiia i;=kaf.a
f,hska foflka fldgila f.k th nºkaj,
±— h" f,hska wvla mÝcdikh u; biafia h'
7miÜj Tyq .sœiÜ• fmd; /f.k fikóg
wefik f,i th Ùh• h' T›yq o ms<s;=re
fo–ka" ööi–¹Kka jykafia j°< ish,a, wms
bÛ lrkafkuq÷÷hs lS y' 8tœg fu`fiia f,a
/f.k" fikó u; bis–ka" ööfuh jkdys
i–¹Kka jykafia fulS ish® wdÇ Tng
fo–ka" Tn iuó l< .sœiÜu ia:§r lrk
f,a h÷÷hs mejiS h'
9 fu`fiia" wdfrdka" kd°’ iy w“yq o
bYardfh,ajreka w;r uQ,l s hkaf.ka ye;a;E-
fofkla o lkaog keó" 10bYardfh,ajrekaf.a
foœhka jykafia oÈYkh l<y' Wka
jykafiaf.a isú md hg Ú,a wyia ;,fha
ldkaØh nº kS, ud×lHuh mæl
f›ældjla jeÚ fohla œh' 11tfy;a" Wka
jykafia bYardfh,a ckhd w;r f•
kdhlhkag wk;=rla fkdl< fial' T›yq
Wka jykafia ³Û miÜ wdydr mdk wkÜNj
l<y'
 Úlauhdu 24-25
fu`fiia iSkhs lkaog keóSu
12 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" öölkaog keó ud fj; me–K fuys
kej;S is‡kak' kÜU fikóg W.kajk
ms×i ud ,shÝ wdÇ yd wKmK;a wvx.= .,a
mÜjre uu kÜUg fo–÷÷hs j°< fial' 13fu`fiia
keósg ;u fiajl fc`IÜjd iuó Y=oaO
lkaog kexf.a h' 14;jo" Tyq m%cd uQ,slhka
wu;–ka" ööwm h<s Tn fj; me–fKk f;la
fuys n,d is‡kak' fukak" wdfrdka o yQÈ o
Tn iuó is‡Ø' œi£ug m%Yakhla hful=g
we;ak• Tyq Tjqka fj; hd hÜ;= h÷÷hs lSf› h'
15 fu`fiia bkamiÜ lkaog kexf.a h'
j,dl=< lkao jid.;af;a h' 16iSkhs lkao u;
i–¹Kka jykafiaf.a uysud,xldrh /£
mejØ×' j,dl=< o æk yhla th jid.Ø'
y;a jk æk Wka jykafia j,dl=< ueæka
fu`fiiag y~.eiÝ fial' 17bYardfh,a
ckhdf.a weia yuqfjys i–¹Kka jykafiaf.a
uysud,xldrh weœf,–ka kósk .sÚ
cd,djla fuka æia œh' 18fu`fiia o j,dl=<
ueog f.dia lkaog kexf.a h' Tyq oj,a y;-
<syla yd rdØ% y;<syla lkafoys is‡fha h'
Y=oaOia:dkh i|yd m~qre
^Úlau( 35(4-9&
90
m<," fika‡—gÈ yegyhla Wi lr~qj
iEæh hÜ;= h' 11tys we;=<; o msg; o ;Ú
r;arÚka wdf,am fldg" th jgd rka
,Sia;rhla iEæh hÜ;=hs' 12;jo" th i|yd
rka j<® y;rla jd;a;= fldg" tl
me;a;lg j<® folla o wÚla me;a;g j<®
folla o ne.ska tys ll=,a y;fÈ tajd ±–h
hÜ;= h' 13Is‡• ,Sfhka fmd® id° tajd rÚka
wdf,am fldg 14lr~qj WiÜ,df.k hk ms×i
tys fome;af;a weØ j<® ;=<g ta fmd® ±–h
hÜ;= h' 15lr~qf› j<® ;=< u fmd® Øfnka-
kg yeúh hÜ;= h' tajd thska bj;a fkdl<
hÜ;= h' 16miÜj ud kÜUg fok idlaIs .,a
mÜjre fol tu lr~qf› ;ekam;a l< hÜ;= h'
17 öö;jo" kÜU fika‡—gÈ tlish
oyhla æ." fika‡—gÈ yegyhla m<,
lreKdikhla ;Ú r;arÚka iEæh hÜ;= h'
18
lreKdikfha fofl<jfrys rÚka ;<d
iE³ flre’jreka fofofkl= jd;a;= l< hÜ;=
h' 19tl fl<jrl tl flre’jrfhla o
wÚla fl<jfÈ wÚla flre’jrhd o is‡k
fia lreKdikh iuó tlla jk fia Tjqka
iœlr tys fofl<jfrys ;e“h hÜ;= h'
20
flre’jrekaf.a mshdm;a o Wvg œys¡
lreKdikhg by<ska th jid is‡k fia
Ø“h hÜ;= h' Tjqka tÙfkld uqyqKg uqyqK

25 i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;d"

fufia j°< fial( 2ööug m~qrla
f.fkk f,i bYardfh,a ckhdg Ùhkak'
,d n,d is‡kakdla fuka" lreKdikh
foig Tjqkaf.a uqyqKq o yrjd Ø“h hÜ;= h'
21
;jo" kÜU lr~qj u; lreKdikh ;nd"
ish leue;af;ka u fok iEu fokdf.ka u lr~qj ;=<" ud kÜUg fok idlaIs .,a mÜjre
kqU ta m~qre .; hÜ;= h' 3Tjqkfa .ka .; hÜ;= fol ;ekam;a l< hÜ;= h' 22uu o tys ¡ kÜU
m~qre k• rka" ú¡ iy f,`lv o" 4Ú,a mdg" yuqfj–' lreKdikhg by<ska .sœiÜ•
o• mdg iy ;o r;= mdg kÝ,a o" isyk s a yK lr~qj u; is‡k flre’jreka fofok
fræ yd t½ f,d• o" 5r;= idh• fmjQ neg½ ueæka" bYardfh,a ckhd i|yd ish® wdÇ
y•" mo• l< y• iy Is‡• hk ,S o" uu kÜUg okajkafk–'÷÷
6
mykaj,g f;,a o" wdf,am ff;,hg yd iÜj|
³• mÝcdj i|yd iÜ.kaO ¿jH o" 7tafmdoa ms´ frd‡ ;nk f•ih
k• Y=oO a jia;h % iy <h jeiau i|yd ^Úlau( 37(10-16&
kLud×lH yd fjk;a ue×la o hk f•jd 23 öö;jo" Is‡• ,Sfhka" fika‡—gÈ
h' 8;jo" kÜU,d w;r jdih Ùøu ms×i ug wiÝwgla æ." fika‡—gÈ y;<siay;rla
Tjqka Y=oOa ia:dkhla iEæh hÜ;= h' 9ud kÜUg
m<," fika‡—gÈ yegyhla Wi f•ihla
fmkajk ie,eiau wkÜj uKavmh o tys ish® iEæh hÜ;= h' 24th ;Ú r;arÚka wdf,am
WmlrK o iEæh hÜ;= h'÷÷ fldg th jf†g rka ,Si;
a rhla iEæh hÜ;= h'
25
;jo" th jf†g –,s—gÈ ye;a;Emyla
.sœiq• lr~qj m<, weØ m‡hla iœ fldg" th jgd rka
^Úlau( 37(1-9& ,Sia;rhla iEæh hÜ;= f›' 26rka j<®
10 öö;jo" Tjqka Is‡• ,Sfhka fika‡—gÈ i;rla o id° f•ifha ll=,a i;fÈ fldka
tlish oyhla æ." fika‡—gÈ yegyhla i;frys tajd ±–h hÜ;= h' 27f•ih

24'18 oaœ kS 9'9 25'17 fyfn% 9'5

 Úlauhdu 25-26
WiÜ,df.k hEu i|yd fmd® ouk j<®"
m‡h <ó u Ø“h hÜ;= hs' 28fmd® o Is‡•
,Sfhka id°" rÚka wdf,am l< hÜ;= h' f•ih
f•jdfha wdOdrfhka WiÜ,df.k hd hÜ;= h'
29
tys ;nk ;e‡ o l=i,dk o flKaŠ o
mdkSh mÝcd ±—ug .kak md;% o ;Ú r;a-
rÚka iEæh hÜ;= h' 30;jo" kÜU Ú;r u ms³•
frd‡ ud bæúfhys f•ih Wv ;e“h hÜ;= f›'÷÷
myka rel
^Úlau( 37(17-24&
31 öö;jo" kÜU ;Ú r;arka myka rella
iEæh hÜ;= h' tys wŠh o l| o ;e½E rÚka
;eÚh hÜ;= f›' tys u,a o u,a lel=½ o u,a fmØ
o Bg mEiaiÜ tl jia;j = la œh hÜ;= h' 32myka
refla tl me;a;l w;= ;=kla o wÚla me;af;a
w;= ;=kla o ne.ska tys meØj,ska w;= yhla
œys¡ hd hÜ;= h' 33tla w;a;l fld†g•nd jeÚ
u,a ;=kla o u,a lel=½ yd u,a fmØ o wÚla
me;af;a fld†g•nd jeÚ u,a ;=kla o u,a
lel=½ yd u,a fmØ o ne.ska myka reÙka
œysfok w;= yfha u tf,i u œh hÜ;= h'
34
myka reflys o fld†g•nd jeÚ u,a y;rla
o tajdfha u,a lel=½ yd u,a fmØ o œh hÜ;= h'
35myka reflys w;= folla hg tl u,a
lel=<la o ;j;a w;= folla hg tl u,a
lel=<la o wÚla w;= fol hg u,a lel=<la o
ne.ska bka œys¡ hk w;= yfha u tfia œh hÜ;=
h' 36u,a lel=½ iy w;= myka rel iuó
taldnoaO j Ø“h hÜ;= hs' ish,a, u ;e½E ;Ú
rÚka l< lÈudka;hla œh hÜ;= h'
37 öökÜU o myka rel i|yd myka
y;la id°" tajdfha t<sh bæúhg jefgk
fia mykaj, wdf,`lh ilia l< hÜ;= h'
38
myka l;=re o tajdfha ;e‡ o rÚka œh
hÜ;= h' 39myka rel iy ish® nºka ;ekSu
i|yd ;Ú rka Ùf,`.%E• Øiamyla mdœƒ„
l< hÜ;= h' 40lkafoa ¡ kÜUg fmkajQ ie,eiau
wkÜj f•jd iE¡ug j. n,d.; hÜ;= h'÷÷
foaj uKavmh
^Úlau( 36(8-38&
26 öö;jo" kÜU Ú,a mdg" o• mdg iy ;o
r;= mdg kÝ,aj,ska o isyska j l‡k
,o yK ms<sfhka o l< Ør oyhÙka
uKavmh iEæh hÜ;= f›' tajdfha
flre’jrekaf.a rEm f.;a;• fldg Ø“h
25'30 f,• 24'5-8 25'40 l%h
s d 7'44á fyfn% 8'5
91
2
hÜ;= f›' tl Ørhl æ. —gÈ f°<yla o
m<, —gÈ folla o œh hÜ;= hs' ta Ør ish,a,
u tl m%udKhg Ø“h hÜ;= f›' 3Ør myla"
tlfgl i•nkaO l< hÜ;= h' wÚ;a Ør my
o tfia u h' 4fufia i•nkaO l< Ørj,
wkaØu Ørfha tl jd‡hl Ú,a mdg ms<fs hka
.dxpq iEæh hÜ;= h' wÚla Ørj, wkaØu
Ørfha o tf,i l< hÜ;= f›' 5m<uq Ørfha
.dxpq mKyla iEæh hÜ;= w;r" fojkÜj hd
l< Ørj, jd‡fha o m<uq jekafka .dxpq yd
tÙfklg uqyqK ,d Øfnk whÜúka .dxpq
mKyla iEæh hÜ;= hs' 6;jo kÜU rka fldl=
mKyla id°" tl uKavmhla jk múæ ta
fldl=j,ska Ør tlfgl i•nkaO l< hÜ;= f›'
7 ööuKavmhg WŠka l+vdrula jk
ms×i t½ f,d•j,ska Ør tfld<yla iEæh
hÜ;= h' 8tl Ørhl æ. —gÈ oy;=kla o
m<, —gÈ folla o œh hÜ;= w;r" Ør
tfld<y u tl m%udK œh hÜ;= f›' 9Ør
myla yd Ør yhla fjk fjk u tlfgl
i•nkaO fldg" yh jk Ørh folg kud
uKavmfha biairy fldgfia t,a,d
jefgkakg ie,eiaœh hÜ;= h'10i•nkaO l<
Ør mfya wkaØu Ørfha jd‡fha .dxpq mKyla
o wÚla Ørj, wkaØu Ørfha jd‡fha .dxpq
mKyla o iEæh hÜ;= h' 11miÜj f,`lv
fldl= mKyla id° ta fldl= .dxpqj,g
wuqKd" uKavmh tlla jk fia tlg
i•nkaO l< hÜ;= hs' 12uKavmfha Ørj,ska
jeŠ uk;a j bØú jk Ør nd.h" uKavmfha
msÛmiska t,a,S Ø“h hÜ;= h' 13uKavmfha
Ørj, æ.ska fome;af;a bØú jk fiiafika"
tl me;a;Ùka fika‡—gÈ mKyla o wÚla
me;af;ka fika‡—gÈ mKyla o uKavmh
jefik ms×i t,af,kakg yeúh hÜ;= h'
14
;jo" uKavmhg r;= idh• fmjQ neg½
y•j,ska wdjrKhla o th Wv w;=rk ms×i
ishÜ• y•j,ska wdjrKhla o iEæh hÜ;= f›'
15 öö;jo" uKavmh i|yd Is‡• ,Sj,ska
,E,s brd" tajd fl<ska isÛœh hÜ;= h' 16tl
,E,a,l æ. —gÈ y;rla o m<, fika‡—gÈ
yegyhla o œh hÜ;= f›' 17tl ,E,a,lg tajd
tlfgl hd Ùøu ms×i" l=Š•“ folla
Ø“h hÜ;= h' uKavmfha iEu ,E,a,la u
fufia ilia l< hÜ;= f›' 18uKavmhg ,E,s
brd idok œg" ol=KÏ æYdjg uQK ,d tys
ol=KÏ me;a;g ,E,s œiaila iEæh hÜ;= h'
 Úlauhdu 26-27
19
m<uq jk ,E,af,a l=Š•“ fol ±—ug ;jq
folla o" fo jk ,E,af,a l=Š•“ fol ±—ug
;jq folla o ne.ska ,E,s œiai hg ú¡ ;jq
y;<syla iEæh hÜ;= f›' 20uKavmfha W;=re
æYdjg weØ wÚla me;a;g o ,E,s œiaila
iEæh hÜ;= w;r" 21tl tl ,E,a, hg ;jq
fol ne.ska tajdg ú¡ ;jq y;<syla iEæh
hÜ;= f›' 22ngysr æYdjg weØ uKavmfha
msÛmig ,E,s yhla iEæh hÜ;= h' 23uKavmfha
msÛmi fldkaj,g ,E,s folla o iEæh hÜ;=
w;r" 24f• ,E,s tajdfha my; fldgiaj, isg
uq³fka m<uq jk j<,a, olajd hd l< hÜ;= h'
fldka fofla ;nk ,E,s folg o tf,i l<
hÜ;= h' 25fufia tl tl ,E,a,g ;jq fol ne.ska
ú¡ ;jq oyihla iys; ,E,s wgla weØ f›'
26 öö;jo" uKavmfha tl me;a;l Øfnk
,E,sj,g Is‡• ,Sj,ska yria fmd® myla o
iEæh hÜ;= hs' 27uKavmfha wÚla me;af;a
,E,sj,g ;j yria fmd® myla o uKavmfha
msÛmi" tk•" ngysr wxYfha ,E,sj,g yria
fmd® myla o iEæh hÜ;= hs' 28,E,sj, ueæka
yria ,Sh tl fldkl isg wÚla fldk
olajd æ.g u Ø“h hÜ;= f›' 29;jo" ,E,s
rÚka wdf,am fldg yria ,S ±—ug rka uq³
id° yria ,S o rÚka wdf,am l< hÜ;= h'
30
fufia lkafoa ¡ kÜUg fmkajQ ie,eiau wkÜj
uKavmh bæ l< hÜ;= f›'÷÷
uKavmfha Ørh
31 öökÜU Ú,a mdg" o• mdg yd ;o r;=
mdg f,d•j,ska yd isyska j l‡k ,o yK
ms<sfhka Ørhla iEæh hÜ;= h' tys o
flre’jrekaf.a rEm f.;a;• fldg Ø“h
hÜ;= f›' 32miÜj th" ú¡ ;jq y;rla iœ l<
rka fldl= i;rla weØ" rka wdf,am l<"
Is‡• lKÏ i;rl t,a,sh hÜ;= h' 33Ørh
fldl=j,g h‡ka t,a,d" Ørhg msÛmi
.sœiÜ• lr~qj ;e“h hÜ;= f›' fuf,i Ørh"
Y=oOa ia:dkh" wØY=oOa ia:dkfhka fjka lrkÜ
we;' 34;jo" wØY=oaOia:dkfha weØ .sœiÜ•
lr~qj Wv lreKdikh ;e“h hÜ;= hs'
35
Ørhg msgØka f•ih o W;=re me;a;g ;nd
weØ f• f•ihg uQK ,d uKavmfha ol=KÏ
me;a;g myka rel o ;e“h hÜ;= h'
36
uKavmfha f°rÛjg Ú,a mdg" o• mdg iy
;o r;= mdg kÝ,aj,ska o isyska j l‡k ,o
yKj,ska o u,ajev ±uQ lv;=rdjla iEæh
hÜ;= hs' 37f• lv;=rdj i|yd Is‡• ,Sj,ska
26'33 fyfn% 6'19á 9'3-5
92
lKÏ myla f.k tajd rÚka wdf,am l<
hÜ;= hs' tajdg rka fldl= ;s“h hÜ;= w;r tajd
iœ Ùøug f,`lvfhka ;jq myla o jd;a;=
l< hÜ;= f›'÷÷
mQ cdikh
c dikh
^Úlau( 38(1-7&
27 ööIs‡• ,Sj,ska —gÈ folhs oYu
folla æ." —gÈ folhs oYu folla
m<," —gÈ tlhs oYu ;=kla Wi" y;/ia
mÝcdikhla iEæh hÜ;= hs' 2th iuó
taldnoaO j is‡k fia tys fldka y;fÈ wx
y;rla id° tajd f,`lvfhka jeish hÜ;= hs'
3
;jo" tys f;,a iys; w½ ±—ug nºka yd
ye¢ o ;,s o w~q o .sÚln,a o iEæh hÜ;= f›'
f• WmlrK ish,a, u f,`lvfhka
ÚÈudKh l< hÜ;= h' 4Bg ±,l whÜúka
f,`lv ueiaila id°" tys y;r fldkays
f,`lv j<® y;rla ±–h hÜ;= h' 5th o
mÝcdikfha my< isg mÝcdikfha ueo yúhg
fjk f;la" mÝcdikfha .e‡h hg ;e“h hÜ;=
hs' 6mÝcdikhg Is‡• ,Sfhka fmd® id° tajd
f,`lvfhka jeish hÜ;= w;r" 7mÝcdikh
WiÜ,df.k hk œg tys fome;af;a Øfnk
ms×i tajd j<® ;=<ska ±–h hÜ;= f›'
8
mÝcdikh ;=< l=yrhla weØ jk fia th
,E,sj,ska iEæh hÜ;= hs' kÜUg lkafoa ¡
fmkakQ m%ldr kÜU tajd ;eÚh hÜ;= f›'÷÷
uKavmfha u½j
^Úlau( 38(9-20&
9 öökÜU uKavmh i|yd u½j o ;eÚh
hÜ;= hs' ol=KÏ foig uQK ,d" u½f› ol=KÏ
me;a;g" tl me;a;la —gÈ y;<siay;rla
æ." isyska j l‡k ,o yK ms<sfhka Ør
iEæh hÜ;= hs' 10tajdfha l=½KÏ iy ;jq
œiaila f,`lvfhka o lKÏj, j<® iy
fmd® úæfhka o œh hÜ;= h' 11tf,i u
uKavmfha W;=re me;a;g —gÈ y;<siya ;rla
æ. Ør ilia l< hÜ;= h' tajdfha lKÏ œiai
yd ;jq œiai f,`lvfhka o lKÏj, j<®
iy fmd® úæfhka o œh hÜ;= h' 12uKavmfha
ngysr me;a;g —gÈ œisfolla m<, Ør o
tajdg lKÏ oyhla yd ;jq oyhla o iEæh
hÜ;= h' 13kef.kysr foig;a u½f› m<,
—gÈ œisfolla œh hÜ;= h' 14f°rÛj i|yd
tl me;a;lg —gÈ yhhs oYu yhla jQ Ør o
 Úlauhdu 27-28
tajdg lKÏ ;=kla yd ;jq ;=kla o iEæh hÜ;=
f›' 15wÚla me;a;g;a —gÈ yhhs oYu yhla
jQ Ør o tajdg lKÏ ;=kla yd ;jq ;=kla o
iEæh hÜ;= h' 16;jo" f°rÛj i|yd Ú,a mdg"
o• mdg" ,d r;= iy ;o r;= mdg kÝ,aj,ska o
isyska j l‡k ,o yKj,ska o jevoud
f.;+" —gÈ kjhla æ. Ørhla œh hÜ;= h' Bg
lKÏ y;rla yd ;jq y;rla o Ø“h hÜ;= h'
17
u½j jf†g weØ lKÏ ish,a, u ú¡ fmd®-
j,ska hd l< hÜ;= h' tajdfha j<® ú¡fhka o
;jq f,`lvfhka o ;eÚh hÜ;= h' 18u½f› æ.
—gÈ y;<siy a ;rla o m<, —gÈ œisfolla o
Wi —gÈ folhs oYu folla o œh hÜ;= h' tys
Ør isyks a j l‡k ,o yKj,ska o tajdfha ;jq
f,`lvfhka o iEæh hÜ;= f›' 19uKavmfha
ish® fiajdj,g Ndœ;d lrk ish® WmlrK
o uKavmfha;"a u½f›;a weØ l+[[ a ish,a,
o f,`lvfhka œh hÜ;= h'÷÷
myka o,ajk f;,a
^f,• 24(1-4&
20 öömyk Ú;r u ±,afj–ka mjØk
ms×i" mykg msúis³ T,Sj f;,a f.fkkakg
kÜU bYardfh,a ckhdg wK l< hÜ;= h'
21Ørhg msgØka .sœiÜ• lr~qj bæúmsg
i•uqL uKavmfhys" Woh mgka iji olajd
i–¹Kka jykafia bæúfhys ±,afjk ms×i
wdfrdka iy Tyqf.a mÜ;%hka" f• myk ;e“h
hÜ;= f›' fuh bYardfh,a ckhd yd Tjqkaf.a
fm<m;a ioyg u ms<smeæh hÜ;= Úfh`.hla
jkafka h'÷÷
mÝcl weº•
^Úlau( 39(1-21&
28 ööug mÝcl Ú,fhys fiajh lrk
ms×i bYardfh,a ckhd w;úka kÜf˜
ify`orhd jk wdfrdka o Tyq iuó Tyqf.a
mÜ;%hka jk kd°’ iy w“yq o tf,hdiÈ iy
B;dudÈ o le|jkak' 2kÜf˜ ify`orhd jk
wdfrdka i|yd .re;ajh yd w,xldrh f.k
fok Y=oaO jia;% iEæh hÜ;= h' 3wdfrdka ug
mÝcl fiajh lrk ms×i Tyq lem Ùøug
wjYH jia;% iE¡ug ud œiska œfYaI
yeÙhdjÙka mÝÈK fldg Øfnk" ish®
olaI Ys,amSka yg kÜU wK l< hÜ;= h' 4Tjqka
iEæh hÜ;= jia;% k•( <h jeiau" tafmdoa k•
ie†gh" f,`.=j" u,a jev ±uQ lndh" ul=gh
iy n|m‡h f›' kÜf˜ ify`or wdfrdka iy
Tyqf.a mÜ;%hka ug mQcl fiajh lrk ms×i
Tjqkag Y=oaO jia;% iEæh hÜ;= hs' 5f• i|yd
93
r;arka o" Ú,a" o• iy ;o r;= mdg kÝ,a o
isyska yK o Ys,amSka mdœƒ„ l< hÜ;= h'÷÷
6 öötafmdoa k• ie†gh" rÚka o Ú,a" o•"
;o r;= mdg kÝ,aj,ska o jev oud œis;=re
lr isyska j l‡k ,o yKj,ska iEæh hÜ;=
h' 7tys fofl<jfÈ i•nkaO lrk Wr m‡
fol iœ l< hÜ;= h' 8tys ukd fia f.d;k
,o n|m‡h o ie†gh iuó tlg i•nkaO
j" th fuka u rÚka o Ú,a" o•" ;o r;= mdg
kÝ,aj,ska yd isyska j l‡k ,o yKj,ska o
iE´ tlla œh hÜ;= h' 9;jo" kÜU kL-
ud×lH folla f.k bYardfh,a ckhdf.a
kdu tajdfha legh• l< hÜ;= f›' 10Tjqka
Wmka ms<sfj< wkÜj k• yhla tl .,l o
wÚla k• yh wÚ;a .f,a o œh hÜ;= hs'
11ue×lalrefjl=f.a oial• md–ka" uq¿d
flˆu fuka bYardfh,a ckhdf.a kdu .,a
fofla legh• fldg" tajd rka flfj×j,
ne¢h hÜ;= h' 12bYardfh,a ckhd isys Ùøf•
.,a fuka" ta .,a fol tafmdoa k• ie†gfha
Wr m‡fha T’nd ;e“h hÜ;= h' fuf,i
wdfrdka i–¹Kka jykafia bæúhg ;u
Wrysia fol u; isy• s ula fuka Tjqkfa .a kdu
WiÜ,df.k hkÜ we;' 13kÜU rka flfj×
folla o 14f.;+ rka ud, folla o id°
flfj× folg f.;+ ud, i•nkaO l<
hÜ;= h'
15 öö;jo" tafmdoa k• ie†gfha l,djg
iu jk múæ œÚYapfha <h jeiau o f.;a;•
fldg iEæh hÜ;= h' th rÚka o ks,a" o• iy
;o r;= mdg kÝ,aj,ska o isyska j l‡k ,o
yKj,ska o iEæh hÜ;= h' 16th y;/ia j
fomgla œh hÜ;= w;r" tys æ. fika‡—gÈ
œisfolla o m<, fika‡—gÈ œisfolla o
œh hÜ;= h' 17th msg ue×la .,a fma<s y;rla
ne¢h hÜ;= h' m<uq jk fma<sh f,`ys;xlhla
o mÜIamrd.hla o url;hla o 18fo jk
fma<sh mƒp ud×lHhla o kS, ud×lHhla
o jc%hla o 19f; jk fma<sh moaurd.hla o
jÈKldkaØhla o wUf;ia .,la o 20i;r
jk fma<sh rka ldkaØhla o kLud×lH o
iÝÈhldkaØhla o œh hÜ;= h' tajd o rka
flfj× j, nyd Ø“h hÜ;= h' 21ta .,aj,
bYardfh,a ckhdf.a k• Ø“h hÜ;= f›'
fuf,i k• weØ .,a f°<fya" uq¿d legh•
fuka" tla tla .,l f.`;% f°<fya k• tl
tl ne.ska Ø“h hÜ;= h' 22<h jeiau i|yd o
;Ú rÚka tlg f.;+ ud, iEæh hÜ;= hs'
23
<h jeiaug rka uq³ folla id° ta rka uq³
fol <h jeiaf• fofl<jfÈ ±–h hÜ;= hs'
 Úlauhdu 28-29
24
f.;+ rka ud, fol <h jeiaf• fofl<jfÈ
weØ uq³ fofla we–×h hÜ;= f›' 25f.;+ ud,
fofla wÚ;a fofl<jr o rka flfj× folg
wuqKd" tajd tafmdoa ie†gfha Wr m‡ msg
biairyska ;e“h hÜ;= hs' 26rka j<® folla o
id°" <h jeiaf• my; jd‡fha fofl<jfÈ
tafmdoa ie†gh foig jk múæ tajd we;=½
me;af;ka iœ l< hÜ;= h' 27;j;a rka j<®
folla id°" tafmdoa ie†ghg h‡ka fo-
me;af;a Wr m‡ fol msg" uQ†Ûj <ó f.;a;•
l< n|m‡hg WŠka ±–h hÜ;= h' 28<h jeiau
tafmdoa ie†gfha j<®j,g Ú,a meyeØ
m‡hÙka nekao ms×i;a" th tafmdoa ie†g-
fhka nqre,a fkd• mjØk ms×i;a tys j<®
tafmdoa ie†gfha j<®j,g Ú,a meyeØ
m‡hÙka nekao hÜ;= h' 29wdfrdka o Y=oaO-
ia:dkhg we;=½ jk œg" i–¹Kka jykafia
jk ud bæúfhys Ú;r mjØk isys •ula jk
ms×i ;u <h u; weØ œÚYapfha <h jeia-
fuys bYardfh,a ckhdf.a kdu ±úh hÜ;= h'
30
œÚYapfha <h jeiafuys Wú• iy ;=•–•
hk mi weg ±–h hÜ;= f›' fuf,i wdfrdka
i–¹Kka jykafia jk ud bæúhg me–-
fKk œg tajd Tyqf.a <h u; ØfnkÜ we;'
Tyq o i–¹Kka jykafia jk ud bæúfhys
Ú;r u bYardfh,a ckhd œÚYaph Ùøf•
WmlrK ;u <h u; ±úh hÜ;= f›'÷÷
i ½j
^Úlau( 39(22-31&
31 öötafmdoa ie†gfha i½j i•mÝÈKfhka
32
u Ú,a md‡ka iEæh hÜ;= h' tys ueo ysi
±—ug is³rla Ø“h hÜ;= w;r f• is³r
fkdbfrk ms×i" y• lndhl is³r fuka
th jg œhk ,o jd‡hla Ø“h hÜ;= hs' 33tys
my< uq½ jd‡h æf.a u" Ú,a" o• iy ;o r;=
meyeØ fo½• f.Š o tajd w;r;=r jf†g u
rÚka l< –× f.Š o iEæh hÜ;= h' 34fufia
i½f› jd‡h æf.a u rka –× f.Šhla yd
fo½• f.Šhla o ne.ska udrefjka udrejg
weØ f›' 35wdfrdka mÝcl fiajh bÛ lrk
l, th me<¢h hÜ;= h' fuf,i Tyq
Y=oaOia:dkfhys i–ºka jk ud bæúhg
me–fKk œg o thska msg; tk œg o
ÙxÙ× kdoh wefikq we;á Tyq o
fkduefrkafka h'÷÷
36 öökÜU ;Ú rÚka ;yvqjla id°"
th u; uq¿d leghula fuka öi–¹Kka
28'30 .Kka 27'21á oaœ kS 33'8á tiar
a d 2'63á fkfy 7'65
94
jykafiag lem h÷ hk jpk legh• l< hÜ;=
w;r 37Ú,a m‡hÙka th ul=gfha bæúmig
fj<sh hÜ;= hs' 38th wdfrdkaf.a k<, u; œh
hÜ;= f›' fuf,i bYardfh,a ckhd ug lem
lrk Y=oO a m~qrej, h• wvqmdvqjla Øf’
k•" tajd .ek Tyq j. ÙhkÜ we;' mÜo m~qre
i–¹Kka jykafia jk ug m%ikak jk
ms×i" wdfrdka Ú;r u th ;u k<, u;
me<¢h hÜ;= hs'÷÷
39 ööisyska yK kÝ,ska ieæ lndh
f.;a;• fldg" ul=gh o isyska yK kÝ,ska
id°" n|m‡h o f.;a;• fldg iEæh hÜ;= h'
40 ööwdfrdkaf.a mÜ;h% kag o .re;ajh yd
w,xldrh f.k fok lnd o n|m‡ o Ysrial
o iEæh hÜ;= h' 41f• weº• kÜf˜ ify`or
wdfrdkag yd Tyqf.a mÜ;%hkag m<|jd"
Tjqka mÝcl moœfha ug wdjf;aj lrk
ms×i" Tjqka wdf,am fldg" Tjqkag
mÝcljrh ¡ Tjqka lem l< hÜ;= h'
42Tjqkaf.a k.akNdjh jik ms×i yK
kÝ,ska bó isg l,jh olajd l,si• iEæh
hÜ;= hs' 43wdfrdka iy Tyqf.a mÜ;%hka
urKhg fya;= jk wmrdOhlg m;a fkdjk
ms×i" i•uqL uKavmhg we;=½ jk œg
fy` Y=oaOia:dkfha mÝcdikhg mÝcl fiajd
Ùøug <ód jk œg fy` tajd we|f.k is‡h
hÜ;= h' fuh Tyqg;a" Tyqf.ka miÜ Tyqf.a
fm<m;g;a ioyg u j,x.= Úfh`.hÙ'÷÷
wdfrdka iy Tyqf.a mq;=ka
lem Ùøu
^f,• 8(1-36&
29 ö öwdfrdka iy Tyqf.a mÜ;%hka mÝcl
moœfhys ug fiajd Ùøug lem Ùøf•
¡ kÜU ms<smeæh hÜ;= ms<sfj; fuh f›'
le<,la keØ .j kd•fnl= o neg½jka
fofofkl= o .kak' 2kÜuqyqka frd‡ o f;,ska
næk ,o yd f;,a .dk ,o kÜuqyqka frd‡ o
.kak' f•jd isyska Øúó= ms‡fhka iEæh hÜ;=
f›' 3kÜU tajd tl meil oud" ta mei o .j
kd•nd iy neg½jka fokakd o f.kd hÜ;= h'
4 ööwdfrdka iy Tyqf.a mÜ;%hka o i•uqL
uKavmfha f°rÛj <óg f.kjq;a" Tjqkag
iakdkh Ùøug i,ikak' 5bkamiÜ kÜU
jia;% f.k" wdfrdkag lndh o tafmdoa
ie†gfha i½j o tafmdoa ie†gh o <h jeiau
o m<|jd" tafmdoa ie†gfha f.;a;• l<
n|m‡h Tyqf.a bK jgd ±–h hÜ;= h'
 Úlauhdu 29
6
Tyqf.a isri u; ul=gh o th u; Y=oaO
Ùøgh o me<|œh hÜ;= h' 7miÜj wdf,am
ff;,h f.k Tyqf.a isri u; j;a lr–ka"
Tyq wdf,am l< hÜ;= f›'
8 ööbkamiÜ Tyqf.a mÜ;%hka o le|jd
Tjqkag lnd y|jd" 9n|m‡ bK jgd iœ
fldg" wdfrdka iy Tyqf.a mq;%hka u; ysia
jeiÜ• iœ lrkak' fufia Ùøfuka ioyg u
j,x.= Úfh`.hla f,i mÝcl Ú, moœh
Tjqkaf.a jkafka h' f• whÜúka kÜU wdfrdka
iy Tyqf.a mÜ;%hkag mÝcljrh æh hÜ;= h'÷÷
m~qre mqo Ùøu
10 öökÜU i•uqL uKavmh bæúmsgg .j
kd•nd f.kd miÜ wdfrdka iy Tyqf.a
mÜ;%hka Wf.a ysi u; Tjqkaf.a w;a ;e“h hÜ;=
h' 11i•uqL uKavmfha f°rÛj <ó i–¹Kka
jykafia jk ud bæúfhys kÜU W! ueúh hÜ;=
h' 12miÜj" Wf.a f,a f.k" kÜU weós,fa ,ka th
mÝcdikfha wx u; ;jrd" b;=re f,a ish,a,
mÝcdikfha mduq, <ó j;a l< hÜ;= hs'
13w;=KÏ jid weØ f;, o wlaudj msg weØ
f;,a ms~ o jl=.vq fol yd tys weØ f;, o
f.k mÝcdikh u; ms<siaish hÜ;= h'
14
tfy;a" .j kd•ndf.a uia o Wf.a yu yd
f.du o l|jqúka msg; .skafkka ms<siaish
hÜ;= h' th mdm kik mÝcdjÙ'
15 öökÜU tl neg½fjl= f.kd miÜ
wdfrdka iy Tyqf.a mÜ;%hka Wf.a ysi u;
Tjqkaf.a w;a ;e“h hÜ;= h' 16miÜj W! urd"
Wf.a f,a f.k mÝcdikfha iEu me;a;g u
bish hÜ;= h' 17bkamiÜ W! len,s fldg" Wf.a
w;=KÏ iy ll=,a fi`°" tajd Wf.a uia len,s
o ysi o iuó ;e“h hÜ;= h' 18fufia l< miÜ
neg½jd uq½uÚka u mÝcdikh u; ms<siaish
hÜ;= f›' th ug mÜo lrk ojk hd. mÝcdjÙ'
.skafkka ±jQ" th i–¹Kka jykafia jk ud
fj; kósk iÜ–ysú mÝcdjÙ'
19 öökÜU wÚla neg½jd o f.kd miÜ
wdfrdka iy Tyqf.a mÜ;%hka Wf.a ysi u;
Tjqkaf.a w;a ;e“h hÜ;= h' 20bkamiÜ W! urd
Wf.a f,a f.k wdfrdkaf.a ol=KÏ lka
fm;af;ys o Tyqf.a mÜ;%hkaf.a ol=KÏ lka
fmØj, o Tjqkaf.a ol=K;aj, udmg
weós,sj, o ol=KÏ mdoj, udmg weós,sj, o
;jrd" bØú f,a mÝcdikfha yeu me;a;g u
bish hÜ;= h' 21miÜj mÝcdikh u; weØ
29'18 tmS 5'2á ms,m
s a 4'18
95
f,hska ‡lla o wdf,am ff;,fhka ‡lla o
f.k wdfrdka u; o Tyqf.a jia;% u; o
Tyqf.a mÜ;%hka u; o Tyqf.a mÜ;%hkaf.a jia;%
u; o bish hÜ;= h' fuf,i Tyq o Tyqf.a
jia;% o Tyqf.a mÜ;%hka yd Tjqkaf.a jia;% o
Tyq iuó lem jkÜ we;'
22 öö;jo" neg½jdf.a f;,a o tk•"
f;,a iys; j,a.h o w;=KÏ jid weØ f;, o
wlaudj msg weØ isœh o jl=.vq fol o
tajdfha f;, o ol=KÏ .d;h o .; hÜ;= h'
ukao" ta neg½jd lem lrk ,oafoÙ' 23;jo"
i–¹Kka jykafia bæúfhys kÜuqyqka frd‡
weØ mefika frd‡hla o f;,ska neæ
frd‡hla o ;=kS frd‡ fm;a;la o f.k" 24f•
wdydr ish,a, wdfrdka yd Tyqf.a mÜ;=kaf.a
w;aj, ;nd" i–¹Kka jykafia jk ud
bæúfhys ms<s.eka•f• ms<sfj; lrjd" tajd
mÜo Ùøug ie,eiaœh hq;= h' 25bkamiÜ kÜU
Tjqkaf.a w;aj,ska tajd f.k mÝcdikfha
ojk hd. mÝcdjla u; i–¹Kka jykafia
jk ug iÜjÄØ mÝcdjla fuka th ms<siaish
hÜ;= h' th i–¹Kka jykafia jk ud fj;
kósk .skafkka ±jQ mÝcdjÙ' 26kÜU o
wdfrdkag mÝcljrh ¡u i|yd .;a
neg½jdf.a <me;a; f.k i–¹Kka
jykafia jk ud bæúfhys ms<s.eka•f•
ms<sfj; lr–ka th mÜo l< hÜ;= f›' th
Tng ys– fldgi jkafka h' 27wdfrdkag iy
Tyqf.a mÜ;=kag mÝcljrh ¡u i|yd .;a
neg½jdf.a <me;a; o mÜok ,o Wf.a .d;h o
f.k" ms<s.eka•f• ms<sfj; bÛ lr–ka kÜU
tajd lem l< hÜ;= h' 28ioyg u j,x.=
Úfh`.hla f,i" bYardfh,a ckhdf.ka .;
hÜ;=" wdfrdkag iy Tyqf.a mÜ;=kag ys–
fldgi th jkÜ we;' th fjka lrk ,o
fldgiÙ( bYardfh,a ckhd ;ukaf.a
iyNd.s •f• mÝcdj, ¡ fjka l< fldgiÙ'
th Tjqka i–¹Kka jykafia jk ug mÜo
lrk œfYaI mÝcdj jkÜ we;'
29 ööwdfrdkaf.a Y=oaO jia;%" Tyqf.ka
miÜ Tyqf.a mÜ;%hkag ys– jkÜ we;' Tjqka
tajd me<| wdf,amkh yd mÝcljrh ,e“h
hÜ;= hs' 30wdfrdkaf.a mÜ;%hka w;úka" Tyqf.a
mÝcl moœhg m;a jk ;eke;a;d
Y=oaOia:dkfha fiajd Ùøu i|yd i•uqL
uKavmhg we;=½ jk œg i;a ojila f•
jia;% me<¢h hq;= h'÷÷
 Úlauhdu 29-30
Y=oaO fN`ckh
31 öömÝcljrh ¡u i|yd mÜo l< neg½jd
f.k" mœ;% ia:dkhl Wf.a udxih msish
hÜ;= h' 32i•uqL uKavmfha f°rÛj <ó
wdfrdka iy Tyqf.a mÜ;%hka o neg½jdf.a
uia iy mefia weØ frd‡ je<¢h hÜ;= h'
33
Tjqka mÝcljrh ,e”f• ¡ yd Tjqka lem
Ùøf• ¡" Tjqkaf.a mdmj,g ludj
,nd.ekSu i|yd .;a foaj,a o Tjqka je<¢h
hÜ;= h' tfy;a" tajd Y=oaO neœka" Tjqka yer
fjk Ùisfjl= tajd fkdje<¢h hÜ;= h'
34
mÝcljrh ¡f• ¡ .;a uiaj,ska yd
frd‡j,ska Ùisjla Woh olajd bØú
jqjfyd;a" th .skafkka ms<siaish hÜ;= f›'
tajd Y=oaO neœka fkdje<¢h hÜ;= f›'
35 ööud kÜUg wK l< ish,a, wdfrdkag
iy Tyqf.a mÜ;%hkag bÛ l< hÜ;= h' ojia
y;la ;=< kÜU Tjqkag mÝcljrh ¡f•
ms<sfj; bÛ l< hÜ;= hs' 36kÜU ækm;d u mdm
i|yd tajdg iudj ,nd.ekSu ms×i .j
kd•fnl= ne.ska mÝcd l< hÜ;= h' m› ludj
i|yd hd.hla TmamÜ Ùøfuka kÜU
mÝcdikfha mdm ³re lrkafkys h' bkamiÜ
th œY=oaO Ùøu i|yd wdf,am l< hÜ;= h'
37
ojia y;la u kÜU mÝcdikfha m› ³r,Sf•
j;ams<sfj;a fldg th œY=oaO l< hÜ;= hs'
tœg th wØY=oaO mÝcdikh jkÜ we;' th
iamÈY lrk iEu flfkl= u Y=oO a jkÜ we;'÷÷
ffoÚl hd.
^.Kka( 28(1-8&
38 öömÝcdikh u; kÜU ækm;d u"
fkdlvjd mÝcd l< hÜ;= m~qre k•"
wjqreoaola jhieØ neg½ megjqka fofofkÙ'
39 Wohg tfll= o wÚld ijig o mÝcd l<
hÜ;= h' 40tl neg½ megfjl= iuó msúis³
f;,a ,SgÈ tlla iuó wekÝ isyska ms‡
Ùf,`.%E• tlla o mdkSh mÝcdjla i|yd
–æri ,SgÈ tlla o TmamÜ l< hq;= h' 41;jo"
i–¹Kka jykafia jk ud fj; kósk"
.skafkka ±jQ iÜ–ysú mÝcdjla jkÜ ms×i"
wÚla neg½jd o ijia ld,fha ¡" Woh TmamÜ
l< múæ OdkH mÝcdjla yd mdkSh mÝcdjla
iuó TmamÜ l< hÜ;= h' 42fuh i–¹Kka
jykafia jk ud bæúfhys i•uqL uKavmfha
f°rÛj wi," kÜf˜ iEu fm<m;la uóska u
fkdlvjd TmamÜ l< hÜ;= ojk hd. mÝcdjla
œh hÜ;= h' tys ¡ uu kÜU,d yuq fj–á kÜU,d
43
iuó l;d lr–' tys ¡ uu bYardfh,a
ckhd yuq fj–' tu ia:dkh o udf.a fldg" fufia j°< fial( 12öökÜU ck f,aLkhla
96
44
uysufhka œY=oaO lrkÜ ,ef’' uu i•uqL
uKavmh yd mÝcdikh œY=oaO lr–'
wdfrdka iy Tyqf.a mÜ;=ka ug mÝcl
moœfhys fiajh lrkÜ ms×i œY=oaO lr–'
45
uu bYardfh,a ckhd w;r jdih lr–ka
Tjqkaf.a foœhka jykafia fj–' 46T›yq o
;uka w;r jdih lrk ms×i –ir
foaYfhka msg;g f.kd Tjqkaf.a foœ
i–¹Kka jykafia ud nj ±k.kafk` h' uu
Tjqkaf.a foœ i–¹Kka jykafia fj–'÷÷
³• mqok mQcdikh
^Úlau( 37(25-28&
30 öökÜU iÜj| ³• TmamÜ Ùøug Is‡•
,Sfhka mÝcdikhla ;kkak' 2tys æ.
fika‡—gÈ y;<siamyla o m<, fika‡—gÈ
y;<siamyla o Wi fika‡—gÈ wkÝjla o
weØ j" y;/ia j th iEæh hÜ;= hs' tys wx
th iuó tallhla œh hÜ;= h' 3tys uq³k o
y;r me;a; o wx o rÚka wdf,am l< hÜ;=
w;r th jf†g rka ,Sia;rhla o iEæh hÜ;=
h' 4tys ,Si;a rh hg" fome;af;a fldka folg
Ù†Û j rka j<® folla o iœ l< hÜ;= h'
mÝcdikh WiÜ,df.k hEu ms×i .kak
fmd®j, tajd oukÜ we;' 5ta fmd® o Is‡•
,Sfhka id° rÚka wdf,am l< hÜ;= h' 6.sœiÜ•
lr~qj jid Øfnk lreKdikhg
biairyska" tk•" .sœiÜ• lr~qj bæúhg
weØ Ørh biairyska" th ;e“h hÜ;= h' ud
kÜU yuq jkafka tu ia:dkfha h' 7ækm;d
Woh wdfrdka myka ms<sfh< fldg" Tyq tys
iÜj| ¿jH ±œh hÜ;= h' 8iji Tyq myka
o,ajk œg o iÜj| ¿jH ±œh hÜ;= h' kÜf˜
iEu fm<m;la uóska u th fkdlvjd bÛ
l< hÜ;= iÜj| ³• mÝcdjla œh hÜ;= h' 9;jo"
th u; ;yk• jQ iÜj| ¿jHhka fy` ojk
hd. mÝcdjla j;a" OdkH mÝcdjla fyda mdkSh
mÝcdjla j;a TmamÜ fkdl< hÜ;= h'
10wjqreoaolg jrla wdfrdka tys wx msg m›
ludj ,nd.ekSf• ms<sfj; bÛ l< hÜ;= h'
wjqreoaolg jrla mdm ludj ,nk mÝcdf›
f,a f.k" mÝcdikh u; m› ludj ,e”f•
ms<sfj; bÛ l< hÜ;= h' th kÜf˜ iEu
fm<m;la uóska u bgq l< hÜ;= h' th
i–¹Kka jykafia jk ug lem jQ wØY=oaO
mÝcdikhÙ'÷÷
foaj ud,s.dj i|yd noao
11 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
 Úlauhdu 30-31
i|yd bYardfh,a ckhd ix.Kkh lrk
œg" ix.Kkh lrk wjia:df› ¡ Tjqka
w;r jxi.;hla fkdme–fKk ms×i iEu
flfkl= u ;u ;ud fjkÜfjka ug –¡f•
uqo,la f.œh hÜ;= h' 13ix.Kkhg we;=½
fjk iEu flfkla u Y=oaOia:dkfha –,
wkÜj Úhu –, æh hÜ;= h' i–¹Kka jykafia
jk ug mÜok m~qr th œh hÜ;= h'
14
ix.Kkhg we;=<;a jk iEu flfkla u
tk• wjqre³ œiaila yd Bg jeŠ jhieØ
wh" ug m~qrla æh hÜ;= f›' 15kÜU Tjqka
fjkÜjg –¡u ,nd.ekSf• uqo,la jYfhka
;u m~qr i–¹Kka jykafia jk ug mÜok
l, Okj;d Úhu –,g jeŠfhka fy`
³mam;d Bg wvqfjka fy` fkdæh hÜ;= h'
16kÜU o bYardfh,a ckhd Wfoid –¡u
,nd.ekSf• uqo,a /f.k" i•uqL uKavmfha
fiajdjka i|yd th jeh l< hÜ;= h' th
i–¹Kka jykafia jk ud bæúfhys
bYardfh,a ckhd isy•
s ula o kÜU,d fjkÜjg
m› ludf› uqo,la o jkÜ we;'÷÷
f,`lv Ndck
17 i–¹Kka jykafia kej;;a fu`fiiag
l;d fldg fufia j°< fial( 18öömœ;% •u
ms×i kÜU f,`lvfhka Ndckhla o"
f,`lvfhka tys wŠh o idokak' th i•uqL
uKavmh iy mÝcdikh w;r ;nd Bg j;=r
±–h hÜ;= hs' 19wdfrdka iy Tyqf.a mÜ;k = a
;ukaf.a w;a md thska fiaæh hÜ;= h' 20Tjqka
i•uqL uKavmhg we;=½ jk œg fy`
.skfa kka ±jQ ojk m~qr i–¹Kka jykafiag
TmamÜ lr–ka" fiajd Ùøu i|yd mÝcdikh
<óg Ù†Û jk œg fy` T›yq j;=úka ;uka
fi`°.kafk` k• urKhg m;a fkd jkafk`
h' 21fuf,i Tjqka fkduefrk ms×i ;ukaf.a
w;a md fi`°.; hÜ;= h' fuh Tyq flfrys o"
Tyqf.a fm<mØka mejf;k ish,a,ka flfrys
o ioyg u j,x.= Úfh`.hÙ'÷÷
wdf,am f;,a yd iÜj| ¿jH
22 i–¹Kka jykafia h<s fu`fiia wu;d
fufia j°< fial( 23ööÙf,`.%E• yhl æhdre
.kaO ri o bka nd.hla jk Ùf,`.%E• ;=kl
iÜj| l=reº o Ùf,`.%E• ;=kl iÜj| Wla.ia o
24Y=oO
a ia:dkfha –, wkÜj Ùf,`.%E• yhl uu cÏ°f.a f.`;%fha yqÈf.a mÜ;%hd jk Wøf.a
;,sia m;=re o hk w.kd iÜj| ¿jH o T,Sj mÜ;a fnYf,,a f;`rd .Ø–' 3;jo" uu Tyq
30'13 kslau 38'25-26á uf; 17'24 30'18 kslau 38'8 30'22-38 kslau 37'29
97
25
f;,a ,SgÈ y;rla o Tn .; hÜ;= h' bkamiÜ
iÜj| ¿jH ixfh`.lrefjl= lrkakdla fuka"
tajdhska wdf,amkh i|yd Y=oO a ff;,hla jk
f;,a ixfh`.hla iEæh hÜ;= h' th wdf,am
lrkÜ ms×i Y=oO a ff;,hla jkÜ we;' 26thska
i•uqL uKavmh yd .sœiÜ• lr~qj o 27f•ih
yd tys WmlrK o myka rel yd tys
WmlrK o iÜj| ³• mÝcdikh o 28ojk hd.
ms¡f• mÝcdikh yd tys WmlrK o j;=r
Ndckh yd tys wŠh o wdf,am l< hÜ;= h'
29
fufia tajd Y=oO a jk ms×i lem l< hÜ;= h'
tajd iamÈY jk iEu fohla o Y=oO a jkÜ we;'
30
bkamiÜ kÜU wdfrdka iy Tyqf.a mÜ;k = a
wdf,am fldg Tjqka ug mÝcl moœfha fiajd
lrk ms×i Tjqkg a mÝcljrh m%°kh l< hÜ;=
h' 31bkamiÜ kÜU bYardfh,a ckhd wu;d" öTf’
fm<m;a f• wdf,am ff;,h Y=oO a fohla
ye‡hg ie,Ùh hÜ;= h' 32ukÜIH Yørh msg
th j;a fkdl< hÜ;= h' tlS ixfh`.h fuka
wka Ùisjla o fkdiEæh hÜ;= h' th Y=oO a h'
th Tng Y=oO a fohla œh hÜ;= h' 33hfula Bg
iudk wka ixfh`.hla idokafka o hfula
bka u|la mÝclfhl= fkdjkakl= u; oukafka
o Tyq ;u fikóf.ka fkrmd±–h hÜ;= h÷
Ùhd wK lrkak'÷÷
34 kej;;a i–¹Kka jykafia fu`fiiag
l;d fldg fufia j°< fial( öökÜU iÜj| ¿jH
jk kd;dma iy fIfnf,la o fn,afnkd iy
msúis³ ;=jr,d o iu nrg f.k" 35iÜj| ¿jH
ixfh`.lrefjl= lrkakdla fuka" tajd
®fKka mo• fldg Y=oO a iÜ.kaOhla iEæh hÜ;=
h' 36;jo" kÜU thska fldgila iÜKÏ fldg"
bkÜ;"a fldgila ud kÜU yuq jk i•uqL
uKavmfha .sœiÜ• lr~qj bæúmsg bish hÜ;= h'
kÜU fuh wØY=oO a fohla f,i ie,Ùh hÜ;= h'
37kÜf˜ m%fh`ckh i|yd f• iÜ.kaO
ixfh`.hg iudk wfklla fkdiEæh hÜ;= h'
th i–¹Kka jykafia jk ug lem jQ fohla
ye‡hg kÜU ie,Ùh hÜ;= h' 38hfula Bg
iudk iÜjÄØ wfklla idokafka o Tyq ish
fikóf.ka fkrmd±–h hÜ;= h'÷÷
Y=oaOia:dkh bæ Ùøug Ys,amSka
^Úlau( 35(30-36(1&
31
i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg fufia j°< fial( 2öön,kak"
 Úlauhdu 31-32
foajd;audkÜNdjfhka o kkajeoEre• ÚÈudK
Ys,amh ms<sn| olaI;dfjka o yeÙhdfjka o
wjfn`Ofhka o mÝÈK flf<–' 4ud tfia
flf<a Tyqg l,d;aul ie,iܕ ms<sfh<
Ùøug;a" rka ú¡ yd f,`lvfhka jev
Ùøug;a 5ue×la .,a lemSug;a" tajd
t’n•ug;a" ,Sfhka legh• jev Ùøug;a"
kkajeoEre• ÚÈudK Ys,am Ùøug;a yeÙ
jkÜ ms×i h' 6;jo" uu Tyqf.a iydhg
°kaf.a f.`;%fha wNsidulaf.a mÜ;"a Tfyd,shd’
m;a flf<–' wer;a ud kÜUg wK l< ish,a,
Tjqka idok f,i olaI ish,a,kag œYsIag
yeÙhdj ³kafk–' 7kÜUg iE¡ug wK l<
tajd k• i•uqL uKavmh" .sœiÜ• lr~qj"
th u; weØ lreKdikh" uKavmfha ish®
nvq ndysrdæh" 8f•ih iy tys nvq
ndysrdæh" >k rka myka rel yd tys ish®
WmlrK" ³• mÝcdikh" 9ojk hd.
mÝcdikh yd tys ish® nvq ndysrdæh" j;=r
Ndckh iy tys wŠh" 10œ„;% jia;% jk
mÝcl Ú,fha fiajd Ùøu i|yd mÝcl
wdfrdkaf.a Y=oaO jia;% iy Tyqf.a
mÜ;%hkaf.a jia;%" 11wdf,am ff;,h iy
Y=oaOia:dkh i|yd iÜj| ³• f›' ud kÜUg
wK l< ish,a, wkÜj tajd bÛ l< hÜ;= h'÷÷
in;a ækh
12 kej;;a i–¹Kka jykafia fu`fiia
wu;–ka" 13öökÜU bYardfh,a ckhdg fufia
Ùhkake÷÷hs j°< fial( ööudf.a in;a ojia
kÜU,d fyd¢ka ms<smeæh hÜ;= hs' ukao" tajd
jkdys kÜU,d Y=oaOjka; lrjk" i–¹Kka
jykafia ud nj kÜU,d ±k.kÜ ms×i
kÜU,d;a" ud;a w;r" kÜU,df.a fm<m;a ;=<
msyÛs jk ,o ,l=KÙ' 14tneœka kÜU,d in;a
ækh ms<smeæh hÜ;= h' th kÜU,dg Y=oaO
ækhla œh hÜ;= h' th flf,ik iEu
flfkla urKhg m;a lrkÜ ,e“h hÜ;= f›'
;jo" tu ojfia jev lrk iEu flfkla u"
ish fikó w;úka fkrmdoukÜ ,e“h hÜ;= h'
15
ojia yhla ;=< jev l< yel" tfy;a y;a
jk æk" i–¹Kka jykafia jk ug fjka
l< Újdvqf› in;a ækh hs' in;a æk jev
lrk iEu flfkla u urKhg m;a lrkÜ
,e“h hÜ;= f›' 16tneœka bYardfh,a ckhd
;ukaf.a fm<m;a ;=< i°;k .sœiÜula
ye‡hg" in; mj;aj–ka th ms<smeæh
31'15 kslu
a 20'8-11á 23'12á 34'21á 35'2á f,• 23'3á oaœ kS 5'12-14 31'17 kslu
32'4 1 rdcd 12'28á l%h
s d 7'41 32'6 1 fldú 10'7
98
17
hÜ;= h' th ud;a" bYardfh,a ckhd;a w;r
i° mjØk ,l=KÙ' ukao" i–¹Kka
jykafia jk uu æk yhla ;=< wyi yd
fmdf<dj o id°" y;a jk æk jev kj;d"
Újdvq .;af;–÷ Ùhd Ùhkak'÷÷
18 Wka jykafia iSkhs lkao u;
fu`fiia iuó l;d fldg Úu l< miÜ" foaj
weós,af,ka ,shk ,o .,a mÜjre jk .sœiÜ•
mÜjre fol Tyqg ³ka fial'
rka jyq rEmh
^oaœ( kS( i( 9(6-29&
32 fu`fiia lkafoka nei taug m%udo
jk nj fikó ³Û œg" T›yq wdfrdka
jg lr" /ia • Tyqg l;d fldg" öötkak"
wmg fmrÛj hk ms×i foœfhl= id°
fokak' –ir foaYfhka wm msg;g f.kd f•
fu`fiia Ùhk –Úidg l=ula jQfha o Ùhd
wms fkdoÚuq÷÷hs lS y' 2wdfrdka Tjqkag
ms<s;=re fo–ka" ööTf’ NdÈhdjkaf.a o
ore±úhkaf.a o rka l=Kav,dNrK .,jd ud
fj; f.fkkake÷÷hs lS h' 3fikó ish,af,`
;u ;ukaf.a lkaj, ØnQ rka l=Kv a ,dNrK
.,jd wdfrdka fj; f.kdy' 4Tyq Tjqkaf.a
wØka tajd f.k" WKÏ fldg" wƒpqjl j;a
lr" jiafil=f.a rEmhla jd;a;= flf<a h' f•
³Û fikó" ööbYardfh,a f• wm –irfhka
f.kdjd jQ wmf.a foœhka jykafia h÷÷hs
lSfj` h' 5wdfrdka th bæúfha mÝcdikhla
bæ fldg" ööfyg" i–¹Kka jykafiaf.a
f.!rjhg mj;ajk ux.,HhÙ÷÷ Ùhd m%ios O a
flf<a h' 6fikó o miÜ æk w®hu keósg"
ojk hd. mÝcd mÜ°" iyNd.slf• mÝcd
f.kdy' miÜj T›yq lkak fndkak jdŠ •
œfk`ohg ,l,EiaØ jQ y'
fu`fiiag Wmfoia ¡u
7 i–¹Kka jykafia fudafiiag l;d
fldg" ööhkak" yÚl lkafoka niskak' kÜU
–ir foaYfhka msg;g f.kd kÜf˜ fikó
;uka u ´IH lrf.k is‡Ø' 8ud Tjqkag
wK l< udÈ.fhka T›yq blauÚka neyer
.shy' T›yq jd;a;= l< jiafil= id°f.k
Bg kuialdr lr–ka o mÜo mÝcd lr–ka o"
öbYardfh,ajreÚ" –ir foaYfhka Tn msg;g
f.kd Tf’ foœfh` fukak÷ Ùh Ùhd
a 20'11 32'1 l%h
s d 7'40
 Úlauhdu 32
9
is‡Ø÷÷hs j°< fial' ;j³rg;a Wka jykafia
fudafiia wu;–ka" ööf• fikó uqrKavq
fikóla nj ug fmfka' 10±ka bØka" udf.a
fl`md.aÚh Tjqkag œreoaO j f›.j;a j
weœf,hs' uu Tjqka jkid,kafk–' tfy;a"
uu kÜfUka uy;a cdØhla idokafk–÷÷hs j°<
fial'
11 tfy;a" fu`fiia ;u foœ i–¹Kka
jykafiag lkak,› lr–ka" ööiajd—Ú" Tn
uy;a n,h md–ka o Tf’ ndyq n,fhka o
–ir foaYfhka msg;g f.kd Tf’ fikóg
œreoaO j Tf’ Woyi f›.j;a f,i
wjq<kafka uka o@ 12öfoœhka jykafia Tjqka
msg;g f.kdf› ³Iag woyiÙka" lºlrfha
Tjqka urdoud" –ys ms‡ka Tjqka ;=rka Ùøug
h÷hs lSug –ir jdiSkag Tn bv ;nkafka
uka o@ Tn f• weœf,k fl`md.aÚh
Újdf.k Tf’ fikóg œreoaO j lrkak
hk f• kmÜr .ek is; fjkia lr.kÜ
uekj' 13Tf’ fiajlhka jQ wdn%y•" Bidla
iy bYardfh,a isys l< uekj' Tn Tf’
kdufhka u æjqr–ka" öwyfia ;re fuka kÜf˜
fm<m; uu jÈOkh lrkafk–' kÜUg
fmdfrdka³ jQ f• foaYh uu uq½uÚka u
kÜUg fokafk–' ;jo T›yq th ioyg u
Wreu lr.kafk` h÷hs Ùhd Tn fkdj°<
fiala ±÷÷hs œpdf<a h' 14tœg i–¹Kka
jykafia ;u is; fjkia fldg ish fikóg
lrkak woyia l< kmÜr w;a y< fial'
kSØh flÞ .,a mÜjre le‹u
15 fu`fiia yeø lkafoka nei tk œg
idlaIs .,a mÜjre fol ;u wf;a œh' .,a
mÜjre fofla" tl me;a;l fuka u wÚla
me;af;a o ,shd Ø“×' 16ta .,a mÜjre foœhka
jykafiaf.a ÚÈudKhla œh' tajdfha flÞ
,shœ,a, o foœhka jykafiaf.a u ,shœ,a, œh'
17 fikóf.a f>`Idj fc`IÜjdg weiÜKÏ
œg" Tyq fu`fiia wu;d" ööl|jqfÈ hÜoaO
f>`IdjÙ÷÷hs lSf› h' 18tfy;a fu`fiia
ms<s;=re fo–ka fufia lSf› h(
ööug wefik ta y~"
ch f.dila fkd u f݇
mer³• y~la o fkd u f›"
th .S .ehÜula muKla f›'÷÷
19 Tyq o fufia Ùh–ka l|jqrg <ód jQ
œg jiaid o fikóf.a keÛ• o æˆ h'
32'11-14 .Kka 14'13-19 32'13 W;a 17'8á 22'16-17
99
Tyqf.a fl`md.aÚh o tœg f›.j;a j weœ<S
.sfhka Tyq ;u w; jQ .,a mÜjre •is fldg"
tajd lkao mduq, “| ±— h' 20miÜj Tyq Tjqka
iE³ jiaid f.k" .skafkka mܽiaid" l=vq
l=vq fldg" th c,h u; bi" ta c,h
bYardfh,a ckhdg fndkakg ie,eiaœh'
21fu`fiia o wdfrdka wu;–ka" ööf• fikó
,jd f• id uy;a mdmhla lr•ug Tjqka
Tng l=ula flf<a ±÷÷hs œpdf<a h' 22wdfrdka
ms<s;=re fo–ka" ööudf.a iajd—kaf.a Woyi
f›.j;a j fkdweœf<a jd· f• fikó kmÜrg
fl;r• nr • is‡kafk` ± hs Tn okafkys h'
23
T›yq ug l;d fldg" öwmg fmrÛj hEug
foœfhl= wmg id° fokak' –ir foaYfhka
wm msg;g f.kd ta fu`fiia k• –Úidg
l=ula jQfha ± hs wms fkdoÚuq÷hs lS y' 24uu
Tjqkag ms<s;=re fo–ka" örka nvq hula
we;af;a ±÷hs weiÝ œg T›yq o tajd .,jd ug
³kay' uu tajd .skk a g •is flf<–' tœg f•
jiaid Úlau wdfha h÷÷hs lS h'
25 ;jo" fikó œhre jeˆ oó,k nj
fu`fiia æˆ h' ukao" fikó i;=rka yuqf›
wjÇjg m;a jk ms×i wdfrdka Tjqkg a rEm
jkaokd Ùøug bv yer Ø“×' 26tœg
fu`fiia l|jqfÈ f°rÛj <ó isgf.k"
ööi–¹Kka jykafiaf.a me;a; .kafk` ud
fj;g me–fK;a jd·÷÷hs y~.Ef› h'
f,•f.a ish® mÜ;%fh` Tyq fj;g /ia jQ y'
27
fu`fiia Tjqka wu;–ka" ööbYardfh,a-
jrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia l;d
fldg" öiEu flfkl= u ;u lvqj f.k
f°rÛfjka f°rÛjg l|jqr yryd h–ka" ;u
fidfydhÜrka o –;=rka o wi,ajeishka o
urdoukak÷ Ùhd j°rk fiale÷÷hs mejiS h'
28
f,•f.a mÜ;%fh` fu`fiia ³ka wK múæ th
bÛ flf<ka" tæk fikó w;úka ;=ka°yla
muK jekiÜKd y' 29fu`fiia o l;d fldg"
ööTfnka tÙfkld ;u ;udf.a mÜ;h % d o ;u
;udf.a ify`orhd o urdou–ka mÝcljreka
fuka i–¹Kka jykafiag wo Tn u lem
lr.;a;yq h' tneœka wo æk i–¹Kka
jykafia Tng wdYSÈjdohla °kh l<
fiale÷÷hs lS h'
30 miÜ æk fu`fiia fikó wu;–ka"
ööTn oreKÏ mdm wmrdOhla l<yq h' ±ka uu
i–¹Kka jykafia fj; lkaog k.s–'
we;e• œg Tng m› ludj ,nd fokak ug
yeÙ jkafka h÷÷hs lS h' 31Tyq o i–¹Kka
 Úlauhdu 32-33
jykafia fj; wdmiÜ f.dia" ööwfy`a" f•
fikó oreKÏ wmrdOhla lf<` h' T›yq
Tjqkag u rÚka foœfhl= ido.;ay' 32±ka
bØka Tjqkaf.a mdmhg ludj ³k uekjá
tfia fkdfok fiala k•" lreKdlr Tn
jykafia fmdf;ka udf.a kduh uldoukÜ
uekj÷÷hs b,a,S h' 33i–¹Kka jykafia o
fu`fiia wu;–ka" ööug œreoaO j hfula m›
flf<a o Tyqf.a ku udf.a fmdØka uu
uldou–' 34tneœka ±ka hkak" ud kÜUg lS
ia:dkhg fikó f.k hkak' n,kak"
udf.a ´;hd o kÜUg fmrÛj hkÜ we;'
tfy;a" uu" o~qj• fok ojfia ¡" Tjqkaf.a
mdmhg o~qj• fo–÷÷hs j°< fial'
35 jiaid iE¡ug fikó wdfrdkag n,
l< neœka i–¹Kka jykafia Tjqka fj;
jix.;hla tjQ fial'
Úlau hdug wK ¡u
100
k• flf<a h' i–¹Kka jykafiaf.a Wmfoia
,nd.ekSug «kE jQ iEu flfkl= u
l|jqúka msg; jQ i•uqL uKavmhg hd hÜ;=
œh' 8;jo" fu`fiia i•uqL uKavmhg
we;=½ jk ms×i msg;g .sh l," ish,af,`
u keósg ;u ;ukaf.a l+vdr• f°rÛ <ó
isgf.k Tyq i•uqL uKavmhg we;=½ jk
f;la Tyq foi n,d is‡hy' 9fu`fiia
i•uqL uKavmhg we;=½ jQ œg u j,d geU
nei" tys f°rÛj <ó isg.Ø' i–¹Kka
jykafia fu`fiia iuó l;d l< fial'
10
ish® fikó i•uqL uKavmfha f°r <ó jQ
j,d geU ³Û œg T›yq keósg ;u ;ukaf.a
l+vdr• f°rÛ wi, isgf.k kuialdr
l<y' 11hful= ;u –;=rd yd iuó l;d
lrkÜ fuka i–¹Kka jykafia fu`fiia
iuó uqyqKg uqyqK ,d l;d l< fial'
bkamiÜ Tyq l|jqrg tkakg wdmiÜ yereK
kuq;a Tyqf.a ;reK fiajl kQkaf.a
mÜ;a" fc`IÜjd i•uqL uKavmfhka Úlau

33 i–¹Kka jykafia fu`fiiag fkd.sfha h'

l;d fldg" öökÜU;a " kÜU –ir
foaYfhka msg;g f.kd fikó;a fuu fu`fiiaf.a wdhdpkh
ia:dkfhka Úlau" öuu kÜU,df.a fm<m;g 12 fu`fiia i–¹Kka jykafia wu;d"
fo–÷hs Ùhd wdn%y•g" Bidlag yd cdfld’g ööne®j uekj" öf• fikó f.k hkake÷hs Tn
æjqrd fmdfrdka³ jQ foaYhg hkak' 2Tng ug Ùhk kuq;a ud iuó hjkafka ljfrla
fmrÛj uu ´;fhl= hj–' ;jo" uu o Ùhd Tn ug fkd±kajQ fial' ;jo" öuu
ldkdÚjreka" wfu`újreka" ys;a;Sjreka" kÜU fyd¢ka yºk–' ud bæúfhys 13
kÜU o
fmúiaijs reka" ys•jreka iy fcnqisjreka wkÜ . y
% h ,enq
f jys h÷hs Ùhd we;' ±ka bØka
mkakdou–' 3Ùfrka iy — me×fhka lreKdlr" Tn bæúfhys uu wkÜ.%yh
bØfrk foaYhg hkak' tfy;a" kÜU iuó ,enqfj• k•" ud Tn fyd¢ka ±kye¢kf.k"
uu fkdh–' ukao" kÜU,d Wvó= uqrKavq Tf’ wkÜ.%yh fkdlvjd ,nk múæ Tf’
fikóla neœka ud w;ruó ¡ kÜU,d ie,iÜ• ±ka ug fmkajqj uekj' f• cdØh o
jkid,kakg ms<j Tf’ u fikó nj isys l< uekj÷÷hs lS h'
s ke÷÷hs j°< fial' 4fikó 14
o f• wiÜn wdrx„h weiÝ œg je,fmkakg jQ Wka jykafia l;d fldg" ööuu kÜU iuó
y' Ùisfjla ;u lklr me<| fkd.;ay' f.dia" kÜUg fhfyka œiSug bv fokafk–÷÷hs
j°< fial' 15tœg Tyq Wka jykafia wu;–ka"
5 Wka jykafia fu`fiia wu;d" öökÜU,d ööTn wm iuó fkdtk fiala k•" fu;eÚka
Wvó= uqrKavq fikóÙ' uu fudfyd;lg Úlau hdug wmg bv fkdyeúh uekj'
j;a kÜU,d w;rg me–×fhd;a kÜU,d 16Tf’ fikó;a" uu;a Tn bæúfhys
jkid,–' tneœka ±ka kÜU,df.a lklr wkÜ.y % h ,enQ nj wms flfia ±k.Úuq o@ th
wdNrK .,jd oukak' tœg kÜU,dg l=ula wm ±k.kafka Tn wm iuó hEfuka fkd f›
l< hÜ;= o Ùhd uu okafk–÷hs bYardfh,a o@ tœg Tf’ fikó;a" uu;a –ys msg is‡k
ckhdg Ùhkake÷÷hs j°rd Ø“×' 6bYardfh,a ish® fikóg jvd jrm%ido ,;a wh
ckhd o fydfr’ lkafoa isg bæúhg ;u jkafkuq÷÷hs lSf› h' 17Wka jykafia o
lklr wdNrK .,jdf.k .shy' fu`fiiag ms<s;=re fo–ka" öökÜU b,a,k f•
7 fu`fiia uKavmh /f.k l|jqfrka foa o uu bÛ lr–' ukao" ud bæúfhys kÜU
msg;" Bg wEØka th msysÛ•ug mÜre³ j wkÜ.%yh ,enqfjys h' uu kÜU fyd¢ka
is‡fha h' Tyq thg i•uqL uKavmh Ùhd yºk–÷÷hs j°< fial'
32'32 .S;d 69'29á t<so 3'5 33'1 W;a 12'7á 26'3á 28'13
 Úlauhdu 33-34
fu`fiia lkao u; isˆu
18 fu`fiia i–¹Kka jykafiag l;d
fldg" ööTf’ uysud,xldrh lreKdlr ug
fmkakÜj uekj÷÷hs b,a,S h' 19Wka jykafia
tœg ms<s;=re fo–ka" ööuu udf.a
fY`Nkd,xldrh kÜUg fmrÛj hkakg
i,iaj–' uu kÜU bæúfhys öi–¹Kka
jykafia÷ jk udf.a kduh m%ldY
lrkafk–' lreKdj mEug ud leueØ
;eke;a;dg uu lreKdj md–" ohdj mEug
leueØ ;eke;a;dg uu ohdj md–÷÷hs
j°< fial' 20kej;;a Wka jykafia l;d
fldg" ööudf.a uqyK
q oÙkak kÜUg kÜm½ Ü jk"
ukÜIHhl=g ud ±l ãj;aœh fkdyeÙ h÷÷hs
j°< fial' 21Wka jykafia ;j³rg;a l;d
lr–ka" ööud i—mfhys mÈj;hla we;' kÜUg
th u; isg.; yeÙ h' 22udf.a uysud-
,xldrh kÜU miÜ lr hk œg uu kÜU lº
œjrhl msysÛjd" kÜU miÜ lr hk f;la" uu
kÜU wØka jid,kafk–' 23ud w; bj;g .;a
œg" kÜU udf.a msÛmi oÙkafkys h' tfy;a"
udf.a uqyK
q kÜU fkdoÙkÜ we;e÷÷hs j°< fial'
fo jk jrg;a .,a mqjre iE¡u
^oaœ( kS( i( 10(1-5&
34 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" ööm<uq tajdg iudk .,a
mÜjre folla lmkak' kÜU “| ±uQ m<uq .,a
mÜjrej, ØnQ jpk uu tajdfha ,shkafk–'
2fyg w®h• f›f,ys iÝ°k• j" iSkhs lkaog
keó" lkao uq³fkys ud bæúfhys fmkS
is‡kak' 3Ùis ukÜIHfhl= kÜU iuó Wvg
fkd wd hÜ;= h' lkafoa Ùis ;ekl Ùis
ukÜIHfhl= olakd fkd,e“h hÜ;=hs' t½
neg½ m†‡ fy` .j m†‡ Ùisjla fy` lkao
bæúfhys ;K fkd lE hÜ;= h÷÷hs j°< fial'
4
i–¹Kka jykafia Tyqg j°< múæ fu`fiia
m<uq tajdg iudk .,a mÜjre folla lmd
w®h–ka keósg iSkhs lkaog kexf.a há .,a
mÜjre fol o ;u wf;a f.k .sfha h'
5
i–¹Kka jykafia o j,dl=<l wdldrfhka
nei" tys Tyq iuó isgf.k" öi–¹Kka
jykafia÷ hk iajlSh kduh m%ldY l<
fial'
6 Wka jykafia Tyq bæúfhka .uka
lr–ka" ööuu i–¹Kka jykafia h' uu
ohdkÜl•mdfjka mÝÈK" jyd fkdÙfmk
iÜ®" uyd ldre×l iy œYajdi°hS foœhka
33'19 frdau 9'15 34'6-7 kslau 20'5-6á .Kka 14'18á oaœ kS 5'9-10á 7'9-10 34'13 oaœ kS 16'21
101
7
jykafia há uu oyia .Kklg lreKdj
md–ka" ³Iaglug o kmÜrg yd mdmhg o
ludj fokafk–' tfy;a jrolrejka Úoyia
fkdlr" mshjrekaf.a m› Úid ;=ka jk"
y;r jk ore mrmÜr olajd Tjqkaf.a ore
uqKÏnqrkag o~qj• lrk foœhka jykafia
uu he÷÷hs j°< fial' 8fu`fiia o jyd “ug
ysi kud kuialdr flf<a h' 9bkamiÜ Tyq
l;d fldg" ööi–ºÚ" Tn bæúfhys uu
wkÜ.%yh ,nd we;af;• k•" udf.a i–ºka
jk Tn wm iuó jŠk f,i uu wheo
is‡–' f• fikó k• uqrKavq h' wfma
³Iaglu yd mdm lud fldg wm Tf’ u
Wreuh jYfhka .; uekj÷÷hs lS h'
.sœiqu w®;a Ùøu
^Úlau( 23(14-19á oaœ( kS( i( 7(1-5á 16(1-17&
10 tœg Wka jykafia Tyq wu;–ka
fufia j°< fial( öön,kak" uu kÜU iuó
.sœiÜula msysÛjkafk–' uq½ –ys msg f›jd"
Ùis u cdØhla w;r f›jd" lj° j;a fkdl<
wreumܳu foa uu kÜf˜ fikó bæúfhys is³
lr–' tœg i–¹Kka jykafia jk ug
lrkakg yeÙ foa kÜU iuó is‡k ish®
fikó ±k.kÜ we;' ukao" kÜU uóska ud
lrkak hkafka Nhdkl fohÙ' 11wo æk
ud kÜUg wK lrk mK;a ms<smækak'
n,kak" kÜU hkak l,ska wfu`újreka"
ldkdÚjreka" ys;a;Sjreka" fmúiaisjreka"
ys•jreka yd fcnqisjreka uu mkakdou–'
12
kÜU hk foaYfha jeishka iuó .sœiÜula
fkdÙøug n,d.kak' ukao" th kÜUg ur
W.=,la jkakg mܽjk' 13;jo" kÜU Tjqkaf.a
mÝcdik jkid Ys,dia;•N l=vq fldg"
wfIard k• Y=oaOia:dk is| fy<sh hÜ;= hs'
14 öökÜU wka foœfhl=g kuialdr fkdl<
hÜ;= h' ukao" i–¹Kka jykafia jk udf.a
kduh" öm%Øjd¡ka fkdbjik W;=udfK`÷
hkÜ neœka uu m%Øjd¡ka fkdbjik foœ
flfkÙ' 15tneœka kÜU foaYfha jeishka
iuó .sœiÜula fkdl< hÜ;= h' ukao" Tjqka
ug wœYajdijka; • wka foœjreka
je<|f.k mÜo mÝcd TmamÜ lrk neœka" kÜU o
le|jQ l," kÜU;a ta msfoaÚj,ska lkak
mܽjk' 16wer;a kÜf˜ mÜ;=kag Tjqkaf.a
´jreka mdjd ¡" Tjqkaf.a ´jreka ug
wœYajdijka; • wka foœjreka je<|.kak
l, kÜU,df.a mÜ;=ka o ug wœYajdijka; •
 Úlauhdu 34-35
wka foœjreka je<|.kak mܽjk'
17 ööjd;a;= l< fo› ms<su id° fkd.;
hÜ;= h'
18 öökÜU kÜuqyqka frd‡ ux.,Hh
meje;aœh hÜ;= h' ud kÜUg wK l< múæ
wd“’ k• udifha ¡ æk y;la kÜuqyqka frd‡
wkÜNj l< hÜ;= h' ukao" kÜU –ir foaYfhka
msg; wdf› ta udifha h' 19ish® l=®ºf,`
ug whsØ fjØ' kÜf˜ f.dœmf<a .jhkaf.a
fy` neg½jkaf.a fy` iEu l=®º,a msú–
if;la u ug whsØ f›' 20l=®º,a fldg½fjl=
fjkÜjg neg½ megfjl= ¡ W! uq°.; hÜ;= h'
kÜU W! uq° fkd.kafkys k•" Wf.a fn,a,
leŠh hÜ;= h' ;jo" ish® u l=®º,a msú–
orejka kÜU uq°.; hÜ;= h' Ùisfjl= ysia
wØka ud bæúhg fkd wd hÜ;= h'
21 ööojia yhla kÜU jev lr" y;a jk
ojfia Újdvq .; hÜ;= h' iSidk ld,fha fy`
wiajekak fk<k ld,fha fy` jqjo tæk
Újdvq .; hÜ;= h'
22 öö;jo kÜU iØ ux.,Hh o Øúó=
wiajekafka kdUq,a m, ux.,Hh o wjqreoao
wjidkfha ¡ m,;=re /ia Ùøf• ux.,Hh o
meje;aœh hÜ;= h'
23 ööwjqreoaolg ;=ka jrla kÜf˜ ish®
msú–ka" bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka
jykafia jk ud bæúfhys fmkS is‡h hÜ;= h'
24
kÜf˜ rgg kÜU we;=½ jkakg l,a Øhd" uu
cd;Ska fkrmd±uQ miÜ kqf˜ foaY iSud œYd,
lrkafk–' wjqreoaolg f;jrla kÜf˜ foœ
i–¹Kka jykafia jk ud bæúfhys fmkS
is‡kak hk œg Ùisfjla kÜf˜ foaYh hg;a
lr.kak W;aidy fkdlrkafk` h'
25 öökÜU ug mÜo lrk hd.fha f,h
uqyqka iuó TmamÜ fkdl< hÜ;= h' ;jo
mdial= ux.,Hfha hd.h o Woh olajd
fkd;e“h hÜ;= h'
26 öökÜf˜ fl;aj,ska bia;r• kdUq,a m,
kÜf˜ foœ i–¹Kka jykafia jk udf.a
.Dyhg f.kd hÜ;= h'
öö;jo t½ me‡fhl= Wf.a ujf.a Ùfrys
fkdmsish hÜ;= h'÷÷
27 kej;;a i–¹Kka jyka f ia
fu`fiiag l;d fldg" öökÜU f• jpk
34'17 kslau 20'4á f,• 19'4á oaœ kS 5'8á 27'15 34'18 kslau 12'14-20á f,• 23'6-8á .Kka 28'16-25
34'19 kslua 13'2 34'20 kslua 13'13 34'21 kslu a 20'9-10á 23'12á 31'15á 35'2á f,• 23'3á oaœ kS 5'13-14
34'22 f,• 23'15-21"39-43á .Kka 28'26-31 34'25 Úla u 12'10 34'26 oaœ kS 14'21á 26'2
34'29-35 2 fldú 3'7-16 35'2 kslau 20'8-11á 23'12á 31'15á 34'21á f,• 23'3á oaœ kS 5'12-14
102
,shd.kak' ukao" f• jpk wkÜj ud kÜU
iuó o bYardfh,ajreka iuó o .sœiÜula
msysÛjk fyhsÚ÷÷hs j°< fial' 28fu`fiia o
lkao u; i–¹Kka jykafia iuó °j,a
y;<syla yd rdØ% y;<syla Ùisjla fkdld
fkd” is‡fha h' Tyq .sœiÜf• jpk jk oi
mK; .,a mÜjrej, igyka flf<a h'
fu`fiia lkafoka nei tau
29 fu`fiia idlaIs .,a mÜjre fol ;u
wf;a ;ndf.k lkafoka neiafia h' tfy;a"
i–¹Kka jykafia iuó l;d Ùøu Úid
;u uqyqK nenf<–ka ØnqK nj Tyq
lkafoka nei tk l, fkd±k is‡fha h'
30
wdfrdka iy ish® bYardfh,a ckhd
fu`fiia ³Û œg" mܳuhÙ· Tyqf.a uqyqK
nenf<–ka Ø“×' T›yq Tyq <óg tkakg
“h jQ y' 31tfy;a" fu`fiia Tjqka le|jQ l,
wdfrdka iy m%cd uQ,slhka ish® fok" Tyq
fj; yeø wd œg Tyq Tjqka iuó l;d
flf<a h' 32bkamiÜ uq½ bYardfh,a fikó u
Tyq fj; <ód jQfhka Tyq i–¹Kka
jykafia Tyqg iSkhs lkafoa ¡ j°< wdÇ
ish,a, Tjqkag ³kafka h' 33fu`fiia Tjqka
iuó l;d fldg Úu jQ miÜ ;u uqyqK
jeiauÙka jid.;af;a h' 34tfy;a" Tyq
i–¹Kka jykafia iuó l;d Ùøug Wka
jykafiaf.a wNsuqLhg m%f›Y jQ œg" bka
msg; tk f;la ta jeiau bj;a fldg ;e” h'
Tyq msg;g me–K ;udg wK l< ish,a,
bYardfh,a fikóg ±kaœh' 35bYardfh,a
fikó fu`fiiaf.a uqyqK foi ne¬ l,
Tyqf.a uqyqK nenf<–ka ØnqK nj ³gy'
Tyq i–¹Kka jykafia iuó l;d lrkak
wdmiÜ hk f;la ;u uqyqK jeiafuka
jid.;af;a h'
in;a æk ms<sn| Úfh`.
35 fu`fiia uq½ bYardfh,a ck;dj
le|jd" Tjqkag l;d fldg fufia
lSf› h( ööTn œiska l< hÜ;= i–¹Kka
jykafia wK l< lreKÏ f•jd h( 2öojia
yhla ;=< Tn jev l< hÜ;= h' tfy;a" y;a
jk æk Tng Y=oaO ækhla o i–¹Kka
 Úlauhdu 35 103
jykafiag lem l< in;a Újdvqjla o œh ¡ug ish leue;af;ka tló jQ ieu flfkla
hÜ;= h' tæk jev lrk ljfrl= kuq;a urkÜ u i•uqL uKavmh iE¡ug o tys ish®
,e“h hÜ;= h' 3in;a ojfia ¡ Tf’ Ùis u fiajdjka i|yd o Y=oaO jia;% i|yd o
Újdihl .skakla mjd fkd ±,aœh hÜ;= h'÷ ÷÷ i–¹Kka jykafia fj; m~qre /f.k wdy'
22
ia;S%yq yd mÜreIfh` me–×hy' ¡ug
Y=oaOia:dkhg mÜ ok
ok m
m~~qre leueØ iEu fokd u" ydúƒ„" l=Kva ,dNrK"
^Úlau( 25(1-9& uq³" ud, iy kkajeoEre• r;arka nvq
4 kej;;a fu`fiia uq½ bYardfh,a f.kdy' fuf,i ish,af,` u i–¹Kka
ck;dj wu;–ka fufia lSf› h( ööi–¹Kka jykafiag lem l< r;arka nvq /f.k
jykafia wK l< foa f• h( 5Tn i;= fohska me–×hy' 23Ú,a mdg" o• mdg" r;= mdg kÝ,a
i–¹Kka jykafiag m~qrla fjka l< hÜ;= h' o isyska j l‡k ,o yK o t½ f,d• o r;=
tfia Ùøug leueØ iEu flfkl= u ;u idh• fmjQ neg½ f,d• o mo• l< y•
m~qr i–¹Kka jykafia fj; f.kd hÜ;= o weØ ish® fok tajd f.kdy' 24ú¡
h' th rka" ú¡" f,`lv o 6Ú,a mdg" o• mdg" fy` f,`lv fy` fokakg yeÙ jQ ish,af,`
r;= mdg kÝ,a o isyska j l‡k ,o yK iy u tajd i–¹Kka jykafia fj; m~qre
t½ f,d• o 7r;= idh• fmjQ neg½ y• yd jYfhka f.kdy' h• jevlg .; yeÙ
mo• l< y• o Is‡• ,S o 8mykaj,g f;,a o" Is‡• ,S ØnQ ish,af,da o tajd f.kdy'
25
wdf,am ff;,hg yd iÜj| ³• i|yd iÜ.kaO olaIl• weØ ldka;djka ish,af,` o ish
¿jH o 9tafmdoa k• ie†gfha iy <h jeiaf• w;aj,ska kÝ,a l‡kak mgkaf.k" Tjqka
t’n•ug kLud×lH yd fjk;a ue×la o œiska l‡k ,o Ú,a mdg" o• mdg" r;= mdg
œh yel'÷÷ kÝ,a o isyska yKms<s o f.kdy' 26olaI
ldka;djka ish,af,` o ;u yeÙhdjka wkÜj
uKavmh i|yd WmlrK t½ f,d• l‡kakg mgka.;ay' 27tafmdoa k•
^Úlau( 39(32-43& ie†gfha yd <h jeiaf• T’nkÜ i|yd
10 ööTn w;r is‡k ish® olaI Ys,amSka m%cd uQ,slfh` kLud×lH yd fjk;a
me–K" i–¹Kka jykafia wK l< ish,a, ud×lH o 28mykg f;,a o wdf,am ff;,h
iEæh hÜ;= h' 11tk• uKavmh iy tys yd iÜj| ³• i|yd iÜ.kaO ¿jH yd f;,a
l+vdru" Bg wdjrKh" fldl= iy ,E,s" o f.kdy' 29i–¹Kka jykafia fu`fiia
yria fmd® iy lKÏ" flfj×á 12.sœiÜ• uóska iE¡ug wK l< kkajeoEre•
lr~qj iy th WiÜ,df.k hEug fmd®" fiajdjka i|yd nvq ¡ug tló jQ bYardfh,a
lreKdikh" th jik Ørhá 13f•ih iy ckhd w;r is‡ iEu iaØ%hla yd mÜreIfhla
tys ll=,a" tys WmlrK iy mÜok frd‡ u ish leue;af;ka u i–¹Kka jykafia
14 fj; ;u m~qre f.kdy'
wdf,`lh ¡ug myka rel" tys WmlrK"
tys myka yd tajd ±,a•ug f;,aá 15³•
mÝcdikh yd tys fmd®" wdf,am ff;,h" Y=oaOia:dkh i|yd Ys,amSyq
iÜj| ³•" uKavmhg we;=½ jk f°rÛf› ^Úlau( 31(1-11&
lv;=rdjá 16ojk hd. mÝcdj mÜok 30 fu`fiia bYardfh,a ckhdg l;d
mÝcdikh" Bg i•nkaO f,dalv f•ih" tys fldg fufia lSf› h( öön,kak" i–¹Kka
fmd® yd ish® WmlrK" fia¡ug j;=r ouk jykafia cÏ° f.`;%fha yQÈf.a mÜ;%hd jk
Ndckh yd tys wŠhá 17u½jg Ør" tys lKÏ"Wøf.a mÜ;a fnYf,,a f;`rd.;a fial' 31Wka
flfj×" u½f› f°rÛjg lv;=rdjá jykafia Tyq foajd;audkÜNdjfhka mÜrjd"
18
uKavmhg yd u½jg l+[a[ yd tajdfha fl!Y,Hh" yeÙhdj iy wjfn`Oh Tyqg
,KÏá 19Y=oaOia:dkfha fiajh ms×i Ú,a °kh l< fial' tfia flf<a kkajeoEre•
jia;%" mÝcl Ú,fha fiajdjg mÝcl l,d;aul lD;Ska i|yd;a" 32olaI l,djka
wdfrdkaf.a Y=oaO jia;% yd Tyqf.a mq;=ka yg
ÚmehSug;a tajdfha rÚka yd ú¡fhka yd
jia;% hk tajd iEæh hÜ;= h'÷÷ f,`lvfhka legh• Ùøug;a" 33ue×la
.,a lmd tajdfha t’n•ug;a" ,Sfhka
fikó m~qre f.k tau legh• jev Ùøug;a" fjk;a kd kd œO
20 bkamiÜ uq½ bYardfh,a ck;dj l,d;aul lD;Ska iE¡ug;a h' 34Wka jykafia
fu`fiia fjØka Úlau .shy' 21;jo" tfia Tyqg o °kaf.a f.`;%fha wysidulaf.a
 Úlauhdu 35-36
mÜ;a Tfyd,shd’g o l,d Ys,amSkag
b.eka•f• jrh ³ka fial' 35;jo" Wka
jykafia legh• Ys,amSkaf.a o l,d
Ys,amSkaf.a o Ú,a mdg" o• mdg iy ;o r;=
mdg kÝ,ska iy isyska j l‡k ,o yKj,ska
u,a jev oukakkaf.a o œhkakkaf.a o
kkajeoEre• lD;Ska Ùøug yelshdj Tjqkag
°kh l< fial' Tjqkag ish® wdldr l,d
jev Ùøug;a" olaI f,i ie,eiau ms<sfh<
Ùøug;a mܽjka œh'
36 öö;jo" i–¹Kka jykafia fnYf,,ag
iy Tfyd,shd’g o wÚl=;a l,d
Ys,amSkag o Y=oaOia:dkfha fiajdjka i|yd
jev ish,a, ms<sn| wjfn`Oh yd olaI;dj
¡ weØ neœka Tjqka Wka jykafia wK l<
f,i ish,a, bÛ l< hÜ;= h'÷÷
m~qr f.k Bu k;r Ùøu
2 fnYf,,a yd Tfyd,shd’ o i–¹Kka
jykafia fl!Y,Hh °kh l< jev Ùøug
leue;a; mE olaI Ys,amSka ish,a,ka o jevg
tk f,i fu`fiia Tjqka le|• h'
3
bYardfh,a ckhd Y=oaOia:dkfha jev
i|yd" th bæ Ùøug f.kd m~qre ish,a,
T›yq fu`fiiaf.ka ndr.;ay' bYardfh,a
ckhd o Wohla Wohla mdid ;u ;ukaf.a
m~qre Tyq fj; f.fkkakg jQ y' 4tœg
Y=oaOia:dkfha jevj, fh¡ iss‡ Ys,amSka
ish,af,` u ;u ;ukaf.a jev kj;ajd"
fu`fiia fj; me–K 5Tyqg l;d fldg"
ööi–¹Kka jykafia iE¡ug wK l< jevh
i|yd Wjukdjg jvd foaj,a fikó
f.fkkakdy÷÷hs lS y' 6fu`fiia o tœg
wKla fo–ka" öö–kamiÜ Ùis u mÜreIfhla fy`
iaØ%hla fy` Y=oaOia:dkfha m~qre ms×i
hula fkdlr;a jd÷÷hs hk m%ldYkhla uq½
l|jqre mqrd m%isoaO flf<a h' fuf,i fikó
m~qre f.k Bfuka j<lajkÜ ,enQ y' 7ukao"
f.fkk ,o nvq ndysrdæh ish® lÈudka;
id° Úu Ùøug m%udK jQjd muKla fkdj
Bg jeŠukla o œh'
uKavmh iE¡u
^Úlau( 26(1-37&
8 l•lrejka w;r olaI Ys,amSyq
ish,af,` u Y=oaOia:dkh iE´ y' isyska j
l‡k ,o yKj,ska o Ú,a mdg" o• mdg" ;o
r;= mdg kÝ,aj,ska o Ør oyhla idok ,³ j
tajdfha flre’jrekaf.a rEm f.;a;• lrk
104
9
,¡' tl Ørhl æ. —gÈ f°f<dila o m<,
—gÈ folla o œh' ish,a, u tl m%udKhg
œh' 10Tyq Ør my ne.ska f.k tajd fjk
fjk u tlg hd flf<a h' 11Tyq bkamiÜ hd
l< Ørj, tl fldkl wkaØu Ørfha
jd‡fha Ú,a mdg fræj,ska uq³ iE¡ h' hd l<
wÚ;a Ørj," wkaØu Ørfha o tf,i u flf<a
h' 12miÜj Tyq tl Ør jd‡hl uq³ mKyla
o tajd tÙfklg uqyqK ,d is‡k f,i"
wÚ;a Ørj, wkaØu Ør jd‡fha uq³ mKyla o
iœ flf<a h' 13fufia l< miÜ Tyq rka fldl=
mKyla id° tl uKavmhla jk múæ Ør
tlfgl fldl=j,ska i•nkaO flf<a h'
14 miÜj Tyq uKavmh WŠka l+vdr•
wdjrKhla fuka ±—ug t½ f,d–ka Ør
tfld<yla iE¡ h' 15tl tl Ørfha æ.
—gÈ oy;=kla o m<, —gÈ folla o œh' Ør
tfld<yla u tl m%udKhg o œh' 16tœg
Tyq Ør myla o Ør yhla o fjka fjka j
tlg hd fldg 17m<uqfjka hd l< Ør mfya
wkaØu Ørfha jd‡fha uq³ mKyla o wÚ;a
Ørj, wkaØu Ørfha jd‡fha uq³ mKyla o
iœ flf<a h' 18l+vdr• wdjrKh tlla jk
fia Tyq f,`lv fldl= mKyla o iE¡ h'
19
fufia id° r;= idh• fmjQ neg½ y•j,ska
l+vdrug wdjrKhla o th Wv w;=rk
ms×i mo• l< i• wdjrKhla o iE¡ h'
20 ;jo" Tyq uKavmhg Isॠ,Sj,ska
,E,s id° tajd fl<ska isÛœh' 21tl ,E,a,l
æ. —gÈ y;rla o m<, fika‡—gÈ
yegyhla o œh' 22tl tl ,E,a,l tajd
tlfgl hd Ùøu ms×i l=Š•“ folla œh'
fuf,i Tyq uKavmfha ,E,s ish,a, u iE¡ h'
23
ol=KÏ æYdjg uQK ,d uKavmfha ol=KÏ
me;a;g ,E,s œiaila iE¡ h' 24;jo" Tyq tl
,E,a,l l=Š•“ fol hg ;jq folla o wÚla
,E,af,a l=Š•“ fol hg ;jq folla o ne.ska
Tyq ,E,s œiaig ú¡ ;jq y;<syla iE¡ h'
25
uKavmfha W;=re me;a;g Tyq ,E,s œiaila
o 26tl ,E,a,la hg ;jq fol ne.ska ú¡ ;jq
y;<syla o iE¡ h' 27uKavmfha msÛmi
ngysr æYdjg ,E,s yhla o 28tys msgqmi
fldkaj,g ,E,s folla o iE¡ h' 29f• ,E,s
tajdfha my< fldgiaj, isg by< fldgfia
m<uq jk j<,a, olajd i•nkaO l< hÜ;=
œh' fldka fofla ;nk ,E,s folg o tf,i
l< hÜ;= f›' 30fuf,i tl tl ,E,a,l ;jq
fol ne.ska ú¡ ;jq oyihla iys; j ,E,s
wgla weØ f›'
 Úlauhdu 36-37
31 ;jo" uKavmfha tl me;a;l Øfnk
,E,sj,g Is‡• ,Sj,ska yria ,S myla iEæh
hÜ;= œh' 32uKavmfha wÚla me;af;a ,E,sj,g
;j yria fmd® myla o uKavmfha ngysr
wxYfha ,E,sj,g yria fmd® myla o iEæh
hÜ;= f›' 33,E,sj, ueæka hk ueo yria ,Sh
tl fldkl isg wÚ;a fldk olajd œysfok
f,i Tyq th iE¡ h' 34Tyq ,E,s rÚka wdf,am
fldg yria ,S ±—ug rka uq³ o id°" yria ,S
o rÚka wdf,am flf<a h'
35 bkamiÜ Tyq Ú,a mdg" o• mdg" ;o
r;= mdg kÝ,aj,ska yd isyska j l‡k ,o
yKms<fs hka Ørhla id° tys flre’jrekaf.a
rEm f.;a;• flf<a h' 36fufia fldg th
t,a,Su i|yd ú¡ ;jq i;rla iœ l< rka
fldl= i;rla weØ rka .E Is‡• ,Sfhka lKÏ
i;rla iE¡ h' 37miÜj Tyq uKavmfha
f°rÛjg" Ú,a mdg" o• mdg" ;o r;= mdg
kÝ,aj,ska o isyska j l‡k ,o yKj,ska o
u,a jev ±uQ lv;=rdjla f.;S h' 38fufia
f.d;d Tyq fldl= iœ l< lKÏ myla id°"
tajdfha uq³ka o tajdfha fmd® o rÚka wdf,am
flf<a h' tfy;a tjdfha ;jq my
f,`lvfhka idok ,¡'
.sœiÜ• lr~qj iE¡u
lr~
^Úlau( 25(10-22&
37 fnYf,,aa o Is‡• ,Sfhka .sœiÜ•
lr~qj iE¡ h' tys æ. fika‡—gÈ
tlish oyhla o m<, fika‡—gÈ yegyhla
o Wi fika‡—gÈ yegyhla o œh' 2tys
we;=<; o msg; o rka wdf,am fldg th
jf†g rka ,Sia;rhla iE¡ h' 3th
WiÜ,df.k hkÜ ms×i tys fldka i;rg
r;arka j<® i;rla id° tajd tl me;a;l
fol ne.ska fome;af;a iœ flf<a h' 4miÜj
Tyq Is‡• ,Sfhka fmd® id° tajdfha o rka
.d" 5lr~qj WiÜ,df.k hkÜ ms×i lr~qf›
fome;af;a uq³ ;=<ska tajd ±— h'
6 22
lreKdikh o ;Ú rÚka iE¡ h' tys æ.
fika‡—gÈ tlish oyhla o m<, fika‡—gÈ
yegyhla o œh' 7;jo" Tyq lreKdikfha
fofl<jfÈ tlaflkd ne.ska iœ lrkÜ
ms×i ;<dmÜ rÚka flre’jreka fofofkl=
ÚÈudK flf<a h' 8lreKdikh iuó
taldnoaO j mjØk f,i tla flfkl= tla
fldkl o tla flfkl= wÚ;a fldfka o Tyq
Tjqka iE¡ h' 9flre’jrekaf.a o mshdm;a
Wvg œys¡" lreKdikhg by<ska th jid 25 ;jo" Tyq Is‡• ,Sfhka ³• mÝcdik-
.;a;dla fuka Ø“×' ;jo" Tjqka tÙfkld hla iE¡h' th æ.ska fika‡—gÈ y;<siamyla
105
uqyqKg uqyqK ,d is‡k múæ lreKdikh
foig Tjqkaf.a uqyqKÏ yeø Ø“×'
f•ih iE¡u
^Úlau( 25(23-30&
10 Is‡• ,Sfhka Tyq f•ih o iE¡ h'
tys æ. fika‡—gÈ wiÝwgla o m<, fika‡-
—gÈ y;<siy a ;rla o Wi fika‡—gÈ
yegyhla o œh' 11th o rÚka wdf,am fldg
tys rÚka ,Si; a rhla o Tyq iE¡ h' 12th jf†g
–,s—gÈ ye;a;Emyla m<, m‡hla iœ lr"
th jf† o rka ,Si; a rhla iE¡ h' 13miÜj rka
j<® i;rla id° ll=,a i;fÈ fldka i;fÈ
tajd ±— h' 14f•ih WiÜ,df.k hEu i|yd
ouk fmd® úx.jk j<®" m‡h <ó u Ø“×'
15f•ih WiÜ,df.k hEu i|yd fmd® o Is‡ s •
,Sfhka id° tajdfha o rka wdf,am flf<a h' 16tys
;nk ;e‡ o l=i,dk o nqc• o mdkSh m~qre
±—ug .kakd md;% o Tyq ;Ú rÚka iE¡ h'
myka rel iE¡u
^Úlau( 25(31-40&
17 ;jo" Tyq myka rel o ;Ú rÚka
iE³f› h' tys wŠh o l| o ;<dmÜ rÚka
Úujd" tys u,a o fud†Û o u,a fmØ o tl
jia;=jla jk fia i•nkaO flf<a h' 18myka
refla tl me;a;Ùka w;= ;=kla o wÚla
me;af;ka w;= ;=kla o ne.ska" tys meØj,ska
w;= yhla œysæ×' 19tl w;a;l fld†g•nd
jeÚ u,a ;=kla o fud†Û yd fmØ o wÚla
w;af;a fld†g•nd jeÚ u,a ;=kla o fud†Û
yd fmØ o ne.ska myka reÙka œysfok w;=
yfha u tf,i flf<a h' 20myka rela lf|a
fld†g•nd jeÚ u,a y;rla o tajdfha
fud†Û o u,a fmØ o Ø“×' 21myka refla
w;= folla hg tl u,a fud†Ûjla o ;j;a
w;= folla hg ;j u,a fud†Ûjla o wÚ;a
w;= fol hg ;j u,a fud†Ûjla o ne.ska bka
œys¡ .sh w;= yfhys tf,i flf<a h'
fud†Û iy w;=" myka rel iuó taldnoaO
j Ø“×' ish,a, u ;e½E ;Ú rÚka Úu
lrk ,¡' 23;jo" Tyq Bg myka y;la o"
myka Ør yd ;e‡ o ;Ú rÚka iE¡ h'
24
myka rel yd tys ish® WmlrK ;Ú
r;arka Ùf,`.%E• ØiamyÙka idok ,¡'
³• mÝcdikh
cdikh iE¡u
^Úlau( 30(1-5&
 Úlauhdu 37-38 106
o m<,ska fika‡—gÈ y;<siamyla o Wiska uKavmfha u½j iE¡u
fika‡—gÈ wkÝjla o jQ y;/ia tlla œh' ^Úlau( 27(9-19&
tys fldkaj, jQ wx o mÝcdikhg mdiaid 9 Tyq u½j o ;kd tys ol=KÏ me;a;g
Ø“×' 26tys u;=msg o y;r me;a; o wx o uqyqK ³ka olaIsK wxYfha Ør isyska j f.;+
;Ú rÚka wdf,am fldg" Tyq th jf†g rka yKj,ska iE¡ h' tajdfha æ. —gÈ
,Sia;rhla o iE¡ h' 27;jo th WiÜ,df.k y;<siay;rla œh' 10Bg f,`lvfhka Úu
hk ms×i fmd® úx.jkÜ i|yd tys l< l=½KÏ œiaila yd ;jq œiaila o œh'
fome;af;a fofl<jfÈ ,Si; a rh hg rka j<® lKÏj, fldl= iy fmd® ú¡fhka iEæ×'
folla Tyq iœ flf<a h' 28fmd® o Tyq Is ‡ • 11
u½f› W;=re me;a;g o —gÈ y;<siay;rla
,S f hka id° ta j d rÚka wdf,a m flf<a h' æ. Ør idok ,¡' tajdg l=½KÏ œiaila o
f,`lv ;jq œiaila o jQ w;r l=½KÏj,
wdf,am ff;,h iy iÜj| fldl= iy fmd® ú¡fhka Úu œh' 12tys
¿jH iE¡u ngysr me;a;g o —gÈ œisfolla æ. Ør
^Úlau( 30(22-38&
iE³ w;r tajdg l=½KÏ oyhla o ;jq oyhla
29 ;jo" iÜj| ¿jH ixfh`.lrefjl=f.a o idok ,¡' l=½KÏj, fldl= iy tajdfha
Ydia;%h wkÜj Tyq iÜ.kaO ¿jH f.k Y=oaO fmd® ú¡fhka œh' 13kef.kysr me;a;g
wdf,am ff;,h yd msúis³ iÜj| ¿jH uqyqK ³ka kef.kysr wxYfha Ørfha æ. o
ixfh`.h flf<a h' —gÈ œisfolla œh' 14f°rÛf› tl
me;a;lg —gÈ yhhs oYu yhla æ. Ør œh'
mQcdikh iE¡u tajdg l=½Kq ;=kla yd ;jq ;=kla o œh'
^Úlau( 27(1-8& 15
u½jg we;=½ jk f°rÛf› wÚla me;a;g;a"
38 Tyq Is‡• ,Sfhka ojk hd. mÜok
mÝcdikh iE¡ h' tys æ. —gÈ folhs
oYu folla o m<, —gÈ folhs oYu folla
tf,i u ;j fome;a;lg;a —gÈ yhhs oYu
yhla o æ. Ør œh' tajdg l=½KÏ ;=kla yd
;jq ;=kla o œh' 16;jo" u½j jf†g u iE´
o Wi —gÈ tlhs oYu ;=kla o jQ w;r th Ør isyska j l‡k ,o yKj,ska œh'
p;=ri%dldr œh' 2tys fldka y;fÈ msg;g 17
l=½KÏj, ;jq f,`lvfhkÜ;a tajdfha
fkrd .sh wx y;r id°" mÝcdikh iuó fldl= iy fmd® o tajdfha fmalv jeiau o
taldnoaO jk fia tajd mdiaid f,`lvfhka ú¡fhkÜ;a œh' u½f› l=½KÏ ish,a, ú¡
wdf,am flf<a h' 3bkamiÜ tys WmlrK jk fmd®j,ska hd lrk ,¡' 18u½jg we;=½ jk
nºka yd biafl`mam ye¢ o md;% yd w~q o f°rÛf› Ør f.;a;• fldg u,a jev ±uQ" Ú,a
.sÚ ln,a o hk ish,a, f,`lvfhka u Úu mdg" o• mdg" ;o r;= mdg kÝ,aj,ska o isyska
flf<a h' 4;jo" Bg ±,l whÜúka f,`lvfhka j l‡k ,o yKj,ska o œh' tajdfha æ.
ueiaila id°" mÝcdikfha my< isg tys ueo —gÈ kjhÙ" Wi —gÈ folÙ' tajd u½f›
yúhg jk ;r•" tys .e‡h hg th ;e” h'
5 Ør yd iudk œh' 19tajdg l=½KÏ y;rÙ"
miÜj fmd® úx.jk ms×i f,`lv ueiafia
f,`lvfhka fmd® úx.jk ms×i f,`lv
y;r fldfka j<® y;rla fh¡ h' 6Is‡•
ueiafia y;r iE´ ;jq y;rÙ' tajdfha
,Sfhka fmd® o id° tajd f,`lvfhka wdf,am
flf<a h' 7bkamiÜ mÝcdikh WiÜ,df.k fldl= o fmalv jeiau iy fmd® o ú¡fhka
hEug tys meØj, ØnQ j<® ;=<ska fmd® œh' 20;jo" uKavmfha iy u½j jf†g u jQ
±— h' mÝcdikh ;=< o l=yrhla weØ jk fia l+[a[ ish,a, f,`lvfhka œh'
th ,E,sj,ska iE¡ h' Y=oaOia:dkh iE¡ug .;a f,`y
j;=r Ndck iE¡u 21 idlaIs .sœiÜ• lr~qj ;enQ uKavmh
^Úlau( 30(18& iE¡ug .;a f,`y jÈ.j, m%udKh fufia
8 bkamiÜ Tyq i•uqL l+vdrug we;=½ œh' f• ,ehsia;=j fu`fiia œiska wK lrk
jk f°rÛj <ó fiajd l< ldka;djkaf.a ,³ j" wdfrdkaf.a mÜ;a B;dudÈ hgf;a jev
f,`lv levm;aj,ska j;=r Ndckh iy tys l< f,•jreka œiska ms<sfh< lrk ,¡'
22
f,`lv wŠh iE¡ h' ;jo" i–¹Kka jykafia fu`fiiag
37'29 kslu
a 30'22-38 38'8 kslu
a 30'18
 Úlauhdu 38-39
iE¡ug wK l< ish,a," cÏ°f.a f.`;%fha
yQÈf.a mÜ;%hd jk Wøf.a mÜ;a fnYf,,a œiska
idok ,¡' 23;jo" Tyq iuó °kaf.a f.`;%fha
wysidulaf.a mÜ;% Tfyd,shd’ o œh' fudyq
legh• jev lrkafkÙ" f.;a;•lrefjÙ"
Ú,a mdg" o• mdg" ;o r;= mdg kÝ,a iy
isyska j l‡k ,o yK f.;a;• fldg u,a
jev oukafkÙ'
24 i–¹Kka jykafiag lem l<"
Y=oaOia:dkfha lÈudka; ish,a,g Ndœ;d
l< r;arkaj, m%udKh" Ùf,`.%E• °yla yd
Y=oaOia:dkfha Ùre• nr wkÜj Ùf,`.%E•
;=ka°ia ydrish Øyla o œh' 25ck
ix.Kkh wkÜj ,nd.;a ú¡ m%udKh
Y=oaOia:dkfha Ùre• nr wkÜj Ùf,`.%E•
;=ka°ia ydrish Øyla œh' 26ix.Kkhg
we;=<;a jQ jhi wjqre³ œiaila yd Bg jeŠ
jQ iEu flfkl=f.ka u Y=oaOia:dkfha
Ùre• nr wkÜj Úhu –, .kakd ,¡' fufia
ix.Kkhg we;=<;a jQ msú– yh,laI
s mKyla jQ y' 27Y=oO
;=k°a ia mkaih a ia:dkfha
yd Ørj, ;jq i|yd" tk• ;jq tllg
Ùf,`.%E• Øiay;r ne.ska ;jq ishhlg
ú¡ Ùf,`.%E• ;=ka°ia ydrish Øyla
mdœƒ„ lrk ,¡' 28bØú jQ ú¡ Ùf,`.%E•
Øy l=½KÏj, fldl= iE¡ug;a" l=½KÏj,
fmalvj, uq³fka .Eug;a" tajdfha
fmd®j,g;a Ndœ;d lrk ,¡' 29i–¹Kka
jykafiag ms´ f,`lvj, m%udKh
Ùf,`.%E• fo°ia ydrish œismyla œh'
30
thska Tyq i•uqL uKavmfha f°rÛjg ;jq
o f,`lv mÝcdikh iy f,`lv ueiai o
mÝcdikfha ish® WmlrK o 31u½j jf†g
ØnQ ;jq o u½ f°rÛf› ;jq o uKavmfha yd
u½j jf† ØnQ l+[a[ ish,a, o iE¡ h'
mÝcl jia;% iE¡u
^Úlau( 28(1-43&
39 ;jo T›yq Ú,a mdg" o• mdg" ;o r;=
mdg kÝ,a f.k Y=oaOia:dkfha
fiajdjka i|yd mÝcl fiajd Ú, weº• iE´
y' i–¹Kka jykafia fu`fiiag wK ³ka
múæ wdfrdka i|yd Y=oaO jia;% idok ,¡'
2 Tyq rÚka o Ú,a mdg" o• mdg" ;o r;=
mdg kÝ,aj,ska yd isyska j l‡k ,o
yKj,ska o tafmdoa k• ie†gh iE¡ h'
3 20
T›yq r;arka" ;=kS ;yvqj,g ;<d" rka fl¢
38'25-26 kslu
a 30'11-16 38'26 uf; 17'24
107
lmd" tajdhska Ú,a mdg" o• mdg" ;o r;=
mdg kÝ,a o isyska j l‡k ,o yK o f.;a;•
fldg u,a jev ±uQ y' 4bkamiÜ tafmdoa k•
ie†gh i|yd th hd Ùøug Wr m‡ o
idok ,³ j" tys fofl<jrg tajd i•nkaO
lrk ,¡' 5th iuó taldnoaO j mjØk fia"
th yd iudk jQ f.d;k ,o n|m‡h o
i–¹Kka jykafia fu`fiiag wK ³ka
múæ Ú,a mdg" o• mdg" ;o r;= mdg
kÝ,aj,ska yd isyska j l‡k ,o yKj,ska
idok ,¡' 6T›yq kLud×lH id° tajd rka
flfj×j,g t’nQ y' uq¿d legh• l,dj
wkÜj" bYardfh,a ck;djf.a kdu tajdfha
legh• lrk ,¡' 7i–¹Kka jykafia
fu`fiiag wK l< múæ" bYardfh,a ckhd
ms<sn| isysjgkhla jk ms×i" Tyq tajd
tafmdoa k• ie†gfha Wr m‡j, ±— h'
8 tafmdoa ie†gh fuka u" <h jeiau o
f.;a;• fldg tys u,a jev ±— h' th o
rÚka yd Ú,a mdg" o• mdg" ;o r;= mdg
kÝ,aj,ska yd isyska j l‡k ,o yKj,ska o
idok ,¡' 9th p;=ri%dldr œh' fomgla
jk fia th idok ,³ j tys æ. fika‡—gÈ
œisfolla o m<, fika‡—gÈ œisfolla o
œh' 10th u;=msg ue×la .,a fma<s y;rla
n¢kÜ ,e” h' m<uq jk fma<sh f,`ys;xlhla
o mÜIamrd.hla o url;hla o" 11fo jk
fma<sh mƒp ud×lHhla o kS, ud×lHhla
o jc%hla o" 12f; jk fma<sh moaurd.hla o
jÈK ldkaØhla o wUf;ia .,la o 13i;r
jk fma<sh rka ldkaØhla o r;= leghla o
iÝÈh ldkaØhla o œh' tajd rka flfj×j,
nyd Ø“×' 14fufia bYardfh,a ckhdf.a
kdu wkÜj .,a f°f<dila Ø“×' uq¿d
legh• l,dj wkÜj tla tla .,l f.`;%
f°f<dfia kdu tl tl ne.ska Ø“×' 15<h
jeiau i|yd ;Ú rÚka tlg f.;+ ud,
idokÜ ,e” h' 16T›yq rka flfj× folla
yd rka uq³ folla id° <h jeiaf•
fofl<jfÈ ta uq³ fol oeuQ y' 17T›yq f.;+
rka ud, fol <h jeiaf• fofl<jfÈ jQ uq³
fofla weuqKÏfj` h' 18f.;+ ud, fofla wÚ;a
fofl<jfÈ rka flfj× folg wuqKd tajd
tafmdoa ie†gfha Wr m‡ biairyska ;enQ y'
19
;jo" T›yq rka uq³ folla o id°" <h
jeiaf• my; jd‡fha fofl<jfÈ tafmdoa
ie†gh foig we;=½ me;af;a tajd iœ l<y'
T›yq ;j;a rka uq³ folla id° tafmdoa
 Úlauhdu 39-40
ie†ghg h‡ka" fome;af;a" tys Wr m‡
fol msg" ika•h <ó f.d;k ,o
n|m‡hg WŠka tajd ±uQ y' 21;jo"
i–¹Kka jykafia fu`fiiag wK l<
múæ" <h jeiau" tafmdoa ie†gfha f.d;k
,o n|m‡h u; Øfnk ms×i;a" th
tafmdoa k• ie†gfhka nqre,a fkd•
mjØk ms×i;a tys uq³" tafmdoa ie†gfha
uq³j,g Ú,a meyeØ m‡hÙka n¢k ,¡'
22 bkamiÜ T›yq tafmdoa ie†gfha i½j
uq½u×ka u Ú,a meyeØ f,`uj,ska iE´ y'
23tys ueo ysi ±—ug is³rla ØnQ w;r" f•
is³r fkdbfrk ms×i y• lndhl is³r
fuka th jf†g œhk ,o jd‡hla œh'
24
;jo" T›yq tys my< jd‡h æf.a u Ú,a
mdg" o• mdg" ;o r;= mdg kÝ,aj,ska o isyska
j l‡k ,o yKj,ska o fo½• f.Š iE´ y'
25
bkamiÜ T›yq ;Ú rÚka –×f.Š id°" ta
–×f.Š" i½f› my< jd‡h æf.a u fo½•
f.Š w;r ±uQ y' 26fuf,i i–¹Kka
jykafia fu`fiiag wK l< múæ mÝcl
i½f› jd‡h æf.a u rka –×f.Šhla yd
fo½• f.Šhla ne.ska udrefjka udrejg
Ø“×'
27 T›yq wdfrdka iy Tyqf.a mÜ;%hka
i|yd isyska j l‡k ,o yKj,ska lnd o
28
29
ul=ghla iy ysia jeiÜ• o l,si• o
isyska j l‡k ,o yKj,ska yd Ú,a mdg"
o• mdg" ;o r;= mdg kÝ,aj,ska f.d;k ,o
n|m‡hla o iE´ y' f• ish,a, u i–¹Kka
jykafia fu`fiiag wK l< múæ T›yq bÛ
l<y' 30miÜj T›yq ;Ú rÚka Ùøgfha
;yvqjla id° th u; uq¿d legh• l,dj
wkÜj ööi–¹Kka jykafiag lem h÷÷ hk
jpk legh• l<y' 31bkamiÜ i–¹Kka
jykafia fu`fiiag wK l< múæ T›yq Bg
Ú,a m‡hla ne| thska th ul=ghg fj½Ey'
lÈudka; ish,a, i•mÝÈK Ùøu
^Úlau( 35(10-19&
32 fuf,i ck;djf.a i•uqL uKavmfha
jev ish,a, Úu lrk ,¡' i–¹Kka
jykafia fu`fiiag wK l< múæ u
bYardfh,a ckhd ish,a, l<y' 33bkamiÜ
T›yq fu`fiia fj; uKavmh o l+vdru yd
tys nvq ndysrdæh ish,a, o fldl= yd ,E,s o
yria ,S yd l=½KÏ o tajdfha ;jq o 34r;=
idh• fmjQ neg½ y• o mo• l< y• o
lv;=rdf› Ørh o 35.sœiÜ• lr~qj yd tys
108
36
fmd® o lreKdikh o f•ih yd tys
WmlrK ish,a, o ms³• frd‡ o 37;Ú rka
myka rel yd tys myka o ms<sfj<g ;nk
myka yd tys WmlrK ish,a, o myk
±,a•ug f;, o 38rka mÝcdikh o wdf,am
ff;,h yd iÜj| ¿jH o uKavmfha f°rÛjg
lv;=rdj o 39f,`lv mÝcdikh o tys
f,`lv ueiai o tys fmd® yd tys ish®
WmlrK o j;=r Ndckh yd tys wŠh o
40
u½f› Ør yd l=½KÏ o tajdfha ;jq o u½f›
f°rÛjg ie´ lv;=rdj o tys ,KÏ yd
l+[a[ o uKavmfha yd i•uqL uKavmfha
fiajdjka i|yd jQ WmlrK ish,a, o
41
Y=oaOia:dkfha fiajdj i|yd ishÜ• j œhk
,o fiajd ms<s o mÝcl Ú,fha fiajd Ùøug
wjYH jk mÝcl wdfrdkaf.a Y=oaO jia;% yd
Tyqf.a mÜ;%hkaf.a jia;% o f.kdy'
42
i–¹Kka jykafia fu`fiiag wK l<
múæ u bYardfh,a ckhd ish,a, bgq l<y'
43
fu`fiia lÈudka; ish,a, kerUqj œg
i–¹Kka jykafia wK l< m%ldr u Tjqka
ish,a, u bÛ lr Øfnk nj ±l Tyq Tjqkag
wdYSÈjdo flf<a h'
uKavmh bæ fldg lem Ùøu
40 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg fufia j°< fial( 2ööm<uq jk
udifha m<uq jk æk ¡ uKavmfha i•uqL
uKavmh id°" 3tys .sœiÜ• lr~qj ;nd
ØrhÙka jeish hÜ;= h' 4f•ih f.keœ;a" th
u; ms<sfj<g ;e“h hÜ;= foaj,a th u; ;nd"
myka rel o f.keœ;a" tys myka ±,aœh hÜ;=
h' 5³• ojk rka mÝcdikh o .sœiÜ• lr~qj
bæúmsg ;nd l+vdr• f°rÛjg lv;=rdj
±–h hÜ;= h' 6bkamiÜ i•uqL uKavmfha
f°rÛj bæúmsg ojk hd. mÝcdikh ;e“h
hÜ;= f›' 7i•uqL uKavmh;a" mÝcdikh;a
w;r j;=r Ndckh ;nd Bg j;=r msrœh
hÜ;= h' 8jf†g u½j o ilia fldg u½f›
f°rlv lv;=rdj t,a,sh hÜ;= h'
9 ööbkamiÜ wdf,am ff;,h f.k
uKavmh;a" tys weØ ish,a,;a wdf,am fldg"
th;a" tys WmlrK ish,a,;a lem l< hÜ;=
h' fuf,i th Y=oaO tlla jkÜ we;' 10ojk
hd. mÝcdikh o tys ish® WmlrK o
f;,ska wdf,am fldg" mÝcdikh lem l<
hÜ;= f›' fuf,i tu mÝcdikh wØY=oaO
tlla jkÜ we;' 11j;=r Ndckh;a" tys wŠh;a
wdf,am fldg th lem l< hÜ;= f›'

12 ööbkamiÜ wdfrdka o Tyqf.a mÜ;%hka o
i•uqL uKavmfha f°rlvg f.keœ;a Tjqkg
iakdkh lrkag ie,eiaœh hÜ;= h' 13miÜj
wdfrdka mÝcl Ú,fha ud yg fiajd lrkÜ
ms×i Tyqg Y=oaO jia;% y|jd" wdf,am
fldg" lem l< hÜ;= f›' 14fufia l< miÜ
Tyqf.a mÜ;%hka f.keœ;a Tjqkag lnd y|jd
15
Tjqkaf.a mshd wdf,am l< f,i" Tjqka o ud
yg mÝcl Ú,fha fiajd lrkÜ ms×i wdf,am
l< hÜ;= h' fufia Ùøfuka Tjqkaf.a iEu
mrmÜrla ;=< u Tjqka yg i°;k mÝcljrh
fokÜ we;'÷÷
16 i–¹Kka jykafia Tyqg wK l<
m%ldrhg u fu`fiia ish,a, bÛ flf<a h'
17fuf,i Tjqka –ir foaYfhka Úlau me–×
fo jk wjqreoafoa m<uq jk udifha m<uq jk
ojfia ¡ uKavmh bæ lrk ,¡' 18fu`fiia o
uKavmh bæ fldg" tys ;jq iœ lr" ,E,s
.id" yria ,S oud" tys l=½KÏ fl<ska flf<a
h' 19i–¹Kka jykafia fu`fiiag wK l<
f,i Tyq uKavmh u;=ms‡ka l+vdru w;=rd
Bg WŠka l+vdr• wdjrKh ;e” h' 20miÜj
Tyq oi mKf;a .,a mÜjre lr~qjg oud
.sœiÜ• lr~qjg fmd® fhd°" th u;
lreKdikh ;e” h' 21bkamiÜ Tyq
i–¹Kka jykafia wK l< múæ .sœiÜ•
lr~qj uKavmh ;=<g f.keœ;a" Ørh
t,a,d .sœiÜ• lr~qj jid±— h'
22 uKavmfha W;=re mig Ørfhka
msg; Tyq i•uqL uKavmh ;=< f•ih ;e”
h' 23miÜj i–¹Kka jykafia fu`fiiag wK
l< múæ Tyq f•ih u; i–¹Kka jykafia
bæúfhys ms³• frd‡ ;e” h' 24i•uqL
uKavmh ;=< f•ih fl<ska u uKavmfha
ol=KÏ mig Tyq myka rel isÛjd"
25i–¹Kka jykafia wK l< múæ Wka
jykafia bæúfhys myka ±,aœh' 26i•uqL
uKavmh ;=< Ørh bæúmsg rka mÝcdikh
40'34 1 rdcd 8'10-11á fhid 6'4á tils 43'4-5á t<so 15'8
Úlauhdu 40 109
27
;nd Wka jykafia fu`fiiag wK l<
a múæ Tyq th u; iÜj| ¿jH ±,aœh'
28uKavmfha f°rlv lv;=rdj o t,a,S h'
29
miÜj fu`fiia i•uqL uKavmfha f°rlv
ojk hd. mÝcdikh ;nd th u; Wka
jykafia wK l< múæ ojk hd. mQcdj iy
wdydr mÝcdj ms¡ h' 30i•uqL uKavmh;a"
mÝcdikh;a w;r Tyq j;=r Ndckh ;nd"
mœ;% lr.kakd ms×i tys j;=r j;a flf<a
h' 31fu`fiia iy wdfrdka o wdfrdkaf.a
mÜ;%fh` o ;u w;a md tys fi`°.;ay' 32T›yq
i•uqL uKavmhg we;=½ jk œg fy`
mÝcdikhg <ód jk œg fy` i–¹Kka
jykafia fu`fiiag wK l< múæ ;uka
fi`°.;ay' 33bkamiÜ Tyq i•uqL uKavmh
yd mÝcdikh jg lr u½j ;kd" u½f›
f°rlv lv;=rdj t,a,S h' fuf,i fu`fiia
lÈudka; ish,a, Úu flf<a h'
uKavmh jid.;a j,dl=<
^Úlau( 9(15-23&
34 tœg j,dl=<la nei i•uqL uKavmh
jid.;af;a h' uKavmh i–¹Kka jykafiaf.a
uysud,xldrfhka msø .sfha h' 35j,dl=<
uKavmh jidf.k is‡ neœkÜ;a" i–¹Kka
jykafiaf.a uysud,xldrfhka th msø .sh
neœkÜ;a fu`fiiag Bg we;=½ •ug fkdyeÙ
œh' 36bYardfh,a ckhd l|jqúka l|jqrg
hk œg" Tjqka msg;a j .sfha j,dl=<
uKavmfhka TijkÜ ,enQ œg muK h'
37
tfy;a" j,dl=< TijkÜ fkd,enQf› k•
th TijkÜ ,nk æk f;la T›yq Úlau
fkd.shy' 38uq½ bYardfh,a fikó l|jqúka
l|jqrg hk œg Tjqkag fmfkk múæ
i•uqL uKavmh u;" oj,a ld,fha ¡
i–¹Kka jykafiaf.a j,dl=< o rdØ%
ld,fha ¡ .skak o oDYHudk œh'
 110
f,œ jHjia:dj

öf,œ jHjia:dj÷ hkqfjka fuu .%ka:hg ku ,enqfKa Y=oaO nhsn,fha fimaÛjdâka; .S%l
msgmf;a fhd° weØ öf,œ‡fldka÷ kueØ ku weiÜfrÚ' th .%ka:fha wka;È.;hg ukdj
.e<fma' tk•" f,œØhsl mÝcl i•m%°h wdYs%; ck jkaokd;aul kSØ øØ yd Úfh`. /ila fuys
wka;È.; fyhsÚ' .sœiÜ• ck;djla f,i bYardfh,ajrekaf.a foaj jkaokdj iy wd.–l
meje;au ;yjqre Ùøug;a jÈOkh Ùøug;a fuu kSØ øØ fndfy` fia bjy,a œ×'
f• fmdf;a m%Odk f;audj k•" foœ i–¹Kkaf.a Y=oaOjka;lu iy foaj-i•nkaO;dj weØ
lr.ekSu i|yd" ck;dj Wka jykafiag jeº•ms³• l< hÜ;= wdldrhhsá öökÜU,df.a foœ
i–¹Kka jykafia jk ud Y=oaO neœka kÜU,d o Y=oaO j is‡h hÜ;= h'÷÷ ^f,• 19(2&'
fuys m%Odk fldgia myÙ'
múƒfÃo 1)7 m~qre iy mÝcd ms<n
s | kS;'s
múƒfÃo 8)10 mÝcl fiajdjg lem lsøu'
múƒfÃo 11)15 mœ;% wmœ;% ms<fs j;a .ek kS;'s
múƒfÃo 16 jkaæ f.•f• ækh'
múƒfÃo 17)27 ãœ;fha ¡ iy jkaokdf› ¡ Y=oO a jka;lu wdrlaId
lr.ekSu ms<ns | kS;'s
fuys .e’ jQ b;d j‡kd rka jelsh jkdys" miÜ lf,l ¡ fÐiÜia jykafia œiska oaœ;Sh fY%aIaG;u
wdÇj jYfhka f.kyer mdk ,o" ööTn Tng fm%au lrk f,i u Tf’ wi,ajeishdg o fm%au
lrkak'÷÷ hkq hs ^19(18&'

ojk hd. mQcd yu .id W! lE,sj,g lemsh hÜ;= h' 7mQcl

1
2
i–¹Kka jykafia fudafiia le|jd"
i•uqL uKavmfhka Tyq wu;–ka"
ööbYardfh,a ckhdg l;d fldg Tjqkg a
fufia lshkake÷÷hs j°< fial'
öökqU,d w;frka hful= i–¹Kka
jykafiag mÝcdjla f.fkk œg" ta i|yd
.j m†‡fhka fyda t½ neg½ m†‡fhka
fyda if;l= f.k wd yels h' 3Tyqf.a mÝcdj
.j m†‡fhka .;a ojk hd. mÝcdjla k•"
Tyq fkdle<e,a msú– if;l= Tmamq l<
hq;= h' ;jo" i–¹Kka jykafia bæúfhys
ms<s.kÜ ,nk ms×i Tyq i•uqL uKavmfha
f°rlv ¡ W! msæh hq;= h' 4Tyq ojk hd.
mÝcdj ms×i .;a i;df.a ysi u; w;
;e“h hÜ;= h' tœg Tyqg m› ludj ¡u
i|yd Tyq fjkqfjka W! ms<s.kq ,ef’'
5
Tyq bkamiq i–¹Kka jykafia bæúfhys
i;d ueúh hÜ;= h' tœg wdfrdkaf.a
mq;%hka jk mÝclhka Wf.a f,a Tmamq fldg"
ta f,h i•uqL uKavmfha f°rlv ;sfnk
mÝcdikh msg yd;ami u bish hq;= h'
6 miÜ j Tjq k a ojk hd. mÝ c djg .;a i;d
wdfrdkaf.a mq;%hka o mQcdikh u; .sks
o,ajd" ta .sks msg ms<sfj<ska or ;e“h
hÜ;= h' 8wdfrdkaf.a mq;%hka jk mQclhka
mQcdikh u; we;s ta .sks msg" or Wv
i;df.a ysi" f;, we;=½ fldgia ms<s -
fj<ska ;e“h hÜ;= h' 9tfy;a" Wf.a w;=Kq o
ll=,a o j;=frka fida°" mÝcljrhd ta
ish,a, mÝcdikh u; ±œh hq;= h' tœg
.skafkka ojd mÜok ,o" f• ojk hd.
mQcdj i–¹Kka jykafia fj; kósk
iÜ–ysú iÜj|la jkq we;'
10 öö;jo" hfula ojk hd.h i|yd
m†‡fhka .;a neg½fjl= fyda t½fjl= fyda
mÝ c dj jYfhka f.fkka f ka k•" W! o
fkdle<e,a msú– if;l= œh hÜ;= h'
11
mQcdikhg W;=re me;af;a i–¹Kka
jykafia bæúfhys W! ueúh hÜ;= h'
wdfrdkaf.a mq;%hka jk mÝclhka Wf.a f,a
f.k mÝ c dikh ms g yd;a m is k a bis h hÜ ; =
h' 12bkamiq W! lE,s j ,g lmd" mQ c l -
jrhd Wf.a fldgia o" ysi yd f;, o
mQ c dikh u; we;s .s k s Wv" or ms g
ms < s f j<s k a ;e“h hq ; = h' 13Wf.a w;= K q o
 f,• jHjia:dj 1-3
ll=,a o j;=frka fida°" mÝcljrhd ta ish,a,
f.k mQcdikh u; ±œh hÜ;= h' .skafka ojd
mqok ,o f• ojk hd. mQcdj i–¹Kka
jykafia fj; kósk iÜ–ysú iÜj|la jkÜ
we;'
14 ööi–¹Kka jykafiag TmamÜ lrk
ojk hd.h mlaIsfhla k•" W! fldfnhs-
fhl= fyda mfrœ me‡fhl= fyda œh hÜ;= h'
15
mÝcljrhd o W! mÝcdikfha TmamÜ fldg"
Wf.a fn,a, lvd mÝcdikh u; W! ±œh hÜ;=
h' Wf.a f,a mQcdikfha me;a;lska .,d
hkakg yeúh hq;= h' 16bkamiÜ Tyq Wf.a
f.d³re fndlal o msydgq o my fldg" tajd
mQcdikfha kef.kysr me;af;ka jQ w½ ouk
;ek ±–h hq;= h' 17miÜj Wf.a w;a;gq iuó
lE,s follg fjka fkdjk fia W! m<d"
mQcdikfha .sks msg we;s or Wv ;nd ±œh
hÜ;= h' .skafka ojd mqok ,o f• ojk hd.h
i–¹Kka jykafia fj; kósk iÜ–ysú
iÜj|ls'÷÷
OdkH mQcdj
2 ööhfula i–¹Kka jykafiag OdkH
mÝcdjla Tmamq lrkafka k•" Tyqf.a
mÝcdj isyska ms‡j,ska œh hq;= h' ;jo" tys
f;,a j;a fldg th u; ;=jr,d o ±–h hÜ;=
h' 2miÜj mÝclhka jk wdfrdkaf.a mq;=ka
fj; Tyq th f.kd hq;= h' mÝcljrhd
ms‡j,ska yd f;,ska w;f,diaila o tys we;s
;=jr,d ish,a, o f.k mQcdikh u; th
isys•f• fldgi jYfhka ±œh hÜ;= h'
.skafkka ojd mqok ,o f• mQcdj i–¹Kka
jykafia fj; kósk iÜ–ysú iÜj|ls' 3OdkH
mÝcdf› b;sú fldgi wdfrdkag iy Tyqf.a
mq;%hkag whs;s f›' th i–¹Kka jykafiag
ms´ ojk mÝcdj,ska w;sY=oaO fldgi jkÜ
we;'
4 öökÜU wekÝ ms‡" W³fka mq½iaid OdkH
mÝcdjla jYfhka f.fkkafkys k•" th
isyska ms‡ l,j• l<" f;,a –Y% kÜuqyqka
frd‡ fyda f;,a .E kÜuqyqka ;=kS frd‡ fyda
œh hq;= h'
5 öökqf˜ OdkH mQcdj ln,l næk ,o
wekÝ ms‡ k•" th kÜuqyqka" f;,a –Y%" isyska
ms‡j,ska iE´ frd‡hla œh hq;= h' 6th lE,s
fldg lvd th u; f;,a j;a l< hq;= h' th
OdkH mÝcdjla jkq we;'
7 öökÜf˜ mQcdj ;dƒ„hl ms<sfh< l<
OdkH mÝcdjla k• th f;,a –Y%" isyska
111
8
ms‡j,ska iEæh hÜ;= h' kÜU f•jdhska iÝ°k•
l< OdkH mQcdj i–¹Kka jykafia fj;
f.kjq;"a th mÝcljrhdg ms<. s ekajQ œg Tyq
th mÝcdikhg f.kd hÜ;= h' 9mÝcljrhd o
tu OdkH mÝcdfjka isys•f• fldgi f.k
th mÝcdikh u; ±œh hq;= h' .skafkka ojd
ms´ tu mQcdj i–¹Kka jykafia fj; kósk
b–ysú iÜj|ls' 10OdkH mQcdfjka b;sú fldgi
wdfrdkag iy Tyqf.a mq;%hkag whs;s h' th
i–¹Kka jykafiag .skafkka ojd ms´
mQcdj,ska w;sY=oaO fldgi f›'
11 ööi–¹Kka jykafia fj; f.fkk
Ùis u OdkH mQcdjla uqyqka oud fkdiEæh
hÜ;= h' kÜU i–¹Kka jykafiag .skafkka
ojd mqok lsis u mQcdjl uqyqka fyda — me×
fyda fkd±–h hÜ;= h' 12f•jd kdUq,a m,
mÝcdjla f,i i–¹Kka jykafiag mÜo l<
yels jqj o" th iÜ–ysú iÜj|la fuka keóSug
mQcdikh u; fkd±œh hÜ;= h' 13kÜU OdkH
mÝcdj jYfhka mÜok iEu mÝcdjla u ®Kq
oud rij;a l< hq;= f›' tfia l< hq;af;a"
®KÏ" kqU o i–¹Kka jykafia o w;r
.sœiÜf• ,l=Kla jkq ms×i h' kÜf˜ iEu
OdkH mÝcdjla iuó u ®Kq o mÜo l< hÜ;= h'
14
kÜU kdUq,a m,j,ska OdkH mQcdj
mqokafkys k•" tu mÝcdj jYfhka" kÜU
.skafkka næk ,o wuq ;súó= lr,a fyda
tjeks lr,aj,ska fmdŠ lrk ,o OdkH fyda
.; hÜ;= h' 15th u; f;,a j;a fldg ;=jr,d
±–h hÜ;= h' tœg th OdkH mQcdjla jkq
we;' 16fmdŠ l< OdkHj,ska fldgila o
f;,ska fldgila o tys ;=jr,d ish,a, iuó
isys•f• fldgi jYfhka mÝcljrhd œiska
ojkÜ ,e“h hÜ;= h' th o .skafkka ojd
i–¹Kka jykafiag ms´ mQcdjls'÷÷
iyNd.slf• mÝcdj
3 ööiyNd.slf• mÝcdjla jkÜ ms×i
hful=f.a mQcdj .j m†‡fhka .kafka
k•" tu i;d f.dfkl= fyda t<fokl jQj;a
i–¹Kka jykafia bæúfhys mÝcd l< hÜ;af;a
fkdle<e,a if;la h' 2Tyq mÝcdj ms×i .;a
i;df.a ysi msg ;u w; ;nd i•uqL
uKavmfha f°rlv <ó ¡ W! ueúh hÜ;= h'
wdfrdkaf.a mq;%hka jk mQclhka Wf.a f,a
mQcdikh msg yd;ami u bish hq;= h' 3;jo"
Tyq iyNd.slf• mÝcdfjka my; olajk
fldgia .skafkka ojd i–¹Kka jykafiag
Tmamq l< hq;= h' ta fldgia k•" w;=Kq jid
 f,• jHjia:dj 3-4
we;s f;," w;=Kq msg we;s f;,a ish,a,"
4
jl=.vq fol yd tajd u; ;=k‡h fmfofiys
;sfnk f;, iy jl=.vq iuó wlaudj msg
we;s isœh o f›' 5wdfrdkaf.a mÜ;%hka tajd
mQcdikfha .skak msg we;s or Wv ;nd" ojk
hd.h iuó ±œh hq;= h' .skafkka ojd ms´
tu mÝcdj i–¹Kka jykafia fj; kósk
iÜ–ysú iÜj|ls'
6 ööi–¹Kka jykafiag mqok iyNd.s-
lf• mÝcdj ms×i hfula ;u mÝcdj t½
neg½ /f<ka .kafka k•" Tyq th i|yd
fkdle<e,a msú– if;l= fyda .eyeKq if;l=
fyda Tmamq l< hq;= h' 7Tyq mqok mQcdj
neg½fjla k•" Tyq ta i;d i–¹Kka
jykafia bæúfhys msæh hÜ;= h' 8Tyq ;u
mQcdj ms×i .;a i;df.a ysi msg w; ;nd"
i•uqL uKavmh bæúfhys W! ueúh hÜ;= h'
miqj wdfrdkaf.a mq;%hka Wf.a f,a mQcdikh
msg yd;amiska bish hq;= h' 9;jo" Tyq
iyNd.slf• mÝcdfjka my; olajk fldgia
.skafkka ojd i–¹Kka jykafiag mÜo l<
hÜ;= h' ta fldgia k•" Wf.a f;," msgfldkao
<óska lmd.;a uq½ j,a.h" w;=KÏ jid we;s
f;,a" w;=Kq msg we;s f;,a ish,a," 10jl=.vq
fol yd th msg ;=k‡h <ó ;sfnk f;, iy
jl=.vq iuó wlaudj msg we;s isœh o f›'
11
mÝcljrhd tajd mÝcdikh u; ±œh hÜ;= h'
fuh .skafkka ojd i–¹Kka jykafiag
mqok wdydr mQcdjls'
12 ööhful=f.a mQcdj t½fjla k•" Tyq
th i–¹Kka jykafia bæúfhys mÜo l< hÜ;=
h' 13Tyq Wf.a ysi u; w; ;nd i•uqL
uKavmh bæúfhys W! ueúh hÜ;= h' miqj
wdfrdkaf.a mq;%hka Wf.a f,a f.k mQcdikh
msg yd;amiska bish hÜ;= h' 14;jo" Tyq tu
mQcdfjka my; olajk fldgia .skafkka
ojd i–¹Kka jykafiag Tmamq l< hq;= h' ta
fldgia k•" w;=Kq jid weØ f;," w;=Kq
msg we;s f;,a ish,a," 15jl=.vq fol yd tajd
msg ;=k‡h fmfofiys we;s f;, iy jl=.vq
iuó wlaudj msg weØ isœh o f›'
16
mÝcljrhd tajd mÝcdikh u; ±œh hÜ;= h'
f• jkdys i–¹Kka jykafia fj; iÜ–ysú
iÜj|la kefók ms×i .skafkka ojd ms´
mÝcdjÙ' f;,a ish,a, i–¹Kka jykafiag
whs;s f›' 17kÜU f;, j;a" f,h j;a lEug
fkd.; hÜ;= h' kÜU jdih lrkafka
fld;ekl f›jd" fuh kÜf˜ fm<m;a ;=<
ioyg u j,x.= ksfhda.hls'÷÷
112
mdm mÝcd
4 i–¹Kka jykafia fudafiia wu;–ka"
2
ööbYardfh,a ckhdg fufia Ùhkake÷÷hs
j°< fial'
ööhful= woyia fkdlr" i–¹Kka
jykafiaf.a wdÇjlg œreoaO j m› fldg"
;yk• l< fohla lr h• mK;la lv
lrkakg m½ Ü jk' tœg Tyq fuf,i l<
hÜ;= h'÷÷
mÝcljrhd i|yd mQcd
3 ööwdf,am ,;a mÝcljrhd fikó msg
jro muqKÏj–ka m› flf<a k•" ;ud l<
mdmh i|yd mdm mQcdjla jYfhka
fkdle<e,a f.dka jiafil= i–¹Kka jykafia
fj; f.kd hq;= h' 4Tyq o i–¹Kka jykafia
bæúfhys i•uqL uKavmfha f°rÛj <óg W!
f.kjq;a Wf.a ysi u; w; ;nd i–¹Kka
jykafia bæúfhys W! ueúh hÜ;= h' 5miqj
wdf,am ,;a mQcljrhd jiaidf.a f,a u|la
/f.k i•uqL uKavmhg f.k wd hq;= h'
6
Tyq o ;u weós,a, f,aj, .,ajd" i–¹Kka
jykafia bæúfhys Y=oaOia:dkfha ;srh u;
y;a jrla th bish hq;= h' 7bkamiq Tyq
i•uqL uKavmh ;=< i–¹Kka jykafia
bæúfhys we;s iqj| ³• mÝcdikfha wx u;
tu f,hska fldgila ±–h hÜ;= h' miqj
jiaidf.a bØú f,a ish,a, u i•uqL
uKavmfha f°rlv weØ ojk hd.h mÜok
mÝcdikfha mduq, j;a l< hÜ;= h'
8 öö;jo" Tyq mdm mÝcdj i|yd ms´
jiaidf.a ish® f;,a tk•" w;=Kq jid ;snQ
f;, yd w;=Kq msg jQ f;, i•mÝÈKfhka o
9
jl=.vq fol yd tajd u; ;=k‡h fmfofiys
we;s f;, o jl=.vq iuó wlaudj msg weØ
isœh o wylg .; hÜ;= h' 10iyNd.slf•
mÝcdjg ms´ f.dkdf.a fldgia bj;g .;a
f,i" mÝcljrhd tajd f.k" ojk hd.h mÜok
mÝcdikfha ±œh hÜ;= h' 11bkamiq Tyq jiaidf.a
iu o uia ish,a, o ysi o ll=,a o w;=Kq iy
f.du o 12hk fldgia ish,a, u l|jqfrka
msg; w½ ouk mœ;% ia:dkhlg f.k f.dia"
or msg ;nd .skfa kka ±œh hÜ;= h' fuf,i W!
±œh hÜ;fa ;a w½ ouk ia:dkhl h'÷÷
uq½ bYardfh,a ck;dj i|yd mQcd
13 ööuq½ bYardfh,a ck;dj woyia
fkdlr o" iNdj fkd±kÜj;aj o m› lr–ka"
 f,• jHjia:dj 4-5
;yk• fohla fldg i–¹Kka jykafiaf.a
h• Ùis mK;la lv fldg jerælrejka
jqjfyd;a" 14Tjqka jerælrejka •ug fya;= jQ
mdmh ±k.;a l," mdmh Wfoid ck;dj
f.dka jiafil= mqo fldg" i•uqL uKavmh
bæúhg W! f.kd hÜ;= h' 15m%cd uQ,l s hka
i–¹Kka jykafia bæúfhys ta jiaidf.a ysi
msg w;a ;nd" i–¹Kka jykafia bæúfhys W!
ueúh hÜ;= h' 16wdf,am ,;a mÝcljrhd o
jiaidf.a f,a u|la i•uqL uKavmhg f.kd
hÜ;= h' 17miÜj Tyq f,aj, ;u weós,,a .,ajd
i–¹Kka jykafia bæúfhys Ørh u;
y;ajrla bish hÜ;= h' 18Tyq i•uqL uKavmh
;=< i–¹Kka jykafia bæúfhys weØ iÜj| ³•
mÝcdikfha wx u; f,hska fldgila ±–h hÜ;=
h' miqj jiaidf.a b;sú f,a ish,a, u i•uqL
uKavmfha f°rlv weØ ojk hd.h mÜok
mÝcdikfha mduq, j;a l< hÜ;= h' 19Tyq Wf.a
f;, o i•mÝÈKfhka u /f.k" mÝcdikh msg
th ±œh hÜ;= h' 20mdm mQcdj i|yd ms´
jiaidg l< f,i Tyq f• jiaidg o l< hÜ;=
h' fufia mÝcljrhd fikó Wfoid m› lud
Ùøf• ms<fs j; bÛ l< œg" Tjqkfa .a m› lud
lrkÜ ,ef’' 21bkamiÜ mÝcljrhd jiaid
l|jqfrka msg;g f.k f.dia" m<uq jiaid ±jQ
f,i f• jiaid o ±œh hÜ;= h' fuh ck;dj
i|yd mqok mdm mQcdjls'÷÷
w•mØfhl= i|yd mQcdj cdj
22 ööw•mØfhl= woyia fkdlr m›
lr–ka" ;u foœ i–¹Kka jykafiaf.a
mK;aj,ska ;yk• l< fohla lr"
jerælrefjl= •" 23;ud l< mdmh okajkÜ
,enQ l," Tyq ;u mÝcdj ms×i t½jkaf.ka
fkdle<e,a msú– if;l= f.kd hÜ;= h' 24Tyq
o t½jdf.a ysi u; ;u w; ;nd" i–¹Kka
jykafia bæúfhys ojk hd.hg .;a i;d
uerE ia:dkfhys u W! ueúh hÜ;= h' fuh
mdm mQcdjls' 25miqj mQcljrhd mdm
mQcdjg ms´ i;df.a f,hska ‡lla weós,af,ka
f.k ojk hd.h mqok mQcdikfha wx u;
±–h hq;= h' f,hska b;sú fldgi ojk hd.h
mqok mQcdikfha mduq, j;a l< hq;= h'
26bkamiq Tyq iyNd.slf• mQcdj,g ms´
i;=kaf.a f;,g l< f,i" Wf.a f;,
i•mQÈKfhka u mÝcdikh u; ±œh hÜ;= h'
fufia mÝcljrhd Tyqf.a mdmhg lud
4'27-31 .Kka 15'27-28
113
Ùøf• ms<sfj; bÛ l< miÜ th Tyqg lud
lrkÜ ,ef’'÷÷
wka mqoa.,hka i|yd mQcd
27 ööidudkH flfkl= woyia fkdlr m›
lr–ka" i–¹Kka jykafiaf.a mK;Ùka
;yk• jQ fohla fldg jerældrfhl= •"
28
;ud l< mdmh okajkÜ ,enQ miÜ" Tyq ;ud
l< mdmh fjkÜjg fkdle<e,a t½fokl
mÝcdj jYfhka f.kd hÜ;= h' 29Tyq ta i;df.a
ysi u; w; ;nd" ojk hd. ms´ ia:dkfhys u
W! ueúh hÜ;= h' 30bkamiÜ mÝcljrhd Wf.a
f,hska ‡lla ;u weós,fa ,ka f.k ojk hd.
mÜok mÝcdikfha wx u; ±–h hÜ;= h' bØú f,a
ish,a, mÝcdikfha mduq, j;a l< hÜ;= h'
31
miÜj iyNd.slf• mÝcdj,ska f;, bj;g
.;a f,i Wf.a f;, o bj;g f.k" i–¹Kka
jykafia fj; kósk iÜ–ysú iÜj|la fuka th
mÝcdikh u; ±œh hÜ;= h' fufia mQcljrhd
Tyq fjkqfjka m› lud Ùøf• ms<fs j; bÛ
l< œg" tajd Tyqg lud lrkÜ ,ef’' 32;jo"
Tyq mdm mÝcdj i|yd neg½fjl= f.fkkafka
k•" W! fkdle<e,a neg½fokl œh hÜ;= h'
33
Tyq ta i;df.a ysi msg w; ;nd" mdm mÝcdj
i|yd ojk hd. mÝcdjg .;a i;d uerE
ia:dkfhys u W! ueúh hÜ;= h' 34mÝcljrhd o
Wf.a f,hska ‡lla ;u weós,fa ,ka f.k ojk
hd.h mÜok mÝcdikfha wx u; ±–h hÜ;= h'
bØú f,a ish,a, mÝcdikfha mduq, j;a l< hÜ;=
h' 35miÜj Tyq iyNd.slf• mÝcdjg .;a
neg½jdf.ka f;, wylg .;a f,i Wf.a f;,a
o wylg .; hq;= h' bkamiq i–¹Kka
jykafiag .skfa kka ojd mÜok mÝcdjla fuka
th mÝcdikh u; ±œh hÜ;= h' fuf,i
mÝcljrhd Tyq l< mdmhkag lud Ùøf•
ms<fs j; bÛ l< œg tajd Tyqg lud lrkÜ
,ef’'÷÷
mdm mQcd wjYH wjia:d
5 ööhfula idlaIslrefjl= • is‡h ¡
Widœfha m%isoaO æjqre• jpk weiÝ
miÜ;a" ta ms<sn| j ;ud ³Û lreKÏ fy` o;a
lreKÏ fy` fkdokajkafka k•" Tyq ta .ek
j.Ùj hÜ;= h' 2hful= fkd±kÜj;al–ka
wd.–l ms<sfj;a wkÜj wmœ;% hhs ie,flk
yS,E if;l=f.a" jk if;l=f.a fy` nv.d
hk wmœ;% if;l=f.a u<l|la iamÈY
 f,• jHjia:dj 5-6
lf<d;a" Tyq th ±k.;a l, wmœ;% •
jrolrefjla jkafka h' 3hful= fkd±kÜj;-a
l–ka wd.–l ms<sfj;a wkÜj ukqIHfhl=
flf,ik h•Ùis wmœ;% fohla iamÈY
lf<d;a" Tyq th ±k.;a l, jrolrefjla
jkafka h' 4hful= fkd±kÜj;al–ka fyd|la
fy` kmÜrla fy` lrkakg jpkfhka æjqrd
hula .ek wÚis f,i Ndrhla jqjfyd;a"
Tyq th ±k.;a l, jrolrefjla jkafka h'
5 ööby; ±lajQ lreKÏj,ska tlla .ek
hful= jrolrefjl= jQ l, Tyq ;ud l<
mdmh WƒpdrKh l< hÜ;= h' 6;jo" Tyq
;ud jrolrefjl= l< mdmh fjkÜjg
i–¹Kka jykafia fj; jkaæ f.•f•
mÝcdjla ms×i /f<ka .eyeKÏ if;l= jk
t½ me‡fhl= fy` neg½ me‡fhl= fy`
f.kd hÜ;= h' mÝcljrhd o Tyq l< mdmhg
iudj wheækÜ we;'
7 ööt½ megœhl fy` neg½ megœhl
fy` f.fkkakg Tyqg j;alu ke;ak•" Tyq
;ud l< mdmhg jkaæ f.•f• mÝcdjla
jYfhka i–¹Kka jykafia fj; fldfnhshka
fofofkl= fy` mfrœ megjqka fofofkl=
fy` f.kd hÜ;= h' tflla mdm mÝcdjla
jYfhÚ" wÚld ojk hd. mÝcdjla jYfhÚ'
8
mÝcljrhd fj; Wka f.kd miÜ Tyq
m<uqfjka mdm mÝcdj TmamÜ lr–ka" Wf.a
fndÛj –úld" ysi fjka fkdfldg 9Wf.a
f,hska iaj,amhla mÝcdikfha me;a;g bish
hÜ;= h' bØú f,a mÝcdikfha mduq, j;a l<
hÜ;= h' fuh mdm mÝcdjÙ' 10fo jk i;d o
isú;a m%ldr ojk hd. mÝcdjla fuka TmamÜ
l< hÜ;= h' fuf,i ta ;eke;a;d l< mdmhg
mÝcljrhd ludj wheæk l," th Tyqg
lud lrkÜ ,ef’'
11 öö;jo" Tyqg fldfnhshka fofofkl=
fy` mfrœ megjqka fofofkl= fy`
f.fkkakg j;alu keØ k•" Tyq ;ud l<
mdmh fjkÜjg mdm mÝcdjla jYfhka isyska
ms‡ Ùf,`.%E• tlla f.kd hÜ;= h' Tyq th
u; f;,a fy` ;=jr,d fy` fkd±–h hÜ;= h'
ukao" th mdm mÝcdjÙ' 12Tyq mÝcljrhd
fj; th f.kd œg mÝcljrhd thska wyqrla
f.k" isys•f• fldgi jYfhka .skafkka
ojd i–¹Kka jykafiag mÜok mÝcdjla fuka
th mÝcdikfha ±œh hÜ;= h' fuh mdm
mÝcdjÙ' 13fuf,i by; ±lajQ lreKÏj,ska
6'1-7 .Kka 5'5-8
114
hulg œreoaO j hful= l< mdmhg
mÝcljrhd m› ludj wheæk l, th Tyqg
lud lrkÜ ,ef’' OdkH mÝcdfjka bØú jQ
fldgi fuka" fuhska bØú fldgi o
mÝcljrhdg whsØ h'÷÷
jkaæ f.•f• mÝcdj
14 i–¹Kka jykafia kej;;a fu`fiiag
l;d fldg fufia j°< fial( 15ööhful=
i–¹Kka jykafiag æh hÜ;= Y=oaO foaj,a
fkd¡" fkd±kÜj;aj je/oaola lf<d;a" ta
je/oao fjkÜjg Tyq i–¹Kka jykafia fj;
/f<ka fkdle<e,a neg½fjl= f.kd hÜ;= h'
jkaæ f.•f• mÝcdjla i|yd W! ;lafiare
l< hÜ;af;a" Y=oaOia:dkfha j,x.= ldis wkÜj
ú¡ ldis –,g tló j há fuh jkaæ f.•f•
mÝcdjÙ' 16Tyq Y=oaO foa fkd¡fuka l<
jxpdjg f.œh hÜ;= jkaæ f.jd" ;j mfyka
mx.=jla o Bg tl;= fldg mÝcljrhdg æh
hÜ;= h' mÝcljrhd o jkaæ f.•f• neg½jd
mÜo–ka" ta ;eke;a;df.a mdmhg ludj
wheæk l, Tyqg lud lrkÜ ,ef’'
17 ööfuf,i hful= i–¹Kka jykafiaf.a
wdÇj,ska ;yk• lrk ,o hula fkd±kÜ-
j;al–ka fy` lf<d;a" Tyq jrolrefjla f›"
l< jro .ek Tyq j.Ùj hÜ;= h' 18Tyq jkaæ
f.•f• mÝcdjg ;lafiare l< f,i /f<ka
t;r• j‡kd" fkdle<e,a neg½fjl= mÝcl-
jrhd fj; f.kd hÜ;= h' mÝcljrhd o ta
;eke;a;d fkd±kÜj;aj" woyia fkdlr" l<
fohg ludj wheæk l, th Tyqg lud
lrkÜ ,ef’' 19th i–¹Kka jykafiag œreoaO
j l< je/oaog mÜok jkaæ f.•f• mÝcdjÙ'÷÷
6 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg fufia j°< fial( 2ööhfula
;ekam;a uqo,la .ek fy` m%f›iug ;nd-
.ekSug ³ka fohla .ek fy` h• flfkl=
i;= fohla W³rd.ekSfuka fy` ;u wi,a-
jeishd /jˆfuka fy` Tyqg jxpd Ùøfuka
fy` m› lr–ka i–¹Kka jykafiag œreoaO
j wmrdOhla lrkafka k•" 3;jo" keØ
jQ fohla i•n jQ miÜ ta .ek fndre
lSfuka o fndrejg æœøfuka o tjeÚ
Ùish• ldrKdjlg w°< j m› lrkafka
k•" 4Tyq fuf,i m› l< neœka jrolre-
fjla jkafka h' Tyq W³rd.;a foa o
/jˆfuka .;a foa o m%f›iug ;nd .ekaug
 f,• jHjia:dj 6
5hula
³ka foa o keØ jQ miÜ fidhd .;a foa o
.ek fndrejg æjq< ish,a, o wdmiÜ æh hÜ;=
h' Tyq .;a foa i•mÝÈKfhka u æh hÜ;= w;r"
Bg jeŠuk;a mfyka mx.=jla tl;= fldg
æh hÜ;= h' ;jo" Tyq jroldrhd jQ ækfha ¡
u tf,i ish,a, whsØlreg æh hÜ;= h' 6Tyq"
i–¹Kka jykafiag jkaæ f.•f• mÝcdj
jYfhka" /f<ka fkdle<e,a neg½fjl= o
mÝcljrhd fj; f.kd hÜ;= h' W! ;lafiare
l< hÜ;af;a f.œh hÜ;= jkaæh wkÜj h'
7
mÝcljrhd o i–¹Kka jykafia bæúfhys
Tyqg m› lud Ùøf• ms<sfj; bÛ l< hÜ;=
h' tœg Tyq l< jro l=ula jqj o th Tyqg
lud lrkÜ ,ef’'÷÷
ojk hd. mQcd
8 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg fufia j°< fial( 9ööwdfrdkag iy
Tyqf.a mÜ;%hkag fufia wK lrkak( ojk
hd. mÝcdj ms<sn| kSØh fuh f›á ojk hd.
mÝcdj uq½ rdØ%fhys u Woh olajd mÝcdikh
u; .skak msg ±fj–ka Ø“h hÜ;= h'
10
mÝcljrhd yK ms<s lndh ye|f.k" yK
l,si–ka ;u isrer jidf.k mÝcdikh u;
.skafkka ojk ,o ojk hd. mÝcdf› w½
f.k mÝcdikfha me;a;Ùka ±–h hÜ;= h'
11
bkamiÜ Tyq ;u jia;% .,jd" fjk jia;%
,df.k l|jqfrka msg; mœ;% ia:dkhlg
w½ f.k hd hÜ;= h' 12mÝcdikh u; .skak
Úfjkakg fkdyer th ±,afj–ka u Ø“h
hÜ;= h' ækm;d Woh mÝcljrhd th u;
or o,ajd" Bg WŠka ms<sfj<g ojk hd.
mÝcdj ;e“h hÜ;= h' Tyq iyNd.slf•
mÝcdjg .;a i;df.a f;, tys ±œh hÜ;= h'
13.sÚ o mÝcdikh u; Úfjkakg fkdyer
Ú;r u ±,afj–ka Ø“h hÜ;= h'÷÷
OdkH mÝcd
14 ööOdkH mÝcdj ms<sn| kSØh fuh h(
wdfrdkaf.a mÜ;%hkaf.ka flfkl= mÝcdikh
bæúfhys i–¹Kka jykafiag th mÜo l<
hÜ;= h' 15Tjqkaf.ka flfkl= OdkH mÝcdf›
ms‡j,ska wyqrla o tys f;,a o th u; weØ
;=jr,d ish,a, o f.k mÝcdikh u;
isys•f• fldgi ±œh hÜ;= h' th i–¹Kka
jykafia fj; kósk iÜ–ysú iÜj|Ù'
16
bkamiÜ tys bØú fldgi wdfrdka iy
Tyqf.a mÜ;%hka i•uqL uKavm u½f› Y=oaO
;ekl kÜuqyqka frd‡ fuka id° je<|sh hÜ;=
115
17
h' ;jo" th msish hÜ;af;a uqyqka –Y%
fkdlr h' .skafkka ojd" ug ms´ mÝcdfjka
Tjqkag ys– fldgi uu Tjqkag fo–' mdm
mÝcdj yd jkaæ f.•f• mÝcdj fuka th
wØY=oaO h' 18;jo" wdfrdkaf.a fm<mØka
mejf;k ish® msú–kag fuh je<|sh yeÙ
h' fuh jkdys .skafkka ojd i–¹Kka
jykafiag ms´ mÝcd ms<sn| Tf’ fm<m;a ;=<
ioyg u j,x.= Úfh`.hÙ' th iamÈY
lrk iEu flfkl= u Y=oaO jkÜ we;'÷÷
19 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg fufia j°< fial( 20ööwdfrdka iy
Tyqf.a mÜ;%hka wdf,am lrkÜ ,nk ækfha ¡
Tjqka i–¹Kka jykafiag msæh hÜ;= mÝcdj
k•" isyska ms‡ Ùf,`.%E• tlÙ' thska
Nd.hla Woh o wÚ;a Nd.h iji o
Úrka;r OdkH mÝcdjla jYfhka msæh hÜ;=
h' 21f;,a –Y%fldg th ;dƒ„hl iÝ°k•
l< hÜ;= h' th msiÜjdg miÜ" OdkH mÝcdj
fuka msiÝ hd. mÝcdf› len,s i–¹Kka
jykafiag iÜ–ysú mÝcdjla f,i msæh hÜ;= h'
22
;jo" wdfrdkaf.a mÜ;%hka w;r wdfrdka
fjkÜjg wdf,am ,;a mÝclhd o th TmamÜ l<
hÜ;= h' fuh ioyg u j,x.= Úfh`.hÙ' th
i•mÝÈKfhka u ojd i–¹Kka jykafiag
msæh hÜ;= h' 23;jo" mÝcljrfhl=f.a ish®
OdkH mÝcd i•mÝÈKfhka u ±œh hÜ;= h'
tajd fkdje<|sh hÜ;= h'÷÷
mdm mQcd
24 i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;d"
25
ööwdfrdkag iy Tyqf.a mÜ;%hkag l;d
fldg fufia Ùhkake÷÷hs j°< fial' öömdm
mÝcdj ms<sn| kSØh f• h( i–¹Kka jykafia
bæúfhys ojk hd. mÝcdf› i;d urk
ia:dkfha u mdm mÝcdf› i;d o ueúh hÜ;= h'
th wØY=oaO h' 26mdm i|yd th mÜok
mÝcljrhd th je<|sh hÜ;= h' ;jo" Tyq th
je<|sh hÜ;af;a" i•uqL uKavm u½f›
Y=oaOia:dkhl h' 27tu i;df.a udxihg
iamÈY jk iEu fohla u Y=oaO jkÜ we;'
thska f,a iaj,amhla h•Ùis jia;%hl
.EjqfKd;a" .EjqKÏ jia;%h Y=oaOia:dkhl
fiaæh hÜ;= h' 28h•Ùis ue‡ nºkl th msiks Ü
,enqf› k•" tu nºk “|sh hÜ;= h' th msiskÜ
,enqf› f,`lv nºkl k•" tu nºk ueo"
j;=frka fiaæh hÜ;= h' 29mÝcljreka w;r
is‡k ish® msú–kag thska je<|sh yeÙ h'
th wØY=oaO h' 30tfy;a" Y=oaOia:dkfha m›
 f,• jHjia:dj 6-7
lud Ùøf• ms<sfj; i|yd i•uqL uKavmh
;=<g mdm mÝcdj ms×i ms´ i;df.a f,a
f.fkkÜ ,enqfjd;a" tu mÝcdfjka Ùisjla
fkdje<|sh hÜ;= h' th .skfa kys ±œh hÜ;= h'÷÷
jkaæ f.•f• mÝcd
7 ööjkaæ f.•f• mÝcdj ms<sn| kSØh
f• h( th wØY=oaO fohÙ' 2ojk hd.
mÝcdj ms×i i;d urk ia:dkfha ¡ jkaæ
f.•f• mÝcdj ms×i .;a i;d o ueúh hÜ;=
h' miÜj Wf.a f,a mÝcdikh msg yd;amiska
bish hq;= h' 3Wf.a f;, i•mÝÈKfhka u o
tk•" Wf.a j,a.h o w;=KÏ jid weØ f;, o
4 ojfia ¡ je<ºjfyd;a" Tyqf.a mÝcdj
jl=.vq fol o tajd u; ;=k‡h <ó weØ
f;, o wlaudj msg isœh o jl=.vq iuó
bj;g .; hÜ;= h' 5mÝcljrhd tajd
mÝcdikh u; .skafkka ojd i–¹Kka
jykafiag mÜok mÝcdjla fuka TmamÜ l< hÜ;=
h' fuh jkaæ f.•f• mÝcdjÙ' 6mÝcljreka
w;r is‡k iEu msú–fhl=g u bka je<|sh
yeÙ h' th je<|sh hÜ;af;a o Y=oaOia:dkhl
h' th wØY=oaO fohÙ'
7 öömdm mÝcdjg j,x.= kSØh jkaæ
f.•f• mÝcdjg o j,x.= f›' mÝcd TmamÜ lrk
mÝcljrhdg tajd whsØ h' 8hful=f.a ojk
hd. mÝcdj mÜok mÝcljrhdg" Tyq ms´
i;df.a yu whsØ h' 9W³kl msiÝ OdkH
mÝcdj uq½uÚka o ln,l fy` ;dƒ„hl
fy` ms<sfh< l< ish,a, o ms´ mÝcljrhdg
whsØ h' 10f;,a –Y% iy w–Y% OdkH mÝcd
ish,a, u wdfrdkaf.a mÜ;h
% ka ish® fokd iu
fia fn°.; hÜ;= h'÷÷
iyNd.slf• mÝcd
11 ööi–¹Kka jykafiag msæh hÜ;=
iyNd.slf• mÝcd ms<sn| kSØh f• h(
12
hfula ia;=Ø ¡ula jYfhka th mÜokafka
k•" ia;=Ø ¡f• mÝcdjla iuó f;,a –Y%
kÜuqyqka frd‡ o f;,a .E kÜuqyqka frd‡ fmØ
o isyska ms‡j,ska næk ,o f;,a –Y% frd‡ o
mÜo l< hÜ;= h' 13;jo" frd‡ iuó uqyqka
–Y% frd‡ o ;u mÝcdjg tl;= fldg
iyNd.slf• mÝcdj iuó ia;=Ø mÝcdjla
jYfhka mÜo l< hÜ;= h' 14Tyq iEu frd‡
jÈ.j,ska u tla fldgila ne.ska œfYaI
m~qrla jYfhka i–¹Kka jykafiag msæh
hÜ;= h' th iyNd.slf• mÝcdjg ms´ i;df.a
7'26-27 W;a 9'4á f,• 17'10-14á 19'26á oaœ kS 12'16"23á 15'23
116
15
f,a bisk mÝcljrhdg whsØ h' ia;=Ø ¡u
i|yd iyNd.slf• mÝcdj jYfhka mÜok
i;df.a udxih W! mÜok ojfia ¡ u je<|sh
hÜ;= h' bka Ùisjla miÜæk Woh olajd
fkd;e“h hÜ;= h'
16 öötfy;a" mÝcd lrk i;d mÜokafka
Ndrhla fy` iaf›ƒPd mÝcdjla fy` jYfhka
k•" Tyq th mÜok ojfia ¡ je<|sh hÜ;= h'
bka b;sú fldgi miÜæk o j<|kakg
mܽjk' 17tfy;a W!f.a udxifhka bØú jk
fldgi ;=ka jk ojfia ¡ .skafka ±œh hÜ;=
h' 18tfy;a" hful= iyNd.slf• mÝcdj
jYfhka mÜok i;df.a udxih ;=ka jk
fkdms<s.kÜ ,ef’' mÝcdj mÜok ;eke;a;dg
thska jk wdÚYxihla ke;' th ms<sl=,la
jkÜ we;' thska j<|k ;eke;a;d th .ek
j.Ùj hÜ;= h' 19wmœ;% hulg iamÈY jk ta
udxih fkdje<|sh hÜ;= w;r th .skafka
±œh hÜ;= h'
ööbØú udxih wd.–l pdú;% wkÜj mœ;%
j is‡k iEu flfkl=g u je<|sh yel'
20
tfy;a" wd.–l pdú;% wkÜj wmœ;%
hhs ie,flk hful= iyNd.slf• mÝcdj
jYfhka ms´ i;df.a udxih lEjfyd;a" Tyq
;u fikó flfrka fkrmdoukÜ ,ef’'
21
;jo" hful= ukÜIHfhl=f.a fy`
uD.fhl=f.a fy` wd.–l pdú;% wkÜj
wmœ;% hhs ie,flk hula fy` ms<sl=,a
wmœ;% fohla fy` iamÈY fldg"
iyNd.slf• mÝcdjla jYfhka i–¹Kka
jykafiag mÜok ,o if;l=f.a udxi
je<ºjfyd;a" Tyq ish fikó flfrka
fkrmdoukÜ ,ef’'÷÷
22 i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;–ka"
23
ööbYardfh,a ck;djg l;d fldg fufia
Ùhkak" ökÜU,d .jfhl=f.a fy` neg½fjl=f.a
fy` t½fjl=f.a fy` f;, lEug fkd.;
hÜ;= h' 24iajdNdœl f,i uereKÏ if;l=f.a
fy` jk uD.fhl= œiska brdoukÜ ,nk
if;l=f.a fy` f;, Ùis fia;a fkdlE hÜ;=
h' tfy;a" th h•Ùis m%fh`ckhlg .;
yeÙ h' 25–ÚiÜka œiska .skafkka ojd
i–¹Kka jykafiag mÜok ,o if;l=f.a
f;, hfula lkafka o" Tyq ish fikó
flfrka fkrmdoukÜ ,ef’' 26kÜU jik
Ùisu ;ekl mlaIfs hl=f.a f›jd" uD.fhl=f.a
 f,• jHjia:dj 7-8
27
f›jd f,a lEug fkd.; hÜ;= h' hfula f,a
lEug .kafka o Tyq ish fikó flfrka
fkrmdoukÜ ,ef’ h÷ ÷÷hs j°< fial'
mQcljrhdf.a fldgi
28 kej;;a i–¹Kka jykafia fu`fiia
wu;d" 29ööbYardfh,a ck;djg l;d fldg
fufia Ùhkake÷÷hs j°< fial' ööhfula
iyNd.slf• mÝcdjla i–¹Kka jykafiag
TmamÜ lrkafka o" Tyq bka fldgila
¡ukdjla jYfhka i–¹Kka jykafia fj;
f.kd hÜ;= h' 30.skafkka ojd i–¹Kka
jykafiag mÜok mÝcdj Tyq ish w;ska u
f.kd hq;= h' Tyq i;df.a <me;a; iuó
f;, o f.kjq;a" thska i–¹Kka jykafia
bæúfhys ms<s.eka•f• ms<sfj; bgq l< hq;=
h' 31mQcljrhd mQcdikh u; f;, ±œh hq;=
h' i;df.a <me;a; wdfrdkag iy Tyqf.a
mÜ;%hkag whsØ f›' 32iyNd.slf• mÝcdf›
œfYaI m~qrla jYfhka i;df.a ol=KÏ .d;h
kÜU mÝcljrhdg æh hÜ;= h' 33wdfrdkaf.a
mÜ;%hka w;frka iyNd.slf• mÝcdf›
i;df.a f,h iy f;, mÜok ;eke;a;dg ;u
fldgi jYfhka ol=KÏ .d;h ys– f›'
34
fuf,i uu bYardfh,a ckhdf.a iyNd.slf•
mÝcd m~qrej,ska ms<s.eka•f• ms<sfj; l<
i;=kaf.a <me;a; iy œfYaIfhka ms´ ol=KÏ
.d;h mÝcl wdfrdkag iy Tyqf.a mÜ;=kag
fo–' fuh bYardfh,a ckhd w;r ioyg u
j,x.= Úfh`.hÙ'÷÷
35 wdfrdka iy Tyqf.a mÜ;%hka mÝcl
Ú, ;k;=fÈ i–¹Kka jykafiag fiajh
lrkÜ ms×i bæúm;a fldg" Tjqka wdf,am
l< ojfia ¡ .skafkka ojd i–¹Kka
jykafiag mÜok mÝcdj,ska Tjqkag ys–
fldgi fuh f›' 36fu`fiia Tjqka wdf,am
lrk ojfia ¡ bYardfh,a ckhd Tjqkag æh
hÜ;= f,i i–¹Kka jykafia Tjqkag wK
l< foa f• h' ;jo" fuh Tjqkaf.a fm<m;a
;=< ioyg u j,x.= Úfh`.hÙ' 37ojk hd.
mÝcdj yd OdkH mÝcdj o mdm mÝcdj yd jkaæ
f.•f• mÝcdj o wdf,am Ùøf• yd
iyNd.slf• mÝcdj o ms<sn| kSØh f• h'
38
iSkhs md½lrfha iSkhs lkao u;
i–¹Kka jykafiag mÝcd ms¡ug bYardfh,a
ckhdg fu`fiia Úhu l< ojfia ¡ Wka
jykafia Tyqg wK flf<a tfia h'
117
mQcljrhka lem Ùøu
^Úlau( 29(1-37&
8 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" 2ööwdfrdka iy Tyq iuó Tyqf.a
mq;%hka o mQcl jia;% iy wdf,am ff;,h o
mdm mQcdj i|yd jiafil= o neg½jka
fofofkl= o kquqyqka frd‡ mei o f.k 3uq½
ck;dj i•uqL uKavmfha f°rgqj <.Z /ia
lrjkake÷÷hs j°< fial'
4 i–¹Kka jykafia fudafiiag wK
l< múæ Tyq bgq l< œg" uq½ iNdj i•uqL
uKavmfha f°rÛj <ó /iajQ y' 5tœg Tyq
ck;dj wu;–ka( ööi–¹Kka jykafia bÛ
Ùøug wK l< foa f• h÷÷hs lS h' 6bkamiÜ
Tyq wdfrdka iy Tyqf.a mÜ;%hka le|jd
Tjqka kEjqf› h' 7miÜj fu`fiia Tyqg
lndh y|jd" bóm‡h ne|" i½j m<|jd"
tafmdoa k• ie†gh Tyq msg oud" tu
ie†gfha f.;a;• l< m‡fhka Tyq bK
jglr ne| th iœ flf<a h' 8bkamiÜ <h
jeiau o Tyqg m<|jd th ;=< W!ú• iy
;=•–• hk mi weg ±— h' 9Tyqf.a ysi u;
ul=gh o Bg WŠka bæúfhka rka ;yvqj jk
Y=oaO Ùøgh o i–¹Kka jykafia fu`fiiag
wK l< múæ ;enqf› h'
10 bkamiÜ fu`fiia wdf,am ff;,h
f.k uKavmh;a" th ;=< jQ ish,a,;a wdf,am
fldg lem flf<a h' 11Tyq ta ff;,h
mÝcdikh u; y;ajrla bi" mÝcdikh o tys
ish® WmlrK o j;=r Ndck yd tys wŠh o
wdf,am fldg lem flf<a h' 12miÜj Tyq
wdf,am ff;,h wdfrdkaf.a ysi u; j;a
fldg Tyq lem lr–ka wdf,am flf<a h'
13
tœg Tyq wdfrdkaf.a mÜ;%hka o le|jd
i–¹Kka jykafia wK l< múæ" Tjqkag
lnd y|jd" bó m‡ ne| ysia jeiÜ• me<|• h'
14 Tyq o mdm mÝcdjg mÜok jiaid
f.kd l," wdfrdka iy Tyqf.a mÜ;%fh` tu
jiaidf.a ysi u; ;u w;a ;enQ y' 15bkamiÜ
fu`fiia W! urd" Wf.a f,a f.k" ;u
weós,af,ka mÝcdikh jf†g ØnQ wx u; th
;jrd" mÝcdikfha f°ia myfldg" tys mduq,
bØú f,a j;a fldg th u; m› lud Ùøf•
ms<sfj; bÛ lr–ka th lem flf<a h'
16
miÜj Tyq i;df.a w;=KÏ u; ØnQ f;,
i•mÝÈKfhka o wlaudj jid ØnQ isœh o
jl=.vq fol iuó tajdfha f;, o f.k
mÝcdikh u; ±• há 17tfy;a" i–¹Kka
jykafia wK l< múæ .jhdf.a bØú
 f,• jHjia:dj 8-9
fldgia jk Wf.a yu iy udxih o f.du o
l|jqfrka msg; .skafka ±• h'
18 bkamiÜ Tyq ojk hd. mÝcdj i|yd
neg½jd f.kd œg wdfrdka iy Tyqf.a
mÜ;%fh` Wf.a ysi u; ;u w;a ;enQ y'
19fu`fiia o W! urd Wf.a f,a mÝcdikh msg
yd;amiska biafia h' 20bkamiÜ Tyq W!
lE,sj,g lmd" Wf.a ysi o lE,s iy f;, o
.skafka ±• h' 21Tyq i;df.a w;=KÏ yd ll=,a
j;=frka fi`° i;d uq½uÚka u mÝcdikh
u; ±• h' th jkdys i–¹Kka jykafia
fu`fiiag wK l< múæ .skafkka ojd"
i–¹Kka jykafiag mÜok iq–ysú iÜj|la
iys; ojk hd. mÝcdjÙ'
22 mÝclhka lem Ùøf• ¡ mÜok wÚla
neg½jd f.kd l," Wf.a ysi u; wdfrdka
iy Tyqf.a mÜ;%fh` ;u w;a ;enQ y'
23
fu`fiia o W! urd" Wf.a f,a f.k"
wdfrdkaf.a ol=KÏ lkafm;af;ys o ol=Kf;a
udmgeós,af,a o ol=KÏ mfha udmgeós,af,a o
;ejø h' 24miÜj Tyq wdfrdkaf.a mÜ;%hka
le|jd Tjqkaf.a ol=KÏ lka fmØj, o
ol=Kf;a udmgeós,sj, o ol=KÏ mdofha
udmgeós,sj, o f,a ;ejø h' bØú f,a
mÝcdikh msg yd;amiska biafia h'
25 bkamiÜ Tyq i;df.a f;, o tk•"
;r j,a.h o w;=KÏ u; ØnQ f;, uq½uÚka u
o wlaudj msg weØ isœh o jl=.vq fol yd
tajdfha f;, o ol=KÏ .d;h o .;af;a h'
26
miÜj i–¹Kka jykafia bæúfhys ØnQ
kÜuqyqka frd‡ mefika tl kÜuqyqka frd‡hla
o f;,a –Y% frd‡hla o tl ;=kS frd‡
fm;a;la o f.k Tyq tajd i;df.a f;, yd
ol=KÏ .d;h u; ;nd 27f• ish,a, u
wdfrdkaf.a yd Tyqf.a mÜ;=kaf.a w;aj,g ¡
i–¹Kka jykafia bæúfhys ms<s.eka•f•
ms<sfj; bÛ flfr›f› h' 28fufia l< miÜ"
fu`fiia tajd Tjqkaf.a w;aj,ska f.k
mÝcdikfha ojk hd. mÝcdj u; ±• h' th
jkdys .skafkka ojd" i–¹Kka jykafiag
mÜok iÜ–ysú iÜjÄØ lem Ùøf• mÝcdjÙ'
29bkamiÜ fu`fiia i;df.a <me;a; f.k
i–¹Kka jykafia bæúfhys ms<s.eka•f•
ms<sfj; bÛ flf<a h' i–¹Kka jykafia
Tyqg wK l< múæ" th jkdys lem Ùøf•
neg½jdf.ka fu`fiiag ys– fldgi f›'
30 bkamiÜ fu`fiia wdf,am ff;,fhka
yd mÝcdikh u; jQ f,hska iaj,amhla
f.k wdfrdka yd Tyqf.a jia;% u; o Tyqf.a
118
mÜ;%hka yd Tjqkaf.a jia;% u; o bi"
wdfrdka iy Tyqf.a jia;% o Tyqf.a mÜ;%hka
yd Tjqkaf.a jia;% o lem flf<a h'
31 tœg fu`fiia wdfrdkag iy Tyqf.a
mÜ;=kag l;d fldg" ud wK l< múæ"
ööi•uqL uKavmfha f°rlv ta udxi ;•nd"
öwdfrdka iy Tyqf.a mÜ;=ka th je<|sh hÜ;=
h÷ Ùhd tys ¡ lem Ùøug .;a mefia weØ
frd‡ iuó j<|kak' 32;jo" uiaj,ska yd
frd‡j,ska bØú jk fldgi .skafka ±œh
hÜ;= h' 33lem Ùøf• æk .Kk wjidk jk
f;la" æk y;la Tn i•uqL uKavmfha
f°rÛfjka msg;g fkdhd hÜ;= h' ta i|yd
æk y;la .; f›' 34wm fuæk l< f,i
Tf’ mdmj,g ludj wheækÜ ms×i
i–¹Kka jykafia fufia Ùøug wK l<
fial' 35tneœka Tn æjd ?" y;aækla i•uqL
uKavmfha f°rÛj <ó i–¹Kka jykafiaf.a
wK ms<smæ–ka kej;S is‡h hÜ;= h' tf,i
fkdlf<d;a" Tn kiskakyq h' ulaÚid o
Wka jykafia ug tfia wK l< fiale÷÷hs
lSf› h' 36fuf,i wdfrdka iy Tyqf.a
mÜ;%fh` i–¹Kka jykafia fu`fiia uóska
wK l< ish,a, bÛ l<y'
wdfrdka mQcd cd Tm
TmaamÜ Ùøu
9 wg jk æk fu`fiia" wdfrdka iy
Tyqf.a mÜ;h
% ka o bYardfh,ajrekaf.a m%cd
s hka o le|• h' 2Tyq wdfrdkag l;d
uQ,l
fldg" öömdm mÝcdjla i|yd fkdle<e,a f.dka
jiafil= o ojk hd. mÝcdjla i|yd
fkdle<e,a neg½fjl= o f.k i–¹Kka
jykafia bæúfhys TmamÜ lrkak' 3;jo" Tn
bYardfh,a ckhdg l;d fldg" ömdm mÝcdjla
i|yd fkdle<e,a t½fjl= o ojk hd.
mÝcdjla i|yd wjqreoaola jhieØ fkdle<e,a
jiafil= yd neg½fjl= o 4iyNd.slf•
mÝcdjla i|yd .jfhl= yd neg½fjl= o
.kak' f• ish,a, u f;,a –Y% OdkH mÝcdjla
iuó i–¹Kka jykafiag msæh hÜ;= h÷hs
Ùhkak' ta ukao" wo i–¹Kka jykafia Tn
yeug oÈYkh jk fiale÷÷hs lSf› h'
5 fu`fiia wK l< foa T›yq i•uqL
uKavmh bæúmsgg f.kd y' uq½ ck;dj
u <x • i–¹Kka jykafia bæúmsg
isg.;ay' 6tœg fu`fiia l;d fldg"
ööi–¹Kka jykafiaf.a uysud,xldrh Tn
bæúfhys oÈYkh jk ms×i lrkakg Wka
jykafia Tng wK l< foa f• h÷÷hs lS h'
 f,• jHjia:dj 9-10
7
bkamiÜ Tyq wdfrdka wu;d" öömÝcdikhg
<ód •" Tn Wfoid o fikó Wfoid o m›
ludj wheæ–ka Tf’ mdm mÝcdj iy ojk
hd. mÝcdj mÜokak' i–¹Kka jykafia wK
l< múæ fikóf.a mÝcd mÜ° Tjqka Wfoid m›
ludj wheækake÷÷hs lSf› h'
8 wdfrdka o tœg mÝcdikhg <ód •
;udf.a mdm Wfoid mdm mÝcdf› jiaid ueø
h' 9wdfrdkaf.a mÜ;%hka o jiaidf.a f,h Tyq
fj; f.kd œg" Tyq tys ;u weós,a, .,ajd
mÝcdikfha wx msg ;jrd" bØú f,h
mÝcdikfha mduq, j;a flf<a h' 10tfy;a"
mdm mÝcdjg ms´ i;df.a f;, o jl=.vq o
wlaudj u; ØnQ isœh o i–¹Kka jykafia
fu`fiiag wK l< múæ Tyq mÝcdikh u;
±• h' 11tfy;a" jiaidf.a udxih iy yu
l|jqfrka msg; .skafka ±• h'
12 bkamiÜ wdfrdka ojk hd. mÝcdf›
i;d o uerE œg" Tyqf.a mÜ;%hka Tyqg Wf.a
f,a ³ka miÜ" Tyq o mÝcdikh jgd yd;amiska
th biafia h' 13tœg Tjqka ojk hd. mÝcdj
ysi;a we;=½ j fldgia jYfhka ³ka l,"
Tyq tajd mÝcdikh u; ±• h' 14bkamiÜ Tyq
ta i;df.a w;=KÏ iy ll=,a fi`° mÝcdikfha
ojk hd. mÝcdj u; tajd ±• h'
15 bla“Ø Tyq fikóf.a mÝcd
ms<s.kaj–ka" fikóf.a mdm mÝcdj jk
t½jd f.k" W! urd" l,ska l< mdm mÝcdj
fuka th mÜo flf<a h' 16tœg ojk hd.
mÝcdj o f.k" Úhu ms<sfj; wkÜj Tyq th o
mÜo flf<a h' 17bkamiÜ Tyq OdkH mÝcdj
ms<s.kaj–ka thska mÜrd wyqrla /f.k Woh
ld,fha ms´ ojk hd. mÝcdjg wu;r j th
mÝcdikh u; ±• h' 18miÜj Tyq fikó
Wfoid jQ iyNd.slf• mÝcdj jk .jhd iy
neg½jd o ueø h' wdfrdkaf.a mÜ;%hka Tyqg
Wkaf.a f,a ms<s.ekajQ œg Tyq th mÝcdikh
msg yd;amiska biafia h' 19.jhdf.a yd
neg½jdf.a f;, o tk•" j,a.d o w;=KÏ
jeis f;, o jl=.vq o wlaudj msg weØ isœh
o f.k 20ta ish,a, <me;a; Wv ;nd
mÝcdikh u; ta f;, ±• h' 21miÜj
fu`fiiag wK l< múæ Tyq <me;a; iy
ol=KÏ .d;h f.k i–¹Kka jykafia
bæúfhys ms<s.eka•f• ms<sfj; bÛ flf<a h'
22 bkamiÜ wdfrdka fikó foig ;u
w; Tijd Tjqkag wdYSÈjdo fldg mdm
9'7 fyfn% 7'27 9'18 f,• 3'1-11 9'22 .Kka 6'22-26
119
mÝcdj" ojk hd. mÝcdj iy iyNd.slf•
mÝcdj mÜ° tu ia:dkfhka nei wdf› h'
23fu`fiia o wdfrdka o i•uqL uKavmhg
we;=½ • msg;g wjq;a fikóg wdYSÈjdo
l<y' tœg i–¹Kka jykafiaf.a uysud,x-
ldrh o ish® fikóg oÈYkh œh'
24
i–¹Kka jykafia bæúfhka .skakla
Úlau mÝcdikh u; jQ ojk hd. mÝcdj iy
f;, ojd yeúfha h' fuh ³Û ish® fikó
y~ kód uq×ka;<d jeÛKd y'
kdo’ iy w“yqf.a mdmh
10 wdfrdkaf.a mÜ;%hka jk kdo’ iy
w“yq ;u ;ukaf.a OQu md;% f.k"
tajdfha .sÚ nyd" tajd u; iÜj| ¿jH oud"
i–¹Kka jykafia Úhu fkdl< kSØ
œfr`‘ .sÚ Wka jykafiag mÜo l<y' 2tœg
i–¹Kka jykafiaf.ka .skakla Úlau"
Tjqka ojd yeúfhka T›yq Wka jykafia
bæúfhys u<y' 3tœg fu`fiia wdfrdkag
l;d fldg" ööi–¹Kka jykafia j°< foa f•
h( öug <ód jkakka uóska udf.a Y=oaO nj
mdkafk–' ish® ck;dj w“uqj uu udf.a
uysud,xldrh olajkafk–÷ ÷÷lSf› h' wdfrdka
o Úy~ œh'
4 tœg fu`fiia" wdfrdkaf.a ndmamd jQ
WYaYsfh,af.a mÜ;%hka jk –Idfh,a iy
t,aYdmdka le|jd" Tjqkag l;d fldg"
ööfuys wjq;a" Tf’ ify`orhka Y=oaOia:dkh
bæúms‡ka WiÜ,df.k f.dia l|jqfrka
msg; oukake÷÷hs lS h' 5tœg T›yq <x •"
fu`fiia lS f,i Tjqkaf.a jia;% ms‡ka u
l|jqfrka msg;g Tjqka f.k .shy'
6 bkamiÜ fu`fiia wdfrdkag o Tyqf.a
mÜ;%hka jk tf,hdiÈg iy B;dudÈg o
l;d fldg" ööTn lK.dÛj ±la•ug Tf’
ysiflia wjq,a lr fkd.kak" Tf’ jia;%
brd fkd.kak' Tn tfia lf<d;a kiskakyq
h" i–¹Kka jykafia o uq½ ck;dj iuó
Ùfmk fial' tfy;a" Tf’ Ç;Ska jk uq½
bYardfh,a ckhd k•" i–¹Kka jykafia
tjkakg ie,eiÝ .skak .ek je<msh hÜ;= f›'
7
Tn i•uqL uKavmfha f°rÛfjka msg;
fkdhd hÜ;= h' ukao" i–¹Kka jykafiaf.a
wdf,am ff;,h Tn msg weØ neœka Tn
uefrkakg mܽjke÷÷hs lSf› h' T›yq
fu`fiia lS f,i l<y'
 f,• jHjia:dj 10-11
mQcljreka ms<sn| œkh kSØ
8 i–¹Kka jykafia wdfrdkag l;d
fldg" 9öökÜU iy kÜU iuó kÜf˜ mÜ;h % ka
i•uqL uKavmhg we;=½ jk œg uq¿l s mdkh
fy` u;a meka fy` mdkh fkdlrkak' tfia
lf<d;a kÜU uefrkakg mܽjk' fuh kÜf˜
fm<m;a ;=< ioyg u j,x.= Úfh`.hÙ'
10
kÜU lem l< foaj,ska wlem foa o i•u;
múæ wmœ;% fohska mœ;% foa o fjka l< hÜ;= h'
11
;jo" i–¹Kka jykafia fu`fiia uóska
bYardfh,a ckhdg j°< ish® u kSØ Úfh`.
kÜU Tjqkg a b.ekaœh hÜ;= h÷÷hs j°< fial'
12 fu`fiia wdfrdkag o bØú j
is‡ Tyqf.a mÜ;h % ka jk tf,hdiÈg
yd B;dudÈg o l;d fldg" ööi–¹Kka
jykafiag .skfa ka ojd ms´ mÝcdj,ska bØú jQ
OdkH mÝcdj f.k" mÝcdikh <ó ¡" uqyk q a
fkdoud th j<|kak' th wØY=oO a h' 13th
Y=oO
a ia:dkhl je<¢h hÜ;= h' i–¹Kka
jykafiag .skfa ka ojd ms´ mÝcdj,ska Tng yd
Tf’ mÜ;h % kag ys– fldgi th f›' ug wK
lrk ,oafoa tf,i h' 14Tn o Tf’ mÜ;h % ka yd
´jreka o ms<. s eka•f• ms<fs jØka ms´ <me;a;
yd œfYaIfhka ms´ .d;h Y=oO a ia:dkhl ¡
je<|sh hÜ;= h' ukao" tajd bYardfh,a ckhdf.a
iyNd.slf• mÝcdj,ska Tng yd Tf’ mÜ;k = a
yg ³ka fldgi f›' 15f;, .skfa ka ojd TmamÜ
lrk œg ms<. s eka•f• ms<fs jØka ms´ <me;a;
yd œfYaIfhka ms´ .d;h Tjqka f.kd hÜ;= h'
i–¹Kka jykafia bæúfhys ms<. s eka•f•
ms<fs j; bÛ l< miÜ tajd Tng;a" Tn iuó
Tf’ mÜ;h % kag;a whsØ f›' i–¹Kka jykafia
wK l< múæ fuh ioyg u j,x.=
Úfh`.hÙ÷÷hs lSf› h'
16 fu`fiia mdm mÝcdj i|yd ms´ t½jd
.ek œuiÝ œg" mܳuhÙ· W! ojd Ø“×' tœg
Tyq wdfrdkaf.a mÜ;h % ka w;r ãj;a j isg
tf,hdiÈ iy B;dudÈ iuó ÙmS( 17ööTn
mdm mÝcdjg .;a i;d Y=oO a ia:dkfha ¡
fkdje<ºf› uka o@ i–¹Kka jykafia
bæúfhys m› ludf› ms<fs j; bÛ lr–ka"
ck;djf.a mdmj,g ludj fok ms×i
Wka jykafia th Tng ³ka fial" th
wØY=oO a h' 18tys f,a Y=oO a ia:dkh ;=<g Tn
fkdf.kdjyq h' ud wK l< múæ th
Y=oOa ia:dkh ;=< je<|sh hÜ;= j ØnqfKa h÷÷hs
lSf› h'
10'12-13 f,• 6'14-18 10'14-15 f,• 7'30-34 10'17 f,• 6'24-26
120
19 tœg wdfrdka o fu`fiiag W;a;r
fo–ka" öön,kak" fuæk fikó ;ukaf.a mdm
mÝcdj iy ojk hd. mÝcdj i–¹Kka jykafia
bæúfhys TmamÜ l< kuq;"a ug fuhdldr foaj,a
is³ • we;' fyd|hs" mdm mÝcdj i|yd ms´
i;df.a udxih uu wo je<ºfj• k•" th
i–¹Kka jykafia bæúfhys m%ikak fohla
jkakg ØnqfKa ±÷÷hs weiS h' 20fuh weiÝ œg
fu`fiia i;=Û œh'
mœ;% yd wmœ;% i;=ka
^oaœ( kS( i( 14(3-21&
11
2
i–¹Kka jykafia fu`fiia yd
wdfrdka wu;–ka Tjqkg a l;d fldg"
ööbYardfh,a ckhdg fufia Ùhkake÷÷hs j°<
fial' öö–ys msg is‡k ish® uD.hka w;frka
kÜU,dg lkakg iܳiÜ i;a;= k• fudjqyq h'
3l=rh folg fn¡" fjka j Øfnk" judrd lk
uD.hka lEug iܳiÜ h' 4tfy;a" judrd lk
fy` l=rh folg fn¡ weØ fy` my; olajk
uD.hka Tn fkdlE hÜ;= h' tk•" TÛjd judrd
lk kuq;a Wf.a l=r folg fn¡ ke;' W! wmœ;%
if;l= f,i ie,Ùh hÜ;= h' 5fmdf<df› fnka
ydjd judrd lk kuq;a Wf.a l=r fn¡ ke;' W!
wmœ;% f,i ie,Ùh hÜ;= h' 6ydjd judrd lk
kuq;a Wf.a l=r fn¡ ke;' W! wmœ;% f,i
ie,Ùh hÜ;= h' 7W!rdf.a l=rh fn¡ fjka j
Øfnk kuq;a W! judrd fkdlhs' W! wmœ;%
f,i ie,Ùh hÜ;= h' 8by; ±lajQ i;=kfa .a uia
fkdlE hÜ;= h' Wkaf.a u<l=Kq iamÈY fkdl<
hÜ;= h' Wka wmœ;% f,i ie,Ùh hq;= h'
9 öö;jo" c,c i;=kfa .ka my; olajk
i;a;= kÜU,dg lkakg iܳiÜ h' uqy³q c,fha
fy` .x.d c,fha fy` jik jr,a iy
fldrfmd;= iys; Wka kqU,dg lEug iܳiÜ h'
10
tfy;a" uqy³q c,fha fy` .x.d c,fha fy`
yeisfrk wfkla c,c i;=ka w;r jr,a yd
fldrfmd;= rys; Wka kÜU,d ms<l s ,= a fldg
ie,Ùh hÜ;= h' 11kÜU,d Wka ms<l s ,= a fldg"
Wkaf.a udxi fkdlE hÜ;= h' ;jo" kÜU,d
Wkaf.a u<l=KÏ mjd ms<l s ,= a l< hÜ;= h'
12
kÜU,d jr,a yd fldrfmd;= rys; c,c i;=ka
ms<ls ,
= a l< hÜ;= h'
13 öö;jo" mlaIk S a w;r kÜU,d my;
olajk i;=ka ms<l s ,
= a fldg ie,Ùh hÜ;= h'
kÜU,d Wka fkdlE hÜ;= há ms<l s ,= a l< hÜ;= h' ta
i;a;= k•" rdcd,shd" uy .scÏ ,sy× s hd" uQ³
Wl=iaidá 14idudkH Wl=iaid" kd kd œO
 f,• jHjia:dj 11
15
l=re½f.dhsá kd kd œO lmÜÛfj` ish,a,á
16
meianrd" ? Wl=ii a d" uQ³ ,sy×
s hd" kd kd
œO fjk;a Wl=ifa i`á 17niaid" æhldjd"
nluQKdá 18W,ud" lrje,afldld" .scÏ
,sy×s hdá 19udkfldld" kd kd œO fjk;a
fldlal"= yqmj Ü d iy jjq,d fj;a'
20 öömshdm;a iys;" md y;úka weœæk
ish® i;=ka kÜU,dg ms<sl=,a œh hÜ;= h'
21
tfy;a" md y;úka “u mek mek hk" æ.
ll=,a weØ my; olajk i;a;= kÜU,dg
lEug iܳiÜ h' 22tk•" kd kd œO m<óe‡
.sr›" kd kd œO /yehshka" kd kd œO
jd®ld m<óe‡ .sr› lEug iܳiÜ h'
23
tfy;a" md y;úka hk" mshdm;a iys; wka
ish® i;=ka kÜU,dg ms<sl=,a œh hÜ;= h'
24 öömy; olajk i;=ka Úid kÜU,d
wmœ;% jkakyq há Wkaf.a u<l=KÏ iamÈY
lrk ljfrla kuq;a" Tyq iji olajd
wmœ;% f›' 25;jo" hful= Wkaf.a u<l=KÏ
WiÜ,df.k .sfhd;a" Tyq ish jia;% fi`°.;
hÜ;= h' Tyq iji olajd wmœ;% f›' 26l=r weØ
kuq;a tajd fkdfn¡ weØ k•" fy` judrd
fkdlk fy` ish® uD.hkaf.a u<l=KÏ
wmœ;% f,i ie,Ùh hÜ;= h' tajd iamÈY
lrk ish,af,` wmœ;% fjØ' 27md i;úka
weœæk ish® jÈ.j, i;=ka w;r m;=,a ;nd
hk i;=ka wmœ;% f,i ie,Ùh hÜ;= h'
Wkaf.a u<l=KÏ iamÈY lrk iEu flfkla
u iji olajd wmœ;% f›' 28hful= Wkaf.a
u<l=KÏ WiÜ,df.k .sfhd;a" Tyq ;u jia;%
fi`°.; hÜ;= h' Tyq iji olajd wmœ;% f›'
kÜU,d Wka wmœ;% i;=ka f,i ie,Ùh hÜ;= h'
29 öö“u nv.d hk i;=ka w;r my;
olajk i;=ka wmœ;% f,i kÜU,d ie,Ùh
hÜ;= h' Wka k•" kd kd œO uq.‡" —fh`"
b’fn`á 30yslke,a®" lÛiafi`" yQfk`"
f.d½fn,af,` iy je,s —fh` fj;a' 31nv.d
hk i;=ka w;r fudjqyq kÜU,dg wmœ;% h'
Wkaf.a u<l=KÏ iamÈY lrk iEu flfkla
u iji olajd wmœ;% f›' 32Wkaf.a u<l=KÏ
h• fohla msg jeÛfKd;a" th ,S Ndckhla
f› jd" jia;%hla f› jd" yula f› jd"
u,a,la f› jd" Ndœ;hg .kak «kE u
nºkla f› jd tajd wmœ;% f,i ie,Ùh hÜ;=
h' tajd j;=fÈ ±–h hÜ;= w;r tajd iji
olajd wmœ;% f›' bkamiÜ tajd mœ;% f,i
ie,Ùh hÜ;= h' 33Wkaf.a u<l=Kla ue‡
11'44 f,• 19'2á 1 fma³ 1'16
121
nºklg jeÛfKd;a" tys Øfnk ish,a,
wmœ;% jkÜ we;' th o “| ±–h hÜ;= h'
34
lEug wjir weØ h• wdydrhla msg
tjeÚ nºkÙka j;=r jeÛfKd;a ta wdydr
wmœ;% jkÜ we;' tjeÚ nºkÙka fndk
ish® ”u o wmœ;% jkafka h' 35Wkaf.a
u<l=KÏj,ska Ùisjla h• fohla msg jef† o"
th W³kla f› jd" j<x ueiaila f› jd" tajd
lvd±–h hÜ;= h' tajd wmœ;% h' kÜU,d o
tajd wmœ;% f,i ie,Ùh hÜ;= h' 36tfy;a
W,am;a" ;gdl yd c,h weØ fjk;a ia:dk o
mœ;% hhs ie,Ùh hÜ;= h' tfy;a" Wkaf.a
u<l=KÏ iamÈY jk wka ish,a, wmœ;% h'
37
;jo" Wkaf.a u<l=KÏj,ska hula “;a;r •
msg jeÛK;a tajd mœ;% h' 38tfy;a" ta ”c
msg j;=r j;a l< miÜ Wkaf.a u<l=KÏj,ska
Ùisjla tajd msg jeÛfKd;a tajd wmœ;% hhs
ie,Ùh hÜ;= h'
39 öökÜU,dg lEug wjir weØ h•
uD.fhl= u< miÜ hful= Wf.a u<l=K
iamÈY lf<d;a" iji olajd Tyq wmœ;% j
is‡hs' 40hful= ta u< i;df.a uia lEfjd;a"
Tyq ;u jia;% fi`°.; hÜ;= h' Tyq iji
olajd wmœ;% j is‡hs' ;jo" hful= Wf.a
u<l=K WiÜ,df.k .sfhd;a" Tyq ;u jia;%
fi`°.; hÜ;= h' Tyq iji olajd wmœ;% j
is‡kÜ we;'
41 öö“u nv.d hk ish® i;a;= ms<sl=,a
h' Wka fkdlE hÜ;= h' 42nv.d hk ish®
i;=ka" md y;frka weœæk ish® i;=ka yd
nv.d hk i;=ka w;r fndfy` md weØ
i;=ka kÜU,d fkdlE hÜ;= h' Wka ms<sl=,a
fldg ie,Ùh hÜ;= h' 43;jo" kÜU,d nv.d
hk fldhs h• if;la j;a lEfuka ms<sl=,a
fkd•" wmœ;% fkd• is‡h hÜ;= h' Wkaf.ka
´IKh fkdœh hÜ;= h' 44ukao" uu kÜU,df.a
foœ i–¹Kka jykafia fj–' ud Y=oaO
neœka" kÜU,d o lem • Y=oaO œh hÜ;= h'
tneœka kÜU,d “u nv.d hk fldhs h•
if;l= j;a lEfuka ´IKh fkdœh hÜ;= h'
45
kÜU,df.a foœhka jykafia jkÜ ms×i"
kÜU,d msg;g f.kd i–¹Kka jykafia
uu fj–' ud Y=oO a neœka" kÜU,d o
Y=oO
a œh hÜ;= h'
46 ööuD.hka yd mlaISka o c,fha
yeisfrk ish® c,c i;=ka yd “u nv.d
hk ish® i;=ka o ms<ns | j j,x.= kSØh fuh
 f,• jHjia:dj 11-13
47
f›' fuys woyi k•" wmœ;% foa yd mœ;%
foa ms<sn| j o lEug iܳiÜ yd kÜiܳiÜ
uD.hka ms<sn| j o kÜU,d fjkila l< hÜ;=
nj h'
ore WmØka miÜ j;ams<sfj;a
12 i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;d"
2
ööbYardfh,a ckhdg l;d fldg
fufia Ùhkake÷÷hs j°< fial' ööiaØ%hl
.e’f.k msú– orefjl= ,enqfjd;a" wE Tima
j is‡h ækj, ¡ fuka u y;a ojila wmœ;%
j is‡kakS h' 3wg jk ojfia ¡ ta orejdf.a
pÈud.%h fÃokh l< hÜ;= h' 4bkamiÜ wE
i•u; pdú;% wkÜj wef.a f,a hdfuka mœ;%
•u ms×i ojia Øia;=kla is‡h hÜ;= h' wef.a
mœ;% •f• ojia i•mÝÈK jk f;la wE
Ùis Y=oaO fohla iamÈY fkdl< hÜ;= h'
Y=oaOia:dkhg we;=½ fkdœh hÜ;= h'
5 fkdf.dia Øf’ k•" mÝcljrhd Tyq mœ;% h
tfy;a" wE .eyeKÏ orefjl= ,enqfjd;a" wE
Tima ækj, ¡ fuka iØ folla wmœ;% j
is‡kakS h' bkamiÜ wE i•u; pdú;% wkÜj
wef.a f,a hEfuka mœ;% •u ms×i ojia
yegyhla is‡h hÜ;= h'
6 öömÜf;l= fy` ³jl fy` i|yd wef.a
mœ;% •f• ld,h i•mÝÈK jQ miÜ wE i•uqL
uKavmfha f°rlv mÝcljrhd fj; ojk
hd. mÝcdjla i|yd wjqreoaola jhieØ
neg½fjl= o mdm mÝcdjla i|yd mfrœ
me‡fhl= fy` fldfnhsfhl= o f.kd hÜ;= h'
7
mÝcljrhd th i–¹Kka jykafiag mÜ°
wef.a mœ;% •f• ms<sfj; bÛ lrkÜ we;'
msú– orefjl= fy` .eyeKÏ orefjl= fy`
,enQ miÜ iaØ%hl bÛ l< hÜ;= ms<sfj; fuh
f›' 8;jo" wEg neg½fjl= f.fkkakg
j;alula keØ k•" fldfnhshka fofofkl=
fy` mfrœ megjqka fofofkl= fy` f.kd
hÜ;= h' tflla ojk hd. mÝcdj i|yd h"
wfkld mdm mÝcdj i|yd h' mÝcljrhd wE
Wfoid fuf,i mœ;% •f• ms<sfj; bÛ l<
œg wE mœ;% jkÜ we;'÷÷
pÈu fr`. ms<sn| kSØ
13 ;jo" i–¹Kka jykafia fu`fiiag
yd wdfrdkag l;d fldg fufia
j°< fial( 2ööhful=f.a Yørfha yf• ““,la
fy` ;Šiaishla fy` me,a,ula fy`
ygf.k" th fn`fjk pÈu fr`.hla
12'3 W;a 17'12á ¬la 2'21 12'8 ¬la 2'24
122
jkakg bv Øf’ k•" Tyq mÝcl wdfrdka
fj; fy` mÝclfhl= jk Tyqf.a mÜf;l= fj;
fy` f.kd hÜ;= h' 3mÝcljrhd o Tyqf.a
Yørfha yf• l=IaGh fi`æis l< hÜ;= h'
fr`.h weØ ia:dkfha fr`u iܳ mdg •"
l=IaGh yf• .eUqrg f.dia Øf’ k•" th
fn`fjk pÈu fr`.hla f›' mÝcljrhd o
Tyq fi`æis l< miÜ Tyq wmœ;% h Ùhd
m%ldY l< hÜ;= h' 4tfy;a" yf• me,a,u iܳ
mdg kuq;a" th yf• .eUqrg fkdf.dia tys
fr`u iܳ mdg • fkdØf’ k•" mÝcljrhd
tu l=IaGh weØ ;eke;a;d ojia y;la fjka
fldg ;e“h hÜ;= h' 5y;a jk æk mÝcljrhd
Tyq fi`æis l< hÜ;= h' l=IaGh tfia u we;s
j" th meØø ke;a k•" Tyq ta ;eke;a;d ;j
ojia y;la fjka fldg ;e“h hÜ;= h' 6kej;
y;a jk æk mÝcljrhd Tyq fi`æis l< hÜ;=
h' tœg l=IaGh ue, •" th yu msg meØr
Ùhd m%ldY l< hÜ;= h' th ;Šiaishla
muKÙ' Tyq ;u jia;% fi`°.;a miÜ mœ;%
jkÜ we;' 7mÝcljrhd Tyq kej; fi`æis
fldg mœ;% hhs m%ldY l< miÜ ;Šiaish
yf• jvd meØø .shfyd;a" Tyq mÝcljrhd
fj; bæúm;a • kej; fi`æis lrjd .kÜ
,e“h hÜ;= h' 8mÝcljrhd Tyq fufia fi`æis
fldg ;Šiaish yf• meØr f.dia we;ak•"
Tyq ta ;eke;a;d wmœ;% hhs m%ldY l< hÜ;=
h' th fn`fjk pÈu fr`.hla f›'
9 ööhful=g fn`fjk pÈu fr`.hla
we;ak•" Tyq mÝcljrhd fj; f.kd hÜ;= h'
10
Tyq ta ;eke;a;d fi`æis fldg" yf• ““,
iܳ mdg k•" tys fr`u iܳ mdg • ““, Tvq
³jk jKhla • we;ak• 11th Tyqf.a isrefÈ
yf• jQ l,a.sh fn`fjk pÈu fr`.hla
neœka Tyq ta ;eke;a;d wmœ;% hhs m%ldY
l< hÜ;= h' ;jo" ta ;eke;a;d fjka Ùøu
wkjYH h' ukao" Tyq ±kg u wmœ;% h'
12
;jo" fn`fjk l=IaG fr`.h yu mÜrd
meØr f.dia mÝclhdg fmfkk múæ th
Tyqf.a ysi isg md olajd uq½ yu u jid
we;ak•" 13Tyq ta ;eke;a;d h<s fi`æis l<
hÜ;= h' fn`fjk pÈu fr`.h Tyqf.a uq½
Yørh u jid we;ak•" Tyq ta ;eke;a;d
mœ;% hhs m%ldY l< hÜ;= h' fn`fjk pÈu
fr`.h uq½uÚka u iܳ mdg • weØ neœka
Tyq mœ;% h' 14tfy;a" Tvq ³jk jK fmfka
k• Tyq wmœ;% h' 15mÝcljrhd ta jK
 f,• jHjia:dj 13
mølaId fldg Tyq wmœ;% hhs m%ldY l<
hÜ;= h' Tvq ³jk jK wmœ;% h' th fn`fjk
pÈu fr`.hÙ' 16ta Tvq ³jk jK h<s
fjkila olajd iܳ mdgg yerefKd;a" Tyq
mQcljrhd fj; h<s me–×h hÜ;= h' 17Tyq ta
;eke;a;d fi`æis fldg fn`fjk pÈu
fr`.h iܳ mdg • we;ak•" ta ;eke;a;d
mœ;% nj m%ldY l< hÜ;= h' tjekafkla
fn`fjk pÈu fr`.fhka mœ;% h'
18 ööhful=f.a Yørfha yf• .v f.Šhla
Ø”" th iÜj jQ miÜ 19tu .v f.Šh ØnQ
ia:dkh iܳ mdg • bæ— fy` r;g
yqre me,a,ula fy` weØ jqjfyd;a" th
mÝcljrhdg fmkaœh hÜ;= h' 20mÝcljrhd o
Tyq fi`æis l< miÜ" th yf• .eUqrg f.dia
tys fr`u iܳ mdg • weØ nj fmfka k•" ta
;eke;a;d wmœ;% hhs m%ldY l< hÜ;= h' th
.v f.ŠhÙka yg .ekÜKÏ pÈu fr`.hÙ'
21
tfy;a" mÝcljrhd Tyq fi`æis l< miÜ tys
iܳ mdg fr`u keØ nj;a" yf• .eUqrg
f.dia keØ nj;a" th ue, • Øfnk nj;a
fmfka k•" Tyq ta ;eke;a;d ojia y;la
fjka fldg ;e“h hÜ;= h' 22th yu mÜrd
meØø .shfyd;a" mÝcljrhd Tyq wmœ;% hhs
m%ldY l< hÜ;= h' th fn`fjk pÈu
fr`.hÙ' 23tfy;a" tu me,a,u meØø
fkdf.dia tfia u mj;S k•" th .v
f.Šfha le<, h' mÝcljrhd Tyq mœ;% hhs
m%ldY l< hÜ;= h'
24 ööhful=f.a Yørfha yu .skafkka
ms<siaiS" ta ms<siaiÜK ia:dkfha jKfha" ,d
r;= fy` iܳ fy` me,a,ula weØ jqfKd;a"
25
mÝcljrhd Tyq fi`æis l< hÜ;= h'
me,a,f• fr`u iܳ • weØ nj o yf• .eUqrg
f.dia weØ nj o fmfka k•" th ms<siaiSfuka
yg .ekÜKÏ fn`fjk pÈu fr`.hÙ'
tneœka mÝcljrhd Tyq wmœ;% hhs m%ldY
l< hÜ;= h' th fn`fjk pÈu fr`.hÙ'
26
mÝcljrhd Tyq fi`æis fldg" tu me,a,f•
iܳ mdg fr`u keØ nj;a" th yf• .eUqrg
f.dia keØ nj;a" th ue, • weØ nj;a olS
k•" Tyq ta ;eke;a;d æk y;la fjka fldg
;e“h hÜ;= h' 27y;a jk æk mÝcljrhd Tyq
fi`æis fldg" th yf• meØø f.dia Øf’
k•" ta ;eke;a;d wmœ;% hhs m%ldY l< hÜ;=
h' th fn`fjk pÈu fr`.hÙ' 28tfy;a" ta
me,a,u meØø fkdf.dia tf,i u mj;S k•"
th u|la ue, • weØ k•" th ms<siaiSfuka
yg.;a bæ—uÙ' mÝcljrhd Tyq mœ;% hhs
123
m%ldY l< hÜ;= h' th ms<siaiSfuka yg.;a
le<,la mu×'
29 öömqreIfhl=f.a fy` iaØ%hlf.a fy`
ysfia fy` Úlf† fy` jKhla Øf’ k•"
30
mÝcljrhd tu jKh fi`æis l< hÜ;= h'
th yf• .eUqrg f.dia Øfnk nj;a" tys
ly mdgg yqre isyska fr`u weØ nj;a fmfka
k•" mÝcljrhd tjeÚ wh wmœ;% hhs m%ldY
l< hÜ;= h' th oohla neœka" th ysfia fy`
Úlf† fy` yg.kak fn`fjk pÈu
fr`.hÙ' 31mÝcljrhd o tu ooh fi`æis
fldg" th yf• .eUqrg fkdf.dia tys l½
mdg fr`u fkdØf’ k•" Tyq ta ;eke;a;d
y;a ækla fjka fldg ;e“h hÜ;= h' 32y;a
jk æk ¡ mÝcljrhd ta ;eke;a;d fi`æis
fldg" ooh meØø fkdf.dia tys ly mdgg
yqre fr`u fkdØf’ k•" ooh yf• .eUqrg
fkdf.dia we;ak•" 33ta ;eke;a;dg ysi
nQ.d.kakg ie,eiaœh hÜ;= h' tfy;a" ooh
nQfkd.E hÜ;= h' ;j y;a ækla o Tyq fjka
fldg ;e“h hÜ;= h' 34kej; y;a jk æk
mÝcljrhd ta fr`.shd fi`æis fldg" ooh
yf• fkdmeØø" yf• .eUqrg fkdf.dia
we;ak•" ta ;eke;a;d mœ;% hhs m%ldY l<
hÜ;= h' fr`.shd o ;u jia;% fi`°.;a miÜ
mœ;% f›' 35tfy;a" Tyq fi`°.;a miÜ ooh
jvd;a meØø f.dia Øf’ k•" 36mÝcljrhd
Tyq kej; fi`æis fldg ooh meØø f.dia
we;ak•" tys ly mdgg yqre fr`u keØ j
f›jd Tyq wmœ;% flfkl= jkÜ we;'
37
tfy;a" ooh tf,i fjkila keØ j o" tys
l½ mdg fr`u jefv–ka o Øf’ k•" ooh
iÜj • we;' Tyq mœ;% neœka mÝcljrhd
tf,i m%ldY l< hÜ;= f›'
38 ööh• mÜreIfhl=f.a fy` iaØ%hlf.a
fy` Yørfha yf• iܳ m® yg.;fyd;a"
39
mÝcljrhd tjekafkl= fi`æis l< hÜ;= h'
yf• ta ooh iܳue,s j Øf’ k•" th yf•
yg.kak f.`ur f›' tjekafkla mœ;%
flfkÙ'
40 ööh• mÜreIfhl=f.a ysiflia jeÛfKd;a
Tyq ysi uqvq flfkÙá Tyq mœ;% h' 41;jo"
Tyqf.a uqyqKg by<ska ysfia biairy
fldgfia ysiflia jeˆ k<, uqvq flfkl=
jqj o Tyq mœ;% h' 42tfy;a" ta uqvq ysfiys
fy` uqvq k<f,ys iܳue,s jKhla
yg.;fyd;a th fn`fjk pÈu fr`.hÙ'
43
mÝcljrhd Tyq fi`æis l< œg uqvq ysfiys
fy` uqvq k<f,ys fy` bæuqu" yf• yg
 f,• jHjia:dj 13-14
.kak fn`fjk pÈu fr`.hla fuka u|la
r;g yqre k•" 44Tyq yf• fn`fjk
fr`.hla weØ flfkÙ' Tyq wmœ;% h'
mÝcljrhd ta ;eke;a;df.a ysfia fn`fjk
pÈu fr`.hla weØ neœka Tyq wmœ;% hhs
m%ldY l< hÜ;= h' 45fn`fjk pÈu fr`.shd o
;u jia;%h brdf.k" ;u ysiflia wjq,a
fldgf.k" ;u Wvq f;d, jla;% m‡hÙka
jidf.k" öwmœ;% h" wmœ;% h÷hs lE.eish
hÜ;= h' 46fn`fjk pÈu fr`.h weØ uq½
ld,h ;=< u Tyq flf,iÜKÏ" wmœ;%
flfkÙ' Tyq l|jqfrka msg; yqol,d j
œish hÜ;= h'
47 ööh• fræ lvl pÈu fr`. ,l=KÏ
ØnqfKd;a" tu fræ lv f,`u jia;h
fy` yK jia;h % la fy` f›jd" 48yK fy`
% la
f,`ufhka fy` œhÝ weØú,a,la fy` f›jd" y•
ms<h s la fy` y–ka iE´ hula fy` f›jd" 49tu
fr`. ,l=KÏ y• ms<fs ha fy` œhÝ jia;f% ha fy`
y–ka iE´ hul fy` f›jd" fld< mdgg fy`
r;= mdgg fy` yqre j fmfka k•" th fn`fjk
pÈu fr`. ,l=KÙ' ta frælv mÝcljrhdg
fmkajd 50Tyq th fi`æis l< miÜ" æk y;la
th fjka fldg ;e“h hÜ;= h' 51Tyq o tys
fr`.h y;a jk æk fi`æis l< œg th by;
lS jia;h % l tk•" œhQ weØú,a,l f›jd" y–ka
iE´ hul f›jd meØø f.dia Øf’ k•"
tjekakla iefrka fn`fjk pÈu fr`.hÙ'
th wmœ;% h' 52tneœka Tyq tnº «kE u
ms<h s la" yK fy` f,`ufhka fy` œhQ
weØú,a,la fy` f›jd" y–ka iE´ hula fy`
f›jd" iefrka fn`fjk pÈu fr`.hl ,l=KÏ
weØ neœka tajd .skfa kka m½ q iaid ±–h hÜ;= h'
53
tfy;a" mÝcljrhd tjeÚ jia;h % la fi`æis
l< miÜ tu fr`.h" œhQ weØú,a,l f›jd"
y–ka iE´ hul f›jd" th meØø f.dia
ke;ak•" 54tajd fi`okakg wK fldg" ;j
y;a ækla tajd fjka fldg ;e“h hq;= h'
55
jia;h % fia´ miÜ mÝcljrhd th fi`æis
fldg n,k œg" fr`. ,l=Kj Ï , mdg fjkia
fkd•" fr`.h meØø fkdf.dia Øfnk kuq;"a
th wmœ;% h' th .skfa ka ms<i s ia h
s hÜ;= h'
ukao" fr`.h" jia;f% ha we;=½ me;af;a f›jd"
msg me;af;a f›jd" Bg ;æka ldje¡ weØ neœÚ'
56
jia;h % fia´ miÜ mÝcljrhd th fi`æis
lrk œg fr`. ,l=KÏ ue, • Øfnk nj
fmfka k•" Tyq ta fldgi jia;f% hka fy` y•
ms<fs hka fy` œhÝ jia;f% hka fy` brd ±–h hÜ;=
14'2 uf; 8'4á udla 1'44á ¬la 5'14á 17'14
124
57
h' bkamiÜ mjd tu fr`. ,l=KÏ œhÝ
weØú,a,l fy` y–ka iE´ hul fy` fmfka
k•" tajd meØø hk fn`fjk pÈu fr`.hl
,l=KÏ neœka tjekakla .skfa ka ms<i s i
a h
s hÜ;=
h' 58tfy;a" fia´ jia;f% hka" œhQ weØú,af,ka
fy` y–ka iE´ huÙka f›jd" fr`. ,l=KÏ
my • f.dia Øf’ k•" th fo jk jrg;a fia´
miÜ mœ;% jkÜ we;' 59fuh jkdys f,`u jia;%
f›jd" œhQ yK fy` f,`u fy` ms<s f›jd" y•
ms<s fy` f›jd" tajdfha mœ;% wmœ;%;dj
m%ldY Ùøug w°< jk kSØh f›'÷÷
pÈu fr`. i|yd mÜo mÝcd
14 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg fufia j°< fial( 2ööfn`fjk
pÈu fr`.sfhl= iÜj • ;ud Y=oaO mœ;% jk
ojfia ¡ Tyq flfrys n,mdk kSØh fuh f›'
tk•" Tyq mÝcljrhd fj; f.k wd hÜ;= h'
3
mÝcljrhd Tyq l|jqfrka msg;g le|jd
f.k f.dia Tyq fi`æis fldg fn`fjk
pÈu fr`.h iÜj • we;ak•" 4mœ;% •f•
ms<sfj; i|yd mKms‡ka mœ;% mlaISka
fofofkl= o Ùysú .iska ,S lE,a,la o o•
mdg fræ lvla o ysfidma k• me<E‡hla o
f.fkkakg wK l< hÜ;= h' 5miÜj msúis³
j;=r ±uQ ue‡ nºkla ;=<" j;=rg WŠka
mlaISka fofokdf.ka tfll= ueøug wK
l< hÜ;= h' 6bkamiÜ j;=rg WŠka ;nd urk
,o m<uq mlaIshdf.a f,aj," mKms‡ka is‡k
wÚla mlaIshd o Ùysú ,S lE,a, o o• mdg
fræ lv o ysfidma me<h o .s,ajd" 7Tyq
fn`fjk pÈu fr`.h ØnQ ;eke;a;d u;
y;ajrla f,a bi" Tyq mœ;% hhs m%ldY
fldg" mKms‡ka is‡k mlaIshdg t<suyfka
mshdUd hEug bv yeúh hÜ;= h' 8mœ;% œh
hÜ;= ;eke;a;d o ;u jia;% fi`°f.k" ysi
uqvq fldg iakdkh l< hÜ;= h' fufia l<
miÜ Tyq mœ;% jkÜ we;' Tyq l|jqrg we;=½ •
y;a ækla ;=< ;u l+vdrfuka msg; is‡h
hÜ;= f›' 9y;a jk æk ¡ Tyq kej; ;u ysi
uqvq fldg" /jq, ndf.k weia ne– o
nQ.df.k ;u jia;% o fi`° iakdkh l< hÜ;=
h' tœg Tyq mœ;% jkÜ we;'
10 ööwg jk æk Tyq le<e,a rys; neg½
jiaika fofokl= o le<e,a rys; wjqreoaola
jhieØ neg½ jeiaishl o f;,a –Y% isyska
ms‡ Ùf,`.%E• ;=kla o f;,a ,SgÈ tlÙka
;=fkka mx.=jla o OdkH mÝcdjla jYfhka
 f,• jHjia:dj 14
11
.; hÜ;= h' bkamiÜ fr`.shdf.a mœ;% •f•
ms<sfj; bÛ lrk mÝcljrhd fr`.shd;a"
fmr lS m~qre;a i•uqL uKavmfha f°rlv
i–¹Kka jykafia bæúhg f.k hd hÜ;= h'
12
tœg mÝcljrhd neg½ jiafil= f.k Tyq
Wfoid jkaæ f.•f• mÝcdjla ms×i f;,a
,SgÈ tlÙka ;=fkka mx.=jla iuó W! mÜo
lr–ka i–¹Kka jykafia bæúfhys
ms<s.eka•f• ms<sfj; bÛ fldg ms<s.ekaœh
hÜ;= h' 13miÜj Tyq mdm mÝcdjg iy
ojk hd. mÝcdjg .kak i;=ka urk
Y=oaOia:dkfha ¡ neg½ jiaid ueúh hÜ;= h'
mdm mÝcdf› i;d mÝcljrhdg ys– fia u
jkaæ f.•f• mÝcdf› i;d o Tyqg ys– f›'
th wØY=oaO h' 14mÝcljrhd jkaæ f.•f•
mÝcdf› i;df.a f,hska ‡lla f.k mœ;%
•f• ms<sfj; ,nk ;eke;a;df.a ol=KÏ lka
fm;af;ys o ol=Kf;a udmgeós,af,a o ol=KÏ
mfha udmgeós,af,a o ;ejúh hÜ;= h' 15bkamiÜ
Tyq f;,a ‡lla f.k ;u juf;a w,a,g j;a
lr" 16ol=Kf;a weós,a, juf;a w,af,a weØ
f;,g oud" thska i–¹Kka jykafia
bæúfhys y;ajrla bish hÜ;= h' 17fufia
fldg Tyq ;u wf;a weØ bØú f;,ska ‡lla
mœ;% •f• ms<sfj; ,nkakdf.a ol=KÏ lka
fm;af;a o ol=KÏ udmgeós,af,a o ol=KÏ mfha
udmgeós,af,a o jkaæ f.•f• mÝcdf› f,a u;
o ±–h hÜ;= h' 18;u wf;a weØ bØú f;,
mœ;% •f• ms<sfj; ,nkakdf.a ysi u; j;a
lr–ka i–¹Kka jykafia bæúfhys Tyq
fjkÜfjka mœ;% •f• ms<sfj; bÛ l< hÜ;= h'
19 ööbkamiÜ mÝcljrhd o mdm mÝcdj
TmamÜ fldg" wmœ;%l–ka mœ;% œh hÜ;=
;eke;a;d Wfoid" mœ;% •f• ms<sfj; bÛ
l< miÜ ojk hd. mÝcdf› i;d ueúh hÜ;=
f›' 20miÜj ojk hd. mÝcdj;a" OdkH
mÝcdj;a mÝcdikh u; mÜo fldg ta
;eke;a;d Wfoid mœ;% •f• ms<sfj; bÛ
l< miÜ Tyq mœ;% jkÜ we;' 21hful=f.a
æ<sºlu Úid jvd hula f.fkkakg Tyqg
fkdyeÙ k•" Tyq mÝcljrhd fj; f.k wd
hÜ;= ta jkaæ f.•f• mÝcdj i|yd tl neg½
jiafil= yd OdkH mÝcdj i|yd f;,a –Y%
isyska ms‡j,ska Ùf,`.%E• tlla we;=½ ;j
f;,a ,SgÈ tlÙka ;=fkka mx.=jla f.kd
hÜ;= h' 22;jo" Tyqf.a mܽjkalf• ye‡hg
fldfnhshka fcdavqjla fy` mfrœhka
fc`vqjla fy` f.kd hÜ;= h' –ka tlla mdm
mÝcdjla i|yd h" wÚl ojk hd. mÝcdjla
i|yd h' 23wg jk æk ;udf.a mœ;% •u
125
i|yd Tyq f• ish,a, i•uqL uKavmfha
f°rlv i–¹Kka jykafia bæúfhys is‡k
mÝcljrhd fj; f.kd hÜ;= h' 24miÜj
mÝcljrhd jkaæ f.•f• mÝcdj ms×i is‡k
neg½ me‡hd o f;,a ,SgÈ tlÙka ;=fkka
mx.=jla o i–¹Kka jykafia bæúfhys
ms<.
s eka•f• mÝcdj TmamÜ lr–ka ms<.
s eka•f•
ms<sfj; bÛ l< hÜ;= h' 25Tyq jkaæ f.•f•
mÝcdf› neg½jd urd" thska f,a ‡lla f.k"
mœ;% •u ,nk ;eke;a;df.a ol=KÏ lka
fm;af;ys o Tyqf.a ol=Kf;a udmgeós,af,a o
ol=KÏ mfha udmgeós,af,a o ;ejúh hÜ;= f›'
26
bkamiÜ Tyq f;,a ‡lla ;u juf;a w,a,g
j;a fldg" 27ol=Kf;a weós,af,ka tu f;,a
‡lla f.k i–¹Kka jykafia bæúfhys
y;ajrla bish hÜ;= h' 28;jo" Tyq ;u wf;a
Øfnk f;,ska ‡lla f.k mœ;% •u ,nk
;eke;a;df.a ol=KÏ lka fm;af;a o ol=Kf;a
udmgeós,af,a o ol=KÏ mfha udmgeós,af,a o
jkaæ f.•f• mÝcdf› f,a u; o ±–h hÜ;= f›'
29
mÝcljrhd ;u wf;a weØ bØú f;,a mœ;%
•u ,nk ;eke;a;df.a ysi u; j;a lr–ka"
Tyq fjkÜjg i–¹Kka jykafia bæúfhys
mœ;% •f• ms<sfj; bÛ l< hÜ;= h' 30miÜj
Tyqf.a j;alf• ye‡hg f.kd yeÙ
fldfnhsfhl= fy` mfrœfhl= fy` mÜo l<
hÜ;= h' 31tfll= TmamÜ l< hÜ;af;a mdm
mÝcdjla i|yd há wÚld OdkH mÝcdjla
iuó TmamÜ l< hÜ;af;a ojk hd. mÝcdjla
i|yd há fuf,i mÝcljrhd i–¹Kka
jykafia bæúfhys mœ;% •u ,nkakd
fjkÜjg mœ;% •f• ms<sfj; bÛ l< hÜ;= h'
32
mœ;% •u i|yd .; hÜ;= m~qre f.fkkakg
fkdyeÙ" fn`fjk pÈu fr`.sfhl= flfrys
n,mdk kSØh fuh f›'÷÷
Újdij, Ø“h yeÙ fr`. ,l=KÏ
33 i–¹Kka jykafia fu`fiiag yd
wdfrdkag l;d fldg fufia j°< fial(
34
ööWreu jYfhka kÜU,dg fokakg hk
ldkdka foaYhg kÜU,d me–× œg" Wreu
jk tu foaYfha h• .Dyhl ,d³re
fr`.h fn`fjkakg ud ie,eiaiÜfjd;a"
35
tœg f.ys–hd mÝcljrhd fj; me–K"
öudf.a f.or ,d³re fr`.fhys ,l=KÏ weØ
fia fmfka he÷hs Ùj hÜ;= h' 36tœg
mÝcljrhd ta ,l=KÏ mølaId Ùøug f.g
we;=½ jkakg fmr f.hs weØ ish,a, wmœ;%
fkdjkÜ ms×i ta f.a ysia lrkakg wK æh
hÜ;= h' bkamiÜ mÝcljrhd f.g we;=,a jkÜ
 f,• jHjia:dj 14-15
37
we;' tfia we;=½ • ta ,l=KÏ mølaId fldg
f.hs “;aØfha bú .eiS weØ ;eka fld<
mdgg fy` r;g fy` yqrej" “;aØfha hgg u
f.dia Øfnk nj fmfka k•" 38Tyq f.hska
Úlau f°úka msg;g wjq;a" y;a ojilg f.h
jid±–h hÜ;= h' 39y;a jk æk ¡ Tyq me–K
mølaId fldg ta ,l=KÏ f.hs “;aØj, meØr
f.dia Øf’ k•" 40ta ,l=KÏ weØ .fvd,a
.,jd" k.rfha msg; li< f.dvlg ±—ug
wK l< hÜ;= h' 41;jo" f.hs we;=½ “;aØ
iÝrd" iÝrk ,o n°u k.rfha msg; li<
f.dvlg ouk f,i wK l< hÜ;= f›'
42
bkamiÜ fjk .fvd,a f.k m<uq .fvd,a
ØnQ ia:dkj,g oud ;j n°u o /f.k f.h
lmrdre l< hÜ;= h'
43 öö.fvd,a wylg f.k" f.h iÝrd" th
lmrdre l< miÜ ta ,l=KÏ u;= •" tajd f.hs
meØø .shfyd;a" 44mÝcljrhd h<s me–× œg
fr`.h f.hs meØø f.dia Øfnk nj fmfka
k•" th iefrka meØø hk fn`fjk pÈu
fr`.hla h" th wmœ;% h' 45Tyq f.h o tys
.fvd,a o ,S o~q o n°u i•mÝÈKfhka o
lvdoud k.rfhka msg; li< f.dvlg tajd
f.k hd hÜ;= h' 46;jo" hful= ta f.a jid
Øfnk ld,h ;=< tys we;=½ jqjfyd;a"
Tyq iji olajd wmœ;% hhs i,lkÜ ,ef’'
47
hful= tu f.hs ie;mÜfKd;a" ke;ak• ta
f.h ;=< hula wkÜNj lf<d;a" Tyq ;u jia;%
fi`° .; hÜ;= h'
48 öömÝcljrhd f.h we;=<g œ;a" th
mølaId fldg f.h lmrdre l< miÜ fr`.
,l=KÏ tys meØø f.dia ke;ak•" fr`.
,l=KÏ iÜj • weØ neœka ta f.h mœ;% nj
m%ldY l< hÜ;= h' 49Tyq f.h mœ;% lrkÜ
ms×i mlaISka fofofkl= o Ùysú ,S lE,a,la
o o• mdg fræ lvla o ysfidma me<hla o
f.kd hÜ;= h' 50msúis³ j;=r weØ ue‡ nºkl
WŠka ;nd tl mlaIsfhl= urd" 51msúis³
j;=fÈ uerE mlaIshdf.a f,aj, Ùysú ,S
lE,a, o ysfidma me<h o o• mdg fræ lv
yd mKms‡ka is‡k mlaIshd o oud ta .Dyhg
y;ajrla bish hÜ;= h' 52fufia Tyq
mlaIshdf.a f,hska o msúis³ j;=frka o
mKms‡ka is‡k mlaIshdf.ka o Ùysú ,S
lE,af,ka o ysfidma me<fhka yd o• mdg
fræ lŠka o f.a mœ;% l< hÜ;= h' 53bkamiÜ
Tyq mKms‡ka is‡k mlaIshdg k.rfhka
msg; t<suyfka mshdUd hkakg yeúh hÜ;= h'
fuf,i f.h mœ;% •f• ms<fs j; bÛ l< œg
126
th mœ;% jkÜ we;'
54 ööby; ±lajQfha fn`fjk pÈu fr`.
yd oo ms<sn| j o 55jia;%hl iy f.orl
fn`fjk pÈu fr`. jeÚ ,l=KÏ u;= jQ œg
o" 56bæuqula" ;Šiaih
s la yd me,a,ula ms<n
s |
j o tajd flfrys n,mdk 57wmœ;% foa mœ;%
fohska fjka Ùøug W.eka•ug bjy,a jk
kSØ f›'÷÷
Ydøúl wmœ;%l•
15 i–¹Kka jykafia fu`fiia yd
wdfrdka wu;–ka" 2ööbYardfh,a
ckhdg l;d fldg Tjqkag fufia
Ùhkake÷÷hs j°< fial' ööhful=f.a Yørfhka
mÜreI Od;= fu`pkh f› k•" Tyq wmœ;%
flfkÙ' 3Tyqf.a Yørfhka mÜreI Od;= msg
• .shd f›jd" th tys /£ ØnqKd f›jd"
tjekakla Tyqg wmœ;%lula f,i i,lkÜ
we;' 4tjekafkl= ihkh lrk yeu hykla
u wmœ;% h" jdŠ jk yeu wiÜkla u wmœ;%
h' 5hful= tjekafkl=f.a hyk iamÈY
lf<d;a" Tyq ;u weº• fi`°f.k"
c,iakdkh l< hÜ;= h' Tyq iji olajd
wmœ;% hhs ie,flkÜ we;' 6tjekafkl= jdŠ
jQ wiÜkl hful= jdŠ jqfKd;a" fudyq ;u
weº• fi`°f.k" c,iakdkh l< hÜ;= h'
fudyq iji olajd wmœ;% hhs ie,flkÜ we;'
7
hful= tjekafkl=f.a weó iamÈY lf<d;a"
Tyq ;u weº• fi`°f.k c,iakdkh l<
hÜ;= h' Tyq iji olajd wmœ;%h hhs
ie,flkÜ we;' 8tjekafkl= mœ;% hhs
ie,flk hful=g fl< .eiÜfjd;a" Tyq ;u
weº• fi`°f.k c,iakdkh l< hÜ;= h' Tyq
iji olajd wmœ;% hhs ie,flkÜ we;'
9
tjekafkl= keóS hk iEo,h wmœ;% h'
10
tjekafkl= jdŠ.;a wdikhla hful=
iamÈY lf<d;a" Tyq iji olajd wmœ;% h'
hful= tjekafkl= jdŠ.;a hula Wiaidf.k
.sfhd;a" Tyq ;u weº• fi`°f.k
c,iakdkh l< hÜ;= h' Tyq iji olajd
wmœ;% jkÜ we;' 11fu`pkh weØ flfkl=
j;=frka w;a fkdfi`°" fjk flfkl= iamÈY
lf<d;a" ta ;eke;a;d ;u weº• fi`°f.k
c,iakdkh l< hÜ;= h' Tyq iji olajd
wmœ;% jkÜ we;' 12tjekafkl= ue‡ nºkla
iamÈY lf<d;a th “|±–h hÜ;= h' tfia u
tjekafkl= iamÈY lrk iEu ,S nºkla u
j;=frka fiaæh hÜ;= h'
 f,• jHjia:dj 15-16
13 ööw•l fu`pkh weØ flfkl= bka
iÜj jQ œg" y;a ækla .; jQ miÜ Tyq ;u
weº• fi`°f.k" .,d nisk msúis³ j;=frka
iakdkh l< œg mœ;% jkÜ we;' 14wg jk
æk Tyq fldfnhshka fofofkl= fy`
mfrœhka fofofkl= fy` f.k i•uqL
uKavmfha f°rlv i–¹Kka jykafia fj;
me–K tajd mÝcljrhdg æh hÜ;= h'
15
mÝcljrhd tl m~Ürla mdm mÝcdjla i|yd
o wÚl ojk hd. mÝcdjla i|yd o TmamÜ
l< hÜ;= h' fuf,i Tyq TmamÜ lr–ka ta
;eke;a;df.a fu`pkh Wfoid mœ;% •f•
ms<fs j; i–¹Kka jykafia bæúfhys bÛ l<
hÜ;= h'
16 ööh• mÜreIfhl=g Od;= fu`pkh weØ
jqjfyd;a" Tyq c,iakdkh l< hÜ;= h' Tyq
iji olajd wmœ;% jkÜ we;' 17mÜreI Od;=
jeÛKÏ iEu jia;%hla u" iEu i• ms<shla u
j;=frka fiaæh hÜ;= h' tajd iji olajd
wmœ;% jkÜ we;' 18mÜreIfhl= iaØ%hl iuó
ihkh l< miÜ" fofokd u c,iakdkh l<
hÜ;= h' iji olajd Tjqka wmœ;% jkÜ we;'
19 ööh•Ùis iaØ%hlg udisl Tima •u jQ
œg wE y;a ækla wmœ;% • is‡kakS h' hful=
wE iamÈY lf<d;a" Tyq iji olajd wmœ;%
f›' 20wef.a Tima •f• ld,fha ¡ wE ihkh
lrk" jdŠ jk" iEu nvqjla u wmœ;% f›'
21
hful= wef.a hyk iamÈY lf<d;a" Tyq
;u weº• fi`°f.k c,iakdkh l< hÜ;=
f›' Tyq iji olajd wmœ;% jkÜ we;'
22
hful= wE jdŠ jQ wiÜkla iamÈY lf<d;a"
Tyq ;u weº• fi`°f.k c,iakdkh l<
hÜ;= h' Tyq iji olajd wmœ;% jkÜ we;'
23
hful= wef.a hyk f›jd" wE jdŠ jQ «kE u
fohla f›jd" iamÈY lf<d;a Tyq iji
olajd wmœ;% jkÜ we;' 24ta ld,h ;=< ¡ h•
mÜreIfhl= wE iuó ihkh lr wef.a
wmœ;%;djh Tyq msgg me–×hfyd;a" Tyq
y;a ækla wmœ;% f›' Tyq ihkh lrk
hyk o wmœ;% jkÜ we;'
25 ööh•Ùis iaØh
% lf.a Tima •f• Úh–;
ld,fhka msg æk .Kkdjla ;=< o Úhu
ld,fhka miÜ o mjd f,a .,d hdu jqjfyd;a"
ta uq½ ld,h ;=< u" wef.a Tima •f• ld,fha
fuka u" wE wmœ;% jkakS h' 26ta uq½ ld,h
;=< u" wE ihkh lrk iEu hykla u" jdŠ
jk iEu wiÜkla u" wef.a Tima •f• ld,h
16'2 fyfn% 6'19 16'3 fyfn% 9'7
127
27
;=< ¡ fuka wmœ;% jkÜ we;' hfula ta nvq
NdKav iamÈY lrkafka o Tyq ;u weº•
fi`°f.k c,iakdkh l< hÜ;= h' Tyq iji
olajd wmœ;% jkÜ we;' 28tfy;a" wef.a ta f,a
.,d hdu iÜj • y;a æklg miÜ" wE mœ;%
jkÜ we;' 29wg jk æk wE fldfnhshka
fofofkl= fy` mfrœhka fofofkl= fy`
f.k i•uqL uKavmfha f°rlv mÝcljrhd
fj; f.kd hÜ;= h' 30mÝcljrhd tl mÝcdjla
mdm mÝcdj ms×i o wÚla mÝcdj ojk hd.
mÝcdjla ms×i o TmamÜ l< hÜ;= h' fufia Tyq
wef.a f,a .,d hEfuka mœ;% Ùøf• ms<sfj;
i–¹Kka jykafia bæúfhys bÛ lrkafka h'
31 ööfuf,i bYardfh,a ckhd w;r weØ
udf.a uKavmh Tjqka flf,id" Tjqkaf.a
wmœ;%l• Úid Tjqka fkduefrk ms×i"
kÜU Tjqkag f• wmœ;%l• .ek Wmfoia æh
hÜ;= h'
32 ööf• olajk ,³fha" hful=g fu`pkh
weØ jk l, o mÜreI Od;= fu`pkh •fuka
flf,fik œg o 33Tima •fuka ldka;djka
wmœ;% jk œg o mÜreIfhl=g fu`pkh jk
œg o iaØ%hlg f,a .,d hdu weØ jk œg
o wmœ;% hhs ie,flk" iaØ%hl iuó
fiajkfhys fhfok flfkl= ms<sn| j o
j,x.= kSØ f›'÷÷
jkaæ f.•fuka iu.sh
16 wdfrdkaf.a mÜ;h
% ka fofok i–¹Kka
jykafia bæúfhys kSØ œfr`• .sÚ
TmamÜ fldg u< miÜ" i–¹Kka jykafia
fu`fiia wu;d" 2öökÜU ify`or wdfrdkag
fufia Ùhkake÷÷hs j°< fial' ööÚh–;
ld,fha ¡ muKla Tyq Ørh msÛmi ;nd
weØ .sœiÜ• lr~Üj u; msys‡ lreKdikh
bæúfha Y=oaOia:dkhg we;=½ œh hÜ;= h'
fuh lv lf<d;a Tyq –h hkÜ we;' ukao"
uu lreKdikh u; j,dl=<l oÈYkh
jkafk–' 3Tyq Y=oaOia:dkhg we;=½ jk œg
mdm mÝcdjla i|yd f.dka jiafil= o ojk
hd. mÝcdjla i|yd neg½fjl= o f.k wd
hÜ;= h'
4 ööTyq mÝcl yK lndh ye|" yK
l,si• ,df.k" yK m‡h bK jgd ne|"
yK ul=gfhka ieriS is‡h hÜ;= h' f•jd
Y=oaO jia;% jk neœka" tajd ,d.; hÜ;af;a
c,iakdkh l< miÜj h' 5uq½ bYardfh,a
 f,• jHjia:dj 16
ckhd Tyqg mdm mÝcdjla i|yd t½jka
fofofkl= o ojk hd. mÝcdjla i|yd tl
neg½fjl= o æh hÜ;= h' 6wdfrdka ;ud
Wfoid mÜok mdm mÝcdf› f.dka jiaid TmamÜ
fldg" ;ud Wfoid;a" ;udf.a .Dyfha
jeishka Wfoid;a m› lud Ùøf• ms<sfj;
bÛ l< hÜ;= h' 7Tyq t½jka fofokd f.k
i•uqL uKavmfha f°rlv i–¹Kka
jykafia bæúfhys ms<s.ekaœh hÜ;= h'
8
bkamiÜ Tyq i–¹Kka jykafiag tfll= o
wYdfY,ag fyj;a ldka;dr hlaIhdg
tfll= o jYfhka f;`rd.ekSu i|yd"
t½jka fofokdg °³ ±–h hÜ;= h' 9wdfrdka
i–¹Kka jykafiag ms¡ug °³j jeÛK
t½jd f.k" mdm mÝcdjla i|yd W! msæh hÜ;=
h' 10tfy;a" wYdfY,ag ¡ug °³ jeÛKÏ
t½jd" mKms‡ka u i–¹Kka jykafiag
bæúm;a fldg" m› ludj ,nd.ekSu i|yd
W!g md½lrhg hEug bv yeúh hÜ;= h'
11 ööbkamiÜ wdfrdka ;ud Wfoid mÜok
mdm mÝcdf› f.dka jiaid f.k ;ud Wfoid o
f.or jeishka Wfoid o m› ludf› ms<fs j;
bÛ lr W! ueúh hÜ;= h' 12Tyq i–¹Kka
jykafia bæúfhys mÝcdikfhka ±,afjk .sÚ
wó=re f.k ³• nºkla mÜrjd" fyd|g l=vq l<
iÜj| ¿jH wyqre folla o f.k" Ørh msÛmig
me–K 13Wka jykafia bæúfhys iÜj| ³•
j,dl=<Ùka .sœiÜ• lr~qj Wv weØ
lreKdikh jefik ms×i .sÚ wó=re u;
iÜj| ¿jH ±–h hÜ;= h' fufia lf<d;a Tyq
uefrkafka ke;' 14bkamiÜ Tyq f.dka jiaidf.a
f,h weós,fa ,ka f.k" lreKdikfha
kef.kysr me;a;g bi" tys biairy me;a;g
o y;ajrla bish hÜ;= h' 15fufia l< miÜ Tyq
fikó Wfoid weØ mdm mÝcdf› t½jd urd"
Ørh msÛmig Wf.a f,a f.keœ;a" f.dka
jiaidf.a f,a f.k l< múæ" lreKdikh
Wvg;a" biairyg;a f,a bish hÜ;= h' 16fufia
Tyq bYardfh,a ckhdf.a wmœ;%l• yd
Tjqkfa .a mdm wmrdOhka Úid l< hÜ;= j weØ
Y=oO
a ia:dkfhys m› lud Ùøf• ms<fs j; bÛ
l< hÜ;= h' ;jo" Tjqkfa .a wmœ;%l• uOHfha
msyg s d weØ i•uqL uKavmhg o Tyq tf,i
l< hÜ;= h' 17wdfrdka mœ;% •f• ms<fs j; bÛ
lrkÜ ms×i Y=oO a ia:dkhg we;=½ •" ;ud
Wfoid;a" ;udf.a .Dy jdiSka Wfoid;a" uq½
bYardfh,a ck;dj Wfoid;a m› lud •f•
ms<fs j; bÛ lr" msg;g tk f;la Ùisfjl=
16'15 fyfn% 9'12 16'23 tiÙ 44'19 16'27 fyfn% 13'11 16'29-34 f,• 23'26-32á .Kka 29'7-11
128
i•uqL uKavmhg we;=½ fkdœh hÜ;= h'
18
miÜj Tyq i–¹Kka jykafia bæúfhys
ojk hd. mÜok mÝcdikh fj; f.dia th
Wfoid m› lud Ùøf• ms<sfj; bÛ l< hÜ;=
h' Tyq f.dka jiaidf.a f,a u|la o t½jdf.a
f,a u|la o f.k mÝcdikh jf†g weØ wxj,
;ejúh hÜ;= h' 19tajd u; ish weós,af,ka
y;ajrla f,a bis–ka" tajd mœ;% l< hÜ;= h'
fuf,i bYardfh,a ckhdf.a wmœ;%l–ka
tajd œY=oaO l< hÜ;= h'÷÷
t½jd “,s fldg ¡u
20 ööwdfrdka fufia Y=oaOia:dkh o
i•uqL uKavmh o mÝcdikh o ms<n s | m›
lud Ùøf• ms<fs j; bÛ lr yudr l< miÜ"
Tyq mKms‡ka is‡k t½jd f.k wd hÜ;= h'
21
Tyq Wf.a ysi u; w;a fol ;nd bYardfh,a
ckhdf.a ³Iagl• iy kmÜrel• jk ish®
mdm W! u; WƒpdrKh fldg" ta i|yd m;a
l< flfkl=g ndr ¡ W! md½lrhg f.k
hkakg yeúh hÜ;= h' 22t½jdg o Tjqkfa .a
ish® ³Iagl• ordf.k" ck jdihla keØ
md½lrhg hkakg yeúh hÜ;= h'
23 ööbkamiÜ wdfrdka i•uqL uKavmhg
we;=½ • Y=oO a ia:dkhg hk œg" ,df.k is‡
yK jia;% ,syd tajd tys ;e“h hÜ;= h' 24fufia
;ud Y=oO a ia:dkfhys u c,iakdkh fldg"
;udf.a weº• ,df.k" msg;g wjq;a ;ud
Wfoid o fikó Wfoid o ;udf.a ojk hd.
mÝcdj;a" fikóf.a ojk hd. mÝcdj;a m›
lud Ùøula jYfhka TmamÜ l< hÜ;= h' 25miÜj
mdm mÝcdjg .;a i;df.a f;, mÝcdikh u;
±œh hÜ;= h' 26mdmhka ordf.k wYdfY,a fj;
md½lrhg .sh t½jd olaldf.k .sh
;eke;a;d o ;u weº• fi`°f.k" c,iakdkh
fldg l|jqrg me–×h hÜ;= h' 27Y=oO a ia:dkh
ms<ns | m› lud Ùøf• ms<fs j; bÛ Ùøug f,a
f.fkk ,o" mdm mÝcdjg ms´ f.dka jiaid
iy t½jd l|jqúka msg;g f.kf.dia" Wkaf.a
y•" uia" w;=KÏ iy f.du .skfa ka ms<is ia h
s hÜ;=
h' 28tf,i mܽiaikakd o ;u weº• fi`°f.k"
c,iakdkh fldg l|jqrg me–×h hÜ;= h'÷÷
iu.s ækh meje;a•u
29 öömy; olajk Úfh`.h kÜU,d flfrys
ioyg u j,x.= f›( tk•" y;a jk udifha oi
jk æk bYardfh,a ckhd jk kÜU,d o kÜU,d
 f,• jHjia:dj 16-17
w;r jik œfoaYk S a o Wmjdifhys fhfo–ka"
nr jev Ùøfuka je<Ùh hÜ;= h' 30tæk
mÝcljrhd i–¹Kka jykafia bæúfhys
kÜU,df.a ish® mdmj,ska kÜU,d mœ;% lrkÜ
ms×i" m› lud Ùøf• ms<sfj; bÛ l< hÜ;=
h' 31tæk kÜU,dg uyd in;a ækhla jkÜ
we;' tæk kÜU,d jev fkdl< hÜ;= h' kÜU,d
Wmjdi l< hÜ;= h' fuh ioyg u j,x.=
Úfh`.hÙ' 32;u mshd fjkÜjg mÝcl Ú,fha
fiajd lrkÜ ms×i mÝcljrh ,n–ka wdf,am
lrkÜ ,nk mÝcljrhd yK ms<sfhka iE´
Y=oaO jia;% ,df.k m› lud Ùøf• ms<sfj;
bÛ l< hÜ;= h' 33fufia Tyq wØY=oaOia:dkh"
i•uqL uKavmh iy mÝcdikh ms<sn| m›
lud Ùøf• ms<sfj; o mÝcljreka yd uq½
fikóf.a m› lud Ùøf• ms<fs j; o bÛ l<
hÜ;= h' 34fuh jkdys wjqreoaolg jrla
bYardfh,a ckhdf.a ish® mdm lud Ùøu
ms×i bÛ l< hÜ;= kÜU,d flfrys ioyg u
j,x.= Úfh`.hÙ'÷÷
i–¹Kka jykafia fu`fiiag j°< f,i
Tyq o tajd bÛ flf<a h'
hd. mÝcd iy m~Üre
17 i–¹Kka jykafia fu`fiia
wu;–ka" 2ööwdfrdkag o Tyqf.a
mÜ;%hkag yd uq½ bYardfh,a ckhdg o l;d
fldg" öi–¹Kka jykafia fuh wK l<
fial Ùhd mjikake÷hs fufia j°< fial'
3-4
öbYardfh,a ckhd w;frka hfula
f.dfkl= fy` neg½ megfjl= fy` t½fjl=
fy` i–¹Kka jykafiaf.a uKavmh
bæúfhys Wka jykafiag mÝcd Ùøug i•uqL
uKavmfha f°rlvg fkdf.k" l|jqr
we;=<; fy` bka msg; fy` W! urkafka k•"
Tyq ;ud je.=rE f,a .ek j.Ùj hÜ;= h'
Tyq f,a is| fy½E neœka ish fikó flfrka
Tyq fkrmd±–h hÜ;= h' 5fuu Úfh`.fha
f;areu k•" bYardfh,a ckhd hd. mÝcd
ms×i t<suyfka urkakg mÜre³ j is‡h
i;=ka i–¹Kka jykafia fj; /f.k hd
hÜ;= nj h' ;jo" Tjqka tu i;=ka i•uqL
uKavmfha f°rlv is‡k mÝcljrhd fj;
f.kjq;a" iyNd.slf• mÝcd jYfhka
i–¹Kka jykafiag ms¡ug tys ¡ Wka ueúh
hÜ;= h' 6mÝcljrhd i•uqL uKavmfha
f°rlv i–¹Kka jykafiaf.a mÝcdikh u;
17'10 W;a 9'4á f,• 7'26-27á 19'26á oaœ kS 12'16"23á 15'23 17'11 fyfn% 9'22
129
f,a bi" i;=kaf.a f,a i–¹Kka jykafia
fj; kósk iÜ–ysú iÜj|la fuka ±œh hÜ;= h'
7
;jo" Tjqka hl=ka miÜmi f.dia ug
wœYajdijka; • Tjqka je<|f.k Tjqkag
mÜo l< múæ –kamiÜ ;j;a mÝcd fkdl< hÜ;=
h' fuh kÜf˜ fm<m;a ;=< ioyg u j,x.=
Úfh`.hÙ'
8 öTn Tjqkag fufia o Ùhkak"
bYardfh,a ckhd w;r hfula f›jd" Tn
w;r jik œfoaYslfhla f›jd" ojk hd.
mÝcdjla fy` m~Ürla fy` i–¹Kka
jykafiag mÜokafka k•" 9i–¹Kka
jykafiag TmamÜ lrkÜ ms×i Tyq i•uqL
uKavmfha f°rlvg th f.kd hÜ;= h' tfia
fkdlf<d;a" Tyq ;u fikó flfrka
fkrmdoukÜ ,ef’'
10 öbYardfh,a ckhd w;frka hfula
f›jd" Tjqka w;r jik œfoaYslfhla f›jd"
f,a iys; udxi lEug .;fyd;a" tfia lk
;eke;a;dg œreoaO j udf.a uqyqK yrjd
.Ú–ka Tyq ;u fikó flfrka fkrmd-
oukÜ ,ef’' 11ukao" i;a;ajfhl=f.a m%dKh
we;af;a f,aj, h' kÜU,df.a mdmj,g"
mÝcdikh u; m› lud Ùøf• ms<sfj; bÛ
Ùøug ud kÜU,dg th ¡ we;' m› lud
Ùøf• ms<sfj; bÛ lrkafka f,a uósÚ'
12
bYardfh,af.a ckhd w;r hful=g f›jd"
Tjqka w;r jik œfoaYslfhl=g f›jd" f,a
lEug .ekSu ud ;yk• lr we;af;a ta Úid h'
13 öbYardfh,a ckhd w;r hfula f›jd"
Tn w;r jik œfoaYslfhla f›jd" lEug
wjir weØ uD.fhl= fy` mlaIsfhl= fy`
ovh• lr w,a,d .;fyd;a" Wf.a f,a .,d
hkakg yer" th miaj,ska jid±–h hÜ;= h'
14
ukao" iEu i;a;ajfhl=f.a m%dKh we;af;a
f,aj, h' tneœka uu bYardfh,a ckhd
wu;d" öf,a iys; Ùis u udxihla wkÜNj
fkdl< hÜ;= h' iEu i;a;ajfhl=f.a m%dKh
r¹ we;af;a tys weØ f,a msg h' hfula
tjekakla lkafka o Tyq fkrmdoukÜ
we;e÷hs lSfj–'
15 öbYardfh,a cdØlfhla fy` œfoaYl
s -
fhla fy` f›jd" bf’ u uereKÏ fy` jk
i;=ka œiska urdoukÜ ,enQ fy` uD.fhl=f.a
udxi lEfjd;a" Tyq ;u weº• fi`°f.k
c,iakdkh l< hÜ;= h' Tyq iji olajd
wmœ;% h' bkamiÜ mœ;% hhs ie,flkq we;'
 f,• jHjia:dj 17-18 130
16 14
Tyq weº• fi`°f.k c,iakdkh hÜ;= h' kÜf˜ mshdf.a ify`orhdf.a “ú|
fkdlf<d;a" ;udf.a jro .ek j.Ùj kÜf˜ l=v•ud jk neœka wef.a Úrej;
hÜ;= h'÷ ÷÷ wkdjrKh fkdl< hÜ;= h' 15kÜf˜ f,a,s"
kÜf˜ mÜ;df.a “ú| jk neœka" wef.a Úrej;
ldufhys jrojd yeisøu wkdjrKh fkdl< hÜ;= h' 16kÜf˜

18 i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;d" ify`orhdf.a “ú|f.a Úrej; wkdjrKh

2
ööbYardfh,a ckhdg l;d fldg fkdl<
17
hÜ;= h' th Tyqg lrk Úka°jÙ'
Tjqkag fufia Ùhkake÷÷hs j°< fial' ööuu kÜU h• iaØ%hlf.a Úrej; wkdjrKh
kÜU,df.a foœ i–¹Kka jykafia fj–' l< miÜ wef.a ³jf.a fy` wef.a –דúhf.a
3
kÜU,d jdih l< –ir foaYfhys fy` Úrej; wkdjrKh fkdl< hÜ;= h'
jeishkaf.a Ù%hd kÜU,d wkÜ.ukh fkdl< Tjqka Ù†Û18kEhka jk neœka tfia Ùøu
hÜ;= h' ;jo" ud kÜU,d muqKÏjkakg hk ³IagluÙ' kÜf˜ NdÈhdj ãj;a j is‡h ¡"
ldkdka foaYfha jeishkaf.a Ù%hd o wef.a ify`oúh ;j;a NdÈhdjl jYfhka
wkÜ.ukh fkdl< hÜ;= h' Tjqkaf.a mdjdf.k wef.a Úrej; wkdjrKh
Úfh`.hkag o lSlre fkdœh hÜ;= h' 4kÜU,d fkdl< hÜ;= h'
udf.a œÚYaphhka bÛ lr–ka" Úfhda. 19 ööh• iaØ%hlf.a Tima •f• ld,fha ¡
mj;aj–ka tajdg lSlre œh hÜ;= h' uu wef.a Úrej; wkdjrKh fkdl< hÜ;= h'
jkdys kÜU,df.a foœ i–¹Kka jykafia 20;jo" fjk;a –Úfil=f.a NdÈhdjl iuó
fj–' 5udf.a kSØ yd œÚYaphhka kÜU,d ihkh fkdlrkak' tfia lf<d;a" Tn
ms<smeæh hÜ;= h' hfula tajd bÛ lrkafka o flf,fikÜ we;' 21kÜf˜ foœhka jykafiag
Tyq ta uóska ãj;a jkÜ we;' uu i–¹Kka wmydi fkdl< hÜ;= neœka" kÜU Ùis u
jykafia fj–' orefjl= fudf,la k• foœhdg mÝcd fkdl<
22
6 öökÜU,df.ka Ùisfjl= Ù†Û hÜ;= h' uu i–¹Kka jykafia h' kÜU
ÇØfhl=f.a Úrej; wkdjrKh fkdl< ia Ø % h l iuó ihkh lrk whÜ ú ka u
hÜ;= h' uu i–¹Kka jykafia h' 7kÜf˜ msú–fhl= iuó o fkdyeisúh hÜ;= h' fufia
23
ujf.a Úrej; wkdjrKh fldg kÜf˜ Ùøu ms<sl=,Ù' kÜU fy` Ùis u iaØ%hl
mshdg Úka° fkdl< hÜ;= h' wE kÜf˜ uj fy` uD.fhl= iuó ffu:Qkfhys fkdfhæh
neœka wef.a Úrej; wkdjrKh fkdl< hÜ;= h' tfia Ùøu wiajdNdœl ´IKhÙ'
hÜ;= h' 8kÜf˜ mshdf.a “ú|lf.a Úrej; 24 ööfujeÚ Ù%hd ÙisjÙka kÜU
wkdjrKh fkdl< hÜ;= h' tfia Ùøu kÜf˜ flf,id fkd.kak' fujeÚ foa Ùøfuka
mshdg lrk Úka°jÙ' 9f.or Wmka fy` wka œcd;Syq ;uka flf,id.;ay' kÜU,d hkakg
;ekl Wmka fy` kÜf˜ mshdf.a fy` ujf.a l,ska uu Tjqka ta r‡ka mkakdou–' 25T›yq
fy` ³j jk kÜf˜ ify`oúhf.a Úrej; tfia yeisr foaYh flf,id.;ay' tneœka
wkdjrKh fkdl< hÜ;= h' 10kÜf˜ mÜf;l=g uu Tjqkaf.a ³Iaglug o~qj• fo–' ta foaYh
Wmka fy` ³jlg Wmka fy` kÜf˜ mjd ;u jeishka fkrmd oukafka h'
–דúhlf.a Úrej; wkdjrKh fkdl< 26tneœka kÜU,d udf.a kSØ o œÚYaphhka o
hÜ;= h' th kÜUg u lr.kak Úka°jÙ' mj;ajd fujeÚ Ùis u ms<sl=,a Ù%hdjla
11kÜf˜ mshdg °j Wmka" Tyqf.a fjk fkdlghÜ;= h' kÜU,d w;frka hful= fy`
lidohl ³j" kÜf˜ fidfydhÜúh jk neœka" kÜU,d w;r jik «kE u œfoaYslfhl= fy`
wef.a Úrej; wkdjrKh fkdl< hÜ;= h' tjekakla fkdl< hÜ;= h' 27kÜU,dg l,ska ta
12
kÜf˜ mshdf.a fidfydhÜúh" kÜf˜ mshdf.a foaYjdiSyq f• ish® ms<sl=,al• l<y' tfia
Ù†Û kEfhl= neœka wef.a Úrej; Ùøfuka foaYh ´IH œh' 28kÜU,dg l,ska
wkdjrKh fkdl< hÜ;= h' 13kÜf˜ ujf.a Tjqka tfia lr" foaYh tys jeishka
fidfydhÜúh" kÜf˜ ujf.a Ù†Û kEfhl= fkrmd±— h' tf,i u kÜU,d;a foaYh
neœka" wef.a Úrej; wkdjrKh fkdl< flf,iÜfjd;a" foaYh kÜU,d;a fkrmdoukÜ
18'5 fkfy 9'29á tiÙ 18'9á 20'11-13á ¬la 10'28á fr`u 10'5á .,d 3'12 18'8 f,• 20'11á oaœ kS 22'30á
27'20 18'9 f,• 20'17á oaœ kS 27'22 18'12-14 f,• 20'19-20 18'15 f,• 20'12á 18'16 f,• 20'21á
18'17 f,• 20'14á oaœ kS 27'23 18'19 f,• 20'18 18'20 f,• 20'10 18'21 f,• 20'1-5 18'22 f,•
20'13 18'23 Úlau 22'19á f,• 20'15-16á oaœ kS 27'21
 f,• jHjia:dj 18-19
we;' tneœka tf,i fkdÙøug j. n,d.;
hÜ;= h' 29hful= fujeÚ ms<sl=,al• Ùisjla
lf<d;a" tjekafkl= Tjqkaf.a fikó
w;frka fkrmdoukÜ ,e“h hÜ;= h'
30 öötneœka kÜU,d udf.a Úfh`.hka
ms<smeæh hÜ;= h' kÜU,dg l,ska lrk ,o
fulS ms<sl=,a isú;aj,ska Ùisjla kÜU,d
fkdl< hÜ;= h' tœg tajdhska kÜU,d
flf,id fkd.kakyq h' uu kÜU,df.a foœ
i–¹Kka jykafia fj–'÷÷
iÜpú;h yd hÜlaØh ms<sn| kSØ
131
œfoaYslhka i|yd o b;=re l< hÜ;= h'
kÜU,df.a foœ i–¹Kka jykafia uu fj–'
11 öökÜU,d fidrl• fkdl< hÜ;= h'
jxpd fkdl< hÜ;= h' flfkl= wfkll=g
fndre fkdÙj hÜ;= h' 12;jo" kÜU,d udf.a
kdufhka fndrejg fkdæjq< hÜ;= h' foœhka
jykafiaf.a kduhg kÜU,d wmydi fkdl<
hÜ;= h' uu i–¹Kka jykafia fj–'
13 öökÜU,d wi,ajeishdf.ka whÜ;= f,i
jdis fkd.; hÜ;= h' Tyqf.ka fld,a,lEu
hÜ;= ke;' l•lrejdf.a f›;kh Tyqg fkd¡
miÜ° Wfoa jk ;=re th kÜU,d <ó ;nd

19 i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;d"

2
uq½ bYardfh,a ck;djg l;d
fldg Tjqkag Ùhk f,i fufia j°< fial(
öökÜU,df.a foœ i–¹Kka jykafia jk ud
Y=oaO neœka kÜU,d o Y=oaO j is‡h hÜ;= h'
3
kÜU,d tÙfkld ;u ;udf.a mshdg yd
ujg f.!rj ±laœh hÜ;= h' in;a oji
meje;aœh hÜ;= h' kÜU,df.a foœ i–¹Kka
jykafia uu fj–'
4 ööfndre foaj ms<su fj; fkdyefrkaká
f,`yfhka jd;a;= l< foœjreka id° fkd.-
kak' kÜU,df.a foœ i–¹Kka jykafia uu fj–'
5 öökÜU,d i–¹Kka jykafiag iy-
Nd.s•f• mÝcdjla TmamÜ lrkakyq k•" kÜU,d
ms<s.kÜ ,nkÜ ms×i th Úis f,i mÜokak'
6 fl%`Oh ;nd fkd.; hÜ;= h' wi,ajeishdf.a
i;d uerE ojfia u ke;fyd;a miÜ æk Wf.a
uia wkÜNj l< hÜ;= h' ;=ka jk æk olajd
hula bØú jqjfyd;a" th .skafka ±œh hÜ;=
h' 7;=ka jk æk thska wkÜNj Ùøu
ms<sl=,Ù' tu mÝcdj o ms<s.kÜ fkd,ef’'
8 fkd.; hÜ;= h' kÜU kÜUg fm%au lrk f,i u
hful= thska wkÜNj lf<d;a" i–¹Kka
jykafiag lem l< foa flf,iÝ neœka ;u
³Iaglu .ek j.Ùj hÜ;= h' tjekafkla ;u
fikó w;úka fkrmdoukÜ ,ef’'
9 öökÜU,df.a fl;aj,ska wiajekak fk<k
œg" fl;aj, udhsf• Øfnk wiajekak
i•mÝÈKfhka u lmd fkd.; hÜ;= h'
wiajekak jrla fk<d.;a miÜ bØú jQ lr,a
tl;= lr fkd.kak' 10tf,i u –æ j;af;ka
bØú jQ –æ m, ish,a, u fk<d fkd.kak'
;jo" –æ j;af;a jeˆ Øfnk –æ m, o tl;=
lr fkd.; hÜ;= h' tajd ³mam;=ka i|yd o
fkd.; hÜ;= h' 14“ysú flfkl=g idm
fkdl< hÜ;= h' wkaO flfkl= hk uó
yryd wjysrhla fkd;e“h hÜ;= h' kÜU,df.a
foœhka jykafiag .re“h mE hÜ;= h' uu
i–¹Kka jykafia fj–'
15 öökvq ;Ska³jla fok œg idOdrK j
is‡h hÜ;= h' æ<sk°a f.a my;a ;;a;j
a h j;a" n,-
j;df.a Wiia ;;a;j a h j;a fkdi,ld" idOd-
rK f,i kÜf˜ wi,ajeishd œÚYaph l< hÜ;=
h' 16fikó w;r .;= fla,d• f°v–ka
Tnfudn fkdhd hÜ;= h' hful= urKhg
;Ska³ œh yeÙ kvqjl ¡" kÜf˜ idlaIsfhka
Tyqf.a mK f’rd.ekSug bv Øf’ k•" th
Ùhd mE hÜ;= h' uu i–¹Kka jykafia fj–'
17 öökÜf˜ ify`orhdg œreoaO j ysf;a
jrola we;ak•" fkdiójd Tyqg Ùj hÜ;= h'
tœg Tyq Úid kÜU mdmhg fkdjefgkÜ we;'
18
flfkl=f.ka m<s fkd.; hÜ;= h' kÜU,df.a
ckhdg œreoaO j noaO ffjrhla ;nd
kÜf˜ wi,ajeishdg;a fm%au l< hÜ;= h' uu
i–¹Kka jykafia fj–'
19 ööudf.a kSØ kÜU,d bÛ l< hÜ;= h'
kÜU,df.a .jhkag fjk jÈ.hl i;=ka iuó
m†‡ .eiSug bv fkdæh hÜ;= h' fojÈ.hl
OdkH ”c kÜU,df.a flf;a fkdjemsúh hq;= h'
yK iy f,`u –Y% j idok ,o jia;h % la o
weó,d fkd.; hÜ;= h'
20 ööhful= ;u jy,a °ish h• flfkl=g
wÚh• “ú| jYfhka œl=Kkakg fmdfrdka³
jQ kuq;"a f• ;eke;a;d wE i|yd jkaæ uqo,

19'2 f,• 11'44-45á 1 fma³ 1'16 19'3 Úlau 20'8"12á oaœ kS 5'12"16 19'4 Úlau 20'23á 34'17á f,• 26'1á
oa œ kS 17'25 19'9-10 f,• 23'22á oa œ kS 24'19-22 19'11 Úla u 20'15"16á oa œ kS 5'19"20
19'12 Úla u 20'7á oa œ kS 5'11á uf; 5'33 19'13 oa œ kS 24'14-15 19'14 oa œ kS 27'18
19'15 Úlau 23'6-8á oaœ kS 16'19 19'17 uf; 18'15 19'18 uf; 5'43á 19'19á 22'39á udla 12'31á
¬la 10'27á fr`u 13'9á .,d 5'14á cdfld 2'8 19'19 oaœ kS 22'9-11
 f,• jHjia:dj 19-20
fkdf.jd o" wE Úoyi fkd,nd o is‡h ¡
wef.a ys–hd wE iuó ihkh l<fyd;a"
fofokd u urKhg m;a fkdl< hÜ;= h'
tfy;a" wE ;ju;a Tyqg whsØ neœka fofokdg
u o~Üj• l< hÜ;= h' 21Tyq i•uqL uKavmfha
f°rlv i–¹Kka jykafia fj; jkaæ f.•f•
mÝcdj jYfhka neg½fjl= f.kd hÜ;= h'
22mÝcljrhd ta ;eke;a;d l< mdmh Wfoid
i–¹Kka jykafia bæúfhys jkaæ f.•f•
mÝcdf› neg½jd TmamÜ lr–ka Tyq Wfoid m›
ludf› ms<fs j; bÛ l< hÜ;= h' tœg Tyq l<
mdmh Tyqg lud lrkÜ ,ef’'
23 öökÜU,d foaYhg me–K" wdydr
i|yd œœO .ia jÈ. fr`mKh l< miÜ"
m<uq wjqre³ ;=fka ¡ tajdfha m, lEu ;yk•
f,i ie,Ùh hÜ;= h' tajd wkÜNj fkdl<
hÜ;= h' 24i;r jk wjqreoafoa ¡ o m%Yxidjla
ms×i uq½ m,°j i–¹Kka jykafiag lem
l< hÜ;= h' 25tfy;a" mia jk wjqreoafoa tys
m,°j kÜU,dg lkakg mܽjk' fufia
lf<d;a" tys m,°j o jÈOkh jkÜ we;' uu
kÜU,df.a foœ i–¹Kka jykafia fj–'
26 ööhul f,a Ø“h ¡ kÜU,d th lEug
fkd.; hÜ;= h' kÜU,d wkœk iy Ú–Ø
fkdie,Ùh hÜ;= h' 27k<f,a fofl<jfÈ
ysiflia wlanUqre fkdl< hÜ;= h' /jqf,a
w.sia o fkdlemsh hÜ;= h' 28u<.sh we;a;ka
Úid kÜU,df.a isrefrys lemÜula fkdl<
hÜ;= h' wefóa yf• rEm fldgd fkd.; hÜ;h = '
uu i–¹Kka jykafia fj–'
29 öökÜf˜ ³j fjiókl fldg wkdpdr-
hg ¡ weh ´IKh fkdlrkak' tfia lf<d;a"
foaYh wkdpdrfhka o ³Iaglfuka o msø hkÜ
we;' 30udf.a in;a ojia mj;ajd Y=oO
a ia:dkhg
.re l< hÜ;= h' uu i–¹Kka jykafia fj–'
31 öökÜU,d fkdflf,fik ms×i wd;au
nkaOkldrhkaf.ka .=rel• .kak wh
fkd;lkak' uka;l % drhka fidhd fkdhkak'
uu kÜU,df.a foœ i–¹Kka jykafia fj–'
32 ööjhia.; we;a;ka bæúfhys keósg
isg" uy,a,kag .re l< hÜ;= h' kÜU,df.a
foœhka jykafiag .re“h mdkak" uu
i–¹Kka jykafia fj–'
33 öökÜU,df.a foaYfhys jdih lrk
œfoaYls fhl=g kÜU,d ysxid fkdl< hÜ;= h'
19'26 W;a 9'4á f,• 7'26-27á 17'10-14á oaœ kS 12'16"23á 15'23á 18'10 19'27-28 f,• 21'5á oaœ kS 14'1 19'29
oaœ kS 23'17 19'30 f,• 26'2 19'31 oaœ kS 18'11á 1 iduq 28'3á 2 rdcd 23'4á fhid 8'19 19'33-34 Úlau 22'21á
oaœ kS 24'17-18á 27'19 19'35-36 oaœ kS 25'13-16á ysf;` 20'10á tiÙ 45'10 20'9 Úlau 21'17á uf; 15'4á udla 7'10
132
34
kÜU,d w;r jdih lrk œfoaYl s hd ie,Ùh
hÜ;fa ;a" kÜU,d w;r Wmka flfkl= fuka h'
kÜU,d kÜU,dg fm%u a lrk f,i u Tyqg o fm%u a
l< hÜ;= h' –ir foaYfha ¡ kÜU,d œfoaYl s hka
fuka is‡ nj isys lrkak' kÜU,df.a foœ
i–¹Kka jykafia uu fj–'
35 ööhul æ. m<," hul nr" hul
m%udKh ;SrKh Ùøf• ¡ kÜU,d widOdrK
j Ù%hd fkdl< hÜ;= h' 36kÜU,d Ndœ;d l<
hÜ;af;a yú ;rdæ o yú mŠ o Úhu ¿j" ¿jH
–– o wdæh h' –ir foaYfhka kÜU,d msg;g
f.kd kÜU,df.a foœ i–¹Kka jykafia uu
fj–' 37tneœka kÜU,d udf.a kSØ o ish®
œÚYaphhka o ms<m s eæh hÜ;= h' uu i–¹Kka
jykafia fj–'÷÷
wlSlrelug o~qj•
20 i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;–ka"
2
öökej; bYardfh,a ckhdg fufia
Ùhkake÷÷hs j°< fial( ööbYardfh,a ckhd
w;frka hful= fy` bYardfh,a ckhd w;r
jik œfoaYslfhl= fy` ;u orefjl=
fudf,la k• foaj;djd yg “,s lf<d;a"
fikó Tyqg .,a .id Tyq urKhg m;a l<
hÜ;= h' 3tjekafkl= ish orejd fudf,lag
“,s ³ka Úid o udf.a Y=oaOia:dkh flf,iÝ
Úid o udf.a Y=oaO kduh .eryQ Úid o uu
Tyqg œreoaO • Tyqf.a fikó flfrka Tyq
fkrmd ou–' 4foaYfha ck;dj tjekafkl=
;u orejd fudf,lag “,s ³ka miÜ;a Tyq
fkdurd" h• fyhÙka th fkdi,ld
yeúfhd;a" 5uu tjekafkl=g o tjekafkl=f.a
uq½ mjq,g o ug wœYajdijka; • fudf,la
je<|f.k Tyqg mÜo mÝcd mj;ajk ish®
fokdg o œreoaO • Tjqkaf.a fikó w;frka
Tjqka fkrmd ou–' 6;jo" hful= ug
wœYajdijka; • wd;au nkaOkldrhkaf.ka
.=rel• .kak wh yd uka;%ldrhka miÜmi
.sfhd;a" uu tjekafkl=g œreoaO • Tyqf.a
fikó w;frka Tyq fkrmd ou–' 7tneœka
kÜU,d foœhka jykafiag lem •fuka Y=oaO
jkak' kÜU,df.a foœ i–¹Kka jykafia uu
fj–' 8udf.a kSØ rlaId lr–ka tajd bÛ l<
hÜ;= h' kÜU,d œY=oaO lrk i–¹Kka
jykafia uu fj–'
9 öötneœka hful= ;u mshdg fy` ujg
 f,• jHjia:dj 20-21
fy` idm lf<d;a" Tyq urKhg m;a lrkÜ
,ef’' Tyq tjekakla l< neœka Tyqf.a
urKh .ek Tyq u j.Ùj hÜ;= h'
10 ööhful= fjk flfkl=f.a NdÈhdjl
iuó mr°r fiajkh lf<d;a" fofokd u
urKhg m;a l< hÜ;h = ' 11hful= ;u mshdf.a
NdÈhdjl iuó ihkh lf<d;a" Tyq ;u
mshdg Úka° lrkÜ we;á ta fofokd u
urKhg m;a l< hÜ;= h' ;ukaf.a urK
.ek ta fofokd u j.Ùj hÜ;= h' 12hful=
;u f,a,s iuó ihkh lf<d;a" ta fofokd u
urKhg m;a l< hÜ;= h' Tjqka wiajdNdœl
fohla l< neœka ;ukaf.a urK .ek Tjqka
j.Ùj hÜ;= h' 13h• mÜreIfhl= iaØ%hl iuó
ihkh lrk f,i u msú–fhl= iuó
yeiÜrefKd;a" Tjqka ms<sl=,a fohla lrkÜ
we;' Tjqka urKhg m;a l< hÜ;= h'
Tjqkaf.a urK .ek Tjqka u j.Ùj hÜ;= h'
14
h• –Úfil= NdÈhdjl iy wef.a uj o
irK mdjd.;fyd;a th ³IagluÙ' ta
Øfok u .skafkka mܽiaid ueúh hÜ;= h'
fufia lf<d;a" Tn w;r funº ³Iagl•
fkdmjØkÜ we;' 15h• –Úfil= if;l=
iuó ffu:Qkfhys fh³fKd;a" Tyq urKhg
m;a l< hÜ;= h' kÜU,d ta i;d o ueúh hÜ;= h'
16
h• iaØ%hl if;l= iuó ffu:Qkfhys
fh³fKd;a" wE o" ta i;d o urKhg m;a l<
hÜ;= h' Tjqkaf.a urK .ek Tjqka u j.Ùj
hÜ;= h'
17 ööh• –Úfil= ;u mshdf.a ³j fy` ;u
ujf.a ³j jk ;udf.a ify`oúh fy`
mdjdf.k wef.a Úrej; wkdjrKh lf<d;a"
th ³IagluÙ' Tjqka m%ios • a fha Úka°jg m;a
lr ;u fikó w;frka fkrmkÜ ,e“h hÜ;= h'
Tyq ;u fidfydhÜúhg Úka° l< neœka" ta
³Iaglu .ek j.Ùj hÜ;= h' 18h• –Úfil=
iaØh% l iuó wef.a Tima •f• ld,fha ¡
ihkh lf<d;a" wef.a f,a .e,Su fofokd u
oÙk neœka" fofokd u Tjqkfa .a
fikó w;frka fkrmkÜ ,e“h hÜ;= h'
19 ööhful= ;u ujf.a fidfydhÜúhf.a
fy` ;u mshdf.a fidfydhÜúhf.a fy` Úrej;
wkdjrKh fkdl< hÜ;= h' fujekakla" ;u
Ù†Û kEhkag lrk Úka°jÙ' Tjqka ;ukaf.a
kmÜrelu .ek j.Ùj hÜ;= h' 20h• –Úfil=
20'10 Úla u 20'14á f,• 18'20á oa œ kS 5'18 20'11 f,• 18'8á oaœ kS 22'30á 27'20 20'12 f,• 18'15
20'13 f,• 18'22 20'14 f,• 18'17á oa œ kS 27'23 20'15-16 Úla u 22'19á f,• 18'23á oaœ kS 27'21
20'17 f,• 18'9á oaœ kS 27'22 20'18 f,• 18'19 20'19-20 f,• 18'12-14 20'21 f,• 18'16
133
;u mshdf.a ify`orfhl=f.a “ú| iuó
ihkh lf<d;a" tjekakla Tyqf.a mshdf.a
ify`orhdg lrk Úka°jÙ' Tjqka ;ukaf.a
mdmh .ek j.Ùj hÜ;= w;r" fofokd u
orejka fkd,en uefrkÜ we;' 21h• –Úfil=
;u ify`orhdf.a “ú| irK mdjd.;fyd;a
th wmsúis³ Ù%hdjÙ' tjekakla Tyq ;u
ify`orhdg lrk Úka°jÙ' Tjqka fofokd u
orejka fkd,en uefrkÜ we;'
22 öötneœka kÜU,d udf.a ish® kSØ iy
ish® œÚYaphhka ms<smæ–ka tajd bÛ l<
hÜ;= h' tœg ud kÜU,d mæx„ lr•ug hk
foaYh kÜU,d fkrmd fkdoukÜ we;' 23;jo"
kÜU,d hkakg l,ska ud mkakdouk
œcd;Skaf.a isú;a fkdms<smeæh hÜ;= h' Tjqka
fujeÚ foaj,a l< Úid uu Tjqka ms<sl=,a
flf<–' 24;jo" Ùfrka iy — me×fhka
bØfrk Tjqkaf.a foaYh uu kÜU,dg Wreu
fldg fok njg;a" th kÜU,dg ys– fldg
fok njg;a fmdfrdka³ jqfK–' wjfYaI
cd;Skaf.ka kÜU,d fjka l< kÜU,df.a foœ
i–¹Kka jykafia uu fj–' 25tneœka mœ;%
i;=ka yd wmœ;% i;=ka o mœ;% mlaISka yd
wmœ;% mlaISka o kÜU,d fjka fldg ie,Ùh
hÜ;= h' ud wmœ;% hhs fjka l< i;=kfa .a fy`
mlaISkaf.a fy` nv.d hk i;=kaf.a fy`
udxi wkÜNj fldg kÜU,d ug ms<sl=,a
fkdœh hÜ;= h' 26kÜU,d ug Y=oOa j is‡h hÜ;=
h' i–¹Kka jykafia jk uu Y=oaO h'
kÜU,d ug u whsØ jkÜ ms×i wjfYaI
cd;Skaf.ka uu kÜU,d fjka flf<–'
27 ööh•Ùis iaØ%hl fy` mÜreIfhl=
fy` wd;au nkaOkldrhkaf.a fy` uka;%-
ldrhkaf.a fy` msysg fi›fjd;a" Tjqkag
.,a .id Tjqka urKhg m;a l< hÜ;= h'
Tjqkfa .a urK .ek Tjqka u j.Ùj hÜ;= h'÷÷
mQcljrekaf.a Y=oaOjka;lu
21 i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;d"
wdfrdkaf.a mÜ;h % ka jk mÝcljrekag
l;d fldg fufia Ùhk f,i j°< fial(
öömy; olajk wjia:dj, yer Ùis u
mÝclfhl= ;u fikóf.a u<isrerla i—mhg
hdfuka" j;am<
s fs j;a wkÜj wmœ;% fkdœh hÜ;=
h' 2tfy;a" Tyqf.a kEhka jk ;u ujf.a yd
 f,• jHjia:dj 21-22
mshdf.a o ;u mÜ;df.a yd ³jf.a o ;u
ify`orhdf.a o 3wœjdyl lkHdjl jk
;u fidfydhÜøf.a o wjux.,Hhkag
Tyqg iyNd.s œh yel' 4tfy;a" œjdyl
fidfydhÜúhlf.a wjux.,Hhlg iyNd.s
• Tyq wmœ;% fkdœh hÜ;= h'
5 ööÙis u mÝclfhl= ;u ysi uqvq fldg
fkd.; hÜ;= h' ;u /jqf,a w.sia lmd
fkd±–h hÜ;= h' ;udf.a Yørfha lemSula
lr fkd.; hÜ;= h' 6Tjqka foœhka jykafiag
lem • is‡h hÜ;= h' Tjqkaf.a foœhka
jykafiaf.a kduhg wmydi fkdl< hÜ;= h'
foœhka jykafiaf.a fN`ckh jk" i–¹Kka
jykafiag .skafkka ojd mÜok mÝcd o Tjqka
TmamÜ l< hÜ;= h' tneœka Tjqka Y=oaO j is‡h
hÜ;= h' 7Tyq fjiókl fy` lkHdjl
fkdjk iaØ%hl fy` ie–hd œiska ælalido
lrk ,o iaØ%hl fy` irK mdjd fkd.;
hÜ;= h' Tyq ;u foœhka jykafiag lem jQ
flfkÙ' 8mÝcljrhd foœhka jykafiag
frd‡ mÜok neœka tjekafkl= i–¹Kka
jykafiag lem lrkÜ ,e“h hÜ;= h' Tyq
kÜUg Y=oaO flfkl= œh hÜ;= h' ukao" Tnj
lem lrk i–¹Kka jykafia jk ud Y=oaO
flfkl= jk neœÚ' 9h• mÝclfhl=f.a ³jl
fjiókl fuka yeiÜrefKd;a" wE ;u mshdg
Úka° lrhs' wE .skfa kka mܽiaid ueúh hÜ;= h'
10 ööysi u; wdf,am ff;,h j;a lrkÜ
,en" mÝcl jia;% ,d.ekSu i|yd mÝcljrh
,;a mÝclhka w;r is‡k kdhl mÝclhd ;u
ysiflia wjq,a lrfkd.; hÜ;= h' ;u jia;%
brd fkd.; hÜ;= h' 11Tyq Ùis u<isrerla
<óg fkdhd hÜ;= h' ;u mshdf.a j;a" ujf.a
j;a wjux.,Hhg f.dia wmœ;% fkdœh hÜ;=
h' 12;jo" Tyq Y=oaOia:dkfhka msg •
hdfuka" foaj Y=oaOia:dkhg Úka° fkdl<
hÜ;= h' mÝcljrfha ¡ ,;a foœhka jykafiaf.a
wdf,am ff;,h Tyq u; h' uu i–¹Kka
jykafia fj–' 13mÝclfhl= œjdy œh hÜ;=
lkHdjl iuó h' 14Tyq jekaoUqjl fy`
ælalido iaØ%hl fy` ´IK jQ ;eke;aØhl
fy` fjiókl j is‡ iaØ%hl fy` irK
mdjd fkd.; hÜ;= h' Tyq ;udf.a u Ç;Ska
w;frka lkHdjl irK mdjd.; hÜ;= h'
15
fuf,i ;u fikó w;r Tyqf.a ore mrmÜr
wmœ;% fkdjkÜ we;' uu Tyq œY=oaO lrk
i–¹Kka jykafia fj–'÷÷
21'5 f,• 19'27-28á oaœ kS 14'1
134
16 i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;d"
17
wdfrdkag fufia Ùhk f,i j°< fial(
öömÝcl mrmÜfrka mejf;k Ùisfjl=g
Ydøúl le<,la Øf’ k•" tjekafkl=
foœhka jykafiag frd‡ mÝcd Ùøug <ód
fkdœh hÜ;= h' 18le<,la Øfnk flfkl=
fy` wkaOfhl= fy` fldfrl= fy`
uqlalful= fy` wx. œl,fhl= fy` 19w;
mh levqKÏ flfkl= fy` 20l=fol= fy` l=re
wfhl= fy` weia fr`.hla weØ wfhl= fy`
pÈu fr`. weØ wfhl= fy` oo weØ wfhl=
fy` ;e½KÏ wKav weØ wfhl= fy` mÝcd
Ùøug <x fkdœh hÜ;= h' 21mÝcl wdfrdkaf.a
fm<mØka mejf;k" le<,la weØ Ùisfjl=
i–¹Kka jykafiag .skafkka ojd mÜok
m~Üre TmamÜ Ùøug <ód fkdœh hÜ;= h' Tyq
;udf.a foœhka jykafiag fN`ckh TmamÜ
Ùøug <ód fkdœh hÜ;= h' ukao"
tjekafkl=g le<,la weØ neœÚ' 22tfy;a"
tjekafkl=g wØY=oaO o Y=oaO o jk foaj,ska
;u foœhka jykafiag mÜok frd‡ je<|sh
yel' 23Tyqg le<,la weØ neœka Tyq
fkdl< hÜ;af;a" Ørh Ù†Ûjg hEu fy`
mÝcdikhlg <ód •u fy` muKÙ' Tyq
udf.a Y=oaOia:dkh wmœ;% fkdl< hÜ;= h'
ukao" uu tajd œY=oaO lrk i–¹Kka
jykafia fj–'÷÷
24 fu`fiia wdfrdkag iy Tyqf.a
mÜ;=kag o uq½ bYardfh,a ckhdg o tmj;a
lS h'
mQcd ms¡u yd je<|Su
22 i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;d"
2
wdfrdkag iy Tyqf.a mÜ;%hkag
fufia Ùhk f,i j°< fial( ööbYardfh,a
ckhd ug mÜok mÝcdj,ska udf.a Y=oaO
kduhg Úka° fkdjk f,i Tjqkfa .a ta Y=oO
a
mÝcd f.!rjfhka ie,Ùh hÜ;= h' uu
i–¹Kka jykafia fj–' Tjqkag fufia
Ùhkak( 3kÜf˜ mrmÜfrka mejf;k Ùisfjl="
;ud wmœ;% hhs ie,flk œg bYardfh,a
ckhd ug mÜok Y=oaO mÝcd i—mhg .sfhd;a
Tyq ud bæúfhka fkrmd±–h hÜ;= h' uu
i–¹Kka jykafia fj–'
4 ööwdfrdkaf.a fm<mØka mejf;k
hful=g fn`fjk pÈu fr`.h fy` Od;=
 f,• jHjia:dj 22
fu`pkh fy` Øf’ k•" Tyq mœ;% jk f;la
Y=oOa mÝcdj,ska fkdje<|sh hÜ;= h' 5u<isrerla
Úid wmœ;% jQ hula iamÈY lrk flfkla
fy` Od;= fu`pkh weØ flfkla fy` wmœ;%
nv.d hk if;l= j;a" h• Ùis wmœ;%lula
weØ –Úfil= j;a iamÈY lrk flfkla fy`
wmœ;% jkafka h' 6fufia iamÈY Ùøfuka
wmœ;% jQ mÝclfhl= iji olajd wmœ;% hhs
ie,fla' Tyq c,iakdkh lrkakg fmr Y=oO
mÝcdj,ska Ùisjla fkdje<|sh hÜ;= h' 7br nei
.sh miÜ Tyq mœ;% jkÜ we;' bkamiÜ Tyqf.a
wdydr jk mÝcd Tyqg je<|sh yel' 8bf’ u
uereKÏ fy` jk uD.fhl= œiska urk ,o fy`
if;l=f.a uia Tyq fkdje<|sh hÜ;= h'
tjekakÙka Tyq wmœ;% jkq we;' uu
i–¹Kka jykafia fj–'
9 öötneœka mÝcljreka ish® fok udf.a
Úfh`. ms<m s eæh hÜ;= h' Tjqka tajd lv
lf<d;a" tajd .ek jrolrejka jk neœka
Tjqka urKhg m;a l< hÜ;= h' Tjqka
lem lrk i–¹Kka jykafia uu fj–'
10 öömÝclfhl= fkdjkafkl= Y=oO a m~Üre
wkÜNj fkdl< hÜ;= h' ta ;eke;a;d mÝcljrhd
iuó jik wd.ka;l = fhla f›jd" l=,h s g .;a
°ifhla f›jd" fujekafkl= tjeÚ Y=oO a m~Üre
wkÜNj fkdl< hÜ;= h' 11tfy;a" mÝcljrhd
–, ¡ .;a jy,a whg fy` Tyqf.a .Dyfha Wmka
whg fy` Tyqf.a wdydr wkÜNj l< yel'
12
mÝcljrhdf.a ³jla mÝclfhl= fkdjk
flfkl=g œjdy • isˆ k•" wE o mÜok Y=oO a fujekakla Ùøug kÜf˜ rf† wjir
m~Üre wkÜNj fkdl< hÜ;= h' 13tfy;a" Tyqf.a
³j jekaoUqjla k•" ælalido • orefjl= o
fkd,nd" mshdf.ka kv;a;= •ug Tyqf.a
.Dyhg wdmiÜ .shd k•" wEg o mshdf.a
wdydr wkÜNj l< yel' tfy;a" mÝcl mjq,g
whsØ fkdjk flfkla k• tjeÚ wdydr
wkÜNj fkdl< hÜ;= h'
14 öömÝcl mjq,g whsØ fkdjk hful=
fkd±kÜj;a j Y=oO a fohska wkÜNj l<fyd;a"
Bg wu;r j ;j mfyka fldgila tl;=
fldg th mÝcljrhdg æh hÜ;= h' 15fuf,i
bYardfh,a ckhd i–¹Kka jykafiag mÜok
a m~Üre wmœ;% fkdl< hÜ;= h' 16wjir
Y=oO
fkd,;a whg ta Y=oO a m~Üre wkÜNj Ùøug bv
¡fuka" ta wh o~Üj• ,e”ug iܳiÜ jrolrejka
jkÜ we;' tajd lem lrk i–¹Kka jykafia
uu fj–'÷÷
22'20 oaœ kS 17'1
135
17 i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;d
18
wdfrdkag;a" Tyqf.a mÜ;k
= ga ;a" uq½ bYardfh,a
ckhdg;a Ùhk f,i fufia j°< fial(
ööbYardfh,a ckhd w;r hfula f›jd" Tjqka
w;r jik œfoaYl s fhla f›jd" ;ukaf.a ndr
ydr bÛ lrk ms×i o iaf›ƒPd mÝcdjla
i|yd o ojk hd. mÝcdjla i–¹Kka
jykafiag TmamÜ lrkafka k•" 19ta i;d
a .jhkaf.ka fy` neg½jkaf.ka fy`
t½jkaf.ka fy` f;`rd.kakd ,o le<,la
keØ msú– if;l= œh hÜ;= h' 20h• Ùis
le<,la weØ if;l= TmamÜ fkdl< hÜ;= h'
tfia lf<d;a" th ndr.kÜ fkd,ef’' 21hful=
ndrhla bÛ Ùøug fy` iaf›ƒPd mÝcdjla
i|yd fy` .jhkaf.ka fy` neg½jkaf.ka
fy` if;l= iyNd.slf• mÝcdjla jYfhka
i–¹Kka jykafiag TmamÜ lrk œg" th
ms<.
s kÜ ,nkafka ta i;d le<e,a rys; wx.
i•mÝÈK tflla f› k• muK h' 22weia
fkdfmfkk fy` wjhj levqKÏ fy`
w’nd.d; jQ fy` jK ms<l s d yd oo weØ fy`
if;l= mÝcdikh u; .skfa kka ojd i–¹Kka
jykafiag mÜok mÝcdjla fldg TmamÜ fkdl<
hÜ;= h' 23tfy;a" iaf›ƒPd mÝcdjla f,i
widudkH wjhjhla weØ f.dfkl= fy`
neg½fjl= mÜo l< yeÙ h' ndrhla bÛ Ùøu
i|yd k• tjekakla ms<. s kÜ fkd,ef’'
24
;=jd< jqKÜ fy` ;e½KÏ fy` levqKÏ
fy` lemQ fy` wKav weØ if;l=
i–¹Kka jykafiag TmamÜ fkdl< hÜ;= h'
fkdfokÜ we;'
25 ööfujeÚ if;l= kÜU œfoaYl s fhl=f.a
wØka j;a f.k" wdydr mÝcdjla jYfhka
i–¹Kka jykafiag TmamÜ fkdl< hÜ;= h'
tjeÚ Ydøúl fo`I" le<e,a jk neœka kÜU
Wfoid Wka fkdms<. s kÜ ,ef’'÷÷
26 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg fufia j°< fial( 27ööjyq me‡fhl= fy`
neg½ me‡fhl= fy` t½ me‡fhl= fy` Wmka
œg" ojia y;la hk f;la W! Wf.a ujf.ka
bj;g fkd.; hÜ;= h' wg jk æk mgka
i–¹Kka jykafiag .skfa kka ojd mÜok
mÝcdjla f,i W! ms<. s kÜ we;' 28t<fokl
iuó Wf.a jiaid o neg½ fokl iuó Wf.a
me‡hd o tl æk u fkdueúh hÜ;= h' 29kÜU
i–¹Kka jykafiag ia;Ø = ¡f• mÝcdjla mÜo
 f,• jHjia:dj 22-23
lrk l, th ms<s.; yeÙ jk múæ bÛ l<
hÜ;= h' 30th mÜo lrk ojfia u th wkÜNj
l< hÜ;= h' miÜ æk jk f;la bka Ùisjla
bØú fkdl< hÜ;= h' uu i–¹Kka jykafia
fj–'
31 öökÜU,d udf.a wdÇ rÙ–ka tajd
ms<ms eæh hq;= h' uu i–¹Kka jykafia fj–'
32
kÜU,d udf.a Y=oaO kduhg wmydi
fkdl< hÜ;= h' uq½ bYardfh,a ckhd ud
œY=oaO f,i ie,Ùh hÜ;= h' kÜU,d œY=oaO
lrk i–¹Kka jykafia uu fj–'
33
kÜU,df.a foœhka jykafia jk ms×i uu
–ir foaYfhka kÜU,d msg;g f.kdfj–' uu
i–¹Kka jykafia h'÷÷
wd.–l ux.f,`;aij
23 i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;d"
2
ööbYardfh,a ckhdg l;d fldg
fufia Ùhkake÷÷hs j°< fial' öökuialdrh
i|yd /ia•ula meje;aœh hÜ;= i–¹Kka
jykafiaf.a ux.,H my; i|yka tajd h
Ùhd m%ldY l< hÜ;= h'÷÷
in;a oji
3 ööojia yhla jev l< hÜ;= h' y;a jk
æk jkaokdudk ms×i /ia•• mj;ajk
Újdvqf› in;a ækh h' tæk Ùis u jevla
fkdl< hÜ;= h' kÜU,d ish® fok fld;ekl
jdih l<;a" tæk i–¹Kka jykafiag
whsØ in;a æk f›' 4;jo" Y=oaO kuialdrh
i|yd /ia•ula meje;aœh hÜ;=" my; olajk
i–¹Kka jykafiaf.a ux.,H" Úh–;
ld,j, ¡ kÜU m%ldY l< hÜ;= h'÷÷
mdial=j iy ku
Ü y
q qka frd‡ ux.,Hh
^.Kka 28(15-25&
5 ööi–¹Kka jykafiaf.a f.!rjh ms×i
mj;ajk mdial=j wrUkÜfha m<uq jk
udifha oyy;r jk æk iji h' 6tu
udifha u mif<dia jk æk i–¹Kka
jykafiaf.a f.!rjh ms×i mj;ajk kÜuy q k
q a
frd‡ ux.,Hhhs' ojia y;la kÜU,d kÜuqyqka
frd‡ wkÜNj l< hÜ;= h' 7m<uq jk æk
kÜU,d Y=oaO kuialdrh i|yd /ia•ula
meje;aœh hÜ;= h' tæk Ùis nr jevla
fkdl< hÜ;= h' 8æk y;la ;=< kÜU,d
23'3 Úlau 20'8-10á 23'12á 31'15á 34'21á 35'2á oaœ kS 5'12-14 23'5 Úlau 12'1-13á oaœ kS 16'1-2
23'6-8 Úlau 12'14-20á 23'15á 34'18á oaœ kS 16'3-8 23'15-21 Úlau 23'16á 34'22á oaœ kS 16'9-12
136
i–¹Kka jykafiag .skafkka ojd mÜok
wdydr mÝcd TmamÜ l< hÜ;= h' y;a jk æk
Y=oaO kuialdrh i|yd mj;ajk /ia•uÙ'
tæk Ùis nr jevla fkdl< hÜ;= h'÷÷
kdUq,a m, ux.,Hh
9 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg fufia j°< fial( 10ööbYardfh,a
ckhdg l;d fldg fufia Ùhkak( öud
kÜU,dg fokakg hk foaYhg kÜU,d me–K"
tys wiajekak fk<d.;a œg" wiajekafkka
m<uqfjka u lmd.;a f.dh• –‡h kÜU,d
mÝcljrhd fj; f.kd hÜ;= h' 11kÜU,d
Wfoid th ms<s.kÜ ,nk f,i Tyq i–¹Kka
jykafia bæúfhys th msæh hÜ;= h' Tyq th
msæh hÜ;af;a in;a ojig miÜ ojfia h'
12
OdkH mÝcdj TmamÜ lrk æk u wjqreoaola
jhieØ le<e,a rys; neg½ me‡fhl= ojk
hd. mÝcdjla jYfhka i–¹Kka jykafiag
msæh hÜ;= h' 13ta iuó u f;,ska –Y% isyska
ms‡ Ùf,`.%E• folla OdkH mÝcdjla
jYfhka i–¹Kka jykafia fj; kósZk
iÜ–ysú iÜj|la jk f,i .skafkka ojd Wka
jykafiag mÝcd l< hÜ;= h' ;jo" uq¿sl mdkh
,Sgr tlla f.k th o mdkSh mÝcdjla f,i
TmamÜ l< hÜ;= h' 14kÜU,df.a kdUq,a m, m~Ür
foœhka jykafia fj; f.fkk æk jk
f;la kÜU,d w®;a OdkH frd‡ fuka id°
fy` wuqfjka fy` œ<| f,i fy` wkÜNj
fkdl< hÜ;= h' kÜU,d fld;ekl jdih
l<;a" kÜU,df.a fm<m;a ;=< fuh ioyg u
j,x.= Úfh`.hÙ'÷÷
wi
wiaajek
jekak ux.,Hh
jeka
^.Kka 28(16-31&
15 öökÜU,d ms<s.eka•f• ms<sfjØka
m<uqfjka lmd.;a f.dh• –‡h m~Üre f,i
mÜo l< in;a ækg miÜ æk mgka i•mÝÈK
in;a æk y;la .Kka l< hÜ;= h' 16y;a jk
in;a ækg miÜ me–fKk mKia jk æfka ¡
kÜU,d kj OdkH mÝcdjla i–¹Kka
jykafiag msæh hÜ;= h' 17tla tla mjq," isyk
s a
ms‡ Ùf,`.%E• folla f.k uqyqka –Y% fldg
mܽiaik ,o frd‡ fol ne.ska ms<s.eka•f•
ms<sfj; bÛ lrkÜ ms×i f.kd hÜ;= h' tajd
i–¹Kka jykafiag mÜok kdUq,a m, jkÜ
we;' 18;jo" kÜU,d frd‡ iuó wjqreoaola
 f,• jHjia:dj 23
jhieØ neg½ megjqka y;a fofkl= o tl
f.dka jiafil= o t½jka fofokl= o TmamÜ
l< hÜ;= h' tajd ojk hd. mÝcdjla f,i
OdkH mÝcdj iy mdkSh mÝcdj iuó
i–¹Kka jykafiag msæh hÜ;= h' fuf,i
.skafkka ojd mÜok mÝcdj Wka jykafiag
iÜ–ysú iÜj|la jkÜ we;' 19bkamiÜ mdm
mÝcdjla i|yd tl t½ me‡fhl= o
iyNd.slf• mÝcdjla i|yd wjqreoaola
jhieØ neg½ megjqka fofofkl= o mÜo l<
hÜ;= h' 20mÝcljrhd kdUq,a m, jYfhka .;a
frd‡ iuó neg½ me‡hka fofofkl=
ms<.s eka•f• ms<fs j; bÛ lr–ka mÜo l< hÜ;=
h' Wka jykafiag Y=oaO m~Üre jk tajd
mÝcljrhdg ys– jkÜ we;' 21tæk kÜU,d
Y=oaO kuialdrh ms×i /iajk f,i o nr
jev fkdlrk f,i o m%ldY l< hÜ;= h'
fuh kÜU,df.a fm<m;a ;=< kÜU,d
fld;ekl œiÜj;a" ioyg u j,x.=
Úfh`.hÙ'
22 öökÜU,df.a fl;aj, wiajekak
fk<k œg" flf;a udhs•j, Øfnk f.dh•
ish,a, u fkdlemsh hÜ;= h' bØú jQ lr,a
weys,Sug fl;g wdmiÜ fkdhd hÜ;= h' tajd
³mam;=ka yd œfoaYslhka i|yd kÜU,d bØú
l< hÜ;= h' kÜU,df.a foœ i–¹Kka
jykafia uu fj–'÷÷
w®;a wjqre³ ux.,Hh
^.Kka 29(1-6&
23 i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;d"
ööbYardfh,a ckhdg l;d fldg fufia
Ùhkake÷÷hs j°< fial' 24ööy;a jk udifha
m<uq jk æk ¡ kÜU,d œfYaI in;a ojila
meje;aœh hÜ;= h' fydrKE ko fok œg
Y=oaO kuialdrh i|yd /iaœh hÜ;= h'
25
tæk kÜU,d nr jev fkdl< hÜ;= h'
tfy;a" wdydr mÝcdjla .skafkka ojd TmamÜ
l< hÜ;= h'÷÷
jkaæ f.•f• ækh
^.Kka 29(7-11&
26 i–¹Kka jykafia fu`fiiag fufia
j°< fial( 27ööy;a jk udifha oi jk æk
m› ludj ,e”f• ms<sfj; bÛ lrk ækhÙ' 39
tæk kÜU,d Y=oaO kuialdrh i|yd /iaœh kÜU,d
hÜ;= h' tæk Wmjdi lr" .skafkka ojd ækla
23'22 f,• 19'9-10á oaœ kS 24'19-22 23'26-32 f,• 16'29-34 23'33-36 oaœ kS 16'13-15
23'39-43 Úlau 23'16á 34'22
137
wdydr mÝcdjla i–¹Kka jykafiag msæh
hÜ;= h' 28tæk Ùis u jevla fkdl< hÜ;= h'
tæk kÜU,d foœ i–¹Kka jykafia
bæúfhys kÜU,d Wfoid m› lud Ùøf•
ms<sfj; bÛ lrk ækhÙ' 29tæk hfula
Wmjdi fkdlrkafka o Tyq ;u fikó
w;frka fkrmdoukÜ ,ef’' 30tæk hfula
jev lrkafka o" Tyq o ;u fikó w;frka
urKhg m;a lrkÜ ,nkÜ we;' 31tæk Ùis
jevla fkdl< hÜ;= h' kÜU,d fld;ekl
œiÜj;a fuh kÜU,df.a fm<m;a ;=< ioyg u
j,x.= Úfh`.hÙ' 32tæk kÜU,d Wmjdih
rÙk uyd in;a ojila œh hÜ;= h' kj jk
æk iji isg miÜ æk iji olajd f• in;a
ækh kÜU,d meje;aœh hÜ;= h'÷÷
l+vdr• ux.,Hh
^.Kka 29(12-40&
33 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" 34ööbYardfh,a ckhdg l;d fldg
fufia Ùhkake÷÷hs j°< fial' ööi;a jk
udifha mif<dia jk æk l+vdr• ux.,Hh
wrUkÜ ,ef’' th y;a ækla meje;aœh hÜ;=
h' 35m<uq jk æk Y=oaO jkaokdudk ms×i
/ia•u meje;aœh hÜ;= h' tæk kÜU,d nr
jev fkdl< hÜ;= h' 36y;a ækla u i–¹Kka
jykafiag .skafkka ojd wdydr mÝcdjla
TmamÜ l< hÜ;= h' wg jk æk Y=oaO
kuialdrh i|yd /ia•ula mj;ajd
.skafkys ojd wdydr mÝcdjla i–¹Kka
jykafiag TmamÜ l< hÜ;= h' tæk Y=oaO
kuialdrh i|yd m%isoaO /ia•ula mj;ajk
neœka Ùis nr jevla fkdl< hÜ;= h'
37 ööta ta ojig Úh–; f,i l< hÜ;= jQ"
i–¹Kka jykafiag .skfa kka lrk mÝcdjka
k•" ojk hd. mÝcd" OdkH mÝcd" hd. m~Üre
iy mdkSh mÝcdjka h' fuu mÝcd TmamÜ Ùøu
ms×i Y=oaO iNd /ia•u le|jd m%ldY l<
hÜ;= h' 38fulS ux.,H" i–¹Kka jykafiaf.a
in;a æk" Wka jykafiag fok kÜU,df.a
m~Ürej,g" ndrj,g yd iaf›ƒPd mÝcdj,g
wu;r j f›'÷÷
ux.,Hhka h<s ieuøu
ööy;a jk udifha mif<dia jk æk
foaYfha m,°j /ialr.;a miÜ" y;a
u i–¹Kka jykafiag ux.,H
 f,• jHjia:dj 23-24
meje;aœh hÜ;= h' m<uq jk oji yd wg jk
oji œf›l .; hÜ;= æk œh' 40m<uq jk
ojfia ¡ kÜU,d bia;r• m,;=re o ;,a w;= o
fld< msreKÏ w;= o .x f;úka .;a œf,` o
f.k" kÜU,df.a foœ i–¹Kka jykafia
bæúfhys mS%Ø m%fu`o fj–ka y;a ækla
ux.,H meje;aœh hÜ;= h' 41fuf,i wjqreoaog
y;a ækla ;=< i–¹Kka jykafiag ux.,H
meje;aœh hÜ;= h' fuh kÜU,df.a fm<m;a
;=< ioyg u j,x.= Úfh`.hÙ' kÜU,d f•
ux.,H meje;aœh hÜ;af;a y;a jk udifha
¡ h' 42y;a ækla u kÜU,d me,am;aj, jdih
l< hÜ;= h' bYardfh,a cdØlhka ish® fok
fufia œish hÜ;= h' 43fuf,i ud bYardfh,a
ckhd –ir foaYfhka msg;g f.fkk œg
ud Tjqkag me,am;aj, jdih Ùøug ie,eiÝ
nj kÜU,df.a wkd.; mr•mrd ±k.kafk`
h' kÜU,df.a foœ i–¹Kka jykafia uu h'÷÷
44 fu`fiia i–¹Kka jykafiaf.a
ux.,H bYardfh,a ckhdg m%ldY flf<a h'
Úr;=re ±,afjk myk
^Úlau( 27(20-21&
24 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg fufia j°< fial( 2öömyka
Ú;r u ±,afj–ka mjØk ms×i tajd i|yd
bia;r•" msúis³ T,Sj f;,a f.fkkak
bYardfh,a ckhdg wK lrkak' 3i•uqL
uKavmfha .sœiÜ• lr~Üj bæúmsg weØ
Ørhg msgØka tajd iji isg Woh olajd
i–¹Kka jykafia bæúfhys Ú;r u
±,afj–ka ;e”ug wdfrdka j. n,d.; hÜ;=
h' fuh kÜU,df.a fm<m; ;=< ioyg u
j,x.= Úfh`.hÙ' 4;jo" Tyq i–¹Kka
jykafia bæúfhys Ú;r u ;Ú rka myka
rel u; tajd ;e”ug wK l< hÜ;= h'÷÷
foœhka jykafiag mqok frd‡
5 öökÜU isyk
s a ms‡ /f.k frd‡ f°f<dila
idokak' tl frd‡hl ms‡ Ùf,`.%E• tlla
œh hÜ;= h' 6miÜj i–¹Kka jykafia
bæúfhys ;Ú rka .dk ,o f•ih Wv" tl
fma<shlg yh ne.ska fma<s follg frd‡
;e“h hÜ;= h' 7bkamiÜ fma<s fofla u msúis³
;=jr,d ±–h hÜ;= h' fuf,i frd‡ u; jefgk
;=jr,d i–¹Kka jykafiag .skafkka ojd
24'5-6 Úlau 25'30 24'9 uf; 12'4á udla 2'26á ¬la 6'4 24'17 Úlau 21'12
24'20 Úlau 21'23-25á oaœ kS 19'21á uf; 5'38
138
mÜo lrk wdydr mÝcdjla isys•f• ,l=Kla
jkÜ we;' 8iEu in;a ojil u –ka bæúhg
Tyq i–¹Kka jykafia bæúfhys f•jd
ms<sfj<g ;e“h hÜ;= h' fuf,i bYardfh,a
ckhd Wfoid tajd i°;k .sœiÜula jkÜ
we;' 9f• frd‡ wdfrdkag iy Tyqf.a mÜ;h
% ka
yg whsØ jkÜ we;' Tjqka tajd Y=oaO-
ia:dkhl je<|sh hÜ;= h' f•jd mÝcljreka
i|yd i–¹Kka jykafiag .skafkka ojd
mÜok wdydr mÝcdf› wØY=oaO fldgia f›'
fufia Ùøu ioyg u j,x.= Úfh`.hÙ'÷÷
foajdmydihg o~qj•
10 ;jo" –ir jeisfhl=g °j bYardfh,a
cdØl iaØ%hlf.ka Wmka tla;rd –Úfila"
bYardfh,a ckhd w;r œh' fudyq l|jqr ;=<
¡ bYardfh,a jeisfhl= iuó onr flf<a h'
11ta ;eke;a;df.a ujf.a ku fIf,d–;a h'
wE °kaf.a f.`;%fha æ’øf.a ³j jQjd h' ta
;eke;a;d o onr lrk œg foœhka
jykafiaf.a kduhg wmydi fldg idm
flf<ka" fikó fu`fiia fj; Tyq
f.kdfj` h' 12fufia f.kjq;a" i–¹Kka
jykafiaf.a ;SrKh ±k.kak f;la T›yq
Tyq ysr wviais l<y'
13 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg fufia j°< fial( 14ööidm l<
;eke;a;d l|jqfrka msg;g f.fkkak' Tyq lS
foag lka ³ka ish,a,ka Tyqf.a ysi u; w;a
;nd" uq½ ck;dj u Tyqg .,a .eish hÜ;= h'
15
kÜU o bYardfh,a ckhdg l;d fldg fufia
Ùhkak( hful= foœhka jykafiag idm
lf<d;a" Tyq ta mdmfha ³Èœmdlh ±úh hÜ;= h'
16
Tyq Wka jykafiaf.a kduhg wmydi l<
neœka urKhg m;a l< hÜ;= h' œfoaYls fhla
f›jd" foaYfha Wmka ;eke;af;la f›jd" Tyq
foœhka jykafiaf.a kduhg wmydi
lf<d;a" uq½ ck;dj tjekafkl=g .,a .id
Tyq urKhg m;a l< hÜ;= h'
17 ööhful= –Úfil= uerefjd;a" Tyq o
ueúh hÜ;= h' 18hful= uD.fhl= uerefjd;a"
uD.hd fjkÜjg" jkaæ jYfhka uD.fhl=
f.œh hÜ;= h'
19 ööhful= –Úfil=g ;=jd<hla lf<d;a"
Tyqg;a tf,i u lrkÜ ,ef’' 20weglÛjg
weglÛj h" weig wei h" o;g o; h'
 f,• jHjia:dj 24-25
hful= hful=g ;=jd< lf<d;a" Tyqg;a
tf,i u lrkÜ ,ef’'
21 ööhful= uD.fhl= uerefjd;a" Tyq ta
fjkÜjg uD.fhl= æh hÜ;= h' hful=
–Úfil= uerefjd;a" Tyq o urkÜ ,ef’'
22 ööbYardfh,a ckhd flfrys fuka u
Tjqka w;r jik œfoaYslhka flfrys o tl
u kSØhla n, mdkafka h' ukao uu jkdys
kÜU,df.a foœ i–¹Kka jykafia fj–'÷÷
23 fufia fu`fiia bYarfh,a ckhdg
l;d flf<a h' Tyq lS f,i T›yq idm l<
;eke;a;d l|jqfrka msg;g f.kjq;a Tyqg
.,a .id uerefj` h' bYardfh,a ckhd o
i–¹Kka jykafia fu`fiiag wK l< múæ
bÛ l<y'
in;a jÈIh
^oaœ( kS( i( 15(1-11&
25öö i–¹Kka jykafia iSkhs lkafoa ¡
fu`fiiag l;d fldg fufia j°<
fial( 2 bYardfh,a ckhdg l;d fldg fuh
Ùhkak( ud kÜU,dg fokakg hk foaYhg
me–× l," i–¹Kka jykafiaf.a f.!rjh
ms×i tu foaYhg in;a œf›lhla æh hÜ;=
h' 3wjqre³ yhla ;=< kÜU,dg fl;a jemsúh
yeÙ há –æ j;=j, w;= mEysh yeÙ há tajd
lmamd³ fldg m, fk<d.; yeÙ h'
4
tfy;a" y;a jk wjqreoafoa ¡ i–¹Kka
jykafia Wfoid foaYhg Y=oO a in;a œf›lhla
æh hÜ;= h' ta wjqreoafoa kÜU,d fkdjmÜ< hÜ;=
h' –æ j;=j, w;= fkdmEysh hÜ;= h' 5bf’ u
jefvk wiajekak o fk<d fkd.; hÜ;= h'
w;= fkdmdysk ,o –æ je,aj, m, /ia
fkdl< hÜ;= h' th foaYhg o fok wjqreoaol
ÚjdvqjÙ' 6j.d fkdl< fl;a j;=j,ska
kÜU,dg o kÜU,df.a ±isoiÜkag o
l=,Slrejdg o kÜU,d iuó is‡k
œfoaYslhdg o 7kÜf˜ .jhkag o bv•j,
is‡k uD.hkag o wdydr ,efnkq we;' j.d
fkdl< fl;a j;=j,ska weØ jk ish,a,
kÜU,dg lE yeÙ h'÷÷
cq“,s jÈIh
8 ööwjqre³ yf;ka y;g me–fKk in;a
jÈI y;la yf;ka jeŠ l< œg wjqre³
y;<sia kjhla ,efnkÜ we;' 9tœg y;a jk
udifha oy jk æk" tk•" m› lud Ùøf•
24'22 .Kka 15'16 25'1-7 Úlau 23'10-11
139
ms<sfj; bÛ lrk æk" uq½ rg mÜrd
fydrKEj /› ms<s/› ¡ug ie,eiaœh hÜ;=
h' 10fuf,i kÜU,d mKia jk wjqreoao fjka
fldg uq½ foaYh mÜrd tys is‡k ish,a,kag
Úoyi ¡u .ek m%ldYhla l< hÜ;= h' tu
wjqreoao cÏ“,shla Úid tÙfkld ;u
;udf.a Wreuhg;a ;u ;udf.a fm<m;g;a
kej; me–×h hÜ;= h' 11mKia jk wjqreoao
cÏ“,shla neœka kÜU,d fkdjemsúh hÜ;= h'
bf’ u jefjk foaj,ska wiajekak fk<d
fkd.; hÜ;= h' w;= fkdmdysk ,o –æ
j;=j,ska m,°j /ia fldg fkd.; hÜ;= h'
12
th cÏ“,shla neœka" th kÜU,dg Y=oaO
jÈIhla œh hÜ;= h' kÜU,d j.d fkdl<
fl;aj,ska ,efnk wiajekak kÜU,dg
lkakg mܽjk'
13 öö–, ¡ .;a nvq f• wjqreoafoa ¡
ys–lreg wdmiÜ æh hÜ;= h' 14tneœka kÜU,d
;j;a bYardfh,a cdØlfhl=g hula œl=Kk
œg fy` Tyqf.ka hula –,g .kak œg fy`
Tyq iuó widOdrK f,i Ù%hd fkdl< hÜ;=
h' 15cÏ“,sfhka miÜ hula flfkl=f.ka –, ¡
.kak œg" tys j‡kdlu ;lafiare l<
hÜ;fa ;a B<ó cÏ“,sh olajd m,°j ,nd.kakg
mܽjka wjqre³ .Kk wkÜj h' 16wjqre³
.Kk jeŠ k•" –, jeŠ œh hÜ;= h' wjqre³
.Kk wvq k•" –, wvq œh hÜ;= h' ukao"
œl=Kkq ,nkafka wiajkÜ .Kk neœÚ'
17
tneœka kÜU,d tÙfkldg jxpd fkdl<
hÜ;= h' kÜU,df.a foœhka jykafiag .re“h
mdkak' uu kÜU,df.a foœ i–¹Kka
jykafia fj–'÷÷
in;a jÈI yd j.dj
18 öökÜU,d udf.a kSØ iy œÚYaphhka
ms<smæ–ka tajd bÛ lrkak' tœg kÜU,d
foaYfha iÜ/Ù j jikÜ we;' 19foaYh o
m,°j Wmojk œg kÜU,dg lkakg Wjukd
iEu foa fokafka h' kÜU,d tys iÜ/Ù j
jikakyq h' 20y;a jk wjqreoafoa ¡ jmÜrkafka
j;a" m,°j tl;= lrkafka j;a keØ neœka
tu wjqreoafoa ¡ wms l=ula lkafkuq o Ùhd
flfkl=g weish yeÙ h' 21yh jk wjqreoafoa
¡ ;=ka wjqreoaol wdYSÈjdoh ,efnk ye‡hg
udf.a wdYSÈjdoh kÜU,d fj; me–Óug uu
wK lr–' 22wg jk wjqreoafoa kÜU,d jmÜrk
œg kj jk wjqreoao olajd l,ska ,enQ m,°j
 f,• jHjia:dj 25 140
kÜU,dg wkÜNj l< yeÙ h' fufia ta bYardfh,a ckhd w;r Tjqkag ioyg u
wjqreoafoa wiajekak fk<k f;la kÜU,dg whsØ f›' 34tfy;a" f,•jrekaf.a k.r jg
lEug l,ska ,enqKÏ m,°j m%udKj;a f›'÷÷ lr weØ ;K “• k•" ljr° j;a
fkdœÙ×h hÜ;= h' tajd Tjqkag ioyg u
bvlv• wdm iÜ ¡u
wdmi whsØ jkÜ we;'÷÷
23 ööfoaYh whsØ ug neœka th Ú;H
whsØhla jk f,i fkdœÙ×h hÜ;= h' udf.a ³mam;=kag Kh uqo,a ¡u
wd.ka;=lhka jk kÜU,d ud iuó l,la 35 ööh• bYardfh,a cdØlfhl= æ<sº
fkajdisl j is‡kakyq h' njg m;a •" ;ud kv;a;= lr.ekaug
24 ööbvlv• œl=Kk œg tajd wdmiÜ fkdyeÙ f› k•" Tyqg kÜU,d iuó ãj;a
–, ¡ .ekSug uq,a ys–lref.a whsØh ms<s.; •ug yeÙ jk f,i" kÜU,d œfoaYslfhl=g
hÜ;= h' 25hful= æ<sº ;;a;ajhg m;a j" fy` wd.ka;=lfhl=g fy` wdOdr lrkakd
Tyqf.a bvlv• œl=Kkakg Tyqg is³ • fia Tyqg o wdOdr l< hÜ;= h' 36Tyqf.ka
k•" Tyqf.a Ù†Û u kEfhl= bæúhg wjq;a" ta fmd<shla fy` ,dNhla fy` fkd.; hÜ;= h'
;eke;a;d œl=KÎ bvlv• Tyqg –, ¡ wdmiÜ kÜU,df.a foœhka jykafiag .re“h mdkak'
.; yeÙ h' 26tfy;a" hful=g tajd –, tjekafkl=g kÜU,d iuó ãj;a •ug bv
¡ .ekSug Ù†Û kEfhl= keØ jqj;a" ta yúkak' 37kÜU,d Tyqg fmd<shg uqo,a fkdæh
;eke;a;d miÜj Okj;a j –, ¡ .ekSug hÜ;= h' ,dN w,a,df.k Tyqg wdydr
iEfyk j;alula ,nkakg mܽjk' 27tjeÚ fkdœÙ×h hÜ;= h' 38ldkdka foaYh kÜU,dg
wjia:djl ¡ Tyq œl=KÎ ° isg wjqre³ .Kk fokÜ ms×i;a" kÜU,df.a foœhka jykafia
.Kka fldg" B<ó cÏ“,sh olajd Øfnk jkÜ ms×i;a" –ir foaYfhka kÜU,d msg;g
wjqre³ .Kk wkÜj" tajd –, ¡ .;a f.kd kÜU,df.a foœ i–¹Kka jykafia
;eke;a;dg wdmiÜ f.jd ;u bvlv• wdmiÜ uu fj–'÷÷
,nd .kafka h' 28tfy;a" Tyqg –, ¡ .kakg
fkdyeÙ k•" th cÏ“,s jÈIh jk f;la Bg jy®ka –¡u
uqo,a f.jQ ;eke;a;dg whsØ h' cÏ“,s jÈIfha 39 ööh• bYardfh,a cdØlfhl= æ<sº
¡ kej; th m<uq whsØldrhd i;= jkafka h' njg m;a •" Tyq ;ud u kÜU,dg œl=Kd.kÜ
29 ööhful= mjqrÙka jg l< k.rhl ,enqjfyd;a" jyf,l= fuka fufy Ùøug
jQ Újdihla œlafld;a" œl=KÎ æk isg Tyqg n, fkdl< hÜ;= h' 40tfy;a"
i•mÝÈK m<uq wjqreoao ;=< ¡ wdmiÜ uqo,a l=,Slrefjl= fuka o wd.ka;=lfhl= fuka o
f.jd th .; yeÙ h' 30tfy;a" i•mÝÈK Tyqg kÜU,d iuó œish yel' cÏ“,s jÈIh
wjqreoao we;=<; ¡ Tyq uqo,a f.jd wdmiÜ olajd Tyq kÜU,dg fufy l< hÜ;= h' 41tœg
fkd.;fyd;a" th –, f.jd .;a Tyq o Tyqf.a orejka o kÜU,df.ka msg •"
;eke;a;dg;a" Tyqf.a mrmÜrg;a ioyg u ;udf.a mjq,g yd mshdf.a Wreuhg wdmiÜ
whsØ f›' cÏ“,s jÈIfha ¡ o whsØh wdmiÜ hkÜ we;' 42ud œiska –ir foaYfhka msg;g
udre fkdjkÜ we;' 31tfy;a" mjqrej,ska jg f.fkk ,o udf.a fufylrefj` T›yq h'
fkd jQ .%duj, weØ Újdi k•" fl;aj;= tneœka jy®ka fuka Tjqka fkdœÙ×h hÜ;=
iuó .Kka .; hÜ;= f›' uqo,a f.jd tajd h' 43±Š f,i Tjqka md,kh fkdl< hÜ;= h'
wdmiÜ .; yel" cÏ“,s jÈIfha ¡ tajdfha kÜU,df.a foœhka jykafiag kÜU,d .re“h
whsØh udre jkÜ we;' 32tfy;a f,•jrekag mE hÜ;= h' 44kÜU,dg jy,a ±isoiÜka wjYH
k•" Tjqkaf.a k.rj, msys‡ Újdi leueØ k•" kÜU,d wjg is‡k œcd;Skaf.ka kÜU,d
f›,djl uqo,a f.jd wdmiÜ ys– lr.; tjekakka –, ¡ .; hÜ;= h' 45kÜU,d w;r
yel' 33f,• flfkl= œiska œl=Kk ,o jik œfoaYslhkaf.a orejka kÜU,dg –, ¡
mjqrej,ska jg jQ k.rhl weØ Újdihla .; yel' kÜU,df.a rfgys Wmæk
uqo,a f.jd wdmiÜ fkd.;fyd;a" cÏ“,s fujekakka kÜU,dg Wreu jkÜ we;' 46;jo"
jÈIfha ¡ th wdmiÜ Tyqg æh hÜ;= h' ukao" kÜU,df.ka miÜ kÜU,df.a orejkag o Tjqka
k.rj, msys‡ f,•jrekaf.a Újdi" Wreu fldg ys– lr fokakg mܽjk' Tjqka
25'35 oaœ kS 15'7-8 25'37 Úlau 22'25á oaœ kS 23'19-20 25'39-46 Úlau 21'2-6á oaœ kS 15'12-18
 f,• jHjia:dj 25-26
ioyg u kÜU,df.a jy®ka jkÜ we;' tfy;a"
kÜU,df.a cdØlhka jk bYardfh,a ckhd
±Š f,i md,kh fkdl< hÜ;= h'
47 öökÜU,d iuó is‡k ;djld,sl j
jikafkl= fy` œfoaYl s fhl= fy` fmdfydi;a
jk w;r" bYardfh,a cdØlfhl= ³.S njg m;a
•" Tyq œfoaYl s fhl=g fy` wd.ka;l = fhl=g
fy` œfoaYl s fhl=f.a mrmÜfrka mejf;k
hful=g fy` ;ud u œl=Kd.;fyd;a
48
kÜU,dg Tyq wdmiÜ –, ¡ .; yeÙ h' Tyqf.a
ify`orfhl=g fy` 49Tyqf.a ududg fy`
ududf.a mÜ;g = fy` ;u mjqf,a Ù†Û kEfhl=g
fy` uqo,a f.jd Tyq wdmiÜ .; yel' Tyqg
j;alula Øf’ k•" uqo,a f.jd ;udg u
Úoyi ,nd.; yeÙ h' 50Tyq ;ud
–, ¡ .;a ;eke;a;d iuó tló •" ;ud u
œl=Kd.;a æk isg cÏ“,s jÈIh olajd weØ
wjqre³ .Kka l< hÜ;= h' miÜj Tyqg Úoyi
¡u i|yd f.œh hÜ;= –, Úhu l< hÜ;fa ;a"
l=,l S refjl=g f.jk f›;kh wkÜj h' 51cÏ“,s
jÈIh olajd weØ wjqre³ .Kk fndfy` k•"
ta wjqre³ .Kk wkÜj –, ¡ .;a uqo,ska
fldgila Úoyi ¡f• ¡ Tyqg wdmiÜ f.œh
hÜ;= h' 52wjqre³ .Kk iaj,am k•" ta wjqre³
.Kk wkÜj uqo,ska fldgila wdmiÜ f.œh
hÜ;= h' 53;jo" f.œh hÜ;= uqo, .Kka .;
hÜ;fa ;a l=,l S refjl=g wjqre³m;d f.jk
f›;kh wkÜj h" Tyqf.a iajd–hd o ±Š f,i
Tyq md,kh fkdl< hÜ;= h' 54f• ld,h
we;=<; ¡ Tyq Úoyi ,nd fkd.;fyd;a" cÏ“,s
jÈIfha ¡ Tyq;"a Tyqf.a orejkÜ;a Úoyi
,e“h hÜ;= h' 55ukao" bYardfh,a ckhd udf.a
jy,a® jkafk` h' ud –ir foaYfhka msg;g
f.kd T›yq udf.a jy,a® h' kÜU,df.a foœ
i–¹Kka jykafia uu fj–'÷÷
lSlrelf• wdYSÈjdoh
^oaœ( kS( i( 7(12-24á 28(1-14&
26 öökÜU,df.a foaYfhys kÜU,df.a
jkaokdj ms×i foaj ms<u s fy`
legh• l< m%Øud fy` Ys,dia;•N fy` fk½E
.,a rEm fy` fkdiEæh hÜ;= h' kÜU,df.a foœ
i–¹Kka jykafia uu fj–' 2udf.a in;a
ækhka mj;ajd udf.a Y=oO
a ia:dkhg .re l<
hÜ;= h' uu i–¹Kka jykafia fj–'
3 ööudf.a kSØj,g lSlre •" udf.a wdÇ
ms<smeoaf°;a" 4uu Úhu ld,fha ¡ jeis
26'1 Úlau 20'4á f,• 19'4á oaœ kS 5'8á 16'21-22á 27'1 26'3-5 oaœ kS 11'13-15á 28'1-14
26'12 2 fldú 6'16 26'14-33 oaœ kS 28'15-68
141
jiajkafk–' foaYh o ireidr wiajekakla
ÚmojkÜ we;' fl;aj, .ia o m,°j
Úmojkafka h' 5luf;a f.dh• mE.Su –æ m,
fk<k ld,h olajd o –æ m, fk<k ld,h
OdkH jmÜrk ld,h olajd o ælajkÜ we;'
kÜU,dg lEug Wjukd ;r• wdydr ,efnkÜ
we;' kÜU,d o iÜ/Ù j kÜU,df.a foaYfhys
jikakyq h'
6 öökÜU,df.a foaYfhys uu kÜU,dg
iduh fokafk–' kÜU,d o Ùis “hla iella
keØ j ie;fmkÜ we;' r‡ka pKav uD.hka
mkakdou–' kÜU,df.a foaYfhys hÜoaOhla
o is³ fkdjkÜ we;' 7kÜU,d o i;=rka
mkakdoukakyq h' kÜU,d bæúfhys T›yq
lvqfjka myr ,en jefgkafk` h'
8
kÜU,df.ka miafofkla ishfofkl= o
ishfofkla oioyila o ®yqne| hkafk` h'
kÜU,d bæúfhys T›yq lvqfjka myr ,en
jefgkafk` h' 9uu o kÜU,dg wdYSÈjdo
fldg kÜU,d iM,j;a fldg" kÜU,d jÈOkh
lrkafk–' kÜU,d iuó ud l< .sœiÜu bÛ
lrkafk–' 10kÜU,d l,ska /ia l<
wiajekafkka wkÜNj fldg" kj wiajekak
me–fKk œg mrK wiajekafkka bØú jk
fldgi kÜU,dg bj;a lrkakg is³ jkÜ
we;' 11uu o udf.a uKavmh kÜU,d w;r
msysÛj–' uu kÜU,d bj; fkd,kafk–'
12
uu kÜU,d w;r jdih fldg" kÜU,df.a
foœhka jykafia jkafk–' kÜU,d udf.a
fikó jkakyq h' 13kÜU,d –ir jdiSkaf.a
jy®ka fkd jk ms×i –ir foaYfhka
kÜU,d msg;g f.kd kÜU,df.a foœ
i–¹Kka jykafia uu fj–' kÜU,d md,kh
l< Tjqkaf.a n,h “|oud" kÜU,dg ysi
Tijd hEug uu ie,eiÜfj–'÷÷
wlSlrelug o~qju
^oaœ( kS( i( 28(15-68&
14 öökÜU,d ug ijka fkd ¡" fulS ish®
wdÇ bÛ fkdlrkakyq k•" 15udf.a
wdÇj,g wlSlre j" udf.a .sœiÜu lv
lrk múæ udf.a kSØ fy<d ±l" udf.a
œÚYaph m%ØlafIam lrkakyq k•" 16uu o
kÜU,dg f• foa lr–' kÜU,d wkaO lrjk"
crdjg m;a lrjk uy;a jHik jk NSØh"
widOH f,v fr`. yd WK ikaÚmd;
kÜU,d fj; muqKÏjkafk–' kÜU,d ”c
 f,• jHjia:dj 26
jmÜrk kuq;a tajd ÚIaM, jkÜ we;'
kÜU,df.a i;=fr` tajd ldoukafk` h' 17uu
kÜU,dg œreoaO jkafk–' kÜU,df.a i;=rka
bæúfhys kÜU,d urkÜ ,nkakyq h' kÜU,df.a
i;=fr` kÜU,d md,kh lrkafk` h'
flfkl= kÜU,d ®yqne| fkdhk œg mjd
kÜU,d m,d hkakyq h'
18 ööf• ish,af,ka miÜ mjd kÜU,d ug
ijka fkdfokakyq k•" uu kÜU,df.a
mdmj,g o~Üj• i;a .=KhÙka jeŠ
lrkafk–' 19kÜU,df.a wyxldr n,h uu
“|ou–' wyi hlv fuka o fmdf<dj
f,`lv fuka o œhf<kÜ we;' 20kÜU,df.a
Y%uh o ÚlrefKa jeh jkÜ we;' kÜU,df.a
bvlv• wiajekakla fkdfokÜ we;'
fl;aj;=j, .ia o m,°j fkdfokÜ we;'
21 ööbkamiÜ mjd ug wlSlre j
yeisfr–ka" ug ijka fkdfokakyq k•"
kÜU,df.a m› Úid kÜU,dg ;j i;a
.=KhÙka mSvd muqKÏjkafk–' 22uu kÜU,d
w;rg pKav uD.hka tjkafk–' ta uD.fh`
kÜU,df.a orejka urd" .jhka jkid"
kÜU,df.a ck ixLHdj wvq lrkafk` h'
tœg udj;a o md½ jkÜ we;'
23 ööf• ish,a, tjQ miÜ mjd kÜU,d
fkdyeø" ug œreoaO j Ù%hd lrkakyq k•"
24
uu o kÜU,dg œreoaO j Ù%hd fldg
kÜU,df.a mdm Úid ;j;a y;a .=KhÙka
o~Üj• lr–' 25udf.a .sœiÜu lv l< Úid
o~Üj• lrkÜ ms×i kÜU,df.a rgg hÜoaOhla
muqKÏjkÜ ,ef’' kÜU,d k.rj, tla /ia •
is‡k œg uu kÜU,d w;rg jix.;
muqKÏjkafk–' kÜU,df.a i;=rkaf.a n,hg
kÜU,d mdjd fokÜ ,nkakyq h' 26ud kÜU,dg
wdydr imhk udÈ. jekiÝ miÜ" ia;S%ka
oifofkl=g frd‡ mܽiaikÜ i|yd tl
W³kla m%udKj;a jkÜ we;' kÜU,df.a frd‡
Tjqka i,dl fldg Ùrd ³ka miÜ" kÜU,d
tajd lk kuq;a" kÜU,d iEySug m;a
fkdjkakyq h'
27 ööf• ish,a,g miÜ mjd ug ijka fkd
¡ ug œreoaO j Ù%hd lrkakyq k•" 28uu o
fl`mdœIag j kÜU,df.a mdm Úid kÜU,dg
;j y;a .=KhÙka oreKÏ f,i o~Üj• lr–'
29
l=i.sÚ jdjd.kÜ fkdyeÙ j" kÜU,df.a
ore±úhkaf.a udxi kÜU,d lkakyq h' 30uu o
kÜU,df.a .súl=½ foajd, jkid foaj m%Øud
26'42 W;a 17'7-8á 26'3-4á 28'13-14
142
is| “|oud" kÜU,df.a u<l|ka foaj ms<us j,
kgnqka u; f.dv .ikafk–' uu o kÜU,d
ms<sl=,a lrkafk–' 31uu kÜU,df.a k.r
jkid" Y=oaOia:dk md½ fldg" kÜU,df.a
mÝcdjkays –ysú iÜj| wd>%dKh fkd-
lrkafk–' 32kÜU,df.a rg o iyuq,ska u
md½ lr yúkafk–' tys mæx„ jk kÜU,df.a
i;=rka th ±l uœ; jkÜ we;' 33kÜU,dg
œreoaO j hÜoOa weØ fldg" –iæÛjka w;r
kÜU,d œiÜrejd yú–' kÜU,df.a rg md½ jkÜ
we;" k.r jekfikÜ we;'
34 öötœg rg md½ • mjØk ld,h ;=<
rgg œf›lh ,efnkÜ we;' kÜU,d i;=rkaf.a
rfgys jikakyq h' tl, rgg œf›lh
,ef’' rg th .ek mS%Ø jkÜ we;' 35kÜU,d
tys jdih lroa¡ Bg in;a œf›lhla kܳka
neœka" fuf,i rg md½ j mjØk ld,h ;=<
¡ th œf›lh N=laØ œ¢kÜ we;'
36 öö;jo" i;=rkaf.a rgj, ;ju;a
mKms‡ka is‡k wh fj; uu oreKÏ “hla
tjkafk–' Tjqka .il fld<hla fi,fjk
œg mjd m,d hkÜ we;' “hg fuka T›yq m,d
hkafk` h' Ùisfjl= Tjqka ®yqne| fkdhoa¡
mjd T›yq m,d f.dia jefgkafk` h'
37
fuf,i hÜoaOhl ¡ fuka tld msg tld
jefgkafka h' i;=rkag uqyqK ¡ is‡kakg o
kÜU,dg yeÙ fkdjkÜ we;' 38fuf,i kÜU,d
œcdØlhka uOHfha jekfikakyq h' i;=re
rgj,a kÜU,d .s,oukÜ we;' 39i;=re rgj,
ãj;a j is‡kafk` ;ukaf.a ³Iagl• Úid o
;u mshjrekaf.a ³Iagl• Úid o crdjg
m;ajkafk` h'
40 öötœg Tjqka ug œreoaO j l<
f¿`yslfuka jQ ;ukaf.a whÜ;=l• o ;u
mshjrekaf.a whÜ;=l• o Tjqka ug œreoaO j
yeisøu o ms<s.;a;;a" 41uu Tjqkag œreoaO j
Ù%hd lr Tjqkaf.a i;=rkaf.a foaYhg Tjqka
muqKÏjkafk–' tl,ays j;a Tjqkaf.a oro~Ü
is;a hgy;a • T›yq ;ukaf.a whÜ;=lf•
o~Üju ms<s.kafk` k•" 42tœg uu cdfld’
iuó l< .sœiÜu o Bidla iuó l< .sœiÜu
o wdn%y• iuó l< .sœiÜu o isys lrkafk–á
¡ug fmdfrdka³ jQ foaYh o isys lrkafk–'
43
fikó foaYh w;ay< miÜ" ckY+kH j
Øfnk fyhska" foaYhg in;a œf›lh
N=la؜|sh yel' Tjqka udf.a wKmK;a
fy<d ±l" udf.a jHjia:djka ms<sl=,a l<
 f,• jHjia:dj 26-27
neœka Tjqka ;ukaf.a ³Iaglug ,enQ o~Üju
ms<s.; hÜ;= h' 44flfia jqj o" Tjqkaf.a
i;=rkaf.a rgj, is‡k œg Tjqka iyuq,ska
u jkid,kÜ ms×i o ud iuó msysÛjd.;a
.sœiÜu lv Ùøug uó fkdmEfok f,i o
uu Tjqka w;a fkdyú–' uu Tjqka ms<sl=,a
fkdlr–' Tjqkaf.a foœ i–¹Kka jykafia
uu fj–' 45tfy;a" Tjqkaf.a foœhka
jykafia jk ms×i" œcd;Ska bæúmsg ¡ u
–ir foaYfhka Tjqka msg;g f.kd uu"
Tjqkaf.a uq;=ka–;a;ka iuó msysÛjd.;a
.sœiÜu isys lrkafk–' uu i–¹Kka
jykafia h'÷÷
46 i–¹Kka jykafia fu`fiia uóska
iSkhs lkao u;" bYardfh,a ckhd yd ;uka
jykafia w;r msysÛjd.;a jHjia:d"
wKmK;a iy kSØ f•jd h'
mQok mQcd ms<s<ns | kSØ
27 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" 2ööbYardfh,a ckhd wu;d
fuh Ùhkake÷÷hs j°< fial' ööhful= ndrhla
bÛ lrk ms×i ;ud u i–¹Kka jykafiag
lem lr.;a œg" Tyq Úoyia •u i|yd
f.œh hÜ;= uqo, Úhu l< hÜ;af;a my;
olajk ms<sfj<g h'
3 ööTyq wjqre³ œiafia isg yeg olajd
jhieØ msú–fhla k•" f.œh hÜ;= uqo,
Y=oaOia:dkfha –,h wkÜj ú¡ ldis mKyÙ'
4
iaØh% la k•" f.œh hÜ;= uqo, ú¡ ldis Øyla f›'
5 ööwjqre³ mfya isg œiai olajd jhieØ
msú–fhla k•" f.œh hÜ;= uqo, ú¡ ldis
œiaiÙ' iaØ%hla k•" ú¡ ldis oyhÙ'
6 ööudifha isg wjqre³ my olajd jhieØ
msú– <ufhla k•" f.œh hÜ;= uqo, ú¡ ldis
myÙ' .eyeKÏ <ufhla k•" ú¡ ldis ;=kÙ'
7 ööwjqre³ yegg jeŠ jhieØ msú–fhla
k•" f.œh hÜ;= uqo, ú¡ ldis mif<diÙ'
iaØ%hla k•" ú¡ ldis oyhÙ'
8 ööndrh jQ ;eke;a;d" Úhu l< uqo,
f.•ug fkdyeÙ ³mamf;la k•" Tyq
mÝcljrhd bæúfhys fmkS iss‡h hÜ;= h'
mÝcljrhd o Tyqf.a j;alu wkÜj uqo,la
Úhu lrkÜ we;'
9 ööndr jQ foa i–¹Kka jykafiag
mÝcdjla f,i ms<s.; yeÙ if;la k•"
tf,i Wka jykafiag mÜok foa lem jQjla
œh hÜ;= h' 10Tyq ndr jQ miÜ fyd| if;l=g
143
krl if;l= fy` krl if;l=g fyd|
if;l= fy` jYfhka udre fkdl< hÜ;= h'
tfia udre lf<d;a" i;=ka fofokd u
i–¹Kka jykafiag lem l< jia;= fj;a'
11
ta Úid i–¹Kka jykafiag mÝcdjla
fldg" wmœ;% hhs ie,flk if;la f.kœ;a
Øf’ k•" ta ;eke;a;d W! mÝcljrhd fj;
f.kd hÜ;= h' 12mÝcljrhd o Wf.a fyd|
krl ye‡hg –, Úhu l< miÜ" ta –,
wjidk ;SrKh jkÜ we;' 13ta ;eke;a;d W!
Úoyia lr.ekSug leueØ k•" Úhu l<
–,g wu;r j ;j thska mfyka mx.=jla Bg
tl;= l< hÜ;= h'
14 ööh• –Úfil= i–¹Kka jykafiag
;u Újdih lem l< œg" mÝcljrhd o
tys fyd| krl ;;a;ajfha ye‡hg tys
–, ;lafiare l< hÜ;= h' mÝcljrhdf.a
;lafiarej wjidk ;SrKh jkÜ we;' 15th
lem l< ;eke;a;d" ta Újdih Úoyia
lr.ekSug leueØ k•" tys –,g wu;r j
thska mfyka mx.=jla tl;= l< hÜ;= h' tœg
Újdih Tyqf.a jkÜ we;'
16 ööhfula ;udg m%f›×fhka ys–
bvlv•j,ska hula i–¹Kka jykafiag
lem lrhs k•" th ;lafiare l< hÜ;af;a tys
jemsúh yeÙ m%udKh wkÜj h' ndÈ,s
wegj,ska Ùf,`.%E• œiail j‡kdlu ú¡
ldis oyhÙ' 17Tyq ;u bvu cÏ“,s jÈIfha ¡
lem lrkafka k•" i•mÝÈK ;lafiare uqo,
j,x.= f›' 18tfy;a" bkamiÜ th lem lrhs
k•" mÝcljrhd B<ó cÏ“,s jÈIh olajd weØ
wjqre³ .Kka fldg" wvq –,la Úhu l<
hÜ;= h' 19bvu lem l< ;eke;a;d th
Úoyia lr.ekSug leueØ k•" Úhu l<
uqo,g wu;r j ;j mfyka mx.=jla Bg
tl;= l< hÜ;= h' tœg th Tyqf.a jkÜ we;'
20
th Úoyia lr fkdf.k" Tyq hful=g th
œl=KÏjfyd;a" th wdmiÜ Úoyia lr.ekSug
fkdyeÙ jkÜ we;' 21tœg B<ó cÏ“,s jÈIfha
¡ th i–¹Kka jykafiag lem l< bvula
f,i Y=oaO N+–hla jkÜ we;' th mÝcljrhdg
ys– f›'
22 ööhful= ;ukag m%f›×fhka whsØ
fkd jQ bvula –,hg f.k th i–¹Kka
jykafiag lem lf<d;a" 23mÝcljrhd tys
j‡kdlu ;lafiare l< hÜ;fa ;a cÏ“,s jÈIh
olajd weØ wjqre³ .Kk wkÜj h' ta æk u Tyq
uqo, f.œh hÜ;= h' ta uqo, lem jQ jia;j
= la jkÜ
we;' 24cÏ“,s jÈIfha ¡ ta bvu m<uq ys–lreg
 f,• jHjia:dj 27
fy` Tyqf.ka mej; tk whg fy` ys–
jkÜ we;'
25 ööish® ;lafiare .s×h hÜ;af;a
Y=oaOia:dkfha –,h wkÜj h' f.rd œiaila
ú¡ ldis tlÙ'
26 ööif;l=f.a l=®º,a me‡hd i–¹Kka
jykafiaf.a u neœka" Wka jykafiag lem l<
hÜ;= fkdf›' ta i;d jiafila fy` neg½
me‡fhla fy` f›jd" W! i–¹Kka jykafiaf.a
h' 27tfy;a" l=®º,a i;d wmœ;% if;la k•"
;lafiare uqo, wkÜj Bg mfyka mx.=jla tl;=
fldg W! uq°.; hÜ;= h' W! uq° fkd.kafka k•"
hful=g Úhu uqo,g W! œÙ×h yel'
28 ööhful= i•mÝÈK jYfhka i–¹Kka
jykafiag –Úfil= fy` if;l= fy` ;udg
whsØ bvula fy` lem lf<d;a" th œÙ×h
fkdyel" tajd wdmiÜ Úoyia fldg .;
fkdyel' tjekafkla fy` tjekakla fy`
i–¹Kka jykafiag iyuq,ska u Y=oaO
jia;j= Ù' 29i–¹Kka jykafiag i•mÝÈKfhka
27'28 .Kka 18'14 27'30-33 .Kka 18'21á oaœ kS 14'22-29
144
u lem l< –Úfil= wdmiÜ Úoyia lr.;
fkdyeÙ h' Tyq urKhg m;a l< hÜ;= u h'
30 ööfl;aj;=j, OdkHfhka fy` .iaj,
m,°fjka fy` weØ jk N+–fha uq½
wiajekafkka oyfhka mx.=jla i–¹Kka
jykafiag lem jQjÙ' tjekakla Wka
jykafiag Y=oaO jia;=jÙ' 31hfula ta
oyfhka mx.=j Úoyia lr.kÜ leueØ k•"
thska mfyka mx.=jla Bg wu;r j tl;= l<
hÜ;= h' 32.Kka lrk ms×i flœg h‡ka
hk .j m†‡j, fy` t½ neg½ m†‡j,
fy` oy jk i;d i–¹Kka jykafiag lem
l< hÜ;= h' 33W! fyd| o" krl o Ùhd
fidhkakg fy` W! udrelrkakg fy` Tyqg
hÜ;= ke;' tfia udre lf<d;a" m<uq i;=ka
fofokd u i–¹Kka jykafiag lem jkÜ
we;' Wka wdmiÜ Úoyia lr.; fkdyel'÷÷
34 i–¹Kka jykafia iSkhs lkafoa ¡
bYardfh,a ckhd Wfoid fu`fiiag ³ka
wdÇ f•jd h'
 145
.Kka l:dj

bYardfh,ajreka iSkhs lkafoka Úlau wjqre³ y;<syla ;=< md½lrh Tiafia f.dia" foœhka
jykafia Tjqkag ¡ug fmdfrdka³ jQ foaYfha fmræ. udhsug me–Óf• .uka œia;rh f•
fmdf;ys wvx.= f›' fuys múƒfÃo lSmhl i|yka jk bYardfh,a ck;djf.a f,aLk ix.Kk
Úid f• fmd;g .Kka l:dj hhs ÙhkÜ ,ef’' fuys m%Odk fldgia myla we;'
múƒfÃo 1)9 iSkhs lkafoka Úlau hdug iÝ°k• •u'
múƒfÃo 10)21 iSkhs lkafoa isg fu`j’ foaYh olajd jQ iso‘
a ka ms<n
s | f;dr;=re'
múƒfÃo 22)32 fu`j’ foaYfha jQ lreKÏ ms<n
s | œia;rh'
múƒfÃo 33 –ir foaYfha mgka fu`j’ foaYhg me–Óu olajd jQ .ufka
œia;rfha idrdxYh'
múƒfÃo 34)36 fcdÈ°ka .fóka tf.dv •ug fmr Wmfoia'
md½lrh Tiafia jQ bYardfh,ajrekaf.a .uk w•l ³la lror iys; tlla œh' tneœka
mdGlhdg fuys yuq jkÜfha fndfy` œg wffOÈhhg m;a" wœYajdijka;" ler,sldr foaj
ie,iÜ•j,g msÛmd .sh ck;djÙ' fuys lemS fmfkk jeo.;a lreKÏ folÙ' m<uq jekak k•
foœhka jykafia ish ck;djf.a ³n,lu yd wlSlrelu fkd;ld" Tjqka ftØydisl jkaokd
.uklg iÝ°k• lr–ka" uy;a fifkyiÙka Tjqkag uófmka•u hs' fo jekak k• foœhka
jykafia yd ck;dj flfrys" fu`fiia ;=ud ±lajQ wp, NlaØh yd weoys,a, hs'

m<uq jk ck ff, ,aLkh 9 idnqf,dkaf.a f.`;%fhka fyaf,dkaf.a

1 bYardfh,a ckhd –ir foaYfhka msg;g
me–× fo jk wjqreoafoa" fo jk udifha"
m<uq jk æk ¡ iSkhs md½lrfha i•uqL
uKavmfha ¡ i–¹Kka jykafia fu`fiiag
l;d fldg fufia j°< fial( 2ööuq½ bYardfh,a
ck;dj w;r ish® msú–ka" Tjqfkdjqkaf.a
mjq,a wkÜj o" fm<m;a wkÜj o fjka fjka j
.Kka Ùøu ms×i ix.Kkhla mj;ajkak'
3 wysfhafiÈ h'
tfia .s×h hÜ;af;a wjqre³ œiaila yd Bg
jvd jhieØ" hÜoaO yuq°f› fiajdj l< yeÙ
ish® msú–ka h' kÜU iy wdfrdka" Tjqkaf.a
fiakdxl wkÜj Tjqka .Kka l< hÜ;= h'
4
kÜUg iydh ¡ug tla tla fm<mf;ka
f.`Ø%l kdhlfhl= is‡h hÜ;= h' 5fuf,i
kÜUg iydh fokafk` my; ±lafjk wh
fj;a' tk•( rEnkaf.a f.`;%fhka fIfojqÈf.a
mÜ;a t,sY+È h'
6 is–fhdkaf.a f.`;%fhka Y=úIoaohsf.a
mÜ;a fI®–fh,a h'
7 cÏ°f.a f.`;%fhka w•–kd°’f.a mÜ;a
kdfIdka h'
8 biaidlÈf.a f.`;%fhka Y+jÈf.a mÜ;a
fk;fka,a h'
1'1-46 .Kka 26'1-51
mÜ;a t,shd’ h'
10 fc`fimaf.a mÜ;=ka w;frka"
tm%dhs•f.a f.`;%fhka w•–yqoaf.a mÜ;a
t,sIdud iy ukiafiaf.a f.`;%fhka
fm°Y+Èf.a mÜ;a .ud,sfh,a h'
11 fnkac–kaf.a f.`;%fhka .sfofhdÚf.a
mÜ;a w“oka h'
12 °kaf.a f.`;%fhka w•–Ioaohsf.a mÜ;a
13 wdfIÈf.a f.`;%fhka Tl%dkaf.a mÜ;a
m.sfh,a h'
14 .doaf.a f.`;%fhka fojqfh,af.a mÜ;a
t,shdidma h'
15 kma;,Sf.a f.`;%fhka takdkaf.a mÜ;a
wysrd h'÷÷
16 fulS f.`Ø%l kdhlhka jk
bYardfh,a ckhdf.a m%OdkSyq" ck;dj
w;frka f;`rd.kakd ,oy'
17 fu`fiia iy wdfrdka" k• lrk ,o
f• –ÚiÜka le|jd" 18fo jk udifha m<uq
jk æk uq½ fikó /ia l<y' tœg wjqre³
œiaila yd Bg jvd jhieØ ish,a,ka u ;u
;ukaf.a mjq,a wkÜj o" fm<m;a wkÜj o
 .Kka l:dj 1 146
,shdmæx„ lrk ,³j" fjka fjka jYfhka f,aLk wkÜj Tjqkaf.a .Kk y;<sia°ia
Tjqkaf.a kdu" f,aLk.; lrk ,¡' mkaishhla œh'
19
fuf,i i–¹Kka jykafia fu`fiiag wK 34 wjqre³ œiaila yd Bg jvd jhieØ"
l< múæ" Tyq iSkhs md½lrfha ¡ ck hÜoaO yuq°f› fiajdj l< yeÙ" fc`fimaf.a
ix.Kkhla meje;a• h' mÜ;=ka w;frka ukiafiaf.a f.`;%hg wh;a
msú–kaf.a .Kk Tjqkaf.a mjq,a yd fm<m;a
ixLHd f,aLk ye‡hg f,aLk.; lrk ,¡' 35ta ixLHd
20 wjqre³ œiaila yd Bg jvd jhieØ" f,aLk wkÜj Tjqkaf.a .Kk Øiafo°ia
hÜoaO yuq°f› fiajdj l< yeÙ" cdfld’f.a foishhla œh'
jeŠuy,a mÜ;a rEnkaf.a mrmÜrg wh;a 36 wjqre³ œiaila yd Bg jvd jhieØ"
msú–kaf.a .Kk" Tjqkaf.a mjq,a yd fm<m;a
hÜoO
a yuq°f› fiajdj l< yeÙ" fnkac–kaf.a
ye‡hg f,aLk.; lrk ,¡' 21ta ixLHd mrmÜrg wh;a msú–kaf.a .Kk Tjqkaf.a
f,aLk wkÜj rEnkaf.a f.`;%hg whsØ wh mjq,a yd fm<m;a ye‡hg f,aLk.; lrk
y;<sia yh°ia mkaishhla jQ y' ,¡' 37ta ixLHd f,aLk wkÜj Tjqkaf.a .Kk
22 wjqre³ œiaila yd Bg jvd jhieØ" Øia mka°ia ydrishhla œh'
hÜoaO yuq°f› fiajdj l< yeÙ" is–fhdkaf.a 38 wjqre³ œiaila yd Bg jvd jhieØ"
mrmÜrg wh;a msú–kaf.a .Kk Tjqkaf.a hÜoaO yuq°f› fiajdj l< yeÙ" °kaf.a
mjq,a yd fm<m;a ye‡hg f,aLk.; lrk mrmÜrg wh;a msú–kaf.a .Kk Tjqkaf.a
,¡' 23ta ixLHd f,aLk wkÜj Tjqkaf.a .Kkmjq,a yd fm<m;a ye‡hg f,aLk.; lrk
mKia kj°ia ;=kaishhla œh' ,¡' 39ta ixLHd f,aLk wkÜj Tjqkaf.a .Kk
24 wjqre³ œiaila yd Bg jvd jhieØ" yeg fo°ia y;aishhla œh'
hÜoaO yuq°f› fiajdj l< yeÙ" .doaf.a 40 wjqre³ œiaila yd Bg jvd jhieØ"
mrmÜrg wh;a msú–kaf.a .Kk Tjqkaf.a hÜoaO yuq°f› fiajdj l< yeÙ" wdfIÈf.a
mjq,a yd fm<m;a ye‡hg f,aLk.; lrk mrmÜrg wh;a msú–kaf.a .Kk Tjqkaf.a
,¡' 25ta ixLHd f,aLk wkÜj Tjqkaf.a .Kkmjq,a yd fm<m;a ye‡hg f,aLk.; lrk
y;<sia mka°ia yhish mKyla œh' ,¡' 41ta ixLHd f,aLk wkÜj Tjqkaf.a .Kk
26 wjqre³ œiaila yd Bg jvd jhieØ" y;<sia tla°ia mkaishhla œh'
hÜoaO yuq°f› fiajdj l< yeÙ" cÏ°f.a 42 wjqre³ œiaila yd Bg jvd jhieØ"
mrmÜrg wh;a msú–kaf.a .Kk Tjqkaf.a hÜoaO yuq°f› fiajdj l< yeÙ" kma;,Sf.a
mjq,a yd fm<m;a ye‡hg f,aLk.; lrk mrmÜrg wh;a msú–kaf.a .Kk Tjqkaf.a
,¡' 27ta ixLHd f,aLk wkÜj Tjqkaf.a .Kkmjq,a yd fm<m;a ye‡hg f,aLk.; lrk
ye;a;E ydr°ia yhishhla œh' ,¡' 43ta ixLHd f,aLk wkÜj Tjqkaf.a .Kk
28 wjqre³ œiaila yd Bg jvd jhieØ" mKia ;=ka°ia ydrishhla œh'
hÜoaO yuq°f› fiajdj l< yeÙ" biaidlÈf.a 44 fu`fiia yd wdfrdka œiska o tl tl
mrmÜrg wh;a msú–kaf.a .Kk Tjqkaf.a fm<m;g tla tlaflkd ne.ska Úfh`ckh
mjq,a yd fm<m;a ye‡hg f,aLk.; lrk l< bYardfh,a fikóf.a kdhlhka f°f<dia
,¡' 29ta ixLHd f,aLk wkÜj Tjqkaf.a .Kkfokd œiska o f• ish® fok ,shdmæx„ lrk
mKia ydr°ia ydrishhla œh' ,oy' 45fufia wjqre³ œiaila yd Bg jvd
30 wjqre³ œiaila yd Bg jvd jhieØ" jhieØ" hÜoaO yuq°f› fiajdj l< yeÙ" uq½
hÜoaO yuq°f› fiajdj l< yeÙ" bYardfh,a ckhd Tjqkaf.a fm<m;a wkÜj
idnqf,dkaf.a mrmÜrg wh;a msú–kaf.a f,aLk.; lrk ,³j" 46Tjqkaf.a uq½
.Kk Tjqkaf.a mjq,a yd fm<m;a ye‡hg ixLHdj yh,laI ;=ka°ia mkaish mKia
f,aLk.; lrk ,¡' 31ta ixLHd f,aLk wkÜj fofkla œh'
Tjqkfa .a .Kk mKia y;a°ia ydrishhla œh'
32 wjqre³ œiaila yd Bg jvd jhieØ" f,•jrekaf.a hÜ;=l•
hÜoaO yuq°f› fiajdj l< yeÙ" fc`fimaf.a 47 tfy;a" fudjqka iuó f,•jre
mÜ;=ka w;frka tm%dhs•f.a f.`;%hg wh;a ;ukaf.a fm<m;a wkÜj f,aLk.; fkdlrk
msú–kaf.a .Kk Tjqkaf.a mjq,a yd fm<m;a ,oy' 48ukao" i–¹Kka jykafia fu`fiiag
ye‡hg f,aLk.; lrk ,¡' 33ta ixLHd l;d fldg fufia j°rd Ø“×( 49öökÜU
 .Kka l:dj 1-2
bYardfh,a ckhd w;frka" f,•f.a f.`;%fha
wh muKla ,shdmæx„ fkdl< hÜ;= há
Tjqkaf.a ix.Kkh fkd.; hÜ;= h' 50;jo"
kÜU .sœiÜ• lr~Üj ;nd weØ uKavmh o tys
weØ ish® nºka yd NdKav o ms<sn| j
j.lSu Tjqkag ndr æh hÜ;= h' uKavmh;a"
tys weØ nºka ish,a,;a WiÜ,df.k hd
hÜ;af;` T›yq h' Tjqka th ;=< mÝcl fiajdj
bÛ lr–ka" th jf†g l|jqre ne¢h hÜ;= h'
51
uKavmh fjk ;eklg f.k hd hÜ;= œg"
th .e,œh hÜ;af;` o fjk ;ekl th iœ
l< hÜ;af;` o T›yq h' wka Ùisfjl= Bg <x
jqjfyd;a Tyq urKhg m;a l< hÜ;= h'
52bØú bYardfh,a ckhd l|jqr <ó
lKavdh• jYfhka tla tlaflkd ;u
;ukaf.a Och hg ;u ;ukaf.a l+vdr•
.eish hÜ;= h' 53bYardfh,a ckhd u; udf.a
Woyi fkdme–fKk ms×i" .sœiÜ• lr~Üj
weØ uKavmh jf†g f,•jreka ;ukaf.a
l+vdr• .eish hÜ;= h' fuf,i Tjqka th
/lj,a l< hÜ;= f›'÷÷ 54i–¹Kka jykafia
fu`fiiag wK ³ka múæ bYardfh,a ckhd o
ish,a, bÛ l<y'
f.`;% w kÜj l|jqre ne|Su
wk
2
2
i–¹Kka jykafia fu`fiiag yd
wdfrdkag l;d fldg fufia j°< fial(
ööbYardfh,a ckhd w;r iEu flfkla u ;u
msh fm<m;ays ,l=KÏ wkÜj" ;u f.`;%fha
Och i—mfha ;u ;udf.a l+vdru .eish
hÜ;= f›' tfy;a" tajd .eish hÜ;af;a i•uqL
uKavmh bæúfha jglr–ka h'
3 fmræ." br W° jk me;af;a cÏ°f.a
l|jqfÈ Ochg wh;a ish,a,ka lKavdh•
jYfhka l+vdr• .eish hÜ;= h' cÏ°f.a
f.`;%hg whsØ jQjkaf.a w•mØhd
w•–kd°’f.a mÜ;a kdfIdka jkÜ we;'
4
,shdmæx„ lrk ,o Tyqf.a yuq°j o ye;a;E
ydr°ia yhishhla jkÜ we;'
5 Bg hdno j biaidlÈf.a f.`;%hg
whsØ jQjka l+vdr• .eish hÜ;= h' Tjqkaf.a
m%OdÚhd Y+jÈf.a mÜ;a fk;fka,a jkÜ we;'
6,shdmæx„ l< Tyqf.a yuq°j mKia y;r°ia
ydrishhla jkÜ we;'
7 B<óg idnqf,dkaf.a f.`;%h œh hÜ;=
h' tys m%OdÚhd fyaf,dkaf.a mÜ;a t,shd’
jkÜ we;' 8,shdmæx„ l< Tyqf.a yuq°j
mKia y;a°ia ydrishhla jkÜ we;'
9 cÏ°f.a l|jqfÈ fuf,i ,shdmæx„
147
l< whf.a uq½ .Kk tla,laI wiQyh°ia
ydrishhla f›' fudjqka m<uqfjka msg;a j
hd hÜ;= h'
10 ol=KÏ æYdjg rEnkaf.a l|jqfÈ
Ochg whsØ ish,a,ka lKavdh• jYfhka
l+vdr• .eish hÜ;= h' ;jo" fudyqf.a
f.`;%hg whsØ jQjkaf.a m%OdÚhd fIfohÜÈf.a
mÜ;a t,sY+È jkÜ we;' 11,shdmæx„ l< Tyqf.a
yuq°j y;<sia yh°ia mkaishhla f›'
12 Bg hdno j is–fhdkaf.a f.`;%hg
whsØ jQjka l+vdr• .eish hÜ;= h' fudjqkaf.a
m%OdÚhd Y=úIoaohsf.a mÜ;a fI®–fh,a jkq
we;' 13,shdmæx„ l< Tyqf.a yuq°j mKia
kj°ia ;=kaishhla f›'
14 B<óg .doaf.a f.`;%h œh hÜ;= h'
fudjqkaf.a m%OdÚhd frjqfh,af.a mÜ;a
t,shdidma jkÜ we;' 15,shdmæx„ l< Tyqf.a
yuq°j y;<sia mka°ia yhish mKyla f›'
16 fuf,i rEnkaf.a l|jqfÈ ,shdmæx„
l< whf.a uq½ .Kk tla,laI mKia
tla°ia ydrish mKyla f›' fudjqka fojkÜ
j msg;a j hd hÜ;= h'
17 bkamiÜ l|jqr ueo is‡k f,•jrekaf.a
yuq°j i•uqL uKavmh WiÜ,df.k bæúhg
hd hÜ;= f›' Tjqka bæúhg hd hÜ;af;a" l|jqre
ne|f.k Øfnk ms<sfj<g iEu flfkl= u
;u ;udf.a f.`Ø%l Och i—mfhka h'
18 ngysr æYdjg tm%dhs•f.a l|jqfÈ
Ochg wh;a ish,a,ka lKavdh• jYfhka
l+vdr• .eish hÜ;= h' ;jo" fudyqf.a f.`;%-
hg whsØ jQjkaf.a m%OdÚhd w•–yqofa .a mÜ;a
t,sIdud jkÜ we;' 19,shdmæx„ l< Tyqf.a
yuq°j y;<sia°ia mkaishhla f›'
20 Bg hdno j ukiafiaf.a f.`;%h œh
hÜ;= h' fudjqkaf.a m%OdÚhd fm°Y+Èf.a mÜ;a
.ud,sfh,a jkÜ we;' 21,shdmæx„ l<
fudyqf.a yuq°j Øiafo°ia foishhla f›'
22 B<óg fnkac–kaf.a f.`;%h œh hÜ;=
h' fudjqkaf.a m%OdÚhd .sfofhdÚf.a mÜ;a
w“°ka jkÜ we;' 23,shdmæx„ l< Tyqf.a
yuq°j Øiamka°ia ydrishhla f›'
24 fuf,i tm%dhs•f.a l|jqfÈ ,shdmæx„
l< whf.a uq½ .Kk tla,laI wg°ia
tlishhla f›' fudjqka ;=kajkÜ j msg;a j
hd hÜ;= h'
25 W;=re æYdjg °kaf.a l|jqfÈ Ochg
wh;a ish,a,ka lKavdh• jYfhka l+vdr•
.eish hÜ;= h' ;jo" fudyqf.a f.`;%hg whsØ
 .Kka l:dj 2-3
jQjkaf.a m%OdÚhd w•–Ioaohsf.a mÜ;a
wysfhafiÈ jkÜ we;' 26,shdmæx„ l< Tyqf.a
yuq°j yeg fo°ia y;aishhla f›'
27 Bg hdno j wdfIÈf.a f.`;%hg whsØ
jQjka l+vdr• .eish hÜ;= h' fudjqkaf.a
m%OdÚhd Tl%dkaf.a mÜ;a m.sfh,a jkÜ we;'
28,shdmæx„ l< Tyqf.a yuq°j y;<sia tla°ia
mkaishhla f›'
29 B<óg kma;,Sf.a f.`;%h œh hÜ;= h'
fudjqkaf.a m%OdÚhd takdkaf.a mÜ;a wysrd
jkÜ we;' 30,shdmæx„ l< Tyqf.a yuq°j
mKia ;=ka°ia ydrishhla f›'
31 fuf,i °kaf.a l|jqfÈ ,shdmæx„ l<
whf.a uq½ .Kk tla,laI mKia y;a°ia
yhishhla f›' fudjqka ;u ;ukaf.a Oc
wkÜj wkaØug msg;a j hd hÜ;= h'÷÷
32 fuf,i l|jqrej,g wh;a fiakdxl
ish,af,a u" msh fm<m;a wkÜj ,shdmæx„ l<
bYardfh,a ckhdf.a uq½ .Kk yh,laI
;=ka°ia mkaish mKyla œh' 33tfy;a"
i–¹Kka jykafia fu`fiiag wK l<
m%ldr bYardfh,a ckhd w;r f,•jre
,shdmæx„ fkdlrk ,oy'
34 Wka jykafia fu`fiiag wK l<
ish,a, wkÜj bYardfh,a ckhd o bÛ l<y'
fuf,i T›yq ;u msh fm<m;a wkÜj" ;u
fiakdxlfha Och i—mfha l+vdr•
.id.;ayá ta ms<sfj<g u Úlau .shy'
wdfrd
wdfrdk kaf.a mÝcl fm<m;
3 i–¹Kka jykafia iSkhs lkao u;
fu`fiia iuó l;d l< ld,fha ¡"
Tyqf.a iy wdfrdkaf.a mjq,aj,g wh;a wh
fudjqyq jQ y' 2wdfrdkaf.a mÜ;%hkaf.a kdu
jkdys Tyqf.a l=®º,d jQ kd°’ iy w”yq"
tf,hdiÈ iy B;dudÈ h' 3mÝcl Ú,fha
i–¹Kka jykafiaf.a fiajdjg lem lrk
ms×i wdfrdka wdf,am l< Tyqf.a mÜ;%fh`
fudjqyq jQ y' 4iSkhs md½lrfha ¡ kd°’ iy
w”yq i–¹Kka jykafia bæúfhys wÚh•
.sÚ TmamÜ l< œg T›yq u<y' Tjqkag
orefj` o fkd jQ y' tneœka tf,hdiÈ iy
B;dudÈ" ;u mshd jk wdfrdkaf.a ãœ;
ld,fha ¡ mÝcl Ú,fha fiajd bÛ l<y'
f,•jrekaf.a hÜ;=l•
5 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
3'2 .Kka 26'60 3'4 f,• 10'1-2á .Kka 26'61 3'13 Úlau 13'2
148
6
fldg" ööf,•f.a f.`;%hg whsØ jQjka
le|jdf.kjq;a" mÝcl wdfrdkag fiajh
lrk ms×i Tjqka m;a lrkak' 7uKavmfha
fiajdjkag w°< j" i•uqL uKavmh bæúmsg
wdfrdka iy uq½ ck;dj ms<sn| j.lS•
Tjqka ndr.; hÜ;= h' 8Tjqka i•uqL
uKavmhg wh;a nvq NdKav Ndrf.k"
uKavmfha fiajdjka ms<sn| j bYardfh,a
ckhdf.a j.lS• bÛ l< hÜ;= h' 9kÜU
f,•jreka wdfrdkag iy Tyqf.a mÜ;%hka yg
lem fldg Ndr æh hÜ;= h' fufia bYardfh,a
ckhd w;frka Tjqka Ndr fokÜ we;'
10
tfy;a" kÜU wdfrdka iy Tyqf.a mÜ;%hka
mÝcl Ú,fha fiajdjka bÛ lsøu ms×i m;a
l< hÜ;= h' wka Ùisfjl= <x jqjfyd;a Tyq
urKhg m;a lrkÜ ,ef’ h÷÷hs j°< fial'
11 h<s i–¹Kka jykafia fu`fiiag
l;d lr–ka" 12ööuu bYardfh,a ckhdf.a ujq
l=ifhka “ys jk ish® u l=®º,ka fjkÜjg
bYardfh,a ckhd w;frka f,•jreka
f;`rd.Ø–' Tjqka udf.a jkÜ we;' 13ukao"
ish® l=®ºf,` ug whsØ h' –ir foaYfha ish®
l=®º,ka uerE ækfha ¡" uu bYardfh,a ckhd
w;r l=®º,a orejka yd l=®º,a i;=ka ug u
lem fldg.Ø–' Tjqka ug whsØ jkÜ we;' uu
i–¹Kka jykafia fj–÷÷hs j°< fial'
f,•jrekaf.a ix.Kkh
14 kej;;a i–¹Kka jykafia iSkhs
md½lrfha ¡ fu`fiiag l;d fldg"
15
ööf,•f.a f.`;%hg wh;a" udihla yd Bg
jvd jhieØ ish® msú–ka Tjqkaf.a msh
fm<m;a yd mjq,a wkÜj ,shdmæx„ lrkake÷÷hs
j°< fial' 16fu`fiia o Wka jykafia wK
l< múæ th bÛ flf<a h' 17f,•f.a mÜ;%fh`
k• f.aÈfIdka" fldyd;a iy furdø h'
18
mjq,a jYfhka f.aÈfIdkaf.a mÜ;%fh`
k• ,s’Ú iy Isfuhs h' 19mjq,a
jYfhka fldyd;af.a mÜ;%fh` k• w•rd•"
bYaydÈ" fyfn%dka iy WYaYsfh,a h' 20mjq,a
jYfhka furdøf.a mÜ;%fh` k• ud,S iy uqIS
h' ;u msh fm<m;a wkÜj f,•jrekaf.a mjq,a
f•jd h'
21 f.aÈfIdkaf.a mjq,aj,g whsØ jQfj`
,s’Úf.a iy Isfuhsf.a mjq,aj, wh fj;a'
22Tjqka w;r ,shdmæx„ lrk ,o" udihla
yd Bg jvd jhieØ msú–kaf.a uq½ .Kk
 .Kka l:dj 3
23
y;a°ia mkaihs hla œh' fudjqka uKavmfhka
ngysr æYdjg ;ukaf.a l+vdr• .eish hÜ;=
f›' 24;jo" fudjqkaf.a m%OdÚhd" ,dfh,af.a
mÜ;a t,shdidma h' 25fudjqkag i•uqL
uKavmfha my; olajk fldgia Ndr œh'
tk•" u½f› Ør o" uKavmh o" tys jeiau
o lv;=rdj o 26u½f› Ør o uKavmhg
i•nkaO mÝcdikh jf†g jQ u½f› f°rg ±uQ
Ørh o f•jd i•nkaO ish® fiajdjkag
wjYH ,KÏ o f›'
27 fldyd;af.a mjq,aj,g whsØ jQfj`
k• w•rd•" bYaydÈ" fyfn%dka iy
a , wh fj;a' 28Tjqka w;r
WYaYfs h,af.a mjq,j
,shdmæx„ l<" udihla yd Bg jvd jhieØ
msú–kaf.a uq½ tl;=j wg°ia yhishhla f›'
fudjqyq Y=oaOia:dkfha fiajh Ndr.kafk`
h' 29fudjqka uKavmfhka ol=KÏ æYdjg
;ukaf.a l+vdr• .eish hÜ;= h' 30;jo"
fudjqkaf.a m%OdÚhd WYaYsfh,af.a mÜ;a
t,sYdmdka h' 31fudjqka yg my; olajk
tajd Ndr œh hÜ;= h' tk•" .sœiÜ• lr~Üj
iy f•ih o" myka rel o mÝcdikh iy
fiajdjg .kakd Y=oaOia:dkfha ish® nvq
NdKav o" lv;=rdj iy f•jd i•nkaO
fiajdjka ish,a, o f›'
32 mÝcl wdfrdkaf.a mÜ;a tf,hdiÈ"
f,•jrekaf.a m%OdÚhd f›' Y=oaOia:dkfha
fiajdjka bÛ lrkakka ms<sn| j.lSu Tyq
i;= h'
33 furdøf.a mjq,j a ,g wh;a jQfj` k•"
ud,S iy uqISf.a mjq,aj, wh fj;a' 34Tjqka
w;r ,shdmæx„ l< udihla yd Bg jvd
jhieØ msú–kaf.a uq½ .Kk yh°ia
foishhÙ' 35;jo" fudjqkaf.a m%OdÚhd
w“yhs,af.a mÜ;a Y=úfh,a h' fudjqka
uKavmfhka W;=re æYdjg ;ukaf.a l+vdr•
.eish hÜ;= h' 36fudjqka yg mejfrk j.lSu
my; olajk tajd ms<sn| j h' tk•"
uKavmfha ,E,s o yria fmd® o lKÏ o ;jq o
tys ish® NdKav iy f•jd i•nkaO
fiajdjkag .kak ish,a, o 37u½j jf†g
weØ lKÏ o tajdfha ;jq o wen iy ,KÏ o f›'
38 uKavmfha bæúmsg isg tys fmræ.g
tk•" i•uqL uKavmfhka kef.kysr
wxYhg l+vdr• .eish hÜ;af;` k•
fu`fiia" wdfrdka iy Tyqf.a mÜ;%fh` fjØ'
fudjqka bYardfh,a ckhd Wfoid Y=oaO-
ia:dkfha mj;ajk fufyhhka ms<sn|
149
j.lSu ±úh hÜ;= h' wka Ùisfjl= <ód
jqjfyd;a Tyq urKhg m;a lrkÜ ,ef’'
39fuf,i i–¹Kka jykafia wK l< múæ
fu`fiia iy wdfrdka œiska ,shdmæx„ lrk
,o" f,•jrekaf.a mjq,aj,g wh;a" udihla
yd Bg jvd jhieØ ish® msú–kaf.a uq½
.Kk œis fooyila œh'
l=®º,a orejkaf.a ix.Kkh
40 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" ööbYardfh,a ckhd w;frka udihlg
yd Bg jvd jhieØ ish® l=®º,a orejkaf.a
k• wkÜj Tjqka ,shdmæx„ lrkak' 41uu
i–¹Kka jykafia fj–' bYardfh,a ckhd
w;r ish® l=®º,ka fjkÜjg f,•jreka
muKla ug fjka lrkak' ;jo" bYardfh,a
ckhdf.a ish® l=®º,a .jhka fjkÜjg"
f,•jrekaf.a .jhka ug fjka lrkake÷÷hs
j°< fial' 42fu`fiia o i–¹Kka jykafia
wK l< múæ bYardfh,a ckhd w;r ish®
l=®º,ka ,shdmæx„ flf<a h' 43fuf,i
udihla yd Bg jvd jhieØ fjka fjka j
,shdmæx„ lrk ,o whf.a uq½ tl;=j œis
fo°ia foish ye;a;E;=kla œh'
44 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" 45ööbYardfh,a ckhd w;r is‡k ish®
l=®º,ka fjkÜjg" f,•jrekaf.a l=®º,ka o"
bYardfh,a ckhdf.a .jhka fjkÜjg
f,•jrekaf.a .jhka o ug fjka lrkak'
f,•jreka uf.a jkÜ we;' uu
i–¹Kka jykafia fj–' 46f,•jrekaf.a
l=®º,ka ixLHdjg jvd jeŠ jQ bYardfh,a-
jrekaf.a l=®º,ka foish ye;a;E;=ka fokd
uq°.ekSu ms×i 47kÜU ,shdmæx„ l< ta tla
tlaflkd fjkÜjg Y=oO a ia:dkfha i•u; ú¡
ldis –, wkÜj ú¡ ldis my ne.ska wh l<
hÜ;= h' ú¡ ldis tlla f.ard œiailg iudk
f›' 48;jo" kÜU fuf,i jeŠmÜr is‡ wh
uq°.ekSug wdmiÜ f.jQ uqo," wdfrdka iy
Tyqf.a mÜ;%hkag æh hÜ;= h÷÷hs j°< fial'
49
fu`fiia o f,•jrekag jvd bYardfh,a
ckhd w;r is‡ l=®º,ka wdmiÜ uq°.ekSug
f.jQ uqo, .;af;a h' 50Y=oaOia:dkfha i•u;
–, wkÜj" f.jQ uqo, ú¡ ldis tl°ia ;=kaish
yegmyla œh' 51i–¹Kka jykafia Tyqg
wK l< múæ" Tyq th bÛ lr–ka uq°.ekSug
f.jQ uqo, wdfrdkag iy Tyqf.a mÜ;%hkag
³kafka h'
 .Kka l:dj 4
fldyd;a f.`Ø%lhkaf.a hq;=l•
4
2
i–¹Kka jykafia fu`fiiag iy
wdfrdkag l;d fldg fufia j°< fial(
ööf,•f.a mÜ;=ka w;frka fldyd;af.a
mrmÜrg mejf;kakkaf.a mjq,a yd msh
fm<m;a wkÜj ix.Kkhla .kak' 3wjqre³
Øfya isg mKy olajd jhieØ" yuq°f›
fiajh l< yeÙ ish,a,ka i•uqL uKavmfha
fiajh i|yd ,shdmæx„ lrkak' 4i•uqL
uKavmh ;=< fudjqkaf.a fiajh k•" tys
weØ Y=oaO nvq NdKav .ek j.lSu h'
5 ööl|jqfÈ l+vdr• .,jd bæúhg hd
hÜ;= wjia:dj me–× œg" wdfrdka iy
Tyqf.a mÜ;%hka œ;a .sœiÜ• lr~Üj bæúmsg
weØ Ørh .,jd" thska .sœiÜ• lr~Üj jeish
hÜ;= h' 6bkamiÜ mo• l< i• wdjrKh th
u; oud" f• ish,a, u; Ú,a mdg froaola
weØúh hÜ;= h' fufia l< miÜ th WiÜ,df.k
hk yria fmd® Bg ±–h hÜ;= f›'
7 ööbkamiÜ ms³• frd‡ ;nk f•ih u;
Ú,ajka froaola w;=rd" ta msg ;e‡ o OQu md;%
o ms¡f• md;% o flKaŠ o ;e“h hÜ;= h' frd‡
o Úrka;rfhka ta u; Øfnkakg yeúh hÜ;=
h' 8miÜj f•jd msg o• mdg froaola w;=rd"
mo• l< i• wdjrKhÙka ta ish,a, jeish
hÜ;= h' fufia l< miÜ fuh WiÜ,df.k hEug
yria fmd® ±–h hÜ;= f›'
9 öö;jo" Tjqka Ú,ajka fræ lvla
f.k" myka rel o tys fiajdjkag .kakd
myka o l;=re o tajdfha ;e‡ o f;,a nºka o
jeish hÜ;= h' 10fufia l< miÜ mo• l< i•
wdjrKhÙka ta ish,a, T;d ueiai msg
;e“h hÜ;= f›'
11 ööbkamiÜ rka mÝcdikh u; Ú,ajka
fræ lvla w;=rd" mo• l< i•
wdjrKhÙka th jid" WiÜ,df.k hk
yria fmd® tys ±–h hÜ;= h' 12;jo"
Y=oaOia:dkfha fiajdjg Ndœ; flfrk
nºka ish,a, f.k" tajd Ú,ajka fræ lvÙka
T;d" mo• l< i• wdjrKhla th u;
w;=rd" f• ish,a, ueiai Wv ;e“h hÜ;= h'
13
mÝcdikfha w½ bj;a fldg" th u; o•
mdg fræ lvla weØúh hÜ;= h' 14bkamiÜ
mÝcdikfha fufyhg Ndœ; lrk ish® u
NdKav jk OQu md;% o uia fldl= o ye¢ o
;,s o th u; ;nd" mo• l< i•
wdjrKhla f• ish,a, msg weØúh hÜ;= h'
fufia l< miÜ th WiÜ,df.k hEug yria
fmd® tys ±–h hÜ;= f›'
150
15 ööfuf,i l|jqr .,jd bæúhg hk
wjia:djl" wdfrdka iy Tyqf.a mÜ;=ka
Y=oaOia:dkh yd tys ish® nvq NdKav jid
Úu l< miÜ fldyd;af.a oremrmÜr me–K
th WiÜ,df.k hd hÜ;= h' tfy;a" Tjqka
Y=oaO jQ Ùis u NdKavhlg w; fkd;e“h
hÜ;= h' tfia lf<d;a Tjqka –h hkÜ we;'
i•uqL uKavmh ms<sn| fldyd;af.a
oremrmÜrg mejfrk j.lSu fuh f›'
16 öömÝcl wdfrdkaf.a mÜ;% tf,hdiÈg
mejfrk j.lSu mykg Wjukd f;,a o
iÜj| ¿jH o ækm;d mÜok OdkH mÝcdj iy
wdf,am ff;,h o n,d.ekSu;a" l+vdru
uq½uÚka u o Y=oaOia:dkfha weØ ish,a, yd
tys nvq NdKav o n,d.ekSu;a jkÜ we;'÷÷
17 kej;;a i–¹Kka jykafia fu`fiiag
yd wdfrdkag l;d fldg" 18ööf,•jreka
w;frka fldyd;af.a f.`;%fha oremrmÜr my
fkdlrkak' 19Tjqka wØY=oO a nvq NdKavj,g
<ód jk œg fkdueø" ãj;a jkÜ ms×i Tjqka
.ek l,ska lS múæ Ù%hd lrkak' wdfrdka
yd Tyqf.a mÜ;%hka we;=½ •" fldyd;af.a
f.`;%fha iEu flfkl=g u mejfrk fiajdj
yd j.lSug Tjqka m;a l< hÜ;= h' 20tfy;a"
Tjqka fudfyd;lg j;a wØY=oaO nvq NdKav
ne,Sug we;=½ fkdœh hÜ;= h' tfia ne®fjd;a
Tjqka uefrkÜ we;e÷÷hs j°< fial'
f.aÈfIdka f.`Ø%lhkaf.a hÜ;=l•
21 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg fufia j°< fial( 22ööf.aÈfIdkaf.a
oremrmÜfÈ ix.Kkh Tyqf.a msh fm<m;a
iy mjq,a wkÜj mj;ajkak' 23wjqre³ Øfya
isg mKy olajd jhieØ" yuq°f› fiajh
l< yeÙ ish,a,ka i•uqL uKavmfha fiajh
i|yd ,shdmæx„ lrkak' 24fudjqkaf.a
fiajdj iy j.lSu my; olajk tajd ms<sn|
j h' 25Tjqka uKavmfha Ør o" Ørfhka
wdjrKh jQ i•uqL uKavmh o" tys
wNHka;r wdjrKh o" ta u; w;=rd weØ
mo• l< i• wdjrKh o" i•uqL uKavmfha
f°rÛf› lv;=rdj o" 26u½f› Ør o"
uKavmh iy mÝcdikh jf†g weØ u½f›
f°rÛjg fhd° Øfnk lv;=rdj o" tajdfha
,KÏ o" tajdfha fufyhg Ndœ; lrk ish®
nvq NdKav iy wÚl=;a ish,a, o WiÜ,df.k
hd hÜ;= h' 27f.aÈfIdkaf.a oremrmÜrg
mejfrk fiajdj iy j.lS•" wdfrdka iy
Tyqf.a mÜ;%hka Tjqkag Ndr fok f,i bÛ
 .Kka l:dj 4-5
œh hÜ;= h' tneœka kÜU o Tjqkag Tjqkaf.a
j.lSu mejúh hÜ;= f›' 28f.aÈfIdkaf.a
oremrmÜrg i•uqL uKavmh ms<sn| j
mejfrk j.lSu by; ±lafjk tajd h' ;jo"
mÝcl wdfrdkaf.a mÜ;a B;dudÈ hgf;a Tjqka
ta j.lS• Ù%hd;aul l< hÜ;= f›'÷÷
furdø f.`Ø%lhkaf.a hÜ;=l•
29 öökÜU furdø oremrmÜr o Tjqkaf.a
mjq,a" msh fm<m;a wkÜj ,shdmæx„ l< hÜ;=
h' 30fuf,i wjqre³ Øfya isg mKy olajd
jhieØ" yuq°f› fiajh l< yeÙ ish,a,ka
i•uqL uKavmfha fiajh i|yd ,shdmæx„
l< hÜ;= f›' 31i•uqL uKavmh ms<sn| j
fudjqkg a mejfrk j.lS• my; olajk tajd
jkÜ we;' fudjqka uKavmfha ,E,s o yria ,S
o lKÏ o ;jq o 32jf†g weØ u½f› lKÏ o
tajdfha ;jq o wen o ,KÏ o ish® fufyhhkag
Ndœ; lrk nvq NdKav ish,a, o WiÜ,df.k
hd hÜ;= h' ;jo" tla tlaflkd WiÜ,df.k
hd hÜ;= nvq NdKav" k• jYfhka fjka fldg
Tjqkag Ndr æh hÜ;= f›' 33i•uqL uKavmfha
nvq NdKav ms<sn| furdøf.a oremrmÜrg
mejfrk j.lS• by; olajk ,¡' f• ish,a,
Tjqka bÛ l< hÜ;af;a mÝcl wdfrdkaf.a mÜ;a
B;dudÈ hgf;a h'÷÷
f,•jrekaf.a ix.Kkh
34 bkamiÜ fu`fiia" wdfrdka iy m%cd
uQ,slfh`" fldyd;af.a oremrmÜr Tjqkaf.a
mjq,a iy msh fm<m;a wkÜj ,shdmæx„ l<y'
35
i•uqL uKavmfha fiajh i|yd fufia
,shdmæx„ lrk ,oafo` wjqre³ Øfya isg
mKy olajd jhieØ" yuq°f› fiajhg ne|sh
hÜ;= we;af;` h' 36mjq,a wkÜj fudjqkaf.a uq½
.Kk fo°ia y;aih s mKyla œh' 37i–¹Kka
jykafia fu`fiiag ³ka wK múæ" Tyq iy
wdfrdka œiska" i•uqL uKavmfha fiajdj
i|yd fldyd;af.a oremrmÜr ,shdmæx„
lrk ,¡' 38;jo" Tjqkaf.a mjq,a iy msh
fm<m;a wkÜj" f.aÈfIdkaf.a oremrmÜrg
wh;a 39wjqre³ Øfya isg mKy olajd
jhieØ" yuq°f› fiajhg iܳiafi` i•uqL
uKavmh ;=< fiajdj i|yd ,shdmæx„ lrk
,oy' 40f• whf.a uq½ .Kk fo°ia yhish
Øyla œh' 41fuf,i i–¹Kka jykafiaf.a
wK múæ fu`fiia iy wdfrdka œiska
5'5-8 f,• 6'1-7
151
,shdmæx„ lrk ,o wh fudjqyq jQ y'
42 mjq,a yd msh fm<m;a wkÜj furdøf.a
oremrmÜfÈ wh o ,shdmæx„ lrk ,oy'
43
wjqre³ Øfya isg mKy olajd" yuq°f›
fiajhg iܳiÜ" i•uqL uKavmh ;=< fiajh
i|yd 44fuf,i ,shdmæx„ l< whf.a uq½
.Kk ;=ka°ia foishhla œh' 45i–¹Kka
jykafia fu`fiiag wK ³ka múæ" Tyq iy
wdfrdka œiska i•uqL uKavmfha fiajh
i|yd furdøf.a oremrmÜr fufia ,shdmæx„
lrk ,¡'
46 fuf,i f,•jreka ish® fok u mjq,a
yd msh fm<m;a wkÜj" fu`fiia" wdfrdka iy
bYardfh,ays m%cd uQ,slhka œiska ,shdmæx„
lrk ,oy'
47 wjqre³ Øfya isg mKy olajd jhieØ"
yuq°f› fiajhg iܳiÜ whg i•uqL uKavmh
;=< fiajdf› j.lSu mejúh yeÙ h' 48f•
ish,a,kaf.a uq½ tl;=j wg°ia mkaish
wiÝjla œh' 49i–¹Kka jykafia fu`fiiag
wK ³ka múæ" fiajdj iy j.lSu Tjqkag
mejøu ms×i T›yq .Kka lrk ,oy'
fufia i–¹Kka jykafia fu`fiiag wK
l< múæ T›yq ,shdmæx„ lrk ,oy'
wmœ;% jQjka neyer Ùøu
5 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" 2ööfn`fjk iEu pÈu fr`.hla
weØ iEu flfkl= u" Od;= fu`pkh weØ
iEu flfkl= u" uD; Yørhla Úid
flf,iÜK iEu flfkl= u l|jqúka msg;g
±–h hÜ;= h Ùhd bYardfh,a ckhdg wK
lrkak' 3ud jdih lrk l|jqr fkdfl,ik
ms×i fujekakla weØ ia;-%S mÜreI fomlaIh u
l|jqúka msg;g ±–h hÜ;= h÷÷hs j°< fial'
4
i–¹Kka jykafia fu`fiiag wK l< múæ
bYardfh,a ckhd o tf,i bÛ lr–ka
tjekakka l|jqúka msg;g fkrmd±uQ y'
jkaæ f.•u
5 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" 6ööbYardfh,a ckhdg fufia Ùhkak(
öi–¹Kka jykafia flfrys œYajdih lv
lrk h• mdmhla" h• Ùis iaØ%hl fy`
mÜreIfhl= fy` lf<d;a ta ;eke;a;d
jrolrefjl= jkÜ we;' 7tœg Tjqka l<
mdmh WƒpdrKh l< hÜ;= h' bkamiÜ uq½
 .Kka l:dj 5-6 152
jkaæh jYfhka" l< w,dNhg ;j mfyka hÜ;= h( öTf’ mÜreIhd hgf;a Tn is‡h ¡" wka
mx.=jla tl;= lr h• flfkl=g œreoaO j –Úfila Tn iuó ihkh fldg" Tn ´IKh
je/oaola flf<a o th Tyqg f.œh hÜ;= h' •u i|yd msg • fkd.shd k•" idmh i,ik
8
tfy;a" jkaæh f.•u i|yd Tyqg kEfhla f• Ø;a; j;=frka Tng kmÜrla fkd f› jd·
20
ke;ak•" tu jkaæh mÝcljrhd œiska .kÜ tfy;a" Tn Tf’ mÜreIhd fufia is‡h ¡
ms×i i–¹Kka jykafiag f.œh hÜ;= f›' ´IKh •u i|yd msg • .shd k•" Tf’
f• jkaæh Tyq Wfoid m› lud Ùøf• ie–hd yer wka –Úfila Tn iuó ihkh
ms<sfj; bÛ lsøug mÜok neg½ jiaidg lf<d;a" 21i–¹Kka jykafia Tf’ ryia
wu;r j h' 9;jo" bYardfh,a ckhd wjhj fn,ySk •ug o nv bæ—ug o
i–¹Kka jykafiag mÜok iEu Y=oaO m~Ürla i,iajd Tng" Tf’ fikó w;r ms<sl=,la
u" th Tjqka fok mÝcljrhdg whsØ jkÜ yd idmhla lrk fiala jd· 22idmh f.k
we;' 10wer;a hful= i–¹Kka jykafiag fok f• j;=r Tf’ nvg we;=½ •" nv
lem lrk iEu fohla u" hful= bæfukakg;a" ryia wjhj fn,ySk
mÝcljrhdg fok iEu fohla u" Tyqg ys– jkakg;a i,ik fiala jd· tœg iaØ%h o(
jkÜ we;e÷ ÷÷hs j°< fial' ötfia u f› jd" tfia u f› jd·÷ Ùhd ms<s;=re
æh hÜ;= h'
mØj; fkd/lSug o~qj• 23 ömÝcljrhd f• idm" fmd;l ,shd"
11 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d tajd Ø;a; j;=frka fida° ±–h hÜ;= h' 24bkamiÜ
fldg fufia j°< fial( 12ööbYardfh,a ckhd idmh f.k fok f• Ø;a; j;=r wef.a
wu;d Tjqkag fufia Ùhkak( öh• Yør.; •" f›okd muqKj Ï kÜ i|yd" Tyq th
–Úfil=f.a “ú|l msg • f.dia" ;u wEg ”ug æh hÜ;= f›' 25miÜj mÝcljrhd
ie–hdg œreoaO j je/oaola lr–ka 13wka iaØh % f.a wØka iel ³re Ùøf• mÝcdj f.k"
–Úfil= iuó" ie–hd fkd±kÜj;aj u" i–¹Kka jykafia bæúfhys ms<. s eka•f•
ryiska ihkh fldg" wE fufia ´IKh jQ ms<fs j; bÛ fldg" mÝcdikh u; th mÜo l<
kuq;a wEg œreoaO j idlaIslrefjl= ke;=j hÜ;= h' 26Tyq isyls øs f• m~Üúka wyqrla f.k"
o jro lroa¡ wiÜ fkd• o is‡kakg mܽjk' mÝcdikh u; th ojd" bkamiÜ iaØh % g j;=r
14
ie–hd o öwE ´IKh jQjd÷h Ùhd BÈIHd ”ug ie,ish hÜ;= h' 27Tyq wEg j;=r fndkakg
iy.; j" iel is;kakg o mܽjk' wE ie,eiÝ miÜ" wE ´IKh • wef.a ie–hdg œreoaO
´IKh fkd• is‡h ¡ mjd wef.a ie–hd weh j jrola lr we;ak•" ta j;=r wef.a Yør.;
.ek BÈIHd iy.; j" iel is;kakg o •" f›okd muqKj Ï –ka" wef.a nv bæ—" wef.a
mܽjk' 15fujeÚ wjia:djl ¡" wef.a ie–hd ryia wjhj fn,ySk jkÜ we;' wE o wef.a
;u “ú| mÝcljrhd fj; f.kd hÜ;= h' wE fikó w;r idmhla jkakS h' 28tfy;a" wE
Wfoid m~Ürla jk hj ms‡ Ùf,`.%E• tlla ´IKh fkd• ÚÈfo`I j isˆ k• wEg kmÜrla
/f.k wd hÜ;= h' tfy;a" m~Ür msg f;,a fy`fkdjkÜ we;" wE o orejka ms<i s |
s .kakS h'
;=jr,d fy` fkd±–h hÜ;= h' tfia l< 29 öYxld ms<sn| kSØ fuh f›' tk•(
hÜ;af;a th je/oaola t<sor› lrk isys h•Ùis “ú|l msg • f.dia wka –Úfil=
Ùøf• mÝcdjla o" BÈIHd ³reÙøf• OdkH iuó ´IKh jQ œg o 30h•Ùis ie–fhl= ;u
mÝcdjla o jk neœÚ' “ú| .ek Yxld iy.; j i–¹Kka
16 ömÝcljrhd wE <óg le|jd jykafia bæúfhys weh isÛjk œg o n,mdk
i–¹Kka jykafia bæúfhys isÛœh hÜ;= h' kSØh fuh f›' mÝcljrhd wE ms<sn| j f•
17
bkamiÜ Tyq ue‡ nºklg msúis³ j;=r kSØh i•mÝÈKfhka Ù%hd;aul l< hÜ;= f›'
31
iaj,amhla /f.k" i•uqL uKavmfha tœg ie–hd jræka Úoyia jkÜ we;"
fmdf<df› mia iaj,amhla tys ±–h hÜ;= h' tfy;a" iaØ%h o~Üj• ,e“h hÜ;= h'÷ ÷÷
18
tœg mÝcljrhd wE i–¹Kka jykafia
bæúfhys isÛjd" wef.a flia l<U ,syd iel kdiøhhka i•nkaO wKmk;a
³reÙøf• mÝcdj jk isysÙøf• m~Ür wef.a
w;aj, ;e“h hÜ;= h' tfy;a" idmh i,ik 6 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg fufia j°< fial( 2ööbYardfh,a
Ø;a; j;=r Tyq ;udf.a wf;a u ;nd.; hÜ;= h' ckhdg l;d fldg fufia Ùhkak( öh•
19
bkamiÜ Tyq wE æjqrj–ka wEg fufia Ùj mÜreIfhl= fy` iaØ%hl fy` œfYaI ndrhla
 .Kka l:dj 6
• i–¹Kka jykafiag lem • fjka jk
ms×i kdiøhfhl=f.a ndrhla jQ œg
3
tjekafkl= –æhÜi o u;ameka o mdkh
fkdl< hÜ;= h' ;jo" Tyq –æhÜfia ldŠ fy`
u;amekl ldŠ fy` –æ f.Šj,ska fmrd.;a
u;a jk ”ula fy` mdkh fkdl< hÜ;= h'
œh<s –æ fy` wuq –æ f.Š fy` fkdlE hÜ;=
h' 4lem jQ uq½ ld,h ;=< u Tyq –æ jef,ka
fy` –æ f.Šfha uofhka fy` f,,af,ka fy`
iE´ Ùisjla fkdlE hÜ;= h'
5 ö;jo" i–¹Kka jykafiag ;uka lem
lr.;a uq½ ld,h ;=< u" th wjidk fjk
f;la u Tyq ;u ysi flia fkdlemsh hÜ;= h'
ta ld,fha ¡ Tyq Y=oaO flfkl= jkÜ we;' ;u
flaY l,dmh o je‹ug bv æh hÜ;= h' 6f•
ld,h ;=< ¡ Tyq Ùis u flfkl=f.a
u<l|la i—mhg fkdme–×h hÜ;= h' 7;u
mshd fyda uj fy` ify`oúh fy`
ify`orhd fy` –h.sh œg mjd" ;ud
wmœ;% fkdœh hÜ;= h' ukao" Tyq foœhka
jykafiag lem•f• ,l=KÏ ;u ysi u; ork
neœÚ' 8;uka lem jQ uq½ ld,h ;=< u Tyq
i–¹Kka jykafiag lem jQ flfkÙ'
9 ö;uka <óska is‡k hful= yæisfhka
–h.sfhd;a" Tyq ;uka lem lr.;a flaY
l,dmh ´IKh lr.;af;a hhs ie,flkÜ
we;' tœg Tyq ;udf.a mœ;% •f• ækh jk
i;a jk æk ;u ysi nQ.E hÜ;= h' 10wg jk
æk Tyq fldfnhshka fofofkl= fy`
mfrœhka fofofkl= fy` i•uqL uKavmfha
f°rlvg mÝcljrhd fj; f.kd hÜ;= h'
11
mÝcljrhd bka tfll= mdm mÝcdjla i|yd
o" wÚld ojk hd. mÝcdjla i|yd o TmamÜ
fldg" u<l| Úid jQ mdmhg" Tyq Wfoid
m› ludf› ms<sfj; bÛ lr" tæk u Tyqf.a
flaY l,dmh Tyq h<s lem l< hÜ;= h'
12
fuf,i ;uka lem lr.;a ld,h
i–¹Kka jykafiag mÝcd l< miÜ" Tyq jkaæ
f.•f• mÝcdjla i|yd wjqreoaola jhieØ
neg½ megfjl= f.kd hÜ;= h' tfy;a" Tyqf.a
lem•u ´IKh jQ neœka l,ska lem jQ
ld,h j,x.= fkdjkÜ we;'
13 ö;uka lem jQ ld,h wjidk jQ miÜ"
kdiøhfhl= i•nkaO my; ±lafjk kSØ
j,x.= f›' Tyq i•uqL uKavmfha f°rlvg
me–K 14fkdle<e,a wjqreoaola jhieØ"
msú– neg½ megfjl= ojk hd. mÝcdjla
6'3 ¬la 1'15 6'13-21 Ù%hd 21'23-24
153
i|yd o" le<e,a keØ wjqreoaola jhieØ
neg½ jeiaishl mdm mÝcdjla i|yd o"
fkdle<e,a neg½ jiafil= iyNd.slf•
mÝcdjla i|yd o m~Üre fldg TmamÜ l< hÜ;=
h' 15miÜj kÜuqyqka frd‡ l+vhla o" f;,a –Y%
fldg isyska ms‡j,ska iE´ frd‡ o" f;,a
.dk ,o kÜuqyqka ;=kS frd‡ fmØ o frd‡
OdkH mÝcdjla iy mdkSh mÝcdjla o msæh
hÜ;= h'
16 ömÝcljrhd i–¹Kka jykafia
bæúhg tajd f.kjq;a Tyqf.a mdm mÝcdj iy
ojk hd. mÝcdj mÜokÜ we;' 17bkamiÜ Tyq"
iyNd.slf• mÝcdjla jYfhka neg½ jiaid
iy kÜuqyqka frd‡ l+vh o TmamÜ l< hÜ;= h'
;jo" ;u OdkH mÝcdj o mdkSh mÝcdj o
TmamÜ l< hÜ;= h' 18bkamiÜ kdiøhhd i•uqL
uKavmfha f°rlv ;u lem•f• ixfla;h
jk ;udf.a ysi nQ.d" ysi flia /f.k"
iyNd.slf• mÝcdj hg Øfnk .skakg ±–h
hÜ;= h'
19 ömÝcljrhd neg½ jiaidf.a ;•nk
,o .d;h;a" frd‡ l+vfhka tl kÜuqyqka
frd‡hl=;a" tl kÜuqyqka ;=kS frd‡
fm;a;l=;a /f.k" kdiøhhd ;u ysi
nQ.d.;a miÜ Tyqf.a w;ays ;e“h hÜ;= h'
20fufia mÝcljrhd i–¹Kka jykafia
bæúfhys tajdhska ms<s.eka•f• ms<sfj; bÛ
lrkÜ we;' ms<s.ekajQ <eme;a;g yd ms´
.d;hg wu;r j" fuh mÝcljrhdg ys– jk
Y=oaO m~ÜrÙ' –kamiÜ –æhÜi mdkh lrkakg
kdiøhhdg wjir we;' 21ndrhla jQ
kdiøhhka ms<sn| j,x.= kSØh fuh f›'
lem jQ ld,h i|yd i–¹Kka jykafiag
msæh hÜ;= m~Ür yer" Bg wu;r fjk hula
Tyq ndr œ× k•" Tyq lem jQ ld,
iSudfjka miÜ ta ndrh wl=rg u bIag l<
hÜ;= f›'÷
mQcl wdYSÈjdoh
22 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg fufia j°< fial( 23ööwdfrdka iy
Tyqf.a mÜ;%hka wu;d" ökÜU,d bYardfh,a
ckhdg wdYSÈjdo lrk œg fuf,i Ùj hÜ;=
f›(
24
öi–¹fK` Tng wdYSÈjdo fldg
Tn wdrlaId lrk fiala jd·
25
öi–¹fK` Tn foi ohdfjka n,d
 .Kka l:dj 6-7
Tng lreKd lrk fiala jd·
26
öi–¹fK` ish fk;a
Tn flfrys fhdud
Tng idu°kh fok fiala jd·÷
27 öTjqka bYardfh,a ckhd fjkÜfjka
udf.a kduh Ùhd wheækjd we;' tœg uu
o Tjqkg wdisú jiaj–'÷ ÷÷
m%cd uQ,slhkaf.a m
m~~Üre
7 fu`fiia uKavmh i•mÝÈKfhka u bæ
fldg wjidk l< ojfia" th wdf,am
fldg lem flf<a h' tys nvq NdKav jk
mÝcdikh o nºka ish,a, o wdf,am fldg
lem flf<a h' 2tœg msh fm<m;ays m%OdkSka
yd bYardfh,a ckhd w;r kdhlhka jk"
,shdmæx„ Ùøu fufyhjQ f.`;% uQ,slfh`
3
i–¹Kka jykafia fj; ;ukaf.a m~Üre
f.kdy' ta m~Üre k•" uQ,slhka fofofkl=g
tl .e,la ne.ska o" tl tl uQ,slhdg tl
f.dfkl= ne.ska o wUrdj weØ .e,a r:
yhla iy f.dkÜka f°f<diafofkla fjØ'
T›yq f•jd uKavmh bæúhg f.kdy'
4
tœg i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" 5ööi•uqL uKavmfha fiajdj i|yd
Tjqkaf.ka f•jd Ndr.kak' ;jo"
f,•jreka w;r tla tlaflkdg ;uka l<
hÜ;= fiajdj wkÜj Tjqkag f•jd æh hÜ;= h÷÷hs
j°< fial' 6tœg fu`fiia .e,a yd f.dkÜka
Ndrf.k f,•jrekag tajd ³kafka h'
7
f.aÈfIdkaf.a oremrmÜrg Tjqkaf.a fiajdj
wkÜj .e,a folla iy f.dkÜka y;rfofkl=
o 8mÝcl wdfrdkaf.a mÜ;% B;dudÈf.a md,kh
hgf;a" furdøf.a oremrmÜrg Tjqkaf.a
fiajdj wkÜj .e,a y;rla iy f.dkÜka
wgfofkl= o ³Ú' 9tfy;a" Y=oaOia:dkfha
fiajdjkag w°< j fldyd;af.a oremrmÜrg
mejø ØnqfKa nvq NdKav lr msg
WiÜ,df.k hdu neœka Tjqkag Tyq Ùisjla
kܳkafka h'
10 mÝcdikh wdf,am fldg th lem
lrk ojfia ¡ m%cd uQ,slfh` ;u ;ukaf.a
m~Üre mÝcdikh fj; TmamÜ l<y' 11tœg
i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;d" ööiEu
m%cd uQ,slfhl= u ;udg Úhu ojfia ¡ ;u
m~Üre mÝcdikh u; lem Ùøu i|yd f.kd
hÜ;= h÷÷hs j°< fial'
12 m<uq jk ojfia ¡ ;u m~Ür mÝcd
flf<a cÏ°f.a f.`;%fha w•–kd°’f.a mÜ;a
kdfIdka h' 13Tyqf.a m~Üre k•" Ùf,`.%E•
154
tlyudrla nr weØ ú¡ nºkla iy .%E•
wgishhla nr weØ ú¡ ;e‡hla œh' f• fol
u OdkH mÝcdjla i|yd f;,a –Y% isyska
ms‡j,ska msø Ø“×' 14iÜj| ¿jH msreKÏ .%E•
tlish oyhla nr tl rka md;%hla o 15ojk
hd. mÝcdjla i|yd tl f.dka jiafila" tl
neg½ jiafila iy wjqreoaola jhieØ neg½
me‡fhla o" 16mdm mÝcdjla i|yd tl
t½fjla o" 17iyNd.slf• mÝcdjla i|yd
f.dkÜka fofofkla" neg½ jiaika miafofkla"
t½jka miafofkla iy wjqreoaola jhieØ
neg½ me‡hka miafofkla o jQ y'
w•–kd°’f.a mÜ;a kdfIdkaf.a m~Üre f•jd
œh'
18 fo jk ojfia ¡ Y+jÈf.a mÜ;a
fk;fka,a jk biaidlÈf.a oremrmÜfÈ
uQ,slhd ;u m~Üre ms¡ h' 19Tyqf.a m~Üre
k•" Ùf,`.%E• tlyudrla nr weØ ú¡
nºkla iy .%E• wgishhla nr weØ ú¡
;e‡hla œh' f• fol u" OdkH mÝcdjla
i|yd f;,a –Y% isyska ms‡j,ska msø Ø“×'
20
iÜj| ¿jH msreKÏ .%E• tlish oyhla nr
tl rka md;%hla o" 21ojk hd. mÝcdjla
i|yd tl f.dka jiafila" tl neg½
jiafila iy wjqreoaola jhieØ neg½
me‡fhla o" 22mdm mÝcdjla i|yd tl
t½fjla o" 23iyNd.slf• mÝcdjla i|yd
f.dkÜka fofofkla" neg½ jiaika
miafofkla" t½jka miafofkla iy wjqreoaola
jhieØ neg½ megjqka miafofkla o jQ y'
Y+jÈf.a mÜ;a fk;fka,af.a m~Üre f•jd œh'
24 ;=ka jk ojfia ¡ fyaf,dakaf.a mÜ;a
t,shd’ jk idnqf,dkaf.a oremrmÜfÈ
uQ,slhd ;u m~Üre ms¡ h' 25Tyqf.a m~Üre
k•" Ùf,da.%E• tlyudrla nr weØ ú¡
nºkla iy .%E• wgishhla nr weØ ú¡
;e‡hla œh' f• fol u" OdkH mÝcdjla
i|yd f;,a –Y% isyska ms‡j,ska msø Ø“×'
26
iÜj| ¿jH msreKÏ .%E• tlish oyhla nr
tl rka md;%hla o" 27ojk hd. mÝcdjla
i|yd tl f.dka jiafila iy tl neg½
jiafila o" wjqreoaola jhieØ neg½
me‡fhla o 28mdm mÝcdjla i|yd tl
t½fjla o" 29iyNd.slf• mÝcdjla i|yd
f.dkÜka fofofkla" neg½ jiaika miafofkla"
t½jka miafofkla iy wjqreoaola jhieØ
neg½ megjqka miafofkla o jQ y'
fyaf,`kaf.a mÜ;a t,shd’f.a m~Üre
f•jd œh'
 .Kka l:dj 7
30 i;r jk ojfia ¡ fIfojqÈf.a mÜ;a
t,sYÈ + jk rEnkaf.a oremrmÜfÈ uQ,l s hd ;u
m~Üre ms¡ h' 31Tyqf.a m~Üre k•" Ùf,`.%E•
tlyudrla nr weØ ú¡ nºkla iy .%E•
wgishhla nr weØ ú¡ ;e‡hla œh' f• fol
u OdkH mÝcdjla i|yd f;,a –Y% isyska
ms‡j,ska msø Ø“×' 32iÜj| ¿jH msreKÏ .%E•
tlish oyhla nr tla rka md;%hla o"
33
ojk hd. mÝcdjla i|yd tl f.dka
jiafila iy tl neg½ jiafila o"
wjqreoaola jhieØ neg½ me‡fhla o" 34mdm
mÝcdjla i|yd tl t½fjla o" 35iyNd.slf•
mÝcdjla i|yd f.dkÜka fofofkla" neg½
jiaika miafofkla iy t½jka miafofkla
o" wjqreoaola jhieØ neg½ megjqka
miafofkla o jQ y' fIfojqÈf.a mÜ;a
t,sY+Èf.a m~Üre f•jd œh'
36 mia jk ojfia ¡ Y=úIoaohsf.a mÜ;a
fI®–fh,a jk is–fhdkaf.a oremrmÜfÈ
uQ,slhd ;u m~Üre ms¡ h' 37Tyqf.a m~Üre
k•" Ùf,`.%E• tlyudrla nr weØ ú¡
nºkla iy .%E• wgishhla nr weØ ú¡
;e‡hla œh' f• fol u OdkH mÝcdjla
i|yd f;,a –Y% isyska ms‡j,ska msø Ø“×'
38
iÜj| ¿jH msreKÏ .%E• tlish oyhla nr
tl rka md;%hla o" 39ojk hd. mÝcdjla
i|yd tl f.dka jiafila o" tl neg½
jiafila iy wjqreoaola jhieØ neg½
me‡fhla o" 40mdm mÝcdjla i|yd tl
t½fjla o" 41iyNd.slf• mÝcdjla i|yd
f.dkÜka fofofkla o" neg½ jiaika
miafofkla o" t½jka miafofkla iy
wjqreoaola jhieØ neg½ megjqka miafofkla
o jQ y' Y=úIoaohsf.a mÜ;a fI®–fh,af.a m~Üre
f•jd œh'
42 yh jk ojfia ¡ fojqfh,af.a mÜ;a
t,shdidma jk .doaf.a oremrmÜfÈ uQ,slhd
;u m~Üre ms¡ h' 43Tyqf.a m~Üre k•"
Ùf,`.%E• tlyudrla nr weØ ú¡ nºkla
iy .%E• wgishhla nr weØ ú¡ ;e‡hla œh'
f• fol u OdkH mÝcdjla i|yd f;,a –Y%
isyska ms‡j,ska msø Ø“×' 44iÜj| ¿jH
msreKÏ .%E• tlish oyhla nr tl rka
md;%hla o" 45ojk hd. mÝcdjla i|yd tl
f.dka jiafila" tl neg½ jiafila iy
wjqreoaola jhieØ neg½ me‡fhla o" 46mdm
mÝcdjla i|yd tl t½fjla o" 47iyNd.slf•
mÝcdjla i|yd f.dkÜka fofofkla" neg½
jiaika miafofkla" t½jka miafofkla iy
155
wjqreoaola jhieØ neg½ megjqka miafofkla
o jQ y' fojqfh,af.a mÜ;a t,shdidmaf.a m~Üre
f•jd œh'
48 i;a jk ojfia ¡ w•–yqoaf.a mÜ;a
t,sIdud jk tm%dhs•f.a oremrmÜfÈ uQ,slhd
;u m~Üre ms¡ h' 49Tyqf.a m~Üre k•"
Ùf,`.%E• tlyudrla nr weØ ú¡ nºkla
iy .%E• wgishhla nr weØ ú¡ ;e‡hla œh'
f• fol u OdkH mÝcdjla i|yd f;,a –Y%
isyska ms‡j,ska msø Ø“×' 50iÜj| ¿jH
msreKÏ .%E• tlish oyhla nr tl rka
md;%hla o" 51ojk hd. mÝcdjla i|yd tl
f.dka jiafila" tl neg½ jiafila iy
wjqreoaola jhieØ neg½ me‡fhla o" 52mdm
mÝcdjla i|yd tl t½fjla o" 53iyNd.slf•
mÝcdjla i|yd f.dkÜka fofofkla" neg½
jiaika miafofkla" t½jka miafofkla iy
wjqreoaola jhieØ neg½ megjqka miafofkla
o jQ y' w•–yqoaf.a mÜ;a t,sIdudf.a m~Üre
f•jd œh'
54 wg jk ojfia ¡ fm°Y+Èf.a mÜ;a
.ud,sfh,a jk ukiafiaf.a oremrmÜfÈ
uQ,slhd ;u m~Üre ms¡ h' 55Tyqf.a m~Üre
k•" Ùf,`.%E• tlyudrla nr weØ ú¡
nºkla iy .%E• wgishhla nr weØ ú¡
;e‡hla œh' f• fol u OdkH mÝcdjla
i|yd f;,a –Y% fyd| ms‡j,ska msø Ø“×'
56
iÜj| ¿jH msreKÏ .%E• tlish oyhla nr
tl rka md;%hla o" 57ojk hd. mÝcdjla
i|yd tl f.dka jiafila" tl neg½
jiafila iy wjqreoaola jhieØ neg½
me‡fhla o" 58mdm mÝcdjla i|yd tl
t½fjla o" 59iyNd.slf• mÝcdjla i|yd
f.dkÜka fofofkla" neg½ jiaika miafofkla"
t½jka miafofkla iy wjqreoaola jhieØ
neg½ megjqka miafofkla o jQ y' fm°Y+Èf.a
mÜ;a .ud,sfh,af.a m~Üre f•jd œh'
60 kj jk ojfia ¡ .sfofhdÚf.a mÜ;a
w“°ka jk fnkac–kaf.a oremrmÜfÈ uQ,l s hd
;u m~Üre ms¡ h' 61Tyqf.a m~Üre k•"
Ùf,`.%E• tlyudrla nr weØ ú¡ nºkla
iy .%E• wgishhla nr weØ ú¡ ;e‡hla œh'
f• fol u OdkH mÝcdjla i|yd f;,a –Y%
isyska ms‡j,ska msø Ø“×' 62iÜj| ¿jH
msreKÏ .%E• tlish oyhla nr tl rka
md;%hla o" 63ojk hd. mÝcdjla i|yd tl
f.dka jiafila" tl neg½ jiafila iy
wjqreoaola jhieØ neg½ me‡fhla o" 64mdm
mÝcdjla i|yd tl t½fjla o" 65iyNd.slf•
 .Kka l:dj 7-8
mÝcdjla i|yd f.dkÜka fofofkla" neg½
jiaika miafofkla" t½jka miafofkla iy
wjqreoaola jhieØ neg½ megjqka miafofkla
o jQ y' .sfofhdÚf.a mÜ;a w“°kaf.a m~Üre
f•jd œh'
66 oi jk ojfia ¡ w•–Ioaohsf.a mÜ;a
wysfhaiÈ jk °kaf.a oremrmÜfÈ uQ,l s hd ;u
m~Üre ms¡ h' 67Tyqf.a m~Üre k• Ùf,`.%E•
tlyudrla nr weØ ú¡ nºkla iy .%E•
wgishhla nr weØ ú¡ ;e‡hla œh' f• fol
u OdkH mÝcdjla i|yd f;,a –Y% isyska
ms‡j,ska msø Ø“×' 68iÜj| ¿jH msreKÏ .%E•
tlish oyhla nr tl rka md;%hla o"
69
ojk hd. mÝcdjla i|yd tl f.dka
jiafila" tl neg½ jiafila iy wjqreoaola
jhieØ neg½ me‡fhla o" 70mdm mÝcdjla
i|yd tl t½fjla o" 71iyNd.slf•
mÝcdjla i|yd f.dkÜka fofofkla" neg½
jiaika miafofkla" t½jka miafofkla iy
wjqreoaola jhieØ neg½ megjqka miafofkla
o jQ y' w•–Ioaohsf.a mÜ;a wysfhaiÈf.a m~Üre
f•jd œh'
72 tfldf<dia jk ojfia ¡ Tl%dkaf.a
mÜ;a m.sfh,a jk wdfIÈf.a oremrmÜfÈ
uQ,slhd ;u m~Üre ms¡ h' 73Tyqf.a m~Üre k•
Ùf,`.%E• tlyudrla nr weØ ú¡ nºkla
iy .%E• wgishhla nr weØ ú¡ ;e‡hla œh'
f• fol u OdkH mÝcdjla i|yd f;,a –Y%
isyska ms‡j,ska msø Ø“×' 74iÜj| ¿jH
msreKÏ .%E• tlish oyhla nr tl rka
md;%hla o" 75ojk hd. mÝcdjla i|yd tl
f.dka jiafila" tl neg½ jiafila iy
wjqreoaola jhieØ neg½ me‡fhla o" 76mdm
mÝcdjla i|yd tl t½fjla o" 77iyNd.slf•
mÝcdjla i|yd f.dkÜka fofofkla" neg½
jiaika miafofkla t½jka miafofkla iy
wjqreoaola jhieØ neg½ megjqka miafofkla
o jQ y' Tl%dkaf.a mÜ;a m.sfh,af.a m~Üre
f•jd œh'
78 f°f<dia jk ojfia ¡ takdkaf.a mÜ;a
wysrd jk kma;,Sf.a oremrmÜfÈ uQ,slhd
;u m~Üre ms¡ h' 79Tyqf.a m~Üre k•
Ùf,`.%E• tlyudrla nr weØ ú¡ nºkla
iy .%E• wgishhla nr weØ ú¡ ;e‡hla œh'
f• fol u OdkH mÝcdjla i|yd f;,a –Y%
isyska ms‡j,ska msø Ø“×' 80iÜj| ¿jH
msreKÏ .%E• tlish oyhla nr tl rka
8'1-4 Úlau 25'31-40á 37'17-24
156
81
md;%hla o" ojk hd. mÝcdjla i|yd tl
f.dka jiafila" tl neg½ jiafila iy
wjqreoaola jhieØ neg½ me‡fhla o" 82mdm
mÝcdjla i|yd tl t½fjla o" 83iyNd.slf•
mÝcdjla i|yd f.dkÜka fofofkla" neg½
jiaika miafofkla" t½jka miafofkla iy
wjqreoaola jhieØ neg½ megjqka miafofkla
o jQ y' takdkaf.a mÜ;a wysrdf.a m~Üre f•jd
œh'
84 mÝcdikh wdf,am fldg lem lrkÜ
,enQ ækfhys bYardfh,ays uQ,l s hka œiska
f.fkk ,o nvq NdKav f•jd h' tk•" ú¡
nºka f°<iÙ" ú¡ ;e‡ f°<iÙ" rka md;%
f°<iÙ' 85tl ú¡ nºkl nr Ùf,`.%E•
tlyudrla o" tl ú¡ ;e‡hl nr .%E•
wgishhla o jQfhka ú¡ NdKav ish,af,a nr
Ùf,`.%E• œisy;hs oYu yhla œh' 86;jo"
Y=oO
a ia:dkfha –, wkÜj" tl tfla nr .%E•
tlish oyhla jQ rka md;% f°<iÙ' f•
ish,af,a nr ú¡ ldis Ùf,`.%E• tlhs oYu
;=khs folla œh' 87ojk hd. mÝcdj i|yd
jiafi` f°<iÙ" neg½ jiafi` f°<iÙ"
wjqreoaola jhieØ neg½ megjqka f°<iÙ'
f•jd iuó OdkH mÝcd o mdm mÝcd i|yd
t½fj` f°<ila o jQ y' 88iyNd.slf• mÝcdj
i|yd f.dka jiafi` œisy;rÙ" neg½
jiafi` yegÙ" t½fj` yegÙ" wjqreoaola
jhieØ neg½ megjq yegÙ' mÝcdikh wdf,am
fldg lem l< ækfhys mÜok ,oafoa by;
±lajQ tajd h' 89fu`fiia i–¹Kka jykafia
iuó l;d Ùøug i•uqL uKavmhg we;=½
jQ ieu œg u" tys .sœiÜ• lr~Üj u;
flre’jreka fofokd ueo ØnQ lreKdikfhka
ÚlauK q Ï lg y~la Tyqg weis×' Tyq Wka
jykafia iuó l;d flf<a h'
uKavmfha myka
8 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d fldg"
2
ööwdfrdka wu;d Tyqg fufia Ùhkak(
ökÜU myka o,ajk œg myka yf;a t<sh myka
rel biairyg je‡h hÜ;= h÷ ÷÷hs j°< fial'
3
wdfrdka o tfia lr–ka" i–¹Kka jykafia
fu`fiiag wK l< múæ mykaj, t<sh"
myka rel biairyg jefgk fia tajd
±,aœh' 4;jo" i–¹Kka jykafia fu`fiiag
fmkakÝ ie,eiau wkÜj" Tyq œiska th id°
Ø“×' th ;e½E rÚka Úu l< tlla œh'
 .Kka l:dj 8-9 157
18
th uq³k isg wŠh olajd ;e½E rÚka id° uu ug u lem fldg.Ø–' fuf,i
Ø“×' bYardfh,a ckhd w;r l=®º,ka ish®
fokd fjkÜjg uu f,•jreka f;`rd.Ø–'
f,•jreka mœ;% •f• j;ams<sfj;a 19
bYardfh,a ckhd w;frka f;`rd.;a
5 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d f,•jreka œfYaI ¡ukdjla fuka uu
fldg fufia j°< fial( 6ööbYardfh,a ckhd wdfrdkag iy Tyqf.a mÜ;=ka yg ³Ú–' Tjqka
w;frka f,•jreka /f.k Tjqka mœ;% bYardfh,a ckhd Wfoid m› ludf›
lrkak' 7Tjqka mœ;% Ùøf• j;ams<sfj;a ms<sfj; bÛ lr–ka" i•uqL uKavmh ;=<
fuf,i l< hÜ;= h' Tjqka u; mœ;% Ùøf• Tjqka Wfoid fiajdj bÛ l< hÜ;= h' tœg
j;=r biskak' bkamiÜ Tjqka ;u uq½ Yørh bYardfh,a ckhd Y=oaOia:dkhg i—m jk
nQ.df.k" ;ukaf.a jia;% fi`° .; hÜ;= h' œg Tjqkag œm;aØhla fkdjkÜ we;'÷÷
tœg Tjqka mœ;% jkÜ we;' 8bkamiÜ Tjqka 20 fuf,i f,•jreka i•nkaO j
f.dka jiafil= o" OdkH mÝcdjla i|yd i–¹Kka jykafia fu`fiiag wK l<
f;,a –Y% isyska ms‡ o .; hÜ;= h' kÜU mdm ish,a, u" Tyq o" wdfrdka iy uq½21bYardfh,a
mÝcdjla i|yd ;j;a f.dka jiafil= .; hÜ;= ck;dj o Tjqka fj; bÛ l<y' f,•jre o
h' 9fufia Tjqka .;a miÜ" i•uqL uKavmh mœ;% •" ;u jia;% fi`°.;ay' wdfrdka
bæúmsgg kÜU Tjqka le|œh hÜ;= h' ;jo" i–¹Kka jykafia bæúfhys Tjqka œfYaI
kÜU uq½ bYardfh,a ck;dj u tlajk fia ¡ukdjla fuka ms<s.ekaœhá f,•jreka
le|œh hÜ;= h' 10fufia kÜU f,•jreka i•nka 22
O mœ;%•f• j;ams<sfj;a o bÛ flf<a
i–¹Kka jykafia bæúhg f.kd miÜ h' bka miÜ f,•jre" wdfrdka iy Tyqf.a
bYardfh,a ck;dj Tjqka u; ;u w;a ;e“h mÜ;h % ka hgf;a i•uqL uKavmh ;=<
hÜ;= f›' 11bkamiÜ wdfrdka bYardfh,a fiajdjka bÛ Ùøug iܳiafi` jQ y' fufia
ckhdf.a œfYaI m~Ürla fuka i–¹Kka i–¹Kka jykafia f,•jreka .ek
jykafiaf.a fiajh bÛ lrk ms×i" fu`fiiag wK l< f,i T›yq f,•jrekag
f,•jreka i–¹Kka jykafiag lem l< lf<` h'
hÜ;= h' 12tœg f,•jreka f.dka jiaikaf.a 24 23 i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;d"
ysia msg ;ukaf.a w;a ;e“h hÜ;= h' öömy; olajk foa o f,•jreka i•nkaO h'
f,•jrekaf.a m› lud Ùøf• ms<sfj; bÛ wjqre³ œis mfya isg Bg jvd jhieØ wh
lrk ms×i" kÜU tl f.dka jiafil= mdm i•uq 25
L uKavmh ;=< fiajdj bÛ l< hÜ;= h'
mÝcdjla i|yd o" wÚld ojk hd. mÝcdjla jhi wjqre³ mKyla jQ œg Tjqka tu
i|yd o i–¹Kka jykafiag TmamÜ l< fia 26
jfhka wyla •" bka œY%du .; hÜ;= h'
hÜ;= h'÷÷ tfy;a" Tjqkg a i•uqL uKavmfha fiajdfjys
13 öökÜU f,•jreka œfYaI m~Ürla fuka ÚhÜl; a wÚl=;a f,•jrekag iydh œh yeÙ
i–¹Kka jykafiag lem l< miÜ Tjqka h' tfy;a" Tjqka Ùis fiajdjla k• fkdl<
ms<sn| j.lSu wdfrdkag iy Tyqf.a mÜ;=kag hÜ;= h' f,•jrekaf.a j.lS•j,g w°< j kÜU
mejúh hÜ;= h' 14fufia kÜU bYardfh,a ckhd Ù%hd l< hÜ;fa ;a by; ±lajQ wkaoug h÷÷hs j°<
w;frka f,•jreka fjka l< hÜ;= h' Tjqka fial'
uf.a u jkÜ we;' 15kÜU Tjqka mœ;% fldg
mdial=j fo jk jrg meje;a•u
œfYaI m~Ürla fuka lem l< miÜ" i•uqL
uKavmfha fiajdj i|yd Tjqkag tys we;=½
œh yeÙ h' 16uq½ bYardfh,a ckhd w;r 9 bYardfh,a ckhd –irfhka Úlau me–×
fo jk wjqreoafoa m<uq jk udifha ¡"
Wmæk l=®º,ka fjkÜjg uu ug u Tjqka i–¹Kka jykafia iSk hs md½lrfha ¡
2
f;`rd.Ø–' bYardfh,a ckhd w;frka T›yq fu`fiiag l;d fldg" ööbYardfh,a ckhd
ug uq½uÚka u lem lrk ,oafo` h' 17–ir mdial= ux.,Hh Úh–; ld,fha ¡ meje;aœh
foaYfhys ish® l=®º,ka urKhg m;a l< hÜ;= h'
ækfhys bYardfh,a ckhd w;r ish® 3 ööf• udifha oyy;r jk æk iji
l=®º,ka –Úfila fy` if;la fy` f› jd" Tjqka th Úh–; f›,djg Bg i•nkaO
8'17 Úlau 13'2 9'1-5 Úlau 12'1-13
 .Kka l:dj 9-10
ish® u kSØ Úfh`. wkÜj is³ l< hÜ;= h÷÷hs
j°< fial' 4tœg fu`fiia bYardfh,a ckhd
wu;–ka" öömdial= ux.,Hh meje;aœh hÜ;=
h÷÷hs lS h' 5T›yq iSkhs md½lrfha ¡" m<uq
jk udifha oyy;r jk æk iji mdial=
ux.,Hh meje;a jQ y' i–¹Kka jykafia
fu`fiiag wK l< ish,a, f,i
bYardfh,ajre lf<` h'
6 uD; Yørhla iamÈY Ùøu Úid
wmœ;% jQ –ÚiÜka iuyfrla tys is‡fh` h'
Tjqkag tæk mdial=j meje;a•ug fkdyeÙ
jQ neœka" T›yq tæk u fu`fiia yd wdfrdka
fj;g me–K 7Tjqkag l;d fldg" ööuD;
Yørhla iamÈY Ùøu Úid wms wmœ;% •uq'
tneœka fiiÜ bYardfh,a ckhd iuó Úh–;
ækfha i–¹Kka jykafiag m~Üre mÝcd Ùøu
wmg ;yk• lr we;af;a uka ±÷÷hs weiÝ y'
8
fu`fiia Tjqkag ms<s;=re fo–ka" ööTn
i•nkaO j i–¹Kka jykafia l=ula wK
lrk fiala ± hs ud widf.k tk f;la Tn
fuys is‡kake÷÷hs lS h'
9 tœg i–¹Kka jykafia fu`fiia
wu;d fufia j°< fial( 10ööbYardfh,a ckhdg
l;d fldg fuh okajkak( ökÜU,df.ka fy`
kÜU,df.a oremrmÜfrka fy` hful= uD;
Yørhla iamÈY lsøu Úid wmœ;% • is‡h;a"
wE; ³r .ukl fh¡ is‡h;a" i–¹Kka
jykafiaf.a f.!rjh ms×i mdialj
meje;aœh hÜ;= h' 11fo jk udifha oyy;r
jk æk iji th mj;ajd kÜuy q k
q a frd‡ yd
Ø;a; m,d o wkÜNj l< hÜ;= h' 12thska Ùisjla
Woh olajd fkdØ“h hÜ;= h' mdial=
neg½jdf.a weghla mjd fkdleŠh hÜ;= h'
;jo" mdialj = ms<ns | ish® Úfh`. wkÜj th
meje;aœh hÜ;= h' 13tfy;a" mœ;% flfkla fy`
³r .ukla fkd.sh h• –Úfila fy` mdialj
fkdmj;ajkafka k•" Tyq Úhu ld,fha ¡
i–¹Kka jykafiag ;u m~Ür fkdf.kd
neœka" tjekakl= ish fikó w;frka
fkrmdoukÜ ,e“h hÜ;= h' Tyq ;u mdmh .ek
o j.Ùj hÜ;= f›' 14;jo" kÜU,d iuó l,lg
jik œfoaYl
f.!rjhg mdialj
Tyq o mdialj
s fhla i–¹Kka jykafiaf.a
= ms<n
= meje;a•ug leueØ k•"
s | Úfh`. ms<ms æ–ka" tys
i•m%°hhka wkÜj th meje;aœh hÜ;= h'
œfoaYls fhl=g f› jd iajfoaYl s fhl=g f› jd
j,x.= jkÜfha tl u Úfh`.h f›'÷ ÷÷
9'12 Úlau 12'46á fcdy 19'36
158
uófmka•f• j,dl=<
^Úlau( 40(34-38&
15 uKavmh bæ l< ojfia ¡" j,dl=<la
œ;a i•uqL uKavmh jid .;af;a h' iji
mgka Woh olajd .skk a jeÚ fmkÜula tys
Ø“×' 16Ú;r u tf,i œh' oj,a ld,fha ¡
uKavmh j,dl=<Ùka jeis×' rdØ% ld,fha ¡
tys .skka jeÚ fmkÜula Ø“×' 17uKavmfhka
j,dl=< bj;a lrkÜ ,enQ ieu œg u bYardfh,a
ckhd o hkakg msg;a jQ y' j,dl=< h<s my<
jQfha h• ;ekl o t;ek bYardfh,a ckhd ;u
;ukaf.a l+vdr• .eiÝ y' 18fuf,i T›yq
i–¹Kka jykafiaf.a wK múæ hkakg msg;a
jQ yá i–¹Kka jykafiaf.a wK múæ l+vdr•
.eiÝ y' j,dl=< i•uqL uKavmh jid is‡ uq½
ld,h ;=< u T›yq ;u ;ukaf.a l+vdr•j,
mæx„ jQ y' 19fndfy` ojila j,dl=<
uKavmh jidf.k is‡ œg o T›yq
i–¹Kka jykafiaf.a wKg lSlre j bæúhg
.uka fkdl<y' 20fuf,i j,dl=< uKavmh
u; æk iaj,amhla ØnQ œg i–¹Kka
jykafiaf.a wK múæ T›yq ;ukaf.a
l+vdr•j, mæx„ jQ y' i–¹Kka jykafiaf.a
wK múæ T›yq hkakg o msg;a jQ y' 21iuyr
œg j,dl=< iji isg Woh olajd tys Ø”"
Woh ld,fha ¡ bj;a lrkÜ ,e” k• T›yq
hkakg jQ y' oj,a ld,fha fy` rdØ% ld,fha
= fy` f› jd" j,dl=< bj;a lrkÜ ,enQ œg
T›yq hkakg msg;a jQ y' 22ojia folla fy`
udihla fy` wjqreoaola fy` j,dl=<
uKavmh u; /£ ØnqfKa k•" bYardfh,a
ckhd msg;a j fkdf.dia" ;ukaf.a
l+vdr•j, mæx„ jQ y' th bj;a lrkÜ ,enQ
œg T›yq hkakg msg;a jQ yá 23i–¹Kka
jykafiaf.a wK múæ T›yq l+vdr•j,
= mæx„ jQ y' tf,i u T›yq hkakg o msg;a jQ
y' Wka jykafia fu`fiia uóska wK l<
múæ T›yq Wka jykafiaf.a Úhuhka bÛ
l<y'
ú¡ fydrKE
10 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg fufia j°< fial( 2öö;e½E
ú¡fhka fydrKE folla idokak' uq½
ck;dj le|•u i|yd;a" l+vdr• .e,•u
i|yd;a tajd Ndœ;d l< hÜ;= h' 3tajd ms™k
l, uq½ bYardfh,a ck;dj u i•uqL
 .Kka l:dj 10
uKavmfha f°rlv kÜU fj;g /iaœh hÜ;= h'
4
tfy;a" tl fydrKEjla muKla ms™k l,
bYardfh,a f.`;%hkays uQ,slhka jk
m%OdkSka muKla Tn fj;g /iaœh hÜ;= h'
5fydrKEj rK y~ keó=j œg mÝÈj æYdf›
msys‡ l+vdr•j, wh msg;a œh hÜ;= h'
6
fydrKEj fo jk jrg;a rK y~ keó=j
œg olaIsK æYdf› l+vdr•j, wh msg;a œh
hÜ;= h' fuf,i msg;a • hdu rK y~ wkÜj
œh hÜ;= f›' 7tfy;a" uq½ ck;dj tla/ia
Ùøug k•" rK y~ fkdkód fydrKEj
ms™h hÜ;= h' 8fydrKE ms™h hÜ;af;`
wdfrdkaf.a mq;%hka jk mQcljre h'
my; olajk f• kSØh kÜU,df.a
fm<m;a ;=< ioyg u j,x.= œh hÜ;= f›'
9
kÜU,df.a foaYfhys" kÜU,dg mSvd lrk
i;=rdg œreoaO j kÜU,d igka lrk œg
rK y~ kósk f,i fydrKE ms™h hÜ;= f›'
kÜU,df.a foœhka jk i–¹Kka jykafia
tœg kÜU,d isysm;a fldg i;=rdf.ka
kÜU,d uq°.kÜ ,nkakyq h' 10mS%Ø°hl
wjia:dj, ¡" m%isoaO ux.,Hj, ¡ yd fm`h
æk is³lrk W;aijj, ¡" ojk hd. mÝcd
iy iyNd.slf• mÝcd mÜok œg fydrKE
ms™h hÜ;= f›' th uóska kÜU,df.a foœhka
jykafia kÜU,dg isym s ;a jkÜ we;' kÜU,df.a
foœ i–¹Kka jykafia uu fj–'÷÷
.uka hdug wK ¡u
11 fo jk wjqreoafoa" fo jk udifha œis
jk æk ¡" i•uqL uKavmhg by<ska
j,dl=< bj;g .kakd ,¡' 12tœg bYardfh,a
ckhd iSkhs md½lrfhka Úlau hkakg
msg;a jQ y' j,dl=< mdrdka k• md½lrfha
/£ kejØ×' 13tœg fu`fiia uóska
i–¹Kka jykafia ³ka wK múæ T›yq
bæúhg .uka .;ay'
14 m<uqfldg cÏ°f.a oremrmÜr mæx„ jQ
l|jqfÈ Och hgf;a is‡ fiakdxl ms<sfj<g
.uka .;ay' cÏ°f.a fiakdxlfha fika-
mØhd w•–kd°’f.a mÜ;a kdfIdka œh'
15
biaidlÈf.a f.`;%hg wh;a jQjkaf.a
fiakdxlfha fikamØhd Y+jÈf.a mÜ;a
fk;fka,a œh' 16idnqf,dkaf.a f.`;%hg
wh;a jQjkaf.a fiakdxlfha fikamØhd
fyaf,dkaf.a mÜ;a t,shd’ œh'
17 tœg uKavmh ndk ,æka"
f.aÈfIdkaf.a yd furdøf.a oremrmÜr th
WiÜ,df.k msg;a j .shy'
159
18 bkamiÜ rEnkaf.a l|jqfÈ Och
hgf;a is‡ fiakdxl ms<sfj<g .uka .;ay'
rEnkaf.a fiakdxlfha fikamØhd fIfojqÈf.a
mÜ;a t,sY+È œh' 19is–fhdkaf.a f.`;%hg
wh;a jQjkaf.a fiakdxlfha fikamØhd
Y=úIoaohsf.a mÜ;a fI®–fh,a œh' 20.doaf.a
f.`;%hg wh;a jQjkaf.a fiakdxlfha
fikamØhd fojqfh,af.a mÜ;a t,shdidma œh'
21 tœg fldyd;af.a oremrmÜr Y=oaO-
ia:dkfha mÝcd NdKav WiÜ,df.k Úlau
.shy' B<ó l|jqrg Tjqka me–fKk œg
uKavmh h<s bæ fldg Ø“×'
22 bkamiÜ tm%dhs•f.a oremrmÜr mæx„ jQ
l|jqfÈ Och hgf;a is‡ fiakdxl ms<sfj<g
.uka .;ay' tm%dhs•f.a fiakdxlfha
fikamØhd w•–yqoaf.a mÜ;a t,sIdud œh'
23
ukiafiaf.a f.`;%hg wh;a jQjkaf.a
fiakdxlfha fikamØhd fm°Y+Èf.a mÜ;a
.ud,sfh,a œh' 24fnkac–kaf.a f.`;%hg
wh;a jQjkaf.a fiakdxlfha fikamØhd
.sfofhdÚf.a mÜ;a w“°ka œh'
25 bkamiÜ °kaf.a oremrmÜr mæx„ jQ
l|jqfÈ Och hgf;a is‡ fiakdxl l|jqr
msÛmiska hk wdrlaIl Nghka fuka
ms<sfj<g .uka .;ay' °kaf.a fiakdxlfha
fikamØhd w•–Ioaohsf.a mÜ;a wysfhafiÈ
œh' 26wdfIÈf.a f.`;%hg wh;a jQjkaf.a
fiakdxlfha fikamØhd Tl%dkaf.a mÜ;a
m.sfh,a œh' 27kma;,Sf.a f.`;%hg wh;a
jQjkaf.a fiakdxlfha fikamØhd takdkaf.a
mÜ;a wysrd œh' 28bYardfh,a ckhd fmrÛjg
.uka l< œg Tjqkaf.a fiakdxl .uka l<
ms<sfj< fufia œh'
29 fu`fiia ;u udud jk –æhkays
frjqfh,af.a mÜ;a fydnd’g l;d fldg"
öö öuu kÜUg fokafk–÷ Ùhd i–¹Kka
jykafia j°< ia:dkhg wms msg;a j
hkafkuq' i–¹Kka jykafia bYardfh,a
ckhdg Y=Nisoa•h ie,iSug fmdfrdka³ •
weØ neœka" Tn o wm iuó tkaká wms
Tng;a Y=Nisoa•h i,ikafkuq÷÷hs lS h'
30 tfy;a" Tyq ms<s;=re fo–ka" ööuu k•
fkdt–' udf.a u rgg;a" udf.a u kEhka
fj;g;a uu msg;a j hkafk–÷÷hs lSf› h'
31
tœg fu`fiia l;d fldg" ööTn lreKdlr
wm w;ayer fkdhkak' md½lrfha fld;ek
wm l|jqre ne|sh hÜ;= o Ùhd Tn okakjd
we;' fuf,i Tn wmg weia fol fuka j‡kd
 .Kka l:dj 10-11 160
32
udÈf.`mfoaYlfhl= jkÜ we;' Tn wm 7 ukakd" fld;a;u,a,s weg fuka œh'
iuó tkafkys k•" i–¹Kka jykafia wmg tys meyeh iÜj|,dÛ fuka œh' 8fikó
i,ik Y=Nisoa•h wms o Tng u i,id Tnfudn f.dia tajd /ia fldg" .f,ka
fokafkuq÷÷hs lSf› h' wUrd fy` jxf.Šfha ,d fldgd fy`
nºkaj, ms<sfh< fldg frd‡ iE´ y' tys
ckhd Úlau hdu msúis³ f;,ska ne´ frd‡j, fuka ryla
9
33 fufia T›yq i–¹Kka jykafiaf.a Ø“×' rdØ%fha ¡ l|jqr u; ms× jeÛKÏ
lkafoka Úlau ojia ;=kla .uka l<y' œg" th iuó ukakd je‡×'
i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~Üj o 10 fikó o mjq,a jYfhka" ;u ;ukaf.a
Tjqkag l|jqre ne£ug iܳiÜ ia:dkhla l+vdr• f°rlv isg y~kÜ fu`fiiag weis×'
fidhkÜ ms×i Tjqkag fmrÛj" ;=ka ækla i–¹Kka jykafiaf.a fl`mh o buy;a f,i
.ufkys fhæ×' 34Tjqka Úlau hk iEu œg ±,aœ×' fu`fiia ³lg m;a œh'
u i–¹Kka jykafiaf.a j,dl=< oj,a 11 Tyq i–¹Kka jykafiag l;d
ld,fha ¡ Tjqkag by<ska Ø“×' fldg" ööTf’ fiajlhdg Tn mSvd lrkafka
35 .sœiÜ• lr~Üj msg;a j hk iEu œg uka o@ Tng ud wm%ikak • we;af;a l=uk
u" fu`fiia fufia he¡ h( fya;=jÙka o@ f• uq½ fikó .ek j.lSu
ööi–ºÚ" keós‡kÜ uekœ" Tn ug mjrd Øfnkafka wehs@ 12uu f• uq½
Tn i;=fr` œisr fh;a jd· fikó ms<sis| fkd.;af;–' öTjqkaf.a
Tng ffjr lrkafk` mshjrekag fmdfrdka³ jQ foaYhg" Ùú ujl
Tfnka m,d fh;a jd·÷÷ Ùú fndk orefjl= WiÜ,df.k hk f,i"
36
th kej;=KÏ iEu œg u o" Tjqka Tf’ ;=re,af,a /f.k hkak÷ Ùhd Tn
ug lSug we;af;ka u Tjqka cks; flf<a uu
ööbYardfh,a ckhdf.a mjq,a o@ 13f• uq½ fikóg ud uia fldfyka
oi oyia .Kka fj;" fidhd f.keœ;a lkak fokak o@ öwmg
i–ºÚ" Tn h<s lkakg uia fokake÷hs Ùhd T›yq ud <ó
jevu l< uekj÷÷ y~–ka is‡Ø' 14uq½ fikó .ek j.lSu ug
Ùhd he¡ h' ;Ú j ±øug neú h' 15Tn ug fufia
lrkafkys k•" lreKdlr" ud urdoukÜ
fikó f°ia lSu uekœ' tœg uf.a ld,lKa×lu ug u

11 fikó ³la .ekœ,s .ek fldºrkakg fkdfmkS hkÜ we;e÷÷hs lSf› h'
mgka.;a œg i–¹Kka jykafia
tajd wid" tajd .ek wi;=Û jQfhka" Wka m%cd uQ,slhka ye;a;Efofkl=
jykafiaf.a Woyi weœ<s×' Wka jykafia f;`rd .ekSu
fikó w;rg .skak tjQ œg" th Tjqka ojd" 16 tœg" i–¹Kka jykafia fu`fiiag
l|jqfÈ tl fldKla jkid,S h' 2tœg ms<s;=re fo–ka" öökÜU okakd múæ fikó
fikó fu`fiiag fudr.E y' Tyq i–¹Kka w;r kdhlhka yd Ú,Odøka jk bYardfh,a
jykafia wheæ l," .skak Ú• .sfha h' 3Wka fikóf.a m%cd uQ,l s hkaf.ka ye;a;Efofkl=
jykafia tjQ .skak Tjqka ojd¬ Úid tu ud fj; le|jdf.k tkak' kÜU iuó Tjqka
ia:dkhg Tyq ;f’rd Ùhd k• ;e” h' o fmkS is‡k múæ i•uqL uKavmh fj;
4 bYardfh,a ckhd w;r is‡ œfoaYy S Q lEu Tjqka f.k tkak' 17uu neieœ;a kÜU iuó
;Kaydjg jió jQ y' bYardfh,a ckhd mjd tys ¡ l;d lrkafk–' kÜU u; weØ
y~kakg mgkaf.k" ööwmg lEug uia fokafka wd;audkÜNdjfhka fldgila f.k uu Tjqka
ljqre o@ 5wm –ir foaYfha ¡ fkd–f,a lE ud® msg o ;nkafk–' tœg fikó ms<n s | j.lSu
o msm[ s [ a "a r;= ¬kÜ yd iܳ ¬kÜ kÜU ;Úhu fkd WiÜ,d Tjqka o kÜU iuó
a " flduvq" ,Sli
o wmg u;l h' 6±ka k• wms fy•n;a • is‡uq' th WiÜ,kÜ we;' 18fikóg l;d fldg
wfma weyeg fmak ukakd wdydrh yer fjk fufia Ùhkak( tk•" ökÜU,d fyg oji
Ùisjla wmg ke;e÷÷hs lSfj` h' i|yd mœ;% jkak' kÜU,dg uia lEug
10'35 .S;d 68'1 11'7-8 Úlau 16'31 11'9 Úlau 16'13-15
 .Kka l:dj 11-12
,efnkÜ we;'÷ öwmg lkak uia fokafka
ljqre o@ –irfha ¡ k• wmg iem ØnqKd
fkdf› o@÷ Ùhd kÜU,d i–¹Kka jykafiaf.a
lkg wefikakg ye~Üjyq h' tneœka Wka
jykafia kÜU,dg lEug uia fok fial'
kÜU,d th lkÜ we;' 19kÜU,d th ojila"
folla" ojia myla" oyhla" œiaila fy`
fkdj 20uq½ udihla u kdfyka l‡ka °k
f;la" th wmsh
% jk f;la lkÜ we;' ukao" Tn
w;r is‡k wh i–¹Kka jykafia m%ØlafIam
fldg" ö–ir foaYfhka wm msg;g f.kdf›
uka o@÷ Ùh Ùhd ye~Ý Úid÷÷hs j°< fial'
21 fu`fiia Wka jykafia wu;d" ööud
wjg is‡k mdn, fikó yh°yÙ' öuu
Tjqkag uq½ udihla u lEug uia fo–÷hs Tn
j°rk fial' 22Tjqka Wfoid t½ neg½ iy
.j m†‡ uerefjd;a" Tjqkag iEfya o@ tfia
ke;ak• uqyqfoa uiÜka ish,a, tlg tla/ia
lf<d;a Tjqkag iEfya ±÷÷hs weiS h'
23 tœg i–¹Kka jykafia fu`fiiag
l;d fldg" ööudf.a n,hg iSud Øf’ o@ ud
Ùhk foa jkafka o fkdjkafka o@ Ùhd kÜU
±ka oÙkÜ we;e÷÷hs j°< fial'
24 fu`fiia Úlau f.dia i–¹Kka
jykafia j°< foa fikóg okajd" m%cd
uQ,slhka ye;a;Efofkl= le|jd" l+vdru
jf†g Tjqka isfg›f› h' 25i–¹Kka
jykafia j,dl=<Ùka nei" wjq;a fu`fiiag
l;d fldg" Tyq u; jQ wd;audkÜNdjfhka
fldgila f.k uQ,slhka ye;a;Efokdg ³ka
fial' wd;audkÜNdjh Tjqka u; my< jQ œg"
T›yq u| f›,djla æjeia jeÙ lSug
mgka.;ay'
26 tfy;a fudjqkfa .ka fofofkla
l|jqfrys kej;S is‡hy' tla flfkl=f.a
ku t,a°oa h" wÚla ;eke;a;d f•°oa h'
fudjqyq fiiaika w;r f,aLk.; • ØnqK
kuq;a l+vdrug fkd.shy' tfy;a"
wd;audkÜNdjh Tjqka u; o my< jQfhka
l|jqr ;=< T›yq o æjeia jeÙ lS y' 27tœg
tla ;reKfhla æj f.dia t,a°oa iy f•°oa
l|jqr ;=< æjeia jeÙ Ùhk nj fu`fiiag
ie< flf<a h'
28 tœg ;reK œfha mgka fu`fiiag
fiajh l< kÝkaf.a mÜ;a" fc`IÜjd l;d fldg"
ööud msh fu`fiia ;=fuÚ" Tjqka
kj;d,kake÷÷hs b,a,S h'
29 fu`fiia Tyqg l;d fldg" ööTn
udf.a hym;g BÈIHd lrkafkys o@
161
foœ¹fK` Wka jykafiaf.a uq½ fikó
æjeisjreka lr" Tjqka yg ish wd;audkÜ-
Ndjh fok fiala k• fl;r• wk.s ±÷÷hs
ms<s;=re ³Ú' 30fufia Ùhd fu`fiia iy m%cd
uQ,slfh` wdmiÜ l|jqrg .shy'
jÛjka me–Óu
31 i–¹Kka jykafia uqyqæka iÜ<óla
yukakg ie,eiÝ fial' ta iÜ<ó jÛjka
.idf.k wjq;a l|jqr i—mfhys Tjqka fy<S
h' l|jqr jf†g ojil .ukla muK ³rg
o fmdf<dfjka —grhla muK by<g o
Tjqka jeˆ Ø“×' 32fikó tæk uq½ ? iy
oj,a o" Bg miÜ æk o jÛjka tl;= Ùøfuys
fh¡ is‡hy' b;d wvqfjka u tl;= lr.;a
;eke;a;d tajdhska Ùf,`.%E• oyila tl;=
lr.;af;a h' bkamiÜ T›yq l|jqr jf†g u
Wka we;=refj` h' 33Tjqka ta uia lgg f.k"
th œlkakg;a fmr fikóg œreoaO j
i–¹Kka jykafiaf.a Woyi weœ<S hEfuka"
Wka jykafia uyd jix.;hÙka fikóg
mSvd l< fial' 34;jo" tys ¡ lEorl• l<
fikó j<,k ,o neœka" tu ia:dkhg
lEorlf• –kSj<j,a hk wre; weØ
Ù’frd;a-y;a;djd hk ku ;e” h'
35 fikó Ù’frd;a-y;a;djd hk
ia:dkfhka Úlau" yfYafrd;a olajd f.dia
tys mæx„ jQ y'
—úh•g oo~q~qj•
j• ¡u
12 fu`fiia" l=Ia k• foaYfhka l=Ia
cdØl iaØ%hl irK mdjd.;a
fyhska —úh• iy wdfrdka Tyqg œreoaO j
l;d l<y' 2ööi–¹Kka jykafia l;d
flf<a fu`fiia uóska muKla o@ Wka
jykafia wm uóska mjd l;d fkdlrk
fiala ±÷÷hs T›yq lSfj` h' i–¹Kka
jykafiag th weis×' 3–ys msg is‡ ish®
–ÚiÜka w;frka fu`fiia wØksy;udkS
flfkla œh'
4 i–¹Kka jykafia yæisfhka fu`fiiag"
wdfrdkag iy —úh•g l;d fldg" öökÜU,d
Øfok i•uqL uKavmhg Úlau wd hÜ;= h÷÷hs
j°< fial' T›yq o tys .shy' 5Wka jykafia
j,d geUÙka nei wjq;a" i•uqL uKavmfha
f°rlv jev isg" wdfrdka iy —úh• le|jQ
fial' T›yq fofok me–×hy' 6tœg
Wka jykafia l;d fldg"
ööud jokg ijka fokaká
 .Kka l:dj 12-13 162
æjeisjre Tn w;r is‡;a k•" hjkak' kÜU,df.a msh f.`;% iEu tlÙka u
i–ºka Tjqkag m%ldY jkÜfha tlaflkd ne.ska Tjqka w;r uQ,slhka jk
oÈYkj,sÚá wh hjkake÷÷hs j°< fial' 3Tyq o i–¹Kka
Tjqkag l;d lrkÜfha isyskj,sÚ( jykafiaf.a wKg lSlre j mdrdka k•
7 md½lrfhka Tjqka he• h' ta ish,af,`
ud fiajl fu`fiia tfia fkdf›" bYardfh,a ckhd w;r uQ,slfh` jQ y'
Tyqg udf.a uq½ fikó
4 fudjqkaf.a kdudj,sh fufia h(
Ndr ¡ we;' rEnkaf.a f.`;%fhka ilal=Èf.a mÜ;a
8
uu Tyq iuó uqyqKg uqyqK ,d I•uqjd h' 5is–fhdkaf.a f.`;%fhka
l;d lr–" fy`øf.a mÜ;a Idmd;a h' 6cÏ°f.a f.`;%fhka
.=ma; joÚka fkdj" meyeæ,s j" fcmÜkafkaf.a mÜ;a ldf,’ h' 7biaidlÈf.a
l;d lr–' f.`;%fhka fc`fimaf.a mÜ;a b.d,a h'
8
Tyq i–ºkaf.a rEmh oÙkÜ we;' tm%dhs•f.a f.`;%fhka kÝkaf.a mÜ;a
fy`fIhd h' 9fnkac–kaf.a f.`;%fhka
tneœka udf.a fiajl fu`fiiag œreoaO j
rdmÜf.a mÜ;a m,a;S h' 10idnqf,dkaf.a
l;d Ùøug kÜU,d tŠ;r jQfha flfia ±÷hs
weiÝ fial' f.`;%fhka fi`æf.a mÜ;a .oaæfh,a h'
11
9 i–¹Kka jykafiaf.a Woyi Tjqkag fc`fimaf.a f.`;%fhka" tk• ukiafiaf.a
f.`;%fhka iÜisf.a mÜ;a .oa¡ h' 12°kaf.a
œreoaO j weœ<s×' Wka jykafia Úlau .sh
fial' 10j,dl=< uKavmfhka bj;a œh' f.`;%fhka f.u,a,Sf.a mÜ;a w•–fh,a h'
13
mܳuhÙ· —úh•g ysu fuka iܳ l=IaG wdfIÈf.a f.`;%fhka –ldfh,af.a mÜ;a
fi;+È h' 14kma;,Sf.a f.`;%fhka fjdmaifS .a
fr`.hla je<£ Ø“×' wdfrdka wE foi ne¬
œg wEg l=IG mÜ;a kd“ h' 15.doaf.a f.`;%fhka ud”f.a mÜ;a
a hla Øfnk nj fmÚ×' 11tœg
wdfrdka fu`fiiag l;d fldg" ööwfy` f.jqfh,a h'
iajd—Ú· wmf.a fu`vl–ka wm l< mdmfha 16 by; ±lajfQ ha fu`fiia ldkdka rgg
j.lSu wm msg mjrkÜ fkduekœ' 12wE ujq
hejQ prmÜreIhkaf.a kdudj,sh hs' ;jo" Tyq
l=iska “ys jk" udxifhka fldgila ærdkÝkaf.a mÜ;a fy`fIhdf.a ku fjkia fldg
.sh" u< flfkl= fuka fkd f› jd÷÷hs lSf› h'
Tyqg fc`IÜjd hs hk ku ;e” h'
13
fu`fiia i–¹Kka jykafiag fudr.i–ka" 17 fu`fiia ldkdka foaYhg Tjqka
ööudf.a foœºÚ" wE jyd u iÜj lrk f,i"
prmÜreIhka fia hj–ka" Tjqka wu;d"
uu Tnf.ka wheæ–÷÷hs Ùhd lE.eiS h' ööol=KÏ æYdjg f.dia" bkamiÜ lºlrhg
14 bkamiÜ i–¹Kka jykafia fu`fiia
hkak' 18l=uk ϥfha rgla o@ tys jdiSka
wu;d" ööwef.a mshd wef.a uQKg fl< .eiS
n,i•mkak o ³n, o@ tys ck.ykh ysó o
k•" wE æk y;la ;=< ,Ðcd fkdœh hÜ;= nyq, o@ 19Tjqka mæx„ N+–h fyd| o krl o@
o@ tneœka æk y;lg wE l|jqfrka
Tjqka mæx„ kÜjr l=uk œ•fha o@ Tjqka
fkrmdoukÜ ,e“h hÜ;= h' bkamiÜ weh l|jqr
mæx„ j is‡kafka l+vdr•j, o n,fldÛj,
;=<g ndr .; yeÙ h÷÷hs j°< fial' 15æk
y;lg —úh• l|jqfrka fkrmdoukÜ o@ 20ta rg ire o Úire o@ uQl,dka tys weoao
,enqjd h' wE h<s me–fKk f;la fikó okeoa o@ hk j. fidhd n,kak' ;jo"
hkakg msg;a fkd jQ y' 16bkamiÜ fikóffOÈh f.k" ta rf† m,;=rej,ska hula
yfYafrd;a k• ia:dkfhka Úlau f.dia f.fkkake÷÷hs lSf› h' ta ld,h m<uq jrg
mdrdka k• md½lrfha l|jqre ne|.;ay' –æ f.Š fk<k jdrh œh'
21 tœg T›yq W;=rg f.dia" YSka k•
prmqreIhka he•u md½lrfha isg yud;a k• ³È.fha msys‡
^oaœ( kS( i( 1(19-33& frfyd’ olajd jQ rfgys T;a;= ne¬ y'
22

13 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d bkamiÜ T›yq ol=Kg f.dia fyfn%dka k•

2
fldg" ööud bYardfh,a ckhdg ia:dkhg me–×hy' tys wkdlaf.a
fokakg hk ldkdka foaYhg prmqreIhka mr•mrdjka jQ wySuka" fIaIhs iy ;,auhs
12'7 fyfn% 3'2 12'14 .Kka 5'2-3
 .Kka l:dj 13-14
hk whf.a f.`Ø%lfh` is‡hy' ;jo"
fyfn%dka kÜjr f.dvkók ,oafoa –irfha
fYdjka kÜjrg i;a wjqreoaolg m%:ufhÚ'
23
bkamiÜ T›yq tIafld,a –‡hdj;g wjq;a"
tys ¡ –æ fmdl=rla weØ úÙ,a,la lmdf.k"
th yria ,Shl t,a,d" fofofkla th
;v,df.k wdy' T›yq fo½• iy w;aØlald
o f.kdfj` h' 24tu ia:dkhg tIafld,a
–‡hdj; h hs k• lrk ,oafoa bYardfh,a
ckhd tys ¡ lmd.;a –æ fmdl=r Úid h'
25 ojia y;<sylg miÜ T›yq rf†
T;a;= n,d wdmiÜ me–×hy' 26mdrdka
md½lrfha ldfoIa k• ia:dkfha is‡
fu`fiia" wdfrdka iy uq½ bYardfh,a
ck;dj fj; T›yq me–K" Tjqka ish,a,kag
rf† h:d ;;a;ajh jdÈ;d lr" ;uka ta
r‡ka f.kd m,;=re fmkajQ y' 27T›yq
fu`fiia wu;d" ööTn wm hejQ foaYhg wms
.sfhuq' we;a;g u ta k• Ùfrka yd
— me×fhka bØfrk rgÙ' fukak" tys
m,;=re' 28tfy;a" ta foaYjdiSyq n,i•mkak
h' Tjqkaf.a k.r mjqrej,ska jg fldg
we;á tajd wØ œYd, há wer;a wms tys ¡
wkdlaf.a oreuqKÏnqrka o ³‡uq" 29wuf,la-
jre rf† ol=KÏ æYdf› jdih lrØ"
ys;a;Sjre iy fcnqisjre" wfu`újre
lºlrfha jdih lrØá ldkdksjre uqy³ q nv
o fcdÈ°ka .ó winv o jdih lrØ÷÷hs lS y'
30 tœg ldf,’" fu`fiiag œreoaO j
ueisœ,s lS fikó Úy~ lr–ka" ööwms jyd
u f.dia" th ys– lr .Úuq' Tjqka mrdch
Ùøu myiÜfjka u l< yeÙ he÷÷hs lS h'
31 tfy;a" Tyq iuó .sh fiiÜ pr-
mÜreIfh` l;d lr–ka" ööfikó mrdch
Ùøug ;r• wm n,i•mkak fkdjkakg
mܽjk" T›yq wmg jvd YlaØ i•mkak
h÷÷hs lS y' 32fuf,i T›yq ;uka T;a;= ne¬
rg .ek wi;H jdÈ;djla bYardfh,a
ckhdg fo–ka" ööwm T;a;= ne,Sug .sh rg
k•" jeishka ldouk rgÙ' tys wm ³Û
–ÚiÜka ish,af,` u Wi uy; –ÚiaiÜ h'
33
tys ¡" fh`Ohkag kEl• Ùhk
wkdlaf.ka mejf;k fh`O mrmÜrla wms
³‡uq' Tjqka bæúfhys wm m<óe‡hka
fuka wmg u fmkÜfKa h' wm o Tjqkag;a
tf,i u fmfkkakg we;e÷÷hs lS y'
13'33 W;a 6'4 14'9 fyfn% 3'16
163
fikó ueisœ,s fo‹u
14
2
tæk rdØ%fha uq½ fikó u Y’o
kód lE.i–ka y~kakg jQ y'
bYardfh,a ckhd" fu`fiiag yd wdfrdkag
œreoaO j ueisœ,s lS y' uq½ ck;dj u
Tjqkag l;d fldg" öö–ir foaYfha wms ueø
.sfhuq k• fld;r• fyd| o· tfia ke;a k•
md½lrfha –h .sfhuq k• fld;r• fyd| o·
3
hÜoO
a fhka wm kid,kakg;a" wfma wUqorejka
“,s lrkakg;a" i–¹Kka jykafia f•
foaYhg wmj f.kdf› wehs ±÷÷hs lS y'
4
bkamiÜ T›yq tÙfkldg l;d fldg" ööwms
kdhlfhl= f;`rdf.k –ir foaYhg huq÷÷hs
l;d lr.;a y'
5 tœg fu`fiia iy wdfrdka uq½
bYardfh,a ck;dj u bæúfhys uq×ka;,d
jeÛKdy' 6rf† T;a;= fidhd .shjqka w;r
kÝkaf.a mÜ;a fc`IÜjd o fcmÜkafkaf.a mÜ;a
ldf,’ o ³Ùka ;u jia;% brd.;ay' 7bkamiÜ
T›yq uq½ bYardfh,a ck;dj u wu;d" ööwm
T;a;= fidh–ka .sh rg b;d u idrj;a
rgÙ' 8i–¹Kka jykafia wm .ek m%ikak
jk fiala k•" Wka jykafia wm f• rgg
muqKÏjd" th wmg ,nd fok fial' ta rg
Ùfrka yd — me×fhka bØfrk rgÙ'
9
i–¹Kka jykafiag œreoaO j muKla
ler,s fkd.ikak' ta rg jdiSkag o “h
fkdjkak' ukao" wms Tjqka f.d³re fldg
.kafkuq' i–¹Kka jykafia wm iuó jk
neœka Tjqkg a wrla.;a foœjreka Tjqkfa .ka
bj; f.dia we;' Tjqkag “h fkdjekake÷÷hs
lSfj` h' 10tfy;a" uq½ ck;dj .,a .id
Tjqka ueøug ,l,EiaØ jQ y' tœg uq½
bYardfh,a ckhd bæúfhys i•uqL uKavmh
u; i–¹Kka jykafiaf.a uysud,xldrh
oÈYkh œh'
fu`fiia fikó Wfoid whe¡u
11 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" ööf• fikó fldmuK l,a ud fy<d
oÙkafk` o@ Tjqka ueo ud l< ydial• ±l
±l;a Tjqkag ud flfrys œYajdih ;e”ug
;j fldmuK l,a .;f› o@ 12uu
jix.;hÙka Tjqkag myr ¡" Tjqkaf.a
Wreuh wfy`is lrou–' Tjqkag jvd
n,i•mkak" œYd, cdØhla kÜU uóska weØ
lrkafk–÷÷hs j°< fial'
 .Kka l:dj 14
13 tœg fu`fiia i–¹Kka jykafiag
ms<s;=re fo–ka" ööuy n,mrdl%uh md–ka f•
fikó uq°f.k me–×fha Tn jykafia nj
–ir jeisfh` oÚØ' Tjqka fuh wik œg"
14
trg jeishkag o th ÙhkÜ we;' ;jo"
i–¹Kka jykafia jk Tn f• fikó ueo
jev jik nj;a" Tn Tjqkag uqyqKg uqyqK
,d fmfkk nj;a" Tnf.a ,l=K jk j,dl=<
Tjqkag by<ska r¹ is‡k nj;a" Tn Tjqkag
fmrÛj" oj,a ld,fha ¡ j,d geUla uóska o"
rdØ% ld,fha ¡ .sÚ geUla uóska o jevu
lrk nj;a Tjqka wid we;' 15±ka bØka" Tn
jykafia Tjqka iuQ,>d;kh lrk fiala
k•" Tn jykafiaf.a lSÈØh .ek weiÝ
cd;Syq l;d fldg" 16öi–¹Kka jykafia
Tjqkag æjqrd fmdfrdka³ jQ foaYhg Tjqka
f.fkkakg fkdyeÙ jQ neœka" Wka jykafia
Tjqka md½lrfha ¡ urd±uQ fiale÷hs
Ùhkakdy' 17-18Tn j°rd weØ múæ" i–¹Kka
jykafia jk Tn myiÜfjka fkdÙfmk iÜ®
h" buy;a fia ohd mdk fial" wo–Ûl• yd
kmÜrel• lud lrk fial" jerælreg
o~qj• fkdlr fkdyúk fial" mshjrekaf.a
o–Ûl• Úid Tjqkaf.a ore uqKÏnqrkag ;=ka
jk y;r jk mr•mrdj olajd o~qj• lrk
fial' tfia fmdfrdka³ jQ f,i ±ka
lreKdlr Tn jykafiaf.a n,mrdl%uh
œoyd mEj uekj' 19tneœka" lreKdlr"
Tn jykafiaf.a buy;a ohdj mEu wkÜj"
fudjqka –irfhka me–× æk isg wo olajd
lud l< f,i" f• fikóg lud lrkÜ
uekje÷÷hs whe¡ h'
20 i–¹Kka jykafia ms<s;=re fo–ka"
öökÜf˜ b,a,Su múæ uu Tjqkag lud flf<–'
21
tfy;a" udf.a kdufhka o" uq½ f,`lh
udf.a uysud,xldrfhka msø mjØk f;la o
ud æjqrd Ùhkafka f• h( 22öta uq½ fikó
udf.a uysud,xldrh yd –irfha iy
md½lrfha ud l< ydial• ±l ±l;a" oi
jdrhlg jvd ud mølaId fldg" ud y~g
ijka kܳka neœka 23ud Tjqkaf.a mshjreka
yg æjqrd fmdfrdka³ jQ foaYh T›yq
i;a;lg u fkdoÙkafk` h' Tjqka w;r
is‡k" ud fy<d ³Û Ùisfjl= o th fkdoÙkÜ
we;' 24tfy;a udf.a fiajl ldf,’g
fiiaikag jvd fjkia wdl,amhla ØnqKÏ
fyhsk; Ü "a Tyq ug i•mÝÈKfhka u mlaImd;
14'13-19 Úlau 32'11-14 14'18 Úlau 20'5-6á 34'6-7á oaœ kS 5'9-10á 7'9-10 14'21-23 fyfn% 3'18
14'24 fc`Iq 14'9-12 14'29 fyfn% 3'17 14'33 Ù%hd 7'36
164
j is‡ fyhskÜ;a" Tyq we;=½ jQ rgg uu Tyq
muqKÏjkafk–' Tyqf.a fm<m; o th ys–
lr.kÜ we;'÷ 25±kg tys –‡hdjf;a
wuf,lajre iy ldkdksjre mæx„ j is‡Ø'
tneœka fyg" wdmiÜ yeø r;= uqyqog hk
udÈ.fhka md½lrhg hkake÷÷hs j°< fial'
fikóg o~qj• ¡u
26 i–¹Kka jykafia h<s fu`fiiag
iy wdfrdkag l;d fldg" 27ööug œreoaO j
ueisœ,s Ùhk f• kmÜre ck;dj .ek uu
fldmuK l,a bji• o@ bYardfh,a ckhd
ug œreoaO j lS ueisœ,s ud wid we;'
28
tneœka Tn Tjqka wu;d fufia Ùhkak(
ökÜU,d udf.a lkg wefik fia lS f,i ud
kÜU,dg lrk njg" uu æjqr–÷hs i–¹Kka
jykafia j°rk fial' 29ck ix.Kkfha ¡
,shdmæx„ l<" jhi wjqre³ œiaila yd Bg
jvd jhieØ" ug œreoaO j ueisœ,s lS
ish,af,` u f• md½lrfha u kiskÜ we;'
30
fcmÜkafkaf.a mÜ;a ldf,’ yd kÝkaf.a mÜ;a
fc`IÜjd yer" wka Ùisfjl= ud Tn yeu
mæx„ lr•ug fmdfrdka³ ³ka rgg Ùis
fia;a we;=½ fkdjkÜ we;' 31öuu Tjqka “,s
fokakg hkafk–÷hs Ùhd kÜU mejiÝ kÜf˜
l=vd orejka k• uu tys we;=½ lrkafk–'
kÜU,d fy<d ³Û ta foaYh Tjqka N=laØ œ¢kÜ
we;' 32tfy;a" kÜU,d f• md½lrfha u
kiskakyq h' 33kÜU,df.a oremrmÜr wjqre³
y;<syla ;=< f• md½lrfha ta f• w; h–ka"
kÜU,df.a u<l|ka mig yefrk f;la"
kÜU,df.a wœYajdijka;lu Úid ³la
œ|skakyq h' 34kÜU,d ta rf† T;a;= fijQ
ld,h ojia y;<syla fkdf› o@ yenehs" tl
tl ojilg" tl tl wjqreoao ne.ska
i,ld" wjqre³ y;<syla ;=< kÜU,df.a
³Iagl•j,g j. Ùh–ka" udf.a fmdfrdka³
lv Ùøf• œmdlfha nrm;,lu fl;r• o
Ùhd ±k.kakyq h' 35fuh j°f<a i–¹Kka
jykafia jk uu h' ug œreoaO j fmruqKÏ
ne|.;a f• uq½ kmÜre ck;djg u uu
i;a;lg u o~Üj• lr–' f• md½lrfha u
Tjqka ke;s kdiaØ • jekiS hkÜ we;e÷÷hs
j°< fial'
36 fuf,i fu`fiia œiska rf† T;a;=
ne,Sug hjkÜ ,en" wdmiÜ me–×
prmÜreIhka rg .ek fndre wdrx„ ie< l<
 .Kka l:dj 14-15
neœka uq½ ck;dj u fu`fiiag œreoaO j
ueisœ,s lS y' 37;jo" fufia rg .ek fndre
wdrx„ ie< l< ta wh" i–¹Kka jykafia
œiska tjk ,o jix.;hÙka jekiS .sfh`
h' 38tfy;a" rg .ek T;a;= ne¬ prmÜreIhka
w;r kÝkaf.a mÜ;a fc`IÜjd iy fcmÜkafkaf.a
mÜ;a ldf,’ muKla fkdueø b;sú jQ y'
bYardfh,ajre mrdch •u
^oaœ( kS( i( 1(41-46&
39 fu`fiia f• ish,a, uq½ bYardfh,a
ckhdg ie< l< œg fikó ;æka
je,mÜKdy' 40T›yq miÜ æk w®hu keósg"
lºlr m%foaYhg hkakg iÝ°k• fj–ka"
ööfukak" ±ka wms i–¹Kka jykafia wmg
fmdfrdka³ jQ ia:dkhg keóS huq' wms m›
flf<uq÷÷hs lS y' 41tœg fu`fiia ms<s;=re
fo–ka" öö±ka bØka Tf’ i–¹Kka
jykafiaf.a wdÇ lv lrkafka uka o@ Tf’
jEhu ÚIaM, f›' 42fuf,i fkdhkak"
i–¹Kka jykafia Tn ueo jev is‡kafka
ke;' Tf’ i;=rka Tng myr fokÜ we;'
43
Tn" wuf,lajrekag iy ldkdksjrekag
uqyqK fok œg hÜoaOfhka kiskakyq h' Tn
yeu i–¹Kka jykafiaf.ka bj; f.dia
is‡k neœka" Wka jykafia Tn yeu ueo
k;r fkdjk fiale÷÷hs lS h' 44tfy;a" T›yq
ys;=jlaldrl–ka keóS lºlr m%foaYfha
uq³kg .shy' i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ•
lr~Üj j;a fu`fiia j;a l|jqfrka Úlau
fkd.sfha h' 45tœg lºlr m%foaYfhys œiÝ
wuf,lajre o ldkdksjre o nei wjq;a
Tjqkag myr ¡ fydÈud k• ia:dkh olajd
Tjqka ®yqne| .sfh` h'
mÜo m
m~~Üre ms<sn| Úfh`.
15 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg fufia j°< fial( 2ööbYardfh,a
ckhdg l;d fldg fufia Ùhkak( öud
kÜU,dg fokakg hk kÜU,df.a jdi N+–h
jk rgg me–× l, 3.j m†‡j,ska fy`
t½ neg½ m†‡j,ska fy` .;a if;l=
i–¹Kka jykafiaf.a uysuhg .skafkka
ojd" ojk hd. mÝcdjla jYfhka fy`
ndrhla TmamÜ Ùøula jYfhka fy` iaf›ƒPd
mÝcdjla jYfhka fy` ux., ækl ¡ mÜok
mÝcdjla jYfhka fy` mÜokakyq k•" tajd
15'16 f,• 24'22
165
i–¹Kka jykafia fj; kósk iÜ–ysú
iÜj|la jkÜ we;' 4;jo" tjekakla i–¹Kka
jykafiag mÜok ;eke;af;a" f;,a ,SgÈ tlla
iuó wekÝ ms‡ Ùf,`.%E• folla OdkH
mÝcdjla jYfhka f.kd hÜ;= h' 5kÜU,d ojk
hd. mÝcdjla jYfhka mÜok tla tla neg½
me‡fhl= iuó" mdkSh mÝcdjla jYfhka
–æhÜi ,SgÈ tlla o msæh hÜ;= h' 6kÜU,d
mÜok tla tla neg½ jiafil= iuó OdkH
mÝcdjla jYfhka f;,a ,SgÈ tlyudrla wekÝ
isyska ms‡ Ùf,`.%E• folla o msæh hÜ;= h'
7
;jo" mdkSh mÝcdjla jYfhka –æhÜi ,SgÈ
tlyudrla msæh hÜ;= h' f•jd i–¹Kka
jykafia fj; kósk iÜ–ysú iÜj|la jkÜ
we;' 8ojk hd. mÝcdjla jYfhka fy`
ndrhla Tmamq Ùøula fy` iyNd.slf•
mÝcdjla jYfhka fy` f.dfkl= i–¹Kka
jykafiag TmamÜ lrk l, 9f.dkd iuó
wdydr mÝcdjla jYfhka f;,a ,SgÈ folla
wekÝ isyks a ms‡ Ùf,`.%E• ;=kla o f.kd hÜ;=
h' 10mdkSh mÝcdjla jYfhka –æhÜi ,SgÈ
folla o f.kd hÜ;= h' .skafkka ojd ms´
fuh i–¹Kka jykafia fj; kósk iÜ–ysú
iÜj|Ù' 11mÝcd lrk tla tla f.dfkl= o
neg½ jiafil= o neg½ me‡fhl= o i|yd
fuf,i l< hÜ;= h' 12kÜU,d mÜok i;=kaf.a
.Kk wkÜj" tl tl i;d i•nkaOfhka
fuf,i bÛ l< hÜ;= h'
13 öiajfoaYslhka ish® fok u" iÜ–ysú
iÜj|la iys; m~Ürla .skfa kka ojd" i–¹Kka
jykafiag TmamÜ lrk œg" f• whÜúka ish,a,
bÛ l< hÜ;= h' 14;jo" kÜU,d iuó l,lg
jik œfoaYslfhla f› jd" Ú;H mæx„h we;s
flfkla f› jd" iÜ–ysú iÜj|la iys; m~Ürla
.skafkka ojd i–¹Kka jykafiag TmamÜ
lrk œg" kÜU,d lrk ye‡hg u Tyq;a l<
hÜ;= h' 15bYardfh,a ckhd jk kÜU,dg;a"
kÜU,d iuó l,lg jik œfoaYslhkag;a
bæúhg ioyg u tl u Úfh`.hla j,x.=
jkÜ we;' i–¹Kka jykafia bæúfhys kÜU,d
iy œfoaYslhka tl iudk jkÜ we;'
16
kÜU,dg;a" kÜU,d iuó l,lg jik
œfoaYslhkag;a tl u kSØhla iy tl u
Úfh`.hla j,x.= jkÜ we;'÷ ÷÷
17 h<s i–¹Kka jykafia fu`fiiag
l;d fldg fufia j°< fial( 18ööbYardfh,a
ckhd wu;d fuh Ùhkak( öud kÜU,d j
 .Kka l:dj 15-16
19
f.fkk rgg kÜU,d me–× miÜ ta rf†
Úmo jQ wdydr wkÜNj lrk œg" bka
fldgila œfYaI m~Üre ms×i i–¹Kka
jykafia jk ud i|yd fjka l< hÜ;= h'
20
wiajekak fk<k œg i–¹Kka jykafiag
œfYaI m~Ürla TmamÜ lrk f,i" m<uq
OdkHj,ska iE´ frd‡hla o TmamÜ l< hÜ;=
h' 21fuf,i m<uq OdkHj,ska iE´ frd‡hla"
kÜU,df.a iEu mr•mrdjla u i–¹Kka
jykafiag œfYaI m~Ürla fldg msæh hÜ;= h'
22 i–¹Kka jykafia fu`fiiag j°<
f• ish® wdÇ h• Ùis w;miÜ •uÙka kÜU,d
lv lf<d;a 23tfia ke;a k•" Wka jykafia
tajd wK l< æk mgka bæúhg u;=
mr•mrdjka" fu`fiia uóska ³ka wdÇ lv
lf<d;a" 24tfia jQfha ck;djg fkd±kÜj;a-
l–ka k•" uq½ ck;dj u i–¹Kka jykafia
fj; kósk iÜ–ysú iÜjÄØ ojk hd.
mÝcdjla jYfhka tl f.dka jiafil= TmamÜ
l< hÜ;= h' th iuó isú;a múæ OdkH
mÝcdjla iy mdkSh mÝcdjla o" mdm mÝcdjla
i|yd t½fjl= o TmamÜ l< hÜ;= h' 25uq½
bYardfh,a ck;dj u Wfoid mÝcljrhd m›
lud Ùøf• ms<sfj; bÛ l< miÜ Tjqkaf.a
m› fkd±kÜj;al–ka jQ Úid" Tjqkag lud
lrkÜ we;' tfy;a ta fkd±kÜj;alu Wfoid
.skafkka ojd mÜok m~Üre iy Tjqkaf.a mdm
mÝcd i–¹Kka jykafia fj; f.kd hÜ;= h'
26uq½ fikóf.a fkd±kÜj;al–ka jQ Úid uq½
bYardfh,a ck;djf.a o" Tjqka w;r jik
œfoaYslhkaf.a o m› lud lrkÜ ,ef’'
27 öhful= fkd±kÜj;al–ka m› lf<d;a"
tjekafkl= mdm mÝcdjla i|yd wjqreoaola
jhieØ t½fokl f.kd hÜ;= h' 28fuf,i
hful= fkdoekÜj;al–ka i–¹Kka jykafiag
œreoaO j m› lf<d;a mÝcljrhd Tyq
fjkÜfjka m› ludf› ms<sfj; bÛ l< miÜ"
Tyqf.a m› lud lrkÜ ,ef’' 29fkd±kÜj;a-
l–ka jk m› ms<sn| j ujq“u Wmka
bYardfh,a ckhdg;a" Tjqka w;r l,lg
jik œfoaYslhkag;a tl u kSØhla j,x.=
jkÜ we;'
30 öiajfoaYslfhla fy` œfoaYslfhla
fy` ±k ±k kSØh lv lrhs k•"
tjekafkl= i–¹Kka jykafiag œreoaO j
³Iag wmrdOhla lrk neœka Tyq ish
fikó w;frka fkrmdoukÜ ,ef’' 31Tyq
15'27-28 f,• 4'27-31 15'38 oaœ kS 22'12 16'1 cQoa 11
166
i–¹Kka jykafiaf.a jpkh fy<d ±l" Wka
jykafiaf.a wdÇ lv l< neœka" tjekafkl=
iyuq,k
s a u fkrmdoukÜ we;' Tyqf.a ³Iaglu
.ek Tyq u j.Ùj hÜ;= h'÷ ÷÷
in; lv Ùøug o~qju
32 bYardfh,a ckhd md½lrfha is‡h ¡"
in;a æk or tl;= l< –Úfila Tjqkag
i•n œh' 33tœg T›yq fu`fiia iy
wdfrdka we;=½ ck;dj bæúhg ta –ksid
f.kdfj` h' 34Tyqg l=ula l< hÜ;= o Ùhd
Úhu j fkdØnqK fyhska" T›yq Tyq isr
wviais l<y' 35i–¹Kka jykafia
fu`fiiag l;d fldg" ööta –Úid urKhg
m;a l< hÜ;= h' uq½ ck;dj u Tyq l|jqfrka
msg;g f.k f.dia .,a .id ueúh hÜ;= h÷÷hs
j°< fial' 36Wka jykafia fu`fiiag j°<
múæ uq½ ck;dj Tyq l|jqfrka msg;g f.k
f.dia" Tyqg .,a .id" urd±uQ y'
°j® ms<sn| Úfh`.
37 i–¹Kka jykafia h<s fu`fiiag
l;d fldg fufia j°< fial( 38ööbYardfh,a
ckhdg l;d fldg fufia wK lrkak'
öTjqkaf.a u;= mr•mrdj, ieu flfkla u
;u ;ukaf.a jia;j % , jd‡fha °j® iEæh hÜ;=
h' ;jo" ta tl tl jd‡fha °j,a, msg Ú,a
m‡hla ±–h hÜ;= h' 39kÜU,dg f• °j®
fmfkk œg" i–¹Kka jykafiaf.a wdÇ
ish,a, isys fldg tajd ms<sme¡ug is;g .;
hÜ;= h' tœg kÜU,d ug wœYajdijka; • wka
foœjreka je<|.;a fuka" kÜU,df.a fk;a
is;a we¡ hk múæ tfia fkdl< hÜ;= h'
40
kÜU,d fuh isys fldg" udf.a wdÇ ish,a,
bÛ lr–ka" kÜU,df.a foœhka jykafiag
muKla lem œh hÜ;= h' 41foœ i–¹Kka
jykafia uu h' kÜU,df.a foœhka jk
ms×i –ir foaYfhka kÜU,d msg;g f.kd
kÜU,df.a foœ i–¹Kka jykafia uu h'÷ ÷÷
ler,slrejkag o~qj•
16 f,•f.a mÜ;%hd fldyd;a há Tyqf.a
mÜ;%hd bYaydÈ h' Tyqf.a mÜ;%hd jk
fl`rd o rEnkajrekaf.a mÜ;%hka jk
t,shd’f.a mÜ;%hka jk °;dka iy w“rd• o
fmf,;af.a mÜ;a «ka o 2Tjqka iuó bYardfh,a
ckhd w;r iNdj le|jk" ckmsh % " lSÈØu;a
 .Kka l:dj 16
foish mKiafofkla o fu`fiiag œreoaO j
ler,s .eiÝ y' 3T›yq fu`fiiag yd
wdfrdkag œreoaO j tla/ia fj–ka" ta
fofokdg l;d fldg" ööTn fofokdf.a
uyka;;ajh muKg jeŠ hs' uq½ ck;dj;a"
tys iEu fofkl=;a i–¹Kka jykafiag
lem • keoa o@ Wka jykafia Tjqka ueo;a
jev is‡kafka keoa o@ tfia k•" kÜU,d
muKla i–¹Kka jykafiaf.a ck;djg
by<ska uyf,dl=l• mdkafka uka±÷÷hs
weiÝ y'
4 fuh weiÝ fu`fiia uq×ka;,d je‡×'
5
Tyq fl`rd we;=½ Tyqf.a uq½ msúig l;d
lr–ka" ööfyg WoEik wm w;frka
i–¹Kka jykafiag lem jQ wh Wka
jykafia fmkajk fial' Wka jykafiag lem
jQ" Wka jykafia f;`rd.;a ;eke;a;dg Wka
jykafia i—mhg tkakg o i,ik fial'
6
fl`rd iy Tyqf.a i.fhÚ" fuh lrkak"
Tn yeu OQu md;% f.k 7fyg WoEik
tajdfha .sÚ wó=re nyd" iÜj| ¿jH oukak'
tœg i–¹Kka jykafia f;`rd.;a" Wka
jykafiag lem jQ ;eke;a;d ljfrla o Ùhd
±k.; yel' f,•f.a jxYfha mÜ;%fhÚ" Tn
yeuf.a uyka;;ajh muKg jeŠs÷÷hs lSf› h'
8 fu`fiia ;j³rg fl`rdg l;d
lr–ka" ööf,•f.a jxYfha mÜ;%fhÚ" Tn ieu
lreKdlr ug ijka fokak' 9i–¹Kka
jykafiaf.a uKavmfha fiajh lr–ka ;uka
jykafia <óg Tn yeu <ód lr.ekSug;a"
mÝclhka jYfhka lghÜ;= lr–ka"
bYardfh,ajrekaf.a foœhka jykafia uq½
bYardfh,a ckhd w;frka Tn yeu fjka
fldg .ekSu Tn iܽ fldg i,lkakyq o@
10
Wka jykafia ;uka <óg Tn;a" f,•f.a
oremrmÜr jk Tf’ ify`orhka ish®
fokd;a f.kd fial' Tn yeu ±ka
mÝcljrhka fidhkakyq o@ 11tneœka Tn;a"
Tf’ uq½ msúi;a fmruqKÏ ne| we;af;a
i–¹Kka jykafiag œreoaO j nj ±k.kak'
wdfrdkag œreoaO j ueisœ,s lSug ;r• Tyq
ljfrla ±÷÷hs weiS h'
12 bkamiÜ fu`fiia" t,shd’f.a mÜ;h
% ka
jk °;dka iy w“rd• le|jQ œg" T›yq
ms<s;=re fo–ka" ööwms fkd tuq' 13f•
md½lrfha wm urd oukÜ ms×i" Ùfrka iy
— me×fhka bØfrk rgÙka wm msg;g
f.k tafuka Tn flf<a iܽ wmrdOhla o@
±ka Tng Wjukd • we;af;a wm md,kh
167
14
lrkakg o@ we;a;g u Tn k• wmg Ùú
iy — me× bØfrk rglg wm fkdf.kdfjys
h' fl;a iy –æ j;= wmg Wreu fldg
kܳkafkys h' f• –ÚiÜkag h:d ;;a;ajh
fkdfmfka h Ùhd Tn ys;kafkys o@ wms k•
fkdtkafkuq÷÷hs lSfj` h'
15 fu`fiia o tœg ;æka frdia •
i–¹Kka jykafia wu;–ka" ööTn Tjqkaf.a
m~qre fkdms<s.kÜ uekœ' uu k•"
Tjqkaf.ka Ùisfjl=g kmÜrla fkdflf<–'
Tjqkaf.a fldg½fjl= j;a fkd.Ø–÷÷hs
lS h'
16 fu`fiia fl`rdg l;d fldg" ööfyg
Tn;a" Tnf.a uq½ msúi;a i–¹Kka jykafia
bæúhg wd hÜ;= h' wdfrdka o tys tkÜ we;'
17
;jo" ieu flfkla u ;u ;udf.a OQu
md;%h /f.k" tajdfha iÜj| ¿jH oud"
i–¹Kka jykafia bæúhg ta OQu md;% o
f.k wd hÜ;= h' fuf,i tys OQu md;% foish
mKyla jkÜ we;' wdfrdka o ish OQu md;%h
f.k wd hÜ;= h÷÷hs lS h' 18ish,af,` u ;u
;ukaf.a OQu md;% /f.k tajdfha .sÚ wó=re
nyd" ta u; iÜj| ¿jH oud" fu`fiia iy
wdfrdka iuó i•uqL uKavmfha f°rlv
isg.;ay' 19Tjqkag uQK ,d is‡k múæ"
fl`rd ;u uq½ msúi i•uqL uKavmfha
f°rlvg tla/ia fldg .;af;a h' tœg
uq½ ck;djg u i–¹Kka jykafiaf.a
uysud,xldrh oÈYkh œh' 20Wka jykafia
fu`fiiag iy wdfrdkag l;d fldg"
21
ööiefKÙka ud fudjqka jkid,kakg hk
neœka f• ck;djf.ka wylg hkake÷÷hs
j°< fial'
22 T›yq o uq×ka;<d jeˆ" ööwfy`
foœºÚ· il, i;a;ajhkag ãjkh fok
foœºÚ" tl –Úfil=f.a mdmhg" Tn uq½
ck;djg u tfrys j frdia jk fiala ±÷÷hs
weiÝ y'
23 i–¹Kka jykafia fu`fiiag W;a;r
fo–ka" 24ööf• fikóg l;d fldg( öfl`rdf.a
o °;dkaf.a o w“rd•f.a o l+vdr•j,ska
wylg hkak÷ Ùhd Ùhkake÷÷hs j°< fial'
25 fu`fiia keósg bYardfh,a ckhdf.a
m%cd uQ,slhka iuó °;dka iy w“rd• fj;
.sfha h' 26fufia f.dia" Tyq fikóg l;d
fldg" öölreKdlr f• wo–Ûkaf.a l+vdr•-
j,ska wylg hkak' Tjqka i;= Ùisjlg w;
fkd;nkak' tfia lf<d;a Tjqkaf.a mdmhka
Úid kÜU,d;a jekfikÜ we;e÷÷hs lSf› h'
 .Kka l:dj 16-17
27
tœg T›yq fl`rd" °;dka iy w“rd• hk
whf.a l+vdr•j,ska wylg .shy' °;dka
iy w“rd• msg;g wjq;a" ;ukaf.a
NdÈhdjka" mÜ;%hka iy isós;a;ka iuó ;u
l+vdr•j, f°rlv isg.;ay' 28fu`fiia
l;d fldg" ööf• ldrKd bÛ Ùøug
i–¹Kka jykafia ud tjQ nj kÜU,d fuhska
±k.kakyq h' f•jd lrkafka udf.a u
n,hÙka fkdf›' 29ish,a,kag fmd³ jQ
urKhg f• –ÚiÜka md;% •" fmd³ brKug
,la jQfjd;a" i–¹Kka jykafia ud fkd tjQ
fial' 30tfy;a" Wka jykafia wuq;= fohla
lr–ka" N+–fha lg whd Tjqka o Tjqka i;=
ish,a, o .s,f.k md;d,hg Tjqka
mKms‡ka jefgkakg ie,eiaiÜfjd;a" f•
–ÚiÜka Wka jykafia m%ØlafIam l< nj
kÜU,d ±k.; hÜ;= h÷÷hs lSf› h'
31 f• jpk ish,a, mjid Úu jQ œ.i"
Tjqka isgf.k Wka ;ek me<s×' 32N+–h lg
whd .;af;a h' TjqkÜ;a" Újdi;a" fl`rdf.a
ish® msúi;a" il, i•m;;a N+–h .s,±— h'
33
T›yq;a" Tjqka i;= ish® fok;a mKms‡ka
u md;d,hg Ù¹ .sfh` h' –ys;,h Tjqka
jid.;a;d h' fikó w;frka T›yq jekiS
.shy" 34Tjqkaf.a fudr.eiSu weiÝ" wjg is‡
bYardfh,a ckhd" ööfuys is‡fhd;a fmdf<dj
wm o .s,.kakg mܽjke÷÷hs Ùh–ka t;eÚka
mek .shy' 35bkamiÜ i–¹Kka jykafia tjQ
.skakla iÜj| ³• ms´ –ÚiÜka foish
mKiafok ojd±— h'
36 tl, i–¹Kka jykafia fu`fiiag
l;d fldg" 37öömÝcl wdfrdkaf.a mÜ;a
tf,hdiÈg" öw½ ueæka OQu md;% bj;g
f.k .sÚ wó=re wylg y<d oukake÷hs
Ùhkak' ukao tajd Y=oaO h' 38i–¹Kka
jykafia bæúfhys Tjqka tajdhska ms´ neœka
tajd Y=oaO h' tneœka yDoh idlaIshg
œreoaO j m› l< f• whf.a OQu md;% f.k"
mÝcdikh jeiSu i|yd tajd me;,s
;yvqj,g ;e<sh hÜ;= h' tajd bYardfh,a
ckhdg ,l=Kla jkÜ we;e÷÷hs j°< fial'
39
mÝcl tf,hdiÈ ±• .sh wh ms´ f,`lv
OQu md;% /f.k" mÝcdikh jeiSu i|yd
tajdhska me;,s ;yvq iE¡ h' 40tfia flf<a
wdfrdkaf.a jxYhg whsØ keØ wka flfkl=
i–¹Kka jykafia bæúhg iÜj| ³• ms¡u
i|yd <ód fkdœh hÜ;= nj isy. s eka•f•
isoa•h bYardfh,a ckhdg wkÜiaurKhla
•u i|yd h' hful= tfia lf<d;a" fl`rdg
168
iy Tyqf.a msúig jQ foa Tyqg;a jkÜ we;' f•
ish,a, i–¹Kka jykafia fudafiia uóska
tf,hdiÈg j°< múæ bÛ œh'
wdfrdkaf.a whe³u
41 miÜ æk uq½ bYardfh,a ck;dj
fu`fiiag yd wdfrdkag œreoaO j ueisœ,s
f°v–ka" ööTn fofok i–¹Kka jykafiaf.a
fikó urd±uqjyq h÷÷hs lS y' 42ck;dj
fu`fiiag yd wdfrdkag œreoaO j tla/ia •
i•uqL uKavmh foi fk;a fhdud ne¬ y'
mܳuhÙ" j,dl=<Ùka th jeiS Ø“×'
i–¹Kka jykafiaf.a uysud,xldrh o
oÈYkh œh' 43fu`fiia iy wdfrdka i•uqL
uKavmh bæúhg me–×hy' 44i–¹Kka
jykafia fu`fiiag l;d lr–ka" 45ööiefKÙka
uu fudjqka jkid,kakg h–' tneœka f•
ck;djf.ka bj;g hkake÷÷hs j°< fial'
T›yq uq×ka;,d jeÛKdy'
46 fu`fiia wdfrdkag l;d fldg"
ööTf’ OQu md;%h f.k" mÝcdikfha .skaor
/f.k tys nyd" iÜj| ¿jH oud" lŠk–ka
fikó w;rg f.dia" Tjqka Wfoid m›
ludf› ms<sfj; bÛ lrkak' i–¹Kka
jykafia frdia • is‡k fial' jix.;hla
fn`f›f.k tkafka h÷÷hs mejiS h' 47wdfrdka
fu`fiia wK l< múæ OQu md;%h /f.k
ck;dj ueog .sfha h' fikó w;r
jix.;h meØø hk nj ³Û œg" Tyq iÜj|
¿jH OQu md;%hg oud fikó Wfoid m›
ludf› ms<sfj; bÛ flf<a h' 48fufia
u<jqka yd ãj;=ka ueo Tyq isg.;a l,
jix.;h kejØ×' 49fl`rdf.a ler,s
.eiSfuka keiÜKÏ wh yereK œg jix.;fhka
keiÜKÏ whf.a .Kk oyy;r°ia y;aishhla
œh' 50jix.;h meØøu kej;=KÏ miÜ"
wdfrdka i•uqL uKavmfha f°rlv is‡
fu`fiia fj; wdmiÜ .sfha h'
wdfrdkaf.a mÝcljrh ia:êr Ùøu
17 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" 2ööbYardfh,a ckhd wu;d
Tjqkaf.a msh fm<m;a wkÜj" f.`;%j,
uQ,slhka tla tlaflkdf.ka tl ne.ska"
ierh‡ f°<ila Tjqkfa .ka f.k kÜU tajdfha
tla tlaflkdf.a k• igyka lrkak'
3
f,•f.a f.`;%h fjkÜfjka weØ ierh‡fha
wdfrdkaf.a ku ,shkak' msh fm<m;a wkÜj
tl f.`;% kdhlfhl=g tl ierh‡hla
 .Kka l:dj 17-18
4
ne.ska Ø“h hÜ;= h' i•uqL uKavmfha kÜUg
ud yuq jk .sœiÜ• lr~Üj w“uqj kÜU tajd
;e“h hÜ;= h' 5uu hful= f;`rd.kafk• o
Tyqf.a ierh‡fhys o® ,sh,kafka h' kÜUg
œreoaO j ueisœ,s f°vjk bYardfh,a
ckhdf.a ueisœ,s ud fj; me–Óu uu
fuhska kj;d,kafk–÷÷hs j°< fial'
6 fu`fiia f• lreK bYardfh,a ck-
hdg ie< l< œg" Tjqkaf.a f.`;% uQ,slfh`"
msh fm<m;a wkÜj tl tl f.`;%hg tl
ne.ska" ierh‡ f°<ila Tyqg ³kafk` h'
wdfrdkaf.a ierh‡h o tajd w;r œh' 7bkamiÜ
fu`fiia .sœiÜ• lr~Üj ;enQ i•uqL uKavmh
;=< i–¹Kka jykafia bæúfhys tajd ;e” h'
8 miÜ æk fu`fiia i•uqL uKavmhg
we;=½ jQ œg mܳuhÙ" f,•f.a f.`;%h
fjkÜfjka ØnQ wdfrdkaf.a ierh‡h ,sh,d
Ø“×' tys fud†Û ygf.k u,a msmS" b³KÏ
fld†g•nd weØ œh' 9fu`fiia i–¹Kka
jykafia bæúms‡ka ierh‡ ish,a, bYardfh,a
ckhd fj; msg;g f.kdf› h' T›yq tajd
n,d" ;u ;ukaf.a ierh‡ .;af;` h'
10
i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d fldg"
ööler,sldrhka ug œreoaO j ueisœ,s fo‹u
kj;ajkafka ke;a k•" Tjqka kisk njg
i,l=Kla jYfhka wdfrdkaf.a ierh‡h
i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~Üj
bæúhg h<s f.fkkake÷÷hs j°< fial'
11
i–¹Kka jykafia fu`fiiag wK l<
múæ Tyq bÛ flf<a h'
12 bYardfh,a ckhd fu`fiiag l;d
fldg" ööTkak" wms œkdYhs" wms bjrhs" wms
ish,af,` u keØkdiaØ • bjrhs' 13i–¹Kka
jykafiaf.a l+vdrf• Ùis u nvqjla <óg
hkafka ljfrla o" Tyqg urKh Úh; h'
wfka· wfma wjidkh fuh ±÷÷hs weiÝ y'
mQclhkaf.a hq;=
;l = •
18 i–¹Kka jykafia wdfrdkag l;d
fldg fufia j°< fial( öökÜU o
kÜf˜ orejka o kÜf˜ mjqf,a wh o
Y=oaOia:dkfha flfrk jeræ ms<sn| j
j.Ùj hÜ;= h' kÜf˜ mÝcljrhg œreoaO j
flfrk jeræ ms<sn| j o kÜU;a" kÜf˜
orejkÜ;a j.Ùj hÜ;= h' 2kÜU iuó fiajh
lr–ka" kÜUg Wo› Wmldr Ùøug kÜf˜ msh
f.`;%h jk f,•f.a f.`;%hg wh;a kÜf˜
17'8-10 fyfn% 9'4
169
ify`orhka o kÜU le|jd.; hÜ;= h' tfy;a"
i•uqL uKavmh bæúmsg kÜU;a" kÜf˜
orejkÜ;a muKla fiajh l< hÜ;= h' 3kÜU
flfrys Øfnk j.lS• o i•uqL uKavmhg
w°< Tjqkaf.a j.lS• o bÛ l< hÜ;= h'
tfy;a" Tjqka Y=oaOia:dkfha iy mÝcdikfha
nvq NdKavj,g Ù†Û fkdœh hÜ;= h' Tjqka
tfia lf<d;a TjqkÜ;a" kÜU;a urKhg m;a
lrkÜ we;' 4Tjqka kÜUg Wo› Wmldr fj–ka"
i•uqL uKavmfha fiajdjka ms<sn| j.lSu
bÛ l< hÜ;= h' tfy;a" wka flfkl= kÜUg
Wo› fkdl< hÜ;= h' 5kÜU,d Y=oaOia:dkh
yd mÝcdikh ms<sn| j.lSu Ndr.; hÜ;= h'
tœg bYardfh,a ckhdg œreoaO j –kau;=
uu frdia fkdjkafk–' 6fukak" bYardfh,a
ckhd w;frka kÜf˜ fidfydhÜrka jk
f,•jreka f;`rdf.k kÜUg Ø<sKhla
jYfhka Tjqka ³kafka uu h' Tjqka ug lem
• weØ neœka" i•uqL uKavmfha fiajh bÛ
l< hÜ;= h' 7mÝcdikhg yd wØY=oO
a ia:dkhg
i•nkaO mÝcl Ú, fiajdjka kÜU;a" kÜf˜
mÜ;%hkÜ;a bÛ l< hÜ;= h' fuh kÜU,df.a
j.lSu h' kÜUg ud mÝcl Ú,h mejrefha
Ø<sKhla jYfhÚ' Y=oaO nvq NdKav <óg
wka flfkl= i—m jqjfyd;a Tyq urd oukÜ
,ef’'÷÷
mQcljrekaf.a m ~qre
m~q re fldgi
8 i–¹Kka jykafia wdfrdkag l;d
fldg fufia j°< fial( öön,kak" bYardfh,a
ckhd mÜok mÝcdj,ska œfYaI fldgila
kÜUg Wreu fldg uu fjka flf<–' tajd
ish,a, u uu kÜUg;a" kÜf˜ orejkag;a
ioyg u j,x.= Úfh`.hÙka m%°kh
lrkafk–' 9.skafkka fkdojd mÜok
wØY=oO a mÝcdj,ska kÜU,dg ys– fldgi fuh
jkÜ we;' Tjqka ug mÝcd lrk iEu OdkH
mÝcdjla u" mdm mÝcdjla u" jkaæ f.•f•
mÝcdjla u kÜUg;a" kÜf˜ orejkag;a wØY=oO
jkÜ we;' 10wØY=oaOia:dkhl th je<|sh
a
hÜ;= h' iEu msú–fhl=g o bka je<|Sug wjir
we;' th Y=oO a fohla fia ie,Ùh hÜ;= h'
11 ööbYardfh,a ckhd mÜok m~Ürej,ska
ms<s.eka•f• ms<sfj; bÛ l< miÜ tajdhska
œfYaI fldgila o kÜUg ys– jkÜ we;' uu
tajd kÜUg;a" kÜf˜ ore±úhkag;a ioyg u
j,x.= Úfh`.hÙka °kh fldg we;af;–'
 .Kka l:dj 18 170
kÜf˜ f.or mœ;% j is‡k ieu flfkl=g u Tjqkag fokÜfha" i•uqL uKavmh ;=< Tjqka
bka je<|sh yeÙ h' bÛ lrk fiajdj i|yd h' 22–ka bæúhg
12 ööTjqka ug mÜok b;d w.kd f;,a o bYardfh,a ck;dj i•uqL uKavmhg <ód
bia;r• –æmeka o fyd| u OdkH iy b;d fkdœh hÜ;= h' tfia lf<d;a" Tjqka m›
j‡kd kdUq,a m, o uu kÜUg fokafk–' lrk neœka uefrkÜ we;' 23f,•jreka
13 i•uqL uKavmh ;=< fiajh lr–ka" tys
fmdf<df› yg.;a" i–¹Kka jykafia
fj; f.fkk m<uq wiajekak kÜUg whsØ f›' i•mÝÈK j.lSu bis,sh hÜ;= h' fuh
f.or mœ;% j is‡k iEu flfkl=g u bka Tjqkaf.a fm<m;g ioyg u j,x.=
je<¢h yeÙ h' Úfh`.hÙ' bYardfh,a ckhd w;r Tjqkag
14 ööbYardfh,a ckhd w;r lem jQ iEu Wreu jk bvlv• fkdjkÜ we;' 24ukao"
fohla u kÜUg whsØ f›' bYardfh,a ckhd ug mÜok œfYaI
15 ööTjqka i–¹Kka jykafiag mÜok m~Ürej,ska oifhka fldgi ud f,•jrekag
–ÚiÜkaf.a fy` uD.hkaf.a fy` l=®º,ka Wreu fldg ¡ Øf’' bYardfh,a ckhd w;r
ish® fokd kÜUg whsØ fj;a' tfy;a" l=®º,a Ùis Wreuhla Tjqkg a fkd,efnkafka h Ùhd
mÜf;la k• uq°.; hÜ;= f›' tf,i u wmœ;% ud Tjqkag lSf› ta Úid h'÷÷
hhs ie,flk l=®º,a i;=kaf.a me‡hka o oifhka fldgi ¡u
uq°.; hÜ;= h' 16uq°.; hÜ;= jQjkag uila .sh
miÜ kÜU Tjqka uq°.; hÜ;= h' tfia Ùøf• ¡ 25 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
kÜf˜ Úhuh ye‡hg Y=oaOia:dkfha –, fldg fufia j°< fial( 26ööf,•jrekag l;d
wkÜj" ú¡ ldis myla f.œh hÜ;= h' ú¡ fldg fuh Ùhkak( ökÜU,dg Wreu fldg ³ka
ldishla k• f.ard œiaiÙ' 17tfy;a" oifhka fldgi kÜU,d bYardfh,a ckhdf.ka
t<foklf.a fy` neg½ foklf.a fy` .kak œg" thsk; Ü a oifhka fldgila œfYaI
t½foklf.a fy` l=®º,a me‡fhl= uq° m~Ürla jYfhka i–¹Kka jykafiag msæh hÜ;=
fkd.; hÜ;= h' Wka ug lem h' mÝcdikh h' 27luf;a OdkH m%udKhg ke;fyd;a –æ
mefia –æmekaj, m%udKhg kÜf˜ œfYaI
u; Wkaf.a f,a bi Wkaf.a f;, ±œh hÜ;= h'
th i–¹Kka jykafia fj; kósk iÜ–ysú m~Üre o ;lafiare l< hÜ;= h' 28kÜU,d fuf,i
bYardfh,a ckhd wØka .kak oifhka
iÜj|la iys; .skafkka ojd ms´ mÝcdjla jkÜ
we;' 18Wkaf.a uia o <me;a; iy ol=KÏ fldgiska œfYaI m~Ürla i–¹Kka jykafiag
.d;h o kÜf˜ h' mÝcd l< hÜ;= h' ;jo" Wka jykafiaf.a ta
19 ööbYardfh,a ckhd fldgi mÝcl wdfrdkag æh hÜ;= h' 29kÜU,d
i–¹Kka
jykafiag mÜok Y=oO i–¹Kka jykafiag mÝcd lrk œfYaI m~qre
a m~Ürej, œfYaI fldgia
ish,a, u uu kÜUg;a" kÜf˜ oreoeúhkag;a ish,af,ka bia;r• fldgi Wka jykafiag
ioyg u j,x.= Úfh`.hÙka m%°kh flf<–' lem fldg msæh hÜ;= h'÷ 30;jo" kÜU
fuh jkdys i–¹Kka jykafia jk uu kÜU;a" f,•jrekag fufia Ùj hÜ;= h( ökÜU,d
kÜf˜ fm<m;;a iuó .sœi.;a ioyg u m~Ürej,ska bia;r• fldgi i–¹Kka
j,x.= jk fyj;a fkdlefvk .sœiÜula h'÷÷ jykafiag mÝcd l< miÜ" bka bØú fldgi"
20 i–¹Kka jykafia kej;;a wdfrdkag luf;a bØú OdkH fuka o" –æmefia bØú
l;d fldg fufia j°< fial( ööTjqkfa .a –æmeka fuka o kÜU,dg whsØ jkÜ we;'
31
foaYfhys kÜUg Wreuhla jYfhka ys– jk kÜU,dg;a" kÜU,df.a .Dy jdiSkg a ;a th
bvlv• fkdjkÜ we;' tys Ùis u fldgila leueØ ;ekl ¡ je<¢h yeÙ h' i•uqL
kÜUg fkdmjrkÜ we;' bYardfh,a ckhd uKavmh ;=< kÜU,d bÛ lrk fiajhg
w;r kÜf˜ fldgi;a" kÜf˜ Wreuh;a uu fj–'÷÷
,efnk f.œ,a, th f›' 32kÜU,d bia;r• u
fldgi i–¹Kka jykafiag mÝcd l<yq k•"
f,•jrekaf.a m ~Üre fldgi
m~ th je<£fuka mdmhla fkdjkÜ we;' ;jo"
21 öö;jo" bYardfh,a ckhd ug mÜok kÜU,d bYardfh,a ckhdf.a Y=oO a m~qre
iEu fohska u oifhka fldgi" uu Wreuhla fkdflf,ish hÜ;= h' tajd flf,iÜjfyd;a
jYfhka f,•f.a oremrmÜrg æÚ–' th kiskÜ we;'÷ ÷÷
18'14 f,• 27'28 18'21 f,• 27'30-33á oaœ kS 14'22-29
 .Kka l:dj 19-20 171
NIaudjfYaI mQcdj jykafiaf.a l+vdru flf,ikÜ we;'
tjekafkl= bYardfh,a ckhd fjØka
19 i–¹Kka jykafia fu`fiiag iy
wdfrdkag l;d fldg fufia j°<
fial( 2ööiajd—ka jk ud my; olajk
fkrmd±–h hÜ;= h' mœ;% •f• c,h Tyqg
fkdbiai neœka" Tyq wmœ;% h' wmœ;%;dj
jHjia:dkÜl+, kSØh mKjd weØ neœka Tyqg Øf’ h hs ie,flkÜ we;'
bYardfh,a ckhdg l;d fldg fuh Ùhkak' 14 öö öhful= l+vdrul uf<d;a" tœg
öTjqka ,m fy` le<e,a fy` keØ" œh.y j,x.= kSØh f• h( l+vdrug we;=½ jk
fkdoerE r;= jeiaishl kÜU fj; f.kd hÜ;= ish,a,ka yd tys is‡k ish,af,` y;a æklg
h' 3kÜU ta i;d mÝcl tf,hdiÈg Ndr æh wmœ;% h' 15jeiaula keØ j" wer ØnQ Ndck
ish,a, wmœ;% h' 16tf,i u hful=
hÜ;= h' W! l|jqfrka msg; f.k .sh miÜ" Tyq
bæúfhys ¡ u flfkl= jeiaish ueúh hÜ;= h't<suyfka lvqjÙka urd±uQ flfkl= fy`
4
bkamiÜ tf,hdiÈ ;u weós,af,ka Wf.a f,a uD; Yørhla fy` –Úfil=f.a weglÛjla
‡lla i•uqL uKavmh æYdjg y;a jrla fy` fidfydkla fy` iamÈY lf<d;a Tyq
æk y;lg wmœ;% h'
bish hÜ;= h' 5;jo" Tyq bæúmsg ¡ u flfkl=
Wf.a yu" udxih" f,h iy f.du ms<siaish 17 öö öfuf,i wmœ;% flfkl= i|yd"
mdmfhka mœ;% •ug ms<siaiÝ jeiaishf.a w½
hÜ;= h' 6mÝcljrhd u Ùysú .fyka or lE,s o
ysfidma k• me< o r;= fræ lvla o f.k f.k" Ndckhlg oud msúis³ c,h j;a l<
jeiaiS ±fjk .skak ueog ±–h hÜ;= h' hÜ;= h' 18bkamiÜ mœ;% hhs ie,flk hful="
7 ysfidma ÙÚ;a;la f.k" j;=fÈ fmdójd
bkamiÜ mÝcljrhd ;u weº• fi`°"
c,iakdkh fldg" l|jqr ;=<g wd hÜ;= h' l+vdrug o tys nºka ish,a,g o tys is‡
tfy;a" Tyq yji olajd wmœ;% hehs ie,fla'ish,a,kag o weglÛjla fy` urK ,o
8 flfkl= fy` uD; Yørhla fy` fidfydkla
ta i;d .skafka ms<siaiÝ ;eke;a;d o j;=frka
;u weº• fi`° c,iakdkh l< hÜ;= h' Tyq o fy` iamÈY l< ;eke;a;dg o bish hÜ;= h'
19
yji olajd wmœ;% hehs ie,fla' 9bkamiÜ ;=ka jk yd y;a jk æk mœ;% ;eke;a;d
j;ams<sfj;a wkÜj mœ;% hehs ie,flk wmœ;% ;eke;a;dg fufia æh bish hÜ;= h'
–Úfil= jeiaiSf.a w½ tl;= lr" l|jqfrka y;a jk æk" Tyq ;ud u mœ;% lr.ks–ka
msg; mœ;% ;ekl ;e“h hÜ;= h' bYardfh,a kdf.k" weº• fi`°.;a œg" ta æk iji
ck;djg" ;ukaf.a m›j,ska mœ;% •u mœ;% hhs ie,flkÜ we;'
i|yd" wmœ;%lu mylrk c,h ms<sfh< 20 öö öwmœ;% hfula ;ud u mœ;% lr
Ùøug ta w½ wdrlaId fldg ;e“h hÜ;= h' fkd.kS k•" tjekafkla ck;dj fjØka
10
jeiaiSf.a w½ tl;= l< ;eke;a;d o ;u fkrmdoukÜ ,ef’' ukao" Tyq i–¹Kka
weº• fi`°.; hÜ;= h' Tyq o yji olajd jykafiaf.a Y=oaOia:dkh flf,iÝ neœÚ'
wmœ;% hehs ie,fla' fuu Úfh`.h wmœ;% •u mylrk c,h Tyqg bi ke;'
bYardfh,a ckhd i|yd o Tjqka w;r Tyq wmœ;% h' 21fuh kÜU,dg ioyg u
l,lg jik œfoaYslhka i|yd o ioyg u j,x.= Úfh`.hÙ' wmœ;% •u mylrk c,h
j,x.= jkÜ we;' bysk ;eke;a;d ;u weº• fi`°.; hÜ;= h' ta
c,h iamÈY lrk ;eke;a;d yji olajd
u< isrerÙka jk wmœ;%;d wmœ;% hhs ie,Ùh hÜ;= h' 22wmœ;% hfula
11 öö öhful=f.a uD; Yørh iamÈY lrk hula iamÈY lrhs o" ta foa wmœ;% jkÜ we;'
;eke;a;d i;a ækla wmœ;% j is‡hs' 12Tyq ta foa iamÈY lrk ;eke;a;d o iji olajd
;=ka jk æk yd i;a jk æk mœ;% •f• wmœ;% hhs ie,Ùh hÜ;= h'÷ ÷÷
c,fhka ;ud mœ;% lr.;a œg Tyq mœ;% jkÜ
we;' tfy;a" ;=ka jk æk ;ud mœ;% mÈj;fhka j;=r ,e”u
fkdjqfjd;a i;a jk æk Tyq mœ;% h hs ^Úlau( 17(1-7&
fkdie,fla' 13hfula hful=f.a uD;
Yørhla iamÈY fldg ;ud mœ;% lr 20 m<uq jk udifha ¡ uq½ bYardfh,a
ck;dj YSka k• md½lrhg we;=½
fkd.kS k•" ta ;eke;a;d i–¹Kka • ldfoIa k• ia:dkfha kjd;eka .;ay' tys
19'9 fyfn% 9'13
 .Kka l:dj 20
¡ —úh• urKhg m;a jQfhka" wE N+u°k
flú×'
2 ck;djg tys c,h fkdØnqKÏ neœka
T›yq fu`fiiag yd wdfrdkag œreoaO j
tla/ia • 3fu`fiiag wNsfh`. lr–ka"
ööi–¹Kka jykafia bæúmsg wfma fidfydhÜrka
keiÜKÏ œg wms;a keiÜfKuq k• fl;r•
fyd| o@ 4Tn fofok i–¹Kka jykafiaf.a
fikó f• md½lrhg f.kdf› uka o@ wm;a
wfma .juysIhkÜ;a urdoukakg o@ 5Tn
fofok –irfhka msg;g wm f.kdf› uka
o@ f• ld,lKa× ;ekg wm f.fkkakg o@
fu;ek OdkHhg;a" w;aØlaldj,g;a"
–æj,g;a" fo½• .iaj,g;a ;ekla fkdf›'
ta uæjdg fndkakg j;=r;a ke;e÷÷hs lS y'
6
tœg fu`fiia iy wdfrdka fikóf.ka
bj;a j" i•uqL uKavmfha f°rlvg f.dia
uq×ka;,d jeÛKdy' i–¹Kka jykafiaf.a
uysud,xldrh Tjqkag oÈYkh œh'
7 i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;–ka"
8
öökÜf˜ ierh‡h f.k kÜU;a" kÜf˜
fidfydhÜre wdfrdkÜ;a ck;dj;a tlg /ia
lrkak' tfia /ia fldg" Tjqkg a fmfkk wr
mÈj;hg wK lrkak' bka j;=r .,d hkÜ
we;' kÜU mÈj;fhka .,d hk ta j;=r Tjqkg
æh hÜ;= h' fufia fikóg;a" Tjqkfa .a
i;=kg a ;a fndkakg j;=r ,efnkÜ we;e÷÷hs j°<
fial' 9i–¹Kka jykafia fu`fiiag wK l<
múæ" Tyq Wka jykafia bæúms‡ka ierh‡h
.;af;a h'
10 Tjqka fofok mÈj;h bæúmsg
ck;dj tla/ia l<y' bkamiÜ fu`fiia
Tjqka wu;–ka" öö±ka bØka" ler,slrefjÚ"
ug ijka fokÜ' f• mÈj;fhka j;=r .,d
tjkakg ±÷÷hs weiS h' 11Tyq w; Tijd"
ierh‡fhka mÈj;hg fojrla .eiS h' uyd
c,Odrdjla msgdr .e,S h" ck;dj iy
Tjqkaf.a i;a;= thska ”fj` h'
12 i–¹Kka jykafia fu`fiiag yd
wdfrdkag l;d fldg" ööbYardfh,a ckhd
bæúfhys uf.a Y=oaO n, uysuh ms<s.kakd
;rug kÜU,d ud flfrys œYajdih fkd;enQ
neœka" ud f• fikóg ¡ug fmdfrdka³ jQ
foaYhg kÜU,d Tjqka f.k fkdhkakyq h÷÷hs
j°< fial'
13 bYardfh,a ckhd i–¹Kka
jykafiag œreoaO j f°ia ;enQ neœkÜ;a" ta
20'2-13 Úlau 17'1-7
172
j;=r uóska Wka jykafia ish Y=oaO n,
uysuh Tjqkag m%ldY l< neœkq;a" ta j;=r
ööfuúndys j;=r h÷÷hs k• lrkÜ ,e” h'
bæú .ukg ndOd
14 fu`fiia ldfoIays isg taf°•ys
rc;=uka fj; ´;hka hj–ka fufia ie<
flf<a h( ööTf’ i.hka jk bYardfh,ajreka
fufia okajkÜ we;' wmg uQKmdkakg jQ ³la
lror ish,a, u Tn okafkys h' 15wfma
uq;=ka–;a;ka –irhg .sh ie‡;a" ¡È>
ld,hla wm tys jdih l< ie‡;a" –ir
jeishka wmg yd uq;=ka–;a;kag mSvd l<
ie‡;a Tn okafkys h' 16wm i–¹Kka
jykafiag fudr.eiÝ œg" Wka jykafia wm
y~g ijka ¡ ´;fhl= tj–ka –irfhka wm
msg;g f.kd fial' fukak" ±ka wms Tf’
foaY iSudjkays msys‡ ldfoIa k• kÜjr
kej;S is‡uq' 17lreKdlr Tf’ foaYh ueæka
.uka Ùøug wmg wjir fokÜ uekœ' fl;a
j;= fy` –æ j;= fy` ueæka wms fkdhkafkuq'
Tf’ <sxj,ska c,h o wms fkdfndkafkuq'
Tf’ foaY iSud miÜ lr hk f;la ol=K;g
fy` ju;g fy` fkdyeø wms rc udj;
a Tiafia u hkafkuq'÷÷
18 tfy;a" taf°•ys rc Tjqkag l;d
fldg" ööudf.a foaYh ueæka Tn yeug .uka
Ùøu ;yk• h' tfia lf<d;a uu Tn yeug
œreoaO j hÜoaO wrU–÷÷hs lS h'
19 bYardfh,a ckhd Tyqg h<s l;d
fldg" ööwms rc udj; æf.a muKla
hkafkuq' wm j;a" wfma .juysIhka j;a
Tng whsØ j;=r ”fjd;a wms jkaæ
f.jkafkuq' wmg «kE hka;• mhska .uka
Ùøu muK h÷÷hs lS y'
20 tfy;a rc f;u" ööTn yeug hdu
;yk• h÷÷hs wK flf<a h' fufia lS miÜ
taf°• jeisfh` uyd n,h md–ka" œYd,
msúila /f.k Tjqkag œreoaO j me–×hd
y' 21fufia jQfha taf°•ys rcÏ bYardfh,a
ckhdg ;u foaYh ueæka hdug wjir kܳka
neœÚ' tneœka bYardfh,a ckhd t;eÚka
fjk w;lg yereKdy'
wdfrdkaf.a urKh
22 uq½ bYardfh,a ck;dj ldfoIa k•
ia:dkfhka msg;a j fy`È k• lkaog
 .Kka l:dj 20-21
23
me–×hy' taf°• foaY iSudf› msys‡ fy`È
k• lkao u;" i–¹Kka jykafia fu`fiiag
iy wdfrdkag l;d fldg" 24öökÜU,d udf.a
wKg œreoaO j" fuúndys c,h i—mfha ¡
ler,s .eiÝ neœka" bYardfh,a ckhdg ud
fokakg fmdfrdka³ jQ foaYhg wdfrdka
we;=½ fkdjkafka h' Tyq uefrkÜ we;'
25wdfrdka iy Tyq mÜ;a tf,hdiÈ
le|jdf.k fy`È lkaog kóskak'
26
wdfrdkaf.a weº• .,jd" Tyq mÜ;a
tf,hdiÈg tajd m<|jkak' wdfrdka tys ¡
urKhg m;a jkÜ we;e÷÷hs j°< fial'
27
i–¹Kka jykafia wK l< múæ fu`fiia
bÛ flf<a h' uq½ ck;dj n,df.k is‡h ¡
T›yq fy`È lkaog kex.dy' 28bkamiÜ
fu`fiia wdfrdkaf.a weº• .,jd Tyq mq;a
tf,hdiÈg tajd me<| • h' wdfrdka lº
uq³fka ¡ –h.sfha h' bkamiÜ fu`fiia iy
tf,hdiÈ lkafoka my;g nei wdy' 29uq½
ck;dj wdfrdka –h.sh nj ±k.;a œg"
bYardfh,a jxYfha ish,af,` u æk Øyla
wdfrdka Wfoid je,mÜKdy'
ldkdksjreka mrdch Ùøu
21 ol=Kq æYdf› œiÝ wrdoa k• ldkdksh
rc w;dú• k• udÈ.h Tiafia
bYardfh,ajreka tk nj weiÝ œg" Tyq
Tjqka wdl%uKh lr Tjqkaf.ka iuyfrl=
w,a,d.;af;a h' 2bYardfh,ajre i–¹Kka
jykafiag ndrhla fj–ka" ööTn f• fikó
wm w;g mdjd fok fiala k•" wms Tjqkaf.a
k.r iyuq,ska jkid,kafkuq÷÷hs lS y' 3Wka
jykafia bYardfh,ajrekaf.a b,a,Sug ijka
¡ ldkdksjreka Tjqkag mdjd ³ka fial'
bYardfh,ajre Tjqka iy Tjqkaf.a k.r
iyuq,ska jkid ¬ y' bkamiÜ tu ia:dkh
fy`Èud Ùhd k• lrk ,¡'
f,`lv iÈmhd
4 T›yq fy`È k• lºlrfhka Úlau r;=
uqyqog hk udÈ.h Tiafia taf°• k• foaYh
jglr .shy' fufia hk œg fikó fndfy`
fia wffOÈhhg m;a jQ y' 5fikó foœhka
jykafiag iy fu`fiiag œreoaO j l;d
lr–ka" ööf• md½lrfha wm uefrkakg
weøug Tn wm –irfhka msg;g f.kdf›
uka o@ wmg lkak;a ke;" fndkak;a ke;'
20'28 Úlau 29'29á .Kka 33'38á oaœ kS 10'6 21'1 .Kka 33'40 21'4 oaœ kS 2'1
21'5-6 1 fldú 10'9 21'9 2 rdcd 18'4á fcdy 3'14
173
wmg ,efnk f• is,a,r lEu wmg ±ka Ø;a;
• we;e÷÷hs mejiÝ y' 6tœg i–¹Kka
jykafia fikó ueog œil=re iÈmhka tjQ
œg" ta iÈmfh` Tjqkag oIag l<y'
bYardfh,a fikó w;fÈ fndfy` fofkla
keiS .shy' 7tneœka fikó fu`fiia fj;
me–K" ööwms i–¹Kka jykafiag;a" Tng;a
œreoaO j l;d Ùøfuka m› flf<uq' f•
iÈmhka wm ueæka bj;a lrk f,i Wka
jykafiag hdƒÆ lrkake÷÷hs b,a¬ y'
fu`fiia o fikó Wfoid hdƒÆ flf<a h'
8
i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d fldg"
ööf,`lv iÈmfhl= id° úgla msg ;nkak'
oIag lrkÜ ,enQ hfula weoao" Tyq th foi
ne®jfyd;a" iÜj jkÜ we;e÷÷hs j°< fial'
9
tœg fu`fiia f,`lv iÈmfhl= id° W!
úgla msg ;e” h' iÈmfhla hful= oIag
flf<a o ta ;eke;a;d f,`lv iÈmhd foi
ne¬ œg Tyq iÜjm;a œh'
bæú .uka
10 bYardfh,a ckhd bæúhg f.dia
Tfnd;a k• ia:dkfha l|jqre ne|.;ay'
11
t;eÚka Úlau T›yq fmræ. jQ fu`j’
m%foaYhg bæúfhka msys‡ md½lrfha
bfha-wndø• k• ia:dkfha l|jqre
ne|.;ay' 12t;eÚka o Úlau fYfroa k•
–‡hdjf;a l|jqre ne|.;ay' 13t;eÚka o
h<s T›yq msg;a j f.dia" wfu`újrekaf.a
foaY iSud olajd weØ md½lrfha msys‡
wÈfKdka .óska tf.dv l|jqre ne|.;ay'
wÈfKdka .ó msys‡fha fu`j’jrekaf.a yd
wfu`újrekaf.a rgj,a w;r fu`j’ foaY
iSudf› h' 14tneœka i–ºkaf.a igka
.%ka:fhys fufia Ùhd Øf’(
ööiÜmd k• fmfoiays jfy’ kÜjr h"
–‡hdj;a h"
wÈfKdka kæh we;"
15
wdÈ kÜjr yd fu`j’ foaY iSud
meØø hk –‡hdj;ays nEjq• h'÷÷
16 t;eÚka T›yq fnfhaÈ k• ia:dkhg
.shy' öfikó tla/ia lrkak" uu Tjqkag
fndkakg j;=r fo–÷hs Ùhd i–¹Kka
jykafia fu`fiiag j°rd we;af;a tys h'
17 tœg bYardfh,a f• .Sh .ehÝ y'
ööt•nd <s|" æh Wkkak'
 .Kka l:dj 21-22
Bg .S .hkak'
18
l=ureka le× <s| f• h"
kdhlhka yErE <s| f• h"
chfldka;fhka le× <s| f• h"
ierh‡fhka yErE <s| f• h'÷÷
T›yq md½lrfhka Úlau u;a;dkhg o
19
t;eÚka ky,Sfh,g o t;eÚka ndfud;ag
o 20t;eÚka ldka;drhg uQK ,d msys‡
msia.d lº YsLrhg myØka fu`j’ foaYfha
–‡hdj;g o me–×hy'
rcqka fofofkl=f.a mrdch
^oaœ( kS( i( 2(26-3(11&
21 bYardfh,ajre wfu`újrekaf.a
iSfydka rcÏ fj; ´;hka hj–ka" 22ööTf’
foaYh ueæka hkakg wmg wjir fokÜ
uekj" Tf’ fl;a j;=j,g fy` –æ j;=j,g
fy` fkdhkafkuq' <sxj,ska j;=r
fkdfndkafkuq' Tf’ foaY iSud miÜ lrk
f;la rc udj; Tiafia u hkafkuq÷÷hs ie<
l<y' 23tfy;a" iSfydka rc" ;u rg ueæka
hkakg bYardfh,ajrekag wjir kܳkafka
h' ;jo" Tyq ;u ish® fikó /ia fldg
bYardfh,ajrekag œreoaO j hÜo wrUd
md½lrfha msys‡ cyYa k• ia:dkhg f.dia"
Tjqkag myr ³kafka h' 24bYardfh,ajre o
Tjqkag œreoaO j lvqfjka m%Ø m%ydr ¡"
wÈfKdka kæfha isg c’fndla olajd o
w•fudkajrekaf.a foaY iSudf› msys‡ cdYÈ
k• ia:dkh olajd o rg hg;a lr.;ay'
25
bYardfh,ajre fufia wfu`újrekaf.a f•
k.r ish,a, u w,a,d.;ay' bkamiÜ T›yq
fyIafndka we;=½ Bg hdno ish® k.rj,
mæx„ jQ y' 26fyIafndka jkdys wfu`ú-
jrekaf.a" iSfydka k• rc;=udf.a m%Odk
k.rh œh' Tyq l,ska is‡ fu`j’ys rcÏg
œreoaO j igka fldg wÈfKdka kæh olajd
uq½ m%foaYh u w,a,df.k ØnqfKa h'
27
tneœka Ù•yq fufia .ehÝ y(
ööfyIafndka fj; tkak"
iSfydka kÜjr bæ fldg
th ,l,EiaØ lrkak'
28
fyIafndÚka Úlau .sh .skak"
iSfydka kÜjúka Úlau .sh
.sÚ o®j"
fu`j’ys wdÈ o
21'28-29 fcr 48'45-46
174
wÈfKdka .súl=½ kdhlhka o
ojd±— h'
29
t•nd fu`j’"
Øg jk œm;l uy;·
flfudIa jeisfhÚ"
f;ms œkdY hs ·
orejka flfudIa flfrka
m,d hdug;a
±úhka
wfu`ú rcÏ yg jy,alug;a
mdjd ³Ú'
30
fyIafndka isg ¡fndka olajd"
kdIs• isg fuænd wi,
fk`md olajd"
Tjqkaf.a fm<m; jekiS we;'÷÷
31 fuf,i bYardfh,ajre wfu`ú-
jrekaf.a foaYfhys mæx„ jQ y' 32fu`fiia
cdYÈ kÜjrg T;a;= ne,Sug ´;hka hjd"
Bg hdno k.r w,a,d f.k tajdfha œiÝ
wfu`újreka mkakd ±— h'
33 bkamiÜ T›yq yeø ndIdka n,d .shy'
tœg ndIdkays rcÏ jQ «.a iy Tyqf.a uq½
fikó bYardfh,ajrekag œreoaO j hÜo wrUd
myr ¡ug toafrhs k• ia:dkhg .shy'
34
i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;d" öörcÏg
“h fkdjkaká kÜU w;g Tyq;a" Tyqf.a uq½
fikó;a" rg;a uu mdjdfo–' fyIafndkays
is‡ wfu`újrekaf.a rc jQ iSfydkag kÜU
l<dla fuka" Tyqg;a o~Üj• l< hÜ;= h÷÷hs
j°< fial' 35tœg bYardfh,ajre tu rcÏg;a"
Tyqf.a orejkag;a" Tyqf.a fikóg;a myr ¡
Tjqkaf.ka Ùisfjl= b;=re fkdfldg
urdoeuQ y' bkamiÜ T›yq tu foaYh w;am;a
lr.;ay'
nd,dla rc nd,d• le|•u
22 bYardfh,a ckhd bæúhg f.dia
fcúfl`jg uQK ,d fcdÈ°ka .óska
tf;r fu`j’ –‡hdjf;ys l|jqre
ne|.;ay'
2 ;jo" Ysmafm`Èf.a mÜ;a nd,dla
bYardfh,ajreka wfu`újrekag l< ish,a,
æˆ h' 3bYardfh,a fikó fndfy` jQ neœka
fu`j’ys jeisfh` Tjqkg
a wØYhska “hm;a •
Tjqka Úid le<UqKdy' 4fu`j’ys jeisfh`
 .Kka l:dj 22
–æhkays uQ,slhkag l;d fldg" ööf.dfkl=
flf;a ;K fld< ld oukakdla fuka" f•
msúi wm wjg weØ ish,a, ldoukÜ we;e÷÷hs
lS y' ta iufhys fu`j’jrekaf.a rc
Ysmafm`Èf.a mÜ;a nd,dla œh' 5fudyq wujq
k• rf† hÜm%ˆia kæh wi, jQ fmf;daÈ k•
k.rfha œiÝ fnfh`Èf.a mÜ;a nd,d•
le|•ug ´;hka hj–ka" Tyqg fufia
±kaœh( öön,kak" –irfhka msg;g me–×
fikóla fuys we;' T›yq uf.a rg mÜrd
meØø" th w,a,d.ekSug ;Èckh lrØ' 6±ka
bØka lreKdlr" Tn fuys me–K" ud
fjkÜfjka Tjqkag idm lrkak' tfia
lf<d;a Tjqkag myr ¡ f• r‡ka Tjqka
mkakd±—ug wmg mܽjka jkÜ we;' ukao"
Tn hful=g wdisú me;=fjd;a wdisú ,efnk
nj;a" idm lf<d;a idm ,efnk nj;a uu
oÚ–'÷÷
7 tœg fu`j’ys iy –æhkays m%cd
uQ,slfh` fmak lSug f.œh hÜ;= uqo,a
/f.k" nd,d• fj; f.dia nd,dlaf.a
m×jqvh ie< l<y' 8Tyq Tjqkag ms<s;=re
fo–ka" ööwo ? fuys kjØkak' i–¹Kka
jykafia ug Ùhk f,i uu h<s Tng
okajkafk–÷÷hs lS h' fu`j’ys m%cd uQ,l
s fh`
o nd,d• iuó kjd;eka .;ay'
9 foœhka jykafia nd,d• fj; me–K"
öökÜU iuó is‡k f• –ÚiaiÜ ljqre ±÷÷hs weiÝ
fial' 10nd,d• Wka jykafiag ms<s;=re
fo–ka" ööfu`j’ys rc jQ Ysmafm`Èf.a mÜ;a
nd,dla ud fj; ´;hka tjd" 11ön,kak"
–irfhka msg;a j fuys fikóla me–K
we;' T›yq udf.a rg mÜrd meØø is‡Ø' ±ka
bØka lreKdlr" Tn fuys me–K ud
fjkÜfjka Tjqkag idm lrkak' tfia
lf<d;a" ug Tjqka mrdch fldg" mkakd-
±—ug mܽjka jkÜ we;e÷hs Ùhd okajd Øf’
h÷÷hs mejiS h'
12 tœg foœhka jykafia nd,d•g l;d
fldg" öökÜU Tjqka iuó fkdhd hÜ;= h' ta
fikóg idm fkdl< hÜ;= h' ukao" ta
fikó wdisú ,;a fikóla h÷÷hs j°< fial'
13 nd,d• WoEik keósg nd,dlaf.a
m%cd uQ,slhka wu;d" ööTf’ rgg wdmiÜ
hkak" Tn iuó ug hkakg i–¹Kka
jykafia wjir fkdfok fiale÷÷hs lS h'
14
T›yq keósg" nd,dla fj; me–K" öönd,d•
22'5 2 fma³ 2'15-16á cQoa 11
175
wm iuó tkakg neú h Ùhkafka h÷÷hs ie<
l<y'
15 tœg nd,dla l,ska hejQ ´;hkag
jvd .re;r kdhlhka fndfy` fofkl=
kej; he• h' 16T›yq nd,d• fj; me–K"
ööYsmafm`Èf.a mÜ;a nd,dla fufia ÙhkÜ
we;( ölreKdlr" ud fj; tkakg neye
fkdÙhkak' 17uu Tng .re i•udk m%°kh
lr–" Tn b,a,kafka l=ula o" ta foa uu fo–'
tneœka lreKdlr" fuys me–K" ud
fjkÜfjka f• fikóg idm lrkak÷ Ùhd
b,a,d is‡kafka h÷÷hs ie< l<y'
18 tœg nd,d•" nd,dlaf.a ´;hkag
ms<s;=re fo–ka" öönd,dla ish rdclSh
ud,s.fha rka ú¡ ish,a, ug fo;;a" udf.a
foœ i–¹Kka jykafiaf.a jpkh blaujd"
wnu,a fÈKÏjl muK j;a fohla ug l<
fkdyeÙ h' 19tneœka lreKdlr" f•
rdØ%h;a fuys .; lrkak" i–¹Kka
jykafia Bg jeŠ hula ug Ùhk fiala k•"
uu th ±k .kafk–÷÷hs ie< flf<a h'
20 tæk ? foœhka jykafia nd,d•
fj; me–K" Tyqg l;d fldg" öökÜU
le|•ug f• –ÚiaiÜ me–×fh` k•" Tjqka
iuó hkak' tfy;a" ud kÜUg okajk
m×jqvh wkÜj muKla kÜU l< hÜ;= h÷÷hs
j°< fial' 21nd,d• WoEiÚka keósg
fldg½jdg iEo,h fhd° fu`j’ys
kdhlhka iuó .sfha h'
nd,d•f.a fldg
fldg½½jd
22 nd,d• fufia .sh neœka foœhka
jykafiaf.a Woyi weœ<s×' Tyq ;u
fldg½jd msg keóS .sfha h' Tyq iuó
fufylrefj` fofofkla o jQ y' tœg
i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd Tyqg wjysr
lr–ka mdr yryd isg.;af;a h' 23wf;a
lvqjla weØ" i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd
mdr yryd is‡kÜ ³Û œg" fldg½jd mdfrka
bj;a j fl;g .sfha h' tfy;a nd,d•
fldg½jd wdmiÜ mdrg yrjk ms×i" W!g
myr ³kafka h' 24tœg i–¹Kka jykafiaf.a
´;hd" fome;af;a ;dmam weØ" –æ j;= ueæka
jQ mÛ mdrla yryd isg.;af;a h'
25fldg½jd" i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd
³Û œg" W! ;dmamh foig jefrka ;,a® •
.sh Úid nd,d•f.a mh ;dmamfha yemS ;=jd<
 .Kka l:dj 22-23 176
œh' tœg Tyq ;j;a jrla W!g ;e<S h' œg Tyq nd,d• yuqjkÜ i|yd fu`j’ foaY
26
bkamiÜ i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd iSudf› wÈfKdka .x f;r msys‡ wdÈ k•
bæúhg f.dia ju;g fy` ol=K;g fy` kÜjrg .sfha h' 37tœg nd,dla" nd,d•g
yefrkakg bv keØ b;d mÛ mdrl l;d fldg" ööTn le|jkÜ ms×i" uu Tn
isg.;af;a h' 27fujr fldg½jd i–¹Kka fj; b;d «kEl–ka ´;hka kEúfh• o@ ud
jykafiaf.a ´;hd ³Û œg" nd,d• W! msg fj; kdf› uka o@ Tng .re i•udk m%°kh
is‡h ¡ u “u jeofyd;af;a h' Tyq ;æka Ùøug ug kÜm½ Ü jka h Ùhd Tn is;kafkys
frdia •" flœfgka W!g myr fokakg œh' ±÷÷hs œpdf<a h'
28
tœg i–¹Kka jykafia fldg½jdg l;d 38 tœg nd,d• W;a;r fo–ka" ööfukak"
Ùøf• n,h ³ka fial' W! nd,d•g l;d uu weœ;a is‡–' tfy;a" hula lSug ug weØ
fldg" ööTn ug ;=ka j;djla u myr ³kafka n,h l=ula o@ foœhka jykafia ug Ùhk
ud Tng l=uk jrola l< Úid ±÷÷hs weiS h' foa muKla uu Tng okaj–÷÷hs ie< flf<a
29 nd,d• W!g l;d fldg" ööud kÜUg h' 39bkamiÜ Tjqka fofok .uka fldg"
tfia flf<a kÜU ug iro• lrk neœÚ' ud ÙÈh;a-yqfY`;a k• kÜjrg me–×hy' 40tys
w; lvqjla ØnqKd k• kÜU urdouk tl ¡ nd,dla f.dkÜka iy neg½jka urd"
isl=re h÷÷hs lSf› h' nd,d• iy Tyq iuó is‡ kdhlhka fj;
30 tœg fldg½jd nd,d•g l;d i;=kaf.a fldgia he• h' 41miÜ æk Woh
fldg" ööud Tng whsØ jQ æk isg wo olajd nd,dla nd,d• le|jdf.k ndfud;a-nd,a
Tn keóS .sh Tf’ fldg½jd uu fkdfj• k• .súl=<g .sfha h' tys ¡ bYardfh,a
o@ –ka by; lj° j;a f• œæhg uu Tng fikóf.ka fldgila nd,d•g oÙkakg
ix.%y flf<• ±÷÷hs weiÝ œg" Tyq ööke;e÷÷hs mܽjka œh'
ms<s;=re ³Ú'
nd,d•f.a m<uq jk wkdjeÙh
31 tœg i–¹Kka jykafia Tyqf.a weia
meye´ fial' Wka jykafiaf.a ´;hd wf;a
lvqjla weØ j mdr yryd is‡kÜ Tyq æˆ h' 23
nd,d• nd,dlag l;d fldg" ööfuys
ug mÝcdik y;la ;kd" f.dkÜka
y;afofkl= yd neg½ jiaika y;afofkl=
Tyq o ysi kud wdpdr fldg" uq×ka;,d
imhd fokake÷÷hs lS h'
je‡×' 32i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd Tyq
wu;–ka" öökÜf˜ fldg½jdg kÜU ;=ka 2 nd,d• lS múæ nd,dla l< miÜ"
fofokd u tl tl mÝcdikh u; tl
j;djla myr ³kafka uka o@ kÜU f• .uk
f.dfkl= yd tl neg½ jiafil= ne.ska mÝcd
fkdhd hÜ;= neœka" kÜUg wjysr Ùøug uu
wdfj–' 33fldg½jd ud ±l ;=kj l<y' 3bkamiÜ nd,d•" nd,dla wu;–ka"
a rla mdfrka
ööTn Tf’ ojk hd. mÝcdj <ó is‡kak' uu
bj;g .sfha h' W! tfia bj;g fkd.sfha
hkafk–' we;e• œg i–¹Kka jykafia ud
k•" i;a;Ùka u kÜU urd oud ta i;df.a
mK f’rd.kakg uu ys;df.k is‡fh–÷÷hs
yuq•ug tkÜ we;' Wka jykafia ug hula
lSf› h' j°rk fiala o" uu th Tng okajkafk–÷÷hs
mejiS h' fufia mjid" Tyq .súl=<lg
34 tœg nd,d• i–¹Kka jykafiaf.a
´;hdg l;d fldg" ööuu m› flf<–' Tnkexf.a h' 4tys ¡ foœhka jykafia Tyqg yuq
ug wjysr lr–ka mdr yryd Wka nj uujQ œg Tyq Wka jykafia wu;d" ööuu mÝcdik
y;la ;kd ta tl tl u; f.dfkl= yd
fkd±k is‡fh–' ±ka bØka uf.a .ukg Tn
wlueØ k•" uu yeø wdmiÜ hkafk–÷÷hsneg½ jiafil= ne.ska mÝcd flf<–÷÷hs lS h'
lSf› h' 5 Wka jykafia Tyqg l;d fldg" öökÜU
nd,dla fj; f.dia" Tyqg fufia ie< l<
35 tœg Wka jykafiaf.a ´;hd nd,d•g
l;d fldg" ööf• –ÚiÜka iuó hkak' hÜ;= h÷÷hs ±kajQ fial' 6Tyq o nd,dla fj; .sh
œg" nd,dla iy fu`j’ys kdhlhka Tyqf.a
tfy;a" uu kÜUg okajk foa muKla kÜU Ùj
ojk hd. mÝcdj <ó is‡kÜ æˆ h'
hÜ;= h÷÷hs W;a;r ³Ú' tœg nd,d• nd,dlaf.a
kdhlhka iuó hkakg .sfha h' 7 tœg nd,d• f• wkdjeÙh lS h(
ööfu`j’ys N+mØ nd,dla
nd,dla rc nd,d• ms<s.ekSu ud le|jQfha" wdrd• r‡Ú"
36 nd,d• me–× nj nd,dla ±k.;a fmræ. lºlrfhÚ"
 .Kka l:dj 23 177
Tyq ud weu;+fha" ötkak" ne.ska mÝcd flf<a h'
ud fjkÜfjka 15 bkamiÜ nd,d• nd,dlag l;d fldg"
bYardfh,a ckhdg ööTf’ ojk hd. mÝcdj <ó Tn is‡kak' uu
idm lrkak' w;kg f.dia i–¹Kka jykafia yuqfj–÷÷hs
tkak" lS h'
bYardfh,a ckhd yg 16 i–¹Kka jykafia nd,d•g uqK
.eiS" Tyqg l;d fldg" öökÜU nd,dla fj;
foia Ùhkak÷ Ùhd h' kej; f.dia fufia Ùhkake÷÷hs j°< fial'
8
foϼka idm fkdl< whg 17
nd,d• Tyq fj; .sh œg nd,dla yd
uu flfia idm lr• o@ fu`j’ys kdhlhka Tyqf.a ojk hd. mÝcdj
i–ºka foia fkdlS whg <ó is‡kÜ æˆ h' nd,dla o" ööi–¹Kka
uu flfia foia Ùh• o@ jykafia l=ula lSf› ±÷÷hs œpdf<a h' 18tœg
9
.súl=½j,ska tmsg nd,d• f• æjeia jeÙh mejiS h(
ug Tjqka fmfka" öönd,dla" wjæ j
lº fy,aj,ska wE; weyq•lka fokaká
ug Tjqka æia f›' Ysmafm`Èf.a mÜ;%h"
T›yq fjka j jik fikóla fjØ' ug ijka fokaká
19
cd;Ska w;r fkd.efKk foœ¹fK`
fikóla fjØ' fndre Ùhk –Úfila fkdfjØá
10
OQ,s jeÚ cdfld’f.a fm<m; miÜng jk –Úia mÜf;la o fkdfjØá
.s×h yelafla ldg o@ t;=udfK`" ;uka lS foa
bYardfh,a mrmÜr .sÓug bÛ fkdlrk fiala o@
iu;d ljfrla o@ fmdfrdka³ jQ foa"
±ye–fhl= fuka fkdfok fiala o@
20
uu urKhg m;a fj• jd· n,kak"
ud wjidkh ug mejrefha wdisú me;=uÙ'
Tjqkaf.a fuka u f› jd·÷÷ Wka jykafia me;+ wdisú
11 tœg nd,dla nd,d• wu;–ka" ööTn ug wdmiÜ fkd.; yeÙ h'
21
ug l< f• yæh l=ula o@ ud Tn le|jQfha cdfld’ fm<mf;ys
udf.a i;=rkag idm Ùøug há tfy;a" kmÜrla
mܳuhÙ" Tn lr we;af;a Tjqkag wdisú t;=ukag fkdfmfka'
me;SuÙ÷÷hs lS h' bYardfh,a mrmÜfrys ´IHlula
12 nd,d• Tyqg ms<; s r
= e fo–ka" i–¹Kka t;=udfK` kÜ³Û fial'
jykafia ug Ùhk foa muKla lSug uu j.
foœ i–¹fK` Tjqka iuó h'
n,d.; hÜ;= fkdfj• ±÷÷hs weiS h'
t;=udKka ish rcÏ nj
nd,d•f.a fo jk wkdjeÙh T›yq mjiØ'
22
13 nd,dla nd,d•g l;d fldg" ööTn foœ¹fK` bYardfh,ajreka
lreKdlr" ud iuó fjk ;eklg tkak' –irfhka f.kd fial'
tys ¡ Tng Tjqka oÙkakg mܽjk' t;ek l=½ yrldg Wf.a wx h• fia o
isg Tjqka ish,a,ka fkdj" Tjqkaf.ka foœºka Tjqkag tfia u jkÜ we;'
fldgila Tng fmfkkÜ we;' t;ek 23
cdfld’g tfrys j wkœk ke;'
isgf.k ud fjkÜfjka Tjqkag idm
bYardfh,ag tfrys j
lrkake÷÷hs b,a,S h' 14fufia Ùhd msia.d k•
lº uq³fkys fYdms• k• fl;g Tyq fmak lSula o ke;'
f.keœ;a" tys mÝcdik y;la ;kd tl tl cdfld’ fm<m;"
mÝcdikh u; f.dfkl= yd neg½ jiafil= bYardfh,a mrmÜr wu;d"
 .Kka l:dj 23-24 178
4
öfoœºka flf<a l=ula o÷ Ùhd foœ jokg ijka ³ka"
wikÜ we;' i› n,eØ i–ºkaf.a oÈYkh ³Û"
24
mܳufhka mܳuhÙ· OHdk iÜjhg iu je³KÏ"
isy fokl fuka fk;a meye¡ weØ
fikó keós‡kÜ we;' Tyqf.a Ùhuk" f• h'
5
isy rfol= fuka t•nd cdfld’·
f.d³r n,d mÚkÜ we;" Tf’ l+vdr•
f.d³r lk ;=re" fl;r• ukyr o@
uerEjkaf.a f,a fndk ;=re" t•nd bYardfh,a ·
W! ,.skafka ke;'÷÷ Tf’ l|jqre
25 tœg nd,dla nd,d• wu;–ka" fl;r• fY`Nk o@
6
ööTjqkag idm Ùøug wlueØ k•" hg;a tajd ³rg meØr œysfok
msúfihska Tjqkag wdisú fkdm;kake÷÷hs lS –‡hdj;a fuÚ"
œg" 26Tyq W;a;r fo–ka" ööi–¹Kka .ónv Whka fuÚá
jykafia Ùhk foa ud l< hÜ;= nj uu Tng i–ºka fr`mKh l<
l,ska fkdlSfj• ±÷÷hs weiS h' w.re .ia fuÚá
nd,d•f.a ;=ka jk wkdjeÙh .x f;r Ùysú .ia fuÚ'
7
Tjqkaf.a nºkays c,h W;=rd hhsá
27 bkamiÜ nd,dla nd,d•g l;d fldg" Tjqkaf.a fm<m; uy iuq³r fuÚ"
öötkak" lreKdlr" uu Tn fjk;a ;eklg Tjqkaf.a rc" wd..a rcÏg jvd
f.k h–' we;e• œg t;ek isgj;a ud
fjkÜfjka fudjqkag idm Ùøug foœhka Wiia jkÜ we;'
jykafia Tng wjir fo; yeÙ h÷÷hs lS h' Tjqkaf.a wKil
28
fufia Ùhd" Tyq ldka;drh bæúmsg jQ oi; meØr hkÜ we;'
8
fmfhdÈ k• lº uq³kg nd,d• f.kdf› h' foœ¹fK`
29
Tyq nd,dlag l;d fldg" ööfuys mÝcdik bYardfh,ajreka
y;la ;kd" f.dkÜka y;afofkl= yd neg½ –irfhka f.kd fial'
jiaika y;afofkl= imhd fokake÷÷hs lS h' l=½ yrldg Wf.a wx h• fia o"
30
nd,d• lS múæ nd,dla l< miÜ" Tyq tl foœºka
tl mÝcdikh u; f.dfkl= yd neg½ Tjqkag tfia u jkÜ we;'
jiafil= ne.ska mÝcd flf<a h'
Tjqka ;u y;=re cd;Ska
ldoukÜ we;"
24 bYardfh,ajrekag wdYSÈjdo Ùøug
i–¹Kka jykafia leueØ nj
nd,d• ±k.;a œg" Tyq l,ska l<dla fuka"
weglÛ is| “|"
B;, iÜkanqka lrkÜ we;'
9
iÜn ,l=KÏ ne,Sug fkdf.dia md½lrh isy rfol= fuka"
foig yerefKa h' 2Tyq ysi Tijd ne¬ œg" isy fokl fuka"
bYardfh,ajreka Tjqkaf.a f.`;% wkÜj bYardfh,a ckhd"
l|jqre ne| is‡kÜ æˆ h' foajd;audkÜNdjh ysi Tijd “u jeØfrØ'
Tyq u; œh' 3tœg Tyq f• wkdjeÙh lS h( Wka wjæ lrkakg
ööfnfh`Èf.a mÜ;"a iu;d ljfrla o@
nd,d•f.a Tng wdisú fokakd
m×jqvh f• h' wdisú ,oafoÙá
weia meye³KÏ –Úidf.a Tng idm fokakd
Ùhuk f• h' idm ,oafoÙ'÷÷

24'9 W;a 12'3á 49'9

 .Kka l:dj 24-25 179
10 tœg nd,dla nd,d•g œreoaO j myr ¡"
;æka frdia •" w;a –gfud<jd" Tyq wu;–ka" To jeŠ"
ööud Tn le|jQfha udf.a i;=rkag idm ieyeishka jkikÜ we;'
lrkakg h' tfy;a" Tn lr we;af;a f;jrla 18
11 taf°• mrdâ; rgla f›á
u Tjqkag wdisú me;Su hs' tneœka ±ka
bØka Tf’ f.org jyd m,d hkak' ud fiahsÈ o mrdâ; rgla f›á
is;df.k is‡fha Tng fndfy` .re i•udk bYa r dfh,a rg ch.%dyS jkÜ we;'
¡ug h' tfy;a i–¹Kka jykafia tfia 19bYardfh,a ckhd i;=rka mr°
lsøfuka ud je<elajQ fiale÷÷hs lS h' k.rfha b;=re jkakka
12 tœg nd,d• ms<s;=re fo–ka" ööud fj; jkid,kafka h'÷÷
Tn tjQ ´;hkag l;d fldg" 13öönd,dla ;u 20 tœg nd,d•" wuf,la foi n,d f•
rdc ud,s.h mÜrjd rka ú¡ ug fo;;a" ud wkdjeÙh mejiS h(
is;k múæ fyd| fy` krl fy` Ùøug
i–¹Kka jykafiaf.a wK blaujd hkakg
ööcd;Ska w;r m%n, cdØh
neú nj;a" Wka jykafia Ùhk foa muKla wuf,la há
ud l;d lrk nj;a uu fkdlSfj• o@ tfy;a Tyqf.a wkaØuh
14
n,kak" uu ±ka uf.a fikó fj; h–' œkdYh f›'÷÷
tfy;a" –ka bæúhg f• fikó Tf’ 21 Tyq flaÚjreka foi n,d" f•
fikóg lrk foa l,aØhd okajkakg h–÷÷hs wkdjeÙh mejiS h'
lSf› h' ööTf’ jdiNjkh YlaØu;a há
nd,d•f.a wjidk wkdjeÙh Tf’ le±,a, mÈj;hla fuka
iÜ/Ù j we;'
15 bkamiÜ nd,d• f• wkaØu wkdjeÙh 22
lS h' tfy;a fla Újreka jekfikÜ we;á
ööfnfh`Èf.a mÜ;"a wis ú hdj Tn yeu w,a,d.kÜ we;'÷÷
23
nd,d•f.a m×jqvh f• h" nd,d• f• wkdjeÙh o mejiS h'
weia meye³KÏ –Úidf.a öö æjhs k a jeis fh`
Ùhuk f• h' W;= r e æ.g /ia fjØ'
24
16
foœ jokg ijka ³ka" Ù;a Ø • æidfjka ke› tkÜ we;'
fufyiÜre ms<sn| ±k.ekau weØ" wis úhdjg" n“f,`Úhg
i› n,eØ i–ºkaf.a oÈYkh æ‡" myr fokÜ we;'
OHdk iÜjhg iu je³KÏ" tfy;a " T›yq o
fk;a meye¡ weØ œkdYhg me–fKØ'÷÷
Tyqf.a Ùhuk" f• h' 25 bka m iÜ nd,d• keósg ish Úfji
17 n,d wdmiÜ .sfha h' nd,dla o hkakg .sfha h'
uu t;=uka oÙ–"
tfy;a bYardfh,ajrekaf.a ³isú;a
±ka fkdf›á
ug t;=uka fmfka"
tfy;a
25 bYardfh,ajre Is†‡• k• –‡hdjf;ys
l|jqre ne|.;ay' T›yq" fu`j’
ldka;djka iuó wkdpdrfha yeisfrkakg
<ómd; fkdf›á mgka.;ay' 2f• ia;%Ska ;ukaf.a foœ
cdfld’f.a fm<mØka foaj;djkag ms´ mÜomÝcd i|yd fikóg
;rejla mdhkÜ we;á wdrdOkh l< œg" T›yq f.dia ta msfoaÚ
j<¹" ta foœ foaj;djka bæúfhys je|
bYardfh,a jxYfhka jeÛfK` h' 3fufia bYardfh,ajreka fmfh`Èys
chfldka;hla u;= jkÜ we;' nd,a k• foœhdg lem jQ neœka" Tjqkag
t;=uka œreoaO j i–¹Kka jykafiaf.a Woyi
fu`j’ kdhlhkag weœ<s×' 4Wka jykafia fu`fiia wu;d"
 .Kka l:dj 25-26
ööfikó w;r kdhl ish,a,ka le|jkak" kdhlhdf.a ³j yd Tjqkaf.a fidfydhÜúh
i–¹Kka jykafiaf.a Woyi bYardfh,a
flfrka my• hk ms×i" m%isoa•fha Tjqka
t,a,d urkake ÷÷hs j°< fial' 5tœg
fu`fiia bYardfh,ajrekaf.a Ú,Odøka
wu;d" ööfmfh`Èys nd,a k• foœhdg lem
jQ ;u ;udf.a ish® –ÚiÜka urkake÷÷hs
wK flf<a h'
6 tœg" fu`fiia iy uq½ bYardfh,a
ck;dj u i•uqL uKavmfha f°rlv y~
y~d is‡h ¡" Tjqkag fmfkkakg u" tla
bYardfh,a cdØlfhla –æhka cdØl iaØh % l
;u fidfydhÜrka fj; le|jdf.k wdfha h'
7 3
tœg mÝcl wdfrdkaf.a mÜ;a tf,hdiÈf.a
mÜ;%hd jk msfkydia fuh ³Û œg" ;u
fikó ueæka keósg" fy,a,hla wØka f.k
8
ta bYardfh,a cdØlhd miÜmi f.dia
l+vdrug we;=½ •" Tyqf.a yd ta iaØ%hf.a
nv is³re lrf.k hk f,i fofokdg u
wekafka h' tœg bYardfh,a ckhd w;r
meØr .sh jix.;h kejØ×' 9ta olajd bka
uereKÏ ckldh œisy;r °yla jQ y'
10 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" 11öömÝcl wdfrdkaf.a mÜ;"a tf,hdiÈf.a
mÜ;%hd jk msfkydia uf.a Woyi bYardfh,a
ckhd fj; me–Ófuka je<elaœh' Tjqka
w;r Tyq muKla ug b;d ,eæ j is‡ neœka"
ta ,eælu Úid u" uu bYardfh,a ckhd
jkid fkd±—–' 12tneœka öidu .sœiÜu uu
Tyq iuó lr–÷hs Tyqg Ùhkak' 13i°;k
mÝcljrfha .sœiÜula jYfhka th Tyqg;a"
Tyqf.ka miÜ Tyqf.a fm<m;g;a ys– jkÜ
we;' ud tfia flf<a Tyq ;u foœhka
jykafiag ,eæ j" bYardfh,a ckhdg m›
ludj ie,eiÝ fyhsÚ÷÷hs j°< fial'
14 –æhka cdØl ia;S% iuó urK ,o
bYardfh,a cdØlhdf.a ku is•ú h' Tyq
is–fhdkaf.a fm<m;g wh;a foÛ l=,hl
kdhl jQ id®f.a mÜ;%hd h' 15urK ,o
–æhka cdØl iaØ%h fldia“ h' wE –æhkays
foÛ l=,hl fikóg w•mØ kdhlfhl= jQ
Y+Èf.a ³j h'
16 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" 17öö–æhkajrekag ysúyer fldg Tjqka
jkid,kak' 18ukao" fmfh`È i•nkaO
ldrKfha ¡ o" ta lreK Úid jix.;
me–× æk urK ,o –æhka cdØl
26'1-51 .Kka 1'1-46
180
jk fldia“ i•nkaO ldrKfha ¡ o" Tjqka
;ukaf.a lm‡ udh•j,ska kÜU,dg ysúyer
lr weØ fyhske÷÷hs j°< fial'
fo jk ck ix.Kkh
26 jix.;fhka miÜ i–¹Kka jykafia
fu`fiia g iy mÝ c l wdfrdka f .a
mÜ;a tf,hdiÈg l;d fldg" 2ööuq½
bYardfh,a ck;d w;r" Tjqkaf.a fm<m;a
wkÜj" yuq°jg nef|kakg mܽjka" wjqre³
œiaila yd Bg jvd jhieØ ish,a,ka
ix.Kkh l< hÜ;= h÷÷hs j°< fial'
fu`fiia iy mÝcl tf,hdiÈ fcdÈ°ka
.ónv fu`j’ –‡hdjf;a" fcúfl`j wi,
¡" fikóg l;d fldg" 4ööi–¹Kka
jykafia fu`fiiag iy –ir foaYfhka
Úlau wd bYardfh,a ckhdg wK l< múæ
wjqre³ œiaila yd Bg jvd jhieØ
ish,a,kaf.a ix.Kkh .; hÜ;= h÷÷hs lSy'
5 T›yq jkdys bYardfh,ajrekaf.a
l=®º,a mÜ;a rEnka há fudyqf.a mrmÜr k•"
yfkdlaf.ka mejf;k yfkdla mjq, há
m,a®f.ka mejf;k m,a® mjq, há
6
fyYafrdkaf.ka mejf;k fyYafrdka mjq,
há lÈ—f.ka mejf;k lÈ— mjq, há
7
rEnkaf.a mrmÜrg wh;a mjq,a tajd h'
,shdmæx„ l< whf.a uq½ .Kk
y;<sia;=ka°ia y;aish Øiafofkla h'
8
m,a®f.a mÜ;%fh` k• t,shd’ h' 9fudyqf.a
mÜ;%fh` k• fkuqfj,a" °;dka iy w“rd• h'
°;dka iy w“rd• k• i–¹Kka jykafiag
œreoaO j ler,s.eiÝ fl`rdf.a msúig wh;a"
fu`fiiag yd wdfrdkag wNsfh`. l<"
fikó w;r iÜm%isoaO fofokd h' 10fmdf<dj
me<S Tjqka .s,±— h' .skafkka foish
mKiafofkl= jekiS .sh œg" Tjqka iuó
fl`rd iy Tyqf.a msúi o u<y' fufia T›yq
wk;=re weó•f• ,l=Kla jQ y' 11tfy;a"
fl`rdf.a oremrmÜr fkduf<` h'
12 mjq,a wkÜj is–fhdkaf.a oremrmÜr
k•" fkuqfj,af.ka mejf;k fkuqfj,a mjq,
há cd—kaf.ka mejf;k cd—ka mjq, há
cdlSkaf.ka mejf;k cdlSka mjq, há
13
fYrdf.ka mejf;k fYrd mjq, há
Idjq,af.ka mejf;k Idjq,a mjq, h'
14
is–fhdkaf.a mrmÜrg wh;a mjq,a tajd h'
 .Kka l:dj 26
Tjqkaf.a uq½ .Kk œis fo°ia foishhla h'
15 mjq,a wkÜj .doaf.a mrmÜr k•"
fYfmdkaf.ka mejf;k fYfmdka mjq, há
y.a.Sf.ka mejf;k y.a.S mjq, há IÜkSf.ka
mejf;k IÜkS mjq, há 16TYaÚf.ka mejf;k
TYaÚ mjq, h" taøf.ka mejf;k taø mjq, há
17
wfrdoaf.ka mejf;k wfrdoa mjq, há
wfÈ,sf.ka mejf;k wfÈ,s mjq, h' 18.doaf.a
mrmÜrg wh;a mjq,a tajd h' ,shdmæx„
l< whf.a uq½ .Kk y;<sia°ia mka-
ishhla h'
19 cÏ°f.a mÜ;%fh`" taÈ iy «kdka h" f•
fofok ldkdka foaYfhys u<y' 20mjq,a wkÜj
cÏ°f.a mrmÜr k•" fIa,df.ka mejf;k fIa,d
mjq, há fmfrYaf.ka mejf;k fmfrYa mjq,
há fYrdf.ka mejf;k fYrd mjq, há
21
fmfrYaf.a mrmÜr k• fyYafrdkaf.ka
mejf;k fyYafrdka mjq, há yduq,af.ka
mejf;k yduq,a mjq, h' 22cÏ°f.a mrmÜrg
wh;a mjq,a tajd h' ,shdmæx„ l< whf.a uq½
.Kk ye;a;Eyh°ia mkaishhla h'
23 mjq,a wkÜj biaidlÈf.a mrmÜr k•"
f;`,df.ka mejf;k f;`,d mjq, há
mqjdf.ka mejf;k mÜjd mjq, há
24cdIq’f.ka mejf;k cdIÜ’ mjq, há
Is•frdkaf.ka mejf;k Is•frdka mjq, h'
25
biaidlÈf.a mrmÜrg wh;a mjq,a tajd h'
,shdmæx„ l< whf.a uq½ .Kk yegy;r°ia
;=kaishhla h'
26 mjq,a wkÜj idnqf,dkaf.a mrmÜr k•"
fifroaf.ka mejf;k fifroa mjq, há
taf,dkaf.ka mejf;k taf,dka mjq, há
cdf,fh,af.ka mejf;k cdf,fh,a mjq, h'
27
idnqf,dkaf.a mrmÜrg wh;a mjq,a tajd h'
,shdmæx„ l< whf.a uq½ .Kk yeg°ia
mkaishhla h'
28 mjq , a wkÜ j fc`fima f .a mrmÜ r
ukiafia iy tm%dhs•f.ka h' 29ukiafiaf.a
mrmÜr k•" udlSÈ mjq, h' udlSÈg °j
.s,shoa Wmkafka h' fudyqf.ka mejf;k
mjq, .s,shoa mjq, h' 30.s,shoaf.a mrmÜr k•"
BfhfiÈf.ka mejf;k BfhfiÈ mjq, há
fyaf,laf.ka mejf;k fyaf,la mjq, há
31
wYS%fh,af.ka mejf;k wYS%fh,a mjq, há
fIfl•f.ka mejf;k fIfl• mjq, há
32
fI–°f.ka mejf;k fI–° mjq, há
fyafmÈf.ka mejf;k fyafmÈ mjq, h'
33
fyfmÈf.a mÜ;a fYf,`fmydoag ´jreka
–i mÜ;%fh` fkdis‡hy' ta ´jre k• ud,d"
181
fk`jd" fyd.a,d" –,ald iy ØÈYd h'
34
ukiafiaf.a mrmÜrg wh;a mjq,a tajd h'
,shdmæx„ l< whf.a uq½ .Kk mKiafo°ia
y;aishhla h'
35 mjq,a wkÜj tm%dhs•f.a mrmÜr k•"
IÜf;,df.ka mejf;k IÜf;,d mjq, há
fnflÈf.ka mejf;k fnflÈ mjq, há
;ykaf.ka mejf;k ;yka mjq, h'
36
IÜf;,df.a mrmÜr k• trdkaf.ka mejf;k
trdka mjq, h' 37tm%dhs•f.a mrmÜrg wh;a
mjq,a tajd h' ,shdmæx„ l< whf.a uq½
.Kk Øiafo°ia mkaishhla h' mjq,a wkÜj
fc`fimaf.a mrmÜr fudjqyq h'
38 mjq,a wkÜj fnkac–kaf.a mrmÜr k•"
fn,df.ka mejf;k fn,d mjq, há
wIafn,af.ka mejf;k wIafn,a mjq, há
wysrd•f.ka mejf;k wysrd• mjq, há
39
fImÜmd•f.ka mejf;k fImÜmd• mjq, h"
yqmd•f.ka mejf;k yqmd• mjq, h'
40fn,df.a mrmÜr Tyqf.a mÜ;%hka jk wdÈoa
iy kdudka h' ta mrmÜr wdÈoaf.ka mejf;k
wdÈoa mjq, yd kdudkaf.ka mejf;k
kdudka mjq, h' 41fnkac–kaf.a mrmÜrg
wh;a mjq,a tajd h' ,shdmæx„ l< whf.a uq½
.Kk i;<siamka°ia yhishhla h'
42 mjq,a wkÜj °kaf.a mrmÜr k•
IÜyd•f.ka mejf;k IÜyd• mjq, h' °kaf.a
mrmÜrg wh;a mjq, th f›' 43IÜyd•f.a uq½
mrmÜfÈ ,shdmæx„ l< whf.a uq½ .Kk
yegydroyia ydrishhla h'
44 mjq,a wkÜj wdfIÈf.a mrmÜr k•"
b•kdf.ka mejf;k b•kd mjq, há
bIa•f.ka mejf;k bIa• mjq, há
fnúhdf.ka mejf;k fnúhd mjq, há
45
fnúhdf.a mrmÜr k•" fyafnÈf.ka
mejf;k fyafnÈ mjq, h' u,aÙfh,af.ka
mejf;k u,aÙfh,a mjq, h' 46wdfIÈf.a ³j
fird h' 47wdfIÈf.a mrmÜrg wh;a mjq,a
tajd h' ,shdmæx„ l< whf.a uq½ .Kk
mKia;=ka°ia ydrishhla h'
48 mjq,a wkÜj kma;,Sf.a mrmÜr k•"
cdYS,af.ka mejf;k cdYS,a mjq, há
.=Óf.ka mejf;k .=Ó mjq, h"
49
fÐfYÈf.ka mejf;k fÐfYÈ mjq, há
Is,af,•f.ka mejf;k Is,af,• mjq, h'
50
kma;,Sf.a mrmÜrg wh;a mjq,a tajd h'
,shdmæx„ l< whf.a uq½ .Kk
y;<siamka°ia ydrishhla h'
51 bYardfh,a ckhd w;úka ,shdmæx„
 .Kka l:dj 26-27
l< whf.a uq½ .Kk yh,laI tla°ia
y;aish ØiafofkÙ'
52 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" 53öö,shdmæx„ l< whf.a .Kk
ye‡hg" fudjqkag f• rg Wreu fldg fn°
æh hÜ;= h' 54.KÚka jeŠ whg Wreuh
jYfhka f,dl= fldgila o" .KÚka wvq
whg l=vd fldgila o æh hÜ;= h' fuf,i
,shdmæx„ l< ixLHd m%udKhg wkÜj
Tjqkag Wreuh fn° æh hÜ;= f›' 55tfy;a" rg
fn° mx.= Ùøu l< hÜ;af;a °³ ±—fuÚ'
Tjqfkdjqkaf.a msh fm<m;ays f.`;% kdu
wkÜj Wreuh ys– œh hÜ;= h' 56fuf,i
.KÚka jeŠ whg;a" wvq whg;a °³ ±—fuka
rg Wreu lr fokÜ ,ef’÷÷hs j°< fial'
57 ,shdmæx„ l< f,•jrekaf.a .Kkg
we;=<;a jQ wh k•" f.aÈfIdkaf.ka mejf;k
f.aÈfIdka mjq, há fldyd;af.ka mejf;k
fldyd;a mjq, há furdøf.ka mejf;k
furdø mjq, h' 58f,•jrekaf.a ixLHdjg
we;=<;a jQ ;j;a mjq,a k•" ,s’Újrekaf.a
mjq, há fyfn%dkajrekaf.a mjq, há
ud,Sjrekaf.a mjq, h" uqIsjrekaf.a mjq, iy
fl`rdjrekaf.a mjq, h' fldyd;ag °j
w•rd• Wmkafka h' 59w•rd•f.a “ú|
fcdflfnoa h' wE –irfha ¡ f,•g °j Wmka
Tyqf.a ³jÙ' wE w•rd•f.ka wdfrdka yd
fu`fiia o" Tjqkaf.a fidfydhÜúh —úh• o
,enqjd h' 60wdfrdkag °j kd°’ iy w“yq o"
tf,hdiÈ iy B;dudÈ o Wmkay' 61kd°’
iy w“yq i–¹Kka jykafia bæúfhys
wÚh• .sÚ TmamÜ l< œg u<y' 62udihla
iy Bg jvd jhieØ" ,shdmæx„ l< uq½
msú–kaf.a .Kk œis;=ka°yÙ' bYardfh,a
ckhd w;r Tjqkag Wreu fldg hula kܳka
neœka" fudjqyq bYardfh,a ckhdf.a
ix.Kkhg we;=<;a fkdlrk ,oy'
63 fufia fcdÈ°ka .ónv fcúfl`j
wi, fu`j’ –‡hdjf;ys fu`fiia iy
mÝcl tf,hdiÈ œiska bYardfh,a ckhd
,shdmæx„ lrk ,oy' 64tfy;a" iSkhs
md½lrfha ¡ fu`fiia iy mÝcl wdfrdka
bYardfh,a ckhd ,shdmæx„ lrk œg is‡
whf.ka tla flfkla j;a" fuys fkdis‡fha
h' 65Tjqka md½lrfha u –hhk nj
i–¹Kka jykafia Ùhd Ø“×' fuf,i
fcmÜkafkaf.a mÜ;a ldf,’ o" kÝkaf.a mÜ;a
26'52-56 .Kka 34'13á fc`IÜ 14'1-2 26'60 .Kka 3'2 26'61 f,• 10'1-2á .Kka 3'4
26'65 .Kka 14'26-35 27'7 .Kka 36'2 27'12-14 oaœ kS 3'23-27á 32'48-52
182
fc`IÜjd o yer Tjqkaf.ka Ùisfjla Tjqka
w;r b;=re fkd jQ y'
´jrekaf.a Wreu .ek kSØ
27
mÜ;h
ta iufhys fc`fimaf.a mÜ;%hd jk
ukiafiaf.a mrmÜfrka mejØ udlSÈf.a
% d jk .s,hs oaf.a mÜ;% jQ fyafmÈf.a mÜ;h
% d
jk fYf,`fmydoaf.a ´jre k• ud,d"
fk`jd" fyd.a,d" –,ald iy ØÈYd h'
2
T›yq fu`fiia o mÝcl tf,hdiÈ o m%cd
uQ,slhka yd uq½ ck;dj o bæúmsg i•uqL
uKavmfha f°rlv <ó isgf.k" 3ööwfma
mshd md½lrfha ¡ uf<a h' i–¹Kka
jykafiag œreoaO j ler,s.eiÝ fl`rdf.a
msúig Tyq wh;a fkd • h' Tyq uf<a ;udf.a
mdmh Úid u h' Tyqg mÜ;a;= fkdis‡h y'
4
Tyqg mÜf;l= keØ neœka wm mshdf.a ku
Tyqf.a mrmÜfrka uelS hd hÜ;af;a uka o@
tneœka wm mshdf.a fidfydhÜrka w;frka
fldgila Wreu jYfhka wmg fokake÷÷hs
b,a¬ y'
5 fu`fiia o Tjqkaf.a f• lreK
i–¹Kka jykafiag bæúm;a flf<a h' 6tœg
i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d fldg"
7
ööfYf,`fmydoaf.a ´jrekaf.a b,a,u S idOdrK
h' kÜU Tjqkaf.a mshdf.a fidfydhÜrkag ys–
fldgi Tjqkag Wreu fldg æh hÜ;= h'
fuf,i kÜU Tjqkfa .a mshdf.a Wreuh Tjqkg a
whsØ •ug ie,ish hÜ;= h' 8kÜU o bYardfh,a
ckhd wu;d fuh Ùhkak( öh• –Úfil=
mÜf;l= fkd,en –h.sfhd;a" Tyqf.a Wreuh
Tyqf.a ³jg whsØ •ug ie,ish hÜ;= h'
9
Tyqg ³jla keØ k•" ta Wreuh Tyqf.a
ify`orhkag æh hÜ;= h' 10ify`orfh` keØ
k•" Tyqf.a mshdf.a fidfydhÜrkag kÜU ta
Wreuh æh hÜ;= h' 11Tyqf.a mshdg
fidfydhÜrka o keØ k• Tyqf.a mshdf.a
mjqf,a Ù†Û u kEfhl=g th æh hÜ;= h' ta
kEhdg th iskaklalfÈg whsØ jkÜ we;'
i–¹Kka jykafia jk uu fu`fiia jk
kÜUg wK l< múæ f• h' bYardfh,a ckhd
flfrys fuh ioyg u j,x.= kSØhla œh
hÜ;= h÷÷hs j°< fial'
fu`fiiaf.a moœhg fc`IÜjd m;a•u
^oaœ( kS( i( 31(1-8&
12 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
 .Kka l:dj 27-28
fldg" öökÜU f• wndø• lkaog keó ud
bYardfh,a ckhdg ³ka foaYh krUkak'
13
kÜU th kerUqj miÜ kÜf˜ fidfydhÜrd jQ
wdfrdka f• æœfhka miÜ ish ck;dj yd
tlajQjd fia kÜU o f• æœfhka miÜ kÜf˜
ck;dj iuó tla jkÜ we;' 14ukao" kÜU,d
fofok YSka k• md½lrfha ¡ uf.a wKg
œreoaO j ler,s .eiÜjyq h' fuúndyS ¡ uq½
ck;dj ueisœ,s Ùhoa¡ kÜU,d fofok Tjqka
bæúfhys udf.a n, uysuh ms<s.ekSug
wlueØ jQjdyq h÷÷hs j°< fial' ^fuúnd
jkdys YSka md½lrfha ldfoaYays weØ
W,am;Ù'& 15fu`fiia Wka jykafiag l;d
fldg" 16öötfia k•" i› i;g ãjh fok foœ
i–¹Kka jykafia fikó md,kh Ùøug
flfkl= m;a lrk fiala jd· 17tœg
i–¹Kka jykafiaf.a ck;dj" tfŒfrl=
keØ neg½ /<la fkdjkÜ ms×i" ta ;eke;a-
;dg Tjqka bæúfhys hdug;a" Tjqka miÜmi
hdug;a" Tjqka msg;g f.k hdug;a" we;=<g
wdmiÜ f.k taug;a yeÙ jkÜ we;e÷÷hs lS h'
18 i–¹Kka jykafia fu`fiiag fufia
j°< fial( öökÝkaf.a mÜ;% jQ" olaI flfkl=
jk fc`IÜjd le|jd" Tyq u; kÜf˜ w;a
;nkak' 19bkamiÜ mÝcl tf,hdiÈ iy uq½
ck;dj bæúmsg Tyq isÛjd" Tjqka n,df.k
is‡h ¡ Tyqg j.lSu mjrkak' 20uq½
bYardfh,a ck;dj Tyqg lSlre jk ms×i
kÜf˜ wdKavq n,fhka fldgila Tyqg
fokak' 21Tyq tf,hdiÈ mÝcljrhd
bæúfhys fmkS is‡h hÜ;= h' f• mÝcljrhd
ud bæúfhys Wø• leg Ndœ; Ùøfuka Tyq
œuikÜ we;' fufia mÝcljrhd œOdk
Ùøfuka Tyqg o uq½ bYardfh,a ck;djg o
uófmkajkÜ we;'÷÷ 22i–¹Kka jykafia j°<
múæ fu`fiia bÛ flf<a h' Tyq fc`IÜjd
le|jd mÝcl tf,hdiÈ iy uq½ ck;dj
bæúfhys isÛjd" 23Tyq u; ;u w;a ;nd Wka
jykafia wK l< múæ Tyqg j.lSu mejø h'
mÜo mÝcd ms<sn| œ•œOdk
^Úlau( 29(38-46&
28 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg fufia j°< fial( 2ööbYardfh,a
ckhdg fufia wK lrkak( öiÜ–ysú iÜj|la
fuka ug m%ikak" .skfa kka ojd ug mÜok wd-
ydr m~Üre Úh–; ld,fha ¡ TmamÜ l< hÜ;= h'÷ ÷÷
27'17 1 rdcd 22'17á tiÙ 34'5á uf; 9'36á udla 6'34 27'18 Úlau 24'13
27'21 Úlau 28'30á 1 iduq 14'41á 28'6 27'23 oaœ kS 31'23
183
ffoÚl m m~~qre
3 öökÜU Tjqkg
a fuh Ùj hÜ;= h( .skfa kka
ojd i–¹Kka jykafiag msæh hÜ;= m~Ür k•"
wjqreoaola jhieØ le<e,a keØ neg½
megjqka fofofkÙ' fuh ækm;d u ojk
hd. mÝcdjla fuka TmamÜ l< hÜ;= h' 4tl
neg½ megjl= Woh o" wÚld iji o TmamÜ
l< hÜ;= h' 5isyska ms‡ Ùf,`.%E• tlla
OdkH mÝcdjla jYfhka f.k" Bg bia;r•
f;,a ,SgÈ tlla –Y% lr tl tl neg½
megjd iuó TmamÜ l< hÜ;= f›' 6fuh jkdys
iÜ–ysú iÜj|la fuka i–¹Kka jykafiag
m%ikak" .skafkka ojd iSkhs lkafoa ¡ ms¡ug
Úhu" ioyg u j,x.=" ojk hd. mÝcdjÙ'
7
ta neg½ megjd iuó mdkSh mÝcdj
jYfhka" Y=oaOia:dkh ;=< i–¹Kka
jykafiaf.a uysuh i|yd" ier –æhÜi ,SgÈ
tlla j;a fldg msæh hÜ;= h' 8wksla neg½
megjd iji TmamÜ l< hÜ;= h' Woh ms´ OdkH
mÝcdj iy mdkSh mÝcdj múæ i–¹Kka
jykafia fj; kósk iÜ–ysú iÜj|la fuka"
th .skafkka ojd TmamÜ l< hÜ;= h'÷÷
in;a æk m ~qre
m~q re
9 ööwjqreoaola jhieØ le<e,a keØ neg½
megjqka fofofkl= o" OdkH mÝcdjla
jYfhka isyska ms‡ Ùf,`.%E• follg f;,a
–Y% lr th o" mdkSh mÝcdj o" in;a æk
TmamÜ l< hÜ;= h' 10Úrka;r ojk hd. mÝcdj
iy Bg w°< mdkSh mÝcdjg wu;r j" ta ta
in;a æk mÜo l< hÜ;= ojk hd. mÝcdj
fuh f›'÷÷
fmdfy` m ~qre
m~q re
11 ööudih wdr•Nfha ¡ kÜU,d i–¹Kka
jykafiag ojk hd. mÝcdjla TmamÜ l< hÜ;=
f›' th k•" f.dka jiaika fofofkla o"
neg½ jiafila iy wjqreoaola jhieØ
le<e,a keØ neg½ megjq y;afofkla o fjØ'
12
tl tl f.dka jiafil= iuó OdkH
mÝcdjla jYfhka isyska ms‡ Ùf,`.%E• ;=kla
iuó f;,a –Y% lr" tl tl neg½ jiaid
iuó OdkH mÝcdjla jYfhka isyska ms‡
Ùf,`.%E• follg f;,a –Y% lr" 13tl tl
neg½ megjd iuó isyska ms‡ Ùf,`.%E•
tllg f;,a –Y% lr" tajd o TmamÜ l<
 .Kka l:dj 28-29
hÜ;= h' f•jd iÜ–ysú iÜj|la fia i–¹Kka
jykafia fj; kósk .skafkka ojd Wka
jykafiag ms´ ojk hd. mÝcdjÙ' 14msæh hÜ;=
mdkSh mÝcdj k• tl tl f.dka jiafil=
iuó –æhÜi ,SgÈ folÙ" neg½ jiaid iuó
–æhÜi ,SgÈ tlyudrÙ" tl tl neg½
me‡hd iuó –æhÜi ,SgÈ tlÙ' wjqreoafoa
iEu udihl u f• ojk hd. mÝcdj msæh
hÜ;= h' 15f• Úrka;r ojk hd. mÝcdj iy
mdkSh mÝcdjg wu;r j" mdm mÝcdjla
jYfhka t½fjl= o i–¹Kka jykafiag
TmamÜ l< hÜ;= h'÷÷
kquqyq
yk q a frd‡ ux.,H æk m~qre
m~q re
^f,• 23(5-14&
16 ööm<uq jk udifha oyy;r jk æk
i–¹Kka jykafiaf.a mdialj = h' 17ta udifha
mif<dia jk æk ux.,H mgka.kÜ ,ef’' æk
y;la u kÜuy q k
q a frd‡ wkÜNj l< hÜ;= h'
18
m<uq jk æk Y=oO a kuialdrh i|yd
/ia•ula meje;aœh hÜ;= h' tæk Ùis u nr
jevla fkdl< hÜ;= h' 19kÜU,d i–¹Kka
jykafiag .skfa kka ojd ojk hd. mÝcdjla
msæh hÜ;= h' th k•" le<e,a keØ f.dka
jiaika fokafkla" tl neg½ jiafila iy
wjqreoaola jhieØ neg½ megjq y;afofkla o
fjØ' 20OdkH mÝcdj jYfhka f;,a –Y% l<
isyk
s a ms‡ o msæh hÜ;= h' f.dka jiafil= i|yd
isyks a ms‡ Ùf,`.%E• ;=kla o neg½ jiafil=
i|yd ms‡ Ùf,`.%E• folla o" 21tl tl
neg½ me‡fhl= i|yd ms‡ Ùf,`.%E• tlla
o" TmamÜ l< hÜ;= h' 22kÜU,d m› ludj
,nd.ekSu i|yd" mdm mÝcdjla jYfhka tl
t½fjl= TmamÜ l< hÜ;= h' 23iEu æk u Woh
mÜok ojk hd. mÝcdjg wu;r j" kÜU,d f•jd
msæh hÜ;= f›' 24fuf,i ojia y;la ;=< yeu °
u TmamÜ l< hÜ;= h' .skfa kka ojd mÜok f•
OdkH mÝcd iÜ–ysú iÜj|la fia i–¹Kka
jykafiag m%ikak h' Úrka;r ojk hd.
mÝcdjg yd Bg w°< mdkSh mÝcdjg wu;r j
th TmamÜ l< hÜ;= h' 25y;a jk æk kuialdrh
i|yd /ia•ula meje;aœh hÜ;= h' tæk Ùis u
nr jevla fkdl< hÜ;= f›'÷÷
28'16 Úlau 12'1-13á oaœ kS 16'1-2 28'17-25 Úlau 12'14-20á 23'15á 34'18á oaœ kS 16'3-8
28'26-31 Úlau 23'16á 34'22á oaœ kS 16'9-12
184
wiajekak ux.,H æk m~qre
^f,• 23(15-22&
26 ööiØ ux.,Hfha ¡" wiajekak ux.,Hfha
m<uq jk æk kÜU,d i–¹Kka jykafiag
w®;a OdkH mÝcdj TmamÜ lrk œg
kuialdrh i|yd /ia•ula meje;aœh hÜ;=
h' tæk Ùis u nr jevla fkdl< hÜ;= f›'
27
tfy;a" tæk iq–ysú iÜj|la fuka i–¹Kka
jykafia fj; kósk ojk hd. mÝcdj TmamÜ
l< hÜ;= h' th k• f.dka jiaika fokafkla
o" tl neg½ jiafila iy wjqreoaola jhieØ
neg½ megjq y;afofkla o fjØ' 28f•jd
iuó msæh hÜ;= f;,a wekÝ OdkH mÝcd k•"
tl tl f.dka jiafil= iuó isyska ms‡
Ùf,`.%E• ;=kÙ" tl neg½ jiafil= iuó
ms‡ Ùf,`.%E• folla o 29tl tl neg½
megjd iuó ms‡ Ùf,`.%E• tl ne.ska o f›'
30
kÜU,dg m› ludj ,nd.ekSu i|yd tl
t½fjl= o msæh hÜ;= h' 31Úrka;r ojk hd.
mÝcdjg o le<e,a keØ i;=ka œh hÜ;= h' mÜok
OdkH mÝcdjg wu;r j mdkSh mÝcdj o by;
lS mÝcd o TmamÜ l< hÜ;= h'
w®;a wjqre³ æk m~Üre
^f,• 23(22-25&
29 öö y;a jk udifha m<uq jk æk kÜU,d
kuialdrh ms×i /ia•ula meje;aœh
hÜ;= h' tæk nr jev fkdl< hÜ;= h' tæk"
fydrKE msšf• ojiÙ' 2kÜU,d iÜ–ysú
iÜj|la fia i–¹Kka jykafia fj; kósk
ojk hd. mÝcdjla TmamÜ l< hÜ;= h' ta mÝcdj
k•" tl f.dka jiafila o" tl neg½
jiafila yd wjqreoaola jhieØ le<e,a keØ
neg½ megjqka y;afofkla o fjØ' 3tajd
iuó mÜok OdkH mÝcd k• f;,a wekÝ isyska
ms‡ h' tl f.dka jiafil= iuó ms‡ Ùf,`-
.%E• ;=kla o tl neg½ jiafil= iuó ms‡
Ùf,`.%E• folla o 4tl tl neg½ megjd
iuó ms‡ Ùf,`.%E• tl ne.ska o TmamÜ l<
hÜ;= h' 5;jo" Tng m› ludj ,nd.ekSu
i|yd mdm mÝcdjla jYfhka tl t½fjl=
msæh hÜ;= h' 6f•jd f• ms<fs j<g msæh hÜ;fa ;a
udisl ojk hd. mÝcdjg o OdkH mÝcdjg o
ffoÚl ojk hd. mÝcdjg o mdkSh mÝcdjg o
wu;r j h' f•jd .skfa kka ojd ms´ œg
i–¹Kka jykafia fj; kósk iÜ–ysú iÜj|Ù'
 .Kka l:dj 29
m› lud ækfha m~Üre
^f,• 23(26-32&
7 ööy;a jk udifha oy jk æk
kuialdrh ms×i /ia•ula meje;aœh hÜ;=
h' tæk Wmjdi lr" Ùis jevla fkdl<
hÜ;= h' 8tfy;a tæk kÜU,d iÜ–ysú iÜj|la
fia i–¹Kka jykafia fj; kósk ojk
hd. mÝcdjla Wka jykafiag TmamÜ l< hÜ;=
h' ta mÝcdj k•" le<e,a keØ tl f.dka
jiafila o" tl neg½ jiafila iy
wjqreoaola jhieØ neg½ megjq y;afofkla o
fjØ' 9tajd iuó mqok OdkH mÝcdj k•
f;,a wekÝ isyska ms‡ h' f.dka jiaid iuó
ms‡ Ùf,`.%E• ;=kla o" neg½ jiaid iuó
ms‡ Ùf,`.%E• folla o" 10tl tl neg½
megjd iuó ms‡ Ùf,`.%E• tl ne.ska o
TmamÜ l< hÜ;= h' 11mdm mÝcdjg tl t½fjl=
msæh hÜ;= h' fuh m› ludf› mdm mÝcdjg o
Úrka;r ojk hd. mÝcdjg o OdkH mÝcdjg
o mdkSh mÝcdjg o wu;r j h'÷÷
l+vdr• ux.,H æk m~Üre
^f,• 23(33-44&
12 ööy;a jk udifha mif<dia jk æk
kÜU,d kuialdrh i|yd /ia•ula meje;aœh
hÜ;= h' tæk nr jev fkdl< hÜ;= h'
i–¹Kka jykafiaf.a f.!rjhg æk y;la
u ux.,Hh meje;aœh hÜ;= h' 13;jo" iÜ–ysú
iÜj|la fia i–¹Kka jykafia fj; kósk
ojk hd. mÝcdjla .skafkka ojd Wka
jykafiag TmamÜ l< hÜ;= h' ta mÝcdj k•"
le<e,a keØ f.dka jiaika oy;=kfa ofkla o"
neg½ jiaika fokafkla yd wjqreoaola
jhieØ neg½ megjqka oyy;rfofkla o
fjØ' 14OdkH mÝcdj jYfhka f;,a wekÝ
isyska ms‡ msæh hÜ;= h' tl tl f.dka
jiafil= iuó ms‡ Ùf,da.%E• ;=kla o" tl
tl neg½ jiafil= iuó ms‡ Ùf,`.%E•
folla o 15tl tl neg½ megjd iuó ms‡
Ùf,`.%E• tl ne.ska o TmamÜ l< hÜ;= h'
16
Úrka;r ojk hd. mÝcdjg o mdkSh
mÝcdjg o OdkH mÝcdjg o wu;r j" mdm
mÝcdj i|yd t½fjl= o msæh hÜ;= h'
17 ööfo jk ojfia ¡ f.dka jiaika
f°f<diafofkl= o neg½ jiaika fofofkl= o
wjqreoaola jhieØ le<e,a keØ neg½
megjqka oyy;rfofkl= o TmamÜ l< hÜ;= h'
29'7-11 f,• 16'29-34 29'12-38 Úlau 23'16á 34'22á oaœ kS 16'13-15
185
18
f.dka jiaika" neg½ jiaika iy neg½
megjqka iuó mÜok OdkH mÝcdj iy mdkSh
mÝcd" Úfh`. m%ldr" Tjqkaf.a ixLHdj wkÜj
.Kka .; hÜ;= h' 19Úrka;r ojk hd.
mÝcdjg o OdkH mÝcdjg yd mdkSh mÝcdj,g
o wu;r j mdm mÝcdj i|yd tl t½fjl=
TmamÜ l< hÜ;= h'
20 ;=ka jk ojfia ¡ f.dka jiaika
tlf<diafofkl= o neg½ jiaika fofofkl=
o wjqreoaola jhieØ le<e,a rys; neg½
megjqka oyy;rfofkl= o TmamÜ l< hÜ;= h'
21
f.dka jiaika" neg½ jiaika iy neg½
megjqka iuó mÜok OdkH mÝcdj iy mdkSh
mÝcd Úfh`. m%ldr Tjqkaf.a ixLHdj wkÜj
.Kka .; hÜ;= h' 22Úrka;r ojk hd.
mÝcdjg o OdkH mÝcdjg yd mdkSh mÝcdj,g
o wu;r j mdm mÝcdj i|yd tl t½fjl=
TmamÜ l< hÜ;= h'
23 ööi;r jk ojfia ¡ f.dka jiaika
oyfofkla o neg½ jiaika fofofkl= o
wjqreoaola jhieØ le<e,a keØ neg½
megjqka oyy;rfofkl= o TmamÜ l< hÜ;= h'
24
f.dka jiaika" neg½ jiaika iy neg½
megjqka iuó mÜok OdkH mÝcdj iy mdkSh
mÝcd Úfh`. m%ldr" Tjqkaf.a ixLHdj wkÜj
.Kka .; hÜ;= h' 25Úrka;r ojk hd.
mÝcdjg o OdkH mÝcdjg yd mdkSh mÝcdj,g
o wu;r j mdm mÝcdj i|yd tl t½fjl=
TmamÜ l< hÜ;= h'
26 öömia jk ojfia ¡ f.dka jiaika
kjfofkl= o neg½ jiaika fofofkl= o
wjqreoaola jhieØ le<e,a keØ neg½
megjqka oyy;rfofkl= o TmamÜ l< hÜ;= h'
27
f.dka jiaika" neg½ jiaika iy neg½
megjqka iuó mÜok OdkH mÝcdj iy mdkSh
mÝcd" Úfh`. m%ldr" Tjqkaf.a ixLHdj wkÜj
.Kka .; hÜ;= h' 28Úrka;r ojk hd.
mÝcdjg o OdkH mÝcdjg iy mdkSh
mÝcdj,g o wu;r j mdm mÝcdj i|yd tl
t½fjl= TmamÜ l< hÜ;= h'
29 ööyh jk ojfia ¡ f.dka jiaika
wgfofkl= o neg½ jiaika fofofkl= o
wjqreoaola jhieØ le<e,a keØ neg½
megjqka oyy;rfofkl= o TmamÜ l< hÜ;= h'
30
f.dka jiaika" neg½ jiaika iy neg½
megjqka iuó mÜok OdkH mÝcdj iy mdkSh
mÝcd" Úfh`. m%ldr" Tjqkaf.a ixLHdj wkÜj
 .Kka l:dj 29-30
31
.Kka .; hÜ;= h' Úrka;r ojk hd.
mÝcdjg o OdkH mÝcdjg yd mdkSh mÝcdjg o
wu;r j mdm mÝcdj i|yd tl t½fjl=
TmamÜ l< hÜ;= h'
32 ööy;a jk ojfia ¡ f.dka jiaika
y;afofkl= o neg½ jiaika fofofkl= o
wjqreoaola jhieØ le<e,a keØ neg½
megjqka oyy;rfofkl= o TmamÜ l< hÜ;= h'
33
f.dka jiaika" neg½ jiaika iy neg½
megjqka iuó mÜok OdkH mÝcdj iy mdkSh
mÝcd" Úfh`. m%ldr" Tjqkaf.a ixLHd wkÜj
.Kka .; hÜ;= h' 34Úrka;r ojk hd.
mÝcdjg o OdkH mÝcdjg iy mdkSh mÝcdjg
o wu;r j mdm mÝcdj i|yd tl t½fjl=
TmamÜ l< hÜ;= h'
35 ööwg jk ojfia ¡ kuialdrh ms×i
m%isoaO /ia•ula meje;aœh hÜ;= h' tæk Ùis
nr jevla fkdl< hÜ;= h' 36iÜ–ysú iÜj|la
fia i–¹Kka jykafia fj; kósk" .skfa kka
ojd ms´ ojk hd. mÝcdjla Wka jykafiag
TmamÜ l< hÜ;= h' ta mÝcdj i|yd tl f.dka
jiafil= o tl neg½ jiafil= o wjqreoaola
jhieØ le<e,a keØ neg½ megjqka
y;afofkl= o .; hÜ;= h' 37f.dka jiaid"
neg½ jiaid iy neg½ megjqka iuó mÜok
OdkH mÝcdj iy mdkSh mÝcd Úfh`. m%ldr"
Tjqkaf.a ixLHdj wkÜj .Kka .; hÜ;= h'
38
Úrka;r ojk hd. mÝcdjg o OdkH
mÝcdjg yd mdkSh mÝcdjg o wu;r j mdm
mÝcdj i|yd tl t½fjl= o TmamÜ l< hÜ;= h'
39 öökÜU,df.a ojk hd. mÝcdj,g o
OdkH mÝcd iy mdkSh mÝcdj,g o
iyNd.slf• mÝcdj,g o wu;r j f•jd
Úh–; ux.,H ækj, ¡ i–¹Kka
jykafiag TmamÜ l< hÜ;= h' ;jo" f•jd msæh
hÜ;af;a ndrj,g mÜok m~Üre yd iaf›ƒPd
m~Ürej,g;a wu;r j h'÷÷ 40i–¹Kka
jykafia fu`fiiag wK l< ish,a, wkÜj
Tyq bYardfh,a ckhdg ±ka• h'
ndr ms<sn| Úfh`.
30 fu`fiia bYardfh,a ckhdf.a f.`;%
uQ,slhkag l;d fldg fufia lSf›
h( ööi–¹Kka jykafia wK l< foa fuh f›(
2
öh• mqreIfhl= i–¹Kka jykafiag
ndrhla jqjfyd;a" ke;ak•" h• Ùis fohÙka
je<flk ye‡hg æjqreula ³kafkd;a" Tyq
30'2 oaœ kS 23'21-23á uf; 5'33
186
;u jpkh lv fkdl< hÜ;= h' ;ud lS múæ
ish,a, bÛ l< hÜ;= h'
3 öh• Ùis ;reK ldka;djl wef.a
mshdf.a .Dyfha is‡h ¡" i–¹Kka jykafiag
ndrhla • æjqre• ³ka miÜ" 4öwef.a mshd" wE
l< ndrh iy wE huÙka je<lSug .;a
fmdfrdka³j .ek wid Tyq Úy~ jqjfyd;a"
wE tu ndr o huÙka je<lSug .;a
fmdfrdka³ o ish,a, bÛ l< hÜ;= h' 5tfy;a"
wef.a mshd tajd .ek ±k.;a miÜ" h• ækl
tajd wEg ;yk• lf<d;a" wE l< ndr yd
huÙka je<lSug wE ³ka fmdfrdka³ Ùis;a
bÛ Ùøug wE ne£ ke;' wef.a mshd tajd wEg
;yk• l< neœka i–¹Kka jykafia o wEg
lud lrk fial'
6 ö;jo wE ndr • fy` huÙka je<lSug
fmdfrdka³ ³ka miÜ fy` œjdy • 7wef.a
ie–hd tajd .ek weiÝ ækl Úy~ jkafka
k• wE l< ndr yd ³ka fmdfrdka³ ish,a,
bÛ l< hÜ;= h' 8tfy;a" wef.a ie–hd th
wid h• ækl wEg tajd ;yk• lf<d;a" wE
l< ndr o huÙka je<lSug ³ka fmdfrdka³
o Ùisjla bÛ Ùøug wE ne£ ke;' i–¹Kka
jykafia o wEg lud lrk fial'
9 öjekaoUqjl fy` ælalido jQ iaØ%hl
fy` l< ndr iy ³ka fmdfrdka³ ish,a,
Tjqka bÛ l< hÜ;= h'
10 öœjdyl iaØ%hl ndrhla • fy`
huÙka je<lSug fmdfrdka³ ³ka miÜ fy`
11
wef.a ie–hd ta .ek wid Tyq Úy~ j
is‡–ka wEg tajd ;yk• fkdflf<a k•" wE
l< ndr iy ³ka fmdfrdka³ ish,a, bÛ l<
hÜ;= h' 12tfy;a" wef.a ie–hd tajd .ek weiÝ
h• ækl tajd wj,x.= lf<d;a" wE l< ndr
iy ³ka fmdfrdka³ Ùisjla bÛ Ùøug wE
ne£ ke;' wef.a ie–hd tajd wj,x.= l<
neœka" i–¹Kka jykafia o wEg lud lrk
fial' 13œjdyl ldka;djl lrk ndr iy
huÙka je<lSug fok fmdfrdka³ j,x.=
Ùøug fy` wj,x.= Ùøug fy` wef.a
ie–hd yg n,h mejfÈ' 14tfy;a" wef.a
ie–hd tajd .ek ojiska oji Úy~ j isˆ
k•" wE l< ndr iy ³ka fmdfrdka³ ish,a,
j,x.= h' Tyq tajd .ek weiÝ æk isg u Úy~
j is‡k neœka Tyq tajd wkÜu; flf<a h hs
ie,fla' 15tfy;a" Tyq tajd .ek wid l,la
.sh miÜ tajd wj,x.= lf<d;a" wEg mejfrk
 .Kka l:dj 30-31 187
jro .ek Tyq jrolrejd jkÜ we;'÷ ÷÷ •ug l|jqfrka msg; .shy' 14tfy;a"

16 ie–hd iy “ú| w;r o mshd iy ;u f.- fu`fiia igÚka wdmiÜ me–× yuq°f›
or jik ;reK ³j w;r o j,x.= jk" foœhka Ú,Odøka" iyY%d•m;Ska iy Y;d•m;Ska
jykafia fu`fiiag j°< Úfh`. f•jd h' iuó Ùms×' 15fu`fiia Tjqkag l;d fldg"
ööTn yeu f• ia;S%ka ish,a,ka mKms‡ka
–æhkajrekag œreoaO j igka Ùøu b;=re l<yq o@ 16n,kak" fmafhdÈ k•
ia:dkfha ¡" nd,d•f.a Wmfoia msg
31 i–¹Kka jykafia fu`fiia wu;d"
2
öö–æhkajreka bYardfh,a ckhdg
l< foa Úid Tjqkag o~Üj• fokak' f•
bYardfh,a ckhd i–¹Kka jykafiag
œreoaO j wmrdO flf<a fudjqka Úid h'
æœfhka miÜ kÜU" kÜf˜ fikó iuó tla jkÜ i–¹Kka jykafiaf.a ck;dj w;r
we;e÷hs j°< fial' jxi.;hla meØr .sfha;a ta Úid u h' 17±ka
bØka l=vdjQjka w;r ish® msú– orejka o
3 tœg fu`fiia fikóg l;d fldg" –Úfil= iuó ihkh l< iEu iaØ%hl o
ööTnf.ka iuyfrl= hÜoaOhg ieriS" urkak' 18tfy;a" mÜreIhska ye¢k Tjqka
–æhkajrekag œreoaO j f.dia" Tjqka iuó fiajkfhys fkdfh³KÏ .eyeKÏ
i–¹Kka jykafiag l< foa Úid Tjqkag orejka Tn yeu i|yd b;=re lr.kak'
o~Üj• æh hÜ;= h' 4tl tl f.`;%fhka oyi 19;jo" hful= uerE wh o uere•lE flfkl=
ne.ska" bYardfh,ays ish® u f.`;%j,ska iamÈY l< wh o y;a ækla l|jqfrka neyer
fikó hd hÜ;= h÷÷hs lS h' is‡h hÜ;= h' ;=ka jk æk iy i;a jk æk
5 fuf,i tl tl f.`;%fhka oyi Tn o isrlrejka o mœ;% œh hq;= h' 20Tn
ne.ska uq½ bYardfh,a ck;dj w;frka yeuf.a jia;% o i–ka iy t½ f,d–ka iy
f°f<dia°yla hÜoaOhg ikakdy ikakoaO jQ ,Sfhka idok ,o ish,a, o mœ;% l< hÜ;=
y' 6fu`fiia f• fikó o mÝcl h÷÷hs lSf› h'
tf,hdiÈf.a mÜ;a msfkydia o Y=oaO Ndck 21 mÝcl tf,hdiÈ o hÜoaO l< –ÚiÜka
iy msšug fydrKE o wf;a weØ j Tjqka wu;–ka" ööi–¹Kka jykafia fu`fiiag
hqoaOhg hejQ y' 7i–¹Kka jykafia wK l< Úfh`.h fuh f›' 22-23ö.skafkka
fu`fiiag wK l< múæ T›yq ms<siaiS fkdhk rka" ú¡" f,`lv" hlv iy
–æhkajrekag œreoaO j igka fldg ish® Bh• jeÚ foaj,a .skafka ojd.;a œg tajd
msú–ka urd±uQ y' 8Tjqkaf.ka uere•lE wh mœ;% hhs ie,flkÜ we;' tfy;a" wmœ;%lu
w;r t•" frfl•" Y+È" yqÈ iy frnd hk mylrk c,fhkÜ;a tajd" mœ;% l< hÜ;= h'
–æhka rcÏka miafokd o jQ y' ;jo" T›yq .skafkka ms<siaiS hk wÚl=;a tajd c,fha
fnfh`Èf.a mÜ;a nd,d• o lvqfjka urd±uQ y' oud .; hq;= h' 24y;a jk æk Tf’ weº•
9 bYardfh,a ckhd –æhka ia;S%ka iy fi`°.;a miÜ Tn mœ;% jkÜ we;' bkamiÜ
ore±úhka o isrndrhg f.k Tjqkaf.a Tng l|jqrg we;=½ œh yeÙ h÷hs÷÷ lS h'
.juysIhka" t½ neg½ m†‡ iy Oki•m;a
ish,a, meyer.;ay' 10;jo" Tjqka œiÝ k.r fld,a,h fn°.ekSu
yd l|jqre ish,a, o .sÚn;a l<y' 11tfy;a" 25 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fld,a,ld.;a ish,a, o isrndrhg .;a fldg" 26öökÜU o mÝcl tf,hdiÈ o
–ÚiÜka iy meyer.;a i;=ka o ;nd.;ay' ck;djf.a m%OdkSka o w,a,d.;a isrlrejka
12
bkamiÜ T›yq fcdÈ°ka .x f;r fcúfl`j
iy meyer.;a i;=ka o .Kka l< hÜ;= h'
wi, fu`j’ –‡hdjf;a l|jqfÈ is‡ 27
ta ish,a, hÜo je¡ igka l< wh iy bØú
fu`fiia o mÝcl tf,hdiÈ iy uq½ wÚ;a ckhd w;r fofldgilg fnokak'
bYardfh,a ck;dj o fj; isrlrejka yd 28
;jo" igka l< Nghkag whsØ fldgiska"
meyer.;a fld,a,h o f.kdy' –ÚiÜka mkaishhlg tlaflkd ne.skÜ;a
.jhkaf.ka o fldg½jkaf.ka o t½
yuq°j wdmiÜ me–Óu neg½jkaf.ka o mkaih s hlg tfll= ne.sk;
Ü a
13 tœg fu`fiia" mÝcl tf,hdiÈ iy i–¹Kka jykafiag fok noaola fuka fjka
ck;djf.a kdhlfh` ish® fok Tjqka yuq lrkak' 29Tjqkaf.ka .;a f• fldgi
31'16 .Kka 25'1-9
 .Kka l:dj 31-32
i–¹Kka jykafiag mÜok œfYaI m~Ürla fuka
mÝcl tf,hdiÈg fokak' 30fiiÜ bYardfh,a
ckhdg ³ka fldgiska isrlrejkaf.ka
mKylg tlaflkd ne.skÜ;a .j" fldg½"
t½" neg½ wd¡ kkajeoEre• i;=kaf.ka
mKylg tfll= ne.skÜ;a f.k i–¹Kka
jykafiaf.a uKavmh Ndr j is‡k
f,•jrekag fokake÷÷hs j°< fial' 31Wka
jykafia j°< múæ fu`fiia iy tf,hdiÈ
bÛ l<y'
32 hÜoaO Nghka ;ukag u ;nd.;a
i;=ka yereKÏ œg fld,a,lE i;=kaf.a
.Kk neg½jka yh,laI ye;a;Emkaoyila
o 33.jhka ye;a;Efooyila o 34fldg½jka
yegtlaoyila o œh' 35;jo" mÜreIhska
ye¢k Tjqka iuó fiajkfhys fkdfh³KÏ
.eyeKÏ orefj` Øiafooyila jQ y' 36igka
l< Nghkaf.a foflka fldgi neg½jka
;=ka ,laI Øiay;aoyia mkaishhla jQ w;r
37i–¹Kka jykafiag ³ka noao neg½fj`
yhish ye;a;Emyla jQ y' 38hÜoaO Nghkaf.a
fldgi .jhka Øiayh°yla jQ w;r
i–¹Kka jykafiaf.a noao neg½fj`
ye;a;Efofkla jQ y' 39hÜoaO Nghkaf.a
fldgi fldg½jka Øiaoyia mkaishhla jQ
w;r" i–¹Kka jykafiaf.a noao fldg½fj`
yegtlla jQ y' 40hÜoaO Nghkaf.a fldgi
lkHdjka oyihoyila jQ w;r i–¹Kka
jykafiaf.a noao ldka;dfj` Øiafofofkla
jQ y' 41;jo fu`fiia" i–¹Kka jykafia
j°< múæ Wka jykafiaf.a mÝcd m~Ür mÝcl
tf,hdiÈg ³kafka h'
42 igka l< hÜoaO Nghkaf.ka
bYardfh,a ckhd i|yd fu`fiia fjka l<
foflka fldgi 43neg½fj` ;=ka,laI
Øiay;a°ia mkaishhla o" 44.jhka Øiayh-
oyila o 45fldg½jka Øia°ia mkaishhla o
46
lkHdfj` oyihoyila o jQ y' 47bYard-
fh,a ckhdg jQ f• fldgiska o fu`fiia
isrlrejka mKiafofkl=g tlaflkd
ne.ska o" i;=ka mKiafofkl=g tld ne.ska
o f.k" i–¹Kka jykafia wK l< múæ
Wka jykafiaf.a uKavmh Ndr j is‡
f,•jrekag ³kafka h'
48 yuq°f› Ú,Odøyq o iyY%d•m;Syq
iy Y;d•m;Syq o fu`fiia fj; me–K
49
Tyqg l;d fldg" ööTf’ fiajlhka jk
32'8-9 .Kka 13'17-33
188
wms wfma n, we×j, hÜoaO Nghka .Kka
flf<uq' tla flfkla j;a wvq ke;'
50
tneœka i–¹Kka jykafia wfma mK f’rd
³ka neœka" wms iEu flfkl= u .;a
iajÈKdNrK jk mdo ud,d o j<® o uq³ o
l=Kav,dNrK o ud, o Wka jykafiag mÝcd
lrk ms×i f.kdfjuq÷÷hs lS y' 51tœg
fu`fiia iy mÝcl tf,hdiÈ rÚka l<" ta
ish® wdNrK .;ay' 52iyY%d•m;Ska yd
Y;d•m;Ska i–¹Kka jykafiag ms´ uq½
r;arka f;d.fha nr Ùf,`.%E• foishhla
œh' 53tfy;a" hÜoaO Nghka fld,a,lE foa
T›yq ;ukag u ;nd.;ay' 54fuf,i
fu`fiia iy tf,hdiÈ iyY%d•m;Skaf.ka
iy Y;d•m;Skaf.ka .;a rka /f.k tajd
i•uqL uKavmh ;=< ;enQ y' tajd bYardfh,a
ckhd yg i–¹Kka jykafiaf.a /ljrKh
isys .kajk ixfla;hla œh'
fcdÈ°Úka tf;r foaYh fn° ¡u
^oaœ( kS( i( 3(12-22&
32 rEnkaf.a fm<mf;a whg iy .doaf.a
fm<mf;a whg .jfh` b;d œYd,
.Kkla is‡hy' cdYÈ foaYh iy .s,shoa
foaYh .jhkag fl;r• iܳiÜ o Ùhd ³Û
œg 2T›yq fu`fiia o mÝcl tf,hdiÈ
iy ck;djf.a kdhlhka o fj; wjq;a(
3
ööwgdfrd;a" ¡fndka" cdYÈ" Ú•rd"
fyIafndka" tf,hdf,a" find•" fkfnd iy
“fhdka hk k.r msysgd weØ" 4bYardfh,a
ck;djg mæx„ •u i|yd i–¹Kka
jykafia myr ³ka foaYh .jhkag iq³iÜ h'
;jo" Tf’ °ihka jk wmg .jfh` is‡Ø'
5
tneœka Tn wmg wkÜ.%yh olajkakyq k•"
f• foaYh Tf’ °ihka jk wmg Wreu fldg
fokÜ uekœ' wm fcdÈ°ka kæfhka tf;rg
f.k fkdhkake÷÷hs lS y'
6 tœg fu`fiia .doaf.a mrmÜfÈ whg
iy rEnkaf.a mrmÜfÈ whg fufia lS h( ööTn
yeuf.a wfkla fikó hÜoO a hg hk w;r Tn
yeu fuys kjØkakg wrw¢kakyq o@
7
i–¹Kka jykafia bYardfh,a ckhdg
fokakg hk foaYhg Tjqka fkdhk f,i
Tjqkaf.a is;a wffOÈh lrkafka uka o@ 8rg
ne,Sug ud Tn yeuf.a mshjreka
ldfoIa-nÈfkafha isg hejQ l, Tjqka
flf<a;a thu hs' 9Tjqka tIafld,a –‡hdj;g
f.dia" rg ³Û œg" bYardfh,a ckhdg
 .Kka l:dj 32
i–¹Kka jykafia ³ka foaYhg Tjqka
fkdhk f,i T›yq Tjqkaf.a is;a wffOÈh
l<y' 10tœg Wka jykafiaf.a Woyi weœ<S"
11
ö–ir foaYfhka Úlau me–× wjqre³
œiailg yd Bg jeŠ jhieØ wh ug
i•mÝÈKfhka u wjk; fkd jQ neœka
Tjqkaf.ka Ùisfjl= ud wdn%y•g" Bidlag
iy cdfld’g fmdfrdka³ jQ foaYh
fkdoÙkÜ we;' 12tfy;a" flfkiais cdØl
fcmÜkafkaf.a mÜ;a ldf,’ iy kÝkaf.a mÜ;a
fc`IÜjd ug i•mÝÈKfhka wjk; jQ neœka
Tjqka muKla ta foaYh oÙkÜ we;÷ Ùhd æjq<
fial' 13fufia Wka jykafiaf.a Woyi
bYardfh,a ckhdg œreoaO j weœ<S .sfhka
i–¹Kka jykafiag œreoaO j m› l< uq½
fm<m; u keiS jekiS hk f;la" wjqre³
y;<syla mÜrd u Tjqkag md½lrfha uxuq<d
• hkakg ie,eiÝ fial' 14n,kak"
i–¹Kka jykafiaf.a Woyi bYardfh,a
ckhd fj; ;j;a jeŠ lrjkÜ ms×i
mdmsIaG kj mrmÜrla jk Tn yeu Tf’
mshjrekaf.a ys,›jg ±ka keósg we;' 15Tn
yeu Wka jykafiag wjk; kÝfKd;a" Wka
jykafia h<s f• fikó ish,a,ka md½lrfha
w;ayerouk fial' Tn fudjqka jkid-
,kakyq h'÷÷
16 tœg T›yq fu`fiiag <x •" Tyqg
l;d fldg" ööwms fuys wfma neg½jkag .d,a
o wfma l=vd whg k.r o bæ lrkafkuq'
17tfy;a" wms bYardfh,a ckhd Tjqkag ys–
rgg muqKÏjk f;la" Tjqkag fmrÛj
ikakdy ikakoaO j f.dia igka lrkafkuq'
wmf.a l=vd wh muKla foaYjdiSkfa .ka
Tjqkg a Wj³re fkdme–fKk f,i mjqre
ne|s k.rj, jikafk` h' 18bYardfh,a
ckhdf.ka yeu flfkl= u ;udg ys–
Wreuh ,nd.kak f;la wms wfma f.j,g
yeø fkdtkafkuq' 19fcdÈ°ka .óska fuf.dv
fmræ. wmg Wreu jk neœka" .óska
tf.dv iy bka tyd o Ùisjla wms Tjqka
iuó Wreu fldg fkd.kafkuq÷÷hs lS y'
20 tœg fu`fiia Tjqkag l;d fldg"
ööTn yeu fuh lr–ka" i–¹Kka jykafia
bæúfhys igkg ikakdy ikakoaO j" 21Wka
jykafia i;=rka m,jd yúk f;la" Wka
jykafiaf.a wK múæ" fcdÈ°fkka tf.dv •
igka fldg" 22rg w,a,d .kakyq k•"
bkamiÜ Tn ish,a,kag wdmiÜ yeø tkakg
32'10-13 .Kka 14'26-35 32'28-32 fcdaIÜ 1'12-15
189
wjir we;' Wka jykafia bæúfhys o"
bYardfh,a ckhd bæúfhys o Tn Úf°ia jkÜ
we;' Wka jykafiaf.a wK múæ f• rg o
Tng Wreu jkÜ we;' 23tfy;a" Tn tf,i
fkdlrkakyq k•" i–¹Kka jykafiag
œreoaO j Tn yeu m› lrkakyq h' Tf’
mdmh o Tn msg mejfrk nj ±k.kak'
24
Tf’ l=vd wh i|yd k.r o neg½jka
i|yd .d,a o bæ lrkak' Tn fmdfrdka³ jQ
múæ ish,a, bÛ lrkake÷÷hs lS h' 25.doaf.a
mrmÜfÈ wh iy rEnkaf.a mrmÜfÈ wh
fu`fiiag l;d fldg" ööwfma ys–;=ud wK
lrk f,i Tf’ fiajl wms bÛ lrkafkuq'
26
wfma l=vd wh o NdÈhdjka o t½ neg½
m†‡ o .juysI ish,a,ka o .s,shoays
k.rj, kjØkÜ we;' 27tfy;a" Tn Ùhk
múæ Tn fiajl wms yeu flfkla u
ikakdy ikakoaO j" i–¹Kka jykafiaf.a
wK f,i igkg iÝ°k• jkafkuq÷÷hs lSfj` h'
28 fuf,i fu`fiia Tjqka ms<sn| j
mÝcl tf,hdiÈg o kÝkaf.a mÜ;a fc`IÜjdg
yd bYardfh,a ckhdf.a f.`;%j, kdhlhkag
o œOdk flf<a h' 29Tyq Tjqka wu;–ka"
öö.doaf.a mrmÜfÈ wh yd rEnkaf.a mrmÜfÈ wh
i–¹Kka jykafiaf.a wK múæ igkg
ikakdy ikakoaO j Tn iuó fcdÈ°ka
kæfhka tf;r j" rg w,a,d.kafk` k•"
Tn yeu Tjqkag .s,shoa foaYh Wreu fldg
æh hÜ;= h' 30tfy;a" T›yq Tn iuó ikakdy
ikakoaO j .óska tf.dv fkdjkafkda k•"
ldkdka foaYfha ¡ Tn iuó T›yq Wreuh
,nkafk` h÷÷hs lS h'
31 tœg .doaf.a mrmÜfÈ wh iuó
rEnkaf.a mrmÜfÈ wh ms<s;=re fo–ka"
ööi–¹Kka jykafia Tf’ fiajlhka jk
wmg ±kajQ f,i wms bÛ lrkafkuq'
32
fcdÈ°ka .óska fuf.dv Wreuh wmg whsØ
jk ms×i i–¹Kka jykafiaf.a wK múæ
wms ikakdy ikakoaO j ldkdka foaYhg
hkafkuq÷÷hs lS y'
33 fuf,i fu`fiia .doaf.a mrmÜrg;a"
rEnkaf.a mrmÜrg;aá fc`fimaf.a mÜ;a
ukiafiaf.a wÈO f.`;%hg;a" wfu`újrekaf.a
rc jQ iSfydkaf.a rdcHh o ndIdkays rc jQ
«.af.a rdcHh o hk rgj,a iy tys foaY
iSudj,ska we;=½ k.r iy tajdhska msg
k.r o ³kafka h' 34.doaf.a mrmÜfÈ
 .Kka l:dj 32-33
wh ¡fndka" wgdfrd;a iy wfr`fhÈ"
35
w;afrd;a-fIdmdka" cdfiÈ iy fcd.afnyd"
36
fn;a-Ú•rd iy fn;a-ydrka hk mjqre
iys; k.r o" neg½jkag .d,a o bæ l<y'
37
rEnkaf.a mrmÜfÈ wh fyIafndka" tf,hdf,a
iy Ùúh;dhs• o" 38k• fjkia lrk ,o
fkfn` iy nd,a-fufhdka o" is’ud o hk
k.r bæ l<y' T›yq ;uka f.dvkeó=jd jQ
k.rj,g w®;a kdu o ;enQ y'
39 ukiafiaf.a mÜ;a udlSÈf.a mrmÜfÈ wh
.s,hs oa foaYhg f.dia th w,a,df.k tys is‡
wfu`újreka mkakd±uQ y' 40fu`fiia tu
foaYh ukiafiaf.a mÜ;a udlSÈg ³ka miÜ" Tyq
tys œiS h' 41ukiafiaf.a mÜ;a cdhSÈ f.dia"
tys ØnQ iuyr k.r w,a,df.k tajdg
yfjd;a-cdhsÈ Ùhd k• ;e” h' 42fkdnd
f.dia flk;a iy tys .• w,a,df.k"
;udf.a k–ka Bg fkdnd hhs k• flf<a h'
–irfha isg fu`j’ olajd .uka œia;r
33 fu`fiiaf.a yd wdfrdkaf.a kdh-
l;ajh hgf;a –ir foaYfhka
ÚlauqKÏ bYardfh,a ckhdf.a iy Tjqkaf.a
yuq°jkaf.a .uka œia;r f•jd h' 2i–¹Kka
jykafia wK ³ka múæ" fu`fiia Tjqka msg;a
jQ ia:dk wkÜj .uka œia;r igyka flf<a
h' msg;a jQ ia:dk wkÜj tajdfha œia;r
fufia h'
3 bYardfh,a ck;dj m<uq jk udifha
mif<dia jk æk" mdial= ækg miÜ æk" –ir
jeishka n, n,d is‡h ¡ uyd W°r ,S,dfjka
rdfufiia k• kÜjúka msg;a jQ y' 4tl,
–ir jdiSyq i–¹Kka jykafia uerE
Tjqkaf.a l=®º,ka j<,–ka is‡hy' fuf,i
Wka jykafia Tjqkaf.a foœ foaj;djkag o
o~Üj• l< fial'
5 bYardfh,a ckhd rdfufiia kÜjúka
Úlau iÜlafld;ays o" 6iÜlafld;a kÜjúka
Úlau md½lrfha woaor jQ ta;d•ys o" 7ta;d•
kÜjúka Úlau nd,a-fYfmdka bæúmsg jQ
mS-ydysfrd;a n,d yeø f.dia –.afo`,a
bæúmsg o" 8mS-ydysfrd;a k• kÜjúka Úlau"
uqyqo ueæka md½lrhg f.dia" ta;d• k•
md½lrfha ;=ka ækla .uka fldg udrdys o
l|jqre nekaoy' 9udrd k• ia:dkfhka o
Úlau" ta,s•g me–×hy' fuys æh W,am;a
f°<yla o ;,a.ia ye;a;Ejla o Ø“×' tys o
33'38 .Kka 20'22-28á oaœ kS 10'6á 32'50 33'40 .Kka 21'1
190
10
T›yq l|jqre ne| bka Úlau r;= uqyq³nv
o" 11t;eÚka Úlau iSka k• md½lrfha o"
12
t;eÚka Úlau f°maldys o" 13t;eÚka
Úlau w®Iays o l|jqre nekaoy' 14t;eÚka
Úlau fikóg ”u i|yd c,h fkdØnqKÏ
frmsŠ•ys o" 15t;eÚka Úlau iSkhs
md½lrfha o l|jqre nekaoy' 16t;eÚka
Úlau Ù’frd;a-y;a;djdys o" 17t;eÚka
Úlau yfYafrd;ays o" 18t;eÚka Úlau ú;audys
o" 19t;eÚka Úlau ú•fudka-fmfrYays o"
20
t;eÚka Úlau ,s’kdys o" 21t;eÚka Úlau
úiaidys o" 22t;eÚka Úlau flfya,d;dys o"
23
t;eÚka Úlau fIfmÈ lkafoys o"
24
t;eÚka Úlau yrd°ys o" 25t;eÚka Úlau
ulafyf,d;ays o" 26t;eÚka Úlau ;dy;ays
o" 27t;eÚka Úlau f;rdys o" 28t;eÚka
Úlau –;aldys o" 29t;eÚka Úlau
yIafudkays o" 30t;eÚka Úlau fudfiafrd;ays
o" 31t;eÚka Úlau fnfk-cdldkays o"
32t;eÚka Úlau fy`È y.a.soa.doays o"
-
33
t;eÚka Úlau fcd†nd;dys o" 34t;eÚka
Úlau w’frdkdys o" 35t;eÚka Úlau
tYsufhdka-f.fnÈys o" 36t;eÚka Úlau
YSka md½lrfhys tk• ldfoIays o"
37
t;eÚka Úlau taf°• foaY iSudf› msys‡
fy`È lkafoys o l|jqre ne|.;ay'
38 bYardfh,a ckhd –ir foaYfhka
Úlau .sh y;<sia jk wjqreoafoa mia jk
udifha m<uq jk æk i–¹Kka jykafiaf.a
wK múæ mÝcl wdfrdka fy`È k• lkaog
kex. miÜ" tys ¡ –h.sfha h' 39Tyq tys
–hhk œg Tyqf.a jhi wjqre³ tlish
œis;k= Ù'
40 ldkdka foaYfha ol=KÏ æYdf› œiÝ
ldkdksh wrdoa k• rcÏ yg bYardfh,a
ckhd iem;a jk nj ie< œh'
41 T›yq fy`È lkafoka Úlau
i,afudkdys o" 42t;eÚka Úlau mÝfkdkays
o" 43t;eÚka Úlau Tfndf;ys o"
44
t;eÚka Úlau fu`j’ foaY iSudf›
msys‡ bfha-wdndú•ys o" 45t;eÚka
Úlau ¡fndka-.doays o" 46t;eÚka Úlau
w,afudka-æ’,d;hs•ys o" 47t;eÚka Úlau
fkfn` bæúmsg wndú• lº je‡fha o"
48
t;eÚka Úlau fcdÈ°ka .x f;r jQ fcúfl`
kÜjr fu`j’ –‡hdjf;a o l|jqre ne|.;ay'
49fuf,i bYardfh,a ckhd fcdÈ°ka .x f;r
 .Kka l:dj 33-34
fn;a-fcIsfud;a mgka wdfn,a-Is;Ø
a • olajd
fu`j’ –‡hdjf;ys l|jqre ne|.;ay'
fcdÈ°fkka tf;r •ug fmr Wmfoia
50 fcdÈ°ka .x f;r msy‡s fcúfl` kÜjr
wi, fu`j’ –‡hdjf;a ¡ i–¹Kka
jykafia fu`fiiag l;d fldg fufia j°<
fial( 51ööbYardfh,a ckhd wu;d fuh
Ùhkaká ökÜU,d fcdÈ°ka .fóka tf;r •"
ldkdka foaYhg iem;a jQ œg 52kÜU,dg
bæúfhka tys is‡k foaYjdiS ish,a,ka m,jd
yeúh hÜ;= h' Tjqka .,ska fk½E" f,`yfhka
jd;a;= l< ms<su kid jkid" .súl=½ foajd,
kgnqka l< hÜ;= h' 53kÜU,d foaYh Wreu
fldgf.k tys mæx„ œh hÜ;= h' ukao" iajd—ka
jk ud th kÜU,dg ³ka neœÚ' 54;jo °³
oud" foaYh kÜU,df.a fm<m;a w;r Wreu
fldg fn°.; hÜ;= h' jeŠfhka bkak whg
jeŠfhka o" wvqfjka bkak whg wvqfjka o
Wreuh æh hÜ;= h' °³j wkÜj hful=g
jefgk ia:dkh Tyqg Wreu jkÜ we;'
kÜU,df.a msh fm<m;ays f.`;% wkÜj kÜU,d
foaYh Wreu fldg .; hÜ;= f›' 55kÜU,d
foaYjdiS ish,a,ka m,jd fkdyeúfhd;a" tys
bØú jk wh kÜU,df.a weyeg W,la o
we,hg lÛjla o jeÚ uyd lrorhla •
kÜU,d jik foaYfha ¡ Tjqka kÜU,dg ysúyer
lrkÜ we;' 56wer;a" kÜU,d ud lS f,i
fkdlrkakyq k•" uu Tjqkag fokakg hk
o~Üj• kÜU,dg fokafk–'÷ ÷÷
foaY iSud msysÛ•u
34 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d tl tl f.`;%hg tl tl kdhlfhl=
fldg fufia j°< fial( ööbYardfh,a ne.ska f;`rd.; hÜ;= h' 19fudjqyq k•" cÏ°
2
191
6 öwmræ. udhsu uOHOr× uqyqo f›'
7
W;=re udhsu uOHOr× uqyqfoa isg fy`È
lkao olajd o 8t;eka isg yud;a ´È.h"
fY°oa iy 9Ysfm%dka k• ia:dkh Tiafia jeˆ
yYÈ-takdka <óska o fl<jr jkÜ we;'
10 öfmræ. udhsu yYÈ-takdfkka
fImd• olajd o" 11whska k• ia:dkhg
kef.kysúka ol=KÏ æYdf› msys‡ yÈfn,a
olajd o" .,S,h uqyqfoa fmræ. fjrf<a msys‡
lº je‡h olajd o" 12t;eÚka ol=KÏ foig
u< uqyqog jefgk fcdÈ°ka .ó Tiafia o
jefgkÜ we;' kÜU,dg ys– jk foaYfha udhs•
f•jd jkÜ we;'÷ ÷÷
13 ;jo fu`fiia bYardfh,a ckhdg
wK lr–ka fufia lSf› h( ööi–¹Kka
jykafia Tf’ f.`;% kjhg yd wÈO
f.`;%hg fokakg wK l<" °³ oud Tn
Wreu fldg .; hÜ;= foaYh fuh f›' 14msh
fm<m;a wkÜj rEnkaf.a mrmÜrg whsØ wh
iy .doaf.a mrmÜrg whsØ wh Tjqkaf.a Wreu
fldgi ,ndf.k we;' tf,i u ukiafiaf.a
wÈO f.`;%hg o Tjqkaf.a Wreu ,e” Øf’'
15
by; lS f.`;% folg iy wÈO f.`;%hg
ysre kósk fmræ. msys‡ fcúfl`j wi,
fcdÈ°ka .fóka fuf.dv Tjqkaf.a Wreu
fldgi ,e” Øf’'÷÷
foaYh fn¡f• j.lSu
16 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg fufia j°< fial( 17öökÜU,d w;r
foaYh fn° ¡u .ek j.ÙjhÜ;= wh k•" mÝcl
tf,hdiÈ iy kÝkaf.a mÜ;a fc`IÜjd h'
18
;jo" foaYh Wreu fldg fn° ¡u i|yd

ckhdg wK fo–ka fuh Ùhkak( ökÜU,dg f.`;%fhka fcmÜkafkaf.a mÜ;a ldf,’á

Wreuhla jYfhka ys– jk ldkdka foaYhg 20is–fhdkaf.a f.`;%fhka w•–yqoaf.a mÜ;a
kÜU,d me–× l,ays" tys foaY iSudfj` my; fIuqfj,aá 21fnkac–kaf.a f.`;%fhka
olajk tajd h' 3ol=KÏ me;a; YSka k• Ùiaf,dkaf.a mÜ;a t,s°oaá 22°kaf.a mrmÜrg
md½lrfha isg taf°• foaY iSudj Tiafia h' wh;a f.`;%fhka fcd.a,sf.a mÜ;a jQ yd
ol=KÏ udhsu u< uqyqfoa ol=KÏ fldKg kdhlfhl= jQ nqlalSá 23fc`fimaf.a mÜ;%hka
kef.kysúka mgka.kÜ we;' 4ta udhsu jk ukiafiaf.a mrmÜrg wh;a f.`;%fhka"
wl%’“•ys ´È.h msys‡ ol=KÏ æYdj iy YSka tafmdoaf.a mÜ;a jQ yd kdhlfhl= jQ
k• md½lrh Tiafia ldfoI-a nÈfkah olajd ykakSfh,aá 24tm%dhs•f.a mrmÜrg wh;a
æla jkÜ we;' t;ek isg jhU æYdfjka msys‡ f.`;%fhka" Isma;dkaf.a mÜ;a jQ yd
yYÈ-woa°È iy wYafudka olajd th jefgkÜ kdhlfhl= jQ flauqfj,aá 25idnqf,dkaf.a
we;' 5t;ek isg –irfha .ó olajd udhsu mrmÜrg wh;a f.`;%fhka" mÈkdlaf.a mÜ;a jQ
jeˆ uOHOr× uqyqfoka fl<jr jkÜ we;' yd kdhlfhl= jQ t,sYdmdkaá 26biaidlÈf.a
33'54 .Kka 26'54-56 34'13 .Kka 26'52-56 34'13-15 fc`IÜ 14'1-5
 .Kka l:dj 34-35
mrmÜrg wh;a f.`;%fhka" wYaYdkaf.a mÜ;a jQ
yd kdhlfhl= jQ m,aØfh,aá 27wdfIÈf.a
mrmÜrg wh;a f.`;%fhka" fIf,d—f.a mÜ;a jQ
yd kdhlfhl= jQ wysyqoaá 28kma;,Sf.a
mrmÜrg wh;a f.`;%fhka" w•–yqoaf.a mÜ;a jQ
yd kdhlfhl= jQ fmofy,a hk wh h'÷÷
29
ldkdka foaYfha ¡ bYardfh,a ckhdg
Wreuh fn° ¡ug i–¹Kka jykafia
fudjqkag wK l< fial'
f,•jrekag Úhu l< k.r
35
;jo" i–¹Kka jykafia fcdÈ°ka
.x f;r" fcúfl`j wi, fu`j’
–‡hdjf;a ¡ fu`fiiag fufia j°< fial(
2
ööbYardfh,a ckhdg Wreu jk fldgiska
f,•jrekag jdih Ùøu ms×i k.r ¡ug
Tjqkg a wK lrkak' ;jo" bYardfh,a ckhd"
k.r isidrd weØ ;K “• o Tjqkag æh hÜ;=
h' 3ta k.r Tjqkaf.a jdih ms×i;a" ;K
“• .juysIhka we;=½ uq½ f.dœi•m;
i|yd;a œh hÜ;= h' 4kÜU f,•jrekag fok
k.r jgd weØ ;K “•j, m%udKh k.r
m%dldrfha isg th jf†g u —gÈ ydrish
mKyla œh hÜ;= h' 5kÜjr ueæ fldg kÜjr
jf†g u fmræ.g —gÈ ydrish mKyla o
ol=Kq æ.g —gÈ ydrish mKyla o
wmræ.g —gÈ ydrish mKyla o W;=re
æ.g —gÈ ydrish mKyla o ueÚh hÜ;= h'
f• k.rj,g hdno ;K “• Tjqka i;= f›'
6
f,•jrekag fok k.r w;r k.r yhla
wNh N+– k.r jYfhka æh hÜ;= h' flfkl=
;j flfkl= woyia fkdlr uerejfyd;a"
tœg Tyqg tu k.rhg m,d h; yel'
tajdg wu;r j ;j k.r y;<sifa olla o æh
hÜ;= h' 7fuf,i ;K “• iys; j Tjqkag
fok k.rj, uq½ .Kk y;<siawgla jkÜ
we;' 8bYardfh,a ckhdf.a Wreu fldgiska
k.r fok œg" jeŠfhka weØ whg jeŠfhka
o" wvqfjka weØ whg wvqfjka o æh hÜ;= h'
iEu flfkl= u ;u ;udg Wreu jk
fldgfia m%udKh wkÜj f,•jrekag k.r
æh hÜ;= f›'÷÷
wNh N+– k.r
^oaœ( kS( i( 19(1-13á fc`IÜ( 20(1-9&
9 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg fufia j°< fial( 10ööbYardfh,a ckhd
wu;d fuh Ùhkak( kÜU,d fcdÈ°ka
35'1-8 fc`IÜ 21'1-42 35'9-28 oaœ kS 19'2-4á fc`IÜ 20'1-9
192
kæfhka tf;rg ldkdka foaYhg me–×
œg" 11kÜU,df.a hym;g" wNh N+– k.r
Úhu l< hÜ;= h' tœg hful= woyia fkdlr
hful= uerejfyd;a" ta –kSurejdg tjeÚ
k.rhlg m,d h; yel' 12tœg
m<s.kakdf.ka –¡ ta ;eke;a;dg msysg
fidhd ta k.rj,g h; yel' m%isoaO
f,i œÚYaph lrk ;=re –kSurejd f,i
ie,flk ;eke;a;d urKhg m;a fkdl<
hÜ;= h' 13kÜU,dg fok k.rj,ska k.r
yhla wNh N+– fuka ie,Ùh hÜ;= h'
14
fcdÈ°ka kæfhka fuf.dv k.r ;=kla o"
ldkdka foaYfha k.r ;=kla o wNh N+–
jYfhka f;`r.; hÜ;= h' 15f• k.r yh"
bYardfh,a ckhd i|yd o œfoaYslhka i|yd
o ;djld,sl j mæx„ jQ wh i|yd o wNh
N+– jkÜ we;' tœg hful= woyia fkdlr
hful= uerejfyd;a" Tyqg tys m,d h; yeÙ h'
16 öhful= jefrka hlv wdhÜOhÙka
fjk;a wfhl=g myr ¡ uf<d;a Tyq –kSueøu
.ek jrolrefjÙ' –kSurejd urKhg m;a
l< hÜ;= h' 17hful= wfkll= urk woyiska
.,Ùka myr ¡" Tyq uf<d;a ta ;eke;a;d
–kSueøu .ek jrolrefjÙ' –kSurejd
urKhg m;a l< hÜ;= h' 18hful= wfkll=
urk woyiska Tyqg ,S wdhqOhÙka
.id Tyq uerefjd;a" Tyq –kSueøu .ek
jrolrefjÙ' tjekafkl= urKhg m;a l<
hÜ;= h' 19ta ueøu .ek m<s.kak ;eke;a;d
–kSurejd urKhg m;a Ùøu .ek j.Ùj
hÜ;= h' –kSurejd i•uqL jQ œg" Tyq urd±–h
hÜ;= f›'
20 öhful= wfkll= urk woyiska"
ffjrfhka Tyq ;,a® fldg fy` /l isg Tyq
fj; hula •is fldg fy` 21i;=rel–ka
Tyqg wØka neg ¡ fy` Tyq uf<d;a
tjekafkl= –kSueøu .ek jrolrefjl=
jk neœka Tyq urd±–h hÜ;= h' urkÜ ,enQ
;eke;a;df.a Ù†Û u ÇØhdg –kSurejd
i•uqL jQ œg Tyq urd±–h hÜ;= h'
22 öi;=relula fkdueØ j hful=
wfkll= yæisfhka ;,a® fldg fy` /l
fkdisg hula Tyq fj; •is lr–ka fy`
23
Tyq bkak nj fkd±k .,la .id fy` Tyq
uf<d;a" tjeÚ wjia:djl ¡ Tyq i;=rel•
fkdfmkajQ neœka o Tyqg kmÜrla Ùøug
fkdfijQ neœka o 24ck;dj –kSurejd iy
 .Kka l:dj 35-36
urkÜ ,enQ ;eke;a;df.a Ù†Û ÇØhd w;r
fuf,i œÚYaph l< hÜ;= h' 25ck;dj
ÇØhdf.a wØka –kSurejd f’rdf.k" fudyq
mek .sh wNh N+– k.rhg wdmiÜ heœh hÜ;=
h' fudyq" Y=oaO f;,ska ;ud wdf,am l<
kdhl mÝclhdf.a urKh olajd tys jikÜ
we;' 26tfy;a" h• ækl –kSurejd ;ud m,d
.sh wNh N+– k.rfha iSudfjka msg;g
me–× miÜ" 27tys ¡" urd±uQ ;eke;a;df.a
Ù†Û ÇØhdg Tyq i•njqfKd;a –kSurejd
urd±–h yeÙ h' ÇØhd ta ueøu .ek
jrolrefjl= fkdjkq we;' 28ukao"
–kSurejd" kdhl mÝclhdf.a urKh olajd
;u wNh N+– k.rfhys is‡h hÜ;= neœÚ'
Tyqg ;udf.a f.org h; yelafla kdhl
mÝclhdf.a urKhg miÜj muKÙ' 29kÜU,d
jik iEu ;ekl u" iEu fm<m;la flfrys
u f• kSØ Úfh`. j,x.= jkÜ we;'
30 öhful= wfkll= uerejfyd;a"
–kSurejd idlaIslrejka lSm fofkl=f.a
idlaIs msg urKhg m;a lrkÜ ,ef’' tfy;a"
tf,i urKhg m;a Ùøug fmr tl
idlaIls refjl=f.a idlaIs muKla fkdiEfya'
31
–kSueøula i•nkaO j ;Sk³a jQ jrolrefjl=
urKhg m;a l< hÜ;= h' tjekafkl=f.a mK
f’rd.ekSug jkaæhla fkd.; hÜ;= h'
32
wNh N+– k.rhg m,d .sh ;eke;a;d
fjkÜfjka kdhl mÝclhdf.a urKhg l,ska
Tyqf.a rgg u wdmiÜ me–Óu i|yd
jkaæhla fkd.; hÜ;= h' 33kÜU,d tf,i lr"
kÜU,d jik rg fkdflf,ish hÜ;= h' f,a
je.søfuka rg flf,fikÜ we;' –kSurejd
urKhg m;a Ùøfuka –i" Tyq œiska
j.=rejk ,o f,hska f;;a jQ rg mœ;% Ùøug
wka u.la ke;' 34tneœka kÜU,d jdih
lrk rg fkdflf,ikak' uu o tys jdih
lr–' bYardfh,a ckhd w;r jdih lrk
uu i–¹Kka jykafia fj–'÷ ÷÷
œjdyl ldka;djkaf.a Wreuh
36 fc`fimaf.a mÜ;k
= fa .a mjq,j
a ,g wh;a
ukiafiaf.a mÜ;a" udlSÈf.a mÜ;%hd
jk .s,shoaf.a mrmÜrg wh;a mjq,aj, m%cd
uQ,slfh` fu`fiia o bYardfh,a ckhdf.a
m%cd uQ,slhka yd kdhlhka o bæúhg
me–K" 2öö°³ oud bYardfh,a ckhdg rg
Wreu fldg fn° ¡ug i–¹Kka jykafia wm
35'30 oaœ kS 17'6á 19'15 36'2 .Kka 27'7
193
iajd–hd jk Tng wK l< fial' ;jo
wmf.a ÇØ jQ fYf,`fmydoaf.a Wreuh
Tyqf.a ´jrekag fok f,i o Tn i–¹Kka
jykafia wK ,enqjyq h' 3fyd|hs" Tjqka
bYardfh,a ckhdf.a f.`;%j, msú–kaf.ka
flfkl= yd œjdy jQfjd;a" tœg wfma
mshjrekaf.a Wreufhka fldgila .kÜ ,en"
Tjqka œjdy jQ f.`;%fha Wreuhg th tl;=
jkÜ we;' fuf,i °³ ±—fuka wm ,;a Wreuh
wvq jkÜ we;' 4;jo" bYardfh,a ckhdf.a
cÏ“,s jÈIfha ¡ Tjqkfa .a Wreuh Tjqka œjdy
jQ whf.a f.`;%fha Wreuhg Ú;H jYfhka
tl;= •fuka Tjqkfa .a mshjrekaf.a f.`;%hg
ys– Wreuh wvq • hkÜ we;e÷÷hs lSfj` h'
5 tœg i–¹Kka jykafia j°< múæ
fu`fiia bYardfh,a ckhd wu;d fufia
lS h( 6ööfYf,`fmydoaf.a ´jreka .ek
i–¹Kka jykafia wK lrk foa f• h(
öTjqka ;ukag leueØ múæ ;ukaf.a f.`;%h
;=< u muKla œjdy œh hÜ;= h' 7tœg
bYardfh,a ckhdf.a Wreufha fldgia
f.`;%fhka f.`;%hg fkdhkÜ we;' ukao"
fufia Ùøfuka bYardfh,a ckhd w;r iEu
flfkl= u ;u ;udf.a msh fm<m;a
f.`;%fha Wreuhg u ne£ is‡kÜ we;'
8 ö;jo" bYardfh,a ckhd w;r Wreuhla
ys– iEu ³jl u ;u msh fm<m;a f.`;%fha
flfkl= iuó œjdy œh hÜ;= h' tœg
bYardfh,a ckhd w;r iEu flfkl= u ;u
msh fm<m;a Wreuh N=laØ œ¢kÜ we;' 9Wreu
fldgia f.`;%fhka f.`;%hg fkdf.dia
bYardfh,a ckhd w;r iEu flfkl= u ;u
;udf.a msh fm<m;a f.`;%fha Wreuhg u
ne£ is‡kÜ we;'÷ ÷÷
10 i–¹Kka jykafia fu`fiiag wK
l< múæ fYf,`fmydoaf.a ´jre o bÛ l<y'
11
ta ´jre jk ud,d" ØÈYd" fyd.a,d" –,ald
iy fk`jd ;u mshdf.a fidfydhÜrkaf.a
mÜ;h% ka iuó œjdy jQ y' 12fudjqka fc`fimaf.a
mÜ;a ukiafiaf.a mrmÜrg wh;a mjq,aj, wh
iuó œjdy jQ Úid" Tjqkaf.a Wreu fldgi
;u msh fm<m;a f.`;%h ;=< u mej;=×'
13 fcdÈ°ka .x f;r" fcúfl` kÜjr
wi, fu`j’ –‡hdjf;a ¡ i–¹Kka
jykafia fu`fiia uóska bYardfh,a ckhdg
³ka wdÇ iy œÚYapfh` f•jd h'
 194
oaœ;Sh kSØ ix.%yh

fuys uQ,sl jYfhka wvx.= jkÜfha bYardfh,a ck;dj fmdfrdka³ foaYhg we;=½ fjkakg iÝ°k•
jk œg Tjqka wu;d fu`fiia ;=uka œiska mj;ajk ,o l;d fm<Ù' l,lg by; fok ,o foaj
kSØh ±ka fu`fiia ;=ud ;;ald,Sk NdIdfjka yd ck;djf.a ;d;aœl «kE tmdl• wkÜj
ixfY`Okh lr–ka" foaj fmdfrdka³j iy .sœiÜf• wvx.= b,a,S• iEu bYardfh,a cdØlfhl=g u
isysm;a lrjhs' f• fmd; fldgia y;rlg fnæh yeÙ h'
múƒfÃo 1)4 wjqre³ y;<syla ;=< foœhka jykafia bYardfh,a ckhd md½lrh
Tiafia f.k .sh wdldrh isysm;a fldg foœhka jykafiag lSlre
jk ms×i fu`fiia ;=ud fikóg wjjdo Ùøu'
múƒfÃo 5)28 oi mK; yd fjk;a kSØ Úfh`. h<s ixfY`Okh Ùøuá i–¹Kka
jykafiag muKla NlaØh mEf• wjYH;dj isy. s eka•u'
múƒfÃo 29)30 foœhka jykafia yd ck;dj w;r weØ lr.;a .sœiÜf• Úhu
f;areu h<s u;la lr ¡u'
múƒfÃo 31)34 foaj ck;djf.a kdhlhd jYfhka fc`IÜjd m;a Ùøu'
f• .%ka:h wjika jkÜfha fu`fiia ;=uka œiska foœhka jykafiaf.a œYajdijka;lu .ek
.Shla .hkÜ ,e”fuka miÜ t;=ud bYardfh,a ck;djg wdYSÈjdo ¡ fu`j’ foaYfha ¡ Wka jykafia
;=< ie;mÜKÏ nj jdÈ;d Ùøfuka h'
f• lDØfha W°r f;audj k•" foœhka jykafia" ;uka f;`rd.;a" ;uka fm%au lrk fikó
.<jd Tjqkag wdYSÈjdo Ùøu há tneœka foaj ck;dj fuh isysm;a l< hÜ;= há Tjqkag ãjkh;a"
wdYSÈjdoh;a fkdkj;ajd ys– jk ms×i Tjqka Wka jykafiag fm%au fldg lSlre œh hÜ;= h' miÜ
l,l ¡ fÐiÜia i–¹Kka jykafia œiska fYa%IaG;u mK; f,i yºkajd fok ,o" ööTf’ foœhka
jykafiag Tf’ uq½ isØka o Tf’ uq½ yDofhka o Tf’ uq½ YlaØfhka o fm%au lrkak÷÷ hk
j.kaØh fuys yh jk múƒfÃofha wvx.= • we;'

ye¢
ye¢kka •u
•u
1 fcdÈ°ka .óska fuf.dv md½lrfha ¡
fu`fiia ish® bYardfh,a ckhd wu;d lS
jpk f• h' fudjqka is‡fha iÝma k• ia:dkh
bæúmsg" mdrdka o f;dfm,a o ,dndwdka o
yfYafrd;a iy ¡-idyd’ o hk k.rj,g
ueæ jQ –‡hdjf;ys h' 2fydfr’ isg ldfoIa-
nÈfkahg fiahsÈ lºlr udÈ.h Tiafia
.uka Ùøug tfldf<dia ojila .; f›'
3
fikóg ±ka•ug i–¹Kka jykafia
fu`fiiag wK l< ish,a," Tyq y;<sia jk
wjqreoafoa tfldf<dia jk udifha m<uq jk
æk bYardfh,a ckhdg lSf› h' 4fuh jQfha
Tyq fyYafndkays jdih l< wfu`újrekaf.a
rc jQ iSfydka o toafrh wi, wIa;dfrd;ays
œiÝ ndIdkays rc jQ «.a o mrdch l< miÜ h'
5
fcdÈ°ka .fóka fuf.dv fu`j’ foaYfha ¡
fu`fiia foaj wdÇ my° ¡u fufia werš h'
6 ööwfma foœ i–¹Kka jykafia fydfr’
1'4 .Kka 21'21-35
lkafoa ¡ wmg fufia l;d l< fial( ökÜU,d
f• lkao u; fuf;la l,a œiÜjd we;'
7
l|jqr .,jd" .uk wrUd wfu`újrekaf.a
lºlrhg o Bg hdno j wi,ajeishka jik
–‡hdj;g iy lºlrhg o ;eÚ;,djg
iy ol=KÏ æYdjg o uqyq³nvg yd ldkdÚ-
jrekaf.a foaYhg o f,nfkdka rgg iy
uyd .x.dj jk hÜm%ˆia .x.dj olajd o
hkak' 8n,kak" f• foaYh kÜU,d bæúfhys
we;' i–¹Kka jykafia kÜU,df.a wdæ
mshjreka jQ wdn%y•g" Bidlag iy
cdfld’g o Tjqkaf.ka miÜ Tjqkaf.a
fm<m;g o fokakg fmdfrdka³ • æjq<
foaYhg we;=½ • th ys– lr.kak'÷ ÷÷
m%OdkSka m;a Ùøu
^Úlau( 18(13-27&
9 öötl, uu Tng l;d fldg" öTn
ms<sn| j.lSu ug ;Ú j ±úh fkdyeÙ h'
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 1
10
Tf’ foœ i–¹Kka jykafia Tn yeu jeŠ
jÈOkh l< fial' mܳuhÙ· wo æk Tn
yeu .KÚka wyfia ;re yd iudk h'
11
Tf’ mshjrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia
Tn yeu ;j;a oyia .=KhÙka jeŠ fjkakg
i,id" Wka jykafia fmdfrdka³ jQ f,i
Tng wdYSÈjdo lrk fial' 12Tn yeu
ms<sn| j.lSu" lror ysúyer" jdo œjdo ud
;Ú j flfia orkakg o@ 13tneœka
keKj;a" ldrKd ldrKd okak" w;a±lS•
weØ wh Tnf.a f.`;%j,ska f;`rd.kaká Tn
md,kh lrk ms×i uu Tjqka m;a
lrkafk–÷hs lSfj–' 14Tn yeu o ug ms<;s r
= e
fo–ka" öTn lS foa wmg jev°hl he÷hs
mejiÝ y' 15tœg uu Tf’ f.`;% kdhlhka
w;r keKj;a" ldrKd ldrKd okak
whj®ka Tn yeuf.a m%OdkSka jYfhka m;a
flf<–á iuyfrla iyY%d•m;Syq o
iuyfrla Y;d•m;Syq o iuyfrla
mKid•m;Syq o ;j;a iuyfrla oYd•m;Syq
o jQ y' ;jo" f.`;%hla mdid Ú,Odøka o
m;a flf<–'
16 ööuu tl, Tf’ œÚilrejka
wu;–ka" öTf’ fikó w;r kvq wik f,i
o hful= iy Tyqf.a wi,ajeishd w;r;a" Tyq
iuó jik œfoaYslhd w;r;a hÜlaØh
wkÜj ;Ska³j fokakg o 17œÚYaph lroa¡"
–ÚiÜkaf.a ;rdØr• fkdn,d" f,dl= l=vd
whg tl fia lka ¡" ;Ska³j foœhka
jykafiaf.ka tk neœka –ÚiÜkag “h
fkdœh hÜ;= hhs o ³Ialr kvqjla we;ak• ud
th wik ms×i ud fj; th f.fkkakg
«kE nj o lSfj–' 18uu Tn l< hÜ;= ish,a,
.ek Tng Wmfoia ³Ú–'÷ ÷÷
T;a;=ldrhka he•u
^.Kka 13(1-33&
19 ööi–¹Kka jykafia wmg j°< f,i
wms bÛ flf<uq' wms fydfr’ lkafoka Úlau
wfu`újrekaf.a lºlrhg hk uó Tn
³Û uyd" re³re md½lrh Tiafia f.dia
ldfoIa-nÈfkah k• ia:dkhg me–×fhuq'
20
uu o Tn wu;d" öwfma foœ i–¹Kka
jykafia wmg fokakg hk wfudaújrekaf.a
lºlrhg Tn wdjyq h' 21fukak" Tf’
foœ i–¹Kka jykafia Tng fokakg hk
foaYh Tn bæúmsg we;' Tf’ mshjrekaf.a
1'26 oaœ kS 9'23á fyfn% 3'16 1'31 Ù%hd 13'18 1'32 fyfn% 3'19
195
foœ i–¹Kka jykafia Tng lS múæ “h
fkd•" wffOÈh fkd• f.dia th Wreu
lr.kake÷hs o lSfj–'
22 öötœg Tn ish,af,` u ud i—mhg
œ;a" öwm l=uk uóÙka hd hÜ;= o wm
me–×h hÜ;af;a l=uk k.rj,g o Ùhd
jdÈ;d Ùøug" rg ms<sn| T;a;= fidhd
n,d.kÜ ms×i wmg l,ska –ÚiÜka heœh
hÜ;= h÷hs lSjyq h' 23uu o Bg uq½ ysØka tló
jQfh–' tl tl f.`;%fhka tlaflkd ne.ska
–ÚiÜka f°f<diafofkl= f;`rd.Ø–' 24T›yq
o yeø lºlrhg keóS" tIafld,a –‡hdj;
olajd f.dia tys T;a;= ne¬ y' 25ta rf†
m,;=rej,ska o iuyrla wm fj; f.kjq;a"
wfma foœ i–¹Kka jykafia wmg fokakg
hk foaYh idrj;a rgla nj o wmg
ie< l< y'
26 öötfy;a Tn" Tf’ foœ i–¹Kka
jykafiaf.a wKg œreoaO j ler,s .i–ka
tys hdug leue;a; fkd±lajQ y' 27Tn o
l+vdr•j,g • fldºr–ka" öi–¹Kka
jykafia wmg oaf›I lrk neœka"
wfu`újrekaf.a n,hg wm mdjd ¡ wm
urkÜ ms×i –ir foaYfhka wm msg;g
f.kd fial' 28wm tys hd hÜ;af;a uka o@ tys
.sh wh" ta fikó wmg jvd Wi uy;
fikóla nj o" Tjqkaf.a œYd, k.rj,
m%dldr wyi olajd œysfok nj o" tys ¡
wkdlajrekaf.a mÜ;=ka jk fh`Ohka ³Û nj
o Ùh–ka wfma is;a wffOÈhhg m;a l< y÷hs
lSjyq h'
29 ööuu tœg Tn wu;–ka" ö;eØ
fkd.kak" Tjqkag “h fkdjkaká 30Tf’
foœ i–¹Kka jykafia Tn bæúfhys hk
fial' –irfha ¡ Tn weia bæúfhys
Wka jykafia Tn fjkÜfjka bIag l< ish,a,
wkÜj" Wka jykafia Tn Wfoid igka lrk
fial' 31;jo" msfhl= ;u mÜ;=ka WiÜ,df.k
hkakdla fuka" f• ia:dkh olajd tk uq½
udÈ.h Tiafia u Tf’ foœ i–¹Kka
jykafia md½lrfha ¡ Tn WiÜ,df.k
me–× whÜre Tn ³Ûjyq h÷hs lSfj–'
32
tfy;a ud lS foa .Kka fkdf.k" Tn"
foœ i–¹Kka jykafia œYajdi fkdl<yq
h' 33l|jqre ne£u i|yd ia:dkhla Tng
fidhkÜ ms×i Tn .sh uó Wka jykafia
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 1-2 196
Tng fmrÛfjka .uka l< fial' fuf,i lka fkd¡ i–¹Kka jykafiaf.a wKg
Wka jykafia Tn hd hÜ;= uófmka•u œreoaO j ler,s .i–ka ys;=jlaldrl–ka
i|yd rdØ% ld,fha ¡ .skakla fuka o" æjd lºlrhg .uka l<yq h' 44tœg lºlrfha
ld,fha ¡ j,dl=<la fuka o .uka l< œiÝ wfu`újre —ueis /<la fia Tng œreoaO
fial'÷÷ j me–K" Tn ®yqne| f.dia fiahsÈ foaYfha
fydÈud k• ia:dkfha ¡ Tn mrdch lf<`
bYardfh,ajrekag oo~ ~qj• ¡u h' 45bkamiÜ Tn wdmiÜ yeø wjq;a i–¹Kka
^.Kka 14(20-45& jykafia w“uqj ye~Ý kuq;a" Wka jykafia
34 ööi–¹Kka jykafia Tf’ ueisœ,s Tf’ b,a,Su fkdi,ld" Tng ijka kܳka
46
wid" Woyia • æjqr–ka" 35öud Tjqkaf.a fial' fuf,i Tn is;+ ye‡hg u fndfy`
mshjrekag fokakg æjqrd fmdfrdka³ jQ ta ld,hla ldfoIays jdih l<yq h'÷÷
idrj;a rgg f• ³Iag fm<m;g whsØ Ùis u
flfkla we;=½ fkdjkafk` h' 36tfy;a" md½lrfha .; l< ld,h
md½
fcmÜkafkaf.a mÜ;a ldf,’ muKla Bg we;=½
jkafka há iajd—ka jk ug Tyq 2 ööbkamiÜ i–¹Kka jykafia ug lS múæ"
wms yeø r;= uqyqog hk mdr jeˆ weØ
i•mÝÈKfhka wjk; jQ neœka ta rf† mia md½lrh Tiafia .uka flf<uq' fiahsÈ
mE.+ Tyqg;a" Tyqf.a orejkag;a uu th lºlrfhys wm fndfy` l,la ixpdrh l<
fokafk–÷hs j°< fial' 37Tn yeu Úid miÜ 2i–¹Kka jykafia ug l;d fldg"
i–¹Kka jykafia ud iuó o ÙmS" öTn;a 3ökÜU,d fndfy` l,la f• lºlrfhys
tys we;=½ fkdjkafkys há 38tfy;a Tn ixpdrh l<yq h' ±ka W;=re æYdjg
iuó is‡k kÝkaf.a mÜ;a fc`IÜjd tys yefrkak' 4kÜU o fikóg wK lr–ka
we;=½jkafka há Tyq æú .kajkaká fufia Ùhkak( Tf’ Ç;Ska jQ tai›f.a
bYardfh,ajrekag tu foaYh Wreu fm<m; mæx„ • is‡k fiahsÈ k• foaYh
lr.kakg Tyq i,ikÜ we;e÷hs j°< fial' Tiafia Tn hd hÜ;= h' Tjqka Tng “h jkÜ
5
39 öö;j³rg;a Wka jykafia l;d we;' tneœka m%f›i• jkak' Tjqka l=ms;
lr–ka" öfudjqka i;=rkag f.d³re jkÜ fkdlrkak' Tjqkaf.a foaYfhka wó,laj;a
we;e hs Tn is;+ isósØ orejka o" tl, fyd| uu Tng fkdfokafk–' ukao" fiahsÈ
krl fkdo;a Tf’ ore±úhka o tys we;=½ lºlrh ud tai› ika;l fldg ³ka neœÚ'
6
jkÜ we;' ud ta foaYh Tjqkag ³ka miÜ th Tng lEu ms×i uqo,a f.jd wdydr o ”u
T›yq whsØ lr.kafk` h' 40tfy;a" Tn yeu ms×i uqo,a f.jd j;=r o Tjqkaf.ka .;
kej; yeø" r;= uqyqog hk mdr jeˆ weØ yeÙ h÷hs j°< fial' 7Tf’ foœ i–¹Kka
md½lrhg .uka lrkake÷hs j°< fial'÷÷ jykafia Tn l< ish,af,ys ¡ Tng
wdYSÈjdo l< fial' f• uyd md½lrh
bYardfh,ajreka mrdch Ùøu ueæka Tn .sh .uk Wka jykafia okakd
41 ööTn ms<s;=re fo–ka" öT›" wms fial' f• wjqre³ y;<sy u Wka jykafia Tn
i–¹Kka jykafiag œreoaO j m› flf<uq' iuó jev is‡h neœka Tng Ùis u w.
wfma foœ i–¹Kka jykafia wmg wK l< ysóhla fkd • h'
múæ wms f.dia igka lrkafkuq÷hs lSjyq h' 8 ööwms o wmf.a Ç;Ska jQ tai›f.a
bkamiÜ Tn ish,af,` hÜoaOdhÜO f.k fm<m; mæx„ fiahsÈ lºlrh miÜ fldg"
ikakdy ikakoaO jQ miÜ lºlrhg hEug ta,;a iy tYsfhdka-f.fnÈ k• ia:dkj,ska
myiÜ h Ùhd is;=jyq h' –‡hdj; Tiafia f.dia" h<s yeø fu`j’ys
42 öötœg i–¹Kka jykafia ug l;d md½lrh ueæka .sfhuq'
fldg" öTjqkag fkdhkakg;a" igka 9 ööi–¹Kka jykafia ud wu;d"
fkdlrkakg;a Ùhkak' ukao" ud Tn iuó öfu`j’jrekag ysúyer fkdlrkak" igkg
jev fkdis‡k neœka Tf’ i;=rka Tn Tjqka fkdfmd<Ujkak' ud wdÈ k• foaYh
mrdch lrkÜ we;e÷hs j°< fial' 43uu o f,d;af.a fm<m;g i;= fldg fok neœka"
Tng th ie< flf<–' tfy;a" Tn Bg Tjqkaf.a r‡ka Ùisjla uu kÜUg whsØ fldg
1'34-35 fyfn% 3'18 2'1 .Kka 21'4 2'4 W;a 36'8 2'9 W;a 19'37
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 2
fkdfokafk–÷hs j°< fial'
10 ööwkdlajreka yd iudk" n,i•mkak"
.KÚka fndfy` jQ" Wi uy; fikóla jk
ta–jre fmr ld,fha ¡ tys œiÝ y'
11
wkdlajreka fuka T›yq o frmdhs•
fh`Ofh` hhs yºkajkÜ ,enQ y' tfy;a
fu`j’jreka Tjqkag lSf› ta–jre Ùhd h'
12
fiahsÈys fmr l, fy`újre mæx„ jQ y'
i–¹Kka jykafia bYardfh,ajrekag whsØ
fldg ³ka foaYhg" bYardfh,ajreka l<
múæ" tai›f.a fm<m; o fy`újreka mkakd
oud" Tjqka jkid" tys mæx„ jQ y'
13 ööWka jykafia ;j³rg;a l;d
lr–ka" ö±ka keósg" fYfroa k• kæfhka
tf;r jkake÷hs j°< fial' wms o tu
kæfhka tf.dv jQfhuq' 14ldfoIa-nÈfkah
k• ia:dkfhka ÚlauqKÏ ° isg fYfroa k•
kæfhka tf.dv jk f;la .; jQ ld,h
wjqre³ ØiawgÙ' i–¹Kka jykafia æjq<
múæ ta ld,h ;=< ta fm<m;g wh;a uq½ Ng
yuq°j keiS .sfha h' 15Tjqka ke;a;g u keØ
jk f;la yuq°fjka Tjqka jkid,Su ms×i
i–¹Kka jykafia Tjqkag œreoaO j keóS
is‡h fial'
16 ööfuf,i fikó w;frka uq½ Ng
yuq°f› ish,a,ka keØ kdiaØ • jekiS .sh
miÜ" 17i–¹Kka jykafia ug l;d fldg"
18
öwo kÜU wdÈ k• fmfoi Tiafia fu`j’
foaYh ueæka hd hÜ;= h' 19kÜU w•fudkaf.a
mrmÜrg whsØ whf.a foaYh i—mhg me–×
l, Tjqkg a ysúyer fkdlrkak" Tjqka l=m;
s wmg foaYh ueæka hkakg wjir kܳkafka h'
fkdlrkak' ud Tjqkaf.a rg f,d;af.a
fm<m;g whsØ fldg ¡ Øfnk neœka
uu Tjqkaf.a r‡ka wó,laj;a kÜUg
fkdfokafk–÷hs j°< fial'
20 ööth o frmdhs•jrekaf.a rg fuka
.Kka .e×Ú' fmr ld,j, ¡ frmdhs•
fh`Ofh` tys œiÝ y' w•fudkajre Tjqkag
i•iÜ•–jre hhs k• l<y' 21wkdlajreka
fuka T›yq o n,i•mkak" .KÚka fndfy`
jQ" Wi uy; fikóla jQ y' tfy;a"
i–¹Kka jykafia Tjqka jkid ¬ Úid"
w•fudkajre tu rg w,a,df.k tys mæx„ jQ
y' 22i–¹Kka jykafia fy`újreka jkid"
fiahsÈys mæx„ jQ tai›f.a fm<m;g l<
múæ" fudjqkag;a l< fial' Tjqka rg
w,a,d.;a neœka wo olajd tys mæx„ • we;'
2'14 .Kka 14'28-35 2'19 W;a 19'38
197
23
lS%† ´mf;a isg me–× jdiSyq o" ol=KÏ æ.
msys‡ .did olajd œiÝ w›œjreka jkid"
tu rf† mæx„ jQ y'
24 ööi–¹Kka jykafia ;j³rg;a l;d
lr–ka" ökeósg" .uk wrUd" wÈfKdka
kæfhka tf;r jkak' fukak" fyIafndkays
rc jQ wfu`ú cdØl iSfydka o Tyqf.a rg o
uu kÜf˜ n,hg ³Ú–' th i;= lr.kÜ
ms×i igka wrUd myr fokak' 25uu wo æk
uq½ fmdf<` ;,fhys is‡k ish® cd;Ska ;=<
kÜU Úid ;eØ .ekau iy NSØh weØ lr–'
kÜU .ek weiÝ œg" T›yq “fhka we<,S
le<fUkafk` h÷hs j°< fial'÷÷
iSfydka rcqf.a mrdch
^.Kka 21(21-30&
26 ööuu o flfofud;a md½lrfha isg
fyIafndkays rc jQ iSfydka fj; iduld—
jpk iys; j m×jqvldrhka hj–ka"
27
öTf’ foaYh ueæka ug hkakg wjir ³k
uekj' uu uy udj; Tiafia h–ka ol=Kg
fy` jug fy` fkdyefrkafk–' 28lkakg
wdydr o fndkakg j;=r o uqo,g ³k uekj'
uu foaYh ueæka mhska u h–ka" 29wfma foœ
i–¹Kka jykafia wmg fokakg hk rgg"
fcdÈ°ka .fóka tf;r jkafk–' fiahsÈys
mæx„ tai›f.a fm<m; o wdÈys mæx„
fu`j’jre o wmg tfia hkakg wjir
³kafk` h÷hs lSfj–'
30 öötfy;a fyIafndkays rc jQ iSfydka
tfia kܳkafka Tf’ foœ i–¹Kka jykafia
Tyq Tf’ n,hg mdjd fokÜ ms×i" Wka
jykafia Tyqf.a is; ±Š f,i uqrKavq l<
Úid œh yel'
31 öötœg i–¹Kka jykafia ud wu;d
öfukak" iSfydka rcÏ iy Tyqf.a foaYh uu
kÜUg fokakg mgka.Ø–' tu foaYh
w,a,df.k" Wreu lr.kake÷hs j°< fial'
32
iSfydka o Tyqf.a uq½ fikó o wmg
œreoaO j igka wrUd hyYa k• ia:dkhg
me–×fhda h' 33foœ i–¹Kka jykafia Tyq
wmg mdjd ³ka fial' wms o Tyqg;a" Tyqf.a
orejkag;a" ish® fikóg;a myr ³kafkuq'
34
ta ojiays wms Tyqf.a ish® k.r
w,a,df.k" tajd ish,af,ys u œiÝ ia;S-% mÜreI
fomlaIh o isósØ orejka o i•mÝÈKfhka u
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 2-3
jkid ±•fuuq' Tjqkaf.ka tla flfkl= j;a
b;=re fkdflf<uq' 35wmf.a u m%fh`ckhg
wms .juysIhka meyerf.k" w,a,d.;a
k.rj,ska jia;j= fld,a,lEfjuq' 36wÈfKdka
.x f;r msys‡ wfr`fhÈ mgka .s,shoa olajd
.ó woaor jQ k.rh we;=½ ish® u kÜjrj,a
w,a,d.ekSug wfma foœ i–¹Kka jykafia
ie,eiÝ fial' wmg w,a,d.kakg fkdyeÙ
;r• Wia jQ tl u k.rhla j;a fkd • h'
37
tfy;a" w•fudkaf.a fm<m; mæx„ foaYhg
j;a" c’fndla .ó winv Ùis u ia:dkhlg
j;a" lºlrfha Ùis u kÜjrlg j;a" wfma
foœ i–¹Kka jykafia ;yk• l< Ùis u
;eklg j;a wms fkd.sfhuq'÷÷
ndIdkays rcqf.a mrdch
^.Kka 21(31-35&
3 ööbkamiÜ wms t;eÚka yeø ndIdka olajd
jeˆ ØnQ udÈ.h Tiafia .sfhuq' tœg
ndIdkays rc jQ «.a o Tyqf.a uq½ fikó o
toafrhs k• ia:dkfha ¡ wm iuó igkg
me–×hy' 2i–¹Kka jykafia ud wu;d"
öTyqg “h fkdjkak' Tyq;a" Tyqf.a uq½
fikó;a" rg;a kÜf˜ n,hg uu mdjd
fokafk–' fyIafndkays mæx„ jQ wfu`ú-
jrekaf.a rcÏ jk iSfydkag kÜU l< múæ"
fudyqg;a l< hÜ;= h÷hs j°< fial'
3 ööfuf,i wfma foœ i–¹Kka jykafia
ndIdkays rc jQ «.a o Tyqf.a ish® fikó o
wfma n,hg mdjd ³ka fial' wms Tjqkaf.ka
tla flfkl= j;a b;=re fkdjk ;=re Tjqkag
myr ³Úuq' 4;jo" tl, wms Tjqkaf.a
k.rj,ska tlla j;a kEr" k.r ish,a, u
w,a,d .Øuq' tk•" k.r yegla iys;
ndIdkays rcl• l< «.a rcÏf.a rdcOdÚh
jQ" uq½ wÈf.d’ m<d; u w,a,d .Øuq' 5f•
k.r ish,a, u w.=,a ±uQ jdi,a f°rÛ iys;
Wia jQ m%dldrj,ska iÜrlaIs; • Ø“×' ;jo"
m%dldrj,ska jg fkdjQ k.r .Kkdjla o
w,a,d .Øuq' 6fyIafndkays rcÏ jQ iSfydkag
l< f,i wms f• k.r iEu tll u œiÝ ia;S%
mÜreIhka o isósØ orejka o ke;a;g u
jkid ±—uq' 7tfy;a" .juysIhka ish,a,ka
yd k.rj,ska fld,a,lE i•m; wfma u
m%fh`ckhg ;nd.;af;uq'
8 öö;jo" wms tl, wÈfKdka .x.df›
isg fyÈfudka lkao olajd fcdÈ°ka .óska
fuf.dv foaYh wfu`újrekaf.a rcjreka
3'18-20 fc`IÜ 1'12-15
198
9
fofokdf.ka meyer .;af;uq' fyÈfudka
lkaog iSf°kajre isúfhdka Ùhd o
wfu`újre fikSÈ Ùhd o ÙhØ' 10wms
ndIdkays rc jQ «.af.a rdcOdÚhg wh;a
–‡hdjf;a jQ ish® k.r o" if,ld iy
toafrhs hk k.r olajd uq½ .s,shoa m%foaYh
yd ndIdka m%foaYh o w,a,d .Øuq'
11 ööb;=re jQ frmdhs• fh`Ohkaf.ka
tf;la mKms‡ka is‡fha ndIdkays rcÏ jQ «.a
muKÙ' Tyqf.a –Úh ;enQ we| hlvj,ska
iE´ tlÙ' w•fudkajrekaf.a fm<m;g
wh;a k.rhla jQ r’ndys th wo olajd
we;' i•u; –kÜu wkÜj tys æ. —gÈ y;rÙ"
m<, —gÈ folÙ'÷÷
fcdÈ°fkka fuf.dv mæx„ jQ f.`;%
^.Kka 32(1-42&
12 ööwms foaYh whsØ lr.;a œg"
wÈfKdka k¡ .x f;r jQ wfrdafhÈ isg œys¡
.sh fldgi o .s,shoa lºlrfha nd.hla o
tys k.r o rEnkaf.a iy .doaf.a fm<m;aj,
whg ³Úuq' 13.s,shoa foaYfhka bØú fldgi
o «.a rcÏf.a rdcOdÚh jk uq½ ndIdka
m%foaYh" tk•" uq½ wÈf.d’ m%foaYh" uu
ukiafiaf.a wÈO f.`;%hg ³Ú–' uq½
ndIdka m%foaYh frmdhs• fh`Ohkaf.a foaYh
hhs ÙhkÜ ,ef’' 14ukiafiaf.a mÜ;a chsÈ
kue;a;d" f.IÜÈjrekaf.a o udld;ajrekaf.a
o iSud olajd i•mÝÈK wÈf.d’ m<d;"
tk•" ndIdka m<d; w,a,df.k" Bg ;udf.a
u ku fo–ka y›fjd;a-cdhsÈ Ùhd k• ;e”
h' wo olajd ta ku mj;S'
15 öö.s,shoa foaYh uu udlSÈg ³Ú–'
16
rEnkaf.a iy .doaf.a fm<m;aj,g uu
.s,shoa isg wÈfKdka kæh olajd jQ m%foaYh
³Ú–' .x.df› ueo tl iSudjla œh'
w•fudkajrekaf.a fm<m;g wh;a foaY
iSudj wi,ska .,d .sh c’fndla .ó tl
iSudjla œh' 17Ùkafkfr;a k• ia:dkfha
isg fmræ.ska jQ msia.d k• lº mduq, msys‡
u< uqyqfoa fjr< winv jQ –‡hdj; iy
fcdÈ°ka .ó ;j;a iSudjla œh'
18 ööuu tl, Tng l;d fldg" öTf’
foœ i–¹Kka jykafia Tng whsØ
lr.ekaug furg ³ka fial' tneœka igkg
hk Nghka ikakdy ikakoaO •" fiiÜ
bYardfh,a ckhdg fmrÛfjka hd hÜ;= h'
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 3-4
19
tfy;a" Tf’ NdÈhdjka o isósØ orejka o
ud okakd múæ Tn i;= nyq, j is‡k
.juysIhka o ud Tng ³ka k.rj, kej;S
is‡h hÜ;= h' 20i–¹Kka jykafia Tng fuka
u" Tf’ fiiÜ ck;djg o œf›lh fok
f;la" Tf’ foœ i–¹Kka jykafia
fcdÈ°fkka tf;r Tng ³ka foaYh Tn
Nghka whsØ lr.kakd f;la Tn tf,i
kej;S is‡h hÜ;= h' bkamiÜ ud Tng
³ka foaYhg ish,a,ka u yeø wd hÜ;= h÷hs
lSfj–'
21 öötl, uu fc`IÜjdg l;d fldg"
öTf’ foœ i–¹Kka jykafia wka rcÏka
fofokdg l< foa oEiska u Tn ³Ûfjys h'
Tn wdl%uKh lrk ish® rdcOdÚj,g
Wka jykafia tf,i lrk fial' 22Tn
Tjqkag “h fkdœh hÜ;= h' Tf’ foœ
i–¹Kka jykafia Tn Wfoid igka lrk
fiale÷hs lSfj–'÷÷
fmdfrdka³ foaYhg hkakg fu`fiiag
wjir fkd¡u
23 öötœg uu i–¹Kka jykafiag
ne.Em;a j hdƒÆ lr–ka" 24öufy`;a;u
foœ iajd—Ú" Tf’ fYa%IaG;ajh o ndyq n,h
o Tf’ fiajlhd yg fmka•ug Tn
mgkaf.k Øf’' Tn fia oial• yd œial•
wkÜj Ù%hd mEug iu;a wka ljr foœ
flfkla i.f,dj fyda krf,dj fy` is‡;a
o@ 25tneœka fcdÈ°ka .óska tf.dv •"
tf;r weØ ireidr rg o ±l=•l® lºlrh
o f,nfkdka foaYh o ±l.ekSug ug
lreKdlr wjir fokÜ uekj÷hs b,a,S–'
26 öötfy;a" i–¹Kka jykafia Tn Úid
ud iuó ÙmS" ud lS foag ijka kܳka fial'
Wka jykafia ug l;d fldg" ö±ka kÜU l;d
l<d weØ" f• lreK –kamiÜ ug i|yka
fkdlrkak' 27msia.d lº YsLrhg keó"
fmr wmr foæ. o W;=r yd ol=K o ysi
Tijd n,d uekœka krUkak' fcdÈ°ka
.óska Tn tf;r fkdjkÜ we;' 28fc`IÜjdg
j.lSu mjrd Tyq ffOÈhj;a lr YlaØ
i•mkak lrkak' Tyq f• fikóg
fmrÛfjka f.dia" Tn oÙk foaYh Tjqkag
Wreu lr.ekSug i,ikÜ we;e÷hs j°< fial'
29 öötœg wms fn;a-fmfhdÈ k• k.rh
bæúmsg jQ –‡hdjf;ys mæx„ • is‡fhuq'÷÷
3'23-27 .Kka 27'12-14á oaœ kS 32'48-52 4'2 t<so 22'18-19 4'3 .Kka 25'1-9
199
bYardfh,ajrekag Wmfoia ¡u
4 fu`fiia bYardfh,ajrekag l;d fldg
fufia lS h( ööTf’ mshjrekaf.a foœ
i–¹Kka jykafia Tng fokakg hk
foaYhg we;=½ •" th whsØ lrf.k" tys
ãj;a jk ms×i" Tn œiska bÛ l< hÜ;=" ud
Tng W.kajk kSØ yd Úfh`.hkag"
bYardfh,ajreÚ" ±ka bØka ijka fokak' 2ud
Tng wK l< Tf’ foœ i–¹Kka
jykafiaf.a kSØ yd Úfh`.j,g wu;r
jpkhla tl;= fkdlr" tajdhska Ùisjla wvq
fkdlr" Tn tajd ms<smeæh hÜ;= h'
3
nd,a-fmfhdÈys isoa•hg w°< j i–¹Kka
jykafia l< foa Tf’ oEiska u Tn ³Ûjyq h'
fmfhdÈyS ¡ nd,a k• foœhd wkÜ.d— jQ
ish,a,ka Tf’ foœ i–¹Kka jykafia Tn
w;frka jkid ¬ fial' 4tfy;a" Tnf.a foœ
i–¹Kka jykafiag mlaImd; j is‡ Tn
ish,af,` wo mKms‡ka is‡kakyq h'
5 ööudf.a foœ i–¹Kka jykafia ug
wK l< múæ uu Tn yg kSØ yd Úfh`.
b.eka•–' Tn whsØ lr.kakg hk rgg
Tn .sh miÜ tajd ms<smeæh hÜ;= h' 6tajd
wdrlaId lr–ka ms<smækak' fufia Ùøfuka
fiiÜ cd;Ska bæúfhys Tf’ meKj;alu;a"
keKj;alu;a lemS fmfkkÜ we;' f• kSØ
ish,a, .ek Tjqkag ie< jk œg" öf• fY%aIaG
cdØhg whsØ fikó fl;r• meKj;a o
keKj;a o÷ Ùhd Tjqka œiaum;a jkÜ we;'
7 ööwfma foœ i–¹Kka jykafiaf.ka
wm wheæk ish,af,ys ¡" Wka jykafia wmg
<x j is‡kakdla fuka fjk Ùk• fY%aIaG
cdØhlg foœ flfkla <x j is‡kafka o@
8
ud wo æk Tn bæúfhys ;enQ f• ish®
kSØ fuka idOdrK kSØ yd Úfh`. fjk
Ùk• fY%aIaG cdØhla i;= j mj;S o@
9
mfriai• jkak· Tf’ weiska Tn ³Û foaj,a
wu;l fkdjk ms×i;a" æœ weØ ;dla tajd
Tf’ isØka my • fkdhk ms×i;a" tajd
uekœka i,ld n,kak' tajd Tf’
orejkag;a" orejkaf.a orejkag;a Ùhd
fokak' 10tfia b.ekaœh hÜ;= lreKÏ k•
Tf’ foœ i–¹Kka jykafia w“uqj fydfr’
lº uq³fka Tn is‡ æk .ek h' tæk Wka
jykafia ug l;d fldg" öfikó /ia
lrkak' udf.a jpk uu Tjqka yg
wefikakg i,iaj–' tœg Tjqka –ys msg æœ
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 4
weØ ;dla ug .re“h ±la•ug bf.k .kÜ
we;' tfia Ùøug Tjqkaf.a orejkag o
W.kajkÜ we;e÷hs j°< fial'
11 ööTn lº mduq,g œ;a isg.;a;yq h'
lkao .sÚf.k weœf,–ka" ta .skak wyia
l=ig nqr nqrd kexf.a h' wºre j,d mg,
Úid lkao >kdkaOldrfhka jeis×'
12
i–¹Kka jykafia .skak ueo jev isg
Tng l;d l< fial' Tn lgy~la weiÝ
kuq;a rEmhla kܳÛjyq h' Tng weiÜfKa
lgy~ muK h' 13Tng ms<sme¡ug Wka
jykafia Úhu l< Wka jykafiaf.a .sœiÜu
jk oi mK; Tn yg m%ldY l< fialá .,a
mÜjre foll tajd ,shd ³ka fial' 14;jo" Tn
whsØ lr.ekSug hk foaYfha ¡ Tn ms<smeæh
hÜ;= kSØ yd Úfh`. ud Tng W.kajk
ms×i i–¹Kka jykafia ug wK l<
fial'÷÷
rEm jkaokdj .ek wk;=re weó•u
15 öötneœka Tn yeu iÜmølaIdldø j
is‡h hÜ;= h' i–¹Kka jykafia .sÚ ueo isg
fydfr’ lkao uq³fka ¡ Tn yeu weu;+ œg
Tn Ùis rEmdldrhla kܳÛjyq h' 16tneœka
Tn mjg fkdjefgk ms×i Ùis u fk½E
ms<suhla j;a" iaØ%hlg fy` mÜreIfhl=g
fy` iudk Ùis u rEmhla j;a" 17–ys msg
is‡k if;l=g fy` wyia l=i mshdUk
mlaIsfhl=g fy` iudk rEmhla j;a"
18
fmdf<df› nv.d hk Wr.fhl=g fy`
c,fhys yeisfrk u;aiHfhl=g fy` iudk
rEmhla j;a fkdiEæh hÜ;= h' 19Tn wyi
foi ysi Tijd" tys weØ br" y|" ;drld
iy ish® wdldY jia;= oÙk œg tajdg
jkaokd kuialdr Ùøug we¡ fkdhkak'
Tf’ foœ i–¹Kka jykafia tajd ¡ we;af;a
–ys msg fiiÜ ish® cd;Ska i|yd h' 20tfy;a"
Tn .ek Ùj hÜ;= foa k•" hlv .sÚ W³kla
jeÚ –irfhka i–¹Kka jykafia Tn
msg;g f.kdf›" Tn yeu wo æk is‡kakdla
fuka Wka jykafiaf.a u Wreuh jQ fikóla
jkÜ ms×i h'
21 öö;jo" Wka jykafia Tn Úid ud
iuó ÙmS fcdÈ°ka .fóka ug tf;r •ug;a"
Tf’ foœ i–¹Kka jykafia Tng Wreu
fldg fokakg hk ireidr foaYhg ug
4'11-12 Úlau 19'16-18á fyfn% 12'18-19
4'16 Úlau 20'4á f,• 26'1á oaœ kS 5'8á 27'15
;S;ia 2'14á 1 fma³ 2'9 4'21 .Kka 20'12
200
we;=½ •ug;a bv fkdfok njg æjq< fial'
22
ug fcdÈ°ka .fóka tf;r jkakg bv
fkd,efnkafka h" furg uefrkakg ug is³
f›' tfy;a" Tn k• .fóka tf;r • ta
ireidr rg whsØ lr.kakyq h' 23Tf’ foœ
i–¹Kka jykafia Tn iuó lr.;a .sœiÜu
wu;l fkdlrk f,ig;a" Wka jykafia
Tng ;yk• l< fk½E ms<suhla fyda fjk
Ùisjlg iudk rEmhla fy` fkdidok
f,ig;a m%f›i• jkak' 24ukao" Tf’ foœ
i–¹Kka jykafia .skakÙ" m%Øjd¡ka
fkdbjik foœ flfkÙ'
25 ööTn orejka o orejkaf.a orejka o
,nd" fndfy` ld,hla tu rfgys œiÝ miÜ"
fk½E ms<su fy` h•Ùis rEmhla fy` id°
mjg jefg–ka Tn foœ i–¹Kka jykafia
bæúfhys kmÜr fldg Wka jykafia l=ms;
l<fyd;a 26uu tæk Tng œreoaO j
idlaIshla jYfhka wyi;a" fmdf<dj;a
le|jd Tn whsØ lr.kakg hk fcdÈ°ka
.fóka tf;r r‡ka Tn yeu iyuq,ska u
jkid,k ye‡hg æjqrd Ùh–' tu rfgys
Tn jeŠ l,a ãj;a fkdjkÜ we;' Tn
iyuq,ska u jekfikÜ we;' 27i–¹Kka
jykafia fiiÜ cd;Ska w;frys Tn yeu
œiÜrejd ouk fial' Wka jykafia Tn f.k
hk œcd;Ska w;frys Tn .KÚka b;d
iaj,am fofkl= jYfhka bØú jkakdyq h'
28
tys ¡ Tn yeu ,Sfhka iy .,ska fk½E
–Úia w;al•j, m%ØM, jk" Ùis;a
fkdoÙk" fkdj<|k" .| iÜj| fkd±fkk"
foœ foaj;djkag jeº•ms³• lrkakyq h'
29
tfy;a" tys ¡ Tf’ uq½ yDofhka o uq½
isØka o Tn foœ i–¹Kka jykafia fidhd
.sfhd;a Wka jykafia Tng i•n jkÜ we;'
30
³la lror Tng me–fKk œg" wjidkfha
¡ j;a Tn" foœ i–¹Kka jykafia fj; yeø"
Wka jykafiaf.a y~g wjk; jkakyq
k•" 31Wka jykafia ohdjka; foœ flfkl=
neœka" Tn w;a fkdyúk fialá Tn
fkdjkik fialá Wka jykafia Tf’
mshjreka yg æjqrd fmdfrdka³ jQ .sœiÜu
wu;l fkdlrk fial'
32 öö;jo" foœhka jykafia –ys msg
–Úid uejQ ° isg f• olajd f.•.sh ¡È>
ld,h ;=< f›jd" wyfia tla fldKl isg
4'13 Úlau 31'18á 34'28á oaœ kS 9'10 4'14 Úlau 21'1
4'17-18 fr`u 1'23 4'20 Úlau 19'5á oaœ kS 7'6á 14'2á 26'18á
4'24 fyfn% 12'29 4'27-28 oaœ kS 28'36 4'29 fcr 29'13
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 4-5
wÚla fldK olajd f›jd" fuhdldr uyd
fohla is³ jQ njla fy` tjekakla .ek weiÝ
njla fy` ±k.kakg Øf’ o@ 33.skak ueo
isg l;d l< foœhka jykafiag Tn ijka
³kakdla fuka Ùish• fikóla Wka
jykafiaf.a y~g ijka ¡ ãj;a j is‡;a o@
34
Tn n,d is‡h ¡ u –irfha ¡ Tf’ foœ
i–¹Kka jykafia Tng l< ish,a, wkÜj
fjk Ùish• foœ flfkla" wNsfh`. olajd"
ydial• iy wreumܳu foa md" hÜoaOfhka
o" ndyq n,fhka yd æ.= l< yia;fhka o
uyd “hckl foa lr" tla cdØhla ;j;a
cdØhla uOHfhka f;`rd.kakg jeŠh
fiala o@ 35f• foa muKla fmkajk ,oafoa
i–¹Kka jykafia u foœhka jykafia
nj;a" Wka jykafia yer wka foœ flfkl=
keØ nj;a Tn ±k.kakd ms×i h' 36Wka
jykafia Tng Wmfoia fokÜ i|yd ish y~
iajÈ.fhka wefikakg ie,eiÝ fialá –ys
msg ;u uyd .skak Tng ±lajQ fial' .skak
ueo isg Wka jykafiaf.a lg y~ Tng
weis×' 37Tf’ mshjrekag Wka jykafia fm%au
l< Úid" Tjqkaf.ka mej; wd fm<m;
f;`rdf.k uyd n,h md –ir foaYfhka
Wka jykafia u Tjqka f.kd fial' 38wo
Tng whsØ • Øfnk ye‡hg Tn f.keœ;a
Tng Wreu fldg" ta rg fok ms×i Tng
jvd .KÚka œYd, n,j;a cd;Ska" Tng
fmrÛfjka mkakd±uQ fial' 39tneœka
i–¹Kka jykafia by< iajÈ.fhys;a" my<
–ys msg;a jev jik foœhka jykafia nj;a"
Wka jykafia yer wka foœ flfkl= keØ
nj;a fuæk jgydf.k ;rfha isØka
fufkys lrkak' 40Tng o Tfnka miÜ Tf’
fm<m;g o Y=Nisoa•h ie,fikÜ ms×i;a"
foœ i–¹Kka jykafia Tn yg ioyg u
°kh lrk foaYfhys Tn æ.dhÜ j<|k
ms×i;a ud Tng wo æk wK lrk
Wka jykafiaf.a kSØ iy Úfh`. Tn
ms<smeæh hÜ;= h'÷÷
wNh N+–
41 bkamiÜ fu`fiia fcdÈ°ka .fóka
fuf.dv" kef.kysr æYdjg k.r ;=kla
fjka flf<a h' 42hful=" l,ska ffjrhla
fkd±lajQ flfkl= woyia fkdlr uerefjd;a"
tœg f• –kSurejd yg fulS k.rj,ska
4'35 udla 12'32 4'41
4'41--43 fc`IÜ 20'8-9
201
tllg m,d f.dia ãj;a œh yeÙ h'
43
fuf,i rEnkaf.a f.`;%h i|yd
md½lrfhys ;eÚ;,d N+–fhys msy‡s fnfYÈ
k.rh o .doaf.a f.`;%h i|yd .s,shoa
foaYfha rdfud;a k.rh o ukiafiaf.a
f.`;%h i|yd ndIdka m%foaYfha f.`,dka
k.rh o weØ œh'
foaj kSØh ye|ska•u
44 fu`fiia bYardfh,a ckhdg ³ka
kSØh fuh f›' 45bYardfh,a ckhd –ir
foaYfhka Úlau wd miÜ fu`fiia ³ka YslaId
mo o" kSØ yd Úfh`. o" wKmK;a o f•jd
h' 46fu`fiia iy bYardfh,a ckhd tl,
is‡fha Tjqka fyYafndkays mæx„ j is‡
wfu`újrekaf.a rcÏ jk iSfydkaf.a foaYfha"
fn;a-fmfhdÈ k• ia:dkh bæúmsg jQ
–‡hdjf;ys" fcdÈ°ka .fóka fuf.dv h'
47
T›yq ndIdkays rcÏ jQ «.af.a foaYh o whsØ
lr.;ay' f• fofokd fcdÈ°ka .fóka
fudf.dv kef.kysr foi mæx„ jQ
wfu`újrekaf.a rcjre h' 48Tjqka whsØ
lr.;a foaYh wÈfKdka .x f;r msys‡
wfr`fhÈ isg fyÈfudka fyj;a isúfhdka
lkao olajd œysæ×' 49;jo" tu foaYhg
fcdÈ°ka .óska kef.kysr fuf.dv msys‡
;eÚ;,df› isg u< uqyqo olajd o" msia.d
lkao mduq, olajd o m%foaYh whsØ œh'
oi mK;
^Úlau( 20(1-17&
5 fu`fiia uq½ bYardfh,a ckhd le|jd
Tjqkag fufia lS h( ööbYardfh,ajreÚ"
fuæk ud Tng Ùhkakg hk kSØ yd
Úfh`.j,g ijka fokak' Tn tajd bf.k-
f.k" wdrlaId lr–ka ms<m s eæh hÜ;= h' 2wfma
foœ i–¹Kka jykafia fydfr’ lkafoa ¡
wm iuó .sœiÜula l< fial' 3Wka jykafia
f• .sœiÜu flf<a" wfma mshjreka iuó
fkdj wo æk ãj;a j is‡k wm ish,a,ka o
iuó h' 4i–¹Kka jykafia .skak ueo isg
lkafoa ¡ uqyqKg uqyqK ,d Tn iuó l;d
l< fial' 5Wka jykafia j°< foa Tng
±ka•ug uu tl, i–¹Kka jykafiag;a"
Tng;a w;r is‡fh–' .skk a Úid “h jQfhka
Tn lkaog fkdkex.yq h'
ööWka jykafia fufia j°< fial( 6öuu
jkdys" jy,alf• Újdih jQ –ir foaYfhka
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 5 202
kÜU msg;g f.kd i–¹Kka jykafia fj–' 17 ö–kS fkdurkak'
7 öud yer wka Ùis u foœ flfkl= 18 öldu–:Hdpdrh fkdlrkak'
kÜUg fkdœh hÜ;= h' 19 öfidrl• fkdlrkak'
8 ökÜU i|yd fk½E rEmhla fy` by< 20 ökÜf˜ wi,ajeishdg œreoaO j fndre
wyfiys j;a" my< fmdf<dfjys j;a" idlaIs fkdÙhkak'
fmdf<dfjka hg c,fhys j;a weØ Ùis u 21 ökÜf˜ wi,ajeishdf.a NdÈhdjg
jia;=jlg iudk fohla fy` kÜU we®• fkdlrkak' kÜf˜ wi,ajeishdf.a
id° fkd.kak' 9kÜU tajdg kuialdr .Dyhg fy` Tyqf.a fl;g fy` Tyqf.a
fkdlrkaká jeº•ms³• fkdlrkak' ukao" fiajl fiaœldjkag fyda Tyqf.a .jhdg
kÜf˜ foœ i–¹Kka jykafia jk uu fy` fldg½jdg fy` wi,ajeishd i;=
m%Øjd¡ka fkdbjik foœ flfkl=ka jk Ùisjlg fy` ;Kayd fkdlrkak'÷
neœÚ' ug ffjr lrk mshjrekaf.a mdmh 22 öölkafoa ¡ .skak o j,d mg,h o
Úid ;=ka jk" i;r jk mr•mrdj olajd >kdkaOldrh o ueo jev isg uq½ ck;dj
Tjqkaf.a orejkag uu o~Üj• lr–' 10tfy;a" wu;d" uyd y~Ùka i–¹Kka jykafia j°<
ug fma%u lr–ka" udf.a wdÇ ms<smæk oyia jpk f•jd h' tajdg wu;r j Ùisjla tl;=
.Kka whg uu lreKdj olaj–' fkdfldg" .,a mÜjre foll Wka jykafia
11 ökÜf˜ foœ i–¹Kka jykafiaf.a tajd ,shd ug Ndr ³ka fial'÷÷
kduh w.re f,i Ndœ; fkdlrkak' hfula
ta kduh w.re f,i Ndœ; lrkafka o Tyqg lSlre •ug fikó fmdfrdka³ •u
Wka jykafia o~Üj• lrk fial' ^Úlau( 20(18-21&
12 öfoœ i–¹Kka jykafia kÜUg wK l< 23 öölkao .skafkka ±fj–ka Ø“h ¡"
múæ in;a oji Y=oaO f,i meje;aœh hÜ;= h' wºr ueæka Tng lgy~ weiÜKÏ œg" Tf’
13 öojia yhla ;=< kÜU fjfyi • kÜf˜ f.`;%j, m%OdkSka ish,af,` o m%cd uQ,l
s fh`
ish® jev lrkak' 14tfy;a" y;a jk oji o ud i—mhg me–K" 24ömܳuhÙ· wfma
kÜf˜ foœ i–¹Kka jykafiag lem jQ in; foœ i–¹Kka jykafia ish f;acYS%h iy
h' tæk kÜU j;a" kÜf˜ mÜ;d j;a" ³j j;a" fYa%IaG;ajh wmg fmkajd j°< fial' .skk a
kÜf˜ fiajlhd j;a" fiaœldj j;a" kÜf˜ ueæka wms Wka jykafiaf.a lgy~g ijka
³Úuq' foœhka jykafia –Úid iuó l;d
.jhd j;a" fldg½jd j;a" .juysIhka
l< miÜ mjd Tyqg ãj;a œh yeÙ nj wo wms
j;a" kÜf˜ jdi,a f°rÛ iSud ;=< is‡k ³‡uq' 25tfy;a" wm h<s urKhg uqyqK æh
wd.ka;=lhd j;a Ùis jevla fkdl< hÜ;= h' hÜ;fa ;a uka o@ f• uyd .skk
a wm ojd,kakg
tœg kÜUg fuka u kÜf˜ fiajl fiaœldjkag mܽjk' wfma foœ i–¹Kka jykafiaf.a
o Újdvq .; yeÙ h' 15kÜU –ir foaYfha ¡ y~g wm ;j³rg;a ijka ³kafkd;a wmg
jyf,l= fuka is‡ nj;a" foœ i–¹Kka urKh Úh; h' 26.skak ueæka l;d l<
jykafia ish ndyq n,fhka yd æ.= l< yia- ãjudk foœhka jykafiaf.a lvy~g wm
;fhka kÜU msg;g f.kd nj;a isys l< hÜ;= ijka ³kakdla fuka ijka ¡" ãj;a j is‡k
h' in;a oji Y=oaO f,i meje;a•ug foœ –Úfila ;j;a isˆ o@ 27tneœka Tn <x • wm
i–¹Kka jykafia wK flf<a tneœka h' foœ i–¹Kka jykafia j°rk ish,a,g ijka
16 öfoœ i–¹Kka jykafia kÜUg wK fokak' bkamiÜ Wka jykafia Tng j°<
l< múæ kÜf˜ mshdg o ujg o f.!rj ish,a, wmg okajkak" wms tajd wid" bgq
lrkak' tœg foœ i–¹Kka jykafia kÜUg lrkafkuq÷hs lS y'
fok foaYfhys kÜU „rd;a ld,hla ãj;a 28 ööTn ug l;d l< œg" Tf’ lg-
jkafkys há kÜUg fi; ie,fikÜ we;' y~ i–¹Kka jykafiag weis×' tœg
5'8-9 f,• 26'1á oa œ kS 4'15-18á 27'15 5'9-10 Úla u 34'6-7á .Kka 14'18á oa œ kS 7'9-10
5'11 f,• 19'12 5'12 Úlau 16'23-30á 31'12-14 5'13-14 Úlau 23'12á 31'15á 34'21á 35'2á f,• 23'3
5'16 oa œ kS 27'16á uf; 15'4á 19'19á udla 7'10á 10'19á ¬la 18'20á tmS 6'2"3 5'17 W;a 9'6á
f,• 24'17á uf; 5'21á 19'18á udla 10'19á ¬la 18'20á fr`u 13'9á cdfld 2'11 5'18 f,• 20'10á uf; 5'27á
19'18á udla 10'19á ¬la 18'20á fr`u 13'9á cdfld 2'11 5'19 f,• 19'11á uf; 19'18á udla 10'19á
¬la 18'20á fr`u 13'9 5'20 Úlau 23'1á uf; 19'18á udla 10'19á ¬la 18'20 5'21 fr`u 7'7á 13'9
5'22-27 fyfn% 12'18-19
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 5-6
Wka jykafia ud wu;d ug fufia j°< fial(
öf• fikó Tng lS foa ug weis×' Tjqka lS
ish,a, fyd|ska Ùhd we;" 29ug .re“h
±la•ug;a" Tjqkga ;a" Tjqkfa .a fm<m;aj,g;a
ioyg u Y=Nisoa•h i,ik ms×i udf.a
wKmK;a Úr;=rej ms<sme¡ug;a ;=vq fok
is;la Tjqka ;=< fuf,i we;ak• fl;r•
jdikdjla o· 30Tjqka fj; f.dia Tjqkaf.a
l+vdr• ;=<g hkakg Ùhkak' 31tfy;a" kÜU
fuys ud <ó is‡kak' ud Tjqkag whsØ fldg
fokakg hk foaYfhys Tjqka ms<smæk ms×i
Tjqkga Tn W.ekaœh hÜ;= ish® wKmK;a o"
kSØ yd Úfh`.hka o uu Tng okajkafk–'÷
32 öötneœka Tf’ foœ i–¹Kka
jykafia Tng wK l< múæ Tn yeu
ms<smeæh hÜ;= h' ta Ùisjlg Tn wlSlre
fkdœh hÜ;= h' 33Tng æœ weØ ;dla
Y=Nisoa•h jk ms×i;a" Tn whsØ lr.kakg
hk foaYfhys „rd;a ld,hla ãj;a jk
ms×i;a" foœ i–¹Kka jykafia Tng wK
lrk ish,a,g lSlre j ãj;a œh hÜ;= h'÷÷
fYa%IaG;u wdÇj
6 ööTn whsØ lr.kakg hk foaYfhys
ms<smeæh hÜ;=" foœ i–¹Kka jykafia
Tng b.eka•ug wK l<" wKmK;a o kSØ
yd Úfh`. o f•jd h' 2Tng æœ weØ ;dla"
Tn;a" Tf’ mÜ;%hd;a" mÜ;%hdf.a mÜ;%hd;a" foœ
i–¹Kka jykafiag .re“h md–ka" ud
Tng wK l< Wka jykafiaf.a ish® u
Úfh`. iy wKmK;a rlaId l< hq;= h'
tfia lf<d;a" Tn „rd;a ld,hla ãj;a jkÜ
we;' 3tneœka bYardfh,ajreÚ" ijka ¡ tajd
ms<smækak' tfia lf<d;a" Tf’ mshjrekaf.a
foœ i–¹Kka jykafia Tng fmdfrdka³ jQ
múæ Ùfrka yd — me×fhka bØfrk
foaYfhys Tng Y=Nisoa•h ie,fikq we;á
.KÚka Tn nyq, j jÈOkh jkÜ we;'
4 ööbYardfh,ajreÚ" ijka fokak" wfma
i–¹Kka jykafia u muKla foœhka
jykafia jk fial' 5foœ i–¹Kka jykafiag
Tf’ uq½ yDofhka o Tf’ uq½ wd;aufhka o
Tf’ uq½ •Èhfhka o fm%au l< hÜ;= h' 6wo
æk ud Tng fok f• wKmK;a isf;a OdrKh
lr.; hÜ;= h' 7Tf’ ore±úhkag tajd
b.ekaœh hÜ;= h' Tn f.or is‡k œg o"
6'4 udla 12'29 6'5 uf; 22'37á udla 12'30á ¬la 10'27 6'6-9 oaœ kS 11'18-20
6'10 W;a 12'7á 26'3á 28'13 6'13 uf; 4'10á ¬la 4'8 6'16 Úlau 17'1-7á uf; 4'7á ¬la 4'12
203
mdfÈ hk tk œg o" ie;fmk œg o" wjæ
jk œg o tajd .ek Tjqkag l;d l< hÜ;= h'
8
wf;a ,l=Kla jkÜ ms×i o" k<, u;
m‡hla jk ms×i o tajd ne| .kak' 9f.or
W½jyqj, iy f°rÛf› tajd ,shd ;nkak'÷÷
wlSlre fkd•ug Wmfoia
10 ööfoœ i–¹Kka jykafia Tf’
mshjreka jQ wdn%y•g" Bidlag iy
cdfld’g fokakg æjqrd fmdfrdka³ jQ
foaYhg Tn f.kd miÜ Wka jykafia Tn bæ
fkdl<" œYd, æhÜKÏ k.r Tng °kh lrk
fial' 11Tn fkdmsfrjQ" fyd| fyd| foaj,ska
msreKÏ f.j,a o" Tn fkdleKÎ <sx o" Tn
fkdjejQ –æ Whka iy T,Sj .ia o tys jkÜ
we;' Tn tajd N=laØ œ| ;DmaØu;a jQ miÜ
12
jy,alf• Újdih jQ –ir foaYfhka Tn
msg;g f.kd i–¹Kka jykafia wu;l
fkdlrkakg j.n,d.kak' 13Tf’ foœ
i–¹Kka jykafiag muKla .re“h mE hÜ;=
h' Wka jykafiag muKla jeº•ms³• l<
hÜ;= h' Wka jykafiaf.a kdufhka muKla
æjqre• æh hÜ;= h' 14Tn wjg is‡k
fikóf.a wÚl=;a foœ foaj;djkag Tn
kuialdr fkdl< hÜ;= h' 15Tn tf,i
lf<d;a" Tf’ foœ i–¹Kka jykafia
m%Øjd¡ka fkdbjik foœ flfkl= neœka"
Wka jykafiaf.a fl`mh Tng œreoaO j
weœ<S Wka jykafia Tn –ys;,fhka
jkid,kakg mܽjk'
16 ööuiaid k• ia:dkfha ¡ Tn foœ
i–¹Kka jykafia mølaId l<dla fuka Wka
jykafia mølaId fkdlrkak' 17Tf’ foœ
i–¹Kka jykafia Tng wK l< Wka
jykafiaf.a wKmK;a o YslaId mo o kS;s yd
Úfh`. o Wkka³fjka ms<smeæh hÜ;= h'
18
Tng fi; ie,fik f,i i–¹Kka
jykafia Ùhk múæ idOdrK jQ o" hym;a jQ
o foa lrkak' tœg Wka jykafia Tf’
mshjrekag fmdfrdka³ jQ ireidr rgg Tn
we;=,a • th whsØ lr.ekSug o" 19Wka
jykafia j°< múæ i;=rka mkakd ±—ug o
Tng yeÙ jkÜ we;'
20 ööu;= ld,hl ¡ Tf’ mÜ;= Tn
wu;–ka" öwfma foœ i–¹Kka jykafia Tng
wK ³ka YslaId moj, o kS;s yd Úfh`.j,
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 6-7
21
o f;areu l=ula ±÷hs weiÜfjd;a" Tn Tyqg
ms<s;=re fo–ka fufia Ùj hÜ;= h( ö–irfha ¡
wms mdrdfj` rcÏf.a jy®ka fuka is‡fhuq'
tfy;a" i–¹Kka jykafia ;u ndyq n,h
md–ka –irfhka wm f.kd fial' 22;jo"
Wka jykafia wm n,d is‡h ¡ u –ir
foaYhg" tk• mdrdfj` rcÏ yd Tyqf.a
f.jeishka yg wØ “hckl ydial• iy
wreumܳu foa muqKÏjd 23Wka jykafia wfma
mshjrekag æjqrd fmdfrdka³ jQ rg wmg ¡u
i|yd tys wm we;=,a Ùøug" –irfhka
msg;g wm f.kd fial' 24;jo" wmg Úr;=re
fi; i,ik ms×i f• Úfh`. ish,a,
ms<sme¡ug;a" foœ i–¹Kka jykafiag
.re“h mEug;a wmg wK l< fial' tfia
lf<d;a" wo ojfia fuka Wka jykafia wm
mKms‡ka rÙk fial' 25wfma foœ i–¹Kka
jykafia wmg wK l< múæ f• wKmK;a
ish,a, wm bÛ lf<d;a th wmg hÜ;= udÈ.h
jkÜ we;e÷hs Ùj hÜ;= h'÷÷
i–ºkaf.a œfYaI ck;dj
^Úlau( 34(11-16&
7 Tn whsØ lr.kakg hk foaYhg ööfoœ
i–¹Kka jykafia Tn me–fKjQ l,"
Tn bæúhg hk œg Tng jvd .KÚka
œYd," n,j;a cd;Ska y;la jk ys;a;Sjreka
iy .sÈ.dIsjreka o" wfu`újreka iy
ldkdÚjreka o" fmfriaisjreka iy
ys•jreka o" fcnqisjreka o Wka jykafia
m,jd yúk fial' 2Wka jykafia Tng Tjqka
mdjd ³ka miÜ Tn Tjqkag myr ¡ iyuq,ska u
Tjqka jekish hÜ;= h' Tjqka iuó .sœiÜula
weØ lr fkd.; hÜ;= h' Tjqkag
ohdjla fkdfmkaœh hÜ;= h' 3Tjqka iuó
irKnkaOk weØ lr fkd.; hÜ;= h' Tf’
´jreka Tjqkaf.a mÜ;%hka yg œjdy lr
fkdæh hÜ;= h' Tjqkaf.a ´jreka Tf’ mÜ;%hka
yg wdjdy lr fkd.; hÜ;= h' 4tfia
lf<d;a" wka foœ foaj;djka yg jeº•ms³•
lrkÜ ms×i" ud wkÜ.ukh Ùøfuka T›yq
Tf’ mÜ;%hka j<lajkafk` h' tœg
i–¹Kka jykafiaf.a fl`mh Tng œreoaO
j weœ<S" Wka jykafia œ.i Tn jkid,kÜ
we;' 5Tn Tjqkag fuf,i l< hÜ;= h'
Tjqkaf.a mÝcdik lvdoud" rEmia;•N
“|oud" wfIard lma lKÏ lmdoud" fk½E
7'1 Ù%hd 13'19 7'5 oaœ kS 12'3 7'6 Úlau 19'5á oaœ kS 4'20á 14'2á 26'18á ;S;ia 2'14á 1 fma³ 2'9
7'9-10 Úlau 20'5-6á 34'6-7á .Kka 14'18á oaœ kS 5'9-10 7'12-16 oaœ kS 11'13-17
204
6
foaj rEm .skafka ±œh hq;= h' fufia l<
hÜ;af;a" Tn jkdys foœ i–¹Kka jykafiag
lem jQ Y=oaO fikóla jk neœÚ' fmdf<`
;,fhys is‡k ish® fikó w;frka ;uka
jykafiag u œfYaI jQ fikóla fuka Wka
jykafia Tn f;`rd.;a fial'
7 ööi–¹Kka jykafia Tng fm%au
flf<a;"a Tn f;`rd.;af;a;"a wka fikólg
jvd Tn .KÚka nyq, jQ Úid fkdf›' Tn
jkdys ish® fikó w;frka b;d u l=vd
ck;djÙ' 8tfy;a" i–¹Kka jykafia Tng
fm%au l< neœkÜ;a" Tf’ mshjrekag
Wka jykafia æjq< fmdfrdka³j bÛ Ùøug
leueØ jQ neœkÜ;a" Wka jykafia ish ndyq
n,h fmkajd" Tn uq°f.k wjq;a" –ir rc jQ
mdrdfj` Tn ne| is‡ jy,alf• ne–j,ska
Tn .<jd ¬ fial' 9tneœka Tf’
foœ i–¹Kka jykafia muKla foœhka
jykafia nj;a" Wka jykafia œYajdijka;
foœ flfkl= nj;a ±k.kak' Wka jykafiag
lreKdj md–ka" Wka jykafiaf.a wKmK;a
ms<smæk whg mr•mrd oyila olajd
Wka jykafia;a .sœiÜu bÛ lr–ka ia:êr
fma%uh olajk fial' 10Wka jykafiag ffjr
lrkakka jkid,–ka" Tjqkaf.a uqyqK
bæúmsg u Tjqkag œmdl fok fial' Wka
jykafiag ffjr lrkakkag uqyK q bæúmsg ¡
u œmdl ¡ug Wka jykafia m%udo fkd jk
fial' 11tneœka ud Tng wo æk Úhu lrk
wKmK;a o" kSØ yd Úfh`. o wdrlaId
lr–ka Tn tajd ms<smeæh hÜ;= h'÷÷
lSlre •f• wdYSÈjdo
^oaœ( kS( i( 28(1-14&
12 ööTn f• Úfh`.hkag ijka ¡" tajd
wdrlaId fldg" ms<smækakyq k•" foœ
i–¹Kka jykafia Tf’ mshjrekag æjq<
.sœiÜu bgq lrk fial' Tjqkag fmkajQ
lreKdj Tng;a fmkajk fial' 13;jo
Wka jykafia Tf’ mshjrekag fokakg æjq<
foaYfha ¡" Tng fma%u fldg" wdisú ¡" jeŠ
jÈOkh lrk fial' Tng ,efnk ore
mrmÜrg o rf† m,°jg o OdkHj,g o
–æhÜig yd f;,aj,g o wdisú fok fial'
Tf’ .juysIhka o neg½ m†‡ o .KÚka
nyq, lrk fial' 14ish® ukÜIHhkag jvd
Tn wdisú ,nkÜ we;' Tn w;r ia;S% mÜreIhka
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 7-8
fy` .juysIhka fy` j| fkdjkÜ we;'
15
i–¹Kka jykafia Tn w;frka ish® f,v
³la ³re lrkÜ we;' Tn okakd jQ" –irfha
ØnqK" Ùis Nhdkl fr`.hla Tn fj;
fkdme–fKkÜ we;' Tng ffjr lrkakka
u; tajd Wka jykafia tjk fial' 16Tf’ foœ
i–¹Kka jykafia Tng mdjd fok ish®
fikó jkid ±–h hÜ;= h' Tn Tjqkag Ùis u
wkÜl•mdjla fkd±laœh hÜ;= h' Tjqkaf.a
foœjrekag jeº•ms³• fkdl< hÜ;= h' tfia
lf<d;a" th Tng u,m;la jkÜ we;'
17 öö öf• cd;Syq wmg jvd nyq, h' wm
Tjqka mkakd oukafka flfia ±÷hs Tng
isf;k œg 18Tjqkag “h fkdjkak' Tf’
foœ i–¹Kka jykafia mdrdfj` rcÏg yd
uq½ –irhg l< foaj,a o" 19Tf’ u weiska
Tn ³Û Nhdkl jix.; o" ydial• yd
wreumܳu foa o fyd¢ka isys lrkak' foœ
i–¹Kka jykafia Tn uq°,Sug fh´ ndyq
n,h o" æ.= l< yia;h o isys lrkak' Tn
“h jkafka h• fikólg o Tjqka
ish,a,kag u Wka jykafia fmr fia u lrk
fial' 20Tfnka .e<•" ieójqKÜ wh
jkid,k f;la" foœ i–¹Kka jykafia
Tjqka fj; fonreka tjk fial' 21Tn
Tjqkag “h fkdœh hÜ;= h' Tn w;r jev
is‡k Tf’ foœ i–¹Kka jykafia n,j;a"
“h Wmojk foœ flfkl= jk fial' 22Tn
bæúhg hk œg" Tf’ foœ i–¹Kka
jykafia ‡Ùka ‡l" ta cd;Ska fkrmd oukÜ
we;' Tn Tjqka tl jr u jkid,sh hÜ;=
fkdf›' ukao" tfia lf<d;a jk uD.fh`
Tng œreoaO j jeŠ jkafk` h' 23Tf’ foœ
i–¹Kka jykafia Tng Tjqka mdjd fokÜ
we;' Tjqka ke;a;g u keØ jk f;la uyd
œm;aØ muqKÏjd Tjqka jkid,k fial'
24
Wka jykafia Tjqkaf.a rcjreka Tf’
n,hg mdjd fokÜ we;' Tn o Tjqkaf.a ku
–ys ms‡ka uld ±–h hÜ;= h' Tn Tjqka
jkid,k œg Ùisfjl=g Tng œreoaO j
keóS is‡kakg fkdyeÙ jkÜ we;' 25Tn
Tjqkaf.a foœ foaj;djkaf.a fk½E ms<su
.skafkka mܽiaid ±–h hÜ;= h' ta ms<su u;
weØ ú¡j,g fy` rkaj,g fy` wdid
fkdl< hÜ;= h' Tf’ m%fh`ckhg tajd
fkd.; hÜ;= h' tfia lf<d;a tajd Tng
u,m;la œh yeÙ h' f• ish,a, Tf’ foœ
8'3 uf; 4'4á ¬la 4'4
205
26
i–¹Kka jykafiag ms<sl=,a h' fujeÚ
ms<sl=,a foa Tf’ f.org o fkd.; hÜ;= h'
tfia lf<d;a" Tn;a tajd yd iudk idm ,;a
fohla jkÜ we;' ta ms<su idm ,;a tajd neœka
Tn tajd i•mÝÈKfhka u m%ØlafIam fldg
fy<d ±Ùh hÜ;= h'÷÷
Tng ys– jk idr N+–h
8 ööi–¹Kka jykafia Tf’ mshjrekag
æjqrd fmdfrdka³ jQ foaYhg Tn we;=½
• tys Tn ãj;a •" .KÚka jeŠ •" th whsØ
lr.kÜ ms×i ud wo æk Tng Úhu lrk
ish® wKmK;a Tn rlaId lr–ka ms<smeæh
hÜ;= h' 2;jo" Tf’ foœ i–¹Kka
jykafiaf.a wKmK;a Tn ms<smækakyq o
keoao Ùhd Tf’ is; ±k.kÜ ms×i" f•
y;<sia wjqreoao ;=< md½lrh Tiafia Tn
hgy;a njg muqKÏjd" fi`æis lr–ka Wka
jykafia Tn f.k .sh ¡È> .uk isys
lrkak' 3Wka jykafia Tn hgy;a njg
muqKÏjd id.skafkka hkakg yeúh fial'
bkamiÜ Tn j;a" Tf’ mshjreka j;a fkdo;a
öukakd÷ kueØ lEfuka Tn fm`IKh l<
fial' Wka jykafia fufia flf<a –ksid
ãj;a jkafka lEfuka muKla fkdj
i–¹Kka jykafiaf.a uqœka Úlafuk ish®
jpkj,ska nj Tng W.kajkÜ ms×i h' 4ta
wjqre³ i;<si ;=< Tn we| is‡ weº• mrK
fkd • h" Tf’ mdo bæuqfKa ke;' 5msfhl=
;u mÜ;d yslaujkakd fia Tf’ foœ
i–¹Kka jykafia o Tn yslaujk nj Tn
fufkys l< hÜ;= h' 6tneœka Tf’ foœ
i–¹Kka jykafiaf.a wKmK;a ms<smæ–ka
Wka jykafiaf.a udÈ.fhys h–ka .re“h mE
hÜ;= h' 7Tf’ foœ i–¹Kka jykafia
ireidr rglg Tn f.fkk fial' ta jkdys
æh we<j,ska o" –‡hdjØka iy lºlrfhka
mek kósk æh W,amØka iy fmdl=Kj Ï ,ska o
.yK jQ rgÙ' 8th Øúó= iy hj o" –æ o
w;aØlald yd fo½• o" T,Sj o" f;,a yd
— me× o weØ rgÙ' 9ysóhla keØj lEug
wdydr o" Tng wjYH ish,a, o weØ rgÙ'
tys mÈj;j, hfndr we;" tys lºje‡fhka
;U leK.kakg mܽjk' 10Tn wdydr
wkÜNj lr ;DmaØu;a jQ miÜ" Tf’ foœ
i–¹Kka jykafia Tng ³ka ireidr rg
Wfoid Wka jykafiag ia;=Ø msæh hÜ;= h'÷÷
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 8-9
i–¹Kka jykafia wu;l fkdÙøu
11 ööuu wo æk Tng wK lrk Tf’
foœ i–¹Kka jykafiaf.a wKmK;a o kSØ
yd Úfh`. o fkdms<sme¡fuka Wka jykafia
wu;l fkdlrk f,i j.n,d.kak' 12Tn
wdydr wkÜNj lr ;DmaØu;a •" fyd| f.j,a
;kd" tajdfha mæx„ jQ miÜ o" 13Tf’ .j m†‡
iy t½ neg½ m†‡ .KÚka nyq, •" rka ú¡
jeŠ •" Tn i;= ish,a, jÈOkh jq miÜ o
14
Tn ysi W³•ud fkdf.k" jy,alf•
Újdih jk –ir foaYfhka Tn msg;g
f.kd Tf’ foœ i–¹Kka jykafia wu;l
fkdlrkak' 15œil=re iÈmhkaf.ka yd
f.`kÜiaikaf.ka .yK jQ uyd Nhdkl
md½lrh Tiafia Wka jykafia Tn f.k .sh
fial' Úhóh mejØ" j;=r keØ ia:dkj, ¡
l½.,a mÈj;fhka Tng j;=r ,nd ³ka
fial' 16md½lrfha ¡ Tf’ mshjreka mjd
fkdo;a" öukakd÷ kueØ wdydrhÙka Wka
jykafia Tn fm`IKh l< fial' Wka
jykafia tfia flf<a Tn hgy;a njg
muqKÏjd" Tn fi`æis fldg" wkaØf• ¡ Tng
fi; i,ikÜ i|yd h' 17öud f• Ok i•m;
Wmhd.;af;a uf.a u n, mܽjkal–ka
iy iœ YlaØfhka h÷hs Tn fkdlSug
j.n,d.kak' 18Tng Ok i•m; Wmhd-
.ekSug n, mܽjkalu fokÜfha Tf’ foœ
i–¹Kka jykafia nj Tn isysm;a l< hÜ;=
h' Wka jykafia tfia lrkafka" wo mjØk
múæ Wka jykafia Tf’ mshjrekag æjqre•
³ka .sœiÜu bÛ lrk ms×i h' 19Tn foœ
i–¹Kka jykafia wu;l fldg" wka foœ
foaj;djka miÜmi h–ka Tjqkag jeº•ms³•
yd kuialdr lf<d;a" Tn we;a;g u
keiSjekiS hk nj uu wo iyØl fldg
Ùh–' 20Tf’ foœ i–¹Kka jykafiaf.a
y~g Tn lSlre fkd jQ fjd;a" i–¹Kka
jykafia Tf’ weia bæúmsg ¡ u cd;Ska œkdY
l<dla fuka" Tn o œkdY lrk fial'÷÷
i–ºkaf.a fmdfrdka³j
9
ööbYardfh,ajreÚ" ijka fokak' Tn wo
æk fcdÈ°ka .óska tf;r • hd hÜ;= h'
Tn hd hÜ;af;a" .KÚka Tng jvd œYd, jQ
o n,i•mkak jQ o cd;Skfa .a rgj,a yd wyia
l=i olajd kósk mjqrej,ska jg jQ œYd,
k.r wdl%uKh lrkÜ ms×i h' 2tajdfha
8'11-16 fydis 13'5-6 9'9 Úlau 24'18
206
we;af;a" wkdlajrekaf.a fm<m;g whsØ
.KÚka œYd, fikóÙ' T›yq b;d Wi
uy; –ÚiaiÜ h' Tjqka .ek Tn okakyq h'
öwkdlaf.a fikóg œreoaO j keósg
is‡kakg yelafla ldg ±÷hs hk lSu o Tn
wid we;' 3tneœka wo æk Tn fuh
jgyd.; hÜ;= h' Tng fmrÛfjka jŠk
;ekeka jykafia Tf’ foœ i–¹Kka
jykafia h' nqr nqrd kósk .skakÙka fuka
Wka jykafia Tjqka jkid,kÜ we;' Tn n,d
is‡h ¡ u Wka jykafia Tjqkaf.a n,h “|skÜ
we;' tœg Wka jykafia j°< múæ Tn Tjqka
mkakdoud" œ.i jkidoukÜ we;'
4 ööTf’ foœ i–¹Kka jykafia Tjqka
fkrmd ±uQ miÜ" öi–¹Kka jykafia f• rg
ug whsØ lr ¡ug ud f.kdf› udf.a
±ye–lu Úid h÷hs fkdis;kak' tfia fkdj
Tn bæúhg hk œg Wka jykafia Tjqka
mkakd ±uqf› f• cd;Skaf.a ³Iaglu Úid h'
5
Tjqkaf.a rg Tn whsØ lr.kakg hkÜfha
Tf’ ±ye–lu Úid j;a" Tf’ is;ays
wjxllu Úid j;a" fkd f›' tfia fkdj"
Tn hk œg Tf’ foœ i–¹Kka jykafia
Tjqka mkakd oukÜfha f• cd;Skaf.a ³Iaglu
Úid h' fufia Ùøfuka Tf’ mshjreka jk
wdn%y•g" Bidlag iy cdfld’g i–¹Kka
jykafia æjq< jpkh bÛ lrk fial'
6
tneœka Tf’ foœ i–¹Kka jykafia f•
idr N+–h Tng whsØ lr fokÜfha Tf’
±ye–lu Úid fkdjk nj f;are•.kak'
ukao" Tn jkdys uqrKavq fikóÙ'÷÷
fikó ler,s .eiSu
7 öömd½lrfha ¡ Tn foœ i–¹Kka
jykafia l=m;
s l< wkaou wu;l fkdfldg
isf;a ;nd.kak' –ir foaYfhka msg;a jQ °
isg fu;ekg tk f;la u Tn i–¹Kka
jykafiag œreoaO j ler,s .eiÜjyq h'
8
fydfr’ lkafoa ¡ mjd Tn Wka jykafia
l=ms; l<yq h' tœg Tn jkid,k ;rug
mjd Wka jykafia Tn iuó ÙmÜK fial'
9
i–¹Kka jykafia Tn iuó msysfgjQ
.sœiÜu igyka l< .,a mÜjre ,nd.ekSu
i|yd uu lkaog keó tys oj,a i;<sila
iy rdØ% i;<sila kej;S is‡fh–' tl, uu
Ùis;a fkdld fkd” is‡fh–' 10tœg
foœhka jykafiaf.a weós,af,ka ,shk ,o
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 9-10
.,a mÜjre fol i–¹Kka jykafia ug Ndr
³ka fial' ck;dj /ia l< ækfhys .skak
ueo isg i–¹Kka jykafia lkafoa ¡ Tn
iuó l;d l< ish,a, u tys igyka lr
Ø“×' 11;jo" oj,a i;<sila iy rdØ%
i;<sila f.• .sh miÜ i–¹Kka jykafia
.sœiÜu ,shd ØnQ .,a mÜjre fol ug ³ka
fial'
12 öötœg i–¹Kka jykafia ug l;d
fldg" ökeósg" blaukg lkafoka nei
hkak' kÜU –ir foaYfhka msg;g f.kd
kÜf˜ fikó ;uka u ´IH lrf.k we;' ud
Tjqkag wK l< udÈ.fhka Tjqka œ.i wka
w;lg yeø f.dia" ;ukag u jd;a;= l<
ms<suhla id°f.k we;e÷hs j°< fial'
13 ööWka jykafia ;j³rg;a ug l;d
fldg" öuu f• fikó ±k wºk–' Tjqka
uqrKavq fikóla nj ug fmfka' 14–ys ms‡ka
Tjqkaf.a ku uld oud" Tjqka jkid,kÜ
ms×i ug bv yúkak' tfy;a" uu kÜUf.ka"
Tjqkag jvd n,i•mkak" .KÚka œYd,
cdØhla msysÛj–÷hs j°< fial'
15 ööuu o wdmiÜ yeø lkafoka nei
wdfj–' lkao .skafkka ±œ ±• Ø“×'
.sœiÜf• .,a mÜjre fol o ud oEf;ys œh'
16
uu o n,k œg" Tf’ foœ i–¹Kka
jykafiag œreoaO j Tn m› lr Øfnk
nj;a" Tng u jd;a;= l< ms<u
s hla ;kdf.k
Øfnk nj;a 懖' i–¹Kka jykafia Tng
wK l< udÈ.fhka Tn œ.i wka w;lg
yeø Ø“×' 17Tf’ weia bæúfhys u" uu .,a
mÜjre fol f.k" oEØka u œisfldg “|
±•fu–' 18tœg uu l,ska l<dla fuka"
i–¹Kka jykafia bæúfhys °j,a i;<sila
iy rdØ% i;<sila uq×ka;<d je| jeˆ
Ùis;a fkdld fkd” is‡fh–' ud tfia flf<a
Tn fndfy` fia m› fldg" Wka jykafia
bæúfhys ³Iag f,i yeisfr–ka" Wka
jykafia l=ms; l< neœÚ' 19Tn jkid,kÜ
ms×i Wka jykafia Woyia •u .ek;a" Tn
flfrys jQ ;o wm%ikak .Øh iy fl`m •u
.ek;a uu “h jqfK–' tfy;a" i–¹Kka
jykafia ta wjia:df› ¡ mjd ug ijka³ka
fial' 20i–¹Kka jykafia wdfrdka o œkdY
lrk ms×i Tyqg œreoaO j b;d Woyia j
is‡ fial' uu ta wjia:df› ¡ Tyq Wfoid;a
hdƒÆ flf<–' 21uu o Tf’ mdmsIag foa jk
9'19 fyfn% 12'21 9'22 Úlau 17'7á .Kka 11'3"34 9'23 .Kka 13'25--14'38á oaœ kS 1'21"26á fyfn% 3'16
207
Tn ie´ jiaid f.k" .skafkka ojd
mܽiaid" fldgd" ´œ,s yd iudk l=vla jk
f;la W! fyd|g wUrd" ta ´œ,s lkafoka .,d
.sh æh mdrg ±—–'
22 öö;jo" Tn ;dfnrd" uiaid iy
Ùfn%d;a-y;a;djd hk ia:dkj, ¡
i–¹Kka jykafia l=ms; l<yq h'
23
i–¹Kka jykafia ldfoIa-nÈfkah k•
ia:dkfhka Tn hj–ka" öud kÜUg ³ka
foaYhg we;=,a •" th whsØ lr.; hÜ;= h÷
Ùhd lS œg" Tf’ foœ i–¹Kka jykafiaf.a
wKg œreoaO j Tn ler,s .id" Wka
jykafia wœYajdi fldg" Wka jykafiaf.a
y~g ijka kܳkakyq h' 24ud Tn ±k.;a °
isg u Tn i–¹Kka jykafiag œreoaO j
ler,s .eiÜjyq h'
25 öö öi–¹Kka jykafia jk uu Tn
jki–÷hs j°< neœka uu Wka jykafia
bæúfhys °j,a i;<sila iy rdØ% i;<sila
uq×ka;,d jeˆ is‡fh–' 26uu o i–¹Kka
jykafiag hdƒÆ lr–ka" öufy`;a;u
foœ iajd—ka jykai" Tn ndyq n,h md–ka
–irfhka msg;g f.kd" Tf’ n,i•mkak
Ndjh fmkajd Tn uq°.;a" Tf’ Wreuh;a"
fikó;a œkdY fkdl< uekj' 27Tf’
°ihka jk wdn%y• o Bidla o cdfld’ o isys
l< uekj' f• fikóf.a uqrKavqlu fy`
Tjqkaf.a ³Iaglu fy` mdm fy` Tn
fkdie,l=j uekj' 28tfia ke;ak•"
i–¹Kka jykafia jk Tn Tjqkag
fmdfrdka³ jQ foaYhg Tjqka f.k Bug Tng
fkdyeÙ jQ Úid;a" Tn Tjqkag ffjr l<
Úid;a" Tjqka urd oukÜ ms×i f•
md½lrhg f.kd fiale hs" –ir jdiSka
ÙhkÜ we;' 29f• fikó jkdys" Tn uyd
n,h md–ka Tf’ æ.= l< yia;fhka Tn
–ir foaYfhka msg;g f.kd Tf’ Wreuh
iy Tf’ u fikó h÷hs lSfj–'÷÷
fu`fiia h<s wdÇ ,nd.ekSu
^Úlau( 34(1-10&
10 öötl, i–¹Kka jykafia ug l;d
fldg" öl,ska ØnqKÏ .,a mÜjre
fuka .,a mÜjre folla lmdf.k ud fj;
lkao uq³kg wjq;a ,Sfhka lr~Üjla idokak"
2
kÜU “| ±uQ m<uq mÜjrej, ØnQ jpk f•
mÜjrej, kej; uu ,shkafk–' kÜU tajd
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 10-11
lr~Üj ;=< ±–h hÜ;= h÷hs j°< fial'
3 ööuu o Is‡• ,Sfhka lr~Üjla id°"
l,ska ØnQ mÜjre yd iudk .,a mÜjre folla
lmdf.k ta mÜjre fol w;g f.k lkaog
kexf.–' 4tœg Wka jykafia /ia•u
meje;ajQ æk .skak ueo isg lkafoa ¡ Tng
i–¹Kka jykafia j°< oi mK; l,ska ,shÝ
múæ .,a mÜjre u; ,shÝ fial' fufia ,shd ug
³ka miÜ 5uu wdmiÜ yeø" lkafoka nei wjq;a
ud ie´ lr~Üj ;=< tajd ±uqfj–' Wka
jykafia ug wK l< múæ tajd wo olajd
tys we;'
6 ööbYardfh,a ckhd fnfka-cdlka k•
ia:dkfha fikóg whsØ <sx ØnQ ;eÚka
Úlau fudfiard olajd .uka .;ay' tys ¡
wdfrdka urKhg m;a jQfhka tysu N+u°k
lrk ,¡' Tyq fjkÜjg Tyqf.a mÜ;a
tf,hdiÈ mÝcl Ú,fha fiajh flf<a h'
7
t;eÚka T›yq .=oaf.d° k• ia:dkhg o
fu;eÚka c,h nyq, j ØnQ fcd;and;d k•
rgg o msg;a j .shy' 8tl, i–¹Kka
jykafia ;uka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~Üj
WiÜ,df.k hkÜ i|yd o Wka jykafia
bæúfhys fiajh Ùøug o ish kdufhka
wdYSÈjdoh mejiSug o wo olajd u mej;
tk múæ f,•f.a f.`;%fha ckhd m;a l<
fial' 9tneœka f,•f.a f.`;%fha ckhdg
Tyqf.a fidfydhÜrkaf.a f.`;%j, whg fuka
r‡ka fldgila Wreu • ke;' Tf’ foœ
i–¹Kka jykafia fmdfrdka³ jQ f,i
Tjqkfa .a Wreu fldgi i–¹Kka jykafia u
jk fial'
10 ööuu m<uqfjka l<dla fuka oj,a
i;<sila iy rdØ% i;<sila lkao u;
kej;S is‡fh–' tœg mjd Wka jykafia ug
ijka ¡ Tn œkdY fkdÙøug tló jQ
fial' 11Wka jykafia ud wu;d" ökÜf˜
mshjrekag fokakg æjq< foaYhg we;=½ •
th whsØ lr.kÜ ms×i" keósg fikóg
fmrÛfjka hkake÷hs j°< fial'÷÷
lSlre •ug foaj wK
12 öö±ka bØka bYardfh,a ckfhÚ" foœ
i–¹Kka jykafiag Tfnka Wjukd •
we;af;a l=ula o@ Wjukd • we;af;a foœ
i–¹Kka jykafiag .re“h mEu;a" Wka
10'6 .Kka 20'28á 33'38 10'8 .Kka 3'5-8 10'10 Úlau 34'28 10'17 Ù%hd 10'34á fr`u 2'11á
.,d 2'6á tmS 6'9á 1 Øfu` 6'15á t<so 17'14á 19'16 10'22 W;a 15'5á 22'17á 46'27 11'3 Úlau 7'8--12'13
208
jykafiaf.a ish® udÈ.j, hEu;a" Wka
jykafiag fma%u Ùøu;a" Tf’ uq½ yDofhka o
Tf’ uq½ isØka o Wka jykafiag jeº•ms³•
Ùøu;a" 13ud wo æk Tf’ Y=Nisoa•h ;ld
Tng wK lrk Wka jykafiaf.a wKmK;a"
kSØ yd Úfh`. ms<sme¡u;a h' 14n,kak"
iajÈ.h;a" iajÈ.fhys iajÈ.h;a" fmd-
f<dj;a" tys weØ ish,a,;a whs;s Tf’ foœ
i–¹Kka jykafiag h' 15tfy;a" Wka
jykafia Tf’ mshjrekag buy;a fm%auhla
olaj–ka Tjqkaf.ka miÜ" wo mjØk múæ"
Tjqkaf.a fm<m; jk Tn o wka ish® cd;Ska
w;úka f;`rd.;a fial' 16tneœka Tf’ is;a
i;kays mdm u, lmd yer" –kamiÜ uqrKavq
fkdjkak' 17Tf’ foœ i–¹Kka jykafia
foajdØfoaj h' iajd–jrekaf.a i–¹Kka
jykafia h' Wka jykafia uyd n,i•mkak"
“h Wmojk iÜ®" –ÚiÜkaf.a ;rdØr•
fkdn,k" w,a,ia fkd.kak foœhka
jykafia h' 18Wka jykafia wkd: jQjkag
iy jekaoUqjkag hÜlaØh bÛ lrk fial'
wd.ka;=lhka yg lEu" we£u fo–ka fm%auh
olajk fial' 19tneœka" Tn o –ir
foaYfhys wd.ka;=lhka j is‡ neœka"
fudjqkag fma%uh olajkak' 20Tf’ foœ
i–¹Kka jykafiag muKla Tn .re“h
olaj–ka Wka jykafiag muKla jeº•ms³•
l< hÜ;= h' Wka jykafiag muKla we½• j
is‡h hÜ;= h' Wka jykafiaf.a kdufhka
muKla æjqre• æh hÜ;= h' 21Tn m%Yxid l<
hÜ;af;a" n, n,d is‡h ¡ u f• uyd Nhdkl
foaj,a Tn Wfoid bÛ l<" Tf’ foœhka
jykafiag h' 22Tf’ mshjreka –ir foaYhg
hk œg is‡fha ye;a;EfofkÙ' tfy;a" ±ka
k• Tf’ foœ i–¹Kka jykafia wyfia ;re
fuka .KÚka Tn jeŠ jÈOkh lr we;'÷÷
i–¹Kka jykafiaf.a fYa%IaG;ajh
11 ööTn foœ i–¹Kka jykafiag
fm%au fldg" Ú;r u Wka jykafiaf.a
wkÜYdikd o kSØ Úfh`. iy wKmK;a o
ms<smeæh hÜ;= h' 2wo æk fuh ±k.kak' ud
l;d lrkafka tajd fkdo;a Tf’ orejka
iuó fkdj Tn iuó h' Tf’ orefj`
jkdys" Tf’ foœ i–¹Kka jykafia tjQ
o~Üj• o" Wka jykafiaf.a fYa%IaG;ajh iy
ndyq n,h o" æ.= l< yia;h o" 3–irfha rc
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 11
jQ mdrdfj`g iy Tyqf.a uq½ rgg;a" –irh
ueo l< ydial• iy m%n, Ù%hd o" 4–irfha
yuq°jg;a Tjqkfa .a wYajhkag iy r:j,g;a
Wka jykafia l< foa o" Tjqka Tn ®yqne|
hoa¡ r;= uqyqfoa j;=r Tjqka u; .,d hEug
i,iajd Tjqka iyuq,ska u jekiÝ wkaou o"
5
Tn f• ia:dkhg tk f;la md½lrfha ¡
Wka jykafia Tng l< foa o" 6rEnkaf.a mÜ;a
t,shd’f.a mÜ;%hd jk °;dkag iy w“rd•g
l< foa o" uq½ bYardfh,a ckhd ueo
fmdf<dj œjr • Tjqka o Tjqkaf.a
f.jeishka o l+vdr• o Tjqka i;= ish®
i•m; o .s,.;a wdldrh o kܳÛjyq h'
7
tfy;a" i–¹Kka jykafia l< ish® m%n,
Ù%hd Tf’ fofkØka Tn ³Ûjyq h'÷÷
fmdfrdka³ foaYfha wdYSÈjdo
8 öötneœka ud Tng wo æk Úhu lrk
ish® wKmK;a Tn ms<smeæh hÜ;= h' tfia
lf<d;a" Tn YlaØu;a •" ys– lr.kakg
hk foaYhg we;=½ • th whsØ lr.kÜ we;'
9
i–¹Kka jykafia Tf’ mshjrekag;a"
Tjqkaf.a fm<m;g;a fokakg fmdfrdka³ jQ
Ùfrka iy — me×fhka bØfrk ta foaYfhys
Tng „rd;a ld,hla ãj;a •ug yeÙ jkÜ
we;' 10Tn whsØ lr.kakg hk foaYh Tn
Úlau me–× –ir foaYh fuka fkdf›'
–irfha k• jemÜrejdhska miÜ" t<j½
j;a;lg fuka c, fr`ohla mE.Sfuka c,h
iemhSu l< hÜ;=j Ønq×' 11tfy;a" Tn whsØ
lr.kakg hk rg" wyiska jysk jeys j;=r
Wrd fndk lºje‡j,ska yd ks•kj,ska hÜ;a
tlÙ' 12th Tf’ foœ i–¹Kka jykafia
i,lk rgÙ" wjqreoafoa uq, isg w. olajd
Wka jykafiaf.a ne,au Ú;r u ta rg
flfrys fhduq j mj;S'
13 ööwo æk ud Tng Úhu lrk
wKmK;aj,g Tn Wkka³fjka ijka ¡"
Tf’ foœ i–¹Kka jykafiag fm%au fldg"
Tf’ uq½ yDofhka o" Tf’ uq½ wd;aufhka o
Wka jykafiag jeº•ms³• lrkakyq k•"
14Tf’ foaYhg Úhu ld,h jk ir;a
ld,fha ¡ iy jika;fha ¡ jeis jiajkÜ we;'
tœg Tng Tf’ OkOdkH o –æm, o f;,a o
tl;= lr.; yeÙ h' 15Tf’ .juysIhka
i|yd fl;aj, ;K jefjkakg o i,iajkÜ
we;' Tng lEu ld ;DmaØu;a •ug yeÙ jkÜ
11'4 Úlau 14'28 11'6 .Kka 16'31-32 11'13-17 f,• 26'3-5á oaœ kS 7'12-16á 28'1-14
11'18-20 oaœ kS 6'6-9 11'24-25 fc`IÜ 1'3-5
209
16
we;' tfy;a" wka uól f.dia" wka foœ
foaj;djkag jeº•ms³• yd kuialdr lrk
fia fkd/jfgkakg j.n,d.kak' 17Tn
tfia fkdlf<d;a" Tng œreoaO j i–¹Kka
jykafiaf.a Woyi weœf,kÜ we;' jeis
fkdjiakd ms×i o" fmdf<dfjka m,°j weØ
fkdjk ms×i o Wka jykafia wyfia jeys
ljq½ jid ouk fial' tœg Wka jykafia
Tng fok idr N+–fhys Tn œ.i –hhkq
we;'
18 öötneœka Tn yeu udf.a f• jpk
Tf’ yojf;ys o isf;ys o ;ekam;a lr.;
hÜ;= h' Tf’ w;aj, ,l=Kla fuka o Tnf.a
k<, u; m‡ fuka o tajd ne|.; hÜ;= h'
19
tajd Tf’ ore±úhkag b.ekaœh hÜ;= h' Tn
f.or is‡k œg o" mdfÈ hk tk œg o"
ie;fmk œg yd wjæ jk œg o tajd .ek
l;d l< hÜ;= h' 20tajd Tf’ f.or
W½jyqj, o f°rÛf› o igyka l< hÜ;= h'
21tfia lf<d;a" i–¹Kka jykafia Tf’
mshjrekag fokakg fmdfrdka³ jQ foaYfhys
Tf’ wdhÜ ld,h;a Tf’ ore±úhkaf.a wdhÜ
ld,h;a –ys msg br y| mjØk ;dla
æla jkafka h'
22 ööud Tng Úhu lrk f• ish®
wKmK;a Tn Wkka³fjka wdrlaId fldg"
tajd ms<smæ–ka" Tf’ foœ i–¹Kka
jykafiag fm%auh olajd Wka jykafiaf.a
ish® udÈ.j, h–ka" Wka jykafiag we®•
j is‡kakyq k•" 23Wka jykafia Tng
fmrÛfjka f• ish® cd;Ska mkakdouk
fial' Tn o Tng jvd .KÚka œYd,"
n,i•mkak cd;Skag wh;a rgj,a whsØ
lr.kakyq h' 24Tn mia md.k yeu ;ekla
u Tng whsØ jkÜ we;' md½lrfha isg
f,nfkdka foaYh olajd o" hÜm%ˆia .x.df›
isg uOHOr× uqyqo olajd o foaYh Tf’
jkafka h' 25Tng œreoaO j Ùisfjl=g
keósg isˆug yeÙ fkdjkÜ we;' Tf’ foœ
i–¹Kka jykafia Tng j°< f,i Tn mia
md.k iEu rgla msg u Tn .ek NSØh iy
ika;%dih tjkÜ we;'
26 ööfukak" uu wo æk Tng f;`rd
.ekSug wdYSÈjdohla o idmhla o Tn
bæúfhys ;n–' 27uu wo æk Tng Úhu
lrk Tf’ foœ i–¹Kka jykafiaf.a
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 11-12
wKmK;aj,g Tn lSlre jkakyq k•" th
wdYSÈjdohla jkafka h' 28foœ i–¹Kka
jykafiaf.a wKmK;aj,g wlSlre •" ud
wo æk Úhu lrk udÈ.fhka wka w;lg
yeø" Tn kdºkk wka foœfoaj;djka
miÜmi hkakyq k•" th idmhla jkafka h'
29
Tn whsØ lr.kakg hk foaYhg foœ
i–¹Kka jykafia Tn f.kd l," f.úis•
lkao u; wdYSÈjdoh o tand,a lkao u;
idmh o m%ldY l< hÜ;= h' 30f• lº fol"
fcdÈ°ka .óska tf;r" ngysrg msys‡
ldkdÚjreka jik –‡hdjf;ys .s,a.d,a
k.rh wi, fudfÈf.a wdf,`k wrU <ó
msysgd Øf’' 31foœ i–¹Kka jykafia Tng
fok foaYhg Tn we;=½ • th whsØ
lr.kakd ms×i Tn fcdÈ°ka .fóka tf;r
jkakyq h' Tn o th whsØ lrf.k tys
mæx„ jkakyq h' 32ud wo æk Tn bæúfhys
;nk ish® kSØ yd Úfh`. Tn wdrlaId
lr–ka ms<smeæh hÜ;= h'÷÷
jkaokdj i|yd tl ia:dkhla
12 ööTf’ mshjrekaf.a foœ i–¹Kka
jykafia Tng whsØ lr.ekSug fok
foaYfhys ¡ æœ weØ ;dla Tn wdrlaId l<
hÜ;= kSØ yd Úfh`. f•jd h' 2Tn hg;a
lr.kak cd;Ska ;ukaf.a foœfoaj;djkag
jeº•ms³• l< Wia lº u; o" lº fy,a u;
o" iEu w;=m;r weØ .ila hg o jQ ish®
jkaokd ia:dk iyuq,ska u jkid 3Tjqkaf.a
mÝcdik lvdoud" rEmia;•N “|oud"
wfIard lma lKÏ .skafkka ms<siaish hÜ;= h'
Tjqkaf.a foœfoaj;djkaf.a fk½E ms<su o
is|oud" tu ia:dkj,ska Tjqkaf.a kdu
uld±–h hÜ;= h'
4 öötfy;a Tf’ foœ i–¹Kka jykafiag
Tn tf,i jeº•ms³• l< hÜ;= fkdf›' 5Tf’
f.`;% ish,a, w;frka" ;uka jykafiaf.a
kduh msysÛjkÜ i|yd o jdiia:dkh jkÜ
ms×i o Tf’ foœ i–¹Kka jykafia
f;`rd.kak ia:dkh Tn fidhd hd hÜ;= h'
6
tu ia:dkhg Tf’ ojk hd. mÝcd o œfYaI
m~Üre o oifhka fldgi o oEØka mÜok
œfYaI mÝcd o ndr o iaf›ƒPd mÝcd o .j
m†‡j, yd t½ m†‡j, l=®º,a i;=ka o Tn
f.kd hÜ;= h' 7tys ¡ Tn o Tf’ f.jeishka o
foœ i–¹Kka jykafia bæúfhys wdydr
11'29 oaœ kS 27'11-14á fc`IÜ 8'33-35 12'3 oaœ kS 7'5 12'16 W;a 9'4á f,• 7'26-27á 17'10-14á 19'26á
oaœ kS 15'23
210
wkÜNj fldg Tn yeu Wka jykafiaf.a
wdYSÈjdohg md;% • Tn l< ish,a, .ek
mS%Ø m%fu`o œh hÜ;= h'
8 ööwo olajd wfma iEu flfkl= u
kuialdr lr we;af;a ;u ;udg leueØ
whÜúka h' tfy;a" –kamiÜ tf,i fkdl< hÜ;=
h' 9ukao" Tn ;j u Tf’ foœ i–¹Kka
jykafia fokakg hk Wreuhg;a"
jdiia:dkhg;a fkdme–×hyq h' 10Tn
fcdÈ°ka .fóka tf;r •" Tf’ foœ
i–¹Kka jykafia Tng Wreu fldg fok
foaYfhys mæx„ •" Tng tys iÜ/Ù j jik
fia Tn jglr is‡k ish® i;=rkaf.ka
/ljrKh Tn ,nd.;a miÜ 11;uka
jykafiaf.a kduh tys msysÛjkÜ ms×i Wka
jykafia h•Ùis ia:dkhla f;`rd.kak
fial' Tf’ ojk hd. mÝcd o œfYaI mÝcd o"
oifhka fldgi o oEØka mÜok œfYaI m~Üre
o i–¹Kka jykafiag l< œfYaI ndr o hk
ish,a, Tn t;ekg f.kd hÜ;= h' 12tœg
Tf’ i–¹Kka jykafia bæúfhys Tn o Tf’
ore±úhka o Tf’ ±isoiÜka o Tf’ jdi,a
f°rÛ we;=<; is‡k f,•jreka o mS%Ø m%fu`o
œh hÜ;= h' f,•jrekag jkdys Tn iuó
Wreuhla fy` r‡ka fldgila fy` whsØ
fkdjkÜ we;' 13Tn leueØ leueØ ;ekaj,
ojk hd. mÝcd fkdms¡ug j.n,d.kak'
14
i–¹Kka jykafia Tf’ f.`;% w;frka
tl f.`;%hla jik fmfoil h• ia:dkhla
f;`rd.kak fiala o" tys ¡ Tf’ ojk hd.
mÝcd msæh hÜ;= h' ud Tng wK lrk ish,a,
tys ¡ muKla l< hÜ;= h'
15 öötfy;a Tf’ jdi,a f°rÛ we;=<;"
Tf’ foœ i–¹Kka jykafia wdisú jYfhka
Tng fok múæ" Tn leueØ f,i i;=ka urd
Tng uia wkÜNj l< yeÙ h' Tn uqj uia
iy f.`k uia wkÜNj lrkakdla fuka
j;ams<sfj;a wkÜj" mœ;% whg fuka wmœ;%
whg;a tajd wkÜNj l< yeÙ h' 16tfy;a"
Tn i;=kaf.a f,a lEug .; hÜ;= fkdf›' “u
j;=r j;a lrkakdla fuka th “ug j;a l<
hÜ;= h' 17jdi,a f°rÛ ;=< OkOdkHj,ska
fy` –æhÜij,ska fy` f;,aj,ska fy`
oifhka fldgi fkdlE hÜ;= h' ;jo" tys ¡
.j m†‡j, j;a" t½ neg½ m†‡j, j;a
l=®º,a i;=ka fy` Tn fmdfrdka³ jQ
ndrj,ska hula fy` iaf›ƒPd mÝcd fy`
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 12-13 211
oEØka mÜok œfYaI m~Üre fy` fkdlE hÜ;= h'
whsØ lr.kakg hk foaYfhys cd;Ska
18Tn o Tf’ ore±úhka o ±isoiÜka o Tf’
jkid±uQ l,ays Tn Tjqka mkakdoud"
Tjqkaf.a foaYfhys mæx„ jQ l, 30Tng
jdi,a f°rÛ we;=<; is‡k f,•jreka o tajd
je<|sh hÜ;af;a Tf’ foœ i–¹Kka jykafia
l,ska œkdY • .sh Tjqka miÜmi hEug
f;`rd" Úhu lrk ia:dkfhys Wka jykafia
fkd/jfgk f,i fyd¢ka j.n,d.kak'
bæúfhys h' ;jo" Tn wØka mÜok ish,a,
;jo" f• cd;Ska Tjqkaf.a foœfoaj;djkag
.ek o Wka jykafia bæúfhys mSØ
% m%fu`o œh
jeº•ms³• flf<a flfia o öuu;a tfia lr–÷
hÜ;= h' 19Tf’ foaYfhys Tng æœ weØ ;dla"
Ùhd Tjqkaf.a foœfoaj;djka .ek œia;r
f,•jreka w;a fkdyeøug j.n,d.kak' fkdfidhkak' Tn tfia lf<d;a" Tn;a
20 ööfoœ i–¹Kka jykafia Tng Tjqka fuka jkÜ we;' 31Tn k•" Tf’ foœ
i–¹Kka jykafiag tf,i fkdl< hÜ;= h'
fmdfrdka³ jQ múæ" Wka jykafia Tf’ foaY
i–¹Kka jykafia ffjr lrk iEu ms<sl=,a
iSud œYd, l< l,ays" Tng uia lEug ±Š
wdYdjla weØ jqjfyd;a" Tn leueØ múæfohla u Tjqka ;ukaf.a foœfoaj;djka
Tng uia lE yeÙ h' 21foœ i–¹Kka i•nkaOfhka lr we;' T›yq ;ukaf.a
jykafia ;u kduh msysÛ•u i|yd foœfoaj;djka i|yd Tjqkaf.a ore±úhka
f;`rd.;a ia:dkh ³r k•" ud Tng wK mjd .skafka ms<siaiÝ y'
l< múæ Wka jykafia ³ka .j m†‡j,ska 32 ööud wK lrk iEu fohla u Tn
iy t½ neg½ m†‡j,ska Tn leueØ múæ wdrlaId fldg ms<smækak' tajdg wu;r j
i;=ka urd" jdi,a f°rÛ we;=<; Tng hula tl;= fkdl< hÜ;= h' tajdhska hula
wkÜNj l< yeÙ h' 22uqj uia iy f.`k uia
wvq fkdl< hÜ;= h'
lkakdla fuka j;ams<sfj;a wkÜj" mœ;% jQ
fy` wmœ;% jQ fy` «kE u flfkl=g ta uia
lE yeÙ h' 23tfy;a f,a lEfuka k•
13
ööTn w;r æjeisjrfhl= fy` iajmak
f;`rkafkl= fy` my< •" Tng
ydialula fy` wreumܳu fohla fy`
mfriai• œh hÜ;= h' ukao" f,a m%dKh jk
mdkakg fh`ckd fldg" 2Tyq lS whÜúka ta
neœka" uia iuó f,a wkÜNj fkdl< hÜ;= h'
ydial• fy` wreumܳu foa fy` is³ • Tn
24
th wkÜNj fkdlr j;=r fuka “u j;a l<
fkdyºkk wka foœfoaj;djka miÜmi
hÜ;= h' 25Tn f,a lEug fkdf.k i–¹Kka
f.dia" öwms Tjqkag jeº•ms³• lruq÷hs
jykafia bæúfhys hÜ;= foa lrk neœkalSfjd;a" 3tjeÚ æjeisjrfhl=f.a fy`
Tng;a" Tfnka miÜ Tf’ ore mrmÜrg;a fi;
iajmak f;`rkafkl=f.a fy` lS•j,g Tn
ie,fikÜ we;' 26Tn i;= Y=oaO foaj,a iy
ijka fkdæh hÜ;= h' fujeÚ foaj,ska Tf’
ndr muKla /f.k i–¹Kka jykafia
foœ i–¹Kka jykafiag Tf’ uq½ yDofhka
f;`rd Úhu lrk ia:dkhg hd hÜ;= h'
27
;jo" Tf’ foœ i–¹Kka jykafiaf.a iy Tf’ uq½ isØka fm%au lrkakyq ± hs Wka
jykafia Tn mølaId lrk fial' 4Tn yeu"
mÝcdikh u; ojk hd. mÝcd o tk•" foaj
foœ i–¹Kka jykafia wkÜj f.dia" .re“h
mÝcdikh u; f,a j.=rejd udxi wkÜNj l<
olajd" Wka jykafiaf.a wdÇ wdrlaId fldg"
hÜ;= wÚl=;a mÝcd o TmamÜ l< hÜ;= h' Tf’
hd. mÝcdj, f,a Tf’ foœ i–¹Kka y~g lSlre • Wka jykafiag jeº•ms³•
fldg" we½• j is‡h hÜ;= h' 5ta æjeisjrhd
jykafiaf.a mÝcdikh msg j;a l< hÜ;= h'
udxih Tng wkÜNj lrkakg mܽjk' 28udfy` iajmak f;`rkakd fy` urKhg m;a
Tng wK lrk f• ish,a,g ijka ¡ tajd l< hÜ;= h' ukao" –ir foaYfhka Tn msg;g
ms<smækak' fuf,i Tf’ foœ i–¹Kka f.kd" jy,alf• Újdifhka Tn uq°.;a"
Tf’ foœ i–¹Kka jykafiaf.ka Tn wE;a
jykafia bæúfhys Tn ±ye– foa yd l< hÜ;=
Ùøug Tyq jerjEh• l< neœÚ' Tf’ foœ
foa lrk neœka Tng;a" Tfnka miÜ Tf’ ore
mrmÜrg;a i|yg u fi; ie,fikÜ we;'÷÷i–¹Kka jykafia Tng wK l<
udÈ.fhka Tn bj;a Ùøug Tyq jEh• l<
rEm jkaokdjg œre
œreooaO j wjjdo neœka Tn w;frka tjeÚ kmÜrla myfldg
29 ööTf’ foœ i–¹Kka jykafia Tn ±–h hÜ;= h'
12'23-24 f,• 17'10-14 12'32 oaœ kS 4'2á t<so 22'18-19
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 13-14
6-7 öötl ujlf.ka Wmka Tf’
fidfydhÜrd fy` Tf’ mÜ;d fy` ³j fy` Tn
fm%au lrk Tf’ “ú| fy` Tng mK
fuka is‡k Tf’ –;=rd fy` ryiska Tn
fmd<Uj–ka Tn j;a Tf’ mshjreka j;a
fkdo;a" Tn wjg b;d Ù†Ûfjka fy`
fndfy` ³úka fy` f,`lfha tla fldKl
isg wÚla fldK olajd fy` is‡
ck;djkaf.a öfoœfoaj;djkag jeº•ms³•
Ùøug huq÷hs lSfjd;a" 8Tn tjekafkl=g
ijka ¡" tló fkdœh hÜ;= h' Tyqg Ùis
wkÜl•mdjla fkdolajd" Tyq b;=re fkdlr"
Tyqf.a jro fkdiójd" 9urd±–h hÜ;= u h'
Tyq urdoukÜ ms×i m<uqfjka Tn o bkamiÜ
fikó o ;u ;ukaf.a w;aj,ska .,a .eish
hÜ;= h' 10jy,alf• Újdih jk –ir
foaYfhka Tn msg;g f.kd Tf’ foœ
i–¹Kka jykafiaf.ka Tn bj;a Ùøug
tjekafkl= jEh• l< neœka Tyqg .,a .id
urd±–h hÜ;= h' 11uq½ bYardfh,a ckhd f•
foa .ek weiÝ l," Tjqka “h • Tn w;r
fujeÚ ³Iaglula –kamiÜ fkdlrkÜ we;'
12 ööTf’ foœ i–¹Kka jykafia Tng
mæx„ •ug ³ka h•Ùis k.rhl 13Tn
w;r jik" wOu –ÚiÜka lSm fofkla msg;a
j f.dia ta k.rjdiSka wu;d" öTn fkdo;a
foœfoaj;djkag jeº•ms³• Ùøug huq÷hs
Ùhd Tjqka fkduó yeúh nj Tng wikakg
,enqfKd;a" 14Tn ta .ek œuid fidhd n,d"
fyd¢ka ;;= ±kf.k" funº ms<sl=,a fohla
Tn w;r we;a;g u Ùis ielhla ke;=j u
is³ • hhs ta;a;= .shfyd;a" 15ta k.r jeis
ish,a,kag u lvqfjka myr ¡ iyuq,ska u
jkid,sh hÜ;= h' ;jo" tys weØ ish,a,kag o
.juysIhkag o lvqfjka myr ¡ iyuq,ska
jkid±–h hÜ;= h' 16bkamiÜ tys Ok i•m;
•æh ueog /iafldg" ta k.rh o ta Ok
i•m;a ish,a, o Tf’ foœ i–¹Kka
jykafia Wfoid .skafkka mܽiaid±–h hÜ;=
h' ta kÜjr kej; bæ fkdl< hÜ;= w;r th
kgnqka f.dvla f,i u" ioyg u Øfnkakg
yeúh hÜ;= h' 17œkdYhg lem l< fohska
Ùisjla Tn w; bØú lr fkd.; hÜ;= h'
tœg i–¹Kka jykafia Tf’ mshjrekag
æjqrd fmdfrdka³ jQ f,i ish ±Š fl`mh
ikaisºjdf.k Tn fj; ohdkÜl•mdj
olajd Wka jykafia Tn .KÚka jÈOkh
lrk fial' 18tfia lrkafka Tf’ foœ
14'1 f,• 19'28á 21'5 14'2 Úlau 19'5-6á oaœ kS 4'20á 7'6á 26'18á ;S;ia 2'14á 1 fma³ 2'9
212
i–¹Kka jykafiaf.a y~g ijka ¡" ud
Tng wo Úhu lrk Wka jykafiaf.a wdÇ
ish,a, wdrlaId fldg" Wka jykafia w“uqj
±ye– foa l<fyd;a muKla h'÷÷
;yk• wjuó=,a j;ams<sfj;a
14 ööTn foœ i–¹Kka jykafiaf.a
orefj` h' u<jqka Úid Tn Yørh
lmd fkd.; hÜ;= h' Tf’ k<,g by<ska
flia frdo lmd fkd.; hÜ;= h' 2Tn foœ
i–¹Kka jykafiag lem jQ fikóÙ' –ys
msg ish® cd;Ska w;frka i–¹Kka jykafia
i;= œfYaI fikóla jk ms×i Wka jykafia
Tn f;`rd.;a fial'÷÷
mœ;% iy wmœ;% i;=ka
^f,• 11(1-47&
3 ööTn Ùis ms<sl=,a fohla fkdlE hÜ;= h'
4
Tng lkakg wjir weØ i;a;= k• .jhd"
neg½jd" t½jd" 5f.`kd" Ø;auqjd" je,suqjd"
j,a t½jd" «®uqjd" l=rx.hd iy
jd;uD.hd hk fudjqyq h' 6i;=ka w;r l=rh
fn¡ fjka j Øfnk judrd lk iEu if;l=
u lEug Tng wjir we;' 7tfy;a" judrd
lk i;=ka w;frka fy` l=r fn¡ fjka •
weØ i;=ka w;frka fy` lEug wjir keØ
i;a;= k• TÛjd" ydjd iy fnka ydjd h'
fudjqka judrd lk kuq;a Wkaf.a l=r fn¡
ke;' tneœka fudjqka wmœ;% i;=ka fuka
ie,Ùh hÜ;= h' 8W!rd" l=rh fn¡ weØ if;l=
kuq;a W! judrd fkdlk neœka wmœ;%
if;l= fuka ie,Ùh hÜ;= h' Wkaf.a uia
fkdlE hÜ;= w;r" Wkaf.a u<l=KÜ o iamÈY
fkdl< hÜ;= h'
9 ööish® c,c i;=ka w;frka jr,a iy
fldrfmd;= weØ i;=ka lkakg mܽjk'
10
jr,a iy fldrfmd;= keØ i;=ka fkdlE
hÜ;= h' Tjqka wmœ;% fia ie,Ùh hÜ;= h'
11 ööish® mœ;% mlaISka Tng lkakg
wjir we;' 12lEug wjir keØ mlaISyq
k• rdcd,shd" uy .scÏ,sys×hd" 13.=re<d"
l=re½f.dhd" ta ta jÈ.fha Wl=iafi` 14ta ta
jÈ.fha ish® lmÜfg` 15meianrd" uqyq³
,sys×hd" 16niaid" nluQKd" W,ud" 17æh
ldjd" 18ta ta jÈ.fha fldlal=" yqmÜjd iy
jjq,d hk fudjqyq h'
19 öömshdUk l=vd i;a;= wmœ;% h'
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 14-15
20
Wka lEug wjir ke;' tfy;a ish® u
mœ;% mlaISka lkakg wjir we;'
21 ööbf’ u uereK if;l=f.a uia
Ùisfjl= fkdlE hÜ;= h' Tf’ jdi,a f°rÛ
we;=<; is‡k wd.ka;=lfhl=g ta i;d æh
hÜ;= h' ke;ak• œfoaYslfhl=g W! œÙ×h
hÜ;= h' Tn Tf’ foœ i–¹Kka jykafiag
lem lrk ,o fikóÙ'
ööt½ me‡fhl= Wf.a ujf.a Ùfrka
fkd;e•“h hÜ;= h'÷÷
oifhka fldgi ms<sn| kSØ
22 ööwjqre³m;d Tf’ flf;ka ,efnk
m,°fjka oifhka fldgi Tn æh hÜ;= h'
23
Tf’ foœ i–¹Kka jykafia ;u kduh
msysÛjkÜ i|yd f;`rd.;a ia:dkfha ¡ Wka
jykafia bæúfhys Tf’ OkOdkHfhka"
–æhÜiska iy f;,aj,ska oifhka fldgi o"
.j m†‡j, iy t½ neg½ m†‡j, l=®º,a
i;=ka o wkÜNj l< hÜ;= h' fufia Ùøfuka
Tf’ foœ i–¹Kka jykafiag .re“h mEug
Tn bf.k.kÜ we;' 24Tf’ foœ i–¹Kka
jykafia Tng wdYSÈjdo l< miÜ ish kduh
msysÛjkÜ i|yd Wka jykafia f;`rd.;a
ia:dkh Tfnka fndfy` ³r k•" oifhka
fldgi Tng WiÜ,df.k hEug fkdyeÙ
jk ;rug ³r jeŠ k•" 25Tn th œl=Kd
uqo,a fldg" ta uqo, wf;a /f.k Wka
jykafia f;`rd.;a ia:dkhg hd hÜ;= h'
26
bkamiÜ ta uqo, jeh fldg Tn leueØ múæ
«kE u fohla tk•" .jhka fy` neg½jka
fy` –æhÜi fy` u;ameka fy` Tn leueØ
fohla f.k foœ i–¹Kka jykafia
bæúfhys Tn o Tf’ f.jeishka o tajd
wkÜNj lr mSØ % m%fu`o œh hÜ;= h' 27;jo" Tn
Tf’ jdi,a f°rÛ we;=<; is‡k f,•jreka
wu;l fkdl< hÜ;= h' Tng fuka Tjqkag
r‡ka fldgila fy` Wreuhla fy` ke;'
28 ööiEu ;=ka wjqreoaola wjidkfha
¡ Tn ta f; jk wjqreoafoa ,enQ wiajekafkka
oifhka fldgi f.keœ;a jdi,a f°rÛ
we;=<; ;e“h hÜ;= h' 29tœg jdi,a f°rÛ
we;=<; is‡k Tng fuka r‡ka fldgila
fy` Wreuhla fyda keØ f,•jreka o
wd.ka;=lhka o wkd: jQjka o jekaoUqjka o
œ;a tajd wkÜNj fldg ;DmaØu;a jkÜ we;'
fufia lf<d;a" Tf’ ish® jev lghÜ;=j, ¡
14'21 Úlau 23'19á 34'26 14'22-29 f,• 27'30-33á .Kka 18'21 15'7-8 f,• 25'35
213
Tf’ foœ i–¹Kka jykafia Tng wdYSÈjdo
lrk fial'÷÷
Kh núka –¡f• jÈIh
^f,• 25(1-7&
15
2
ööiEu i;a wjqreoaola wjidkfha ¡
Tn Kh núka Úoyila æh hÜ;= h'
Kfhka Úoyi ¡u fuf,i œh hÜ;= h' ;u
wi,ajeishdg Khg fok iEu flfkl= u" ta
;eke;a;dg Kfhka Úoyi æh hÜ;= f›'
;u wi,ajeishdf.ka fy` fudyqf.a
fidfydhÜrdf.ka fy` Tyq th nf,ka
fkd.; hÜ;= h' ukao" fuh jkdys
i–¹Kka jykafia °kh lrk ÚoyiÙ'
3
œfoaYslfhl=f.ka k•" th tl;= lr.;
yeÙ h' tfy;a" Tf’ u ify`orfhl=g k•"
Kfhka Úoyi æh hÜ;= h'
4 ööflfia jqj;a Tn w;r æ<sºka
fkdis‡h hq;= h' Tf’ foœ i–¹Kka
jykafia Tng Wreu fldg ys– lrfok
foaYfhys Wka jykafia Tn yg buy;a f,i
wdYSÈjdo lrk fial' 5Wka jykafia tfia
lrkafka ud Tng wo æk Úhu lrk Wka
jykafiaf.a y~g idjOdkfhka ijka ¡" f•
ish® wKmK;a Tn wdrlaId fldg tajd
ms<smeoaf°;a muKla h' 6foœ i–¹Kka
jykafia Tng fmdfrdka³ jQ f,i Tng
wdYSÈjdo lrk Úid Tn fndfy` cd;Skag
uqo,a Khg fokakyq h' tfy;a" Tn k• uqo,a
Khg b,a,d fkd.; hÜ;= h' Tn fndfy`
cd;Ska md,kh lrkakyq h' tfy;a" T›yq
Tn md,kh fkdlrkafk` h'
7 ööfoœ i–¹Kka jykafia Tng fok
foaYfhys" Tf’ jdi,a f°rÛ we;=<; Tf’
ify`orhka w;r h• æ<skafola isˆ k•"
Tf’ is; ±Š lr fkdf.k" ta æ<ska°g Wo›
Wmldr lsøu m%ØlafIam fkdl< hÜ;= h'
8Tyq flfrys ;Hd.YS,S j Tyqf.a
w.ysólug iEfyk muK wjYH foa
iemhsh hÜ;= h' 9öKfhka –fok wjqreoao jk
y;a jk wjqreoao wdikak h÷hs hk ³Iag
ys;lg bv fkdfokak' Tf’ æ<sº
ify`orhd foi kmÜre weiÙka n,d" Tyqg
Ùis;a kܳka miÜ Tyq Tng œreoaO j
i–¹Kka jykafiag fudr.eiÜfjd;a" th
Tng mdmhla jkÜ we;' 10isf;a lK.dÛjla
keØj" fok foa Tn Tyqg æh hÜ;= há Tn
tf,i lrkakyq k•" Tf’ foœ i–¹Kka
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 15-16 214
20
jykafia Tf’ ish® jev lghÜ;=j,¡;a" Tn Tf’ foœ i–¹Kka jykafia f;`rd.kak
w; ;nk ish,af,ys¡;a Tng wdYSÈjdo ia:dkfha ¡ wjqreoaola mdid Tn;a" Tf’
lrk fial' 11æ<skafo` ljr°;a foaYfhys f.jeishkÜ;a Wka jykafia w“uqj Wf.a uia
is‡kafk` h' tneœka rfgys is‡k æ<sk°a iy lE hÜ;= h' 21i;df.a le<,la Øf’ k•" W!
w.ysól• we;s Tf’ ify`orhka flfrys fldr k•" wkaO k•" wkaÙis krl le<,la
;Hd.YS,S jk f,i uu Tng wK lr–'÷÷ Øf’ k•" ta i;d Tf’ foœ i–¹Kka
jykafiag mÝcd fkdl< hÜ;= h' 22uqj uia iy
jy®ka ms<sn| kSØ yd Úfh`. f.`k uia lkakdla fuka Tf’ jdi,a f°rÛ
^Úlau( 21(1-11& we;=<; ¡ mœ;% jQ o wmœ;% jQ o iEu
23
12 ööTf’ ify`or fyfn%› –Úfil= fy` flfkl=g u Wf.a uia lE yeÙ h' tfy;a
fyfn%› iaØ%hl fy` Tng œl=KkÜ ,en" Wf.a f,a fkd.; hÜ; = h' j;=
r j;a lrka kdla
tjekafkl= idjqreoaola Tng fiajh l< miÜ fuka Wf.a f,a “ug j;a l< hÜ ; = h'÷÷
y;a jk wjqreoafoa ¡ Tyqg Úoyi ,nd mdial= ux.,Hh
hkakg bv æh hÜ;= h' 13tjekafkl= Úoyia ^Úlau( 12(1-20&
lr yúk œg" ysia wØka hkakg bv
fkdfokak' 14Tf’ foœ i–¹Kka jykafia 16
ööwd“’ udih wkÜiaurKh lr Tf’
foœ i–¹Kka jykafiaf.a f.!rjh
Tng Y=Nisoa•h i,id ³ka múæ Tf’ t½ ms×i mdial= ux.,Hh mj;ajkak' ukao"
neg½jkaf.ka o luØka o –æ mefika o wd“’ udifha ¡ tla rdØ%hl Wka jykafia
fkduiÜre f,i tjekafkl=g æh hÜ;= h' –ir foaYfhka Tn msg;g f.kd neœÚ'
15
–ir foaYfha Tn jy®ka j is‡ nj o" Tf’ 2tneœka Tf’ foœ i–¹Kka jykafia ;u
foœ i–¹Kka jykafia Tn .ef<jq nj o kduh msyÛ s jkakg f;`rd.kak ia:dkfha ¡
isys l< hÜ;= h' fujekakla wo æk ud Tng t½ neg½jkaf.ka iy .jhkaf.ka mdial=
wK lrkÜfha tneœka h' hd.h msæh hÜ;= h' 3Tn th iuó uqyqka –Y%
16 öötfy;a tjekafkl= Tn iuó frd‡ fkdlE hÜ;= h' æk y;la u Tn
fhfyka is‡ neœka" Tng l;d fldg" öud ³la.eyeg isysm;a jk frd‡ tk•" kÜuqyqka
frd‡ lE hÜ;= h' ukao" Tn –ir foaYfhka
Tng;a" Tf’ .Dyhg;a leueØ neœka msg;g ,ys ,ysfha me–× æk lEf› kÜuqyqka
Tfnka fjka j hdug leueØ ke;÷ Ùhd frd‡ h' Tn –ir foaYfhka msg;g me–×
lSfjd;a 17œæk lÛjla f.k" Tyqf.a lk æk Tng æœ weØ ;dla isysm;a jkÜ ms×i
f°rg ;o lr th œæh hÜ;= h' bkamiÜ Tyq tf,i l< hÜ;= h' 4æk y;la Tf’ uq½ foaYh
ioyg u Tf’ fiajlhd jkÜ we;' Tf’ ;=< u Ùisfjl= <ó uqyqka frd‡ ;nd
°ishg o tf,i l< hÜ;= h' 18°ifhl= Úoyia fkd.; hÜ;= h' m<uq jk æk yji Tn mÝcd
lr hkakg yúk œg Tyq flfrys l< uiaj,ska Ùisjla Woh olajd ;nd
wukdmhla fkdolajkak' ukao" Tyq fkd.; hÜ;= h'
idjqreoaola Tng fiajh lsøu Úid Tyqf.a 5 ööfoœ i–¹Kka jykafia Tng fok
w.h l=,Slrefjl=f.a w.h fuka fo.=Khla yeu k.rhl 6¡ u Tn mdial= hd.h mÝcd
jk neœÚ' fuf,i Tn bÛ lf<d;a Tf’ fkdl< hÜ;= h' –ir foaYfhka Tn Úlau wd
jev lghÜ;= ish,af,ys ¡ foœ i–¹Kka ld,fha ¡" iji br nei hk œg Tn mdial=
hd.h msæh hÜ;af;a" Wka jykafia ish kduh
jykafia Tng wdYSÈjdo lrk fial'÷÷ msysÛjkÜ i|yd f;`rd.;a ia:dkfhys h'
7
l=®º,a .jhka iy neg ½jka
neg½ Tf’ foœ i–¹Kka jykafia f;`rd.;a
ia:dkfha ¡ Tn th mܽiaid wkÜNj lr"
19 öö.jhkaf.a iy t½ neg½jkaf.a Woh ld,fha wdmiÜ yeø Tf’ l+vdr•j,g
l=®º,a msú– i;=ka ish,a,ka u Tf’ foœ hd hÜ;= h' 8æk yhla Tn kÜuqyqka frd‡ lE
i–¹Kka jykafiag lem l< hÜ;= h' l=®º,a hÜ;= h' y;a jk æk foœ i–¹Kka
f.dka jiafil=f.ka jev fkd.; hÜ;= h" jykafiaf.a uysuh ms×i m%isoaO /ia•ula
l=®º,a neg½jkaf.a f,d• fkdlemsh hÜ;= h' mj;ajd tæk jev fkdl< hÜ;= h'÷÷
15'11 uf; 26'11á udla 14'7á fcdy 12'8 15'12-18 f,• 25'39-46 15'19 Úlau 13'12 15'23 W;a 9'4á
f,• 7'26-27á 17'10-14á 19'26á oaœ kS 12'16"23 16'1-8 Úlau 12'1-20á f,• 23'5-8á .Kka 28'16-25
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 16-17
wiajekak ux.,Hh
^Úlau( 34(22á f,• 23(15-21&
9 ööiØ y;la .Kka lr.kak' OdkH
fk<Sug oEle;a; fhdok æk mgka ta iØ
y; .Kka lrkak mgka.kak' 10bkamiÜ
foœ i–¹Kka jykafia Tng wdYSÈjdo lr
Øfnk ie‡hg" Tn Wka jykafiag iaf›ƒPd
mÝcd m~qrla mÜ° Wka jykafiaf.a f.!rjh
ms×i wiajekak ux.,Hh meje;aœh hÜ;= h'
11
fufia l< miÜ foœ i–¹Kka jykafia ;u
kduh msysÛ•ug f;`rd.;a ia:dkfha ¡ Wka
jykafia bæúfhys" Tn o Tf’ mÜ;d iy ³j o
Tf’ ±isoiÜka o Tf’ jdi,a f°rÛ we;=<;
is‡k f,•jreka o Tn iuó is‡k œfoaYSka
o wkd:hka iy jekaoUqjka o mS%Ø m%fu`o
œh hÜ;= h' 12–irfha Tn jyf,l= fuka is‡
nj isys fldg" f• kSØ fkdlvd ms<smeæh
hÜ;= h'÷÷
l+vdr• ux.,Hh
^f,• 23(33-43&
13 ööTf’ OkOdkH iy –æ Tn tl;=
l<dhska miÜ" æk y;la Tn l+vdr• ux.,Hh
meje;aœh hÜ;= h' 14fufia mj;ajk ta
ux.,Hfha ¡ Tn o Tf’ mÜ;d o ³j o Tf’
±isoiÜka o f,•jreka o Tf’ jdi,a f°rÛ
we;=<; is‡k œfoaYk S a o wkd:hka iy
% m%fu`o œh hÜ;= h' 15Tf’ foœ
jekaoUqjka o mSØ
i–¹Kka jykafia f;`rd.;a ia:dkfha ¡ Wka
jykafiaf.a f.!rjh ms×i Tn ta ux.,Hh
æk y;la meje;aœh hÜ;= h' ire wiajekakla
¡fuka o Tf’ ish® jev lghÜ;= iM, Ùøfuka
o Wka jykafia Tng wdYSÈjdo l< neœka Tn
mSØ
% m%fu`o œh hÜ;= h'
16 ööfoœ i–¹Kka jykafia f;`rd.;a
ia:dkfha ¡ wjqreoaolg ;=kajrla Tf’ ish®
msú–ka Wka jykafia bæúhg œ;a fmkS is‡h
hÜ;= h' ta ;=ka jdrh k• kÜuqyqka frd‡
ux.,Hh" wiajekak ux.,Hh iy l+vdr•
ux.,Hh f›' ;jo Wka jykafia bæúfhys
ysia wØka fmkS fkdis‡h hÜ;= h' 17foœ
i–¹Kka jykafia Tng wdYSÈjdo lr
Øfnk múæ ;u ;udf.a mܽjkalf• ye‡hg
m~Ürla msæh hÜ;= h'÷÷
16'9-12 f,• 23'15-21á .Kka 28'26-31 16'13-15 f,• 23'33-36"39-43á .Kka 29'12-38
16'19 Úlau 23'6-8á f,• 19'15 16'21 Úlau 34'13 16'22 f,• 26'1 17'3 Úlau 22'20
17'6 .Kka 35'30á oaœ kS 19'15á uf; 18'16á 2 fldú 13'1á 1 Øfu` 5'19á fyfn% 10'28 17'7 1 fldú 5'13
215
kvq œi|Su
18 ööfoœ i–¹Kka jykafia Tng fok
iEu k.rhla ;=< u" f.`;%hla f.`;%hla
mdid œÚYaphldrhka iy Ú,Odøka m;a
l< hÜ;= h' Tjqka o idOdrK f,i fikó
œÚYaph l< hÜ;= h' 19Tjqka widOdrK
f,i œÚYaph fkdl< hÜ;= h' Tjqka
–ÚiÜkaf.a ;rdØr• fkdne,sh hÜ;= h'
w,a,ia fkd.; hÜ;= h' w,a,ia .ekSfuka
meKj;=kaf.a fk;a wºre f›á o–Ûkaf.a
jpk mjd fkdmsgg fmrf<a' 20hÜlaØh"
hÜlaØh muKla u" wkÜ.ukh l< hÜ;= h'
fufia lf<d;a" Tf’ foœ i–¹Kka jykafia
Tng fok foaYh Wreu lrf.k Tng tys
ãj;a œh yeÙ h'
21 ööfoœ i–¹Kka jykafiag mÝcdikhla
bæ lrk l," ta wi, ,Sfhka l<
rEmia;•Nhla isÛœh hÜ;= fkdf›' 22wfIard
lma lKÏjla o tys bæ fkdl< hÜ;= h' fufia
Ùøu foœ i–¹Kka jykafiag ms<sl=,Ù'
17 ööle<,la fy` œrEmS ,l=Kla
fy` weØ f.dfkl= fy` neg½fjl=
fy` foœ i–¹Kka jykafiag mÝcd fkdl<
hÜ;= h' tjekakla Wka jykafiag ms<sl=,Ù'
2foœ i–¹Kka jykafia Tng fok k.rhl
Tn w;frka h•Ùis mÜreIfhl= fy` iaØ%hl
fy` Wka jykafiaf.a .sœiÜu lvfldg" Wka
jykafia w“uqj ³Iagl• lr–ka" 3Wka
jykafia ;yk• l< foœfoaj;djkag fy`
brg fy` y|g fy` wkaÙis wdldY
jia;=jlg fy` jeº•ms³• yd kuialdr
lrkakg mܽjk' 4tjekakla ±k.kakg
,enqfKd;a" Tn ta .ek fyd¹ldr œNd. l<
hÜ;= h' bYardfh,a ckhd w;r tjeÚ
ms<sl=,la is³jQ nj Úiel j i;H f,i fmkS
.sfhd;a 5ta ³Iaglu l< mÜreIhd fy` iaØ%h
fy` jdi,a f°rlvg /f.k œ;a" Tyqg fy`
wEg fy` .,a .id urd±–h hÜ;= h'
6idlaIsldrhka fofofkl=f.a fy` ;=ka
fofkl=f.a fy` lSu msg urKhg iܳiÜ
;eke;a;d urkÜ ,e“h hÜ;= h' tfy;a tl
idlaIl s refjl=f.a lSu msg tjekafkl= urkÜ
fkd,e“h hÜ;= h' 7Tyq urkÜ i|yd
m<uqfjka idlaIslrejka o bkamiÜ ish®
fikó o ;u ;ukaf.a w;aj,ska Tyqg .,a
.eish hÜ;= h' f• whÜúka Tn ta ³Iaglu Tn
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 17-18
w;frka myl< hÜ;= h'
8 ööTf’ k.rh ;=< œjdohg Ndckh jQ
fkdfhla œæfha –kSueø• o me–×,s o myr
¡• o ms<sn| j ;SrKhla ¡u b;d ³Ialr k•"
foœ i–¹Kka jykafia f;`rd.;a
ia:dkhg Tn f.dia 9f,• mÝclhka iy
tl, m;a j is‡k œÚilre fj; me–K th
œi¹.; hÜ;= h' T›yq Tng kvq ;Ska³j
fokafk` h' 10i–¹Kka jykafia f;`rd.;a
ia:dkfhys Tjqka fok ;Ska³j wkÜj Tn
Ù%hd l< hÜ;= h' Tjqka Tng okajk múæ Tn
ish,a, ms<smeæh hÜ;= h' 11Tjqka Tng fok
Wmfoia iy Tng okajk kvq ;Ska³j wkÜj
Ù%hd l< hÜ;= h' Tjqka Tng fok ;Ska³j
wl=rg u ms<smeæh hÜ;= h' 12foœ i–¹Kka
jykafia bæúfhys fiajd lrk mÝcl ;ekg
j;a œÚilreg j;a lSlre fkd•
ys;=jlaldr f,i yeisfrkakd urkÜ ,e“h
hÜ;= h' f• whÜúka bYardfh,a ckhd w;frka
³Iaglu myl< hÜ;= f›' 13tœg ish® fikó
f• .ek wid" “h • ;j;a ys;=jlaldrl•
fkdlrkÜ we;'÷÷
rdc moœh ms<sn| Wmfoia
14 ööfoœ i–¹Kka jykafia Tng fok
foaYhg Tn me–K" th whsØ fldg" tys mæx„
jQjdhska miÜ" öud wjg is‡k ish® cd;Ska
fuka" ud flfrys rfcl= m;a lr.Ú–÷hs Tn
Ùhkakg mܽjk' 15foœ i–¹Kka jykafia
f;`rk ;eke;a;d Tf’ rcÏ jYfhka m;a
Ùøug Tn ;rfha is;g .; hÜ;= h' Tf’
cdØfhka flfkl= rcÏ jYfhka m;al< hÜ;=
h' Tf’ cdØhg whsØ keØ œfoaYslfhl=
Tf’ rcÏ jYfhka m;a fkdl< hÜ;= h' 16rcÏ
ish m%fh`ckhg fndfy` wYajhka imhd
fkd.; hÜ;= h' fndfy` wYajhka imhd-
.ekSu i|yd fikó o –irhg fkdheœh
hÜ;= h' ukao" öTn yeu ta udÈ.fhka wdmiÜ
fkdhd hÜ;= h÷hs i–¹Kka jykafia j°<
fial' 17;jo" Tyq ;u is; uq<d j fkdhk
ms×i fndfy` NdÈhdjka o mdjd fkd.;
hÜ;= h' ;u jdishg fndfy` rka ú¡ o imhd
fkd.; hÜ;= h' 18Tyq rdclSh isxydikh
wrd ys|ks l," f,•jreka jk mÝcljrekaf.a
fmdf;a ye‡hg f• jHjia:dfjka msgm;la
,shdf.k ;ud <ó ;nd.; hq;= h' 19fufia
Tyq th ;ud <ó ;ndf.k" uq½ ãœ; ld,h
17'14 1 iduq 8'5 17'16 1 rdcd 10'28á 2 jxYd 1'16á 9'28
17'17 1 rdcd 10'14-22"27á 11'1-8á 2 jxYd 1'15á 9'27 18'2 .Kka 18'20
216
;=< u th Ùhœh hÜ;= h' tfia Ùh•fuka Tyq
;u foœ i–¹Kka jykafiag .re“h mEug
o kSØ yd Úfh`.j, wvx.= ish,a, wdrlaId
lr–ka tajd ms<sme¡ug o bf.k .kafka há
20
fuf,i ish ify`orhkag by<ska ;ud
.ek Wvó= fkdjkafka h' bYardfh,a ckhd
ueo isyiÜk wrd Tyq;a" Tyqf.a oremrmÜr;a
„rd;a ld,hla ãj;a jk múæ wKmK;aj,g
lSlre j tajd wl=rg u bÛ lrkafka h'÷÷
mQcljrekag ys– fldgi
18 ööf,•jreka jk mÝcljrekag iy
f,•f.a f.`;%hg whsØ ish,a,kag
u bYardfh,ajreka iuó r‡ka fldgila
fy` Wreuhla fy` fkd,ef’' i–¹Kka
jykafiag mÜok m~Üre iy Wka jykafiag
ys– fldgi Tjqka je<|sh hÜ;= h' 2tneœka
Tjqkaf.a ify`or ck;dj iuó Tjqkag
Wreuhla fkdjkÜ we;' i–¹Kka jykafia
Tjqkag j°< múæ Wka jykafia u Tjqkaf.a
Wreuh jkÜ we;'
3 ööfikó" f.dfkl= fy` neg½fjl=
fy` mÝcd jYfhka mÜo l< œg" mÝcljrhdg
ta whf.ka ys– jk fldgi fuh f›' tk•"
Tjqka mÝcljrhdg i;df.a biairy .d;h o
yl= fol o wdudYh o æh hÜ;= h' 4;jo Tn
OdkH wiajekafk;a" –æhÜi iy f;,aj,;a"
uq,a fldgi o neg½jkaf.ka uq,ska u
lmd.kak f,`u o Tyqg æh hÜ;= h' 5Tf’
ish® u f.`;%j,sk"a foœ i–¹Kka jykafiag
ioyg u fiajh lrkÜ ms×i mÝcljreka iy
Tjqkaf.a mrmÜr f;`rd.;a fial'
6 ööuq½ bYardfh,a ck;dj jik
k.rj,ska" h• f,•jrfhl=" ;ud mæx„ j
is‡ ia:dkfhka Úlau" b;d ±Š wdYdjÙka
i–¹Kka jykafia f;`rd.kak ia:dkhg
me–×fhd;a" 7i–¹Kka jykafia w“uqj
fiiÜ ify`or f,•jreka lrkakdla fuka
Tyq o ;u foœ i–¹Kka jykafiag fiajh
l< hÜ;= h' 8;u msh Wreuh œÙÓfuka
,efnk wd°hug wu;r j fiiÜ mQcljrekag
fuka Tyqg;a je<|S ug iu fldgila æh
hÜ;= h'÷÷
–iæÛ pdú;%j,ska je<lSu
9 ööfoœ i–¹Kka jykafia Tng fok
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 18-19
rgg Tn me–לg" ta cd;Skaf.a ms<sl=,a
pdú;% wkÜ.ukh fkdÙøug mfriai• œh
hÜ;= h' 10;u mÜ;%hd fy` ³j fy` .skafkka
ojd mÝcd lrkafkl= j;a" fmak Ùhkafkl=
j;a" kel;a n,kafkl= j;a" Ydia;%ldrfhl=
j;a" fldŠœkldrfhl= j;a" 11yQÚh•
lrkafkl= j;a" wd;au nkaOkldrhkaf.ka
.=rel•.kafkl= j;a" uka;%ldrfhl= j;a"
hlaneka³•ldrfhl= j;a Tn w;r fkdis‡h
hÜ;= h' 12fujeÚ foaj,a lrk ish,af,`
i–¹Kka jykafiag ms<sl=,Ù' Tjqkaf.a f•
ms<sl=,a Ù%hd Úid foœ i–¹Kka jykafia
Tn hkakg l,ska Tjqka mkakd yúk fial'
13
foœ i–¹Kka jykafiag Tn i•mÝÈKfhka
u œYajdijka; j is‡h hÜ;= h'÷÷
æjeisjrhka t•f• fmdfrdka³j
14 tœg fu`fiia fufia lSf› h( ööTn
m,jd yúkak hk f• cd;Syq kel;a
n,kakkag o fmak Ùhkakkag o ijka
³kay' tfy;a Tng k•" Tf’ foœ i–¹Kka
jykafia tjeÚ foaj,g bv fkdfok fial'
15
foœ i–¹Kka jykafia Tn w;frka o
Tf’ ify`or ck;dj w;frka o ud yd
iudk æjeisjrfhl= m;a lrk fial' Tn
Tyqg ijka æh hÜ;= h' 16fydfr’ lkao <ó
ck;dj /ia jQ æk" foœ i–¹Kka jykafiag
hdƒÆ lr–ka" öwfma foœ i–¹Kka
jykafiaf.a lgy~ wmg h<s wefikak bv
fkd;nkÜ uekœá wm –h fkdhk f,i f•
uyd .skak o wmg ;j;a fmfkkak bv
fkdfokÜ uekj÷hs b,a®jyq h' 17i–¹Kka
jykafia ug l;d fldg öTjqka lS foa
keKj;a h' 18kÜf˜ ify`or ck;dj
w;frka kÜU yd iudk æjeisjrfhl= f;`rd
m;a fldg" Tyq Ùh hÜ;= foa Tyqg Ùhd
fokafk–' Tyqg ud wK lrk ish,a,"
Tjqkag Tyq okajkÜ we;' 19hfula udf.a
kdufhka Tyq Ùhk foag ijka fkdfokafka
k•" uu tjekafkl=g o~Üj• lr–' 20tfy;a"
udf.a kdufhka æjeia jeÙ lSug bæúm;a
jk æjeisjrhd" ud wK fkdl< fohla
lSug ys;g .;fyd;a fy` wka foaj;djkaf.a
kdufhka l;d lf<d;a fy` ta ;eke;a;d
urkÜ ,ef’'÷
21 öö öi–¹Kka jykafia fkdj°< æjeia
jeÙhla Øf’ k•" wms ta .ek flfia
18'10 f,• 19'26á Úlau 22'18 18'11 f,• 19'31 18'13 uf; 5'48 18'15 Ù%hd 3'22á 7'37
18'19 Ù%hd 3'23 19'1-13 fc`IÜ 20'1-9
217
±k.kafkuq ±÷hs Tn is;kak mܽjk'
22æjeisjrfhl= i–¹Kka jykafiaf.a
kdufhka l;d Ùøug bæúm;a jQ kuq;a" Tyq
lS foa is³ fkdf› k•" bÛ fkdf› k•" ta
lreK i–¹Kka jykafia fkdj°< tlÙ'
th æjeisjrhd ;u ys;=jlaldrl–ka lS
lreKÙ' tjekafkl=g Tn “h fkdœh
hÜ;= h'÷÷
wNh N+– k.r
^.Kka 35(9-28á fc`IÜ( 20(1-5&
19 ööfoœ i–¹Kka jykafia Tng fok
foaYfhys Wka jykafia ck;dj
jkid±uQ œg" Tn tajd whsØ fldgf.k"
tajdfha k.r iy f.j, mæx„ jQ miÜ" 2Tn
Wreu fldg.;a ta foaYfha k.r ;=kla fjka
l< hÜ;= h' 3foœ i–¹Kka jykafia Tng
fok tu foaYh fldgia ;=klg fn°" «kE u
–kSurefjl=g tajdg m,d hkÜ i|yd uóla
ms<sfh< l< hÜ;= h' 4tajdg m,d f.dia mK
f’rd.; yelafla my; olajk wkaoug
flfkl= wØka urKhla jQ œg h' l,ska
ffjrhla fkdueØ j" woyia fkdlr hful=
uerefjd;a Tyqg tf,i m,d h; yeÙ h'
5
ÚoiÜkla k• fuh f›( hful= ;j flfkl=
iuó ,S lemSug jkhg f.dia" .ila lmkÜ
ms×i w; Tijd fmdfrdfjka myr fok
œg" fmdfr` ;,h –fgka .e,• wÚ;a
;eke;a;df.a weóg je¡ Tyq uf<d;a" .i
lemÝ ;eke;a;dg ta k.rj,ska tllg m,d
f.dia mK f’rd .; yeÙ h' 6m,d hdug
we;af;a tl k.rhla k•" th fndfy` ³r •
k•" m<s.ekSf• whsØh ys–" urk ,o
;eke;a;df.a f,a kEfhl=g" ;ud ±Š
fl`mfhka is‡h ¡ uerE ;eke;a;d ®yqne|
f.dia" Tyq w,a,df.k" urd oukakg yeÙ
f›' tfy;a" tjekafkl= l,ska ffjr ne|
fkdis‡ neœka" ta ;eke;a;d urd±—u hÜ;=
fkdf›' 7tneœka Tf’ m%fh`ckhg k.r
;=kla fjka l< hÜ;= hhs uu wK lr–'
8 ööWka jykafia Tf’ mshjrekag æjqre•
³ka m%ldr Tf’ foaY iSud m<,a fldg" Wka
jykafia Tjqkag fmdfrdka³ jQ múæ f• uq½
rg u Tng °kh lrk fial' 9tfia
lrkafka" ud Tng wo æk fok wKmK;a
ish,a,g Tn wjk; • tajd ms<smeo" Tf’
foœ i–¹Kka jykafiag fm%au lr–ka"
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 19-20
Wka jykafiag ioyg u lSlre jkakyq k•
muKÙ' bkamiÜ fmr lS wNh N+– k.r
;=kg wu;r j ;j ;=kla tl;= l< hÜ;= h'
10tœg foœ i–¹Kka jykafia Tng Wreu
fldg fok ta Tf’ foaYfhys Tn Úf°ia f,a
fkdj.=rkakyq h'
11 öötfy;a hful= wfkll=g ffjr ne|"
Tyq tk f;la /l isg" Tyqg œreoaO j
keósg" uefrkakg myr ¡" ta k.rj,ska
tllg m,d .sfhd;a" 12k.rfha m%cd
uQ,slhka" –ÚiÜka hjd Tyq f.kajdf.k"
Tyq urdouk ms×i" –kSueøu .ek
m<s.kak ;eke;a;dg Tyq mdjd æh hÜ;= h'
13
Tn Tyqg wkÜl•md fkdolajd" bYardfh,a
ckhd w;frka Úf°ia f,a ye<Su ms<sn|
jrolre fkrmd±–h hÜ;= h' tœg Tng
Y=Nisoa•h ie,fikafka h'÷÷
mÜrdK j;= udhs•
14 ööfoœ i–¹Kka jykafia Tng ys–
lr.kakg fok foaYfhys Tng Wreu jk
j;=ms‡j," mÜrdKfha mgka msysÛjd weØ"
Tf’ wi,ajeishdf.a j;= udhs• bj;a
fkdl< hÜ;= h'÷÷
idlaIslrejka ms<sn| kSØh
15 ööhful= l< wmrdOhla fy` jrola
fyda .ek ;Ska³ Ùøug tl idlaIslrefjla
m%udK fkdf›' idlaIslrejka fofofkl=f.a
fy` ;=kafofkl=f.a fy` jpkh msg h•
lreKla ;SrKh l< hÜ;= f›' 16hful=g
œreoaO j fndre jro ;e”ug fndre
idlaIslrefjl= bæúm;a jqjfyd;a" 17ta
kvqjg i•nkaO fofokd u i–¹Kka
jykafia bæúhg" tk•" tl, Ú, ork
mÝcljreka iy œÚYaphlrejka bæúhg"
me–×h hÜ;= h' 18œÚYaphlrejka kvqj
fyd¢ka œNd. l< miÜ" idlaIslre fndre
idlaIslrefjl= nj;a" ;u fidfydhÜrdg
œreoaO j Tyq fndre idlaÙ ³ka nj;a fmkS
hkafka k•" 19idlaIslre œ;aØlreg
lrkakg woyia l< foh" idlaIslre yg u
æh hÜ;= h' fuf,i Tn" Tn w;frka fujeÚ
kmÜrel• myl< hÜ;= h' 20fiiÜ wh o f•
.ek wid" “h •" fujeÚ kmÜrel• Tn w;r
;j³rg;a fkdlrkafk` h' 21Ùis u
19'14 oaœ kS 27'17 19'15 .Kka 35'30á oaœ kS 17'6á uf; 18'16á fcdy 19'31á 2 fldú 13'1á
1 Øfu` 5'19á fyfn% 10'28 19'21 Úlau 21'23-25á f,• 24'19-20á uf; 5'38
218
wkÜl•mdjla fkdolajkaká ys,› jYfhka
mKg mK o weig wei o o;g o; o w;g
w; o mhg mh o æh hÜ;= h'÷÷
hÜoaO kSØ
20 ööTn Tf’ i;=rkag œreoaO j igkg
f.dia" wYajhka iy r: o Tng jvd
.KÚka œYd, fiakdjla o oÙk œg"
Tjqkag “h fkdjkak' Tn –ir foaYfhka
msg;g f.kd Tf’ foœ i–¹Kka jykafia
Tn iuó jev is‡k fial' 2Tn igkg <x
jk l, mÝcljrhd fiakdj fj; me–K"
3
Tjqka wu;–ka" öbYardfh,a ckfhÚ" ijka
fokaká wo æk Tf’ i;=rkag œreoaO j Tn
igkg hkakyq h' is;a wffOÈh lr
fkd.kaká “h fkdjkak" l,n, fkdjkaká
i;=rka Úid ;eØ fkd.kak' 4Tn
.<jd.ekSug Tn fjkÜfjka i;=rkag
œreoaO j igka lrk ms×i Tf’ foœ
i–¹Kka jykafia Tn iuó jŠk fiale÷hs
Ùj hÜ;= h'
5 öötœg Ú,Odøka fiakdj wu;d fufia
Ùj hÜ;= h( öw®;a f.hla ;ekÝ kuq;a" tys
f.j¡f• W;aijh fkdl< hfula fuys isˆ
o@ tjekafkla wdmiÜ f.or hd hÜ;= h' ukao"
Tyq igfka ¡ –h.sfhd;a" wka flfkl= ta
W;aijh is³ lrkÜ we;' 6–æ j;a;la jjd
tys m,°j N=laØ fkdœkao hfula fuys isˆ
o@ tjekafkla wdmiÜ f.or hd hÜ;= h' ukao"
Tyq igfka ¡ –h.sfhd;a wka flfkla tys
m,°j N=laØ œ|skakg mܽjk' 7ldka;djl
yd œjdy .sœi.;a kuq;a wE irK mdjd
fkd.;a hfula isˆ o@ tjekafkla wdmiÜ
f.or hd hÜ;= h' ukao" Tyq igfka ¡
–h.sfhd;a wka flfkl= weh irK
mdjd.kakg mܽjk'
8 ööÚ,Odøka ;j³rg;a fiakdj
wu;–ka" ö“h jk" wffOÈh jk hfula fuys
isˆ o@ tjekafkla wdmiÜ f.or hd hÜ;= h'
tœg Tyqf.a is; fuka fiiÜ ify`or
ck;djf.a is;a o wffOÈhg m;a fkdjkÜ
we;e÷hs Ùj hÜ;= h' 9Ú,Odøka fikóg l;d
fldg Úu jQ miÜ" fiakdjka fufyh jkÜ
i|yd fiakd•m;Ska m;a lrkÜ ,e“h hÜ;= h'
10 ööh• kÜjrlg œreoaO j igka Ùøu
<ód jk œg" Bg idu fh`ckdjla bæúm;a
lrkak' 11ta kÜjr jdiSyq o idu°khg
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 20-21
leueØ j" tys f°rÛ œjD; lr;a k•" tys
is‡k ish,a,ka u jy®ka fuka Tng jy,a
fiajh bÛ l< hÜ;= h' 12tfy;a" T›yq
idu°khg leueØ fkd•" Tng œreoaO j
igka lr;a k• Tn ta kÜjr jg,E hÜ;= h'
13
foœ i–¹Kka jykafia th Tf’ n,hg
mdjd ³ka miÜ" Tn tys is‡k ish®
msú–ka lvqfjka urd±–h hÜ;= h' 14tfy;a"
ldka;djka o l=vd orejka o .juysIhka o
ta kÜjúka fld,a,ld.;a uq½ jia;=j o Tf’
m%fh`ckhg ;nd.; yeÙ h' foœ i–¹Kka
jykafia Tng ³ka Tf’ i;=rkaf.a
fld,a,ld.;a jia;=j Tng N=laØ œ¢h yeÙ
h' 15Tng hdno j jik cd;Skag whsØ fkd
jQ" Tfnka fndfy` ³ria;r j msys‡ k.r
ish,a,g u Tn fuf,i l< hÜ;= h'
16 ööfoœ i–¹Kka jykafia Tng Wreu
fldg fok k.rj, fikóf.ka Ùisfjl=g
mKms‡ka is‡kakg bv fkdyeúh hÜ;= h'
17
foœ i–¹Kka jykafia Tng wK
³ka m%ldr ys;a;Sjreka o wfu`újreka o
ldkdÚjreka o fmúiaisjreka o ys•jreka o
fcnqisjreka o hk ish,a,ka iyuq,ska u
jkid,sh hÜ;= h' 18Tn tfia l< hÜ;af;a"
Tjqka ;ukaf.a foœfoaj;djka bæúfhys
lrk ms<sl=,a Ù%hdjka Tng kÝ.kajk
ms×i;a" Tf’ foœ i–¹Kka jykafiag
œreoaO j m› fkdlrk ms×i;a h'
19 ööh• kÜjrla w,a,d.ekSu i|yd
igkl fh¡" fndfy` ld,hla th
jg,df.k is‡k œg" tys weØ .ia fld<ka
fmdfrdjÙka jekish hÜ;= fkdf›' tajdhska
Tng lkakg mq½jk' tajd fkdlemsh hq;= há ±l" weh Tf’ “ú| lr.kakg leueØ k•"
k.rhla jeg,Sf• ¡ tys weØ .ia fld<ka"
Tf’ i;=rka fkdjk nj ie,Ùh hÜ;= h'
20
m, fkdork h• .ila f› k•" Tng th
lmd jkid±–h yeÙ h' tajd mdœƒ„
lr–ka" Tng œreoaO j igka lrk k.rh
hg;a jk ;=re th jeg,Su i|yd mjqre
mok• iEæh yeÙ h'÷÷
fkdœi» –kSuere•
219
u<isrerg Ù†Û u k.rfha m%cd uQ,slhka
jev Ùøug fkd.;a" œh.i fkd±rE t<
kE•“hl f.k" 4Ùisjla fkdjmÜ<"
fr`mKh fkdl<" æh .,d hk
–‡hdj;lg f.dia" tu ia:dkfha ¡ wef.a
f., is|±–h hÜ;= h' 5tœg f,•f.a mÜ;%hka
jk mÝcljreka tys wd hÜ;= h' foœ i–¹Kka
jykafiag fiajh Ùøug;a" Wka jykafiaf.a
kdufhka wdisú ¡ug;a Wka jykafia
f;`rd.;af;` T›yq h' iEu jdo œjdo iy
w~onr Tjqkaf.a ;Ska³fjka f;are• f’re•
lr.; hÜ;= f›' 6bkamiÜ" urk ,o
;eke;a;dg b;d Ù†Û k.rfha m%cd
uQ,slhka" æh .,d hk ia:dkfha f., is¢k
,o t< kE•“hf.a ysi u; ;ukaf.a w;a
fi`°.; hÜ;= h' 7;jo" Tjqka fufia Ùj hÜ;=
h( öwms f• f,a fkdje.=refjuq' wms th
kܳ‡uq' 8iajd—Ú" Tn uq°.;a Tf’
bYardfh,a fikóg wkÜl•mdj olajk fiala
jd· f• Úf°ia f,a Tjqkaf.a j.lSug
fkdmjrk fiala jd·÷ tœg tu –kSueøu
ms<sn| jro Tf’ fikó jk bYardfh,a
ck;djg lud lrkÜ ,ef’' 9fuf,i Tn
i–¹Kka jykafia bæúfhys hÜ;= foa
Ùøfuka" Úf°ia f,a je.søu ms<sn| jro Tn
w;frka myl< hÜ;= h'÷÷
hÜ oaoO
a fhka w,a,d.;a ldka;djka
10 ööTn Tf’ i;=rkag œreoaO j igkg
.sh œg Tf’ foœ i–¹Kka jykafia Tng
mdjd ¡" Tjqka jy,alug w,a,d.;a miÜ"
11
Tjqka w;r Tn leueØ" rejeØ ldka;djl
12weh f.or f.keœ;a" wef.a ysi nQ.E hÜ;= h'
wef.a Úhfmd;= lemsh hÜ;= h' 13weh o
jy,alf• weº• udre fldg" Tf’ f.or
kej;S" wef.a foudmshka i|yd i•mÝÈK
udihla je,msh hÜ;= h' bkamiÜ Tn weh
iuó yeisr" wef.a iajd– mÜreIhd œh yeÙ
h' weh o Tf’ “ú| jkakS h' 14tfy;a"
ld,hla .sh miÜ Tn wehg leueØ ke;ak•"
wEg leueØ ;eklg hkak bv yeúh hÜ;=

21 ööfoœ i–¹Kka jykafia Tng whsØ f›' tfy;a Tn weh “ú| fldg ;nd.;a
lr.ekSug fok foaYfhys h• neœka jy,shl fuka i,ld" uqo,g œÙ×h
t<suyka ;ekl urdoukÜ ,enQ hful= i•n hÜ;= fkdf›'÷÷
jqfKd;a" Tyq uerE ;eke;a;d fkdokafka
k•" 2tœg m%cd uQ,l
s hka iy œÚYaphlrejka l=®º,df.a Wreuh
me–K" u<isrer weØ ;ek isg wjg Øfnk 15 ööh• mÜreIfhl=g NdÈhdfj`
k.rj,g weØ ³r ueÚh hÜ;= h' 3bkamiÜ fofofkla is‡;a k•" Tyq tla flfkl=g
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 21-22
fm%au lrkakg;a" wfkla ;eke;a;Sg fm%au
fkdlrkakg;a mܽjk' tfy;a" fma%uh ,enQ
yd fkd,enQ NdÈhdjka fofokd Tyqf.ka
orejka ,nk œg" fma%uh fkd,enQ
;eke;aØhf.a orejd l=®º,d f› k•"
16
tjeÚ wjia:djl ¡" ta mÜreIhd ;ud
ika;l jia;=j ;u orejkag Wreu fldg
fok l," l=®º,d is‡k" ;ud fma%u fkdl<
NdÈhdjf.a mÜ;%hd fjkÜjg ;ud fm%au l<
NdÈhdjf.a mÜ;%hd l=®º,d fuka Úhu
fkdl< hÜ;= h' 17;ud fm%au fkdl<
;eke;a;Sf.a mÜ;%hdg ;ud i;= jia;=fjka
fldgia folla ¡" Tyq l=®º,d fuka ms<s.;
hÜ;= f›' ukao" ta l=®º,d Tyqf.a mÜreI
YlaØfha kdUq,a m,h f›' tneœka l=®º,a
nf› whsØh Tyqf.a h'÷÷
wlSlre orejd
18 ööfoudmshka yg lSlre fkdjk"
o~Üj• ³ka l, mjd Tjqkag weyq•lka
fkdfok" ys;=jlaldr" ler,sldr mÜf;la
hful=g isˆ k•" 19Tjqka Tyq w,a,df.k
jdi,a f°rlv is‡k ;u k.rfha m%cd
uQ,slhka fj; Tyq f.kd hÜ;= h' 20fufia
f.keœ;a" Tjqka k.r m%cd uQ,slhkag l;d
fldg" öfudyq ys;=jlaldr" ler,sldr
orefjÙ' fudyq wmg lSlre jkafka ke;'
fudyq f’noafoÙ" kdiaØldrfhÙ÷hs Ùh hÜ;=
h' 21tœg k.rfha ish® u –ÚiaiÜ Tyqg .,a
.id urKhg m;a lrkafk` h' fuf,i Tn
w;frka kmÜr myl< hÜ;= f›' uq½ bYardfh,a
ck;dj fuh .ek weiÝ œg “h jkÜ we;'÷÷
œœO kSØ yd Úfh`.
22 ööhful= urK o~Üjug iܳiÜ
wmrdOhla fldg .il t,a,d urkÜ
,enqjfyd;a 23uq½ /h u Tyqf.a u<l| .fia
Øfnkakg kEr" flfia kuq;a tæk u th
N+u°k l< hÜ;= h' t,a,d urk ,o ;eke;a;d"
foaj idmhg md;% jQ flfkÙ' fufia
Ùøfuka foœ i–¹Kka jykafia Tng Wreu
fldg fok foaYh ´IH fkdjkafka h'
22 ööTf’ ify`orhdg whsØ f.dfkl=
fy` neg½fjl= fy` uxuq<d j lkHdNdjh keØ •u ms<sn| j.lSu
f.dia is‡kÜ ±l" W! .ek i,ld n,d" Tf’
ify`orhd fj; W! wdmiÜ f.kd hÜ;= h' iuó fiajkfhys fh¡" l,lg miÜ wEg
2
tfy;a" Tf’ ify`orhd wi,l fkdisˆ wlueØ •" 14wEg œreoaO j fndre fp`okd
21'23 .,d 3'13 22'1-4 Úlau 23'4-5 22'9-11 f,• 19'19 22'12 .Kka 15'37-41
220
k•" fkdfyd;a Tn Tyq fkdokafkys k•"
Tyq W! fidhd tk ;=re Tn W! f.or f.k
hd hÜ;= h' Tyq W! fidhd wd œg ta i;d
Tyqg wdmiÜ Ndr æh hÜ;= h' 3Tf’
ify`orhdg whsØ j Ø”" keØ jQ" miÜj Tn
fidhd.;a Tyqf.a fldg½fjl= fy` Tyqf.a
jia;% fy` wka yeu fohla fy`
i•nkaOfhka o Tn u.kEr tf,i u i,ld
n,d Ù%hd l< hÜ;= h'
4 ööTf’ ify`orhdf.a fldg½jd fy`
f.dkd fy` mdfÈ jeˆ is‡kÜ Tn ³Ûjfyd;a"
wyl n,df.k fkdf.dia W! ke.sÛjd,Sug
wdOdr l< hÜ;= h'
5 ööldka;djl mÜreIfhl=f.a weº• weó
,d fkd.; hÜ;= h' mÜreIfhl= iaØ%hlf.a
weºu weó ,d fkd.; hÜ;= h' tf,i lrk
ish,a,ka Tf’ foœ i–¹Kka jykafiag
ms<l
s ,
= Ù'
6 ööTn mdfÈ hk œg" .il fy` “u
fy` weØ" megjqka fy` “;a;r fy` iys;"
l=re® l+vqjla ³gfyd;a" ;jo Ùú,a,S
megjqka fy` “;a;r fy` u; is‡kakS k•"
Tn megjqka iuó Ùú,a,S fkd.; hÜ;= h'
7
Ùú,a,S .sh miÜ megjqka Tng .; yeÙ h'
fuf,i lf<d;a Tng fi; ie,fiaá Tf’
wdhÜ æla jkafka h'
8 ööTn w®;a f.hla bæ lrk œg"
jyf,ka hful= ,siaid fkdjefgk fia jy,
jf†g u “;aØhla ;eÚh hÜ;= h' hful=
thska ,siaid jeˆ uerefKd;a" ta urKh
ms<sn| j.lSu Tf’ .Dyfha wh msg
fkdmejfÈ'
9 ööTf’ –æ j;af;a ”c fojÈ.hla
jemsúh hÜ;= fkdf›' tfia lf<d;a Tn jmÜ<
”cj, m,°j;a" –æ m,°j;a Y=oaOia:dkhg
whsØjkafka h'
10 ööfl;la yEu i|yd f.dfkl= iy
fldg½fjl= tlg ne¢h hÜ;= fkdf›'
11 ööf,`u iy yK jeÚ fojÈ.hl
¿jH –Y% weº• weó ,d fkd.; hÜ;= h'
12 ööTn weó ,d .kak weº•j, fldka
i;fÈ °j® id°.; hÜ;= h'÷÷
13 ööh• mÜreIfhl= “ú|l mdjdf.k wE
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 22-23
bæúm;a fldg" wef.a kug Ú.d lr–ka" öuu
f• ldka;dj irK mdjd .Ø–á wE fj;
msœiÜKÏ l,ays wE lkHdjla fkdjQfha h÷hs
lsjfyd;a" 15;re×hf.a foudmshka wE f.k
k.r jdi,a f°rÛf› is‡k m%cd uQ,slhka
fj; ;re×hf.a lkHdNdjh olajk
i,l=KÏ /f.k hd hÜ;= h' 16;re×hf.a mshd
m%cd uQ,l
s hkag l;d fldg" öuu uf.a ³j f•
mÜreIhdg “ú| fldg mdjd ³Ú–' tfy;a"
Tyq wehg wlueØ •" 17fndre fp`okd
bæúm;a lr–ka" uf.a ³j lkHdjla fkd
jQjd hhs Ùhhs' tfy;a fukak" udf.a ³jf.a
lkHdNdjfha i,l=K÷Ï hs Ùhd" m%cd uQ,ls hka
bæúfhys" fræ lv æ. weúh hÜ;= f›' 18tœg
k.rfha m%cd uQ,slhka ta mÜreIhd f.k
Tyqg myr æh hÜ;= h' 19;jo" Tyqg ú¡ ldis
ishhla ov .id tajd ta ;re×hf.a mshdg
æh hÜ;= h' fufia l< hÜ;af;a bYardfh,a
cdØl lkHdjl msg Tyq krl kduh
mejrE neœÚ' weh Tyqf.a “ú| jkakS h' æœ
weØ ;dla Tyqg weh mkakd±–h fkdyeÙ h'
20 öötfy;a" ;re×hf.a lkHdNdjfha
i,l=K keØ njg bæúm;a l< fp`okdj
we;a;la k•" 21Tjqka wef.a mshdf.a .Dyfha
f°rlvg weh f.kd miÜ" kÜjr –ÚiÜka
wehg .,a .id urKhg m;a l< hÜ;= h'
tfia l< hÜ;af;a" wef.a mshdf.a .Dyfha ¡ wE
fjiókl f,i yeisfr–ka" bYardfh,a
ckhd w;r Úkaæ; fohla l< neœÚ'
fuf,i Tn w;frka kmÜr myl< hÜ;= f›'
22 ööh• mÜreIfhl= wka œjdyl
ldka;djl iuó ihkh l<fyd;a" tu
mÜreIhd;a ldka;dj;a fofok u urKhg
m;a l< hÜ;= h' fuf,i Tn w;frka kmÜr
myl< hÜ;= f›'
23 ööh• –Úfil=" wka mÜreIfhl=g
œjdy .sœiÜ• nia ³ka lkHdjl iuó
k.rh ;=< ¡ yuq • weh iuó ihkh
l<fyd;a" 24Tn Tjqka fofokd ta k.rfha
jdi,a f°rlvg f.kjq;a .,a .id urKhg
m;a l< hÜ;= h' ;re×h ueúh hÜ;af;a k.rh
;=< ¡ wEg th jQ neœka" lE .id f’frkakg
wehg bv m%ia;dj ØnQ Úid h' mÜreIhd
ueúh hÜ;af;a" Tyq ;u wi,ajeishdf.a “ú|g
wf.!rj l< neœÚ' fuf,i Tn w;frka
kmÜr myl< hÜ;= f›'
22'28-29 Úlau 22'16-17 22'30 f,• 18'8á 20'11á oaœ kS 27'20 23'3-5 fkfy 13'1-2
23'4 .Kka 22'1-6 23'5 .Kka 23'7--24'9
221
25 ööh• –Úfil= wka mÜreIfhl=g œjdy
.sœiÜ• nia ³ka ;re×hl t<suyfka ¡
uqK.eiS" Tyq n,y;aldrl–ka weh ´IKh
l<fyd;a" ta mÜreIhd muKla urKhg m;a
l< hÜ;= h' 26;re×hg k•" Ùisjla fkdl<
hÜ;= h' wE urKhg iܳiÜ wmrdOhla fkdl<
neœÚ' f• ldrKh" hful= ;u
wi,ajeishdg œreoaO j keósg" Tyq urd
±—ug iudk f›' 27ukao" œjdy .sœiÜ• nia
³ka ;re×h Tyqg uqK.eiÜfKa fl;l ¡ h'
wE lE.eiÝ kuq;a weh uq°.ekSug Ùisfjl=
fkdis‡ neœÚ'
28 ööh• –Úfil= wka mÜreIfhl=g œjdy
.sœiÜ• nia kܳka ;reK lkHdjl
n,y;aldrl–ka ´IKh fldg yiÜ-
jqjfyd;a" 29Tyq ta ;re×hf.a mshdg ú¡
ldis mKyla æh hÜ;= h' weh Tyqf.a “ú|
jkakS h' Tyq wehg wf.!rj l< neœka æœ
weØ ;dla weh fkrmd fkd±–h hÜ;= h'
30 ööh• mÜreIfhl= ;u mshdf.a “ú|
irK mdjdf.k ta mshdg Úka° l< hÜ;=
fkdf›'÷÷
i–ºkaf.a iNdjg fkdhd hÜ;= wh
23 ööwKavh ;=jd< jQ fy` ryió lmk
,o fy` flfkl= i–¹Kka
jykafiaf.a iNdjg fkdhd hÜ;= h'
2
wjcd;l hful= o i–¹Kka jykafiaf.a
iNdjg fkdhd hÜ;= h' tjekafkl=f.ka
mejf;k wh oi jk mr•mrdj olajd u
i–¹Kka jykafiaf.a iNdjg fkdhd hÜ;= h'
3 ööw•fudÚh cdØlfhl= j;a" fu`j’
cdØlfhl= j;a" fudjqkaf.ka mej; tk wh
j;a" oi jk mr•mrdf› ¡ j;a i–¹Kka
jykafiaf.a iNdjg fkdhd hÜ;= h' 4Tjqka
fkdhd hÜ;fa ;a" Tn –ir foaYfhka Úlau tk
œg" udÈ.fha ¡ Tng Tjqka wdydr mdk
kܳka Úid;a" Tjqka Tng œreoaO j idm
lrkÜ i|yd fufidfmd;d–fha fmf;daÈ
k.rfha fnfh`Èf.a mÜ;a nd,d• l=,shg .;a
Úid;a h' 5tfy;a" foœ i–¹Kka jykafia
nd,d•g weyq•lka kq³ka fial' Wka
jykafia Tng fm%au l< neœka" ta idmh
wdYSÈjdohlg yefrjQ fial' 6Tn æœ weØ
;dla Tjqkaf.a fi!Nd.Hh iy Y=Nisoa•h
i|yd Ùisjla fkdl< hÜ;= h'
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 23-24
7 öötaf°• cdØlfhl=" Tf’ ify`orfhl=
neœka" taf°• cdØlfhl= fy<d fkd±Ùh
hÜ;= h' –ir foaYfha œfoaYslfhl= fuka Tn
œiÝ neœka –ir cdØlfhl= fy<d fkd±Ùh
hÜ;= h' 8;=ka jk mr•mrdf› ¡ Tjqkag
,efnk orejka yg i–¹Kka jykafiaf.a
iNdjg hd yeÙ h'÷÷
l|jqre mœ;% j ;nd.ekSu
9 ööTf’ i;=rkag œreoaO j igkg
t<fUk œg" l|jqre ;=< yeu kmÜre
Ù%hdjÙka je<lS is‡h hÜ;= h' 10rdØ%fha Od;=
fu`pkfhka wmœ;% jqK hful= l|jqfrka
msg;g f.dia Bg fkdme–×h hÜ;= h' 11ijia
ld,fha ¡ Tyq c,fhka ;ud fi`°.;a miÜ"
br nei .sh œg l|jqr ;=<g Tyq wdmiÜ
me–×h hÜ;= h'
12 ööu,my Ùøu i|yd l|jqfrka msg;
ia:dkhla Ø“h hÜ;= h' 13Tf’ nvq NdKav
w;fÈ ydrk yekaola œh hÜ;= h' u,my
Ùøug Wjukd jQ œg ydrk yekafoka j<la
ydrd" Bg u,my lr" wdmiÜ yeø" th
jid±–h hÜ;= h' 14Tn .<jd.ekSug;a" Tf’
i;=rka mrdch Ùøug;a Tf’ foœ i–¹Kka
jykafia l|jqr ueo jev is‡k fial'
tneœka l|jqr mœ;% j ;nd.; hÜ;= h' tys
wmœ;% hula Wka jykafia ³Ûfjd;a Wka
jykafia Tfnka wyla j hk fial'÷÷
fjk;a œœO kSØ yd Úfh`.
15 öö;u iajd–hdf.ka .e<• Tn fj;
me–× jyf,l= Tn h<s iajd–hd yg mdjd
fkdæh hÜ;= h' 16k.rh ;=< Tyq leueØ
múæ" f;`rd.kak ia:dkhl Tn iuó
jdih lrkÜ we;' Tn Tyqg mSvd fkdl<
hÜ;= h'
17 ööbYardfh,ajrekaf.a ´jreka w;r
foajd, fjiókl fy` bYardfh,a mÜ;%hka
w;r foajd, i,a,d,fhl= fy` fkdis‡h hÜ;=
h' 18tjeÚ whf.a l=,sh jYfhka .;a
–,uqo,a o Tf’ ndr TmamÜ Ùøu i|yd foœ
i–¹Kka jykafiaf.a .Dyhg fkdf.kd
hÜ;= h' f• fojÈ.fha u uqo,a Tf’ foœ
i–¹Kka jykafiag ms<sl=,Ù'
19 ööTf’ ify`orhdg fmd<shg Ùisjla 5 ööh• mÜreIfhl= w®f;ka “ú|l
Khg æh hÜ;= fkdf›' fmd<S .ekSu i|yd mdjd.;a miÜ" Tyq hÜoaOhg msg;a j fkdhd
23'17 f,• 19'29 23'19-20 Úlau 22'25á f,• 25'36-37á oaœ kS 15'7-11
23'21 .Kka 30'1-16á uf; 5'33 24'1 uf; 5'31á 19'7á udla 10'4
222
uqo,a fy` lEu ”u fy` wka Ùisjla fy` ¡u
fkdl< hÜ;= h' 20œfoaYslfhl=g fmd<shg
hula Khg æh yel' tfy;a" Tf’ ify`or
ck;djg tf,i æh hÜ;= fkdf›' f•jd Tn
ms<smeoaf°;a" Tn whsØ lr.kakg hk
foaYfhys Tf’ ish® jev lghÜ;=j, ¡ foœ
i–¹Kka jykafia Tng wdisú fok fial'
21 ööTf’ foœ i–¹Kka jykafiag Tn
ndrhla fmdfrdka³ jQ œg" th bÛ Ùøug
mud fkdœh hÜ;= h' Wka jykafia th Tfnka
n,dfmdfrd;a;= •u iyØl h' tfia
fkdlf<d;a th Tng mdmhÙ' 22ndrhla
fkd•u Tng mdmhla fkdf›' 23Tn
jpkfhka fmdfrdka³ jQ foa bÛ l< hÜ;= h'
Tn jpkfhka fmdfrdka³ jQ iaf›ƒPd mÝcdj"
foœ i–¹Kka jykafiag fmdfrdka³ jQ
f,ig bÛ l< hÜ;= h'
24 ööTf’ wi,ajeishdf.a –æ j;a;g Tn
we;=½ jqjfyd;a Tng leueØ múæ weØ ;rug
tys –æm, l; yeÙ h' tfy;a" tajd u,a,l
oud fkd.; hÜ;= h' 25Tf’ wi,ajeishdf.a
OdkH fl;lg we;=½ jQ l,ays o tys lr,a
Tng wØka lvd.; yeÙ h' tfy;a" ta
f.dhug oEle;a;la fkdfmœh hÜ;= h'÷÷
ælalido •u iy h<s œjdy •u
24 ööh• mÜreIfhl= ldka;djl mdjd.;a
miÜ" wef.a h•Ùis fkdfyd“kdlula
Úid wEg wlueØ jqjfyd;a" ælalido
m;%hla ,shd" weh w;g ¡" ;u f.oúka weh
msg l< hq;= h' 2tu f.oúka msg;g .sh miÜ"
wEg fjk mÜreIfhl=f.a “ú|l œh yeÙ h'
3
f• ie–hd o wehg wlueØ jqjfyd;a
ælalido m;%hla ,shd" weh w;g ¡" ish
f.oúka weh msg l< hÜ;= h' weh irK
mdjd.;a f• ie–hd –h.sfhd;a" 4weh ´IH •
is‡k fyhsk"a weh msg l< m<uq iajd–
mÜreIhdg ;u “ú| fldg weh mdjd.;
fkdyeÙ h' fufia Ùøu i–¹Kka jykafia
bæúfhys ms<l s ,
= Ù' fufia lr Tf’ foœ
i–¹Kka jykafia Tng Wreu fldg fok
foaYfhys ck;dj msg jro fkdmejúh hÜ;= h'
œœO kSØ yd Úfh`.
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 24-25
hÜ;= h' fjk;a rdcldú i•nkaO j.lSula
Tyqg fkdmejúh hÜ;= h' wjqreoaola Tyq
f.or kej;S isg ;ud mdjd.;a “ú| i;=Û
l< hÜ;= h'÷÷
6 ööÙisfjl= filal=jla fy` weUre•
.,la fy` Wli jYfhka fkd.; hÜ;= h'
tfia Ùøu hful=f.a ãœ;h Wlig
.kakdla fuÚ'
7 ööhful= bYardfh,a ckhd w;r
flfkl= meyerf.k Tyq jyf,l= lf<d;a
fy` Tyq œl=KÏfjd;a fy` tjeÚ fidfrl=
urd±–h hÜ;= h' fuf,i Tn w;frka kmÜr
myl< hÜ;= h'
8 ööfn`fjk pÈu fr`.hla i•nkaOfhka
f,• cdØl mÝcljreka Tng W.kajk
ish,a, yúhdldr bÛ Ùøug ie,Ù,a,
±laœh hÜ;= h' ud Tjqkag wK ³ka m%ldr Tn
tajd ms<ms e¡ug j.n,d.; hÜ;= h' 9Tn –ir
foaYfhka Úlau wd miÜ w;ruó ¡ foœ
i–¹Kka jykafia —úh• k• ldka;djg
l< foa isys lrkak'
10 ööTf’ ify`orhdg hula Khg ³ka
miÜ" ta fjkÜjg Wlila .ekSu i|yd Tyqf.a
f.org we;=½ fkdœh hÜ;= h' 11Tn msg;
is‡k œg Tn hula Khg ³ka ;eke;a;d
Wli /f.k œ;a Tng fokÜ we;' 12hfula
æ<sº k•" Tyq Tng Wlig ³ka jia;%h ?
ld,fha ;nd fkd.; hÜ;= h' 13flfia fy`
f›jd" Tyqg tu jia;%h fmdrjdf.k
Ú°.ekSug yeÙ jkÜ ms×i br nei hk œg
tu Wlia jia;%h Tyqg Ndr æh hÜ;= h' tœg
Tyq Tng wdisú fokÜ we;' Tf’ foœ
i–¹Kka jykafia bæúfhys th OÈ–IaG
Ù%hdjla jkafka h'
14 ööTf’ ify`or ck;djf.ka fy`
Tf’ foaYfha k.rj, œfoaYSkaf.ka fy`
æ<sº" wirK l=,Slrefjl=g mSvd fkdl<
hÜ;= h' 15br nei hdug fmr Tyqf.a ojfia
l=,sh Tyqg f.œh hÜ;= h' Tyq æ<sº Úid" Tyq
ta l=,h s n,dfmdfrd;a;f= jka is‡hs' tfia
fkdf.›jfyd;a Tyq i–¹Kka jykafiag
fudr.ikÜ we;" th Tng mdmhla jkafka h'
16 ööorejkaf.a jeræj,g Tjqkaf.a
mshjreka o mshjrekaf.a jeræj,g Tjqkaf.a
24'7 Úlau 21'16 24'8 f,• 13'1--14'54 24'9 .Kka 12'10 24'10-13 Úlau 22'26-27
24'14-15 f,• 19'13 24'16 2 rdcd 14'6á 2 jxYd 25'4á tiÙ 18'20
24'17-18 Úlau 23'9á f,• 19'33-34á oaœ kS 27'19 24'19-21 f,• 19'9-10á 23'22 25'3 2 fldú 11'24
25'4 1 fldú 9'9á 1 Øfu` 5'18 25'5-6 uf; 22'24á udla 12'19á ¬la 20'28
223
orejka o urKhg m;a fkdl< hÜ;= h' yeu
flfkla u ;u ;udf.a u wmrdOj,g
urKhg m;a lrkÜ ,ef’'
17 ööœfoaYslhkaf.a o wkd:hkaf.a o
whsØjdisl• meyer fkd.; hÜ;= h'
jekaoUqjlf.a jia;% o Wlig fkd.;
hÜ;= h'
18 ööTn –ir foaYfha jyf,l= j is‡
nj;a" Tf’ foœ i–¹Kka jykafia Tn
uq°.;a nj;a isys l< hÜ;= h' ud Tng f•
foaj,a wK lrkafka tneœka h'
19 ööTn flf;a wiajekak fk<d.;a miÜ"
f.dh• –‡hla wu;l jqfKd;a th .ekSug
wdmiÜ fkdhkak' th œfoaYslhkag o
wkd:hkag o jekaoUqjkag o whsØ œh hÜ;=
h' Tn fufia lf<d;a" Tf’ ish® jevm,j,
¡ foœ i–¹Kka jykafia Tng wdYSÈjdo
lrk fial' 20T,Sj .iaj,ska m, fk<k œg
o b;=re jk f.Š fidhdf.k wdmiÜ
fkdhkak' th œfoaYl s hkag o wkd:hkag o
jekaoUqjkag o whsØ œh hÜ;= h' 21–æ j;af;a
–æ tl;= lr.kak œg o bØú jk tajd
kej; lmd fkd.kak' tajd œfoaYslhkag o
wkd:hkag o jekaoUqjkag o whsØ œh hÜ;=
h' 22–ir foaYfha ¡ Tn jy®ka j is‡ nj
isys lrkak' f• foaj,a ud Tng wK
lrkafka tneœka h'
25 öö–ÚiÜka w;r wdrdjq,la ygf.k"
Widœhg .sh œg" œÚYaphlrejka
wdrdjq,a œi|–ka" Újerælre Úf°ia fldg"
jrolreg o~Üj• æh hÜ;= h' 2jrolre myr
,e”ug iܳiÜ k•" œÚYaphlre Tyq “u
ndjd" jrfoa nrm;,lu ye‡hg" ;ud
bæúmsg ¡ Úh–; myr .Kk Tyqg fokakg
ie,eiaœh hÜ;= h' 3Tyqg li myr i;<sila
fo; yel' Bg jvd fkdæh hÜ;= h' Bg jeŠ
.Kkla ³kafkd;a" Tn Tf’ ify`orhdg
m%isoa•fha wjudkhla lrkafkys h'
4 ööf.dh• md.k .jhdf.a lg
fkdne¢h hÜ;= h'÷÷
–h.sh ify`orhd flfrys hÜ;=lu
5 öötlg jdih lrk ify`orhka
w;frka tla flfkl= mÜf;l= ke;=j uf<d;a"
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 25-26
–h.sh ;eke;a;df.a “ú|" msg mjq,l
flfkl= iuó œjdy fkdœh hÜ;= h' wef.a
ie–hdf.a ifydaorhd weh irK
mdjdf.k" weh fj; msœi" ie–hdf.a
ify`orfhl= œiska wE flfrys l< hÜ;=
hÜ;=lu Tyq bÛ l< hÜ;= h' 6;jo" –h.sh
ify`orhdf.a ku bYardfh,a ckhd w;r
fkduelS mjØk ms×i wEg Wmæk
l=®º,d –h.sh ify`orhdf.a ku .; hÜ;=
h' 7tfy;a" ta ;eke;a;d –h.sh ;u
ify`orhdf.a “ú| mdjd .kakg wlueØ
k•" wE jdi,a f°rlv is‡k m%cd uQ,slhka
fj; f.dia" öudf.a ie–hdf.a ify`orhd"
Tyqf.a –h.sh ify`orhdg bYardfh,a
ckhd w;r kduhla r|jd.ekSu
m%ØlafIam lrhs' udf.a ie–hdf.a
ify`orhdg mejfrk hÜ;=l• Tyq bÛ
lrkafka ke;e÷hs Ùj hÜ;= h' 8tœg kÜjr
m%cd uQ,slhka Tyq le|jd" Tyqg l;d l<
hÜ;= h' öuu weh irK mdjd.kakg
wlue;af;–÷hs Tyq ;æka Ùhd is‡kafka
k•" 9Tyqf.a ify`orhdf.a “ú| m%cd
uQ,slhka n,d is‡h ¡ u Tyq fj; me–K
Tyqf.a mdofhka fifrmamÜjla .,jd"
Tyqf.a uqyqKg fl< .id" ö;u
ify`orhdg fm<m;la weØ fkdlrk
–Úidg fufia l< hÜ;= h÷hs Ùj hÜ;= h'
10
öfifrmamÜj .,jk ,o ;eke;a;df.a
mjq,÷ Ùhd bYardfh,a ck;dj w;r Tyqf.a
mjq, k• l< hÜ;= f›'÷÷
kSØ yd Úfh`.
11 öö–ÚiÜka fofofkl= ;uka w;r onr
lrk l, tla flfkl=f.a “ú|" ;u
ie–hdg myr fok wÚla ;eke;a;df.ka
Tyq f’rd.ekSug <x • w; æ.= fldg ta
;eke;a;df.a ryió we,a®fjd;a" 12wef.a w;
lmd±–h hÜ;= h' Tn wehg wkÜl•md
fkdl< hÜ;= h'
13 öönr tlla iy ieye,a® tlla
jYfhka œœO fydr Ùre• mŠ Tf’ u,af,a
;nd fkd.; hÜ;= h' 14f,dl= tlla iy l=vd
tlla jYfhka œœO fydr –– Tf’ f.or
;nd fkd.; hÜ;= h' 15yú Ùre• mŠ o yú
uÚk –– o Tn <ó ;nd.; hÜ;= h' fufia
l<fyd;a" foœ i–¹Kka jykafia Tng
fok foaYfha ¡ Tng ¡È>dhÜI ,efnkafka h'
25'7-10 rE;a 4'7-8 25'13-16 f,• 19'35-36 25'17-19 Úlau 17'8-14á 1 iduq 15'2-9 26'2 Úlau 23'19
224
16
fujeÚ jxpÚl foaj,a iy widOdrK
foaj,a lrkafk` i–¹Kka jykafiag
ms<l
s ,
= Ù'÷÷
wuf,lajreka >d;kh Ùøu
17 öö–ir foaYfhka Tn Úlau tk œg
udÈ.fha ¡ wuf,lajreka Tng l< foa isys
lrkak' 18Tjqka foœhka jykafiag .re“h
fkdfmkajQ neœka" udÈ.fha ¡ Tjqka Tng
yuq •" Tn la,dka; j fjfyi uykais •
is‡h ¡" Tng msÛmiska me–K ³n, whg
Tjqka myr ³ka ye‡ isys lrkak' 19tneœka
foœ i–¹Kka jykafia Tng Wreuhla
jYfhka whsØ lr fokakg hk foaYfhys Tn
wj‡ka is‡k ish® i;=rkaf.ka Tng
œf›lh ³ka miÜ wuf,lajreka isys Ùøu
mjd –ys ms‡ka uld±–h hÜ;= h' fuh wu;l
fkdlrkak'÷÷
kdUq,a m,
26 ööTf’ foœ i–¹Kka jykafia
Wreuhla jYfhka Tng whsØ lr
fokakg hk foaYhg Tn me–K" tys mæx„
jQ miÜ" 2Wka jykafia ³ka foaYfhys
fmdf<df› iEu m,°jÙka kdUq,a m, f.k"
tajd meil oud Wka jykafia ish kduh
msysÛ•ug f;`rd.kak ia:dkhg hd hÜ;= h'
3
Tn tl, is‡k mÝcljrhd fj; f.dia
fufia Ùj hq;= h( öwmg fokÜ i|yd
i–¹Kka jykafia wfma mshjrekag
fmdfrdka³ jQ rgg ud me–× nj uu wo
æk foœ i–¹Kka jykafia bæúfhys m%ldY
lr–'÷ 4mÝcljrhd o mei Tf’ wØka f.k
foœ i–¹Kka jykafiaf.a mÝcdikh bæúmsg
th ;e“h hÜ;= h'
5 ööbkamiÜ Tn foœ i–¹Kka jykafia
bæúmsg fufia Ùj hÜ;= h( öudf.a wdæ mshd
;eÚka ;ek ixpdrh l< wr—h cdØlfhÙ'
Tyq l=vd msúila leÛj –irhg f.dia" tys
l,lg mæx„ • uy;a n,i•mkak" .KÚka
œYd, cdØhla œh' 6–irjdiSyq o kmÜre
f,i Ù%hd lr–ka" wmg ysxid mSvd fldg
wm ±Š jy,alug m;a l<y' 7wfma wdæ
mshjrekaf.a foœ i–¹Kka jykafiag
wm fudr.eiÝ œg i–¹Kka jykafia wmg
ijka ¡ wfma ³la lror o ysxid mSvd o
fjfyi uykais o foi ne¬ fial' 8i–¹Kka
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 26-27 225
jykafia ish yia;h æ.= fldg" ndyq n,h jykafiaf.a œfYaI fikóla fuka wo æk
md" “hckl wreumܳu foaj,ska iy s kak nj m%ldY lrk fial' 19;jo" foœ
ms<.
ydial•j,ska –ir foaYfhka wm msg;g i–¹Kka jykafia j°< m%ldr" Tn Wka
f.kd fial' 9Wka jykafia wm fuys jykafiag lem jQ ck;djla jk ms×i" ;uka
f.kjq;a" Ùfrka iy — me×fhka bØfrk uejQ wka ish® cd;Skg
a jvd lSÈØfhka o uysu-
f• foaYh wmg ³ka fial' 10i–ºÚ" ±ka n,kÜ fhka o f.!rjfhka o Tn Wiia lrk fial'÷÷
uekjá Tn ug ³ka foaYfha kdUq,a m, uu
f.keœ;a is‡–'÷ fufia Ùhd foœ i–¹Kka foaj wdÇ .,a lKÏj, flˆu
bæúfhys th ;nd Wka jykafiag kuialdr
l< hÜ;= h' 11foœ i–¹Kka jykafia Tng;a"
Tf’ mjq,g;a °kh l< ish® hym;a foaj,a
27 fu`fiia bYardfh,a ck;djf.a m%cd
uQ,slhka leÛj fikóg fufia lS
h( ööwo æk ud Tng Úhu l< ish®
.ek Tn;a" f,•jre;a" Tn iuó jik wKmK;a ms<smækak' 2fcdÈ°ka .fóka
œfoaYslhkÜ;a mS%Ø m%fu`o œh hÜ;= h' tf;r •" foœ i–¹Kka jykafia Tng
12 ööoifhka fldgi fok wjqreoao jk fokak hk foaYhg Tn .sh miÜ" œYd, .,a
f; jk wjqreoafoa ¡" Tf’ wiajkÜ ish,af,ka lKÏ isÛjd" tajdg yqKÏ n°ula .E hÜ;= h'
oifhka fldgi fjka fldg" f,•jrhd o 3
fufia foœ i–¹Kka jykafia Tf’
œfoaYslhd o wkd:hd o jekaoUqj o Tf’ mshjrekag fmdfrdka³ jQ m%ldr" Wka
k.rh ;=< th wkÜNj fldg ;DmaØu;a jQ jykafia Tng fokak hk" Ùfrka iy —
miÜ 13foœ i–¹Kka jykafiag fufia Ùj me×fhka bØfrk foaYhg tf;r •" we;=½ jQ
hÜ;= h( öTn ug ³ka ish® wdÇ m%ldr" lem miÜ f• wdÇj uq½uÚka u ta .,aj, fl‡h hÜ;=
l< foa ish,a, uu f.oúka f.kjq;a" f,•j- h' 4fcdÈ°ka .óska tf;r jQ miÜ ud Tng wK
rhdg o œfoaYl s hdg o wkd:hdg o jekaoUq-
lrk" yqKÏ n°u fh´ ta .,a lKÜ isÛœh
jg o ³Ú–' Tf’ wdÇ uu lv fkdflf<–'
tajd wu;l fkdflf<–' 14ud je,fmk iufha hÜ;fa ;a tand,a lkafoa h' 5tys ¡ foœ i–¹Kka
o uu thska Ùisjla fkdlEfj–' wmœ;% j is‡ jykafiag" .,ska mÝcdikhla f.dvke.sh hÜ;=
œg thska Ùisjla bj;a fkdflf<–' thska h' tfy;a" Ùis u hlv wdhÜOhla ta .,aj,g
Ùisjla u<jqkag TmamÜ fkdflf<–' uu fkd;e“h hÜ;= h' 6foœ i–¹Kka jykafiaf.a
udf.a foœ i–¹Kka jykafiag lSlre •" mÝcdikh fkdlemÝ .,ska bæ l< hÜ;= h' Wka
Tn jykafia ug wK l< ish,a, m%ldr jykafiaf.a uysuhg ta mÝcdikh u; ojk
flf<–' 15Tf’ Y=oaOia:dkh jk iajÈ.fha hd. mÝcd TmamÜ l< hÜ;= h' 7iyNd.slf•
isg n,d" Tf’ fikó jk bYardfh,a mÝcd o tys TmamÜ fldg" tajd tys wkÜNj fldg"
ck;djg o Tn wfma mshjrekag æjq< m%ldr" foœ i–¹Kka jykafia bæúfhys mS%Ø m%fu`o
wmg ³ka" Ùfrka yd — me×fhka bØfrk œh hÜ;= h' 8;jo" ta .,a lKÏ u; f• wdÇj
f• foaYhg o wdYSÈjdo lrkÜ uekj'÷ ÷÷ i•mÝÈKfhka u meyeæ,s j fl‡h hÜ;= h'÷÷
9 kej;;a fu`fiia iy f,• mÝcljre
i–ºkaf.a u fikó bYardfh,a ck;dj wu;–ka" ööbYardfh,a
16 ööfuæk foœ i–¹Kka jykafia f• ckfhÚ" idjOdkfhka ijka fokak' wo æk
kSØ yd Úfh`. ms<sme¡ug Tng wK lrk Tn yeu foœ i–¹Kka jykafiaf.a fikó
fial' tneœka Tn" Tf’ uq½ yDofhka o Tf’ jQjyq h' 10tneœka Tn yeu foœ i–¹Kka
uq½ isØka o tajdg wjk; • ms<smeæh hÜ;= h' jykafiag lSlre • ud fuæk Úhu lrk Wka
17Tn" i–¹Kka jykafia Tf’ foœhka jykafiaf.a wdÇ o kSØ Úfh`. o bÛ l< hÜ;=
jykafia nj wo ms<sf.k" foœ uó hdug;a" h÷÷hs lS y'
Wka jykafiaf.a kSØ" Úfh`. iy wKmK;a
ms<sme¡ug;a" Wka jykafiag Ùlre•ug;a wlSlrelf• m, œmdl
fmdfrdka³ œh hq;= h' 18Tn Wka jykafiaf.a 11 tæk u fu`fiia fikóg wK
wKmK;a ish,a, ms<smækakyq k•" Wka lr–ka fufia lS h( 12ööfcdÈ°ka .fóka tf;r
jykafia fmdfrdka³ jQ m%ldr" Tn ;uka jQ miÜ" f.úiS• lkao u;" fikóg
26'12 oaœ kS 14'28-29 26'18 Úlau 19'5á oaœ kS 4'20á 7'6á 14'2á ;S;ia 2'14á 1 fma³ 2'9
27'2-8 fc`IÜ 8'30-32 27'5-6 Úlau 20'25 27'12 oaœ kS 11'29á fc`IÜ 8'33-35
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 27-28
wdYSÈjdo lrk ms×i is–fhdka o f,• o cÏ°
o biaidlÈ o fc`fima iy fnkac–ka o hk
whf.a f.`;% is‡h hÜ;= h' 13tand,a lkao u;
fikóg idm lrk ms×i" rEnka iy .doa o
wdfIÈ iy idnqf,dka o °ka iy kma;,S o
hk whf.a f.`;% is‡h hÜ;= h' 14bkamiÜ
f,•jre" uq½ bYardfh,a ck;dj wu;–ka"
y~ kód fufia Ùj hÜ;= h(
15 öi–¹Kka jykafiag ms<sl=,la jk
Ys,amsfhl=f.a yia; lÈudka;hla o jk
fk½E rEmhla fy` jd;a;= ms<u
s hla fy` id° th
ryiska ;nd.kak –Úidg idm f› jd·÷ uq½
fikó ms<s;=re fo–ka" öwdfuka÷ Ùj hÜ;= h'
16 ö;u ujg fy` mshdg fy` wf.!rj
lrkakdg idm f› jd·÷ uq½ fikó öwdfuka÷
Ùj hÜ;= h'
17 ö;u wi,ajeishdf.a bvf• udhs•
bj;a lrkakdg idm f› jd·÷ uq½ fikó
öwdfuka÷ Ùj hÜ;= h'
18 öwkaOhd uxuq<d lrjkakdg idm f›
jd·÷ uq½ fikó öwdfuka÷ Ùj hÜ;= h'
19 öœfoaYl
s hdf.a o wkd:hdf.a o
jekaoUqjkaf.a o whsØjdisl• fy<d ouka-
kdg idm f› jd·÷ uq½ fikó öwdfuka÷ Ùj
hÜ;= h'
20 ö;u mshdf.a “ú| iuó ihkh
fldg" mshdg Úka° lrkakdg idm f› jd·÷
uq½ fikó öwdfuka÷ Ùj hÜ;= h'
21 öh•Ùis uD.fhl= iuó ,sx.sl
i•nkaOl• weØ lr.kakdg idm f› jd·÷
uq½ fikó öwdfuka÷ Ùj hÜ;= h'
22 ö;u fidfydhÜúh fy` ;u mshdf.a
³j fy` ;u ujf.a ³j fy` iuó ihkh
lrkakdg idm f› jd·÷ uq½ fikó öwdfuka÷
Ùj hÜ;= h'
23 ö;u kekao•ud iuó ihkh
lrkakdg idm f› jd·÷ uq½ fikó öwdfuka÷
Ùj hÜ;= h'
24 ö;u wi,ajeishd ryiska urd
oukakdg idm f›jd·÷ uq½ fikó öwdfuka÷
Ùj hÜ;= h'
25 öÚÈfo`IS hful= urkÜ ms×i w,a,ia
.kakdg idm f› jd·÷ uq½ fikó öwdfuka÷
27'15 Úlau 20'4á 34'17á f,• 19'4á 26'1á oaœ kS 4'15-18á 5'8 27'16 Úlau 20'12á oaœ kS 5'16
27'17 oaœ kS 19'14 27'18 f,• 19'14 27'19 Úlau 22'21á 23'9á f,• 19'33-34á oaœ kS 24'17-18
27'20 f,• 18'8á 20'11á oaœ kS 22'30 27'21 Úlau 22'19á f,• 18'23á 20'15 27'22 f,• 18'9á 20'17
27'23 f,• 18'17á 20'14 27'26 .,d 3'10 28'1-14 oaœ kS 11'13-17
226
Ùj hÜ;= h'
26 öf• kSØh ms×i th i•mÝÈKfhka
wkÜu; fkdlrkakdg idm f› jd·÷ uq½
fikó öwdfuka÷ Ùj hÜ;= h'
lSlrelf• wdYSÈjdo
^f,• 26(3-13á oaœ( kS( i( 7(12-24&
28 ööud wo æk Tng Úhu lrk
wKmK;a ish,a, ms<smæk ms×i
Tf’ foœ i–¹Kka jykafiaf.a y~g Tn
lSlre jkakyq k•" Wka jykafia –ys msg
ish® cd;Skag jvd Tn Wiia lrk fial'
2
Wka jykafiaf.a y~g lSlre jkakyq k•"
my; ±lafjk wdYSÈjdo ish,a, Tn msg
me–K Tn iuó jkafka h'
3 ööTf’ k.rfha ¡ Tn wdYSÈjdo ,oafo`
jkakyq h' Tf’ fl;aj;=j, ¡ Tn wdYSÈjdo
,oafo` jkakyq h'
4 ööTf’ orei•m;g o NjfN`.i•m;g
o .jhkaf.a iy t½ neg½jkaf.a fn` •ug
o wdYSÈjdo ,efnkafka h'
5 ööTf’ meig o ms‡ wkk nºkg o
wdYSÈjdo ,efnkafka h'
6 ööTn we;=<g tk œg o msg;g hk œg
o Wka jykafia Tng wdYSÈjdo lrk fial'
7 ööTng œreoaO j keós‡k Tf’ i;=rka"
Tn bæúfhys mrdch •ug i–¹Kka
jykaafia i,ik fial' T›yq Tng œreoaO j
tl uóÙka wjq;a y;a uóÙka Tfnka m,d
hkafk` h'
8 ööTf’ .nvdj,g o Tf’ ish®
jevlghÜ;j = ,g o i–¹Kka jykafia wdYSÈ-
jdo lrk fial' foœ i–¹Kka jykafia Tng
fok foaYfhys Tng wdYSÈjdo lrk fial'
9 ööTn Wka jykafiaf.a wdÇ ms<smeo
foœ uó hkakyq k•" foœ i–¹Kka
jykafia æjq< m%ldr Tn Wka jykafiag
lem jQ fikóla lr.kakd fial' 10Wka
jykafiaf.a kduh Tn ork nj ³Û œg" –ys
msg ish® cd;Syq Tng “h jkafk` h'
11
i–¹Kka jykafia Tng fokÜ ms×i Tf’
mshjrekag æjq< foaYfha ¡ Wka jykafia
Tng orei•m; o .ji•m; o
NjfN`.i•m; o nyq, j °kh lrk fial'
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 28
12
Wka jykafia ;u biÜre nr wyia .nvd
œjD; fldg" Úis l,g fl;aj;=j,g jeis
jiajk fial' Tn lrk jevlghÜ;= ish,a,g
wdYSÈjdo lrk fial' Tn fndfy` cd;Skag
Khg fokakyq há Khg b,a,d fkd.kakyq
h' 13ud wo æk Tng wK lrk foœ
i–¹Kka jykafiaf.a wdÇj,g lSlre •"
Tn tajd ms<smækakyq k•" i–¹Kka
jykafia Tn wkaØuhka fkdfldg" m%OdkSka
lrk fialá my;a fkdfldg Wiia
lrk fial' 14ud Tng fuæk Úhu lrk
foaj,a Tn wl=rg u ms<smeæh hÜ;= h' wka
foœfoaj;djkag jeº•ms³• fkdl< hÜ;= h'÷÷
wlSlrelf• ³Èœmdl
^f,• 26(14-46&
15 ööud wo æk Tng Úhu lrk foœ
i–¹Kka jykafiaf.a wdÇ o kSØ yd
Úfh`.hka o ms<smækÜ i|yd Wka
jykafiaf.a y~g lSlre fkdjkakyq k•"
my; olajk idm ish,a, o Tn fj; me–K"
Tn iuó mjØkafka h'
16 ööTf’ k.rj, ¡ Tn idm ,oafo`
jkakyq h' Tf’ .%dufha ¡ idm ,oafo`
jkakyq h'
17 ööTf’ meig o ms‡ wkk nºkg o
idm ,efnkafka h'
18 ööTf’ orei•m;g o NjfN`.-
i•m;g o .ji•m;g yd t½ neg½
megjqkag o idm ,efnkafka h'
19 ööTn tk œg o hk œg o idm ,oafo`
jkakyq h'
20 ööTf’ kmÜre Ù%hdj,ska Tn i–¹Kka
jykafia w;ay< Úid Wka jykafia Tn
kdiaØ •" œ.i jekiS hk f;la Tng;a
Tf’ jevlghÜ;= ish,a,g;a idmh o œhjq,a
o ;Èck o muqKÏjk fial' 21Tn whsØ
lr.kakg hk foaYfhka Tn keØ lrouk
f;la Wka jykafia jxi.; msg jix.;
Tng muqKÏjk fial' 22i–¹Kka jykafia
laIh fr`.h iy WK o bæuqu iy WK-
ikaÚmd;h o Tng je<f|kak i,iajd mSvd
lrk fial' Tf’ m,°jka Úhófhka o fld<
fr`.fhka iy y;= fr`.fhka o jkid,k
fial' Tn kdiaØ • hk f;la tajd Tn
®yqne| tkÜ we;' 23by<ska weØ wyi ms;a;,
fuka œh<S f.dia jeis fkdjiskÜ we;'
my<ska weØ fmdf<dj hlv fuka ±Š fjkÜ
we;' 24Tn jekiS hk f;la Wka jykafia
227
foaYh mÜrd jeis" je,s l=KdÛ yd ´œ,s njg
m;a lr wyiska yukakg i,ik fial'
25 ööi–¹Kka jykafia Tf’ i;=rka
bæúfhys Tn mrdch jkakg i,ik fial'
Tn Tjqkag œreoaO j tl uóÙka wjq;a y;a
uóÙka m,d hkakyq h' –ys msg ish®
rdcOdkSkays jeishkag Tn f.dr;r NSØhla
jkakyq h' 26Tf’ u<l|ka wyfia mlaIkS ga ;a"
fmdf<df› uD.hkag;a f.d³re jkafka h'
Wka “h.kajd t,jd±—ug Ùisfjl= fkdjkÜ
we;' 27iÜj œh fkdyeÙ f,i i–¹Kka
jykafia Tng –irfha jQ .vq fr`. o ms<sld
o jK o l=IaG iy fydú o je<f|kakg
i,ik fial' 28Wka jykafia Tn Wu;= njg
muqKÏjd" Tf’ weia wkaO fldg" Tn wjq,a
œhjq,a lrk fial' 29wkaOhd wºfÈ
w;m;.d–ka hkakdla fuka Tn o br uq³ka
f›,dfjys w;m;.d–ka hkakyq h' Tn
.kak mshjr idÈ:l fkdjkafka h' Tn
Ú;r u mSvdjg;a" fld,a,hg;a md;% jk
kuq;a" Ùisfjla Tn .<jdfkd.kafka h'
30 ööTn “ú|lg œjdy .sœiÜ• nia fok
kuq;a" fjk;a –Úfil= weh iuó ihkh
lrkÜ we;' Tn f.hla f.dvkók kuq;a"
tys Tn mæx„ fkdjkÜ we;' Tn –æ j;a;la
jjk kuq;a" tys m, tl;= fkdlrkÜ we;'
31
Tn n,d is‡h ¡ Tf’ f.dkd urkÜ ,nk
kuq;a" Tn Wf.a uia fkdlkakyq h' Tn n,d
is‡h ¡ Tf’ fldg½jd n,y;aldrfhka
meyer.kÜ ,nkafka há Tng wdmiÜ W!
fkd,efnkÜ we;' Tf’ neg½fj` i;=rka
œiska meyer.kÜ ,nkafk` h' Tng Wo›
¡ug Ùisfjla fkdjkafka h' 32Tf’
ore±úfh` wka ck;djlg mdjd fokÜ
,nkafk` h" Tjqkaf.a me–Óu .ek oji
mÜrd Tn wdidfjka n, n,d isˆfuka Tf’
weia wºre jkÜ we;" ta .ek Tng Ùisjla
l< fkdyeÙ jkafka h' 33Tf’ Y%uh iy
j;=ms‡j, m,°j Tn fkdyºkk cdØhla
N=laØ œ|skafka h' Tn Ú;r u mSvd lrkÜ
,en" ;e<S fmdŠ • hkakyq h' 34Tn oÙk f•
foaj,a Úid Tn Wu;= jkakyq h' 35i–¹Kka
jykafia Tf’ h‡ m;=, isg ysia uq³k olajd
iÜj œh fkdyeÙ jK o oKysiaj,;a"
mdoj,;a oreKÏ .vq o yg.kakg i,ik
fial'
36 ööi–¹Kka jykafia Tn;a" Tn m;a
lr.kak rcÏ;a Tn fy` Tf’ mshjreka fy`
fkdo;a cdØhla fj; f.k hk fial' tys ¡
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 28
Tn ,Sfhka iy .,ska fk½E wka
foœfoaj;djkag jeº•ms³• lrkakyq h'
37
Wka jykafia Tn muqKÏjk ish® cd;Ska
w;r Tn Tjqkaf.a uœ;hg fya;= jkÜ we;'
T›yq Tn iuƒp,hg o Wmydihg o ,la
lrkafk` h'
38 ööTn fl;g fndfy` ”c f.k hk
kuq;a" wiajekak iaj,am jkÜ we;' ukao"
m<óe‡fh` tajd ldoukafkda h' 39Tn
–æj;= jjd iYS%l lrk kuq;a" –æ m,
fk<df.k –æhÜi mdkh fkdlrkakyq h'
mKÏfj` tajd ldoukafk` h' 40Tf’ foaYh
mÜrd T,Sj .ia Øfnk kuq;a" wdf,am
lr.ekSug T,Sj f;,a “|la j;a Tng .;
yeÙ fkdjkafka h' tfia jkafka T,Sj f.Š
jeˆ hk neœÚ' 41Tng ore±úhka ,efnk
kuq;a" Tjqka jy,alug hk neœka T›yq
Tng whsØ fkdjkafk` h' 42Tf’ rf†
.iafld<ka iy m,°j ish,a, m<óe‡fh`
ldoukafk` h'
43 ööTn w;r is‡k œfoaYslfh`
jeŠjeŠfhka Wiia jkafk` h' Tn
jeŠjeŠfhka my;a jkakyq h' 44Tyq Tng
Khg fokjd –i Tn Tyqg Khg
fkdfokakyq h' Tyq m%OdÚhd jkÜ we;' Tn
wkaØuhd jkakyq h'
45 ööfoœ i–¹Kka jykafia Tng wK
l< wdÇ kSØ yd Úfh`.j,g" Tn wlSlre
• tajd fkdms<smeæ neœka Tn jekiS hk
f;la f• idm ish,a, u Tn msg me–K" Tn
®yqne| f.dia Tn wiÜ lr.kafka h' 46tajd
Tng;a" Tf’ mrmÜrg;a ioyg u ,l=Kla
iy wreumܳu fohla jkÜ we;' 47ish®
i•mØka iuDoaO j is‡h ¡ foœ i–¹Kka
jykafiag Tn mS%Øfhka o i;=Û isØka o
fiajh fkdl< neœka 48Wka jykafia Tng
œreoaO j tjk i;=rkag idmsmdifhka o
lhg j;la keØ j o w.ysól–ka o Tn
fiajh lrkakyq h' Tn jekiS hk f;la
T›yq Tf’ lrmsg oreKÏ œh.ila ;nkafk`
h' 49Tng fkdf;afrk NdIdjla l;d lrk
cdØhla" fmdf<df› fndfy` ³ria;r rgl
isg rdcd,sfhl= mshdUd tk f›.fhka Tng
œreoaO j me–Óug i–¹Kka jykafia
i,ik fial' 50ta cdØhg wh;a jQfj`"
re³re uqyqKÙka hÜla; jQ o uy,a,kag
.reire fkdlrkakd jQ o ;reKhkag
28'57 2 rdcd 6'28-29á œ,dm 4'10
228
wkÜl•md fkdolajkakd jQ o we;af;` fjØ'
51T›yq Tn jekiS hk ;=re Tf’
f.dœi•m; o f.j;=j, m,°j o ldouka-
fk` h' Tng OkOdkH fy` –æhÜi fy`
f;,a fy` t½ neg½ megjqka fy` .j m†‡
fy` bØú fkdlrkafk` h' 52Tn œYajdi
;enQ" Wi" YlaØ i•mkak rg mÜrd weØ
m%dldr “| jefgk ;=re i;=fr` Tf’ k.r
jg,kafk` h' foœ i–¹Kka jykafia Tng
³ka rg mÜrd Øfnk Tf’ k.r ish,a, u
T›yq jg,kafk` h'
53 ööfufia i;=rka Tf’ k.r ish,a,
jg,d" Tng wjysr Ùøfuka jk oreKÏ
mSvdf› ¡ foœ i–¹Kka jykafia Tng ³ka"
Tn cÚ; l< Tf’ ore±úhkaf.a udxih
Tn lkakyq h' 54Tn w;r is‡k YsIag
i•mkak" œkS; .Ømej;=• weØ –Úid mjd"
;u fidfydhÜrd foi o ;u fm%aujka; “ú|
foi o bØú j is‡k wfkla ore±úhka foi o
wldre×l f,i ne,au fy<kafka h' 55Tyq
;ud lk ;u ore±úhkaf.a udxifhka
fldgila Ùisfjl=g ¡ug wlueØ jkafka h'
Tyq tfia lrkafka i;=rka Tf’ k.r ish,a,
jg,d" Tng wjysr Ùøfuka jk oreKÏ
mSvdf› ¡ Tng lkak fohla bØú fkdjk
neœÚ' 56Tn w;r is‡k YsIag i•mkak"
œkS; .Ømej;=• weØ" iÜuq³ is›ue,s .Øh
Úid ;u mh “u ;e”ugj;a jqjukdjla
fkdØnqKÏ iaØ%h mjd" ;u fm%aujka; ie–hd
foi o ore±úhka foi o wldre×l ne,au
fy<kakS h' 57i;=rka Tf’ k.r ish,a,
jg,d Tng wjysr Ùøfuka jk oreKÏ
mSvdf› ¡ wehg lkak hula keØ j" weh
w®; ,enQ orejd jeoEuy;a iuó u ryiska
lkakS h'
58 ööf• fmdf;a ,shd weØ kSØ ish,a,g
wjk; • fkdms<smækakyq k•" foœ
i–¹Kka jykafia hk “hckl" YS% kduhg
.re“h olajk ms×i" 59i–¹Kka jykafia
Tng;a" Tf’ fm<m;g;a mܳudldr"
Nhdkl" l,a mjØk jix.; yd l,a
mjØk oreKÏ f,vfr`. muqKÏjk fial'
60
;jo" Wka jykafia –ir foaYfha jQ “hlre
f,vfr`. ish,a, Tn msg h<s muqKÏjk
fial' tajd Tfnka ;=rka fkdjkafka h' 61f•
kSØ ix.%yfha ,shd keØ f,vfr`. iy
jix.; ish,a, u Wka jykafia Tn
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 28-29
jkid,k f;la Tn msg muqKÏjk fial'
62
Tn .KÚka wyfia ;re fuka jeŠ jqj;a"
foœ i–¹Kka jykafiaf.a y~g wlSlre jQ
neœka .KÚka iaj,amhla fuka bØú
jkakyq h' 63Tng Y=Nisoa•h ie,iSug;a"
Tn jeŠ jÈOkh Ùøug;a i–¹Kka
jykafia mS%Ø m%fu`o jQjdla fia" Tn
jkid,Sug;a" ke;a;gu keØÙøug;a Wka
jykafia mS%Ø m%fu`o jk fial' Tn whsØ
lr.kakg hk r‡ka Wka jykafia Tn
i•mÝÈKfhka msgux lrouk fial'
64 ööfmdf<df› tla fldKl isg wÚla
fldK olajd cdØ cd;Ska w;frys Wka
jykafia Tn œiÜrejd yúk fial' tœg Tn
fy` Tf’ mshjreka fy` fkdo;a" ,Sfhka iy
.,ska fk½E wka foœfoaj;djkag Tn
jeº•ms³• lrkakyq h' 65fulS cd;Ska w;r
Tng Ùis myiÜjla fkdjkafka h' Tf’ mhg
œf›lhla fkdjkÜ we;' tys ¡ i–¹Kka
jykafia Tf’ yo l•md lrk fialá fk;
wºre lrk fialá is; ³la .kajk fial'
66
Tf’ ãœ;h .ek Tng iel my< jkÜ
we;' æjd ? “hg m;a fj–ka ãœ;h .ek
wœYajdihla jkÜ we;' 67Tf’ yoj; “fhka
.eys .eyS mܳudldr foaj,a oÙk œg" Woh
ld,fha" öwfka· yjia jqKd k• fl;r•
fyd| o÷ Ùhd;a" yjia ld,fha ¡ öwfka· Woh
jqKd k• fl;r• fyd| o÷ Ùhd;a Tn
Ùhkakyq h' 68Tn –ir foaYh kej;
fkdoÙkafkys hhs ud lS kuq;a i–¹Kka
jykafia f.dŠka iy uqyqæka Tn –ir
foaYhg kej; hjk fial' tys ¡ Tn jy,a
±isoiÜka fuka Tf’ i;=rkag œl=KkÜ
,nkakyq h' tfy;a Ùisfjl= Tn –,g
fkd.kÜ we;'÷÷
fu`j’ys ¡ l< .sœiÜu isys Ùøu
29 i–¹Kka jykafia bYardfh,a ckhd
iuó fydfr’ lkafoa ¡ l<
.sœiÜug wu;r j" Wka jykafia fu`j’
foaYfhys ¡ Tjqka iuó lrk f,i
fu`fiiag wK l< .sœiÜf• jpk f•jd h'
2 fu`fiia uq½ bYardfh,a fikó le|jd
Tjqka wu;d fufia lS h( ööi–¹Kka jykafia
–ir foaYfhys Tf’ weia bæúfhys ¡
mdrdfj` rcÏg;a" Tyqf.a ish® Ú,Odøkag;a"
uq½ rgg;a l< 3“ysiÜKÏ mSvd o ydial• iy
29'7 .Kka 21'21-35 29'8 .Kka 32'33 29'18 fyfn% 12'15
229
4
m%n, Ù%hd o Tn ³Ûjyq h' tfy;a" tajd
f;are•.ekSug is;a o ±lSug fk;a o weiSug
lka o i–¹Kka jykafia wo olajd Tng
kܳka fial' 5i–¹Kka jykafia Tng
md½lrfha ¡ y;<sia wjqreoaola uó fmkajQ
fial' Tn weó ,d .;a weº• mrK fkd • h'
mh ,d .;a jyka mrK fkd • h' 6Wka
jykafia Tf’ foœ i–¹Kka jykafia nj
Tn ±k.kakd ms×i" Tng wkÜNj Ùøug
wdydr j;a" mdkh Ùøug –æri yd u;ameka
j;a fkdØnqK œg" Wka jykafia tajd imhd
³ka fial' 7Tn fu;ekg me–× œg
fyIafndkays rc jQ iSfydka o ndIdkays rc jQ
«.a o wmg œreoaO j igkg me–× kuq;a"
wms Tjqkag myr ³Úuq' 8wms Tjqkaf.a rg
w,a,df.k rEnkaf.a fm<m;g;a" .doaf.a
fm<m;g;a" ukiafiaf.a wÈO f.`;%hg;a ta
rg Wreu fldg ³Úuq' 9tneœka Tn lrk
ish,a, iM, jk ms×i f• .sœiÜf• jpk
wdrlaId fldg tajd ms<smækak'
10 ööwo æk Tf’ f.`;%j, kdhlfh` o
m%cd uQ,ls fh` o Ú,Odøyq o jk bYardfh,a-
jrekaf.a uq½ msú– mlaIh o 11Tf’ l=vd
orefj` o NdÈhdfj` o or m<kakd mgka
j;=r wækakd olajd Tf’ l|jqfÈ is‡k
œfoaYslfh` o foœ i–¹Kka jykafia
bæúfhys is‡kafk` h' 12Tn tfia is‡kafka"
Tf’ foœ i–¹Kka jykafia wo Tn iuó
lrk æjqre• .sœiÜug Tn we;=½ jk ms×i
h' 13tœg Wka jykafia Tng j°< múæ" Tf’
mshjreka jQ wdn%y•g" Bidlag iy
cdfld’g æjq< múæ wo æk Wka jykafia Tn
;ukag u fjka fldg.;a fikóla lr" Tf’
foœhka jykafia jk fial' 14Wka jykafia
f• æjqre• .sœiÜu lrkafka Tn iuó
muKla fkdf›' 15wo æk foœ i–¹Kka
jykafia bæúfhys fuys is‡k Tn iuó;a"
wo æk fuys keØ wh iuó;a Wka jykafia
.sœiÜu lrk fial'
16 öö–ir foaYfha wm jdih l< ie‡;a"
wm miÜ lr wd cd;Ska ueæka wms flfia
wdfjuq o Ùhd;a Tn okakyq h' 17Tjqkaf.a
ms<sl=,a Ù%hd o Tjqka w;r jQ ,Sfhka" .,ska"
ú¡ iy r;arÚka fk½E ms<su o Tn ³Ûjyq h'
18
fuæk wm foœhka jykafia w;ayer oud
f• cd;Skaf.a foœfoaj;djka fj; f.dia"
Tjqkag jeº•ms³• lrkÜ i|yd is; fjkia
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 29-30
lr.;a iaØ%hl fy` mÜreIfhl= o mjq,la
fy` f.`;%hla o Tn w;r fkdis‡k
ye‡hg;a" Ø;a; jy f.Š yg.kajk .yl
uq,la Tn w;r fkdjk ye‡hg;a m%f›i•
œh hÜ;= h' 19tnº flfkl= f• æjqref• jpk
wik œg" öud is; uqrKavql–ka yeisfrk
kuq;a" ug il, Y=Nisoa•h ie,fia jd÷hs
Ùhd.Ú–ka ;uka is; ikid .;a;;a" fyd|
krl fomlaIh u œkdYh lrd hkÜ we;'
20
i–¹Kka jykafia Tyqg lud fkdlrk
fial" Wka jykafiaf.a Woyi o fl`mh o
Tyqg œreoaO j weœf<kafka h' f• fmdf;a
,shk ,o idm ish,a, Tyq msg jefgkafka h'
;jo" Wka jykafia Tyqf.a ku –ys ms‡ka
uldouk fial' 21f• kSØ ix.%yh ,shk ,o
.sœiÜug i•nkaO idm ish,a, wkÜj
i–¹Kka jykafia Tyq œm;g fy<kÜ ms×i
ish® u bYardfh,a f.`;%j,ska Tyq
jkid,k fial'
22 ööfufia Tng miÜ tk Tf’ ore
mr•mrd iy ³r rgÙka me–fKk
œfoaYslhd" i–¹Kka jykafia ta rgg tjQ
jix.; iy f,vfr`. o oÙkafk` h' 23Wka
jykafia jkid ±uQ fidf°• iy f.dfudrd"
woaud iy fYfndhs• hk k.rj, fuka" ta
uq½ rfgys Ùis jemsøula j;a" m,d cdØhla
j;a" ;Kfld< .yla mjd yg.ekSula j;a
keØ j" f.kao.• iy ®KÏj,ska ta rg msø
±fj–ka ØfnkÜ we;' 24ish® cd;Syq f•jd
±l" öi–¹Kka jykafia f• rgg fufia
flf<a uka o@ fu;r• oreKq Woyilg
fya;=j l=ula ±÷hs wikafk` h' 25tœg
–ÚiaiÜ ms<s;=re fo–ka fufia Ùhkafk` h(
öfudjqkaf.a mshjrekaf.a foœ i–¹Kka
jykafia Tjqka –ir foaYfhka msg;g f.kd
œg Tjqka iuó l< .sœiÜu T›yq w;ayer
f.dia" 26Tjqka fkdo;a" Wka jykafia Tjqkag
kܳka" wka foœfoaj;djkag jkaokd
kuialdr lf<` h' 27tneœka f• fmdf;a
,shd weØ idm ish,a, ta rgg muqKjÏ k ;r•
Bg œreoaO j Wka jykafiaf.a fl`mh
weœ<s×' 28i–¹Kka jykafia fl`mfhka
iy Woyiska o ±Š fl%`Ofhka o weœ<S
Tjqkaf.a ujq “–ka Tjqka uq,ska W³rd" wo
is‡k múæ fjk;a rglg Tjqka m,jd ±uQ
fial'÷
29 ööw“ryia foa wfma foœ i–¹Kka
29'23 W;a 19'24-25
230
jykafiag whsØ h' tfy;a" f• kSØfha lreKÏ
wmg;a" wfma orejkag;a" m%ldY lr we;af;a
wm tajd ioyg u ms<smæk ms×i h'÷÷
lSlrelf• wdYSÈjdoh
30 ööud Tng f;`rd.kakg ³ka
wdYSÈjdo iy idm hk f• ish,a,
Tn fj; me–× œg" foœ i–¹Kka jykafia
œiska Tn mkakdoukÜ ,enQ ish® cd;Ska w;r
tajd isys fldg 2Tn;a" Tf’ oreuqKÏnqfrd;a
;u ;ukaf.a uq½ yDofhka iy uq½ isØka
i–¹Kka jykafia fj; wdmiÜ yeø" ud
Tng wo Úhu lrk ish,a, wkÜj Tn Wka
jykafiaf.a y~g lSlre jkakyq k•" 3Wka
jykafia Tng wkÜl•mdj olajd Tf’
jy,alu myfldg" Wka jykafia me–K"
œiÜrejkÜ ,enQ ish® cd;Ska w;frka Tn yeu
tla/ia lr.kakd fial' 4fmdf<df›
fndfy` ³r fmfoig Tn mkakdoukÜ ,en
is‡h;a" Wka jykafia Tn fidhd t;ekg
me–K Tn f.k tk fial' 5;jo" Tf’ foœ
i–¹Kka jykafia Tf’ mshjrekag ys– jQ
foaYhg Tn f.kd miÜ Tn th whsØ
lr.kakyq h' Wka jykafia Tf’ wdæ
mshjrekag jvd Tng fi; i,id" Tf’ ck
ixLHdj .KÚka jÈOkh lrk fial' 6Tn
ta rg mæx„ j ãj;a fj–ka Tf’ uq½ yDofhka
o Tf’ uq½ isØka o Tf’ foœ i–¹Kka
jykafiag fm%au lrk ms×i Wka jykafia
Tf’ isf;ka o Tf’ oreuqKÏnqrkaf.a
is;aj,ska o mdm u, lmd yúk fial' 7;jo"
foœ i–¹Kka jykafia Tng mSvd l< Tf’
i;=rka msg o Tng ffjr l< wh msg o f•
idm ish,a, jefgkakg i,ik fial' 8Tn
h<s me–K i–¹Kka jykafiaf.a y~g
lSlre j" ud Tng wo mKjk Wka
jykafiaf.a wdÇ ish,a, ms<smækakyq h'
9
foœ i–¹Kka jykafia Tn lrk ish®
jevlghÜ;= o nyq, j iM,j;a lrk fial'
Tng fi; i,i–ka" Tf’ orei•m; o
.ji•m; o NjfN`. o jÈOkh lrk
fial' Wka jykafia Tf’ mshjreka .ek mS%Ø
m%fu`o jQjdla fuka u Tng fi; i,ik
ms×i Tn .ek o kej; mS%Ø m%fu`o jk
fial' 10tfia jkafka" f• kSØ ix.%yfha ,shd
weØ foœ i–¹Kka jykafiaf.a wdÇ o
kSØ yd Úfh`. o ms<smæk ms×i" Tn
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 30-31
Wka jykafiaf.a y~g lSlre jqfKd;a"
Tf’ uq½ yDofhka iy Tf’ uq½ isØka Wka
jykafia fj; yeø wdfjd;a muKÙ'
11 ööud Tng wo Úhu lrk f• mK;
³Ialr tlla j;a" bÛ lrkakg wmyiÜ tlla
j;a fkdf›' 12th we;af;a wyfiys fkdf›á
tneœka th wid" bÛ lrk ms×i wm fj;
f.k tkakg ljfrla wyig kóskafka o
Ùhd Ùisfjl=g Ùj fkdyeÙ h' 13th
we;af;a uqyqæka tf;r o fkdf›á tneœka th
wid bÛ lrk ms×i wm fj; f.k tkakg
ljfrla uqyqo ;rKh lrkafka o Ùhd
Ùisfjl=g Ùj fkdyeÙ h' 14tfy;a" ta
jpkh Tn bÛ lrk ms×i th Tng b;d
<x j" Tf’ f;d,a u; o Tf’ isf;ys o
we;af;a h'÷÷
ãjkh yd urKh
15 öön,kak" uu wo Tn bæúfhys ãjkh
iy iem; o urKh iy œm; o ;e”–'
16
Tf’ foœ i–¹Kka jykafia Tng fuæk
fok mK;a Tn wkÜ.ukh lrkakyq k•"
Tn ta rf† mæx„ fj–ka" jeŠ jÈOkh •
ãj;a jkakyq h' Tf’ foœ i–¹Kka
jykafiag Tn fm%au lr–ka foœ uó
yeisfr–ka" Wka jykafiaf.a wdÇ o kSØ yd
Úfh`. o jHjia:d o ms<smækakyq k•" Tn
whsØ lr.kakg hk foaYfhys foœ
i–¹Kka jykafia Tng wdYSÈjdo lrk
fial' 17tfy;a" Tn wlSlre • Tf’ is; wka
w;lg yeø f.dia wÚl=;a foœfoaj;djkag
jkaokd kuialdr Ùøug Tf’ is; we¡
.sfhd;a" 18Tn ke;a;g u œkdY jk nj;a"
fcdÈ°ka .fóka tf;r • Tn whsØ
lr.kakg hk foaYfhys Tn fndfy` l,a
ãj;a fkdjk nj;a uu wo m%isoa•fha m%ldY
lr–' 19ud Tn bæúfhys ãjkh fy` urKh
o wdYSÈjdoh fy` idmh o wo ;enQ njg"
Tng œreoaO j idlaIs ork ms×i wyi;a"
fmdf<dj;a le|j–' tneœka Tn;a" Tf’
mrmÜr;a ãj;a jk ms×i ãjkh
f;`rd.kak' 20foœ i–¹Kka jykafia Tf’
mshjreka jk wdn%y•g" Bidlag iy
cdfld’g fokak æjq< foaYfhys Tn mæx„
jk ms×i Wka jykafiag fm%au fldg" Wka
jykafiaf.a y~g lSlre • Wka jykafiag
we®• j is‡h hÜ;= h' tfia Ùøfuka „rd;a
ld,hla Tn ta rf† ãj;a jkakyq h'÷÷
30'12-14 fr`u 10'6-8 30'20 W;a 12'7á 26'3á 28'13 31'2 .Kka 20'12 31'4 .Kka 21'21-35
31'8 fc`IÜ 1'5á fyfn% 13'5 31'10 oaœ kS 15'12á 16'13-15
231
fc`IÜjd m;a Ùøu
31 fu`fiia f.dia bYardfh,ajreka
ish® fokdg f• mÜj; lSf› h' 2Tyq
Tjqka wu;–ka fufia mejiS h( ööug wo jhi
wjqre³ tlish œiaiÙ' ug ;j;a úis múæ
hkak tkak neú h' öTn fcdÈ°ka .fóka
tf;r fkdjkÜ we;e÷hs i–¹Kka jykafia o
ug j°< fial' 3Tf’ foœ i–¹Kka jykafia
Tng fmrÛfjka tf;r •" Tng bæúfhka
is‡k cd;Ska jkid,k fial' Tn Tjqkaf.a
foaY whsØ lr.kakyq h' i–¹Kka jykafia
j°< m%ldr" Tng fmrÛfjka fc`IÜjd hkÜ
we;' 4i–¹Kka jykafia jkid ¬
wfu`újrekaf.a rcÏka jk iSfydkag iy
«.ag o Tjqkaf.a foaYhg o l< f,i" Wka
jykafia Tjqkag;a lrk fial' 5i–¹Kka
jykafia fudjqka Tng mdjd ³ka l," ud
Úhu l< ish® wKmK;a wkÜj Tn Tjqkag
l< hÜ;= h' 6YlaØu;a j ffOÈh i•mkak j
is‡kaká “h fkd•" ;eØ fkdf.k bkaká Tn
iuó hkafka Tf’ foœ i–¹Kka jykafia
h' Wka jykafia Tn w;rux fkdlrk fial'
Tn w;a fkdyúk fial'÷÷
7 bkamiÜ fu`fiia fc`IÜjd le|jd uq½
bYardfh,a ck;dj n,d is‡h ¡ Tyqg l;d
fldg" ööYlaØu;a j ffOÈh i•mkak j
is‡kak' i–¹Kka jykafia Tf’ mshjrekag
fokakg æjq< foaYhg f• fikó iuó Tn
hd hÜ;= h' Tn Tjqkag trg Wreu lr æh
hÜ;= h' 8Tng fmrÛfjka hkafka i–¹Kka
jykafia h' Wka jykafia Tn iuó jev
is‡k fial' Tn w;rux fkdlrk fial' Tn
w;a fkdyúk fial' “h fkdjkaká
fkdle<fUkake÷÷hs lSf› h'
i;a jirlg jrla Ùj hq;= kSØh
9 fu`fiia f• kSØh ,shd i–¹Kka
jykafiaf.a .sœiÜ• lr~Üj WiÜ,df.k .sh
f,•f.a jxYfha mÝclhkag o bYardfh,a
ck;djf.a m%cd uQ,slhkag o Ndr ³kafka h'
10
;jo" fu`fiia Tjqkag fufia wK lr–ka"
ööiEu i;a wjqreoaola fl<jr ¡" –¡f•
wjqreoao me–× œg" 11l+vdr• ux.,Hfha ¡
foœ i–¹Kka jykafia f;`rd Úhu lrk
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 31
ia:dkhg" Wka jykafia w“uqjg uq½
bYardfh,a ck;dj wd œg" Tjqka ish,a,kag
wefik múæ Tn f• kSØh Ùhœh hÜ;= h'
12
ia;S%ka iy mÜreIhka o ore±úhka o Tf’
k.rj, is‡k œfoaYslhka o tla/ia fldg"
Tjqka f• kSØh wid ±kf.k foœ i–¹Kka
jykafiag .re“h mEug;a" f• kSØfha wvx.=
lreKÏ ish,a, ms<sme¡ug;a Tjqkag th
Ùhœh hÜ;= h' 13tœg Tn fcdÈ°ka .fóka
tf;r • whsØ lr.kakg hk foaYfhys
Tng æœ weØ ;dla" Tfnka mej; tk
Ùisjla fkdo;a wh th wid" foœ i–¹Kka
jykafiag .re“h mEug bf.k .kafk`
h÷÷hs lS h'
fu`fiiag ³ka wjidk Wmfoia
14 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg" öön,kak" kÜU uefrk ld,h ±ka
wdikak h' fc`IÜjd le|jd" ud Tyqg
j.lSu Ndr fok ms×i kÜU,d fofok
i•uqL uKavmfhys fmkS is‡kake÷÷hs j°<
fial' fudafiia iy fc`IÜjd f.dia i•uqL
uKavmfhys fmkS is‡fh` h' 15i–¹Kka
jykafia o uKavmfhys j,d geUla uóska
oÈYkh jQ fial' tys f°rÛjg by<ska j,d
geU msysgd Ø“×'
16 i–¹Kka jykafia fu`fiiag l;d
fldg fufia j°< fial( öön,kak" kÜf˜
mshjreka l½úh l< múæ kÜU;a l½úh
lrkakg ±ka wdikak j is‡kafkys h' kÜf˜
ur×ka miÜ f• fikó ug wœYajdijka; j
Tjqka mæx„ jk rfgys œfoaYslhkaf.a
foœfoaj;djka je<|f.k" ud w;ayer" Tjqka
iuó l< udf.a .sœiÜu lv lrkafk` h'
17
tæk udf.a Woyi Tjqkag œreoaO j weœ<S"
ud Tjqka w;ayer" uu Tjqkaf.ka udf.a
uqyqK iójd .kafk–' Tjqka msg me–fKk
uyd œm;aØ iy ³la lrorj,ska T›yq
jekiS hkafk` h' tœg tæk T›yq l;d
fldg" öf• œm;aØ wm msg me–K Øfnkafka
wfma foœhka jykafia wm w;fÈ keØ Úid
fkdf› ±÷hs Ùhkafk` h' 18Tjqka wka
foœfoaj;djka fj; yeø f.dia" l< ish®
kmÜrel• Úid uu tæk i;a;lg u udf.a
uqyqK Tjqkaf.ka iójd.kafk–' 19tneœka
±ka f• .S;h ,shd bYardfh,a ckhdg
b.ekaœh hÜ;= h' f• .S;h bYardfh,a
31'23 .Kka 27'23á fc`IÜ 1'6
232
ckhdg œreoaO j ud fjkÜfjka idlaIshla
jkÜ ms×i th Tjqkag lgmdv• lrjkak'
20
ud Tjqkaf.a mshjrekag æjq< Ùfrka yd —
me×fhka bØfrk foaYhg Tjqka f.kd miÜ"
Tjqka ld ”" ;DmaØu;a •" ;r jQ miÜ" T›yq
wka foœfoaj;djka fj; yeø f.dia" Tjqkag
je| mÜ°" ud l=ms; fldg udf.a .sœiÜ• lv
lrkafk` h' 21Tjqka msg fndfy` œm;aØ
yd ³lalror me–fKk œg" Tjqkaf.a
oreuqKÏnqrkag tu .S;h wu;l fkdjk
neœka th idlaIslrefjl= fuka Tjqkag
œreoaO j idlaIs fokÜ we;' ukao" ud æjq<
foaYhg Tjqka f.fkkakg l,ska" ±kg u
uu Tjqkaf.a is;=• me;=• oÚ–'÷÷
22 tneœka fu`fiia tæk ta .S;h ,shd
bYardfh,a ckhdg b.eka• h' 23i–¹Kka
jykafia kÝkfa .a mÜ;a fc`IÜjdg l;d lr–ka"
ööYlaØu;a j" ffOÈh i•mkak jkak' ud
Tjqkag æjq< foaYhg Tn bYardfh,a ck;dj
f.k hkafkys h' uu Tn iuó is‡–÷÷hs j°<
fial'
24 tœg fu`fiia f• kSØfha wvx.=
lreKÏ ish,a, u fl<jr jk f;la fmd;l
,Sf› h' 25bkamiÜ Tyq i–¹Kka jykafiaf.a
.sœiÜ• lr~qj WiÜ,k f,•jrekag wK
lr–ka fufia lSf› h( 26ööf• kSØ ix.%yh
/f.k" Tng œreoaO j idlaIshla jk
ms×i" th foœ i–¹Kka jykafiaf.a
.sœiÜ• lr~Üj <ó ;nkak' 27uu Tf’
ler,sldrlu;a" uqrKavqlu;a oÚ–' ud wo
ãj;a j is‡h ¡ u i–¹Kka jykafiag
œreoaO j Tn ler,s.ikakyq k•" udf.a
urKfhka miÜ fldmuK jeŠfhka tfia
fkdlrkakyq o@ 28Tf’ f.`;%j, m%cd
uQ,slhka o Ú,Odøka o widf.k is‡k œg
f• lreKÏ Ùhd" Tjqkag œreoaO j idlaIs
¡ug wyi;a fmdf<dj;a le|jkÜ ms×i"
Tjqka ish,a,ka ud fj;g /ia lrkak'
29
udf.a ur×ka miÜ Tn yeu i•mÝÈKfhka
u ´IH • ud Úhu l< udÈ.fhka bj;g
hk nj uu oÚ–' i–¹Kka jykafia
bæúfhys ³Iagl• lr" Tf’ Ù%hdj,ska Wka
jykafiaf.a fl`mh wjqiaik neœka u;=
ld,fha ¡ Tn msg uyd ³ÈNd.H me–fKkÜ
we;'÷÷ 30bkamiÜ fu`fiia uq½ bYardfh,a
ck;djg wefik múæ f• .S;fha jpk"
Úujk f;la mejiS h'
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 32 233
fu`fiiaf.a .S;h Tjqkaf.a iSud Úhu l< fial'
9

32 ööt•nd"
wyia ;,h·
ud Ùhk foag ijka fokak'
i–ºkaf.a fldgi
t;=uka fikó h"
ish Wreuh cdfld’ fm<m; h'
10
t•nd" ldka;dr rgl ¡"
–ys;,h· “hlre md½lrfha ¡"
ud jokg weyq•lka fokak' Tjqka yuq •"
2 t;=udfK`"
ud isl mo jeys Ҽ fuka"
ud l:kh msÚ “º fuka" ;u fofk; fuka Tjqka /ln,d
<d me< u; jeis fmdo fuka" Tjqkag Wmfoia ¡"
<d ;K u; u,a jeis fuka uófmkajQ fial'
11
jef†' tfia flf<a"
3 rdcd,shd ish le±,a, wjqiaid"
ys– i| ku uu mji–'
t;=ukaf.a uysuh Tn .hkak' megjqkag my<ska mshdUd"
4 mshdm;a œys³jd"
t;=udfK` mÈj;hdfK` h'
t;=ukaf.a Ù%hd múmÝÈK há ta u; Wka ord"
t;=ukaf.a udÈ. idOdrK h' Wka f.k hkakdla fuÚ'
12
t;=udfK` whÜ;=l–ka f;dr j jik Tjqkg a uófmkajfQ ha
œYajdiS foœ flfkÙ' i–¹Kka mufKÙá
±ye– j yd wjxl j o is‡k fial' wka foœfhla
5 t;=uka iuó fkd • h'
tfy;a t;=ukaf.a fikó"
13
´IH • we;á t;=udfK`
foœ orelu Tjqkag ke;á –ys msg .súl=½ u;
jxl" wo–Û mrmÜrla • we;' Tjqka f.k .sh fial'
6 f.dv uv wiajekafkka
wfy`"
fu`v wkÜjK ckfhÚ· Tjqka fm`IKh l< fial'
i–ºkag i,lkafka fuf,i o@ mÈj;fhka — me× o
kÜU,d ujd" Wmojd .sÚ.f,ka f;,a o
cdØhla fia msysfg› mshdfK`" Tjqkag fmjQ fial'
14
t;=ufK` fkdfj;a o@ ¡ Ùfrka yd neg½ Ùfrka"
7 ndIdkays t½ neg½ f;,ska"
mer× hÜ. isys lrkak'
fmr mrmÜr i,ld n,kak' fyd| u Øúó= ms‡j,ska"
mshdf.ka wikaká meiÜKÏ bia;r• –æhÜiska"
Tyq kÜU,dg Ùhd fokÜ we;' Tjqka fm`IKh l< fial'
15
m%cd uQ,l
s hkaf.ka œuikaká cdfld’f.a fm<m;
Tjqka kÜU,dg okajkÜ we;' ld ” iEySug m;a jQ y'
8
ufy`;a;uhdfK` bYardfh,a fikó ;r •
cdØ cd;Ska yg ler,s .eiÝ y'
rg rdcH fn° ³ka œg" ;r •" ;rndre •" ia:q, jQ y'
–ÚiÜka cd;Ska jYfhka ;uka uejQ foœºka w;yer"
fn° fjka lrk œg" œuqlaØ mÈj;hdKka jk t;=uka
uqr foaj;djkaf.a .Kfka ye‡hg" iܽ fldg ie,l+ y'
32'8 Ù%hd 17'26
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 32 234
16
wka foœfoaj;djkag je| mÜ°" lºj, mok• o ±fjkÜ we;'
23
kÜreiaik f,i uu Tjqka msg œm;a f.dv .i–'
Wka jykafia fm<UjQy' B ierfhka Tjqka œo ou–'
24
ms<sl=,a Ù%hd fldg" Tjqka id.skafkka ±fjkÜ we;'
t;=uka Woyia l<y' ±Š WKlg"
17
foœºka fkdjk" oreKÏ jxi.;hg “,s jkÜ we;'
Tjqka fkdyºkk" Tjqka brd±—ug jk i;=ka tj–'
w®Øka me–× kj foœjreka jk iÈm œfika
Tjqkaf.a mshjreka Tjqka jkidou–'
25
.re“h fkdmE hl=ka yg •æj, hÜoaOh weØ fjhsá
T›yq mÝcd l<y' f.j, NSØh weØ fjhs'
18
Tng æœ ³ka mÈj;hdKka" ;reK ;re×fh` keiS hØá
Tn fkdie,l=jyq h' Ùú orefj` o uy,af,` o
Tn uejQ foœ ;=udKka" jekiS hØ'
26
Tn wu;l l<yq h' Tjqka
19
i–¹fK` th ±l" oi foi œiÜrejd yer"
Tjqkaf.a ´ mÜ;=ka Tjqkaf.a ku
t;=uka l=ms; l< Úid" –ÚiÜka w;frka uldou–'
Tjqka ms<sl=,a l< fial' fuh udf.a ;SrKh f›'
20 27
t;=udfK` fufia j°< fial( öwms ch.;af;a wfma wØÚ'
uu Tjqkfa .ka fuh flf<a
uqyqK iójd.Ú–' i–¹Kka fkdj"
Tjqkaf.a brKu l=ula ± hs n,–' wms u h÷hs
T›yq lm‡ fm<m;Ùá i;=rka jrojd Ùhd
wœYajdiS mrmÜrÙ' ud Woyig m;a fkdlrkÜ jia"
21
fndre foœjreka Úid uu tfia fkdflf<–'
28
T›yq ud l=ms; l<y' bYardfh,ajre
tjeÚ Úire fohska keKkÜjK uæ cdØhÙá
ud Woyia l<y' m%Ç ySk fikóÙ'
29
tneœka jeo.e•ula keØ Tjqkag keKkÜjK Ø“× k•"
cdØhla ,jd T›yq keKj;a jQfj` k•"
uu Tjqka l=ms; lrj–' wkd.;h .ek fufkys lf<` k•"
wkÜjK fikóla ,jd fl;r• fyd| o@
30
uu Tjqka Woyia lrj–' Tjqkfa .a mÈj;hdfK`"
22
udf.a fl`mfhka Tjqka fkdœlal fiala k•"
.skakla weœ<S" i–¹fK`"
md;d, f,`lfha Tjqka mdjd kܳka fiala k•"
.eUqr f;la f.dia tla flfkla oyila o
±•" fokafkla oi oyila o
–ys;,h m,jd yúkafka flfia o@
31
wiajekak iuó wm i;=rkaf.a foœjre"
.sÚn;a jkÜ we;' wfma foœºka yd iu fkdfjØ hs

32'17 1 fldú 10'20 32'21 fr`u 10'19á 1 fldú 10'22

 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 32 235
i;=fr` oÚ;a' ;=jd< lrkafk;a"
32 iÜj lrkafk;a
i;=rkaf.a –æ je,
fidf°•ys –æ jef,ka há uu h"
f.dfudrdys j;=m‡ s j, ud wØka hful= .<jkakg yeÙ
–æ jef,ka h' Ùisfjla ke;'
40
tajdfha –æ m, œi há wyig ud w; Tijd æjqrd Ùh–"
tajdfha –æ j® Ø;a; h' ud ioyg u ãj;a j
33
Tjqkfa .a –æhÜi is‡kakdla fuka"
41
iÈm œi jeÚ h" ud æ<sfik lvqj uqjy;a fldg"
fmd<ódf.a ier œi jeÚ h' uu hÜlaØh bÛ lr–'
34
bYardfh,a ckhd i;=rkag o~qj• fo–á
ug wk.s fkdf› o@ ug ffjr lrk whg
udf.a .nvdj, i•m;a fuka ³Èœmdl fo–'
42
Tjqka ;ekam;a fldg keoa o@ uere• lE whf.a o
35
Tjqka jeræ mshjrla .kak œg w,a,d.;a whf.a o
m<s.ekSu yd m%ØM, ¡u f,hsk"a
udf.a B.ia fmdój–á
udf.a h'
æ.= flia weØ kdhlhkaf.a udxih
Tjqkaf.a œm;aØ oji <ó há
udf.a lvqjg f.d³re jkafka h'
Tjqkaf.a brKu jyd me–fKa' 43
36 t•nd
;u ckhdf.a n,h keØ jQ nj" ckfhÚ·
°ihd o ÚÈ°ihd o keØ nj" foaj fikó .ek mS%Ø jkak'
i–¹fK` ±lá t;=udfK`
ish fikóg ish fikóf.a urKhg
hÜlaØh bÛ lrk fialá m<s.kak fialá
Tjqkag wkÜl•md lrk fial' i;=rkag o~qj• fok fialá
37
t;=udfK` fufia wik fial( tfy;a"
öTjqka œYajdih ;enQ ish fikóf.a foaYhg
mÈj;h jk wkÜl•md lrk fial'÷÷
foœfoaj;dfj` fldfya o@ 44 fu`fiia o kÝkaf.a mÜ;a fc`IÜjd iuó
38
hd. m~Ürej, f;, je<»" wjq;a f• .S;fha jpk ish,a, u fikóg
mdkSh mÝcdj, –æhÜi mdkh l<" wefik múæ y~ k.d lS h'
Tjqkfa .a foœfoaj;dfj` fu`fiiaf.a wjidk Wmfoia
fld;ek o@÷
45 fu`fiia f• lreKÏ ish,a,
T›yq keósg isg Wmldr lr;a jd· bYardfh,ajrekag Ùhd Úu l< miÜ" 46Tyq
/ljrKh i,i;a jd· Tjqkag l;d fldg" ööwo æk ud Tn w;r
39
n,kak" idlaIs ³ka f• lreKÏ ish,a, flfrys is;a
uu" uu muKla" fhduq lrkak' f• jHjia:df› lreKÏ
foœhka jykafia fj–' ish,a, u ms<smæk f,i Tf’ ore±úhkag
Úhu lrkak' 47fuh Tf’ ãjh jk fyhska
ud yer wka foœ flfkla ke;' th j‡kd fohÙ' fcdÈ°ka .fóka tf;r •
æœ fokafk;a" whsØ lr.kakg hk foaYfhys f• foa
æœ kikafk;a ms<smækakyq k• Tn „rd;a ld,hla ãj;a
uu h' jkakyq h÷÷hs lSf› h'

32'35 fr`u 12'19á fyfn% 10'30 32'36 .S;d 135'14 32'43 fr`u 15'10á t<so 19'2
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 32-33 236
48 ta ojfia ¡ u i–¹Kka jykafia tla/ia jQ œg
fu`fiia wu;–ka" 49ööfcúfl` kÜjrg foœ¹fK`
bæúfhka fu`j’ foaYfhys weØ wndø• lº Tjqkaf.a rc jQ fial'
je‡fha msys‡ fkfn` k• lkaog keóS ud 6
öörEnkaf.a fm<m; l=vd jqj;a"
bYardfh,a ckhdg whsØ lr fokakg hk
ldkdka foaYh krUkak' 50kÜf˜ fidfydhÜre th fkdkeiS mj;S jd·÷÷
7
wdfrdka fy`È lkafoa ¡ urKhg m;a •" cÏ°f.a fm<m; .ek fufia lS h(
ööi–ºÚ" cÏ°f.a y~g
mjqf,a iÜidk N+–fha ;ekam;a lrkÜ ,enqjdla
fuka" kÜU o kóskka g hk lkafoa ¡ urKhg ijka ³k uekj'
m;a • mjqf,a iÜidk N+–fha ;ekam;a lrkÜ fiiÜ fikó fj;
,e“h hÜ;= h' 51ukao" YSka k• md½lrfha Tjqka f.k .sh uekj'
ldfoIays fuúnd k• W,am; <ó ¡ Tjqka fjkÜjg igka l< uekj'
bYardfh,a ckhd w;r kÜU,d ug œreoaO j i;=rkag œreoaO j Tjqkag
m› fldg" ug ys– f.!rjh kܳka Úid h'
52
kÜU ³r Øhd foaYh krUkak' tfy;a" ud iydh jqj uekj'÷÷
8
bYardfh,a ckhdg fok foaYhg kÜU we;=½ f,•f.a fm<m; .ek fufia lS h(
fkdjkafkys h÷÷hs j°< fial' ööuiaid" k• ia:dkfha ¡
Tn mølaId l<"
bYardfh,a f.`;%j,g wdYSÈjdo Ùøu fuúndys W,am;a <ó

33 foœhka jykafiag lem jQ ukq-

IHfhla jQ fu`fiia ;u urKhg
fmr bYardfh,a ckhdg wdYSÈjdo lr–ka
fufia mejiS h(
2 T›yq ish foudmshka wu;d"
ööi–¹fK` iSkhs lkafoa isg
jeŠh fial'
fiahsÈ fmfofia isg
Tjqkag W° jQ fial'
mdrdka lkafoa isg
nen½KÏ fial'
oi oyila foaj ´;hka weØ j
me–× fial'
ol=K; .sÚ ±,a,la iuó
jeŠh fial'
3
t;=udfK` ish fikóg
ieneœka u fm%au lrk fial"
ish® ie±yej;ayq t;=uka wf;ys há
T›yq" Tf’ mduq, ys|
Tf’ jpk ms<s.kafk` há
4
cdfld’f.a fm<m;g
Wreu fldg ³ka
fu`fiia mekjQ jHjia:d
mss<s.kafk` h'
5
bYardfh,ajrekaf.a f.`;% o
ck kdhlhka o
32'48-52 .Kka 27'12-14á oaœ kS 3'23-27 33'8 Úlau 17'7á 28'30á .Kka 20'13
Tn iuó œjdo l<
ie±yej;=kag"
W!ú• iy ;=•—• °kh l< uekj'
9
öwms Tn kܳ‡uq÷hs lS yá
ish fidahÜrka fkdms<s.;ayá
ish ore±úhka fkdo;ayá
T›yq Tn joka /l
Tn .sœiÜu bÛ l<y'
10
T›yq cdfld’f.a fm<m;g
Úfh`. o"
bYardfh,a ck;djg
jHjia:dj o W.kajØá
Tn w“hi iÜj| ³• w,a,Øá
mÜoiÜka u; ojk hd. mÜoØ'
11
i–ºÚ"
Tjqkaf.a YlaØhg
wdisú ³k uekj'
Tjqkaf.a w;al•
ms<s.; uekj'
Tjqkag tfrys j keós‡kakka
Tjqkaf.a œreoaOjd¡ka
h<s;a fkdkeós‡k f,i
Tjqkfa .a ;=k‡hg
myr ³k uekj'÷÷
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 33 237
12
fnkac–kaf.a fm<m; .ek Tf’ l+vdr• ;=< is‡k œg
fufia lS h( mS%Ø jkak'
19
ööt•nd i–ºkaf.a fm•j;· T›yq lkaog fikó le|jØ"
t;=uka flfrys ±ye– mÝcd tys mqoØ'
Tjqka iÜ/Ù j jikÜ we;' iuq³fÈ weØ i•m; o
oji mÜrd i–¹Kka fjrf<ys ieójqKÏ ÚOdkh o
Tyqg /ljrKh fokÜ we;' T›yq weo.ÚØ'÷÷
20
t;=ukaf.a /ljrKh ;=< .doaf.a fm<m; .ek fufia lS h(
Tyq jikÜ we;'÷÷ öö.doa foaYh mܽ,a lrk
13
fcdafimaf.a fm<m; .ek ys– yg wdisú f› jd·
fufia lS h( .doa isyfokl fuka Ú° is‡hs'
ööi–¹fK` Tjqkfa .a rgg i;=rkaf.a ndyqj yd
wdisú jiajkÜ fiala jd· ysia uq³k
wyiska jefgk msÚ “º i•m; o brdouhs'
21
fmdf<dj hg weØ w.kd i•m; o foaYfha fyd| u fldgi
14
ysre /iska Wmæk m%Ó; m, o .doa ;udg u .;af;a h'
i| iuó Wmæk j‡kd wiajekak o kdhlhdg ys– mx.=j
15
mer× Wi lºlrfha w.kd foa o Tyqg u ys– œh'
i°;k fy,aj, j‡kd jia;= o fikóf.a m%OdkSka fj;g me–K
16
f.dv uv ireidr wiajekak o bYardfh,a ckhd iuó
mºfÈ isg l;d l< i–¹Kkaf.a hÜlaØh o
;ekeka jykafiaf.a m%idoh o t;=ukaf.a wKmK;a o
hk ish® wdisú T›yq bÛ lf<` h'÷÷
22
fc`fimaf.a fm<m; msg °kaf.a fm<m; .ek
my< f› jd· fufia lS h(
ish fidfydhÜrka w;r rc l=ure öö°ka"
Tyqf.a mrmÜr msg my< f› jd· ndIdka isg mek tkafkÙá
17
Tjqkfa .a uysuh" isxy fmd›fjÙ'÷÷
23
.j l=®º,df.a uysuh fuka há kma;,Sf.a fm<m; .ek
ta n,h" fufia lS h(
l=½ yrldf.a wx fuka h' ööt•nd
ta n,fhka fmdf<df› fl<jrg kma;,S·
Tyq" ckhd fkrmdouhs' m%idofhka iEySug m;a"
tm%dhs•f.a mrmÜfrys oi oyi o i–ºkaf.a wdisúfhka msúmÜka Tn"
ukiafiaf.a mrmÜfrys oyia .Kk o wmr æ. o ol=Kq æ. o
f• ckhd fjØ'÷÷ ys– lr.kak'÷÷
24
18
idnqf,dkaf.a fm<m; .ek wdfIÈf.a fm<m; .ek
fufia lS h( fufia lS h(
ööt•nd ööyeug jvd wdfIÈg wdisú f› jd·
idnqf,dka· ;u fi`hÜrka w;r ms%hukdm f› jd·
Tn msg; hk œg ish md" f;f,ys .,ajd .kS jd·
25
mS%Ø jkak' Tn f°rÛ w.=,a
t•nd hlv iy f,`lŠka f› jd·
biaidlÈ· æœ weØ ;dla n,fhka fjfia jd·
 oaœ;Sh kSØ ix.%yh 33-34 238
26 2
bYardfh,a foœºkag iu .s,shoa foaYh o kma;,Sf.a uq½ foaYh o
wka flfkla ke;' tm%dhs•f.a iy ukiafiaf.a foaYfhka o
t;=udfK` Tng iydh jkÜ jia uOHOr× uqyqo olajd msys‡ cÏ°f.a uq½
foaYh o 3ol=KÏ æ. o b¢ .ia k.rh hk
wyi mSrd j,dl=½ wrd
wÈ:h weØ fcúfl`j msys‡ –‡hdjf;a isg
f;o uysufhka jŠkd fial' fY`jÈ olajd Øfnk ;eÚ;,dj o fmkajQ
27
i°;k foœ¹fK` fial' 4bkamiÜ i–¹Kka jykafia Tyqg
Tf’ irKh f›· l;d fldg" öö ökÜf˜ f.`;%hg fokafk–÷hs
t;=uka i°;k ndyq n,h Ùhd wdn%y• o Bidla iy cdfld’g o æjq<
Tn wdOdrh f›' foaYh f• h' foaYh kÜf˜ fofkØka oÙkakg
t;=udfK` Tn bæúfhka ie,eia•–' tfy;a" kÜU Bg we;=½ fkd
jkafkys h÷÷hs j°< fial'
i;=rka m,jd yúk fial' 5 fufia i–¹Kka jykafiaf.a fiajl
öT›yq jekfi;a jd·÷hs fu`fiia" Wka jykafia j°< múæ fu`j’
wK fok fial' foaYfha ¡ –h.sfha h' 6Wka jykafia
28
bYardfh,a ckhd fn;a-fmfh`È k• k.rhg bæúfhka jQ
iÜ/Ù j jikÜ we;' fu`j’ foaYfhys ;eÚ;,djl Tyq N+u°k
cdfld’f.a fm<m; l< fial' Ùisfjla wo olajd Tyqf.a
OdkH o fl;a yd –æhÜi o weØ fidfydka m< fkdoÚØ' 7fu`fiia –hhk
ireidr rgl jikÜ we;' œg Tyqg jhi wjqre³ tlish œiaiÙ'
wyia ;,h msÚ “º jiajkÜ we;' Tyqf.a weia fmkSu fyd|g Ø“×' Yør
29
t•nd bYardfh,a ckfhÚ" YlaØh o wvq fkd • h' 8bYardfh,a ck;dj
Tf’ jdikdjl uy;· fu`j’ –‡hdjf;a fu`fiia .ek ojia Øyla
i–º –´ fikóÙ" Tn' y~d je,mÜfK` h' y~d je,fmk ld,h o
Tn yd iudk Ùisfjla ke;' wjux.,Hfha j;ams<sfj;a ld,h o Úu œh'
Tng wdOdr jk m,sy" 9 fu`fiia" kÝkaf.a mÜ;a fc`IÜjd msg ;u
w;a ;enQ neœka" Tyq m%ÇkÜNdjfhka mÝÈK
Tng chisú fok lvqj"
jQfha h' bYardfh,a ck;dj o Tyqg lSlre •
i–¹fK` h' i–¹Kka jykafia fu`fiiag wK l< f,i
Tf’ i;=fr` jeˆ lf<` h'
ludj b,a,d tkafk` h' 10 i–¹Kka jykafia uqyqKg uqyqK ,d
Tn Tjqkaf.a .súl=½ foajd, we¢k.;a fu`fiiag iudk æjeisjrfhla
mhska md.d bkamiÜ bYardfh,ajreka w;r ;j;a fkd •
fmdŠ lroukakyq h'÷÷ h' 11i–¹Kka jykafia œiska hjkÜ ,en"
–ir foaYfhys mdrdfj` o Tyqf.a ish®
fu`fiiaf.a urKh Ú,Odøka o uq½ fikó o bæúfhys ydial•

34 bla“Ø fu`fiia fu`j’ k•

–‡hdjØka" fkfn` k• lºlrhg
f.dia" fcúfl` k.rhg bæúfhka msys‡
msia.d lº uq³kg kexf.a h' tys ¡ i–¹Kka
jykafia Tyqg °ka k.rh olajd œys³KÏ uq½
iy wreumܳu foa l< Tyqg iudk wka
æjeisjrfhla fkd • h' 12uq½ bYardfh,a
ck;dj n,d is‡h ¡ ish ndyq n,fhka uy;a
;%dickl foaj,a o l< Tyqg iudk wka
æjeisjrfhla fkd • h'

34'4 W;a 12'7á 26'3á 28'13 34'10 Úlau 33'11

 239
fc`IÜjdf.a fmd;

fu`fiiaf.a urKfhka miÜ" bYardfh,a fikóf.a kdhlhd jYfhka fc`IÜjd m;a œh' fndfy`
l,la md½lrfha jdih lr–ka is‡ f• fikóg" i;<sia wjqreoaola Øiafia ;uka n,dfmdfrd;a;=
fj–ka is‡ fmdfrdka³ foaYh w;am;a lr.kakg yeÙ jQfha" fc`IÜjdf.a kdhl;ajh hgf;a h'
bYardfh,a fikó fkdfhla igka lr–ka wjidkfha ¡ fmdfrdka³ foaYh ækd.;a whÜre f•
fmdf;a œia;r lr we;' fuys œia;r lr weØ œœO isoa‘ka w;r" fcdÈ°ka .fóka tf;r •u"
fcúfl` k.rfha jeˆu" wdhs k.rhg œreoaO igk iy foœhka jykafia;a" fikó;a w;r
.sœiÜu w®;a lrkÜ ,e”u œfYaI ;ekla .kS' ööjeº•ms³• lrkakg leueØ ljfrl=g o Ùhd wo
u ;SrKh lr.kak''''''wms" tk•" udf.a mjq, o uu o i–¹Kka jykafiag jeº•ms³•
lrkafkuq'÷÷ ^24(15& hkÜ" f• fmdf;a weØ wNsfh`.d;aul i•NdjkSh mohÙ' f• fmdf;a wvx.=
lreKq fufia h(
múƒfÃo 1)12 ldkdka foaYh ch.ekSu'
múƒfÃo 13)21 foaYh fn¡u'
^w& fcdÈ°ka .fóka kef.kysr fmfoi 13
^wd& fcdÈ°ka .fóka ngysr fmfoi 14)19
^b& wNh N+– k.r 20
^B& f,•jrekaf.a k.r 21
múƒfÃo 22 kef.kysr f.`;% ;ukag ys– fmfoig hEu'
múƒfÃo 23 fc`IÜjdf.a wjidk foaYkh'
múƒfÃo 24 fIfl• k.rfha ¡ .sœiÜu w®;a Ùøu'

ldkd
ldkdkka ffooaYh w ;alr .ekSug iÝ°ku
w;
1 i–¹Kka jykafiaf.a fiajl jQ
fu`fiiaf.a urKfhka miÜ" Tyqf.a
iyldr jQ kÝkaf.a mÜ;a fc`IÜjdg Wka
jykafia l;d fldg" fufia j°< fial(
2
ööudf.a fiajl jQ fu`fiia uf<a h' ±ka bØka
kÜU;a" f• uq½ fikó;a keósg" Tjqkag
tk•" bYardfh,a ck;djg ud fokakg hk
foaYhg fcdÈ°ka .óska tf.dv • hkak' 3ud
fu`fiiag ±kajQ múæ kÜU,d md ;nk iEu
ia:dkhla u uu kÜU,dg fo–' 4md½lrh yd
f• f,nfkdka foaYh mgka uyd .x.dj jk
hÜm%ˆia .x.dj olajd weØ" ys;a;Sjrekaf.a
uq½ rg o wmræ. uy uqyoq olajd o kÜU,df.a
foaY iSud jkÜ we;' 5æœ weØ ;dla kÜU,dg
œreoaO j Ùisfjl=g keóS is‡kakg
fkdyeÙ jkafka h' uu fu`fiia iuó
is‡hdla fuka kÜU iuó;a is‡kafk–' uu
kÜU flfrka wyla j hkafka j;a" kÜU
w;ayúkafka j;a ke;' 6YlaØu;a j o
ffOÈhj;a j o is‡kak' ukao" f• fikóg
fok ye‡hg ud Tjqkaf.a mshjrekag æjq<
1'3-5 oaœ kS 11'24-25 1'5 oaœ kS 31'6"8á fyfn% 13'5 1'6 oaœ kS 31'6-7"23
foaYh kÜU Tjqkag Wreu fldg fokafkys h'
7
udf.a fiajl jQ fu`fiia wK l< ish® kSØ
wkÜj Ù%hd Ùøug n,d.kakd f,i YlaØu;a
j o ffOÈhj;a j o is‡kak' kÜU hk hk
iEu ;ek ¡ u kÜUg Y=NisoaO jk ms×i tu
kSØh wl=rg u ms<smækak' 8f• kSØ ix.%yh
kÜU Ú;r u Ùhœh hÜ;= h' tys ,shd Øfnk
ish,a, wkÜj Ù%hd lrk ms×i ta .ek æjd
? folays Ndjkd l< hÜ;= h' tœg kÜU lrk
foa iM, • kÜUg Y=Nisoa•h ie,fikÜ we;'
9
YlaØu;a j" ffOÈhj;a j isˆug o “h
fkd•ug o fkdle<šug o ud kÜUg wK
l<d fkdf› o@ ukao" kÜU hk iEu ;ekl u
kÜf˜ foœ i–¹Kka jykafia kÜU iuó
jevis‡k fial'÷÷
10 tœg fc`IÜjd fikóf.a Ú,Odøka
wu;d" 11ööTn l|jqr ueæka f.dia fikóg
l;d fldg" öfoœ i–¹Kka jykafia Wreuh
jYfhka Tng fok foaYh ys– lr.ekSug
;j ojia ;=kÙka Tn yeu f• fcdÈ°ka
.óska tf;r hk fyhska ta i|yd lEu
iÝ°k• lr.kak÷ Ùhd wK lrkake÷÷hs
lSf› h'
 fcdaIqjd 1-2
12 bka m iÜ fc`IÜ j d rEnka j reka g o
.doajrekag o ukiafiaf.a wÈO f.`;%hg o
l;d fldg" 13ööi–¹Kka jykafiaf.a fiajl
fu`fiia Tn yeug wK lr–ka lS foa" tk•"
öfoœ i–¹Kka jykafia Tn yeug œf›l
ia:dkhla i|yd f• foaYh fok fial÷
hkak isyl s rkak' 14fu`fiia fcdÈ°ka .óska
fuf.dv Tng ¡ Øfnk foaYfhys Tf’
NdÈhdjka o l=vd orejka o .juysIhka o
mæx„ jkÜ we;' tfy;a" Tn w;r ish®
n,i•mkak mÜreIhka ikakdy ikakoaO j
Tf’ ify`orhkag fmrÛj h–ka Tjqkag
Wmldr lrkÜ we;' 15foœ i–¹Kka
jykafia Tng fuka Tf’ ify`orhkag
œf›lh fok f;la o Wka jykafia Tjqkag
fok foaYh whsØ lr.kak f;la o Tn
tf,i Tjqkag Wmldr l< hÜ;= h' bkamiÜ
i–¹Kka jykafiaf.a fiajl fu`fiia
fcdÈ°ka .óska tyd fmræ. æYdfjys Tn
yeug ³ka" Tng whsØ jk foaYhg yeø wjq;a
th N=laØ œ£ug mgka.kafk` h÷÷hs lSf› h'
16 tœg T›yq fc`IÜjdg ms<; s r= e fo–ka"
ööTn wmg wK l< ish,a, u wms lrkafkuqá
Tn wm hjk fld;ekg jqj o wms hkafkuq'
17
ish,af,a ¡ wm fu`fiiag lSlre jQ f,i
Tng;a lSlre jkafkuq' foœ i–¹Kka
jykafia fu`fiia iuó jev is‡hdla fuka
Tn iuó o jev is‡k fiala jd· 18hfula
Tf’ wKmK;aj,g œreoaO j ler,s .i–ka"
Tn Tyqg wK lrk ish,af,a ¡ Tng wlSlre
jqfjd;a" Tyq urKhg m;a l< hÜ;= jkafka
h' Tn YlaØu;a j o ffOÈhj;a j o
is‡kake÷÷hs lSfj` h'
fcúfl`jg T;a;=ldrhka he•u
2 kÝkfa .a mÜ;a fc`Iqjd Is†‡• k• ia:dkfha
isg –ÚiÜka fofokl= T;a;= ne,Sug
ryiska msg;a lr hj–ka" ööTn fofokd
œfYaIfhka f.dia fcúfl` m%foaYh mølaId
lr n,kake÷÷hs lSf› h' T›yq f.dia rdyd’
k• fjióklf.a f.org me–K tys
kjd;eka .;ay' 2tœg" ööfoaYfhys T;a;=
n,k ms×i bYardfh,a ckhdf.ka lSm
fofkla wo ? fuys weœ;a is‡Ø÷÷hs
fcúfl`f› rcÏg ie< œh' 3f• foa weiÝ
fcúfl`f› rc" rdyd’ fj; m×jqvhla
hj–ka" ööTn fj; me–K Tf’ f.g we;=½
1'12-15 .Kka 32'28-32á oaœ kS 3'18-20á fc`IÜ 22'1-6
2'10 Úlau 14'21á .Kka 21'21-35
240
• is‡k –ÚiÜka msg;g f.fkkak' ukao"
Tjqka me–K is‡kafka uq½ foaYfha T;a;=
n,k ms×i h÷÷hs ±ka• h'
4 iaØh% o ta –ÚiÜka fofokd le|jdf.k
f.dia Tjqka iójd ;enqjd h' wE
m×jqvldrhkag l;d fldg" öö–ÚiÜka ud
fj; me–× nj we;a;Ù' tfy;a" Tjqka
wdf› fldfyka o Ùhd uu fkdoÚ–' 5wer;a"
l½jr jeˆ jdi,a f°rÛj jik f›,dj
me–fKoa¡ ta –ÚiaiÜ msg;a j .sfh` h' Tjqka
fldfya .shd ± hs uu fkdoÚ–' blauÚka
Tjqka ®yqne| hkak' ;ju Tjqka w,a,d-
.kakg yeÙ jkafka h÷÷hs mejiÜjd h'
6
rdyd’ ta –ÚiÜka fofokd f.hs mshiai
Wvg f.k f.dia" tys wyqrd ØnqK yK o~q
hg Tjqka iójd ;enqjd h' 7rdc fiajlfh`
fcdÈ°ka .óg hk mdr æf.a f;dÛm<j,a
olajd Tjqka ®yqne| .sfh` h' Tjqka k.rfhka
msg jQ jyd u jdi,a f°rÛj jik ,oafoa h'
rdyd’ iy T;a;=ldrhka w;r .sœiÜu
8 ta –ÚiÜka fofokd Ú°.kakg fmr wE
mshiafia is‡ Tjqka fj; wjq;"a 9Tjqkg
a fufia
lSjd h( ööi–¹Kka jykafia f• foaYh Tng ¡
Øfnk nj o Tn Úid wm w;r NS;h s meØø
f.dia Øfnk nj o ish® foaY jdiSka Tf’
me–Óu fya;f= ldgf.k uy;a fia ;eØf.k
is‡k nj o uu oÚ–' 10Tn –ir foaYfhka
msg;g tk l," i–¹Kka jykafia Tn
bæúfhys r;= uqyqo f›<S hkakg ie,eiÝ ye‡ o
fcdÈ°ka .óska tf;r is‡ wfu`újrekaf.a
rcÏka fofokd jk iSfydkag iy «.ag Tn l<
foh" tk•" Tjqka iyuq,k s a œkdY l< ye‡ o
wm wid we;' 11f• lreKÏ weiÝ flfKys u
wms wffOÈh • wØYfhka l,ÙrefKuq' Tng
œreoaO j keóS is‡kakg wm Ùisfjl=g
ffOÈhhla fkd • h' ukao" Tf’ foœ
i–¹Kka jykafia by< wyfiys;"a my<
fmdf<dfjys;a foœhka jykafia jk neœÚ'
12
bØka ud Tng lreKdj fmkajQ neœka" ±ka
Tn udf.a mshdf.a mjq,g lreKdj fmkajk
njg i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka æjqrd
ta njg ug iyØlhla fokak' 13udf.a mshd o
uj o ify`or ify`oúhka o Tjqkfa .a ish®
mjq,a o wdrlaId fldg" wfma ãœ; ur×ka
f’rd.kak'÷÷
14 tœg ta –ÚiaiÜ wEg ms<s;=re fo–ka"
2'1 fyfn% 11'31á cdfld 2'25
 fcdaIqjd 2-3 241
2
ööwfma f• ryi Tn t<sor› fkdlf<d;a" Tn•ug fmr l|jqre nekafoa h' ;=ka ojilg
fjkÜfjka æœ mÜokakg wms iÝ°k• h' miÜ Ú,Odøyq l|jqre ueæka f.dia"
i–¹Kka jykafia f• foaYh wmg ³ka l," 3
fikóg l;d fldg" ööfoœ i–¹Kka
wms Tn flfrys lreKdfjka o ys;j;alfukajykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj o f,• mÝclhka
o Ù%hd lrkafkuq÷÷hs lSfj` h' th WiÜ,df.k hkjd o Tn oÙk l," Tn
15 rdyd’f.a f.h k.rfha mjqr msg is‡k ia:dkj,ska msg;a j ta miÜmiafia
ØnqfKa há wE o mjqr msg jdih l<d h' hkak' 4Tn f• udÈ.fhka lj°j;a fkd.sh
tneœka wE lUhÙka ta –ÚiÜka fofokd neœka" hd hÜ;= udÈ.h tœg Tn ±k.kakyq
ljq½fjka neiaiÜjd h' 16wE Tjqkag l;d h' tfy;a" Tn .sœiÜ• lr~qjg <x • fkdhd
fldg" öö®yqne| .sh whg Tn wiÜ fkdjk hÜ;= h' th yd Tn w;fÈ Ùf,`—grhla
ms×i lºlrhg m,d hkak' Tjqka wdmiÜ muK ³r Ø“h hÜ;= h÷÷hs lSf› h'
yeø tk ;=re tys ;=ka ojila ieó• is‡kak' 5 fc`IÜjd fikóg l;d fldg"
bkamiÜ Tf’ .uk hkake÷÷hs lSjd h' ööi–¹Kka jykafia fyg Tn w;fÈ mܳu foa
17 ta –ÚiaiÜ o wEg ms<;s r lrkakg hk neœka mœ;% jkake÷÷hs lS
= e fo–ka fufia
lS y( ööTn wfmka .;a æjqreu wms bÛ h' 6bkamiÜ Tyq mÝcljreka wu;–ka"
lrkafkuq' 18tfia lrkakg k•" wm f• öö.sœiÜ• lr~qj /f.k fikóg fmrÛfjka
foaYhg wd l, f• r;= kÝ,a m‡h Tn wm hkake÷÷hs lSf› h' tœg T›yq th /f.k
neiafi› ljq½f› ne| ;nd" Tf’ mshd o ujfikóg fmrÛj .shy'
o ify`orhka o mshdf.a f.hs jeis ish,a,ka 7 i–¹Kka jykafia fc`IÜjdg fufia
o Tn iuó Úfjig tla/ia lr.kak' j°< fial( ööud fu`fiia iuó jev is‡hdla
19
fuka kÜU iuó o jev is‡k nj ish®
Ùisfjl= Tf’ f.oúka msg • •æhg f.dia
urKhg m;a jqjfyd;a jro Tyqf.a u há tabYardfh,ajreka ±k.kÜ ms×i Tjqkaf.a weia
.ek wms Úf°ia h' Tn iuó f.or is‡k bæúfhys kÜU Wiia Ùøug o wo ojfia uu
hful=g wk;=rla is³ jqjfyd;a Tyqf.a mgka .kafk–' 8kÜU .sœiÜ• lr~qj
urKh .ek wm j.ÙjhÜ;= jkafka h' WiÜ,df.k hk mÝcljrekag l;d fldg"
20
öTn yeu fcdÈ°ka .fóa æh woaorg me–×
tfy;a" Tn wfma f• ryia t<sor› lf<d;a"
Tn wm ,jd æjqre• .;a æjqrefuka wms œg tys kej;S is‡kak÷ Ùhd wK lrkak'÷÷
Úoyia jkafkuq'÷÷ 21rdyd’ ms<s;=re fo–ka" 9 tœg fc`IÜjd bYardfh,a ckhd
ööTn lS f,i u f› jd÷÷hs Tjqka msg;a lr
wu;–ka" ööfuys me–K Tf’ foœ i–¹Kka
jykafia j°< foag ijka fokake÷÷hs lSf› h'
he›jd h' T›yq o msg;a j .sfh` h' tœg wE r;=
m‡h ljq½f› neka° h' 10
Tyq ;j³rg;a fufia lSf› h( ööãjudk
22 ta –ÚiÜka fofokd msg;a • f.diafoœhka jykafia Tn w;r is‡k nj;a" Wka
lºlrhg me–K" Tjqka ®yqne| .sh wh jykafia fkdwkÜudkj u Tn bæúfhka
wdmiÜ yeø tk ;=re ;=ka ojila tys kej;S
ldkdksjreka iy ys;a;Sjreka o ys•jreka
is‡fh` h' ®yqne| .sh wh ta –ÚiÜka iEuiy fmúiaisjreka o .sÈ.dIsjreka iy
;ek u fijQ kuq;a Tjqka i•njqfKa ke;' wfu`újreka o fcnqisjreka o mkakd ouk
23
tœg ta –ÚiÜka fofokd wdmiÜ yeø" nj;a Tn fuhska ±k.kakyq h' 11n,kak"
lºlrfhka nei" .fóka tf;r •" kÝkaf.a uq½ fmdf<djg w•mØ jk i–¹Kka
mÜ;a fc`IÜjd fj; me–K ;ukag is³ jQ jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj Tn fmrÛfjka
fcdÈ°ka .óg jevu lrkÜ we;' 12tneœka
ish,a, Tyqg ±kajQ y' 24T›yq fc`IÜjdg l;d
fldg" ööieneœka u i–¹Kka jykafia f• ±ka tl tl f.`;%fhka tlaflkd ne.ska
uq½ foaYh wm w;g mdjd ¡ Øf’' foaYfha bYardfh,a f.`;%j,ska msú–ka f°f<diafofkl=
jeishka ish,af,` u wm flfrys NSØfhka f;`rd.kak' 13uq½ fmdf<djg w•mØ jk
is‡Ø÷÷hs lSfj` h' i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
WiÜ,df.k hk mÝcljreka fcdÈ°ka .fóa
fcdÈ°ka .óska tf;r •u æfhys md ;enQ flfKys u by<ska .,d nisk

3 fc`IÜjd w®hu keósg" uq½ bYardfh,a c,h k;r • f.dv.eyS is‡kÜ we;'÷÷
ck;dj iuó Is†‡• k• ia:dkfhka 14 fikó fcdÈ°ka .óska tf;rg
Úlau" fcdÈ°ka .ónvg me–K" bka tf;r hkakg ;ukaf.a l+vdr•j,ska Úlau .sh
 fcdaIqjd 3-4
œg" .sœiÜ• lr~qj WiÜ,df.k hk mÝcljre
fikóg fmrÛfjka .sfh` h' 15.sœiÜ•
lr~qj WiÜ,df.k .sh mÝcljre fcdÈ°ka
.óg me–K æfhys md ;enQ y' wiajekak
fk<k uq½ ld,h ;=< ¡ fcdÈ°ka .fóa æh
bjqre ;<d W;=rd hhs' 16Tjqka md ;enQ jyd u
by<ska nei tk æh kej;S" b;d ³rg"
Ydfr;dka bæúmsg Øfnk kÜjr jk wd°•
olajd f.dv.eiÜfKa h' wrnd –‡hdjf;ys
msys‡ ®KÜ uqyqog nei hk æh i•mÝÈKfhka
u fjka • .sfha h' fikó fcúfl`jg uQK
,d .óska tf;r jQ y' 17fcdÈ°ka .fóka
tf;r jkf;la" bYardfh,ajreka ish® fokd
œh<s “u msg .uka l< w;r i–¹Kka
jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj f.k .sh
mÝcljre fcdÈ°ka .ó ueo œh<s “u msg
isgf.k is‡fh` h'
isysjgk .,a f°f<di
4 uq½ bYardfh,a cdØh fcdÈ°ka .óska
tf;r • Úu jQ l, i–¹Kka jykafia
fc`IÜjdg l;d fldg" 2öökÜU tl tl
f.`;%fhka tla flfkl= ne.ska fikó
w;frka f°f<diafofkl= f;`rdf.k" Tjqka
wu;d" 3öTn yeu fcdÈ°ka .fóa ueo
mÝcljreka md ;nd is‡ ;eÚka .,a
f°f<dila /f.k" tf;r f.k f.dia" tajd
Tn yeu wo ? kjd;eka .kakd ia:dkfhys
;nkak÷ Ùhd wK lrkake÷÷hs j°< fial'
4 tœg fc`IÜjd bYardfh,ajreka w;frka
tl tl f.`;%fhka tla flfkl= ne.ska
f;`rd.;a f°f<diafokd le|jd" 5Tjqka
wu;d" ööfoœ i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ•
lr~qjg fmrÛfjka Tn fcdÈ°ka .óg
f.dia bYardfh,a ckhdf.a f.`;% wkÜj
tÙfkld .,la ne.ska /f.k lfÈ f.k
hkak' 6fufia lrkafka" tajd Tn w;fÈ
isysjgkhla jk ms×i h' öf• .,a
Øfnkafka l=ug ±÷hs u;= ld,fha ¡ Tf’
orejka wik œg" 7Tn Tjqkag l;d fldg"
öi–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
bæúfhys fcdÈ°ka .fóys æh fn¡ .sfha há ta
lr~qj .ó yryd jevujdf.k hk œg"
.fóa æh fn¡ .sh Úid" f• .,a bYardfh,a
ck;djg i°ld, isysjgkhla jkafka h÷hs
Ùj hÜ;= h÷÷hs ±ka• h'
8 bYardfh,a ck;dj fc`IÜjdf.a wK
múæ l<y' i–¹Kka jykafia fc`IÜjdg
j°< f,i bYardfh,a ckhdf.a f.`;%j,
242
.Kk ye‡hg" fcdÈ°ka .ó ueæka .,a
f°f<dila /f.k" ;uka iuó fuf;rg
f.keœ;a Tjqka kej;=k ia:dkfha ;ekam;a
l<y' 9fcdÈ°ka .ó ueo .sœiÜ• lr~qj
f.k .sh mÝcljreka mh .eiÝ ia:dkfhys o
fc`IÜjd .,a f°f<dila ;e” h' tajd wo
olajd tys Øf’' 10fu`fiia fc`IÜjdg wK
l< múæ fikóg ±ka•u i|yd i–¹Kka
jykafia fc`IÜjdg Úhu l< ish® foa Ùhd
Úu jk f;la" .sœiÜ• lr~qj f.k .sh
mÝcljre fcdÈ°ka .ó ueo kej;S is‡fh` h'
fikó blauka lr tf;rg .sfh` h'
.s,a.d,hg me–Óu
11 uq½ fikó blauka j tf;r • Úu jQ
l," i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
iy mÝcljre fikóg fmrÛfjka .sfh` h'
12
rEnkaf.a fm<m; o .doaf.a fm<m; o
ukiafiaf.a wÈO f.`;%h o ikakdy
ikakoaO j" fu`fiia Tjqkag lS m%ldr"
bYardfh,ajrekag fmrÛj tf;r jQ y'
13hÜoaOhg ieriÜKÏ i;<siaoyila muK wh
i–¹Kka jykafia bæúfhys fuf;r msys‡
fcúfl`f› –‡hdj;aj,g hÜoaOh i|yd
me–×fh` h' 14ta ojfia ¡ il, bYardfh,a
ck;djf.a weia yuqfhys i–¹Kka jykafia
fc`IÜjd Wiia l< fial' T›yq fu`fiiag
f.!rj l<dla fuka fc`IÜjdg o Tyqf.a uq½
ãœ; ld,fhys f.!rj ±lajQfj` h'
15 tœg i–¹Kka jykafia fc`IÜjdg
l;d fldg" 16öö.sœiÜ• lr~qj f.k .sh
mÝcljrekag fcdÈ°ka .óska keóS msg;g tk
f,i Ùhkake÷÷hs j°< fial' 17tneœka Tyq
mÝcljrekag wK lr–ka" ööfcdÈ°ka .óska
keóS msg;g tkake÷÷hs lSf› h' 18i–¹Kka
jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj f.k .sh
mÝclrejka fcdÈ°ka .óska f.dvg wjq;a"
;ukaf.a mdo f.dv“u ;enQ flfKys u
.fóa æh wdmiÜ .,d weœ;a fmr f,i .x
bjqre ;<d .,d .sfha h'
19 fuf,i fikó m<uq jk udifha oi
jk æk fcdÈ°ka .óska f.dvg wjq;a"
fcúfl`jg kef.kysr æYdfjys .s,a.d,a
k• ia:dkfhys l|jqre ne|.;af;` h'
20
Tjqka fcdÈ°ka .óska .;a ta .,a f°f<di
fc`IÜjd .s,a.d,ays tl Wv tl ;nd
21
bYardfh,a ckhd wu;–ka" öö öf• .,a
ms<sfj<g ;nd Øfnkafka l=ug ±÷hs u;=
ld,fhys ¡ Tf’ ore mrmÜr Tjqkaf.a
 fcdaIqjd 4-6
22
mshjrekaf.ka wik œg Tn Tjqkag
ms<;
s r= e fo–ka fufia Ùhkak" öbYardfh,ajre
œh<s “u æf.a f• fcdÈ°ka .fóka tf;r •
wdfj` h' 23Tf’ foœ i–¹Kka jykafia wm
r;= uqyqfoka tf;r jk ;=re tys æh" wm
n,df.k is‡h ¡ u" yskaojd ±uqjdla fuka"
Wka jykafia fcdÈ°ka .fóa æh o wm n,d-
f.k is‡h ¡ yskaojd ±uQ fial' 24Wka
jykafia tfia flf<a" –ys msg ish,a,ka
i–¹Kka jykafiaf.a yia;h n,j;a nj
±k.kÜ ms×i;a" Tjqka foœ i–¹Kka
jykafiag ioyg u .re“h olajkÜ ms×i;a
h÷ Ùhd ±kaœh hÜ;= h÷÷hs lSf› h'
5 bYardfh,a ckhd tf;r jk ;=re
i–¹Kka jykafia Tjqka me–fKkakg
l,ska fcdÈ°ka .fóa æh ys£ hkakg ie,eiÝ
nj" fcdÈ°ka .óska tf;r niakdysr is‡
wfu`újrekaf.a ish® rcjreka o uOHOr×
uqy³q nv œiÝ ldkdksjrekaf.a ish® rcjreka
o weiÝ l," T›yq bYardfh,a ckhd Úid
;eØ f.k wffOÈhhg m;a jQy'
pÈufÃokh iy mdial=j meje;a•u
2 tl, i–¹Kka jykafia fc`IÜjdg
l;d fldg" öö.sÚ .,ska msyshd id°"
bYardfh,a ckhd ;j;a jrla pÈufÃokh
lrkake÷÷hs j°< fial' 3tœg fc`IÜjd .sÚ
.,ska msyshd id°" pÈufÃok-lkao k•
ia:dkfha ¡ bYardfh,ajreka pÈufÃokh
flf<a h' 4fc`IÜjd pÈufÃokh flf<a f•
lreK Úid h( –ir foaYfhka msg;a j
me–× ish® Ng fikó jQ msú–" –irfhka
Úlau wd miÜ" uó ¡ md½lrfha –h.shy'
5
Úlau wd ish® fikó pÈufÃokh ,nd
is‡h kuq;a" –irfhka tk l," uó ¡
md½lrfhys Wmka fikó pÈufÃokh
fkd,enQ y' 6bYardfh,a ckhd i;<sia
wjqreoaola uq½,af,a md½lrfhys .uka lf<`
h' ta ld,h ;=< ¡ –irfhka msg;a j wd ish®
Ng fikó i–¹Kka jykafiaf.a y~g
lSlre fkdjQ neœka –h.shy' fufia jQfha"
wmg fok ye‡hg i–¹Kka jykafia
Tjqkaf.a mshjrekag æjqre• ³ka" Ùfrka yd
—me×fhka bØfrk foaYh oÙkakg Tjqkg
bv kdúk f,i Wka jykafia æjq< Úid h'
7
Wka jykafia ta mshjreka fjkÜjg
a
Tjqkaf.ka mej; wd ore mrmÜrla weØ l<
5'6 .Kka 14'28-35 5'10 Úlau 12'1-13 5'12 Úlau 16'35
243
fial' md½lrh ueæka .uka lroa¡
pÈufÃokh fkdlrkÜ ,enQ neœka T›yq
wpÈufÃæ;fh` jQ y' fc`IÜjd fudjqka
pÈufÃokh flf<a h'
8 uq½ fikó pÈufÃokh lr Úu jQ
l," T›yq iÜj jk ;=re l|jqfÈ kej;S
is‡fh` h' 9tœg i–¹Kka jykafia fc`IÜjdg
l;d fldg" ööuu wo kÜU,d flfrka –irfha
jy,alfuka ,;a wmlSÈØh bj;a flf<–÷÷hs
j°< fial' ta Úid ta ia:dkhg .s,a.d,a hhs
ÙhkÜ ,e” h'
10 bYardfh,a ckhd .s,a.d,ays l|jqre
ne|" udifha oi i;r jk æk iji
fcúfl`f› –‡hdjf;a ¡ mdial= ux.,Hh
meje;ajQ y' 11mdial=jg miÜ æk T›yq
foaYfha OdkHj,ska iE´ kÜuqyqka frd‡ yd
œ<| wkÜNj lf<` h' 12Tjqka foaYfha
OdkHfhka wkÜNj l< °g miÜ æk" ukakd
wdydrh jeˆu kejØ×' bYardfh,a ckhdg
Bg miÜ ukakd fkd,enqK fyhska T›yq ta
wjqreoafoa mgka ldkdka foaYfha NjfN`.
wkÜNj lf<` h'
fc`IÜjd iy iajÈ.sl w•mØhd
13 fc`IÜjd fcúfl` kÜjr <ó is‡h ¡"
;u ysi Tijd ne¬ œg" ;ud bæúmsg
fldmÜfjka weo.;a lvqjla weØ –Úfil=
is‡kÜ ³Ûf› h' fc`IÜjd Tyq i—mhg f.dia"
ööTn wfma me;a;g o ke;fyd;a wfma œreoaO
ldrhkaf.a me;a;g ±÷÷hs œpdf<a h'
14 Tyq ms<s;=re fo–ka" ötfia fkdf›á
i–¹Kka jykafiaf.a fiakdf› w•mØhd j
uu ±ka wdfj–÷÷hs lSf› h' tœg fc`IÜjd
uq×ka;<d • Tyqg kuialdr lr–ka"
ööiajd—ka jykai Tf’ fufylrejdg
l=ula j°rk fiala ±÷÷hs weiS h'
15 i–¹Kka jykafiaf.a fiakdf›
w•mØhd fc`IÜjdg l;d fldg" öökÜU is‡k
;ek Y=oaO N+–hla Úid kÜf˜ mdjyka
.,jkake÷÷hs lSf› h' fc`IÜjd o tfia
flf<a h'
fcúfl`j w;am;a lr.ekSu
6 fcúfl`j bYardfh,a ckhdf.ka wdrlaId
lr.kÜ ms×i th w.=,a oud jid
ØnqfKa h' Ùisfjl= msg;g .sfha j;a"
we;=<;g wdf› j;a ke;' 2i–¹Kka
 fcdaIqjd 6
jykafia fc`IÜjdg l;d fldg" ööijka
fokak" fcúfl`j o tys rcÏ o n,j;a hÜoaO
Nghka o kÜf˜ w;g uu mdjd fokafk–'
3 fkdkej;S fydrKE ms™–ka .sfh` h' ikakdy
hÜoaO Nghka jk kÜU,d ish,a,ka ojilg
tl jrla ne.ska yh ojila uq½,af,a kÜjr
jf†g hd hÜ;= h' 4mÝcljreka i;afofkl=
neg½ wx fydrKE i;la /f.k .sœiÜ•
lr~qjg fmrÛfjka hd hÜ;= h' i;a jk
ojfia ¡ i;ajrla kÜjr jf†g .uka lrkaká
mÝcljre o fydrKE ms™;a jd· 5;jo" Tjqka
neg½ wx fydrKEfjka fndfy` f›,djla
Y’o mj;ajk œg" ta fydrKE Y’oh
kÜU,dg weiÜKÏ l," il, ckhd uy;a
T,ajr y~la kó;a jd· tœg kÜjr mjqr
weo jefgkafka h' fikó o tÙfkld
fl<ska u kÜjr bæúhg hkafk` he÷÷hs j°<
fial' 6tœg kÝkaf.a mÜ;a fc`IÜjd mÝclhka
le|jd Tjqka wu;d" öö.sœiÜ• lr~qj
Tijd.kak" mÝcljreka i;afofkla
i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
bæúmsg neg½ wx fydrKE i;la f.k h;a
jd·÷÷hs lSf› h' 7Tyq fikóg;a l;d fldg"
ööbæúm;a • kÜjr jf†g hkak" wdhÜO .;a
mÜreIfh` i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ•
lr~qjg bæúfhka h;a jd·÷÷hs lSf› h'
8 fc`IÜjd fikóg l;d fldg Úu jQ
l," mÝcljre i;afokd neg½ wx fydrKE
i;la f.k" i–¹Kka jykafia bæúmsg
h–ka fydrKE ms•fn` h' i–¹Kka
jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj Tjqkag miafika
f.khkÜ ,e” h' 9ikakdy ikakoaO jQ
Ngfh` fydrKE ms™k mÝcljrekag
fmrÛfjka .sfh` h' mÝclhka fydrKE ms™–ka
hoa¡ fiiÜ wh .sœiÜ• lr~qjg miafika
.sfh` h' 10fc`IÜjd fikóg wK lr–ka"
ööT,ajr y~ kókakg ud Tn yeug Ùhk
oji olajd Tn yeu T,ajr y~ fkdkeósh
hÜ;= h' Tn yeuf.a lg y~ wefikakg j;a"
Tf’ l‡ka Ùisjla Úlafukakg j;a fkdæh
hÜ;= h' ud wK l< œg T,ajr y~ keósh
hÜ;= h÷÷hs lSf› h' 11fufia fc`IÜjd i–¹Kka
jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj kÜjr jf†g tl
jrla lr Wv ;ndf.k hkÜ ,e”ug
ie,eia• h' th f.k .sh T›yq l|jqrg
wdmiÜ wjq;a rdØ%h tys .; lf<` h'
12 miÜ æk w®hu fc`IÜjd wjæ œhá
mÝcljre o i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ•
6'20 fyfn% 11'30
244
13
lr~qj Tijd.;af;` h' mÝcljre i;afokd
i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qjg
fmrÛfjka neg½ wx fydrKE i; /f.k
ikakoaO j is‡ wh Tjqkag fmrÛfjka .sfh`
há mÝclhka fydrKE ms™–ka hoa¡" fiiÜ wh
i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qjg
miafika .sfh` h' 14fufia fo jk ojfia ¡
kÜjr jf†g tl jrla f.dia T›yq wdmiÜ
l|jqrg wdfj` h' yh ojila T›yq tfia
lf<` h'
15 i;a jk æk w®h• f›f,a T›yq
keósg tu wdldrfhka u i;ajrla kÜjr
jf†g .sfh` h' T›yq tæk muKla i;ajrla
kÜjr jf† .uka lf<da h' 16i;a jk jr
mÝcljreka fydrKE ms•n l, fc`IÜjd"
ööT,ajr y~ kókaká ukao" 17i–¹Kka
jykafia Tn yeug kÜjr ¡ Øf’' kÜjr yd
tys weØ ish,a, i–¹Kka jykafia Wfoid
iyuq,ska u œkdYhg Úhu jkafka h'
rdyd’ k• f›YHd iaØ%h" wm hejQ m×jqv-
ldrhka iójd ;enQ neœka wE o wE iuó
f.or is‡k ish,af,` o muKla œkdY
fkdjkafk` h' 18œkdYhg fjka l< fohska
Tn je<lS is‡h hÜ;= h( ke;fyd;a fjka l<
miÜ lem jQ fohska hula Tn .;af;d;a"
Tn bYardfh,a l|jqr msg œkdYhla
me–fKkakg i,iajd th l,UkÜ we;'
19
rka ú¡ ish,a, o f,`lv iy hlv nvq o
i–¹Kka jykafiag lem h' tajd i–¹Kka
jykafiaf.a .nvdfjys ;e“h hÜ;= h÷÷hs
lSf› h'
20 tfia mÝcljre fydrKE ms•fn` há
fikó T,ajr y~ keó=fj` h( fikó
fydrKE Y’oh wid" uyd y~Ùka T,ajr
y~ meje;ajQfj` h' mjqr weo je‡×á fikó
o tÙfkld fl<ska u bæúhg f.dia kÜjr
w,a,d.;af;` h' 21T›yq mÜreIhka yd ia;S%ka
o nd,hka yd uy,a,ka o .jhka o neg½jka
o fldg½jka o hk kÜjr is‡ ish,a,ka lvq
myúka iyuq,ska u œkdY lr±•fu` h'
22 T;a;= n,k ms×i foaYhg .sh
–ÚiÜka fofokdg fc`IÜjd l;d fldg"
ööf›YHd iaØ%hf.a f.org f.dia" Tn wEg
æjq< f,i ta iaØ%h iy wEg whsØ ish,a,ka
msg;g f.fkkake÷÷hs lSf› h' 23T;a;l
= drhka
 fcdaIqjd 66--7
jQ ta ;reKfh` we;=<g f.dia rdyd’ o
wef.a mshd o u› o ify`orhka o wEg whsØ
ish,a,ka o wef.a ish® kEhka o msg;g
f.kjq;a bYardfh,ajrekaf.a l|jqfrka
msg; k;r lf<` h' 24bkamiÜ T›yq kÜjr yd
tys ØnqK ish,a, .skafkka mܽiaid ±uqfj`
h' rka ú¡ o f,`lv yd hlv nvq o T›yq
i–¹Kka jykafiaf.a .Dyfhys .nvdfjys
;ekam;a lf<` h' 25fcúfl`j fi`æis
lrkakg fc`IÜjd hejQ T;a;=ldrhka"
rdyd’ k• fjiók œiska iójkÜ ,enQ
neœka fc`IÜjd wEg iy wef.a mshdf.a mjq,g
o wEg whsØ ish,a,kag o ãj;a jkakg
bv yeúfha h' wE bYardfh,ajreka w;frys
wo olajd jdih lrkakS h'
26 tœg fc`IÜjd æjqr–ka" ööhfula f•
fcúfl` kÜjr f.dvkókakg W;aidy
lrkafka k•" Tyq i–¹Kka jykafia bæúfhys
idm ,oafola f› jd· Tyq w;aØjdr• ;nk
œg Tyqf.a l=®º,d o" tys f°rÛ ;nk œg
Tyqf.a nd, mÜ;%hd o keØ jkÜ we;e÷÷hs
Tjqkag lSf› h'
27 fufia i–¹Kka jykafia fc`IÜjd
iuó jev is‡ fialá Tyqf.a lSÈØh foaYh
uq½,af,ys m;< œh'
wdldkaf.a mdmh
7 œkdYhg fjka l< fohska Ùisjla
fkd.kak f,i i–¹Kka jykafia ³ka
wdÇj bYardfh,a fikó lv lf<` h'
ukao" wdldka lem jQ fohska fldgila
.;af;a h' Tyq jkdys cÏ° f.`;%hg whsØ
firdf.a mÜ;a Y’æf.a mÜ;%hd jk lÈ—f.a
mÜ;%hd h' ta Úid i–¹Kka jykafiaf.a
Woyi bYardfh,ajrekag œreoaO j weœ½fKa h'
2 fc`IÜjd fcúfl`f› isg fnf;,ag
kef.kysúka fn;djkag wdikak jQ wdhs
k.rhg –ÚiÜka hj–ka" ööTn msg;a j
f.dia foaYh fi`æis lrf.k tkake÷÷hs
Tjqkag lSf› h' ta –ÚiaiÜ msg;a j f.dia
wdhs k.rh .ek T;a;= ne®fj` h' 3bkamiÜ
T›yq fc`IÜjd fj; fmr<d me–K Tyqg
l;d fldg" ööfikó ish® fokd fkdh;ajd"
fo;=ka oyila muK fikó f.dia wdhs
k.rhg myr fo;ajd' ta k.rfha is‡kafka
iaj,am fofkl= Úid" il, ckhd tys
he•fuka Tjqka fjfyig m;a lrkakg
6'25 fyfn% 11'31 6'26 1 rdcd 16'34
245
4
jqjukdjla ke;e÷÷hs lS y' tlS f,i
fikóf.ka ;=kaoyila muK tys .sfh` h'
tfy;a" T›yq wdhs kÜjr –ÚiÜkag “fhka
m,d .sfh` h' 5wdhs kÜjr jeisfh`
Tjqkaf.ka Øiafofkl= muK uerefj` h'
T›yq kÜjr f°rÛf› isg fIndø• olajd
Tjqka ®yqn|jd f.dia lº nEjqf• ¡ Tjqkag
myr ³kafk` h' tœg bYardfh,ajre
wffOÈhhg m;a • NSØfhka we,<S .sfh` h'
6 fc`IÜjd fY`lfhka ;udf.a jia;%
brdf.k bYardfh,ajrekaf.a m%cd uQ,slhka
iuó i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
bæúfhys ijia jk f;la uq×ka;<d jeˆ
is‡fha h' T›yq ;ukaf.a ysia msg OQ,s
oud.;af;` h' 7fc`IÜjd l;d fldg"
ööufy`;a;u foœ iajd—ka jykai" wm
œkdY lrk ms×i wfu`újreka w;g wm
mdjd ¡ug Tn f• fikó fcdÈ°fkka
fuf.dvg me–fK›f› l=ula Úid o@ wfka·
wms fcdÈ°ka .óska tf.dv jdih lrkakg
i;=Û jqfKuq k• fldmuK fyd| o@ 8wfy`
i–¹Kka jykai· bYardfh,ajreka ish
i;=rkag msÛmd m,d .sh miÜ uu l=ula Ùh•
o@ 9ldkdÚjreka o foaYfha ish® jeishka o ta
wid wm jg,d wfma kduh fmdf<dfjka
uldoukÜ we;' tœg Tf’ .re kduh /lSug
Tn l=ula lrk fiala ±÷÷hs weiS h'
10 i–¹Kka jykafia fc`IÜjdg fufia
ms<s;=re ³ka fial( öökeós‡kaká kÜU l=ula
Úid fufia uq×ka jeØø is‡kafkys o@
11
bYardfh,ajreka m› lr we;á tfia h" ud
Tjqkg a wK l< udf.a .sœiÜu Tjqka lv lr
Øf’' Tjqka ug lem lrk ,o fohska /f.k
fidrl• lr" tajd iójd" tajd ;ukaf.a u
nvq w;fÈ ;nd Øf’' 12bYardfh,a fikóg
;ukaf.a i;=rkag uQKmEug fkdyeÙ jQfha
ta Úid h' idmhg wiÜ jQ neœka T›yq
;ukaf.a i;=rkag msÛmdØ' ta lem lrk ,o
foa kÜU,d flfrka œkdY lr fkd±uqfjd;a
uu ;j;a kÜU,d iuó fkdis‡kafk–' 13kÜU
keósg fikó mœ;% lrkaká Tjqkag l;d
fldg" öTn fyg mœ;% jkak' ukao"
bYardfh,ajreÚ" Tn w;fÈ lem lrk
,o fohla we;á lem lrk ,o ta foa Tn
w;frka mylrk ;=re Tf’ i;=rkag uQK
fokakg Tng fkdyeÙ jkafka hhs
bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia
 fcdaIqjd 7-8
14
j°rk fial' ta Úid fyg Tn yeu ta ta
f.`;% jYfhka me–fKkak' i–¹Kka
jykafia f;`rd.kak f.`;%h fm<m;a
jYfhka bæúhg me–fKkafk` h' i–¹Kka
jykafia f;`rd.kak fm<m; o mjq,a
jYfhka me–fKkafk` h' i–¹Kka
jykafia f;`rd.kak mjq, tÙfkld
jYfhka me–fKkafka h' 15lem lrk ,o
foh .;a ;eke;a;d fufia wiÜ jQ l,ays Tyq
i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜu lv l<
Úid;a" bYardfh,ays ³Iaglula l< Úid;a
Tyq yd Tyq ika;l ish,a, .skafkka
mܽiaid ±–h hÜ;= h÷hs Tjqkag Ùhkak'÷÷
16 fc`IÜjd w®hu keósg bYardfh,ajreka
Tjqkfa .a f.`;% jYfhka bæúhg f.kajd.;af;a
h' cÏ° f.`;%h wiÜ œh' 17Tyq cÏ° f.`;%h
bæúhg f.kajQ œg fYrdjrekaf.a mjq, wiÜ
œh' fYrdf.a mjq, tl tl fm<m; jYfhka
bæúhg f.kajQ œg Y’æf.a fm<m; wiÜ œh'
18Tyqf.a fm<m; tÙfkld jYfhka bæúhg
f.kajQ œg cÏ° f.`;%hg whsØ fYrdf.a mÜ;a
Y’æf.a mÜ;%hd jk lÈ—f.a mÜ;a jQ wdldka
wiÜ œh' 19fc`IÜjd wdldkag l;d fldg"
ööudf.a mÜ;%h" bYardfh,ajrekaf.a foœ
i–¹Kka jykafiag f.!rjh ¡ Wka
jykafiag we;a; Ùhd" Tn l< jro udf.ka
fkdiójd" ug okajkake÷÷hs lSf› h'
20 wdldka ms<; = e fo–ka" ööieneœka uu
s r
bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka jykafiag
œreoaO j m› flf<–' ud l< foh fuh hs(
21
fld,a,h w;fÈ fY`Nk n“f,`kSh
i½jla o ú¡ ldis foishhla o ú¡ ldis
mKila nr weØ rka fmd,a,la o ±l" uu
tajdg wdid • tajd .;af;–á tajd udf.a
l+vdru ueo fmdf<dj hg iójd Øf’' Bg
h‡ka ú¡ Øf’ h÷÷hs lSf› h'
22 tœg fc`IÜjd m×jqvldrhka he›f›
h' T›yq l+vdrug æj f.dia tajd o tajd hg
ú¡ o wdldkaf.a l+vdrf• iójd ØnqKÏ nj
fidhd.;af;` h' 23T›yq l+vdru ueæka tajd
f.k f.dia fc`IÜjd fj; o uq½ bYardfh,a
fikó fj; o f.kjq;a i–¹Kka jykafia
bæúfhys ;enQ y' 24tœg fc`IÜjd iy Tyq
iuó ish® bYardfh,ajre fYrdf.a mÜ;a
wdldka o ú¡ o i½j o rka fmd,a, o Tyqf.a
ore±úhka o Tyqf.a .jhka o fldg½jka o
neg½jka o Tyqf.a l+vdru o Tyq ika;l
ish,a, o /f.k wdfldÈ –‡hdj;g f.k
.sfh` h' 25fc`IÜjd l;d fldg" ööTn wm msg
246
f• œm;aØh me–fK›f› uka o@ i–¹Kka
jykafia wo Tn msg œm;aØh muqKj Ï k
fiale÷÷hs lSf› h' tœg ish® bYardfh,ajre
Tyqg .,a .eiÝ y' T›yq Tjqkag .,a .id
.skafkka mܽiaid±uqfj` h' 26;jo" T›yq
uy .,a f.dvla Tyq msg f.dv .eiÝ y' th
wo olajd Øf’' ta ia:dkhg wdfldÈ
–‡hdj; hhs wo olajd Ùhkafka ta Úid h'
bkamiÜ i–¹Kka jykafiaf.a Woyi
ixisºfKa h'
wdhs k.rh w,a,d.ekSu
8 i–¹Kka jykafia fc`IÜjdg l;d
fldg" öö“h fkdjkak" fkdle<fUkak'
uq½ hÜoaO fiakdj kÜU iuó /f.k wdhs
k.rhg hkak' uu wdhs rcÏ yd Tyqf.a
fikó;a" Tyqf.a k.rh;a" Tyqf.a rg;a kÜU
w;g mdjd fokafk–' 2kÜU fcúfl`jg;a
tys rcÏg;a l<dla fuka wdhs k.rhg;a"
tys rcÏg;a lrkak' tys jia;=j yd .jhka
kÜU,dg fld,a,hla jYfhka .kak'
k.rhg tydhska ryfia /l is‡k
fiakdjla iÝ°k• lr ;nkake÷÷hs j°< fial'
3 fufia fc`IÜjd iy uq½ hÜoaO fiakdj
wdhs k.rhg hk ms×i ieriÜfK` h'
fc`IÜjd n,i•mkak fyajdhka Øiaoyila
f;`rdf.k rdØ%fha Tjqka he›f› h' 4Tjqkga
Tyq fufia wK flf<a h( öön,kak" Tn yeu
k.rhg tydhska ieó• is‡kaká k.rfhka
jeŠ ³r fkdf.dia" ish,a,ka u iÝ°k• •
is‡h hÜ;= h' 5ud iuó is‡k ish® fikó o
uu o k.rh foig .uka lrkafkuq' tœg
Tjqka m<uq j;df› fuka wmg œreoaO j
myr ¡ug wd l,ays wms Tjqka bæúfhka m,d
hkafkuq' 6öm<uq j;df› fuka T›yq wm
bæúfhka m,d hkafk` h÷hs Ùh–ka" wm
Tjqka k.rfhka wE;a lr.kak ;=re Tjqka
wm ®yqne| tkÜ we;' fufia wms Tjqka
bæúfhka m,d hkafkuq' 7tœg Tn yeu
ieó• is‡k ;eÚka msg;g wjq;a k.rh
w,a,d.kak' ukao" Tf’ foœ i–¹Kka
jykafia th Tn w;g mdjd fok fial' 8Tn
yeu k.rh w,a,d.;a œg thg .sÚ ;nkak'
i–¹Kka jykafia j°< f,i u lrkak' ud
Tn yeug fok wK fufia f›'÷÷ 9fufia
fc`IÜjd Tjqka he›f› há T›yq f.dia wdhs
k.rhg niakdysfrka fnf;,ag;a wdhsg;a
w;r ieó• is‡fh` h' fc`IÜjd fikó iuó
ta rdØ%h .; flf<a h'
 fcdaIqjd 8 247
10 fc`IÜjd w®hu keósg" fikó /ialr fkdØnqfKa h' md½lrh foig m,d .sh
Tjqka .Kka fldg" bYardfh,a m%cd fikó ;uka ®yqne| wd wh foig yerefK`
uQ,slhka iuó fikóg fmrÛfjka wdhs h' 21fc`IÜjd iy ish® bYardfh,ajre" ieó•
k.rhg .sfha h' 11uq½ fikó" tk•" Tyq is‡ yuq°j k.rh w,a,d.;a nj;a" k.rfha
iuó is‡ fyajdfh` k.rh bæúmsgg .uka ³u kefók nj;a ±l" yeø wjq;a wdhs
lr wdhs k.rhg W;=frka l|jqre k.rfha –Úiqka uerefj` h' 22fiiÜ wh o
ne|.;af;` h' Tjqkag;a" wdhs k.rhg;a Tjqkag œreoaO j k.rfhka Úlau wdfj` h'
w;fÈ –‡hdj;la ØnqfKa h' 12fc`IÜjd fufia ta me;af;kÜ;a" f• me;af;kÜ;a
mkaoyila muK –ÚiÜka /f.k Tjqka bYardfh,ajrekag ueæ jQ wdhs fikóf.ka
wdhsg niakdysfrka fnf;,ag;a" wdhsg;a tla flfkl= j;a .e<• b;=rejkakg fkdyer
w;fÈ ryfia iójd ;enqf› h' 13tfia bYardfh,ajre Tjqkag myr ³kafk` h'
k.rhg W;=frka is‡ uy yuq°j o k.rhg 23
T›yq wdhs rcÏ mKms‡ka w,a,d fc`IÜjd
niakdysfrka ryfia iójd is‡ wh o hk fj; f.kdfj` h'
fikó" fufia k;r l< miÜ fc`IÜjd ta 24 bYardfh,ajreka ;uka ®yqne| wd
rdØ%fha –‡hdj;g .sfha h' 14wdhs rcÏ th ³Û
ish® jeishka md½lrfha ¡ jkid Úu l<
l, Tyq iy k.r jeishka jk Tyqf.a uq½ miÜ o fufia wdhs jeishka ish,a,ka u
fikó;a lŠk–ka w®hu keósg" tfll= j;a b;=re fkdjk fia lvqfjka
bYardfh,ajrekag œreoaO j igka lrk œkdY lrkÜ ,enQ miÜ o ish® bYardfh,ajre
ms×i nEjqug bæúfha msy‡ s wrnd iuN+–hg wdhs k.rhg yeø f.dia tys is‡ wh o
msg;a j .sfh` h' tfy;a" k.rhg tydhska lvqfjka urd ±uqfj` h' 25ta ojfia ¡
;udg œreoaO j iuQyhla ieó• is‡k nj
ureuqjg m;a jQ wdhs k.r jeis ish® ia;S%
Tyq fkd±k is‡fha h' 15fc`IÜjd o ish®
mÜreIhkaf.a .Kk f°f<diaoyila œh'
bYardfh,ajre o ;uka mer³Kdla fuka 26ukao" fc`IÜjd fy,a,h t,a, lr wdhs
fmkajd md½lrhg hk udÈ.fhys m,d
.sfh` h' 16Tjqka miafia ®yqne| hk ms×i k.rfhys ish® jeishka uq½uÚka u œkdY
wdhs k.rfha is‡ uq½ fikó /ia lr.kakd lrouk ;=re" ;udf.a w; my;g fkd±•f•
,oy' T›yq fc`IÜjd miafia t<jdf.k h' 27tfy;a" .jhka o ta k.rfha jia;=j o
f.dia k.rfhka wE;a jQfj` h' i–¹Kka jykafia fc`IÜjdg wK l< múæ"
17
bYardfh,ajreka ®yqne| hk ms×i msg;g bYardfh,ajre ;ukag fld,a,hla fldg
fkd.sh tl –Úfila j;a wdhs k.rfha j;a" .;af;` h' 28fufia fc`IÜjd wdhs k.rhg
fnf;,a k.rfha j;a bØú j fkdis‡fha h' .sÚ ,d" th ioyg u mjØk kgnqka f.dvla
k.rh fkdjid ish,a, w;ayer T›yq flf<a h' th wo olajd mj;S' 29T›yq wdhs
bYardfh,ajreka ®yqne| .sfh` h' rcÏ iji olajd .il t,a,d ;enqfj` há br
nisk f›,df› fc`IÜjdf.a wK msg Tyqf.a
wdhs k.rfha œkdYh u<l| .iska nd" k.rhg msœfik f°rlv
18 i–¹Kka jykafia fc`IÜjdg l;d <ó fy<d" ta msg uy .,a f.dvla .eiÜfj`
fldg" öökÜf˜ wf;a Øfnk fy,a,h wdhs h' th wo oji olajd Øf’'
foig t,a, lrkak' ukao" uu ta k.rh kÜU
w;g mdjd fokafk–÷÷hs j°< fial' jHjia:dj Ùhjkq ,e”u
fc`IÜjd ;udf.a wf;a ØnqKÏ fy,a,h k.rh 30 tœg fc`IÜjd tand,a lkafoys
foig t,a, flf<a h' 19tœg ieó• is‡ bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka jykafiag
yuq°j ;uka is‡ ;eÚka jydu keósg" mÝcdikhla f.dvkeó=f› h' 31Tyq fufia
fc`IÜjd w; æ.= l< flfKys u æj wjq;a" flf<a" i–¹Kka jykafiaf.a fiajl
k.rhg jeo" th w,a,df.k blauÚka thg fu`fiia bYardfh,a fikóg wK l< f,i"
.sÚ,Efj` h' 20wdhs k.rfha –ÚiÜka wdmiÜ fu`fiiaf.a jHjia:d fmdf;a ,shd Øfnk
yeø ne¬ l," k.rfha ³u wyig kósk nj múæ" öÙisfjl= œiska hlv wdhÜOhÙka
T›yq ³Ûfj` h' tœg ta w;g j;a" f• w;g fkdlmk ,o mshœ .,aj,ska h'÷ T›yq ta
j;a m,d hdug Tjqkag mܽjkalula mÝcdikh msg i–¹Kka jykafiag ojk
8'30-32 oaœ kS 27'2-8 8'31 Úlau 20'25
 fcdaIqjd 8-9
hd. mÝcd o iyNd.slf• mÝcd o TmamÜ lf<`
h' 32fc`IÜjd tys ¡ ta .,a msg fu`fiiaf.a
jHjia:df› msgm;la ,s›f› h' Tyq th
bYardfh,a ckhd bæúfhys bÛ flf<a h'
33
ish® bYardfh,ajre o Tjqkaf.a m%cd
uQ,slfh` o Ú,Odøyq o œÚYaphldrfh` o
iajfoaYslfh` o tfia u œfoaYslfh` o
i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj biܬ
f,• mÝcljreka bæúfhys .sœiÜ• lr~qj
fomfiys is‡fh` h' Tjqkaf.ka foflka
fldgila f.riS• lkao bæúmsg o fiiÜ
foflka fldgi tand,a lkao bæúfhys o
is‡fh` h' fufia flf<a" m<uq fldg
bYardfh,a fikóg wdYSÈjdo l< hÜ;= h
Ùhd i–¹Kka jykafiaf.a fiajl fu`fiia
wK l< múæ h' 34bkamiÜ jHjia:d fmdf;a
,shd Øfnk múæ wdYSÈjdoh;a" idmh;a hk
jHjia:df› ish® jpk Tyq Ùfh›f› h'
35
fc`IÜjd" ia;S%ka o nd,hka o Tjqka w;fÈ
yeiÜreK œfoaYSka o we;=½ jQ bYardfh,a
iNdj bæúfhys fu`fiia wK l< ish,af,ka
fkdÙhjQ tl o jpkhla j;a fkd • h'
.s“fhdkajreka iuó .sœiÜu
9 fcdÈ°fkka fuf.dv lº rfgys o my;
rfgys o uOHOr× uqyqo winv
uq½,af,ys f,nfkdka olajd o œiÝ
ys;a;Sjrekaf.a o wfu`újrekaf.a o
ldkdÚjrekaf.a o fmúiaisjrekaf.a o
ys•jrekaf.a o fcnqisjrekaf.a o ish®
rcjreka ta .ek weiÝ l," 2T›yq tla is;a j
fc`IÜjd yd bYardfh,ajrekag œreoaO j
hÜoaO lrk ms×i tla/ia jQfjda h'
3 tfy;a" .s“fhdka jeishka fc`IÜjd
fcúfl`jg;a" wdhs k.rhg;a l< foa weiÝ
œg" 4T›yq fc`IÜjd /jˆug Wmdhla
fhd°.;af;` h' T›yq iÝ°k• lr.;a wdydr
o mrK f.`× o me<S ms<sh• l< mrK y•
uq¿sl mdk Ndck o ;ukaf.a fldg½jka msg
mgjd .;af;` h' 5wKav ±uQ" f.• .sh
mdjyka mh ,df.k" mrK jia;% we|.;af;`
há Tjqka lEug .;a frd‡ ish,a, o f›<S" mÜia
ne£ ØnqfKa h' 6fufia T›yq .s,a.d,ays
l|jqfÈ is‡ fc`IÜjd fj; f.dia" Tyqg;a"
bYardfh,a fikóg;a l;d fldg" ööwms ³r
rgÙka wdfjuqá tneœka wm iuó .sœiÜula
l< uekje÷÷hs lSfj` h'
8'33-35 oaœ kS 11'29á 27'11-14 9'7 Úlau 23'32á 34'12á oaœ kS 7'2 9'10 .Kka 21'21-35
248
7 tfy;a" bYardfh,a fikó Tjqkag
ms<s;=re fo–ka" ööTn wm wi, jdih lrkÜ
jkakg mܽjk' tfia k• wm Tn iuó
.sœiÜula lr.kafka flfia ±÷÷hs ys•jrekaf.ka
weiÝ y'
8 T›yq fc`IÜjdg l;d lr–ka" ööwms Tn
jykafiaf.a °ifh` juq÷÷hs Tyqg lS y'
fc`IÜjd o" ööTn ljryq o@ fld;eÚka wdjyq
±÷÷hs Tjqkaf.ka weiÜf› h'
9 T›yq ms<; s r= e fo–ka fufia lS y(
ööTf’ °ihka jk wms Tf’ foœ i–¹Kka
jykafia .ek wid fndfy` ³r rgÙka
wdfjuq' Wka jykafiaf.a lSÈØh o Wka
jykafia –irfha l< ish,a, o 10fcdÈ°ka
.óska tf.dv œiÝ wfu`újrekaf.a rcjreka
fofokd jk fyIafndkays rc jQ iSfydkag;a"
wIagdfrd;ays œiÝ ndIdkays rc jQ «.ag;a
l< ish,a, o wms weiSuq' 11tneœka wfma m%cd
uQ,slfh` o wfma rg jeis ish,af,` o wmg
l;d fldg" öTf’ .ukg wdydr /f.k"
Tjqka yuq jkakg f.dia Tjqkag l;d fldg"
wms Tn yeuf.a °ifh` juq' wm iuó
.sœiÜula l< uekj hs Tjqkag Ùhkake÷hs
wmg lS y' 12Tn yeu fj; tkakg wm msg;a
jQ ojfia ¡ wfma wdydr ms×i .;a f• frd‡
wfma f.j,ska wm .;af;a WKÏ WKÏ j Øfnoa¡
há tfy;a" ±ka tajd œh<S" mÜia ne£ Øf’' 13f•
uq¿sl mdk y• Ndck wm mÜrjd.;a œg tajd
w®;a j Ø“×á ±ka tajd me<S Øf’' f• wfma
jia;% o mdjyka o .uk b;d ¡È> Úid
mrK • Øf’'÷÷
14 bYardfh,a fikóf.a m%OdkSyq
i–¹Kka jykafiaf.a wjjdo fkdœpdrd
Tjqkaf.a wdydr lEfj` h' 15fc`IÜjd Tjqka
iuó iduh weØ lrf.k" Tjqkag ãj;a
jkakg bv fok ye‡hg Tjqka iuó
.sœiÜula flf<a h' bYardfh,a ckhkaf.a
m%cd uQ,slfh` o Tjqkag æjqre• ³kafk` h'
16 bYardfh,ajreka Tjqka iuó .sœiÜula
lr ;=ka ojilg miÜ Tjqka ;ukaf.a
wi,ajdiSka nj;a" ;uka w;frys jdih
lrk nj;a Tjqkag wdrx„ jqfKa h'
17
bYardfh,a fikó .uka fldg ;=ka
ojilg miÜ Tjqkaf.a k.rj,g me–×fh`
h' ta k.r k•( .s“fhdka" flmSrd"
fnfhafrd;a" Ùúh;a-fchdø• hk f•jd h'
18
m%cd uQ,slfh` bYardfh,ajrekaf.a foœ

i–¹Kka jykafiaf.a k–ka Tjqkag æjqre•
¡ ØnqK Úid Tjqkag myr fkd³kafk` h'
ish® fikó m%cd uQ,slhkag œreoaO j f°ia
mejrefj` h'
19 tfy;a" ish® m%cd uQ,slfh` l;d
fldg" ööwms bYardfh,ajrekaf.a foœ
i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka Tjqkag
æjqre• ³Úuqá tneœka Tjqkag w; .ikakg
wmg fkdyeÙ h' 20wm Tjqkag fufia l<
hÜ;= h( Tjqkag ãj;a •ug wms bv yúuq' tfia
fkdlf<d;a" wm Tjqkag ³ka æjqreu Úid
Woyi wm msgg me–fKkÜ we;' 21Tjqka
ãj;a jqKd f›' Tjqkaf.a w•m;Ska lS múæ
T›yq wmg or lmkafk` o æh wækafk` o
jkafk` h÷÷hs lSfj` h'
22 fc`IÜjd .s“fhdkajreka le|jd" ööTn
wm w;fÈ jdih lroa¡" öwms Tng fndfy`
³úka is‡uq÷ Ùhd Tn wm /jÛf› uka o@
23fufia l< Úid Tn idm ,oaoyq h' Tn
w;frka iuyfrl= udf.a foœhka jykafiaf.a
.Dyhg or lmkakka o æh wækakka o
jYfhka iEu l,ays u Tn imhkÜ we;e÷÷hs
lSf› h'
24 T›yq fc`IÜjdg ms<s;=re fo–ka" ööuq½
foaYh Tn yeug fokakg;a" Tn yeu
bæúfhka foaYfha ish® jeishka œkdY
lroukakg;a" Tn foœ i–¹Kka jykafia
;ukaf.a fufylre fu`fiiag wK l< nj
wmg ±k.kakg ,enqK neœka" Tn œiska
urkÜ ,nkÜ we; hk “fhka wms fufia
flf<uq' 25wfy`· wms ±ka Tn wf;a h( Tng
yú hhs o idOdrK hhs o ±fkk ye‡hg
wmg l< uekje÷÷hs lS y' 26fc`IÜjd Tjqkag
tf,i lr" bYardfh,a fikó œiska Tjqka
urd fkdouk f,i Tjqkaf.a wØka Tjqka
.<jd.;af;a h' 27fc`IÜjd ta ojfia" Tjqka
;u fikóg;a" i–¹Kka jykafiaf.a
mÝcdikhg;a or lmkakka o æh wækakka o
flf<a h' i–¹Kka jykafia ish mÝcdikh
i|yd f;`rd.kak ia:dkfha ¡ T›yq wo
olajd u tfia lrØ'
.s“fhdkays ¡ ,;a ch
10 fc`IÜjd fcúfl`jg;a" tys rcÏg;a
l<dla fuka wdhsg;a tys rcÏg;a
lr" wdhs k.rh w,a,df.k th iyuq,ska u
œkdY l< nj;a" .s“fhdka jeishka
bYardfh,ajreka iuó idu°k • Tjqka
w;fÈ is‡k nj;a" fcrei,f• rc jQ
249
2
wfo`Ú-fYfolag wdrx„ œh' .s“fhdka
rdclSh k.rhla fuka œYd, k.rhla j
ØnqK Úid o th wdhs k.rhg;a jvd
œYd, Úid o tys jeishka ish® fokd
n,i•mkak Úid o fcrei,• jeisfh`
“hm;a jQfj` h' 3tneœka fcrei,f• rc jQ
wfo`Ú-fYfola" fyfn%dkays rc jQ fy`yd•g
o cÈuq;ays rc jQ mSrd•g o ,dlSIays rc jQ
cmshdg o t.af,dkays rc jQ fo”Èg o
m×jqv hj–ka" 4öö.s“fhdkajreka fc`IÜjd o
bYardfh,a fikó o iuó idu°k • weØ
Úid .s“fhdkag myr fok ms×i ug yjq,a
• Wmldr lrkake÷÷hs lS h' 5tneœka
wfu`újrekaf.a rcjreka miafok" tk•"
fcrei,f• rc o fyfn%dka rc o cÈuq;y a s rc
o ,dlSIays rc o t.af,dkays rc o tl;= •"
T›yq o Tjqkaf.a ish® fiakdfj` o f.dia"
.s“fhdka bæúfhys l|jqre ne|" Bg œreoaO
j hÜoaO lf<` h'
6 tœg .s“fhdkays fikó l;d fldg"
ööTf’ °ihka w;a fkdy< uekjá wm fj;
blauÚka wjq;a" wm .<jd wmg Wmldr l<
uekj' ukao" lºlrfha jik wfu`újrekaf.a
ish® rcjre wmg œreoaO j tl;= •
is‡Ø÷÷hs .s,a.d,ays l|jqfÈ is‡ fc`IÜjdg
okajd hejQ y(
7 tœg fc`IÜjd uq½ hÜoaO yuq°j o
n,i•mkak •rhka o iuó .s,. a d,a flfrka
keóS .sfha h' 8i–¹Kka jykafia fc`IÜjdg
l;d fldg" ööTjqkag “h fkdjkaká ukao"
ud Tjqka kÜU w;g mdjd ¡ we;á Tjqkaf.ka
Ùisfjl=g j;a kÜUg œreoaO j keósg
fkdis‡h yeÙ h÷÷hs j°< fial' 9fc`IÜjd
.s,a.d,a isg rdØ%h uq½,af,a .uka fldg
yæiaisfhka Tjqka lrd me–×fha h'
10
i–¹Kka jykafia bYardfh,ajreka bæúfhys
Tjqka ;eØ.ekajQ fial' bYardfh,ajre
.s“fhdka <ó ¡ Tjqka jkid" fn;a-fy`frdkag
hk udÈ.fhys Tjqka ®yqne| f.dia wfYald
iy ulafla° olajd Tjqkag myr ³kafk` h'
11
;jo" Tjqka bYardfh,ajreka bæúfhka m,d
hoa¡" wfYald olajd fn;a-fy`frdka m,a,f•
¡ i–¹Kka jykafia wyfika œYd, .,a
Tjqka msg fy½E fialá thska T›yq uerefKda
h' .,a jÈIdfjka keiÜKÏ wh" bYardfh,ajreka
lvqfjka uerE whg jvd fndfy` jQ y'
12 i–¹Kka jykafia wfu`újreka
bYardfh,a fikóg mdjd ³ka ta ojfia ¡
fc`IÜjd i–¹Kka jykafiag l;d fldg"
 fcdaIqjd 10
uq½ bYardfh,ajrekaf.a weia yuqfhys fufia
lSf› h(
ööt•nd
iÝÈhh·
.s“fhdkag by<ska
fkdfi,a •
is‡kaká
t•nd
pka¿h·
whdf,daka –‡hdj; by<ska
tfia u is‡kak'÷÷
13 tœg fikó ;ukaf.a i;=rkaf.ka
m<s.kak ;=re iÝÈhhd kej;S is‡fha há
pka¿hd o kej;=fKa h' fumj;a cdIdÈf.a
fmdf;a ,shd ØfnkÜ fkdf› o@ iÝÈhhd
i•mÝÈK ojila muK nei hdug blauka
fkd• wyi ueo is‡fha h' 14i–¹Kka
jykafia –Úfil=f.a y~g ijka ³ka tnº
ojila —g fmr j;a" Bg miÜ j;a fkd • há
ukao" i–¹Kka jykafia bYardfh,a fikó
Wfoid igka l< fial'
15 bkamiÜ fc`IÜjd o ish® bYardfh,a
fikó o .s,. a d,ays l|jqrg fmr<d .sfh` h'
ulafla°ys .=ydf› is‡ rcjreka
m ia f okd
16 rcjre miafokd m,d f.dia
ulafla°ys .=ydf› ieójqKd y' 17öörcjre
miafokd ulafla°ys .=ydf› ieó• is‡kÜ
i•n jQ y÷÷hs fc`IÜjdg okajk ,oafoa h'
18
tœg fc`IÜjd l;d lr–ka" ööTn .=ydf›
lgg f,dl= .,a fmr<d ;nd Tjqka uqr
lrkakg –ÚiÜka ;nkak' 19tfy;a" Tn
kej;S fkdis‡kaká Tf’ i;=rka ®yqne|
f.dia msÛmiska is‡kakkag myr fokaká
Tjqkaf.a k.rj,g we;=½ •ug Tjqkag bv
fkdfokak' ukao" Tf’ foœ i–¹Kka
jykafia Tjqka Tn w;g mdjd ¡ Øf’ h÷÷hs
lSf› h' 20fc`IÜjd iy bYardfh,a fikó
Tjqka iuQ,>d;kh lr Úu lf<` h'
Tjqkaf.ka bØú wh mjqre weØ k.rj,g
we;=½ jQ y' 21bkamiÜ fc`IÜjdf.a fikó
ulafla°ys l|jqrg fc`IÜjd fj; iÜj fia
yeø wdfj` h' bYardfh,a fikóf.ka
Ùisfjl=g œreoaO j ljfrla j;a Ùisjla
fkdlSfj` h'
10'13 2 iduq 1'18
250
22 tœg fc`IÜjd l;d fldg" öö.=ydf›
lg wer ta rcÏka miafokd .=ydfjka ud <óg
f.fkkake÷÷hs lS h' 23T›yq tfia fldg" tA
rcjreka miafokd tk•" fcrei,f• rc o
fyfn%dkays rc o cÈuq;ays rc o ,dlSIays rc o
t.af,dkays rc o .=ydfjka Tyq fj;
f.kdfj` h' 24Tjqka ta rcÏka fc`IÜjd fj;
f.kd l," fc`IÜjd ish® bYardfh,a –ÚiÜka
le|jd" ;ud iuó .sh hÜoaO Nghkaf.a
w•m;Skag l;d fldg" öö<x • Tf’ mdo f•
rcÏkaf.a f., u; ;nkake÷÷hs lSf› h' T›yq
<x j ;ukaf.a mdo Tjqkaf.a f., u;
;enqfj` h' 25fc`IÜjd Tjqkag l;d fldg"
öö“h fkd• fkdle<š is‡kaká YlaØu;a j
ffOÈhj;a j is‡kaká ukao" Tng œreoaO j
hÜoaO lrk Tf’ ish® i;=rkag i–¹Kka
jykafia fufia lrk fiale÷÷hs lSf› h'
26
bkamiÜ fc`IÜjd Tjqkag myr ¡ Tjqka urd
.ia myl t,a®f› h' T›yq Tjqka iji
olajd .iaj, t,a,d ;enqfj` h' 27br nisk
œg fc`IÜjdf.a wK msg T›yq Tjqka
.iaj,ska nd Tjqka ieó• is‡ .=ydf› oud"
uy .,a ta .=yd lfgys ;enqfj` h' ta .,a wo
olajd u mj;S'
ulafla° hkd¡ ;eka w,a,d.ekSu
28 ta ojfia fc`IÜjd ulafla° k.rh
w,a,df.k" thg;a" tys rcÏg;a lvqfjka
myr ¡" tl o flfkl= j;a bØú fkdlr"
tys is‡ ish® fokd o uq½uÚka u œkdY
lroud" fcúfl`f› rcÏg l<dla fuka
ulafla°ys rcÏg;a flf<a h'
29 bla“Ø fc`IÜjd ulafla° isg ish®
bYardfh,ajreka iuó ,s’kd k.rhg f.dia
ta k.rhg œreoaO j hÜoaO flf<a h'
30
i–¹Kka jykafia ta k.rh;a" tys rcÏ;a
bYardfh,ajrekaf.a w;g mdjd ³ka fial'
fc`IÜjd tys is‡ tla flfkl= j;a bØú
fkdfldg ta k.rhg;a" ta k.rfha œiÝ
ish® fokdg;a lvqfjka myr ¡ fcúfl`f›
rcÏg l<dla fuka ,s’kdys rcÏg;a flf<a h'
31 fc`IÜjd ish® bYardfh,ajreka iuó
,s’kdys isg ,dlSIa k.rhg f.dia" th
bæúmsg l|jqre ne| Bg œreoaO j hÜoaO
flf<a h' 32i–¹Kka jykafia ,dlSIa k.rh
o bYardfh,ajrekaf.a w;g mdjd ³ka fial'
fc`IÜjd fo jk ojfia ¡ th w,a,df.k

,s’kdg l<dla fuka tys is‡ ish® fokdg;a
lvqfjka myr ³kafka h' 33tœg f.fYÈys
rc jQ fydrd• ,dlSIa k.rhg Wmldr lrk
ms×i me–×fha h' fc`IÜjd" tla flfkl=
j;a bØú fkdjk ;=re Tyqg;a" Tyqf.a
fikóg;a myr ³kafka h'
34 fc`IÜjd bYardfh,ajreka iuó
,dlSIays isg t.af,dka k.rhg f.dia th
jg,d l|jqre ne| thg œreoaO j hÜoaO
flf<a h' 35T›yq ta ojfia ¡ u th
w,a,df.k" thg lvqfjka myr ¡ ,dlSIa
k.rhg l<dla fuka tys is‡ ish® fokd ta
ojfia ¡ uq½uÚka œkdY lr±uqfj` h'
36 fc`IÜjd ish® bYardfh,ajreka iuó
t.af,dka isg fyfn%dka k.rhg f.dia Bg
œreoaO j hÜoaO fldg" 37th w,a,df.k
thg;a" tys rcÏg;a" Bg whsØ ish®
k.rj,g;a" tys œiÝ ish® fokdg;a
lvqfjka myr ¡" t.af,dka k.rhg l<dla
fuka tla flfkl= j;a bØú fkdlr" th o
tys is‡ ish® fokd o uq½uÚka u œkdY
lr±uqf› h'
38 fc`IÜjd ish® bYardfh,ajreka iuó
fo”È k.rhg yeø wjq;"a thg œreoaO j hÜoO a
fldg" 39th iy tys rcÏ o thg whsØ ish®
k.r o w,a,df.k" lvqfjka myr ¡" tla
flfkl= j;a bØú fkdlr tys is‡ ish®
fokd;a uq½uÚka œkdY lr±uqf› h' Tyq
fyfn%dkag l<dla fuka o ,s’kdg;a tys rcÏg;a ueog lvd mekafka h' 8i–¹Kka jykafia
l<dla fuka o fo”Èg;a tys rcÏg;a flf<a h'
40 fufia fc`IÜjd uq½ foaYhg" tk•
lº rgg yd ol=KÏ foaYhg o my; rgg yd
lº nEjq•j,g o tys ish® rcÏkag o myr
¡" tla flfkl= j;a bØú fkdfldg
bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia
wK l< f,i mK weØ ish,a,ka u uq½uÚka
u is|±uqf› h' 41ldfoIa-nÈfkah mgka .did
olajd o uq½ f.`fIka we;=½ j .s“fhdka olajd lmd Tjqkfa .a r: .skfa kka mܽiaid±uqf› h'
o fc`IÜjd ish,a,kag myr ³kafka h'
42bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia
bYardfh,ajreka Wfoid igka l< neœka"
fc`IÜjd ta ish® rcjreka o Tjqkaf.a
foaYhka o tl œg u w,a,d.;af;a h'
43
bla“Ø fc`IÜjd o Tyq iuó ish® bYard-
fh,ajre o .s,.a d,ays l|jqrg fmr<d wdfj` h'œkdY lr±uqfj` h' mK weØ Ùisfjla tys
W;=re foaYh w;alr.ekSu
11 ydfYdÈys rc jQ cd“ka f• ish® foa
weiÝ œg" udf°kays rc jQ fcdand’g o o tys ish® rcjreka o w,a,df.k"
Is•frdkays rcÏg o wdlaIdmays rcÏg o 2W;=re i–¹Kka jykafiaf.a fufylre fu`fiia
251
æYdf› lº rf† iy Ùkafkfrd;ag
ol=fKka Øfnk wrnd iuN+–fhys my;
rf†;a" niakdysfrka Øfnk fo`È lºlr-
fhys;a is‡ rcjrekag o m×jqvhla he›f›
h' 3;jo" kef.kysfrka iy niakdysfrkÜ;a
œiÝ ldkdksjrekag o wfu`újrekag o
ys;a;Sjrekag o fmúiaisjrekag o lº rf†
œiÝ fcnqisjrekag o –Yamd foaYfhys
fyÈfudkag my<ska œiÝ ys•jrekag o
m×jqv he›f› h' 4tœg T›yq uqyq³ fjrf<a
je,s fuka b;d œYd, ck ixLHdjla jk
;ukaf.a ish® fiakdjka iuó me–×fh` h'
T›yq wYajhka iy r: jdyk b;d uy;a
.Kkdjla weØ j msg;a j wdfj` h' 5fulS
ish® rcjreka ;u n,we× tla/ia fldg"
bYardfh,ajrekag œreoaO j hÜoaO lrk
ms×i fufrd•ys c,h weØ ia:dkh <ó tla
j l|jqre ne|.;af;` h'
6 i–¹Kka jykafia fc`IÜjdg l;d
fldg" ööTjqka .ek “h fkdjkak( ukao"
Tjqka uere• lk ms×i fyg f• f›,djg
Tjqka bYardfh,ajrekaf.a w;g mdjd
fokafk–á Tjqkg a wh;a wYajhkaf.a l=æ lmd
Tjqkaf.a r: .skafkka mܽiaidoukake÷÷hs
j°< fial' 7tœg fc`IÜjd uq½ hÜoaO fiakdj
iuó fufrd•ys c,h weØ ia:dkh <ó is‡
Tjqkag œreoaO j yæiaisfha wjq;a Tjqka
bYardfh,ajrekaf.a w;g Tjqka mdjd ³ka
fial' bYardfh,ajre Tjqka uy iSf°ka olajd
o –iafrfmd;a-udhs• olajd o kef.kysr
Øfnk –Yamdys –‡hdj; olajd o
t<jdf.k f.dia Tjqkaf.ka tla flfkl=
j;a bØú fkdjk ;=re Tjqkag myr ³kafk`
h' 9fc`IÜjd" i–¹Kka jykafia ;udg j°<
f,i Tjqkag lr" Tjqkaf.a wYajhkaf.a l=æ
10 ta wjia:df› ¡ fc`IÜjd fmr<d wjq;a
ydfYdÈ k.rh w,a,df.k tys rcÏg
lvqfjka myr ³kafka h' ydfYdÈ jkdys
by; ¡ ta ish® rdcHj, m%Odk k.rh j
ØnqfKa h' 11bYardfh,ajre tys œiÝ ish®
fokdg lvqfjka myr ¡ Tjqka uq½uÚka u
bØú fkdjQ y' fc`IÜjd ydfYdÈ k.rh
.skafkka mܽiaid±uqf› h'
12 fc`IÜjd f• ish® rcjrekaf.a k.r
 fcdaIqjd
wK l< f,i lvqfjka Tjqkag myr ¡"
Tjqka urd ±uqf› h' 13fy,a msg msysgd ØnqKÏ
ish® k.rj,ska" ydfYdÈ yer" wka tlla
j;a bYardfh,ajre mܽiaid fkd±uqfj` h'
fc`IÜjd ydfYdÈ muKla mܽiaid±uqf› h'
14
ta k.rj, j‡kd jia;=j o .jhka
o bYardfh,a ckhd fld,a,ldf.k
;nd.;af;` h' ish® –ÚiÜka œkdY jk
;=re T›yq Tjqkag lvqfjka myr ³kafk` há
Ùisfjl= mKms‡ka b;=re fkdlf<` h'
15
i–¹Kka jykafia ;ukaf.a fiajl
fu`fiiag wK l< f,i" fu`fiia
fc`IÜjdg wK flf<a h' fc`IÜjd ta wkÜj
Ù%hd flf<a h' i–¹Kka jykafia fu`fiiag
wK l< ish,af,ka Ùisjla j;a fc`IÜjd bÛ
fkdlr fkdyeúfha h'
fc`IÜjd uq½ foaYh u w;alr.ekSu
16 fc`IÜjd ta uq½ foaYh w;alr.;af;a
h' tk•" lº rg o uq½ ol=KÏ æYdj o uq½
f.`fIka rg o wrnd iuN+–h o bYardfh,a
lº rg o ta wi, my; rg o 17fiahsÈg hk
udÈ.fhys y,la lkao mgka fyÈfudka
lkaog my< f,nfkdka –‡hdjf;a Øfnk
nd,a-.doa olajd uq½ foaYh o w;alrf.k"
tys rcjreka o w,a,df.k Tjqkag myr ¡
ueref› h' 18tys ish® rcjreka iuó
fc`IÜjd fndfy` l,a hÜoaO flf<a h'
19
ys•jreka œiÝ .s“fhdka k.rh yer wka
Ùis k.rhla bYardfh,ajreka iuó idu°k
fkd • h' fiiÜ k.r ish,a, u T›yq
hÜoOa fhka w,a,d.;af;` h' 20bYardfh,ajreka
iuó igkg t<šug Tjqkfa .a is;a ±Š Ùøu
i–¹Kka jykafia u woyia l< fohÙ'
fufia flf<a" Tjqka Ùis ohdjla fkd,nd
iyuq,ska u œkdYlr oukÜ ,nk ms×i h'
f• jkdys i–¹Kka jykafia fu`fiiag
wK l< foa h'
21 ta ld,fhys fc`IÜjd wjq;a lº r‡ka
o fyfn%dka flfrka o fo”È flfrka o wkd’
flfrka o uq½ cÏ° lº rfgka o uq½ bYardfh,a
lº rfgka o wdkdla k• fh`Ohka keØlr
±uqf› h' fc`IÜjd Tjqkaf.a k.r iuó Tjqka
uq½uÚka u œkdY lr±uqf› h' 22bYardfh,a
ckhdf.a foaYfhys wkdlajre tla flfkla
j;a bØú fkd jQ y' .didys o .d;ays o
wIaf°oays o muKla T›yq bØú j is‡fh` h'
11'20 oaœ kS 7'16 12'1-5 .Kka 21'21-35á oaœ kS 2'26--3'11 12'6 .Kka 32'33á oaœ kS 3'12
11-12 252
23 fufia i–¹Kka jykafia fu`fiiag
j°< ish,a, f,i fc`IÜjd uq½ foaYh
w,a,df.k" bYardfh,ajrekaf.a f.`;% wkÜj
th fldgiaj,g fn°" Tjqkag Wreu fldg
³kafka h' bkamiÜ hÜoaOfhka f;dr j iduh
weØ œh'
fu`fiia mrdch l< rcjreka
12 kef.kysrg fcdÈ°fkka tf.dv
wÈfKdka Th mgka fyÈfudka
lkao olajd o uq½ kef.kysr wrnd
iuN+–hg o bYardfh,a fikó myr ¡ ys–
lr.;af;` h' ta foaYfha rcjre fudjqyq h'
2
fyIafndkays œiÝ wfu`újrekaf.a rc jQ
iSfydka h' Tyq wÈfKdka Th woaor Øfnk
wfr`fhÈ mgka o –‡hdj; ueo Øfnk kÜjr
mgka o w•fudka jeishkaf.a iSudj jk
c’fndla Th olajd .s,shoa wÈOhla flfrys
o 3kef.kysrg Ùkafkfr;a uqyqo olajd;a"
fn;a-fcIsfud;ag hk udÈ.fhys msia.d
mduq,g my<ska ol=KÏ æYdjg Øfnk ®KÏ
uqyqo jk wrnd iuN+–fhys uqyqo olajd;a
kef.kysrg Øfnk wrnd iuN+–h flfrys
o wdKavq flf<a h'
4 frmdhs• hk fh`Ohkaf.ka bØú j
is‡ ndIdkays rc jQ «.af.a m<d;g;a T›yq
myr ¡ th ys– lr.;af;` h' «.a jQl,S
wIagdfrd;ays;a" tf¿fhys;a jdih flf<a h'
5
Tyq fyÈfudka lkao o if,ld o
f.IÜÈjrekaf.a iy uhld;ajrekaf.a iSud
olajd uq½ ndIdka o fyIafndkays rc jQ
iSfydkaf.a iSudj olajd o .s,shoa wÈOhla o
flfrys wdKavq flf<a h' i–¹Kka
jykafiaf.a fufylre fu`fiia o bYardfh,a
fikó o Tjqkag myr ³kafk` h'
6 i–¹Kka jykafiaf.a fufylre jQ
fu`fiia ta rg rEnkajrekag;a" .doajrekag;a"
ukiafiaf.a wÈO f.`;%hg;a Wreu fldg
³kafka h'
fc`IÜjd mrdch l< rcjreka
7 niakdysrg fcdÈ°fkka fuf.dv
f,nfkdka –‡hdjf;a Øfnk nd,a-.doa
mgka fiahsÈg kósk udÈ.fhys y,la lkao
olajd jQ foaYhg fc`IÜjd iy bYardfh,a
fikó myr ³kafk` h' fc`IÜjd bYardfh,a-
jrekaf.a f.`;% wkÜj ta foaYh fldgia lr

8
fn° Tjqkag ys–lr ³kafka h' f• foaYh lº
rfgys o my; rfgys o wrnd iuN+–fhys o
lº nEjq• <ó o ldka;drfhys o ol=KÏ
æYdfjys o jdih l< ys;a;Sjrekag;a"
wfu`újrekag;a" ldkdksjrekag;a" fmúiai-s
jrekag;a" ys•jrekag;a" fcnqisjrekag;a
whsØ j Ø“×' 9mrdch lrk ,o rcjre
fudjqyq h' fcúfl`f› rcá fnf;,a wi,
wdhsys rcá 10fcrei,f• rcá fyfn%dkays rcá
11cÈuq;ays rcá ,dlSIays rcá 12t.af,dkays rcá
f.fYÈys rcá 13fo”Èys rcá f.fvÈys rcá
14
fydÈudys rcá wrdoays rcá 15,s’kdys rcá
w³,a,ys rcá 16ulafla°ys rcá fnf;,ays rcá
17;mamÜjdys rcá fyafmÈys rcá 18wfmlays rcá
,Ia-Idfrdkays rcá 19udf°kays rcá ydfYdÈys
rcá 20Is•frdk-a fufrdkays rcá wlaIdmays rcá
21
;hkdlays rcá fu.soafo`ys rcá 22flfoIays
rcá lÈfu,ag whsØ fcdlafkhd•ys rcá
23
fo`È lºlfÈ fo`Èys rcá .s,a.d,ays œiÝ
f.dhs•ys rc yd 24ØÈYdys rc h' ish®
rcjre Øiatlafofkla jQ y'
hg;a lr.ekSug weØ ;j;a m%foaY
13 fc`IÜjd uy® j" jfh`jDoaO j is‡fha
h' i–¹Kka jykafia Tyqg l;d
fldg fufia j°< fial( öökÜU uy® j"
jfhdajDoaO j is‡kafkys há ys– lr.ekSug
foaYfhka œYd, fldgila ;j u bØú j
Øf’' 2bØú j Øfnk m%foaY k• f•jd h'
ms,siaØjrekaf.a ish® m%foaY yd f.IÜÈ-
jrekaf.a ish® m%foaY f›' tk•" –irhg
kef.kysfrka Øfnk IsfydÈ isg W;=fÈ
tfl%dka olajd ldkdksjrekaf.a m<d;a
jYfhka .efKk m%foaY h'
3 ööta m%foaYfha .didf› o wIaf°oays o
wIaflf,dkays o .d;ays o tfl%dkays o
ms,siaØjrekaf.a w•m;Syq miafokd œiÝ y'
;jo" wœ• m<d; o thg whsØ h' 4ol=KÏ
æYdf› o iSf°kajrekag whsØ jQ fuhdrdys
mgka wfmla olajd wfu`újrekaf.a
iSudj f;la ldkdksjrekaf.a uq½ foaYh;a"
5
f.n,ajrekaf.a foaYh;a" kef.kysrg
fyÈfudka lkao my<ska Øfnk nd,a-.doa
mgka yud;ag we;=½ jk ;ek olajd uq½
f,nfkdka m%foaYh;a h' 6f,nfkdka mgka
–iafrfmd;a-udhs• olajd lº rf† ish®
jeishka jk ish® iSf°kajreka uu
13'6 .Kka 33'54 13'8 .Kka 32'33á oaœ kS 3'12 13'14 oaœ kS 18'1
253
bYardfh,a ckhd bæúfhka mkakdoukafk–'
ud kÜUg wK l< ye‡hg mi weg oud ta
m%foaYh bYardfh,ajrekag Wreuhla jYfhka
fn° fokak' 7tneœka ±ka f• foaYh o f.`;%
kjhg;a" ukiafiaf.a wÈO f.`;%hg;a fn°
fokak'÷÷
fcdÈ°fkka kef.kysr f.`;%j,
Wreuh
8 ukiafiaf.a fiiÜ wÈO f.`;%hg;a"
rEnkajrekag;a" .doajrekag;a i–¹Kka
jykafiaf.a fufylre fu`fiia fcdÈ°fkka
kef.kysr m%foaYh Wreu fldg ³kafka h'
9
ta m%foaYh wÈfKdka Th woaor Øfnk
wfr`fhÈ mgka o –‡hdj; ueo Øfnk kÜjr
mgka o ¡fndka olajd Øfnk fuændys uq½
iuN+–h olajd meØr Ø“×' 10ta m%foaYhg
fyIafndkays rcl• l< wfu`újrekaf.a rc
jQ iSfydkag" w•fudkajrekaf.a iSudj olajd
whsØ j ØnqKÏ ish® k.r o 11.s,shoa o
f.IÜÈjrekaf.a;a" uhld;ajrekaf.a;a m<d;
o uq½ fyÈfudka lºlrh o 12;jo"
wIagdfrd;ays;a" tf¿fhys;a rcl• l<
ndIdkays «.a rcÏf.a rdcHh o if,ld olajd
we;=<;a h' «.a frmdhs• fh`Ohkaf.ka bØú
j is‡ flfkÙ' fu`fiia Tjqkag myr ¡
Tjqka mkakd±uqf› h' 13tfia • kuq;a"
bYardfh,a fikó f.IÜÈjreka o uhld;ajreka
o mkakd fkd±uqfj` h' f.IÜÈjre o
uhld;ajre o wo olajd bYardfh,ajreka
w;frys jdih lrØ'
14 fu`fiia f,• f.`;%hg muKla Ùis
Wreuhla kܳkafka h' Tyq Tjqkag lS múæ"
bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka jykafiag
.skafkka TmamÜ lrk mÝcd Tjqkaf.a Wreuh
œh'
rEnka f.`;%hg ³ka m%foaY
15 fu`fiia rEnkajrekaf.a f.`;%hg
Tjqkaf.a mjq,aj, ye‡hg Wreuhla ¡
ØnqfKa h' 16Tjqkaf.a m<d; k•" wÈfKdka
Th woaor Øfnk wfr`fhÈ mgka o –‡hdj;
ueo Øfnk kÜjr mgka o fuænd <ó Øfnk
uq½ ;eÚ;,d o 17fyIafndka yd Bg whsØ
;eÚ;,df› Øfnk ish® k.r jk ¡fndka
o nfud;a-nd,a o fn;a-nd,afufhdka o
18cdyYa o flfoafud;a o fumd;a o
 fcdaIqjd 13-14 254
19
Ùúhd;hs• o is’ud o –‡hdjf;a lkafoys 32 fu`fiia œiska fcdÈ°fkka tf.dv"
;sfnk fYfr;a-IyÈ o 20fn;a-fmfhdÈ o fcúfl`jg kef.kysfrka ØnQ fu`j’
msia.dys lº nEjq• o fn;a-fcisfud;a o ;eÚ;,dj, ¡ Wreu jYfhka fn° fok ,o
21
;eÚ;,df› ish® k.r o fyIafndkays fldgia by; lS tajd h' 33fu`fiia f,•
rcl• l< wfu`újrekaf.a rc jQ iSfydkaf.a f.`;%hg muKla Ùis Wreuhla kܳkafka h'
uq½ rdcHh o hk f•jd h' iSfydka rcÏg iy Tyq Tjqkg
a lS múæ" bYardfh,ajrekaf.a foœ
foaYfha jdih l< Tyqf.a wud;Hhka j is‡ i–¹Kka jykafia Tjqkfa .a Wreuh jQ fial'
–æhkays w•m;Ska jk t•g;a" frfl•g;a"
Y=Èg;a" yqÈg;a" frndg;a fu`fiia myr ldkdka foaYh °³ ° fn¡u
³kafka h' 22bYardfh,a fikó œiska
lvqfjka urk ,oaojqka w;fÈ fnfhdaÈf.a mÜ;a
nd,d• k• fmak Ùhkakd o œh' 23rEnka
14 bYardfh,a fikóg ldkdka foaYfhka
,enQ Wreu fldgia f•jd h' mÝcl
tf,hdiÈ o kÝkaf.a mÜ;a fc`IÜjd o
f.`;%fha foaY iSudf› udhsu fcdÈ°ka .ó bYardfh,a ckhdf.a f.`;%j, mjq,a m%OdkSyq
œh' f•jd jkdys rEnka f.`;%fha mjq,ja ,g o tajd Tjqkag fn° ³kafk` h' 2i–¹Kka
Wreu lr ³ka k.r yd .• h' jykafia fu`fiiag wK l< múæ f.`;%
kjhg;a" wÈO f.`;%hg;a °³ ±—fuka
.d
.dooajre
rekkaf.a ff.
.`;%hg ³ka m%foaY Tjqkaf.a Wreu ,enqfKa h' 3f.`;% folg;a
24 fu`fiia .doa j reka f .a f.`;% h g wÈO f.`;%hg;a fudafiia fcdÈ°fkka
Tjqkaf.a mjq,aj, ye‡hg Wreuhla ¡ tf.dv Tjqkaf.a Wreuh ¡ Ø“×' tfy;a"
ØnqfKa h' 25Tjqkaf.a m<d; cdfYÈ o f,•jrekag Tjqka w;fÈ Wreuhla
.s,shoays ish® k.r o r’nd bæúmsg Øfnk fkd³kafka h' 4fc`fimaf.a mrmÜr ukiafia
wfrdafhÈ olajd w•fudkajrekaf.a rfgka iy tm%dhs• hk f.`;% folg fnok ,oafoa
foflka fldgi o 26fyIafndka mgka rdu;a- h' f,•jrekag foaYfhka Ùis fldgila
–Yafma iy fnf;dÚ• olajd;a uykhs• fkd,enqfKa h' ta fjkÜjg ãj;a jk ms×i
mgka fo”È iSudj olajd;a Øfnk m<d;a o k.r o Tjqkaf.a .j m†‡ iy t½ neg½
27
fyIafndkays rc jQ iSfydkaf.a rdcHfhka m†‡ i|yd ;K “• o fok ,oafoa h'
bØú fld†GdYh jk –‡hdjf;a Øfnk 5
bYardfh,a ckhd i–¹Kka jykafia
fn;a-ydrd• o fn;a-ks•rd o iÜlafld;a o fu`fiiag wK l< múæ lr–ka foaYh
Ydfmdka o kef.kysrg fcdÈ°fkka tf.dv fn³fj` h'
Ùkafkfr;a uqyfq oa fl<jr olajd;a fcdÈ°ka
iy iSudj o hk f• h' 28f•jd jkdys .doa ldf,’ jxYhg fyfn%dka ¡u
f.`;%fha mjq,aj,g Wreu lr fok ,o k.r 6 tœg cÏ° f.`;%h .s,a.d,ays is‡
yd .• h' fc`IÜjd fj; wdfj` h' flÚiaifs ha jeisfhl=
jQ fcmÜkafkaf.a mÜ;a ldf,’ fc`IÜjd wu;d
ukiafia wÈO f.`;%hg ³ka m%foaY fufia lSf› h( ööfoœhka jykafiag lem jQ
29 fu`fiia ukiafia wÈO f.`;%hg;a ukÜIHfhl= jQ fu`fiiag i–¹Kka jykafia
Tjqkaf.a mjq,aj, ye‡hg Wreuhla ³kafka ldfoIa-nÈfkafha ¡ ud .ek;a" Tn .ek;a
h' 30Tjqkaf.a m<d; k•" uykhs• mgka uq½ j°< ldrKh Tn okafkys h' 7foaYfha T;a;=
ndIdka jk ndIdkays rc jQ «.a rcÏf.a uq½ n,k ms×i i–¹Kka jykafiaf.a fufylre
rdcHh;a ndIdkays Øfnk cdhsÈf.a ish® jQ fu`fiia ldfoIa-nÈfkafha isg ud tjQ
k.r tk•" k.r yegl=;a h' 31.s,shoa l, uu i;<sia wjqreoaola jhia j is‡fh–'
foaYfhka wÈOhla o ndIdkays Øfnk «.a uu o fmr<d wjq;a i;H jdÈ;djla Tyqg
rcÏf.a rdcHfha k.r jk wIagdfrd;a o ³kafk–' 8tfy;a" ud iuó .sh ify`orfh`
tf¿hs o ukiafiaf.a mÜ;a udlSÈf.a mÜ;h
% kag fikó ;eØ .ekakÜfj` h' tfia jqj o" uu
tk•" udlSÈf.a mÜ;%hkaf.ka foflka i•mÝÈK f,i udf.a foœ i–¹Kka
fldgilg ;ukaf.a mjq,aj, ye‡hg Wreu jykafiag lSlre jqfK–' 9fu`fiia ta ojfia
,enqfKa h' ¡ æjqre• fo–ka" öTn i•mÝÈK f,i udf.a
13'33 .Kka 18'20á oaœ kS 18'2 14'2 .Kka 26'52-56á 34'13 14'3 .Kka 32'33á 34'14-15á
oaœ kS 3'12-17 14'6 .Kka 14'30 14'7 .Kka 13'1-30 14'9 .Kka 14'24

i–¹Kka jykafiag lSlre jQ Úid ieneœka
u Tn mh ;enQ foaYh Tng;a" Tf’
orejkag;a i°ld, Wreuhla jk ms×i
jkafka h÷hs lSf› h' 10±ka n,kak" i–¹Kka
jykafia fu`fiiag f• foa j°< oji isg wo
olajd i;<siamia wjqreoaola .; • we;' ta
jQl,S bYardfh,a fikó md½lrh ueæka
.uka l< ld,h h' wo jk ;=re i–¹Kka
jykafia ud ãj;a fldg rlaId l< fial' wo
uu wiÝmia wjqreoaola jhia j is‡–'
11
fu`fiia ud msg;a lr hejQ ojfia fuka u
wo;a uu YlaØu;a j is‡–' hÜoaO lrkakg;a
fldhs foa lrkakg;a ta ld,fha ØnqKdla
fuka u ±kÜ;a ug YlaØh Øf’' 12i–¹Kka
jykafia ta ojfia ¡ i|yka l< f• lºlr
m<d; ug ³k uekœ' tys wkdlajreka is‡k
nj o mjqre weØ uy k.r Øfnk nj o Tng
ta ojfia ¡ wms lSfjuq' i–¹Kka jykafia
j°< múæ iuyr œg Wka jykafia ud iuó
is‡kÜ we;' tœg uu Tjqka mkakdou–'
13 fc`IÜjd fcmÜkfa kaf.a mÜ;a ldf,’g
wdYSÈjdo fldg" Tyqg fyfn%dka kÜjr Wreu
fldg ³kafka h' 14tneœka flfkiaifs ha
jeisfhl= jQ fcmÜkafkaf.a mÜ;a ldf,’
i•mÝÈK f,i bYardfh,ajrekaf.a foœ
i–¹Kka jykafiag lSlre jQ Úid fyfn%dka
wo oji olajd Tyqf.a Wreuh j Øf’'
15
—g m<uqfjka fyfn%dka k.rfha ku
Ùúh;a-wÈnd h' wÈnd jkdys wkdlajreka
w;r is‡ b;d fYaI% G
a ;eke;a;d h' hÜoOa fhka
f;dr j rf† idu°kh weØ œh'
cq° f.`;%hg ³ka m%foaY
15 cÏ° f.`;%hg Tjqkaf.a mjq,a .Kk
wkÜj ,enqKÜ fldgi" ol=fKys
taf°• iSudj jk YSka md½lrfha ol=KÏ
iSudka;h olajd u msysgd Ø“×' 2Tjqkaf.a
ol=KÏ iSudka;h u< uqyqfoa fl<jr jk"
ol=Kg yeø Øfnk jrdh mgka" 3wl%d“•ys
keó=ug ol=fKka jeˆ YSka olajd f.dia"
ldfoIa-nÈfkahg ol=fKka keóS fyIafrdkag
f.dia" woa°Èg keóS lÈld foig yeø f.dia"
4
wYafudkag me–K" –irfha Th olajd;a
Ø“×' ta iSudj uqyqo <ó fl<jr œh' fuh
cÏ° f.`;%fha ol=KÏ iSudj œh'
5 kef.kysr iSudj fcdÈ°ka .fóa
fu`h olajd jk u< uqyqo h' W;=re me;af;a
15'13-14 •rd 1'20
255
iSudj fcdÈ°ka .fóa fl<jfrys jk uqyqfoa
jrdh isg h' 6f• iSudj fn;a-fyd.a,dg
keóS" fn;a-wrndg W;=frka f.dia
rEnkaf.a mÜ;a fndykaf.a ., <óg keóS"
7
wdfldÈ –‡hdjf;ka fo”Èg keóS"
Thg ol=fKka Øfnk w³•–•ys keó=u
bæúmsg Øfnk .s,a.d,a foig W;=rg yeø
f.dia" t;eÚka taka-fIfuIays c, <óg
f.dia" taka-frdf.,a <ó fl<jr jqfKa h'
8
t;eÚka iSudj fcnqisjreka jdih l<
fcrei,ug ol=KÏ me;af;ka yskafkd•f.a
mÜ;%hkaf.a –‡hdj; ueæka keóS f.dia"
yskfa kd•f.a –‡hdj; bæúmsg niakdysfrka
o frmdhs•jrekaf.a –‡hdj;g W;=frka
Øfnk lkao uq³k olajd jeˆ Ø“×'
9
iSudj lkao uq³fka isg fkmaf;djdys
æh W,am;g t;eÚka tfm%dka lkafoa k.r
olajd jeˆ .sfha h' t;eÚka Ùúh;a-
fchdø• jk nd,dg f.dia" 10nd,d isg
niakdysrg yeø fiahsÈ lkaog o t;eÚka
flidf,dka jk fchdø• lkaog W;=re
me;af;ka o f.dia fn;a-fIfuIag nei
Ø•kd olajd œh' 11t;eÚka iSudj
tfl%dkag W;=re me;af;ka f.dia Isla-
flfrdkag jeˆ t;eÚka nd,d lkaog
f.dia c’fkfh,ag jeˆ" uOHOr× uqyqo
<ó fl<jr jqfKa h' 12niakdysr iSudj
uOHOr× uqyqo;a tys fjr<;a h' cÏ°
f.`;%fha mjq,aj,g ¡ ØnqK m%foaYh
jf†g jQ iSudj fuh œh'
ldf,’ fyfn%dka w,a,d.ekSu
^•rd( 1(11-15&
13 i–¹Kka jykafia ;udg wK l<
múæ fc`IÜjd fcmÜkafkaf.a mÜ;a ldf,’g cÏ°
ckhd w;r fldgila ³kafka h' th fyfn%dka
k• jQ Ùúh;a-wÈnd h' wÈnd wkdlajrekaf.a
mshd h' 14ldf,’" wkdlaf.ka mej; wd
fIaIhs o wySudka o ;,auhs o hk wkdlaf.a
mÜ;%hka ;=kafokd t;eÚka mkakd ±uqf› h'
15t;eÚka Tyq fo”È jeishkag œreoaO j
.sfha h' l,ska fo”Èg Ùúh;a-fiafmÈ hk
ku ØnqfKa h' 16ldf,’ l;d fldg"
ööÙúh;a-fiafmÈg myr ¡ th w,a,d.kak
;eke;a;dg udf.a ³j jk wlaid NdÈhdj
jYfhka mdjd fokafk–÷÷hs lSf› h'
17
ldf,’f.a ify`orhd jk flkiaf.a mÜ;a
T;aÚfh,a th w,a,d.;af;a h' ldf,’
 fcdaIqjd
;udf.a ³j jk wlaid Tyqg NdÈhdj
jYfhka mdjd ³kafka h' 18wE T;aÚfh,a
fj; me–× l, wef.a mshdf.ka fl;la
b,a,k f,i Tyq wEg fm/;a; flf<a h' wE
ldf,’ fj; f.dia fldg½jd ms‡ka neiai
œg" ööTng «kE l=ula ±÷÷hs ldf,’ weiS h'
19
wE ms<s;=re fo–ka" ööug jrhla ³k uekœá
Tn œh<s rgla jk fkf.’ rg ug ¡ Øfnk
neœka æh W,am;a o ug ³k uekj÷÷hs lSjd h'
tœg Tyq by< W,am;a o my< W,am;a o wEg
³kafka h'
cq° rf† k.r
20 cÏ° ckhdf.a f.`;%hg Tjqkfa .a mjq,a
.Kk wkÜj ,enqK Wreuh f• h' 21ol=KÏ
æYdfjys taf°•ys iSudj olajd cÏ° ckhdf.a
f.`;%hg ØnqKÏ b;d ³r jQ k.r k•(
l’fYfh,a o tafoÈ o cd.=È o 22lSkd o
æfu`kd o w°° o 23flfoIa o ydfY`È o
b;akdka o 24YSma o f;f,• o fnhdf,d;a o
25ydfY`È-yo;a;d o flúfhd;a fyIafrdka
-
jk ydfY`È o 26wdud• o fIud o fu`,d° o
27
yYÈ.oa° o fyIafudka o fn;a-fmf,;a o
28yIÈ-IÜjd,a o fnhÈ-fInd o “iafh`Øhd o
29
nd,d o bhs• o tfY• o 30t,af;`,oa o
fliS,a o fydÈud o 31Ysla,.a o uoaukakd o
ikaikakd o 32f,ndfhd;a o Is,ays• o wdhska
o ú•fudka o hk f•jd h' .• iys; j ish®
k.r œiskjhla h'
33 ;eÚ;,d rfgys ØnqKÏ tajd k•(
tIa;dfhd,a o fYdrd o wIakd o 34Ydfkdjd
o taka-.kakS• o ;mamÜjd o takd• o 35cÈuQ;a
o w³,a,d• o fi`fl` o wfYald o 36Ihrhs•
o w¡;hs• o f.foard o f.foafr`;hs• o hk
k.r oyi;r iy tajdfha .• o hk f•jd h'
37 fYkdka o y°Id o –.ao,a-.doa o
38
æ,ahdka o –Yafma o fcdlaf;fh,a o 39,dlSIa
o fndYald;a o t.af,dka o 40l’fndka
o ,dud• o Ù;a,SIa o 41f.foafrd;a o
fn;a-°f.dka o kdud o ulafla° o hk k.r
oyih iy tajdfha .• o hk f•jd h'
42 ,s’kd o taf;È o wdIdka o 43bma;d o
wIakd o fkaYS’ o 44flhs,d o wlaYS’ o
ufÈId o hk k.r kjh iy tajdfha .• o
hk f•jd h'
45 tfl%dka o Bg whsØ k.r iy .• o
hk f•jd h' 46tfl%dka mgka niakdysrg
15'63 •rd 1'21á 2 iduq 5'6á 1 jxYd 11'4
15-16 256
uOHOr× uqyqo olajd wIaf°oa <ó Øfnk
ish® k.r iy tajdfha .• h'
47 wIaf°oa o Bg whsØ k.r iy .• o
hk f•jd h' –irfha Th iy uOHOr×
uqyqo;a tys winv;a olajd .did o Bg whsØ
k.r iy .• o hk f•jd h'
48 lº rf† ØnqKÏ tajd k•( Id–È o
c;a;SÈ o fi`fl` o 49okakd o fo”È jk
Ùúh;a-ikakd o 50wkd’ o tIaf;fu` o
wdÚ• o 51f.`fIka o fy`f,dka o .sf,` o
hk k.r tfld<y iy tajdfha .• o hk
f•jd h'
52 wrd’ o ´ud o tIdka o 53cdkS• o
fn;a-;mamÜjd o wfmald o 54yq•;d o
fyfn%dka k• jQ Ùúh;a-wÈnd o YSfh`È o
hk k.r kjh o tajdfha .• o hk f•jd h'
55 udfhdka o lÈfu,a o Ysma o cÏ;d o
56
fcfY%fh,a o fcdlafohd• o Ydfkdjd o
57
ldhska o .sfnhd o Ø•kd o hk k.r oih
iy tajdfha .• o hk f•jd h'
58 y,ayq,a o fn;a-Y=È o f.fo`È o
59
udrd;a o fn;a-wfkd;a o t,af;fldka o
hk k.r yh iy tajdfha .• o hk f•jd h'
60 Ùúh;a-fchdø• jk Ùúh;a-nd,a o
r’nd o hk k.r fol iy tajdfha .• h'
61 md½lrfha ØnqK tajd k•(
fn;a-wrnd o –oa¡ka o fildld o 62Ú’Idka
o ®KÏ kÜjr o taka-f.¡ o hk k.r yh iy
tajdfha .• h'
63 tfy;a" fcrei,f• jdih l<
fcnqisjreka mkakdoukakg cÏ° ckhdg
fkdyeÙ œh' wo oji olajd fcnqisjre cÏ°
ckhd iuó fcrei,fuys jdih lrØ'
tm%dhs• f.`;%hg ³ka m%foaYh
16
fc`fimaf.a mrmÜrg mejreKÏ
fldgfia iSudj kef.kysr md½-
lrh <ó Øfnk fcúfl`f› .ó <ó
fcúfl`j bæúmsg Øfnk fcdÈ°fka mgka
fcúfl`fjka lº rg ueæka fnf;,ag keóS
f.dia 2fnf;,a isg ¬iag f.dia" wÈÙ-
jrekaf.a iSudf› w;dfr`;ag me–K
3
t;eÚka niakdysrg cmaf,aØjrekaf.a
iSudjg;a my< fn;a-fy`frdka iSudjg;a"
f.fYÈg;a nei f.dia" uOHOr× uqyoq <ó
fl<jr jqfKa h'

4 ukiafia iy tm%dhs• hk fc`fimaf.a
mÜ;%fh` fufia ;ukaf.a Wreuh ,enQ y'
5 tm%dhs• fm<mf;a iSudj Tjqkaf.a
mjq,a .Kk wkÜj fufia œh' kef.kysrg
Tjqkaf.a Wreufha iSudj w;dfrd;a-woa°È
mgka by< fn;a-fy`frdka olajd há 6W;=re
iSudj –lafu;d;a isg uOHOr× uqyqog
œh' t;eÚka iSudj kef.kysrg yeø
;dk;a-ISf,` <óg f.dia" cfk`jdg kef.-
kysúka th miÜ lr jeˆ Ø“×' 7cfk`jd-
fjka w;dfr`;ag;a" kdrdg;a nei fcúfl`jg
me–K fcdÈ°k olajd jeˆ Ø“×'
8 ;mamÜjd isg iSudj niakdysr foi
ldkd Thg f.dia uOHOr× uqy qo <ó
fl<jr jqfKa h' tm%dhs• f.`;%hg Tjqkaf.a
mjq,a .Kk wkÜj ØnqKÏ Wreuh jkdys 9th
iy ukiafiaf.a f.`;%fha Wreuh ;=<
tm%dhs• f.`;%hg fjka lrkakg fh³KÏ
tajdfha ish® k.r yd .• o f›' 10T›yq
f.fYÈys jdih l< ldkdÚjreka mkakd
fkd±uqfj` h' tfy;a" ldkdÚjre wo olajd
tm%dhs•jreka w;fÈ jdih lr–ka jy®ka
f,i jy,a jevg hg;a j is‡Ø'
ukiafiaf.a f.`;%hg ³ka m%foaYh
17 fcdafimaf.a l=®º,d jQ ukiafiaf.a
f.`;%hg ,enqKq fldgi f• h'
ukiafiaf.a l=®º,d jQ .s,shoaf.a msh jQ
udlSÈ hÜoaO Ngfhl= neœka Tyqg .s,shoa o
ndIdka o ,enqfKa h' 2ukiafiaf.a wÚla
mÜ;%hka jk w”fhfiÈf.a mrmÜrg o
fyaf,laf.a mrmÜrg o wYS%fh,af.a mrmÜrg o
fIfl•f.a mrmÜrg o fyafmÈf.a mrmÜrg o
fI–°f.a mrmÜrg o Tjqkaf.a mjq,a .Kk
wkÜj fldgia ,enqfKa h' ;ukaf.a mjq,a
.Kk wkÜj fc`fimaf.a mÜ;a ukiafiaf.a
msú– orefj` fudjqyq h' 3tfy;a" ukiafiaf.a
mÜ;%hd jk udlSÈf.a mÜ;% jQ .s,shoaf.a mÜ;a
jk fyfmÈf.a mÜ;% jQ fYf,`fmydoag ´jreka
–i mÜ;%fh` kÜjQ y' Tyqf.a ´jrekaf.a kdu
ud,d" fk`jd" fyd.a,d" –,ald iy ØÈYd h'
4 fikóla j is‡h ¡ Tn tl fldgila o tl
T›yq mÝcl tf,hdiÈ o kÝkaf.a mÜ;a
fc`IÜjd o m%cd uQ,slhka o bæúhg wjq;a"
ööi–¹Kka jykafia wfma ify`orhka w;fÈ
wmg Wreuhla fn° fokakg fu`fiiag wK
l< fiale÷÷hs lSfj` h' tneœka Tyq
16'10 •rd 1'29 17'4 .Kka 27'1-7 17'12-13 •rd 1'27-28
257
i–¹Kka jykafiaf.a wdÇj f,i Tjqkaf.a
mshdf.a ify`orhka w;frys Tjqkag
Wreuhla ³kafka h' 5fcdÈ°fkka tf.dv
Øfnk .s,shoa o ndIdka o yer" ukiafiag
fldgia oihla mejrefKa h' 6ukao"
ukiafiaf.a ´jrekag Tyqf.a mÜ;%hka
w;frys Wreuhla ,enqKÏ fyhsÚ' ukia-
fiaf.a wÚla mÜ;%hkag .s,shoa foaYh ys–
jqfKa h'
7 ukiafiaf.a foaY iSudj wdfIÈ mgka
fIfl• bæúfhys Øfnk –lafu;d;a olajd
œhá t;eÚka iSudj ol=Kg taka-;mamÜjdys
jdiSkaf.a foaYh olajd œh' 8;mamÜjd rg
ukiafiag whsØ œh' tfy;a" ukiafiaf.a
iSudf› ØnqKÏ ;mamÜjd tm%dhs• f.`;%hg
whsØ jqfKa h' 9t;eÚka iSudj ldkd Thg
ol=fKka Th <óg neiafia h' f• k.r
ukiafiaf.a k.r w;fÈ tm%dhs•g ys– œh'
ukiafiaf.a iSudj Thg W;=frka jeˆ
uOHOr× uqyqo <ó fl<jr jqfKa h'
10
ol=KÏ me;a; tm%dhs•g o W;=re me;a;
ukiafiag o whsØ há Tyqf.a ;j;a iSudjla
uOHOr× uqyoq há tajdg W;=frka wdfIÈf.a
foaYh;a" kef.kysfrka biaidlÈf.a foaYh;a
hdj Øf’' 11;jo" biaidlÈys iy wdfIÈys
fn;a-fIhdka iy Bg whsØ k.r o
b’f,hd• iy Bg whsØ k.r o fo`È
jeishka iy Tjqkag whsØ k.r o taka-fo`È
jeishka iy Tjqkag whsØ k.r o ;hkdla
jeishka iy Tjqkag whsØ k.r o fu.soafo`
jeishka iy Tjqkag whsØ k.r o hk Wia
m%foaY ;=k ukiafiag ,enqfKa h' 12tfy;a"
ukiafiaf.a mq;%hkag ta k.r jeishka
mkakdoukakg fkdyeÙ œhá tneœka
ldkdksjre ta rf† ;ukaf.a œiSu ;yjqre
lr.;af;` h' 13bYardfh,a ckhd YlaØu;a
jQ l, T›yq ldkdksjreka jy,a jevg m;a
lf<` há tfy;a" Tjqka iyuq,ska mkakd
fkd±uQ y'
14 fc`fimaf.a mrmÜfÈ wh fc`IÜjdg
l;d fldg" ööi–¹Kka jykafia f• olajd
wmg wdYSÈjdo l< neœka wm œYd,
mx.=jla o muKla wmg Wreu fldg ³kafka
uka±÷÷hs weiÝ y'
15 fc`IÜjd ms<s;=re fo–ka" ööTn yeu
uyd fikóla k•" tm%dhs• lº rg Tng uæ
 fcdaIqjd
neœka jkdka;rhg f.dia tys fmúiais-
jrekaf.a o frmdhs•jrekaf.a o rfgka
fldgila t<s lr.kake÷÷hs Tjqkag lSf› h'
16 fc`fimaf.a mrmÜfÈ wh l;d fldg"
öölº rg wmg uæ h' –‡hdj;a rfgys" tk•"
fn;a-fIhdkays o Bg whsØ k.rj, o
fcfY%fh,a –‡hdjf;ys o jdih lrk
ish® ldkdksjrekag hlv r: Øf’ h÷÷hs
lSfj` h'
17 fc`IÜjd tm%dhs• o ukiafia o hk
fc`fimaf.a mrmÜrg l;d fldg" ööTn yeu
uyd fikóla há Tng fndfy` n,h we;af;a
h' Tn yeug ,efnkafka tl fldgila
muKla fkdf› h' 18lº rg;a Tng whsØ
jkafka h' th jkdka;rhla jqj;a Tn th
lmd t<s lr.kak' tœg wkaØu iSudj
olajd u th Tng jkafka h' ldkdksjrekag
hlv r: Øfnk kquq;a" Tjqka YlaØu;a j
is‡k kquq;a" Tn Tjqka mkakdoukÜ we;e÷÷hs
lSf› h'
bØú fldgi fn¡u
18 bYardfh,a ckhdf.a uq½ iNdj
Isf,`ys /ia j i•uqL uKavmh tys
bæ lf<` h' uq½ foaYh ±ka Tjqkag hg;a j
ØnqfKa h' 2;ukaf.a Wreuh fkd,enQ f.`;%
i;la bYardfh,a ckhka w;fÈ bØú j
is‡fh` h' 3fc`IÜjd Tjqkag l;d fldg"
ööTn yeuf.a mshjrekaf.a foœ i–¹Kka
jykafia Tng ¡ Øfnk foaYh ys–
lr.ekSug hkakg Tn fldmuK l,a
m%udo jkakyq o@ 4Tn Wfoid tl tl
f.`;%fhka ukÜIHhka ;=kafofkl= ne.ska
m;a lrkak' uu Tjqka hjkafk–á T›yq
msg;a j foaYfhys Tnfudn .uka fldg
;ukaf.a Wreuj,g iܳiÜ f,i tajd igyka
lrf.k ud fj; tkafk` h' 5T›yq tal i;a
fldgilg fnokafk` h' cÏ° ol=KÏ æ.
;udf.a iSudj ;=< isˆ jdá fc`fimaf.a
mrmÜr W;=re æ. Øfnk ;ukaf.a iSudj ;=<
isˆ jd' 6Tn yeu foaYh i;a fldgilg
fn°" tys N+– igykla ud <óg f.fkkak'
uu wfma foœ i–¹Kka jykafia bæúfhys
Tn yeu fjkÜjg fuys ¡ mi weg
oukafk–' 7ukao" f,•jrekag Tn w;frys
fldgila ke;á Tjqkaf.a Wreuh jkdys
i–¹Kka jykafiaf.a mÝcl ;k;=r h'
.doag;a" rEnkag;a" ukiafiaf.a wÈO
f.`;%hg;a i–¹Kka jykafiaf.a fufyldr
17-18 258
fu`fiia Tjqkag ³ka Tjqkaf.a Wreuh
kef.kysrg fcdÈ°fkka tf.dv ,e” Øf’
h÷÷hs lSf› h'
8 ta ukÜIHfh` msg;a j .sfh` h'
fc`IÜjd foaYfha N+– igykla .ekSug msg;a
j hk whg wK lr–ka" ööTn f.dia ta
foaYfhys weœo tys N+– igyka lrf.k ud
<óg yeø tkaká uu fuys Isf,`ys ¡
i–¹Kka jykafia bæúfhys Tn Wfoid mi
weg oukafk–÷÷hs lSf› h' 9ta ukÜIHfh`
foaYfhys weœo" th fldgia y;lg fn°"
k.rfhka k.rhg fmd;l igyka
lrf.k Isf,`ys l|jqfÈ is‡ fc`IÜjd <óg
wdfj` h' 10fc`IÜjd Tjqka Wfoid Isf,`ys ¡
i–¹Kka jykafia bæúfhys mi weg oud
tys ¡ bYardfh,a ckhdf.a fld†GdYj,
ye‡hg foaYh fn° ³kafka h'
fnkac–ka f.`;%hg ³ka m%foaYh
11 fnkac–ka mrmÜfÈ fldgi Tjqkfa .a
mjq,a .Kk wkÜj jeÛfKa h' Tjqkaf.a
fldgfia m<d; cÏ°f.a mrmÜrg;a" fc`fimaf.a
mrmÜrg;a w;fÈ Úhu jqfKa h' 12W;=re
me;af;ys Tjqkaf.a iSudj fcdÈ°fkka
mgkaf.k fcúfl`jg W;=re me;af;ka
keóS" lº rg ueæka niakdysrg f.dia"
fn;djkays md½lrh <ó ¡ fl<jr jqfKa h'
13
t;eÚka iSudj fnf;,a k• jQ ¬iag f.dia"
ol=KÏ me;af;ka ¬ia miÜ lr" my<
fn;a-fy`frdkag ol=fKka Øfnk lkafoka
wgdfrd;a-woa°È olajd jeˆ ØnqfKa h'
14
t;eÚka iSudj fn;a-fy`frdka bæúmsg Bg
ol=fKka Øfnk lkafoka ol=Kg niakdysr
me;a;g yeø f.dia" cÏ°f.a mrmÜrg
whsØ k.rhla jQ Ùúh;a-fchdø• jk
Ùúh;a-nd,ays fl<jr jqfKa h' niakdysr
me;a; f• h' 15ol=KÏ me;a; Ùúh;a-
fchdø•ys fl<jr isg mgkaf.k ta
iSudj niakdysr foi fkmaf;`jdys æh
W,am; olajd œh' 16t;eÚka iSudj
yskfa kd•f.a mrmÜrg whsØ –‡hdj; bæúmsg
frmdhs•jrekaf.a –‡hdjf;ys W;=rg
Øfnk lkafoa fl<jrg nei" t;eÚka
fcnqisjrekag ol=Kq me;af;ka Øfnk
yskafkd•f.a –‡hdj;g nei" t;eÚka
taka-fr`f.,a olajd œh' 17th W;=frka
f.dia taka-fIfuIag;a" t;eÚka w³•–•ys
keó=u bæúmsg Øfnk f.,Sf,d;ag;a me–K"
t;eÚka rEnkaf.a mÜ;a fndykaf.a ., olajd

18
œh' t;eÚka wrnd iuN+–h bæúmsg W;=re
me;af;ka f.dia wrnd iuN+–hg nei"
19
t;eÚka iSudj W;=re me;af;ka
fn;a-fyd.a,dg f.dia" fcdÈ°fka ol=KÏ
fl<jfÈ Øfnk u< uqyqfoa W;=re jrdfhys
fl<jr jqfKa h' ol=KÏ iSudj f• h' 20tys
kef.kysr me;af;ka iSudj k• fcdÈ°k h'
fnkac–ka mrmÜfÈ mjq,a .Kk wkÜj Tjqka
jglr iSud ye‡hg" Tjqkaf.a Wreuh f• h'
21 fnkac–ka mrmÜfÈ Tjqkaf.a mjq,a
.Kk wkÜj ,enqK k.r k•( fcúfl`j o
fn;a-fyd.a,d o tafula-flYsYa o
22
fn;a-wrnd o fYudrhs• o fnf;,a o 23w›œ•
o mdrd o Tm%d o 24flmÈ-w•fu`kS o TmakS o
f.nd o hk k.r f°f<di iy tajdfha .• h'
25
.s“fhdka o rdud o fnfhafrd;a o 26–Yafma o
flmSrd o fu`Yd o 27frfl• o bÈfmfh,a o
;r,d o 28fYa,d o tf,ma o fcrei,u jk
fcnqiSh o .sfnhd o Ùúh;a o hk k.r oi-
i;r iy tajd hdno .• h' fnkac–ka mrmÜfÈ
mjq,a .Kk wkÜj Tjqkaf.a Wreuh f• h'
is–fhdka f.`;%hg ³ka m%foaY
259
mrmÜfÈ Tjqkaf.a mjq,a .Kk wkÜj jeÛfKa
h' Tjqkaf.a Wreufha iSudj idøoa olajd œh'
11
Tjqkaf.a iSudj niakdysr foi urd,dg
keóS" o’fnfI;ag o fcdlafkhd• bæúfhys
Øfnk Th <óg o me–×fha h' 12idøoays isg
iSudj kef.kysrg yeø Ùiaf,d;a-;dfndÈ
olajd f.dia" t;eÚka °fnr;ag o cdmShdg o
keóS .sfha há 13t;eÚka kef.kysr foi
.;a-fyafmÈg o t;a-ldYSkag o me–K"
fkhd foig msysgd Øfnk ú•fudka olajd
œh' 14iSudj Bg jglúka W;=rg yeø
ykakdf;dkag f.dia" bma;d-fh,a –‡hdj;
<ó fl<jr jqfKa h' 15l†gd;a o ky,d,a o
Is•frdka o bo,d o fn;af,fy• o hkd¡
k.r f°f<dila o tajd hdno .• o ØnqfKa
h' 16idnqf,dkaf.a mrmÜfÈ mjq,a .Kk wkÜj
Tjqkaf.a Wreuh fulS k.r iy tajdfha
.• h'
biaidlÈ f.`;%hg ³ka m%foaY
17 i;r jk fldgi biaidlÈg tk•"
biaidlÈ mrmÜfÈ Tjqkaf.a mjq,a .Kk
wkÜj jeÛfKa h' 18Tjqkaf.a m<d;g

19 fo jk fldgi is–fhdkag" tk•"

is–fhdkaf.a mrmÜfÈ Tjqkaf.a mjq,a
.Kk wkÜj jeÛfKa h' Tjqkaf.a Wreuh cÏ°
fcfY%fh,a o fliÜ,af,d;a o IÜfk• o
19
ymdrhs• o Isfhdka o wkdyrd;a o 20r’“;a
o ÙIsfhdka o tfnYa o 21frfu;a o
mrmÜfÈ Wreuh we;=<; ØnqfKa h' 2Tjqkaf.a taka-.kakS• o tak-a yoa° o fn;a-mfYaYa o
Wreuh k•( fnhÈ-fInd fyj;a fInd o olajd œh' 22iSudj ;dfndÈ o IyY=ud o
fu`,d° o 3yYÈ-IÜjd,a o nd,d o tfY• o fn;a-fIfuIa o olajd œh' Tjqkaf.a iSudj
4
t,af;`,oa o fn;=,a o fydÈud o 5Ysla,.a fcdÈ°k <ó fl<jr jqfKa h' k.r
o fn;a-uÈldfnd;a o yYÈ-iÜid o oyihla o tajd hdno .• o ØnqfKa h'
6 23
fn;a-f,ndfhd;a o Idrefyka o hk k.r biaidlÈ mrmÜfÈ mjq,a .Kk wkÜj
oy;=k iy tajd hdno .• h' Tjqkaf.a f.`;%fha Wreuh fulS k.r iy
7 whska o ú•fudka o taf;È o wdIdka o tajdfha .• h'
hk f• k.r i;r iy tajdfha .• h'
8
ol=fKa msys‡ rdud jk nd,;a-fnfhÈ wdfIÈ f.`;%hg ³ka m%foaY
olajd ta k.r jglr Øfnk .• ish,a,;a h'
24 mia jk fldgi wdfIÈ mrmÜfÈ
is–fhdka mrmÜfÈ mjq,a .Kk wkÜj Tjqkaf.a mjq,a .Kk wkÜj jeÛfKa h'
Tjqkaf.a f.`;%fha Wreuh f• h' 9is–fhdka
25
Tjqkaf.a iSudj fy,al;a o y,S o fnfgka
mrmÜfÈ Wreuh cÏ°f.a mrmÜfÈ fld†GdYfhka
o wlaIdma o 26w,a,•fuf,la o wudoa o
.kakg fh³fKa h' ukao" cÏ° mrmÜfÈ fldgi
–Id,a o hk f•jd h' niakdysrg
Tjqkag muKg jvd œYd, j ØnqfKa h'iSudj lÈfu,ag;a IsfydÈ-,s’kd;ag;a
me–×fha h' 27t;eÚka kef.kysrg yeø
tneœka Tjqkaf.a Wreuh we;=<; is–fhdka
mrmÜrg Wreuhla ØnqfKa h' fn;a- °f.dkag f.dia" idnqf,dkag;a
fn;a-tafulag iy fkhsfh,ag W;=frka Øfnk
idnqf,dka f.`;%hg ³ka m%foaY bma;d-fh,a –‡hdj;g;a me–K" ju;g
10 ;=ka jk fldgi idnqf,dka Øfnk ldnq,a o 28tafn%dka o frfyd’ o
19'2-8 1 jxYd 4'28-33
 fcdaIqjd
y•fudka o ldkd o uy iSf°ka o olajd œh'
29
t;eÚka iSudj rdudg yeø" mjqre weØ
k.r jQ ;SÈg me–K" fy`ia foig yeø
wlaYs’ m<df;a mgka f.dia uOHOr× uqyqo
<ó fl<jr jqfKa h' 30W•ud o wfmla o
frfyd’ o wvx.= h( k.r œisfolla iy
tajd hdno .• o ØnqfKa h' 31wdfIÈ mrmÜfÈ
mjq,a .Kk wkÜj Tjqkaf.a f.`;%fha Wreuh
fulS k.r iy tajdfha .• h'
kma;,S f.`
f.`; ;%hg ³ka m%foaY
32 ih jk fldgi kma;,S mrmÜrg tfia
h" kma;,Sf.a mrmÜrg" Tjqkaf.a mjq,a .Kk
wkÜj jeÛfKa h' 33Tjqkaf.a iSudj fyf,mays
isg YdkkaÚ•ys ØnqK wdf,`k jDlaIh
mgka w°–-fkf.’ o c’fkfh,a o ,lal=•
o olajd f.dia" fcdÈ°k <ó fl<jr jqfKa
h' 34t;eÚka iSudj niakdysrg yeø
wiafkd;a-;dfn`È foig f.dia" t;eÚka
yqfldlag me–K" ol=fKka idnqf,dka o
niakdysfrka wdfIÈ o kef.kysfrka
fcdÈ°fka cÏ° o olajd œh' 35mjqre iys;
k.r k•( Ysoa¡• o fYaÈ o y•u;a o rlal;a
o Ùkafkfrd;a o 36w°ud o rdud o ydfYdÈ o
a ydfYdÈ o 38bfrdka
37flfoIa o tf¿hs o tak-
o –.ao,a-fh,a o fydfr• o fn;a-wkd;a o
fn;a-fIfuIa o hk f•jd h' k.r oy
kjhla iy tajdfha .• o ØnqfKa h'
39
kma;,Sf.a mjq,a .Kk wkÜj Tjqkaf.a
f.`;%fha Wreuh fulS k.r iy tajdfha .• h'
°ka f.`;%hg ³ka m%foaY
40 i;a jk fldgi °ka mrmÜfÈ Tjqkfa .a
mjq,a .Kk wkÜj jeÛfKa h' 41Tjqkaf.a
Wreufha m<d; k•" fYdrd o tIa;dfhd,a o
BÈ-fIfuIa o 42Id,’“ka o wdhdf,dka o
b;a,d o 43taf,dka o Ø•kd o tfl%dka o
44
t,af;fla o .s’fnf;dka o nd,d;a o
fcyqoa o 45fnfka-fnrla o .;a-ú•fudka o
46
f•-cÈfldka o fcdmamdj bæúmsg Øfnk
m<d; we;=½ j rlafldka o hk f•jd h'
47
°ka mrmÜfÈ m<d; Tjqkag wys– jQ Úid"
T›yq f.dia f,fI•g œreoaO j hÜoaO fldg
tajd w,a,df.k" Bg lvqfjka myr ¡ th ys–
lrf.k" tys jdih fldg" Tjqkaf.a msh jQ
°kaf.a ku m%ldr f,fI•g °ka hk ku
;enqfj` h' 48°ka mrmÜfÈ mjq,a .Kk wkÜj
19'47 •rd 18'27-29 20'1-9 .Kka 35'6-32á oaœ kS 4'41-43á 19'1-13
19-20 260
Tjqkaf.a f.`;%fha Wreuh fulS k.r iy
tajdfha .• h'
49 fufia Wreu ms×i iSud jYfhka
foaYh fn° ¡ Úu fldg bYardfh,a ckhd
kÝkaf.a mÜ;a fc`IÜjdg ;uka w;frys
Wreuhla ³kafk` h' 50Tyq b,a¬ kÜjr jk
tm%dhs• lº rfgys Øfnk Ø•kd;a-fird
T›yq i–¹Kka jykafiaf.a wdÇj m%ldr
Tyqg ³kafk` h' Tyq ta kÜjr f.dvkód tys
jdih flf<a h'
51 mÝcl tf,hdiÈ o kÝkaf.a mÜ;a
fc`IÜjd o bYardfh,a ckhdf.a f.`;%j, msh
fm<m;a m%cd uQ,slhka o Isf,`ys ¡ i•uqL
uKavmfha f°rlv i–¹Kka jykafia
bæúfhys fn° ³ka Wreu f•jd h' fufia
T›yq foaYh fn° Úu lf<` h'
wNh N+– k.r
20 i–¹Kka jykafia fc`IÜjdg l;d
fldg" 2ööbYardfh,a ckhdg fufia
Ùhkake÷÷hs j°< fial' ööfu`fiia ,jd ud
kÜU,dg m%ldY l< múæ wNh N+– k.r
f;`rd.kak' 3h• –Úfil= woyia fkdlr
fy` jer¡uÙka fyda hful= uerefjd;a
Tyqg ta wNh N+–hg f.dia m<s.kakg
fidhkakdf.ka wdrlaId œh yeÙ h' 4Tyq
ta k.rj,ska tllg m,d f.dia k.r
f°rlv isg ta k.rfha m%cd uQ,slhka
bæúfhys is³ jQ ldrKh Ùhd is‡kafka h'
Tjqka Tyq k.rhg ms<sf.k ;uka iuó
jdih lrk ms×i Tyqg ia:dkhla æh hÜ;=
h' 5ueøu .ek m<s.kakg fidhk –Úid
Tyq ®yqne| wdfjd;a" Tyq w;g –kS uerE
;eke;a;d mdjd fkdæh hÜ;= h' ukao" Tyq
;udf.a wi,ajeishd ueref› fmr ØnQ
ffjrhla Úid fkdj w;aje/oaola Úid h'
6
Tyq œÚYaph ms×i iNdj bæúfhys is‡k
;=re o tjlg is‡k W;a;u mÝclhd kisk
;=re o ta k.rfha jikafka h' bkamiÜ
–kS uerE ;eke;a;dg ;ud w;ayer .sh
;udf.a k.rhg;a" ;udf.a u f.org;a yeø
hd yeÙ h'
7 fufia T›yq kma;,S lº rf† Øfnk
.,S,fhys flfoIa o tm%dhs• lº rf† fIfl•
o cÏ° lº rf† fyfn%dka jk Ùúh;a-wÈnd o
fjka fldg ;enqfj` h' 8fcúfl`jg
kef.kysfrka fcdÈ°fkka tf.dv rEnka

f.`;%fhka Wia iuN+–fha md½lrfha Øfnk
fnfYÈ o .doa f.`;%fhka .s,shoays Øfnk
rdfud;a o ukiafia f.`;%fhka ndIdkays
Øfnk f.`,dka o T›yq fjka fldg
;enqfj` h' 9jer¡uÙka –kS urk ljqre
kuq;a" iNdj bæúfhys fmkS is‡kakg m%:u
–kS ueøu .ek m<s.kakg fidhkakdf.a
wØka uere• fkdlkÜ ms×i m,d f.dia
isˆug ish® bYardfh,a fikó o Tjqka
w;fÈ is‡k œfoaYslhka o Wfoid Úhu
lrk ,o wNh N+– k.r f•jd h'
f,•jrekaf.a k.r
21 tœg f,•jrekaf.a mjq,ja , m%OdkSyq
tf,hdiÈ k• mÝclhd o kÝkfa .a mq;a
fc`IÜjd o bYardfh,a f.`;%hkaf.a mjq,aj,
m%OdkSka o fj; me–K" 2ldkdka foaYfhys
Isf,`ys ¡ Tjqkag l;d fldg" ööjdih
Ùøug k.r o wfma isjqmdjqkag ta k.r
wjg ;K “• o fokakg Ùhd i–¹Kka
jykafia fu`fiia ,jd wdÇ flfrjQ
fiale÷÷hs lSfj` h' 3bYardfh,a ckhd
i–¹Kka jykafiaf.a wdÇ f,i ;ukaf.a
Wreufhka fulS k.r o tajd wjg ;K “•
o f,•jrekag ³kafk` h'
4 mi weg ±—fuka fldyd;ajrekaf.a
f.`;%j,g k.r Úhu lrk ,¡' mÝcl
wdfrdkaf.ka mej; wd f,•jrekag cÏ°
f.`;%fhka o is–fhdka f.`;%fhka o
fnkac–ka f.`;%fhka o k.r oy;=kla mi
weg ±—fuka ,enqfKa h' 5fldyd;ajrekaf.a
fiiÜ f.`;%j,g tm%dhs• f.`;%fhka o °ka
f.`;%fhka o ukiafiaf.a wÈO f.`;%fhka o
k.r oyhla mi weg ±—fuka ,enqfKa h'
6 f.aÈfIdkajrekaf.a f.`;%j,g bia-
idlÈ f.`;%fhka o wdfIÈ f.`;%fhka o
kma;,S f.`;%fhka o ndIdkays ukiafiaf.a
wÈO f.`;%fhka o k.r oy;=kla mi weg
oe—fuka ,enqfKa h'
7 furdøjrekaf.a f.`;%j,g rEnka
f.`;%fhka o .doa f.`;%fhka o idnqf,dka
f.`;%fhka o k.r f°f<dila ,enqfKa h'
8 ta k.r iy tajd wjg ;K “•
bYardfh,a ckhd" i–¹Kka jykafia
fu`fiia uóska wK l< f,i" mi weg
±—fuka f,•jrekag ³kafk` h'
21'2 .Kka 35'1-8
261
9 cÏ° f.`;%fhka o is–fhdka f.`;%fhka
o fuys k• i|yka lrk k.r fokÜ ,enqf›
10
f,• f.`;%fha jQ fldyd;ajrekaf.a
mjq,aj,g whsØ wdfrdkaf.a mÜ;%hkag h'
ukao" m<uq jk mi weg ,enqfKa Tjqkag h'
11
cÏ° lº rf† Øfnk fyfn%dka k• Ùúh;a-
wÈnd o ta wjg Øfnk ;K “• o Tjqkag
fok ,¡' wÈnd jkdys wdkdlaf.a mshd h'
12
tfy;a" k.rfha fl;a o tys .• o
fcmÜkafkaf.a mÜ;a ldf,’g ¡ ØnqfKa h'
13 bYardfh,ajre mÝcl wdfrdkaf.a
mÜ;%hkag" –kS urk whg wNh N+– k.rhla
jQ fyfn%dka yd ta wjg ;K “• o ,s’kd
iy ta wjg ;K “• o 14c;a;SÈ iy ta wjg
;K “• o tIaf;fu`jd iy ta wjg ;K “•
o 15fy`f,dka iy ta wjg ;K “• o fo”È
iy ta wjg ;K “• o 16whska iy ta wjg
;K “• o cÜ;d iy ta wjg ;K “• o
fn;a-fIfuIa iy ta wjg ;K “• o hk ta
k.r kjh ta f.`;% foflka ³kafk` h'
17
fnkac–ka f.`;%fhka .s“fhdka iy ta
wjg ;K “• o f.nd iy ta wjg ;K “• o
18
wkdf;d;a iy ta wjg ;K “• o w,afudka
iy ta wjg ;K “• o hk k.r i;r;a
³kafk` h' 19mÝcl wdfrdkaf.a mÜ;%hkaf.a
ish® k.r iy ta wjg ;K “• we;=½ j
k.r oy;=kla h'
20 f,•jreka jk fldyd;af.a fiiÜ
f.`;%hkaf.a mjq,j a ,g Tjqkfa .a fldgfia
k.r tm%dhs•z f.`;%fhka ,enqfKa h' 21–kS
urk wh Wfoid Úhu l< wNh N+– k.rhla jQ
fIfl• iy ta wjg ;K “• o f.fYÈ iy ta
wjg ;K “• o 22Ù’Yhs• iy ta wjg ;K “•
o fn;a-fy`frdka iy ta wjg ;K “• o hk
k.r i;r Tjqkg a ³kafk` h' 23°ka f.`;%fhka
t,af;fla iy ta wjg ;K “• o .s’fnf;dka
iy ta wjg ;K “• o 24whdf,daka iy ta wjg
;K “• o .e;a-ú•fudka iy ta wjg ;K “•
o hk k.r i;r;a ³kafk` h' 25ukiafiaf.a
wÈO f.`;%fhka ;hkdla iy ta wjg ;K “•
o .e;a-ú•fudka iy ta wjg ;K “• o jk
k.r fol ³kafk` h' 26fldyd;af.a wÚla
f.`;%hkaf.a mjq,j a ,g ,enqK ish® k.r
jkdys ta wjg ;K “• o we;=½ j k.r
oyihla h'
27 f,•jrekaf.a f.da;%hg whsØ
f.aÈfIdkaf.a f.`;%hg ukiafiaf.a wÈO
 fcdaIqjd
f.`;%fhka ³kafka" –kS urk wh Wfoid
Úhu l< wNh N+– k.rhla jQ ndIdkays
Øfnk f.`,dka iy ta wjg ;K “• o
fn-fcIaf;rd iy ta wjg ;K “• o hk
k.r fol h' 28biaidlÈf.a f.`;%fhka
ÙIsfhdka iy ta wjg ;K “• o °fnr;a iy
ta wjg ;K “• o 29cÈuq;a iy ta wjg ;K
“• o taka-.kakS• iy ta wjg ;K “• o
hk k.r i;r;a ³kafk` h' 30wdfIÈf.a
f.`;%fhka –Id,a iy ta wjg ;K “• o
w’f°ka iy ta wjg ;K “• o 31fy,al;a
iy ta wjg ;K “• o frfyd’ iy ta wjg
;K “• o hk k.r i;r;a ³kafk` h'
32
kma;,Sf.a f.`;%fhka –kS urk wh Wfoid
Úhu l< wNh N+– kÜjrla jQ .,S,fhys
Øfnk flfoIa iy ta wjg ;K “• o
y•fud;a-fo`È iy ta wjg ;K “• o
lÈ;dka iy ta wjg ;K “• o hk k.r
;=k;a ³kafk` h' 33f.aÈfIdkajrekag
Tjqkaf.a mjq,a .Kk wkÜj ,enqK ish®
k.r iy ta wjg ;K “• o we;=½ j k.r
oy;=kla h'
34 wÚla f,•jreka jk furdøf.a
f.`;%hkaf.a mjq,j a ,g idnqf,dka f.`;%fhka
fcdlafkhd• iy ta wjg ;K “• o 35¡•kd
iy ta wjg ;K “• o ky,d,a iy ta wjg
;K “• o hk k.r i;r ³kafk` h'
36
rEnka f.`;%fhka fnfYÈ iy ta wjg ;K
“• o cdyYa iy ta wjg ;K “• o
37
flfofud;a iy ta wjg ;K “• o f•md;a
iy ta wjg ;K “• o hk k.r i;r;a
³kafk` h' 38.doaf.a f.`;%fhka –kS urk
wh Wfoid Úhu l< wNh N+– k.rhla jQ
.s,shoays Øfnk rdfud;a iy ta wjg ;K
“• o uykhs• iy ta wjg ;K “• o
39
fyIafndka iy ta wjg ;K “• o cdYÈ
iy ta wjg ;K “• o hk k.r i;r;a
³kafk` h' 40f• ish,a, f,•jrekaf.a wÚla
mjq,a jk furdøf.a f.`;%hg Tjqkaf.a mjq,a
.Kk wkÜj ,enqK k.r h' Tjqkaf.a
fldgi k.r f°f<dila h'
41 bYardfh,a jxYfha Wreuh ;=< ØnqK
f,•jrekaf.a ish® k.r jkdys tajdfha
;K “• we;=½ j k.r i;<siawgla h' 42f•
k.rj,ska tl tl kÜjr jg lr ;K “•
ØnqfKa h' ta ish® k.r tldldr j ØnqfKa h'
43 fufia bYardfh,ajrekaf.a mshjrekag
22'2 .Kka 32'20-32á fc`IÜ 1'12-15
21-22 262
fok f,i i–¹Kka jykafia æjq< uq½
foaYh Wka jykafia Tjqkag ³ka fial' T›yq
th ys– lrf.k tys œiÜfj` h' 44i–¹Kka
jykafia Tjqkaf.a mshjrekag æjq< ish,a,
f,i yd;amiska Wka jykafia Tjqkag rg
mÜrd iduh ³ka fial' Tjqkaf.a ish®
i;=rkaf.ka Ùisfjl=g Tjqkag œreoaO j
is‡kakg fkdyeÙ œh' i–¹Kka jykafia
Tjqkaf.a ish® i;=rka Tjqka w;g mdjd ³ka
fial' 45i–¹Kka jykafia bYardfh,a
jxYhg ³ka hym;a fmdfrdka³ tlla j;a
lv fkd • há ish,a, u bIag jqfKa h'
fcdÈ°ka .ó <ó mQcdikh
22
2
fc`IÜjd rEnkajreka o .doajreka o
ukiafiaf.a wÈO f.`;%h o le|jd
Tjqkag fufia lSf› h( ööi–¹Kka
jykafiaf.a fiajl jQ fu`fiia Tn yeug
wK l< ish,a, Tn ms<smeoaoyq há ud Tng
wK l< ish,a,g Tn lSlre jQjyq h' 3Tn
wo oji olajd fumuK ¡È> ld,hla ;=<
Tf’ ify`orhka w;akEr isg Tf’ foœ
i–¹Kka jykafiaf.a wdÇf› ndrh rlaId
l<yq h' 4±ka Tf’ foœ i–¹Kka jykafia
Tf’ ify`orhkag j°< m%ldrhg œf›l
iÜjh ¡ we;' ±ka bØka Tn yeø i–¹Kka
jykafiaf.a fufylre jQ fu`fiia œiska
fcdÈ°fkka tf.dv Tng fok ,o Wreu
foaYfhys Tf’ Újdij,g hkak' 5i–¹Kka
jykafiaf.a fufylre jQ fu`fiia Tng wK
l< wKmK;a yd jHjia:dj uekœka
mj;ajkakg o Tf’ foœ i–¹Kka
jykafiag fm%au fldg" Wka jykafiaf.a
ish® udÈ.j, .uka lrkakg o Wka
jykafiaf.a wdÇ mj;ajkakg o Wka
jykafiag we½• j isg Tf’ uq½ yDofhka o
Tf’ uq½ wd;aufhka o Wka jykafiag
jeº•ms³• lrkakg o j.n,d.kak'÷÷
6
fufia Ùhd fc`IÜjd Tjqkag wdYSÈjdo
fldg Tjqkg a hkakg wjir ³kafka h' T›yq
o ;ukaf.a Újdij,g .sfh` h' 7ukiafiaf.a
f.`;%fhka wÈOhlg fu`fiia ndIdkays
m%foaYhla ¡ ØnqfKa h' wÚla wÈOhg
Tjqkaf.a ify`orhka w;frys niakdysrg
fcdÈ°ka .fóka fuf.dv m%foaYhla fc`IÜjd
³kafka h' ;jo" fc`IÜjd Tjqkfa .a" Újdij,g
Tjqka hjk l, Tjqkag wdYSÈjdo lr–ka"

8
ööTn fndfy` Okh o isjqmdjqka b;d uyd
.Kkla o ú¡ o rka o f,`lv o hlv o
fndfy` jia;% o weØ j Tf’ Újdij,g
f.dia" Tf’ i;=rkaf.ka .;a fld,a,h Tf’
ifydaorhka iuó fn° .kake÷÷hs Tjqkag
lSf› h'
9 tœg rEnka f.`;%fha fikó o .doa
f.`;%fha fikó o ukiafiaf.a wÈO
f.`;%fha fikó o i–¹Kka jykafia
fu`fiia ,jd wK l< f,i ;uka ,ndf.k
is‡ ;ukaf.a Wreu foaYh jk .s,shoa
foaYhg hk ms×i ldkdka foaYfha Øfnk
Isf,`ys isg bYardfh,a fikó flfrka fjka
• msg;a j .sfh` h'
10 ldkdka foaYfha Øfnk fcdÈ°ka .ó
winv m<d;g Tjqka me–לg rEnka
f.`;%fha fikó o .doa f.`;%fha fikó o
ukiafiaf.a wÈO f.`;%fha fikó o
ukd fmkÜula weØ œYd, mÝcdikhla
f.dvkeó=jyq h' 11tœg" rEnka f.`;%fha
fikó o .doa f.`;%fha fikó o ukiafiaf.a
wÈO f.`;%fha fikó o ldkdka foaYfha
bæúmsg bYardfh,a fikó jdih l<
me;af;ys fcdÈ°ka .ó winv m<df;a
mÝcdikhla f.dvkód Øf’ hhs bYardfh,a
fikóg wdrx„ œh' 12bYardfh,a fikó ta
nj weiÝ l, Tjqkag œreoaO j hÜoaOhg hk
ms×i uq½ bYardfh,a ck;dj Isf,`ys /ia
jqfK` h'
13 bYardfh,a ckhd .s,shoa foaYfha is‡
rEnka f.`;%fha fikó .doa f.`;%fha fikó
o ukiafiaf.a wÈO f.`;%fha fikó o fj;
tf,hdiÈf.a mÜ;a msfkydia o 14Tjqka iuó
ish® bYardfh,a f.`;%j,ska tl tl
f.`;%fha w•mØ j is‡ w•m;Ska oifofkl=
o hejqfj` h' T›yq tÙfkld bYardfh,a
f.`;% w;frys ;u ;ukaf.a msh
fm<m;aj,g m%OdÚhka j is‡fh` h' 15T›yq
wjq;a .s,shoa foaYfhys rEnkaf.a f.`;%fha
fikóg o .doa f.`;%fha fikóg o
ukiafiaf.a wÈO f.`;%fha fikóg o fufia
lS y( 16ööi–¹Kka jykafiaf.a uq½ fikó
fufia ÙhØ" öTn wo ojfia i–¹Kka
jykafiag œreoaO j ler,s .i–ka
mÝcdikhla f.dvkód .ekSfuka wo Tn
i–¹Kka jykafia fjØka fjka • f.dia
bYardfh,ajrekaf.a foœhka jykafiag
22'16 oaœ kS 12'13-14 22'17 .Kka 25'1-9 22'20 fcdaIq 7'1-26
263
œreoaO j l< f• wmrdOh l=ula o@
17
fmfhdÈys ¡ lrk ,o wmrdOh u;l
keoa o@ i–¹Kka jykafiaf.a fikó msgg
jix.;hla me–× ye‡ isys lrkak' ta
wmrdOfhka wm ;ju;a Úoyia • ke;'
18tfy;a" Tn wo i–¹Kka jykafia fjØka
wyla j hkakyq o@ fufia Tn wo i–¹Kka
jykafiag œreoaO j ler,s .ik fyhska
fyg Wka jykafia uq½ bYardfh,a fikó
flfrys Woyia jkÜ we;' 19Tf’ Wreu foaYh
wmœ;% k•" i–¹Kka jykafiaf.a uKavmh
msysgd Øfnk Wka jykafiaf.a Wreu
foaYhg tf;r • wjq;a wm w;fÈ m%foaYhla
,nd.kak' wfma foœ i–¹Kka jykafiaf.a
mÝcdikh yer" Tng fjk mÝcdikhla
f.dvkeóSfuka i–¹Kka jykafiag;a"
wmg;a œreoaO j ler,s fkd.ikak'
20
fYrdf.a mÜ;a wdldka lem jQ foh i•nkaO
wmrdOh l< Úid uq½ bYardfh,a fikó
msgg Woyi me–×fha keoa o@ ta –Úidf.a
wmrdOh Úid œkdYhg m;a jqfKa Tyq
muKla fkdf›'÷ ÷÷
21 rEnka f.`;%fha fikó o .doa
f.`;%fha fikó o ukiafiaf.a wÈO
f.`;%fha fikó o bYardfh,ajrekaf.a
mjq,aj, msh fm<m;a m%OdkSkag fufia
ms<s;=re ³kafk` h( 22ööfoajdØfoaj i–¹Kka
jykai" foajdØfoaj i–¹Kka jykai" Wka
jykafia u okakd fial' bYardfh,a ckhd o
±k.; hÜ;= h' wms ler,s .id i–¹Kka
jykafiag œreoaO j f¿`ysl• flf<uq k•"
wo wm bØú fkdl< uekj' 23wm Wka
jykafiag wlSlre • ojk hd. mÝcd fy`
OdkH mÝcd fy` iyNd.slf• mÝcd fy` TmamÜ
lrk ms×i ta mÝcdikh ;ekÜjd k•"
i–¹Kka jykafia u wmg o~qj• lrk
fiala jd· 24wm tfia flf<a “fhÚ' tk•"
u;= ld,hl ¡ Tf’ ore mrmÜr wfma ore
mrmÜrg l;d fldg" öbYardfh,ajrekaf.a
foœ i–¹Kka jykafiag Tf’ weØ
i•nkaOlu Ùfula o" Ùhd;a" 25rEnka
orefjÚ· .doa orefjÚ· Tn;a wm;a w;fÈ
i–¹Kka jykafia fcdÈ°ka .ó iSud fldg
;nd Øfnk Úid i–¹Kka jykafia iuó
Tng Ùis i•nkaOlula ke;e÷hs Ùhd;a"
Wka jykafiag kuialdr Ùøfuka Tf’ ore
mrmÜr wfma ore mrmÜr j<lajkÜ we;e hs hk
 fcdaIqjd
26
“fhÚ' tneœka wmg mÝcdikhla
f.dvkeóSug" öwms iÝ°k• fjuq÷hs wm Ùhd
.;af;a ojk hd. mÝcd j;a hd. m~qre j;a
TmamÜ Ùøug fkdj" 27wfma ojk hd.
mÝcdj,skÜ;a" wfma hd. m~qrej,skÜ;a"
iyNd.s l f• mÝ c dj,s k q ; a i–¹Kka
jykafiag jeº•ms³• Wka jykafia bæúfhys
bÛ Ùøu hÜ;= njg" wm iy Tn o wmg miÜj
wfma ore mrmÜr o w;fÈ th idlaIshla jk
ms×i;a" i–¹Kka jykafia iuó Tng
i•nkaOlula ke;e hs u;= ld,fha Tf’ ore
mrmÜr œiska wfma ore mrmÜrg j;a Ùhkq
fkd,nk ms×i;a h' 28tfyhska Tjqka wmg
j;a" wfma ore mrmÜrg j;a u;= ld,fha tfia
lSfjd;a" öojk hd. mÝcd fyda hd. m~qre
fy` TmamÜ Ùøug fkdj wm iuó yd Tn
iuó idlaIshla jk ms×i wfma mshjreka
;ekÝ i–¹Kka jykafiaf.a mÝcdikfha
wdoÈYh n,kak÷ Ùhd wmg Ùhkakg
mܽjka hhs wms is;=fjuq' 29wfma foœ
i–¹Kka jykafiaf.a uKavmh bæúfhys
Øfnk Wka jykafiaf.a mÝcdikh yer" ojk
hd. mÝcd fy` OdkH mÝcd fy` hd. m~qre
fy` TmamÜ Ùøug fjk mÝcdikhla
f.dvkeóSfuka i–¹Kka jykafiag œreoaO
j ler,s .id wo Wka jykafia fjØka wyla
j hdu Ùisfia;a wfma woyi fkd • h'÷÷
30 tœg rEnka f.`;%fha fikó o .doa
f.`;%fha fikó o ukiafiaf.a f.`;%fha
fikó o œiska Ùhk ,o jpk mÝcl jQ
msfkydia o Tyq iuó is‡ bYardfh,a f.`;%j,
fm<m;a m%OdkSka o weiÝ l, T›yq Bg fndfy`
fia i;=gq jQ y' 31mÝcl tf,hdiÈf.a mÜ;a
msfkydia rEnkajrekag;a" .doajrekag;a"
ukiafiajrekag;a l;d fldg" ööTn yeu
i–¹Kka jykafiag œreoaO j f¿`ysl•
fkdl< Úid i–¹Kka jykafia wm iuó
jevjik nj wms wo ±k.Øuq' fufia Tn
bYardfh,a fikó i–¹Kka jykafiaf.a wØka
f’rd.;a;yq h÷÷hs lSf› h'
32 tœg mÝcl tf,hdiÈf.a mq;a
msfkydia o w•m;Syq o rEnkajreka yd
.doajreka flfrka .s,shoa foaYfha isg
ldkdka foaYfhys bYardfh,a fikó fj;
yeø wjq;a Tjqkag ta mÜj; ie< lf<` h' 33ta
mÜj; .ek bYardfh,ajre i;=gq jQ y'
tneœka" rEnkajreka o .doajreka o jdih
23'10 oaœ kS 3'22á 32'30
22-23 264
l< foaYh œkdY lrk ms×i Tjqkag
œreoaO j hÜoaOhg hdu .ek bYardfh,a
fikó ;j;a l;d fkdfldg foœhka
jykafiag m%Yxid lf<` h'
34 rEnkajre o .doajre o öi–¹Kka
jykafia foœhka jykafia njg th wm w;r
idlaIshla jkafka h÷ Ùhd ta mÝcdikhg taoa
fyj;a idlaIsh hk kduh ;enQ y'
œYajdi j isˆug wjjdo
23 i–¹Kka jykafia bYardfh,ajreka
jg lr is‡ Tjqkaf.a ish®
i;=rkaf.ka Tjqkag wdrlaIdj ¡ fndfy`
l,la .; jQ miÜ" fc`IÜjd uy® j"
jfh`jDoaO j is‡fha h' 2Tyq ish®
bYardfh,ajreka tk•" Tjqkaf.a m%cd
uQ,slhka o m%OdkSka o œÚYaphldrhka o
Ú,Odøka o le|jd" Tjqkag fufia lSf› h(
ööuu uy® j" jfh`jDoaO j is‡–' 3Tn
yeuf.a foœ i–¹Kka jykafia Tn Wfoid
f• ish® œcd;Skag l< ish,a, Tn ³Ûjyq há
Tn Wfoid hÜoaO flf<a" Tn yeuf.a foœ
i–¹Kka jykafia u h' 4bØú • is‡k
œcd;Skaf.a o ud œiska is| oukÜ ,enQ ish®
œcd;Skaf.a o foaYh" fcdÈ°ka .ó mgka
niakdysr uOHOr× uqyqo olajd Tf’
f.`;%j,g Wreuhla fldg mi weg oud uu
Tng fn° ³Ú–' 5Tf’ foœ i–¹Kka
jykafia u Tn bæúfhka Tjqka t<jdoud
Tn bæúfhka Tjqka mkakdoukÜ we;' Tn
yeu o Tf’ foœ i–¹Kka jykafia
fmdfrdka³ jQ ye‡hg Tjqkaf.a foaYh ys–
lr .kÜ we;' 6tneœka" fu`fiiaf.a
jHjia:d fmdf;a ,shd Øfnk ish,a, wl=rg
u ms<sme¡ug ;rfha u w•IaGdk lr.kak'
7
tfia lr Tn w;fÈ bØú j is‡k f• cd;Ska
iuó fkd.ejiS" Tjqkaf.a foœjrekaf.a k•
i|yka fkdlr" Tjqkaf.a kdufhka
fkdæjqrd" Tjqkag jeº•ms³• yd kuialdr
fkdlrkakg j. n,d.kak' 8Tn f• olajd
lr weØ múæ Tf’ foœ i–¹Kka jykafiag
u œYajdijka; j is‡kak' 9ukao" i–¹Kka
jykafia b;d œYd, jQ œcd;Ska Tn bæúfhka
mkakd±uQ fial' ta Úid Tng œreoaO j
is‡kakg wo oji olajd Ùisfjl=g mܽjka
jqfKa ke;' 10Tf’ foœ i–¹Kka jykafia
Tng fmdfrdka³ jQ múæ Tn Wfoid hÜoaO

lrkafka Wka jykafia há tneœka Tfnka
tla flfkla oyilafokd mkakd oukafka
h' 11tfyhska Tf’ foœ i–¹Kka jykafiag
fm%au lrkakg ;rfha u w•IaGdk lr.kak'
12
Tn h• fyhÙka ta w•IaGdkh fkdi,ld"
Tn iuó bØú j is‡k f• œcd;Skag we®•
•" Tjqka iuó œjdy fj–ka" Tn Tjqka
w;frys o Tjqka Tn w;frys o .ejiÜfKd;a"
13
Tf’ foœ i–¹Kka jykafia Tn bæúfhka
f• cd;Ska –kamiÜ mkakd fkdouk nj;a"
Tf’ foœ i–¹Kka jykafia Tng ¡ Øfnk
f• hym;a foaYh u;=ms‡ka Tn œkdY • hk
;=re" Tjqka Tng u,m;la o W.=,la o Tf’
we<m;aj,g myr fok lihla o Tf’
weiaj,g lÛ o fuka jk nj;a iyØl f,i
±k.kak'
14 öön,kak" ±ka uq½ f,df› yeu
–Úfil=g u is³ jkakg hk foa ug;a is³
jkÜ we;' Tn yeuf.a foœ i–¹Kka
jykafia Tng fmdfrdka³ jQ ish® hym;a
foaj,ska tl fohla j;a w;miÜ kÜjQ nj Tf’
uq½ yDofhka o wd;aufhka o okakyq h' tl
fmdfrdka³jla j;a fkdle‹ ish,a, u Tng
bIag jqfKa h' 15;jo" Tf’ foœ i–¹Kka
jykafia l< ish® fmdfrdka³ Tng bIag
lr ³kakdla fuka u" Tng ¡ Øfnk f•
hym;a foaYh u;=ms‡ka Tn œkdY • hk
;=re ish® kmÜre foa Tn msgg muqKq-
jkakg Wka jykafiag mܽjk' 16Tf’ foœ
i–¹Kka jykafia Tng wK l< Wka
jykafiaf.a .sœiÜu Tn lv l<fyd;a" wka
foœjrekag jeº•ms³• lr Tjqkag kuia-
ldr l<fyd;a" Wka jykafiaf.a Woyi
Tng œreoaO j weœ<S Tng ¡ Øfnk hym;a
foaYh u;=ms‡ka Tn œ.iska keØ lroukÜ
we;'÷÷
fc`IÜjdf.a wjidk w kqYdikd
wk
24 bkamiÜ fc`IÜjd ish® bYardfh,a
f.da;%hka fIfl•g /ia lrjd"
bYardfh,ajrekaf.a m%cd uQ,l
s hka o m%OdkSka
o œÚYaphldrhka o Ú,Odøka o le|• h'
T›yq foœhka jykafia bæúfhys fmkS
is‡fh` h' 2fc`IÜjd uq½ fikóg fufia
lSf› h( ööbYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka
jykafia fufia j°rk fial( öhg.sh oji
24'2 W;a 11'27 24'3 W;a 12'1-9á 21'1-3 24'4 W;a 25'24-26á 36'8á 46'1-7á oaœ kS 2'5 24'5 Úlau 3'1--12'42
24'6-7 Úlau 14'1-31 24'8 .Kka 21'21-35 24'9-10 .Kka 22'1--24'25 24'11 fc`IÜ 3'14-17á 6'1-21
24'12 Úlau 23'28á oaœ kS 7'20
265
wdn%y•f.a o kdfy`Èf.a o msh jQ f;ard
jeÚ" kÜU,df.a mshjre hÜmˆ
% ia .fóka tf;r
jdih lr–ka wka foœjrekag jeº•ms³•
lf<` h' 3uu ta .x.dj tf;úka kÜU,df.a
msh jQ wdn%y• le|jdf.k ldkdka foaYh
uq½,af,ys f.k f.dia" Tyqf.a jxYh jeŠ
flf<–' uu Tyqg Bidla ³Ú–' 4Bidlag
cdfld’ o tai› o ³Ú–' tai›g fiahsÈ
lºlrh Wreuhla fldg ³Ú–' cdfld’ o
Tyqf.a mÜ;%fh` o –irhg .sfh` h' 5uu
fu`fiia iy wdfrdka hj–ka –ir foaYh
msg jix.; me–fK›fj–' kÜU,d ta .ek
fyd¹ldr j okakyq h' bkamiÜ kÜU,d –ir
foaYfhka msg;g f.kdfj–' 6ud kÜU,df.a
mshjreka –ir foaYfhka msg;g f.kd œg
kÜU,d r;= uqyqo olajd wdjyq h' –irjre
r: iy wirejka weØ j kÜU,df.a mshjreka
®yqne| r;= uqyqo olajd .shy' 7Tjqka ug
fudr.eiÝ l, uu kÜU,dg;a" –irjrekag;a
w;fÈ wkaOldrhla weØ lr uqyqo Tjqka
msgg muqKÏjd Tjqka uqyq³n;a flf<–' ud
–irfha ¡ l< foa kÜU,df.a weiaj,ska u
kÜU,d ³Ûjyq h' kÜU,d ldka;drfha fndfy`
ld,hla jdih l<yq h'
8 ö;jo" uu kÜU,d fcdÈ°kska tf;r
jdih l< wfu`újrekaf.a foaYhg
f.kdfj–' T›yq kÜU,dg œreoaO j hÜoaO
l<y' uu Tjqka kÜU,d w;g mdjd ³Ú–'
kÜU,d Tjqkaf.a foaYh ys– lr .;a;yq h'
uu Tjqka kÜU,d bæúfhka œkdY lr±—–'
9
tl, Ysmafm`Èf.a mÜ;a fu`j’ys rc jQ
nd,dla bæúm;a • bYardfh,ajrekag œreoaO
j hÜoaO lr" kÜU,dg idm lrk ms×i
fnfh`Èf.a mÜ;a nd,d•g w~.id he›f› h'
10
tfy;a" ud nd,d•g ijka ¡ug fkdleueØ
jQ neœka Tyq kÜU,dg wdYSÈjdo flf<a h'
fufia uu Tjqkaf.a wØka kÜU,d .e<•–'
11
kÜU,d fcdÈ°Úka tf.dv • fcúfl`jg
me–×hyq h' fcúfl`f› jeisfh` o
wfu`újre o fmúiaisjre o ldkdksjre o
ys;a;Sjre o .sÈ.dIsjre o ys•jre o
fcnqisjre o kÜU,dg œreoaO j igka lf<`
h' uu Tjqka kÜU,d w;g mdjd ³Ú–' 12uu
kÜU,dg fmrÛj fonreka he•–' ta fonre
wfu`újrekaf.a rcÏka fofokd kÜU,d
bæúfhka m,jd±uQ y' tfia jqfKa" kÜU,df.a
 fcdaIqjd 24
13
lvqfjka j;a" ³kafkka j;a fkdf›' fufia
kÜU,d fjfyi fkd• ,nd.;a foaYhla o
kÜU,d u f.dv fkdkeó=j k.r o kÜU,dg
³Ú–á kÜU,d tys jdih lrkakyq h' kÜU,d
fkdjejQ –æ j;=j,ska o T,Sj j;=j,ska o
m,°j lkakyq h'÷
14 öötneœka Tn yeu foœhka jykafiag
.re“h md" wjxl j o œYajdiS j o Wka
jykafiag jeº•ms³• lrkak' Tf’
mshjreka .x.dfjka tf;r ¡;a" –irfha ¡;a
jeº•ms³• l< foœjreka mylr oud"
i–¹Kka jykafiag jeº•ms³• lrkak'
15
i–¹Kka jykafiag jeº•ms³• Ùøug Tn
i;=Û ke;a k•" Tn jeº•ms³• lrkakg
leueØ ljfrl=g o Ùhd wou ;SrKh
lr.kak' .óska tf.dv is‡ Tf’ mshjreka
jeº•ms³• l< foœjrekag fy` Tn jdih
lrk foaYfha is‡k wfu`újrekaf.a
foœjrekag fy` jeº•ms³• lrkakg
;SrKh lr.kak' tfy;a wms" tk•" udf.a
mjq, o" uu o i–¹Kka jykafiag
jeº•ms³• lrkafkuq'÷÷
16 fikó ms<s;=re fo–ka" ööwka foœ-
jrekag jeº•ms³• lrk ms×i ljr°j;a
wms i–¹Kka jykafia w;a fkdyúkafkuq'
17ukao" wm iy wfma mshjreka –ir
foaYh kueØ jy,alf• Újdifhka msg;g
f.kdf›;a" wfma weia bæúfha uy;a ydial•
flf<a;"a wfma uq½ udÈ.fha ¡ o wm miq lr
wd uq½ fikó w;fÈ ¡ o wm wdrlaId
flf<a;"a wfma foœ i–¹Kka jykafia u h'
18
i–¹Kka jykafia ish® ukÜIH jÈ.hka o
foaYfha is‡ wfu`újreka o wm bæúfhka
t<jd ±uQ fial' tneœka wms;a i–¹Kka
jykafiag jeº•ms³• lrkafkuq' ukao" Wka
jykafia wfma foœhka jykafia h÷÷hs lSfj` h'
19 fc`IÜ j d fikóg l;d fldg"
ööi–¹Kka jykafiag jeº•ms³• lrkakg
Tng fkdyeÙ h' ukao" Wka jykafia Y=oaO
foœ flfkÙá m%Øjd¡ka fkdbjik foœ
flfkÙ' tneœka Wka jykafia Tf’ wmrdO
o mdm o lud fkdlrk fial' 20bØka Tn
i–¹Kka jykafia w;ayer wka foœjrekag
jeº•ms³• lrkakyq k•" Wka jykafia Tng
l,ska hym; l< kuq;a" ±ka Tng œreoaO •
Tng œm;aØ muqKÏjd Tn œkdY lrk
fiale÷÷hs lSf› h'
24'13 oaœ kS 6'10-11 24'30 fc`IÜ 19'49-50
266
21 fikó o ms<s;=re fo–ka" ööke;' wm
jeº•ms³• lrkafka i–¹Kka jykafiag u
h÷÷hs fc`IÜjdg lSfj` h'
22 fc`IÜjd l;d lr–ka" ööi–¹Kka
jykafiag jeº•ms³• Ùøug Tn Wka
jykafia f;`rd.;a njg Tng œreoaO j Tn
u idlaIsldrfh` h÷÷hs fikóg lSf› h'
T›yq ms<s;=re fo–ka" ööwms idlaIsldrfh`
juq÷÷hs lSfj` h'
23 öötfia • k• Tn w;frys weØ wka
foœjreka mylr oud" bYardfh,ajrekaf.a
foœ i–¹Kka jykafia fj; Tf’ is;a fhduq
lrkake÷÷hs fc`IÜjd Tjqkag lSf› h' 24ööwms
wfma foœ i–¹Kka jykafiag je| mÜ° Wka
jykafiaf.a y~g ijka fokafkuq÷÷hs fikó
o" fc`IÜjdg ms<s;=re ³kafk` h'
25 fufia fc`IÜjd ta ojfia fIfl•ys
¡ fikó iuó .sœiÜula lr" Tjqkag
mK;la o Úfh`.hla o Úhu flf<a h'
26 fc`IÜjd f• jpk foœhka jykafia-
f.a jHjia:d fmdf;a ,shd" œYd, .,la
/f.k th i–¹Kka jykafiaf.a Y=oaO-
ia:dkfha ØnqK wdf,`k .i hg msysÛjd"
27
uq½ fikó wu;d" ööf• ., wmg idlaIh s la
ms×i Øf’' ukao" i–¹Kka jykafia
wmg j°< ish® jpk ta .,g weiÜfKa h'
tneœka Tf’ foœ i–¹Kka jykafia
m%ØlafIam fkdlrk ms×i ta ., Tng
idlaIshla jkafka h÷÷hs lSf› h' 28bkamiÜ
fc`IÜjd uq½ fikó ;u ;ukaf.a Wreu
m%foaYj,g he›f› h'
fc`IÜ jdf.a
fc`I jdf.a iy tf,hdiÈf.a urK
29 f• isoa‘kaf.ka miÜ i–¹Kka
jykafiaf.a fufylre kÝkaf.a mÜ;a fc`IÜjd
tlish oi wjqreoaola wdhÜ j<¹ –h.sfha h'
30
T›yq tm%dhs• lº rf† .dhIa lkaog
W;=frka Øfnk Ø•kd;a-fird k• jQ
Tyqf.a Wreu m<df;ys Tyq ;ekam;a l<y'
31
bYardfh,ajre fc`IÜjd is‡ uq½ ld,fha ¡
o Tyqg miÜj ãj;a j is‡" i–¹Kka jykafia
bYardfh,ajreka Wfoid l< Wka jykafiaf.a
ish® Ù%hd ±kf.k is‡ m%cd uQ,slhka ãj;a
j is‡ uq½ ld,fha ¡ o i–¹Kka jykafiag
jeº•ms³• lf<` h'

32 ;jo" bYardfh,a ckhd –irfhka
f.kd fc`fimaf.a weglÛ fIfl•ys"
cdfld’ œiska fIfl•f.a mshd jQ yfudÈf.a
mÜ;%hkaf.ka ú¡ –, ishhlg .kakd ,o
“• fldgfiys ;ekam;a lf<` h' th
267
fc`fimaf.a mrmÜrg Wreuhla œh'
33
wdfrdkaf.a mÜ;a tf,hdiÈ o –h.sfha h'
T›yq" Tyqf.a mÜ;a msfkydiag tm%dhs• lº
rfgys fok ,o .s“hd k.rfha Tyq ;ekam;a
lf<` h'

24'32 W;a 33'19á 50'24-25á Úlau 13'19á fcdy 4'5á Ù%hd 7'16
 268
œrdj,sh
fc`IÜjdf.a kdhl;ajh hgf;a bYardfh,a fikóg m,ia;Skh ækd.ekSug yeÙ jqj o" uq½ foaYh
tlafiai;a Ùøf• ldÈhh i•mÝÈKfhka u bÛ fkd • h' fc`IÜjdg hg;a lr.kakg neú jQ
iuyr fmfoia Ø“×' ta Úid" uq½ rg u ækd.ekSu ms×i mr•mrd .Kkla uq½,af,a bYardfh,a
fikóg i;=rka iuó igka lrkakg is³ œh' f• fmdf;a i|yka jkafka" f• igkaj, fh³K
•rhka yd Tjqkaf.a l:dka;r h' mer× wkÜjdofha weØ múæ fudjqka œÚYaphldrhka jYfhka
ye¢ka•u iܳiÜ ke;' T›yq Widœhl kvq ;Ska³ fok œÚYaphldrfh` fkdjQ y' Tjqka fikóf.a
kdhlhka jYfhka Tjqka fjkÜfjka igkg bæúm;a • chdkaœ; •r Ù%hd l< Úid" ö•rfh`÷
hk k–ka yºkajkÜ ,e”u;a" ö•rdj,sh÷ hk k–ka f• fmd; ye¢ka•u;a iܳiq h' f• •rhka
w;frka i•fidka Wiia u fmf<a k• ±rE •rfhÙ' Tyq ms<sn| œia;r 13 isg 16 jk múƒfÃoj,
we;' f• fmdf;a wvx.= lreKÏ(
múƒfÃo 1(1)2(10 fc`IÜjdf.a urKh
múƒfÃo 2(11)16(31 bYardfh,a fikóf.a •rfh`
múƒfÃo 17(1)21(25 œœO isoa‘ka

cq°f.a iy is–ffhhdkaf.a ff.

.`;%j,
ch
ch..% y K
1 fc`IÜjdf.a urKfhka miÜ bYardfh,a
ckhd" ööldkdksjrekag œreoaO j hÜoaO
lrk ms×i m<uq fldg wm w;frka
hd hÜ;= f.`;%h l=ula ±÷÷hs i–¹Kka
jykafiaf.ka weiÝ y'
2 i–¹Kka jykafia ms<s;=re fo–ka"
ööcÏ°f.a f.`;%h m<uq fldg hd hÜ;= há uu
Tjqkaf.a w;g foaYh æÚ–÷÷hs j°< fial'
3 cÏ°f.a f.`;%h is–fhdka k• ;u
ify`or f.`;%hg l;d fldg" ööwm
ldkdksjrekag œreoaO j hÜoaO lrk
ms×i wmg ys– Wreu fldgig Tn;a wm
iuó tkaká wms;a Tf’ Wreu fldgig
Tn iuó tkafkuq÷÷hs lS y' fufia
is–fhdkaf.a f.`;%h cÏ°f.a f.`;%h iuó
.shy' 4cÏ° f.`;%h tfia keóS .sh l,"
i–¹Kka jykafia ldkdksjreka o
fmúiaisjreka o Tjqkaf.a w;g mdjd ³ka
fial' T›yq fnfYlays ¡ –ÚiÜka
oioyilg myr ³kafk` h' 5fnfYlays ¡
wf°Ú- fnfYla Tjqkag yuq œh' T›yq
Tyqg œreoaO j hÜoaO fldg ldkdks-
jrekag;a" fmúiaisjrekag;a myr ³kafk`
h' 6tfy;a" wf°Ú-fnfYla m,d .sfha h'
T›yq Tyq ®yqne| f.dia" Tyq w,a,df.k
Tyqf.a w;amdj, udmgeós,s lmd±uQ y'
7
wf°Ú-fnfYla l;d fldg" ööw;amdj,
udmgeós,s lmdouk ,o rcjre ie;a;E-
fofkla udf.a f•ifhka jefgk lEu
weys| .;af;` há ud Tjqkag l< f,i
foœhka jykafia ug m%Øœmdl ³ka
fiale÷÷hs lSf› h' T›yq Tyq fcrei,ug
f.k .sfh` h' Tyq tys ¡ uf<a h'
fcrei,u iy fyfn%dka w;alr.ekSu
8 cÏ° fikó fcrei,ug œreoaO j hÜoaO
fldg" th w,a,df.k" Bg lvqfjka myr ¡
kÜjr .sÚ ,Efj` h' 9bkamiÜ cÏ° fikó lº
rf† o ol=KÏ æYdf› o my; rf† o œiÝ
ldkdksjrekag œreoaO j hÜoaO lrkakg
nei .sfh` h' 10tfia cÏ° fikó l,ska
Ùúh;a-wÈnd hk ku ØnQ fyfn%dkays jdih
l< ldkdksjrekag œreoaO j f.dia"
fIaIhsg o wySudkag o ;,auhsg o myr
³kafk` h'
T;aÚfh,a fo”È k.rh w,a,d.ekSu
11 T›yq t;eÚka fo”È jeis h ka g
œreoaO j .sfh` h' l,ska fo”Èg ØnqKÏ ku
Ùúh;a-fiafmÈ h' 12ldf,’ l;d fldg"
ööÙúh;a-fiafmÈg myr ¡ th w,a,d.kak
;eke;a;dg udf.a ³j jk wlaid “ú| fldg
mdjd fokafk–÷÷hs lSf› h' 13ldf,’f.a nd,
ify`orhd jk flkiaf.a mÜ;a T;aÚfh,a
th w,a,d.;af;a h' ldf,’ ;udf.a ³j jk
wlaid Tyqg “ú| fldg œjdy lr ³kafka
 •rdj,sh 1
14
h' wE Tyq fj; me–× l, wef.a mshdf.ka
fl;la b,a,kakg Tyq wEg fm/;a; flf<a
h' wE fldg½jd ms‡ka neiaid h' tœg
ldf,’ wEg l;d fldg" ööTng «kE l=ula
±÷÷hs wef.ka weiS h' 15wE o" ööug jrhla ³k
uekœ' Tn œh<s fmfoila jk ol=KÏ æYdj
ug ¡ Øfnk neœka æh W,am;a o ug ³k
uekje÷÷hs lSjd h' tœg ldf,’ by< W,am;a
o my< W,am;a o wEg ³kafka h'
fnkac–kaf.a iy cq°ff. .a f.
f.`` ;%j,
ch
ch..% y K
16 flakSh cdØlfhl= jQ fu`fiiaf.a
uduKaŠhf.a mr•mrdj cÏ° fikó iuó
b¢ .ia k• kÜjr isg wjq;a" wrdoag ol=fKka
Øfnk cÏ° md½lrhg f.dia wuf,lajreka
iuó jdih lf<` h' 17cÏ° fikó ;uka
ify`or is–fhdka fikó iuó f.dia"
fYm;ays œiÝ ldkdksjrekag myr ¡ ta
k.rh iyuq,ska u œkdY lr ±uqfj` h'
tneœka ta k.rhg fydÈud hk ku ;nk
,¡' 18cÏ° fikó .did" wIaflf,dka iy
tfl%dka hk k.r o tajdg wh;a m<d;a o
w,a,d.;ay' 19i–¹Kka jykafia cÏ° fikó
iuó is‡ fialá T›yq o lº rf† jeishka
mkakd ±uQ y' tfy;a" –‡hdjf;a jeishkag
hlv r: ØnqK neœka Tjqka mkakd
oukakg Tjqkag fkdyeÙ œh' 20fu`fiia lS
f,i T›yq ldf,’g fyfn%dka k.rh
³kafk` h' Tyq t;eÚka wkdlaf.a mÜ;%hka
Øfokd mkakd ±— h' 21fnkac–kaf.a
f.`;%fha –ÚiaiÜ fcrei,f• œiÝ fcnqij s reka
mkakd fkd±uQ y' fcnqisjre wo oji olajd
fnkac–ka f.`;%fha fikó iuó fcrei,f•
jdih lrØ'
fc`fimaf.a f.` ;% fnf;,a
f.`;
w,a,d.ekSu
22 fc`fimaf.a f.`;% fnf;,ag œreoaO
j .sfh` h' i–¹Kka jykafia Tjqka iuó
is‡ fial' 23fc`fimaf.a f.`;% fnf;,a .ek
T;a;= fidhk ms×i pr mÜreIhka he›fj`
h' l,ska ta k.rfha ku ¬ia h' 24ta pr
mÜreIfh` –Úfil= k.rfhka tkÜ ±l"
öök.rhg we;=½ jk udÈ.h wmg
fmkajkak" tœg wms Tng lreKdj
olajkafkuq÷÷hs lSfj` h' 25k.rhg we;=½
1'20 fc`IÜ 15'13-14 1'21 fc`IÜ 15'63á 2 iduq 5'6á 1 jxYd 11'4 1'27-28 fc`IÜ 17'11-13 1'29 fc`Iq 16'10
269
jk udÈ.h Tyq Tjqkag fmkakÜf› h' T›yq
k.rhg lvqfjka myr ³kafk` h' tfy;a"
T›yq ta –Úid;a" Tyqf.a uq½ mjq,;a f’rd
yeúfh` h' 26ta –Úid ys;a;Sjrekaf.a
foaYhg f.dia" tys k.rhla f.dvkód" Bg
¬ia hk kduh ;enqf› h' wo oji olajd tys
ku th u h'
ukiafiaf.a iy t tmm%dhs•ff.
.a f.`
f.`;;%j,
c h.% y K
27 ukiafiaf.a f.`;%fha fikó
fn;a-fIhdka yd Bg whsØ k.rj, jeishka
j;a" ;hkdla yd Bg whsØ k.rj, jeishka
j;a" fo`È iy Bg whsØ k.rj, jeishka
j;a" b’f,hd• yd Bg whsØ k.rj,
jeishka j;a" fu.soafo` yd Bg whsØ
k.rj, jeishka j;a mkakd fkd±uqfj` h'
ldkdksjre ta rf† u jdih lf<` h'
28
bYardfh,ajreka n,j;a jQ l, T›yq
ldkdksjreka nr jevg fhfo›fj` h'
tfy;a Tjqka iyuq,ks a u mkakd fkd±uqfj` h'
29 tm%dhs•f.a f.`;%fha fikó
f.fYÈys œiÝ ldkdksjreka mkakd
fkd±uqfj` h' ldkdksjre Tjqka w;r jdih
lf<` h'
fi
fiiiÜ f.
f.``;%j, ch
ch..%yK
30 idnqf,dkaf.a f.`;%fha fikó
Ùf;%dka jeishka o kyf,d,a jeishka o
mkakd fkd±uqfj` h' ldkdksjre Tjqka
w;r jdih lr–ka nr jevg hg;a jQ y'
31 wdfIÈ f.`;%fha jeisfh` wlafl`-
ys;"a iSf°kays;a" wya,d’ys;a" wlaYs’ys;a"
fy,andys;a" wfmlays;a" frfyd’ys;a jeishka
mkakd fkd±uqfj` h' 32wdfIÈjre ta
foaYjdis jQ ldkdksjreka iuó jdih
lf<` h' T›yq Tjqka mkakd fkd±uqfj` h'
33 kma;,S f.`;%fha fikó
fn;a-fIfuIays jeishka j;a" fn;a-wkd;ays
jeishka j;a mkakd fkdoud" rf† jeishka jQ
ldkdksjreka w;fÈ jdih lf<` h' tfia
jqj;a" fn;a-fIfuIays o fn;a-wkd;ays o
jeisfh` nr jev ms×i Tjqkag hg;a
jqfK` h'
34 wfu`újre °kaf.a f.`;%fha fikóg
–‡hdj;g niskakg fkd¡ lº rgg Tjqka
fkrmd yeúfh` h' 35wfu`újre fyfria
 •rdj,sh 1-2 270
lkafoa o whdf,dakays o Id,a“•ys o jdih foaj kuialdrh m%ØlafIam Ùøu
lf<` h' tfia jqj;a" fc`fimaf.a f.`;% n,j;a 11 bYardfh,a ckhd i–¹Kka jykafia
jQ miÜ wfu`újre nr jevg hg;a jqfK` h' bæúfhys kmÜre foa lr nd,a foaj;djkag
36 wfu`újrekaf.a foaY iSudj wl%’“• jeº•ms³• l<y' 12T›yq ;ukaf.a mshjreka
keó=f• mgka mÈj;fha by<g msys‡fha h' –ir foaYfhka msg;g f.kd ;ukaf.a foœ
i–¹Kka jykafia w;yer" wka foœjreka
fn`lS•ys foaj ´;hd tk•" ;uka wjg is‡ ukÜIH cd;Skaf.a

2 i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd .s,. a d,ays foœjreka wkÜj f.dia Tjqkag kuialdr
isg fn`lS•g wjq;a bYardfh,ajrekag lf<` h' tfia Ùøfuka T›yq i–¹Kka
fufia lSf› h( ööuu kÜU,d –irfhka msg;g jykafia fl`m lf<` h' 13T›yq i–¹Kka
muqKj Ï d" kÜU,df.a mshjrekag fmdfrdka³ jQ jykafia w;ayer nd,a foaj;djdg;a"
foaYhg kÜU,d f.kdfj–' ökÜU,d iuó wIagdfrd;a foaj;dœhg;a jeº•ms³• lf<`
udf.a .sœiÜu Ùis l,l lv fkdlrka- h' 14i–¹Kka jykafiaf.a Woyi bYardfh,a-
fk–÷hs lSfj–' 2ötfia u f• foaYfha jeishka jrekag œreoaO j weœ<S" Wka jykafia Tjqka
iuó Ùis .sœiÜula fkdfldg" Tjqkaf.a fld,a,ldrhka w;g mdjd ³ka fial' T›yq
mÝcdik lvd oukake÷hs o lSfj–' tfy;a" o Tjqkaf.ka fld,a,lEfj` h' ;ukaf.a
kÜU,d udf.a y~g ijka kܳkakyq h' kÜU,d i;=rkag œreoaO j is‡kakg ;j;a Tjqkag
fufia flf<a uka o@ 3tneœka uu kÜU,d fkdyeÙ jk f,i Wka jykafia Tjqka jg
bæúfhka Tjqka mkakd fkdoukafk–á T›yq lr is‡ i;=rkaf.a w;g Tjqka mdjd ³ka
15
kÜU,df.a i;=fr` jkafk` há Tjqkaf.a foœ fial' i–¹Kka jykafia lS m%ldrhg;a"
foaj;dfj` kÜU,dg u,m;la fuka jkafk` Tjqkag æjq< ye‡hg;a Tjqka hÜoaOhg .sh
h'÷÷ 4i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd il, yeu wjia:djl ¡ u Wka jykafiaf.a
bYardfh,a ckhdg f• jpk lS œg T›yq yia;h Tjqkag œreoaO j ØnqfKa h' T›yq o
Y’o kód ye~qfj` h' 5T›yq ta ia:dkhg ;o wudrejg m;a jqfK` h'
fn`lS• hehs k• ;nd tys ¡ i–¹Kka
jykafiag mÝcd TmamÜ lf<` h' •r kdhlhka Úhu Ùøu
16 tœg bYardfh,a fikó fld,a,lE
fc`IÜjdf.a urKh whf.ka Tjqka .<jd.kak ms×i i–¹Kka
6 fc`IÜjd fikó msg;a lr hejQ l," jykafia •r kdhlhka m;a l< fial'
bYardfh,a fikó foaYh ys– lr.kÜ ms×i 17tfy;a" T›yq ta •r kdhlhkag j;a ijka
;u ;ukag Úhu Wreu m%foaYj,g .sfh` h' fkd¡ Wka jykafiag wœYajdijka; • wka
7
bYardfh,a fikó fc`IÜjd ãj;a j is‡ uq½ foœjreka je<|f.k Tjqkg a kuialdr
ld,h ;=< ¡ o" fc`IÜjdg miÜj ãj;a j is‡" lf<` h' i–¹Kka jykafiaf.a wdÇj,g
i–¹Kka jykafia bYardfh,a Wfoid l<" lSlre j is‡ Tjqkfa .a mshjreka fuka T›yq
Wka jykafiaf.a il, n,j;a Ù%hd ³Û" m%cd Ù%hd fkdfldg" Tjqka .sh udÈ.fhka jyd
uQ,slhka ãj;a j is‡ ld,h ;=< ¡ o u bj;a j .sfh` h' 18i–¹Kka jykafia
i–¹Kka jykafiag jeº•ms³• lf<` h' Tjqkg a •r kdhlhka m;a lr ³ka œg Wka
8
i–¹Kka jykafiaf.a fiajl kÝkaf.a mÜ;a jykafia •r kdhlhka iuó isg" Tjqkfa .a
fc`IÜjd tlish oi wjqreoaola wdhÜ j<¹ uq½ ãœ; ld,h ;=< bYardfh,ajreka
–h.sfha h' 9T›yq tm%dhs• lº rf† .dhIa i;=rkaf.a wØka .ef<jq fial' Tjqkg a
lkaog W;=frka Øfnk Ø•kd;a-fyfria mSvd l<djQ o Tjqka fmdŠ l<djQ o wh
k• Tyqf.a Wreu m<df;ys ¡ Tyq ;ekam;a lrKfldgf.k yg.;a Tjqkfa .a fl¢ú.Eu
lf<` h' 10ta uq½ mr•mrdj o –hf.dia Úid i–¹Kka jykafia Tjqkg a wkÜl•md
Tjqkaf.a mshjrekaf.a iÜidk N+–fha ;ekam;a l< fial' 19tfy;a" •r mÜreIfhl= uereKÏ
lrkÜ ,enQ y' Tjqkag miÜ keóS wd mr•mrdj l," T›yq yeø wka foœjreka wkÜj f.dia"
i–¹Kka jykafia j;a" bYardfh,a Wfoid Tjqkg a jeº•ms³• yd kuialdr lr–ka"
Wka jykafia l< Ù%hd j;a fkdo;af;` h' ;ukaf.a mshjrekag;a jvd ´IHl• l<y'
2'2 kslau 34'12-13á oaœ kS 7'2-5 2'9 fc`IÜ 19'49-50
 •rdj,sh 2-3
T›yq Tjqkfa .a Ù%hdj,ska j;a" uqrKavl
q •j,ska;ukaf.a foœ i–¹Kka jykafia wu;l
j;a Ùisjla w;akEúfh` h' 20i–¹Kka
jykafiaf.a Woyi bYardfh,ajrekag œreoaO
j weœ½fKa h' tœg Wka jykafia fufia
j°< fial( ööf• cdØh udf.a y~g ijka
fkd¡" ud Tjqkaf.a mshjrekag wK l<
udf.a .sœiÜu lv l< neœka" 21uu fc`IÜjd
kisk œg bØú j is‡ cd;Skaf.ka tla
flfkl= j;a bYardfh,a ckhd bæúfhka
–kamiÜ mkakd fkdoukafk–' 22fufia
lrkafka" Tjqkaf.a mshjreka udf.a udÈ.h
rlaId l< múæ" T›yq o ta udÈ.fha
yeisfrk f,i th rlaId lr;a o keoao hkÜ
ta cd;Ska lrKfldgf.k bYardfh,a ckhd
fi`æislr n,k ms×i h'÷÷ 23tneœka
i–¹Kka jykafia ta cd;Ska fc`IÜjd w;g
mdjd fkd¡" Tjqka blauÚka mkakd fkdoud
tys œiSug bv ³ka fial'
mrdch fkdjQ cd;Syq
271
fldg nd,a foaj;djqkag;a" wfIÈ foaj;d-
œhg;a jeº•ms³• l<y' 8tneœka i–¹Kka
jykafiaf.a Woyi bYardfh,a fikóg
œreoaO j weœ<" fufidfmdf;a–fha rc jQ
l=Idka-úId;hs• w;g Wka jykafia Tjqka mdjd
³ka fial' bYardfh,a fikó l=Idka-úId;hs•g
wg wjqreoaola fufyjr l<y' 9bYardfh,a
fikó i–¹Kka jykafiag fudr.eiÝ l,
i–¹Kka jykafia bYardfh,a fikóg
.e<jq•ldrfhl= tjd j°< fial' Tyq jQ l,S
ldf,’f.a nd, ify`orhd jk flkiaf.a
mÜ;a T;aÚfh,a h' 10i–¹Kka jykafiaf.a
wd;audkÜNdjh Tyq flfrys me–×fhka"
Tyq bYardfh,ajrekaf.a •r mÜreIhd •
hÜoaOhg msg;a j .sfha h' i–¹Kka jykafia
fufidfmdf;a–fha rc jQ l=Idka-úId;hs•
Tyq w;g mdjd ³ka fial' Tyq l=Idka-
úId;hs• mrojd ch .;af;a h' 11tœg
y;<sia wjqreoaola foaYfha iduh mej;=fKa
h' bkamiÜ flkiaf.a mÜ;a T;aÚfh,a

3 ldkdkays weØ jQ ish® hqoaO uerefKa h'

i•nkaOfhka w;a±lSula fkd,enQ il,
bYardfh,ajre fi`æis lrk ms×i ta y q o a
i–¹Kka jykafia bØú l< cd;Syq fudjqyq 12 bYardfh,a fikó h<s;a i–¹Kka
h' 2Wka jykafia tfia flf<a" bYardfh,a jykafiag œreoaO j m› lf<` h' Tjqka
ckhdf.a mr•mrdj,ska —g fmr hÜoaO i–¹Kka jykafiag œreoaO j m› l< Úid
lrkakg ±kf.k fkdis‡h whg th Wka jykafia Tjqkag œreoaO j fu`j’ys
b.eka•ug h' 3ta cd;Syq k•" ms,i a jrekaf.a rc jQ t.af,dka n,j;a l< fial' 13Tyq
s Ø
w•mØjre mia f okd;a " ldkdks j re w•fudka iy wuf,la fikó /ia
ish®fokd;a" iSf°kajre;a" nd,a-fyÈfudka lrjdf.k f.dia bYardfh,ajrekag myr ¡"
lkafoa mgka yud;ag we;=½ jk ;ek olajd b¢ .ia kÜjr o ys– lr.;af;a h'
f,nfkdka lºlrfha jdih l< ys•jre;a 14bYardfh,a fikó fu`j’ys rc jQ
fjØ' 4Tjqka bØú flf<a" i–¹Kka t.af,dkag oiwg wjqreoaola fufyjr lf<` h'
jykafia fu`fiia ,jd bYardfh,ajrekaf.a 15 tfy;a" bYardfh,a fikó i–¹Kka
mshjrekag wK lr j°< Wka jykafiaf.a jykafiag fudr.eiÝ l, i–¹Kka jykafia
wdÇj,g T›yq lSlre fj;a ± hs ta cd;Ska .e<jq•ldrfhl= Tjqkag tjd j°< fial'
lrKfldgf.k bYardfh,ajreka fi`æis Tyq jQ l,S fnkac–kaf.a f.`;%hg whsØ
lrk ms×i h' 5bYardfh,a fikó f.ardf.a mÜ;a tayqoa h' Tyq ju; yqre
ldkdksjreka o ys;; a j
S reka o wfu`újreka –Úfila œh' bYardfh,a fikó fu`j’ys rc
o fmúiaisjreka o ys•jreka o fcnqisjreka o jQ t.af,dkag tayqoa w; lmam• hejQ y' 16Tyq
w;frys jdih l<y' 6T›yq Tjqkaf.a úhkla æ. fouqjy;a lvqjla id°f.k th
´jreka irK mdjdf.k" ;ukaf.a ´jreka ;udf.a ol=Kq l,jfhys weº• hg ne|f.k
Tjqkaf.a mÜ;%hkag ¡ Tjqkaf.a foœjrekag f.dia 17fu`j’f.a rc jQ t.af,dkag ta
jeº•ms³• lf<` h' lmamu msúke— h' t.af,dka jkdys b;d ;r
–ÚfiÙ' 18tayqoa lmamu msúkud Úu jQ l,
T ;a Ú fh ,a
fh,a lmamu f.k .sh –ÚiÜka msg;a lr yeúfha
7 bYardfh,a fikó i–¹Kka h' 19tfy;a" Tyq .s,a.d,a <ó lemÝ .,a
jykafiag œreoaO j m› lf<` h' T›yq Øfnk ;ek isg yeø f.dia" öörc;=uÚ" Tng
 •rdj,sh 3-4 272
Ùhkak ryia m×jqvhla ug we;e÷÷hs lSf› yhishhla yrla wxl=ihÙka ueø h' Tyq o
h' rc f;f•" ööÚYaY’ojkak÷÷ Ùhd" Tyq bYardfh,a .ef<jqf› h'
fj; is‡ fiajlhka Tyq flfrka msg;g
weúfha h' fofndrd iy ndrdla
20 tayqoa rc;=ud fj; me–×fha h' Tyq
;udf.a Wvquy,a ;f,ys ;Úhu b|f.k
is‡fha h' tayqoa Tyq wu;d" ööTng foœhka
4tayqoaf.a urKfhka miÜ bYardfh,a
ckhd h<s;a i–¹Kka jykafiag
œreoaO j m› lf<` h' 2i–¹Kka jykafia o
jykafiaf.a m×jqvhla okajkak ug ydfYdÈys rcl• l< ldkdkays rc jQ
we;e÷÷hs lS h' Tyq yqkiafkka keós†f† h' cd“ka w;g Tjqka mdjd ³ka fial' Tyqf.a
21
tayqoa ;udf.a ju; æ.= fldg ol=KÏ fiakdf› w•mØhdf.a ku isfird h' Tyq
l,jfhka lvqj weof.k rcÏf.a nvg yfrdfI;a-f.dhs• jeisfhÙ' 3Tyqg hlv
wekafka h' 22;,h iuó –g;a nv we;=<g r: kjishhla Ø“×' Tyq bYardfh,a
.sfha h' rcÏf.a nfvka tay qoa lvqj weo fikóg œis wjqreoaola ;=< n,j;a f,i
fkd.;a Úid" ;,h udxifhka jeiS f.dia mSvd flf<a h' tneœka bYardfh,a fikó
msÛmiska t<shg fkrd wdfha h' 23tayqoa msg;i–¹Kka jykafiag fudr.eiÜfj` h'
Yd,djg f.dia" Wvquyf,a f°rj,a jid ;nd" 4 ta ld,fhys bYardfh,ajreka œÚYaph
w.=® oud .sfha h' 24Tyq msg;a j .sh l, flf<a" ,mamsf°;af.a “ú| jQ æjeisjúhl jQ
rcÏf.a fufylrefj` wjq;a ne¬ y' T›yq fofndrd f;dfu` h' 5tm%dhs• lº rf†
Wvquyf,a f°rj,a w.=® oud Øfnkjd ±l" rdudg;a" fnf;,ag;a w;r Øfnk fofndrdf.a
rc f;u" öWvquy,a ;,fha ryia ldurfha b¢ .i hg wiÜka .ekSu wef.a isú; œh'
YørlD;Hh lrkÜ we;e÷hs is;+ y' 25T›yq bYardfh,a fikó œÚYaph ,nk ms×i wE
;=I×a •N+; j n,d is‡fh` h' Tyq Wvquyf,ys fj; me–×fh` h' 6wE flfoIa-kma;,Sfhka
f°rj,a fkdyeúh neœka" T›yq h;=r f.k w“fkdj•f.a mÜ;a ndrdla le|jd Tyq wu;d"
tajd weúh l," Tjqkfa .a iajd–hd “u jeˆ" ööbYardfh,a foœ i–¹Kka jykafia
ueø is‡kÜ ³Ûfj` h' Tng fufia wK lr we;( ökÜU f.dia
kma;,Sf.a f.`;%fhka o idnqf,dkaf.a
26 Tjqka m%udofj–ka is‡h ¡" tayqoa lemÝ
.,a weØ ia:dkh miÜ lr fihsrdg .e<• f.`;%fhka o –ÚiÜka oioyila /ialrf.k
.sfha h' 27Tyq wjq;a tm%dhs• lº rf† ¡ ;dfn`È lkaog hkaká 7uu cd“kaf.a
fydrKEjla ms•f’ h' tœg bYardfh,a fiakdf› w•mØ isfird o Tyqf.a r: o
ckhd Tyq iuó lº rfgka nei .sfh` h' Tyqf.a yuq°j o lSfIdka Th <ó kÜU fj;
Tyq Tjqkag fmrÛfjka f.dia" 28Tjqkag /ia lr Tyq kÜf˜ w;g mdjd fokafk–÷ ÷÷hs
l;d fldg" ööud miafia tkaká ukao" lSjd h'
i–¹Kka jykafia Tf’ i;=rka jk 8 ndrdla wEg ms<s;=re fo–ka" ööTn ud
fu`j’jreka Tf’ w;g mdjd ¡ we;e÷÷hs iuó hkafkys k• uu;a hkafk–á Tn ud
lSf› h' T›yq Tyq miafia f.dia" fu`j’ <ó iuó fkdhkafkys k• uu;a fkdhkafk–÷÷hs
Øfnk fcdÈ°kays f;dÛfmd<j,a w,a,df.k lS h'
Ùisfjl=g thska tf.dv jkakg bv 9 wE ms<s;=re fo–ka" ööieneœka uu Tn
fkd³kafk` h' 29T›yq ta wjia:df› ¡ iuó hkafk–' tfia • kuq;a" Tn hk .uk
fu`j’jreka oioyila muK uerefj` h' ta Tf’ f.!rjh ms×i fkdjkafka h' ukao"
fu`j’jre ish® fok YlaØi•mkak i–¹Kka jykafia iaØ%hlf.a w;g isfird
n,jka; wh jQ y' Tjqkaf.ka tla flfkl= mdjd fokÜ we;e÷÷hs lSjd h' tœg fofndrd
j;a .e<jqfKa ke;' 30ta ojfia ¡ fu`j’jre f;dfu` ndrdla iuó flfoIag .shd h'
bYardfh,ajreka œiska hg;a lrkÜ ,enQ y' 10
ndrdla idnqf,dkajreka o kma;,Sjreka o
bkamiÜ wiÝ wjqreoaola ;=< foaYfha iduh flfoIag le|jd .;af;a há –ÚiaiÜ
meje;=fKa h' oioyila Tyq leÛj .sfh` h' fofndrd;a
Tyq iuó .shd h'
I•.È 11 tl, flakSh cdØl fyfnÈ"
31 tay qoag miÜ j me–×fha wkd;af.a mÜ;a fu`fiiaf.a uduKaŠ jk fydnd’f.a
I•.È h' Tyq ms,siaØjrekaf.ka –ÚiÜka mÜ;%hka jQ flaÚjrekaf.ka fjka • flfoIa
 •rdj,sh 4-5 273
<ó Øfnk YhkkakS•ys wdf,`k jDlaIh f.dia" öötkak" Tn fidhk –Úid fmkaj–÷÷hs
<ó ;udf.a l+vdru msysÛjdf.k is‡fha h' Tyqg lSjd h' Tyq wE iuó we;=<g .sh l,"
12 tœg" w“fkdj•f.a mÜ;a ndrdla isfird jeˆ ueø is‡kjd;a" weKh Tyqf.a
;dfn`È lkaog .sh nj isfirdg okajk k<, midre lr weØ nj;a ³Ûf› h'
,oafoa h' 13isfird ;udf.a ish® r: tk•" 23 fufia foœhka jykafia ta ojfia ¡
hlv r: kjishhla o ;ud iuó is‡ uq½ ldkdksh rc jQ cd“ka bYardfh,a fikó
fikó o yfrdfI;a-f.dhs• isg lSfIdka bæúfhys hg;a l< fial' 24ldkdkays rc jQ
Th <óg le|jd.;af;a h' cd“ka iyuq,ska u œkdY lr ouk ;=re
14 tœg fofndrd ndrdla wu;d" bYardfh,a fikó Tyqg œreoaO j jv jvd
öökeós‡kak" ukao" i–¹Kka jykafia n,j;a f,i myr ³kafk` h'
isfird Tn w;g mdjd fok oji f• h(
i–¹Kka jykafia Tng fmrÛj hk fofndrdf.a iy ndrdlaf.a .Sh
fiale÷÷hs lSjd h' tfyhska" ndrdla o Tyq
wkÜj –ÚiaiÜ oioyila o ;dfn`È lkafoka
nei .sfh` h' 15tœg i–¹Kka jykafia
5
2
ta ojfia ¡ fofndrd o w“fkdj•f.a mÜ;a
ndrdla o fufia .S .ehÝ y(
ööw•m;Ska bYardfh,ays
isfird yd Tyqf.a ish® r: o Tyqf.a uq½ uQ,sl j .sh neœka"
fiakdj o ndrdla bæúfhys lvqj f,,jd" fikó ish leue;af;ka
Tjqka l,Ud œiÜrejd±uQ fial' isfird
bæúhg wd neœka"
;ukaf.a r:fhka nei mhska m,d .sfha h'
16
tfy;a" ndrdla r: yd fiakdj miÜmi i–ºka yg fo› .S meiiÜ•'
3
yfrdfI;a-f.dhs• olajd ®yqne| .sfha h' rc orefjÚ wikaká
isfirdf.a uq½ fiakdj lvqfjka urkÜ w•mØfhÚ lka fokaká
,enQ y' tla flfkla j;a b;=re fkd • h' i–ºka yg uu .S .h–'
17 tfy;a" ydfYdÈys rc jQ cd“ka yd bYardfh,ays foœ i–ºka yg
flakh S cdØl fyfnÈf.a jxYh w;fÈ iduh meiiÜ• fo–'
ØnqKÏ neœka" isfird flakSh cdØl 4
i–ºÚ"
fyfnÈf.a NdÈhdj jQ cdfh,af.a l+vdrug
mhska m,d .sfha h' 18cdfh,a" isfirdf.a Tn fiahsÈ isg Úlau .sh l,"
fmruóg f.dia" ööudf.a iajd—Ú" we;=<g wj taf°• isg keóS wd œg
uekjá “h fkd• ud <óg we;=<g wj forK foord .sfha há
uekje÷÷hs lSjd h' Tyq wE iuó l+vdrug .=jÚka jeis jeiafia há
.sfha h" wE m,ia froaoÙka Tyq jeiÜjd h' f•>fhka j;=r jEiaiÜfKa h'
19
Tyq o" öölreKdlr j;=r ‡lla fndkakg 5
iSkhs lkafoa i–ºka bæúfha"
fokak" ug msmdid he÷÷hs lSf› h' wE Ùú
bYardfh,af.a foœ i–ºka yuqfha
Ndckhla wer Tyqg fndkakg ¡ Tyq h<s;a
jid ;enqjd h' 20Tyq wEg l;d fldg" ööTn lº l•md • .sfha h'
6
l+vdrf• f°rlv <ó isg" h• flfkl= wkd;af.a mÜ;a I•.Èf.a ld,fha ¡"
wjq;a" öfuys ljqre j;a is‡kafka ±÷hs cdfh,a is‡ wjæfha
weiÜfjd;a" öke;e÷hs Ùhkake÷÷hs wEg lSf› h' uy udj;aj, ;j,• fkd.sfha h'
21 isfird fndfy` f;fy†Û • is‡ u.Syq w;=re udÈ.j,ska .shy'
neœka ;o Úkaog jeˆ is‡fha h' tœg 7
fofndrd k• ud keóS tk f;la"
fyfnÈf.a “ú| jQ cdfh,a l+vdrf• weKh bYardfh,ag ud ujl jk f;la
yd w;fld®jla /f.k ÚYaY’o j Tyq
<óg f.dia Tyqf.a k<,a fl<jrg ta weKh bYardfh,ays m%OdkSyq
fmdf<djg hk f;la .id ysi midre l<d fldfy;a u fkdis‡fh` h'
8
h' fufia Tyq uf<a h' 22ndrdla isfird Tjqka wuq;= foœjreka
®yqne| wd l," cdfh,a Tyqf.a fmruóg f;`rd.;a l,"
5'5 Úlau 19'18
 •rdj,sh 5 274
f°rÛ lrd hÜoaOh me–×fha h' fNao Nskak •
bYardfh,ays i;<siaoyila w;fÈ fo.sŠhdfjka miÜ jQ y'
16
m,syla j;a" fy,a,hla j;a tfŒrekaf.a k<d y~ wik ms×i
oÙkakg ,enqfKa o@ neg½ m†‡ w;fÈ
9
fikó w;frka T›yq l=ug is‡fh` o@
ish leue;af;ka u" rEnka f.`;%h fNao Nskak •
bæúhg wd fifkœhka flfÈ fo.sŠhdfjka miÜ jQ y'
17
udf.a is; we®• f›' .s,shoa f.`;%h fcdÈ°fkka tf;r o
i–ºka yg .S miia fo›' °ka f.`;%h ;K “• w;r o
10
iܳ fldg½jka msg keóS tk Tn;a" k;r • jdih l<y(
nquq;=reKÏ msg ys¢k Tn;a" wdfIÈ f.`;%h uqyq³ fjrf<a
uó hk Tn yeu fokd;a Tjqkaf.a f;dÛfmd<j,a w;fÈ
th m%ldY lrkak' iÜj fia jdih lf<` h'
11 18
<sx jf† /ia j idnqf,dka f.`;%fha fikó
ch y~ kók fikó" urKhg uqyqK mE yá
i–ºkaf.a ch YS% iurØ' kma;,S f.`;%h o
fikóf.a œch YS% T›yq miiØ' rK “ug ng y'
19
tœg i–ºkaf.a fikó ;hkdlays fu.soafo` c,h <ó
ish k.rj,ska .uka l<y' rcjre hÜoaO l<yá
12
ms“fokak" fofndrd ldkdksh rcjreka hÜoaO l< kuq;a
ms“fokak" ms“fokak" ms“fokak" uqo,a fld,a,hla
.Shla .hkak" Tjqkag fkd,enqfKa h'
20
keós‡kaká ;drldfj` wyfia isg
w“fkdj• mÜ;a ndrdla" hÜoaO lf<` há
keós‡kaká isfirdg œreoaO j
jd,g .;a wh f.khkak' ish llaIfha isg
13
bYardfh,a fikó tl, hÜoaO lf<` h'
21
f°rÛ lrd .uka .;ay' lSfIdka .x.dj" ta mer× .x.dj
i–ºkaf.a fikó •rhka f,i Tjqka .idf.k .shd h'
t;=uka fjkÜfjka igkg wdy' iœ YlaØfhka uu
14
T›yq tm%dhs• isg –‡hdj;g wdy" bæúh u n,d .uka lr–'
fnkac–ka f.`;%fha fikó 22
tœg fmdf<dj u; wŠ ;< ;<d"
Tjqkag tla jQ y( wYajfh` mek mek .shy'
udlSÈ flfrka fifkœfh` o 23
öi–ºkaf.a Wo›jg
idnqf,dka flfrka i;=rkag œfr`Oh md
Ú, hIa‡h orkafk` o bæúhg kd neœka
Ú,Odøyq o me–×h y' fufrdiays jeishkag
15
biaidlÈ f.`;%fha w•m;Syq o idm f›jd÷hs
fofndrd iuó wdy" i–ºkaf.a ´;hd lS h'
24
biaidlÈ iuó ndrdla o flakSh fyfnÈf.a “ú| jk cdfh,a
me–×fha h' wka l;=kag jvd
Tyq miÜmi T›yq wdisú ,oaæhla jkakS h'
25
–‡hdj;g f›.fhka æjQ y' isfird j;=r b,a,S h"
tfy;a" rEnkaf.a f.`;%h wE Ùú ³kakd há
 •rdj,sh 5-6
w.kd ;e‡hl fj~re °
26
Tyqg f.kjq;a ³kakd h'
wE ish juØka weKhla o
ol=KØka l•lre w;fld®jla o
/f.k
w;fld®fjka isfirdg
ysi is³re jkakg .eiÜjd h'
Tyqf.a k<, is³re fldg
th fmdŠ lr ±•ud h'
27
wef.a mduq, Tyq Ù¹ jeÛfKa h"
weo jeÛfKa h" æ.d jqfKa h'
wef.a mduq, Tyq Ù¹ jeÛfKa h"
weo jeÛfKa h'
Ù¹ jeÛKÏ ;ek u Tyq keiÜfKa h'
28
isfirdf.a ujq
ljq½j ;=<ska"
.rdæ w;frka
t” ne®jd h'
ör:h fuf;la l,a mud jkafka;a"
r:fha wYajhka iÜkx.= jkafka;a
uka±÷hs is;=jd h'
29
wef.a keKj;a l=,ófk`
wEg ms<s;=re ³kafk` h'
th wE ;ud yg u
fufia Ùhd.;a;d h(
30
öTjqka fld,a,h fidhkÜ we;'
;uka w;fÈ fn° .ekSug"
tÙfkldg ;re×hka
tla flfkl= fy`
fofofkl= o
isfirdg kdkd jÈK jia;%hla"
jhsjÈK f.;a;• jia;%hla o
udf.a f., jgd ±—ug
f.;al• l<
i½jla fy` folla o
Tjqka /f.k tkÜ we;'÷
31
i–ºÚ"
Tf’ i;=fr`"
fuf,i œkdY fj;a jd·
tfy;a" Tng fma%u lrkafk`
œl=fuka keóS tk ysre fuka
fj;a jd·÷÷
y;<sia jirla uq½,af,a foaYfha iduh
weØ œh'
275
–æhkajrekaf.ka jQ mSvd
6 bYardfh,a fikó i–¹Kka jykafiag
œreoaO j m› lf<` h' ta Úid i–¹Kka
jykafia –æhkajreka w;g Tjqka i;a
wjqreoaolg mdjd ³ka fial' 2–æhkajre
bYardfh,ajrekag jvd n,i•mkak jQ y'
–æhkajrekaf.ka f’frk ms×i bYardfh,a
fikó lºœjrj, .=yd o fldÛ o mdœƒ„
l<y' 3bYardfh,ajreka ”c jemÜrE yeu œg
u –æhkajre o wuf,lajre o fmræ.
jeisfh` o Tjqkag myr fokakg me–×fh`
h' 4T›yq ta m%foaYfha l|jqre ne|" .did
f°rÛ olajd fmdf<df› NjfN`. kdiaØ
lf<da h' T›yq wdydr j;a" t½ neg½jka
j;a" .jhka j;a" fldg½jka j;a
bYardfh,ajrekag bØú fkdlf<` h' 5T›yq
;ukaf.a .jhka o l+vdr• o weØj me–×-
fh` há T›yq o Tjqkaf.a TÛfj` o .Kka l<
fkdyeÙ œYd, m<óe‡hka ixLHdjla fuka
wjq;a foaYh œkdY lrk ms×i thg we;=½
jqfK` h' 6–æhkajreka Úid bYardfh,ajre
b;d ³#•; ;;a;ajhlg m;a jqfK` h' tœg
bYa r dfh,a j re i–¹Kka jyka f ia g
fudr.eiÜfj` h'
7 –æhkajreka Úid bYardfh,a fikó
i–¹Kka jykafiag fudr.eiÝ l," 8Wka
jykafia æjeisjrfhl= bYardfh,a ckhd
fj; tjQ fial' Tyq Tjqka wu;d"
ööbYardfh,af.a foœ i–¹Kka jykafia fufia
Ùhk fiale÷÷÷÷÷÷hs lS h' ööööuu kÜU,d –irfhka
msg;g f.kjq;a" jy,alf• Újdifhka
msg;g me–fK›fj–' 9–irjrekaf.a wØka
o kÜU,dg mSvd l< ish,a,kaf.a wØka o
kÜU,d Úoyia lr" kÜU,d bæúfhka Tjqka
mkakd oud Tjqkaf.a foaYh kÜU,dg æÚ–'
10
uu kÜU,df.a foœ i–¹Kka jykafia h
Ùhd o" kÜU,d jdih l< foaYfha is‡
wfu`újrekaf.a foœjrekag .re“h
fkdolajkak Ùhd o uu kÜU,dg lSfj–'
tfy;a" kÜU,d udf.a y~g ijka
fkdfokakyq h'÷÷
.sŠfhdka le|j kÜ ,e”u
le|jk
11 i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd me–K
w“fhYS%h fc`jdIag wh;a Tm%dys Øfnk
wdf,`k wrU hg ys| .;af;a h' fc`jdIaf.a
mÜ;a .sŠfhdka –æhkajrekaf.ka Øúó=
iójd.kak ms×i tajd uq¿sl hka;%fhys
u•–ka is‡fha h' 12i–¹Kka jykafiaf.a
 •rdj,sh 6
´;hd Tyqg fmkS" ööööffOÈhj;a" n,j;a
ukÜIHh" i–¹Kka jykafia Tn iuó is‡k
fiale÷÷hs lS h'
13 .sŠfhdka Tyqg l;d lr–ka" ööwfy`
udf.a iajd—Ú" i–¹Kka jykafia wm iuó
is‡k fiala k•" f• ish,a, wmg is³ •
Øfnkafka l=ulaÚid o@ öi–¹Kka jykafia
wm –irfhka f.kd fiale÷÷hs Ùh–ka wfma
mshjreka wmg u;la lr ³ka Wka jykafiaf.a
ish® mܳu Ù%hd fldfya o@ ±ka k•" i–¹Kka
jykafia wm w;ayeroud" –æhkajreka w;g
wm mdjd ¡ we;e÷÷hs lSf› h'
14 i–¹Kka jykafia Tyq foi n,d"
öökÜUg weØ n,i•mkaklu fufyhjd"
–æhkajreka wØka bYardfh,ajreka .<jkak'
kÜU hjkafka uu h÷÷hs j°< fial'
15 .sŠfhdka Wka jykafiag ms<s;=re
fo–ka" ööwfy`" iajd—Ú" ud bYardfh,ajreka
.<jd.kafka flfia o@ n,kak" udf.a mjq,
ukiafia f.`;%fhys weØ b;d ³n, mjq, há
uu o ta mjqf,a b;d u iܽ ;eke;a;d fj–÷÷hs
lSf› h'
16 i–¹Kka jykafia o" ööieneœka uu
kÜU iuó is‡kafk–' kÜU tla flfkl=g
myr fokakdla fuka –æhkajrekag myr
fokafkys he÷÷hs Tyqg j°< fial'
17 Tyq Wka jykafiag ms<s;=re fo–ka"
ööTn jykafia bæúfhys ug m%idoh ,e” Øf’
k•" Tn ud iuó l;d lrk njg ,l=Kla
ug fmkajqj uekj' 18Tn fj; udf.a mÝcdj
f.kjq;a th Tn bæúfha ;nk f;la
fu;eÚka fkd.sh uekje÷÷hs lS h' Wka
jykafia o" öökÜU fmr<d tk ;=re uu kej;S
is‡kafk–÷÷hs j°< fial'
19 .sŠfhdka we;=<g f.dia" t½ megfjl=
o Ùf,`.%E• oyhla muK ms‡j,ska uqyqka
fkd±uQ frd‡ o iÝ°k• fldg" fm†‡hl uia
oud" Ndckhl fidæ j;afldg" wdf,`k .i
hgg f.k Wka jykafiag TmamÜ flf<a h'
20
foœhka jykafiaf.a ´;hd" ööuia iy uqyqka
fkd±uQ frd‡ f.k f• ., msg ;nd fidæ
j;a lrkake÷÷hs Tyqg lS h' Tyq tfia flf<a
h' 21tœg i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd
;udf.a wf;a ØnQ ierh‡fha w. æ.= fldg
uiaj,g;a" uqyqka fkd±uQ frd‡j,g;a ;†Û
flf<a h' tœg mÈj;fhka .sÚ u;= • uia o
uqy qka fkd±uQ frd‡ o ojd ±— h( i–¹Kka
jykafiaf.a ´;hd Tyq bæúfhka fkdfmkS
.sfha h'
276
22 .sŠfhdka ³Ûf›" i–¹Kka jykafiaf.a
´;hd nj Tyqg fmkS .sh œg" ööufy`;a;u
foœ i–¹Kka jykai" uu i–¹Kka
jykafiaf.a ´;hd uqyqKg uqyqK ,d 懖÷÷hs
lS h' 23i–¹Kka jykafia" öökÜUg idu°kh
f› jd· “h fkdjkaká kÜU kiskfa ka ke;e÷÷hs
Tyqg j°< fial' 24tœg .sŠfhdka tys
i–¹Kka jykafiag mÝcdikhla f.dvkód"
öi–¹Kka jykafia idu°kh h÷÷ hk wÈ:h
weØ öhdf›-Idf,d•÷ hk kduh Bg ;enqf›
h' th wo oji olajd w“fhYS%hjrekag whsØ
Tm%dys Øf’'
nd,a foœhdf.a mÝcdik lvd ±—u
25 t° u rdØ%fha i–¹Kka jykafia
.sŠfhdkag l;d fldg" öökÜf˜ mshdg whsØ
f.dkd tk•" i;a wjqre³ jhia weØ fo jk
f.dkd f.k f.dia" kÜf˜ mshdg whsØ nd,a
foœhdf.a mÝcdikh lvd oud" ta <ó Øfnk
wfIard lma lKÏ lmd oukak' 26f•
n,fldÛj uq³fka kÜf˜ foœ i–¹Kka
jykafiag mÝcdikhla Úis ms<sfj<g id°"
f.dkd f.k" kÜU lmd ouk wfIard lma
,Sj,ska W! ojk hd. mÝcdjla fldg TmamÜ
lrkake÷÷hs j°< fial' 27tœg .sŠfhdka ish
jevldrhkaf.ka oifofkl= le|jdf.k"
i–¹Kka jykafia Tyqg j°< f,i flf<a h'
Tyq ;udf.a mshdf.a f.jeishka Úid;a"
k.r jeishka Úid;a th ojdf,a lrkakg
“h • rdØ%fha flf<a h'
28 k.r jeisfh` w®hu wjæ jQ œg"
nd,af.a mÝcdikh lvd Øfnk nj;a" ta <ó
ØnqKÏ wfIard lma lKÏ lmd" f.dvkód
ØnqKÏ mÝcdikh u; f.dkd mÝcd lr ØnqKÏ
nj;a ³Ûfj` h' 29fuh flf<a ljfrla ± hs
tÙfkldf.ka wid œuiÝ l," ööfc`jdIaf.a
mÜ;a .sŠfhdka th flf<a he÷÷hs Tjqkag Ùhk
,oafoa h' 30tœg k.r jeisfh` fc`jdIag
l;d fldg" ööTf’ mq;d nd,a foœhdf.a
mÝcdikh lvd ±uQ Úid o ta <ó ØnqKÏ
wfIard lma lKÏ lemÝ Úid o Tyq urk
ms×i msg;g f.fkkake÷÷hs lSfj` h'
31 fc`jdIa o Tyqg œreoaO j is‡ ish®
fokdg l;d fldg" ööTn nd,a Wfoid lreKÏ
Ùhkakyq o" fkdfyd;a Tyq .<jd.kakg
W;aidy lrkakyq o@ nd,a Wfoid lreKÏ
Ùhkakg leueØ ;eke;af;a t<s jkakg
fmr urkÜ ,ef’ jd' nd,a foœ flfkla k•"
Tyqf.a mÝcdikh hful= lvd oud Øfnk
 •rdj,sh 6-7
Úid Tyq u ;ud Wfoid lreKÏ Ùhd jd÷÷÷÷÷÷hs
lSf› h' 32öööönd,af.a mÝcdikh lvd ±uQ Úid
nd,a u ;ud Wfoid lreKÏ Ùhd jd÷÷hs ta
ojfia ¡ ÙhQ fc`jdIa önd,a u ;udf.a u
œ;aØldrhd h÷ hk wÈ:h weØ fcre’nd,a
hk ku .ssŠfhdkag ;enqf› h'
33 tœg ish® –æhkajre o wuf,lajre
o fmræ. jeisfh` o tlg /ia j fcdÈ°ka
.fóka fuf.dvg wjq;a" fcfY%fh,a
–‡hdjf;ys l|jqre ne|.;af;` h'
34
i–¹Kka jykafiaf.a wd;audkÜNdjh
.sŠfhdka flfrys my< jQfha há Tyq
fydrKEj ms•f’ há tœg w“fhYS%hjre Tyq
<óg /ia jQ y' 35Tyq ukiafia f.`;%h
uq½,af,ys m×jqvldrhka he• há T›yq o
Tyq <óg /ia jQ y' Tyq wdfIÈjreka o
idnqf,dkajreka o kma;,Sjreka o fj;g;a
m×jqvldrhka he• h' T›yq o Tyq yuq jk
ms×i me–×fh` h'
36 .sŠfhdka foœhka jykafiag l;d
fldg" ööTn jykafia j°< f,i ud ,jd
bYardfh,a cdØh .<jk fiala k•"
37
fukak uu" neg½ f,d• –‡hla luf;a
;nkafk–á uq½ “u œh<S Ø“h¡" f,d• –‡h
msg muKla msÚ ØnqfKd;a" Tn jykafia
j°< f,i ud ,jd bYardfh,a cdØh .<jk
nj thska uu ±k.kafk–÷÷hs lSf› h' 38th
tfia u is³ œh' Tyq miÜ ° w®hu keósg
nºkla msfrk ;rug j;=r f,d• –‡fhka
–úld yeúfha h' 39h<s;a .sŠfhdka foœhka
jykafiag l;d fldg" ööTn jykafiaf.a
Woyi ug œreoaO j fkdweœf<a jd· ;j tl
jrla l;d lrkakg ug wjir ³k uekj'
f,d• –‡fhka ;j tla j;djla muKla
ug w;ay° n,kakg wjir ,ef’ jd' uq½ “u
msg msÚ Ø“h¡ f,d• –‡h muKla œh<S
Øf’ jd÷÷hs lS h' 40foœhka jykafia ta
rdØ%fha tfia l< fial' uq½ “u msg msÚ
Ø“h¡ f,d• –‡h muKla œh<S ØnqfKa h'
yuq°j f;`rd.ekSu
7 fcre’nd,a k• .sŠfhdka o Tyq iuó
is‡ ish® fikó o w®h• f›f,ys keósg
ydfrdoays W,am; <ó l|jqre ne|.;af;` h'
Tjqkag W;=frka –æhkajrekaf.a l|jqre
fudfÈf.a lkao <ó –‡hdjf;ys ØnqfKa h'
7(3 oaœ kS 20'8
277
2 tœg i–¹Kka jykafia .sŠfhdkag
l;d fldg" öö–æhkajreka kÜU w;g mdjd
¡ug kÜU iuó is‡k fikóf.a .Kk jeŠ
h" ud tfia lf<d;a" öwfma YlaØfhka u wms
.e<jqfKuq÷hs bYardfh,a fikó ug
f.!rjh fkd¡ wyxldr jkÜ we;' 3tneœka"
öNh o ;eØ.ekSu o weØ wh .s,shoa
lkafoa isg yeø h;a jd÷hs m%isoa•fha m%ldY
lrkake÷÷hs j°< fial' tœg fikóf.ka
œisfooyila yeø .sfh` h' oioyila bØú
j is‡fh` h'
4 i–¹Kka jykafia .sŠfhdkag l;d
fldg" ööfikóf.a .Kk ;ju;a jeŠ h'
Tjqka j;=r i—mhg f.k tkak" tys ¡ uu
Tjqka fjka fldg Tng f;`rd fokafk–'
öfudyq kÜU iuó hd hÜ;= h÷÷hs uu hful= .ek
kÜUg Ùhkafk• o Tyq hkafka h' ööfudyq kÜU
iuó fkdhd hÜ;= h÷÷hs uu hful= .ek kÜUg
Ùhkafk• o Tyq fkdhkafka he÷÷÷÷÷÷hs j°<
fial' 5.sŠfhdka fikó j;=r <óg
f.kdf› h' i–¹Kka jykafia .sŠfhdkag
l;d fldg" öön,af,l= f,jld fndk f,i
;ukaf.a æfjka f,jld j;=r fndk yeu
fok o j;=r fndkakg oK .ik yeu fok o
fjk fjk u isÛjkake÷÷hs j°< fial'
6
;ukaf.a w;g j;=r f.k f,jld “› wh
;=kaishhla jQ yá fiiÜ ish,af,` j;=r fndk
ms×i oK .eiÜfj` h' 7i–¹Kka jykafia
o" ööööf,jld j;=r ”jdjQ –ÚiaiÜ ;=kaishh
,jd kÜU,d .<jd –æhkajreka kÜf˜ w;g
mdjd fokafk–' fiiÜ ish,af,` ;u ;ukaf.a
Úfjiaj,g h;a jd÷÷hs .sŠfhdkag j°< fial'
8
.sŠfhdka ta –ÚiÜka ;=ki a h
s h kj;ajdf.k
fiiÜ ish® bYardfh,ajreka ;u ;ukaf.a
l+vdr•j,g hkakg yeúfha h' Tjqkaf.a
lEu Ndck;a" fydrKE;a Tyq ;nd .;af;a h'
–æhkajrekaf.a l|jqr Tyqg my<ska
–‡hdjf;a ØnqfKa h'
–æhkajreka mrdch Ùøu
9 t° ? i–¹Kka jykafia .sŠfhdkag
l;d fldg" öökeósg l|jqrg myr fokaká
uu Tjqka kÜf˜ w;g mdjd fokafk–'
10
tfy;a" kÜU myr fokakg Nh k•" kÜf˜
fufylrejd jk mÝrd iuó l|jqrg nei
hkak' 11tœg Tjqka Ùhk foa kÜUg wefik
 •rdj,sh 7-8
œg l|jqrg myr fokakg kÜU ffOÈhj;a
jkafkys h÷÷hs j°< fial' tœg .sŠfhdka ;u
fufylre mÝrd iuó l|jqfÈ uqr fmdf<a wœ
.;a –ÚiÜka fj; nei .sfha h' 12–æhkajre
o wuf,lajre o fmræ. ish® jeisfh` o
m<óe‡ iuQyhla fuka œYd, .Kkla
–‡hdjf;a meØr is‡fh` h' Tjqkaf.a
TÛfj` o uqyq³ fjrf<a je,s fuka .Kka l<
fkdyeÙ œYd, .Kkla jQ y'
13 .sŠfhdka t;ekg me–× œg tla
–Úfila ;j;a –Úfil=g ;ud ³Û isyskhla
.ek Ùh–ka" ööuu isyskhla 懖' hj
frd‡hla –æhkajrekaf.a l|jqrg fmr<Sf.k
wjq;a l+vdru olajd me–K" thg yemS" th
Bg myr ¡" th fmr<d oud ØfnkÜ æ‡–÷÷hs
lSf› h'
14 wfkla ;eke;a;d ms<s;=re fo–ka"
ööfuh bYardfh,a jeisfhl= jk fc`jdIaf.a
mÜ;a .sŠfhdkaf.a lvqj –i wfklla fkdf›'
Tyq w;g foœhka jykafia –æhkajreka o
ish® fiakdj o mdjd ¡ Øf’ he÷÷hs lSf› h'
15 fufia Ùhk ,o isyks h o tys f;areu
o .sŠfhdka weiÝ œg" Tyq kuialdr fldg"
wdmiÜ bYardfh,a l|jqrg f.dia" öökeós‡kaká
ukao" i–¹Kka jykafia –æhka fiakdj Tn
w;g mdjd ³ka fiale÷÷hs lSf› h' 16Tyq ta
–ÚiÜka ;=kaishfokd lKavdh• ;=klg
fn° Tjqka ish,a,ka w;g fydrKE o we;=f<a
mkao• weØ ysia l<f.Š o ¡" 17Tjqkag
l;d fldg" ööud lrk ye‡ n,d thdldr j
lrkak' ud l|jqr woaorg me–× œg ud
lrk ye‡hg Tn;a lrkak' 18ud;a" ud
iuó is‡k ish® fokd;a fydrKE ms™k
œg" Tn;a uq½ l|jqr jg lr–ka fydrKE
ms™–ka" öi–¹Kka jykafia iy .sŠfhdka
Wfoid h÷ Ùhd fudr.ikake÷÷hs lSf› h'
19 fufia uOHu rdØ%fha" uqr udre l<
uq,a wjia:df› ¡ u .sŠfhdka o Tyq iuó is‡
–ÚiaiÜ ishfokd o l|jqr woaorg me–K
fydrKE msU" ;ukaf.a w;aj, ØnQ l<f.Š
“kafo` h' 20lKavdh• ;=k u fydrKE msU"
l<f.Š “| oud" juØka mkao• o ms™k
ms×i ol=KØka fydrKE o /f.k"
ööööi–¹Kka jykafiaf.a o .sŠfhdkaf.a o
lvqj he÷÷hs fudr.eiÜfj` h' 21T›yq
ish,af,` u l|jqr jf† tÙfkld ;u
;ukaf.a ia:dkfha is‡fh` h' uq½ fiakdj o
8'3-5 .S;d 83'11
278
22
lE.i–ka m,d .sfh` h' T›yq fydrKE
;=kia h
s h ms•fn` h' tœg i–¹Kka jykafia
l|jqfÈ is‡ wh tÙfkld ;u ;udf.a lvq-
fjka wfkldg myr fokakg ie,eiaiÝ fial'
fiakdj o fYfÈrd foig fn;a-Is†gd olajd
o g’nd;a <ó Øfnk wdfn,a-fufy`,dys
iSudj olajd o m,d .sfh` h'
23 kma;,S f.`;%fhka o wdfIÈ
f.`;%fhka o uq½ ukiafia f.`;%fhka o
bYardfh,a fikó /ia j –æhkajreka miafia
t<jdf.k .sfh` h' 24.sŠfhdka tm%dhs• lº
rg uq½,af,a u m×jqvldrhka hjd"
öö–æhkajrekag œreoaO j wjq;a" Tjqka
tkakg m<uqfjka fn;a-ndrd olajd fcdÈ°ka
.fóa f;dÛfmd<j,a w,a,d.kake÷÷hs Ùhd
he• h' tœg tm%dhs•ys ish® –ÚiaiÜ /ia j
fn;a-ndrd olajd fcdÈ°ka f;dÛfmd<j,a
w,a,d.;af;` h' 25T›yq –æhkajrekaf.a
w•m;Ska fofokd jk Tfr’ o YS’ o
w,a,df.k" Tfr’ k• mÈj;h <ó ¡ Tfr’
o YS’ys weØ –æ hka;%h <ó ¡ YS’ o urdoud"
–æhkajreka miafia t<jdf.k .sfh` h'
T›yq Tfr’f.a o YS’f.a o ysia fol
fcdÈ°fkka tf;r is‡ .sŠfhdka fj;
f.kdfj` h'
–æhkajrekaf.a wka; mrdch
8 tm%dhs• jeisfh` .sŠfhdkag l;d fldg"
ööTn –æhkajrekag œreoaO j hÜoaO
lrkakg hk l, wmg w~ fkd.id fufia
flf<a uka±÷÷hs Tyqg ;o f,i f°ia mejrE y'
2 Tyq ms<s;=re fo–ka" ööTn yeu l< foag
iudk l< œg ud l< foa l=ula o@ tm%dhs•
f.`;%hg wh;a Tn l< iܽ foa w“fhfYÈ
k• udf.a f.`;%h l< ish,a,g jvd
j‡kjd fkdf› o@ 3Tn w;g foœhka
jykafia –æhkays w•m;Ska jk Tfr’ o YS’
o mdjd ³ka fial' Tn l< foag iudk j ug
lrkakg yeÙ jQfha Ùfula ±÷÷hs Tjqkaf.ka
weiS h' Tyq tfia lS l, Tyq flfrys ØnqK
Tjqkaf.a fl`mh ixisºfKa h'
4 .sŠfhdka iy Tyqf.a –ÚiaiÜ
;=kaishfokd fcdÈ°ka .ó <óg me–K
thska tf;r jQ y' T›yq w•l fjfyig m;a
• is‡h kuq;a" tf;la i;=rka ®yqne| .sfh`
h' 5.sŠfhdka iÜlafld;ays –ÚiÜkag l;d
fldg" ööud leÛj hk –ÚiÜka w•l
 •rdj,sh 8
fjfyig m;a j is‡k neœka Tjqkag frd‡
³k uekjá uu –æhkays rcjreka jk fYnd
o Y,auqkakd o ®yqne| h–÷÷hs lSf› h'
6 iÜlafld;ays w•m;Syq" ööwm œiska Tf’
fiakdjg lEu fokÜ ,nk ms×i fYnd o
Y,auqkakd o ±ka Tf’ w;g wiÜ • is‡;a ±÷÷hs
weiÝ y'
7 ööööi–¹Kka jykafia fYnd o Y,aukq k
a d
o ud w;g mdjd ³ka œg uu Tn yeuf.a
udxih jkfha lÛj,ska o f.dlÛj,ska o
brd oukafk–÷÷hs .sŠfhdka Tjqkag lSf› h'
8 mÜ;a fcf;Èg" öökeósg Tjqka urkake÷÷hs lS h'
.sŠfhdka t;eÚka fmkÜfh,ag f.dia tys
jeishkaf.ka o tfia u b,a®f› h' T›yq o
iÜlafld;ays jeishka W;a;r ³ka f,i u
Tyqg W;a;r ³kafk` h' 9Tyq fmkÜfh,ays
–ÚiÜkag l;d fldg" ööuu chdkaœ; j
wdmiÜ wd œg f• n,fldÛj “| oukafk–÷÷hs
lS h'
10 fYnd o Y,auk q k
a d o mif<diaoyila
fokdf.ka iukaœ; jQ Tjqkaf.a fiakdj
iuó lÈfldÈys is‡fh` h' mÝÈj æYdf›
jeishkaf.ka bØú jQfha f• wh muKÙ'
ukao" hÜoaOfha ¡ tlish œisoyila fokd
keiÜfK` h' 11.sŠfhdka fkdndg o
fcd.afnydg o fmræ.sk"a l+vdr•j, jdih
lrkakkaf.a mdfrka f.dia" fiakdj
mølaIdldø j fkdis‡h ¡ Tjqkag myr
³kafka h' 12fYnd o Y,auqkakd o m,d .sfh`
h' Tyq Tjqka miÜmi ®yqne| f.dia –æhka
rc jk fYnd o Y,auqkakd o w,a,d.;af;a h'
Tyq uq½ fiakdj o Nh.kajd œiÜrejd
yeúfha h'
13 bkamiÜ fc`jdIaf.a mÜ;a .sŠfhdka
fyfria ³È.udÈ.fhka .uka lr wjq;a"
14
iÜlfa ld;ays ;reKfhl= w,a,df.k Tyqf.ka
f;dr;=re œpdf<a h' Tyq ie;a;Ei;afofkl=ka
jk iÜlafld;ays w•m;Ska o m%cd uQ,slhka o
.ek œia;r ,shd ³kafka h' 15.sŠfhdka
iÜlafld;ays jeishka <óg wjq;a" Tjqkag
l;d fldg" ööTn ug iro• l< wjia:dj
isys lrkak' öfjfyi jQ Tf’ –ÚiÜkag" wm
œiska lEu fokÜ ,nk ms×i fYnd o
Y,auqkakd o Tf’ w;g wiÜ j is‡;a ±÷hs Tn
lSjyq h' ta fYnd o Y,auqkakd o fukak"
n,kake÷÷hs lS h' 16Tyq k.rfha m%cd
uQ,slhka w,a,d jkfha lÛ .ia o f.dlÛ o
/f.k thska iÜlafld;ays –ÚiÜka u†Û
flf<a h' 17Tyq fmkÜfh,ays n,fldÛj o
lvd oud k.rfha jeishka ueref› h'
279
18 tœg .sŠfhdka fYndg yd Y,auqk-a
kdg l;d fldg" ööTn ;dfn`Èys uerE wh
fldhs wdldr –ÚiaiÜ ±÷÷hs weiÜf› h' T›yq
ms<s;=re fo–ka" ööta wh Tn jdf.a h'
tÙfkld fmkSfuka rdc l=udrhkag iudk
h÷÷hs lSfj` h'
19 .sŠfhdka o" ööT›yq udf.a ify`orfh`
h" udf.a uE×hkaf.a mÜ;%fh` h' Tn Tjqka
fkduerejyq k•" uu;a Tn fkdur– hs
ãjudk i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka
æjqrd Ùh–÷÷hs lSf› h' 20Tyq ;udf.a l=®º,a
tfy;a" ta ;reKhd “h • lvqj fkdweo
is‡fha h' ukao" Tyq ta ;dla ;reKfhl= j
is‡ neœÚ'
21 tœg fYnd o Y,auqkakd o l;d
fldg" ööTn u keósg wm urkak' ukao"
f,dl= –Úfil= l< hÜ;= foa f,dl= –Úfil=
u l< hÜ;= h÷÷hs lSfj` h' .sŠfhdka keósg
fYnd o Y,auqkakd o urd" Tjqkaf.a
TÛjkaf.a lfÈ ØnqK wv i¹ldr wdNrK
.;af;a h'
.sŠfhdka iE´ rka tafmdoa ms<suh
22 bYardfh,a ckhd .sŠfhdkag l;d
fldg" ööTn o Tf’ mÜ;%hd o Tf’ mÜ;%hdf.a
mÜ;%hd o wm flfrys wdKavq l< hÜ;= h'
ukao" Tn –æhkajrekaf.a wØka wm .<jd
.;af;ys he÷÷hs lS y'
23 .sŠfhdka ms<s;=re fo–ka" ööuu Tn
flfrys wdKavq fkdlrkafk–á udf.a mÜ;h % d
j;a Tn flfrys wdKavq fkdlrkafka há
i–¹Kka jykafia Tn flfrys wdKavq
lrk fiale÷÷hs lSf› h' 24.sŠfhdka
;j³rg;a l;d lr–ka" ööuu Tn yeuf.ka
b,a,Sula lr–' Tn tÙfkld fld,a,lE
l=Kav,dNrK ug fokake÷÷hs lSf› h' Tyq
tfia lSf›" i;=rka bIaudfh,ajreka neœka
Tjqkag rka l=Kav,dNrK ØnqK Úid h'
25 T›yq" ööwms tajd leue;af;ka u fouq÷÷hs
ms<s;=re ¡ jia;%hla w;=rd tla tlaflkd
fld,a,lE l=Kav,dNrK tys ±uqfj` h'
26
–æhkays rcÏ me<| is‡ wv i| jeÚ
wdNrK o lÈKdNrK o r;a Ú,a jia;% o
Tjqkaf.a TÛjkaf.a lr jgd ØnqK ud, o
yer Tyq b,a,d .;a rka l=Kav,dNrKj,
nr rka Ùf,`.%E• œiaila muK œh'
27
.sŠfhdka thska ms<suhla id° th
;udf.a k.rh jQ Tm%dys msysfgjqf› h'
 •rdj,sh 8-9
bYardfh,ajre ish® fokd i–¹Kka
jykafiag wœYajdijka; • ta ms<suh
je<|.;ay' th .sŠfhdkag;a" Tyqf.a
mjq,g;a u,m;la fuka œh'
.sŠfhdkaf.a urKh
28 fufia –æhkajre bYardfh,a fikó
œiska hg;a lrkÜ ,enQ y( bkamiÜ Tjqkag
n,h mdkakg fkdyeÙ œh' .sŠfhdkaf.a
md,k ld,fha ¡ foaYfha i;<sia wjqreoaola
iduh mej;=fKa h'
29 fc`jdIaf.a mÜ;a fcre’nd,a fyj;a
.sŠfhdka ;udf.a u f.org f.dia tys
jdih flf<a h' 30.sŠfhdkag °j Wmka
mÜ;%fh` ye;a;Efofkla jQ y' tfia jQfha"
Tyqg fndfy` NdÈhdjka is‡ neœÚ'
31
fIfl•ys Tyqg WmNdÈhdjla o is‡hd h'
wef.ka Tyqg mÜ;%fhla ,enqfKa h' Tyq Tyqg
w“fuf,la hk ku ;e” h' 32fc`jdIaf.a mÜ;a
.sŠfhdka ¡È>dhÜ j<¹ –hf.dia"
w“fhYS%jrekag wh;a Tm%dys ;udf.a mshd jQ
fc`jdIaf.a fidfydka f.ys ;ekam;a lrkÜ
,enqf› h'
33 .sŠfhdka –h.sh miÜ bYardfh,a
ckhd h<s;a jyd u i–¹Kka jykafiag
wœYajdijka; • nd,a foaj;djd je<|
f.k Tyqg kuialdr lrkakg mgkaf.k
nd,a-fnú;a ;ukag foœ f,i ;nd .;af;`
h' 34Tjqka jg lr is‡ ish® i;=rkaf.a
w;aj,ska Tjqka .<jd .;a Tjqkaf.a foœ
i–¹Kka jykafia T›yq wu;l lf<` h'
35
tmuKla fkdj" fcre’nd,a fyj;a
.sŠfhdka bYardfh,a ckhdg l< ish®
hym;a foag T“k f,i Tyqf.a mjq,g T›yq
flf<ys.=K o fkd±lajQ y'
w“fuf,laf.a ler,s .eiSu
9 fcre’nd,af.a mÜ;a w“fuf,la fIfl•ys
is‡ ;udf.a ujf.a ify`orhka <óg
f.dia" Tjqkag;a" ;udf.a ujf.a msh jxYfha
uq½ mjq,g;a l;d fldg" 2ööfIfl•ys ish®
jeishkaf.ka fufia m%Yak lrkak" öTng
jvd fyd| fia fmfkkafka l=ula o@
fcre’nd,af.a ish® mÜ;%hka tk•"
ie;a;Efofkl= Tn flfrys w•mØl• Ùøu
o ke;fyd;a tla flfkl= w•mØl• Ùøu
o@÷ ud jkdys Tf’ u f,a kEfhl= nj;a isys
lrkake÷÷hs lSf› h' 3Tyqf.a ujf.a
ify`orfh` Tyq fjkÜfjka fIfl•ys ish®
280
jeishka iuó f• lreK .ek l;d l<y'
T›yq w“fuf,la wkÜ.ukh lrkakg
;SrKh lr.;ay' Tjqka tfia flf<a" Tyq
Tjqkaf.a u ÇØfhl= jk neœÚ' 4;jo"
T›yq nd,a-fnú;af.a foajd,fhka ú¡ –,
ie;a;Ejla Tyqg ³kafk` h' thska
w“fuf,la ;ud leÛj hk ms×i lulg
keØ pKaŠ –ÚiÜka l=,shg .;af;a h' 5Tyq
Tm%dys ;udf.a mshdf.a f.org f.dia
fcre’nd,af.a mÜ;%hka jk ;udf.a u
ify`orhka ie;a;Efokd tl .,la u;
ueref› h' tfy;a" fcre’nd,af.a nd, u
mÜ;%hd jk fc`;d• ieó • is‡ neœka
fkdueø f’refKa h' 6bkamiÜ fIfl•ys
ish® jeisfh` o –,af,`ys ish® jeisfh` o
tla j f.dia fIfl•ys ØnqKÜ lKÏj wi,
wdf,`k jDlaIh <ó ¡ w“fuf,la rclug
m;a lf<da h'
fc`;d•f.a Wmudj
7 f• lreK .ek fc`;d•g ±ka j Q œg
Tyq f.dia f.úYS• lkao msg isg fudr.i–ka
fufia lSf› h( ööfIfl•ys jeisfhÚ" foœhka
jykafia Tng ijka fok ms×i" Tn ug
ijka fokak' 8tla lf,l jDlaIfh` ;uka
flfrys rfcl= m;a lr.kakg .sh y' ta
jDlaIfh`" öTn wm flfrys rc jqK
uekje÷hs T,Sj jDlaIhg lS y' 9T,Sj .i
ta jDlaIhkag ms<s;=re fo–ka" öfoœhka
jykafiag o ukÜIHhkag o f.!rj lrkakg
mdœƒ„ lrk udf.a f;,a w;ayer Tn
flfrys rc lrk ms×i hdu ug hÜ;= ±÷hs
weiS h' 10tœg jDlaIfh`" öTn wjq;a wm
flfrys rc jqK uekje÷hs w;aØlald .ig
lS y' 11w;aØlald .i ta jDlaIhkag ms<s;=re
fo–ka" öTn flfrys rc lrk ms×i" udf.a
fyd| M, o tys –ysr o w;ayeøu hÜ;= ±÷hs
weiS h' 12tœg jDlaIfh`" öTn wjq;a wm
flfrys rc jqK uekje÷hs –æ je,g lS y'
13
–æ je, ms<;
s r
= e fo–ka" öTn flfrys rcl•
lrk ms×i" ud foœjreka iy ukÜIHhka
mS%Ø lrjk udf.a –æhÜi w;ayeøu hÜ;= ±÷hs
weiS h' 14tœg ish® jDlaIfh`" öTn wjq;a
wm flfrys rc jqK uekje÷hs lÛwe™,a,
.ig lS y' 15lÛwe™,a, .i ms<s;=re fo–ka"
öTn ienEjg u Tn flfrys rfcl= fldg
ud m;alr.kakyq k•" wjq;a udf.a
fijfKys /ljrKh ,nd is‡kak' tfia
fkdlf<d;a" lÛwe™,a, .fika .skakla
 •rdj,sh 9
Úlau f,nfkdkays Ùysú .ia ojd,kafka
he÷hs jDlaIhkag lSf› h'
16 öööö±ka bØka fIfl• jeisfhÚ" Tn
yeu ienE f,i o wjxl f,i o Ù%hd fldg
w“fuf,la rclug m;a l<yq o@
fcre’nd,af.a Ù%hdj,g T“k f,i Tyqg;a"
Tyqf.a mjqf,a whg;a hÜ;= foa l<yq o@ 17udf.a
mshd ;udf.a ãœ;h fkd;ld Tn Wfoid
hÜoaO lr –æhkajrekaf.a w;aj,ska Tn
.ef<jqf› h' 18tfy;a" Tn wo udf.a mshdf.a
jxYhg œreoaO j keóS isg Tjqkaf.a mq;%hka
ie;a;Efofkl= tl ., msg urd" Tyqf.a
°ishf.a mÜ;% w“fuf,la Tf’ ÇØfhl= jk
neœka Tyq fIfl•ys jeishka flfrys
rclug m;a l<yq h' 19Tn fufia wo ojfia
fcre’nd,ag iy Tyqf.a mjq,g ienE f,i o
wjxl f,i o Ù%hd l<yq k•" w“fuf,la
.ek mS%Ø jkaká Tyq;a Tn .ek mS%Ø f› jd'
20
tfia ke;ak•" w“fuf,laf.ka .sÚ Úlau
fIfl• jeishka o –,af,` jxYh o ojd oud
jd· fIfl• jeishkaf.ka o –,af,` jxYfhka
o .sÚ Úlau w“fuf,la ojd oud jd·÷÷ 21tœg
fc`;d• ;udf.a ify`or w“fuf,lag
“fhka fnfhaÈg m,d f.dia tys œiÜf› h'
w“fuf,laf.a keóSu yd jeˆu
22 w“fuf,la bYardfh,ays wjqre³
;=kla rcl• flf<a h' 23bkamiÜ w“fuf,la
iy fIfl• jeishka w;fÈ œreoaOjdælula
foœhka jykafia weØ l< fial' fIfl•
jeisfh` w“fuf,lag œreoaO j f¿`ysl•
lf<` h' 24fufia jQfha" fcre’nd,af.a
mÜ;h% ka ie;a;Efokdg lrk ,o whÜlØa fha;"a
Tjqkaf.a f,a je.søf•;a m%Øœmdlh Tjqka
uerE Tjqkaf.a ify`orhd jk w“fuf,la
msg;a" Tyqf.a ify`orhka ueøug wkÜn,
³ka fIfl• jeishka msg;a me–fKk ms×i
h' 25fIfl• jeisfh` Tyqg œreoaO j lº
uq³kaj, –ÚiÜka ryiska isfg›fj` h' T›yq
ta udÈ.fhys Tjqka <óska hk ish,a,kaf.ka
fld,a,lEfj` h' tmj;a w“fuf,lag
okajk ,oafoa h'
26 ;jo" tafnoaf.a mÜ;a .h,a ish
ify`orhka iuó fIfl•g me–×fha h'
fIfl• jeisfh` Tyq flfrys œYajdih ;enQ
y' 27T›yq fl;aj,g f.dia ;ukaf.a
–æj;=j,ska m, fk<d" ue~f.k" ux.,H
mj;aj–ka" ;ukaf.a foœhkaf.a foajd,hg
we;=½ •" ld ” w“fuf,lag foia ;enqfj` h'
281
28
tafnoaf.a mÜ;a .h,a l;d fldg" ööwm œiska
w“fuf,lag fiajh lrkÜ ,e”ug Tyq
ljfrla o@ fIfl• jeisfh` ljqre o@
w“fuf,la fcre’nd,af.a mÜ;%hd fkdf› o@
Tyqf.a w•mØhd fYnq,a fkdf› o@ wm Tyqg
fiajh lrkafka l=ug o@ Tf’ f.`;%h
msysfgjq" Tf’ mshd jQ ydfudÈg mlaImd; j
is‡kak' tfia k•" wm Tng fiajh l<
hÜ;af;a uka o@ 29wfy`· f• –ÚiaiÜ ud
hgf;a is‡;a k•" uu w“fuf,lag myr
fokafk–' öTf’ fiakdj ;r lrf.k igka
lrk ms×i msg;g tkake÷hs w“fuf,lag
Ùhkafk–÷÷hs lSf› h'
30 k.rfha w•mØhd jk fYnq,a
tafnoaf.a mÜ;a .h,af.a jpk weiÝ l, Tyqf.a
fl`mh wejq½fKa h' 31Tyq ryiska
m×jqvldrhka w“fuf,la fj; hjd"
öön,kak" tafnoaf.a mÜ;a .h,a o Tyqf.a Ç;Syq
o fIfl•g wjq;a is‡Ø' T›yq Tng œreoaO j
k.rjeishka fmd<UjØ' 32tneœka Tn iy
Tn iuó is‡k fikó rdØ%fha msg;a •"
flf;a ieó• isg 33br W° jQ jyd u keósg"
kÜjr wdl%uKh lrkak' tœg Tyq o Tyq
iuó is‡k fikó o Tng œreoaO j msg;g
wd l,ays m%ia;dfj`„; f,i Tjqkag l< hÜ;=
foa lrkake÷÷hs Ùhkakg lSf› h'
34 w“fuf,la o Tyq iuó is‡ uq½
fikó o rdØ%fha msg;a j wjq;a lKavdh•
y;rlg fn¡ fIfl•g myr fokakg
/ln,d is‡fh` h' 35tafnoaf.a mÜ;a .h,a o
msg;g f.dia kÜjrg we;=½ jk f°rlv
is‡fha h' w“fuf,la o Tyq iuó is‡ fikó
o ieó• is‡ ;eÚka keósg wdfj` h'
36.h,a fikó ±l" ööwkak" fikóla lº
uq³kaj,ska tØ÷÷hs fYnq,ag lSf› h' fYnq,a o"
ööfikó fuka Tng fmfkkafka lºj, weØ
fijKe,s he÷÷hs Tyqg lSf› h'
37 .h,a kej; l;d fldg" ööwkak" rf†
fikó o Wia m<df;ka nei tØá ;j;a
lKavdhula fufhdfkkS•ys wdf,`k wrUg
hk udÈ.fhka nei tØ÷÷hs lS h'
38 tœg fYnq,a Tyqg ms<s;=re fo–ka"
öö öwm œiska fiajh lrkÜ ,e”ug w“fuf,la
ljfrla ±÷hs lSjdjQ Tf’ lg ±ka fldfya o@
f• Tn œiska fy<d oÙk ,o –ÚiaiÜ
fkdfj;a o@ bØka ±ka Tn Tjqkag œreoaO j
f.dia igka lrkake÷÷hs lSf› h' 39tœg
.h,a fIfl• jeishkag fmrÛj f.dia
w“fuf,lag œreoaO j igka flf<a h'
 •rdj,sh 9-10
40
w“fuf,la Tyq t<jdf.k .sfha h' .h,a
o w“fuf,la bæúfhka m,d .sfha h' kÜjr
f°rlvg me–fKk ;=re fndfy` fofkla
uere• ld jeÛfK` h' 41w“fuf,la wreudys
jdih flf<a h' fYnq,a jkdys .h,ag o
Tyqf.a Ç;Skag o fIfl•ys jdih lrkakg
bv fkd¡ Tjqka fkrmd ±uqf› h'
42 miÜ æk fIfl• jeisfh` msg;g
.sfh` h' ta nj w“fuf,lag okajk ,oafoa h'
43
Tyq fikó le|jd lKavdh• ;=klg
fn° msg; ieó• is‡fha h' fikó kÜjúka
msg;g tk nj Tyq ³Û œg" Tyq Tjqkag
œreoaO j keóS wjq;a Tjqkag myr ³kafka h'
44
w“fuf,la o Tyq iuó jQ lKavdhu o
bæúhg æj f.dia kÜjrg we;=½ jk f°rlv
is‡fh` h' lKavdh• folla msg; is‡
ish,a,ka fj; æj f.dia Tjqkag myr
³kafk` h' 45w“fuf,la ta oji uq½,af,ys
fIfl• kÜjrg œreoaO j igka fldg" th
w,a,df.k" tys fikó urd" kÜjr “| fy<d
tys ®KÏ jemÜref› h'
46 fIfl•ys fldÛf› is‡ ish® fokd
ta wid" fnú;a k• foœhdf.a foajd,fha
fld;g we;=½ jqfK` h' 47fIfl•ys
fldÛf› –ÚiÜka ish® fokd tla/ia j
is‡k nj w“fuf,lag okajk ,oafoa h'
48
w“fuf,la o Tyq iuó is‡ ish® fikó o
Y,afudka lkaog keóS .sfh` h' w“fuf,la
ish wØka fmdfrdjla f.k" .iÙka w;a;la
lmd" th Tijd Tyqf.a lrmsg ;ndf.k"
;ud iuó is‡ fikóg l;d fldg" ööud
lrkjd Tn ³Û foa u Tn;a blauÚka
lrkake÷÷hs lSf› h' 49tœg ish® fokd
tÙfkld w;a;la ne.ska lmdf.k"
w“fuf,la miÜmiafia f.dia" tajd fld; <ó
;nd" –ÚiÜka we;=f<a is‡oa¡ fld; .sÚ
,Efj` h' fufia fIfl• fldÛf› is‡
oyila muK ia;S%-mÜreI ish® fokd
–h.shy'
50 bla“Ø w“fuf,la f;af’Yag f.dia"
th jg,d" th w,a,d.;af;a h' 51ta kÜjr ;=<
YlaØu;a n,fldÛjla ØnqfKa h' ia;S%-mÜreI
ish® fokd o kÜjr jeis ish,af,da o thg
m,d f.dia f°r jidf.k" fldÛf› mshiai
uq³kg keóS is‡fh` h' 52w“fuf,la fldÛj
<óg wjq;a" Bg œreoaO j igka fldg
fldÛf› f°r mܽiaid ouk ms×i th <óg
9(53 2 iduq 11'21
282
53tœg
.sfha h' tla;rd iaØ%hla w“-
fuf,laf.a ysi msgg weUre• .,la fy<d
Tyqf.a ysia ln, fmdŠ l<d h' 54w“fuf,la
ish wdhÜO /.;a ;reKhd blauÚka le|jd"
öö öiaØ%hla Tyq uerejd h÷hs –ÚiÜka ud .ek
fkdÙhk ms×i Tf’ lvqj weo ud
urkake÷÷hs lS h' ;reKhd Tyqg wekafka h'
Tyq uf<a h' 55bYardfh,a fikó w“fuf,la
u< nj ±l ish,af,` u ;u ;ukaf.a
f.j,g .sfh` h'
56 foœhka jykafia" w“fuf,la ;u
ify`orhka ie;a;Efokd ueøfuka ;udf.a
mshdg l< ³Iaglug m%Øœmdl ³ka fial'
57
fIfl•ys –ÚiÜkfa .a ³Iaglf• m%Øœmdlh
foœhka jykafia Tjqka msg me–fKjq fial'
fufia fcre’nd,af.a mÜ;a fc`;d• l< idmh
bIag œh'
f;`
f;`,,d iy cdhsÈ
10 w“fuf,lag miÜj biaidlÈ jeis-
fhl= jQ fo`fo`f.a mÜ;%hd jQ mÜjdf.a
mÜ;a f;`,d bYardfh,ajreka .<jkakg
bæúm;a jqfKa h' Tyq tm%dhs• lº rf† jQ
Id—Èys jdih flf<a h' 2Tyq œis;=ka
wjqreoaola •rfhl= fuka bYardfh,a md,kh
fldg" keiS" Id—Èys ;ekam;a lrkÜ ,e” h'
3 Tyqg miÜ .s,shoa jeisfhl= jQ cdhsÈ
bæúm;a • œis oEjqreoaola •rfhl= fuka
bYardfh,a md,kh flf<a h' 4Tyqg mÜ;%fh`
Øiafofkla is‡fh` h' Tjqka tÙfkldg
keóS hdu ms×i fldg½fj` Øiafofkla
jQfjda h' Tjqkag .s,shoa foaYfhys k.r
Øyla o ØnqfKa h' tajdg yfjd;a-cdhsÈ
Ùhd wo oji olajd ÙhkÜ ,ef’' 5cdhsÈ o
keiS ldfudkays ;ekam;a lrkÜ ,e” h'
bYardfh,ajrekag mSvd Ùøu
6 bYardfh,a ckhd kej;;a i–¹Kka
jykafia bæúfhys m› fldg" nd,a foaj;d-
jkag;a" wIagdfrd;a foaj;dœg;a" isúhdf›
foœjrekag;a" iSf°kays foœjrekag;a"
fu`j’ys foœjrekag;a" w•fudkajrekaf.a
foœjrekag;a" ms,i
s Ø
a jrekaf.a foœjrekag;a
jeº•ms³• lf<` há i–¹Kka jykafiag
jeº•ms³• fkdfldg Wka jykafia w;a
yeúfh` h' 7i–¹Kka jykafiaf.a Woyi
bYardfh,a fikóg œreoaO j weœ<S"
 •rdj,sh 10-11
Wka jykafia Tjqka ms,siaØjrekaf.a w;g o
w•fudkajrekaf.a w;g o mdjd ³ka fial'
8
Tjqka ta wjqreoafoa mgka oiwg wjqreoaola
fcdÈ°fkka tf.dv .s,shoays Øfnk
wfu`újrekaf.a foaYfha is‡ ish® bYardfh,a
ckhdg mSvd fldg Tjqka ue~®fj` h' 9;jo"
w•fudkays fikó cÏ° f.`;%hg;a" fnkac–ka
f.`;%hg;a" tm%dhs• f.`;%hg;a œreoaO j
hÜoaO lrk ms×i fcdÈ°fkka fuf.dvg
wdfj` h' fufia bYardfh,a fikó nrm;,
wudrejlg m;a jQ y'
10 tœg bYardfh,a fikó i–¹Kka
jykafiag fudr.id" ööwms wfma foœhka
jykafia w;ayer nd,a foaj;djkag jeº•ms³•
Ùøfuka Tn jykafiag œreoaO j m›
flf<uq÷÷÷÷hs
÷÷ lSfj` h'
11 i–¹Kka jykafia bYardfh,a
fikóg ms<s;=re fo–ka" öööö–irjrekaf.ka o
wfu`újrekaf.ka o w•fudkajrekaf.ka o
ms,siaØjrekaf.ka o uu kÜU,d .<jd
fkd.Ø• o@ 12iSf°kajreka iy wuf,lajreka
o udfhdkajreka o kÜU,dg mSvd l< œg"
kÜU,d ug fudr.eiÝ l,ays Tjqkaf.a wØkÜ;a
uu kÜU,d .ef<jqfj–' 13tfy;a" kÜU,d ud
w;ayer wka foœjrekag jeº•ms³• l<yq h'
tneœka ±ka uu kÜU,d fkd.<jkafk–'
14
kÜU,d f;`rd.;a foœjreka lrd f.dia
Tjqkag fudr.ikak' T›yq kÜU,df.a
œm;aØ ld,fha ¡ kÜU,d .<j;ajd÷÷hs j°<
fial'
15 bYardfh,a ckhd i–¹Kka
jykafiag l;d fldg" ööwms m› flf<uq' Tn
jykafiag iܳiÜ hehs fmfkk fohla wmg
l< uekj' tfy;a" f• j;df› wm .ef<jqj
uekje÷÷hs lSfj` h' 16tœg T›yq wka
foœjreka ;uka flfrka my lr oud"
i–¹Kka jykafiag jeº•ms³• lf<` h'
Wka jykafia bYardfh,ajrekaf.a ld,-
lKa×lu .ek fY`l jQ fial'
17 tl, w•fudka ckhd /ia j .s,h s oays
l|jqre ne|.;af;` h' bYardfh,a ckhd /ia •
–Yamdys l|jqre ne|.;af;` h' 18tœg
fikó yd .s,shoays w•mØfh` tÙfkldg
l;d lr–ka" ööw•fudka fikóg œreoaO j
igka lrkakg mgka.kak –Úid ljfrla
o@ Tyq .s,shoays ish® jeishka flfrys
m%OdÚhd lrkafkuq÷÷÷÷hs
÷÷ lS y'
283
fcma;df.a md,k fldkafoais
11 .s,h
s oa jeisfhl= jQ fcma;d n,i•mkak
fyajdfhla œh' Tyq f›YHd iaØh
mq;%fhÙ' Tyqf.a mshdf.a ku .s,shoa h'
% lf.a
2.s,shoaf.a NdÈhdj Tyqg °j mÜ;%hka ,enqjd
h' Tyqf.a NdÈhdjf.a mÜ;%hka jeŠ jhig
me–× l," T›yq fcma;dg l;d fldg" ööTn
wka iaØ%hlf.a mÜf;l= neœka" wfma mshdf.a
f.or Wreulrefjla fkdjkafkys h÷÷ Ùhd
t<jd±uqfj` h' 3tœg fcma;d ;udf.a
ify`orhka bæúfhka m,d f.dia fg`’
foaYfha jdih flf<a h' lulg keØ –ÚiaiÜ
fcma;dg tl;= • Tyq leÛj .sfh` h'
4 l,lg miÜ w•fudkajre bYardfh,a-
jrekag œreoaO j hÜoaO lf<` h' 5w•fudka-
jreka bYardfh,ajrekag œreoaO j hÜoaO
lrk œg" .s,shoa foaYfha m%cd uQ,slfh`
fg`’ foaYfhka fcma;d le|jdf.k tkakg
f.dia" 6Tyqg l;d fldg" ööwm w•fudka-
jrekag œreoaO j hÜoaO lrk ms×i wfma
w•mØhd jkakg me–fKkake÷÷hs b,a,d
is‡fh` h'
7 fcma;d ms<; s r
= e fo–ka" ööTn ud flfrys
ffjr ne|" udf.a mshdf.a f.oúka ud mkakd
±uqjd fkdf› o@ ±ka Tf’ œmf;a ¡ l=ula Úid
ud <óg wdjyq ±÷÷hs Tjqkaf.ka weiÜf› h'
8 tœg .s,shoa foaYfha m%cd uQ,slfh`
ms<;
s r
= e fo–ka" ööwm ±ka h<s;a Tn <óg wdf›"
Tn wm iuó f.dia" w•fudkajrekag œreoaO
j hÜoaO lr" .s,shoa jeishka jk wm ish,a,-
kag m%OdÚhd jk ms×i he÷÷hs fcma;dg lS y'
9 fcma;d Tjqkag l;d fldg" ööw•-
fudkajrekag œreoaO j hÜoaO lrk ms×i
Tn ud h<s;a le|jd f.k .sh œg" i–¹Kka
jykafia Tjqka ud w;g mdjd ³kafkd;a" uu
Tf’ m%OdÚhd jkafk• ±÷÷hs weiÜf› h'
10 tœg T›yq ms<; s r
= e fo–ka" ööi–¹Kka
jykafia wm w;fÈ idlaIs fok fial' ieneœka
u Tf’ jpkh f,i u lrkafkuq÷÷hs fcma;dg
lS y' 11tœg fcma;d .s,shoays m%cd uQ,slhka
iuó Úlau .sfha h' fikó Tyq ;ukaf.a
m%OdÚhd o w•mØhd o lr.;ay' fcma;d
–Yamdys ¡ Tyqf.a ish® fldkafoais i–¹Kka
jykafia bæúfhys lSf› h'
fcma;d iy w•fudkajrekaf.a rc
12 fcma;d w•fudkajrekaf.a rcÏ fj;
m×jqvldrhka hjd" ööTn udf.a foaYhg
 •rdj,sh 11
œreoaO j hÜoaO lrk ms×i me–×fha" ud
iy Tn w;fÈ weØ l=uk wdrdjq,la Úid
±÷÷hs weiÜf› h'
13 w•fudkajrekaf.a rc fcma;df.a
m×jqvldrhkag ms<s;=re fo–ka" ööud tfia
flf<a" bYardfh,a ckhd –ir foaYfhka wd
l, wÈfKdka mgka c’fndla yd fcdÈ°ka
olajd udf.a foaYh meyer.;a Úid há
tfyhska" ±ka ta rgj,a idu°kfhka wdmiÜ
fokake÷÷hs lSf› h'
14 fcma;d w•fudkajrekaf.a rcÏ fj;
m×jqvldrhka he›f› h' 15ööööfcma;d fufia
Ùhkafka he÷÷÷÷÷÷hs T›yq lS y( ööbYardfh,ajreka
fu`j’ foaYh j;a" w•fudkajrekaf.a foaYh
j;a meyer.;af;a ke;' 16tfy;a" bYardfh,a-
jreka –ir foaYfhka wd l, T›yq r;= uqyqo
olajd md½lrfha .uka lr ldfoIag
me–×fh` h' 17tœg bYardfh,ajre taf°•
rcÏ fj; m×jqvldrhka hjd" öTf’ foaYh
ueæka hkakg wmg wjir ,ef’jd÷hs lS y'
tfy;a" taf°• rcÏ thg ijka fkd³kafka h'
fu`j’ rcÏ fj;g;a tfia u m×jqvldrfh`
hjkÜ ,enQ y' Tyq o ta b,a,Sug leueØ fkd
• h' bYardfh,ajre ldfoIays kej;S is‡fh`
h' 18bkamiÜ T›yq md½lrh ueæka .uka
fldg taf°• foaYh;a" fu`j’ foaYh;a
jglúka f.dia" fu`j’ foaYfha kef.k-
ysúka wjq;a" fu`j’ iSudj we;=<;g
fkdme–K" wÈfKdka Tfhka tf.dv l+vdr•
msysÛjd.;af;` h' ukao" wÈfKdka Th
fu`j’ iSudj jQ neœÚ' 19tœg bYardfh,a-
jre fyIafndkays rcÏ jk wfu`újrekaf.a rc
jQ iSfydka fj; m×jqvldrhka hjd" öTf’
foaYh ueæka wfma u foaYhg hkakg wmg
wjir ³k uekje÷÷hs lS y' 20tfy;a" iSfydka
rc ;udf.a foaYh ueæka bYardfh,ajreka
hdu .ek iel lr" ;udf.a uq½ fikó /ia
fldg" cyYays l|jqre ne|" bYardfh,ajrekag
œreoaO j hÜoOa flf<a h' 21bYardfh,ajrekaf.a
foœ i–¹Kka jykafia iSfydka rcÏ iy
Tyqf.a uq½ fikó bYardfh,ajreka w;g
mdjd ³ka fial' bYardfh,ajre Tjqkag myr
¡ ta foaYjdiS jQ wfu`újrekaf.a uq½ rg ys–
lr.;af;` h'
22 ööT›yq wÈfKdka mgka c’fndla
olajd o md½lrfha mgka fcdÈ°ka olajd o
wfu`újrekaf.a uq½ foaYh ys– lr.;af;`
11(17 .Kka 20'14-21 11'18 .Kka 21'4 11'19-22 .Kka 21'21-24 11'25 .Kka 22'1-6
284
23
h' fufia bYardfh,ajrekaf.a foœ
i–¹Kka jykafia ;ukaf.a fikó jk
bYardfh,ajreka bæúfhka wfu`újreka
mkakd oud Ø“h ¡" Tn Tjqkaf.a rg ys–
lr.kakg woyia lrkafkys o@ 24Tf’ foœ
jk flfudIa Tng ys– lr.ekSug ³ka foa
Tng ys– lr.; yeÙ h' tf,i u wfma foœ
i–¹Kka jykafia wm bæúfhka mkakd
±uQ ish,a,kaf.a rg wms;a ys– lr.Úuq'
25YsmafmdÈf.a mÜ;a fu`j’ys rc jQ nd,dlag
jvd Tn fldhs whÜrÙka j;a W;=• o@ Tyq
bYardfh,ajreka iuó ljr° j;a wdrdjq,a
flf<a o@ Tjqkag œreoaO j ljr° j;a
hÜoaO flf<a o@ 26bYardfh,ajreka jkdys
fyIafndka yd Bg whsØ k.rj, o wfr`fhÈ
yd Bg whsØ k.rj, o wÈfKdka winv
Øfnk ish® k.rj, o wjqre³ ;=kaishhla
jdih lroa¡ Tn ta ld,h w;r;=fÈ ¡ tajd
.<jd fkd.;af;a uka o@ 27tneœka uu Tng
œreoaO j jrola fkdflf<–' tfia jqj o
ug œreoaO j hÜoOa Ùøfuka Tn ug whÜ;; a la
lrkafkys h' œÚYaphldrhdKka jk
i–¹Kka jykafia bYardfh,ajreka yd
w•fudkajreka w;fÈ wo œÚYaph lrk
fiala jd'÷÷ 28tfia jqj;a" w•fudkajrekaf.a
rc" ;udg fcma;d tjQ m×jqvhg ijka
kܳkafka h'
fcma;df.a ³j ms<sn| ndrh
29 i–¹Kka jykafiaf.a wd;audkÜNdjh
fcma;d flfrys my< œh' Tyq .s,shoa iy
ukiafia ueæka f.dia .s,shoays –Yamdg
me–K t;eka isg w•fudkajreka fj; .sfha
h' 30fcma;d i–¹Kka jykafiag ndrhla
fj–ka" ööTn jykafia ieneœka w•fudkajreka
ud w;g mdjd fok fiala k•" 31ud
idu°kfhka w•fudkajreka fjØka yeø tk
l," ud yuq jk ms×i udf.a f.hska msg;a j
tk ljfrl= jqj;a" Tyq i–¹Kka jykafiag
whsØ jkafka há uu Tyq ojk hd. mÝcdjla
fldg TmamÜ lrkafk–÷÷hs lSf› h'
32 fufia fcma ; d w•fudka j reka g
œreoaO j hÜoaO lrk ms×i Tjqka lrd .sfha
h' i–¹Kka jykafia o Tyq w;g Tjqka
mdjd ³ka fial' 33Tyq k.r œiaiÙka
iukaœ; wfr`fhÈ mgka –kaÚ;ag
me–fKk ;ek olajd o wdfn,a-flrd—•
 •rdj,sh 11-12
olajd o Tjqkag myr ¡ buy;a >d;khla
flf<a h' fufia w•fudkajre bYardfh,ajreka
œiska hg;a lrkÜ ,enQ y'
34 fcma;d –Yamdys ;udf.a f.org tk
œg" Tyqf.a ³j rnka .i–ka o kg–ka o
Tyqf.a fmruóg wdjd h' wE jQ l,S Tyqf.a
tl u orejd h' wE yer Tyqg mÜf;la j;a"
³jla j;a fkd jQ y' 35Tyq weh ³Û œg"
;udf.a jia;% brdf.k" ööwfy` udf.a
æh×fhÚ· Tn ud buy;a ³lg m;a flf<ys
h' Tn udf.a ³la f›okdjg fya;= jQfha uka
o@ ud tfia Ùhkafka" uu i–¹Kka
jykafiag udf.a uqœka fmdfrdka³jla jQ
neœÚ' th fjkia l< fkdyeÙ h÷÷hs lS h'
36 wE o ms<;
s r
= e fo–ka" ööudf.a mshdfKÚ"
Tf’ uqœka Tn i–¹Kka jykafiag
fmdfrdka³jla jqfKys k•" Tn ³ka
fmdfrdka³j f,i ug lrkaká Tf’ i;=rka
jk w•fudkajrekaf.ka Tn Wfoid Wka
jykafia m<s.;a fiale÷÷hs lSjd h'
37
;j³rg;a wE mshdg l;d fldg" ööfufia
ug wjir ,ef’ jd' ud o udf.a fhfy<shka
o f.dia lºj, weœo" udf.a lkHdNdjh
.ek je,fmkakg ug fouila l,a ³k
uekje÷÷hs lSjd h' 38Tyq o wEg" ööhkake÷÷hs
Ùhd wE fouilg msg;a lr he›f› h' wE
wef.a fhfy<shka iuó lºlrhg f.dia
wef.a lkHdNdjh .ek je,mÜKd h' 39foui
f.• .sh l, wE wef.a mshd fj; yeø wdjd
h' tœg Tyq ;ud l< ndrh wkÜj wEg
flf<a h' wE lkHdjla j is‡hd h' fuh
bYardfh,ajreka w;fÈ weØ jQ isú;Ù'
40
tk•" .s,shoays fcma;df.a ³j isys Ùøu
ms×i wjqreoaolg i;r ojila ne.ska
bYardfh,a ´jreka f.oúka msg;a j hdu
wjqre³ m;d mj;ajk Tjqkaf.a isú;la h'
tm%dhs•jreka iuó igk
12 tm%dhs• jeisfh` /ia •" W;=re
æYdjg tf;r • f.dia fcma;dg l;d
fldg" ööTn iuó hk ms×i wmg wdrdOkd
fkdfldg" Tn w•fudkajrekag œreoaO j
hÜoaO lrkakg tf.dvg .sfha uka o@ wms
Tf’ Úfji Tn;a we;=½ j .skafkka
mܽiaid oukafkuq÷÷hs lS y'
2 fcma;d Tjqkga l;d fldg" ööudf.a
fikó;a" uu;a w•fudkajrekag œreoaO j
11'35 .Kka 30'2
285
;on, wdrdjq,l fh¡ is‡fhuq' ud Tng
w~.eiÝ kuq;"a Tjqkfa .a wØka Tn ud
fkd.ef<jqjyq h' 3Tn ud fkd.ef<jq nj ³Û
œg uu udf.a ãœ;h fkd;ld" w•fudka-
jrekag œreoaO j tf.dvg .sfh–' i–¹Kka
jykafia Tjqka ud w;g mdjd ³ka fial' bØka
Tn yeu ug œreoaO j igka lrkakg wo
ojfia ud fj; wdf› l=ula Úid ±÷÷hs lSf› h'
4tœg fcma;d .s,h s oays ish® –ÚiÜka /ia
lrjdf.k tm%dhs•g œreoaO j hÜoO a flf<a h'
tfia flf<a" öötm%dhs•jreka yd ukiafiajreka
w;r jik .s,h s oajreÚ" Tn tm%dhs• flfrka
m,d .sh wh he÷÷hs tm%dhs•jreka lS
neœÚ' 5.s,h s oajre tm%dhs•g hk fcdÈ°ka
f;dÛfmd<j,a w,a,d.;af;` h' m,d.sh
tm%dhs•jrekaf.ka hful= wjq;"a ööug tf.dv
jkakg wjir fokake÷÷hs lS l," .s,h s oa
fikó" ööTn tm%dhs• jeisfhla ±÷÷÷÷÷÷hs Tyqf.ka
wiØ' Tyq ööke;e÷÷÷÷÷÷hs lSfjd;a" 6öö öIs’fndf,;a÷
Ùhd Ùhdmkake÷÷hs T›yq Tyqg ÙhØ' Tyqg
th yúhg WƒpdrKh fkdl< yeÙ j"
öis’fndf,;a÷ Ùhd lSfjd;a" T›yq Tyq w,a,d
fcdÈ°ka f;dÛfmd<j,a <ó urØ' ta whÜúka
tm%dhs•jrekaf.ka i;<sifa ooyila uere•-
lEfj` h' 7fcma;d ih wjqreoaola bYardfh,a
rg md,kh flf<a h' bkamiÜ .s,h s oa jeisfhl=
jQ fcma;d –h.sfha h' .s,h s oays Tyqf.a u
k.rhl Tyq ;ekam;a lrk ,oafoa h'
b’Ydka" taf,dka iy w’f°ka
8 fcma;dg miÜj fn;af,fy•ys b’Ydka
bYardfh,a rg md,kh flf<a h' 9Tyqg
mÜ;%fh` Øiafofkla o ´jre Øiafofkla o
is‡fh` h' Tyq ´jreka Øiafokd Tyqf.a
jxYfhka msg; whg irKmdjd ¡" Tyqf.a
mÜ;%hkag msgØka ldka;djka Øiafofkl=
f.kdf› h' Tyq i;a wjqreoaola bYardfh,a
rg md,kh flf<a h' 10b’Ydka –h.sh miq
fn;af,fy•ys ;ekam;a lrk ,oafoa h'
11 Tyqg miÜj idnqf,dka jeisfhl= jQ
taf,dka bYardfh,a md,kh flf<a h' Tyq oi
wjqreoaola bYardfh,a md,kh flf<a h'
12idnqf,dka jeisfhl= jQ taf,dka –h.sh miq
idnqf,dka rf† Øfnk whdf,dakays ;ekam;a
lrk ,oafoa h'
13 Tyqg miÜj mSrdf;`Ú jeisfhl= jQ
ys,fa ,,af.a mÜ;a w’f°ka bYardfh,a rg md,kh
 •rdj,sh 12-13
14
flf<a h' Tyqg mÜ;%fh` i;<siafofkla o
uqKÏnqfr` Øiafofkla o is‡fh` h' Tjqka
tÙfkldg keóS hk ms×i fldg½fj`
ye;a;Efofkla jQ y' Tyq wg wjqreoaola
bYardfh,a rg md,kh flf<a h' 15mSrdf;`Ú
jeisfhl= jQ ys,af,,af.a mÜ;a w’f°ka o
–hf.dia tm%dhs•ys wuf,lajrekaf.a
lºlrfha mSrdf;`kays ;ekam;a lrk
,oafoa h'
i•fidkaf.a Wm;
13 bYardfh,a fikó kej;;a i–¹Kka
jykafia bæúfhys m› lf<` h'
i–¹Kka jykafia Tjqka ms,siaØjrekaf.a
w;g i;<sia wjqreoaolg mdjd ³ka fial'
2 °kaf.a jxYhg whsØ fYdrdys tla;rd
–Úfila is‡fha h' Tyqf.a ku udfk`jd h'
Tyqf.a NdÈhdj j| jQ neœka orejka
fkd,en is‡hd h' 3i–¹Kka jykafiaf.a
´;hd ta ia;s%hg fmkS fufia lSf› h( öökÜU
j| j orejka fkd,en is‡kafkys h' tfy;a"
kÜU ms<sis|f.k mÜ;%fhl= ,nkafkys h'
4
ta Úid ±ka bØka uq¿sl mdkh j;a" ier ”u
j;a fkd”" wmœ;% fohla fkdld is‡k
ye‡hg j.n,d.kak' 5ukao" kÜU ms<i s |
s f.k
mÜ;%fhl= ,nkafkys h' ±<s msyshÙka Tyqf.a
flia fkdlemsh hÜ;= h' ukao" orejd .ÈNfha
mgka foœhka jykafiag lem lrk ,o
kdiøhfhl= œh hÜ;= neœÚ' Tyq ms,siaØ-
jrekaf.a wØka bYardfh,ajreka .<jd
.kafka h'÷÷÷÷
6 tœg ta iaØ%h wef.a mÜreIhd fj;
wjq;a fufia lSjd h( ööfoœhka jykafiag
lem jQ ukÜIHfhla ud <óg wdf› h' Tyqf.a
fmkSu foaj ´;fhl=f.a fmkSu yd iudk j
b;d m%;dmj;a j ØnqfKa h' Tyq fld;eÚka
wdf› o Ùhd uu fkdweiS–' Tyq ;udf.a ku
ug ±kajQfha ke;' 7tfy;a" Tyq ug l;d
fldg" ön,kak" kÜU ms<sis|f.k mÜ;%fhl=
,nkafkys há ta Úid ±ka bØka uq¿sl mdkh
j;a" ier ”u j;a fkd”" wmœ;% Ùis fohla
fkdld is‡kak' ukao" ta orejd .ÈNfha
mgka uefrk oji olajd foœhka jykafiag
lem lrk ,o kdiøhfhl= œh hÜ;= h÷hs
lSf› h'÷÷
8 tœg udfk`jd i–¹Kka jykafiag
lkak,› lr–ka" ööwfy`" i–ºÚ" Tn œiska
13'5 .Kka 6'1-5 13'18 W;a 32'29
286
tjk ,o foœhka jykafiag lem jQ
ukÜIHhd kej; wm <óg wjq;a" Wmækakg
hk orejdg wm œiska lrkÜ ,e“h hÜ;= foa
b.ekajqj uekje÷÷hs lSf› h'
9 foœhka jykafia udfk`jdf.a
lkak,›jg weyq•lka ³ka fial' foaj ´;hd
ta iaØ%h flf;a is‡h ¡ h<s;a wE <óg
me–×fha h' tfy;a" wef.a mÜreIhd jk
udfk`jd wE <ó fkdis‡fha h' 10iaØ%h
blauÚka ³j f.dia" ööfukak" t° ud <óg wd
ukÜIHhd ug ±ka fmkÜfKa he÷÷hs wef.a
mÜreIhdg ±kajQjd h'
11 udfk`jd keósg ish NdÈhdj
leÛj f.dia" ta ukÜIHhd <óg me–K" ööf•
iaØ%hg l;d l< ukÜIHhd Tn ±÷÷hs
Tyqf.ka weiS h' Tyq o" ööT›" uu he÷÷hs
ms<s;=re ³kafka h'
12 tœg udfk`jd l;d fldg" ööTn lS
foa bÛ jQ œg" orejd yeisúh hÜ;af;a flfia
o@ Tyq l< hÜ;af;a l=ula ±÷÷hs weiÜf› h'
13 i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd
udfk`jdg l;d fldg" ööud iaØ%hg lS
ish,a, Ùøug wE j.n,d.kS jd' 14uq¿sl
jef,ka Wmæk Ùisjla fkdld" uq¿sl mdkh
j;a ier ”u j;a fkd”" wmœ;% Ùisjla
fkdld isˆjd' ud œiska wEg wK lrk ,o
ish,a, wE l< hÜ;= he÷÷hs lS h'
15 udfk`jd i–¹Kka jykafiaf.a ´;-
hdg l;d fldg" ööwm œiska Tng t½
megfjl= Whd ms<sfh< lrkÜ ,nk ;=re" Tn
kj;ajd.kakg wmg wjir ,ef’jd÷÷hs
lSf› h' 16i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd"
öökÜU ud kj;ajd.kak kuq;a" kqf˜ lEfuka
fkdlkafk–á tfy;a" kÜU ojk hd. mÝcdjla
ms<sfh< lrkafkys k•" ta kÜU œiska
i–¹Kka jykafiag TmamÜ lrkÜ ,e“h hÜ;=
he÷÷hs udfk`jdg lSf› h' Tyq i–¹Kka
jykafiaf.a ´;hd nj udfk`jd fkd±k
is‡fha h'
17 udfk`jd o" ööTn lS f,i isoaO jQ l,
wm Tng f.!rj lrk ms×i Tf’ kduh
Ùfula ±÷÷hs i–¹Kka jykafiaf.a ´;hdf.ka
weiÜf› h'
18 i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd ms<s;=re
fo–ka" öökÜU udf.a kduh .ek œpdrkafka
uka o@ th w“ryile÷÷hs lSf› h'
19 tœg udfk`jd t½ megjd;a" wdydr
 •rdj,sh 13-14
mÝcdj;a f.kjq;a" wreumܳu foa lrk
i–¹Kka jykafiag mÈj;h u; mÝcd flf<a
h' 20.sÚ cd,dj mÝcdikfhka wyi foi
kósk w;r" i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd
.sÚ cd,dfjys keóS .sfha h' udfk`jd o
Tyqf.a NdÈhdj o n,df.k is‡fh` h' tœg
T›yq uq×ka;<d jeÛfK` h' 21bkamiÜ
i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd udfk`jdg
j;a" Tyqf.a NdÈhdjg j;a fkdfmkÜfKa h'
tœg udfk`jd Tyq i–¹Kka jykafiaf.a
´;hd nj ±k .;af;a h'
22 udfk`jd l;d fldg" ööwm foœhka
jykafia ³Û Úid taldka;fhka kiskfa kuq÷÷hs
;u NdÈhdjg lSf› h'
23 tfy;a" Tyqf.a NdÈhdj" ööi–¹Kka
jykafia wm kikakg leueØ fiala k•"
Wka jykafia wfma wØka ojk hd. mÝcdjla
yd wdydr mÝcdjla ms<s.kafka j;a" Wka
jykafia f• ish,a, wmg fmkajkafka j;a"
f• ld,fha ¡ wmg funº foaj,a okajkafka
j;a ke;e÷÷hs Tyqg lSjd h'
24 ta iaØ%h mÜ;%fhl= ,enQ miÜ wE Tyqg
i•fidka hk ku ;enqjd h' orejd jevqfKa
h' i–¹Kka jykafia Tyqg wdYSÈjdo l<
fial' 25i•fidka fYdrdg;a tIa;dfhd,ag;a
w;frys jQ °kaf.a l|jqfÈ is‡h ¡" i–¹Kka
jykafiaf.a wd;audkÜNdjh Tyq Ù%hdf›
fmd<Ujkakg mgka.;af;a h'
i•fidka ldka;djlg fm• ne£u
14 i•fidka Ø•kd k.rhg .sfha h'
tys ¡ Tyq ms,siaØ cdØl tla
ldka;djl ³Ûf› h' 2Tyq wjq;a ;u mshdg;a
ujg;a l;d fldg" ööms,siaØjrekaf.a
´jrekaf.ka tla ldka;djl Ø•kdys ¡ uu
懖' wE udf.a “ú| lr.kak ms×i ug wE
,ndfokake÷÷hs lSf› h'
3 tœg Tyqf.a ujqmsfh` Tyqg l;d
fldg" ööTn wpÈufÃæ; ms,siaØjrekaf.ka
“ú|l .kakg hkafka" Tf’ Ç;Skaf.a
´jreka w;fÈ j;a" wfma fikó w;fÈ j;a
ldka;djl keØ Úid ±÷÷hs Tyqf.ka weiÝ y'
tfy;a i•fidka" ööta ldka;dj ug ,nd
fokak" uu wEg leue;af;–÷÷hs ;u mshdg
lSf› h'
4 f• lghÜ;a; i•nkaOfhka Ù%hd
flf<a" i–¹Kka jykafia nj Tyqf.a
foujqmsfh` fkd±k is‡fh` h' ukao"
i–¹Kka jykafia ms,siaØjrekag œreoaO j
287
igka Ùøug wjia:djla fidh–ka is‡
fial' ta ld,fha ¡ ms,i
s Ø
a jre bYardfh,ajreka
md,kh lf<` h'
5 i•fidka Tyqf.a ujqmshka iuó
Ø•kd k.rhg msg;a j .sfha h' Ø•kdys
–æj;=j,g me–× l," isxy kd•fnl=
Tyqg f.drjkjd weiÜfKa h' 6tœg
i–¹Kka jykafiaf.a wd;audkÜNdjh n,j;a
f,i Tyq flfrys me–×fha h' i•fidka
;udf.a wf;a Ùis³ wœhla keØ j" t½
megfjl= brd ouk f,i W! brd ±uqf› h'
tfy;a" Tyq l< foa Tyqf.a mshdg j;a" ujg
j;a Tyq ±kakÜf› ke;' 7bkamiÜ Tyq f.dia ta
ldka;dj iuó l;d flf<a h' wE Tyqg
fndfy` ms%hukdm jQjd h'
i•fidkaf.a m%fya,sldj
8 iaj,am ojilg miÜ i•fidka wE
irK mdjd.kakg wdmiÜ hoa¡ isxyhdf.a
u<l=K n,k ms×i bj;g yeø .sfha h'
Tyq ne¬ l, isxyhdf.a Yørfha — ueis
rxpqjla o — me× o Ø“×' 9Tyq — me×
wØka f.k" lld f.dia" Tyqf.a ujqmshka
<óg me–K Tjqkag;a ³kafka h' T›yq
lEfj` h' tfy;a" ta — me× isxyhdf.a
u<l=fKka .;a nj Tyq Tjqkag lSf› ke;'
10 Tyqf.a mshd ta ldka;dj is‡ ;ekg
wdf› h' i•fidka tys ¡ ux.,Hhla ms<sfh<
flf<a h' fuh ;reKhka w;fÈ mejØ
isú;la œh' 11ms,siaØjre i•fidka ³Û œg
Tyq iuó is‡k ms×i hy½jka Øiafofkl=
f.kdfj` h' 12i•fidka l;d fldg" ööuu
±ka Tn yeug m%fya,sldjla Ùh–' ux.,H
ojia i; we;=<; ¡ Tn th œi¹ ug
lSfjd;a" uu Tn yeug isyska i½ Øyla o
weº• l†g, Øyla o fokafk–' 13th œi¹
ug Ùhkakg Tng neú jqfKd;a" Tn isyska
i½ Øyla o weº• l†g, Øyla o ug æh hÜ;=
he÷÷hs lSf› h' T›yq" ööwmg wefikakg Tf’
m%fya,sldj Ùhkake÷÷hs Tyqg lSfj` h'
14 Tyq fufia lS h(
öölkakd flfrka lEuÙá
n,j;df.ka –ysrÙ'÷÷
ta m%fya,sldj ;=ka ojiÙka œi¹ lshkakg
Tjqkag kÜmܽjka œh'
15 i;r jk ojfia T›yq i•fidkaf.a
“ú|g l;d fldg" ööm%fya,sldj wmg
Ùhd fokakg Tf’ mqreIhd pdÛfjka
 •rdj,sh 14-15
fmdf<dUjkak' tfia fkdlf<d;a" Tn;a"
Tf’ mshdf.a f.h;a .sÚn;a lrkafkuq' Tn
yeu wm lef|›f› wm æ<sºka lrkak
fkdf› ±÷÷hs weiÜfj` h'
16 i•fidkaf.a “ú| Tyqf.a f.,
n°f.k w~–ka" ööTn ug oaf›I lrkjd
–i ug wdofÈ lrkafka ke;' udf.a
–;=rkag Tn m%fya,sldjla lS kuq;a" tal ug
f;`rd ³kafka ke;e÷÷hs lSjd h' Tyq ms<s;=re
fo–ka" öön,kak" uu udf.a mshdg j;a" udf.a
ujg j;a ta .ek fkdlSfj–' Tng Ùhkafka
flfia ±÷÷hs wEg lSf› h' 17Tjqkaf.a ux.,H
mejØ i;a oji uq½,af,a u wE Tyqf.a f.,
n°f.k ye~qjd h' wE Tyqg fm/;a; l<
neœka Tyq i;a jk ojfia ¡ f;areu wEg lS
h' wE o wef.a rg jeishkag ta f;areu lSjd
h' 18i;a jk ojfia ¡ br niskka g fmr kÜjr
jeisfh` Tyqg l;d fldg fufia lS y(
öö— me×j,g jvd –ysrla weoa o@
isxyfhl=g jvd n,jf;la weoa o@÷÷
i•fidka Tjqkag fufia ms<s;=re ³kafka h(
ööTn udf.a kE•“h uóska
iSiEf› ke;ak•"
udf.a m%fya,l
s dj
±k.kakg fkdyeÙ jkafka h'÷÷
19 tœg i–¹Kka jykafiaf.a wd;a-
udkqNdjh n,j;a f,i Tyq flfÈ me–×fha
h' Tyq wIaflf,dkag f.dia" tys –ÚiÜka
Øiafofkl= urd" Tjqkfa .ka fld,a,ldf.k
m%fya,sldj f;`rd ³ka whg weº• l†g,
³kafka h' Tyq buy;a fl`mfhka weœ<S
;udf.a mshdf.a f.org .sfha h' 20i•fidka-
f.a “ú|" Tyq hy½jd fldg.;a Tyqf.a
–;=rdg fok ,oa¡ h'
ysj®ka iy mkao•
15 iaj,am ojilg miÜ Øúó= lmk
ld,fha ¡ i•fidka t½ megfjl=
/f.k ;udf.a “ú| n,kakg .sfha h'
ööudf.a “ú| fj; we;=½ f.g uu h–÷÷hs Tyq
wef.a mshdg lSf› h' tfy;a" wef.a mshd
Tyqg hkakg bv fkd¡" 2ööieneœka u Tn
wEg uq½uÚka u ffjr jqfKys he hs ud is;d"
uu wE Tf’ –;=rdg æÚ–' wef.a nd,
ify`oø wEg jvd iÜrEmS h' wE fjkÜjg uE
mdjd.kake÷÷hs i•fidkag lSf› h'
3 i•fidka ms<s;=re fo–ka" ööf• j;df›
¡ ud ms,siaØjrekag lrk foa i•nkaOfhka
288
4
uu j.lSu Ndr fkd.Ú–÷÷hs lSf› h' tfia
Ùhd i•fidka f.dia" ysj®ka ;=kaishhla
w,a,df.k" yq½ w;= o f.k" Wkaf.a j,a.d
folla tlg ne|" ta fol ueo yq½ w;a;la
ne.ska ;enqf› h' 5bkamiÜ Tyq ta yqq½ w;=j,g
.sÚ Øhd ms,is Ø
a jrekaf.a f.dh• w;rg Wka
hkakg yeúfha h' lemÝ f.dh• o fkdlemÝ
f.dh• o T,Sj j;= o thska °,d .sfha h'
6
tœg ms,siaØjre" ööf• foa flf<a ljqre ±÷÷hs
weiÜfj` h' ööØ•Úhhdf.a nEKd jk
i•fidka há Tyq i•fidkaf.a “ú| Tyqf.a
–;=rdg ³ka Úid i•fidka fufia flf<a
he÷÷hs –ÚiaiÜ ms<s;=re ³kafk` h' tœg
ms,siaØjre wjq;a ta iaØ%h o wef.a mshd o
.skfa kka ojd ±uqfj` h'
7 i•fidka Tjqkag l;d fldg" ööbæka
f• wkao–ka Tn Ù%hd lrkakyq k•"
ieneœka Tfnka m<s.kafk–á bkamiÜ
kjØkafk–÷÷hs lSf› h' 8i•fidka Tjqkag
.sh .sh wf;a myr ¡ buy;a >d;khla
flf<a h' bkamiÜ Tyq f.dia ta;d• mÈj;fha
.=ydf› kej;S is‡fha h'
ms,siaØjreka mrdch Ùøu
9 tl, ms,siaØjre msg;a j f.dia cÏ°ys
l|jqre ne|f.k f,ys k.rhg myr
³kafk` h' 10cÏ° jeisfh`" ööl=ula Úid Tn
wmg œreoaO j wdjyq ±÷÷hs weiÜfj` h' T›yq
ms<s;=re fo–ka" ööwm wdf›" i•fidka w;a-
wvx.=jg f.k Tyq wmg l< ye‡hg
Tyqg;a lrkÜ ms×i he÷÷hs lSfj` h' 11tœg
cÏ° fikóf.ka ;=kaoyila ta;d• mÈj;fha
.=ydj <óg f.dia i•fidkag l;d fldg"
ööms,siaØjreka wm flfrys wdKavq lrk nj
Tn okafka keoa o@ tfia k•" Tn wmg lr
Øfnk f• foa l=ula ±÷÷hs weiÜfj` h' ööTjqka
ug l< f,i u uu;a Tjqkag flf<–÷÷hs Tyq
Tjqkag lS h'
12 T›yq o" ööTn ne| ms,siaØjrekag
mdjd fok ms×i wms wdfjuq÷÷hs Tyqg lS y'
i•fidka ms<s;=re fo–ka" ööTn u ud
fkdurk ye‡hg æjqre• fokake÷÷hs Tjqkag
lSf› h'
13 T›yq o" ööTn ne| Tjqka w;g mdjd
fokjd –i ieneœka wms Tn fkdurkafkuq÷÷hs
Tyqg Ùhd" w®;a lU folÙka Tyq ne|
mÈj;fhka f.kdfj` h'
14 Tyq f,ys k.rhg me–× l,
ms,siaØjre Tyq ±l T,ajr y~ keó=fj` h'
 •rdj,sh 15-16
i–¹Kkaf.a wd;audkÜNdjh n,j;a f,i
i•fidka flfrys me–×fha h' Tyqf.a w;a
ne| ØnqKÏ lU .skafkka ±• .sh yK fuka
œh' Tyqf.a w;aj,ska neº• o ,syS jeÛfKa h'
15
Tyq fldg½fjl=f.a w®;a yl= weghla ±l
w; æ.= fldg th f.k" thska –ÚiÜka
oyiafofkl= ueø h' 16tœg i•fidka fufia
lS h(
ööfldg½ yl= weghÙka"
fldg½jka fuka Tjqka ueø–á
fldg½ yl= weghÙka"
–ÚiÜka oyila ueø–'÷÷
17 Tyq fufia lS miÜ ;udf.a wf;ka yl=
wef† •is fldg" öyl= weg fy<÷ hk wÈ:h
weØ rdu;a-f,ys hk ku t;ekg ;e” h'
18 tœg Tyq b;d msmdis; j" i–¹Kka
jykafiag hdƒÆ fldg" ööTf’ fufylrejd
,jd Tn u f• uyd .e<•u ³ka fialá ±ka uu
msmdidfjka keiS wpÈufÃæ;hkaf.a w;g wiÜ
jkafk• ±÷÷hs lSf› h' 19tœg foœhka jykafia
fmdf<dfjys j<la œjr l< fial' ta j<
f,ysfhys we;' thska j;=r Úlaufq Ka h'
i•fidka thska ” YlaØh ,en m%dKj;a œh'
tneœka ta ia:dkhg öy~.eiÝ whf.a W,am;÷÷
hk wÈ:h weØ tka-yla-fl`fÈ hk ku
;nk ,¡' th wo oji olajd f,ysh k.rfha
olakg Øf’'
20 ms,siaØjreka is‡ ld,fha ¡ œis
wjqreoaola i•fidka bYardfh,ajreka md,kh
flf<a h'
i•fidka .didys l< foa
16
2
i•fidka .did k.rhg f.dia tys
fjiókl ±l wE fj; .sfha h'
ööi•fidka fuys wjq;a isˆ h÷÷hs .did
jeishkag okajk ,oafoa h' tœg T›yq
i•fidka jg fldg Tyq w,a,k ms×i kÜjr
f°rÛj <ó rdØ%h uq½,af,ys /l is‡fh` h'
öömyka jk;=re wms is‡uq' tœg wms Tyq
urkafkuq÷÷hs rdØ%h uq½ ,af,ys ÚYap, j
is‡fh` h' 3i•fidka uOHu rdØ%h olajd
Ú° ys|" ? ueæh• f›f,a keósg" kÜjr
f°rÛf› f°rj,a o W½jyq lKÏ fol o w.=,a
wdæh o iuó W.=,d lr msg ;ndf.k
fyfn%dka bæúmsg Øfnk lkao uq³kg .sfha h'
i•fidka iy fo,S,d
4 bkamiÜ i•fidka fi`frla k•
–‡hdjf;a is‡ fo,S,d k• iaØ%hlg fma%u
289
5
flf<a h' ms,siaØjrekaf.a w•m;Syq wE <óg
wjq;a wEg l;d fldg" ööTn Tyq pdÛfjka
fmd<Ujd Tyqf.a fh`O YlaØh Øfnkafka
fld;ekays o Ùhd;a" wm Tyqg mSvd Ùøug
Tyq ne| ;nk ms×i Tyq oukh lrkakg
mܽjka flfia o Ùhd;a ±k.kak' tœg wms
tla tlaflkd ú¡ tlaoyia tlishhla
ne.ska Tng fokafkuq÷÷hs lSfj` h'
6 fo,S,d i•fidkag l;d fldg"
ööTf’ fh`O YlaØh Øfnkafka fld;ek o
Ùhd;a" Tn oukh lrk ms×i Tn n¢kakg
mܽjka l=uÙka o Ùhd;a ug lreKdlr
Ùhkake÷÷hs lSjd h'
7 i•fidka ms<s;=re fo–ka" ööfkdf›½E
w®;a ³kÜ ,KÏ i;Ùka ud nekaf°;a" ud n,
ySk • idudkH –Úfil= fuka jkÜ we;e÷÷hs
wEg lS h'
8 tœg ms , s iaØ jrekaf .a w•m;Syq fkd-
f›½E w®;a ³kÜ ,KÏ i;la wEg f.kjq;a
³kay' wE thska Tyq neka° h' 9–ÚiaiÜ f.hs
we;=½ ldurhl ieó• n,df.k is‡fh` h'
wE l;d fldg" ööi•fidka" ms,siaØjre Tn
w,a,kak tØ÷÷hs Tyqg lE .id lSjd h' tœg
Tyq" yK kÝ,la .skak je³KÜ œg u
lefvkakdla fuka ta ³kÜ ,KÏ lvd ±uqf› h'
tneœka T›yq Tyqf.a fh`O YlaØfha ryi
fkdo;ay'
10 fo,S,d h<s;a i•fidkag l;d fldg"
ööTn ud rjgd fndre lSfjys há ±kaj;a Tn
n¢kak mܽjka l=uÙka o Ùhd ug
Ùhkake÷÷hs lSjd h'
11 Tyq ms<s;=re fo–ka" ööÙis jevlg
mdœƒ„ fkdl< w®;a lUj,ska ud nekaf°;a"
ud n, ySk • idudkH –Úfil= fuka jkÜ
we;e÷÷hs wEg lSf› h'
12 tœg fo,S,d w®;a lU f.k Tyq ne|"
ööi•fidka" ms,i s Ø
a jre Tn w,a,kakg tØ÷÷hs
Tyqg lE .id lSjd h' –ÚiaiÜ o we;=½ f.hs
ieó• n,d is‡fh` h' Tyq ;udf.a w;a ne|
ØnQ lU kÝ,a fmdgla fuka lvd ±uqf› h'
13 tœg fo,S,d i•fidkag l;d
fldg" ööTn f• jk f;la ud rjgd ug
fndre lSfjys h' ±ka bØka Tn ne| ;nkakg
mܽjka l=uÙka ± hs Ùhkake÷÷hs lSjd h' Tyq
ms<s;=re fo–ka" ööTn udf.a ysfia flia
frdoj,a i; fræ œhuk iuó hka;%hg
f.d;d wenhÙka th ;o lf<d;a" ud
idudkH –Úfil= fuka n, ySk jkÜ
we;e÷÷÷÷÷÷hs lS h'
 •rdj,sh 16-17 290
14 fo,S,d Tyq Úkaog muqKÏjd" foœfh` wfma i;=rd jQ i•fidka wm w;g
Tyqf.a flia frdoj,a i; f.k" fræ mdjd ³kakdy÷÷hs T›yq lSfj` h' 24fikó
œhuk;a iuó tajd f.d;d" wenhÙka ;o i•fidka ³Û l," Tjqkaf.a foœhkag
lr" ööi•fidka" ms,siaØjre Tn w,a,kakg m%Yxid lf<` h' ööwfma foœfh` wfma foaYh
tØ÷÷hs lE .eiÜjd h' tfy;a Tyq ms“o" Tyqf.a kdiaØ l<" fndfy` fofkl= urd ±uQ" wfma
ysi flia o fræ œhk hka;%h o wenh o i;=rd wfma w;g mdjd ³kakdy÷÷hs lS y'
25
wylg weo.;af;a h' Tjqka mS%Øfhka mskd .sh l," ööwm œfk`o
15 tœg wE" ööTf’ is; ug ne£ keØ œg lrk ms×i i•fidka w~.idf.k tkak÷÷
Tn ug fm%au lrkjd Ùhd Ùhkafka flfia Ùhd T›yq ysrf.hska Tyq f.kajd .;af;`
o@ Tn ±ka ud ;=kajrla /jÛfjys h' Tf’ h' Tyq Tjqka bæúfhys lS%vd flf<a h' T›yq
fh`O YlaØh Øfnk ;ek ug fkdlSfjys l=½KÏ w;fÈ Tyq isfgjqfj` h' 26i•fidka
he÷÷hs Tyqg lSjd h' 16bkamiÜ wE iEu ° u ;udf.a w; w,a,df.k is‡ ;reKhdg l;d
wef.a b,a,Sfuka Tyqg fm/;a; l<d h' ta fldg" ööööf• .Dyh msysgd Øfnk l=½KÏj,g
Úid uefrk ;rug Tyqf.a ãœ;h Tyqg ud ydkais jk ms×i tajdg w; .id
tmd œh' 17tneœka Tyq ryi wEg okaj–ka n,kakg ug bv fokake÷÷÷÷÷÷hs lSf› h' 27ta
wEg fufia lSf› h( ööud ujq l=i mgka .Dyh ia;S% mÜreIhkaf.ka msø ØnqfKa h'
foœhka jykafiag lem jQ kdiøhfhl= ms,siaØjrekaf.a ish® w•mØfhda o tys
neœka ±<s msyshla udf.a ysig <x fkdlrk is‡fh` h' mshiai Wv ia;S% mÜreIfh`
,oafoa h' udf.a ysi nQ.Efjd;a" udf.a fh`O ;=kaoyila muK i•fidkaf.a œfk`o lS%vd
YlaØh udf.ka keØ • hkafka h' ud o n, krU–ka is‡fh` h'
ySk • idudkH –Úfil= fuka jkÜ we;e÷÷hs 28 i•fidka i–¹Kka jykafiag
lSf› h' hdƒÆ fldg" ööwfka" foœ i–¹Kka jykai"
18 i•fidka ;udf.a isf;a ØnqKÏ ud isys l< uekj' wfka i–ºÚ" udf.a weia
i•mÝÈK ryi wEg lS nj fo,S,d ±k" fol W.=,d ±uQ Úid" ms,siaØjrekaf.ka tl
ms,i s Ø
a jrekaf.a w•m;Ska le|j–ka" ööf• jrg u m<s.kak ms×i f• j;df› muKla
j;df› ¡ tkaká ukao" Tyq ;udf.a isf;a ud n,j;a l< uekje÷÷÷÷÷÷hs lSf› h' 29tœg
Øfnk i•mÝÈK ryi ug Ùhd Øf’ h÷÷hs i•fidka .Dyh msysgd ØnqKÏ ueo l=½KÏ
okajd he›jd h( tœg ms,i s Ø
a jrekaf.a w•m;Syq fol" tlla ol=KØka o tlla juØka o
uqo,a /f.k wE <óg wdy' 19wE ;udf.a Wl=, w,a,d ;udf.a uq½ YlaØh fhd°"
30ms,siaØjreka iuó uu;a kis•jd÷÷hs Ùhd
msg Tyq Úæ lrjd" –Úfil= le|jd" Tyqf.a
ysfia flia frdoj,a i; lmd oud" Tyq ;udf.a uq½ YlaØfhka bæúhg keUqre jQfha
mÜn³q jkakg Tyqg .eiÝ kuq;"a Tyqf.a YlaØh h' tœg .Dyh" w•m;Ska iy tys is‡ ish®
Tyqf.ka my j f.dia ØnqfKa h' 20wE o" fikó msg lvdjeÛfKa h' fufia Tyq ãj;a
ööi•fidka" ms,i s Ø
a jre Tn w,a,kakg tØ÷÷hs j is‡h ¡ uerE whg jvd Tyqf.a urKfha ¡
lSjd h' tœg i•fidka Úkafoka ms“o" uerE whf.a .Kk jeŠ œh'
i–¹Kka jykafia ;ud flfrka wyla j .sh 31 tœg Tyqf.a ify`orfh` o Tyqf.a
nj fkd±k" fjk j;dj, ¡ fuka msg;g mshdf.a uq½ mjq, o f.dia Tyq f.kjq;a"
f.dia neº•j,ska Úoyia jkafk–÷÷hs is;f= › h' fYdrd o tIa;dfhd,a o w;fÈ Øfnk Tyqf.a
21
tfy;a" ms,is Ø
a jre Tyq w,a,df.k" Tyqf.a msh jQ udfk`jdf.a fidfydka fmdf<a
weia W.=,doud" .did k.rhg f.k f.dia" ;ekam;a lf<` h' i•fidka œis wjqreoaola
f,`lv o•je,aj,ska Tyq nekafo` h' 22Tyq bYardfh,ajreka md,kh flf<a h'
ysrf.hs OdkH weUøug fhdojk ,¡' tfia
jqj;a" Tyqf.a ysi flia lmd oukÜ ,enQ miÜ" —ldf.a foajd,h
h<s;a tajd jefvkakg mgka.;af;a h'
i•fidkaf.a urKh
17
tm%dhs• lº rf† —ld k• –Úfila
is‡fha h' 2Tyq ish ujg l;d fldg"
ööTf’ ú¡ ldis tlaoyia tlishh fidrl•
23 ms,siaØjrekaf.a w•m;Syq ;ukaf.a lrkÜ ,enQ œg" Tn fidrd msg idmhla
foœ jk °f.dkag uyd mÝcdjla TmamÜ ;enqfjys h' Tn idm lrkjd ug weis×'
lrkakg;a" mS%Ø jkakg;a /ia jQ y' ööwfma n,kak" ta ldis ud <ó we;' tajd .;af;a uu
 •rdj,sh 17-18 291
h÷÷hs lSf› h' Tyqf.a uj" ööudf.a mq;h bYardfh,a f.`;% w;fÈ Tjqkg
% " a Wreuhla ,e”
i–¹Kka jykafia Tng wdYSÈjdo lrk fkdØnqK Úid h' 2°ka jeisfh` foaYfhys
fialj a d÷÷hs lSjd h' 3Tyq ;udf.a ujg ú¡ ldis
T;a;= n,k ms×i" ;ukaf.a ish® fikó
tlaoyia tlishh kej; ³kafka h' tœg w;frka ;ukaf.a u fm<mf;a œl%udkaœ;
–ÚiÜka miafofkl= f;`rdf.k" fYdrd o
Tyqf.a ujq l;d fldg" öölemÝ rEmhla o jd;a;=
ms<us hla o iE¡ug uu f• ú¡ udf.a u wØka tIa;dfhd,a o isg hj–ka" ööTn f.dia foaYfhys
udf.a mÜ;h % d fjkÜfjka i–¹Kka jykafiag T;a;= n,kake÷÷hs Tjqkg a lSfj` h' T›yq
ieneœka u lem flf<–' ±ka tajd uu kej; tm%dhs• lº rf† —ldf.a f.g wjq;a tys
Tng fo–÷÷hs lSjd h' 4Tyq ta uqo, kej; kjd;eka .;af;` h' 3T›yq —ldf.a Úfji
Tyqf.a ujg ³ka l," Tyqf.a uj ú¡ ldis <ó is‡h ¡" f,•jrhd jk ;reKhdf.a
foishhla /f.k l•lrefjl=g ³kakd h' Tyq lgy~ we¢k" tys f.dia Tyqg l;d fldg"
thska lemÝ rEmhla o jd;a;= ms<u ööTn fuys f.kdf› ljfrla o@ fu;ek Tn
s hla o iE³f›
h' tajd —ldf.a f.hs ØnqfKa h' lrkafka l=ula o@ fuys Tf’ j.lSu l=ula
5 —ld k• f• –Úidg foajd,hla ±÷÷hs weiÜfj` h'
ØnqfKa h' Tyq tafmdoa ie†ghla o f;rmS• 4 öö—ld ug f• f• foa lr we;' ud
rEm o id° ;udg mÝclfhl= j is‡k ms×i Tyqf.a mÝclhd j is‡k ms×i Tyq ug
;udf.a mÜ;%fhl= m;a flf<a h' 6ta ld,fha ¡ jeÛmla f.jkafka he÷÷hs Tyq Tjqkag lSf› h'
bYardfh,ays rc flfkla fkdis‡fha h' tla 5 T›yq Tyqg l;d fldg" ööwm hk f•
tlaflkd ;u ;udg úis foa flf<a h' .uk iM, f› o Ùhd wm ±k.kak ms×i
7 cÏ° fm<m;g whsØ jQ cÏofha fn;af,- foœhka jykafiaf.ka œuikake÷÷hs lS y'
fyf• isg me–× tla;rd f,•h ;reK- 6 ööööYdkaØ isØka hkak' Tn hk .uk
fhla is‡fha h' Tyq tys ‡l l,lg jdih i–¹Kka jykafiaf.a wdrlaIdj hgf;a
l< flfkÙ' 8ta –Úid œiSug ;ekla Øf’ he÷÷hs mÝclhd Tjqkag lSf› h'
fidhk ms×i cÏofha fn;af,fyfuka msg;a j 7 tœg ta miafokd msg;a j f.dia"
f.dia" .uka lrkÜfha" tm%dhs• lº rf† ,dhsIag me–K" tys is‡k fikó wdrlaId
—ldf.a f.org me–×fha h' 9ööTn fld;eÚka iys; j" iSf°ka jeishka yd iudk j idu-
wdfjys ±÷÷hs —ld Tyqf.ka weiS h' Tyq o" ld— j o ÚYap, j o jdih lrk nj ³Û-
ööuu cÏofha fn;af,fyf• f,•jrfhla–á ug fj` h' Tjqkag Ùis w.ysóhla ØnqfKa ke;'
œiSug ;ekla fidhd h–÷÷hs ms<; s r
= e ³kafka h'
T›yq iSf°kajrekaf.ka wE;a j jdih l<y'
10 tœg —ld" ööud iuó jdih lr" ug wr—hhka iuó Tjqkag Ùis .kÜfokÜjla
msh flfkl= o mÝclfhl= o jkaká uu Tng fkd • h' 8bkamiq T›yq fYdrdys o tIa;d-
wjqre³ m;d ú¡ ldis oihla yd weº• fhd,ays o is‡ ;ukaf.a ify`orhka fj;
l=†gula o lEu o fokafk–÷÷hs Tyqg lSf› h' fmr<d wdfj` h' Tjqkaf.a ify`orfh`
11tœg f,•jrhd we;=½ • —ld iuó jdih Tjqkg a l;d fldg" ööTn fidhd.;a f;dr;=re
lrkakg i;=Û œh' Tyq jkdys —ldg fudkjd ±÷÷hs weiÜfj` h' 9T›yq ms<;
s r
= e fo–ka"
;udf.a mq;%hkaf.ka tla flfkl= fuka œh' ööwms msg;a • f.dia Tjqkag myr fouq' ukao"
12
—ld ta f,•jrhd mÝclhd jYfhka m;a ta rg b;d hym;a nj wms ³‡uq' Ùis;a
flf<a h' f,•jrhd Tyqf.a f.hs œiS h' fkdlr fuys is‡kafka uka o@ ta rgg we;=½
13
—ld l;d lr–ka" ööf,•jrfhl= ug • th ys– lr.kak ms×i hkakg ue<s
mÝcllug is‡k Úid i–¹Kka jykafia fkdjkak' 10Tn .sh œg" wdrlaId rys;
ug hym; lrk fiale hs ±ka oÚ–÷÷÷÷÷÷hs lS h'fikóla lrd Tn me–fKkakyq h' ta rg
œYd, h' foœhka jykafia Tn w;g ta rg ¡
°kajre ,d
,dhhsIays T
T;;a;=
;= ne,Su Øf’' th fmdf<df› Øfnk Ùis fohÙka

18 ta ld,fha bYardfh,ays rc flfkla ysóhla keØ ia:dkhle÷÷hs lS y'

fkdis‡fha h' ;jo" ta ojiaj, ¡ °ka
f.`;%h ;ukag jdih Ùøu ms×i m%foaYhla —ldf
—ldf. .a foaj rEm fidrd .ekSu
fi›fj` h' tfia flf<a" ta ojfia ta jk f;la 11 tœg t;eÚka °kaf.a fm<mf;a
17'6 •rd 21'25
 •rdj,sh 18-19
fikó yhishhla ikakdy ikakoaO j
fYdrd o tIa;dfhd,a o isg msg;a j .sfh` h'
12
T›yq cqofha Øfnk Ùúh;a-fchdø•ys
l|jqre ne|.;af;` h' ta Úid ta ia:dkhg
wo olajd °kaf.a l|jqr hk wÈ:h weØ
uyfka-°ka h hs ÙhØ' th msysgd Øfnkafka
Ùúh;a-fchdø•g ngysfrka h' 13T›yq
t;eÚka tm%dhs• lº rgg f.dia —ldf.a
Úfji <óg me–×fh` h'
14 tœg ,dhsIa rgg T;a;= n,kak .sh
miafokd ;ukaf.a ify`orhkag l;d
fldg" ööf• f.j, tafmdoa ie†ghla o
f;rmS• rEm o lemÝ rEmhla o jd;a;=
ms<suhla o Øfnk nj Tn okakyq o@ bØka
±ka Tn l< hÜ;= foa l,amkd lrkake÷÷hs lS
y' 15tneœka T›yq yeø f.dia" ;reK
f,•jrhd is‡ —ldf.a Úfjig me–K
Tyqf.a iem myiÜ œpdf<` h' 16ikakdy
ikakoaO j is‡ °kajreka jk ta –ÚiaiÜ
yhishfokd f°rlv <ó is‡fh` h' 17rf†
T;a;= n,k ms×i .sh miafokd keóS f.dia
Úfjig we;=½ j lemÝ rEmh o tafmdoa
ie†gh o f;rmS• rEmh o jd;a;= ms<suh o
.;af;` h' mÝclhd iy ikakdy ikakoaO
yhishfokd f°rlv <ó is‡fh` h'
18 Tjqka —ldf.a f.g we;=½ j lemÝ
rEmh o tafmdoa ie†gh o f;rmS• rEmh o
jd;a;= ms<suh o msg;g f.kd œg" mÝclhd"
ööTn l=ula lrkakyq ±÷÷hs Tjqkaf.ka weiS h'
19 T›yq ms<s;=re fo–ka" ööÚYaY’o j
wØka lg jidf.k wm iuó f.dia" wmg
msfhl= o mÝclfhl= o jkak' tl –Úfil=f.a
mjq,lg mÝclfhl= •ug jvd bYardfh,a
f.`;%hlg;a" fm<m;lg;a mÝclfhl= •u
fyd| fkdf› ±÷÷hs weiÝ y' 20tœg mÝclhdf.a
is; i;=Û j Tyq tafmdoa ie†gh o f;rmS•
rEmh o jd;a;= rEmh o /f.k fikó w;rg
.sfha h'
21 fufia T›yq wdmiÜ yeø nd,hka o
.juysIhka o nvq o fmrÛ fldgf.k .sfh`
h' 22Tjqka —ldf.a Úfjiska wE;g .sh l,"
—ldf.a Úfji wi, Úfjiaj, –ÚiaiÜ
tla/ia j °kajreka miÜmi f.dia" Tjqkag
<x j fudr.eiÜfj` h' 23T›yq yeø n,d"
öö–ÚiÜka /ia lr f.k tkakg Tng is³ •
Øfnkafka l=ula ±÷÷hs —ldf.ka weiÝy'
24 Tyq ms<s;=re fo–ka" ööud iE³
foaj;djka o udf.a mÝclhd o Tn f.k
hkakyq h' ug ;j;a bØú j Øfnkafka
292
Ùfula o@ öTng is³ • Øfnkafka l=ula ±÷hs
Tn udf.ka wikafka flfia ±÷÷hs weiS h'
25 °kajre Tyqg ms<s;=re fo–ka" öö;j;a
l;d fkdlrkak" l;d lf<d;a" fr!¿
–ÚiÜka Tn fj; tkakg mܽjk' tœg Tf’
ãœ;h o Tf’ f.hs jeishkaf.a ãœ; o ydÚ
jkÜ we;e÷÷hs Ùhd hkakg .sfh` h' 26Tjqka
;udg jvd n,j;a nj —ld ±l wdmiÜ yeø
;udf.a f.org .sfha h'
,dhsIa k.rfha œkdYh
27 T›yq —ld id° ØnqKÏ foa /f.k"
Tyq iuó is‡ mÝclhd leÛj f.dia"
iduld— j o iÜrlaIs; j o is‡ ,dhsIays
fikó fj; me–K" lvqfjka Tjqkag myr ¡
kÜjr .sÚ ,Efj` h' 28ta kÜjr iSf°ka kÜjúka
wE;a j ØnqK Úid o Ùisfjl= iuó
Tjqkaf.a .kÜfokÜjla fkdjQ Úid o Tjqka
.<jkakg Ùisfjla fkd jQ y' ta kÜjr
fn;a-frfyd’ys msys‡ –‡hdjf;a ØnqfKa h'
T›yq ta kÜjr f.dvkód tys jdih lf<`
h' 29bYardfh,ag °j Wmka ;ukaf.a mshd jQ
°kaf.a kduh wkÜj T›yq ta k.rhg °ka hk
kduh ;enqfj` h' l,ska ta k.rfha ku
,dhsIa h' 30°kajre jd;a;= rEmh msysÛjd
.;af;` h' fu`fiiaf.a mÜ;%hd jk
f.aÈfId•f.a mÜ;a fcdkd;ka o Tyqf.a
mÜ;%fh` o rg jeishka jy,alug f.khkÜ
,enQ oji olajd °ka f.`;%hg mÝclfh`
jQfjda h' 31—ld œiska idok ,o jd;a;=
rEmh T›yq msyÛ s jd.;ay' foœhka
jykafiaf.a uKavmh Isf,`ys ØnqK ;dla
l,a th tys ØnqfKa h'
.s“hd jeishkaf.a ³Iagl•
19 bYardfh,ays rc flfkl= fkdis‡
ld,fha ¡ tm%dhs• lº rf† tyd
me;af;a f,•jrfhla jdih flf<a h' Tyq
cÏofha fn;af,fyfuka WmNdÈhdjl irK
mdjd.;af;a h' 2Tyqf.a WmNdÈhdj Tyqg
œreoaO j f›YHdl• fldg" Tyq w;ayer
cÏofha fn;af,fyf• wef.a mshdf.a f.org
f.dia tys ydr udihla is‡hd h' 3wef.a
mÜreIhd lreKdfjka l;d lr wE kej;
f.fkkÜ ms×i ;u jevldrhd o fldg½jka
fofofkl= o iuó wE lrd .sfha h' wE
;udf.a mshdf.a f.org Tyq le|jdf.k
wdjd h' ;re×hf.a mshd Tyq ³Û œg Tyq
yuq•ug mS%Øfhka wdf› h' 4Tyqf.a udud
 •rdj,sh 19
jk ;re×hf.a mshd Tyq kj;ajd .;af;a h'
Tyq ;=ka ojila Tyq iuó œiS h' tf,i
T›yq l–ka fnd–ka tys kej;S is‡fh` h'
5
i;r jk æk w®hu Tyq keósg msg;a •
hkakg iÝ°k• œh' ;re×hf.a mshd l;d
fldg" öölEu ‡lla ld Tf’ is; ikidf.k
miÜj Tng hkakg mܽjke÷÷hs ;u nEKdg
lSf› h'
6 fufia T›yq fofok ys|f.k tla j
wdydr mdk .;ay' ;jo" ;re×hf.a mshd ta
–ksidg l;d fldg" ööwfka" wo rdØ%fha;a
lreKdlr kjØkaká tfia kej;S fid•kia
jkake÷÷hs ta –Úidg lSf› h'
7 ta –Úid hkakg ieriÜKÏ œg" Tyqf.a
udud fm/;a; flf<ka Tyq kej;=fKa h'
8
mia jk ° w®hu Tyq hkakg ieriÜK œg"
;re×hf.a mshd Tyqg l;d fldg" ööwfka
Tf’ is; ikid.kak" ijia jk f;la
kjØkake÷÷hs lSf› h' tneœka T›yq fofok
lEu lEy'
9 ta –Úid o Tyqf.a WmNdÈhdj o
jevldrhd o hkakg ieriÜK œg Tyqf.a
udud jk ;re×hf.a mshd Tyqg l;d
fldg" öö±ka ijia f›f.k ths' wfka" rdØ%fha
kej;S is‡kak' br nei hkakg <ó h'
rdØ%fha fuys isg Tf’ is; i;=Û lrf.k
fyg Tf’ .ukg f›,diÚka keósg f.or
hkakg msg;a jkake÷÷hs lSf› h'
10 tfy;a" ta –Úid ta rdØ%fha kj-
Økakg fkdleueØ j keósg" iEo, ±uQ
fldg½jka fofofkl= o ;udf.a WmNdÈhdj
o /f.k f.dia" fcnQia" tk•" fcrei,u
bæúmsgg me–×fha h' 11Tjqka fcnQia
k.rhg <x jk œg fndfy` ijia • ØnqfKa h'
tœg jevldrhd" ööwms f.dia fcnqij s rekaf.a
f• k.rhg we;=½ • tys kjd;eka .Úuq÷÷hs
;udf.a iajd–hdg lS h'
12 Tyqf.a iajd–hd ms<s;=re fo–ka"
ööbYardfh,a mÜ;%hkag whsØ keØ wkHhkaf.a
kÜjrlg fkdf.dia .s“hdjg huq÷÷hs Tyqg
lSf› h' 13;jo" Tyq l;d fldg" öö.s“hdfjys
fy` rdudys fy` kjØk ms×i ta ia:dk-
j,ska tllg <ód juq÷÷hs ;udf.a jev-
ldrhdg lSf› h' 14fufia T›yq ;j³rg;a
.uka fldg" fnkac–kag whsØ .s“hd fmfo-
ig <ód jk œg br nei .sfha h' 15T›yq
.s“hdfjys kjd;eka .kak ms×i ta foig
19'22-24 W;a 19'5-8
293
yeø .sfh` h' f,•jrhd we;=½ • kÜjr •æfha
ys|.;af;a h' ukao" Ùisfjla kjd;eka ¡ug
Tjqka f.org le|jd fkd.;ay'
16 ta f›f,a uy® –Úfila flf;a jev
lr ijia jQfhka wdf› h' ta –Úid lº rf†
–ÚfiÙ' Tyq .s“hdfjys jdih flf<a h'
tfy;a" tys jeisfh` fnkac–kajre h' 17ta
uy,a,d ;u ysi Tijd kÜjr •æfha yqka ta
uóshd ±l" ööTn fld;ekg hkafkys o@
fld;ek isg tkafkys ±÷÷hs weiS h'
18 Tyq ms<s;=re fo–ka" ööwms cÏofha fn;a-
f,fyf• isg tm%dhs•ys lº rfgys tyd fl<-
jrg huq' uu tys jeisfhla–' uu cÏofha fn;a-
f,fyug .sfh–' uu ±ka f.or h–' Ùisfjl=
ug fuys ¡ kjd;eka fokafka ke;' 19wfma
fldg½jkag ms³re;a" lEu;a Øf’' ug iy
udf.a WmNdÈhdjg o udf.a jevldrhdg o
frd‡;a" uq¿sl mdkh;a Øf’' Ùis fohÙka
wmg wvqmdvqjla ke;e÷÷hs Tyqg lSf› h'
20 uy® –Úid l;d lr–ka" ööudf.a
f.org uu Tn ms<s.Ú–' Tf’ ish®
«kEl• uu imhd fo–' •æfha k•
fkdis‡kake÷÷hs Tyqg lSf› h' 21tœg ta uy®
–Úid Tjqka ;udf.a f.org le|jdf.k
f.dia" fldg½jkag lkakg ³kafka h' T›yq
o ;ukaf.a mdo fi`°f.k wdydr mdk
wkÜNj l<y'
22 Tjqka i;=‡ka l,a hjk w;r" ta
k.rfha ³Èckhka j is‡ iuyr –ÚiaiÜ ta
f.or jg lr isg" f°rg .i–ka" .Dy
uQ,slhd jk uy® –Úidg l;d fldg"
ööTf’ f.org me–K is‡k –Úid iuó l•
iem œ¢kakg Tyq msg;g f.fkkake÷÷÷÷÷÷hs
lSfj` h'
23 tœg .Dy uQ,slhd jk uy® –Úid
msg;g f.dia" Tjqkag l;d fldg" ööwfka
ify`orfhÚ" tfia fkdf› jd· tmuK
´IHl• fkdlrkak' ta –ksid udf.a f.g
me–K is‡h ¡ Th Úkaæ;l• fkdlrkak'
24
fukak" fuys udf.a lkHd ³j;a" ta
–Úidf.a WmNdÈhdj;a is‡Ø" uu ±ka Tjqka
msg;g f.fk–' Tjqka jió lrf.k Tn
leueØ fohla Tjqkag lrkak' tfy;a" f•
–Úidg ta Úkaæ;lu fkdlrkake÷÷÷÷÷÷hs lSf›
h' 25tfy;a" ta –ÚiaiÜ Tyqg weyq•lka
kܳkafk` h' tneœka ta f,•jrhd Tyqf.a
WmNdÈhdj w,a,df.k Tjqka fj;
 •rdj,sh 19-20
me–fKjqf› h' T›yq wE iuó n,y;a-
ldrfhka tla • w®hu olajd uq½ rdØ%fha u
wE ´IKh fldg" myka jk œg wE hkakg
yeúfh` h'
26 tœg ta iaØ%h w®h• f›f,a wjq;a"
wef.a iajd–hd is‡ ta –Úidf.a f.hs f°rlv
jeˆ t<s jk f;la is‡hd h' 27wef.a iajd–hd
w®hu keósg f.hs f°rj,a wer ;udf.a .uk
hkakg t<shg .sfha h' tœg Tyqf.a
WmNdÈhdj jk iaØ%h f.hs f°rlv jeˆ
is‡hd h' wef.a w;a t<sm;a; Wv ØnqfKa h'
28
Tyq wEg l;d fldg" öökeós‡kak" wms
huq÷÷hs lS h' tfy;a" W;a;rhla ,enqfKa ke;'
tœg Tyq wE Tijd fldg½jd msg ;ndf.k"
ish Úfji n,d .sfha h' 29Tyq ;udf.a
Úfjig me–× l, msyshla f.k" ;udf.a
WmNdÈhdjf.a isrer weg iuó fldgia
f°f<dilg lmd" bYardfh,ajrekaf.a ish®
m<d;aj,g he›f› h' 30ta ³Û ish,af,`"
ööbYardfh,a ckhd –ir foaYfhka wd ° mgka
wo olajd funº fohla is³ jqfKa j;a"
oÙkakg ,enqfKa j;a ke;' f• .ek is;g
f.k" idlƒPd fldg ;SrKhlg me–-
fKkake÷÷hs lSfj` h'
bYardfh,ajreka hqoaOhg ieriSu
20 tœg °ka isg fnhÈ-fInd olajd o
.s,h
s oa foaYfha o is‡ ish® bYardfh,a
fikó msg;a j wjq;a tla flfkl= fuka
i–¹Kka jykafia fj; –Yamdys /ia
jqKdy' 2foœhka jykafiaf.a fikóf.a f•
/ia•ug bYardfh,ays ish® f.`;%j,
m%OdkSyq me–K is‡hy' lvq /.;a mdn,
fiakdj ydr,laIhla jQ y' 3bYardfh,ajreka
–Yamdg .sh nj fnkac–kajrekag ie< œh'
ööf• ³Iaglu is³ jqfKa flfia o Ùhd
Ùhkake÷÷hs bYardfh,ajre weiÜfj` h'
4 tœg urkÜ ,enQ iaØh % f.a iajd–
mÜreIhd jk f,•jrhd W;a;r fo–ka"
ööudf.a WmNdÈhdj;a" uu;a kjd;eka
.kakg fnkac–kajrekag whsØ .s“hdjg
me–×fhuq' 5tœg .s“hd jeisfh` ug
œreoaO j me–K" ud is‡ Úfji rdØ%fha
jg,d.;af;` h' T›yq ud urkakg is;=fj`
h' tfy;a" udf.a WmNdÈhdj uefrk f,i
wEg n,y;aldrl• lf<` h' 6tœg uu
udf.a WmNdÈhdjf.a isrer f.k" th
19'29 1 iduq 11'7
294
fldgiaj,g lmd" bYardfh,ajrekag whsØ
ish® m<d;aj,g weúfh–' tfia flf<a"
Tjqka bYardfh,ays ³Iaglula o Úkaæ;lula
o l< neœÚ' 7bYardfh,a ckfhÚ" Tn ish®
fokd fuys /ia j is‡kakyq h' f• ldrKd
.ek idlƒPd lr" ±ka u fuys ¡ ;SrKhla
.kake÷÷hs lSf› h'
8 tœg uq½ fikó tld fuka keósg"
l;d fldg" ööwfmka Ùisfjla ;udf.a
l+vdrug fkdhkafka h' Ùisfjla ;udf.a
f.org fkdhkafka h' 9wm ±ka .s“hdjg
lrk foh fuh hs' wms mi weg oud .s“-
hdjg myr fok fikó f;`rd .Úuq'
10
ish® bYardfh,a f.`;%j,ska –ÚiÜka
ishhÙka oifofkl= o oyiÙka ishhla o
oioyiÙka oyila o ne.ska f;`rd .Úuq'
T›yq fnkac–kag whsØ –ÚiÜka œiska
bYardfh,ays lrk ,o Úkaæ;lu m%ldrhg
Tjqkag myr fokakg hk yuq°jg lEu
f.fkkafk` h÷÷hs lS y' 11tlS f,i ish®
bYardfh,a f.`;% tld fuka tlg ne£ ta
kÜjrg œreoaO j /ia jQfj` h'
12 bYardfh,a f.`;%j, fikó fnkac–ka
f.`;%fha iEu ;ekaj,g m×jqvldrhka
hj–ka" ööTn w;fÈ lr Øfnk f• ³Iaglu
l=ula o@ 13bØka wm .s“hdfjys is‡k ta
³Èckhka urd" bYardfh,ajreka flfrka
kmÜr mylr ouk ms×i" Tjqka wmg mdjd
fokake÷÷hs lSfj` h' tfy;a" fnkac–kajre
;ukaf.a ify`or bYardfh,ajrekaf.a y~g
ijka fokakg leueØ fkd jQ y'
14
fnkac–kajre bYardfh,ajrekag œreoaO j
hÜoaO lrkakg hk ms×i k.rj,ska msg;a
j .s“hdjg tla/ia jQ y' 15.s“hdfjys
jeishkaf.ka f;`rd.;a –ÚiÜka i;aishhla
yer" k.rj,ska /ia jQ lvq /.;a
fnkac–kajre œisyhoyila ta ojfia ¡
.Kka lrkÜ ,enQ y' 16f• uq½ fikó w;r
f;`rd.;a ju; yqre –ÚiaiÜ i;aishhla jQ
y' T›yq ish,af,` u flia .ila muK j;a
fkdjr° .,a m‡hÙka .,a œækakg olaI wh
h' 17fnkac–kajreka yer" lvq /.;a
bYardfh,ajre idr,laIhla .Kka lrkÜ
,enQ y' T›yq m,mÜre³ hÜoaO Ngfh` h'
fnkac–kajrekag œreoaO igk
18 bYardfh,a fikó msg;a j fnf;,ag
 •rdj,sh 20
f.dia" ööfnkac–ka fikóg œreoaO j hÜoaO
lrk ms×i wfmka m<uqfjka hd hÜ;af;`
ljqre ±÷÷÷÷÷÷hs foœhka jykafiaf.ka œpdf<`
h' ööcq°jreka m<uq j hd hÜ;= h÷÷hs i–¹Kka
jykafia j°< fial'
19 bYardfh,a fikó Wfoa keósg .s“hd
bæúmsg l|jqre ne|.;af;` h' 20bYardfh,a
fikó fnkac–kajrekag œreoaO j hÜoaOhg
f.dia" .s“hd <ó Tjqkag œreoaO j igk
i|yd ms<sfj<ska ieriS is‡fh` h' 21tœg
fnkac–kajre .s“hdfjka msg;a j wjq;a"
ta ojfia bYardfh,ajrekaf.a –ÚiÜka
œisfooyila œkdY lr" “u fy<d ±uqfj`
h' 22bYardfh,ajre ffOÈh jvd" ;uka m<uq
jk ojfiys ms<sfj<ska is‡ ia:dkfhys h<s;a
hÜoaOh ms×i ieriS is‡fh` h' 23;jo"
bYardfh,ajre f.dia" i–¹Kka jykafia
bæúfhys ijia jk f;la y~d" ööwfma
ify`orhka jk fnkac–kajrekag œreoaO j
wm kej; igkg hd hÜ;= ±÷÷hs i–¹Kka
jykafiaf.ka weiÝ y' ööTjqkag œreoaO j
hkake÷÷hs i–¹Kka jykafia j°< fial'
24 bYardfh,a fikó fo jk æk
fnkac–kajrekag œreoaO j Tjqkag <ód jQ
y' 25tœg fnkac–kajre fo jk ° Tjqkag
œreoaO j .s“hdfjka msg;g wjq;a" h<s;a
bYardfh,ajrekaf.ka –ÚiÜka oywgoyila
œkdY lr “u fy½fj` h' f• ish,af,` lvq
yrUfhys olaI wh jQ y' 26tl, ish® bYard-
fh,ajre o il, ckhd o f.dia fnf;,ag
me–K" tys ¡ i–¹Kka jykafia bæúfhys
y~–ka isg" t° ijia jk f;la Úrdydr j
isg" i–¹Kka jykafia bæúfhys iyNd-
.slf• mÝcd o ojk hd. mÝcd o TmamÜ lf<`
h' 27ta ojiaj, ¡ i–¹Kka jykafiaf.a
.sœiÜ• lr~qj fnf;,ays ØnqK neœka T›yq
i–¹Kka jykafiaf.ka m%Yakhla weiÝ y'
28
wdfrdkaf.a mÜ;%hd jk tf,hdiÈf.a mÜ;a
msfkydia ta ojiaj, ¡ ta .sœiÜ• lr~qj Ndr
j is‡fha h' bYardfh,ajre l;d fldg" ööwm
ify`orhka jk fnkac–kajrekag œreoaO j
wm kej;;a hÜoaOhg hd hÜ;= o ke;fyd;a
k;r œh hÜ;= ±÷÷hs i–¹Kka jykafiaf.ka
weiÝ y' i–¹Kka jykafia ms<s;=re fo–ka"
ööhkak" ukao" fyg Tjqka kÜU,d w;g mdjd
fokafk–÷÷hs j°< fial'
29 bYardfh,ajre o .s“hdj jglr
–ÚiÜka iójd ;enqfj` h'
30 ;=ka jk ° bYardfh,ajre fnkac–ka-
295
jrekag œreoaO j f.dia" fjk j;dj, ¡
fuka .s“hdj <ó ieriS isg.;ay'
31
fnkac–kajre bYardfh,ajrekag œreoaO j
msg;g wjq;"a kÜjúka wE;a •" fjk j;dj, ¡
fuka fikóg myr fokakg mgkaf.k
fnf;,ag;a" .s“hdjg;a hk udÈ. fofla ¡
bYardfh,a –ÚiÜka Øiafofkl= muK uerE
y' 32ööm<uq jk j;df› ¡ fuka Tjqka wm
bæúfhys mrdch jkÜ we;e÷÷hs fnkac–kajre
lS y' tfy;a bYardfh,ajre" ööwms m,d f.dia
Tjqka kÜjúka wE;a fldg" udj;aj,g
muqKÏjd .Úuq÷÷hs lSfj` h' 33tœg ish®
bYardfh,ajre ;uka is‡ ;eÚka keósg
f.dia nd,a-;dudÈys ms<sfj<ska isg .;af;`
h' ieó• n,d is‡ bYardfh,ajre o ;ukaf.a
ia:dkh jQ .s“hdfjys ms†gÚfhka Úlau
wdfj` h' 34ish® bYardfh,ajrekaf.ka
f;`rd.;a –ÚiÜka oioyila .s“hdj
bæúmsgg wdy' igk b;d n,j;a œh'
tfy;a" fnkac–kajre Tjqkag œm;aØh
wdikak j ØnqKÏ nj fkd±k is‡hy'
35
i–¹Kka jykafia bYardfh,ajreka
bæúfhys fnkac–kajreka mrdch lrjQ
fial' bYardfh,a fikó ta ojfia ¡
fnkac–kajrekaf.ka –ÚiÜka œismkaoyia
tlishhla œkdY lf<` h' f• ish® fokd
lvq yrUfhys olaI wh jQ y'
bYardfh,ajreka ch.;a wdldrh
36 ;uka mrdch jk nj fnkac–ka-
jrekag fmkS .sfha h' bYardfh,ajre jkdys
;uka .s“hdfjys iójd ;enQ –ÚiÜka
flfrys œYajdi l< neœka" fnkac–kajreka
bæúfhka miÜ nei .shy' 37ieó• is‡
–ÚiaiÜ o blauÚka .s“hdjg œreoaO j
f›.fhka meØr f.dia uq½ k.rhg
lvqfjka myr ³kafk` h' 38bYardfh,ajreka
o ieó• is‡ wh o w;r Úhu lr ØnqK
,l=K k•" kÜjúka uy;a ³• l|la kex•u
h' 39th ³Û œg bYardfh,ajre igfka ¡
wdmiÜ yerefK` h' fnkac–kajre bYardfh,a-
jrekag myr fokakg mgkaf.k" Tjqka-
f.ka Øiafofkl= muK urd" ööm<uq jk
igfka ¡ fuka u Tjqka i;a;Ùka wmg
mrdch jkÜ we;e÷÷hs lSfj` h' 40tfy;a"
,l=Kla jk ta ³• l| k.rfhka mgka
.;af;a h' fnkac–kajre wdmiÜ yeø ne¬ l,
k.rfha yeu ;eÚka u ³• wyig kóskÜ
³Ûfj` h' 41bYardfh,a fikó o wdmiÜ
 •rdj,sh 20-21
yerefK` h' tœg fnkac–kajre œm;aØh
;uka msg me–K Øfnk nj ±l le<š"
42
bYardfh,ajreka bæúfhka ldka;drhg
hk udÈ.fha yeø .sfh` h' tfy;a" igk
Tjqka miÜmiafia n,j;a j mej;=fKa h'
k.rj,ska msg;g wd ;eke;af;` ueæ j is‡
wh œkdY lf<` h' 43T›yq fnkac–kajreka
yeu wØka u jg lrf.k kef.kysr
.s“hdjg me–fKk ;=re Tjqka ®yqne|
f.dia" Tjqka k;rjqK ;efka ¡ Tjqka md.d
±uqfj` h' 44fufia fnkac–kajrekaf.ka
–ÚiaiÜ oywgoyila uere•lEy' T›yq
ish,af,` n,i•mkak ukÜIHfh` jQ y'
45 fiiÜ wh ldka;drfha Øfnk
ú•fudka mÈj;hg m,d .sfh` h' Tjqkfa .ka
mkaoyila udj;aj, ¡ urkÜ ,enQ y'
bYardfh,ajre fiiÜ wh .sf°• olajd ®yqne|
f.dia Tjqkfa .ka fooyilafokd uerefj` h'
46
fufia fnkac–kajrekaf.ka ta ojfia ¡
uere•lE" lvq yrfUys olaI ukÜIHfh`
œismkaoyila jQ y' T›yq ish,af,`
n,i•mkak ukÜIHfh` jQ y' 47tfy;a"
–ÚiaiÜ yhishhla yeø ldka;drfha Øfnk
ú•fudka mÈj;hg m,d f.dia" ú•fudka
mÈj;fha ydr udihla is‡fh` h'
48
bYardfh,ajre kej; fnkac–kajreka fj;
wjq;a" k.rfha –ÚiÜkag o i;=kag o ;ukag
i•n jQ ish,a,kag o lvqfjka myr ³kafk`
h' T›yq ta m%foaYfha ish® k.r .sÚ ,Efj` h'
fnkac–kajrekag NdÈhdjka imhd
¡u
21 ööwfmka Ùisfjla ;udf.a ³jl
fnkac–ka f.`;%fha –Úfil=g
NdÈhdj jYfhka fkdfokafka h÷÷hs
bYardfh,a fikó –Yamdys ¡ æjqrd ØnqfKa
h' 2fikó fnf;,ag me–K tys ijia jk
f;la foœhka jykafia bæúfhys ys|" uy;a
fY`lhÙka Y’o kód we~qfj` h'
3 fkdis‡hy'
ööbYardfh,ajrekaf.a foœ i–ºÚ" wo
bYardfh,ajrekaf.ka tl f.`;%hla wvq •
hk ye‡hg f• foa bYardfh,ays is³ jqfKa
l=ula Úid ±÷÷hs T›yq weiÜfj` h'
4 miÜ ° fikó w®hu keósg mÝcd-
ikhla f.dvkód ojk hd. mÝcd o iy-
Nd.slf• mÝcd o TmamÜ lf<` h' 5bYardfh,a
fikó l;d fldg" ööish® bYardfh,a f.`;%-
j,ska i–¹Kka jykafia bæúfhys f•
/ia•ug fkdme–× wh ljqre ±÷÷hs weiQ y'
296
Tjqka tfia weiÜf›" –Yamdys i–¹Kka
jykafia fj; fkdhk wh ueúh hÜ;= u h
Ùhd Tjqka ;on, æjqreula l< neœÚ'
6
bYardfh,ajre ;ukaf.a ify`orhka jk
fnkac–kajreka .ek wkÜl•md lr" ööf•
ojfia ¡ bYardfh,ajrekaf.ka tl f.`;%hla
keØ • we;' 7Tjqkaf.ka bØú j is‡kakkag
NdÈhdjka ,efnk ms×i wms l=ula lruq o@
wfma ´jreka Tjqkag NdÈhdjka jYfhka
fkdfok ye‡hg i–¹Kka jykafia
bæúfhys wms æjqf<uq÷÷hs lSfj` h'
8 ;j³rg;a T›yq l;d lr–ka"
ööbYardfh,a f.`;%j,ska –Yamdys i–¹Kka
jykafia bæúhg fkdme–×fha ljqre ±÷÷hs
weiÝ y' cdfnIa-.s,shoays isg Ùisfjl=
/ia•ug iyNd.s jk ms×i l|jqrg
fkdme–× nj ±k.;af;` h' 9fikó
.Kka lr ne¬ œg cdfnIa-.s,shoa
jeishkaf.ka Ùisfjl= j;a tys keØ nj
fmkS .sfha h' 10tneœka tys /ia jQ
n,i•mkak –ÚiÜkaf.ka f°f<diaoyila
t;ekg hj–ka" Tjqka urkakg wK lr–ka"
ööTn yeu f.dia ia;S%ka o nd,hka o we;=½ j
cdfnIa-.s,shoays jeishkag lvqfjka myr
fokak' 11Tn l< hÜ;= foa k•" ish® mÜreIhka
o mÜreIhka iuó fiajkfhys fh³K ish®
ia;S%ka o uq½uÚka u œkdY lr ±—u h÷÷hs
lSfj` h' 12mÜreIhka ye¢k Tjqka iuó
fiajkfhys fkdfh³KÏ lkHdjka ydr-
ishhla cdfnIa-.s,shoa jeishka w;fÈ
Tjqkag i•n • ldkdka foaYfha Isf,`ys
ØnqKÏ l|jqrg Tjqka f.kdfj` h'
13 tœg ú•fudka mÈj;fha fnkac–ka-
jreka iuó l;d fldg Tjqkag idu°kh
m%ldY lrk ms×i" ta iNdj –ÚiÜka he›jd
h' 14tl, fnkac–kajre yeø wdfj` h'
bYardfh,ajre cdfnIa-.s,shoays ia;S%kaf.ka
b;=re l< ldka;djka Tjqkag ³kafk` h'
tfy;a" ldka;dfj` iEfyk .Kkla
15 i–¹Kka jykafia bYardfh,a f.`;%
w;frys fn¡ula weØ l< Úid" fikó
fnkac–kajreka .ek fY`l jQ y' 16tœg
m%cd uQ,ls fh` l;d fldg" ööfnkac–kajreka
w;r ia;S%ka œkdY lrkÜ ,enQ neœka" bØú j
is‡k whg NdÈhdjka ,efnk ms×i
l=ula lruq o@ 17bYardfh,ajreka w;frka
f.`;%hla fkdueflk f,i fnkac–ka
f.`;%fhka .e<• is‡kakkag Wreuhla Ø“h
 •rdj,sh 21
18
hÜ;= h' tfy;a" wfma ´jrekaf.ka Tjqkag
NdÈhdjka fokakg neú h' ukao" öfnkac–ka
f.`;%fha –Úfil=g NdÈhdjl fok
;eke;a;dg idm f› jd÷hs Ùhd bYardfh,a-
jreka æjqrd Øf’ h÷÷÷÷÷÷hs lSfj` h'
19 ;jo" T›yq l;d fldg" ööfnf;,ag
W;=frka o fnf;,a isg fIfl•g hk
udj;g kef.kysfrka o f,fndkdg
ol=fKka o Øfnk Isf,`ys ¡ wjqre³ m;d
i–¹Kka jykafiag ux.,Hhla mj;ajkafka
he÷÷hs mjid" 20fnkac–kajrekag wK lr–ka
fufia lSfj` há ööTn f.dia –æj;=j, ieó•
isg" 21Isf,`ys ´jreka kgkakg msg;g
wdfjd;a" Tn –æj;=j,ska Úlau wjq;a"
tÙfkld Isf,`ys ´jrekaf.ka ;u ;udg
NdÈhdjl ne.ska w,a,df.k fnkac–ka rgg
hkak' 22bØka Tjqkaf.a mshjreka fy`
ify`orhka fy` wm bæúfhys me–×,s
21'25 •rd 17'6
297
lrkakg me–× œg" wms Tjqkag l;d
fldg" ölreKdfjka Tjqka wmg ³k uekj'
ukao" wms hÜoaOfha ¡ tl tldg NdÈhdjl
bØú fkdflf<uq' Tnj;a Tjqkg a NdÈhdjka
³kafka ke;' Tn ³kakyq k• jrolrefj`
jkakyq h÷hs Ùhkafkuq'÷÷
23 fnkac–kajre tfia lr" kgkakg wd
;re×hkaf.ka ;ukaf.a .Kk f,i
;ukag NdÈhdjka w,a,df.k ;ukaf.a
Wreu m%foaYhg yeø f.dia" k.r f.dvkód
tys œiÜfj` h' 24tl, bYardfh,ajre
ish® fokd ;ukaf.a f.`;%h o mjq, o
lrd .sfh` h' t;eÚka T›yq tÙfkld ;u
;udf.a Wreu m%foaYhg .sfh` h'
25 ta ojiaj, ¡ bYardfh,ays rc
flfkla fkdis‡fha h' tÙfkld ;u ;ud
úis foa flf<a h'
 298
rE;af.a l:dj

bYardfh,ays •rhkaf.a rKld— •r mÜj;a w;r f• lD;Hh myka ixf›.h okjk ruÓh
l:dka;rhÙ' rE;a jkdys" bYardfh,a cdØl mÜreIfhl= iuó œjdy jQ fu`j’ cdØl
ldka;djÙ' wef.a mÜreIhd wl,g –h.sh miÜ wE ãœ;h .ek l,Ùfrkq fjkÜjg" bYardfh,a
cdØl ish mÜreIhdf.a ujg buy;a fifkyiÙka ne£" bYardfh,ays foœhka jykafiag uyd
NlaØhla ±lajQjd h' miÜj wE keiS .sh wef.a mÜreIhdf.a kEoEhka w;frka flfkl= iuó œjdy
jQjd h' f• œjdyh Úid wE °œ;a rcÏf.a wd;a;d jQjd h' •rdj,sfhys l:dj,ska fmfkkafka"
foœhka jykafia fjØka yeø .sh whg jk wNd.Hh .ek há rE;af.a l:dfjka fmkS hkafka"
œfoaYslfhl= jqj o" foœhka jykafia fj; yeøu Úid weØ jQ Nd.Hh .ek h' f• fmdf;a wvx.=
lreKÏ fufia h(
múƒfÃo 1(1-1(22 kfh`– rE;a iuó fn;af,fyug me–Óu'
múƒfÃo 2(1)3(18 rE;a yd fn`jia yuq •u'
múƒfÃo 4(1)4(22 fn`jia rE;a irK mdjd.ekSu'

kfh`– iy rE;a h( ööwdmiÜ f.or f.dia Tn tÙfkldf.a

1 •r mÜreIhka bYardfh,a rg md,kh
lrk iufha ¡ ta rf† id.;hla weØ
œh' tfyhska" cÏ° foaYfha fn;af,fyf•
tla;rd –Úfila fu`j’ foaYfhys ‡l
l,la mæx„ •ug ;u “ú| o mÜ;k = a fofokd o
leÛj tys .sfha h' 2Tyqf.a ku t,sfuf,la
há Tyqf.a “ú| kfh`– há Tyqf.a mÜ;a;=
fofokd udf,dka iy Ù,sfhdka h' T›yq cÏ°
foaYfha fn;af,fyf• tm%d;d jxYhg whsØ
wh h' T›yq fu`j’ foaYhg f.dia tys mæx„
jQ y' 3tys ¡ kfh`–f.a iajd– mÜreIhd jQ
t,sfuf,la uf<a h' kfh`–g bØú jQfha"
mÜ;a;= fofokd mu×' 4T›yq fofokd TÈmd
iy rE;a k• fu`j’ cdØl ;re×hka
fofokl= irK mdjdf.k tys oi jila
muK ãj;a jQ y' 5bkamiÜ udf,dka o
Ù,sfhdka o u<y' tœg mÜ;=ka fofokd o
iajd– mÜreIhd o keØ jQfhka kfh`– ;Ú
jQjd h'
kfh`– rE;a iuó fn;af,fyug
me–Óu
6 bYardfh,a foaYfha wiajekak ire
Ùøfuka ;u fikóg i–¹Kka jykafia
msysg jQ nj kfh`–g wdrx„ œh' tfyhska"
wE fu`j’ foaYh w;ayer ;u f,a,Ska
fofokd iuó tys hEug iÝ°k• jQjd h' 7wE o
wE iuó f,a,Ska fofokd o Tjqka is‡ foaYh
w;ayer cÏ° foaYh n,d wdmiÜ .uka.;ay'
8
kfh`– f,a,k S a fofokd wu;d fufia lSjd
ujqka iuó kjØkak' ug;a" u<.sh whg;a
Tn fyd¢ka ie,l=jdla fuka" i–¹Kka
jykafia Tng;a fyd¢ka i,lk fiala jd·
9
;jo" Tn fofokd kej; mjq,a • iÜ/Ù j
isˆug i–¹Kka jykafia Tng msysg jk
fiala jd·÷÷ fufia Ùhd kfh`– Tjqka fofokd
isU Tjqkaf.ka iuq.;a;d h' tfy;a" f,a,Ska
fofokd y~d je,fm–ka" 10ööwfka" tfia l<
fkdyeÙ h' Tn iuó Tf’ fikó fj; wms
tkafkuq÷÷hs lS y'
11 tœg kfh`– W;a;r fo–ka fufia
lSjd h( ööudf.a ´jreÚ" Tn wdmiÜ hkakg
u «kE h' ud iuó tkafka l=ula
n,dfmdfrd;a;=fjka o@ Tng mÜreIhka
jYfhka ¡ug ;j;a mÜ;=ka udf.a l=fika
±øug ug mܽjka o@ 12udf.a ´jreÚ" wdmiÜ
f.or hkak' kej;;a œjdyhla lr.ekSug
ug ±ka jhi jeŠ hs' ud œjdy •ug woyia
l<;a" tfia keØ k•" ud wo u œjdy
• mÜ;=ka ,enqj;a" 13Tjqka Úhu jhig
me–fKk f;la n,d is‡kakg Tng yeÙ o@
ta n,dfmdfrd;a;=fjka wka flfkl= yd
œjdy fkd• isˆug Tng mܽjka o@ udf.a
´jreÚ" fuh lrkakg neú fohÙ'
i–¹Kka jykafia ug œreoaO • is‡k
neœka udf.a ³l Tf’ ³lg jvd ±Š h'÷÷
14 T›yq kej;;a y~d je,fmkakg
mgka.;ay' TÈmd ;u kekao•ud isU
iuqf.k ;udf.a kEoEhska fj; .shd h'
tfy;a" rE;a ;u kekao•udg we½•l–ka
 rE;af.a l:dj 1-2
15
ne£ is‡hd h' tœg kfh`– rE;ag fuf,i
lSjd h( öön,kak" Tf’ kEkd ;u kEoE-
ys;j;=ka fj; o ;u l=, foœhd fj; o
wdmiÜ .shd h' Tn;a wE iuó hkak'÷÷
16 tfy;a" rE;a W;a;r fo–ka fufia
lSjd h( ööug Tn w;ayer hkakg j;a" Tn
iuó fkdtkakg j;a fm/;a; fkdlrkak'
Tn hk «kE u ;eklg uu;a h–' Tn ãj;a
jk «kE u ;ekl uu;a ãj;a fj–' Tf’
fikó udf.a fikó h' Tf’ foœfh` udf.a
foœfh` h' 17Tn uefrk ;ek u uu;a
uefrkafk–" t;ek u j<,kÜ ,n–' urKh
yer Tfnka ud fjka l< yeÙ fjk Ùisjla
ke;á ØnqfKd;a" i–¹Kka jykafia ug
b;d oreKÏ f,i o~qj• lrk fiala jd·÷÷
18 ;ud iuó hEug rE;a w•IaGdk
lrf.k Øfnk nj kfh`–g yeó=fKka wE
ta .ek ;j;a l;d fkdl<d h'
19 fn;af,fyug u me–fKk f;la
T›yq fofokd fufia .uka l<y' Tjqka tys
me–× œg uq½ k.rh l,n, œh' tys
ia;S%yq" ööf• kfh`– fkdf› ±÷÷hs weiÝ y'
20 wE W;a;r fo–ka fufia lSjd h( ööug
jdikdjka;S hk wÈ:h weØ kfh`– hhs
;j;a fkdÙhkaká ld,lKa× hk wÈ:h
weØ udrd hhs Ùhkak' ukao" iÈj
mrdl%uhdKka ug ;on, f,i o~qj• lr
we;' 21ud fuhska msg • hk œg ish® fohska
múmÝÈK • is‡fh–' tfy;a" i–¹Kka
jykafia ysia wØka ud wdmiÜ f.kjq;a Øf’'
i–¹Kka jykafia ug œreoaO • iÈj
mrdl%uhdKka ug mSvd lr Ø“h ¡ ug
jdikdjka;S hehs Ùhkafka uka o@÷÷
22 fufia kfh`– ;u f,a,s jk fu`j’
cdØl rE;a iuó fu`j’ foaYfhka wdmiÜ
me–×hd h' Tjqka fn;af,fyug me–×fha"
ndÈ,s wiajekak /ia lrkakg mgka.;a
ld,fha ¡ h'
rE;a fn`jiaf.a flf;ys lr,a
weys £ u
2 kfh`–g fn`jia k–ka Okj;a kEfhla
is‡fha h' Tyq wef.a mÜreIhd j is‡
t,sfuf,laf.a fm<m;g wh;a flfkÙ'
2 ueog Tn me–× wdldrh .ek ish®
fu`j’ cdØl rE;a kfh`–g l;d fldg"
ööwiajekak tl;= lrk whf.ka uó yefrk
lr,a tl;= lr.ekSug bv fok
–Úfil= miÜmi hkakg ug wjir
2'2 f,• 19'9-10á oaœ kS 24'19
299
fokake÷÷hs lSjd h' kfh`– W;a;r fo–ka"
ööfyd|hs" hkak ³j÷÷ Ùhd wehg wjir
³kakd h'
3 fufia rE;a fl;g f.dia tys jev-
lrkakka miÜmi h–ka lr,a wyq,d.;a;d h'
jdikdjlg fuka wE me–×fha" t,sfuf,laf.a
fm<mf;a flfkl= jQ fn`jiag whsØ
fl;g h'
4 fl; whsØldr fn`jia u fn;af,fyf•
isg tys me–×fha h' ööi–¹Kka jykafia
Tn iuó f› jd·÷÷hs Ùh–ka Tyq f.dh•
lmkakkag wdpdr flf<a h' T›yq o"
ööTng;a foœ i–¹Kka jykafia wdYSÈjdo
lrk fiala jd·÷÷hs ms<s;=re ³kay'
5 fn`jia f.dh• lmkakka Ndr j is‡
;u fiajlhd wu;d" ööwr ;re×h ldf.a
ljq±÷÷hs weiS h'
6 fiajlhd W;a;r fo–ka fufia lS h(
ööta fu`j’ foaYfhka kfh`– iuó wd
fu`j’ cdØl ;re×h h' 7öf.dh•
lmkakka miafia f.diska lr,a wyq,d.kak
±÷hs wE udf.ka weiÜjd h' wE w®hu isg f•
jk f;la œf›l fkdf.k lr,a wyq,–ka
is‡kakS h'÷÷
8 tœg fn`jia rE;ag fufia lS h( ööudf.a
æh×h" ug weyq•lka fokak" f• flf;ys
yer fjk Ùis ;ekl lr,a wyq,kakg
fkdhkak' fuys kej;S udf.a fiaœldjka
iuó jev lrkak' 9Tjqka wiajekak tl;=
lr.kafka fldfya ± hs n,df.k Tjqka
miafika hkak' Tng Ùis ysúyerhla
fkdÙøug uu udf.a fiajlhkag wK
flf<–' Tng msmdih weØ jQfjd;a" f.dia
Tjqka mÜrjd ;nd Øfnk j;=r Ndckj,ska
fndkak'÷÷
10 rE;a fn`jiaf.a mduq, uq×ka;<d
je| jeˆ" ööœfoaYsl .eye×hl jk ud foi
weia fy<d Tn ug fumuK lreKdjka;
jkafka uka±÷÷hs weiÜjd h'
11 fn`jia fufia ms<s;=re ³kafka h(
ööTf’ iajd– mÜreIhdf.a ur×ka miÜ Tf’
kekao•udg Tn i,ld Øfnk wkaou .ek
ish® ldrKd uu ±k.Ø–' Tf’ foudmshka
o ujq“u o yer oud kkakdºkk fikóla
ldrKd uu oÚ–' 12Tn l< hym;g
i–¹Kka jykafia Tng fi; i,ik
fiala jdá bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka
 rE;af.a l:dj 2-3
jykafiaf.a /ljrKh fidhd me–× Tng
Wka jykafia wdYSÈjdo lrk fiala jd·÷÷
13 tœg rE;a W;a;r fo–ka" ööiajd—Ú"
Tn ug fndfy` lreKdjka; h' Tf’
fiaœldjkaf.ka tla whl=g j;a iudklula
keØ fiaœldjl jk ug lreKdjka; f,i
l;d Ùøfuka Tn ud ffOÈhj;a lr we;e÷÷hs
lSjd h'
14 lEu lk f›,df› ¡ fn`jia rE;a
wu;d" ööfuys wjq;a frd‡ lene,a,la weUq,a
–æhÜfia fmdójd lkake÷÷hs lS h' rE;a o
f.dh• lmk wh iuó tlg jdŠjqKd h'
fn`jia œ<| iaj,amhla wehg <x lf<a h' wE
iEfyk muK lE miÜ tys ;j;a bØú œh'
15 wE kej;;a lr,a wyq,d.kakg
hEug keós‡ œg" fn`jia ;u fiajlhka yg
fufia wK flf<a h( ööf.dh• –‡ ne| Øfnk
;ekaj, jqj;a lr,a wyq,d.kakg wehg
bv yúkak' wehg wjysr fkdlrkak'
16
f.dh• –‡j,ska o lr,a ‡lla weo oud
wehg wyq,d.kakg bv fokak' wEg f°ia
fkdÙhkak'÷÷
17 fufia yjia jk;=re rE;a flf;ys
lr,a weyq®jd h' wE wyq,d.;a lr,aj,ska
OdkH iÝrd .;aœg th Ùf,`.%E• oyhla
muK œh' 18wE th /f.k k.rhg .sh
œg ;ud fldmuK OdkH m%udKhla tl;=
lr.;a;d ± hs wef.a kekao•ud ³Ûjd h'
rE;a b;=re lr f.kd wdydr fldgi o wehg
³kakd h' 19kfh`– wehg l;d lr–ka" ööTn
wo lr,a weyq®f› fldfya o@ Tn jev flf<a
ldf.a fl;l o@ Tn .ek ie,l+ –Úidg
wdYSÈjdo f› jd·÷÷hs lSjd h' tœg rE;a ldf.a
fl;l ;ud t° jev l<d ± hs okaj–ka"
ööud wo jev flf<a" fn`jia k• –Úfil=f.a
fl;l he÷÷hs lSjd h'
20 tœg kfh`– f,a,sg l;d lr–ka"
ööãjudk whg;a" ±kg –h f.dia is‡k
whg;a jQ fmdfrdka³ bÛ lrk i–¹Kka
jykafia Tyqg wdYSÈjdo lrk fiala jd· ta
–Úid wfma kEfhÙ' wfma wejeiai
kEfhÙ÷÷hs lSjd h'
21 tœg rE;a l;d lr–ka" öötmuKla
fkdj" öf.dh• lmd yudr jkf;la
fiajlhka iuó jev lrkake÷hs Tyq ug
lSf› he÷÷hs kekao•udg lSjd h'
22 kfh`– rE;a wu;d" ööT› ³j" fjk
–Úfil=f.a fl;lg Tn .sfhd;a Tng
2'20 f,• 25'25
300
ysúyer ,nkakg is³ f›' ta Úid Tyqf.a
fiajlhka iuó u Tn jev lrkjd k•
jvd fyd| h÷÷hs lSjd h' 23fufia rE;a
fn`jiaf.a fiajlhka iuó jev lr–ka
ish® ndÈ,s iy Øúó= wiajekak /ia lr
yudr jk f;la lr,a weyq®jd h' weh ;u
kekao•ud iuó æ.g u ãj;a jQjd h'
fn`jia rE;ag lreKdj ±la•u
3 tœg rE;af.a kekao•ud jk kfh`– wE
wu;d fufia mejiÜjd h( ööudf.a ³j"
Tf’ Y=Nisoa•h i|yd Tng lghÜ;a;la lr
¡u udf.a hÜ;=lu fkdf› o@ 2Tn iuó is‡
fiaœldjkaf.a iajd–hd jk fn`jia wfma
Ù†Û kEfhla fkdf› o@ wo ? Tyq luf;a ¡
ndÈ,s f.dh• fmd<kafka h' 3ta Úid ±ka
weóm; fi`°f.k" iÜj| œ,jqka ‡lla
.,ajdf.k" fyd| u weº•j,ska ieriS Tyq
is‡k lu;g hkak' Tyq ld ” bjr jk
f;la Tn tys is‡k nj Tyqg ±k.kakg bv
kdúkak' 4Tyq Úæhkakg ierfik œg
Úæhk ;ek uekœka n,df.k" we;=<g
f.dia Tyqf.a md jid Øfnk fmdfr`kdj
bj;a fldg" tys Ú°.kak' tfia l< miÜ
l=ula l< hÜ;= ± hs Tyq Tng Ùhd fokÜ
we;'÷÷
5 ööTn lS ish,a,la u lrkafk–÷÷hs rE;a
kfh`–g ms<s;=re ³kakd h'
6 fufia rE;a lu;g f.dia ish
kekao•ud ;udg lS f,i ish,a, l<d h'
7
fn`jia ld ” bjr • i;=Û fid•kiska
is‡fha h' Tyq f.dia ndÈ,s f.dv.id ØnqK
;ek wi,ska Ú°.ekSug jeØrefKa h' rE;a
fy–ysg f.dia Tyqf.a md jid ØnqK
fmdfr`kdj bj;a fldg Ú°.;a;d h' 8Tyq
uOHu rdØ%fha yæisfha wjæ • yeø ne¬œg
;u mdo <ó iaØ%hl Ú°f.k is‡kÜ ±l"
9
ööTn ljq±÷÷hs weiS h' rE;a ms<s;=re fo–ka"
ööuu Tf’ fiaœldj jk rE;a h' Tn wfma
wejeiai kEfhl= Úid Tn ud “ú| fldg
mdjd.; uekje÷÷hs lSjd h'
10 ööudf.a æh×fh×" i–¹Kka
jykafia Tng wdYSÈjdo lrk fiala jd·÷÷hs
Tyq W;a;r ¡ ;j³rg;a fufia lS h( ööTn
mjq,g weØ mlaImd;lu" Tf’ kekao•udg
l< foaj,ska fmkÜKdg;a jvd ±ka Tn lrk
f• Ù%hdfjka fmfka' ukao" Tn fmdfydi;a
fy` ³mam;a fy` ;reKfhl= miafia .sfha
 rE;af.a l:dj 3-4
11
ke;' ±ka Tn Ùisjlg “h jkak Wjukd
ke;' Tn is,aj;a iaØ%hl nj k.rfha yeu
fofkla u oÚØ' Tn b,a,k l=uk fohla
jqj;a lrkak uu iÝ°k• h' 12ud Tf’
wejeiai kEfhl= nj we;a;hs' tfy;a" ug
jvd Ù†Û ;j;a wejeiai kEfhla Tng we;'
13
myka jk ;=re fuys is‡kak' Wfoa ta –ksid
Tn /ln,d.ekSf• j.lSu Ndr.kakg
i;=Û jqjfyd;a uekœ' Bg Tyq wlueØ
jqjfyd;a" ud tu j.lSu Ndr .kak njg
ãjudk foœhka jykafiaf.a kdufhka
æjqrd Ùh–'÷÷
14 fufia wE w®hu jk f;la Tyqf.a mh
woaor ie;mS isg tÙfkld ye¢k .ekSug
yeÙ jkakg fmr wjæ jQjd h' ukao" öwE
lu;g wd nj Ùisfjl= ±k fkd.; hÜ;= h÷hs
fn`jia lS neœÚ'
15 tœg fn`jia l;d fldg" ööTn
we|f.k Øfnk W;=re i½j fuys f.kjq;a
æ. yúkake÷÷hs lS h' wE tfia l< œg Tyq
ndÈ,s Ùf,`.%E• œiaila tys nyd th Tijd
.ekSug wEg Wmldr flf<a h' wE fmr<d
k.rhg me–×hd h' 16ish kekao•ud is‡
;ekg me–× œg" öö³j" f;dr;=re flfia ±÷÷hs
kekao•ud œpd<d h' fn`jia ;udg ie,l+
wkaou .ek ish® f;dr;=re wE ie< l<d h'
17
Tn fj; ysia wØka ud fkdme–×h hq;=
hhs Tyq f• ndÈ,s Ùf,`.%E• œiai ug
³kafka he hs lSjd h'
18 tœg kfh`– ööudf.a ³j" B<óg is³
jk foa ±k.kak f;la bjid is‡kak' ukao"
ldrKdj wo u ;Ska³ lr.kak f;la
fn`jiag biamyiÜjla keØœh yeÙ he÷÷hs
lSjd h'
fn`jia rE;a fm<jyg .ekSu
4 fn`jia kÜjr f°rÛj <óg f.dia tys
ys|.;af;a h' fkdfn` f›,djÙka" Tyq
l,ska i|yka l< t,sfuf,laf.a Ù†Û kEhd
t;ekg me–×fha h' fn`jia Tyqf.a ku
Ùhd wu;–ka" öö–;%h" fuys wjq;a
jdŠjkake÷÷hs Tyqg lS h' Tyq tys f.dia
jdŠ œh' 2tœg fn`jia m%cd uQ,slhka
oifofkl= le|jdf.k" ööfuys jdŠ
.kake÷÷hs Tjqkag;a lS h' 3bla“Ø Tyq Ù†Û
u kEhdg l;d fldg fufia lS h( öö±ka
kfh`– fu`j’ foaYfhka wdmiÜ me–K
3'12 rE;a 2'20 4'7-8 oaœ kS 25'9 4'10 oaœ kS 25'5-6 4'11 W;a 29'31
301
is‡k neœka wfma kEhd jQ t,sfuf,lag whsØ
j ØnqK l=Uqr œÙÓug woyia lr we;' 4ta
nj Tng okajkakg;a" fufia Ùhkakg;a
uu is;=fj–' Tng th Wjukd k•" fuys
is‡k ;eke;a;ka yd wfma fikóf.a fuu
m%cd uQ,slhka bæúfha Tn th uq°.kak' th
Tng Wjukd ke;ak•" ug ta nj Ùhkak'
ukao" th uq°.ekSf• whsØjdislu Øfnkafka
m<uq j Tng há Bg miÜ j ug h' uu th
uq°.Ú–'÷÷
5 fn`jia ;j³rg;a l;d lr–ka"
öökfh`–f.ka th –,hg .kak ojfia ¡"
fu`j’ cdØl jekaoUqj jk rE;a o Tn
fm<jy fldg .; hÜ;= h' tfia l< hÜ;af;a
wef.a –h.sh mÜreIhdf.a l=Uqr tu mjq,g u
Wreu jk ms×i h÷÷hs o lS h'
6 thg wejeiai kEhd W;a;r fo–ka"
ööldrKh tfia k•" uu l=Uqr –,hg
.ekSug udf.a whsØjdislu fhdojkafka
ke;' tfia lf<d;a udf.a Wreuhka keØ
jkakg bv Øf’' l=Uqr –f,ag .ekSug ug
weØ whsØjdislu Tng u Ndr lr–' ug th
Wjukd ke;e÷÷hs lS h'
7 h•Ùis œgl bvlv• uq°.ekSf• ¡
fy` yqjudre Ùøf• ¡ fy` bYardfh,a rf†
–ÚiÜka w;fÈ mejØ ia:êr Ùøf• isú;
fufia h( œl=Kkakd mdjyk .,jd –,hg
.kakdg fohs' bYardfh,ays mejØ .kÜfokÜj
iyØl Ùøf• ms<sfj< fuh œh'
8 tfyhska ta wejeiai kEhd" ööTn u
–,hg .kake÷÷hs fn`jiag Ùhd" ;u mdjyk
.,jd fn`jiag ³kafka h' 9tœg t;ek is‡
m%cd uQ,slhkag iy wÚl=;a whg fn`jia
fufia lS h( ööt,sfuf,lag;a" Ù,sfhdka
iy udf,dkag;a whsØ j ØnqKÏ ish,a,
kfhda–f.ka wo ud –,hg .;a njg Tn
yeu idlaIsldrfh` h' 10;jo" u< –Úidf.a
mjq,g l=Uqr Wreu jk ms×i udf,dkaf.a
jekaoUqj jk fu`j’ cdØl rE;a udf.a
NdÈhdj jYfhka o .kafk–' fufia Ùøfuka
Tyqf.a kduh Tyqf.a fikó w;fÈ o Tyq
Wmka k.rfha o wu;l fkd• mjØkÜ we;'
f• njg Tn yeu wo æk idlaIsldrfh`
jkakyq h'÷÷
11 ööT›" wms idlaIsldrfh` h÷÷hs t;ek
is‡ fikó lS y' m%cd uQ,slfh` fufia lS y(
ööTf’ f.org me–fKk f• iaØ%h"
 rE;af.a l:dj 4
bYardfh,a jxYh f.dvkeó=j rdfl,a iy
f,hd fuka f› jd· Tn tm%d;dys n,j;a
f› jd· fn;af,fy•ys lSÈØu;a f› jd·
12
i–¹Kka jykafia f• ldka;djf.ka
Tng fok orejka lrKfldgf.k Tf’
mjq, cÏ°f.a o ;dudÈf.a o mÜ;a fmfrYaf.a
jxYh fuka f› jd·÷÷
13 fufia fn`jia ish NdÈhdj f,i rE;a
fm<jyg .;af;a h' Tyq wE iuó tla jQ œg
i–¹Kka jykafia weh ms<sis| .ekSug
ie,eiÝ fial' wE mÜf;l= ,enqjd h' 14ia;S%yq
kfh`–g l;d fldg" ööi–¹Kka jykafiag
m%Yxid f› jd· Tn /ln,d.ekSug Wka
jykafia Tng mÜf;l= ¡ Øf’' ta orejd
bYardfh,ays m%isoaO f› jd· 15Tyq Tng kj
ãjkhla ,nd ¡ Tf’ uy® ld,fha ¡ Tng
4'12 W;a 38'27-30
302
wdrlaIdj i,ikÜ we;' ukao" Tng wdorh
lrk" mÜ;=ka y;afokl=g jvd Tng
jev°hl jk Tf’ f,a,S ta orejd ,nd
we;e÷÷hs lSfj` h' 16kfh`– ta orejd jvdf.k
<fhys fydjd /ln,d.;a;d h'
17 wi,ajeis ia;S%yq" öökfh`–g mÜf;la
Wmkafka he÷÷hs Ùh–ka" Tyqg «fnoa hk
ku ;enQ y' Tyq °œ;af.a mshd jQ fciafiaf.a
mshd œh'
°œ;a rcqf.a fm<m;
18 fmfrYaf.a fm<m; f• h( fmfrYa
fyYafrdkaf.a mshd h' 19fyYafrdka rd•f.a o
rd• w•–kd°’f.a o 20w•–kd°’ kdfIdkaf.a
o kdfIdka i,afudkaf.a o 21i,afudka
fn`jiaf.a o fn`jia «fnoaf.a o 22«fnoa
fciafiaf.a o fciafia °œ;af.a o mshd œh'
 303
iduqfj,af.a m<uq jk fmd;

f• fmdf;a wmg lshjkakg ,efnkafka •rjrekaf.a jxYfhys wjidkh;a" rdc jxYfha

wdr•Nh;a" ms<sn| l:dka;rh f›' iduqfj,a •rjrhkaf.a mrmÜfrys wkaØu •rjrhd jYfhka
ie,fl;;a" fmr is‡ •rjrhkag jvd Tyq fnfyœka fjkia flfkla • h' ukao" Tyq
æjeisjrfhl= o mÝcljrfhl= o jQ neœÚ'
f• fmdf;a œYsIag mÜoa.,hka Øfofkl= .ek œia;r we;' tk•" iduqfj,a" idjq,a yd °œ;a hk
Øfokd h' bYardfh,a rdc jxYh wdr•N jkafka" idjq,a rcÏf.ka h' Tyqf.a wejEfuka °œ;a f;f•
rclug m;a œh'
ööfoœhka jykafiag lSlre •fuka ch w;a f›( wlSlre •fuka mrdch weØ f›÷÷ hkÜ fmdf;a
f;audj h' fuh 2(30 jk mofhka meyeæ,s j m%ldY f›( ööug f.!rj lrkakkag uu f.!rj
lr–á ug oaf›I lrkakkag uu oaf›I lr–'÷÷
foœhka jykafia rdchdKka jYfhka i,lkÜ ,enQ neœka" bYardfh,a md,kh Ùøug wka rfcl=
m;a Ùøug uq,ska ue,slula ØnqK o" fikóf.a n,j;a b,a,Su Úid rc flfkla foaj
wkÜueØfhka u m;a lrkÜ ,e” h' tfy;a" foœhka jykafia i,lk ,oafoa rdcdØrdchdKka
jYfhÚ' rc;=ud;a" fikó;a ãj;a jQfha foœhka jykafiaf.a md,kh hgf;a h ^2(7-10&' foœhka
jykafiaf.a Úfh`. wkÜj ³mam;a fmdfydi;a iEu flfkl=f.a u whsØjdisl• wdrlaId Ùøu
rcjrekaf.a hÜ;=lu œh'
fuys wvx.= lreKÏ(
múƒfÃo 1 )7 iduqfj,a bYardfh,a md,kh ;u w;g .ekSu'
múƒfÃo 8 )10 idjq,a rclug m;a •u'
múƒfÃo 11 )15 idjq,fa .a rclf• m%:u jir'
múƒfÃo 16 )30 °œ;a iy idjq,'a
múƒfÃo 31 idjq,a iy Tyqf.a mÜ;h
% kaf.a urK'

t,aldkd iy Tyqf.a mjq,
1 tm%dhs• lº rf† rdud;hs•-fY`mS•ys
t,a l dkd k• –Úfila œh' Tyq
fcfrdyd•f.a mÜ;%hd há tm%dhs–hfhl= jQ
Y=maf.a f.`;%fha f;dyqf.a mjq,g wh;a
t,Syfq .a uqKn q d h' 2t,aldkdg NdÈhdfj`
Ï r
fofofkla is‡hy' tla ;eke;aØhlf.a
ku ykakd há wÚla ;eke;aØhf.a ku
fmÚkakd h' fmÚkakdg orefj` is‡hyá
tfy;a " yka k dg orefj` fkdis ‡ hy'
3
t,aldkd Isf,`ys ¡ ish® n,eØ i–¹Kka
jykafiag kuialdr lrkak;a" mÝcd lrkak;a
wjqre³ m;d Tyqf.a k.rfhka Úlau .sfha
h' tys i–¹Kka jykafiaf.a mÝclhka jQ
fydmaks iy msfkydia hk ta,Sf.a mÜ;%fh`
fofokd is‡hy' 4t,aldkd mÝcd lrk yeu
wjia:df› ¡ u ish “ú| jQ fmÚkakdg;a"
wef.a ish® ´ orejkag;a fldgila ³kafka
h' 5tfy;a" Tyq ykakdg fofldgila ³kafka
h' tfia flf<a" Tyq ykakdg fndfy` fm%u
a
l< neœÚ' tfy;a" i–¹Kka jykafia wef.a
.ÈNh mshjd Ø“×' 6i–¹Kka jykafia
wef.a .ÈNh mshjd ØnqKÏ neœka" wef.a
œreoaOldø wE fl`m lrjk ms×i wEg Úka°
l<d h' 7t,aldkd wjqre³ m;d i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.djg .sh wjia:dj, ¡
fmÚka k d yka k d fl`m l<d h' ta
Úid ykakd lEu fkdld y~–ka is‡hd
h' 8tœg wef.a mÜreIhd jk t,aldkd wEg
l;d fldg" ööykakd" Tn w~kafka uka o@
fkdld is‡kafka uka o@ Tn fi`³Ùka
is‡kafka uka o@ mÜ;%hka oifofkl=g jvd
ud Tng wf.a keoa±÷÷hs lS h'
ykakd iy ta,S
9 jrla Isf,`ys ¡ Tjqka ld ” yudr jQ
miÜ ykakd keósg is‡hd h' ta,S k• mÝclhd
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› W½jyq
 1 iduqfj,a 1-2
lKÏj <ó ØnqKÏ ish wdifka ys|f.k
is‡fha h' 10ykakdf.a is; fY`lfhka msø
Ø“×' wE i–¹Kka jykafiag hdƒÆ
lr–ka w~ w~d is‡hd h' 11wE ndrhla
fj–ka" ööish® n,eØ i–¹Kka jykai" Tf’
fufyldø jk udf.a ³l foi fyd¢ka n,d"
ud isys lr" ud wu;l fkdlr" ug msú–
orefjl= fok fiala k•" uu Tyqf.a uq½ ãœ;
ld,h u Tng lem lrkafk–á Tyqf.a ysig
lj°j;a ±<s msyshla fkd;nkafk–÷÷hs
lSjd h'
12 ykakd i–¹Kka jykafia bæúfhys
fndfy` f›,d hdƒÆ lrk w;r ta,S wef.a
uqLh foi n,d is‡fha h' 13ykakd ÚYaY’o
j hdĮ l<d h' wef.a f;d,a muKla
fi,jqK kuq;a" wef.a lgy~ weiÜfKa ke;'
ta Úid wE ”u;a • is‡Ø hs ta,S is;=f› h'
14
ta,S l;d fldg" ööTn fldmuK l,a fjú •
is‡kafkys o@ fjú u; Tfnka my jk ;=re
bj;g hkake÷÷hs lS h'
15 ykakd W;a;r fo–ka" ööudf.a iajd—Ú"
tfia fkdf›á uq¿sl mdkh j;a ier ”ula j;a
uu fkd”fj–' uu fY`l is;la weØ
iaØ%hla–' i–¹Kka jykafiag hdƒÆ
lr–ka udf.a ³la .ekœ,s Wka jykafia
bæúfhys je.sr jQfh–' 16Tf’ fufyldø
lulg keØ iaØ%hle hs fkdis;kak' ud f•
wdldrfhka hdƒÆ lr–ka is‡fha udf.a
³fla yd is;a f›okdf› jeŠlu Úid h÷÷hs
lSjd h'
17 tœg ta,S ms<s;=re fo–ka" ööYdkaØ
isØka hkaká bYardfh,ajrekaf.a foœhka
jykafiaf.ka Tn l< b,a,Su Wka jykafia
Tng bIag lr fok fialajd÷÷hs lSf› h' 18wE
o" ööTf’ °iSg Tn bæúfhys lreKdj ,ef’
jd÷÷hs Ùhd t;eÚka msg;a j f.dia lEu
lEjd h' bkamiÜ wef.a uqyqK o u<dÚl j
fkdØ“×'
iduqfj,af.a Wm; iy lem Ùøu
19 miÜ æk w®hu t,aldkd iy
Tyqf.a mjq, keósg" i–¹Kka jykafia
bæúfhys kuialdr fldg" yeø f.dia
rdudys ;ukaf.a f.org .sfh` h' t,aldkd
ish “ú| jk ykakd iuó tla œh'
i–¹Kka jykafia o weh isys l< fial' 20wE
ms<sis|f.k Úhu ld,fha ¡ mÜ;%fhl= ,enqjd
1'11 .Kka 6'5 2'1-10 ¬la 1'46-55
304
h' wE Tyqg iduqfj,a hk kduh ;enqjd h'
öötfia flf<a" ud i–¹Kka jykafiaf.ka
Tyq b,a,d.;a neœke÷÷hs wE lSjd h'
21 t,aldkd iy Tyqf.a uq½ mjq,
wjqre³m;d lrk mÝcdj;a" ;udf.a ndrh;a
i–¹Kka jykafiag TmamÜ lrk ms×i
Isf,`jg Úlau .shy' 22tfy;a" ykakd .sfha
ke;' ukao" öö<uhd i–¹Kka jykafia
bæúfhys yeu l,ays u kej;S is‡k ms×i
Ùú jerE miÜ Tyq f.k hk ;=re uu
fkdh–÷÷hs wE wef.a mÜreIhdg lSjd h'
23 wef.a mÜreIhd jk t,aldkd wEg
ms<s;=re fo–ka" ööTng fyd| hhs isf;k foa
lrkaká orejd Ùú jrk ;=re kej;S
is‡kak' i–¹Kka jykafia ;ukaf.a
fmdfrdka³j bIag lrk fiala jd÷÷hs lSf› h'
fufia ykakd kej;S isg ish mÜ;d Ùú jrk
;=re Tyqg Ùú ³kakd h'
24 orejd Ùú jerE miÜ" ykakd ;=ka
wjqre³ jiafil= o ms‡ Ùf,`.%E• oyhla o
–æhÜi nºkla o wrf.k orejd f.k f.dia
Isf,`ys ØnqKÏ i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.djg meuqKÏKd h' tl, Tyq l=vd
orefjl= j is‡fha h' 25T›yq f.dka jiaid
urd orejd ta,S <óg f.kdy' 26wE ta,S
wu;d" ööwfka iajd—Ú" ug iud jkak' jrla
Tn <ó i–¹Kka jykafiag hdƒÆ lr–ka
is‡ iaØh% ud nj uu æjqrd Ùh–' 27f• orejd
fok f,i uu hdƒÆ flf<–' i–¹Kka
jykafia o ud Wka jykafiaf.ka b,a¬ f•
b,a,uS ug bÛ l< fial' 28tneœka uu o Tyq
i–¹Kka jykafiag fokafk–' Tyq ãj;a j
is‡k f;la i–¹Kka jykafiag lem h÷÷hs
lSjd h' T›yq tys ¡ i–¹Kka jykafiag
kuialdr l<y'
ykakdf.a hdĮj
2 ykakd hdƒÆ lr–ka fufia lSjd h(
ööud is; i–ºka flfrys
mS%Øu;a f›á
udf.a iœh i–ºka flfrys
Wiia • Øf’'
udf.a uqœka ud i;=rkag
uu iro• lr–á
Tn ud .ef<jq Úid
uu mS%Ø fj–'
 1 iduqfj,a 2
2
i–ºka fuka iÜœY=oaO
wka flfkla ke;á
Tn yer wka foœ flfkla
we;af;a u ke;á
wfma foϼkag iu jk
irKla ke;'
3 tfy;a" ³ofk`
Wvó= f,i
mÜridr• fkdf°vkaká
wyxldr fovq•
Tf’ uqLj,ska fkdÚlaf• jd·
ukao"
i–º ish,a, okakd jQ foœ flfkÙá
–ÚiÜkaf.a ish® Ù%hd
œÚYaph lrk flfkÙ'
4 i–¹fK`
n,j;=kaf.a n,h ³n, • we;'
³n,fh` n,j;a • we;'
5
ld ” ;r • is‡ wh
l=,S jev lrØá
id.skafkka fm<S is‡ whg
id.skakla ;j;a ke;'
j| iaØ%hg
orejka i;afofkla we;'
fndfy` orejka ,enQ iaØ%hg
±ka tflla j;a ke;'
6
urKh i–ºkaf.ka h"
ãœ;h o i–ºkaf.ka há
md;d,hg f.k hkafka;"a
thska f.k tkafka;a
i–¹fK` h'
7 lrk l," uia Whk w;r" mÝclhdf.a
i–¹fK` æ<sºlu o
fmdfydi;alu o
weØ lrk fialá
my;alu o Wiialu o
f.k fok fial'
8 u .kafka h' Isf,` k.rhg me–× ish®
w•m;Ska iuó ysºjk ms×i;a"
uysudik
Wreu lr fok ms×i;a"
t;=udfK`
³mam;d OQ,sfhka
keó=Ûjk fialá
æ<ska° li< f.dŠka
Tijk fial'
305
fmdf<df› mok•
i–¹Kkaf.a há
t;=udfK` tajd msg
f,dj msysfgjq fial'
9
t;=udfK` ;u iÜokkaf.a
æœ rlakd fialá
wºfrys jekfikafk` h'
ish iœfhka muKla
Ùisfjla ch fkd.kafka h'
10
i–ºkaf.a i;=fr`
iÜKÏ œiÜKÏ lrkÜ ,nØá
wØWiia foœ¹fK`
wyfika .s.=re• fok fial'
uq½ fmdf<` ;,h
œÚYaph lrk fialá
t;=udfK`
ish rcÏg n,h fok fial'
;uka f;`rd.;a rcÏg
ch w;a lr fok fial'÷÷
11 t,aldkd rdudys ;udf.a f.org
.sfha h' tfy;a" orejd k;r • ta,S mÝclhd
hgf;a i–¹Kka jykafiag fiajh flf<a h'
ta,Sf.a mÜ;%fh`
12 ta,Sf.a mÜ;%fh` ³Èckfh` jQ y' Tjqka
i–¹Kka jykafia .ek Ùis;a ie,l=f›
ke;' 13ta mÝclhka fikó iuó yeiÜreKÏ
wkaou fufia h( h• flfkl= mÝcdjla TmamÜ
jevldrhd ±Ø ;=kla weØ uia fldlalla
/f.k wjq;a" 14y†‡fha fy` ie<sfha fy`
l,afoarf• fy` weØ<sfha fy` oukafka há
tœg fldlalg wiÜ jQ ish,a, mÝclhd ;udg
bYardfh,ajrekag T›yq fufia l<y' 15ta
yer" f;, ±• hkakg;a fmr mÝclhdf.a
jevldrhd wjq;a" mÝcd TmamÜ lrk –Úidg
l;d fldg" öömÝcl ;=udg mܽiaikakg uia
fokaká ukao" t;=ud wuq uia –i msiÝ uia
Tfnka fkdms<s.kafka h÷÷hs lS h'
16 ta –Úid Tyqg ms<s;=re fo–ka" ööf;,
±• .sh miÜ leueØ ;r• .kake÷÷hs Tyqg
 1 iduqfj,a 2 306
lSfjd;a" jevldrhd ms<s;=re fo–ka" öötfia Tjqka kikakg ;SrKh lr ØnqKÏ neœÚ'
fkdj" Tn ±ka u fokakg «kE há ke;ak• 26 iduqfj,a ldh YlaØfhka o
n,y;aldrfhka .kafk–÷÷hs ÙhkÜ we;' i–¹Kka jykafiaf.ka yd ukÜIHhkaf.ka
17 ta,Sf.a mÜ;%hka i–¹Kka jykafiaf.a m%idoh ,n–ka o jevqfKa h'
mÝcdj iܽ fldg ie,l+ neœka Tjqkaf.a
mdmh i–¹Kka jykafia bæúfhys b;d ta,Sf.a mjq,g œreoaO m%ldYkhla
nrm;, œh' 27 foœhka jykafiag lem jQ
ukÜIHfhla ta,S fj; wjq;a" ööi–¹Kka
iduqfj,a Isf,`ys isˆu jykafia fufia j°rk fiale÷÷hs lSf› h(
18 <ud œfhys is‡ iduqfj,a yK öökÜf˜ mshd o Tyqf.a jxYh o –irfhys
tafmdoa ie†ghla we|f.k" i–¹Kka mdrdfj`f.a f.or jy,a j is‡h ¡ uu
jykafia bæúfhys fiajh lr–ka is‡fha h' Tjqkag m%ldY fkd•• o@ 28mÝcdikh u;
19
Tyqf.a uj ish mÜreIhd iuó jdÈIsl mÝcd TmamÜ lrk ms×i o iÜj| ³• TmamÜ
mÝcdj TmamÜ lrk ms×i wjqreoaola mdid lrk ms×i o ud bæúfhys °³ lr~qj ork
wjqreoaola Isf,` k.rhg hk l, ms×i o udf.a mÝclhka f,i ish®
iduqfj,ag l=vd weºula id°f.k .shd h' bYardfh,a f.`;%j,ska uu ta jxYh f;`rd
20
ta wjia:dj, ¡ ta,S t,aldkdg;a" Tyqf.a fkd.Ø• o@ bYardfh,ajreka œiska TmamÜ
NdÈhdjg;a wdYSÈjdo lr–ka" ööTn fom< lrk ,o ish® ojk hd. mÝcd uu kÜf˜
i–¹Kka jykafiag ³ka ¡ukdj fjkÜjg mshdf.a jxYhg kܳڕ o@ 29tfia k•" udf.a
i–¹Kka jykafia Tng f• iaØ%hf.ka ore jdiia:dkfha TmamÜ lrkakg ud wK lr
mrmÜrla fok fiala jd÷÷hs lSf› h' bkamiÜ Øfnk udf.a hd.hg;a" udf.a mÝcdjg;a kÜU
T›yq ish f.org .sfh` h' wf.!rj lrkafka;a" udf.a fikó jk
21 i–¹Kka jykafia ykakdg lreKd bYardfh,ajrekaf.a ish® mÝcdj, b;d fyd|
l< fial' wE ms<sis|f.k mÜ;%hka fldgiaj,ska kÜf˜ mÜ;%hka ;r lr.kak
;=kafofkl= o ´jreka fofofkl= o ,enqjd h' ms×i kÜU ug jvd kÜf˜ mq;%hkag
iduqfj,a k• <uhd i–¹Kka jykafia f.!rj lrkafka;a uka o@ 30tneœka
bæúfhys jeŠ×' bYardfh,ajrekaf.a foœ iajd—ka jk uu
fufia Ùh–( kÜf˜ jxYh;a" kÜf˜ mshdf.a
ta,S iy Tyqf.a mÜ;%fh` jxYh;a ud bæúfhys ioyg u fiajh lrkÜ
22 ta,S b;d uy® j is‡fha h' ;udf.a we;' tfy;a" ±ka iajd—ka jk uu th
mÜ;%hka ish® bYardfh,ajrekag l< ish,a, udf.ka ³re f› jd hs Ùh–' ukao" ug
.ek;a" i•uqL uKavmfha f°rlv fiajh f.!rj lrkakkag uu f.!rj lr–' ud
l< ia;S%ka iuó Tjqka ihkh lrk nj;a fy<d 31
oÙkakka Úka°jg muqKÏjkafk–'
Tyqg wdrx„ œh' 23ta,S ish mÜ;=kag l;d kÜf˜ jxYfhka o kÜf˜ mshdf.a jxYfhka o
fldg" ööTn fuhdldr foaj,a lrkafka l=ula Ùisfjl= uy® œhg fkdme–fKk f,i
Úid o@ Tf’ kmÜre Ù%hd .ek f• yeu kÜf˜ o kÜf˜ ms32 hdf.a o n,h ud “|ouk nj
fokdf.ka u ug wikakg ,ef’' 24udf.a is;g .kak' bYardfh,ajrekag ud fok
mÜ;%fhÚ" tfia fkdlrkak' ukao" i–¹Kka wdYSÈjdo ish,a, flfrys kÜU BÈIHdfjka
jykafiaf.a fikó w;fÈ meØø hk f• n,d le<fUkafkys h' kÜf˜ jxYfhka
33
´iudk wdrx„h fyd| ke;' 25–Úfil=g Ùisfjla ¡È>dhÜ j<|kafka ke;' tfia
œreoaO j –Úfil= m› lf<d;a" ta jQj;a ug mÝclfhl= f,i fiajh lrk ms×i
i•nkaOfhka foœhka jykafiag ueoy;a kÜf˜ mrmÜfrka tla flfkl= uu bØú
œh yeÙ h' tfy;a" i–¹Kka jykafiag lr.Ú–' tfy;a" Tyq wkaO jkafka há
œreoaO j –Úfil= m› lf<d;a" Tyq fjkÜjg Tyqf.a ish® n,dfmdfrd;a;= keØ • hkafka
ueoy;a œh yelafla ljfrl=g ±÷÷hs lSf› h' h' kÜf˜ jxYfhka mejf;k ish,a,ka lvq
tfy;a" T›yq ;u mshdf.a nig ijka myúka uefrkÜ we;' 34kÜf˜ mÜ;%hka fofokd
fkd³kafk` h' ukao" i–¹Kka jykafia jk fydmaÚ iy msfkydia tl ojfia

2'26 ¬la 2'52 2'28 Úlau 28'1-4á f,• 7'35-36 2'34 1 iduq 4'11
 1 iduqfj,a 2-3
uereK œg" ud Ùhk foa ienE njg th
,l=Kla jkafka h' 35ug mlaImd; j is‡k"
ud leueØ" ud Ùhk yeu foa lrk
mÝclfhl= uu f;`rd.kafk–' Tyqg ore
mrmÜrla i,id ¡ udf.a wNsfIal ,;a
rÐcÏrejka bæúfhys Úrka;rfhka fiajh
Ùøug Tyq m;a lr–' 36;jo" kÜf˜ jxYfhka
b;=re jk yeu fokd ú¡ ldishla o frd‡hla
o ,nd.kak ms×i rcÏ fj; me–K Tyq
bæúfha je| jeˆ" wfka frd‡ lE,a,la lk
ms×i mÝcl ;k;=rg ud m;a l< uekje÷hs
ÙhkÜ we;'÷÷
iduqfj,a le|jkq ,e”u
3 <ud œfha is‡ iduqfj,a ta,S hgf;a
i–¹Kka jykafiag fiajh flf<a h'
ta ld,fha ¡ i–¹Kka jyka f ia f .ka
meuqKÏK m×jqv ³È,N œhá oÈYk o
œr, œh' 2±ka ta,Sf.a weia yúhdldr
fkdfmfkk ;rug wºrejkakg mgkaf.k
ØnqfKa h' ækla Tyq ish ldurfhys
ie;fm–ka is‡fha h' 3iduqfj,a o foœhka
jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj ØnqKÏ i–¹Kka
jykafiaf.a Y=oO a ia:dkfhys Ú°f.k is‡fha
h' tys myk tf;la ±,afj–ka ØnqfKa h'
4
tœg i–¹Kka jykafia iduqfj,ag w~.eiÝ
fial' Tyq o" ööuu fuys h÷÷hs lS h' 5tfia
Ùhd" ta,S <óg æj f.dia" ööTn ug
w~.eiÜfjys h' uu fuys h÷÷hs lSf› h' ta,S
o" ööuu w~ fkd.eiS–á kej; Ú°.kake÷÷hs
lSf› h' Tyq f.dia Ú°.;af;a h'
6 i–¹Kka jykafia kej;;a"
ööiduqfj,a÷÷ Ùhd w~.eiÝ fial' iduqfj,a
keósg ta,S <óg f.dia" ööwe;a;g u Tn ug
w~.eiÜfjys há fukak" uu fuys h÷÷hs lS h'
tfy;a" ta,S ms<s;=re fo–ka" ööudf.a mÜ;%h" uu
w~ fkd.eiS–" kej;;a Ú°.kake÷÷hs lSf›
h' 7iduqfj,a ta jk ;=re i–¹Kka jykafia
±k is‡fha ke;' ta jk ;=re i–¹Kka
jykafiaf.a jpk Tyqg t<sor› fkd • h'
8 i–¹Kka jykafia h<s;a ;=ka jk
jrg;a iduqfj,ag w~.eiÝ fial' Tyq keósg
ta,S <óg f.dia" ööTn ug l;d flf<ys h'
fukak" uu fuys h÷÷hs lS h' tœg" i–¹Kka
jykafia <uhdg w~.ik nj ta,S f;are•
.;af;a h' 9tneœka ta,S iduqfj,ag
l;d fldg" ööTn f.dia Ú°.kak' Tng
kej; w~.eiÜfjd;a" öi–¹Kka jykai"
l;d l< uekjá Tn jykafiaf.a
307
fufylrejd ijka ¡ is‡kjd÷hs Ùhkake÷÷hs
lSf› h' iduqfj,a f.dia ;udf.a hyfka
Ú°.;af;a h'
10 tœg i–¹Kka jykafia jevu lr"
m<uq j;dj, ¡ fuka" ööiduqfj,a"
iduqfj,a"÷÷ Ùhd w~.eiÝ fial' iduqfj,a
ms<s;=re fo–ka" ööl;d l< uekjá Tn
jykafiaf.a fufylrejd ijka ¡ is‡kjd
h÷÷hs lSf› h'
11 i–¹Kka jykafia iduqfj,ag
l;d fldg fufia j°< fial( ööfukak" uu
bYardfh,ajrekag œreoaO j lrkakg hk
foaá ta .ek wik ish,a,kaf.a lka fol f,,
fokafka h'12 ud ta,fS .a jxYh .ek lS ish,a,
u" uq, mgka w. olajd" ta ojfia ¡ ta,Sg
œreoaO j bIag lrkafk–' 13ta,Sf.a mÜ;%hka
;uka msg idmhla muqKÏjd .kak nj Tyq
±kf.k is‡h ¡" Tjqka fkdje<ela•f•
wmrdOh Úid uu Tyqf.a jxYhg iEu
l,ays u o~qj• lrkafk– hs uu Tyqg
±ka•–' 14tneœka ta,Sf.a jxYfha wmrdOh
Ùis h• mÝcdjÙka j;a" m~qrÙka j;a myl<
fkdyeÙ nj ud æjqrd we;'÷÷
15 iduqfj,a myka jk ;=re Ú° ys|"
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› f°rj,a
weúfha h' tfy;a" iduqfj,a ;ud ³Û oÈYkh
ta,Sg okajkak “h j is‡fha h' 16tœg ta,S"
ööiduqfj,a" udf.a mÜ;%h"÷÷ Ùhd iduqfj,a
weu;=f› h' Tyq o" ööuu fuys h÷÷hs ms<s;=re
³kafka h'
17 tœg ta,S" ööi–¹Kka jykafia Tng
lS foa l=ula o@ tal udf.ka fkdiójkak'
Wka jykafia Tng j°< ish® foa Ùisjla
udf.ka fkdiójd Tn ug fkdÙhkafkys
k•" foœhka jykafia Tng b;d ;o f,i
o~qj• lrk fiala jd÷÷hs lSf› h' 18tœg
iduqfj,a Ùisjla fkdiójd ish,a, u Tyqg
lSf› h' ta weiÝ ta,S" ööWka jykafia i–¹Kka
jykafia há Wka jykafia hym;a há Wka
jykafiag hym;a hehs isf;k foa lrk
fiala jd÷÷hs mejiS h'
19 iduqfj,a jevqfKa h' i–¹Kka
jykafia Tyq iuó isg Tyq lS yeu fohla u
tlla j;a kEr bIag l< fial' 20iduqfj,a
i–¹Kka jykafiaf.a æjeisjrfhl= jYfhka
ia:§r lrk ,o nj" W;=fÈ isg ol=K olajd
is‡ ish® bYardfh,ajre ±k.;af;` h'
21
i–¹Kka jykafia Isf,`ys ¡ iduqfj,ag
 1 iduqfj,a 3-4 308
m%ldY jQ fial' tys ¡ kej; kej; m%ldY • jy,a® jkafkuq' ta Úid •r mÜreIhka fuka
Tyq iuó l;d l< fial' igka lrkake÷÷hs lS y'
10 tœg ms,siaØjre igka l<y'
.sœiÜ• lr~qj meyer.ekSu bYardfh,ajre mer¡ tl tld ;u ;udf.a

4 iduqfj,a l;d l< œg bYardfh,a l+vdr•j,g m,d .sfh` h' buy;a

ck;dj Tyqf.a jpk ms<s.;ay' tl, >d;khla weØ œh' bYardfh,a fyajdfh`
bYardfh,ajre ms,i s Ø
a jrekag œreoaO j hÜoO a Øia°yla urkÜ ,enQ y' 11foœhka jykafiaf.a
lrkakg msg;a j f.dia" tfnka-tfYÈ <ó .sœiÜ• lr~qj;a Tjqka w;g wiÜ œ×' ta,Sf.a
l|jqre ne|.;ay' 2ms,siaØjre wfmlays mÜ;h % ka fofokd jk fydmaÚ iy msfkydia o
l|jqre ne|.;ay' ms,i s Ø
a jreka bYardfh,a- uere•lEy'
jrekag œreoaO j igkg ieriS" oreKÏ
f,i igka l< miq bYardfh,ajre ms,i s Ø
a - ta,Sf.a urKh
jrekag mrdch jQ y' T›yq hÜoaO N+–fha
fiakdfjka –Úiqka ydr°yla muK uerEy' 12 fnkac–kaf.a f.`;%fhka –Úfila
3
bYardfh,ajreka l|jqrg wdmiÜ wd l," hÜoaO N+–fhka ³j f.dia tu ojfia u Isf,`
bYardfh,ays m%cd uQ,slfh` l;d fldg" k.rhg me–×fha h' Tyq weº• brdf.k"
ööwo wm mrdch lrka k g i–¹Kka ysfia mia oudf.k is‡fha h' 13Tyq tk œg
jykafia ms,i a jrekag bv ³kafka uka o@ ta,S mdr woaor ØnqK ;udf.a wdikfhys
s Ø
i–¹Kka jykafia wm w;rg me–K wfma b|f.k n,d is‡fha h' ukao" foœhka
i;=rkaf.a wØka wm .<jk ms×i Wka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj .ek Tyqf.a is;
jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj Isf,`fjka fndfy` fia ;eØ f.k Ø“×' ta –Úid
f.kajd .Úuq÷÷hs lS y' 4ta lS f,i T›yq k.rhg wjq;a wdrx„h lS l, kÜjr jeis
Isf,` k.rhg –ÚiÜka hjd" flre’jreka ish,af,` fudry~ ³kay' 14ta,S fudr.eiSf•
w;r msys‡ isyiÜk u; jevys¢k ish® Y’oh wid" ööwr fl`,dy, Y’oh Ùfula
n,eØ i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj ±÷÷hs weiS h' ta –Úid blauÚka wjq;a ta,Sg
f.kajd .;ay' fydmaÚ iy msfkydia hk wdrx„h ie< flf<a h' 15ta,S jkdys wkÝwg
ta,fS .a mÜ;f% h` fofok foœhka jykafiaf.a wjqreoaola jhia j is‡fha há Tyqf.a weia
.sœiÜ• lr~qj iuó me–×hy' fkdfmfkk ;rug wºrej ØnqfKa h' 16ta
5 i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj –Úid l;d fldg" ööhÜoaO N+–fha isg wd
l|jqrg f.fkkÜ ,enQ l, uq½ bYardfh,a ;eke;a;d uu há t;ek isg fu;ekg wo uu
ck;dj fmdf<dj mÜrd fo`xldr fok uy;a ³jf.k wdfj–÷÷hs ta,Sg lSf› h' ta,S o"
f>`IdjÙka fudry~ keó=jyq h' 6ms,i s Ø
a jre
ta fudr.eiSf• Y’oh wid" ööfyfn%›jrekaf.a ööudf.a mÜ;%h" tys is³jqfKa Ùfula ±÷÷hs
l|jqfÈ wefik f• uyd f>`Idj l=ula ±÷÷hs weiS h'
weiÝ y' i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj 17 m×jqvldrhd W;a;r fo–ka
l|jqrg f.kd nj T›yq ±k .;ay' ta Úid 7 ööbYa r dfh,a j re ms , s i a Ø jreka bæúfhka m,d
ms,i a jre “h jQ y' ukao" ööfoœhka jykafia .shy' fikó w;fÈ buy;a >d;khla weØ
s Ø
l|jqrg jeŠh fiale÷÷hs T›yq lS y' ;jo" œhá Tf’ mÜ;%hka fofokd jk fydmaÚ o
T›yq l;d fldg" ööwmg jk œm;l uy;· msfkydia o u<y' foœhka jykafiaf.a
ukao" funº fohla —g fmr fkd • h' 8wfka" .sœiÜ• lr~qj o meyer .kÜ ,e” h÷÷hs
wmg jk œm;l uy;· f• n,i•mkak lSf› h'
foœjrekaf.a wØka wm .<jd.kafk` 18 Tyq foœhka jykafiaf.a .sœiÜ•
ljqre o@ f• foœjre jkdys ldka;drfha lr~qj .ek i|yka l< œg" ta,S yqkiafkka
–irjrekag ish® wdldr jix.;j,ska
myr ³ka foœjre h' 9ms,siaØjreÚ" ffOÈh f°rÛj i—mfhys miaig jeˆ fn,a, le‹
i•mkak • •r mÜreIhka fuka igka uf<a h' ukao" Tyq uy® ;rndre –Úfil= jQ
lrkak' tfia fkdlf<d;a Tjqka wfma neœÚ' Tyq i;<sia wjqreoaola bYardfh,ajreka
jy®ka jQjdla fuka wms fyfn%›jrekaf.a md,kh flf<a h'

4'4 Úlau 25'22

 1 iduqfj,a 4-6
msfkaydiaf.a jekaoUqjf.a urKh
19 ta,Sf.a f,a,S hk msfkaydiaf.a “ú|
.e’f.k orefjl= ,nkakg wdikak j
is‡hd h' foœhka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
i;=rka w;g wiq jQ nj;a" wef.a uduKaŠh o
iajd– mÜreIhd o uereK nj;a wE weiQ l,"
m%ij f›okdj ygf.k wE keUqre • orejd
“ys l<d h' 20wE uefrk f›,df› wE <ó is‡
ia;S%yq l;d fldg" öö“h fkdjkaká Tn
mÜ;%fhl= ,enqfjys he÷÷hs lSfj` h' tfy;a" wE
ms<s;=re ³kafka j;a" ta .ek ie,l=f› j;a
ke;' 21foœhka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
i;=rka w;g wiÜ jQ Úid o wef.a udud;a"
iajd– mÜreIhd;a u< Úid o wE" ööbYardfh,a
flfrka f;aci my j .sfha h÷÷ Ùhd orejdg
öBldfndoa÷ hk ku ;enqjd h' 22foœhka
jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj i;=rka w;g wiÜ
jQ fyhska" ööbYardfh,a flfrka f;aci my j
.sfha h÷÷hs wE lSjd h'
.sœiÜ• lr~qj Úid jQ mSvd
5 ms,i
s Ø
a jre foœhka jykafiaf.a .sœiÜ•
lr~qj /f.k tfnka-tfYÈys isg
wIaf°oa k.rhg th f.kdfj` h' 2T›yq
foœhka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj" /f.k
°f.dka foœhdf.a foajd,hg f.k f.dia
°f.dka <ó ;enQ y' 3miÜ ° w®hu wIaf°oays
jeishka wjæ jQ œg" i–¹Kka jykafiaf.a
.sœiÜ• lr~qj bæúmsg °f.dka uq×ka;<d
• Øfnkjd T›yq ³Ûy' T›yq °f.dka
/f.k kej; Tyq l,ska ØnQ ia:dkfhys
u ;enQ y' 4T›yq miÜ ° w®hu wjæ jQ
œg;a i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
<ó h<s;a °f.dka uq×ka;<d • “u is‡kjd
³Ûyá °f.dkaf.a ysi o w;a fol o fjka •
t<sm;a; Wv Øfnkjd ³Ûyá bØú j ØnqfKa
l| muKla h' 5wo oji olajd u °f.dkaf.a
mÝclhka o °f.dkaf.a foajd,hg we;=½ jk
wh o wIaf°oays Øfnk °f.dkaf.a foajd,fha
t<sm;a; fkdmd.kafka tneœÚ'
6 tl, i–¹Kka jykafia ish ndyq
n,fhka wIaf°oa jeishkag ;æka myr ³ka
fial' Wka jykafia wIaf°oays jeishkag;a"
tys æidj, jeishkag;a Nhdkl .vq
yg.eka•fuka myr ³ka fial' 7wIaf°oa
jeisfh` is³ jQ foa ±l" ööbYardfh,ays foœhka
jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj wm <ó fkdØ“h
hÜ;= há ukao" Wka jykafia ish ndyq n,fhka
309
wmg;a" wfma foœhd jk °f.dkag;a ;æka
o~qj• lrk fiale÷÷hs lS y' 8tneœka T›yq
m×jqv hjd" ms,siaØjrekaf.a w•m;Ska
miafokd ;uka <óg /ia lr" ööbYardfh,a
foœhka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj .ek wm
l=ula l< hÜ;= ±÷÷hs œuiÝ y' T›yq ms<s;=re
fo–ka" ööbYardfh,a foœhka jykafiaf.a
.sœiÜ• lr~qj .d;a k.rhg f.k hkake÷÷hs
lS y' ta lS f,i T›yq bYardfh,a foœhka
jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj tys f.k .shy'
9 Tjqka th f.k .sh œg" i–¹Kka
jykafia ish ndyq n,h md ta k.rhg
o~qj• fldg tys buy;a le<šula weØ
jkakg ie,eiÝ fial' Wka jykafia kÜjr
jeis f,dl= l=vd ish,a,ka msg Nhdkl .vq
yg.kajd Tjqkag myr ³ka fial' 10tœg
T›yq foœhka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
tfl%dka k.rhg he›fj` h' foœhka
jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj tfl%dka k.rhg
me–× l, tys jeisfh`" ööwm o wfma fikó
o kikakg bYardfh,a foœhka jykafiaf.a
.sœiÜ• lr~qj wm <óg f.kjq;a we;e÷÷hs
Ùh–ka fudr.eiÝ y' 11tneœka T›yq
m×jqv hjd" ms,siaØjrekaf.a ish®
w•m;Ska /ia lrjd" ööbYardfh,a foœhka
jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj wm yd wfma
fikó œkdY fkdlrk ms×i th iajlSh
ia:dkhg wdmiÜ hjkake÷÷hs lS y' tfia
lSf›" k.rh uq½,af,a udrl le<šula
yg.;a Úid há foœhka jykafiaf.a ndyq
n,fhka thg ;æka myr je³fKa h'
12
fkdu< wh .vqj,ska mSvd œkafo` há
k.r jeishkaf.a œ,dmh o wyi olajd
keó=fKa h'
.sœiÜ• lr~qj wdmiÜ ndr ¡u
6 i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
ms,siaØjrekaf.a rfgys y;a udihla
Ø“×' 2ms , s i a Ø jre mÝ c lhka o fma k
Ùhkakka o le|jd" ööi–¹Kka jykafiaf.a
.sœiÜ• lr~qj i•nkaOfhka wm l=ula
l< hÜ;= o@ th iajlSh ia:dkhg l=uk
fohla iuó heœh hÜ;= o Ùhd wmg
okajkake÷÷hs lS y'
3 T›yq ms<;s r = e fo–ka" ööTn" bYardfh,a-
jrekaf.a foœhka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
wdmiÜ hjkakyq k•" th ysia wØka kEr"
Tf’ m› fjkÜfjka jkaæ mÝcdjla Wka
jykafiag hjkak' tœg Tn iÜj jkakyq h'
 1 iduqfj,a 6
Wka jykafiaf.a ndyq n,fhka flfrk mSvd
Tn flfrka my j fkdhkafka l=ula Úid o
Ùhd Tng ±k.kakg ,efnkÜ we;e÷÷hs
lSfj` h'
4 ööwm l=uk jkaæ mÝcdjla f.œh hÜ;=
±÷÷hs T›yq weiÝ y' mÝcljre yd fmak
Ùhkafk` ms<s;=re fo–ka" ööms,siaØjrekaf.a
w•m;Skfa .a .Kk wkÜj rÚka l< .vq rEm
myl=;a" rÚka l< —hka miafofkl=;a h'
ukao" Tn ish,a,ka yd Tf’ w•m;Ska
flfrys me–KÏfKa tl u mSvdjla h'
5
tneœka .vq rEm o rg kdiaØ lrk — rEm
o id° bYardfh,ajrekaf.a foœhka jykafiag
f.!rj fokak' tfia lf<d;a" iuyr œg Wka
jykafia iajlSh ndyq n,hka Tn flfrka o
Tf’ foœjreka flfrka o Tf’ foaYh
flfrka o bj;a lrkÜ we;' 6–irjreka yd
mdrdfj` Tjqkaf.a is;a ±Š lr.;a f,i
Tn;a is;a ±Š lr.kafka l=ug o@ Wka
jykafia Tjqka fu`vhka l< œg Tjqka
fikóg hkakg wjldY ³kakd fkdf› o@
bYarfh,ajreka msg;a j .shd fkdf› o@ 7±ka
bØka w®;a .e,la id°f.k œh.y fkd±rE
Ùú t<fokÜka fofofkl= f.k .e,g ne|"
Wkaf.a jiaika Wka fjØka fjka lr .df,a
kj;ajkak' 8bkamiÜ i–¹Kka jykafiaf.a
.sœiÜ• lr~qj f.k .e, u; ;nd" jkaæ
mÝcdj ms×i Wka jykafiag fok rka NdKav
tys me;a;l l=vd lr~qjl ;nd .e, hk
foil hkakg thg bv yer n,d is‡kak'
9
bØka" th ish foaY iSudjg hk udÈ.fha
fn;a-fIfuIag .sfhd;a" f• uy;a œm;aØh
wmg is³ flf<a Wka jykafia nj thska
fmfkhsá tfia ke;ak•" wmg myr ³kafka
Wka jykafia fkdj" th bf’ u wmg me–×
fohla nj wmg fmfkkÜ we;e÷÷hs lSfj` h'
10 T›yq tf,i lr–ka" Ùú t<fokÜka
fofofkl= f.k .e,g ne|" Wkaf.a jiaika
.d,a fldg ;nd" 11i–¹Kka jykafiaf.a
.sœiÜ• lr~qj o rka — rEm iy .vq rEm ±uQ
l=vd lr~qj o .ef,ys ;enQ y' 12t<fokakÜ
fn;a-fIfuIag hk udÈ.fha .sfh` há
ol=Kg j;a" jug j;a fkdyeø ;mÜ,a,–ka
tu udj; æf.a u .sfh` há ms,siaØjrekaf.a
w•mØfh` o fn;a-fIfuIays iSudj olajd
Wka miÜmi .shy'
310
13 fn;a-fIfuIays –ÚiaiÜ –‡hdjf;a
Øúó= lm–ka is‡fh` h' T›yq ysi Tijd
n,d" .sœiÜ• lr~qj ±l mS%Øfhka mskd
.shy' 14.e, o fn;a-fIfuIays fc`IÜjdf.a
fl;g me–K tys kej;=fKa h' tys f,dl=
.,la ØnqfKa h' fikó .ef,a ,S m<d"
t<fokÜka i–¹Kka jykafiag ojk hd.
mÝcdjla fldg Tmamq lf<` h' 15f,•jre
i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj o rka
NdKav oud ØnqKÏ lr~qj o f.k" uy .,
u; ;enQy' fn;a-fIfuIa jeisfh` ta ojfia
¡ i–¹Kka jykafiag ojk hd. mÝcd TmamÜ
fldg" m~qre o ms³fj` h' 16ms,siaØjrekaf.a
w•m;Syq miafok ta ±l t° u tfl%dkag yeø
.shy'
17 ms,siaØjre jkaæ mÝcdjla jYfhka"
wIaf°oa Wfoid o .did Wfoid o wIaflf,dka
Wfoid o .d;a Wfoid o tfl%dka Wfoid o
tl tl ne.ska rÚka l< .vq hejQy' ;jo"
T›yq ms,siaØjrekaf.a w•m;Ska miafokd
œiska md,kh lrk ,o k.r fjkÜfjka
tllg tl rEmhla ne.ska rÚka l< — rEm
hejQy' 18ta k.rj,g mjqre iys; k.r o
ms‡ir .• o we;=<;a h' Tjqka i–¹Kka
jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj ;enQ fn;a-
fIfuIays fc`IÜjdf.a flf;ys œYd, .," f•
isoa•h i•nkaOfhka idlaIshla jYfhka wo
olajd u Øf’'
19 fn;a-fIfuIays ukÜIHhka i–¹Kka
jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj wer ne¬ Úid"
Wka jykafia fikóf.ka ie;a;Efofkl=g
myr ³ka fial' i–¹Kka jykafia fikó
w;frys f• id uy;a >d;khla l< neœka
fikó je,mÜfK` h'
Ùúh;a-fchdø•ys .sœiÜ• lr~qj
;e”u
20 fn;a-fIfuIays ukÜIHfh` l;d
fldg" ööi–¹Kka jykafia jk Y=oaO
foœhka jykafia bæúfhys is‡kakg mܽjka
ljfrl=g o@ Wka jykafia wm fjØka neyer
lrk ms×i .sœiÜ• lr~qj fld;ekg
heœh yeÙ ±÷÷hs weiÜfj` h' 21T›yq
Ùúh;a-fchdø•ys jeishka fj; ´;hka w;
m×jqvhla hj–ka" ööms,siaØjreka i–¹Kka
jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj wdmiÜ tjd Øf’á
wjq;a th f.k hkake÷÷hs lS y'
 1 iduqfj,a 7-8
7 Ùúh;a -fchdø• jeisfh` wjq;a"
i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
/f.k" lkao msg msys‡ w“kd°’f.a f.g
f.k f.dia" i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ•
lr~qj rlaId lrk ms×i tf,hdiÈ
Ndrlre f,i m;a l<y'
iduqfj,a œÚYaphldrhd •u
2 i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
Ùúh;a-fchdø•ys ;ekam;a l< ° mgka ¡È>
ld,hla tk•" œis wjqreoaola" .; œh' f•
ld,h ;=< ¡ uq½ bYardfh,a ckhd i–¹Kka
jykafiaf.a Wmldrh fidhd fudr.eiÝ y'
3 iduqfj,a uq½ bYardfh,a ckhd wu;d"
ööTn yeu uq½ isØka Tf’ i–¹Kka jykafia
fj; yeø tkakyq k•" Tn w;frka wkH
foœjreka o wIagdfrd;a foaj;dœh o my
lroud" Tf’ is;a i–¹Kka jykafia
foig u fhduq fldg Wka jykafiag
muKla jeº•ms³• lrkak' Wka jykafia o
ms,i
s Ø
a jrekaf.a wØka Tn .<jd.kÜ we;e÷÷hs
lSf› h' 4tœg bYardfh,a ckhd nd,a
foaj;djka o wIagdfrd;a o my lroud
i–¹Kka jykafiag muKla jeº•ms³•
l<y'
5 tœg iduqfj,a l;d fldg" ööud Tn
Wfoid i–¹Kka jykafiag hdƒÆ lrk
ms×i ish® bYardfh,ajreka –Yamd k.rhg
/ia lrkake÷÷hs lSf› h' 6T›yq –Yamd
k.rhg /ia • j;=r weo i–¹Kka jykafia
bæúfhys mÝcdjla jYfhka j;a fldg"
ta ojfia Úrdydr j isg" ööwms i–¹Kka
jykafiag œreoaO j m› flf<uq÷÷hs tys ¡ lS
y' iduqfj,a –Yamdys mæx„ • isg bYardfh,a
ckhd œÚYaph flf<a h'
7 bYardfh,a ckhd –Yamd k.rhg
/ia j is‡k nj ms,siaØjreka weiÝ l,
Tjqkaf.a w•m;Syq bYardfh,ajrekag œreoaO
j keóS wdy' bYardfh,a ckhd ta wid
ms,siaØjrekag “h jQ y' 8tœg T›yq
iduqfj,ag l;d fldg" ööwfma foœ i–¹Kka
jykafia ms,siaØjrekaf.a wØka wm .<jk
ms×i wm Wfoid fkdkej;S u hdƒÆ l<
uekje÷÷hs lS y' 9iduqfj,a Ùú fndk neg½
megfjl= /f.k i–¹Kka jykafiag ojk
hd. mÝcdjla fldg TmamÜ lr bYardfh,ajreka
7'1 2 iduq 6'2-4á 1 jxYd 13'5-7
311
Wfoid i–¹Kka jykafiag hdƒÆ flf<a há
i–¹Kka jykafia Tyqg W;a;r ³ka fial'
10
iduqfj,a ojk hd. mÝcdj TmamÜ lrk
f›f,a u ms,siaØjre bYardfh,ajrekag
œreoaO j igkg <x jQ y' tfy;a" i–¹Kka
jykafia ta ojfia ¡ ms,siaØjrekag œreoaO j
uy y•ka .s.=re• ¡ Tjqka œhjq,g m;a l<
fial' T›yq bYardfh,ajreka flfrka m,d
.shy' 11bYardfh,a ckhd –Yamd kÜjúka
Úlau" ms,siaØjreka ®yqne| f.dia" fn;a-
ldÈg me–fKk ;=re Tjqkag myr ³kay'
12 tœg iduqfj,a .,la f.k –Yamd
k.rhg;a" fIaka k.rhg;a w;fÈ ;nd"
ööfu;eka olajd i–¹Kka jykafia wmg
msysg jQ fiale÷÷hs Ùh–ka Bg ötfnka-tfYÈ
h÷hs ku ;enqf› h'
13 fufia ms,siaØjre mrdch •
bYardfh,a foaYfha iSudjg we;=½ fkd jQ y'
iduqfj,af.a uq½ ãœ; ld,h ;=< i–¹Kka
jykafiaf.a ndyq n,h ms,siaØjrekag
œreoaO j mej;=fKa h' 14ms,siaØjreka œiska
tfl%dka isg .d;a olajd bYardfh,ajrekaf.ka
.kakd ,o k.r wdmiÜ bYardfh,ajrekag
fok ,oafoa h' bYardfh,ajre ish® foaY
iSudjka ms,siaØjrekaf.a wf;ka uq°.;ay'
bYardfh,ajreka yd wfu`újreka w;r
idu°kh o mejØ×'
15 iduqfj,a ãœ;dka;h olajd
bYardfh,ajreka œÚYaph flf<a h' 16Tyq
jirla mdid jirla fnf;,ag;a" .s,. a d,ag;a"
–Yamdg;a ms<sfj<ska f.dia ta ta ia:dkj, ¡
bYardfh,ajreka œÚYaph flf<a h' 17bkamiÜ
Tyq rdud k.rhg .sfha h' ukao" Tyqf.a
f.h ØnqfKa tys neœÚ' tys ¡ o Tyq
bYardfh,ajreka œÚYaph flf<a h' ;jo"
Tyq tys i–¹Kka jykafiag mÝcdikhla
f.dvkeó=f› h'
fikó rfcl= b,a,Su
8 iduqfj,a uy® jhig m;a jQ l, Tyq
;udf.a mÜ;%hka bYardfh,ajrekaf.a
œÚYaphldrhka jYfhka m;a flf<a h'
2
Tyqf.a l=®º,a mq;%hdf.a ku fc`fj,a
há fojekakdf.a ku w“hd h' T›yq
fnhÈ-fIndys œÚYaphldrfh` jQ y' 3tfy;a"
iduqfj,af.a mq;%fh` Tyqf.a wŠ mdfÈ
fkdf.dia" jia;= ;Kaydfjka w,a,ia f.k"
hÜlaØhg msÛmd Ù%hd l<y'
 1 iduqfj,a 8-9
4 tœg bYardfh,ajrekaf.a ish® m%cd
uQ,slfh` tla /ia • rdudys is‡ iduqfj,a
fj; wjq;a" 5Tyqg l;d fldg" ööTn uy® j
is‡kafkys h" Tf’ mÜ;%fh` Tf’ wŠ mdfrys
.uka fkdlrØ' bØka wka cd;Skg a fuka wm
md,kh lrk ms×i wmg;a rc flfkl= m;a
l< uekje÷÷hs lS y' 6ööwm md,kh lrk
ms×i wmg rc flfkl= ³k uekje÷÷hs lS
lSu .ek iduqfj,a wi;=Û • i–¹Kka
jykafiag hdƒÆ flf<a h' 7i–¹Kka
jykafia Tyqg l;d fldg" ööfikó kÜUg lS
ish,a, .ek Tjqkaf.a y~g ijka fokak'
Tjqka m%ØlafIam lr we;af;a kÜU fkdf›"
Tjqka m%ØlafIam lr we;af;a ud h' ukao" ud
Tjqka flfrys rcl• Ùøfuka j<lajk
ms×i 8ud Tjqka –ir foaYfhka f.kd °
mgka wo oji olajd T›yq ud w;ayer wka
foœjrekag jeº•ms³• lf<` h' T›yq iEu
l,ays u ug l< foa ±ka kÜUg;a lrØ' 9±ka
bØka Tjqkaf.a y~g weyq•lka fokak' tfia
• kuq;a" Tjqka flfrys rcl• lrk rcÏ
Tjqka i•nkaOfhka Ù%hd lrk wkaou .ek
Tjqkag œia;r lr fokake÷÷hs j°< fial'
10 tœg iduqfj,a ;udf.ka rfcl=
b,a,d is‡ fikóg i–¹Kka jykafia j°<
ish® foa lSf› h' 11Tyq Tjqkag fufia lSf›
h( ööTn flfrys rcl• lrk rc
fujekafkla jkafka h' Tyq Tf’ mÜ;%hka
f.k ;udf.a úhe³rka yd wirejka
jYfhka o ;udf.a r:j,g fmrÛj ³jk
ms×i o m;a lr.kafka h' 12Tyq Tjqka
iyY%d•m;Ska o mKid•m;Ska o jYfhka
m;a lr.kafka há iuyreka ;udf.a “•
ydkakg o ;udf.a f.dh• lmkakg o
;udf.a hÜoaO wdhÜO;a" r:dhÜO;a idokakg o
m;a lr.kafka h' 13Tyq Tf’ ´jreka iÜj|
¿jH idok ms×i o lEu msisk ms×i o
frd‡ mܽiaik ms×i o .kafka h' 14Tyq
Tf’ fl;a o –æ j;= o T,Sj j;= w;frka
b;d fyd| tajd o /f.k ;udf.a
Ú,Odøkag fokafka h' 15Tf’ OdkHj,ska o
uq¿sl M,fhka o oifhka fldgila f.k
;udf.a rc jdif,a Ú,Odøkag;a" fiiÜ
Ú,Odøkag;a fokafka h' 16Tf’ °i °iSka o
Tf’ fyd| u .jhka o fldg½jka o ;udf.a
jevg m;a lr.kafka h' 17Tyq Tf’
neg½jkaf.ka oifhka fldgila .kafka há
8'5 oaœ kS 17'14
312
18
Tn Tyqf.a jy,a® jkakyq h' ta ld,h
me–× œg Tn u f;`rd.;a Tf’ rcÏ .ek
Tn ±Š f,i me–×,s lrkÜ we;' tfy;a"
i–¹Kka jykafia ta ojfia ¡ Tng W;a;r
fkdfok fial'÷÷
19 tfy;a" fikó iduqfj,a lS foag
ijka fkd¡" ööke;' wmg;a rc flfkl= «kE
u h' 20tœg wm œÚYaph lrk" wmg
fmrÛj f.dia wfma hÜoaOj, ¡ igka lrk
rc flfkla wmg we;' wms;a wka cd;Ska
fuka jkafkuq÷÷hs lS y' 21iduqfj,a fikóf.a
ish® jpk wid" tajd i–¹Kka jykafia
bæúfhys lSf› h' 22i–¹Kka jykafia
ms<s;=re fo–ka" ööTjqkaf.a y~g ijka ¡"
Tjqkag rfcl= m;a lrkake÷÷hs iduqfj,ag
j°< fial' iduqfj,a o bYardfh,a fikóf.a
ish® fokdg l;d fldg" öö;u ;ukaf.a
Újdij,g hkake÷÷hs lSf› h'
iduqfj,a iy idjq,a yuq •u
9 fnkac–kaf.a f.`;%hg wh;a ÙIa k•
–Úfila is‡fha h' Tyq jQ l,S uyd
Okjf;Ù' Tyq w“fh,af.a mÜ;%hd há
fYfrdÈf.a uqKÜnqrd há wmshdf.a jxYhg
wh;a fnfl`r;af.a mjqf,a flfkÙ' 2Tyqg
idjq,a k• lvji• fmkÜula weØ ;reK
mÜ;%fhla is‡fha h' Tyqg jvd fmkÜula
weØ flfkla bYardfh,ajreka w;r is‡fha
ke;' Tyq wka yeug jvd Wi flfkla
œh'
3 ækla idjq,af.a msh jQ ÙIaf.a
fldg½fj` keØ jqfK` h' ÙIa ;u mÜ;a
idjq,ag l;d fldg" ööTn jevldrhkaf.ka
tla flfkl= w~.id f.k msg;a j f.dia
fldg½jka fidhkake÷÷hs lSf› h' 4Tyq
tm%dhs• lºlrfhys isg Id,SId rg olajd
weœoao kuq;a" fldg½jka i•n jqfKa ke;'
Tjqka Id,S• rf†;a weœoao kuq;a" fldg½jka
tys o fkd jQ neœka" T›yq fnkac–kaf.a
rfgys o weœoafo` h' tfy;a" Tjqkag Wka
i•n jqfKa ke;' 5T›yq Y=ma rgg me–×
l," idjq,a ;ud iuó is‡ ish jevldrhdg
l;d fldg" ööwms wdmiÜ yeø huqá ke;ak•"
udf.a mshd fldg½jka .ek l,amkdj
w;ayer wm .ek fY`l jkÜ we;e÷÷hs lSf› h'
6 fiajlhd Tyqg ms<s;=re fo–ka"
ööfoœhka jykafiag lem jQ ukÜIHfhla f•
 1 iduqfj,a 9
k.rfha is‡hsá Tyq .re lghÜ;= flfkÙá
Tyq Ùhk ish,a, fkdjrojd bIag jkafka
h' wms Tyq fj; huqá iuyr œg" wm hd
hÜ;af;a fldfya ± hs Tyq wmg okajkÜ we;e÷÷hs
lSf› h'
7 tœg idjq,a jevldrhdg l;d fldg"
ööwms hkafkuq k•" ta –Úidg l=ula f.k
huq o@ wfma Ndckj, ØnqKÏ lEu ±ka bjr
há foœhka jykafiaf.a ukÜIHhdg f.k
hkakg Ùis ;E.a.la ke;' wm <ó l=ula
Øf’ ±÷÷hs weiÜf› h'
8 jevldrhd h<s;a idjq,ag ms<s;=re
fo–ka" ööud wf;a l=vd ú¡ ldishla Øf’' wm
hd hÜ;= udÈ.h okajk ms×i th foœhka
jykafiaf.a ukÜIHhdg fokafk–÷÷hs lSf› h'
9-10 fmr ld,fha ¡ bYardfh,ays
–Úfila foœhka jykafiaf.ka h•
lreKla œuikakg hk œg" ööæjeia we;a;d
<óg h–÷÷hs Ùhkafka h' ±ka æjeisjrhd hhs
Ùhk ;eke;a;d fmr ld,fha ¡
wkd.;jla;D hhs ÙhkÜ ,e” h' tœg
idjq,a l;d fldg" ööTf’ fh`ckdj fyd|hsá
tkak" wms huq÷÷hs ;u jevldrhdg lSf› h'
fufia T›yq foœhka jykafiag lem jQ
ukÜIHhd is‡ kÜjrg .sfh` h' 11T›yq lkao
kós–ka kÜjrg hk l," j;=r wæk ms×i
kÜjúka msg;g tk ;re×hka Tjqkag i•n
•" ööwkd.;jla;D fuys bkakjd ±÷÷hs
Tjqkaf.ka œuiÜfj` h'
12 T›yq W;a;r fo–ka" ööT›" Tyq
bkakjdá n,kak" Tyq Tn bæúfhys h'
blauka lrkak" ukao" lº u; mÝcd-
ia:dkfhys wo fikó mÝcdjla mj;ajk
neœka Tyq wo kÜjrg wjq;a is‡hs' 13Tn
kÜjrg we;=½ jQ jyd u lEu lk ms×i lº
u; mÝcdia:dkhg we;=½ •ug u;af;ka Tyq
i•n jkÜ we;' ukao" Tyq mÝcdjg wdYSÈjdo
lrk neœka Tyq tk ;=re fikó lkafka
ke;' le|jk ,oaoka lEu lkafka bkamiÜ h'
ta Úid hkaká f• f›,djg Tyq Tng i•n
jkÜ we;e÷÷hs lSfj` h' 14Tjqka kÜjrg f.dia"
kÜjr we;=<g msœfioa¡ iduqfj,a lº u;
mÝcdia:dkhg hk ms×i Tjqka foig msg;a
• wdf› h'
15 idjq,a me–fKkakg ojilg fmr"
i–¹Kka jykafia iduqfj,ag l;d fldg"
16
ööuu fyg f• f›,djg muK fnkac–kaf.a
rfgka –Úfil= kÜU <óg tjkafk–á Tyq
udf.a fikó jk bYardfh,a flfrys
313
w•mØhd fldg wNsfIal lrkaká Tyq
ms,siaØjrekaf.a wØka udf.a fikó
.<jkafka h' udf.a fikóf.a fudr.eiSu
ud fj; me–× fyhska uu Tjqka foi
ne®fj–÷÷hs okajd ØnqfKa h'
17 iduqfj,a" idjq,a ³Û œg" i–¹Kka
jykafia iduqfj,ag l;d fldg" ööfukak" ud
kÜUg lS –Úid· fudyq udf.a fikó md,kh
lrkafka h÷÷hs j°< fial' 18tœg idjq,a
f°rÛj <ó iduqfj,a fj; f.dia" ööwkdjeÙ
Ùhkakdf.a f.h Øfnkafka fld;ek o Ùhd
ug okajkake÷÷hs lS h'
19 iduqfj,a o idjq,ag ms<s;=re fo–ka"
ööwkdjeÙ Ùhkakd uu há ug fmrÛj lº
u; mÝcdia:dkhg Tn fom< u hkak' ukao"
Tn o ud iuó wdydr je<¢h hÜ;= h' fyg
Wfoa Tn hkakg wúkafk–á Tf’ isf;a
Øfnk ish,a, o Tng okajkafk–' 20;=ka
ojilg fmr keØ jQ Tf’ fldg½jka .ek
lror fkdjkak' Wka i•n • we;'
bYardfh,a ckhd wØYfhka wfmalaId
lrkafka ljfrla o@ Tn Wfoid;a" Tf’
mshdf.a uq½ mjq, Wfoid;a fkdf› ±÷÷hs
lSf› h'
21 idjq,a ms<;
s r= e fo–ka" ööuu bYardfh,a
f.`;%j,ska b;d l=vd tlla j Øfnk
fnkac–ka f.`;%hg wh;a flfkla fkdfj•
o@ fnkac–kaf.a ish® mjq,j a ,ska udf.a mjq,
b;d iܽ tl fkdf› o@ tfia k•" Tn
fuf,i ug l;d lrkafka uka±÷÷hs
weiÜf› h'
22 tœg iduqfj,a" idjq,a iy Tyqf.a
jevldrhd le|jdf.k" lEu Yd,djg
we;=½ •" .KÚka Øyla muK jQ
wdrd•;hka w;fÈ m%Odk ia:dkfhys
Tjqkag wiÜka ³kafka h' 23iduqfj,a
wrlale–hdg l;d fldg" ööuu Tng öfjka
lr ;nkake÷hs ³ka fldgi fuys
f.fkkake÷÷hs lSf› h' 24wrlale–hd .d;h
o ta msg ØnqKÏ foa o f.kjq;a idjq,a bæúmsg
;enqf› h' iduqfj,a l;d fldg" ööfukak"
Tn Wfoid ;enQ fldgi' th j<|kak' ud
wdrdOkd l< fikó iuó th f•
fudfydf;a ¡ j<|k ms×i Tn Wfoid uu
th fjka fldg ;enqfj–÷÷hs lSf› h' fufia
idjq,a t° iduqfj,a iuó wdydr je<ºf› h'
25
Tjqka lº u; mÝcdia:dkfhka nei
k.rhg wd l," T›yq mshiai Wv idjq,ag
hykla ilia lr ³kafk` h' idjq,a tys
Ú°.;af;a h'
 1 iduqfj,a 9-10
26 myka jk f›,df› ¡ iduqfj,a
mshiai Wv is‡ idjq,ag w~.id"
öökeós‡kak" uu Tn msg;a lr hj–÷÷hs lSf›
h' idjq,a keós†f† h' Tyq iy iduqfj,a
tlg •æhg .sfha h'
idjq,a wNsfIal lrlrkkÜ ,e”u
27 Tjqka kÜjr iSudjg me–× œg
iduqfj,a idjq,ag l;d fldg" ööwmg fmrÛj
Tf’ jevldrhdg hkak Ùhkak' ud Tng
foœhka jykafiaf.a jpkh okajk ms×i
±ka fuys fudfyd;la kjØkake÷÷hs lSf› h'
jevldrhd fmrÛfjka .sfha h'
10 tœg iduqfj,a f;,a l=,dj /f.k
idjq,af.a ysfia j;a fldg" Tyq isU
fufia lSf› h( ööi–¹Kka jykafia
bYardfh,a fikó flfrys w•mØhd
fldg Tn wNsfIal lrk fial' Tn fikó
md,kh fldg Tjqka ish® i;=rkaf.ka
.<jd.kafkys h' i–¹Kka jykafia ;uka
f;`rd .;a fikóf.a w•mØhd jYfhka Tn
m;a l< njg idlaIsh fuh jkafka h( 2Tn
wo ud <óska msg;a j hk œg" fnkac–kaf.a
foaY iSudf› fY,aYdys Øfnk rdfl,af.a
fidfydka m< <ó ¡ –ÚiÜka fofofkla Tng
i•njkafk` h' Tjqka Tng l;d fldg" Tn
fidhkakg .sh fldg½jka i•n jQ nj;a"
Tf’ mshd fldg½jka .ek fkdj Tn .ek
lror jk nj;a" öudf.a mÜ;%hd .ek uu
l=ula lr• ±÷hs Ùh Ùhd is‡k nj;a Tng
ÙhkÜ we;' 3tœg Tn t;eÚka ;j ³r f.dia
;dfndÈys wdf,`k .i <óg me–fKkafkys
h' t;ek ¡ foœhka jykafiag mÝcd lrk
ms×i fnf;,ag hk –ÚiÜka Øfofkla Tng
i•njkafk` h' Tjqkaf.ka tla flfkla
t½me‡hka ;=ka fofkl= o tla flfkla
frd‡ ;=kla o tla flfkla uq¿slmdk
Ndckhla o /f.k hkafk` h' 4Tjqka Tng
wdpdr fldg frd‡ folla Tng fokjd
we;' tajd Tjqka wØka ms<s.kak' 5bkamiÜ
Tn ms,siaØjrekaf.a uqr yuq°j is‡k
.s“hdys weØ foœhka jykafiaf.a lkaog
me–fKkafkys h' Tn tys kÜjrg we;=½ jk
œg æjeisjre lKavdhula ;ukag fmrÛj
•Kdjla o rndkla o k<djla o l=vd
•Kdjla o weØ j OÈu jdlH mji–ka"
kg–ka o f>`Id lr–ka o .súl=Z½j,ska nei
10'12 1 iduq 19'23-24
314
6
tkÜ Tng i•njkafka h' tœg i–¹Kka
jykafiaf.a wd;audkÜNdjh Tn flfrys
n,j;a f,i wdreV jkÜ we;' Tn o Tjqka
iuó OÈu jdlH mjikafkys h' Tn wuq;=
u –Úfila jkafkys h' 7f• ,l=KÏ Tng
me–× l, m%ia;dfj`„; j Ù%hd lrkak'
ukao" foœhka jykafia Tn iuó is‡k
fial' 8Tn ug fmrÛj .s,a.d,ag hkak' uu
ojk hd. mÝcd TmamÜ lrk ms×i;a" YdkaØ
mÝcdj, hd.hka mÝcd lrk ms×i;a Tn
<óg tkafk–' ud Tn <óg wjq;a" Tn l<
hÜ;= foa Tng okajk ;=re i;a ojila n,d
is‡kak'÷÷
9 fufia lS miÜ idjq,a" iduqfj,a fjØka
hkakg yereK œg foœhka jykafia Tyqg
wuq;= is;la ³ka fial' iduqfj,a lS ish® foa
ta ojfia ¡ u is³ œh' 10idjq,a iy Tyqf.a
fiajlhd fy, <óg me–× l," æjeisjr
lKavdhula idjq,ag yuq œh' foœhka
jykafiaf.a wd;audkÜNdjh Tyqg wdrEV œh'
tœg Tyq" Tjqka iuó OÈu jdlH mejiÜf›
h' 11l,ska idjq,a ye¢k is‡ yeu fokd u"
Tyq æjeisjreka iuó OÈu jdlH mjikjd
³Û l," Tjqfkdjqka w;fÈ l;d lr–ka"
ööÙIaf.a mq;%hdg l=ula • weoa o@ idjq®;a
æjeisjrfhl= • isˆ ±÷÷hs lS y' 12t;ek is‡
flfkla ms<s;=re fo–ka" ööf• –ÚiÜkaf.a
mshjre;a æjeisjre ±÷÷hs weiÜf› h' ööidjq®;a
æjeisjreka w;fÈ isˆ ±÷÷hs hk lSu weØ
jQfha fuf,i h' 13Tyq OÈu jdlH mjid Úu
jQ l, lº u; mÝcdia:dkhg .sfha h'
14 idjq,af.a ndmamd l;d fldg" ööTn
fld;ekg .shyq ±÷÷hs idjq,af.ka o
jevldrhdf.ka o weiÜf› h' ööwms
fldg½jka fidhkakg .sfhuq' Wka keØ nj
³Û œg wms iduqfj,a <óg .sfhuq÷÷hs idjq,a
ms<s;=re ³kafka h'
15 ööiduqfj,a Tng l=ula lSf› o Ùhd
ug Ùhkake÷÷hs idjq,af.a ndmamd lS h'
16 idjq,a ms<s;=re fo–ka" ööfldg½jka
i•n jQ nj Tyq meyeæ,s f,i ±kakÜf› h÷÷hs
;u ndmamdg lSf› h' tfy;a" rclu .ek
iduqfj,a lS ldrKh Tyqg ±kakÜf› ke;'
idjq,a rcq jYfhka ms<s.ekSu
17 iduqfj,a i–¹Kka jykafia fj;
 1 iduqfj,a 10-11
18
–Yamd k.rhg fikó /ia lr• h' Tyq
bYardfh,a fikó wu;d fufia lSf› h(
ööbYarfh,af.a foœ i–¹Kka jykafia fufia
j°rk fial( öuu bYardfh,a fikó jk
kÜU,d –irfhka f.kjq;a –irjrekaf.a
wØka o kÜU,dg mSvd l< ish® rdcHhkaf.a
n,fhka o kÜU,d .<jd.Ø–' 19tfy;a"
kÜU,df.a ish® œm;aØj,ska o mSvdj,ska o
kÜU,d .ef<jq kÜU,df.a foœ i–¹Kka
jykafia jk ud kÜU,d wo tmd lr" kÜU,dg
rc flfkl= m;a lrk f,i udf.ka
b,a,kakyq h' tneœka ±ka kÜU,d f.`;%
jYfhka o mjq,a jYfhka o iajd—ka jk ud
bæúfha /ia jkak'÷ ÷÷
20 fufia iduqfj,a uq½ bYardfh,a
ck;dj tl tl f.`;%h jYfhka bæúm;a
flf<a h' i–¹Kka jykafia fnkac–kaf.a
f.`;%h f;`rd.;a fial' 21bkamiÜ iduqfj,a
fnkac–kaf.a f.`;%fha wh mjq,a jYfhka
bæúm;a flf<a h' tajdhska u†øf.a mjq,
f;`rd.kakd ,oafoa h' ta mjqf,ka ÙIaf.a
mÜ;a idjq,a f;`rd.kak ,oafoa h' tfy;a"
Tjqka idjq,a fldfya ± hs fijQ kuq;a" Tyq
fidhd.; fkdyeÙ œh' 22tneœka T›yq" ööta
–Úid fuys weœ;a isˆ ±÷÷hs h<s;a i–¹Kka
jykafiaf.ka weiÜfj` h' i–¹Kka jykafia
ms<s;=re fo–ka" ööTyq NdKav w;fÈ ieó•
isˆ÷÷hs j°< fial'
23 T›yq ³j f.dia idjq,a t;eÚka
f.kdfj` h' Tyq fikó w;fÈ is‡ l," wka
yeug jvd Wi flfkla œh' 24iduqfj,a uq½
fikóg l;d fldg" ööfukak" i–¹Kka
jykafia f;`rd.;a ;eke;a;d" Tyqg iudk
wka Ùisfjl= fikó w;fÈ keØ nj Tng
fkdfmfka ±÷÷hs lS h' tœg ish® ckhd" ööuy
rc;=ud ierfoa jd·÷÷ Ùhd fudr.eiÝ y'
25 iduqfj,a rclf• hÜ;=l• fikóg
œia;r lr ¡" tajd fmd;l igyka lr
i–¹Kka jykafia bæúfha ;enqf› h' bkamiÜ
iduqfj,a fikó œiÜrejd yer Tjqka ish
f.j,g msg;a lr hejqf› h' 26idjq,a o
.s“hdys ØnQ ish f.org .sfha h' foœhka
jykafia œiska is;a m%fn`O lrk ,o
fiakdjla o Tyq iuó .sfh` h' 27tfy;a"
iuyr ³Èckhka l;d fldg" ööf• –Úyd
wm .<jkafka fldfydu ±÷÷hs idjq,a iܽ
fldg is;d Tyqg Ùis ;E.a.la f.kdf›
ke;'
315
idjq,a rc w•fudÚjreka mrdch
Ùøu
11 uilg muK miÜ w•fudÚjrfhl=
jQ kdydIa rc .s,shoa fmfofiys ØnQ
cdfnIa k.rhg œreoaO j me–K th
jg,Ef› h' cdfnIays ukÜIHfh` l;d fldg"
ööwm iuó .sœiÜula l< uekj" tœg wms
Tng hg;a jkafkuq÷÷hs kdydIag lSfj` h'
2 w•fudksh kdydIa o ms<s;=re fo–ka"
ööTn ish,a,kaf.a ol=KÏ weia W.=,d oud"
thska bYardfh,ajreka msg Úka°jla
muqKÏjkakg ug bv ³kafkd;a muKla
Tn iuó .sœiÜula lr.kafk–÷÷hs Tjqkag
lSf› h'
3 cdfnIays m%cd uQ,slfh` ms<s;=re
fo–ka" ööwm bYardfh,ays ish® m<d;aj,g
m×jqvldrhka hjk ms×i wmg i;a
ojila l,a ³k uekjá wmg msysg jkakg
Ùisfjla ke;ak•" wms Tng hg;a
jkafkuq÷÷hs lSfj` h'
4 tl, m×jqvldrfh` idjq,a is‡
.s“hdg me–K ta ldrKh fikó bæúfhys
m%ldY lf<` h' ta weiÝ uq½ fikó Y’o
kód ye~Q y' 5ta wjia:df› ¡ idjq,a flf;a
isg yrl=ka olaldf.k t–ka is‡fha h'
ööfikó w~kafka l=uk ldrKhla Úid ±÷÷hs
Tyq œuiÜf› h' T›yq cdfnIa isg me–×
m×jqvldrhka lS foa Tyqg ±kajQfj` h'
6
idjq,a f• jpk weiÝ œg foœhka
jykafiaf.a wd;audkÜNdjh Tyq flfrys
msys‡×' Tyq wØYfhka fl`mdœIag jqfKa h'
7
tœg Tyq f.dka ndkla f.k Wka
len,sj,g lmd" ööidjq,a o iduqfj,a o leÛj
hÜoaOhg hfula fkdhkÜ weoao Tyqf.a
yrl=kag fufia u lrkÜ ,ef’ h÷÷ Ùhd ta
len,s m×jqvldrhka w; bYardfh,ajrekaf.a
ish® m<d;aj,g he• h' tœg fikó msg
i–¹Kka jykafia flfrys NSØhla my< •
T›yq ish® fokd tla flfkl= fuka msg;a j
wdfj` h' 8idjq,a Tjqka fnfYla k.rfhys
tla/ia flf<a h' bYardfh,ajre ;=ka
,laIhla o cÏ°jre Øia oyila o tys is‡fh`
h' 9T›yq m×jqvldrhkag l;d fldg"
öö öfyg uoaoykg fmr .s,shoays cdfnIa
k.rh uqokÜ ,nkÜ we;e÷hs cdfnIa-.s,shoa
ukÜIHhkag Ùhkake÷÷hs lSfj` h'
m×jqvldrfh` f.dia cdfnIays fikóg
tmj;a ±kakÜfj` há T›yq o mS%Øfhka mskd
.sfh` h' 10tneœka cdfnIays fikó" ööfyg
 1 iduqfj,a 11-12
wms Tng hg;a jkafkuq" tœg Tn leueØ
«kE u fohla wmg lrkakg mܽjke÷÷hs
kdydIag lSfj` h'
11 miÜ ° idjq,a fikó lKavdh•
;=klg fn³f› há T›yq t<s jk hdufhys
w•fudÚjrekaf.a l|jqr ueog lvd mek
br uq³ka f›,dj olajd Tjqkag myr
³kafk` h' fofofkl= tl ;ekl fkdis‡k
f,i bØú jQ wh œiÜrejkÜ ,enQ y'
12 tœg fikó iduqfj,ag l;d
fldg" ööidjq,a wfma rcÏ fkdœh hÜ;=h hs lS
fikó ljqre o@ ta wh wmg Ndr fokaká wms
Tjqka urkafkuq÷÷hs lSfj` h'
13 tœg idjq,a fikó wu;d" ööwo ojfia
¡ i–¹Kka jykafia bYardfh,a .<jd.;a
Úid Ùisfjl= f• ojfia ¡ urKhg m;a
fkdl< hÜ;= h÷÷hs lSf› h' 14tœg iduqfj,a
fikóg l;d fldg" öötkak" wms .s,a.d,ag
f.dia tys ¡ idjq,a rclfuys kej; ia:§r
lruq÷hs lSf› h' 15fikó ish® fokd
.s,a.d,ag f.dia tys ¡ i–¹Kka jykafia
bæúfhys idjq,a rdc moœfha msysÛjd Wka
jykafiag iyNd.slf• mÝcd TmamÜ lf<` h'
idjq,a o bYardfh,a fikó o wØYfhka mS%Ø
m%fu`o jQ y'
iduqfj,af.a wjidk l;dj
12 iduqfj,a uq½ bYardfh,a fikóg
fufia lSf› há ööfukak" Tn yeu
udf.ka b,a¬ ish® foag uu ijka ¡ Tn
flfrys rfcl= m;a flf<–' 2±ka ta rc;=ud
Tn yeuf.a kdhlhd h' uu k• uy® h"
udf.a ysiflia meyS Øf’' udf.a mÜ;%fh`;a
Tn iuó is‡Ø' uu nd, œfhys mgka wo
olajd Tf’ kdhlhd • is‡fh–' 3fukak"
uu fuys is‡–' ud h• jrola lr Øf’ k•"
i–¹Kka jykafia bæúfhys o Wka jykafia
f;`rd.;a rÐcÏrejka bæúfhys o ±ka ug
œreoaO j me–×,s lrkak' uu ljfrl=f.a
yrld .Ø• o@ ljfrl=f.a fldg½jd .Ø•
o@ ljfrl=g whÜ;; a la flf<• o@ ljfrl=g
mSvd flf<• o@ ljfrl=f.ka w,a,ila
.Ø• o@ f•jd .ek uu jroldrfhla k•"
ud .;a foa wdmiÜ fokafk–'÷÷
4 fikó ms<s;=re fo–ka" ööTn wmg
whÜlaØhla flf<a j;a" mSvd flf<a j;a"
12'6 Úlau 6'26 12'8 Úlau 2'23 12'9 •rd 3'12á 4'2á 13'1 12'10 •rd 10'10-15
12'11 •rd 4'6á 7'1á 11'29á 1 iduq 3'20 12'12 1 iduq 8'19
316
Ùisfjl=f.a wØka Ùisjla .;af;a j;a
ke;e÷÷hs lSfj` h'
5 iduqfj,a ms<s;=re fo–ka" ööTn yeu
ud w; jrola keØ njg i–¹Kka jykafia
o Wka jykafia f;`rd.;a rc;=ud o bæúfhys
wo ojfia idlaIsldrhka j is‡kakyq h÷÷hs
lSf› h' T›yq ms<s;=re fo–ka" ööi–¹Kka
jykafia wfma idlaIsldrhdfK` h÷÷hs lS y'
6 iduqfj,a ;j³rg;a fikóg l;d
lr–ka fufia lSf› h( ööfu`fiia iy wdfrdka
f;`rd.;af;a;a" –irfhka Tf’ mshjreka
f.kdf›;a i–¹Kka jykafia h' 7tneœka
Tng;a" Tf’ mshjrekag;a i–¹Kka
jykafia l< ish® n,j;a Ù%hd .ek ud
i–¹Kka jykafia bæúfhys Tng u;la lr
fok ms×i ÚYap, j is‡kak' 8cdfld’
–irhg me–× miÜ Tf’ mshjreka
i–¹Kka jykafiag fudr.eiÝ œg"
i–¹Kka jykafia fu`fiia o wdfrdka o
hjd Tf’ mshjreka –irfhka f.kajd f•
foaYfhys jdih flfr› fial' 9tfy;a"
T›yq ;ukaf.a foœ i–¹Kka jykafia
wu;l lf<` h' tœg Wka jykafia
ydfYdÈys fiakd•mØhd jQ isfird w;g;a"
ms,siaØjreka w;g;a" fu`j’ys rcÏ w;g;a
Tjqka mdjd ³ka fial' T›yq o Tjqkag
œreoaO j hÜoaO lf<` h' 10tœg T›yq
i–¹Kka jykafiag fudr.i–ka" öwms
i–¹Kka jykafia w;a yer nd,a
foaj;djkag;a" wIagdfrd;a foaj;dœhg;a
jeº•ms³• Ùøfuka m› flf<uq' tfy;a" wfma
i;=rka wØka wm .ef<jqj uekj' wms Tn
jykafiag jeº•ms³• lrkafkuq÷hs lSfj` h'
11
tœg i–¹Kka jykafia fcre’nd,a o
ndrdla o fcma;d o iduqfj,a o tjd jglr
is‡ Tf’ i;=rkaf.a wØka Tn .ef<jq fial'
tœg Tn iÜrlaIs; j jdih l<yq h'
12
tfy;a" w•fudkajrekaf.a rc jQ kdydIa
Tng œreoaO j tk nj Tn ³Û l, Tf’
foœ i–¹Kka jykafia Tf’ rc j is‡
kuq;a" Tn l;d lr–ka" ötfia fkdf›" wm
flfrys rc lrk ms×i wmg rc flfkla
«kE h÷hs lSjyq h'
13 ööfukak" Tn f;`rd.;a" Tn b,a¬
rc;=ud foi n,kak' i–¹Kka jykafia Tn
flfrys rc flfkl= m;a l< fial' 14Tn
 1 iduqfj,a 12-13
i–¹Kka jykafiaf.a wKg œreoaO j ler,s
fkd.id" Wka jykafiag “h j jeº•ms³•
fldg" Wka jykafiaf.a y~g lSlre j
is‡kakyq k•" Tn flfrys rcl• lrk
rcÏ;a" Tn yeu;a Tf’ foœ i–¹Kka
jykafia wkÜj hkakyq k•" Tng Y=NisoaO
f›' 15tfy;a" Tn yeu i–¹Kka jykafiaf.a
y~g lSlre fkd•" Wka jykafiaf.a wKg
œreoaO j ler,s .ikakyq k•" Wka jykafia
Tf’ rc;=udg;a" Tng;a œreoaO j is‡k
fial' 16tneœka ÚYap, j isg i–¹Kka
jykafia Tf’ weia yuqfhys lrkakg hk
f• uy;a foa n,kak' 17±ka Øúó= lmk
ld,h fkdf› o@ tfy;a" wyia .Èckdjla o
jÈIdj o tjk f,i uu i–¹Kka
jykafiag hdƒÆ lrkafk–' ta bÛ jQ l,
rfcl= b,a,Sfuka Tn i–¹Kka jykafia
bæúfhys l< ³Iaglu Tn f;are• .kakjd
we;'÷÷
18 fufia lS miÜ iduqfj,a i–¹Kka
jykafiag hdƒÆ flf<a h' tæk i–¹Kka
jykafia wyia .Èckdj o jÈIdj o tjQ
fial' tœg uq½ fikó i–¹Kka
jykafiag;a" iduqfj,ag;a" wØYfhka “h jQ
y' 19T›yq iduqfj,a wu;d" ööwm fkdkisk
ms×i Tf’ foœ i–¹Kka jykafiag Tf’
fufylrejka Wfoid hdƒÆ l< uekjá
ukao" rfcl= b,a,Sf• jro wfma wÚla ish®
mdmj,g wm tl;= lr we;e÷÷hs lS y'
20 tœg iduqfj,a Tjqkga fufia lSf› h(
öö“h fkdjkak' Tn yeu we;af;ka u f•
ish® jeræ l<yq h' tfy;a" i–¹Kka
jykafia wkÜj hdu w;a fkdyer Tf’ uq½
isØka i–¹Kka jykafiag jeº•ms³•
lrkak' 21fndre foœjreka wkÜj fkdhkak'
Tjqka fndre foœjreka jk neœka" Tng
msyg
s jkakg j;a" Tn .<jkakg j;a Tjqkg a
fkdyeÙ h' 22i–¹Kka jykafia Tn ;uka
jykafiaf.a u fikó lr.kakg m%ikak j
is‡k neœka" ;ukaf.a W°r kduh Úid
;ukaf.a u fikó w;a fkdyúk fial'
23
wer;a ud Tn Wfoid hdƒÆ fkdlr isˆf•
mdmfhka i–¹Kka jykafia ud j<lajk
fiala jd" ;jo" uu hy uó Tng
W.kajkafk–' 24i–¹Kka jykafiag .re“h
weØj" Tf’ uq½ isØka Wka jykafiag ienE
f,i jeº•ms³• lrkak' i–¹Kka jykafia
*mer× msgm;aj, f• moh Ùis fia;a meyeæ,s ke;'
13'8 1 iduq 10'8
317
Tn Wfoid fldmuK uy;a foa lr we;a ± hs
isys lrkak' 25tfy;a" Tn ;j³rg;a
kmÜrel• lrkakyq k•" Tn o Tf’ rcÏ o
œkdY jkÜ we;'÷÷
ms,siaØjreka iuó hqoaO Ùøu
13 idjq,a rclug me–× œg jhi
wjqre³ Øyla* muK œh' Tyq
bYardfh,ajreka flfrys oEjqreoaola rcl•
flf<a h'
2 idjq,a bYardfh,ajrekaf.ka –ÚiÜka
;=k°a yla f;`rd.;af;a há Tjqkfa .ka fo°yla
idjq,a iuó –laudIays o fnf;,a lºlrfha
o is‡fh` há °yla fnkac–kaf.a f.da;%hg
wh;a fmfoi jk .s“hdys is‡ fcdk;ka
iuó is‡fh` h' Tyq fikóf.ka bØú wh
tÙfkld ;u ;udf.a l+vdrug hkakg
yeúfha h'
3 fcdk;ka f.ndfhys is‡ ms,siaØ-
jrekaf.a uqr yuq°jg myr ³kafka h' tmj;a
ms,siaØjrekag wdrx„ œh' tœg idjq,a l;d
fldg" fyfn%›jre wi;a jd÷÷hs foaYh
uq½,af,ys fydrKE ms™kakg ie,eiaiÜf› h'
4idjq,a ms,siaØjrekaf.a uqr yuq°jg myr
³ka nj;a" ms,siaØjreka bYardfh,ajreka
ms<sl=,a l< nj;a ish® bYardfh,ajrekag
ie< œh' fikó o .s,a.d,ays is‡ idjq,a
fj; /ia jQfj` h'
5 ms,siaØjre bYardfh,ajreka iuó
hÜoaO lrk ms×i r: Øiaoyila o wirejka
yhoyila o uQ³ fjrf<a je,s fuka .Kka
l< fkdyeÙ œYd, fikóla o weØj /ia •
wjq;a" fn;dfjkag kef.kysfrka –laudIays
l|jqre ne|.;af;` h' 6tœg bYardfh,ajre
;uka wk;=rg Ndck • is‡ nj ³Ûfj` h'
T›yq wj°k• ;;a;ajhl is‡fh` h' tœg
fikó .=ydj, o j<j, o mÈj;j, o
m;,aj, o <sxj, o ieójqfK` h' 7iuyfrla
.doa foaYhg;a" .s,shoa foaYhg;a fcdÈ°Úka
tf.dv • .sfh` h' tfy;a" idjq,a ta jk
;=re .s,a.d,ays is‡fha h' fikó ish® fok
fjjq,–ka Tyq miÜmi .sfh` h'
idjq,a rc tmd lrkq ,e”u
8 iduqfj,a Úhu l< múæ Tyq tk ;=re
idjq,a i;a ojila n,d is‡fha h' tfy;a"
 1 iduqfj,a 13-14
iduqfj,a .s,a.d,ag fkdme–×fha h' fikó
o Tyq fjØka œisr .sfh` h' 9tneœka idjq,a
Tjqka wu;d" ööojk hd. mÝcdj yd
iyNd.slf• mÝcd ud <óg f.fkkake÷÷hs
lSf› h' idjq,a ojk hd. mÝcd TmamÜ flf<a
h' 10Tyq ojk hd. mÝcdj TmamÜ lr Úu l<
ye‡fha u iduqfj,a me–×fha h' idjq,a o
Tyqg wdpdr lrk ms×i Tyqf.a fmruóg
.sfha h' 11iduqfj,a Tyq wu;d" ööTn l=ula
flf<ys ±÷÷hs weiS h' idjq,a ms<s;=re fo–ka"
ööfikó ud w;ayer hk nj uu 懖á Tn
tkjd hhs lS ojfia ¡ fkdme–×fhys há
ms,siaØjreka –laudIays /ia j is‡k nj;a
uu 懖' 12.s,a.d,ays ¡ ms,siaØjreka ug
myr fokakg hk kuq;a foœhka jykafiaf.a
ys; ækd.ekSug ud W;aidy fkdl<d hhs
uu is;=fj–' ta Úid mÝcdj TmamÜ l< hÜ;=
nj ug yeó=fKa h÷÷hs lSf› h'
13 tœg iduqfj,a idjq,ag fufia lSfha
h( ööTn wkÜjK f,i Ù%hd flf<ys h' foœ
i–¹Kka jykafia Tng wK l< Wka
jykafiaf.a wdÇ Tn rlaId flf<a ke;' Tn
tajd rlaId flf<ys k•" i–¹Kka jykafia
Tf’ mr•mrdjg bYardfh,a flfrys ioyg
u rcl• lrkakg i,iajk fial' 14tfy;a"
±ka Tf’ rclu mjØkafka ke;' i–¹Kka
jykafia Tng wK l< foa Tn rlaId
fkdl< neœka Wka jykafia ;ukaf.a is;g
tló jk –Úfil= f;`rdf.k ;ukaf.a
fikó flfrys Tyq kdhlhd jk ms×i
Úhu lr we;e÷÷hs lSf› h'
igkg iÝ°k• •u
15 iduqfj,a msg;a • .s,a.df,ka
fnkac–kaf.a fmfofia .s“hdg .sfha h'
idjq,a ;ud iuó is‡ –ÚiÜka .Kka flf<a
h' T›yq yhishhla muK jQ y' 16idjq,a o
Tyq mÜ;a fcdk;ka o Tjqka iuó is‡ fikó
o fnkac–kaf.a fmfofia f.ndys kej;S
is‡fh` h' tfy;a" ms,siaØjre –laudIays
l|jqre ne|.;af;` h' 17ms,siaØjrekaf.a
l|jqfrka wdl%u×lfh` lKavdh• ;=klg
fn¡ Úlau wdfj` h' tl lKavdhula
Iqjd,a rf† «m%dg hk udÈ.fhka .sfha h'
18tl lKavdhula fn;a-fyfrdkag hk
æYdjg .sfha h' wfkla lKavdhu
md½lrhg iy fYfndhs• –‡hdj;g
13'14 l%h
s d 13'22
318
by<ska Øfnk foaY iSud foig .sfha h'
19 fyfn%›jreka lvq o fy,a, o id°
.ekSu je<ela•ug ms,siaØjreka w•IaGdk
lrf.k is‡ Úid uq½ bYardfh,a foaYfhys
l•u,aldrfhl= fidhd .kakg neú œh'
20
bYardfh,ajre ish® fokd ;u ;ukaf.a
ySje, o oEle;a; o fmdfrdj o W±,a, o
uqjy;a lrk ms×i ms,siaØjreka <óg
.sfh` h' 21tfy;a" Wo® o oEleØ o ySje,a o
fmdfr` o uqjy;a Ùøug ú¡ ldishÙka
;=fkka folla o flœ‡ yú.iaikakg ú¡
ldishÙka ;=fkka tlla o T›yq wh lf<`
h' 22tneœka hÜoaO ojfia ¡ idjq,ag;a" Tyqf.a
mÜ;a fcdk;kag;a –i ta fofokd iuó is‡
fikóf.ka Ùisfjl= wf;a lvqjla j;a"
fy,a,hla j;a ØnqfKa ke;'
23 ms,siaØjrekaf.a uqr yuq°j –la-
udIays lº mdrg .sfh` h'
fcdk;kaf.a ch.%yKh
14 tla ojila idjq,af.a mÜ;a fcdk;ka
;udf.a wdhÜO /.;a ;reKhdg
l;d fldg" öötkak" wr me;af;a is‡k
ms,siaØjrekaf.a uqr yuq°j <óg huq÷÷hs lSf›
h' fcdk;ka ta nj ;u mshdg ±kakÜf› ke;'
2
idjq,a .s“hdjg hdno j msys‡ –f.%`kays
ØnqK fo½• .i hg l|jqre ne|f.k
is‡fha h' Tyq iuó yhishhla muK fikó
is‡fh` h' 3Isf,`ys i–¹Kka jykafiaf.a
mÝclhd j is‡ ta,Sf.a mÜ;a msfkydiaf.a
mÜ;%hd jk Bldfndoaf.a ify`or jQ
wys;=’f.a mÜ;%hd jk wyshd tafmdoa
ie†ghla we|f.k tys is‡fha h' fcdk;ka
.sh nj fikó fkdo;ay'
4 ms,siaØjrekaf.a uqr yuq°j <óg
fcdk;ka hkakg W;aidy l< lºmdrj,a
w;fÈ" tl me;a;l .súl=<la o wÚla
me;af;a ;j;a .súl=<la o œh' tll ku
fn`fYYa h" wÚfla ku fifka h' 5tl
.súl=<la W;=rg –laudIa bæúmsg o wÚl
ol=KÏ foig fYnd bæúmsg o Wia j msy‡s fha h'
6 fcdk;ka ;udf.a wdhÜO /.;a
;reKhdg l;d fldg" öötkak" wms wr
wpÈufÃæ; kSphkaf.a uqr yuq°j <óg huq'
iuyr œg i–¹Kka jykafia wm Wfoid
Ù%hd lrkÜ we;' ukao" fndfy` fofkl=
lrKfldgf.k fy` iaj,am fofkl=
 1 iduqfj,a 14
lrKfldgf.k fy` wm .<jkakg
i–¹Kka jykafiag neúlula ke;e÷÷hs
lSf› h'
7 wdhÜO /.;a ;reKhd ms<s;=re
fo–ka" ööTn woyia lrk ish,a, lrkak' wms
tys huq' Tn leueØ «kE u fohla lrkakg
uu leueØ fj–÷÷hs Tyqg lSf› h'
8 tœg fcdk;ka l;d lr–ka" ööwms
ukÜIHhka <óg f.dia Tjqkag fmfkkakg
is‡uq' 9Tjqka wm <óg tk f;la wmg k;r
• is‡kakg hhs lSfjd;a" Tjqka wm <óg tk
f;la wms f• ia:dkfhys u kej;S is‡uq'
10
Tjqka <óg tkake hs wmg lSfjd;a" wms
Tjqka fj; keóS huq' i–¹Kka jykafia
Tjqka wm w;g mdjd ¡ Øfnk njg th
,l=KÙ'÷÷
11 T›yq fofok f.dia ms,siaØ-
jrekaf.a uqr yuq°jg fmfkkakg is‡fh` h'
ms,siaØjre l;d lr–ka" ööwkak" fyfn%›jre
ieó• is‡k .=ydj,ska msg;g t–ka is‡Ø÷÷hs
lSfj` h' 12uqr yuq°f› –ÚiaiÜ fcdk;kag;a"
Tyqf.a wdhÜO /.;a ;reKhdg;a l;d
fldg" ööwm <óg me–fKkak' Tng h•
ldrKhla Ùhkakg wmg we;e÷÷hs lSfj` h'
tœg fcdk;ka ;udf.a wdhÜO /.;a
;reKhdg l;d fldg" ööud miafia tkak"
i–¹Kka jykafia Tjqka bYardfh,ajrekaf.a
w;g mdjd ¡ Øf’ h÷÷hs lSf› h' 13fcdk;ka
o Tyq miafika Tyqf.a wdhÜO /.;a ;reKhd
o i;r .d;fhka keóS .sfhda h' T›yq
fcdk;ka bæúfhys mer¡ jeÛfK` h' wdhÜO
/.;a ;reKhd o fcdk;ka miafia f.dia
Tjqka urd ±uqf› h' 14fcdk;ka o Tyqf.a
wdhÜO /.;a ;reKhd o fufia m%:u jrg
ueref›" wlalr Nd.hl muK “• fmfoil
is‡ –ÚiÜka œisfofkl= muK h' 15l|jqfÈ o
t<suyfka o is‡ fikó w;fÈ uy;a
;eØ.ekSula weØ œh' uqr yuq°j;a"
wdl%uKldrfh`;a fjjq®fj` h' fmdf<dj
l•md œh' fufia b;d uy;a ika;%dihla
weØ œh'
ms,siaØjrekaf.a mrdch
16 fnkac–kaf.a foaYfhys .s“hdys is‡
idjq,af.a /lj,a® ms,siaØjreka œhjq,a •
Tnfudn œisr hkÜ ³Ûfj` h' 17tœg idjq,a
;ud <ó is‡ fikóg l;d fldg" ööwm
flfrka fldmuK fofkla .sfh` ± hs .Kka
lr n,kake÷÷hs lSf› h' T›yq .Kka lr
319
ne¬ œg fcdk;ka o Tyqf.a wdhÜO /.;a
;reKhd o tys fkdis‡ nj ±k.;af;` h'
18
tœg idjq,a wyshd k• mÝclhdg l;d
fldg" öötafmdoa ie†gh fuys f.fkkake÷÷hs
lSf› h' ta wjia:df› ¡ tafmdoa ie†gh
bYardfh,a ckhdg bæúfhka WiÜ,df.k
.sfha Tyq h' 19idjq,a mÝclhdg l;d lrk ta
wjia:df› ¡ ms,siaØjrekaf.a l|jqfÈ weØ jQ
wjq,a œhjq,a tkak tkak jeŠ œh' ööTf’ w;
wylg .kake÷÷hs idjq,a mÝclhdg lS h'
20
tœg idjq,a o Tyq iuó is‡ uq½ fikó o
hÜoaOh i|yd me–×fh` h' ms,siaØjreka
w;fÈ uy;a œhjq,la ØnqK nj T›yq
³Ûfj` h' tl tl –ksid ;u ;udf.a
lvqfjka ;u ;ud <ó is‡ ;eke;a;dg myr
³kafka h' 21Bg fmr ms,siaØjreka iuó
is‡hdjQ o Tjqka iuó l|jqrg .shdjQ o
fyfn%›jre" idjq,a yd fcdk;ka iuó is‡
bYardfh,ajreka fj; yeø wdfj` h' 22tfia
u tm%dhs• lº rf† ieó• is‡ ish®
bYardfh,a ckhd ms,siaØjreka m,d hk nj
wid" Tjqkag myr fo–ka f›.fhka Tjqka
®yqne| .sfh` h' 23fufia i–¹Kka jykafia
ta ojfia ¡ bYardfh,ajreka .ef<jq fial'
hÜoaOh o fn;a-wdjka blaujd me;=refKa h'
fcdk;kag is³ jQ weneoaæh
24 ta ojfia ¡ bYardfh,a fikó
wdydr keØ j ³Èj, j is‡fh` h' tfia
jQfha ööud œiska udf.a i;=rkaf.ka m<s.kÜ
,nk ;=re" iji jkf;la" Ùis lEula lk
ukÜIHhdg idm f›jd÷÷hs fikóf.ka idjq,a
æjqre• .;a neœÚ' tneœka fikóf.ka
Ùisfjl= lEu lEf› ke;' 25Tjqka ish®
fokd jkhg me–× œg tys yeu ;ek u “u
— me× i•n œh' 26— me× je.sfrkjd ³Û
kuq;a" Tjqka ¡ ØnqK æjqreu .ek “h jQ
neœka Ùisfjl= thska ;udf.a lgg “|la
j;a .;af;a ke;' 27tfy;a" ;u mshd
fikóf.ka æjqreula f.k Øfnk nj
fcdk;ka ±k is‡fha ke;' ta Úid Tyq
;udf.a wf;a ØnqK ierh‡h æ.= fldg tys
w. — johl .,ajd tajd wrf.k lgg
.;af;a h' thska Tyqg wuq;= YlaØhla
,enqfKa h' 28tœg fikóf.ka tla flfkla
l;d fldg" ööTf’ mshd wo lEu lk
ukÜIHhdg idm f›jd hs Ùhd lEu fkdlk
 1 iduqfj,a 14
ye‡hg fikóf.ka æjqreula .;af;a h' ta
Úid fikó œvdjg m;a • is‡Ø÷÷hs lSf› h'
29 tœg fcdk;ka ms<s;=re fo–ka"
ööudf.a mshd cdØhg fld;r• wjevla lr
Øf’ o@ f• — me× ‡l lEfuka ug wuq;=
YlaØhla ,enqKÏ ye‡ n,kak' 30bæka
;ukaf.a i;=rkaf.ka fld,a,ld.;a lEu
úis fia wo lEjd k•" ;j;a fldmuK fyd|
o@ tfia l<d k•" ms,siaØjrekaf.ka ;j;a
fndfy` fofkl= œkdY lrkakg bv
Ø“×÷÷hs lSf› h'
31 ta ojfia ¡ bYardfh,ajre –laudIa
mgka whdf,daka olajd ms,siaØjrekag
myr ³kafk` h' fikó fndfy` fia œvdjg
m;a • is‡fh` h' 32fikó fld,a,h msg
lvd mek" neg½jka o yrl=ka o jiaika o
wrf.k “u oud urd" f,a ms‡ka u lEfj` h'
33
tœg" ööfikó f,a ms‡ka u lEu lEfuka
i–¹Kka jykafiag œreoaO j m› lrØ÷÷hs
idjq,ag okajk ,oafoa h' Tyq o ms<s;=re
fo–ka ööTn f¿`ys f,i Ù%hd l<yq h' ud
<óg uy .,la fmr<df.k tkake÷÷hs lSf›
h' 34idjq,a ;j³rg;a l;d lr–ka" ööTn
fikó w;rg f.dia" f,a iuó lEfuka
i–¹Kka jykafiag œreoaO j m› fkdlr
Tn tÙfkld ;u ;udf.a yrld o neg½jd
o ud <óg f.kjq;a fuys ¡ urd lkake÷÷hs
Ùhkakg wK flf<a h' fikó ish® fokd
;u ;udf.a yrld rdØ%fhys f.kjq;a tys ¡
uerefj` h' 35idjq,a tys i–¹Kka jykafiag
mÝcdikhla f.dvkeó=f› h' th Tyq œiska
f.dvkeó=KÏ m<uq jk mÝcdikh h'
36 idjq,a fikó wu;d" ööwms wo
rdØ%fha ms,siaØjreka ®yqne| f.dia
Tjqkaf.ka tla flfkl= j;a b;=re fkdlr"
myka jk f;la uq½ ? Tjqkaf.ka
fld,a,ld.Úuq÷÷hs lSf› h' T›yq o ms<s;=re
fo–ka" ööTng hym;e hs fmfkk fldhs
fohla jqj o l< uekje÷÷hs lSfj` h' tœg
mÝclhd" ööwms fuys foœhka jykafia fj; <x
juq÷÷hs lSf› h'
37 idjq,a o" ööud ms,siaØjrekag
œreoaO j hkakg «kE o@ Tn jykafia Tjqka
bYardfh,a w;g mdjd fok fiala ±÷÷hs
foœhka jykafiaf.ka œpdf<a h' tfy;a" Wka
jykafia t° Tyqg W;a;r fkd³ka fial'
14'33 W;a 9'4á f,• 7'26-27á 17'10-14á 19'26á oaœ kS 12'16"23á 15'23 14'41 .Kka 27'21á 1 iduq 28'6
320
38
tœg idjq,a l;d fldg" ööfikóf.a ish®
m%OdÚfhÚ" fuys /ia j wo f• mdm is³
jqfKa l=uk fya;=jla Úid ± hs fi`æis lr
n,kak' 39jrolre udf.a mÜ;a fcdk;ka jqj
o" bYardfh,a .<jk ãjudk i–¹Kka
jykafiaf.a k–ka uu æjqrd" Tyq jqj o
urKhg m;a lrkafk–÷÷hs lSf› h' tfy;a"
uq½ fikó w;frka Ùisfjl= Tyqg W;a;r
³kafka ke;'
40 tœg Tyq" ööTn ish® fokd tl
me;a;l is‡kak' uu o udf.a mÜ;a fcdk;ka
o wÚla me;af;ka is‡kafkuq÷÷hs ish®
bYardfh,ajrekag lSf› h' ööTng hym;a
hhs fmfkk fohla l< uekje÷÷hs fikó
idjq,ag lSfj` h'
41 idjq,a hdƒÆ lr–ka" ööbYardfh,ays
foœ i–¹Kka jykai" Tn jykafiaf.a
fufylre jk ug wo Tn ms<s;=re kܳkafka
uka o@ bYardfh,ays foœ i–ºÚ" jro ud w;
fy` udf.a mÜ;a fcdk;ka w; fy` f› k•"
Wø• legfha °³j ±—fuka fmkajd fokak'
jro Tn jykafiaf.a bYardfh,a fikó wf;a
k•" ;=–• legfha °³j ±—fuka fmkajd
fokake÷÷hs i–¹Kka jykafiag lSf› h' °³
±uQ œg idjq,a iy fcdk;ka jrolrejka nj
fmÚ×' fikó jræka Úoyia jqfK` h'
42
tœg idjq,a l;d lr–ka" ööud iy udf.a
mÜ;a fcdk;ka w;frka jrolre ljfrla ± hs
n,k ms×i °³ oukake÷÷hs lS h' tfia l<
œg fcdk;ka jrolre nj fmÚ×' 43ööTn
flf<a l=ula o Ùhd ug Ùhkake÷÷hs idjq,a
fcdk;kag lSf› h' fcdk;ka ms<s;=re
fo–ka" ööudf.a wf;a ØnqK ierh‡fha w.ska
— me× ‡lla f.k ud lE nj ienE h' ta
Úid fukak" uu uefrkakg iÝ°k• h÷÷hs
lSf› h'
44 idjq,a ms<s;=re fo–ka" ööfcdk;ka
Tn kiskakg u «kE há ke;ak• foœhka
jykafia Bg jeŠfhkÜ;a ug o~qj• lrk
fialj a d÷÷hs lSfha h'
45 tœg fikó idjq,ag l;d fldg"
ööbYardfh,ag f• uy;a ch.%yKh ,nd ³ka
fcdk;ka kiskakg «kE o@ tfia fkdf›
jd' Tyqf.a ysfika flaYhla j;a “u
fkdje‡h hÜ;= hhs ãjudk i–¹Kka
jykafiaf.a kdufhka æjqrd Ùhuq' ukao"
Tyq foœhka jykafia iuó wo ojfia Ù%hd
 1 iduqfj,a 14-15
flf<a h÷÷hs lSfj` h' fufia fcdk;ka
fkdkisk f,i fikó Tyq f’rd.;af;` h'
46 tœg idjq,a ms,siaØjreka ®yqne|
fkdf.dia yeø wdf› h' ms,siaØjre Tjqkaf.a
m%foaYhg hkakg .sfh` h'
idjq,af.a rc ld,h
47 idjq,a bYardfh,ajreka flfrys rc
lug m;a lrkÜ ,enQ miÜ wjg is‡ ;udf.a
ish® i;=rka jk fu`j’jrekag;a"
w•fudkajrekag;a" taf°•jrekag;a" fY`ndys
rcÏkag;a" ms,siaØjrekag;a œreoaO j hÜoaO
flf<a h' Tyq .sh .sh ;ek ch .;af;a h'
48
Tyq œl%udkaœ; Ù%hd lr–ka wuf,la-
jrekag myr ¡ bYardfh,ajrekaj fld,a,lk
whf.a w;aj,ska Tjqka .<jd .;af;a h'
49 idjq,af.a mÜ;%fh` k•( fcdk;ka o
bIa• o u,alSIÜjd o hk fudjqyq h' Tyqf.a
´jreka fofokdf.a k• f•jd h( jeŠuy,a
³jf.a ku f•r’ h" nd, ³jf.a ku —l,a h'
50idjq,fa .a NdÈhdjf.a ku wNsfkdj• h' wE
wNSuhdYaf.a ³j h' Tyqf.a fiakdmØhdf.a
ku w’fkaÈ h' Tyq idjq,af.a ndmamd jk
fkaÈf.a mÜ;%hd h' 51idjq,af.a msh jQ ÙIa iy
w’fkaÈf.a msh jQ fkaÈ w“fh,af.a mÜ;f% h` h'
52 idjq,af.a uq½ ãœ; ld,fha ¡ u
ms,siaØjrekag œreoaO j oreKÏ hÜoaO
mej;=fKa h' idjq,a jkdys h• n,i•mkak
ukÜIHfhl= fy` œl%udkaœ; ukÜIHfhl=
fy` ³Û œg Tyq rdc fiajh i|yd m;a
lr.;af;a h'
wuf,lajrekag œreoaO j igk
15 iduqfj,a idjq,ag l;d fldg fufia
lSf› h( ööi–¹Kka jykafia
;ukaf.a fikó jk bYardfh,ajreka
flfrys Tn rc fldg wNsfIal lrk ms×i
ud tjQ fial' tneœka ±ka i–¹Kka
jykafia j°rk foag ijka fokak' 2ish®
n,eØ i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial( öbYarfh,a fikó –ir foaYfhka tk
l," udÈ.fha ¡ wuf,lajreka Tjqkag
œreoaO j Ù%hd l< Úid uu Tjqkag
o~qj• lr–' 3±ka kÜU wuf,lajrekag myr
¡ Tjqka bØú fkdfldg" Tjqka i;= ish,a,
15'1 1 iduq 10'1 15'2 Úlau 17'8-14á oaœ kS 25'17-19
321
iyuq,ska u œkdYlr oud" mÜreIhka yd
ia;S%ka o nd,hka yd Ùú orejka o .jhka yd
neg½jka o TÛjka yd fldg½jka o urd
oukak'÷ ÷÷
4 idjq,a fikó tl;= lrf.k
f;,dhs•ys ¡ Tjqka .Kka flf<a h' mdn<
fikó fo,laIhla o cÏ°fjka fyajdfh` oi
oyila o is‡fh` h' 5idjq,a wuf,lajrekaf.a
kÜjrg me–K –‡hdjf;a ieó• /l
is‡fha h' 6;jo" idjq,a flaÚjrekag l;d
fldg" ööud œiska wuf,lajreka iuó Tn
œkdY fkdlrkÜ ,nk ms×i Tjqka flfrka
wyla j hkak' ukao" bYardfh,ajreka
–irfhka toa¡ Tn Tjqka ish,a,kag lreKd
l< Úid h÷÷hs Tjqkag lSf› h' tneœka
flaÚjre wuf,lajreka w;frka wyla j
.sfh` h'
7 idjq,a o yœ,d mgka –irhg
fmræ.ska msysgd Øfnk IÝÈ olajd
wuf,lajrekag myr ³kafka h' 8Tyq
wuf,lajrekaf.a rc jQ wd..a mKms‡ka
w,a,df.k" ish® fikó lvqfjka .id oud
iyuq,ska u œkdY lr ±uqf› h' 9tfy;a"
idjq,a iy fikó wd..a o neg½jka yd
.jhkaf.kÜ;a" ;r i;=kaf.kÜ;a b;d
fyd| i;=ka o neg½ megjqka o m%fh`ckj;a
foa ish,a, o œkdY fkdlr bØú lr.;af;`
h' m%fh`ckhla keØ" fkdj‡k ish,a, u
T›yq œkdY lr ±•fu` h'
idjq,a rcl–ka mylrkq ,e”u
10 i–¹Kka jykafia iduqfj,ag l;d
fldg" 11ööuu idjq,a rclug m;a Ùøu .ek
;efj–á ukao" Tyq udf.a wdÇ fkdmj;ajd
ud Ùhk foa bÛ fkdlr ud fjØka wyla j
f.dia we;e÷÷hs j°< fial' iduqfj,a Woyia •
rdØ%h uq½,af,a i–¹Kka jykafiag hdƒÆ
flf<a h' 12iduqfj,a idjq,a yuq jk ms×i
miÜ æk Wfoa u keósg .sfha h' ööidjq,a
lÈfu,a lkaog me–K tys ;udf.a k–ka
chia:•Nhla msysÛjd t;eÚka msg;a •
.s,a.d,a n,d Úlau .sfha h÷÷hs iduqfj,ag
okajk ,oafoa h' 13iduqfj,a idjq,a fj;
me–fKk l, idjq,a Tyq wu;d" ööi–¹Kka
jykafia Tng wdYSÈjdo lrk fialajdá uu
i–¹Kka jykafia j°< foa bIag flf<–÷÷hs
lS h'
 1 iduqfj,a 15
14 iduqfj,a ms<s;=re fo–ka" öötfia k•"
ug wefik f• neg½ y~;a" ug wefik
.jhskaf.a y~;a Ùfula ±÷÷hs weiÜf› h'
15 idjq,a ms<s;=re fo–ka" ööudf.a fikó
wuf,lajrekaf.ka Wka f.kdfj` h' ukao"
Tf’ foœ i–¹Kka jykafiag mÝcd lrk
ms×i fikó neg½jkaf.ka o f.dkÜkfa .ka
o b;d fyd| i;=ka bØú lr.;af;` h' fiiÜ
i;=ka wms iyuq,ska u œkdY lr ±uqfjuq÷÷hs
lSf› h'
16 tœg iduqfj,a" öökjØkak" f•
rdØ%fha i–¹Kka jykafia ug j°< ldrKh
Tng okaj–÷÷hs idjq,ag lSf› h' ööÙj
uekje÷÷hs idjq,a lS h'
17 tœg iduqfj,a fufia ms<s;=re
³kafka h( ööTn iܽ flfkle hs Tn u is;+
kuq;a" Tn bYardfh,a f.`;% flfrys
kdhlhd lrkÜ ,enqjd fkdf› o@ i–¹Kka
jykafia bYardfh,ajreka flfrys rclug
Tn wNsfIal l< fial' 18i–¹Kka jykafia
Tn msg;a lr hj–ka" öm›ldrhka jk
wuf,lajreka œkdY lroud Tjqka keØ •
hk ;=re Tjqkag œreoaO j hÜoaO lrkake÷hs
Tng j°< fial' 19tfy;a" i–¹Kka
jykafiaf.a wKg lSlre fkd• fld,a,h
msg lvd mek" i–¹Kka jykafiaf.a weia
yuqfjys jeræ iys; foa flf<a ulaÚid ±÷÷hs
weiS h'
20 idjq,a ms<s;=re fo–ka" ööke;" uu
i–¹Kka jykafiaf.a y~g lSlre j"
i–¹Kka jykafia ud hejQ .uk f.dia
wuf,lajrekaf.a rc jQ wd..a f.kdfj–á
wuf,lajreka o iyuq,ska u œkdY
lr±—–' 21tfy;a" fikó œkdY l< hÜ;=j
ØnQ foaj,ska bia;r• fldgi jk neg½jka
o .jhka o fld,a,h w;frka /f.k
.s,a.d,ays ¡ Tf’ foœ i–¹Kka jykafiag
mÝcd lrk ms×i f.kdfj` h÷÷hs iduqfj,ag
lSf› h'
22 iduqfj,a ms<s;=re fo–ka" ööys–
;=ukag jvd m%ikak jkafka l=ula o@
t;=ukaf.a y~g lSlre •u o ke;fyd;a
ojk mÝcd yd hd. mÝcd o@ mÝcdjg jvd
lSlre •u fyd| u h' neg½ f;,a ms¡ug
jvd wjk; •u fyd| h' 23ukao"
ler,sldrlu wkœk Ùøf• mdmhg iudk
h' uqrKavqlu rEm weoySug iudk h' Tn
15'27-28 1 iduq 28'17á 1 rdcd 11'30-31
322
i–¹Kka jykafiaf.a jpkh m%ØlafIam l<
Úid Wka jykafia Tn rclfuka bj;a l<
fiale÷÷hs lSf› h'
24 idjq,a iduqfj,ag ms<s;=re fo–ka"
ööuu m› flf<–' ukao" uu fikóg “h •
Tjqkaf.a y~g lSlre jQ neœka i–¹Kka
jykafiaf.a wdÇj o Tf’ jpk o lv
flf<–' 25tfy;a" ±ka Tn udf.a mdmhg
lud • i–¹Kka jykafiag ud kuialdr
lrk ms×i ud iuó wj uekje÷÷hs
lSf› h'
26 iduqfj,a ms<s;=re fo–ka" ööuu Tn
iuó wdmiÜ fkdt–' ukao" Tn i–¹Kka
jykafiaf.a jpkh m%ØlafIam flf<ys há
i–¹Kka jykafia o bYardfh,ajreka
flfrys rcl–ka Tn myl< fiale÷÷hs
idjq,ag lSf› h'
27 iduqfj,a hkakg yefrk œg idjq,a
Tyqf.a i½f› fl<jr w,a,d.;af;a h' tœg
ta i½j brefKa h' 28iduqfj,a Tyqg l;d
lr–ka" ööi–¹Kka jykafia wo bYardfh,a
rdcHh Tfnka f.k brd Tng jvd hym;a
Tf’ wi,ajeisfhl=g ¡ ;sf’' 29bYardfh,ays
mrdl%uhdfK` fndre fkdÙhk fial'
w•IaGdk lr.;a foa fjkia fkdlrk fial'
Wka jykafia ukÜIHfhl= fkdjk neœka is;+
foa fjkia fkdlrk fiale÷÷hs lSf› h'
30 tœg idjq,a ms<s;=re fo–ka" ööuu
m› lf<–á tfy;a" ±kg udf.a fikóf.a
m%cd uQ,slhka o bYardfh,ajreka o bæúfhys
ug f.!rjh ¡" ud œiska Tf’ foœ i–¹Kka
jykafiag kuialdr lrkÜ ,nk ms×i ud
iuó wj uekj÷÷hs lSf› h' 31tœg iduqfj,a
idjq,a iuó .sfha h' idjq,a o i–¹Kka
jykafiag kuialdr flf<a h'
32 tœg iduqfj,a l;d fldg"
ööwuf,lajrekaf.a rc jQ wd..a ud <óg
f.fkkake÷÷hs lSf› h' wd..a o" öurKhg
m;a •u fl;r• Nhdkl fohla o÷ Ùhd
is;–ka Nfhka fjjq, fjjq,d iduqfj,a fj;
wdf› h' 33iduqfj,a o l;d fldg" ööTf’
lvqj" ia;S%ka orejka keØ wh l<dla fuka
Tf’ uj;a ia;S%ka w;frys orejka keØ
flfkla jkakS h÷÷hs Ùhd .s,a.d,ays ¡
i–¹Kka jykafia bæúfhys wd..a len,s
fldg lmd ±uqf› h'
34 bla“Ø iduqfj,a rdud k.rhg .sfha
 1 iduqfj,a 15-16
há idjq,a o .s“hdys ØnqK ;udf.a f.org
.sfha h' 35bkamiÜ iduqfj,a ãœ;dka;h
olajd ;j;a idjq,a ³Ûf› ke;' tfy;a"
iduqfj,a idjq,a .ek fY`l œh' i–¹Kka
jykafia idjq,a bYardfh,ajreka flfrys
rclug m;a l< neœka ;ejqKÏ fial'
°œ;a rdc moœhg wNsfIal lr lrkkÜ
,e”u
16 i–¹Kka jykafia iduqfj,ag l;d
fldg" öökÜU fldmuK l,a idjq,a
.ek fY`l jkafkys o" uu Tyq
bYardfh,ajreka flfrys rcl• Ùøfuka my
flf<–' ±ka kÜU f;,a l=,dj mÜrjdf.k
fn;af,fyfuys is‡k fciafia k• ;eke;a;d
fj; hkak' ukao" Tyqf.a mÜ;%hka w;frka
rfcl= uu f;`rd.;af;–÷÷hs j°< fial'
2 iduqfj,a ms<s;=re fo–ka" ööud tfia
lrkafka fldfydu o@ th idjq,ag ie<
jqfKd;a Tyq ud urkÜ we;e÷÷hs lS h'
i–¹Kka jykafia o ms<s;=re fo–ka" öökÜU
jeiaishl f.k öi–¹Kka jykafiag mÝcd
lrk ms×i wdfj–÷hs Ùhkak' 3fciafia o ta
mÝcdjg le|jkak' tœg kÜU œiska lrkÜ
,e“h hÜ;= foa uu kÜUg fmkajkafk–' ud
kÜUg Ùhk ;eke;a;d rcÏ jYfhka kÜU
wNsfIal l< hÜ;= h÷÷hs j°< fial'
4 iduqfj,a i–¹Kka jykafia j°< foa
lr–ka" fn;af,fyug me–×fha h' tœg
k.rfha m%cd uQ,slfh` fjjq,–ka Tyq yuq
jkakg wjq;"a ööTn tkafka idu°kfhka ±÷÷hs
weiÝ y'
5 iduqfj,a ms<;
s r
= e fo–ka" ööidu°kfhka
há i–¹Kka jykafiag mÝcd lrkakg
wdfj–á Tn yeu mœ;% • ud iuó mÝcdjg
tkake÷÷hs lSf› h' iduqfj,a" fciafia o
Tyqf.a mÜ;%hka o mœ;% fldg mÝcdjg
lef|›f› h'
6 Tjqka me–× l, iduqfj,a t,shd’
foi n,d" ööieneœka u i–¹Kka jykafiaf.a
wNsfIal ,;a ;eke;af;a Wka jykafia
bæúfhys isˆ÷÷hs ;ukag u Ùhd.;af;a h'
7
tfy;a" i–¹Kka jykafia iduqfj,ag l;d
fldg" ööTyqf.a fmkSu foi j;a" Yørfha Wi
uy; foi j;a fkdn,kaká ukao" uu
Tyq m%ØlafIam flf<–' i–¹Kka jykafia
–Úid n,kakdla fuka fkdn,k fial'
–Úid n,kafka ndysr fmkSu foi h'
tfy;a" i–¹Kka jykafia n,kafka is;
foi h÷÷hs j°< fial'
323
8 tœg fciafia w“kd°’g y~.id
iduqfj,a bæúmsgg tkakg ie,eia• h'
ööfudyq j;a i–¹Kka jykafia f;`rd
fkd.;a fiale÷÷hs iduqfj,a lS h' 9tœg
fciafia I•ud Tyq bæúms‡ka tkakg
ie,eiaœh' ööfudyq j;a i–¹Kka jykafia
f;`rd fkd.;a fiale÷÷hs iduqfj,a lS h'
10
fufia fciafia ;udf.a mÜ;%hkaf.ka
i;afofkl= iduqfj,a bæúmsgg tkakg
ie,eiaiÜf› h' iduqfj,a o" ööfudjqka tla
flfkl= j;a i–¹Kka jykafia f;`rd
fkd.;a fiale÷÷hs fciafiag lS h' 11tfia Ùhd
iduqfj,a" ööTf’ mÜ;%fh` yeu fokd u fuys
is‡;a ±÷÷hs fciafiaf.ka weiS h' fciafia
ms<s;=re fo–ka" öö;j bØú j is‡kafka nd,hd
há Tyq neg½jka n,df.k is‡kjd h÷÷hs lS
h' iduqfj,a o" ööm×jqvldrfhl= hjd Tyq
fuys f.kajkak' Tyq fuys tk ;=re wms
mÝcdj TmamÜ fkdlrkafkuq÷÷hs fciafiag lS h'
12tœg fciafia m×jqvldrfhl= hjd Tyq
f.ka • h' Tyq r;= meyehla o lvji•
fmkÜula o ¡maØu;a fk;a hÜj,la o weØ
flfkÙ" i–¹Kka jykafia l;d lr–ka"
öökeósg fudyq wNsfIal lrkaká fudyq ta
;eke;a;d h÷÷hs j°< fial' 13tœg iduqfj,a
f;,a l=,dj /f.k ta ;eke;a;d
Tyqf.a ify`orhka bæúfhys wNsfIal
flf<a h' tæk mgka i–¹Kka jykafiaf.a
wd;audkÜNdjh °œ;a flfrys msys‡×'
iduqfj,a keósg wdmiÜ rdud k.rhg
.sfha h'
°œ;af.a •Kd jdokh
14 i–¹Kka jykafiaf.a wd;audkÜNdjh
idjq,a flfrka my j .sfha h' i–¹Kka
jykafia tjQ ³Iagd;auhla Tyq le<Uqf› h'
15
idjq,af.a fiajlfh` Tyqg l;d fldg"
ööfoœhka jykafia tjQ ³Iagd;auhla Tn
l<Ukafka h' 16ta Úid olaI •Kdldrfhl=
fidhk ms×i wfma iajd—kaf.a fiajlhka
jk wmg wK l< uekj' tœg foœhka
jykafia tjk ³Iagd;auh Tng wdf›Y jQ
l," Tng iÜj iykh ,efnk ms×i Tyq
jdokh lrkÜ we;e÷÷hs lSfj` h'
17 idjq,a l;d fldg" ööfyd|g jdokh
lrk –Úfil= fidhd Tyq ud fj;
f.fkkake÷÷hs fiajlhkag lSf› h'
18 tœg fiajlhkaf.ka tla flfkla
 1 iduqfj,a 16-17
ms<s;=re fo–ka" ööolaI jdolfhl= jk
mÜ;f% hla fn;af,fyf• jik fciafiag is‡hs'
Tyq ÚÈNS; flfkÙá olaI fyajdfhÙá
l;dfjys olaI há rEmi•mkak h' i–¹Kka
jykafia Tyq iuó is‡k fiale÷÷hs lSf› h'
19 tœg idjq,a fciafia fj; m×jqv-
ldrhka hj–ka" ööneg½jka iuó is‡k Tf’
mÜ;%hd jk °œ;a ud <óg tjkake÷÷hs Ùhd
he• h' 20tœg fciafia frd‡ o –æhÜi
Ndckhla o fldg½fjl= msg mgjd t½
megfjl= iuó tajd ;udf.a mÜ;a °œ;a w;
idjq,ag he›f› h' 21°œ;a idjq,a fj; wjq;a"
Tyqf.a fiajhg neºfKa h' idjq,a Tyqg b;d
fm%au flf<a h' Tyq idjq,af.a wdhÜO /f.k
hkakd œh' 22idjq,a fciafiag m×jqvhla
hj–ka" öö°œ;a ug ms%h ukdm Úid Tyq ud
iuó is‡hdf›÷÷hs Ùhd weúfha h' 23t;eka
mgka foœhka jykafia idjq,g a ³Iagd;auhla
wdf›Y l< œg °œ;a •Kdj /f.k jdokh
flf<a h' thska idjq,ag iÜj iykh ,e”
³Iagd;auh Tyqf.ka my j .sfha h'
f.d,sh;a bYardfh,ajrekag wNsfh`.
Ùøu
17 ms,siaØjre cÏ°ys k.rhla jk
fi`fl` k• ia:dkhg hÜoaOh
ms×i /ia jQ y' T›yq fi`fl` k.rhg;a"
wfYald k.rhg;a w;fÈ tfmia-o•—•ys
l|jqre ne|.;ay' 2idjq,a o bYardfh,a
ckhd o tla /ia j ta,d –‡hdjf;a l|jqre
ne|f.k ms,siaØjrekag œreoaO j hÜoaOh
i|yd ieriS is‡hy' 3ms,siaØjre tl
me;a;l ØnqK lkafoa o bYardfh,ajre wÚla
me;af;a ØnqK lkafoa o is‡hy' ta lº folg
w;fÈ –‡hdj;la Ø“×'
4 .d;a k.rfhys jeisfhl= jQ f.d,sh;a
k• u,a,jfhla ms,siaØjrekaf.a l|jqfrka
bæúm;a j wdf› h' Tyq —gÈ ;=kla muK
Wi h' 5Tyqf.a ysfia f,`lv f;dmamshla
Ø“×á Tyq f,`y hÜoaO weºula me<|f.k
is‡fha h' th Ùf,`.%E• mKiay;la muK
nr h' 6Tyqf.a mdoj, f,`lv jeiÜ• Ø“×'
Tyqf.a Wrysi u; l=vd f,`lv fy,a,hla
t,a,df.k is‡fha h' 7Tyqf.a uyd fy,a,fha
–g" œhk hka;%hl oKavlg iudk há tys
;,h Ùf,`.%E• y;la muK nr h' Tyqf.a
m,sy f.k hkakd Tyqg fmrÛfjka .sfha h'
8
f.d,sh;a keósg bYardfh,a fikóg
324
fudr.id" ööTn hÜoaO lrk ms×i ieriS
is‡kafka l=ug o@ uu ms,siaØhfhla
fkdfj• o@ Tn idjq,af.a °ifh`
fkdjkakyq o@ ud iuó igka lrk ms×i
Tn w;frka tl –Úfil= f;`rd.kak' 9ud
iuó igka fldg ud urkakg Tyqg mܽjka
jqfKd;a" wms Tf’ fufylrefj` jkafkuq'
tfy;a" ud Tyqf.ka ch f.k Tyq
uerefjd;a" Tn wfma fufylrejka j wmg
fiajh lrkakg «kE h÷÷hs lSf› h'
10
;j³rg;a ta ms,siaØhhd l;d lr–ka" ööuu
bYardfh,a fiakdjg wo ojfia wNsfh`.
lr–' ud iuó igka lrkakg –Úfil=
f;`rd bæúm;a lrkake÷÷hs lSf› h' 11idjq,a
o ish® bYardfh,a ckhd o ms,siaØhhdf.a ta
jpk wid ;eØf.k fndfy` fihska “hm;a
jQ y'
°œ;a idjq,af.a l|jqrg me–Óu
12 °œ;a cÏofha fn;af,fy•ys fciafia
k• jQ tm%dØhhdf.a mÜ;%hd há fciafiag
mÜ;%fh` wgfofkla jQ y' idjq,a rc j is‡
ld,fha fciafia ³n, uy® ukÜIHfhla œh'
13
fciafiaf.a jeŠuy,a mÜ;%fh` ;=ka fokd
idjq,a wkÜj hÜoaOhg .shy' hÜoaOhg .sh
Tyqf.a mÜ;%hka Øfokdf.a kdu fufia há
l=®º,d t,shd’ h" fojeÚhd w“kd°’ h'
;=kajeÚhd I•ud h' 14°œ;a ish,a,kag u
nd,hd h' jeŠuy,a Øfokd idjq,a iuó
kej;S is‡hy' 15°œ;a jkdys fn;af,fy•ys
;udf.a neg½jka n,d .kak ms×i idjq,a
fjØka Tnfudn .sfha h'
16 f.d,sh;a y;<sia ojila uq½,af,a
Wofha;a" iji;a bæúhg wjq;a wNsfh`.
flf<a h'
17 ækla fciafia ;u mÜ;a °œ;ag l;d
fldg" ööf• œ<|j,ska Ùf,`.%E• oyhla o
f• frd‡ oih o /f.k l|jqfÈ is‡k Tf’
ify`orhka <óg blauÚka f.dia tajd
Tjqkag fokaká 18Tjqkaf.a iyY%d•mØhdg
f• flacÏ f.Š oih o f.k f.dia ¡ Tf’
ify`orhkaf.a iem ikSm fldfydu o Ùhd
n,d Tjqkaf.a f;dr;=re ±kf.k wdmiÜ
tkake÷÷hs lSf› h'
19 ta wjia:df› ¡ idjq,a o °œ;af.a
ify`orfh` o bYardfh,a fikó ish®
fokd o ta,d k• –‡hdjf;a ms,siaØjreka
iuó igka lr–ka is‡hy'
20 °œ;a w®hu keósg" neg½
 1 iduqfj,a 17
md,lfhl=g neg½jka Ndr ¡" fciafia
;udg wK l< f,i wdydr /f.k f.dia
l|jqr ØnqK ia:dkhg me–×fha h' ta
wjia:df› ¡ fiakdj rK “ug h–ka T,ajr
y~ kó–ka is‡hy' 21bYardfh,ajrekaf.a
fiakdj o ms,siaØjrekaf.a fiakdj o tl
tldg œreoaO j uqyqKg uqyqK ,d hÜoaOhg
ieriS is‡hy' 22°œ;a ;ud f.kd foaj,a nvq
m%f›i• lrkakd w;g ¡" fiakdj <óg æj
f.dia ;udf.a ify`orhkag wdpdr flf<a
h' 23Tyq Tjqka iuó l;d lrk l,"
.d;ays f.d,sh;a k• ms,siaØh u,a,jhd
ms,siaØjrekaf.a yuq°fjka msg;a j wjq;a
l,ska fuka wNsfh`. flf<a h' °œ;ag th
weis×' 24bYardfh,a fikó ish® fokd ta
–Úid ³Û œg fndfy` fihska “h •
Tyq bæúfhka m,d .shy' 25bYardfh,a
fikó l;d fldg" ööbæúhg tk wr –Úid
foi n,kak' bYardfh,ajrekag Tyq lrk
wNsfh`.h wikak' h• –Úfil= Tyq
uerefjd;a" rc;=ud Tyqg fndfy` jia;=j ¡
Tyq Okjf;l= fldg" ;udf.a ³j Tyqg
irKmdjd ¡" bYardfh,ays Tyqf.a mshdf.a
mjq, whn³j,ska Úoyia lrkÜ we;e÷÷hs lS y'
26 °œ;a ;ud <ó is‡ –ÚiÜkag l;d
fldg" ööf• ms,siaØhhd urd oud bYardfh,a-
jreka flfrka Úka°j mylrk –Úidg
l=ula fokafka o@ ãjudk foœhka
jykafiaf.a fiakdj,g wNsfh`. lrk f•
wpÈufÃæ; ms,i s Ø
a hhd ljfrla ±÷÷hs weiS h'
27
fikó o fmr fia ms<s;=re fo–ka ta –Úid
urk ;eke;a;dg fok foa o lS y'
28 °œ;a –ÚiÜkag l;d lrk l,
Tyqf.a jeŠuy,a ify`orhd jk t,shd’
widf.k is‡fha h' tœg t,shd’ °œ;a flfÈ
fl`m •" ööTn wdf› l=ulg o@ md½lrfha
is‡k ta neg½jka iaj,am fokd Tn ldg
Ndr ¡ wdfjys o@ lm‡ oóldr fld®jd·
Tn fuys wdf› hÜoaOh n,k ms×i h÷÷hs
lSf› h'
29 °œ;a ms<s;=re fo–ka" ööuu ±ka l=ula
flf<• o@ m%Yakhla weiÜjd muKla fkdf›
±÷÷hs Ùhd" 30Tyq fjØka wÚfll= foig yeø
f.dia ta m%Yakh u weiÜf› h' –ÚiaiÜ m<uq
lS f,ig u Tyqg h<s;a W;a;r ³kay' 31°œ;a
lS jpk weiÝ iuyr –ÚiaiÜ idjq,ag tmj;a
ie< l<y' idjq,a o Tyq lef|›f› h' 32°œ;a
idjq,ag l;d fldg" öörc;=fuÚ" Ùisfjl=
f• ms,siaØhhdg “h fkdœh hÜ;= hs' Tf’
325
fufylrejd jk uu f.dia f• ms,siaØhhd
iuó igka lr–÷÷hs lS h'
33 idjq,a ms<s;=re fo–ka" ööf•
ms,siaØhhdg œreoaO j f.dia Tyq iuó
igka lrkakg Tng neú h' ukao" Tn
fld® .egfhÙ' tfy;a" Tyq ;reK jhfia
mgka fyajdfhl= j is‡kafkle÷÷hs °œ;ag
lS h'
34 °œ;a ms<s;=re fo–ka idjq,ag fufia lS
h( ööTf’ fufylrejd jk ud" udf.a mshdf.a
neg½jka n,df.k is‡h ¡ isxyfhl= fy`
j,fil= fy` wjq;a /f<ka neg½fjl=
.;af;d;a" 35uu W! miafia f.dia" W!g myr
¡ W!f.a l‡ka neg½jd .<jd.kafk–' W!
ug lvdmekak œg uu W! fn,af,ka w,a,d
W!g myr ¡ urkafk–' 36Tf’ fufylrejd
jk uu isxyhka o j,iÜka o urd we;af;–'
ãjudk foœhka jykafiaf.a fiakdj,g
Úka° l< f• wpÈufÃæ; ms,siaØhhdg;a
tfia lr–" 37isxyhdf.a Úh myúka o
j,idf.a Úh myúka o ud .ef<jq i–¹Kka
jykafia f• ms,siaØhhdf.a wØkÜ;a ud
.<jk fial'÷÷ idjq,a l;d fldg" ööhkak'
i–¹Kka jykafia Tn iuó is‡k fiala
jd·÷÷hs °œ;ag lS h'
38 ;jo" idjq,a ;udf.a weº• °œ;ag
w|jd" Tyqf.a ysfia f,`lv f;dmamshla oud"
hÜoaO weºula Tyqg me<f|jqf› h' 39°œ;a ta
weºf• idjq,af.a lvqj ne|f.k weœækakg
W;aidy flf<a h' tfy;a" Tyqg kÜmܽjka
œh' ukao" Tyq tajd me<| mÜre³ keØ Úid
h' tœg °œ;a idjq,ag l;d fldg" ööug
f•jd we| mÜre³ keØ neœka f•jd we|f.k
hkakg neú h÷÷hs Ùhd tajd .,jd oud"
40
;udf.a ierh‡h wØka f.k" f°f<ka isÚº
.,a myla f;`rdf.k" ;ud <ó ØnqK
miÜ•“hla jk tfŒr u,af,a tajd oudf.k"
wØka .,a m‡h /f.k ms,siaØhhd foig
hkakg .sfha h'
°œ;a f.d,sh;a mrdch Ùøu
41 ms,siaØhhd msg;a j wjq;a °œ;a foig
.uka flf<a h' m,sy f.k hkakd Tyqg
fmrÛj wdf› h' 42ms,siaØhhd °œ;a ³Û œg
Tyqg .eryq• flf<a h' ukao" Tyq r;=
meyehla o lvji• fmkÜula o weØ
;reKfhl= jQ neœÚ' 43ms,siaØhhd °œ;ag
l;d fldg" ööf;` ierh‡h /f.k ud <óg
tkafka ud n,af,le hs is;d o÷÷ Ùhd" ;udf.a
 1 iduqfj,a 17-18
foœhkaf.a kdufhka °œ;ag foia lSf› h'
44
Tyq ;j³rg;a l;d lr–ka" ööud <óg
jr" uu ;df.a uia wdldYfha mlaISkag;a"
jkfha uD.hkag;a fokafk–÷÷hs °œ;ag
lSf› h'
45 tœg °œ;a ms<s;=re fo–ka" ööf;`
lvqjla o fy,a,hla o l=ka;hla o /f.k
ud <óg tkafkys h' uu jkdys ;d Úka°
l< bYardfh,a yuq°j, ish® n,eØ foœ
i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka ;d <óg
t–' 46wo æk i–¹Kka jykafia ;d ud w;g
mdjd fok fialá uu ;g .id" ;df.a ysi
lmd oud" ms,siaØjrekaf.a u<l|ka wo
ojfia wdldYfha mlaISkag o fmdf<df› jk
uD.hkag o fokafk–' fufia bYardfh,a
flfrys foœ flfkl=ka is‡k nj
fmdf<df› ish,a,ka u ±k.kÜ we;' 47ch
.ekSug i–¹Kka jykafiag lvqjla j;a"
fy,a,hla j;a jqjukd keØ nj uq½ iuQyhd
±k.kÜ we;' igk i–¹Kka jykafiaf.a há
Wka jykafia o Tn wm w;g mdjd fok
fiale÷÷hs ms,siaØhhdg lS h'
48 ms,siaØhhd h<s;a °œ;ag œreoaO j
.uka flf<a h' °œ;a œ.iska ms,siaØhhdg
œreoaO j fiakdj foig ³j f.dia" 49u,af,a
w; oud thska .,la f.k" th .,a m‡fhka
œoafoa h' ta ., ms,siaØhhdf.a k<,g je¡
k<, we;=<g ld je³fKa h' ms,siaØhhd
uq×ka;<d “ug je‡×' 50fufia °œ;a
lvqjla keØ j .,a m‡fhka o .f,ka o
ms,siaØhhdf.ka chf.k" Tyqg myr ¡" Tyq
ueref› h' 51tœg °œ;a ³j f.dia
ms,siaØhhd <ó isg Tyqf.a lvqj fldmÜfjka
weo" thska Tyqf.a ysi .id oud Tyq ueref›
h' ms,siaØjre ;ukaf.a fh`Ohd u< nj ±l
m,d .sfh` h' 52bYardfh,a fikó o cÏ°
fikó o keósg" T,ajr y~ mj;ajd
ms,siaØjreka ®yqne| .dhsg me–fKk ;ek
olajd;a tafl%dkays f°rÛj olajd;a .shy'
Idrhs•g hk udÈ.h æ.g .d;a olajd o
tafl%dka olajd o ms,siaØjre uere• ld
jeÛKd y' 53bYardfh,a ckhd ms,siaØjreka
®yqne| t,jd oud" yeø wjq;a Tjqkaf.a
l|jqre fld,a,ld.;af;` h' 54°œ;a
ms,siaØhhdf.a ysi /f.k fcrei,ug
me–×fha há Tyqf.a wdhÜO ;udf.a l+vdrf•
;nd.;af;a h'
17'50 2 iduq 21'19 18'7 1 iduq 21'11á 29'5
326
idjq,a °œ;a ms<s.ekSu
55 °œ;a ms,siaØjrekag œreoaO j
msg;a j hk nj idjq,a ±l" fiakdf›
w•mØhd jk w’fkaÈg l;d fldg"
ööw’fkaÈ" f• fld® .eghd ldf.a mÜ;h % d ±÷÷hs
weiS h' w’fkaÈ ms<s;=re fo–ka" öörc;=uÚ"
Tf’ kdufhka æjqrd Ùh–' uu ta .ek
Ùis;a fkdoÚ–÷÷hs lS h'
56 rc;=ud o" ööf• fld® .eghd ldf.a
mÜ;%hd o Ùhd fidhd n,kake÷÷hs lSf› h'
57 °œ;a ms,siaØhhd urd oud wdmiÜ yeø
tk l, w’fkaÈ Tyq le|jdf.k idjq,a
bæúhg .sfha h' ms,siaØhhdf.a ysi °œ;af.a
wf;a Ø“×' 58idjq,a Tyq wu;d" öö;reKh"
Tn ldf.a mÜ;%hd ±÷÷hs weiS h' °œ;a
ms<s;=re fo–ka" ööuu Tf’ fufylre jk"
fn;af,fy•ys is‡k fciafiaf.a mq;%fhla
fj–÷÷hs lSf› h'
°œ;a iy fcdk;kaf.a –;%lu
18 °œ;a idjq,ag l;d fldg Úu jQ l,
fcdk;kaf.a is; °œ;a foig ;æka
we¡ f.dia" fcdk;ka ish mKg fuka °œ;ag
fm%au flf<a h' 2ta ojfia mgka idjq,a" °œ;a
;ud iuó kj;df.k Tyqf.a mshdf.a
f.org hkakg Tyqg bv kܳkafka h'
3
fcdk;ka ish mKg fuka °œ;ag fm%au l<
neœka Tyq iy °œ;a .sœiÜula lr.;ay'
4
fcdk;ka ;udf.a i½j .,jd ta iuó
Tyqf.a lvqj;a" ³kak;a" bóm‡h;a we;=½ j
;udf.a hÜoaO weºu o °œ;ag ³kafka h'
5
idjq,a œiska °œ;a hjkÜ ,enQ yeu ldÈhhl
¡ u Tyq ch.;af;a h' idjq,a Tyq fyajdhka
flfrys m%OdÚhd flf<a h' uq½ fikó o
idjq,af.a fiajlfh` o Bg m%ikak jQ y'
idjq,a °œ;ag BÈIHd Ùøu
6 °œ;a ms,siaØhhd urd fmr<d tk œg"
bYardfh,ays ish® k.rj,ska ldka;dfj`
Úlau .dhkd lr–ka o kg–ka o rnka
.i–ka o mS%Ø y~ kó–ka o w;a;d,•
.i–ka o idjq,a rcÏ yuq •ug wdy'
7
ldka;dfj` kg kgd .S .h–ka"
ööueø idjq,a oyia .Kkla"
ueø °œ;a oi oyia .Kkla h÷÷hs
lS y' 8idjq,a f• lSug wm%ikak j b;d
 1 iduqfj,a 18-19
fl`m •" öö ö°œ;a oi oyia .Kka ueref› h÷hs
T›yq ÙhØá öidjq,a oyia .Kka muKla
ueref› h÷hs ÙhØ' ±ka Tyqg ,efnkakg
bØú j we;af;a rclu muKle÷÷hs lSf› h'
9
t° mgka idjq,a °œ;a foi ne®f› BÈIHd
iy.; weis×'
10 miÜ ° foœhka jykafiaf.ka
³Iagd;auhla idjq,ag wdf›Y œh' Tyq
Úfji we;=f<a msiafil= fuka fofvjqf› h'
°œ;a fmr f,i •Kdj jdokh lrk œg
idjq,af.a wf;a fy,a,hla Ø“×' 11ööuu °œ;a
“;aØhg u weK ;n–÷÷hs is;d Tyq fy,a,h
°œ;a foig fojrla œis flf<a h' °œ;a
wylg mek f’refKa h'
12 i–¹Kka jykafia °œ;a iuó jev
is‡ Úid;a" idjq,af.ka my j jeŠh Úid;a
idjq,a °œ;ag “h œh' 13ta Úid idjq,a ;ud
fjØka °œ;a wyla fldg" Tyq
iyY%d•mØfhl= flf<a h' °œ;a uQ,sl;ajh
ord fikó leÛj igkg .sfha h'
14
i–¹Kka jykafia Tyq iuó jev is‡
Úid Tyq l< yeu foa idÈ:l œh' 15°œ;a
ch.kak nj idjq,a ±l jv jvd Tyqg “h
œh' 16tfy;a" uq½ bYardfh,a ckhd o cÏ°
jeisfh` o °œ;a ch.%dyS uQ,slfhl= jQ neœka
Tyqg fm%au l<y'
°œ;a idjq,af.a ³j irKmdjd .ekSu
17 idjq,a °œ;ag l;d fldg" ööfukak"
udf.a jeŠuy,a ³j jk f•r’ Tng
NdÈhdj fldg fokafk–' Tn ud Wfoid
œl%udkaœ; j i–¹Kka jykafiaf.a
hÜoaOj, igka lrkake÷÷hs lSf› h' idjq,a
tfia lSf›" ö°œ;a Tyqf.a wØka fkdj
ms,siaØjrekaf.a wØka urkÜ ,e“h hÜ;= h÷hs
woyia l< neœÚ'
18 °œ;a idjq,ag ms<s;=re fo–ka"
öörc;=udKkag nEKd jkakg uu ljfrla
o@ bYardfh,ays is‡k udf.a mshdf.a
jxYhg;a" udf.a Ç;Skag;a weØ jeo.;alu
l=ula ±÷÷hs weiÜf› h' 19tfy;a" idjq,af.a ³j fiajlhkag jvd Wiia f,i ch .;af;a h'
jk f•r’ °œ;ag mdjd fokakg Úis ld,h
me–× œg" wE fufyd,dØfha jeisfhl= jk
w¿sfh,ag NdÈhdj fldg fok ,oa¡ h'
20 ta w;r;=fÈ ¡ idjq,af.a ³j —l,a
°œ;ag wdofÈ jQjd h' ta nj idjq,ag okajk
,oafoa h' idjq,a ta .ek mS%Ø œh' 21tœg fiajlhkag;a lSf› h' tfy;a" idjq,af.a mÜ;a
idjq,a" ööuu —l,a °œ;ag fokafk–' wE fcdk;ka °œ;ag fndfy` fia fm%au flf<a h'
W.=,la wgjd ms,siaØjreka ,jd Tyq urjkÜ 2Tyq °œ;ag l;d fldg" ööudf.a mshd jk
327
we;e÷÷hs woyia lrf.k" fo jk j;djg;a
°œ;ag l;d fldg" ööTn wo udf.a nEKd
jkakg «kE h÷÷hs lSf› h' 22idjq,a ;udf.a
fiajlhkag wK lr–ka" öö°œ;a iuó ryiska
l;d fldg" rÐcÏrefj` Tn flfrys ms%h
ukdm h' t;=ukaf.a ish® fiajlfh` o Tng
leueØ há tneœka rÐcÏrejkaf.a nEKd
jkak Ùhd Ùhkake÷÷hs lS h'
23 idjq,af.a fiajlfh` tmj;a °œ;ag
ie< l<y' °œ;a ms<s;=re fo–ka" ööuu k•
jeo.e•ula keØ æ<sº flfkla–' bØka
rÐcÏrejkaf.a nEKd •u iܽmÛ fohla
fkdjk nj Tng fmfkkÜ we;e÷÷hs lSf› h'
24 idjq,fa .a fiajlfh` °œ;a lS foa Tyqg
±kakÝ y' 25tœg idjq,a fiajlhkag wK
lr–ka" öörÐcÏrejkaf.a i;=rkaf.ka m<s.kak
ms×i ms,siaØjreka ish fofkl=f.a pÈud.%
–i rÐcÏrejkag wka Ùis °hdohla jqjukd
ke; Ùhd °œ;ag Ùhkake÷÷hs lS h' idjq,a
ms,siaØjrekaf.a wØka °œ;a urjkakg
woyia flf<a f• whÜúka h' 26Tyqf.a
fiajlhka f• nj °œ;ag ±kajQ l, °œ;a"
idjq,a rcÏf.a nEKd jkakg i;=Û œh'
Úh–; ld,h .; jkakg fmr" 27°œ;a
Tyqf.a fikó iuó Úlau f.dia"
ms,siaØjrekaf.ka –ÚiÜka foishhla ueø h'
°œ;a Tjqkaf.a pÈud.% f.k f.dia" Tyq
rcÏf.a nEKd •f• whsØh ,nk ms×i tajd
rcÏ bæúfhys .Kka fldg ;enqf› h' tœg
idjq,a ;udf.a ³j —l,a Tyqg NdÈhdj
fldg mdjd ³kafka h'
28 i–¹Kka jykafia °œ;a iuó
is‡k nj;a" uq½ bYardfh,a ckhd Tyqg ms%h
nj;a idjq,ag yeóS .sfha h' 29ta ksid idjq,a
jv jvd;a °œ;ag Nh jqfKa h' idjq,a
ãœ;dka;h olajd u °œ;ag ffjr flf<a h'
30 ms,siaØjrekaf.a w•m;Syq júka jr
igkg me–×hy' Tjqka me–× iEu
wjia:djl ¡ u °œ;a idjq,af.a ish®
ta Úid Tyq b;d lSÈØu;a flfkla œh'
idjq,a °œ;a urkakg W;aidy Ùøu
19 °œ;a urk f,i idjq,a ;u
mÜ;a fcdk;kag;a" ;udf.a ish®
 1 iduqfj,a 19
idjq,a Tn urkakg fidhkafka h' ta Úid
fyg Wfoa m%f›i• • ryfia ieó• is‡kak'
3
Tn is‡k flf;ys udf.a mshd <óg me–K
Tn .ek udf.a mshd iuó l;d lrkafk–'
Tng okajkak h• lreKla we;ak• uu
Tng okajkafk–÷÷hs °œ;ag lSf› h'
4 fcdk;ka ;u msh idjq,ag °œ;af.a
.=K jÈKkd lr–ka fufia lS h( öömsh
rc;=fuÚ" Tf’ fiajlhd jk °œ;ag œreoaO
j m› fkdlrkak' ukao" Tyq Tng œreoaO j
m› flf<a ke;' wer;a Tyq l< yeu
Ù%hdjla u Tng b;d m%fh`ckj;a œh' 5Tyq
ish æœ;a fkd;ld f.dia wr ms,siaØhhd
ueref› h' thska i–¹Kka jykafia ish®
bYardfh,ajrekag œYsIag ch.%yKhla w;a
lr ³ka fial' Tn th ±l mS%Ø jQfhys h'
tneœka ÚlrefKa °œ;a urd Úf°ia f,a
je.søfuka Tn m› lrkakg yokafka
uka o@÷÷
6 idjq,a fcdk;kaf.a nig weyq•lka
¡" Tyq °œ;a fkdurk nj i–¹Kka
jykafiaf.a kdufhka æjqrd lSf› h'
7
fcdk;ka °œ;ag w~.id ta ish,a, Tyqg
okajd" idjq,a <óg Tyq le|jdf.k .sfha h'
°œ;a o fmr f,i idjq,a bæúfhys fiajh
flf<a h'
8 kej;;a hÜoaOhla weØ œh' °œ;a msg;a
j f.dia ms,siaØjrekag œreoaO j hÜoaO
fldg Tjqka w;fÈ uyd œkdYhla flf<a h'
T›yq o Tyq bæúfhka m,d .shy'
9 ækla idjq,a ;udf.a fy,a,h wf;a
;ndf.k Úfjfia ys¢k w;r i–¹Kka
jykafia tjQ ³Iagd;auhla Tyqg wdf›Y œh'
°œ;a ;udf.a •Kdj jdokh lr–ka is‡fha
h' 10°œ;a “;aØhg weK ;nk woyiska
idjq,a fy,a,fhka °œ;ag wÚkakg W;aidy
flf<a h' tfy;a" °œ;a idjq,a bæúfhka
wylg mekafka há fy,a,h “;aØhg je³fKa
h' °œ;a m,d f.dia mK f’rd.;af;a h'
11 t° ? idjq,a" °œ;af.a Úfji uqr Øhd
miÜ æk Wfoa Tyq urk ms×i fiajlhka
iuyr fofkl= he• h' —l,a ta .ek °œ;ag
okaj–ka" ööwo rdØ%fha Tf’ mK f’rd
fkd.;af;d;a" fyg Tn urkÜ ,nkÜ we;e÷÷hs
Tyqg lSjd h' 12—l,a o °œ;a ljq½fjka
my<g neiaiqjd h' tœg Tyq o m,d f.dia
19'11 .S;d 59 19'24 1 iduq 10'11-12
328
13
.e<jqfKa h' —l,a f;rmS• rEmh /f.k
wef|a ;nd" tafla ysig t½ f,d• fld†g-
hla ;nd" th fræj,ska jeiÜjd h' 14°œ;a
w,a,df.k hkakg idjq,a tjQ fiajlhka
me–× l," ööTyq f,Ška h÷÷hs wE lSjd h'
15
Tjqkaf.a weiska °œ;a n,k ms×i
idjq,a kej;;a fiajlhka hjd" Tyq urd
±—u ms×i" ööwe| ms‡ka Tyq ud fj;
f.fkkake÷÷hs lSf› h' 16ta fiajlfh` f.a
we;=<g .sh l," ysig ;nd ØnqK t½ f,d•
fld†gh iuó f;rmS• rEmh wef|a Øfnk
nj ³Ûy' 17idjq,a —l,ag l;d fldg" ööTn
fufia ud rjgd" udf.a i;=rdg .e<•
hkakg bv yeúfha uka±÷÷hs weiS h' —l,a
W;a;r fo–ka" öö öTn ug f’ø hkakg Wo›
fkdlf<d;a uu Tn urkafk–÷hs Tyq ug lS
Úid h÷÷hs lSjd h'
18 °œ;a .e<• m,d f.dia rdudys is‡
iduqfj,a fj; me–K" idjq,a ;udg l<
ish,a, ±kakÜf› h' tœg °œ;a iy iduqfj,a
kdfhd;ag f.dia tys œiÝ y' 19öö°œ;a rdudfha
kdfhd;ays is‡kafka h÷÷hs idjq,ag okajk
,oafoa h' 20°œ;a w,a,df.k tk ms×i idjq,a
–ÚiÜka he• h' Tjqka tys me–× l,ays"
æjeia jeÙ mji–ka is‡ æjeisjreka
uKav,h o iduqfj,a Tjqkaf.a uQ,slhd j o
is‡k nj ³Û œg" foœhka jykafiaf.a
wd;audkÜNdjh idjq,a tjQ –ÚiÜka flfrys
meuqKÏfKa h' T›yq o æjeia jeÙ mejiÜfj`
h' 21ta nj idjq,ag ±kajQ l," Tyq fjk
fiajlhka he• h' T›yq o æjeia jeÙ mejiÝ
y' idjq,a kej;;a ;=ka jk jr fiajlhka
he• há T›yq o æjeia jeÙ mejiÝ y' 22tœg
idjq,a o rdudg f.dia fial=ys Øfnk uy <s|
<óg me–K" ööiduqfj,a iy °œ;a fu;ek
is‡;a ±÷÷hs weiS h' ööwkak" T›yq rdudfha
kdfhd;ays is‡Ø÷÷hs flfkla Tyqg lSf› h'
23
idjq,a rdudfha kdfhd;ag .sfha h' Tyq
fufia hk w;r foœhka jykafiaf.a
wd;audkÜNdjh Tyq flfrys o my< œh' Tyq
rdudfha kdfhd;ag me–fKk ;=re æjeia
jeÙ mji mjid .sfha h' 24Tyq ;udf.a
weº• .,jd oud" iduqfj,a bæúfhys æjeia
jeÙ mjid" ta uq½ ojdf,a;a" ta uq½ rdØ%fha;a
k.ak j jeˆ is‡fha h' ööidjq®;a
æjeisjrhka w;fÈ ±÷÷hs hk lSu weØ jQfha
fufia h'
 1 iduqfj,a 20
fcdk;ka °œ;a wdrlaId Ùøu
20 °œ;a rdudfha jQ kdfhd;ays isg m,d
f.dia fcdk;ka <óg me–K"
ööTf’ mshdKka ud urkakg fidhkafka ud
l=ula l< Úid o@ udf.a wmrdOh Ùfula o@
Tyqg œreoaO j ud l< mdmh l=ula ±÷÷hs
weiÜf› h'
2 fcdk;ka ms<s;=re fo–ka" öötjekakla
isoaO fkdf› jd· Tn fkdkiskafkys h'
udf.a mshd ug fkdokajd f,dl= fy` l=vd
fy` Ùis fohla fkdlrkafka h' tneœka
udf.a mshd f• ldrKh udf.ka iójkak
jqjukdjla Øf’ o@ öudf.a mshd Tn
urkakg bkafka h÷ hk lSf• i;Hhla
ke;e÷÷hs lSf› h'
3 °œ;a ms<s;=re fo–ka" ööTn ug fm%au
lrk nj mshd fyd¹ldrfhka okafka h' ta
Úid Tf’ is; fkdúojk ms×i Tyq ug
lrkak hk foh Tfnka iójd we;'
ieneœka u ud;a" urKh;a w;fÈ we;af;a
tl fudfyd;la muK hhs i–¹Kka
jykafiaf.a kdufhka o Tf’ kdufhka o
Tng æjqrd Ùh–÷÷hs lSf› h'
4 fcdk;ka o" ööTn leueØ fldhs fohla
jqj;a Tn Wfoid lrkafk–÷÷hs lS h'
5 °œ;a fcdk;ka wu;d fufia lSf› h(
ööfyg wudjl neœka ud fkdjrojd u
rÐcÏrejka iuó lEu je<¢h hÜ;= j Øf’'
tfy;a" ;=ka jk ° iji jk ;=re flf;a
ieó• is‡kakg ug hkakg bv fokak'
6
bæka ud fldfya o Ùhd Tf’ mshd
weiÜfjd;a" öTyq ;udf.a kÜjr jk
fn;af,fyf• is‡k uq½ mjq, Wfoid wjqre³
m;d mÝcd TmamÜ lrk neœka" tys f.dia
tkakg Wolau udf.ka wjir b,a,d is‡fha
h÷hs Ùhkak' 7bØka Tyq" öfyd|hs÷ lSfjd;a"
Tf’ fufylre jk ug wk;=rla fkdjk
nj thska fmfkkÜ we;' tfy;a" Tyq
ÙmÜfKd;a" Tyq ug kmqrla lrkakg woyia
lrf.k is‡k nj thska fmfkkÜ we;' 8ta
Úid lreKd fldg Tf’ fufylrejd jk
ug f• Wmldrh lr ud iuó Tf’
i–¹Kka jykafia bæúfhys Tn l< .sœiÜu
mj;ajkak' tfy;a" ud wf;a jrola we;ak•"
Tn u ud urkak' Tf’ mshd fj; ud
f.khkafka l=ug o@÷÷
9 fcdk;ka Bg ms < s ; = r e fo–ka " ööTng
20'5 .Kka 28'11 20'15 2 iduq 9'1
329
tfia fkdf› jd· Tng kmÜrla lrkakg
udf.a mshd woyia lr is‡k nj ud we;a;g
u okakjd k•" ud th Tng okajkafka
keoa±÷÷hs lS h'
10 tœg" °œ;a" ööTf’ mshdKka Tng
Woyiska W;a;r ³kafkd;a ta nj ug
okajkafka ljfrla ±÷÷hs fcdk;kaf.ka
weiS h'
11 fcdk;ka o" öötkak wms fl;g huq÷÷hs
°œ;ag lS h' Tjqka fofok u fl;g .shy'
12fcdk;ka °œ;a wu;d fufia lSf› h(
ööbYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia
wfma idlaIsldrhdfK` jk fiala jd· fyg
fy` wÚoa° fy` f• f›,djg muK udf.a
mshdf.a woyi ud fidhd ±k.;a miÜ" °œ;ag
fyd|la jkakg Øf’ k•" ta nj okajk
ms×i uu Tn fj; m×jqvhla tjkafk–'
13
udf.a mshd Tng kmÜrla lrkakg woyia
lr we;ak•" Tn idu°kfhka hk ms×i ud
ta nj Tng okajd Tn msg;a lr
fkdyeúfhd;a" i–¹Kka jykafia b;d
oreKÏ f,i ug o~qj• lrk fiala jd·
i–¹Kka jykafia udf.a mshd iuó jev
is‡hdla fuka Tn iuó;a jev is‡k
fial' 14ud ãj;a j is‡kjd k•" ud
fkdkisk ms×i i–¹Kka jykafiaf.a ohd
fm%auh ug olajkak' 15ud uerefKd;a" udf.a
mjqf,a Ç;Ska flfrys Tf’ lreKdj
lj°j;a my fkdlrkak' tfia h" i–¹Kka
jykafia °œ;af.a i;=rka tÙfkld –ys
ms‡ka is| ±uQ miÜ;a" 16Tn;a ud;a w;r l<
.sœiÜu fkdle‹ mj;S jd' th lv lrkÜ
,enqfjd;a" i–¹Kka jykafia Tng o~qj•
lrk fial'÷÷
17 fufia lS miÜ °œ;a ;udg fm%au
lrk njg fcdk;ka h<s;a Tyqf.ka æjqre•
.;af;a h' tfia flf<a" fcdk;ka ish mKg
fuka °œ;ag fm%au l< Úid h' 18bkamiÜ
fcdk;ka °œ;ag fufia lSf› h( ööfyg
wudjla oji há Tf’ wdikh ysia j
ØnqfKd;a" Tn tys keØ nj fmfkkafka h'
19
wÚoa° Tf’ fkdme–Óu jvd fyd|g lemS
fmfkkÜ we;' ta Úid Tn l,ska ieó• is‡
ia:dkhg f.dia tys weØ .,a f.dv
msÛmiafia ieó• is‡kak' 20tœg uu
b,lalhlg Ͼkakdla fuka tys me;a;lg
B.ia ;=kla œækafk–' 21bkamiÜ B.ia
 1 iduqfj,a 20-21
fidhdf.k tk ms×i udf.a fiajlhd
hjkafk–' ud fiajlhd wu;d ön,kak"
B.ia we;af;a Tng f• me;af;ka há tajd
.kake÷hs lSfjd;a" thska woyia lrkafka
Tng wk;=rla keØ nj h' tneœka Tng
msg • wd yeÙ h' Tn Ùis wk;=rlg
fkdjefgk njg i–¹Kka jykafiaf.a
kdufhka uu æjqrd Ùh–' 22tfy;a"
fiajlhd wu;d" öB.ia we;af;a Tng tyd
me;af;ka h÷hs lSfjd;a m,d hkak' ukao"
i–¹Kka jykafia Tn msg;a lr hjk
fial' 23Tn;a ud;a w;r l< .sœiÜu ms<n s |j
k• th ioyg u mjØk njg i–¹Kka
jykafia j. n,d.kak fial'÷÷
24 Tjqka l;d lr.;a f,i °œ;a
flf;ys ieójqfKa h' wudjl oji me–×
œg rc;=ud lEu lkakg ys|.;af;a h'
25
fjk ° fuka Tyq “;aØh <ó ;udf.a
wdikfhys ys|.;af;a h' fcdk;ka rcÏ
bæúfhka o w’fkaÈ rcÏf.a me;a;Ùka o
ys|.;ay' °œ;af.a wiÜk ysia j Ø“×'
26
tfy;a" idjq,a ta ojfia ¡ Ùisjla lSf›
ke;' ukao" öh• fohla is³ •u
fya;=fldgf.k Tyq Ùis fia;a mœ;% ke;e÷hs
l,amkd l< neœÚ' 27wudjlg miÜ æk;a"
fo jk æk;a °œ;af.a wiÜk ysia j Ø“×'
idjq,a ;u mÜ;a fcdk;kag l;d fldg"
ööfciafiaf.a mÜ;%hd Bfh;a wo;a lEug kdf›
uka±÷÷hs weiÜf› h'
28 fcdk;ka ms<s;=re fo–ka fufia
lSf› h( öö°œ;a fn;af,fyug hk ms×i
ne.Em;a j udf.ka wjir b,a,–ka" 29öug
hkak wjir ³k uekjá ukao" ta kÜjr wfma
mjqf,a mÝcdjla we;af;a há udf.a ifydaorhd
o tys tkak ug wK flf<a há tneœka Tf’
weia yuqfjys ug lreKdj ,e” we;ak•"
udf.a ify`orhka oÙk ms×i ug wjir
,ef’jd÷hs wheo is‡fha h' Tyq rÐcÏrejkaf.a
f•ihg kdf› ta Úid h'÷÷
30 tœg idjq,af.a fl`mh fcdk;kag
œreoaO j weœ<" ööys;=jlaldr" wkdpdr
iaØ%hlf.a mq;%h" Tn Tng ,Ðcdj;a" Tf’
uE×hkag ,Ðcdj yd wf.!rjh;a me–fKk
f,i fciafiaf.a mÜ;%hd flfrys we®• j
is‡k nj ud okafka keoa o@ 31fciafiaf.a
mÜ;%hd –ys msg ãj;a j is‡k ;=re Tn j;a"
Tf’ rclu j;a wdrlaId iys; ke;'
21'1-6 uf; 12'3-4á udla 2'25-26á ¬la 6'3
330
tneœka ±ka –ÚiÜka hjd Tyq ud fj;
f.kajkaká ieneœka Tyq urkÜ ,nkafka h÷÷hs
lSf› h'
32 fcdk;ka ;u msh idjq,ag W;a;r
fo–ka" ööTyq ueúh hÜ;af;a uka o@ Tyq l<
jro l=ula ±÷÷hs weiS h'
33 tœg idjq,a Tyqg wÚk ms×i Tyq
foig fy,a,h •is flf<a h' ;u mshd °œ;a
urkakg Úhu lrf.k is‡k nj thska
fcdk;ka f;are•.;af;a h' 34fcdk;ka
fl`mfhka æ<sfy–ka f•ifhka keósg
f.dia wudjl fo jk æk jk t° lEu
fkdld is‡fha h' ;udf.a mshd °œ;ag
wf.!rj l< neœka Tyq °œ;a .ek fY`l
jqfKa h' 35miÜ æk WoEik fcdk;ka °œ;a
iuó Úhu lr.;a f›,df› ¡ l=vd <ufhl=
iuó fl;g .sfha h' 36Tyq <uhdg l;d
fldg" ööTn ³j f.dia ud œæk B.ia
fidhdf.k tkake÷÷hs Ùhd <uhd ³joa¡
Tyqg tydhska B.ila œoafoa h' 37fcdk;ka
B.i œoao ;ekg <uhd meuqKÏK l,
fcdk;ka <uhdg fudr.id" ööB.i Tng
tydhska Øfnkjd fkdf› ±÷÷hs lSf› h'
38
h<s;a fcdk;ka <uhdg fudr.id"
öölŠir • blauka jkaká m%udo jkakg
tmd÷÷hs lS h' <uhd o B.i wyq,df.k
;udf.a iajd–hd <óg wdf› h' 39ta isoa•fha
f;areu l=ula ± hs <uhd ±k fkd.;af;a h'
fcdk;ka yd °œ;a muKla th ±kf.k
is‡hy' 40fcdk;ka ;udf.a wdhÜO <uhdg ¡"
öötajd kÜjrg f.k hkake÷÷hs Tyqg lSf› h'
41 <uhd .sh miÜ °œ;a .,a f.dv
msÛmiska Úlau wjq;a uq×ka;<d • ;=kajrla
jekafoa h' °œ;a iy fcdk;ka tÙfkld
isUf.k lº½ j.=rejd we~Q y' °œ;af.a
fY`lh fcdk;kaf.a fY`lhg jvd w•l
œh' 42fcdk;ka °œ;ag l;d fldg" ööTn o
ud o Tf’ mr•mrdj o udf.a mr•mrdj o
wm fofokd w;fÈ lr.;a .sœiÜu ioyg u
mjØk f,i i–¹Kka jykafia iyØl
lrk fiale÷÷hs lS h' tœg °œ;a keósg msg;a
j .sfha h' fcdk;ka wdmiÜ kÜjrg .sfha h'
°œ;a idjq,a fjØka m,d hEu
21 °œ;a fkd’ys wysfuf,la k•
mÝclhd fj; me–×fha h' wys-
fuf,la °œ;a iuqjkakg fjjq,–ka wjq;a"
 1 iduqfj,a 21-22
ööÙisfjl= Tn iuó keØj Tn fuys ;Úhu
wdf› uka±÷÷hs Tyqf.ka weiÜf› h'
2 °œ;a ms<s;=re fo–ka" öörÐcÏrejkaf.a
lghÜ;a;la i|yd uu fuys wdfj–' t;=ud
ud tjqf› uka± hs Ùisfjl= ±k fkd.kak
f,i j.n,d .kake hs ug wK flf<a h'
–ÚiÜka i•nkaOfhka k•" ud Úhu l<
ia:dkhl ud yuq jkake hs uu Tjqkag
lSfj–' 3±ka Tn <ó Øfnkafka fudkjd o@
ug frd‡ myla fy` fjk Øfnk fohla fy`
³k uekje÷÷hs wysfuf,la k• mÝclhdg
lSf› h'
4 mÝcl f;u °œ;ag ms<s;=re fo–ka"
ööY=oaO frd‡ –i fjk frd‡ ud <ó ke;(
fiajlfh` ia;S% fiajkfhka je<lS is‡fh`
k•" tajd fokakg mܽjke÷÷hs lSf› h'
5 °œ;a Tyqg ms<;s r
= e fo–ka" ööieneœka
u wms h• jHdmdrhlg t<fUk œg ia;S%yq
wfmka fjka j is‡Ø' idudkH jHdmdrhl
jqj o fiajlhkaf.a Yørh Y=oaO j Øfnkafka
h' tfia k•" Bg jvd fldmuK jeŠfhka
wo Tjqkaf.a Yørh Y=oaO fkdjkafka ±÷÷hs
Tyqg lSf› h'
6 tœg i–¹Kka jykafia bæúfhka
wylg .kak ,o ms³• frd‡ –i fjk frd‡
tys fkdØnqK neœka mÝclhd Y=oaO frd‡
Tyqg ³kafka h' tajd wylg .kak ,oafoa"
tu ojfia ¡ u tajd fjkÜjg WKÏ frd‡ ;nk
ms×i h'
7 ;jo" ta ojfia ¡ idjq,af.a jevldr-
hkaf.ka tla flfkl= jQ Tyqf.a tfŒrekaf.a
m%OdÚhd jk f°fj.a k• taf°• jeisfhl=
jk –Úfila wd.–l hÜ;=lula bÛ lrk
ms×i tys kej;S is‡fha h'
8 °œ;a wysfuf,lag l;d fldg" ööug
fokakg Tn <ó fy,a,hla fy` lvqjla fy`
Øf’ o@ rÐcÏrejkaf.a wK múæ fkdmud j
msg;ajkakg is³ jqK neœka lvqjla j;a"
wdhÜOhla j;a uu fkdf.kdfj–÷÷hs lSf› h'
9 mÝcl f;u ms<s;=re fo–ka" ööTn ta,d
–‡hdjf;a ¡ uerE ms,siaØhhd jQ
f.d,sh;af.a lvqj ud <ó we;' th froaoÙka
T;d tafmdoa ie†ghg tydhska ;nd Øf’'
tal .kakg leueØ k• wr.kak' tal –i
wka lvqjla ke;e÷÷hs lSf› h' °œ;a ms<s;=re
21'6 f,• 24'5-9 21'9 1 iduq 17'51 21'11 1 iduq 18'7á 29'5 21'12 .S;d 56 21'13 .S;d 34
22'1 .S;d 57á 142
331
fo–ka" ööBg iudk wka lvqjla ke;" tal ug
fokake÷÷hs lSf› h'
10 °œ;a msg;a • idjq,ag “fhka ta
ojfia m,d f.dia .d;ays rc jQ wdlSIa fj;
me–×fha h' 11wdlSIaf.a fiajlfh` rcÏ
wu;d" ööfudyq ish foaYfhys rc jQ °œ;a
fkdf› o@
öueø idjq,"a oyia .Kkla
ueø °œ;a oi oyia .Kkla he÷hs
lsh–ka ia;S%ka kg–ka tÙfkldg .S lSf›
fudyq .ek fkdf› ±÷÷hs lSfj` h' 12°œ;a ta
jpk is;g f.k .d;ays rc jQ wdlSIag
fndfy` fia “h œh' 13ta Úid Tyq Tjqka
bæúfhys T,audo jQfjl= fuka yeisú×á
Tjqka Tyq oukh lrkakg W;aidy lrk
œg Tyq msiafil= fuka Ù%hd flf<a há jdi,a
f°r myqre .Ef› há ;udf.a fl< /jq, æf.a
je.sfrkak yeúfha h' 14tœg wdlSIa ;udf.a
fiajlhkag l;d fldg" ööf• –ksid
msiafil= nj Tng fmfkkafka keoa o@ Tn
Tyq ud <óg f.kdf› l=ug o@ 15ud
bæúfhys msiaiÜ œldr lrkakg fudyq
f.kdf› msiaika ug ysó Úid o@ fudyq
udf.a f.g tkakg hÜ;= ±÷÷hs lSf› h'
22 °œ;a .d;a r‡ka .e<• f.dia"
w³,a,d•ys .=ydjg me–×fha h'
Tyqf.a ify`orfh` o Tyqf.a mshdf.a mjqf,a
ish,af,da o ta wid tys Tyq fj; .sfh` h'
2
œm;g m;a jQ ish,af,` o Kh;=reia weØ
ish,af,` o wiykhg m;a jQ ish,af,` o Tyq
fj; /ia jQ y' °œ;a Tjqkaf.a w•mØhd œh'
fufia Tyq iuó ydrishhla muK
ukÜIHfh` is‡hy'
3 °œ;a t;eÚka fu`j’ys –Yamdg
f.dia" fu`j’ rcÏg l;d fldg" ööfoœhka
jykafia ug lrkakg hkafka l=ula ± hs ud
±k.kak ;=re udf.a ujqmshkag Tn fj;
wjq;a is‡kakg wjir ,ef’ jd÷÷hs lS h' 4Tyq
fudaj’ rcÏ fj; Tjqka le|jdf.k .sfha h'
°œ;a .=ydfjys ieó• is‡ uq½ ld,h ;=<
T›yq rcÏ iuó jdih l<y'
f°fj.a mQclhka urd ±—u
5 .doa k• æjeisjrhd °œ;a fj;
me–K Tyq wu;d" öö.=ydfjys fkdisg cÏ°
rgg msg;a j tkake÷÷hs lSf› h' tœg °œ;a
 1 iduqfj,a 22-23
msg;a j fyfr;a jkhg me–×fha h'
6 °œ;a iy Tyq iuó jQ –ÚiÜka is‡k
ia:dkh t<sor› jQ nj idjq,ag ie< œh'
idjq,a ta f›,df› ;udf.a fy,a,h wf;a weØ
j .s“hdf› rdudys ØnqKq tfY,a .i hg
b|f.k is‡fha h' Tyqf.a ish® fiajlfh`
Tyq msújrd is‡hy' 7idjq,a ;ud <ó is‡
fiajlhkag l;d fldg" ööfnkac–kajreÚ"
ijka fokaká °œ;a k• fciafiaf.a mÜ;%hd
Tn yeug fl;a o –æ j;= o fokÜ we;e hs Tn
is;kakyq o@ Tyq Tn ish,a,ka iyY%d•m;Ska
o Y;d•m;Ska o lrkÜ we;e hs Tn is;kakyq
o@ 8tfia fkdf› k•" Tn ish,a,ka ug
œreoaO j l=uka;K % h lrf.k is‡kafka uka
o@ udf.a mq;%hd" °œ;a iuó .sœiÜula
lr .;a nj Tn w;frka Ùisfjl= ug lSf›
ke;' Ùisfjl= ud .ek i,lkafka;a ke;'
udf.a u fiajlfhl= jk °œ;a ±ka ud
urkakg wjia:djla fidh–ka is‡k nj;a"
udf.a mÜ;%hd Tyqg wkÜn, fok nj;a
Ùisfjl= ug Ùhd ke;e÷÷hs lSf› h'
9 ta wjia:df› ¡ idjq,af.a fufylre-
jkaf.a m%OdÚhd j is‡ taf°•ys f°fj.a
ms<s;=re fo–ka" öö°œ;a fkd’ys is‡k
wys;=’f.a mÜ;a jQ wysfuf,la fj; me–fKkÜ
uu 懖' 10°œ;a l< hÜ;af;a l=ula ± hs
wysfuf,la i–¹Kka jykafiaf.ka œuid
Tyqg wdydr ¡" ms,siaØjrhd jQ f.d,sh;af.a
lvqj;a Tyqg ³kafka h÷÷hs lSf› h'
11 tœg rc f;f• wys;=’f.a mÜ;% jQ
wysfuf,la k• mÝclhdg o fkd’ys is‡
Tyqf.a ÇØ mÝclhka ish,a,kag o w~.iajd
m×jqvhla he›f› h' T›yq ish,af,` rcÏ
fj; me–×hy' 12tœg idjq,a" ööwys;=’f.a
mÜ;%h" wikake÷÷hs lS h' Tyq" ööudf.a iajd—Ú
uu fuys h÷÷hs ms<s;=re ³kafka h'
13 idjq,a Tyq wu;d" ööTn o fciafiaf.a
mÜ;%hd jk °œ;a o ug œreoaO j l=uka;%Kh
flf<a ulaÚid o@ Tn Tyqg wdydr o
lvqjla o ³kafkys h' Tyq Wfoid foœhka
jykafiaf.ka œuiÜf› uka o@ ±ka Tyq ug
œreoaO j yeø wjia:djla tk ;=re n,d
is‡kafka h÷÷hs lSf› h'
14 tœg wysfuf,la ms<s;=re fo–ka"
öörÐcÏrejkaf.a nEKd jk Tf’ uka;%K
iNdjg we;=<;a jk rdc iNdf› ish,a,ka
œiska .re fldg i,lkÜ ,nk °œ;a fuka
22'9-10 .S;d 52
332
Tf’ fufylrejka w;frka œYajdi j
is‡kafka ljfrla o@ 15ud Tyq Wfoid
foœhka jykafiaf.ka œuikak mgka.;af;a
f• ojfia muKla o@ fldfy;a u ke;'
rÐcÏrefj` ;udf.a fufylre jQ ud flfrys
j;a" udf.a Ç;Ska Ùisfjl= flfrys j;a jro
fkd;n;a jd' ukao" Tf’ fufylrejd f•
ler,s .eiSu .ek Ùisjla fkdokafka h÷÷hs
lSf› h'
16 rc;=ud l;d lr–ka" ööwysfuf,la"
Tn o Tf’ ish® Ç;Ska o ieneœka u
urKhg m;a l< hÜ;= h÷÷hs lSf› h' 17tfia
Ùhd rc;=ud ;ud <ó iss‡ uqrldrhkag
l;d fldg" ööTn <x • i–¹Kka jykafiaf.a
mÝclhka urdoukak' ukao" T›yq °œ;a iuó
tl;= j is‡Ø' Tyq m,d hk nj ±kf.k;a
Tjqka ug th t<sor› flf<a ke;e÷÷hs lSf›
h' tfy;a" rcÏf.a fiajlfh` i–¹Kka
jykafiaf.a mÝclhkag myr fokakg
;ukaf.a w;a Tijkakg fkdleuØ jQ y'
18
tneœka rc" ööTn <x • mÝclhkag myr
fokake÷÷hs f°fj.ag lSf› h' taf°–h f°fj.a <x
• mÝclhkag myr ¡ isyska yK fræ tafmdoa
ie†g we| is‡ wiÝmiafofkl= ta ojfia ¡
ueref› h' 19Tyq mÝclhkaf.a kÜjr jk
fkd’g;a tk•" tys is‡ mÜreIhkag yd
ia;k
%S g
a ;a" nd,hkag yd Ùú orejkag;a"
.jhkag;a" fldg½jkag;a" neg½jkag;a
lvqfjka myr ³kafka h'
20 tfy;a" wys;=’f.a mÜ;%hd jk
wysfuf,laf.a mÜ;%hkaf.ka tla flfkl= jQ
w“hd;È °œ;a fj; m,d .sfha h' 21idjq,a
i–¹Kka jykafiaf.a mÝclhka uerE nj
w“hd;È °œ;ag ±kakÜf› h' 22°œ;a Tyq
wu;d" öötaf°–h f°fj.a tys is‡h neœka Tyq
idjq,ag ÚieÙka u okajk nj uu ta ojfia
¡ ±k.;af;–' Tf’ Ç;Skfa .a urKhg fya;=
jQfha uu h' 23Tn ud <ó is‡kak" “h
fkdjkaká ud urkak fidhkakd Tn;a
urkak fidhkafka h' tfy;a" Tn ud <ó
iÜrlaIs; j is‡kafkys h÷÷hs w“hd;Èg
lSf› h'
°œ;a flhs,d k.rh .<jd.ekSu
23 ööms,is Ø
a jre flhs,d k.rhg œreoaO
j hÜoaO lr–ka lu;aj,ska OdkH
fld,a,lkafk` h÷÷hs °œ;ag okajk ,¡'
2
tneœka" ööud f.dia f• ms,siaØjrekag myr
 1 iduqfj,a 23
fokak ±÷÷hs °œ;a i–¹Kka jykafiaf.ka
œuiÜf› h' i–¹Kka jykafia ms<s;=re
fo–ka" öökÜU f.dia ms,siaØjrekag myr ¡
flhs,d k.rh .<jd.kake÷÷hs °œ;ag j°<
fial'
3 tfy;a" °œ;af.a fikó Tyqg l;d
fldg" ööwms fuys cÏ°ys jqj o “fhka is‡uqá
ms,siaØjrekaf.a yuq°jg œreoaO j wms
flhs,d k.rhg .sfhd;a Bg jvd fldmuK
jeŠfhka “h fkdjkafkuq ±÷÷hs lS y' 4tœg
°œ;a kej;;a i–¹Kka jykafiaf.ka
œuiÜf› h' i–¹Kka jykafia Tyqg ms<s;=re
fo–ka" öökeósg flhs,d k.rhg hkaká uu
kÜU w;g ms,siaØjreka mdjd fokafk–÷÷hs
j°< fial' 5tœg °œ;a o Tyqf.a fikó o
flhs,d k.rhg f.dia ms,siaØjreka iuó
hÜoaO fldg" Tjqkaf.a isjqmdjqka meyerf.k"
Tjqka wka; mrdchg muqKÏjd flhs,dys
jeishka .<jd.;af;a h'
6 wysfuf,laf.a mÜ;a w“hd;È flhs,dys
°œ;a <óg m,d wd l, Tyq ;udf.a wf;a
tafmdoa ie†ghla weØ j wdfha h'
7 °œ;a flhs,dg wd nj idjq,ag okajk
,oafoa h' idjq,a l;d lr–ka" ööfoœhka
jykafia °œ;a ud w;g mdjd ¡ we;' ukao"
Tyq jdi,a f°rj,a o w.=,a o weØ kÜjrlg
we;=½ •fuka wiÜ • isˆ÷÷hs lSf› h' 8°œ;a iy
Tyqf.a fikó jg,kÜ ms×i idjq,a flhs,d
k.rhg hkakg ish® fikó hÜoaOh i|yd
lef|›f› h'
9 ;udg wk;=re lrkakg idjq,a Wmd
fhdok nj °œ;a ±k .;a œg" öötafmdoa
ie†gh fuys f.fkkake÷÷hs Tyq mÝcl
w“hd;Èg lSf› h' 10tœg °œ;a fufia
mejiÜf› h( ööbYardfh,ajrekaf.a foœ
i–¹Kka jykai" idjq,a ud Úid flhs,d
k.rh œkdY lrk ms×i tkakg ierfik
nj Tf’ fufylre jk ug ieneœka ie< •
Øf’' 11flhs,dys ckhd idjq,a w;g ud
mdjd fokjd weoa o@ Tf’ fufylre jk ug
ie< • Øfnk f,i idjq,a tkjd weoa o@
bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka jykai"
Tf’ fufylreg ±kajqj uekj'÷÷ i–¹Kka
jykafia ms<s;=re fo–ka" ööidjq,a tkafka h÷÷hs
j°< fial'
12 tœg °œ;a" ööflhs,dys ckhd ud
iy udf.a fikó idjq,a w;g mdjd fokjd
23'18 1 iduq 18'3 23'19 .S;d 54
333
weoa ±÷÷hs weiS h' i–¹Kka jykafia ms<s;=re
fo–ka" öötfia h" Tjqka mdjd fokÜ we;e÷÷hs
j°< fial'
13 tœg °œ;a yhishhla muK
Tyqf.a fikó o /f.k flhs,d k.rfhka
msg;a • ;ukag hd yeÙ ta ta ;ekaj,g
.shy' °œ;a flhs,d k.rfhka .e<• .sh nj
idjq,ag okajk ,oafoa h' tœg Tyq ;udf.a
.uk k;r flf<a h'
°œ;a mdmd½
½lrfha ieó• isˆu
14 Ysma md½lrh winv ØnQ lºlrfhys
°œ;a ieó• is‡fha h' idjq,a yeu° u Tyq
fijqf› h' tfy;a" foœhka jykafia idjq,a
w;g Tyq mdjd kܳka fial'
15 idjq,a ;ud urkakg msg;a j wd
Úid °œ;a “h m;a j is‡fha h' tl, °œ;a
Ysma lº rf† ØnqK fydfrIays is‡fha h'
16
tœg idjq,af.a mÜ;a fcdk;ka fydfrIays
is‡ °œ;a fj; wjq;a foœhka jykafiaf.a
wdrlaIdj Tyq fj; we;e hs Ùh–ka Tyq
ffOÈhj;a flf<a h' 17fcdk;ka Tyqg l;d
lr–ka" öö“h fkdjkaká ukao" udf.a mshd
jk idjq,af.a w;g Tn wiÜjkafka ke;á
bYardfh,ajreka flfrys rc jkakg bkafka
Tn há uu o Tng fojeÚhd jkafk–á udf.a
mshd jk idjq,a o ta nj okafka h÷÷hs Tyqg
lSf› h' 18Tjqka fofokd i–¹Kka jykafia
bæúfhys .sœiÜula lr.;ay' °œ;a fydfrIays
kej;S is‡fha há fcdk;ka ;udf.a f.org
.sfha h'
19 tœg Ysma jeisfh` .s“hdfjys is‡
idjq,a <óg wjq;a" öö°œ;a wfma m%foaYfha
md½lrhg ol=fKka Øfnk ylS,d k•
le<Ef› ieó• isˆá 20ta Úid rc;=fuÚ" tkÜ
uekjá Tf’ isf;ys weØ uq½ leue;a; f,i
wj uekjá rÐcÏrejka w;g °œ;a w,a,d ¡u
wfma jevla h÷÷hs lSfj` h'
21 idjq,a ms<s;=re fo–ka fufia lSf› h(
ööTn ug wkÜl•md l< Úid i–¹Kka
jykafia Tng wdYSÈjdo lrk fiala jd·
22
bØka Tn f.dia ;j³rg;a fi`æis lr" Tyq
.ejfik Tyqf.a ia:dkh;a" tys Tyq is‡kÜ
³Ûf› ljfrla o Ùhd;a n,d ±k.kak'
ukao" Tyq Wmd fh¡ug wØ olaI nj ug
±k.kakg ,e” Øf’' 23ta Úid Tyq ieó•
is‡k ish® ryia ;eka n,d Úiel j u
 1 iduqfj,a 23-24
±kf.k ud <óg kej; tkak' tœg uu Tn
iuó f.dia Tyq rf† is‡kjd k•" cÏ°ys
is‡k ish® f.`;%hka tÙka tl œuid
n,d Tyq fidhd.kafk–'÷÷
24 Ysma jeisfh` msg;a j idjq,ag
m<uqfjka ish k.rhg .shy' tfy;a" °œ;a
iy Tyqf.a fikó md½lrhg ol=KÏ æ.ska
wrnd iu N+–fhys Øfnk udfhdka
md½lrfhys is‡hy' 25idjq,a o Tyqf.a
fikó o Tyq fidhk ms×i .shy' ta nj
°œ;ag okajkÜ ,enQ neœka Tyq mÈj;hg nei
wjq;a udfhdka md½lrfhys is‡fha h' idjq,a
ta nj wid °œ;a ®yqne| udfhdka md½lrhg
.sfha h' 26idjq,a iy Tyqf.a fikó lkafoa
tl me;a;Ùka o °œ;a iy Tyqf.a fikó
lkafoa wÚla me;af;ka o .shy' idjq,a iy
Tyqf.a fikó" °œ;a iy Tyqf.a fikó
w,a,d.kak ms×i jg l< Úid" °œ;a
idjq,ga “fhka .e<• hkakg blauka flf<a
h' 27ta w;r;=fÈ ¡ idjq,a fj;
m×jqvldrfhla me–K" ööblauÚka wdmiÜ
wj uekjá ms,siaØjre wm rg wdl%uKh
lrØ÷÷hs lSf› h' 28tneœka idjq,a °œ;a
®yqne| hEu w;ayer fmr<d me–K
ms,siaØjrekag œreoaO j igkg .sfha h' ta
Úid T›yq ta ia:dkhg fjka Ùøf• mÈj;h
hk wre; weØ fi,-y•ud-f,fld;a hk
ku ;enQy' 29°œ;a t;eÚka Úlau f.dia
tkaf.æ n,fldÛj, ieó• is‡fha h'
°œ;a idjq,a .e<•u
24 idjq,a ms,siaØjreka ®yqne| f.dia
wdmiÜ yeø wd l," öö°œ;a
tkaf.æfha md½lrfha isˆ h÷÷hs Tyqg okajk
,oafoa h' 2tœg idjq,a ish® bYardfh,a-
jrekaf.ka f;`rd.;a –ÚiÜka ;=kaoyila
/f.k j,a t½jka .ejfik mÈj;fha
kef.kysfrka °œ;a iy Tyqf.a fikó
fidhkakg .sfha h' 3idjq,a udÈ.fhys
ØnqK neg½ .d,lg me–K YørlD;Hh
i|yd tys ØnqKÏ .=ydjlg we;=½ œh' °œ;a
o Tyqf.a fikó o .=ydf› wyq uq® j,
is‡fh` h' 4°œ;af.a fikó l;d fldg"
ööfukak" yú wjia:dj me–K Øf’'
i–¹Kka jykafia fmdfrdka³ jQ f,i Tf’
i;=rd Tf’ w;g mdjd ¡ we;' Tn leueØ
fohla Tyqg lrkakg Tng yeÙ h÷÷hs lS y'
24'3 .S;d 57á 142 24'6 1 iduq 26'11 24'14 1 iduq 26'20
334
tœg °œ;a keósg idjq,af.a i½f› fldk
ryiska lmd .;af;a h' 5idjq,af.a i½f›
fldk lmd.;a neœka miÜj °œ;af.a is;
Tyqg f°ia ;enqf› h' 6Tyq ish fikóg l;d
fldg" ööi–¹Kka jykafiaf.a wNsfIal ,;a
;eke;a;d jk udf.a iajd–hdg œreoaO j
w;a Tijd wk;=rla Ùøfuka i–¹Kka
jykafia ud j<lajk fialajdá ukao"
Tyq i–¹Kka jykafiaf.a wNsfIal ,;a
;eke;a;d h÷÷hs lSf› h' 7fufia idjq,ag
wk;=rla lrk f,i °œ;a ;udf.a fikóg
bv kEr f• jpkj,ska Tjqka j<lajd
.;af;a h' idjq,a .=ydfjka msg;a j .sfha h'
8 bkamiÜ °œ;a keósg .=ydfjka msg;g
f.dia" ööudf.a iajd—Ú" rÐcÏrejka jykaie÷÷hs
y~.eiÜf› h' idjq,a miaig yeø ne¬
l," °œ;a uq×ka;<d • je|" 9idjq,ag fufia
lSf› h( öö ö°œ;a Tng wk;=re lrkakg
fidhkafka h÷hs Ùhk –ÚiÜkaf.a jpkj,g
Tn ijka fokafka uka o@ 10i–¹Kka
jykafia wo .=ydf› ¡ Tn ud w;g mdjd
³ka nj Tf’ weiaj,ska u f• ojfia ¡
fmfkkÜ we;' iuyre Tn urkakg Ùhd ug
lS y' tfy;a" uu Tng lreKd flf<–'
ukao" öudf.a iajd–hd i–¹Kka jykafiaf.a
wNsfIal ,;a ;eke;a;d neœka Tyqg œreoaO
j udf.a w; Tijkafka ke;e÷hs uu lS–'
11
;jo" udf.a mshdfKÚ" f• n,kak" Tf’
i½f› fldk udf.a wf;a Øfnk nj ne®j
uekj' ud Tn fkdurd" Tf’ i½f› fldk
lmd.;a nj n,d" ud w; kmÜrla j;a"
wmrdOhla j;a keØ nj o" ud Tng œreoaO
j m› fkdl< nj o ±k.; uekj' tfia jqj
o udf.a m%dKh kikakg Tn ud ®yqne|
tkafkys h'12 i–¹Kka jykafia Tn yd ud
w;fÈ œÚYaph fldg" ug œreoaO j Tn
Ù%hd lr weØ neœka" Tng o~qj• lrk
fialajd' uu k• Tng Ùisu wk;=rla
fkdlr–' 13me/× wdmaf;`mfoaYfha ye‡hg
³Iaghdf.ka ³Iaglu Úlafuhs' tfy;a" uu
Tng ³Iaglula fkdlrkafk–' 14bYardfh,a-
jrekaf.a rc;=ud ljfrl= ®yqne| tkafka o@
u< n,af,l= miafia o@ n®uelafll= miafia
o@ 15i–¹Kka jykafia œÚYaphldrhdKka
• udf.a me–×,a, wid Tn;a ud;a w;fÈ
œÚYaph lr" Tf’ wØka ud .<jk
fiala jd·÷÷
 1 iduqfj,a 24-25
16 °œ;a f• jpk idjq,ag Ùhd Úu l<
miÜ idjq,a l;d fldg" öö°œ;a" udf.a mÜ;%h"
Th Tf’ y~ o@÷÷ Ùhd Y’o kód ye~qf› h'
17
Tyq °œ;ag l;d fldg fufia lSf› h( ööTn
ug jvd ±ye– h' ukao" ud Tng kmÜr
l< kuq;a" Tn ug hym; flf<ys h'
18
i–¹Kka jykafia Tn w;g ud mdjd ³ka
œg mjd" Tn ud fkdurd" ug hym; l<
nj wo Tn ug fmkajd ³kafkys h'
19
–Úfil=g ish i;=rd wiÜ jqfKd;a" Tyqg
iÜj fia hkakg bv yúhs o@ tneœka Tn wo
ojfia ug l< f• foa Úid i–¹Kka
jykafia Tng hym;a œmdlhla fok fiala
jd· 20ieneœka u Tn rc jk nj;a"
bYardfh,ajrekaf.a rdcd•m;Hh Tn wf;a
ia:r§ j mjØk nj;a uu oÚ–' 21ta Úid ug
miÜj tk udf.a jxYh Tn œiska is| oukÜ
fkd,nk f,i;a" udf.a msh jxYfhka udf.a
kduh keØ lr fkdoukÜ ,nk f,i;a
i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka æjqre•
fokak'÷÷ 22°œ;a idjq,ag æjqre• ³kafka h'
bla“Ø idjq,a f.or .sfha há °œ;a o
Tyqf.a fikó o Tjqka ieó• is‡ ia:dkhg
.shy'
°œ;a iy kdn,a
25 iduqfj,a –h.sfha há
bYardfh,ajre /ia j Tyq .ek
ish®
je<mS" rdudys ØnqK Tyqf.a Újdifhys Tyq
;ekam;a l<y'
bkamiÜ °œ;a msg;a j udfhdka md½lrhg
nei .sfha h' 2ish Ok i•m; lÈfu,ays
weØ –Úfila udfhdkays is‡fha h' Tyq
Okl=f›rfhÙá Tyqg neg½fj` ;=kaoyila
o t½fj` oyila o is‡fh` h' Tyq lÈfu,ays
;u neg½jkaf.a f,d• lmam–ka is‡fha h'
3
ta –Úidf.a ku kdn,a há Tyqf.a “ú|f.a
ku w“.dhs,a h' ta iaØ%h nqoa•u;a rEu;a
ldka;djla jQjd h' tfy;a" wef.a mÜreIhd
Øúika .Ø weØ kmÜre flfkla œh' Tyq
ldf,’f.a jxYfha flfkÙ' 4kdn,a ;u
neg½jkaf.a f,d• lmamk nj ldka;drfha
¡ °œ;ag ie< œh' 5°œ;a ;reKhka
oifofkl= hj–ka Tjqkag fufia lSf› h(
ööTn lÈfu,a lkaog f.dia" kdn,a fj;
me–K udf.a kdufhka Tyqg wdpdr
lrkak' 6Tyqg wdpdr lr–ka öwms Y=N
me;Sug Tn fj; tjkÜ ,e”uq' Tf’ mjq,g
idu°kh f› jd· Tng weØ ish,a,g;a
335
7
idu°kh f› jd· Tng neg½ f,d•
lmkakka is‡k nj weiSuq' Tf’ neg½
tfŒre wm iuó is‡hyá wm Tjqkag ysxid
flf<a j;a" Tjqka lÈfu,ays is‡ uq½ ld,h
;=< ¡ Tjqkag whsØ Ùisjla keØ jqfKa j;a
ke;' 8ta Tf’ fiajlhkaf.ka Tn
œuiÜfjd;a Tjqka ta nj Tng Ùhkq we;' ta
Úid wmg Tn bæúfhys lreKdj ,ef’ jd·
ukao" wms ux., wjia:djlg t<U is‡uq'
fufylrejkag;a" Tf’ mÜ;a °œ;ag;a Tng
mܽjka fohla fok f,i b,a,uq÷hs Ùhkak'÷÷
9 fufia lS miÜ °œ;af.a ;reKfh` msg;a
j f.dia" Tyq lS m×jqvh Tyqf.a kdufhka
kdn,ag ie< lr tys k;r jQ y' 10kdn,a
°œ;af.a fufylrejkag ms<s;=re fo–ka"
öö°œ;a ljfrla o@ fciafiaf.a mÜ;h
% d ljfrla
o@ f• ld,fha ;u ;ukaf.a iajd—jreka
fjØka m,d hk fufylrefj` fndfy`
fjØ' 11tfia • k•" ud udf.a frd‡ o j;=r o
udf.a neg½ f,d• lmkakka Wfoid ud
uerE i;=kaf.a uia o /f.k" fld;eÚka
wdjd o Ùhd ud fkdokak –ÚiÜkg a fokakg
±÷÷hs weiÜf› h'
12 tœg °œ;af.a ;reKhka yeø f.dia
°œ;a fj; me–K kdn,a lS foa Tyqg ie<
l<y' 13tœg °œ;a" ööTn tÙfkld ;u
;udf.a lvqj .kake÷÷hs ;udf.a ;reKhkag
lS h' T›yq yeu fok u ;u ;ukaf.a lvq
.;ay' °œ;a o ;udf.a lvqj .;af;a h'
–ÚiaiÜ ydrishhla muK °œ;a wkÜj .sfh`
há foishhla NdKav <ó kej;S is‡hy'
w“.dhs,ag °œ;a uqK.eiSu
14 kdn,af.a fufylrejkaf.ka tla
flfkla Tyqf.a “ú| jQ w“.dhs,ag fufia
lSf› h( ööwm iajd–hdg wdpdr lrk ms×i
°œ;a ldka;drfha isg m×jqvldrhka t›f›
h' tfy;a" Tyq Tjqkag neK je³fKa h' 15ta
;reKfh` k• b;d fyd¢ka wmg ie,l=fj`
h' wms fl;aj, is‡h ¡ Tjqka iuó .ejiÜK
uq½ ld,fha ¡ wmg wk;=rla jqfKa j;a"
wfmka Ùisjla keØ jqfKa j;a ke;' 16wm
neg½jka n,d.Ú–ka Tjqka iuó is‡ uq½
ld,fha" T›yq ? oj,a folays wmg
Wmldrhla fuka is‡hy' 17ta Úid ±ka Tn ta
lreKÏ ±kf.k l=ula lghÜ;= ± hs l,amkd
l< uekj' ukao" wfma iajd–hdg;a" Tyqf.a
 1 iduqfj,a 25
uq½ mjq,g;a œreoaO j wk;=rla Ùøug
Úhu lr we;' wfma iajd–hd fld;r•
³Èckfhla o lSfjd;a" Tyq iuó Ùisfjl=g
l;d lrkakg fkdyeÙ h'÷÷
18 tœg w“.dhs,a lŠk–ka" frd‡
foishhla o –æhÜi nºka folla o lEug
ms<sfh< l< neg½jka miafofkl= o œ,|
ke<s myla o œh<s uq¿sl m, fmdl=re ishhla
o w;aØlald le‡ foishhla o /f.k" tajd
fldg½jka msg mefgjqjd h' 19tfia lr wE
jevldrhka wu;d" ööTn ug fmrÛj hkak'
uu Tn miafika tkafk–÷÷hs lSjd h' ta .ek
Ùisjla wE ish mÜreIhdg lSf› ke;'
20 wE fldg½jd msg keóS lº
.eghÙka nei hoa¡ yæisfha °œ;a o Tyqf.a
fikó o wE bæúhg nei wdfj` h' wE o
Tjqkag uqK.eiÜKd h' 21°œ;a fufia
bgdf.k is‡fha h( ööieneœka md½lrfha ¡
f• –Úidg whsØ ish,a, uu wdrlaId
flf<–' Ùisjla keØ fkdjk f,i fudyq
ika;l ish,a, ud wdrlaId Ùøu ÚIaM, h'
tfia jqj o ud fudyqg l< hym;g Tyq
ug whym;la lr we;' 22ud fudyqf.a
ish® msú–kaf.ka tla flfkl= j;a bØú
fkdjk fia fyg t<s jkakg fmr urd
fkd±•fud;a foœhka jykafia ug b;d
oreKÏ f,i o~qj• lrk fiala jd'÷÷
23 w“.dhs,a °œ;a ³Û œg blauÚka
fldg½jd ms‡ka nei °œ;a bæúfhys
uq×ka;<d je| jeÛKd h' 24wE Tyqf.a
mduq, jeˆ fufia lSjd h( ööudf.a iajd—Ú" ta
wmrdOh ud msg" ud msg u f› jdá Tng l;d
lrkakg Tf’ fufyldúhg wjir ,ef’
jd' Tf’ fufyldøf.a jpk weiÜj uekj'
25
udf.a iajd—Ú" kdn,a k• ta ³Èck –Úid
.ek fkdie,l=j uekj' Tyqf.a kduh h•
fia o" Tyqf.a .Øh;a tfia u há Tyqf.a ku
kdn,a h' tys f;areu wkÜj Tyq ØúifkÙá
udf.a iajd—ka jk Tn œiska tjk ,o
;reKhka Tf’ fufyldø jk uu kܳ‡–'
26
±ka udf.a iajd—Ú" f,a je.søf•
wmrdOfhka o Tf’ u wØka m<s.ekSfuka o
i–¹Kka jykafia Tn je<elajQ fiale hs
i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka o Tf’
kdufhka o æjqrd Ùh–' tneœka Tf’
i;=fr` o udf.a iajd–hd jk Tng wka;rd
lrkakg fidhkakd o kdn,a fuka
ØúikakÜ fj;a jd' 27bØka Tf’ fufyldø
jk ud œiska udf.a iajd–hd jk Tng
f.fkk ,o f• ;E.a. udf.a iajd–hd jk
336
Tn miafia hk ;reKhkag ³k uekj'
28
Tf’ fufyldøf.a jrog lud jqK uekj'
udf.a iajd–hd jk Tn i–¹Kka
jykafiaf.a hÜoaO lrk neœka i–¹Kka
jykafia udf.a iajd–hd jk Tng ia:§r
jxYhla kx.jd fok fiala u h' Tn ãj;a j
is‡k uq½ ld,fha ¡ Tn w; Ùis kmÜrla
oÙkÜ fkd,nkafka h' 29Tn ®yqne| wjq;a
Tf’ m%dKh ydÚ lrkakg h• –Úfil=
;e;a lf<d;a" flfkl= Tyqf.a j‡kd
jia;=j wdrlaId lrk fia Tf’ foœ
i–¹Kka jykafia udf.a iajd–hd jk Tf’
m%dKh wdrlaId lrk fial' Wka jykafia
Tf’ i;=rka" .,a m‡hÙka œæk .,a fia
•is lrouk fiala jd· 30i–¹Kka jykafia
udf.a iajd–hd jk Tn .ek j°< ish®
hym;al• bIag lr" Tn bYardfh,ajreka
flfrys w•mØhd jYfhka m;a l< l,ays
31
udf.a iajd–hd jk Tn ÚlrefKa f,a
je.sfr›fjys h Ùhd j;a" ;ud wØka
m<s.;af;a h Ùhd j;a ta .ek Tng is;a
f›okdjla j;a" fY`lhla j;a fkdjkÜ we;'
;jo" i–¹Kka jykafia udf.a iajd–hd jk
Tng wdYSÈjdo l< l,ays Tf’ fufyldø
jk ud isys l< uekj'÷÷
32 °œ;a w“.dhs,ag fufia ms<s;=re
³kafka h( ööud i•n jk ms×i wo ojfia
Tn tjd j°< bYardfh,ajrekaf.a foœ
i–¹Kka jykafiag m%Yxid f› jd· 33Tf’
±kÜueØlug o ia;=Ø f› jd· f,a j.=rejd
udf.a wØka m<s.ekSfuka wo ojfia ud
je<l= Tng wdYSÈjdo f› jd· 34Tng ysxid
Ùøfuka bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka
jykafia ud je<l= fial' Tn lŠk–ka ud
i•n jkakg kdjd k•" kdn,ag whsØ tl
msú–fhla j;a fyg t<s jk œg b;=re
fkdjkafka hhs Wka jykafiaf.a kdufhka
æjqrd Ùh–'÷÷ 35fufia Ùhd °œ;a w“.dhs,a
;udg f.kd foaj,a wef.a wØka ms<sf.k"
ööTf’ f.org YdkaØ isØka hkaká uu Tf’
y~g ijka ¡ Tn lS foa ms<s.Ø–÷÷hs lSf› h'
36 w“.dhs,a kdn,a fj; me–×hd h'
tœg rdc ux.,Hhla fuka Tyq ;u f.or
ux.,Hhla mj;aj–ka is‡fha h' kdn,a
fyd|g u u;a • is‡
s neœka Tyq mSØ
% ,S,dfjka
is‡fha h' tneœka miÜ ° t<s jk ;=re wE
Tyqg Ùisjla ±kakÜf› ke;' 37miÜ °
kdn,af.a fjú isºK l, wE Tyqg ish® foa
ie< l<d h' tœg Tyq yæiais wdndOhÙka
 1 iduqfj,a 25-26
38
oro~q œh' Bg oi ojilg muK miÜ
i–¹Kka jykafia kdn,ag myr ³ka fialá
Tyq uf<a h'
39 kdn,a u< nj °œ;a wid" öökdn,a
wØka ug jQ Úka°j .ek hÜlaØh bgq l<"
;uka jykafiaf.a fufylrejd kmÜfrka
je<l+ i–¹Kka jykafiag m%Yxid f› jd·
i–¹Kka jykafia kdn,af.a kmÜrel•
Tyqf.a u ysi msgg yefrjQ fiale÷÷hs lS h'
°œ;a w“.dhs,a irKmdjd .kak
woyiska ta .ek wE iuó l;d lr.kakg
m×jqvldrhka he›f› h' 40°œ;af.a
fiajlfh` lÈfu,a lkafoys w“.dhs,a fj;
me–K wEg l;d lr–ka" öö°œ;a Tn
irKmdjd .ekSf• woyiska Tn le|jdf.k
tk ms×i Tn fj; wm t›f› h÷÷hs lS y'
41 w“.dhs,a keósg uq×ka;<d •"
ööt;=udf.a °is jk uu t;=udf.a
fiajlhkaf.a mdo fia¡ug iÝ°k• h÷÷hs lSjd
h' 42tœg w“.dhs,a lŠk–ka fldg½fjl=
msg keóS msg;ajqKd h' wef.a ;re×fh`
miafofkla o wE iuó .shy' tfia wE
°œ;af.a m×jqvldrhka leÛj f.dia
Tyqf.a NdÈhdj jQjd h'
43 °œ;a fcfY%fh,ays wysfkdj• o
irKmdjdf.k is‡fha h' wE o w“.dhs,a o
hk fofokd u Tyqg NdÈhdfj` jQ y'
44
idjq,a œiska °œ;af.a “ú| j is‡ —l,a k•
;udf.a ³j .,a,s•ys œiÝ ,dhsIaf.a mÜ;a
m,a;Sg NdÈhdj fldg fok ,oa¡ h'
°œ;a h<s;a idjq,a .e<•u
26 Ysmajre .s“hdf› is‡ idjq,a fj;
me–K" öö°œ;a urel;r bæúfha
ylS,d fyf,a ieó• is‡kafka h÷÷hs ±kakÝ y'
2
tœg idjq,a msg;a •" bYardfh,a foaYfhka
f;`rd.;a ;=kaoyila msújrd Ysma
md½lrfhys °œ;a fidhk ms×i t;ekg
.sfha h' 3idjq,a md½lrh bæúmsg udÈ.h
<ó Øfnk ylS,d fyf,a l+vdr•
.id.;af;a h' °œ;a md½lrfha is‡fha h'
idjq,a ;ud fidh–ka md½lrhg weœ;a
is‡k nj °œ;ag ±k.kakg ,e“×" 4Tyq
T;a;=ldrhka hjd idjq,a we;a;g u weœ;a
is‡k nj ±k.;af;a h' 5tœg °œ;a msg;a •
idjq,a l+vdr• .idf.k is‡ ia:dkhg
wjq;a" idjq,a o Tyqf.a fikamØhd jQ fkaÈf.a
25'44 2 iduq 3'14-16 26'1 .S;d 54 26'11 1 iduq 24'6
337
mÜ;a w’fkaÈ o Ú° Wka ia:dkh ³Ûf› h'
idjq,a l|jqr we;=f<a jeofyd;af;a há
fikó Tyq jg lr l+vdr• .idf.k
is‡hy'
6 tœg °œ;a ys;a;Sh wysfuf,lag;a
fYrehdf.a mÜ;a fc`jd’f.a ify`or jQ
w“Ihsg;a l;d fldg" ööud iuó idjq,a
<óg l|jqrg hkafka ljfrla ±÷÷hs weiS h'
ööuu Tn iuó h–÷÷hs w“Ihs ms<s;=re
³kafka h'
7 fufia °œ;a o w“Ihs o rdØ%fhys
idjq,af.a l|jqrg msœi" idjq,a ;udf.a
fy,a,h ;u ysi <ó “u isÛjd l|jqr ueo
Ú°f.k is‡kÜ ³Ûfj` h' w’fkaÈ iy
fikó Tyq jglr Ú° Wkay' 8tœg w“Ihs
°œ;ag l;d fldg" ööfoœhka jykafia wo
Tf’ i;=rd Tn w;g mdjd ³ka fial'
tneœka ±ka tl myrÙka fy,a,fhka Tyq
“ug u weK oukakg ug wjir ³k uekjá
Tyqg myr folla .ikakg jqjukd
ke;e÷÷hs °œ;ag lSf› h'
9 °œ;a ms<;s r
= e fo–ka" ööTyq fkdkikaká
i–¹Kka jykafiaf.a wNsfIal ,;a
;eke;a;dg œreoaO j ish w; Tijd
Úf°ia j is‡kakg yeÙ ldg ±÷÷hs w“Ihsg
lSf› h' 10;j³rg;a Tyq l;d lr–ka"
i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka æjqrd fufia
lS h( ööTyq uefrkakg Úhu oji me–× œg
fy` Tyq hÜoaOhg f.dia kisk œg fy`
i–¹Kka jykafia u Tyqg myr fok fialá
11
udf.a w; i–¹Kka jykafiaf.a wNsfIal
,;a ;eke;a;dg œreoaO j ti•fuka Wka
jykafia ud j<lajk fiala jd· Tyqf.a ysi
<ó Øfnk fy,a,h;a" j;=r Ndckh;a
wrf.k wms huq'÷÷ 12fufia °œ;a idjq,af.a
ysi <ó ØnqK fy,a,h;a" j;=r Ndckh;a
f.k msg • .sfha h' th Ùisfjl= ³Ûf› j;a"
±k.;af;a j;a ke;' Ùisfjl= ms“³fKa;a
ke;á i–¹Kka jykafia nr Úkaolg ish®
fokd m;alr ØnqK neœka T›yq ish,af,` u
Ú°f.k is‡hy'
13 tœg °œ;a wÚla me;a;g f.dia lkao
uq³fka ³úka is‡fha h' fof.d,a, w;fÈ uyd
mr;rhla œh' 14bkamiÜ °œ;a idjq,af.a
fikóg;a" fkaÈf.a mÜ;a w’fkaÈg;a
fudr.id" ööw’fkaÈ" ug ms<s;=re fokake÷÷hs
lS h' w’fkaÈ o ms<s;=re fo–ka" öörÐcÏrejkag
 1 iduqfj,a 26-27
w~.ik Tn ljfrla ±÷÷hs weiÜf› h'
15 °œ;a ms<s;=re fo–ka fufia lS há ööTn
–Úfila fkdf› o@ bYardfh,ays Tn yd
iudk wka flfkla isˆ o@ tfia k• Tf’
iajd–hd jk rÐcÏrejka Tn /l n,d
fkd.;af;a uka o@ Tf’ iajd—ka jk
rÐcÏrejka kik ms×i fikóf.ka
flfkla we;=½ œh' 16Tf’ hÜ;=lu Tn
fkdflf<ys h' Tn yeu fok i–¹Kka
jykafiaf.a wNsfIal ,;a ;eke;a;d jk Tn
yeuf.a iajd–hd /l n,d fkd.;a Úid
ãjudk i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka
æjqrd Ùh–" Tn yeu urKhg iܳiafi` h'
rÐcÏrejkaf.a ysi <ó ØnqKÏ fy,a,h;a"
j;=r Ndckh;a ±ka fldfya o Ùhd n,kak'÷÷
17 °œ;a" fufia lS miÜ idjq,a °œ;af.a
lg y~ ye¢kf.k" ööudf.a mÜ;" Th Tf’
lg y~ ±÷÷hs weiS h' °œ;a ms<s;=re fo–ka
fufia lS h( ööudf.a iajd—ka jk rc;=fuÚ"
ta udf.a lg y~ h' 18udf.a iajd–hd ;udf.a
fufylrejd ®yqne| tkafka ulaÚid o@ ud
flf<a l=ula o@ ud l< wmrdOh l=ula o@
19
udf.a iajd—ka jk rc;=fuÚ" Tf’
fufylrejd jk udf.a jpkj,g ijka
fokak' Tn ;=ud ug œreoaO j fm<Uqf›
i–¹Kka jykafia k•" Wka jykafia
mÝcdjla ms<s.kak fiala jd· tfy;a" Tn ;=ud
fm<fU›f› ukÜIHfh` k•" T›yq i–¹Kka
jykafia bæúfhys idm,oafo` fj;a jd'
ukao" ta –ÚiaiÜ" öTn f.dia wka foœjrekag
kuialdr lrkak÷ Ùhd ug ±ka i–¹Kka
jykafiaf.a Wreuhg ys–lula keØ jk
ye‡hg ud mkakd±uQ y' 20i–¹Kka
jykafia bæúfhka ³re j œfoaYslfhl= fuka
udf.a f,a “u yef<kakg bv kܳk uekj'
lºj, jÛfjl= miafia t<jd hkafkl= fuka
ud jeÚ n®uelafll= ueøug bYardfh,ays
rc;=ud msg;a j tkafka l=ug o@÷÷
21 tœg idjq,a ms<s;=re fo–ka" ööuu m›
flf<–á udf.a mÜ;a °œ;a" yeø tkak' wo
ojfia Tn udf.a m%dKh .re fldg ie,l+
Úid Tng ;j;a uu ysxid fkdlr–' uu
fu`vfhl= fuka yeisr" fndfy` fia uq<d
•–÷÷hs lSf› h'
22 °œ;a ms<s;=re fo–ka fufia lS h(
öörÐcÏrejkaf.a fy,a,h fukak' ;reKhka-
f.ka tla flfkla fuys weœ;a tal f.k
.shd f›' 23i–¹Kka jykafia tl tl
338
;eke;a;dg ;u ;udf.a ±ye–lu yd
œYajdijka;lu f,i œmdl fok fiala
jd· i–¹Kka jykafia wo Tn ud w;g mdjd
³ka kuq;a" uu i–¹Kka jykafiaf.a
wNsfIal ,;a ;eke;a;dg œreoaO j w;
Tijkakg leueØ fkd•–' 24bØka wo
ojfia Tf’ m%dKh ud .re fldg
ie,l=jdla fuka udf.a m%dKh o i–¹Kka
jykafiaf.a weia yuqfjys ¡ .re fldg
i,lkÜ ,ef’jd' Wka jykafia ish®
œm;aØj,ska ud .<jk fiala jd·÷÷
25 tœg idjq,a l;d fldg" öö°œ;a" udf.a
mÜ;%h" Tng wdYSÈjdo f› jd· Tn buy;a
foa lrkafkys há taldka;fhka u ch .kafkys
h÷÷hs °œ;ag lS h' bkamiÜ °œ;a hkakg
.sfha há idjq,a o ish Úfjig yeø .sfha h'
°œ;a ms,siaØjreka w;fÈ œiSu
27 °œ;af.a isf;ys fujeÚ
l,amkdjla weØ œh( ööh• ojil
idjq,a wØka ug urKh me–fKkafka h'
ms,siaØjrekaf.a foaYhg .e<• hdu –i
fjk fyd| œ•hla ug ke;' tœg idjq,a uq½
bYardfh,a foaYh mÜrd ;j³rg;a ud fidhd
hEfuka u;a;g j<ÙkÜ we;' fufia Tyqf.a
wØka .e<• hEug ug mܽjka jkafka h'÷÷
2
fufia is;+ miÜ °œ;a o Tyq iuó is‡
–ÚiaiÜ y;aishh o msg;a • udfhdlaf.a mÜ;a
.d;ays rc jQ wdlSIa fj; .shy' 3°œ;a iy
Tyqf.a fikó o Tjqfkdjqkaf.a mjq,a o °œ;a
iuó Tyqf.a NdÈhdjka fofokd jk
fcfY%fh,Sh wysfkdj• iy kdn,af.a
NdÈhdj j is‡ lÈfu,Sh w“.dhs,a o wdlSIa
rcÏ iuó .d;ays œiÝ y' 4°œ;a .d;ag m,d
.sh nj idjq,ag okajk ,oafoa h' tneœka
Tyq ;j;a °œ;a fkdfi›f› h'
5 °œ;a wdlSIa rcqg l;d fldg" ööTf’
weia yuqfjys ug lreKdj ,e” Øf’ k•"
ug jdih Ùøug ms‡ir kÜjrl h•
ia:dkhla ,ef’jd' Tf’ fufylrejd Tn
iuó rc kÜjr jdih lrkafka l=ug ±÷÷hs
lSf› h' 6wdlSIa rcÏ o ta ojfia ¡ Ysla,.a
kÜjr °œ;ag ³kafka h' ta Úid Ysla,.a kÜjr
wo olajd cÏ°ys rcjrekag whsØ h' 7°œ;a
ms,siaØjrekaf.a rf† œiÝ uq½ ld,h tla
wjqre³ ydr udihÙ'
8 °œ;a o Tyqf.a fikó o msg;a j
f.IÜÈjrekag o .sÈYsjrekag o wuf,la-
jrekag o œreoaO wdl%uKfha ¡ fld,a,lEug
 1 iduqfj,a 27-28
.sfh` h' ta cd;Syq IÝÈg hk udj; olajd o
–ir foaYh olajd o hk m%foaYfha fmr isg
jdih l<y' 9°œ;a mÜreIfhl= j;a" iaØ%hl
j;a bØú fkdlr ta m%foaYfha ish,a,ka urd
oud" neg½jka o .jhka o fldg½jka o
TÛjka o jia;% o meyerf.k yeø wdlSIa rcÏ
fj; me–×fha h' 10ööwo Tn fldhs m<d;g
œreoaO j fld,a,lEu i|yd .shyq ±÷÷hs
wdlSIa rc weiÜf› h' °œ;a ms<s;=re fo–ka"
ööcÏ°ys ol=KÏ æYdjg o fcrdfufh,ajrekaf.a
foaYfha ol=KÏ æYdjg o flaÚjrekaf.a
foaYfha ol=KÏ æYdjg o œreoaO j .sfhuq÷÷hs
lS h' 11.d;a kÜjrg f.fkk ms×i °œ;a
mÜreIfhl= j;a" iaØ%hl j;a b;=re flf<a
ke;' ukao" öö°œ;a f• f• wdldr foa
flf<a h Ùhd Tjqka wmg œreoaO j lreKÏ
okajkakg mܽjke÷÷hs Tyq is;+ neœÚ' °œ;a
ms,siaØjrekaf.a rf† œiÝ uq½ ld,h ;=<
Ù%hd flf<a f• wdldrfhÚ' 12wdlSIa °œ;a
flfrys œYajdih ;nd" ööTyq ;udf.a u
fikó jk bYardfh,ajrekaf.a ms<sl=,
uq½uÚka u ;ud msg muqKÏjdf.k weØ
neœka Tyq iEu l,ays u udf.a fufylrejd
jkÜ we;e÷÷hs is;d.;af;a h'
uka;%ldúhf.a .=rel• .ekSu
28 ta ojiaj, ¡ ms,siaØjre
bYardfh,ajrekag œreoaO j igka
lrk ms×i ;ukaf.a fiakd hÜoaOh i|yd
/ia l<y' wdlSIa °œ;ag l;d fldg" ööTn
iy Tf’ fikó udf.a yuq°j leÛj igkg
hd hÜ;= nj Tng okajd we;e÷÷hs lSf› h'
2
°œ;a ms<s;=re fo–ka" öötfia k• Tf’
fufylrejd lrk foh Tn ±k.kÜ we;e÷÷hs
wdlSIag lS h' wdlSIa ms<s;=re fo–ka" ööfyd|hs"
udf.a ãœ;dka;h olajd Tn udf.a
wdrlaIl Nghd fldg m;a lr–÷÷hs °œ;ag
lS h'
3 f• ld,fha ¡ iduqfj,a –hf.dia
Ø“×' ish® bYardfh,ajre Tyq .ek je,mS"
Tyqf.a u kÜjr jQ rdudys Tyq ;ekam;a l<y'
idjq,a wd;aunkaOkldrhka o wkœkldrhka
o foaYfhka my lr Ø“×'
4 ms,siaØjre tla/ia • wjq;a" IÝfk•ys
l|jqre ne|.;af;` h' idjq,a o ish®
bYardfh,ajreka /ia flf<a h' T›yq
.s,afndajdys l|jqre ne|.;ay' 5idjq,a
28'3 f,• 20'27á oaœ kS 18'10-11á 1 iduq 25'1 28'6 .Kka 27'21
339
ms,siaØjrekaf.a fiakdj ³Û œg “h œhá
Tyqf.a is; o fndfy` fia l•ms; œh'
6
idjq,a i–¹Kka jykafiaf.ka lreKÏ
œuiÝ l," Wka jykafia iajmakj,ska j;a"
Wú• mi wegj,ska j;a" æjeisjreka ,jd
j;a Tyqg ms<s;=re kܳka fial' 7tœg
idjq,a ish fiajlhkag l;d fldg"
ööwd;aunkaOkldúhl ug fidhd fokaká
uu wE fj; f.dia wef.ka lreKÏ
œpdrkafk–÷÷hs lS h' Tyqf.a fiajlfh`
o ööwd;aunkaOkldúhla takaf°Èys is‡kjd
h÷÷hs lS y'
8 idjq,a wuq;= jia;% we|" fjiaj<df.k
–ÚiÜka fofokl= iuó f.dia" rdØ%fha ta
iaØ%h fj; me–K" wEg l;d fldg"
ööwd;aunkaOkfhka ug fmak Ùhd" ud Tng
k• lrk wd;auh le|jkake÷÷hs lSf› h'
9 iaØ%h ms<s;=re fo–ka" ööidjq,a l<
foh" tk•" Tyq wd;aunkaOkldrhka o
wkœkldrhka o foaYfhka myl< ye‡ Tn
okafkys h' tfia k•" ud kik ms×i udf.a
m%dKhg u,m;la ;nkafka uka±÷÷hs Tyqf.ka
weiÜjd h'
10 idjq,a ms<s;=re fo–ka" ööãjudk
i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka f•
ldrKh Úid Tng Ùis o~qjula fkdjkÜ
we;e hs æjqrd Ùh–÷÷hs wEg lS h'
11 tœg iaØh % " ööuu Tng ljfrl= le|jd
fo• ±÷÷hs weiÜjd h' ööiduqfj,a ug le|jd
fokake÷÷hs idjq,a wEg lS h'
12 ta iaØ%h iduqfj,a ³Û l, uy y•ka
lE.eiÜjd h' wE idjq,ag l;d fldg" ööTn
ud /jÛf› uka o@ Tn k• idjq,a h÷÷hs Tyqg
lSjd h'
13 rc o" öö“h fkdjkake÷÷hs Ùhd"
ööTng fmfkkafka l=ula ±÷÷hs weiÜf› h'
ööwj;drhla fmdf<dfjka keóS tkjd÷÷hs
iaØ%h idjq,ag lSjd h'
14 ööTyqf.a ye‡ fldfydu ±÷÷hs Tyq
wef.ka weiÜf› h' wE ms<s;=re fo–ka" ööuy®
–Úfila keóS tkafka há Tyq i½jla
fmdrjdf.k is‡kafka h÷÷hs lSjd h' ta
iduqfj,a nj idjq,ag ±kS Tyq uq×ka;<d •
jekafoa h'
15 tœg iduqfj,a l;d fldg" ööud
wdmiÜ le|•fuka Tn ug lror flf<a
uka±÷÷hs idjq,af.ka weiS h' idjq,a ms<s;=re
 1 iduqfj,a 28-29
fo–ka" ööuu ;o wudrejlg m;a j is‡–á
ms,siaØjre ug œreoaO j hÜoaO lrØá
foœhka jykafia ud flfrka wyla j .sh
fialá Wka jykafia ±ka æjeisjreka ,jd j;a"
iajmakj,ska j;a ug ms<s;=re fokafka ke;'
tneœka ud l< hÜ;= foa Tn ug okajk ms×i
Tng w~ .eia•–÷÷hs lSf› h'
16 tœg iduqfj,a ms<s;=re fo–ka
fufia lSf› h( ööi–¹Kka jykafia Tn
flfrka wyla • Tng œreoaO j is‡oa¡
Tn udf.ka wikafka l=ula Úid o@
17
i–¹Kka jykafia ud ,jd m%ldY lrjQ
ye‡hg bIag l< fial' i–¹Kka jykafia
Tn wØka rclu meyerf.k Tf’
wi,ajeishd jk °œ;ag ³ka fial'
18Wka jykafiaf.a n,j;a Woyi wkÜj
wuf,lajrekag l< hÜ;= foa fkdlr" Wka
jykafiaf.a y~g lSlre fkdjQ neœka Wka
jykafia wo ojfia f• foh l< fial' 19ta
yer i–¹Kka jykafia ms,siaØjreka w;g
Tn iuó bYardfh,ajreka mdjd fok fial'
fyg Tn iy Tf’ mÜ;%hka ud iuó is‡kÜ
we;' i–¹Kka jykafia bYardfh,ajrekaf.a
yuq°j;a ms,siaØjrekaf.a w;g mdjd fok
fial'÷÷
20 tœg idjq,a tflfKys u “u
jeØr iduqfj,a lS foa Úid wØYfhka “hg
m;a œh' Tyq t° uq½ ojdf,ys j;a" rdØ%fhys
j;a lEu fkdlE Úid ³Èj, j iss‡fha h' 21ta
iaØ%h idjq,a <óg wjq;a" Tyq fndfy` fia
le<š is‡k nj ±l" Tyqg l;d fldg"
ööTf’ °iS jk uu Tf’ y~g lSlre j udf.a
ãœ;h fkdi,ld Tn ug lS foa flf<–' 22ta
Úid ±ka Tf’ °iS Ùhk foa wid Tn
bæúfhys lEu ;nkakg ug wjir ¡" Tn
udÈ.fhys hk l, Tng YlaØh weØ jk
ms×i lEu lkÜ uekje÷÷hs lSjd h'
23 tfy;a" idjq,a wlueØ j" ööuu
fkdl–÷÷hs lS h' flfia fj;;a Tyqf.a
fiajlfh` o ta iaØh % o Tyqg fm/;a; l<
Úid Tyq Tjqkaf.a lSug weyq•lka ¡ “–ka
keósg wef|a ys|.;af;a h' 24;r lrk ,o
jiafila ta iaØ%hg f.or is‡fha h' wE
lŠk–ka W! urd" ms‡ wrf.k wkd" uqyqka
fkd±uQ frd‡ mܽiaid" 25tajd idjq,a o Tyqf.a
fiajlhka o bæúfhys ;enqjd h' T›yq lEu
ld" keósg ta rdØ%fha u msg;a j .shy'
28'17 1 iduq 15'28 28'18 1 iduq 15'3-9 29'5 1 iduq 18'7á 21'11
340
ms,siaØjreka °œ;a fkrmd ±—u
29 ms,siaØjre Tjqkaf.a ish® yuq°jka
wfmla k• ia:dkhg /ia l<y'
bYardfh,ajre fcfY%fh,ays W,am; <ó
l|jqre ne|.;ay' 2ms,siaØjrekaf.a w•m;Syq
ish oyia .Kka jYfhka wdy' °œ;a o
Tyqf.a fikó o wdlSIa iuó Tjqkg a miafika
wdy' 3tœg ms,siaØjrekaf.a w•m;Syq" ööf•
fyfn%›jreka fuys l=ula lr;a ±÷÷hs weiÝ y'
tœg wdlSIa ms,i s Ø
a jrekaf.a w•m;Skga l;d
fldg" ööf• ;eke;a;d bYardfh,ajrekaf.a
rc jk idjq,af.a fiajlfhl= j is‡ °œ;a h'
fudyq ±ka l,l isg" wjqre³ .Kkl isg ud
iuó is‡hsá Tyq ug tl;= jQ ° mgka wo
olajd Tyq wf;a Ùis jrola ug oÙkakg
,enqfKa ke;e÷÷hs lS h'
4 tfy;a" ms,siaØjrekaf.a w•m;Syq Tyq
flfrys fl`m • Tyqg l;d fldg" ööta
–Úid Tn Úhu l< ia:dkhg wdmiÜ hk
ms×i Tyq msg;a lr yúkaká Tyq wm iuó
hÜoaOhg hEu iܳiÜ ke;' iuyr œg igka
“f• ¡ Tyq wmg œreoaO j yefrkakg neú
lula ke;' f• fikóf.a ysi .id ±—fuka
–i wka ljr uóÙka Tyqg ish iajd–hdf.a
is; ækd.; yeÙ o@ 5f• wr °œ;a fkdf› o@
öueø idjq,a oyia .Kkla
ueø °œ;a oi oyia .Kkla÷
Ùh–ka ldka;djka kg–ka tÙfkldg .S
lSf› fudyq .ek fkdf› ±÷÷hs lS y'
6 tœg wdlSIa °œ;a le|jd Tyqg l;d
fldg" ööãjudk i–¹Kka jykafiaf.a
kdufhka u" Tn wjxl j u yeiÜreKÏ nj
uu æjqrd Ùh–' Tn ud iuó wjq;a f•
hÜoaOfha ¡ igka lrkafkys k• uu
leue;af;–' Tn ud <óg wd ° mgka wo
olajd Tn w; Ùis jrola ug olakg
,enqfKa ke;á tfia jqj;a w•m;Ska Tng
leueØ ke;' 7tneœka ms,siaØjrekaf.a
w•m;Ska wm%ikak fkdjk ms×i ±ka iÜj
fia wdmiÜ hkake÷÷hs lSf› h'
8 °œ;a ms<s;=re fo–ka" ööuu l=ula
flf<• o@ ud wjq;a udf.a iajd—ka jk
rÐcÏrejkaf.a i;=rkag œreoaO j igka
lrkakg ug neú jk œ•hg ud Tn bæúhg
me–× ° mgka wo oji olajd Tf’
fufylrejd jk ud w; Tng i•n jQ jro
l=ula ±÷÷hs wdlSIaf.ka weiÜf› h'
 1 iduqfj,a 29-30
9 wdlSIa ms<s;=re fo–ka" ööug fmfkk
ye‡hg foœhka jykafiaf.a ´;fhl= fuka
Tn Úf°ia nj uu oÚ–' tfy;a"
ms,siaØjrekaf.a w•m;Syq" öTn wm leÛj
hÜoaOhg fkdwd hÜ;= h÷hs lS y' 10tneœka Tn
iuó me–× Tf’ iajd–hdf.a fiajlhka
iuó w®hu keósg t<sh jefgoa¡ u msg;a j
hkake÷÷hs °œ;ag lSf› h' 11fufia °œ;a o
Tyqf.a fikó o ms,siaØjrekaf.a foaYfhka
yeø hk ms×i w®hu msg;a jqfK` h'
ms,siaØjre o fcfY%fh,hg .shy'
wuf,lajrekag œreoaO j hÜoaOh
30 °œ;a iy Tyqf.a fikó ;=ka jk
° Ysla,.a k.rhg me–×hy'
Bg fmr wuf,lajre ol=KÏ æYdjg;a"
Ysla,.ag;a œreoaO j wjq;a" Ysla,.ag myr ¡
ta k.rh .skafkka ojdoud" 2tys is‡k
ia;S%ka o f,dl= l=vd ish,a,ka o jy,alug
f.k" Ùisfjl= fkdurd Tjqka w,a,df.k
msg;a j .shy' 3°œ;a o Tyqf.a fikó o
kÜjrg me–× l," th .sÚ ,d Øfnk nj;a"
Tjqkfa .a NdÈhdjka o ore±úhka o jy,alug
f.k hk ,o nj;a ³Û y' 4tœg °œ;a o Tyq
iuó is‡ fikó o Tjqkag ;j;a y~kakg
YlaØh keØ jk ;=re u Y’o kód we~Q y'
5
°œ;af.a NdÈhdjka fofokd jk fcfY%fh,Sh
wNsfkdj• o lÈfu,Sh kdn,af.a NdÈhdj •
is‡ w“.dhs,a o jy,alug f.khkÜ ,enQ y'
6 °œ;a ±ka ;o wudrejlg m;a œh'
ukao" fikó ish® fokdf.a is;a ;u
;ukaf.a ore±úhka .ek fY`l jQ neœka
T›yq °œ;ag .,a .ikakg ;Èckh l<y'
tfy;a" °œ;a ish foœ i–¹Kka jykafia
flfrys ;u YlaØh Wmojd.;af;a h' 7°œ;a
wysfuf,laf.a mÜ;a jQ w“hd;È mÝclhd
wu;d( öötafmdoa ie†gh ud <óg
f.fkkake÷÷hs lS h' w“hd;È tafmdoa ie†gh
°œ;a <óg f.kdf› h' 8°œ;a i–¹Kka
jykafiaf.ka œpdr–ka" ööuu f• yuq°j
®yqne| .sfhd;a" Tjqka lrd me–fKkakg
ug mܽjka f› ±÷÷hs weiÜf› h' Wka jykafia
Tyqg ms<s;=re fo–ka" öö®yqne| hkaká
ukao" kÜU ieneœka u Tjqka lrd me–K
fkdjrojd isrlrejka ish® fokd u
kej; ,nd.kÜ we;e÷÷hs j°< fial'
30'5 1 iduq 25'42-43 30'7 1 iduq 22'20-23
341
9 tœg °œ;a o Tyq iuó is‡ fikó
yhishfokd o msg;a j .shy' T›yq fnfidÈ
Th <óg me–× œg iuyfrla tys
kej;=Ky' 10tfy;a" °œ;a iy fikó
ydrishfofkla ®yqne| .shy' fnfidÈ
Tfhka hdug neú ;r• fjfyi j is‡
–ÚiÜka foishhla k;r jQ y'
11 °œ;af.a fikóg kÜjfrka msg; ¡
–ir jeisfhla i•n œh' T›yq ta –Úid
°œ;a <óg f.kjq;a" lkakg frd‡ o
fndkakg j;=r o Tyqg ³kay' 12;jo" T›yq
w;aØlald le‡hÙka lene,a,la o uq¿sl m,
fmdl=re folla o Tyqg ³kay' Tyq lE miÜ
m%dKj;a œh' ukao" Tyq oj,a ;=kl=;a ?
;=kl=;a lEu lEf› j;a" j;=r ”f› j;a
ke;=j is‡h neœÚ' 13°œ;a Tyq wu;d" ööTn
ldg whsØ o@ fld;eÚka wdfha ±÷÷hs weiS h'
Tyq ms<s;=re fo–ka" ööuu wfuf,la
ukÜIHfhl=f.a jyf,l= j is‡k –ir cdØl
;reKfhla há ;=ka ojilg fmr ug wikSm
jQ neœka udf.a iajd–hd ud w;ayer
oud .sfha h' 14wms flfrØjrekaf.a ol=KÏ
æYdjg;a" cÏ°g whsØ ol=KÏ m<d;g;a"
ldf,’f.a ol=KÏ æYdjg;a œreoaO j
hÜoaO flf<uqá Ysla,.a kÜjr .sÚn;a
flf<uq÷÷hs lS h'
15 ööta yuq°j <óg hkakg Tn ug uó
fmkajkafkys ±÷÷hs °œ;a Tyqf.ka weiS h' Tyq
o" ööud fkdurk ye‡hg;a" udf.a iajd–hd
w;g mdjd fkdfok ye‡hg;a foœhka
jykafiaf.a kdufhka Tn ug æjqre•
³kafkd;a uu ta yuq°j <óg me–fKkakg
Tng uófmkaj–÷÷hs lS h'
16 Tyq °œ;a ta ia:dkhg me–fK›f›
h' tœg Tjqka ms,siaØjrekaf.a foaYfhkÜ;a"
cÏ° foaYfhkÜ;a .;a buy;a fld,a,h l–ka"
fnd–ka" kg–ka iEu ;ek u œisø is‡hy'
17
°œ;a we¢ú f›f,a mgka miÜ æk iji olajd
Tjqkag myr ³kafka h' TÛjka msg keóS m,d
.sh ;reKhka ydrishhla yer Tjqkaf.ka
fjk Ùisfjla .e<jqfKa ke;' 18fufia °œ;a
wuf,lajreka f.k .sh ish,a,ka o
;udf.a NdÈhdjka fofokd o .<jd.;af;a
h' 19f,dl= l=vd ish,a,kaf.ka o
ore±úhkaf.ka o Ùisjl= j;a" fld,a,h j;a"
Tjqka .;a Ùisjla j;a wvq keØj ish,a, u
°œ;a kej; f.kdf› h' 20ish® t½
 1 iduqfj,a 30-31 342
.s,afn`jd lkafoa ¡ uere• ld jeÛfK` h'
neg½jka o .jhka o °œ;a .;af;a h' Tyqf.a
2
fikó Wka wÚla isjqmdjqkag fmrÛfjka ms,siaØjre idjq,a o Tyqf.a mÜ;%hka o
olal–ka" ööfuh °œ;ag whsØ fld,a,h h÷÷hs
®yqne| f.dia idjq,af.a mÜ;%hka jk
lS y' fcdk;ka o w“kd°’ o u,aÙIÜjd o uerE y'
3
21 °œ;a iuó hkakg neú ;r• fjfyi igk idjq,ag œreoaO j n,j;a œhá
• is‡" fnfidÈ Th <ó k;r lrk ,o ³kÜjdfh` Tyqg;a <x jQ y' Tyq ³kÜjdhka-
–ÚiÜka foishh <óg °œ;a me–× œg" f.ka ;æka ;=jd< ,enqf› h' 4tœg idjq,a
T›yq °œ;a iy Tyq iuó is‡ fikóf.a ;u wdhÜO /f.k hkakdg l;d fldg" ööwr
fmruóg me–×hy' °œ;a fikó <óg wd wpÈufÃæ;hka weœ;a ug wek wjk•nq
l, T›yq wdpdr l<y' 22tœg °œ;a iuó fkdlrk ms×i lvqj weo ug wÚkake÷÷hs lS
.sh fikó w;frka kmÜre" ³ok –ÚiÜka h' tfy;a" Tyqf.a wdhÜO f.khkakd tfia
ish® fokd l;d fldg" ööwm iuó fkd.sh Ùøug leueØ fkd • h' ukao" Tyq b;d “h
–ÚiÜkag wm .<jd .;a fld,a,fhka j is‡fha h' tœg idjq,a ;udf.a lvqj
Ùisjla fkdfouq' Tjqka tÙfkldg ;u /f.k th msg jeˆ uerefKa h' 5idjq,a
;ukaf.a NdÈhdjka o ore±úhka o /f.k uereK nj Tyqf.a wdhÜO f.khkakd ³Û
hkakg muKla fouq÷÷hs lS y' œg Tyq o ;udf.a lvqj msg jeˆ idjq,a
23 tœg °œ;a fufia lS h( ööudf.a iuó uf<a h' 6fufia idjq,a o Tyqf.a mÜ;%hka
ify`orfhÚ" i–¹Kka jykafia wmg ³ka Øfokd o Tyqf.a wdhÜO f.khkakd o Tyqf.a
foaj,a .ek tfia fkdlrkak' Wka jykafia ish® fikó o ta ojfia ¡ tl œg u
wm wdrlaId lr" wmg œreoaO j me–× urKhg m;a jQ y' 7bYardfh,a fikó m,d
yuq°j wm w;g mdjd ³ka fial' 24Tn Ùhk .sh nj;a" idjq,a o Tyqf.a mÜ;%hka o uereKÏ
foag ijka fokafka ljfrla o@ ish® fokd u
nj;a –‡hdj;g f• me;af;a o fcdÈ°fkka
tl yd iudk j fn°.; hÜ;= há hÜoaOhg hk tf.dv o is‡ bYardfh,a fikó ³Û œg
whf.a fldgi;a" nvq <ó kej;S is‡k T›yq k.r w;ayer m,d .shy' ms,siaØjre
whf.a fldgi;a tl yd iudk œh hÜ;= h'÷÷ wjq;a ta k.rj, jdih l<y'
25t° °œ;a lS foa" mK;la yd Úfh`.hla
8 miÜ ° ms,siaØjreka urk ,o whf.a
ye‡hg Úhu flf<a h' t° mgka wo olajd
hÜoaOdhÜO meyer .ekSug wd l, idjq,a o
bYardfh,a ckhd œiska th ms<smækÜ ,ef’'
Tyqf.a mÜ;%hka ;=kafokd o .s,afn`jd
26 °œ;a Ysla,.a kÜjrg me–× œg
lkafoa jeˆ is‡kÜ Tjqkag i•n œh' 9T›yq
;udf.a –;%hka jk cÏ°ys m%cd uQ,slhkag
fld,a,fhka fldgila hj–ka" ööfukak" idjq,af.a ysi lmd oud Tyqf.a wdhÜO .,jd"
i–¹Kka jykafiaf.a i;=rdf.ka .;a tmj;a ;ukaf.a foajd,j,;a" fikó
fld,a,fhka Tng ;E.s h÷÷hs Ùhd he• h' w;fÈ;a m%ldY lrk ms×i ms,siaØjrekaf.a
27 foaYh uq½,af,ys m×jqvldrhka hejQ y'
tfia he›f›" fnf;,ays o ol=KÏ rdfud;ays
10
o h;a;SÈys o 28wfr`fhÈys o ismafu`;ays oT›yq idjq,af.a wdhÜO wIagdfrd;af.a
tIaf;fu`jdys o 29rdld,ays o fcrdfufh,a-
foajd,fhys ;enQ yá Tyqf.a Yørh
jrekaf.a kÜjrj, o flaÚjrekaf.a kÜjrj, fn;aIdka k.rfha mjqrg iœ fldg ;enQy'
o 30fydÈudys o fn`ÈwdIdkays o w;dlays o 11 ms,siaØjreka idjq,ag l< foa .ek
31fyfn%dkays o °œ;a iy Tyqf.a fikó
cdfnIa-.s,shoa jeishka weiÝ l," 12Tjqka
.ejiÜK ish® ;ekays o is‡ m%cd uQ,slhkaw;frka ish® ÚÈNS; ukÜIHfh` keósg uq½
fj; h'
? fn;I a dkag .uka fldg mjqfrka idjq,fa .a
idjq,af.a urKh u<l| o Tyqf.a mÜ;%hkaf.a u<l|ka o
^1 jxYd( 10(1-12& cdfnIag f.k wjq;a tys ¡ tajd wd°yk
13

31 ms,siaØjre bYardfh,ajrekag œreoaO l<y' bkamiÜ T›yq Tjqkaf.a weglgq

j hÜoaO l<y' tœg bYardfh,a /f.k cdfnIays tafI,a .i hg j<,d i;a
fikó ms,siaØjreka fjØka m,d f.dia ojila Wmjdi l<y'
 343
iduqfj,af.a fo jk fmd;

f• fmdf;a we;af;a" °œ;a rcÏf.a rdcH md,kh ms<sn| œia;rhÙ' m<uq j ol=KÏ æYdf› msys‡ cÏ°
foaYh flfrys Tyqf.a rdcH md,kh ^1-4& ms<sn| f;dr;=re;a" fojkÜ j W;=re æYdf› msys‡
bYardfh,a flfrys Tyqf.a rdcH md,kh ^5-24& ms<sn| f;dr;=re;a f• œia;rhg we;=<;a h' ish
rdcOdÚh œYd, lr.ekSug;a" ish ;;a;ajh ;yjqre lr.ekSug;a wNHka;r i;=rka yd ndysr
i;=rka iuó Tyq l< igka ms<sn| œ„;% œia;r f• fmdf;a we;' °œ;a rc foœhka jykafia
flfrys .eUqre weoys,a,la yd wp, NlaØhla weØ" fikóf.a œYajdih ækd.ekSug œfYaI
olaI;djla weØ flfkl= jYfhka f• œia;rj,ska lemS fmfka' ta w;r Tyqf.a jeræ" ;%di ckl
Ù%hd yd oreKÏ mdmhka .ek o fuys i|yka f›' flfia fj;;a" kd;dka k• æjeisjrhd f• mdm
Tyqg fmkajd ³ka œg Tyq miÜ;e• is; yrjd f.k foaj o~qjug mjd o hg;a œh'
°œ;a rcÏf.a ãœ;h;a" olaI Ù%hd;a" md,kh;a ms<sn| j fikóf.a is;ays weØ jQfha W°r;u yeóS•
h' ta Úid miÜ ld,j, ¡ rc flfkl= wjYHjQ œg fikó m%dÈ:kd flf<a" ö°œ;af.a mÜ;%fhÙ÷
tk•" mrmÜfÈ flfkÙ'
fuys wvx.= lreKÏ(
múƒfÃo 1)4 cÏ°ys °œ;af.a md,kh'
múƒfÃo 5)24 bYardfh,ays °œ;af.a md,kh'
^w& múƒfÃo 5)10 uq,a ld,h'
^wd& múƒfÃo 11)12(25 °œ;a iy ne;a-fInd'
^b& múƒfÃo 12(26)20 lror yd wudrel•'
^B& múƒfÃo 21)24 wjidk ld,h'

idjq,af.a urKh °œ;ag ie< •u
1 idjq,af.a urKfhka miÜ °œ;a
wuf,lajreka kid" fmr<d wjq;a
foojila Ysla,.ays kej;S is‡fha h' 2;=ka
jk ojfia ¡ –Úfila ;udf.a weº•
brdf.k" ysfia mia oudf.k idjq,af.a
l|jqfrka Úlau wdf› h' Tyq °œ;a <óg
me–× œg “u jeˆ jekafoa h' 3ööTn
fld;eÚka wdfjys ±÷÷hs °œ;a Tyqf.ka weiS
h' Tyq o" ööuu bYardfh,a l|jqfrka .e<•
wdfj–÷÷hs Tyqg ms<s;=re ³kafka h'
4 tœg °œ;a" öötys is³ jQfha Ùfula ± hs
ug Ùhkake÷÷hs Tyqg lSf› h' Tyq ms<s;=re
fo–ka" ööfikó hÜoaOfhka m,d .shyá
Tjqkaf.ka fndfy` fofkla ueø jeÛfK` há
idjq,a o Tyqf.a mÜ;a fcdk;ka o uerefK`
h÷÷hs lSf› h'
5 tl, °œ;a fumj;a ie< l< ta ;re-
Khdf.ka" ööidjq,a yd Tyqf.a mÜ;a fcdk;ka
u< nj Tn okafka fldfydu ±÷÷hs weiS h'
1'6-10 1 iduq 31'1-6á 1 jxYd 10'1-6
6 tmj;a Tyqg ie< l< ;reKhd Tyqg
l;d fldg" ööuu .s,afn`jd lkaog
wy•fnka me–×fh–' ta f›,df› ¡ idjq,a
;udf.a fy,a,hg fya;a;= • is‡fha há r: yd
wirefj` Tyq miÜmi f›.fhka t<jdf.k
wdy' 7Tyq miaig yeø ud ±l ug w~.eiS h'
öuu fuys h÷hs uu W;a;r æÚ–' 8öTn
ljq±÷hs Tyq udf.ka weiS h' öuu wuf,la
cdØlfhla–÷hs Tyqg ms<s;=re æÚ–' 9Tyq ug
l;d fldg" öud <ó isg ud urkak' ukao"
ug ;ju;a mK ØnqK;a uu fndfy`
f›okdfjka miÜ fj–÷hs lS h' 10tœg uu Tyq
<ó isg Tyq uerefj–' ud tfia flf<a" Tyq
jeÛKÏ jyd u ãj;a fkdjk nj iyØl
f,i ud ±k is‡ neœÚ' uu Tyqf.a ysi u;
ØnqKÏ Ùøgh o wf;a oud ØnqKÏ j<,a,
o /f.k fuys udf.a iajd–hd <óg
f.kdfj–÷÷hs lSf› h'
11 tœg °œ;a fY`lfhka msø ;udf.a
jia;% weo brd ±uqf› h' Tyq iuó is‡ ish®
fikó o tfia l<y' 12T›yq idjq,a o Tyqf.a
 2 iduqfj,a 1-2 344
mÜ;a fcdk;ka o i–¹Kka jykafiaf.a f;,ska wdf,am fkdlr we;'
fikó o bYardfh,a jxYh o hÜoaOfha ¡ 22
tfy;a"
uere• lE neœka Tjqka .ek y~d je,fm–ka urk ,oaojqkfa .a f,hska o
yji olajd Úrdydr j is‡hy' fin½kaf.a f;,ska o
13 °œ;a ;udg ta isoa•h ie< l< th wdf,am lr we;'
;reKhdg l;d fldg" ööTn fldfya fcdk;kaf.a ³kak
flfkla ±÷÷hs weiS h' ööuu œfoaYslfhl= jk udrl wœhla œh'
wuf,la cdØlfhl=f.a mÜf;la fj–÷÷hs Tyq idjq,af.a lvqj o
ms<s;=re ³kafka h'
cfhka f;dr j yeø kdf› h'
14 °œ;a o" ööi–¹Kka jykafiaf.a 23
wNsfIal ,;a ;eke;a;d keiSug Nh keØ j idjq,a yd fcdk;ka
Tf’ w; tfi›f› flfia ±÷÷hs Tyqg Ùhd" ãj;a j is‡h ¡
15
;reKhkaf.ka tla flfkl=g w~ .id" fifkyiska yd i;=‡ka
ööTn f.dia Tyqg myr fokake÷÷hs lS h' Tyq o ne£ is‡hy'
myr ¡ ta ;reKhd ueref› h' 16°œ;a l;d ãœf;a ¡ fy` urKfha ¡ fy`
lr–ka" ööf• f,a je.søf• jrog j.Ùj Tjqyq fjka fkd jQ y'
hÜ;af;a Tn u h' ukao" öuu i–¹Kka Tjqyq rdcd,Skag jvd
jykafiaf.a wNsfIal ,;a ;eke;a;d f›.j;a jQ yá
uerefj–÷hs lSfuka Tn Tf’ u l‡ka Tng isxyhkag jvd n,j;a jQ y'
œreoaO j idlaIs ³kafkys h÷÷hs lSf› h' 24
bYardfh,a ´jreÚ"
mshlre r;= jia;%
°œ;af.a œ,dm .Sh
Tng me<|jQ"
17 idjq,a yd Tyqf.a mÜ;a fcdk;ka .ek Tf’ jia;%
f• œ,dm .Sh .h–ka °œ;a je,ms×' 18ta .Sh rka wdNrKj,ska ieriÝ
cq° ckhdg W.kajkakg;a Úhu flf<a h' idjq,a .ek y~kak'
th cdIdÈf.a fmdf;a i|yka • we;' 25
wfy`"
19
ööwfy`" bYardfh,a foaYh· n,j;=ka rK “u ueo ¡
Tf’ f;aci .súl=½ uq³fkys jeÛKÏ ye‡·
w;=reoka • we;' wfy` fcdk;ka·
wfy`· n,j;=ka jeÛKÏ ye‡· .súl=½ uq³fkys Tn
20
ta .ek .d;ays fkdÙhkaká uere• lEfjys h'
wIaflf<dka •æj, 26
udf.a fidfydhÜre jk fcdk;ka"
m< fkdlrkaká Tn .ek uu
tfia lf<d;a" œfh` ³Ùka miÜ fj–'
ms,siaØjrekaf.a ´jreka Tn ug b;d mshlre j is‡fhys h'
mS%Ø jkÜ we;á ud flfrys jQ Tf’ wdorh
œcdØlhkaf.a ´jreka mܳu há
ch f>`Id kókÜ we;' jÚ;djlf.a wdorhg jvd
21
t•nd .s,afn`jd lº fy,a· uy;a h'
f;dm msg msÚ j;a" 27
wfy`" n,j;=ka jeÛKÏ ye‡·
jeis j;a fkdjef† jd· hÜoaO wdhÜO;a œkdY jqK ye‡·
tys fl;aj;=
md½ • fha jd· °œ;a cq°ys rc •u
ukao" n,j;=kfa .a m,sy
flf,iS we;'
idjq,af.a m,sy
2
bkamiÜ °œ;a" ööud cÏ°ys k.rhlg
hkakg ±÷÷hs i–¹Kka jykafiaf.ka
œuiÜf› h' ööhkake÷÷hs i–¹Kka jykafia
1'18 fc`Iq 10'13
 2 iduqfj,a 2
j°< fial' ööud fldhs k.rhg hkakg ±÷÷hs
°œ;a weiÜf› h' ööfyfn%dka k.rhg h÷÷hs Wka
jykafia j°< fial' 2tœg °œ;a o Tyqf.a
NdÈhdjka fofokd jk fcfY%fh,Sh
wysfkdj• o lÈfu,Sh kdn,af.a “ú| j is‡
w“.dhs,a o tys .shy' 3°œ;a ;ud iuó is‡
;udf.a –ÚiÜka Tjqka tÙfkldf.a f.hs
jeishka iuó le|jdf.k wdfha h' T›yq
fyfn%dka k.rj, jdih l<y' 4;jo" cÏ°ys
fikó wjq;a tys ¡ °œ;a cÏ° jxYfha rcÏ
jYfhka wNsfIal l<y'
ööidjq,a ;ekam;a lrkÜ ,enqf›
cdfnIa-.s,shoa –ÚiÜka œiska h÷÷hs °œ;ag
okajk ,oafoa h' 5°œ;a cdfnIa-.s,shoa
–ÚiÜka fj; m×jqvhla hj–ka fufia lSf›
h( ööTf’ iajd–hd jQ idjq,ag Tn mlaImd;
j isg Tyq ;ekam;a l< neœka i–¹Kka
jykafiaf.ka Tng wdYSÈjdo ,ef’ jd·
6
±ka i–¹Kka jykafia Tng lreKdj;a"
œYajdijka;lu;a fmkajk fiala jd· Tn
f• foa l< Úid uu;a tfia u Tng hym;
lrkafk–' 7tneœka Tf’ w;a n,j;a f› jd·
œl%udkaœ; j is‡kak' ukao" Tf’ iajd– jQ
idjq,a –h .sh kuq;a" cÏ° jxYh flfrys rcÏ
jYfhka T›yq ud wNsfIal l<y'÷÷
8 ;jo" fkaÈf.a mÜ;a" idjq,af.a
fiakdmØ jQ w’fkaÈ idjq,af.a mÜ;a
BIa-fndfI;a le|jdf.k uykhs•g f.dia"
9
.s,shoajreka" wIÝÈjreka" fcfY%fh,ajreka"
tm%dhs•jreka" fnkac–kajreka iy ish®
bYardfh,ajreka flfrys Tyq rclug m;a
flf<a h' 10idjq,af.a mÜ;a BIa-fndfI;a
bYardfh,ays rcl• lrkakg mgka .kak
l, Tyq wjqre³ i;<sila jhia j is‡fha h'
Tyq oEjqreoaola rcl• flf<a h' tfy;a" cÏ°
jxYh muKla °œ;ag mlaImd; jqfKa h'
11
°œ;a fyfn%dkays cÏ° jxYhg rc j is‡
ld,h i;a wjqre³ yh udihla h'
bYardfh,a yd cq° w;fÈ hqoaOh
12 fkaÈf.a mÜ;a w’fkaÈ o idjq,af.a
mÜ;a BIa-fndfI;af.a fiajlfhda o uykhs•
isg msg;a j .s“fhdka k.rhg .shy'
13
fYrehdf.a mÜ;a fc`jd’ o °œ;af.a
fiajlfh` o msg;a j f.dia .s“fhdka
fmdl=K <ó ¡ uqK.eiS" tl mlaIhla
fmdl=fKa tl me;a;l o wfkla mlaIh
2'2 1 iduq 25'42-43 2'4 1 iduq 31'11-13
345
fmdl=fKa wfkla me;af;a o kej;=Kdy'
14
öö;reKfh` keósg wm bæúfhys lSv % d lr;a
jd÷÷hs w’fkaÈ fc`jd’g lS h' fc`jd’ o"
ööT›yq tfia lr;a jd÷÷hs lSf› h'
15 tœg idjq,af.a mÜ;a BIa-fndfI;ag
whsØ fnkac–kajrekaf.ka .Kka jYfhka
f°f<dia fofkla o °œ;af.a fiajlhkaf.ka
f°f<dia fofkla o keósg .shy' 16tœg T›yq
tÙfkld ;u ;udf.a œreoaOldrhdf.a
ysi w,a,d" lvqfjka <me;a;g wek tlg
jeÛfK` h' tneœka .s“fhdka <ó Øfnk ta
ia:dkhg uqjy;a msyshd fl; hk wÈ:h
weØ fy,al;a-yYaY=ø• hk ku ;nk
,oafoa h'
17 ta ojfia ¡ n,j;a igkla weØ œh'
w’fkaÈ o bYardfh,a fikó o °œ;af.a
fiajlhkag mer³fKda h' 18fYrehdf.a
mÜ;%hka Øfokd jk fc`jd’" w“Ihs iy
widfy,a tys is‡hy' widfy,ag jkfha
uqfjl=g fuka f›.fhka æ•f• Y+r;dj
ØnqfKa h' 19widfy,a" w’fkaÈ ®yqne|
hkÜfha" ol=Kg j;a" jug j;a fkdyeø
w’fkaÈ miafia .sfha h' 20tœg w’fkaÈ
miaig yeø" ööTn widfy,a ±÷÷hs weiS h'
öötfia h÷÷hs Tyq lS h'
21 w’fkaÈ" ööTn ol=Kg fy` jug
fy` yeø" ;reKhkaf.ka tla flfkl=
w,a,df.k" Tyqf.a wdhÜO meyer.kake÷÷hs
Tyqg lS h' tfy;a" widfy,a Tyq fjØka
wyla j hkakg leueØ fkd • h' 22kej;;a
w’fkaÈ" ööud fjØka wyla j hkak' ud Tng
.id “u fy<kafka l=ug o@ tfia lf<d;a"
ud Tf’ ify`or jk fc`jd’g uqyqK
fokafka fldfydu ±÷÷hs widfy,ag lS h'
23
tfy;a" Tyq wyla j hkakg wlueØ œh'
tneœka w’fkaÈ fy,a, –f† w.ska Tyqf.a
nvg wekafka h' wekak fy,a,h Tyqf.a msg
midre lrf.k t<shg wdf› h' Tyq t;ek
u jeˆ uf<a h' ;jo" widfy,a jeˆ uereKÏ
ia:dkhg wd œg ish,af,` u k;r jQ y'
24 tfy;a" fc`jd’ iy w“Ihs" w’fkaÈ
®yqne| f.dia br nei .sh œg .s“fhdka
md½lrhg hk udÈ.fhys .Shd bæúmsg
Øfnk w•ud fy,g me–×hy'
25fnkac–kajre w’fkaÈ fj; /ia • tl
lKavdhula j fy,la uq³fka kej;S is‡hy'
26
tœg w’fkaÈ fc`jd’g w~.id" ööf•
 2 iduqfj,a 2-3
>d;kh ioyg u l< hÜ;= o@ thska
wjidkfha ¡ W.% ³l yg.kak nj Tn
fkdokafkys o@ tfia • k•" ;ukaf.a
ify`orhka ®yqne| hdfuka yeø tkakg
Ùhd wK fkdlr Tn fldmuK l,a
is‡kafkys ±÷÷hs weiS h'
27 fcdajd’ l;d lr–ka" ööieneœka u
Tn l;d fkdflf<ys k•" fikó ;ukaf.a
ify`orhka Wfoa jkf;la ®yqne| hkakg
bv Ø“× hhs ãjudk foœhka jykafiaf.a
kdufhka uu æjqrd Ùh–÷÷hs lSf› h' 28tœg
fc`jd’ fydrKEj ms•f’ há uq½ fikó o
kej;=Kdy' Tjqka ;j;a bYardfh,ajreka
miÜmi ®yqne| .sfha j;a" hÜoaO flf<a j;a
ke;'
29 w’fkaÈ iy Tyqf.a fikó ta rdØ%h
uq½,af,ys wrnd iuN+–h ueæka f.dia
fcdÈ°Úka tf.dv j" uq½ Wfoa jref› .uka
fldg uykhs• k.rhg me–×hy'
30 fc`jd’" w’fkaÈ ®yqne| hdfuka
yeø wjq;a uq½ ckhd /ia flf<a h'
tœg °œ;af.a fiajlhkaf.ka –ÚiÜka
oykjfofkl= o widfy,a o keØ nj
fmkS .sfha h' 31tfy;a" °œ;af.a fiajlfh`
fnka c –ka j reka f .ka o w’fka È f.a
–ÚiÜkaf.ka o ;=kaish yegfofkl=g
myr ¡ uerE y' 32T›yq widfy,a /f.k
fn;af,fy•ys ØnqK Tyqf.a mshdf.a
fidfydka f.hs ;ekam;a lf<da h' fc`jd’ o
Tyqf.a fikó o uq½ rdØ%fha .uka lr t<s
jk œg fyfn%dka k.rhg me–×hy'
°œ;a rcqf.a mjq,
3 idjq,af.a jxYh;a" °œ;af.a jxYh;a
w;fÈ fndfy` l,a hÜoaO mej;=fKa h'
°œ;a jkdys jv jvd n,j;a jk w;r"
idjq,af.a jxYh jv jvd n, ySk f›f.k
.sfha h'
2 fyfn%dkays °œ;ag mÜ;%fh` Wmkakdy'
Tyqf.a lZ®
= º,d k•" fcfY%fh,Sh wysfkdj•-
f.ka Wmka w•fkdka há 3fojeÚhd
lÈfu,Sh kdn,af.a “ú| j is‡ w“.dhs,a-
f.ka Wmka Ùf,hd’ há ;=kajeÚhd f.IÝÈys
rc jQ ;,uhsf.a ³j jk uhldf.a mÜ;a
w’if,d• há 4i;rjeÚhd y.a.s;af.a mÜ;a
wf°Úhd há miajeÚhd w“g,af.a mÜ;a
fIm‡hd há 5ijeÚhd °œ;af.a “ú| jk
3'9-10 1 iduq 15'28 3'14 1 iduq 18'27
346
t.a,df.ka Wmka b;afrhd• h' fudjqyq
fyfn%dkays ¡ °œ;ag Wmkakdy'
w’fkaÈ °œ;ag tl;= •u
6 idjq,af.a jxYh o °œ;af.a jxYh o
w;fÈ hÜoaOh mejf;oa¡" w’fkaÈ idjq,af.a
jxYfhys tkak tkak n,j;a œh'
7 wdhdf.a ³j jk úYamd k• Wm-
NdÈhdjla idjq,ag is‡hd h' ööTn udf.a
mshdf.a WmNdÈhdj iuó ihkh flf<a
uka±÷÷hs BIa-fndfI;a w’fkaÈf.ka weiS h'
8
tœg w’fkaÈ" BI-a fndfI;af.a m%Yk a h .ek
b;d fl`m •" ööuu cÏ°g °i jQ kú n,af,la o@
uu °œ;af.a w;g Tn wiÜ lrfkd¡" wo
olajd Tf’ mshd jk idjq,af.a jxYhg;a"
Tyqf.a ify`orhkag;a" Tyqf.a –;%hkag;a
lreKdj fmkakÜfj–' tfy;a" wo Tn f•
iaØ%h i•nkaOfhka ug f°ia kókafkys h'
9
i–¹Kka jykafia °œ;ag æjq< f,i" uu
Tyqg fkdflf<• k•" foœhka jykafia
w’fkaÈg b;d ;æka o~qj• lrk fiala jd·
10
tfia l< hÜ;af;a" rclu idjq,af.a
jxYfhka mylr" °œ;af.a isxydikh °ka
mgka fnhÈ-fInd olajd bYardfh,ajreka o
cÏ°jreka o flfrys msysÛjk ms×i h÷÷hs
lSf› h' 11BIa-fndfI;a w’fkaÈg “h jQ
neœka tl jpkhÙka j;a W;a;r fokakg
Tyqg fkdyeÙ œh'
12 tl, w’fkaÈ" °œ;a fj; m×jqv-
ldrhka hjd" ööfoaYh whsØ ljfrl=g o@ ud
iuó Tf’ .sœiÜu lr.kak' tœg ish®
bYardfh,ajreka Tn fj; yrjd .kak
ms×i udf.a iydh Tng fokafk–÷÷hs lSf› h'
13 °œ;a ms<;
s r
= e fo–ka" ööhym;" uu Tn
iuó .sœiÜula lrkafk–' yenehs"
Tn tl fohla l< hÜ;= há tk•" Tn ud
n,kakg tk œg m<uq fldg idjq,af.a ³j
jk —l,a le|jdf.k wd hÜ;= há tfia
fkdlf<d;a" udf.a uqyqK fkdoÙkafkys
h÷÷hs lS h' 14tœg °œ;a idjq,af.a mÜ;%
BIa-fndfI;a fj; m×jqvldrhka hjd"
ööms,siaØjreka ishfofkl=f.a pÈud.% ¡ ud
,nd.;a udf.a “ú| jk —l,a ug fokake÷÷hs
Ùhkakg lSf› h' 15BIa-fndfI;a –ÚiÜka
hjd" wef.a mÜreIhd jk" ,dhsIaf.a mÜ;a
m,aØfh,a fjØka wE f.kajd .;af;a h'
16
wef.a mÜreIhd nyqø• k.rh olajd wE
 2 iduqfj,a 3
miafia w~ w~d .sfha h' tœg ööyeø hkake÷÷hs
w’fkaÈ Tyqg lS h' Tyq yeø .sfha h'
17 w’fkaÈ bYardfh,a m%cd uQ,slhka
iuó l;d fldg" öö°œ;a Tn yeuf.a rcÏ jk
ms×i Tn miÜ .sh ld,fhys ¡ Tyq fi›jyq
h' 18±ka tfia lrkak' ukao" öudf.a fikó
jk bYardfh,a" ms,siaØjrekaf.a wØka o
Tjqkaf.a ish® i;=rkaf.a wØka o udf.a
fufylre jk °œ;a ,jd uu .<jd.Ú–÷hs
i–¹Kka jykafia °œ;a .ek j°rd Øf’
h÷÷hs mejiS h' 19w’fkaÈ fnkac–kajreka
iuó l;d flf<a h' bkamiÜ w’fkaÈ
bYardfh,ajreka o uq½ fnkac–ka jxYh o
l< hÜ;= hhs i•u; lr.;a ish,a,
fyfn%dkays is‡ °œ;ag Ùhk ms×i .sfha h'
20 fufia w’fkaÈ o Tyq iuó –ÚiaiÜ
œisfofkla o fyfn%dkays is‡ °œ;a <óg
me–×fh` h' °œ;a w’fkaÈg;a" Tyq iuó
is‡ –ÚiÜkag;a fN`ck ix.%yhla ms<sfh<
flf<a h' 21w’fkaÈ °œ;ag l;d fldg" ööuu
msg;a j f.dia" ish® bYardfh,ajreka udf.a
iajd—ka jk rÐcÏrejka iuó .sœiÜula
lrk ms×i Tjqka Tn fj; /ia lrf.k
tkafk–á fufia Tf’ is;a .kak ish,a,ka
flfrys Tn rcl• lrkq we;e÷÷hs lSf› h'
°œ;a w’fkaÈg hkakg wjir ³ka œg Tyq
idu°kfhka .sfha h'
w’fkaÈ ur kÜ ,e”u
urk
22 ta wjia:df› ¡ u °œ;af.a fiajlfh`
o fc`jd’ o fld,a,lEu ms×i f.dia
fndfy` jia;=j ,ndf.k fmr<d wdy' ta
f›,df› w’fkaÈ fyfn%dkays °œ;a iuó
fkdis‡fha h' ukao" °œ;a Tyqg hkakg
wjir ³ka neœka Tyq idu°kfhka f.dia
Ø“×' 23tfy;a" fcdajd’ iy Tyq iuó is‡
uq½ fiakdj me–× œg" ööfkaÈf.a mÜ;a
w’fkaÈ rcÏ <óg wdf› há rcÏ Tyqg wjir
³kafka há Tyq idu°kfhka .sfha h÷÷hs lS y'
24tœg fc`jd’ rc;=ud <óg wjq;a" ööTn
flf<a l=ula o@ w’fkaÈ Tn <óg wdf› há
±ka Tyq msg • f.dia we;á Tn tfia Tyqg
hkakg wjir ³kafka uka o@ 25fkaÈf.a mÜ;a
w’fkaÈ Tn rjgd" Tf’ hd• B• o Tn lrk
ish,a, o ±k.kak ms×i wdf› há Tn th
okafkys ±÷÷hs weiS h'
26 fc`jd’ °œ;a fjØka msg;g wjq;a
w’fkaÈ miÜmi m×jqvldrhka he• há
T›yq isrdf.a <s| <ó isg w’fkaÈ kej;
347
le|jdf.k wdy' tfy;a" °œ;a th
fkdo;af;a h' 27w’fkaÈ fyfn%dka k.rhg
fmr<d wd l," fc`jd’ Tyq iuó ryiska
l;d lrk ms×i f°rÛf› me;a;lg Tyq
le|jdf.k f.dia Tyqf.a nvg wekafka h'
w’fkaÈ uerefKa h' tfia flf<a" w’fkaÈ
fc`jd’f.a ify`orhd jQ widfy,a uerE
Úid h' 28bkamiÜ °œ;a ta .ek wid" ööuu;a"
udf.a rdcHh;a fkaÈf.a mÜ;a w’fkaÈf.a f,a
je.søu .ek i–¹Kka jykafia bæúfhys ¡
ioyg u Úf°ia h' 29ta jro fc`jd’g;a"
Tyqf.a mshdf.a uq½ jxYhg;a mŠika foa jd·
fc`jd’f.a jxYfhys m%f•y fr`.hla weØ
flfkl= fy` l=IaG fr`.sfhl= fy` yer–‡
jdrefjka hk flfkl= fy` lvqfjka
jefgk flfkl= fy` lEu ysó jQ flfkl=
fy` fkdis‡k ld,hla Ùis lf,l fkdf›
jd·÷÷hs lSf› h' 30w’fkaÈ .s“fhdkays igfka
¡" fc`jd’f.a iy w“Ihsf.a ify`or
widfy,a uerE Úid" fufia T›yq w’fkaÈ
urd±uQy'
31 °œ;a fc`jd’g;a" Tyq iuó is‡ uq½
fikóg;a l;d fldg" öö³Ùka Tf’ weº•
brdf.k" f.`× fræ ye|" w’fkaÈf.a uD;
foayhg fmrÛfjka je,fm–ka hkake÷÷hs lS h'
°œ;a rc o –kS foK miafia .sfha h' 32T›yq
w’fkaÈ fyfn%dkays ;ekam;a l<y' rc Y’o
kód w’fkaÈf.a fidfydka fmdf<a ¡ ye• h'
uq½ fikó;a ye~Q y' 33rc w’fkaÈ .ek
œ,dm .Shla .h–ka fufia lSf› h(
ööld,lKa×fhl= uefrk fia
w’fkaÈ –h hd hÜ;= o@
Tf’ w;a
fkdn¢k ,oafoa há
34
Tf’ mdoj,
œ,x.= fkdouk ,oafoa h'
³Iaghka wØka
–Úfil= uere• lk fia
Tn uere• lEfjys h'÷÷
uq½ fikó h<s;a Tyq .ek y~d
je,mÜfK` h'
35 th oj,a ld,h jQ neœka °œ;ag
lEu lkakg fm/;a; lrk ms×i uq½
fikó wdy' tfy;a °œ;a" ööud frd‡ j;a"
fjk Ùis fohla j;a br nei hk f;la lgg
.;af;d;a" foœhka jykafia ug oreKÏ f,i
o~qj• lrk fiala jd·÷÷hs Ùh–ka æjqf<a h'
36uq½ fikó ta nj ±kf.k th wkÜu;
 2 iduqfj,a 3-5
l<yá tfia u rÐcÏrejka l< ish,a, .ek
i;=Û jQ y' 37fufia fkaÈf.a mÜ;a w’fkaÈ
ueøu rÐcÏrejkaf.a leue;a; fkdjQ nj uq½
fikó o ish® bYardfh,ajre o ta ojfia
±k.;ay' 38rc;=ud ;ukaf.a Ú,Odøkag
l;d fldg" wo ojfia bYardfh,ays
w•mØfhl= o W;a;ufhl= o –h.sh
nj Tn yeu okafka keoa o@ 39ud rcÏ
jYfhka wNsfIal ,enQ kuq;"a wo uu ³Èj, j
is‡–á fYrehdf.a mÜ;%hka jk f• ukÜIHfh`
ug jvd n,j;a há kmÜr lrkakdg Tyqf.a
kmÜrelu f,i i–¹Kka jykafia œmdl
fok fiala jd÷÷hs lSf› h'
BIa-fndfI;a ur urkkÜ ,e”u
4 w’fkaÈ fyfn%dkays ¡ uereKÏ nj
idjq,af.a mÜ;a BIa-fndfI;ag ie< jQ œg
Tyq wffOÈhhg m;a œhá ish® bYardfh,a
ckhd o le<UqKy' 2idjq,af.a mÜ;%hdg lvd
jæk hÜo lKavdh• Ndr w•mØhka fofofkla
is‡hyá tla flfkl=f.a ku ndkd há
wÚla whf.a ku fÈld’ h' fudjqyq
fnkac–ka f.`;%hg whsØ fnfhafrdØh
ú•fudkaf.a mq;%fh` h' ukao" fnfhafrd;a o
fnkac–ka jxYhg we;=<;a lr Ø“×'
3
fnfhafrdØjre .s;a;dhs• k.rhg m,d
f.dia wo olajd tys œfoaYslhka • is‡Ø'
4 idjq,af.a mÜ;a fcdk;kag fomd fldr
jQ mq;%fhla is‡fha h' fcfY%fh,ays is‡ idjq,a
yd fcdk;ka .ek wdrx„ ,enqKÏ l, Tyq
mia yeœúæ <ufhl= j is‡fha h' Tyqf.a Ùú
uj Tyq jvdf.k m,d .shd h' wE lŠk•
lr m,d hk w;r Tyq jeˆ fldr jqfKa h'
Tyqf.a ku fumsfndfI;a h'
5 ;jo" fnfhafrd;sh ú•fudkaf.a
mq;%hka jQ fÈld’ o ndkd o f.dia oj,a
.SI
% u
a f›,dj mufKa ¡ BIa-fndfI;af.a f.g
we;=½ jQ y' br uq³ka f›,dj Úid Tyq ie;mS
is‡fha h' 6ta wjia:df› ¡ Øúó= fmd<–ka
is‡ f°rÛmd,S Úænr • Ú° jeÛKd h' tœg
fÈld’ o Tyqf.a ify`or jQ ndkd o we;=<g
msœishy' 7T›yq f.g we;=½ • BIa-fndfI;a
Tyqf.a Úok ldurfha hyfka Ú° is‡h ¡
Tyqg myr ¡ Tyq urd" Tyqf.a ysi lmd oud"
th /f.k uq½ /fha u wrnd iuN+–h
mdfrka .shdy' 8T›yq fyfn%dkays is‡ °œ;a
fj; BIa-fndfI;af.a ysi f.kjq;a" rcÏg
4'4 2 iduq 9'3 4'10 2 iduq 1'1-16 5'4-5 1 rdcd 2'11á 1 jxYd 3'4á 29'27
348
l;d fldg" ööTn urkakg fijQ" Tng i;=re
jQ" idjq,af.a mÜ;%hd jk BIa-fndfI;af.a
ysi fukaká fufia i–¹Kka jykafia
udf.a iajd—ka jk rÐcÏrejka Wfoid wo
idjq,af.ka o Tyqf.a jxYfhka o m<s.;a
fiale÷÷hs lS y'
9 °œ;a o fnfhafrd;ays ú•fudkaf.a
mq;%hka jk fÈld’g;a" Tyqf.a ify`or
ndkdg;a ms<s;=re fo–ka" ööish® œm;aØj,ska
udf.a m%dKh .<jd.;a ãjudk i–¹Kka
jykafiaf.a kdufhka uu æjqrd fufia Ùh–(
10
hym;a wdrx„hla f.fk– hs is;df.k tla
flfkla" öidjq,a uerefKa h÷hs ug ±kajQ œg
uu Tyq w,a,d Ysla,.ays ¡ urd ±uqfj–' Tyq
f.kd wdrx„hg ud œiska fok ,o
m%Øœmdlh th f›' 11;udf.a f.hs" ;udf.a
hyfka is‡h ¡" ±ye– –Úfil= urd±uQ ³Iag
–ÚiÜkag Bg fldmuK jeŠfhka tfia
lrkakg hÜ;= o@ tneœka Tyqf.a f,a je.søf•
jrog Tfnka m<s f.k Tn ±ka –ys ms‡ka
my lr±—u ug hÜ;= fkdf› ±÷÷hs weiÜf› h'
12
°œ;a ;udf.a ;reKhkag wK ³kafka há
T›yq Tjqka urd" Tjqkaf.a w;a md lmdoud
fyfn%dkays fmdl=K <ó t,a,d ;enQ y'
tfy;a" T›yq BIa-fndfI;af.a ysi /f.k
fyfn%dkays ØnqKÏ w’fkaÈf.a fidfydfka
;ekam;a l<y'
°œ;a bYardfh,ays rclug m
m;;a •u
^1 jxYd( 11(1-9á 14(1-7&
5 tl, ish® bYardfh,a f.`;%fh`
fyfn%dkays is‡ °œ;a fj; wjq;a" ööwms
Tf’ u f,a kEfh` juq' 2miÜ .sh ld,fha ¡"
idjq,a wfma rc j is‡ ld,fhys
bYardfh,ajreka igkg f.k .sfha;a" Tjqka
wdmiÜ f.kdf›;a Tn u h' i–¹Kka
jykafia Tng l;d fldg" ökÜU udf.a
bYardfh,a fikó md,kh lr–ka"
bYardfh,a flfrys w•mØhd jkafkys h÷hs
j°< fiale÷÷hs lSfj` h' 3fufia bYardfh,ays
ish® m%cd uQ,slfh` fyfn%dkays is‡
rÐcÏrejka fj; me–×fh` h' °œ;a rcÏ
fyfn%dkays ¡ i–¹Kka jykafia bæúfhys
Tjqka iuó .sœiÜula flf<a h' T›yq °œ;a
bYardfh,ajrekaf.a rcÏ jYfhka wNsfIal
lf<` h' 4°œ;a rclug m;a jqK œg Tyqf.a
jhi wjqre³ ØyÙ' Tyq i;<sia wjqreoaola
rcl• flf<a h' 5Tyq fyfn%dkays
 2 iduqfj,a 5-6 349
cÏfo›jreka flfrys rcl• flf<a i;a wNsfIal lrkÜ ,enQ nj ms,siaØjreka weiÝ
wjqre³ yh udihÙá fcrei,f• Tyq ish® l, T›yq ish,af,` u °œ;a fidhd wdfj` h'
bYardfh,ajreka o cÏfo›jreka o flfrys °œ;a ta wid n,fldÛjg nei .sfha h'
rcl• flf<a Øia;=ka wjqreoaoÙ' 18ms,siaØjre wjq;a frmdjrekaf.a –‡hdjf;a
meØr is‡fh` h' 19°œ;a i–¹Kka jykafia-
fcrei,u w;am;a lr.ekSu f.ka œpdr–ka" ööud ms,siaØjrekag œreoaO
6 rcÏ o Tyqf.a fikó o rf† jeishka jQ j hkak o@ Tn jykafia Tjqka udf.a w;g
fcnqisjrekag œreoaO j fcrei,ug .sfh` mdjd fok fiala ±÷÷hs weiÜf› h'
h' T›yq o" öö°œ;ag fuys we;=½ jkakg neú i–¹Kka jykafia ms<s;=re fo–ka" ööhkak"
h÷÷hs Ùh–ka °œ;ag l;d fldg" ööTn fuys uu ieneœka ms,siaØjreka kÜU w;g mdjd
we;=½ fkdjkafkys h' wkaOhka yd fldreka fo–÷÷hs °œ;ag j°< fial'
Tn mylroukÜ we;e÷÷hs lSfj` h' 7tfia jqj 20 °œ;a nd,a-fmrdYS• k.rhg wjq;a"
o" °œ;a isfhdka n,fldÛj w,a,d.;af;a há tys ¡ Tjqkag myr ¡" öö.óla bjqre ;<d
th °œ;af.a kÜjr œh' hkakd fia i–¹Kka jykafia ud bæúfha
8 ta ojfia °œ;a l;d fldg" udf.a i;=rka “| ±uQ fiale÷÷hs lSf› h'
ööfcnqisjrekag myr fok ish,af,` u æh tneœka Tyq ta ia:dkhg Nx.ia:dkh hk
w., ;=<ska f.dia ud oaf›I lrk f• wre; weØ nd,a-fmrdYS• hk ku ;e” h'
fldrekag;a" wkaOhkag;a myr fo;a jd÷÷hs lS 21T›yq ;ukaf.a foaj rEm tys oud .sfh` h'
h' öwkaOhka o fldreka o foaj ud,s.djg °œ;a o Tyqf.a fikó o tajd /f.k .sfh` h'
we;=½ fkdœh hÜ;= h÷ hk lSu weØ jQfha f• 22 ms,siaØjre h<s;a me–K frmd-
Úid h' jrekaf.a –‡hdjf;a meØr is‡fh` h' 23°œ;a
9 °œ;a n,fldÛf› jdih flf<a h' i–¹Kka jykafiaf.ka œpd< l,ays Wka
th °œ;af.a kÜjr hhs k• lrk ,¡' °œ;a jykafia l;d lr–ka" öökÜU biairyg
–,af,` mgka jglúka o we;=<Øka o k.r fkdhkaká jglúka Tjqkag msÛmiska f.dia
f.dvkeó=f› h' 10l,a h;a h;a °œ;a n,j;a we™,a, .iaj,g bæúms‡ka Tjqka <óg
œh' tfia jQfha" ish® n,eØ foœ i–¹Kka me–fKkak' 24;jo" we™,a, .ia uq³kaj,
jykafia Tyq iuó is‡ neœÚ' wŠ ;nd hk Y’ohla kÜUg wefik l,
11 ;jo" ;SÈys rc jQ ySrd• f;f• lŠir jkak' ukao" ta f›,df› ¡ i–¹Kka
m×jqvldrhka o Ùysú ,S o jvqjka o jykafia ms,siaØjrekaf.a fiakdjg myr
.,a jvqjka o °œ;a fj; t›f› h' T›yq fok ms×i kÜUg fmrÛj hk fiale÷÷hs j°<
°œ;ag ud,s.djla f.dvkeó=fj` h' 12;ud fial' 25°œ;a i–¹Kka jykafia wK l<
bYardfh,ajrekaf.a rcÏ jYfhka i–¹Kka múæ lr" f.ndys isg f.fYÈg me–fKk
jykafia œiska m;a lrkÜ ,enQ nj;a" Wka f;la ms,siaØjrekag myr ³kafka h'
jykafiaf.a fikó jk bYardfh,a Wfoid
;udf.a rdcHh Wiia lrkÜ ,enQ nj;a °œ;a .sœiÜ• lr~qj fcrei,ug f.k Bu
±k.;af;a h' ^1 jxYd( 13(1-14á 15(25-16(6"43&
13 °œ;a fyfn%dkays isg me–× miÜ ;j;a
WmNdÈhdjka o NdÈhdjka o fcrei,fuka
mdjd.;af;a h' ;j mÜ;%fh` o ´jre o °œ;ag 6
bYa rdfh,ajrekaf.ka f;`rd.;a ish,a,ka
jk –ÚiÜka Øiaoyila °œ;a kej; /ia
2
°j Wmkafk` h' 14fcrei,fuys ¡ °œ;ag flf<a h' °œ;a keósg ;ud iuó is‡ uq½
Wmka whf.a k• f• h( I•uqjd" fI`nd’" fikó leÛj hkÜfha" flre’jreka msg
kd;dka" i,fudkaá 15b’ydÈ" t,sIÜjd" isyiÜka wrd is‡k ish® n,eØ
fkfm.a" cmshdá 16t,sIdud" t,shd° iy i–¹Kka jykafiaf.a kduh ork foœhka
t,sfmf,;a h' jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj f.fkk ms×i
cÏ°ys ndhdf,ag .sfha h' 3T›yq fy, u;
°œ;a rc ms,siaØjrekag myr ¡u msysgd ØnqKÏ w“kd°’f.a f.hska foœhka
^1 jxYd( 14(8-17& jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj w®;a r:hl
17 °œ;a bYardfh,ajrekaf.a rcÏ jYfhka ;nd f.kdfj` h' w“kd°’f.a mÜ;%hka jk
5'6 fc`Iq 15'63á •rd 1'21 6'2 Úlau 25'22 6'3 1 iduq 7'1-2
 2 iduqfj,a 6-7
WYaYd o wysfh` o w®;a r:h olaldf.k
.sfh` h' 4T›yq fy, u; ØnqK w“kd°’f.a
f.hska foœhka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
f.k r:fha ;ndf.k f.kdfj` há ta
bæúfhka wysfh` .uka flf<a h' 5°œ;a
iy uq½ bYardfh,a jxYh ish® wdldr
;+Èh NdKavj,ska o l=vd •Kdj,ska o
lhs;d,•j,ska o •Kdj,ska o rnkaj,ska o
w;a;,j,ska o kdo lr–ka i–¹Kka
jykafia bæúfhys uy y•ka .h–ka
keÛfj` h'
6 Tjqka kdfldkaf.a lu;g me–× œg
yrl=ka ±ó¬ neœka" WYaYd foœhka
jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qjg w; æ.= fldg
th we,a®f› h' 7tœg i–¹Kka jykafiaf.a
Woyi WYaYdg œreoaO j weœ<s×' foœhka
jykafia ta jro Úid tys ¡ Tyqg myr ³ka
fial' Tyq foœhka jykafiaf.a .sœiÜ•
lr~qj <ó uerefKa h' 8i–¹Kka jykafia
WYaYdg myr ³ka neœka" °œ;a fY`lhg m;a
• ta ia:dkhg WYaYd m%ydrh hk wre; weØ
fmfrYa-WYaYd hk ku ;enqf› h' ta kduh
wo olajd mj;S'
9 ta ojfia ¡ °œ;a i–¹Kka jykafiag
Nh j" ööi–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
ud <óg tkafka flfia ±÷÷hs lSf› h'
10
tneœka °œ;a i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ•
lr~qj °œ;af.a kÜjrg f.fkkakg wlueØ
j" th wylg yrjd .s;a;Sh «fnoa-taf°•f.a
Úfjig f.k .sfha h' 11i–¹Kka jykafiaf.a
.sœiÜ• lr~qj .s;a;Sh «fnoa-taf°•f.a
Úfjfia ;=ka udihla ØnqfKa h' i–¹Kka
jykafia «fnoa-taf°•g;a" Tyqf.a uq½
mjq,g;a wdYSÈjdo l< fial'
12 foœhka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
Úid i–¹Kka jykafia «fnoa-taf°•g;a"
Tyqg whsØ ish,a,g;a wdYSÈjdo lrk
fiale hs °œ;ag okajk ,oafoa h' tœg °œ;a
f.dia foœhka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
«fnoa-taf°•f.a Újfika °œ;af.a kÜjrg mSØ
% 23 tneœka idjq,af.a ³j jk —l,ag
iy.; j f.kdf› h' 13;jo" i–¹Kka
jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj WiÜ,kakka wŠ
yhla .sh l, °œ;a f.dfkl= o jiafil= o
mÝcd flf<a h' 14°œ;a yK tafmdoa ie†ghla
ye|f.k i–¹Kka jykafia bæúfhys uq½
YlaØfhka keÛf› h' 15fufia °œ;a iy uq½
bYardfh,a jxYh T,ajr Y’oh;a" fydrKE
6'11 1 jxYd 26'4-5 6'19-20 1 jxYd 16'43
350
Y’oh;a weØ j i–¹Kka jykafiaf.a
.sœiÜ• lr~qj f.kdy'
16 i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
°œ;af.a kÜjrg me–× l, idjq,af.a ³j
jk —l,a ljq½fjka n,d" i–¹Kka
jykafia bæúfhys °œ;a rc Wv mÚ–ka
kgkÜ ±l wef.a isØka Tyq fy<d ±lald h'
17
T›yq i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
we;=<g f.kjq;a" °œ;a Bg msysÛjd ØnqKÏ
l+vdru uOHfhys Bg Úhu ia:dkfhys" th
;enQ y' °œ;a i–¹Kka jykafia bæúfhys
ojk hd. mÝcd iy iyNd.slf• mÝcd TmamÜ
flf<a h' 18°œ;a ojk hd. mÝcd o
iyNd.slf• mÝcd o TmamÜ lr Úu l<
miÜ iÈj mrdl%u i–¹Kka jykafiaf.a
kdufhka fikóg wdYSÈjdo flf<a h'
19
;jo" Tyq uq½ fikóg tk•" bYardfh,a
iuQyhdf.ka tl tl mÜreIhdg yd iaØ%hg
frd‡hl=;a" uia lene,a,l=;a" œh<s uq¿sl
le‡hl=;a ³kafka h' tœg uq½ fikó ;u
;ukaf.a Úfjiaj,g hkakg .shy'
20 °œ;a o ;ukaf.a f.jeishkag
wdYSÈjdo lrk ms×i yeø .sfha h'
idjq,af.a ³j jk —l,a °œ;af.a fmruóg
wjq;a l;d fldg" öölulg keØ flfkl= œ,s
,Ðcd keØ j ;udf.a weº• .,jd oukakd
fia wo ish fufylrejkaf.a °iSka bæúfhys
;udf.a weº• .,jd ±uQ bYardfh,a rc;=ud
wo f;acjka; • is‡k ye‡ mܳu h÷÷hs lSjd h'
21 °œ;a —l,ag l;d fldg" öötfia lrk
,oafoa" ish fikó jk bYardfh,a flfrys
w•mØhd fldg m;a lrk ms×i Tf’
mshd;a" Tyqf.a uq½ jxYh;a my fldg ud
f;`rd.;a i–¹Kka jykafia bæúfhys h' ta
Úid uu i–¹Kka jykafia bæúfhys
kgkafk–' 22uu Bg;a jvd kSp j udf.a u
weia yuqfhys my;a jkafk–" tfy;a" Tn
lS °iSkaf.ka k• f.!rj ,nkafk–÷÷hs
lSf› h'
uefrk ;=re orefjla fkd,enqfKa h'
kd;dkaf.ka °œ;a rcqg m×jqvhla
^1 jxYd( 17(1-15&
7 °œ;a rcÏf.a ish® i;=rkaf.ka
i–¹Kka jykafia Tyqg yeu wØka u
Úoyi ³ka miÜ" Tyq ish Úfjfiys jdih
 2 iduqfj,a 7
2
flf<a h' tfia is‡k w;r rc;=ud kd;dka
k• æjeisjrhdg l;d fldg" ööfukak" uu
±ka Ùysú f.hl ji–á tfy;a" foœhka
jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj l+vdrula
we;=f<a Øf’ h÷÷hs lSf› h'
3 tœg kd;dka ms<s;=re fo–ka" ööTn
f.dia Tf’ isf;a Øfnk ish,a, lrkaká
ukao" i–¹Kka jykafia Tn iuó jev
is‡k fiale÷÷hs rcÏg lSf› h'
4 ;jo" tu rdØ%fha i–¹Kka
jykafiaf.a m×jqvh kd;dka fj;
me–×fha h' 5Wka jykafia fufia j°< fial(
öökÜU f.dia" i–¹Kka jykafia fufia Ùhk
fiale hs uf.a fufylre jk °œ;ag Ùhkak(
6
öudf.a jdiia:dkh i|yd ug ud,s.djla
f.dvkókakg hkafka kÜU o@ uu
bYardfh,a fikó –irfhka f.kd ojfia
mgka wo olajd .Dyhl jdih fkdfldg
l+vdrul o uKavmhl o jdih flf<–'
7
udf.a fikó jk bYardfh,a md,kh lrk
ms×i ud wK ³ka •r mÜreIhkaf.ka" ökÜU,d
ug Ùysú ,Sj,ska .Dyhla f.dvfkdkeó=f›
uka±÷hs ish® bYardfh,a fikó yeiÜreK
Ùk• ia:dkhl ¡ weiÜfj• o@
8 öötneœka" udf.a fufylre °œ;ag
fufia Ùhkake hs ish® n,eØ i–¹Kka
jykafia fufia j°rk fial' udf.a fikó
jk bYardfh,a flfrys w•mØhd jk ms×i
;K “fuka o neg½jka miafia hdfuka o uu
kÜU le|jd.Ø–' 9kÜU .sh yeu;ekays u uu
kÜU iuó isg" kÜf˜ i;=rka kÜU bæúfhka
is|±uqfj–' –ys msg is‡k W;a;uhkaf.a
kduh fuka Wiia kduhla kÜUg i,id
fokafk–' 10udf.a fikó jk bYardfh,a
Tjqkag u ys– ia:dkfhys jdih lr–ka"
;j;a neyer lrkÜ fkd,nk f,i uu
Tjqkag ia:dkhla Úhu fldg Tjqka ia:§r
fldg msysÛjkafk–' ³Iagfh` fmr l<d fia
;j;a Tjqkag ysúyer fkdlrkakdy' 11tfia
lrkafka" ud bYardfh,a flfrys •r
mÜreIhka m;a l< ld,fha ¡ fuka h' kÜf˜
ish® i;=rkaf.ka Úoyi ,efnkakg
i,iajkafk–' wer;a" i–¹Kka jykafia
kÜUg jxYhla Wmojd fok nj i–¹Kka
jykafia u kÜUg okajk fial' 12kÜf˜ wdhÜ
ld,h i•mÝÈK • kÜf˜ mshjreka iuó
7'12 .S;d 89'3-4á 132'11á fcdy 7'42á Ù%hd 2'30 7'14 .S;d 89'26-27á 2 fldú 6'18á fyfn% 1'5
7'16 .S;d 89'36-37 7'23 oaœ kS 4'34
351
ie;mÜK l,ays" uu kÜfUka mej; tk kÜf˜
u orefjl= kÜUg miÜ j rclug kxjd
Tyqf.a rdcHfhys Tyq ia:§r lrkafk–'
13
Tyq u udf.a kduhg ud,s.djla
f.dvkókafka h' Tyqf.a rdcHfha
isxydikh o ioyg u ia:§r lrkafk–'
14
uu Tyqg msfhla jkafk–á Tyq ug mÜ;f% hla
jkafka h' Tyq whÜ;=l• lf<d;a uu msfhl=
fuka Tyqg bmf,ka o~qj• lrkafk–á
–ÚiÜka myr fok fia Tyqg myr fokafk–'
15
tfy;a" kÜf˜ udÈ.fhka ud œiska wyla
lrk ,o idjq,af.ka udf.a ia:§r fm%auh my
l< f,i ta rcÏf.ka th my fkdlrkafk–'
16
kÜf˜ jxYh o rdcYSh
% o ud bæúfhys ioyg
u ia:§r lrkÜ ,nkafka h' kÜf˜ isxydikh
ioyg u msysÛjkÜ ,nkafka h'÷÷
17 f• ish® jpkj, ye‡hg;a" f• uq½
oÈYkfha ye‡hg;a kd;dka °œ;ag ±kaœh'
°œ;a rcqf.a ia;=Ø ¡f• hdƒÆj
^1 jxYd( 17(16-27&
18 tœg °œ;a rc we;=<g f.dia
i–¹Kka jykafia bæúfhys ys|f.k" fufia
he¡ h( ööfoœ iajd—ka jykai" Tn jykafia
fumuK ³r ud f.k Bug ;r• uu
ljfrla o@ udf.a jxYh l=ula o@ 19tfy;a"
foœ iajd—ka jykai" f• foa jqj o" Tn weia
yuqfhys iܽ fohÙ' u;= fndfy` l,lg
mjØk Tf’ fufylrejdf.a jxYh .ek;a
Tn jykafia l;d l< fial' foœ iajd—ka
jykai" u;= mr•mrd o ug fmkajd we;'
20
°œ;a Tn jykafiag ;j;a l=ula Ùhkak
o@ foœ iajd—ka jykai" Tn k• Tf’
fufylrejd okakd fial' 21Tn f• ish®
Wiia foa fldg Tf’ fufylrejdg th
±kajQfha Tf’ fmdfrdka³j Úid h' Tf’
is;g tló f,i h' 22tneœka foœ iajd—ka
jykai" Tn W;=• j is‡k fial' Tn
jykafiag iudk flfkl= .ek wm
lkaj,ska lj°j;a wid ke;á Tn yer fjk
Ùis foœ flfkla o ke;' 23–ys msg l=uk
cdØhla Tf’ fikó jk bYardfh,ag iudk
o@ foœ iajd—ka jykai" ;uka fikó jk
ms×i foœhka jykafia œiska jy,al–ka
uq°.kak ,o ;j;a cdØhla weoa o@ Tn
 2 iduqfj,a 7-8
jykafia lSÈØh ækd.kak ms×i W°r jQ"
Nhdkl jQ foa lr ³ka ;j;a cdØhla weoa o@
wkH cd;Ska o mkakd oud" Tjqkaf.a
foœjreka o mkakd oud" –ir foaYfhka ;uka
jykafia Wfoid uq°.;a cdØhg iudk wka
cdØhla weoa o@ 24fufia Tf’ fikó jk
bYardfh,a" ioyg u Tng fikóla jYfhka
ia:§r lrf.k" i–ºÚ Tn u Tjqkaf.a
foœhka jykafia j is‡k fial'
25 ööbØka foœ iajd—ka jykai" Tf’
fufylrejd yd Tyqf.a jxYh .ek;a Tn
j°< jpk ioyg u ia:§r fldg" Tn j°<
f,i l< uekj' 26öbYardfh,a flfrys
foœhka jykafia j is‡kafka ish® n,eØ
i–¹Kka jykafia h÷hs ÙhkÜ ,e”fuka Tf’
kduh ioyg miikÜ ,ef’ jd· Tf’
fufylre jk °œ;af.a jxYh o Tn bæúfhys
ia:§r j Øf’' 27ukao" bYardfh,ajrekaf.a
foœ jk ish® n,eØ i–¹Kka jykai" Tn
l;d fldg" öuu kÜUg jxYhla id°
fokafk–÷hs Tf’ fufylrejdg t<sor›
l< fial' tneœka f• hdƒÆj Tng
TmamÜ lrkakg Tf’ fufylrejd ffOÈh
.;af;a h'
28 ööbØka foœ iajd—ka jykai" Tn u
foœhka jykafia h" Tf’ jpkh ienE u h"
Tn o Tf’ fufylrejdg f• hym;a foa
fmdfrdka³ jQ fial' 29tneœka Tf’
fufylrejdf.a jxYh Tn bæúfhys ioyg
u mjØk ms×i Bg wdYSÈjdo lrkakg Tn
leueØ jk fiala jd· ukao" foœ iajd—ka
jykai" Tn tfia j°< fial' Tf’
wdYSÈjdoh uóska Tf’ fufylrejdf.a
jxYh ioyg u wdYSÈjdo lrkÜ ,ef’ jd·÷÷
°œ;a rcqf.a hqoaO jHdmdr
^1 jxYd( 18(1-17&
8 bkamiÜ °œ;a ms,siaØjrekag myr ¡
Tjqka hg;a lrf.k" w.kÜjr md,kh
ms,siaØjreka wØka meyer .;af;a h'
2 Tyq fu`j’jrekag;a myr ¡" Tjqkag
“u æ.d jkakg i,iajd ,KÏjÙka uekafka
h' urKhg m;a Ùøug fma<s folla o b;=re
lrk ms×i tl i•mÝÈK fma<shla o uek
fjka flf<a h' fufia fu`j’jre °œ;ag
fufylrejka • lmam• f.jQ y'
3 ;jo" frfy`’f.a mÜ;%hd o fY`ndys
8'13 .S;d 60
352
rcÏ o jk yooa-tfYÈ hÜm%ˆia .x.dj <ó
;udf.a n,h kej; msysÛjkakg hoa¡
°œ;a Tyqg;a myr ¡" 4wirejka tlaoyia
y;aishhla o mdn< fikó œisoyila o
Tyqf.ka w,a,df.k" thska r: ishhlg
wiÜka bØú lrf.k wÚla ish® wYajhkaf.a
l=ælmd wn,ka flf<a h'
5 ouialfhys isúhkajre fY`ndys rc
jQ yooa-tfYÈg Wmldr lrkakg wdy' tœg
°œ;a isúhkajrekaf.ka –ÚiÜka œisfo°yla
ueref› h' 6isúh ouialfha uqrldr yuq°
;enqf› h' isúhkajre o °œ;ag fufylrejka
• lmam• f.jQ y' °œ;a .sh .sh ;ek
i–¹Kka jykafia Tyqg ch w;a lr ³ka
fial' 7°œ;a yooa-tfYÈf.a fiajlhkag
ØnqKÏ rka m<sia /f.k fcrei,ug
f.kdf› h' 8fngd o fnfrd;hs o hk
yooa-tfYÈf.a k.rj,ska °œ;a rc f,`lv
fndfy` fihska .;af;a h'
9 °œ;a" yooa-tfYÈf.a uq½ fiakdjg
myr ³ka nj yud;ays rcÏ jk f;dhs weiÝ
œg" °œ;a tfia yooa-tfYÈg œreoaO j igka
fldg Tyqg myr ³ka Úid °œ;ag wdpdr
lrkakg;a" 10Tyqg wdYSÈjdo lrkakg;a
Tyq fj; ;udf.a mÜ;a fc`rd• he›f› h'
ukao" yooa-tfYÈ yd f;dhs w;fÈ hÜoaO
mej;=fKa h' fc`rd• rka nvq o ú¡ nvq o
f,`lv nvq o f.kdf› h' 11f•jd o °œ;a rcÏ
hg;a lr.;a ish® cd;Skaf.ka .;a rka ú¡
o Tyq i–¹Kka jykafiag lem flf<a h'
12Tyq ta rka ú¡ .;af;a" taf°•jrekaf.ka o
fu`j’jrekaf.ka o w•fudkajrekaf.ka o
ms,siaØjrekaf.ka o wuf,lajrekaf.ka
o frfy`’f.a mÜ;a fY`ndys rc jQ
yooa-tfYÈf.ka o .;a fld,a,fhka f›'
13 °œ;a ®KÏ –‡hdjf;ys taf°•-
jrekaf.ka oywg °ylg myr ¡" yeø wd
l, Tyq lSÈØhg m;a œh' 14Tyq taf°•ys yeu
;ek u uqrldr yuq° ;enqf› h' ish®
taf°•jre °œ;ag fufylrefj` jQ y' °œ;a
.sh .sh ;ekays i–¹Kka jykafia Tyqg ch
w;a lr ³ka fial'
15 °œ;a uq½ bYardfh,a flfrys rcl•
lr–ka ;udf.a uq½ fikóg œÚYaph yd
hÜlaØh bIag flf<a h' 16fYrehdf.a mÜ;a
fc`jd’ fiakdmØhd j is‡fha h' wys®oaf.a
mÜ;a fcfy`Idmd† jdÈ;dlrejd j is‡fha h'
 2 iduqfj,a 8-10
17wys;=’f.a
mÜ;a Ydf°la yd w“hd;Èf.a
mÜ;a wysfuf,la mÝclhka j is‡hy' firdhd
f,al• j is‡fha h' 18fcfy`hd°f.a mÜ;a
fnkdhd flfrØjreka o fmf,Øjreka o
flfrys w•mØhd j is‡fha h' °œ;af.a
mÜ;%fh` mÝcljreka j is‡hy'
°œ;a rc iy fumsfndfI;a
9 °œ;a l;d fldg" ööidjq,af.a jxYfhka
hfula ;j b;=re j isˆ o@ is‡kjd
k•" uu fcdk;ka Úid Tyqg lreKdj
fmkajkafk–÷÷hs lSf› h'
2 idjq,af.a jxYhg whsØ YSnd k•
fufylrefjla œh' Tjqka Tyq °œ;a <óg
le|jdf.k wd l," ööTn YSnd ±÷÷hs rc weiS
h' Tyq o" ööTf’ fufylrejd jk uu
YSnd h÷÷hs lSf› h'
3 rc o" ööidjq,af.a jxYfhka ;j;a
Ùisfjla bØú j weoa o@ bØú j we;ak•"
uu Tyqg foœhka jykafiaf.a lreKdj
fmkajkafk–÷÷hs lSf› h' YSnd ms<;
s r = e fo–ka"
ööfcdk;kaf.a mq;%fhla ;j u is‡hsá Tyq
fldr jQ flfkle÷÷hs rcÏg lS h'
4 tœg" ööTyq fld;ek ±÷÷hs rc Tyqf.ka
weiS h' YSnd ms<s;=re fo–ka" ööTyq
f,`-fondÈys w•–fh,af.a mÜ;a udlSÈf.a
f.or isˆ h÷÷hs rcÏg lS h' 5tœg °œ;a rc
m×jqv hjd" f,`-fondÈys w•–fh,af.a
mÜ;a udlSÈf.a f.oúka Tyq f.kajQfha h'
6 idjq,af.a mq;%hd jk fcdk;kaf.a mÜ;a
fumsfndfI;a °œ;a fj; wjq;a uq×ka;<d •
jekafoa h' °œ;a o" ööfumsfndfI;a÷÷ Ùhd Tyq
weu;=f› h' ööTf’ fufylrejd fuys h÷÷hs
Tyq lS h'
7 °œ;a l;d fldg" öönh fkdjkaká
ienEjg u Tf’ mshd jQ fcdk;ka Úid uu
Tng lreKdj fmkajd" Tf’ mshd jQ
idjq,fa .a .• “• Tng kej; fokafk–' Tn
Ú;r u ud iuó tlg jdŠ • lEu
lkafkys h÷÷hs Tyqg lS h'
8 Tyq je| l;d fldg" ööud jeÚ n®
l=Klg ie,lSug Tf’ fufylrejd
ljfrla ±÷÷hs weiS h'
9 tœg rcÏ idjq,af.a jevldrhd jk
YSndg y~.id" ööidjq,ag;a" Tyqf.a uq½
jxYhg;a whsØ j ØnqKÏ ish,a, Tf’
9'1 1 iduq 20'15-17 9'3 2 iduq 4'4
353
10
iajd–hdf.a mÜ;%hdg fokafk–' tneœka
Tf’ iajd–hdf.a mq;%hdg lEu lkakg
,efnk ms×i Tn iy Tf’ mÜ;%fh` o Tf’
jevldrfh` o Tyq Wfoid “• j.d fldg
tys wiajekak /ia lr.kak' tfy;a" Tf’
iajd–hdf.a mÜ;a fumsfndfI;a udf.a
f•ifha lEu lkÜ we;e÷÷hs lSf› h' YSndg
mÜ;%fh` mif<diafofkla yd jevldrfh`
œisfofkla is‡hy'
11 tœg YSnd l;d lr–ka" ööudf.a
iajd—ka jk rÐcÏrejka ;ukaf.a jevlrejdg
wK lrk ish,a, f,i Tf’ fufylrejd
lrkafka h÷÷hs rcÏg lSf› h' fumsfndfI;a
jkdys rdc mÜ;%hkaf.ka tla flfkl= fuka
rcÏ iuó tlg jdŠ • lEu lEf› h'
12fumsfndfI;ag —ld k• nd, mÜ;%fhla
is‡fha h' YSndf.a f.jeis ish,af,`
fumsfndfI;af.a jevldrhka j is‡hy'
13
fuf,i fumsfndfI;a fcrei,f• œiS h'
ukao" Tyq rcÏ iuó tlg jdŠ • Ú;r u
lEu lEf› h' Tyqf.a fomh u fldr •
Ø“×'
w•fudka iy isúhdj iuó
hqoaO Ùøu
^1 jxYd( 19(1-19&
10 bkamiÜ w•fudkajrekaf.a rc
–h.sfha h' Tyqf.a mÜ;a ydkÜka Tyq
fjkÜjg rc jqfKa h' 2°œ;a l;d lr–ka"
ööydkÜkaf.a msh jQ kdyIa ug lreKdj
fmkajQ f,i uu ydkÜkag lreKdj
fmkajkafk–÷÷hs Tyqf.a mshdf.a urKh .ek
Tyq ikik ms×i ;udf.a fiajlhka w;
m×jqvhla he• h' °œ;af.a fufylrefj`
w•fudkajrekaf.a foaYhg me–×hy'
3tfy;a" w•fudkajrekaf.a w•m;Syq ;ukaf.a
iajd—ka jk ydkÜkag l;d fldg" öö°œ;a Tn
fj; iekis,sldrhka tjQ Úid Tyq Tf’
mshdKkag f.!rj lrkafka hhs Tn
is;kafkys o@ °œ;a ;udf.a fiajlhka Tn
fj; tjd we;af;a" k.r fi`æis lr T;a;=
n,d th œkdY lrk woyiska fkdf› ±÷÷hs
lS y'
4 tneœka ydkÜka °œ;af.a fiajlhka
w,a,d Tjqkaf.a /jqf,ka nd.hla nQ .d"
;†g• olajd Tjqkfa .a weº• ueæka lmd oud
Tjqka hkakg yeúfha h' 5ta nj °œ;ag ±kajQ
 2 iduqfj,a 10-11
l, Tyq Tjqka i•n jk ms×i –ÚiÜka he•
h' ukao" ta –ÚiaiÜ fndfy` fihska ,Ðcdjg
me–K is‡hy' ööTf’ /jq,a jefvk l,a
fcúfl`f› kej;S isg miÜj yeø tkake÷÷hs
rc Ùhd he• h'
6 ;jo" w•fudkajre ;uka °œ;a rcÏg
i;=re jQ nj ±l" m×jqvldrhka hjd"
fn;a-frfyd’ys isúhkajrekaf.kÜ;"a fY`ndys
isúhkajrekaf.kÜ;a mdn< fikó œisoyila
o –ÚiÜka oyila iuó uhldys rcÏ o
fg`’ys –ÚiÜka f°f<diaoyila o l=,shg
.;ay' 7°œ;a ta wid" fc`jd’ yd
n,jka;hka jk uq½ fiakdj he• h'
8 Tjqkag fiajh l<y' fufia isúhkajre
w•fudkajre msg;g wjq;a" f°rÛj <ó
hÜoaOh i|yd fm<.eiS is‡hy' fY`ndys o
frfyd’ys o isúhkajre;a" fg`’ys o uhldys
o –ÚiaiÜ;a t<suyfka N+–fhys fjk fjk u
isg.;ay'
9 fmrÛfjka o msÛ miska o igk ;udg
œreoaO j fhduq j Øfnk nj fc`jd’ ±l"
ish® n,jka; bYardfh,ajreka w;frka
fldgila f;`rdf.k isúhkajrekag œreoaO
j isÛjd" 10fiiÜ fikó w•fudkajrekag
œreoaO j isÛjk ms×i Tyq ;udf.a
ify`or w“Ihs w;g Ndr ¡" 11Tyqg l;d
fldg" ööisúhkajreka ug jvd n,jka;
jQfjd;a Tn ug Wmldr lrkaká
w•fudkajreka Tng jvd n,jka; jQfjd;a
uu wjq;a Tng Wmldr lrkafk–' 12wfma
fikó Wfoid;a" wfma foœhka jykafiaf.a
k.r Wfoid;a ffOÈhj;a • is‡kaká ia:§r
j is‡kaká i–¹Kka jykafiaf.a leue;a;
bIag f›jd÷÷hs lS h'
13 fufia fc`jd’ o Tyq iuó is‡
fikó o isúhkajrekag œreoaO j igkg <x
jQ y' tœg T›yq fc`jd’ bæúfhka m,d
.shy' 14isúhkajreka m,d .sh nj
w•fudkajreka ±l" T›yq w“Ihs bæúfhka
m,d f.dia k.rhg we;=,a jQ y' tœg
fc`jd’ w•fudkajrekag œreoaO j hÜoaO
fldg fcrei,ug fmr<d wdf› h'
15 isúhkajre ;uka bYardfh,ajreka
bæúfhys mrdch jQ nj ±l tla/ia jQ y'
16yooa-tfYÈ o hÜm%ˆia .x.djg tf.dŠka
is‡ isúhkajreka f.kajd.;af;a h' T›yq
Tjqkag fmrÛ j yooa-tfYÈf.a fiakdmØhd
jQ fI`nd iuó fya,d• k.rhg me–×hy'
11'1 1 jxYd 20'1
354
17tmj;a °œ;a rcÏg ±kajQ l, Tyq ish®
bYardfh,ajreka /ia lrf.k" fcdÈ°Úka
tf.dv • fya,d• k.rhg .sfha h'
18
isúhkajreka o °œ;a rcÏg œreoaO j
hÜoaOhg ieriS Tyq iuó igka l< œg
T›yq bYardfh,a bæúfhka m,d .shy' °œ;a
isúhkajrekaf.a úhe³rka y;aishhla o
wirejka i;<siaoyila o urd" Tjqkaf.a
fikamØ fI`ndg;a myr ³kafka h' Tyq
t;ek u uf<a h' 19tœg yooa-tfYÈf.a
fiajlhka jk ish® rcjre ;uka
bYardfh,ajreka bæúfhys mrdch jQ nj ±l"
bYardfh,ajreka iuó idu°k .sœif.k
w•fudkajrekag ;j;a Wmldr lrkakg “h
jQ y'
°œ;a rcq iy ne;a-fInd
11 ta wjqreoafoa jika; iufha rcjreka
hÜoaOhg hk ld,fha ¡" °œ;a rc"
fc`jd’ o Tyq iuó ;udf.a fiajlhka o
bYardfh,a yuq°j o hÜo “ug he• h' T›yq
w•fudkajreka >d;kh fldg r’nd k.rh
jeg¬ y' tfy;a" °œ;a fcrei,f• kej;S
is‡fha h'
2 ækla ijia f›f,a °œ;a ;udf.a
hyÚka keósg f.dia" rc ud,s.df› mshiai
Wv ilauka flf<a h' tœg iaØ%hl iakdkh
lrkÜ Tyq mshiafia isg æˆ h' ta ia;%sh b;d
rEu;a jQjd h' 3°œ;a m×jqv hjd iaØ%h .ek
œNd. lr• h' tla flfkla l;d fldg" ööwE
t,shd•f.a ³j jk" ys;a;Sh cdØl Wúhdf.a
“ú| jk ne;a-fInd fkdf› ±÷÷hs lS h' 4°œ;a
m×jqvldrhka hjd wE f.kajd.;af;a h' wE
Tyq <óg wdjd h' Tyq wE iuó fiajkfhys
fhæ×á ta wjia:df› ¡ wE ;udf.a wmœ;%l–ka
msúis³ jQjd muKÙ' wE ish f.org fmr<d
.shd h' 5wE .e’f.k" ööuu .e’f.k is‡–÷÷hs
°œ;ag okajd hejqjd h'
6 tœg °œ;a" ööys;a;Sh Wúhd ud <óg
tjkake÷÷hs fc`jd’g Ùhd he• h' fc`jd’"
°œ;a <óg Wúhd he• h' 7Wúhd Tyq <óg wd
l, °œ;a Tyqf.ka fc`jd’f.a o fikóf.a o
iem ikSm .ek;a" hÜoaOh is³ f›f.k hk
wdldrh;a œpdf<a h' 8bkamiÜ °œ;a" ööTn
f.or f.dia œf›lS j is‡kake÷÷hs Wúhdg
lSf› h' Wúhd rc ud,s.dfjka msg;a j
 2 iduqfj,a 11-12
.sfha h' Tyq .sh miÜ rcÏf.ka ;Hd.hla Tyq
fj; hjk ,¡' 9tfy;a" Wúhd ish f.org
fkdf.dia" ;udf.a iajd–hdf.a fufylrejka
iuó rc ud,s.df› f°rlv Ú°.;af;a h'
10
ööWúhd ;udf.a f.org fkd.sfha h÷÷hs
°œ;ag okajkÜ ,enQ l," °œ;a Wúhdg l;d
fldg" ööTn .ukla f.dia wdjd fkdf› o@
Tn f.or fkd.sfha uka±÷÷hs weiÜf› h'
11 Wúhd °œ;ag l;d fldg" öö.sœiÜ•
lr~qj l+vdrul we;á bYardfh,ajre o
cÏfo›jre o l+vdr•j, is‡Øá udf.a
iajd—ka jk fc`jd’ o udf.a iajd–hdf.a
fiajlfhda o t<suyfka l|jqre ne|f.k
is‡Ø' tfia k•" ld" ” mS%Ø jkakg;a" udf.a
“ú| iuó ihkh lrkakg;a ud udf.a
f.org hkafka flfia o@ uu ienE f,i
tjekakla fkdlr– hs ãjudk foœhka
jykafiaf.a kdufhka o Tf’ kdufhka o
æjqrd Ùh–÷÷hs mejiS h'
12 tœg °œ;a ms<;
s r
= e fo–ka" ööwo;a fuys
is‡kak" fyg Tn hkakg yúkafk–÷÷hs
Wúhdg lSf› h' tfia Wúhd to;a" miÜ æk;a
fcrei,f• is‡fha h' 13miÜ æk ¡ °œ;a Tyq
le|jd" Tyqg lkakg;a" fndkakg;a ¡
Tyq fjúu;a flf<a h' Tyq iji ;udf.a
iajd–hdf.a fufylrejka iuó ;udf.a
wef|a Úok ms×i .sfha h' tfy;a ish
f.org fkd.sfha h'
14 miÜ æk Wfoa °œ;a fc`jd’g ,shÜula
,shd th Wúhd wf;a he• h' 15Tyq ta ,shÜf•"
ööigk b;d n,j;a j Øfnk ;ekl Wúhd
isÛjd" myr ,en kisk ms×i Tyq w;ayer
wyla jkake÷÷hs ,shd he• h' 16fc`jd’ kÜjr
jg,d is‡h ¡ •rjka; –ÚiÜka is‡k nj
Tyq ±k is‡ ia:dkfha Wúhd isfgjqf› h'
17
k.r jeisfh` msg;g wjq;a fc`jd’ iuó
hÜoaO l<y' tœg fikóf.ka tk•" °œ;af.a
fiajlhkaf.ka iuyfrla ueø jeÛK y'
ys;a;Sh Wúhd o uere• lEf› h'
18 tœg fc`jd’ hÜoaOh .ek ish®
ldrKd °œ;ag okajd he• h' 19Tyq
m×jqvldrhdg l;d fldg" ööTn hÜoaOh
.ek ish® ldrKd rcÏg Ùhd Úu jQ l,"
20
rcÏ fl`m •" öTn igka lrk ms×i
k.rhg tmuK <x jQfha uka o@ Tjqka mjqfÈ
isg ³kafkka œæk nj okafka keoa o@
21
fcre’fnfI;af.a mÜ;a w“fuf,la urk
11'21 •rd 9'53 12'1 .S;d 51
355
,oafoa ljfrl= œiska o@ f;af’Yays ¡ iaØ%hl
mjqfÈ isg Tyq msg weUre• .,l Wv m½j
fy<d Tyq uerejd fkdf› o@ Tn tmuK
mjqrg <x jqfKa uka±÷hs Tng lSfjd;a" öTf’
fiajlhd jk ys;a;Sh Wúhd o uf<a h÷hs
okajkake÷÷hs Tyqg wK flf<a h'
22 fufia m×jqvldrhd f.dia" fc`jd’
;ud w; Ùhd hejQ ish,a, °œ;ag ±ka• h'
23
m×jqvldrhd °œ;ag l;d fldg" ööta
–ÚiÜka wmg œreoaO j n,j;a • wm iuó
igka lrk ms×i msg;g wd œg wms;a
Tjqkag œreoaO j f°rÛj olajd .sfhuq'
24
tœg ³kÜjdfh` mjqfÈ isg Tf’
fiajlhkag œoafo` h' rÐcÏrejkaf.a
fiajlhka iuyfrla u<y' Tf’ fiajl
ys;a;Sh cdØl Wúhd;a uf<a h÷÷hs lS h'
25 tœg °œ;a m×jqvldrhdg l;d
fldg" ööTn fc`jd’g fufia Ùhkak( öf•
ldrKh .ek lK.dÛ fkdjkak' ukao"
lvqj ljfrl= kikafka ± hs ldg Ùj yeÙ
o@ k.rhg ;j;a oreKÏ f,i myr ¡ th
“| fy<kak÷ Ùhd Tyqg ffOÈh fokake÷÷hs
lS h'
26 Wúhdf.a “ú| ;udf.a ie–hd jk
Wúhd uereK nj wid" Tyq .ek je,mÜKd
h' 27je,mSf• ld,h Úu jQ œg °œ;a ;udf.a
Úfjig wE f.kajd .;af;a h' Tyq wE irK
mdjd.;af;a h' wE °œ;ag °j mÜ;%fhl= ,enqjd
h' tfy;a" °œ;a l< Ù%hdj .ek i–¹Kka
jykafia b;d wm%ikak jQ fial'
kd;dkaf.a Wmudj
12 i–¹Kka jykafia °œ;a fj;
kd;dka hejQ fial' Tyq °œ;a <óg
wjq;a fufia lS h( öötla kÜjrl
ukÜIHfh` fofofkla is‡hy' tla flfkla
Okjf;Ùá wÚla ;eke;a;d æ<skafoÙ'
2
Okj;dg neg½ yd .j m†‡ b;d œYd,
.Kkla Ø“×' 3tfy;a" ;ud –,g f.k
weØ l< tl l=vd neg½ me‡fhl= yer fjk
Ùisjla æ<ska°g fkd • h' ta neg½ jeiaish
Tyq iuó o Tyqf.a orejka iuó o jefv–ka"
Tyqf.a lEuj,ska l–ka o Tyqf.a l=i,dfkka
fnd–ka o weØ ±Š jQjd h' Tyq ta neg½
jeiaiS ish <fhys fydjd.;af;a h' ta jeiaiS
Tyqg ³jl fuka jQjd h' 4ööækla Okj;df.a
f.org .ukla hk flfkla wdf› h'
 2 iduqfj,a 12
Okj;d ;udf.a f.org wd uóshdg lEu
ms<sfh< lrk ms×i if;l= ;udf.a
neg½jkaf.ka j;a" .jhkaf.ka j;a .kakg
wlueØ • æ<ska°f.a neg½ jeiaish wrf.k
;udf.a f.org wd –Úidg lEula ms<sfh<
flf<a h'÷÷
5 ta weiÝ °œ;af.a fl`mh ta –Úidg
œreoaO j ;æka weœ<S" Tyq kd;dkag l;d
fldg" ööf• foa l< –Úid uere• lE hÜ;= h
Ùhd ãjudk i–¹Kka jykafiaf.a
kdufhka æjqrd Ùh–' 6Tyq f• Ù%hdj l<
neœka o wkÜl•mdj fkd±lajQ neœka o ta
neg½ jeiaiS fjkÜjg i;rfofkl= æh
hÜ;= h÷÷hs lS h'
7 tœg kd;dka °œ;ag fufia lSf›
h( ööta –ksid Tn ;uhsá tneœka
bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia
fufia j°rk fial( öuu kÜU bYardfh,a-
jrekaf.a rcÏ jYfhka wNsfIal lr" uu u
kÜU idjq,a wØka .<jd .Ø–' 8uu kÜf˜
iajd–hdf.a jxYh o Tyqf.a NdÈhdjka o
kÜUg u æÚ–' bYardfh,a yd cÏ° jxYh;a
kÜUg æÚ–' fuh kÜUg m%udKj;a
fkdjkafka k•" fujeÚ ;j;a foa uu kÜUg
fokafk–' 9kÜU i–¹Kka jykafiaf.a weia
yuqfhys kmÜre foa Ùøfuka Wka jykafiaf.a
jpkh iܽ fldg is;=f› l=ula Úid o@ kÜU
ys;a;Sh cdØl Wúhd lvqfjka kid" Tyqf.a
“ú| kÜf˜ “ú| jYfhka .;af;ys h' kÜU
w•fudkajreka ,jd Tyq lvqfjka uefr›fjys
h' 10bØka ud iܽ fldg is;d" ys;a;Sh cdØl
Wúhdf.a “ú| kÜf˜ “ú| jYfhka .;a neœka
lvq myr Ùis l,l kÜf˜ jxYfhka my
fkdjkafka h'÷ 11i–¹Kka jykafia fufia
j°rk fial( öuu kÜUg œreoaO j kÜf˜ u
mjqf,ka œm;aØh Wmojd" kÜf˜ weia
bæúfhys kÜf˜ NdÈhdjka /f.k kÜf˜
wi,ajeisfhl=g fokafk–' Tyq t<suyfkys
kÜf˜ NdÈhdjka iuó fiajkfha fhfokafka
h' 12kÜU l< foa kÜU flf<a ryiska há tfy;a"
uu f• foa ish® bYardfh,ajrekag fmfkk
f,i oj,a ld,fha lrkakg i,iajkafk–'÷
13 tœg °œ;a ms<; s r= e fo–ka" ööuu
i–¹Kka jykafiag œreoaO j m›
flf<–÷÷hs kd;dkag lS h' kd;dka o l;d
lr–ka" ööi–¹Kka jykafia Tf’ mdmhg
laIudj ³ka fialá Tn fkdkiskfa kys há
14
tfy;a" Tf’ f• Ù%hdj fya;f= ldgf.k
i–¹Kka jykafiag wmydi l< neœka Tng
°j Wmæk orejd uefrkafka u h÷÷hs °œ;ag lS h'
15bkamiÜ kd;dka ish f.org .sfha h'
356
orejdf.a urKh yd i,fudkaf.a
Wm;
°œ;af.ka Wúhdf.a “ú| ,enQ orejd
fr`.hÙka fmf<kakg i–¹Kka jykafia
ie,eiÝ fial' <orejd b;d fr`.d;=r œh'
16
tneœka <orejd .ek °œ;a foœhka
jykafiag lkak,› flf<a h' °œ;a Úrdydr
j isg" f.g we;=,a • “u je;sr uq½ ? .;
flf<a h' 17Tyq “fuka keó=Ûjkakg Tyqf.a
f.or jeŠys‡fh` Tyq <ó is‡hy' tfy;a"
Tyq keós‡kakg leueØ fkd • h' Tjqka
iuó lEu lEf› j;a ke;' 18i;a jk °
orejd uerefKa h'
°œ;af.a fiajlfh` orejd uereKÏ nj
Tyqg okajkak “h jQ y' ukao" ööorejd ãj;a
j is‡h ¡ wm Tyqg l;d l< œg Tyq wfma
y~g ijka ³kafka ke;' bØka orejd
uereK nj Tyqg lSfjd;a iuyr œg
Tyq ;udg h• wk;=rla lr.kakg neú
ke;e÷÷hs T›yq is;+ y'
19 tfy;a" °œ;a ;udf.a fufylrejka
ryiska l;d lrkÜ ±l" orejd u< nj
f;are•f.k" öö<orejd uerefKa ±÷÷hs
fufylrejkaf.ka weiS h' T›yq o" öö<orejd
uerefKa h÷÷hs lS y'
20 tœg °œ;a “fuka keósg iakdkh
fldg" f;,a .df.k" ;udf.a jia;% udre
lr" i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.djg we;=½
• kuialdr fldg" bkamiÜ ish Úfjig
wdf› h' ;jo" Tyq ;ud bæúfhys lEu
;nkak Ùhd" lEu lEf› h' 21tœg Tyqf.a
fiajlfh` Tyqg l;d fldg" ööTn l< f•
foa l=ula o@ <orejd ãj;a j is‡h ¡ Tn Tyq
Úid Úrdydr j we~qfjys h' tfy;a"
<orejd uereKÏ œg Tn keósg lEu lEfjys
h÷÷hs lS y'
22 °œ;a ms<;
s r
= e fo–ka" öö<orejd ãj;a j
is‡h œg uu Úrdydr j isg we~qfj–' ud
tfia flf<a" öorejd ãj;a jk f,i i–¹Kka
jykafia ug lreKd lrk fiala o"
fkdlrk fiala o Ùhd ljqre oÚ;a ±÷hs ud
is;+ neœÚ' 23tfy;a" ±ka Tyq u< miÜ
l=ug Úrdydr j is‡• o@ Tyq kej;
f.kajd.kakg mܽjka o@ ud Tyq <óg
hkjd –i" Tyq ud <óg tkafka ke;e÷÷hs
lS h'
 2 iduqfj,a 12-13
24 bkamiÜ °œ;a ;udf.a “ú| jk
ne;a-fInd ikid" wE <óg me–K" wE iuó
ihkh flf<a h' wE mÜf;l= ,enqjd h'
i,fudka hk ku °œ;a Tyqg ;enqf› h'
i–¹Kka jykafia orejdg fm%au l< fial'
25
ta nj Wka jykafia æjeisjr kd;dka w;
okajd yer" i–¹Kka jykafia lS múæ" Tyqg
öi–ºka fm%au l< ;eke;a;d÷ hk wÈ:h weØ
öfc¡æhd÷ hk ku ;e” h'
r’nd k.rh w,a,d.ekSu
^1 jxYd( 20(1-3&
26 fc`jd’ w•fudkajrekag whsØ r’nd
k.rhg œreoaO j hÜoaO fldg rdcOdÚh
w,a,d.;af;a h' 27fc`jd’ °œ;a rcÏ fj;
m×jqvldrhka hj–ka" öör’nd k.rhg
œreoaO j hÜoaO flf<–á c,h imhk ta
rdcOdÚh o w,a,d.Ø–' 28tneœka ud œiska
ta k.rh w,a,d.ekSfuka Bg udf.a kduh
fkd,efnk ms×i" Tn bØú fikó /ia
lrf.k k.rhg œreoaO j l|jqre ne| th
w,a,d.; uekje÷÷hs Ùhkakg Úhu flf<a
h' 29°œ;a jkdys" uq½ fikó /ia lrf.k"
r’nd k.rhg f.dia" Bg œreoaO j igka
fldg th w,a,d.;af;a h' 30Tyq –,afld•
rcÏf.a TÛkak Tyqf.a ysfika .;af;a h' tys
nr" rka Ùf,`.%E• Øiamyla œh' tys wkÈ>
ue×la .,la w,a,d Ø“×' th °œ;af.a ysfia
;nk ,oafoa h' Tyq ta kÜjúka fld,a,lE
fndfy` foa f.kdf› h' 31Tyq tys is‡
fikó msg;g f.kajd" Ùh;aj,ska o hlv
.,a lÛj,ska o hlv fmdfr`j,ska o jev
lrkakg;a" .fvd,a W³kaj, jev lrkakg;a
Tjqka fhfojqf› h' Tyq w•fudkajrekaf.a
ish® k.rj,g fufia flf<a h' bkamiÜ °œ;a
rc iy uq½ fikó fcrei,ug fmr<d wdy'
w•fkdka iy ;dudÈ
13 bkamiÜ fufia is³ œh' °œ;af.a mÜ;a
w’if,d•g ;dudÈ k• rejeØ
ify`oúhla is‡hd h' °œ;af.a mÜ;a w•fkdka
wEg fm%au flf<a h' 2w•fkdka ;udf.a
ify`oø jQ ;dudÈg fm%au l< Úid wikSm
jk ;r• is;a f›okdfjka isˆ h' wE
lkHdjl jk neœka wEg Ùisjla Ùøu
³Ialr nj w•fkdkag fmkÜfKa h' 3°œ;af.a
ify`orhd jk Isfuhdf.a mÜ;a fcdkd°’ k•
–;%fhla w•fkdkag is‡fha h' fcdkd°’
Wmdfha b;d olaI –ÚfiÙ' 4Tyq w•fkdkag
357
l;d fldg" öördc mÜ;%h" Tn ojiska oji
fufia lDYjkafka uka o@ ug Ùhkafka
keoa±÷÷hs weiS h' tœg w•fkdka" ööudf.a
ify`or w’if,d•f.a ify`oúh jk
;dudÈg uu wd,h lr–÷÷hs Tyqg lS h'
5 fcdkd°’ o ms<s;=re fo–ka" ööTn
f,Ška is‡kakd fia Tf’ hyfka jeØr isg"
Tf’ mshdKka Tn n,kakg wd l," Tyqg
l;d fldg" öudf.a ify`oø jk ;dudÈ ud
fj; wjq;a ug lEu fokakg;a" ug fmfkk
f,i lEu ms<sfh< lrkakg;a" wef.a wØka
th lkakg;a wjir ³k uekje÷hs Tyqg
Ùhkake÷÷hs lSf› h' 6fufia w•fkdka f,Ška
is‡kakd fia jeØr is‡fha h' rcÏ w•fkdka
n,kakg wd l," ööudf.a ify`oø jk
;dudÈf.a wØka u ug lkakg mܽjka jk
ms×i wE wjq;a ud weia bæúfha u frd‡
folla idokakg wEg wjir ³k uekje÷÷hs
lS h'
7 tœg °œ;a m×jqvhla hj–ka" ööTf’
ify`or w•fkdkaf.a Úfjig f.dia" Tyqg
lEu id° fokake÷÷hs f.or is‡ ;dudÈg Ùhd
he• h' 8tœg ;dudÈ ;udf.a ify`or
w•fkdkaf.a f.g .shd h' Tyq Ú° is‡fha h'
wE ms‡ /f.k wkd" Tyqf.a weia bæúfhys ¡
frd‡ id°" mܽiaid" 9weØ,sh f.kjq;a Tyq
bæúfhys tajd fn° ³kakd h' tfy;a" Tyq
lkakg wlueØ œh' w•fkdka" ööyeu fokd
u ud fjØka msg;g hkake÷÷hs lS h' tœg
ish® fokd u Tyq fjØka msg;g .shy'
10
w•fkdka l;d lr–ka" ööud Tf’ wØka
lk ms×i" lEu we;=½ f.g f.fkkake÷÷hs
;dudÈg lSf› h' ;dudÈ wE iE´ frd‡ f.k
we;=,a f.hs is‡ wef.a ify`or w•fkdka
<óg f.k .shd h' 11tajd Tyqg ljkakg
<óg f.k .sh œg Tyq wE w,a,d" ööudf.a
ify`oúh" weœ;a ud iuó ihkh
lrkake÷÷hs wEg lS h'
12 tœg wE l;d fldg" ööudf.a
ify`orh" tfia fkdf›jd' ug wjk•nq
fkdlrkaká bYardfh,ays tnº fohla
lrkakg hÜ;= ke;á f• Úkaæ;lu
fkdlrkaká 13tfia lf<d;a" ud udf.a
Úka°j iójd.kafka flfia o@ Tn;a
bYardfh,ays Úkaæ;hkaf.ka tla flfkl=
fuka jkafkys h' ta Úid rÐcÏrejkag l;d
lrkaká Tyq ud Tng fkd ¡ is‡kafka
ke;e÷÷hs lSjd h' 14tfy;a" Tyq wef.a lSug
ijka fkd ¡" wEg jvd YlaØu;a neœka
n,y;aldrl–ka wE ´IKh lf<a h'
 2 iduqfj,a 13
15 tœg w•fkdka wEg fndfy` fia
ffjr flf<a h' Tyqg weØ jQ ta ffjrh l,ska
Tyq wEg ØnqK wd,hg jvd n,j;a œh'
öökeósg m,hkake÷÷hs w•fkdka wEg lS h'
16 wE l;d fldg" öötfia fkdlrkaká
ud hkakg yeøu Tn ug l< wÚla kmÜrg
jvd uy;a h÷÷hs lSjd h' tfy;a" Tyq wEg
ijka fkd ¡" 17;udg fiajh l<
jevldrhdg w~.id" ööf• iaØ%h ud fjØka
msg;g yer" f°r w.=, ,dmkake÷÷hs lS h' 18wE
w;a æ. weºula we| is‡hd h' rcÏf.a lkHd
´jreka tnº weº• we£u isú;Ù' Tyqf.a
jevldrhd wE msg;g wer" f°r w.=,a ±uqf›
h' 19tœg ;dudÈ ;udf.a ysfia w½ oudf.k"
we| is‡ æ. w;a weØ weºu brdf.k" ysfia
w; ;ndf.k lE.i–ka .shd h'
20 wef.a ify`or w’if,d• wEg l;d
fldg" ööTf’ ify`or w•fkdka Tn iuó
is‡fha o@ bØka udf.a ify`oúh" ÚYaY’o j
is‡kak' Tyq Tf’ ify`orhd h' f•
ldrKh is;g fkd.kake÷÷hs wEg lSf› h'
;dudÈ wef.a ify`or w’if,d•f.a f.or
wirK Ndjfhka œiÜjd h'
21 °œ;a f• ish® foa wid b;d Woyia
œh' 22tfy;a" w’if,d• w•fkdkag œreoaO
j .=K j;a" w.=K j;a fkdlSf› h' tfia
fkdlSf›" ;udf.a ify`oø jk ;dudÈg
w•fkdka wjk•nq l< Úid w’if,d•
Tyqg ffjr nekao neœÚ'
w•fkdkaf.a urKh
23 —g oEjqreoaolg miÜ" tm%dhs•g kܳre
jQ nd,a-ydfYdÈys w’if,d•g neg½ f,d•
lmkafk` jQ y' w’if,d• rcÏf.a ish®
mÜ;%hka lef|›f› h' 24Tyq rcÏ fj; wjq;a
l;d fldg" ööTf’ fufylrejdg neg½
f,d• lmkafk` is‡Øá bØka rcÏ o ;ukaf.a
fiajlhka o Tf’ fufylrejd iuó wj
uekje÷÷hs lS h'
25 rc o ms<s;=re fo–ka" ööke;" udf.a
mÜ;%h" wms ish,af,` u fkdtkafkuqá wdfjd;a
Tng nrla jkÜ we;e÷÷hs w’if,d•g lS h'
w’if,d• fm/;a; l< kuq;a" rc hkakg
leueØ fkd•" Tyqg wdYSÈjdo fldg msg;a
lr yeúfha h'
26 tl, w’if,d•" öötfia k•" udf.a
13'37 2 iduq 3'3
358
ify`or w•fkdkag wm iuó hkakg wjir
,ef’jd÷÷hs lS h' ööTyq Tn iuó hkafka l=ug
±÷÷hs rcÏ weiS h' 27tfy;a" w’if,d• Tyqg
fm/;a; flf<ka" w•fkdkag o rcÏf.a ish®
mÜ;%hkag o Tyq iuó hkakg bv ³kafka h'
28 w’if,d• ;udf.a jevldrhkag
wK lr–ka" ööw•fkdka uq¿sl mdkh ”
œfk`o isØka is‡k l," öw•fkdkag myr
fokake÷hs ud Tng lS œg" Tyq urdoukaká
“h fkdjkaká Tng wK lrkafka uu
fkdfj• o@ ffOÈhj;a j o n,i•mkak j o
is‡kake÷÷hs lS h' 29w’if,d•f.a jevldrfh`
w’if,d• wK l< f,i w•fkdkag l<y'
tœg rcÏf.a ish® mÜ;%fh` keósg ;u
;ukaf.a wYaj;rhka msg keóS m,d .shy'
30 Tjqka udÈ.fha hoa¡" öörcÏf.a ish®
mÜ;%fh` w’if,d• œiska urk ,oafoa há tla
flfkla j;a b;=re • ke;e÷÷hs °œ;ag ie<
œh' 31tœg rc keósg fidœka ;udf.a jia;%
brdf.k" “u je;=refKa há Tyqf.a ish®
fiajlfh` o ;ukaf.a jia;% brdf.k <ó
is‡hy' 32°œ;af.a ify`orhd jk Isfuhdf.a
mÜ;a fcdkd°’ l;d fldg" öörcÏf.a mÜ;%hka
jk ta ;reKhka ish,a,ka u T›yq uerefj`
hhs udf.a iajd–hd fkdis;d jdá uerefKa
w•fkdka muKhs' ukao" w’if,d•f.a
ify`oø jk ;dudÈ w•fkdka œiska
flf,iÜKÏ ° mgka" w’if,d• tfia Ùøug
w•IaGdk lrf.k is‡fha h' 33ta Úid ish®
rdc l=udrfh` uf<` hhs udf.a iajd—ka jk
rÐcÏrejka is;g fkd.; uekj' uerefKa
w•fkdka muKÙ÷÷hs lSf› h'
34 w’if,d• m,d .sfha h' /ljf,a is‡
;reKhd ysi Tijd ne¬ œg" œYd,
fikóla lkafoa me;a;Ùka fydrdkdhs•
udÈ.fha tkjd ³Ûf› h' 35fcdkd°’ rcÏg
l;d fldg" ööwkak" rdc l=udrfh` tØ' Tf’
fufylrejd lS f,i u isoaO • Øf’ h÷÷hs
lSf› h' 36;jo" Tyq l;d lr Úu jQ
flfKys u rdc l=udrfh` wjq;a Y’o kód
we~Q y' rc o Tyqf.a ish® fiajlfh` o Y’o
kód we~Q y'
37 w’if,d• f.IÝÈys rc jQ w•–yqoaf.a
mÜ;a ;,auhs fj; m,d .sfha h' °œ;a ;udf.a
mÜ;%hd .ek yeu æk u fndfy` ld,hla ;=<
je,ms×' 38fufia w’if,d• f.IÝÈg m,d
f.dia tys ;=ka wjqreoaola is‡fha h'
 2 iduqfj,a 13-14 359
39
w•fkdkaf.a urKfhka miÜ °œ;a rc;=uÚ" Tf’ foœ i–¹Kka jykafiaf.ka
iekiSug m;a j is‡ neœka" w’if,d• whækake÷÷hs lSjd h' rc o" ööTf’ mÜ;%hdf.a
flfrys Tyqf.a is; we¡ .sfha h' ysiflila j;a “u fkdjefgkafka hhs
ãjudk i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka
w’if,d• °œ;a rc iuó idu°k •u uu æjqrd Ùh–÷÷hs lS h'

14 °œ;a rcÏf.a is; w’if,d• flfrys 12 tœg iaØ%h" ööudf.a iajd—ka jk

we®• j Øfnk nj fYrehdf.a mÜ;a rÐcÏrejkag jpkhla Ùhkakg Tf’ °iSg
fc`jd’g fmkS .sfha h' 2tœg f;fl`jdfhka wjir ,ef’jd÷÷hs lSjd h' ööÙhkake÷÷hs Tyq
lm‡ iaØ%hl f.kajdf.k wEg l;d fldg" lS h'
ööTn je,fmkaÚhl fuka je,mSf• jia;% 13 iaØ%h o fufia lSjd h( öötfia • k•"
ye|" f;,a fkd.d" –h.sh flfkl= .ek Tn foœhka jykafiaf.a fikóg œreoaO j
fndfy` l,a je,fmk iaØ%hl fuka •" 3rcÏ tnº fohla lrkakg l,amkd flf<a uka o@
<óg f.dia" fufia Ùhkake÷÷hs lSf› h' Tn mkakd ±uQ Tf’ mÜ;%hdg wdmiÜ tkakg
fc`jd’" wE œiska ÙhkÜ ,e“h hÜ;= foa wEg bv ¡ ke;' tneœka Tn lS fohska u Tn
Ùhd æÚ' jrolrefjla jkafkys h' 14ukao" “u
4 f;fl`jdf› iaØ%h rcÏ <óg f.dia" je.=reKÏ j;=r tl;= lr.kakg neú f,i
uq×ka;<d • je|" ööwfka foajhka jykai" wm uefrkakg u «kE há foœhka jykafia
msysg jqj uekje÷÷hs lSjd h' jqj o" u< –Úfil=g kej; mK fkdfok
5 rcÏ l;d fldg" ööTng l=ula fj,d fial' tfy;a" msÛjy,a l< –Úfil= wdmiÜ
±÷÷hs wef.ka weiQ œg" wE ms<s;=re fo–ka" f.k taug uóla rÐcÏrejkag fidhd.;
ööuu ieneœka u jekaoUqjla–' udf.a mÜreIhd yeÙ h' 15öötneœka ±ka udf.a iajd—ka jk
uerefKa h' 6Tf’ °iSg mÜ;%fh` fofofkla rÐcÏrejkag f• ldrKh Ùhkakg ud
is‡hy' ta fofokd msg; ¡ onr lr.;ay' me–K is‡kafka" fikó ud “h .ekajQ Úid
Tjqka kj;ajkakg Ùisfjl= fkdis‡ Úid" h' tneœka" uu rÐcÏrejkag l;d lr–á
tla flfkla wfkldg .id Tyq ueref› h' iuyr œg rÐcÏrejka jykafia ;u °ishf.a
7
bØka ±ka mjqf,a ish,af,` Tf’ °ishg b,a,Su bIag lrkÜ jkakg mܽjk' 16ukao"
œreoaO j keósg" öish ify`orhd uerE
–Úid tfia l< neœka wm Tyq urd ouk foœhka jykafiaf.a Wreufhka ud;a" udf.a
ms×i wmg Ndr fokak' fufia wms mÜ;%hd;a tl jr u keØ lr oukakg yok
Wreulrejd;a œkdY lruq÷hs ÙhØ' –Úidf.a wØka ;ukaf.a °ish .<jd.kakg
fuhdldrfhka udf.a mÜreIhdg –ys msg rÐcÏ 17
rejka ijka fokÜ we;e hs uu is;=fj–'
kduhla j;a" orefjl= j;a fkdmjØk f,i" tneœka udf.a iajd—ka jk rÐcÏrejkaf.a
Tjqka ug bØú j Øfnk .sÚ wó=r ÚjkÜ jpkfhka iekiSu ,ef’ jd÷hs Tf’ °iS lSjd
we;e÷÷hs lSjd h' h' ukao" hym; yd whym; œuiSf• ¡
8 rc o l;d lr–ka" ööTn f.or udf.a iajd—ka jk rÐcÏrefj` foœhka
hkak' uu Tf’ me–×,a, .ek f’reula jykafiaf.a ´;fhl=g iudk h' tneœka
lrkafk–÷÷hs lSf› h' Tf’ foœ i–¹Kka jykafia Tn iuó
9 f;fl`jdys iaØ%h l;d lr–ka" is‡k fiala jd·÷÷
ööudf.a iajd—ka jk rc;=uÚ" ta fo`Ih ud 18 tœg rc ms<s;=re fo–ka" ööud Tfnka
msg;a" udf.a jxYh msg;a f›jdá rcÏ o rcÏf.a wik foh udf.ka fkdiójkake÷÷hs iaØ%hg
isxydikh o ta .ek ÚÈfo`I f›jd÷÷hs lSf› h' iaØ%h o" ööudf.a iajd—ka jk
lSjd h' rÐcÏrefj` l;d lr;ajd÷÷hs lSjd h'
10 rcÏ o" ööTng œreoaO j l;d lrk wh 19 rc o" ööf• ish,a, i•nkaO j
ud <óg f.fkkak' tœg Tyq ;j;a Tng fc`jd’ Tng wkÜn, ¡ weoa±÷÷hs weiS h' iaØ%h
w; fkd.ikafka h÷÷hs lS h' ms<s;=re fo–ka" ööudf.a iajd—ka jk
11 tœg wE" ööf,aj,g m<s.kak is‡k rÐcÏrefjÚ" udf.a iajd—ka jk rÐcÏrejka
–Úid ;j;a wh œkdY fkdlrk ms×i lS ish,a, uó yer ol=Kg j;a" jug j;a
o Tyq udf.a mÜ;%hd keØ fkdlrk ms×i o hkakg Ùisfjl=g fkdyels nj Tf’
14'17 2 iduq 19'27
 2 iduqfj,a 14-15
kdufhka uu æjqrd Ùh–' tfia h" Tf’
fiajl jk fc`jd’ u ug wK lr Tyq u f•
ish® jpk Tf’ °iSf.a lgg ³kafka h'
20
Tf’ fiajlhd jk fc`jd’ fufia flf<a"
ta ldrKh wka uólg yrjk ms×i h'
tfy;a" –ys msg ish,a, ±k.ekSug udf.a
iajd—ka jk rÐcÏrejkaf.a m%Çj foœhka
jykafiaf.a ´;fhl=f.a m%Çj yd iudk
h÷÷hs lSjd h'
21 tœg rc fc`jd’g l;d fldg"
ööfukak" Tf’ b,a,u
S bÛ lr fo–' Tn f.dia
;reK w’if,d• le|jdf.k tkake÷÷hs
lS h'
22 fc`jd’ uq×ka;<d • je| rcÏg
ia;=Ø fldg" öörÐcÏrejka ;ukaf.a
fufylrejdf.a b,a,Su bIag l< Úid"
rc;=uÚ" Tn bæúfhys lreKdj ,e” Øfnk
nj Tf’ fufylrejd ±ka okafka h÷÷hs lS h'
23
fufia fc`jd’ msg;a j f.IÝÈ k.rhg
f.dia" w’if,d• fcrei,ug le|jdf.k
wdf› h' 24rc o" ööTyq ;udf.a u f.org
fhajdá Tyq ud bæúhg fkdme–×h hÜ;= h÷÷hs
lS h' tneœka w’if,d• ;udf.a f.org
yeø .sfha h' Tyq rÐcÏrejka bæúhg
fkdme–×fha h'
25 w’if,d• fuka rEm fY`Ndj .ek
m%Yxid lghÜ;= flfkla uq½ bYardfh,ays
fkdis‡fha h' m;=, mgka ysia uq³k olajd
Tyqg Ùis le<,la fkd • h' 26Tyq ;udf.a
ysi flia wjqreoafoka wjqreoaog lemÜf› h'
tfia flf<a" Tyqf.a flaY l,dmh Tyqg nr
j ØnqK Úid h' Tyq ysi flia lemÝ œg th
Ùrd ne®f› h' tajdfha nr i•u; rdclSh
–•u wkÜj Ùf,`.%E• folla œh'
27
w’if,d•g mÜ;%fh` ;=kafofkla o tl
³jla o Wmkakdy' ³jf.a ku ;dudÈ h' wE
fY`Nk fmkSula weØ ldka;djla jQjd h'
28 w’if,d• rcq bæúhg fkdme–K
oEjqreoaola u fcrei,f• jdih flf<a h'
29tœg w’if,d•" fc`jd’ rcÏ <óg hjk
ms×i" Tyqg w~.id he• h' tfy;a" Tyq
tkakg leueØ fkd • h' Tyq h<s;a fo jk
jr o Ùhd he• h' tfy;a" Tyq tkakg
leueØ fkd • h' 30tneœka ;udf.a
jevldrhkag l;d fldg" öön,kak"
fc`jd’f.a fl; udf.a fl;g hdno j Øf’'
tys Tyqg hj f.dh• Øf’' Tn f.dia tajdg
.sÚ Øhkake÷÷hs lS h' w’if,d•f.a
fufylrefj` ta fl;g .sÚ ;enQy'
360
31 tœg fc`jd’ keósg w’if,d•f.a
f.org wjq;a" ööTf’ fufylrejka wjq;a
udf.a fl;g .sÚ ;enqf› uka±÷÷hs Tyqf.ka
weiS h'
32 w’if,d• l;d fldg" ööfuys
me–fKkake hs Tng m×jqv t›f›" öuu
f.IÝÈ isg wdf› l=ug o@ f• jk ;=re;a tys
is‡fh• k• fyd| h÷ Ùhd okajd Tn rcÏ
fj; hjk ms×i h' bØka ug rcÏf.a uqyqK
oÙkakg ,ef’jd' ud ;=< wmrdOhla
we;ak•" Tyq ud uerejd f›÷÷hs lS h'
33 fc`jd’ rcÏ <óg wjq;a tmj;a Tyqg
±ka• h' Tyq w’if,d• le|jQ l, fyf;u
rcÏ <óg wjq;a" rcÏ bæúfhys uq×ka;<d •
jekafoa h' rc o w’if,d• isU.;af;a h'
w’if,d• ler,s .eiSu
15
w’if,d• r:hla o wYajhka o
;udg fmrÛfjka ³jkakg –ÚiÜka
mKiafofkl= o iÝ°k• lr .;af;a h' 2;jo"
w’if,d• w®hu keósg f°rÛjg hk
udÈ.h whsfka is‡–ka" œÚYaph ms×i
kvqjla weØ h• –Úfil= me–× œg" Tyqg
w~.id" ööTn l=uk k.rhg whsØ ±÷÷hs
Tyqf.ka weiS h' Tyq o" ööTf’ fufylrejd
wij,a bYardfh,a f.`;%hg whsØ h÷÷hs lS œg"
3w’if,d• Tyq wu;d" öön,kak" Tf’
me–×,a, fyd| h' idOdrK h' tfy;a"
Tf’ ta me–×,a, wik ms×i rcÏ œiska m;a
lrk ,o flfkla ke;e÷÷hs lSf› h' 4wer;a"
ööfoaYfha œÚYaphldrhd jYfhka uu m;a
lrkÜ ,n• k•" kvqjla fy` me–×,a,la
fy` weØ flfkl= ud fj; wd l,ays uu
Tyqg hÜlaØh bÛ lr fokafk–÷÷hs o
w’if,d• lS h' 5hful= Tyqg j¢kakg <x jQ
l, Tyq ;udf.a w; æ.= fldg Tyq w,a,d
isU.;af;a h' 6œÚYaph ms×i rcÏ <óg
me–× ish® bYardfh,ajrekag w’if,d•
fuf,i lr Tjqkaf.a is;a ækd.;af;a h'
7 ;jo" i;r wjqreoaolg miÜ w’if,d•"
rcÏg l;d fldg" ööud i–¹Kka jykafiag
jqK ndrh fyfn%dkays ¡ bIag lrk ms×i
ug hkakg wjir ³k uekj' 8ukao" Tf’
fufylrejd isúfha f.IQÈys is‡h ¡"
öi–¹Kka jykafia ieneœka u ud kej;
fcrei,ug muqKÏjkakg fh³fKd;a" uu
i–¹Kka jykafiag fiajh lrkafk–÷hs
ndrhla jqfK–÷÷hs lS h'
 2 iduqfj,a 15
9 ööidu°kfhka hkake÷÷hs rc Tyqg lS h'
Tyq keósg fyfn%dka k.rhg .sfha h'
10
tfy;a" w’if,d• bYardfh,a f.`;%hka
w;frys T;a;=ldrhka hjd" ööTng fydrKE
Y’oh weiÜK flfKys u" öw’if,d•
fyfn%dkays rc • isˆ h÷hs Ùhkake÷÷hs
okajkakg lS h' 11;jo" le|jk ,o –ÚiaiÜ
foishhla w’if,d• iuó fcrei,ug
.shy' T›yq Ùisjla fkd±k" wjxl isØka
.shy' 12w’if,d• mÝcd TmamÜ lrk w;r
°œ;af.a uka;S%jrfhl= o .sf,dka jeisfhl= o
jk wysf;dfm,a Tyqf.a k.rh jQ .sf,dfhka
f.kajd .;af;a h' fufia l=uka;K% h n,j;a
• fikó jv jvd w’if,d•g tl;= jQ y'
°œ;a rc m,d hEu
13 m×jqvldrfhla °œ;a lrd me–K"
ööbYardfh,a –ÚiÜkaf.a is;a w’if,d•
foig we¡ f.dia we;e÷÷hs lS h'
14 tœg °œ;a fcrei,f• ;ud iuó
is‡ ;udf.a ish® fiajlhkag l;d fldg"
ööwms msg;a j m,d huq' ke;fyd;a wfmka
Ùisfjla w’if,d•f.ka f’frkafka ke;'
Tyq jyd u wm lrd me–K" wm msg wk;=re
muqKÏjd" lvqfjka k.rhg myr fkdfok
ms×i msg • hkakg blauka lrkake÷÷hs lS h'
15 rcÏf.a fiajlfh` rcÏg l;d fldg"
ööwfma iajd—ka jk rÐcÏrejka Úhu lrk
ljr fohla jqj o lrkakg Tf’ fiajlfh`
ieriS is‡Ø÷÷hs lS y' 16tœg rc o Tyq wkÜj
Tyqf.a f.hs jeis ish,af,` o msg;a j
.shy' rc f;f• rdc ud,s.dj n,d.ekSug
WmNdÈhdjka oifofkl= k;r fldg m,d
.sfha h'
17 fufia rc o Tyq iuó ish® fikó o
msg;a j f.dia" k.r iSudf› wkaØu f.or
kej;=Kdy' 18Tyqf.a ish® fiajlfh` Tyq
<ó is‡hy' ish® flfrØjre o ish®
fmf,Øjre o .d;ays isg Tyq wkÜj wd
.s;a;Sh cdØl –ÚiaiÜ yhishhla o Tyqg
fmrÛ j .shy' 19tœg rc .s;a;Sh cdØl
b;a;hsg l;d fldg" ööTn;a wm iuó
tkafka uka o@ yeø f.dia w®;a rcÏ iuó
is‡kak' ukao" Tn œfoaYslfhla há Tf’
rfgka msg jQ flfkla há 20Bfha me–× Tng
wo wm iuó Tnfudn hkakg ie,eiaœh hÜ;=
o@ uu jkdys ug hd yeÙ fld;ekg jqj o
h–' Tn yeø Tf’ ify`orhka le|jdf.k
hkak' lreKdj;a" ienElu;a Tn iuó
f›jd÷÷hs lS h'
361
21 b;a;hs rcÏg W;a;r fo–ka" ööudf.a
iajd—ka jk rÐcÏrejka is‡kafka h• ;ekl
o" t;ek u uefrkakg fy` ãj;a jkakg
fy` Tf’ fufylrejd is‡kafka hhs ãjudk
i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka o Tf’
kdufhka o æjqrd Ùh–÷÷hs lS h'
22 °œ;a o" ööf.dia tf.dv jkake÷÷hs
b;a;hsg lS h' tœg .s;a;Sh cdØl b;a;hs o
Tyqf.a ish® –Úiaiq o Tyqf.a msújr o
tf.dv jQ y' 23uq½ fikó hoa¡ foaYfha iEu
;ek u –ÚiaiÜ uyd y•ka we~Q y' rcÏ
Ùf¿dka k• Tfhka tf.dv jQ miÜ ish®
fikó o md½lrh n,d hk udÈ.h æf.a
.shy'
24 Ydf°la o Tyq iuó ish® f,•jre o
foœhka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj /f.k
me–×hy' uq½ ck;dj k.rfhka wjq;a Úu
jk ;=re T›yq foœhka jykafiaf.a .sœiÜ•
lr~qj w“hd;È <ó “u ;enQ y' 25rc
Ydf°lag l;d fldg" ööfoœhka jykafiaf.a
.sœiÜ• lr~qj h<s;a k.rhg f.k hkak'
i–¹Kka jykafiaf.a weia yuqfhys ug
lreKdj ,enqfKd;a" Wka jykafia h<s;a
ud f.kjq;a .sœiÜ• lr~qj;a" th ;nd
Øfnk ia:dkh;a ug fmkajkÜ we;'
26
tfy;a" ökÜU flfrys uu m%ikak fkdfj–÷hs
Wka jykafia j°rk fiala k•" uu fuys há
Wka jykafia leueØ f,i ug lrk fiala
jd÷÷hs lS h' 27rc mÝcl jQ Ydf°lag ;j³rg;a
l;d fldg" ööfyd¢ka n,kak' Tf’ mÜ;a
wySuhdYa o w“hd;Èf.a mÜ;a fcdk;ka o hk
Tf’ mÜ;h % ka fofokd iuó Tn o w“hd;È o
idu°kfhka k.rhg fmr<d hkak'
28
fukak" ug okajkakg Tfnka wdrx„
,efnk ;=re uu md½lrfha iuN+–j,
kjØkafk–÷÷hs lS h' 29tœg Ydf°la o
w“hd;È o foœhka jykafiaf.a .sœiÜ•
lr~qj kej; fcrei,ug f.k f.dia tys
kej;S is‡hy'
30 °œ;a w~ w~d" ysi jidf.k"
mdjyka keØ j" T,Sj lkaog kósk mdfÈ
.sfha h' Tyq iuó is‡ ish® fikó o ;u
;ukaf.a ysia jidf.k" w~–ka keóS .shy'
31
wysf;dfm,a l=uka;%K ldrhka w;fÈ
w’if,d• iuó is‡k nj °œ;ag okajk
,oafoa h' tœg °œ;a" ööwfy` i–ºÚ"
wysf;dfm,af.a uka;%Kh wkÜjKlula
njg yefrjqj uekje÷÷hs lS h'
 2 iduqfj,a 15-16
32 ;jo" foœhka jykafiag kuialdr
lrk ia:dkh jk lkao uq³kg °œ;a
me–× œg" wÈlSh cdØl yQIhs ;udf.a
W;=re i½j brdf.k" ysi msg mia oudf.k
Tyqf.a fmruóg wdfha h' 33°œ;a Tyqg fufia
lS h( ööTn ud iuó .sfhd;a Tn ug nrla
jkafkys h' 34tfy;a" Tn k.rhg yeø
f.dia" w’if,d•g l;d lr" örc;=uÚ" uu
Tf’ fiajlhd fj–á m<uq j Tf’ mshdf.a
fiajlfhl= j is‡ f,i u ±ka Tf’
fiajlfhla fj–÷hs Ùhkafkys k•" ud
Wfoid wysf;dfm,af.a uka;%Kh ÚIaM,
lrkakg Tng mܽjka jkafka h' 35mÝclhka
jk Ydf°la yd w“hd;È Tn iuó tys
is‡kjd fkdf› o@ tneœka rc f.oúka
wikakg ,efnk ljr fohla jqj o" Tn
mÝclhka jk Ydf°lag;a" w“hd;Èg;a
okajkak' 36Tjqkaf.a mÜ;%hka fofokd jk
Ydf°laf.a mÜ;a wySuhdYa yd w“hd;Èf.a mÜ;a
fcdk;ka o tys Tjqka iuó is‡Ø' Tn yeu
±k.kak ish® foa Tjqka w; ug Ùhd
tjkake÷÷hs lS h'
37 fufia °œ;af.a –;% jQ yQIhs kÜjrg
msœfi;a¡ w’if,d• o fcrei,ug we;=½
œh'
YSndf.a ys;j;alu
16 °œ;a lº uq³fkka u|la T’ng .sh
œg" fumsfndfI;af.a jevldrhd
jk YSnd" weº• ±uQ fldg½jka fofofkl= o
Wka msg mgjk ,o frd‡ foishhla o œh<s
–æ m, fmdl=re ishhla o fjk;a m,;=re j®
ishhla o uq¿sl mdk Ndckhla o weØ j
Tyqf.a fmruóg wdf› h' 2ööf•jd fudkjdg
±÷÷hs rc YSndf.ka weiS h' YSnd o"
ööfldg½jka" rÐcÏrejkaf.a mjqf,a whg keóS
hk ms×i há frd‡ yd m,;=re ;reKhkag
lkakg;a" uq¿sl mdkh md½lrfha ¡
fjfyfikakkag fndkakg;a h÷÷hs ms<s;=re
³kafka h'
3 tœg rc" ööTf’ iajd–hdf.a mÜ;%hd
fldfya ±÷÷hs weiÜf› h' YSnd ms<s;=re fo–ka"
öön,kak" Tyq fcrei,f• kej;S is‡hsá
ukao" öbYardfh,a jxYh wo udf.a mshdf.a
rdcHh ug fokÜ we;÷ Ùhd Tyq lSf› h÷÷hs
rcÏg ms<s;=re ³kafka h'
4 tœg rc" öön,kak" fumsfndfI;ag
16'1 2 iduq 9'9-10 16'3 2 iduq 19'26-27
362
whsØ ish,a, Tng whsØ f›jd÷÷hs YSndg
mejiS h' YSnd o" ööudf.a iajd—ka jk
rc;=uÚ" udf.a .re nqyquka ms<s.; uekjá
Tn bæúfhys ug lreKdj ,ef’jd÷÷hs lS h'
Isfuhs °œ;a rcqg idm Ùøu
5 °œ;a nyqø• k.rhg me–× l,"
idjq,af.a l=, mr•mrdjg whsØ jQ f.ardf.a
mÜ;a Isfuhs k• –Úfila t;eÚka msg;a •"
foia Ùh Ùhd h–ka" 6°œ;ag;a" °œ;a rcÏf.a
ish® fiajlhkag;a .,a .eiS h' ish®
fikó o ish® n,jka;fh` o °œ;af.a ol=KÏ
mfiys o j• mfiys o is‡fh` h' 7Isfuhs foia
;n–ka" öö–kSurej" ³Èckh" m,d hj" m,d
hj' 8idjq,a fjkÜjg rc jQ Tn msg" i–¹Kka
jykafia idjq,af.a mjqf,a ish,a,kaf.a f,a
je.søf• ³Èœmdlh muqKÏjd" Tf’ mÜ;a
w’if,d•g rclu Ndr ³ka fial' Tkak"
Tn œm;aØhg wiÜ • is‡kafkys h' ukao" Tn
–kSurefjla h÷÷hs rcÏg lS h'
9 tœg fYrehdf.a mÜ;a w“Ihs l;d
fldg" ööfujeÚ n® l=Kla" udf.a iajd—ka
jk rÐcÏrejkag foia Ùhkafka uka o@ f.dia
Tyqf.a ysi .id oukakg ug wjir
,ef’jd÷÷hs lS h'
10 rc o ms<s;=re fo–ka" ööfYrehdf.a
mÜ;%fhÚ" fuh ug j;a" Tng j;a whsØ
jevla fkdf›' Tyq foia lSjd f›· ö°œ;ag
foia Ùhdmkake÷hs Tyqg lSf› i–¹Kka
jykafia k•" öTn fufia flf<a uka±÷hs
Ùhkakg mܽjka ljfrl=g ±÷÷hs weiS h'
11
;jo" °œ;a rc w“Ihsg;a" ;udf.a ish®
fiajlhkag;a l;d fldg" öön,kak" ug °j
Wmka udf.a u mÜ;%hd ud kikakg
fidhkafka k•" Bg fldmuK jeŠfhka f•
fnkac–ka cdØlhdg ±ka tfia lrkakg neú
o@ Tyq Úl• is‡hd f›" foia lSjd f›á ukao"
tf,i lrkakg i–¹Kka jykafia j°<
fial' 12iuyr œg ug lrk ,o whÜlaØh
foi i–¹Kka jykafia n,d" wo ojfia
Tyqf.a foia lSu fjkÜjg ug hym; lrkÜ
we;e÷÷hs lS h' 13fufia °œ;a yd Tyqf.a
–ÚiÜka udÈ.fha hoa¡" Isfuhs Tyqg
bæúms‡ka lkafoa me;a;Ùka hkÜfha" foia
Ùh–ka o Tyqg .,a .i–ka o mia œis lr–ka
o .sfha h' 14rc o ;ud <ó is‡ ish® fikó
o fjfyi j fcdÈ°ka .ó <óg wjq;a tys
œvd ixisºjd .;af;` h'
 2 iduqfj,a 16-17
wysf;dfm,a w’if,d•g wjjdo Ùøu
15 w’if,d• o bYardfh,a cdØl ish®
fikó o Tyq iuó wysf;dfm,a o
fcrei,ug wdfj` h' 16;jo" °œ;af.a –;=rd
jk wÈlSh cdØl yQIhs w’if,d• <óg
me–× œg" öörcÏ ierfoa jd·" ierfoa jd·÷÷hs
lSf› h'
17 w’if,d• o" ööTf’ –;=rd flfrys
weØ Tf’ lreKdj l=ula o@ Tf’ –;=rd
iuó fkd.sfha uka±÷÷hs yQIhsf.ka weiS h'
18 yQIhs o" öötfia fkdf›á i–¹Kka
jykafia o f• fikó o ish® bYardfh,a
ukÜIHhka o œiska f;`rd.kakd ,o
;eke;a;dg tl;= j uu Tyq iuó is‡–'
19
wer;a" ud fiajh l< hÜ;af;a ljfrl=g o@
Tyqf.a mÜ;%hdg fkdf› o@ uu Tnf.a
mshdKka bæúfhys fiajh l< múæ" Tng
fiajh lrkafk–÷÷hs w’if,d•g lSf› h'
20 tœg w’if,d• wysf;dfm,ag l;d
fldg" ööwm l=ula lghÜ;= ± hs i•uka;%Kh
fldg Ùhkake÷÷hs lSf› h'
21 wysf;dfm,a w’if,d•g ms<s;=re
fo–ka" ööTf’ mshdKkaf.a f.or m%f›i•
lrk ms×i isÛjd .sh Tyqf.a WmNdÈhdjka
fj; msœfikaká tœg ish® bYardfh,ajre
Tf’ mshdKkag Tn ms<sl=,la j is‡k nj
wikafk` h' tl,ays Tn iuó is‡k
ish,af,` YlaØi•mkak jkafk` h÷÷hs lS h'
22
fufia T›yq f.h Wv w’if,d•g
l+vdrula iE³fj` h' w’if,d• o ish®
bYardfh,ajreka bæúfhys ;udf.a mshdf.a
WmNdÈhdjka fj; msœiÜfKa h'
23 ta ld,fha ¡ –Úil= foœhka
jykafiaf.a m×jqvh fidhk f,i" T›yq
wysf;dfm,af.a wjjdoh fi›fj` h'
wysf;dfm,af.a wjjdoh °œ;a yd w’if,d•
ie,l=f› thdldrfhka h'
w’if,d• fkduó he•u
17 wysf;dfm,a w’if,d•g l;d
fldg" ö–ÚiÜka f°f<diaoyila
f;`rdf.k" wo rdØ%fha msg;a j" °œ;a miafia
®yqne| hkakg ug wjir ,ef’jd' 2Tyq
fjfyi j wffOÈh j is‡h ¡ uu Tyqg
œreoaO j f.dia Tyq “h .kajkafk–' tœg
Tyq iuó is‡k uq½ fikó m,d hkÜ we;'
16'22 2 iduq 12'11-12
363
3
uu rcÏg muKla myr fo–' ukd,shl ish
ie–hd fj; f.fkkÜ ,nk múæ uu uq½
fikó Tn fj; yrjd f.fkkafk–' Tn
fidhkafka tla flfkl= urkakg há fiiq
wh iÜ/Ù j is‡kÜ we;e÷÷hs lSf› h'
4
w’if,d• o uq½ bYardfh,ays ish® m%cd
uQ,slfh` o ta lSug m%ikak jQ y'
5 tœg w’if,d•" öö±ka wÈlSh cdØl
yQIhsg;a w~.ikaká Tyq Ùhk foa;a wiuq÷÷hs
lSf› h' 6yQIhs w’if,d• fj; wd l,ays
w’if,d• Tyqg l;d fldg" wysf;dfm,a lS
ish,a, Tyqg Ùhd" ööwysf;dfm,af.a lSu f,i
wms lruq o@ tfia ke;ak• Tn is;kafka
l=ula ±÷÷hs weiS h'
yQIhsf.a wjjdoh
7 yQIhs w’if,d•g l;d fldg"
ööwysf;dfm,a f• j;df› ¡ ³ka wjjdoh k•
fyd| ke;e÷÷hs lSf› h' 8yQIhs ;j³rg;a
l;d lr–ka fufia lSf› h( ööTf’ mshd yd
Tyqf.a –ÚiÜka n,jka;hka nj;a" jkfha
megjqka keØ jQ je,yskakl fuka fl`m •
is‡k nj;a Tn okafkys h' Tf’ mshd
hÜoaOfhys olaIfhÙ' Tyq rdØ%fha fikó
iuó kjØkafka ke;' 9±ka jqj o Tyq
.=ydjl fy` fjk ;ekl fy` ieó• we;'
;jo" uq,a myr ¡f• ¡ Tjqkaf.ka iuyr
fofkl= –h .sh œg th wik ljqreka kuq;"a
öw’if,d• wkÜj hk fikó w;frys uyd
>d;khla is³ • Øf’ h÷hs ÙhkÜ we;' 10tœg
isxyhl=f.a is; fuka is;la weØ n,j;d
mjd iyuq,ska u u,dÚl jkq we;' ukao"
Tf’ mshd n,jka;fhl= nj;a" Tyq iuó
is‡k wh œl%udkaœ; –ÚiÜka nj;a ish®
bYardfh,ajre oÚØ' 11ta Úid ud Tng fok
wjjdoh k• fuh hs' °ka mgka fnhÈ-fInd
olajd" is‡k" .KÚka uqyq³ fjrf<a je,s
fuka œYd, ixLHdjla jk ish® bYardfh,a-
jreka Tn fj; /ia jk f;la isg" Tn u
fm!oa.,sl f,i igkg hkak' 12tfia Tyq
h• ia:dkhl is‡kafka o" wms t;ekg
me–K" –ys msg msÚ jefgk múæ Tyq lrd
me–fKkafkuq' tœg Tyq j;a" Tyq iuó
is‡k –ÚiÜkaf.ka tflla j;a bØú
fkdjkafk` h' 13Tyq h• fyhÙka
k.rhlg we;=,a • is‡fhd;a" ish®
 2 iduqfj,a 17-18
bYardfh,ajreka ta k.rhg lU f.kjq;a
tys fndr½ leghla j;a b;=re fkdjk ;=re
wms ta k.rh .óg u weo oukafkuq'÷÷
14 w’if,d• o ish® bYardfh,a fikó
o" ööwysf;dfm,af.a wjjdohg jvd wÈlSh
cdØl yQIhsf.a wjjdoh fyd| h÷÷hs lS y'
i–¹Kka jykafia w’if,d• msg œkdYh
muqKÏjk ms×i" wysf;dfm,af.a fyd|
wjjdoh ÚIam%Nd lrkakg Úhu lr
ØnqfKa h'
°œ;a rc .e<• m,d hdu
15 tl, mÝclhka jk Ydf°lag;a"
w“hd;Èg;a yQIhs l;d fldg" ööwysf;dfm,a
f• f• œ•hg w’if,d•g;a" bYardfh,ays
m%cd uQ,slhkag;a wjjdo ³kafka h' uu f•
f• œ•hg wjjdo æÚ–' 16tneœka ±ka
blauÚka m×jqvhla hjd" örcÏ o uq½ fikó
o keØ fkdjk ms×i" wo rd;%fs ha md½lrfha
iuN+–j, fkdkej;S" fldfydu kuq;a
tf.dv œh hÜ;= h÷hs °œ;a rcÏg okajkake÷÷hs
lSf› h'
17 fcdk;ka yd wySuhdYa takafrdf.,a
ia:dkh <ó is‡fh` h' jevldúhla f.dia
isú;la jYfhka Tjqkag wdrx„ ±kajqjd h'
T›yq f.dia tmj;a rÐcÏrejkag ±kajqfj`
h' fufia lrk ,oafoa ta fofokd ;ukaf.a
k.rh we;=<g msœfikÜ Ùisfjl= fkdoÙk
ms×i h' 18tfia jqj o" ;reKfhla Tjqka ±l
w’if,d•g ±ka• h' tœg Tjqka fofok jyd
f.dia" nyqø•ys jik –Úfil=f.a f.org
me–×fh` h' Tyqf.a f.–³f,a <s|la ØnqfKa
h' T›yq thg neiafi` h' 19iaØ%h o jeiaula
f.k th <sx lf† t<d" ta msg OdkH jkd
;enqjd h' tfia flf<a" Ùisfjl= tys <s|la
weØ nj ±k fkd.kak ms×i h'
20
w’if,d•f.a fiajlfh` iaØ%h fj; ta
f.org wjq;a" ööwySuhdYa yd fcdk;ka
fld;ek ±÷÷hs weiÝ y' ta ia;S% ms<s;=re fo–ka"
ööT›yq j;=r wef<ka tf.dv jQfj` h÷÷hs lSjd
h' ta ukÜIHfh` Tjqka fidhd i•n fkdjQ
neœka fcrei,ug fmr<d .sfh` h'
21 Tjqka .sh miÜ" fcdk;ka yd
wySuhdYa <sf|ka f.dvg œ;a" °œ;a rcÏ fj;
f.dia" tmj;a okaj–ka" ööTng œreoaO j
wysf;dfm,a fufia wjjdo l< Úid msg;a •
blauÚka wef<ka tf.dv jqj uekje÷÷hs
Tyqg lS y' 22tœg °œ;a o Tyq iuó is‡
ish® fikó o msg;a j fcdÈ°ka .fóka
364
tf.dv jQ y' t<s jk œg Tjqkaf.ka tla
flfkla j;a fcdÈ°fkka tf.dvg
fkdf.dia bØú j is‡fha ke;'
23 ;udf.a wjjdoh f,i fkdlrk ,o
nj wysf;dfm,a ±l" ;udf.a fldg½jd
iÝ°k• fldg" msg;a j ish k.rfha ØnqK
Tyqf.a f.org f.dia" mjqf,a lghÜ;= .ek
œ• œOdk fhd° t,a,S uerefKa h' Tyq ;u
mshdf.a fidfydka f.hs ;ekam;a lrkÜ
,e” h'
°œ;a rc uykhs• k.rhg msœiSu
24 °œ;a rc uykhs• k.rhg
me–×fha h' w’if,d• o Tyq iuó is‡
ish® bYardfh,a fikó o fcdÈ°ka .fóka
tf.dvg .sfh` h' 25;jo" w’if,d•
fc`jd’ fjkÜjg wudid fiakdmØhd
jYfhka m;a lf<a h' wudid jQl,S
bIaudfh,a cdØl b;ardf.a mÜ;%hd h'
b;ardf.a “ú| kdydIaf.a ³j jk w“.dhs,a
h' ;jo" wE fc`jd’f.a uj jk fYrehdf.a
ify`oø h' 26bYardfh,ajre o w’if,d• o
.s,shoa rfgys l|jqre ne|.;af;` h'
27 °œ;a rcÏ uykhs• k.rhg
me–× œg w•fudkajrekag whsØ r’ndys
kdydIaf.a mÜ;a fIda“ o f,`-fondÈys
w•–fh,af.a mÜ;a udlSÈ o frdf.a,S•ys
.s,shoa cdØl nÈYs,a,hs o 28hyka" ;<s" ue‡
Ndck" lEug Øúó=" hj ms‡" œ,|" uE"
fld,a® weg" neomÜ uqx" 29— me×" flacÏ"
neg½jka iy t< ¡Ùú hk f•jd °œ;ag;a"
Tyq iuó is‡ fikóg;a f.kdfj` h' Tjqka
tfia flf<a" ööfikó md½lrfha nv.sÚ j"
fjfyi j" msmdis; j is‡Ø÷÷hs ±k is‡
neœÚ'
w’if,d•f.a mrdch yd urKh
18 °œ;a ;ud iuó is‡ fikó .Kka
fldg" Tjqka flfrys iyY%d•m;Ska
yd Y;d•m;Ska m;a flf<a h' 2;jo" °œ;a
fikóf.ka ;=fkka fldgila fc`jd’
hgf;a o ;=fkka fldgila fYrehdf.a mÜ;a
fc`jd’f.a ify`or w“Ihs hgf;a o ;=fkka
fldgila .s;a;Sh b;a;hs hgf;a o msg;a lr
yeúfha h' ööuu;a Tn iuó h–÷÷hs °œ;a rc
fikóg lS h'
3 tfy;a" fikó l;d lr–ka" ööTn
fkdhd hÜ;= há ukao" wm m,d .sh;a Tjqka wm
 2 iduqfj,a 18
i,lkafka ke;á wfmka foflka fldgila
uereK;a wm .ek i,lkafka ke;á tfy;a"
Tn wfmka oioyila fofkl= yd iudk h'
tneœka wmg Wmldr lrkakg iÝ°k• j Tn
k.rfha is‡fhd;a uekje÷÷hs lSfj` h'
4 ööTn hym;e hs is;k foa uu lr–÷÷hs
rc Tjqkag lS h' rcÏ f°rÛf› me;a;Ùka
is‡h ¡ ish® fikó ishh ishh ne.ska o
oyi oyi ne.ska o msg;a j .sfh` h' 5rc
fc`jd’g o w“Ihsg o b;a;hsg o l;d
fldg" ööud Úid ta ;reK w’if,d•g
lreKdfjka i,lkake÷÷hs wK flf<a h' rc
w’if,d• .ek ish® w•m;Skag tfia wK
l< œg uq½ fikóg th weiÜfKa h'
6 fufia fikó bYardfh,ajrekag
œreoaO j msg;a j .sfh` h' igk tm%dhs•
jkfha ¡ is³ œh' 7t;ek ¡ bYardfh,a fikó
°œ;af.a fiajlhkag mrdch jQfj` h' t°
uyd >d;khla is³ • –ÚiaiÜ œisoyila
u<y' 8hÜoaOh rg uq½,af,a meØr f.dia" t°
lvqfjka œkdY jQ .Kkg jvd œYd,
fikóla jkfhka œkdY jQ y'
9 w’if,d• ;u wYaj;rhd msg keóS
hoa¡" °œ;af.a fiajlhkag uqK .eiÜfKa h'
wYaj;rhd uy;a wdf,`k .il œYd, w;=
h‡ka hoa¡ Tyqf.a ysi wdf,`k .fia w;=j,
ysr •" Tyq wyig;a" fmd<jg;a w;fÈ t,a,S
is‡fha h' Tyq keóS is‡ wYaj;rhd hkakg
.sfha h' 10tla;rd –Úfila ta ±l" fcdajd’g
ta nj okaj–ka" ööw’if,d• wdf,`k .il
t,a,S is‡kÜ æ‡–÷÷hs lSf› h'
11 fc`jd’ tmj;a ;udg lS –Úidg
l;d fldg" ööTn Tyq ³Ûfjys o@ tfia k•
Tyq t;ek u urd “ug fkd±uqf› uka o@
Tn tfia flf<ys k•" ú¡ oihla o bó
m‡hla o ud Tng fokakg ØnqfKa h÷÷hs
lSf› h'
12 ta –Úid ms<s;=re fo–ka" ööudf.a
w;aj, Tn ú¡ ldis oyila ;enqj;a" rcÏf.a
mÜ;%hdg œreoaO j udf.a w; ud Tijkafka
ke;' ukao" öÙisfjl= ;reK w’if,d•g
w; fkd.ik f,i j. n,d.kak÷ Ùhd wm
widf.k is‡h ¡ rÐcÏrefj` Tng;a"
w“Ihsg;a" b;a;hsg;a wK l<y' 13tfia
fyhska uu Tyqf.a ãœ;hg œreoaO j
f¿`ysl• flf<• k•" Tn u ug œreoaO j
is‡kÜ we;á ukao" Ùis fohla rcÏf.ka ieó•
ke;e÷÷hs lS h'
14 tœg fc`jd’" ööug fufia Tn iuó
365
mud fj–ka is‡h fkdyel÷÷ Ùhd" fy,a,
;=kla wØka f.k" w’if,d• wdf,`k .fia
mKms‡ka t,a,S is‡oa¡ u" Tyqf.a yoj;g
wekafka h' 15fc`jd’f.a wdhÜO /.;a"
fufylrefj` oifofkla jglúka isg
w’if,d•g myr ¡ Tyq uerefj` h'
16 fc`jd’ fydrKEj ms•f’ h' tœg
fikó bYardfh,ajreka ®yqne| hEu w;ayer
fmr<d wdfj` h' tfia flf<a" fc`jd’
fikó keje;ajQ neœÚ' 17T›yq w’if,d•
/f.k jkfha ØnqK uy j<l fy<d Tyq
msg b;d uy;a .,a f.dvla keó=fj` h' ish®
bYardfh,ajre o ;u ;ukaf.a l+vdr•j,g
m,d.sfh` h'
18 w’if,d• ãj;a j is‡h ¡" ööudf.a
kduh isysm;a lrjkakg ug mÜ;%fhla
ke;e÷÷hs rcÏf.a –‡hdjf;a Øfnk lKÏj
;ud isys •u Wfoid msysÛjd" Bg ;udf.a
ku ;enqf› h' wo olajd Bg öw’if,d• geU÷
hhs ÙhkÜ ,ef’'
°œ;a rc w’if,d• .ek fY`l •u
19 tœg Ydf°laf.a mÜ;a wySuhdYa
l;d fldg" ööi–¹Kka jykafia rÐcÏrejka
Wfoid Tyqf.a i;=rkaf.ka m<s.;a nj rcÏg
okajk ms×i ³jkakg ug wjir
,ef’jd÷÷hs lSf› h'
20 fc`jd’ o" ööwo Tn wdrx„ f.k
fkdhkak' fjk ojil Tng wdrx„ f.k
.sh yeÙ h' wo rcÏf.a mÜ;%hd uereKÏ Úid
wo u wdrx„h f.k fkdhkake÷÷hs Tyqg lSf›
h' 21tœg fc`jd’" ööTn f.dia ³Û foa rcÏg
okajkake÷÷hs l=ISh cdØlhdg lSf› h' Tyq
fc`jd’g je| æ›f› h'
22 tœg Ydf°laf.a mÜ;a wySuhdYa h<s;a
fc`jd’g l;d fldg" ööfldfydu kquq;a"
ug;a ta l=ISh cdØlhd miafia ³jkakg
wjir ³k uekje÷÷hs lSf› h' fc`jd’ o"
ööudf.a mq;%h" Tn ³jkafka uka o@ Tn
f.khk wdrx„hg Tng œmdlhla
,efnkafka ke;e÷÷hs lSf› h'
23 tfy;a Tyq" ööl=ula fj;;a uu
³j–÷÷hs lSf› h' fc`jd’ o" öötfia k•
³jkake÷÷hs Tyqg lSf› h' tœg wySuhdYa
iuN+–fha udjØka ³j f.dia l=ISh cdØlhd
miÜ lr .sfha h'
24 °œ;a jdi,a f°rÛ fol w;r jdŠ •
is‡fha h' uqrldrhd mjqfÈ f°rÛj Wv
 2 iduqfj,a 18-19
ØnqK mshiaig .sfha h' Tyq ysi Tijd ne¬
œg" –Úfil= ;Úhu ³jf.k tkÜ ³Ûf› h'
25
uqrldrhd fudr.id tmj;a rcÏg lS h' rc
l;d fldg" ööTyq ;Úhu tkafka k•" wdrx„
f.fkkafka h÷÷hs lS h' Tyq blaukg wjq;a <x
œh'
26 uqrldrhd ;j –Úfil= ³j tkÜ ±l"
f°rÛ md,hdg w~.id" öö;j –Úfila
;Úhu ³j tkafka h÷÷hs lS h' tœg rc"
ööTyq;a wdrx„ f.fkkafka h÷÷hs lS h'
27 uqrldrhd o m<uq jk –Úidf.a
æ•u Ydf°laf.a mÜ;a wySuhdYaf.a æ•u yd
iudk nj ug fmfka h÷÷hs lSf› h' rc o"
ööTyq hym;a –ÚfiÙ' hym;a wdrx„ weØj
tkafka h÷÷hs lS h'
28 wySuhdYa fudr.id" ööish,a,
hym;e÷÷hs rcÏg Ùhd uq×ka;<d • je| l;d
fldg" ööudf.a rÐcÏrejkag œreoaO j
;ukaf.a w;a tfijQ –ÚiÜka mdjd ³ka
Tf’ foœ i–¹Kka jykafiag m%Yxid f›
jd÷÷hs lSf› h'
29 öö;reK w’if,d• iÜj fia is‡kafka
±÷÷hs rc weiS h' tœg wySuhdYa ms<s;=re
fo–ka" ööfc`jd’ œiska rÐcÏrejkaf.a
fufylrejd;a" Tf’ fufylre jk ud;a
tjkÜ ,nk œg uyd fl`,dy,hla 懖á
tfy;a" th Ùfula ± hs fkdokafk–÷÷hs
ms<s;=re ³kafka h'
30 rc o" ööme;a;lg • fuys is‡kake÷÷hs
Tyqg lS h' Tyq me;a;lg • is‡fha h'
31 tœg l=ISh cdØlhd wdf› h' Tyq
l;d fldg" ööudf.a iajd—ka jk rÐcÏrejkag
wdrx„ Øf’' ukao" Tng œreoaO j keóS wd
ish,a,kaf.ka i–¹Kka jykafia wo Tn
Wfoid m<s.;a fiale÷÷hs lSf› h'
32 tœg rc" öö;reK w’if,d• iÜj fia
isˆ ±÷÷hs l=ISh cdØlhdf.ka weiS h'
l=ISh cdØlhd o" ööudf.a iajd—ka jk
rÐcÏrejkaf.a i;=fr` o Tng wk;=re
lrkakg Tng œreoaO j keóS is‡k
ish,af,` o ta ;reKhd fuka fj;ajd÷÷hs
W;a;r ³kafka h'
33 tœg rc wØYfhka l•md •
f°rÛjg by<ska ØnqKÏ Wvquy,g f.dia
we~qf› h' Tyq w~ w~d" ööwfka· udf.a mÜ;a
w’if,d•" udf.a mÜ;%h" udf.a mÜ;a
w’if,d•· Tn fjkÜjg ud uereKd k•
hym;á wfy` w’if,d•" udf.a mÜ;%h" udf.a
mq;%h÷÷hs lSf› h'
366
fcdajd’ °œ;a rcqg wjjdo ¡u
19 rc w’if,d• .ek
je,fmkafkah Ùhd fc`jd’g
w~d
okajk ,oafoa h' 2rc ish mÜ;%hd .ek fY`l
jkafka hhs tæk u uq½ ckhdg ie< jqK
neœka ta ojfia weØ jQ ch .Sh œ,dm .Shlg
yeú×' 3ukao" hÜoaOfha ¡ m,d hk fikóla
,Ðcd iy.; j ryiska tk fia ta ojfia ¡
fikó ryiska k.rhg we;=½ jqfK` h' 4rc
;udf.a uqyqK jidf.k" ööwfka· udf.a mÜ;a
w’if,d•" wfka· w’if,d• udf.a mq;%h"
udf.a mÜ;%h·÷÷ Ùhd uyd y•ka ye• h'
5 fc`jd’ rcÏ fj; f.g we;=,a • l;d
fldg" ööwo ojfia ¡ Tf’ ãœ;h;a" Tf’
mÜ;%hkaf.a yd ´jrekaf.a ãœ;;a" Tf’
NdÈhdjkaf.a ãœ;;a" Tf’ WmNdÈhdjkaf.a
ãœ;;a" .ef<› Tf’ ish® fiajlhka wo Tn
,Ðcdjg me–fKjqfjys h' 6tfia jQfha" Tng
ffjr lrkakkag Tn fm%au lrk Úid;a"
Tng fma%u lrkakkag Tn ffjr lrk
Úid;a h' w•m;Skfa .ka j;a" fiajlhkaf.ka
j;a Tng lula keØ nj wo Tn fmkakÜfjys
h' w’if,d• bØú j wms ish,af,` u
uerefKuq k•" Tn b;d m%ikak jk nj wo
ug meyeæ,s œh' 7tneœka ±ka keósg" msg;g
f.dia Tf’ fiajlhkag lreKdfjka l;d
l< uekj' Tn msg;g fkd.sfhd;a" Tn
iuó Ùisfjl= fkdis‡k njg i–¹Kka
jykafiaf.a kdufhka æjqrd Ùh–' tfia
jQfjd;a" Tf’ nd, jhfia mgka wo olajd
Tng is³ jQ ish® wka;rdj,g jvd th
Tng oreKÏ jkÜ we;e÷÷hs lS h' 8tœg rc
keósg f°rÛj <ó ys| .;af;a h' öörc f°rÛj
<ó ys|f.k is‡kafka h÷÷hs uq½ fikóg
okajk ,oafoa h' uq½ fikó o rcÏ bæúhg
me–×fh` h'
°œ;a rc fcrei,ug yeø tau
bYardfh,ajre ;u ;ukaf.a l+vdr•j,g
m,d f.dia is‡fhda h' 9ish® bYardfh,a
f.`;%j, fikó œjdo lr–ka" öörÐcÏrefj`
wfma i;=rka wØka wm uq°" ms,siaØjrekaf.a
wØka o wm .<jd.;ay' tfy;a" ±ka Tyq
w’if,d• Úid r‡ka m,d f.dia we;' 10wm
œiska wm flfrys wNsfIal lrk ,o
w’if,d• ±ka hÜoaOfha ¡ uerefKa h' ta Úid
rÐcÏrejka kej; f.ka•u .ek Tn yeu
Ùisjla fkdÙhd is‡kafka uka±÷÷hs weiÝ y'
11 tœg °œ;a rc mÝcl jk Ydf°lag;a"
 2 iduqfj,a 19
w“hd;Èg;a fufia Ùhd he• h' ööTn cÏ°ys
m%cd uQ,slhkag l;d fldg" öbYardfh,a
fikó Ùh–ka is‡ foa rÐcÏrejkag ie< œh'
tneœka rÐcÏrejka ish Úfjig f.kajk
ms×i Tn wkaØuhka jkafka uka±÷÷hs
wikak' 12öTn yeu udf.a ify`orfh` há
udf.a f,a kEfh` há tneœka rÐcÏrejka
kej; f.kajd .kakg Tn wkaØuhka
jkafka uka±÷hs wikak' 13;jo" wudidg
l;d fldg" öTn udf.a f,a kEfhla fkdf›
o@ wo isg fc`jd’ fjkÜjg uu kÜU
fiakdmØhd jYfhka m;a lr–' tfia
fkdlf<d;a foœhka jykafia ug oreKÏ
f,i o~qj• lrk fialajd÷hs Ùhkake÷÷hs
Ùhd he›f› h' 14fufia °œ;a ish® cÏ°
–ÚiÜkaf.a is;a tla flfkl=f.a is; fuka
ækd.;af;a h' fikó l;d lr–ka" ööTf’
ish® fiajlhka iuó yeø wj uekj÷÷hs
Ùhd he›fj` h' 15tœg rc yeø fcdÈ°ka
<óg me–×fha h' cÏ° jdiSka o fcdÈ°ka
.fóka fuf.dvg rcÏ le|jdf.k tk
ms×i rcÏf.a fmruóg hkakg .s,a.d,a
k.rhg me–×fhda h'
16 tl, nyqø• jeisfhl= jQ fnkac–ka
f.`;%hg whsØ f.ardf.a mÜ;a Isfuhs
lŠk–ka cÏ° –ÚiÜka iuó °œ;a rcÏf.a
fmruóg nei wdf› h' 17Tyq iuó
fnkac–ka f.`;%fha –ÚiaiÜ oyila o
idjq,af.a jxYfha fiajlfhl= jQ YSnd o
Tyqf.a mÜ;%fh` mif<diafokd o Tyqf.a
jevldrfh` œisfokd o is‡fh` h' T›yq
rcÏ n,d is‡h ¡ fcdÈ°ka ueæka .sfh` h'
°œ;a rc Isfuhsg lreKdj ±la•u
18 rcÏ o Tyqf.a f.hsjeis ish,a,ka o
fuf.dvg f.fkk ms×i;a" rcÏf.a
leue;a;la lrk ms×i;a" mdrejla .óska
tf.dvg .sfha h' f.ardf.a mÜ;a Isfuhs
fcdÈ°ka .fóka tf.dv jQ l," 19rcÏ
bæúfhys jeˆ" l;d fldg" öörc;=uÚ"
Tn;=ud fcrei,u w;ayer .sh ojfia ¡ Tf’
°ihd ys;=jlaldrl–ka l< foa isys fkdl<
uekjá th ug œreoaO fohla f,i
fkdie,l=j uekjá th is;g fkd.;
uekj' 20ukao" Tf’ °ihd jk ud m› l<
nj uu oÚ–' tneœka fc`fimaf.a uq½ jxYh
w;frka" udf.a iajd—ka jk rÐcÏrejkaf.a
19'16 2 iduq 16'5-13 19'24 2 iduq 9'1-13á 16'1-4
367
fmruóg nei tkakg uu m<uq fldg
wdfj–÷÷hs lS h'
21 tfy;a" fYrehdf.a mÜ;a w“Ihs
ms<;
s r
= e fo–ka" ööIsfuhs i–¹Kka jykafiaf.a
wNsfIal ,;a ;eke;a;dg foia lS neœka Tyq
urkÜ ,e“h hÜ;= fkdf› ±÷÷hs weiS h'
22 °œ;a ms<s;=re fo–ka" ööfYrehdf.a
mÜ;%fhÚ" Tn yeu wo ug tæú •ug Tn;a
ud;a w;r Øfnk i•nkaOlu l=ula o@ wo
bYardfh,ajrekaf.ka Ùisfjl= urKhg m;a
Ùøu hÜ;= o@ wo ud bYardfh,a flfrys rcÏ j
is‡k nj uu fkdoÚ• ±÷÷hs lS h' 23;jo"
ööTn fkdkiskafkys h÷÷hs rc Isfuhsg Ùhd
æjqf<a h'
fumsfndfI;a °œ;a rcqg wdpdr Ùøu
24 idjq,af.a mÜ;a fumsfndfI;a °œ;af.a
fmruóg wdf› h' Tyq rcÏ .sh ° isg
idu°kfhka wdmiÜ me–× oji olajd
;udf.a mdo fia³f› j;a" /jq, ilia
lr.;af;a j;a" weº• fia³f› j;a ke;'
25
;jo" Tyq rcÏ i•n jkakg fcrei,ug wd
l, rc l;d fldg" ööfumsfndfI;a Tn ud
iuó fkd.sfha uka±÷÷hs Tyqf.ka weiS h'
26 tœg Tyq fufia ms<s;=re ³kafka h(
ööudf.a iajd—ka jk rc;=uÚ" udf.a
jevldrhd ud /jÛf› h' ukao" Tn
fufylrejd fldr neœka" öfldg½fjl=
iÝ°k• lrf.k W! msg keóS" rÐcÏrejka
iuó h–÷hs Tf’ fufylrejd jk uu
lSfj–' 27udf.a jevldrhd udf.a iajd—ka
jk rcÏg Tf’ fufylrejd jk ud .ek
fla,d• lS h' tfy;a" udf.a iajd—ka jk
rc;=ud foœhka jykafiaf.a ´;fhl= jeÚ h'
Tng hym; hhs fmfkk foa l< uekj'
28
ukao" udf.a mshdf.a uq½ jxYh udf.a
iajd—ka jk rcÏ bæúfhys urKhg iܳiafi`
jQ y' tfia • kuq;a" Tf’ u lEu f•ifhka
tlg lEu lk wh w;frys Tn" Tf’
fufylrejd jk ug ;ekla ³kafka h' ta
Úid rÐcÏrejkag ;j;a lkak,› lrkakg
ug whsØhla weoa±÷÷hs lS h'
29 rc ms<s;=re fo–ka" ööTf’ ldrKdj
.ek ;j;a l;d lrkafka l=ug o@ Tn YSnd
iuó foaYh fn°.kak f,i uu ;SrKh
lr–÷÷hs Tyqg lS h'
30 fumsfndfI;a ms<s;=re fo–ka" ööudf.a
 2 iduqfj,a 19-20 368
iajd—ka jk rÐcÏrejka ;udf.a f.org me–×fha h' Ù•yd• o Tyq iuó .sfha h'
idu°kfhka wd neœka" ish,a, u jqj o YSnd uq½ cÏ° fikó o bYardfh,a fikóf.ka
.;a;d f› h÷÷hs rcÏg lSf› h' foflka fldgila o rcÏ fuf.dvg
le|jdf.k wdy' 41tœg ish® bYardfh,a
°œ;a rc nÈYs,a,hsg lreKdj mEu fikó rcÏ <óg me–K rcqg l;d fldg"
31 ;jo" .s,shoa jeisfhl= jQ nÈYs,a,hs" ööwm ify`orhka jk cÏ° fikó Tn ryiska
frdf.a,S• isg wjq;a" fcdÈ°ka .fóka w~.idf.k" rcÏ o Tyqf.a f.hs jeishka o
fuf.dvg rcÏ f.fkk ms×i Tyq iuó Tyq iuó °œ;af.a ish® –ÚiÜka o fcdÈ°ka
fcdÈ°fkka fuf.dvg wdfha h' 32nÈYs,a,hs .fóka fuf.dvg f.kdf› uka±÷÷hs
weiÜfj` h'
wiÝ wjqreoaola jhia jQ uy® flfkl= j
is‡fha h' Tyq rcÏ uykhs•ys is‡ l, Tyqg 42 ish® cÏ° fikó bYardfh,a
lk fndk foa imhd ³kafka h' Tyq b;d fikóg ms<s;=re fo–ka" öörÐcÏrejka wfma
fmdfydi;a ukÜIHfhla h' 33rc o" ööud iuó Ù†Û kEfhl= Úid há Tn yeu f• ldrKh
hkakg tkaká fcrei,fuys ¡ uu Tng .ek fl`m jkafka uka o@ rcÏf.a œhofuka
wdydr mdk imhd fokafk–÷÷hs nÈYs,a,hsg wms Ùisjla lEfjuq o" ke;fyd;a Tyq Ùis
lS h' ;E.a.la wmg ³kafka ±÷÷hs weiÜfj` h'
34 nÈYs,,a hs ms<;s r
= e fo–ka fufia lSf› 43 bYardfh,a fikó cÏ° fikóg
ms<s;=re fo–ka" öörcÏf.ka oi fldgila wmg
h( öörÐcÏrejka iuó fcrei,ug hkakg
Øf’' °œ;a rcÏf.kÜ;a Tng jvd whsØl•
udf.a ãœ;fha ;j;a bØú • weØ wjqre³ wmg we;af;a h' Tn wm iܽ fldg is;=f›
.Kk fldmuK o@ 35uu ±kg wiÝ uka o@ rcÏ h<s;a f.fkkakg m<uqfldg
wjqreoaola jhia .; j is‡–' fyd| krl l;d flf<a wms fkdfjuq ±÷÷hs lS y' tfy;a"
fol w;r fjki ug ±fka o@ Tf’ bYardfh,a fikóf.a jpkj,g jvd cÏ°
fufylre jk ug lk fndk foaj, ri fikóf.a jpk f›.j;a œh'
±fka o@ .dhl .dhsldjkaf.a –ysú lg y~
wikakg mܽjka o@ tneœka rcÏf.a fIndf.a ler,s .eiSu
fufylrejd jk ud" udf.a iajd—ka jk
rÐcÏrejkag ;j;a nrla jkafka l=ug o@
36
Tf’ fufylrejd jk uu fcdÈ°ka .fóka
is
20
‡ fha
fnkac–ka cdØlfhl= jk “Ù%f.a
mÜ;a fInd k• ³Èck –Úfila tys
h' Tyq fydrKEj msU" fudr.id"
tf.dv ‡l ³rla hkafk–' rÐcÏrejka tnº
œmdlhla ug fokafka l=ug o@ 37udf.a u öö°œ;a iuó .kÜfokÜ wmg ke;"
k.rfha udf.a mshdKkaf.a;a udf.a fciafiaf.a mÜ;%hdf.ka
uE×hkaf.a;a fidfydka fmd< <ó uefrk Ùis Wreuhla wmg ke;á
ms×i Tf’ fufylrejdg yeø hkakg bYardfh,ajreÚ"
wjir ,ef’jd' tfy;a" Tf’ fufylrejd tÙfkld ;u ;udf.a
jk Ù•yd• udf.a iajd—ka jk rÐcÏrejka l+vdr•j,g fhajd÷÷hs
iuó tf.dv .shd f›' Tng hym; hhs lS h' 2tœg ish® bYardfh,a ckhd °œ;a
fmfkk ye‡hg Tyqg l< uekj'÷÷ w;ayer" “Ù%f.a mÜ;a fInd miÜmi .sfh` h'
38 rc ms<;s r
= e fo–ka" ööÙ•yd• ud iuó tfy;a" fcdÈ°ka mgka fcrei,u olajd u
tf.dv jkÜ we;' Tn hym;a hhs is;k ljr cÏ°ys fikó ;ukaf.a rcÏg mlaImd; j
fohla jqj o uu Tyq Wfoid lr–' Tn is‡fh` h'
udf.ka b,a,k ish,a,;a uu Tng bÛ lr 3 °œ;a fcrei,fuys rc ue³rg
fokafk–÷÷hs lSf› h' 39uq½ fikó meuqKÏK œg" th n,d.ekSug Tyq ;nd .sh
fcdÈ°fkka fuf.dv me–×fh` h' rc o WmNdÈhdjka oifokd /f.k" Tjqka
fuf.dvg me–×fha h' rc f;f• nÈYs,a,hs /lj,a hgf;a ;nd Tjqkaf.a jqjukdjka
isUf.k Tyqg wdYSÈjdo flf<a h' Tyq imhd ³kafka h' tfy;a" Tyq Tjqka iuó tla
;udf.a f.org fmr<d .sfha h' fkd • h' fufia T›yq uefrk oji olajd u
40 fufia rc fuf.dv • .s,a.d,ag isr.; j jekaoUqjka fuka is‡fh` h'

19'31 2 iduq 17'27-29 20'1 1 rdcd 12'16á 2 jxYd 10'16 20'3 2 iduq 16'22
 2 iduqfj,a 20
4 rc wudidg l;d fldg" öö;=ka
ojiÙka cÏ° fikó le|jd" Tjqka iuó
Tn;a ud bæúfha fmkS is‡kake÷÷hs lS h'
5
fufia wudid cÏ° fikó le|jkakg .sh
kuq;a" Tyqg Úhu l< ld,hg jvd
m%udo œh' 6°œ;a w“Ihsg l;d fldg"
ööw’if,d•g jvd “Ù%f.a mÜ;a fInd wmg
wk;=re lrkq we;' Tyq mjqre weØ k.r
w;a lrf.k wfmka .e<• fkdhk ms×i"
Tf’ iajd–hdf.a fiajlhka le|jdf.k
Tyq ®yqne| hkake÷÷hs lS h' 7tœg
fc`jd’f.a fikó o flfrØjre o
fmf,Øjre o ish® n,jka;fh` o Tyq
miÜmi msg;a • .shy' “Ù%f.a mÜ;a
fInd ®yqne| hk ms×i T›yq fcrei,fuka
Úlau .shy' 8Tjqka .s“fhdkays Øfnk
uy., <ó is‡h ¡ wudid Tjqka bæúhg
me–×fha h' fc`jd’ ;udf.a hÜoO a weº• we|
Bg WŠka bó m‡hla ne|f.k is‡fha h' tys
fldmÜf› lvqjla oud Ø“×' Tyq msg;g
hoa¡ lvqj je‡×' 9fc`jd’ wudidg l;d
fldg" ööudf.a ify`orh" Tn iÜj fia
is‡kafkys ±÷÷hs Tyqg Ùh–ka Tyq isU.kakg
Tyqf.a /jq, ol=KØka w,a,d.;af;a h'
10
tfy;a" wudid fc`jd’f.a wf;a ØnqKÏ
lvqj .ek fkdie,l=f› h' fc`jd’ thska
Tyqf.a nvg wekafka h' Tyqf.a w;=KÏ “ug
weo ye½fKa h' fo jk jrg myr ¡u wjYH
fkd • h' fufia wudid uf<a h' fc`jd’ o
Tyqf.a ify`or jQ w“Ihs o “Ù%f.a mÜ;a fInd
®yqne| .shy'
11 fc`jd’f.a fiajlhkaf.ka tla
flfkla wudid <ó isg" ööfc`jd’g
ys;j;a" °œ;ag mlaImd; ljqre kuq;a
fc`jd’ wkÜj h;ajd÷÷hs lS h' 12wudid
jkdys uy udj; ueo ;udf.a f,a œf,a
fmrf<–ka is‡fha h' ta Úid yeu flfkl= u
kjØk nj ta –Úidg fmkS .sfha h'
wudidf.a isrer <óska tk ish,a,ka fufia
kjØk nj Tyq ³Û l,ays" Tyq th udjf;ka
fl;g f.k f.dia ta msg froaola fy½f› h'
13
wudidf.a u<l| udjØka bj;a l< miÜ"
uq½ fikó “Ù%f.a mÜ;a fInd ®yqn¢k ms×i
fc`jd’ miÜmi .shy'
14 fInd ish® bYardfh,a f.`;%
ueæka f.dia wdfn,a-fn;a-uhld k.rhg
meuqKÏfKa h' f’øjre /ia • Tyq miafia
.sfh` h' 15T›yq wjq;a wdfn,a-fn;a-uhld
369
k.rh jg,df.k th bæúmsg f.dve,a,la
keó=fj` h' th mjqr bæúmsg Ø“×'
fc`jd’ iuó is‡ uq½ fikó o mjqr
fy<d oukakg Bg myr ³kay' 16tœg
keKj;a iaØ%hla k.rfha isg fudr.id"
ööfukak" ijka fokak" ijka fokaká ud
fc`jd’ iuó l;d lrk ms×i" Tyqg
fuys tkakg Ùhd Ùj uekj÷÷hs lSjd h'
17
Tyq wE <óg wd l, ta iaØ%h" ööTn fc`jd’
o÷÷ Ùhd weiÜjd h' Tyq o" öötfia h÷÷hs W;a;r
³kafka h' tœg wE" ööTf’ fufyldø Ùhk
foag ijka ³k uekj÷÷hs Tyqg lSjd h' Tyq o"
ööuu ijka fo–÷÷hs lS h'
18 tœg wE l;d fldg" öömÜrdK
ld,fha ¡ ö±kÜueØl• ,e”ug wdfn,ag
hkake÷hs lSula Ø“×' ta wkÜj me/kafk`
m%Yka œi¹.;ay' 19wfma k.rh" bYardfh,ays
weØ b;d iduld—" œYajdi°hS k.rhla
nj m%isoaO h' bYardfh,ays ujq “ula jeÚ
k.rhla œkdY lrkakg Tn W;aidy
lrkafkys h' i–¹Kka jykafiaf.a Wreuh
Tn kdiaØ lrkafka l=ula Úid ±÷÷hs
weiÜjd h'
20 fc`jd’ ms<;s r
= e fo–ka" öök.rh keØ
kdiaØ Ùøu .ek woyila ug fldfy;a
u ke;' 21tfia lSu wi;HhÙ' “Ù%f.a
mÜ;a fInd k• tm%dhs• lº rf† –Úfil=
°œ;a rÐcÏrejkag œreoaO j ler,s .id we;'
Tyq muKla mdjd fokak' tœg uu
k.rfhka wyla j hkafk–÷÷hs lS h' ta
iaØ%h o" ööTyqf.a ysi mjqr WŠka Tn fj;
œis lrkÜ ,nkafka h÷÷hs fc`jd’g lSjd h'
22
tœg ta ia;s%h k.rhg f.dia Çkjka;
f,i fikóg l;d l<d h' fikó o “Ù%f.a
mÜ;a fIndf.a ysi .id fc`jd’ fj;
œis lf<` h' fcdajd’ fydrKEj ms•f˜ h'
tœg T›yq k.rfhka msg • ;u ;ukaf.a
l+vdr•j,g .shy' fc`jd’ o fcrei,fuys
rcÏ fj; yeø wdf› h'
23 fc`jd’ uq½ bYardfh,a fiakdjg
w•mØhd h' fcfydhd°f.a mÜ;a fnkdhd
flfrØjrekag;a" fmf,Øjrekag;a w•mØhd
h' 24wf°rd• ne, fufyjr Ndr j is‡fha h'
wys®oaf.a mÜ;a fcfy`Idmd† jdÈ;dlre h'
25fIjd jkdys f,al• h' Ydf°la yd
w“hd;È mÝclfh` h' 26cdhsÈys Brd;a
°œ;af.a mÝclhd h'
 2 iduqfj,a
idjq,af.a mrmqr urkq ,e”u
21 °œ;a rcÏf.a oji" ;=ka wjqreoaola
uq½,af,a u id.;hla weØ œh' ta
.ek °œ;a i–¹Kka jykafiaf.ka œuiÝ œg
Wka jykafia ms<s;=re fo–ka" ööid.;hg
fya;=j" idjq,a iy Tyqf.a mjqf,a wh
–kSurejka Úid;a" idjq,a .s“fhdkajreka
uerE Úid;a h÷÷hs j°< fial' 2.s“fhdkajre
bYardfh,a cdØlhka fkdj" wfu`újrekaf.ka
bØú j is‡ fld†GdYhÙ' bYardfh,a fikó
Tjqka fkdurkakg æjqre• ¡ ØnqKÏ kuq;a"
idjq,a bYardfh,a fikóg;a" cÏ° fikóg;a
weØ ;udf.a WfoH`.h Úid Tjqka urkakg
fi›f› h' 3°œ;a rc .s“fhdkajreka le|jd
Tjqkag l;d fldg" ööTn Wfoid uu l=ula
lr• o@ Tn i–¹Kka jykafiaf.a fikóg
wdYSÈjdo lrk ms×i ud jkaæ f.•ula
jYfhka l=ula l< hÜ;= ±÷÷hs Tjqkaf.ka
weiS h'
4 .s“fhdkajre ms<s;=re fo–ka" ööidjq,g
a p;=rY%fhys h' 13°œ;a f.dia idjq,af.a
iy Tyqf.a mjq,g œreoaO j weØ wfma
wdrdjq,a rka ú¡j,ska f’úh fkdyeÙ há
;jo" bYardfh,ays Ùisjl= ueøug wmg
jqjukdjla ke;e÷÷hs lS y' Tyq o" ööTn Ùhk
fohla uu Tng lr fo–÷÷hs lS h'
5 T›yq rcÏg l;d fldg" ööbYardfh,ays
Ùis u ;ekl wmg ãj;a jkakg fkdyeÙ
jk f,i idjq,a wm keØkdiaØ lrkakg
fi›f› h' 6Tyqf.a mÜ;h% kaf.ka i;afofkl=ka
wmg mdjd ³k uekj' wms o i–¹Kka
jykafia œiska f;`rd.kÜ ,enQ idjq,a is‡
.s“hdys i–¹Kka jykafia bæúfhys Tjqka
t,a,d ;nkafkuq÷÷hs lS y' tœg rc ööuu
Tjqka mdjd fokafk–÷÷hs lS h'
7 tfy;a" °œ;a iy idjq,af.a mÜ;a
fcdk;ka ;u ;uka w;r i–¹Kka jykafia
bæúfhys lrk ,o æjqreu Úid rc idjq,fa .a
mÜ;% jk fcdk;kaf.a mÜ;a fumsfndfI;a
b;=re flf<a h' 8tfia jqj o" Tyq whdf.a ³j
jQ úYamd idjq,ag °j ,enQ wÈfu`Ú iy
fumsfndfI;a hk mÜ;h % ka fofok o idjq,fa .a
³j jQ —l,a fufyd,dØh nÈYs,a,hsf.a mÜ;a
w¿sfh,ag °j ,enQ mÜ;%hka miafokd o f.k"
9.s“fhdkajreka w;g mdjd ³kafka h' T›yq
i–¹Kka jykafia bæúfhys lkafoa Tjqka
t,a,d ±uqfj` h' fufia ta i;afokd tl œg
21'2 fc`IÜ 9'3-15 21'7 1 iduq 20'15-17á 2 iduq 9'1-7 21'8 1 iduq 18'19 21'12 1 iduq 31'8-13
21'17 1 rdcd 11'36á .S;d 132'17
21 370
u jekiÜfK` h' Tjqka urkÜ ,enqf› hj
lmkakg mgka.kak ld,fha uq,a u ojiaj,
¡ h'
10 tœg whdf.a ³j jQ úYamd f.`×
fræ wrf.k f.dia mÈj;h msg w;=rd
b|f.k" f.dh• lmk ld,h mgka.ekaf•
isg wyiska jeis jisk f;la oj,a wdldYfha
mlaISkag j;a" ? jkfha uD.hkag j;a ta
u<l|ka <óg me–fKkakg bv fkd¡
is‡hd h'
11 whdf.a ³j jQ" idjq,af.a WmNdÈhdj
jQ úYamd l< foh °œ;ag okajk ,oafoa h'
12tœg Tyq f.dia" cdfnIa-.s,shoa
jeishkaf.ka idjq,af.a o Tyqf.a mÜ;a
fcdk;kaf.a o weglÛ wr.;af;a h' Tjqka
ta weglÛ fn;aIdkays m%isoaO p;=rY%fhka
fidrdf.k f.dia Ø“×' idjq,a .s,afn`jd
lkafoa ¡ urkÜ ,enQ ojfia ¡ ms,siaØjreka
Tyqf.a o fcdk;kaf.a o isrere t,a®f› ta
weglÛ iy Tyqf.a mÜ;a fcdk;kaf.a weglÛ
t;eÚka f.kdf› h' t,a,d ouk ,o
;eke;a;kaf.a weglÛ;a T›yq tl;= lf<`
h' 14idjq,af.a o Tyqf.a mÜ;a fcdk;kaf.a o
weglÛ fnkac–ka rf† fYa,dys Øfnk
idjq,af.a msh jQ ÙIaf.a fidfydka f.hs
;ekam;a fldg rcÏ œiska wK lrk ,o
ish,a, T›yq lf<` h' bkamiÜ foaYh
fjkÜfjka lrk ,o lkak,›jg foœhka
jykafia ijka ³ka fial'
ms,sia;Sh fh`Ohka iuó igka
^1 jxYd( 20(4-8&
15 bYa r dfh,a j reka g œreoa O j
ms,siaØjre h<s;a hÜoaOhla l<y' °œ;a
;udf.a fiajlhka iuó f.dia ms,i s Ø
a jrekag
œreoaO j igka flf<a h' °œ;a œvdjg m;a
œh' 16tœg frmdhs• k• fh`Ohkaf.ka
mej; wd flfkl= jk bIa“-fnfkd’" °œ;a
urkakg is;d .;af;a h' Tyqf.a f,`lv
fy,a,fha nr Ùf,`.%E• ;=kyudrla h' Tyq
w®;a lvqjla o bfKa ne|f.k is‡fha h'
17tfy;a" fYrehdf.a mÜ;a w“Ihs rcÏg iydh
• ms,siaØhhdg myr ¡ Tyq ueref› h' tœg
°œ;af.a fikó" ööbYardfh,ajrekaf.a myk
jeÚ n,dfmdfrd;a;=j jk Tn" fkdÚfjk
 2 iduqfj,a 21-22 371
5
ms×i ;j;a wm iuó hÜoaOhg fkdhd hÜ;= ukao" urKh kueØ ;rx.fh`
h÷÷hs æjqre• ¡ °œ;ag Ùhd is‡fh` h' ud jg l<y'
18 bkamiÜ kej;;a ms,siaØjreka iuó wOÈuh kueØ c,Odrdfj`
f.`’ys hÜoaOhla œh' tœg yqIdØh ud “h.ekajQ y'
is’fnlhs" fh`Ohdf.a mq;%hkaf.ka tla 6
md;d,fha /yeka
flfkl= jQ ima ueref› h'
ud fj<d .Ø"
19 kej;;a ms,siaØjreka iuó f.`’ys
hÜoaOhla œhá fn;af,fy—h cdfÈ- urKfha u,m;a
Tfr.S•f.a mÜ;% jQ t,aydkdka .s;a;Sh ug wgjd Ø“×'
7
f.d,sh;af.a ify`orhd ueref› h' Tyqf.a udf.a œmf;a ¡
fy,a,fha –g œhk hka;%hl oKavla yd uu i–ºka he¡–'
iudk h' tfia h"
20 kej;;a .d;ays hÜoaOhla œhá tys udf.a foœºkag fudr.eiS–'
fndfy` Wi uy; ukÜIHfhla is‡fha h' t;=udfK` ish ud,s.df› isg
Tyqf.a w;aj,;a" mdj,;a yh yh ne.ska udf.a y~g ijka ³ka fial'
weós,s œisi;rla Ø“×' Tyq;a fh`Ohdg °j ud he³• t;=uka fj; keós×'
Wmka flfkÙ' 21Tyq bYardfh,ajrekag 8
wNsfh`. l< l," °œ;af.a ify`orhd jk tœg fmdf<dj fi,• l•md œhá
Isfuhsf.a mÜ;% jQ fcdk;ka Tyq ueø h' i. mok• o fjjq<d fi,œ×'
22 ta i;rfokd .d;ays ¡ fh`Ohdg °j ukao"
Wmkafk` h' T›yq °œ;a wØka o Tyqf.a t;=udfK` Woyia jQ fial'
9
fiajlhka wØka o uere•lEfj` h' t;=udKkaf.a kdia mÜ~qj,ska
³ula keós×'
°œ;a rcqf.a –¡f• .Sh t;=ukaf.a uqœka
^.S;d( 18&
jkik .skakla Úla–×"
22 i–¹Kka jykafia °œ;af.a ish®
i;=rka wØka o idjq,a wØka o Tyq
uq°.;a l, Tyq i–¹Kka jykafiag .ehÝ
10
thska .sÚ wó=re weœ<s×'
t;=udfK` wyi kud
.Sfha jpk fufia h( nei
2
i–¹fK` jeŠh fial"
udf.a mÈj;h h" t;=ukaf.a md hg .k÷ºr • h'
11
udf.a n,fldÛj h" t;=udfK` flre’jrfhl= wrd
udf.a –³•ldrhdfK` h' mshdir l< fial'
3
udf.a mÈj;h jk foœ¹fK` há tfia h"
uu t;=udKka irK lr.Ú–' t;=udfK` iÜ<x mshdm;a msg
t;=udfK` udf.a m,sy há mshdUd jeŠh fial'
12
udf.a .e<•f• n,h há t;=udfK` wºr
udf.a n,fldÛj há ish wdjrKh lr.;a fial'
udf.a rlaIia:dkh há >k jeys j,d
udf.a œuqlØ
a °hlhdfK` há ish uKavmh lr.;a fial'
13
Tn n,y;aldrlfuka t;=udKka bæúfhys jQ ¡maØfhka
ud .<jk fial' .sÚ wó=re ±,a• .sfha h'
14
4
ish® meiiÜ•j,g i–¹fK` wyfia isg
ys–l• weØ i–ºka .s.=re• ³ka fial(
uu wheo is‡–' ufy`;a;uhdfK` ish y~
fufia udf.a i;=rkaf.ka Úl=;a l< fial'
15
uu .e<fjkafk–' t;=udfK` ish B.ia œo
 2 iduqfj,a 22 372
Tjqka œiÜrejd y< fialá udf.a ±ye–lu wkÜj o
œ³,sh tjd t;=ukaf.a weia yuqfhys
Tjqka mrdch l< fial' udf.a msúis³lu wkÜj o
16
tl, ug m%ØM, ³ka fial'
26
i–ºkaf.a ;rjÛfjka o lreKdjka; whg
t;=ukaf.a kdifhka Tn lreKdjka; h'
ÚlauqK jd; f›.fhka o Úf°ia whg Tn Úf°ia h'
27
iuq¿ m;a, t<s fmfy<s œhá msúis³ whg Tn msúis³ h'
fmdf<df› mok• o æia œh' ys;j= laldr whg Tn œreoaO h'
17 28
t;=udfK` WŠka w; fmdjd Tn
ud w,a,d.;a fialá mSŠ; fikó .<jk fial'
.eUqre æh mdúka ud weo.;a fial' tfy;a"
18
udf.a n,j;a i;=rkaf.ka o Wvó= jQjka
ug ffjr l<jqkaf.ka o my;a lrk ms×i
t;=udfK` Tf’ weia
ud uq° .;a fial' Tjqka foi fhdud Øf’'
29
ukao" ukao"
T›yq ug jvd n,j;a jQ y' i–ºÚ" Tn udf.a myk h"
19
udf.a œm;aØ ojfia ¡ i–¹fK` udf.a wºr
T›yq ug œreoaO j keóS wdy' t<sh lrk fial'
30
tfy;a" i–¹fK` Tf’ msyfs gka
udf.a msysg jQ fial' ug yuq°jla jekish yeÙ h'
20
t;=udfK` wjysr keØ ;eklg Tf’ msysfgka
ud f.kd fial" mjqre WŠka mekak yeÙ h'
31
ud flfrys m%ikak jQ neœka f• foœºkaf.a udÈ.h múmÝÈK há
ud –´ fial' i–ºkaf.a jpk ÚÈu, h'
21
i–¹fK` udf.a ±ye–lu wkÜj ;uka irK hk whg
ug œmdl ³ka fial' t;=udfK` m,syla jk fial'
32
udf.a Úf°ialu wkÜj ukao" i–ºka –i
ug m%ØM, ³ka fial' foœ jkafka ljfrla o@
22
ukao" wfma foœºka –i
uu i–º uó yeiÜrefK–" mÈj;hla jkafka ljfrla o@
33
udf.a foœºka flfrka f• foœ ;=udfK`
³Iag f,i wyla j fkd.sfh–' udf.a n,fldÛj há
23
t;=ukaf.a ish® Úfh`. t;=udfK` udf.a udÈ.h
ud bæúfhys œh' Úf°ia lrk fial'
34
t;=ukaf.a mK;aj,ska t;=udfK` udf.a mdo
bj;a j fkd.sfh–' uqj fokÜkaf.a mdo fuka
24
uu t;=uka bæúfhys lrk fial'
Úf°ia j is‡fh–á lº uq³kays ud iÜrlaIs; j
mœka je<lS is‡fh–' ;nk fial'
25 35
tneœka i–¹fK` udf.a ndyqfjka

22'34 fyfn% 3'19

 2 iduqfj,a 22 373
44
f,`lv ³kakla ler,sldr fikóf.ka
kukak mܽjka jk ms×i Tn ud –´ fialá
t;=udfK` cd;Skag m%OdÚhd jk ms×i
udf.a oE; ud rlaId l< fialá
igkg mÜyqKÏ lrk fial' ud fkdyºkk fikóla
36
Tf’ .e<•u kueØ m,sy ug fufy lrØ'
Tn ug ³ka fial' 45
œfoaYSyq ne.Em;a j
Tf’ msysg udf.a msysg m;d tkafk` h'
ud Wiia l< fial' ud .ek weiÝ flfKys u
37
Tn udf.a fomd hg Tjqyq ug lSlre fjØ'
udf.a wŠ mdr m<,a l< fial' 46
œfoaYyS q
udf.a mdo fkd,siaiÜf› h' u,dÚl •
38
uu udf.a i;=rka ®yqne| f.dia ;uka ieó•
Tjqka œkdY flf<–' Wka ys‡ ;ekaj,ska
uu Tjqka jkik ;=re fjjq<–ka msg; tØ'
yeø kdfh–' 47
i–¹fK` ãjudk há
39
keóss‡kak neú jk f,i
udf.a mÈj;hdKkag
uu Tjqkag myr ¡
m%Yxid f› jd·
Tjqka jekiÜfj–'
udf.a .e<•f• mÈj;h jk
tfia h"
foœ¹fK` Wiia jk fiala jd·
Tjqyq jeˆ 48
t;=udfK`"
udf.a mdoj,g hg jQ y'
40 ud Wfoid
ukao" Tn igka ms×i
i;=rkaf.ka m<s.kak"
YlaØfhka udf.a bó‡h
iœu;a lrk fial' cd;Ska ug hg;a lr fok"
49
ug œreoaO j keó=K wh udf.a i;=rkaf.ka ud uq°.kak
Tn ud bæúfhys foœhka jykafia h'
wjk; lrjQ fial' tfia h"
41
Tn udf.a i;=rkag ug œreoaO j keóS is‡kakdg jvd
miÜ nei hkak ie,eiÝ fial' Tn ud Wiia lrk fialá
ug oaf›I lrkakka ieyeis –ÚiÜkaf.ka
uu œkdY lr–' ud .<jk fial'
42 50
Tjqka ne¬ kuq;a" tneœka i–ºÚ" œcd;Ska w;fÈ
Tjqka .<jkak Tng ia;Ø = lrkafk–á
Ùisfjla fkd jQ y' Tf’ kduhg
i–ºkag fudr.eiÝ kuq;a m%Yxid .S .hkafk–'
51
t;=udfK` Wka jykafia ;uka rcÏ yg
W;a;r kܳka fial' buy;a ch w;a lr fok fial'
43
tl, uu fmdf<dfjys OQ,s fuka ;ukaf.a wNsfIal ,;a
Tjqka iÜKÏ œiÜKÏ flf<–' ;eke;a;d jk °œ;ag;a"
•:§j, uv fuka Tyqf.a jxYhg;a
Tjqka md.d ±uqfj–' ioyg lreKdj fmkajk fial'
22'50 fr`u 15'9
 2 iduqfj,a 23
°œ;a rcqf.a wjidk jpk
23 °œ;af.a wjidk jpk fufia h'
fciafiaf.a mÜ;%hd o
Wiia lrkÜ ,enQ ukÜIHhd o
cdfld’f.a foœhka jykafiaf.a
wNsfIal ,;a ke;e;a;d o
bYardfh,a cdØfha
–ysú .dhlhd o jk °œ;a
fufia Ùhhs(
2
ööi–ºkaf.a wd;auh
ud uóska l;d lrkafka h'
t;=ukaf.a jpkh
udf.a æf› ØnqfKa h'
3
bYardfh,ajrekaf.a foœ¹fK`
l;d l< fial'
bYardfh,ajrekaf.a mÈj;hdfK`
ug fufia j°< fial(
–ÚiÜka hÜlØa fhka md,kh
lrk"
foaj .re “h weØ j wdKavq lrk
;eke;af;a jQl,S"
4
jeiafika miÜ"
j,dl=½ keØ Wohl ¡"
fmdf<df› ;K ¡maØu;a lrk
w®hu ysre W° jk l, weØ
t<sh jeÚ h'
5
ieneœka udf.a jxYh
foœºka bæúfhys
tfia u fkdmjØkafka o@
ukao"
ish,a, Úhu f,i
ia:§r lr Øfnk
i°ld, .sœiÜula
t;=udfK` ud iuó l< fial'
udf.a uq½ .e<•u;a"
ug úis ish,a,;a
t;=udfK` iM, jkakg
fkdi,ik fiala o@
6
tfy;a" ish® ³ofk`
wØka we,a,sh fkdyeÙ"
wyl oukq ,nk
lÛ .ia yd iudk h'
7
tajd w,a,k –Úid
hlv wœhla fy`
374
fy,a, –gla fy`
/f.k is‡h hÜ;= há
tajd uq½uÚka
.skafkka ojd ,kÜ we;'÷÷
°œ;a rcqf.a •rfh`
^1 jxYd( 11(10-41&
8 °œ;a rcÏg is‡ •rhkaf.a kdu f•jd
h( w•m;Skag m%Odk jQ ;dflfudÚh
fcdfI’-nIafIfn;a há w•m;Ska ;=kfa okdf.a
m%OdÚhd jQ Tyq tla j;djl ¡
wgishfofkl=g œreoaO j ;udf.a fy,a,h
f,<jd Tjqka ueref› h'
9 B<óg wfy`ysh fo`fo`f.a mÜ;a
tf,hdiÈ há Tyq ms,siaØjreka hÜoaOhg /ia
j is‡h ¡" bYardfh,a fikó miÜ nei .sh
œg" ta ia:dkfhys °œ;a rcÏ iuó isg Tjqkag
wNsfh`. l< n,jka;hka ;=kafokdf.ka
fojekakd h' 10Tyq keósg ;udf.a w;
ysú jeˆ" w; lvqjg wef<k ;=re
ms,siaØjrekag myr ³kafka h' i–¹Kka
jykafia t° buy;a chla i,id ³ka fial'
fikó o fld,a,h .kakg muKla Tyq
miafia .shy'
11 B<óg" ydrdøh w.Sf.a mÜ;a I•ud h'
ms,siaØjre fld,a® msø ØnqKÏ f,ys k• “•
fldgil tla/ia j is‡fh` há fikó o
ms,siaØjreka bæúfhka m,d .shy' 12tfy;a"
Tyq “• fldgi ueo isg th f’rdf.k
ms,siaØjreka ueref› h' i–¹Kka jykafia
buy;a chla i,id ³ka fial'
13 m%Odk Øiafokdf.ka ;=kafofkla
f.dh• lmk ld,fha ¡ °œ;a is‡ w³,a,•
.=ydjg .shy' ms,sia;sjrekaf.a yuq°j
frmdhs• –‡hdjf;ys l|jqre ne|f.k
is‡hy' 14°œ;a tjlg n,fldÛfjys
is‡fha h' ms,sia;sjrekaf.a yuq°j tjlg
fn;af,fy•ys is‡hy' 15°œ;a" ;o msmdidjla
weØ j" ööwfka" fn;af,fy• f°rÛj <ó
Øfnk <sf|a j;=r ‡lla ljqre;a f.kjq;a
ug fndkakg fokafka k• hym;e÷÷hs lSf›
h' 16tœg ta •rhka Øfokd ms,siaØjrekaf.a
l|jqr ueæka lvd “|f.k f.dia"
fn;af,fy• f°rÛj <ó Øfnk <sf|ka j;=r
weo °œ;a fj; f.kdy' tfy;a" Tyq th
fkd”" i–¹Kka jykafiag mdkSh mÝcdjla
TmamÜ fldg" 17ööi–¹Kka jykai" fuh
”fuka ud je<elajqj uekj' f• jkdys" ish
æœ fkd;ld bæúhg .sh –ÚiÜkfa .a f,a h÷÷hs
 2 iduqfj,a 23-24
lS h' ta Úid Tyq ta j;=r fkd”f› h' ta
•rhkaf.a n,j;a Ù%hd tfia h'
18 fYrehdf.a mÜ;a fc`jd’f.a ify`or
jQ w“Ihs ;=kafokdf.a m%OdÚhd œh' Tyq ish
fy,a,h ;=kaishfofkl=g œreoaO j f,<jd
Tjqka urd ;=kfa okd w;fÈ ku .sh flfkla
œh' 19;=kafokd w;frka Tyq b;d lSÈØu;a
;eke;a;d fj–ka" Tjqkaf.a m%OdÚhd œh'
tfia jqj;a" Tyq m<uq jk Øfokd ;r•
lSÈØu;a fkd • h'
20 fndfy` •r Ù%hd l<" l’fYfh,a
cdØlfhl= jQ fcfy`hd°f.a mÜ;a fnkdhd
fu`j’ys wúfh,af.a mÜ;%hka fofokd
ueref› h' ysu jefgk ojil ¡ Tyq f.dia
j<la we;=f<ys jQ isxyfhl= ueref› h' 21Tyq
tŠ;r fmkÜula weØ –ir cdØlfhl=
ueref› h' ta –ir cdØlhdf.a wf;a
fy,a,hla Ø“×á tfy;a" Tyq fmd,a,la
we;=j –ir cdØlhd <óg f.dia Tyqf.a
wØka fy,a,h W³rdf.k Tyqf.a u
fy,a,fhka Tyq urd ±— h'
22 fcfy`hd°f.a mÜ;a fnkdhd f• foaj,a
fldg •rhka ;=kafokd w;r lSÈØhla ,e”
h' 23Tyq fiiÜ Øiafokdg jvd lSÈØu;a
flfkla œhá tfy;a" m<uq jk Øfokd ;r•
lSÈØu;a fkd • h' °œ;a rc Tyq ;udf.a uqr
fyajdhkaf.a w•mØhd flf<a h'
24 fc`jd’f.a ify`or jQ widfy,a
Øiafokdf.ka tla flfkla h' ;j;a whf.a
k• fufia h( fn;af,fy•ys fo`fo`f.a mÜ;a
t,aydkdka há 25yfrdæh I•ud há 26yfrdæh
t,sld há m,aØh fyf,Ya há f;fl`hsh
blaflIaf.a mÜ;a Brd há 27wkdf;`Øh
w“fhfYÈ há yqIdØh funqkakhs há
28wfy`ysh Y,afudka há fkfg`mdØh uyrhs
há 29fkfg`mdØh ndkdf.a mÜ;a fyf,’ há
fnkac–ka f.`;%fha .s“hdys ønhsf.a
mÜ;a b;a;hs há 30mSrdf;`Úh fnkdhd há
.dhIays –‡hdjf;a ysoaohs há 31wÈndØh
w“-h,afndka há nÈyq–h wYaudfj;a há
32Id,afndÚh t,shdnd há cdfIkaf.a
mÜ;%hkaf.ka fcdk;ka há 33yrdøh I•ud há
wrdúh IrdÈf.a mÜ;a wyshd• há 34uhldØh
cdØlhdf.a mÜ;a jk wyianhsf.a mÜ;a
t,sfmf,;a há .sf,dÚh wysf;dfm,af.a mÜ;a
t,shd• há 35lÈfu,sh fyYarhs há wÈ“h
mhrhs há 36fY`ndys kd;dkaf.a mÜ;a
b.d,a há .dæh ndÚ há 37w•fudÚh fYf,la
há fYrehdf.a mÜ;a fc`jd’f.a wdhÜO
375
f.khkakd jk fnfhafrdØh kyrhs há
38
b;aøh Brd há b;aøh .dfr’ há 39ys;a;Sh
Wúhd há ta ish,af,` Øiay;afofkÙ'
°œ;a rc ix.Kkh .ekSu
^1 jxYd( 21(1-27&
24 i–¹Kka jykafiaf.a Woyi h<s;a
bYardfh,a fikóg œreoaO j
weœ<s×' Wka jykafia Tjqkag œreoaO j
°œ;a fmd<Uj–ka" öökÜU f.dia" bYardfh,a-
jreka o cÏfo›jreka o .Kka lrkake÷÷hs
Tyqg j°< fial' 2rc f;f• fc`jd’g o ;ud
iuó is‡ fiakdm;Skag o l;d fldg"
ööfikóf.a .Kk ud ±k.kak ms×i" Tn
°ka mgka fnhÈ-fInd olajd ish®
bYardfh,a f.`;% w;fÈ weœo fikó .Kka
lrkake÷÷hs lS h'
3 fc`jd’" rcÏg l;d fldg" öö±ka is‡k
.Kk fldmuK jqj;a Tf’ foœ i–¹Kka
jykafia fikó Bg jvd ish .=Khla jeŠ
lrk fiala jd· udf.a iajd—ka jk
rÐcÏrejkag th isheiska oÙkakg;a ,ef’
jd· tfy;a" udf.a iajd—ka jk rÐcÏrejka
f• .ek ms%h jkafka l=ug ±÷÷hs weiS h'
4
tfy;a" fc`jd’ yd fiakdm;Ska lS foa
rc;=ud fkdi,ld ish Úhuh ia:§r flf<a
h' fc`jd’ o fiakdm;Syq o bYardfh,a
fikó .Kka lrk ms×i rcÏ bæúfhka
msg;a j .shy'
5 T›yq fcdÈ°ka .fóka tf.dvg f.dia
wfr`fhÈys .doa isg o –‡hdj; ueo Øfnk
k.rh isg o fikó .Kka lrkakg
mgkaf.k" cdfiaÈ foig o .uka l<y'
6
t;eÚka T›yq .s,shoag;a" ys;a;Sjrekaf.a
foaYfhys jQ ldfoIag;a me–×hy' bkamiÜ
°kahdkag;a" jglúka f.dia iSf°ka foig;a
.uka l<y' 7t;eÚka mjqre weØ ;SÈg;a"
ys•jrekaf.a o ldkdÚjrekaf.a o ish®
k.rj,g;a me–K" cÏ°ys ol=KÏ æYdf›
fnhÈ-fInd olajd .shy' 8fuf,i T›yq
uq½ foaYfhys ieúird kj udi œis ojilg
miÜ fcrei,ug wdmiÜ me–×hy' 9fc`jd’
.Kka l< fikóf.a uq½ .Kk rcÏg ±ka•
h' wœ wdhÜO ±øug olaI –ÚiÜkaf.a
.Kk bYardfh,ays wg,laIhla o cÏ°ys
mka,laIhla o jQ y'
°œ;a rc o~qjula f;`rd.ekSu
10 °œ;a fikó .Kka l< miÜ Tyqf.a
 2 iduqfj,a 24
is; Tyqg f°ia ;e” h' °œ;a i–¹Kka
jykafiag l;d fldg" ööuu f• foa Ùøfuka
fndfy` fihska m› flf<–' ±ka i–ºÚ
Tf’ fufylrejdf.a wmrdO my l< uekjá
ukao" uu fndfy` wkÜjK f,i Ù%hd
flf<–÷÷hs lS h'
11 °œ;a miÜ æk Wfoa wjæ jQ œg °œ;af.a
æjeisjrhd jk .doa fj; i–¹Kka
jykafiaf.ka f• m×jqvh me–×fha h(
öökÜU f.dia °œ;ag fufia Ùhkak( 12öuu
lreKÏ ;=kla kÜU bæúfhys ;n–á kÜU msg
muqKj Ï k ms×i thska tlla f;`rd.kake÷hs
lS h' 13.doa °œ;a <óg wjq;a Tyqg tmj;a
okaj–ka" ööTn leueØ fldhs tlg o@ Tf’
foaYhg i;a wjqreoaola id.;h me–Óug
o@ fkdfyd;a ;=ka udihla Tf’ i;=rka Tn
miÜmi ®yqne| toa¡ Tn Tjqka bæúfhka m,d
hEug o" fkdfyd;a Tf’ foaYfhys ;=ka
ojilg jix.;hla weØ •ug o@ ±ka
bØka ud tjQ ;ekeka jykafiag flnº
W;a;rhla ud æh hÜ;= ± hs l,amkd lr
n,kake÷÷hs lS h'
14 °œ;a ms<s;=re fo–ka" ööuu uy;a
wudrejlg jeˆ is‡–' bØka i–¹Kka
jykafiaf.a w;g wms Ndr jkafkuq' ukao"
Wka jykafiaf.a wkÜl•mdj buy;a h'
–ÚiÜkfa .a w;g uu wiÜ fkdfj•jd÷÷hs .doag
lS h' 15fufia i–¹Kka jykafia Woh mgka
Úhu f›,dj olajd bYardfh,a foaYh msg
jix.;hla tjQ fial' thska °ka mgka
fnhÈ-fInd olajd fikóf.ka –ÚiaiÜ
ie;a;E oyila uerefK` h' 16foaj ´;hd
fcrei,u œkdY lrkakg ;udf.a w; ta
foig æ.= l< œg" i–¹Kka jykafia œm;
.ek ;e• fikó w;fÈ œkdY is³ lrk
´;hdg l;d fldg" ööbØka weØ" kÜf˜ w;
bj;a lr .kake÷÷hs j°< fial' i–¹Kka
jykafiaf.a ´;hd ta wjia:df› ¡ fcnqish
wr›kdf.a lu; <ó is‡fha h'
376
17 °œ;a o fikóg myr fok ´;hd"
±l" i–¹Kka jykafiag l;d fldg" ööuu
m› flf<–' uu wmrdO flf<–' tfy;a" f•
neg½fj` l=ula lf<` o@ wfka Tf’ w; ud
msg;a" udf.a mjq, msg;a me–fKa jd÷÷hs lS h'
18 tæk .doa °œ;a <óg wjq;a" ööTn
f.dia fcnqish wr›kdf.a luf;a i–¹Kka
jykafiag mÝcdikhla f.dvkókake÷÷hs
Tyqg lS h' 19°œ;a i–¹Kka jykafia wK
l< f,i .doaf.a lSf• ye‡hg keósg .sfha
h' 20wr›kd ne¬ œg rcÏ o Tyqf.a fiajlhka
o ;ud fj; tkÜ ±l msg;g wjq;"a uq×ka;<d
• rcÏg je|" 21ööudf.a iajd—ka jk rc;=ud"
;udf.a fufylrejd <óg wdf› l=ula
ms×i ±÷÷hs weiS h' ööjxi.;h fikóf.ka
my jk ms×i i–¹Kka jykafiag
mÝcdikhla f.dvkeóSu i|yd lu; Tfnka
–f,ag .ekSug h÷÷hs °œ;a ms<s;=re æÚ'
22 wr›kd o" ööudf.a iajd—ka jk
rc;=ud" th f.k Tn leueØ fohla mÝcd
lrkÜ uekj' fukak" ojk hd. mÝcdjg
.jfh` is‡Ø' or ms×i uŠk hka;% o
.jhkaf.a œh.ia o Øf’' 23rc;=uÚ"
wr›kd jk uu f• ish,a, rc;=udg
fokafk–÷÷hs °œ;ag lS h' ;j³rg;a wr›kd
l;d fldg" ööTf’ foœ i–¹Kka jykafia
Tn ms<s.kak fiala jd÷÷hs rcÏg lS h'
24 rc o" öötfia fkdj" –f,ag th Tfnka
.Ú–" ug œhoula keØ j udf.a foœ
i–¹Kka jykafiag ojk hd. mÝcd TmamÜ
fkdlr–÷÷hs wr›kdg lS h' tfia °œ;a lu;
o .jhka o ú¡ ldis mKilg .;af;a h'
25tys °œ;a i–¹Kka jykafiag mÝcdikhla
f.dvkód ojk hd. mÝcd o iyNd.slf•
mÝcd o TmamÜ flf<a h' tœg i–¹Kka
jykafia foaYh .ek l< lkak,›j ms<s.;a
fial' bYardfh,a foaYfha jix.;h my j
.sfha h'
 377
rdcdj,sfha m<uq jk fmd;
iduqfj,af.a m<uq jk fmdf;ka wrUk ,o bYardfh,a rc fm<mf;a b;sydih fuys jeŠ³rg;a
œia;r fldg we;' fuu fmd; fldgia ;=klg fnæh yeÙ h'
^1& °œ;a rcÏf.a wejEfuka miÜ Tyq mÜ;a i,fudka rc •u'
^2& i,fudka rcÏf.a rdcH md,kh iy Tyqf.a œl%udkaœ; Ù%hd-œfYaIfhka i|yka l<
hÜ;af;a" Tyq fcrei,f• foaj ud,s.dj f.dvkeóSuhs'
^3& rdcHh W;=r" ol=K Ùhd fldgia follg le‹ hdu iy Ù%'mÝ' kj jk Y; jÈIfha ueo
Nd.h olajd rdc jxY l;d'
rdcdj,sfha fmd;a fofla u md,lhka œÚYaph fldg we;af;a" Tjqka foœhka jykafiag olajk
mlaImd;lu wkÜj h' cdØl iuDoa•h fulS mlaImd;lu u; r¹ mjØk w;r" rEm jkaokdj
iy foœhka jykafiag wlSlre •u cdØl œm;g uó mdohs' rEm jkaokdjg fkdkefuk
f,i;a" foœhka jykafiag lSlre jk f,i;a Wka jykafia fjkÜfjka l;d l< æjeisjrhka
m%ldY lr weØ nj f• fmdf;a i|yka • we;' fudjqka w;frka œfYaIfhka lemS fmfkkafka
t,shd æjeisjrhd h'
fuys wvx.= lreKÏ(
múƒfÃo 1(1)2(12 °œ;a rcÏf.a md,kfha wjidk ld,h'
múƒfÃo 2(13-46 i,fudka rc •u'
múƒfÃo 3(1)11(43 i,fudka rcÏf.a md,k iuh'
^w& múƒfÃo 3(1)4(34 uq,a ld,h'
^wd& múƒfÃo 5(1)8(66 foaj ud,s.dj f.dvkeóSu'
^b& múƒfÃo 9(1)11(43 wjidk ld,h'
múƒfÃo 12(1)22(53 rdcHh fn¡ hdu'
^w& múƒfÃo 12(1)14(20 W;=re fldgfia jxYhka ler,s .eiSu'
^wd& múƒfÃo 14(21)16(34 cÏ°ys iy bYardfh,ays rcjre'
^b& múƒfÃo 17(1)19(21 t,shd æjeisjrhd'
^B& múƒfÃo 20(1)22(40 bYardfh,ays wdy’ rc'
^W& múƒfÃo 22(41-53 cÏ°ys fcfy`Idmd† iy bYardfh,ays wyishd kueØ rcjre'

°œ
°œ;;a rcqf.a uy® ld,h rEu;a jQjd h' wE rcÏg id;a;= imamdh•
fldg" Tyqg wdjf;aj l< kuq;a" rc weh
1 °œ;a rcÏ uy® j jhia.; j is‡ l,
l•“,sj,ska jikÜ ,enQ kuq;a" Tyqg
WKÏiÜu ,enqfKa ke;' 2tneœka Tyqf.a
iuó tla fkd • h'

fiajlfh` Tyqg l;d fldg" ööiajd—ka jk wf°Ú

rc;=fuÚ" Tn bæúfhys isˆug;a" Tng
id;a;= imamdh• lr–ka Tng WKÏiÜu
,efnk ms×i Tf’ <fhys ie;mSug;a iܳiÜ
;reK ldka;djl fidhd fokakg wmg
wjir ³k uekje÷÷hs lS y' 3T›yq rejeØ
;re×hl uq½ bYardfh,a foaY iSud ;=<
fidhd" IÜk•—h w“I.a k• ;re×h i•n
• wE rcq <óg f.kdfj` h' 4;re×h b;d
1'5 2 iduq 3'4
wf°Úhhd isyiqkg Wreul• lSu
5 tl, y.a.s;af.a mÜ;a wf°Úhd" ööuu
rc fj–÷÷hs ;ud u Wiia lrf.k r: o
wirejka o ;udg fmrÛfjka ³jk ms×i
–ÚiÜka mKiafofkl= o imhd.;af;a h'
6
ööTn fufia flf<a uka±÷÷hs Tyqf.a mshd
Tyqg lj°j;a ;rjÛ flf<a ke;' wf°Úhd
lvji• fmkÜula weØ –ÚfiÙ' fudyq
w’if,d•g miÜ j Wmkafka h' 7Tyq
 1 rdcdj,sh 1
fYrehdf.a mÜ;a fcdajd’ iy w“hd;È kueØ
mÝcljrhd iuó i•uka;%Kh flf<a h'
fudjqyq o wf°Úhdg mlaI • Tyqg Wmldr
lf<` h' 8tfy;a" Ydf°la mÝcljrhd o
fcfy`hd°f.a mÜ;a fnkdhd o æjeisjr
kd;dka o Isfuhs iy fÈhs hk wh o °œ;af.a
wdrlaIl msúi o wf°Úhd iuó fkd jQ y'
9 wf°Úhd tak-a frdf.,a k• ia:dkh
<ó Øfnk fidfyf,;a k• kd. mÈj;h
wi, neg½jka o yrl=ka o ;r jiaika o
urd" rdc l=udrhka jk iajlSh ify`orhka
o rcÏf.a fiajlhka jk cÏ° f.`;%fha ish®
–ÚiÜka o le|• h' 10tfy;a" Tyq æjeisjr
kd;dka o fnkdhd o wdrlaIl msúi o
iajlSh ify`or i,fudka o lef|›f› ke;'
i,f
i,fu udka rc •u
11 tœg kd;dka i,fudkaf.a uj jk
ne;a-fIndg l;d fldg" ööwfma iajd—ka jk
°œ;a rc fkd±kÜj;a j y.a.s;af.a mÜ;a
wf°Úhd rc • is‡k nj Tng ie< fkd• o@
12
tneœka ±ka tkak" Tf’ ãœ;h;a" Tn mÜ;a
i,fudkaf.a ãœ;h;a Tn wdrlaId lr.kak
ms×i Tng ±kÜueØlula ¡ug ug wjir
fokak' 13Tn f.dia °œ;a rcÏ <óg me–K"
Tyq wu;d" öudf.a iajd—ka jk rc;=fuÚ"
ieneœka u Tn mÜ;a i,fudka ug miÜ j rc
• Tyq udf.a isyiÜk wrd ys|.kafka h" Ùhd
Tf’ °iS yg Tn æjqre• ³kakd fkdf› o@
tfia k•" wf°Úhd rc • is‡kafka uka±÷hs
Tyqf.ka wikak' 14Tn tys rc;=ud iuó
l;d lrk œg uu o Tng miÜ j me–K
Tf’ jpk ia:êr lrkafk–÷÷hs lSf› h'
15 ne;a-fInd ihkd.drfha is‡ rc;=ud
<óg .shd h' rc f;u b;d uy® j is‡fha h'
IÜk•—h w“I.a k• ;re×h rc;=udg
wdjf;aj lr–ka is‡hd h' 16ne;a-fInd ke—
rcÏg wdpdr l<d h' rc;=ud" ööTng l=ula
Wjukd ±÷÷hs weiÝ œg" 17wE t;=udg ms<s;=re
fo–ka" ööudf.a iajd—Ú" Tf’ foœ i–¹Kka
jykafiaf.a kdufhka Tf’ °iS yg Tn
æjqr–ka" öieneœka u Tf’ mÜ;a i,fudka ug
miÜ j rc • udf.a isyiÜk wrd ys|.kafka
h÷hs lSfjys h' 18tfy;a" ±ka wf°Úhd l=ure
rc • is‡hs' udf.a iajd—ka jk rc;=fuÚ"
Tn th fkdokafkys h' 19;jo" Tyq yrl=ka
o ;r jiaika o neg½jka o fndfy` .Kkla
1'11 2 iduq 12'24
378
urd" rc l=ureka ish® fokd o mÝcl
w“hd;È o fiakdmØ fc`jd’ o lef|›f›
h' tfy;a" Tyq Tn fiajlhd jk i,fudka
lef|›f› ke;' 20bØka" udf.a iajd—ka jk
rc;=fuÚ" Tng miÜ j udf.a iajd—ka jk
rc;=udf.a isyiÜk wrd ys|.; hÜ;af;a
ljfrla ± hs Tn bYardfh,ajrekag ±kaœh
hÜ;= h Ùhd T›yq ish,af,` n,d is‡Ø'
21tfia fkdlf<d;a" udf.a iajd—ka jk
rc;=ud –h.sh miÜ ud o udf.a mÜ;% i,fudka
o jroldrhka jkÜ we;e÷÷hs lSjd h'
22 ;jo" wE fufia rcÏ iuó l;d lroa¡
u æjeisjr kd;dka we;=<g me–×fha h'
23
ööæjeisjr kd;dka me–K isˆ÷÷hs rc;=udg
±kajQ l, Tyq rcÏ bæúhg wjq;a uq×ka;<d •
rcÏg jekafoa h' 24kd;dka l;d fldg"
ööudf.a iajd—ka jk rc;=fuÚ" öwf°Úhd
l=ure ug miÜ j rc • udf.a isyiÜk wrd
ys|.; hÜ;= h÷hs Tn lSfjys o@ 25ukao" Tyq
wo f.dia yrl=ka o ;r jiaika o neg½jka o
fndfy` .Kkla urd" rc l=ureka ish®
fokd o Tf’ yuq° fikamØ fc`jd’ o mÝcl
w“hd;È o lef|›f› h' T›yq Tyq bæúfhys
wdydr mdk j<¹" öwf°Úhd rcÏ ierfoa÷ Ùhd
ÙhØ' 26tfy;a" Tyq Tf’ fufylre jk ud
o mÝcl Ydf°la o fcfy`hd°f.a mÜ;a fnkdhd
o Tf’ fufylre jQ i,fudka o lef|›f›
ke;' 27udf.a iajd—ka jk rc;=udg miÜ Tn
isyiÜk wrd ys|.; hÜ;af;a ljfrla o Ùhd
Tf’ fufylrejkag fkdokajd Tn f• foa
flf<ys ±÷÷hs weiÜf› h'
i,f
i,fu udkaf.a rdcdNsfIalh
lh
28 tœg °œ;a rc W;a;r fo–ka"
ööne;a-fInd ud fj; le|jdf.k tkake÷÷hs
lSf› h' wE rcÏ fj; me–K rcÏ bæúfhys
is‡hd h' 29tœg rc f;u l;d fldg" ööish®
œm;aØj,ska udf.a m%dKh –´ ãjudk
i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka" 30öTf’ mÜ;a
i,fudka ug miÜ j rc • ud fjkÜjg udf.a
isyiÜk wrd ys¢kafka h÷hs bYardfh,ajrekaf.a
foœ i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka ud
Tng æjqre• ³ka f,i ieneœka u wo ojfia
lr–÷÷hs æjqf<a h'
31 tœg ne;a-fInd uq×ka;<d • rcÏg
je|" öö°œ;a rc;=ud ioyg u ãj;a f› jd·÷÷hs
lSjd h'
 1 rdcdj,sh 1
32 ;jo" °œ;a rcÏ" ööYdf°la mÝcljrhd;a"
kd;dka æjeisjrhd;a" fcfy`hd°f.a mÜ;a
fnkdhd;a ud <óg le|jdf.k tkake÷÷hs lS
œg" T›yq rc;=ud bæúhg wdfj` h' 33rc
f;u Tjqka wu;d" ööTf’ iajd—kaf.a
Ú,Odøka le|jdf.k" ud mÜ;a i,fudka
udf.a u fldg½jd msg kxjdf.k .Sfydka
kueØ æh W,am;a <óg hkak' 34tys ¡
Ydf°la mÝcljrhd iy kd;dka æjeisjrhd
Tyq bYardfh,ajreka flfrys rc fldg
wNsfIal lr;a jd' Tn o fydrKEj msU
ö35i,fudka rc f;u ierfoa jd÷hs Ùhkak'
bkamiÜ Tyqg msÛmiska Tn wd hÜ;= h' Tyq o
wjq;a udf.a isyiÜk wrd ys|.; hÜ;= h' Tyq
ud fjkÜjg rc jkÜ we;' Tyq
bYardfh,ajreka o cÏ°jreka o flfrys
w•mØhd fldg m;a flf<–÷÷hs lSf› h'
36 tœg fcfy`hd°f.a mÜ;a fnkdhd
rcÏg W;a;r fo–ka" öötfia u f› jd· udf.a
iajd—ka jk rc;=ukaf.a foœ i–¹Kka
jykafia tfia j°rk fiala jd· 37i–¹Kka
jykafia udf.a iajd—ka jk rc;=uka iuó
jevis‡k f,i u i,fudka iuó;a jevisg
Tyqf.a isyiÜk udf.a iajd—ka jk °œ;a
rc;=ukaf.a isyiÜkg;a jvd Wiia lrk
fiala jd·÷÷hs lSf› h'
38 fufia Ydf°la mÝcljrhd o kd;dka
æjeisjrhd o fcdfy`hd°f.a mÜ;a fnkdhd o
flfrØjre o fmf,Øjre o f.dia" °œ;a
rcÏf.a fldg½jd msg i,fudka kxjdf.k
.Sfydka k• ia:dkhg me–×hy' 39Ydf°la
mÝcljrhd uKavmfhka f;,a l=,dj /f.k
f.dia i,fudka wNsfIal flf<a h' tœg
T›yq fydrKEj ms•fn` h' uq½ fikó o"
ööi,fudka rcÏ ierfoa jd÷÷hs lSfj` h' 40uq½
fikó Tyq miÜmi f.dia k<d msU"
fmdf<dj mef<k ;r• jQ Tjqkfa .a Y’ofhka
buy;a mS%ØhÙka mS%Ø m%fu`o jQ y'
wf°Ú hd “hm ;a •u
wf°Úh “hm;
41 tœg wf°Úhd o Tyq iuó is‡ ish®
wuq;a;ka o wdydr wkÜNj fldg wjidk
jkjd;a iuó u Tjqkag ta Y’oh weis×'
fc`jd’ fydrKE Y’oh wid" öök.rh
fojk;a lrk f• f>`Idj l=ula Úid ±÷÷hs
ms<sœiS h' 42Tyq l;d lroa¡ u w“hd;È
mÝcljrhdf.a mÜ;a fcdk;ka me–×fha h'
tœg wf°Úhd Tyqg l;d fldg" ööwe;=<g
tkak" Tn wjxl –ÚfiÙ" Tn iÜn wdrx„
f.fkkÜ we;e÷÷hs lSf› h'
379
43 fcdk;ka W;a;r fo–ka" ööke;" wfma
iajd—ka jk °œ;a rc f;u ieneœka u
i,fudka l=ure rclug m;a flf<a h'
44
;jo" rc f;u Tyq iuó Ydf°la
mÝcljrhd o kd;dka æjeisjrhd o
fcfy`hd°f.a mÜ;a fnkdhd o flfrØjreka o
fmf,Øjreka o he›f› h' T›yq Tyqg rcÏf.a
fldg½jd msg keóS hdug ie,eiaiÝ y'
45
wer;a" Ydf°la mÝcljrhd o kd;dka
æjeisjrhd o .Sfydka k• ia:dkfha ¡ Tyq
rcÏ jYfhka wNsfIal lf<` h' bkamiÜ T›yq
t;eÚka msg;a j wjq;a mS%Ø m%fu`o jQ y'
f>`Idfjka kÜjr /› ms<s/› æÚ' Tn ieug
weiÜKÏ f>`Idj tal h' 46;jo" i,fudka
rc isxydikh wrd ys¢kafka h' 47wer;a"
rdc Ú,Odøyq wfma iajd—ka jk °œ;a rcÏ
yg wdYSÈjdo lrkakg me–K" öfoœhka
jykafia i,fudkaf.a kduh Tf’ kduhg
jvd Wiia lr" Tyqf.a isxydikh Tf’
isxydikhg jvd fi!Nd.Hj;a lrk
fiala jd·÷hs lSfj` h' rc f;u o hyfka
isg ke— wdpdr flf<a h' 48;j³rg;a rc
f;u l;d lr–ka" öudf.a weiaj,ska oÙk
ye‡hg wo udf.a isxydikfhys ys|.ekSug
flfkl= ³ka bYardfh,ajrekaf.a foœ
i–¹Kka jykafiag m%Yxid f› jd·÷Ùhd
lSf› h÷÷hs wf°Úhdg ie< flf<a h'
49 tœg wf°Úhd iuó is‡ wuq;af;`
ish,af,` u “hm;a •" keósg tÙfkld
;u;uka leueØ foig hkakg .sfh` h'
50
wf°Úhd o i,fudka rc;=udg “h •"
keósg f.dia mÝcdikfha fldkaj,ska fkrd
.sh wx w,a,d.;af;a h' 51;jo" öö öi,fudka
rcÏ ;u fufylrejd lvqfjka fkdurk
f,i wo ug æjqre• æh hÜ;= h÷hs lsh–ka"
wf°Úhd mÝcdikfha fldkaj,ska fkrd .sh
wx w,a,df.k isˆ÷÷hhs i,fudka rc;=udg
okajk ,¡'
52 i,fudka rc f;u o" ööTyq œYajdi
ukÜIHfhl= nj ug fmfka k•" Tyqf.a flia
.yla j;a “u fkdjefgkafka h' tfy;a" Tyq
³Iag flfkl= nj fmfka k•" Tyq kiskafka
h÷÷hs lSf› h' 53tœg i,fudka rc –ÚiÜka
hjd Tyq mÝcdikh <óska f.ka• h' wf°Úhd
o wjq;a ke— rc;=udg jekafoa h' rc f;u
Tyqg l;d fldg" ööTf’ f.org hkake÷÷hs
lSf› h'
 1 rdcdj,sh 2
°œ;a rcqf.a wkaØu wjjdoh iy urKh
2 °œ;a rc;=ud kisk ld,h wdikak œh'
Tyq iajlSh mÜ;a i,fudkag fufia wK
flf<a h' 2ööfldhsldg;a fmd³ wkaØu .uk
uu h–' tneœka Tn YlaØu;a •" •rfhl=
fuka Ù%hd lrkak' 3Tf’ foœ i–¹Kka
jykafiaf.a Úhuhka bÛ lr–ka" foœ uó
.uka lrkak' Tn lrk ish,af,a ¡ o Tn
hk iEu ;ekaj, ¡ o Tng Y=Nisoa•h
ie,fik ms×i fu`fiiaf.a kSØ ix.%yfha
igyka múæ Wka jykafiaaf.a wdÇ yd mK;a
o œÚYaphhka yd YslaId mo o ms<smækak'
4
Tn tfia lf<d;a" i–¹Kka jykafia ug
j°< múæ" öTf’ ore±úfh` ;u ;ukaf.a uq½
yDofhka o uq½ isØka o ud bæúfhys
i;Hjd¡ j yeisfrk f,i ;ukaf.a ãjk
udÈ.h .ek n,d.kafk` k•" bYardfh,a-
jrekaf.a isxydikh wrd ys£ug Tng
flfkla keØ j fkdhkafka h'÷
5 öö;jo" fYrehdf.a mÜ;a fc`jd’ œiska
ug lrkÜ ,enQ foa tk•" bYardfh,a yuq°j,
fikam;Ska fofokd jQ fkaÈf.a mÜ;a
w’fkaÈg;a" fcf;Èf.a mÜ;a wudidg;a l<
foa Tn okafkys h' Tyq Tjqka urd" iduh
weØ ld,fha ¡ hÜoaO f,a j.=rejd udf.a
bóm‡fhys;a" udf.a md jykaj,;a hÜoaO f,a
;ejref› h' 6tneœka Tn ia:dfk`„; m%Çj
weØj Ù%hd lr–ka Tyqg uy® jhfia ¡
iekis,af,ka uefrkak bv fkdfokak'
7 öötfy;a" .s,shoa cdØl nÈYs,a,hsf.a
mÜ;%hka yg lreKdj fmkajd" Tjqkag Tf’
f•ifhka wdydr mdk wkÜNj lrkakg
wjir fokak' ukao" Tf’ ify`or jQ
w’if,d•f.ka ud m,d .sh œg T›yq
tf,i ud <óg me–×fh` h'
8 öö;jo" nyqø• k• k.rfha
fnkac–kaf.a f.`;%fha f.ardf.a mÜ;a Isfuhs
Tn <ó is‡hs' ud uykhs• k• ia:dkhg
.sh ojfia ¡ Tyq ug b;d ;æka idm flf<a
h' tfy;a" Tyq fcdÈ°ka .ó wi, ud yuq jQ
œg" uu o" öTn lvqfjka fkdurkafk–÷hs
i–¹Kka jykafiaf.a k–ka æjqf<–'
9 wE" ööuu tl iܽ b,a,Sula Tfnka b,a,–' th
tfy;a" Tyqg o~qj• fkdlr kdúkaká Tn
meKj;a –Úfil= neœka Tyqg l< hÜ;= foa
l=ula ± hs Tn okafkys h' Tyqf.a uy®
jhfia ¡ f,a j.=rejd uefrkak i,iajkak'÷÷
2'5 2 iduq 3'27á 20'10 2'7 2 iduq 17'27-29 2'8 2 iduq 16'5-13á 19'16-23
2'11 2 iduq 5'4-5á 1 jxYd 3'4 2'12 1 jxYd 29'23 2'17 1 rdcd 1'3-4
380
10 fufia lS miÜ °œ;a rc –h.sfha h'
Tyqf.a k.rfha Tyq N+u°k lrk ,¡' 11°œ;a
rc f;u bYardfh,ajreka flfrys rcl• l<
ld,h wjqre³ y;<syÙ' Tyq fyfn%dka
k.rfha y;a wjqreoaola o fcrei,fuys
Øia;=ka wjqreoaola o rcl• flf<a h'
12
i,fudka o ;u msh °œ;a rcÏf.a isxydikh
wrd ys|.;af;a h' Tyqf.a rdcHh o ia:êr
f,i msysÛjk ,¡'
wf°Ú
wf°Úh hdf
df..a urKh
13 tl, y.a.s;af.a mÜ;a wf°Úhd
i,fudkaf.a uj jk ne;a-fInd <óg wdfha
h' ööTn tkafka idu°kfhka ±÷÷hs wE weiÝ
œg" Tyq ööidu°kfhka h÷÷hs W;a;r ³kafka
h' 14;jo Tyq" ööTng ldrKhla Ùhkak ug
Øf’ h÷÷hs lS œg" wE o" ööÙhkake÷÷hs lSjd h'
15 tœg Tyq l;d lr–ka" öördcHh ug
,efnkakg ØnqKq nj;a" ud rcl• lrkq
we; Ùhd ish® bYardfh,ajreka ud
.ek n,d is‡ nj;a Tn okafkys h' tfy;a"
rclu fjkia • udf.a ify`orhdg
th w;a œh' ukao" th Tyqg i–¹Kka
jykafiaf.ka ,enqKÏ neœÚ' 16bØka uu
tl fohla Tfnka b,a,–' th m%ØlafIam
fkdlrkake÷÷hs lSf› h' wE o" ööth
Ùhkake÷÷hs Tyqg lSjd h'
17 Tyq o" ööIÜk•—h w“I.a k•
ldka;dj ug “ú| fldg fok f,i
i,fudka rcÏ yg lreKdlr l;d l<
uekj' rc f;u Tf’ b,a,Su bIag fkdlr
fkdis‡kafka h÷÷hs lSf› h'
18 ne;-a fInd o" ööfyd|hs" Tn Wfoid
uu Tyqg l;d lrkafk–÷÷hs W;a;r
³kakd h'
19 tneœka ne;a-fInd wf°Úhd Wfoid
i,fudka rcÏg l;d lrkakg Tyq <óg .sh
œg" rc f;u o wE yuq •ug keósg" wEg
wdpdr lr ;u isxydikh wrd ys|.;af;a h'
rcÏf.a ujg;a wdikhla ;nkakg ie,eiaifÜ ›
h' wE Tyqf.a ol=fKka ys|.;a;d h' 20tœg
fkd¡ fkdis‡h uekj÷÷hs lS œg" rc o"
ööudf.a uE×hÚ" b,a,kak' uu th Tng
fkd¡ is‡kafka ke;e÷÷hs wEg lSf› h'
 1 rdcdj,sh 2
21 tœg wE" ööIÜk•—h w“I.a Tf’
ify`orhd jk wf°Úhdg “ú| fldg fokÜ
,ef’ jd·÷÷hs lSjd h'
22 i,fudka W;a;r fo–ka" ööTn
wf°Úhd Wfoid IÜk•—h w“I.a k•
ldka;dj b,a,kafka uka o@ rclu;a Tyq
Wfoid b,a,kak' ukao" Tyq udf.a jeŠuy,a
ify`orhd h' mÝcl w“hd;È iy fYrehdf.a
mÜ;a fc`jd’ o Tyqf.a me;a; f.k Øfnkafka
h÷÷hs ;u ujg lSf› h' 23tœg i,fudka rc
ãjudk i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka
æjqr–ka" ööwf°Úhd mejiÝ f• jpk Úid Tyq
urK m;a fkdjkafka k•" foœhka jykafia
ug ±Š f,i o~qj• fok fiala jd· 24ud
rclfuys msyfs gjq" udf.a mshd jk °œ;af.a
isxydikh wrd ud wiÜka .ekaj"Q ;uka
jykafia fmdfrdka³ jQ f,i ug jxYhla
Wmojd ³ka ãjudk i–¹Kka jykafiaf.a
kdufhka wf°Úhd wo ojfiys urkÜ ,nkÜ
we; Ùhd æjqr–÷÷hs lSf› h'
25 fufia Ùhd i,fudka rc
fcfy`hd°f.a mÜ;a fnkdhd he• h' Tyq
wf°Úhdg myr ¡ ueref› h'
w“
w“hhd;Èf
d;Èf. .a iy ffc c`jd’f.a brKu
26 ;jo" i,fudka rc w“hd;È
mÝclhdg l;d fldg" ööwkdf;d;ays Øfnk
Tf’ u bvug hkak' Tn urKhg
iܳiafiÙ' tfy;a" Tn udf.a msh jQ °œ;a rcÏ
bæúfhys foœ i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ•
lr~qj biܬ neœka o udf.a mshd ±rE
ish® ³laj, ¡ Tn;a ³la œkao neœka o f•
j;df› uu Tn fkdur–÷÷hs lS h' 27fufia
Ùhd Isf,`ys ¡ ta,Sf.a jxYh .ek i–¹Kka
jykafia j°< jpkh i•mÝÈK jk f,i"
i,fudka Wka jykafiaf.a mÝcl Oqrfhka
w“hd;È myflf<a h'
28 ta wdrx„h fc`jd’g ie< œh' ukao"
fc`jd’ w’if,d• wkÜj fkd.sh kuq;a"
wf°Úhd wkÜj .sh neœka" Tyq i–¹Kka
jykafiaf.a uKavmhg m,d f.dia
mÝcdikfha fldkaj,ska fkrd .sh wx
w,a,d.;af;a h' 29fc`jd’ i–¹Kka
jykafiaf.a uKavmhg m,d .sh nj o Tyq
mÝcdikh <ó is‡kafka h Ùhd o i,fudka
2'26 1 iduq 22'20-23á 2 iduq 15'24 2'27 1 iduq 2'27-36
381
rcÏg okajk ,¡' Tyq o fc`jd’ fj;
m×jqvhla hj–ka" ööTn l=ula Úid
mÝcdikhg m,d .sfha ±÷÷hs weiÝ œg" ööuu
Tng “fhka i–¹Kka jykafia fj; m,d
.sfh–÷÷hs fc`jd’ W;a;r ³kafka h' tœg
rc f;u" ööTn f.dia Tyq urkake÷÷hs
fcfy`hd°f.a mÜ;a fnkdhd he• h'
30
fnkdhd i–¹Kka jykafiaf.a uKavmhg
we;=½ •" öömsg;g tkak Ùhd rc f;u
Ùhkafka h÷÷hs Tyqg lS h' ööuu fkd t–" uu
fu;ek u kiskfa k–÷÷hs Tyq lS œg" fnkdhd
f.dia" fc`jd’ tf,i ms<s;=re ³kafka hhs
rcÏg lSf› h'
31 tœg rc fnkdhdg l;d fldg"
ööTyq lS f,i Tyqg myr ¡ urd N+u°k
lrkak' tfia Ùøfuka fc`jd’ ÚlrefKa
j.=< f,a ud flfrka o udf.a mshdf.a
jxYfhka o Tn mylrkÜ we;' 32Tyq
;udg jvd OÈ–IaG" jvd hym;a –ÚiÜka
fofofkl= tk•" fkaÈf.a mÜ;a bYardfh,a
fiakdjg w•mØ w’fkaÈg o fcf;Èf.a
mÜ;a cÏ° fiakdjg w•mØ wudidg o myr ¡"
udf.a msh jQ °œ;a rc;=udg fkd±kÜj;a j
Tjqka lvqfjka urd±uQ neœka" i–¹Kka
jykafia Tyqf.a f,a Tyqf.a u ysi msg fufia
wdmiÜ muqKÏjkÜ we;' 33Tjqkaf.a f,a
fc`jd’f.a ysi msg o Tyqf.a fm<mf;a
whf.a ysia msg o ioyg u wdmiÜ
me–fKkafka h' tfy;a" °œ;a rc yg o
Tyqf.a fm<m;g o Tyqf.a rdc jxYhg o
isxydikhg o i–¹Kka jykafiaf.ka
ioyg u idu°kh jkafka h÷÷hs lSf› h'
34 tœg fcfy`hd°f.a mÜ;a fnkdhd
f.dia Tyqg myr ¡" Tyq urd±uQ miÜ
md½lrfhys ØnqKÏ Tyqf.a u f.hs Tyq N+u°k
lrkÜ ,e” h' 35bkamiÜ rc f;u Tyq fjkÜjg
fiakdf› w•mØ fldg fcfy`hd°f.a mÜ;a
fnkdhd o w“hd;È fjkÜjg mÝcl Ydf°la o
m;a flf<a h'
Isfu
uhhsf.a urKh
36 ;jo" rc f;u Isfuhsg m×jqvhla
hjd Tyq le|jd" ööTn fcrei,fuys f.hla
id°f.k tys jdih lrkak' t;eÚka
fld;ekg j;a fkdhkak' 37Tn msg;g
f.dia Ùf¿dka Tfhka tf;r jk ojfia ¡
 1 rdcdj,sh 2-3 382
Tn kiskjd u we;e hs ±k.kak' wer;a" iajlSh ud,s.h;a" i–¹Kka jykafiaf.a
Tf’ urKh i•nkaO j Tn u jerælre ukaærh yd fcrei,u jglr mjqr;a
jkÜ we;e÷÷hs Tyqg lSf› h' f.dvkód Úu lrk ;=re" Tyq weh °œ;a
rcÏf.a kÜjrg f.kdf› h' 2ta ld,h jk ;=re
38 Isfuhs o" ööta lSu hym;" ud iajd—ka
jk rc;=ud lS f,i u Tf’ fufylrejd i–¹Kka jykafiaf.a kduhg Ùis
lrkafka h÷÷hs rcÏg lSf› h' tfia Isfuhs
ukaærhla f.dvkód fkdØnqKÏ neœka
fcrei,fuys fndfy` ld,hla œiÜf› h' fikó .súl=½j, mÝcd TmamÜ lf<` h'
3
39 tfy;a" ;=ka wjqreoaolg miÜ i,fudka ;u msh jQ °œ;af.a Úfh`. f,i
Isfuhsf.a jy,a® fofofkla .d;a k• yeisr i–¹Kka jykafiag fm%au flf<a h'
;jo" Tyq lº u; mÝcdia:dkj, mÝcd iy
ia:dkfhys rcÏ jk uhldf.a mÜ;a wdlSIa
fj; m,d .sfh` h' tœg" ööTf’ jy,a® iÜj| ³• TmamÜ flf<a h'
.d;ays is‡Ø÷÷hs Isfuhsg okajk ,¡' 40Isfuhs
4 .s“fhdka m%Odk lº u; mÝcdia:dk jQ
keósg ;u fldg½jdg iEo,h fhd° ;u neœka mÝcd TmamÜ lrk ms×i rc t;ekg
jy®ka fidhkakg .d;ays wdlSIa fj; .sfha
.sfha h' i,fudka ta mÝcdikh msg ojk hd.
h' fufia Isfuhs f.dia .d;ays is‡ ;umÝcd oyila mÜo flf<a h' 5.s“fhdkays ¡
jy®ka f.kdf› h' 41Isfuhs fcrei,fukai–¹Kka jykafia rdØ%fha iajmakhÙka
.d;a kÜjrg f.dia wdmiÜ wd nj i,fudka
i,fudkag oÈYkh jQ fial' ;jo" foœhka
jykafia l;d fldg" ööud kÜUg æh hÜ;= foh
rcÏ yg okajk ,¡' 42tœg Tyq Isfuhs fj;
m×jqvhla hjd Tyq le|jd" Tyqg l;d b,a,kake÷÷hs j°< fial'
fldg" öö öTn fldfya kuq;a msg;g .sh 6 i,fudka l;d fldg" ööTf’ °ihd jQ
ojfia ¡ kiskjd u we;e hs ±k.kak÷ Ùhd"
udf.a msh jQ °œ;a Tn bæúfhys i;Hjd¡
ud Tng iyØl fldg Tn i–¹Kka j o OÈ–IaGl–ka o Tn iuó isf;a
jykafiaf.a ku Ùhd æjqfrjqjd fkdf› o@
wjxll–ka o yeiÜreKÏ múoafoka Tn Tyqg
Tn o" öud weiÝ lSu hym;e÷hs ug lSfjys h'
uyd lreKdjla fmkajQ fial' ;jo" wo
43
bØka" Tn i–¹Kka jykafiaf.a ku Ùhd
Øfnk ye‡hg Tyqf.a isxydikh wrd
l< æjqreu;a" ud Tng wK l< Úfh`.h;a ys¢kak Tyqg mÜ;f% hl= ¡fuka f• uyd
rlaId fkdflf<a uka±÷÷hs Tyqf.ka weiS h'
lreKdj fkdkj;ajd fmkajQ fial' 7±kܳ
44
;j³rg;a rc f;u Isfuhsg l;d lr–ka"
udf.a foœ i–ºÚ" Tn udf.a msh jQ °œ;a
ööTn udf.a msh jQ °œ;ag l< ish® ³Iagl•
fjkÜjg Tf’ °ihd rc fldg m;a l< fial'
Tn b;d fyd¢ka okafkys h' tneœka" uu <d nd, flfkla–" rg md,kfha
i–¹Kka jykafia Tf’ ysi msg Tf’ olaIlula ug ke;' 8.Kka l< fkdyeÙ
³Iaglu wdmiÜ yrjk fial' 45tfy;a" wixLH iuQyhla jk Tn œiska f;dard.kÜ
i,fudka rc f;u wdYSÈjdo ,nkafka h' ,enQ Tf’ fikó ueo Tf’ °ihd is‡hs'
°œ;a rcÏf.a isxydikh i–¹Kka jykafia9
tneœka Tf’ f• fikó œÚYaph lrk
bæúfhys ioyg u msysÛjkÜ ,nkafka h÷÷hs
ms×i" fyd| krl ±k.kak mܽjka jk
lSf› h' f,i Çkjka; is;la Tf’ °ihdg ³k
uekj" ukao" Tf’ f• uyd fikó œÚYaph
46 fufia rc f;u fcfy`hd°f.a mÜ;a
fnkdhdg wK l< miÜ" Tyq msg;g f.dia lrkak ljfrl=g mq½jka ±÷÷hs lSf› h'
Isfuhsg myr ¡ ueref› h' rclu i,fudka 10 i,fudka f• foa b,a¬ Úid
w; ia:êr œh' i–¹Kka jykafia Bg m%ikak jQ fial'
11
foœhka jykafia l;d fldg" öökÜU
m%Çj i| i|yyd i,f
i,fu udka ¡È>dhÜI b,a,kafka j;a Ok i•m;a
rcqf.a hdƒÆj b,a,kafka j;a" kÜf˜ i;=rkaf.a ãœ;h
^2 jxYd( 1(3-12&
b,a,kafka j;a keØ j œÚYaph f;are•-
3 ;jo" i,fudka rcÏ –irfha rcq jk .ekSug Çkh b,a¬ neœka" 12n,kak" uu
mdrdfj`f.a ³j irK mdjdf.k" kÜf˜ b,a,Su f,i bÛ lr–' kÜUg iudk
mdrdfj` iuó .sœiÜula lr.;af;a h' flfkl= kÜUg m<uqfjka is‡fha j;a" kÜUg
 1 rdcdj,sh 3-4 383
25
miÜ j is‡kafka j;a keØ jk f,i ØhÜKÏ f.fkk ,¡' tœg rc l;d fldg" ööãj;a j
keKkÜjK kÜUg fo–' 13wer;a" kÜf˜ uq½ is‡k orejd folg lmd nd.hla tla
ld,fha ¡ rcjreka w;fÈ kÜUg iudk ;eke;aØhlg;a" nd.hla wÚla ;eke;aØh-
flfkl= fkdjk f,i Okh o f.!rjh o g;a fokake÷÷hs lSf› h'
hk kÜU fkdb,a¬ foa;a kÜUg fo–' 14;jo" 26 tœg ãj;a j is‡k orejdf.a ujf.a
kÜf˜ msh jQ °œ;a yeiÜreK múæ kÜU udf.a yDoh wef.a mÜ;%hd flfrys wkÜl•mdfjka
wdÇ o mK;a o rlaId lr–ka udf.a ±• .sh neœka" wE rcÏg l;d fldg" ööwfka"
udÈ.j, yeisfrkafkys k•" kÜf˜ wdhÜI o udf.a iajd—Ú" ãj;a j is‡k orejd wEg
jeŠlrkafk–÷÷hs Tyqg j°< fial' fokak" urkak k• tmd he÷÷hs lSjd h'
15 i,fudka ms“o foœhka jykafia tfy;a" wÚla ;eke;a;S" ööta orejd ug j;a"
iajmakhla uóska l;d l< nj ±k .;af;a h' Tng j;a fkdf› jd" Tyq folg lmkake÷÷hs
Tyq fcrei,ug wjq;a i–¹Kka jykafiaf.a lSjd h'
.sœiÜ• lr~qj bæúfhys isg ojk hd. mÝcd 27 tœg rc W;a;r fo–ka" ööãj;a j
o iyNd.slf• mÝcd o TmamÜ flf<a h' is‡k orejd urkakg tmd" wr ;eke;aØhg
;udf.a ish® fiajlhkag ux.,Hhla o fokak' wE Tyqf.a uj h÷÷hs lSf› h'
ms<sfh< fldg ³kafka h' 28 rcÏ œiska lrk ,o œÚYaph ish®
bYardfh,ajre wid" hÜlØ a h œi£ug foœhka
kvqjla œi£u jykafiaf.a m%Çj Tyq ;=< Øfnk nj ±l rcÏ
16 tl, f›YHd ia;S%yq fofofkla rcÏ flfrys “h jQfj` h'
<óg wjq;a Tyq bæúfhys is‡fh` h' 17tl
iaØ%hla l;d fldg" ööwfka" rc;=fuÚ" f• rcqf.a Ú,
Ú,O Odø
døyyq
ia;S%;a" uu;a tl f.hl jdih flf<uq' ta
f.or u wE iuó is‡h ¡ uu orefjl= 4 i,fudka rc ish® bYardfh,ajrekag rc
j is‡fha h' 2Tyqf.a Wiia Ú,Odøyq
,enqfj–' 18;jo" ud orejd ,nd ;=ka æklg fudjqyq h' Ydf°laf.a mÜ;a wYúhd mÝclhd há
miÜ f• ia;S% o orefjl= ,enqjd h' wms tlg 3IsIdf.a mÜ;%hka jk t,sfydfrma iy wyshd
is‡fhuq' f.hs wm fofok yer Ùisfjl= wm f,al•jre há wys®oaf.a mÜ;a fcfy`Idmd†
iuó tys is‡fha ke;' 19f• iaØ%hf.a orejd jdÈ;dlre há 4fcfy`hd°f.a mÜ;a fnkdhd
rdØ%fha ¡ wef.a weóg hg •fuka uf<a h' 20wE fiakdmØhd há Ydf°la iy w“hd;È
uOHu rdØ%fhys keósg" Tf’ fufyldø mÝcljre há 5kd;dkaf.a mÜ;a wYúhd
Ú°f.k is‡h ¡" udf.a mÜ;%hd ud <óska m%dfoaYsh wdKavqldrhkaf.a md,lhd há
/f.k wef.a <fhys ;ndf.k" wef.a u< kd;dkaf.a mq;a mÝcl idnqoa rdclSh
orejd udf.a <fhys ;enqjd h' 21Woh udf.a mÜfr`ys;hd j is‡fha h' 6wysIdÈ jkdys rc
orejdg Ùú fokak keó=ÛKÜ œg Tyq ueø f.or m%OdÚhd h' w’°f.a mÜ;a wf°Úrd•
Wka nj 懖' tfy;a" ud Wfoa Tyq foi rdcldúfha uq,doEÚhd h'
fyd¢ka ne¬ œg ud ,enQ mÜ;%hd fkdjk nj 7 rcÏg;a" Tyqf.a .DyjdiSkag;a wdydr
±k.Ø–÷÷hs lSjd h' imhk ms×i i,fudka rc Ú,Odøka
22 wÚla ia;S% o" öötfia fkdj" ãj;a j f°f<diafofkl= ish® bYardfh,ajreka
is‡k mÜ;%hd udf.a há u< mÜ;%hd Tf’ h÷÷hs flfrys m;a flf<a h' tÙfkld wjqreoaolg
lSjd h' ueh o" ööke;" u< mÜ;%hd Tf’ há udihla ne.ska tfia wdydr imhd
ãj;a j is‡k mÜ;%hd udf.a h÷÷hs lSjd h' ³kafkda h' 8Tjqkaf.a kdu f• há tm%dhs•
fufia T›yq fofok rcÏ bæúfhys œjdo lºlrfha œiÝ fnka-yqÈ há 9udlYa" Idhd,a“•"
lf<` h' fn;a-fIfuIa iy taf,dka-fn;a-ydkdka
23 tœg rc l;d fldg" öötla ;eke;a- hk k.rj, œiÝ fnka-foflÈ há
Øhla" öf• ãj;a j is‡k mÜ;%hd udf.a há u< 10wre’fn`;ays fnka-fyfioa há fudyqg
mÜ;%hd Tf’ h÷ Ùhd;a" wÚla ;eke;aØh" fi`fl`j kÜjr iy uq½ fyafmÈ rg o
öke;" u< mÜ;%hd Tf’ h" ãj;a j is‡k mejú×' 11fo`È k• uq½ lºlr fmfofiys
24
mÜ;%hd udf.a h÷ Ùhd;a ÙhØ' lvqjla fuys œiÝ fnka-w“kd°’ h' Tyqf.a NdÈhdj
f.fkkake÷÷hs lSf› h' rcÏ bæúhg lvqjla i,fudkaf.a ³j jk ;dm;a h'
 1 rdcdj,sh 4-5
12 wys®oaf.a mÜ;a ndkdg ;hkdla iy
fu.sofa o` hk k.r o Ydfr;dka k.rh wi,
fcfY%fh,a k• k.rhg ol=×ka msys‡ uq½
fn;a-fIhdka fmfoi o mejú×' ta fmfoi
fn;-a fIhdka mgka wdfn,a-fufy`,d olajd
o fcdlafuhd• k.rhg tyd iSud olajd
o œys¡ Øf’' 13rdfud;a-.s,shoays is‡
fnka-f.nÈ há .s,shoays is‡ ukiafiaf.a mÜ;a
cdhSÈf.a k.r o mjqre o f,`lv w.=,a o
weØ uyd k.r yegla iys; ndIdka k•
fmfofiys wÈf.d’ m<d; Tyqg mejú×'
14
uykhs• k.rfha œiÝ boafo`f.a mÜ;a
wyskd°’ h' 15kma;,Sf.a fmfofiys œiÝ
wySuhdYa há Tyq o i,fudka rcÏf.a ³j jk
ndfiu;a NdÈhdj fldg mdjdf.k Ø“×'
16
wdfIÈ fmfofiys fnhdf,d;a k.rfha
œiQ yQIhsf.a mq;a ndkd h' 17biaidlÈf.a
fmfofiys œiÝ mrejdf.a mÜ;% jk
fcfy`Idmd† h' 18fnkac–kaf.a fmfofiys
œiÝ ta,df.a mÜ;a Isfuhs h' 19wfu`újrekaf.a
rc jQ iSfydkaf.a o ndIdkays rc jQ «.af.a o
foaYh jQ .s,shoa foaYfhys œiÝ Wøf.a mÜ;a
f.fnÈ h' ta foaYfhys is‡fha tl
Ú,Odúfhla muK h'
i,f
i,fu udka rcqf.a hib
hibiire
Ü re
20 cÏ°jre o bYardfh,ajre o uqyq³
fjrf<a je,s fuka .KÚka w•l j is‡fh`
h' T›yq l–kafnd–ka mS%Øfj–ka miÜ jQ y'
21
i,fudka rc jkdys hÜm%ˆia .x.df›
mgka ms,siaØjrekaf.a foaYh iy –irfha
foaY iSudj olajd ish® rdcHhka wdKavq
flf<a h' T›yq lmam• f.kjq;a ¡ i,fudka
rcÏf.a uq½ ld,h ;=< Tyqg fiajh lf<` h'
22 ojilg i,fudka rcÏf.a wdydr
fufia h' isyska ms‡ ,SgÈ mkaoyiÙ' fjk
ms‡ ,SgÈ oioyiÙ' 23uqjka o Ø;a uqjka o
;re uqjka o ;r l< mlaISka o yer" ;r
yrla oifofkÙ" flf;a yrla œisfofkÙ"
neg½fj` ishhÙ'
24 Tyq Ømaid mgka .did olajd u
hÜm%ˆia .x.dfjka fuf.dv Øfnk uq½
foaYh o f• .x.dfjka fuf.dv œiÝ ish®
rcÏka o md,kh flf<a h' Tyq wjg iEu
4'21 W;a 15'18á 2 jxYd 9'26 4'26 1 rdcd 10'26á 2 jxYd 1'14á 9'25 4'31 .S;d 89
4'32 ysf;` 1'1á 10'1á 25'1á fma%u 1'1
384
25
æYdj, iduh mejØ×' fudyqf.a uq½
ld,h ;=< °ka mgka fnhÈ-fInd olajd
cÏ°jre o bYardfh,ajre o tÙfkld ;u
;udf.a –æ j;= yd w;aØlald j;=j, whsØh
N=laØ œ¢–ka iÜj fia jdih lf<` h'
26 i,fudka rcÏf.a r:j,g .d,a
i;<siaoyil wYajfh` is‡fh` há wirefj`
f°f<diaoyila o is‡fh` h' 27ta Ú,Odøyq
tÙfkld ;u ;udg Úhu udifha ¡
i,fudka rcÏg o Tyqf.a lEu f•ihg
me–× ish,a,kag o Ùisjla wvq jkak
bv kEr wdydr imhd ³kafk` h' 28T›yq
tÙfkld ;u ;udg Úhu • ØnqKÏ f,i
r: wæk wiÜkag;a" nr wæk i;=kag;a
hj iy ms³re Úhu ia:dkhg f.kdfj` h'
29 foœhka jykafia buy;a m%Çj;a"
œplaIK nqoa•h;a" uqyq³ fjrf<a je,s fuka
mD:q, Çkh;a i,fudka rcÏ yg ³ka fial'
30
fudyqf.a m%Çj fmræ. rgj, ish®
ck;djf.a m%Çj;a" –irjeishkaf.a ish®
m%Çj;a blaujd .sfha h' 31ukao" Tyq ish®
–ÚiÜkag o tiardySh cdØl ta;dkag o
udfyd,a kue;a;df.a mÜ;%hka jk fyaukag o
l,afld,ag o oÈ°g o jvd m%Çjka; j
is‡fha h' Tyqf.a lSÈØh wjg is‡ ish®
cd;Ska w;fÈ m;< • .sfha h' 32Tyq WmfoaY
jdlH ;=kaoyila lSf› h' Tyqf.a .SØld
tla°ia myÙ' 33Tyq f,nfkdka foaYfhys
Øfnk Ùysú .y mgka “;aØfha yg.kak
ysfidma .y olajd jDlaI,;d .ek l;d
flf<a h' Tyq uD.hka o mlaISka o Wr.hka o
u;aiHhka o .ek;a l;d flf<a h' 34œœO
cd;Syq i,fudkaf.a m%Çj weiSug me–×fh`
h' Tyqf.a m%Çj .ek weiÝ fmdf<df›
N+m;Skaf.ka Tyq ;E.sfn`. ,enqf› h'
foj
a ud,s.dj idokak iQ°ku
°ku
^2 jxYd( 2(1-18&
5 i,fudka Tyqf.a msh rcÏg miÜ j rcÏ
jYfhka wNsfIal lrkÜ ,enQ nj ;SÈys rc
jQ ySrd• wid ;udf.a ;dkdm;Ska Tyq fj;
t›f› h' ukao" ySrd• Ú;r u °œ;a rcÏf.a
ys;–;=frla œh' 2i,fudka rc o ySrd• fj;
m×jqvhla hj–ka" 3ööi–¹Kka jykafia
 1 rdcdj,sh 5-6
udf.a msh jQ °œ;af.a i;=rka mrdch lrk
f;la yd;amiska ØnqKÏ hÜoaO Úid Tyqf.a
foœ i–¹Kka jykafiaf.a kduhg
ud,s.djla f.dvkókakg Tyqg neú jQ nj
Tn okafkys h' 4tfy;a" ±ka udf.a foœ
i–¹Kka jykafia yeu wØka u ug œf›lh
¡ Øf’' tæúldrfhla j;a" œm;aØ .ek “hla
j;a ug ke;' 5i–¹Kka jykafia udf.a msh
jQ °œ;ag l;d fldg" ökÜU fjkÜjg kÜf˜
isxydikh msg ud ;nk kÜf˜ mÜ;h % d udf.a
kduhg ud,s.djla f.dvkókÜ we;e÷hs j°<
ye‡hg udf.a foœ i–¹Kka jykafiaf.a
kduhg .Dyhla f.dvkókakg uu woyia
lr–' 6tneœka f,nfkdka foaYfhka Ùysú
.ia lmd ug fokak wK l< uekj' udf.a
jevldrfh` Tf’ jevldrhka iuó
is‡kafk` h' Tf’ jevldrhkaf.a l=,S Tn
Ùhk m%ldrhg Tng fokafk–' ukao" iSf°ka
k.rjdiSka fuka ,S lmkak okak wh wm
w;r keØ nj Tn okafkys h÷÷hs Ùhd he• h'
7 ySrd• rc i,fudkaf.a jpkh wid
b;d mS%Ø •" ööta fYa%IaG cdØh wdKavq lrk
ms×i m%Çjka; mÜ;%fhl= °œ;ag ³ka
i–¹Kka jykafiag wo m%Yxid f› jd·÷÷hs
lSf› h' 8;jo" Tyq i,fudka fj;
m×jqvhla hj–ka" ööTn ug Ùhd tjQ
ldrKh weiS–' Ùysú ,S .ek o foaj°r ,S
.ek o Tf’ uq½ leue;a; bIag lrkafk–'
9 i,fudka rcl• Ùøug mgkaf.k i;r
udf.a jevldrfh` f,nfkdka foaYfha isg
uqyqo <óg tajd f.k tkafk` h' uu tajd
tla fldg" myqre n|jd Tn ug Ùhd tjk
;eklg uqyqfoka tjkafk–' ;jo" Tn tajd
Ndr.ekSu ms×i tys ¡ tajd ,sykak
i,iajkafk–' Tn jkdys udf.a f.hs
jeishkag wdydr ¡fuka udf.a leue;a;
bIag lrkafkys h÷÷hs Ùhd t›f› h'
10 fufia ySrd• rc i,fudkaf.a uq½
leue;a; f,i Ùysú ,S o foaj°r ,S o Tyqg
³kafka h' 11i,fudka o ySrd•f.a f.hs
jeishkag wdydr ms×i Øúó= fu†úla fgdka
fooyila o msúis³ f;,a ,SgÈ ,laI y;rla o
Tyqg ³kafka h' i,fudka wjqre³m;d fufia
ySrd•g ³kafka h'
12 i–¹Kka jykafia i,fudkag
fmdfrdka³ jQ f,i Tyqg m%Çj ³ka fialá
ySrd• iy i,fudka w;fÈ idu°kh
5'5 2 iduq 7'12-13á 1 jxYd 17'11-12 5'14 1 rdcd 12'18
385
mej;=fKa h' ;jo" T›yq fofokd tla j
.sœiÜula lr .;af;` h'
13 i,fudka rc ish® bYardfh,ajreka
w;frka rdcldúhg –ÚiÜka n|jd.;af;a h'
tfia n|jd.;a –Úiaiq ØiaoyiÙ' 14Tyq
udihlg oioyila ne.ska udrefjka
udrejg Tjqka f,nfkdka foaYhg he• h'
T›yq tl udihla f,nfkdkays o foudihla
f.or o is‡fh` h' wf°Úrd• jkdys
rdcldúfha Ú,Odúhd œh' 15lºj, .,a
lemSug wiÝoyila o ta .,a WiÜ,df.k
hEug ye;a;Eoyila o fikó i,fudkag
is‡fh` h' 16ta yer jev n,d.;a;d jQ" jev
l< fikó md,kh l<d jQ i,fudkaf.a
m%Odk Ú,Odøkaf.a .Kk ;=kaoyia
;=kaishhla œh' 17lemÝ .,aj,ska ud,s.df›
w;aØjdru ouk ms×i rcÏf.a wdÇj msg
œYd, jQ o wkÈ> jQ o .,a f.kdfj` h'
18
i,fudkaf.a jvqfj` o ySrd•f.a jvqfj` o
f.n,sjre k• ckhd o tajd lemÜfj` h'
fufia foaj ud,s.dj ;ekSug T›yq ,S o~q o
.,a o iÝ°k• lf<` h'
foj
a ud,s.dj iE¡u
6 ;jo" bYardfh,a ckhd –ir foaYfhka
msg;a j wdmiÜ me–K ydrish wiÝ jk
wjqreoafoa tk•" bYardfh,ajreka flfrys
jk wjqreoafoa fo jk udih jQ Ys›
udifha ¡ Tyq i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dj f.dvkókakg mgka.;af;a h'
2
Tyq i–¹Kka jykafiag f.dvkeó=jdjQ
ud,s.df› æ. —gÈ œisy;Ù' m<, —gÈ
kjhÙ' Wi —gÈ oy;=khs oYu myÙ'
3
ud,s.df› bæúfhka jQ m%f›Y Yd,df› æ.
ud,s.df› m<, ye‡hg u —gÈ kjhla j o
tys m<, ud,s.dj bæúmsg —gÈ y;rhs
oYu myla j o ØnqfKa h' 4Tyq ud,s.djg
.rdæ iœlrk ,o ljq½ iE³f› h' 5Tyq
ud,s.dj;a" æjH-jdlHia:dkh;a jglr
ud,s.df› “;aØ jf†g" tajdg hd lr
Wvquy,a f.dvkeóS h' 6Wvquyf,a my;
u ;†Ûf› m<, —gÈ folhs oYu folÙ'
ueo tfla m<, —gÈ folhs oYu y;Ùá
;=ka jk tfla m<, —gÈ ;=khs oYu tlÙ'
 1 rdcdj,sh 6
ud,s.df› “;aØj,g nd,al we;=½ fkdlrk
ms×i ms‡ka jf†g u ud,s.df› “;aØj,
;eÚka ;ek mÛ l< lfmd® iE³f› h'
7 Úhu l< m%udKhg .,ajf<ys ¡ lemÝ
.,aj,ska ud,s.dj f.dvkeó=j neœka
ud,s.dj f.dvkeóSf• ¡ –‡hl j;a"
fmdrjl j;a" fjk Ùis hlv wdhÜOhl j;a
Y’ohla fkdweis×'
8 ueo uy,g f°r .Dyfha ol=KÏ
me;af;ka œh' ueo uy,g;a" ueo uyf,ka
;=ka jk uy,g;a kóskakg oór fi`mdk
ud,djla id° ØnqfKa h' 9fufia Tyq
ud,s.dj ;kd Úu flf<a h' Tyq ud,s.dj
Ùysú ±jj,ska o ,E,sj,ska o jeiÜf› h' 10Tyq
uq½ ud,s.djg hd lr —gÈ kjhla ne.ska
Wi weØ uy,a ;, f.dvkeó=f› h' tajd
Ùysú ,Sj,ska ud,s.djg iœ lrk ,oafoa h'
11 i–¹Kka jykafia i,fudkag l;d
fldg" 12öökÜU f.dvkók f• .Dyh .ek
uu fuh Ùh–( kÜU udf.a kSØ wkÜj yeisr"
udf.a Úfh`. bIag lr" udf.a mK;a
mj;aj–ka" ta m%ldr yeisfrkafkys k•"
kÜf˜ msh jQ °œ;ag ud lS udf.a jpkh kÜUg
bIag lrkafk–' 13;jo" udf.a fikó jk
bYardfh,a w;a kEr bYardfh,a ckhd
w;frys jdih lrkafk–÷÷hs j°< fial'
14 fufia i,fudka foaj ud,s.dj
f.dvkód Úu flf<a h'
foaj ud,s.df› we;=<;
ms<sfh< Ùøu
^2 jxYd( 3(8-14&
15 Tyq ud,s.df› “;aØj, we;=<Øka
Ùysú ,E,s we,a®f› h' ud,s.df› “u mgka
mshiafia meØ olajd we;=<Øka foaj°r ,Sj,ska
jeiÜf› h' 16Tyq ud,s.df› we;=f<a wkaØu
fldgfika —gÈ kjhla æ.g “u isg iS,su
olajd Ùysú ,E,s w,a,d" fjka fldg ta
we;=½ fldgi æjH-jdlHia:dkhla jQ
wØY=oaOia:dkh fldg iE³f› h' 17Bg
bæúfhka jQ ud,s.df› b;=re fldgi —gÈ
oywgla æla œh' 18ud,s.df› we;=<; leÙú
je,a o msmÜKq u,a o legh• l< Ùysú ,Sj,ska
jid ØnqKÏ neœka" uq½ ud,s.dj u Ùysú
,Sfhka œh' Ùis .,la fmfkkakg
fkdØ“×'
6'16 Úlau 26'33-34 6'22 Úlau 30'1-3 6'23-28 Úlau 25'18-20
386
19 Tyq i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ•
lr~qj ;e”ug we;=<Øka ud,s.dj ;=<
æjH-jdlHia:dkhla ms<sfh< flf<a h'
20
we;=<Øka æjH-jdlHia:dkfha æ. —gÈ
kjhÙá m<, —gÈ kjhÙá Wi —gÈ
kjhÙ' Tyq tys fmrE rka .,ajd mÝcdikh
Ùysú ,Sj,ska jeiÜf› h' 21fufia i,fudka
ud,s.df› we;=<; fmrE rka wdf,am fldg
rka o•je,a æjH-jdlHia:dkfha biairy
me;af;ys weo" tajdfhys o rka wdf,am
flf<a h' 22uq½ ud,s.dj i•mÝÈKfhka Úu
jk f;la rka .e,a• h' æjH-jdlHia:dkh
;=< jQ mÝcdikfhys o i•mÝÈKfhka u rka
wdf,am flf<a h'
23 Tyq æjH-jdlHia:dkfhys we;=f<a
T,Sj ,Sj,ska —gÈ y;rhs oYu y;r ne.ska
Wi weØ flre’jrekaf.a rEm folla id°
;e” h' 24tl flre’jrfhl=f.a rEmhl tl
mshdm;la —gÈ folhs oYu folla h'
flre’jrhdf.a rEmfha wÚla mshdm; —gÈ
folhs oYu folla há tla mshdm;l fl<jr
mgka wÚla mshdmf;a fl<jr olajd —gÈ
y;rhs oYu y;rÙ' 25wÚla flre’jrhdf.a
rEmh;a —gÈ y;rhs oYu y;rÙ"
flre’jrekaf.a rEm fol u tl –•ug o
tl yef‰g o œh' 26tl flre’jrfhl=f.a
rEmhl Wi —gÈ y;rhs oYu y;rÙ' wÚla
flre’jrhdf.a rEmh;a tfia u h' 27Tyq ta
flre’jrekaf.a rEm we;=½ .Dyh ;=<
msysfgjqf› h' tl flre’jrfhl=f.a
rEmhl mshdm;la tl “;aØhlg jæk
ye‡hg;a" wÚla flre’jrhdf.a rEmfha
mshdm;la wÚla “;aØhg jæk ye‡hg;a"
tajdfha mshdm;a we;=½ .Dyh ueo tÙfklg
jæk ye‡hg;a tajdfha mshdm;a œys³jd
;nk ,oafoa h' 28Tyq flre’jrekaf.a rEm
rÚka wdf,am flf<a h'
29 jglr we;=f<kÜ;a" ms‡kÜ;a ud,s.df›
ish® “;aØj, Tyq flre’ rEm o ;d,
jÈ.fha .ia o msmÜKÏ u,a o fldgd legh•
jev flf<a h' 30Tyq ud,s.df› we;=<; yd
msg; “u rka wdf,am flf<a h'
31 æjH-jdlHia:dkfha f°rlv T,Sj
,Sj,ska Tyq f°rj,a iE³f› h' W½jiafia
by< mŠh o W½jyq lKÏ o “;aØfhka
 1 rdcdj,sh 6-7
32
mfyka fldgila œh' T,Sj ,Sj,ska iE´ ta
f°rj,a fofla Tyq flre’jrekaf.a rEm o
;,a .ia o msmÜKÏ u,a o legh• lr" rka
wdf,am lr" flre’jrekaf.a rEm yd ;,a .ia
msg;a rka .Ef› h' 33tfia u Tyq ud,s.df›
f°rlvg;a T,Sj ,Sj,ska W½jyq lKÏ iE³f›
h' Bg “;aØfhka y;frka fldgila .sfha h'
34
ud,s.df› f°rlvg foaj°r ,Sj,ska f°rj,a
folla o iE³f› h' tl f°rlg wl=<k
foaj°r mshka folla o wksla f°rg wl=<k
foaj°r mshka folla o œh' 35Tyq tajdfha
flre’jrekaf.a rEm o ;,a .ia o msmÜKÏ
u,a o lmd" ta legh• msg iu f,i r;arka
.Ef› h'
36 we;=½ u½j lemÝ .,a fma<s ;=kÙka o
Ùysú ±j fma<shÙka o iE³f› h'
37 i;r jk wjqreoafoa Ys› udifha ¡
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› w;aØjdr•
ouk ,¡' 38tfldf<dia jk wjqreoafoa wg
jk udih jk nQ,a udifha ¡ ud,s.dj tys
ish® fldgia we;=½ j w¢k ,o i•mÝÈK
ie,eiau wkÜj Úu lrk ,¡' fufia Tyq i;a
wjqreoaola th fkdvkeóSfuys fh¡ is‡fha h'
i,fudka rcqf.a ud,s.dj
7 i,fudka rc ;ud i|yd ud,s.djla
f.dvkód" uq½ ud,s.dj oy;=ka
wjqreoaoÙka wjidk flf<a h'
2 Tyq f,nfkdka wdrKHh k• Yd,dj
o f.dvkeóS h' Ùysú lKÏ fma<s i;rla o ta
lKÏ msg Ùysú nd,al o weØ j th idok
,oafoa h' tys æ. —gÈ y;<siay;rÙ' m<,
—gÈ œisfolÙ" Wi —gÈ oy;=khs oYu
myÙ' 3fma<shg myf<dj ne.ska lKq
i;<siamyla jQ Yd,df› iS,su Ùysú ,Sj,ska
jid ØnqfKa h' 4cfka, ;†Û ;=kla ØnqfKa
h' ljq½jla bæúmsg ljq½jla jYfhka ;†Û
;=kl tajd ØnqfKa h' 5ish® f°rlvj,a o
W½jyq o cfka,j,g fl<ska i;/ia j
ØnqfKa h' ljq½jla bæúmsg ljq½jla
jYfhka ;†Û ;=kl tajd œh'
6 Tyq —gÈ œisfolla æ. o —gÈ oy;=khs
oYu myla m<, o weØ l=½KÏ Yd,djla
iE³f› h' tajd bæúmsg l=½KÏ o f,dl= nd,al
o iys; ;j;a Yd,djla o iE¡ h'
7'8 1 rdcd 3'1
387
7 œÚYaph lrk ms×i isxydik
Yd,dj jk w•lrK Yd,djla Tyq iE³f›
h' th “u mgka Wv ;†Ûj olajd Ùysú
,Sj,ska jik ,¡'
8 Tyqg jdih Ùøu i|yd Yd,djg
tyd me;af;ka wÚla u½f› Tyqf.a ud,s.dj
Bg iudk j idok ,¡' ta Yd,djg iudk jQ
Úfjila i,fudka ;ud NdÈhdj fldg
mdjd.;a mdrdfj`f.a ³jg;a iE³f› h'
9 f• ish,a, u Ùhf;ka brd lemÝ
.,aj, ––j, ye‡hg we;=f<kÜ;a" ms‡kÜ;a
w;aØjdrf• mgka mshiafia my; fl<jr
olajd o msg; isg uy u½j olajd o j‡kd
.,aj,ska Úu lrk ,oafoa h' 10j‡kd œYd,
.,aj,ska tk•" —gÈ y;rla jQ .,aj,ska o
—gÈ ;=kyudrla jQ .,aj,ska o w;aØjdru
oud ØnqfKa h' 11tajd msg lemÝ .,aj, ––j,
ye‡hg j‡kd .,a o Ùysú ,S o Ø“×'
12
jglr ØnqK uy u½j lemÝ .,a fma<s
;=kÙka o Ùysú ±j fma<shÙka o idok ,oafoa
h' i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› we;=½
u½j;a" ud,s.df› Yd,dj;a tf,i u œh'
foaj ud,s.df› ff, , `lv n vq
nvq
13 i,fudka rc m×jqvhla hjd ;SÈ
k.rfha isg ySrd• kue;af;l= f.kajd
.;af;a h' 14Tyq kma;,Sf.a f.`;%fha jekaoUq
iaØ%hlf.a mÜ;%fhÙ' Tyqf.a mshd ;SÈ
jeisfhl= jQ f,`l=refjla h' Tyq ish®
wdldr f,`lv jev Ùøug m%Çfjka o
f;arefuka o olaIl–ka o mÝÈK j is‡fha h'
Tyq i,fudka rcÏ fj; me–K Tyqf.a ish®
jev flf<a h'
f,`lv l=½Kq
^2 jxYd( 3(15-17&
15 Tyq f,`lv l=½KÏ folla jd;a;=
flf<a h' tl tl l=½fKa Wi —gÈ wgÙ'
tl tl l=½fKa jg m%udKh —gÈ myhs
oYu ;=kÙ' 16l=½KÏ uq³ka msg ;nkakg Tyq
f,`lv fmalv folla jd;a;= lr iE¡ h'
tl tl fmalvfha Wi —gÈ folhs oYu
folÙ' 17l=½KÏ uq³ka msg ØnqKÏ fmalvj,g
±,a jev o o•je,a ud,d jev o Ø“×' tl
 1 rdcdj,sh 7
tl fmalvhg tajd i;la ne.ska Ø“×'
18
l=½KÏ uq³ka msg ØnqKÏ fmalv jik ms×i
tl tl fmalvfha ±,a jev msg jf†g u Tyq
fo½• f.Š fma<s folla iE³f› h'
19 Yd,df› l=½KÏ uq³ka msg ØnqKÏ
fmalvj, udfk,a u,a jev —gÈ tlhs oYu
wgla id° Ø“×' 20l=½KÏ fofla fmalvj,
±,a lÈudka;hg WŠka" ueo jgh <ó tl
tl fmalvh jglr fo½• foishhla
fma<sj, Ø“×'
21 Tyq foaj ud,s.df› Yd,dj bæúmsg ta
l=½KÏ msysÛjd ol=KÏ l=½Kg cdlSka hk
ku o j• l=½Kg fn`jia hk ku o ;enqf›
h' 22l=½KÏ uq³kaj, udfk,a u,a jev Ø“×'
fufia l=½KÏj, jev Úu lrk ,oafoa h'
f,`lv j;=r ffm
mdl=K
^2 jxYd( 4(2-5&
23 Tyq jgl=re j;=r fmdl=Kla jd;a;=
lr iE³f› h' th .e‡fha tl me;a;l isg
wÚla me;a; olajd —gÈ y;rhs oYu folÙ'
tys Wi —gÈ folhs oYu folÙ' jg
m%udKh —gÈ oy;=khs oYu folÙ' 24tys
.e‡hg h‡ka th jglr leÙú f.Š oihla
Ø“×' th jd;a;= lrk œg" jd;a;= l<
fofma<hs l leÙú f.Š j;=r fmdl=K jf†g
u Ø“×' 25j;=r fmdl=K .j rEm f°f<dila
msg ;nd Ø“×' ;=kla W;=re foig o ;=kla
niakdysr foig o ;=kla ol=KÏ foig o
;=kla kef.kysr foig o yeø Ø“×' j;=r
fmdl=K ta rEmj,g WŠka tajd msg ;nd
Ø“×' rEmj, msgqmi fldgia ish,a, u
we;=<g œh' 26tys .klu –,s—gÈ
ye;a;EmyÙ' tys .e‡h md;%hl .e‡h fuka
udfk,a u,la f,i idok ,oafoa h' tys c,
m%udKh ,SgÈ y;<siaoyila muK œh'
f,`lv r:
27 Tyq r: oihla f,`lŠka iE¡ h' tl
tl r:fha æ. —gÈ tlhs oYu wgÙ' m<,
—gÈ tlhs oYu wgÙ' Wi —gÈ tlhs oYu
;=kÙ' 28fulS r: fuf,i idok ,¡' tajd
mfka, wdldr j Ø“×á mfka, ika•j,g
29
w;fÈ Ø“×' tfia ika•j,g w;fÈ
mfka, msg isxy rEm o .j rEm o flre’ rEm ye¢ o ;e‡ o iE¡ h' fufia ySrd• i–¹Kka
7'38 Úlau 30'17-21
388
o œh' ika• msg;a by< me;a; tfia u
Ø“×' isxyhkag;a" .jhkag;a h‡ka
t,af,k ud,d lÈu Ø“×' 30tl tl r:hg
f,`lv fr`o i;rla o f,`lv w,jx.= o
œh' tajdfha i;r fldfka wdOdr lKÏ o
f•jdg WŠka fi`ok Ndckh o œh' f•
wdOdr lKÏ tl tl me;af;a ud,d weØ j
jd;a;= l< tajd œh' 31fmalvh we;=f<;a"
by<;a fi`ok Ndckfha lg yryd
fika‡—gÈ y;<siamyla œh' r:hl fuka
jev weØ j tys lg jgl=re j fika‡—gÈ
yegyhla Wi j Ø“×' tys lg msg legh•
jev Ø“×' tfy;a" tajdfha mfka, jgl=re j
fkdj i;/ia j Ø“×' 32fr`o i;r
mfka,j,g h‡ka Ø“×' fr`oj, w,jx.=
r:j,g hd lr Ø“×' tl tl fr`ofha Wi
fika‡—gÈ yegyhla h' 33fr`oj, jev r:
fr`ohl jevg iudk h' tajdfha w,jx.= o
jla w;= o .rdæ o fndia f.Š o ish,a, u
jd;a;= lrk ,¡' 34tl tl r:fha fldka
i;r u r:hg hd lrk ,o wdOdr i;rla
œh' 35r:fha uq³k fika‡—gÈ œisfolla
Wig jgl=re lr Ø“×' r:fha uq³fkys
ØnqKÏ ,Sia;r o mfka, o Bg u i•nkaO lr
id° Ø“×' 36Tyq tys ,Sia;rj, ,E,sj, o
tys mfka,j, o ta ta bv m%udKhg flre’
rEm o isxy rEm o ;,a .ia o legh• flf<a
h' jf†g ud,d o Ø“×'
37 f• whÜúka Tyq r: oih iE¡ h' ta
ish,a,g ØnqfKa tl u jd;a;=j;a" tl u
–•u;a" tl u yevh;a h'
38 ;jo" fia¡u ms×i f,`lv Ndck
oihla Tyq iE³f› h' tl tl Ndckfha
j;=r m%udKh ,SgÈ wgishhla ne.ska œh'
tl tl Ndckh —gÈ tlhs oYu wgla
m<, h' r: oifhka tl tl r:h msg
Ndckhla ne.ska Ø“×' 39Tyq r: myla
ud,s.djg ol=KÏ me;af;ka o myla j•
me;af;ka o ;enqf› h' Tyq j;=r fmdl=K
ud,s.djg ol=KÏ me;af;ka kef.kysr
æYdjg;a" ol=KÏ æYdjg;a w;fÈ ;enqf› h'
foaj ud,s.df› nvqj, ,ehsia;=j
^2 jxYd( 4(11-5(1&
40 ;jo" ySrd• f;f• fi`ok Ndck o
 1 rdcdj,sh 7-8
jykafiaf.a ud,s.dj i|yd i,fudka rcÏ
Wfoid l< ish® jev Úu flf<a h' 41tk•"
l=½KÏ folla o l=½KÏ uq³ka msg ØnqKÏ
fmalvj, f.`, fol o ta f.`, fol
jeiSug ±,a jev fol o 42l=½KÏ msg ØnqKÏ
fmalvj, f.`, fol jeiSug tl tl ±,
jf†g fo½• fofma<shla ne.ska ±,a jev
folg fo½• ydrishhla o 43r: oih o r:
msg jQ Ndck oih o 44j;=r fmdl=Kla o
j;=r fmdl=K hg ØnqK .j rEm f°f<di o
45
ye<s o ye¢ o ;e‡ o hk f•jd h' ySrd•
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dj Wfoid
i,fudka rcÏg iE´ f• ish® nvq Tm ±uQ
f,`lŠka œh' 46rc fcdÈ°ka –‡hdjf;ys
iÜlafld;a yd Ydfr;;a w;fÈ Øfnk ue‡
N+–fhys tajd jd;a;= lr• h' 47ta ish® nvq
b;d œYd, .Kkla jQ neœka i,fudka rc
tajd Ùref› ke;' f,`lvj, nr o
±k.;af;a ke;'
48 i,fudka rc i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dfjys ish® nvq tk•" rka mÝcdikh
o ms¡f• mÝm ;e”ug rka f•ih o
49æjH-jdlHia:dkh bæúmsg ol=KÏ me;af;ka
yd j• me;af;ka myla ne.ska ;e”ug
;Ú rÚka myka rela o u,a o myka o w~q o
50
;Ú rÚka l< nºka o myka l;=re o ;e‡
o md;% o OQu md;% o we;=½ ue³r jk
wØY=oaOia:dkfha f°rj,g;a" ud,s.df›
f°rj,g;a rka irfKare o iEfo›f› h'
51 fuf,i i,fudka rc i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.dj Wfoid lrjk ,o jev
ish,a, Úu œh' fudyq ;udf.a msh jQ °œ;a
œiska lem lrk ,o foa jk ú¡ yd rka o
NdKav o we;=<g f.kjq;a i–¹Kkaf.a
ud,s.df› .nvdj, ;enqf› h'
foaj ud,s.djg .sœiq•
lr~qj f.k tau
^2 jxYd( 5(2-6(2&
8 tœg i,fudka rc °œ;af.a kÜjr jQ
isfhdkays isg i–¹Kka jykafiaf.a
.sœiÜ• lr~qj f.fkk ms×i bYardfh,a-
jrekaf.a m%cd uQ,slhka o bYardfh,a
ckhdf.a msh fm<m;aj, w•m;Ska jQ
f.`;%j, ish® m%OdkSka o ;uka fj;
7'48 Úlau 25'23-30á 30'1-3 7'49 Úlau 25'31-40 7'51 2 iduq 8'11á 1 jxYd 18'11
8'1 2 iduq 6'12-16á 1 jxYd 15'25-29 8'2 f,• 23'34 8'9 oaœ kS 10'5
8'10-11 Úlau 40'34-35 8'12 .S;d 18'11á 97'2 *fuh fimaÛjâka; msgm; wkÜj h'
389
2
fcrei,ug /ia flf<a h' ish®
bYardfh,ajre i;a jk udih jk ta;dÚ•
udifha ux.,Hfha ¡ i,fudka rcÏ fj; /ia
jQfj` h' 3bYardfh,ajrekaf.a ish® m%cd
uQ,slhka me–× l, mÝcljre .sœiÜ•
lr~qj WiÜ,d.;ay' 4;jo" T›yq lr~qj o
i•uqL uKavmh o uKavmfhys ØnqKÏ
ish® Y=oaO nvq o f.kdfj` h' fuf,i
mÝcljre iy f,•jre tajd f.kdy'
5i,fudka rc o Tyq fj; /ia j is‡ uq½
bYardfh,a iNdj o .Kka lrkakg neú
;r• œYd, .Kkla neg½jka iy .jhka
mÝcd lr–ka .sœiÜ• lr~qj bæúfhys is‡fh`
h' 6mÝcljre i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ•
lr~qj wØY=oaOia:dkh jk foaj ud,s.df›
æjH-jdlHia:dkhg f.kjq;a flre’-
jrekaf.a mshdm;a hg Bg Úis ;ek th
;enQ y' 7ukao" lr~qj ;nk ,o ia:dkhg
WŠka œys¡ ØnQ flre’jrekaf.a mshdm;aj,g
lr~qj;a" tys fmd®;a WŠka jeiS ØnqfKa h'
8
ta fmd®j, w.sia æjH-jdlHia:dkhg
bæúfhys jQ Y=oaOia:dkhg fmfkk ;r•
æ.g Ø“×' tfy;a" tajd msg;g fmkqfKa
ke;' tajd wo olajd u tys Øf’' 9bYardfh,a
ckhd –ir foaYfhka me–× miÜ" i–¹Kka
jykafia Tjqka iuó .sœiÜula l< œg
fu`fiia œiska fydfr’ lkafoa ¡ ;nk ,o
.,amÜjre fol –i" .sœiÜ• lr~qf› fjk
Ùisjla fkdØ“×'
10 mÝcljreka Y=oaOia:dkfhka msg;g
wd l, i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dj
j,dmg,fhka msú×' 11j,dmg,h Úid
mÝcljrekag fiajh Ùøu ms×i is‡kak
fkdyeÙ œh' i–¹Kka jykafiaf.a
uysud,xldrfhka Wka jykafiaf.a ud,s.dj
msø Ø“×' 12tœg i,fudka l;d fldg
fufia lSf› h(*
ööi–ºÚ" Tn wyia ;,fhys
iÝÈhhd ;enQ fialá
tfy;a" œiSug wºre j,dl=½
f;`rd.;a fial'
13
uu Tn Wfoid jdiNjkhlaa"
Tng i° œiSug ;ekla
bæ flf<–'÷÷
 1 rdcdj,sh 8
ck;dj weu;Su
^2 jxYd( 6(3-11& jkdys Tn bæúfhys ;ukaf.a uq½ isØka
14 rc f;u uq½ bYardfh,a iNdj keósg lSlre jk Tf’ fufylrejka iuó
is‡h ¡" uqyqK yrjd Tjqkag wdYSÈjdo
lr–ka fufia lS h( 15ööbYardfh,ajrekaf.a
foœ i–¹Kka jykafiag m%Yxid f› jd·
ukao" Wka jykafia iajlSh uqLfhka udf.a
msh jQ °œ;ag l;d lr–ka" 16öudf.a fikó
jk bYardfh,a ckhd ud –irfhka f.kd
ojfia mgka udf.a kduhg ud,s.djla
f.dvkók ms×i ish® bYardfh,a
f.`;%j,ska Ùis k.rhla f;`rd fkdf.k"
udf.a fikó jk bYardfh,ajreka md,kh
Ùøug °œ;a f;`rd .Ø–÷hs mjid iajlSh
yia;fhka th bIag l< fial'
17 ööbYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka
jykafiaf.a kduhg ud,s.djla f.dvkeóSug
woyila udf.a msh jQ °œ;af.a isf;a Ø“×'
18tfy;a" i–¹Kka jykafia udf.a msh
jQ °œ;ag l;d fldg" öudf.a kduhg
ud,s.djla f.dvkókakg kÜf˜ isf;a ØnQ
woyi fyd| tlÙ' 19tfia • kuq;a" kÜU ta
ud,s.dj f.dvkókafka ke;á kÜUg °j
bmfok kÜf˜ mÜ;%hd u udf.a kduhg
ud,s.djla f.dvkókafka h÷hs j°< fial'
20 ööi–¹Kka jykafia ;uka j°<
jpkh bIag l< fial' ukao" Wka jykafia
j°< ye‡hg uu udf.a msh jQ °œ;a
fjkÜfjka m;a • bYardfh,ajrekaf.a
isxydikfha ys|" bYardfh,ajrekaf.a foœ
i–¹Kka jykafiaf.a kduhg ud,s.djla
f.dvkeó=fj–' 21;jo" i–¹Kka jykafia
wfma mshjreka –ir foaYfhka f.kd l,
Tjqka iuó l< .sœiÜu ;nd Øfnk
lr~qjg tys ia:dkhla Úhu flf<–'÷÷
i,fudka rcqf.a hdĮj
^2 jxYd( 6(12-42&
22 bkamiÜ i,fudka rc f;u uq½
bYardfh,a iNdj bæúfhys i–¹Kka
jykafiaf.a mÝcdikh bæúmsg isg" iajÈ.h
foig ;u w;a œoyd fufia lS h( 23ööbYard-
fh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka jykai" by<
iajÈ.fhys j;a" my< fmdf<dfjys j;a Tng
8'16 2 iduq 7'4-11á 1 jxYd 17'3-10 8'17-18 2 iduq 7'1-3á 1 jxYd 17'1-2
8'19 2 iduq 7'12-13á 1 jxYd 17'11-12 8'25 1 rdcd 2'4 8'27 2 jxYd 2'6 8'29 oaœ kS 12'11
390
iudk foœ flfkla we;af;a ke;' Tn
.sœiÜu;a" lreKdj;a mj;ajk fial' 24Tf’
fufylre jQ udf.a msh °œ;ag Tn
fmdfrdka³ jQ foa Tyqg bIag lr ³ka fial'
tfia h" Tn iajlSh uqLfhka th j°rd wo
ojfia Øfnk m%ldrhg iajlSh yia;fhka
th bIag l< fial' 25tneœka bYardfh,a-
jrekaf.a foœ i–¹Kka jykai" Tf’
fufylre jQ udf.a msh °œ;ag Tn l;d
fldg" ökÜU ud bæúfhys yeiÜreKÏ múæ
kÜf˜ orefj` o ;ukaf.a udÈ.h .ek
m%f›i• jkafk` k•" bYardfh,ajrekaf.a
isxydikfhys ys£ug ud bæúfhys kÜUg
flfkla ke;=j fkdhkafka h÷ Ùhd Tn j°<
ldrKh Tyqg bIag lr ³k uekj"
26
tneœka bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka
jykai" Tf’ fufylre jQ udf.a msh °œ;ag
j°< Tf’ jpkh fufia ia:êr f› jd·
27 öötfy;a" foœhka jykafia ieneœka
u fmdf<dfjys jev jik fiala o@ iajÈ.h
o by< u iajÈ.h o Tn jykafiag bv uæ há
tfia k•" ud f.dvkeó=jdjQ f• ud,s.dj
Bg jvd fldmuK fkdiEfya o@ 28tfy;a"
udf.a foœ i–¹Kka jykai" Tf’
fufylrejdf.a hdƒÆj o lkak,›j o
i,ld wo Tn bæúfhys Tf’ fufylrejd
TmamÜ lrk b,a,Su yd hdƒÆj weiÜj uekj'
29
öudf.a kduh tys jkafka h÷ Ùhd Tn h•
ia:dkhla .ek j°< fiala o" ta ia:dkh jk
f• ud,s.dj foi Tf’ fofk;a æjd ? folays
fhduq • Øf’ jd· Tf’ fufylrejd f•
ia:dkh foig yeø TmamÜ lrk hdƒÆj
weiÜj uekj' 30Tf’ fufylrejd o Tf’
bYardfh,a fikó o f• ia:dkh foig yeø
TmamÜ lrk Tjqkaf.a lkak,›j weiÜj
uekj' tfia h" iajlSh jdiia:dkh jk
iajÈ.fhys isg weiÜj uekj" wid lud jqj
uekj'
31 ööhful= ;u wi,ajeishdg œreoaO j
jrola fldg Tyq æjqrjk ms×i æjqreula
Tyqg mjrd" Tyq wjq;a f• ud,s.df› Tf’
mÝcdikh bæúmsg æjqf<d;a" 32Tn iajÈ.fhys
 1 rdcdj,sh 8
isg th wid j°r–ka Ù%hd l< uekjá
Tf’ fufylrejka œÚYaph l< uekjá
jrolrejdg Úis œmdlh wkÜj Tyqg o~qj•
³k uekjá Újerælrejdg Tyqf.a Úf°ialu
wkÜj Tyqg œmdl ³k uekj'
33 ööTf’ fikó jk bYardfh,ajreka
Tng œreoaO j m› l< neœka i;=rd
bæúfhys Tjqka mrdch jQ l," T›yq fojkÜ
Tn fj; yeø Tf’ kduh m%ldY lr" f•
ud,s.df› ¡ Tng hdƒÆ lr lkak,›
lf<d;a" 34Tn iajÈ.fha isg th wid"
Tjqkaf.a mdmhg lud •" Tjqkaf.a
mshjrekag Tn ³ka foaYhg Tjqka kej;
me–fKjqj uekj'
35 ööTjqka Tng œreoaO j m› l< neœka
wyi msh • jÈIdj keØ • hk œg" Tn
fufia Tjqkag o~qj• lrk fyhska Tjqka f•
ia:dkh foig yeø hdƒÆ fldg Tf’
kduh m%ldY lr ;ukaf.a mdmh w;a
yeúfhd;a" 36Tn iajÈ.fha isg th wid"
Tjqka hd hÜ;= hym;a udÈ.h Tjqkag
fmkakd ³ka l," Tf’ fufylrejkaf.a;a"
Tf’ fikó jk bYardfh,ajrekaf.a;a
mdmhg lud •" Wreuhla fldg Tf’
fikóg Tn ¡ Øfnk Tf’ foaYhg jÈIdj
³k uekj'
37 ööfoaYfhys id.;hla fy` jix.;hla
fy` f.dh• œh<S hdu fy` f.dh• fr`.h
fy` m<óe‡hka fy` o<Uqjka fy` weØ jQ
œg o Tjqkaf.a foaYfha k.rj, Tjqka
is‡k œg Tjqkaf.a i;=rka Tjqka jeg¬
wjia:djl ¡" h•Ùis mSvdjla fy`
fr`.hla fy` weØ jQ œg o 38h• ukÜIHfhl=
fy` Tf’ uq½ fikó jk bYardfh,ajreka
fy` ;ukaf.a is;aj, fi` ³l f;are• f.k"
f• ud,s.dj foig ;ukaf.a w;a œoydf.k
h• hdƒÆjla fy` lkak,›jla fy`
TmamÜ lf<d;a" 39Tf’ jdiia:dkh jk
iajÈ.fhys isg th wid lud jqj uekj'
iEu ukÜIHfhl=f.a u is;a Tn muKla
okak fialá Tn tÙfkldg Tjqfkdjqkag
iܳiÜ múæ bIag lr ³k uekj' 40tœg Tn
wfma mshjrekag ³ka foaYh u;=msg Tjqka
ãj;a jk uq½ ld,fha ¡ T›yq Tn flfrys
.re“h weØ j is‡kafk` h'
391
41 öö;jo" Tf’ fikó jk bYardfh,a
cdØlfhl= fkdjk h• œfoaYslfhl= Tf’
W;=• kduh o m%n, ndyqj yd æ.= l<
yia;h o .ek wikÜ we;' 42tfia Tf’
kduh Úid ³r foaYhÙka me–×
œfoaYslfhl= f• ud,s.dj foig yeø
hdƒÆ lf<d;a" 43Tf’ fikó jk
bYardfh,ajreka fuka –ys msg ish® fikó
Tf’ kduh we¢kf.k Tn flfrys .re“h
mdk ms×i o ud f.dvkeó=jdjQ f•
ud,s.djg Tf’ kduh ;nd Øfnk nj
±k.kak ms×i o Tf’ jdiia:dkh jk
iajÈ.fhys isg wid œfoaYslhd Tng lrk
uq½ lkak,›j f,i Tyqg bÛ l< uekj'
44 ööTf’ fikó ;u i;=rkag œreoaO j
hÜoaO lrkakg Tn Tjqka hjk fldhs
udÈ.fhka jqj;a f.dia" Tn f;`rd.;a
k.rh o Tf’ kduhg ud œiska f.dvkók
,o ud,s.dj o foig yeø i–¹Kka
jykafiag hdƒÆ lf<d;a" 45Tn iajÈ.fha
isg Tjqkaf.a hdƒÆj yd lkak,›j wid
Tjqkag hÜlaØh bÛ l< uekj'
46 ööm› fkdlrk ukÜIHfhla ke;'
tneœka Tjqka Tng œreoaO j m›
lrkakg;a" Tn Tjqka flfrys Woyia •
Tjqkaf.a i;=rkag Tjqka mdjd fokakg;a"
Tjqka jy,alug .kak wh ³r fy` <ó fy`
weØ i;=rkaf.a foaYhg Tjqka f.khkakg;a
mܽjk' 47tœg Tjqka jy®ka fldg f.khkÜ
,enQ foaYfha ¡ Tjqka th is;g f.k miÜ;e•
is;a yrjd f.k" Tjqka jy,alug .;a whf.a
foaYfha ¡ Tng lkak,› fldg" öwms m›
flf<uqá ys;=jlaldrl–ka o ³Iagl–ka o
Ù%hd flf<uq÷hs Ùh–ka" 48Tjqka jy,alug
.;a Tjqkaf.a i;=rkaf.a foaYfha ¡ ;ukaf.a
uq½ yDofhka o uq½ isØka o Tn foig yeø"
Tn Tjqkaf.a mshjrekag ³ka Tjqkaf.a foaYh
o Tn f;`rd.;a k.rh o Tf’ kduhg ud
f.dvkeó=jdjQ ud,s.dj o foi n,d" Tng
hdƒÆ lf<d;a" 49Tf’ jdiia:dkh jk
iajÈ.fha isg Tn Tjqkaf.a hdƒÆj yd
lkak,›j wid Tjqkag hÜlaØh bÛ l<
uekj' 50Tng œreoaO j m› l< Tf’
fikóg Tng œreoaO j l< Tjqkaf.a ish®
wmrdOj,g lud •" Tjqka jy,alug .;a
wh œiska Tjqkag wkÜl•md lrkÜ ,nk
ye‡hg Tjqkag ta whf.ka wkÜl•mdj ,nd
 1 rdcdj,sh 8-9
51
³k uekj' ukao" T›yq Tn œiska –ir
foaYh jk hlv W³fkka msg;g f.fkk
,o Tf’ fikó;a" Tf’ Wreuh;a h'
52 ööTf’ fufylrejdf.a o Tf’
bYardfh,a fikóf.a o lkak,›j foi Tf’
lka fhduq l< uekj' Tjqka Tfnka b,a,k
ish,a, .ek Tjqkag weyq•lka ³k uekj'
53
ukao" foœ iajd—ka jykai" Tn wfma
mshjreka –irfhka f.kd œg Tf’
fufylre jQ fu`fiia ,jd l;d lrjQ
m%ldrhg" Tng Wreuhla fldg Tn u –ys
msg ish® ukÜIH jÈ.hkaf.ka Tjqka fjka
lr.;a fial'÷÷
wj
wji idk hdĮj
54 i,fudka rc f;u i–¹Kka
jykafiag f• uq½ hdƒÆj yd lkak,›j
TmamÜ lr Úu l< œg" Tyq Wka jykafiaf.a
mÝcdikh bæúmsg iajÈ.h foig ;u w;a
œoydf.k" oK .id is‡ ;eÚka keós†f†
h' 55;jo" Tyq isgf.k uy;a y•ka
bYardfh,ajrekaf.a iNdjg wdYSÈjdo
lr–ka fufia lS h( 56öö;uka jykafia
fmdfrdka³ jQ ish,a, ye‡hg ;uka fikó
jk bYardfh,ajrekag iduh ³ka i–¹Kka
jykafiag m%Yxid f› jd· Wka jykafia ish
fufylre jQ fu`fiia ,jd fmdfrdka³ jQ
ish® hym;a foaj,ska tl fmdfrdka³jla j;a
ysia fkd • h' 57wfma foœ i–¹Kka jykafia
wfma mshjreka iuó jev is‡ f,i u wm
iuó;a jev is‡k fiala jd· Wka jykafia
wm w;a fkdyúk fiala jd· wm neyer
fkdouk fiala jd· 58tfia Wka jykafiaf.a
ish® udÈ.j, yeisfrkakg;a" Wka jykafia
wfma mshjrekag wK l< Wka jykafiaf.a
wdÇ o mK;a o œÚYaphhka o mj;a-
jkakg;a Wka jykafia wfma is;a ;uka
fj; kud.kak fiala jd· 59;ukaf.a
fufylrejdg;a" ;u fikó jk
bYardfh,ajrekag;a ojiska oji jqjukd
jk f,i hÜlaØh bIag Ùøug i–¹Kka
jykafia bæúfhys ud TmamÜ l< f•
lkak,›f› jpk æjd ? folays wfma foœ
i–¹Kka jykafia i—mfhys mj;S jd·
60
tœg i–¹Kka jykafia foœhka jykafia
nj;a" fjk foœ flfkl= keØ nj;a –ys msg
8'56 oaœ kS 12'10á fc`IÜ 21'44-45 *fyfn%› msgm;g wkÜj æk oyy;rÙ' 9'2 1 rdcd 3'5á 2 jxYd 1'7
392
61
ish® cd;Syq ±k.kafk` h' tneœka Wka
jykafiaf.a mK;aj, yeisr" Wka jykafiaf.a
wdÇ mj;ajk ye‡hg Tf’ is;a wo ojfia
fuka foœ i–¹Kka jykafia fj; uq½uÚka
u fhduq • mj;S jd·÷÷
foj
a ud,s.dj lem Ùøu
^2 jxYd( 7(4-10&
62 rc o Tyq iuó ish® bYardfh,ajre
o i–¹Kka jykafia bæúfhys mÝcd TmamÜ
lf<` h' 63i,fudka rc i–¹Kka
jykafiag TmamÜ l< iyNd.slf• mÝcd
i|yd f.dkÜka œisfooyila yd neg½jka
tla,laI œisoyila mÜo flf<a h' fufia rc
o ish® bYardfh,a ckhd o i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.dj lem lf<` h' 64tu
ojfia rc f;u i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dj bæúmsg Øfnk u½f› we;=½
fldgi œY=oaO flf<a h' ukao" Tyq ojk
hd. mÝcdj o wdydr mÝcdj o iyNd.slf•
mÝcdj, f;,a o tys TmamÜ l< neœÚ' tfia
flf<a" i–¹Kka jykafia bæúfhys Øfnk
f,`lv mÝcdikh ojk hd. mÝcdj o wdydr
mÝcdj o iyNd.slf• mÝcdj, f;,a o ±øug
bv uæ jQ Úid h'
65 fufia ta ld,fhys yud;a k•
³È.hg we;=½ jk ;ek mgka –irfha khs,a
.ó olajd m<d;aj,ska me–× œYd, msúila
jk" i,fudka we;=½ ish® bYardfh,ajre
wm foœ i–¹Kka jykafia bæúfhys *i;a
ojila ux.,H meje;ajQ y' 66wg jk æk Tyq
fikó hkakg yeúfha h' T›yq rcÏg m%Yxid
lr" i–¹Kka jykafia ;u fufylre
°œ;ag;a" ;u fikó jk bYardfh,a-
jrekag;a l< ish® hym; .ek mS%Øu;a j"
i;=Û isØka ;u f.j,g .sfh` h'
foœhka jykafia i,fudkag
h<s oÈYkh •u
^2 jxYd( 7(11-22&
9 i,fudka i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dj
o rdc ud,s.dj o f.dvkód" ;u wdidj
múæ idokakg leueØ jQ ish,a,;a id° Úu
l< œg" 2i–¹Kka jykafia .s“fhdkays ¡
Tyqg oÈYkh jQ f,i u fo jk jrg;a Tyqg
oÈYkh jQ fial' 3Wka jykafia Tyqg l;d
 1 rdcdj,sh 9
fldg fufia j°< fial( öökÜU ud bæúfhys
TmamÜ l< kÜf˜ hdƒÆj;a" lkak,›j;a uu
weiÜfj–' kÜU f.dvkeó=jdjQ f• ud,s.dfjys
udf.a kduh ioyg u mjØk ms×i th
œY=oaO flf<–' udf.a fk; o is; o
Úrka;rfhka fuhg fhduq • Øfnkafka h'
4
bØka" kÜf˜ msh jQ °œ;a yeiÜreK múæ kÜU
ud bæúfhys iDcÏ is;la weØ j o wjxl j o
yeisfr–ka" ud kÜUg wK l< ish,a,
m%ldrhg bÛ lr" udf.a mK;a o œÚYa-
phhka o ms<smækafkys k•" 5bYardfh,a
isxydikfhys ys¢kakg kÜUg flfkla keØ
j hkafka ke; Ùhd ud kÜf˜ msh °œ;ag
fmdfrdka³ jQ ye‡hg" bYardfh,ajreka
flfrys kÜf˜ rdcHfha isxydikh ioyg u
ia:êr lrkafk–' 6tfy;a" kÜU,d o kÜU,df.a
orejka o ud fjØka bj;a j f.dia" ud œiska
kÜU,d bæúfhys ;nk ,o udf.a wdÇ yd
mK;a fkdmj;ajd wka foœjreka fj; f.dia"
Tjqkag jeº•ms³• lr kuialdr lf<d;a"
7
uu bYardfh,ajrekag ³ka foaYfhka Tjqka
fkrmdoukafk–' udf.a kduh i|yd ud
œY=oaO l< f• ud,s.dj;a udf.a weia
yuqfhka mylr oukafk–' bYardfh,ajreka
o ish® cd;Ska w;r iuƒp,hla yd
Wmydihla jkÜ we;' 8f• ud,s.df› kgnqka
f.dv <óska hk ish,a,ka œiauhg m;a j"
ljgl• lr" öi–°Kka jykafia f•
foaYhg;a" f• ud,s.djg;a fufia flf<a
uka±÷hs wikÜ we;' 9tœg –ÚiaiÜ W;a;r
fo–ka" öTjqka ;ukaf.a mshjreka –ir
foaYfhka f.kd ;ukaf.a foœ i–¹Kka
jykafia w;ayer" wka foœjrekag we®• j"
Tjqkag kuialdr fldg" jeº•ms³• l<
Úid i–¹Kka jykafia f• ish® œm;a
Tjqka msg me–fKjq fiale÷hs Ùhkafk` h'÷÷
ySrd• rcq iuó .sœiqu
^2 jxYd( 8(1-2&
10 i,fudka rc i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dj iy rc ud,s.dj hk ud,s.d fol
f.dvkeóSug .; l< œis wjqreoaog miÜ"
11
Tyq úis múæ Tyqg Ùysú ,S o foaj°r ,S o
r;arka o imhd ³ka ;SÈys ySrd• rcÏ yg
.,S, foaYfhys k.r œiaila ³kafka h'
12
ySrd• o i,fudka ;udg ³ka k.r
9'5 1 rdcd 2'4 9'8 2 rdcd 25'9á 2 jxYd 36'19
393
n,kakg ;SÈys isg weœ;a tajd .ek i;=Û
fkd•" 13ööudf.a ify`orh" Tn ug ³ka f•
k.r fudkjd ±÷÷hs Ùhd tajdg öldnq,a rg
h÷hs k• ;enqf› h' ta ku wo olajd u mj;S'
14
ySrd• rka Ùf,`.%E• ydr°yla rcÏg t• h'
ud,s.dj i|yd rdcldú jev .ekSu
^2 jxYd( 8(3-18&
15 i,fudka rcÏ rdcldúhg –ÚiÜka
.;af;a" i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dj o
;u ud,s.dj o –,af,` k• ia:dkh o
fcrei,f• mjqr o ydfYdÈ" fu.soafo` iy
f.fYÈ hk k.r o f.dvkeóSu i|yd h'
16
–irfha rc jQ mdrdfj` wjq;a f.fYÈ k•
k.rh w,a,df.k" th .sÚn;a fldg"
ta k.rfha œiÝ ldkdksjreka urd th
i,fudka rcÏf.a “ú| jk ;u ³jg °hdohla
fldg ¡ Ø“×' 17i,fudka rc f.fYÈ
o my< fn;-a fydfrdka o 18nd,d;a o rg ;=<
jQ md½lrfhys ;dudÈ o 19;uka i;= ish®
.nvd k.r o r:j,g k.r o wirejkag
k.r o fcrei,fuys;a" f,nfkdkays;a"
;udf.a rchg wvx.= jQ uq½ foaYfhys;a ;uka
úis múæ f.dvkókÜ leueØ ish,a, o
f.dvkeó=f› h' 20bYardfh,ajreka wØka
œkdY fkdjQ" bYardfh,ajrekag uq½uÚka u
œkdY lr oukakg neú jQ wfu`újrekaf.ka
o ys;a;Sjrekaf.ka o fmúiaisjrekaf.ka o
ys•jrekaf.ka o fcnqisjrekaf.ka o bØú jQ
ish® cd;Skag miÜ j" 21foaYfhys bØú j is‡
Tjqkaf.a ckhdf.ka i,fudka rc wo
oji olajd rdcldúhg jy®ka .Kkdjla
.;af;a h' 22tfy;a" i,fudka bYardfh,a
ckhd w;frka Ùisfjl= jyf,l= fldg
fkd.;af;a h' T›yq jkdys hÜoaO Nghka j"
Tyqf.a fiajlhka j" w•mØhka j"
fikamØhka j" Tyqf.a r: flfrys o
wirejka flfrys o m%OdÚhka j is‡fh` h'
23 i,fudkaf.a jev n,d.;a" jev l<
fikó md,kh l< m%Odk Ú,Odøyq
mkaish mKiafofkla jQ y'
24 mdrdfj`f.a ³j °œ;af.a kÜjr isg
i,fudka œiska weh Wfoid f.dvkók ,o
wef.a ud,s.djg me–×hd h' bkamiÜ Tyq
–,af,` k• ia:dkh f.dvkeóS h'
 1 rdcdj,sh 9-10
25 i,fudka ;ud i–¹Kka jykafiag
f.dvkeó=jdjQ mÝcdikh msg wjqreoaog
;=kajrla ojk hd. mÝcd yd iyNd.slf•
mÝcd o Wka jykafia bæúfhys ØnqKq
mÝcdikh msg iÜj| ³• o TmamÜ flf<a h'
fufia Tyq ud,s.dj id° Úu flf<a h'
26 i,fudka rc taf°• foaYfhys r;=
uqyqo woaor taf,`;a <ó msys‡ tYsfhdka-
f.fnÈys ke› lKavdhula iEo• h'
27
ySrd• rc o uqyqfoa ;;= okak kdœlhka
jk ;u fiajlhka i,fudkaf.a fiajlhka
iuó ta ke›j, he• h' 28T›yq «mSÈ k•
foaYhg f.dia t;eÚka rka Ùf,`.%E•
°y;r°yla i,fudka rcÏ fj; f.kdy'
fIndys /âkf.a me–Óu
^2 jxYd( 9(1-12&
10 fIndys /âk i–¹Kka jykafiaf.a
kdufha fya;=fjka i,fudka rcÏ ,;a
lSÈØh .ek wid ³Ialr m%Yakj,ska Tyq
msúlaik ms×i me–×hd h' 2«f;dfu` b;d
œYd, msújrla o iÜj| ¿jH iy r;arka
rdYshla o ue×la .,a mgjk ,o TÛjka o
weØ j fcrei,ug iem;a jQjd h' weh
i,fudka fj; f.dia ;u isf;a ØnQ ish,a,
.ek Tyq iuó l;d l<d h' 3i,fudka o
wef.a ish® m%Yak wEg œi¹ lS h' wEg f;`rd
æh fkdyeÙ jQ Ùis m%Yakhla rcÏg fkd • há
Ùisjla Tyqf.ka ieó• ØnqfKa ke;'
4
fIndys /âk i,fudkaf.a uyd m%Ç uysuh
o Tyq f.dvkeó=jdjQ ud,s.dj o 5Tyqf.a
f•ifha wdydr o Tyqf.a Ú,Odøka wiÜka
.kakd wdldrh o Tyqf.a fufylrejka
fiajfhys Úr; jk wkaou o fiajlhka ,d
is‡ wk.s weº• o Tyqf.a l=i,dk orkakka
o Tyq œiska i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df›
mÜo lrk ,o mÝcd o ³Û l, ;=IaוN+; jQjd
h' 6tœg wE rcÏg l;d fldg" ööudf.a foaYfha
¡ Tf’ Ù%hd yd Tf’ m%Çj .ek ud weiÝ
wdrx„ ienE h' 7tfy;a" uu wjq;a udf.a
weiska oÙk f;la ta jpk œYajdi
fkdflf<–' ieneœka u wvla j;a ug
fkdÙhk ,oafoa h' Tf’ m%Ç uysuh;a"
fi!Nd.Hh;a ud weiÝ lSÈØfha m%udKhg;a
jvd Wiia j Øf’' 8*Tf’ NdÈhdfj`
jdikdjkaØfh` h' Ú;r u Tn bæúfhys
9'25 Úlau 23'17á 34'23á oaœ kS 16'16 10'1-10 uf; 12'42á ¬la 11'31 *.Sl
394
Tf’ m%Çj wik f• Tf’ fiajlfh`
jdikdjka;fh` h' 9bYardfh,ajrekaf.a
isxydikh msg Tn m;a lrk ms×i Tn
flfrys m%ikak jQ Tf’ foœ i–¹Kka
jykafiag m%Yxid f› jd· i–¹Kka jykafia
ieu l,ays u bYardfh,ajrekag fma%u l<
neœka œÚYaph;a" hÜlaØh;a bIag lrkakg
Wka jykafia Tn rc fldg m;a l< fiale÷÷hs
lSjd h'
10 ;jo" wE rka Ùf,`.%E• ydroyila o
iÜj| ¿jH uy;a rdYshla o ue×la .,a o
rcÏg ³kakd h' fIndys /âk i,fudka rcÏg
³ka ta iÜj| ¿jH yd iudk l< yeÙ iÜj|
¿jH ;j;a fkd,enqfKa h'
11 «mSÈ foaYfha isg r;arka f.kd
ySrd•f.a ke›j,ska yºka ,S uy;a rdYshla
yd ue×la .,a «mSÈ foaYfhka f.fkk ,¡'
12
rc ta yºka ,Sj,ska i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.djg;a" rc ud,s.djg;a .rdæ jegj,a
iy .dhlhkag •Kd o l=vd •Kd o
iEo• h' ta wdldr yºka ,S wo oji olajd
;j;a f.kdf› j;a" oÙkak ,enqfKa j;a
ke;'
13 i,fudka rc iajlSh rdclSh
;Hd.sjka;lfuka fIndys /âkg ³ka foaj,a
yer wE ys;+ me;+ ish,a,;a wehg ³kafka h'
bla“Ø weh iy wef.a fiajl msúi ish rg
n,d yeø .sfh` h'
rcqf.a hibiqre
^2 jxYd( 9(13-29&
14 i,fudka rcÏg wjqreoaolg ,enqKq
rkaj, nr Ùf,`.%E• ;=ka°yÙ' 15fuh
,enqfKa" nvq yqjudre lr.kakkaf.ka o
fjf<ºkaf.a fjf<¹fuka o wrd“fha ish®
rcjrekaf.ka o foaYfha wdKavl
q drhkaf.ka
o ,enqKq rkaj,g wu;rj h'
16 i,fudka rc f;u ;e½E rka m,sia
foishhla iE¡ h' tl tl m,sy iE¡ug ;e½E
rka Ùf,`.%E• y;la fhdok ,¡' 17Tyq l=vd
m,sia ;=kaishhl=;a ;e½E rÚka iE³f› h'
tl tl l=vd m,sy iE¡ug rka Ùf,`.%E•
;=kla fhdok ,¡' rc f;u f,nfkdka
wdrKHh k• Yd,df› tajd ;e” h'
% yd isú,ela msgm;a wkÜj h'
 1 rdcdj,sh 10-11
18 ;jo" rc we;a o;aj,ska uyd
isxydikhla id° ;Úlr rÚka th jeiS h'
19
isxydikhg mŠ yhla Ø“×' isxydikfha
uq³kg msÛmiska *.j ysia id° Ø“×' jdŠ
jk wdikh fome;af;a w;awe¢ iy w;awe¢
<ó isg.;a isxy rEm folla o œh' 20mŠ yh
msg fome;af;a isg.;a isxy rEm f°f<dila
œh' thdldr isxydikhla Ùk• rdcHhl
j;a fkdØ“×'
21 i,fudka rcÏf.a mdk md;% ish,a, u
rÚka œh' f,nfkdka wdrKH Yd,df› ish®
Ndck;a ;Ú rÚka œh' Ùisjla ú¡fhka fkd
• h' ú¡ jkdys i,fudka rcÏf.a ld,fha ¡
w.h fldg fkdi,lk ,¡' 22ukao" uqy³
hd;%d lrk ySrd•f.a ke› lKavdhu iuó
fjf<| ke› lKavdhula rcÏg œh' ta fjf<|
ke›j,ska rka o ú¡ o we;a o;a o jºrka yd
ú<jqka o ;=ka wjqreoaolg jrla f.kdf› h'
23 fufia i,fudka rc Oki•mØka yd
m%Çfjka –ys msg ish® rcÏkag jvd fYa%IaG j
is‡fha h' 24foœhka jykafia i,fudkaf.a
isf;a Úoka l< Tyqf.a m%Çj wik ms×i
il, foaYjdiSyq Tyq fj; me–×fh` h'
25
T›yq wjqreoafoka wjqreoao ;u ;ukaf.a
;E.s jk ú¡ Ndck" rka Ndck" jia;%"
hÜoaOdhÜO" iÜj| ¿jH" wYajhka yd fldg½-
jka f.kdfj` h'
26 i,fudka rc wYaj r: iy wirejka
o tl;= lr.;af;a h' Tyqg wYaj r:
tlaoyia ydrishhla Ø“×' wirefj`
f°f<diaoyila is‡fh` h' rc tajd r:
i|yd iE´ k.rj, o ;ud <ó fcrei,f• o
;e” h' 27;jo" rc fcrei,fuys jQ ú¡ .,a
fuka o" Ùysú .ia" –‡hdjf;a jQ w;aØlald
.ia fuka o" .KÚka jeŠ jkakg ie,eia•
h' 28i,fudkag is‡ wYajfh` –irfhka
f.fkk ,oafo` h' rcÏf.a fjf<kafo` Wka
–ir foaYfhka Úhu –,lg ,nd.;ay'
29
wYaj r:hla ú¡ ldis yhishhlg;a"
wYajfhl= tlish mKylg;a –ir
foaYfhka f.kjq;a œl=Kkakg fhæ×'
rcÏf.a fjf<kafo` ys;a;Sjrekaf.a ish®
rcÏkag;a" isúhdf› rcÏkag;a tf,i
u f.kjq;a ³kafk` h'
*.S%l msgm; wkÜj h' 10'26 1 rdcd 4'26 10'27 oaœ kS 17'17 10'28 oaœ kS 17'16
11'1 oaœ kS 17'17 11'2 Úlau 34'16á oaœ kS 7'3-4
395
i,fu
i,f udka rcq mdmhg jeˆu
11 i,fudka rc fndfy` œcdØl ia;S%kag
tk•" mdrdfj`f.a ³j we;=½
fu`j’jrekaf.a o w•fudkajrekaf.a o
taf°•jrekaf.a o iSf°kajrekaf.a o
ys;a;Sjrekaf.a o ldka;djka jk fndfy`
œcdØl ia;S%kag we½• j is‡fha h'
2
öieneœka u Tjqka kÜU,df.a is;a Tjqkaf.a
foœjreka fj; yrjk neœka kÜU,d Tjqka
w;rg fkdhd hÜ;= há Tjqkag kÜU,d w;rg
tkakg bv fkdæh hÜ;= h÷hs i–¹Kka
jykafia bYardfh,a ckhdg h• h• cd;Ska
.ek j°< fiala o" ta ta cd;Skag i,fudka
q rc iafkayfhka we½• jQfha h' 3Tyqg
rdclSh" jxYj;a" NdÈhdfj` i;aishhla yd
WmNdÈhdfj` ;=kaishhla is‡fh` h' ta
NdÈhdfj` Tyqf.a is; fkduó hejQ y' 4tfia
h" i,fudka uy® jQ l, ta NdÈhdfj`
Tyqf.a is; wka foœjreka fj; yefrjqfj`
h' Tyqf.a is; ;udf.a msh °œ;af.a is; fuka
;udf.a foœ i–¹Kka jykafia flfrys
œYajdiS j fkdØnqfKa h' 5ukao" i,fudka
iSf°kajrekaf.a foaj;dœh jQ wIagdfrd;a yd
w•fudkajrekaf.a ms<sl=, iys; –,afld•
wkÜj f.dia" 6i–¹Kka jykafiaf.a weia
yuqfhys kmÜre foa flf<a h' Tyq ;udf.a msh
°œ;a fuka i–¹Kka jykafia wkÜj uq½
isØka .uka flf<a ke;' 7tl, i,fudka
fcrei,u bæúfhys jQ lkao u; fu`j’-
jrekaf.a ms<sl=,a lghÜ;= flfudIa
foaj;djdg;a" w•fudkajrekaf.a ms<sl=,a
lghÜ;= fudf,la foaj;djdg;a .súl=½
foajd,hla f.dvkeóS h' 8;u ;ukaf.a
foœjrekag iÜj| ³• iy mÝcd TmamÜ l<
;udf.a ish® œcdØl NdÈhdjkag;a Tyq
tfia u id° ³kafka h'
9 fufia i,fudka ;udg fojrla
oÈYkh jQ bYardfh,ajrekaf.a foœ
i–¹Kka jykafia flfrka ;u is;
wyla lr.;a neœka i–¹Kka jykafia
Tyq iuó Woyia jQ fial' 10wka foœjreka
miÜmi fkdhk f,i ;udg wK l<
i–¹Kka jykafia Tyqg wK l< foag Tyq
lSlre jQfha ke;' 11tneœka i–¹Kka
jykafia i,fudkag l;d fldg" öökÜU
 1 rdcdj,sh 11 396
udf.a .sœiÜu o ud kÜUg wK l< udf.a ke;" tfy;a" flfia jqj o ug hkakg wjir
wdÇ o fkdmj;ajd fufia l< neœka ³k uekj÷÷hs Tyq W;a;r æÚ'
ieneœka u rdcHh kÜfUka W³rd kÜf˜ 23 foœhka jykafia Tyqg ;j;a œreoaO-
fufylrejdg fokafk–' 12tfy;a" kÜf˜ msh ldrfhl= tjQ fial' tk•" ;u iajd—ka jQ
°œ;a Úid uu kÜf˜ ld,fha ¡ th fkdfldg" fY`ndfha rc jQ yooa-tfYÈ fjØka m,d .sh
kÜf˜ mÜ;h% df.a wØka th meyer .kafk–' t,shd°f.a mÜ;% jQ frfYdka h' 24°œ;a
13
;jo" uq½ rdcHh meyer fkdf.k udf.a fY`ndfha –ÚiÜka urdouk l, Tyq ;ud
fufylre jQ °œ;a Úid;a" ud f;`rd.;a <óg –ÚiÜka lSm fofkl= /ia lrf.k
fcrei,u Úid;a kÜf˜ mÜ;%hdg tl uxfld,a,ldr yuq°jl w•mØhd œh' T›yq
f.`;%hla fokafk–÷÷hs j°< fial' ouialhg f.dia tys jdih lr–ka ouial-
fhys rcl• lf<` h' 25yooa l< wk;=r yer
rcqf.a œreoaOjd¡yq i,fudkaf.a uq½ ld,fha ¡ u Tyq bYard-
14 i–¹Kka jykafia i,fudka rcÏ yg fh,ajrekag i;=frl= j isg" bYardfh,ajreka
œreoaOldrfhl= fldg taf°• cdØl yooa ms<sl=,a fldg *taf°• rf† rcl• flf<a h'
k• ;eke;a;d tjQ fial' Tyq taf°• rdc
jxYfha flfkÙ' 15°œ;a taf°•ys is‡h ¡ foœhka jykafia fcfrdfn`j•g
taf°•ys ish® msú–ka urd±uQ miÜ" uere•lE ³ka fmdfrdka³j
;eke;a;ka N+u°k lrk ms×i fikamØ 26 fYfÈ°fha tm%dhs• cdØlfhl= jQ
fc`jd’ .sh l, fufia œh' 16tk•" fc`jd’ fknd;af.a mq;% jQ o i,fudkaf.a fiajlfhl=
yd ish® bYardfh,ajre taf°•ys ish® msú–ka jQ o fcfrdfn`j•" rcqg œreoaO j ler,s
urd ouk ;=re tys yh udihla kej;S .eiS h' jekaoUq iaØ%hl j is‡ Tyqf.a ujf.a
27
is‡fh` h' 17tfy;a" yooa iy Tyq iuó Tyqf.a ku fYrejd h' Tyq rcÏg œreoaO j ler,s
mshdf.a fiajlhkaf.ka taf°•ys iuyr .eiÜf› fuf,i h( i,fudka –,af,`
ukÜIHfh` –irhg hk ms×i m,d .sfh` h' f.dvkó–ka o ;u msh °œ;af.a kÜjr
ful, yooa l=vd <ufhÙ' 18T›yq –æhka **m%dldrfha levq•“º• m%ØixialrKh
28
foaYfhka msg;a j mdrdka foaYhg me–K" lr–ka o is‡fha h' fcfrdfn`j• n,-
mdrdka foaYfhka –ÚiÜka le|jdf.k" i•mka k ukÜ I HfhÙ' i,fudka ta ;reKhd
–irfha rc jQ mdrdfj` fj; –irhg .sfh` lŠir flfkl= nj ±l fc`fimaf.a
h' rc f;u Tyqg jdiia:dkhla ¡" wdydr f.`;% h g Úhu jQ jy,a jev ish,a, flfrys
29
mdk Úhu fldg" .•“• o ³kafka h' Tyq m;a flf<a h' ta ld,fha ¡ fcfrd-
19
mdrdfj` yooa flfrys b;d m%ikak j is‡ fn`j• fcrei,fuka msg;g hk l," w®;a
i½jla fmdrjdf.k is‡ Isf,days wyshd k•
neœka ;u “ú|f.a ify`oø jk ;dfmfkia
æjeisjrhdg Tyq uó ¡ i•n œh' ta fofokd
/âkf.a ify`oø Tyqg “ú| fldg ³kafka muKla flf;ys is‡fhda h' 30wyshd ;ud
20
h' ;dfmfkia /âkf.a ify`oø Tyqf.ka we| is‡ w®;a i½j f.k lE,s f°f<dilg
f.kÜn;a k• mÜ;%hd ,enqjd h' ;dfmfkia brd" 31fcfrdfn`j•g l;d fldg fufia
mdrdfj`f.a ud,s.df› ¡ Tyq we;s±Š l<d h' lS h( ööTn lE,s oyhla .kak" ukao"
f.kÜn;a mdrdfj`f.a ud,s.dfjys mdrdfj`f.a bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia
mÜ;%hka w;r ãj;a œh' fufia j°rk fial" öuu i,fudkaf.a rdcHh
21 °œ;a rcÏ –h.sh nj;a" fcdajd’ meyerf.k Tng f.`;% oihla fokafk–'
fikamØ u< nj;a yooa –irfha ¡ wid" 32tl f.`;%hla udf.a fufylre °œ;a
ööudf.a rgg hkakg ud yeúh uekj÷÷hs Úid;a" bYardfh,ajrekaf.a ish® f.`;%j,ska
mdrdfj`g lS h' ud œiska f;`rd.kak ,o kÜjr jk
33
22 tœg mdrdfj` Tyqg l;d fldg" fcrei,u Úid;a Tyqg jkafka h' ud
ööTf’ rgg hkak yokafka ud <ó Tng fufia lrkafka" i,fudka Tyqf.a msh jQ °œ;a
fudk ysóhla Úid ±÷÷hs weiS h' ööysóhla fuka udf.a weia yuqfjys yú foa o udf.a
*fyfn%› msgm; wkÜj öwrd•÷ f›' **fyfn%› msgmf;ys i|yka fkdf›'
 1 rdcdj,sh 11-12
mK;a o œÚYaphhka o bIag fkdlr–ka"
udf.a udÈ.j, fkdyeisr" ud w;ayer
iSf°kajrekaf.a foaj;dœh jQ wIagdfrd;ag o
fu`j’jrekaf.a foaj;djd jQ flfudIag o
w•fudkajrekaf.a foaj;djd jQ –,afld•g o
kuialdr l< Úid h' 34tfy;a" uu uq½
rdcHh Tyqf.a wØka fkdf.k ud œiska
f;`rd.kak ,o" udf.a wdÇ yd mK;a
rlaId l<" udf.a fufylre jQ °œ;a Úid
Tyqf.a uq½ ãœ; ld,h ;=< w•mØ j is‡kak
Tyqg bv yúkafk–' 35tfy;a" Tyqf.a mq;%hd
wØka rdcHh f.k f.`;% oyhla Tng
fokafk–' 36udf.a kduh ;nkakg ud œiska
f;`rd.kak ,o k.rh jk fcrei,f•
udf.a fufylre jQ °œ;af.a jxYfhka
mejf;kafkl= ud bæúfhys is‡k ms×i uu
Tyqf.a mÜ;%hdg tl f.`;%hla fokafk–'
37
kÜU leue;s ish,a, flfrys kÜU rcl•
lr–ka bYardfh,ajrekaf.a rc jk ms×i
kÜU ms<s.kafk–' 38udf.a fufylre jQ °œ;a
l< múæ kÜU udf.a wdÇ yd mK;a rlaId
lr–ka" ud kÜUg wK lrk ish,a,g
weyq•lka ¡" udf.a udÈ.j, yeisr udf.a
weia yuqfhys yú foa lrkafkys k•" uu kÜU
iuó isg °œ;ag ia:êr jQ fm<m;la
f.dvkód ³ka f,i kÜUg;a f.dvkód ¡
bYardfh,ajreka kÜUg Ndr fokafk–'
39
fuf,i i,fudkaf.a mdmh Úid °œ;af.a
jxYhg mSvd lrkafk–' tfy;a" th ioyg
u fkdjkÜ we;'÷ ÷÷
40 f• Úid i,fudka fcfrdfn`j•
urkakg fi• h' tfy;a" fcfrdfn`j• msg;a
• –irfha rcÏ jQ ISIla fj; –irhg m,d
f.dia i,fudkaf.a urKh olajd tys
is‡fha h'
i,fudka rcqf.a urKh
^2 jxYd( 9(29-31&
41 i,fudkaf.a ãœ;fha fiiÜ lreKÏ o
Tyq l< ish,a, o Tyqf.a m%Çj .ek o
i,fudkaf.a Ù%hd i|yka bØydi .%ka:fha
,shd fkdØf’ o@ 42i,fudka fcrei,f• uq½
bYardfh,a foaYfhys rcl• l< ld,h
i;<sia wjqreoaoÙ' 43Tyq urKhg m;a jQ miÜ
;u msh °œ;af.a kÜjr N+u°k lrk ,¡'
Tyqf.a mÜ;a jQ frfydfn`j• Tyq fjkÜjg
rc œh'
397
frfydfn`j• rcqf.a wkqjK ;SrKh
^2 jxYd( 10(1-19&
12 frfydfn`j• fIfl• k• ia:dkhg
.sfha h' ukao" Tyq rc fldg m;a
lrk ms×i ish® bYardfh,ajreka fIfl•g
me–× neœÚ' 2;jo" i,fudka rcÏ flfrka
m,d f.dia –ir foaYfhys jdih l<
fknd;af.a mÜ;a fcfrdfn`j• –irfhys
is‡h ¡ u ta nj Tyqg ie< œh' 3–ÚiaiÜ
m×jqvhla hjd Tyq f.kajd.;ay'
4
fcfrdfn`j• yd uq½ bYardfh,a iNdj
me–K" frfydfn`j•g l;d fldg" ööTf’
mshdfK` wm msg nr œh.yla ;enQ y'
tneœka Tf’ mshdKka mejrE ³Ialr fiajh
o Tyq wm msg ;enQ nr œh.y o ieye,a® l<
uekj' tœg wms Tng fiajh lrkafkuq÷÷hs
lSfj` h'
5 ööTn f.dia ;=ka ojiÙka ud <óg
kej; tkake÷÷hs Tyq Tjqkag lS œg fikó
msg;a j .shy'
6 frfydfn`j• rc ;u msh i,fudka
ãj;a j is‡h ¡ Tyqg Wmfoia ³ka m%cd
uQ,slhka iuó uka;%Kh lr–ka" ööf•
fikóg W;a;r fok ms×i Tn ug fok
±kÜueØlu l=ula ±÷÷hs weiS h'
7 T›yq o ms<s;=re fo–ka" ööTn wo f•
fikóg fiajlfhl= •" Tjqkag fiajh
fldg" ms%h jpkfhka Tjqkag l;d lr–ka
W;a;r fokafkys k•" Tjqka iEu l,ays Tf’
fiajlhka jkÜ we;e÷÷hs lS y'
8 tfy;a" m%cd uQ,slhka Tyqg ³ka
±kÜueØlu Tyq w;ayer" ;ud iuó jevqKÏ
;ukag WmfoaY ³ka ;reKhka iuó
uka;%Kh lr–ka" 9Tjqkag l;d fldg"
öö öTf’ mshdKka wm msg ;enQ œh.y
ieye,a® l< uekj÷hs ug lS fikóg ud
W;a;r fok ms×i Tn uka;%Kh lr
Ùhkafka l=ula ±÷÷hs Tjqkaf.ka weiS h'
10 Tyq iuó jevqKÏ ;reKfh` Tyqg
l;d fldg" öö öTf’ mshdfK` wm msg nr
œh.yla ;enQ y' tfy;a" Tn th wmg
ieye,a® l< uekj÷hs Tng lS f• fikóg
Tn fufia Ùj hÜ;= h( öudf.a mshdKkaf.a
;=k‡hg jvd udf.a iÜ<eós,a, f,dl= h'
11tfia h" udf.a mshdfK` Tn msg nr
œh.yla ;enQ y' uu jkdys Tf’ œh.y
;j jvd nr lrkafk–' udf.a mshdfK`"
 1 rdcdj,sh 12
idudkH lij,ska Tng o~qj• l<y' uu
lÛ lij,ska Tng o~qj• lrkafk–÷hs
Tjqkag ±kaœh hÜ;= h÷÷hs lS y'
12 ö;=ka jk æk kej; ud <óg tkak÷
Ùhd rcÏ Úhu l< ye‡hg fcfrdfn`j• yd
uq½ fikó ;=ka jk æk frfydfn`j• <óg
me–×hy' 13rc o m%cd uQ,slhka Tyqg ³ka
±kÜueØlu w;ayer" 14fikóg ;æka W;a;r
fo–ka" ;reKhkaf.a ±kÜueØlf• ye‡hg
Tjqkag l;d fldg" ööudf.a mshdfK` Tn
msg nr œh.yla ;enQ y' tfy;a" uu Tf’
œh.y ;j jvd nr lrkafk–' udf.a
mshdfK` idudkH lij,ska Tng o~qj•
l<y' uu jkdys lÛ lij,ska o~qj•
lrkafk–÷÷hs lS h' 15fufia rc fikóg
weyq•lka kܳkafka h' ukao" i–¹Kka
jykafia Isf,`ys wyshd ,jd fknd;af.a mÜ;%
jQ fcfrdfn`j•g fok ,o ;ukaf.a
m×jqvh bIag lrk ms×i ta lreKÏ tf,i
Wka jykafiaf.ka œh'
16 ish® bYardfh,ajre rcÏ ;ukag
weyq•lka kܳka nj ³Û l," rcÏg W;a;r
fo–ka"
öö°œ;af.ka wmg weØ
fldgi l=ula o@
fciafiaf.a mÜ;=f.ka
wmg Wreuhla ke;'
bYardfh,ajreÚ"
Tf’ f.j,g hkak'
bØka
°œ;a rc;=fuÚ"
Tn
Tf’ u f.`;%h
n,d.kake÷÷hs Ùhd
;u ;ukaf.a f.j,g .sfh` h'
17 tfy;a" cÏ° k.rj, œiÝ bYardfh,a
ckhd flfrys frfydfn`j• rcl•
flf<a h'
18 tœg frfydfn`j• rc rdcldúfha
Ú,Odúhd jk wf°rd• he• h' ish®
bYardfh,ajre Tyqg .,a .id Tyq urKhg
m;a lf<` h' tfia jQ œg frfydfn`j• rc
fcrei,ug m,d hk ms×i blauÚka r:hg
keó=fKa h' 19fufia wo olajd Øfnk múæ
bYardfh,ajre °œ;af.a jxYhg œreoaO j
ler,s .ikak jQ y'
12'16 2 iduq 20'1
398
rdcHh fn¡ hdu
^2 jxYd( 11(1-4&
20 fcfrdfn`j• kej; me–× nj
ish® bYardfh,ajre wid" iNdjg Tyq
f.kajdf.k" ish® bYardfh,ajreka flfrys
Tyq rc fldg m;a lf<` h' cÏ° f.`;%h –i
°œ;af.a jxYhg mlaImd; jQ fjk Ùisfjla
fkd jQ y'
21 i,fudkaf.a mq;% jk frfydfn`j•
fcrei,ug me–× œg" bYardfh,a jxYhg
œreoaO j hÜoaO fldg" ;udg rdcHh kej;
ækd.kÜ ms×i" uq½ cÏ° f.`;%fhka yd
fnkac–ka f.`;%fhka hÜoOa Nghka tla,laI
wiÝoyila /ia flf<a h' 22tfy;a" foœhka
jykafiaf.a m×jqvh Wka jykafiag lem jQ
ukÜIHhd jk fIudhd fj; me–K"
23
öökÜU i,fudkaf.a mq;% cÏ°ys rc jk
frfydfn`j•g;a" uq½ cÏ° f.`;%hg;a
fnkac–ka f.`;%hg;a" bØú" fikóg;a l;d
fldg fufia Ùhkak" 24i–¹Kka jykafia
fufia j°rk fial( bYardfh,a ckhd jk
kÜU,df.a ify`orhkag œreoaO j hÜoaO
fkdlrkak' tla tlaflkd ;u ;udf.a
f.org yeø hkak' ukao" f• ldrKh
meuqKÏfKa i–¹Kka jykafia jk uf.ka
he÷÷hs ±ka• h' fufia T›yq i–¹Kka
jykafiaf.a m×jqvhg weyq•lka ¡ Wka
jykafiaf.a m×jqvh f,i yeø .sfh` h'
fcfrdfn`j• rc foœhka
jykafiaf.ka wE;a •u
25 fcfrdfn`j• tm%dhs• lº rfgys
fIfl• f.dvkód tys jdih flf<a h' Tyq
t;eÚka f.dia fmkqfh,a k.rh YlaØu;a
flf<a h' 26;jo" fcfrdfn`j• l,amkd
lr–ka" ö±ka Øfnk ;;a;ajh wkqj f•
rdcHfha fikó °œ;af.a jxYhg yeø hkÜ
we;' 27f• fikó fcrei,f• Øfnk
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.djg mÝcd TmamÜ
lrkak .sfhd;a" f• fikóf.a is;a ;u
iajd—ka jQ cÏ°jrekaf.a rc jk frfydfn`j•
fj; we¡ hkafka h" tœg Tjqka ud urdoud
cÏ°ys rc jk frfydfn`j• fj; yeø hkÜ
we;e÷hs is;S h'
 1 rdcdj,sh 12-13
28 fufia rc l,amkd fldg rka jiaika
fokafkl= id° fikóg l;d fldg" öömÝcd
Ùøu ms×i Tn fcrei,ug fuf;la l,a
.shd weØ' bYardfh,ajreÚ" –ir foaYfhka
Tn f.kd Tf’ foœjre f• h÷÷hs Tjqkag
lS h' 29Tyq tfll= fnf;,ays isÛjd wÚld
°kays ;e” h' 30fufia Ùøu mdmhla œh'
ukao" –ÚiaiÜ ta bæúfhys j¢k ms×i °ka
olajd .sfh` h' 31;jo" Tyq .súl=½ foajd,
id°" f,•f.a jxYhg wh;a kÜjQ wh uq½
fikó w;frka mÝclhka jYfhka m;a
flf<a h'
32 cÏ°ys mj;ajk ux.,Hh fuka
fcfrdfn`j• wg jk udifha mif<dia jk
æk ux.,Hhla Úhu fldg mÝcdikh msg
mÝcd TmamÜ flf<a h' Tyq fnf;,ays¡;a tfia u
lr–ka ;ud iE´ jiaikag mÝcd flf<a h'
Tyq ;ud iE´ .súl=½ foajd,j, mÝclhka
fnf;,ays isfgjqf› h' 33Tyq fnf;,ays iE´
mÝcdikhg ;ud u Úhu lr.;a udih jk
wg jk udfia mif<dia jk æk f.dia"
bYardfh,a ckhdg ux.,Hhla Úhu fldg"
iÜj| ³• TmamÜ lrk ms×i mÝcdikh fj;
.sfha h'
fnf;,ays jeº•ms³• fy<d ±lSu
13 fcfrdfn`j• iÜj| mÝcd TmamÜlr–ka
mÝcdikh <ó is‡oa¡ foœhka
jykafiag lem jQ ukÜIHfhla" i–¹Kka
jykafiaf.a wdÇj msg cÏ° isg fnf;,a
k.rhg me–K" 2Wka jykafiaf.a wdÇj msg
mÝcdikhg œreoaO j m%isoa•fha fp`okd
lr–ka" ööt•nd mÝcdikh" mÝcdikh"
i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial(
öfcdishd k• mÜ;%fhla °œ;af.a jxYhg bmso"
lº u; mÝcdia:dkj, iÜj| mÝcd TmamÜ lrk
mÝclhka f• mÝcdikh msg mÝcd lrkafka há
–kSweg o ;d msg ojkÜ ,nkafka h÷ ÷÷hs mejiS
h' 3Tyq tu ojfia ,l=Kla fo–ka"
ööi–¹Kka jykafia j°< ,l=K k•"
ömÝcdikh me<S th msg Øfnk w½ œisø
jeˆu h÷ ÷÷hs lS h'
4 foœhka jykafiag lem jQ ukÜIHhd
fnf;,ays mÝcdikhg œreoaO j m%isoa•fha
fp`okd lr–ka lS jpk fcfrdfn`j• rcÏ
weiÝ œg" Tyq mÝcdikh fjØka ;udf.a w;
12'28 Úlau 32'4 12'32-33 f,• 23'33-34 13'2 2 rdcd 23'15-16
399
æ.= lr" ööTyq w,a,d.Ú› h÷÷hs lSf› h' Tyqg
œreoaO j rc;=ud æ.= l< ;udf.a w;" wdmiÜ
kud .kak neú f,i fldr œh'
5
;jo" foœhka jykafiag lem jQ ukÜIHhd
i–¹Kka jykafiaf.a wK múæ" ³ka ,l=K
ye‡hg mÝcdikh me<S" w½ mÝcdikfhka
œisø je‡×' 6rc f;u foœhka jykafiag
lem jQ ukÜIHhdg l;d fldg" ööudf.a w;
iÜj jk ms×i Tf’ foœ i–¹Kka jykafiag
lkak,› lr ud Wfoid hdƒÆ lrkake÷÷hs
lS h' ta ukÜIHhd o i–¹Kka jykafiag
lkak,› l< œg rcÏf.a w; iÜj • fmr
ØnqKdla fuka œh' 7rc o" ööud iuó f.org
me–K œvd yer.kaká Tng ;=Û m~qrla
fo–÷÷hs ta ukÜIHhdg lSf› h'
8 tœg ta ukÜIHhd" ööTf’ f.hska
foflka mx.=jla ug fo;;a uu Tn iuó
tys fkdh–' f• ia:dkfha ¡ ud Ùisjla
lkafka j;a" j;=r fndkafka j;a ke;' 9ukao"
i–¹Kka jykafiaf.a m×jqvfhka ug
fufia wK fldg" ökÜU Ùisjla lkak
j;a" j;=r fndkak j;a" wd u.ska yeø hkak
j;a tmd h÷Ùhd ug okajk ,oafoa h÷÷hs
rcÏg lS h' 10fufia Tyq fnf;,a k.rhg
me–× udÈ.fhka kej; fkdf.dia fjk
udÈ.hÙka .sfha h'
wlSlre æjeisjrhdf.a wjidkh
11 fnf;,ays uy® æjeisjrfhla jdih
flf<a h' Tyqf.a tla mq;%fhla wjq;a foœhka
jykafiag lem jQ ukÜIHhd t° fnf;,ays ¡
l< ish® Ù%hd Tyqg ±ka• h' ta ukÜIHhd
œiska rcÏg Ùhk ,o jpk o T›yq ;u mshdg
lS y'
12 Tjqkaf.a mshd o" ööTyq fldhs u.ska
.sfha ±÷÷hs ;u mÜ;%hkaf.ka weiS h' cÏ°ys isg
me–× foœhka jykafiag lem jQ ta
ukÜIHhd .sh udÈ.h Tyqf.a mÜ;%hka œiska
olakd ,oafoa h' 13ööug hEug iEo,h fhd°
fldg½jd iÝ°k• lr fokake÷÷hs Tyq ;u
mÜ;%hkag lS h' Tjqka fldg½jdf.a iEo,h
fhd° W! iÝ°k• lr Tyqg ³ka œg" Tyq W!
msg keóS" 14foœhka jykafiag lem jQ ta
ukÜIHhd miÜmi f.dia" Tyq wdf,`k .ila
hg jdŠ • is‡kÜ ±l" ööcÏ° isg me–×
foœhka jykafiag lem jQ ukÜIHhd Tn ±÷÷hs
Tyqf.ka weiS h' ööta uu h÷÷hs Tyq lS œg"
 1 rdcdj,sh 13-14
15 ööud iuó f.or wjq;a lEu lkake÷÷hs
Tyqg lS h'
16 Tyq o ms<s;=re fo–ka" ööTn iuó yeø
tkak j;a" Tf’ f.org we;=½ jkak j;a ug
fkdms<sjk' f• ia:dkfha ¡ Tn iuó lEu
fkdl–" j;=r o fkdfnd–' 17ukao" ökÜU tys¡
lEu lkak j;a" j;=r fndkak j;a" kÜU hk
udÈ.fhka yeø tkak j;a tmd h÷ Ùhd
i–¹Kka jykafiaf.a m×jqvfhka ug
Ùhk ,oafoa h÷÷hs ie< flf<a h'
18 tœg Tyq" ööuu;a Tn fuka u
æjeisjrfhla–" foaj ´;fhla i–¹Kka
jykafiaf.a jpkfhka ug l;d fldg" öTyq
lEu lk ms×i;a" j;=r fndk ms×i;a Tf’
f.org le|jdf.k tkak÷ Ùhd ±ka• h÷÷hs
mejiS h' Tyq ta ;eke;a;dg fufia lSf›
fndrejÙ'
19 tœg Tyq f• ;eke;a;d iuó wdmiÜ
f.dia Tyqf.a f.or lEu ld j;=r ”f› h'
20
Tjqka fufia ys¢k l, ta ;eke;a;d wdmiÜ
le|jdf.k wd æjeisjrhd fj; i–¹Kka
jykafiaf.a m×jqvh meuqKÏfKa h' 21cÏ°ys
isg me–× foœhka jykafiag lem jQ ta
ukÜIHhdg Tyq l;d fldg" ööi–¹Kka
jykafia fufia j°rk fial( ökÜU i–¹Kka
jykafiaf.a m×jqvhg wlSlre •" kÜf˜ foœ
i–¹Kka jykafia kÜUg wK l< wdÇj
rlaId fkdfldg" 22yeø wjq;a" h•
ia:dkhl ¡ lEu lkak j;a" j;=r fndkak
j;a tmd hhs kÜUg j°< fiala o" ta
ia:dkfhys ¡ kÜU lEu ld" j;=r “jq Úid"
kÜf˜ u<l| kÜf˜ mshjrekaf.a fidfydka
f.g fkdme–fKkafka h÷ ÷÷hs lS h'
23 ;jo" Tyq wdydr mdk je<» miÜ Tyq
œiska wdmiÜ le|jdf.k tk ,o æjeisjrhdg
hEu i|yd fldg½jdg iEo,h fhdok ,¡'
24
Tyq msg;a j .sh miÜ udÈ.fha ¡ isxyfhla
Tyqg i•n • Tyq ueref› h' Tyqf.a u<l|
udÈ.fhys oukÜ ,enQ œg fldg½jd iy
isxyhd ta <ó is‡fh` h' 25ta <óska .sh
ukÜIHfh` u<l| udÈ.fhys jeˆ Øfnk
nj o isxyhd u<l| <ó is‡k nj o ±l
uy® æjeisjrhd œiÝ k.rhg wjq;a ta nj
lS y'
26 udÈ.fhka Tyq le|jd.;a æjeisjrhd
tmj;a wid" ööta jkdys i–¹Kka
jykafiaf.a m×jqvhg wlSlre jQ foœhka
400
jykafiag lem jQ ukÜIHhd h' tneœka
i–¹Kka jykafia Tyqg ³ka m×jqvh f,i
Wka jykafia Tyq isxyhdg mdjd ³ka fial'
W! Tyq brd urd ±— h÷÷hs lS h' 27;jo" Tyq
ööfldg½jdg iEo,h fhdokake÷÷hs ;u
mÜ;%hkag Ùhd" Tjqka tf,i l< miÜ Tyq
.sfha h' 28tœg u<l| udÈ.fhys jeˆ
Øfnkjd;a" fldg½jd yd isxyhd o u<l|
<ó is‡kjd;a Tyqg i•n œh' isxyhd
u<l| ld ØnqfKa j;a" fldg½jd brd oud
ØnqfKa j;a ke;' 29ta uy® æjeisjrhd o
foœhka jykafiag lem jQ ukÜIHhd .ek
je,mS" Tyq ;ekam;a lrk ms×i Tyqf.a
u<l| Tijd fldg½jd msg ;nd" ish
k.rhg f.k f.dia" 30;udf.a u fidfydka
f.hs ;e” h' Tyq o" ööwfy`" udf.a
ify`orh÷÷ Ùhd Tyq .ek je,mÜfKa h'
31
;jo" ta uy® æjeisjrhd Tyq ;ekam;a l<
miÜ ;udf.a mÜ;%hkag l;d fldg" ööud
uereK œg foœhka jykafiag lem jQ ta
ukqIHhd ;ekam;a lrk ,o fidfydka f.hs
ud;a ;ekam;a lrkaká Tyqf.a weglÛ <ó
udf.a weglÛ o ;nkak' 32ukao" Tyq
fnf;,ays mÝcdikhg;a" iudúfha k.rj,
lº u; mÝcdia:dkj,g;a œreoaO j
i–¹Kka jykafiaf.a wdÇj múæ lS
m×jqvh bIag jkÜ isl=re h÷÷hs lS h'
33 f• isoa•hg miÜ j jqj o"
fcfrdfn`j• ;udf.a kmÜre udÈ.fhka
fkdyeø" kej;;a ish® –ÚiÜkaf.ka .súl=½
foajd,j,g mÝclhka m;a flf<a h' leueØ jQ
fldhs wh kuq;a" .súl=½ foajd,j, mÝclhka
•ug Tyq lem flf<a h' 34f• lreK jQl,S
fcfrdfn`j•f.a jxYh myfldg –ys ms‡ka
œkdY Ùøug Tjqka flfrys mdmhla œh'
fcfrdfn`j• rcqf.a mq;%hdf.a urKh
14 ta ld,fhys fcfrdfn`j•f.a mÜ;a
w“hd fr`.d;=r œh' 2fcfrdfn`j•
;u “ú|g l;d fldg" ööTn fcfrdfn`j•f.a
“ú| nj fkd±fkk ye‡hg lreKdlr"
fjia j<df.k msg;a • Isf,` k• ia:dkhg
hkak' öTn f• fikó flfrys rc jkafka
h÷hs ud .ek lS wyshd æjeisjrhd tys is‡hs'
3
Tf’ wØka frd‡ oihla o ri leœ,s o
—me× Ndckhla o /f.k Tyq <óg hkak'
<uhdg l=ula f› o Ùhd Tyq Tng okajkÜ
we;e÷÷hs mejiS h'
 1 rdcdj,sh 14
4 fcfrdfn`j•f.a “ú| tf,i fldg
msg;a •" Isf,` k• ia:dkhg f.dia
wyshdf.a f.org me–×hd h' uy®lu Úid
wyshdf.a weia fkdfmfkk ;rug wºre •
Ø“×' 5tfy;a" i–¹Kka jykafia wyshdg
l;d fldg" öön,kak" fcfrdfn`j•f.a “ú|
fr`.d;=r • is‡k wef.a mÜ;%hd .ek kÜfUka
œpdrkak tkakS h' wEg f• whÜúka l;d
lrkak' weh tk œg wka ;eke;aØhl fuka
fmkajkÜ we;e÷÷hs j°< fial' 6f°rlŠka
we;=½ jk wef.a wŠ Y’oh wyshdg weiÜKÏ
œg Tyq l;d fldg" ööfcfrdfn`j•f.a “ú|
we;=<g tkak' Tn wka ;eke;aØhl fuka
fmkajkafka l=ug o@ lK.dÛ°hl wdrx„
±ka•ug ug Øf’' 7öbYardfh,ajrekaf.a foœ
i–¹Kka jykafia fufia j°rk fiale÷hs
Tn f.dia fcfrdfn`j•g Ùhkak( öuu
fikó w;frka kÜU Wiialr" udf.a fikó
jk bYardfh,ajrekaf.a w•mØhd fldg
m;alr" 8°œ;af.a jxYfhka rdcHh W³rd
kÜUg æÚ–' tfy;a" kÜU jkdys udf.a wdÇ
ms<smeo" udf.a weia yuqfjys yú foa muKla
lr–ka ;udf.a uq½ yDofhka ud wkÜj
me–×" udf.a fufylre °œ;a fuka fkdisg"
9
kqUg m<uqfjka is‡ ish,a,kag jvd
kmÜrel• lr–ka" ud fl`m lrk ye‡hg
wka foœjreka o jd;a;= ms<su o id°f.k ug
msÛmEfjys h' 10tneœka uu fcfrdfn`j•f.a
jxYh msg œm;aØ muqKÏjd fcfrdfn`j•f.a
ish® msú–ka jk bYardfh,ajreka w;frys
°ihka jQ;a" ÚÈ°ihka jQ;a ish,a,ka
fkrmd" Úudjg l=KÏ w;=.douk f,i"
fcfrdfn`j•f.a jxYh iyuq,ska u
w;=.doukafk–' 11k.rfha ¡ uefrk
fcfrdfn`j•g whsØ wh n,af,` lkafk` h'
msg; ¡ uefrk wh wdldYfha mlaISyq
lkafk` h'÷ tfia jkafka" i–¹Kka
jykafia th j°< neœÚ'
12 öötneœka Tn msg;a j Tf’ f.org
hkak' k.rh ;=<g Tn md ;nk œg <uhd
uefrkÜ we;' 13ish® bYardfh,ajre Tyq .ek
je,mS Tyq N+u°k lrkafk` h' ukao"
fcfrdfn`j•f.a jxYh w;frka bYardfh,a-
jrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia hym;a
hula Tyq ;=< weØ neœka fcfrdfn`j•f.a
jxYfhka Tyq muKla Úhu œ•hg N+u°k
14'10 1 rdcd 15'29 14'23 2 rdcd 17'9-10
401
14
lrkÜ ,nkafka h' wer;a ta ojfia ¡
fcfrdfn`j•f.a jxYh fkrmd ±—ug
i–¹Kka jykafia bYardfh,a flfrys rfcl=
keó=Ûjd,k fial' uq,ska is³ jk foa f• h'
bkamiÜ l=ula f› o@ 15bYardfh,ajreka
;ukag wfIard lma lKq id°f.k i–¹Kka
jykafia fl`m l< neœka" ng .yla j;=fÈ
fi,fjk f,i fi,•ug Wka jykafia
Tjqkag myr ¡" Tjqkaf.a mshjrekag ³ka f•
iYS%l foaYfhka Tjqka mylr" hÜm%ˆia
.x.dfjka tf;rg Tjqka œiqrejdouk
fial' 16fcfrdfn`j• m› l< ksid o
bYardfh,ajrekag lrkak ie,eiaiQ mdm
ksid o Wka jykafia bYardfh,ajreka
w;ayerouk fiale÷÷hs lS h'
17 bkamiq fcfrdfndaj•f.a “ú| msg;a
j f.dia ;sÈYd k• k.rhg me–×hd h' wE
f.hs t<sm;a; <óg tk œg u <uhd uf<a h'
18
i–¹Kka jykafia ish fufylre jk
æjeisjr wyshd ,jd j°< m×jqvfha ye‡hg
ish® bYardfh,ajre Tyq ;ekam;a fldg Tyq
.ek je,mÜfK` h'
19 fcfrdfn`j• ms<sn| bØú lreKÏ
jk Tyq l< hÜoaO o Tyq rcl• l< ye‡ o
bYardfh,a rcjrekaf.a mÜrdjD;a; .%ka:fha
jdÈ;d lr Øf’' 20fcfrdfn`j• rcl• l<
ld,h œisoEjqreoaoÙ' Tyq urKhg m;a jQ
miÜ Tyqf.a mÜ;a kd°’ Tyq fjkÜjg rc œh'
frfydfndaj• rcqf.a rdcH md,kh
^2 jxYd( 11(5-12(15&
21 i,fudkaf.a mÜ;a frfydfn`j• cÏ°ys
rclug m;a œh' frfydfn`j• rclug m;a
jk l, i;<sia tla wjqreoaola jhia j
is‡fha h' i–¹Kka jykafia ish kduh
;e”ug ish® bYardfh,a f.`;%j,ska
f;`rd.;a k.rh jQ fcrei,fuys Tyq
oyy;a wjqreoaola rcl• flf<a h'
w•fudÚh cdØl iaØ%hl jk Tyqf.a
ujf.a ku kdud h'
22 cÏ°jre o i–¹Kka jykafiaf.a weia
yuqfhys kmÜre foa fldg ;uka l<
mdmj,ska ;ukaf.a mshjreka l< ish,a,g
jvd Wka jykafia fl`m lf<` h' 23T›yq
lº u; mÝcdia:dk f.dvkód" ish® Wia
 1 rdcdj,sh 14-15
fy,a msg o œYd, w;=m;r weØ ish® .ia hg
o ms<su iy wfIard lma lKÏ bæ lf<` h'
24
i,a,d,l• l< msú– mjd lº u;
mÝcdia:dkj, jQ y' bYardfh,a ckhd
hkak l,ska i–¹Kka jykafia mkakd±uQ
cd;Skaf.a ish® ms<sl=,a Ù%hd T›yq
wkÜ.ukh lf<` h'
25 ;jo" frfydfn`j• rcÏf.a mia jk
wjqreoafoa ¡ –irfha rc jQ ISIla fcrei,ug
myr ¡" 26i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dfjys
jia;= o rc ud,s.dfjys jia;= o /f.k .sfha
h' i,fudka œiska idojkÜ ,en ØnqKÏ ish®
rka m,sia we;=½ ish,a, u /f.k Tyq hkak
.sfha h' 27frfydfn`j• rc ta fjkÜjg
f,`lv m,sia id° rc ud,s.df› f°rÛj,
/lj,a l< uqr Nghkaf.a w•m;Ska w;g
Ndr ³kafka h' 28rc;=ud i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.djg tk ish® m%i; a djkays
¡ uqr Ngfh` tajd WiÜ,df.k wjq;a kej;
uqrf.g f.k .sfh` h'
29 frfydfn`j• ms<sn| bØú lreKÏ o
Tyq l< ish,a, o rcÏkaf.a mÜrdjD;a;
.%ka:fha jdÈ;d lr ØfnkÜ fkdf› o@
30frfydfn`j• iy fcfrdfn`j• w;r
Ú;r u hÜoaO mejØ×' 31frfydfn`j•
–h.sh miÜ ;udf.a msh jQ °œ;af.a kÜjr rc
mrmÜfÈ iÜidk N+–fha ;ekam;a lrkÜ ,e” h'
w•fudÚh cdØl iaØ%hl jQ Tyqf.a ujf.a
ku kdud h' bkamiÜ Tyqf.a mÜ;a w“hd• Tyq
fjkÜjg rc œh'
w“
w“hhd• cq°ys rcl• Ùøu
^2 jxYd( 13(1-14(1&
15 fknd;af.a mÜ;a fcfrdfn`j• rcÏf.a
oywg jk wjqreoafoa ¡ w“hd• cÏ°
foaYfhys rc •" 2;=ka wjqreoaola fcrei,f•
rcl• flf<a h' Tyqf.a ujf.a ku uhld h'
wE w’if,d•f.a ³jÙ' 3;udf.a mshd fmr
l< ish® mdm Tyq flf<a h' Tyqf.a is; o
Tyqf.a msh jQ °œ;af.a is; fuka ;u foœ
i–¹Kka jykafia flfrys œYajdiS j
fkdØnqfKa h' 4tfy;a" °œ;a Úid Tyqf.a
foœ i–¹Kka jykafia Tyqg miÜ j Tyqf.a
mÜ;%hd keósÛ•fuka o fcrei,u wdrlaId
Ùøfuka o fcrei,ug mykla jeÚ mÜ;f% hl=
14'24 oaœ kS 23'17 14'25 2 jxYd 12'2-8 14'26 1 rdcd 10'16-17á 2 jxYd 9'15-16
15'4 1 rdcd 11'36 15'5 2 iduq 11'1-27 15'6 2 jxYd 13'3-21 15'12 2 jxYd 15'8-15
402
5
Tyqg ³ka fial' ukao" ys;a;Sh cdØl
Wúhdf.a lreKÏ .ek –i" i–¹Kka
jykafia °œ;ag wK l< Ùis fohÙka Tyq
;udf.a ãœ;fha uq½ ld,fha ¡ fjka • fkd-
f.dia Wka jykafiaf.a weia yuqfjys yú foa
u flf<a h' 6frfydfn`j• iy fcfrdfn`-
j• w;r Tyqf.a uq½ ãœ; ld,fha ¡ hÜoaO
Ø“×' 7w“hd• ms<sn| bØú lreKÏ o Tyq
l< ish,a, o cÏ° rcÏkfa .a mÜrdjD;a; .%k:
a fha
jdÈ;d lr ØfnkÜ fkdf› o@ w“hd• iy
fcfrdfn`j• w;r hÜoaO mejØ×'
8 w“hd• urKhg m;a jQ miÜ fikó
°œ;af.a kÜjr Tyq N+u°k lf<` h' bkamiÜ
Tyqf.a mÜ;a wdid Tyq fjkÜjg rc œh'
wdid rc •u
^2 jxYd( 15(16-16(6&
9 bYardfh,ajrekaf.a rc jQ fcfrdfn`-
j•f.a œis jk wjqreoafoa wdid cÏ° foaYfhys
rc œh' 10fudyq fcrei,fuys i;<siatla
wjqreoaola rcl• flf<a h' Tyqf.a ujf.a
ku uhld h' wE w’if,d•f.a ³jÙ' 11wdid
;udf.a msh jQ °œ;a l< f,i i–¹Kka
jykafiaf.a weia yuqfhys yú foa flf<a h'
12
Tyq i,a,d,hka foaYfhka myfldg"
;udf.a mshjreka iE´ ish® foaj rEm wyla
lr±— h' 13ish uj jk uhld wfIard lma
lKÏjla ms×i ms<sl=,a rEmhla iE´ neœka"
Tyq wE u› “fi`lfuka wyla lr" ta rEmh
lmdoud" Ùf¿dka Th <ó ¡ th mܽiaid
±— h' 14tfy;a" lº u; mÝcdia:dk my
fkdlrk ,oafoa h' tfia • kuq;a" wdidf.a
is; Tyqf.a uq½ ãœ; ld,fha ¡ i–¹Kka
jykafia flfrys i•mÝÈKfhka œYajdiS j
Ø“×' 15Tyq ;udf.a mshd œiska o ;ud
œiska o lem lrk ,o rka ú¡ iy nvq
ndysrdæh i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dj
we;=<g f.kjq;a tys ;ekam;a flf<a h'
16 wdid iy bYardfh,ajrekaf.a rc jQ
ndId w;r Tjqkaf.a uq½ ld,fha ¡ hÜoaO
mejØ×' 17bYardfh,ajrekaf.a rc jQ ndId
cÏ°g œreoaO j f.dia" cÏ°ys rc jQ wdid
fjØka msg; hkak fy` Tyq fj; we;=<g
tkak fy` Ùisfjl=g bv fkdfok ms×i"
rdud k• k.rh YlaØu;a flf<a h'
 1 rdcdj,sh 15-16
18
tœg wdid i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.df› .nvdj, bØú j ØnQ rka ú¡
ish,a, o rc ud,s.df› ØnQ jia;=j o f.k
;udf.a fiajlhka w;g Ndr ¡" ouialfhys
œiÝ isúhdf› rc jQ fyYsfhdkaf.a mÜ;%hd jk
;’úfudkaf.a mÜ;a fnka-yooag tajd hj–ka"
19
ööud iy Tn w;fÈ o udf.a iy Tf’ mshd
w;fÈ o .sœiÜula Øf’' fukak" rka ú¡
;E.a.la Tng tj–' bYardfh,a rc jk ndId
ud fjØka wyla j hk ms×i" Tn wjq;a Tyq
iuó lr Øfnk Tf’ .sœiÜu lv l<
uekj÷÷hs Ùhd yeø h' 20tœg fnka-yooa"
wdid rcÏg weyq•lka ¡" ;udf.a fikam;Ska
bYardfh,ajrekaf.a k.rj,g œreoaO j hjd
Bfhdka o °ka iy wdfn,a-fn;a-uhld o hk
k.rj,g;a" uq½ kma;,S m%foaYh we;=½ uq½
Ùkakfr`;a m<d;g;a myr ³kafka h'
21
ndId ta wid rdud k.rh YlaØu;a Ùøu
kj;ajd" ØÈYdys jdih flf<a h' 22tœg
wdid rc Ùisfjl= w;akEr ish® cÏ°jreka
le|jd" rdud YlaØu;a Ùøug ndId œiska
.kakd ,o .,a yd ,S o Tjqka ,jd
f.kajdf.k" tajdhska fnkac–kaf.a foaYfhys
f.nd yd –Yamd hk k.r YlaØu;a
flf<a h'
23 wdid ms<sn| bØú lreKÏ o Tyqf.a
ish® n,jka;l• o Tyq l< ish,a, o Tyq
f.dvkeó=jdjQ k.r o cÏ°ys rcÏkaf.a
mÜrdjD;a; .%ka:fha jdÈ;d lr ØfnkÜ
fkdf› o@ tfy;a" Tyqf.a uy® jhfia ¡"
Tyqf.a mdoj, jQ fr`.hÙka Tyq ³la œkafoa
h' 24wdid urKhg m;a jQ miÜ ;udf.a msh
jQ °œ;af.a kÜjr ;udf.a mshjreka <ó N+u°k
lrkÜ ,e” h' Tyqf.a mÜ;% jQ fcfy`Idmd†
Tyq fjkÜjg rc œh'
kd°’ bYardfh,ays rcl• Ùøu
25 fcfrdfn`j•f.a mÜ;a kd°’ cÏ°ys rc
jQ wdidf.a fo jk wjqreoafoa ¡ bYardfh,a
foaYfhys rc • oEjqreoaola rcl• flf<a h'
26
Tyq i–¹Kka jykafiaf.a weia yuqfjys
kmÜre foa fldg" ;u mshdf.a wŠ mdfÈ .uka
lr–ka" ;u mshd bYardfh,ajrekag lrkak
ie,eiaiÝ mdm o flf<a h' 27;jo" biaidlÈ
jxYfha wyshdf.a mÜ;a ndId" kd°’g œreoaO
j l=uka;%K fldg" kd°’ iy ish®
15'29 1 rdcd 14'10
403
bYardfh,ajreka ms,siaØjrekag whsØ
.s’fnf;dka k.rh jg,d is‡ w;r tys ¡
Tyqg myr ³kafka h' 28cÏ°ys rc jQ wdidf.a
;=ka jk wjqreoafoa ¡ ndId f;f• kd°’ urd
Tyq fjkÜjg rc œh' 29;jo" Tyq rc jQ jyd
u fcfrdfn`j•f.a uq½ jxYh keiÜf› h'
œkdY fkdlr mKms‡ka Ùisfjl= Tyq
fcfrdfn`j•g bØú fkdflf<a h' 30tfia
jqfKa" bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka
jykafia Woyia lrk f,i" fcfrdfn`j•
œiska l<d jQ o" Tyq bYardfh,ajrekag
lrkak ie,eiaiqjd jQ o m› Úid" i–¹Kka
jykafia iajlSh °ihd jQ Isf,`ys wyshd ,jd
ÙfhjQ Wka jykafiaf.a m×jqvh ye‡hg h'
31 kd°’ ms<sn| bØú lreKÏ o Tyq l<
ish,a, o bYardfh,a rcÏkaf.a mÜrdjD;a;
.%ka:fha jdÈ;d lr ØfnkÜ fkdf› o@
32
wdid iy bYardfh,ajrekaf.a rc jQ ndId
w;r Tjqkaf.a uq½ ãœ; ld,h ;=< u hÜoaO
mejØ×'
ndId bYardfh,ajre kaf.a rc •u
rek
33 cÏ°ys wdidf.a ;=ka jk wjqreoafoa ¡
wyshdf.a mÜ;% jQ ndId ØÈYdys ish®
bYardfh,ajrekaf.a rc • œisy;r wjqreoaola
rcl• flf<a h' 34Tyq i–¹Kka jykafiaf.a
weia yuqfjys kmÜre foa lr fcfrdfn`j•f.a
wŠ mdfÈ h–ka bYardfh,ajreka m› lrkak
ie,eiaiÝ mdmh o flf<a h'
16 tœg i–¹Kka jykafiaf.a m×jqvh
ndIdg œreoaO j ykdkSf.a mÜ;a fÐyq
fj; me–×fha h' 2th fufia h( ööÙis
j‡kdlula keØ kÜU Wiia lr" uu
udf.a fikó jk bYardfh,ajrekaf.a
w•mØhd fldg m;a flf<–' tfy;a" kÜU
fcfrdfn`j•f.a udÈ.fhys yeisfr–ka"
;ukaf.a mdmj,ska ud fl`m lrjk ye‡hg
udf.a fikó jk bYardfh,ajrekag m›
lrkakg ie,eiajQfhys h' 3tneœka uu"
ndId iy Tyqf.a jxYh iyuq,ska u
jkidoud" kÜf˜ jxYh fknd;af.a mÜ;a jQ
fcfrdfn`j•f.a jxYh fuka jkakg
i,iajkafk–' 4ndIdg whsØ" k.rfha ¡
uefrK wh n,af,` lkafk` h' msg; ¡
uefrK Tyqg whsØ wh wdldYfha mlaISyq
lkafk` h'÷÷
 1 rdcdj,sh 16
5 ndId ms<sn| bØú lreKÏ o Tyq l<
foaj,a o Tyqf.a n,jka;l• o bYardfh,a
rcÏkaf.a mÜrdjD;a; .%ka:fha jdÈ;d lr
ØfnkÜ fkdf› o@ 6ndId urKhg m;a jQ miÜ
ØÈYdys N+u°k lrk ,¡' Tyqf.a mÜ;a ta,d
Tyq fjkÜjg rc œh'
7 ;jo" ykdkSf.a mÜ;a æjeisjr fÐyq
wØka i–¹Kka jykafiaf.a m×jqvh
ndIdg;a" Tyqf.a jxYhg;a œreoaO j
me–×fha h' tfia jQfha" Tyq fcfrdfn`-
j•f.a jxYhg iudk jk ye‡hg ;udf.a
Ù%hdj,ska i–¹Kka jykafia fl`m lrj–ka
Wka jykafiaf.a weia yuqfhys l< ish®
kmÜrel• Úid;a" Tyq ta jxYh keiÝ
Úid;a h'
ta,d bYardfh,ajre kaf.a rc •u
rek
8 cÏ°ys rc jQ wdidf.a œisyh jk
wjqreoafoa ¡ ndIdf.a mÜ;a ta,d bYardfh,a-
jrekaf.a rc • ØÈYdys oEjqreoaola rcl•
flf<a h' 9Tyqf.a wYaj r: fiakdfjka
foflka fldgilg w•mØ j is‡ Tyqf.a
fiajl jk is•ø Tyqg œreoaO j l=uka;%K
fldg" ØÈYdys ud,s.df› m%OdÚhd jk
wÈYdf.a Úfjfia Tyq ”u;a j is‡k œg"
10
tys we;=½ • cÏ°ys rc jk wdidf.a œisy;a
jk wjqreoafoa ¡ Tyqg myr ¡" Tyq urd Tyq
fjkÜjg rc œh'
11 fufia Tyq rc • iajlSh isxydikh
msg ys|.;a jydu ndIdf.a kEhkaf.ka j;a"
–;%hkaf.ka j;a" Ùis msú–fhl= b;=re
fkdfldg Tyqf.a jxYfha ish,a,ka
urd±•f• h' 12fufia is•ø" ndIdf.a uq½
jxYh œkdY flf<a" ndId o Tyqf.a mÜ;a ta,d
o ;ukaf.a ÚrÈ:l foaj rEmj,ska
bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia
fl`m lrj–ka Tjqka œiska lrk ,o"
13
bYardfh,ajrekag Ùøug i,iajk ,o
Tjqkaf.a ish® mdm Úid Wka jykafia
æjeisjr fÐyq ,jd ndIdg œreoaO j fok ,o
;uka jykafiaf.a m×jqvh ye‡hg h'
14
ta,d ms<sn| bØú lreKÏ o Tyq l< ish,a,
o bYardfh,a rcÏkaf.a mÜrdjD;a; .%ka:fha
jdÈ;d lr ØfnkÜ fkdf› o@
404
is•ø bYardfh, jrekaf.a rc •u
dfh,aajre
jrek
15 cÏ°ys rc jk wdidf.a œisy;a jk
wjqreoafoa ¡ is•ø ;sÈYdys i;a ojila rcl•
flf<a h' tœg fikó ms,siaØjrekag whsØ
.s’fnf;dka k.rh jg,d l|jqre ne|f.k
is‡fh` h' 16öis•ø l=uka;%K fldg rcÏg;a
myr ³kafka h÷ Ùhd l|jqre ne|f.k is‡
fikó weiÝ œg" ish® bYardfh,ajre
Tjqkaf.a fiakdmØ jQ T•ø ta ojfia l|jqfÈ
¡ bYardfh,ajrekaf.a rc f,i m;a lf<` h'
17
T•ø o Tyq iuó ish® bYardfh,ajre o
.s’fnf;dka k.rfha isg f.dia ØÈYd
jg,d .;af;` h' 18;jo" k.rh w,a,d.;a
nj is•ø ³Û œg Tyq rc ud,s.df›
n,fldÛjg we;=½ • rc ud,s.djg .sÚ ,d
f.k uf<a h' 19tfia jqfKa" Tyq i–¹Kka
jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre foa
lr–ka" fcfrdfn`j•f.a udÈ.fhys o
bYardfh,ajrekag m› lrkakg i,iajk
f,i Tyq l< mdmfha ye‡hg o yeisfr–ka
Tyq l< mdm Úid h' 20is•ø ms<sn| bØú
lreKÏ o Tyq l< f¿daysl• o bYardfh,a
rcÏkaf.a mÜrdjD;a; .%ka:fha jdÈ;d lr
ØfnkÜ fkdf› o@
21 tl, bYardfh,a fikó fomlaIhlg
fn¡ fikóf.ka foflka fldgila
.Sk;af.a mÜ;a Ø’kS rdc Oqrhg m;a
lr.ekSug Tyqg tl;= jQ y' wfkla fldgi
T•øg tl;= jQ y' 22tfy;a" T•øg tl;=
jqK fikó .Sk;af.a mÜ;a Ø’kSg tl;= jQ
fikó mrdch lf<` h' fufia Ø’kS uf<a h'
T•ø rc œh'
T•ø bYardfh,ajrekaf.a rc •u
23 cÏ°ys rc jQ wdidf.a Øiatla jk
wjqreoafoa ¡ T•ø bYardfh,ajrekaf.a rc •
f°f<dia wjqreoaola rcl• flf<a h' ØÈYdys
Tyq wjqre³ yhla rcl• flf<a h' 24Tyq
iudúh lkao ú¡ ldis yhoyilg
fIfuÈf.ka –f,ag f.k lkafoys k.rhla
f.dvkód" ;ud f.dvkeó=jdjQ k.rhg
lkao whsØlre jQ fIfuÈf.a kduh wkÜj
iudúh hk ku ;e” h' 25T•ø i–¹Kka
jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre foa fldg
;udg m<uqfjka is‡ ish,a,kag u jvd ³Iag
f,i Ù%hd flf<a h' 26ukao" Tyq fknd;af.a
mÜ;a fcfrdfn`j•f.a ish® udÈ.j, o
 1 rdcdj,sh 16-17
;udf.a ÚrÈ:l foaj rEmj,ska bYardfh,-a
jrekaf.a foœ i–Z¹Kka jykafia fl`m
lrjk f,i bYardfh,ajrekag lrkakg
ie,eiaiÝ Tyqf.a mdm ye‡hg o m› flf<a h'
27
T•ø l< wÚla Ù%hd o Tyq l< n,jka;-
l• o bYardfh,a rcÏkfa .a mÜrdjD;a; .%k:
a fha
jdÈ;d lr ØfnkÜ fkdf› o@ 28T•ø urKhg
m;a jQ œg iudúfhys N+–°k lrkÜ ,e” h'
Tyqf.a mÜ;a wdy’ Tyq fjkÜjg rc œh'
wdy’ rclug me–Óu
29 cÏ°ys rc jQ wdidf.a Øiawg jk
wjqreoafoa ¡ T•øf.a mÜ;a wdy’ bYardfh,a-
jrekaf.a rc • iudúfha œisoEjqreoaola
bYardfh,ajreka md,kh flf<a h'
30T•øf.a mÜ;a wdy’ o ;udg m<uqfjka is‡
iEu fokdg jvd i–¹Kka jykafiaf.a weia
yuqfhys kmÜre foa flf<a h' 31;jo" Tyq
fknd;af.a mÜ;a fcfrdfn`j•f.a mdm
udÈ.fhys yeiÜreKd muKla fkdj"
iSf°kajrekaf.a rc jQ t;and,af.a ³j jk
fcfYfn,a “ú| fldg mdjd.;af;a h' wer;a"
Tyq f.dia nd,a foaj;djdg jeº•ms³•
lr–ka kuialdr flf<a h' 32Tyq iudúfha
f.dvkeó=jdjQ nd,a foaj;djdf.a foajd,fhys
nd,ag mÝcdikhla o wfIard lma lKÏ o iE¡
h' 33wdy’ f;u ;udg m<uqfjka is‡ ish®
bYardfh,a rcÏkga ;a jvd bYardfh,ajrekaf.a
foœ i–¹Kka jykafia fl`m lrjk Ù%hd
flf<a h' 34Tyqf.a ld,fha ¡ fnf;,ays
ySfh,a k• ;eke;a;d œiska fcúfl`j
f.dvkók ,¡' i–¹Kka jykafia kÝkaf.a
mÜ;a fc`IÜjd ,jd fok ,o Wka jykafiaf.a
m×jqvh f,i" Tyq tys w;aØjdr• ouk œg
Tyqf.a l=½º,d jk w“rd• o Tyq tys f°rÛ
msysÛjk œg Tyqf.a nd, mÜ;a fi.=’ o
keiÜÜfK` h'
t,shd iy Úhóh
17 .s,shoays œiÝjkaf.ka flfkl= jk
ØIa“ k• ia:dkfhka jQ t,shd"
wdy’g l;d fldg" ööudf.a wK m%ldr –i
f• wjqre³j, msÚ j;a" jeis j;a weØ
fkdjkafka hhs ud jeº•ms³• lrk
16'34 fc`IÜ 6'26 17'1 cdfld 5'17 17'9 ¬la 4'25-26
405
bYardfh,ajrekaf.a ãjudk foœ i–Z¹Kka
jykafiaf.a kdufhka æjqr–÷÷hs lSf› h'
2 i–¹Kka jykafiaf.a m×jqvh Tyq
fj; me–K" 3ööfu;eÚka msg;a j" fmræ.g
f.dia fcdÈ°ka .óg kef.kysúka Øfnk
flú;a k• Th <ó ieó• is‡kak' 4ta
Tfhka kÜUg fndkak mܽjk' tys ¡ kÜUg
lEu fokakg lmÜÛjkag uu wK flf<–÷÷hs
lSf› h'
5 Tyq f.dia i–¹Kka jykafia j°<
f,i flf<a h' Tyq fcdÈ°ka .óg
kef.kysúka Øfnk flú;a Th <ó jdih
flf<a h' 6lmÜÛfj` Woh ld,fha frd‡ iy
uia o ijia ld,fha frd‡ iy uia o
f.kdfj` h' 7Tyq o Tfhka j;=r ”f› h'
tfy;a" foaYhg jeiai keØ Úid l,lg
miÜ Th is£ .sfha h'
8 tœg i–¹Kka jykafiaf.a m×jqvh
Tyq fj; me–K" 9öökÜU msg;a • iSf°ka wi,
msys‡ Ydfrm;a k• k.rhg f.dia tys
jdih lrkak' kÜUg wdydr ¡ug tys is‡k
jekaoUq iaØ%hlg wK flf<–÷÷hs lSf› h'
10
tfyhska Tyq msg;a j Ydfrm;a k.rhg
f.dia jdi,a f°rÛjg me–× l," jekaoUq
iaØ%hl tys or wyq,kÜ ±l" wEg w~.id"
öölreKdlr" ug fndkak Ndckhlg j;=r
‡lla f.fkkake÷÷hs lSf› h' 11weh th
f.fkkakg hk w;r Tyq wEg w~.id"
öölreKdlr" Tf’ wØka frd‡ lE,a,l=;a
ug f.fkkake÷÷hs lSf› h'
12 tœg wE l;d fldg" öönºkl ms‡
–gl=;a" l=,djl f;,a ‡ll=;a –i ud <ó
frd‡ ke;' tajd id°.kakg or lE,s folla
wyq,–' ug;a" udf.a mq;%hdg;a Øfnk ta
wkaØu lEu f›, wkÜNj l< miÜ kyskfa kuq
hs Tf’ ãjudk foœ i–Z¹Kka jykafiaf.a
kdufhka æjqr–÷÷hs lSjd h'
13 t,shd wEg l;d fldg" öö“h
fkdjkak" f.dia Tn lS ye‡hg lrkak'
tfy;a" m<uqfldg thska ug l=vd frd‡hla
id° ud <óg f.fkkaká miÜ j Tng;a" Tf’
mÜ;%hdg;a id°.kak' 14ukao" foœ i–¹Kka
jykafia fufia j°rk fial(
 1 rdcdj,sh 17-18
öi–¹Kka –ys msg
jeiai tjk oji olajd
ms‡ nºk bjr jkafka ke;á
f;,a l=,dj wvq jkafka ke;e÷ ÷÷hs
lSf› h'
15 wE f.dia t,shd lS ye‡hg l<d h'
tfia wE o Tyq o wef.a f.hs jeisfh` o
fndfy` ojia tajd wkÜNj lf<` h'
16
i–¹Kka jykafia t,shd ,jd fok ,o Wka
jykafiaf.a m×jqvh m%ldr ms‡ nºk ysia
fkd • há f;,a l=,dj wvq fkd • h'
jekaoUqjf.a mq;= yg kej; ãœ;h ¡u
17 bla“Ø f.or iajd– ´ jQ ta iaØ%hf.a
mq;%hd fr`.d;=r œh' Tyqf.a fr`.h
fldmuK n,j;a • o h;a" Tyqf.a
yqiau.ekSu k;r œh' 18tœg wE t,shdg
l;d fldg" ööfoœhka jykafiag lem jQ
ukÜIHh" Tn iuó ug weØ wdrdjq, l=ula
o@ udf.a mdmh isys lrjkakg;a" udf.a
mq;%hd urkakg;a ud <óg Tn wdfhys ±÷÷hs
Tyqf.ka weiÜjd h' 19Tyq o ms<s;=re fo–ka"
ööTf’ mÜ;%hd ug fokake÷÷hs wEg Ùhd wef.a
;=re,af,ka Tyq /f.k" ;ud œiÝ Wvq uy,g
f.k f.dia ;udf.a u wef|ys Tyq ;enqf› h'
20
;jo" Tyq i–¹Kka jykafiag hdƒÆ
lr–ka" ööudf.a foœ i–¹Kka jykafia" ug
kjd;eka ³ka jekaoUqjf.a mÜ;d keiSfuka
Tn wehg œm;a me–KjQ fiala o÷÷ Ùhd"
21
;=kajrla <uhd msg æ.d • i–¹Kka
jykafiag hdƒÆ fldg" ööudf.a foœ
i–¹Kka jykafia" f• <uhdf.a m%dKh
kej; Tyq ;=<g me–fK›j uekje÷÷hs
lSf› h' 22i–¹Kka jykafia t,shdf.a y~g
ijka ³ka fial' <uhdf.a m%dKh kej; Tyq
;=<g me–K Tyq ãj;a jqfKa h' 23t,shd
<uhd /f.k Wvq uy,ska f.g f.kjq;a
Tyqf.a ujg ¡" ööfukak" Tf’ mÜ;d ãj;a j
isˆ÷÷hhs lSf› h' 24iaØ%h o l;d lr–ka"
ööTn foœhka jykafiag lem jQ ukÜIHfhl=
nj o" Tf’ uqLfhys Øfnk i–¹Kka
jykafiaf.a m×jqvh ienE nj o oÚ–÷÷hs
t,shdg lSjd h'
17'21 2 rdcd 4'34-35
406
t,shd iy Tnæhd yuq•u
18 fndfy` ld,hlg miÜ ;=ka jk
wjqreoafoa ¡ i–¹Kka jykafiaf.a
m×jqvh t,shd fj; me–K" öökÜU f.dia
wdy’ bæúfhys fmkS is‡kak' uu fmdf<dj
msg jeiai tjkafk–÷÷hs lSf› h' 2t,shd
wdy’ bæúfhys fmkS is‡kakg .sfha h'
id.;h iudúfhys n,j;a j Ø“×' 3wdy’
f.or m%OdÚhd jk Tnæhdg w~ .eiÜf› h'
Tnæhd jkdys i–¹Kka jykafiag fndfy`
fihska .re“h weØ flfkÙ' 4ukao"
fcfYfn,a i–¹Kka jykafiaf.a æjeisjreka
urd±uQ l,ay"s Tnæhd æjeisjreka ishfofkl=
/f.k f.dia" mKi mKi ne.ska Tjqka
.=ydj, iójd wdydr iy j;=r ¡" Tjqka
fm`IH flf<a h' 5wdy’ Tnæhdg l;d
fldg" ööfoaYfhys ish® æh W,am;a yd Thj,a
<óg hkaká ish® isjqmdjqka keØ jkak
fkd¡ wYajhka yd fldg½jka mKms‡ka
rlaId lr.kak ms×i iuyr œg wmg
;DK i•n f› h÷÷hs lSf› h' 6fufia uq½
foaYh mølaId lrk ms×i Tjqka th
fn°f.k wdy’ tl udÈ.hÙka fjk u
.sfha há Tnæhd fjka j fjk udÈ.hÙka
fjk u .sfha h'
7 Tnæhd hk œg t,shd Tyqg i•n •
h' Tnæhd Tyq ye¢kf.k uq×ka;<d •"
ööudf.a iajd—ka jk t,shd Tn ±÷÷hs weiS h'
8 Tyq ms<s;=re fo–ka" ööta uu h" öt,shd
fuys isˆ h÷hs Tn f.dia Tf’ iajd–hdg
Ùhkake÷÷hs Tyqg lS h'
9 tœg Tyq fufia lSf› h( ööTf’
fufylre jk ud urk ms×i wdy’f.a
w;g mdjd ¡ug uu fudk mdmhla flf<•
o@ 10Tn fidhk ms×i udf.a iajd–hd
–ÚiÜka fkdyeúh cdØhla j;a" rdcHhla
j;a ke;e hs Tf’ ãjudk foœ i–¹Kka
jykafiaf.a kdufhka æjqr–' öTyq fuys
ke;÷ Ùhd Tjqka lS l," Tn Tjqkag
i•n fkdjQ njg Tyq ta rdcHj,skÜ;a"
cd;Skaf.kÜ;a æjqre• .;af;a h' 11tfy;a"
öt,shd fuys is‡kÜ we;e hs f.dia Tf’
iajd–hdg okajkake÷hs Tn Ùhkafkys h'
12
;jo" ud Tn fjØka wyla j .sh jydu
foajd;auNdjh ud fkdokak ;eklg Tn
 1 rdcdj,sh 18
f.khkÜ we;' ud f.dia wdy’g lS l,"
Tyqg Tn i•n fkdjk Úid ud urkÜ we;'
tfy;a" Tf’ fufylre jk uu" nd, jhfia
mgka i–¹Kka jykafia flfrys .re“h
md–ka is‡fh–' 13fcfYfn,a i–¹Kka
jykafiaf.a æjeisjreka urdouk l," ud
l< foa tk•" Wka jykafiaf.a æjeisjrekaf.ka
ishfofkl= mKi mKi ne.ska .=ydj,
iójd wdydr mdk ¡ Tjqka fm`IH l< ye‡
udf.a iajd–hdg fkdÙhk ,oafoa o@ 14±kq;"a
öt,shd fuys is‡kafka h Ùhd Tn f.dia Tf’
iajd–hdg okajkake÷hs Tn Ùhkafkys h'
Tyq ud urkÜ we;'÷÷
15 t,shd ms<; = e fo–ka" ööuu taldka;-
s r
fhka Tyq bæúfhys fmkS is‡kafk– hs ud
jeº•ms³• lrk ish® n,eØ ãjudk
i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka æjqr–÷÷hs
lSf› h'
t,shd iy wdy’ rcq y yuq
uq•u
•u
16 tœg Tnæhd" wdy’ rcÏ i•n jkakg
f.dia ta nj Tyqg ±ka• h' wdy’ t,shd
i•n jkakg .sfha h' 17;jo" wdy’ rc
t,shd ³Û œg" Tyqg l;d fldg"
ööbYardfh,a ckhd l<Uk ;eke;af;a Tn
±÷÷hs Tyqf.ka weiS h'
18 Tyq W;a;r fo–ka" ööud fkdj Tn
iy Tf’ mshdf.a jxYh i–¹Kka
jykafiaf.a wdÇ w;ayer" nd,a foaj;djd
miÜmi .sh ldrKh Úid Tn yeu
bYardfh,a ckhd le<Uqjyq h' 19bØka" ±ka
m×jqv hjd ish® bYardfh,ajreka o
nd,af.a æjeisjreka ydrish mKy o
fcfYfn,af.a f•ifha jdŠ • wdydr
j<|k wfIard foaj;dœhf.a æjeisjreka
ydrishfokd o ud fj; lÈfu,a lkaog /ia
lrkake÷÷hs lS h'
20 tœg wdy’ uq½ bYardfh,a ckhd
w;rg m×jqv hjd æjeisjreka lÈfu,a
lkaog /ia lr• h'
lÈfu,a lkao u; mQcdj
21 tœg t,shd uq½ fikó <óg wjq;a
l;d fldg" öö;SrKhla fkdf.k fo.sŠ-
hdfjka Tn fldmuK l,a is‡kakyq o@
i–¹Kka jykafia foœhka jykafia k•"
Wka jykafia wkÜj hkak' nd,a foaj;djd
407
foœhka jykafia k•" Tyq wkÜj hkake÷÷hs
lSf› h' tfy;a" fikó Tyqg Ùis W;a;rhla
³kafka ke;' 22tœg t,shd fikóg l;d
fldg" ööi–¹Kka jykafiaf.a æjeisjrfhl=
j" bØú j is‡kafka uu muKÙ' tfy;a"
nd,a foaj;djdf.a æjeisjre ydrish
mKiafofkla is‡Ø' 23tneœka wmg f.dkÜka
fofofkl= fo;a jd· T›yq tl f.dfkl=
f;`rdf.k lE,sj,g lmd" or msg ;nd
h‡ka .sÚ fkd;n;a jd· uu;a wÚla f.dkd
ms<sfh< fldg or msg ;nd" h‡ka .sÚ
fkd;nkafk–' 24Tn yeu Tf’ foœhkaf.a
kduh Ùhd hdƒÆ lrkak' uu;a i–¹Kka
jykafiaf.a kduh Ùhd hdƒÆ lrkafk–'
tœg .sÚ t•fuka W;a;r fok foœhka
jykafia u ienE foœhka jykafia jk fiala
jd·÷÷hs lSf› h' uq½ fikó W;a;r fo–ka" ööta
lSu hym;e÷÷hs lSfj` h'
25 t,shd nd,a foaj;djdf.a æjeisjrekag
l;d fldg" ööTn yeu fndfyda fofkl=
fyhska" m<uqfldg f.dfkl= f;`rdf.k
ms<sfh< lr" Tf’ foœhkaf.a kduh Ùhd
hdƒÆ lrkak' tfy;a" h‡ka .sÚ
fkd;nkake÷÷hs lSf› h'
26 T›yq ;ukag ,enqKÏ f.dkd /f.k
ms<sfh< fldg" Woh mgka br uq³ka f›,dj
olajd nd,a foaj;djdf.a kdufhka hdĮ
lr–ka" ööwfy` nd,a foaj;dfjÚ÷÷ Ùhd
lE .i–ka" id° ØnqKÏ mÝcdikh jf†g
kg kgd weœoafo` h' tfy;a" Ùis y~la
j;a" W;a;r ³ka Ùisfjla j;a fkd jQ y'
27 br uq³ka f›,df› t,shd Tjqkag
ljgl• lr–ka" ööY’o kód fudr.ikak"
ukao" Tyq foœfhÙ' Tyq l,amkd lr–ka
fy` neyer f.diska fy` .ukla h–ka fy`
we;' iuyr œg Tyq Ú°f.k is‡hs' ta Úid
mÜnq³ jkak Wjukd h÷÷hs lSf› h' 28T›yq
uy;a y•ka fudr.id ;ukaf.a isú; wkÜj
f,a wefóa .,d hk ;=re msysj,skÜ;a"
fy,a,j,skÜ;a ;ukaf.a Yør lmd.;ay'
29
uoaoyk miÜ • iji hd.h TmamÜ lrk
f›,dj olajd T›yq T,audofhka f°vj–ka
fnúyka ³kay' tfy;a" Ùis y~la j;a W;a;r
³ka Ùisfjla j;a" ie,l+ flfkla j;a fkd
jQ y'
30 tœg t,shd" ööud <óg tkake÷÷hs
fikóg lS h' uq½ fikó Tyq <óg
 1 rdcdj,sh 18-19
wdfj` h' Tyq jkdys lvd oud ØnQ
i–¹Kka jykafiaf.a mÝcdikh h<s id°"
31 kÜf˜ kduh bYardfh,a jkafka h÷ hk
ö n,kake÷÷hs ;u jevldrhdg lS h' Tyq f.dia
i–¹Kka jykafiaf.a m×jqvh ,enQ
cdfld’f.a mq;h% kaf.a f.`;%j, .Kk f,i
.,a f°f<dila /f.k 32Wka jykafiaf.a
kdufhka mÝcdikhla fkdvkeóS h' bkamiÜ
ta mÝcdikh jf†g j;=r ,SgÈ oyy;rla
muK w,a,k ;r• jQ w.,la lmd" 33or
ms<sfj<ska ;nd" f.dkd lefn,s fldg lmd
or msg ;e” h' ;jo" ööj;=r ie<s i;rla
mÜrjd ojk hd. mÝcdj msg;a" or msg;a
j;alrkake÷÷hs Tyq lSf› h' 34fo jk jr;a"
öötfia u lrkake÷÷hs Tyq lS œg T›yq fo jk
jr;a tfia lf<` h' ;=ka jk jr;a" öötfia u
lrkake÷÷hs Tyq lS œg" T›yq ;=ka jk jr;a
tfia lf<` h' 35j;=r mÝcdikh jf†g .,d
f.dia" w., o j;=frka msrefKa h'
36 iji hd.h TmamÜ lrk f›,df›
æjeisjr t,shd <x • l;d fldg" ööwdn%y•f.a
o Bidlaf.a o bYardfh,af.a o foœ i–¹Kka
jykai Tn bYardfh,ays foœhka jykafia
nj o ud Tf’ fiajlhd nj o ud f• foh
flf<a" Tf’ jpkh f,i nj o wo Tjqkag
±k.kakg ,ef’ jd· 37i–¹Kka jykai ug
W;a;r ³k uekj' iajd—ka jk Tn foœhka
jykafia nj;a" f• fikóf.a is;a kej;
yrjd.;af;a Tn u nj;a fudjqka ±k.kak
ms×i ug W;a;r ³k uekj÷÷hs lS h'
38 tœg i–¹Kka jykafia fjØka .sÚ
nei mÝcdj;a" or;a" .®;a" OQ,s;a ojd w.f,a
j;=r;a œh<jd ±— h' 39uq½ fikó th ±l
uq×ka;<d jeˆ" ööi–¹Kka jykafia u
foœhka jykafia há i–¹Kka jykafia u
foœhka jykafia h÷÷hs lSfj` h'
40 t,shd Tjqkag l;d fldg" öönd,af.a
æjeisjrekaf.ka tla flfkl=g j;a .e<•
hkak fkd¡ Tjqka w,a,d.kake÷÷hs lS h'
Tjqka w,a,d.;a miÜ" t,shd Tjqka lSfIdka
Th <óg f.k f.dia tys ¡ Tjqka ueø h'
Úhóh fl<jr •u
41 t,shd wdy’g l;d fldg" ööyeø
f.dia lkak" fndkak' ukao" uyd jÈId
y~la wefia h÷÷hs lSf› h' 42wdy’ lk fndk
ms×i yeø .sfha h' t,shd lÈfu,a lkao
18'31 W;a 32'28á 35'10 18'42-45 cdfld 5'18 19'4 fc`kd 4'3
408
uq³kg keóS" “u jeˆ oKysia fol w;fÈ
q ;ndf.k" 43ööTn f.dia uqyoq foi
uqyK
n,d wjq;"a ööÙisjla ke;e÷÷hs lS œg" öökej;
i;ajrla hkake÷÷hs Tyq lSf› h' 44i;a jk jr
Tyq l;d fldg" öö–Úfil=f.a w;la jeÚ
l=vd j,dl=<la uqyæq ka keóS tkafka h÷÷hs
lSf› h' Tyq o" öö öjeiai Tn fkdj<lajk
ms×i Tf’ r:h iÝ°k• lrf.k .sh uekj÷
Ùhd Tn f.dia wdy’g Ùhkake÷÷hs ±ka• h'
45 bla“Ø u| f›,djÙka wyi
j,dl=½j,ska o iÜ<óska o wºre œh' uy;a
jeiaila o weØ œh' wdy’ r:hg keóS
fcfY%fh,a k• k.rhg .sfha h' 46i–¹Kka
jykafiaf.a n,h t,shd msg me–× Úid"
Tyq ish bó‡h jgd jQ jia;%h w,a,df.k
wdy’g fmrÛ j fcfY%fh,a k.rhg we;=½
jk ;ek olajd æ• h'
t,shd ffy
ydfr’ l lk kaog
og hEu
19 t,shd l< ish,a,;a" Tyq ish®
æjeisjreka lvqfjka urd±uQ nj;a
wdy’ fcfYfn,ag ±ka• h' 2tœg fcfYfn,a
l;d fldg" ööud fyg f• f›,djg muK
Tf’ m%dKh ta æjeisjrekaf.ka tla
flfkl=f.a m%dKh fuka jkakg ie,eiaifÜ ›
ke;ak•" foœjre ud b;d oreKÏ f,i
urdou;a jd÷÷hs m×jqvldrfhl= w;
t,shdg Ùhd weúhd h' 3Tyq ta wid “h •
;u mK .<jd.ekSug m,d .sfha h' fufia
f.dia Tyq cÏ°g whsØ fnhÈ-fInd k•
ia:dkhg me–K ;u jevldrhd tys
kjØkakg yer" 4;ud u uq½ ojil .uka
m%udKh Úuj–ka md½lrhg msœi fr`f;•
k• .ila hg jdŠ •" ;ud uefrk f,i
b,a,–ka ööi–¹Kka jykai" bØka we;" ±ka
udf.a m%dKh .; uekj' ukao" udf.a
mshjrekag jvd uu W;=• fkdfj–÷÷hs lS h'
5 fufia Ùhd Tyq ta fr`f;• .i hg
jeØr Ú°.;af;a h' tœg foaj ´;fhla Tyqg
w;.id" öökeósg lkake÷÷hs lS fyhska" 6Tyq
ne¬ œg ;u ysi <ó wó=re msg ms<siaiÝ
frd‡hla yd j;=r Ndckhla ØfnkÜ ±l ld
” kej; je;=refKa h' 7;jo" i–¹Kka
jykafiaf.a ´;hd fo jk jr wjq;a" Tyqg
w;.id" öökeósg lkak" .uk kÜUg ³r jeŠ
jkak mܽjke÷÷hs lSf› h' 8Tyq keósg ld ”"
 1 rdcdj,sh 19-20
ta wdydrfha iœ YlaØfhka oj,a i;<sila
yd ? i;<sila .uka lr foœhka
jykafiaf.a lkao jk fydfr’ <óg
me–×fha h'
9 miÜ j Tyq tys .=ydjlg we;=½ •
kjd;eka .;af;a h' i–¹Kka jykafiaf.a
m×jqvh o Tyq fj; me–×fha h' Wka
jykafia Tyqg l;d fldg"ööt,shd" kÜU fuys
l=ula lrkafkys ±÷÷hs Tyqf.ka weiÝ fial'
10 Tyq ms<s;=re fo–ka" ööuu ish® n,eØ
foœ i–Z¹Kka jykafia Wfoid fndfy`
WfoH`.fhka fiajh flf<–' l=ulafyhska o"
bYardfh,a ckhd Tf’ .sœiÜu w;ayer" Tf’
mÝcdik lvdoud" Tf’ æjeisjreka o
lvqfjka uerefj` h' b;=re j is‡kafka uu
muKla h' T›yq udf.a m%dKh;a keØ
lrkak fidhØ÷÷hs lS h'
11 Wka jykafia l;d fldg" öömsg;g
wjq;a lkao Wv i–¹Kka jykafia bæúfhys
is‡kake÷÷hs j°< fial' tœg i–¹Kka
jykafia ta <óska .sh fial' Wka jykafiag
fmrÛfjka uyd n,j;a yq<óla lº foorjd"
mÈj; “|f.k .sfha h' tfy;a" i–¹Kka
jykafia iÜ<fóys fkdjQ fial' iÜ<óg miÜ
fmdf<` l•mdjla œh' tfy;a" i–¹Kka
jykafia fmdf<` l•mdfjys fkdjQ fial'
12
fmdf<` l•mdjg miÜ .skk a la œh' tfy;a"
i–¹Kka jykafia .skafkys fkdjQ fial'
.skakg miÜ u| mjkl y~la œh'
13 t,shd ta wid ;udf.a uqyqK i½fjka
jidf.k msg;g f.dia .=ydf› f°rlv
is‡fha h' tœg y~la Tyq fj; me–K"
ööt,shd kÜU fuys l=ula lrkafkys ±÷÷hs
weiS h'
14 Tyq o" ööuu ish® n,eØ foœ
i–¹Kka jykafia Wfoid fndfy` WfoH`-
.fhka fiajh flf<–' ukao" bYardfh,a ckhd
Tf’ .sœiÜu w;ayer" Tf’ mÝcdik lvdoud"
Tf’ æjeisjreka lvqfjka uerefj` h' b;=re j
is‡kafka uu muKÙ' T›yq udf.a m%dKh;a
keØ lrkakg fidhØ÷÷hs lSf› h'
15 i–¹Kka jykafia Tyqg l;d fldg"
ööhkak" ouialfha md½lr udÈ.fhka u
wdmiÜ hkak' f.dia yidfh,a isúhdf›
rclug wdf,am lrkak' 16Ú•Isf.a mÜ;a fÐyq
19'10"14 frdau 11'3 19'15 2 rdcd 8'7-13 19'16 2 rdcd 9'1-6 19'18 fr`u 11'4
409
bYardfh,ajrekaf.a rcÏ jYfhka wdf,am
lrkak' wdfn,a fufyd,dyS Idmd;af.a mÜ;a
t,sId kÜU fjkÜjg æjeisjrfhl= f,i
wdf,am lrkak' 17yidfh,af.a lvqfjka
.e<fjk wh fÐyq œiska urkÜ ,n;a' fÐyqf.a
lvqfjka .e<fjk wh t,sId œiska urkÜ
,n;a' 18tfia jqj;a" nd,a foaj;djdg
fkdkeuQ oK weØ" Tyq ism fkd.;a uqL weØ
i;aoyiafofkl= bYardfh,ajreka w;frys
b;=re lr.kafk–÷÷hs j°< fial'
t,sId le|jkq ,e”u
19 fufia t,shd t;eÚka .sh œg
Idmd;af.a mÜ;a t,sId Tyqg i•n œh' t,sId
.jhka f°f<dia ndkla msÛmi yd–ka is‡fha
h' f°f<dia jk ndk iuó t,sId is‡kÜ Tyq
æˆ h' t,shd Tyq <óg f.dia ish i½j Tyq
msg fy<S h' 20tœg Tyq .jhka w;ayer
t,shd miÜmi ³j f.dia" ööudf.a mshdKka
yd uE×hka isU tkakg ug wjir ,ef’
jd· bkamiÜ Tn miÜmi tkafk–÷÷hs lSf› h'
Tyq o l;d fldg" ööyeø hkaká uu Tn
fkdj<laj–÷÷hs Tyqg lSf› h'
21 tœg t,shd fjØka t,sId yeø f.dia
.jhka ndk /f.k urd" .jhkaf.a œho~q
or jYfhka mdœƒ„ lr" Wkaf.a uia ;•nd"
–ÚiÜkag ³kafka h' T›yq o th lEfj` h'
miÜ j t,sId keósg t,shd miÜmi f.dia
Tyqg fiajh flf<a h'
isúhdj jg,Eu
20 isúhdf› rc jk fnka-yooa ish uq½
fiakdj /ia fldg" ;j;a rcjreka
Øiafofofkl= o wYajhka o wYajr: o iuó
wjq;a iudúh jg,d Bg œreoaO j hÜoaO
flf<a h' 2Tyq k.rfha is‡ bYardfh,a rc
jk wdy’ fj; m×jqvldrhka hj–ka"
3
ööTf’ rka ú¡ iy NdÈhdjka o orejkaf.ka
b;d m%ikak wh o ug mdjd æh hÜ;= h÷÷hs
Tyqg okajd he• h'
4 bYardfh,a rc o" ööudf.a iajd—ka jk
rc;=uÚ" Tf’ lSu m%ldr uu;a" ug weØ
ish,a,;a Tng wh;a fjuq÷÷hs W;a;r
³kafka h'
 1 rdcdj,sh 20 410
5 m×jqvldrfh` kej; wjq;a l;d i–¹Kka jykafia nj Tn ±k.kak ms×i
fldg" ööTf’ rka ú¡ o Tf’ wUq orejka o uu wo Tjqka Tn w;g mdjd fo–÷hs
Tn ug fokak «kE hhs Tng Ùhd t•–' i–¹Kka jykafia j°rk fiale÷÷hs mejiS h'
6
wer;a fyg f• f›,djg muK udf.a 14 wdy’" ööljfrl=f.a udÈ.fhka ±÷÷hs
fiajlhka Tn <óg tjkafk–' Tjqka weiÝ œg" Tyq W;a;r fo–ka" ööckmoj,
Tf’;a" Tf’ fiajlhkaf.a;a f.j,a fi`æis w•m;Skaf.a ;reK Nghka ,jd h Ùhd
lr" Tng m%ikak jk ish,a, u Tjqkaf.a i–¹Kka jykafia j°rk fiale÷÷hs ±ka• h'
w;g f.k tkÜ we; Ùhd fnka-yooa tœg wdy’" ööigk mgka .kafka ljfrla
Ùhkafka h÷÷hs ie< l<y' ±÷÷hs weiÝ œg Tyq o" ööTn h÷÷hs W;a;r
7 tœg bYardfh,a rc foaYfha ish® m%cd ³kafka h'
uQ,slhka le|jd" ööf• –Úid kmÜrla 15 bkamiÜ wdy’ ckmoj, w•m;Skaf.a
lrkak fidhk ye‡ l,amkd lr n,kak" fiajlhka /ia flf<a h' T›yq foishØia-
Tyq udf.a NdÈhdjka o udf.a orejka o fofofkla jQ y' Tjqkag miÜ j Tyq uq½
udf.a rka ú¡ o udf.ka b,a,d tjQ œg" fikó jk ish® bYardfh,a ckhd o /ia
fokakg neúh Ùhd uu fkdlSfj–÷÷hs flf<a h' T›yq i;aoyila jQ y'
±ka• h'
16 br uq³ka f›f,a T›yq msg;g .sfh`
8 ish® m%cd uQ,slfh` o uq½ fikó o h' tfy;a" fnka-yooa jkdys ;udg Wmldr
l;d fldg" ööTn weyq•lka kܳk uekjá lrk rcjreka Øiafokd iuó u;a jk
Bg tló kÝK uekj÷÷hs Tyqg lS y' ;rug –æhÜi mdkh lr–ka l+vdr•j,
9 tneœka Tyq fnka-yooaf.a m×jqv- is‡fha h' 17ckmoj, w•m;Skfa .a fiajlfh`
ldrhkag l;d fldg" ööTn m<uqfjka Tf’ m<uqfjka msg;g .sfh` h' fnka-yooa
fufylrejd w; Ùhd tjQ ish,a, u fidhd ne¬ œg" öö–ÚiÜka iuyfrla
lrkafk–" tfy;a" f• foa ug lrkakg iudúfhka msg;g wdfj` he÷÷hs okajk ,¡'
neúh Ùhd udf.a iajd—ka jk rc;=ud yg 18
Tyq o l;d fldg" ööT›yq idu°kh ms×i
okajkake÷÷hs lS h' m×jqvldrfh` o msg;a me–×fh` k•" mKms‡ka w,a,d.kak'
j f.dia Tyqg tu W;a;rh ±ka jQ y' hÜoaOh ms×i me–×fh` k•" tfia jqK;a"
10 fnka-yooa o l;d fldg" ööiudúfha mKms‡ka w,a,d.kake÷÷hs lSf› h'
´œ,s ud miÜmi tk ish,a,kaf.ka tl 19 fufia ckmoj, w•m;Skaf.a
tldg –g –g ne.ska .kak j;a uæjk ;r• fiajlfh` o Tjqka wkÜj .sh fiakdj o
œYd, fikóla kdfjd;a" foœjre ug b;d k.rfhka msg;g f.dia 20tÙfkld tl
oreKÏ f,i o~qj• lr;a jd÷÷hs Tyqg okajd –Úfil= ne.ska uerE y' tœg isúhdf›
weúfha h' jeisfh` m,d .shy' bYardfh,ajre o Tjqka
11 bYardfh,a rc ms<s;=re fo–ka" ööWo• ®yqne| .shy' isúhdf› rc jk fnka-yooa
weksh hÜ;af;a hÜoaOdhÜO m<|kakd fkdj wfil= msg keóS ish wYajdfr`yl msúila
tajd .,jkakd h Ùhd Tyqg okajkake÷÷hs iuó .e<• .sfha h' 21bYardfh,a rc msg;g
lSf› h' f.dia wYajhkag o wYaj r:j,g o myr ¡
12 rcÏka iuó l+vdr•j, u;ameka isúhdf› jeishka fyd|g u mrdch flf<a h'
mdkh lr–ka is‡ fnka-yooa ta lSu weiÝ
œg" ööigkg ierfikake÷÷hs ish fiajlhkag œf›l ld,h d,hlla
lSf› h' T›yq o k.rhg œreoaO j ieriS 22 æjeisjrhd bYardfh,a rcÏ fj;
isg.;ay' me–K" öö,nk jika; ld,fha ¡ isúhdf›
rc Tng œreoaO j tkÜ we;' tneœka Tn
bYardfh,ajrekag ch.%yKh YlaØu;a • l=ula l< hÜ;= o Ùhd l,amkd
13 tœg æjeisjr flfkla bYardfh,ays lr n,kake÷÷hs lS h' 23;jo" isúhdf› rcÏf.a
rc jk wdy’ <óg wjq;a l;d fldg" ööf• fiajlfh` Tyqg l;d fldg" ööTjqkaf.a
uq½ uyd fiakdj Tn ³gqfjys o@ öud foœfh` lºj, foœ flfkÙ' tneœka T›yq
 1 rdcdj,sh 20
wmg jvd n,j;a jQfj` h' tfy;a" iu
N+–fhys wms Tjqkag œreoaO j igka lruq
k•" wms ieneœka u Tjqka mrdch
lrkafkuq' 24fuf,i l< hÜ;= h' rcjreka
;u ;ukaf.a ia:dkj,ska bj;a fldg" Tjqka
fjkÜjg fiakdm;Ska isÛjd" 25keØ jQ Tf’
fiakdj yd iudk fiakdjla o wYajhka yd
iudk wYajhka o wYaj r: yd iudk wYaj
r: o .Kka lr.; uekj' tœg wms iu
N+–fhys Tjqkag œreoaO j igka lrkafkuq
k•" wms ieneœka u Tjqka mrdch
lrkafkuq÷÷hs lS y' Tyq o Tjqkaf.a y~g
weyq•lka ¡ tfia flf<a h'
ch.%yKh ,e”u
26 Bg miÜ me–× jika; ld,fha ¡
fnka-yooa isúhdf› jeishka /ia fldg
bYardfh,ajrekag œreoaO j igkg wfmla
k• ia:dkhg .sfha h' 27bYardfh,a ckhd o
/ia lrkÜ ,en" ikakdy ikakoaO • Tjqkag
œreoaO j .shy' bYardfh,a ckhd l=vd t½
m†‡ follg iudk j Tjqka bæúfha l|jqre
ne| is‡hy' tfy;a" isúhdf› jeishkaf.ka
foaYh msø Ø“×'
28 foœhka jykafiag lem jQ ukÜIHhd
<x • bYardfh,a rcÏg l;d fldg"
öö öi–¹Kka jykafia lºj, foœ flfkl=
–i" –‡hdjf;a foœ flfkla fkdjk
fiale÷hs isúhdf› jeishka lS Úid" öud
i–¹Kka jykafia nj kÜU,d ±k.kak
ms×i f• uq½ uyd iuQyh kÜU w;g mdjd
fokafk–÷÷hs i–¹Kka jykafia j°rk
fiale÷÷hs mejiS h'
29 ;jo" tla fikóla wÚla fikóg
bæúfhka i;a ojila l|jqre ne| is‡fh` h'
i;a jk æk hÜoaOh wer™×' bYardfh,a
ckhd isúhdf› jeishkaf.a mdn, fiakdfjka
,laIhla tl ojil ¡ uerE y' 30bØú wh
wfmla k• k.rh ;=<g m,d .shy' tys ¡
bØú j is‡ œisy;aoyila ukÜIHhka msg
mjqre je‡×'
fnka-yooa m,d f.dia k.rhg me–K
we;=½ f.hlg .sfha h' 31tœg Tyqf.a
fiajlfh` Tyqg l;d fldg" ööbYardfh,a
jxYfha rcjreka lreKdjka; rcjreka nj
20'36 1 rdcd 13'24
411
wm wid we;' bØka" wfma bó‡j, f.`×
fræ ne|f.k" ysia u; ,KÏ oudf.k"
bYardfh,a rcÏ <óg hkakg wmg wjir fokÜ
uekj" iuyr œg Tyq Tf’ m%dKh wdrlaId
lrkÜ we;e÷÷hs lS y' 32tœg T›yq ;ukaf.a
bó‡j, f.`× fræ ne|f.k" ysia u; ,KÏ
oudf.k" bYardfh,a rcÏ <óg me–K" ööTf’
fufylre jk fnka-yooa" öudf.a m%dKh
wdrlaId l< uekj÷hs Ùhkafka h÷÷hs ie<
l<y' tœg wdy’ l;d fldg" ööTyq ;j u
ãj;a j isˆ o@ Tyq udf.a ify`orhd h÷÷hs
lSf› h'
33 ta ukÜIHfhda o rcÏ lS jpkh fyd|
,l=Kla fldg i,ld" th jyd ms<sf.k"
ööTyq Tf’ ify`orjk fnka-yooa h÷÷hs
lSfj` h' Tyq o l;d fldg" ööTn f.dia Tyq
le|jdf.k tkake÷÷hs lS h' tl, fnka-yooa
Tyq fj; me–×fha h' rc o Tyq r:hg
kxjd.;af;a h' 34fnka-yooa o l;d lr–ka"
ööudf.a mshdKka œiska Tf’ mshdKkaf.ka
.kak ,o k.r wdmiÜ fokafk–' udf.a
mshdKka iudúfhys fjf<| fmd<j,a iE´
f,i Tng o ouialfhys id°.kak
mܽjke÷÷hs lSf› h' wdy’ o l;d fldg"
ööuu o f• .sœiÜu msg Tn hkak yú–÷÷hs Tyq
iuó .sœiÜula lr Tyq hkakg yeúfha h'
wdy’ rcqf.a m%Øm ;aØ ffy
m; y<d ±±l
lSu
35 æjeisjrekaf.a lKavdhfuka tla;rd
–Úfila i–¹Kka jykafiaf.a wK múæ
;udf.a iyldrhdg l;d fldg" ööug
.ikake÷÷hs lS h' tfy;a" ta –Úid Tyqg
.ikak wlueØ œh' 36tœg Tyq" ööTn
i–¹Kka jykafiaf.a wKg lSlre fkdjQ
Úid ud <óska wyla j .sh flfKys u
isxyfhla Tn urkafka h÷÷hs lSf› h' Tyq
wyla j .sh flfKys u isxyfhla Tyqg
i•n • Tyq ueref› h'
37 ;j;a –Úfil= Tyqg i•n •" ööug
.idmkake÷÷hs Tyq lSf› h' ta –Úid Tyqg
.id" tfia .eiSfuka ;=jd< flf<a h' 38tœg
æjeisjrhd msg;a j ;udf.a ysiajeiafuka
weia ne|f.k" fjiaudre lrf.k" rcÏ
tkf;la uó n,d is‡fha h' 39rcÏ ta <óska
hk l, Tyq rcÏg fudr.id" ööTf’
 1 rdcdj,sh 20-21
fufylre jk uu igka uOHhg .sfh–'
tœg tla –Úfila ;j;a –Úfil= ud <óg
f.kjq;a l;d fldg" öf• –Úid n,d.kak'
Tyq h• wkaouÙka .e<• .sfhd;a" Tyqf.a
m%dKh fjkÜjg Tf’ m%dKh fokakg f›'
ke;fyd;a ú¡ ldis ;=ka°yla f.œh hÜ;= h÷hs
lSf› h' 40tfy;a" Tf’ fufylrejd
fkdfhla lghÜ;= lrk w;r Tyq ieó• .sfha
h÷÷hs lSf› h' bYardfh,a rc" ööTf’ ;Ska³j
tfia u jkafka h' Tn u tal ;Ska³ flf<ys
h÷÷hs lSf› h'
41 tœg Tyq jyd u ysiajeiau ;udf.a
weiaj,ska bj;a flf<a h' tœg Tyq
æjeisjrfhl= nj bYardfh,a rc ye¢k.;af;a
h' 42Tyq rcÏg l;d fldg" ööi–¹Kka
jykafia fufia j°rk fial( öud œiska
urKhg Úhu lrk ,o –Úid kÜU Úoyia
lr yeúh neœka Tyqf.a m%dKh fjkÜjg
kÜf˜ m%dKh o Tyqf.a fikó fjkÜjg kÜf˜
fikó o fokak f› he÷ ÷÷hs lSf› h'
43
bYardfh,a rc fY`lfhka o fl`mfhka o
h<s iudúhg me–×fha h'
kdfnd;af.a –æ j;a;
21 bkamiÜ fufia is³ œh' iudúfha rcÏ
jk wdy’f.a ud,s.djg i—mj
fcfY%fh,a k.rfha kdfnd;ag –æ j;a;la
Ø“×' 2wdy’ kdfnd;ag l;d fldg" ööTf’
–æ j;a; udf.a f.g i—mj Øfnk Úid th
ug t<j® j;a;la ms×i fokaká ta fjkÜjg
Bg jvd fyd| –æ j;a;la Tng fokafk–'
tfia ke;ak•" Tn leueØ k•" tys j‡kd
–, Tng fokafk–÷÷hs lS h'
3 ööudf.a mshjrekaf.a Wreuh Tng
¡fuka i–¹Kka jykafia ud j<lajk fiala
jd÷÷hs kdfnd;a wdy’g lS h'
4 tfia fcfY%fh,Sh kdfnd;a l;d
fldg" ööudf.a mshjrekaf.a Wreuh Tng
fkdfo–÷÷hs lS ta jpkh Úid wdy’ fY`l •
fl`mfhka ;udf.a f.g f.dia wef|a jeØr"
uqyqK wylg yrjdf.k" lEu fkdld
is‡fha h' 5tœg Tyqf.a NdÈhdj jk
fcfYfn,a Tyq <óg wjq;a" ööTn is;
wm%ikak j Øfnkafka;a" Tn lEu fkdld
is‡kafka;a ulaÚid ±÷÷hs Tyqf.ka weiqjd h'
412
6 Tyq o" ööuu fcfY%fh,Sh kdfnd;ag
l;d fldg" öTf’ –æ j;a; ug –f,ag
fokaká tfia ke;ak•" Tn leueØ k•" uu
th fjkÜjg Tng –æj;a;la fokafk–÷hs
Tyqg lSfj–' tfy;a" Tyq ug W;a;r fo–ka"
öudf.a –æ j;a; Tng fkdfokafk–÷hs
lSf› he÷÷hs wEg lS h'
7 Tyqf.a NdÈhdj jk fcfYfn,a l;d
fldg" öö±ka rg md,kh lrk rc Tn
fkdjkafkys o@ keósg lEu ld Tf’ is; mSØ
%
lr.kak' uu fcfY%fh,Sh kdfnd;af.a –æ
j;a; Tng ,nd fokafk–÷÷hs Tyqg lSjd h'
kdfnd;a urKhg m;a Ùøu
8 wE wdy’f.a k–ka ,shÜ• ,shd Tyqf.a
uq¿dfjka uq¿d fldg" kdfnd;a iuó Tyqf.a
kÜjr œiÝ m%cd uQ,slhkag;a" m%N+jrekag;a ta
,shÜ• he›jd h' 9wE ,shÜ•j, fufia ,Sjd h(
ööTn yeu Wmjdihla m%ldY fldg"
kdfnd;a fikó bæúfhys uq,a ;ek isÛjd
Tyq bæúmsg ;lalŠhka fofofkl=
isÛjkak' 10T›yq Tyqg œreoaO j fp`okd
lr–ka" öTn foœhka jykafiag;a" rcÏg;a
idm flf<ys h÷hs Ùh;a jd' miÜ j Tyq
msg;g f.k f.dia .,a .id urkak'÷÷
11 Tyqf.a k.rjeishka jk ta k.rfha
œiÝ m%cd uQ,slfh` o m%N+jre o fcfYfn,a
;ukag hejQ ,shÜ•j, ,shd ØnqKÏ m%ldrhg
lf<` h' 12T›yq Wmjdihla m%ldY fldg"
kdfnd;a fikó bæúmsg uq,a ;ekl
isfg›fj` h' 13;lalŠhka fofofkla me–K
Tyq bæúfhys jdŠ •" öökdfnd;a foœhka
jykafiag;a" rcÏg;a idm flf<a h÷÷hs fikó
bæúfha kdfnd;ag œreoaO j fp`okd lf<`
h' tœg T›yq Tyq k.rfhka msg;g f.k
f.dia .,a .id urd" 14öökdfnd;a .,a .ikÜ
,en uf<a h÷÷hs fcfYfn,ag Ùhd hejqfj` h'
15 ;jo" kdfnd;a .,a .ikÜ ,en
–h.sh nj fcfYfn,a weiQ œg" wE wdy’g
l;d fldg" ööfcfY%fh,Sh kdfnd;a Tng
œl=Kkakg wlueØ jQ Tyqf.a –æ j;a; Tn
f.dia ys– lr.kak' ukao kdfnd;a ãj;a j
ke;' –hf.dia we;e÷÷hs lSjd h' 16kdfnd;a
u< nj wdy’ weiÝ œg" Tyq fcfY%fh,Sh
kdfnd;af.a –æ j;a; whsØ lr.kak ms×i
tys hkak msg;a jqfKa h'
 1 rdcdj,sh 21-22
wdy’ rcqg o~qj• Úhu Ùøu
17 ;jo" i–¹Kka jykafiaf.a m×jqvh
;sIa”h t,shd fj; me–K" 18öökÜU msg;a j
iudúfha jik bYardfh,a rcÏ jk wdy’ rcÏ
yuqjkak hkak' Tyq kdfnd;af.a –æ j;a;
whsØ lr.kak tys f.dia is‡hs' 19kÜU Tyqg
l;d fldg" ökÜU ta j;a; –kS urd whsØ
lr.;af;ys ± hs i–¹Kka jykafia j°rk
fiale÷hs Ùhkak' ;jo" ön,af,` h• ;ekl ¡
kdfnd;af.a f,a f,jlEfj` o t;ekays ¡
n,af,` kÜf˜ f,a tfia h" kÜf˜ u f,a;a
f,jlkafk` hhs i–¹Kka jykafia j°rk
fiale÷hs Tyqg okajkake÷÷hs lS h'
20 wdy’ o l;d fldg" ööwfy` udf.a
y;=r" Tn ud fidhd.;af;ys ±÷÷hs t,shdg lS
h' Tyq W;a;r fo–ka" ööuu kÜU fidhd.Ø–'
ulaÚid o" kÜU i–¹Kka jykafiaf.a weia
yuqfjys kmÜre foa lrkak kÜU u Ndr •
is‡kafkys h' 21n,kak öuu kÜU msg œm;
muqKj Ï d kÜU iyuq,ks a u wylg fkrmdoud"
kÜf˜ mjq,g wh;a ish® msú–ka" bYardfh,a-
jreka w;frys °ihka jqj;a" ÚÈ°ihka
jqj;a" urd oud" 22kÜU ud fl`m lrj–ka
bYardfh,ajrekag m› lrkakg i,iaj–ka
l< Ù%hdj Úid" kÜf˜ jxYh fknd;af.a mÜ;a
fcfrdfn`j•f.a jxYh fuka o wyshdf.a
mÜ;a ndIdf.a jxYh fuka o lrkafk–÷hs
i–¹Kka jykafia j°rk fial' 23Wka
jykafia fcfYfn,a .ek o l;d fldg"
öfcfY%fh,a k.rfha mjqr <ó ¡ n,af,`
fcfYfn,a lkafk` h' 24wdy’f.a jxYfhka
kÜjr ;=< ¡ uefrk wh n,af,` lkafk` h'
msg; ¡ uefrk wh mlaIy S q lkafk` h÷hs j°<
fiale÷÷hs lSf› h'
25 ieneœka u ;u NdÈhdj jk
fcfYfn,a œiska fmd<UjkÜ ,en i–¹Kka
jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre foa lrkak
Ndr jQ wdy’g iudk Ùisfjla fkdis‡fha
h' 26i–¹Kka jykafiaf.a bYardfh,a ckhd
bæúfhys mkakd±uQ wfu`újreka l< ish,a,
f,i Tyq foaj rEm miÜmi f.dia b;d
ms<sl=,a Ù%hd flf<a h'
21'19 1 rdcd 22'38 21'23 2 rdcd 9'36
413
wdy’ rc m iq;e• is; yr
miq yrjjd .ekSu
27 wdy’ ta jpk weiÝ œg fY`lfhka
;u weº• brdf.k" wefóa yug .Efjk múæ
f.`× fræ oudf.k" Úrdydr j f.`×
fræ msg Ú°.Ú–ka l,ÙreK iajNdjhÙka
yeiÜrefKa h'
28 tl,ays i–¹Kka jykafiaf.a jpkh
ØIa”ys t,shd fj; me–K" 29ööwdy’ ud
bæúfhys hg;a jQ whÜre kÜU ³Ûfjys o@ Tyq
ud bæúfhys hg;a jQ neœka ta œm; Tyqf.a
ld,fha ¡ fkdj" Tyqf.a mÜ;%hdf.a ld,fha ¡
Tyqf.a jxYh msg muqKÏjkafk–÷÷hs lS h'
wdy’ rc igkg iQ°k• •u
^2 jxYd( 18(2-27&
22
2
isúhdf› jeishka yd bYardfh,ajreka
w;r ;=ka wjqreoaola iduh mejØ×'
;=ka jk wjqreoafoa cÏ°ys rc jk fcfy`Idmd†
bYardfh,a rcÏ <óg me–×fha h'
3 bYardfh,a rc ;udf.a fiajlhkag
l;d fldg" öördfud;-a .s,h s oa wmg whsØ nj
Tn okakyq o@ ±kf.k;a" wm th isúhdf›
rcÏ wØka W³rd.ekSug Ùisjla fkdlr
is‡kÜ fkdf› ±÷÷hs lSf› h' 4Tyq fcfy`-
Idmd†g l;d fldg" ööhqoaOhg ud iuó
rdfud;a-.s,shoag hkafkys ±÷÷hs weiS h'
fcfy`Idmd† o" ööud;a Tn fuka u" udf.a
fikó;a Tf’ fikó fuka u" udf.a
wYajfhd;a Tf’ wYajhka fuka u iÝ°k•
h÷÷hs bYardfh,a rcÏg lSf› h'
ch.%yKh .ek æjeia jeÙ lSu
5 ;jo" fcfy`Idmd† l;d fldg"
ööm<uqfjka i–¹Kka jykafiaf.a jpkh
œNd. l< uekj÷÷hs bYardfh,a rcÏg lS h'
6 tœg bYardfh,a rc æjeisjreka jk
ydrishhla muK –ÚiÜka /ia fldg" ööuu
rdfud;a-.s,shoag œreoaO j hÜoaOhg h• o
fkdh• ±÷÷hs Tjqkaf.ka weiS h' T›yq l;d
fldg" öö.sh uekj" ukao" i–¹Kka jykafia
th rcÏ w;g mdjd fok fiale÷÷hs lSfj` h'
7 tfy;a" fcfy`Idmd†" ööwm œiska
œpdrkÜ ,nk ms×i i–¹Kka jykafiaf.a
;j æjeisjrfhla fuys keoa±÷÷hs weiS h'
 1 rdcdj,sh 22
8 bYardfh,a rc o" ööi–¹Kka jykafia-
f.ka œpdrk ms×i b•,df.a mÜ;a
—ldhd k• ;j flfkla is‡hs' tfy;a" Tyq
ud .ek æjeia jeÙfhka krlla –i
hym;la fkdÙhk Úid uu Tyqg ffjr
fj–÷÷hs fcfy`Idmd†g lSf› h' fcfy`Idmd†
o" öörc;=ud tfia fkdÙhdjd÷÷hs lSf› h'
9 tl, bYardfh,a rc weuØfhl=g
w~.id" ööb•,df.a mÜ;a —ldhd blauÚka
f.kajkake÷÷hs ie< flf<a h'
10 bYardfh,a rc o cÏ°ys rc jk
fcfy`Idmd† o rdclSh jia;% me<|f.k"
iudúfha jdi,a f°rÛfjka msg; t<suyka
;ekl ;u ;ukaf.a isxydikj, jdŠ •
is‡fh` h' ish® æjeisjre Tjqka bæúmsg
æjeia jeÙ lS y' 11;jo" flkdkdf.a
mÜ;a fYfoÙhd hlv wx id°f.k" ööTn
isúhdf› jeishka keØ lrk ;=re f•jdhska
Tjqkag wÚkÜ we; Ùhd i–¹Kka
jykafia j°rk fiale÷÷hs mejiS h'
12
æjeisjre ish,af,` tf,i u æjeia jeÙ
Ùh–ka" öördfud;a-.s,shoag f.dia ch .;
uekj' ukao" i–¹Kka jykafia th rcÏ
w;g mdjd fok fiale÷÷hs lS y'
mrdch .ek æjeia lSu
13 —ldhd le|jdf.k tkak .sh
m×jqvldrhd Tyqg l;d fldg" öön,kak"
æjeisjrekaf.a jpk tl f,i rcÏg m%ikak
foa mjihs' Tf’ jpkh;a Tjqkaf.ka
flfkl=f.a jpkh fuka l,aØhd ch w;ajkÜ
ms×i Ùhkake÷÷hs ±ka• h'
14 —ldhd o l;d fldg" ööãjudk
i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka ud æjqrd
Ùhkafka" Wka jykafia ug Ùhk foa h÷÷hs
mejiS h'
15 Tyq rcÏ <óg wd l, rcÏ Tyqg l;d
fldg" öö—ldhd" wms rdfud;-a .s,hs oag œreoaO
a hg huq o fkdhuq ±÷÷hs Tyqf.ka weiS h'
j hÜoO
Tyq o" ööf.dia ch .; uekj" i–¹Kka
jykafia th rcÏ w;g mdjd fok fiale÷÷hs
W;a;r ³kafka h'
16 rc o l;d fldg" ööi–¹Kka
jykafiaf.a kdufhka ienEj –i fjk
Ùisjla ug fkdÙhk ye‡hg uu lS jrla
Tn æjqrj• ±÷÷hs Tyqf.ka weiS h'
22'17 .Kka 27'17á uf; 9'36á udla 6'34 22'19 fc`’ 1'6á fhid 6'1
414
17 tœg Tyq l;d fldg"
ööish® bYardfh,ajreka
tfŒfrl= keØ neg½jka fuka
lºj, œisr is‡kÜ uu 懖'
;jo" i–¹fK`
fufia j°rk fialá
öfudjqkag iajd–fhla ke;"
tl tld ;u ;udf.a f.org
idu°kfhka yeø h;a jd·÷ ÷÷hs
lSf› h'
18 bYardfh,a rc o" ööTyq ud .ek æjeis
jeÙfhka krlla –i hym;la Ùhkafka
ke; Ùhd uu Tng fkdlSfh• ±÷÷hs
fcfy`Idmd†g lS h'
19 —ldhd l;d fldg" öötneœka Tn
i–¹Kka jykafiaf.a jpkh weiÜj uekj'
i–¹Kka jykafia ;u isxydikfha jev
ys¢kÜ o" uq½ iajÈ. fiakdj Wka jykafia <ó
Wka jykafiaf.a ol=KÏ me;af;a o j• me;af;a
o is‡kÜ o uu 懖' 20i–¹Kka jykafia l;d
fldg" öwdy’" rdfud;a-.s,h s oag f.dia tys ¡
urKhg m;a jk ms×i tys hEug Tyq
fmd<Ujkafka ljfrla ±÷hs weiÝ fial' tla
flfkla f• wdldrhg o ;j flfkla ta
wdldrhg o W;a;r ³kafk` h' 21tl,
wd;auhla Úlau œ;a i–¹Kka jykafia
bæúfhys isg" öuu Tyq fmd<Ujkafk–÷hs
lSf› h' 22i–¹Kka jykafia" öl=uÙka ±÷hs
Tyqf.ka weiÝ œg" Tyq" öuu f.dia Tyqf.a
ish® æjeisjrhkafa .a uqLj, uqid f°vk
wd;auhla jkafk–÷hs lS h' Wka jykafia o"
ökÜU Tyq fmd<Ujd ch.kÜ we;' f.dia tfia
lrkake÷hs j°< fial'
23 öötneœka i–¹Kka jykafia Tf’ f•
ish® æjeisjrhkaf.a uqLj, uqid f°vk
wd;auhla ;enQ ie‡ n,kak' ;jo" i–¹Kka
jykafia Tng kmÜrla jk nj j°< fiale÷÷hs
mejiS h'
24 tœg flkdkdf.a mÜ;a fYfoÙhd <x
• —ldhdf.a l•uq,g .id" ööi–¹Kka
jykafiaf.a wd;auh Tng l;d lrkakg ud
flfrka .sfha fldhs udÈ.fhka ±÷÷hs weiS h'
 1 rdcdj,sh 22
25 —ldhd o" ööTn ieófjk ms×i
we;=½ f.hlg hk ojfia th ±k.kafkys
h÷÷hs lSf› h'
26 bYardfh,a rc" ööTn —ldhd /f.k
kÜjr w•mØhd jk wdfudka o rcÏf.a mÜ;a
fc`jdIa o <óg f.k f.dia l;d fldg"
27
öTn fudyq ysrf.ys ,d ud idu°kfhka tk
;=re fudyqg frd‡ iy j;=r yer Ùisjla
fkdæh hÜ;= hhs rc Ùhkafka h÷ Ùhd
okajkake÷÷hs lS h'
28 —ldhd o" ööTn we;a;g u idu°kfhka
yeø wdfjd;a i–¹Kka jykafia ud ,jd
l;d flfr›f› ke;' ckhsÚ" Tn ish,a,ka
u wikake÷÷hs lSf› h'
wdy’ rcqf.a urKh
^2 jxYd( 18(28-34&
29 fufia bYardfh,a rc o cÏ°ys rc jk
fcfy`Idmd† o rdfud;a-.s,shoag .sfh` h'
30
bYardfh,a rc fcfy`Idmd†g l;d fldg"
ööuu fjia j<df.k hÜoaOhg me–fK–'
tfy;a" Tn Tf’ u jia;% me<|.;
uekje÷÷hs lSf› h' tfia bYardfh,a rc fjia
j<df.k hÜoaOhg .sfha h'
31 isúhdf› rcÏ ;udf.a r:d•m;Ska
Øiafofokdg l;d fldg" ööTn bYardfh,a
rcÏg œreoaO j –i f,dl= l=vd fjk
Ùisfjl=g œreoaO j igka fkdlrkake÷÷hs
wK lr Ø“×' 32;jo" r:d•m;Syq
fcfy`Idmd† ³Û l," ööfudyq bYardfh,a rc
u h÷÷Ùhd Tyqg œreoaO j igka lrkakg
yerefKda h' tœg fcfy`Idmd† fudr.eiS
h' 33ta bYardfh,a rcÏ fkdjk nj ±l
r:d•m;Syq Tyq fjØka yeú .sfh` h'
34
tfy;a" tla ukÜIHfhla wy•fnka ³kak
;e;aljd bYardfh,a rcÏf.a ikakdyfha
ika• w;frka Tyqg œoafoa h' tœg Tyq
úhe³rdg l;d fldg" ööTn wdmiÜ yeø ud
hÜoaOfhka msg;g f.khkak" ug fndfy`
;=jd< h÷÷hs lS h'
35 ta ojfia hÜoaOh ;on, œh' rc;=ud
isúhkajrekag bæúms‡ka" wdOdr weØ j
r:fha fl<ska isÛjkÜ ,en iji uf<a h'
;=jd<fhka r:fha m;=,g f,a .,df.k .sfha
h' 36tl tl ukÜIHhd ;u ;udf.a kÜjrg;a"
rgg;a fha jd hs Ùhd br nysk f›,df›
l|jqr mÜrd m%isoa•hla lrk ,¡'
415
37 fufia rc urKhg m;a jQ miÜ Tyq
iudúhg f.k f.dia" iudúfha ;ekam;a
lrk ,¡' 38;jo" T›yq iudúfha
fmdl=fKka r:h fia´ y' i–¹Kka
jykafia j°< jpkh ye‡hg n,af,` Tyqf.a
f,a f,jlEy' f›YHdfj` tys iakdkh
l<y'
39 wdy’f.a fiiÜ Ù%hd o Tyq l<
ish,a, o Tyq iE´ we;a o;a f.h o
f.dvkeó=jdjQ ish® k.rj,a o bYardfh,a
rcÏkaf.a mÜrdjD;a; .%ka:fha jdÈ;d lr
ØfnkÜ fkdf› o@ 40fufia wdy’ –h.sfha h'
Tyqf.a mÜ;a wyishd Tyq fjkÜjg rc œh'
fcfy`Idmd† cq° foaYfha rc •u
^2 jxYd( 20(31-21(1&
41 bYardfh,a rc jk wdy’f.a i;r
jk wjqreoafoa ¡ wdidf.a mÜ;a fcfy`Idmd†
f;f• cÏ°ys rc œh' 42fcfy`Idmd† rc jk
l, wjqre³ Øiamyla jhia j is‡fha h' Tyq
fcrei,f• œismia wjqreoaola rcl• flf<a
h' Tyqf.a ujf.a ku wY=nd h' wE Is,aysf.a
³j h' 43Tyq ;u msh jQ wdidf.a wŠ mdfÈ
.uka lr–ka" thska wyla fkd• i–¹Kka
jykafiaf.a weia yuqfhys yú foa flf<a h'
tfy;a lº u; mÝcdia:dk my fkdlrk ,¡'
tjlg;a fikó mÝcd o iÜj| ³• o lº
u; mÝcdia:dkj, TmamÜ l<y' 44fcfy`Idmd†
bYardfh,a rcÏ iuó idu°k œh'
45 fcfy`Idmd†f.a fiiÜ Ù%hd o Tyq
fmkajQ oial• o l< hÜoaO o cÏ° rcÏkaf.a
mÜrdjD;a; .%ka:fha jdÈ;d lr ØfnkÜ
fkdf› o@ 46;udf.a msh jQ wdidf.a
ld,fhys b;=re jQ foajd, i,a,d,hka Tyq
r‡ka fkrmd±— h'
47 tl, taf°•ys rfcla fkd • h' hÜj
rfcla rcl• flf<a h'
48 fcfy`Idmd† r;arka f.fkk ms×i
«mSÈ k.rhg hEug ;ÈISIa ke› iE¡ h'
tfy;a" tajd tys .sfha ke;' ukao" ta ke›
tYsfhdka f.nÈ k• ia:dkfhys ¡ œkdY jQ
neœÚ' 49tl, wdy’f.a mÜ;a wyishd" ööudf.a
fiajlfh` Tf’ fiajlhka iuó ke›j,
hd;%d lr;a jd÷÷hs fcfy`Idmd†g lSf› h'
tfy;a" fcfy`Idmd† tló jQfha ke;'
 1 rdcdj,sh 22 416
50 52
fcfy`Idmd† ;udf.a mshjreka fuka bYardfh,ajreka md,kh flf<a h' Tyq
–hf.dia ;u msh jQ °œ;af.a kÜjr ;u i–¹Kka jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre foa
mshjreka <ó ;ekam;a lrk ,¡' Tyqf.a mÜ;a fldg" ;udf.a mshdf.a o ;udf.a ujf.a o
fcfy`rd• Tyq fjkÜjg rc œh' wŠ mdfÈ o bYardfh,ajrekag m› lrkakg
ie,eiaiÝ fknd;af.a mÜ;a fcfrdfn`j•f.a
wyishd bYardfh,a flfrys rc •u wŠ mdfÈ o .uka flf<a h' 53Tyq nd,a
foaj;djdg fiajh lr Tyqg jeº•ms³•
51 cÏ°ys rc jQ fcfy`Idmd†f.a oii;a lr–ka ;udf.a mshd l< m%ldrhg u
jk wjqreoafoa ¡ wdy’f.a mÜ;a wyishd bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia
bYardfh,a flfrys iudúfha rc • oEjqreoaola fl`m flf<a h'
 417
rdcdj,sfha fo jk fmd;
rdcdj,sfha m<uq jk fmdf;a wjidkfha isg" folg fn¡ .sh bYardfh,a rdcHfha bØydih f•
fmdf;a œia;r lr Øf’' f• fmd; fldgia follg fnæh yeÙ h'
^1& Ù%'mÝ' 9 jk Y; jÈIfha ueo Nd.fha isg Ù%'mÝ' 721 olajd fldgia follg le‹ .sh
rdcHhkaf.a bØydih'
^2& W;=re rdcHfha jeˆf• isg Ù%'mÝ' 586 ¡ is³ jQ fcrei,f• œkdYh olajd cÏ° rdcHfha
bØydih'
f• fmdf;a w. i|yka lr we;af;a n“f,`Úhjreka hgf;a cÏ°ys wdKavqldrhd jYfhka f.o,shd
m;a Ùøu ms<sn| œia;rhla iy cÏ°ys fcfydhdÙka rcÏ n“f,`Úhdf› isrf.hska Úoyi ,e”u
ms<sn| jdÈ;djÙ' fuys i|yka cdØl œm;g uq,a jQfha" cÏ°ys iy bYardfh,ays rcjreka yd
ck;dj foœhka jykafia flfrys ±lajQ wœYajdijka;lu hs' fcrei,u œkdY Ùøu iy cÏ°ys
fikó œm%jdi.; •u bYardfh,ajrekaf.a bØydifha ;SrKd;aul múƒfÃohla œh' f• fmdf;a
œfYaIfhka lemS fmfkkafka" t,shd fjkÜjg m;ajQ t,sId æjeisjrhd h' fuys wka;È.; lreKÏ(
múƒfÃo 1(1)17(41 fn³KÏ rdcHh'
^w& múƒfÃo 1(1)8(15 t,sId æjeisjrhd'
^wd& múƒfÃo 8(16)17(4 cÏ°ys iy bYardfh,ays rdcHhka'
^b& múƒfÃo 17(5-41 iudúfha jeˆu'
múƒfÃo 18(1)24(20 cÏ°ys rdcHh'
^w& múƒfÃo 18(1)21(26 fyiÙhd rcÏ isg fcdishd rcÏf.a ld,h olajd'
^wd& múƒfÃo 22(1)23(30 fcdishdf.a rdcH ld,h'
^b& múƒfÃo 23(31)24(20 cÏ°ys wkaØu rcjre'
múƒfÃo 25(1-30 fcrei,f• jeˆu'

wyishd rcqf.a urKh .ek 5 tœg m×jqvldrfh` rcÏ <óg yeø

t,shd l,ska ±ka•u wd y' ööTn yeø wdf› l=ula Úid ±÷÷hs Tyq

1 wdy’ rcÏ –h.sh miÜ fu`j’jre

bYardfh,ajrekag œreoaO j ler,s
.eiÝ y'
2 ;jo" wyishd iudúfhys ;udf.a Wvq
uyf,a i|®;,fhka jeˆ fr`.d;=r œh'
ööTn f.dia uu f• fr`.fhka iÜj jkafk•
± hs tfl%`kays foœ jk nd,a-fYnq’f.ka
œpdrkake÷÷hs Tyq m×jqvldrhka he• h'
3 u uefrkafkys hhs i–¹Kka jykafia j°rk
tfy;a" i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd ØIa“
cdØl æjeisjr t,shdg l;d fldg"
öökeósg iudúfha rcÏf.a m×jqvldrhkaf.a
fmruóg f.dia" öTn tfl%`kays foœ
jk nd,a-fYnq’f.ka œpdrkakg hkafka"
bYardfh,ays foœ flfkl=ka keØ Úid o@
4tneœka" kÜU keóS is‡k wef|ka fkdnei
ieneœka u uefrkafkys h÷hs i–¹Kka
jykafia j°rk fial Ùhd Tjqkag
okajkake÷÷hs lS h' t,shd msg;a j .sfha h'
1'8 uf; 3'4á udla 1'6
Tjqkaf.ka weiS h'
6 T›yq l;d fldg" ööukÜIHfhla wfma
fmruóg wjq;a" öTn yeu tjQ rcÏ <óg
yeø f.dia" Tn tfl%`kays foœ jk
nd,a-fYnq’f.ka œpdrkakg hjkafka
bYardfh,ays foœ flfkl=ka keØ Úid o@
tneœka" Tn is‡k wef|ka fkdnei ieneœka
fial Ùhd Tyqg Ùhkake÷hs wmg ie< flf<a
h÷÷hs lS y'
7 ööTf’ fmruóg wjq;a f• jpk Tng
lS ukÜIHhd flnº flfkla ±÷÷hs Tyq
Tjqkfa .ka weiS h' 8T›yq Tyqg W;a;r fo–ka"
ööTyq f,`u jia;h % la ye|" bó‡fhys i•
m‡hla ne|.;a ukÜIHfhla h÷÷hs lS y' Tyq"
ööta ØIa“ cdØl t,shd h÷÷hs lS h'
 2 rdcdj,sh 1-2
wyfika .sÚ t•u
9 tœg rc mKid•mØfhl= Tyqf.a
mKiafokd iuó t,shd fj; he• h' Tyq
lkao uq³fka ys|f.k is‡ t,shd <óg f.dia"
ööfoœhka jykafiag lem jQ ukÜIHh" nei
tkak Ùhd rc Ùhkafka h÷÷hs Tyqg ±ka• h'
10 t,shd mKid•mØhdg W;a;r
fo–ka" ööuu foœhka jykafiag lem jQ
ukÜIHfhla k•" wyiska .sÚ nei Tn o
Tf’ mKiafokd o ojdoud jd÷÷hs lS h' tœg
wyiska .sÚ nei Tyq o Tyqf.a mKiafokd o
ojd±— h'
11 rc kej; ;j;a mKid•mØfhl=
Tyqf.a mKiafokd iuó Tyq <óg he• h'
Tyq l;d fldg" ööfoœhka jykafiag lem jQ
ukÜIHh" blauÚka nei tkak Ùhd rc
Ùhkafka h÷÷hs Tyqg lS h'
12 t,shd W;a;r fo–ka" ööuu foœhka
jykafiag lem jQ ukÜIHfhla k•" wyiska
.sÚ nei Tn o Tf’ mKiafokd o ojdoud
jd÷÷hs Tjqkag lS h' tœg wyiska .sÚ nei
Tyq o Tyqf.a mKiafokd o ojd±— h'
13 rc kej;;a ;=ka jk jr mKid•-
mØfhl= Tyqf.a mKiafokd iuó he• h'
mKiafokdg w•mØ jQ ;=kajeÚhd o
keóS f.dia t,shd bæúfhys o×ka jeˆ
hdƒÆ lr–ka" ööfoœhka jykafiag lem
jQ ukÜIHh" udf.a m%dKhg o Tf’
fufylrejka jk f• mKiafokdf.a
m%dKj,g o ydÚhla fkdl< uekj'
14
ne®j uekj" wyiska .sÚ nei m<uq
mKid•m;Ska fofokd o Tjqkaf.a msúia o
ojd±uqf› h' tfy;a" ±ka udf.a m%dKhg
ydÚhla fkdl< uekj÷÷hs Tyqg lSf› h'
15 tœg i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd
l;d fldg" öö“h fkd• Tyq iuó hkake÷÷hs
t,shdg lS h' Tyq keósg Tyq iuó rcÏ <óg
nei .sfha h' 16Tyq l;d fldg" öökÜU
tfl%`kays foœ jk nd,a-fYnq’f.ka
œpdrkakg m×jqvldrhka he›f›" foaj
jdlHfhka œpdrkakg bYardfh,ajrekaf.a
foœ flfkl=ka keØ Úid o@ tneœka kÜU
is‡k wef|ka fkdnei ieneœka u
uefrkafkys hhs i–¹Kka jykafia j°rk
fiale÷÷hs Tyqg lS h'
1'10-12 ¬la 9'54
418
17 fufia t,shd mejiÝ i–¹Kka
jykafiaf.a jpkh f,i Tyq uf<a h' Tyqg
mq;%fhl= fkdis‡ neœka Tyq fjkÜjg
fcdrd•" cÏ°ys rc jQ fcfy`Idmd†f.a mÜ;a
jk fcfy`rd•f.a fo jk wjqreoafoa ¡ rc
œh'
18 wyishd l< wfkla Ù%hd bYardfh,a
rcÏkaf.a mÜrdjD;a; .%ka:fha jdÈ;d lr
ØfnkÜ fkdf› o@
t,shd iajÈ.hg f.khkq ,e”u
2 ;jo" i–¹Kka jykafia t,shd iÜ<s
iÜ<óÙka iajÈ.hg .kakg leueØ jQ
wjia:df› ¡ t,shd" t,sId iuó .s,a.d,a
k.rfhka msg;a j .sfha h' 2t,shd l;d
fldg" ööi–¹Kka jykafia ud muKla
fnf;,a k.rhg hjk Úid fuys
kjØkake÷÷hs t,sIdg lS h'
t,sId W;a;r fo–ka" ööãjudk i–¹Kka
jykafiaf.a kdufhka o ãjudk Tf’
kdufhka o uu Tn w;a fkdyú–÷÷hs æœø h'
fufia T›yq fnf;,a k.rhg nei .sfh` h'
3 fnf;,ays is‡ æjeisjrekaf.a lKa-
vdhf• wh t,sId <óg wjq;a" ööi–¹Kka
jykafia wo Tf’ iajd–hd Tn
flfrka .kak nj okafkys ±÷÷hs Tyqf.ka
weiÝ y' Tyq W;a;r fo–ka" öötfia h" uu
oÚ–á ÚYaY’o jkake÷÷hs lS h'
4 t,shd" Tyqg l;d fldg" ööt,sId"
fuys kjØkaká ukao" i–¹Kka jykafia ud
fcúfl`jg hjk fiale÷÷hs lSf› h' Tyq o"
ööãjudk i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka o
ãjudk Tf’ kdufhka o uu Tn w;a
fkdyú–÷÷hs æœø h' fufia T›yq fcúfl`jg
wd y'
5 fcúfl`fjys is‡ æjeisjrekaf.a
lKavdhf• wh t,sId <óg wjq;a"
ööi–¹Kka jykafia wo Tf’ iajd–hd Tn
flfrka .kak nj okafkys ±÷÷hs Tyqf.ka
weiÝ y' Tyq o" öötfia h" uu oÚ–" ÚYaY’o
jkake÷÷hs W;a;r æÚ'
6 t,shd o l;d fldg" ööi–¹Kka
jykafia ud fcdÈ°kg hjk Úid fuys
kjØkake÷÷hs Tyqg lS h'
 2 rdcdj,sh 2-3
Tyq W;a;r fo–ka" ööãjudk i–¹Kka
jykafiaf.a kdufhka o ãjudk Tf’
kdufhka o uu Tn w;a fkdyú–÷÷hs æœø h'
tœg ta fofokd u hkak .shy'
7 æjeisjrekaf.a lKavdhf• mKia-
fofkla f.dia" Tjqka bæúmsg ³úka is‡fh`
h' ta fofokd o fcdÈ°kh <ó is‡fh` h'
8
tœg t,shd ;udf.a W;=re i½j /f.k"
wl=<d j;=rg .eiS h' j;=r oE;g fn¡ .sfha
h' ta fofokd œh<s “u msg tf.dv jQ y'
9 t,sId l< ydial•
;jo" Tjqka tf.dv jQ l, t,shd l;d
fldg" ööTn fjØka ud .kak m<uqfjka Tng
udf.ka «kE fohla b,a,kake÷÷hs t,sIdg lS
h" t,sId ms<s;=re fo–ka" ööTng Øfnk
wd;audkÜNdjh fuka fo.=Khla ud flfrys
me–fKa jd÷÷hs lS h'
10 Tyq o" ööTn wudre fohla b,a®fjys
h' tfy;a" Tn fjØka ud .kak œg Tn ud
³Ûfjd;a Tng tfia jkafka há ke;fyd;a"
tfia fkdjkafka he÷÷hs lS h'
11 ;jo" Tjqka l;d lr–ka hoa¡" .sÚ
wYaj r:hla o .sÚ wYajfh` o fmkS
Tjqka fofokd fjka lf<` h' t,shd iÜ<s
iÜ<óÙka iajÈ.hg keóS .sfha h' 12t,sId
ta ±l" ööbYardfh,ays r: iy wirejka
jeÚ n,i•mkak udf.a mshdfKÚ"
udf.a mshdfKÚ÷÷hs lS h' Tyq ;j;a t,shd
kܳÛf› h'
13 tœg Tyq ;udf.a jia;% w,a,d folg
brd" t,shdf.ka jeÛKÏ Tyqf.a i½j /f.k
yeø wdf› h' 14bkamiÜ t,sId fcdÈ°kh woaor
isg" t,shdf.ka jeÛKÜ Tyqf.a i½j
/f.k" ööt,shdf.a foœ i–¹Kka jykafia
fld;ek o"÷÷ Ùhd j;=rg .eiS h' Tyq;a
j;=rg .eiÝ œg th oE;g fn¡ .sfha h' t,sId
tf.dv œh' 15Tyqg bæúfhka fcúfl`f› is‡
æjeisjr lKavdhu Tyq ±l" ööt,shdg ØnqKÏ
wd;audkÜNdj t,sId flfrys msygs d Øf’ h÷÷hs
Ùh–ka Tyqf.a fmruóg f.dia" “ug ke—
Tyqg jekafo` h' 16T›yq t,sIdg l;d fldg"
ööfuys Tf’ fufylrejka w;fÈ YlaØu;a
ukÜIHfh` mKiafofkla is‡Ø' T›yq f.dia
Tf’ iajd–hd fidh;a jd' iuyr œg
i–¹Kka jykafiaf.a wd;audkÜNdjh Tyq
f.k f.dia h•Ùis lkaola msg j;a"
h•Ùis –‡hdj;l j;a oukakg we;e÷÷hs
Tyqg lS y'
2'9 oaœ kS 21'17 2'12 2 rdcd 13'14
419
17 Tyq o" ööÙis flfkl= fkdhjkake÷÷hs
lS h' tfy;a" Tyq ,Ðcdjg m;ajk ;=re u
Tjqka Tyqg lror l< neœka" ööhjkake÷÷hs
Tyq lS h' tœg T›yq ukÜIHhka
mKiafofkl= hejQ y' T›yq ;=ka ojila fijQ
kuq;a Tyq yuq fkd • h' 18bkamiÜ T›yq
fcúfl`f› kej;S is‡ t,sId <óg yeø
wd y' Tyq o" ööfkdhkake hs ud Tng lSjd
fkdf› ±÷÷hs Tjqkaf.ka weiS h'
19 ta kÜjr jeisfh` t,sIdg l;d fldg"
ööfukak" udf.a iajd–hdg fmfkk ye‡hg
f• kÜjr msysgd Øfnk ia:dkh m%ikak h'
tfy;a" j;=r wmœ;% h' thska .’id weØ
jkafka h÷÷hs lS y'
20 Tyq o l;d fldg" ööw®;a ie<shla ud
<óg f.kjq;a tys ®KÏ oukake÷÷hs lS h'
T›yq o th Tyq <óg f.kdfj` h' 21Tyq
j;=r W,am; <óg f.dia tys ®KÏ oud" öö öf•
j;=r msúis³ flf<–÷hs Ùhd;a" ö–kamiÜ thska
urKh j;a" .’id•u j;a fkdjkafka h÷
Ùhd;a i–¹Kka jykafia j°rk fiale÷÷hs
lSf› h' 22fufia t,sId lS jpkh f,i ta
j;=r wo olajd msúis³ j mj;S'
23 Tyq t;eÚka fnf;,a k.rhg .sfha
h' Tyq mdfÈ hoa¡ mÜx„ <uhs kÜjúka msg;a j
wjq;a Tyqg ljgl• lr–ka" ööm,d hj"
;†ghd" m,d hj ;†ghd÷÷ hhs lSfj` h'
24 Tyq miaig yeø Tjqka ±l i–¹Kka
jykafiaf.a kdufhka Tjqkag idm flf<a h"
tœg je<yskk a ka fofofkla le,Efjka wjq;a
ta <uhskaf.ka i;<siafofofkl= brd ±uQ y'
25 Tyq t;eÚka lÈfu,a lkaog f.dia
t;eÚka iudúhg yeø wdf› h'
fcdrd• rcqf.a md,k iuh
3 wdy’f.a mÜ;a fcdrd• cÏ°ys rcÏ jk
fcfy`Idmd†f.a oywg jk wjqreoafoa ¡
iudúfhys bYardfh,ajrekaf.a rc • f°f<dia
wjqreoaola rcl• flf<a h' 2Tyq i–¹Kka
jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre foa flf<a h'
tfy;a" Tyq ;udf.a mshd o ujq o fuka kmÜre
fkd • h' ukao" Tyq ;udf.a mshd iE´
nd,af.a rEmia;•N myflf<a h' 3tfia jqj;a"
 2 rdcdj,sh 3 420
Tyq bYardfh,ajrekag m› lrkakg ie,eiÝ 13 t,sId bYardfh,a rcÏg l;d fldg"
fknd;af.a mÜ;a fcfrdfn`j•f.a mdmj,ska ööud iuó Tng weØ .kÜfokÜj l=ula o@
wyla fkd• tajd æ.g u lrf.k .sfha h' Tf’ mshdf.a æjeisjreka <óg;a" Tf’
ujqf.a æjeisjreka <óg;a .sh uekeje÷÷hs lS
fu`j’jrekag œre œreooaO j ig
igk ka Ùøu h' bYardfh,a rc o" öötfia fkdf› jd' ukao"
4 fu`j’ys rcÏ jQ fuId neg½ ys–fhl= j i–¹Kka jykafia fu`j’jreka w;g mdjd
is‡fha h' Tyq bYardfh,a rcÏg tla,laIhla fok ms×i f• rcÏka ;=kafokd jk wm
neg½ megjqkfa .a o tla,laIhla neg½jkaf.a f.kajQ fiale÷÷hs Tyqg lS h'
o f,`u lmam• fok isú;la Ø“×' 5tfy;a" 14 t,sId l;d fldg" ööud fiajh lrk
wdy’ –h.sh l, fu`j’ys rc bYardfh,a iÈj mrdl%u ãjudk i–¹Kka jykafiaf.a
rcÏg œreoaO j ler,s .eiS h' 6fcdrd• rc o kdufhka ieneœka u cÏ°ys fcfydaIdmd† rcÏ
ta ld,fha iudúfhka msg;a j f.dia ish® fuys is‡k ldrKh Úid –i ke;ak•" ud
bYardfh,ajreka /ia flf<a h' 7;jo" Tyq Tn foi n,kafka j;a" Tn .Kka .kafka
f.dia cÏ°ys rcÏ jk fcfy`Idmd† fj; j;a ke;e÷÷hs æjqrd" öö±ka bØka •Kd
15

m×jqvhla hj–ka" ööfu`j’ys rc ug jdolfhl= ud <óg f.fkkake÷÷hs lS h'

œreoaO j ler,s .eiS h' Tn ud iuó •Kd jdolhd jdokh lroa¡ i–¹Kka
fu`j’jrekag œreoaO j hÜoaOhg hkafkys jykafiaf.a n,h t,sId msg me–×fha h'
±÷÷hs wid weúfha h' Tyq o" ööhkafk–' uu 16Tyq l;d fldg" ööi–¹Kka jykafia
Tn fuka iÝ°k• h' udf.a fikó;a Tf’ fufia j°rk fial( öf• œh<s .fóa m;=, mÜrd
fikó fuka o" udf.a wYajfh`;a Tf’
u w.,a lmkak' 17ukao" kÜU,d yq<ó j;a"
wYajhka fuka o iÝ°k• h÷÷hs lS h' 8Tyq l;d
fldg" ööwms l=uk mdrÙka huq ±÷÷hs weiS h' jeiai j;a fkdoÙk kuq;a kÜU,dg;a"
öötaf°• md½lrfha mdfrka h÷÷hs Tyq W;a;r kÜU,df.a isjmq djqkg a ;a" kÜU,df.a uD.hkag;a
³kafka h' ”ug f• .ó m;=, j;=frka msfrkÜ we;'÷
18
fuh i–¹Kka jykafia bæúfhys iܽ
9 fufia bYardfh,ays rc o taf°•ys rc o
cÏ°ys rc o msg;a j .shy' Tjqka i;a ojila fohÙ' Wka jykafia fu`j’jreka o Tn
19
jeræ uóÙka hoa¡ fiakdjg;a" Tjqka iuó w;g mdjd fok fial' Tn mjqre weØ ish®
.sh is›mdjqkag;a j;=r keØ œh' 10tœg k.r o ish® w,xldr k.r o jkid" ish®
bYardfh,a rc" ööwfy`· i–¹Kka jykafia fyd| .ia lmdoud" ish® æh W,am;a jid
f• rcÏka ;=kafokd jk wm" fu`j’ rcÏf.a ish® idrj;a 20fl;a j;= .,a oud jkikakyq
w;g mdjd fokakg f.kajQ fiale÷÷hs lS h' h÷÷hs lSf› h' miÜ ° Woh mÝcdj TmamÜ lrk
f›,dj mufKa ¡ taf°• æYdfjka j;=r wjq;a
t,sIdf.
df.kka œœNNd. Ùøu thska rg msø .sfha h'
11 cÏ° rcÏ jk fcfy`Idmd† l;d
fu`j’j
`j’jrreka m rdch Ùøu
mr
fldg" ööwm œiska i–¹Kka jykafiaf.ka
œpdrkÜ ,nk ms×i Wka jykafiaf.a 21 ;ukag œreoaO j hÜoaO lrkakg
æjeisjrfhla fuys keoa±÷÷hs weiS h' rcÏka me–× nj weiÝ œg" ish® fu`j’jre"
tœg bYardfh,a rcÏf.a fiajlfhla hÜoaOdhÜO m<¢kakg mܽjka jhfia isg Bg
W;a;r fo–ka" ööt,shdf.a w;aj,g j;=r j;a jeŠ jhia jQ ish,af,` /ia • foaY iSudj <ó
l<" Ydmd;af.a mÜ;a t,sId fuys isˆ h÷÷hs is‡fh` h' 22Tjqka w®hu keós‡ l, ta j;=r
lS h' msg ysre /ia je‡×' fu`j’jre ;uka
12 fcfy`Idmd† l;d fldg" ööTyq bæúmsg ØnQ j;=r f,a fuka r;= j ØfnkÜ ±l"
23
i–¹Kka jykafiaf.a m×jqvh mj;ajkafka ööf• k• f,a há ieneœka u rcjre œkdY jQ
h÷÷hs lS h' fufia bYardfh,a rc o y' Tjqka tÙfkld urd.kakg we;' bØka"
fcfy`Idmd† o taf°•ys rc o Tyq <óg fu`j’jreÚ" fld,a,h .ekSug tkake÷÷hs
.shy' lS y'
 2 rdcdj,sh 3-4
24 Tjqka bYardfh,a l|jqrg me–× œg
bYardfh,ajre keósg fu`j’jreka ;uka
bæúfhka m,d hk ;=re Tjqkag myr ¡
Tjqkaf.a rgg;a f.dia fu`j’jrekag myr
³kay' 25T›yq k.r jkid" rf† fyd|
ish® fl;aj;=j,g tÙfkld .,la ne.ska
oud tajd mqrjd" ish® æh W,am;a jid"
ish® fyd| .ia lmd±uQ y' bØú jQfha"
lSÈyfrfi;a kÜjr muKÙ' .,am‡j,ska
œækafk` th jg,d Bg myr ³kay'
26 fu`j’ rc igk b;d f›.fhka
;udg œreoaO j hk nj ±l" fiakdj ueæka
“|f.k taf°• rcÏ lrd hk ms×i lvq .;a
ukÜIHhka y;aishhla /f.k wdf› h'
tfy;a" Tjqkga hkakg kÜmܽjka œh' 27tl,
Tyq ;ud fjkÜjg rc jkakg is‡ ;udf.a
l=®º,a mÜ;%hd /f.k ojk hd. mÝcdjla
fldg mjqr msg mÜo flf<a h' buy;a
Woyila bYardfh,ajreka msg me–××'
tœg bYardfh,ajre Tyq fjØka wyla •
;ukaf.a foaYhg yeø .sfh` h'
jek
ekaaoUqjf
jf.a f;
jf. f;,,a l=<dj
4 æjeisjr lKavdhf• whf.a NdÈhd-
jkaf.ka tla;rd iaØ%hla t,sIdg
fudr.id" ööTf’ fufylre jQ udf.a
mÜreIhd uf<a h' Tf’ fufylrejd
i–¹Kka jykafia flfrys .re“h weØ j
is‡ nj okafkys h' Kh ys–hd udf.a
orejka fofokd ;udg °ihka fldg .kak
wjq;a isˆ h÷÷hs lSjd h' 2t,sId l;d fldg"
ööuu Tng l=ula lr• o@ f.or Tng
Øfnkafka fudkjd ± hs ug Ùhkake÷÷hs wEg
lS h' ööf;,a l=<djla –i f.or fjk Ùisjla
Tf’ °ishg ke;e÷÷hs wE lSjd h'
3 tœg Tyq l;d fldg" ööTn msg;g
f.dia Tf’ ish® wi,ajeishkaf.ka Ndck
tk•" ysia Ndck fndfyduhla b,a,d.kak'
4
Tn;a" Tf’ mÜ;%hkÜ;a f.org we;=½ • f°r
jidf.k" ta ish® Ndckj, f;,a j;a fldg"
msreKÏ tajd me;a;l ;nkake÷÷hs lSf› h'
5 wE o Tyq fjØka f.dia" wE;a" wef.a
mÜ;%fh`;a f.org we;=½ • f°r jid.;ay'
T›yq wE <óg Ndck f.kdfj` h' wE f;,a
j;a l<d h' 6Ndck msreKÏ l, wE" öö;j;a
4'16 W;a 18'14
421
Ndckhla ug f.fkkake÷÷hs wef.a mÜ;%hdg
lSjd h' öö;j;a Ndckhla ke;e÷÷hs Tyq wEg
lS h' 7f;,a .,d hEu o kejØ×' tœg wE
wjq;a foœhka jykafiag lem jQ ukÜIHhdg
tmj;a ±kajQjd h' Tyq o" ööTn f.dia f;,a
œl=Kd Kh f.jd bØú uqof,ka Tn;a" Tf’
mÜ;%hkÜ;a rlaId jkake÷÷hs lSf› h'
Iqk•–h iaØ%hg t,sIdf.ka ;Hd.hla
8 tla ojila t,sId IÜfk• k• foaYhg
.sfha h' tys is‡ Okj;a iaØ%hla lEu lkak
Tyqg fm/;a; l<d h' fufia Tyq hk tk
iEu œg u lEu lk ms×i tys kejØ×'
9
wE wef.a mÜreIhdg l;d fldg" ööÚ;r u
wm <óska hk tk fudyq foœhka jykafiag
lem jQ neØu;a ukÜIHfhl= nj ug fmfkhs'
10
wms “;aØ weØ l=vd Wvquy,la id°"
we|l=;a" f•ihl=;a" mÜÛjl=;a" mykl=;a tys
;nuq' tœg Tyq wm <óg wd l, tys is‡kak
mܽjke÷÷hs lSjd h'
11 tla ojila Tyq tys me–K
Wvquy,g f.dia Ú°.;af;a h' 12;jo" Tyq"
ööIÜk•–h cdØl iaØ%hg w~.ikake÷÷hs ;u
jevldrhd jk f.ydiSg lS h' Tyq wEg
w~.eiÝ œg weh Tyq bæúhg wdjd h'
13t,sId o l;d fldg" ööf• ish® i;aldr
Ùøug Tn fndfy` fia uykais jQ neœka Tn
Wfoid l=ula l< hÜ;= o@ rcÏg fy`
fiakdmØhdg fy` Tn fjkÜjg l;d
lrkjdg leueØ o@ Ùhd wef.ka
wikake÷÷hs f.ydiSg lS h' wE o" ööudf.a u
fikó w;fÈ uu jdih lr–÷÷hs W;a;r
³kakd h'
14 öötfia • k• wE Wfoid lrkak
Øfnkafka Ùfula ±÷÷hs Tyq weiS h'
f.ydiS l;d fldg" ööwEg mÜ;%fhla
ke;" wef.a mÜreIhd;a uy® h÷÷hs lSf› h'
15 ööwEg w~.ikake÷÷hs Tyq lS h' Tyq
wEg w~.eiÝ l, wE f°rlv <óg wdjd h'
16
tœg Tyq l;d fldg" öö,nk wjqreoafoa f•
ld,h me–× œg Tn mÜ;h % l= w;g .kafkys
h÷÷hs lS h' wE o" ööke;" udf.a iajd—ka jk
foœhka jykafiag lem jQ ukÜIHh" Tf’
°iSg fndre Ùhkakg tmd h÷÷hs lSjd h'
 2 rdcdj,sh 4 422
17 ta iaØ%h .ÈNÓ j t,sId wEg lS 28 tœg wE l;d fldg" ööudf.a
ye‡hg B<ó wjqreoafoa ta ld,h me–× œg iajd—kaf.ka uu mÜ;%fhl= b,a®fj• o@ ud
mÜ;%hl= ,enqjd h' rjgkak tmd Ùhd uu fkdlSfh• ±÷÷hs
weiÜjd h'
Iqk•–h iaØ%hf.a mq;%hd –hhEu 29 tœg Tyq f.ydiSg l;d fldg"
18 ta <uhd jevqKÏ l, tla ojila ööbó‡h ne|f.k udf.a ierh‡h wØka
f.dh• lmkakka w;fÈ is‡ ;u mshd <óg /f.k hkak' hful= Tng i•njqK;a Tyqg
.sfha h' 19tœg Tyq" ööwfka· udf.a T½j wdpdr lrkafka j;a" hful= Tng wdpdr
lÙhkjd há udf.a T½j lÙhkjd h÷÷hs ;u l<;a Tyqg W;a;r fokafka j;a keØ j
mshdg lS h' mshd o" ööTyqf.a ujq <óg Tyq f.dia udf.a ierh‡h <uhd msg ;nkake÷÷hs
f.khkake÷÷hs ;udf.a jevldrhdg lSf› h' lS h'
20
jevldrhd Tyq /f.k Tyqf.a ujq <óg 30 tfy;a" <uhdf.a ujq" ööãjudk
f.k .sfha h' Tyq br uq³ka f›,dj olajd i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka o ãjudk
21
wef.a Wl=f,a ys| uf<a h' tœg wE keósg Tf’ kdufhka o uu Tn w;ayer fkdh–÷÷hs
f.dia" foœhka jykafiag lem jQ
æjqrd lSjd h' tœg Tyq msg;a • wE miÜmi
ukÜIHhdf.a wef|a Tyq ndjd" f°r jid msg;g
22 .sfha h'
.shd h' ;jo" wE ;udf.a mÜreIhdg w~.id"
ööfoœhka jykafiag lem jQ ukÜIHhd <óg t,sId <uhdg kej; mK ¡u
yÚl f.dia tk ms×i" jevldrfhl=;"a
fldg½ fokl=;a ug tjkake÷÷hs lSjd h' 31 f.ydiS Tjqkag fmrÛfjka f.dia
23 Tyq o" ööTn wo Tyq <óg hkafka ierh‡h <uhd msg ;e” h' tfy;a" Ùis
l=ug o@ wo wudjl j;a" in;a ækh j;a y~la j;a" ms<s;=rla j;a fkd • h' tneœka
fkdf› h÷÷hs lS h' 24wE" öötalg lula ke;÷÷ f.ydiS Tyqf.a fmruóg yeø wjq;a" 32öö<uhd
Ùhd fldg½ fok iÝ°k• lrf.k wef.a ms“³fKa ke;e÷÷hs Tyqg ±kakÜf› h' t,sId
jevldrhdg l;d fldg" ööfldg½ fok ta f.org me–× œg <uhd 33
ueø ;udf.a
olaldf.k hkaká ud Tng Ùhk f;la wef|a ndjd ØfnkÜ æˆ h' tœg Tyq we;=½ •
±lalSf• f›.h wvq fkdlrkake÷÷hs lSjd h' Tjqka fofokd is‡oa¡ f°r jidf.k
25fufia wE f.dia lÈfu,a lkafoa is‡ i–¹Kka jykafiag hdƒÆ flf<a h'
34
foœhka jykafiag lem jQ ukÜIHhd <óg ;jo" Tyq we|g keóS" <uhd msg jeØr"
me–×hd h' ;udf.a lg Tyqf.a lg msg o ;udf.a weia
Tyqf.a weia msg o ;udf.a w;a Tyqf.a w;a msg
;jo" foœhka jykafiag lem jQ
ukÜIHhd wE ³r ¡ ±l ;udf.a fufylre jk o ;nd <uhd msg35æ.d œ×' <uhdf.a udxih
f.ydiSg l;d fldg" ööwkak" wr IÜk•–h o WKÏiÜ• œh' tœg Tyq yeø wjq;a f.hs
iaØ%h tkakS h' 26±ka u wef.a fmruóg æj tyd fuyd weœo" kej; we|g keóS f.dia
f.dia" öTn iÜj fia o@ Tf’ mÜreIhd iÜj fia Tyq msg fmr f,i u i;a jrla æ.djqfKa 36
h'
o@ <uhd iÜj fia ±÷hs wef.ka wikake÷÷hs tœg <uhd Ù™yq • wer weia weúfha h' Tyq
lS h' f.ydiS le|jd" ööta IÜk•–h iaØ%hg
w~.ikake÷÷hs lS h' Tyq wEg w~.eiS h' wE
ööiÜj fia h÷÷hs wE o W;a;r ³kakd h' 27wE Tyq <óg wd l," ööTf’ mÜ;%hd .kake÷÷hs
jkdys lkafoa is‡ foœhka jykafiag lem jQ Tyq lS h' 37wE o we;=½ • Tyqf.a mduq, jeˆ"
ukÜIHhd <óg me–K Tyqf.a mdo “ug ke— je|" wef.a mÜ;%hd /f.k .shd h'
w,a,d.;a;d h' tœg f.ydiS wE wyla lrkÜ
ms×i <x œh' tfy;a" foœhka jykafiag
lem jQ ukÜIHhd l;d fldg" ööwEg lror ;j;a ydial• folla
fkdlrkaká wef.a is; fY`lS j we;' 38 t,sId .s,a.d,a kÜjrg kej; f.dia
i–¹Kka jykafia th ug fkdokajd is‡h ¡ foaYfhys ³ÈNslaIhla Ø“×'
udf.ka ieó jQ fiale÷÷hs lS h' æjeisjre lKavdhu Tyq bæúfhys jdŠ •
4'34-35 1 rdcd 17'21
 2 rdcdj,sh 4-5
Wkafk` h' Tyq ;udf.a fufylrejd wu;d"
ööf,dl= ie<sh ,sfma ;nd æjeisjrhkag lEu
msiskake÷÷hs lS h' 39tla flfkla m,d tl;=
lrkakg fl;g f.dia" j,a leÙú je,la
i•n •" thska f.Š lvd f.k ;udf.a
Tfvdlal=j mÜrjd.k wjq;a" tajd lE,s fldg
lmd lEu ie<sfha ±— h' tfy;a" T›yq" ööta
fudkjd ±÷÷hs fkdo;ay' 40;jo" T›yq tajd
–ÚiÜkag lk ms×i fn° ³kafk` h' tfy;a"
T›yq ta lEu lkak mgka.;a œg u
fudr.id" ööfoœhka jykafiag lem jQ
ukÜIHh" ie<sfha œi Øf’ h÷÷hs lS y'
41
Tjqkag tajd lkak fkdyeÙ œh' Tyq o"
öötfia • k• ms‡ ‡lla f.fkkake÷÷hs tajd
ie<sfhys oud" öölk ms×i fikóg j;a lr
fokake÷÷hs lS h' tœg ie<sfhys Ùis œila
fkd • h'
42 ;jo" nd,a-Id,sIdys isg ukÜIHfhla
m%:u wiajekafkka hj frd‡ œiaila o w®;a
f.dh• lr,a o ;udf.a u,af,a oudf.k
foœhka jykafiag lem jQ ukÜIHhd fj;
f.kdf› h' Tyq o" ööfikóg lkak
fokake÷÷hs lS h' 43Tyqf.a fufylrejd"
ööÙfula o@ f•jd ukÜIHhka ishhla
bæúfhys ;nkak ±÷÷hs weiS h'
tfy;a Tyq" öötajd fikóg lkak
fokaká ukao" Tjqka wkÜNj fldg bØú lrkÜ
we; Ùhd i–¹Kka jykafia j°rk
fiale÷÷hs mejiS h' 44tœg Tyq tajd Tjqka
bæúfhys ;e” h' T›yq thska wkÜNj fldg
i–¹Kka jykafia j°< f,i bØú lf<` h'
kdu kaf.a l=IaGh
duk Gh iqj Ùøu
5 isúhdf› rcÏf.a fiakdmØhd jQ kduka
;udf.a iajd–hd fj; W;a;ufhl= j
.renqyquka ,enQ ukÜIHfhl= j is‡fha h'
ukao" Tyq lrKfldgf.k i–¹Kka
jykafia isúhkajrekag ch ¡ Ø“×' Tyq
n,i•mkak flfkl= jQ kuq;a l=IaG
fr`.sfhla œh' 2isúhkajrekaf.a tla;rd
wdl%uKhl ¡ Tjqka bYardfh,a foaYfhka
l=vd ±úhl w,a,df.k wjq;a Ø“×' wE
kdukaf.a NdÈhdjg fiajh l<d h' 3wE
jkdys wef.a iajd–³jg l;d fldg" ööudf.a
iajd–hd iudúfha æjeisjrhd bæúfhys
5'1-14 ¬la 4'27
423
fmkS is‡fhd;a fyd| há tœg Tyqf.a l=IaGh
iÜj lrkÜ we;e÷÷hs lSjd h' 4tœg kduka
f.dia bYardfh,a foaYfhka wd ±úh lS foa
tf,i u Ùhd ;udf.a iajd–hdg ±ka• h'
5
isúhdf› rc o" ööbØka Tn tys hkaká uu
bYardfh,a rcÏg ,shÜula yúkafk–÷÷hs lS h'
Tyq o ú¡ ldis Øia°yl=;a" rka ldis
yh°yl=;a" weº• l=†g• oihl=;a /f.k
msg;a j .sfha h'
6 Tyq ta ,shÜu bYardfh,a rcÏ fj;
f.kdf› h' ööf• ,shÜu Tng ,enqKÏ œg
kduka k• udf.a fiajlhdf.a l=IaGh iÜj
lrk ms×i Tyq Tn <óg tj–÷÷hs tys ,shd
Ø“×'
7 bYardfh,a rc ,shÜu Ùhjd" mܳu •
;udf.a weº• brdf.k" ööukÜIHfhl=f.a
l=IaGh iÜj lrkakg Ùhd fudyq ug ,shd
tjkafka hful= urkak;a" ãj;a lrkak;a ud
foœhka jykafia Ùhd is;df.k o@ fudyq
ug œreoaO j onrhlg ldrKhla fidhk
ye‡ l,amkd lr n,kake÷÷hs lS h'
8 bYardfh,a rcÏ ;udf.a weº• brd.;a
nj foœhka jykafiag lem jQ ukÜIHhd jk
t,sId wid" ööTn l=ula Úid Tf’ weº•
brd.kafkys o@ Tyq ud <óg wdjd f›' tœg
Tyq bYardfh,ays æjeisjr flfkl= is‡k nj
±k.kafka h÷÷hs rcÏg Ùhd he• h'
9 fufia kduka ;udf.a wYajhka o r: o
weØ j wjq;a t,sIdf.a f.hs f°rlv <ó
is‡fha h' 10t,sId l;d fldg" ööTn f.dia
fcdÈ°ka .fóys i;a jrla kdkaká tœg Tf’
l=IaGh iÜj • Tf’ Yørh kej; mœ;%
jkafka h÷÷hs m×jqvldrfhl= w; Ùhd he•
h' 11tfy;a" kduka fl`m • hkakg .sfha h'
Tyq l;d fldg" ööTyq msg;g ud <óg wjq;a
isgf.k" ;udf.a foœ i–¹Kka jykafiaf.a
kduh Ùhd hdƒÆ lr" l=IaGh u;af;ys
;udf.a w; jkd fr`.shd iÜj lrkÜ we;e hs
uu is;f= j–' 12ouialfhys .x.d jk wndkd
iy mÈmÈ bYardfh,a foaYfha ish® .x.d
c,hg jvd fyd| fkdf› o@ tajdfha
iakdkh fldg mœ;%jkak ug neú ±÷÷hs weiS
h' fufia Tyq fl`mfhka yeø .sfha h'
 2 rdcdj,sh 5-6
13 Tyqf.a fiajlfh` <óg wjq;a Tyqg
l;d fldg" ööudf.a mshdfKÚ" æjeisjrhd
uyd fohla lrkak Tng lSf› k• Tn
lrkafka keoa o@ tfia • k•" öiakdkh
fldg mœ;% jkake÷hs Tyq Tng lS l, th
lrkak neú ±÷÷hs weiÝ y' 14tœg Tyq nei
f.dia foœhka jykafiag lem jQ
ukÜIHhdf.a lSu f,i fcdÈ°ka .fóys i;a
jrla .s,S iakdkh flf<a h' Tyqf.a Yørh o
l=vd <ufhl=f.a Yørh fuka mœ;% œh'
15
tœg Tyq ;udf.a uq½ msújr iuó foœhka
jykafiag lem jQ ukÜIHhd <óg yeø wjq;a"
Tyq bæúfha isg l;d fldg" ööbØka
bYardfh,ays is‡k foœhka jykafia –i
uq½ fmdf<df› fjk foœ flfkl=ka
keØ nj ±ka uu oÚ–' tneœka ±ka Tf’
fufylrejdf.ka ;E.s ms<s.; uekje÷÷hs
lS h'
16 Tyq o l;d lr–ka" ööud fiajh lrk
ãjudk i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka uu
Ùisjla fkdms<s.Ú–÷÷hs æjqr–ka lSf› h'
tœg Tyq th ms<s.kak ye‡hg Tyqg
fm/;a; flf<a h' tfy;a" Tyq wlueØ œh'
17
tœg kduka" öötfia ke;ak•" fldg½jka
fokafkl=g f.k h; yeÙ nrg mia j;a
Tf’ fufylrejdg ,ef’ jd' ukao" –ka u;=
Tf’ fufylrejd i–¹Kka jykafiag –i
fjk foœjrekag ojk hd. mÝcdjla j;a"
hd.hla j;a TmamÜ lrkafka ke;' 18f•
ldrKh .ek i–¹Kka jykafia Tf’
fufylrejdg lud jk fiala jd· tk•"
udf.a iajd–hd" ú•fudkaf.a foajd,fhys
j¢kakg udf.a wf;a fya;a;= • tys hk œg
ud;a ú•fudkaf.a foajd,fhys ¡ jekaf°;a"
tfia j¢k œg i–¹Kka jykafia ta
ldrKh .ek Tf’ fufylrejdg lud jk
fiala jd÷÷hs lS h' 19t,sId o" ööidu°kfhka
hkake÷÷hs Tyqg lS h' tœg Tyq t,sId fjØka
fjka j ‡l ³rla .sfha h'
f.ydiSg o~qj• ¡u
20 tl, foœhka jykafiag lem jQ
ukÜIHhd jk t,sIdf.a jevldr f.ydiS
l,amkd fldg" öön,kak" udf.a iajd–hd f•
isúhka cdØl kduka f.kd foaj,a Tyqf.a
wØka fkdms<sf.k Úl• hkak yeúfha h'
ãjudk i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka
424
uu Tyq miafia æj f.dia Tyqf.ka hula
,nd.Ú–÷÷hs æœø h' 21fufia f.ydiS kduka
miÜmi .sfha h' kduka ;ud miÜmi flfkl=
³jf.k tkÜ ±l Tyq i•njkak r:fhka
nei" ööh• lrorhla we;a±÷÷hs weiS h'
22 Tyq o" öölrorhla ke;' æjeisjr
lKavdhfuka ;reKfh` fofofkla tm%dhs•
lº rf† isg f• ±ka ud fj; wdfj` h'
Tjqkag ú¡ ldis ;=ka°yl=;a" weº• l=†g•
foll=;a ³k uekje hs Ùhkakg udf.a
iajd–hd ud tjqf› h÷÷hs lSf› h'
23 kduka o l;d fldg" ööTn ú¡ ldis
yh°yla .kakg i;=Û jkake÷÷hs Tyqg
fm/;a; lr" ú¡ ldis yh°yla u® foll
ne|" weº• l=†g• foll=;a ;udf.a
jevldrhka fofofkl= msg ;enqf› h' T›yq
Tyqg fmrÛfjka tajd WiÜ,df.k .sfh` h'
24
fy, <óg me–× œg Tyq Tjqka wØka tajd
/f.k f.hs ;nd" ta ukÜIHhka hkak
yeúfha h' T›yq o hkakg .sfh` h'
25 Tyq jkdys we;=½ • ;udf.a iajd–hd
bæúfha is‡fha h' t,sId l;d fldg"
ööf.ydiS Tn fldfya f.dia wdfjys ±÷÷hs
Tyqf.ka weiS h' ööTf’ fufylrejd
fldfyaj;a .sfha ke;e÷÷hs Tyq lS h'
26 t,sId l;d fldg" ööta ukÜIHhd
;udf.a r:fhka nei Tn i•njkak yeø wd
œg udf.a wd;audkÜNdjh Tn iuó .sfha
keoa o@ f• uqo,a ms<s.kak;a" weº• o T,Sj
j;= o –æ j;= o neg½jka o .jhka o
°i °iSka o ms<s.kak;a wjia:djla o@
27tneœka kdukaf.a l=IaGh Tng;a" Tf’
jxYhg;a Úr;=re u je<fokafka h÷÷hs Tyqg
lS h'
tœg Tyq ysu fuka l=IaGhla weØ j
Tyqf.ka bj;a j .sfha h'
keØ jQ fmdfr` ;,h fidhd.ekSu
6 æjeisjre lKavdhu t,sIdg l;d
fldg" ööne®j uekj" wm Tn bæúfhys
jik f• ia:dkh wmg bv uæ h' 2fcdÈ°kh
<óg f.dia" t;eÚka tla tlaflkd ,Shla
ne.ska /f.k wfma jdihg tys ia:dkhla
id°.kak wmg wjir ,ef’ jd÷÷hs lS y'
ööhkake÷÷hs Tyq ms<s;=re æÚ'
 2 rdcdj,sh 6
3 tla flfkla" ööTn o" Tf’ fufy-
lrejka iuó hkak i;=Û jqj uekje÷÷hs lS
h' ööuu h–÷÷hs Tyq Tjqka iuó .sfha h'
4
T›yq fcdÈ°kh <óg me–K .ia lemÝ y'
5
tla flfkl= ,Shla lmoa¡ fmdfr` ;,h
j;=fÈ je‡×' Tyq" ööwfka udf.a iajd—Ú"
tal b,a,d.;a tlle÷÷hs lE.id lS h'
6 tœg foœhka jykafiag lem jQ
ukÜIHhd l;d fldg" ööth jeÛfKa fldfya
±÷÷hs weiS h'
Tyq ta ia:dkh Tyqg fmkakÝ œg Tyq
oKavla lmd tys ±— h' tœg hlvh md œh'
7
Tyq o l;d fldg" öötal .kake÷÷hs lS œg
Tyq w; æ.= lr th .;af;a h'
isúhka rdcHh mrdch Ùøu
8 isúhdf› rc bYardfh,ajrekag œreoaO
j hÜoaO lrk œg ;udf.a fiajlhka iuó
uka;%Kh lr–ka" ööwij,a" wij,a ;ek
udf.a l|jqre œh hÜ;= h÷÷hs lS h' 9foœhka
jykafiag lem jQ ukÜIHhd o" ööisúhkajreka
wij,a ;ekg nei tk Úid ta <óska
fkdhk ye‡hg n,d.; uekj÷÷hs
bYardfh,a rcÏg okaj–ka wk;=re weó• h'
10
foœhka jykafiag lem jQ ukÜIHhd ±kÜ•
³ka ia:dkhg bYardfh,a rc –ÚiÜka he• h'
Tyq o rcÏg wk;=re weó jQ neœka rc o
mølaIdldø j is‡fha h' tfia jQfha jrla
fojrla fkdj" fndfy` jdrhla h'
11 f• ldrKh .ek isúhdf› rcÏf.a
is; le<š Tyq ;udf.a fiajlhka le|jd"
ööwfmka bYardfh,a rcÏf.a mlaIhg is‡kafka
ljfrla o Ùhd Tn ug okajkafka keoa ±@÷÷hs
weiS h' 12Tyqf.a fiajlhkaf.ka tla
flfkla l;d fldg" ööudf.a iajd—ka jk
rc;=uÚ" tfia fkdf›' Tf’ hyka .nvdf›
¡ Tn Ùhk jpk bYardfh,ays æjeisjrhd
jk t,sId" bYardfh,a rcÏg okajkafka h÷÷hs
lSf› h'
13 tœg Tyq l;d fldg" ööud œiska Tyq
w,a,d.kÜ ,nk ms×i Tyq fld;ek o Ùhd
Tn f.dia n,kake÷÷hs lS h'
ööTyq f°;dkays is‡kafka h÷÷hs Tyqg
okajk ,¡' 14tneœka Tyq wYajhka o r: o
425
œYd, yuq°jla o tys he• h' T›yq rdØ%fha
wjq;a kÜjr jg,d.;af;` h' 15t,sIdf.a
fiajlhd w®hu keósg msg;g .sh l,
yuq°jla" wYajhka yd r: weØ j kÜjr jf†g
is‡kÜ ³Ûf› h' tœg Tyq" ööwfy`· iajd—Ú"
wms l=ula lruq ±÷÷hs Tyqf.ka weiS h'
16 Tyq o l;d fldg" öö“h fkdjkak'
ukao" Tjqka iuó is‡k whg jvd wm iuó
is‡k wh fndfy` h÷÷hs lSf› h' 17tœg
t,sId hdƒÆ fldg" ööi–¹Kka jykai"
Tyqg fmfkk ms×i Tyqf.a weia meye³j
uekje÷÷hs lS h' i–¹Kka jykafia
fiajlhdf.a weia meye´ fial' tœg t,sId
jf†g .sÚ wYajhkaf.ka o .sÚ r:j,ska o
lkao msø Øfnk nj Tyq ³Ûf› h'
18 Tjqka t,sId <óg .sh l, Tyq" ööf•
fikó wkaO l< uekje÷÷hs i–¹Kka
jykafiag hdĮ flf<a h' Wka jykafia
t,sIdf.a b,a,Su f,i Tjqka wkaO l< fial'
19
tœg t,sId Tjqkag l;d fldg" ööta mdr
fuh fkdf›' ta kÜjr;a fuh fkdf›' ud
miÜmi tkak" Tn fidhk ukÜIHhd <óg
uu Tn f.khkafk–÷÷hs Tjqka iudúhg
f.k .sfha h'
20 ;jo Tjqka iudúhg me–× œg
t,sId l;d fldg" ööi–¹Kka jykai"
fmfkk ms×i fudjqkaf.a weia meye³j
uekje÷÷hs lS h' i–¹Kka jykafia Tjqkaf.a
weia meye´ fial' T›yq ne¬ œg ;uka
iudúh ueo is‡k nj ³Ûfj` h'
21 bYardfh,a rcÏ Tjqka ±l" ööudf.a
mshdfKÚ" Tjqkag myr fo• o@ myr fo•
±÷÷hs t,sIdf.ka weiS h'
22 Tyq" ööTn Tjqkag myr fkdæh hÜ;=
h' Tf’ lvqfjka o Tf’ ³kafkka o
w,a,d.;a ;eke;a;kag Tn myr fokafkys
o@ Tjqka ld ” ;ukaf.a iajd–hd <óg hk
ms×i Tjqkag lEu o j;=r o fokake÷÷hs lS h'
23
Tyq Tjqkag uyd fN`ck ix.%yhla
ms<sfh< lf<a h' Tjqka wdydr mdk wkÜNj
l< miÜ Tyq Tjqka msg;a lr yeúfha h' T›yq
o ;ukaf.a iajd–hd <óg .sfh` h' isúhdf›
wdl%uKh i|yd fhfok lKavdh• ;j;a
bYardfh,a rgg kdfj` h'
 2 rdcdj,sh 6-7
iudúh jg,Eu
24 bkamiÜ isúhdf› rc jk fnka-yooa
;udf.a uq½ fiakdj /ia lrf.k œ;a
iudúh jg,d.;af;a h' uyd id.;hla
iudúfhys œh' 25fldg½ ysila ú¡ ldis
wiQjlg;a" *j,a ¬KÏ .%E• foishhla ú¡
ldis mylg;a œÙfKk f;la T›yq iudúh
jg,df.k is‡fh` h'
26 bYardfh,a rcÏ mjqr msg hk l,
iaØh% la l;d fldg" ööudf.a iajd—ka jk
rc;=uÚ" msyg s jqj uekje÷÷hs fudr.eiÜjd h'
27 Tyq W;a;r fo–ka" ööi–°Kka
jykafia Tng msysg fkdjk fiala k•" uu
l=uÙka Tng msysg fj• o@ ug Øúó= j;a –æ
j;a weoa ±@÷÷hs Ùhd" 28ööTng l=ula • Øf’
±÷÷hs wef.ka weiS h'
wE o ms<; s r= e fo–ka" öö öTf’ mÜ;h% d wo
wmg lkak fokak' udf.a mÜ;h % d fyg wms
lkafkuq÷hs f• iaØh % ug lSjd h' 29tfia wms
udf.a mÜ;d Whd lEfjuq' miÜ æk öTf’ mÜ;h % d
wmg lkak æhkake÷hs wEg lSfj–' tfy;a wE
wef.a mÜ;h% d iójdf.k is‡hd h÷÷ lSjd h'
30 tl, rc mjqr msg h–ka is‡fha h' Tyq
jkdys iaØh % f.a jpkh wid uœ; • ;udf.a
weº• brd.;af;a h' fikó o Tyq foi n,d
Tyq weó hgg f.`× fræ we| ØfnkÜ ³Ûfj`
h' 31tœg Tyq" ööYdmd;af.a mÜ;a t,sIdf.a ysi
wo fkdis| Øfnkakg yeúfhd;a foœhka
jykafia ug b;d ;æka o~qj• lrk fiala
jd÷÷hs lS h'
iykh .ek l,aØhd ±ka•u
32 t,sId m%cd uQ,slhka iuó ;udf.a
f.or jdŠ • is‡fha h' tœg rc ;ud fjØka
ukÜIHfhl= he• h' tfy;a" m×jqvldrhd
Tyq <óg tkak m<uqfjka t,sId m%cd
uQ,slhkag l;d fldg" ööwr –kSurejdf.a
mÜ;d udf.a ysi lmdoukak flfkl=
tjQ nj Tng fmfka o@ Tn n,d isg
m×jqvldrhd wd œg" Tyqg we;=½ jkak
bv fkd¡" f°r jid th ;o lrf.k
is‡kak' Tyqg miafika tk Tyqf.a
iajd–hdf.a wŠ Y’oh wefikafka keoa ±@÷÷hs
weiS h' 33Tyq Tjqka iuó l;d lroa¡ u
*iuyr msgm;aj, ömfrœ jiÜre÷ hkÜfjka o i|yka f›'
6'29 oaœ kS 28'57á œ,dm 4'10
426
m×jqvldrhd Tyq <óg wdf› h' rc l;d
fldg" ööf• kmÜr i–¹Kka jykafiaf.ka há
i–¹Kka jykafia .ek ud ;j;a
n,dfmdfrd;a;= jkafka l=ug ±÷÷hs weiS h'
7 tœg t,sId l;d fldg" ööi–¹Kka
jykafiaf.a m×jqvh wikak' öfyg f•
f›,djg muK ú¡ ldishlg isyk s a ms‡
Ùf,`.%E• ;=kla o" ú¡ ldishlg hj
Ùf,`.%E• yhla o iudúfhys f°rÛfjys
œÙfKkÜ we;÷ Ùhd i–¹Kka jykafia
j°rk fiale÷÷hs lS h'
2 tœg ;u w;g rcÏ fya;a;= • is‡
Ú,Odúhd foœhka jykafiag lem jQ
ukÜIHhdg W;a;r fo–ka" ööi–¹Kka
jykafia wyfia ljq½ id° jeis t›j;a
fuh is³ œh yeÙ ±÷÷hs lS h' ööth Tf’
weiaj,ska oÙkafkys h' tfy;a" thska
fkdlkafkys h÷÷hs Tyq mejiS h'
isúhka yuq°j l|jqr w;ayer hdu
3 l=IGa fr`.Syq i;r fofkla jdi,a
f°rlv is‡fh` h' T›yq tÙfkldg l;d
fldg" ööwms kysk ;=re l=ug fuys is‡uq o@
4
wms kÜjrg we;=½fjuq hs lSj;a kÜjr ;=<
id.;h Øfnk Úid wm tys kiskÜ we;'
fuys is‡h;a kiskÜ we;' tneœka ±ka tkak"
wms isúhkajrekaf.a fiakdjg tl;=fjuq'
Tjqka wm wdrlaId lf<d;a wms ãj;ajkafkuq'
Tjqka wm uerefjd;a wmg urKh muKla
is³ jkÜ we;e÷÷hs lS y' 5tfia T›yq isúhka-
jrekaf.a l|jqrg hk ms×i we¢ú f›f.k
tk f›f,ysu msg;a jQ y' tfy;a" T›yq
isúhkajrekaf.a l|jqfÈ iSudjg me–fKk
œg tys Ùisfjl= keØ nj ³Ûfj` h' 6ukao"
i–¹Kka jykafia r: f>`Idjla o wYaj
f>`Idjla o hk uyd fiakdjl f>`Idjla
isúhkajrekaf.a fiakdjg wefikak ie,eiÝ
fial' T›yq tÙfkldg l;d fldg"
ööbYardfh,a rc ys;;
a j
S rekaf.a o –irjrekaf.a
o rcÏka wmg œreoaO j l=,h s g f.kajd.;af;a
h÷÷ Ùhd 7keósg ? ld,fha m,d .shy' T›yq
;ukaf.a l+vdr• o wYajhka o fldg½jka o
we;=½ j l|jqr ØnqKÏ ye‡hg u w;ayer
;ukaf.a m%dKh .<jd .kakg m,d .shy'
 2 rdcdj,sh 7-8
8 ta l=IaG fr`.Ska l|jqfÈ iSudjg
me–× œg" T›yq tla l+vdrulg we;=½ •
ld ”" t;eÚka rka ú¡ jia;% /f.k f.dia"
iójd ;nd" kej; yeø wjq;a" fjk
l+vdrulg we;=½ •" t;eÚkq;a tajd /f.k
f.dia iójd ;enQ y'
jg,Ef• wjidkh
9 tœg l=IaG fr`.Syq i;rfok
tÙfkldg l;d fldg" ööwm lrk foa yú
ke;' wo oji fyd| wdrx„ weØ ojila j
Øfnoa¡ wms ÚYaY’o j is‡uq' Woh t<s jk
;=re m%udo jqfKd;a wmg jro me–fKhs' ta
Úid tkak" wms rc f.org fumj;a
okajuq÷÷hs lS y' 10fufia T›yq wjq;a kÜjr
f°rÛ md,lhkag y~.id l;d fldg" ööwms
isúhkajrekaf.a l|jqrg .sfhuq' tys Ùis
ukÜIHfhla j;a" ukÜIH y~la j;a ke;'
n¢k ,o wYajfh`;a" fldg½fj`;a is‡Ø'
l+vdr• o ØnqKÏ ye‡hg u Øf’ h÷÷hs
Tjqkag ±kakÝ y'
11 f°rÛ md,lfh` y~.id rc f.or
jeishkag tmj;a ±kakÝ y' 12rc f;f•
rdØ%fha keósg" ;udf.a fiajlhkag l;d
fldg" ööbØka isúhkajreka wmg lr Øfnk
ldrKh Tng okaj–' wmg l=i.sÚ weØ nj
T›yq oÚØ' tneœka wm kÜjúka msg; wd l,
T›yq wm mKms‡ka w,a,d" kÜjrg we;=½
jkakg is;df.k msg; ieó• bkak l|jqr
w;ayer .sfh` h÷÷hs lSf› h'
13 fiajlhkaf.ka tla flfkla W;a;r
fo–ka" öökÜjr bØú j is‡k wYajhkaf.ka
miafofkl= /f.k l|jqr ne,Su i|yd
ukÜIHhka hjuq' fuys bØú j is‡k uq½
bYardfh,a iuQyh fuka Tjqka o uefrkÜ
we;e÷÷hs lS h' 14T›yq wYajhka fh´ r:
folla .;af;` h' öötys f.dia n,kak÷÷ Ùhd
rc isúhka fiakdj miafia Tjqka he• h'
15
T›yq Tjqka miafia fcdÈ°ka .ó olajd
.shy' isúhkajreka blauÚka m,d hoa¡
œisl< jia;%j,ska yd Ndckj,ska udj;
æ.g u msø Ø“×' m×jqvldrfh` yeø
wjq;a rcÏg tmj;a ±kakqfj` h' 16fikó
f.dia isúhkajrekaf.a l|jqr fld,a,lE y'
8'1 2 rdcd 4'8-37
427
fufia i–¹Kka jykafia j°< f,i ú¡ ldis
tllg isyska ms‡ Ùf,`.%E• ;=kla o ú¡
ldis tllg hj Ùf,`.%E• yhla o
œl=Kkakg fh³fKa h'
17 ;udf.a w; msg rcÏ fya;a;= • is‡
w•mØhd rcÏ œiska f°rÛj n,d.ekSug m;a
lrk ,oafoa h' Tyq f°rÛf› ¡ fikóg mE.S
uerefKa h' fufia rcÏ foœhka jykafiag
lem jQ ukÜIHhd <óg .sh œg Tyq lS f,i
isoaO œh' 18ööhj Ùf,`.%E• yhla ú¡
ldishlg o isyska ms‡ Ùf,`.%E• ;=kla ú¡
ldishlg o fyg f• f›,djg muK
iudúfhys f°rÛfjys œÙfKkÜ we;e÷÷hs
foœhka jykafiag lem jQ ukÜIHhd rcÏg
l;d lr lS œg" 19ta w•mØhd Tyqg W;a;r
fo–ka" öön,kak" i–¹Kka jykafia wyfia
ljq½ id° jeis t›j;a tnº fohla is³ œh
yeÙ ±÷÷hs lSf› h' t,sId l;d fldg" ööTn
th Tf’ weiaj,ska oÙkafkys h' tfy;a"
thska fkdlkafkys h÷÷hs lS h' 20tfia u is³
œh' Tyq f°rÛf› ¡ fikóg mE.S uf<a h'
Iqk•–h iaØ%h wdmiq me–Óu
8 ;jo" t,sId œiska kej; mK fok ,o
<uhdf.a ujqg Tyq l;d fldg" ööTf’
f.jeishka iuó Tn msg;a j f.dia Tng
kej;S is‡kak mܽjka ;ekl is‡kak' ukao"
i–¹Kka jykafia id.;hla Úhu lr
Øf’' th i;a wjqreoaola foaYfhys mjØkÜ
we;e÷÷hs lS h' 2ta ia;S% foœhka jykafiag
lem jQ ukÜIHhdf.a jpkh f,i lr–ka
wef.a f.jeishka iuó msg;a j f.dia
ms,siaØjrekaf.a foaYfhys i;a wjqreoaola
is‡hd h'
3 i;a wjqreoao fl<jr ¡ ta ia;S%
ms,siaØjrekaf.a foaYfhka yeø wdjd h'
;jo" wE wef.a f.h iy bvu .ek rcÏg
me–×,a,la Ùøug msg;a j wdjd h' 4tl,ays
rc" ööt,sId l< ish® mܳu foaj,a ug
Ùhkake÷÷hs foœhka jykafiag lem jQ
ukÜIHhdf.a jevldr f.ydiS iuó l;d
lr–ka is‡fha h' 5Tyq œiska u< flfkl=
ãj;a lrkÜ ,enQ ie‡ rcÏg Ùhk œg u
n,kak" tfia Tyq œiska kej; mK fok ,o
<uhdf.a ujq ;udf.a f.h iy bvu .ek
 2 rdcdj,sh 8 428
rcÏg me–×,s lr–ka is‡hd h' f.ydiS l;d 13 yidfh,a o l;d fldg" öön,af,l=
fldg" ööudf.a iajd—ka jk rc;=uÚ" f• jeÚ Tf’ fufylre ud ta nrm;, foa
is‡kafka ta iaØ%h há f• is‡kafka t,sId lrkakg Tyq ljfrla ±÷÷hs weiS h' t,sId
œiska kej; mK fok ,o wef.a mq;%hd h÷÷hs l;d fldg" ööTn isúhdf› rc jk nj
i–¹Kka jykafia ug fmkajd Øf’ h÷÷hs
lS h' 6rcÏ o iaØ%hf.ka weiÝ œg wE Tyqg
lS h'
ish,a, lSjd h' ;jo" rc f;f• wE .ek
tla;rd uq,doEÚfhl=g Úhu fldg" ööwEg 14 Tyq t,sId fjØka f.dia ;udf.a
iajd–hd <óg me–× œg" ööt,sId Tng
whsØ jQ ish,a, o wE foaYh w;ayer .sh °
lSf› l=ula ±÷÷hs Tyqf.ka weiÜf› h'
mgka f• jk ;=re wef.a bvfuka yg.;a ööieneœka u Tn iÜj jkÜ we; Ùhd ug lSfha
ish® m, o wEg ,nd fokake÷÷hs lS h' he÷÷hs Tyq mejiS h'
15 miÜ ° Tyq o< froaola f.k j;=fÈ
t,sId iy ou ilf
oui alfh
lfha y
yiidfh
dfh,,a
fmdójd Tyqf.a uqyqK msg t<d ;e” h'
7 t,sId ouialhg me–×fha h' tl,ays thska Tyq uerefKa h'
isúhdf› fnka-yooa rc f,Ška is‡fha h' yidfh,a Tyq fjkÜjg rc œh'
tœg" ööfoœhka jykafiag lem jQ ukÜIHhd
fuys wdf› h÷÷hs Tyqg okajk ,¡' 8rc fcfy`rd• rcqf.a md,k iuh
yidfh,ag l;d fldg" ööTn ;E.a.la ^2 jxYd( 21(1-20&
/f.k foœhka jykafiag lem jQ ukÜIHhd 16 bYardfh,ajrekaf.a rc jQ wdy’f.a
i•uqLjkak f.dia" öf• f,fvka uu iÜj mÜ;a fc`rd•f.a mia jk wjqreoafoa
fj• ±÷hs Tyq ,jd i–¹Kka jykafiaf.ka fcfy`Idmd† cÏ°ys rc j is‡oa¡ cÏ°ys rc jQ
œpdrkake÷÷hs lSf› h' 9tœg yidfh,a fcfy`Idmd†f.a mÜ;a fcfy`rd• rc œh'
;E.a.la f.k ouialfha kka jeoEre• 17Tyq ØiaoEjqre³ jhfia ¡ rc • fcrei,f•
18
bia;r• fyd| foaj,a TÛjka i;<siafofkl= wg wjqreoaola rcl• flf<a h' wdy’f.a
msg mgjdf.k Tyq fj; me–K" Tyq jxYh l< múæ Tyq bYardfh,a rcÏkaf.a wŠ
bæúfhys isg" öö öf• f,fvka uu iÜj jkafk• mdfÈ .uka flf<a h' ukao" Tyq wdy’f.a ³j
o÷ Ùhd œpdrkakg Tf’ mÜ;a isúhdf› rcÏ irK mdjdf.k i–¹Kka jyka 19
fiaf.a weia
jk fnka-yooa ud Tn <óg t›f› h÷÷hs yuq f hys kmÜ r e foa flf<a h' tfia • kuq;a"
lS h' i–¹Kka jykafia ;ukaf.a fufylre jQ
°œ;ag Tyqf.a fm<mØka tk flfkl=
10 t,sId o W;a;r fo–ka" ööTn f.dia" fkdÚfjk mykla fuka rg md,kh lrk
öieneœka Tn iÜj jkafkys h÷hs Tyqg njg fmdfrdka³ jQ f,i Tyq Úid cÏ° rdcHh
Ùhkak' tfy;a" Tyq ieneœka kisk nj keØ lrkakg wlueØ jQ fial'
i–¹Kka jykafia ug fmkajd Øf’ h÷÷hs
20 Tyqf.a ld,fha ¡ taf°•jre ler,s
Tyqg lS h' 11;jo" ixf›.hg m;a jk ;=re
.id" cÏ°f.a md,kh hgf;ka wyla j
u foœhka jykafiag lem jQ ukÜIHhd Tyq ;ukag rfcl= m;a lr.;ay' 21tœg fc`rd•
foi n,d isg miÜ j we~qf› h' 12tœg ;udf.a ish® r: /f.k YdhSÈ k•
yidfh,a" ööudf.a iajd–hd w~kafka l=ula ia:dkhg f.dia" ? ld,fha keósg ;ud
Úid ±÷÷hs weiS h' Tyq W;a;r fo–ka" ööTn jglrf.k is‡ taf°•jrekag;a" r:d•m;Sk-a
bYardfh,a ckhdg lrkak hk kmÜr ud g;a myr ³kafka h' tl, fikó ;ukaf.a
okak Úid h' Tn Tjqkaf.a n,fldÛ .sÚ l+vdr•j,g m,d .shy' 22fufia taf°•jreka
,d" Tjqkaf.a fh!jkhka lvqfjka kid" wo olajd cÏ°jrekaf.a rdcH md,kh bj;
Tjqkaf.a orejka “u .id urd" Tjqkaf.a oud Øf’' tu ld,fha ¡ ,s’kdjre o ler,s
.ÈNÓka fom½lr oukafkys h÷÷hs lS h' .eiÝ y'
8'13 1 rdcd 19'15 8'19 1 rdcd 11'36 8'20 W;a 27'40
 2 rdcdj,sh 8-9
23 fcfy`rd•f.a wÚla Ù%hd o Tyq l<
ish,a, o cÏ° rcÏkaf.a mÜrdjD;a; .%ka:fha
jdÈ;d lr ØfnkÜ fkdf› o@ 24fcfy`rd•
–h.sh miÜ ;udf.a mshjreka iuó °œ;af.a
kÜjr ;ekam;a lrkÜ ,e” h' Tyqf.a mÜ;a
wyishd Tyq fjkÜjg rc œh'
wyishd rcqf.a md,k iuh
^2 jxYd( 22(1-6&
25 bYardfh,a rcq jQ wdy’f.a mÜ;a
fc`rd•f.a f°f<dia jk wjqreoafoa ¡ cÏ°ys rcÏ
jk fcfy`rd•f.a mÜ;a wyishd rc œh'
26
wyishd œisoEjqre³ jhfia ¡ rc •
fcrei,f• wjqreoaola rcl• flf<a h'
Tyqf.a ujqf.a ku w;,shd h' wE bYardfh,a
rcÏ jQ T•úf.a ³jla h' 27Tyq wdy’f.a jxYh
.sh udÈ.fha .uka lr–ka wdy’f.a jxYh
l< f,i i–¹Kka jykafiaf.a weia
yuqfhys kmÜre foa flf<a h' œjdyfhka Tyq
wdy’f.a mjq,g nEKd œh'
28 Tyq wdy’f.a mÜ;a fc`rd• iuó
isúhdf› rcÏ jQ yidfh,ag œreoaO j
rdfud;a-.s,shoays hÜoaO lrkakg .sfha h'
isúhkajre fc`rd•g ;=jd< lf<` h'
29
fc`rd• rc ;ud isúhdf› rcÏ jk
yidfh,ag œreoaO j hÜoaO lroa¡ rdudys ¡
isúhkajreka Tyqg l< ;=jd< fcfY%fh,ays
iÜj lr.kak ms×i yeø wdf› h' cÏ°ys rcÏ jQ
fcfy`rd•f.a mÜ;a wyishd o wdy’f.a mÜ;a
fc`rd• fr`.d;=r j is‡ Úid Tyq n,kakg
fcfY%fh,ag .sfha h'
fÐyq wNsfIal lrkq ,e”u
9 æjeisjr t,sId æjeisjr lKavdhfuka
flfkl=g w~.id" ööTn bó‡h
ne|f.k" f• f;,a l=<dj wØka /f.k
rdfud;a-.s,shoag hkak' 2Tn tys me–×
l, Ú•ISf.a mÜ;%hd jk fcfy`Idmd†f.a
mÜ;a fÐyq fidhdf.k" Tyqf.a ify`orhka
w;frka Tyq le|jdf.k we;=½ ldurhlg
f.dia" 3f;,a l=<dj /f.k Tyqf.a ysfia
j;afldg" öuu kÜU bYardfh,ajrekaf.a rcÏ
f,i wNsfIal flf<– hs i–¹Kka jykafia
j°rk fiale÷hs lS miÜ" f°r yer m%udo fkd•
hkake÷÷hs lS h'
9'6 1 rdcd 19'16 9'10 1 rdcd 21'23
429
4 fufia ta ;reK æjeisjrhd
rdfud;a-.s,shoag .sfha h' 5Tyq we;=½ jk
œg fiakdmØfh` jdŠ • is‡hy' tœg Tyq"
ööfiakdmØ;=fuÚ" Tng jpkhla Ùhkak
ug Øf’ h÷÷hs lS h' ööwm ish,a,kaf.ka
ljfrl=g ±÷÷hs fÐyq weiS h' ööfiakdmØ;=fuÚ"
Tng h÷÷hs Tyq lS h' 6Tyq keósg ldurh
we;Z=<g .sh œg ta ;reKhd Tyqf.a ysfia
f;,a j;a fldg" ööbYardfh,ajrekaf.a
foœ i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial( öi–¹Kka jykafiaf.a fikó jk
bYardfh,ajrekaf.a rcÏ f,i Tn wNsfIal
flf<–' 7udf.a fufylrejka jQ æjeisjreka
ueøu .ek o i–¹Kka jykafiaf.a
ish® fufylrejka ueøu .ek o ud
fcfYfn,af.ka m<s.kak ms×i kÜf˜
iajd—ka jQ wdy’f.a jxYhg myr fokak'
8
wdy’f.a uq½ jxYh œkdY jkafka
h' bYardfh,ajreka w;fÈ °ihka o
ÚÈ°ihka o jk wdy’f.a ish® msú–ka
urdoud" 9wdy’f.a jxYh fknd;af.a mÜ;a
fcfrdfn`j•f.a jxYh fuka o wyshdf.a
mÜ;a ndIdf.a jxYh fuka o jkakg
i,iajkafk–' 10n,af,` fcfY%fh,a k•
“• fldgfia ¡ fcfYfn,a lkafk` h'
wE N+u°k lrkakg Ùisfjla fkdis‡kafka
h'÷ ÷÷hs Tyqg Ùhd f°r wer Tyq hkak
.sfha h'
11 tl, fÐyq ;u iajd–hdf.a
fiajlhka fj; wdf› h' tla flfkla l;d
fldg" ööish,a, fyd¢ka f;areKd o@ ta
msiaid Tn <óg wdf› l=ulaÚid ±÷÷hs
Tyqf.ka weiS h' Tyq o" ööta ukÜIHhd;a"
Tyqf.a l;dj;a Tn okakjd fkdf› ±÷÷hs
Tjqkag lS h' 12ööwms th fkdoÚuq' wmg
th Ùhkake÷÷hs T›yq lS y' Tyq l;d
fldg" öö öuu bYardfh,ajrekaf.a rcÏ
f,i kÜU wNsfIal flf<– hs i–¹Kka
jykafia j°rk fiale÷hs f• f• ye‡hg
ug lSf› h÷÷hs ±ka• h'
13 tœg T›yq blauka j tÙfkld ;u
;udf.a jia;%h /f.k Tyqg h‡ka tajd mŠ
fm< u; t<d fydrKE msU" ööfÐyq ±ka rc
he÷÷hs lS y'
 2 rdcdj,sh 9
fÐyq rc n,h W³rd.ekSug
iQ°k• •u
14 fufia Ú•Isf.a mÜ;a fcfy`Idmd†f.a
mÜ;% jk fÐyq" fc`rd•g œreoaO j
l=uka;%Kh flf<a h' tl, fc`rd• o ish®
bYardfh,a fikó o isúhdf› rc jQ
yidfh,ag œreoaO j rdfud;a-.s,shoa uqr
lr–ka is‡hy' 15tfy;a" fc`rd• rc ;ud
isúhdf› rcÏ jk yidfh,ag œreoaO j hÜoaO
lrk w;r isúhkajreka œiska ;udg lrk
,o ;=jd< iÜj lr.kak ms×i fcfY%fh,ag
yeø wjq;a is‡fha h' ;jo" fÐyq l;d fldg"
ööTn leueØ k• fcfY%fh,ag f.dia okajk
ms×i kÜjúka ldg j;a .e<• hkak bv
fkdfokake÷÷hs Ùhd 16r:hg keó fcfY%fh,ag
.sfha h' l=ula Úid o fc`rd• tys T;am, j
is‡fha h' cÏ°ys rc jQ wyishd o fc`rd•
n,kakg tys wjq;a is‡fha h'
17 fcfY%fh,ays fldgqj Wv is‡
uqrldrhd fÐyqf.a yuq°j tkÜ ±l" ööyuq°jla
ug fmfka h÷÷hs lS h' fc`rd• o" ööTn
wirefjl=g w~.id öTn tkafka idu°kfhka
±÷hs wikakg Tjqkaf.a fmruóg hjkake÷÷hs
lS h'
18 fufia tla flfkla wYajfhl= msg
keóS Tyqf.a fmruóg f.dia" öö öTn tkafka
idu°kfhka ±÷hs rc wikafka h÷÷hs lS h'
fÐyq o" ööidu°kfhkaá Tng weØ jevh
l=ula o@ yeø ud miafika tkake÷÷hs lS h'
uqrldrhd l;d fldg" ööm×jqvldrhd
Tjqka <óg me–× kuq;a wdmiÜ fkdtkafka
h÷÷hs lS h' 19tœg Tyq fo jk wirefjl= he•
h' Tyq o Tjqka <óg wjq;a" öö öTn tkafka
idu°kfhka o÷ Ùhd rc wikafka h÷÷hs lS h'
fÐyq o" ööidu°kfhkaá Tng weØ jevh
l=ula o@ yeø ud miafika tkake÷÷hs lS h'
20 uqrldrhd o" ööTyq Tjqka <óg
me–× kuq;a kej; fkdtkafka h' r:h
mojkakd th mojkafka k•" Ú•Isf.a mq;a
fÐyqf.a fufyh•u fuka h' l=ula Úid o Tyq
Wu;=fjka fuka mojkafka h÷÷hs ±kakfÜ › h'
21 fc`rd• o l;d fldg" öör:h iÝ°k•
9'26 1 rdcd 21'19
430
lrkake÷÷hs lS h' T›yq Tyqf.a r:h iÝ°k•
lf<` h' bYardfh,a rc jQ fc`rd• o cÏ°ys rc
jQ wyishd o ;u ;udf.a r:hg keóS msg;a •
fÐyqf.a fmruóg f.dia" fcfY%fh,Sh
kdfnd;af.a “• fldgfia ¡ Tyqg i•uqL
jQ y'
fc`rd• rcqf.a urKh
22 fc`rd•" fÐyq ³Û œg" ööfÐyq" Tn
tkafka idu°kfhka ±÷÷hs weiS h' Tyq W;a;r
fo–ka" ööTf’ uj jk fcfYfn,af.a
f›YHdl• o wef.a udh• o fumuK Ø“h ¡
fudk idu°khla ±÷÷hs weiS h' 23tœg
fc`rd• yeø m,d h–ka" ööwfy` wyishd"
fuh f¿`ysluÙ÷÷ Ùhd wyishdg lS h'
24
tfy;a" fÐyq uq½ YlaØfhka ³kak weo
fcdard•f.a msg ueog œoafoa h' B .y Tyqf.a
yDoh mid lrf.k msg œh' Tyq r:fhys
weo jeÛfKa h' 25tœg fÐyq ;udf.a
wdrlaIl Nghd jk “oalÈg l;d fldg"
ööTyq /f.k fcfY%fh,Sh kdfnd;af.a fl;g
oukak" ukao" ud;a" Tn;a tla j Tyqf.a msh
jQ wdy’ miafika wiÜka msg .sh œg
i–¹Kka jykafia Tyqg œreoaO j ³ka
;Ska³j isys lrkak' 26tk•" ieneœka
kdfnd;af.a o Tyqf.a mÜ;%hkaf.a o f,a Bfha
³Ûfj– hs i–¹Kka jykafia j°rk fial'
;jo" uu f• flf;a ¡ Tng œmdl fokafk–
hs i–¹Kka jykafia j°rk fial' tneœka
Tyq /f.k i–¹Kka jykafia j°< f,i
f• flf;ys oukake÷÷hs lS h'
wy
wyiihs d r cqf.a urKh
rcq
27 cÏ°ys rcÏ jk wyishd ta ±l
fn;a-y.dla k• mdr æf.a m,d .sfha h' fÐyq
Tyq ®yqne| f.dia" ööTyqg;a myr fokake÷÷hs
lS h' tfia T›yq b’,shd• <ó .+È k•
nEjqf• ¡ Tyq r:fha is‡k œg Tyqg myr
³kay' Tyq fu.soafo` –‡hdj;g m,d f.dia
tys ¡ uf<a h' 28Tyqf.a fiajlfh` Tyq
r:hÙka fcrei,ug f.k f.dia °œ;af.a
kÜjr Tyqf.a mshjreka iuó Tyqf.a
fidfydka f.hs ;ekam;a l<y'
 2 rdcdj,sh 9-10 431
29 wdy’f.a mÜ;a fc`rd•f.a tfldf<dia 4 tfy;a" T›yq wØYhska “h j l;d
jk wjqreoafoa ¡ wyishd cÏ° foaYfha rc œh' fldg" öön,kak" ta rcjreka fofokdg Tyq
bæúmsg is‡kakg kÜmܽjka œh' tfia k•"
fcfYfn,af.a urKh wms flfia is‡uq ±÷÷hs weiÜfj` h' 5tœg
30 fÐyq fcfY%fh,ag wd l, fcfYfn,a ud,s.df› m%OdÚhd o k.rd•mØhd o m%cd
ta wid" wef.a weiaj, wºka .d" ysi uQ,slfh` o rdc l=udrhka weرŠ l< wh o
iridf.k ljq½fjka ne®jd h' 31fÐyq fÐyq fj; m×jqvhla hj–ka" ööwms Tf’
f°rÛfjka we;=½ jk œg wE l;d fldg" fufylrefj` h" Tn wmg wK lrk ish,a,
ööiajlSh iajd–hd uerE is•ú" Tn tkafka lrkafkuqá Ùisfjl= rc lr fkd.kafkuq'
idu°kfhka ±÷÷hs weiÜjd h'
Tng hym;a j fmfkk ye‡hg l<
32 Tyq ljq½j foi n,d" ööudf.a
uekje÷÷hs lS y'
mlaIhg is‡kafka ljfrla ±÷÷hs weiS h'
tœg kmÜxilhka fofofkla Tyq foi 6 tœg Tyq fo jk jr Tjqkag ,shÜula
ne®fj` h' 33ööwE my<g fy<kake÷÷hs Tyq lS ,shd" ööTn udf.a mlaIhg isg" udf.a y~g
h' T›yq wE my<g fy½fj` h' wef.a weyq•lka fokakyq k•" Tf’ iajd–hdf.a
f,aj,ska u|la “;aØfha;a" wYajhka msg;a mÜ;%hkaf.a ysia /f.k fyg f• f›,djg ud
bis×' 34Tyq weh md.df.k wiqms‡ka .sfha fj; fcfY%fh,a k.rhg tkake÷÷hs Ùhd
h' Tyq we;=½ •" ld ”" ööta idm,;a iaØ%h yeúfha h'
rfcl=f.a ³jl Úid i,ld n,d wE ;ekam;a
lrkake÷÷hs lS h' 35T›yq wE ;ekam;a rcÏf.a mq;%hka ye;a;Efokd jkdys Tjqka
lrkakg .sh œg wef.a ysia ln, o mdo o weرŠ l< kÜjr m%OdkSka fj; is‡fh` h'
oE; o –i wef.ka fjk Ùisjla i•n fkd•" 7;jo" ta ,shÜu Tjqkag ,enqKÏ l, T›yq
36yeø f.dia Tyqg ±kakÝ y' Tyq l;d fldg" rcÏf.a mÜ;h % ka w,a,d" ye;a;Efofkl= jQ Tjqka
ööf• i–¹Kka jykafia ;ukaf.a fufylre urd" Tjqkaf.a ysia meiaj, oud fcfY%fh,ays
jQ ØIa“ cdØl t,shd ,jd ÙfhjQ jpkh h( Tyq fj; hejqfj` h'
öfcfY%fh,a fmfofia ¡ n,af,` fcfYfn,af.a
udxi lkafk` h' 37f• fcfYfn,a hhs 8 tœg m×jqvldrfhla wjq;a" öörcÏf.a
Ùhkak neú jk f,i fcfYfn,af.a u<l| mÜ ; % h kaf.a ysia f.kjq;a Øf’ h÷÷hs Tyqg
fcfY%fh,a fmfofiys fmdf<dj u;=mg s li< ±ka• h' ööfyg jk ;=re tajd f.dvj,a
fuka jkafka h' Ùhd j°< fiale÷ ÷÷hs lSf› h' folla 9fldg f°rÛj <ó ;nkake÷÷hs Tyq
lS h' miÜ ° WoEik Tyq msg;g f.dia
rc mmjj q , urd±—u isgf.k" uq½ fikóg l;d fldg" ööTn
ÚÈfo`I h' uu udf.a iajd–hdg œreoaO j
10 wdy’f.a mÜ;%hka ie;a;Efofkla
iudúfha is‡hy' fÐyq ,shq• ,shd l=uka;%Kh fldg Tyq ueø–' tfy;a"
iudúfha is‡ fcfY%fh,ays w•m;Ska jk m%cd fudjq ka ish,a,ka ueref› ljfrla o@
10
uQ,slhkag o wdy’f.a orejka weرŠ l< tneœka i–¹Kka jykafia wdy’f.a
2
Ndrldrhkag o he• h' tys ,shd ØnqfKa" jxYhg œreoa O j j°< ;ukaf.a jpkfhka
ööTf’ iajd–hdf.a mÜ;%hka Tn <ó is‡k Ùis j la ÚIa M , fkdjk nj ±k.kak'
Úid;a" r: iy wYajhka o mjqre weØ i–¹Kka jykafia ;ukaf.a fufylre jQ
kÜjrla o hÜoaOdhÜO o Øfnk Úid;a f• ,shÜu t,sh11d ,jd ÙfhjQ foa bIag l< fiale÷÷hs lS
Tng ,enqKÏ jyd u 3Tf’ iajd–hdf.a h' fufia fÐyq fcfY%fh,ays wdy’f.a
mq;%hkaf.ka b;d fyd| iܳiÜ ;eke;a;d jxYfhka bØú j is‡ ish,a,ka o Tyqf.a
f;`rdf.k" Tyqf.a mshdf.a isxydikfha ish® m%OdkSka o Tyqf.a Ù†Û ys;j;=ka o
ysºjd Tf’ iajd–hdf.a jxYh Wfoid igka Tyqf.a mÝclhka o tla flfkl= j;a bØú
lrkak÷÷ hkÜ hs' fkdlr uer• h'
9'36 1 rdcd 21'23 10'11 fydis 1'4
 2 rdcdj,sh 10
cq°ys l=ureka u
rek rd±—u
ur
12 fÐyq keósg iudúhg hkak msg;a
œh' Tyq uó ¡ tf‰rekaf.a fn;a-tfloa k•
ia:dkhg <x j is‡h ¡" 13cÏ°ys rcÏ jk
wyishdf.a ify`orhka Tyqg i•n •" ööTn
ljryq ±÷÷hs weiS h' ööwms wyishdf.a
ify`orfh` h' rcÏf.a mÜ;%hkag;a" “ijf.a
mq;%hkag;a wdpdr lrkak huq÷÷hs T›yq lS y'
14Tyq o" ööTjqka mKms‡ka w,a,d.kake÷÷hs lS
h' T›yq Tjqka mKms‡ka w,a,df.k –Úiqka
i;<sifa ofofkl= jk Tjqka fn;a-tfloa k•
<s| <ó ¡ uerE y' Tjqkaf.ka tla flfkl=
j;a Tyq bØú flf<a ke;'
fÐ
fÐyyq rc iy fcf fcfyy`kd°’
15 Tyq t;eÚka .sh œg Tyqf.a
fmruóg wd fÈld’f.a mÜ;a fcfy`kd°’
i•n • Tyqg wdpdr fldg" ööudf.a is; Tf’
is; flfÈ wjxl j Øfnkakdla fuka Tf’
is;;a wjxl ±÷÷hs weiÜf› h' fcfy`kd°’"
öötfia h÷÷hs lS œg" öötfia k• ug Tf’ w;
fokake÷÷hs Tyq lSf› h' Tyq ;udf.a w;
Tyqg ³kafka h' 16tœg fÐyq ;udf.a r:hg
Tyq kxjdf.k" l;d fldg" ööi–¹Kka
jykafia Wfoid jk udf.a WfoH`.h
n,kakg ud iuó tkake÷÷hs lS h' fufia
T›yq iajlSh r:fhys Tyq kxjdf.k .sfh`
h' 17T›yq iudúhg wd l, i–¹Kka
jykafia t,shd ,jd lS jpkh f,i
iudúfhys wdy’f.a mjqf,a bØú j is‡
ish,a,ka Tyqf.a jxYh œkdY jk ;=re
urd±uQ y'
nd,a foœ
foœhhd woy
woyk kak ka urd±—u
ur
18 ;jo" fÐyq uq½ fikó /ia lr"
Tjqkag l;d fldg" ööwdy’ nd,a foœhdg
iaj,am jYfhka fiajh flf<a h' tfy;a"
fÐyq Tyqg fndfy` fihska fiajh lrkafka
h' 19tneœka nd,af.a ish® æjeisjreka o Tyq
woyk ish,a,ka o ish® mÝclhka o tla
flfkl= j;a kEr ud fj; le|jdf.k
tkak' ukao" nd,ag uyd mÝcdjla TmamÜ
lrkakg ug jqjukd • Øf’' fkdtk
ish,af,` u urKhg m;a jkafk`he÷÷hs lS h'
tfy;a" fÐyq nd,a woykakka keØ lrk
10'29 1 rdcd 12'28-30
432
20
ms×i m%fh`.fhka tfia flf<a h' ;jo"
fÐyq" öönd,a Wfoid mj;ajk kuialdrhg
ish® fok /ia•u ms×i Úhu lrkake÷÷hs
lS h' T›yq tfia m%isoaO l<y' 21tfia fÐyq
bYardfh,a rg uq½,af,a u m×jqv hejQ œg
nd,af.a fiajlhkaf.ka tla flfkl= j;a
kEœ;a fkdisg" ish,af,` u nd,af.a
foajd,hg we;=½ jQ y' nd,af.a foajd,h tla
fl<jrl mgka wfkla fl<jr olajd msø
.sfha h' 22Tyq jia;% .nvdf› uq,doEÚhdg
l;d fldg" öönd,a woyk ish,a,kag jia;%
f.fkkake÷÷hs lSf› h' Tyq o jia;% f.kdf›
h' 23fÐyq o fÈld’f.a mÜ;a fcfy`kd°’ o
nd,af.a foajd,hg f.dia" öönd,a woyk
ish,a,ka –i" fuys Tn iuó i–¹Kka
jykafiaf.a fiajlhka Ùisfjl= fkdis‡k
f,i fidhd n,kake÷÷hs nd,a woykakkag lS
h' 24T›yq hd. o ojk mÝcd o TmamÜ lrkakg
we;=<g .shy' tœg fÐyq –ÚiÜka wiÝ
fofkl= msg; isÛjd" ööud œiska Tn w;g
wiÜ lr fokÜ ,nk –ÚiÜkaf.ka Ùisfjl=
.e<• .sfhd;a" Tyq hkakg wúk whf.a
m%dKh Tyqf.a m%dKh fjkÜjg fokak f›
h÷÷hs Ùhd Ø“×'
25 ;jo" fÐyq ojk hd. mÝcdj mÜ° Úu
l< flfKys u uqrldrhkag;a" Tjqkaf.a
uq,doEkSkag;a l;d fldg" ööwe;=<g f.dia
ldg j;a msg;g tkak kEr Tjqka
urkake÷÷hs lS h' tfia uqrldrfh` o
uq,doEkSyq o lvqfjka Tjqka urd msg;g
oud" nd,af.a foajd,fha u½j olajd;a
.sfh` h' 26;jo" T›yq nd,af.a foajd,fha
Ys,dia;•Nh msg;g f.kjq;a mܽiaidoud"
27
nd,af.a mÝcdikh;a nd,af.a foajd,h;a “|
oud wo olajd Øfnk ye‡hg th
jeisÙ<shla l<y'
fÐyq rcqf.a md,kh
28 fufia fÐyq bYardfh,ajreka
w;frka nd,a keØ lr±— h' 29tfia kuq;a"
fnf;,ays o °kays o ØnQ rka jiaika
lrKfldgf.k bYardfh,ajrekag m›
lrkakg ie,eiÝ fknd;af.a mÜ;a fcfrdfn`-
j•f.a mdmj,ska fÐyq bj;a fkd • h'
30
i–¹Kka jykafia fÐyqg l;d fldg"
 2 rdcdj,sh 10-11
öökÜU udf.a weia yuqfhys yú foa Ùøfuka
hÜ;= f,i Ù%hd fldg" udf.a isf;a ØnqK
ish,a, m%ldr wdy’f.a jxYhg l< neœka"
kÜf˜ mÜ;%fh` i;r jk mr•mrdj olajd
bYardfh,a isxydikfhys ys| .kafk` h÷÷hs
j°< fial' 31tfy;a" fÐyq ;udf.a uq½ isØka
bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka jykafiaf.a
jHjia:dj m%ldr yeisfrkakg m%f›i•
fkd • h' bYardfh,ajrekag m› lrkakg
ie,eiÝ fcfrdfn`j•f.a mdmj,ska Tyq bj;a
fkd • h'
32 tl,ays i–¹Kka jykafia bYardfh,a
foaYfha m%udKh l=vd lrkakg mgka.;a
fial' 33yidfh,a fcdÈ°kag kef.kysúka
Øfnk bYardfh,ajrekaf.a ish® m<d;a jQ
wÈfKdka –‡hdj; <ó jQ wfr`fhÈ mgka
Øfnk uq½ .s,h s oa foaYfhys;a ndIdkay;
s a œiÝ
.doajrekag;a" rEnkajrekag;a" ukiafia-
jrekag;a myr ³kafka h'
34 fÐyqf.a wfkla Ù%hd o Tyq l<
ish,a, o Tyqf.a ish® n,j;al• o
bYardfh,a rcÏkaf.a mÜrdjD;a; .%ka:fha
jdÈ;d lr ØfnkÜ fkdf› o@ 35fÐyq –h.sh
miÜ iudúfhys ;ekam;a lrkÜ ,e” h' Tyqf.a
mÜ;a fcfy`jdydia Tyq fjkÜjg rc œh'
36fÐyq iudúfhys bYardfh,ajreka md,kh
l< ld,h œiswg wjqreoaoÙ'
w;,shd /âkf.a md,kh
^2 jxYd( 22(10-23(15&
11 wyishdf.a uj jQ w;,shd wef.a
mq;%hd u< nj ±l keósg uq½ rdc
jxYh œkdY l<d h' 2tfy;a" fc`rd• rcÏf.a
´ jQ wyishdf.a ify`oø jQ fcfy`fInd
f;dfu` urkÜ ,enQ rcÏf.a mÜ;%hka w;frka
wyishdf.a mÜ;a fc`jdIa /f.k Tyqf.a Ùú
uj iuó hyka f.hs ryis.; j ;enqjd h'
Tyq urkÜ fkd,nk f,i w;,shdf.ka Tyq
iójk ,¡' 3Tyq i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dfjys wE iuó wjqre³ yhla ieó•
is‡fha h' w;,shd foaYfhys rcl• l<d h'
4 i;a jk wjqreoafoa ¡ fcfy`hd°
m×jqv hjd wdrlaIl Nghkaf.a o rc
ud,s.df› uqrldrhkaf.a o Y;d•m;Ska
f.kajd i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› ¡
11'14 2 rdcd 23'3
433
;ud <óg muqKqjdf.k Tjqka iuó
.sœiÜula fldg" i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.df› ¡ Tjqkaf.ka æjqre• f.k" rcÏf.a
mÜ;%hd Tjqkag fmkajd l;d fldg" 5ööTn
lrkakg «kE foa f• h( in;a ojfia ¡ we;=½
jk Tfnka ;=fkka fldgila rc f.or uqrg
isg" 6;=fkka fldgila iÝÈ f°rÛf› o"
;=fkka fldgila uqrldrhkag tms‡ka
Øfnk f°rÛf› o is‡kak' fufia ud,s.dj
uqrlr wdrlaId lrkak' 7Tfnka fldgia
folla jk in;a ojfia ¡ msg; hk ish,a,ka
u rcÏ <ó i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dfjys
uqrlrkak' 8Tn tla tlaflkd ;u ;udf.a
wdhÜO wØka f.k rcÏ jglr isg fm<
lvdf.k taug jEh• lrk ;eke;a;d
urkak wd hÜ;= h' rcÏ hk tk œg Tn Tyq
iuó is‡kake÷÷hs Tjqkag wK flf<a h'
9 Y;d•mØfh` fcfy`hd° mÝclhd wK
l< ish,a, f,i lr–ka" tÙfkld ;u
;udf.a –ÚiÜka tk•" in;a ojfia ¡ we;Z=½
jk ;eke;a;ka in;a ojfia ¡ msg; hk
;eke;a;ka o iuó le|jdf.k fcfy`hd°
mÝclhd <óg wdfj` h' 10mÝclhd i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.dfjys ØnQ °œ;a rcÏf.a
fy,a, yd m,sia Y;d•m;Skag ³kafka h'
11
uqrldrfh` tla tlaflkd ;u ;udf.a
wØka wdhÜO /f.k ud,s.df› ol=KÏ me;af;a
mgka j• me;a; olajd mÝcdikh;a"
ud,s.dj;a <ó rcÏ jglr is‡hy' 12tœg
Tyq rcÏf.a mÜ;%hd msg;g f.kjq;a" Tyqf.a
ysi msg TÛkak ;nd jHjia:dj Tyqg
³kafka h' T›yq rclug Tyq wNsfIal fldg
w;afmd<ika ¡" öörc;=ud ierfoa jd÷÷hs
lSfjda h'
13 w;,shd f;dfu` uqrldrhkaf.a;"a
fikóf.a;a f>`Idj wid i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.dfjys is‡ fikó <óg
wdjd h' 14wE ne¬ œg isú;a m%ldr rcÏ lKÏj
<ó is‡k nj o rcÏ <ó w•m;Ska o
k<dldrhka o is‡k nj o foaYfha uq½
fikó mSØ % fhka fydrKE ms™k nj o ±l ys;a
f›okdfjka wef.a weº• brdf.k" ööf¿`ysluÙ"
f¿`ysluÙ÷÷ Ùhd fudr.eiqjd h'
 2 rdcdj,sh 11-12
15 tœg fcfy`hd° mÝclhd fiakdf›
m%OdkSka jk Y;d•m;Skag l;d fldg"
ööweh uqr Nghka w;frka msg;g f.k
hkak' wE miafia hful= wdfjd;a Tyq
lvqfjka urkake÷÷hs wK flf<a h' ukao"
ööi–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› ¡ wE urkÜ
fkd,ef’ jd÷÷hs mÝclhd lS h' 16fufia T›yq
wEg hkakg bv yeúfh` h' wE rc f.org
wYajhka we;=½ jk udÈ.fhka f.k .sh œg
tys ¡ urkÜ ,enqjd h'
fcfy`hd°f.a m%ØixialrK
^2 jxYd( 23(16-21&
17 i–¹Kka jykafiaf.a fikó j
is‡k ye‡hg i–¹Kka jykafia iy rcÏ o
fikó o w;r fcfy`hd° f;f• .sœiÜula
flf<a há tfia u rcÏ o fikó o w;fÈ;a
.sœiÜula flf<a há 18foaYfha uq½ fikó
nd,af.a foajd,hg f.dia th lvd Tyqf.a
mÝcdikh o rEm o uq½uÚka “|oud"
mQcdikh bæúfhys ¡ nd,af.a mÝclhd jQ
u;a;dka uerefj` h'
mÝcl f;f• i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.djg uq,doEkSka m;a flf<a h' 19;jo"
Tyq Y;d•m;Ska o wdrlaIl Nghka o
uqrldrhka o foaYfha uq½ fikó o msújrd
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› isg rcÏ
f.k f.dia" uqrldrhkaf.a f°rÛ udÈ.fhka
rc f.org me–×fha h' tœg Tyq
rcjrekaf.a isxydikfhys jdŠ œh' 20fufia
foaYfha uq½ fikó mS%Ø jQ y' kÜjr o
iduld— j Ø“×' 21T›yq w;,shd rc f.or
¡ lvqfjka uerE y'
fcfy`jdIa rcqf.a rdcH ld,h
^2 jxYd( 24(1-16&
12 fcfy`jdIa rc jk œg wjqre³ i;la
jhia j is‡fha h' fÐyqf.a i;a jk
wjqreoafoa ¡ fcfy`jdIa rc • fcrei,f•
i;<sia wjqreoaola rcl• flf<a h' Tyqf.a
ujqf.a ku Ys“hd h' wE fnhÈ-fIndys
flfkÙ' 2fcfy`jdIa jkdys fcfy`hd°
mÝclhd œiska ;udg ±kÜueØl• fok ,o
ld,h uq½,af,ys i–¹Kka jykafiaf.a weia
yuqfhys yú foa flf<a h' 3tfy;a" lº u;
mÝcdia:dk my fkdlrk ,¡' ta ld,fha;a
12'4 Úlau 30'11-16
434
fikó lº u; mÝcdia:dkj, mÝcd TmamÜ
fldg iÜj| ³• ms´ y'
4 fcfy`jdIa mÝclhkag l;d fldg"
ööi–¹Kka jykafiaf.a ud,s.djg f.fkk
,o lem l< foaj, –, ish,a, o tk•" tla
tlaflkd f.œh hÜ;= uqo,a o tla tlaflkd
;u ;udf.a leue;af;ka i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.djg f.fkk hd. mÝcd
uqo,a o" 5mÝclfh` ;u ;uka fiajh l<
whf.ka o wºkkakjqkaf.ka o .Ú;a jd"
T›yq o ud,s.df› jqjukd múæ levq•“º•
m%ØixialrKh lr;a jd÷÷hs lS h'
6 tfy;a" mÝclhka œiska fcfy`jdIa
rcÏf.a œis;=ka jk wjqreoao olajd ud,s.df›
levq•“º• m%ØixialrKh fkdlrk ,¡'
7
tœg fcfy`jdIa rc" mÝcl jQ fcfy`hd°g;a"
wÚla mÝclhkag;a y~.id" ööTn ud,s.df›
levq•“º• m%ØixialrKh fkdlrkafka
uka o@ bØka Tn fiajh lrk whf.ka ;j;a
uqo,a fkdf.k tajd levq•“º• m%Øixia-
lrKh lrkak Ndr fokake÷÷hs lS h'
8
mÝclfh` fikóf.ka ;j;a uqo,a
fkd.kakg;a" ud,s.df› levq•“º•
m%ØixialrKh fkdlrkakg;a tló jQ y'
9 tfy;a" mÝcl jQ fcfy`hd° fm†‡hla
f.k mshfka is³rla id° i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.djg tk udÈ.fha ol=KÏ
me;af;a mÝcdikh <ó th ;e” h' ;jo"
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.djg f.kd uqo,a
ish,a, u f°rÛ md,lhka jk mÝclfh` tys
±uQ y' 10fm†‡fha fndfy` uqo,a Øfnk nj
³Û œg rcÏf.a f,al• o kdhl mÝclhd o
wjq;a" i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dfjys
ØnQ ta uqo,a .Kka lr–ka miÜ•“j, oud
nekafo` h' 11.Kka l< ta uqo,a i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.df› jev l<djQ o
flfrjQjd jQ o ;eke;a;ka w;g ³kafk` h'
T›yq i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df›
jev l< jvqjkag;a" f.dvkókakkag;a"
12
fmofÈrejkag;a" .,a lmkakkag;a ta
ud,s.df› levq•“º• m%ØixialrKh
Ùøug ,S iy lemÝ .,a –,hg .kak
ms×i;a" ud,s.dj w®;ajeŠhd Ùøug «kE
l< ish,a, ms×i;a ta uqo,a ³kafk` h'
13
thska" i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dj
 2 rdcdj,sh 12-13
i|yd ú¡ l=i,dka o myka l;=re o ;<s o
fydrKE o h• h• rka Ndck fy` ú¡ Ndck
o fkdid°" 14ta uqo,a jev l< ;eke;a;kag ¡
thska i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dj w®;a
jeŠhd lrjQ y' 15;jo" jev lrkakkag
fokak –, Ndr fokÜ ,enQ –ÚiÜka œYajdi
f,i lghÜ;= l< neœka Tjqkaf.ka .Kka
;e”ula fkd.kak ,¡' 16wmrdO mÝcd iy
mdm mÝcd Wfoid ³ka –, i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.djg f.fkk ,¡' ta –,
mÝclhkag whsØ œh'
17 tl, isúhdf› rc jk yidfh,a
wjq;a .d;a k.rhg œreoaO j hÜoaO fldg
th w,a,df.k" fcrei,ug;a œreoaO j myr
fokakg ;SrKh lr.;af;a h' 18tœg cÏ°ys
rc jk fcfydajdIa ;udf.a mshjreka o
fcfy`Idmd† o fcfy`rd• o wyishd o hk
cÏ°ys rcjreka œiska lem lrk ,o ish® u
m~qre o ;udf.a u m~qre o i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.df› .nvdj,;a" rc
ue³fÈ;a ØnQ ish® rka o /f.k isúhdf› rcÏ
jk yidfh,ag he• h' tœg Tyq
fcrei,fuka bj;a j hkakg .sfha h'
19 fc`jdIaf.a wfkla Ù%hd o Tyq l<
ish,a, o cÏ°ys rcÏkaf.a mÜrdjD;a; .%ka:fha
jdÈ;d lr ØfnkÜ fkdf› o@
20 Tyqf.a fiajlfh` keósg l=uka;K % h
fldg" is,a,dg hk udÈ.fhys Øfnk
–,af,`ys Újdifha ¡ fcfy`jdIa urd±uQ y'
21
Tyqf.a fiajlhka jk Isfuhd;af.a mÜ;a
fc`YdldÈ o fIdfuÈf.a mÜ;a fcfy`Ydndoa o
Tyqg myr ¡ uerefj` h' T›yq Tyq °œ;af.a
kÜjr ;udf.a mshjreka <ó ;ekam;a lf<`
h' Tyqf.a mÜ;a wuYshd Tyq fjkÜjg rc œh'
fcf
fcfyy`jdydia rcqf.a rdcH ld,h
13 wyishdf.a mÜ;a cÏ°ys rc jQ fc`jdIaf.a
œis;=ka jk wjqreoafoa fÐyqf.a mÜ;a
fcfy`jdydia iudúfha bYardfh,ajrekaf.a
rc • oyy;a wjqreoaola rcl• flf<a h'
2
Tyq i–¹Kka jykafiaf.a weia yuqfhys
kmÜre foa lr–ka bYardfh,ajrekag m›
Ùøug ie,eiÝ fknd;af.a mÜ;a fcfrdfn`j•f.a
mdmj,ska bj;a fkd• is‡fha h' 3i–¹Kka
jykafiaf.a Woyi bYardfh,ajreka flfrys
12'15 2 rdcd 22'7 12'16 f,• 7'7
435
weœ<S ta ld,h uq½,af,ys Wka jykafia
isúhdf› rcÏ jk yidfh,a w;g;a"
yidfh,af.a mÜ;a fnka-yooa w;g;a Tjqka
mdjd ³ka fial' 4tfy;a" fcfy`jdydia
i–¹Kka jykafiag lkak,› l< œg"
i–¹Kka jykafia Tyqg weyq•lka ³ka
fial' ukao" isúhdf› rc bYardfh,ajrekag
mSvd lrk œg Tjqkag me–× mSvdj
i–¹Kka jykafia ³Û fial' 5;jo"
i–¹Kka jykafia bYardfh,ajreka
isúhkajrekaf.a md,k n,fhka Úoyia jk
f,i Tjqkag .e<jq•ldrfhl= ³ka fial'
bYardfh,a ckhd fmr f,i ;ukaf.a
l+vdr•j, jdih lf<` h' 6tfia • kuq;a"
T›yq bYardfh,ajrekag m› lrkakg
ie,eiQ fcfrdfn`j•f.a jxYfha mdmj,ska
bj;a fkd• tajdfhys yeiÜrefK` h' wfIard
lma lKÏ o ta jk f;la iudúfhys Ø“×'
7 isúhdf› rcÏ fcfy`jdydiaf.a
fiakdfjka Tyqg bØú flf<a" wirejka
mKila o r: oihla o mdn, fikó
oioyila o muKÙ' ukao" Tyq Tjqka œkdY
fldg" Tjqka mhska md.doud ´œ,s fuka
flf<a h'
8 fcfy`jdydiaf.a wÚla Ù%hd o Tyq
l< ish,a, o Tyqf.a œl%u o bYardfh,a
rcÏkaf.a mÜrdjD;a; .%ka:fha jdÈ;d lr
ØfnkÜ fkdf› o@ 9fcfy`jdydia o –h.sh
miÜ iudúfhys ;ekam;a lrkÜ ,e” h' Tyqf.a
mÜ;a fc`jdIa Tyq fjkÜjg rc œh'
fc`jdIa rcqf.a rdcH ld,h
10 cq°ys rc fc`jdIaf.a Øiay;a jk
wjqreoafoa ¡ fcfy`jdydiaf.a mq;a fcfy`jdIa
iudúfha bYardfh,ajrekaf.a rc • wjqre³
oyihla rcl• flf<a h' 11Tyq i–¹Kka
jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre foa fldg"
bYardfh,ajreka mdmhg fm<fUjq fknd;af.a
mÜ;a fcfrdfn`j•f.a ish® mdmj,ska bj;a
fkd• tajdfha yeiÜrefKa h' 12fc`jdIaf.a
wÚla Ù%hd o Tyq l< ish,a, o Tyqf.a
n,jka;l• jk cÏ°ys rc jQ wuYshdg œreoaO
j hÜoaO l< ye‡ o bYardfh,a rcÏkaf.a
mÜrdjD;a; .%ka:fha jdÈ;d lr ØfnkÜ
 2 rdcdj,sh 13-14 436
13 23
fkdf› o@ fc`jdIa o –h.sfha h' mSvd flf<a h' tfy;a" i–¹Kka jykafia
fcfrdfn`j• Tyq fjkÜjg rc œh' fc`jdIa wdn%y• o Bidla o cdfld’ o iuó l<
iudúfhys bYardfh,a rcÏka iuó ;ekam;a ;ukaf.a .sœiÜu Úid Tjqkga lreKd fldg
lrkÜ ,e” h' Tjqka flfrys wkÜl•md fldg Tjqka ie,l+
fial' Wka jykafia Tjqka keØ lrkakg
t,sIdf.a urKh wlueØ j ta jk ;=re Tjqka ;uka bæúfhka
14 ;ud urKhg m;a lrk fr`.h bj; fkdoud is‡ fial'
t,sIdg je<ºK œg" bYardfh,a rcÏ jk 24 isúhdf› rc jQ yidfh,a uf<a h'
fc`jdIa Tyq fj; f.dia Tyq <ó isgf.k Tyqf.a mÜ;a fnka-yooa Tyq fjkÜjg rc
w~d" ööudf.a mshdfKÚ" bYardfh,ajrekaf.a œh' 25fcfy`jdydiaf.a mÜ;a fcfy`jdIa
r: iy Tjqkaf.a wirejka fuka n,j;a ;udf.a msh jQ fcfy`jdydia wØka" yidfh,a
udf.a mshdfKÚ÷÷hs lS h' œiska hÜoaO fldg w,a,d .kÜ ,enQ k.r
Tyqf.a mÜ;%hd jQ fnka-yooa wØka kej;
15 t,sId o" öö³kakla yd B.ia .kake÷÷hs
w,a,d.;af;a h' fc`jdIa ;=ka jrla
Tyqg lS h' Tyq ³kak iy B.ia .;af;a h'
Tyqg myr ¡ bYardfh,a k.r wdmiÜ
16
t,sId ööTf’ w; ³kak msg ;nkake÷÷hs
w,a,d.;af;a h'
bYardfh,a rcÏg lS h' Tyq ;u w; ;e” h'
tœg t,sId ;udf.a w;a rcÏf.a w;a msg ;nd"
17 wuYshdf.a rdcH md,kh
öökef.kysr ljq½j wúkake÷÷hs lS h' Tyq ^2 jxYd( 25(1-24&
th weúh miÜ" öö³kafkka œækake÷÷hs t,sId
lS h' Tyq o œoafoa h' tœg t,sId" ööta
i–¹Kka jykafiaf.a ch B.i h" tk•" 14
bYardfh,a rcÏ jk fcfy`jdydiaf.a
mÜ;a fcfy`jdIaf.a fo jk wjqreoafoa ¡
cÏ°ys rc jQ fcfy`jdIaf.a mÜ;a wuYshd rc
isúhkajrekaf.ka ch .ekSf• B.i h' Tn
isúhkajreka keØ lrk ;=re" wfmlays ¡ œh' 2œismia wjqre³ jhfia ¡ Tyq rc •
fcrei,fuys œiskj wjqreoaola rcl•
Tjqkag myr fokafkys h÷÷hs lS h'
flf<a h' Tyqf.a ujqf.a ku fcfy`hoaæka h'
18 Tyq o" ööB.ia .kake÷÷hs lS h' Tyq
wE fcrei,f• iaØ%hÙ' 3wuYshd i–¹Kka
tajd .;a œg" öötajd “u .ikake÷÷hs Tyq jykafiaf.a weia yuqfhys yú foa flf<a h'
bYardfh,a rcÏg lS h' Tyq ;=ka jrla tajd “u
tfy;a" Tyq ;udf.a msh jQ °œ;a fuka fkd •
.id kej;=fKa h' 19tœg foœhka jykafiag h' ;u msh jQ fc`jdIa l< ish,a, f,i Tyq
lem jQ ukÜIHhd Tyq flfrys Woyia •" ööTn
flf<a h' 4tfia • kuq;a" .súl=½ foajd, bj;a
tajd mia jrla fy` yh jrla fy` .ikakg fkdlrk ,¡' ta jk f;la fikó .súl=½
hÜ;= j Ø“×' tfia flf<a • k•" Tn foajd,j, mÝcd fldg iÜj| ¿jH ms´ y'
isúhkajreka œkdY jk ;=re Tjqkag myr 5 ;jo" rclu Tyq wf;a ia:§r jQ
fokÜ we;' tfy;a" ±ka Tn ;=ka jrla muKla
flfKys u Tyq ;udf.a msh rcÏ uerE ;udf.a
isúhkajrekag myr fokafkys h÷÷hs lS h' Ú,Odøka ueø h' 6tfy;a" öorejka Úid
20 t,sId –hf.dia ;ekam;a lrkÜ ,e”mshjre j;a" mshjreka Úid orefj` j;a
h' B<ó wjqreoafoa fu`j’jrekaf.a yuq° urkÜ fkd,n;a jd" tla tlaflkd
foaYhg we;=½ jQ y' 21–ÚiÜka –Úhla ;u ;udf.a u mdmh Úid urkÜ ,ef’
j<,kakg hk œg yuq°jla ±l t,sIdf.a jd÷hs i–¹Kka jykafia wK lr j°<
fidfydka f.hs ta –Úh ±uQ y' ta –Úh múæ" fu`fiiaf.a jHjia:d fmdf;a ,shd
t,sIdf.a wegj, ;ejreKÜ ye‡fha u mK Øfnk f,i" Tyq ta –kSurejkaf.a orejka
,en keósg is‡fha h' fkdueø h'
7 Tyq ö®KÏ÷ –‡hdjf;a ¡ taf°•jreka
isúhkajrekaf.a mrdch oioyila urd" hÜoaO fldg fia,d
22 isúhdf› rc jQ yidfh,a fcfy`- w,a,df.k" wo olajd Øfnk ye‡hg Bg
jdydiaf.a uq½ ld,fhys bYardfh,ajrekag fcdlaf;fh,a hk ku ;e” h'
13'14 2 rdcd 2'12 14'6 oaœ kS 24'16
 2 rdcdj,sh 14
8 tl, wuYshd ´;hka hj–ka" öötkak"
wms fofok uqK.efiuq÷÷ Ùhd fÐyqf.a mÜ;a
fcfy`jdydiaf.a mÜ;% bYardfh,a rcÏ jk
fcfy`jdIag Ùhd he• h' 9bYardfh,a rc
jk fcfy`jdIa W;a;r fo–ka" öö öTf’ ³j
udf.a mÜ;dg NdÈhdj fldg fokak÷ Ùhd
f,nfkdkays jQ lÛ mºr jeÚ iܽ ;eke;a;d
f,nfkdkays jQ Ùysú .i jeÚ W;=•
;eke;a;dg Ùhd he• h' tfy;a"
f,nfkdkays jk uD.fhla ta <óska hk œg
lÛ mºr md.d±uqf› h' 10Tn ysi
W³•jdf.k taf°•jrekag myr ³ka nj
ienE h' Tf’ is; o Wvó= • Øf’' ta
f.!rjh Tng iEfya' ±ka bØka f.or
kjØkak' Tn o Tn iuó cÏ°jreka o
jefgk f,i Tn wka;rdhg ueæ jkafka
uka±÷÷hs cÏ°ys rcÏ jk wuYshdg Ùhd he• h'
11 tfy;a" wuYshd weyq•lka ³kafka
ke;' ta Úid bYardfh,a rc jk fcfy`jdIa
myr fokak .sfha h' Tyq o cÏ°ys rc jk
wuYshd o cÏ°g whsØ fn;a-fIfuIays ¡
tÙfkldg uqK.eiÜfK` h' 12cÏ°jre
bYardfh,ajrekag mrdch • ish,af,` u
;u ;ukaf.a l+vdr•j,g m,d .shy'
13
bYardfh,a rc jk fcfy`jdIa wyishdf.a
mÜ;a fcfy`jdIaf.a mÜ;%hd jk cÏ°ys rc
jk wuYshd fn;a-fIfuIays ¡ w,a,df.k
fcrei,ug wjq;a" tm%dhs• f°rÛf›
isg fldfka f°rÛj olajd fcrei,f•
mjqfrka —gÈ foishhla “|oud" 14i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.dfjys;a" rc ue³fÈ
.nvdj,;a ØnQ rka ú¡ ish,a, o Ndck
ish,a, o wemldrhka o /f.k wdmiÜ yeø
iudúhg .sfha h'
15 fcfy`jdIa l< wÚla Ù%hd o Tyqf.a
œl%u o Tyq cÏ°ys rc jQ wuYshdg œreoaO j
hÜoaO l< ye‡ o bYardfh,a rcÏkaf.a
mÜrdjD;a; .%ka:fha jdÈ;d lr ØfnkÜ
fkdf› o@ 16fcfy`jdIa o –h.sh miÜ
iudúfhys bYardfh,a rcÏka <ó ;ekam;a
lrkÜ ,e” h' Tyqf.a mÜ;a fcfrdfn`j• Tyq
fjkÜjg rc œh'
14'25 fc`kd 1'1
437
wuYshdf.a wjidkh
^2 jxYd( 25(25-28&
17 fcfy`jdydiaf.a mÜ;a bYardfh,a rc
jQ fcfy`jdIaf.a urKfhka miÜ fc`jdIaf.a
mÜ;a cÏofha rc jk wuYshd wjqre³ myf<djla
ãj;a œh' 18wuYshdf.a wfkla Ù%hd cÏ°
rcÏkaf.a mÜrdjD;a; .%ka:fha jdÈ;d lr
ØfnkÜ fkdf› o@
19 –ÚiÜka Tyqg œreoaO j fcrei,fuys
l=uka;%Khla l<y' Tyq ,dlSIa k•
ia:dkhg m,d .sfha h' tfy;a" T›yq Tyq
miafia ,dlSIag –ÚiÜka hjd tys ¡ Tyq urd
20
wYajhka msg ;nd f.kjq;a" fcrei,fuys
°œ;af.a kÜjr Tyqf.a mshjreka <ó ;ekam;a
lf<` h' 21tl, cÏ°ys uq½ fikó oyih
wjqre³ jhia j is‡ WYaYshd le|jdf.k
Tyqf.a mshd jQ wuYshd fjkÜjg rclug m;a
lf<` h' 22rcÏ –h.sh miÜ Tyq ta,;a
f.dvkód th cq° rgg kej; whsØ
lr.;af;a h'
fo jk fcfrdfn`j•f.a rdcH ld,h
23 cÏ°ys rc jQ fc`jdIaf.a mÜ;a wuYshdf.a
mif<dia jk wjqreoafoa ¡ bYardfh,a rc jQ
fc`jdIaf.a mÜ;a fcfrdfn`j• iudúfhys rc
• i;<siatla wjqreoaola rcl• flf<a h'
24
Tyq i–¹Kka jykafiaf.a weia yuqfhys
kmÜre foa flf<a h' bYardfh,ajreka mdmhg
fm<fUjQ fknd;af.a mÜ;a fcfrdfn`j•f.a
ish® mdmj,ska Tyq wyla fkd • h'
25
bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia
;ukaf.a fufylre jQ" .d;a-fyfmÈys
æjeisjr w–;a;hsf.a mÜ;a fc`kd ,jd ÙfhjQ
jpkh f,i yud;a ³È.hg we;=,a jk ;ek
mgka wrnd iuN+–fha uqyqo olajd
bYardfh,ajrekaf.a foaY iSudj Tyq kej;
,nd.;af;a h'
26 ukao" bYardfh,ajrekaf.a mSŠ;lu
b;d nrm;, nj;a" °ihka o ÚÈ°ihka o
keØ • .sh nj;a" bYardfh,ajrekag Wmldr
lrkakg flfkl= keØ nj;a i–¹Kka
jykafia ³Û fial' 27;jo" bYardfh,a hk
kduh –ys ms‡ka uld ouk nj i–¹Kka
jykafia fkdj°< fial' tneœka Wka
jykafia fc`jdIaf.a mÜ;a fcfrdfn`j• ,jd
Tjqka uq°.;a fial'
 2 rdcdj,sh 14-15
28 fcfrdfn`j•f.a wÚla Ù%hd;a" Tyq
l< ish,a,;a" Tyqf.a œl%u tk•" Tyq hÜoaO
l< ye‡;a" cÏ°g whsØ j ØnQ ouialh o
yud;a o Tyq kej; bYardfh,ajrekag
,nd.;a ye‡;a bYardfh,a rcÏkaf.a
mÜrdjD;a; .%ka:fha jdÈ;d lr ØfnkÜ
fkdf› o@ 29fcfrdfn`j• o –h.sfha h'
Tyqf.a mÜ;a filúhd Tyq fjkÜjg rc œh'
WYaYshdf.a rdcH ld,h
^2 jxYd( 26(1-23&
15 bYardfh,a rcÏ jk fcfrdfn`j•f.a
œisy;a jk wjqreoafoa ¡ cÏ°ys rcÏ jk
wuYshdf.a mÜ;a WYaYshd rc œh' 2oyih
wjqre³ jhfia ¡ Tyq rc • fcrei,f•
mKiaoEjqreoaola rcl• flf<a h' Tyqf.a
ujqf.a ku fcfld,shd h' wE fcrei,f•
iaØ%hÙ' 3;udf.a msh jQ wuYshd l< ish,a,
f,i Tyq i–¹Kka jykafiaf.a weia
yuqfhys yú foa flf<a h' 4tfia jqj;a" foajd,
my fkdlrk ,oafoa h' ta jk f;la fikó
foajd,j, mÝcd fldg iÜj| ¿jH ms´ y'
5 i–¹Kka jykafia rcÏg myr ³ka
fial' Tyq uefrk oji olajd l=IaG
fr`.sfhl= j" fjk u f.hl jdih flf<a h'
rcÏf.a mÜ;a fc`;d• rc f.or m%OdÚhd j
isg foaYfha fikó md,kh flf<a h'
6 WYaYshdf.a wÚla Ù%hd o Tyq l<
ish,a, o cÏ°ys rcÏkaf.a mÜrdjD;a; .%ka:fha
jdÈ;d lr ØfnkÜ fkdf› o@ 7Tyq –h.sh
miÜ °œ;af.a kÜjr Tyqf.a mshjreka <ó Tyq
;ekam;a lrkÜ ,e” h' Tyqf.a mÜ;a fcda;d•
Tyq fjkÜjg rc œh'
fYlúhdf.a rdcH ld,h
8 cÏ°ys rc jQ WYaYshdf.a Øiawg jk
wjqreoafoa ¡ fcfrdfn`j•f.a mÜ;a fYlúhd
iudúfha bYardfh,ays yh udihla rcl•
flf<a h' 9Tyq ;udf.a mshjreka l< múæ
i–¹Kka jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre
foa flf<a h' Tyq bYardfh,ajreka mdmhg
fm<UqjdjQ fknd;af.a mÜ;a fcfrdfn`j•f.a
mdmj,ska bj;a fkd • h' 10cdfnYaf.a mÜ;a
I,a®• Tyqg œreoaO j l=uka;%Kh fldg
fikó bæúfha Tyqg myr ¡ urd" Tyq
fjkÜjg rc œh'
15'7 fhid 6'1 15'12 2 rdcd 10'30
438
11 fYlúhdf.a wfkla Ù%hd bYardfh,a
rcÏkfa .a mÜrjD;a; .%k:
a fha jdÈ;d lr Øf’'
12fuh jkdys ökÜf˜ mÜ;%fh` i;r jk
mr•mrdj olajd bYardfh,a isxydikfhys
ys¢kafk` h÷÷hs i–¹Kka jykafia fÐyqg
j°< jpkh f›' th tf,i u is³ œh'
I,a®•f.a rdcH ld,h
13 cdfnIaf.a mÜ;a I,a®• cÏ°ys rc jk
WYaYshdf.a Øiakj jk wjqreoafoa ¡ rc •
udihla iudúfhys rcl• flf<a h'
14 tœg .d¡f.a mÜ;a fukfy• ;sÈYd
isg msg;a • iudúhg wjq;a cdfnYaf.a mÜ;a
I,a®•g iudúfha ¡ myr ¡ Tyq urd" Tyq
fjkÜjg rc œh' 15I,a®•f.a wfkla Ù%hd o
Tyq l< l=uka;%Kh o bYardfh,a rcÏkaf.a
a fha jdÈ;d lr Øf’' 16tl,
mÜrdjD;a; .%k:
fukfy• Ømaidg;a" tys is‡ ish,a,kag;a"
ØÈYd mgka tys m<d;aj,g;a myr ³kafka
h' Tjqka Tyqg kÜjr f°rÛ fkdyeúh neœka
Tyq Tjqkag myr ¡ tys is‡ ish® .ÈNÓka
fom½ lr±— h'
fukfy•f.a rdcH ld,h
17 cÏ°ys rc jQ WYaYshdf.a Øiakj jk
wjqreoafoa ¡ .d¡f.a mÜ;a fukfy•
bYardfh,ajrekaf.a rc • iudúfha oi
wjqreoaola rcl• flf<a h' 18Tyq i–¹Kka
jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre foa flf<a h'
bYardfh,ajreka mdmhg fm<UqjdjQ fknd;af.a
mÜ;a fcfrdfn`j•f.a mdmj,ska Tyq ;udf.a
ish® ojiaj, bj;a fkd• is‡fha h'
19
wisúhdf› rc jQ mÝ,a foaYh wdl%uKh
flf<a h' fukfy• o rdc n,h ;ud wf;a
;yjqre lr.ekSug" mÝ,a ;udg Wo› jk
ms×i ú¡ Ùf,`.%E• Øiay;royila Tyqg
³kafka h' 20fukfy• f;f• wisúhdf› rcÏg
fok ms×i tla tlaflkdf.ka ú¡ ldis
mKyla ne.ska bYardfh,ays ish® fmdfydi;a
n,j;=kaf.ka wh flf<a h' tœg wisúhdf›
rc foaYfha fkdkej;S yeø .sfha h'
21 fukfy•f.a wfkla Ù%hd o Tyq l<
ish,a, o bYardfh,a rcÏkaf.a mÜrdjD;a;
.%ka:fha jdÈ;d lr ØfnkÜ fkdf› o@
22fukfy• o –h.sh miÜ Tyqf.a mÜ;a
fmlyshd Tyq fjkÜjg rc œh'
 2 rdcdj,sh 15-16 439
fmlyshdf
df..a rdcH ld,h fcda;d•f.a rdcH ld,h
23 cÏ°ys rc jQ WYaYshdf.a mKia jk ^2 jxYd( 27(1-9&
wjqreoafoa ¡ fukfy•f.a mÜ;a fmlyshd 32 fru,shdf.a mÜ;a bYardfh,ays rcÏ jk
iudúfha bYardfh,ajrekaf.a rc • fmldf.a fo jk wjqreoafoa ¡ cÏ°ys rc jQ
WYaYshdf.a mÜ;a fc`;d• rc œh' 33œismia
oEjqreoaola rcl• flf<a h' 24Tyq
wjqre³ jhfia ¡ Tyq rc • fcrei,f• oyih
i–¹Kka jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre wjqreoaola rcl• flf<a h' Tyqf.a ujqf.a
foa flf<a h' bYardfh,ajreka mdmhg ku fcreId h' wE Ydf°laf.a ³jÙ'
fm<UqjdjQ fknd;af.a mÜ;a fcfrdfn`j•f.a 34
fc`;d• i–¹Kka jykafiaf.a weia
mdmj,ska Tyq bj;a fkd • h' 25Tyqf.a yuqfhys yú foa lr–ka ;udf.a mshd jQ
wYaj r:d•mØhd jk fru,shdf.a mÜ;a WYaYshd l< ish,a, f,i flf<a h' 35tfy;a"
fmld" Tyqg œreoaO j l=uka;%Kh .súl=½ foajd, my fkdlrk ,oafoa h' ta jk
fldg .s,shoajrekaf.a mq;%hkaf.ka f;la fikó .súl=½ foajd,j, iÜj| ¿jH
–ÚiÜka mKiafofkl=;a le|jdf.k wjq;a" ms´ y' i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› by<
iudúfhys rcjdif,a n,fldÛf› ¡ Tyq f°rÛj f.dvkeó=f› Tyq h'
urd Tyq fjkÜjg rc œh' 36 fc`;d•f.a wfkla Ù%hd o Tyq l<
26 fmlyshdf.a wÚla Ù%hd o Tyq l< ish,a, o cÏ° rcÏkaf.a mÜrdjD;a; .%ka:fha
jdÈ;d lr ØfnkÜ fkdf› o@ 37ta ojiaj, ¡
ish,a, o bYardfh,a rcqkaf.a mÜrdjD;a;
i–¹Kka jykafia isúhdf› rc jQ frYska o
.%ka:fha jdÈ;d lr Øf’' fru,shdf.a mÜ;a fmld o cÏ°g œreoaO j
igkg hjkak mgka.;a fial' 38fc`;d•
fm
fml ldf
df..a rdcH ld,h
–h.sh miÜ ;udf.a msh jQ °œ;af.a kÜjr
27 cq°ys rcq jk WYaYshdf.a mKia ;udf.a mshjreka <ó ;ekam;a lrkÜ ,e” h'
fo jk wjqreoafoa ¡ fru,shdf.a mÜ;a fmld Tyqf.a mÜ;a wdydia Tyq fjkÜjg rc œh'
iudúfhys bYardfh,ajrekaf.a rc •
œis wjqreoaola rcl• flf<a h' 28Tyq wdydiaf.a rdcH ld,h
i–¹Kka jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre ^2 jxYd( 28(1-27&
foa flf<a h' bYardfh,ajreka mdmhg
fm<UqjdjQ fknd;af.a mÜ;a fcfrdfn`j•f.a 16 fru,shdf.a mÜ;a fmldf.a oyy;a
jk wjqreoafoa ¡ cÏ°ys rc jQ
fc`;d•f.a mÜ;a wdydia rc œh' 2wdydia œis
mdmj,ska Tyq bj;a fkd • h'
wjqre³ jhfia ¡ rc • fcrei,f• oyih
29 bYardfh,a rcÏ jk fmldf.a ld,fha ¡
wjqreoaola rcl• flf<a h' Tyq ;udf.a msh
wisúhdf› rcÏ jk Ø.a,;a-msf,fiÈ wjq;a jQ °œ;a fuka fkdj ;udf.a foœ i–¹Kka
Bfhdka o wdfn,a-fn;a-uhld o cfk`jd o jykafiaf.a weia yuqfhys yú foa fkdlr"
flfoIa o ydfY`È o .s,h s oa o .,S,h o" tk• 3bYardfh,a rcÏkaf.a udÈ.fhys .ukalr
uq½ kma;,S foaYh o w,a,df.k foaYjdiSka i–¹Kka jykafia bYardfh,a mq;%hka
wisúhdjg f.k .sfha h' bæúfhka mylr±uQ œcd;Skfa .a ms<ls ,= a isú;a
30 WYaYh s df.a mÜ;a fc`;d•f.a œis jk f,i ;udf.a mq;%hd .sÚ ueæka hjd mÝcd
wjqreoafoa ¡ ta,df.a mÜ;a fy`fIhd fru,shdf.a flf<a h' 4Tyq .súl=½ foajd,j,;a" fy,a
mÜ;a fmldg œreoaO j l=uka;K % h fldg" msg;a" ish® w;= m;r weØ .ia hg;a mÝcd
Tyqg myr ¡ urd Tyq fjkÜjg rc œh' TmamÜ fldg iÜj| ¿jH ms¡ h'
31
fmldf.a wÚla Ù%hd o Tyq l< ish,a, o 5 tl, isúhdf› rc jk frYska o
bYardfh,a rcÏkfa .a mÜrdjD;a; .%k: a fha fru,shdf.a mÜ;a bYardfh,a rc jk fmld o
jdÈ;d lr Øf’' hÜoaO lrk ms×i fcrei,ug wjq;a wdydia
16'3 oaœ kS 12'31 16'5 fhid 7'1
 2 rdcdj,sh 16-17
jeg¬ kuq;a" Tyq mrojkakg wfmdfydi;a
jQ y' 6ta ld,fha ¡ isúhdf› rc jk frYska"
ta,;a foaYh kej; isúhdjg ,ndf.k
cÏ°jreka ta,;a flfrka mylr±— h'
isúhkajre ta,;ag wjq;a wo jk ;=re tys
jiØ' 7tl, wdydia wisúhdf› rc jk
Ø.a,;a-msf,fiÈ fj; ´;hka hjd" ööuu
Tf’ fufylrejd há Tf’ mÜ;%hd h' Tn
wjq;a ug œreoaO j keósg is‡k isúhdf›
rcÏkaf.a wØkÜ;a" bYardfh,a rcÏkaf.a wØkÜ;a
ud .e<jqj uekj÷÷hs Ùhd he• h' 8;jo"
wdydia i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dfjys;a"
rc f.or .nvdj,;a ØnqKq rka ú¡ /f.k
wisúhdf› rcÏg ;E.a.la jYfhka he• h'
9
wisúhdf› rc Tyqg weyq•lka ¡ ouialhg
œreoaO j f.dia th w,a,df.k tys jeishka
jy®ka fldg lSÈg f.k .sfha h' Tyq frYska
o uer• h'
10 wdydia rc wisúhdf› rc jk
Ø.a,;a-msf,fiÈ i•n jkak ouialhg
f.dia ouialfha ØnqKÏ mÝcdikh ±l"
mÝcdikfha ish® jevj, yú ie,eiaula o
tys æ. m<, wdæh o Wúhd mÝclhdg t• h'
11
Wúhd mÝcl f;f• mÝcdikh f.dvkeó=f›
17
h' wdydia rc ouialfhka tjQ ish,af,a
ye‡hg Wúhd mÝcl f;f• wdydia rc
ouialfhka tkakg fmr th iE³f› h' 12rc
ouialfhka wjq;a" ta mÝcdikh ±l" Bg <x j
ta u; mÝcd flf<a h' 13Tyq ;udf.a ojk hd.
mÝcdj;a" wdydr mÝcdj;a mÜ°" ;udf.a mdkSh
mÝcdj j;a fldg ;udf.a iyNd.slf•
mÝcdj, f,a mÝcdikh u; biafia h'
14
i–¹Kka jykafia bæúfhys ØnQ f,`lv
mÝcdikh jQ l,S ud,s.dj bæúfhka tk•"
;udf.a mÝcdikhg;a i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.djg;a w;frka wyla fldg ;udf.a
mÝcdikhg W;=re me;af;a th ;e“×'
15wdydia rc mÝclhd jQ Wúhdg wK lr–ka"
ööWfoa ojk hd. mÝcdj;a" iji wdydr
mÝcdj;a" rcÏf.a hd. mÝcdj;a" Tyqf.a wdydr
mÝcdj;a" foaYfha uq½ fikóf.a ojk hd.
mÜcdj;a" iji Tjqkaf.a wdydr mÝcdj;a"
Tjqkfa .a mdkSh mÝcdj®;a uyd mÝcdikh u;
ojd" ojk hd. mÝcdf› ish® f,a;a" mÝcdf›
ish® f,a;a th u; biskak' f,`lv
16'14 Úlau 27'1-2á 2 jxYd 4'1 16'17 1 rdcd 7'23-39á 2 jxYd 4'2-6 16'20 fhid 14'28
440
mÝcdikh jkdys udf.a fmak lSu ms×i
jkafka h÷÷hs lS h' 16wdydia rcÏ wK l<
ish,a, mÝcl jk Wúhd bÛ flf<a h'
17 ;jo" wdydia rc wisúhdf› rcÏ Úid
ueisj, mfka, lmdoud tajd Wv ØnQ
Ndckh wyla flf<a h' f,`lv nºk hg
ØnQ .j rEm wfgka f,`lv nºk niajd .,a
we,a¬ “ul ;e” h' 18in;a ojfia hdu
ms×i ud,s.dfjys id° ØnqK weyqrE
udÈ.h o rcÏg we;=½ •ug ØnqK ndysr
ia:dkh o Tyq i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dj foig yrjd ;e” h'
19 wdydia l< wfkla Ù%hd cÏ°ys
rcÏkaf.a mÜrdjD;a; .%ka:fha jdÈ;d lr
ØfnkÜ fkdf› o@ 20wdydia –h.sh miÜ
°œ;af.a kÜjr ;udf.a mshjreka <ó ;ekam;a
lrkÜ ,e” h' Tyqf.a mÜ;a fyiÙhd Tyq
fjkÜjg rc œh'
fy`fIhdf.a rdcH md,kh
cÏ°ys rc jQ wdydiaf.a f°f<dia jk
wjqreoafoa ¡ ta,df.a mÜ;a fy`fIhd
iudúfhys bYardfh,ajrekaf.a rc • kj
wjqreoaola rcl• flf<a h' 2Tyq i–¹Kka
jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre foa flf<a h'
tfy;a" ;udg m<uqfjka is‡ bYardfh,a
rcjreka fuka fkd • h' 3wisúhdf› rc jQ
I,aufkiÈ Tyqg œreoaO j wdfha h'
fy`fIhd Tyqg fufylre • lmam• ³kafka
h' 4tfy;a" fy`fIhd –irfha fi` k• rcÏ
<óg ´;hka hejQ Úid;a" wjqre³m;d l<
ie‡hg wisúhdf› rcÏg lmam• f.kjq;a
kܳka Úid;a Tyq l=uka;%Kh l< nj
wisúhdf› rc ±k f.k Tyqg œ<x.= ,d ysr
wviais flf<a h'
iudúfha jeˆu
5 tœg wisúhdf› rc foaYh uq½,af,ys
f.dia iudúhg me–K" ;=ka wjqreoaola th
jg,df.k is‡fha h' 6;jo" fy`fIhdf.a kj
jk wjqreoafoa wisúhdf› rc iudúh
w,a,df.k bYardfh,ajreka wisúhdjg f.k
f.dia y,dys o f.`Ydka .x.dj jk ydfndÈ
<ó o f•ojrekaf.a kÜjrj, o mæx„ lr• h'
 2 rdcdj,sh 17
7 tfia jQfha" bYardfh,a ckhd mdrdfj`
rcÏf.a n,fhka Úoyia fldg –ir foaYfhka
f.kd ;ukaf.a foœ i–¹Kka jykafiag
œreoaO j m› lr–ka fjk foœjrekag “h
j" 8i–¹Kka jykafia bYardfh,a ckhd
bæúfhka mkakd±uQ œcd;Skaf.a i•m%°hhka
wkÜj o yeiÜreKÏ Úid h' 9;jo" bYardfh,a
ckhd ;ukaf.a foœ i–¹Kka jykafiag
œreoaO j whÜ;= foaj,a ryiska lr–ka"
uqrldrhkaf.a fldÛ mgka mjqre weØ k.r
olajd ;ukaf.a yeu k.rhl .súl=½ foajd,
id°f.k" 10Wia jQ ish® fy,a msg o ish® w;=
m;r weØ œYd, .ia hg o rEmia;•N
iy wfIard lma lKÏ msysÛjdf.k" 11Tjqka
bæúfhka i–¹Kka jykafia f.k .sh
œcd;Ska l< múæ ta ish® .súl=½ foajd,j,
iÜj| ³• TmamÜ lf<` h' i–¹Kka jykafia
Woyia lrk wkaof• kmÜre foaj,a o lf<`
h' 12örEmj,g jeº•ms³• fkdlrkake÷hs
i–¹Kka jykafia Tjqkag j°< kuq;a T›yq
ta foa lf<` h'
13 tfy;a" i–¹Kka jykafia ;ukaf.a
ish® æjeisjreka o oÈYlhka o ,jd
bYardfh,ajrekag;a" cÏ°jrekag;a wjjdo
lr–ka" öökÜU,df.a kmÜre udÈ.j,ska bj;a
•" kÜU,df.a mshjrekag ud wK l<" udf.a
fiajlhka jk æjeisjreka w; kÜU,dg tjQ
udf.a uq½ jHjia:dj wkÜj udf.a wdÇ
mj;ajkake÷÷hs j°< fial' 14tfy;a" T›yq
ijka fkd ¡" ;ukaf.a foœ i–¹Kka
jykafia fkdweoyq Tjqkaf.a mshjreka
uqrKavq jQ f,i ;ukaf.a uqrKavql•
jeŠlrf.k" 15Wka jykafiaf.a mK;a o
Tjqkaf.a mshjreka iuó l< Wka
jykafiaf.a .sœiÜu o Tjqkag Wka jykafia
³ka Wka jykafiaf.a wjjdo o tmd lr"
jeo.e•ula keØ ÚIaM, rEmj,g kuialdr
fldg" jeo.e•ula keØ wh fj–ka Tjqka
jglr is‡ œcd;Ska fuka fkdlrk ye‡hg
i–¹Kka jykafia Tjqkag wK l< kuq;a" ta
œcd;Skaf.a i•m%°hhka wkÜj yeiÜrefK` h'
16
T›yq ;ukaf.a foœ i–¹Kka jykafiaf.a
ish® wdÇ w;ayer" jd;a;= l< ms<su jk
jiaika fofofkl= o wfIard lma lKÏ o id°
f.k wdldY jia;+ka ish,a,g kuialdr
17'10 1 rdcd 14'23 17'16 1 rdcd 12'28 17'17 oaœ kS 18'10
441
lr–ka" nd,a foœhdg fiajh lf<` h'
17
T›yq ;ukaf.a mÜ;%hka o ´jreka o .sÚ
ueæka hjd mÝcd lf<` h' fmak lSu o Ydia;%
ne,Su o Ndœ;d lf<` h' T›yq i–¹Kka
jykafia Woyia lrjk f,i Wka
jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre foa Ùøug o
Ndr jQ y' 18ta Úid i–¹Kka jykafia
bYardfh,ajreka flfrys b;d Woyia •
;ukaf.a weia yuqfhka Tjqka myl< fial'
bØú jQfha cÏ° f.`;%h muKÙ'
19 cq°jre;a ;ukaf.a foœ i–¹Kka
jykafiaf.a wdÇ rlaId fkdfldg"
bYardfh,ajreka id°.;a mK;a f,i
yeiÜrefK` h' 20i–¹Kka jykafia o uq½
bYardfh,a jxYh w;ayer Tjqkag mSvd fldg
Tjqka ;ukaf.a weia yuqfhka bj;alr ouk
;=re fld,a,ldrhkaf.a w;g Tjqka mdjd
³ka fial' 21tfia jQfha" Wka jykafia
bYardfh,ajreka °œ;af.a jxYfhka fjka l<
neœka T›yq fknd;af.a mÜ;a fcfrdfn`j•
rc fldg m;a lr.;af;da h' fcfrdfn`j•
i–¹Kka jykafia fjØka bYardfh,ajreka
neyer fldg Tjqka nrm;, mdmhkag
fm<š h' 22fufia i–¹Kka jykafia
;ukaf.a ish® fufylrejka æjeisjreka
,jd ÙfhjQ f,i bYardfh,a ckhd ;ukaf.a
weia yuqfhka mylrk f;la" T›yq
fcfrdfn`j• l< ish® u mdmj,ska bj;a
fkd•" tajdfhys yeiÜrefK` h' 23fufia
bYardfh,ajre ;ukaf.a foaYfhka wisúhdjg
f.khk ,³j wo olajd tys is‡Ø'
iudøh cdØfha mgka.ekau
24 wisúhdf› rc n“f,`Úfhka o
l=;dfjka o w›jdfhka o yudf;ka o
fimÈjhsfuka o –ÚiÜka f.kjq;a" bYard-
fh,a ckhd fjkÜjg iudúfha k.rj, mæx„
lr• h' T›yq iudúh ys– lrf.k tys
k.rj, jdih lf<` h' 25T›yq tys jdih
lrkak mgka.kak l, i–¹Kka jykafia
flfrys .re“h weØ j fkdis‡fh` h'
tneœka i–¹Kka jykafia Tjqka w;rg
isxyhka hejQ fial' ta i;a;= Tjqkaf.ka
iuyr fofkl=ka uerE y' 26tneœka T›yq
 2 rdcdj,sh 17-18
wisúhdf› rcÏg l;d fldg" ööTn f.kjq;a
iudúfha kÜjrj, mæx„ lrjQ cd;Syq ta
foaYfha foœhka kuæk wkaou fkdoÚØ' ta
Úid Wka jykafia Tjqka w;rg isxyhka tjQ
fial' Tjqka foaYfha foœhka kuæk wkaou
fkdokak Úid isxyfh` Tjqka urØ÷÷hs lS y'
27
tœg wisúhdf› rc wK lr–ka" ööTn
t;eÚka f.kd mÝclhkaf.ka tla flfkl=
tys le|jdf.k hkak' Tyq f.dia tys jdih
lr–ka ta foaYfha foœhka kuæk wkaou
Tjqkag W.kajd foa jd÷÷hs lS h' 28fufia
Tjqka iudúfhka f.k .sh mÝclhkaf.ka
tla flfkla wjq;a fnf;,ays jdih fldg"
i–¹Kka jykafia flfrys .re“h mE hq;=
wkaou Tjqkag b.eka• h'
29 tfia jqj;a" ta ta cd;Syq ;u ;ukaf.a
foœjreka id°f.k" ta ta cd;Ska œiÝ
k.rj, ØnQ .súl=½ foajd,j, tajd ;enQ y'
30
tfia n“f,`Úfha –ÚiaiÜ iÜlafld;a-
fnfkd;a o l=;y a s –ÚiaiÜ fkaÈ.,a o yud;ays
–ÚiaiÜ wIsud o 31w›œjre Ú’ydia o
;È;dla o hk foœjreka iE³fj` h'
fimÈ•jre o fimÈjhsf• foœjreka jk
w¿•fuf,lag iy wk•fuf,lag mÝcd lrkÜ
i|yd ;ukaf.a orejka .skafkka ±jQ y'
32
T›yq i–¹Kka jykafia flfrys .re“h
mj;aj–ka .súl=½ foajd,j, Tjqka Wfoid
mÝcd lrk ms×i ;uka w;frka .súl=½
foajd,j, mÝclhka m;a lr.;ay' 33T›yq
i–¹Kka jykafia flfrys .re“h weØ j
;uka w;ayer me–× ta œcd;Skaf.a
j;ams<sfj;a wkÜj ;ukaf.a foœjrekag
fiajh lf<` h'
34 wo olajd T›yq mer× œ•œOdk
f,i lrØ' T›yq i–¹Kka jykafia
flfrys .re“h weØ j fkdis‡hy" Wka
jykafiaf.a Úfh`. o mK;a o f,i
fkdl<y' i–¹Kka jykafia bYardfh,a
hk ku ;enQ cdfld’f.a ore mrmÜrg wK
l< Wka jykafiaf.a jHjia:df› o wdÇf›
o ye‡hg fkdl<y' 35i–¹Kka jykafia
bYardfh,a ckhd iuó .sœiÜula lr–ka"
ööwka foœjreka flfrys .re“h fkdolajd
Tjqkag kuialdr fkdfldg" fiajh
fkdfldg" mÝcd fkdfldg" 36uyd ndyq
17'34 W;a 32'28á 35'10 17'35 Úlau 20'5á oaœ kS 5'9 17'36 oaœ kS 6'13 18'4 .Kka 21'9
442
n,fhka –ir foaYfhka kÜU,d f.kd
i–¹Kka jykafia flfrys .re“h mj;ajd"
Wka jykafiag u kuialdr fldg Wka
jykafiag u mÝcd lrkak' 37wka foœjreka
flfrys .re“h fkdmj;ajd" Wka jykafia
,shd ³ka Úfh`. o mK;a o jHjia:d o wdÇ
o iEu l,ays u mj;ajkakg n,d.kak' 38ud
kÜU,d iuó l< .sœiÜu u;l keØ
fkdlrkak' fjk foœjreka flfrys
.re“h fkdmj;ajd" 39kÜU,df.a foœ
i–¹Kka jykafia flfrys .re“h weØ j
is‡kak' Wka jykafia kÜU,df.a ish®
i;=rka wØka kÜU,d .<jkÜ we;e÷÷hs j°<
fial' 40tfia • kuq;a" T›yq ijka fkd ¡
;ukaf.a mer× œ•œOdk f,i l<y'
41 fufia f• œcd;Syq i–¹Kka jykafia
flfrys .re“h mj;aj–ka ;ukaf.a
rEmj,g fiajh l<y' tf,iu Tjqkaf.a
orefj` o orejkaf.a orefj` o ;ukaf.a
mshjreka l< ye‡hg wo olajd lrØ'
fyiÙhdf.a rdcH md,kfha
mgka . eka u
^2 jxYd( 29(1-2á 31(1&
18 ta,df.a mÜ;a bYardfh,a rcÏ jk
fy`fIhdf.a ;=ka jk wjqreoafoa ¡
cÏ°ys rc jQ wdydiaf.a mÜ;a fyiÙhd rc œh'
2œismia wjqre³ jhfia ¡ Tyq rc • œiskj
wjqreoaola fcrei,f• rcl• flf<a h'
Tyqf.a ujf.a ku w“ h' wE filúhdf.a
³jÙ'
3 Tyqf.a msh jQ °œ;a l< ish,a, f,i
Tyq i–¹Kka jykafiaf.a weia yuqfhys yú
foa flf<a h' 4Tyq .súl=½ foajd, mylr"
rEmia;•N lvd" wfIard lma lKÏ lmdoud"
fu`fiia œiska idok ,o f,`lv iÈmhd o
lene,s fldg ±— h' ta ojia olajd
bYardfh,a ckhd Bg iÜj| ³• TmamÜ l<y'
Tyq Bg fkyqIa;dka hhs ku ;e” h' 5Tyq
bYardfh,ajrekaf.a i–¹Kka jykafia
flfrys œYajdi flf<a h' Tyqg iudk
Ùisfjla Tyqg miÜ j;a" Tyqg fmr j;a
cÏ°ys ish® rcÏka w;fÈ fkdis‡fha h'
6Tyq i–¹Kka jykafiag we½• j isg
 2 rdcdj,sh 18
Wka jykafia wkÜj hdu w;a fkdyer"
i–¹Kka jykafia fu`fiiag wK l< Wka
jykafiaf.a wdÇ rlaId flf<a h' 7i–¹Kka
jykafia o Tyq iuó is‡ fial' Tyq .sh .sh
;ek iuDoaO œh' Tyq wisúhdf› rcÏg
œreoaO j ler,s .id" Tyqg fiajh
fkdfldg is‡fha h' 8.did iy tys iSudjka
olajd o uqrfldÛj mgka mjqre iys; k.rh
olajd o ms,siaØjrekag myr ³kafka Tyq h'
iudúfha jeˆu isys Ùøula
9 ta,df.a mÜ;a bYardfh,a rc jQ
fy`fIhdf.a i;a jk wjqreoao jk fyiÙhd
rcÏf.a i;r jk wjqreoafoa ¡ wisúhdf› rc jQ
I,aufkfiÈ iudúhg œreoaO j wjq;a th
jg,df.k" 10;=ka wjqreoaolg miÜ th
w,a,d.;af;a h' bYardfh,a rcÏ jk
fy`fIhdf.a kj jk wjqreoao jk
fyiÙhdf.a yh jk wjqreoafoa ¡ iudúh
w,a,d.kak ,oafoa h' 11wisúhdf› rc o
bYardfh,ajreka wisúhdjg f.k f.dia
y,dys o f.`Ydkays .x.dj jk ydfndÈ <ó
o f•ojrekaf.a k.rj, o mæx„ lr• h'
12 fufia isoaO jQfha" Tjqka ;u foœ
i–¹Kka jykafiaf.a y~g lSlre fkd•
Wka jykafiaf.a .sœiÜu jk" i–¹Kka
jykafiaf.a fufylre jQ fudafiia wK l<
ish,a, lv l< Úid h' T›yq tajd wikakg
j;a" lrkakg j;a fkdleueØ jQ y'
fikflú’ rcqf.a wdl%uKh
^2 jxYd( 32(1-19á fhid( 36(1-22&
13 fyiÙhd rcÏf.a oyy;r jk
wjqreoafoa ¡ wisúhdf› rc jQ fikflú’ cÏ°ys
rcjrekaf.a k.rj,g œreoaO j wjq;a tajd
w,a,d.;af;a h' 14tœg cÏ°ys rcÏ jk
fyilshd" ööuu jro flf<–á ud fjØka yeø
.sh uekj' Tn ug mjrk yeu fohla u Ndr
.Ú–÷÷hs ,dlSIays is‡ wisúhdf› rcÏg Ùhd
he• h' wisúhdf› rc o ú¡ Ùf,`.%E•
oioyila o rka Ùf,`.%E• oyila o
fokakg cÏ°ys rc jQ fyiÙhdg Úhu flf<a
h' 15fyiÙhd i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dfjys;a" rc f.or .nvdj,;a ØnQ ú¡
ish,a, Tyqg ³kafka h' 16ta ld,fhys
fyiÙhd i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df›
f°rÛj,ska o cÏ°ys rc jQ fyiÙhd rÚka jeiÝ
443
l=½KÏj,ska o rka bj;a lrf.k tajd
wisúhdf› rcÏg ³kafka h'
;dkdmØ fiajhla
17 tfy;a" wisúhdf› rc ,dlSIays isg
;È;dkaa o r’-idúia o r’-Idfla o hk
Ú,Odøka œYd, fiakdjla iuó fyiÙhd
rcÏ fj; fcrei,ug he• h' T›yq wjq;a
fcrei,ug me–×hy' ;jo" T›yq
rclhkaf.a ms†gÚfha udj; Øfnk by<
fmdl=fKa ldKÏj <ó isg rcÏ le|jQ y'
18
tœg" rc f.or m%OdÚhd jQ ys,aÙhdf.a
mÜ;a t,shdÙ• o fI’kd f,al• o
jdÈ;dlrejd jk wdidmaf.a mÜ;a fc`jd
o msg;a j Tjqka <óg .sfh` h' 19tœg
r’-Idfla Tjqkag l;d fldg" ööwisúhdf›
rcÏ jk uyd rc;=udfK` fufia Ùhkakdy(
öTn l=ula flfrys œYajdih ;nkakyq o@
20
hÜo n,h yd Y+r;dj fjkÜjg ysia o~qj•
iEfya hhs Tn is;kafkys o@ tfy;a" tajd
ysia jpk f›' bØka Tn ug œreoaO j ler,s
.eiÜf› ljfrl= flfrys œYajdi lrf.k
o@ 21fukak" Tn œYajdi lrkafka ta ;e½K
ng oKav jk –irh flfrys h' hful= Bg
nr jqfKd;a th Tyqf.a w;g wekS ys,a fjhs'
–irfha rcÏ jk mdrdfj` flfrys œYajdi
lrk ish,a,kag Tyq tf,i lrkafka h'
22 ötfy;a" wfma foœ i–¹Kka jykafia
flfrys œYajdi lruq hhs Tn yeu iuyr
œg ug ÙhkÜ we;' tfy;a" Tn yeu
fcrei,fuys f• mÝcdikh bæúfhys
kuialdr l< hÜ;= hhs cÏ°jrekag;a"
fcrei,f• jeishkag;a Ùhd fyiÙhd Wka
jykafiaf.a lº u; mÝcdia:dk o mÝcdik o
mylr ±uqjd fkdf› o@ 23bØka wYajhka msg
keóS hkakg wirejka fidhkakg Tng
mܽjka k•" Tn wisúh rcÏ jk udf.a
iajd–hdg wem ³kafkd;a" uu Tng wYajhka
fooyila fokafk–' 24tfia Tng neú k•"
Tn udf.a iajd–yqf.a iq½ fiajlhkaf.ka
tl uq,doEÚfhl= jqj;a t,jdoukafka
flfia o@ wYaj r: o wirejka o .ek –irh
flfrys œYajdih ;nd is‡kakyq o@ 25ud ±ka
f• ia:dkh œkdY lrkakg Bg œreoaO j
wdf› i–¹Kka jykafia keØj o@ f•
foaYhg œreoaO j f.dia th œkdY lrkake
hs i–¹Kka jykafia ug j°< fial÷ Ùhd
Tn yeu fyiÙhdg Ùhkake÷÷hs lS h'
 2 rdcdj,sh 18-19
26 tl, ys,aÙhdf.a mÜ;a t,shdÙ• o
fI’kd o fc`jd o r’-Idflag l;d fldg"
öömjqr msg is‡k fikóg wefikakg cÏfo›
NdIdfjka wmg l;d fkdfldg" Tf’
fufylrejka jk wmg isúhka NdIdj
f;afrk Úid ta NdIdfjka l;d l<
uekje÷÷hs lS y'
27 tfy;a" r’-Idfla Tjqkag W;a;r
fo–ka" ööudf.a iajd–hd f• jpk Ùhkakg
ud tjqf›" Tf’ iajd–hd yd Tn <óg o@
fkdfyd;a mjqr msg is‡k ukÜIHhka Tn
iuó ;ukaf.a wY+„ lk ms×i;a" ;ukaf.a
uq;%d fndk ms×i;a Tjqka <óg fkdf› ±÷÷hs
lS h'
28 tœg r’-Idfla isgf.k cÏfo›
NdIdfjka uyd Y’ohÙka fudr.id fufia
lSf› h( ööwisúhdf› rcÏ jk uyd rc;=udf.a
jpk wikak' 29Tn rjgkak fyiÙhdg bv
fkdfokak' udf.a wØka Tn .<jkakg
Tyqg neú h' 30i–¹Kka jykafia ieneœka
u wm .<jk fial Ùhd o f• kÜjr
wisúhdfjys rcÏ w;g wiqjkafka ke; Ùhd o
i–¹Kka jykafia flfrys Tn œYajdi
lrjkakg;a bv kdúkak' 31fyiÙhdg
weyq•lka fkdfokak' l=ula fyhska o
wisúhdf› rc fufia Ùhhs( öud yd iuó
idu°khlg me–K ud fj; tkak' tœg
uu wjq;a Tf’ foaYhg iudk jk OdkH yd
uq¿sl mdkh weØ" lEu o –æ j;= o weØ" T,Sj
f;,a o — me× o weØ foaYhlg Tn f.khk
;=re" 32Tn tÙfkldg ;u ;udf.a uq¿sl
jef,ka o ;u ;udf.a w;aØlald .fika o
lkakg;a" ;u ;udf.a <sf|a j;=r fndkakg;a
mܽjk' fufia Tn fkdkeiS ãj;a jkakyq h'
i–¹Kka jykafia wm .<jd.kak fial
Ùhd fyiÙhd Tn fmd<Ujk l, Tyqg
ijka fkdfokak' 33œcd;Skaf.a foœjre ;u
;ukaf.a foaY wisúhdf› rcÏf.a wØka Ùis
fia;a .<jd.;af;` o@ 34yud;ays o wÈmdoays
o foœjre fldhs o@ fimÈjhs•ys o fyakdys
o b›jdys o foœjre fldys o@ T›yq iudúh
udf.a wØka .<jd.;af;` o@ 35i–¹Kka
jykafia fcrei,u udf.a wØka .<jd.kak
fial Ùhd is;kakg mܽjka jk f,i"
444
foaYj, ish® foœjreka w;frka ;ukaf.a
foaY udf.a wØka .<jd .;af;a fldhs
foœjre ±÷hs wikafka h'÷÷
36 tfy;a" fikó Tyqg Ùis W;a;rhla
fkd ¡ ÚYaY’o j is‡fh` h' ukao" ööTyqg
W;a;r fokak tmd h÷÷hs rcÏf.a wdÇjla
mkjd Ø“×' 37tœg rc f.or m%OdÚhka
jk ys,aÙhdf.a mÜ;a t,shdÙ• k•
.Dyd•mØhd o fI’kd f,al• o jdÈ;dlre
jk wdidmaf.a mÜ;a fc`jd o ³Ùka ;ukaf.a
weº• brdf.k fyiÙhd <óg wjq;a
r’-Idflaf.a jpk Tyqg ±kajQ y'
fhidhdg l< whe³u
^fhid( 37(1-7&
19 fyiÙhd rc ta wid ³Ùka ;u weº•
brdf.k" f.`× fræ fmdrjdf.k
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.djg we;=½ œh'
2
;jo" Tyq rc f.or m%OdÚhd jk
t,shdÙ•g o fI’kd f,al•g o mÝclhkaf.a
uQ,slhkag o f.`× fræ y|jd wdfudiaf.a
mÜ;a fhidhd æjeisjrhd <óg he• h' 3T›yq
Tyqg l;d fldg" ööfyilshd fufia
Ùhkafka h( öwo oji ³l o ;rjÛj o
wmydih o weØ ojiÙ' ukao" <orejka “ys
jkakg <x j is‡k kuq;a" m%iÝ; lrkakg
YlaØh ke;' 4ãjudk foœhka jykafiag
wmydi lrkakg wisúhdf› rcÏ tjQ Tyqf.a
fiajl jk r’-Idflaf.a ish® jpk iuyr
œg Tf’ foœ i–¹Kka jykafia wid" ta
weiÝ jpkj,g Wka jykafia o~qj• lrk
fial' tneœka ;j u bØú j is‡kakka
Wfoid hdƒÆ TmamÜ lrkak÷ Ùhd
mjikake÷÷hs lS y'
5 fufia Ùhd fyiÙhd rcÏf.a
fufylrefj` fhidhd <óg me–×h y'
6
fhidhd Tjqkag l;d fldg" ööi–¹Kka
jykafia fufia j°rk fial( öTng weiÜKÏ
wisúhdf› rcÏf.a fiajlhka œiska ug
wmydi fldg Ùhk ,o jpkj,g “h
fkdjkak' 7Tyq wdrx„hla wid ;udf.a
foaYhg yeø hk f,i uu Tyqf.a is;g
woyila oud" Tyqf.a foaYfha ¡ Tyq lvqfjka
ueø jefgkakg i,iajkafk–÷hs Ùhd Tf’
iajd–hdg okajkake÷÷hs lS h'
 2 rdcdj,sh 19
wisúhkajre h<s ;Èckh Ùøu
^fhid( 37(8-20&
8 wisúhdf› rcÏ ,dlSIays isg msg;a j .sh
nj r’-Idfla wid" Tyq yeø .sh œg" rcÏ
,s’kdg œreoaO j hÜoaO lrk nj ±k.;af;a
h' 9ööl=Iays rcÏ jk ØÈydld rc Tng œreoaO
j hÜoaO lrkakg tkafka he÷÷hs Tyqg ie<
œh' tœg Tyq fyiÙhd <óg kej; ´;hka
tjd" 10ööTn cÏ°ys rcÏ jk fyiÙhdg fufia
Ùhkak( wisúhdf› rcÏ w;g fcrei,u wiÜ
fkdjkafka h Ùhd Tn œYajdi lrk Tf’
foœhka jykafiag fkd/jfgkak' 11fukak"
wisúhdf› rcjreka ish® foaYj,g l< foa
tk•" tajd œkdY lr±uQ nj Tn wid Øf’'
tfia k•" Tn .e<fjkÜ weoa o@ 12udf.a
mshjreka keØ l< f.`Ydka o ydrdka o
frfYma o f;f,iaidÈys is‡ tafoka
cdØlhka o hk cd;Skaf.a foœjre Tjqka
.<jd .;af;` o@ 13yud;ays rc o wÈmdoays
rc o fimÈjhs• kÜjr;a" fyakdys;a"
b›jdys;a rc o fld;ek ±÷÷hs weiS h'
14 fyiÙhd m×jqvldrhka wØka ,shu
f.k Ùhjd" i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.djg
f.dia" i–¹Kka jykafia bæúfhys th
œoyd md" 15Wka jykafia bæúfhys hdƒÆ
lr–ka" ööflre’jreka w;r jev jik
bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia"
fmdf<df› ish® rdcHhka flfrys Tn u"
Tn muKla u" foœhka jykafia há Tn
wyi;a" fmdf<dj;a uejQ fial' 16i–¹Kka
jykai" Tf’ lk fhduq fldg weiÜj uekjá
i–¹Kka jykai" Tf’ weia wer ne®j
uekjá ãjudk foœhka jykafiag wmydi
lrk ms×i fikflú’ Ùhd tjQ jpk
weiÜj uekjá 17i–¹Kka jykai" wisúhdf›
rcjreka cd;Ska o Tjqkaf.a foaY o md½
fldg" 18Tjqkaf.a foœjreka .skafkys
fy½jd ienE h' ukao" tajd foœjreka fkdj
ukÜIHhkaf.a yia; lÈudka; jk ,S iy
.,a h' ta Úid T›yq tajd œkdY l<y'
19
tneœka wfma foœhka jykai" Tn u" Tn
muKla u" iajd—ka jk foœhka jykafia
nj fmdf<df› ish® rdcH ±k.kak ms×i
Tyqf.a wØka wm .ef<›j uekj÷÷hs lS h'
19'15 Úlau 25'22
445
fhidhd ueoy;a•u
^fhid( 37(21-38&
20 tœg wdfudiaf.a mÜ;a fhidhd
fyiÙhdg fufia Ùhd he• h( ööbYardfh,a-
jrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia fufia
j°rk fial( wisúhdf› rcÏ jk fikflú’
.ek Tn ug l< hdƒÆj uu weiS–' 21Tyq
.ek i–¹Kka jykafia Ùhk m×jqvh f•
h( isfhdka mÜrók kÜU iܽ fldg i,lkakS
há kÜUg ljgl• lrkakS há fcrei,•ys
³j ysi jk jkd" kÜUg Wiܽ-œiܽ lrkakS
h' 22kÜU Úka° flf<a;a" wmydi flf<a;a
ljfrl=g o@ kÜU fudr.eiÜf›;a" kÜU
rjd ne®f›;a ljfrl=g œreoaO j o@
bYardfh,ajrekaf.a Y=oO
a ;ekeka jykafiag
œreoaO j h' 23kÜf˜ ´;hka ,jd kÜU
i–¹Kka jykafiag Úka° lrjd l;d
fldg" udf.a r: iuQyh yd iuó uu lº
uq³kg tk•" f,nfkdkays wE; m%foaYj,g
keó=fK–' tys Wia jQ Ùysú .ia o wkÈ>
foaj°r .ia o lmdoud" tys ³ria;r
Újdij,g;a" Whkla jeÚ tys jkhg;a
we;=½ jkafk–' 24uu <sx ydrd wkH foaYj,
Ü j;=r ”fj–" uu –irfha ish® .x.d msg
weœo tajd yskaojkafk– hs lSfjys h'
25 ööuu fndfy` ld,hl isg th
wNsm%dh lr fmr isg u th Úhu l< nj
kÜU weiÜf› keoa o@ ±ka kÜU mjqre weØ k.r
kdiaØ fldg" crdjdi f.dvj,a lrk
ye‡hg th bIag flf<–' 26tneœka tajdfha
jeisfh` fn,ySk j is‡hy' T›yq le<š
œhjq,g m;a jQ y' T›yq flf;a ;DK o wuq
m, o mshis Wv ;K fld< o jefvkak
m<uqfjka œh½KÏ f.dh• o fuka jQ y'
27 öötfy;a" uu kÜf˜ ys£u o kÜf˜ hdu
Bu o ug œreoaO j Øfnk kÜf˜ ler,sldrlu
o oÚ–' 28ug œreoaO j Øfnk kÜf˜
ler,sldrlu Úid o kÜf˜ wyxldrh udf.a
lkaj,g me–× Úid o kÜf˜ kdifha udf.a
j<,a,;a" kÜf˜ lf† udf.a lgl,shdj;a oud
kÜU wd udÈ.fhka kÜU yrjd hjkafk–'
29 ööfuh kÜUg ,l=Kla jkafka h'
tk•" f• wjqreoafoa bf’ u yg.kak OdkH
iy fo jk wjqreoafoa thska yg.kak tajd;a
kÜU,d lkÜ we;' ;=ka jk wjqreoafoa kÜU,d
 2 rdcdj,sh 19-20
wiajekak jmÜrd lmd.kak' –æ j;=;a jjd
tajdfha m, lkak' 30cÏ° jxYfhka .e<• bØú
l=vd msúi kej; .ila fuka hgg uq,a weo
by<ska m, orkÜ we;' 31ukao" bØú l=vd
msúi fcrei,fuka o –³KÏ msúi isfhdka
lkafoka o ÚlafukÜ we;' i–¹Kka jykafia
fuh Ùøug w•IaGdk l< fial'
32 öötneœka i–¹Kka jykafia wisú-
hdf› rcÏ .ek fufia Ùhk fial(
öwisúhdf› rc f• k.rhg we;=½jkafka
j;a" B.yla Bg œækafka j;a" bæú msgg
m,syla /f.k tkafka j;a" Bg œreoaO j
f.dve,a,la kókafka j;a" ke;' 33Tyq f•
kÜjr ;=<g kEœ;a ;ud wd uóska yeø hkafka
h' i–¹Kka jykafia jk uu fufia j°r–'
34
ulaÚid o" ud Úid;a" udf.a fufylre jQ
°œ;a Úid;a f• kÜjr .<jkak uu th
/l.kafk–'÷ ÷÷
wisúh kajre
hk jrekaf.a œ
jrek kdYh
œk
35 ta rdØ%fha i–¹Kka jykafiaf.a
´;hd msg;a j f.dia wisúhkajrekaf.a
l|jqfrys tla,laI wiÝmkaoyilg myr
³kafka h' –ÚiÜka w®hu keósg n,k œg" ta
ish,af,` ueø is‡hy' 36tœg wisúhdf› rcÏ
jk fikflú’ msg;a j f.dia ÚÚfjys
jdih flf<a h' 37;jo" Tyq ;udf.a foœ
Úiafrdlaf.a .Dyfhys kuialdr lroa¡
Tyqf.a mÜ;h
% ka jk w¿•fuf,la o IfrfYÈ o
Tyq lvqfjka urd wrdrd;a foaYhg m,d
.shy' Tyqf.a mÜ;a taiÈ-yoaf°ka Tyq fjkÜjg
rc œh'
fyiÙhd rcqf.a fr`.h iy iqjh
^fhid( 38(1-8" 21-22á 2 jxYd( 32(24-26&
20 ta ld,fha ¡ fyiÙhd fr`.S j
urKdikak œh' wdfudiaf.a mÜ;a
fhidhd æjeisjrhd Tyq <óg wjq;"a öökÜf˜
lghÜ;= ms<fs h< lr ;nkak' ukao" kÜU
uefrkafkys h' ãj;a fkdjkafkys h Ùhd
i–¹Kka jykafia Ùhk fiale÷÷hs Tyqg lS h'
2 tœg Tyq ;udf.a uqyKq “;aØh foig
yrjdf.k i–¹Kka jykafiag hdƒÆ
lr–ka" 3ööwfy`" i–ºÚ" ud ienEl–kÜ;a"
i•mÝÈK is;ÙkÜ;a Tn bæúfhys yeisr Tf’
weia yuqfhys yú foa l< nj isys l<
uekj÷÷hs wØYhska ye~qf› h'
446
4 fhidhd u½ j olajd hkakg m<uqfjka
i–¹Kka jykafiaf.a jpkh Tyq fj;
me–K ÙhkÜfha" 5öökÜU yeø f.dia udf.a
fikóf.a w•mØhd jk fyiÙhdg fufia
Ùhkak( ökÜf˜ mshd jQ °œ;af.a foœ i–¹Kka
jykafia fufia j°rk fial( uu kÜf˜
hdƒÆj weiS–" kÜf˜ lº½ 懖' n,kak" uu
kÜU iÜjm;a lrkafk–' ;=ka jk æk kÜU
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.djg hkafkys
h' 6kÜf˜ jhig myf<dia wjqreoaola tl;=
lrkafk–' uu wisúhdf› rcÏf.a wØka kÜU
iy f• kÜjr .<jd ud Úid;a" udf.a
fufylre jQ °œ;a Úid;a" f• kÜjr
/l.kafk–÷ Ùhd Ùhkake÷÷hs mejiS h'
7 tœg fhidhd" ööw;aØlald me,eia;rhla
f.fkkake÷÷hs lS h' T›yq th f.kjq;a th
jKh msg ;enqfj` h' tœg rc iÜjm;a œh'
8
fyiÙhd fhidhdg l;d fldg" ööi–¹Kka
jykafia ud iÜjm;a lrk njg;a" ;=ka jk °
ud i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.djg hk
njg;a ,l=K Ùfula ±÷÷hs weiS h'
9 fhidhd l;d fldg" ööi–¹Kka
jykafia j°< foa lrk njg i–¹Kka
jykafiaf.ka Tng ,efnk ,l=K f• h(
tk•" mŠ fmf<a Pdhdj wxYl oihla
biairyg hkjdg fy` miaig yeø tkjdg
fy` leueØ ±÷÷hs weiS h'
10 fyiÙhd o" ööPdhdj wxYl oihla
biairyg hk tl iܽ fohÙ" tfia fkdj
Pdhdj wxYl oihla miaig yeø ta jd÷÷hs
lS h'
11 tœg æjeisjr fhidhd i–¹Kka
jykafiag hdĮ flf<a h' Wka jykafia
wdydiaf.a mŠ fmf<a Pdhdj nei .sh ;eÚka
wxYl oihla miaig me–fKjq fial'
;dkdm;Ska me–Óu
^fhid( 39(1-8&
12 ta ld,fha ¡ n,°kaf.a mÜ;a
n“f,`Úfha rcÏ jk fufrdola-n,°ka
fyiÙhd fr`.S j is‡ nj;a" Tyq iÜjh ,enQ
nj;a wid ,shÜ• o ;E.a.la o Tyq fj; he•
h' 13fyiÙhd Tjqkag weyq•lka ¡ ;udf.a
uq½ i•m;a .nvdj o tys ØnQ rka ú¡ o iÜj|
¿jH o wkÈ> f;,a o ;udf.a uq½ hÜoaOdhÜO
.nvd o ;udf.a .nvdj, ØnqKÏ ish,a, o
Tjqkag fmka• h' ;udf.a f.or j;a" uq½
 2 rdcdj,sh 20-21
rdcHfhys j;a fyiÙhd Tjqkag fkdfmkakÝ
Ùisjla fkd • h' 14tœg æjeisjr fhidhd
fyiÙhd rcÏ <óg wjq;a" ööta ukÜIHfh`
l=ula lSfj` o@ T›yq fld;eÚka Tn fj;
wdfj` ±÷÷hs Tyqf.ka weiS h'
fyiÙhd W;a;r fo–ka" ööT›yq ³r rgla
jk n“f,`Úfha isg wdfj` h÷÷hs lS h'
15 tœg Tyq" ööT›yq Tf’ f.hs l=ula
³Ûfj` ±÷÷hs weiS h' ööudf.a f.hs Øfnk
ish,a, T›yq ³Ûfj` h' udf.a jia;= w;frys
ud œiska fkdfmkajk ,o Ùisjla ke;e÷÷hs
fyiÙhd lS h'
16 tœg fhidhd fyiÙhdg l;d
fldg" ööi–¹Kka jykafiaf.a jpkh
wikak( 17ön,kak" kÜf˜ f.hs Øfnk
ish,a,;a" kÜf˜ mshjreka wo olajd /ia lr
ØnQ foaj®;a Ùisjla bØú fkdfldg
n“f,`Úhg f.k hk ojia me–fKkafka h'
18
kÜU ;=<ska Úlafuk kÜUg °j Wmæk kÜf˜
mÜ;%hkaf.ka iuyfrla n“f,`Úfha rcÏf.a
ud,s.dfjys kmÜxilhka jk ms×i .kÜ
,nkafk` h÷ Ùhd i–¹Kka jykafia j°rk
fiale÷÷hs lSf› h'
19 tœg fyiÙhd" ööTn lS i–¹Kkaf.a
jpkh hym;a h÷÷hs fhidhdg lS h' ;jo"
Tyq ööidu°kh;a" wdrlaIdj;a udf.a ãœ;
ld,fha ¡ we;ak• fyd| fkdf› ±÷÷hs
fhidhdg lS h'
fyiÙhd rcqf.a wjidkh
^2 jxYd( 32(32-33&
20 fyiÙhdf.a wfkla Ù%hd o Tyqf.a
ish® n,jka;l• o Tyq fmdl=K iy c,
ldKÏj;a id° kÜjrg j;=r f.kd ye‡ o
cÏ°ys rcÏkfa .a mÜrdjD;a; .%k:
a fha jdÈ;d lr
ØfnkÜ fkdf› o@ 21fyiÙhd –h.sfha h'
Tyqf.a mÜ;a ukiafia Tyq fjkÜjg rc œh'
ukiafiaf.a rdcH md,kh
^2 jxYd( 33(1-20&
21 ukiafia f°f<dia wjqre³ jhfia ¡
rc • mKiamia wjqreoaola fcre-
i,fuys rcl• flf<a h' Tyqf.a ujqf.a ku
fymaYsnd h' 2i–¹Kka jykafia bYardfh,a
20'17 2 rdcd 24'13á 2 jxYd 36'10 20'18 2 rdcd 24'14-15á °Ú 1'1-7 21'2 fcr 15'4
21'4 2 iduq 7'13 21'7-8 1 rdcd 9'3-5á 2 jxYd 7'12-18
447
ckhd bæúfhka mkakd ±uQ œcd;Skaf.a
ms<sl=,a Ù%hd f,i Tyq i–¹Kka jykafiaf.a
weia yuqfhys kmÜre foa flf<a h' 3;udf.a
msh jQ fyiÙhd keØ l< .súl=½ foajd, Tyq
kej; f.dvkód" nd,a foœhdg mÝcdik
;kd" bYardfh,ays rc jQ wdyd’ iE´ múæ
wfIard lma lKÏ o iE³f› h' Tyq wdldY
jia;+ka ish,a,g kuialdr lr–ka tajdg
fiajh flf<a h' 4;jo" öudf.a kduh
fcrei,fuys ;nkafk–÷hs i–¹Kka jykafia
h• ud,s.djla .ek j°< fiala o ta
ud,s.dfjys Tyq mÝcdik f.dvkeó=f› h'
5
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dfjys u½
foflys uq½ wdldY jia;+kag;a mÝcdik
f.dvkeó=f› h' 6Tyq ;udf.a mÜ;%hd .sÚ
ueæka hjd mÝcd flf<a h' udh• yd Ydia;%
ne,S• o Ndœ;d lr–ka wd;aunkaOkldrhka
o wkœkldrhka o m;a flf<a h' Tyq
i–¹Kka jykafia fl`m lrjk ye‡hg
Wka jykafiaf.a weia yuqfhys fndfy` kmÜre
foa flf<a h' 7;ud iE´ wfIard lma lKÏ yd
rEm Tyq i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dfjys
;e” h' ta ud,s.dj .ek i–¹Kka jykafia
°œ;ag;a" Tyqf.a mÜ;a i,fudkag;a l;d
fldg" ööf• ud,s.dfjys o ud œiska ish®
bYardfh,a f.`;%j,ska f;`rd.kÜ ,enQ
fcrei,f• o udf.a kduh ioyg u
;nkafk–' 8ud œiska bYardfh,ajrekag wK
lrk ,o ish,a, m%ldrhg o udf.a fiajl
fu`fiia Tjqkag wK l< uq½ jHjia:df›
m%ldrhg o lrkakg Tjqka n,d.;af;d;a"
Tjqkaf.a mshjrekag ud œiska fok ,o
foaYfhka Tjqkaf.a mdo ;j;a uq<d j hkakg
fkdi,iajkafk–÷÷hs j°< fial' 9tfy;a"
T›yq weyq•lka kܳkafk` h' i–¹Kka
jykafia bYardfh,a ckhd bæúfhka œkdY
l<d jQ œcd;Skag jvd kmÜrel• lrk f,i
ukiafia Tjqka uq<d flf<a h'
10 i–¹Kka jykafia ;uka fufylre
jk æjeisjreka ,jd l;d lrjd" 11ööcÏ°ys rc
jk ukiafia f• ms<sl=,al• lr–ka" Tyqg
m<uqfjka is‡ wfu`újreka l< ish,a,g
jvd kmÜrel• fldg cÏ°jreka o ;udf.a
foaj rEmj,ska mdmhg fm<UjQ Úid"
12
bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia
 2 rdcdj,sh 21-22
fufia j°rk fial( ön,kak" wik
ish,a,kaf.a lka fol r;a jk ;r• uu
fcrei,u iy cÏ°jreka msg œm;aØ
muqKj Ï kafk–' 13;jo" iudúh uekak ,KÏj
o wdyd’f.a jxYfha ,Ulegh o fcrei,•
kÜjr msg w,a,d" ukÜIHfhl= ;e‡hla
msioud" msi±uQ miÜ th uq×ka fmr<d
;nk múæ fcrei,u msioud" 14uu udf.a
Wreufhka bØú l=vd msúi w;ayeroud Tjqka
;ukaf.a ish® i;=rkag f.d³rla o
fld,a,hla o jk ms×i Tjqkaf.a i;=rka
w;g mdjd fokafk–' 15ukao" Tjqkaf.a
mshjreka –irfhka msg;a j wd oji mgka
wo oji olajd u T›yq udf.a weia yuqfhys
kmÜre foa fldg ud fl`m lf<` h÷ Ùhd
j°rk fiale÷÷hs ÙfhjQ fial'
16 ;jo" i–¹Kka jykafiaf.a weia
yuqfhys kmÜre foa lrk f,i" tfia" cÏ°
f.`;%h mdmhg fm<U•fuka Tyq œiska
lrk ,o mdmh yer" Tyq fcrei,fuys tla
fl<jrl mgka wÚla fl<jr olajd msfrk
f;la Úf°ia f,a fndfy` fldg je.sr • h'
17
ukiafiaf.a wfkla Ù%hd o Tyq l< ish,a,
o Tyq l< mdmh o .ek cÏ° rcÏkaf.a
mÜrdjD;a; .%ka:fha jdÈ;d lr ØfnkÜ
fkdf› o@ 18ukiafia –h.sh miÜ ;udf.a
f.g whsØ Whk jk WYaYdf.a Whfkys
;ekam;a lrkÜ ,enqf› h' Tyqf.a mÜ;a
wdfudka Tyq fjkqjg rc œh'
wdfudkaf.a rdcH ld,h
^2 jxYd( 33(21-25&
19 wdfudka œis wjqre³ jhfia ¡ rc •
oEjqreoaola fcrei,fuys rcl• flf<a h'
Tyqf.a ujf.a ku fuIÜ,af,fu;a h' wE
fcd;andys ydreYaf.a ³jÙ' 20wdfudka
;udf.a mshd jQ ukiafia l< f,i i–¹Kka
jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre foa fldg"
21
;u mshdf.a wŠ mdfÈ h–ka" ;udf.a mshd
jeº•ms³• l< foaj rEmj,g jeº•ms³•
lr–ka tajdg kuialdr flf<a h' 22Tyq
i–¹Kka jykafiaf.a udÈ.fhys fkdyeisr
;udf.a mshjrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia
w;a yeúfha h'
22'1 fcr 3'6 22'7 2 rdcd 12'15
448
23 wdfudka rcÏf.a fiajlfh` Tyqg
œreoaO j l=uka;%Kh fldg Tyqf.a f.or ¡
Tyq uerE y' 24tfy;a" foaYfha fikó"
wdfudka rcÏg œreoaO j l=uka;%Kh l<
ish,a,ka urd Tyqf.a mÜ;a fcdIshd Tyq
fjkÜjg rclug m;a l<y'
25 wdfudka l< wfkla Ù%hd cÏ° rcÏkfa .a
mÜrdjD;a; .%ka:fha jdÈ;d lr ØfnkÜ
fkdf› o@ 26WYaYdf.a Whfka ØnQ Tyqf.a
mshdf.a fidfydkaf.hs Tyq ;ekam;a lrkÜ
,enqf› h' Tyqf.a mÜ;a fcdIshd Tyq fjkqjg
rc œh'
fcdIshdf.a rdcH ld,h
^2 jxYd( 34(1-2&
22 fcdIshd wg wjqre³ jhfia ¡ rc •
Øiatla wjqreoaola fcrei,fuys
rcl• flf<a h' Tyqf.a ujqf.a ku fcæ° h'
wE fn`Yald;ays w°hdf.a ³jÙ' 2fcdIshd
i–¹Kka jykafiaf.a weia yuqfhys yú foa
fldg" wdÇ wl=rg u ms<smeo ;u msh jQ
°œ;af.a uq½ udÈ.fhys .uka flf<a h'
jHjia:d .%ka:h fidhd.ekSu
^2 jxYd( 34(8-28&
3 fcdIshd rc ;udf.a oywg jk
wjqreoafoa ¡ fuIÜ,a,d•f.a mÜ;%hd jk
wYa,shdf.a mÜ;a Idmdka f,al• i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.djg hj–ka l;d fldg"
4
ööTn kdhl mÝclhd jk ys,aÙhd fj;
f.dia" i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.djg
f.fkk ,o" f°rÛ md,lhka fikóf.ka
tl;= lr.;a uqo,a Ndr fok f,i Tyqg
okajkak' 5tajd i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dfjys jev lr•ug m;a j is‡k
;eke;a;ka w;g æh hÜ;= h' T›yq o
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dfjys levq•-
“º• m%ØixialrKh Ùøug lÈudka;-
ldrhka jk 6jvqjkag;a" f.dvkókakkag;a"
fmofÈrejkag;a ud,s.dj w®;ajeŠhd
Ùøug ,S iy lemÝ .,a o –,hg .ekSu
ms×i tajd æh hÜ;= h÷÷hs lS y' 7tfia • kuq;a"
Tjqka œYajdi f,i lghÜ;= l< neœka Tjqka
w;g ³ka uqo, .ek Tjqkaf.ka wh jeh
jdÈ;djla fkd.kak ,¡'
 2 rdcdj,sh 22-23
8 kdhl mÝcl jk ys,aÙhd f,al• jk
Idmdkag l;d fldg" ööjHjia:d fmd;
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dfjys ug i•n
œh÷÷ Ùhd fmd; Idmdkag ³kafka há Tyq th
Ùh• h' 9f,al• jk Idmdka f;u rcÏ <óg
yeø wjq;a" ööud,s.dfjys ØnQ uqo,a Tf’
fiajlfh` /f.k i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dfjys jev lr•ug m;a j is‡kakka
w;g ³kafk` h÷÷hs rcÏg lS h' 10f,al• jk
Idmdka l;d fldg" öömÝcl jk ys,aÙhd
fmd;la ug ³kafka h÷÷hs rcÏg okajd th rcÏ
bæúfhys Ùh• h'
11 rcÏ ta jHjia:d fmdf;a jpk weiQ
l, mܳu •" ;udf.a weº• brdf.k" 12mÝcl
ys,aÙhdg;a" Idmdkaf.a mÜ;a wysld•g;a"
—ldhdf.a mÜ;a wlafndÈg;a" f,al• jk
Idmdkag;a" rcÏf.a fiajlhd jk widhdg;a
wK fldg" 13ööTn f.dia f• i•n jQ fmdf;a
jpk ud Wfoid;a" fikó Wfoid;a" ish®
cÏ°jreka Wfoid;a i–¹Kka jykafiaf.ka
œpdrkak' ukao" wm .ek ,shd Øfnk
ish,af,a m%ldrhg lrk f,i wfma mshjreka
f• fmdf;a jpkj,g weyq•lka kܳka Úid
wm flfrys weœ< Øfnk i–¹Kka
jykafiaf.a Woyi buy;a h÷÷hs lS h'
æjeisjúhlf.ka œuiSu
14 tœg mÝcl ys,aÙhd o wysld• o
wlafndÈ o Idmdka o widhd o yÈyiaf.a
mq;%hd jk Ølajdf.a mÜ;a jia;% Ndrldrhd
jk I,a®•f.a NdÈhdj jk yq,a° k•
æjeisjúh <óg f.dia wEg l;d flf<a h'
wE fcrei,f• ;u k.rfhys jdih l<d h'
15wE Tjqka wu;d" ööbYardfh,ays foœ
i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial( öTn
ud fj; tjQ ukÜIHhdg i–¹Kka jykafia
fufia j°rk fiale hs Ùhkak' 16uu f•
ia:dkh msg;a" fuys jeishka msg;a cÏ°ys rcÏ
œiska ÙhjqKÏ fmdf;a ish® jpkj, ye‡hg
œm;a muqKÏjkafk–' 17Tjqka ud w;ayer
Tjqka l< ish® Ù%hdj,ska ud fl`m lrjk
f,i fjk foœjrekag iÜj| ³• TmamÜ l<
neœka" udf.a Woyi f• ia:dkhg œreoaO j
weœf<kafka h' th Úfjkafka ke;'
18tfy;a" i–¹Kka jykafiaf.ka œpdrk
23'4-6 2 rdcd 21'3á 2 jxYd 33'3
449
ms×i kÜU,d tjQ cÏ°ys rcÏg fufia Ùhkak"
kÜU weiÝ jpk .ek bYardfh,ajrekaf.a foœ
i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial( 19f•
ia:dkh md½ • Bg idm f› jd· Ùhd ud f•
ia:dkhg;a" fuys jeishkag;a œreoaO j
Ùhd Øfnk ldrKd kÜU weiÝ œg kÜf˜ is;
uD³ •" kÜU i–¹Kka jykafia bæúfhys
hgy;a •" ³Ùka kÜf˜ weº• brdf.k ud
bæúfhys ye~Q Úid" uu;a kÜUg weyq•lka
³kafk–' 20tneœka kÜf˜ mshjreka <óg kÜU
muqKÏjkafk–' ud œiska f• ia:dkhg
muqKÏjkÜ ,nk ish® u œm;aØ kÜf˜
weiaj,ska fkd±l" kÜf˜ fidfydkg kÜU
idu°kfhka me–fKkafkys h÷hs Ùhd j°rk
fiale÷÷hs lSjd h' T›yq yeø wjq;a rcÏg th
ie< lf<` h'
.sœiqu m%Øia:dmkh Ùøu
^2 jxYd( 34(3-7"" 29-33&
23 tœg rc f;u cÏ°ys o fcrei,fuys o
ish® m%cd uQ,slhka ;ud <óg /ia
lrjdf.k" 2cÏ°ys ish® jeishka o
fcrei,f• ish® jeishka o mÝclhka o
æjeisjrhka o f,dl= l=vd ish® fikó o
iuó i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.djg
f.dia Wka jykafiaf.a ud,s.dfjys i•n jQ
.sœiÜ• fmdf;a ish® jpk Tjqka widf.k
is‡oa¡ Ùh• h' 3;jo" rc l=½K <ó isg" ta
fmdf;a ,shd ØnQ ta .sœiÜf• jpk bIag lrk
ms×i i–¹Kka jykafia wkÜj hk f,i;a"
Wka jykafiaf.a wdÇ o YslaId o mK;a o uq½
yDofhka yd uq½ isØka ms<smæk f,i;a Wka
jykafia bæúfhys .sœiÜula lr.;af;a h'
uq½ fikó o .sœiÜug tló jQ y'
cq ° ys kfj`oh
4 tœg nd,a foœhd;a" wfIard foaj;dœh;a"
wdldY jia;+ka ish,a,;a kuæk ms×i id°
ØnqK ish® Ndck i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dfjka msg;g f.k hk ms×i
kdhl mÝcl ys,aÙhdg;a" fo jk mxØfha
mÝclhkag;a" f°rÛ md,lhkag;a rc wK
flf<a h' Tyq fcrei,fuka msg; Ùf¿dka
–‡hdjf;a tajd mܽiaidoud" tajdfha w½
fnf;,a k.rhg f.kdf› h' 5cÏ°ys k.rj,
 2 rdcdj,sh 23
o fcrei,u jglr o ØnQ lº u;
mÝcdia:dkj, iÜj| ³• TmamÜ lrk ms×i
cÏ°ys rcÏka œiska m;a lrk ,o lmÜjka o
nd,ag iy br i|g;a" .%y ;drldj,g iy
wdldY jia;+ka ish,a,g;a iÜj| ³• TmamÜ
l< lmÜjka o Tyq myflf<a h' 6Tyq wfIard
lma lKÏj i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dfjka
bj;a fldg fcrei,fuka msg Ùf¿dka Thg
f.k f.dia" Ùf¿dka Th <ó mܽiaidoud
l=vq lr" ta l=vq fmd³ fikóf.a fidfydka
“fuys œiÜrejd ±— h' 7i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.dj <ó ØnQ wfIard lma
lKÏj,g Ør œhÝ ia;S%ka œiÝ i,a,d,hkaf.a
f.j®;a Tyq “| ±— h'
8 ;jo" Tyq cÏ°ys k.rj,ska ish®
mÝclhka le|jdf.k" f.nd mgka
fnhÈ-fInd olajd mÝclhka œiska iÜj| ³•
TmamÜ lrk ,o lº u; mÝcdia:dk ´IH
flf<a h' f°rÛ <ó ØnQ lº u; mÝcdia:dk o
kÜjr w•mØhd jQ fc`IÜjdf.a f°rÛj jk
kÜjr f°rÛjg j• me;af;ys ØnqK lº u;
mÝcdia:dk o lvd ±— h' 9tfia • kuq;a" lº
u; mÝcdia:dkj, mÝclfh` ;ukaf.a
ify`orhka iuó uqyqka fkd±uQ frd‡ lE y'
tfy;a" T›yq fcrei,fuys i–¹Kka
jykafiaf.a mÝcdikh <óg kdfj` h'
10 Ùisfjl= ;udf.a mq;%fhl= j;a" ³jl
j;a fudf,la foœhdg .skafkka lem
fkdlrk ms×i Tyq yskafkd• mÜ;%hkaf.a
–‡hdjf;ys ØnqK f;dfm;a k• .sÚ W³k
´IH flf<a h' 11cÏ°ys rcÏka ysre foœhdg
lem l< wYajhka Tyq i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.djg we;=½ jk ;eÚka bj;a flf<a h'
tajd Wm k.rfhys is‡ weuØhd jk
kd;dka-fuf,laf.a ldurh wi, u½f›
;nd Ønq×' Tyq ysre foœhdf.a r:h o
.skafkka mܽiaid ±— h' 12Tyq wdydiaf.a
Wvquyf,a mshiai Wv ØnQ cÏ°ys rcjreka
iE´ mÝcdik o i–¹Kka jykafiaf.a –³,a
foflys ukiafia œiska idok ,o mÝcdikh
o lvd" t;Úka fy<doud tajdfha l=vq
Ùf¿dka Thg œis flf<a h' 13;jo" rc f;u
fcrei,u bæúmsg T,Sj lkaog ol=fKka
ØnQ iSf°kajrekaf.a ms<l
s ,
= jQ wIagdfrd;ag;a"
fu`j’jrekaf.a ms<sl=, jQ flfudIag;a"
23'10 f,• 18'21á fcr 7'31á 19'1-6á 32'35 23'12 2 rdcd 21'5á 2 jxYd 33'5 23'13 1 rdcd 11'7
23'15 1 rdcd 12'33 23'16 1 rdcd 13'2 23'17 1 rdcd 13'30-32
450
w•fudkajrekaf.a ms<sl=, jQ –,afld•g;a
bYardfh,a rc jQ i,fudka œiska
f.dvkeó=KÏ .súl=½ foajd, ´IH flf<a h'
14
Tyq rEm yd l=½KÏ “|" wfIard lma lKÏ
lmdoud" tajd ØnQ ;eka –kSwegj,ska
msfr›f› h'
15 ;jo" fnf;,ays ØnQ mÝcdikh o
bYardfh,ajreka mdmhg fm<UjQ fknd;af.a
mÜ;a fcfrdfn`j• iE´ .súl=½ foajd, o jk
tys mÝcdikh;a" .sú uq³k;a Tyq lvdoud" ta
foajd,h mܽiaidoud l=vq lr" wfIard lma
lKÏj o mܽiaid±— h' 16fcdIshd tys lkafoa
ØnQ fidfydka f.j,a ±l" f• ldrKd
m%ldYl< i–¹Kka jykafiaf.a jpkh
m%ldr tajd mÝcdikh msg mܽiaid th ´IH
flf<a h' 17;jo" Tyq l;d fldg" ööug
fmfkk wr fidfydka fld;" l=ula ±÷÷hs
weiS h'
k.r jdiSyq W;a;r fo–ka" ööth cÏ° isg
wjq;a fnf;,ays mÝcdikhg œreoaO j Tn
l< f• foaj,a l,ska m%ldY l< foœhka
jykafiag lem jQ ukÜIHhdf.a fidfydka
fld; h÷÷hs lS y'
18 rc o l;d lr–ka" ööfidfydkg
Ùisjla fkdlrkak' Ùisfjla Tyqf.a
weglÛj,g w; fkd.ikake÷÷hs lS h'
fufia T›yq Tyqf.a weglÛ o iudúfhka
me–× æjeisjrhdf.a weglgq o tf,i u
Øfnkakg yeúfh` h'
19 iudúfha k.rj, ØnQ i–¹Kka
jykafia fl`m lrjk f,i bYardfh,a rcÏka
œiska idok ,o .súl=½ foajd, fcdIshd
myfldg" fnf;,ays ¡ l< ish® Ù%hd m%ldr
tajdg;a flf<a h' 20tys is‡ .súl=½
foajd,j, ish® mÝclhka o mÝcdik msg urd"
tajd msg –kSweg mܽiaid Tyq fcrei,ug
yeø wdf› h'
mdial= ux.,Hh meje;a•u
^2 jxYd( 35(1-19&
21 ;jo" fcdIshd rc l;d fldg" ööf•
.sœiÜ• fmdf;a ,shd Øfnk m%ldr Tf’ foœ
i–¹Kka jykafiag mdial=j mj;ajkake÷÷hs
uq½ fikóg wK flf<a h' 22bYardfh,ajreka
 2 rdcdj,sh 23-24
md,kh l< •r mÜreIhkaf.a ojiaj, mgka
bYardfh,a rcÏkaf.a o cÏ° rcÏkaf.a o uq½
ld,fhys ieneœka u tnº mdial=jla
fkdmj;ajk ,¡' 23ta mdial=j i–¹Kka
jykafia Wfoid fcrei,f• mj;ajk ,oafoa
fcdIshd rcÏf.a oywg jk wjqreoafoa ¡ h'
24 ;jo" i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df›
¡ mÝcl jk ys,aÙhdg i•n jQ fmdf;a
,shd ØnqKÏ jHjia:df› jpk bIag lrk
ms×i fcdIshd wd;aunkaOkldrhka o
wkœkldrhka o foaj;d rEm o ms<su
o cÏ° foaYfhys;a" fcrei,fuys;a olakd
,o wfkla ish® ms<sl=,a foaj,a o mylr±—
h' 25fu`fiiaf.a uq½ jHjia:dj f,i
;udf.a uq½ yDofhka o ;udf.a uq½ isØka
o ;udf.a uq½ •Èhfhka o i–¹Kka
jykafia fj; yereKÏ Tyq yd iudk rfcla
Tyqg m<uqfjka j;a" Tyqg miÜ j j;a
fkdis‡fha h'
26 tfia • kuq;"a ukiafia œiska
i–¹Kka jykafia fl`m lrjk ,o ish®
ldrKd Úid cÏ°g œreoaO j weœ<S ØnQ Wka
jykafiaf.a buy;a Woyfia n,j;alu Wka
jykafia mylr fkd.;a fial' 27i–¹Kka
jykafia l;d fldg" ööud bYardfh,a
mylr±uQ f,i cÏ°;a udf.a weia yuqfhka my
lroud" ud f;`rd.;a f• kÜjr jk fcrei,u
o udf.a kduh tys mjØkafka hhs ud
lS ud,s.dj o w;ayeroukafk–÷÷hs j°< fial'
fcdIshd rcqf.a urKh
^2 jxYd( 35(20-36(1&
28 fcdIshdf.a wfkla Ù%hd o Tyq l<
ish,a, o cÏ° rcÏkaf.a mÜrdjD;a; .%ka:fha
jdÈ;d lr ØfnkÜ fkdf› o@ 29Tyqf.a
ojiaj, ¡ –irfha rc jQ mdrdfj`-fkfld
wisúhdf› rcÏf.a iydhg hÜm%ˆia .x.dj
<óg .sfha h' tœg fcdIshd rc Tyqg œreoaO
j igkg .sfha h' –irfha rc o fu.soafo`ys
¡ fcdIshd ³Û œg Tyq ueø h' 30Tyqf.a
fiajlfh` u<djQ fcdIshd rc r:hÙka
fu.sofa o` isg fcrei,ug f.kjq;a Tyqf.a u
fidfydkaf.hs Tyq ;ekam;a lf<` h' tœg
foaYfha fikó fcdIshdf.a mÜ;a fcfy`jdydia
le|jdf.k wNsfIal fldg Tyqf.a mshd
fjkÜjg Tyq rclug m;a l<y'
23'34 fcr 22'11-12 23'36 fcr 22'18-19á 26'1-6á 35'1-19 24'1 fcr 25'1-38á °Ú 1'1-2
451
fcfy`jdydiaf.a rdcH ld,h
^2 jxYd( 36(2-4&
31 fcfy`jdydia œis;=ka yeœúæ jhfia
¡ rc •" ;=ka uila fcrei,fuys rcl•
flf<a h' Tyqf.a ujqf.a ku yuq;,a h' wE
,s’kdys fcr–hdf.a ³jÙ' 32Tyqf.a
mshjreka l< ish,a, f,i Tyq i–¹Kka
jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre foa flf<a h'
33
tœg Tyq fcrei,fuys rcl• fkdlrk
ms×i mdrdfj`-fkfld yud;a foaYfha
ú’,dys ¡ Tyq isr wviais fldg" ú¡
Ùf,`.%E• ;=ka°ia ydrishhl=;a" rka
Ùf,`.%E• Øiay;rl=;a foaYhg ov .eiS h'
34
;jo" mdrdfj`-fkfld f;f• fcdIshd
rcÏf.a mÜ;a t,shdÙ• Tyqf.a msh jQ fcdIshd
fjkÜjg rclug m;a fldg" Tyqf.a
kduh fcfy`hdÙ• h Ùhd fjkia
flf<a h' tfy;a" Tyq fcfydajdydia /f.k
–irhg .sfha h' tys ¡ Tyq uf<a h'
fcfy`hdls•f.a rdcH md,kh
^2 jxYd( 36(5-8&
35 fcfy`hdÙ• ta ú¡ o rka o mdrdfj`g
³kafka h' tfy;a" mdrdfj`f.a kSØh m%ldr
ta uqo,a fok ms×i Tyq foaYhg .Kk Úhu
fldg" mdrdfj`-fkfldg ¡ug tÙfkldg
Úhu l< ye‡hg ta ú¡ o rka o foaYfha
fikóf.ka wh flf<a h'
36 fcfy`hdÙ• œismia wjqre³ jhfia ¡
rc • tfldf<dia wjqreoaola fcrei,fuys
rcl• flf<a h' Tyqf.a ujf.a ku fY’° h'
wE reudys fm°hdf.a ³jÙ' 37Tyq ;udf.a
mshjreka l< ish,a, f,i i–¹Kka
jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre foa flf<a h'
24 Tyqf.a ojiaj, ¡ n“f,`Úfha rc jQ
fknqloafkYÈ me–K" cÏ° foaYh
wdl%uKh l< miÜ" fcfy`hdÙ• ;=ka
wjqreoaola Tyqg fiajh fldg miÜ j Tyqg
œreoaO j ler,s .eiS h' 2i–¹Kka jykafia
l,aæjrekaf.a yuq°jka o isúhkajrekaf.a
yuq°jka o fu`j’jrekaf.a yuq°jka o
w•fudkajrekaf.a yuq°jka o Tyqg œreoaO j
tjQ fial' ;ukaf.a fufylre jQ æjeisjreka
,jd i–¹Kka jykafia ÙfhjQ jpkfha
 2 rdcdj,sh 24-25 452
ye‡hg cÏ° keØ lrk ms×i Bg œreoaO j i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dfjys id°
Wka jykafia Tjqka tjQ fial' 3cÏ°jreka ØnqKÏ ish® rka Ndck len,s fldg lemS h'
14
;ukaf.a weia yuqfhka mylrk ms×i Tyq fcrei,• jeishka o ish® w•m;Ska o
i–¹Kka jykafiaf.a wdÇfjka fuh Tjqka ish® hÜoOa Nghka o jk oioyiafofkl= iy
msg me–×fha h' fuh is³ jQfha" ukiafiaf.a ish® Ys,amSka o wdpdøka o œm%jdihg f.k
mdm jk Tyq l< ish,a, Úid;a" 4Tyq .sfha h' foaYfha b;d ³mam;=ka –i Ùisfjla
je.sfrjQ Úf°ia f,a Úid;a h' ukao" Tyq bØú fkd jQ y'
je.sfrjQ Úf°ia whf.a f,a fcrei,u mÜrd 15 Tyq fcfy`hdÙka n“f,`Úhg f.k
.,d .sfha h' Tyqg lud jkakg i–¹Kka .sfha h' rcÏf.a uE×hka o rcÏf.a NdÈhdjka
jykafiag fkdyeÙ œh' o Tyqf.a weuØhka o foaYfha n,jka;hka o
5 fcfy`hdÙ•f.a wÚla Ù%hd o Tyq l< Tyq ms‡jy,alug /f.k fcrei,f• isg
ish,a, o cÏ° rcÏkaf.a mÜrdjD;a; .%ka:fha n“f,`Úhg f.k .sfha h' 16i;aoyila jQ
jdÈ;d lr ØfnkÜ fkdf› o@ 6fcfy`hdÙ• ish® hÜoaO Nghka o Ys,amSka iy wdpdøka
–h.sfha h' Tyqf.a mÜ;a fcfy`hdÙka Tyq oyila o jk hÜoaO lrk ish® n,jka;fh`
fjkÜjg rc œh' 7n“f,`Úfha rc khs,a n“f,`Úfha rcÏ œiska œm%jdihg n“f,`Úhg
.x.dj mgka hÜm%ˆia .x.dj olajd –ir f.k hk ,oy'
rcÏg whsØ ish,a, .;a Úid" –irfha rc
;j;a ;u foaYfhka msg;g wdf› ke;' 17 n“f,`Úfha rc o Tyqf.a ndmamd jk
u;a;Úhd Tyq fjkÜjg rclug m;a fldg
fcfy`hdÙkaf.a rdcH ld,h Tyqf.a ku fYfoÙhd hhs fjkia flf<a h'
^2 jxYd( 36(9-10&
fYfoÙhdf.a rdcH ld,h
8 fcfy`hdÙka oywg wjqre³ jhfia ¡ ^2 jxYd( 36(11-12á fcr( 52(1-3 öw÷&
rc • ;=ka uila fcrei,fuys rcl• flf<a
h' Tyqf.a ujf.a ku fkyIa;d h' wE 18 fYfoÙhd œistla wjqre³ jhfia ¡
fcrei,f• t,akd;dkaf.a ³jÙ' 9Tyq rc • tfldf<dia wjqreoaola fcrei,fuys
;udf.a mshd l< ish,a, f,i i–¹Kka rcl• flf<a h' Tyqf.a ujqf.a ku yuq;,a
jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre foa flf<a h' h' wE ,s’kdys fcr–hdf.a ³jla h' 19Tyq
fcfy`hdÙ• l< ish,a, f,i i–¹Kka
m<uq jk jrg œm
œm%% jdihg
jdihg f.k hEu jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre foa flf<a h'
20
10 ta ld,fhys n“f,`Úfha rc jQ ukao" i–¹Kka jykafia Tjqka ;uka
fknqloafkYÈf.a yuq° fcrei,ug œreoaO bæúfhka mylrouk ;rug Wka jykafiaf.a
j me–K kÜjr jeg¬ y' 11iajlSh yuq° kÜjr Woyi Úid fcrei,ug;a" cÏ°g;a fufia
jg,d is‡h ¡ n“f,`Úfha rc jQ isoaO œh'
fknqloafkYÈ o t;ekg me–×fha h'
12
tœg cÏ°ys rc jQ fcfy`hdÙka o Tyqf.a fcrei,f• jeˆu
uE×fh` o rdc fiajlfh` o w•mØfhda o ^2 jxYd( 36(13-21á fcr( 52(3 öwd÷-11&
weuØfh` o kÜjúka msg; is‡ n“f,`Úfha
rcÏg hg;a jQ y' n“f,`Úfha rc f;f• ;ud 25 fYfoÙhd rclug m;a • kj jk
wjqreoafoa oy jk udifha oy jk °
rclug m;a • wg jk wjqreoafoa ¡ ta k.rh n“f,`Úfha rcÏ jk fknqloafkYÈ ;udf.a
w,a,d.;af;a h' uq½ fiakdj iuó fcrei,ug œreoaO j
13 Tyq i–¹Kka jykafia j°< f,i wjq ;a Bg œreoaO j l|jqre ne|" th jgd
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› jia;= n,fldÛ f.dvkeó=f› h' 2fufia fYfoÙhd
ish,a, o rc f.hs jia;= o t;eÚka msg;g rcÏf.a tfldf<dia jk wjqreoao olajd kÜjr
f.k hkÜfha" bYardfh,a rc jQ i,fudka jg,d Ø“×' 3i;r jk udifha kj jk °
24'12 fcr 22'24-30á 24'1-10á 29'1-2 24'15 tiÙ 17'12 24'17 fcr 37'1á tiÙ 17'13
24'18 fcr 27'1-22á 28'1-17 24'20 tiÙ 17'15 25'1 fcr 21'1-10á 34'1-5á tiÙ 24'2
 2 rdcdj,sh 25
foaYfha fikóg lEu keØ jk ;rug
id.;h kÜjr ;=< n,j;a œh' 4tl, kÜjr
i;=rkag wiÜ • l,aæjreka jglr is‡h ¡"
ish® hÜoaO Ngfh` rc Whk <ó mjqre fol
w;fÈ Øfnk f°rÛfjka rdØ%fha m,d .shy'
rc wrnd iuN+– mdfrka m,d .sfha h'
5
tfy;a" l,aæjrekaf.a fiakdj rcÏ
miÜmiafia t,jdf.k f.dia" fcúfl`f›
iuN+–j, ¡ Tyq Ù†Û lr wdfj` h' Tyqf.a
uq½ fiakdj o Tyq fjØka œisr .shy' 6T›yq
rcÏ w,a,df.k ú’,d kÜjr is‡ n“f,`Úfha
rcÏ <óg f.k .shy' tœg rc Tyq .ek
;Ska³j ³kafka h' 7T›yq fYfoÙhdf.a
mÜ;%hka Tyqf.a weia yuqfhys urd" Tyqf.a
weia wkaO fldg" Tyqg œ,x.= oud
n“f,`Úhg f.k .sfh` h'
fcrei,u œkdY Ùøu
^fcr( 52(12-33&
8 n“f,`ksfha rcÏ jk fknqloafkYÈ
rcÏf.a oykj jk wjqreoafoa mia jk udifha
i;a jk ° n“f,`Úfha rcÏf.a fiajlfhl= jQ
/lj®kaf.a w•mØ jQ fknqir°ka fcrei,ug
wjq;a" 9i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dj o
rcf.h o fcrei,f• ish® f.j,a o .sÚn;a
flf<a h' f,dl= f.j,a ish,a, u Tyq
.skafkka ojd±— h' 10/lj®kaf.a w•mØhd
iuó is‡ l,aæjrekaf.a uq½ fiakdj
fcrei,f• mjqre yd;amiska u “| ±uQ y'
11
fikóf.ka k.rfha bØú j is‡ wh o
ieó• f.dia n“f,`Úfha rcÏf.a mlaIhg jQ
wh o iuQyhdf.ka wÚla wh o /lj®kaf.a
w•mØ jQ fknqir°ka f;f• w,a,df.k .sfha
h' 12tfy;a" –æ j;= jjkakg;a" f.dœ;eka
lrkakg;a /lj®kaf.a w•mØhd foaYfha
b;d æ<sºkaf.ka iuyfrl= bØú fldg
.sfha h'
13 ;jo" l,aæjre i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dfjys ØnQ f,`lv lKÏ o ueis o tys
ØnQ f,`lv nºka o lvdf.k tajdfha
f,`lv n“f,`Úhg f.k .shy' 14weØ,s o
ye¢ o myka l;=re o md;% o fufyhg
mdœƒ„ l< f,`lv nvq ish,a, o T›yq
25'4 tiÙ 33'21 25'7 tiÙ 12'13 25'9 1 rdcd 9'8 25'13 1 rdcd 7'15-26á 2 jxYd 3'15-17á 4'2-5
25'14 1 rdcd 7'45á 2 jxYd 4'16 25'22-24 fcr 40'7-9
453
15
.;ay' .sÚ ln,a o ;d,s o rka nvqj, rka o
ú¡ nvqj, ú¡ o /lj®kaf.a w•mØhd œiska
.kakd ,¡' 16i,fudka œiska i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.djg idok ,o l=½KÏ
fol;a" f,`lv nºfka ueis;a hk ish®
nvqj, f,`lvj, nr uÚkakg neú ;rug
Ø“×' 17tl tl l=½fKa Wi —gÈ wgÙ'
tys msg f,`lv fmalvhla œh' fmalvfha
Wi —gÈ tlhs oYu ;=kÙ' fmalvh msg
jglúka ±,a jevla iy fo½• f.Š;a Ø“×'
ta ish,a, f,`lŠka œh' fo jk l=½K msg;a
thdldr j ±,a jev Ø“×'
cq°ys jeishka œm%jdi.; •u
^fcr( 52(24-27&
18 /lj®kaf.a w•mØhd kdhl
mÝclhd jQ firdhd o fo jk mÝclhd jQ
fYmØhd o f°rÛ md,lhka ;=ka fokd o
w,a,d.;af;a h' 19Tyq hÜoaO Nghkaf.a
w•mØfhl= jQ weuØfhl= o rcÏ bæúfhys is‡
ukÜIHhkaf.ka kÜjr is‡ miafofkl= o
foaYfha fikó hÜoaOhg /ial< fiakd-
mØhdf.a f,al• o kÜjr is‡ i•NdjkSh
wh yegfofkl= o w,a,d.;af;a h' 20tœg
/lj®kaf.a w•mØhd jQ fknqir°ka Tjqka
n“f,`Úfha rcÏ fj; ú’,d k.rhg f.k
.sfha h' 21n“f,`Úfha rc yud;a rf†
ú’,dys ¡ Tjqkag myr ¡ Tjqka urd±— h'
fufia cÏ°jre ;ukaf.a m%f›× N+–fhka
œm%jdihg f.k hk ,oy'
w•mØfhl= m;a Ùøu
^fcr( 40(7-9á 41(1-3&
22 Tyq cÏ° foaYfhys bØú j is‡"
n“f,`Úfha rc jQ fknqloafkYÈ bØú lr
.sh fikóf.a w•mØhd fldg Idmdkaf.a
mÜ;%hd jk wysld•f.a mÜ;a f.o,shd m;a
flf<a h' 23n“f,`Úfha rcÏ f.o,shd
wdKavqldrhd fldg m;a l< nj fiakdj,
ish® w•m;Ska o Tjqkaf.a –ÚiÜka o weiÝ œg
T›yq tk•" fk;Úhdf.a mÜ;a bIaudfh,a o
ldúhdf.a mÜ;a fc`ydkdka o fkfgdmdØh
 2 rdcdj,sh 25
;kayqfu;af.a mÜ;a firdhd o uhldØ-
hhdf.a mÜ;a cdYÚhd o Tjqkaf.a –ÚiÜka o
–Yamd k.rfhys is‡ f.o,shd fj; wd y'
24
f.o,shd Tjqkag;a" Tjqkaf.a –ÚiÜkag;a
æjqre• ¡ l;d fldg" ööl,aæjrekaf.a
fiajlhkag “h fkd• foaYfhys jdih
fldg n“f,`Úfha rcÏg fiajh lrkak'
tœg Tng Y=NisoaO jkafka h÷÷hs lS h'
25 tfy;a" i;a jk udifha ¡ rdc
jxYfha t,sIdudf.a mÜ;%hd jk fk;Úhdf.a
mÜ;a bIaudfh,a ukÜIHhka oifofkl=;a iuó
wjq;a f.o,shdg;a" –Yamdys Tyq iuó is‡
cÏfo›jrekag;a" l,aæjrekag;a myr ¡
urd±— h' 26tœg f,dl= l=vd ish® fokd o
fiakdjkaf.a w•m;Syq o l,aæjrekag “h •
–irhg m,d .sfh` h'
25'25 fcr 41'1-3 25'26 fcr 43'5-7
454
fcfy`hdÙka rc isrf.hska –¡u
^fcr( 52(31-34&
27 cq°ys rc jQ fcfy`hdÙka n“f,`Úhg
f.khkÜ ,en" Øiay;a jk wjqreoafoa f°f<dia
jk udifha œisy;a jk ° n“f,`Úfha rc jQ
tœ,afufrdola ;ud rclug m;a jQ wjqreoafoa
¡ cÏ°ys fcfy`hdÙkag iudj ¡" ysrf.hska
Tyq Úoyia lr" 28Tyqg lreKdj fmkajd"
n“f,`Úfhys Tyq iuó is‡ rcÏkaf.a rdc
n,hg jvd Wiia rdc n,hla Tyqg ³kafka
h' 29Tyqf.a ysrweº• o udre flf<a h' ;jo"
Tyq ;udf.a ãœ;fha bØú ld,fha Ú;r u
rcÏ bæúfhys wdydr je<ºf› h' 30Tyqf.a
wdydr fldgi o Úhu f,i ojiam;d u
Tyqf.a uq½ ãœ; ld,h ;=< u rcÏ fjØka
Tyqg fok ,oafoa h'
 455
jxYdj,sfha m<uq jk fmd;

iduqfj,af.a iy rdcdj,sfha .%ka:hkays wvx.= lreKÏ fndfy` ³rg jxYdj,sfha fmd;aj, o

i|yka • Øf’' tfy;a" tajd i|yka fldg we;af;a œfYaI ke•ulg yqre j h' jxYdj,sfha
.%ka:hkays i|yka bYardfh,a rdc jxYfha fm<m;a bØydih œfYaI wruqKÏ folÙka md,kh
fjhs' tajdhska tlla k•" bYardfh,a iy cÏ° rdcOdkSka fj; fldmuK œm;a me–×h;a" foœhka
jykafia ;uka œiska f;`rd.kak ,o ck;djg ³ka fmdfrdka³ bÛ lrk nj fmka•u h' f•
fmdfrdka³ ;yjqre lrk w‡fhka fuu .%ka:fha l;=jrhd ish ne,au fhdud we;af;a" °œ;a yd
i,fudka rcjrekaf.a n,jka; Ù%hd foi;a" fcdishd jeÚ OdÈ–l rcjreka foi;a" foœhka
jykafiag mlaImd; j is‡ ck;dj foi;a h'
fo jk wruqK k•" fcrei,fuys foaj ud,s.df› foaj kuialdrfha wdr•Nh;a" mÝcljrekaf.a yd
f,•jrekaf.a ixœOdk;a œia;r lr ±la•u hs' i,fudka rc f;u foaj ud,s.dj f.dvkeó=f›
jqj;a" tys ÚÈud;Djrhd °œ;a rc nj fuu fmdf;a l;=jrhd fmkajd ¡ we;'
f• fmdf;a wvx.= lreKÏ(
múƒfÃo 1)9 jxYdj,s iy kdu ,ehsi;a '=
múƒfÃo 10)14 idjq,fa .a urKh'
múƒfÃo 11)29 °œ;af.a rdcH iuh'
^w& múƒfÃo 11)22 wdm° iy n,jka; Ù%hd'
^wd& múƒfÃo 22)29 foaj ud,s.dj f.dvkeóSf• wdr•Nh'

16
wdo• mgka wdn%y• olajd fm<m; wdÈjdæjre o fYudújre o yudØjre o
^W;a( 5(1-32" 10(1-32" 11(10-26& Wmkafk` h'

1
4
wdo•" fi;a" tafkdIaá 2flakdka" uy,f,,a"
cfroa" 3tafkdla" fu;=fi,d" ,dfulaá
fk`jdf.a mq;%fh` k•( fI•" yd• iy
cfm;a h'
5 cfm;af.a mq;%fh` k•( f.dfuÈ"
udf.d.a" udohs" cdjdka" ;=n,a" fufIla iy
;Sria h' 6f.dfuÈf.a mq;%fh` k•( wIa-
flkia" úm;a iy f;d.Èud h' 7cdjdkaf.a
mq;%fh` k•( t,sId" ;ÈIsIa" Ù;aØ• iy
frd°Újre h'
8 yd•f.a mq;%fh` k•( l=Ia" –Y%hs•" m݆
iy ldkdka h' 9l=Iaf.a mq;%fh` k•( fInd"
y•,d" i’;d" rdud iy i’f;ld h' rdud-
f.a mq;%fh` k•( fInd iy fo°ka h' 10l=Iag
°j Ú•frdoa Wmkafka há Tyq fmdf<df›
n,jka;fhl= jkakg mgka .;af;a h'
11
–Y%hs•g °j ®æ•jre o wkd–•jre o
f,yd“•jre o kma;y s jre o 12m;areis•jre
= •
o lia®ys•jre o lS%†jre o Wmkafk` h'
ms,siaØjreka mej; wdfha Tjqkaf.ka h'
13
ldkdkag °j ;udf.a l=®º,d jQ iSf°ka iy
fy;a oá 14fcnqisjre o wfu`újre o .sÈ.dIs-
jre oá 15ys•jre o wÈÙjre o iSÚjre oá
17 fI•f.a mÜ;%fh` k•( ta,d•" wIÝÈ"
wÈmlaIoa" ¬oa" wrd•" W!Ya" yq,a" f.f;È iy
fufIla h' 18wÈmlaIoag °j fIa,d Wmkafka
há fIa,dg °j tafnÈ Wmkafka h' 19tafnÈg
mÜ;%fh` fofofkla Wmkafk` h' tla flfk-
l=f.a ku fmf,.a h' ukao" Tyqf.a ld,fha
fmdf<` ;,h fnokakg fh³fKa h' Tyqf.a
ify`orhdf.a ku fcdla;ka h' 20fcdla;kag
°j w,afu`°oa o fIf,ma o yiÈudfj;a o
fcrd oá 21yf°rd• o W!id,a o æla,d oá
22
tand,a o w“udfh,a o fInd oá 23«mSÈ o
y•,d o fc`nd’ o Wmkafk` h' f• ish,af,`
fcdla;kaf.a mq;%fh` h'
24 fI•" wÈmlaIoa" fIa,dá 25tafnÈ"
fmf,.a" frhÜá 26fire.a" kdfy`È" f;ard iy
27
wdn%• fyj;a wdn%y• h'
wdn%y• mgka cdfld’ olajd fm<m;
^W;a( 25(12-16" 36(1-43&
28 wdn%y•f.a mÜ;%fh` k•( Bidla iy
bIaudfh,a h' 29Tjqkaf.a mr•mrd f• h(
bIaudfh,af.a l=®º,d jQ fkndfhd;a" B<óg
fla°È" woafnfh,a" –’id•á 30–Iaud" ³ud"
 1 jxYdj,sh 1-2
31
uiaidá yooa" f;aud" fc;=È" kdmSIa iy
flafoud h' fudjqyq bIaudfh,af.a mq;%fh` h'
32 wdn%y•f.a WmNdÈhdj jQ fl;=rdf.a
mq;%fh` fudjqyq h( wE Ys•rdka" fcdlaIdka"
fu°ka" –æhdka" bIandla iy IÜjd ,enqjd h'
fcdlaIdkaf.a mq;%fh` k•( fInd iy fo°ka
h' 33–æhdkaf.a mq;%fh` k•( tamd" tafmÈ"
yfkdla" w“° iy t,a°hd h' f• ish,af,`
fl;=rdf.a mq;%fh` h'
34 wdn%y•g °j Bidla Wmkafka h'
Bidlaf.a mÜ;%fh` k•( tai› iy bYardfh,a
h' 35tai›f.a mÜ;%fh` k•( t,smia" frjqfh,a"
fcjqIa" c,d• iy fl`rd h' 36t,smiaf.a
mÜ;%fh` k•( f;audka" «udÈ" fYmS" .dhs;d•"
flkia" Ø•kd iy wuf,la h' 37frjqfh,af.a
mÜ;f% h` k•( ky;a" fird" I•ud iy –iaid h'
38 fiahsÈf.a mÜ;%fh` k•( f,`;dka"
fI`nd,a" Ysfnfhdka" wkd" ¡fIdka" tfYÈ
iy ¡Idka h' 39f,`;dkaf.a mq;%fh` k•(
fy`ø iy fy`ud• h' Ø•kd f,`;dkaf.a
ify`oø h' 40fI`nd,af.a mÜ;%fh` k•(
w,ajdka" udky;a" tand,a" fImS iy «kd• h'
Ysfnfhdkaf.a mÜ;f% h` k•( wdhd iy wkd h'
41
wkdf.a mÜ;%hd ¡fIdka h' ¡fIdkaf.a
mÜ;%fh` k•( y•rdka" tIandka" b;ardka iy
flrdka h' 42tfYÈf.a mÜ;%fh` k•( “,ayka"
ihjdka iy cdlka h' ¡Idkaf.a mÜ;%fh`
k•( W!Ya iy wrdka h'
43 bYardfh,a ckhd flfrys Ùis rfcl=
rcl• lrkak m<uqfjka taf°• rf† rcl•
l< rcjre fudjqyq h' fnfh`Èf.a mÜ;a fn,d
há Tyqf.a kÜjr k• ækaydnd h' 44fn,d u<
miÜ fndYardys firdf.a mÜ;a fc`nd’ Tyq
fjkÜjg rcl• flf<a h' 45fc`nd’ u< miÜ
f;audÚjrekaf.a rf† yqId• Tyq fjkÜjg
rcl• flf<a h' 46yqId• u< miÜ fu`j’
rf† ¡ –æhkag myr ³ka fnooaf.a mÜ;a yooa
Tyq fjkÜjg rcl• flf<a h' Tyqf.a kÜjfÈ
ku wœ;a h' 47yooa u< miÜ uiafÈldys
I•,d Tyq fjkÜjg rcl• flf<a h' 48I•,d
u< miÜ hÜm%ˆia .x.dj <ó ØnqKÏ
frfydfnd;ays Idjq,a Tyq fjkÜjg rcl•
flf<a h' 49Idjq,a u< miÜ wlafndÈf.a mÜ;a
nd,a-ykka Tyq fjkÜjg rcl• flf<a h'
50
nd,a-ykka u< miÜ yooa Tyq fjkÜjg
rcl• flf<a h' Tyqf.a kÜjfÈ ku mdhS h'
Tyqf.a NdÈhdjf.a ku fufy;dn,a h' wE
2'7 fc`IÜ 7'1
456
fuidyd’f.a ³j jQ u;afÈoaf.a ³j h'
51 yooa –h.sfha h' taf°•ys w•mØjre
k•( Ø•kd" w,ajd" fcf;a;aá 52Tfyd,sndud"
ta,d" mSfkdkaá 53flkia" f;audka" –’YdÈá
54
u.a¡fh,a iy Brd• h' fudjqyq taf°•ys
w•mØfh` h'
2 bYardfh,af.a mÜ;%fh` k•( rEnka"
is–fhdka" f,• iy cÏ° há biaidlÈ iy
idnqf,dka há 2°ka" fc`fima iy fnkac–ka
há kma;,S" .doa iy wdfIÈ h'
cq° f.`;%h
3 cÏ°f.a mÜ;%fh` k•( taÈ" «kdka iy
fIa,d h' f• ;=kfa okd ldkdksh ne;a-IÜjdf.ka
Tyqg °j Wmkafk` h' cÏ°f.a l=®º,d jQ taÈ
i–¹Kka jykafia bæúfhys ³Iag j is‡
neœka Wka jykafia Tyq keiQ fial' 4Tyqf.a
f,a,sh jQ ;dudÈ Tyqg °j fmfrYa o fYrd o
,enqjd h' cÏ°g mÜ;f% h` miafofkla is‡fh` h'
5 fmfrYaf.a mÜ;%fh` k•( fyYafrdka
iy yduq,a h' 6fYrdf.a mÜ;%fh` k•( is•ø"
ta;dka" fyauka" l,afld,a iy °rd h' ta
ish,af,` miafofkla h' 7lÈ—f.a mÜ;%hd
k•( lem jQ foa .ek wmrdOhla lr
bYardfh,a le<Uqjd jQ wdldÈ h'
8 wYúhd ta;dkaf.a mÜ;%fhla h'
9 fyYafrdkag Wmka Tyqf.a mÜ;%fh`
k•( fcrdfufh,a" rd• iy fl®nhs h'
10 rd•g °j w•–kd°’ Wmkafka há
w•–kd°’g °j cÏ°f.a mÜ;%hkag w•mØ jQ
kdfIdka Wmkafka h' 11kdfIdkag °j i,aud
o i,audg °j fn`jia o Wmkafk` há
12
fn`jiag °j «fnoa o «fnoag °j fciafia o
Wmkafk` há
13 fciafiag °j Tyqf.a l=®º,d jQ
t,shd’ o" fojeÚhd jQ w“kd°’ o" ;=ka-
jekshd jQ Isfuhd oá 14i;rjeÚhd jQ
fk;fka,a o" miajeÚhd jQ roaohs oá 15yh-
jeÚhd jQ TfY• o" i;ajeÚhd jQ °œ;a o
Wmkafk` h' 16fudjqkaf.a ify`oúfh` k•(
fYrehd iy w“.dhs,a h' fYrehdf.a mÜ;%-
fh` k•( w“Ihs o fc`jd’ o widfy,a o hk
;=kafokd h' 17w“.dhs,a wudid ,enqjd h'
wudidf.a mshd k•" bIaudfh,Sh fcf;È h'
18 fyYafrdkaf.a mÜ;a ldf,’g °j
Tyqf.a NdÈhdj jQ wY=ndf.ka fcúfhd;a
 1 jxYdj,sh 2-3
Wmkakd h' wEg mÜ;%fh` Wmkafk` h' T›yq
k•( fÐfIÈ" fI`nd’ iy wÈf°ka h' 19wY=nd
–h.sh miÜ ldf,’ tm%d;d mdjd.;af;a h'
wE Tyqf.ka yQÈ ,enqjd h' 20yQÈg °j Wø
Wmkafka há Wøg °j fnYf,,a Wmkafka h'
21 miÜ j fyYafrdka ;ud yeg wjqre³
jhia jQ l," .s,shoa yg mshd jQ udlSÈf.a ³j
mdjdf.k wE yd tla œh' weh Tyqf.ka
fi.=’ ,enqjd h' 22fi.=’g °j cdhsÈ
Wmkafka há Tyqg .s,shoa foaYfhys k.r
œis;=kla ØnqfKa h' 23f.IQÈjre o isúhka-
jre o cdhsÈys k.r iy flk;a o Bg whsØ
.• we;=½ j k.r iegla o Tjqkaf.ka
w,a,d.;af;` h' f• ish,af,` .s,shoaf.a msh
jQ udlSÈf.a mÜ;f% h` h' 24fyYafrdka ldf,’-
tm%d;dys ¡ –h.sh miÜ fyYafrdkaf.a NdÈ-
hdj jQ w“hd f;fl`jd jeishkaf.a uq,a mshd
jk wIayQÈ ,enqjd h'
25 fyYafrdkaf.a l=®º,d jQ fcrdfu-
fh,af.a mÜ;%fh` k•( l=®º,d jQ rd•" nQkd"
Tfrka" TfY• iy wyshd h' 26fcrdfufh,ag
wgdrd k• fjk NdÈhdjla jQjd h' wE
«kd•f.a uj h' 27fcrdfufh,af.a l=®º,d
jQ rd•f.a mÜ;%fh` k•( uhYa" cd—ka iy
taflÈ h' 28«kd•f.a mÜ;%fh` k•( I•uhs
iy cd° h' I•uhsf.a mÜ;%fh` k•( kd°’
iy w“IÜÈ h'
29 w“IÜÈf.a NdÈhdjf.a ku w“yhs,a há
wE wdndka iy fu`,Soa Tyqf.ka ,enqjd h'
30kd°’f.a mÜ;%fh` k•( fif,oa iy wmamhs•
h' fif,oa orejka fkd,en –h.sfha h'
31
wmamhs•f.a mq;h % d k•( bIS h' bISf.a mÜ;h
% d
k• fIaIdka h' fIaIdkaf.a mÜ;%hd k•
wd,hs h'
32 I•uhsf.a ify`or jQ cd°f.a mÜ;%fh`
k•( fcf;È iy fcdk;ka h' fcf;È
orejka fkd,en –h.sfha h' 33fcdk;kaf.a
mÜ;%fh` k•( fmf,;a iy idid h' fudjqyq
fcrdfufh,af.a mÜ;f% h` h'
34 fIaIdkag ´jreka –i mÜ;%fh`
fkdis‡fh` h' fIaIdkag –ir jeisfhl= jQ
cÈyd k• jevldrfhla is‡fha h' 35fIaIdka
;udf.a jevldrhd jQ cÈydg ;udf.a ³j
NdÈhdj fldg ³kafka h' wE Tyqg °j w;a;hs
,enqjd h' 36w;a;hsg °j kd;dka Wmkafka há
kd;dkag °j idndoa Wmkafka há 37idndoag
°j tma,d,a Wmkafka há tma,d,ag °j «fnoa
Wmkafka há 38«fnoag °j fÐyq Wmkafka há
fÐyqg °j wYúhd Wmkafka há 39wYúhdg °j
457
fyf,Ya Wmkafka há fyf,Yag °j tf,hdid
Wmkafka há 40tf,hdidg °j isiauhs
Wmkafka há isiauhsg °j I,a®• Wmkafka há
41I,a®•g °j fcl–hd Wmkafka há fcl-
–hdg °j t,sIdud Wmkafka h'
42 fcrdfufh,af.a ify`or jQ ldf,’-
f.a mÜ;%fh` k•( Tyqf.a l=®º,d jQ" iSmaf.a
mshd jQ f•Id iy fyfn%dkaf.a mshd jQ
ufÈIdf.a mÜ;%fh`;a h' 43fyfn%dkaf.a
mÜ;%fh` k•( fl`rd" ;mamÜjd" frfl• iy
fIud h' 44fIudg °j fcdÈflhd•f.a mshd jQ
ry• Wmkafka há frfl•g °j I•uhs
Wmkafka h' 45udfhdka I•uhsf.a mÜ;%hd há
udfhdka fn;a-Y=Èf.a mshd h'
46 ldf,’f.a WmNdÈhdj jQ tamd
ydrdka o fu`Yd o .dfiia o ,enqjd h'
ydrdkag °j .dfiia Wmkafka h'
47 cdohsf.a mÜ;%fh` k•( frf.•"
fc`;d•" f.aId•" fmf,†" tamd iy Ihma h'
48 ldf,’f.a WmNdÈhdj jQ uhld
fIfnÈ iy ØÈykd ,enqjd h' 49wE
uoaukakdf.a mshd jQ Ihma o ulaf’kdf.a
iy .sfnhdf.a mshd jQ fIjd o ,enqjd h'
ldf,’f.a ³j wlaid h'
50 fudjqy q ldf,’f.a mÜ;%fh` h'
tm%d;df.a l=®º,d jQ fnkayQÈ há
Ùúh;a-fchdø•f.a mshd jQ fI`nd,aá 51fn;a-
f,fy•f.a mshd jQ i,aud iy fn;a-
.dfoÈf.a mshd jQ ydfrma h'
52 Ùúh;a-fchdø•f.a mshd jQ fI`nd,ag
mÜ;%fh` is‡fh` h' tk•á ydfrdf› iy
fukÜfyd;ajrekaf.ka foflka fldgila h'
53
Ùúh;a-fchdø•f.a mjq,a k•( b;aúhjre"
mÝØjre" IÜudØjre iy –Iardhsjre há
fudjqkaf.ka fYdrdØjre o tIa;dfh`,sjre
o mej; wdfj` h'
54 i,audf.a mÜ;%fh` k•( fn;a-
f,fy•jre" fkfg`mdØjre" wgdfrd;a-
fn;-a fc`jd’jre" udkyØjrekaf.ka foflka
fldgila iy fYdúhjre;a h'
55 cdfnYays œiÝ ,shkakkaf.a mjq,a k•(
ØrdØjre" Is–hdØjre iy iÜldØjre h'
fudjqy q fÈld’f.a jxYfha mshd jQ y•u;af.ka
mej; wd flaÚjre h'
3 fyfn%dkays ¡ °œ;ag Wmka Tyqf.a
mÜ;%fh` fudjqyq h' l=®º,d fcfY%fh,Sh
wysfkdj•f.ka Wmka w•fkdka h' fo-
jeÚhd lÈfu,Sh w“.dhs,af.ka Wmka
 1 jxYdj,sh 3-4
2 23
°Úfh,a há ;=kajeÚhd f.IQÈys rc jk
;,auhsf.a ³j jQ uhldf.a mÜ;% jQ w’if,d•
há y;rjeÚhd y.a.s;af.a mÜ;% jQ wf°Úhd há
3
miajeÚhd w“g,af.ka Wmka fIm‡hd há
yhjeÚhd Tyqf.a NdÈhdj jQ t.a,df.ka
Wmka b;afrhd• há 4yh fofkla fyfn%dkays
¡ Tyqg Wmkafk` h' tys Tyq i;a wjqre³ yh
udihla o fcrei,fuys Øia;=ka wjqreoaola o
rcl• flf<a h' 5fcrei,f• ¡ Tyqg °j
Wmka wh fudjqyq h( Isfuhd" fI`nd’"
kd;dka iy i,fudka h' f• i;r fokd
w•–fh,af.a ³j jQ ne;a-IÜjdf.ka Wmkafk` h'
6 b’ydÈ" t,sIud" t,sfmf,;aá 7fkd.d"
fkfm.a" cdmshdá 8t,sIdud" t,ahd°" t,sfmf,;a
hk kj fokd;a h' 9WmNdÈhdjkaf.a mÜ;h % ka
we;=½ j fudjqyq ish,af,` °œ;af.a mÜ;f% h` h'
;dudÈ fudjqkaf.a ify`oø h'
10 i,fudkaf.a mÜ;h % d frfydfn`j• h'
Tyqf.a mÜ;%hd w“hd há Tyqf.a mÜ;%hd wdid
há Tyqf.a mÜ;%hd fcfy`Idmd† há 11Tyqf.a
mÜ;%hd fc`rd• há Tyqf.a mÜ;%hd wyishd há
Tyqf.a mÜ;%hd fc`jdIa há 12Tyqf.a mÜ;%hd
wuYshd há Tyqf.a mÜ;%hd wiúhd há Tyqf.a
mÜ;%hd fc`;d• há 13Tyqf.a mÜ;%hd wdydia há
Tyqf.a mÜ;%hd fyiÙhd há Tyqf.a mÜ;%hd
ukiafia há 14Tyqf.a mÜ;%hd wdfudka há
Tyqf.a mÜ;%hd fcdIshd h' 15fcdIshdf.a
mÜ;%fh` k•( l=®º,d jQ fcdydkdka há
fojeÚhd fcfy`hdÙ• há ;=kajeÚhd
fYfoÙhd há y;rjeÚhd I,a®• h'
16
fcfy`hdÙ•f.a mq;%fh` k•( Tyqf.a mÜ;a
fcfldÚhd iy Tyqf.a mÜ;a fYfoÙhd h'
17 ysrldrfhl= jQ fcfldÚhdf.a
mÜ;%fh` k•( 18Tyqf.a mÜ;a fIh,aØfh,a iy
u,aÙrd•" fm°hd" fIkYaYÈ" fcl–hd"
fy`Idud iy fko“hd h' 19fm°hdf.a
mÜ;%fh` k•( fire’ndfn,a iy Isfuhs h'
fire’ndfn,af.a mÜ;%fh` k•( fuIÜ,a,d•
iy ykÚhd há Tjqkfa .a ify`oø fIf,d–;a
h' 20yIÜnd" Tfy,a" fnfrÙhd" yiæhd"
cÏ I’-fyfioa hk miafokd;a h'
21 ykÚhdf.a mÜ;%fh` k•( fm,‡hd
iy fcIdhd h' frmdhdf.a mÜ;%fh` há
wÈKkaf.a mÜ;%fh` há Tnæhdf.a mq;%fh` há
fIlÚhdf.a mÜ;%fh` h' 22fIlÚhdf.a
mÜ;%fh` k•( fIudhd o fIudhdf.a mÜ;%hka
jQ y†ÛIa" b.d,a" ndúhd" fkhúhd" Idmd;a
3'4 2 iduq 5'4-5á 1 rdcd 2'11á 1 jxYd 29'27 3'5 2 iduq 11'3
458
hk yhfokd h' fkhúhdf.a mÜ;%fh` k•(
t,sfh`fhakhs" ysiaÙhd" wYaøld• hk
;=kfa okd h' 24t,sfh`fhakhsf.a mÜ;f% h` k•(
fy`oœhd" t,shdIs’" fm,dhd" wlal=’"
fcdydkdka" fo,dhd" wkdkS hk i;afokd h'
4 cÏ°f.a mÜ;f% h` k•( fmfrYa" fyYafrdka"
lÈ—" yQÈ iy fI`nd,a h' 2fI`nd,af.a
mÜ;% jQ frhdhdg °j cy;a Wmkafka há cy;ag
°j wyquhs iy ,dyoa Wmkafk` h' fudjqyq
fYdrdØjrekaf.a mjq,a h'
3 ta;d•f.a mshdf.ka Wmka wh k•(
fcfY%fh,a" bIaud iy b‰ndIa h' Tjqkaf.a
ify`oøf.a ku yYafYf,,afmdkS h'
4
f.fo`Èf.a mshd jQ fmkÜf›,a há yqIdf.a
mshd jQ tfYÈ h' fudjqyq tm%d;df.a l=®º,d
jQ fn;a-f,fy•f.a mshd jQ yQÈf.a mÜ;%fh` h'
5 f;fl`jd jeishkaf.a mshd jQ wIayQÈg
fyf,hd iy khrd hk NdÈhdfj`
fofofkla jQ y' 6khrd Tyqf.ka wyqiaid• o
fyafmÈ o f;afuÚ o ydyIa;dú o ,enqjd h'
khrdf.a mÜ;%fh` fudjqyq h' 7fyf,hdf.a
mÜ;%fh` k•( fYfr;a" bYaydÈ iy t;akka h'
8 fldYag °j wdkÜ’ o fYdf’nd o
ydre•f.a mÜ;a wyÈfy,af.a mjq,a o Wmkafk` h'
9 cdfnYa ;udf.a ify`orhkag jvd
f.!rj ,enqf› h' Tyqf.a uj" ööuu
f›okdfjka Tyq ,enqfj–÷÷hs Ùhd Tyqg
cdfnYa hk ku ;enqjd h' 10cdfnYa
bYardfh,ajrekaf.a foœhka jykafiag
hdƒÆ fldg" ööwfy`" Tn ug wdYSÈjdo lr"
udf.a iSudj œYd, lr" Tf’ wØka ug msyg s
•" ug ³la kÝmæk f,i œmf;ka ud wdrlaId
l< uekj÷÷hs lSf› h' foœhka jykafia o
Tyqf.a b,a,Su bIag l< fial'
11 IÜ ydf.a ify`or jQ fl¬’g °j
fuySÈ Wmkafka h' Tyq tIaf;dkaf.a mshd h'
12
tIaf;dkag °j fn;a-rdmd o mfiahd o
BÈ-kdydIaf.a mshd jQ f;yskakd o Wmkafk`
h' fudjqyq fÈldyS ukÜIHfh` h'
13 flkiaf.a mÜ;%fh` k•( T;aÚfh,a
iy firdhd h' T;aÚfh,af.a mÜ;%fh` y;;a
iy fufh`fkd;hs h' 14fufh`fkd;hsg °j
Tm%d Wmkafka h' firdhdg °j f.-yrdIs-
jrekaf.a msh jQ fc`jd’ Wmkafka h' T›yq
Ys,amSyq h'
15 fcmÜkafkaf.a mÜ;a ldf,’f.a mÜ;%fh`
k•( Bre" ta,d iy kh• h' ta,df.a mÜ;%hd
flkia h'
 1 jxYdj,sh 4-5
16 fcy,af,f,,af.a mÜ;%fh` k•( YSma"
YSmd" Øúhd iy wifÈ,a h'
17 tiardf.a mÜ;%fh` k•( fcf;È"
fufÈoa" tafmÈ iy cdf,dka h' fufÈoa
mdjd.;a" mdrdfj`f.a ³j jQ “Øhdf.a
mÜ;%fh` fudjqyq h' wE —úh• o I•uhs o
tIaf;fu`jdf.a mshd jQ bIand o ,enqjd h'
18
Tyqf.a cÏfo› NdÈhdj f.fo`Èf.a mshd jQ
fcfroa o fY`fl`f.a mshd jQ fyfnÈ o
Ydfkdjdf.a mshd jQ fcl=Øfh,a o ,enqjd h'
19 flhs,df.a mshd jk ky•f.a
ify`oø jQ" fy`æhdf.a NdÈhdjf.a mÜ;%fh`
k•( .È— iy uhldØh tIaf;fu`jd h'
20 Isfudkaf.a mÜ;%fh` k•( w•fkdka"
úkakd" fnka-ydkdka iy ;Sf,dka h' bIsf.a
mÜ;f% h` k•( fi`fy;a iy fnka-fY`fy;a h'
21 cÏ°f.a mÜ;% jQ fIa,df.a mÜ;%fh` k•(
f,aldf.a mshd jQ taÈ o ufÈIdf.a mshd jQ
,fh° o wIafnhdf.a jxYh jk isyska yK
fræ œhkakkaf.a jxYfha mjq,a oá 22fc`Ù• o
fldfYandys ukÜIHfh` o fu`j’jrekaf.ka
NdÈhdjka irK mdjd.;a fc`jdIa iy
idrdma o cdIÜ’-f,-fy• o hk fudjqyq h'
f•jd mer× lreKÏ h' 23fudjqyq l=•N-
ldrhka j fk;dhs•ys o f.fordys o œiÜfj`
h' fudjqyq rcÏf.a jevlrk ms×i tys Tyq
iuó jdih lf<` h'
is–fhdkaf..aa ff. .`;%h
24 is–fhdkaf.a mÜ;%fh` k•( fkuqfj,a"
cd—ka" cdø’" fYrd iy Idjq,a h' 25Tyqf.a
mÜ;%hd I,a®• há Tyqf.a mq;%hd –’id• há
Tyqf.a mÜ;%hd –Iaud h' 26–Iaudf.a mÜ;%fh`
k•( Tyqf.a mÜ;a y•uqfj,a há Tyqf.a mÜ;% jQ
Ylal+È há Tyqf.a mÜ;% jQ Isfuhs h' 27Isfuhsg
mÜ;%fh` oyihfofkla o" ´jre yhfofkla o
is‡fh` h' tfy;a" Tyqf.a ify`orhkag
fndfy` orefj` fkdis‡fh` h' Tjqkaf.a uq½
jxYh cÏ° mÜ;%hka fuka jeŠ fkd • h'
28 T›yq fnhÈ-fIndys o fud,d°ys o
yYÈ-IÜjd,ays oá 29“,aydys o tfY•ys o
f;`,doays oá 30fn;=fh,ays o fydÈudys o
Ysla,.ays oá 31fn;a-uÈldfnd;ays o
yYÈ-iÜiS•ys o fn;a-“úfhys o Ihr•ys o
œiÜfj` h' °œ;a rclug me–fKk ;=re
f•jd Tjqkfa .a k.r j ØnqfKa h' 32Tjqkfa .a
4'28
4'28--33 fc`IÜ 19'2-8 5'1 W;a 35'22á 49'3-4 5'2 W;a 49'8-10
459
.•( ta;d•" whska" ú•fudka" f;dflka"
wdIdka hk k.r myla iy 33nd,a olajd tu
k.r jf†g ØnqKÏ ish® .• o f›' Tjqkaf.a
jdiia:dk o Tjqkaf.a fm<m;a f,aLk o
f•jd h'
34 fufI`nd’ o c•f,la o wuYshdf.a
mÜ;a fc`Id oá 35fc`fj,a o wisfh,af.a mÜ;%hd
jk firdhdf.a mÜ;a fc`Is“hdf.a mÜ;%hd jk
fÐyq oá 36t,sfh`fhakhs o cdfldnd o
fcfI`ydhd o wdidhd o w¡fh,a o fcis–fh,a
o fnkdhd oá 37fIudhdf.a mÜ;%hd jk
Is•øf.a mÜ;% jQ fcohdf.a mÜ;%hd jk
w,af,dkaf.a mÜ;% jQ IsmSf.a mÜ;%hd jk iSid o
hk 38k• jYfhka i|yka l< fudjqyq
;ukaf.a mjq,aj, w•mØfh` jQ y' Tjqkaf.a
msh fm<m;a o fndfy` fihska jÈOkh œh'
39
T›yq ;ukaf.a t½ neg½ /<j,g ;K “•
fidh–ka –‡hdjf;a kef.kZysr w;g
f.fo`Èg we;=,a jk ;ek olajd .sfh` h'
40
fyd| ire ;K “• Tjqkag i•n œh'
foaYh o ±kg u œYd, j" ÚYap, j" idu°k
iys; j ØnqfKa h' ukao" m<uqfjka tys
jdih l< wh yd•f.ka mej; wdfj` h'
41 k• jYfhka ,shk ,o fudjqyq cÏ°ys
rc jQ fyiÙhdf.a ld,fha ¡ wjq;a tys
i•njqK fuhÜ Ú jreka g ;a " Tjqkaf.a
l+vdr•j,g;a myr ¡" wo olajd Øfnk
ye‡hg Tjqka uq½uÚka u keØlr oud
Tjqka fjkÜjg tys jdih lf<` h' ukao"
Tjqkaf.a t½ neg½ /<j,aj,g tys ;K “•
ØnqfKa h' 42is–fhdkaf.a mÜ;h % ka jk Tjqk-a
f.ka iuyr fofkla tk•" ukÜIHhka mka-
ishhla bIsf.a mÜ;% jQ fm,‡hd o fkhúhd o
frmdhd o WYaYSfh,a o m%Odklug ;nd
f.k fiahsÈ lkaog f.dia" 43.e<• b;=re j
is‡ wuf,lajrekag myr ³kafk` h' wo
olajd;a T›yq tys jdih lrØ'
rEnkaf.a f.`;%h
5 bYardfh,af.a l=®º,d jQ rEnkaf.a mÜ;f% h`
fudjq y q h' Tyq l= ®º,d j is ‡ kuq ; a "
;u mshdf.a WmNdÈhdjka iuó fiajkfhys
fh³KÏ Úid" Tyqf.a l=®º,alu bYardfh,af.a
mÜ;a fc`fimaf.a mÜ;%hkag fok ,oafoa há
l=®º,alf• ye‡hg fm<m; .Kka
fkd.kakd ,oafoa h' 2cÏ° jkdys ;udf.a
ify`orhka w;fÈ n,j;a jqfKa h' Tyqf.ka
 1 jxYdj,sh 5-6
w•mØhd mej; wdfha h' tfy;a" l=®º,alu
fc`fimag whsØ h' 3bYardfh,af.a l=®º,d jQ
rEnkaf.a mÜ;%fh` k•( yfkdla" m,a®"
fyYafrdka iy lÈ— h'
4 fc`fj,af.a mÜ;f% h` k•( Tyqf.a mÜ;h% d
fIudhd há Tyqf.a mÜ;%hd f.d.a há Tyqf.a
mÜ;%hd Isfuhs há 5Tyqf.a mÜ;%hd —ld há Tyq-
f.a mÜ;%hd frhdhd há Tyqf.a mÜ;%hd nd,a há
6Tyqf.a mÜ;h
% d fnfhard há Tyq wisúhdf› rc jQ
Ø,a.;a-msf,fiÈ œiska jy,alug f.khkÜ
,enqf› h' Tyq rEnkajrekaf.a w•mØhd h'
7 ;ukaf.a mr•mrd f,aLkfhys ,shd
Øfnk ;ukaf.a mjq,a wkÜj Tyqf.a
ify`orfhda k•( m%OdÚhd jQ fchSfh,a iy
fYlúhd h" 8fc`fj,af.a mÜ;% jQ fIudf.a
mÜ;%hd jk wdYdYaf.a mÜ;a fn,d h' Tyq
wfrdafhÈys o fkfn` iy nd,a-fufhdka
olajd o jdih flf<a h' 9kef.kysrg T›yq
hÜm%ˆia .x.df› mgka md½lrhg we;=½ jk
;ek olajd jdih lf<` h' ukao" Tjqkaf.a
isjm
q dfj` .s,hs oa foaYfhys nyq, j is‡fh` h'
10 T›yq idjq,fa .a ojiaj, ¡ y.aøjreka
iuó hÜoaO fldg Tjqka keØlr" .s,shoag
kef.kysfrka Øfnk foaYh uq½,af,ys
Tjqkaf.a l+vdr•j, jdih lf<` h'
.doaf.a f.`;%h
11 .doaf.a mq;%fh` Tjqkag bæúms‡ka
ndIdka foaYfha if,ld olajd jdih lf<`
h' 12T›yq k•( m%OdÚhd jQ fc`fj,a"
fojeÚhd jQ Idmd•" cdkhs iy Idmd;a h'
T›yq ndIdkays is‡fh` h' 13;ukaf.a msh
jxY m%ldrhg Tjqkaf.a ify`orfh` k•(
–ldfh,a o fuIÜ,a,d• o fInd o fc`rhs o
cdldka o Ish o tafnÈ o hk i;afokd h'
14
fudjqyq nqYaf.a mÜ;%hd jk cdfv`f.a mÜ;a
fcIsIhsf.a mÜ;%hd jk –ldfh,af.a mÜ;a
.s,shoaf.a mÜ;%hd jk cdfrdjdf.a mÜ;a yqøf.a
mÜ;%hd jk w“yhs,af.a mÜ;%fh` h' 15.=kSf.a
mÜ;a w’æfh,af.a mÜ;%hd jk wyS Tjqkaf.a msh
jxYj, m%OdÚhd h' 16T›yq .s,shoays o
ndIdkays o tys kÜjrj, o Idfrdkays ish®
;K “•j, o ;ukaf.a iSud olajd jdih
460
fcdÈ°fkka tf.dv f.`;%
18 rEnkajrekaf.ka o .doajrekaf.ka o
ukiafiaf.a wÈO f.`;%fhka o m,sy;a"
lvqj;a mdœƒ„ lrk ³kafkka œæk hÜoaO-
hg olaI œl%udkaœ; ukÜIHfh` y;<siy a dr°ia
y;aish yegla jQfj` h' T›yq hÜoaOhg hkak
mܽjka wh fj;a' 19T›yq y.aøjreka o fcÛÈ
o kdmSIa o fk`°’ o iuó hÜoaO lf<` h' 20ta
whg œreoaO j Tjqkag msysg ,enqKÏ neœka
y.aøjre o Tjqka iuó is‡ ish,af,` o Tjqka
w;g mdjd fok ,oafo` h' ukao" igfka ¡
T›yq foœhka jykafiag hdƒÆ lf<` h'
Tjqka Wka jykafia flfrys œYajdi l<
neœka Wka jykafia Tjqkag weyq•lka ³ka
fial' 21T›yq Tjqkaf.a is›mdjqka jk Tjqk-a
f.a TÛjka mKiaoyila o neg½jka fo-
,laI mKiaoyila o fldg½jka fooyila o
–ÚiÜka ,laIhla o w,a,df.k .sfh` h'
22
hÜoaOh foœhka jykafia flfrka jQ Úid
fndfy` fofkla u uere•ld jeÛfK` h'
jy,alug f.k hdu olajd T›yq fudjqkfa .a
foaYfhys jdih lf<da h'
23 ukiafiaf.a wÈO f.`;%fha ckhd
ndIdka mgka nd,a-fyÈfudka o fikSSÈ o
fyÈfudka lkao o olajd foaYfhys jdih
lf<` h' T›yq .KÚka jeŠ jQfj` h'
24
Tjqkaf.a msh jxYj, m%OdÚfh` fudjqyq h(
tafmÈ" bIS" t,sfh,a" wYaúfh,a" fcr–hd"
fy`oœhd iy cdæfh,a h' T›yq n,jka;hka
j" lSÈØu;a ukÜIHhka j" ;ukaf.a msh
jxYj, m%OdÚhka j is‡fh` h'
25 tfy;a" T›yq ;ukaf.a mshjrekaf.a
foœhka jykafiag wœYajdijka; • Wka
jykafia Tjqka bæúfhka œkdY l< rg jeis-
hkaf.a foœjreka je<| .;af;` h' 26bYard-
fh,ajrekaf.a foœhka jykafia o wisúhdf›
rc jQ mÝ,af.a is;;a wisúhdf› rc jQ Ø,a.;a-
msf,fiÈf.a is;;a fmd<Ujd" Tjqka tk•"
rEnkajreka o .doajreka o ukiafiaf.a wÈO
f.`;%h o f.k f.dia" y,dg;a" ydfn`Èg;a"
ydrdg;a" f.`Ydkays .x.dj <óg;a
me–fKjq fial' T›yq wo olajd tys is‡Ø'
f,•f.a f.`;%h

17
lf<` h' f• ish,af,` u cÏ°ys rc jQ
fc`;d•f.a ojiaj, ¡ o bYardfh,a rc jQ
fcfrdfndaj•f.a ojiaj, ¡ o fm<m;a
jYfhka ,shjqfK` h'
5'6 2 rdcd 15'29 5'26 2 rdcd 15'19"29á 17'6
6
f,•f.a mq;f% h` k•( f.aÈfId•" fldyd;a
iy furdø h'
2 fldyd;af.a mÜ;%fh` k•( w•rd•"
bYaydÈ" fyfn%dka iy WYaYsfh,a h'
 1 jxYdj,sh 6
3 w•rd•f.a orefj` k•( wdfrdka"
fu`fiia iy —úh• h' wdfrdkaf.a mÜ;%fh`
k•( kd°’" w“yq" tf,hdiÈ iy B;dudÈ h'
4 tf,hdiÈg °j msfkydia o msfkydiag
°j w“IÜjd oá 5w“IÜjdg °j nqlalS oá nqlalSg
°j WYaYs o 6WYaYsg °j fYryshd o
fYryshdg °j furdfhd;a oá 7furdfhd;ag
°j wuúhd o wuúhdg °j wys;=’ oá 8wys;=’g
°j Ydf°la o Ydf°lag °j wySuhdYa oá
9wySuhdYag °j wYúhd o wYúhdg °j
fcdydkdka oá 10fcdydkdkag °j wYúhd o
Wmkafk` h' i,fudka fcrei,f•
f.dvkeó=jdjQ ud,s.dfjys mÝcl ;k;=fÈ
lghÜ;= bIag flf<a Tyq h' 11wYúhdg °j
wuúhd o wuúhdg °j wyS;=’ oá 12wyS;=’g
°j Ydf°la o Ydf°lag °j I,a®• oá
13I,a®•g °j ys,aÙhd o ys,aÙhdg °j
wYúhd oá 14wYúhdg °j firdhd o
firdhdg °j fcfy`Yd°la o Wmkafk` h'
15
i–¹Kka jykafia fknqloafkYÈ wØka
cÏ°jreka o fcrei,f• jeishka o jy,alug
yúk œg fcfy`Yd°la o .sfha h'
16 f,•f.a mÜ;%fh` k•( f.aÈfId•"
fldyd;a iy furdø h' 17f.aÈfId•f.a
mÜ;%hkaf.a kdu k•( ,s’Ú iy Isfuhs h'
18fldyd;af.a mÜ;%fh` k•( w•rd•" bYaydÈ"
fyfn%dka iy WYaYsfh,a h' 19furdøf.a
mÜ;%fh` k•( ud,S iy uqIS h' f,•jrekaf.a
mjq,a Tjqkaf.a mshjrekaf.a jxY m%ldrhg
fufia h( 20f.aÈfId•f.a mÜ;%hd ,s’Ú há
Tyqf.a mÜ;%hd cy;a há Tyqf.a mÜ;%hd is•ud
há 21Tyqf.a mÜ;%hd fc`jd há Tyqf.a mÜ;%hd
boafo` há Tyqf.a mÜ;%hd fYrd há Tyqf.a
mÜ;h% d fchdf;rhs h'
22 fldyd;af.a mq;%hd k•( w•–kd°’
há Tyqf.a mÜ;%hd fl`rd há Tyqf.a mÜ;%hd
wiaiSÈ há 23Tyqf.a mÜ;%hd t,aldkd há
Tyqf.a mÜ;%hd t“hdidma há Tyqf.a mÜ;%hd
wiaiSÈ há 24Tyqf.a mÜ;%hd ;y;a há Tyqf.a
mÜ;%hd Wúfh,a há Tyqf.a mÜ;%hd WYaYshd há
Tyqf.a mÜ;%hd Idjq,a h'
25 t,aldkdf.a mÜ;%fh` k•( wudihs
iy wySfud;a h' 26Tyqf.a mÜ;%hd t,aldkd há
Tyqf.a mÜ;%hd t,aldkd-fY`mhs há Tyqf.a
mÜ;%hd ky;a há 27Tyqf.a mÜ;%hd t,shd’ há
Tyqf.a mÜ;%hd fcfrdyd• há Tyqf.a mÜ;%hd
t,aldkd h'
6'16-19 Úlau 6'15-19
461
28 iduqfj,af.a mÜ;%fh` k•( l=®º,d jQ
fc`fj,a iy fojeÚhd jQ w“hd h'
29 furdøf.a mÜ;%hd k•( ud,S h" Tyqf.a
mÜ;%hd ,s’Ú há Tyqf.a mÜ;%hd Isfuhs há
30Tyqf.a mÜ;%hd WYaYd há Tyqf.a mÜ;%hd
Isfuhd há Tyqf.a mÜ;%hd y.a.shd há Tyqf.a
mÜ;%hd widhd h'
ud,s.df› .dhlfh`
31 .sœiÜ• lr~qj msyfs gjq œg i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.dfjys .SØld fufyhg
°œ;a œiska m;a lrkÜ ,enqfj` fudjqyq h'
32i,fudka fcrei,fuys i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dj f.dvkók ;=re T›yq i•uqL
uKavmh bæúmsg .SØld fufyh mj;aj–ka
;ukaf.a mkaØ múoafoka ;ukaf.a ;k;=frys
fh¡ is‡fh` h'
33 tfia is‡ wh iy Tjqkaf.a mÜ;%fh`
fudjqyq h( fldyd;a mrmÜfrka .dhkdldr
fyauka h' Tyq fc`fj,af.a mq;%hd há Tyq
iduqfj,af.a mq;%hd há 34Tyq t,aldkdf.a
mÜ;%hd há Tyq fcfrdyd•f.a mq;%hd há Tyq
t,sfh,af.a mÜ;h% d há Tyq f;`jdf.a mq;h % d há
35
Tyq Y=maf.a mq;%hd há Tyq t,aldkdf.a
mÜ;%hd há Tyq uy;af.a mq;%hd há Tyq
wudihsf.a mÜ;%hd há 36Tyq t,aldkdf.a
mÜ;%hd há Tyq fc`fj,af.a mq;%hd há Tyq
wYúhdf.a mq;%hd há Tyq fYmÚhdf.a mq;%hd
há 37Tyq ;dy;af.a mq;%hd há Tyq wiaiSÈf.a
mÜ;%hd há Tyq t“hdidmaf.a mq;%hd há Tyq
fl`rdf.a mÜ;%hd há 38Tyq bYaydÈf.a mÜ;%hd
há Tyq fldyd;af.a mÜ;%hd há Tyq f,•f.a
mÜ;%hd há Tyq bYardfh,af.a mq;%hd h'
39 Tyqg ol=fKka is‡fha Tyqf.a
ify`or wdidma h' wdidma fnfrÙhdf.a
mÜ;%hd há Tyq Isfuhdf.a mÜ;%hd há 40Tyq
–ldfh,af.a mq;%hd há Tyq nhfihdf.a
mÜ;%hd há Tyq u,aÙhdf.a mq;%hd há 41Tyq
t;aÚf.a mq;%hd há Tyq fYrdf.a mq;%hd há
Tyq w°hdf.a mÜ;h % d há 42Tyq ta;dkaf.a mÜ;h% d
há Tyq is•udf.a mÜ;%hd há Tyq ISfuhsf.a
mÜ;%hd há 43Tyq cy;af.a mÜ;%hd há Tyq
f.aÈfId•f.a mÜ;h % d há Tyq f,•f.a mÜ;h% d h'
44 Tjqkaf.a ify`orhka jk furdøf.a
mÜ;%fh` jfuka is‡fh` h' tk•( ta;dka h'
Tyq ÙIsf.a mÜ;%hd há Tyq w’¡f.a mÜ;%hd há
 1 jxYdj,sh 6
45
Tyq u,a¬laf.a mÜ;%hd há Tyq yI“hdf.a
mÜ;%hd há Tyq wuYshdf.a mÜ;%hd há Tyq
ys,Ù % d há 46Tyq w•YSf.a mÜ;h
a hdf.a mÜ;h % d há
Tyq ndkSf.a mÜ;%hd há Tyq fIfuÈf.a mÜ;%hd
há 47Tyq ud,Sf.a mÜ;%hd há Tyq uqISf.a mÜ;%hd
há Tyq furdøf.a mÜ;%hd há Tyq f,•f.a
mÜ;%hd h' 48Tjqkaf.a ify`orhka jQ f,•jre
foœhka jykafiaf.a ud,s.dj jk uKavmfha
uq½ fufyhg m;a • is‡fh` h'
wdfrdkaf.a mq;%fh`
49 tfy;a" wdfrdka o Tyqf.a mÜ;%fh` o
foœhka jykafiaf.a fufylre jQ fu`fiia
œiska wK lrk ,o ish,a, f,i ojk hd.
mÝcd mÜok mÝcdikh;a" ³• mÝcdikh;a msg
TmamÜ lrkakg o wØY=oaOia:dkfha uq½
fufyh lrkakg o bYardfh,ajrekaf.a m›
Wfoid iyNd.s•f• mÝcd TmamÜ lrkakg o
Úhu • is‡fh` h' 50wdfrdkaf.a mÜ;%fh`
fudjqyq h( Tyqf.a mÜ;%hd tf,hdiÈ há
Tyqf.a mÜ;%hd msfkydia há Tyqf.a mÜ;%hd
w“IÜjd há 51Tyqf.a mÜ;%hd nqlalS há Tyqf.a
mÜ;%hd WYaYs há Tyqf.a mÜ;%hd fYryshd há
52Tyqf.a mÜ;%hd furdfhd;a há Tyqf.a mÜ;%hd
wuúhd há Tyqf.a mÜ;%hd wys;=’ há 53Tyqf.a
mÜ;%hd Ydf°la há Tyqf.a mÜ;%hd wySuhdYa h'
f,•jrekaf.a k.r
54 fldyd;ajrekaf.a mjq,a w;frka
wdfrdkaf.a mÜ;%hkaf.a jdiia:dk Tjqkaf.a
iSud ;=f<ys jQ Tjqkaf.a l|jqrej, ye‡hg
f•jd h' ukao" mi wegh jeÛfKa Tjqkag h'
55
cÏ° foaYfhys jQ fyfn%dka iy ta jglúka jQ
tys ;K “• o Tjqkag fok ,oafoa h'
56
tfy;a" kÜjr fl;a o tys .• o fcmÜkfa kaf.a
mÜ;a ldf,’g fok ,oafoa h' 57wdrlaId k.rhla
jQ fyfn%dka o ,s’kd iy tys ;K “• o
c;a;SÈ o tIaf;fudj iy tys ;K “• oá
58
ysf,aka iy tys ;K “• o fo”È iy tys
;K “• oá 59wdIdka iy tys ;K “• o
fn;a-fIfuIa iy tys ;K “• oá 60fnkac–ka
f.`;%fhka f.nd iy tys ;K “• o
w,af,fu;a iy tys ;K “• o wkdf;d;a
iy tys ;K “• o wdfrdkaf.a mÜ;%hkag
fok ,oafoa h' Tjqkaf.a uq½ mjq,a m%ldrhg
Tjqkaf.a ish® k.r oy;=kla h'
61
fldyd;af.a mÜ;%hkag ukiafiaf.a wÈO
f.`;%fhka o k.r oyhla mi weg ±—fuka
,enqfKa h'
462
62 f.aÈfId•f.a mÜ;h% kag ;ukaf.a mjq,a
m%ldrhg biaidlÈ f.`;%fhka o wdfIÈ
f.`;%fhka o kma;,S f.`;%fhka o ndIdkays
is‡ ukiafiaf.a wÈO f.`;%fhka o k.r
oy;=kla ,enqfKa h' 63furdøf.a mÜ;%hkag
Tjqkaf.a mjq,a m%ldrhg rEnka f.`;%fhka o
.doa f.`;%fhka o idnqf,dka f.`;%fhka o
k.r f°f<dila mi weg ±—fuka ,enqfKa h'
64
bYardfh,a mq;%fh` f• k.r iy tajdfha
;K “• o f,•jrekag ³kafk` h' 65cÏ°
mÜ;h% kaf.a f.`;%fhka o is–fhdka mÜ;h% kaf.a
f.`;%fhka o fnkac–ka mq;h % kaf.a f.`;%fhka
o k• jYfhka Ùhk ,o f• k.r T›yq mi
weg oud ³kafk` h'
66 fldyd;af.a mq;%hkaf.a wÚla
mjq,aj,g Tjqkaf.a iSud ;=f<ys jQ k.r
tm%dhs•f.a f.`;%fhka ,enqfKa h' 67fufia
tm%dhs• lº rf† Øfnk wdrlaId k.rhla
jQ fIfl• iy tys ;K “• o f.fYÈ iy
tys ;K “• oá 68fcdlafuhd• iy tys ;K
“• o fn;a-fy`frdka iy tys ;K “• oá
69
whdf,`ka iy tys ;K “• oá .e;a-
ú•fudaka iy tys ;K “• oá 70ukiafiaf.a
wÈO f.`;%fhka wdfkaÈ iy tys ;K “• o
“f,hd• iy tys ;K “• o fldyd;a
mÜ;%hkaf.a wÚla mjq,aj,g fok ,oafoa h'
71 f.aÈfId•f.a mÜ;%hkag ukiafiaf.a
wÈO f.`;%h hk mjqf,ka ndIdkays
f.`,dka iy tys ;K “• o wIagdfrd;a iy
tys ;K “• oá
72 biaidlÈ f.`;%fhka flfoIa iy
tys ;K “• o °fnr;a iy tys ;K “• oá
73
rdfud;a iy tys ;K “• o wdfka• iy
tys ;K “• oá
74 wdfIÈ f.`;%fhka udId,a iy tys
;K “• o w’f°ka iy tys ;K “• oá
75
yqfldla iy tys ;K “• o frfyd’ iy
tys ;K “• oá
76 kma;,Sf.a f.`;%fhka .,S,fha
flfoIa iy tys ;K “• o y•fudaka iy
tys ;K “• o Ùúhd;hs• iy tys ;K “•
o ,enqfKa h'
77 furdøf.a wÚla mÜ;h % kag idnqf,dka
f.`;%fhka ú•fudka iy tys ;K “• o
;dfn`È iy tys ;K “• oá
78 fcúfl`j <ó fcdÈ°fkka tf.dv
fcdÈ°kg kef.kysfrka rEnka f.`;%fhka
md½lrfhys Øfnk fnfYÈ iy tys ;K “•
 1 jxYdj,sh 6-7
79
o cyYd iy tys ;K “• oá flfofud;a iy
tys ;K “• o f•mh;a iy tys ;K “• oá
80 .doa f.`;%fhka .s,shoays rdfud;a
iy tys ;K “• o uykhs• iy tys ;K
“• o 81fyIafndka iy tys ;K “• o cdYÈ
iy tys ;K “• o ,enqfKa h'
biaidlÈf.a f.`;%h
463
tayqoa" flkdkd" fYa;dka" ;ÈIsIa iy
wysIdyÈ h' 11f• ish,af,` ;ukaf.a msh
jxYj, m%ldrhg fc¡hfh,af.a mÜ;%hka j"
fiakd jYfhka hÜoaOhg hkakg mܽjka jQ
n,jka; ukÜIHhka j is‡fh` h' T›yq
oyy;a°ia foishfofkla jQ y' 12IÜmamS• o
yqmamS• o BÈf.a mÜ;%fh` h' yqIs• wfyÈf.a
mÜ;%fhla h'

7 biaidlÈf.a mq;%fh` k•( f;`,d" mÜjd"

cdIÜ’" Is•frdka hk i;rfokd h'
2 f;`,df.a mÜ;f% h` k•( WYaY"s frmdhd"
kma;,Sf.a f.da;%h
13 kma;,Sf.a mq;%fh` k•( “,aydf.a
fcøfh,a" cduhs" b’id• iy fIuqfj,a há % ka jQ cdYSfh,a" .=k"S fÐfYÈ iy I,a®• h'
mÜ;h
T›yq f;`,dg whsØ ;ukaf.a msh jxYj, ukiafiaf.a f.`;%h
m%OdÚhka j" ;ukaf.a fm<m;aj, n,jka;
ukÜIHfh` jQ y' °œ;af.a ld,fha ¡ Tjqkaf.a 14 ukiafiaf.a mq;%fh`( ukiafiag
.Kk œisfo°ia yhishhla œh' wr—h WmNdÈhdjf.ka mÜ;=ka fofofkla
,e” h' T›yq wYS%fh,a yd udlSÈ h' udlSÈ"
3 WYaYsf.a mÜ;%fh` k•( biardhd iy
.s,shoaf.a mshd œh' 15udlSÈ yqmamS• iy
biardhdf.a mÜ;%hka jQ –ldfh,a o Tnæhd o
IÜmamS•f.a ify`oø jQ uhld NdÈhdj
fc`fj,a o bIaIshd o hk miafokd h' ta
fldg mdjd.;af;a h' fojeÚhdf.a ku
ish,af,` m%Odk ukÜIHfh` h' 4Tjqka iuó
fYf,dfmydoa h' fYf,dfmydoag ´jre
;ukaf.a mr•mrd jYfhka o ;ukaf.a msh is‡fh` h'
jxYj, m%ldrhg o .KÚka Øiayhoyila
jQ hÜoaO yuq°j,a is‡fh` h' Tjqkag fndfy` 16 udlSÈf.a NdÈhdj jQ uhld mÜ;%fhl=
NdÈhdfj` iy mÜ;%fh` jQ y' ,nd Tyqg fmfrIa hk ku ;enqjd h' Tyqf.a
ify`orhdf.a ku fIfrIa h' Tyqf.a mÜ;%fh`
5 ish® biaidlÈ mjq,a w;frys k•( W!,d• iy rdfl• h' 17W!,d•f.a
n,jka; ukÜIHhka j is‡ Tjqkaf.a mq;%hd fn°ka h' fudjqyq ukiafiaf.a mÜ;%hd
ify`orfh`" ish,a,kaf.a f,aLkfha ye‡hg jk udlSÈf.a mÜ;a .s,shoaf.a mÜ;%fh` h'
wiÝy;aoyila jQ y'
18 Tyqf.a ify`oø jQ y•fudf,fl;a
fnkac–kaf.a f.`;%h BIafydoa iy w“fhafYÈ o ud,d o ,enqjd h'
19
fI–°f.a mÜ;%fh` k•( wfyhdka" fIfl•"
6 fnkac–kaf.a mq;%fh` k•( fn,d" ,slays iy wÚhd• h'
fnflÈ" fc¡hfh,a hk ;=kfa okd h'
7 fn,df.a mq;f% h` k•( tYafndka" tm%d% hs•f.a f.` ;%h
tm
WYaYsh" WYaYsfh,a" fcúfud;a" Bø hk 20 tm%dhs•f.a mÜ;%hd IÜf;,d h' Tyqf.a
miafokd h' T›yq ;ukaf.a msh jxYj, mÜ;%hd fnfroa h' Tyqf.a mÜ;%hd ;dy;a h'
m%OdÚhka j" n,jka; ukÜIHhka j is‡fh` Tyqf.a mÜ;%hd t,shd° h' 21Tyqf.a mÜ;%hd
h' T›yq fm<m;a jYfhka .Kka lrk ,³j ;dy;a há Tyqf.a mq;%hd idndoa há Tyqf.a
œisfo°ia Øiay;rfofkla jQ y' mÜ;%hd IÜf;,d h' ta yer tfYÈ iy tf,hdoa
8 fnflÈf.a mÜ;%fh` k•( fY–rd" h' fudjqka foaYfha Wmka .d;ays
fc`jdIa" t,sfhiÈ" t,sfh`fhakhs" T•ø" ukÜIHhkaf.a is›mdjqka fidrl• lrkak
fcúfud;a" w“hd" wkdf;d;a iy wdf,fu;a nei wd neœka ta ukÜIHfh` fudjqka
h' f• ish,af,da fnflÈf.a mÜ;%fh` h' uerefj` h' 22fudjqkaf.a msh jQ tm%dhs• o
9
Tjqkaf.a fm<m;a jYfhka ;ukaf.a fndfy` ojia je<mÜfKa h' Tyqf.a
mr•mrd ye‡hg" ;ukaf.a msh jxYj, ify`orfh` Tyq ikikakg wdfj` h'
m%OdÚhka j is‡ n,jka; ukÜIHfh` œis°ia 23Tyq ;udf.a NdÈhdj lrd me–× l, wE
foishhla h' ms<sis|f.k mÜ;%fhl= ,enqjd h' ;udf.a
10 fc¡hfh,af.a mq;%hd k•( “,ayka h' mjq,g œm;aØh me–× Úid Tyq Tyqg
“,aykaf.a mÜ;%fh` k•( fcjqIa" fnkac–ka" fnúhd hk ku ;e” h'
 1 jxYdj,sh 7-8
24 tm%dhs•f.a ³j fIfhrd h' wE my<
iy by< fn;a-fy`frdkays k.r o
WYafYaka-fIfhrd o f.dvkeó=jd h'
25 Tyqf.a mÜ;%hd frmd há frmdf.a
mÜ;%hd frfIma há frfImaf.a mÜ;%hd f;,d há
% d ;yka há 26Tyqf.a mÜ;h
Tyqf.a mÜ;h % d ,d°ka
há Tyqf.a mÜ;%hd w•–yqoa há Tyqf.a mÜ;%hd
t,sIdud há 27Tyqf.a mÜ;%hd kÝka há Tyqf.a
mÜ;%hd fc`IÜjd h'
28 Tjqkaf.a Wreu jdiia:dk k•(
fnf;,a iy tys .• o kef.kysrg khrdka
o niakdysrg f.fYÈ iy tys .• o wiaid
iy tys .• o olajd fIfl• iy tys .• o
œh'
29 ukiafiaf.a ckhdf.a iSud æ.g
fn;a-fIhdka iy tys .• o ;hkdla iy
tys .• o fu.soafo` iy tys .• o fo`È iy
tys .• o hk f•jd h' f•jdfhys
bYardfh,af.a mÜ;a fc`fimaf.a mÜ;%fh` jdih
lf<` h'
wdfIÈf.a f.` ;%h
30 wdfIÈf.a mÜ;%fh` k•( b•kd"
bIajd" bIa•" fnúhd iy Tjqkfa .a ify`oø jQ
fird h'
31 fnúhdf.a mÜ;%fh` k•( fyfnÈ iy
u,aÙfh,a h' Tyq “ÈYdhs;af.a mshd h'
32 fyfnÈg °j cmaf,;a o fI`fuÈ o
fy`;d• o Tjqkaf.a ify`oø jQ IÜjd o
Wmkafk` h'
33 cmaf,;af.a mÜ;%fh` k•( mdila"
“•yd,a iy wIajd;a h' fudjqyq cmaf,;af.a
mÜ;%fh` h'
34 fIfuÈf.a mÜ;f% h` k•( wys" frdla.d"
fcyq’nd iy wrd• h'
35 Tyqf.a ify`or jQ fyaf,•f.a mÜ;f% h`
k•( fY`md" b•kd" fIf,ia iy wud,a h'
36 fYdmdf.a mÜ;%fh` k•( iÜjd"
yÈfkfmÈ" IÜjd,a" f’ø" b•rdá 37fnfYÈ"
fy`‰" I•ud" Is,aId" b;ardka iy
fnfhard h'
38 fcf;Èf.a mÜ;%fh` k•( fcmÜkafka"
msiamd iy wrd h' 39W,a,df.a mÜ;%fh` k•(
wdrla" ykaÚfh,a iy úiShd h'
40 f• ish,af,` wdfIÈf.a mÜ;%fh` h'
T›yq ;ukaf.a msh jxYj, m%OdÚhka j
W;=• jQ n,jka; ukÜIHhka já m%Odk
w•mØhka j is‡fh` h' fm<m;a ye‡hg
464
hÜoaO fiajhg .Kka .kakd ,oafo`
œisyhoyila h'
fnkac–kaf.a f.`f.`;;%h
8 fnkac–kag °j Tyqf.a l=®º,d jQ fn,d o
fojeÚhd jQ wIafn,a o ;=kajeÚhd jQ
wyrd o 2i;rjeÚhd jQ fk`yd o mia-
jeÚhd jQ rdmd o Wmkafk` h' 3fn,dg
mÜ;%fh` is‡fh` h' tk•( woa°È" f.ard"
w“yqoa" 4w“IÜjd" kdudka" wfy`jd" 5f.ard"
fImÜmdka iy yQrd• h'
6 tayqoaf.a mÜ;%fh` f.ndys jeishkaf.a
msh jxYj, m%OdÚfh` h' fudjqyq udky;ays
œm%jdihg f.k hk ,oy' 7fudjqyq k•
kdudka" wyshd iy f.ard h' T›yq
œm%jdihg f.k hk ,oafoa f.ard œisÚ'
fudyqg °j WYaYd o wysyqoa o Wmkafk` h'
8 Iyrhs• Tyqf.a NdÈhdjka jQ yqIs• o"
nhrd o w;ayeúfha h' 9bkamiÜ Tyqg fu`j’
rf† ¡ Tyqf.a NdÈhdj jQ fy`fvIaf.ka
mÜ;%hka ,e“×' T›yq k•" fcdand’" YS“hd"
f•Id" u,ald•" 10fcjqYa" Idlshd yd –Èud
h' fudjqyq Tyqf.a msh jxYj, m%OdÚhka j
is‡fh` h'
11 yqIs•f.ka w“;=’ iy t,amh,a
Wmkafk` h'
12 t,amh,af.a mÜ;%fh` k•( tafnÈ"
–Id• iy fIfu‰ h' fIfu‰ «fk` o f,doa
o tys .• o f.dvkeó=f› h' 13fnúhd iy
fIud whdf,`kays jeishkaf.a msh jxYj,
m%OdÚfh` jQ y' T›yq .d;ays jeishka
mkakd ±uQ y' 14wysfh` o IdIdla o
fcfÈfud;a oá 15finæhd o wdrdoa o tfoÈ o"
16
–ldfh,a o bIamd o fc`yd o fnúhdf.a
mÜ;%fh` h'
17 finæhd o fuIÜ,a,d• o ysialS o
fyfnÈ o" 18bIafurhs o bia,shd o fc`nd’ o
t,amh,af.a mÜ;%fh` h'
19 cdlS• o Yslaø o Y’¡ o" 20t,sfhakhs
o Ys,af,;hs o t,sfh,a o"
21 w°hd o fnrdhd o Is•rd;a o Isfuhsf.a
mÜ;%fh` h'
22 bIamdka o tafnÈ o t,sfh,a o"
23
w’f°ka o Yslaø o ydkdka o" 24ykÚhd o
ta,d• o wkaf;dØhd o" 25bmafohd o
fmkÝfh,a o IdIdlaf.a mÜ;%fh` h'
26 I•fIrhs o fIyúhd o w;,shd o"
27
cdfrIshd o t,shd o Yslaø o fcfrdyd•f.a
 1 jxYdj,sh 8-9
28
mÜ;%fh` h' fudjqyq ;ukaf.a mr•mrdj,ska
msh fm<m;aj, uQ,sl m%OdÚhka j is‡fh`
h' fudjqyq fcrei,fuys œiÜfj` h'
29 .s“fhdkaf.a msh jQ fchSfh,a
.s“fhdkays œiqf› h" Tyqf.a NdÈhdjf.a
ku uhld h' 30Tyqf.a l=®º,a mÜ;%hd
w’f°ka há wÚla mÜ;%fh` Y+È" ÙIa" nd,a"
kd°’" 31f.fo`È" wysfh` iy fiflÈ h'
32
–laf,d;ag °j Isfuhd Wmkafka h' T›yq o
;ukaf.a ify`orhka iuó ;ukaf.a
ify`orhka bæúms‡ka fcrei,fuys jdih
lf<da h'
33 fkaÈg °j ÙIa o ÙIag °j idjq,a o
idjq,ag °j fcdk;ka o u,alS-IÜjd o
w“kd°’ o tIand,a o Wmkafk` h'
34
fuú’-nd,a fcdk;kaf.a mÜ;%hd h'
fuú’-nd,ag °j —ld Wmkafka h'
35 —ldf.a mÜ;%fh` k•( mSf;dka"
fuf,la" ;dfrhd iy wdydia h' 36wdydiag
°j fcfy`joa° o fcfy`joa°g °j w,af,fu;a
o wYaudfj;a o is•ø o Wmkafk` h' is•øg
°j fu`Yd o 37fu`Ydg °j ”fkhd o
Wmkafk` h' Tyqf.a mÜ;%hd rdmd h' Tyqf.a
mÜ;%hd tf,hdid h' Tyqf.a mÜ;%hd wdfY,a h'
38 wdfY,ag mÜ;f% h` yhfofkla is‡fh`
h' Tjqkaf.a k• f•jd h( wYaøld•"
fndflre" bIaudfh,a" fIhúhd" Tnæhd iy
ydkdka h' f• ish,af,` wdfY,af.a mq;%fh`
h' 39Tyqf.a ify`or jQ tfIlaf.a mq;%fh`
k•( Tyqf.a l=®º,d jQ W!,d• h' fojeÚhd
jQ fcjQIa há ;=kajeÚhd jQ t,sfmf,;a h'
40 W!,d•f.a mÜ;%fh` n,jka;
ukÜIHhka j" ³kÜldrhka j is‡fh` h'
Tjqkag mÜ;%fh` o mÜ;%hkaf.a mÜ;%fh` o
fndfy` fofkla tk•" tlishmKyla
is‡fh` h' f• ish,af,` fnkac–kaf.a
mÜ;%fh` h'
fcrei,f• mjq,aj, m%OdÚfh`
9 fufia ish® bYardfh,ajre fm<m;a
jYfhka ,shjqfK` h' tajd bYardfh,a
rcjrekaf.a fmdf;a ,shd Øf’' cÏ°jre
;ukaf.a f¿`ysl• Úid n“f,`Úhg f.k
hk ,oafoda h' 2wdmiÜ wjq;a ;ukaf.a Wreu
fldgiaj, o k.rj, o jdih l< wh k•(
bYardfh,ajrekaf.a mÝclfhda;a" f,•jre;a"
foaj ud,s.df› fufylrejka jk fkØkS•-
9'2-3 tiard 2'27á fkfy 7'73
465
3
jre;a h' cÏ° f.`;%fhkÜ;a" fnkac–ka
f.`;%fhkÜ;a" tm%dhs• iy ukiafia
f.`;%fhkÜ;a fcrei,fuys jdih l< wh
k•(
4 cÏ°f.a mq;%hd jk fmfrYaf.a
mÜ;%hkaf.ka ndÚf.a mÜ;a b•úf.a mÜ;%hd jk
T•øf.a mÜ;a w•–yqoaf.a mÜ;%hd jk W!;hs h'
5
Isf,`Újrekaf.ka l=®º,d jQ widhd iy
Tyqf.a mÜ;%fh` h' 6fYrdf.a mÜ;%hkaf.ka
fcjqfh,a iy Tjqkaf.a ify`orfh` yhish
wkÝfofkla h'
7 fnkac–ka f.`;%fhkÜ;a yiafikÜjdf.a
mÜ;%hd jk fy`oœhdf.a mÜ;a fuIÜ,a,d•f.a
mÜ;h% d jk i,a® o 8fcfrdyd•f.a mÜ;a b’fkhd
o –laøf.a mÜ;%hd jk WYaYsf.a mÜ;a ta,d o
b’Úhdf.a mÜ;%hd jk frjqfh,af.a mÜ;a
fIm‡hdf.a mÜ;%hd jk fuIÜ,a,d• oá
9 Tjqkfa .a mr•mrdj, ye‡hg Tjqkfa .a
ify`orfh` kjish mKiayhfofkla o hk
wh h' f• ish® ukÜIHfh` ;u ;ukaf.a msh
jxY f,i msh jxYj, m%OdÚfh` jQ y'
fcrei,f• is‡ mQclfh`
10 mÝclhkaf.ka fc°hd o fcfy`hdø’
o cdlSka oá 11foœhka jykafiaf.a ud,s.djg
w•mØhd jQ wys;=’f.a mÜ;%hd jk
furdfhd;af.a mÜ;a Ydf°laf.a mÜ;%hd jk
fuIÜ,a,d•f.a mÜ;a ys,aÙhdf.a mÜ;%hd jk
wYúhd oá 12u,aÙhdf.a mÜ;%hd jk mIayqÈf.a
mÜ;a fcfrdyd•f.a mÜ;%hd jk w°hd o
b•f•Èf.a mÜ;a fuIs,af,a–;af.a mÜ;%hd jk
fuIÜ,a,d•f.a mÜ;a cdfiardf.a mÜ;%hd jk
w¡fh,af.a mÜ;a uhihs oá
13 ;ukaf.a msh jxYj, m%OdÚhka jQ
foœhka jykafiaf.a ud,s.df› fufyfha
lghÜ;= Ùøug b;d iuÈ: jQ Tjqkaf.a
ify`orhka jk tla°ia i;aish yegfofkla
o hk wh fj;a'
fcrei,f• jdih l< f,•jre
14 f,•jre k•( furdøf.a mÜ;h
yI“hdf.a mÜ;%hd jk wYaúld•f.a mÜ;a
% kaf.ka
yIaI’ % d jk fIudhd há 15nlanlalÈ"
Ü f.a mÜ;h
fyfrIa" .d,d,a iy wdidmaf.a mÜ;a Yslaøf.a
mq;%hd jk —ldf.a mÜ;a u;a;Úhd há
16fc´;=kaf.a mÜ;%hd jk .d,d,af.a mÜ;a
fIfuhshdf.a mÜ;%hd jk Tnæhd há
 1 jxYdj,sh 9-10
fkfg`mdØjrekaf.a .•j, œiQ t,aldkdf.a
mÜ;%hd jk wdidf.a mÜ;a fnfrÙhd h'
17 f°rÛ md,lhka jQ I,a®•" wlal=’"
g,afudka" wysudka iy Tjqkfa .a ify`orfh`;a
h' I,a®• m%OdÚhd h' 18f• olajd fudjqyq
f,•f.a mq;%hkaf.a l|jqre Wfoid kef.k-
ysrg Øfnk rcÏf.a f°rÛf› f°rÛ md,lfh`
jQ y'
19 fl`rdf.a mÜ;a t“hdidmaf.a mÜ;%hd
jk fl`fÈf.a mÜ;a jQ I,a®• o Tyqf.a msh
jxYhg whsØ Tyqf.a ify`orhka jk
fldrysjre o fiajfha lghÜ;=j,g m;a •
iNd uKavm f°rÛj, /lj,a® jQ y'
Tjqkaf.a mshjre i–¹Kka jykafiaf.a
l|jqrg we;=,a jk ;ek /lj®ka f,i
is‡fh` h' 20tf,hdiÈf.a mÜ;a msfkydia
m<uq j Tjqka flfrys w•mØhd j is‡fha h'
i–¹Kka jykafia Tyq iuó is‡ fial'
21 fufIf,–hdf.a mÜ;a fYlúhd
i•uqL uKavmfha f°rlv f°rÛ md,lhd j
is‡fha h'
22 f°rlvj, f°rÛ md,lhka fldg
f;`rd.kak ,o ta ish,af,` foish f°f<dia-
fofkla h' Tjqkaf.a .•j, ye‡hg T›yq
,shdmæx„ jQ y' °œ;a iy æjeisjrhd jQ
iduqfj,a o Tjqkaf.a Ú,j,g Tjqka m;a
lf<` h' 23T›yq o Tjqkaf.a mÜ;%fh` o .Dy
uKavmh jk i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.df› f°rÛ udrefjka udrejg uqr
l<y' 24kef.kysr o niakdysr o W;=r o
ol=K o hk i;r meØj, f°rÛ md,lfh`
is‡fh` h' 25Tjqkaf.a .•j, is‡ Tjqkaf.a
ify`orfh` o i;a ojilg jrla Tjqka
iuó udrefjka udrejg wdfj` h' 26ukao" ta
f,•jreka jk m%Odk f°rÛ md,lhka
i;rfokd Úhu Ú,fhys isg foœhka
jykafiaf.a ud,s.dfjys we;=½ f.j,a o
.nvdj,a o n,d.;ay' 27foœhka jykafiaf.a
ud,s.dj /lj,a Ùøu Tjqkaf.a hÜ;=lu j
ØnqKÏ Úid T›yq ta ud,s.dj jglr kej;S
is‡fh` h' Wofhka Woh tys f°rj,a weøu
Tjqkfa .a ndfÈ ØnqfKa h'
28 f,•jrekaf.ka iuyfrla fufyhg
whsØ Ndck n,d.;ay' ukao" tajd we;=<g
.kakg;a" msg;g .kakg;a fh³fKa .Kka
l< miÜ j h' 29Tjqkaf.ka iuyfrla nvq
ndysrdæh o Y=oaOia:dkfha ish® Ndck o
isyska ms‡ o uq¿sl mdkh o f;,a o ;=jr,d o
iÜj| ¿jH o n,d.kakg m;a lrk ,oafo` h'
466
30
mÝclhkaf.a mÜ;%hkaf.ka iuyfrla iÜj|
¿jHj,ska ff;,h iE³fj` h'
31 f,•jreka w;frka fldrys
I,a®•f.a l=®º,d jQ u;aØØhd weØ<sj, msiÝ
foa n,d.ekSug m;a j is‡fha h' 32Tjqkaf.a
ify`orhka jk fldyd;ajrekaf.a mÜ;%hka-
f.ka iuyfrla tl tl in;a ojfia ms¡f•
frd‡ iÝ°k• Ùøug m;a j is‡fh` h'
33 fudjqyq .SØldldrhka j f,•-
jrekaf.a msh jxYj, m%OdÚhka j we;=½
f.j, jdih lf<` h' ? °j,a fiajfha fh¡
is‡ Úid fudjqyq wÚla fufyhkaj,ska
Úoyia j is‡fh` h'
34 fudjqyq ;ukaf.a mr•mrdj,
f,•jrekaf.a msh jxYj, m%OdÚhka j
fcrei,fuys jdih lf<` h'
idjq,a rcqf.a fm<m;
^1 jxYd( 8(29-38&
35 .s“fhdkaf.a mshd jQ fchSfh,a
.s“fhdkays œiÜf› h' Tyqf.a NdÈhdjf.a ku
uhld h' 36Tyqf.a l=®º,a mÜ;%hd w’f°ka há
wÚla mÜ;%fh` Y=È" ÙIa" nd,a" fkaÈ" kd°’"
37f.fo`È" wysfh`" fYlúhd iy –laf,d;a h'
38
–laf,d;ag °j Isfuhd• Wmkafka h' fudjqyq
;ukaf.a ify`orhka iuó ;ukaf.a ify`-
orhka bæúmsg fcrei,fuys jdih lf<` h'
39 fkaÈg °j ÙIa o ÙIag °j idjq,a o
idjq,ag °j fcdk;ka o u,alS-IÜjd o
w“kd°’ o tIand,a o Wmkafk` h'
40
fuú’-nd,a fcdk;kaf.a mÜ;%hd h'
fuú’-nd,ag °j —ld Wmkafka h' 41—ldf.a
mÜ;%fh` k•( mSf;dka" fuf,la" ;dfrhd iy
wdydia h' 42wdydiag °j chsrd Wmkafka h'
chsrdg °j w,af,fu;a o wYaudfj;a o is•ú o
Wmkafk` h' is•úg °j fu`Yd o" 43fu`Ydg
°j “fkhd o Wmkafk` h' Tyqf.a mÜ;%hd
frmdhd há Tyqf.a mÜ;%hd t,shdid há Tyqf.a
mÜ;%hd wdfY,a h'
44 wdfY,ag mÜ;f% h` yhfofkla is‡fh`
h' Tjqkaf.a kdu k•( wYaøld•" fndflre"
bIaudfh,a" fIhúhd" Tnæhd iy ydkdka h'
wdfY,af.a mÜ;%fh` fudjqyq h'
idjq,a rcqf.a urKh
^1 iduq( 31(1-13&
10
ms,i
s Ø
ms,i
s Ø
a jre bYardfh,ajrekag œreoaO
j hÜoaO lf<` h' bYardfh,ajre
a jreka bæúfhka m,d f.dia .s,fa ndjd
 1 jxYdj,sh 10-11
2 °œ;af.a wNsfIalh
lkafoa ueø jeÛfK` h' ms,siaØjre idjq,a o
Tyqf.a mÜ;%hka o ®yqne| t<jdf.k f.dia
idjq,af.a mÜ;a fcdk;ka o w“kd°’ o
u,al-S IÜjd o uerE y' 3igk idjq, g
j ;on, œh' Tyq ³kÜjdhkag wiÜ •
a œreoaO
³kÜjdhka œiska ;=jd< lrkÜ ,e” h' 4tœg
idjq,a ;udf.a wdhÜO f.khkakdg l;d
fldg" ööwr wpÈufÃæ;hka wjq;"a ug wjuka
fkdlrk ms×i Tf’ lvqj weo ug
wÚkake÷÷hs lS h' tfy;a" Tyqf.a wdhÜO
f.khkakd Bg leueØ jQfha ke;' Tyq tfia
lrkakg fndfy` fihska “h œh' tneœka
idjq,a ;udf.a lvqj f.k f;f• u th msg
jeÛfKa h' 5idjq,a uereK nj Tyqf.a wdhÜO
f.khkakd ±l" Tyq;a ;udf.a lvqj msg
jeˆ uf<a h' 6fufia idjq,a o Tyqf.a mÜ;%fh`
;=kafokd o uf<` h' Tyqf.a mjqf,a ish,af,`
tl œg uerefK` h' 7bYardfh,a –ÚiÜka
m,d .sh nj;a" idjq,a iy Tyqf.a mÜ;%hka
uereKÏ nj;a –‡hdjf;ys is‡ ish®
bYardfh,a ukÜIHfh` ±l ;ukaf.a k.r
w;ayer m,d .shy' ms,siaØjre wjq;a tys
jdih lf<` h'
8 ;jo" miÜ ° ms,siaØjre uere•lEjqk-a
f.ka fld,a,h .kakg me–× l," idjq,a o
Tyqf.a mÜ;%hka o .s,afndjd lkafoa jeˆ
is‡kÜ ³Ûfj` h' 9T›yq Tyqf.a weº• .,jd"
Tyqf.a ysi;a wdhÜO;a /f.k" ;ukaf.a
foajd, j,;a fikóg;a m%ldY lrk ms×i
ms,siaØjrekaf.a foaYh uq½,af,ys tajd hejQ
y' 10Tyqf.a wdhÜO T›yq ;ukaf.a foœhkaf.a
.Dyfhys ;nd Tyqf.a ysi °f.dkaf.a
.Dyfhys t,a,d ;enQ y' 11cdfnIa-.s,shoays
ish,a,ka ms,siaØjreka idjq,ag l< ish,a,
weiÝ œg" 12ish® ÚÈNS; ukÜIHfh` msg;a j
f.dia" idjq,af.a Yørh o Tyqf.a mÜ;%hkaf.a
Yør o /f.k cdfnIag wjq;a" Tjqkaf.a
weglÛ cdfnIays wdf,`k .i hg j<,d
i;a ojila Úrdydr j is‡hy'
13 i–¹Kka jykafiaf.a jpkh rlaId
fkdÙøfuka Wka jykafiag œreoaO j l<
jro Úid;a" Wka jykafiaf.ka fkdœpdrd
wd;aunkaOkldúhlf.ka lreKÏ wid
œpd< Úid;a idjq,a fufia keiÜfKa h' 14ta
Úid Wka jykafia Tyq kid" rclu wyla
fldg fciafiaf.a mÜ;a °œ;ag th ³ka
fial'
10'13 f,• 19'31á 20'6á 1 iduq 13'8-14á 15'1-24á 28'7-8 11'4 fc`Iq 15'63á •rd 1'21
467
^2 iduq( 5(1-10&
11 tl, ish® bYardfh,ajre fyfn%dkays
is‡ °œ;a fj; /ia • l;d fldg"
öön,kak wms Tf’ u f,a kEfh` juq' 2miÜ.sh
ld,j, idjq,a rc j is‡h ¡ mjd"
bYardfh,ajreka hÜoaOhg f.k .sfha o wdmiÜ
f.kdf› o Tn h' Tf’ foœ i–¹Kka
jykafia l;d fldg" ökÜU udf.a fikó jk
bYardfh,ajreka md,kh lrkafkys h" kÜU
udf.a fikó jk bYardfh,ajrekaf.a
w•mØhd jkafkys h÷ Ùhd Tng j°<
fiale÷÷hs lSfj` h' 3fuf,i bYardfh,ays
ish® m%cd uQ,slfh` fyfn%dkays is‡ rcÏ
fj; me–×hd y' °œ;a o fyfn%dkays ¡
i–¹Kka jykafia bæúfhys Tjqka iuó
.sœiÜula flf<a h' T›yq i–¹Kka jykafia
iduqfj,a ,jd Ùfhjq jpkh f,i
°œ;a bYardfh,ajrekaf.a rc fldg wNsfIal
lf<` h'
fcrei,u rdcOdÚh lr.ekSu
4 miÜ j °œ;a o ish® bYardfh,ajre o
fcnqi k• jQ fcrei,ug œreoaO j .sfh` h'
foaY jdiS jQ fcnqisjre tys is‡fh` h'
5
fcnqisjre l;d fldg" ööTn fuys we;=,a
fkdjkafkys h÷÷hs °œ;ag lSfj` h' tfy;a"
°œ;a isfhdka n,fldÛj w,a,d.;af;a h' th
°œ;af.a kÜjr œh' 6°œ;a l;d fldg" ööuq,ska
u fcnqijs rfhl=g myr fok ljfrl= kuq;"a
Tyq m%OdÚhd o w•mØhd o jkafka h÷÷hs
lSf› h' fYrehdf.a mÜ;a fc`jd’ uq,ska u
keósg f.dia m%OdÚhd jqfKa h' 7°œ;a
n,fldÛfjys jdih flf<a h' ta Úid Bg
°œ;af.a kÜjr hhs k• flf<a h' 8Tyq –,af,`
k• ia:dkfhka mgka f.k Bg wdikak
m%foaYh u jglr kÜjr f.dvkeó=f› h'
fc`jd’ kÜjr bØú fldgi w®;ajeŠhd
flf<a h' 9°œ;a jv jvd Wiia jQfha h' iÈj
mrdl%u i–¹Kka jykafia Tyq iuó jev
is‡ fial'
°œ;a rcqf.a olaI hqoaO Ngfhda
^2 iduq( 23(8-39&
10 bYardfh,a jxYh .ek i–¹Kka
jykafia j°< jpkh m%ldrhg" °œ;a rclug
m;a lrk ms×i" ish® bYardfh,ajreka
 1 jxYdj,sh 11
iuó Tyq rclug m;a Ùøu .ek Tyqg
Wmldr l< m%Odk n,jka;fh` fudjqyq h'
11 °œ;ag is‡ n,jka;hkaf.a kdudj,sh
f• h( ylafu`Ú cdØlfhl=f.a mÜ;%hd jk
Øiafokdf.ka m%OdÚhd jQ cdfIdfnhd• h'
Tyq tla j;djl ¡ ;=kaishfofkl=g œreoaO
j ;udf.a fy,a,h Tijd Tjqka ueø h'
12
B<óg wfy`ysh cdØl fo`fo`f.a mÜ;a
tf,hdiÈ h' Tyq n,jka;hka ;=kfa okdf.ka
tla flfkla h' 13ms,siaØjreka hÜoaOhg
ieriS is‡ meia-o•–• k• ia:dkfhys hj
/iafldg ØnqKÏ fl;l Tyq °œ;a iuó
is‡fha h' fikó ms,is Ø
a jreka bæúfhka m,d
.sfh` h' 14T›yq ta fl; ueo isg th
wdrlaId lrf.k ms,siaØjreka uerefj`
h' i–¹Kka jykafia uyd chla ,nd ¡
Tjqka .e<jQ fial'
15 m%Odk Øiafokdf.ka ;=kafofkla
w³,a,• .=ydf› kej;S is‡ °œ;ag tl;= jk
ms×i mÈj;hg .sfh` h' ms,siaØjrekaf.a
yuq°j frmdjrekaf.a –‡hdjf;ys l|jqre
ne|f.k is‡fh` h' 16°œ;a tjlg
n,fldÛfjys is‡fha h' ms,siaØjrekaf.a uqr
fiakdj tjlg fn;af,fyfuys is‡fh` h'
17
°œ;a ;o wdidfjka iÜiÜ•,–ka" ööwfka"
fn;af,fy• f°rÛj <ó Øfnk <sf|ka
flfkl= ug fndkakg j;=r f.kjq;a
³kafkd;a fldmuK fyd| o÷÷ Ùhd lSf› h'
18tœg ;=kafokd ms,siaØjrekaf.a yuq°j
ueæka “|f.k f.dia" fn;af,fy• f°rÛj
i—mfhys jQ <sf|ka j;=r weo °œ;a fj;
f.kd y' tfy;a" °œ;a th fndkakg
wlueØ j" tajd i–¹Kka jykafia bæúfhys
mÝcdjla f,i j;a fldg" 19ööf• foa Ùøfuka
udf.a foœhka jykafia ud j<lajk fiala
jd· ;ukaf.a ãœ;hg œh yeÙ wka;rdh
fkdi,ld .sh f• ukÜIHhkaf.a f,a ud
fndkak o@ ukao" T›yq ;ukaf.a ãœ; .ek
fkd;ld f•jd f.kd y÷÷hs lS h' tfyhska
Tyq ta j;=r fndkak wlueØ œh'
n,jka;fh` ;=kafokd f• foa lf<` h'
20 fc`jd’f.a ify`or jQ w“Ihs
Øiafokdf.ka m%OdÚhd j is‡fha h' Tyq
;udf.a fy,a,h ;=kaishfofkl=g œreoaO j
Tijd" Tjqka urd" Øiafokd w;fÈ lSÈØh
,e” h' 21Øiafokdg jvd m%isoaO jQfhka Tyq
Tjqkaf.a w•mØhd œh' tfia • kuq;a" Tyq
m<uq jk ;=kafokd ;r• m%isoa•hg
fkdme–×fha h'
468
22 fndfy` •r Ù%hd l< l’fYfh,ays
œl%udkaœ; ukÜIHfhl=f.a mÜ;a fcfy`hd°f.a
mÜ;%hd jk fnkdhd fu`j’ys fY%aIaG
fin½ka fofokd ueref› h' Tyq ysu jefgk
ojil ¡ j<lg nei f.dia tys we;=f<a is‡
isxyfhl= ueref› h' 23Tyq —gÈ folla
muK Wi ;rndre ukÜIHfhl= jQ –ir
cdØlfhl=;a ueø h' –irhdf.a wf;a œhk
hka;%hl oKavla jeÚ fy,a,hla ØnqfKa h'
Tyq fmd,a,la weØ j –ir cdØlhd <óg
f.dia" Tyqf.a wØka fy,a,h W³rd" Tyqf.a
u fy,a,fhka Tyq urd ±uqf› h'
24
fcfy`hd°f.a mÜ;a fnkdhd f• •r Ù%hd
fldg n,jka;hka Øiafokd w;fÈ lSÈØh
,e” h' 25Tyq ta Øiafokdg jvd m%isoaO
flfkla œh' ta kuq;a" Tyq m<uq jk
;=kafokdf.a .Kkg me–×fha ke;' °œ;a
;udf.a wdrlaIl uqr yuq°j flfrys Tyq
m;a flf<a h'
26 fiakdj, n,jka;fh` k•(
fc`jd’f.a ify`orhd jQ widfy,a há
fn;af,fyf• fo`fo`f.a mÜ;a t,aydkdka há
27
yfr`øh I•fud;a há fmf,`kSh fyf,Ya há
28
f;fl`hsh blaflIaf.a mÜ;a Brd há
wkf;`Øh w“fhfYÈ há 29yqIdØh is’fnlhs
há wfy`ysh b,hs há 30fkfg`mdØh uyrhs
há fkfg`mdØh ndkdf.a mÜ;a fyaf,oa h'
31 fnkac–ka f.`;%fha .s“hdys ønhsf.a
mÜ;a B;hs há mSrdf;`Úh fnkdhd há 32.dhIa
Thj, yQrhs há wÈndØh w“fh,a há
33
nyre–h wYaudfj;a há Id,afndÚh
t,shdnd há 34.sfidÚh ydfI•f.a mÜ;%fh`
há yrdøh Idf.af.a mÜ;a fcdk;ka há
35
yrdøh idldÈf.a mÜ;a wyshd• há W!Èf.a
mÜ;a t,smd,a há 36fuflardØh fyafmÈ há
fmf,`kSh wyshd há 37lÈfu,sh fyYafrd há
tYanhsf.a mÜ;a khrhs há 38kd;dkaf.a
ify`or jQ fc`fj,a há y.aøf.a mÜ;a –’ydÈ
há 39w•fudÚh fYf,la há fYrehdf.a mÜ;a
fc`jd’f.a wdhÜO f.khkakd jk
fnfrdØh kyrhs há 40b;aøh Brd há b;aøh
.dfr’ há 41ys;a;Sh Wúhd há wd,hsf.a mÜ;a
idndoa há 42rEnkajrekaf.a m%OdÚhd j is‡
rEnka f.`;%fha IsYdf.a mÜ;a w¡kd h' Tyq
iuó Øiafofkla is‡fh` h' 43uhldf.a mÜ;a
ydkdka há –;aÚh fcdIdmd† há
44
wIaf;rdØh WYaYshd há wfr`fhaúh
fy`;d•f.a mÜ;%hka jQ Idud iy fchSfh,a h'
45
Is•øf.a mÜ;a fc¡hfh,a iy Tyqf.a
 1 jxYdj,sh 11-12
46
ify`or jQ ØYsh fc`yd há uyœh t,Sfh,a
há t,akh•f.a mÜ;%hka jQ fcúnhs iy
fc`Idœhd há fu`j’ cdØl b;aud há
47
t,sfh,a há «fnoa há fufidndh jQ
chiSfh,a h'
°œ
°œ; ;a rcqg mlaI n,jka;fh`
469
jk udifha" fcdÈ°ka .fóa j;=r tys ish®
bjqre ;<d .,d Ø“h ¡" tf.dv •
kef.kysfr;a niakdysfr;a –‡hdj;aj,
jdih l< ish,a,ka t<jd ±uQy'
16 fnkac–kaf.a o cÏ°f.a o fikó-
f.kÜ;a iuyfrla °œ;a fj; n,fldÛjg
wdfj` h' 17°œ;a Tjqka i•n jkak msg;g

12 ÙIaf.a mÜ;a idjq,a Úid °œ;a ieó•

Ysla,.ays is‡h ¡ Tyq <óg me–×
ukÜIHfh` fudjqyq h' fudjqyq hÜoaOfha ¡
f.dia" Tjqkag l;d fldg" ööTn yeu ug
Wmldr lrkak idu°kfhka ud <óg wdjyq
k•" udf.a is; Tn flfrys we½• jkafka h'
Tyqg Wmldr jQ n,jka;hkaf.a .Kkg tfy;a" ud w; jrola keØ j Øfnoa¡" udf.a
whsØ jQ y' 2T›yq ol=KØka o juØka o tæúldrhkag ud mdjd fok ms×i wdjyq
.,aœis lrkak;a" ³kafkka B .ia œækak;a k•" wfma mshjrekaf.a foœhka jykafia th
mÜre³ ³kÜjdhka j" fnkac–kaf.a jxYhg n,d hÜlaØh bÛ lrk fiala jd·÷÷hs lSf› h'
whsØ jQ idjq,af.a ify`orhka j is‡fh` h' 18 tœg Øiafokdf.a m%OdÚhd jQ
3
tk•" m%OdÚhd jQ wysfhafiÈ iy fc`jdIa wudihs msg wd;auhla wdf›Y • Tyq l;d
h' T›yq .s“hdys fIudhdf.a mÜ;%fh` h' lr–ka" öö°œ;a rc;=fuÚ" wms Tf’ mlaIhg
wYaudfj;af.a mÜ;%hka jQ fciSfh,a iy o fciafiaf.a mÜ;%h" wms Tn iuó o
fmf,† há fnrdld há wkaf;`Øh fÐyq h' is‡kafkuq' idu°kh" idu°kh u Tng f›
4
n,jka;hka Øiafokdf.ka tla flfkl= j" jd· Tng Wmldr lrkakkag;a idu°kh f›
Øiafokdf.a m%OdÚhd j is‡ .s“fhdkays jd· ukao" Tf’ foœhka jykafia Tng Wmldr
bIauhshd há fcr–hd há cyisfh,a há lrk fiale÷÷hs lSf› h' tœg °œ;a Tjqka
fc`ydkdka há f.foardØh fcdidndoa há ms<fs .k Tjqka yuq°f› m%OdkSka flf<a h'
5
t,ahÜYhs há fcúfud;a há fnhd,shd há
fIuúhd há yremsh fImØhd há 6t,aldkd ukiafiaf.a f.`;%fhka n,jka;fh`
iy bIaIshd o wYúfh,a o fc`fjfYÈ o 19 ;jo °œ;a" ms,siaØjreka iuó
cfIdfnhd• o hk fldrdjre h' 7f.fo`Èys idjq,ag œreoaO j igkg .sh œg
fcfrdyd•f.a mÜ;%hka jQ fcdfha,d iy ukiafiajrekaf.ka iuyfrla o Tyqg tl;=
finæhd h' jqfK` h' tfy;a" T›yq ms,siaØjrekag
Wmldr fkdlf<` h' ukao" ms,siaØjrekaf.a
.doa f.`;%fhka °œ;a rcqg mlaI
n,jk w•m;Syq uka;%Kh fldg" ööTyq wm
n,j ka ;fh`
; fh`
wka;rdhg muqKÏjk f,i ;u iajd–hd jQ
8 .doajrekaf.kÜ;a n,jka; ukÜIHfh` idjq,ag tl;=jkÜ we;e÷÷hs Tyq hkak
fjka j f.dia °œ;a fj; md½lrfha yeúfh` h' 20tfia Tyq Ysla,.a k•
n,fldÛjg tla jQfj` h' T›yq hÜoaOhg ia : dkhg hoa ¡ ukia f ia j reka f .ka
mÜyqKÏ jQ" m,sy;a fy,a,h;a orkak iuÈ: jQ" iyY%d•mØhka jQ woakd o fcdYdndoa o
isxy uqyqKÏ jeÚ uqyqKÏ weØ f›.j;al–ka fc¡hfh,a o –ldfh,a o fc`Ydndoa o t,Syq o
lºj, Ø;a uqjkag iudk jQ ukÜIHfh` h' Ys,af,;hs o Tyqg tl;= jQ y' 21T›yq
9
m%OdÚhd tfYÈ há fojeÚhd Tnæhd há fld,a,ldr yuq°jg œreoaO j °œ;ag
;=kajeÚhd t,shd’ há 10i;rjeÚhd Wmldr lf<` h' ukao" T›yq ish,af,` u
–Iaukakd há miajeÚhd fcr–hd há n,jka;hka j o fiakdf› w•mØhka j o
11yhjeÚhd w;a;hs há y;ajeÚhd t,sfh,a há is‡fh` h' 22tfia foœhka jykafiaf.aa
12
wgjeÚhd fc`ydkdka há kjjeÚhd fiakdj jeÚ uy;a fiakdjla jk f;la
t,aYdndoa há 13oijeÚhd fcfr–hd há °œ;ag Wmldr lrk ms×i –ÚiaiÜ ojiska
tfldf<diajeÚhd ulankakhs h' oji Tyq <óg me–×hy'
14 .doaf.a mÜ;%hka jQ fudjqyq fiakdjg
uq,doEÚhka j is‡fh` h' fudjqkaf.ka l=vd fyfn%dkays ¡ °œ;af.a hqoaO Ngfh`
;eke;a;d ishhlg;a" f,dl= ;eke;a;d 23 i–¹Kka jykafiaf.a jpkh
oyilg;a fikamØfh` jQ y' 15fudjqyq m<uq m%ldrhg idjq,fa .a rclu °œ;ag yrjd fok
 1 jxYdj,sh 12-13
ms×i hÜoaOhg ikakoaO j °œ;a fj;
fyfn%dkag me–× ukÜIHhkaf.a .Kk
fufia h( 24cÏ° f.`;%fhka m,sy o fy,a,h o
ork" hÜoaOhg ikakoaO jQ yh°ia wgish
fofkla h' 25is–fhdkaf.a f.`;%fhka
hÜoaOhg n,jka; ukÜIHfh` y;a°ia
tlishhla h' 26f,•f.a f.`;%fhka ydr°ia
yhishhla h' 27wdfrdkaf.a jxYfha w•mØhd
jQ fcfy`hd° iy Tyq iuó ;=ka°ia
y;aishhla h' 28n,jka; fh!jkfhl= jQ
Ydf°la iy Tyqf.a msh jxYfha w•mØjre
œisfofofkla h' 29idjq,af.a ify`orhka jQ
fnkac–kaf.a f.`;%fhka ;=kaoyila h'
Tjqkaf.ka jeŠ fldgi f• jk ;=re
idjq,af.a jxYhg mlaI j is‡fh` h'
30
tm%dhs•f.a f.`;%fhka n,jka;hka j"
;ukaf.a msh jxYj, lSÈØu;a ukÜIHhka j
is‡ œis°ia wgishfofkla h' 31°œ;a rclug
m;a Ùøug tk ms×i ukiafiaf.a wÈO
f.`;%fhka k• i|yka lrkÜ ,enQ
oywg°yla h' 32bYardfh,ajreka œiska lrkÜ
,e“h hÜ;= foa Ùfula ± hs ±fkk ye‡hg
igkg msœfik jljdkÜ f;are• weØ
biaidlÈf.a f.`;%j, m%OdÚfh` foish-
fofkla há Tjqkaf.a ish® ify`orfh` o
Tjqkaf.a wKg hg;a j is‡fh` h'
33idnqf,dkajrekaf.ka ish® wdldr hÜoaOd-
hÜO weØ j" hÜoaO ms<sfj<g me–K Ør is;a
weØ j ms<sfj<ska is‡kak mܽjka jQ wh
mKiaoyila h' 34kma;,Sjrekaf.ka w•mØjre
oyila iy Tjqka iuó m,sy o fy,a,h o
weØ wh Øiay;aoyila h' 35°kajrekaf.ka
igkg ieriS me–fKk wh œiswg°ia
yhishhla h' 36wdfIÈjrekaf.ka igkg
f.dia igkg ieriS is‡kak mܽjka wh
i;<siaoyila h' 37fcdÈ°fkka tf.dv
rEnkajrekaf.ka o .doajrekaf.ka o
ukiafiaf.a wÈO f.`;%fhka o igkg ish®
wdldr hÜoaOdhÜO weØ wh tla,laI
œisoyila h'
38 hÜoOa ms<fs j<g me–fKkak mܽjka jQ
f• ish® hÜoO a Ngfh` ish® bYardfh,ajreka
md,kh Ùøu i|yd °œ;a rclug m;a
Ùøug i•mÝÈK isØka fyfn%dkag wdfj` h'
wÚla ish® bYardfh,ajre;a °œ;a rclug
m;a Ùøug tla is;a j is‡fh` h' 39T›yq
wdydr mdk j<|–ka °œ;a <ó ;=kaojila
13'5 1 iduq 7'1-2 13'6 Úlau 25'22
470
is‡fh` h' ukao" Tjqkaf.a ify`orhka
Tjqkag tfia ms<sfh< lr Ø“×' 40;jo"
biaidlÈf.a o idnqf,dkaf.a o kma;,Sf.a o
foaY olajd Tjqka wi, is‡ wh fldg½jka o
TÛjka o wYaj;rhka o f.dkÜka o msg frd‡
iy ms‡ lEu;a" œh<s w;aØlald le‡ iy –æ
fmdl=re;a" uq¿sl mdkh;a" f;®;a" f.dkÜka
iy neg½jkÜ;a fndfy` fihska f.k wdfj`
h' ukao" bYardfh,ajreka w;frys mS%Øh weØ
jQfha h'
.sœiÜ• lr~qj Ùúh;a-fchdø• isg
f.k Bu
^2 iduq( 6(1-11&
13 °œ;a iyY%d•mØka o Y;d•mØka o
ish® kdhlhka o iuó uka;%Kh
lr–ka" 2uq½ bYardfh,a iNdjg l;d fldg"
ööTn yeug ud Ùhk foa fyd| h Ùhd fmfka
k•" wfma foœ i–¹Kka jykafia;a Bg leueØ
jk fiala k•" uq½ bYardfh,a foaYfhys bØú
j is‡k wfma ify`orhkag o Tjqka iuó
;ukaf.a .• “• iys; k.rj, is‡k
mÝclhkag o f,•jrekag o wm <óg
/iajkak Ùhd iEu æYdj,g okajd hjd"
3
wfma foœhka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj wm
fj; kej; f.fkuq' ukao" idjq,af.a
ld,fha ¡ wms th .ek fkdie,l=fjuq÷÷hs
lSf› h' 4uq½ fikóf.a weia yuqfhys th
l< hÜ;= fohla f,i fmkÜKÏ Úid" tfia
lrkak leueØ nj uq½ iNdj Ùhd is‡hd h'
5 ta Úid" °œ;a foœhka jykafiaf.a
.sœiÜ• lr~qj Ùúh;a-fchdø• isg f.fkk
ms×i –irfha Isfy`È Th mgka yud;ag
we;=½ jk ;ek olajd is‡ ish®
bYardfh,ajreka /ia flf<a h' 6flre’jreka
w;fÈ jev is‡k i–¹Kka jykafiaf.a
kduh ;nd Øfnk foœhka jykafiaf.a
.sœiÜ• lr~qj cÏ°g whsØ nd,d k• jQ
Ùúh;a-fchdø• isg f.fkk ms×i °œ;a
iy ish® bYardfh,ajre o tys .sfh` h'
7
T›yq foœhka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
w“kd°’f.a f.hska w®;a r:hl ;nd
f.kdfj` h' WYaYd o wysfh` o .e,
±lal=fj` h' 8°œ;a iy ish® bYardfh,ajre
•Kd o l=vd •Kd o rnka o k<d o weØ j
foœhka jykafia bæúfhys uq½ YlaØfhka .S
.hd kegQ y'
 1 jxYdj,sh 13-15 471
9 lSf°kaf.a lu;g wd l, r:fha ne| weiÝ l," T›yq ish,af,` u °œ;a fidhd
is‡ yrla ±ó¬ neœka .sœiÜ• lr~qj wdfj` h' °œ;a ta wid Tjqkag œreoaO j
w,a,kak WYaYd ;udf.a w; æ.= flf<a h' msg;a j .sfha h' 9ms,siaØjre wjq;a frmdhs•
10tœg i–¹Kka jykafiaf.a Woyi WYaYdg –‡hdjf;ys meØr f.dia th fld,a,lEfj`
œreoaO j wejq½fKa h' Tyq .sœiÜ• lr~qjg h' 10°œ;a l;d fldg" ööud ms,siaØjrekag
;udf.a w; æ.= l< neœka Wka jykafia œreoaO j hkak o@ Tn jykafia Tjqka ud
Tyqg myr ³ka fial' Tyq tys ¡ foœhka w;g mdjd fok fiala o@÷÷ Ùhd foœhka
jykafia bæúfhys uf<a h' 11i–¹Kka jykafiaf.ka ms<sœiS h' i–¹Kka jykafia
jykafia WYaYdg ³ka yæis myr Úid °œ;a ms<s;=re fo–ka" ööhkak" uu Tjqka kÜf˜ w;g
wm%ikak œh' Tyq ta ia:dkhg WYaYd mdjd fo–÷÷hs Tyqg j°< fial'
m%ydrh hk wÈ:h weØ fmfrIa-WYaYd hk 11 T›yq nd,a-fmrdYS•g wdfj` h' °œ;a
kduh ;e” h' ta kduh wo olajd Bg Øf’' tys ¡ Tjqkag myr ¡" l;d lr–ka" ööfoœhka
12 ta ojfia ¡ °œ;a foœhka jykafiag jykafia ud wØka udf.a i;=rka c,.e,aula
Nh •" ööfoœhka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj fuka œiÜrejd yeúh fiale÷÷hs lSf› h' ta
ud <óg flfia f.fk• ±÷÷hs lSf› h' 13ta Úid ta ia:dkhg nd,a-fmrdYS• hk ku
Úid °œ;a .sœiÜ• lr~qj ;ud fj; °œ;af.a ;e” h' 12T›yq ;ukaf.a foaj rEm tys
kÜjrg fkdf.k" wka w;lg yrjd" th w;ayer .sfh` h' tl, °œ;a ³ka wdÇj f,i
ys;a;Sh cdØl «fnoa-taf°•f.a f.g f.k tajd .skafkka mܽiaid ouk ,oafoa h'
.sfha h' 14tfia foœhka jykafiaf.a .sœiÜ• 13 kej;;a ms,siaØjre –‡hdjf;ys
lr~qj «fnoa-taf°•f.a mjq, iuó Tjqkaf.a meØr f.dia th fld,a,lEfj` h' 14°œ;a
f.hs ;=ka udihla Ø“×' i–¹Kka jykafia kej; foœhka jykafiaf.ka œpdf<a h'
«fnoa-taf°•f.a f.org;a" Tyq ika;l foœhka jykafia o W;a;r fo–ka" öökÜU
ish,a,g;a wdYSÈjdo l< fial' Tjqka miafia fkdf.dia" Tjqka fjØka yeø
jglúka f.dia" we™,a, .iaj,g bæúms‡ka
°œ;a rc fcrei,f• kej;S isˆu Tjqka iuó igkg hkak' 15;jo" we™,a,
^2 iduq( 5(11-16&
.ia uq³kaj, wŠ Y’ohla kÜUg wefik œg
14 ;SÈys rc jQ ySrd• °œ;ag
ud,s.djla f.dvkeóSu ms×i Tyq
fj; m×jqvldrhka o Ùysú ,S o .,a
igkg msg;a j hkak' ukao" tœg foœhka
jykafia ms,siaØjrekaf.a fiakdjg myr
fokak kÜUg fmrÛfjka msg;a j hk
jvqjka o jvqjka o t• h' 2°œ;a o ;ud fiale÷÷hs Tyqg j°< fial' 16°œ;a foœhka
bYardfh,ajrekaf.a rc fldg i–¹Kka jykafia wK l< f,i flf<a h' T›yq
jykafia œiska ia:§r lrk ,o nj ±k.;af;a .s“fhdka isg f.fYÈ olajd ms,i s Øa jrekaf.a
h' ukao" Wka jykafiaf.a fikó jk
fiakdjg myr ³kafk` h' 17°œ;af.a lSÈØh
bYardfh,ajreka Wfoid Tyqf.a rdcHh
iuDoa•u;a • ØnqfKa h' ish® rgj, m;< • .sfha h' i–¹Kka
jykafia ish® cd;Ska ;=< Tyq flfrys Nhla
3 °œ;a fcrei,f• ¡ ;j;a NdÈhdjka weØ l< fial'
mdjd.;af;a h' °œ;ag °j ;j mÜ;%fh`;a"
´jre;a Wmkafk` h' 4fcrei,f• ¡ Tyqg .sœiÜ• lr~qj fcrei,ug f.k Bu
Wmka mÜ;%hkaf.a kdu fufia h( I•uqjd"
fI`nd’" kd;dka iy i,fudkaá 5b’ydÈ"
6
t,sIÜjd iy t,afmf,;aá fkd.d" fkfm.a 15 °œ;a ;ud Wfoid u °œ;af.a kÜjr
f.dvkeós,s id°.;af;a h' Tyq
iy cmshd" 7t,sIdud" fnfh,shd° iy foœhka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qjg
t,Sfmf,;a h' ia:dkhla ms<sfh< fldg Bg l+vdrula
msysfg›f› h' 2tœg °œ;a l;d fldg"
ms,siaØjreka mrdch Ùøu ööfoœhka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
^2 iduq( 5(17-25& f.khkakg;a" yeu l,ays u Wka jykafiag
8 °œ;a uq½ bYardfh,a cdØh flfrys rc fiajh lrkakg;a i–¹Kka jykafia
fldg wNsfIal lrkÜ ,enQ nj ms,siaØjreka f,•jreka f;`rd.;a Úid Wka jykafiaf.a

13'14 1 jxYd 26'4-5 15'2 oaœ kS 10'8

 1 jxYdj,sh 15
.sœiÜ• lr~qj f.khkakg Tjqkag –i
fjk ldg j;a hÜ;= ke;e÷÷hs lSf› h' 3°œ;a
;ud i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qjg
ms<sfh< l< ia:dkhg th f.fkk ms×i
ish® bYardfh,ajreka fcrei,ug /ia
flf<a h' 4°œ;a" wdfrdkaf.a mÜ;%hka o
f,•jreka o /ia flf<a h' 5tfia /ia lrk
,o .Kk k•" fldyd;af.a mÜ;%hkaf.a
m%OdÚhd jQ Wúfh,a iy Tyqf.a ify`orfh`
tlish œisfofkla h' 6furdøf.a f.`;%fhka
m%OdÚhd jQ widhd iy Tyqf.a ify`orfh`
foish œisfofkla h' 7f.aÈfId•f.a
f.`;%fhka m%OdÚhd jQ fc`fj,a iy Tyqf.a
ify`orfh` tlish Øiafofkla h'
8
t,sYdmdkaf.a f.`;%fhka m%OdÚhd jQ
fIudhd iy Tyqf.a ify`orfh` foishfofkla
h' 9fyfn%dkaf.a f.`;%fhka m%OdÚhd jQ
t,Sfh,a iy Tyqf.a ify`orfh` wiÝfofkla
h' 10WYaYsfh,af.a f.`;%fhka m%OdÚhd jQ
w•–kd°’ iy Tyqf.a ify`orfh` tlish
f°f<diafofkla h'
11 °œ;a mÝclhka jQ Ydf°lag iy
w“hd;Èg o f,•jreka jQ Wúfh,a" wdidhd"
fc`fj,a" fIudhd" t,Sfh,a iy w•–kd°’g
o w~.id Tjqkag l;d fldg" 12ööTn yeu
f,•jrekaf.a msh jxYj, m%OdÚfh` h'
Tn;a Tf’ ify`orhkÜ;a mœ;% •"
bYardfh,af.a foœ i–¹Kka jykafiaf.a
.sœiÜ• lr~qj ud œiska Bg ms<sfh< lrkÜ
,en Øfnk ia:dkhg f.fkkak' 13m<uq
j;df› ¡ th f.kd wh Tn yeu fkdjQ
neœka wfma foœ i–¹Kka jykafia wmg
myr ³ka fial' ukao" Úfhda.h f,i wms Wka
jykafia fkdfijqfjuq÷÷hs lSf› h'
14 mÝclfh` o f,•jre o bYardfh,af.a
foœ i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
f.fkk ms×i mœ;% jqfK` h' 15i–¹Kka
jykafiaf.a jpkh m%ldr" fu`fiia œiska
wK lrkq ,enQ f,i" f,•f.a mq;%fh`
foœhka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qf› fmd®
;ukaf.a lrmsg ;ndf.k th f.k
.sfh` h'
16 ;jo" °œ;a l=vd •Kd o uyd •Kd o
w;a;,a o hk ;+Èh NdKavj,ska .dhkd
lr–ka mS%Ø y~ meje;a•ug ;ukaf.a
ify`orhka jQ .dhlhka Úhu lrk f,i
f,•jrekaf.a m%OdkSkag lSf› h' 17fufia
15'15 Úlau 25'14
472
f,•jre fc`fj,af.a mÜ;a fyauka o Tyqf.a
ify`orhkaf.ka fnfrÙhdf.a mÜ;a wdidma o
;ukaf.a ify`orhka jQ furdøf.a
mÜ;%hkaf.ka l=Idhdf.a mÜ;a ta;dka o 18Tjqka
iuó f°rÛ md,lhka fldg ;ukaf.a nd,
ify`orhka jk fYlúhd o fnka o
chiSfh,a o fI–rdfud;a o fchSfh,a o WkakS
o t,shd’ o fnkdhd o uhfiahd o u;aØØhd
o t,Sfmf,ayq o –lafkahd o «fnoa-taf°• o
fchSfh,a o m;a lf<` h' 19fyaudka o wdidma
o ta;dka o hk .dhkdldrfh` f,`lv
w;a;,aj,ska Y’o Ùøug;a" 20fYlúhd o
wYSfh,a o fI–rdfud;a o fcysfh,a o WkakS o
t,shd’ o uhfiahd o fnkdhd o hk fudjqyq
w,fud;a k• l=vd •Kdj,ska isyska Y’o
meje;a•ug;aá 21u;aØØhd o t,Sfmf,ayq o
–lafkahd o «fnoa-taf°• o fchSfh,a o
wYYshd o fI–Ú;a k• uyd •Kdj,ska
Wƒpiajr uyd Y’o meje;a•ug;a Úhu
lf<` h'
22 flkks h d .dhkd Ùøu .ek
f,•jrekaf.a m%OdÚhd j is‡fha h' Tyq Bg
olaI j is‡ neœka .dhkd lrkakkag th
b.ekakÜf› h' 23fnfrÙhd o t,aldkd o
.sœiÜ• lr~qj Wfoid f°rÛ md,lhka j
is‡fh` h' 24mÝclhka jQ fInÚhd o
fc`Idmd† o fk;fka,a o wudihs o fYlúhd
o fnkdhd o t,sfhfiÈ o foœhka jykafiaf.a
.sœiÜ• lr~qj fmrÛfjka k<d ms•fn` h'
«fnoa-taf°• o fcyshd o .sœiÜ• lr~qj
Wfoid f°rÛ md,lhka j is‡fh` h'
25 fufia °œ;a yd ish® bYardfh,a-
jrekaf.a m%cd uQ,slfh` o iyY%d•m;Syq o
i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
«fnoa-taf°•f.a f.oúka f.fkk ms×i
mS%Øfhka .sfh` h' 26;jo" i–¹Kka
jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj f.k hk
f,•jrekag foœhka jykafia msysg jk
neœka T›yq f.dka y;afofkl= o neg½jka
y;afofkl= o mÝcd lf<` h' 27°œ;a o .sœiÜ•
lr~qj WiÜ,d.;a ish® f,•jre o
.dhlfh` o .dhlhka w;fÈ .dhkd
Ùøug m%OdÚhd j is‡ flkkshd o isyska
yK i½ we|f.k is‡hy' °œ;a yK tafmdoa
ie†ghla me<|f.k is‡fha h' 28fufia
ish® bYardfh,ajre T,ajr y~;a" fydrKE
Y’oh;a weØ j" k<dj,skÜ;a" w;a;,aj,skÜ;a"
 1 jxYdj,sh 15-16 473
•Kdj,skÜ;a" uyd •Kdj,skÜ;a Y’o t;=ukag miia .S .hkaká
mj;aj–ka i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• t;=ukaf.a mܳu Ù%hd
lr~qj f.kdfj` h' fufkys lrkak'
29 i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj 10
t;=ukaf.a Y=oaO kduh .ek
°œ;af.a kqjrg me–fKk œg" idjq,af.a ³j Wo• wkkak'
jQ —l,a ljq½fjka n,d °œ;a rc mS%Øfhka
i–ºka fidhkakkaf.a is;a
m%uqæ; j kgkÜ ±l" wE isØka Tyq fy<d
±lald h' mS%Ø m%uqæ; f› jd·
11
i–ºka o
16 Tjqyq foœhka jykafiaf.a .sœiÜ•
lr~qj f.kjq;a" °œ;a ta i|yd
msysÛjd ØnqKÏ l+vdru ;=< th ;nd" ojk
t;=ukaf.a n,h o
fidhd n,kaká
hd. mÝcdj,a o iyNd.slf• mÝcdj,a o t;=ukaf.a yuq •u
foœhka jykafia bæúfhys TmamÜ lf<` h' Ú;r u fidhkak'
2
°œ;a ojk hd. mÝcdj o iyNd.slf• mÝcd o 12
t;=ukaf.a fufylre jk
TmamÜ lr Úu jQ œg" i–¹Kka jykafiaf.a
kdufhka fikóg wdYSÈjdo flf<a h' bYardfh,a jxYfhÚ"
3
;jo" Tyq bYardfh,ajreka ish,a,kaf.ka t;=uka œiska f;`rd.kÜ ,enQ
tl tl mÜreIhdg;a" iaØ%hg;a frd‡hla o ;eke;a;ka jk
uia lE,a,la o œh<s uq¿sl m, le‡hla o cdfld’ orefjÚ"
ne.ska ³kafka h' 13
t;=uka l< mܳu Ù%hd o
.sœiÜ• lr~qj f,•jrekag ndr ¡u t;=ukaf.a wdYapÈhhka o
t;=uka ³ka œÚYaphhka o
4 ;jo" i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• isys lrkak'
lr~qj bæúfhys fiajh Ùøug;a" bYardfh,a- 14
jrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia jÈKkd t;=udfK` wfma foœ i–¹fK` h'
Ùøug;a" Wka jykafiag ia;=Ø m%Yxid t;=ukaf.a wdKavq n,h
Ùøug;a Tyq f,•jrekaf.ka iuyfrl= uq½ fmdf<dfjys Øf’'
Úhu flf<a h' 5ta whf.a m%OdÚhd 15
t;=ukaf.a .sœiÜu ioyg;a"
wdidma h' Tyq <óg fYlúhd" fchSfh,a" t;=uka wK l< jpkh
fI–rdfud;a" fcysfh,a" u;aØØhd" t,shd’" mr•mrd oyila olajd;a
fnkdhd" «fnoa-taf°• iy fchSfh,a h' isys lrkak'
fudjqyq •Kdj,ska o uyd •Kdj,ska o 16
.dhkd l<y' tfy;a" wdidma w;a;,aj,ska ta .sœiÜu t;=udfK`
Y’o meje;a• h' 6mÝclhka jQ fnkdhd o wdn%y• iuó l< fialá
cyisfh,a o foœhka jykafiaf.a .sœiÜ• Bidlag o æjqre• ³ka fial'
lr~qj bæúfhys Ú;r u k<d ms•fn` h' 17
t;=udfK` th
7 °œ;a wdidma o Tyqf.a ify`orhka o cdfld’g mK;la o
,jd i–¹Kka jykafiag ia;=Ø lr•ug bYardfh,ag
m<uqfjka Úhu flf<a ta ojfia ¡ h' i°ld, .sœiÜula o fldg
m%Yxid .Shla ia:§r lr–ka"
^.S;d( 105(1-15á 96(1-13á 106(1"47-48&
18
öökÜU,df.a Wreu fldgi fldg
8 ldkdka foaYh kÜU,dg
i–ºkag ;=;s mÜokaká
t;=uka ku Ùhd wheækaká fokafk–'
19
cd;Ska w;fÈ kÜU,d .KÚka iaj,am fofkl= •"
t;=ukaf.a Ù%hd m< lrkak' b;d iaj,am fofkl= •
9
t;=ukag .S .hkaká tys œfoaYSka • is‡kakyq h÷÷hs

16'16 W;a 12'7á 26'3 16'17-18 W;a 28'13

 1 jxYdj,sh 16 474
j°< fial' f.!rjh o n,h o
20
T›yq" i–ºka yg msúkukak'
29
cdØhÙka cdØhlg o i–ºka kug
rdcHhÙka rdcHhlg o ys– f.!rjh msúkukaká
.sfh` h' m~qrla /f.k
21
Tjqkag ;dvk mSvk lrkak t;=uka bæúhg tkaká
Ùis u –Úfil=g Y=oaO u½fjys
t;=udfK` bv kܳka fial' i–ºka kuækak'
30
tfia h" fmdf<` jeis ish,af,Ú"
t;=udfK` Tjqka Úid t;=uka w“uqj
rcÏkag ;rjÛ fldg" “fhka we,<S is‡kaká
22
ööudf.a w“fiia ,;a whg t;=udfK` fkdief,k f,i
w; fkd.ikaká Øridr j f,dj iE´ fial'
31
udf.a æjeisjrekag iajÈ.fh` ikaf;`I fj;a jd·
wk;=re fkdlrkake÷÷hs fmdf<dj o mS%Ø f› jd·
j°< fial' ööi–¹fK` rcl• lrk fiale÷÷hs
23 cd;Ska
fmdf<` jeis ish,af,Ú"
i–ºkag .S .hkak' w;fÈ Ùh;a jd·
32
t;=ukaf.ka ,efnk .e<•u uqyqo;a" tys weØ ish,a,;a
æfkka æk m%ldY lrkak' .s.=re• y~ foa jd·
24 fl;aj;= iy tys weØ ish,a,
cd;Ska w;frys
t;=ukaf.a uysuh o mS%Øu;a f› jd·
33
ish® cd;Ska w;frys jkfha .ia fld<ka
t;=ukaf.a Ù%hd o i–ºka w“uqj
m;< lrkak' mS%Øfhka .S .hd jd·
25 ukao"
ukao"
i–¹fKda W;=• há t;=udfK`
wØYhska meiish hÜ;= h' fmdf<dj md,kh lrk ms×i
ish® foœjrekag jvd jŠk fial'
34
t;=ukag .re“h mE hÜ;= h' i–ºka yg
26
ukao" ;=Ø mÜokaká
ckhkaf.a ish® foœjre ukao"
ms<u
s muKÙá t;=udfK` hym;a há
i–¹fK` u t;=ukaf.a ia:§ridr fm%auh
wyia u~, iE´ fial' ioyg u mj;afka h'
27
f.!rjh o f;aci o 35
ööwfma .e<jq•ldr foœ¹fK`"
t;=uka bæúfhys mj;afka há t;=ukaf.a Y=oaO kduhg
YlaØh o mS%Øh o ;=Ø lrk ms×i;a"
t;=ukaf.a ue³frys t;=ukaf.a m%Yxid .ek
we;af;a h' chf>`Id mj;ajk ms×i;a"
28
ckfhÚ" wm .<jd"
i–ºka miikaká cd;Ska w;frka wm /ia fldg"
16'21-22 W;a 20'3-7 16'34 2 jxYd 5'13á 7'3á tiard 3'11á .S;d 100'5á 106'1á 107'1á 118'1á 136'1á fcr 33'11
 1 jxYdj,sh 16-17 475
wm Úoyia lrk fiale÷÷hs h÷÷hs lSf› h'
Ùhkak' 2 kd;dka o l;d fldg" ööTf’ isf;a
36 Øfnk ish,a, l< uekj' ukao" foœhka
bYardfh,a foœ i–ºka yg
i°ld,fhka i°ld,hg jykafia Tn iuó jev is‡k fiale÷÷hs
m%Yxid f› jd· °œ;ag lS h'
uq½ fikó o" ööwdfuka÷÷ Ùhd i–¹Kka 3 tfy;a" tu rdØ%fha u foœhka
jykafiag m%Yxid lf<` h' jykafiaf.a jpkh kd;dkag me–K
ÙhkÜfha" 4öökÜU f.dia" öi–¹Kka jykafia
fcrei,f• iy .s“fhdkays jkaokdj fufia Ùhk fiale÷hs udf.a fufylre jQ
°œ;ag Ùhkaká öudf.a jdih ms×i kÜU
37 bla“Ø i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• ud,s.djla f.dv fkdkókafkys h' 5ukao"
lr~qj bæúfhys Ú;r u tl tl ojig uu bYardfh,ajreka f.kd oji mgka wo
iܳiÜ f,i fiajh Ùøug °œ;a rc .sœiÜ• olajd ud,s.djl jdih fkdfldg"
lr~qj bæúfhys wdidma o Tyqf.a l+vdrfuka l+vdrug o uKavmfhka
ify`orhka o 38«fnoa-taf°• o Tjqkaf.a uKavmhg o h–ka yeiÜrefK–' 6udf.a
ify`orhka yegwgfofkl= o isfg›f› h' fikó md,kh lrkak ud œiska wK lrk
fc³;=kaf.a mÜ;a «fnoa-taf°• o fy`id o ,o bYardfh,a •r kdhlhkaf.ka hful=g
f°rÛ md,hka fldg Úhu flf<a h' l;d fldg" kÜU,d ug Ùysú ,S ud,s.djla
39 mÝcl Ydf°la o mÝclhka jk Tyqf.a f.dvfkdkeó=f› ulaÚid o hk jpkhla
ify`orhka o .s“fhdkays .súl=<l Øfnk ish® bYardfh,ajreka w;frys ud wd .sh
i–¹Kka jykafiaf.a uKavmh bæúfhys fldhs ia:dkhl ¡ j;a lSfj• o@÷
is‡kak Úhu flf<a h' 40tfia flf<a"
7 öötneœka udf.a fufylre jk °œ;ag
i–¹Kka jykafia bYardfh,ajrekag wK
fufia Ùhkaká öiÈj mrdl%u i–¹Kka
l<d jQ Wka jykafiaf.a jHjia:dfjys ,shd
jykafia fufia Ùhk fial( udf.a fikó
Øfnk ish,a, m%ldrhg ojk hd. mÝcd
jk bYardfh,ajrekaf.a w•mØhd kÜU jk
mÜok mÝcdikh msg Ú;r u Woh iji ojk
hd. mÝcd i–¹Kka jykafiag TmamÜ lrk ms×i ;K “fuka o neg½jka
41
ms×i h' Tjqka iuó fyauka o fc³;=ka o /ln,d.ekS f uka o uu kÜ U fjka fldg
8
k• Ùhd f;`rd.kÜ ,enQ wÚla wh o" .Ø–' kÜU .sh yeu ;ekays u uu kÜU
ööi–¹Kka jykafiaf.a lreKdj ioyg u iuó isg" kÜf˜ ish® i;=rka kÜU bæúfhka
mj;afka h÷÷ Ùh–ka Wka jykafiag ia;=Ø mkakd ±—–á fmdf<df› is‡k W;a;uhkaf.a
Ùøug Úhu flf<a h' 42Tjqka iuó fyauka hfi` lSÈØh 9
jeÚ hfi` lSÈØhla kÜUg
o fc³;=ka o m;a flf<a" foœhka jykafiag foka f k–' udf.a fikó jk bYardfh,a
.S .h–ka k<dj,skÜ;a" w;a;,aj,skÜ;a" ;+Èh ;ukaf.a u foaYfhys jdih fldg" u;= thska
NdKavj,skÜ;a Y’o Ùøug h' ;jo" °œ;a rc fkdhk f,i uu Tjqkag foaYhla Úhu
fc³;=kaf.a mÜ;%hka f°rÛ md,lhka fldg fldg Tjqka msysÛjkafk–á ;jo" uq, ¡ is³ jQ
m;a flf<a h' múæ 10tk•" ud œiska udf.a fikó jk
43 miÜ j uq½ fikó ;u ;ukaf.a bYardfh,ajrekag •r kdhlhka m;a lrk
f.j,g .sfh` h' °œ;a ;udf.a f.or ,o ld,fha is³ jQ múæ ³Iag ukÜIHfh` ;j;a
jeishkag wdYSÈjdo lrk ms×i yeø .sfha h' Tjqka kdiaØ fkdlrkafk` h' uu kÜf˜
ish® i;=rka hg;a lrkafk–' wer;a"
°œ;a rcqg kd;dkaf.a m×jqvh i–¹Kka jykafia kÜUg jxYhla f.dvkók
^2 iduq( 7(1-17& nj kÜUg okaj–" 11kÜf˜ ojia i•mÝÈK jQ

17 ;jo" °œ;a ;udf.a f.or jik l," uu kÜf˜ mÜ;%fhl= jk kÜf˜ u orefjl=
l,ays æjeisjrhd jk kd;dkag kÜUg miÜ j msysÛjd Tyqf.a rdcHh ia:§r
l;d fldg" ööfukak" uu Ùysú ,S f.hl lrkafk–' 12Tyq ug ud,s.djla f.dv-
jdih lr–' tfy;a" i–¹Kka jykafiaf.a kókafka h' Tyqf.a isxydikh o uu ioyg
.sœiÜ• lr~qj l+vdrul œhkla hg Øf’ u ia:§r lrkafk–' 13uu Tyqg msfhla
16'43 2 iduq 6'19-20 17'13 2 jxYd 6'18á fyfn% 1'5
 1 jxYdj,sh 17-18
jkafk–' Tyq o ug mÜ;%fhla jkafka h'
kÜUg m<uq is‡ ;eke;a;df.ka udf.a
lreKdj my l< f,i uu Tyqf.ka th my
fkdlr" 14udf.a ud,s.dfjys o udf.a
rdcHfhys o Tyq ioyg u msysÛjkafk–'
Tyqf.a isxydikh o ioyg u ia:§r lrkÜ
,nkafka h÷ ÷÷hs j°< fial'
15 f• ish® jpk o f• uq½ m%ldYkh o
kd;dka °œ;ag ±ka• h'
°œ;a rcqf.a ia;=Ø ¡f• hdƒÆj
^2 iduq( 7(18-29&
16 tœg °œ;a rcÏ l+vdru we;=<g f.dia"
i–¹Kka jykafia bæúfhys jdŠ • fufia
lSf› h( ööfoœ i–¹Kka jykai" Tn œiska
fumuK ³rg ud f.k tkÜ ,e”ug uu
ljfrla o@ udf.a jxYh l=ula o@ 17tfy;a"
foœhka jykai" fuh o Tf’ weia yuqfhys
iܽ fohla jQ f,i ;ld" u;= ld,hg Tf’
fufylrejdf.a jxYh .ek Tn l;d fldg"
foœ i–¹Kka jykai" W;a;u ukÜIHfhl=
ye‡hg Tn ud ie,l+ fial' 18Tf’
fufylrejdg fmkajQ f.!rjh .ek °œ;a
Tng ;j;a l=ula Ùhkak o@ ukao" Tn
jykafia Tf’ fufylrejd okak fial'
19
i–¹Kka jykai" Tf’ isf;a ye‡hg Tf’
fufylrejd Wfoid Tn f• uyd foa lr"
bæúhg jkak hk foa Tn okak fial'
20
i–¹Kka jykai" wfma lkaj,ska wm weiÝ
ish,a, f,i Tng iudk flfkla ke;' Tn
jykafia yer fjk Ùis foœ flfkla o
ke;' 21Tf’ bYardfh,a fikóg iudk j
is‡kafka fmdf<df› ljr cdØh o@ ukao"
foœhka jykafia ;ukag fikóla fldg
Tjqka uq° .kÜ ms×i f.dia" –irfhka uq°
.;a Tf’ fikó bæúfhys cd;Ska t<jd oud"
uy;a jQ Nhdkl jQ foaj,a lsøfuka Tng
lSÈØh ys– lr.;a fial' 22fufia Tf’
fikó jk bYardfh,ajreka ioyg u Tng
fikóla fldg ;ndf.k" Tn u" i–¹Kka
jykai" Tjqkaf.a foœhka jykafia • is‡k
fial'
23 öö±ka bØka i–¹Kka jykai" Tf’
fufylrejd;a" Tyqf.a jxYh;a .ek Tn lS
jpkh ioyg u ia:§r f› jd· Tn lS f,i u
l< uekj' 24bYardfh,ajrekaf.a foœhka
jykafia jk iÈj mrdl%u i–¹Kka
18'8 1 rdcd 7'40-47á 2 jxYd 4'11-18
476
jykafia" bYardfh,ajreka i|yd jQ foœhka
jykafia h' fufia" Tf’ kduh ioyg u
W;=• f› jd· Tf’ fufylre jk °œ;af.a
jxYh o Tn bæúfhys ia:§r j mjØkafka h'
25
ukao" udf.a foœhka jykai" Tf’
fufylrejd Wfoid Tn jxYhla f.dvkók
nj Tn Tyqg t<sor› l< fial' tneœka Tn
bæúfhys hdƒÆ lrkak Tf’ fufylrejd
bæúm;a œh' 26±kܳ" i–¹Kka jykai" Tn u
foœhka jykafia h" Tf’ fufylrejdg f•
hym;a foa fmdfrdka³ jQ fial' 27tfia Tf’
fufylrejdf.a jxYh ioyg u Tn
bæúfhys mjØk ms×i Bg wdYSÈjdo
lrkak Tn m%ikak jqj uekj' ukao"
i–¹Kka jykai" Tn jykafia wdYSÈjdo
l< wh ioyg u wdYSÈjdo ,oafo` fjØ'÷÷
°œ;a rc œcd;Ska hg;a Ùøu
^2 iduq( 8(1-18&
18 –kamiÜ °œ;a ms,siaØjrekag myr ¡
Tjqka hg;a lrf.k" .d;a o Bg
whsØ k.r o ms,siaØjrekaf.a wØka meyer
.;af;a h' 2Tyq fu`j’jrekag;a myr
³kafka h' fu`j’jre °œ;ag fufylrejka •
lmam• f.kd y'
3 ;jo" fY`ndys rcq jQ yooa-tfYÈ
hÜm%ˆia .ó woaor m%foaYfhys ;u n,h
msysÛjkak hoa¡" °œ;a yud;a olajd Tyqg
myr ¡" 4r: oyila o wirejka i;aoyila o
md n< fikó œisoyila o Tyqf.ka
w,a,df.k" r:-wYajhka ishhla b;=re
lrf.k" wÚla ish® wYajhkaf.a l=æ lmd
wn,• flf<a h'
5 ouialfha isúhkajre fY`ndys rc jQ
yooa-tfYÈg Wmldr lrkak wdfj` h'
tœg °œ;a isúhkajrekaf.ka ukÜIHhka
œisfooyilg myr ¡" 6ouialfha isúhdfjys
uqr yuq°j,a ;enqf› h' isúhkajre °œ;ag
fufylrejka • lmam• f.kdfj` h' °œ;a
.sh .sh ;ek i–¹Kka jykafia Tyqg ch
w;alr ³ka fial' 7°œ;a yooa-tfYÈf.a
fiajlhkag ØnQ rka m,sia /f.k tajd
fcrei,ug f.kdf› h' 8Ø’y;a o l=ka o
hk yooa-tfYÈf.a k.rj,ska °œ;a fndfy`
f,`lv .;af;a h' thska i,fudka f,`lv
;gdlh;a" l=½kÜ;a" f,`lv Ndck;a iE¡ h'
9 °œ;a fY`ndys rc jQ yooa-tfYÈf.a uq½
 1 jxYdj,sh 18-19
fiakdjg myr ³ka nj yud;ays rc jQ f;dhÜ
wid" 10°œ;a tfia yooa-tfYÈg œreoaO j
igka fldg Tyqg myr ³ka neœka" °œ;ag
wdpdr lrkakg;a" Tyqg wdYSÈjdo lrkakg;a
Tyq fj; ;udf.a mÜ;a yfo`rd• iy ish®
wdldr rka ú¡ f,`lv nvq;a t• h' ukao"
yooa-tfYÈ iy f;dhÜ w;fÈ hÜoaO Ø“×'
11
ta nvq;a °œ;a rcÏ ish® cd;Skaf.ka tk•"
taf°•jrekaf.ka o fu`j’jrekaf.ka o
w•fudkajrekaf.ka o ms,siaØjrekaf.ka o
wuf,lajrekaf.ka o .;a rka ú¡ iuó
i–¹Kka jykafiag lem flf<a h'
12 wer;a" fYrehdf.a mÜ;a w“Ihs ®KÏ
–‡hdjf;a ¡ taf°•jrekaf.ka oywgoyilg
myr ³kafka h' 13Tyq taf°•ys uqr yuq°j,a
;e” h' ish® taf°•jre °œ;ag fufylrefj`
jQ y' °œ;a .sh .sh ;ek i–¹Kka jykafia
Tyqg ch w;a lr ³ka fial'
14 °œ;a uq½ bYardfh,a cdØh md,kh
lr–ka ;udf.a uq½ fikóg idOdrKlu o
hÜlaØh o bIag flf<a h' 15fYrehdf.a mÜ;a
fc`jd’ fiakd•mØhd j is‡fha h' wys®oaf.a
mÜ;a fcfy`Idmd† jdÈ;dlre j is‡fha h'
16wys;’= f.a mÜ;a Ydf°la iy w“hd;Èf.a mÜ;a
w“fuf,la mÝclhka j is‡fh` h' I›Id
f,al• j is‡fha h' 17fcfy`hd°f.a mÜ;a
fnkdhd flfrØjrekag;a" fmf,Øjrekag;a
m%OdÚhd j is‡fha h' °œ;af.a mÜ;%fh` o rdc
fiajfha m%OdÚhka j is‡hy'
w•fudkajreka yd isúhkajreka
mrdch Ùøu
^2 iduq( 10(1-19&
19 bla“Ø w•fudkajrekaf.a rc jQ
kdydIa uf<a h' Tyqf.a mÜ;%hd jQ
ydkÜka Tyq fjkÜjg rc œh' 2°œ;a jkdys"
ööydkÜkaf.a mshd jQ kdydIa ug lreKdj
fmka jQ Úid uu;a ydkÜkag lreKdj
fmkajkafk–÷÷hs Tyqf.a mshdf.a urKh
.ek Tyq ikik ms×i ´;hka he• h'
°œ;af.a fiajlfh` ydkÜka ikikak
w•fudkajrekaf.a foaYhg Tyq fj;
me–×fh` h' 3tœg w•fudkajrekaf.a
w•m;Syq ydkÜkag l;d fldg" öö°œ;a Tn
<óg Tn ikik ms×i ´;hka tjQ Úid"
Tyq Tf’ mshdg f.!rj lrkafka hhs Tn
is;kafkys o@ Tyqf.a fiajlhka Tn fj;
18'12 .S;d 60
477
wdf›" foaYh mølaId lr" T;a;= n,d" th
kdiaØ lrk woyiska fkdf› ±÷÷hs lSfj` h'
4 tœg ydkÜka °œ;af.a fiajlhka w,a,d"
Tjqkaf.a /jq,a nQ.d" oK ysfika by<g
Tjqkaf.a weº• ueæka lmd oud Tjqka hkak
yeúfha h' 5–ÚiaiÜ wjq;a ta ukÜIHhka .ek
°œ;ag ±kakÝ y' Tyq o Tjqka i•njkak
–ÚiÜka he• h' ukao" ta ukÜIHhka fndfy`
fihska ,Ðcdjg m;a • is‡ neœÚ' rc;=ud
l;d fldg" ööTf’ /jq,a jefvk l,a
fcúfl`fjys kej;S miÜ j tkake÷÷hs Ùhd
he• h'
6 ;jo" °œ;a ;ukaf.a i;=frl= • is‡k
nj ³Û ydkÜka rc o w•fudkajre o W;=re
fufidfmdf;a–hdfjkÜ;a uhld iy fY`nd-
fhys isúhkajrekaf.kÜ;a r: iy wirejka
l=,shg .kak ú¡ Ùf,`.%E• Øiay;royila
hejQ y' 7fufia T›yq r: Øiafooyila o
uhldys rcÏ o Tyqf.a fikó o l=,shg
.;af;` h' T›yq wjq;a fuænd bæúmsg
l|jqre ne|.;ay' w•fudkajre;a ;ukaf.a
k.rj,ska msg;a j tys /ia • igkg wdfj` h'
8 °œ;a ta wid fc`jd’ o n,jka;hka
iuó uq½ fiakdj o he• h' 9w•fudkajre o
msg;g wjq;a k.r f°rÛj <ó igkg fm<
.eiS is‡fh` h' tfy;a" me–× rcjre
t<suyfkys wE;a • is‡fh` h'
10 ;udg œreoaO j bæúfhka o miafika
o igkg tk nj fc`jd’ ±l" ish®
n,jka; bYardfh,ajrekaf.ka fldgila
f;`rdf.k isúhkajrekag œreoaO j isÛjd"
11
bØú fikó w•fudkajrekag œreoaO j
is‡k ms×i ;udf.a ify`or w“Ihs w;g
Ndr ³kafka h' 12;jo" Tyq l;d fldg"
ööisúhkajreka ug jvd n,j;a jqfKd;a Tn
ug Wmldr lrkak' w•fudkajreka Tng
jvd n,j;a jqfKd;a uu Tng Wmldr
lrkafk–' 13ffOÈhj;a j is‡kak' wfma
fikó Wfoid;a" wfma foœhka jykafiaf.a
k.r Wfoid;a ia:§r j Ù%hd lrkak'
i–¹Kka jykafia ;ukag hym;a j
fmfkk f,i lrk fialajd÷÷hs lSf› h'
14 fufia fc`jd’ o Tyq iuó is‡
fikó o isúhkajrekag œreoaO j igkg <x
jQ y' tœg T›yq Tyq boúfhka m,d .sfh` h'
15isúhkajreka m,d .sh nj w•fudkajreka
³Û œg" T›yq o Tyqf.a ify`or w“Ihs
 1 jxYdj,sh 19-21
bæúfhka m,d f.dia k.rhg we;=½ jQ y'
tœg fc`jd’ fcrei,ug wdfha h'
16 isúhkajre ;uka bYardfh,ajreka
wØka mrdch jQ nj ±l ´;hka hjd hÜm%ˆia
.x.djg tf.dŠka is‡ isúhkajreka
f.kajd.;ay' yooa-tfYÈf.a fiakdmØhd jQ
fI`mdla Tjqkag fmrgq j wdf› h' 17tmj;a
°œ;ag ±ka jQ l, Tyq ish® bYardfh,ajreka
/ia lrf.k" fcdÈ°fkka tf.dv • Tjqka
<óg wjq;a" Tjqkag œreoaO j hÜoaOhg fm<
.eiS is‡fha h' tfia °œ;a isúhkajrekag
œreoaO j hÜoaOhg fm< .eiS is‡ œg" T›yq
Tyqg œreoaO j igka lf<` h' 18tfy;a"
bYardfh,ajreka bæúfhka isúhkajre m,d
.sfh` h' °œ;a isúhkajrekaf.ka r:
i;aoyil –ÚiÜka o md n< fiakdfjka
i;<siaoyila o urd oud" fiakdmØhd jQ
fI`mdla o ueref› h' 19yooa-tfYÈf.a
fiajlfh` ;uka bYardfh,ajrekag mrdch
jQ nj ±l" °œ;a iuó idu°k • Tyqg fufy-
lf<` h' bkamiÜ isúhkajre w•fudkajrekag
;j;a Wmldr lrkak leueØ fkdjQ y'
°œ;a rc r’nd hg;a Ùøu
^2 iduq( 12(26-31&
20 ;jo" B<ó wjqreoafoa rcjreka igkg
msg;a j hk ld,h me–× œg"
fc`jd’ hÜoaO fiakdj f.k f.dia
w•fudkajrekaf.a rg md½ fldg" r’nd
kÜjrg wjq;a th jg,d.;af;a h' tfy;a"
°œ;a fcrei,fuys kej;S is‡fha h' fc`jd’
r’ndg myr ¡ th kdiaØ flf<a h' 2°œ;a
Tjqkaf.a rcÏf.a rka TÛkak –,afld• rcÏf.a
ysiska meyer f.k th Ùf,`.%E• Øiay;rla
nr weØ nj ±k.;af;a h' tys wkÈ> ue×la
o ØnqfKa h' th °œ;af.a ysi msg ;nk ,oafoa
h' Tyq o fld,a,ld.;a nvq rdYshla kÜjúka
msg;g f.kdf› h' 3Tyq tys is‡ fikó
msg;g f.kajd Ùh;a o hlv ±Ø fm`re o
fmdfr` o Tjqkag ¡ Tjqkaf.ka jev .;af;a
h' Tyq w•fudkajrekaf.a ish® kÜjrj,g
fufia flf<a h' bkamiÜ °œ;a o uq½ fikó o
fcrei,ug yeø wdfj` h'
ms,siaØjreka mrdch Ùøu
^2 iduq( 21(15-22&
4 bkamiÜ ms,siaØjreka iuó f.fYÈys
hÜoaOhla yg .;af;a h' tl, yqIdØh
20'1 2 iduq 11'1 20'5 1 iduq 17'4-7
478
is’fnlhs f;f• fh`Ohdf.a mÜ;%hkaf.ka
tla flfkl= jQ ismamhs ueref› h'
ms,aisØjre hg;a lrkÜ ,enqfj` h'
5 kej;;a ms,siaØjreka iuó hÜoaOhla
œh' cdhsÈf.a mÜ;a t,aydkdka .s;a;Sh cdØl
f.d,sh;af.a ify`or jQ ,y– ueref› h'
Tyqf.a fy,a,fha –g œhk hka;%hl
oKavlg iudk œh'
6 kej;;a .d;ays hÜoaOhla œh' tys b;d
Wi uy; weØ ukÜIHfhla œh' Tyqg w;a md
weós,s yh yh ne.ska weós,s œisy;rla
ØnqfKa h' Tyq o fh`Ohdg °j Wmka
flfkÙ' 7Tyq bYardfh,ajrekag œfr`Oh
±lajQ l, °œ;af.a ify`orhd jk Is–hdf.a
mÜ;a fcdk;ka Tyq ueref› h'
8 fudjqyq .d;ays ¡ fh`Ohkag °j Wmka
wh h' T›yq °œ;a wØka o Tyqf.a fiajlhka
wØka o mer¡ –h.sfh` h'
°œ;a rc fikó ix.Kkh Ùøu
^2 iduq( 24(1-25&
21 tœg id;ka bYardfh,ajrekag
œreoaO j keósg Tjqka ix.Kkh
lrkak °œ;a fm<U • h' 2°œ;a fc`jd’g;a"
fikóf.a w•m;Skag;a l;d fldg" ööug
fikóf.a .Kk ±k.kak ms×i Tn f.dia
fnhÈ-fInd mgka °ka olajd Tjqka .Kka
lr Tjqkfa .a ixLHdj ug okajkake÷÷hs lSf› h'
3 fc`jd’ l;d fldg" öö±ka is‡k
muKg jvd i–¹Kka jykafia ;ukaf.a
fikó ish .=Khla jeŠ lrk fialajd'
tfy;a" udf.a iajd—ka jk rc;=uÚ" T›yq
ish,af,` u udf.a iajd–hdf.a fiajlfh`
fkdfj;a o@ udf.a iajd–hd fuh wK lr
bYardfh,ajreka msg jro muqKÏjkafka
l=ula Úid ±÷÷hs weiS h' 4tfy;a" fc`jd’f.a
jpkh fkdj rcÏf.a jpkh ia:§r œh' ta
Úid fc`jd’ msg;a • uq½ bYardfh,a
foaYfhys weœo" 5fcrei,ug wjq;a" .Kka
.;a fikóf.a uq½ ixLHdj °œ;ag ³kafka h'
lvqj mdœƒ„ Ùøug iu;a bYardfh,ajre
ish,af,` tfldf<dia,laIhla h' lvqj
mdœƒ„ Ùøug iu;a cÏ°ys ukÜIHfh`
ydr,laI ie;a;Eoyila h' 6tfy;a" rcÏf.a
jpkh fc`jd’ g ms<sl=,a j ØnqKÏ Úid Tyq
f,•jreka o fnkac–kajreka o Tjqka w;fÈ
.Kka flf<a ke;'
 1 jxYdj,sh 21
7 foœhka jykafia f• ldrKh .ek
wm%ikak • bYardfh,ajrekag myr ³ka
fial' 8°œ;a foœhka jykafiag l;d fldg"
ööuu f• foa Ùøfuka fndfy` fia m›
flf<–' tfy;a" ±ka Tf’ fufylrejdf.a
wmrdOh myl< uekj' ukao" uu fndfy`
wkÜjK f,i Ù%hd flf<–÷÷hs lSf› h'
9 i–¹Kka jykafia °œ;af.a oÈYlhd
jQ .doag l;d fldg" 10öökÜU f.dia" fuh
Ùhkak" öuu ldrKd ;=kla kÜU bæúfha
;n–' ud œiska kÜUg lrkÜ ,nkÜ ms×i
thska tlla f;`rd.kake÷hs i–¹Kka
jykafia j°rk fial Ùhd °œ;ag
Ùhkake÷÷hs j°< fial'
11 .doa °œ;a <óg wjq;a Tyqg l;d
fldg" 12öö ö;=ka wjqre³ id.;hla fy` ;=ka
udihla kÜf˜ tæúldrhkaf.a lvqjg kÜU
wiÜ •" kÜf˜ i;=rka wØka œkdY •u fy`
;=ka ojila i–¹Kka jykafiaf.a lvqj jk
jix.;h foaYhg me–K Wka jykafiaf.a
´;hd œiska bYardfh,a m<d;a uq½,a, œkdY
lrkÜ ,e”u fy` hk ;=fkka tlla
f;`rd.kake÷hs i–¹Kka jykafia j°rk
fial' ta Úid ud tjQ ;ekeka jykafiag ud
fudk W;a;rhla fokak o Ùhd l,amkd
lrkake÷÷hs lSf› h'
13 °œ;a W;a;r fo–ka" ööuu f,dl=
m%Yakhlg uQK md is‡–' bØka i–¹Kka
jykafiaf.a w;g wiÜ jkafk–' ukao" Wka
jykafiaf.a wkÜl•mdj buy;a h'
ukÜIHhdf.a w;g wiÜ jkak ug isoaO
fkdf›jd÷÷hs .doag lSf› h'
14 tneœka i–¹Kka jykafia bYard-
fh,ajreka w;rg jix.;hla tjQ fial'
thska bYardfh,ajrekaf.ka ie;a;Eoyila
ukÜIHfh` uf<` h' 15foœhka jykafia
fcrei,u œkdY lrkak ´;fhl= hejQ
fial' Tyq th œkdY lrkak hk œg
i–¹Kka jykafia n,d ta œm; .ek ;e•"
œkdYldr ´;hdg l;d fldg" ööbØka we;'
kÜf˜ w; kj;ajkake÷÷hs j°< fial'
i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd fcnqis cdØl
TÈKdkaf.a lu; <ó is‡fha h'
16 °œ;a ;udf.a ysi Tijd i–¹Kka
jykafiaf.a ´;hd ;udf.a lvqj weo
fcrei,• flfrys æ.= lrf.k fmdf<djg;a
wyig;a w;fÈ is‡kÜ ³Ûf› h' tœg f.`×
fræ we|f.k is‡ °œ;a o m%cd uQ,slfh` o
uq×ka;<d jeÛfK` h' 17°œ;a foœhka
479
jykafiag l;d fldg" ööfikó .Kka
lrkak wK l< ;eke;a;d uu fkdfj• o@
m› fldg b;d ³Iag f,i Ù%hd flf<a uu h'
tfy;a" f• neg½fj` l=ula lf<` o@ wfka·
udf.a foœ i–¹Kka jykai" myr ¡u
ms×i Tf’ yia;h Tf’ fikó msg fkdj
ud msg;a" udf.a msh jxYh msg;a
me–fKajd÷÷hs lSf› h'
18 tœg i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd
.doag l;d fldg" ööfcnqish TÈKdkaf.a
luf;a i–¹Kka jykafiag mÝcdikhla
f.dvkók ms×i keóS hk f,i °œ;ag
Ùhkake÷÷hs wK flf<a h' 19°œ;a i–¹Kka
jykafiaf.a kdufhka .doa lS jpkh f,i
keósg .sfha h' 20Øúó= uŠ–ka is‡ TÈKdka
miaig yeø ´;hd ±l Tyq o Tyq iuó is‡
Tyqf.a mÜ;%fh` i;rfokd o ieójqfK` h'
21
°œ;a TÈKdka <óg .sfha h' TÈKdka n,d
°œ;a ±l" luf;ka msg;g wjq;a uq×ka;<d
• °œ;ag jekafoa h' 22tœg °œ;a l;d fldg"
ööfikó w;frka jix.;h myjk ms×i
i–¹Kka jykafiag mÝcdikhla f.dv-
keóSug luf;a bvu ug fokak' tys uq½
j‡kdlu wkÜj th ug fokak «kE h÷÷hs
TÈKdkag lSf› h'
23 TÈKdka ms<s;=re fo–ka" ööudf.a
iajd—ka jk rc ;=udfK` th ms<sf.k
;ukag fyd| hhs ysf;k foa lr;ajd'
fukak" ojk hd. mÝcdj,g .jhka o or
i|yd uŠk WmlrK o wdydr mÝcdjg
Øúó= o fo–á ta ish,a, u fo–÷÷hs °œ;ag lSf› h'
24 °œ;a rc o ms<s;=re fo–ka" öötfia
fkdf›" tys uq½ j‡kdlu wkÜj th uu
Tfnka .kafk–' ukao" Tng whsØ foa uu
i–¹Kka jykafia Wfoid fkd.kafk–'
œhoula keØ j ojk hd. mÝcd
fkdmÜokafk–÷÷hs TÈKdkag lSf› h' 25fufia
°œ;a ta bvug rka ldis yhishhl nr rka"
TÈKdkag ³kafka h' 26°œ;a i–¹Kka
jykafiag mÝcdikhla tys f.dvkód" ojk
hd. mÝcd o iyNd.slf• mÝcd o TmamÜ fldg"
i–¹Kka jykafiag hdƒÆ flf<a h' Wka
jykafia o ojk mÝcdikh msg wyfika .sÚ
tjd Tyqg W;a;r ³ka fial'
27 ;jo" i–¹Kka jykafia foaj ´;hdg
wK l< œg" Tyq ;udf.a lvqj kej;
fldmÜf› oud.;af;a h' 28ta ld,fhys
i–¹Kka jykafia fcnqish TÈKdkaf.a
luf;a ¡ ;udg W;a;r ³ka nj °œ;a ±l tys
 1 jxYdj,sh 21-22
29
¡ mÝcd TmamÜ flf<a h' ukao" fu`fiia
md½lrfha ¡ iE´ i–¹Kka jykafiaf.a
uKavmh;a" ojk mÝcdikh;a ta ld,fhys
.s“fhdkays .súl=<l ØnqfKa h' 30tfy;a"
i–¹Kka jykafiaf.a ´;hdf.a lvqjg “h
jQ Úid foœhka jykafiaf.ka œpdrK
ms×i th bæúhg hkak °œ;ag fkdyeÙ
œh'
22 tœg °œ;a l;d fldg" ööfoœ
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dj f•
há bYardfh,ajrekaf.a ojk hd. mÝcd TmamÜ
lrk mÝcdikh o f• h÷÷hs lSf› h'
foaj ud,s.dj iE¡ug iQ°ku
2 ;jo" °œ;a bYardfh,a foaYfhys is‡
ish® œfoaYSka /ia lrkak wK fldg"
foœhka jykafiaf.a ud,s.dj f.dvkók
ms×i y;/ia yef‰g .,a lmkak .,a
jvqjka m;a flf<a h' 3f°rÛj, weK
ms×i;a" ika• ms×i;a °œ;a hlv rdYshla
iÝ°k• flf<a h' Ùrkak neú ;r• fndfy`
f,`lv;a" .Kka keØ Ùysú ,S;a iÝ°k•
flf<a h' 4ukao" iSf°kajre o ;SÈjre o Ùysú
,S fndfy` fihska °œ;a <óg f.kd y' 5tœg
°œ;a l;d fldg" ööudf.a mÜ;a i,fudka <d
nd, há i–¹Kka jykafiag f.dvkókak
Øfnk ud,s.df› lSÈØh o f;aci o ish®
rgj,g m;< • hk ye‡hg th wØYhska
w,xldr j Ø“h hÜ;= h' tneœka uu ta
ldÈhh ms×i Tyq iÝ°k• lrkafk–÷÷hs lS
h' fufia °œ;a ;udf.a urKhg m<uqfjka
fndfyda foa iÝ°k• flf<a h'
6 tœg Tyq ;u mÜ;a i,fudka le|jd
bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka jykafiag
ud,s.djla f.dvkók ms×i Tyqg wK
flf<a h' 7°œ;a ;udf.a mÜ;a i,fudkag l;d
fldg" ööudf.a mÜ;%h" foœ i–¹Kka
jykafiaf.a kduhg ud,s.djla f.dvkókak
uu woyia flf<–' 8tfy;a" i–¹Kka jykafia
ug m×jqvhla m%ldY lr–ka" ökÜU fndfy`
fia f,a je.søu;a" uyd hÜoaO;a flf<ys h'
tf,i kÜU ud bæúfhys fndfy` f,a “u
je.sfrjQ Úid udf.a kduhg ud,s.djla
f.dv fkdkókafkys h' 9tfy;a" kÜUg
Wmæk mÜ;%fhla iduld— ukÜIHfhla
jkafka h' yd;amiska u Tyqf.a ish® i;=rka-
f.ka Tyqg Úoyi fokafk–' tfia h" Tyqf.a
22'7-10 2 iduq 7'1-16á 1 jxYd 17'1-14 22'13 fc`IÜ 1'6-9
480
kduh iduh hk wÈ:h weØ i,fudka
jkafka h' Tyqf.a ojiaj, ¡ bYardfh,ajrekag
iduh o iuósh o fokafk–' 10Tyq u udf.a
kduhg ud,s.djla f.dvkókÜ we;' Tyq
ug mÜ;%fhla jkafka h' uu Tyqg msfhla
jkafk–' Tyqf.a rdc isxydikh
bYardfh,ajreka flfrys ioyg u ia:§r
lrkafk–÷hs j°< fial'
11 ööbØka udf.a mÜ;h
% " Tn iM, •" Tf’
foœ i–¹Kka jykafia Tn .ek j°< f,i
Wka jykafiaf.a ud,s.dj f.dvkók ms×i
Wka jykafia Tn iuó jev iss‡k fiala jd·
12
tfiah" Tn Tf’ foœ i–¹Kka
jykafiaf.a wdÇ rlaId lrk ms×i Tng
keKkÜjK iy nqoa• uysuh ¡"
bYardfh,ajreka .ek j.lSula Tng fok
fiala jd· 13i–¹Kka jykafia fu`fiia ,jd
bYardfh,ajrekag wK lrjQ mK;a yd
œÚYaphhka ms<smækakg j. n,d.;af;d;a
Tn iM, jkafkys h' YlaØu;a j" ia:§r j
is‡kak' “h fkdjkaká ;eØ fkd.kak'
14
fukak" ud æ<sº jqj o" i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.djg rka fu†úla fgdka
;=ka°ia ydrishhl=;a" ú¡ fu†úla fgdka
Øiay;royil=;a .Kka keØ ;r•
f,`lv;a" hlv;a iQ°k• flf<–' tajd
wØYhska jeŠ h' ta wer ,S o .,a o iÝ°k•
flf<–' tajdg ;j tl;= lrkak Tng
mܽjk' 15;jo" Ys,amSka jk .,ajvqfj` o .,a
yd ,S jev lrkafk` o ish® wdldr
jevj,g ish® wdldr m%Çjka;fh` o
fndfy` fofkla u Tng is‡Ø' 16.Kka
keØ ;r• rka o ú¡ o f,`lv o hlv o
Øf’' keósg jev mgka .kak' i–¹Kka
jykafia Tn iuó jev is‡k fialajd÷÷hs
lS h'
17 ;jo" °œ;a ;udf.a mÜ;a i,fudkag
Wmldr lrk ms×i bYardfh,ays ish®
w•m;Skag wK lr–ka" 18ööTf’ foœ
i–¹Kka jykafia Tn iuó is‡kÜ fkdf›
o@ yeu wØka u Wka jykafia Tng iduh ¡
ØfnkÜ fkdf› o@ ukao" Wka jykafia
foaYfha jeishka ud w;g mdjd ¡ Øf’'
foaYh i–¹Kka jykafiag o Wka
jykafiaf.a fikóg o hg;a lrk ,oafoa h'
19
bØka Tf’ foœ i–¹Kka jykafia
fidhkak Tf’ is;;a" nqoa•h;a fhduq
 1 jxYdj,sh 22-23
lrkak' i–¹Kka jykafiaf.a kduhg
f.dvkókak Øfnk ud,s.dj ;=<g Wka
jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj o foœhka
jykafiaf.a Y=oaO NdKav o f.k hk ms×i
keósg foœ i–¹Kka jykafiaf.a Y=oO
a ia:dkh
f.dvkókake÷÷hs lSf› h'
f,•jrekaf.a fufyh
23
°œ;a æ.dhÜ j<¹ uy® jQ œg ;udf.a
mÜ;a i,fudka bYarfh,ajrekaf.a rc
fldg m;a flf<a h' 2;jo" °œ;a bYardfh,a-
jrekaf.a ish® w•m;Ska o mÝclhka o
f,•jreka o /ia flf<a h' 3f,•jrekaf.ka
.Kka .kakd ,oafoa" Øia wjqreoaol mgka
bka by<g jhia weØ wh h' tfia tla
flfkl= tla flfkl= mdid .Kka .kak
,o mÜreIhkaf.a .Kk Øiawgoyila œh'
4
fudjqkaf.ka œisy;royila i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.df› jev n,d .ekSug
is‡fh` h' yhoyila uq,doEÚfh` o
œÚYaphldrfh` o jQ y' 5ydroyila
f°rÛ md,lfh` jQ y' öm%Yxid Ùøug uu
iE³fj–÷hs °œ;a lS ;+Èh NdKavj,ska
i–¹Kka jykafiag m%Yxid lrkafk`
ydroyila jQ y'
6 °œ;a f.aÈfIdka o fldyd;a o furdø o
hk f,•f.a mÜ;%hkaf.a jxYj, ye‡hg
Tjqka mxØj,g fn³f› h'
7 f.aÈfIdkaf.a mÜ;f% h` ,d°ka iy Isfuhs
h' 8,d°kaf.a mÜ;%fh` k•( m%OdÚhd jQ
fcySfh,a o fia;d• o fc`fj,a o hk
;=kafokd h' 9Isfuhsf.a mÜ;%fh` k•(
fIf,d–;a o yYSfh,a o ydrdka o hk
;=kafokd h' fudjqyq ,d°kaf.a msh
fm<m;aj, m%OdÚfh` h' 10Isfuhsf.a mÜ;f% h`
k•( cy;a" YSkd" fcjqIa iy fnúhd h' f•
y;r fok Isfuhsf.a mÜ;%fh` h' 11cy;a
m%OdÚhd h" YSkd fojeÚhd h' tfy;a"
fcjqIag;a" fnúhdg;a fndfy` mÜ;%fh` kÜjQ
y' tneœka T›yq tl msh fm<m;la fldg
.Kka.kÜ ,enqfj` h'
12 fldyd;af.a mÜ;%fh` k•( w•rd• o
bYaydÈ o fyfn%dka o WYaYsfh,a o hk
i;rfokd h' 13w•rd•f.a mÜ;%fh` k•(
wdfrdka iy fu`fiia h' wdfrdka o Tyqf.a
mÜ;%fh` o b;d Y=oaO foa lem lrk ms×i;a"
i–¹Kka jykafia bæúfhys iÜj| ³• TmamÜ
23'1 1 rdcd 1'1-40 23'13 Úlau 28'1 23'26 oaœ kS 10'8 23'28-32 .Kka 3'5-9
481
lrk ms×i;a" Wka jykafiag fiajh lrk
ms×i;a" iEu l,ays u Wka jykafiaf.a
kdufhka wdYSÈjdo lrk ms×i;a" yeu
l,g u fjka lrkÜ ,enqfj` h' 14tfy;a"
foœhka jykafiag lem jQ ukÜIHhd jk
fu`fiiaf.a mq;f% h` f,• f.`;%hg whsØ hhs
.Kka .kakd ,oafo` h' 15fu`fiiaf.a
mÜ;%fh` k•( f.aÈfId• iy t,sfhfiÈ h'
16f.aÈfId•f.a mÜ;%fh` k•á m%OdÚhd jQ
fInqfh,a h' 17t,sfhfiÈf.a mÜ;f% h`( m%OdÚhd
jQ frfy“hd h' t,sfhfiÈg fjk mÜ;%fh`
kÜjQ y' tfy;a" frfy“hdg mÜ;%fh` fndfy`
fofkla is‡fh` h'
18 bYaydÈf.a mq;%fh`( m%OdÚhd jQ
fIf,d–;a há 19fyfn%dkaf.a mq;%fh`(
m%OdÚhd jQ fcúhd h" fojeÚhd jQ wuúhd há
;=kajeÚhd jQ cyisfh,a há y;rjeÚhd jQ
fclfuhd• h' 20WYaYsfh,af.a mÜ;%fh`(
m%OdÚhd jQ —ld há fojeÚhd jQ bIaIshd h'
21 furdøf.a mÜ;%fh`( ud,S iy uqIS h'
ud,Sf.a mÜ;%fh`( tf,hdiÈ iy ÙIa h'
22
tf,hdiÈ uf<a h' Tyqg ´jreka –i
mÜ;%fh` fkdis‡fh` h' ta ;eke;aØhkaf.a
ify`orhka jQ ÙIaf.a mq;%fh` Tjqka
mdjd.;af;` h' 23uqISf.a mÜ;%fh`( ud,S o
tafoÈ o fcúfud;a o hk ;=kafokd h'
24 T›yq ;ukaf.a msh fm<m;aj,
ye‡hg" msh fm<m;aj, m%OdÚhka jk œis
wjqre³ jhfia mgka bka by<g tla flfkl=
tla flfkl= mdid k• jYfhka .Kka
lrk ,oa° jQ" i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.d
fiajfha jev l<d jQ f,•f.a mÜ;%fh` h'
25 ;jo" °œ;a l;d fldg" ööbYardfh,af.a
foœ i–¹Kka jykafia ;ukaf.a fikóg
idu°kh ¡ Øf’ h÷÷hs o" ööWka jykafia
fcrei,fuys iEu l,ays u jdih lrk
fiale÷÷hs o" 26ööuKavmh iy tys fiajhg
whsØ ish® NdKav;a f,•jrekag ;j;a
WiÜ,d f.k hkak jkafka ke;e÷÷hs o lSf›
h' 27°œ;af.a wkaØu jpkj, ye‡hg œis
wjqreoao mgka bka by<g jhia weØ mq;%fh`
.Kka .kak ,oafo` h' 28ukao" Tjqkaf.a
;k;=r k•" i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.df› fiajh i•nkaOfhka wdfrdkaf.a
mq;%hkag Wmldr Ùøu h' tk•" u½j"
we;=,a f.j,a iy ish® Y=oaO foaj,a mœ;%
Ùøu;a" foœhka jykafiaf.a ud,s.df›
 1 jxYdj,sh 23-24
29
fiajfha jev o ms¡f• frd‡ o wdydr
mÝcdjg;a" uqyqka keØ frd‡j,g;a
weØ<shg;a" fmdójk tajdg;a «kE lrk
isyska ms‡ o ish® wdldr –– o uekS• o
n,d.ekSu;a" 30ækm;d Wfoa iji i–¹Kka
jykafiag ia;=Ø m%Yxid Ùøug isˆu;a"
31
in;a ojiaj, ¡ o wudjl ojiaj, ¡ o
ux.,Hj, ¡ o .KÚka Úhu m%ldrhg
Ú;r u i–¹Kka jykafia bæúfhys ish®
ojk hd. mÝcd TmamÜ Ùøu;a" 32i•uqL
uKavmfha j;ams<sfj;a o Y=oaOia:dkfha
j;am<s fs j;a o i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df›
fiajh i•nkaOfhka ;u ify`orhka jQ
wdfrdkaf.a mÜ;%hkaf.a j;ams<sfj;a o
n,d.ekSu;a h'
mQcljrekaf.a j.lS•
24 wdfrdkaf.a mÜ;%hkaf.a mxØ f• h'
wdfrdkaf.a mÜ;%fh` k•( kd°’"
w“yq" tf,hdiÈ iy B;dudÈ h' 2kd°’ iy
w“yq ;ukaf.a mshdg m<uqfjka uerefKda h'
Tjqkag mÜ;%fh` fkdis‡fh` h' ta Úid
tf,hdiÈ iy B;dudÈ mÝcl ;k;=fÈ jev
lf<` h' 3°œ;a tf,hdiÈ mÜ;%hkaf.ka
Ydf°la o B;dudÈ mÜ;h
% kaf.ka wysfuf,la o
iuó Tjqkaf.a fufyfha Úhufha m%ldrhg
Tjqka ixœOdkh flf<a h' 4B;dudÈf.a
mÜ;%hka w;fÈ is‡ m%Odk ukÜIHhkaf.a
.Kkg jvd tf,hdiÈf.a mq;%hka w;fÈ
is‡fh` h' tneœka fuf,i T›yq ixœOdkh
lrkÜ ,enqfj` h' tf,hdiÈf.a mÜ;h % kag msh
jxYj, m%OdkSyq oyihfofkla o B;dudÈf.a
mÜ;%hkag Tjqkaf.a msh jxYj, m%OdkSyq
wgfofkla o is‡fh` h' 5fof.d,a, .ek u
tlg mi weg oud ixœOdk flf<a h' ukao"
Y=oaOia:dkfha w•mØfh`;aá foœhka
jykafiaf.a w•mØfhda;a tf,hdiÈf.a
mÜ;%hka w;fÈ iy B;dudÈf.a mÜ;%hka
w;fÈ;a jQ y' 6f,• cdØl jQ fk;fka,af.a
mÜ;a fIudhd k• f,al•" rcÏ o w•m;Ska o
Ydf°la mÝclhd o w“hd;Èf.a mÜ;a
wysfuf,la o mÝclhkaf.a iy f,•jrekaf.a
msh jxYj, m%OdkSka o bæúfhys Tjqkaf.a
kdu jdÈ;d.; flf<a h' tf,hdiÈg tl
msh jxYhla o B;dudÈg tl msh jxYhla o
ne.ska mi weg oud f;`rd.kakd ,oafoa h'
24'2 f,• 10'1-2
482
7 m<uq jk mi wegh jeÛfKa
fcfy`hdø’g há fo jk tl fc°hdg há
8
;=ka jk tl ydø•g há y;r jeÚ tl
fifhdø•g há 9mia jeÚ tl u,aÙhdg há
yh jeÚ tl –hd–kag há 10y;a jeÚ tl
ylafldYag há wg jeÚ tl w“hdg há 11kj
jeÚ tl fÐIÜjdg há oi jeÚ tl
fIlÚhdg há 12tfldf<dia jeÚ tl
t,shdIs’g há f°f<dia jeÚ tl cdlS•g há
13
oy;=ka jeÚ tl yqmamdg há oii;r jeÚ
tl fcfIfnhd’g há 14myf<dia jeÚ tl
“,a.dg há oyih jeÚ tl b•fuÈg há
15
oyy;a jeÚ tl fyiSÈg há oywg jeÚ
tl ymamsYafYYag há 16oykj jeÚ tl
fm;yshdg há œis jeÚ tl fcfyiafl,ag há
17
œistla jeÚ tl cdlSkag há œisfo jeÚ
tl .duq,ag há 18œis;=ka jeÚ tl fo,dhdg
há œisy;r jeÚ tl uhYshdg h'
19 bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka
jykafia Tjqkaf.a msh jQ wdfrdkag wK l<
m%ldrhg Tyq ,jd lrjQ Úfh`.h f,i
Tjqkfa .a hÜ;l
= • wkÜj i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.djg we;=,a •f• ms<fs j< f• h'
f,•jrekaf.a mjq,a
20 f,•f.a wÚla mq;f% h` k•( w•rd•f.a
mÜ;%hkaf.ka Iqndfh,a h' IÜndfh,af.a
mq;h
% kaf.ka fcfohd h'
21 frfy“hdf.ka tk•" frfy“hdf.a
mÜ;%hkaf.ka m%OdÚhd jQ bIaIshd h'
22 bYaydújrekaf.ka fIf,dfud;a h'
fIf,dfud;af.a mÜ;%hkaf.ka cy;a h'
23 fyfn%dkaf.a mÜ;f% h` k•( m%OdÚhd jQ
fcúhd há fojeÚhd jQ wuúhd há ;=ka-
jeÚhd jQ cyisfh,a há i;rjeÚhd jQ
fclfuhd• h'
24 WYaYsfh,af.a mÜ;%hkaf.ka —ld h'
—ldf.a mÜ;%hkaf.ka Id—È h'
25 —ldf.a ify`orhd jQ bIaIshd h'
bIaIshdf.a mÜ;%hkaf.ka fYlúhd h'
26 furdøf.a mÜ;%fh` k•( ud,S iy uqIS
h' cdishdf.a mÜ;%fh` k•( fnfk` h'
27
furdøf.a mÜ;%fh` k•( ;udf.a mÜ;a cdishd
Úid Wmka fnfk`" fIdy•" Ylal=È iy
b’ø h' 28ud,S Úid Wmka tf,hdiÈ h'
Tyqg mÜ;%fh` fkdjQ y' 29ÙIaf.ka tk•"
% kaf.ka fcrdfufh,a h' 30uqIfS .a
ÙIaf.a mÜ;h
mÜ;%fh` k•( ud,S" tafoÈ iy fcøfud;a h'
 1 jxYdj,sh 24-25
T›yq ;ukaf.a msh jxY m%ldrhg f,•f.a
mÜ;%fh` h'
31 T›yq o ;ukaf.a ify`orhka jk
wdfrdkaf.a mÜ;%hka fuka u °œ;a rcÏ o
Ydf°la o wysfuf,la o mÝclhkaf.a iy
f,•jrekaf.a msh jxYj, m%OdkSka o
bæúfhys mi weg ±uqfj` h' msh jxYj,
m%OdÚhd ;udf.a nd, ify`orhd fuka u
mi weg ±uqf› h'
foaj ud,s.df› .dhlfh`
25 °œ;a o fiakdf› w•mØfh` o
wdidmaf.a;"a fyaukaf.a;"a fc³;=kfa .a;a
mÜ;%hkaf.ka •Kd yd l=vd •Kd o w;a;,a o
kdo fldg .dhkd lr–ka" foœ i–¹Kka
jykafiaf.a jpkh m%ldY Ùøf• fiajh
i|yd ;eke;a;ka fjka lr ;e” h' ;ukaf.a
fiajfha jevh l<d jQ ta ukÜIHhkaf.a kdu
f,aLkh fufia h(
2 wdidmaf.a mÜ;%hkaf.ka Ylal=È o
fc`fima o fk;Úhd o wisfÈ,d o hk
wdidmaf.a mÜ;%fh` h' fudjqyq rcÏf.a wK
f,i OÈu jdlH .dhkd l<d jQ wdidma
hgf;a is‡fh` h'
3 fc³;=kaf.a mÜ;%hka jQ f.o,shd o fYø
o fcIdhd o yI“hd o u;aØØhd o we;=½
yhfokd h' fudjqyq uyd •Kd kdo lr
i–¹Kka jykafiaf.a jpkh m%ldY lr–ka
o" Wka jykafiag ia;=Ø m%Yxid fo–ka o
fc³;=ka hgf;a is‡fh` h'
4 fyaudkaf.a mÜ;%hka jQ nqlaÙhd"
u;a;Úhd" WYaYsfh,a" fInqfh,a" fcúfud;a"
ykÚhd" ykdÚ" t,shd;d" .soao,a;S"
frdu•Ø-tfiÈ" fcdIafnldId" u,af,`Ø"
fy`;SÈ iy uyYsfhd;a h' 5T›yq ish,af,`
foœhka jykafia l< foa .ek rcÏf.a
oÈYlhd j is‡" fydrKEfjka kdo l<d jQ
fyaukaf.a mÜ;%fh` h' foœhka jykafia
fyaukag mÜ;%hka oyy;rfofkl= o ´jreka
;=kafofkl= o ³ka fial' 6f• ish,af,`
foœhka jykafiaf.a ud,s.df› fiajh ms×i
w;a;,a o l=vd •Kd o uyd •Kd o iys; j
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dfjys .dhkd
Ùøug ;u mshd hgf;a is‡fh` h' wdidma o
fc³;=ka o fyauka o rcÏ hgf;a is‡fh` h'
7 i–¹Kka jykafiag .ehSu .ek
bf.kf.k" ±k.ekau weØ j is‡ Tjqkaf.a
ish® ify`orhka we;=½ j Tjqkaf.a .Kk
foish wiÝwgfofkla h'
483
8 T›yq f,dl= wh fuka l=vd u wh o
f.`,hd fuka u .=rejrhd o ;ukaf.a
fufyh .ek mi weg ±uqfj` h'
9 m<uq jk fldgi jeÛfKa wdidmag
whsØ fc`fimag há fo jk tl f.o,shd o
Tyqf.a ify`orhka o mÜ;%hka o hk
f°f<diafofkl=g há 10;=ka jk tl YlalÈ = o
Tyqf.a mÜ;%hka o ify`orhka o hk
f°f<diafofkl=g há 11y;r jk tl bYaø o
Tyqf.a mÜ;%hka o ify`orhka o hk
f°f<diafofkl=g há 12mia jk tl fk;Úhd
o Tyqf.a mÜ;%hka o ify`orhka o hk
f°f<diafofkl=g há 13yh jk tl nqlaÙhd
o Tyqf.a mÜ;%hka o ify`orhka o hk
f°f<diafofkl=g há 14y;a jk tl fcIfÈ,d
o Tyqf.a mÜ;%hka o ify`orhka o hk
f°f<diafofkl=g há 15wg jk tl fcIdhd o
Tyqf.a mÜ;%hka o ify`orhka o hk
f°f<diafofkl=g há 16kj jk tl
u;a;Úhd o Tyqf.a mÜ;%hka o ify`orhka o
hk f°f<diafofkl=g há 17oy jk tl
Isfuhs o Tyqf.a mÜ;%hka o ify`orhka o hk
f°f<diafofkl=g há 18tfldf<dia jk tl
wYúfh,a o Tyqf.a mÜ;%hka o ify`orhka o
hk f°f<diafofkl=g há 19f°f<dia jk tl
yI“hd o Tyqf.a mÜ;%hka o ifydaorhka o
hk f°f<diafofkl=g há 20oy;=ka jk tl
IÜndfh,a o Tyqf.a mÜ;h
% ka o ify`orhka o hk
f°f<diafofkl=g há 21oyy;r jk tl
u;aØØhd o Tyqf.a mÜ;%hka o ify`orhka o
hk f°f<diafofkl=g há 22myf<dia jk tl
fcfÈfud;a o Tyqf.a mÜ;h % ka o ify`orhka o
hk f°f<diafofkl=g há 23oyih jk tl
ykÚhd o Tyqf.a mÜ;%hka o ify`orhka o
hk f°f<diafofkl=g h'
24 oyy;a jk tl fcdIafnldId o
Tyqf.a mÜ;%hka o ify`orhka o hk
f°f<diafofkl=g há 25oywg jk tl ykdÚ
o Tyqf.a mÜ;%hka o ify`orhka o hk
f°f<diafofkl=g há 26oykj jk tl
u,af,`Ø o Tyqf.a mÜ;%hka o ify`orhka o
hk f°f<diafofkl=g há 27œis jk tl
t,shd;d o Tyqf.a mÜ;%hka o ify`orhka o
hk f°f<diafofkl=g há 28œistla jk tl
fy`;SÈ o Tyqf.a mÜ;%hka o ify`orhka o
hk f°f<diafofkl=g há 29œisfo jk tl
.soao,a;S o Tyqf.a mÜ;%hka o ify`orhka o
hk f°f<diafofkl=g há 30œis;=ka jk tl
uyisfhd;a o Tyqf.a mÜ;%hka o ify`orhka o
 1 jxYdj,sh 25-26 484
31
hk f°f<diafofkl=g há œisy;r jk tl Tjqkag f°rÛ md,lhkaf.a mxØ jeÛfKa h'
frdu•Ø-tfiÈ o Tyqf.a mÜ;%hka o 13T›yq o ;ukaf.a msh jxY f,i f,dl= wh
ify`orhka o hk f°f<diafofkl=g h' fuka u l=vd wh;a tl tl f°rÛj .ek mi
weg ±uqfj` h' 14kef.kysr me;af;a mi
f°rÛ md,lfh` wegh jeÛfKa fIf,–hdg h' bkamiÜ Tyqf.a

26 f°rÛ md,lhkaf.a mxØ fufia h( mÜ;a keKj;a uka;S%jrfhl= jQ fYlúhd .ek

fl`rdjrekaf.ka wdidmaf.a mÜ;f% hl= mi weg ±uqfj` h' Tyq15
f.a mi wegh jeÛfKa
jk fl`fÈf.a mÜ;a fufIf,–hd há 2fufI- W;=re me;a;g h' «fnoa-taf°•g jeÛfKa
f,–hdf.a mÜ;%hka jk l=®º,d jQ fYlúhd ol=KÏ me;a; h' 16 Tyqf.a mÜ;%hkag jeÛfKa
há fojeÚhd jQ fc¡hfh,a há ;=kajeÚhd jQ NdKavd.drh h' niakdysr me;af;a kósk
finæhd há y;rjeÚhd jQ c;aÚfh,a há udjf;ys Øfnk I,af,fl;a f°rÛj
3
miajeÚhd jQ ta,d• há yhjeÚhd jQ IÜmamS•g;a" fy`idg;a jeÛfKa h' f°rÛ
fcfy`ydkdka há y;a j eÚhd jQ md,lfh`
17
udrefjka udrejg is‡fh` h'
t,sfhfy`fhakhs h' kef.kysrg is‡fha f,•jre yhfofkla
% ka jk l=®º,d jQ há W;=rg ojig i;rfofkla há ol=Kg
4 «fnoa-taf°•f.a mÜ;h
fIudhd há fojeÚhd jQ fcfy`Ydndoa há ojig i;rfofkla 18
há NdKavd.drh <ó
;=kajeÚhd jQ fc`jd há y;rjeÚhd jQ fofokd h' niakdysrg nrd|h <ó udjf;a
idldÈ há miajeÚhd jQ fk;fka,a há y;rfofkla 19
há nrd|fhys fofofkla h'
5
yhjeÚhd jQ w•—fh,a há y;ajeÚhd jQ fldrdf.a mÜ;%hkaf.ka o furdøf.a
biaidlÈ há wgjeÚhd jQ fmhÜ,af,;hs h' mÜ;h % kaf.ka o f;`rd.;a f°rÛ md,lhkaf.a
ukao" foœhka jykafia Tyqg wdYSÈjdo l< mxØ f•jd h'
fial'
foaj ud,s.df› fjk;a h hq;=
q;l= •
6 Tyqf.a mÜ;a fIudhdg °j mÜ;%fh`
Wmkafk` h' T›yq n,jka; ukÜIHhka j 20 wÚla f,•jreka f.ka wys
h d foœhka
is‡ Úid ;ukaf.a msh jxYfhys wdKavl q drhka jykafiaf.a ud,s.df› .nvd iy lem l<
j is‡fh` h' 7fIudhdf.a mÜ;%hka T;akS" foa 21
j, .nvd flfrys m;a j is‡fha h'
frmdfh,a" «fnoa iy t,aYdndoa h' Tyqf.a ,d°ka f.a jxYfha f.aÈfIdkajrekaf.a
ify`orhka jk n,jka; ukÜIHhka t,Syq mÜ;%hka jk ,d°kaf.a msh jxYj, m%OdÚhka
iy fiudÙhd h' j is‡ f.aÈfIdÚjh jQ ,d°kaf.a mÜ;f% h` k•(
22
8 fudjqyq ish,af,` «fnoa-taf°•f.a fcysfh,S iy fcysfh,Sf.a mÜ;%hka jQ
mÜ;%fh` h' T›yq o Tjqkaf.a mÜ;%fh` o fia;d• iy Tyqf.a ify`or jQ fc`fj,a h'
ify`orfhda o fiajhg n,jka; j" T›yq i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df›
YlaØu;a j is‡fh` h' fufia «fnoa- .nvd flfrys m;a • is‡fh` h'
taf°•f.a yegfofofkla is‡fh` h' 23 w•rd•jre;a" bIaydÈjre;a" fyfn%dka-
9 fufIf,–hdg n,jka;hka jk jre;a" WYaYsfh,ajre;a jQfj` h'
mÜ;%fh` o ify`orfh` o oywgfofkla 24 fu`fiiaf.a mÜ;%hd jk f.aÈfId•f.a
jQfj` h' mÜ;a fInqfh,a .nvdj, m%OdÚhd j is‡fha h'
10 furdøf.a mÜ;%fhl= jQ fy`idf.a 25t,sfhiÈf.ka mej; wd Tyqf.a ify`or-
mÜ;%hka jk m%OdÚhd jQ Is•ø h' Tyq l=®º,d fh`;a is‡fh` h' Tyqf.a mÜ;%hd frfy“hd há
fkdjk kuq;a" Tyqf.a mshd Tyq m%Odklug Tyqf.a mÜ;%hd fcIdhd há Tyqf.a mÜ;%hd
m;a flf<a h' 11fojeÚhd jQ ys,aÙhd há fc`rd• há Tyqf.a mÜ;%hd Yslaø há Tyqf.a
;=kajeÚhd jQ fgn,shd há i;rjeÚhd jQ mÜ;%hd fIf,dfud;a h' 26fuu fIf,dfud;a
fYlúhd há fy`idf.a ish® mÜ;%fh` yd iy Tyqf.a ify`orfh`" °œ;a rcÏ œiska o
ify`orfhda oy;=kfa ofkla h' iyY%d•m;Ska j Y;d•m;Ska j is‡ msh
12 i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dfjys jxYj, m%OdkSka œiska o fiakdf› w•m;Ska
fufy lrk ms×i ;ukaf.a ify`orhka œiska o lem lrk ,oa° jQ Y=oaO foaj, ish®
iuó udrejg is‡hd jQ m%Odk ukÜIHhka jQ .nvd flfrys m;a j is‡fh` h' 27T›yq
26'4-5 2 iduq 6'11á 1 jxYd 13'14
 1 jxYdj,sh 26-27
hÜoaOj, ¡ ,nd.;a fld,a,fhka fldgila
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dj w®;ajeŠhd
Ùøu ms×i lem lf<` h' 28æjeisjrhd jQ
iduqfj,a o ÙIaf.a mÜ;a idjq,a o fkaÈf.a mÜ;a
w’fkaÈ o fYrehdf.a mÜ;a fc`jd’ o œiska
lem lrk ,o ish,a,;a" ljqreka œiska
kuq;a lem lrk ,o foa;a fIf,dfud;a iy
Tyqf.a ify`orhka hgf;a ØnqfKa h'
wÚla f,•jrekaf.a hq;=l•
29 bYaydÈjrekaf.ka flkÚhd o
Tyqf.a mÜ;%fh` o múmd,k lghÜ;= .ek
bYardfh,ajref.a uq,doEÚhka j yd
œÚYaphldrhka j is‡fh` h' 30fyfn%dka-
jrekaf.ka yI“hd o Tyqf.a ify`orfh` o
hk n,jka;fh` tlaoyia y;aishhla
niakdysr æYdf› fcdÈ°ka .óska fuf.dv
i–¹Kka jykafia i•nkaO foa .ek o
rcÏf.a jev .ek o bYardfh,ajreka md,kh
Ùøug m;a j is‡fh` h' 31fyfn%dkajrekaf.a
msh fm<m;a m%ldr fyfn%dkajrekaf.a
m%OdÚhd k• fcúhd h' °œ;af.a rc
ld,fhys i;<sia jeÚ wjqreoafoa ¡ Tjqka
.ek œNd. fldg n,jka; ukÜIHfh`
.s,shoa-cdYÈys Tjqka w;fÈ is‡kÜ i•n jQ
y' 32n,jka;hka j msh jxYj, m%OdÚhka j
is‡ Tyqf.a ify`orfh` fo°ia i;aishhla jQ
y' °œ;a rc foœhka jykafia yd rcÏ
i•nkaO ish,a, .ek rEnkajreka o
.doajreka o ukiafiaf.a wÈO f.`;%h o
flfrys uq,doEkSka fldg Tjqka m;a
flf<a h'
rcfha Ú,Odøyq
27 wjqreoafoa ish® udij, udifhka
udihg ;ukaf.a Ú, fiajdjka
udrefjka udrejg bÛ l<d jQ o mxØj,
ish® ldrKd .ek rcÏg fiajh l<d jQ o
bYardfh,ajrekaf.a msh jxYj, m%OdkSkfa .a;"a
iyY%d•m;Skfa .a;"a Y;d•m;Skfa .a;"a Tjqkfa .a
uq,doEkSkaf.a;a .Kk k•" tl tl mxØhg
œisy;royila h' 2m<uq jeÚ udihg mxØh
flfrys Y’æfh,af.a mÜ;a cdfIdfnhd•
m;a j is‡fha h' Tyqf.a mxØfhys œis
y;royila is‡fh` h' 3Tyq fmfrYajrekaf.ka
tla flfkl= j m<uq jeÚ udifha fiakdj,
ish® w•m;Skaf.a m%OdÚhd j is‡fha h'
485
4 fo jeÚ udihg mxØh flfrys
wfy`ysh fo`ohs m;a j is‡fha h' Tyqf.a
mxØfha uq,doEÚhd –laf,d;a h' Tyqf.a
mxØfhys œisy;royila h'
5 ;=ka jeÚ udihg ;=ka jeÚ fiakdf›
w•mØhd k•" mÝcl jQ fcfy`hd°f.a mÜ;%hd
jk m%OdÚhd jQ fnkdhd h' Tyqf.a mxØfhys
œisy;royila is‡fh` h' 6fnkdhd jkdys
ta Øiafokdf.ka n,jka;hd j" Øiafokd
flfrys w•mØhd j is‡fha h' Tyqf.a mÜ;a
w•–idndoa Tyqf.a mxØfha is‡fha h'
7 y;r jeÚ udihg y;r jeÚ
w•mØhd k•" fc`jd’f.a ify`or jQ
widfy,a h' Tyqg miÜ j Tyqf.a mÜ;a
finæhd h' Tyqf.a mxØfhys œisy;royila
is‡fh` h'
8 mia jeÚ udihg mia jeÚ w•mØhd
k•" bYardyS I•yq;a h' Tyqf.a mxØfhys
œisy;royila is‡fh` h'
9 yh jeÚ udihg yh jeÚ w•mØhd
k•" f;fl`hsh blaflIaf.a mÜ;a Brd h'
Tyqf.a mxØfhys œisy;royila is‡fh` h'
10 y;a jeÚ udihg y;a jeÚ w•mØhd
k•" tm%dhs•jrekaf.ka tla flfkl= jQ
fmf,`kSh fyf,Ya h' Tyqf.a mxØfhys
œisy;royila is‡fh` h'
11 wg jeÚ udihg wg jeÚ w•mØhd
k•" fYrdysjrekaf.ka tla flfkl= jQ
yqId;Sh is’fnlhs h' Tyqf.a mxØfhys
œisy;royila is‡fh` h'
12 kj jeÚ udihg kj jeÚ w•mØhd
k•" fnkac–ka jxYhg whs;s jQ wkdf;`Øh
w“fhfYÈ h' Tyqf.a mxØfhys œisy;royila
is‡fh` h'
13 oi jeÚ udihg oi jeÚ w•mØhd
k•" fYrdysjrekaf.ka tla flfkl= jQ
fkfg`mdØh uyrhs h' Tyqf.a mxØfhys
œisy;royila is‡fh` h'
14 tfldf<dia jeÚ udihg tfldf<dia
jeÚ w•mØhd k•" tm%dhs•jrekaf.ka
tla flfkl= jQ mSrdf;`Úh fnkdhd h'
Tyqf.a mxØfhys œisy;royila is‡fh` h'
15 f°f<dia jeÚ udihg f°f<dia jeÚ
w•mØhd k•" T;aÚfh,af.a jxYhg whsØ
fkfg`mdØh fy,aohs h' Tyqf.a mxØfhys
œisy;royila is‡fh` h'
16 ;jo" bYardfh,a f.`;%j, m%OdÚfh`
k• fudjqyq h' rEnkajrekag wdKavqldrhd
 1 jxYdj,sh 27-28
j is‡fha Yslaøf.a mÜ;a t,sfhiÈ h'
is–fhdkajrekag uhldf.a mÜ;a fIm‡hd h'
17
f,•jrekag fluqfj,af.a mÜ;a yI“hd h'
wdfrdka jxYhg Ydf°la h' 18cq°jrekag
°œ;af.a ify`orfhl= jQ t,syq h'
biaidlÈjrekag –ldfh,af.a mÜ;a T•ø h'
19
idnqf,dkajrekag Tnæhdf.a mÜ;a bIaudhd
h' kma;,Sjrekag wiaúfh,af.a mÜ;a
fcúfud;a h' 20tm%dhs•jrekag wYYshdf.a
mÜ;a fy`fIhd h' ukiafiaf.a wÈO
f.`;%hg fm°hdf.a mÜ;a fc`fj,a h'
21
.s,shoays is‡ ukiafiaf.a wÈO f.`;%hg
fYlúhdf.a mÜ;a boafo` h' fnkac–kajrekag
w“fkaÈf.a mÜ;a chiSfh,a h' 22°kajrekag
fcfrdyd•f.a mÜ;a wYúfh,a h' bYardfh,a
f.`;%j, w•mØfh` fudjqyq h'
23 tfy;a" ööwyfia ;drld fuka
bYardfh,ajreka jeŠ lrkafk–÷÷hs i–¹Kka
jykafia Ùhd ØnqK Úid œis wjqre³
jhfia mgka Bg nd, jQ ;eke;a;ka °œ;a
.Kka flf<a ke;' 24fYrehdf.a mÜ;a
fc`jd’ fikó .Kka lrkak mgka.;a
kuq;a" th wjidk flf<a ke;' ;jo" ta
.ek bYardfh,a msg Woyi me–×fha h' ta
.Kk o °œ;a rcÏf.a jdÈ;d fmdf;a
we;=<;a fkdlrk ,oafoa h'
rcqf.a .nvd md,lfh`
25 rcqf .a .nvd flfrys w¡fh,a f .a
mÜ;a wYaudfj;a m;a j is‡fha h' ms‡ir
m<d;aj, o kÜjrj, o .•j, o n,-
fldÛj, o msys‡ .nvd flfrys
WYaYshdf.a mÜ;a fcdk;ka m;a j is‡fha h'
26
f.dœ;eka Ùøug fl;aj, jev
l<jqka flfrys fl ®’f.a mÜ;a tiaø m;a j
is‡fha h' 27–æ j;= flfrys rdud;Sh
Isfuhs m;a j is‡fha h' –æ j;=j, ØnqKÏ
uq¿sl .nvd flfrys Isma–h Y’¡ m;a j
is‡fha h' 28md; rf† ØnqKÏ T,Sj .ia
o w;aØlald .ia o flfrys f.foaúh
nd,a- ydkdka m;a j is‡fha h' f;,a .nvd
flfrys fc`jdIa m;a j is‡fha h'
29
Idfrdkays ;K “•j, is‡ .jhka
flfrys Idfr`kSh Is;arhs o –‡hdj;aj,
is‡ .jhka flfrys woaohsf.a mÜ;a Idmd;a o
m;a j is‡fh` h' 30TÛjka flfrys
bIaudfh,Sh «“,a o" fldg ½jka flfrys
27'23 W;a 15'5á 22'17á 26'4 27'24 2 iduq 24'1-15á 1 jxYd 21'1-14 28'2-7 2 iduq 7'1-16á 1 jxYd 17'1-14
486
31
fufrdfkdØh fÐfohd o" t½ neg½ m†‡
flfrys y.aúh cdisia o m;a j is‡fh` h'
f• ish,af,` °œ;a rcÏf.a i•m;aj,
w•mØhka j is‡fh` h'
rcqf.a uka;S%jrfh`
32 °œ;af.a udud jQ fcdk;ka uka;S%-
jrfhl= j" f;are• weØ ukÜIHfhl= j"
f,al• flfkl= j is‡fha h' ylafu`Úf.a
mÜ;a fcySfh,a rcÏf.a mÜ;%hka iuó is‡fha h'
33wysf;dfm,a jkdys rcÏf.a uka;S%jrhd j
is‡fha h' wÈlSh yQIhs rcÏf.a –;%hd œh'
34
wysf;dfm,a <óg fnkdhdf.a mÜ;a
fcfy`hd° iy w“hd;È o uka;S%jrhka j
is‡fh` h' rcÏf.a fiakdmØhd fc`jd’ h'
foaj ud,s.dj iE¡ug œ•œOdk
28 °œ;a bYardfh,ays ish® w•m;Ska
jk f.`;% j , w•m;S k a o rcÏ g
fiajh l< mxØj, w•m;Ska o iyY%d•m;Ska
o Y;d•m;Ska o rcÏg;a Tyqf.a mÜ;%hkag;a
whsØ ish® jia;= i•m;aj, w•m;Ska o
weuØhka iy n,jka;hkÜ;a" ish®
n,jka; hÜoaO NghskÜ;a iuó fcrei,ug
le|jd.;af;a h'
2 tl, °œ;a rcÏ keósg isg l;d fldg"
ööudf.a ify`orfhÚ" udf.a ckfhÚ" ug
ijka fokak' i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ•
lr~qj ;nk ms×i tk•" wfma foœhka
jykafiag jev œiSu ms×i ia:§r Újdihla
f.dvkókak uu woyia flf<–' th
f.dvkeóSug ud œiska iÝ°k• lrkÜ ,en
ØnqfKa h' 3tfy;a" foœhka jykafia ug
l;d fldg" ökÜU udf.a kduhg ud,s.djla
f.dv fkdkókafkys há ukao" kÜU rKld—
ukÜIHfhÙá kÜU f,a je.sfrjqfjys h÷hs j°<
fial' 4tfy;a" bYardfh,ajreka flfrys
ioyg u rc flfkl= j isˆug
bYardfh,af.a foœ i–¹Kka jykafia udf.a
mshdf.a uq½ jxYfhka ud f;`rd.;a fial'
ukao" Wka jykafia cÏ° o cÏ°f.a jxYfhka
udf.a mshdf.a mjq, o w•mØlug
f;`rdf.k ish® bYardfh,ajreka flfrys
rclug ud m;a lrkak udf.a mshdf.a
mÜ;%hka w;frka ud flfrys m%ikak jQ fial'
5i–¹Kka jykafia ug fndfy` mÜ;%hka ³ka
fial' tfy;a" bYardfh,ajreka flfrys
 1 jxYdj,sh 28-29
i–¹Kka jykafiaf.a rcl• Ùøf•
isxydikfha ys¢k ms×i udf.a ish®
mq;%hka w;frka udf.a mÜ;a i,fudka
f;`rd.;a fial'
6 ööWka jykafia ug l;d fldg" ökÜf˜
mÜ;a i,fudka u udf.a ud,s.dj o uKavmh
o idokafka h' ukao" udf.a mÜ;%fhl= fldg
uu Tyq f;`rd .Ø–' uu Tyqg msfhla
jkafk–' 7wo ojfia fuka Tyq udf.a wdÇ o
œÚYaphhka o rlaId lr–ka ia:§r j
is‡fhd;a" Tyqf.a rclu ioyg u ia:§r
lrkafk–÷hs j°< fial'
8 ööbØka" Tn f• fyd| foaYh N=laØ œ|"
Tng miÜ j Tf’ mÜ;%hkag th ioyg u
Wreu lr fok ms×i" Tf’ foœ i–¹Kka
jykafiaf.a ish® wdÇ ms<smæ–ka tajd
fidhkak Ùhd i–¹Kka jykafiaf.a iNdj
jk ish® bYardfh,ajrekaf.a weia bæúmsg o
wfma foœhka jykafiag wefik f,i o uu
Tng wjjdo lr–'
9 ööi,fudka" udf.a mÜ;%h" Tn Tf’
mshdf.a foœhka jykafia ±k ye¢kf.k"
uq½ yDofhka yd i•mÝÈK leue;af;ka Wka
jykafiag fufy lrkak' ukao" i–¹Kka
jykafia ish® is;a œuid wfma is;=• me;=•
f;are• .kak fial' Tn Wka jykafia
fidhkafkys k•" Wka jykafia Tng i•n
jkÜ we;' tfy;a" h• fyhÙka Tn Wka
jykafia w;ayeúfhd;a" Wka jykafia Tn
ioyg u wyl oukÜ we;' 10ta Úid fuh
is;g .kak' ukao" Y=oaOia:dkhla jk
ms×i foaj ud,s.djla f.dvkeóSug
i–¹Kka jykafia Tn f;`rdf.k is‡k
fial' YlaØu;a j isg th lrkake÷÷hs lS h'
11 tœg °œ;a foaj ud,s.df› oajdr
uKavmfha;a" tys f.j,;a" tys .nvdj,;a"
tys Wvquy,aj,;a" tys we;=½ f.j,;a"
lreKdikfha f.hs;a ie,eiau o" 12;udf.a
ysf;a ØnqKÏ ish,a, jk i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.df› uKavmj,;a" jg
ldurj,;a" foœhka jykafiaf.a ud,s.df›
.nvdj,;a" lem lrk ,o foa ØnQ
.nvdj,;a" 13mÝclhkaf.a o f,•jrekaf.a o
mxØj,;a" Wka jykafiaf.a ud,s.df›
fufyh ms×i ish® lÈudka;j,;a" Wka
jykafiaf.a ud,s.df› fufyh ms×i ish®
nvqj,;a ie,eiau o ;udf.a mÜ;a i,fudkag
29'1-2 1 jxYd 22'5
487
14
³kafka h' tl tl fiajfha ish® rka
nvqj, ie,eiau o rkaj, nr o ish® ú¡
nvqj, ie,eiau o tl tl fiajfha ish®
nvqj, nr o 15rka myka relaj,;a tajdfha
rka mykaj,;a nr o tl tl myka refla;a"
tys mykaj,;a nr o ú¡ myka relaj,;a tl
tl myka refla jev f,i tl tfla iy
tajdfha mykaj,;a nr o 16ms¡f• frd‡ ;nk
tl tl f•ifha rka nr o ú¡ f•ij,g ú¡
nr o 17mœ;% rka uia fldl=j,;a" ;d,sj,;a"
md;%j,;a" rka l=i,dkaj,;a" ie,eiau o tl
tl l=i,dfka nr o ú¡ l=i,dkaj, ie,eiau
o tl tl l=i,dfka nr o 18mœ;% rka ³•
mÝcdikfha ie,eiau o nr o mshdm;a æ.yer
Wka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj jid.kak
rka flre’ r:fha ie,eiau o Ùhd ³kafka h'
19
ööf• igyfka ish® jev f;are• lr ³ka
i–¹Kka jykafiaf.a wØka ud ,jd ish,a,
u ,shjd Øf’ h÷÷hs °œ;a lSf› h'
20 ;jo" °œ;a ;udf.a mÜ;a i,fudkag
l;d fldg" ööTn YlaØu;a j" ffOÈh
i•mkak j isg th bIag lrkak' “h
fkdjkaká fkdle<fUkak' ukao" udf.a
foœhka jykafia jk foœ i–¹Kka
jykafia Tn iuó jev jik fial'
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› fufyh
ms×i ish® lÈudka; Úu jk ;=re Wka
jykafia Tfnka bj;a fkdjk fialá Tn w;a
fkdyúk fial' 21wer;a mÝclhkaf.a o
f,•jrekaf.a o mxØj, wh foœhka
jykafiaf.a ud,s.df› ish® jev ms×i
is‡Ø' ish® lghÜ;=j, ¡ ish® wdldr
jevg olaIlu o leue;a; o weØ yeu fokd
o Tn iuó is‡Ø' wer;a w•mØfh`;a" uq½
fikó;a Tf’ wKg uq½uÚka hg;a jkafk`
h÷÷hs lSf› h'
foaj ud,s.dj f.dvkeóSug ³ka
mqo m~qre
29 °œ;a rc uq½ iNdjg l;d fldg"
ööfoœhka jykafia œiska f;`rd .kÜ
,enQ tl u ;eke;a;d jk udf.a mÜ;a
i,fudka ;j u <d nd, há ldÈhh k•
nrm;, h' ukao" ud,s.dj ukÜIHhdg fkdj
foœ i–¹Kka jykafiag h' 2tneœka udf.a
uq½ YlaØfhka udf.a foœhka jykafiaf.a
ud,s.dj .ek rka jevg rka o ú¡ jevg ú¡
 1 jxYdj,sh 29
o f,`lv jevg f,`lv o hlv jevg
hlv o ,S jevg ,S o kLud×lH o ne£ug
.,a o T’nkÜ ms×i .,a o œis;=re .,a o
ish® wdldr ue×la .,a o Ùú.re~ .,a o
fndfy` fihska u iÝ°k• flf<–' 3;jo"
Y=oaO ud,s.djg ud œiska imhkÜ ,en
Øfnk ish,a,g wu;r j udf.a foœhka
jykafiaf.a ud,s.dj flfrys weØ udf.a
<eælu Úid udf.a u i•m; jk rka o ú¡ o
udf.a foœhka jykafiaf.a ud,s.djg
³kafk–' 4-5tk•" ud,s.df› “;aØ jid,k
ms×i o rka jevj,g;a" ú¡ jevj,g;a"
ldÈ–lhkaf.a ish® jevj,g;a mdœƒ„
lrk ms×i o «mSÈys rka fu†úla fgdka
ishhl=;"a mœ;% l< ú¡ fu†úla fgdka foish
i;<sil=;a ³kafk–' bØka wo fiajh i|yd
leue;af;ka u i–¹Kka jykafiag mÝcd
lrkafka fjk ljfrla ±÷÷hs lSf› h'
6 tœg msh jxYj, w•m;Sy q o bYardfh,a
f.`;%j, w•m;Syq o iyY%d•m;Syq o
Y;d•m;Syq o rdcldúfha w•m;Syq o
leue;af;ka u m~qre TmamÜ lr–ka 7foœhka
jykafiaf.a ud,s.df› fiajhg rka fu†úla
fgdka tlish ye;a;Ejg jeŠ .Kkl=;a" ú¡
fu†úla fgdka ;=kaish i;<silg jeŠ
.Kkl=;a" f,`lv fu†úla fgdka yhish
œiaila muKl=;a" hlv fu†úla fgdka
;=k°a ia ydrishhlg jeŠ .Kkl=;a ³kafk`
h' 8wkÈ> ue×la .,a we;af;` o
f.aÈfIdkSh fcySfh,a wØka tajd i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.df› .nvdjg ³kafk` h'
9
fikó tfia leue;af;ka u tajd TmamÜ l<
neœka T›yq mSØ% jqfK` h' ukao" Tjqka wjxl
is;Ùka i–¹Kka jykafiag tajd mÝcd l<
neœÚ' °œ;a rcÏ o buy;a mS%Øhlg m;a œh'
°œ;a rcq i–ºka meiiSu
10 °œ;a uq½ iNdj bæúfhys i–¹Kka
jykafiag m%Yxid lr–ka l;d fldg"
fufia lSf› h( ööwfma msh jk bYardfh,a-
jrekaf.a foœ i–¹Kka jykai" Tng
ioyg u m%Yxid f›jd' 11i–¹Kka
jykai" fYa%IaG;ajh o n,mrdl%uh o f;aci
o œl%uh o uysuh o wh;a Tng h' ukao"
iajÈ.fhys;a" fmdf<dfjys;a weØ ish,a,
Tf’ h' i–¹Kka jykai" rdcHh;a Tng
whsØ h' Tn ish,a, flfrys œYsIag f,i
29'11 uf; 6'13
488
12
Wiia j is‡k fial' jia;=j o f.!rjh o
me–fKkafka Tfnka h' Tn ish,a, md,kh
lrk fial' n,h o mrdl%uh o Tn wf;ys
h' ish,a,ka Wiia lrkakg;a" YlaØu;a
lrkakg;a" n,h Øfnkafka Tn wf;ys h'
13
tneœka wfma foœhka jykai" wms Tng ia;Ø
=
lr–ka Tf’ f;acdkaœ; kduh jÈKkd lruq'
14 öötfy;a" f• wdldrfhka Tng
f•jd TmamÜ Ùøug fmdfydi;a jQ uu;a"
udf.a fikó;a ljqre o@ ukao" ish,a, u
me–fKkafka Tfnka h' Tf’ u fohska wms
Tng ³Úuq' 15ukao" wfma ish® mshjreka
fuka wms Tn bæúfhys wd.ka;=lhka j yd
l,la fkajdislhka j is‡uq' fmdf<df›
wfma wdhÜ ld,h fijKe,a,la fuka f.•
hhs' n,dfmdfrd;a;=jla o wmg ke;af;a h'
16
wfma foœ i–¹Kka jykai" Tf’ Y=oaO
kduh Wfoid Tng foaj ud,s.djla
f.dvkeóSug wm œiska iÝ°k• lrk ,o
f• uy;a ¿jH rdYsh me–fKkafka Tn
wØka h' ish,a, u Tf’ h' 17udf.a foœhka
jykai" Tn is; fi`æis lrk nj;a"
wjxllug m%ikak nj;a oÚ–' uu jkdys
udf.a isf;a wjxll–ka f• ish,a,
leue;af;ka u TmamÜ flf<–' ±ka fuys
is‡k Tf’ fikó o i;=Û isØka Tng
m~qre mÝcd lrk nj mS%Øfhka 懖' 18wfma
mshjreka jQ wdn%y•f.a o Bidlaf.a o
bYardfh,af.a o foœ i–¹Kka jykai" f•
woyia yd l,amkd Tf’ fikóf.a is;aj,
ioyg u msysÛjd" Tjqkaf.a is;a Tn fj;
u kud.; uekj' 19Tf’ wdÇ o YslaId o
mK;a o ms<smækakg;a" f• ish,a, u bIag
lrkakg;a" ud iÝ°k• lr Øfnk ud,s.dj
f.dvkókakg;a udf.a mÜ;a i,fudkag
ia:§r is;la ³k uekj'÷÷
20 tœg °œ;a uq½ iNdjg l;d fldg"
ööTf’ foœ i–¹Kka jykafiag m%Yxid
lrkake÷÷hs lS h' uq½ iNdj o ;ukaf.a
mshjrekaf.a foœ i–¹Kka jykafiag
m%Yxid lr–ka" ysi kud i–¹Kka
jykafiag;a" rcÏg;a jekafoda h'
21 ta ojig miÜ ° bYardfh,ajre
i–¹Kka jykafiag mÝcd TmamÜ lr–ka"
f.dkÜka oyil=;a" neg½jka oyil=;a" neg½
jiaika oyil=;a ojk mÝcd fldg o tajd
iuó mdkSh mÝcd o fjk;a mÝcd o fndfy`
 1 jxYdj,sh 29 489
fihska u ish® bYardfh,ajreka Wfoid i,fudka b;d Wiia fldg" bYardfh,ays
i–¹Kka jykafiag TmamÜ lf<` h' Tyqg m<uqfjka is‡ Ùis rfcl=g fkdØnqKÏ
múoafoka Tyqg rdffcYajÈhh ³ka fial'
i,fudka rclug me–Óu 26 fciafiaf.a mÜ;a °œ;a rcÏ uq½
22 T›yq ta ojfia i–¹Kka jykafia bYardfh,a ckhd md,kh flf<a h' 27Tyq
bæúfhys buy;a ikaf;`Ifhka wdydr mdk bYardfh,ajreka md,kh l< ld,h i;<sia
N=laØ œka°y' bkamiÜ fo jk jr °œ;af.a mÜ;a wjqreoaoÙ' Tyq fyfn%dkays i;a wjqreoaola o
i,fudka rclug m;a lf<` h' ;jo" T›yq fcrei,fuys Øia;=ka wjqreoaola o rcl•
i–¹Kka jykafia Wfoid Tyq m%Odkd•mØhd flf<a h' 28Tyq jhfika o jia;=fjka o
fldg o Ydf°la mÝclhd fldg o wdf,am f.!rjfhka o mÝÈK j æ.dhÜ j<¹ urKhg
lf<` h' 23tœg i,fudka ;udf.a msh jQ m;a œh' Tyqf.a mÜ;a i,fudka Tyq fjkÜjg
°œ;a fjkÜjg rc j i–¹Kka jykafiaf.a rcl• flf<a h' 29uq, mgka wkaØu olajd
isxydikfhys ys| iuDoa•u;a œh' ish® °œ;a rcÏf.a mÜj;a tk•" Tyqf.a rdcH md,kh
bYardfh,ajre Tyqg lSlre jQ y' 24ish® o n,jka;l• o Tyqg;a" bYardfh,ajrekag;a"
w•m;Syq o n,jka;fh` o °œ;a rcÏf.a ish® 30foaYj, ish® rdcHj,g;a is³ jQ ldrKd o
mq;%fh` o i,fudka rcÏg mlaImd;S j hk ish,a, æjeisjr iduqfj,af.a o æjeisjr
is‡kak fmdfrdka³ jQ y' 25i–¹Kka jykafia kd;dkaf.a o æjeisjr .doaf.a o mÜrdjD;a;
o uq½ bYardfh,ajrekaf.a weia yuqfhys .%ka:j, ,shd Øf’'

29'23 1 rdcd 2'12 29'27 2 iduq 5'4-5á 1 jxYd 3'4

 490

jxYdj,sfha fo jk fmd;
jxYdj,sfha m<uq jk fmd; wjika lrk isoa•fhka tys fo jk fmd; wdr•N fjhs' fuys uq,ska
u i|yka fldg we;af;a i,fudka rcÏf.a urKh olajd Tyqf.a rdcH md,kh .ek œia;rhÙ'
i,fudka rcÏf.a mÜ;%hd jQ frfydfn`j•g œreoaO j fcfrdfn`j•f.a kdhl;ajh hgf;a W;a;r
rdcOdÚfha ck;dj f.k.sh le/,a, jdÈ;d l< miÜ" Ù%'mÝ' 586 fha fcrei,f• jeˆu olajd
olaIsK rdcOdÚfha bØydih fuu fmdf;ys wvx.= lr we;'
f• fmdf;a wvx.= lreKÏ(
múƒfÃo 1)9 i,fudka rcÏf.a rdcH md,kh'
^w& múƒfÃo 1(1-17 uq,a wjæh'
^wd& múƒfÃo 2(1)7(10 foaj ud,s.dj f.dvkeóSu'
^b& múƒfÃo 7(11)9(31 wjidk ld,h'
múƒfÃo 10 W;=re rdcOdÚfha fikó ler,s .eiSu'
múƒfÃo 11(1)36(12 cÏ°ys rcjre'
múƒfÃo 36(13-23 fcrei,fuys jeˆu'

i,fudka rcq m%Çj b,a,d he¡u

i,fu
^1 rdcd( 3(1-15á 10(26-29&
1 °œ;af.a mÜ;a i,fudka ish rclfuys
ia:r
§ œh' Tyqf.a foœ i–¹Kka jykafia
Tyq iuó isg Tyq b;d Wiia l< fial'
2 i,fudka ish® bYardfh,ajrekag
tk•" iyY%d•m;Skag yd Y;d•m;Skag o
œÚYaphldrhkag o msh jxYj, m%OdkSka
jk uq½ bYardfh,ays w•m;Ska ish,a,kag o
l;d flf<a h' 3bla“Ø i,fudka o Tyq
iuó uq½ iNdj o .s“fhdkays .súl=<g
.sfh` h' ukao" i–¹Kka jykafiaf.a
fufylre jQ fu`fiia œiska md½lrfha ¡
idok ,o foœhka jykafiaf.a i•uqL
uKavmh tys ØnQ neœÚ' 4tfy;a" foœhka
jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj Ùúh;a-fchdø•
isg °œ;a Bg iÝ°k• l< ia:dkhg Tyq œiska
f.fkkÜ ,en Ø“×' tfia jQfha" Tyq
fcrei,fuys Bg l+vdrula msysÛjd ØnqK
Úid h' 5;jo" yQÈf.a mÜ;%hd jk Wøf.a mÜ;a
fnYf,,a iE´ f,`lv mÝcdikh i–¹Kka
jykafiaf.a uKavmh bæúmsg œh' i,fudka
o iNdj o Bg <ód jQ y' 6tys i–¹Kka
jykafia w“uqj i•uqL uKavmh bæúmsg
Øfnk f,`lv mÝcdikh msg i,fudka ojk
hd. mÝcd oyila TmamÜ flf<a h'
1'4 2 iduq 6'1-17á 1 jxYd 13'5-14á 15'25--16'1 1'5 Úlau 38'1-7 1'9 W;a 13'16á 28'14
7 t° rdØ%fha foœhka jykafia
i,fudkag fmkS" ööud œiska kÜUg fokÜ
,e“h hÜ;af;a l=ula o Ùhd b,a,kake÷÷hs
Tyqg j°< fial'
8 i,fudka l;d lr–ka" ööTn udf.a
msh jQ °œ;ag uy;a lreKdj fmkaj–ka Tyq
fjkÜjg ud rclug m;a l< fial' 9±kܳ
foœ i–ºÚ" Tn udf.a msh jQ °œ;ag ³ka
fmdfrdka³j ia:§r • we;' ukao" .KÚka
fmdf<df› OQ,s fuka jk fikóf.a rc
fldg Tn ud m;a l< fial' 10tneœka ud
f• fikó œÚYaph lrk ms×i ug
m%Çj;a" ±k.ekau;a ³k uekj' ukao" Tf’
f• uy;a fikó œÚYaph lrkak ld yg
mܽjka ±÷÷hs foœhka jykafiag lSf› h'
11 foœhka jykafia i,fudkag l;d
fldg" öökÜU jia;=j j;a" i•m; j;a"
f.!rjh j;a" kÜUg ffjrjkakkaf.a ãœ;
j;a b,a,kafka keØ j" ¡È>dhÜI o fkdb,a,d"
kÜf˜ md,khg ud œiska Ndr fok ,o
udf.a fikó œÚYaph lrk ms×i m%Çj
o ±k.ekau o b,a¬ Úid" 12m%Çj;a"
±k.ekau;a uu kÜUg fo–' ;jo" kÜUg
m<uqfjka is‡ ljr rfcl=g j;a fkdØnqK"
kÜUg miÜ j ljr rc flfkl=g j;a
fkd,efnk ;r• jia;=j;a" i•m;;a"
f.!rjh;a kÜUg fokafk–÷÷hs j°< fial'
 2 jxYdj,sh 1-2
jxY
13 tœg i,fudka .s“fhdkays .súl=f<ys
ØnqK i•uqL uKavmh fjØka fcrei,ug
wdf› h' Tyq bYardfh,ajrekaf.a rc œh'
14;jo" i,fudka r: o wirejka o /ia
lr.;af;a h' Tyqg tlaoyia ydrishhla r: o
f°f<diaoyila wirefj` o jQ y' Tyq tajd
r: kj;k kÜjrj, o rcÏ <ó fcrei,fuys
o ;enqf› h' 15wer;a" rc rka ú¡
fcrei,fuys .,a fuka o Ùysú .ia md;
rfgys w;aØlald .ia fuka o .KÚka jeŠ
jkak ie,eiaiÜf› h' 16i,fudkag is‡
wYajfh` –ir yd l+f› foaYfhka f.fkk
,oafo` h' rcÏf.a fjf<kafo` Wka /<la /<la
jYfhka Úh–; –,lg ,nd.;ay' 17T›yq
r:hlg ú¡ ldis yhishh ne.ska o
wYajfhl=g tlishmKy ne.ska o f.jd
–ir foaYfhka f.kdfj` h' tfia u T›yq
ys;a;Sjrekaf.a ish® rcÏkag;a" isúhdf›
rcÏkag;a f.kjq;a ³kafk` h'
foaj ud,s.dj idokak iQ°k• •u
^1 rdcd( 5(1-18&
2 i,fudka i–¹Kka jykafiaf.a kduhg
ud,s.djla o ;udg rcue³rla o
f.dvkókak woyia lrf.k" 2nr wæk
ms×i –ÚiÜka ie;a;Eoyila o lºlrfha ,S
lmk ms×i –ÚiÜka wiÝoyila o Tjqka
flfrys Ú,Odøka ;=koa yia yhishhla o
Úhu flf<a h'
3 i,fudka ;SÈys yQrd• rcqg m×jqvhla
hj–ka" ööudf.a msh jQ °œ;ag jdih Ùøug
f.hla f.dvkeóSu ms×i Tn Ùysú ,S
t•fuka Tyq iuó .kÜ fokÜ l< múæ ud
iuó;a .kÜ fokÜ l< uekj' 4uu udf.a foœ
i–¹Kka jykafiaf.a kduhg ud,s.djla
f.dvkód Wka jykafia bæúfhys iÜj| ³•
TmamÜ lrk ms×i;a" Úrka;r ms¡f• frd‡
;nk ms×i;a" Wfoa iji o in;a ojiaj, o
wudjla ækj, o wfma foœ i–¹Kka
jykafiaf.a Úhu ux.,Hj, ¡ o ojk hd.
mÝcd TmamÜ lrk ms×i;a th Wka jykafiag
lem lrkak h–' fuh ioyg u bYardfh,a-
jrekag Úfh`.hla jkÜ we;' 5wfma foœhka
jykafia ish® foœjrekag jvd W;=• Úid
1'14 1 rdcd 4'26 1'16 oaœ kS 17'16 2'6 1 rdcd 8'27á 2 jxYd 6'18
491
6
ud f.dvkók ud,s.dj;a œYd, h' tfy;a"
iajÈ.hg o wØ Wiia iajÈ.hg o Wka
jykafia orkak wjldY Øfnoa¡ Wka
jykafiag ud,s.djla f.dvkókak ljfrl=
yg mܽjkalu Øf’ o@ Wka jykafia
bæúfhys iÜj| ³• TmamÜ Ùøug –i" fjk
l=uk fya;=jla Úid Wka jykafiag
ud,s.djla f.dvkókak uu ljfrla o@
7
bØka udf.a msh °œ;a imhd ³ka" cÏ°ys;a"
fcrei,fuys;a ud <ó is‡k olaI m%Çjka;
–ÚiÜka iuó rka" ú¡" f,`lv" hlv jev;a"
Ú,a mdg" o• mdg" ;o r;= mdg kÝ,a jev;a
jk ish® wdldr legh• jev lrkak okak
–Úfil= ug tjqj uekj' 8f,nfkdkays isg
Ùysú ,S o foaj°r ,S o yºka ,S o ud fj;
tjqj uekj' ukao" Tf’ fufylrejka
f,nfkdkays ,S lemSfuys olaI nj uu oÚ–'
udf.a fufylrejka Tf’ fufylrejka
iuó jev lrkÜ we;' 9ud f.dvkók
ud,s.dj uyd wdYapÈhu;a tlla Úid" ug
fndfy` fihska ,S iÝ°k• l< hÜ;= j Øf’'
10
,S lmk Tf’ fufylrejkaf.a wdydr
ms×i Øúó= fu†úla fgdka fooyila o hj
fu†úla fgdka fooyila o uq¿sl mdk ,SgÈ
ydr,laIhla o f;,a ,SgÈ ydr,laIhla o
uu fokafk–÷÷hs Ùhd he• h'
11 tœg ;SÈys rc jk yQrd•" i,fudkag
,shuÜ Ùka W;a;r fo–ka" ööi–¹Kka jykafia
;uka fikóg fm%au lrk Úid Wka
jykafia Tn Tjqkfa .a rc fldg m;a l<
fiale÷÷hs lS h' 12;j³rg;a yQrd• ÙhkÜfha"
ööwyi;a" fmdf<dj;a uejQ bYardfh,ajrekaf.a
foœ i–¹Kka jykafiag m%Yxid f› jd·
ukao" i–¹Kka jykafiag ud,s.djla o
;udg u rcue³rla o f.dvkeóSug isys
l,amkdfjka yd keK kÜj×ka hÜla;
mÜ;%fhl= Wka jykafia °œ;a rcÏg ³ka
fial' 13bØka m%Çjka;" l,dYs,amsfhl= jk
yQrd•-w“ uu tj–' 14Tyqf.a uj °kaf.a
f.`;%fha iaØ%hÙ' Tyqf.a mshd ;SÈys
jeisfhÙ' Tf’ Ys,amSka yd Tf’ mshd jk
udf.a iajd— jQ °œ;af.a Ys,amSka iuó Tyq
jev l< hÜ;= h' Tyq rka" ú¡" f,`lv"
hlv" .,a" ,S jev yd r;aÚ,a" Ú,ajka"
isyska yK" r;= kÝ,a jev lrkak yd
fldhs h• legh• jevla kuq;a lrkak
iuÈ: f›' 15bØka" udf.a iajd–hd lS múæ
 2 jxYdj,sh 2-4
jxY
Øúó= o hj o f;,a o uq¿sl mdkh o ;u
fufylrejkag tœh hÜ;= h' 16wms o Tng
«kE ye‡hg f,nfkdka isg ,S lmd" tajd
myqre ne|" uqyqfoka fcdmamdjg f.kjq;a
Tng fokafkuq' tœg Tng tajd fcrei,ug
f.kajd .; yeÙ h÷÷hs o ±ka• h'
foaj ud,s.dj f.dvkeóSu
wdr•N Ùøu
^1 rdcd( 6(1-38&
17 i,fudka bYardfh,a foaYfhys is‡
ish® œfoaYSka ;udf.a msh jQ °œ;a Tjqka
.Kka l< f,i kej; Tjqka .Kka flf<a
h' T›yq tla,laI mKia;=ka°ia yhishhla
jQfj` h' 1 8 Tyq Tjqkaf.ka ye;a;Eoyila nr
wæk ms×i o wiÝoyila lºlrfha ,S
lemSug o ;=kaoyia yhishhla fikó ,jd
jev lrjk Ú,Odøka fldg o m;a flf<a h'
3 tl, i,fudka ;udf.a msh jQ °œ;ag
fcrei,fuys ¡ i–¹Kka jykafia
oÈYkh jQ fudúhd lkafoa fcnqih s jQ
TÈKdkaf.a luf;a °œ;a œiska Úhu lrk
,o ia:dkfhys i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dj f.dvkókak mgka.;af;a h' 2Tyq
;ud rclug m;a jQ y;r jk wjqreoafoa fo
jk udifha fo jk ° th f.dvkókak
mgka.;af;a h' 3foœhka jykafiaf.a ud,s.dj
f.dvkeóSug i,fudka ±uQ w;aØjdru fuh
f›' m<uqfjka ØnQ Úh–; –•f• ye‡hg tys
æ. —gÈ œisy;Ùá m<, —gÈ kjhÙ(
4
biairy ØnqKÏ oajdr uKavmfha æ. .Dyfha
m<, f,i u —gÈ kjhÙá Wi —gÈ mKia-
y;rÙ' tys we;=<; Tyq mœ;% rka wdf,am
flf<a h' 5Tyq f,dl= ud,s.df› we;=< foaj°r
,Sj,ska jid" tys fmrE r;arka wdf,am fldg"
ta u;= msg ;,a.ia o o•je,a o id°" 6w,xldrh
ms×i wkÈ> .,aj,ska ud,s.dj ieriÜf› h'
ta rka" mÈjdhs• k• ia:dkfha rka h' 7Tyq
ud,s.dj o nd,al o W½jyq o tys “;aØ o
f°rj,a o rÚka wdf,am flf<a h' “;aØj,
flre’ rEm o legh• flf<a h' 8Tyq
wØY=oO a ia:dkhla iE³f› h' tys æ. ud,s.df›
m<, f,i u —gÈ kjhÙá tys m<,;a —gÈ
kjhÙ' Tyq th fmrE rka fu†úla fgdka
œiaiÙka muK wdf,am flf<a h' 9weKj,
nr rka .%E• mkaih s ye;a;EjÙ' Tyq Wvquy,a
;,fh;a rka wdf,am flf<a h'
3'1 W;a 22'2 3'8 Úlau 26'33-34 3'10-13 Úlau 25'18-20 3'1
492
10 ;jo" Tyq wØY=oaOia:dkfhys
flre’ rEm folla lmd id° ;enqf› h' tajd
rÚka wdf,am lrk ,oafoa h' 11flre’ rEm
mshdm;aj, æ. —gÈ kjhÙ' tl mshdm;la
—gÈ folhs oYu folÙ' tlla ud,s.df›
“;aØhg iamÈY jk f,i o" wÚla mshdm;
—gÈ folhs oYu folla æla j" wÚla flre’
rEmfha mshdm;lg iamÈY jk f,i o
ØnqfKa h' 12wÚla flre’ rEmfha mshdm;la
—gÈ folhs oYu folla æ. j ud,s.df›
“;aØhg iamÈY jk f,i o" wÚla mshdm;
—gÈ folhs oYu folla æ. j wÚla flre’
rEmfha mshdm;lg iamÈY jk f,i o
ØnqfKa h' 13f• flre’ rEmj, mshdm;a —gÈ
kjhla œys¡ ØnqfKa h' tajd fl<ska msysgd
Ø“×' tajdfha uqyqKÏ ud,s.dj foig œh'
14
Tyq Ú,a mdg" ;o r;= mdg" o• mdg
kÝ,aj,skÜ;a" isyska yK kÝ,aj,skÜ;a Ørh o ta
msg flre’ rEm o iE³f› h'
l=½Kq fol
^1 rdcd( 7(15-22&
15 ud,s.dj bæúmsg Tyq —gÈ myf<djhs
oYu myla Wi weØ l=½KÏ folla iE³f› h'
tl tfla uq³k msg ØnqK fmalvh —gÈ
folhs oYu folÙ' 16æjH-jdlHia:dkfhys
ØnqK múæ Tyq o•je,a id° tajd l=½KÏ
uq³kaj, ;nd fo½• ishhla f,`lvj,ska
id° tajd o•je,aj, t,a®f› h' 17Tyq
ud,s.dj bæúmsg ta l=½KÏ" tlla ol=KÏ
me;af;a o tlla j• me;af;a o msysÛjd"
ol=KÏ me;af;a tlg" öt;=udfK` msysg jk
fial÷ hk wÈ:h weØ öcdlSk÷a hk ku o"
j• me;af;a tlg" ötys YlaØh Øf’÷ hk
wÈ:h weØ öfn`jia÷ hk ku o ;e” h'
foaj ud,s.df› NdKav
^1 rdcd( 7(23-51&
4 Tyq f,`lv mÝcdikhla o iE³f› h'
tys æ. —gÈ kjhÙá m<, —gÈ kjhÙá
Wi —gÈ y;rhs oYu myÙ' 2Tyq j;=r
fmdl=K jd;a;= lr iE³f› h' tys .e‡fha
tla me;a;l isg wÚla me;a; olajd —gÈ
y;rhs oYu y;rÙ' th jgl=re j ØnqfKa
h' tys Wi —gÈ folhs oYu folÙ' tys jg
m%udKh —gÈ oy;=khs oYu folÙ' 3tys
3'144 Úlau 26'31 4'1 Úlau 27'1-2
 2 jxYdj,sh 4-5
jxY
my< fld†GdYfha —gÈ oYu mylg .j
rEm oyh ne.ska" th jd;a;= lrk œg jd;a;=
l< fofma<shl .j rEm jf†g u Ø“×' 4ta
fmdl=K .j rEm f°f<dila msg ;e” h' rEm
;=kla W;=re foig o ;=kla ngysr foig o
;=kla ol=KÏ foig o ;=kla kef.kysr
foig o yeø Ø“×' j;=r fmdl=K tajdg
WŠka" tajd msg" œh' tajdfha miÜmi
fld†GdY ish,a, u we;=<g Ø“×' 5tys
>klu –,s—gÈ ye;a;EmyÙ' tys .e‡h
l=i,dka .e‡hl yef‰g fuka udfk,a u,la
f,i id° Ø“×' tys j;=r m%udKh ,SgÈ
yegoyila muK œh' 6fia¡u ms×i Tyq
Ndck oyhla id°" myla ol=KÏ me;af;a o
myla j• me;af;a o ;e” h' ojk hd.
mÝcdjg TmamÜ l< foa tys fi`ok ,oafoa h'
tfy;a" j;=r fmdl=K ØnqfKa mÝclhkag
iakdkh lrk ms×i h'
7 Tyq rka myka rela oih;a tajdfha
Úhu ms<fs j<g id°" ud,s.df› ol=fKa
myl=;"a jf• myl=;a ;enqf› h' 8Tyq f•i
oyhla o id°" myla ud,s.df› ol=fKa o
myla jf• o ;enqf› h' Tyq rka ;,s
ishhl=;a iE³f› h'
9 mÝclhkaf.a u½j o uy u½j o ta
u½jg f°rj,a o id°" ta f°rj,a f,`lfvka
jeiÜf› h' 10Tyq ol=KÏ me;af;ka mÝÈj
æYdjg;a ol=KÏ æYdjg;a w;frys j;=r
fmdl=K ;enqf› h'
11 ;jo" yQrd•" ie<s;"a ye¢;a" ;d,s;a
iE³f› h' fufia yQrd• foœhka jykafiaf.a
ud,s.dfjys i,fudka rc Wfoid l< jev
bIag fldg Úu flf<a h' 12ta jev k•" l=½KÏ
fol o" l=½KÏ uq³ka msg f.`, iy fmalv fol
o" l=½KÏ uq³ka msg jQ fmalvj, f.`, fol
jeiSug ±,a jev fol o" 13l=½KÏ msg ØnqKÏ
fmalvj, f.`, jeiSug tl tl ±,a jef‰g
fo½• fofma<h s la ne.ska ±,a jev folg fo½•
ydrishhla o hk f•jd h' 14Tyq ueis o
iE³f› h' ueis msg Ndck o 15j;=r fmdl=K o
ta hg .j rEm f°f<di o 16ie<s o ye¢ o uia
fldl= o tajdfha ish® nvq o Tyq iE³f›
h' Tyqg msfhl= jQ yQrd•-w“ i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.dj Wfoid i,fudka
rcÏg ta nvq Tm ±uQ ms;;
a f,ka iE³f› h'
4'6 Úlau 30'17-21 4'7 Úlau 25'31-40 4'8 Úlau 25'23-30 5'1 2 iduq 8'11á 1 jxYd 18'11
5'2 2 iduq 6'12-15á 1 jxYd 15'25-28
493
17 fcdÈ°ka iuN+–fhys iÜlafld;a o
fYfr° o w;fÈ Øfnk ue‡ “fuys rc tajd
jd;a;= lr• h' 18fufia i,fudka f• ish®
NdKav uy;a rdYshla iE³f› h' f,`lvj,
nr ±k.; fkdyeÙ œh' 19i,fudka foœhka
jykafiaf.a ud,s.df› ish® nvq jk rka
mÝcdikh o" ms¡f• frd‡ ØnqKq f•i o"
20 æjH-jdlHia:dkh bæúmsg Úhufha
ie‡hg ±,a•ug mœ;% rka myka rela o"
tajdfha myka o" 21rÚka tk•" b;d wkÈ>
rÚka u,a o myka o w~q o iE³f› h' 22mœ;%
rÚka myka l;=re o ;,s o ye¢ o .sÚ ln,a
o iEfo›f› h' ud,s.djg we;=½ jk ;ek
tk•" wØY=oaOia:dkfha we;=½ f°rj,a o
.Dyfha tk•" ud,s.df› f°rj,a o rÚka œh'
5 fufia i,fudka i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dj Wfoid l< ish® jev
i•mÝÈK œh' i,fudka ;udf.a msh °œ;a
œiska lem lrkÜ ,en ØnqKÏ foaj,a tk•" ú¡
o rka o ish® NdKav o we;=<g f.kjq;a
foœhka jykafiaf.a ud,s.df› .nvdj,
tajd ;e” h'
.sœiÜ• lr~qj fo
foaa j ud,s.djg f.k Bu
^1 rdcd( 8(1-9&
2 tl, i,fudka i–¹Kka jykafiaf.a
.sœiÜ• lr~qj °œ;af.a kÜjr jQ isfhdkays
isg f.fkkakg bYardfh,ajrekaf.a m%cd
uQ,slhka o bYardfh,ajrekaf.a msh jxY
f.`;%j, ish® m%OdkSka o fcrei,ug /ia
lr• h' 3ish® bYardfh,a ukÜIHfh` o i;a
jk udifha meje;ajQ ux.,Hfha ¡ rcÏ fj;
/ia jQfj` h' 4bYardfh,ajrekaf.a ish® m%cd
uQ,slhka wd l," f,•jre .sœiÜ• lr~qj
WiÜ,df.k 5lr~qj o i•uqL uKavmh o
l+vdrfuys ØnqKÏ ish® Y=oaO NdKav o
f.kdy' mÝclfh`;a" f,•jre;a tajd
f.kdy' 6i,fudka rcÏ yd Tyq fj; /ia
j is‡ uq½ bYardfh,a iNdj Ùhkak fy`
.×kak fy` neú ;r• neg½jka o .jhka
o mÝcd lr–ka .sœiÜ• lr~qj bæúfhys
is‡fh` h' 7mÝclfh` i–¹Kka jykafiaf.a
.sœiÜ• lr~qj wØY=oaOia:dkh jk
ud,s.df› æjH-jdlHia:dkhg f.kjq;a"
flre’jrekaf.a mshdm;a hg Bg Úhu
 2 jxYdj,sh 5-6
jxY
8
ia:dkfhys ;enqfj` h' tfia lr~qj ;enQ
ia:dkhg WŠka œys¡ ØnqKÏ flre’jrekaf.a
mshdm;aj,g lr~qj;a tys fmd®;a jeiS
ØnqfKa h' 9fmd® æ. neœka fmd®j,
fl<jrj,a .sœiÜ• lr~qfjka msg
æjH-jdlHia:dkh bæúfhys fmkÜfKa h'
tfy;a" tajd msg;g fmkÜfKa ke;' tajd
wo olajd u tys Øf’' 10bYardfh,ajreka
–irfhka me–× miÜ i–¹Kka jykafia
Tjqka iuó .sœiÜula l< œg" fu`fiia
fydfr’ys ¡ tys ;enQ .,a,E,s fol –i
lr~qf› fjk Ùisjla fkdØnqfKa h'
æjH ff;
;aci m%ldY •u
11 t;ek is‡ ish® mÝclfh` ljr
mxØhg whsØ jqj o mœ;% • is‡fh` h'
12
wdidma o fyauka o fc³;=ka o Tjqkfa .a
mÜ;%fh` o ify`orfh` o hk .dhlhka jQ
f,•jre ish,af,` u isyska yK i½ ye|"
w;a;,a o •Kd o uyd •Kd o weØ j
mÝcdikhg fmræ.ska is‡fh` h' Tjqka iuó
mÝclfh` tlish œisfofkla k<d ms™–ka
is‡fh` h' 13tœg mÝclhka Y=oaOia:dkfha
isg msg;g wjq;a" i–¹Kka jykafiag
ia;=Ø m%Yxid Ùøug k<d ms™kakka yd
.SØldldrhka ish,a,ka u tl Y’ohla
wefik ms×i tla flfkl= fuka isg"
k<dj,ska o w;a;,aj,ska o fjk;a ;+Èh
NdKavj,ska o ööWka jykafia hym;a h' Wka
jykafiaf.a ia:§ridr fma%uh i°ld,hg u
mj;afka h÷÷ Ùhd i–¹Kka jykafiag
m%Yxid Ùøfuka Y’o meje;ajQ l," ud,s.dj
tk•" i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dj
j,dmg,fhka msø .sfha h' 14ta j,dmg,h
Úid fiajh Ùøu ms×i mÝclhkag tys
is‡kakg neú œh' tfia jQfha" i–¹Kka
jykafiaf.a f;aciska foœhka jykafiaf.a
ud,s.dj msø .sh neœÚ'
foaj ud,s.dj lem Ùøu
^1 rdcd( 8(12-21&
6 tœg i,fudka l;d fldg" i–¹Kka
jykafia jev œiSug j,dmg, yd
>kdkaOldrh f;`rd .;a fial' 2tfy;a" uu
Tng Újdihla o ioyg u Tng jev isˆug
ia:dkhla o f.dvkeó=fj–÷÷hs lSf› h'
5'10 oaœ kS 10'5 5'13 1 jxYd 16'34á 2 jxYd 7'3á tiard 3'11á .S;d 100'5á 106'1á 107'1á 116'1á 136'1á
fcr 33'11 5'13-14 Úlau 40'34-35 6'4-9 2 iduq 7'1-13á 1 jxYd 17'1-12
494
3 rc f;f• fikó foig yeø uq½
bYardfh,a iNdj keósg is‡h ¡ uq½ iNdjg
wdYSÈjdo flf<a h' 4Tyq l;d fldg"
ööbYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka jykafiag
m%Yxid f› jd· ukao" Wka jykafia iajlSh
uqLfhka udf.a msh jQ °œ;ag l;d fldg"
ö
5 uu udf.a fikó –ir foaYfhka f.kd
ojfia mgka udf.a kduh tys jk ms×i
ud,s.djla f.dvkókak ish® bYardfh,a
f.`;%j,ska Ùis kÜjrla f;`rd fkd.Ø–'
udf.a fikó jk bYardfh,ajrekaf.a
w•mØhd j is‡kak Ùis ukÜIHfhl= o
f;`rd fkd.Ø–' 6tfy;a" udf.a kdufha
f.!rjh rlaId lrk f,i fcrei,u o
udf.a fikó jk bYardfh,ajrekaf.a
m%OdÚhd jk ms×i °œ;a o f;`rd .Ø–÷hs
j°rd iajlSh yia;fhka th bIag l< fial'
7 ööbYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka
jykafiaf.a kduhg ud,s.djla f.dvkókak
udf.a msh jQ °œ;af.a isf;a woyila
Ø“×' 8tfy;a" i–¹Kka jykafia udf.a
msh jQ °œ;ag l;d fldg" öudf.a kduhg
ud,s.djla f.dvkókak kÜf˜ isf;a
woyila Ø“×' th fyd| fohÙ' 9tfy;a"
kÜU ta ud,s.dj f.dvfkdkókafkys h'
kÜUg °j Wmæk kÜf˜ mÜ;%hd udf.a kduhg
ta ud,s.dj f.dvkókafka h÷hs j°< fial'
10 ööi–¹Kka jykafia ;uka j°<
jpkh bIag lr Øf’' ukao" i–¹Kka
jykafia j°< ye‡hg uu udf.a msh jQ °œ;a
fjkÜfjka bYardfh,a isxydikfha ys|"
bYardfh,a foœ i–¹Kka jykafiaf.a
kduhg ud,s.djla f.dvkeó=fj–'
11
i–¹Kka jykafia bYardfh,ajreka iuó
l< .sœiÜu wvx.= jQ lr~qj tys ;enqfj–÷÷hs
lSf› h'
i,fudka rcqf.a hdĮj
^1 rdcd( 8(22-53&
12 tœg i,fudka uq½ bYardfh,a iNdj
bæúfhys i–¹Kka jykafiaf.a mÝcdikh
bæúmsg isg ;udf.a w;a œoyd.;af;a h'
13ukao" Tyq —gÈ folhs oYu folla æ.
weØ" —gÈ folhs oYu folla m<, weØ"
—gÈ tlhs oYu ;=kla Wi weØ f,`lv

f›ældjla id° u½j ueo ;nd ØnqfKa
h' Tyq tys isgf.k uq½ bYardfh,a iNdj
bæúfha oK kud" wyi foig ;u w;a
œoydf.k fufia hdƒÆ flf<a h(
öö
14 bYardfh,ajrekaf.a foœ i–ºÚ" iajÈ.-
fhys j;a" fmdf<dfjys j;a Tng iudk foœ
flfkla ke;' Tn jkdys" Tn bæúfhys
;ukaf.a uq½ is;ska lSlre jk Tf’
fufylrejka iuó .sœiÜu;a" lreKdj;a
mj;ajk fial' 15Tf’ fufylre jQ udf.a msh
jQ °œ;ag Tn fmdfrdka³ jQ foa Tn Tyqg
bIag lr ³ka fial' tfia h" Tn iajlSh
uqLfhka th j°rd wo ojfia iajlSh
yia;fhka th bIag l< fial' 16tneœka"
bYardfh,ajrekaf.a foœ i–ºÚ" Tn iajlSh
fufylre jQ udf.a msh °œ;ag l;d fldg"
ökÜU ud bæúfhys yeiÜreKÏ múæ kÜf˜
orefj` udf.a jHjia:dj ms<smæk ye‡hg
;ukaf.a udÈ.h .ek m%f›i• jkafk`
k•" bYardfh,a isxydikfhys ys£ug ud
bæúfhys kÜUg flfkla keØ j fkdhkafka
h÷hs Tn j°< ldrKd Tyqg bIag l<
uekj' 17tneœka ±ka bYardfh,ajrekaf.a
foœ i–ºÚ" Tf’ fufylrejd jQ °œ;ag Tn
j°< Tf’ jpkh ia:§r f› jd·
18 öötfy;a" foœhka jykafia ieneœka u
ukÜIHhka iuó fmdf<df› jev jik
fiala o@ iajÈ.h o iajÈ.j, iajÈ.h o
Tng bv uæ há tfia k•" ud œiska
f.dvkók ,o f• ud,s.dj Bg;a jvd
fldmuK fkdiEfya o· 19tfy;a" udf.a foœ
i–ºÚ" Tf’ fufylrejdf.a hdƒÆj o
lkak,›j o i,ld" Tn bæúfhys Tf’
fufylrejd TmamÜ lrk b,a,Su o hdƒÆj o
weiÜj uekj' 20Tn h• ia:dkhla .ek"
öudf.a kduh tys ;nkafk–÷hs j°< fiala o"
ta ia:dkh jk f• ud,s.dj foi Tf’ weia
æjd ? folays fhduq • Øf’ jd· Tf’
fufylrejd f• ia:dkh foig yeø TmamÜ
lrk hdƒÆj weiÜj uekj' 21Tf’
fufylrejd o Tf’ fikó o jk
bYardfh,ajreka o f• ia:dkh foig yeø
TmamÜ lrk Tjqkaf.a lkak,›jg lka ³k
uekj' tfia h" Tf’ jdiia:dkh jk
iajÈ.fha isg weiÜj uekjá wid lud l<
uekj'
6'16 1 rdcd 2'4 6'18 2 jxYd 2'6 6'20 oaœ kS 12'11
495
22 ööhful= ;udf.a wi,ajeishdg
œreoaO j jro fldg" Tyq æjqrjk ms×i
æjqreula Tyq msg ;nk ,³j" Tyq wjq;a f•
.Dyfha Tf’ mÝcdikh bæúmsg æjq<fyd;a"
23Tn iajÈ.fhys isg th wid j°r–ka Ù%hd
l< uekjá Tf’ fufylrejka œÚYaph l<
uekjá jrolre yg Tyqg Úis œmdlh wkÜj
o~qj• l< uekjá Úje/ælre yg Tyqf.a
Úf°ialu wkÜj œmdl ³k uekj'
24 ööTf’ fikó jk bYardfh,ajreka
Tng œreoaO j m› l< neœka i;=rd
bæúfhys Tjqka mrdch jQ l," T›yq Tn
fj; yeø Tf’ kduh m%ldY lr f•
ud,s.dfjys ¡ Tng hdƒÆ fldg lkak,›
lrkafk` k•" 25Tn iajÈ.fhys isg th
wid" Tf’ fikó jk bYardfh,ajrekaf.a
mdmh lud fldg" Tjqkg a ;a" Tjqkfa .a
mshjrekag;a Tn ³ka foaYhg Tjqka kej;
me–fKjqj uekj'
26 ööTjqka Tng œreoaO j m› l<
neœka" wyi msh • jÈIdj keØ j f.dia"
Tn Tjqkag fufia o~qj• lrk l," T›yq
f• ia:dkh foig yeø hdƒÆ fldg" Tf’
kduh m%ldY lr" ;ukaf.a mdmh
w;ayúkafk` k•" Tn iajÈ.fhys isg wid"
27Tjqka hd hq;= hym;a udÈ.h Tjqkag
fmkakd ³ka l," Tf’ fufylrejka yd
Tf’ fikó jk bYardfh,ajrekaf.a mdmhg
lud •" Wreuhla fldg Tf’ fikóg Tn
¡ Øfnk foaYhg jÈIdj tjqj uekj'
28 ööfoaYhg id.;hla fkdfyd;a
jix.;hla me–×fhd;a" jeis ke;ak•"
f.dh• œh<S hdu fy` f.dh• fr`.h"
m<óe‡hka fy` o<Uqjka fy` me–Óu
is³ jqjfyd;a" Tjqkaf.a foaYfha k.r
Tjqkaf.a i;=rka œiska Tjqka jg,d.kÜ
,nkak fy` h•Ùis mSvdjla fy` fr`.hla
fy` muqKÏjkÜ ,nkak fh³fKd;a" 2 9 fldhs
ukÜIHfhl= œiska fy` Tf’ uq½ fikó jk
bYardfh,a œiska fy` ;u ;ukaf.a is;j a ,
fi`³Ùka f• ud,s.dj foig ;ukaf.a w;a
œoydf.k h• hdƒÆjla fy` lkak,›jla
fy` TmamÜ lrkÜ ,enqjfyd;a" 30Tf’
jdiia:dkh jk iajÈ.fhys isg tajd wid
lud jqj uekj( iEu ukÜIHfhl=f.a u is;a
 2 jxYdj,sh 6-7
jxY
Tn muKla okak fial' Tn tÙfkldg
iܳiÜ múæ tajd bIag lr ³k uekj' 31tœg
Tn wfma mshjrekag ³ka N+–h u;= msg Tjqka
ãj;a jk uq½ ld,fha ¡ T›yq Tn flfrys
“h • Tf’ udÈ.j, .uka lrkafk` h'
32 öö;jo" Tf’ fikó jk bYardfh,a
cdØlfhl= fkdjk œfoaYl s fhl= Tf’ W;=•
kduh;a" m%n, ndyqj;a" æ.= l< yia;h;a
Úid" ³r rgl isg wjq;a f• ud,s.dj foig
yeø hdƒÆ lf<d;a" 33Tf’ fikó jk
bYardfh,ajreka fuka fmdf<df› ish®
fikó o Tf’ kduh ye¢kf.k Tn flfrys
.re“h olajk ms×i;a" ud œiska f.dvkók
,o f• ud,s.djg Tf’ kduh ;nd Øfnk
nj ±k.kak ms×i;a Tf’ jdiia:dkh jk
iajÈ.fha isg wid" œfoaYls hd Tfnka b,a,k
ish,a, f,i Tyqg bÛ l< uekj'
34 ööTf’ fikó ;ukaf.a i;=rkag
œreoaO j hÜoO a lrkak Tn œiska hjkÜ ,nk
h• udÈ.hÙka f.dia" Tn f;`rd.;a kÜjr
o Tf’ kduhg ud œiska f.dvkók ,o
ud,s.dj o foig yeø Tng hdƒÆ
lrkafk` k•" 35Tn iajÈ.fha isg Tjqkaf.a
hdƒÆj o lkak,›j o wid Tjqkag hÜlaØh
bÛ l< uekj'
36 öö;jo" m› fkdlrk flfkl= keØ
neœka Tjqka Tng œreoaO j m› lf<d;a" Tn
Tjqka flfrys Woyia • Tjqkaf.a i;=rkag
Tjqka mdjd ¡ Tjqka jy,alug .kak wh
œiska ³r fy` <ó fyda Øfnk foaYhlg
Tjqka f.khkÜ ,enQ miÜ" 37Tjqka jy®ka
fldg f.khkÜ ,enQ foaYfhys ¡ Tjqka th
is;g f.k miÜ;e• is;a yrjd f.k tu
foaYfha ¡ Tng lkak,› lr" öwms m›
flf<uqá wms ys;=jlaldrl• fldg ³Iag
f,i Ù%hd flf<uq÷hs Ùh–ka" 38Tjqka
jy,alug f.k .sh whf.a foaYfhys ¡
Tjqkaf.a uq½ yDofhka o uq½ wd;aufhka o
Tn foig yeø" Tn Tjqkaf.a mshjrekag ³ka
Tjqkfa .a foaYh o Tn f;`rd.;a kÜjr o Tf’
kduhg ud œiska f.dvkók ,o ud,s.dj o
foig yeø T›yq hdƒÆ lrkafk` k•"
39
Tf’ jdiia:dkh jk iajÈ.fha isg Tn
Tjqkaf.a hdƒÆj o lkak,›j o wid
6'41-42 .S;d 132'8-10 7'1 f,• 9'23-24 7'3 1 jxYd 16'34á 2 jxYd 5'13á tiard 3'11á .S;d 100'5á
106'1á 107'1á 118'1á 136'1á fcr 33'11
496
Tjqkag hÜlaØh bÛ l< uekj" Tng œreoaO
j m› l< Tf’ fikóg lud jqj uekj'
40 öö±ka" udf.a foœhka jykai" f•
ia:dkfhys ¡ lrk hdƒÆjg Tf’ weia
weø" Tf’ lka fhduq • Øf’ jd· 41bØka"
foœ i–ºÚ" Tn keósg Tf’ n,fha
ixfla;h jk .sœiÜ• lr~qj iuó Tf’
Újdihg jeŠh uekj' foœ i–ºÚ" Tf’
mÝclfh` .e<•f• i½j me<|f.k is‡;a
jd· Tf’ ie±yej;ayq o hi biÜúka mS%Ø fj;a
jd· 42foœ i–ºÚ" Tf’ wNsfIal ,;a
;eke;a;d fjØka wylg fkdyefrkÜ uekj'
Tf’ fufylre jQ °œ;ag Tn ±lajQ lreKdj
m%idofhka isys l< uekj'÷÷
foa j ud,s.d
.dj lem Ùøu
.dj
^1 rdcd( 8(62-66&
7 i,fudka hdƒÆ lr Úu l< œg
wyiska .sÚ nei wjq;a ojk hd. mÝcdj
o hd.hka o ojd±— h' i–¹Kka jykafiaf.a
f;acd,xldrfhka ud,s.dj msø .sfha h'
2i–¹Kka jykafiaf.a f;acd,xldrfhka
Wka jykafiaf.a ud,s.dj msø ØnqKÏ Úid
mÝclhkag ta ud,s.djg we;=,a jkak neú
œh' 3ish® bYardfh,ajre .sÚ niskjd;a
i–¹Kka jykafiaf.a f;acd,xldrh ud,s.dj
msg Øfnkjd;a ±l" .,a we,a¬ “ug ;ukaf.a
ysia kud kuialdr fldg" ööWka jykafia
hym;a há Wka jykafiaf.a lreKdj ioyg
mj;afka h÷÷hs Ùh–ka i–¹Kka jykafiag
ia;=Ø lf<` h' 4bkamiÜ j rc o uq½ fikó o
i–¹Kka jykafia bæúfhys mÝcd TmamÜ
l<y' 5i,fudka rc .jhka œisfooyila o
neg½jka tla,laI œisoyila o TmamÜ flf<a
h' fufia rc o uq½ fikó o foœhka
jykafiaf.a ud,s.dj lem l<y' 6mÝclfh`
o ;u ;ukaf.a ;k;=rej, fh¡ is‡hy'
f,•jre;a i–¹Kka jykafiaf.a ;+Èh
NdKav /f.k is‡fh` h' T›yq °œ;a r„;
.S .h–ka" ööi–¹Kka jykafiaf.a lreKdj
ioyg u mj;afka h÷÷hs Ùh–ka Wka
jykafiag m%Yxid l<y' Wka jykafiag
ia;=Ø Ùøug °œ;a œiska tajd rpkd lrkÜ
,en Ø“×' mÝclfh` o Tjqka bæúms‡ka
isgf.k k<d ms•fn` há ish® bYardfh,ajre
o keósg is‡hy'

7 ;jo" i,fudka i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dj bæúmsg ØnqKÏ –³f,a ueoNd.h
œY=oaO flf<a h' ukao" Tyq ojk hd. mÝcd o
iyNd.slf• mÝcdj, f;, o tys TmamÜ l<
neœÚ' tfia flf<a" i,fudka iE´ f,`lv
mÝcdikh ojk hd. mÝcdj o wdydr mÝcdj o
f;, o ;e”ug m%udKj;a fkdjQ Úid h'
8 fufia ta ld,fha ¡ i,fudka o Tyq
iuó ish® bYardfh,ajre o yud;ag we;=½
jk ;ek mgka –irfha Th olajd isg
me–× b;d œYd, iuQyhla o ux.,Hh
meje;ajQ y' 9wg jk ° T›yq ux.,H
/ia•ula meje;ajQ y' ukao" Tjqka i;a ojila
mÝcdikh lem Ùøu o i;a ojila ux.,Hh
o meje;ajQ neœÚ' 10i;a jk udifha œis;=ka
jk ° Tyq fikó ;u ;ukaf.a l+vdr•j,g
hkakg yeúfha h' T›yq o i–¹Kka
jykafia °œ;ag;a" i,fudkag;a" ;ukaf.a
fikó jk bYardfh,ajrekag;a l< hym;
.ek mS%Ø ikaf;`I fj–ka hkak .sfh` h'
foœh
foœhkka jy
jykka fia i,fud
i,fudkka rcqg h
h<<s
oÈYkh •u
^1 rdcd( 9(1-9&
11 fufia i,fudka i–¹Kka jykafi-a
f.a ud,s.dj o rc ue³r o id° Úu flf<a h'
Wka jykafiaf.a ud,s.dfjys;"a ;udf.a u rc
ue³frys;a lrkak woyia l< ish,a,
i,fudka bIag flf<a h' 12tœg i–¹Kka
jykafia rdØ%fha i,fudkag oÈYkh •
fufia j°< fial( ööuu kÜf˜ hdƒÆj wid
f• ia:dkh ug mÝcdikhla fldg
f;`rd.Ø–' 13jeis fkdjisk f,i uu wyi
jid,kafk• k•" fkdfyd;a rg md½ Ùøug
m<óe‡hkag wK lrkafk• k•" fkdfyd;a
udf.a fikó w;rg jix.;h tjkafk•
k•" 14udf.a kduh ork udf.a fikó
ne.Em;a •" hdƒÆ lr" ud fidhd ;ukaf.a
kmÜre udÈ. w;ayeúfhd;a" uu iajÈ.fha isg
th wid" Tjqkaf.a m› lud fldg Tjqkaf.a
foaYhg fi; i,ikafk–' 15±ka o –ka
bæúhg o f• ia:dkfha ¡ lrk hdƒÆjg
udf.a weia wer" udf.a lka fhduq lrkÜ
,ef’' 16±ka o bæúhg o udf.a kduh f•
ud,s.dfjys ioyg u Øfnk ms×i fuh
7'18 1 rdcd 2'4
497
f;`rdf.k œY=oaO flf<–' udf.a fk;a o
udf.a is; o Ú;r u fu;ekg fhduq •
Øfnkafka h' 17bØka" kÜf˜ msh °œ;a
yeiÜreK múæ kÜU ud bæúfhys yeisfr–ka"
ud œiska kÜUg wK lrk ,o ish,a, lr–ka"
udf.a mK;a o œÚYaphhka o ms<smækafkys
k•" 18bYardfh,ays wdKavl q drfhl= •ug
kÜfUka flfkla keØ j fkdhkafka h Ùhd
ud kÜf˜ msh °œ;ag fmdfrdka³ jQ f,i kÜf˜
rdcHfha isxydikh ia:r § lrkafk–'
19
tfy;a" kÜU,d ud fjØka bj;a j f.dia" ud
kÜU,d bæúfhys ;nd Øfnk udf.a mK;a o
wdÇ o w;ayer f.dia" fjk foœjrekag
jeº•ms³• lr Tjqkag kuialdr lrkakyq
k•" 20ud Tjqkag ¡ Øfnk udf.a foaYfhka
uu Tjqka iyuq,k s a u mylrkafk–' udf.a
kduhg ud œY=oaO l< f• ud,s.dj udf.a
weia yuqfhka mylr oukafk–' th ish®
cd;Ska w;fÈ œys½jla o Wmydihla o
kgnqka f.dvla o jkÜ we;'
21 ööf• ud,s.dj <óska hk ish,af,`
œiauhg m;a j" öi–¹Kka jykafia f•
foaYhg;a" f• ud,s.djg;a l=ula Úid
fufia l< fiala ±÷hs wikafk` h' 22tœg
ukÜIHhka l;d fldg" öTjqka –ir
foaYfhka f.k wd Tjqkfa .a mshjrekaf.a foœ
i–¹Kka jykafia w;ayer" wka foœjrekag
we½• j" Tjqkga kuialdr fldg jeº•ms³•
l< Úid" Wka jykafia f• ish® œm;aØ
Tjqka msg me–fKjQ fiale÷hs ÙhkÜ we;'÷÷
i,fudka rcqf.a •r Ù%hd
i,fu
^1 rdcd( 9(10-28&
8 i,fudka rc i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dj o ;udf.a rc ue³r o
f.dvkeóSug .; l< œis wjqreoaog miÜ"
2
yQrd• œiska i,fudkag fok ,o k.r Tyq
f.dvkód tajdfha bYardfh,ajreka jdih
lr• h'
3 i,fudka yud;a-fY`ndg f.dia th
hg;a lr .;af;a h' 4Tyq md½lrfhys
;oafudÈ o yud;ays f.dvkeó=jd jQ .nvd
k.r ish,a, o bæ flf<a h' 5tfia u by<
fn;a-fy`rka o my< fn;a-fy`rka o hk
mjqre" f°rÛ yd w.=,a weØ n,fldÛ iys;
 2 jxYdj,sh 8-9
jxY
6
k.r o nd,d;a k.rh o i,fudkag ØnqK
ish® .nvd-k.r o ;udf.a r:j,g
ish® k.r o ;udf.a wirejkag k.r o
;udf.a i;=g ms×i bæ lrkak leue Ø jQ
ish,a, o fcrei,fuys;a" f,nfkdkays;a"
;udf.a wdKavqjg wh;a uq½ foaYfhys;a
f.dvkeó=f› h' 7bYardfh,ajrekaf.ka
fkdjQ" bYardfh,ajreka œkdY fkdl<
ys;a;Sjrekaf.ka o wfu`újrekaf.ka o
fmúiaisjrekaf.ka o" 8ys•jrekaf.ka o
fcnqisjrekaf.ka o bØú j is‡ Tjqkaf.a
mÜ;h
% ka i,fudka wo oji olajd rdcldúhg
.;af;a h' 9tfy;a" i,fudka bYardfh,a-
jrekaf.ka Ùisfjl= ;udf.a jevg °ifhl=
fldg m;a fkdflf<a h' T›yq jkdys hÜoO a
Nghka j Tyqf.a w•mØhka j" Tyqf.a
r:d•mØhka j" Tyqf.a wirejka j
is‡fh` h' 10fikó wdKavq l<d jQ m%Odk
Ú,Odøyq foish mKiafofkl=;a i,fudka
rcÏg is‡fh` h'
11 i,fudka jkdys mdrdfj`f.a ³j
°œ;af.a kÜjúka le|jdf.k œ;a" weh i|yd
f.dvkeó=jd jQ ud,s.djg weh f.kdf› h'
ukao" ööi–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜ• lr~qj
me–× ia:dk Y=oaO neœka udf.a NdÈhdjl
bYardfh,a rc jQ °œ;af.a ud,s.dfjys
fkdœish hÜ;= h÷÷hs Tyq lSf› h'
12 tl, i,fudka oajdr uKavmh
bæúmsg ;ud f.dvkód ØnQ i–¹Kka
jykafiaf.a mÝcdikh msg Wka jykafiag
ojk hd. mÝcd TmamÜ flf<a h' 13in;a
ojiaj, ¡ o wudjlaj, ¡ o Úhu ux.,Hj,
¡ o wjqreoaog ;=ka j;djla mj;ajk uqyqka
keØ frd‡ ux.,Hfha ¡ o iØ ux.,Hfha ¡ o
l+vdr• ux.,Hfha ¡ o fu`fiiaf.a wdÇf›
ye‡hg tl tl ojig iܳiÜ f,i Tyq mÝcd
TmamÜ flf<a h' 14;jo" Tyq ;udf.a msh jQ
°œ;af.a Úfh`.h f,i mÝcl mkaØ Tjqkaf.a
fiajhg o f,•jreka tl tl ojig iܳiÜ
f,i mÝclhka bæúfhys fiajh Ùøu;a"
m%Yxid Ùøu;a hk Tjqkag Ndr jQ jevg o
f°rÛ md,lhka Tjqkaf.a mkaØj, ye‡hg
tl tl f°rÛjg o Úhu flf<a h' ukao"
foœhka jykafiag lem ukÜIHhd jQ °œ;a
fufia wK lr ØnQ neœÚ' 15fldhs
8'13 Úlau 23'14-17á 34'22-23á .Kka 28'9-15á 28'16--29'39á oaœ kS 16'16 9'1-9 uf; 12'42á ¬la 11'31
498
ldrKhla .ek j;a" w.kd jia;= .ek
j;a mÝclhkag iy f,•jrekag rcÏ ³ka
wdÇfjka T›yq bj;a fkd jQ y'
16 i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df›
w;aØjdru ±uQ oji olajd;a" th Úu jk
;=re;a i,fudkaf.a ish® jev iÝ°k• j
ØnqfKa h' fufia i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dj i•mÝÈK œh'
17 tl, i,fudka taf°• foaYfha
uqyq³nv Øfnk tYsfhdka-f.fnÈ iy
taf,`;a hk k.rj,g .sfha h' 18 yQrd•
;udf.a fiajlhkaf.a fufyhSu hgf;a
ke› o uqyqfoa ;;= okak fiajlhka o Tyq
fj; tjqf› h' T›yq i,fudkaf.a fiajlhka
iuó «mSÈ foaYhg f.dia t;eÚka rka
Ùf,`.%E• mif<diaoyila i,fudka rcÏ
fj; f.kdfj` h'
fI nd
fInd
ndyys /âkf
/âkf..a me–Óu
^1 rdcd( 10(1-13&
9 fIndys /âk i,fudkaf.a lSÈØh
wid" .eg® m%Yakj,ska Tyq msúlaik
ms×i b;d œYd, msújrla o iÜj| ¿jH iy
rka uyd rdYshl=;a" ue×la .®;a mgjk ,o
TÛjka o weØ j fcrei,ug wdjd h' wE
i,fudka fj; me–K wef.a isf;a ØnqKÏ
ish,a, .ek Tyq iuó l;d l<d h'
2
i,fudka o wef.a ish® m%Yk a wEg œi¹
³kafka h' wEg f;`rd æh fkdyeÙ Ùis
a hla rcÏg fkd • h' 3 i,fudkaf.a
m%Yk
m%Ç uysuh o Tyq œiska f.dvkók ,o
ud,s.dj o Tyqf.a f•ifha lEu o" 4 Tyqf.a
fufylrejkaf.a jdiia:dk yd Tyqf.a
weuØhkaf.a fiajh o Tjqkaf.a weº• o
Tyqf.a mdkmd;% orkakka yd Tjqkfa .a
weº• o Tyq i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df›
TmamÜ l< ojk hd. mÝcd o ³Û l, fIndys
“ij ;=IÓ a •N+; jQjd h'
5 wE rcÏg l;d fldg" ööudf.a foaYfha ¡
ud Tf’ m%Ç uysuh o Tn o .ek weiÝ
m%jD;aØh ienE h' 6tfia • kuq;a" ud wjq;a
udf.a u weiaj,ska oÙk ;=re Tjqkaf.a jpk
œYa j di fkdflf<–' Tf’ m%Ç uysufha
œYd,;ajfhka wÈOhla j;a ug fkdÙhk
,oafoa h' ud weiÝ lSÈØfha muKg;a jvd

7
Tn Wiia j is‡kafkys h' Tf’ NdÈhdfj`
jdikdjkaØfh` h' Tn bæúfhys Ú;r u
is g Tf’ m%Çj wik Tf’ f• fufylrefj`
jdikdjka;fh` h' 8bYardfh,ajrekaf a
isxydikhg Tn m;a lrk ms×i Tn
flfrys m%ikak jQ Tf’ foœ i–¹Kka
jykafiag m%Yxid f› jd· Tf’ foœhka
jykafia bYardfh,ajrekag fm%u
a l< neœka"
Tjqka ioyg u ia:§r lrk ms×i Tjqkag
œÚYaph;a" hÜlaØh;a bIag lrkak Wka
jykafiaf.a kdufXka Tn Tjqkaf a rc
fldg m;a l< fiale÷÷hs lSjd h'
9 ;jo" fIndys /âk rka Ùf,`.%E•
ydroyila muK o iÜ.kaO ¿jH uyd rdYshla
o ue×la .,a o rcÏg ³kakd h' fIndys /âk
i,fudka rcÏg ³ka iÜ.kaO ¿jHj,g iudk
tajd ;j;a fkd,enqfKa h'
10 «mSÈ isg rka f.kd yQrd•f.a
fiajlfh` o i,fudkaf.a fiajlfh` o yºka
,S iy ue×la .,a f.kdfj` h' 11rc
ta yºka ,Sj,ska i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dfjys;a" rc ue³frys;a mŠfm<j,a o
.dhlhkag •Kd iy l=vd •Kd o
iEfo›f› h' Bg l,ska tnº tajd cÏ° foaYfha
fkdolakd ,¡'
12 fIndys /âk i,fudka rcÏg f.kd
foaj,a fjkÜjg ³ka tajd yer" wE is;+me;+
ish,a,;a rc;=ud wEg ³kafka h' bkamiÜ
wef.a fiajlfh`;a" wE;a yeø ;ukaf.a
foaYhg hkakg .sfh` h'
i,fudka rcqf.a hi biqre
^1 rdcd( 10(14-29&
13 i,fudka rcÏg jHdmdúl fjf<k-a
okaf.ka o fjk;a fjf<kaokaf.ka o ,enqKÏ
r;arka yer" wjqreoaolg ,enqKÏ r;arkaj,
nr Ùf,`.%E• œis;k = oa yila muK f›'
14
wrd“fha ish® rcjre o foaYfha wdKav-q
ldrfh` o i,fudkag rka ú¡ f.kdfj` h'
15i,fudka rc ;e½E rÚka m,sia foishhla
iE¡ h' tl tl m,syl ;e½E rka Ùf,`.%E•
16
i;la œh' Tyq l=vd m,sia ;=ki a h
s hla o
;e½E rÚka iE³f› h' tl tl l=vd m,syl w. olajd" æjeisjr kd;dkaf.a bØydifha o
rka Ùf,`.%E• ;=kla œh' rc f,nfkdka Isf,dakSh wyshdf.a æjeia jeÙfha o
wdrKH Yd,dfjys tajd ;e” h'
9'25 1 rdcd 4'26 9'26 W;a 15'18á 1 rdcd 4'21 9'28 oaœ kS 17'16
499
17 ;jo" rc we;a o;aj,ska œYd,
isxydikhla id° ;Úlr rÚka th wdf,am
flf<a h' 18isxydikhg iœ l< mŠ yhla o
rka md mÜÛjla o wdikfha fome;af;ys w;a
o~q <ó isxy rEm folla o Ø“×' 19mŠj,
msg fome;af;a isxy rEm f°f<dila o œh'
Ùk• rdcHhlg j;a thdldr isxydikhla
fkd • h'
20 i,fudka rcÏf.a mdk md;% ish,a, u
rÚka œh' f,nfkdka wdrKH Yd,dfjys
ish® Ndck;a ;Úlr rÚka œh'
i,fudkaf.a ld,fha ¡ ú¡ w.h fkdlrk
,¡' 21ukao" yQrd•f.a fiajlhka iuó
;ÈIsIg a hk ke› rcÏg Ø“×' ta ;ÈIsIa
ke›j,ska rka o ú¡ o we;a o;a o jºrka o
ú<jqka o ;=ka wjqreoaolg jrla f.fkk ,o
neœÚ'
22 fufia i,fudka rc Ok i•mØka o
m%Çfjka o –ys msg ish® rcjrekag jvd
fY%aIaG j is‡fha h' 23 foœhka jykafia
i,fudkaf.a isf;a Úoka lr ØnQ m%Çj wik
ms×i –ys msg ish® rcjre Tyq fj;
me–×hy' 24T›yq wjqreoafoka wjqreoao ;u
;uka f .a ;E.s jk ú¡ Ndck o rka Ndck o
jia;% o hÜoO
a dhÜO o iÜ.kaO ¿jH o wYajhka o
fldg½jka o Úhu .Kkla f.kdfj` h'
25 i,fudka rcqg wYajhka iy r:
i|yd .d,a ydroyila Ø“×' wirefj`
f°f<diaoyil=;a is‡fh` h' rc tajd r:
kj;ajk k.rj, o ;ud <ó fcrei,fuys
o ;enqf› h' 26Tyq hÜmˆ % ia .x.df› mgka
ms,is Ø
a jrekaf.a foa Y h iy –irfha iSudj
olajd is‡ ish® rcjreka md,kh flf<a h'
27;jo" rc fcrei,fuys ú¡ .,a fuka o"
Ùysú ,S my; rf† Øfnk w;aØlald .ia
fuka o .KÚka jeŠjkakg ie,eiaiÜf› h'
28
–irfhkÜ;a" ish® foaYj,sk; Ü a i,fudka
fj; wYajfh` f.fkk ,oy'
i,fudka rcqf.a wNdjh
^1 rdcd( 11(41-43&
29 i,fudka rcÏf.a fiiÜ Ù%hd uq, mgka
fknd;af.a mÜ;a fcfrdfn`j• .ek æjeia
 2 jx
jxYYdj,sh 9-10
we;a;d jk boafo` ,shQ oÈYk .%ka:fha o
,shd ØfnkÜ fkdf› o@ 30 i,fudka
uq½ bYardfh,a cdØh y;<sia wjqreoaola
fcrei,fuys md,kh flf<a h' 31i,fudka
–hf.dia ;udf.a msh jQ °œ;af.a kÜjr
;ekam;a lrkÜ ,e” h' Tyqf.a mÜ;a
frfydfn`j• Tyq fjkÜjg rc œh'
f.`;% oih ler,s .eiSu
f.`;
^1 rdcd( 12(1-20&
10 ;jo" frfydfn`j• fIfl• kÜjrg
.sfha h' ukao" Tyq rclug m;a lrk
ms×i ish® bYardfh,ajreka fIfl•
kÜjrg me–K is‡ neœÚ' 2i,fudka rcÏ
bæúfhka m,d f.dia is‡ fknd;af.a mÜ;a
fcfrdfn`j• –irfha ¡ ta nj wid
–irfhka yeø wdfha h' 3T›yq m×jqvhla
hjd Tyq f.kajd.;ay' tœg fcfrdfn`j• o
ish® bYardfh,ajre o wjq;a frfydfn`j•g
l;d fldg" 4ööTn mshdfK` wfma œh.y nr
l<y' ta Úid Tf’ mshdKkaf.a wudre
fiajh o Tyq wm msg ;enQ Tyqf.a nr œh.y
o ieye,a® l< uekj' tœg wms Tng fiajh
lrkafkuq÷÷hs lSfj` h'
5 Tyq W;a;r fo–ka" ööTn ;=ka ojiÙka
kej; ud <óg tkake÷÷hs Tjqkag lSf› h'
fikó o hkak .sfh` h'
6 frfydfn`j• rc ;udf.a msh jQ
i,fudka ãj;a j is‡h ¡ Tyqf.a fiajfhys
is‡ m%cd uQ,slhka iuó i•uka;K % h
lr–ka" ööud f• fikóg W;a;r fok
ms×i Tn idlƒPd fldg ug Ùhkafka
l=ula ±÷÷hs weiÜf› h'
7 T›yq l;d fldg" ööTn f• fikóg
lreKdjka; j" Tjqka m%ikak fldg" ms%h
ukdm jpk Tjqkag l;d lf<d;a" Tjqka
iEu l,ays u Tf’ fufylrejka jkÜ
we;e÷÷hs Tyqg lSfj` h'
8 tfy;a" m%cd uQ,slhka Tyqg ³ka
±kÜueØlu Tyq w;ayer" ;ud iuó jevqKÏ"
;udf.a fiajfhys is‡ ;reKhka iuó
i•uka;%Kh lr–ka" 9öö öTf’ mshd wm msg
;enQ œh.y ieye,a® l< uekje÷hs ug lS
f• fikóg W;a;r fok ms×i Tn
idlƒPd fldg ug Ùhkafka l=ula ±÷÷hs
Tjqkaf.ka weiÜf› h'
10'16 2 iduq 20'1
500
10 Tyq iuó jevqKÏ ;reKfh` Tyqg
l;d fldg" öö öTf’ mshd wfma œh.y nr
flf<a há tfy;a" Tn th wmg ieye,a® l<
uekje÷hs Tng lS ta fikóg l;d fldg"
öudf.a mshdf.a ;=k‡hg jvd udf.a
yq<eós,,a f,dl= h' 11udf.a mshd Tn msg nr
œh.yla ;e” h' uu Tf’ œh.y jvd nr
lrkafk–' udf.a mshd lij,ska Tng o~qj•
flf<a h' uu jkdys lÛ lij,ska o~qj•
lrkafk–÷Ùhd Ùj hÜ;= h÷÷hs ±kajQy'
12 ö;=ka jk ° kej; ud <óg tkake÷hs
rcÏ lS ye‡hg fcfrdfn`j• o uq½ fikó o
;=ka jk ° frfydfn`j• <óg wdfj` h'
13
rc m%cd uQ,slhkaf.a wjjdo w;ayer"
14
;reKhkaf.a wjjdo m%ldr Tjqkag ;æka
l;d fldg" W;a;r fo–ka" ööudf.a mshd Tf’
œh.y nr flf<a h" uu th jvd nr
lrkafk–' udf.a mshd lij,ska Tng o~qj•
flf<a h" uu Tng lÛ lij,ska o~qj•
lrkafk–÷÷hs lSf› h' 15fufia rc f;u
fikóg weyq•lka kܳkafka h' ukao"
i–¹Kka jykafia Isf,days wyshd ,jd
fknd;af.a mÜ;a fcfrdfn`j•g Ùh jQ
iajlSh jpkh bIag lrk ms×i ta ldrKh
foœhka jykafiaf.ka me–×fha h'
16 rcÏ ;ukag weyq•lka kܳka nj ish®
bYardfh,ajreka ³Û l," T›yq rcÏg
W;a;r fo–ka" öö°œ;af.ka wmg weØ
fldgi Ùfula o@ fciafiaf.a mq;h % df.ka
wmg Wreuhla ke;' bYardfh,ajreÚ" Tf’
l+vdr•j,g hkak' bØka °œ;a ;=fuÚ" Tn
Tf’ u jxYh n,d.kake÷÷hs lSfj` h'
fufia ish® bYardfh,ajre ;u ;ukaf.a
l+vdr•j,g .sfh` h' 17tfy;a" frfydfn`j•
rc cÏ° k.rj, œiÝ bYardfh,ajreka
md,kh flf<a h'
18 tœg frfydfn`j• rc rdcldúfha
Ú,Odúhd jQ yfo`rd• tys hejqf› h'
bYardfh,ajre Tyqg .,a .id Tyq uerefj`
h' tœg frfydfn`j• rc fcrei,ug m,d
hk ms×i blauÚka r:hg keó=fKa h'
19
fufia wo oji olajd Øfnk múæ
bYardfh,ajre °œ;af.a jxYhg œreoaO j
ler,s .eiÝ y'

fIudhdf.a æjeia jeÙh
^1 rdcd( 12(21-24&
11 frfydfn`j• fcrei,ug me–K"
;udg rdcHh kej; ,nd.kak
bYardfh,ajrekag œreoaO j hÜoaO lrk
ms×i" cÏ° jxYfhka o fnkac–ka jxYfhka o
jk f;`rd.;a hÜoaO Nghka tla,laI
wiÝoyila /ia flf<a h' 2tfy;a" i–¹Kka
jykafiaf.a jpkh foœhka jykafiag lem
ukÜIHhd jQ fIudhd fj; me–K" 3öökÜU
i,fudkaf.a mÜ;a cÏ°ys rc jk frfydfn`-
j•g;a" cÏ°ys iy fnkac–kays ish®
bYardfh,ajrekag;a l;d fldg" 4ökÜU,d
fkdhkak' kÜU,df.a ify`orhkag œreoaO
j hÜoaO fkdlrkak' tla tlaflkd ;u
;udf.a f.org yeø hkak' ukao" f•
ldrKd me–×fha udf.ka h Ùhd i–¹Kka
jykafia j°rk fial÷ Ùhd okajkake÷÷hs
lS h' tœg T›yq i–¹Kka jykafiaf.a
jpkj,g weyq•lka ¡" fcfrdfn`j•g
œreoaO j fkdf.dia yeø wdfj` h'
frfydfn`j• rc n,fldÛ ;ekSu
5 frfydfn`j• fcrei,fuys jdih
lr–ka wdrlaIdj ms×i cÏ°ys k.r
f.dvkeó=f› h' 6 f• k.r k•" fn;af,fy•"
ta;d•" f;fl`jdá 7fn;a-Y+È" fY`fl`"
w³,a,d•á 8.d;a" udfÈId" YSmáa 9 wf°rhs•" ´jre yegfofkla o Tyqg Wmkafk` h'
,dlSI"a wfYaldá 10fYdrd" whdf,daka iy
fyfn%dka f›' cÏ°ys o fnkac–kays o Øfnk
k.rj,g n,fldÛ ;ekS h' 11Tyq f•
n,fldÛ iœ lr" tajdfha w•m;Ska isÛjd"
tajdfha wdydr iy f;,a o uq¿l
s mdkh o /ia kÜj×ka yeisr ;udf.a ish® mq;%hkag
fldg ;e” h' 12h<s;a fyf;u tl tl
k.rfhys m,sia iy fy,a, ;e” h' Tyq tajd
b;d n,j;a f,i YlaØu;a flf<a h' tfia
flf<a" cÏ° iy fnkac–ka fmfoiaj, fikó
fu,a, lrk ms×i h'
13 ish® bYardfh,ajreka w;frys is‡
mÝcljre o f,•jre o ;ukaf.a ish®
m<d;aj,ska Tyq fj; wdfj` h' 14ukao"
fcfrdfn`j• iy Tyqf.a mÜ;%hka œiska
i–¹Kka jykafiaf.a mÝcl ;k;=frka
f,•jreka wyla lrkÜ ,enQ Úid" ;ukaf.a
;K “• o ;ukaf.a Wreuh o w;ayer cÏ°g;a" bYardfh,ajre;a i–¹Kka jykafiaf.a
fcrei,ug;a tkak Tjqkag is³ jQ neœÚ' jHjia:dj w;ayeúfh` h' 2 Tjqka i–¹Kka
11'15 1 rdcd 12'31
501
15
;jo" Tyq ;ud iE´ .súl=½ foajd,j,g;a"
t½ rEm yd .j rEm jk foaj;djkag;a
mÝclhka m;a lr.;af;a h' 16f,•jrekag
miÜ" is h ® bYardfh,a f.`;%j,ska bYard-
fh,af.a foœ i–¹Kka jykafiag jeº•ms³•
Ùøug ;uka is;a fhduq lr.;a wh ;ukaf.a
mshjrekaf.a foœ i–¹Kka jykafiag
mÝcd lrk ms×i fcrei,ug wdfj` h'
17fufia T›yq cÏ° rdcHh YlaØu;a fldg
i,fudkaf.a mÜ;a frfydfn`j•g ;=ka
wjqreoaola iydh ³kay' ukao" Tjqka ;=ka
wjqreoaola u °œ;af.a o i,fudkaf.a o
udÈ.fhys .uka l< neœÚ'
frf
frfyydf
dfnn`j• rcqf.a mjq ,
mj
18 ;jo" frfydfn`j• °œ;af.a mÜ;a
fcúfud;af.a o fciafiaf.a mÜ;a t,shd’f.a
³j jk w“yhs,af.a o ³j jk uy,;a NdÈhdj
fldg mdjd.;af;a h' 19wE fcjqIa o fIuúhd
o idy• o hk mÜ;%hka Tyqf.ka ,enqjd h'
20wEg miÜ j Tyq w’if,d•f.a ´ jk
uhld mdjd.;af;a h' wE w“hd o w;a;hs o
iSid o fIf,d–;a o Tyqf.ka ,enqjd h'
21frfydfn`j• ;udf.a ish® NdÈhdjkag;a"
WmNdÈhdjkag;a jvd w’if,d•f.a ´
jk uhldg fm%au flf<a h' Tyq NdÈhdjka
oywgfofkl=;"a WmNdÈhdjka yegfofkl=;a
mdjd.;af;a h' mÜ;%fh` œiswgfofkla o
22frfydfn`j• jkdys uhldf.a mÜ;a
w“hd rclug m;a lrkakg is;df.k
Tyq Tyqf.a ify`orhka w;fÈ w•mØhd
fldg m%Odklug m;a flf<a h' 23Tyq isys
j.lS• mjrd ¡ Tjqkaf.ka lSm fofkl=
cÏ°ys;a" fnkac–kays;a m<d;a uq½,af,ys
ish® n,fldÛ k.rj,g fn° he• h' ;jo"
fndfy` fihska Tjqkag wdydr imhd ³kafka
h' Tjqkag fndfy` NdÈhdjka o fidhd
³kafka h'
–irf
–irfh ha rcq cq° jg,Eu
^1 rdcd( 14(25-28&
12 ;jo" frfydfn`j•f.a rdcHh ia:r
§ •
Tyq n,j;a jQ l,ays Tyq;"a ish®
 2 jx
jxYYdj,sh 12-13
jykafiag œreoaO j f¿`ysl• l< Úid"
frfydfn`j• rcÏf.a mia jk wjqreoafoa ¡
–irfha rc jQ ISIla fcrei,ug œreoaO j
igkg wdfha h' 3Tyq r: tlaoyia foishhla
o wirejka iegoyila o weØ j me–×fha h'
Tyq iuó –irfhka wd fikó jk ®’jre o
iÜlÙa jre o l=Ija re o .Kkdjla keØ j
is‡hy' 4Tyq cÏ° foaYfhys n,fldÛ k.r
w,a,d" miÜ j fcrei,u olajd wdfha h'
5 tœg æjeisjr fIudhd frfydfn`j•
fj;g;a" ISIlag “fhka fcrei,fuys /ia j
is‡ cÏ°ys w•m;Ska fj;g;a wjq;"a Tjqkag
l;d fldg" öö ökÜU,d ud w;ayeúhyq h'
tneœka uu;a kÜU,d ISIla w;g mdjd
fokafk–÷hs i–¹Kka jykafia j°rk
fiale÷÷hs lSf› h'
6 tœg bYardfh,ays w•m;Syq o rcÏ o
hg;a •" ööi–¹Kka jykafia OÈ–IaG h÷÷hs
lSfj` h' 7Tjqka hg;a jQ nj i–¹Kka
jykafia ³Û œg" Wka jykafia fIudhdg
l;d fldg" ööT›yq hg;a jQfj` h' uu Tjqka
œkdY fkdfldg iaj,am l,Ùka Tjqkg a
.e<•u fokafk–' udf.a Woyi o ISIla
wØka fcrei,u msg j.=rejkÜ fkd,nkafka
h' 8tfia • kuq;a" udf.a fiajh yd œfoaYSh
rdcHhkaf.a fiajh w;r fjki Tjqka
±k.kak ms×i T›yq Tyqf.a fiajlfh`
jkafk` h÷÷hs j°< fial'
9 fufia –irfha rc jk ISIla
fcrei,ug œreoaO j igkg wjq;a
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› jia;= o
rc f.hs ØnqKÏ jia;= o yerf.k .sfha h'
Tyq i,fudka iE´ rka m,sia o we;=½ ish,a,
u f.k .sfha h' 10frfydfn`j• rc ta
fjkÜjg f,`lv m,sia id° rc f.hs f°rlv
/lj,a l< uqrldrhkaf.a w•m;Ska w;g
ndr ³kafka h' 11rc i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.djg tk ish® wjia:djkays ¡
uqrldrfh` tajd Tijdf.k wjq;a kej;
uqrf.g f.k .sfh` h' 12;jo" Tyq hg;a jQ
neœka Tyq uq½uÚka u œkdY fkdlrk
ye‡hg i–¹Kka jykafiaf.a Woyi Tyq
flfrka yeú×' wer;a cÏ° foaYfhys o
fi!Nd.Hh W°œh'
12'9 1 rdcd 10'16-17á 2 jxYd 9'15-16
502
frfydfn`j• rcqf.a wNdjh
frfydfn
13 fufia frfydfn`j• rc fcrei,fuys
ia:§r • rcl• flf<a h' frfydfn`j• f;u
rclug m;a jk l, i;<sia tla wjqreoaola
jhia j is‡fha h' i–¹Kka jykafia
;ukaf.a kdufha f.!rjh rlakd ia:dkh
jYfhka ish® bYardfh,a f.`;%j,ska
f;`rd.;a k.rh jk fcrei,fuys Tyq
oyy;a wjqreoaola rcl• flf<a h'
w•fudksh iaØ%hl jQ Tyqf.a ujf.a ku
kdud h' 14Tyq i–¹Kka jykafia fi•ug
;u is; fhduq fkdlr kmÜrel• flf<a h'
15 uq, mgka wkaØu olajd frfydfn`-
j•f.a Ù%hd æjeisjr fIudhdf.a o boafo`
k• æjeisjrhdf.a o mÜrdjD;a; .%ka:j,
mr•mrd jYfhka jdÈ;dlr ØfnkÜ fkdf›
o@ frfydfn`j• iy fcfrdfn`j• w;fÈ
Ú;r u hÜoaO mej;=fKa h' 16frfydfn`j•
–h.sh miÜ °œ;af.a kÜjr ;ekam;a lrk
,oafoa h' Tyqf.a mÜ;a w“hd Tyq fjkÜjg rc
œh'
w“
w“hhd rc fcf
fcfr rdf
dfnn`j• rc
iuó hÜ oa O Ùøu
^1 rdcd( 15(1-8&
13
2
fcfrdfn`j• rcÏf.a oywg jk
wjqreoafoa ¡ w“hd cÏ° foaYfhys rc •
;=ka wjqreoaola fcrei,fuys rcl• flf<a h'
Tyqf.a ujf.a ku —ldhd h' wE .s“hdys
Wúfh,af.a ³jla h' w“hd o fcfrdfn`j• o
w;fÈ hÜoaO mejØ×' 3 tœg w“hd hÜoaOhg
n,jka;" f;`rd.;a ukÜIHhka ydr-
,laIhÙka hÜ;a fiakdjla weØ j hÜoaOdr•N
flf<a h' fcfrdfn`j• o Tyqg œreoaO
j f;`rd.;a n,i•mkak ukÜIHhka
wg,laIhla weØ j hÜoaOhg ieriS
ms<sfj<ska is‡fha h'
4 tœg w“hd tm%dhs• lº rf† Øfnk
fYudrhs• lkao Wv isg fufia lS h(
ööfcfrdfn`j• iy ish® bYardfh,ajreÚ"
udf.a nia wikak' 5 bYardfh,ajrekaf.a foœ
i–¹Kka jykafia Tjqka flfrys rcl•
Ùøu °œ;ag o Tyqf.a mÜ;%hkag o fkd“f|k
.sœiÜuÙka ioyg u ³ka nj Tn yeu
±k.; hÜ;= fkdf› o@ 6tfy;a" °œ;af.a

mÜ;%hd jk i,fudkaf.a fiajl fknd;af.a
mÜ;a jk fcfrdfn`j• keósg ;udf.a
iajd–hdg œreoaO j ler,s .eiÜf› h'
7
lulg keØ ³Èck ukÜIHfh` Tyqg tl;=
j Tjqkaf.a leue;a; Ùøug i,fudkaf.a
mÜ;a frfydfn`j•g œreoaO j Tyq ;æka
fm<U jQ y' Tyq jhiska nd, j" isØka uD³ j
is‡ neœka Tjqkag œreoaO j is‡kak Tyqg
neú œh' 8±ka Tn yeu °œ;af.a mÜ;%hka wf;a
Øfnk i–¹Kka jykafiaf.a rdcHhg
œreoaO j is‡kak l,amkd lrkakyq h' Tn
yeu uy;a iuQyhla h' foœjreka fldg
fcfrdfn`j• Tng id° ³ka rka jyq rEm
Tn yeu iuó we;' 9Tn yeu wdfrdkaf.a
mÜ;%hka jk i–¹Kka jykafiaf.a mÝclhka
o f,•jreka o t<jd oud fjk foaYj,
cd;Ska fuka mÝclhka Úhu lr.;af;`
fkdjkakyq o@ fufia lem jk ms×i
f.dfkl=;a" neg½jka i;afofkl=;a /f.k
tk ljqre kuq;a" k–ka foœjreka jQ whg
mÝclfhla jkafka h'
10 öötfy;a" wfma foœhka jykafia k•"
i–¹Kka jykafia h' wms Wka jykafia w;a
fkdyeúfhuq" i–¹Kka jykafiag fiajh
lrk mÝclhka jQ wdfrdkaf.a mq;%fh` o
;ukaf.a fufyfha fhfok f,•jre o wmg
is‡Ø' 11T›yq i–¹Kka jykafiag yeu Woh
o yeu iji o ojk hd. mÝcd o iÜj| ³• o
TmamÜ lrØ' ms¡f• frd‡ rka f•ih Wv
ms<sfj<g ;nØ' rka myka rel iuó tys
myka yeu iji u o,ajØ' ukao" wms wfma
foœ i–¹Kka jykafiaf.a wd.–l
j;ams<sfj;a mj;ajuq' tfy;a" Tn yeu Wka
jykafia w;ayeúhyq h' 12fukak" foœhka
jykafia wm flfrys m%Odk j wm iuó is‡k
fialá Wka jykafiaf.a mÝclfh` o Tn yeug
œreoaO j ms™k ms×i fydrKE f.k
is‡Ø' bYardfh,ajreÚ" Tf’ mshjrekaf.a
foœ i–¹Kka jykafiag œreoaO j
igka fkdlrkaká ukao" Tng o ch w;a
fkdjkafka h'÷÷
13 w“hd fufia lS miÜ fcfrdfn`j•
Tjqkag msÛmiska tk ms×i fiakdjla
ryiska jf†g he• h' fufia T›yq
cÏ°jrekag biairyska o ryia fiakdj
Tjqkag msÛmiska o is‡fh` h' 14cÏ°jre yeø
ne¬ œg ;ukag œreoaO j biairyska o
msÛmiska o hÜoaOh weØ nj ±l i–¹Kka
503
jykafiag fudr.eiÜfj` h' mÝclfh`
fydrKE ms•fn` h' 15tœg cÏ° ukÜIHhka
T,ajr y~ keó=j l," foœhka jykafia
fcfrdfn`j• iy ish® bYardfh,ajreka
w“hd;a" cÏ°;a bæúfha mrojd yeúh fial'
16
tœg bYardfh,ajre cÏ°jreka bæúfhka m,d
.sfh` h' foœhka jykafia Tjqka cÏ°jreka
w;g mdjd ³ka fial' 17w“hd o Tyqf.a
fikó o Tjqka >d;kh l<y' f;`rd.;a
bYardfh,a ukÜIHfh` mka,laIhla uere•
ld jeÛfK` h' 18fufia ta ld,fha ¡
bYardfh,ajre hg;a lrk ,oafo` h' cÏ°jre
;ukaf.a mshjrekaf.a foœ i–¹Kka
jykafia flfÈ œYajdih ;enQ Úid
ch.;ay'
19 w“hd f;f• fcfrdfn`j• ®yqne|
f.dia fnf;,a iy Bg whsØ k.r o fcIdkd
yd Bg whsØ k.r o tfm%dk a a iy Bg whsØ
k.r o w,a,d.;af;a h' 20fufia fcfrd-
fn`j•" w“hdf.a ld,fha ¡ kej; n,j;a
fkd • h' i–¹Kka jykafia Tyqg myr ³ka
fial' Tyq uf<a h'
21 tfy;a" w“hd n,j;a œhá fyf;u
NdÈhdjka oyy;rfofkl= mdjd.;af;a h'
mÜ;f% h` œisfofofkla o ´jre oyihfofkla
o Tyqg °j Wmkafk` h' 22w“hdf.a fiiÜ
Ù%hd o Tyqf.a m%Øm;aØ o Ùhuka o æjeisjr
boafo`f.a wÛjd fmdf;ys ,shd Øf’'
wdid rclug me–Óu
14 fufia w“hd –h.sh miÜ °œ;af.a
kÜjr ;ekam;a lrkÜ ,enqf› h'
Tyqf.a mÜ;% jQ wdid Tyq fjkÜjg rc œh'
Tyqf.a ld,fhys oi wjqreoaola foaYfha
iduh mejØ×' 2wdid ;u foœ i–¹Kka
jykafiaf.a weia yuqfhys hym;a foa flf<a
h' 3ukao" Tyq œfoaYSh mÝcdik o .súl=½
foajd, o myfldg" rEmia;•N “|" wfIard
lma lKÏ o lmd ±uqf› h' 4;jo" ;ukaf.a
mshjrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia
fidhkak o jHjia:dj yd wdÇj ms<smækak
o cÏ°jrekag Tyq wK flf<a h' 5Tyq cÏ°ys
ish® k.rj,ska .súl=½ foajd, iy iÜj| ³•
mÝcdik myflf<a h' Tyqf.a ld,fha
rdcHfhys o iduh mejØ×' 6;jo" Tyq cÏ°ys
n,fldÛ k.r h<s f.dvkeó=f› h' ukao"
i–¹Kka jykafia Tyqg iduh ³ka neœka
 2 jxYdj,sh 14-15
foaYfha iu.sh ØnqfKa h' ta wjqre³j, tys
a hla fkd • h' 7Tyq cÏ°jrekag l;d
hÜoO
fldg" ööwms f• k.r f.dvkód" wjg mjqre o
fldÛ o f°rÛ o w.=,a o idouq' wm œiska
wfma foœ i–¹Kka jykafia fidhkÜ
,enQ neœka foaYh ;ju Úrjq,a j wm
bæúfhys Øf’' wms Wka jykafia fijqfjuq'
Wka jykafia o yeu wØka u wmg iduh
¡ Øf’ h÷÷hs lSf› h' fufia T›yq k.r
f.dvkó–ka iuDoa•u;a jQfj` h' 8cÏ°jreka-
f.ka m,sia iy fy,a, ork ;=k, a laIhÙka
o fnkac–kajrekaf.ka m,sia ork ³kÜ .;a
fo,laI wiÝoyiÙka o hÜla; jQ fiakdjla
wdidg is‡hy' f• ish,af,` n,j;a
œl%udkaœ; ukÜIHfh` jQ y'
9 Tjqkga œreoaO j l=Iy a s fYrd
oi,laIhla fikó o r: ;=kaishhla o
wvx.= jQ fiakdjla weØ j msg;a • udfÈId
olajd me–×fha h' 10wdid jkdys Tyqg
œreoaO j igkg .sfha h' tœg udfÈIdys
fYmd;d –‡hdjf;ys T›yq hÜoaOhg
ieriS isg.;ay' 11wdid ;u foœ i–¹Kka
jykafiag hdƒÆ fldg" ööi–ºÚ" n,i•-
mkak whg œreoaO j n,ySk whg msysg
jkak Tn yer wka Ùisfjla ke;af;a h' wfma
foœ i–ºÚ" wmg msysg jqj uekj' ukao" wms
Tn flfÈ œYajdih ;nd" Tf’ kdufhka
f• iuQyhg œreoaO j wjq;a is‡uq' i–ºÚ"
Tn wfma foœhka jykafia h' Tng œreoaO j
ukÜIHhd ch fkd.kSjd÷÷hs lSf› h'
12 i–¹Kka jykafia wdid iy
cÏ°jreka bæúfhys l=Iajreka mero jQ fial'
l=Iajre m,d .sfh` h' 13wdid o Tyq iuó
is‡ fikó o f.rdÈ olajd ®yqne| .sfh` h'
l=Iajrekaf.ka Ùisfjl= ãj;a j b;=re
fkdjk f,i T›yq uere•lEy' ukao" T›yq
i–¹Kka jykafia o Wka jykafiaf.a
fiakdj o bæúfhka œkdY lrkÜ ,enqfj` h'
T›yq b;d uy;a fld,a,hla o /f.k wdfj`
h' 14f.rdÈ k.rh wjg ish® k.rj,g
T›yq myr ³kafk` h' ukao" i–¹Kka
jykafia flfrka Tjqka msg NSØhla me–×
neœka T›yq ta ish® k.r fld,a,lEfj` h'
tajdfha fndfy` fld,a,h Ø“×' 15T›yq
isjqmdjqkaf.a uvqj,g;a myr ¡ fndfy`
neg½jka o Tgqjka o w,a,df.k fcrei,ug
yeø wdfj` h'
504
æjeisjr wiú
æjei wiúh .a æjeia jeÙh
df.
hdf
15 ;jo" foœhka jykafiaf.a wd;aud-
kÜNdj «fooaf.a mÜ;a wiúhd flfrys
me–×fha h' 2Tyq wdidf.a fmruóg f.dia
fufia lS h( ööwdid iy ish® cÏ°jreÚ"
fnkac–kajreÚ" ug ijka fokak' Tn
i–¹Kka jykafia iuó is‡k ;=re Wka
jykafia Tn iuó jev is‡k fial' Tn Wka
jykafia fidhkakyq k•" Wka jykafia Tn
ish,a,kag i•n jkÜ we;' Tn Wka jykafia
w;ayeúfhd;a" Wka jykafia o Tn w;ayúkÜ
we;' 3fndfy` ld,hl isg bYardfh,ajre
ienEjk foœhka jykafia o W.kajk
mÝclfhl= o jHjia:dj o keØ j is‡fh` h'
4tfy;a" Tjqka ;ukaf.a œmf;a ¡ bYardfh,a-
jrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia foi yeø"
Wka jykafia fijQ œg Tjqkag Wka jykafia
i•n jQ fial' 5ta ld,fha .uka “ukaj,
fh³KÏ Ùis flfkl=g wdrlaIdjla keØ
œh' foaYj, ish® jeishkag uyd mSvd
me–×fha h' 6cdØhla œiska cdØhla o
kÜjrla œiska kÜjrla o fmdŠ lrkÜ ,enQ y'
ukao" foœhka jykafia ish® wdldr
œm;aØj,ska Tjqkga mSvd l< neœÚ' 7tfy;a"
Tn ³n, fkd• YlaØu;a jkak' ukao" Tn
yeuf.a jevg œmdl ,efnkafka h'÷÷
wdid rcqf.a hym;a jev
8 wdid f• m×jqvh o æjeisjr
«fooaf.a æjeia jeÙh o weiQ l, ffOÈh
Wmojdf.k" cÏ°jrekaf.a;a" fnkac–ka-
jrekaf.a;a uq½ foaYfhka o tm%dhs• lº r‡ka
;ud w,a,d.;a k.rj,ska o ms<sl=,a foaj
rEm wyla flf<a h' Tyq i–¹Kka
jykafiaf.a oajdr uKavmh bæúmsg ØnQ
i–¹Kka jykafiaf.a mÝcdikh o w®;a
jeŠhd flf<a h'
9 ;jo" Tyq ish® cÏ°jreka o fnkac–k-a
jreka o Tjqka iuó tm%dhs•jrekaf.kÜ;a"
ukiafiajrekaf.kÜ;"a is–fhdkajrekaf.kÜ;a
wjq;a is‡ wd.ka;l = hska o /ia lr.;af;a h'
ukao" Tyqf.a foœ i–¹Kka jykafia Tyq
iuó is‡k nj ³Û l, bYardfh,ajrekaf.ka
fndfy` fofkl= Tyqg tla jQ neœÚ' 10wdid
rclug m;a jQ myf<dia jk wjqreoafoa
 505
;=ka jk udifha ¡ T›yq fcrei,ug /ia Tf’ mshd o w;fÈ ØnqK múæ" ud iy Tn
jQ y' 11Tjqka f.kd fld,a,fhka .jhka w;fÈ o .sœiÜula Øf’' fukak" rka ú¡ Tng
i;aishhl=;a" neg½jka i;aoyil=;a tj–' bYardfh,ays rcÏ jk ndId udf.a r‡ka
i–¹Kka jykafiag T›yq ta ojfia mÝcd wyla j hk ms×i" Tn wjq;a Tyq iuó
lf<` h' 12;jo" T›yq ;ukaf.a mshjrekaf.a Øfnk .sœiÜu lv l< uekje÷÷hs Ùhd
foœ i–¹Kka jykafia ;ukaf.a uq½ yeúfha h'
yDofhka o uq½ wd;aufhka o fidhkak;a" 4 tœg fnka-yooa wdid rcÏg weyq•lka
13 ¡ ;udf.a hÜoaO fiakdm;Ska bYardfh,a
bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia k.rj,g œreoaO j he• h' Tyq Bfhdkag;a"
fkdfidhk ish,a,ka" f,dl= flfkl= jqj;a" °kag;a" wdfn,a-udhs•g;a" kma;,Sys ish®
l=vd flfkl= jqj;a" mÜreIfhl= jqj;a" .nvd k.rj,g;a myr ³kafka h'
iaØ%hl jqj;a urKhg m;a l< hÜ;= hhs 5
ndId rc th weiÝ œg" Tyq rdud k.rh
Úhu lr.kak;a jQ y' 14T›yq uyd y~ o f.dvkeóSfuka kej;S ;u jev w;a ysg• h'
6
f>`Id y~ o fydrKEj,;a" k<dj,;a tœg wdid rc ish® cÏ°jreka le|jdf.k
Y’oh o weØ j i–¹Kka jykafiag æjqreu f.dia" ndId f.dvkeó=jd jQ rdudys .,a o
³kafk` h' 15ish® cÏ°jre ta æjqreu .ek mS%Ø ,S o Tjqka ,jd f.kajdf.k" thska f.nd o
jQ y' ukao" Tjqka ;ukaf.a uq½ isØka æjqrd" –Yamd o hk k.r f.dvkeó=f› h'
;ukaf.a uq½ leue;af;ka Wka jykafia fijQ
neœÚ' i–¹Kka jykafia o Tjqkag ;uka æjeisjr ykdÚ
jykafia fidhd .ekaug bv ³ka fial' Wka 7 tœg æjeisjr ykdÚ cÏ°ys rc jQ wdid
jykafia Tjqkga yd;amiska u iduh ,nd ³ka <óg wjq;a l;d fldg" öö öTf’ foœ i–¹Kka
fial' jykafia flfrys Tn œYajdih fkd;nd"
16 wdid rcÏf.a uj jQ uhld œiska isúhdf› rcÏ flfrys œYajdih ;enQ neœka
wfIard foaj;dœhg ms<sl=,a rEmhla idokÜ isúhdf› rcÏf.a fiakdj Tf’ wØka .e<•
,enQ Úid" wdid weh “fi`lfuka wyla lr" hkafka h' 8l=Iajre o ¬’jre o r: iy
wef.a ms<su lma lKÏj lmd oud" iÜKÏ lr" wirejka uyd rdYshla weØ uyd fiakdjla
j is‡fh` fkdfj;a o@ tfy;a" Tn
Ùf¿dka Th <ó ¡ th mܽiaid ±uqf› h'
17 i–¹Kka jykafia flfrys œYajdih ;enQ
tfy;a" bYardfh,ajreka w;frka .súl=½ Úid" Wka jykafia Tjqka Tn fj; mdjd ³ka
foajd, my lrkÜ fkd,enqf› h' tfia jqj;a" fial' 9ukao" i–¹Kka jykafia ;uka
wdidf.a is; Tyqf.a uq½ ld,fha ¡ ÚÈfo`Isj flfrys i•mÝÈK œYajdih weØ whg msysg
ØnqfKa h' 18Tyq ;udf.a mshd o ;ud o lem jk ms×i Wka jykafiaf.a n,h md–ka" Wka
l< rka ú¡ iy nvq NdKav foœhka jykafiaf.a ne,au fmdf<dj uq½,af,ys iEu
jykafiaf.a ud,s.dj we;=<g f.kdf› h' ;ek u fhduq lrk fial' f• .ek Tn
19
wdid rcl• l< Øiamia jk wjqreoao wkÜjK f,i Ù%hd flf<ys h' fu;eka mgka
olajd ;j;a hÜoaO fkd • h' Tng œreoaO j hÜoaO weØ jkafka h÷÷hs lSf›
h' 10tœg wdid rc æjeisjrhd flfrys
wdid rcq ndId rcq iuó hqoaO Ùøu fl`m • Tyq ysr f.hs ±— h' ukao" Tyq f•
^1 rdcd( 15(17-22& ldrKh .ek Tyq iuó Woyia j is‡
wdid rcl• l< Øiayh jk neœÚ' tu ld,fha u wdid fikóf.ka
16 wjqreoafoa ¡ bYardfh,ays rc jQ ndId iuyfrl=g;a mSvd flf<a h'
cÏ°g œreoaO j f.dia cÏ°ys rcÏ jQ wdid fj;
Ùisfjl=g hkak tkak bv kdúk ms×i wdid rcqf.a md,kfha wjidkh
rdud k.rh f.dvkeó=f› h' tœg wdid2 ^1 rdcd( 15(23-24&
i–¹Kka jykafiaf.a foaj ud,s.df› yd rc 11 wdidf.a Ù%hd uq, mgka w. olajd
ue³fÈ .nvdj,ska rka ú¡ msg;g f.kjq;a" cÏ°ys o bYardfh,ays o rcÏkaf.a fmdf;ys ,shd
ouialfhys jdih l< isúhdf› rc jk Øf’' 12wdid rcl• l< Øiakj jk
fnka-yooag tajd hj–ka" 3ööudf.a mshd o wjqreoafoa ¡ Tyqf.a mdoj, fr`.hla œhá ta
 2 jx
jxYYdj,sh 16-18
fr`.h ;on, œh' tfy;a" Tyq ;udf.a
fr`.fha ¡ i–¹Kka jykafia fkdj
ffjoHjreka fi• h' 13tfy;a" wdid –h.sfha
h' Tyq –h.sfha" ;ud rc l< i;<siatla jk
wjqreoafoa ¡ h' 14T›yq °œ;af.a kÜjr Tyq
;udg lmdf.k ØnQ Tyqf.a u fidfydka
f.hs Tyq ;ekam;a lf<` h' ;jo" ff;,
ixfh`.lref.a Ydia;%h wkÜj ms<sfh< l<
fkdfhla wdf,amkfhka iy iÜj| ¿jHfhka
msrE hyfka Tyq ;enQ miÜ T›yq Tyqf.a
f.!rjh ms×i buy;a .sÚue,hla
±,ajfQ j` h'
fc
fcffy`Idmd† rc •u
17 wdidf.a mÜ;a fcfy`Idmd† Tyq
fjkÜjg rc • bYardfh,ajrekag
œreoaO j ;udf.a n,h ;yjqre lr.;af;a h'
2 w•mØhd jk woakd h' Tyq iuó n,j;a
Tyq cÏ° rf† ish® n,fldÛ k.rj, yuq°jka
isÛjd" cÏ° foaYfhys o ;udf.a msh jQ wdid
w,a,d.;a tm%dhs• k.rj, o uqr fiakdjka
is f g›f› h' 3i–¹Kka jykafia fcfy`Id-
md† iuó jev is‡ fial' ukao" Tyq ;udf.a
msh jQ °œ;af.a uq,a ld,fha wdoÈY wkÜj
yeisr" nd,a foaj;djqkag jeº•ms³• fkdlr"
4 iuó n,j;a œl%udkaœ; ukÜIHfh`
;u mshdf.a foœhka jykafiag jeº•ms³•
lr–ka" bYardfh,ajrekaf.a Ù%hd wkÜj
fkdj" Wka jykafiaf.a wdÇ wkÜj
yeiÜrefKa h' 5 tneœka i–¹Kka jykafia
Tyq hgf;a rdcHh ia:§r l< fial' ish®
cÏ°jre fcfy`Idmd†g ;E.s f.kdy' jia;=j
o f.!rjh o Tyqg fndfy` fihska Ø“×'
6
Tyq i–¹Kka jykafiag jkaokd Ùøug
ffOÈhj;a •" kej; cÏ° r‡ka .súl=½ foajd,
o wfIard lma lKÏ o myflf<a h'
7 ;jo" Tyq ;ud rcl• l< ;=ka jk
wjqreoafoa ¡ cÏ° k.rj, W.kajk ms×i
;udf.a w•m;Ska jk fnkayhs,a o Tnæhd o
fYlúhd o fk;fka,a o —ldhd o 8Tjqka
iuó f,•jreka jk fIudhd o fk;Úhd o
fYnæhd o widfy,a o fI–rdfud;a o
fcfydkd;dka o wf°Úhd o fg`“hd o
fg`’-wf°Úhd o Tjqka iuó mÝcljreka jQ
t,SIdud o fcfy`rd• o he• h' 9T›yq o
cÏ°ys W.kaj–ka" i–¹Kka jykafiaf.a
jHjia:d fmd; /f.k cÏ°ys ish® k.rj,g
f.dia fikó w;frys th b.ekakÜfj` h'
506
fcf
fcfyy`Idmd† rcqf.a n,j n,j;;a Ù % hd
10 i–¹Kka jykafia cÏ° rg wjg
foaYj, ish® rdcHhka NSØhg m;a l<
Úid" T›yq fcfy`Idmd†g œreoaO j
hÜoaO fkdlf<` h' 11ms,siaØjrekaf.ka
iuyfrla fcfy`Idmd†g ;E.s o ú¡ o
lmam• ms×i f.kdfj` h' wrd“jre o
neg½jka y;aoyia y;aishhla yd t½jka
y;aoyia y;aishhla o hk isjm q djqka
f.kdfj` h' 12fcfy`Idmd† wØYhska
W;=• j cÏ°ys n,fldÛ o .nvd k.r o
f.dvkeó=f› h'
13 Tyqg cÏ° k.rj, fndfy` n,fldÛ
ØnqfKa h' hÜoaOhg n,j;a" œl%udkaœ;
ukÜIHfh` o fcrei,fuys is‡fh` h'
14
Tjqkaf.a mshjxY f,i Tjqkaf.a .Kka f•
h( cÏ°jreka w;r iyY%d•mØfh` k•"
œl%udkaœ; ukÜIHfh` ;=ka,laIhla is‡fh`
h' 15B<óg w•mØhd jQ fcfy`ydkdka h'
Tyq iuó œl%udkaœ; ukÜIHfh` fo,laI
wiÝ°yla is‡fh` h' 16B<óg is‡fha"
leue;af;ka u i–¹Kka jykafiaf.a
fiajhg ndr jQ Yslaøf.a mÜ;a wuishd h' Tyq
fo,laIhla is‡fh` h' 17 B<óg is ‡ fha
fnkac–kajreka w;r n,j;a œl%udkaœ;
ukÜIHfhl= jQ t,ahd° h' Tyq iuó ³kÜ yd
m,sija ,ska ikakoaO jQ ukÜIHfh` fo,laIhla
jQfj` h' 1 8 B<óg is‡fha" fcfy`Ydndoa
há hÜoaOhg ieriS is‡ tla,laI wiÝoyila
Tyq iuó jQfj` h' 19T›yq rcÏg fufy l<
wh jQ y' Tjqka yer rcÏ œiska uq½ cÏ°ys
n,fldÛ k.rj, kj;kÜ ,enQ wh;a rcÏg
fufy lf<` h'
wdy’ rcqg wk;=re weó•u
^1 rdcd( 22(1-27&
18 ;jo" fcfy`Idmd†g fndfy` fihska
jia;=j o f.!rjh o ;s“×' Tyq
wdy’ iuó œjdy kEl• ne|.;af;a h'
2 wjqre³ .Kklg miÜ Tyq iudúfha œiÝ
wdy’ fj; .sfha h' tœg wdy’ Tyq o Tyq
iuó is‡ fikó o Wfoid fndfy`
neg½jka o .jhka o urd" ;ud iuó
rdfud;a-.s,shoag hkak Tyq fm<fU›f› h'
3
bYardfh,a rc jk wdy’ cÏ°ys rc jk

fcfy`Idmd†g kej; l;d fldg" ööTn
ud iuó rdfud;a-.s,shoag hkafkys ±÷÷hs
weiÜf› h' Tyq o W;a;r fo–ka" ööuu;a Tn
fuka igkg iÝ°k• há udf.a fikó;a" Tf’
fikó fuka igkg iÝ°k• h' hÜoaOfha ¡
wms Tn iuó is‡kafkuq÷÷hs Tyqg lSf› h'
4
;jo" fcfy`Idmd† l;d fldg" ööigkg
hEu .ek wo i–¹Kka jykafiaf.ka œpd<
uekje÷÷hs bYardfh,a rcÏg lSf› h'
5 tl, bYardfh,a rc .KÚka
ydrishhla jk æjeisjreka /ia fldg" ööwm
hÜoaOh ms×i rdfud;a-.s,shoag hkak o
fkdfyd;a ud fkdf.dia is‡kak ±÷÷hs
Tjq k a f .ka weiÜf› h' T›yq o" öö.shuekjá
foœhka jykafia th rcÏ w;g mdjd fok
fiale÷÷hs lSfj` h'
6 tfy;a" fcfy`Idmd† l;d fldg"
ööfudjqka yer wm œiska œpdrkÜ ,nk ms×i
i–¹Kka jykafiaf.a fjk æjeisjrfhla
fuys keoa±÷÷hs weiÜf› h'
7 bYardfh,a rc o W;a;r fo–ka"
ööi–¹Kka jykafiaf.ka œpdrk ms×i
b•,df.a mÜ;a —ldhd k• jk ;j tla
flfkla is‡hs' tfy;a" Tyq Ú;r u ud .ek
kmÜrla –i hym;la æjeia jeÙfhka
fkdÙhk Úid uu Tyqg ffjr fj–÷÷hs
fcfy`Idmd†g lSf› h' fcfy`Idmd† l;d
lr–ka" öörÐcÏrefj` tfia fkdÙh;ajd÷÷hs
lSf› h'
8 tœg bYardfh,a rc weuØfhl= le|jd"
ööb•,df.a mÜ;a —ldhd blauÚka
f.kajkake÷÷hs lSf› h' 9bYardfh,a rc o
cÏ°ys rc jk fcfy`Idmd† o rdc jia;% ye|
;u ;ukaf.a isxydikj, ys|.;ay' T›yq
iudúfha f°rlv t<suyka ;ekl jdŠ
• is‡hy' ish® æjeisjre Tjqka bæúfhys
æjeia jeÙ Ùh–ka is‡hy' 10flkdkdf.a
mÜ;a fYfoÙhd hlv wx id°f.k" öö ökÜU
isúhkajreka œkdY jk ;=re f•jdhska
Tjqkag wÚkafkys h÷hs i–¹Kka jykafia
j°rk fiale÷÷hs lSf› h' 11ish® æjeisjre
tfia u æjeia jeÙ Ùh–ka" öördfud;a-.s,shoag
f.dia ch.; uekj' i–¹Kka jykafia th
rcÏ w;g mdjd fok fiale÷÷hs lSfj` h'
18'16 .Kka 27'17á tiÙ 34'5á uf; 9'36á udla 6'34
507
12 —ldhd le|jdf.k tkak .sh
m×jqvldrhd Tyqg l;d fldg" öön,kak"
æjeisjrekaf.a jpkj,ska tl f,i u rcÏ
.ek iÜn fohla u Ùhef›' ta Úid Tf’
jpkh;a Tjqkaf.ka flfkl=f.a jpk u
fuka jk ms×i" iÜn fohla u Ùhkake÷÷hs
lSf› h'
13 —ldhd o" ööãjudk i–¹Kka
jykafiaf.a kdufhka æjqrd udf.a foœhka
jykafia Ùhk foh u l;d lrkafk–÷÷hs
lSf› h'
14 Tyq rcÏ <óg wd l, rcÏ Tyqg
l;d fldg" öö—ldhd" wm hÜoaO ms×i
rdfud;a-.s,shoag hkak o ke;fyd;a ud
fkdf.dia is‡kak ±÷÷hs Tyqf.ka weiÜf› h'
Tyq o" ööf.dia ch.kak' T›yq Tn w;g
mdjd fokÜ ,nkafk` h÷÷hs lS h'
15 rc f;f• Tyq wu;d" ööi–¹Kka
jykafiaf.a kdufhka ienEj –i fjk
Ùisjla ug fkdÙhk f,i uu lS jrla Tn
æjqrefj• ±÷÷hs Tyqg lS h'
16 tœg Tyq l;d fldg" ööish®
bYardfh,ajreka tfŒfrl= keØ neg½jka
fuka lºj, b¢kÜ æ‡–' tœg i–¹Kka
jykafia öfudjqkag iajd–fhla ke;'
tÙfkld ;u ;udf.a f.org idu°kfhka
yeø fhajd÷hs j°< fiale÷÷hs lSf› h'
17 bYardfh,a rc o l;d fldg" ööTyq ud
.ek æjeia jeÙfhka wiÜn fohla –i iÜn
fohla fkdÙhkafka h Ùhd uu Tng
fkdlSfj• ±÷÷hs fcfy`Idmd†g lSf› h'
18 —ldhd l;d fldg fufia lS h(
öötneœka i–¹Kka jykafiaf.a jpkh
wikak' i–¹Kka jykafia ;uka
isxydikfhys jevys¢kjd o uq½ iajÈ.
fiakdj Wka jykafiaf.a ol=KÏ me;af;a o j•
me;af;a o is‡kjd o uu 懖' 19i–¹Kka
jykafia o" öbYardfh,a rc jk wdy’
rdfud;a-.s,shoays ¡ mrdch jk ms×i tys
hkak Tyq leueØ lrjkafka ljqre ±÷hs weiÝ
fial' tœg tla flfkla f• wdldrhg o
wÚla flfkla ta wdldrhg o lSfj` h'
20
tl, N+;d;auhla me–K i–¹Kka
 2 jx
jxYYdj,sh 18-19
jykafia bæúfhys isg" öuu Tyq leueØ
lrj–÷hs lS h' öl=uÙka ±÷hs i–¹Kka
jykafia Tyqf.ka weiÝ fial' 21öuu f.dia
Tyqf.a ish® æjeisjrekaf.a uqLj, uqidjd¡
wd;auhla fj–÷hs Tyq lSf› h' Wka jykafia
o" ökÜU f.dia Tyq fmd<Ujd ch.kaká f.dia
tfia lrkake÷hs j°< fial'
22 öötneœka i–¹Kka jykafia Tf’ f•
æjeisjrekaf.a uqLj, uqidjd¡ wd;auhla
;enQ fial' i–¹Kka jykafia Tn .ek wiÜn
fohla Ùhd Øf’'÷÷
23 fuh weiÝ œg flkdkdf.a mÜ;a
fYfoÙhd <x •" —ldhdf.a l•uq,g .id"
ööi–¹Kka jykafiaf.a wd;audkÜNdjh Tng
l;d lrkak ud flfrka .sfha fudk
udÈ.fhka ±÷÷hs weiÜf› h'
24 —ldhd o W;a;r fo–ka" öön,kak"
Tn ieófjkak we;=,a f.hlg hk ojfia ¡
th ±k .kafkys h÷÷hs lSf› h'
25 bYardfh,a rc l;d fldg" ööTn
—ldhd f.k kÜjr w•mØhd jk wdfudka o
rcÏf.a mÜ;a fc`jdIa o <.g f.dia" öfudyq
ysrf.ys ,d" 26ud idu°kfhka yeø tk ;=re
fudyqg lkak frd‡ o fndkak j;=r o
muKla fokak÷ Ùhd Ùhkake÷÷hs mejiS h'
27 —ldhd o W;a;r fo–ka" ööTn we;a;g
u iÜj fia yeø tkafkys k•" i–¹Kka
jykafia ud ,jd l;d flf<a ke;' ckfhÚ"
Tn ish,a,ka u fuh wikake÷÷hs lSf› h'
wdy’ rcqf.a urKh
^1 rdcd( 22(29-35&
28 fufia bYardfh,a rc o cÏ°ys rc jk
fcfy`Idmd† o rdfud;a-.s,h s oag œreoaO
j igkg .sfh` h' 29bYardfh,a rc fcfy`-
Idmd†g l;d fldg" ööuu fjia udre lrf.k
hÜoOa hg hkafk–' tfy;a" Tn Tf’ jia;%
ye|.; uekj÷÷hs lSf› h' fufia bYardfh,a
rc fjia udre lr.;a miÜ T›yq igkg
.sfh` h'
30 isúhdf› rc ;udf.a r:d•m;Skg
l;d lr–ka" ööbYardfh,a rcÏ iuó –i"
f,dl= l=vd fjk Ùisfjl= iuó igka
fkdlrkake÷÷hs wKlr ØnqfKa h'
31
r:d•m;Syq fcfy`Idmd† ³Û œg" ööfudyq
bYardfh,a rc h÷÷hs Tyqg œreoaO j igka
508
lrkak Tyq jg lr.;af;` h' tœg
fcfy`Idmd† fudr.eiS h' i–¹Kka
jykafia Tyqg msysg • Tyq fjØka Tjqka
wyla lr jQ fial' 32Tyq bYardfh,a rcÏ
fkdjk nj r:d•m;Syq ±l" Tyq
®yqne|hdfuka wdmiÜ yerefK` h' 33tfy;a"
tla;rd ukÜIHfhla ³kak ;e;aljd"
fkd±k u bYardfh,a rcÏf.a ikakdyfha
ika• w;frka Tyqg œoafoa h' tœg Tyq
r:dpdÈhdg l;d fldg" Tn wdmiÜ yeø"
fiakdfjka msg;g ud f.k hkak' ukao"
ug fyd|g u ;=jd< h÷÷hs lSf› h' 34ta oji
.; •u;a iuó hÜoaOh ;on, œh' tfia
• kuq;a" bYardfh,a rc iji jk ;=re
isúhkajrekag bæúfhka wdOdr weØ j r:fha
fl<ska isÛjkÜ ,enQ miÜ" br nisk f›,dj
mufKa ¡ uf<a h'
fÐyqf.a ;rjÛj
fÐy
19 cÏ°ys rc jk fcfy`Idmd†
fcrei,f• ;u ud,s.djg iÜj fia
yeø .sfha h' 2tfy;a" ykdkSf.a mÜ;a fÐyq
k• æjeisjrhd fcfy`Idmd†f.a fmruóg
msg;a j f.dia" Tyqg l;d fldg" öö³Iaghdg
Wmldr Ùøu;a" i–¹Kka jykafiag ffjr
jkakkag fm%au Ùøu;a Tng hÜ;= o@ f•
ldrKh Úid Tng œreoaO j i–¹Kka
jykafiaf.a Woyi me–K Øf’' 3tfia jqj;a"
Tn foaYfhka wfIard lma lKÏ mylr ±—u o
foœhka jykafia fi•ug Tf’ is; fhduq
Ùøu o hk hym;a Ù%hd lr we;af;a h÷÷hs
lSf› h'
fcfy`Idmd† rcqf.a m%ØixialrK
fcfy
4 fcfy`Idmd† fcrei,fuys l,la
jdih fldg" fnhÈ-fInd mgka tm%dhs• lº
rg olajd fikó w;rg f.dia" Tjqkaf.a
mshjrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia fj;
Tjqka kej; yrjd .;af;a h' 5Tyq cÏ°
foaYfha ish® n,fldÛ k.rj," k.rhla
k.rhla mdid œÚYaphldrhka isÛjd l;d
a fldg" 6ööTn yeu lrkafka l=ula o Ùhd j.
n,d.kak' ukao" Tn œÚYaph lrkafka"
ukÜIHhd Wfoid fkdj" i–¹Kka jykafia
Wfoid h' œÚYaphfha ¡ Wka jykafia Tn
iuó jev is‡k fial' 7tneœka i–¹Kka
jykafia flfrys .re“h weØ j m%f›i–ka

Ù%hd lrkak' ukao" wfma foœ i–¹Kka
jykafia jxpdjla j;a" whÜlaØhla j;a"
w,a,ia .ekSula j;a fkdlrk flfkl= jk
neœÚ÷÷hs œÚYaphldrhkag lSf› h'
8 ;jo" fcfy`Idmd† i–¹Kka jykafia
fjkÜfjka œÚYaph Ùøug;a" kvq yn
œi£ug;a f,•jrekaf.ka o mÝclhkaf.ka
o bYardfh,a msh jxYj, m%OdkSkaf.ka
o iuyr wh fcrei,ug m;a flf<a h'
T›yq fcrei,ug yeø wdfj` h' 9Tyq
Tjqkag wK fldg" ööi–¹Kka jykafia
flfrys .re“h weØ j œYajdijka;l–ka
o uq½ isØka o fufia lrkak' 10;ukaf.a
k.rj, jdih lrk Tf’ ify`orhkaf.a
f,a je.sr•u .ek j;a" jHjia:dj iy wdÇj
.ek j;a" mK;a yd œÚYaphhka .ek j;a
Tn fj; me–fKk ish® me–×,sj, ¡
Tjqka i–¹Kka jykafiag œreoaO j
jroldrhka fkdjk ms×i;a" Tn iy Tf’
ify`orhkag œreoaO j Woyi fkdme–-
fKk ms×i;a Tjqkg a wjjdo lrkak' Tn
jroldrhka fkdjk ms×i fufia lrkak'
11
fukak" i–¹Kka jykafiaf.a ish® lghÜ;=
.ek W;a;u mÝcl jk wuúhd o" rcÏf.a ish®
lghÜ;= .ek cÏ° jxYfha w•mØhd jk
bIaudfh,af.a mÜ;a finæhd o Tn yeuf.a
m%OdÚfh` h' f,•jre o Tn bæúfhys
Ú,Odøyq fjØ' ffOÈhj;a j Ù%hd lrkak'
Wmfoia ms<m
s ækak' i–¹Kka jykafia Tng
hym; i,ik fiala jd·÷÷hs lSf› h'
taf°•g œreoaO igk
20 –kamiÜ fu`j’jre o w•fudkajre o
Tjqka iuó fuhÜÚjrekaf.ka
iuyfrla o fcfy`Idmd†g œreoaO j
a hg wdfj` h' 2tœg iuyfrla wjq;a"
hÜoO
fcfy`Idmd†g l;d fldg" ööuqyqo tf.dŠka
taf°•ys isg uy;a iuQyhla Tng œreoaO
j tkakdy' T›yq yYfYdka-;dudÈys
fyj;a tka-f.æfhys is‡Ø÷÷hs ±kajQ y' 3 tœg
fcfy`Idmd† “h •" i–¹Kka jykafiag
he¡ug bgdf.k cÏ° uq½,af,ys Wmjdihla
m%ldY flf<a h' 4 i–¹Kka jykafiaf.ka
msysg b,a,k ms×i cÏ°jre /ia jQfj` h'
cÏ°ys ish® k.rj,ska T›yq i–¹Kka
jykafiag he¡ug wdfj` h' 5tœg
20'7 fhid 41'8á cdfld 2'23 20'10 oaœ kS 2'4-19 20'15-17 oaœ kS 20'1-4
509
fcfy`Idmd† i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dfjys w®;a u½j bæúmsg" cÏ° foaYfha
iy fcrei,f• isg /ia jQ iNdj ueo isg
fufia lSf› h( 6ööwfma mshjrekaf.a foœ
i–ºÚ" Tn iajÈ.fhys foœhka jykafia
fkdjk fiala o@ cd;Skaf.a ish® rdcHhka
flfrys wdKavq lrkafka;a Tn jykafia
fkdjk fiala o@ Tf’ yia;fha n,h yd
mrdl%uh Øf’' Tng œreoaO j is‡kak
mܽjka flfkl=;a ke;' 7wfma foœhka
jykai" Tf’ fikó jk bYardfh,a
bæúms‡ka Tn jykafia u f• foaYfha
jeishka mkakd oud" Tf’ –;% jk wdn%y•f.a
jxYhg th ioyg u kܳka fiala o@ 8T›yq
fuys jdih fldg" Tf’ kduhg fuys
a ia:dkhla f.dvkód l;d fldg" 9öwm
Y=oO
msg h• œm;aØhla tk•" hÜoO a hla fy`
o~qjula fy` jix.;hla fy` id.;hla fy`
me–×fhd;a" Tf’ f• ud,s.dj Tf’ kduh
ork Úid" wms f• ud,s.dfjys yd Tn
bæúfhys isg wfma ³fla ¡ Tng hdƒÆ
lrkafkuq" tœg Tn weyq•lka ¡ wm .<jk
fiale÷hs lSfj` h'
10 ööne®j uekj" bYardfh,ajreka
–irfhka wd l," w•fudkajreka iy
fu`j’jreka o fiahsÈ lºlfÈ jeishka o
w;rg me–fKkak Tn Tjqkg a bv kܳka
neœka" T›yq Tjqka œkdY fkdlr Tjqka
fjØka wyla j .sfh` h' 11tfy;a" Tn wmg
ys–lr ³ka Tf’ Wreufhka wm mkakd
oukak Bfuka Tjqka wmg m%;sM, fok ye‡
ne®j uekj' 12wfma foœhka jykai" Tn
Tjqka œÚYaph fkdlrk fiala o@ ukao"
wmg œreoaO j tk f• œYd, fikó
bæúfhys is‡kak wmg YlaØh ke;( wms
l=ula lruq o Ùhd;a fkdoÚuq' tneœka"
wfma weia Tn foi u fhduq lr Øf’' ÷÷
13 cÏ° foaYfha msú– ish,af,` u
;ukaf.a w; orejka o NdÈhdjka o orejka
o iuó i–¹Kka jykafia bæúfhys
is‡fh` h' 14tœg i–¹Kka jykafiaf.a
wd;audkÜNdjh iNdj ueo is‡ wdidmaf.a
mÜ;%hkaf.ka tla flfkl= jk f,•h
u;a;Úhdf.a mÜ;a fchSfh,af.a mq;%hd jk
fnkdhdf.a mÜ;a fYlúhdf.a mq;%hd jk
cyisfh,a u; my< œh' 15Tyq l;d fldg"
 2 jxYdj,sh 20 510
ööish® cÏ°jreÚ" fcrei,• jeisfhÚ" o fiahsÈ lºlrfha jeishkag o œreoaO j
fcfy`Idmd† rc;=fuÚ" ijka fokak' ieó• isg myr fok fiakdjla i–¹Kka
i–¹Kka jykafia Tn yeug fufia Ùhk jykafia isgjQ fial' T›yq mer³fK` h'
fial( öf• œYd, iuQyh Úid “h 23
ukao" w•fudkajre iy fu`j’jre fia hsÈ
fkdjkaká fkdle<fUkak" ukao" f• lºlrfha jeishka kid jkik ms×i
hÜoaOh Tn ieuf.a fkdj foœhka Tjqkag œreoaO j igkg .shy' fiahsÈ
jykafiaf.a jk neœÚ' 16fyg Tjqkag jeishka uq½uÚka u keØ l< miÜ T›yq
œreoaO j hkak' n,kak" T›yq YSYa k• tfll= wÚfll= œkdY lrkak Wmldr jQ
nEjqfuka keóS tØá fcrefh,a md ½lrh y' 24cÏ°jre jkdys md½lrfha uqrfldÛj
bæúmsg –‡hdjf;a fl<jr ¡ T›yq Tn Wvg wjq;a ta iuQyhd foi ne¬ œg" Tjqka
ish,a,kag i•n jkafk` h' 17cÏ°jreÚ"
fcrei,f• jeisfhÚ" f• hqoaOfha ¡ Tn u<l|ka j “u jeˆ is‡kÜ ³Ûfj` h' .e<•
igka lrkak «kE ke;' ÷ ieriS ÚYap, j .sh Ùisfjla o fkdis‡fha h'
isg i–¹Kka jykafia Tng fok .e<•u 25 fcfy`Idmd† o Tyqf.a fikó o
n,d is‡kak' i–¹Kka jykafia Tn iuó Tjqkfa .ka fld,a,h .kak wd l," .jhka o
jev is‡k Úid “h fkd•" fkdle<š" fyg jia;=j o jia;% o wkÈ> nvq o Tjqkag i•n
Tjqka fj; msg;a j hkake÷÷hs mejiS h' œh' f.khkak neú ;rug T›yq tajd tl;=
lr.;af;` h' fld,a,h w•l neœka T›yq
18 tœg fcfy`Idmd† “ug keuqfKa h' ;=ka ojila tajd tl;= lr–ka is‡hy'
ish® cÏ°jre o fcrei,f• jeisfh` o 26i;r jk ° T›yq fnrdld –‡hdjf;a /ia
i–¹Kka jykafiag kuialdr lr–ka jqfK` h' Tjqka tys ¡ i–¹Kka jykafiag
Wka jykafia bæúfhys je| jeÛfK` h' m%Yxid l< neœka wo olajd Øfnk múæ ta
19fldyd;ajrekaf.a mÜ;h
% ka o fldrdjrekaf.a ia:dkhg fnrdld –‡hdj; hhs Ùhk
mÜ;%hka o jk f,•jre bYardfh,ajrekaf.a
,oafoa h' 27tœg cÏ°ys iy fcrei,f• ish®
foœ i–¹Kka jykafiag buy;a y~Ùka
ukÜIHfh` o Tjqkag fmrÛj fcfy`Idmd† o
m%Yxid Ùøug mgka .;ay'
mSØ
% fhka fcrei,ug yeø hkak msg;a jqfK`
20 T›yq miÜ ° w®hu keósg f;fl`jd h' ukao" i–¹Kka jykafia Tjqkaf.a i;=rka
md½lrhg msg;a j .sfh` h' Tjqka msg;a .ek mS%Ø jkak Tjqkag ie,eiaiÝ neœÚ'
fjoa¡ fcfy`Idmd† keósg l;d fldg" 28
T›yq •Kd o uyd •Kd o fydrKE o
ööcÏ°jreÚ" fcrei,f• jeisfhÚ" udf.a jpk weØ j fcrei,fuys i–¹Kka jykafiaf.a
wikak" Tf’ foœ i–¹Kka jykafia ud,s.djg wdfj` h' 29i–¹Kka jykafia
flfrys œYajdih ;nkak' tœg Tn bYardfh,ajrekaf.a i;=rkag œreoaO j igka
iÜrlaIs; jkakyq h' Wka jykafiaf.a l< nj foaY foaYdka;rj, rdcHhka weiÝ
æjeisjreka œYajdi lrkak' tœg Tn œg" T›yq foœhka jykafia .ek NSØhg m;a
ch.%dyS jkakyq h÷÷hs lSf› h' 21Tyq fikó jQ y' 30fufia fcfydaIdmd†f.a rdcHh
iuó i•uka;%Kh fldg i–¹Kka iduld— j mej;=fKa h' tfia jQfha" Tyqf.a
jykafiag .dhkd lrkakka m;a flf<a h' foœhka jykafia yd;amiska u Tyqg
T›yq kuialdrhg iܳiÜ weº• ,d f.k hÜoO a idu°kh ³ka neœÚ'
fiakdjg fmrÛ j h–ka" Wka jykafiag
m%Yxid lr–ka" ööi–¹Kka jykafiag ia;=Ø fcfy`Idmd†f.a rc ld,h
fcfy`Idmd†f.
lrkaká ukao" Wka jykafiaf.a lreKdj ^1 rdcd( 22(41-50&
ioyg u mj;afka h÷÷hs .ehqfj` h' 31 fcfy`Idmd† cÏ° foaYfhys rcl•
flf<a h' Tyq isxydikdrEV jk l, wjqre³
i;=rkaf.a œ kdYh
œk Øiamyla jhia j is‡fha h' Tyq
22 Tjqka mS%Ø f>`Idj o m%Yxidj o fcrei,fuys œismia wjqreoaola rcl•
mgka.;a f›,df› ¡ cÏ°ys ckhdg œreoaO j flf<a h' Tyqf.a ujf.a ku wY=nd h' wE
wjq;a is‡ w•fudkajrekag iy fu`j’jrekag Is,aysf.a ³j h' 32Tyq ;udf.a msh jk
20'17 Úlau 14'13-14

wdidf.a wŠ mdfÈ .uka lr–ka thska wyla
fkd•" i–¹Kka jykafiaf.a weia yuqfhys
hym;a foa flf<a h' 33tfia jqj;a" .súl=½
foajd, œkdY fkdlrk ,oafoa h' ta jk ;=re
fikó ;ukaf.a mshjrekaf.a foœhka
jykafia foig ;ukaf.a is;a fhduq flf<a
ke;'
34 fcfy`Idmd†f.a bØú Ù%hd uq, mgka
w. olajd bYardfh,a rcÏkaf.a .%ka:fhys
wka;È.; h' tajd ykdÚf.a mÜ;a fÐyqf.a
mÜrdjD;a; .%ka:fha jdÈ;dlr Øf’'
35 –kamiÜ cÏ°ys rc jQ fcfy`Idmd† b;d
³Èck f,i yeiÜreKÏ bYardfh,a rc jQ
wyishdg tl;= jqfKa h' 36Tyq ;ÈIsIag
hdug ke› idok ms×i Tyqg tl;= œh'
T›yq tYsfhdka-f.fnÈys ke› iE³fj` h'
37
tœg ufÈIdys fo`°jdyqf.a mÜ;a t,sfhiÈ
fcfy`Idmd†g œreoaO j æjeia jeÙhla
mji–ka" ööTn wyishdg tl;= jQ Úid
i–¹Kka jykafia Tf’ jev lvdlmam,a
l< fiale÷÷hs lSfha h' ;jo" ke› “£
;ÈIsIag hkak tajdg neú œh'
fcfy`rd• rc
^2 rdcd( 8(17-24&
21 fcfy`Idmd† –h.sh miÜ °œ;af.a
kÜjr ;udf.a mshjreka iuó ;ekam;a
lrk ,oafoa h' Tyqf.a mÜ;a fcfy`rd• Tyq
fjkÜjg rc œh' 2fcfy`Idmd†f.a mÜ;%hka
jk wYúhd" fcySfh,a" fYlúhd" wYúhd"
—ldfh,a" fIm‡hd hk fudjqyq Tyqf.a
ify`orfh` h' f• ish,af,` bYardfh,ays rc
jQ fcfy`Idmd†f.a mÜ;%fh` h' 3Tjqkaf.a
mshd rka ú¡ o wkÈ> foaj,a o jk fndfy`
;E.s o cÏ°ys n,fldÛ k.r o Tjqkag ³kafka
h' tfy;a" fcfy`rd• l=®º,d Úid Tyqg
rdcHh ndr ³kafka h' 4fcfy`rd• ;u
mshdf.a rdcHhg me–K n,j;a jQ l,"
;udf.a ish® ify`orhka o bYardfh,ays
iuyr w•m;Ska o lvqfjka ueø h'
5 fcfy`rd• ØiaoEjqre³ jhfia ¡ rc •
fcrei,fuys wg wjqreoaola rcl• flf<a h'
6
wdy’f.a jxYh l< múæ Tyq bYardfh,a
rcÏkaf.a wŠ mdfÈ .uka flf<a h' ukao" Tyq
wdy’f.a ³jl irK mdjd .;af;a h' fufia
Tyq i–¹Kka jykafiaf.a weia yuqfhys
21'7 1 rdcd 11'36 21'8 W;a 27'40
511
7
kmÜre foa flf<a h' tfy;a" i–¹Kka
jykafia °œ;a iuó l< .sœiÜu Úid o
Tyqg;a" Tyqf.a orejkag;a iEul,ays u
fkdÚfjk mykla fia tys rclu fokak
fmdfrdka³ jQ Úid o °œ;af.a jxYh keØ
lrkak wlueØ jQ fial'
8 Tyqf.a ld,fha ¡ taf°•jre ler,s
.id cÏ°jreka hgf;ka wyla j ;ukag
rfcl= m;alr .;af;` h' 9tœg fcfy`rd•
;udf.a w•m;Ska o ish® r: o iuó
f.dia" rdØ%fha keósg" ;ud jglr is‡
taf°•jrekag;a" r:d•m;Skag;a myr ³kafka
h' 10fufia taf°•jre wo olajd cÏ°jrekaf.a
md,kfhka bj;a • is‡Ø' ;jo" ,s’kdjre;a
tu ld,fha ¡ ler,s .id Tyqf.a md,kfhka
bj;a jQ y' fufia jQfha" Tyq ;udf.a
mshjrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia w;a
yeúh Úid h' 11wer;a" Tyq cÏ° .súl=½
foajd, id°" fcrei,f• jeishka wka
foœjreka weoySug fmd<Ujd cÏ°jreka uq<d
lr• h'
12 ;jo" æjeisjr t,shd œiska ,shk ,o
,shœ,a,la Tyqg ,enqfKa h' tys ,shd
ØnqfKa" ööTf’ mshd jk °œ;af.a foœ
i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial' Tf’
msh jQ fcfy`Idmd†f.a wŠ mdfÈ;a" cÏ°ys
rc jQ wdidf.a wŠ mdfÈ;a Tn fkdf.dia"
13bYardfh,a rcÏkf
a .a wŠ mdfÈ .uka lr–ka"
wdy’f.a jxYh l< múæ cÏ°jreka o
fcrei,f• jeishka o wka foœjreka
weoySug muqKÏjd" Tf’ mshdf.a jxYh jk"
Tng jvd hym;a jk Tf’ ify`orhka
uerE neœka" 14i–¹Kka jykafia Tf’
fikóg;a" Tf’ orejkag;a" Tf’
NdÈhdjkag;a" Tf’ ish® i•m;aj,g;a
uy;a mSvdjÙka mSvd lrkÜ we;' 15Tf’
nvje,a ojiska oji fr`.d;=rlfuka jeˆ
hk f,i tajdfhys oreKÏ fr`. jkafka h÷÷
Ùhd h'
16 tf,i i–¹Kka jykafia ms,siaØ-
jrekaf.a o l=Iajrekag <x j jdih lrk
wrd“jrekaf.a o is;a fcfy`rd•g œreoaO j
fm<fUjQ fial' 17T›yq cÏ°g œreoaO j wjq;a
we;=<g jeo rc f.or ØnQ i•m;a ish,a, o
Tyqf.a mÜ;%hka o NdÈhdjka o /f.k
 2 jx
jxYYdj,sh 21-23
.sfh` h' Tyqf.a mÜ;%hkaf.ka nd,hd jQ
wyishd yer fjk Ùis mÜ;%fhla Tyqg bØú
fkd • h'
18 f• ish,a,g miÜ Tyqf.a nvje,a j,
je<¢ widOH fr`.hÙka i–¹Kka
jykafia Tyqg myr ³ka fial' 19tu fr`.h
l,la mejØ×' oEjqreoaola miÜ jQ l," ta
fr`.h Úid Tyqf.a nvje,a jeˆ .sfha h'
Tyq o oreKÏ fr`. f›okdfjka uf<a h'
Tyqf.a mshjrekaf.a f.!rjh f,i .sÚ
ue,hla ±,a jQ múæ Tyqf.a fikó Tyq .ek
.sÚ ue,hla fkd±,a jQ y'
20 Tyq ØiaoEjqre³ jhfia ¡ rc • wg
wjqreoaola fcrei,fuys rcl• flf<a h'
Tyqf.a urKh .ek Ùisfjla lK.dÛ fkd
jQ y' T›yq °œ;af.a kÜjr Tyq ;ekam;a lf<`
h' tfy;a" ;ekam;a flf<a rcjrekaf.a
fidfydka f.j,ays fkdf›'
wyishdf
wyi df..a rclu
^2 rdcd( 8(24-29" 9(21-28&
22 fcrei,f• jeisfh` rcÏf.a nd, mÜ;a
wyishd Tyq fjkÜjg rclug m;a
lf<` h' ukao" wrd“jreka iuó l|jqrg wd
yuq°j rcÏf.a ish® jeŠuy,a mÜ;%hka urd
oud Ø“×' tneœka cÏ°ys rc jQ fcfy`rd•f.a
mÜ;a wyishd rcl• flf<a h' 2wyishd
y;<siaoEjqre³ jhfia ¡ rc • wjqreoaola
fcrei,fuys rcl• flf<a h' Tyqf.a ujf.a
ku w;,shd h' wE T•øf.a –דúhÙ' 3Tyq
o wdy’f.a jxYfhka mejf;kakkaf.a wŠ
mdfÈ .uka flf<a h' ukao" ³Iagl• Ùøug
Tyqf.a ujq f;dfu` Tyqg Wmfoia ³kakd h'
4
wdy’f.a jxYh l<dla fuka Tyq i–¹Kka
jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre foa lf<a h'
ukao" Tyqg œkdYh me–fKk f,i T›yq
Tyqf.a mshdf.a urKfhka miÜ Tyqf.a
WmfoaYlfh` jQ y' 5Tyq;a Tjqkaf.a wjjdo
f,i yeisr" wdy’f.a mÜ;a bYardfh,a rc jQ
fcfy`rd• iuó isúhdf› rc jQ yidfh,ag
œreoaO j rdfud;a-.s,hs oays hÜoO
a hg .sfha h'
isúhkajre fcfy`rd•g ;=jd< lf<` h'
6
Tyq isúhdf› rc jQ yidfh,ag œreoaO j
igka lrk w;r" rdudys ¡ isúhkajreka
œiska Tyqg lrk ,o ;=jd< fcfY%fh,ays ¡
512
iÜj lrjd.kak ms×i yeø wdf› h' cÏ°ys rc
fcfy`rd•f.a mÜ;a wyishd o wdy’f.a mÜ;a
fcfy`rd• fr`.d;=r j is‡ neœka Tyq
n,kak fcfY%fh,ag .sfha h'
7 fcfy`rd• <óg hdu Úid wyishdg
jQ œkdYh foœhka jykafia flfrka œh'
ukao" Tyq .sh l, wdy’f.a jxYh jkik
ms×i i–¹Kka jykafia œiska wNsfIal
lrk ,o Ú•Isf.a mÜ;a fÐyqg œreoaO j Tyq
fcfy`rd• iuó .sfha h' 8;jo" fÐyq
wdy’f.a jxYh flfrys œÚYaph bIag
lroa¡ cÏ°ys w•m;Ska o wyishdg fiajh l<
wyishdf.a ify`orhkaf.a mÜ;%hka o i•n •
Tjqka ueref› h' 9Tyq wyishd fidhd .sfha
h' T›yq iudúfha ieó• is‡ Tyq w,a,d fÐyq
<óg f.kjq;a uerefj` h' ;jo" T›yq l;d
fldg" ööfudyq jkdys ;udf.a uq½ isØka
i–¹Kka jykafia fidhd .sh fcfy`rd•f.a
mÜ;%hd h÷÷hs Tyq ;ekam;a lf<` h' rdcHh
f.k hdug wyishdf.a jxYfha Ùisfjla
is‡fha ke;'
w;,shd “ij l< wmrdOh
wmr
^1 rdcd( 11(1-3&
10 tl, wyishdf.a uj jQ w;,shd
;udf.a mÜ;%hd u< nj ±l" keósg uq½ cÏ°
rdc jxYh keØ l<d h' 11tfy;a" rcÏf.a ´
jk fcfy`In;a urkak Úhu rdc mÜ;%hka
w;frka wyishdf.a mÜ;a fc`jdIa fydfrka
yerf.k f.dia" Tyq o Tyqf.a Ùú uj o
hyka .nvdfjys iójd ;enqjd h' fufia
fcfy`rd• rcf.a ´ jQ" fcfy`hd° mÝclhdf.a
NdÈhdj jQ wyishdf.a ify`oø jQ
fcfy`In;a" w;,shd œiska fkdurkÜ ,nk
f,i wE flfrka Tyq iefójqjd h' 12Tyq
foœhka jykafiaf.a ud,s.dfjys Tjqka iuó
wjqre³ yhla ieó• is‡fha h' w;,shd
foaYfhys rcl• l<d h'
w;,shd /âkf.a urKh
^2 rdcd( 11(4-16&
23 i;a jk wjqqreoafoa ¡ fcfy`hd°
ffOÈh jvd" Y;d•m;Ska jk
fcfr`yd•f.a mÜ;a wYúhd o fcfy`ydkdkaf.a
mÜ;a bIaudfh,a o «fnoaf.a mÜ;a wiúhd o
w°hdf.a mÜ;a uhfiahd o Yslaúf.a mÜ;a
t,sIdmd† o iuó .sœiÜula lr .;af;a h'
2
T›yq cÏ° foaYfhys Tnfudn f.dia" cÏ°ys

ish® k.rj,ska f,•jreka o bYardfh,a-
jrekaf.a msh jxYj, m%OdkSka o /ia
lrf.k fcrei,ug wdfj` h'
3 uq½ iNdj foœhka jykafiaf.a
ud,s.dfjys rcÏ yd iuó .sœiÜula
lr.;a;d h' fcfy`hd° Tjqkag l;d fldg"
ööi–¹Kka jykafia °œ;af.a mÜ;%hka .ek lS
m%ldrhg rcÏf.a mÜ;%hd rclug m;a œh hÜ;=
h' 4Tn yeu lrkakg «kE foa f• h' in;a
ojfia ¡ foaj ud,s.djg we;=,a jk mÝclhka
o f,•jreka o jk Tfnka ;=fkka fldgila
f°rÛ md,lhka œh hÜ;= h' 5;=fkka
fldgila rc f.hs o ;=fkka fldgila
w;aØjdr• f°rÛfjys o is‡h hÜ;= h' uq½
fikó o i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dfjys
uKavmj, is‡;ajd' 6tfy;a" mÝclhka o
f,•jrekaf.ka fiajh lrkakka o yer fjk
Ùisfjla i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.djg
we;=,a fkdfj;ajd' T›yq œY=oaO j is‡k
Úid we;=½ fj;ajd' tfy;a" uq½ fikó
i–¹Kka jykafiaf.a Úhuhka ms<smeoao
hÜ;= h' 7f,•jreka tla tlaflkd ;u
;udf.a wdhÜO wØka f.k rcÏ jglr is‡h
hÜ;= h' foaj ud,s.djg we;=½ jk ljqreka
kuq;a urkÜ ,e“h hÜ;= h' rcÏ we;=½ jk
l,ays o msg; hk l,ays o Tn yeu Tyq iuó
is‡kake÷÷hs lSf› h'
8 f,•jre o ish® cÏ°jre o fcfy`hd°
mÝclhd œiska wK lrkÜ ,enQ ish,a, f,i
fldg" tÙfkld ;u ;udf.a –Úiqka jk"
in;a ojfia ¡ we;=½ jk ;eke;a;ka msg;
hk ;eke;a;ka iuó le|jd.;af;` h'
ukao" fcfy`hd° mÝclhd uqrldj,a Úoyia
lr fkdyeúfha h' 9tœg fcfy`hd° mÝclhd
foœhka jykafiaf.a ud,s.dfjys ØnQ °œ;a
rcÏf.a fy,a, o l=vd m,sia iy uy m,sia o
Y;d•m;Skag ¡" 10uq½ fikó tÙfkld ;u
;udf.a wdhÜO wf;a weØ j foaj ud,s.df›
ol=KÏ me;af;a isg foaj ud,s.df› j• me;a;
olajd mÝcdikh;a" foaj ud,s.dj;a <ó rcÏ
jglr isfg›f› h' 11bkamiÜ T›yq rc
l=udrhd msg;g f.kjq;a" Tyq u;af;ys
TÛkak ;nd" jHjia:dj Tyqg ¡" Tyq
rclug m;a lf<` h' fcfy`hd° o Tyqf.a
mq;%fh` o Tyq wNsfIal fldg" ööuy rc
ierfoajd÷÷ Ùhd y~ keó=jyq h'
23'3 2 iduq 7'12
513
12 fikó rc fj; ³j–ka" rdc m%YiaØ
.S .hk y~ w;,shdg weiÜK œg" wE
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dfjys is‡
fikó <óg wdjd h' 13wE ne¬ œg we;=½ jk
;ek rc f;u ;u f›ældj Wv is‡kjd;a"
rcÏ <ó w•m;Ska o k<dldrhka o is‡kjd;a
±l" foaYfha uq½ fikó mSØ % u;a j fydrKE
ms™Kjd;a" .S Ùhkakka o ;+Èh NdKavj,ska
.dhkd lrkakka o m%YiaØ .S .hkjd;a
wid" fl`mfhka wef.a weº• brdf.k"
ööf¿`yslu h" f¿`yslu h÷÷ Ùhd lE .eiÜjd h'
14 tœg fcfy`hd° mÝclhd fiakdf›
m%OdkSka jk Y;d•m;Ska msg;g f.kjq;a"
Tjqkag l;d fldg" ööweh fma<s w;frka
msg;g f.k tkak' wE miafia hful=
wdfjd;a Tyq lvqfjka urkake÷÷hs wK
flf<a h' ööfoaj ud,s.dfjys ¡ wE urkÜ
fkd,ndjd÷÷hs mÝclhd Ùhd Ø“×'
15 T›yq weh w;awvx.=jg .;ayá wE rc
f.org f.k .sfh` h' tys ¡ wYaj f°rÛj
<ó T›yq wE uerefj` h'
foa j kuialdrh kej; msysÛ•u
^2 rdcd( 11(17-20&
16 i–¹Kka jykafiaf.a fikó •
is‡k f,i fcfy`hd° ;ud iy uq½
fikó;a" rcÏ;a w;fÈ .sœiÜula flf<a h'
17
uq½ fikó nd,a foœhdf.a .Dyhg f.dia
th lvd oud" Tyqf.a mÝcdik o Tyqf.a ms<su
o “| oud mÝcdik bæúfhys nd,af.a mÝclhd
jk u;a;ka uerefj` h' 18;jo" °œ;af.a
Úhufha m%ldrhg mS%Øh o .S .ehSu o weØ j"
i–¹Kka jykafiaf.a ojk hd. mÝcd
fu`fiiaf.a jHjia:dfjys ,shd Øfnk f,i
TmamÜ Ùøug" fcfy`hd° Wka jykafiaf.a
ud,s.df› uqr fufyhj,a °œ;a œiska Wka
jykafiaf.a ud,s.df› fiajhg fn° Úhu
lrk ,o f,•jreka jk mÝclhka w;g ndr
flf<a h' 19h• fyhÙka wmœ;% Ùisfjl=
we;=½ fkdjk ms×i Tyq i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.df› f°rlvj, f°rÛ
md,lhka isfgjqf› h' 20;jo" Tyq
Y;d•m;Ska o jxYd•m;Ska o fikóf.a
wdKavqldrhka o foaYfha uq½ fikó o
le|jdf.k" i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df›
 2 jx
jxYYdj,sh 23-24
isg rcÏ f.k .sfha h' T›yq by< f°rÛfjka
rc f.g me–K rc;=uka rdcdikfhys jdŠ
lrjQ y' fufia foaYfha uq½ fikó mS%Ø jQ y'
21
k.rh o iduld— j ØnqfKa h' fuf,i
T›yq w;,shd lvqfjka uerefj` h'
fc`jdIa rc ffooj
a ud,s.dj
m%Øix
ixiialrKh
lrKh Ùøu
24 fc`jdIa i;a wjqre³ jhfia ¡ rc •
fcrei,fuys i;<sia wjqreoaola
rcl• flf<a h' Tyqf.a ujf.a ku Ys“hd h'
wE fnhÈ-fIndys iaØ%hÙ' 2fcfy`hd°
mÝclhdf.a ld,fha uq½,af,ys fc`jdIa
i–¹Kka jykafiaf.a weia yuqfhys yú foa
flf<a h' 3fcfy`hd° Tyqg NdÈhdjka
fofofkl= mdjd ³kafka h' Tyqg °j
mÜ;%fh`;a" ´jre;a Wmkafk` h'
4 bkamiÜ fc`jdIa i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dj m%lDØu;a lrkak is;g f.k"
5 l•lrefj` •Èhfhka jev lf<` h' fufia
mÝclhka o f,•jreka o /ia lrf.k
Tjqkag l;d fldg" ööTn yeu cÏ°ys
k.rj,g f.dia wjqreoafoka wjqreoao Tf’
foœhka jykafiaf.a ud,s.dj w®;ajeŠhd
lrk ms×i ish® bYardfh,ajrekaf.ka
uqo,a tl;= lrkak' ta ldrKh .ek
blaukajkake÷÷hs lSf› h' tfy;a" f,•jre
blauka fkd jQ y' 6tœg rc f;u m%OdÚhd
jk fcfy`hd° le|jd" ööi–¹Kka
jykafiaf.a fufylre jQ fu`fiia o
bYardfh,a iNdj o œiska i•uqL uKavmh
Wfoid Úhu lrk ,o n³ –, f,•jreka
œiska cÏ° foaYfhka iy fcrei,fuka tl;=
lr f.fkkÜ ,nk ye‡hg Tn j. n,d
fkd.;af;a uka±÷÷hs weiS h'
7 ukao ³Iag jQ w;,shd iy wef.a mq;h
% ka
foœhka jykafiaf.a ud,s.dj lvd" Wka
jykafiaf.a ud,s.df› lem jQ ish® foaj,a
nd,a foaj;djka Wfoid mdœƒ„hg f.k
f.dia ØnqKÏ fyhsÚ'
8 ;jo" fm†‡hla id° i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.df› f°rlv msgØka
;nk f,i rc wK flf<a h' 9tœg foœhka
jykafiaf.a fufylrejd jQ fu`fiia
md½lrfha ¡ bYardfh,ajrekag Úhu l<
noao i–¹Kka jykafia Wfoid f.fkkak
24'6 Úlau 30'11-16
514
Ùhd cÏ°ys iy fcrei,fuys m%isoaO lrk
,oafoa h' 10tœg ish® w•m;Syq o uq½ fikó
o ikaf;`I j" n³ f.jd Úu jk ;=re uqo,a
f.kjq;a fm†‡fha ±•fu` h' 11fuhdldrfhka
ta fm†‡h f,•jreka ,jd rdc NdKavd-
.drhg f.kajk œg;a" fndfy` uqo,a
Øfnk nj oÙk œg;a" rcÏf.a f,al• o
W;a;u mÝclhdf.a fiajlhd o wjq;a fm†‡h
ysialr" th kej; f.k f.dia m<uq ØnqKÏ
;ek ;enQ y' T›yq ojiska oji fufia fldg
fndfy` uqo,a tl;= lf<` h'
12 rc iy fcfy`hd° i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.df› fufyfha lghÜ;=
lrjkakg tajd ³kafk` h' T›yq Wka
jykafiaf.a ud,s.dj w®;ajeŠhd lrk
ms×i .,ajvqjka o jvqjka o Wka
jykafiaf.a ud,s.dj yú.eiaiSug hlv
iy f,`lv jev lrkakka o l=,shg .;ay'
13
Tjqka œiska ta jev i•mÝÈK lrk ,¡' T›yq
foœhka jykafiaf.a ud,s.dj Úis f,i
msysÛjd th iœ lf<` h' 14jev Úu l< miÜ
T›yq bØú uqo, rcÏ iy fcfy`hd° bæúmsgg
f.kdfj` h' thska i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.djg NdKav tk•" fufyhg;a" mÝcd
TmamÜ Ùøug;a nvq o ye¢ o rka ú¡ Ndck o
idok ,oafoa h' fcfy`hd°f.a uq½ ld,fha ¡
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› ojk hd.
mÝcd Ú;r u TmamÜ lrk ,oafoa h'
fc`jdIa rcqf.a jeˆu iy urKh
rc
15 tfy;a" fcfy`hd° uy® j ¡È> wdhÜ
j<¹ uf<a h' uefrk l, Tyqg jhi wjqre³
tlish ØyÙ' 16Tyq bYardfh,ays o foœhka
jykafia iy Wka jykafiaf.a ud,s.dj
Wfoid o hym; l< neœka °œ;af.a kÜjr
rcjreka w;fÈ ;ekam;a lrkÜ ,e” h'
17 fcfy`hd° –h.sh miÜ cÏ°ys w•m;Syq
wjq;a rcÏg wdpdr l<y' tœg rc Tjqkag
ijka ³kafka h' 18T›yq ;ukaf.a
mshjrekaf.a foœ i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dj w;ayer oud wfIard lma
lKÏj,g;a" ms<suj,g;a fiajh lf<da h'
Tjqkaf.a f• jro Úid cÏ° foaYh o fcrei,u
o msg foaj Woyi me–×fha h' 19tfy;a"

Tjqka i–¹Kka jykafia fj; yrjk ms×i
Wka jykafia æjeisjreka Tjqka w;rg tjQ
fial' ta æjeisjreka Tjqkag wjjdo l<
kuq;a" T›yq weyq•lka kܳkay' 20foœhka
jykafiaf.a wd;audkÜNdjh fcfy`hd°
mÝclhdf.a mÜ;a fYlúhd msg me–×fha h'
Tyq fikóg by<ska keósg isg Tjqkg a l;d
fldg" ööfoœhka jykafia fufia j°rk
fial( ökÜU,d i–¹Kka jykafiaf.a wdÇ
lv lrkafka uka o@ kÜU,dg hym;la
fkdjkafka h' kÜU,d i–¹Kka jykafia
w;ayeúh Úid Wka jykafia;a kÜU,d
w;ayeúh fiale÷ ÷÷hs lSf› h' 21T›yq rcÏf.a
wdÇj msg Tyqg œreoaO j l=uka;%K fldg"
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› u½f› ¡
Tyqg .,a .eiÜfj` h' 22fufia fc`jdIa rc
fYlúhdf.a msh jQ fcfy`hd° ;udg fmka jQ
lreKdj isys fkdfldg Tyqf.a mÜ;%hd ueø
h' Tyq uefroa¡ l;d fldg" ööi–¹Kka
jykafia fuh n,d m%Øœmdl fok
fialajd÷÷hs lSf› h'
23 B<ó wjqreoafoys isúhkajrekaf.a
fiakdj fc`jdIag œreoaO j me–×fha h'
T›yq cÏ° foaYhg;a" fcrei,ug;a me–K"
fikó w;frka fikóf.a ish® w•m;Ska
keØlr oud" Tjqkaf.ka .;a uq½ fld,a,h
ouialfha rcÏg hejQ y' 24isúhkajrekaf.a
fiakdj .KÚka iaj,am fofkl= j me–×
kuq;a" cÏ°jreka ;u mshjrekaf.a foœ
i–¹Kka jykafia w;ay< Úid" i–¹Kka
jykafia b;d œYd, fiakdjla Tjqka w;g
mdjd ³ka fial' fufia T›yq fc`jdIag iܳiÜ
f,i o~qj• ³kay' 25Tyq fndfy` ;=jd<
• is‡oa¡ Tjqka Tyq w;ayer Tyq fjØka
.sh miÜ" Tyqf.a fiajlfh` mÝcl jQ
fcfy`hd°f.a mÜ;%hkaf.a urKh .ek Tyqg
œreoaO j l=uka;%K fldg Tyqf.a wef|a ¡
Tyq uerefj` h' fufia Tyq –h.sfha h' T›yq
°œ;af.a kÜjr Tyq ;ekam;a l< kuq;a"
rcjrekaf.a fidfydka f.j, ;ekam;a
fkdlf<` h' 26Tyqg œreoaO j l=uka;%K
l< wh k•" w•fudksh iaØ%hl jk
Isfuhd;af.a mÜ;a idndoa iy fu`j“h
iaØ%hl jk Is•ø;af.a mÜ;a fcfy`Ydndoa h'
27
Tyqf.a mÜ;%hka .ek o" Tyq msg ;nk ,o
24'20-21 uf; 23'35á ¬la 11'51 25'4 oaœ kS 24'16
515
œYd, j.lSu iy foœhka jykafiaf.a
ud,s.dj fojkÜj f.dvkeóSu .ek o
rdcdj,S wÛjd fmdf;ys ,shd Øf’' Tyqf.a
mÜ;a wuYshd Tyq fjkÜjg rc œh'
df.
wuYshdf .a rdcH ld,h
^2 rdcd( 14(2-6&
25 wuYshd œismia wjqre³ jhfia ¡ rc •
fcrei,fuys œiskj wjqreoaola
rcl• flf<a h' Tyqf.a ujf.a ku
fcfy`hoa°ka h' wE fcrei,f• iaØ%hÙ' 2Tyq
i–¹Kka jykafiaf.a weia yuqfhys yú foa
flf<a h' tfy;a" tfia flf<a uq½ isØka
fkdf›' 3;jo" rclu Tyqg ia:§r jQ l," Tyq
;udf.a msh rÐcÏrejka keiÝ ;u fiajlhka
urd ±•f• h' 4tfy;a" ööorejka Úid mshjre
j;a" mshjreka Úid orefj` j;a urkÜ
fkd,n;ajdá tla tlaflkd ;u ;udf.a u
mdmh Úid urkÜ ,ef’jd÷÷hs i–¹Kka
jykafia wK l< f,i" fu`fiiaf.a
jHjia:d fmdf;a ,shd Øfnk múoafoka Tyq
Tjqkaf.a orejka fkdurd yeúfha h'
ta f°•g
f°•g œre
œreooa O hÜ oa Oh
Oh
^2 rdcd( 14(7&
5 ;jo" wuYshd cÏ°jreka /ialr" uq½ cÏ°
foaYfhys o fnkac–ka foaYfhys o Tjqkaf.a
msh jxYj, ye‡hg Tjqka iyY%d•m;Ska o
Y;d•m;Ska o hgf;a m;afldg" œis wjqreoao
mgka bka by<g jhia jQjka .Kka lr"
fy,a, o m,sia o f.k hÜoaO lrkak olaI jQ
f;`rd .;a ukÜIHhka ;=ka,laIhla is‡
nj ±k.;af;a h' 6Tyq bYardfh,ajrekaf.ka
hÜoaOhg olaI wh ,laIhla ú¡ Ùf,`.%E•
;=kaoyia ydrishhlg l=,shg .;af;a h'
7tfy;a" foœhka jykafiag lem jQ
ukÜIHfhla Tyq <óg wjq;a" öörc;=uÚ"
ish® tm%dhs•jreka jk bYardfh,ajreka
iuó i–¹Kka jykafia jev is‡k Úid
bYardfh,a hÜoaO fiakdj Tn iuó
fkdh;ajd' 8tfy;a Tn hkafkys k•"
YlaØu;a • igkg n,j;a jkak' foœhka
jykafia i;=rd bæúfhys Tn fy<d ouk
fial' ukao" Wmldr lrkakg;a" fy<d
oukakg;a foœhka jykafiag n,h we;af;a
h÷÷hs lSf› h'
 2 jxYdj,sh 25
jxY 516
9 wuYshd o" öötfia k•" ud bYardfh,a
Ùhd fÐyqf.a mÜ;a fcfy`jdiaf.a mÜ;a
fiakdjg ³ka ú¡ Ùf,`.%E• ;=kaoyia bYardfh,a rc jk fc`jdIag Ùhd yeúfha h'
ydrishh .ek wms l=ula lruq ±÷÷hs foœhka
18bYardfh,a rc jk fc`jdIa W;a;r fo–ka"
jykafiag lem jQ ukÜIHhdf.ka weiÜf› h'öö öTf’ ³j udf.a mÜ;%hdg NdÈhdj fldg
foœhka jykafiag lem jQ ukÜIHhd W;a;r mdjdfokake÷hs f,nfkdkays Øfnk f.dlÛ
fo–ka" ööBg;a jvd Tng fokak i–¹Kka .i f,nfkdkays Øfnk Ùysú .ig Ùhd
jykafiag mܽjke÷÷hs lS h' 10tl, wuYshd
weúfha h' tfy;a" f,nfkdkays jk uD.fh`
tm%dhs•ys isg ;ud fj; me–× yuq°j tys hk œg f.dlÛ .i md.d ±uQ y'
iajlSh ia:dkhg hk ms×i fjka flf<a h' 19
öfukak" uu taf°•jrekag myr ³kafk–÷hs
ta Úid Tjqkfa .a fl`mh cÏ° flfrys fndfy`
Tn Ùhhs' Tf’ is; o mdr†Û lr.kak
fihska weœ<S" T›yq ;o fl`mfhka ;ukaf.a
ms×i wyxldr • Øf’' f.or is‡kak' Tn o
ia:dkhg yeø .sfh` h' Tn iuó cÏ°jreka o jefgk f,i Tn
11 bla“Ø wuYshd ffOÈhh jvd ;u wka;rdhg ueæ jkafka uka±÷÷hs cÏ°ys rcÏg
fikó le|jdf.k" ®KÏ –‡hdj;g me–K Ùhd yeúfha h'
fiahsÈjrekaf.ka oioyila ueø h' 12cÏ°jre 20 tfy;a" wuYshd weyq•lka kܳkafka
;j oioyila mKms‡ka w,a,df.k" Tjqka h' Tjqka taf°•ys foœjreka fj; yereKÏ
mÈj;fha uq³kg f.k f.dia mÈj;h neœka" Tjqka mdjd fok ms×i th foœhka
uq³fkka my<g fy<d ±uqfj` h' T›yq jykafia flfrka me–×fha h' 21fufia
ish,af,` o iÜKÏ œiÜKÏ jQ y'
bYardfh,ays rc jk fc`jdIa msg;a j .sfha h'
13 wuYshd ;ud iuó hÜoaOhg fkdhk Tyq o cÏ°ys rc jQ wuYshd o cÏ°g whsØ
ms×i wdmiÜ yeúhd jQ yuq°f› Ngfh` fn;a-fIfuIays ¡ uqK .eiÜfK` h' 22cÏ°jre
iudúfha isg fn;a-fy`frdka olajd cÏ°ysbYardfh,ajrekag mrdch jQ tla tlaflkd
kÜjrj,g jeo" tys ¡ ;=kaoyilg myr ¡
fndfy` fld,a,h .;af;` h' ;u ;udf.a l+vdrug m,d .sfh` h'
23
bYardfh,a rc jk fc`jdIa f;f•
14 wuYshd taf°•jreka urd me–× miÜ"
fcfy`jdydiaf.a mÜ;a fc`jdIaf.a mÜ;a cÏ°ys
fiahsÈjrekaf.a foœjreka f.k jq;a ;udgrc jk wuYshd fn;a-fIfuIays ¡ w,a,df.k
foœjreka fldg ;ndf.k" tajd bæúfhys
je| jeˆ tajdg iÜj| ³• TmamÜ flf<a h' fcrei,ug f.kjq;a" tm%dhs• f°rÛj isg
15
tœg i–¹Kka jykafiaf.a Woyi wuYshd fldfka f°rÛj olajd fcrei,f• mjqfrka
flfrys wejq½fKa h' Wka jykafia —gÈ foishhla muK “| fy<d" 24foœhka
jykafiaf.a ud,s.dfjys «fnoa-taf°•f.a
æjeisjrfhl= Tyq fj; hejQ fial' Tyq l;d
fldg" öö;ukaf.a fikó Tf’ wØka .<jd fm<mf;a wh <ó ØnqKÏ rka ú¡ ish,a, o
fkd.;a fikóf.a foœhka fj; yerefKa ish® Ndck o rc f.hs jia;= o wemldrhka o
uka±÷÷hs Tyqf.ka weiÜf› h' /f.k iudúhg yeø .sfha h'
16 fufia Tyq rcÏ iuó l;d lroa¡ 25 fcfy`jdydiaf.a mÜ;a bYardfh,a rc
wuYshd Tyqg l;d fldg" ööTn rcÏf.a jQ fc`jdIaf.a urKfhka miÜ cÏ°ys rc jk
uka;S%jrfhl= fldg m;a flf<uq o@ Tn fc`jdIaf.a mÜ;a wuYshd wjqre³ myf<djla
uere•lkak leueØ ke;ak• Úl• ãj;a j is‡fha h' 26wuYshdf.a fiiÜ Ù%hd uq,
is‡kake÷÷hs lSf› h' mgka w. olajd cÏ°ys rcÏkaf.a o bYardfh,a
tœg æjeisjrhd kej;S" ööTn udf.a rcÏkaf.a o fmdf;ys ,shd ØfnkÜ fkdf› o@
±kÜueØlu fkdwid fuh l< neœka" 27
wuYshd i–¹Kka jykafia fjØka wyla j
foœhka jykafia Tn œkdY lrkak ;SrKh .sh miÜ fcrei,fuys ukÜIHhka œiska Tyqg
lr .;a nj ug fmfka h÷÷hs lSf› h' œreoaO j l=uka;%Khla lrk ,¡' Tyq
,dlSIag m,d .sfha h' tfy;a" fikó Tyq
bYardfh,ajrekag œreoaO hqoaOh miÜmiafia ,dlSIag –ÚiÜka hjd tys ¡ Tyq
^2 rdcd( 14(8-20& urd" 28wYajhka msg ;nd f.kjq;a" °œ;af.a
17 tl, cÏ°ys rc jQ wuYshd uka;%Kh kÜjr Tyqf.a mshjreka <ó Tyq ;ekam;a
fldg" öötkak" wfma YlaØh Wr.d n,uq÷÷ lf<` h'

WYaYshdf.a rdcH ld,h
^2 rdcd( 14(21-22á 15(1-7&
26 tl, cÏ°ys uq½ fikó oyih wjqre³
jhia jk WYaYshd f;`rdf.k
Tyqf.a msh jQ wuYshd fjkÜjg Tyq rclug
m;a lf<` h' 2wuYshd rcÏ –h.sh miÜ Tyq
taf,d;a f.dvkód th cÏ° foaYhg kej;
whsØ lr.;af;a h'
3 WYaYshdg oyih wjqre³ jQ l, Tyq
rc • fcrei,fuys mKiaoEjqreoaola rcl•
flf<a h' Tyqf.a ujf.a ku fcfl`,shd h'
wE fcrei,f• iaØ%hÙ' 4Tyq ;udf.a msh jk
wuYshd l< ish,a, f,i i–¹Kka
jykafiaf.a weia yuqfhys yú foa flf<a h'
5
foaj .re“h ms<sn| j ;udg my° ³ka
fYlúhdf.a ojiaj, ¡ Tyq foœhka jykafia
fijqf› h' Tyq i–¹Kka jykafia fijQ
;dla l,a foœhka jykafia Tyq iuDoa•u;a
l< fial'
6 Tyq Úlau f.dia ms,siaØjrekag
œreoaO j hÜoaO fldg" .d;ays mjqr;a"
c’fkys mjqr;a" wIaf°oays mjqr;a “| oud"
wIaf°oa rfgys o ms,siaØjreka w;fÈ o k.r
f.dvkeó=f› h' 7foœhka jykafia ms,siaØ-
jrekag;a" .=È-nd,ays is‡ wrd“jrekag;a"
fuhÜÚjrekag;a œreoaO j Tyqg Wmldr l<
fial' 8w•fudÚjreka WYaYshdg lmam•
f.›fj` h' Tyq b;d u n,j;a jQ neœka
Tyqf.a lSÈØh –irfha iSudj olajd m;< •
.sfha h'
9 ;jo" WYaYshd fcrei,fuys fldfka
f°rÛj <ó o –‡hdjf;a f°rÛj <ó o mjqre
uq®j, o uqrfldÛ f.dvkód tajd
iœYlaØu;a flf<a h' 10Tyqg my;
rfgys;a" iuN+–fhys;a fndfy` isjqmdjqka
is‡ Úid Tyq md½lrfhys uqrfldÛ
f.dvkód fndfy` c,dYhka o iE³f› h'
Tyq f.dœ lÈudka;hg i;=Û j is‡ neœka
Tyqg lºj,;a" ire fl;aj,;a f.dœfh` o
–æ j;= jjkafk` o is‡fh` h'
11 hÜoaOhg mÜyqKÏ jQ fiakdjla o
WYaYshdg is‡fha h' f,al• jk fchSfh,a
œiska o Ú,Odúhd jQ uhfiahd œiska o Tjqka
.Kka lrk ,o ixLHdf› ye‡hg T›yq
rcÏf.a w•mØfhl= jQ ykÚhdf.a md,kh
26'18 Úlau 30'7-8á .Kka 3'10
517
hgf;a yuq° jYfhka fiajhg msg;a j .sfh`
h' 12n,j;a œl%udkaœ; ukÜIHhkaf.a msh
jxYj, m%OdkSkaf.a uq½ .Kk fo°ia
yhishhla h' 13Tjqka hgf;a i;=rdg
œreoaO j rcÏg Wo› jk ms×i n,j;a f,i
hÜoaO lrk –ÚiÜka ;=ka,laI y;aoyia
mkaishhÙka hÜ;a hÜoaO fiakdjla Tyqg
is‡fha h' 14WYaYshd ta uq½ fiakdjg m,sia o
fy,a, o f;dmams o hÜoaO ie†g o ³kÜ o œis
Ùøug .,a o ms<sfh< flf<a h' 15;jo" Tyq
B.iaj,ska o f,dl= .,aj,ska o œæk ms×i
uqrfldÛ Wv;a" fld;a Wv;a ;e”ug
olaI –ÚiÜka œiska Úmojk ,o hka;%
fcrei,fuys iEfo›f› h' Tyqf.a lSÈØh oi
foi m;< j .sfha h' ukao" Tyqg iœ YlaØh
,enqfKa b;d mܳudldr udÈ.hÙka neœÚ'
rc l=Ia G ffr
r`.sfhl= •u
16 tfy;a" Tyq n,j;a jkak jkak
Tyqf.a is; Wvó= œh' fuh Tyqf.a jeˆug
fya;= œh' Tyq ³• mÝcdikh msg iÜj| ³•
TmamÜ lrk ms×i i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.djg we;=½ •fuka ;u foœ i–¹Kka
jykafiag œreoaO j jro flf<a h' 17tfy;a"
wYúhd mÝclhd o Tyq iuó œl%udkaœ;
ukÜIHhka j is‡ i–¹Kka jykafiaf.a
mÝclfh` wiÝfofkla o WYaYshd rcÏ miÜmi
f.dia we;=½ •" 18Tyqg œreoaO j is‡–ka"
Tyqg l;d fldg" ööWYaYshd" iÜj| ³• TmamÜ
Ùøug lem lrk ,o wdfrdkaf.a mq;%hka
jk mÝclhkag –i" i–¹Kka jykafia
bæúfhys iÜj| ³• TmamÜ Ùøu Tng whsØ
jevla fkdf›' Y=oaOia:dkfhka msg;g
hkak' ukao" Tn jro flf<ys h' fuh
foœhka jykafiaf.ka Tng f.!rj ms×i
fkdjkafka h÷÷hs lSfj` h'
19 tœg WYaYshd fl`mdœIag œh" iÜj|
³• TmamÜ Ùøug ³• Ndckhla Tyqf.a wf;a
ØnqfKa h' i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df›
³• mÝcdikh <ó Tyq mÝclhka iuó Woyia
j is‡h ¡" mÝclhka bæúfhys Tyqf.a k<f,a
,d³re fr`.hla u;= œh' 20W;a;u mÝclhd jQ
wYúhd o ish® mÝclfh` o Tyq foi ne¬ œg
Tyqf.a k<f,a ,d³re fr`.hla u;= • Øfnk
nj ±l" Tyq t;eÚka jyd u fkrmd ±uQ y'
tfia h" i–¹Kka jykafia ;udg myr ³ka
Úid" msg;g hkak Tyq u blauka flf<a h'
 2 jx
jxYYdj,sh 26-28
21 WYaYshd rc f;f• ;udf.a urKfha
oji olajd ,d³re fr`.sfhl= • is‡fha h'
,d³re fr`.sfhl= f,i fjka jQ Úid Tyq
.s,ka f.hl jdih flf<a h' ukao"
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.djg we;=½ •u
Tyqg ;yk• j Ø“×' Tyqf.a mÜ;a fc`;d•
rc f.or m%OdÚhd j isg foaYfha fikó
md,kh flf<a h'
22 WYaYshdf.a wÚla Ù%hd uq, mgka w.
olajd wdfudiaf.a mÜ;a æjeisjr fhidhd
œiska ,shk ,oafoa h' 23WYaYshd –h.sfha h'
ukÜIHfh` Tyq ,d³re fr`.sfhla h Ùhd
Tyqf.a mshjreka <ó rcjrekaf.a fidfydka
mf<a ms†gÚfhys Tyq ;ekam;a lf<` h'
bkamiÜ Tyqf.a mÜ;a fc`;d• Tyq fjkÜjg rc
œh'
fc`;d•f.a rdcH ld,h
^2 rdcd( 15(32-38&
27 fc`;d• œismia wjqre³ jhfia ¡
rc • fcrei,f• oyih wjqreoaola
rcl• flf<a h' Tyqf.a ujf.a ku fcreId
h' wE Ydf°laf.a ³jÙ' 2;udf.a msh jQ
WYaYshd l< ish,a, f,i Tyq i–¹Kka
jykafiaf.a weia yuqfhys yú foa flf<a h'
tfy;a" Tyq i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.djg we;=½ jQfha ke;' ta ld,fhys;a
fikó ³Iagl• lf<` h'
3 Tyq i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df›
by< f°rÛj o «fm,a mjqfÈ fndfy` ;eka o
f.dvkeó=f› h' 4cÏ° lº rfgys k.r o
uQl<kaj, n,fldÛ o uqrfldÛ o Tyq
f.dvkeó=f› h' 5Tyq w•fudkajrekaf.a
rcÏg œreoaO j hÜoaO fldg Tjqkaf.ka
ch.;a miÜ" w•fudkajre ta wjqreoafoa ú¡
Ùf,`.%E• ;=kaoyia ydrishhla o Øúó=
fu†úla fgdka oyila o hj fu†úla fgdka
oyila o Tyqg ³kafkda h' fo jk" ;=ka jk
wjqre³j, ¡;a w•fudkajre tfia f.jQ y'
6
fufia fc`;d• foœ i–¹Kka jykafia
bæúfhys hy uó .sh neœka n,j;a œh'
7
fc`;d•f.a wÚla Ù%hd o ish® hÜoaO o
Tyqf.a m%Øm;aØ o bYardfh,a iy cÏ°
rcÏkaf.a fmdf;ys ,shd Øf’' 8Tyq œismia
wjqre³ jhfia ¡ rc • fcrei,fuys oyih
wjqreoaola rcl• flf<a h' 9fc`;d• –h.sh
26'23 fhid 6'1 28'5-6 2 rdcd 16'5á fhid 7'1
518
miÜ °œ;af.a kÜjr ;ekam;a lrk ,¡' Tyqf.a
mÜ;a wdydia Tyq fjkÜjg rc œh'
iaf.a rdcH ld,h
wdydi
wdyd
^2 rdcd( 16(1-4&
28 wdydia œis wjqre³ jhfia ¡ rc •
fcrei,fuys oyih wjqreoaola
rcl• flf<a h' 2Tyq ;udf.a msh jQ °œ;a
l<dla fuka i–¹Kka jykafiaf.a weia
yuqfhys yú foa fkdfldg" bYardfh,a
rcÏkaf.a wŠ mdfÈ .uka lr–ka" nd,a
foaj;djqkag jd;a;= ms<su iE³f› h' 3wer;a
Tyq yskafkd•f.a mÜ;%hdf.a –‡hdjf;ys
iÜj| ³• TmamÜ fldg" i–¹Kka jykafia
bYardfh,ajreka bæúfhka mkakd ±uQ
cd;Skaf.a ms<sl=,a Ù%hd ye‡hg ;udf.a
mq;%hka .skafkys ±jqf› h' 4Tyq .súl=½
msg;a" fy,a msg;a" w;= m;r weØ ish® .ia
hg;a mÝcd o iÜj| ³• o TmamÜ flf<a h'
isúhdj yd bYardfh,a iuó cq° hÜoaOh
5 ta Úid Tyqf.a foœ i–¹Kka jykafia
Tyq isúhdf› rcÏ w;g mdjd ³ka fial'
isúhkajre Tyqg myr ¡ Tyqf.a fikóf.ka
uy;a iuQyhla w,a,d ouialhg f.k .sfh`
h' Tyq bYardfh,a rcÏ w;g;a wiÜjQfhka ta rc
f;f• uyd >d;khÙka Tyq mrdch flf<a
h' 6fru,shdf.a mÜ;a fmld n,jka;hka j
is‡ tla,laI œisoyila tl ojfia cÏ°ys ¡
ueref› h' fufia jQfha" Tjqka ;ukaf.a
mshjrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia
w;ayeúh Úid h' 7tm%dhs•ys n,i•mkak
ukÜIHfhl= jQ Yslaø f;u rcÏf.a mÜ;a
uhfiahd o rcf.hs w•mØhd jQ wYaøld• o
rcÏf.a fojeÚhd jQ t,aldkd o ueref› h'
8
;jo" bYardfh,ajre ;ukaf.a ify`-
orhkaf.ka ia;S%ka o mÜ;%hka o ´jreka o
fo,laIhla w,a,df.k" Tjqkaf.ka œYd,
fld,a,hl=;a /f.k ta fld,a,h iudúhg
f.k .sfh` h'
«fo
«foooa æjeisjrhd
9 tfy;a" tys is‡ «fooa kueØ i–¹Kka
jykafiaf.a æjeisjrfhla iudúhg wd
fiakdj i•uqL jkak msg;a j f.dia Tjqkag
 519
l;d fldg" ööTn ieuf.a mshjrekaf.a foœ fn;a-fIfuIa o whdf,daka o f.foafr`;a o
i–¹Kka jykafia cÏ° flfrys Woyia jQ fYdfl`j iy tys .• o Ø•kd iy tys .•
Úid Wka jykafia Tjqka Tn w;g mdjd ³ka o .s•fi` iy tys .• o w,a,df.k tajdfha
fial' Tn wyig kefók ;r• uyd jdih lf<` h' 19ukao" cÏ°ys rcÏ jQ wdydia
fl`mhÙka Tjqka uerejyq h' 10±kÜ;a cÏ°ys o cÏ°jreka wœYajdihg muqKÏjd i–¹Kka
fcrei,f• o orejka °i °iSka fldg" hg;a jykafiag œreoaO j f¿`ysl• l< neœka"
lr.kak Tn woyia lrkakyq h' tfy;a" Wka jykafia cÏ° ukÜIHhka hg;a l< fial'
20
foœ i–¹Kka jykafiag œreoaO j l< wisúhdf› rc jQ Ø,a.;a-ms,fkfiÈ Tyq
wmrdO Tn msg;a keoa o@ 11tneœka fj; wjq;a Tyqg mSvd l<d –i Tyq YlaØu;a
ug weyq•lka ¡ Tf’ ify`orhkaf.ka flf<a ke;' 21wdydia i–¹Kka jykafiaf.a
w,a,d.;a ;eke;a;ka wdmiÜ hjkak' ukao" ud,s.dfjka o rcÏf.a;a" w•m;Skaf.a;a
i–¹Kka jykafiaf.a ;o Woyi Tn f.j,ska o jia;= /f.k wisúhdf› rcÏg ³ka
flfrys Øf’ h÷÷hs lSf› h' kuq;a thska Tyqg m,la fkd • h'
12 tl, tm%dhs•jrekaf.a m%OdkSkfa .ka wdydi
wdydiaa rcqf.a mdm
iuyfrl= jQ fcdydkdkaf.a mÜ;a wYúhd o
fuIs,af,afud;af.a mÜ;a fnfrÙhd o 22 fuu wdydia rcÏ ;udg œm; me–×
ld,fha ¡ ;j ;j;a i–¹Kka jykafiag
I,a®•f.a mq;a fcysiaÙhd o yoa,hsf.a mÜ;a
œreoaO j f¿`ysl• flf<a h' 23;udg myr
wudid o hÜoaOfhka wd whg œreoaO j keósg
³ka ouialfha foœjrekag Tyq mÝcd fldg"
isg" 13Tjqkag l;d fldg" ööw,a,df.k wd
ööisúhdf› rcÏkaf.a foœjreka Tjqkag msysg
;eke;a;ka fuys fkdf.kd hÜ;= h' ukao"
jk neœka" Tjqka ug;a msysg jk ms×i uu
i–¹Kka jykafiag œreoaO j wm l< jroTjqkag mÝcd lr–÷÷hs lS h' tfy;a" ta foœjre
yer" wfma mdm iy wfma wmrdO jeŠ lrkak
Tyqf.a o uq½ bYardfh,a fikóf.a o
Tn is;kakyq h' wfma wmrdOh nrm;, h"
œkdYhg fya;= jQ y' 24wdydia foœhka
foaj Woyi o bYardfh,a flfrys Øf’ h÷÷hs
jykafiaf.a ud,s.df› NdKav tl;= lr"
lSfj` h' 14fufia lS miÜ wdhÜO .;a tys fjk;a NdKav len,s fldg lmd"
;eke;af;` w,a,d.kÜ ,enQ wh iy fld,a,h"
Wka jykafiaf.a ud,s.df› f°rj,a jid"
w•m;Ska iy uq½ iNdj bæúfhys yer oud
fcrei,f• wiaila uq,a,la kEr mÝcdik
hkak .sfh` h' 15tœg k• i|yka fldg id° .;af;a h' 25cÏ°ys ish® k.rj, u wka
m;a lrk ,o ukÜIHfh` keósg" wiÜjqK wh
foœjrekag iÜj| ³• Tmamq lrk ms×i Tyq
le|jdf.k" Tjqka w;fÈ jia;% keØ .súl=½ foajd, id° ;udf.a mshjrekaf.a foœ
ish,a,kag fld,a,fhka .;a fohska jia;% ¡"
i–¹Kka jykafia fl`m flf<a h'
Tjqkag y|jd" Tjqkag jyka o lEu ”u o 26 uq, mgka w. olajd Tyqf.a wÚla
¡" f;,a .d" fn,ySk j is‡ ish,a,ka Ù%hd o Tyqf.a ish® m%Øm;aØ o cÏ° iy
fldg½jka msg kxjd" b¢.ia kÜjr jQ bYardfh,a rcÏkaf.a fmdf;ys ,shd Øf’'
fcúfl`f› Tjqkaf.a ify`orhka fj; 27wdydia –h.sh miÜ T›yq fcrei,• kÜjr
f.kjq;a" miÜ j iudúhg yeø .sfh` h'Tyq ;ekam;a lf<` h' T›yq bYardfh,a
rcÏkfa .a fidfydka f.j, Tyq fkd;enqfj`
wdydia rc wisúhdfjka Wmldr b,a,Su h' Tyqf.a mÜ;a fyiÙhd Tyq fjkÜjg rc œh'
^2 rdcd( 16(7-9&
16 ta ld,fhys wdydia rc ;udg fyiÙhd rcq œiska foaj ud,s.dj
Wmldr lrk f,i wisúhdf› rcÏ fj; mœ;% lrkÜ ,e”u
m×jqvhla he• h' 17l=ula Úid o taf°•jre
kej; wjq;a cÏ°jrekag myr ¡ iuyreka 29
fyiÙhd jhi wjqre³ œismfya ¡ rc
• œiskj wjqreoaola fcrei,fuys
w,a,df.k .sfhda h' 18ms,siaØjre o my; rcl• flf<a h' Tyqf.a ujf.a ku w“hd h'
rf† iy cÏ°ys ol=KÏ æYdf› k.rj,g jeo" wE fYlúhdf.a ³jÙ' 2Tyqf.a msh jQ °œ;a
28'27 fhid 14'28
 2 jxYdj,sh 29
jxY
l< ish,a, f,i Tyq i–¹Kka jykafiaf.a
weia yuqfhys yú foa flf<a h' 3Tyq rclug
m;a jQ m<uq jk wjqreoafoa m<uq jk udifha
¡ i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› f°rj,a
wer tajd m%ØixialrKh flf<a h' 4Tyq
mÝclhka o f,•jreka o f.kajd f.k"
kef.kysúka jQ t<suyka ;ek Tjqka /ia
lr" 5Tjqkag l;d fldg fufia lSf› h(
ööf,•jreÚ" ug ijka fokaká Tn ±ka
mœ;% •" Tf’ mshjrekaf.a foœ i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.dj;a mœ;% fldg"
Y=oaOia:dkfhka wmœ;%lu mylrkak'
6
ukao" wfma mshjre f¿`ysl• lr–ka" wfma
foœ i–¹Kka jykafiaf.a weia yuqfhys
kmÜre foa fldg" Wka jykafia w;ayer Wka
jykafiaf.a jdiia:dkh fjØka wyla •
Wka jykafiag msÛ mEfj` h' 7T›yq oajdr
uKavmfha f°r;a jid ;nd" myka Újd"
Y=oOa ia:dkfhys bYardfh,ajrekaf.a foœhka
jykafiag iÜj| ³• j;a" ojk hd. mÝcd j;a
TmamÜ fkdlf<` h' 8ta Úid i–¹Kka
jykafiaf.a Woyi cÏ° iy fcrei,u
flfrys me–×fha h' Tf’ weiaj,g fmfkk
ye‡hg Tjqka b;d wms%h •ug o “hckl
Úka°jla •ug o Wka jykafia mdjd ³ka
fial' 9f• Úid wfma mshjre lvqfjka ueø
jeÛfK` h' wfma mq;%fh` o ´jre o
NdÈhdfj` o jy,alfuys is‡Ø'
10 ööbØka bYardfh,ajrekaf.a foœ
i–¹Kka jykafiaf.a ;o Woyi wm
flfrka my j hk ms×i Wka jykafia iuó
.sœiÜula lrkak uu woyia lr we;af;–'
11
udf.a mÜ;%fhÚ" ±ka w,i j fkdis‡kak'
i–¹Kka jykafia bæúfhys is‡kak;a" Wka
jykafiag jeº•ms³• lrkak;a" Wka
jykafiaf.a fiajlhka j iÜj| ³• TmamÜ
lrkak;a Wka jykafia Tn f;`rd.;a
fial'÷÷
12 fufia lS miÜ" fldyd;ajrekaf.a
mÜ;h % kaf.ka wudihsf.a mÜ;a uy;a o wYúhd-
f.a mÜ;a fc`fj,a oá furdøf.a mÜ;%hkaf.ka
w’¡f.a mÜ;a ÙIa iy fcy,af,f,,af.a mÜ;a
wYsúhd oá f.aÈfIdkajrekaf.ka is•udf.a
mÜ;a fc`jd o fc`jdf.a mÜ;a tafoka oá
13t,sYdmdkaf.a mÜ;%hkaf.ka Is•ú o
fcjqfh,a oá wdidmaf.a mÜ;h
% kaf.ka fYlúhd
o u;a;Úhd oá 14fyaukaf.a mÜ;%hkaf.ka
fcyqfj,a o Isfuhs o fc³;=kaf.a mÜ;%hkaf.ka
520
fIudhd o WYaYsfh,a o hk f,•jre keósg"
15
;ukaf.a ify`orhka /ia lr" ;=uQ u
mœ;% •" rcÏf.a wdÇj múoafoka i–¹Kka
jykafiaf.a jpkh f,i Wka jykafiaf.a
ud,s.dj msúis³ lrkakg wdfj` h'16mÝclfh`
Wka jykafiaf.a ud,s.dj msúis³ lrk
ms×i tys we;=<g f.dia Wka jykafiaf.a
ud,s.dfjys i•n jQ ish® wmsúis³ foa ta
ud,s.df› u½jg f.kdfj` h' f,•jre tajd
Ùf¿dka Thg f.k .shy'
17 T›yq m<uq jk udifha m<uq jk °
foaj ud,s.dj mœ;% lrkakg mgkaf.k"
udifha wg jk ° i–¹Kka jykafiaf.a
oajdr uKavmhg wdfj` h' wg ojiÙka
T›yq i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dj mœ;%
lr m<uq jk udifha oyih jk ° th Úu
lf<` h'
foaj ud,s.dj h<s lem Ùøu
18 tœg T›yq rc ue³fÈ isg fyiÙhd
rcÏ fj; f.dia l;d fldg" ööwms i–¹Kka
jykafiaf.a uq½ ud,s.dj;a" ojk hd.
mÝcdikh;a" Bg whsØ ish® NdKav;a" ms³•
mÝm f•ih;a" Bg whsØ ish® NdKav;a msúis³
flf<uq' 19wer;a wdydia rcÏ rcl• lrk
l, Tyqf.a f¿`yslf• ¡ wyl ±uQ ish®
NdKav;a wms iÝ°k• lr mœ;% flf<uq' tajd
i–¹Kka jykafiaf.a mÝcdikh bæúmsg
Øf’ h÷÷hs lSfj` h'
20 tœg fyiÙhd rc w®hu keósg"
kÜjr w•m;Ska /ia lrjd i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.djg .sfha h' 21T›yq
rdcHh o Y=oaOia:dkh o cÏ°jreka o Wfoid
mdm mÝcdjla ms×i f.dkÜka i;afofkl=;a"
neg½jka i;afofkl=;a" neg½ megjqka
i;afofkl=;a" t½jka i;afofkl=;a f.kdy'
ta i;=ka i–¹Kka jykafiaf.a mÝcdikh msg
TmamÜ lrkak Tyq mÝclhka jk wdfrdkaf.a
mÜ;%hkag lSf› h' 22f.dkÜka uerE œg
mÝclfh` f,a /f.k mÝcdikh msg biafida
h' neg½jka o urd f,a mÝcdikh msg
biafida h' tfia u neg½ megjqka o urd f,a
mÝcdikh msg biafida h' 23T›yq mdm mÝcdf›
t½jka rcÏ iy iNdj bæúhg f.kdfj` h'
T›yq ;ukaf.a w;a Wka msg ;enQ y' 24bkamiÜ
mÝclfh` Wka urd" uq½ bYardfh,a Wfoid
iuós lrk ms×i Wkaf.a f,a mdm mÝcdjla
fldg mÝcdikh msg biafi` h' ukao" ööuq½

bYardfh,a fikó Wfoid ojk hd. mÝcd
j;a" mdm mÝcd j;a TmamÜ l< hÜ;= h÷÷hs Úhu
lr Ø“×'
25 ;jo" Tyq °œ;af.a o rcÏf.a
æjeisjrhd jQ .doaf.a o foœhka jykafiag
lem –Úfil= jQ æjeisjr kd;dkaf.a o wK
múoafoka w;a;,a o •Kd o uyd •Kd o
weØ j f,•jreka i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dfjys isfg›f› h' ukao" ta wdÇj
æjeisjreka uóska i–¹Kka jykafiaf.ka
me–K Ø“×' 26f,•jre °œ;af.a ;+Èh
NdKav o mÝclfh` fydrKE o /f.k
is‡fh` h' 27fyiÙhd o mÝcdikh msg ojk
hd. mÝcdj TmamÜ lrkak wK lf<a h' ojk
hd. mÝcdj mgka.kak f›,df› i–¹Kka
jykafiaf.a .S o fydrKE Y’oh o
bYardfh,a rc jQ °œ;af.a ;+Èh NdKavj,
y~ o weØ j th mgka.kak ,¡' 28uq½ iNdj
je| jeˆ is‡hd h' .S .hkafk` .S .ehÝ y'
fydrKEldrfh` k<d ms•fn` h' ojk hd.
mÝcdj Úu jk ;=re ish,a, tfia mejØ×'
29mÝcd TmamÜ lr Úu jQ l, rc o Tyq iuó
is‡ ish,af,` o o×ka jeˆ jekafo` h'
30
fyiÙhd rc o w•m;Syq o °œ;af.a;a"
æjeisjrhd jk wdidmaf.a;a jpkj,ska
i–¹Kka jykafiag m%Yxid .S Ùhkak
f,•jrekag wK lf<` h' T›yq mS%Øfhka
m%Yxid .S .hd ysi kud jekafo` h'
31 tœg fyiÙhd l;d fldg" öö±ka Tn
yeu i–¹Kka jykafiag lem • is‡k
neœka <x • hd. o ia;=Ø mÝcd o i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.djg f.fkkake÷÷hs lSf›
h' iNdj hd. o ia;=Ø mÝcd o Ndr m~qre
jYfhka ojk hd. mÝcd o i;=‡ka f.kdy'
32
iNdj f.kd ojk hd. mÝcdj, .Kk
f.dkÜka ye;a;Ejl=;a" neg½jka ishhl=;a"
neg½ megjqka foishhl=;a h' f• ish,a,
f.kdf›" i–¹Kka jykafiag ojk
hd. mÝcd ms×i h' 33lem lrkÜ ,enQ
m~qre k•" f.dkakÜ yhishhl=;a" neg½fj`
;=kaoyil=;a h' 34tfy;a" mÝclhka uæ jQ
Úid ish® ojk hd. mÝcd iÝ°k• lrkak
neú œh' ta Úid Tjqkaf.a ify`or f,•jre"
jev lghÜ;= Úu jk ;=re;a" wÚla mÝclhka
mœ;% jk ;=re;a Tjqkg Wo› jQfj` h' ukao"
;uka mœ;% •u .ek f,•jre mÝclhkag
30'2-3 .Kka 9'9-11
521
35
jvd wjxl j is‡fh` h' iyNd.slf•
mÝcdj, f;,;a" ojk hd. i|yd jQ mdk
mÝcdj®;a we;=½ j ojk hd. mÝcd fndfy`
fihska Ø“×'
fufia i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df›
fufyh ms<sfj<g kej; is³ lrk ,oafoa h'
36
foœhka jykafia fikó Wfoid iÝ°k•
l< foa yæisfhka mj;ajkak is³ jQ Úid
fyiÙhd o uq½ fikó o mS%Ø jQ y'
mdial= ux.,Hh meje;a•ug iQ°ku
30 bkamiÜ fyiÙhd bYardfh,ajrekaf.a
foœ i–¹Kka jykafiag mdial=
ux.,Hh mj;ajk ms×i fcrei,fuys
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.djg tkak Ùhd
bYardfh,a rg yd cÏ° foaYh uq½,af,ys okajd
he• h' tm%dhs• ckhdg iy ukiafia
ckhdg;a ,shÜ• ,shd he• h' 2iEfyk muK
mÝclhka mœ;% fkdjQ Úid;a" fikó
fcrei,ug /ia fkdjQ Úid;a" Úhu
ld,hg mdial= ux.,Hh mj;ajkak
fkdyeÙ j" 3fo jk udifha th mj;ajkak
rc o Tyqf.a w•m;Syq o i•u; lr.;ay' 4ta
lreK rcÏg;a" uq½ iNdjg;a iܳiÜ hhs
fmÚ×' 5fndfyda ld,hl mgka œYd,
msúila jHjia:df› ,shd Øfnk wdldrhg
mdial=j fkdmeje;a jQ Úid" bYardfh,a-
jrekaf.a foœ i–¹Kka jykafiaf.a mdialj =
fcrei,fuys mj;ajk ms×i tk f,i T›yq
fnhÈ-fInd isg °ka olajd bYardfh,a rg
uq½,af,ys m%isoaO lrk f,i Úfh`.hla
lf<` h' 6fufia m×jqvldrfh` rcÏf.ka o
Tyqf.a w•m;Skaf.ka o ,enQ ,shÜ• /f.k"
rcÏf.a wdÇf› m%ldrhg bYardfh,a rg o cÏ°
foaYh o uq½,af,ys f.dia l;d fldg"
ööbYardfh,a ckfhÚ" wdn%y•f.a o
Bidlaf.a o cdfld’f.a o foœ i–¹Kka
jykafia fj; yeø tkak' tœg wisúhdfjys
rcÏkaf.a wØka .e<• b;=re j is‡k Tn fj;
Wka jykafia yefrkÜ we;' 7;ukaf.a
mshjrekaf.a foœ i–¹Kka jykafiag
œreoaO j f¿`ysl• l< Tf’ mshjrekag;a"
ify`orhkag;a iudk fkdjkak' Tng
fmfkk ye‡hg Wka jykafia Tjqka
jHikhg mdjd ³ka fial' 8bØka Tf’
mshjreka fuka Tn uqrKavq fkd• i–¹Kka
 2 jxYdj,sh 30
jxY
jykafiag .sœiÜ• ¡" Wka jykafia ioyg u
mœ;% l< Wka jykafiaf.a Y=oaOia:dkhg
we;=½ • Wka jykafiaf.a ;o Woyi Tn
flfrka myjk ms×i Tf’ foœ i–¹Kka
jykafiag jkaokd kuialdr lrkak'
9 19
ukao" Tn i–¹Kka jykafia fj;
yerefKd;a" Tf’ ify`orhka o orejka o
;uka w,a,df.k .sh whf.ka lreKdj ,en
f• foaYhg kej; yeø tkÜ we;' ukao" Tf’
foœ i–¹Kka jykafia ohdkÜl•mdj weØ
flfkÙá Tn Wka jykafia fj; yerefKd;a"
Wka jykafia iajlSh uqyqK Tn flfrka
yrjd fkd.kak fiale÷÷hs lSfj` h'
10 fufia m×jqvldrfh` tm%dhs• iy
ukiafia rg uq½,af,ys idnqf,dka olajd u
kÜjúka kÜjrg .sfh` h' tfy;a" –ÚiaiÜ
Tjqkag iskdiS iro• l<y' 11tfia jqj;a"
wdfIÈys o ukiafiays o idnqf,dkays o
iuyre wjk; • fcrei,ug wdfj` h'
12
i–¹Kka jykafiaf.a jpkh múæ rcÏf.a
iy w•m;Skaf.a wdÇj ms<smæk ms×i
cÏ°jreka tla is;a lrjk f,i foœhka
jykafiaf.a yia;h Tjqka msg o jQfha h'
mdial= ux.,Hh meje;a•u
13 fufia fo jk udifha uqyqka fkd±uQ
frd‡ ux.,Hh mj;ajk ms×i buy;a
iNdjla jQ fndfy` fikó fcrei,ug /ia
jqfK` h'
14 T›yq me–K fcrei,fuys ØnQ
mÝcdik mylf<` h' ish® ³• mÝcdik;a
myfldg tajd Ùf¿dka Thg ±uqfj` h'
15
h<s;a T›yq fo jk udifha oyy;r jk °
mdial= neg½jka uerE y' mÝclfh` o
f,•jre o ,Ðcdjg me–K ;=uQ u mœ;% •"
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.djg ojk
hd. mÝcd f.kdfj` h' 16T›yq foœhka
jykafiag lem jQ ukÜIHhd jk fu`fiiaf.a
jHjia:df› ye‡hg ;u ;ukaf.a Úhu
ms<sfj<g ;u ;ukaf.a ia:dkj, isg.;ay'
mÝclfh` f,•jrekaf.a wØka f,a /f.k
biafi` h' 17ukao" mœ;% fkd jQ fndfy`
fofkla iNdfjys is‡fh` h' ta Úid
i–¹Kka jykafiag TmamÜ lrk ms×i
msúis³ fkd jQ ish,a,ka Wfoid mdial= neg½
megjqka ueøu f,•jrekag ndr œh'
18
ukao" ckhdf.ka œYd, iuQyhla tk•"
522
tm%dhs•f.ka o ukiafiaf.ka o biaidlÈf.ka
o idnqf,dkaf.ka o fndfy` fofkla msúis³
fkd•" jHjia:df› ,shd Øfnk wkaoug
Úhuhka bÛ fkdlr mdial=j je<» y'
fyiÙhd Tjqka Wfoid hdƒÆ lr–ka"
ööY=oaOia:dkfha mœ;% Ùøu f,i msúis³
fkdjQ kuq;a" ;ukaf.a mshjrekaf.a foœ
i–¹Kka jykafia jk foœhka jykafia
fidhkak ;ukaf.a is;a fhduq lrf.k is‡k
ish,a,kag lreKdjka; i–¹Kka jykafia
lud jk fialajd÷÷hs lSf› h' 20i–¹Kka
jykafia fyiÙhdg weyq•lka ¡ fikó iÜj
l< fial' 21fcrei,fuys is‡ bYarfh,ajre
o uqyqka fkd±uQ frd‡ ux.,Hh buy;a
mS%Øfhka i;a ojila meje;a jQ y' f,•jre o
mÝclfh` o uq½ YlaØh fhd° ;+Èh NdKav
/f.k .S .h–ka" i–¹Kka jykafiag
ojiska oji m%Yxid lf<` h' 22fyiÙhd
i–¹Kka jykafiaf.a fufyh .ek
olaI;dj weØ ish® f,•jreka æú .kajk
f,i –;% ,S,dfjka l;d flf<a h'
ux.,Hh ;j;a jrla meje;a•u
T›yq iyNd.slf• mÝcd TmamÜ lr–ka o
;ukaf.a mshjrekaf.a foœ i–¹Kka
jykafiag ia;=Ø m%Yxid lr–ka o i;a
ojila ux.,H mÝcdj,ska je<ºfj` h' 23uq½
iNdj o ;j;a i;a ojila ux.,Hh
mj;ajkak i•u; lrf.k" th i;a ojila
mS%Øfhka meje;a jQ y' 24ukao" cÏ°ys rc jQ
fyiÙhd f.dkÜka oyila iy neg½jka
y;aoyila o mÝcd i|yd iNdjg ³kafka h'
w•m;Syq o f.dkÜka oyila yd neg½jka
oioyila iNdjg ³kafk` h' mÝclhkaf.ka
fndfy` fofkla o mœ;% jQ y' 25cÏ°ys uq½
iNdj o mÝclfh` o f,•jre o bYardfh,a
foaYfhka wjq;a is‡ fkdfyd;a cÏ°ys jdih
l< œfoaYslfh` o mS%Ø jQ y' 26fufia
fcrei,fuys buy;a mS%Øhla œh' ukao"
°œ;af.a mÜ;a bYardfh,a rc jQ i,fudkaf.a
ld,hg miÜ fcrei,fuys thdldr isoa•hla
fkd • h' 27tœg f,•jreka jQ mÝclfh`
keósg fikóg wdYSÈjdo lf<` h' Tjqkaf.a
y~ wikÜ ,e” h' Tjqkaf.a hdƒÆj Wka
jykafiaf.a msúis³ jdiia:dkh jk
iajÈ.fhys ms<s.kak ,¡'

mQcl fiajh h<s msysÛ•u
31 f• ish,a, Úu jQ l, tys is‡ ish®
bYardfh,ajre cÏ°ys k.rj,g f.dia
rEmia;•N “| oud" wfIard lma lKÏ lmd
oud" cÏ°f.a uq½ rf† o fnkac–kaf.a rf† o
tm%dhs•f.a rf† o ukiafiaf.a rf† o .súl=½
iy mÝcdik keØ • hk ;=re tajd lvd
±uqfj` h' bkamiÜ bYardfh,ajre ;u
;ukaf.a k.rj, ;u ;ukaf.a Wreu
foaYj,g yeø .sfh` h'
2 fyiÙhd ojk hd. mÝcd iy
iyNd.slf• mÝcd TmamÜ lrkak;a" i–¹Kka
jykafiaf.a l|jqfÈ f°rÛj, fiajh
lrkak;a" ia;=Ø m%Yxid lrkak;a"
mÝclhkaf.a;a" f,•jrekaf.a;a mxØj,
m%ldrhg" mÝclhkaf.ka o f,•jrekaf.ka o
tÙfkldf.a fiajfha ye‡hg Tjqkaf.a mxØ
Úhu flf<a h' 3;jo" i–¹Kka jykafiaf.a
jHjia:df› ,shd Øfnk múæ ojk hd. mÝcd
i|yd tk•" Wfoa iji ojk hd. mÝcd o
in;a ojia" wudjla iy m%isoaO ux.,H
i•nkaO ojk hd. mÝcd o i|yd Tyq
iajlSh rdc i•mØka fldgila Úhu
flf<a h'
4 wer;a" mÝclhka o f,•jreka o
i–¹Kka jykafiaf.a jHjia:dfjys fh¡
isˆu ms×i Tjqkfa .a fldgia fok f,i Tyq
fcrei,fuys œiÝ fikóg wK flf<a h'
5
f• wdÇj m;< jQ œg bYardfh,ajre
fndfy` fihska u OdkHj,skÜ;a" uq¿sl
hÜIfhkÜ;a" f;,aj,skÜ;a" — me×j,skÜ;a"
N+–fha ish® wiajkÜj,skÜ;a m%:u m,
iy ish,af,ka oifhka fldgila o
hy–ka f.kdfj` h' 6cÏ°ys k.rj, œiÝ
bYardfh,ajre iy cÏ°jre f.dkÜkaf.kÜ;a"
neg½jkaf.kÜ;a oifhka fldgila f.kdy'
Tjqkaf.a foœ i–¹Kka jykafiag lem l<
mœ;% foaj,ska oifhka fldgila o T›yq
f.kjq;a f.dvj,a jYfhka ;enQ y' 7T›yq
;=ka jk udifha ¡ tajd f.dv.ikak mgka
f.k y;a jk udifha ¡ tu jevh Úu lf<`
h' 8fyiÙhd o w•m;Syq o wjq;a ta f.dvj,a
n,d i–¹Kka jykafiag;a" Wka jykafiaf.a
fikó jk bYardfh,ajrekag;a m%Yxid
lf<` h' 9fyiÙhd rc ta f.dvj,a .ek
31'3 .Kka 28'1-- 29'39 31'4-5 .Kka 18'12-13"21
523
mÝclhkaf.ka o f,•jrekaf.ka o œNd.
flf<a h' 10tœg Ydf°laf.a jxYfha W;a;u
mÝclhd jk wYúhd Tyqg W;a;r fo–ka"
ööfikó i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.djg
m~qre f.fkkak mgka .;a ° isg wms iEfyk
muK wkÜNj fldg fndfy` fihska b;=re
flf<uq' ukao" i–¹Kka jykafia iajlSh
fikóg wdYSÈjdo l< fial' f• œYd,
fldgi o bØú • Øf’ h÷÷hs lSf› h'
11 tl, fyiÙhd i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dfjys we;=½ f.j,a ms<sfh< lrkak
wK flf<a h' T›yq tfia ms<sfh< fldg"
12
m~qre o oifhka fldgia o lem l< foaj,a
o iÜ/Ù j ;e”ug tajd we;=<g f.kdy'
f,•hfhl= jQ fldkÚhd tajd n,d.ekSug
m;a j is‡fha h' Tyqf.a ifydaor Isfuhs
Tyqg fojeÚhd j is‡fha h' 13fyiÙhd
rcÏf.a;a" foœhka jykafiaf.a ud,s.df›
w•mØhd jQ wYúhdf.a;a Úhufha m%ldrhg
fldkÚhd iy Tyqf.a ify`or jQ Isfuhs
hgf;a fcySfh,a o wYYshd o ky;a o
widfy,a o fcøfud;a o fc`Ydndoa o t,Sfh,a
o biaudÙhd o uy;a o fnkdhd o hk
fudjqyq Ú,Odøka j is‡fh` h' 14kef.kysr
f°rÛ md,lhd jQ" f,•fhl= jQ b•kdf.a mÜ;a
fl`fÈ i–¹Kka jykafiaf.a m~qre;a"
wØY=oaO foa;a fn° fok ms×i ish
leue;af;ka u foœhka jykafiag TmamÜ l<
foaj,a ndr j is‡fha h' 15Tyq hgf;a jdr
ms<sfj<ska ;ukaf.a ify`orhkaf.ka f,dl=
whg;a l=vd whg;a fn° fok ms×i"
œYajdijka; j iydh •ug tafoka o
–Úhd–ka o fÐIÜjd o fIudhd o wuúhd o
fIlÚhd o mÝclhkaf.a k.rj, m;a j
is‡fh` h' 16;=ka wjqre³ jhfia mgka jxY
jYfhka ,shdmæx„ jQ Tjqkaf.a msú–ka yer"
;ukaf.a mxØj, ye‡hg ;u ;k;=re f,i
fiajh Ùøug ojiska oji i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.djg we;=½ jQ ish,a,kag;a
T›yq tfia ³kafk` h' 17tk•" ;ukaf.a msh
jxYj, ye‡hg ,shdmæx„ jQ wjqre³ œiafia
mgka bka by<g jhia weØ ;ukaf.a mxØj,
;u ;k;=rej, is‡ mÝclhka o f,•jreka o
18
,shdmæx„ jQ Tjqkaf.a ish® nd,hka o
Tjqkaf.a NdÈhdjka o mÜ;%hka o ´jreka o
 2 jx
jxYYdj,sh 31-32
hk uq½ iNdjg T›yq tajd ³kafk` h' ;jo"
;ukaf.a Úhu fiajh i|yd T›yq œY=oaO j
is‡fh` h' 19;jo" ;ukaf.a k.rno ;K
“•j, œiÝ mÝclhka jQ wdfrdkaf.a mq;%hka
Wfoid;a" mÝclhkaf.a ish® msú–kag yd
,shdmæx„ jQ ish® f,•jrekag fldgia fok
ms×i" k• jYfhka m;a fldg weØ
ukÜIHfh` ish® k.rj, is‡fh` h'
20 fyiÙhd cÏ° uq½,af,ys fufia
lr–ka ;udf.a foœ i–¹Kka jykafia
bæúfhys hym;a foa o yú foa o hÜlaØiy.;
foa o flf<a h' 21Tyq ;udf.a foœhka
jykafia fidh–ka Wka jykafiaf.a
ud,s.df› fufyh o jHjia:dj o wdÇj o
i•nkaO j mgka.;a ish® lÈ;jHhka
;udf.a uq½ isØka bIag fldg iuDoa•u;a
œh'
wisúhdf› rcq œiska cq° foaYh
jg,
jg,kkÜ ,e”u
^2 rdcd( 18(13-37á 19(14-19" 35-37&
32 f• ldrKdj,g;a" f• fiajhg;a miÜ
j" wisúhdf› rc jk fikflø’
wjq;a" cÏ° foaYhg we;=½ j" mjqre weØ k.r
w,a,d.kak is;d tajdg œreoaO j l|jqre
nekafoa h' 2fikflø’ me–K fcrei,ug
œreoaO j hÜoaO lrkak hk nj fyiÙhd
±l" 3k.rhg msgØka ØnqKÏ W,am;aj, j;=r
kj;ajkak ;udf.a w•m;Ska o n,jka;hka
o iuó uka;%Kh lr.;af;a h' Tyqf.a hÜoaO
uKav,h o Tyqg Wmldr flf<a h' 4fufia
œYd, fikóla /ia j l;d fldg"
ööwisúhdf› rcjreka me–× œg Tjqkag
fndfy` j;=r ,efnkak bv ;nkafka l=ug
±÷÷hs Ùhd ish® W,am;a o foaYh ueæka .,d
hk Th o keje;a;+ y' 5fyiÙhd ffOÈhh
jvd" lvd jeˆ ØnqKÏ uq½ mjqr fld;a
olajd f.dvkeó=f› h' msgØka Tyq ;j;a
mjqrla f.dvkód" °œ;af.a kÜjrg
ØnqKÏ –‡hdjf;ys wdrlaId ixœOdk
–,af,` iœlr fndfy` wdhÜO yd m,sia
iE³f› h' 6Tyq fikó flfrys hÜoaOd•m;Ska
m;a fldg" kÜjr f°rlv t<suyka ;ek
Tjqka /ialr" Tjqkag –;% ,S,dfjka l;d
fldg" 7ööwisúhdf› rcÏg j;a" Tyq iuó
is‡k uq½ iuQyhg j;a “h fkd•"
524
fkdle<š" n,j;a j" ffOÈhj;a j is‡kak'
ukao" Tyq iuó is‡k ;eke;a;dg jvd
n,jka;fhla wm iuó is‡kafka h' 8Tyqg
we;af;a ukÜIH n,hÙ" tfy;a" wmg msysg •"
wfma hÜoaO lrk ms×i wm iuó jev
is‡kafka" wfma foœ i–¹Kka jykafia h÷÷hs
lSf› h' fikó cÏ°ys rc jk fyiÙhdf.a
jpkh œYajdi l<y'
f oa jdm
dmyydi
9 –kamiÜ wisúhdf› rc jk fikflø’
f;u ;udf.a uq½ fiakdj weØ j ,dlSIa
bæúmsg is‡h ¡" fcrei,fuys is‡ cÏ°ys rc
jk fyiÙhdg;a" fcrei,fuys is‡ ish®
cÏ°jrekag;a ;udf.a fiajlhka w;
fufia Ùhd he• h( 10ööwisúhdf› rc jk
fikflø’ fufia Ùhkafka h( Tn
fcrei,f• n,fldÛfjys is‡kafka l=ula
flfrys œYajdi lrf.k o@ 11wfma foœ
i–¹Kka jykafia wisúhdf› rcÏf.a wØka
wm .<jd.kak fiale hs Ùh–ka" fyiÙhd
Tn yeu fmd<Ujkafka idmsmdifhka
uefrkak Tn ish,a,ka Ndr fok ms×i
fkdf› o@ 12.súl=½ foajd, o myfldg" Tn
tl u mÝcdikhla bæúfhys kuialdr
lrkakg;a" ta msg iÜj| ³• TmamÜ lrkak;a
«kE h Ùhd cÏ°g;a" fcrei,ug;a wK
flf<a f• fyiÙhd fkdf› o@ 13ud iy
udf.a mshjreka wka foaYj, ish® ckhkag
l< foa Tn okafka keoa o@ wka foaYj,
cd;Skaf.a foœjrekag fldhs wkaouÙka j;a
Tjqkaf.a foaYh udf.a wØka .<jd.kak
mܽjka jQfha o@ 14udf.a wØka Tn yeu
.<jkak Tf’ foœhkag mܽjka jk f,i"
udf.a mshjreka jkid ¬ ta cd;Skaf.a ish®
foœjreka w;frka ;udf.a fikó udf.a
wØka .<jkak mܽjka jQfha ldg o@
15
tneœka Tn rjgkak j;a" fuf,i Tn
fmd<Ujkak j;a fyiÙhdg bv fkdfokak'
Tyq œYajdi fkdlrkak' ukao" ljr
cdØhl fy` rdcHhl fy` Ùis foœ
flfkl=g j;a ;udf.a fikó udf.a wØka
j;a" udf.a mshjrekaf.a wØka j;a
.<jd.kak mܽjka fkd • h' tfia k•"
Tf’ foœhka jykafia Tn yeu udf.a wØka
.<jkafka flfia ±÷÷hs lSf› h'

16 Tyqf.a Ú,Odøyq foœ i–¹Kka
jykafiag;a" Wka jykafiaf.a fufylre jk
fyiÙhdg;a œreoaO j ;j³rg;a l;d
lf<` h' 17öö;jo" wka foaYj, cd;Skaf.a
foœjreka ;ukaf.a fikó ud wØka
fkd.e<jQ f,i fyiÙhdf.a foœhkÜ;a
;ukaf.a fikó udf.a wØka .<jkafka
ke;÷÷ Ùhd bYardfh,af.a foœ i–¹Kka
jykafiag Úka°lr" Wka jykafiag œreoaO
j l;d lrk ms×i fikflø’ ,shÜ• tjqf›
h' 18T›yq k.rh w,a,d.kak ms×i" mjqr
msg is‡ fcrei,f• fikó nh.kajkak;a"
Tjqka l<Ukak;a cÏfo› NdIdfjka uyd
y~Ùka fudr.id" 19ukÜIH wØka id° Úu
lrk ,o –ys msg ckhkaf.a foœjreka .ek
l;d lrk múæ" fcrei,f• foœhka
jykafia .ek l;d lf<da h'
hdĮfjka ch ,
,nnd.ekSu
20 ta Úid fyiÙhd rc o wdfudiaf.a
mÜ;a æjeisjrhd jk fhidhd o hdƒÆ
fldg iajÈ.hg fudr.eiÝ y' 21tœg
i–¹Kka jykafia foaj ´;fhl= tjQ
fial' Tyq wisúhdf› rcÏf.a l|jqfÈ ish®
n,jka; hÜoaO Nghka o m%OdkSka o
w•m;Ska o urd ±uqf› h' fufia fikflø’
rc wmlSÈØhg m;a • yeø ;u foaYhg
wdmiÜ .sfha h' Tyq ;udf.a foœhkaf.a
.Dyhg .sh œg" ;udf.a u mÜ;%fh` tys ¡
Tyq lvqfjka uerefj` h'
22 fufia i–¹Kka jykafia fyiÙhd
o fcrei,f• jeishka o wisúhdf› rcÏ jQ
fikflø’f.a wØka o wÚla ish,a,kaf.a
wØka o .<jd yeu wØka u Tjqka wdrlaId
l< fial' 23tœg fndfy` fofkla
i–¹Kka jykafiag m~qre o cÏ°ys rc jk
fyiÙhdg wkÈ> foa o fok ms×i
fcrei,ug tajd f.kdfj` h' t;eka NlaØu;a lD;Hhka o wdfudiaf.a mÜ;a
mgka Tyq ish® cd;Ska bæúfhys fYa%IaG j fhidhd æjeisjrhdf.a oÈYk fmdf;ys o
is‡fha h'
fyiÙhd rc f,v •u
^2 rdcd( 20(1-3" 12-19&
24 ta ld,fha ¡ fyiÙhd urKdikak urKfha ¡ ish® cÏ°jre o fcrei,• jeisfh`
jk ;r• fr`.d;=r • i–¹Kka jykafiag o Tyqg f.!rj lf<` h' Tyqf.a mÜ;a
hdƒÆ flf<a h' Wka jykafia Tyqg l;d ukiafia Tyq fjkÜjg rc œh'
525
25
fldg i,l=Kla Tyqg ³ka fial' tfy;a"
fyiÙhd ;udg ,enqKÏ lreKdf› ye‡hg
lD;{ fkd• isØka Wvó= œh' ta Úid Tyq
msg o cÏ° iy fcrei,u msg o Woyi
me–×fha h' 26tfy;a" ;u isf;a Wvó=lu
.ek fyiÙhd o fcrei,f• jeishka o hg;a
jQ Úid" fyiÙhdf.a ojiaj, ¡ i–¹Kka
jykafiaf.a Woyi Úid Wka jykafia
Tjqkag o~qj• fkdlr miÜ j o~qj• l<
fial'
fyiÙ
fyiÙhhdf
df..a j
jiia;=
;j = yd ftYajÈhh
ftY jÈhh
27 fyiÙhd fndfy` jia;=j yd lSÈØh
N=laØ œkafoa h' Tyq rka ú¡j,g;a" wkÈ>
ue×la .,aj,g;a" iÜj| ¿jHj,g;a"
m,siaj,g;a" ish® wdldr wkÈ> nvqj,g;a
.nvd f.j,a o" 28OdkHj, wiajekakg;a"
uq¿sl mdkhg;a" f;,aj,g;a .nvd o" ish®
wdldr .juysIhkag .j uvq o" /<j,g
.d,a o ie³f› h' 29foœhka jykafia Tyqg
wØYhska u i•m;a ³ka Úid Tyq k.r
o fndfy` t½ neg½ .j m†‡ o imhd
.;af;a h' 30f• fyiÙhd rc .Sfydkays j;=r
.,d tk by< W,am; kj;ajd th °œ;af.a
kÜjrg niakdysfrka fl<ska nei tkak
ie,eiaiÜf› h' fyiÙhd ;udf.a ish®
jevj, ¡ iuDoa•u;a œh' 31tfia jqj;a"
foaYfhys isoaO jQ wdYapÈhh .ek œNd.
lrkak n“f,`Úfha w•m;Ska Tyq <óg
;dkdm;Ska tjQ l," Tyqf.a is;=• me;=•
ish,a, ±k .kak ms×i foœhka jykafia
Tyq fi`æis Ùøug muKla Tyq w;ayeúh
fial'
fyiÙ
fyiÙh hd rcqf.a wj
wjiidk ld,h
32 fyiÙhdf.a wÚla Ù%hd o Tyqf.a
cÏ° iy bYardfh,a rcÏkaf.a fmdf;ys o
,shd Øf’' 33fyiÙhd –h.sh miÜ °œ;af.a
mÜ;%hkaf.a fidfydka f.j, by< fld†-
GdYfhys ;ekam;a lrkÜ ,enqf› h' Tyqf.a
 2 jxYdj,sh 33
jxY
ukiafia rcqf.a rdcH ld,h
^2 rdcd( 21(1-10&
33 ukiafia f°f<dia wjqre³ jhfia ¡ rc
• mKiamia wjqreoaola fcrei,fuys
rcl• flf<a h' 2i–¹Kka jykafia
bYardfh,ajreka bæúfhka mkakd ±uQ
cd;Skaf.a ms<sl=,a Ù%hd ye‡hg Tyq
i–¹Kka jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre
foa flf<a h' 3;u msh jQ fyiÙhd lvd±uQ
.súl=½ foajd, Tyq kej; f.dvkód" nd,a
foaj;djkag mÝcdik bæ fldg wfIard lma
lKÏ iE³f› h' Tyq wyfia .%y;drldjka
ish,a,g kuialdr lr–ka tajdg fiajh
flf<a h' 4;jo" ööudf.a kduh fcrei,fuys
ioyg u mjØkafka h÷÷hs i–¹Kka jykafia
j°< Wka jykafiaf.a ud,s.dfjys Tyq wka
foœjrekag mÝcdik f.dvkeó=f› h' 5fufia
Tyq i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df›
uKavm fofla .%y;drldjka ish,a,g
mÝcdik f.dvkeó=f› h' 6Tyq ;udf.a
mÜ;%hka yskafkd•f.a mÜ;%hdf.a –‡hdjf;a ¡
.sÚ mÝcdjla jYfhka TmamÜ flf<a h' Tyq
Ú–Ø ne,S• o Ydia;% lS• o udh• o
Wmfh`.S fldg" wd;aunkaOkldrhka o
wkœkldrhka o wdY%h flf<a h' i–¹Kka
jykafia fl`m lrjk ye‡hg Wka
jykafiaf.a weia yuqfhys Tyq kmÜre foa
fndfy` fihska u flf<a h' 7Tyq iE´ foaj;d
rEmh o foœhka jykafiaf.a ud,s.dfjys
;e” h' ta ud,s.dj .ek foœhka jykafia
°œ;ag;a" Tyqf.a mÜ;a i,fudkag;a l;d
fldg" ööf• ud,s.dfjys;a" ud œiska ish®
bYardfh,a f.`;% w;frka f;`rd.kÜ ,enQ
fcrei,fuys;a udf.a kduh ioyg u
mjØkakg i,ikafk–' 8fu`fiia wØka
bYardfh,ajreka ,enQ uq½ jHjia:df› o
mK;aj, o Úfh`.j, o m%ldrhg ud
Tjqkag wK l< ish,a, lrk ye‡hg T›yq
n,d.kafk` k•" kÜU,df.a mshjrekag ud
Úhu l< foaYfhka Tjqkag ;j;a wyla j
hkak fkdi,iajkafk–÷÷hs j°< fial'
9
tfy;a" i–¹Kka jykafia bYardfh,a
ckhd bæúfhka œkdY lr±uQ cd;Skag jvd
kmÜrel• lrk ye‡hg ukiafia cÏ°jreka o
fcrei,f• jeishka o uq<d flf<a h'
33'2 fcr 15'4 33'4 2 jxYd 6'6 33'7-8 1 rdcd 9'3-5á 2 jxYd 7'12-18
526
ukiafia rc miÜ;e• is; yrjd .ekSu
10 i–¹Kka jykafia ukiafiag;a"
Tyqf.a fikóg;a l;d l< kuq;a T›yq
ijka kܳkafk` h' 11ta Úid i–¹Kka
jykafia wisúhdf› rcÏf.a fiakdm;Ska
Tjqkag œreoaO j tjQ fial' T›yq ukiafia
w,a,d œ,x.=j,ska o o•je,aj,ska o ne|
n“f,`Úhg f.k .sfh` h' 12Tyq
;udf.a œmf;a ¡ ;u foœ i–¹Kka
jykafiag lkak,› fldg" ;u mshjrekaf.a
foœhka jykafia bæúfhys b;d hgy;a •"
13
Wka jykafiag hdĮ flf<a h' Wka
jykafia Tyqg ijka ¡ Tyqf.a lkak,›j
wid fcrei,ug;a" Tyqf.a rdcHhg;a kej;
Tyq me–fKjQ fial' tœg i–¹Kka
jykafia foœhka jykafia nj ukiafia
±k.;af;a h'
14 –kamiÜ Tyq °œ;af.a kÜjúka msg
.Sfydkag niakdysfrka –‡hdjf;ys
u;aiH-f°rÛfjka we;=½ jk ;ek olajd
«fm,a ;dmamh jf†g b;d Wig mjqrla
f.dvkód" cÏ° foaYfhys mjqre weØ ish®
k.rj, fiakdm;Ska isfg›f› h' 15Tyq
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dfjka wka
foœjreka o ms<su o Wka jykafiaf.a
ud,s.dj msys‡ lkafoys;a" fcrei,fuys;a
f.dvkód ØnqKÏ ish® mÝcdik o myfldg
tajd k.rfhka msg; ±uqf› h' 16;jo" Tyq
i–¹Kka jykafiaf.a mÝcdikh msysÛjd" ta
msg iyNd.slf• mÝcd o ia;=Ø mÝcd o TmamÜ
fldg" bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka
jykafiag jeº•ms³• lrkak cÏ°jrekag wK
flf<a h' 17tfy;a" fikó Bg miÜ;a .súl=½
foajd,j, mÝcd lf<` h' tfy;a" tfia
flf<a ;ukaf.a foœ i–¹Kka jykafiag
muKla h'
ukiafiaf.a rdcHfha wjidkh
^2 rdcd( 21(17-18&
18 ukiafiaf.a wÚla Ù%hd o Tyq
;udf.a foœhka jykafiag TmamÜ l<
hdƒÆj o bYardfh,ajrekaf.a foœ
i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka Tyqg
l;d l< æjeisjrhdf.a jpk o bYardfh,a
rcjrekaf.a mÜrdjD;a; .%k:
a fhys ,shd Øf’'
19
Tyqf.a hdƒÆj o foœhka jykafia Tyqg
 527
weyq•lka ³ka ye‡ o Tyqf.a ish® mdmhka o mÝcdik lvd ouk ,oafoa h' tajdg WŠka
Tyqf.a f¿`ysl• o Tyq hgy;a jkak ØnqKÏ iÜj| ³• mÜok mÝcdik Tyq lvd oud"
m<uqfjka Tyq bæ l< lº u; mÝcdia:dk o wfIard lma lKÏ o lemÝ rEm o jd;a;= rEm o
wfIard lma lKÏ iy lemÝ rEm isfgjQ ia:dk “| l=vq fldg" tajdg mÝcd l< whj®kaf.a
o oÈYlhkaf.a mÜrdjD;a; .%ka:fhys ,shd –kSj<j,a msg Tyq tajd biafia h' 5Tyq
Øf’' 20fufia ukiafia –h.sh miÜ Tyqf.a mÝclhkaf.a weglÛ Tjqkaf.a mÝcdik msg
f.or fidfydka f.hs Tyq ;ekam;a lrkÜ mܽiaid" cÏ° o fcrei,u o msúis³ flf<a h'
,enqf› h' Tyqf.a mÜ;a wdfudka Tyq fjkÜjg 6;jo" Tyq kma;,S olajd ukiafiaf.a o
rc œh' tm%dhs•f.a o is–fhdkaf.a o foaYhkays k.r
wdfudkaf.a rdcH ld,h
wdfu uq½,af,ys o tajd wjg fl,ik ,o m<d;ays
^2 rdcd( 21(19-26& o tf,i flf<a h' 7Tyq bYardfh,a foaYh
uq½,af,ys ØnQ mÝcdik lvd oud" wfIard lma
21 wdfudka œis wjqre³ jhfia ¡ rc •
lKÏ o lemÝ rEm o “| oud" tajd l=vqlr"
oEjqreoaola fcrei,fuys rcl• flf<a h'
22 ish® iÜj| ³• mÝcdik jkid fcrei,ug
Tyq ;udf.a msh jQ ukiafia l< múæ
yeø wdfha h'
i–¹Kka jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre
foa lr–ka" ;udf.a msh jQ ukiafia iE´ foaj ud,s.dj m%lDØu DØu; ;a Ùøu
ish® rEmj,g mÝcd fldg jeº•ms³• flf<a ^2 rdcd( 22(3-7&
h' 23Tyqf.a msh jQ ukiafia hgy;a jqK f,i
Tyq i–¹Kka jykafia bæúfhys hgy;a 8 ;jo" Tyq rclug m;a jQ oywg jk
fkd • h' fuu wdfudka jv jvd wmrdO wjqreoafoa ¡ foaYh;a" foaj ud,s.dj;a
flf<a h' mœ;% l< miÜ" ;udf.a foœ i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.dj w®;ajeŠhd lrk
24 Tyqf.a fiajlfh` Tyqg œreoaO ms×i" wi,shdf.a mÜ;a Idmdka o kÜjr
j l=uka;%K fldg Tyqf.a u rc ue³fÈ ¡ w•mØhd jQ uhfiahd o jdÈ;dlrejd jk
Tyq uerefj` h' 25tfy;a" foaYfha fikó fc`jdydiaf.a mÜ;a fc`jd o he• h' 9T›yq
wdfudka rcÏg œreoaO j uka;%Kh l< W;a;u mÝclhd jQ ys,aÙhd <óg me–K
ish,a,ka urd Tyqf.a mÜ;a fcdIshd Tyq foœhka jykafiaf.a ud,s.djg f.fkk
fjkÜjg rclug m;a lf<` h' ,o" f°rÛ md,lhka jk f,•jreka œiska
ukiafiajrekaf.ka o tm%dhs•jrekaf.ka
fcdIshd rc •u iy b;=re j is‡ ish® bYardfh,ajrekaf.ka
^2 rdcd( 22(1-2&
o ish® cÏ°jrekaf.ka o fnkac–kajrekaf.ka

34 fcdIshd wg wjqre³ jhfia ¡ rc • o fcrei,f• jdiSkaf.ka o tl;= lr .kak

Øiatla wjqreoaola fcrei,fuys ,o uqo,a Ndrf.k" 10i–¹Kka jykafiaf.a
rcl• flf<a h' 2Tyq i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dj yú.eiaiu S g;a" w®;ajeŠhd Ùøug;a
weia yuqfhys hym;a foa lr–ka ;udf.a msh ud,s.df› jev lrk lÈudka;ldrhkag
jQ °œ;af.a wdoÈYh wl=rg u ms<smeoafoa h' fok ms×i" Wka jykafiaf.a ud,s.df› jev
Ùøug m;a • is‡k ;eke;a;ka w;g tajd
rEm jkaokd keØ Ùøu ³kafk` h' 11T›yq lemÝ .,a o cÏ° rcÏka œiska
3 Tyq rclug m;a jQ wg jk wjqreoafoa" keØ lrk ,o f.j, hg,Sj,g iy
nd, œfha is‡h ¡ u" ;udf.a msh jQ °œ;af.a nd,alj,g ,S o –f,ag .kak ms×i
foœhka jykafia fidhkak mgkaf.k" jvqjkag;a" .,ajvqjkag;a tajd ³kafk` h'
f°f<dia jk wjqreoafoa ¡ .súl=½ foajd, o 12ta ukÜIHfh` œYajdijka; j jev lf<`
wfIard lma lKÏ o lemÝ rEm o jd;a;= rEm o h' jev n,d .ekSug furdøf.a mÜ;%hkaf.ka
mylr cÏ° iy fcrei,u msúis³ lrkak f,•jreka jk cy;a o Tnæhd o fldyd;af.a
mgka .;af;a h' 4Tyq n,df.k is‡h ¡ nd,a mÜ;%hkaf.ka filúhd o fuIÜ,a,d• o Tjqka
34'1 fcr 3'6 34'4 2 rdcd 21'3á 2 jxYd 33'3 34'5 1 rdcd 13'2
 2 jxYdj,sh 34
jxY
flfrys m;a • is‡fh` h' f,•jre ish,af,`
u ;+Èh NdKav .ek f;are• meye³• weØ
wh jQ y' 13T›yq nr WiÜ,kakka flfrys;a"
tl tl fiajfha jevh lrk ish,a,ka
flfrys;a Ú,Odøka j is‡fh` h'
f,•jrekaf.ka iuyre ,smslrejka j"
Ú,Odøka j" f°rÛ md,lhka j is‡fh` h'
jHjia:d fmd; i•N •u
^2 rdcd( 22(8-20&
14 ;jo" i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.d-
jg f.kd uqo,a Tjqka t<shg .kak
l, fu`fiia uóska fok ,o i–¹Kka
jykafiaf.a jHjia:d fmd; ys,aÙhd
mÝclhdg i•N œh' 15ys,aÙhd f;f• f,al•
jk Idmdkag l;d fldg" ööjHjia:d fmd;
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dfjys Ø” ug
i•N • h÷÷hs Ùhd ta fmd; Idmdkag Ndr
³kafka h' 16Idmdka o fmd; f.k kej; rcÏ
<óg f.k f.dia" ööTf’ fufylrejkag
Ndr ³ka ish,a, u T›yq lrØ' 17i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.df› ØnQ uqo,a f.k T›yq
Ú,Odøka w;g;a" lÈudka;ldrhka w;g;a
³kafk` h÷÷hs rcÏg ±ka• h' 18;jo" f,al•
jk Idmdka rcÏg l;d fldg" öömÝcl jk
ys,Ùa hd ug fmd;la Ndr ³kafka h÷÷ Ùhd rcÏ
bæúmsg thska Ùfhjqf› h'
19 rc jkdys ta jHjia:df› jpk weiÝ
œg fY`lfhka ;udf.a weº• brd.;af;a h'
20
;jo" rc ys,aÙhdg o Idmdkaf.a mÜ;a
wysld•g o —ldf.a mÜ;a w’f°kag o f,al•
jk Idmdkag o rcÏf.a fiajlhd jk
widhdg o wK fldg" 21ööTn f.dia ud
Wfoid;a" bYardfh,ajrekaf.ka o cÏ°jreka-
f.ka o b;=re j is‡kakka Wfoid;a i•N jQ
fmdf;a jpk .ek i–¹Kka jykafiaf.ka
œuikak' ukao" f• fmdf;ys ,shd Øfnk
ish,af,a ye‡hg lrk f,i wfma mshjreka
i–¹Kka jykafiaf.a jpkh rlaId
fkdl< neœka" wm msg j.=rejd Øfnk
Wka jykafiaf.a Woyi uy;a h÷÷hs lSf› h'
22 tœg ys,aÙhd o rcÏf.a wdÇj ,enQ
wÚla wh o yiardf.a mÜ;%hd jk
f;dlay;af.a mÜ;a mÝcl jia;% Ndrldrhd jQ
I,a®•f.a NdÈhdj jk yq,a° k• æjeisjúh
fj; f.dia f• .ek wEg l;d lf<` h' yq,a°
fcrei,f• fo jk fldgfiys œiÜjd h' 23wE
Tjqkag fufia lSjd h( ööbYardfh,ajrekaf.a
528
foœ i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial(
öTn ud fj; tjQ ukÜIHhdg i–¹Kka
jykafia fufia j°rk fiale÷hs Ùhkak'
24
ön,kak" uu f• foaYh msg;a" fuys jeishka
msg;a œm;aØhla jk cÏ° rcÏ bæúfhys
ÙfhjQ fmdf;ys ,shd Øfnk ish® idm
muqKÏjkafk–' 25Tjqka ud w;ayer ;ukaf.a
ish® yia; lÈudka;j,ska ud fl`m lrjk
ye‡hg fjk foœjrekag iÜj| ³• TmamÜ
l< neœka" udf.a Woyi f• foaYh msg
j.=rejd Øf’' th Úfjkafka ke;'÷
26
tfy;a" i–¹Kka jykafiaf.ka œpdrk
ms×i Tn tjQ cÏ°ys rcÏg fufia Ùhkak( öTn
weiÝ jpk i•nkaO j bYardfh,ajrekaf.a
foœ i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial'
27
f• foaYhg;a" fuys jeishkag;a œreoaO j
foœhka jykafia j°rd Øfnk jpk Tn
weiÝ œg Tn is; fudf<dla • Tn Wka
jykafia bæúfhys hgy;a •" fY`lfhka
Tf’ weº• brdf.k ud bæúfhys ye~Q
neœkÜ;a" uu;a Tng lka ³Ú–' i–¹Kka
jykafia fufia j°rk fial' 28uu Tf’
mshjrekaf.a fidfydka “ug Tn
muqKÏjkafk–' ud œiska f• foaYhg;a fuys
jeishkag;a muqKÏjkÜ ,nk ish® œm;aØ
Tf’ weiaj,ska fkd±l" Tf’ fidfydkg
Tn idu°kfhka me–fKkafkys h'÷ ÷÷ T›yq
o yeø weœ;a rcÏg tmj;a ie< lf<` h'
.sœiÜu m%Øia:dmkh Ùøu
^2 rdcd( 23(1-20&
29 tœg rc" m×jqvldrhka hjd cÏ°
iy fcrei,f• ish® m%cd uQ,slhka /ia
lrjdf.k" 30cÏ°ys ish® ukÜIHhka o
fcrei,f• jeishka o mQclhka o f,•jreka
o f,dl= l=vd uq½ fikó o iuó
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.djg .sfha h'
;jo" Tyq i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.d-
fjys Ø” i•N jQ .sœiÜ• fmdf;a ish® jpk
o Tjqka widf.k is‡oa¡ Ùfh›f› h' 31rc
iajlSh ia:dkfhys isg ta fmdf;ys ,shk
,o .sœiÜf• jpk bIag Ùøug i–¹Kka
jykafia wkÜj hk ye‡hg;a" Wka
jykafiaf.a wdÇ o YslaId mo o mK;a o
;udf.a uq½ yDofhka o ;udf.a uq½
wd;aufhka o mj;ajk ye‡hg;a Wka
jykafia bæúfhys .sœiÜula flf<a h' 32Tyq

fcrei,fuys o fnkac–kaf.a foaYfhys o is‡
ish,a,ka Bg tló jkakg ie,eiaiÜf› h'
fcrei,f• jeisfh` o foœhka jykafiaf.a
tk•" ;ukaf.a mshjrekaf.a foœhka
jykafiaf.a .sœiÜu f,i lf<` h' 33fcdIshd
jkdys bYardfh,ajrekag whsØ ish®
rgj,ska ish® ms<sl=,a foaj,a myfldg"
bYardfh,ays is‡ ish,a,ka ;ukaf.a foœ
i–¹Kka jykafiag jeº•ms³• lrkak
ie,eiaiÜf› h' Tyqf.a ish® ojiaj, T›yq
;ukaf.a mshjrekaf.a foœ i–¹Kka
jykafia fjØka myj fkd.sfhda h'
œfYaI mdial= ux.,Hhla meje;a•u
^2 rdcd( 23(21-23&
35 fcdIshd fcrei,fuys i–¹Kka
jykafiag mdial= ux.,Hhla meje;a•
h' T›yq m<uq jk udifha oyy;r jk °
mdial= neg½ megjqka uerE y' 2fcdIshd"
mÝclhka Tjqkaf.a ;k;=rej,g m;afldg"
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› fufyhg
Tjqka ffOÈh lr• h' 3ish® bYardfh,a-
jrekag b.ekakÜjd jQ o i–¹Kka jykafia
Wfoid Y=oaO j is‡hd jQ o f,•jrekag Tyq
l;d fldg" ööbYardfh,a rc jQ °œ;af.a mÜ;a
i,fudka œiska idok ,o ud,s.dfjys Y=oaO
.sœiÜ• lr~qj ;nkak' Tf’ lr msg ;j;a
nrla ke;' ±ka Tf’ foœ i–¹Kka
jykafiag jeº•ms³• lrkakg;a" Wka
jykafiaf.a fikó jk bYardfh,ajrekag
fiajh lrkakg;a" 4bYardfh,a rc jQ °œ;af.a
,shœ,af,a o Tyqf.a mÜ;a i,fudkaf.a
,shœ,af,a o m%ldrhg Tf’ msh jxYj,
ye‡hg Tf’ mxØ f,i iÝ°k• •" 5fikóf.a
mÜ;%hka jk Tf’ ify`orhka Wfoid msh
jxYj, fn¡•j, ye‡hg o f,•jreka
Wfoid msh jxYhÙka fldgila weØ j o
Y=oaOia:dkfhys isg 6mdial= neg½ megjqka
urkak' Tn mœ;% •" fu`fiia uóska ,;a
i–¹Kka jykafiaf.a jpkfha ye‡hg
Ùøug Tf’ ify`orhka Wfoid Wka iÝ°k•
lrkake÷÷hs lSf› h'
7 fcdIshd rc o me–K is‡ fikóf.a
mÜ;%hka ish,a,kag mdial= mÝcd ms×i u
.Kfka ye‡hg neg½ megjqka o t½ megjqka
o Øiaoyil=;a" f.dkÜka ;=kaoyil=;a
35'4 2 jxYd 8'14 35'13 Úlau 12'8-9 35'15 1 jxYd 25'1
529
8
;udf.a u i•mf;ka ³kafka h' Tyqf.a
w•m;Syq o fikóf.a iaf›ƒPd mÝcd i|yd
fikóg;a" mÝclhkag;a" f,•jrekag;a
tf,i ³kafk` h' foœhka jykafiaf.a
ud,s.df› w•mØhka jQ ys,aÙhd o fYlúhd
o fcysfh,a o mdial= mÝcd ms×i neg½
megjqka fo°ia yhishhl=;a" f.dkÜka
;=kaishhl=;a mÝclhkag ³kafk` h' 9f,•-
jrekaf.a w•mØhka jQ fldkÚhd o fIudhd
iy fk;fka,a hk Tyqf.a ify`orfh` o
yI“hd o fchsfh,a o fc`Ydndoa o mdial= mÝcd
ms×i neg½ megjqka mkaoyil=;"a f.dkÜka
mkaihs hl=;a f,•jrekag ³kafk` h'
10 fufia mÝcdÙøf• ms<sfj; iÝ°k•
lrk ,oafoa h' mÝclfh` ;ukaf.a ia:dkfha
o f,•jre ;ukaf.a mxØj, m%ldrhg o
rcÏf.a wdÇj múoafoka is‡fh` h' 11T›yq
mdial= neg½ megjqka uerefj` h' mÝclfhda
o Tjqka wØka f,a /f.k biafida h' f,•jre
i;=ka yu .id iÝ°k• l<y' 12T›yq
fu`fiiaf.a fmdf;ys ,shd Øfnk f,i
i–¹Kka jykafiag TmamÜ lrk ms×i ojk
hd. mÝcdj fikóf.a mÜ;%hkaf.a msh jxY
fn¡•j, ye‡hg ¡ug fjka lf<da h'
.jhskag;a tfia u lf<` h' 13T›yq mdial=j
kS;HkÜl+, j .skafkka mܽiaid" wÚla
Y=oaO wdydr weØ<sj, o lgdr•j, o
ye<sj, o ;•nd" blauÚka f.kjq;a uq½
fikóg tajd ³kafk` h' 14bkamiÜ T›yq
;ukag;a" mÝclhkag;a tajd ms<sfh< lf<`
h' ukao" wdfrdkaf.a mÜ;%hka jQ mÝclfh`
ojk hd. mÝcd o f;,a o ? jk ;=re TmamÜ
lr–ka is‡hy' f,•jre ;ukag;a"
wdfrdkaf.a mÜ;%hka jk mÝclhkag;a
tajd ms<sfh< lf<` h' 15wdidmaf.a mÜ;%hka
jQ .dhlfhda o °œ;af.a;a" wdidmaf.a;a"
fyaukaf.a;a" rcÏf.a æjeisjrhd jk
fc³;=kfa .a;a wdÇf› m%ldrhg ;u ;ukaf.a
ia:dkfhys is‡fh` h' f°rÛ md,lfh` tl
tl f°rÛfjys is‡fh` h' ;ukaf.a fiajfhka
wyla j hkak Tjqkag «kE flf<a ke;'
ukao" Tjqkaf.a ify`or jQ f,•jreka Tjqka
Wfoid tajd ms<sfh< l< neœÚ' 16fufia
fcdIshd rcÏf.a wdÇj f,i mdial=j
mj;ajkak;a" i–¹Kka jykafiaf.a mÝcdik
msg ojk hd. mÝcd TmamÜ lrkak;a i–¹Kka
 2 jx
jxYYdj,sh 35-36
jykafiaf.a uq½ fufyh tu ojfia ms<sfh<
lr ØnqfKa h' 17tys is‡ bYardfh,ajre
mdial=j;a" uqyqka fkd±uQ frd‡ ux.,Hh;a ta
ld,fhys i;a ojila meje;a jQ y' 18thdldr
mdialj= la æjeisjr iduqfj,af.a ld,hg miÜ
j bYardfh,ajreka w;fÈ fkdmj;ajk ,¡'
fcdIshd o mÝclhka o f,•jreka o tys is‡
cÏ° yd bYardfh,ays ish,a,ka o fcrei,f•
jeishka o meje;ajQjdla fuka bYardfh,a
rcÏkaf.ka Ùisfjl= j;a thdldr mdial=jla
meje;ajQfha ke;' 19ta mdial=j meje;ajQfha
fcdIshd rclug m;a jQ oywg jk wjqreoafoa
¡ h'
fcdIshd rcqf.a wjidkh
^2 rdcd( 23(28-30&
20 fcdIshd f• ish,a, lr ud,s.dj
ms<sfh< l<dhska miÜ" –irfha rc jQ fkfl`"
hÜm%ˆia .ó <ó Øfnk lÈfl–Ia k•
ia:dkhg Tjqkag œreoaO j hÜoaO lrkak
wdf› h' fcdIshd o Tyqg œreoaO j msg;a j
.sfha h' 21tfy;a" –irfha rc fcdIshd fj;
;dkdmØhka tj–ka" ööcÏ°ys rc;=fuÚ"
udf.ka Tng l=uk jevla o@ Tng œreoaO
j fkdj ud iuó hÜoaO lrk jxYhg œreoaO
j wo uu t–' blauka jkak Ùhd foœhka
jykafia ug wKl< fialá foœhka jykafia
ud iuó is‡k fial' Wka jykafia Tn
œkdY fkdlrk ms×i Wka jykafiaf.a
ldrKd .ek yria fkdœh hÜ;= h÷÷ Ùhd
±ka• h' 22tfy;a" fcdIshd" fkfl` lS
foœhka jykafiaf.a jpkh fkdwid" Tyq
fjØka wyla j fkdf.dia" Tyq iuó hÜoaO
lrk ms×i" fjia udrelrf.k fu.soafo`
–‡hdjf;ys igkg me–×fha h'
23 ³kÜldrfh` fcdIshd rcÏg œoafo` h'
tœg rcÏ l;d fldg" ööug fndfy` ;=jd< jQ
neœka wylg f.khkake÷÷hs ;u fiajlhkag
lS h' 24Tyqf.a fiajlfh` r:fhka Tyq
/f.k Tyqf.a fo jk r:hg kxjdf.k
fcrei,ug wdfj` h' Tyq –h.sh miÜ
;udf.a mshjrekaf.a fidfydka f.j,
;ekam;a lrk ,oafoa h' ish® cÏ°jre o
fcrei,f• jeisfh` o fcdIshd .ek
je<mÜKdy'
35'17 Úlau 12'1-20 36'4 fcr 22'11-12 36'5 fcr 22'18-19á 26'1-6á 35'1-19
36'6 fcr 25'1-38á 36'1-32á 45'1-5á °Ú 1'1-2
530
25 fcr–hd jkdys fcdIshd .ek œ,dm
.S;sldjla flf<a h' .S .hk ish® –ÚiaiÜ o
.S .hk ish® ia;S%yq o wo olajd ;ukaf.a
œ,dm .SØldj,ska fcdIshd .ek l;d lrØ'
T›yq tajd bYardfh,a w;frys Úfh`.hla
fldg ³kafk` h'
26 tajd œ,dm .SØldj, ,shd Øf’'
fcdIshdf.a wÚla Ù%hd o i–¹Kka jykafiaf.a
jHia:df› ,shd Øfnk ye‡hg Tyq l<
NlaØu;a jev o" 27uq, mgka w. olajd Tyqf.a
bØydih o bYardfh,a iy cÏ° rcjrekaf.a
mÜrdjD;a; .%k:
a fhys jdÈ;dlr Øf’'
fcfy`jdydia rc
^2 rdcd( 23(30-35&
36 tœg foaYfha fikó fcdIshdf.a mÜ;a
fcfy`jdydia le|jdf.k" Tyqf.a
mshd fjkÜjg Tyq fcrei,fuys rclug m;a
lf<` h' 2fcfy`jdydia œis;=ka wjqre³
jhfia ¡ rc •" fcrei,fuys ;=ka udihla
rcl• flf<a h' 3–irfha rc f;f•
fcrei,f• ¡ Tyq fkrmd ú¡ Ùf,`.%E•
;=kaoyia ydrishhl=;"a rka Ùf,`.%E•
Øiay;rl=;a" foaYhg ov.id" 4Tyqf.a
ify`or jQ t,shdlS• cÏ°ys iy fcrei,fuys
rclug m;a fldg" Tyqf.a kduh
fcfy`hdÙ• h Ùhd fjkia flf<a h' ;jo"
fkfl` Tyqf.a ify`or jQ fcfy`jdydia
/f.k –irhg .sfha h'
fcfy`hdÙ• rc
^2 rdcd( 23(36-24(7&
5 fcfy`hdÙ• œismia wjqre³ jhfia ¡
rc •" tfldf<dia wjqreoaola fcrei,fuys
rcl• flf<a h' Tyq ;udf.a foœ i–¹Kka
jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre foa flf<a h'
6
n“f,`Úfha rc jQ fknqloafkYÈ Tyqg
œreoaO j me–K" n“f,`Úhg f.khk
ms×i o•je,aj,ska Tyq nekafoa h' 7i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.df› iuyr NdKav;a
fknqloafkYÈ n“f,`kshg f.k f.dia
n“f,`Úfha ;u ud,s.dfjys ;enqf› h'

8 16
fcfy`hdÙ•f.a wÚla Ù%hd o Tyq l<
ms<l
s ,
= a foaj,a o Tyqg œreoaO j ±k.;a
ldrKd o bYardfh,a iy cÏ° rcjrekaf.a
mÜrdjD;a; .%k: a fhys jdÈ;d lr Øf’'
Tyqf.a mÜ;a fcfy`hdlSka Tyq fjkÜjg
rc œh'
fcfy`hdlSka rc
fcfy
^2 rdcd( 24(8-17&
9 fcfy`hdlSka oywg wjqre³ jhfia ¡
rclug m;a • ;=ka udihl=;a oi ojila
fcrei,fuys rcl• flf<a h' Tyq i–¹Kka
jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre foa flf<a h'
10
B<ó wjqreoafoa ¡ fknqloafkYÈ rc Tyq
iy i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dfjys
wkÈ> NdKav;a n“f,`Úhg f.kajd" Tyqf.a
ify`or jQ fYfoÙhd cÏ° iy fcrei,fuys
rc fldg m;a flf<a h'
fYfoÙhd rc
^2 rdcd( 24(18-20á fcr( 52(1-3&
11 fYfoÙhd œistla wjqre³ jhfia ¡
rc •" tfldf<dia wjqreoaola fcrei,fuys
rcl• flf<a h' 12Tyq ;udf.a foœ
i–¹Kka jykafiaf.a weia yuqfhys kmÜre
foa flf<a h' i–¹Kka jykafiaf.a jpk lS
æjeisjrhd jQ fcr–hd bæúfhys Tyq hgy;a
jQfha;a ke;'
fcrei,f• jeˆu
13 ;jo" foœhka jykafiaf.a k–ka Tyq
æjqr jQ fknqloafkYÈ rcÏg œreoaO j Tyq
ler,s .eiÜf› h' Tyq bYardfh,ajrekaf.a
foœ i–¹Kka jykafia fj; fkdyefrk
f,i uqrKavq • ;udf.a is; ±Š lr.;af;a
h' 14mÝclhkaf.a ish® m%OdkSyq o fikó o
cd;Skfa .a ish® ms<l
s ,= a Ù%hd ye‡hg fndfy`
fia wmrdO lr–ka" i–¹Kka jykafia
fcrei,fuys œY=oO a l< Wka jykafiaf.a
ud,s.dj wmœ;% lf<` h' 15Tjqkfa .a
mshjrekaf.a foœ i–¹Kka jykafia iajlSh
fikóg;a" iajlSh jdiia:dkhg;a wkÜl•md
l< Úid" Wka jykafia kej; kej;
m×jqvldrhka w; Tjqkg a Ùhd weúh fial'
36'10 fcr 22'24-30á 24'1-10á 29'1-2á 37'1á tiÙ 17'12"13 36'11 fcr 27'1-22á 28'1-17
36'13 tiÙ 17'15 36'17 fcr 21'1-10á 34'1-5 36'19 1 rdcd 9'8 36'21 fcr 25'11á 29'10
531
tfy;a" ms<h
s ula keØ ;rug i–¹Kka
jykafiaf.a fl`mh ;ukaf.a fikóg
œreoaO j me–fKk f,i T›yq foœhka
jykafiaf.a m×jqvldrhkag iro•lr" Wka
jykafiaf.a jpk iܽlr Wka jykafiaf.a
æjeisjrekag Úka° lf<` h'
17 ta Úid Wka jykafia Tjqkag œreoaO
j l,aæjrekaf.a rc tjQ fial' Tyq Tjqkaf.a
Y=oaOia:dkfha ¡ Tjqkaf.a fh!jkhka
lvqfjka ueø h' Tyq fh!jkhdg j;a"
lkHdjg j;a" uy,a,dg j;a" fr`.shdg j;a
wkÜl•md fkdflf<a h' Wka jykafia Tjqka
ish,a,ka Tyq w;g mdjd ³ka fial' 18Tyq
foœhka jykafiaf.a ud,s.df› f,dl= l=vd
ish® NdKav o i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.df› jia;= o rcÏf.a;a" Tyqf.a
w•m;Skaf.a;a jia;= o hk ish,a, u
n“f,`Úhg f.k .sfha h' 19T›yq foœhka
jykafiaf.a ud,s.dj ojdoud" fcrei,f•
mjqr lvd" tys ish® ud,s.d .skafkka ojd"
tys ØnqKÏ ish® wkÈ> nvq œkdY l<y'
20
Tyq lvqmyúka fkdu< wh n“f,`Úhg
f.k .sfha h' mdÈisjreka rclug m;a•u
olajd Tyqg;a" Tyqf.a mÜ;%hkag;a T›yq
°ihka j is‡fh` h' 21fufia jQfha fcr-
–hdf.a uqLfhka Ùhjk ,o i–¹Kka
jykafiaf.a jpkh i•mÝÈK jk ms×i h'
ta jpkh k•" ööfkdmj;ajk ,o in;a
œY%duh msúuik ms×i ie;a;E wjqreoaola
foaYh md½ jkÜ we;÷÷ hkak hs'
ihsria rcqf.a m%ldYh
^tiard 1(1-4&
22 tfy;a" i–¹Kka jykafia fcr–hdf.a
uqLfhka ÙfhjQ jpkh i•mÝÈK jk ms×i
mdÈishdf› rc jQ ihsriaf.a m<uq jk
wjqreoafoa ¡ i–¹Kka jykafia mdÈishdf›
rc jQ ihsriaf.a is; fm<fUjQ fial' Tyq
jkdys m%ldYhla lr–ka" ööiajÈ.fha foœ
i–¹Kka jykafia fmdf<df› ish®
rdcHhka ug ¡ Øf’'
 2 jxYdj,sh 36 532
23 öö;jo" Wka jykafia cÏ°ys Øfnk i–¹Kka jykafia jev is‡k fiala jd· Tyq
fcrei,fuys Wka jykafiag ud,s.djla t;ekg fhajd hs mdÈishdf› ihsria
f.dvkókakg ug wKlr Øf’' Wka okajkafka h÷÷ Ùhd ;udf.a rdcHh
jykafiaf.a uq½ fikóf.ka Tn w;fÈ uq½,af,ys m%isoaO fldg ,shœ,af,kÜ;a th
is‡kafka ljfrla o@ Tyq iuó Tyqf.a foœ m;< lr• h'

36'23 fhid 44'28

 533

tiardf.a ffm
df. md;

f• fmdf;a we;af;a" n“f,`Úhdf› œm%jdi.; • is‡ cÏfo›jreka iuyr fofkl= wdmiÜ ish rgg
me–K fcrei,f• foaj ud,s.df› h<s;a kuialdrh wdr•N Ùøu ms<sn| œia;rhÙ' f• œia;rh
fldgia ;=klg fnæh yeÙ h' m<uqj" mÈishdf› ihsria k• w•rdchdf.a Úfh`.hla wkÜj
n“f,`Úfha œm%jdi.; j is‡ cÏfo›jreka lKavdhula wdmiÜ ish rgg me–Óuá fojkÜj" foaj
ud,s.dj h<s;a f.dvkód lem fldg foaj kuialdrh kej; wdr•N Ùøuá f;jkÜj" wjqre³
lSmhlg miÜ" jHjia:dj ms<sn| ukd ±kÜula weØ tiardf.a kdhl;ajh hgf;a ;j;a cÏfo›
lKavdhula œm%jdifhka –¡ wdmiÜ me–Óu yd tiardf.a wkÜ.%yfhka fikóf.a mer×
wdOHd;a–l i•m%°h /flk múæ Tjqkaf.a wd.–l yd idudchsl ãœ;hg kj mKla ,e”u'
fuys wvx.= lreKÏ fufia h(
múƒfÃo 1)2 œm%jdifhka –¡ me–× m%:u lKavdhu'
múƒfÃo 3)6 foaj ud,s.dj f.dvkód lem Ùøu'
múƒfÃo 7)10 tiard fiiÜ fikó;a iuó me–Óu'

ihsria rcqf.a m%ldYkh 5 fcrei,fuys i–¹Kka jykafiaf.a

1 mÈishdf› rc jQ ihsriaf.a m<uq jk

wjqreoafoa ¡" i–¹Kka jykafia fcr–hd
uóska m%ldY l< jpkh bÛ jk ms×i" Wka
jykafia mÈishdf› rc jQ ihsriaf.a is;
WfoH`.j;a l< fial' Tyq ;udf.a rdcHfha
i;r æ.a Nd.fhys m%ios • a fha Ùhjk ms×i
m%ldYkhla Úl=;a flf<a h' 2th fufia h(
öömÈishdf› rcÏ jk ihsria f;f• fufia
Ùhhs( öiajÈ.fha foœ i–¹Kka jykafia
fmdf<` ;,fhys ish® rdcHhka ug ¡ Øf’'
;jo" Wka jykafia cÏ°ys weØ fcrei,•
k.rfhys Wka jykafiag ud,s.djla
f.dvkókakg ug wK lr Øf’' 3Wka
jykafiaf.a uq½ fikóf.ka Tn w;fÈ is‡k
ljr –Úfila fy` f›jd" foœ i–¹Kka
jykafia Tyq iuó jev is‡k fiala jd· Tyq
cÏ°ys weØ fcrei,fuys is‡k bYardfh,-a
jrekaf.a foœ i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dj
f.dvkókakg fcrei,ug hd hÜ;= h' Wka
jykafia jQ l,S" fcrei,f• jev is‡k foœhka
jykafia h' 4h• cÏfo›fjla bØú j h•
;ekl isˆ o" ta ia:dkfha is‡k ukÜIHfh`
fcrei,f• Øfnk foœhka jykafiaf.a
ud,s.dj Wfoid ish leue;af;ka fok m~qr
yer" rka ú¡ o nvqndysrdæh yd .juysIhka o
fo–ka Tyqg Wmldr lr;a jd·÷ ÷÷
ud,s.dj f.dvkók ms×i" foœhka jykafia
œiska is;a WfoH`.j;a lrjk ,o ish® fokd
u tk•" cÏ°jrekaf.a;"a fnkac–kajrekaf.a;a
msh jxYj, m%OdkSyq o mÝclfh` o f,•jre o
tys hkakg iÝ°k• jQ y' 6Tjqka wjg is‡
ish,af,` o ish leue;af;ka ³ka kd kd œO
m~qrej,g wu;r j ú¡ NdKav o rka o
nvqndysrdæh o .juysIhka o wkÈ> foaj,a o
hk f•jdhska Tjqkg a Wmldr l<y'
7 ;jo" ihsria rcÏ fknqloafkYÈ rcÏ
fcrei,fuka f.kjq;"a ;udf.a foajd,fha
;enQ i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df›
NdKav msg;g f.kdf› h' 8mÈishdf› rc jQ
ihsria tajd NdKavd.dúl jQ –;afr°;ag Ndr
³kafka h' Tyq o tajd cÏ°ys w•mØ fIIanYÈg
.Kka lr ³kafka h' 9nvq ,ehsi; a j
= fufia h(
rka ;,s ØyÙ" ú¡ ;,s oyiÙ" œœO nºka
œiskjhÙá 10rka OQu md;% ØyÙ" fo jk
;rf• ú¡ md;% ydrish oyhÙ" fjk;a
NdKav oyiÙá
11 rka ú¡ ish® NdKavj, .Kk
mka°ia ydrishhÙ' œm%jdi.; j is‡ wh
n“f,`Úfhka fcrei,ug wdmiÜ me–× œg
fIIanYÈ œiska f• ish,a, f.fkk ,oafoa h'

1'1 fcr 25'11á 29'10 1'2 fhid 44'28

 tiard 2
n“f,`Úfhka wdmiÜ me–× wh
wdmi
^fkfy( 7(4-73&
2 n“f,`Úfha rcÏ jQ fknqloafkYÈ œiska
w,a,d.kÜ ,en" n“f,`Úhg f.k hk
,oaojqkfa .ka œm%jdifhka –¡" wdmiÜ me–×
foaYjdiSyq fcrei,f• yd cÏ°f› ;u ;ukaf.a
k.rj,g fmr<d me–×hy' Tjqkfa .a k•
fufia h( 2Tjqka me–×fha" fire’ndfn,a
o fÐIÜjd o fkfy–hd o firdhd o fÈ,dhd o
fudÈfolhs o “,aIdka o –YamdÈ o “.ajdhs o
fryq• o ndkd o iuó h'
bYardfh,a ckhd w;r jQ msú–kaf.a .Kk
fufia h( 3mfrdIaf.a mÜ;f% h` fo°ia tlish
ye;a;Efofofkla h' 4fIm‡hdf.a mÜ;f% h`
;=ki a h s ye;a;Efofofkla h' 5wdrdkaf.a
mÜ;f% h` y;aih s ye;a;Emiafofkla h'
6mdy;a-fu`j’f.a mÜ;h % ka jQ fÐIÜjdf.a o
fc`jd’f.a o mÜ;f% h` fo°ia wgish
f°f<diafofkla h' 7ta,d•f.a mÜ;f% h` tla°ia
foish mKiay;rfofkla h' 8Y†Ûf.a mÜ;f% h`
kjish y;<sim a iafofkla h' 9Ylaldhsf.a
mÜ;f% h` y;aih s yegfofkla h' 10ndkSf.a
mÜ;f% h` yhish y;<sifa ofofkla h'
11fnndhsf.a mÜ;f % h` yhish œis;k = fa ofkla h'
12
wYa.doaf.a mÜ;%fh` tla°ia fois h
œisfofofkla h' 13wf°Úld•f.a mÜ;%fh`
yhish yegyhfofkla h' 14“.ajdhsf.a
mÜ;%fh` fo°ia mKiayhfofkla h'
15wd¡kaf.a mÜ;f % h` ydrish mKiay;rfofkla
h' 16fyiÙhdf.ka jQ wdfgÈf.a mq;f% h`
wkÝwgfofkla h' 17f’Ydhsf.a mÜ;f% h` ;=ki a h
s mÜ;f% h` há 48frYSkfa .a mÜ;f% h` há fkfl`°f.a
œis;k = fa ofkla h' 18fc`rdf.a mÜ;f% h` tlish
f°f<diafofkla h' 19ydIÜ•f.a mÜ;f% h` foish
œis;k = fa ofkla h' 20.s’ndÈys mÜ;f% h`
wkÝmiafofkla h'
21 fn;af,fyf• mÜ;%fh` tlish
œis;k = fa ofkla h' 22fkfgdmdys ukÜIHfh`
mKiayhfofkla h' 23wkdf;`;ays ukÜIHfh`
tlish œiswgfofkla h' 24wYaudfj;ays
mÜ;f% h` y;<sifa ofofkla h' 25Ùúh;-a
wdúfu;a" flmsrdfh;a fnfhafrdf;;a mÜ;f% h`
y;aih s y;<si; a k= fa ofkla h' 26rdudys;"a
f.ndys;a mÜ;f% h` yhish œistlafofkla h'
27
–laudiays ukÜIHfh` tlish œisfofofkla
h' 28fnf;,ays o wdhsys o ukÜIHfh` foish
œis;k = fa ofkla h' 29fkfn`ys mÜ;f% h`
mKiafofofkla h' 30u.a“Iays mÜ;f% h` tlish
534
31
mKiayhfofkla h' wÚla ta,d•ys mÜ;f% h`
tla°ia foish mKiay;rfofkla h' 32ydø•ys
mÜ;f% h` ;=ki s œisfofkla h' 33f,doays o
a h
yd¡oays o «fk`ys o mÜ;f% h` y;aih
œismiafofkla h' 34fcúfl`f› mÜ;f% h`
s
;=ki a h
s y;<sim a iafofkla h' 35fikdhdys
mÜ;f% h` ;=k°a ia yhish Øiafofkla h'
36 mÝclfh` k•( fÐIÜjdf.a jxYfha
fc°hdf.a mÜ;f% h` kjish ye;a;E;=kfa ofkla
h' 37b•fuÈf.a mÜ;%fh` tla°ia mKia-
fofofkla h' 38mIayÈ q f.a mÜ;f% h` tla°ia foish
y;<siy a ;afofkla h' 39ydø•f.a mÜ;f% h`
tla°ia oyy;afofkla h'
40 f,•jre k•( fy`oœhdf.a mÜ;h % ka-
f.ka jQ fÐIÜjdf.a o loa–fh,af.a o mÜ;f% h`
ye;a;Ey;rfofkla h' 41.SØldldrhka jQ
wdidmaf.a mÜ;f% h` tlish œiswgfofkla h'
42f°rÛ md,lhkaf.a mÜ;f % h` tk•( I,a®•f.a
mÜ;f% h` o wdfgÈf.a mÜ;f% h` o g,afudkaf.a
mÜ;f% h` o wlal’ = f.a mÜ;f% h` o y‡gdf.a
mÜ;f% h` o fI`nhsf.a mÜ;f% h` o hk ish,af,`
tlish Øiakjfofkla h'
43 foaj ud,s.df› fiajlhka jk
fkØkS•jre k•( YSydf.a mÜ;f% h` há yiÜmdf.a
mÜ;f% h` há g’ndfjd;af.a mÜ;f% h` há
44flafrdiaf.a mÜ;%fh` há ishdf.a
mÜ;f% h` há mdf°kaf.a mÜ;f% h` há 45f,ndkdf.a
mÜ;f% h` há y.dndf.a mÜ;f% h` há wlal’ = f.a
mÜ;f% h` há 46yd.d’f.a mÜ;f% h` há I•,dhsf.a
mÜ;f% h` há ydkdkaf.a mÜ;f% h` há 47.sofa o,af.a
mÜ;f% h` há .yÈf.a mÜ;f% h` há frhdhdf.a
mÜ;f% h` há .iaid•f.a mÜ;f% h` há 49WYaYdf.a
mÜ;f% h` há mdfiahdf.a mÜ;f% h` há f’ihsf.a
mÜ;f% h` há 50wiakdf.a mÜ;f% h` há fuhÜk• S f.a
mÜ;f% h` há fkmSi• s f.a mÜ;f% h` há 51nlanl q fa .a
mÜ;f% h` há yl=mdf.a mÜ;f% h` há yÈyqÈf.a
mÜ;f% h` há 52nYa®;af.a mÜ;f% h` há fuys°f.a
mÜ;f% h` há yÈIdf.a mÜ;f% h` há 53nÈfldiaf.a
mÜ;f% h` há iSfirdf.a mÜ;f% h` há f;udf.a
mÜ;f% h` há 54fkYshdf.a mÜ;f% h` há y‡mdf.a
mÜ;f% h` há
55 i,fudkaf.a fiajlhkaf.a mÜ;%fh`
k•( fi`ghsf.a mÜ;f% h` há yiafidfmfr;af.a
mÜ;f% h` há fmre°f.a mÜ;f% h` há 56ch,df.a
mÜ;f% h` há oÈfldkaf.a mÜ;f% h` há .sofa o,af.a
mÜ;f% h` há 57fIm‡hdf.a mÜ;f% h` há y†‡,af.a
mÜ;f% h` há fmdflfr;a-yYafYndhs•f.a
mÜ;f% h` há wd—f.a mÜ;f% h` h'

58 foaj ud,s.df› fiajlfh` o
i,fudkaf.a fiajlhkaf.a mÜ;f% h` o hk
ish,af,` ;=ki a h
s wkÝfofofkla h'
59 f;a,-a fu,d" f;a,-a yÈId" flre’"
woa°ka" b•fuÈ hk ia:dkj, isg wdjd jQ"
;uka bYardfh,ajreka njg ;u ;ukaf.a
fm<m;;a" jxYh;a fmkajkakg neú jqKd jQ
wh k•( 60fo,dhdf.a mÜ;f% h` o fg`“hdf.a
mÜ;f% h` o fkdfl`°f.a mÜ;f% h` o hk fudjqyq
yhish mKiafofofkla h'
61 mÝclhkaf.a mÜ;%hkaf.ka yndhdf.a
mÜ;f% h`;a" ylafldYaf.a mÜ;f% h`;a" .s,h s ¡h
nÈY,a,hsf.a ´jrekaf.ka NdÈhdjl mdjd-
f.k Tjqkfa .a kduh ,enQ nÈis,, a hsf.a
mÜ;f% h`;a h' 62fm<m;a jYfhka .Kka .kakd
,o f,aLkfhys Tjqkfa .a k• fijQ kuq;"a
yuqfkdjQ neœka" fudjqyq wmœ;% hhs i,lkÜ
,en" mÝcl ;k;=frka bj;a lrkÜ ,enqfj` h'
63W!ø• iy ;=•–• ork mÝclfhl= keós‡k
;=re" wØY=oO a foaj,ska fkdlk ye‡hg
wdKavl q drhd Tjqkg a wK flf<a h'
64 uq½ iNdf› .Kk y;<sia fo°ia
;=ki a hs yegla h' 65ta yer Tjqkfa .a °i°iSyq
y;a°ia ;=ki a hs Øiay;afofkla o is‡fh` h'
Tjqka w;fÈ .dhl .dhsldfj` foishhla
is‡fh` h' 66Tjqkfa .a wYajfh` y;aih
Øiayhfofkla há Tjqkfa .a wYaj;rfh` foish
y;<sim a iafofkla há 67Tjqkfa .a TÛfj`
ydrish Øiamiafofkla há fldg½fj` yh°ia
y;aih s œisfofkla h'
68 ;jo" ta ta jxYj, m%OdkSk-a
f.ka iuyre fcrei,fuys Øfnk i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.djg me–× l,ay"s foœhka
jykafiaf.a ud,s.dj iajlSh ia:dkfhys
f.dvkók ms×i ish leue;af;ka ³ka m~qre
TmamÜ l<y' 69T›yq ;ukaf.a mܽjkalf•
ye‡hg rka Ùf,`.%E• mkaih s hla o ú¡
Ùf,`.%E• fooyia wgishhla o mÝcljia;%
ishhla o lÈudka; i|yd .nvdjg
³kafkda h'
70 fufia mÝclfh` o f,•jre o
fikóf.ka iuyre o .dhlfh` o f°rÛ
md,lfh` o ud,s.df› fiajlfh` o iajlSh
k.rj, œiÝ y' ish® bYardfh,ajre o iajlSh
k.rj, œiÝ y'
2'63 .Kka 27'21 2'70 1 jxYd 9'2á fkfy 11'3 3'2 Úlau 27'1 3'3 .Kka 28'1-8
3'4 .Kka 29'12-38 3'5 .Kka 29'11--29'39
535
kui
ku ialdrh h<s weršu
3 y;a jk udih jk œg" bYardfh,a
fikó ;u ;ukaf.a k.rj, mæx„ •
is‡hy' tl, T›yq tla flfkl= fuka
fcrei,ug /ia jQ y' 2ta wjia:df› ¡
fc`Yd°laf.a mÜ;a fc`IÜjd o mÝclhka jQ Tyqf.a
ify`orfh` o fIh,aØfh,af.a mÜ;a fire’ndfn,a
o Tyqf.a ify`orfh` o foœhka jykafiag
lem jQ ukÜIHhd jQ fu`fiiaf.a jHjia:df›
,shd Øfnk f,i" ojk hd. mÝcd TmamÜ lrk
ms×i" bYardfh,ajrekaf.a foœhka jykafiaf.a
mÝcdikh f.dvkeóSug mgka.;ay' 3T›yq
œfoiaj, ckhdg “fhka is‡ kuq;"a mÝcdikh
l,ska ØnqK ia:dkfhys msyfs g›fj` h' T›yq
ta mÝcdikh u; Woh iji i–¹Kka
jykafiag ojk hd. mÝcd TmamÜ lf<` h' 4,shd
Øfnk Úhuhka f,i T›yq l+vdr•
ux.,Hhka mj;aj–ka" tl tl ojig Úhu
.Kk wkÜj ojia m;d ojk hd. mÝcd TmamÜ
l<y' 5tajdg wu;r j T›yq Úrka;r ojk
hd. mÝcd o wudjlaj,;a" i–¹Kka
jykafiaf.a ish® Úh–; Y=oO a ux.,Hj,;a
mÝcd o i–¹Kka jykafiag TmamÜ lrk
ish,a,kaf.a iaf›ƒPd mÝcd o TmamÜ l<y'
6
s T›yq y;a jk udifha m<uq jk ° mgka
i–¹Kka jykafiag ojk hd. mÝcd TmamÜ
lrkakg mgka.;ay' tfy;a" i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.df› w;aØjdr• ta jk f;la
fkdouk ,oafoa h' 7mÈishdf› rc jQ
ihsriaf.ka ;ukag ,enqKÏ wjirfha ye‡hg
f,nfkdkays isg fcdmamdjg uqyfq oka Ùysú
.ia f.fkk ms×i T›yq f•ikajrekag;a"
jvqjkag;a uqo,a o iSf°ka jeishkag;a" ;SÈ
jeishkag;a lEu" ”u yd f;,a o ³kafk` h'
foaj ud,s.df› w
w;;aØjdr• ±—u
8 fcrei,fuys Øfnk foœhka
jykafiaf.a ud,s.djg Tjqkfa .a me–Ófuka
miÜ" fo jk wjqreoafoa fo jk udifha ¡
fIh,aØfh,af.a mÜ;a fire’ndfn,a o
fc`Yd°laf.a mÜ;a fc`IÜjd o tys jev
mgka.;ay' Tjqkfa .a fiiÜ ify`orfh` o
mÝclfh` o f,•jre o œm%jdifhka –¡
fcrei,ug me–× ish,af,` o Tjqkg a iydh
 tiard 3-4
jQ y' T›yq i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df›
jev n,d.ekSug œis wjqre³ yd Bg jeŠ
jhieØ f,•jreka m;a lf<` h' 9tœg fÐIÜjd
iy Tyqf.a mÜ;f% h` o ify`orfh` o loa–fh,a
iy Tyqf.a mÜ;h % ka jQ cÏ°f.a mÜ;f% h` iy
fykd°oaf.a mÜ;f% h` o Tjqkfa .a mÜ;f% h` o
ify`orfh` o hk f,•jre tluq;= j foœhka
jykafiaf.a ud,s.df› jev lrkakka ms<n s |
j.lSu ;uka w;fÈ fn°.;ay'
10 f.dvkók wh i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.df› w;aØjdr• ±uQ l," bYardfh,ays rc
jQ °œ;a Úhu l< wkaoug i–¹Kka
jykafiag m%Yxid lrk ms×i" mÝclfh`
iajlSh weºfuka ieriS fydrKE weØ j o
wdidmaf.a mÜ;h
% ka jk f,•jre w;a;,a weØ j
o bæúhg wdy' 11T›yq i–¹Kka jykafiag
ia;Ø= m%Yxid lr–ka" ööWka jykafia hym;a há
ukao" bYardfh,a flfrys Wka jykafiaf.a
lreKdj ioyg u mjØkafka h÷÷hs Ùh–ka .S
.ehÝ y' i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df›
w;aØjdru ±uQ Úid Tjqka i–¹Kka
jykafiag m%Yxid l< œg" uq½ fikó foœhka
jykafiag uyd m%Yxid f>`Idjla keó=fj` h'
12
tfy;a" m<uq ud,s.dj ³Û uy® wh jk
fndfy` mÝclfh` o f,•jre o msh jxYj,
m%OdÚfh` o ud,s.df› w;aØjdr• ±uQ nj ³Û
œg uyd y•ka ye~qfj` h' ;j;a fndfy`
fofkla mSØ% f>`Id o meje;ajQ y' 13ta Úid mSØ
% wr—h wl=rej,ska ,shk ,oafoa h'
f>`Idf› y~ l=ula o Ùhd j;a" fikóf.a
ye•f• y~ l=ula o Ùhd j;a Ùisfjl=g fjka
fjka jYfhka yºkd.; fkdyeÙ œh' ukao"
fikó uyd y•ka f>`Id lf<` h' ta f>`Idj
fndfy` ³rg weis×'
iudúhhkaf.a œf r`Oh
œfr
4
œm%jdifhka –¡ me–× wh bYardfh,ays
foœ i–¹Kka jykafiag ud,s.djla
f.dvkók nj cÏ°jrekaf.a o fnkac–k-a
jrekaf.a o tæúldrfh` wid" 2fire’ndfn,a
o msh jxYj, m%OdkSka o fj; wjq;"a Tjqkg
a 11 T›yq wÈ;laIia;d rcÏ fj; fufia
l;d fldg" ööTn yd iuó ud,s.dj
f.dvkókakg wmg;a bv fokaká ukao" Tn
fia u wms;a Tf’ foœhka jykafia woyuqá
fu;ekg wm f.kdjd jQ wisúhdf› rcÏ jk
taiÈ-yoaf°kaf.a ld,fha mgka wms Wka
jykafiag mÝcd lr–ka is‡fhuq÷÷hs lS y'
3'10 1 jxYd 25'1 3'11 1 jxYd 16'34á 2 jxYd 5'13á 7'3á .S;d 100'5á 106'1á 107'1á 118'1á 136'1á fcr 33'11
4'2 2 rdcd 17'24-41 4'6 tia; 1'1
536
3 tfy;a" fire’ndfn,a o fc`IÜjd o
bYardfh,a msh jxYj, fiiÜ m%OdkSyq o Tjqkg a
l;d fldg" ööwfma foœhka jykafiag
ud,s.djla f.dvkeóSf• ¡ Tn wm iuó tla
•fuka wmg Ùis jevla ke;' mÈishdf›
ihsria rc wmg wK lr Øfnk múæ" wms
muKla u bYardfh,a foœ i–¹Kka
jykafiag th f.dvkókafkuq÷÷hs lS y'
4 tœg foaYfha fikó" cÏ° fikó
wffOÈhj;a lrjkakg;a" ;j³rg;a
f.dvkeóSf• jev fkdlrk f,i Tjqka
“h.kajkak;a mgka.;ay' 5;jo" Tjqkfa .a
jev jHÈ: lrk ms×i T›yq rcfha
Ú,Odøkag w,a,ia ³kay' f• ;;a;j a h
mÈishdf› rcÏ jQ ihsriaf.a uq,a ld,fha isg
mÈishdf› rcÏ jQ °úhÜia rclug me–fKk ;=re
u mejØ×'
6 wyiaf›frdIa rclug m;a jQ uq,a
ld,fha ¡ T›yq cq°ys o fcrei,fuys o
jeishkag œreoaO j fp`okdjla ,shd bæúm;a
l<y'
7 ;jo" wÈ;laIia;d rcÏ oji" “Ia,d• o
–f;a°;a o gfnfh,a o Tjqkfa .a fiiÜ
iyldrfh` o mÈishdf› rcÏ jQ wÈ;laIia;dg
,shu
Ü la ,shd hejQ y' ta ,shu
Ü wr—h NdIdfjka
8 wdKavl q drhd jQ fryq• o f,al• jQ
Is•Ihs o fcrei,ug œreoaO j u;= ±lafjk
,shuÜ wÈ;laIia;d rcÏg ,shd hejQ y'
9 wdKavl q dr jQ fryq• o f,al• jQ Is•Ihs
o Tjqkfa .a fiiÜ iyldrfh` o œÚYaphlrefj`
o ;dkdmØfh` o mÈishdkÜ Ú,Odøyq o Wrela
yd n“f,`Ú jeisfh` o iÝidys ta,d•jre o
10
W;=• jQ" .re;r jQ wiÜÈnÚmd,a œiska
f.fkk ,³j" iudúfha k.rj, yd hÜmˆ % ia
.fóka tf;r m<df;a mæx„ lrjk ,o fiiÜ
fikó o thg mx.=ldr jQ y'
,shd hejQ y( öö.óska tf;r jdih lrk fikó
jk wms" rc;=ud fj; fufia ,shd tjuq( 12Tn
flfrka wm fj; wd cÏfo›jka fcrei,ug
me–K ta ler,sldr kmÜre k.rh f.dvkók
nj Tn ;=udg ±kaœh hÜ;= h' mjqrej, jev Úu
lrkakg <ó h' T›yq w;aØjdru w®;ajeŠhd

13
lrf.k hØ' bØka f• k.rh f.dvkód
mjqre id° Úu lrkÜ ,enqfjd;a fudjqka ;Sre
noao j;a" wd°h• noao j;a" iÜx.• j;a fkdfok
nj o fufia wkaØf• ¡ rcÏg thska w,dN ydÚ
isoO
a jk nj o Tn ;=udg ±kaœh hÜ;= h'
14
bØka wms Tn ;=udg Kh.eØ j is‡h ¡ Tng
w,dN ydÚ me–fKkÜ n,d isˆu wmg kÜi³Ü iÜ
neœka" 15Tf’ mshjrekaf.a f,aLkd.drfha
jdÈ;d fmd; œNd. lrk ms×i Tn ;=udg
okajd tjuq' fufia Tn jdÈ;d fmdf;ys
fidhd ne®fjd;a" f• k.rh ler,sldr"
rcÏg;a rgj,g;a w,dN ydÚ lrk k.rhla
nj;a" fmr isg u tys f¿`ysl•j,g ;=vq ¡•
is³ jQ nj;a" tu ldrKh Úid ta k.rh
jkikÜ ,enQ nj;a Tng ±k.kakg ,efnkÜ
we;' 16f• k.rh f.dvkód mjqre id° Úu
lrkÜ ,enqfjd;a" hÜmˆ% ia .óska fuf.dv Tng
Ùis fmfoila whsØ fkdjk nj wms Tn ;=udg
okajd is‡uq'÷÷
rc;=udf.a ms<s;=r
17 tœg rc;=ud f• ms<; = he• h( ööfryq•
s r
wdKavl q drhdg;a" Is•Ihs f,al•g;a" iudúfha
jdih lrk Tjqkfa .a fiiÜ iyldrhkag;a"
hÜmˆ
% ia .óska tf.dv is‡k fiiÜ whg;a fi;a
f› jd· 18Tn wm fj; tjQ ,smh s mújÈ;kh
lr ud bæúfhys meyeæ,s f,i Ùhjk ,oafoa h'
19
ud wK ³ka múæ œNd.hla o lrk ,oafoa h'
ta wkÜj" f• k.rh mÜrdK ld,fha isg
rcjrekag tæújdæl• lr weØ nj;a" tys
ler,s.eiS• o f¿`ysl• o is³ • weØ nj;a
fmkS f.dia Øf’' 20;jo" hÜmˆ % ia .óska
tf.dv Øfnk uq½ rg wdKavq l< rcÏka
fcrei,fuys is‡ nj;a" ;Sre noao o wd°h• noao
o iÜx.• o Tjqkg a fok ,o nj;a ±k.kakg
,e” we;' 21tneœka ud œiska Úfh`.hla
muqKj Ï k ;=re ta k.rh f.dvfkdkók
ms×i ta –ÚiÜkfa .a jev kj;ajk ye‡hg
Úfh`.hla lrkak' 22rcÏg w,dN ydÚ jk
œ•fha wk;=re jeŠ jkakg bv fkdyúk
ms×i wm%udo j fuh lrk f,i
j.n,d.kak'÷÷
23 wÈ;laIia;d rcÏf.a f• ,smfs ha msgm;
fryq• o Is•Ihs f,al• o Tjqkfa .a iyldrhka
o bæúfhys ÙfhjQ œ.i u" T›yq fcrei,fuys
is‡ cÏfo›jreka fj; iefKÙka f.dia
4'24 y.a 1'1á filú 1'1 5'1 y.a 1'1á filú 1'1 5'2 y.a 1'12á filú 4'6-9
537
n,y;aldrfhka Tjqkfa .a jev k;r l<y'
24
tl, fcrei,fuys Øfnk foœhka
jykafiaf.a ud,s.df› jev kej;=fKa há
mÈishdf› rc jQ °úhÜifa .a rdc md,kfha
fo jk wjqreoao olajd th kej;S Ø“×'
foaj ud,s.df› jev h<s weršu
5 tl, y.a.hs iy boafo`f.a mÜ;a fYlúhd
hk æjeisjre cÏ°ys o fcrei,fuys o
is‡ cÏfo›jrekag" Tjqka iuó jev œiÝ
bYardfh,ajrekaf.a foœhka jykafiaf.a
kdufhka æjeia jeÙ mejiÝ y' 2tœg
fIh,aØfh,af.a mÜ;a fire’ndfn,a o
fc`Yd°laf.a mÜ;a fc`IÜjd o fcrei,fuys
Øfnk foœhka jykafiaf.a ud,s.dj
f.dvkókakg mgka.;ayá Tjqka iuó
foœhka jykafiaf.a æjeisjre o Tjqkg a
Wmldr lr–ka is‡fh` h'
3 ta ld,fha ¡ hÜmˆ % ia .óska tf.dv
is‡ ;;af;khs k• æYd•mØhd o
fI;È-fn`fikhs o Tjqkfa .a iyldrfh` o
Tjqka fj; wjq;"a l;d fldg" ööf• ud,s.dj
f.dvkeóSug" m%ØixialrKh Ùøug Tng
Úfh`. flf<a ljfrla ±÷÷hs Tjqkfa .ka weiÝ
y' 4;j³rg;a T›yq m%Yk a lr–ka" ööf•
ud,s.dj f.dvkók –ÚiÜkfa .a k• ljfÈ
±÷÷hs weiÝ y' 5tfy;a" cÏfo›jrekaf.a foœhka
jykafiaf.a wdrlaId ne,au Tjqkfa .a m%cd
uQ,l s hka flfrys jQ neœka °úhÜig a f•
i•nkaOfhka okajd hjd" ,shu Ü Ùka ms<;
s r
= e
,efnk ;=re T›yq Tjqkfa .a jev k;r
fkdl<y'
6 hÜmˆ
% ia .óska tf.dv is‡ æYd•mØ
;ek jQ ;;af;khs o fI;È-fn`fikhs o
hÜmˆ% ia .óska tf.dv is‡ mÈishdkÜ Ú,Odøka
jQ Tyqf.a iyldrhka o œiska °úhÜia rcÏg
hejqKÏ ,smfs ha msgm; u;= ±laf›' 7Tjqka hejQ
rfm`È;=f› fufia ,shd Ø“×( öö°úhÜia rcÏ
yg i› fi;a f› jd· 8wm cÏ° rf† Øfnk"
W;=• foœhka jykafiaf.a ud,s.djg .sh
nj rc;=udg ±kaœh hÜ;= j Øf’' th
f,dl= .,aj,ska f.dvkódf.k hkÜ ,ef’'
“;aØj,g ,S nd,al fhd° Øf’' ta jevlghÜ;=
Wkka³fjka fyd¢ka fløf.k hhs' 9wms o tys
m%cd uQ,l a lr–ka" öf• ud,s.dj
s hkaf.ka m%Yk
f.dvkókak;a" thg .Dy NdKav iemhSug;a
 tiard 5-6
Tng Úfh`.hla flf<a ljfrla ±÷hs
Tjqkfa .ka weiSu'q 10;jo" Tjqkg a uQ,ls j
Ù%hd lrk –ÚiÜkfa .a k• ,shdf.k Tng
okajkÜ ms×i" öTjqkfa .a k• ljfÈ ±÷hs
Tjqkfa .ka weiSu'q 11T›yq ms<; s r= e fo–ka"
öwms iajÈ.fha;"a fmdf<df›;a foœhka
jykafiaf.a fufylrefj` j•y' —g fndfy`
wjqre³ .Kklg fmr f.dvkók ,o"
bYardfh,ays W;=• rfcl= œiska f.dvkód Úu
lrk ,o ud,s.dj wms kej; f.dvkóuq'
12
tfy;a" wfma mshjreka œiska iajÈ.fha
foœhka jykafia Woyia lrkÜ ,enQ neœka Wka
jykafia l,aæh jQ n“f,`Úfha rcÏ jQ
fknqloafkYÈ w;g Tjqka mdjd ³ka fial'
Tyq o f• ud,s.dj œkdY fldg fikó
n“f,`Úhg f.k .sfha h' 13tfy;a"
n“f,`Úfha rcÏ jQ ihsriaf.a m<uq jk
wjqreoafoa ¡" foœhka jykafiaf.a f• ud,s.dj
f.dvkókakg ihsria rc Úfh`.hla flf<a
h' 14;jo" fknqloafkYÈ rcÏ fcrei,fuys
ØnqKÏ ud,s.dfjka f.k f.dia" n“f,`Úfha
foajd,fha ;enQ foœhka jykafiaf.a ud,s.df›
rka ú¡ NdKav" ihsria rc n“f,`Úfha
foajd,fhka /f.k" ;ud æYd•mØhd jYfhka
m;a l< fIIanYÈ hk kduh weØ ;eke;a;dg
Ndr ³kafka h' 15Tyq l;d fldg" öf• NdKav
f.k f.dia fcrei,fuys Øfnk ud,s.df›
;nkaká foœhka jykafiaf.a ud,s.dj o l,ska
ØnQ ia:dkfhys f.dvkókÜ ,ndjd÷hs o lSf›
h' 16tœg tu fIIanYÈ wjq;a fcrei,fuys
Øfnk foœhka jykafiaf.a ud,s.df›
w;aØjdru ±uqf› h' t;eka mgka f• olajd
th f.dvkódf.k hk kuq;a ;j u th
Úulr ke;e÷hs wmg lSfj` h' 17ta Úid rcÏg
hym;e hs fmfka k•" fcrei,fuys foœhka
jykafiaf.a f• ud,s.dj f.dvkókakg
ihsria rcÏ œiska Úfh`.hla lrk ,oafoa ± hs
n“f,`Úfha Øfnk rcÏkfa .a NdKavd.drfhys
fidhd n,kak i,iajd" f• ldrKh .ek
rc;=udf.a leue;a; wmg okajd tjqj uekj'÷÷
°ú
°úhhÜ ia rcqf.a ms<s;=r
6 tl, °úhÜia rcÏ l< Úfh`.hla wkÜj
n“f,`Úfhys f,aLkd.drfha .nvdj,
;ekam;a lrk ,o fmd;a fidhd n,k ,¡'
2 mÜ;h % kaf.a o Y=Niso• a h Wfoid hdƒÆ lrk
tœg f•æhd ckmofha Øfnk tlan;dkd
n,fldÛfjys jdÈ;d fmd;la i•N œh' tys
fufia Ùhd Ø“×(
5'12 2 rdcd 25'8-12á 2 jxYd 36'17-20á fcr 52'12-15 5'13 tiard 1'2-11
538
3 ööihsria rcÏf.a m<uq jk wjqreoafoa ¡
ihsria rc fcrei,fuys Øfnk foœhka
jykafiaf.a ud,s.dj .ek fufia Úfh`.hla
flf<a h( öta ud,s.dj mÝcd TmamÜ lrk
ia:dkhla jYfhka f.dvkókÜ ,ef’jd' tys
w;aØjdr• iœ fldg msyÛ s jkÜ ,ef’jd' tys
Wi —gÈ œisy;la o m<, —gÈ œisy;la o
œh hÜ;= h' 4uyd .,a fma<s ;=kl=;"a w®;a ,S
fma<h s l=;a weØ j th idokÜ ,ef’jd' œhou o
rdc NdKavd.drfhka f.jkÜ ,ef’jd' 5;jo"
fknqloafkYÈ œiska fcrei,fuys Øfnk
ud,s.dfjka /f.k" n“f,`Úhg f.fkk ,o
foœhka jykafiaf.a ud,s.df› rka ú¡ NdKav
wdmiÜ fokÜ ,en" fcrei,fuys Øfnk
ud,s.df› Úhu ;ekaj, ;e”ug f.khkÜ
,ndjd' tajd foœhka jykafiaf.a ud,s.df›
;e“h hÜ;= h'÷ ÷÷
6 °úhÜia rc f• Úfh`.h Úl=;a flf<a h(
ööf• Úid hÜmˆ % ia .óska tf.dv is‡k
æYd•mØ ;ek jk ;;af;khs o fI;È-
fn`fikhs o hÜmˆ % ia .óska tf.dv is‡k
mÈishdf› Ú,Odøka o Tf’ iyldrhka o
hk Tn yeu fok u t;eÚka wE;a j is‡kak'
7 ööfoœhka jykafiaf.a f• ud,s.df› jev
lrf.k hk ms×i cÏfo›jrekaf.a æYd•-
mØhdg o cÏfo›jrekaf.a m%cd uQ,l s hkag o bv
yúkak' foœhka jykafiaf.a f• ud,s.dj
l,ska ØnqKÏ ia:dkfhys T›yq f.dvkó;a jd'
8
wer;a foœhka jykafiaf.a f• ud,s.dj
f.dvkeóSu ms×i Tn cÏfo›jrekaf.a ta m%cd
uQ,l s hkag l< hÜ;= foa .ek uu fufia
Úfh`.hla lr–( jevg wjysrhla fkdjk
ms×i rdc NdKavd.drfha fohska tk•"
hÜmˆ% ia .óska tf.dv fmfoiska ,efnk n³
wd°hfuka fkdmud j uq½ œhou æh hÜ;= h'
9
Tjqkg a «kE lrk foa tk•" fcrei,fuys
is‡k mÝclhkaf.a Úhuh m%ldr iajÈ.fha
foœhka jykafiag ojk hd. mÝcd TmamÜ
Ùøug f.dka jiaika o neg½jka o neg½
megjqka o Øúó= o ®KÏ o uq¿l s mdkh o f;,a o
ojia m;d fkdjrojd Tjqkg
10tfia l< hÜ;f
a iemhsh hÜ;= h'
a ;a" Tjqka iajÈ.fha foœhka
jykafiag –ysú iÜj| TmamÜ lr rcÏf.a o Tyqf.a
ms×i h' 11;jo" hful= f• wdÇj lv
lf<d;a" Tyqf.a f.hska nd,alhla .,jdf.k"

Tyq tys u; W, ;e“h hÜ;= h' ta yer f•
wmrdOh Úid Tyqf.a f.h o li< f.dvla
l< hÜ;= h' 12fuh fjkia lr fcrei,fuys
Øfnk foœhka jykafiaf.a f• ud,s.dj
œkdY lrkakg ;ukaf.a w; fmdjk ish®
rcÏka fy` cd;Ska fy` iajlSh kduh tys
msyfs gjqjd jQ foœhka jykafia œkdY lrk
fiala jd·÷÷
foaj ud,s.dj lem Ùøu
13 tœg hÜmˆ % ia .óska fuf.dv is‡
æYd•mØ ;ek jQ ;;af;khs
fI;È-fn`fikhs o Tjqkfa .a iyldrfh` o
°úhÜia rcÏ œiska lrk ,o Úhuhka wl=rg u
bÛ lf<` h' 14cÏfo›jrekaf.a m%cd uQ,ls fh`
o æjeisjr y.a.hsf.a;"a boafo`f.a mÜ;a
fYlúhdf.a;a æjeia jeÙfhka Wkka³ • foaj
ud,s.dj f.dvkeóSu idÈ:l f,i lrf.k
.shy' T›yq bYardfh,ays foœhka jykafiaf.a
wdÇf› ye‡hg;a" ihsriaf.a o °úhÜifa .a o
mÈishdf› rc jQ wÈ;laIia;df.a o Úfh`.fha
ye‡hg;a ud,s.dj f.dvkód Úu lf<` h'
15
°úhÜia rcÏf.a rdcH ld,fha yh jk wjqreoafoa
w°È udifha ;=ka jk æk f• ud,s.dj id° Úu
lrk ,¡' 16bYardfh,a fikó jk mÝcljre o
f,•jre o œm%jdifhka –¡ me–× fiiÜ wh o
foœhka jykafiaf.a ud,s.dj lem Ùøf•
W;aijh uyd yriúka meje;ajQ y' 17;jo"
T›yq foœhka jykafiaf.a ud,s.dj lem
Ùøf• ¡ f.dkÜka ishhla o neg½jka
foishhla o neg½ megjqka ydrishhla o
bYardfh,ajrekaf.a f.`;%j, .Kk f,i
ish® bYardfh,ajreka Wfoid mdm mÝcdjla
jYfhka t½jka f°f<dia fofkl= o TmamÜ
lf<` h' 18fu`fiiaf.a jHjia:d fmdf;a Úhu
lr Øfnk m%ldrhg T›yq ;ukaf.a mÝclhka
Tjqkfa .a fld†GdYj, ye‡hg;a" f,•jreka
Tjqkfa .a mxØj, ye‡hg;a fcrei,fuys
foœhka jykafiaf.a ud,s.df› fiajh ms×i
m;a lf<` h'
mdial= ux.,Hh meje;a•u
19 œm%jdifhka –¡ wd wh m<uq jk
udifha oyy;r jk æk mdial= ux.,Hh
meje;ajQ y' 20mÝcljre o f,•jre o tla
flfkl= j;a kEr ish® fok u msúis³ •
is‡fh` h' T›yq ish,af,` msúis³ j isg
6'14 y.a 1'1á filú 1'1 6'19 Úlau 12'1-20
539
œm%jdifhka –¡ wd ish,a,ka Wfoid o"
mÝclhka jQ ;ukaf.a ify`orhka Wfoid o
;uka u Wfoid o mdial= ux.,Hh i|yd
neg½ megjqka uerE y' 21tfia œm%jdifhka
yeø wd bYardfh,a fikó;a" bYardfh,ajrekaf.a
foœ i–¹Kka jykafia fidhk ms×i
wjg cd;Skfa .a wmsúis³lfuka fjka •
bYardfh,ajrekag tl;= jQ ish,af,`;a mdialj =
je<» y' 22T›yq uqykq a fkd±uQ frd‡ ux.,Hh
i;a ojila yriúka meje;ajQ y' ukao"
foœhka jykafiaf.a tk•" bYardfh,ays
foœhka jykafiaf.a ud,s.df› jevg Tjqka
o æú .kajk wisúhdf› rcÏf.a is; Tjqkg a
msh
% ukdm jk f,i fjkia Ùøfuka
i–¹Kka jykafia Tjqka mSØ % fhka mskjQ fial'
tiard fcrei,ug me–Óu
7 f• isoa•j,ska miq"
wÈ;laIia;df.a rdcH ld,fha ¡ tiard
k• –Úfila is‡fha h' tiard fidrdhdf.a
mÈishdf›
mÜ;h
% d há Tyq wYúhdf.a mÜ;h % d há Tyq
ys,Ù a hdf.a mq;h % d h' 2Tyq I,a®•f.a mq;h % d há
Tyq Ydf°laf.a mÜ;h % d há Tyq wysÛ’f.a mÜ;h % d
h' 3Tyq wuúhdf.a mÜ;h % d há Tyq wiúhdf.a
mÜ;h% d há Tyq furdfhd;af.a mÜ;h % d h' 4Tyq
firyshdf.a mÜ;h % d há Tyq WYaYfS .a mÜ;h % d há
Tyq nqll a fS .a mÜ;h % d h' 5Tyq w“IÜjdf.a mÜ;h % d
há Tyq msfkydiaf.a mÜ;h % d há Tyq
tf,hdiÈf.a mÜ;h % d há Tyq W;a;u mÝcl
wdfrdkaf.a mÜ;h % d h'
6 f• tiard n“f,`Úfha isg me–×
flfkÙ' Tyq bYardfh,ajrekaf.a foœ
i–¹Kka jykafia œiska fok ,o fu`fiiaf.a
jHjia:dj .ek ukd ±kSula weØ kSØ-
f›æfhÙ' Tyq flfrys Tyqf.a foœ i–¹Kka
jykafiaf.a wkÜ.y % h ØnqKÏ neœka Tyq b,a¬
ish,a, rc;=ud Tyqg ³kafka h' 7;jo"
wÈ;laIia;d rcÏf.a i;a jk wjqreoafoa ¡
bYardfh,a fikóf.ka o mÝclhkaf.ka o
f,•jrekaf.ka o .dhkdldrhkaf.ka o
f°rÛ md,lhkaf.ka o foaj ud,s.df›
fiajlhkaf.ka o iuyr fofkla fcrei,ug
me–×fh` h' 8tiard" rcÏf.a i;a jk wjqreoafoa
mia jk udifha ¡ fcrei,ug wdf› h' 9Tyq
m<uq jk udifha m<uq jk ° n“f,`Úfhka
msg;a jkak ;SrKh lrf.k ØnqfKa h'
Tyqf.a foœhka jykafiaf.a lreKdkÜ.y % h
 tiard 7
Tyq iuó ieneœka u ØnqfKa h' mia jk
udifha m<uq jk ° Tyq fcrei,ug me–×fha
h' 10tiard i–¹Kka jykafiaf.a jHjia:dj
y°rkak;a th ms<m s ækak;a" tys weØ
wKmK;a bYardfh,a fikóg W.kajkak;a
wem lem • is‡fha h'
wÈ;laIia;d rcq tiardg ,shQ yiqk
11 bYardfh,ajreka i•nkaOfhka mkjk
,o i–¹Kka jykafiaf.a wKmK;a ms<n s |j
œfYaI ±kÜula ØnqKÏ mÝclfhl= o kSØf›æfhl=
o jQ tiardg wÈ;laIia;d rcÏ œiska fok ,o
yiÜfka msgm; fufia h( 12öördcd•rdc
wÈ;laIia;d jk uu iajÈ.fha foœhka
jykafiaf.a jHjia:df› kSØf›æfhl= j is‡k
mÝcl tiard fj; ,shd tj–' 13udf.a rdcHfha
is‡k bYardfh,a fikóf.ka o Tjqkfa .a
mÝclhkaf.ka o f,•jrekaf.ka o ish
leue;af;ka fcrei,ug hkak leueØ
ish,a,kag Tn iuó hkak wjir we; Ùhd
uu Úfh`.hla lr–' 14Tf’ Ndrfha weØ Tf’
foœhka jykafiaf.a jHjia:dj wkÜj cÏ° yd
fcrei,u .ek lreKÏ œNd. lrk ms×i" rcÏ
iy Tyqf.a uka;k %S a i;afokd œiska Tn hjkÜ
,en we;' 15rcÏ iy Tyqf.a uka;k %S a œiska
fcrei,fuys jev jik bYardfh,ajrekaf.a
foœhka jykafiag ish leue;af;ka mÜok ,o
rka ú¡ Tn f.k hd hÜ;= h' 16ta iuó uq½
n“f,`Ú m%foaYfha Tng fidhd .; yeÙ rka
ú¡ ish,a, o fcrei,fuys weØ" ;ukaf.a
foœhka jykafiaf.a ud,s.dj Wfoid fikó
iy mÝclhka ish leue;af;ka fok m~qre o
Tn f.k hd hÜ;= h' 17tneœka f• uqo, jeh
l< hÜ;fa ;a" f.dkÜka o neg½jka o neg½
megjqka o ta iuó «kE lrk wdydr mÝcd iy
mdkSh mÝcd o .ekSug muKÙ' fcrei,fuys
Øfnk" Tf’ foœhka jykafiaf.a ud,s.df›
mÝcdikh msg tajd TmamÜ lrkak' 18bØú jk
rka ú¡j,ska Tng;a" Tf’ ify`orhkag;a
lrkak iܳiÜ hhs fmfkk fohla Tf’ foœhka
jykafiaf.a leue;a; f,i lrkak' 19;jo"
Tf’ foœhka jykafiaf.a ud,s.df› fufyh
ms×i Tng fok ,o NdKav fcrei,f•
foœhka jykafia bæúfhys ndr fokak'
20
Tf’ foœhka jykafiaf.a ud,s.dj Wfoid
fokakg Tng jqjukd ;j;a foaj,a rcÏf.a
NdKavd.drfhka /f.k fokak'
540
21 öö;jo" wÈ;laIia;d rcÏ jk uu"
iajÈ.fha foœhka jykafiaf.a jHjia:dj
ms<n s | kSØf›æhd jk mÝcl tiard œiska
Tfnka b,a,kÜ ,nk ish,a, iefKÙka fokak
hÜmˆ% ia .fóka tf.dv is‡k ish®
NdKavd.dúlhkag Úfh`. lr–' 22ú¡
Ùf,`.%E• fooyia wgishhla jk f;la o Øúó=
Ùf,`.%E• oy;=koa yia mkaih s hla jk f;la o
uq¿l
s mdk ,SgÈ fooyila jk f;la o f;,a
,SgÈ fooyila jk f;la o ®KÏ weØ ;r• o
æh hÜ;= h' 23iajÈ.fha foœhka jykafia œiska
wK lrkÜ ,en Øfnk ish,a," iajÈ.fha
foœhka jykafiaf.a ud,s.dj Wfoid
yúhdldr lrkÜ ,ef’jd' tfia fkdlf<d;a
rcÏf.a;"a Tyqf.a mÜ;h
% kaf.a;a rdcHh flfrys
Woyi me–fKkakg bv Øf’' 24;jo"
mÝclhka" f,•jreka" .dhkdldrhka" f°rÛ
md,lhka" foaj ud,s.df› fiajlhka yd
foœhka jykafiaf.a f• ud,s.df› fiiÜ
fiajlhka hk Ùisfjl=f.ka ;Sre noao o
wd°h• o iÜx.• o wh lrkak ;yk• nj wms
Tng ±kÜ• fouq'
25 öötiard" Tn hÜmˆ% ia .óska tf.dv
is‡k ish® fikó œÚYaph lrk ms×i"
Tf’ foœhka jykafiaf.a jHjia:dj okak
œÚYaphldrhka o kvqldrhka o Tng m%°kh
fldg weØ Tf’ foœhka jykafiaf.a m%Çj
f,i m;a lr.kaká fkdokak whg th
W.kajkak' 26Tf’ foœhka jykafiaf.a
jHjia:dj o rdc wdÇj o fkdmj;ajk
ish,a,kag urKfhka fy` r‡ka msgux
Ùøfuka fy` foam< rdcika;l Ùøfuka fy`
ysr wviais Ùøfuka fy` jydu hÜlØ a h bÛ
lrkÜ ,ef’ jd·÷÷
27-28 tœg tiard fufia lSf› h(
ööfcrei,fuys Øfnk i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dj w,xldr lrkakg rcÏf.a isf;ys
leue;a;la weØ l<d jQ o rcÏ o WmfoaYlhka o
rcÏf.a ish® n,j;a w•m;Ska o bæúfhys ug
lreKdj ,e”ug ie,iÜjd jQ o wfma
mshjrekaf.a foœ i–¹Kka jykafiag m%Yxid
f› jd· tneœka udf.a foœ i–¹Kka
jykafiaf.a yia;h ud msg Øfnk nj
±kf.k" ud ffOÈhj;a • ud iuó hk ms×i"
bYardfh,ajreka w;frka m%OdkSka uu /ia
lr.Ø–'÷÷
 541
œm%jdifhka –¡ me–× whf.a boafo` fj; Tjqka he•–' foœhka jykafiaf.a
kdu f,aLkh ud,s.djg fiajlhka wm fj; imhd fok

8
mjq,j
ööwÈ;laIia;d rcÏf.a rdcHh ld,fha ¡
ud iuó n“f,`Úfha isg me–× whf.a
a , m%OdkSyq fudjqyq h' Tjqkfa .a fm<m;a
f,i boafo`g;a" ldismh s d hk ia:dkfhys
is‡ Tyqf.a Ç;Ska jk foaj ud,s.df›
fiajlhkag;a Ùh hÜ;= foa uu Tjqkg a lS–'
18
f,aLk fufia h( 2msfkydiaf.a mÜ;h % kaf.ka T›yq o wm flfrys msy‡ s foaj jrm%idoh
f.aÈfId• há B;dudÈf.a mÜ;h % kaf.ka fya;f= ldgf.k bYardfh,af.a mÜ;h % d jk
°Úfh,a há °œ;af.a mq;%hkaf.ka f,•f.a mÜ;a ud,Sf.a mÜ;h % kaf.ka nqo•a u;a
y†ÛIa há 3mfrdIaf.a mÜ;h % kaf.ka tla –Úfil= jQ fIafr“hd o Tyqf.a mÜ;h % k
s a yd
flfkl= jQ fIlÚhdf.a mÜ;h % kaf.ka Ç;Ska oywgfofkl= o wm fj; tjQ y' 19ta
fYlúhd há Tyq iuó fm<m;a jYfhka msú– yer yI“hd o Tyq iuó furdøf.a
tlish mKila ,shdmæx„ lrkÜ ,enQ y' mÜ;h% kaf.ka fcIdhd o Tyqf.a ify`orfh`
4 o Tjqkfa .a mÜ;h
% ka œisfofkla o tjk ,oy'
mdy;-a fu`j’f.a mq;h % kaf.ka fYryshdf.a
20;jo" f,•jrekaf.a fufyhg o °œ;a iy
mÜ;a t,sfhfy`khs iy Tyq iuó msú–
foishhla há 5fIlÚhdf.a mq;h % kaf.ka w•m;Ska œiska Úhu lrk ,o foaj ud,s.df›
cyiSfh,af.a mÜ;h % d iy Tyq iuó msú– fiajlhkaf.ka foish œis fofkla wm fj;
;=ki a hs hla há 6wdækaf.a mÜ;h % kaf.ka tjk ,oy' Tjqka ish,af,` ,shdmæx„ lrk
fcdk;kaf.a mÜ;a tafnoa iy Tyq iuó msú– ,oy'÷÷
mKila há 7ta,d•f.a mÜ;h % kaf.ka w;,shdf.a
mq;a fcIdhd iy Tyq iuó msú– ye;a;Ejla há tiard Wmjdihla m%isoaO Ùøu
8fIm‡hdf.a mÜ;h % kaf.ka –ldfh,af.a mÜ;a 21 öötœg wfma foœhka jykafia bæúfhys
finæhd iy Tyq iuó msú– wiÝjla há wm hgy;a my;a •" wmg iÜn .ukla i,id ¡"
9
fc`jd’f.a mÜ;h % kaf.ka fcysfh,af.a mÜ;a wm o wfma ore±úhka o wfma i•m; o wdrlaId
Tnæhd iy Tyq iuó msú– foish lrk ye‡hg Wka jykafiaf.ka b,a,k ms×i
oywgfofkla há 10fIf,d—;af.a mÜ;h % kaf.ka tys wyjd .x.dj <ó ¡ uu Wmjdihla
fc`ismh s df.a mÜ;h % d iy Tyq iuó msú– a flf<–' 22ud tfia flf<a" öwfma
m%ios O
tlish yegla h' 11f’nhsf.a mÜ;h % kaf.ka foœhka jykafiaf.a wdYSÈjdo °hl yia;h
f’nhsf.a mÜ;a fYlúhd iy Tyq iuó msú– Wka jykafia fidhk ish,a,ka flfrys
œiswgfofkla h' 12wia.doaf.a mÜ;h % kaf.ka mjØkafka h÷ Ùhd o öWka jykafiaf.a n,j;a
ylaldgdkaf.a mÜ;a fc`ydkdka iy Tyq iuó Woyi Wka jykafia w;ayúk ish,a,kag
msú– tlish oyfofkla h' 13wf°Úld•f.a œreoaO j mjØkafka h÷ Ùhd o wm rcÏg Ùhd
mÜ;h% kaf.ka wkaØuhka jQ t,sfmf,;a o ØnQ Úid" .uka udÈ.fha ¡ wm i;=rkaf.ka
fcjQfh,a o fIudhd o hk k• i|yka wh iy wdrlaId lrk ms×i fyajd yuq°jla o
Tjqka iuó msú– yegla h' 14“.ajdhsf.a wirejka o rcÏf.ka b,a,kakg ,Ðcd jQ neœÚ'
mÜ;h % kaf.ka W!;hs iy i’nqoa há Tjqka iuó 23ta Úid wms Úrdydr j isg f• .ek wfma
msú– ye;a;Ejla h'÷÷ foœhka jykafiag hdƒÆ flf<uq' Wka
jykafia o wfma whe¡ug ms<; = e ³ka fial'÷÷
s r
tiard f,•jreka m;a Ùøu
15 ööwyjd k.rhg .,d hk .x.dj <ó foaj ud,s.djg m~qre
uu Tjqka /ia flf<–' wms tys ;=ka ojila 24 ööbkamiÜ m%Odk mÝclhkaf.ka
l+vdr• .idf.k is‡fhuq' fikó o mÝclhka f°f<diafofkl= tk•" fIfr“hd o yI“hd o
o foi ne¬ œg Tjqka w;r f,•jrekaf.ka Tjqka iuó Tjqkfa .a Ç;Skfa .ka oifofkl= o
Ùisfjl= keØ nj uu 懖' 16tœg uu f;`rd f.k" 25rcÏ o Tyqf.a WmfoaYlhka o
t,sfhaiÈ o wúfh,a o fIudhd o t,akd;dka o w•m;Ska o tys is‡ ish® bYardfh,ajreka o
cdú’ o t,akd;dka o kd;dka o fYlúhd o œiska wfma foœhka jykafiaf.a ud,s.dj
fuIÜ,,a d• o hk m%OdkSka iy fc`hdú’ o Wfoid fok ,o m~qre jk ú¡ o rka o NdKav
t,akd;dka o hk nqo• a u;=ka o le|jdf.k" o Ùrd Tjqkg a Ndr æÚ–' 26ú¡ fu†úla fgdka
17
ldismhs d hk ia:dkfha is‡ m%OdÚhd jQ œisfoll=;"a Ùf,`.%E• ye;a;Ejla nr weØ ú¡
 tiard 8-9 542
NdKav ishhl=;"a rka Ùf,`.%E• ;=koa yia –Y% œjdy .ek m%Yakh
ydrishhl=;"a 27Ùf,`.%E• wghs oYu y;rla
nr weØ rka ;,s œiail=;"a rka fuka wkÈ> jQ
fyd| ¡maØu;a f,`lv Ndck foll=;a Ùrd
9 öö
f• lghÜ;= Úu jQ l," w•m;Syq ud <óg
wjq;a l;d fldg" öbYardfh,a fikó o
mÝclhka yd f,•jreka o œfoaY jeishka
Tjqka w;g æÚ–' jk ldkdÚjrekaf.a o ys;; a j
S rekaf.a o
28 uu Tjqkg a l;d fldg" öTn yeu fmúiaij s rekaf.a o fcnqij s rekaf.a o
i–¹Kka jykafiag lem jQ wh há NdKav o w•fudkajrekaf.a o fu`j’jrekaf.a o
lem há f• rka ú¡ Tf’ mshjrekaf.a foœ –irjrekaf.a o wfu`újrekaf.a o ms<l s , = a
i–¹Kka jykafiag TmamÜ lrk ,o iaf›ƒPd Ù%hdj,ska je<lS is‡fha ke;' 2Tjqka ;ukag;a"
mÝcd h' 29fcrei,fuys i–¹Kka jykafiaf.a ;u mÜ;h % kag;a f• œfoaYh S ldka;djka irK
.Dyfha we;=½ f.j,aj, ¡ m%Odk mÝclhka iy mdjdf.k we;' fufia Y=oO a cdØh œfoaYl s hka
f,•jreka o bYardfh,a msh jxYj, w•m;Ska o iuó –Y% • we;' tfia h" f• f¿`yslug uQ,l s
bæúmsg ¡ tajd lsrk ;=re" tajd uqr lr–ka jQfj` w•m;Syq yd Ú,Odøyq h÷hs lSfj` h'
m%f›i• lr.kake÷hs lS–' 30fufia mÝclfh`;a" 3f• mÜj; ud weiÝ œg" uu n,dfmdfrd;a;=
f,•jre;a Ùrk ,o ta ú¡ o rka o NdKav o rys; j udf.a jia;h % ;a" i½j;a brdf.k"
fcrei,f• wfma foœhka jykafiaf.a udf.a ysiflia o /jq, o W³rdf.k"
ud,s.djg f.fkk ms×i Ndr.;ay'÷÷ ;=IÓa •N+; j ys|.Ø–' 4tœg œm%jdifhka
–¡ me–× whf.a f¿`yslu .ek
fcrei,ug wdmiÜ me–Óu bYardfh,ajrekaf.a foœhka jykafia lS fohska
31 ööbla“Ø wms m<uq jk udifha f°f<dia l•md jQ yeu fok u ud <óg /ia jQ y' uu
jk ° fcrei,ug hk ms×i wyjd .ó <ó jkdys iji mÝcdj TmamÜ lrk f;la
isg msg;a jqfKuq' wfma foœhka jykafiaf.a ;=IÓ a •N+; j tys u Wkafk–'÷÷
wkÜ.y % h wm flfrys œh' Wka jykafia
i;=rkaf.a wØkÜ;"a uxfld,a,ldrhkaf.kÜ;a tiard lreKdj b,a,d he¡u
32
wm .e<jQ fial' wms fcrei,ug me–K ;=ka 5 ööiji mÝcdj mj;ajk f›,dj me–×
ækla tys kej;S is‡fhuq' 33i;r jk ° ta ú¡ o œg" uu udf.a isys keØ Ndjfhka keósg"
rka o Ndck o mÝcl Wúhdf.a mÜ;a fufÈfud;a brd.;a udf.a jia;h % o udf.a i½j o weØ j
w;g wfma foœhka jykafiaf.a ud,s.dj ;=< ¡ o×ka jeˆ" udf.a foœ i–¹Kka jykafia
Ùrd fok ,oafoa h' 34ta ish,a, .Kka lrkÜ foig udf.a w;a œoydf.k l;d fldg"
,e” h' tajdfha uq½ nr ,shd igyka lrk ,¡' 6öudf.a foœhka jykai" uu ,Ðcdjg m;a •"
Tyq iuó msfkydiaf.a mÜ;a tf,hdiÈ is‡fha udf.a foœ jk Tn foig udf.a uqyK q
h' Tjqka iuó fÐIÜjdf.a mÜ;a fc`idndoa o Tijkakg “fhka is‡–' ukao" wfma f¿dayl s u
“kakh Ü fs .a mÜ;a fkdjæhd o hk f,•jre;a wfma ysij a ,g;a by<ska keóS f.dia we;' wfma
is‡fh` h' mdm iajÈ.h olajd keóS Øf’' 7wfma
35 ta wjia:df› ¡" œm%jdifhka –¡ mshjrekaf.a ld,fha mgka wo olajd wm
wdmiÜ me–× wh bYardfh,ajrekaf.a foœhka wØYhska jroldrhka j isg" wfma wmrdO
jykafiag ojk hd. mÝcd ms×i ish® Úid" wms o wfma rcjre o wfma mÝclfh` o
bYardfh,ajreka Wfoid f.dkÜka f°f<dia- wo ojfia Øfnk ye‡hg œfoaYj, rcjreka
fofkl= o neg½jka wkÝyhfofkl= o neg½ w;g;a" lvqjg;a" jy,a lug;a" fld,a,-
megjqka ye;a;Ey;afofkl= o mdm mÝcdjla lEug;a" œ<s,Ðcdjg;a mdjd fokÜ ,e”uq' wo
ms×i t½jka f°f<diafofkl= o TmamÜ lf<` wfma ³#•; ;;a;j a h th hs' 8tfy;a" ±ka
h' ta ish,a, i–¹Kka jykafiag TmamÜ l< iaj,am f›,djlg wfma foœ i–¹Kka
uyd ojk mÝcdjla œh' 36;jo" T›yq rcÏf.a jykafia wmg lreKd fldg" wfmka iaj,am
wdÇ hÜmˆ % ia .óska tf.dv is‡ rcÏf.a æYd•- fofkl=g bØú j is‡kak;a" f• Y=oO a ia:dkfha
m;Skg a ;a" wdKavl q drhkag;a Ndr ³kafk` h' iÜ/Ù j œiSug;a bv ¡ Øf’' wfma foœhka
tœg T›yq fikóg;a" foœhka jykafiaf.a jykafia wmg kj ãœ;hla o wfma jy,alf• ¡
ud,s.djg;a iydh ³kafk` h'÷÷ wmg ;rul iykhla o ¡ we;af;a f•

9
wkaoug h' ukao" wms jy,a® há tfy;a" wfma
jy,alf• ¡ wfma foœhka jykafia wm w;a
fkdyer" wfma foœhka jykafiaf.a ud,s.dj
f.dvkeóSug;a" tys levq•“º• m%ØixialrKh
Ùøug;a" cÏ°ys o fcrei,fuys o wmg iÜ/Ù j
œiSug;a mÈishdf› rcjreka wNsufq jys wmg
lreKdj fmkakÝ fial'
10 öö ötneœka wfma foœhka jykai" f•
ish,a,g miÜ wms l=ula Ùhuq o@ ukao" Tf’
fufylrejka jQ æjeisjreka uóska Tn wK
lrjk ,o Tf’ wdÇjka wms lv flf<uq'
11
Tjqka lS foa fufia h( Tn ys– lr.kakg hk
foaYh" tys ckhkaf.a ms<l s ,= a Ù%hdj,ska o
Ù®Ûl•j,ska o tla fldKl isg wÚla
fldK olajd msø Øf’' Tjqkfa .a wmœ;%lu
Úid th wmœ;% foaYhla j Øf’' 12ta Úid"
Tf’ ´jreka Tjqkfa .a mq;h % kag fm<jyg ¡u
j;a" Tjqkfa .a ´jreka Tf’ mÜ;h % kag fm<jyg
.ekSu j;a" Tjqkfa .a iduh yd Y=Niso• a h
fi•u j;a fkdl< hÜ;= h' fufia Tn n,j;a j
isg" foaYfha ire m,°j N=lØ a œ|" th ioyg
u Tf’ orejkag Wreu lr fokakyq h'
13
bØka wfma kmÜre Ù%hd yd wmrdO-
ldrlu o Úid wmg me–× ish,a,g miÜj"
wfma foœ jk Tn" wfma whÜ;l = •j, ;rug
wmg o~qj• fkdlr" fuf,i .e<• is‡kakg
wmg bv i,id ¡ Ø“h ¡" 14wms kej;;a Tf’
wdÇ lv lr" f• ms<l s ,= a foa lrk ckhka yd
iuó wdjdy œjdy lr .Úuq o@ tfia
lf<d;a" tla flfkl= j;a .e<• b;=re
fkdjk f,i wm keØ lr ouk ;=re" Tn wm
flfrys Woyia fkdjk fiala o@
15
bYardfh,ajrekaf.a foœ i–¹Kka jykai"
Tn OÈ–IaG h' ukao" wo Øfnk f,i wms
l=vd msúila bØú j is‡uq' fukak" wms Tn
bæúfha wfma wmrdOj, .e,S is‡uq' ukao" f•
ldrKh Úid Tng uQK ¡ is‡kakg wmg
fkdyeÙ h'÷ ÷÷
fikó miÜ;e• is;a yrjd .ekSu
10 fufia tiard w~–ka foœhka
jykafiaf.a ud,s.dj bæúfha uq×ka-
;<d • hdƒÆ lr mdfm`ƒpdrKh lr–ka
is‡h ¡" mÜreIhkaf.ka o ia;k %S fa .ka o
<uhskfa .ka o hÜ;a bYardfh,ajre b;d œYd,
9'12 Úlau 34'11-16á oaœ kS 7'1-5
543
iuQyhla Tyq fj; /iajfq K` h' T›yq uyd
³Ùka ye~Q y' 2tœg ta,d•f.a mÜ;f% hl= jQ
fcysfh,af.a mÜ;a fIlÚhd tiardg l;d
lr–ka" ööwms œfoaYj,ska wkH cdØl ia;k %S a
irK mdjd.ekSu fya;f= ldgf.k" wfma
foœhka jykafiag œreoaO j m› flf<uq'
tfia jqj;a" bYardfh,ajrekag ;ju;a
n,dfmdfrd;a;= Øf’' 3ta Úid" ta ish®
NdÈhdjka o Tjqkfa .ka Wmka orejka o bj;a
lrk f,i" udf.a iajd—kaf.a o wfma foœhka
jykafiaf.a wdÇjg “h jkakkaf.a o
±kÜueØlf• ye‡hg wfma foœhka jykafia
iuó .sœiÜula lruq' wms jHjia:dkÜl, + j
Ù%hd lruq' 4keós‡kak" f• .ek j.lSu Tng
whsØ há wms;a Tng iydh fouq' ÚÈNS; j Ù%hd
lrkake÷÷hs tiardg lSf› h'
5 tœg tiard keósg" fIlÚhd lS múæ
lrk f,i mÝclhkaf.ka o f,•jrekaf.ka o
ish® bYardfh,ajrekaf.ka o w•m;Skfa .ka
o æjqre• .;af;a h' T›yq o æjqre• ³kay' 6tœg
tiard foœhka jykafiaf.a ud,s.dj bæúfhka
Úlau t,shdIs’f.a mÜ;a fcdfy`ydkdkaf.a
ldurhg .sfha h' Tyq tys f.dia lEu fkdld"
j;=r fkd” is‡fha h' ukao" œm%jdifhka –¡
me–× whf.a wmrdOh .ek Tyq je<mÜK
neœÚ'
7 tœg œm%jdifhka –¡ wdmiÜ me–×
ish® fok u fcrei,ug /ia jkakg Ùhd
m%ldYkhla cÏ° yd fcrei,u uq½,af,a m<
lrk ,¡' 8;jo" w•m;Skfa .a o m%cd
uQ,l
s hkaf.a o Úhuh wkÜj ;=ka ojila
we;=<; ¡ hful= fkdme–×fhd;a" Tyqf.a
ish® foam< mjrd .kÜ ,nk nj;a"
œm%jdifhka –¡ wdmiÜ me–× whf.a
iud.fuka Tyq fkrmkÜ ,nk nj;a m< lrk
,¡' 9tœg cÏ°ys o fnkac–kays o ish®
ukÜIHfh` ;=ka ojila we;=<; fcrei,ug
/ia jQ y' ta oji kj jk udifha œis jk ° h'
uq½ fikó f• ldrKh Úid;a" ;o jÈIdj
Úid;a foœhka jykafiaf.a ud,s.dj bæúmsg
t<suyfka fjjq,–ka b|f.k is‡fh` h'
10 mÝcl tiard keósg isg" Tjqkg
fldg" ööTn yeu wkH cdØl ia;k
a l;d
%S a irK
mdjd.ekSfuka uyd f¿`yslula lr
bYardfh,ajrekaf.a mdm ;j;a jeŠ lr we;'
 tiard 10 544
11
tneœka ±ka Tf’ mshjrekaf.a foœ 22 mIayÈq f.a mq;h % kaf.ka t,sfh`fhakhs"
i–¹Kka jykafiag mdfm`ƒpdrKh lr" uhfiahd" bIaudfh,a" fk;fk,a" fc`idndoa
Wka jykafiaf.a leue;a; lr–ka" foaYfha iy t,did h'
jeishkaf.kÜ;"a wkH cdØl ia;k%S fa .kÜ;a fjka 23 f,•jrekaf.ka fc`idndoa" Isfuhs"
jkake÷÷hs lS h' fla,dhd tk•" fl,Sgd" fm;yshd" cÏ° iy
12 tœg uq½ iNdj uyd y~Ùka ms<; s r
= e t,sfhfiÈ h'
fo–ka" öötfia h" Tn lS f,i wm l< hÜ;= h' 24 .SØldldrhkaf.ka t,shdIs’ h' f°rÛ
13
tfy;a" fikó fndfy` h' fuh b;d ;o md,lhkaf.ka I,a®•" fgf,• iy Wø h'
jÈId ld,hÙ' wmg o t<suyfka ysgf.k 25 bYardfh,ajreka w;frka mfrdIaf.a
is‡kakg kÜm½ Ü jk' ;jo" wm f• ldrKh mÜ;h
% kaf.ka r–hd" biaih s d" u,aÙhd"
i•nkaOfhka ;on, jrola lr weØ neœka" –hd–ka" tf,hdiÈ" u,aÙhd iy fnkdhd h'
fuh ojiÙka j;a" foojiÙka j;a Úu l<
yeÙ ldÈhhla fkdf›' 14±ka wfma w•mØfhda 26 ta,d•f.a mÜ;h % kaf.ka u;a;Úhd"
uq½ iNdj fjkÜfjka Ù%hd lr;ajd' f• fYlúhd" fcysfh,a" w’æ" fcfÈfud;a iy
ldrKh Úid" wfma foœhka jykafiaf.a t,shd h'
n,j;a Woyi wm flfrka my j hk ;=re" 27 i†Ûf.a mÜ;h % kaf.ka t,sfh`fhakhs"
wfma k.rj, wkH cdØl ia;k %S a mdjdf.k t,shdIs’" u;a;Úhd" fcfÈfud;a" idndoa iy
is‡k ish,af,da o Tjqka iuó tl tl kÜjr wiSid h'
m%cd uQ,ls fh` o œÚYaphlrefj` o Úh–; 28 f’nhsf.a mÜ;h % kaf.ka fcfy`ydkdka"
ld,j, ¡ me–fK;ajd÷÷hs lSfj` h' 15—g ykÚhd" i’nhs iy w;a,hs h'
œreoaO jQfha" widfy,af.a mÜ;a fcdk;ka o 29 ndkSf.a mÜ;h % kaf.ka fuIÜ,, a d•"
Ølajdf.a mq;a cdfihd o muKla h' fuIÜ,, a d• u,a®la" w°hd" cdIÜ’" fIhd,a iy fcfÈ-
o f,•h jQ I’fn;hs o Tjqkg a iydh ³kay' fud;a h'
16 œm%jdifhka –¡ wdmiÜ me–× wh 30 mdy;a-fu`j’f.a mÜ;h % kaf.ka woakd"
tfia lf<` h' mÝcl tiard o ;ukaf.a msh fl,d,a" fnkdhd" uhfiahd" u;a;Úhd"
jxYj, ye‡hg msh jxYj, m%OdkSka fnif,,a" “kakh Ü s iy ukiafia h'
tÙfkld k• jYfhka m;a flf<a h' T›yq f•
ldrKh œNd. lrkakg oi jk udifha 31 ydø•f.a mÜ;h % kaf.ka t,sfhfiÈ"
m<uq jk ° wdr•N lf<` h' 17wkH cdØl bIaIhs d" u,aÙhd" fIudhd" Isfufhdkaá
32
ia;k
%S a irK mdjdf.k is‡ ish® fokd fnkac–ka" u,a®la iy fIuúhd h'
i•nkaO lreKÏ T›yq m<uq jk udifha m<uq 33 ydIÜ•f.a mÜ;h % kaf.ka u;af;khs"
jk ° ;Sk³a lf<` h' u;a;;a;d" idndoa" t,sfmf,;a" fcfÈuhs"
ukiafia iy Isfuhs h'
jrolrejkaf.a kdu f,aLkh 34 ndkSf.a mÜ;h % kaf.ka uhohs" w•rd•
18 mÝclhkaf.a mÜ;h % ka w;frka wkH iy W!fh,a há 35fnkdhd" f’fohd" fl¬ySá
36
cdØl ia;k %S a irK mdjd.;a iuyr fofkla jÚhd" fufÈfud;a" t,shdIs’" 37u;a;Úhd"
i•n jQ y' tk•( fc`Yd°laf.a mÜ;a fÐIÜjdf.a u;af;khs iy cdiÜ há
mq;h
% kaf.ka o Tyqf.a ify`orhkaf.ka o 38 ndkS" “kakh Ü s iy Isfuhs h' 39fI,–hd"
uhfiahd" t,sfhfiÈ" cdø’ iy f.o,shd h' kd;dka iy w°hd há 40ulakfonhs" IdIhs"
19
T›yq ;ukaf.a NdÈhdjka w;ayúk njg Idrhsá 41wifÈ,a" fIf,–hd" fIuúhdá 42I,a®•"
fmdfrdka³ ³kay' ;jo" T›yq mdm mÝcdjla wuúhd iy fc`fima h'
jYfhka /f<ka neg½fjl= ne.ska TmamÜ 43 fkfn`f.a mÜ;h % kaf.ka fchSfh,a"
lf<` h' u;aØØhd" idndoa" fi”kd" boafo`" fc`fj,a
20 b•fuÈf.a mÜ;h % kaf.ka ykdÚ iy iy fnkdhd h'
finæhd h' 44 f• yeu fok u wkH cdØl ia;k %S a
21 ydø•f.a mÜ;h % kaf.ka uhfiahd" mdjdf.k is‡fh` h' ta NdÈhdjkaf.ka
t,shd" fIudhd" fcysfh,a iy WYaYhs d h' iuyre orejka o ,en is‡fh` h'
 545
fkfy–hdf.a fmd;

fkfy–hd jQl,S" cÏ° foaYfhys kdhlhd jYfhka mÈishdkÜ w•rdchd œiska m;a lrk ,o
cÏfo›jkaf.a uQ,slfhÙ' cÏfo› bØydifha Tyq œfYaI ;ekla .kafka" fcrei,f• m%dldrh kej;
f.dvkeó=jd jQ ;eke;a;d jYfhÚ' Tyqf.a ld,fha ¡ wd.–l yd idudchsl m%ØixialrKhka
lSmhla u weØ lrk ,¡' Tyq foœhka jykafiag l< hdƒÆ ms<sn| igyka o f• fmdf;a œfYaI
;ekla .kS' fuys wvx.= lreKÏ fufia h(
múƒfÃo 1)2 fkfy–hd wdmiÜ fcrei,ug me–Óu'
múƒfÃo 8 )10 jHjia:dj Ùh•uá .sœiÜu w®;aÙøu'
múƒfÃo 11)13 fkfy–hdf.a ;j;a Ù%hd'

fcrei,u .ek fkfy–hdf.a whe¡u
1 fuh jkdys yl,shdf.a mÜ;a fkfy–hd
jk udf.a l;d jia;=jÙ' wÈ;laIia;d
rcÏf.a œis jk wjqreoafoa Ùiaf,› udifha
iÝid k• w.kÜjr ud is‡ l," 2udf.a
Ç;Skaf.ka tla flfkl= jQ ykdÚ o Tyq
iuó ;j;a ukÜIHfh` o cÏofhka wdy' tœg
œm%jdifhka .e<• b;=re jQ cÏfo›jreka
.ek o fcrei,u .ek o uu Tjqkaf.ka
œpdf<–' 3T›yq l;d fldg" ööœm%jdifhka
f’ø ta rf† b;sú j is‡k wh uyd ³la
lrorj,g;a" Úka°jg;a Ndck • is‡Ø'
fcrei,f• mjqr o “| oud Øf’' tys f°rÛ
.sÚn;a lr Øf’ h÷÷hs ug lS y' 4uu ta jpk
weiÝ l, ys|f.k we~qfj–' uu lSm ojila
je,fm–ka" Úrdydr j is‡–ka iajÈ.fha
foœhka jykafia bæúfhys fufia hdƒÆ
flf<–(
5 ööwfy`· iajÈ.fha foœ i–¹Kka
jykai" Tng fm%au lr–ka Tf’ wdÇ rlaId
lrkakka iuó œYajdijka; j .sœiÜu
mj;ajk" .re“h okjk foœhka jykai"
6
Tf’ fufylrejka jk bYardfh,a fikó
Wfoid Tf’ fufylre ud ±kg ? °j,a
folays Tn bæúfhys TmamÜ lrk hdƒÆ
wik ms×i Tf’ lka fhdud ud foi ne®j
uekj' bYardfh,a fikó jk wm Tng
œreoaO j l< m› uu Ùhd is‡–' udf.a
mshdf.a jxYfha wh o uu o m› flf<uq' 7wms
Tng œreoaO j b;d ³Iag f,i Ù%hd flf<uqá
Tf’ fufylrejd jQ fu`fiiag Tn wK l<
wKmK;a o Úfh`. o rlaId fkdflf<uq'
8
Tf’ fufylrejd jQ fu`fiiag Tn wK
l< foh isys l< uekj' tk•" ökÜU,d
f¿`ysl• lf<d;a uu kqU,d cd;Ska w;r
œiÜrejkafk–' 9tfy;a" kÜU,d ud fj; yeø"
udf.a wdÇ rlaId lr–ka" tajd bIag
lf<d;a" kÜU,df.ka iuyfrl= mkakd oukÜ
,en wyfia fl<jr is‡h;a" uu Tjqka
t;eÚka /ia lr" udf.a kduh msysÛjkakg
ud œiska f;`rd.kÜ ,enQ ia:dkhg Tjqka
f.fkkafk–÷ hkÜh's
10 ööfudjqyq jkdys Tf’ n,fhka o
n,j;a yia;fhka o Tn œiska uq°.kÜ ,enQ
Tf’ u fufylrejka yd fikó;a h' 11wfy`
i–¹Kka jykai · Tf’ fufylrejdf.a
hdƒÆjg;a" Tf’ kduhg .re“h olajka-
kg ms%h jk fufylrejkaf.a hdĮj,g;a
Tf’ lka fhduq l< uekj' wo Tf’
fufylrejdg Y=Niso•a h i,id ¡ rÐcÏrejka
bæúfhys Tyqg lreKdj ,efnkakg
ie,iÜj uekj'÷÷
tjlg uu rcÏf.a md;%Odø j is‡fh–'
fkfy–hd fcrei,ug hEu
2 ækla wÈ;laIia;d rcÏf.a œis jk
wjqreoafoa Úidka udifha Tyq bæúmsg
uq¿sl mdkh Øfnoa¡ uu uq¿sl mdkh /f.k
rcÏg æÚ–' —g fmr uu Tyq bæúfhys ¡
³lauqiÜ j fkdis‡fh–' 2tœg rcÏ ug l;d
lr" ööTng wikSmhla keØ kuq;a" Tf’
uqyKq ³laui q Ü j Øfnkafka uka o@ fuh isf;a
lK.dÛjla –i fjk Ùisjla fkdf› h÷÷hs
lSf› h'

1'8 f,• 26'33 1'9 oaœ kS 30'1-5

 fkfy–hd 2-3
3 tœg uu b;d “fhka rcÏg l;d
fldg" öörc;=ud ioyg u ãj;a f› jd· udf.a
mshjrekaf.a fidfydka Øfnk k.rh md½
•" tys f°rÛ .skfa kka ±• f.dia Ø“h ¡ udf.a
uqyKq ³lauqiÜ fkdjkafka flfia ±÷÷hs lS–'
4 tœg rc;=ud l;d fldg" ööTn b,a,d
is‡kafka l=ula ±÷÷hs udf.ka weiS h' tœg"
uu iajÈ.fha foœhka jykafiag hdƒÆ
fldg" 5öörc;=ud i;=Û k•" Tf’ °ihd rcÏ
bæúfhys lreKdj ,nd isˆ k•" cÏ°ys udf.a
mshjrekaf.a fidfydka Øfnk k.rh f.dv-
kókÜ ms×i ud tys he›j uekje÷÷hs lS–'
6 rc f;u" “ij;a ;ud <ó jdŠ• is‡h
¡" l;d fldg" ööTf’ .ukg fldmuK l,a
.; f› o÷÷ Ùhd;a" ööTn kej; tkafka lj°
o÷÷ Ùhd;a" udf.ka weiS h' uu rcÏg ld,hla
Úhu lr lSfj–' rc;=ud ud hjkakg i;=Û
œh'
7 wer;a uu rcÏg l;d fldg" öörc;=ud
i;=Û k•" ud cÏohg me–fKk ;=re rg
ueæka ug hkakg fok f,i" tf.dv
is‡k æYd•m;Skag ¡ug ,shÜ• o 8.Dyhg
whsØ fldÛf› f°rÛj, nd,alj,g;a"
kÜjr mjqrej,g;a" ud mæx„ jkakg hk
Újdihg;a ,S fok f,i rcÏf.a uQl<dk
Ndrldrhd jk wdidmag ¡ug ,shÜula o ug
,ef’ jd÷÷hs lS–' udf.a foœhka jykafiaf.a
hym;a yia;h ud flfrys ØnqKÏ fyhska rc
f;u tfia u ug ³kafka h'
9 tl, uu .ó tf.dv is‡ æYd•m;Ska
<óg wjq;a rcÏf.a yiÜka m;a Tjqkga æÚ–' rc
jkdys fiakd•m;Ska o wirejka o ud iuó
tjqf› h' 10fydfrdkSh cdØl ikan,† o
fiajlhd jQ w•fudÚ cdØl fg`“hd o ta
wid" bYardfh,a fikóf.a Y=Niso• a h æhÜKÏ
lrkakg ukÜIHfhl= wd nj ±kf.k
b;du;a wukdm jQ y'
11 fufia uu fcrei,ug wjq;a ;=ka
ojila tys is‡fh–' 12;jo" uu rdØ%fha
keósg" ukÜIHhka iaj,am fofkl= iuó
fcrei,u Wfoid lrkakg udf.a foœhka
jykafia udf.a isf;a ;enQ l,amkdj Ùis u
ukÜIHfhl=g fkdokajd" ud keóS .sh i;d
–i fjk h• if;l= keØ j" rdØ%fha
–‡hdjf;a f°rÛfjka msg;a •" 13kd. W,am;
<óg;a" li< f°rÛj <óg;a f.dia"
fcrei,f• lvd ouk ,o mjqr;a" .skafkka
2'3 2 rdcd 25'8-10á 2 jxYd 36'19á fcr 52'12-14
546
14
° f.dia ØnqKÏ tys f°rÛ;a n,d" miq j
W,am;a f°rÛj iy rc fmdl=K <óg .sfh–'
tfy;a" ud keóS Wka i;dg hkakg bv
fkdØnqfKa h' 15uu rdØ%fha Th <óska f.dia
mjqr n,d" wdmiÜ yeø" –‡hdjf;a f°rÛfjka
we;=½ • me–×fh–'
16 ud .sh .uk .ek j;a" ud l< foa
j;a Ú,Odøyq fkdo;ay' uu ta jk ;=re
cÏfo›jrekag j;a" mÝclhkag j;a" kdhlhkag
j;a" Ú,Odøkag j;a" mjqr f.dvkeósh hÜ;=
fiiÜ whg j;a ta nj fkd±ka•–' 17tl, uu
Tjqkag l;d fldg" ööfcrei,u md½ •
Øfnk ye‡ o tys f°rÛ le‹ f.dia Øfnk
ye‡ o wmg me–K Øfnk œm;aØh o Tng
fmfka' bØka tkak" wmg ;j;a Úka°
fkdme–fKk ms×i fcrei,f• mjqr
f.dvkóuq÷÷hs lSfj–' 18;jo" udf.a foœhka
jykafiaf.a lreKd yia;h ud flfrys
Øfnk nj o rcÏ ug lS jpk .ek o uu
Tjqkag ±ka•–' T›yq ms<s;=re fo–ka" ööwms
keósg f.dvkóuq÷÷hs lS y' fufia T›yq ta
hym;a jevh i|yd ;ukaf.a Y%uYlaØh
fhfojqfj` h'
19 tfy;a" fydfrdkSh cdØl ikan,†
o fiajlhd jQ w•fudÚ cdØl fg`“hd o
wrd“ cdØl f.fI• o ta wid" wmg
ljgl• lr–ka wm fy<d ±l" ööTn lrk
f• foh l=ula o@ Tn rcÏg œreoaO j
ler,s.ikakg is;kakyq ±÷÷hs weiÝ y'
20 tœg uu Tjqkag ms<s;=re fo–ka"
ööiajÈ.fha foœhka jykafia u wfma ldÈhh
idÈ:l lrkÜ we;' tneœka Wka jykafiaf.a
fiajlhka jk wms f.dvkeóSf• jev
mgka.Úuq' tfy;a" Tng fcrei,fuys Ùis
fldgila j;a" whsØjdislula j;a" isys•f•
,l=Kla j;a ke;e÷÷hs lSfj–'
mjqr f.dvkeóSu
3 tl, W;a;u mÝclhd jQ t,shdIs’ f;u
mÝclhka jQ Tyqf.a ify`orhka iuó
jev wrUd neg½ f°rÛj h<s f.dvkód"
W½jyq fhd°" tys f°rj,a iœ fldg"
y•f•hdf.a fld; o ykfka,af.a fld; o
olajd mjqr f.dvkeó=f› h'
2 t,shdIs’g miÜ j fcúfl`f›
ukÜIHfh` mjqr f.dvkeó=fj` h' Tjqkag
miÜ j b•úf.a mÜ;a Ylal=È tajd
f.dvkeó=f› h'
 fkfy–hd 3
3 u;aiH f°rÛj yiafikdhdf.a mÜ;%fh`
f.dvkeó=fj` h' T›yq tys nd,al msysÛjd
tys f°rj,a yd ;yvq o w.=,a o iœ l<y'
4
Tjqkag miÜ j ylafldYaf.a mÜ;a Wúhdf.a
mÜ;%hd jk fufÈfud;a mjqr w®;ajeŠhd
Ùøf• jev flf<a h' Tyqg miÜ j
fufIaYfn,af.a mÜ;a fnfrÙhdf.a mÜ;%hd
jk fuIÜ,a,d• th w®;ajeŠhd Ùøf• jev
flf<a h' Tyqg miÜ j ndkdf.a mÜ;% Ydf°la
w®;ajeŠhd Ùøf• jev flf<a h'
5 Tyqg miÜ j f;fl`jre th w®;ajeŠhd
Ùøf• jev lf<` h' tfy;a" Tjqkaf.a
kdhlfh` ;ukaf.a iajd—kaf.a fiajhg
lr.ikakg leueØ kÜjQ y'
6 mdfiahdf.a mÜ;a fc`hd° o fnfi`-
fohdf.a mÜ;a fuIÜ,a,d• o mrK f°rÛj
w®;ajeŠhd Ùøf• jev lf<` h' T›yq tys
nd,al msysÛjd" tys f°rj,a yd ;yvq o w.=,a
o iœ lf<` h'
7 Tjqkag miq j .s“fh`Ú cdØl
fuf,‡hd o fufrdfkd;Sh cdØl cdf°ka o
.s“fhdkays iy –Yamdys ukÜIHfh` o hÜm%ˆia
.óska fuf.dv is‡ æYd•m;Ska Wfoid
w®;ajeŠhd Ùøf• jev lf<` h'
8 Tjqkag miÜ j rka lrejka jQ
yÈydhdf.a mÜ;a WYaYsfh,a w®;ajeŠhd
Ùøf• jev flf<a h' Tyqg miÜ j iÜ.kaO
¿jH –Y% lrkakkaf.ka flfkl= jQ ykÚhd
w®;ajeŠhd Ùøf• jev flf<a h' T›yq m<,a
mjqr olajd fcrei,u YlaØu;a lf<` h'
9 Tjqkag miÜ j fcrei,• m<df;ka
foflka fldgilg w•mØhd jQ yqÈf.a mÜ;a
frmdhd w®;ajeŠhd Ùøf• jev flf<a h'
10 Tyqg miÜ j yreumaf.a mÜ;a fc°hd
;udf.a f.h bæúmsg w®;ajeŠhd Ùøf•
jev flf<a h' Tyqg miÜ j yI’fkhdf.a
mÜ;a y†ÛIa w®;ajeŠhd Ùøf• jev flf<a h'
11 ydø•f.a mq;a u,aÙhd o fldgila w®;ajeŠhd lsøf• jev
mdy;a-fu`j’f.a mÜ;a ymaIÜ’ o ;j
fldgila yd W³ka fld; w®;ajeŠhd
lf<` h'
12 Tjqkag miÜ j fcrei,• m<df;ka
foflka fldgilg w•mØhd jQ
y,af,`-fyIaf.a mÜ;a I,a®• o Tyqf.a ´jre o
w®;ajeŠhd Ùøf• jev lf<` h'
13 –‡hdjf;a f°rÛj ydkÜka o
Ydfkdf› jeisfh` o w®;ajeŠhd lf<` h'
T›yq th f.dvkód" tys f°rj,a yd ;yvq o w.=,a
547
o ;nd" li< f°rÛj olajd mjqfrka —gÈ
ydrish y;<syla o w®;ajeŠhd lf<` h'
14 li< f°rÛj fn;a-ylaflfr•
m<df;a w•mØhd jQ fÈld’f.a mÜ;a u,aÙhd
w®;ajeŠhd flf<a h' Tyq th f.dvkód
tys f°rj,a yd ;yvq o w.=,a o iœ flf<a h'
15 –Yamd m<df;a w•mØhd jQ
fld,a-fy`fYf.a mÜ;a I,a®• W,am;a f°rÛj
w®;ajeŠhd Ùøf• jev flf<a h' Tyq th
f.dvkód" tys f°rj,a yd ;yvq o w.=,a o
iœ lr rc Whk <ó °œ;af.a kÜjr isg
nisk mŠ fm< olajd fI,fya fmdl=fKa
mjqr f.dvkeó=f› h'
16 Tyqg miÜ j fn;a-Y=È m<df;ka
foflka fldgilg w•mØhd jQ wYanqlaf.a
mÜ;a fkfy–hd °œ;af.a fidfydk bæúmsgg
me–fKk ;=re;a" idok ,o fmdl=K
olajd;a" n,j;=kaf.a f.h olajd;a
w®;ajeŠhd flf<a h'
w®;ajeŠhd jev l< f,•jre
17 Tyqg miÜ j" f,•jre ndkSf.a mÜ;a
fryq• hgf;a w®;ajeŠhd Ùøf• jev lf<`
h' Tjqkga miÜ j flhs,d m<df;ka foflka
fldgilg w•mØhd jQ yI“hd ;udf.a m<d;
fjkÜjg w®;ajeŠhd Ùøf• jev flf<a h'
18 Tyqg miÜ j Tyqf.a ify`orfh`
flhs,d m<df;ka foflka fldgilg
w•mØhd jQ fykd°oaf.a mÜ;a n›jhs hgf;a
w®;ajeŠhd Ùøf• jev lf<` h'
19 Tjqkag miÜ j –Yamdfha w•mØhd jQ
fÐIÜjdf.a mÜ;a tfYÈ mjqre fldfka wdhÜO
.nvdf› keó=u bæúmsg ;j fldgila
w®;ajeŠhd Ùøf• jev flf<a h'
20 Tyqg miÜ j i’nhsf.a mÜ;a ndrela
mjqre fldfka isg W;a;u mÝclhd jQ
t,shdIs’f.a f.hs f°rlv olajd ;j
Wkka³fjka flf<a h'
21 Tyqg miÜ j ylafldYaf.a mÜ;a Wúhdf.a
mÜ;h
% d jk fufÈfud;a t,shdIs’f.a f.hs
f°rlv mgka t,shdIs’f.a f.hs fl<jr
olajd ;j fldgila w®;ajeŠhd flf<a h'
22 Tyqg miÜ j iuN+–fha ukÜIHhka jQ
mÝclfh` w®;ajeŠhd Ùøf• jev lf<` h'
23 Tjqkag miÜ j fnkac–ka o yIaIÜ’ o
;ukaf.a f.h bæúmsg fldgi w®;ajeŠhd
lf<da h' Tjqkag miq j wkkShdf.a mÜ;%hd
 fkfy–hd 3-4
jk uhfiahdf.a mÜ;a wYúhd ;udf.a f.h
<ó w®;ajeŠhd flf<a h'
24 Tyqg miÜ j fykd°oaf.a mÜ;a “kakÜhs
wYúhdf.a f.h mgka mjqr yefrk ;ek iy
fld; olajd;a ;j fldgila w®;ajeŠhd
flf<a h'
25 W!ihsf.a mÜ;a md,d,a mjqre fld;;a"
ysrf.hs –³, <ó by< rc f.org
bæúms‡ka Øfnk fld;;a w®;ajeŠhd
flf<a h' Tyqg miÜ j mfrdIaf.a mÜ;a fm°hd
w®;ajeŠhd Ùøf• jev flf<a h' 26tl,
«fm,ays œiÝ foaj ud,s.fha fiajlfh`
kef.kysr æYdf› j;=r f°rÛj o msgØka
Øfnk fld; bæúmsg ;ek olajd
w®;ajeŠhd lf<` h'
w®;ajeŠhdf› Úhe®
eŠhdf› Úhe®K KÏ
mQcljre yd wka wh
27 fm°hdg miÜ j f;fl`jre msgØka
Øfnk f,dl= fld; bæúmsg o «fm,ays mjqr
olajd o ;j fldgila w®;ajeŠhd lf<` h'
28 mÝclfh` tÙfkld wYaj f°rÛjg
by<ska" ;u ;udf.a f.h bæúmsg w®;a-
jeŠhd lf<` h'
29 Tjqkag miÜ j b•fuÈf.a mÜ;a
Ydf°la ;udf.a f.h bæúmsg w®;ajeŠhd
flf<a h' Tyqg miÜ j kef.kysr f°rÛf›
/lj,d jQ fIlÚhdf.a mÜ;a fIudhd
w®;ajeŠhd Ùøf• jev flf<a h'
30 Tyqg miÜ j fIf,–hdf.a mÜ;a
ykÚhd o Yd,dmaf.a i jk mÜ;%hd jQ
ydkqka o ;j fldgila w®;ajeŠhd Ùøf•
jev lf<` h' Tjqkag miÜ j fnfrÙhdf.a
mÜ;a fuIÜ,a,d• ;udf.a f.h bæúmsg
fldgi w®;ajeŠhd flf<a h'
31 Tyqg miÜ j rkalrefjl= jQ
u,aÙhd uqr f°rÛj bæúmsg foaj ud,s.df›
fiajlhkaf.a o fjf<kaokaf.a o f.j,a
olajd;a" fldfka Wvquy, olajd;a
w®;ajeŠhd Ùøf• jev flf<a h'
32 fldfka Wvquy,g;a" neg½ f°rÛjg;a
w;fÈ rkalrefj` o fjf<kafo` o w®;a-
jeŠhd lsøf• jev lf<` h'
œfr`O uev,Su
4 wm mjq r idok nj ika n ,† weiÝ
œg" Tyq fl`m •" wØYhska Woyia •
cÏfo›jrekag Úka° flf<a h' 2Tyq ish
ify`orhka iy iudúfha fiakdj bæúfha ¡
548
l;d fldg" ööf• fn,ySk cqfo›jre l=ula
lr;a o@ f• ia:dkh h<s f.dvkókakg
T›yq is;;a o@ Tjqka mÝcd lrkÜ weoa o@
ojiÙka jev Úu lrkÜ weoa o@ ojd ±uQ l=KÏ
lkaordj,ska Tjqka kej; .fvd,a id°.kÜ
weoa±÷÷hs lSf› h'
3 Tyq <ó is‡ w•fudÚ cdØl fg`“hd
o l;d fldg" ööTjqka f.dvkók f• mjqr
l=ula o@ ysjf,l= thg keó=fKd;a W!
Tjqkaf.a .,a mjqr lvd oukÜ we;e÷÷hs
lSf› h'
4 uu fufia hdƒÆ flf<–( ööwfma
foœhka jykai· weiÜj uekj' wfka Tjqka
wm my;a fldg i,lk ye‡· Tjqka lrk
Úka°j Tjqkaf.a ysi msg lvd jeÛKdf›·
jy,alug jefgk rgl fld,a,hg Tjqka
mdjd ³k uekj' 5Tjqkaf.a wmrdOh
fkdjeiÜj uekj' Tjqkaf.a mdmh Tn
bæúfhka fkduefla jd· ukao" f.dvkók
wh bæúmsg ¡ Tjqka Tn Woyia lr we;'÷÷
6 tfy;a" wms mjqr f.dvkódf.k
.sfhuq' fufia yú wvla Wig uq½ mjqr
idok ,oafoa h' tfia l< yeÙ jQfha" jev
lrkakg fikóg isf;a ffOÈhh ØnqK
neœÚ'
7 fcrei,f• mjqr w®;ajeŠhd Ùøf•
jev bIag jk nj;a" tys levq•“º•
yú.iaidf.k hk nj;a wid" ikan,† o
fg`“hd o wrd“jre o w•fudkajre o
wIaf°oajre o b;d fl`mdœIag jQ y' 8T›yq
ish,af,` u fcrei,ug œreoaO j hÜoaO lr
tys œhjq,la yg.kajkakg tla j
l=uka;%Kh lf<` h' 9tfy;a" wms wfma
foœhka jykafiag hdƒÆ lr" Tjqkaf.ka
wdrlaId jk ms×i ? °j,a folays uqr
;e”uq'
10 cÏ°jre l;d fldg" öönr f.k hk
whf.a YlaØh ySk • Øf’á l=KÏlkao,a
f.dv.eiS Øf’' tneœka wmg mjqr
f.dvkókakg fkdyeÙ h÷÷hs lS y'
11 wfma tæúldrfh` l;d fldg" ööTjqka
±k.kakg j;a" Ùisjla oÙkakg j;a fmr"
wms Tjqka msg lvd mek" Tjqka urdoud
Tjqkaf.a jev kj;ajkafkuq÷÷hs lS y'
12
;jo" Tjqka w;r œiÝ cÏfo›jre me–K"
ööTjqka" ãj;a j is‡k ish® ;ekaj,ska
wjq;a" wm msg lvd mÚkÜ we;e÷÷hs lSm
jrla u wmg lS y' 13ta Úid uu mjqrg
msÛmiska ØnQ my;a t<suyka bv•j,
 fkfy–hd 4-5 549
;ukaf.a mjq,aj, m%ldrhg lvq;a" fy,a,;a"fofkla l;d fldg" öölEug yd ãj;a •ug
³kq;a weØ j fikó isfgjqfj–' OdkH ,nd .kak ms×i wfma ´ mÜ;=ka
14 uu lreKÏ œuid n,d keósg" Wlig ;nkakg wmg is³ • Øf’ h÷÷hs lS y'
kdhlhkag;a" Ú,Odøkag;a" bØú fikóg;a 3 iuyre" ööid.;h Úid OdkH ,nd
l;d fldg" ööTjqka .ek “h fkdjkak' .kÜ ms×i wfma fl;a o –æ j;= o f.j,a o
“hckl fYaI % G
a i–¹Kka jykafia isys Wlia ;nkakg wmg is³ • Øf’ h÷÷hs lS y'
lr–ka" Tf’ Ç;Ska o mÜ;%hka o ´jreka o 4 ;j;a iuyre" ööwfma “•j,g yd –æ
NdÈhdjka o f.j,a o Wfoid igka j;=j,g rcÏf.a ;Sre n³ f.•ug wmg uqo,a
lrkake÷÷hs lSfj–' 15;jo" wm ta foa ±k.;a
Khg .kakg is³ • Øf’' 5bØka wfma
nj o foœhka jykafia Tjqkaf.a uka;%Kh Ydøúl jqjukd wfma ify`orhkaf.a
jHÈ: l< nj o wfma i;=rkag wdrx„ jQ l," jqjukdj,g iudk fkdf› o@ wfma
wms ish,af,` u tÙfkld ;u ;udf.a jev orefj` Tjqkaf.a orejkag iudk fkdfj;a
Ùøug mjqrg wdmiÜ .sfhuq' o@ tfy;a" wfma mÜ;%hka o ´jreka o
16 t;eka mgka udf.a fiajlhkaf.ka °ilug fokakg wmg is³ • we;' wfma
foflka fldgila jevj, fh¡ is‡fh` h' ´jrekaf.ka iuyfrla ±kg u °ilug
fldgila fy,a, o m,sia o ³kÜ o hÜoaO ie†g
m;a j is‡Ø' wmg lrÙhd.kakg fohla
o /f.k is‡fh` h' w•mØfh` o mjqr ke;' l=ula Úid o wfma “• o –æ j;= o
f.dvkeóSu l< uq½ cÏ° fikóf.a jev wkÜkag whsØ • Øf’ h÷÷hs lSfj` h'
múmd,kh lf<` h' 17nr WiÜ,df.k hk 6 Tjqkaf.a lEfudr.eiSu o f• ³la-
wh tl w;Ùka jev lr–ka" wÚla wØka .ekœ,a, o weiÝ œg uu b;d fl`m •–'
wdhÜOhla /f.k is‡fh` h' 18f.dvkók 7
uu f• .ek fyd|g l,amkd l< miÜ"
wh o tÙfkld ;u ;udf.a lvqj bó‡fha
ne|f.k f.dvkeó=fj` h' fydrKE ms™kakd kdhlhkag o Ú,Odøkag o ;rjÛ lr"
ud <ó is‡fha h' 19uu kdhlhkag;a" ööTn tl tld ;u ;udf.a ify`orhdf.ka
Ú,Odøkag;a" bØú fikóg;a l;d fldg" fmd<S .kakjd fkdf› ±÷÷hs Tjqkaf.ka
ööfuh b;d jeo.;a œYd, jevÙ' wms mjqr weiÜfj–' uu Tjqkag œreoaO j uyd
msg œisø tÙfkldf.ka ³ria;r j is‡uq' iuQyhla /ia lrjd Tjqkag l;d fldg"
8
20
h• ;ekÙka Tng fydrKE Y’oh wefia ööwkH cd;Skag œl=KkÜ ,enQ cÏfo›jreka
o" t;ek isg wm <óg /ia jkak' wfma jk wfma ify`orhka wfma mܽjkalf•
foœhka jykafia wm Wfoid igka lrk ye‡hg wms –, ¡ uq° .;af;uq' tfy;a ±ka
fiale÷÷hs lS–' 21fufia wms jefvys ÚhÜla; j
Tn" Tf’ u ify`orhka œl=Kkakyq h'
is‡fhuq' Tjqkaf.ka foflka fldgila Tjqka –, ¡ uq° .ekSug wmg is³ jkÜ
w®h• f›f,a mgka ;drld fmfkk ;=re we;e÷÷hs lSfj–' tœg T›yq jpkhla j;a
fy,a, /f.k is‡fh` h' Ùhd .; fkdyeÙ j ÚYaY’o • is‡fh` h'
22 tl, uu fikóg ;j³rg;a l;d 9 uu ;j³rg;a l;d lr–ka" ööTn
fldg" öördØ%fha wmg /lj,la jk ms×i;a" lrk foa fyd| ke;' wfma i;=rka jk
oj,a jev lrk ms×i;a tl tld ;u ;udf.a wkH cd;Skaf.a wmydihg wm ,la
fufylrejd iuó fcrei,fuys rd;%h s .;
fkdjk ms×i" wfma foœhka jykafiag
flfÈjd÷÷hs lSfj–' 23udf.a Ç;Syq j;a" udf.a
.re“h weØ j yeisúh hÜ;= fkdf› o@
fiajlfh` j;a" ud leÛj me–× /lj,a® 10
uu;a" udf.a ÇØfh`;a" fiajlfh`;a
j;a" uu j;a weº• fkd.ef,›fjuq' tÙfkld Tjqkag uqo,a o OdkH o fmd<shg fo–ka
;u ;udf.a wdhÜO wf;a weØ j is‡fh` h' is‡uq' fuhdldr fmd<S .ekSu wms
w;ayerouuq' 11Tjqkaf.a fl;a o –æ j;= o
iudc .eg½j,g uqyqK mEu T,Sj j;= o f.j,a o uqo,aj,g;a

5 tl, fikó o Tjqkaf.a NdÈhdfj` o OdkHj,g;a uq¿sl mdkhg;a f;,aj,g;a

;ukaf.a ify`or cÏfo›jrekag œreoaO j Tn Tjqkaf.ka wh lrk ishfhka fldgi
uyd lEfudr.eiSula lf<` h' 2iuyr o wo u Tjqkag wdmiÜ fokake÷÷hs lS–'

5'7 Úlau 22'25á f,• 25'35-37á oaœ kS 23'19-20

 fkfy–hd 5-6 550
12 tœg T›yq W;a;r fo–ka" ööwms tajd
f.fI•g o wfma fiiÜ i;=rkag o ie< œh'
wdmiÜ ¡" Tjqkaf.ka Ùis;a wh fkdlr Tn
tfy;a" ta ld,h jk ;=re u ud f°rÛj,
Ùhk f,i u lrkafkuq÷÷hs lSfj` h' tœgf°rj,a iœ lr fkdØnqfKa h' 2tœg
uu mÝclhkag w~.id" fmdfrdka³f› ikan,† o f.fI• o" öötkak" «fk`ys
ye‡hg Ù%hd lrk f,i Tjqkaf.ka æjqre•iuN+–fha .•j,ska tll wms i•uqL fjuq÷÷hs
.Ø–' 13uu udf.a n| m‡h .id oud" ysia
ug wdrdOkd lr tjqfj` h' tfy;a" fuh
nj fmkajd" l;d fldg" ööf• fmdfrdka³j
Tjqka ug wk;=re lrkakg fh´ WmdhÙ'
3
bIag fkdlrk ljqreka kuq;a" ;u ;udf.a uu Tjqka <óg m×jqvldrhka hj–ka"
f.hskÜ;a" jevm<j,skÜ;a foœhka jykafia
ööuu jeo.;a jevl fh¡ is‡–' ta Úid
fufia .id ouk fiala jd· Tyq fufia .id
tkakg fkdyeÙ h' Tn fj; me–fKk
oukÜ ,en ysia f› jd÷÷hs lSfj–' tœg uq½
ms×i ud f• jev w;ayeúfhd;a jevh
iNdj" ööwdfuka÷÷ Ùhd i–¹Kka jykafiag
kjØkÜ we;e÷÷hs Ùhd he›fj–'
m%Yxid l<y' fikó f• fmdfrdka³f› 4 T›yq f• whÜúka i;r jrla wdrdOkd
m%ldrhg lf<` h' lr tjQ y' uu;a ta whÜúka u Tjqkag ms<s;=re
14 ;jo" cÏ° foaYfha Tjqkaf.a he›fj–'
æYd•mØhd jYfhka ud m;a lrkÜ ,enQ 5 tœg ikan,† f;u ta whÜúka u ish
ojfia isg tk•" wÈ;laIia;d rcÏf.a œis
fiajlhd w; œjD; ,smshla mia jk jrg ud
jk wjqreoafoa mgka Øia fo jk wjqreoao
fj; tjqf› h' 6tys fufia ,shd ØnqfKa h(
olajd f°f<dia wjqreoaola uq ½,af,a udf.a
Ç;Syq j;a" uu j;a æYd•mØhdg ys– lEuööTn;a" cÏfo›jrekÜ;a ler,s.ikakg is;k
fkdlEfjuq' 15tfy;a" ug fmr is‡ nj f• cd;Ska w;frys ie< • Øf’' .Iauq
mÜfr`.d– æYd•mØjre fikóg nrla •" f;f• o th wkÜu; lrhs' Tn mjqr
lEu;a uq¿sl mdkh;a yer ú¡ ldis f.dvkókafka ta Úid nj;a" fuhdldrfhka
y;<syl=;a wh lr.;af;` h' ta muKla Tn Tjqkaf.a rc jkakg is;k nj;a ta
fkdj" Tjqkaf.a fiajlfh` mjd fikóg jdÈ;dfjka fmfka' 7;jo" cÏ°ys rfcla
ysúyer lf<` h' tfy;a" uu foœhka
jykafia flfrys .re“h weØ j is‡ Úid is‡ hs Ùh–ka Tn .ek u fcrei,fuys
tfia fkdflf<–' 16tmuKla fkdj" uu Úf›okhla lrkÜ ms×i æjeisjrekag Úhu
mjqr iE¡f• jevg udf.a uq½ Y%uh lr we;' bØka f• .ek rÐcÏrejkag
fh³fj–' uu Ùis³ bvula –f,ag i;a;Ùka u wdrx„ jkÜ we;' ta Úid tkak"
fkd.Ø–' udf.a ish® fiajlfh` o ta wms tla j uka;%Kh lr.Úuq'÷÷
jevh Ùøu i|yd tys /ia j is‡fh` h' 8 —g ms<s;=rla jYfhka uu m×jqvhla
17
wm wjg œiÝ cd;Skaf.ka wm fj; me–×
hj–ka" ööTn Ùhk Th Ùisjla is³ • ke;'
wh yer cqfo›jre iy Ú,Odøyq tlish Tn tajd isØka ujdf.k we;e÷÷hs lS–'
mKiafofkla udf.a lEu f•ifhka ix.%y
,enQ y' 18ud i|yd ojilg f.dfkl=;a" 9 wms wfma jev w;miÜ lr" ta fya;=fjka
;r neg ½fj` yhfofkl=;a ms<sfh< lrk ta jevh Ùis l,l Úu lrkÜ fkd,ef’ h
,oy' l=l=f<` o ud i|yd ms<sfh< lrk hk n,dfmdfrd;a;=fjka T›yq ish,af,` u
,oy' oi ojilg jrla uq¿sl mdk i• wm “h .kajkakg W;aidy lf<` h' tfy;a"
nºka f;d. jYfhka f.fkk ,¡' tfia jqjööfoœhka jykai" ±ka udf.a w;a YlaØu;a
o" fikóg fndfy` nr WiÜ,kakg ØnqKÏ l< uekj'÷÷
Úid æYd•mØhdg ys– lEu uu
fkdb,a®fj–' 10 bla“Ø uu fufy;dn,af.a mÜ;a
fo,dhdf.a mÜ;%hd jk fIudhdf.a f.org
19 ööudf.a foœhka jykai" f• fikó
Wfoid ud l< ish,a, udf.a hym; ms×i .sfh–' tfia .sfha Tyqg ud fj; tkakg
isys l< uekj'÷÷ fkdyels jQ neœÚ' tœg Tyq ud wu;d" ööwms
tla j foœhka jykafiaf.a ud,s.dj we;=<g
i;=rka fh´ l+fg`mdh f.dia Y=oaOia:dkfha f°rj,a jidf.k

6 m%dldrfha levq•“º• Ùisjla b;=re is‡uq' ukao" Tjqka Tn urkakg tkÜ we;'
fkdjk f,i ud œiska th f.dvkxjk Tn urkakg T›yq wo rd;%sfha u tØ÷÷hs
,o nj ikan,†g o fg`“hdg o wrd”h lSf› h'
 fkfy–hd 6-7
11 uu o W;a;r fo–ka" ööud jeÚ
flfkl= m,d hkakg iܳiÜ o@ ud jeÚ
ljfrla ãœ;h .<jd.kak ms×i foaj
ud,s.djg we;=½ f› o@ uu we;=½
fkdjkafk–÷÷hs lSfj–'
12 ta .ek ud is;d ne¬ œg" foœhka
jykafia Tyq fkdtjQ nj;a" fg`“hd o
ikan,† o Tyqg w,a,ia ³ka Úid Tyq ud
.ek ta wkd.; jpkh lS nj;a ug
jegys×' 13Tjqka Tyqg w,a,ia ³kafka" ud
Nh •" lS f,i lr m›lrk ms×i;a tœg
ug krl kula ,e”" ug wmydi jk
ms×i;a h'
14 ööudf.a foœhka jykai" fg`“hd o
ikan,† o l< f• Ù%hd Úid" Tjqka iy
æjeisjúh jk fk`jæhd o ud “h
.kajkakg W;aidy l< wfkla æjeisjreka
o wu;l fkdlrkak'÷÷
mjqr id° Úu Ùøu
15 mKia foojiÙka t®,a udifha
œismia jk ° mjqfÈ jev Úu lrk ,¡'
16
wfma ish® i;=rka ta nj weiÝ œg o wm
wjg is‡ ish® cd;Ska th ³Û œg o th
œiauhckl hehs is;d" f• jevh bÛ jqfKa
wfma foœhka jykafiaf.a Wmldrfhka nj
T›yq f;are•.;ay'
17 ;jo" ta ojiaj, ¡ cÏ°ys kdhlfh`
,shÜ• fndfyduhla fg`“hdg he›fj` h'
fg`“hdf.ka o Tjqkag ,shÜ• ,enqfKa h'
18
l=ula Úid o Tyq wdrdf.a mÜ;a
fIlÚhdf.a nEKd Úid;a" Tyqf.a mÜ;a
fc`ydkdka fnfrÙhdf.a mÜ;a fuIÜ,a,d•f.a
³j mdjdf.k is‡ Úid;a" cÏ°ys fndfy`
fofkla Tyq iuó æjqreuÙka ne£ is‡fh` h'
19
;jo" Tyqf.a fyd| Ù%hd .ek T›yq ud
bæúfhys ¡ lSfj` h' udf.a jpkh o Tyqg
±kakfÜ j` h' fg`“hd o ud “h .kajk ms×i
,shÜ• tjqf› h'
kÜjr wdrlaId Ùøug œ•œOdk
7 mjqr f.dvkeó=jdg miÜ uu f°rj,a
msysfg›fj–' f°rÛ md,lfh` o
.dhkdldrfh` o f,•jre o m;a lrkÜ ,enQ
y' 2bkamiÜ uu udf.a ify`or jQ ykdÚ o
n,fldÛf› w•mØhd jQ ykÚhd o
fcrei,f• múmd,khg m;a flf<–' l=ula
Úid o" ykÚhd fndfy` –ÚiÜkag jvd
œYajdi jQ foœhka jykafia flfrys .re“h
551
3
weØ flfkl= • is‡fha h' uu Tjqkag l;d
fldg" ööwjq riakh ier jkakg fmr
fcrei,f• f°rj,a wúkak fkdfokak' Tjqka
uqr lrk w;r u f°rj,a jid fmd® oud
Ø“h hÜ;= h' fcrei,f• jeishkaf.ka
iuyfrl= uqr jevj,g o wka iuyfrl=
Tjqkaf.a f.j,a bæúmsg o uqrg fhdojd .;
hÜ;= h÷÷hs lSfj–'
n“f,`Úfhka me–× whf.a k•
n“f,
^tiard 2(1-70&
4 k.rh m<,a j œYd, j ØnqfKa h'
tfy;a" tys œiÝ fikó iaj,am h' f.j,a
f.dvkód ØnqfKa ke;' 5tœg fm<m;a
jYfhka ck ix.Kkhla lrk ms×i
W;a;uhka o Ú,Odøka o fikó o /ia
lrjkakg udf.a foœhka jykafia udf.a
isf;ys woyila weØ l< fial' m<uqfjka
u wd whf.a fm<m;a f,aLkh ug i•n œh'
tys fufia ,shd Ønq×'
6 n“f,`Úfha rc jQ fknqloafkYÈ
œiska f.khkÜ ,enQ fndfy` fofkla
jy,alfuka –¡ n“f,`Úfha isg fcre-
i,ug;a cÏ°ys ;u ;ukaf.a k.rj,g;a
me–×hy' 7Tjqkaf.a m%OdÚfh` fire’-
ndfn,a o fc`IÜjd o fkfy–hd o wYúhd o
rh–hd o kyudÚ o fudÈfolhs o “,aIdka o
–iafmfr;a o “.ajdhs o fkyq• o ndkd o hk
fudjqyq fjØ'
8 bYardfh,a fikó jQ ukÜIHhkaf.a
.Kk fufia h( mfrdIaf.a mÜ;%fh` fo°ia
tlish ye;a;Efofofkla h' 9fIm‡hdf.a
mÜ;%fh` ;=kaish ye;a;Efofofkla h'
10wdrdf.a mÜ;%fh` yhish mKiafofofkla
h' 11mdy;a-fu`j’f.a mÜ;h% ka jQ fÐIÜjdf.a o
fc`jd’f.a o mÜ;%fh` fo°ia wgish
oywgfofkla h' 12ta,d•f.a mÜ;%fh` tla°ia
foish mKiay;rfofkla h' 13Y†Ûf.a
mq;%fh` wgish y;<siamiafofkla h'
14Ylalhsf.a mÜ;%fh` y;aish yegfofkla
h' 15“kakÜhsf.a mÜ;%fh` yhish y;<si-a
wgfofkla h' 16f’nhsf.a mÜ;%fh` yhish
œiswgfofkla h' 17wYa.doaf.a mÜ;%fh` fo°ia
;=kaish œisfofofkla h' 18wf°Úld•f.a
mÜ;%fh` yhish yegy;afofkla h'
19“.ajdhsf.a mÜ;%fh` fo°ia yegy;a-
fofkla h' 20wd¡kaf.a mÜ;%fh` yhish
mKiamiafofkla h' 21fyiÙhdf.a jxYhg
whsØ jQ wdfgÈf.a mÜ;%fh` wkÝwgfofkla h'
 fkfy–hd 7 552
22 51
ydIÜ•f.a mÜ;f% h` ;=ki s œiswgfofkla h' fkfl`°f.a mÜ;%fh` há .YaYd•f.a mÜ;%fh`
a h
23f’Ydhsf.a mÜ;f % h` ;=ki
a h
s œisy;rfofkla há Wiaidf.a mÜ;f% h` há mfiahdf.a mÜ;f% h` há
52
h' 24ydúmaf.a mÜ;f% h` tlish f°f<diafofkla f’ihsf.a mÜ;f% h` há fuhÜÚ•f.a mÜ;f% h` há
25 fkmÜfIis•f.a mÜ;%fh` há nlanQlaf.a mÜ;%fh`
h' .s“fhdkays mÜ;%fh` wkÝmiafofkla h'
26 fn;af,fyf• iy fkdfgdmdys há 53 54
yl=mdf.a mÜ;%fh` há yÈyqÈf.a mÜ;%fh`
ukÜIHfh` tlish wiÝwgfofkla h' há nYa,S;af.a mÜ;%fh`55há fuys°f.a mÜ;%fh`
27
wkdf;d;ays ukÜIHfhda tlish há yÈIdf.a mÜ;f% h` há nÈfldiaf.a mq;f% h`
œiswgfofkla h' 28fn;a-wYaudfj;ays há 56
isfirdf.a mÜ;%fh` há f;udf.a mÜ;%fh` há
ukÜIHfh` y;<siafofofkla h' 29Ùúh;a- fkYshdf.a mÜ;f% h` há y‡mdf.a mÜ;f% h` h'
fchdø•ys o flmSrdys o fnfhafrd;ays o 57 i,fudkaf.a fiajlhkaf.a mq;%fh`
ukÜIHfh` y;aish y;<sia;=kafofkla h' k•( fi`ghsf.a mÜ;%fh` há fidfmfr;a 58
f.a
30
rdudys;a" f.ndys;a ukÜIHfh` yhish mÜ;%fh` há fmø°f.a mÜ;%fh` há ch,df.a
œistlafofkla h' 31–laudiays ukÜIHfh` mÜ;%fh` há oÈfldkaf.a mÜ;%fh` há
tlish œisfofofkla h' 32fnf;,ays o wdhsys .soafo,af.a mÜ;%fh` há 59fIm‡hdf.a
o ukÜIHfh` tlish œis;=kafofkla h' mÜ;%fh` há y†‡,af.a mÜ;%fh` há
33
wÚla fkfn`ys ukÜIHfh` mKiafofofkla fmdflfr;a -yYafYndhs•f.a mÜ;%fh` há
h' 34wÚla ta,d•ys mÜ;%fh` tla°ia foish wdfudkaf.a mÜ;%fh` há
mKiay;rfofkla h' 35ydø•ys mÜ;%fh` 60 foaj ud,s.df› fiajlhkaf.a o
;=kaish œisfofkla h' 36fcúfl`f› mÜ;%fh` i,fudkaf.a fiajlhkaf.a mÜ;%fh` o
;=kaish y;<siamiafofkla h' 37f,doays o ish,af,` ;=kaish wkÝfofofkla h'
ydæoays o «fk`ys o mÜ;%fh` y;aish 61 f;a,-a fuf,fyka o f;a,-a yÈIdfhka
œistlafofkla h' 38fikdhdys mÜ;%fh` o flrefnka o woafo`fkka o b•fufrka o
;=ka°ia kjish Øiafofkla h' wd" ;uka bYardfh,ajreka njg ;ukaf.a msh
39 mÝclfh` k•( fÐIÜjdf.a jxYfha jxYh;a" ;ukaf.a 62fm<m;;a fmkajkakg
fc°hdf.a mÜ;f% h` kjish ye;a;E;=kfa ofkla neú jQ wh k•( fo,dhdf.a mÜ;%fh`;a"
h' 40b•fuÈf.a mÜ;%fh` tla°ia mKia- fg`“hdf.a mÜ;%fh`;a" fkfl`°f.a mÜ;%fh`;a
fofofkla h' 41mIayqÈf.a mÜ;%fh` tla°ia yhish y;<sifa ofofkla h'
foish y;<siay;afofkla h' 42ydø•f.a 63 mÝclhkaf.ka yndhdf.a mÜ;%fh`;a"
mÜ;%fh` tla°ia oyy;afofkla h' ylafldYaf.a mÜ;f% h`;a .s,h s æh nÈY,a,hsf.a
43 f,•jre k•( fydafojdf.a mÜ;h % kaf.ka ´jrekaf.ka NdÈhdjl mdjdf.k Tjqkaf.a
flfkl= jQ loa–fh,af.ka mej; wd kduh ,enQ nÈis,, a hsf.a mÜ;f% h`;a h' 64kdu
fÐIÜjdf.a mÜ;%fh` ye;a;Ey;rfofkla h' igyka jQ ;uka f .a fm<m;a f,aLkh fijQ
44
.dhkdldrhka jQ wdidmaf.a mÜ;%hka kuq ; a " i•n fkdjQ neœka fudjqyq wmœ;% wh
tlish y;<siawgfofkla h' 45 f°rÛ f,i .Kka . ka k ,³j mÝ cllfuka bj;a
lrkÜ ,enqfj` h' 65W!ú• iy ;=•–• weØ
md,lhka jQ I,a®•f.a mÜ;%fh` o wdfgÈf.a mÝclhka keós‡k ;=re Tjqka b;d Y=oaO
mÜ;%fh` o g,afudkaf.a mq;%fh` o wlal=’f.a foaj,a fkdlE hÜ;= hhs ;sÈId;d f;f•
mÜ;%fh` o y†gdf.a mÜ;%fhda o fI`nhsf.a Tjqkag lSf› h'
mÜ;%fh` o tlish Øiawgfofkla h'
66 uq½ iNdf› .Kk k•" y;<siafo°ia
46 foaj ud,s.df› fiajlhka jk ;=kaish yegla h' 67ta yer Tjqkaf.a
fkaØkS•jre k•( YSydf.a mÜ;%fh` há jevldrfh`;a" jevldúfh`;a y;a°ia
yiÜmdf.a mÜ;%fh` há g’ndfjd;af.a mÜ;%fh` ;=kaish Øiay;afofkla jQfj` h' Tjqka
há 47flafrdiaf.a mÜ;%fh` há ishdf.a mÜ;%fh` w;fÈ .dhl .dhsldfj` foish y;<sia-
há mdf°kaf.a mÜ;%fh` há 48f,ndkdf.a miafofkla is‡fh` h' 68Tjqkaf.a wYajfh`
mÜ;%fh` há y.dndf.a mÜ;%fh` há i,auhsf.a y;aish Øiayhfofkla h' Tjqkaf.a
mÜ;%fh` há 49ydkdkaf.a mÜ;%fh` há wYaj;rfh` foish y;<siamiafofkla h'
.soafo,af.a mÜ;%fh` há .yÈf.a mÜ;%fh` há 69TÛfj` ydrish Øiamiafofkla h'
50
frhdhdf.a mÜ;f% h` há frYSkfa .a mÜ;f% h` há fldg½fj` yh°ia y;aish œisfofkla h'

7'65 Úlau 23'30á oaœ kS 33'8

 fkfy–hd 7-8
jevh i|yd m~qre ¡u
70 ;jo" mjq,aj, m%OdkSka w;frka
iuyre jevhg °hlfh` jQ y' ØÈId;d rka
Ùf,`.%E• wgl=;a" md;%d mKil=;a" mÝcl
weº• mkaish Øyl=;a .nvdjg ³kafka h'
71
msh jxYj, m%OdÚkaf.ka iuyre rka
Ùf,`.%E• tlish yegwgl=;"a ú¡ Ùf,`.%E•
tla°ia foish mKyl=;a jev i|yd
.nvdjg ³kafk` h' 72fikóf.ka bØú wh
³kafka" rka Ùf,`.%E• tlish yegwgl=;a"
ú¡ Ùf,`.%E• tlish y;<sil=;a" mÝcl
weº• yegy;l=;a h'
73 fufia mÝclfh` o f,•jre o f°rÛ
md,lfh` o .dhkdldrfh` o fikóf.ka
iuyre o foaj ud,s.df› fiajlfh` o ish®
bYardfh,ajre o ;u ;ukaf.a k.rj,
œiÝy'
jHjia:d fmd; Ùhjd
f;are• lr ¡u
8 y;a jk ui m<uq jk oji me–× l,
bYardfh,a fikó ;ukaf.a k.rj,
is‡fh` h' uq½ fikó o tla flfkl= fuka
j;=r f°rÛj bæúmsg j;=rY%fhys /ia jQ y'
tœg T›yq i–¹Kka jykafia œiska
bYardfh,ajrekag wK lrk ,o fu`fiiaf.a
jHjia:d fmd; f.fkkakg kSØf›æhd iy
mÝclhd jk tiardg lS y' 2mÝclhd jk
tiard o y;a jk udifha m<uq jk ° iNdj
tk•" mÜreIhka o ia;S%ka o f;are•.kakg
mܽjka jhig me–× ore±úhka o bæúmsg
jHjia:d fmd; f.kjq;a" 3j;=r f°rÛj
bæúfha ØnqKÏ p;=rY%h bæúmsg isg" ia;S%
mÜreIhka o f;are•.; yeÙ jhig me–×
ore±úhka o bæúfha ¡ w®h• f›f,a mgka br
uq³ka f›,dj olajd ta fmd; Ùfhjqf› h'
uq® fikó o jHjia:d fmd;g ijka ³kay'
4 jHjia:d fmd; Ùh•u ms×i idok
,o f›ældjla msg kSØf›æhd jk tiard
is‡fha h' Tyq <ó Tyqf.a ol=KÏ me;af;ka
u;aØØhd o fIud o wkdhd o Wúhd o
ys,aÙhd o uhfiahd oá j• me;af;ka fm°hd
o –Idfh,a o u,aÙhd o ydIÜ• o yIanoa°kd o
fYlúhd o fuIÜ,a,d• o is‡fh` h'
5 uq½ fikóg jvd Wia ;ekl is‡
tiard uq½ fikó bæúfhys fmd; æ. weúfha
h' Tyq th æ. wúk œg fikó ish® fok
7'73 1 jxYd 9'2á fkfy 11'3 8'15-16 f,• 23'33-36"39-43á oaœ kS 16'13-15
553
6
keósg is‡fh` h' tiard wØ W;a;u foœ
i–¹Kka jykafiag m%Yxid flf<a h' uq½
fikó o w;a Tij–ka" öötfia u f› jd·÷÷
Ùhd ysia kud uq×ka;,d • i–¹Kka
jykafiag kuialdr lf<` h'
7 ;jo" fÐIÜjd o ndkS o fIfr“hd o
cd—ka o wlal=’ o I’fn;hs o fy`æhd o
uhfiahd o fl,Sgd o wYúhd o fcdYdndoa o
ydkdka o fm,dhd o hk f,•jre o fikó
Tjqka is‡ ;ekaj, kej;S is‡h ¡ u Tjqkag
jHjia:dj f;are• lr ³kay' 8fufia T›yq
foœhka jykafiaf.a jHjia:d fmd;
meyeæ,s f,i Ùhjd tys wÈ:h f;`rd
³kay' –ÚiaiÜ o ÙfhjQ foa f;are• .;ay'
9 ØÈId;d jQ fkfy–hd o kSØf›æhd jQ
mÝcl tiard o fikóg b.ekajQ f,•jre o
uq½ fikóg l;d fldg" ööwo æk Tn
yeuf.a foœ i–¹Kka jykafiag Y=oaO
ækhla h' je,fmkakg j;a" w~kakg j;a
tmd h÷÷hs lS y' tfia lSf›" uq½ fikó
jHjia:df› jpk weiÝ l, we~Q neœÚ'
10
tœg Tyq Tjqkag l;d fldg" ööTn f.dia
rij;a foaj,a ld" –ysú mdkh ”" Ùisjla
iÝ°k• lr fkd.;a whg wdydr mx.=
hjkak' l=ula Úid o wo æk wfma i–¹Kka
jykafiag Y=oaO ækhÙ' fY`l fkdjkak'
ukao" i–¹Kka jykafia flfrys mS%Ø •u
Tf’ YlaØh f› h÷÷hs lS h'
11 f,•jre o l;d lr–ka" ööwo oji
Y=oaO ækhla Úid" ÚYaY’o jkak' fY`l
fkdjkake÷÷hs uq½ fikó ÚYap, lf<` h'
12
tfia fikó ish® fok lkakg;a"
fndkakg;a" lEu mx.= hjkakg;a" fndfy`
fia mS%Øjkakg;a msg;a • .sfh` h' l=ula
Úid o Tjqka m%ldY l< jpk T›yq
f;are• .;af;` h'
l+vdr• ux.,Hh h<s;a msysÛ •u
13 fo jk ° uq½ fikóf.a msh jxYj,
m%OdkSyq o mÝclfh` o f,•jre o kj
jHjia:dj Wf.kSu ms×i kSØf›æhd jQ
tiard fj; /ia jQ y' 14tœg y;a jk udifha
mj;ajk ux.,Hfha ¡ bYardfh,a fikó
me,am;aj, jdih l< hÜ;=h Ùhd i–¹Kka
jykafia fu`fiia uóska wdÇ l< nj
jHjia:df› ,shd ØfnkÜ Tjqkag i•n œh'
15
fuh ±k.kakg ,enqKÏ jyd u" T›yq
 fkfy–hd 8-9
Tjqkaf.a k.rj, o fcrei,fuys o
m%ldYkhla lf<` h' ta fufia h( ööfmdf;a
,shd Øfnk f,i" me,am;a idokÜ ms×i Tn
lºlrhg f.dia" T,Sj w;= o j,a T,Sj w;= o
ur| w;= o ;,a w;= o w;= >k j Øfnk
.iaj, w;= o f.fkkak'÷÷
16 tneœka fikó f.dia tajd f.kjq;a
tla tlaflkd ;u ;udf.a mshiai Wv;a"
;ukaf.a –³,aj,;a" foœhka jykafiaf.a
ud,s.df› –³,aj,;a" j;=r f°rÛj
p;=rY%fha;a" tm%dhs• f°rÛf› t<suyfka;a
me,am;a id°.;af;` h' 17œm%jdifhka –¡ wd
whf.ka hÜ;a uq½ iNdj me,am;a id°f.k
me,am;aj, œiÜfj` h' kÝkaf.a mÜ;a
fc`IÜjdf.a ojiaj, mgka ta oji olajd
bYardfh,a fikó fujekakla lr ØnqfKa
ke;' ta Úid buy;a ikaf;`Ihla o œh'
18
;jo" m<uq jk ° mgka wkaØu oji olajd
tiard ojiska oji foœhka jykafiaf.a
jHjia:d fmd; Ùfhjqf› h' T›yq i;a
ojila ux.,Hh meje;ajQfj` h' wg jk °
Úhuh f,i" .re.d•NSr ux., /ia•ula
mj;ajkÜ ,e” h'
fikó mdfm`ƒpdrKh Ùøu
9 ;jo" ta udifha œisy;r jk °
bYardfh,a fikó Úrdydr j f.`×
fræ ye|" ;ukaf.a ysi msg mia ,d f.k"
Wmjdihla i|yd /ia jQ y' 2bYardfh,a
cdØh wkH ish® cd;Skaf.ka fjka •"
;ukaf.a m› o ;ukaf.a mshjrekaf.a wmrdO
o m%ldY l<y' 3T›yq ;ukaf.a ia:dkfhys
keósg isg" ojfika y;frka fldgila
;=< ;ukaf.a foœ i–¹Kka jykafiaf.a
jHjia:d fmd; Ùfh›fj` há ;j;a y;frka
fldgila ;=< tÙfkld mdfm`ƒpdrKh
lr" foœ i–¹Kka jykafiag kuialdr
lf<` h'
4 tœg fÐIÜjd o ndkS o loa–fh,a o
fInÚhd o nqkakS o fIfr“hd o ndkS o
flkdÚ o f,•jrekaf.a f›ældf› Wv isg
uyd y~Ùka ;ukaf.a foœ i–¹Kka
jykafiag hdĮ lf<` h'
5 miÜj fÐIÜjd o loa—fh,a o ndkS o
yI’fkhd o fIafr“hd o fy`æhd o
fInÚhd o fm;yshd o hk f,•jre l;d
9'7 W;a 11'31á 12'1á 17'5 9'8 W;a 15'18-21 9'9 Úlau 3'7á 14'10-12
9'10 Úlau 7'8--12'32 9'11 Úlau 14'21-29á 15'4-5
9'12 Úlau 13'21-22 9'13-14 Úlau 19'18 --23'33
554
fldg" ööTn keósg Tf’ foœ i–¹Kka
jykafiag i°ld,fhka i°ld,hg m%Yxid
lrkak' tfia h" ish® m%Yxid yd jÈKkd
blaujd weØ Tf’ f;acdkaœ; kduhg
m%Yxid f›jd÷÷hs lS y'
mdfm`ƒpdrK he³u
6 tiard fufia hdƒÆ flf<a h( ööTn u"
Tn muKla u i–¹Kka jykafia h' Tn
iajÈ.h o iajÈ.j, iajÈ.h o tys ish®
.%y;drld o fmdf<dj iy th u;=msg weØ
ish,a, o i;a iuq³r iy tys weØ ish,a, o
uejQ fial' Tn u ta ish,a, wdrlaId lrk
fial' .%y;drldfj` o Tng kuialdr
lrØ' 7Tn jkdys wdn%• f;`rdf.k" W!È
k• l,aæjrekaf.a kÜjúka Tyq f.kjq;a"
wdn%y• hk ku Tyqg ;enQ foœ i–¹Kka
jykafia h' 8Tn bæúfhys Tyq œYajdijka;
j is‡k nj ±l" Tn ldkdksjrekaf.a
o ys;a;Sjrekaf.a o wfu`újrekaf.a o
fmúiaisjrekaf.a o fcnqisjrekaf.a o
.sÈ.dIsjrekaf.a o foaYh fokakg" Tyqf.a
jxYhg fokakg Tyq iuó .sœiÜula lr
Tf’ fmdfrdka³j Tn bIag l< fial' l=ula
Úid o Tn OÈ–IaG h'
9 öö;jo" –irfha ¡ wfma mshjrekaf.a
mSvdj Tn ³Û fial' r;= uqyqo <ó ¡
Tjqkaf.a fudr.eiSu o Tn weiÝ fial'
10
mdrdfj`g o Tyqf.a ish® fiajlhkag o
Tyqf.a foaYfha uq ½ fikóg o œreoaO j
ydial• yd wreumܳu foa lr j°< fial'
l=ula Úid o Tjqkag œreoaO j ta wh
Wvó=l• lrk nj Tn ±kf.k is‡ fial'
Tn o wo olajd mjØk lSÈØu;a kduhla
ækd.;a fial' 11;jo Tjqka uqyqo ueæka
œh<s “u msg hk f,i Tjqkag fmrÛfjka
Tn uqyqo fonE l< fial' Tjqka miÜmi
®yqne|f.k wd wh Tn uyd c,fhys .,la
ouk f,i .eUqrg fy ½E fial' 12Tn oj,a
j,d geUÙka o Tjqka hk udÈ.fhys ¡
Tjqkag t<sh fok ms×i ? .sÚ geUÙka o
Tjqka f.k .sh fial' 13Tn iSkhs lkao
msgg nei" iajÈ.fha isg Tjqka iuó l;d
lr" idOdrK œÚYaphhka o ienE
jHjia:djka o iܳiÜ mK;a o wdÇ o
Tjqkag ³ka fial'
 fkfy–hd 9
14 ööTf’ fufylre jQ fu`fiia uóska
Tf’ Y=oaO in;a ojia o Tn Tjqkag okajd"
wdÇjka o jHjia:djka o Tjqkag Úhu l<
fial' 15Tjqkfa .a l=i.skk
a g Tn iajÈ.fhka
Tjqkag wdydr ³ka fial' Tjqkaf.a msmdihg
mÈj;fhka Tjqkag j;=r Úlau jQ fial'
16
Tn Tjqkag fok njg æjqre• ³ka foaYh
ys– lr.ekSug we;=½jkakg Ùhd o Tjqkag
wK l< fial' tfy;a" wfma mshjre uqrKavq
j Tf’ wdÇjkag wlSlre jQ y' 17T›yq
lSlre jkakg wlueØ •" Tjqka w;fÈ Tn
l< mܳu foa isys fkdlr" uqrKavq j is‡–ka"
fmr<d jy,alug hk ms×i ;ukaf.a
m%OdÚfhl= m;a lr.;ay' tfy;a" Tn
lud jk" ohdnr" wkÜl•mdfjka mÝÈK"
bjis,sjka;" lreKdNú; foœ flfkl=
neœka Tn Tjqka w;a fkdyeúh fial'
18
tmuKla fkdj" T›yq ;ukag jd;a;=
jiafil= id°f.k ö–irfhka Tn f.kd
Tf’ foœhka jykafia f• h÷hs uyd
foaj wmydihla l< œg;a" 19Tf’
uydkÜl•mdj Úid Tn Tjqka md½lrfhys
w;a fkdyeúh fial' udÈ.fha Tjqka f.k
.sh j,d geU ojdf,a j;a" Tjqka hd hÜ;=
udÈ.fha ¡ Tjqkag t<sh ³ka .sÚ geU
rd;s%fha j;a Tjqka flfrka my fkd • h'
20
Tjqkag .=rel• fok ms×i Tf’ hym;a
wd;audkÜNdjh Tn Tjqkag ³ka fial'
Tjqkaf.a wdydrh jQ ukakd Tn Tjqkaf.ka
wyla lr fkd.;a fial' Tjqkaf.a msmdifha
¡ Tn Tjqkag j;=r ³ka fial' 21tfia h" Tn
y;<sia wjqreoaola md½lrfha ¡ Tjqka
fm`IKh l< fial' Tjqkag Ùis w.ysóhla
fkd • h' Tjqkaf.a weº• mrK jqfKa j;a"
Tjqkaf.a mdo bæuqfKa j;a ke;'
22 öö;jo" Tn rdcHhka o ckhka o
Tjqkag ¡" Tjqka m<d;aj,g fn° Úhu l<
fial' fufia T›yq iSfydkaf.a foaYh;a tk•"
fyIafndkays rcÏf.a foaYh;a" ndIdkays rc jQ
«.af.a foaYh;a ys– lr.;af;` h' 23Tn
wyfia ;drld fuka Tjqkaf.a orejka
jeŠlr" ys– lr.kakg Tjqkag we;=½ œh
hÜ;= h Ùhd Tn Tjqkaf.a mshjrekag lS
foaYhg Tjqka me–fKjQ fial' 24Tjqkaf.a
orefj` o we;=½ • foaYh ys– lr.;af;` h'
Tn Tjqkag fmrÛfjka foaYfha jeishka jQ
9'15 Úlau 16'4-15á 17'1-7á oaœ kS 1'21 9'16-17 .Kka 14'1-4á oaœ kS 1'26-33 9'17 Úlau 34'6á
.Kka 14'18 9'18 Úlau 32'1-4 9'19-21 oaœ kS 8'2-4 9'22 .Kka 21'21-35 9'23 W;a 15'5á 22'17á
fc`IÜ 3'14-17 9'2
9'244 fc`IÜ 11'23 9'25 oaœ kS 6'10-11 9'26-28 •rd 2'11-16 9'29 f,• 18'5
9'30 2 rdcd 17'13-18á 2 jxYd 36'15-16
555
ldkdksjreka hg;a lr Tjqkaf.a leue;a;
f,i Ùøug ta ;eke;a;ka o Tjqkaf.a
rcjreka o foaYfha cd;Ska o Tjqka w;g
mdjd ³ka fial' 25T›yq mjqre weØ k.r o
iYSl% rgla o w,a,df.k" ish® wdldr fyd|
foaj,ska msø ØnqKÏ f.j,a o l×k ,o
;gdl o –æ j;= o T,Sj j;= o m, fok
fndfy` .ia o ys– lr.;ay' tajd wkÜNj
fldg" ;DmaØhg me–K" ;r •" Tf’ uyd
hym;alu lrKfldgf.k iefmka miÜ
jQfj` h'
26 öötfia • kuq;"a T›yq wlSlre • Tng
œreoaO j ler,s .id" Tf’ jHjia:djg
msÛmd" Tn fj; Tjqka yrjd.kakg Tjqkg a
wjjdo l< Tf’ æjeisjreka urd uyd foaj
wmydihla lf<da h' 27tfyhska Tn Tjqkfa .a
tæúldrhka w;g Tjqka mdjd ³ka fial' T›yq
Tjqkg a mSvd lf<` h' Tjqkfa .a mSvd ld,fha
¡ Tjqka Tng fudr.eiÝ l, Tn iajÈ.fha
isg ijka ¡" Tf’ uydkÜl•mdj Úid
Tjqkfa .a tæúldrhkaf.a wØka Tjqka
.<jd.;a œuqlØ a °hlhka Tjqkg a ³ka fial'
28
tfy;a" Tjqkg a Úoyi ,enqK œg T›yq
kej; Tn bæúfhys kmÜrel• lf<` h' tœg
Tjqkfa .a i;=rka Tjqka flfrys n,h mj;ajkÜ
ms×i Tn Tjqka i;=rkaf.a w;g mdjd ³ka
fial' tfy;a" Tjqka kej;;a fudr.eiÝ œg Tn
iajÈ.fha isg wid" Tf’ wkÜl•mdf› ye‡hg"
fndfy` j;dj, Tjqka Úoyia l< fial'
29
Tf’ jHjia:djg Tjqka yrjd .kakg Tn
Tjqkg a wjjdo l< fial' tfy;a" T›yq
Wvó=l• lr" Tf’ wdÇj,g ijka fkd ¡"
ukÜIHhd ãj;a jk ms×i Tyq l< hÜ;= Tf’
œÚYaphhkag œreoaO j m› fldg oro~q •"
ys;j = laldrl–ka ijka fkd ¡ is‡fh` h'
30
tfy;a" Tn fndfy` wjqre³ .Kkla Tjqka
.ek bjid" Tf’ wd;audkÜNdjfhka Tf’
æjeisjreka uóska Tjqkg a wjjdo l< fial'
tfy;a" T›yq ijka kܳkay' Tn o foaYj,
ckhka w;g Tjqka mdjd ³ka fial' 31tfia •
kuq;"a Tf’ uydkÜl•mdj Úid Tn Tjqka
uq½uÚkau keØ lr ±uqf› j;a" Tjqka w;ayer
±uqf› j;a ke;' l=ula Úid o Tn ohdnr
wkÜl•md we;s foœ flfkl= neœÚ'
 fkfy–hd 9-10
32 ööbØka wfma foœhka jykai" uy;a jQ"
n,jka; jQ" Nhdkl jQ .sœiÜu o lreKdj o
mj;ajkakd jQ foœhka jykai" wisúhdf›
rcÏkaf.a ld,fha isg wo olajd wmg;a" wfma
mshjrekag;a" wfma w•m;Skag;a" wfma
mÝclhkag;a" wfma æjeisjrekag;a" Tf’ uq½
fikóg;a me–× ish® ³la .eyeg Tn
bæúfhys iܽ f,i fkdfmfka jd· 33Tn
jkdys wmg me–× ish,a, i•nkaOfhka
idOdrK j is‡ fial' l=ula Úid o" Tn
œYajdijka; j Ù%hd l< fial' wms k•
³Iagl• flf<uq' 34wfma rcjreka o wfma
w•m;Ska o wfma mQclhka o wfma mshjreka
o Tf’ jHjia:dj meje;ajQfha j;a" Tf’
wdÇj,g o Tn Tjqkag l< Tf’
wjjdoj,g o ijka ³kafka j;a ke;'
35
Tjqka ish rcjreka hgf;a Tn Tjqkag ³ka
fi!Nd.Hh N=lØ a œ¢k œg o Tn Tjqkga ³ka
œYd, idrj;a foaYfha ¡ o Tng fiajh
flf<a j;a" ;ukaf.a kmÜre Ù%hdj,ska fjka
jqfKa j;a ke;' 36fukak wms ±kg °ihka •
is‡uq' N+–fha Wmæk M, o fyd| foaj,a o
N=laØœ£ug Tn wfma mshjrekag ³ka
foaYfhys u wms °ihka • is‡uq' 37wfma m›
Úid Tn wm flfrys m;a l< rcÏkag foaYfha
wiajekak whsØ jkakg i,id we;' T›yq
ish leue;a; múæ wm flfrys o wfma .jhka
flfrys o n,h mj;ajØ' wms funº uyd
³lÙka is‡uq'
38 ööf• ish,a, Úid wms ,shœ,a,Ùka
ia:§r .sœiÜula lruq' wfma w•m;Syq o wfma
f,•jre o wfma mÝclfh` o ta msg Tjqkaf.a
uq¿dj ;nØ'÷÷
.sœiÜug neºKÏ wh
10 uq¿d l< wh k•( yl,shdf.a mÜ;a
ØÈId;d jk fkfy–hd o fYfoÙhd
oá 2firdhd o wYúhd o fcr–hd oá 3mIayqÈ
o wuúhd o u,aÙhd oá 4y†ÛIa o fInÚhd o
u,a¬la oá 5ydø• o fufÈfud;a o Tnæhd oá
6°Úfh,a o .skafkf;dka o ndrela oá
7
fuIÜ,a,d• o w“hd o –hd–ka oá 8uhYhd o
“,a.hs o fIudhd o hk mÝclfh` h'
9 f,•jreka jk wYÚhdf.a mÜ;a fÐIÜjd
o fykd°oaf.a mÜ;%hkaf.ka tla flfkl= jk
”kakÜhs o loa–fh,a oá 10Tjqkaf.a
ify`orhka jk fInÚhd o fy`æhd o
9'32 2 rdcd 15'19"29á 17'3-6á tiard 4'2"10 10'30 Úlau 34'16á oaœ kS 7'3
10'31 Úlau 23'10-11á f,• 25'1-7á oaœ kS 15'1-2 10'32 Úlau 30'11-16
556
11
fl,Sgd o fm,dhd o ydkdka oá —ld o
frfyd’ o yI“hd oá 12YlalÈ = o fIafr“hd o
fInÚhd oá 13fy`æhd o ndkS o fnkSkÜ o hk
;eke;af;` h'
14 fikóf.a m%OdÚhka jk mdfrdIa o
mdy;a-fu`j’ o ta,d• o Y†Û o ndkS o"
15
nqkakS o wYa.doa o f’nhs oá 16wf°Úhd o
“.ajdhs o wd¡ka oá 17wdfgÈ o fyiÙhd o
wYaY=È oá 18fy`æhd o ydIÜ• o f’Yhs oá
19ydúma o wdkdf;d;a o fk`nhs oá
20
u.amshdIa o fuIÜ,a,d• o fyiSÈ oá
21
fufIaYnfh,a o Ydf°la o coa³jd oá
22
fm,‡hd o ydkdka o wkdhd o 23fy`fIhd
o ykÚhd o yIaI’ Ü oá 24y,af,`fyIa o ms,y
a d
25
o fm`fnla oá fryq• o yI’kd o uhfiahd
oá 26wyshd o ydkdka o wdkdka oá 27u,a¬la o
ydø• o ndkd o hk ;eke;af;` h'
.sœiÜug w°< Wmfoia
28 fikóf.ka bØú wh o mÝclfh` o
f,•jre o f°rÛ md,lfh` o .SØldldrfh`
o foaj ud,s.df› fiajlfh` o foaYj,
ckhkaf.ka fjka j foœhka jykafiaf.a
jHjia:djg yereKÏ ish,af,` o Tjqkaf.a
NdÈhdfj` o Tjqkaf.a mq;%hkaf.ka iy
´jrekaf.ka ±kÜ• f;are• weØ ish,af,da o
29;ukaf.a kdhlhka jk ;ukaf.a
ify`orhkag tl;= •" foœhka jykafiaf.a
fufylre fu`fiia wØka fok ,o Wka
jykafiaf.a jHjia:dfjys yeisfrk
ye‡hg;a" wfma i–¹Kka jykafiaf.a wdÇ o
œÚYaphhka o mK;a o mj;ajd bIag lrk
ye‡hg;a"
30 foaYfha cd;Skag wfma ´jreka
fkdfok ye‡hg;a" Tjqkaf.a ´jreka wfma
mÜ;%hkag fkd.kak ye‡hg;a"
31 foaYfha ckhka œÙÓug nvq fy`
wdydr fy` in;a ojfia f.kdfjd;a tajd
in;a ojfia j;a" Y=oaO ojil j;a
Tjqkaf.ka –f,ag fkd.kak ye‡hg;a" y;a
jk wjqreoafoa m,°j iy ish® Kh o
w;ayúk ye‡hg;a idmhÙka yd æjqreuÙka
neºfK` h'
32-33 ;jo" wfma foœhka jykafiaf.a
ud,s.df› fiajhg in;a ojiaj, o
wudjlaj, o ms¡f• frd‡ i|yd;a" Úrka;r
wdydr mÝcdj i|yd;a" Úrka;r ojk hd.
 fkfy–hd 10-11
mÝcdj i|yd;a" Úhu ux.,H i|yd;a"
bYardfh,ajreka Wfoid iuós Ùøf• mdm
mÝcd i|yd;a" wfma foœhka jykafiaf.a
ud,s.df› uq½ jev i|yd;a" ú¡ .%E• myla
wjqre³m;d fok f,i wmg Úfh`.
mKjd.Øuq'
34 ;jo" jHjia:df› ,shd Øfnk f,i
11
wfma foœ i–¹Kka jykafiaf.a mÝcdikh
msg .sÚ o,ajk ms×i wjqreoafoka wjqreoao
Úhu ld,hg wfma msh jxYj, m%ldrhg
wfma foœhka jykafiaf.a ud,s.djg fok
m~qre f.k Bu .ek mÝclhka o f,•jreka o
fikó o jk wms mi weg ±uqfjuq'
35 wfma “•j, m%:u wiajekak o ish®
wdldr .iaj, ish® m,j,ska m%:u m, o
wjqreoafoka wjqreoao i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.djg f.fkk ye‡hg;a"
36 jHjia:dfjys ,shd Øfnk m%ldrhg
wfma mq;%hkaf.ka iy isjqmdjqkaf.ka
l=®º,ka o wfma .jhskaf.ka yd neg½-
jkaf.ka l=®º,ka o wfma foœhka
jykafiaf.a ud,s.djg tk•" wfma foœhka
jykafiaf.a ud,s.dfjys fiajh lrk
mQclhka fj; f.fkk ye‡hg;a"
37 wfma wkdmÜ ms‡j,ska m%:u tajd o
wfma ms<s.eka•f• mÝcd o ish® wdldr
.iaj, m, o uq¿sl hÜi yd f;,a o
wfma foœhka jykafiaf.a ud,s.df› we;=½
f.j, mÝclhka fj; o wfma ish® f.dœ;eka
kÜjrj, oifhka fldgila f,•jrekag
Úhu neœka wfma “•j, wiajekafkka
oifhka fldgila f,•jreka fj; o
f.fkk ye‡hg;a" 38f,•jreka ta fldgia-
j,ska oifhka fldgila wfma foœhka
jykafiaf.a ud,s.df› .nvdf› we;=½
f.j,g f.fkk ms×i oifhka fldgila
fok œg" wdfrdkaf.a mÜ;f% hl= jk mÝclfhl=
Tjqka iuó is‡k ye‡hg;a Úhu lr.Øuq'
39l=ula Úido" Y=oaOia:dkhg whsØ NdKav
Øfnk" fiajh lrk mÝclhka o f°rÛ
md,lhka o .dhlhka o is‡k we;=½
f.j,g bYardfh,ajreka o f,•jreka o
OdkHj,skÜ;a" –æhÜfikÜ;a" f;,aj,skÜ;a
ms<s.eka•f• m~qr f.fkkakg hÜ;= h' ;jo"
10'35 Úlau 23'19á 34'26á oaœ kS 26'2 10'36 Úlau 13'2 10'37 .Kka 18'21 10'38 .Kka 18'26
11'3 fkfy 7'73
557
wms wfma foœhka jykafiaf.a ud,s.dj w;a
fkdyúkafkuq'
fcrei,f• œiÝ fikó
;jo" fikóf.a w•m;Syq fcrei,fuys
jdih lf<` h' fiiÜ fikó ;uka
w;frka oifofkl=f.ka tla flfkl=
ne.ska Y=oaO kÜjr jk fcrei,fuys jdih
Ùøug tjk ms×i mi weg ±uqfj` h' wÚla
fldgia kÜjrj, jdih lf<` h'
2
fcrei,fuys jdih Ùøug leue;af;ka u
me–× ish® ukÜIHhkag fikó wdYSÈjdo
lf<` h' 3cÏ°ys kÜjrj, bYardfh,ajre o
mÝclfh` o f,•jre o ud,s.df› fiajh
lrkafkda o i,fudkaf.a fiajlhkaf.a
mÜ;%fh` o ;ukaf.a kÜjrj, ØnqK ;u
;ukaf.a Wreu fldgiaj, jdih lf<` h'
fcrei,fuys jdih l< rf† m%OdÚfh`
k• fudjqyq h( 4cÏ°jrekaf.ka o fnkac–ka-
jrekaf.ka o iuyfrla fcrei,fuys jdih
lf<` h' cÏ°jreka w;frka" fmfrYaf.a
mÜ;%hkaf.ka tla flfkl= jQ uy,f,a,af.a
mÜ;a fIm‡hdf.a mÜ;%hd jk wuúhdf.a mÜ;a
fYlúhdf.a mÜ;%hd jk Wiaishdf.a mÜ;a
w;dhd h'
5 Isf,dÚhhdf.a mÜ;a fYlúhdf.a mÜ;h% d
jk fc`hdø’f.a mÜ;a wd°hdf.a mÜ;%hd jk
yidhdf.a mÜ;a fld,a-fy`fYf.a mq;%hd jk
ndrelaf.a mÜ;a uhfiahd h' 6fcrei,fuys
œiQ fmfrYaf.a ish® mÜ;%hka jQ œl%udkaœ;
ukÜIHfh` ydrish yegwgfofkla h'
7 fnkac–kajrekaf.ka" fcIdhdf.a mÜ;a
BØfh,af.a mÜ;%hd jk uhfiahdf.a mÜ;a
fl`,dhdf.a mÜ;%hd jk fm°hdf.a mÜ;a
fc`fjoaf.a mÜ;%hd jk fuIÜ,a,d•f.a mÜ;a
i,a® h'
8 T›yq .’nhs iy i,a,hs wdæ jQ kjish
œiswgfofkla h' 9islaøf.a mÜ;a fc`fj,a
Tjqkfa .a kdhlhd j is‡fha h' yiafikÜjdf.a
mÜ;a cÏ° f;u k.rfha fojekakd j is‡fha h'
10 mÝclhkaf.ka" fcdahdø’f.a mÜ;a
fc°hd o cdlSka o
11 foœhka jykafiaf.a ud,s.df›
w•mØhd jQ wysÛ’f.a mÜ;a furdfhd;af.a
mÜ;%hd jk Ydf°laf.a mÜ;a fuIÜ,a,d•f.a
mÜ;%hd jk ys,aÙhdf.a mÜ;a firdhd o 12foaj
 fkfy–hd 11-12
ud,s.df› jev l<d jQ Tjqkaf.a ifydaorhka
wgish œisfofofkla o u,aÙhdf.a mÜ;a
mIayqÈf.a mÜ;%hd jk fYlúhdf.a mÜ;a
w•YSf.a mÜ;%hd jk fm,,shdf.a mÜ;a
fcfrdyd•f.a mÜ;%hd jk w°hd o 13msh
jxYj, m%OdkSka jk Tyqf.a ify`orhka
foish y;<siafofofkla o b•fuÈf.a mÜ;a
fuIs,af,afud;af.a mÜ;%hd jk wdihsf.a mÜ;a
wYúfh,af.a mÜ;%hd jk wuIaihs o 14n,j;a
œl%udkaœ; ukÜIHhka jk Tjqkaf.a
ify`orhka tlish œiswgfofkla o hk
fudjqyq h' y.af.fo`,S•f.a mÜ;a Y’¡fh,a
Tjqkaf.a kdhlhd j is‡fha h'
15 f,•jrekaf.ka" nqkk a fS .a mÜ;a
yI“hdf.a mÜ;h % d jk wYaøld•f.a mÜ;a
yIaI’ Ü f.a mÜ;h % d jk fIudhd o
16 f,•jrekaf.a m%OdkSkfa .ka" foœhka
jykafiaf.a ud,s.df› ¡ msg; ldrKd
n,d.kak I’fn;hs o fc`Idndoa o
17 hdƒÆf› ¡ ia;Ø = ¡u mgka.ekSug
m%OdÚhd j is‡ wdidmaf.a mÜ;h % d jk Y’¡f.a
mÜ;a —ldf.a mÜ;h % d jk u;a;Úhd o Tyqf.a
ify`orhka w;fÈ fojekakd jk nlanÙ q hd o
fc³;=kfa .a mÜ;a .d,d,af.a mÜ;h % d jk
I•uqjdf.a mÜ;a w’° o hk fudjqyq h'
18 Y=oOa kÜjr is‡ ish® f,•jre foish
wiÝy;rfofkla h'
19 ;jo" f°rÛ /lj,a l<d jQ wlal’ = o
g,afudka o Tjqkfa .a ify`orhka jQ f°rÛ
md,lfh` o tlish ye;a;Efofofkla h'
20 fiiÜ bYardfh,ajre o mÝclfh` o
f,•jre o cÏ°ys ish® kÜjrj, tÙfkld ;u
;udf.a Wreu N+–fhys is‡fh` h' 21tfy;a"
foaj ud,s.df› fiajh lrkafk` «fm,ays
jdih lf<` h' YSyd o .sIm a d o foaj ud,s.df›
fiajlhkag m%OdÚhka j is‡fh` h'
22 fcrei,fuys is‡ f,•jrekaf.a
kdhlhd k•" .dhlhka jk wdidmaf.a
mÜ;h% kaf.ka tla flfkl= jk —ldf.a mÜ;a
u;a;Úhdf.a mÜ;h % d jk yI“hdf.a mÜ;a
ndkSf.a mÜ;h % d jk WiaiS h' Tyq foœhka
jykafiaf.a ud,s.df› jevm<g m;a j is‡fha
h' 23l=ula Úido" .dhlhka .ek rcÏf.a
wdÇjla ØnqfKa h' Tjqka Wfoid ojia m;d
jqjukd jQ fldgila o Úhu lr ØnqfKa h'
24 cÏ°f.a mÜ;h % d jk fYrdf.a mÜ;h % kaf.ka
558
tla flfkl= jk fufIaYfn,af.a mq;%hd jk
fm;yshd fikóf.a ish® ldrKd .ek rcÏ
fj; is‡fha h'
fcrei,u wjg fmfoiaj,
œiÝ fikó
25 ;ukaf.a fl;a <ó msys‡ .•j,
fndfy` fok œiÝ y' cÏ°jrekaf.ka
iuyfrla Ùúh;a-wÈnd" æfndka"
fcl’fYfh,a iy tajdfha .•j, o
26
fÐIÜjdys o fud,d°ys o fn;a-fmf,;ays o
27
yYÈ-IÜjd,ays o fnhÈ-fIndys iy tajdfha
.•j, o 28Ysla,.ays o fufldkdys iy
tajdfha .•j, o 29taka-ú•fu`kays o
fYdrdys o cÈuq;ays o 30Ydfkdjdys o
w³,a,d•ys iy tajdfha .•j, o ,dlSIays
iy tys fl;aj, o wfYaldys iy tys .•j,
o œiÝ y' fufia T›yq fnhÈ-fInd isg
yskafkd•f.a –‡hdj; olajd l+vdr•
.id.;af;` h'
31 fnkac–kajreka f.ndys isg
–laudIays o whshdys o fnf;,ays o tajdfha
.•j, oá 32wkdf;d;ays o fkd’ys o wkÚhdys
oá 33yfYdÈys o rdudys o .s;; a hs•ys oá
34yd¡oays o fYfndhs•ys o fkn,a,d†ys oá
35
lÈudka;ldrhkaf.a –‡hdjf;a Øfnk
f,doays o «fk`ys o œiÜfj` h' 36cÏ°ys œiÝ
f,•jrekaf.ka o iuyr mkaØ fnkac–ka-
jreka iuó is‡fh` h'
n“f,`Úfhka me–× mQclhka iy
f,•jre
f,•jrek ka
12 fIh,aØfh,af.a mÜ;a fire’ndfn,a
o fÐIÜjd o iuó me–× mÝclfh`;a
f,•jre;a fudjqyq há 2firdhd" fcr–hd"
tiard" wuúhd" u,a¬la" y†ÛIaá 3fIlÚhd"
fryq•" fufÈfud;aá 4boafo`" .skfa kf;dka"
w“hdá 5–hd–ka" uhæhd" “,a.dá 6fIudhd"
fc`hdø’" fc°hdá 7i,a®" wdfudla" ys,Ù
a hd
iy fc°hd h' fudjqyq fÐIqjdf.a ojiaj, ¡
mÝclhkaf.ka o Tjqkfa .a ify`orhkaf.ka o
m%OdÚhka j is‡fh` h'
8 ;jo" f,•jre k•( fÐIÜjd" “kakh Ü "s
loa–fh,a" fIafr“hd" cÏ° iy u;a;Úhd h'
Tjqyq;a" Tjqkaf.a ify`orfh`;a ia;=Ø
.dhkd lKavdh•j,g m;a j is‡fh` h'
9 ;jo" Tjqkfa .a ify`orhka jk
nlanÙ q hd o Wkafk` o Tjqka bæúmsg jdr
ms<fs j<ska is‡fh` h'
10 fÐIÜjdg °j fc`hdlS• Wmkafka h'
 fkfy–hd 12
fc`hdlS•g °j t,shdIs’ Wmkafka h'
t,shdIs’g °j fc`hd° Wmkafka h' 11fc`hd°g
°j fcdk;ka Wmkafka h' fcdk;kag °j
coa³jd Wmkafka h'
mÝcljrekaf.a m%OdÚfh`
12 fc`hdlS•f.a ojiaj, msh fm<m;a
m%OdÚhka jQ mÝclfh` k•( firdhdf.ka
furdhd há fcr–hdf.ka ykÚhd há
13
tiardf.ka fuIÜ,a,d• há wuúhdf.ka
fcfy`ydkdka h' 14u,a¬lSf.ka fcdk;ka há
fInÚhdf.ka fc`fima há 15ydø•f.ka
woakd há furdfhd;af.ka fy,alhs há
16
boafo`f.ka fYlúhd há .skfa kf;dkaf.ka
fuIÜ,a,d• há 17w“hdf.ka islø a há –Úhd-
–kaf.ka fudjdæhdf.a ms,ga hs há 18“,a.df.ka
I•uqjd há fIudhdf.ka fcfy`kd;dka há
19
fc`hdø’f.ka u;af;khs há fc°hdf.ka
WYaYS há 20i,a,hsf.ka l,a,hs há
wdfudlaf.ka tafnÈ há 21ys,aÙhdf.ka
yI“hd há fc°hdf.ka fkf;fka,a h'
22 t,shdIs’f.a o fc`hd°f.a o
fc`ydkdkaf.a o coa³jdf.a o ojiaj,
f,•jrekaf.a msh fm<m;a m%OdÚfh`
,shdmæx„ lrkÜ ,enqfj` h' mÝclfh`;a
mÈishdf› °úhÜifa .a rc ld,h olajd tfia
jQ y'
23 msh fm<m;aj, m%Odkshka jQ f,•f.a
mÜ;%fh` t,shdIs’f.a mÜ;a fc`ydkdkaf.a
ojia olajd u f,al• fmdf;ys ,shjqfK` h'
24 f,•jrekaf.a m%OdÚhka jQ yI“hd"
fIafr“hd iy loa–fh,af.a mÜ;a fÐIÜjd o
;ukaf.a ify`orhka bæúmsg weØ j foœhka
jykafiaf.a ukÜIHhd jQ °œ;af.a wK f,i
ia;=Ø m%Yxid Ùøug udrefjka udrejg
is‡fh` h'
25 u;a;Úhd o nlanqÙhd o Tnæhd o
fuIÜ,a,d• o g,afudka o wlal=’ o f°rÛ
.nvdj, f°rÛ md,lhka j isg /lj,a
lf<` h'
26 fudjqyq fcdYd°laf.a mÜ;a fÐIÜjdf.a
mÜ;h% d jk fc`hdlS•f.a ojiaj, æYd•mØhd
jk fkfy–hdf.a;a" kSØf›æhd jk mÝcl
tiardf.a;a ojiaj, o is‡fh` h'
mjqr lem Ùøu
27 fcrei,f• mjqr lem Ùøf• ¡ mS%Ø
m%fu`ofhka o ia;=Ø Ùøfuka o .SØld
559
Ùøfuka o w;a;,aj,ska o •Kd yd uyd
•Kdj,ska o lem Ùøf• W;aijh mj;ajk
ms×i f,•jre œiÝ iEu ;ekaj,ska Tjqka
fidhdf.k fcrei,ug f.fkk ,oy'
28
tœg .dhlhka jQ f,•jre fcrei,u
wjg m%foaYfhkÜ;a" fkfgdmdØjrekaf.a
.•j,skÜ;a" 29fn;a-.s,a.df,kÜ;a" f.ndys o
wYaudfj;ays o .•j,skÜ;a /ia jQ y'
.dhlfh` fcrei,u wjg .• id°f.k
is‡fh` h' 30mÝclfhda;a f,•jre;a mœ;% •"
fikó o f°rÛ o mjqr o mœ;% lf<` h'
31 tœg uu cÏ°ys w•m;Ska mjqr msgg
kóskk a g i,iajd" ia;Ø = Ùøug;a" fmryúka
hdug;a uyd lKavdh• folla Úhu flf<–'
thska tlla ol=Kg mjqr msg li< f°rÛj
foig .sfha h' 32Tjqka miafia fy`Idhd o
cÏ°ys w•m;Skfa .ka Nd.hla o 33wYúhd o
tiard o fuIÜ,, a d• o 34cÏ° iy fnkac–ka o
fIudhd o fcr–hd o 35k<d weØ j"
mÝclhkaf.a mÜ;h % kaf.ka iuyfrla tk•"
wdidmaf.a mÜ;a YlalÈ = f.a mÜ;h
% d jk
—ldhdf.a mÜ;a u;a;Úhdf.a mÜ;h % d jk
fIudhdf.a mÜ;a fcdk;kaf.a mÜ;h % d jk
fYlúhd iy 36foœhka jykafiag lem
ukÜIHhd jQ °œ;af.a ;+Èh NdKav weØ j"
Tyqf.a ify`orhka jk fIudhd o wYúfh,a o
–,,hs o .s,,hs o udhhs o fk;fka,a o cÏ° o
ykdÚ o Tjqkg a fmrÛfjka is‡ kSØf›¡
tiard o .sfh` h' 37T›yq W,am;a f°rÛj <óska
o ;uka bæúmsg o ØnqKÏ °œ;af.a Úfjig
by<ska mjqrg keó=fuys °œ;af.a k.rfha
mŠj,ska keóS kef.kysrg Øfnk j;=r
f°rÛj <óg .sfh` h'
38 wÚla me;a;g fo jk .dhl
lKavdhu o Tjqka miafia fikóf.ka
Nd.hla o uu o mjqr msg uq³ka fld; WŠka
m<,a mjqr olajd;a" 39tm%dhs• f°rÛj WŠkÜ;"a
mÜrdK f°rÛj <ósk; Ü "a u;aiH f°rÛj o
ykfka,fa .a fld; iy y•fuhdf.a fld;
<ósk; Ü a neg½ f°rÛj olajd f.dia uqr f°rÛj
<ó kej;=fKuq'
40 fufia foœhka jykafiaf.a ud,s.df›
.dhl lKavdh• fol o ud iuó
uq,doEkSkfa .ka fldgila o k<d weØ j
41t,shdÙ•" uhfiahd" –Úhd–ka" —ldhd"
t,sfh`fhakhs" fYlúhd" ykÚhd hk
mÝclfh` oá 42uhfiahd" fIudhd" tf,hdiÈ"
WYaY"S fcfy`ydkdka" u,aÙhd" ta,d•" tafYÈ
hk fudjqyq o uu o is‡fhuq' fcY%dyshd
 fkfy–hd 12-13
;ukaf.a m%OdÚhd jYfhka weØ j
.SØldldrfh` Y’o kód .dhkd lf<` h'
43 t° T›yq uyd mÝcd TmamÜ fldg mS%Ø jQ
y' ukao" foœhka jykafia Tjqkag wØYhska
mS%Ø m%fu`o jkakg ie,eiÝ fial' ia;S%yq o
orefj` o mS%Ø jQ y' fufia fcrei,f•
mS%Ø f>`Idj ³rg weiÜfKa h'
kuialdrhg wjYH foa iemhSu
44 ta ojfia mÝclhkag;a" f,•jrekag;a
jHjia:dfjka Úhu jQ fldgia k.r
wdikak fl;aj, m%udKfha ye‡hg
.nvdj, /ia lr ;nk ms×i" tajd flfrys
ms<s.eka•f• mÝcd o m%:u m, o oifhka tl
o i•nkaO j md,kh Ùøug ukÜIHfh` m;a
jQ y' ukao fiajh lr–ka is‡ mÝcljre o
f,•jre o .ek cÏ°jre i;=Û j is‡fh` h'
45T›yq o .dhlfh` o f°rÛ md,lfh` o
°œ;af.a iy Tyqf.a mÜ;a i,fudkaf.a wdÇj
f,i ;ukaf.a foœhka jykafiag Úhu mÝcd
œ• o mœ;% •u ms<sn| Úhu j;ams<sfj;a o
meje;ajQ y' 46ukao" fmr °œ;af.a o
wdidmaf.a o ld,fha mgka .dhlhkaf.a
m%OdÚfhla is‡fha h' tmuKla fkdj
foœhka jykafiag ;=Ø meiiÜ• .S o .hkÜ
,e” h' 47ish® u bYardfh,ajre o
fire’ndfn,af.a ojiaj,;a" fkfy–hdf.a
ojiaj,;a ækm;d .dhlhkaf.a;a" f°rÛ
md,lhkaf.a;a fldgia iy f,•jrekag
lem l< hÜ;= foa;a ³kay' f,•jre o
wdfrdkaf.a mÜ;%hkag lem l< hq;= foa ³kay'
œfoaYslhkaf.ka fjka •u
13 ta ojfia fikó bæúfhys fu`fiiaf.a
fmd; Ùhjoa¡" w•fudÚ cdØlhka o
fu`j’ cdØlhka o frd‡ iy j;=r /f.k
bYardfh,a mÜ;%hkaf.a fmruóg kEœ;a
Tjqkag idm lrk ms×i nd,d• l=,shg .;a
Úid" 2w•fudÚ cdØlfhla j;a" fu`j’
cdØlfhla j;a" foœhka jykafiaf.a
iNdjg Ùis lf,l we;=½ fkdjkafka h
Ùhd ,shd Øfnkjd i•n œh' ta idmh wfma
foœhka jykafia wdYSÈjdohlg yefrjQ
fial' 3fikó f• Úfh`.h weiÝ œg T›yq
–Y% œjdyfhka mej; wd wh bYardfh,a
fikóf.ka fjka l<y'
12'45 1 jxYd 25'1-8á 26'12 13'1-2 oaœ kS 23'3-5 13'2 .Kka 22'1-6 13'10 oaœ kS 12'19 13'12 u,dÙ 3'10
560
fkfy–hdf.a m%ØixialrK
4 —g fmr wfma foœhka jykafiaf.a
ud,s.df› .nvd ndr j is‡ mÝcl t,shdIs’
fg`“hdg œjdyfhka kElula weØ j is‡fha
h' 5Tyq fg`“hdg œYd, ldurhla ilia
lr ¡ Ø“×' l,ska ta ldurfha wdydr mÝcd o
;=jr,d o NdKav o f,•jrekaf.a;a"
.SØldldrhkaf.a;a" f°rÛ md,lhkaf.a;a
Úhu fldgi jQ OdkHfhka iy –æ
hÜfikÜ;a" f;,skÜ;a oifhka fldgi o
mÝclhkag ,efnk ms<s.eka•f• mÝcd o
;ekam;a lr Ø“×' 6f• uq½ ld,fha ¡ uu
fcrei,fuys fkdis‡fh–' l=ula Úido
n“f,`Úfha rc jQ wÈ;laIia;df.a Øia fo
jk wjqreoafoa ¡ ud rcÏ fj; .sh neœÚ' ‡l
l,lg miÜ uu rcÏf.ka wjir ,enf.k
7
fcrei,ug fmr<d me–×fh–' tœg"
t,shdIs’ foœhka jykafiaf.a ud,s.df›
u½j, fg`“hd Wfoid ldurhla ilia lr
¡fuka Tyq l< ta kmÜre foa .ek ±k.Ø–'
8
uu Bg wØYhska ÙmS fg`“hdf.a ldurfhys
ØnqKÏ nvq NdKav ish,a, msg;g •is
flf<–' 9bkamiÜ ta ldurh msúis³ lrk
f,i o foœhka jykafiaf.a ud,s.df›
NdKav o wdydr mÝcd o ;=jr,d o kej; tys
;nk f,i o wK flf<–'
10 f,•jrekag ys– fldgia Tjqkag
fkd¡ ØnqKÏ nj o lghÜ;= ndr j is‡
f,•jreka o .SØldldrhka o ;u ;ukaf.a
fl;aj,g m,d .sh nj o ug ±k.kakg
,e“×' 11ta Úid Ú,Odøkag l;d lr"
ööfoœhka jykafiaf.a ud,s.dj md½ •
we;af;a uka o@÷÷ Ùhd ;rjÛ flf<–' uu
Tjqka /ia lrjd" Tjqkaf.a ;k;=rej,g
Tjqka m;a flf<–' 12tœg ish® cÏ°jre
OdkHfhkÜ;a" –æ hÜfikÜ;a" f;,aj,skÜ;a
oifhka fldgi .nvdj,g f.kdfj` h'
13
uu ta .nvd mÝcl jQ fIf,–hdg o
f,al•jrhd jQ Ydf°lag o f,•jrekaf.ka
fm°hdg o Tjqkaf.a iyldr u;a;Úhdf.a
mÜ;a Ylal=Èf.a mÜ;a ykdkag o ndr flf<–'
l=ula Úido" T›yq œYajdi wh f,i i,lk
,oafo` h' ;ukaf.a ify`orhkag ys–
fldgia fn° ¡u Tjqkaf.a hÜ;=lu œh'
 fkfy–hd 13 561
14 ööudf.a foœhka jykai" ud l< f• ööudf.a foœhka jykai" f• Úid;a ud
foa isys l< uekj' udf.a foœhka isys lr Tf’ buy;a lreKdj múoafoka ug
jykafiaf.a ud,s.dj Wfoid o tys ohd • j°< uekj'÷÷
kuialdrh Wfoid o ud l< hym;a Ù%hd
wu;l fkdl< uekj'÷÷ wkH cdØl ia;S%ka mdjd .ekSu .ek
23 ta ojiaj, ¡ iuyr cÏ°jreka wIaf°oays
in;a oji meje;a•u .ek o w•fudkays o fu`j’ys ¡ ia;S%ka mdjdf.k
24
15 ta ojiaj, ¡ cÏ°ys iuyreka in;a is‡kÜ uu ³Ûfj–' Tjqkaf.a orejkaf.a
ojfia uq¿l
s hka;h % md.k nj;a" f.dh• –‡ ixLHdfjka wvla wIaf°oa NdIdj fy` wka
f.kjq;a tajd iy uq¿sl mdkh o –æ j® o cd;Skaf.a NdId fy` l;d lf<` h' cÏ25°f›
w;aØlald m, o ish® wdldr nr o NdIdj l;d lrkak T›yq fkdo;ay' uu
fldg½jka msg mgjdf.k in;a ojfia ¡ Tjqkg a ;rjÛ lr" idm lr" Tjqkfa .ka
fcrei,ug f.fkk nj;a uu 懖' iuyfrl=g .id" Tjqkaf.a ysifla W.=,d"
tfyhska in;a ojfia ¡ Ùisjla fkdœl=Kk ööTf’ ´jre Tjqkaf.a mÜ;%hkag mdjdfokak
f,i uu ;rfha Ùhd is‡fh–' 16fcrei,f• j;a Tf’ mÜ;%hka fy` Tn Tjqkaf.a ´jreka
œiÝ ;SÈjre ud½ iy ish® wdldr nvq mdjd.kak j;a tmdh÷÷ Ùhd foœhka 26
f.kjq;a cÏ°ys fikóg muKla fkdj" jykafia k–ka æjqrkakg ie,eiÜfj–' uu
Tjqka wu;d fufia lSfj–( ööbYardfh,a rcÏ jQ
fcrei,fuys;a in;a ojfia ¡ œlafl` h'
17 i,fudka f• foa Ùøfuka m› l<d fkdf› o@
tneœka uu cÏ°ys W;a;uhkag ;rjÛ fndfy` cd;Ska w;fÈ Tyqg iudk rfcla
lr–ka" ööin;a oji flf,id" Tn lrk f• is‡fha ke;á Tyqf.a foœhka jykafia o
kmÜre Ù%hdf› f;areu l=ula o@ 18Tf’ Tyqg fm%au fldg uq½ bYardfh,ajrekaf.a rcÏ
mshjreka fufia l< neœka wfma foœhka jYfhka Tyq m;a l< fial' tfia • kuq;a"
jykafia f• ish® œm;aØ wm msg;a" f• kÜjr Tyq mjd wkH cdØl ia;S%ka œiska mdmhg
msg;a me–fKjqjd fkdf› o@ tfia • kuq;a" fmd<Ujk ,¡' 27tfia k•" Tn;a Tyqf.a
Tn in;a oji flf,i–ka bYardfh,ajreka wdoÈYh wkÜ.ukh lr–ka" wkH cdØl
flfrys foaj Woyi jeŠlrkakyq h÷÷hs ia;S%ka mdjd.ekSfuka f• uyd kmÜre Ù%hdj
Tjqkag lSfj–' lr" wm;a wfma foœhka jykafiag œreoaO j
19 ;jo" uu in;a ojig fmr f¿`ysœh hÜ;= o@÷÷
fcrei,f• f°rÛj,g wºr jefgk l, f°rÛ 28 W;a;u mÝcl jQ t,shdIs’f.a mÜ;%hd
jid ;nkakg;a" in;a oji miÜ jk ;=re jk fc`hd°f.a mÜ;%fhl= fydfrdkSh cdØl
tajd kdúkakg;a wK lr" in;a ojfia Ùis ikan,†g nEKd j is‡h Úid Tyq ud
nrla we;=<g fkdf.fkk ms×i udf.a fjØka tf<›fj–'
fufylrejkaf.ka iuyfrl= f°rÛ <ó 29 ööudf.a foœhka jykai" Tjqka mÝcl
isfgjqfj–' 20ta Úid fjf<kafo` o ish® ;k;=r o mÝcllf•;a" f,•jrekaf.a;a
wdldr nvq œl=Kkafk` o jrla fojrla .sœiÜu o wmsúis³ l< ye‡ isys l< uekj'÷÷
fcrei,fuka msg kej;=fK` h' 21uu Tjqkg a 30 fufia uu œfoaYsl jk ish,af,ka
;rjÛ fldg" ööTn mjqr <ó kjØkafka uka Tjqka msúis³ lr" mÝclhkaf.a;a" f,•-
o@ Tn kej; tfia lf<d;a Tng o~qj• jrekaf.a;a lghÜ;= tÙfkldg ndr jQ
lrkafk–÷÷hs Tjqkg a lSfj–' t;eka mgka wkaoug Úhu flf<–' 31;jo" Úhu
Tjqka in;a ojfia ¡ k.rhg wdf› ke;' ld,j,g or" m~qre yd m%:u m, o f.k Bu
22
;jo" in;a oji Y=oO a f,i mj;ajk ms×i ms<sn| œ•œOdk ie,eiÜfj–'
msúis³ • wjq;"a f°rÛ /lj,a lrk f,i uu ööudf.a foœhka jykai" udf.a hym;
f,•jrekag wK flf<–' ms×i ud isys l< uekj'÷÷

13'15 Úlau 20'8-10á oaœ kS 5'12-14á fcr 17'21\22 13'23-25 Úlau 34'11-16á oaœ kS 7'1-5
13'26 2 iduq 12'24-25á 1 rdcd 11'1-8 13'28 fkfy 4'1
 562
tia;Èf.a fmd;

f• fmdf;a we;af;a" foaYdkÜrd.h;a" foaY jeishkag weØ buy;a wdorh;a Úid ish fikóg
i;=rkaf.ka jkakg ØnqK œkdYhÙka Tjqka ÚÈNS; f,i .<jd.;a •r kdhsldjl jk
tia;È ms<sn| mÜj; h' wE ish foaYfha /âk jQjd h' cÏfo›jrekag b;d jeo.;a jk ömÝø•÷ k•
W;aijfha miÜ“u .ek;a fuys œia;rhla we;'
múƒfÃo 1)2 tia;È foaYfha /âk •u'
múƒfÃo 3)5 ydudkaf.a ler,s .eiSu'
múƒfÃo 6)7 ydudka urKhg m;a lrkÜ ,e”u'
múƒfÃo 7)10 cÏfo›jka i;=rka mrdch Ùøu'

jia;S /âkf.a wlSlrelu lrk f,i rcÏ ;udf.a ud,s.df› ish®

1 bkaæhdf› mgka tØfh`mshdj olajd
rgj,a tlish œisy;l rcl• l<
wyIaf›frdIaf.a ojiaj, ¡ is³ jQ is³•• fuys
œia;r lr we;' ta ld,fha ¡ Tyq iÝ id k•
w.kÜjr isxydikdrEV j is‡fha h' 2wyIa-
f›frdIa rcÏf.a rdcH iufha ;=ka jk wjqreoafoa
¡ Tyq ;udf.a ish® w•m;Skg a o œOdhlhskg
o ux., fN`ckhÙka ix.%y flf<a h'
3 mÈishdf› yd f•æhdf› yuq°j,
w•m;Syq o m%dfoaYSh wdKavqldrfh` yd
m%N+jrfh` o ta wjia:df› ¡ me–K is‡hy'
4tl,ays Tyq ;udf.a rdcHfha hi biÜr o
;udf.a uysuYS%fha f;aci yd w,xldrh o
fndfy` ojia tk•" ojia tlish wiÝjla
uq½,af,a m%oÈYkh flf<a h'
5 f• ld,h wjika jQ œg rc f;f• iÝid
k• w.kÜjr is‡ f,dl= l=vd ish® fokdg
rdc ud,s.d Whfka jQ u½fjys i;a ojila
uq½,af,a ux.,H fN`ckhla ³kafka h' 6tys
iܳ yd o• mdg Ør" isyska yK ,KÏj,skÜ;a"
r;aÚ,a ,KÏj,skÜ;a" ú¡ uq³j,g iœ lr"
Ùú.re~ l=½KÏj,g ne| Ø“×' tys r;="
iܳ" ly" l½ hk mdg weØ ue×la .,a
w,a,k ,o “ula u; rka ú¡ hyka œh'
7Tjqkag fndkak ³kafka rka l=i,dkaj,ska
h' l=i,dka o tÙfklg fjkia œh' rcÏf.a
;Hd.jka;lug iú,k f,i rdclSh uq¿sl
mdkh fndfy` fihska Ø“×' 8Ùisfjl=g n,
fkdl< hÜ;= h hkÜ ”u i•nkaOfhka jQ
Úfh`.h f›' tÙfkldf.a leue;a; múæ
1'1 tiard 4'6
uq,doEkSkag Úhu lr ØnqfKa h'
9 ta w;r;=r" jia;S “ij o
wyIaf›frdIa rcÏg whsØ ud,s.df› ¡ ia;S%kag
ux.,H fN`ckhla ³kakd h'
10 i;a jk ° rcÏf.a is; uq¿sl mdkfhka
mskd.sh œg" wyIaf›frdIa rc ;udg fiajh
a l< fuyqudka o “Ya;d o yÈfn`kd o “.a;d
o wn.;d o fia;È o lÈlia o hk
kmÜxilhka i;a fokd le|• h' 11jia;S
“ij b;d iÜrEmS Úid wef.a w,xldrh ish
fikóg;a" w•m;Skag;a fmkajk ms×i
wef.a rdclSh Ùøgh o m<|jdf.k wE ;ud
bæúmsgg le|jdf.k tkakg rc Tjqkag
wK flf<a h' 12tfy;a" kmÜxilhka w; rcÏ
Ùhd hejQ wKg lSlre j rcÏ fj; tkakg
jia;S “ij wlueØ jQjd h' tneœka rc f;f•
;æka lsm×s ' Tyq fl`md.aÚfhka ±œ×'
13 tœg rc f;f• kSØh fyd¢ka o;a
keKj;=kag l;d flf<a h' tfia flf<a"
kSØh;a" wd.u;a ms<sn| lghÜ;= ukd f,i
o;a ish® fokdf.ka lreKÏ œuiSu rcÏf.a
mÜreoao • ØnqK neœÚ' 14fudjqka w;frka
rcÏg b;d ys;j;a jQ o rcÏ bæúhg Úoyfia
me–Óf• jrh ,oa° jQ o wh k•" mÈishdf›
o f•æhdf› o w•m;Ska i;a fokd jk
lÈfIkd" fIa;dÈ" woaud;d" ;ÈIsIa" fufria"
uÈfiakd iy fuuqldka h' 15rc Tjqka
wu;d" öökmÜxilhka w; rcÏ Ùhd hejQ wKg
lSlre fkdjQ jia;S “ijg kS;HkÜl+, j
l=ula l< hÜ;= ±÷÷hs weiS h'
 tia;È 1-2
16 rcÏ o w•m;Ska o bæúfhys fuuqldka
ms<;
s r = e fo–ka" ööjia;S “ij rcÏg muKla
fkdj ish® w•m;Skg a ;a" wyIaf›frdIa rcÏf.a
ish® rgj, is‡k ish® u cd;Skg a ;a jrola
lr we;' 17ukao" “ijf.a f• Ù%hdj ish®
ia;k%S ga ie< jqK œg" öwyIaf›frdIa rc;=ud
bæúhg jia;S “ij le|jdf.k tkakg wK
l< kuq;a wE fkdme–×hd h÷hs Tjqka Ùhd
;ukaf.a mÜreIhka iܽ fldg is;kÜ we;'
18
mÈishdf› o f•æhdf› o jxYj;a ia;k S% g
a f.fkkÜ ,enQ wh w;r jQfjÙ' 7Tyq
“ijf.a Ù%hdj .ek ie< jqKÏ œg" rcÏf.a
ish® w•m;Skg a tmj;a wo ojfia ¡ u ÙhkÜ
we;' ta fya;f= jka wmydi o Woyi o fndfy`
fihska yg .kÜ we;' 19rc;=fuks" Tn i;=Û
k•" jia;S ;j;a wyIaf›frdIa rcÏ bæúhg
fkdtk f,i rÐcÏrejkaf.ka rdc wdÇjla
m;< l< uekj' th fjkia fkdjk ms×i
mÈisjrekaf.a o f•ojrekaf.a o kSØ .%k: a j,
,shd ;nkakg ie,eiÜj uekj' wef.a
w.“fi`lu o wEg jvd iܳiÜ ;eke;aØhlg
rÐcÏrejka œiska fokÜ ,ef’ jd· 20œYd, jQ
iajlSh rdcHh uq½,af,ys rc;=ud mKjk
Úfh`.h weiÝ l,ays ish® u NdÈhdjka ;u
;ukaf.a mÜreIfh` Wiia fy` my;a fy`
fj;ajd" Tjqkg a f.!rj fokÜ we;e÷÷hs lSf› h'
21 ta lSug rc o w•m;Syq o m%ikak jQ y'
rc;=ud fuuqldkaf.a lSu f,i lr–ka" 22yeu
mÜreIfhl= u ;udf.a f.or m%OdÚhd œh hÜ;=
h Ùhd ;udf.a fikóf.a NdIdfjka o tl
tl rf† wl=rej,ska o ta ta fikóf.a NdIdfjka
o m%ldY lrk ye‡hg ,sh• Ü ,shd he• h'
tia;È “ij jYfhka f;`rd.ekSu
2 f• iso•
a hg miÜ" wyIaf›frdIaf.a fl`mh
ixisºKÏ l,ays" Tyq jia;S iy wE l<
foa o wEg œreoaO j l< Úhuh o isysm;a
flf<a h' 2tœg rcÏg fiajh l< Tyqf.a
fufylrefj` l;d fldg" öörEmi•mkak
lkHdjka rcÏg fidhkÜ uekj' 3tnº
rEmi•mkak ish® lkHdjka iÝid w.kÜjr
weØ wka;#mÜrhg f.fkkÜ ,nk ms×i
rdcHfha ish® m%foaYj, Ú,Odøkag rcÏ
œiska Úhu lrkÜ ,ef’jd' ia;S%ka Ndr j
is‡kakd o rcjrekaf.a kmÜxilhd o jk
fy.hsf.a /ljrKhg Tjqka Ndr lrkÜ
uekj' ta ldka;djkag Tjqkfa .a rEm,djKHh
i|yd wjYH foa imhd fokÜ uekj' 4tœg
2'6 2 rdcd 24'10-16á 2 jxYd 36'10
563
rÐcÏrejkag ms%h j fmfkk ;re×h jia;S
fjkÜjg “fi` f›jd÷÷hs lS y' rc fuhg
m%ikak • tf,i flf<a h'
5 fnkac–ka f.`;%fha ÙIaf.a mÜ;%hd
jk Isfuhsf.a mÜ;a cdhSÈf.a mÜ;%hd jk
fudÈfolhs k• cÏfo›fjla iÝid k•
w.kÜjr is‡fha h' 6Tyq jkdys n“f,`Úfha
rc jQ fknqloafkYÈ œiska fcrei,fuka
w,a,d.kÜ ,en" cÏ°ys rc jQ fcfldÚhd iuó
;udf.a ndmamdf.a ³j jk yoiaid tk•"
tia;È orelug y°.;af;a h' ukao" wef.a
mshd j;a" ujq j;a ãj;a j is‡fha ke;' wE
jkdys fY`Nk" rEmi•mkak ;eke;aØhla
jQjd h' wef.a ujqmshka keiÜKÏ l,
fudÈfolhs wE ;udf.a ³jl jYfhka
y°.;af;a h'
8 rcÏf.a wdÇj;a" Úfh`.h;a m< lrkÜ
,enQ l,ay"s fndfy` ldka;djka fy.hsf.a
/ljrKh hgf;a ;nkakg iÝid w.kÜjrg
f.fkkÜ ,enQ œg" tia;È o rc ud,s.df›
ia;k
%S fa .a /lj,d jk fy.hsf.a /ljrKhg
f.fkk ,oa¡ h' 9ta ;re×h o fy.hsg msh% •
Tyqf.ka lreKdj ,enqjd h' Tyq œ.i iÜj|
œ,jqka o wef.a wdydr fldgi o rc
ud,s.dfjka œfYaIfhka f;`rd.;a ;reKhka
i;afofkl= o wEg ¡ wEg iy wef.a fufyldú-
hkag wka;#mÜrfha b;d u fyd| fldgfiys
,e.=• ³kafka h'
10 tia;È f;dfu` wef.a cdØh l=ula o
Ùhdj;a" wef.a fikó ljqre o Ùhdj;a
t<sor› fkdl<d h' ukao" tajd t<sor›
fkdlrk f,i fudÈfolhs wEg wK lr
ØnqfKa h' 11tia;Èf.a iemikSm flfia o
Ùhd;a" wEg l=ula is³ f› o Ùhd;a ±k.kak
ms×i fudÈfolhs wka;#mÜrfha u½j bæúfha
ækm;d Tnfudn ilauka flf<a h'
“ij jYfhka tia;È m;a Ùøu
12 ia;k%S g
a iÝ°k• •ug Úh–; uq½ ld,h
f°f<dia udihla œh' ta ld,fha ¡ iÜj|,dÛ
f;,a yh udihla o iÜ.kaO ¿jH iy ia;k%S fa .a
rEm,djKHh i|yd ff;,h yh udihla o
mdœƒ„ lrk ,¡' f• ld,h i•mÝÈK jQ miÜ
Tjqkga wyIaf›frdIa rcÏ <óg hkakg jdrh
me–×fha h' 13;re×hl rcÏ <óg hk œg"
wka;#mÜrfhka ;ud leueØ fohla f.k hk
 tia;È 2-3
14
ms×i wEg wjir Ø“×' wE iji f.dia miÜ
° Wfoa rcÏf.a kmÜxilhd jk" WmNdÈhdjkaf.a
/lj,d jQ IhIa.diaf.a /ljrKhg Ndr jk
ms×i fo jk wka;#mÜrhg hkakS h' rc wEg
msh
% • k•" wef.a ku Ùhd wEg w~.eiÜfjd;a
–i wE rcÏ <óg ;j;a me–×fha ke;'
15 fudÈfolhs ³j jYfhka y°.;a"
Tyqf.a ndmamd jk w“yhs,fa .a ´ jQ tia;Èg
rcÏ <óg hdug jdrh me–× œg" rcÏf.a
kmÜxilhd jk" ia;k %S fa .a /lj,d jQ fy.hs
Úhu l< foa yer wE fjk Ùisjla fkdb,a®jd
h' tia;È ³Û ish,af,` wEg msh % jQ y' 16fufia
tia;È f;dfu` wyIaf›frdIa rcÏf.a rcl•
Ùøf• i;a jk wjqreoafoa f;afn;a k• oi jk
udifha ¡ rc ue³rg rcÏ fj; f.khkÜ ,enqjd
h' 17rc o ish® u ia;k %S g
a jvd tia;Èg fm•
fldg" ish® lkHdjkag jvd wEg lreKdj o
wdorh o fmkajd" wef.a ysfia rdc Ùøgh ;nd"
jia;S “ij fjkÜjg weh “ij lr.;af;a h'
18
rc ;udf.a ish® w•m;Skg a yd fiajlhkag
uyd ux.,H fN`ckhla ms<fs h< lr ³kafka
h' th tia;Èg Wmydr ±la•f• ux.,HhÙ'
rc ish® m%foaYj, Újdvq ækhla m< lr"
rc flfkl=g T“k f,i ;E.s fn° ³kafka h'
fudÈfolhs rcqf.a ãœ;h f’rd.ekSu
19 fo jk j;df› lkHdjka /ia lrk
l, fudÈfolhs rc jdi,a f°rÛf› ys|f.k
Wkafka h' 20fudÈfolhs tia;Èg wK l<
f,i" weh ;udf.a fikó ljqre o Ùhd j;a"
wef.a cdØh l=ula o Ùhd j;a fkdokajd
is‡hd h' fudÈfolhs <ó tia;È weØ ±Š jk
œg l< f,i wE Tyqf.a lSu bIag l<d h'
21 ækla fudÈfolhs rc jdi,a f°rÛf›
ys|f.k is‡h ¡ jdi,a /lj®ka w;frka
rcÏf.a kmÜxilhka fofofkl= jk “.a;dka
iy f;frIa fl`m • wyIaf›frdIa rcÏ
urkakg l=uka;K % h lf<` h' 22fudÈfolhsg
ta nj ie< • h' Tyq tia;È “ijg tmj;a
±ka• h' fudÈfolhsf.a ku i|yka lr–ka
tia;È tmj;a rcÏg lSjd h' 23ta ldrKh
œNd. l< l,ays th ienE nj fmkS .sh Úid"
ta fofokd .il t,a,d urkÜ ,enQ y' f•
iso•
a h rcÏf.a mÜrdjD;a; .%k:
a fha rcÏ bæúfha ¡
igyka lrk ,¡'
cqfo›jreka
fo›jrekag œreoaO j ydudkaf.a Wmdh
3 f• is³••j,g miÜ wyIaf›frdIa rc"
wd..a cdØl y•fu°;df.a mÜ;a ydudkag
564
nqyu
q ka olaj–ka" Tyq Wiia ;;a;j a hlg
muqKj Ï d" ;ud fj; is‡ ish® w•m;Skg a jvd
W;a;u Ú,hla Tyqg ³kafka h' 2rc jdi, is‡
rcÏf.a ish® fiajlfh` o ydudkag ysi kud
wdpdr lf<` h' ukao" tfia lrk f,i rcÏ
wK lr ØnqfKa h' tfy;a" fudÈfolhs Tyqg
ysi keuqf› j;a" wdpdr flf<a j;a" ke;'
3
tœg rc jdi, is‡ rcÏf.a fiajlfh` l;d
fldg" ööTn rcÏf.a wK lv lrkafka uka±÷÷hs
fudÈfolhsf.ka weiÝ y' 4Tjqka ojiam;d
Tyqg fufia lS kuq;"a Tyq ijka kܳka neœka"
fudÈfolhsf.a f• yeisøu bjikÜ ,ef’ o
Ùhd n,k ms×i T›yq ydudkag ta nj ±kakÝ
y' ukao" ;ud cÏfo›fjl= nj fudÈfolhs
Tjqkga Ùhd ØnqfKa h' 5fudÈfolhs ;udg
ysi kud wdpdr fkdlrk nj ±l ydudka
fl`mdœIag œh' 6tfy;a" fudÈfolhsf.a cdØh
l=ula ± hs Tyq ±k.;a œg" Tyq muKla ueøu
fkdiEfya hhs Tyq is;S h' tneœka ydudka
wyIaf›frdIaf.a uq½ rdcHfhys is‡ fudÈ-
folhsf.a fikó jk ish® cÏfo›jreka œkdY
lrkakg w•IaGdk lr.;af;a h'
cqfo›jreka >d;kh Ùøf• Úfh`.h
7 wyIaf›frdIa rcÏf.a f°f<dia jk
wjqreoafoa Úidka udih k• m<uq jk udifha
mgka" ydudka bæúfhys ojiska oji"
udifhka udih w°È udih k• f°f<dia
jk udih olajd T›yq mÝÈ k• mi weg ±uQ y'
8 tœg ydudka wyIaf›frdIa rcÏg l;d
fldg" ööTf’ rdcHfha ish® m%foaYj, cd;Ska
w;fÈ tla;rd fikóla œisr f.dia fjka j
is‡Ø' Tjqkfa .a jHjia:d ish® ckhkaf.a
jHjia:dj,g fjkia h' Tjqka rdclSh
jHjia:d mj;ajkafka ke;' tfyhsk"a Tjqkg a
is‡kakg bv ¡u rÐcÏrejkag j‡kafka ke;'
9
rc;=ud i;=Û k•" Tjqka keØ lr ouk
ye‡hg Úfh`.hla meKœh hÜ;= h' tfia
lf<d;a uu rdc NdKavd.drhg f.fkk
ms×i rdcldúh Ndrldrhka w;g ú¡
Ùf,`.%E• ;=k, a laI y;<si°a yla Ùrd
fokafk–÷÷hs lSf› h'
10 rc ;udf.a wØka uq³j .,jd
cÏfo›jrekaf.a i;=rd jQ wd..a cdØl
y•fu°;df.a mÜ;a ydudkag ¡ Tyqg l;d
fldg" 11ööú¡ Tng ¡ we;á fikó;a ¡ we;á Tn
leueØ fohla Tjqkg a lrkake÷÷hs lSf› h'
12 tœg m<uq jk udifha oy;=ka jk °
rcÏf.a f,al•jreka le|jk ,³j ydudka wK
l< ish,a, f,i rcÏf.a æYd•m;Skg a o" ish®
 tia;È 3-5
rgj, wdKavl q drhkag o" ta ta fikóf.a
w•m;Skg a o" ta ta rf† wl=rej,sk"a ta ta
fikóf.a NdIdfjka rdcdÇjla ,shjd rdc
uq¿dfjka hjkÜ ,e” h' wyIaf›frdIa rcÏf.a
k–ka th ,shd rdc uq¿dj ;nk ,¡' 13w°È
udih k• f°f<dia jk udifha oy;=ka jk °
;reKhka o uy,a,ka o nd,hka o ia;k %S a o hk
ish® cÏfo›jreka tl ojfia u keØ lr
oukak;a" urkak;a" iuQ,>d;kh lrkak;a"
Tjqkfa .a foam< meyer .kak;a Ùhd rcÏf.a
ish® rgj,g ´;hka w; ,sh• Ü hjk ,¡' 14ta
ojig iÝ°k• j is‡k f,i tl tl m<d;g
Úfh`.hla fok ms×i ta ,shœ,af,a msgm;la
ish® rgjeishka w;r m%ios O
a lrk ,¡'
15 ´;fh` rcÏf.a wK múæ œ.iska msg;a
j .shy' ta rdcdÇj iÝid w.kÜjr o m< lrk
,¡' rc o ydudka o œfk`o jk ms×i
ys|.;af;` h' tfy;a" iÝid k.rfha uyd
le<šula weØ œh'
fudÈfol
fudÈfolh hs t ia;Èf.ka
ti ;Èf.ka Wo› b,a,Su
4 is³ jQ ish,a, fudÈfolhs ±k.;a œg Tyq
fY`lfhka ish jia;% brdf.k" wefóa w®
;jrdf.k" f.`× fræ ye|f.k" buy;a
³Ùka y~d je,fm–ka k.rh ueæka .sfha h'
2fufia Tyq rc jdi, bæúmsgg u
me–×fha h' f.`× fræ ye|f.k Ùisfjl=g
rc jdi,g msœiSug wjir fkdØ“×'
3
rdcdÇj m%ldY lrkÜ ,enQ ish® rgj,
cÏfo›jreka w;fÈ uyd je,mSu o Úrdydr j
isˆu o ye•u o œ,dm lSu o weØ œh' fndfy`
fofkla f.`× fræ ye|f.k w® msg jeØr
is‡hy'
4 tœg tia;Èf.a fufyldúfh` o
kmÜxilfh` o wjq;a tmj;a wEg ±kajQ y' tl,
“ij fY`lfhka we,<S .shd h' wE
fudÈfolhsg f.`× fræ bj; ,d we|.ekSug
weº• hejQjd h' tfy;a" Tyq tajd ms<.s ;af;a
ke;' 5tœg tia;È" wEg fufylrk ms×i
rcÏ œiska m;a lrk ,o kmÜxilhkaf.ka
tla flfkl= jk yd;dla le|jd" ldrKdj
l=ula o Ùhd;a" Tyq f• wdldrfhka Ù%hd
lrkafka ukao Ùhd;a f.dia fudÈfolhsf.ka
±k.kakg wK l<d h' 6yd;dla o w.kÜjr
rc jdi, bæúmsg ØnqKÏ •æfha is‡ fudÈfolhs
<óg .sfha h' 7tœg fudÈfolhs ;udg is³ jQ
ish,a,;a" cÏfo›jreka keØ lrk ms×i
ydudka rdc NdKavd.drhg f.jkakg
fmdfrdka³ jQ uq½ uqo,a .Kk;a Tyqg ±ka• h'
565
8
;jo" Tjqka œkdY lrkakg iÝidys ¡ ³ka
Úfh`. m;%fha msgm; tia;Èg fmkajd
okajk ms×i Tyqg ¡" wE rcÏ <óg f.dia Tyqg
lkak,› lr wef.a fikó Wfoid Tyqf.ka
lreKdj b,a,k ms×i wEg wK lrk nj o
Tyqg lSfha h' 9yd;dla wjq;a fudÈfolhs lS foa
tia;Èg ±ka• h' 10tl, tia;È yd;dlag
l;d fldg" fudÈfolhs fj; f.k hk ms×i
m×jqvhla fo–ka fufia lSjd h( 11ööle|jkÜ
fkd,en we;=½ u½f› rcÏ fj; me–fKk
ia;-%S mÜreI ljfrla fy` f›jd kSØh wkÜj
urKhg m;a l< hÜ;= nj rcÏf.a ish®
fiajlfh` o rcÏf.a ish® m%foaYj, fikó o
oÚØ' ta kSØh n, fkdmdkafka" hful= foig
rcÏ rka chfldka;h æ.= lf<d;a ta whg
muKÙ' tfy;a" rcÏ fj; me–fKkakg
le|•ula ±kg Øia ojiÙka ug ,e” ke;'÷÷
12 tia;Èf.a f• m×jqvh fudÈfolhsg
okajk ,¡' 13tœg fudÈfolhs tia;Èg
ms<;
s r = e hj–ka" ööTn rc f.or is‡k Úid
ish® cÏfo›jreka w;frka Tn muKla
.e<fjkafkys h Ùhd fkdis;kak' 14ukao" f•
wjia:df› ¡ Tn ÚYaY’o j u is‡fhd;a
fjk;Ùka cÏfo›jrekag Úoyi;a .e<•u;a
me–fKkÜ we;' tfy;a" Tn iy Tf’ msh
jxYh keØ jkÜ we;' Tn rdcHhg meuqKfÏ Ka
fujeÚ wjia:djla Úid u fkdf› o Ùhd
okafka ljqre ±÷÷hs Ùhkakg wK flf<a h'
15 tœg tia;È fudÈfolhsg W;a;r
hj–ka" 16ööf.dia iÝidys is‡k ish®
cÏfo›jreka /ia lrjd" ud Wfoid Tjqka iuó
ojia ;=kla ? oj,a fkdld fkd” Úrdydr j
is‡kak' udf.a fiaœldfj`;a" uu;a" tfia u
Úrdydr j is‡kafkuq' tœg kSØ œfr`• jqj;a
uu rcÏ <óg hkafk–' ud uerefKd;a
uereKdf›÷÷ Ùhd Ùhkakg lSjd h'
17 tœg fudÈfolhs f.dia ;udg tia;È
wK l< f,i ish,a, flf<a h'
tia;È “ij rcqg l< wdhdpkh
5 ;=ka jk ° tia;È rdc jia;% me<|f.k
rc ue³r bæúmsg jQ rcÏf.a Yd,df› we;=½
–³,g f.dia is‡hd h' rc;=ud rc ue³fÈ
f°rÛjg uqyKq ¡ isyiÜka wrd yqkfa ka h'
2
tœg rc;=ud tia;È “ij –³f,a is‡kÜ ±l
wEg lreKdj md" ;udf.a wf;a ØnqKÏ rka
chfldka;h wE foig æ.= flf<a h' tia;È <x
j chfldka;fha uq³ka fl<jfÈ w; ;enqjd h'
3
tl, rc;=ud wEg l;d fldg" öötia;È
 tia;È 5-6
/âÚhÚ" Tf’ jqjukdj l=ula o@ Tf’
whe¡u l=ula o@ Tn b,a,k l=uk fohla jqj o"
rdcHfhka foflka fldgila jqj o Tng
fokafk–÷÷hs lSfha h'
4 tia;È ms<; s r= e fo–ka" öörÐcÏrejka
jykafiag hym;e hs fmfka k•" ud rc;=udg
ms<fs h< lr Øfnk ux., fN`ckhg rc;=ud
o ydudka o wo tkÜ uekj÷÷hs lSjd h'
5 tœg rc l;d lr–ka" öötia;Èf.a
leue;a; lrk ms×i ydudka blauÚka
le|jdf.k tkake÷÷hs lSf› h' fufia rc o
ydudka o tia;È ms<fs h< l< ux.,
fN`ckhg me–×fh` h' 6rc;=ud –æhÜi
mdkh lr–ka is‡h ¡ tia;Èg l;d fldg"
ööTf’ b,a,uS l=ula o@ Tng th fokÜ ,nkafka
h' Tf’ whe³u l=ula o@ rdcHfhka foflka
fldgila jqj o Tn b,a®fjd;a th Tng
fokafk–÷÷hs lSf› h'
7 tœg tia;È ms<; = e fo–ka" öörÐcÏrejka
s r
jykafiaf.ka ug lreKdj ,e” ;sf’ k•"
8
tfia u ud b,a,k foa fokak;a" udf.a whe³u
bIag lrkak;a rc;=ud m%ikak f› k•" Tn
;=udg;a" ydudkag;a ud fyg ms<fs h< lrk
ux., fN`ckhg Tn iy ydudka
me–fK;ajd' tœg rcqf.a lSu f,i fyg uu
lrkafk–÷÷hs lSjd h'
ydudka fudÈfolhs urkakg
Wmd fh¡u
9 ta ojfia ¡ ydudka mSØ
% u;a i;=Û is;Ùka
msg;a j .sfha h' tfy;a" ydudka f;u rc
jdif,a f°rÛj <ó is‡ fudÈfolhs ;ud tk
œg keós†f† j;a" ;udg ie,Ù,a, ±lajfQ ha
j;a keØ nj ±l Tyq flfrys b;d fl`mdœIag
œh' 10tfia jqj;a" Tyq fl`mh ixisºjdf.k"
f.g wjq;a ;udf.a –;%hka o ;udf.a “ú| jk
fifrIa o le|jdf.k" 11;udf.a jia;f= › hi
biÜre .ek o" orejka iuQyh .ek o" rcÏ œiska
;ud Wiia lrkÜ ,enQ ye‡ o rcÏf.a fiiÜ
w•m;Skg a ;a fiajlhkag;a jvd ;ud Wiia
lrkÜ ,enQ ye‡ o hkd¡ ish,a, .ek mÜridr•
fovqf› h' 12ydudka ;j³rg;a l;d fldg"
öötia;È “ij ms<fs h< l< ux., fN`ckhg
rcÏg;a" ug;a –i fjk Ùisfjl=g wE wdrdOkd
flf<a ke;' fyg;a rcÏ iuó tkak wE ug
wdrdOkd lr we;' 13tfy;a" cÏfo› cdØl
fudÈfolhs rc jdi, f°rÛj <ó ys|f.k
6'2 tia; 2'21-22
566
is‡kÜ h• ;dla l,a ug fmfka o" ta ;dla l,a
f• ish,af,ka ug jevla ke;e÷÷hs lSf› h'
14 tl, Tyqf.a “ú| jk fifrIa o
Tyqf.a ish® –;%fh` o Tyqg l;d fldg"
öö—gÈ œisfolla Wi t,a®• .yla idojd"
fudÈfolhs tys t,a,d ouk ms×i fyg Wfoa
rcÏg l;d lr" bkamiÜ rcÏ iuó ux.,
fN`ckhg mSØ % fhka hkake÷÷hs lSfj` h' ta
lSug ydudka m%ikak j t,a®• .y bæ
lr• h'
fudÈfolhsg .re i•udk ¡u
6 t° rd;%fs ha rcÏg Úkao fkd.sfha h'
tneœka Tyq isys lghÜ;= is³•• ms<n
jdÈ;d fmd; f.fkkakg wK flf<a h' th
s |
rcÏ bæúfhys Ùhjk ,oafoa h' 2wyIaf›frdIa
rcÏ urkak fijQ jdi, /lj®kaf.ka rcÏf.a
kmÜxilhka fofofkl= jk “.a;dka o f;frIa
o .ek fudÈfolhs ie< l< j. tys igyka
lr Ø“×' 3ööf• .ek fudÈfolhsg fudk .re
i•udkhla lrk ,oafoa ±÷÷hs rcÏ weiS h' ööTyqg
Ùis fohla flf<a ke;e÷÷hs rcÏg fiajh lrk
fufylrefj` lS y'
4 rc;=ud l;d lr–ka" öördcdx.Kfha
is‡kafka ljfrla ±÷÷hs weiS h' ta wjia:df› ¡
ydudka ;ud iE´ t,a®•.fya fudÈfolhs
t,a,d oukak rcÏg Ùhk ms×i ue³fÈ msg;
rdcdx.Khg me–K is‡fha h'
5 ööydudka –³f,a is‡kafka h÷÷hs rcÏf.a
fufylrefj` Tyqg lS y' ööTyq we;=<g tajd÷÷hs
rc;=ud lS h'
6 ydudka we;=,a jQ œg rc;=ud Tyqg l;d
fldg" öörcÏ f.!rj lrkakg leueØ
ukÜIHhdg l< hÜ;fa ;a l=ula ±÷÷hs weiÜf› h'
tœg ydudka" ööud –i rcÏ f.!rj lrkakg
leueØ fjk flfkla ke;e÷÷hs is;df.k"
rcÏg fufia ms<;s r= e fo–ka"
7 öörÐcÏrejka f.!rj lrkakg leueØ
ukÜIHhdg fufia l< hÜ;= h( 8rÐcÏrejka
m<¢k rdc jia;h % la o rÐcÏrejka keóhk"
rdclSh TÛkakla ysfia ork wYajhd o
f.kjq;"a 9jia;h % o wYajhd o rcÏf.a b;d
W;=• w•m;Skfa .ka tla flfkl= w;g
Ndr fokak;a" rÐcÏrejka f.!rj lrkakg
leueØ ukÜIHhdg th m<|jd Tyq wYajhd
msg kxjd kÜjr •æh æf.a f.k h–ka"
örÐcÏrejka f.!rj lrkakg leueØ
 tia;È 6-8
ukÜIHhdg fufia lrkÜ ,ef’ h÷hs Tyqg
fmrÛfjka m%ldY lr–ka hkak;a fhfoa jd÷÷hs
lS h'
10 tœg rc ydudkag l;d fldg"
ööblauka lr Tn lS jia;h % o wYajhd o
/f.k" rc jdi,a f°rÛj <ó ys¢k cÏfo›
cdØl fudÈfolhsg tfia lrkak' Tn lS
ish,af,ka wvqjla keØj lrkake÷÷hs lSf› h'
11 tœg ydudka jia;h % o wYajhd o
/f.k f.dia" fudÈfolhs irid" Tyq kÜjr
•æh æf.a wiÜm‡ s ka f.k h–ka" öörÐcÏrejka
f.!rj lrkakg leueØ ukÜIHhdg t;=ud
œiska fufia lrkÜ ,ef’ h÷÷hs Tyqg fmrÛj
m%ldY lr–ka .sfha h'
12 bkamiÜ fudÈfolhs rc jdi,a f°rÛj
<óg yeø wdf› h' tfy;a" ydudka je,fm–ka"
uqyKq jidf.k ;udf.a f.org blauÚka
f.dia 13;udg is³ jQ ish,a, ;u “ú| jk
fifrIag o ;udf.a ish® –;%hkag o lSf› h'
tœg Tyqf.a WmfoaYlfh` o Tyqf.a “ú| jk
fifrIa o Tyqg l;d fldg" ööTn fudÈfolhs
bæúfhys msúyShkakg mgka.;af;ys h' Tyq
cÏfo› jxYfha flfkla k•" Tyqg œreoaO j
is‡kak Tng fkdyeÙ h' Tyq bæúfhys Tn
Úiel j msúyS jeˆ we;e÷÷hs lS y'
14 Tjqka Tyq iuó l;d lroa¡ u rcÏf.a
kmÜxilfh` wjq;a tia;È ms<fs h< l< ux.,
fN`ckhg ydudka blauÚka le|jdf.k
.sfh` h'
ydudka t,a,d oukq ,e”u
7 rc;=ud yd ydudka tia;È “ij iuó
ux., fN`ck W;aijhg me–×hy'
2
fo jk ojfia;a uq¿l
s mdkh lrk œg rc;=ud
tia;Èg l;d fldg" öötia;È /âÚhÚ" Tf’
b,a,u S l=ula o@ th Tng fokÜ ,ef’' Tf’
whe³u l=ula o@ th udf.a rdcHfhka foflka
fldgila jqj o fokafk–÷÷hs lS h'
3 tœg tia;È /âk W;a;r fo–ka"
öörc;=fuÚ" Tfnka ug lreKdj ,e” Øf’
k•" tfia u Tn leueØ k•" udf.a b,a,u S ³kafka h' tia;È f;dfu` ydudkaf.a f.af°r
wkÜj udf.a ãœ;h f’rd ³k uekj" udf.a
me;Su wkÜj udf.a fikóf.a o ãœ; f’rd ³k
uekj' 4ukao" udf.a cdØh;a" ud;a iuQ,-
>d;khg o urKhg o œkdYhg o mdjd ¡
we;' wm mdjd fokÜ ,enqf› °i °iSka jYfhka
muKla k•" uu ÚYaY’o fj–' tfy;a" ±ka
Øfnk ;;a;j a h wkÜj rc;=udg jk w,dN
ydÚh tæúldrhdg jk ydÚh yd iu
Ùøug kÜm½ Ü jke÷÷hs lSjd h'
567
5 tœg wyIaf›frdIa rc tia;È /âkg
l;d fldg" ööfufia lrkak is;df.k is‡k
;eke;a;d ljfrla o@ Tyq is‡kafka fldfya
±÷÷hs weiS h'
6 tia;È ms<; = e fo–ka" ööta ;eke;a;d
s r
k•" tæúldrfhl= o i;=frl= o jk f• ³Iag
ydudka h÷÷hs lSjd h' tœg rcÏ o /âk o
w“uqfjys ydudka NSØhg m;a œh' 7rc;=ud lsmS
ux., fN`ckfhka keósg rc Whkg .sfha h'
rc;=ud ;udg œreoaO j kmÜrla Ùøug
bgd.;a nj ydudka ±l ;udf.a m%dKh .ek
tia;È /âÚhg lkak,› lrkakg kejØ×'
8 rdclSh Whfkka fN`ck Yd,djg rcÏ
yeø wd œg ydudka tia;È Wka hyk msg jeˆ
Wkafka h' tœg rc;=ud l;d lr–ka"
ööud,s.df› ud bæúmsg ¡ fudyq /âkg;a
n,y;aldrl• lrkakg hkafka ±÷÷hs lSf› h'
f• jpkh rcÏf.a uqLfhka ÚlauK q Ï ye‡fhau
kmÜxilfh` ydudkaf.a uqyK q jeiÝ y'
9 kmÜxilhkaf.ka tla flfkl= jk
yÈfn`kd rcÏ bæúfhys l;d fldg"
öötmuKla fkdj" rcÏf.a ãœ;h f’rd.;a
fudÈfolhs t,a,u S g ydudka —gÈ œisfolla
Wi t,a®• .yla Tyqf.a f.or u bæ lrjd
Øf’ h÷÷hs lS h' ööfudyq tfia t,a,d oukake÷÷hs
rc;=ud lSf› h'
10 tfia ydudka œiska fudÈfolhsg
idok ,o t,a®• .fya u ydudka t,a,d oukÜ
,e” h' bla“Ø rcÏf.a fl`mh ixis¢×'
cqfo›jrekaf.a hym; i|yd
rdc wK ¡u
8
ta ojfia ¡ wyIaf›frdIa rc cÏfo›-
jrekaf.a i;=rd jQ ydudkaf.a f.af°r
tia;È /âkg ³kafka h' ;jo" fudÈfolhs
rc;=ud bæúmsgg me–×fha h' ukao" tia;È
yd fudÈfolhs w;r weØ kElu rcÏg okajd
Ø“×' 2rc;=ud ydudkaf.ka wdmiÜ .;a"
;udf.a fma/ia uqooa .,jd fudÈfolhsg
flfrys fudÈfolhs múmd,lhd jYfhka m;a
l<d h'
3 tia;È kej;;a rcÏ bæúfhys l;d
fldg" rcÏf.a mduq, jeˆ" wd..a cdØl ydudka
woyia l< kmÜr o cÏfo›jrekag œreoaO j Tyq
fh`ckd l< Wmdh o jHÈ: lrk f,i w~d
lkak,› l<d h' 4rc tia;È foig rka
chfldka;h æ.= flf<a h' tœg tia;È keósg
 tia;È 8-9
5
rcÏ bæúfhys isg l;d fldg" öörc;=ud
leueØ k•" ug lreKdj o ,e” Øf’ k•"
tfia u udf.a fh`ckdj rÐcÏrejkag yú hhs
fmfka k•" ud rcÏf.a weia yuqfhys msh % ukdm
k•" rcÏf.a ish® m%foaYj, is‡k cÏfo›jreka
œkdY lrkakg wd..a cdØl y•fu°;df.a
mÜ;a ydudka Wml%uhÙka ,shd hejQ ,sh•
wj,x.= lrk ms×i Úf›okhla hjkÜ uekj'
6
ukao" udf.a fikóg me–fKk kmÜr ±l ±l
ud bjidf.k is‡kafka fldfydu o@ udf.a
Ç;Skfa .a œkdYh ±l bjidf.k is‡kafka
fldfydu ±÷÷hs lSjd h'
7 tœg wyIaf›frdIa rc tia;È /âkg;a"
cÏfo› cdØl fudÈfolhsg;a l;d fldg"
ööydudkaf.a f.h tia;Èg æÚ–' Tyq
cÏfo›jrekag œreoaO j l< l=uka;K % h Úid
Tyq t,a®• .fya t,a,d ±—ug ie,eiaifÜ j–'
8
bØka Tng iܳiÜ hhs fmfkk ye‡hg Tn
cÏfo›jreka Wfoid rcÏf.a kdufhka ,sh• Ü ,shd"
rcÏf.a uq¿dfjka uq¿d lr hjkak' rcÏf.a
kdufhka ,shd rcÏf.a uq¿dfjka uq¿d l<
Úf›okhla Ùisfjl=g wj,x.= l< fkdyeÙ
h÷÷hs lSf› h'
568
Úfh`.h fok ms×i;a" cÏfo›jreka ;ukaf.a
i;=rkaf.ka m<s.ekSug ta ojig iÝ°k• j
is‡k ms×i;a ta ,shœ,af,a msgm;la ish® u
ckhka fj; m%ios O a lr hjk ,¡'
14
m×jqvldrfh` rdc fiajfhys fh´ YS>f% hka
.uka lrk ffikaOjhka msg keóS" rcÏf.a
Ü wK Úid blauÚka lŠir f,i msg;a j
.sfh` h' ta Úfh`.h iÝid k• w.kÜjr o
m%ios O
a lrk ,¡'
15 fudÈfolhs Ú,a yd iܳ mdg rdc jia;%
o f,dl= rka TÛkakla o r;aÚ,a isyk s a yK
i½jla o me<|f.k rcÏ bæúfhka msg;g .sfha
h' iÝid k.rfha jeisfh` mSØ% f>`Id l<y'
16
cÏfo›jrekag is;a ieye,a® .Øhla o mSØ %
ikaf;`Ih o f.!rjh o weØ œh' 17rcÏf.a wK
yd Úfh`.h m%ldY lrk ,o ish®
k.rj,;a" m%foaYj,;a cÏfo›jrekag mSØ %
ikaf;`Ih o ux.,H ,S,djla o Újdvq ojila
o œh' cÏfo›jreka Úid NSØhg m;a j is‡
foaYfha ckhkaf.ka fndfy` fofkla" ö;=uQ
cÏfo›fj` h÷hs Ùhd.;ay'
cqfo›jre i;=rka urd±—u

œis;k
9 tl, isjdka udih jk ;=ka jk udifha
= a jk ° rcÏf.a f,al•jre f.kajkÜ ,enQ
y' fudÈfolhs wK l< ish,a, f,i
cÏfo›jrekag o rgj,a tlish œisy;la jQ
bkaæhdf› isg tØfh`mshdj olajd Øfnk
rgj, æYd•m;Skg a o wdKavl q drhkag o
m<d;aj, w•m;Skg a o ta ta rf† wl=rej,ska
iy ta ta fikóf.a NdIdfjka o cÏfo›jrekag
Tjqkfa .a wl=rej,ska iy Tjqkfa .a NdIdfjka o
,shd hjk ,¡' 10Tyq wyIaf›frdIa rcÏf.a
kdufhka ,shd" rcÏf.a uq¿dfjka uq¿d fldg"
rcÏf.a wia yf,a Wmka" rdc fiajfhys fh´"
YS>f% hka .uka l< ffikaOjhka msg keóS
hk m×jqvldrhka w; ,sh• Ü he• h'
11 f• ,sh• Ü j,ska rc;=ud iEu k.rhl
u is‡ cÏfo›jrekag ish æœ /l.ekSu ms×i
ixœOdk •ug;a" Tjqkg a myr fokakg ;e;a
l< Ùk• cdØhl fy` m%foaYhl fy`
ikakoaO fiajdjka Tjqkfa .a nd,hka o ia;k %S a o
we;=½ ish® fokd iuQ,>d;kh lrkak;a"
urkak;a" œkdY lrkak;a" Tjqkfa .a foam<
meyer .kak;a wjir fok ,¡' 12f• Úhuh
wyIaf›frdIa rcÏf.a ish® u rgj, cÏfo›jreka
>d;kh lrkakg Úhu j ØnqK w°È k•
f°f<dia jk udifha oy;=ka jk ° Ù%hd;aul
jkakg Úhu j Ø“×' 13tl tl m<d;g
9 rcÏf.a wdÇf› Úfh`.h l%h s d;aul jk
ækh jk w°È k• f°f<dia jk udifha
oy;=ka jk ækh me–×fha h' cÏfo›jrekaf.a
i;=rka Tjqka ish n,hg hg;a lr.ekSug
n,dfmdfrd;a;= jQ ækh th jQ kuq;"a th
cÏfo›jreka œiska ish i;=rka hg;a
lr.ekSf• ækhlg yrjd.kakd ,¡' 2;ukag
wk;=re lrkakg Wmd fh´ whg myr fok
ms×i wyIaf›frdIa rcÏf.a ish® rgj,
cÏfo›jre ;u ;ukaf.a k.rj,
/ia jQ y' ish® ckhd Tjqka flfrys “hm;a j
is‡ neœka Tjqkg a œreoaO j is‡kakg
Ùisfjl=g kÜm½ Ü jka œh' 3ta ta m%foaYj, ish®
w•mØfhda o æYd•mØfh` o wdKavl q drfh` o
rdcldúh lrkafk` o cÏfo›jrekag Wmldr
lf<` h' ukao" fudÈfolhsg “fhka T›yq
–úlS is‡fh` h' 4fudÈfolhs jQl,S rc ue³fÈ
n,i•mkak j is‡fha h' Tyqf.a lSÈØh o
ish® m%foaYj, m;< • .sfha h' fudÈfolhs
jv jvd;a n,i•mkak œh' 5tneœka
cÏfo›jre ;ukaf.a ish® i;=rkag lvqfjka
myr ¡ urd œkdY lf<` h' T›yq ish
i;=rkag ;ukaf.a leue;af;a ye‡hg lf<` h'
6 iÝid w.kÜjr cÏfo›jre –ÚiÜka
mkaihs hla urd œkdY lr ±uQ y'
7
cÏfo›jrekaf.a tæúldrhd jQ y•fu°;df.a
 tia;È 9 569
21
mÜ;a ydudkaf.a mÜ;h % ka oifokd jQ mÈIdka°;d
jirla mdid jirla w°È udifha oyy;r
o o,afmdka o wiamd;d o 8fm`rd;d o wo,shd o
jk °;a myf<dia jk °;a W;aij ækhla f,i
wø°;d o 9mÈuIa;d o wúihs o wøohs o mj;ajkakg Úhu flf<a h' 22tfia flf<a" ta
jhsid;d o Tjqka œiska urd oukÜ ,enqfj` h'foojfia ¡" cÏfo›jreka Úoyi ,enQ Úid;a"
10
tfy;a" T›yq fld,a,hg w; fkdfmjqfj` h' ta udifha ¡ Tjqkfa .a fY`lh mSØ % hg;a"
11 t° iÝid w.kÜjr uere• lE whf.a Tjqkfa .a f°•ki fid•kig;a yereK Úid;a
.Kk rcÏg okajk ,oafoa h' 12tœg rcÏ tia;È h' tajd mSØ % u;a" tÙfkldg lEu yd ;E.s
/âkg l;d fldg" ööiÝid w.kÜjr muKla hjk æ<sºkag oka fok ux.,H ojia f,i
cÏfo›jre –ksik Ü a mkaih mj;ajkakg hehs Tjqkg
s hla o ydudkaf.a a Úhu lrk ,¡'
23
mÜ;h% ka oi fokd o urd ±uQ y' rcÏf.a fiiÜ tneœka Tjqka lrkakg mgka.;a tu
m%foaYj, Tjqka l=ula lr weoa o@ bØka Tf’ pdú;%h fudÈfolhs Tjqkg a ,shd tjQ wkaoug
b,a,u cÏfo›jre bka miÜj;a lrkakg tló jQ y'
S l=ula o@ th Tng fokÜ ,ef’' Tn ;j;a
wheækafka l=ula o@ th b,a¬ mu×ka bIag 24 cÏfo›jrekaf.a tæúldrhd jQ wd..a
lrkÜ ,ef’ h÷÷hs lSf› h' cdØl y•fu°;df.a mÜ;a ydudka cÏfo›jreka
13 tœg tia;È l;d fldg" öörc;=ud keØ Ùøug Tjqkg a œreoaO j fh`ckd lr
leueØ k•" iÝidys is‡k cÏfo›jrekag wo œkdY lrkakg mÝÈ k• mi weg ±uqf› h'
25
ojfia Úfh`.h f,i fyg;a lrkakg wjir tfy;a" ta nj rcÏg ie< jQ l," tia;Èf.a
,ef’ jd· ydudkaf.a mÜ;h b,a,u
% ka oi fokdf.a S múæ rc;=ud ydudka œiska
u<l|ka t,a®• .fya t,a,d ;n;ajd÷÷hs lSjd cÏfo›jrekag œreoaO j lrk ,o kmÜre
h' rc;=ud tfia lrkakg wK flf<a h' fh`ckdj Tyqg u œreoaO j yefrk ye‡hg;a"
14
tœg rdc Úfh`.h m%ios O a lrk ,¡' T›yq
Tyq iy Tyqf.a mÜ;h % ka t,a®• .fia t,a,d
ydudkaf.a mÜ;h % ka oi fokdf.a u<l|ka ;nk ye‡hg;a wK lr ,shd he›f› h'
t,a,d ;enqfj` h' 15iQidys is‡ 26
s cÏfo›jre o
tneœka mÝÈ hk kduh wkÜj ta ojiaj,g
w°È ui oyy;r jk ojfia;a /ia • iQidys mÝø• hk ku ;nk ,¡' tneœka" f• yiÜfka
ukÜIHhka ;=ki a hs hla urd±uqfj` h' tfy;a"
,shd ØnqK foa Úid o ;uka ³Û foa Úid o
T›yq fld,a,hg w; fkdfmjqfj` h' ;ukag isoO a jQ foa Úid o 27cÏfo›jre Úh–;
16 rcÏf.a m%foaYj, is‡ fiiÜ cÏfo›jreœ•hg;a" Úhu ld,hg;a jirla mdid
iajlSh ãœ;drlaIdj i|yd o i;=rkaf.ka jirla fkdjrojd ta ojia fol W;aij ojia
Úoyia jk ms×i o ixœOdk jQ y' T›yq ish f,i meje;a•f• j.lSu ;uka Wfoid o u;=
i;=rka ye;a;E mkaoyila urd±uqfj` h' mr•mrdjka Wfoid o ;ukag tl;= jk wh
tfy;a" T›yq fld,a,hg w; fkdfmjqfj` h' Wfoid o Ndr.kakg ;SrKh lr.;ay'
17 28mrmÜfrka mrmÜrg yeu mjq,lg u" yeu
w°È ui oy;=ka jk ° T›yq tfia lr"
oyy;r jk ° Újdvq f.k" ta oji mSØ % u;a
m%foaYhlg u" yeu k.rhlg u cÏfo›jreka
ux.,H ojila lr.;ay' 18tfy;a" ta udifha œiska mÝø• ojia meje;aœh hÜ;= nj;a" u;=
oy;=ka jk °;a" oyy;r jk °;a ixœOdk j mr•mrdj, ¡ th wu;l fkdl< hÜ;= nj;a
iÝidys œiÝ cÏfo›jre myf<dia jk ° Újdvq ;SrKh lr.kakd ,¡'
f.k" ta oji mSØ % u;a ux.,H ojila 29 w“yhs,fa .a ³j jQ tia;È /âk
lr.;af;` h' 19l=vd kÜjrj, jdih lrk fudÈfolhs k• cÏfo› cdØlhd iuó mÝø•
ms‡ir cÏfo›jreka w°È udifha oyy;r jk W;aijh i•nkaOfhka ,shd ³ka mÝÈK n,h
oji mSØ % u;a" wdkkaockl" tÙfkldg lEu fuu fo jk ,shfÜ uka ia:r ê l<d h'
yd ;E.s hjk ux.,H ojila lrf.k 30
wyIaf›frdIaf.a rdcHfha m%foaY tlish œis
Øfnkafka ta Úid h' yf;a is‡ ish® cÏfo›jrekag iduh;a"
wdrlaIdj;a m;–ka ,sh• Ü hjk ,¡' 31ta ,sh•
Ü
mQø• ux.,Hh msysÛ•u uósk"a cqfo› cdØl fudÈfolhs Úhu l< múæ
20 fudÈfolhs o f• iso‘ a ka jdÈ;d.; f• mÝø• W;aij ojia Úh–; ld,hg
lr wyIaf›frdIa rcÏf.a ish® u rgj, <ó yd meje;a•u wÚjdÈh lghÜ;; a la lrk ,¡'
³r is‡ ish® cÏfo›jrekag ,sh• Ü hj–ka" Tjqkg a ;a" Tjqkfa .a mrmÜrg;a Wmjdi yd
9'24 tia; 3'7
 tia;È 9-10 570
fYdal•• ms<ns | Úh–; kSØ øØ ØnqK f,i fudÈfolhsf.a .re nqyquka ms<sn| œia;r
u fuu Úfh`. o mKjk ,¡' 32mÝø• W;aij o f•æhdf›;a" mÈishdf›;a rcjrekaf.a
ojia ms<n
s | kSØ øØ tia;Èf.a f• wdÇfjka jdÈ;d fmdf;ys ,shd ØfnkÜ fkdf› o@
3
ia:r
§ lrk ,¡' th jdÈ;d.; lr we;' cÏfo› cdØl fudÈfolhs Ú,fhka fo jk
jQfha" wyIaf›frdIa rcÏg muKÙ' cÏfo›-
fudÈfolhs ms<sn| ;j;a jdÈ;d jreka w;fÈ Tyq W;a;ufhla œh' ish

10 wyIaf›frdIa rc foaYhg;a" uqyq³ ify`or iuQyhdg ms%h ukdm flfkla o

æjhskaj,g;a ;udg lmam• f.jk œh' Tyq ish fikóf.a Y=Nisoa•h fidh–ka"
f,i Úhu flf<a h' 2Tyq l< ish® n,j;a ;udf.a uq½ jxYfha idu°kh Wfoid Ù%hd
f;oj;a Ù%hd o rcÏ œiska Wiia lrk ,o flf<a h'
 571

fcda’f.a l:dj

foœhka jykafia" –Úid iy f,`lh hk lreKÏ ms<sn| œYajdihka œ.%y Ùøf• ¡" nhsn,fha
fmd;a œœO udOHhka fhd°.kak nj fmfka' fc`’f.a fmd; kdgH f›ældjg wh;a ixjdo l%uh
wkÜ.ukh lrhs' ta Úid f• lDØh nhsn,fhys b;d œfYaI ;ekla .kak nj Ùj hÜ;= hs' tys
we;e• fldgia Wiia" ukyr ldjHuh iajrEmhla .kak nj o fmfka' ta wØka ne¬ œg f•
lDØh f,`l idys;Hfhys wØi•NdjkSh ;;a;ajhlg me–K we;'
fmdf;a m%Odk f;audj jkÜfha foaj f.!rjh olajk" ±ye– ãœ;hla f.jk" ie±yej;a
mÜoa.,fhl= jk fc`’ yg ta id uy;a Nhxlr œm;aØ rdYshla is³ jQfha ukao hk m%Yakhg
uqyqK mEu h' f• fmdf;a l;=jrhd „rd.; woyia yd mdr•múl œYajdihka ms<s“Uq lr–ka"
fc`’ iuó ixjdohg t,fUk Tyqf.a ys;j;a –;=rkaf.a is;=• me;=• f›.j;a f,i olajd we;'
fc`’f.a W.% m%Yk
a hg fl<ska u ms<;
s r
= la fmdf;a ke;' tfy;a" fc`’f.a œYajdih fkd“£ mjØhs'
foœhka jykafiaf.a m%Çj yd n, uysuh ms<n s | w®;a W°r yeóS•j,ska Tyq YlaØh ,nhs'
wka;È.; lreKÏ(
múƒfÃo 1(1) 2(13 m%i;
a djkdj'
múƒfÃo 3(1) 31(40 fc`’ iy Tyqf.a ys;–;=fr`'
^w& múƒfÃo 3(1- 26 fc`’f.a me–×,a,'
^wd& múƒfÃo 4(1) 14(22 m<uq jk ixjdoh'
^b& múƒfÃo 15(1) 21(34 fo jk ixjdoh'
^B& múƒfÃo 22(1) 27(23 f; jk ixjdoh'
^W&múƒfÃo 28(1- 28 m%Çj .ek jÈKkd'
^W!&múƒfÃo 29(1) 31(40 fc`’f.a wjidk m%ldYkh'
múƒfÃo 32(1) 37(24 t,Syqf.a l;dj'
múƒfÃo 38(1) 42(6 i–ºkaf.a ms<s;=r'
múƒfÃo 42(7- 17 wjidkh'

m%ia;djkdj
1 hg.sh oji fc`’ k• ukÜIHfhla W!Ya
foaYfhys jdih flf<a h' Tyq jkdys
œkh .rel" wjxl" foaj Nh weØ" mœka
je<lS is‡ flfkÙ' 2Tyqg mÜ;%fh`
i;afofkla o ´jre ;=kafofkla o jQ y'
3
i;aoyila neg½fj` o ;=kaoyila TÛfj`
o tlaoyila .juysIfh` o mkaishhla
fldg½ fokakÜ o Tyqg jQ y' Tyqg ±is±iayq o
œYd, ixLHdjla is‡fh` h' f• id uy;a
Ok i•Ndrhla weØ wka Ùisfjla uq½ mÝÈj
æYd Nd.fhys fkd • h'
4 Tyqf.a mÜ;%fh` tÙfkld ;u ;udg
Úh–; ojfiys ;u ;udf.a f.or ux.,
fN`ckhla ms<sfh< Ùøu o Bg iyNd.s jk
f,i ;u ify`oúhka Øfokdg wdrdOkd
Ùøu o Tjqfkdjqkaf.a isú;la f,i l<y'
1'6 W;a 6'2
5
ux., fN`ck ix.%y jgh Úu jQ tl tl
jdrfha ¡ fc`’ ;u mÜ;%hka fj; m×jqv
hjd Tjqka f.kajd" Tjqkaf.a mœ;%•u ms×i
miÜ ° w®hu keósg Tjqka tÙfkld
fjkÜfjka ojk hd. mÝcd mÜo flf<a h' tfia
flf<a" h• fyhÙka Tjqka ;uka isØka m›
fldg" fkd±kÜj;a j foajdmydi Ùøf•
jrog jefgkakg weoa± hs fc`’ is;+ neœÚ'
yeu jdrfhys u Tyq fufia flf<a h'
æjH rdc iiNNdj
6 ;jo" tla æfkl i.f,dj rdc
iNdfjys weuØ uKav,h i–¹Kka
jykafia bæúfhys /ia jQ wjia:df› ¡
œfr`Oldø id;ka o Tjqka w;r œh' 7öökÜU
±ka fuys me–×fha fldfya isg ±÷÷hs
i–¹Kka jykafia id;kaf.ka œpd<
 fc`’ 1-2
fial' id;ka i–¹Kka jykafiag W;a;r
fo–ka" ööuu uy fmdf<df› ;eÚka ;ek
ieúird fuys wdfj–÷÷hs lS h'
8 tœg i–¹Kka jykafia" ööudf.a
fiajl fc`’ .ek fidhd ne,Sug kÜUg
wjia:djla • o@ Tyq jeÚ œkh .rel" wjxl"
foaj Nh weØ" mœka je<lS is‡k wka Ùis
wfhla uq½ uy fmdf<dfjys ke;e÷÷hs j°< fial'
9 id;ka Wka jykafiag ms<s;=re
fo–ka" ööfc`’ foaj .re“h weØ flfkl= j
l,a hjkafka h• fya;=jla weØ Úid fkdf›
o@ 10Tn Tyq o Tyqf.a mjq, o i;= il,
i•m;a jgd mjqre ne| /ljrKh ¡ keoa o@
Tyqf.a yeu jev lghÜ;=j,g Tn wdYsÈjdo
fldg we;' tneœka foaYh uq½,af,ys Tyqf.a
i•m;a wØ œYd, h' 11fyd|hs" Tf’ yia;h
æ.= fldg Tyq i;= ish,a,g myr ¡ n,kak'
tfia lf<d;a" Tyq Tf’ uqyqKg u Tng idm
lrkÜ we;' th ug isl=re h÷÷hs mejiS h'
12 tœg i–¹Kka jykafia ms<s;=re
fo–ka" ööfyd|hs" fc`’ iy Tyq i;= ish,a,
±ka bØka kÜf˜ n,hg hg h' yenehs" tlla
Ùh–á Tyqf.a weóg muKla w; ;nkakg
kÜUg wjir ke;e÷÷hs id;kag j°< fial'
tœg id;ka i–¹Kka jykafia fjØka bj;a
j .sfha h'
fc`’g me–× œm œm;;a Ø
13 tla ækla fc`’f.a ´ mÜ;=ka ;u
jeŠuy,a ify`orhdf.a Úfjfiys wdydr
j<|–ka" uq¿sl mdkh fnd–ka is‡h ¡ fufia
is³ œh( 14m×jqvldrfhla fc`’ fj; jyd
æj wjq;a" öö.juysIhka iS id–ka o fldg½
fokÜka ;K l–ka o is‡h¡ 15fIndjre Wka
fj; lvd mek" Wka meyerf.k .sfh` h'
fufylrejka lvqfjka uerE y' fumj;a
Tng ie< Ùøug h•;• bØú jQfha ud
muKÙ÷÷hs lS h'
16 Tyq l;d lr–ka is‡h¡ u ;j;a
flfkla wjq;a" ööwyiska wl=Kla je¡
neg½jka iy tfŒreka msg weœ<S Tjqka ojd
±— h' fumj;a Tng ie< Ùøug h•;•
bØú jQfha ud muKÙ÷÷hs lS h'
1'9-11 t<so 12'10
572
17 Tyq l;d lr–ka is‡h¡ u ;j;a
flfkla wjq;a" ööl,aæjre lKavdh•
;=klg iE¡ TÛ rxpq fj; me–K myr ¡
Wka meyerf.k .sfh` há fufylrejka lvq
myúka urd±uQ y' Tng fumÜj; ie< Ùøug
bØú jQfha ud muKÙ÷÷hs lS h'
18 Tyq l;d lr–ka is‡h¡ u i;r jeÚ
flfkla o wjq;"a ööTf’ ´ mÜ;k
= a ;u jeŠuy,a
ify`orhdf.a Úfjfiys wdydr j<|–ka"
uq¿l s mdkh fnd–ka is‡h¡" 19ldka;drh
yryd pKav udre;hla yud wjq;a f.hs i;r
fldKg je³fKa h' th ´ mÜ;k = a msg lvd
jeˆ T›yq uf<` h' f• mÜj; ie< Ùøug
h•;• bØú jQfha ud muKÙ÷÷hs lS h'
20 fumj;a weiQ fc`’ keósg" ³l
ord.; fkdyeÙ j ;u jia;% brdf.k" ysi
uqvq fldg" uq×ka jeˆ je| fufia lS h(
öö
21 uu Ùis;a keØ j u› l=iska wdfj–á
Ùis;a keØ j fmr<d hkafk–'
i–¹fK` ³ka fialá
i–¹fK` .;a fialá
i–ºka kug .re meiiÜ• f› jd'÷÷
22 f• ish,af,a ¡ fc`’ m› flf<a;a
ke;" foœhka jykafia msg f°ia ;enqf›;a
ke;'
id; ka h<s;a ffc
d;k c`’ ffm
m<U•u
2 kej; i.f,dj rdc iNdfjys weuØ
uKav,h i–¹Kka jykafia bæúfhys
/ia jQ œg id;ka o Tjqka w;r œh'
2
i–¹Kka jykafia l;d lr–ka" öökÜU ±ka
fuys me–×fha fld;ek isg ±÷÷hs id;kaf.ka
œpd< fial' id;ka i–¹Kka jykafiag
W;a;r fo–ka" ööuu uy fmdf<df› ;eÚka
;ek ieúird fuys wdfj–÷÷hs lS h'
3 tœg i–¹Kka jykafia l;d lr–ka"
ööudf.a fiajl fc`’ .ek fidhd ne,Sug
kÜUg wjia:djla • o@ Tyq jeÚ œkh .rel"
wjxl" foaj Nh weØ" mœka je<lS is‡k
wka Ùisfjla uq½ uy fmdf<dfjys ke;'
Úrmrdfoa Tyq jkid,Sug kÜU ud fm<fUjQ
kuq;"a Tyqf.a foaj NlaØh Ùis fia;a ;j u
wvq • ke;e÷÷hs id;kag j°< fial'
 fc`’ 2-3 573
4 id;ka o W;a;r fo–ka" ööweó fc`’ ish Wmka ækhg idm Ùøu
f’rdf.k" mK /l .ekÜu ms×i –Úfyl=
fkdfok fohla weoa o@ 5fyd|hs" Tf’ yia;h
æ.= fldg Tyqf.a weglÛ yd udxihg myr
3
2
bkamiÜ f• ;dla Úy~ j is‡ fc`’
;ud Wmka ækhg idm lr.Ú–ka
fufia lS h(
¡ n,kak' tœg Tyq Tf’ uqyqKg u Tng 3
ööud Wmka ækhg idm f› jd·
idm lrkÜ we;e÷÷hs lS h'
ud jeÚ msú– orefjl=
6 tœg i–¹Kka jykafia l;d lr–ka" ms<sis| .;a rdØ%hg idm f› jd·
ööfyd|hs" uu Tyq kÜU w;g ndr fo–' 4
ta oji wºfrka jefia jd·
yenehs" Tyqf.a m%dKhg k• w; i.f,dj foœ¹fK`
fkdØhkake÷÷hs id;kag j°< fial' th fkd;ld yú;a jd·
7 id;ka i–¹Kka jykafia fjØka wreK® tys fkdæf<a jd·
Úlau f.dia" fc`’f.a h‡m;=, mgka ysia 5
ta oji"
uq³k olajd weó yeu ;ek u oreKÏ .k÷ºúka yd ;o l½ jeys mg,ska
l=IaGhla yg.kajd Tyqg jo ³kafka h' jeiSfha jd·
8
fc`’ w½ f.df‰ jdŠ • weó lid .ekSug ysre u~, o uelSfha jd·
j<x le“,s;a;la .;af;a h' 9tœg Tyqf.a 6
ta rdØ%h"
NdÈhdj l;d lr–ka" ööTh foaj NlaØh
.k÷ºúka jeiSfha jd·
meje;a;=jd uæ o@ foœhkag idm fldg
wjqreoafoa ojiaj,;a"
uefrK tl jvd fyd| keoa±÷÷hs lSjd h'
udifha ojiaj,;a
10 tfy;a" fc`’ ms<s;=re fo–ka" ööfu`v th uld oukÜ ,ef’ jd·
.E×hl jdf.a Tn l;d lrhs' wms foœhka 7
tjka /hl"
jykafia wØka iem; ms<s.Úuq k•" œm;;a
fjk ore Wm;la is³ fkd f› jd·
ms<s.; hÜ;= fkdf› ±÷÷hs weiS h' f• ish,af,a
if;di jvk Ùis y~l=;a fkd f› jd·
¡ u fc`’ jpk ud;%hÙka j;a m› flf<a 8
ke;' uqyq³ i;=ka" æh rl=ika"
uka;% n,fhka ue~,k wh
–;=rkaf.
.k ka wwiija eiÜ• tækg idm lr;a jd·
9
ta oji ysre nei hk l,
11 fc`’g –;=fr` ;=kafofkla jQ y'
f;audka kÜjr t,smia o IÜysh “,aooa o khud wyfiys ;re fkdæf<a jd·
kÜjr fY`mÈ o fc`’g me–× oreKÏ œm;aØ t<sh ,efnk me;=u iÜka f› jd·
.ek ±k .;ay' Tyq ±l" fY`lh m%ldY wreK® W° fkd f› jd·
10
fldg Tyq ikikÜ jia" ish .•rgj,ska Tyq f• ish,a,"
fj; hdug T›yq Úhu lr.;ay' 12Tjqka ³r fufia is³ œh hÜ;af;a"
Øhd fc`’ ³Û œg Tjqkag Tyq yºkd ujq l=fika ud “ys •
.; fkdyeÙ œh' tfy;a" Tyq yºkd.;a ³l ±lafuka ud
flfKys u T›yq uy y•ka y~kakg jQ y' fkdje<ela jQ neœÚ'
11
fY`lfhka ;ukaf.a i½ brd f.k ;u ysia ujq l=fia ¡ u ud fkduf<a uka o@
msg ´œ,s oud.;ay' 13fufia T›yq ? i;l=;a" l=fika Úlau wd œ.i u
oj,a i;l=;a Tyq iuó “u jdŠ • Wkay' udf.a mK fkd.sfha uka o@
12
Ùisfjla Tyqg jpk ud;%hl=³ fkdlS y' ujq ;=re,a,g ud ms<s.;af;a l=ug o@
ukao" Tyqf.a fY`lh b;d n,j;a nj Tjqka ujf.a <fhys u› Ùú ug
f;are•.;a neœÚ' fm›f› l=ug o@
3'1-19 fcr 20'14-18
 f c`’ 3-4 574
13 25
u• tfia uf<• k•" ud “hckl foa ug me–K we;'
±ka Úixi, j ud ;eØ .kajk yeu foa
–kSjf<ys ug bkak Ø“×á ud msg jeˆ we;'
26
lrorhla Ùis;a keØ j udf.a is;g YdkaØhla" iekis,a,la
urK Úkaog hkak Ø“×' fldfy;a u ke;á
14
tfia • k•" udf.a ³lg wjidkhla
keØ • hk rdc ud,s.d bæ l< we;af;a u ke;'÷÷
Úúºka iy weuØjreka iuó
ug;a ie;fmkakg Ø“×' t,smiaf.a m<u
m<uqq jk l ;dj
l;
15
ish ue³re
rka ú¡fhka mÜrjd.;a
l=ureka iuó o
4
2
tœg f;audkSh t,smia ms<s;=re
fo–ka fufia lS h(
ööud Tng jpkhla lSfjd;a"
ug ie;fmkakg Ø“×' th Tng lrohla f› o@
16
fuf,dj t<sh kÜ³Û orejka fuka wfka·
.’id • ud –h fkd.sfha uka o@ ud ;j;a ³rg
17
fidfydfkys mœÛ okka Úy~ j is‡kafka flfia o@
;u m›l• Úu lr we;á 3
Tn"
fjfyig m;a l•lre okka fndfy` whg æúh ³ka ye‡;a"
ish fjfyiska f;dr • we;' ³n, whg iœh ³ka ye‡;a
18
isrlrejka yg is;d n,kak'
fidfydfkys iduh we;á 4
meÙf<k wh
wK fok Ú,Odøkaf.a
Tjd niska Ør fldg
lg y~ ±ka wefikafka ke;'
19 jefkk" ief,k fooK
fidfydka .en ;=<
iœ l< ye‡ is;d n,kak'
f,dl= l=vd ish,af,` 5
tfy;a" ±ka Tn œm;g m;a • we;á
tl yd iudk há
jy,d ;u iajd–hdf.ka Úoyia h' Tng bjis,a,la ke;'
20
ööt;=ud ³Ùka is‡k whg œm; Tn fj; me–K we;á
t<sh fokafka uka o@ Tn le<š we;'
6
fidœka fmf<k whg Tf’ wd.fuka
æœ fokafka uka o@ Tng iekiÜula keoa o@
21
T›yq ure tk ;=re n,d is‡Øá ±ye– ãœ;fhka
tfy;a" ure tkafka ke;' Tng n,dfmdfrd;a;=jla keoa o@
7
wka ieu i•m;g jvd Úf°ia flfkl= œm;g m;a jQ nj
T›yq fidfydk wf.a lrØ' Tn wid weoa o@
22
fidfydkg hEu Tjqkag i;=gÙá ±ye– wh œkdYhg m;a jQ ojila
–kSj<g hk œg T›yq ms%h y~ foØ' Tng u;l weoa o@
23 8
foœ ;=uka yeu wØka u ud ±l weØ f,i k•"
ysr lr is‡k" wo–Ûlu iS id–ka
;ud hd hÜ;= uó fkdfmfkk whÜlaØh jmÜrk wh"
–Úid Wm; ,enqf› uka o@ tajd u fk<d .ÚØ'
24 9
udf.a wdydrh foϼkaf.a tl yqifa uka
iÜiÜ• lº½ muKÙá mœÛ ofk` jekiS hØ'
udf.a fl¢ú.Eu" t;=ukaf.a Woyia udre;fhka
.,d nisk æh oyrÙ' T›yq ieu u my • hØ'
3'21 t<so 9'6
 fc`’ 4-5 575
10 20
isxyhdf.a .Èckh o Woh isg iji jk ;=re
re³re isxy rcÏf.a f.r•u o T›yq jekiS hØá
my • we;á Ùisfjl=f.ka ie,Ù,s fkd,en
isxy fm`;lhdf.a o;a we¡ T›yq ioyg u jekiS hØ'
21
“£ we;' Tjqka i;= ish® foa meyerf.k we;'
11 Ùis ° m%Çj j;a fkd,nd
isy ro f.d³rla fkd,en –h hhs'
T›yq –hhØ'
isyfokf.a fm`;lfh`
ysia ¬ ¬ w; œisr ³jØ'
12
ug tla lreKla
ryiska fy<s • we;á
5 öö ±ka bØka y~.d n,kak'
ms<s;=re fok flfkla weoa o@
i.f,dj ljr foaj ´;fhl= fj;
tys ishܕ kdoh Tn yefrkafkys o@
2
ud ijfkys /› fohs' ±Š wukdmh Úid
13 wkÜjKhd keiShkafka h'
–Úid ? hdufhys
nr Úkaog m;a j" fl`mh Úid fu`vhd –hhkafka h'
3
iajmak oÙk œg" wÇkhd uq, ¡ idÈ:l jk ie‡
.eUqre is;=œ,s W° jk œg" ud ±l we;á
14
ud isrefrys weglÛ ief,kakg œh' tfy;a iefKÙka
NSØh yd le<šu o ug weØ œh' Tyqf.a Úfjig idmh me–fKhs'
4
15 Tyqf.a orejkag iÜ/Ùhdjla ke;á
u| mjkla ud uqyqKg jeæ×'
kvqynj, ¡
thska ud isrefrys ysú.vq msms×'
16 msysg jkak Ùisfjla ke;'
hfula wjq;a ud <ó kej;=fKa h'
Widœfha ¡ Tjqka fjkÜfjka
tfy;a" Tyqf.a uqyqKÏjr fmkS is‡k flfkla ke;'
ug yºkd.; fkdyeÙ œh' 5
wkÜjKhka /ia lrk wiajekak
ta rEmh ud w“uqj œhá id.sÚ weØ wh ldouØá
wjg Úy~;dj “| ou–ka lÛ w;r jevqKÏ OdkH jqj o
fujka y~la bka Úl=;a œh' T›yq lmd .ÚØá
17
foœºka w“uqj Ùisfjl=g ;Kayd weØ wh
;ud Úf°ia hehs isØh yeÙ o@ Tjqkaf.a jia;=j
ish uejq•lre w“uqj meyer.kakg n,d is‡Ø'
6
msœ;=re flfkla is‡;a o@ œm;
18 fmdf<df› miska yg fkd.Úhsá
t;=udfK`
ish fufylrejka flfÈ j;a ³l
œYajdih fkd;nk fialá N+–fhka u;= fkdfjhs'
7
foaj ´;hka yg jqj o .sÚ mÜmÜr .sÚ ue,fhka u
f°ia kók fial' by< kóskakdla fuka
19 –Úidf.a ³l
tfia k•"
–Úidf.ka u me–fKhs'
fmdf<df› ´œ,af,ys 8
tfy;a"
;kk ,o ue‡ f.j, uu k•" foœ ;=uka fj; yeø
jik wh .ek udf.a kvqj t;=ukag ndr lr–'
ÙhkÜu ljfÈ o@ 9
t;=ukaf.a
T›yq ldjqka fuka m%n, Ù%hd w„ka;H há
fmdŠ lrkÜ ,nØ' wreumܳu foa wixLH h'
4'13 fc`’ 33'15
 fc`’ 5-6 576
10 21
foœ ;=udfK` fndrefjka yd jeræ fp`okdfjka
uy fmdf<djg jeis jiajk fialá Tn /l .kÜ we;á
fl;aj;= msg æh j.=rejk fialá œkdYfhka
11
t;=udfK` is;g NSØhla fkdjkÜ we;á
my;a wh Wiia lrk fial' 22
œm; o id.;h o ±l
fY`l jkakkag Tn iskdfikÜ we;á
mS%Øh f.k fok fial' j. j,iÜkaf.ka
12
t;=udfK` “hla Tng ke;á
lm‡kaf.a Wmd j<lk fialá 23
Tf’ fl;a hdfhys .,a uq,a ke;á
Tjqkaf.a yeu m%fh`. jk isjqmdjqkaf.ka mSvdjla ke;á
jHÈ: lrk fial' 24
Tf’ l+vdrfuys iduh jecfUk nj
13
lm‡ka Tjqkaf.a u Wmdj,ska Tn okafkys há
wiÜlr.kak fialá neg½ .df,ka Ùis³ if;l=
Y+rhskfa .a l=uka;K
% keØ fkdjk nj Tn okafkys h'
iefKÙka “| ouk fial' 25
Tf’ ore mrmÜr jeŠ jkÜ we;á
14
uy ojd, uyd fmdf<dj u; ;K m;a fuka
Tjqkag Ø;a; l½jrla f›á jeŠ jkÜ we;á
uoaoyfka ¡ ? ld,fha ¡ fuka 26
Úhu lkakfha meiÜKÏ
T›yq w;m; .d–ka .uka lrØ' f.dh• –‡hla fuka
15
t;=udfK` Tn æ.dhÜ j<¹
æ<sºka lvqmØka o –h hkÜ we;á
³n®ka n,j;=kaf.ka o 27
Ùú .ig wekakdla fuka
.<jd.kak fial'
16 f•jd ienE nj
fufia æ<sºka yg me;=ula we;á
wo–Û ok Úy~ jkÜ we;' w;a±lSfuka wms oÚuq'
17
foœ ;=ukaf.ka Tn;a œuid n,d
o~qj• ,nk –Úid jdikdjka; h' f•jd Tf’ hym;g nj
i› n,eØ foœ ;=ukaf.a ;rjÛjg Tn u ±k.kak'÷÷
msÛmd fkdhkak'
18 fc`’f
’f. .a ms<s;=r
;=jd< lrkafka;a t;=udfK` há
6
1-2
;=jd< n¢kafka;a t;=udfK` há fc`’ fufia ms<s;=re ³kafka h(
f›okdj weØ jkafka;a ööwfka·
t;=ukaf.a wØka há udf.a fi`³la uÚkakg;a"
udf.a œm;a
iÜjh ,efnkafka;a
;rdæfha Ùrd n,kakg;a
t;=ukaf.a u wØka h'
19 we;ak•"
msg msg œm;a me–×h;a
fld;r• fyd| o@
t;=udfK` Tn .<jk fialá 3
Ùrd ne®fjd;a"
msg msg œm;a me–×h;a tajd uqyqfoa je,sj,g jvd nr há
Tng wk;=rla fkdjkÜ we;á ud ier mreI jpk mejiSu
20
id.; iufhys t;=udfK` mܳuhla o@
Tn ur×ka uq°.kak fialá 4
i› n,eØ foœºkaf.a B;,
igka iufhys lvq uqjyØka ud ;=<g je¡ we;á
Tn .<jd.kak fial' tajdfha ji œi
5'13 1 fldú 3'19 5'17 ysf;` 3'11-12á fyfn% 12'5-6 5'18 fydis 6'1
 fc`’ 6 577
16
uis;g ld je¡ f.dia we;' Thj,a ysfuka fndr mdg •
foœ ;=ukaf.a “hlre Ù%hd ysu le‡j,ska jeiS hkÜ we;'
ug tfrys j fm<.eiS we;' 17
.xj;=r .e,sh hÜ;= ld,fha ¡
5
;K fld< Øf’ k•" tajd w;=reoyka •"
j,a fldg½jdf.a rdjhla weoa o@ .s•ydkfha ¡
ms³re Øf’ k•" æh m;=,g u ys£ hhs'
f.dkd ;mamÜ,hs o@ 18
;j,•lrefj`
6
®KÏ keØ kSri wyr j;=r fidh–ka fjk mdrl hØ'
j<|kafka ljfrla o@ tfia f.dia
“;a;r iܳ uofha urel;frys œkdY fjØ'
ljr rila weoa o@ 19
f;audys ;j,•lrefj`
7
tjka lEu lkakg ug ms%h ke;á j;=r fijqfj` há
ud lk yeu foa u ug wms%h f›' fIndys uósfh`
8
udf.a he³u bÛ jqjfyd;a" j;=r n,dfmdfrd;a;= jQ y'
udf.a me;=u 20
Tjqkaf.a me;=• “| je‡×á
foœ ;=uka bÛ l<fyd;a t;ekg me–× œg T›yq œhjq,a jQ y'
fld;r• fyd| o@ 21
œm;la ±l “h jk
9
foœ ;=udfK`
ud –;=rka jk Tn
udf.a weg lÛ “|"
ug tjka Thj,a jekak'
ish w; æ.= fldg 22
ug hula fokak Ùhd j;a
ud jkik fiala jd·
10 ud fjkÜfjka
tfia lf<d;a"
ug iekis,a,la we;á w,a,ila fokak Ùhd j;a"
23
udf.a ±Š ³l ueo remÜka wØka ud uqokak Ùhd j;a"
uu i;=‡ka kgkafk–' °uúlhkaf.a wØka
ukao" ud .<jkak Ùhd j;a
Ùis °l uu Y=oaO foœºkaf.a jpkh uu Ùis ° Tng lSfj• o@
24
m%ØlafIam fkdflf<–' fyd|hs·
11
udf.a æœ f.k hdug Tn ug Tjoka fokaká
l=uk YlaØhla ug weoa o@ udf.a jeræ fmkajd fokaká
urKh ug Úh; k•" uu Úy~ j isg
ãj;a •fuka jevla ug weoa o@ Tng ijka fokafk–'
25
12
.,a nº iœhla ug weoa o@ keKj;a wjjdoh
udf.a isrer fld;r• jev°hl o@
f,`lvfhka ;kd weoa o@ tfy;a" Tn kók ;Èlfhka
13 ug l=uk jevla o@
œmØka –fokakg
26
ud ;=< u YlaØhla ke;á ud Ùhkafka"
msygs la fidh–ka fldhs w; h• o@ mÜyq jpkh Ùhd
14
ud foœºka w;ayeúh;a" ke;;a" Tn is;kakyq o@
fujka ³fla ¡ tfia k•"
ys; –;=fr` wjYH fj;a' me;=• iÜka jQ flfkla
15
tfy;a" ud –;=rka jk Tn l=uk ms<s;=re
Thla fuka o n,dfmdfrd;a;= jkafka o@
bfv`rfha ¡ f›<S hk 27
Tn n,kafka"
æh lvla fuka o ld;a ljqre;a keØ flfkl=
ud /jÛjyq h' °³ oud whsØ lr.kakg o@
 fc`’ 6-7 578
7
ish –;=rd fjf<| nvqjla f,i ööfoœ i–ºÚ"
;lafiare lrkakyq o@ udf.a æœh
28 iÜ<x frdola muKla nj
bØka lreKdlr ud foi n,kak'
Tf’ uqyqKg u isys lrkaká
uu fndre fkdÙh–' jdikdj –ka u;=
29
Th Ù›jd fyd|g u weØ· ud fkdoÙkÜ we;'
8
ud .ek whÜ;= l;d kj;ajkaká ±ka Tn ud oÙk fofk;a
udf.a me–×,a, hÜlaØ iy.; há h<s Ùis ° ud fkdoÙkÜ we;á
Tf’ fofk;a ud fidh;;a"
ug jro fkd;nkak'
30 –kamiÜ ud olakg ke;'
ud fndre ÙhØ hs 9
keØ • fkdfmkS hk
Tn ;ju;a is;kakyq o@ j,dl=<la œ,iska
we;a; ke;a; ;SrKhg md;d,hg nei hk –Úid
ug mq½jkalula keoa o@ wdmiÜ keóS fkdths'
10
ish Úfjig Tyq yeø fkdthsá
7 öö –ys u; –Úia ãœ;h
igkla fkdjkafka o@
th ojfia l=,shg jev lrk
11
f.or Woœh ;j;a Tyq fkdoÙØ'
ööug k•"
lg jidf.k bkak neú há
l=,lS refjl=f.a æœh fuka ±Š is;a ;ejq<ska uu l;d lr–'
fkdf› o@ ud yo ;=< weœf,k fi`.skafkka
2
;=re fijfKys œf›lh fidhk œ,dm Ùh–'
12
jyf,l= fuka o wehs ud jglr uqr lrf.k bkafka@
jeÛm f.jk ;=re n,d ys¢k uu æh rl=fila o@
l=,Slrefjl= fuka o uy uqyqfoa kd.fhla o@
3
uiska uig md½ isØka
13
öudf.a wef|ys uu iykh ,n–'
l,ahe•ug ug Úhu j we;á udf.a hyfkys fi`³l
/hska /h uu keØ lr.Ú–÷hs
³Ùka ³lg m;ajkafk–' uu is;kafk–'
4 14
uu Úkaog hk l," tœg" Tn iajmakj,ska
ö/h f.• ud “h .kajk fialá
fldhs f›f,a keós‡• ±÷hs oÈYkj,ska ud ;eØ .kajk fial'
15
Ùhd .Ú–' fufia ãj;a •ug jeŠfhka
myka jk ;=re f., –úld urKÏ ,e”u
ta f• w; fmrf<–ka is‡kafk–' ug fyd| há
5 fujka ³la rdYshg jvd
ud isrefrys iEu ;ek u
mKÏfj` we;á urKh fhfyÙ'
16
udf.a weó yeu ;ek ug Ùis me;=ula ke;á
fydúj,ska jeiS we;á ug ãœ;h Ø;a; • we;á
udf.a jKj,ska ug yqol,d j bkakg
ierj .,d hkÜ we;' bv ³k uekj'
6
n,dfmdfrd;a;= rys; j udf.a æœh iÜ<x frdola muKÙ'
17
uu ojia hj–á Tn –Úid .ek
tajd kÝ,a l‡k kvdj fuka fu;r• by<ska i,lkakg;a"
hÜyqj ³j hhs' Tyq fj; Tn is; fhduqlrkakg;a"
7'17 .S;d 8'4á 144'3
 fc`’ 7-8 579
18
Wofhka Woh" ööTf’ mgka.ekau iܽ jqj o
7

fudfydØka fudfyd; wjidkh Wiia jkÜ we;'

8
Tyq fi`æis lrkakg;a Tf’ mer×hka œuid"
–Úid ljfrla o@ uq;k= –
a ;a;ka w;a³Û fohg
19 is; fhdokak'
fudfyd;lg j;a Tn
9
ud flfrka Tf’ ne,au wo Bfha Woœh jk wms
bj;g fkd.kak fiala o@ l=ula oÚuq o@
fl< ms~ .s,sk f;la j;a" –ys u; wm æœh
Tn ug my j hk fijKe,a,la fuka h'
10
bkakg bv fkdfok fiala o@ tfy;a"
20
uqrldrhdfKÚ" ta mer×fh`
udf.a mœka Tng jrola • o@ ;uka /ia lr ±k.;a m%Çfjka
Tf’ ³kakg wmg l;d lrØá
ud b,lalhla lr .;af;a uka o@ Tjqkag ijka fokak'
11
Tn yg ud t;r• nrla • o@ ööuv j.=re keØ ;ek
21
Tn udf.a jrog lud •" ;=kaysúhd ukd j jefjkÜ weoa o@
udf.a whÜ;l
= u f.dfydre “ula keØ ;ek
myfkdlrkafka uka o@ jegflhshd jefjkÜ weoa o@
hÜyqj ud ´œ,a,g yefrkÜ we;' 12
wuq wuqf› Ø“h ¡ u lemÜj;a"
Tn ud fi›j;a ud olakg ke;'÷÷ wka m,d cd;Skag l,ska
tajd œh<S hkÜ we;'
“,aoofa .a uq,a l;dj 13
foϼka wu;l lrk

8
2
tœg IÜysh “,aooa fufia lS h(
ööyuk iÜ<óla jeÚ
Tf’ m%,dm fo‹u
fldhs –Úidf.a;a
brKu tfia u f›'
foœºka fkdyºkkakdf.a me;Su o
±ka j;a bjrhla keoa o@ tfia u jekiS hkafka h'
3
foœ ;=udfK` 14
Tjqkaf.a œYajdih
hÜlaØh whÜlaØhg kÝ,a fmdgla fuka le‹ hhsá
fmr<k fiala o@ Tjqka woyk foh
i› n,eØ foœºka ul=½ ±,la yd iudk h'
kvqj wjkvqj lrkÜ weoa o@ 15
ul=½ ±,g Tjqka fya;a;= jqfKd;a"
4
Tf’ ´ orejka thg Tjqka jdjd .; yeÙ o@
foœºkag œreoaO j m› l< neœka" kÝ,a fmdf† t,a®fKd;a
Tjqkg a foœ¹fK` thg Tjqka ord .; yeÙ o@
Úis o~qju ³ka fial' 16
kmÜre ofk`
5
±ka bØka" ysre t<sfha iYS%l jk"
Tn Wkka³fjka foœºka fidhd" j;a; mÜrd œys¡ hk
i› n,eØ t;=ukag j,a me<E‡ jekak'
lkak,› lrkafkys k•" 17
tajdfha uq,a"
6
Tn Úf°ia j" wjxl j .,a f.df‰ tf;kÜ we;á
is‡kafkys k•" .,a bvf• ³j hkÜ we;'
ieneœka t;=udKka 18
h• Ùisfjl=
Tn fjkÜfjka ms“o" tajd t;eÚka W³rd ±uqfjd;a"
Tf’ ±ye– Úfjig tajd t;ek ØnQ nj j;a
wdisú jiajkÜ we;' Ùisfjla fkdoÚØ'
 fc`’ 8-9 580
19
bka weØ jk mS%Øh k•" ysre W° fkdjkafka há
tu “fuka ;re iójd jid ,Sug
wka me<E‡ u;= •u h' t;=udKkag yeÙ jkafka h'
8
20
foœ ;=uka ta W;=udfK` muKla u
Úf°ia flfkl= wyia ;,h æ. yúk fialá
uy ihÜr msg weœæk fial'
bj; ,kafka j;a" 9
uy j,id o uqj isri o
kmÜfrl= iuó
y;aækak o
iu.s jkafka j;a ol=KÏ æ. ;drld o
ke;' uejQ fial'
21
t;=udfK` Tn uqj iskd /,af,ka o 10
–Úia ukiska
Tn fof;d, i;=Û .S;fhka o fidhd.; fkdyeÙ uy;a foa o
irik fial' .Kkdjla fkdueØ wisúu;a foa o
22 lrk fial'
Tf’ i;=rkag wmlSÈØh w;a f›á
11
³okkaf.a Újyk w;=reoyka f›'÷÷ ud <óska u jeŠh;a"
t;=uka ug fmfkkafka ke;á
fc` ’f
’f..a m
mss<s
<; s =r ud miÜ fldg .sh;a

9
2
tœg fc`’
fufia ms<s;=re ³kafka h(
ööTh ish,a, we;a; u nj
12
ug oÙkak fkdyeÙ h"
foœ ;=uka hula .kak l,
th je<elaœh yeÙ
uu fyd¢ka oÚ–' iu;d ljfrla o@
t;=ukag œreoaO j me–×,a,la lr öTn Th lrkafka l=ula ±÷hs
–Úfil=g ch.; yeÙ o@ mjikakg ldg yeÙ o@
13
3
me–×,slre fuka foœ ;=ukaf.a Woyi
Úr;=re j u mjØkÜ we;á
–Úidg foœºka iuó
rdy’ k• æhrl=idf.a iyprfh`
jdo l< yeÙ o@
t;=uka yg wjk; fjØ'
t;=uka wik m%Yak 14
tfia k•"
oyiÙka tllg j;a
t;=uka iuó
–Úidg ms<s;=re æh yeÙ o@
4 iܳiÜ jpÚka
foœ¹fK`
jdo œjdo Ùøug
m%Çi•mkak há
yeÙhdjla
iÈj n,Odø h'
ug weoa o@
t;=ukag tfrys j 15
ud Úf°ia jqj o
Ùisfjl=g ch.; yeÙ f› o@
5 t;=ukag W;a;r ¡ug
t;=udfK` ys‡ ye‡fha
.súl=½ foorjd yúk fialá uu wfmdfydi;a fj–'
ish Woyiska uu œÚilref.ka ohdj m;–'
16
tajd fmr<d ouk fialá ud t;=uka weu;+ œg
6
uy fmdf<df› mok• t;=ukaf.ka
l•md lrjk fialá ms<s;=rla ,enqfKa h'
tys lKÏ t;=udfK`
fid,jk fialá ug ijka fok fiale hs
7 œYajdi l< yeÙ o@
t;=udKka wK l<fyd;a"
9'2 fc`’ 4'17 9'9 fc`’ 38'31á wdfud 5'8
 fc`’ 9-10 581
17 27
t;=udfK` udf.a œ,dmh wu;l fldg"
ie~ iÜ<óska ug myr ¡ öuu udf.a f°•kia fmkÜu
;j ;j;a fid•kig fjkia lr–÷hs lSj;a"
ug 28
uu udf.a ish® ³la.ekœ,sj,g
ÚlrefKa ;=jd< lrk fial' “fhka is‡–'
18
t;=udfK` ud Úf°ia f,i
ug yqiau .kakg j;a bv fkd¡ Tn .Kka fkd.kak nj
is;a ;ejq<ska ud mÜrjk fial' uu oÚ–'
19
YlaØh .ek is;uq k•" 29
ökÜU jrolrefjle÷hs
th we;af;a t;=ukag h' Tn j°rk fiala k•"
ud .ek hÜlaØh œi£u Wfoid
udf.a fjfyi •fuka
t;=uka le|•ug
jevla weoa o@
iu;d ljfrla o@ 30
iܳ ysu æfhka kd f.k
20
öuu Úf°ia fj–÷hs udf.a oE;
ud l‡ka lSj;a"
fld;r• iqfo` iܳ
udf.a u jpkh
lr.;a;;a"
ud jrog m;a lrhs' 31
Tn ud uv j<g fy<k fial'
udf.a yeu W;a;rhla u
udf.a u weº• ug u ms<sl=,Ù'
ud jrolrefjl= lrhs' 32
21 t;=ukag lg W;a;r fokakg j;a"
ud Úf°ia jqj;a" t;=uka iuó Widœhg hkakg j;a
ãœ;fhka ug lula ke;á ug mܽjkalula ke;'
ãœ;fhka ug jevla ke;' t;=udfK`
22
ug fldhs tl;a tl h' ud jeÚ –Úfila fkdjk fial'
jeræ jqj;a" Úje/æ jqj;a 33
wm fomig ueæka
foœ ;=uka wm œkdY lrk nj wm w;r iu.sh weØ Ùøug
ug fmfka' ueoy;alrefjla ke;'
23 34
œmØka yæis urKh tk œg Tf’ o~qju
Úf°ia whf.a œm;aØh .ek ud flfrka myl< uekj'
t;=udfK` iskdfik fial' Tf’ NSØfhka
24
f,`lh l=æÛ wh w;g ud ;%ia; fkdl< uekj'
35
ndr ¡ Øf’á tœg
œÚilrejkaf.a weia wkaO lr we;' uu fkd“h j lreKÏ Ùh–'
tfia fkdf› k•" tfia k•"
fufia jkafka flfia o@ “hg fya;=jla ug ke;'
25
udf.a l, oji"
³jk m×jqvldrfhl=g jvd
f›.fhka f.fjhs'
10 öö ug ãœ;h Ø;a; • we;á
udf.a ³la .ekœ,s
fkdj<yd Ùhd md–ka
th fyd|la fkd±l m,d hhs'
26
udf.a æœh fidœka msreKÏ yoj;Ùka
f›.fhka hk uu l;d lr–'
2
kejla fuka o uu foœºkag fufia Ùh–(
f.d³r msg lvd jæk öud jrog m;a fkdl< uekjá
rdcd,sfhl= fuka o ug œreoaO j Tn lrk me–×,a,g
my j hhs' fya;=j mejiÜj uekj'
 fc`’ 10 582
3
fufia ud fm<Su;a" Tf’ wruqK l=ula ± hs uu oÚ–'
14
Tf’ u ueœ,a, jk ud fy<d ±lSu;a" ud m› lrk œg
³okkaf.a Ù%hd l,dmh .ek Tn igyka lr .kak fialá
i;=g my< Ùøu;a udf.a wmrdOfhka Úf°ia •ug
Tng iܳiÜ hehs jegfya o@ Tn ug bv fkdfok fial'
4 15
Tng we;af;a uu ³Iagfhla •• k•"
–Úia fofk;la fkdf›' ug jk œm;l uy;·
Tn wm jdf.a uu ±ye– flfkla •• k•"
–Úia weiska n,kafka ke;' ,Ðcdfjka –úlS
5
Tf’ ojia ld,lKa× j is‡kÜ –i
–Úidf.a ojia fuka fkdf›' ysi ti•ula ug ke;'
16
Tf’ wjqre³ ud ysi tfi›j;a"
–Úidf.a wjqre³j,g iudk ke;' isxyfhl= fuka Tn ud ®yqne|
6-7
Tn wreumܳu f,i
ud ³ofkl= fkdjk nj ±k ±k;a" Tn ;j;a ch.%yKhla
Tn wØka ud uq°.ekSug ,nk fial'
wka Ùisjl= keØ nj 17
ug œreoaO j w®;a idlaIs
Tng fmks fmÚ;a" Tn bæúm;a lrk fial'
udf.a wmrdO .ek ud flfÈ Tf’ Woyi
fidhd n,kafka uka o@ ;j ;j;a jeŠ lrk fial'
udf.a m› myr msg myr
œuikafka uka o@ ug t,a, lrk fial'
8
Tf’ oEØka ug rEmh ¡ 18
öbØka Tn
Tn ud uejQ fial' ujq l=iska ud f.kdfha l=ug o@
ta oEØka u ±ka Tn ljqre;a fkd±l
ud kik fiala o@ ud tys u u<d k• fyd| h'
9
Tn ud ue‡ wUk f,i iE´ nj 19
Wm; fjkÜjg
isys lrkak' ujq .efnka fl<ska u
±ka Tn ud h<s ´œ,a,g fidfydka .eng .shd k•"
yrjk fiala o@ th ug fhfyle÷hs is;–'
10
Ùú “|la le‡ jk f,i 20
udf.a ãœ;h ®yq~q h"
Tn udf.a l<, rEmh ud is;+ ye‡hg
ujq l=fiys Úoyfia is‡kakg ug bv ¡
iœ jkakg w,am ud;% mS%Øhla ug ³k uekj'
ie,eiÝ fialá 21
uu œ.iska ;=rka • h–á
11
weg yd kyr ug ¡ f.dia Ùis ° wdmiÜ fkdt–'
yu yd uiaj,ska wºre" l½jr foaYhg h–'
Tn ud me<|jQ fial' 22
12 ta foaYh
Tn ug
ãœ;h;a" fm%auh;a œhjq,ska msø we;á
°kh l< fial' ±Š wkaOldrfhka o
ohdkaœ; ne,afuka l½ fijKe,af,ka o
udf.a mK k< /l ³ka fial' œhjqf,ka o msø we;'
13 tys wdf,`lh mjd
tfy;a" Tn yojf;ys
f• ish® foa iójd .;a fial' wkaOldrhÙ'÷÷
 fc`’ 11
fY`mÈf.a m<uq jk l;dj
11 tœg khud;Sh fY`mÈ
ms<s;=re fo–ka fufia lS h(
2
ööf• jd.a m%jdyhg ms<s;=rla
æh hÜ;= fkdf› o@
flfkl= fndfy` l;d lrk m<shg
Tyq jræka Úoyia o@
3
iSudjla keØ
Tf’ m%,dmj,ska
wm Úy~ Ùøug
Tn is;kafkys o@
Tn wkkaukka f°vk œg
hful= Tng f°ia fkdkód
is‡kÜ weoa o@
4
Tn mjik foh we;a; hhs
Tn is;kafkys h'
öfoœºÚ"
Tn w“uqj uu Úf°ia he÷hs
Tn Ùhkafkys h'
5
foœhka jykafia ish uqj œoyd
Tng l;d lrk fiala k•"
uu fld;r• leueØ o@
6
tœg t;=udKka
;uka m%Çj
kka jeoEre• nj;a"
–Úia ukiska o; fkdyeÙ
.eUqre foa Øfnk nj;a
Tng fmkajkÜ we;'
foœhka jykafia Tng ¡ we;af;a
æh hÜ;= o~qjug wvqfjka nj
±k.kak'
7
Tng
foœºkaf.a w“ryfia
.eUqr ±Ùh yeÙ o@
i› n,eØ t;=ukaf.a
i•mÝÈK;ajh ±l .; yeÙ o@
8
th wyig;a jvd Wi há
Tng l< yeÙ Ùisjla weoa o@
th md;d, f,`lhg jvd .eUqre há
Tng ±k.; yeÙ Ùisjla weoa o@
9
th uy fmdf<djg jvd œYd, h'
uqyqog jvd m<, h'
583
10
t;=udKka wjq;a Tn ysrndrhg f.k
11
kvq wdikh fj; f.k .sfhd;a"
th je<elaœh yels ldg o@
t;=udfK` fydr fndre lrk wh
uekœka okak fial'
Tjqkaf.a kmÜre Ù%hd ³Û œg
t;=ukag fkdi,ld is‡h yeÙ o@
12
fudf<a keØ flfkl=g
keKj;a œh yeÙ o@
j,a nQre me‡fhl= yS,E l< yeÙ o@
13
Tf’ is; yú uó hjkaká
f°fyd;a uq³ka ¡
foϼka fj; yefrkak'
14
Tn w; jro Øf’ k•"
th bj; ,kaká
Tf’ Úfjfiys
whÜlaØhg bv fkdfokak'
15
tœg Tng Úf°ia j"
ysi Tijd is‡h yeÙ h'
“h iel keØ j
iÜrlaIs; j œish yeÙ h'
16
Tf’ ³la .ekœ,s"
nei .sh .xj;=rla fuka
Tng wu;l jkÜ we;'
17
Tf’ ãœ;h
uoaoyfka ysreg jvd
¡maØu;a jkÜ we;'
Tf’ .k÷ºr
ysre W°jg yefrkÜ we;'
18
n,dfmdfrd;a;= weØ neœka
Tng wd;au œYajdih we;á
Tn is;a if;diska
iÜrlaIs; j ie;fmkÜ we;'
19
Tn Ùisfjl=f.ka “hla keØ j
iÜj fia ÚokÜ we;'
fndfy` fofkl=
Tfnka lreKdj fidhd tkÜ we;'
20
tfy;a" ³okkaf.a weia fkdfmkS hhsá
.e<•f• uóla Tjqkag ke;'
Tjqkag weØ tl u me;=u
urKh f›'÷÷
 fc`’ 12 584
fc`’f’f..a ms<s;=r 11
æfjka lEu ri n,kakdla fuka

12
2
Bg ms<s;=re jYfhka fc`’
fufia lS h(
12
lÚka wik jpk
uki œuikjd fkdf› o@
jhia.; wh yg m%Çj we;'
ööTnhs" mKaŠ;jre·
Tn –hhk ° jhia.; •u iuó
m%Çj;a –h hkÜ we;· keK kÜjK W° f›'
13
3
ug;a Tng fuka u fudf<a keoa o@ foϼka fj;
uu Tng fo jeÚ fkdfj–' m%Çj yd n,h hk fol u we;'
Th lS foaj,a fkdokafk` œÚYaph yd kÜjK
ljqre o@ t;=uka wf;ys h'
14
4
uu foϼka wheo t;=udKka lvdouk ;ek
W;a;r ,;a –Úfila–á mÜkre;a:dkhla ke;'
tfy;a" udf.a –;=rka yg t;=udKka isr.; lrk –Úidg
±ka uu œys½jla • is‡–' œuqlaØhla ke;'
15
wfka· t;=udKka jeiai ³ka œg
th kej;=jfyd;a
±ye–" wjxl –Úid
bfv`rh me–fKa'
œys½jla jk ye‡·
5 h<s jeiai ³ka œg
iem weØ wh
rg hg lrk uy .xj;=re .,hs'
wirKhka iܽ lr is;Øá 16
n,h yd olaIlu
jefgkak hk whg
t;=uka fj; we;'
myr ¡ “u fy<Ø'
6 /jfgkakd;a" rjgkakd;a fofokd u
fld,a,ldrhkaf.a Úfjig
t;=ukaf.a n,h hgf;a h'
iduh W° fjhsá 17
t;=udfK` wkÜYdilhka
foϼka fl`m lrk wh
ukao nqoa•lhka lrk fialá
hyØka jiØ'
œÚYaphldrhka
Tjqkaf.a u YlaØh
fu`vhka lrk fial'
Tjqkaf.a foœhka • we;' 18
7 t;=udfK` rdc n,h “|oud"
tfy;a"
rcjreka °ihka lrk fialá
fmdf<df› i;=kaf.ka wikaká 19
t;=udfK` mÝcljreka
Wka Tng W.kajkÜ we;'
n,fhka bj;a lrk fial'
wyfia isfhd;=kaf.ka wikaká
n,j;=ka my<g fy<k fialá
Wka Tng okajkÜ we;' 20
8 t;=udfK` p;=r l:§lhka
fmdf<df› nv .d hk i;=ka Úy~ lrk fialá
Tng lreKÏ my° fokÜ we;' uy® whf.a ;ekam;a nqoa•h
uqyqfoa uiÜka bj;a lrjk fial'
Tng f;are• lr fokÜ we;' 21
t;=udfK` rc l=ureka
9
i–ºkaf.a yia;h wjudkhg ,la lrk fialá
f• ish,a, l< nj jxYd•m;Skaf.a wNsudkh
f;are•.kafk` “| fy<k fial'
Tjqkaf.ka ljqre o@ 22
l½jr ;ekaj,g
10
æœ weØ ish® i;=kaf.a mK k< o wdf,`lh tjk fialá
uq½ –Úia ixyØfha ãœ;h o Ø;a; l½jr
t;=uka wf;ys we;' wdf,`l lrk fial"
 fc`’ 12-13 585
23 9
t;=udfK` cdØhla Wiia fldg t;=uka Tn fyd¢ka œuid ne®fjd;a
th œkdY lrk fialá hym;a fohla i•n jkÜ weoa o@
ck;djla jÈOkh fldg –ÚiÜka rjgkakdla fuka
Tjqka kid ,k fial' t;=uka rjgkakg Tng yeÙ f› o@
10
24
t;=udfK` Tn"
f,df› ck kdhlhkaf.a ÚlrefKa
kÜjK mylrk fialá ug jro ;nkakyq k•"
t;=uka fkdjrojd u
yirla keØ je,s l;frys
Tng o~qj• fok nj i;a;l h'
Tjqka uq<d lrk fialá 11
25 t;=ukaf.a YS% uysuh
T›yq t<shla keØ ±Š wºfrys Tn “h .kajkafka keoa o@
w;m;.d–ka weœæØá t;=ukaf.a Nhxlrlu
fjú uØka jeÚ jeÚ .uka lrk Tn hgm;a lrkafka keoa o@
f’noaoka fuka hØ' 12
Tf’ WmfoaY
mrK yK –‡ jeÚ h'
13 öö n,kak"
Tn lS ish,a,
udf.a weiska ±l" 13
Tf’ ;Èl
lvd yef,k ue‡ ;dmam jeÚ h'
ÚYaY’o jkaká
lÚka wid f;are• .Ø–' ug l;d lrkak bv fokak(
2
Tn okak foa uu;a oÚ–' jk fohla jqKd f›'
udf.a ±kÜu 14
uu fn,af,a je, oud.kakg
Tf’ ±kÜug leue;af;–á
fo jeÚ fkdf›'
3 æœ kid.kakg mjd iÝ°k• h'
tfy;a" udf.a l;dj 15
t;=udKka ud uerej;a
i› n,eØ foœºka iuó h'
ug lula ke;'
t;=uka iuó ;Èl lrkakg
ug n,dfmdfrd;a;=jla ke;'
ieriS is‡–'
4 tfy;a" t;=uka bæúfhys
Tn jkdys we;a; iójd
udf.a kvqj Ùhd mdkafk–'
ke;a; Ùhk wh jkakyq h' 16
fufia uqyqK mEu u
Tn ljqre;a l+g fjoa³ h'
5 udf.a .e<•u œh yel'
Tn Úy~ j bkakyq k•"
ukao h;a"
Tn meKj;ayq hhs
wNlaØl Ùisfjl=
i,lkÜ ,nkakyq h'
6 t;=udKkag uqyqK fkdmdk nj
lreKdlr"
uu oÚ–'
udf.a ;Èlj,g ijka fokak' 17
ug ijka fokaká
udf.a œjdoj,g lka fokak'
7
Tn we;a; iójkafka udf.a f• l;dj fyd| ye‡ wikak'
18
foœºka fjkÜfjka o@ fukak"
Tn ke;a; Ùhkafka udf.a œ;aØh
t;=uka Wfoid o@ ms<sfh< fldg we;"
8
Tn ud Úf°ia jk nj isl=re h'
19
foœºkag mlaI j kvqf› ¡ ud iuó ;Èl lrk
jdo bæúm;a lrkakyq o@ iuf;la weoa o@
Widœfhys t;=ukaf.a kvqj tjekafkla we;ak•"
;Èl lrkakyq o@ uu Úy~ • urKhg h–'
 fc`’ 13-14 586
20 3
f• lreKÏ fol muKla tjekafkl= foi
b,a,d is‡–' Tn fk;a fhdud n,k fiala o@
tœg uu Widœfhys Tn fj;
Tn w“uqœka ieó• fkdh–' Tyq le|jk fiala o@
21 4
Tf’ yia;h wmœ;% fohÙka mœ;% fohla
ud flfrka bj;g .; uekj' Wmojkak ldg yeÙ o@
Tf’ Nhxlrl–ka Ùisfjl=g neú h·
5
ud hg;a fkdl< uekj' –Úidf.a wdhÜ –•ula we;'
22
bkamiÜ Tyqf.a wjqre³ Tn wf;a h'
Tn ug œreoaO j fp`okd lf<d;a Tyqf.a ld, iSud
uu W;a;r fo–' blaujd fkdhk múæ
ke;fyd;a tajd msysÛjd we;'
6
uu is;dish Úl=;a lr–á mehj,a .Kka n,–ka
Tn œ;aØh Ùhkak' l=,Slrefjl= fuka is‡k
23
wmrdO yd m› lShla .ek Tyqf.ka
uu jrolre fj• o@ Tf’ weia bj;g f.k
udf.a jro yd mdmh Tyqg œf›lh ³k uekj'
7
ug ±kakÜj uekj' .ila lmd ±uqfjd;a"
24
Tn udf.ka uqyqK iójdf.k th h<s;a ,sh,d
ud Tf’ i;=frl= fldg tys úÙ,s yg.kÜ we;e hs
.Kka .kafka uka o@ n,dfmdfrd;a;=jla we;'
8
25
iÜ<fóa .idf.k hk mr~,dm;lg ta .fia uq,a
Tn ysúyer lrk fiala o@ fndfy` l,a fmdf<df› ærd .sh;a
œh<s ms³re .ila miÜmi tys l| “u œh<S .sh;a"
9
t<jdf.k hk fiala o@ j;=r Wrd .;af;d;a
26
Tn ug œreoaO j o® ,d me<E‡hla fuka
oreKÏ fp`okd f.fkk fial( h<s;a w;= ,sh,kÜ we;'
10
ud ;reK œfha ¡ l< whÜ;=l• mjd tfy;a"
Tn ±ka ud msg mjrk fial' ukÜIHhd uerefKd;a uereKd u hs'
27
udf.a fomd o~qlf|ys ouk fial' Tyq –h.sh œg
Tn ud hk hk ;ek œuik fial' hkafka fld;ekg o@
11
jef› j;=r is£ hkafka há
udf.a .ukg iSud ;nk fial'
28 .ó ys£ œh<S hkafka há
ta Úid 12
tfia u"
udf.a æœh ærd .sh ,Shla fuka o
–Úid –h.sh l, h<s fkdkeós‡hsá
ldjqka lE lndhla fuka o br y| myjk ;=re
³n, • we;' Tyq fkdms“fohs'
ish Úkafoka keósg fkdths'
14 öö ujq l=iska Wmka
yeu flfkl=f.a u
ãœ; fl‡ h"
13
wfka·
Tn ud md;d, f,`lfha jid oud
Tf’ Woyi myjk ;=re
³Ùka msø we;' ug /ljrKh ¡"
2
Tyq u,la fuka msmS" mr • hkafka h' ug ld,dka;rhla Úhu fldg
fkdmjØk fijKe,a,la fuka ud isys lrk fiala k•"
my j hkafka h' uu leue;af;–'
13'27 fc`’ 33'1
 fc`’ 14-15 587
14
–h.sh miÜ" iÜ<óla jeÚ mÜyq m%,dm f°vhs o@
–Úfila h<s;a ãj;a fjhs o@ jeo.e•ulg keØ jpkj,ska
uu k•" ish is;a mÜrjd .kÜ weoa o@
udf.a Úoyi me–fKk f;la 3
Tyq ÚIaM, jpk yd
ãœ; igfka ish® ojiaj, jevla keØ l;dj,ska
n,dfmdfrd;a;=fjka miÜ fj–' ;Èl lrkÜ weoa o@
15
Tn y~.ik fial( 4
Tn foaj NlaØh bj; ,d
uu W;a;r fokafk–á
foœºka bæúfhys
Tn uejQ ueœ,a, .ek
Tn i;=Û jk fial' Ndjkd kj;ajd we;'
5
16
tfy;a ±ka Tf’ u jpkj,ska
Tn udf.a mshjr Tn jrolre nj fmfkhs'
.Kka lrk fialá pdÛ l;dj,ska
udf.a m› .Kka lr n,k fial' Tn Úje/æ jkak fidhhs'
17 6
Tn udf.a m› u,a,l oud Tn jrog m;a lrkafka
uq¿d ;nd we;' Tf’ u jpkh f›á
udf.a wmrdO jid iójd we;' uu fkdfj–'
18
öölkaola .rd jeˆ Tf’ u uqLh
iÜKÏ œiÜKÏ jkakdla fuka" Tng œreoaO j idlaIs orhs'
mÈj;hla th msys‡ ;eÚka 7
ööfuf,dj Wmka m<uq jk –Úid
my j hkakdla fuka" Tn hhs Tn is;kafkys o@
19
j;=frka .,a f.• hkakdla fuka"
Tn lº fy,aj,g fmr
c,m%jdyfhka
“ys jqfKys o@
fmdf<dj fia¡ hkakdla fuka 8
foϼkaf.a ryia uka;K % j,g
Tn –Úidf.a me;=•
iÜka lrk fial' Tn ijka ¡ weoa o@
20
Tn wjidkh olajd –Úia m%Çj we;af;a
Tyq mrdch lrk fial' Tng muKle hs
Tyq w;=reoyka • hhsá is;kafkys o@
9
Tyqf.a uqyqfKa rEm œ,dYh wmg fkdueØ ±kÜula
fjkia fldg Tng we;af;a o@
Tn Tyq mylrk fial' wmg keØ ;SlaIK nqoa•hla
21
Tyqf.a mÜ;%hka Tn i;= j we;af;a o@
f.!rjhg me–fKk œg" 10
Tf’ mshdg jvd jfh`jDoaO"
tmj;a Tyq fkdoÚhs' flia meiÜKÏ
Tjqka wjudkhg me–fKk œg o me/kafk` wm w;r is‡;a'
Tyqg ±kÜula ke;' 11
foœ¹Kka Tn ijk;g
22
tfy;a" Tyqg ±fkkafka
uD³ f,i fldºrd Ùhk
Tyqf.a isrefÈ f›okdj muKÙ'
wiajeis,s joka
Tyq je,fmkafka ;ud .ek muKÙ'÷÷
Tn wf.a fkdlrkafkys o@
12
t,smiaf.a fo jk l l;;dj Tf’ is; oukh Ùøug

15
2
Bg ms<;
s r
= e jYfhka f;audkSh
t,smia fufia lS h(
ööisys kÜjK weØ Ùisfjla
Tn wiu;a o@
Tf’ fofk; .sÚ mÜmÜre fuka
æ<sfikafka uka o@
 fc`’ 15 588
13
foœºkag œm;aØh yd f›okdj
œreoaO j keóS isg Tyqg myr fohs'
25
fujeÚ jpk ukao" Tyq foœºkag œreoaO j
Tn f°vkafka uka o@ w; wfu`rd .;af;a há
14
mjg keuqKÏ –Úidg i› n,eØ foœºkag tfrys j
iqmsúis³ flfkl= œh yeÙ o@ wNsfh`. flf<a h'
26
u› l=iska Wmka ljfrl= ish ±jeka; m,sy Tijdf.k
ys;=jlaldrl–ka
fldf;la ±ye– jkÜ weoa o@
15 t;=ukag œreoaO j æj .sfha h'
foœ¹fK` ie±yej;=ka jqj o 27
Tyqg ;rndrel–ka
œYajdi fkdlrk fialá msmÜK uqyqKla o
i.f,dj jqj o ;rl–ka fkrd .sh
t;=uka bæúfhys msúis³ ke;' ;=k‡hla o we;'
16
tfia k•" 28
Tyq kgnqka k.r
æh fuka wmrdO fndk" ys– lr.;af;a há
ms<sl=,a" mœÛ –Úid .ek .rd jeÛKÏ f.j,
ÙhkÜu ljfÈ o@ jdih flf<a há
17
ööug ijka fokak' tajd .,a f.dvj,a njg
uu lreKÏ my° fo–' m;a jkafka h'
29
w;a±lSfuka ,;a tfy;a" Tyq iuDoaO fkdjkafka há
udf.a ±kÜu œia;r lr–' Tyqf.a jia;=j fkdmjØkafka h"
18 fuf,dj Tyqg ia:§r ãœ;hla ke;'
m%d{fh` ish uq;=ka–;a;kaf.ka wid
30
±k.;a foh fkdj<yd mjiØ' Tyq ³l÷ºfrka t<shg
19
foaYh Tjqkag u ys– j Ø“×á tkafka ke;'
msg/‡fh` Tjqka w;r fkdjQ y' Tyq .sÚ o®fjka œh<S .sh w;= weØ"
20
³Iaghd ãœ;fha ish® ojiaj, o u,a iÜ<óg .idf.k .sh
idyislhd æœ weØ ;dla o .ila fuka jkÜ we;'
31
³la f›okdfjka fmf<kÜ we;' ³Iaglfuys œYajdih ;e”fuka
21
“hlre y~ Tyq ;ud u rjgd .Úhs'
fufia ³Iaglu
Tyqf.a ijk; /› fohs'
Tyqf.a ³Èœmdlh jkÜ we;'
iÜj fia is‡k œg mjd 32
Tyq"
fidr i;=fr` Tyqg myr foØ' wl,g œh<S hk w;= weØ"
22
wºre ure uqœka Ùis ° w;= œys¡ fkdhk
–¡f• n,dfmdfrd;a;=jla ;d, jÈ. .ila fuka jkÜ we;'
Tyqg ke;' 33
Tyq"
lvq myr ;udf.a brKu nj mefikakg fmr f.Š jeˆ hk
Tyqg iyØl h' –æ je,la o
23
.scÏ ,sys×hkag f.d³re •u u,a mr • jefgk
Tyqg Úhu • we;' T,Sj .ila o jeÚ h'
;udf.a œkdYh <ó nj 34
ukao" wNlaØlhkag
Tyqg iyØl h' ore mrmÜrla fkd,efnkÜ we;'
24
wºre oji Tyq “h .kajhs' w,a,fika fmdfydi;a jQ
igkg ieriÜKÏ Tjqkaf.a f.af°r
n,j;a Úúf|l= fuka .skafkka ±• hkÜ we;'
15'14-16 fc`’ 25'4-6
 fc`’ 15-16 589
35 10
whÜlØ
a h ms<is |
s f.k udf.a i;=fr` ug œreoaO j
wmrdOh “ys lrk wh Úka° fldg
fudjqyq h' ug l•uq,a myr ³kay'
fudjqkaf.a is;a T›yq ug tfrys j
jxpdfjka msø we;'÷÷ /ia • is‡hy'
11
fc`’f.a ms<s;=r foœºka ud wNlaØlhka w;g
’f.
mdjd ¡ we;á
16
2
fc`’
fufia ms<s;=re ³kafka h( 12
³okka fj; ud m,jd yer we;'
t;=udKka
öö—g fmr;a
ud uev ,k ;=re
fujeÚ fndfy` foa ud wid we;á
Tn fok iykh uu fhfyka l,a he•–'
ug wiykhla mu×' t;=udfK`
3
iÜ<x yukakdla fuka udf.a f., w,a,d"
jæk f• jpk /,af,ys ud “u .id iÜKÏ œiÜKÏ l< fial'
fl<jrla keoa o@ t;=udKkaf.a
funº ms<;s r
= e ¡ug ³kÜjdfh` ud jg lr.;ay'
l=ula Tn fmd<Ujkafka o@ t;=udfKda ud b,lalhla lr.;ay'
4 13
ud is‡k ;ek Tn is‡fhd;a" t;=udKkaf.a B;,
ug;a Tn jdf.a u yeu foiska u msg mØ; f›á
jHla; f,i l;d l< yeÙ há t;=udfK` lreKd œrys; j
Tng œreoaO j jpk f.dvla kód udf.a jl=.vq m<douk fialá
Tn foig udf.a ysi jk–ka ms; “u j.=rejk fialá
iro• Ùøug ug;a mܽjk' 14
myr msg myr ¡
5
tfy;a" uu tfia fkdlr–á udf.a wdrlaId mjqr “| ouk fial'
uu æúh jvk jpk u Ùh–á ksÈNS; finf<l= fuka
tœg udf.a wiajeis,a, t;=udfK`
æh mdrla fuka .,d hkÜ we;' ug œreoaO j ³j tk fial'
6
ud l;d l<;a 15
uu f.`× fræ uid"
udf.a ³l ;=kS jkafka ke;'
udf.a yu jidf.k"
ud Úy~ j is‡h;a
³Ùka ³n, j
ug weØ iykh l=ula o@
7 ´œ,af,ys ys|.Ø–'
ieneœka u foœºÚ" 16
Tn ud ³n, fldg we;á ye•fuka
Tn udf.a ´ mq;=ka udf.a uqyqK r;= • we;á
uefrkakg i,iajd we;á udf.a weia jgd l½ • we;'
17
8
Tn ud lh fmdŠ lr we;á ud ieyeisl–ka
uu weglÛ f.dvla mu×' f;dr j is‡h¡;a
th ud jerælre njg udf.a hdƒÆ
idlaIs fohs' wjxl j Ø“h¡;a
9
t;=udKka fl`mfhka f• foa ug is³ • we;'
18
ud len,s fldg" brd oukÜ we;' t•nd –ysl;·
t;=udKka o;a–‡ ld" ug lr weØ wmrdO
ØhÜKÏ f,i mia hg fkdiójkak'
ud foi rjd n,kÜ we;' udf.a wf|`kdj wjika fkd f› jd·
 fc`’ 16-18 590
19
ud fjkÜfjka idlaIslrefjla udf.a wjhj ish,a,
i.f,dj we;' fijKe,a,la jeÚ h'
8
ug mlaI j l;d lrk flfkla ±ye– wh
Wiia ia:dkfhys jihs' ud ±l uœ; fjØ'
20
udf.a wdhdpkh iÜofk`
foœºka fj; kóshs' udf.a œm; ±l fl`m fjØ'
9
udf.a fofkf;ys lº½ ±ye–hd ish æœ ufóys
t;=uka foi .,d hhs' ia:§r j fjfihsá
21
–Úid foœºka iuó o iÜmsúis³ w;a weØ ;eke;af;a
–Úid –Úid iuó o jv jvd YlaØu;a fjhs'
10
bÛ l< hÜ;= hqlaØh tfy;a"
t;=udfK` wdrlaId lrk fiala jd· Tn ish® fok u
22
wdmiÜ Bula keØ ud fj; h<s me–×h;a"
wjika .ufkys uu h–' Tn w;r meKjf;la
ug bØú j we;af;a ug yuq jkÜ weoa o@
;j wjqre³ iaj,amhÙ' 11
udf.a ojia f.• f.dia we;á
udf.a me;=• “£ f.dia we;á

17 öö ug yqiau .kak mjd neú há

udf.a wjidkh
fyd|g u <ó h'
12
udf.a wruqKÏ jHÈ: • we;'
tfy;a"
udf.a –;=fr`
±ka ug bØú j we;af;a udf.a /h ojd,g yrjØá
fidfydk muK h' wdf,`lh <ó hhs ÙhØá
2
fldhs w;g yereK;a" tfy;a"
–ÚiaiÜ ug iro• lrØ' ud wjg ;ju;a wºr h'
Tjqkaf.a weKÏ•neKÏ•j,g 13
udf.a n,dfmdfrd;a;j =
ug uQK mdkakg • we;' u<jqkaf.a f,dj .ek muK h'
3
ööTn bæúfhys Tn u wkaOldrfhys uu ie;fmkafk–'
udf.a wemlre jqj uekj' 14
–kSj<g uu"
ud fjkÜjg wem ¡ug fjk ömshd h÷hs Ùh–á
Ùisfjla weoa o@ mKÏjkag uu"
4
f;are• fkd.kak ms×i öuj yd fidfydhÜúh h÷hs Ùh–'
„ka;k nqoa•h 15
tfia k•" udf.a me;=u fld;ek o@
Tn wºre lr we;' ömS%Øhla we;e÷hs
ud mr° ch .ekaug ld yg j;a fmfka o@
16
Tn Tjqkag bv kܳk uekj' ´œ,a,g yefrk œg"
5
ish jdish ms×i u<jqkaf.a f,djg nei hk œg
–;=rka mdjd fok –Úidf.a me;=u yd mS%Øh
orejka ³la œ¢kÜ we;' ug f.k hd fkdyeÙ o@÷÷
6
i–ºka –ÚiÜka w;r
ud Úka° mdGhla lr we;' “,aooaf.a fo jk l l;;dj

7
T›yq udf.a uqyqKg
fl< .iØ'
udf.a weia
18
2
tœg IÜysh “,aooa
fufia ms<s;=re ³kafka h(
ööTf’ l;djg bjrhla keoa o@
fi`³Ùka wºre • we;' ‡lla l,amkd lrkaká

16'19 fc`’ 19'25

 fc`’ 18-19 591
bkamiÜ j l;djg nisuq' Tyq weof.k hkÜ we;'
3 15
wm f.dka /<le hs f.kao.• ³• w,a,d msúis³ l< miÜ
Tn is;kafkys o@ Tyqf.a Újdifha
Øúika .Khg wm oukafka uka o@ wka flfkl= jikÜ we;'
16
4
Tn fl`mfhka Tn u Tyq jkdys"
len,sj,g brd.kafka uka o@ h‡ka uq,a œh<S .sh"
brd.;a;;a fmdf<` ;,h WŠka w;= lmdoukÜ ,enQ
md½lrhla fkdjkÜ we;' .ila jeÚ h'
17
.súl=½ fkdfi,afjkÜ we;' –ys u; Ùis rgl
5
tfia h" Tyq isysm;a fkdjkÜ we;'
³okdf.a myk Ú• hhsá ish rfgys mjd
Tyqf.a ku fkdÙhfjkÜ we;'
Tyqf.a myka ±,a, 18
t<sfhka wºrg
;j;a fkdnenf<hs'
6 Tyq fkrmdoukÜ ,ef’'
Tyqf.a l+vdrfuys myk wºre fjhs' ãj;=kfa .a f,`lfhka
Tyqg by<ska weØ myk Ú• hhs' Tyq m,jd yúkÜ ,ef’'
7
ia:§r j ØnQ Tyqf.a mdo 19
Tyqf.a fikó w;r
±ka jefkk iÜ® h' Tyqg ore uqKÏnqfr` ke;á
;udf.a u l+g Wmdj,ska Tyqf.ka mej; tk Ùisfjla
Tyq jefghs' Tyqf.a Úfjfiys bØú j ke;'
8 20
Tyq jyd ³j f.dia ±,lg wiÜ fjhsá wmræ. ofk`
Tyq u,m;a u; weœæhs' Tyqf.a œkdYh .ek wid
9 “fhka Ø.eiafiØá
Tyqf.a œ®U W.=,l wiÜ fjhs'
W.=, .eiaiS fmræ. ofk`
Tyq ;æka megf,hs' NSØfhka fjjq,Ø'
10 21
fmdf<dfjys wo–Û whf.a brKu th f›á
Tyqg ureje,la o foϼka fkdi,lk whf.a
Tyq hk mdfrys brKu o th f›'÷÷
fndre j<la o we;'
fc`’f .a ms<s;=r
`’f.
11
NSØh ieu÷Øka Tyq “h .kajhsá

12
Tyqf.a mdo <óska u
th Tyq ®yqne| ths' 19 fc`’ fufia ms<s;=re ³kafka h(
2
ööTn fldmuK l,a
ud fjfyi fldg
id.skfa kka
Tyqf.a fjr •úh ySk fjhsá jd.a m%ydrfhka
je‡ jeˆ hk Tyqg ud iÜKÏ œiÜKÏ lrkakyq o@
3
œm; i—m j we;' æ.ska æ.g u
13
oreKÏ fr`.hla Tn ug wmydi l<yq há
Tyqf.a yug ld je¡ we;á œ<s “h keØ j
ta udrl fr`.h ug whÜlaØh l<yq h'
4
Tyqf.a wjhj ldouhs' uu we;a;g u jrola flf<• k•"
14 tys m, œmdl ug –i
Tyqf.a Újdifha
iÜ/l=• nœka Tng fkdf›'
5
Tyq meyer .kÜ yel" tfy;a Tn"
ure uqjg ufyaYdlH .Øhla fmkaj–ka

8'5-6 fc`’ 21'17

18'5-6
 fc`’ 19 592
ud fj; t,a, l< ud wu;l l<y'
15
Úka°mydi hÜlaØ iy.; hhs wuq;af;` yd udf.a fiaœldfj`
Ùhkakyq k•" ud msg flfkl= f,i
6
uu tlla Ùh–( .Kka .ÚØ'
ud jrog m;a flf<a" ud Tjqkag œfoaYslfhl= • we;'
16
foœºka nj;a" fiajlhdg ud y~.eiÜj;a"
±,la oud Tyq ug W;a;r fkdfohsá
ud jglr we;af;a" Tyqg wdhdpkd Ùøug
t;=uka nj;a ±k.kak' ug is³ • we;'
7 17
fukak" udf.a “ú|g
ug fok ±Š myr .ek udf.a yqiau mjd orkakg neú há
ud fudr.ik kuq;a" tl l=fia Wmka whg;a
W;a;r fok flfkla ke;' uu ms<sl=,la • is‡–'
18
msysg b,a,d lE .ik kuq;a" nd, orefj` mjd
hÜlaØh bÛ lrk flfkla ke;' ug Wiܽ-œiܽ lrØá
8
ud msg; fkdtk f,i ud keós‡kakg yok œg
t;=uka msÛmi yrjd hØ'
19
ud wjg jeg fldÛ ne|" udf.a ish® ys; –;=fr`
mdr wyqrd" ud ;æka ms<sl=,a lrØá
udf.a udj; ud fm•j;a wh
wºre mg,hÙka jid we;' ug tfrys j keóS is‡Ø'
9 20
t;=uka udf.a weglÛ yug we,S we;á
udf.a hibiÜre meyerf.k uu udf.a h‡ f;d,
udf.a ysfika Ùre< mylr we;' œldf.k is‡–'
10
ud keØ jk f,i 21
udf.a –;=frÚ"
t;=uka wfka· ug wkÜl•md lrkaká
y;r j‡ka ug myr ¡" ug wkÜl•md lrkak'
W³rd ouk ,o .ila fuka
foœ¹fK` ug myr ³ka fial'
udf.a n,dfmdfrd;a;=j 22
“| oud we;' foœºka fuka Tn;a
11
t;=uka ud ®yqne| tkafka uka o@
ish fl`md.aÚh o,ajd udf.a lhg is³ • weØ œm; .ek
ud i;=frl= f,i Tn iEySug m;a • keoa o@
.Kka .kÜ we;' 23
ööwfka·
12 udf.a jpk ,shd ;enqfjd;a
ug myr ¡ug
ish hÜo yuq° tjd we;' fldmuK fyd| o@
Tjqka tajd .%ka:drEV lrkakg we;ak•·
24
udf.a l+vdru jg,df.k we;' hlv mkays|Ùka .f,a fldgd"
13 Bh• fhd°"
t;=uka
udf.a ify`orhka ioyg u ;nkakg we;ak•"
ud fjØka wE;a lr we;' fldmuK fyd| o@
udf.a –;=fr` ug tl fohla iyØl h(
25
ug wuq;a;ka • is‡Ø' tk•"
14 udf.a –³•ldrhdKka
udf.a Ç;Syq wyla j .shy'
udf.a l,K –;=fr` ãj;a j is‡k nj o
 fc`’ 19-20 593
wkaØf• ¡" Tyq ±k is‡ wh"
ud fjkÜfjka l;d lrk nj o ö±ka Tyq fldfya ±÷hs
uu oÚ–' m%Yak lrØ'
26
l=IaGhla udf.a yug ld je¡" 8
Tyq isyskhla fuka
udf.a udxih ærd .sh miÜ;a my j f.dia w;=reoka fjhsá
uu udf.a fofkØka
? hdf• oÈYkhla fuka
foœºka oÙkafk–'
27
uu u t;=udKka oÙ–á my j hhs'
9
wkHfhl= fkdj Tyq ±l weØ wh
uu" udf.a fofkØka u ;j;a Tyq fkdoÙØ'
t;=udKka oÙ–' Tyqf.a bvfuys
28
f• .eg½f› uq, ud neœka" ;j;a Tyq olakg fkd,ef’'
wm Tyqg myr fokafka 10
Tyqf.a orefj`
flfia ± hs æ<sºkaf.ka
Tn Ùhkakyq k•" lreKdj fidhkafk` h'
29
lvqm;g “h jkaká Tyq meyer .;a i•m;a
ukao" Tyqf.a wØka u wdmiÜ fokÜ we;'
lvqm; fl`mfha m%ØM,hÙ' 11
fhdjqka œfha
tœg œÚYaphhla weØ nj
Tn ±k.kakyq h'÷÷ YlaØfhka msreKÏ
Tyqf.a isrer"
fY`mÈf
`mÈf..a fo jk l l;;dj ±ka Tyq iuó

20
2
Bg ms<s;=re jYfhka
khud;Sh fY`mÈ fufia lS h(
ööweœiaiÜKÏ udf.a „;a;h
12
³Iaglu
´œ,a,g yefrkÜ we;'

Tyqf.a lgg
Tng ms<s;=re ¡ug –ysú j ±fk;;a"
fkdbjis,af,ka n,d is‡hs' Tyq th
3
Tn bæúm;a l< fp`okd ish æj hg iójd.Úhs'
13
ug wmydihÙ' bj;g hkak fkd¡
tfy;a" fy–ysg th ri ne®j;a"
udf.a nqoa•h blaujd hk Wvq;,af,a ;nd .Ú;;a"
wd;audkÜNdjh 14
miÜ j ta wdydr
Bg ms<s;=re imhkÜ we;' iÈm œIg yeø
4
ld,hdf.a Wm; is³ jQ ° isg" nv ±ó,Su weØ lrhs'
–Úid –ys msg my< jQ ° mgka" 15
;ud .s,.;a Ok i•m;a
5
³Iaghdf.a ch f>`Idj Tyq judrkafka há
fl‡ ld,Sk nj;a" foœ¹fK`
wNlaØlhdf.a mSØ % h tajd Tyqf.a Worfhka
tl fudfyd;lg muKla nj;a msg lrk fial'
Tn fkdokafkys o@ 16
Tyq imÜkaf.a œi
6
Tyqf.a uyka;;a;j a h Wrd fndkafka há
wyi olajd kex.;a" fmd<ódf.a o<fhka
Tyqf.a ysi Tyq uere• lkafka h'
17
j,dl=½j, .efgk ;r• Tyq"
Tyq Wi .sh;a" .sf;,a .,k Thj,a o
7
l=KÏ li< fuka Ùú me× .,d hk .x.d o
Tyq ioyg u keØ • hhs' fkdoÙkafka h'
 fc`’ 20-21 594
18
Tyq Tyq o
jer •úfhka ,nd.;a foa Tyqf.a Úfjfiys jik wÚla wh o
N=laØ fkdœ| ojdouhs'
27
tajd wdmiÜ fokafka h' wyia ;,h
Tyq Tyqf.a mdm fo`i
;u jev lghÜ;=j,ska wkdjrKh lrhsá
,nd .;a m%ØM,j, –ys ;,h
ri fkdϢkafka h' Tyq jrog m;a lrhs'
19 28
ukao" Tyqf.a f.or Ok i•m;a
Tyq .xj;=fÈ .idf.k hhsá
æ<sºka ;<d fm<d foaj Woyfia ojfia ¡
w;ayer±•f• há tajd keØ • hhs'
29
wkÜka ;ekÝ f.af°r ³okd yg
n,y;aldrfhka .;af;a h' foœºkaf.a Úhuh th f›'
20 t;=udKkaf.ka Tyqg Úh–;
Tyqf.a uiÜrelug
iSudjla keØ neœka" m%Øœmdlh th f›'÷÷
ish jia;=fjka fi;la
fc`’f
’f..a ms<;
s =r
Tyq ,nd fkd.Úhs'
21
Tyqf.a ;Kaydjg f.d³re fkdjQ
fohla ;j;a weoa o@ 21 tl, fc`’
fufia ms<s;=re ³kafka h(
Tyqf.a iem i•m;
2
ööudf.a f• l;dj
„ria:dhsl fkdf›' idjOdk j wikak'
22
œmÜ, iuDoaO;ajfhka is‡h;a Tn ug fok iekis,a,
Tyqg w.ysól• we;á th f›'
3
³#•;hkag me–fKk yeu ³l u ug jpkhla lSug bv fokak'
Tyq lrd;a me–fKkafka h' leueØ k•"
23 bkamiÜ wmydi lrkak'
Tyq nv mÜrd lEu lEj;a"
4
foœ¹fK` udf.a me–×,a,
n,j;a Woyiska yd ukÜIHhdg œreoaO j hhs
ish fl`mfhka Tn is;kakyq o@
Tyqg o~qj• fok fial' udf.a wiykhg
24
Tyq hlv wœfhka myr ,en" fjk fya;=jla
.e<fjkakg jEh• lrk œg Øfnkakg neú o@
5
f,`lv ³kafkka ug ijka fokaká
“u fy<kÜ ,nkafka h' tœg Tn œia–; j"
25
B;,h Tyqf.a isrer mid lr" oEØka lg jidf.k
tys æ<sfik ;=v Úy~ jkÜ Úh; h'
6
Tyqf.a ms;a;dYfhka f• .ek fufkys lrk œg mjd
msg lrkafka h' uu wka³kal=ka³ka fj–'
NSØh Tyqf.a yoj; œÚœo hhs' udf.a weó .efykakg mgka.Úhs'
26 7
Tyq /ia lr ØnQ i•m;a ish,a, ³Iaghka æ.ska æ.g ãj;a •"
kdiaØ • hhs' æ.dhÜ j<¹"
–Úid fkd±,ajQ .skakla n,j;a jkafka flfia o@
 fc`’ 21 595
8 18
Tjqkag ore uqKÏnqfr` fldmuK jrla
weØ jkafk` h' iÜ<fóa .idf.k hk
Tjqka jefvkÜ oÙkakg ms³re yd fnd,a fuka
T›yq o ãj;a jkafk` h' T›yq my j .sfh` o@
9
Tjqkaf.a Újdi “fhka f;dr j 19
öfoœºka
iÜrlaIs; j we;á Tjqkaf.a wmrdO
foϼkaf.a o~qju Tjqka msg ke;' Tjqkaf.a orejka msg
10
Tjqkfa .a .jfh` muqKÏjkÜ we;e÷hs
fkdjrojd meg› .iØá Tn Ùhkakyq h'
Tjqkfa .a t<fokÜkga th tfia fkdf›á
.’id •ula ke;' ;u m› ;ukag u ³la fok nj
11
T›yq ;ukaf.a nd,hka Tjqka ±k.kak ms×i"
neg½ /<la fuka msg;g hjØ' t;=udfK`
Tjqkaf.a orefj` kgkafk` h' Tjqka msg u
12
T›yq rndk o •Kdj o jh–ka œm;a muqKÏjk fial'
.S .hØá 20
Tjqkfa .a œkdYh
k<d y~ wid mS%Ø fjØ' T›yq u ish oEiska oÙ;a jd·
13
T›yq i› n,eØ foœºkaf.a Woyi
iemØka ojia hjØá T›yq u mdkh lr;a jd·
³la fkdœ|" 21
Tjqkaf.a wdhÜ f.• .sh l,ays"
idu°kfhka Tjqkaf.a ore uqKÏnqrkaf.a
md;d, f,`lhg hØ' iem; .ek
14
T›yq foœºkag fufia ÙhØ( T›yq u i,l;a o@
öwm fjØka hkÜ uekjá 22
i.f,dj jik wh mjd
Tf’ oy• uó bf.kSug œÚYaph lrk foœºka yg
wmg wdYdjla ke;' Wmfoia ¡ug
15 ljr k• –Úfil=g yeÙ f› o@
i› n,eØ foœºkag
23
je| kuialdr Ùøug tfy;a"
t;=udfK` ljfrla o@ tla wfhla i› iemØka msø"
t;=ukag whe³• Ùøfuka iÜjfhka fhfyka ãj;a j isg
l=uk jevla is³ f› o@÷ –h hhs'
24
16
Tjqkaf.a u iœ YlaØfhka weó m;
T›yq iuDoa•u;a fkdjkafk` o@ wdydrfhka mÜIa‡u;a j Ø“×á
tfy;a" weg –³½
f;;a j Ø“×'
thdldr is;œ = ,a,la 25
fjk wfhla Ùis³ iem;la fkdœ|"
ug ms<s.; fkdyeÙ h'
17 fi`³Ùka hÜ;= j –h hhs'
fldmuK jrla 26
tfy;a" ta fofokd u
³okkaf.a myk Ú• .sfha o@ tl fia ´œ,af,ys jeo fyj is‡Ø'
fldmuK jrla mKÏfj` tl fia
Tjqka msg œm; me–×fha o@ Tjqka jid .ÚØ'
fldmuK jrla 27
ug tfrys j weØ
foœ¹fK` ish Woyiska Tf’ l,amkd o
Tjqka fj; Tn f.fkk fh`ckd o
³la f°•kia tjQ fiala o@ uu oÚ–'
 fc`’ 21-22 596
28
m%Nj
+ rhdf.a ukaærh bka t;=ukag ,dNhla weoa o@
4
fld;ekays o@ t;=udKka
³Iaghd œiÝ Úfji fldfya o Ùhd Tng ;rjÛ lr"
Tn m%Yak lrkakyq o@ Tn œÚYaphg f.k tkafka
29
ixpdrlhkaf.ka Tn wid keoa o@ Tf’ foaj .re“h Úid
Tjqka f.fkk idlaIs fkdjkafka h'
5
Tn ms<s.kafka keoa o@ tfia jkafka"
30 Tn
œm;a ækfha ¡
³okd b;d kmÜre –Úfil= neœÚ'
yeu œg u f’frkÜ fkdf› o@ Tf’ ³Iaglu
foœºka Ú• ys• keØ neœÚ'
6
fl`m jk ojfia ¡ Tn
³okd widOdrK f,i
yeu œg u .e<fjkÜ fkdf› o@ fidfydhÜrkaf.ka
31
Tyqf.a jro Wlia .;af;ys há
Tyqf.a uqyqKg u Ùhk weº• keØ whf.ka
Ùisfjla ke;' fræms<s W³rd .;af;ys h'
7
Tyq l< kmÜre foa .ek msmdifhka fm½KÏ whg
Tyqg œmdl fok Ùisfjla ke;' Tn j;=r ³kafka ke;á
32
Tyq fidfydka “u fj; nv.sÚ whg
f.k .sh œg lEu ³kafka ke;'
8
fidfydk uqr lrkÜ ,ef’' uq½ foaYh whsØ lr.kakg
33
Tyq fmrÛfjka yd msÛmiska Ú, n,h yd iudc ;;a;ajh
Tyqf.a wjuó=,a fmryefÈ Tn mdœƒ„ flf<ys h'
9
oyia .Kka fikó .uka lrØ' Tn lKjeka³–hka
fmdf<df› mi mjd ysia wØka hkakg yeúfhys h'
Tyq msg uD³ f,i jefghs' wkd: orejka yg
34
tfia k•" l=úrel• flf<ys h'
10
bØka"
Tn ug fok iekis,af,ka
Tn jglr u,m;a we;'
jevla ke;'
yæis NSØh Tn l<Ukafka h'
Tf’ ms<s;=rej, we;a;la ke;'÷÷ 11
Tf’ oEi fkdfmfkk f,i
t,smifa .a ;
;==ka jk l;dj t<sh wºrg yefrhs'
c,Odrd .,d œ;a Tn jid.kafka h'
22
2
bkamiÜ t,smia
fufia ms<s;=re ³kafka h(
öö–Úidf.ka foœ ;=uka yg
12
ieneœka u"
foœ ;=uka
i.fha by< u ;ek
l=uk m%fh`ckhla weoa o@ jev jikafka keoa o@
meKjf;l=f.ka jqj;a nn<k ;re
ljr m%fh`ckhla weoa o@ fld;r• ³r ± hs n,kak'
3 13
Tn ±ye– j is‡h;a" tfy;a Tn" fufia Ùhkafkys h(
i› n,eØ foœºkag öfoœ¹fK` l=ula okak fiala o@
th i;=gla f› o@ œÚYaphla Ùøug
Tn Úf°ia j yeiÜreK;a .k÷ºr “| n,kÜ weoa o@÷
22'2-3 fc`’ 35'6-8
 fc`’ 22-23 597
14
–ys;, Ú• j<,a, u; widOdrKl• mylf<d;a"
Tnfudn ieúirk œg" 24
Tf’ rka ´œ,a, fuka o
>k j,dl=½ Úid Tf’ ;Ú rka
t;=udKkag f°< m;=f,a .,a leg fuka o
oEi œoyd ne,sh yeÙ o@ ie,l=fjd;a"
15 25
³Iaghka ljr °;a .uka l< i› n,eØ foœ¹fK` u
ta mer× udjf;ys weœækakg Tng
Tn;a ;SrKh lr.;af;ys o@ uq;= ue×la yd rka ú¡
16
Tjqka Úhu ld,hg l,ska jk fial'
26
bæø jefgkÜ we;' tœg Tn
Tjqkaf.a w;aØjdr• o i› n,eØ foœºka flfrys
uy .xj;=rÙka fuka mS%Øu;a j"
.yf.k hkÜ we;' Tf’ uqyqK
17
tfia jkafka" t;=udKka fj; TijkÜ we;'
27
öwmg bkak bv ¡ Tn t;=udKkag he³• mÜok œg
wyla j .sh uekj' t;=udfK` ijka fok fial'
i› n,eØ foœºka œiska Tn o Tf’ ndrydr bÛ lrkÜ we;'
28
wmg lrkÜ ,e“h yeÙ Tn .kak ;SrKh iM, jkÜ we;'
Ùisjla weoa±÷hs Tf’ udj; msg t<sh nenf<kÜ we;'
29
Tjqka foœºkag lS Úid h' t;=udfK` Wvó= is;a weØ wh
18 my; fy<k fial'
Tjqkaf.a woyia
t;=ukag hgy;a is;a weØ wh
œfr`‘ j Ø“h¡;a" /l.kak fial'
30
Tjqkaf.a f.j,a Tn Úf°ia j is‡fhd;a"
iem i•mØka Tf’ wØka yú foa lf<d;a"
iuDoaO flf<a Tng –¡u we;'÷÷
t;=udfK` h'
19
±ye–fh` ta ±l ikaf;`I fjØá fc`’f
’f..a ms<s;=r
Úf°ia wh Tjqkag wmydi fldg
iro–ka fufia ÙhØ( 23
2
tœg fc`’
fufia ms<s;=re ³kafka h(
ööwo udf.a œ,dmh lÛl h'
20
öwmg œreoaO j keóS wd wh
ieneœka u is¢kÜ ,enQ y' foœºkaf.ka ud ,;a myr
Tjqkaf.a bØú jia;=j nrm;, Úid fl¢ú.d–'
3
.skafkka ±• .sfha h'÷ wfy`·
21
fc`’ ;=fuÚ" t;=ukaf.a kvq wdikh <óg
t;=udKka iuó iuós jkak' me–fKkak;a" t;=uka yuqjkak;a
thska Tng wdisú ,efnkÜ we;' ug mܽjkalula we;ak•'
4
22
t;=udKkaf.a uqœka Tjoka f.k" t;=uka bæúfhys
t;=uka joka udf.a kvqj
ms<sfj<ska Ùhd is‡–'
Tf’ isf;ys
l:§lfhl= fuka
Úoka lr.kak' yeu ;Èlhla u
23
Tn bæúm;a lr–'
i› n,eØ foœºka fj; 5
tœg t;=uka mjik foh
ne.Em;a j yeø" f;are• f.k"
Tf’ Úfjiska ug fok W;a;rh ±k.kafk–'
 fc`’ 23-24 598
6 16
t;=uka ish n, uysuh md i› n,eØ foœ ;=udfK`
ud iuó jdo lrkÜ weoa o@ uyo ³n, l< fialá
ke;' t;=udfK` udf.a isf;ka
t;=udfK` ud Ùhk fohg æúh myl< fial'
17
ijka fok fial' wºúka
7
tys ¡" uu jg • is‡–á
ud jeÚ ±ye– flfkl= iuó t;=uka fkdfmfkk f,i
jdo l< nj .k÷ºúka
t;=ukag fmfkkÜ we;' udf.a uqyqK wdjrKh • Øf’'
œÚilrejka œiska
8
uu Úoyia lrkÜ ,nkafk–'
uu fmræ. n,d .sfh–á 24 öö i› n,eØ foœ¹Kkaf.a
œÚYaph oji
Úhu fkdlrkafka uka o@
foœ¹fK` tys ke;'
wmræ. n,d .sfh–á t;=uka kuæk okka
t;=fu` tys;a ke;' ta ækh
9
uu W;=rg yeø" fkdokafka uka o@
2
uu ol=Kg yeø" ³Iag ofk`" bv• f,`NSyq
t;=uka fi›fj–' udhs• .,a fjkia lrØá
T›yq neg½jka fidrdf.k
ta Ùis ;ekl
Wkag ljd fmdjd y°.ÚØ'
t;=fu` oÙkakg ke;' 3
10 iuyre wkd:hkaf.a fldg½jka
tfy;a" ud .kak yeu mshjr u
fidrd .ÚØá
t;=udfK` okak fialá
jekaoUqjl Kh f.jk ;=re
ud mølaIKhlg Ndck lf<d;a
wef.a f.dkd ;nd .ÚØ'
ud ;Ú r;arka nj ±k.kÜ we;' 4
11 æ<sºkaf.a whsØjdisl• ,nd .ekSu
ug t;=uka Úhu fldg weØ
T›yq j<lajØ'
udjf;ys u uu .uka lr–'
³j f.dia ieófjk f,i
t;=ukaf.a Úfh`.j,ska
æ<sºka yg T›yq n, lrØ'
bj;a j fkdh–' 5
12 æ<skfa |`
t;=ukaf.a wdÇ
uu Úr;=re ms<smæ–' j,a fldg½jka œ,iska
t;=ukaf.a joka urel;frys lEu fidhd
ud yo ;=< Úoka lr .Ú–' Tnfudn hØ'
13
t;=udKka wka Ùis ;ekÙka
hula ;SrKh lf<d;a ³mam;=kag lEu
th fjkia fkdjkafka há fidhd.kakg neúh'
6
tajd fjkia l< yelafla ldg o@ T›yq wka wh i;= fl;a j;=j,ska
t;=udfK` wiajekak /ia lr.ÚØá
;uka is;+ foa bÛ lrk fial' ³okkaf.a –æj;=j,ska
14
ud ms<sn| ish woyi –æ m, fk<d.ÚØ'
7
t;=uka imÜrd,kÜ we;á rdØ%fha ¡
tjeÚ woyia t;=ukaf.a isf;ys fmdrjd.kakg jia;% keØ j"
;j fndfy` we;' YS;,hg jeiau keØ j
15 T›yq Úkaog hØ'
ta Úid t;=udKka yuq •ug
8
uu “h fj–' lºlrfhka tk jeiaig æhn;a •
t;=uka .ek is;k œg uqjd jk ms×i mÈj;h wi,
uu “h m;a fj–' T›yq frdla • is‡Ø'
 fc`’ 24-25 599
9
³ofk` ujq <fhka T›yq ;j;a
wkd: orejka W³rd.ÚØ' –æ j;af;a jevg fkdhØ'
æ<sºkaf.a ´ orejka 19
Úhóh yd .S%Iauh Úid
wem fjkÜjg ;nd.ÚØ' ysu æh • hkafka há
10
lh jeiÜug j;alula keØ j" mdmsIaGhd tf,i u
k.ak j ta wirKfh` ãj;=ka w;frka my j hhs'
.uka lrØ' 20
je´ uj mjd
T›yq wiajekak fk½j;a Tyq isys fkdlrhsá
id.skafkka fmf<Ø' mKÏfj` Tyq ld ouØá
11
³okka T,Sj f;,a ys¢;;a" “| jeÛKÏ .ila fuka
–æ m, md.d –æhÜi fmr;;a" ³Iaglu wjika fjhs'
21
T›yq msmdifhka fmf<Ø' fufia jkafka"
12
k.rfha urKdikak jQfj` Tyq orejka keØ iaØ%hg mSvd fldg"
fl¢ú .eiÜj;a" jekaoUqjg
;=jd< jQfj` Wo› b,a,d lreKdj fkd±lajQ fyhsÚ'
22
fudr.i;;a" foœ ;=uka
foϼka yg fkd wefia' ish n,fhka n,j;=ka
13
wdf,`lhg tfrys j bj;g weo oukÜ we;á
ler,s .ik –ÚiaiÜ we;' Tjqka keósg is‡h;a"
wdf,`lh .ek ia:§r ãœ;hla .ek
Tjqkag f;areula ke;' Tjqkag œYajdihla ke;'
23
ta udjf;ys .ukla ke;' foœ ;=udfK`
14
–kSurejd w®h–ka keósg hyØka œiÜug
æ<sºka yd wirKhka Tjqkag /ljrKh fok fialá
ueøug hhsá yeu fudfydf;ys u
rdØ%fha ¡ fidrlug hhs' t;=ukaf.a fofk;
15
mr°r fiajkh lrkakd Tjqka hk uó fj; fhduq f›'
we¢ú jk ;=re n,d isg" 24
fudfyd;lg T›yq Wiia fjØá
Ùisfjl=g fkdfmfkk múæ tfy;a" j,a me<E‡ fuka
;u uqyqKg jeiaula oud .Úhs' T›yq jyd ue,• hØ'
16
fidre
? wºfrys f.j,a “¢Øá lmd ±uQ f.dh• fuka
ojdf,ys ieó• isg T›yq ;=rka j hØ'
25
t<sh uó yúØ' f• udf.a Ùhuka fndre k•"
17
Tjqkag t<sh udf.a ta ;Èlh “|,sh yeÙ
oreKÏ f,i “hlre há h•Ùis iuf;la fuf,dj weoa o@÷÷
? wºrg
“,aooaf.a ;=ka jk l ;dj
l;
T›yq ms%h lrØ'÷÷
fY`mÈf
`mÈf..a ll;;dj 25 tœg IÜysh “,aooa
ms<s;=re fo–ka fufia lS h(
fY`mÈ fufia ms<s;=re ³kafka h( 2
ööwd•m;Hh yd .re;ajh
18
öö³ofk` foœºka fj; we;á
c,h u; mdfjk t;=uka i. f,dj ω;fhys
l=KÏ frdvq jekaká iduh mj;ajkÜ we;'
3
Tjqka i;= j;=ms‡j, t;=ukaf.a fo› n< fika
foaj idmh we;' wØ œYd, há
 fc`’ 25-27 600
9
t;=ukaf.a t<sh t;=udfK`
W° fkdjk ;ekla f,dfjys weoa o@ i| u~, wdjrKh lrk fialá
4
tjka foœºka w“uqfjys th u; j,dl=½ œys³jk fial'
o–Û flfkl= is‡h yeÙ o@ 10
t<sh wºfrka fjka lrk iSudfjys
fuf,` Wmka okka w;r iuq³r u;
Úu, flfkl= is‡h yeÙ o@ Ú• j<,a, w¢k fial'
5 11
t;=uka w“uqj t;=ukaf.a ;Èck wid"
i| u~f,ys ¡maØhla ke;á wyi WiÜ,d is‡k lKÏ
;re fm< ueo ldkaØh ke;á “fhka fjjq<d ;eØ .Úhs'
6
tfia k•" 12
t;=udfK`
l=rd l=yqUqfjl= jeÚ" ish n,j;a ndyqfjka oial• md
kr mKÏfjl= jeÚ æh rl=id fonE l< fialá
–Úid .ek ÙhkÜu Ùu@÷÷ i;a iuq³r Úi, l< fial'
13
t;=ukaf.a yqifa uka
fc`’f
’f..a ms<s;=r
wyi msœ;=re fjhs'
26
2
tl, fc`’ fufia
ms<s;=re ³kafka h(
ööwirK fuud yg 14
t;=ukaf.a ndyqj
m,d hk æh rl=id fonE lrhs'
f• t;=ukaf.a f;o œl=fuka
Tn æúh ³ka ye‡ yú læu hs· “|la mu×á
udf.a ³n, w;g •úh ³ka ye‡ t;=uka .ek wmg wefikafka
yú wf.hs· isyska rdjhla mu×á
3
wkÜjK flfkl=g Tjd joka ¡" t;=ukaf.a •r œl%u .s.=re• y~
yú wjfn`Oh f.k ³ka ye‡ f;are•.; yeÙ ldg o@÷÷
wfka hi hs·
4
Tn Th æ. yE,a, lSf› ldg o@ fc`’f.a ms<s;=r
th mejiSug
jr• ,enqf› ldf.ka o@÷÷ 27
2
bla“Ø fc`’
h<s;a fufia mejiS h(
ööud flfrka hÜlaØh j<lajd"
“,aooaf.a l;dj
5 fida³Ùka ud msfrjQ"
“,aooa fufia lS h( i› n,eØ foœºka k–ka
öömd;d, f,`lh fjjq<d hhsá uu fuh æjqrd Ùh–(
tys jeisfh` 3
udf.a mK k< Øfnk ;=re"
“fhka l•ms; fjØ'
6 foœºka ³ka yqiau ‡l
md;d, f,`lh
ud ;=< mjØk ;=re"
foœºka w“uqj œjr • we;á 4
ud uqœka wi;Hhla j;a"
foœ ne,afuka
th uqjd Ùøug Ùis uqidjla j;a fkdÙh–'
5
jeiaula ke;' Tn mjik foa ienE hhs
7
foœ ;=udfK` uu Ùis fia;a fkdÙh–'
W;=re æ. wyi œys³jd y< fial' æœ weØ ;dla
ysia wjldYfhys ud Újeræ nj u Ùhd is‡–'
6
fmdf<dj t,a,d ;nk fial' ud Újeræ nj
8 uu ;rfha Ùhd is‡–'
t;=udfK`
j,dl=½j, j;=r mÜrjd ;nk fialá æœ weØ ;dla
tys nfrka j,dl=½ udf.a yDoh idlaIsh
mÜmÜrkakg bv fkdfok fial' ug jro fkd;nhs'
 fc`’ 27-28 601
öudf.a i;=rdg
7
Tjqkaf.a rka ú¡ o
³ofkl=g fuka fn°.kafka Úf°ia wh h'
18
wjevla f›jd÷hs o ³okd idok f.h
öudf.a œreoaOldrhdg ul=½ ±, fuka o
kmÜrla u f›jd÷hs o m;–' fl; rlakd f.dœhdf.a
8
wNlaØlhdf.a wjika yqiu a me,am; fuka o
my fldg" jeŠ l,a fkdmjØhs'
19
foœºka urKh tjk œg tla ækla
Tyqg Tyq
ljr n,dfmdfrd;a;=jla weoa o@ fmdfydif;l= f,i ie;fmhsá
9
œm; me–fKk œg kej; tfia fkdlrhs'
foœ ;=udKka Tyqf.a he³• miÜ ° wjæ jk œg
wikÜ weoa o@ Tyq wf;a i;hla ke;'
10 20
Tyq i› n,eØ foœ ;=uka flfrys “hlre œm;
mS%Ø jkafka o@ .xj;=r fuka Tyq m,jd yúhsá
t;=ukag Úr;=re he³• mÜokÜ weoa o@ ? yuk l=KdÛj Tyq meyerf.k hhs'
11 21
ke;' fmræ. udre;fhka
foœ ;=ukaf.a n,h Tyq .yf.k hhsá
Ù%hd lrk ye‡ ish Úfjiska wE; fmfoilg
uu Tng mjikafk–' Tyq fkrmS hhs'
i› n,eØ foœ ;=ukaf.a woyia 22
Tyq tl ms•fuka m,d hkak ye³j;a"
uu Tng Ùhd fo–' udre;h ohdj fkdfmkajhsá
12
f• yeu foh Tyqg myr msg myr fokÜ we;'
Tn f;are• .kakyq k•" 23
Tyq m,d hk œg
fujeÚ j,am,a udre;h ®yqne| .s.=re• fohs'
Tn fkdf°vkakyq h'÷÷ œkdYldø n,hÙka
fY`mÈf .a l
`mÈf. l;;dj Tjqka “h .kajhs'÷÷
13
fY`mÈ fufia mejiS h( m%Çjg m%Yxxi
id
ööieyeis f,i ãj;a jk
³okka yg
i› n,eØ foœºkaf.a o~qju
28
2
–ÚiaiÜ
ú¡ l×k wdlr we;á
rka mœ;% lrk fl`j we;'
fufia h(
14 fmdf<dfjka hlv ydrd.ÚØá
Tjqkag ´ orejka fndfy` we;;a"
.,a WKÏ lr ;U ,nd.ÚØ'
T›yq rK “•ys ueø jefgØ'
uq½ mrmÜr id.skafkka fmf<Ø'
3
–ÚiaiÜ .k÷ºr blaujd n,Øá
15
Tjqkaf.ka b;=re jk wh fmdf<` .efnys hg ;eka fidhØ'
jix.;fhka kefiØá wºfrka jeiÜKÏ mÈj; fidhd ydrØ'
4
Tjqka .ek –Úia jdifhka wE;"
jekaoUqfj` mjd fkdje,fmØ' –Úfil=
16
Tjqkag fmdf<df› je,s fuka Ùis ° md fkd;enQ ;ekaj,
rka ú¡ ØnqK;a" –ÚiaiÜ
wmuK fræms<s f.dv.eyqK;a" m;,a ydrØ'
17
tajd me<|.kafka Tjqka fkdj" lUj, t,a,S tajdg nei
±ye– wh há ;Úhu jev lrØ'
 fc`’ 28 602
5
uy fmdf<dfjka wdydr yg .Úhsá th udre l< fkdyeÙ h'
18
tys hg fmfoiaj, mi r;= leg fy` m<só= fy`
.skafkka fuka ±fjkÜ we;' i|yka lrkakg j;a
6
tys .,a w;r Ú,a–× o Wjukdjla ke;'
tys ´œ,af,ys rka l=vq o we;' m%Çj uq;=j,g jvd w.fka h'
19
7
m;,aj,g hk udj; tØfh`mshdf› mÜIm a rd.
Wl=iaidg fkdfmfkhsá Bg iu l< fkdyeÙ há
Bg WŠka mshdUd hkakg oU rÚka j;a
.scÏ ,sys×hdg th fkdfmfkhs' tys w.h Úhu l< fkdyeÙ h'
20
8
isxyfhla j;a" tfia k•"
m%Çj W° jkafka fld;eÚka o@
wka Ùis pKav uD.fhla j;a
keK kÜjK we;af;a fldfya o@
ta yqol,d udj;aj, 21
fuf,` jeis Ùisfjl=f.a weig
Ùis ° fkdhhs' m%Çj fkdfmfka'
9
–ÚiaiÜ l½.,a mÈj; ydrØá wyfia mshdUk mlaIsfhl=g j;a
lº fy,a uq,ska u W³rd ouØ' th fkdfmfka'
10
T›yq mÈj;j, “xf.j,a ydrd 22
öwm wid we;af;a
kka jeoEre• ue×la fidhd.ÚØ' ta .ek lg l;d muKle÷hs
11
T›yq œkdYh;a" urKh;a ÙhØ'
.x.d fkd.,k f,i 23
m%Ç udÈ.h okafka
wuqKÏ ne|" foœ¹fK` há
ieó• weØ Ok i•m;a th Øfnk ;ek okafka;a
ydrd md° .ÚØ' t;=udfK` h'
12 24
tfy;a" ukao"
m%Çj i•n jkafka fld;ekays o@ t;=udfK`
keK kÜjK we;af;a fld;ek o@ fmdf<df› iSudka; okak fialá
13
m%Çj –ÚiÜka w;r wyi hg ish,a, oÙk fial'
25
i•n jkafka ke;á t;=udKka
Ùisfjla tys w.h fkdoÚØ' iÜ<óg n,f›.h ³ka œg;a"
14
öth ud ;=< ke;e÷hs uqyqfoa m%udKh Úhu l< œg;a"
26
.eUqre uy ihÜr Ùhhsá jeis jisk ;eka
öth ud fj; fkdf› h÷hs Úhu l< œg;a"
uy uqyqo mjihs' f•>.Èckd hd hÜ;= uó
15
r;arka ¡" i,l=KÏ l< œg;a"
27
th –,g .; fkdyeÙ há t;=udfK` m%Çj ±l
tys j‡kdlu tys j‡kdlu m%ldY l< fial'
ú¡fhka –, l< fkdyeÙ h' th fidhd n,d
16
th «mSÈ rf† rÚka j;a" i•u; l< fial'
28
wk.s kLud×lHfhka j;a" t;=udfK`
kS, ud×lHfhka j;a –Úidg fufia j°< fial(
–, l< fkdyeÙ h' öfoœºkag .re“h ±la•u
17 m%Çj f›'
rka j;a" ffj´Èh j;a
Bg iu l< fkdyeÙ há kmÜfrka je<lS isˆu
msœ;=re rka wdNrKj,g keK kÜjK f›'÷ ÷÷
28'28 .S;d 111'10á ysf;` 1'7á 9'10
 fc`’ 29 603
fc`’f
`’f..a wji
wjik l;
ka l ;dj ul=ghla o fuka

29 fc`’ h<s³ ish l;dj werš h(

2
ööwfka·
foœ¹Kka ud /l n,d .;a
15-16
uu"
hÜlaØh me<|.;af;–'

wkaOhdg fofk;a fuka o

fmr ld,hg fldrdg fomd fuka o
wdmiÜ hd .; yeÙ k•· æ<s¹g mshd fuka o jQfh–'
3
tl, uu"
t;=udKkaf.a myk fkdyºkk wh fjkÜfjka
udf.a ysig WŠka nen<s×' ueæy;a jQfh–'
ta t<sfhka 17
uu wo–Ûjdf.a ylal “|"
uu wºr ueæka .uka flf<–' œm;g m;a jQ wh
4
tl, uu iuDoa•u;a j is‡fh–á Tyqf.a l‡ka uq° yeúfh–'
t;=udKkaf.a –;=relu 18
t°
udf.a Úfji /lj,a flf<a h' ud is;=f› fufia h(
5
tl, i› n,eØ foœ ;=udfK` öuu æ.dhÜ j<¹
ud iuó is‡ fialá ore le, ueo
udf.a ´ orefj` udf.a Úfjfiys
ud wjg jQ y' fhfyka –h hEug
6
udf.a .j i•mf;ka Ùú o Úr;=re n,dfmdfrd;a;= •–'
mÈj;fha T,Sj .iaj,ska 19
fmdf<df› æh oyr f;la
f;,a .x.d o uq,a nei .sh"
.,d wdf› h' ? mskafkka f;— .sh"
7
k.rfha jdi,a f°rÛ <ó w;=m;r weØ .ilg
W;=uka iuó ud wiÜka .;a l," uu iudk •–'
8
;reKfh` ud ±l milg jQ yá 20
tœg ish® fok
jhil Woœh ish wiÜkaj,ska keóS Úr;=re ug meiiÜ• l<y'
yrir ±lajQ y' udf.a YlaØh o Ùis ° ySk fkd • h'÷
9
ck kdhlfh` wØka uqj jidf.k 21
ud Wjfoia ³ka œg fikó Úy~ j
l;dj keje;ajQ y'
10 ug ijka ³kay'
ueØ weuØjre lg jid.;a yá 22
udf.a l;dj Úu l< œg
ish,af,` u Úy~ jQ y'
11 T›yq fjk Ùisjla
ud .ek weiÝ ³Û ljqre ljqre;a
Bg tl;= fkdl<y'
udf.a .=K jÈKkd l<y'
12 udf.a jpk Tjqkaf.a is;g
tfia flf<a"
jeys “x³ fuka ldka³ • .sfha h'
ud æ<s¹f.a ³la wid 23
Tjqka uq° .;a neœÚá jeis tk ;=re n,d is‡k"
irKla keØ wkd:hkag fmdfidka jeis j,d tk œg
ud wdOdr l< neœÚ' mS%Ø jk f.d•ka fuka
13
±Š œm;g m;a wh T›yq
ug wdisú me;+ yá uqj whdf.k
uu jekaoUqjkaf.a is; ug ijka ³kay'
24
mS%Øfhka mskd hdug ie,eiS–' ud u|yiska Tjqka foi ne¬ œg
14 T›yq æú.;ay'
uu ±ye–lu kueØ
jia;%fhka ieriS" udf.a fid•kia uqyqK ³Û œg
rka i½jla o Tjqkaf.a f°•kia ne,au myœh'
 fc`’ 29-30 604
25 9
uu tfy;a ±ka"
/ia•f• uQ,dikh f.k uu Tjqkaf.a iskdjg ,la •
Tjqka .; hÜ;= mshjr œys½jla • is‡–'
ilia flf<–' 10
T›yq ud ms<sl=,a fldg
isjqró fikó msújrd udf.ka wE;a fjØá
l|jqre ne|.;a rfcl= fuka udf.a uQKg fl< .eiSug jqj;a
uu jecfU–ka Tjqkag “hla ke;'
wirKhka iekiÜfj–'÷÷ 11
foϼka
ud ³n,fhl="
;udg ±±k ka me–K weØ œm;
wirKfhl= l< neœka
30 öötfy;a ±ka"
jhiska nd, Woœh
ug iro• lrØ'
T›yq
ud w“uqj
Ùis “hla keØ j yeisfrØ'
Tjqkaf.a mshjre 12
f• l,yldø msúi
udf.a .j /< rÙk n,a,ka iuó ol=KÏ miska ug myr foØá
kjØkak j;a j‡;a hhs
ud ;,a® lr ouØá
uu fkdis;=fj–'
2
T›yq" ug œreoaO j
jevm, Ùøug oEf;a YlaØh keØ" wjidk m%ydrhg
ldh n,h msúyS .sh ieriS is‡Ø'
13
ukÜIHfh` h' T›yq udf.a udÈ. wjysr lrØá
3 Ùis msysgla keØ ug
ysólu o id.;h o Úid
æœ /l .kak ms×i œm;aØ jeŠ lrØ'
14
T›yq md½lrfha udf.a fldÛ mjqre
œh<s uq,a œld lEy' “ºKÏ ;ekaj,ska
4
T›yq" we;=<g je¡
j,a me<E‡ mºre ms‡ka W³rd.;ayá T›yq
lÛ .iaj, uq,a Tjqkaf.a lEu œh' ud msg lvd mÚØ'
5
–ÚiÜka w;frys 15
NSØfhka uu –úlS is‡–'
T›yq
udf.a .re;ajh
m,jd yúkÜ ,enQ y'
iÜ<x /,a,la fuka o
fidrekag fuka
Tjqkag œreoaO j lE.i–ka udf.a hi biÜre
–ÚiaiÜ j,dl=<la fuka o
Tjqka ®yqne| .shy' my j .sfha h'
16
6
wºre –‡hdjf;a w.,a yd ldKÏj, o udf.a wjidkh b;d wdikak h'
fmdf<df› j<j,a yd .=ydj, o udf.a œmf;a ¡ ug iykhla ke;'
17
T›yq jdih l<y' rdØ%fha ¡ udf.a weglÛj,
7 f›okdj we;'
lÛ .ia hg tla frdla •
ud œld lk" f›okdj,
mºre w;r jk i;=ka fuka wvq •ula ke;'
T›yq fnúyka ¡ lE.eiÝ y' 18
t;=udfK` m%pKav f,iska
8
T›yq udf.a jia;%h .%yKh l<y'
lulg keØ" udf.a lndfha lrm‡fhka
;l;Srejkaf.a mÜ;=ka fuka jQ y' ±Š f,i w,a,d .;ay'
T›yq 19
t;=udKka ud uf‰ fy<d we;á
rfgka fkrmdoukÜ ,enQ y' uu l=KÏ li< fuka • is‡–'
 fc`’ 30-31 605
20 fc`’ Úf° ia nj Ù hd isˆu
ud Tng y~ keó=j;a Úf°i Ùh
Tn ms<s;=re fkdfok fialá
ud keósg whe³• l<;a
ug msysgla ke;á
31 öö±úhl foi
wkÜrd.S ne,aula
fkdfy<kakg
21
Tn ug uu udf.a fofk;a iuó
lDDr;r f,i Ù%hd lrk fialá .sœiÜula flf<–'
Tf’ uq½ n,h fhd° 2
by< jik foϼkaf.ka jk
ug mSvd lrk fial' m%Øœmdl o
22
Tn ud udre;fhka .idf.k hkakg i.f,dj i› n,eØ t;=udKka
yúk fial' Úhu l< brKu o
l=KdÛfjka ta f• w; fmrf<kakg ldg k• Ùj yeÙ o@
i,iajk fial' 3
23 wo–Û okg œkdYh;a"
urK uxplhg o
whÜ;=l• lrk whg œm;;a
ldg;a Úhu jQ ;ekg o
t;=udKka Úhu lr we;'
Tn ud muqKÏjk nj uu oÚ–' 4
24 t;=udfK` ud hk tk ;eka n,d
kgUqka f.dvla jeÚ ug œreoaO j
Tn myr fokafka uka o@ udf.a yeu mshjrla u
ug l< yeÙ tl u foh k•" .Kka fkdlrk fiala o@
5
ohdj b,a,d lkak,› Ùøu h' uu lm‡lf• yeiÜrefK• k•"
25
³lg m;a jQjka .ek fndreldrl–ka
ud je<mÜfKa keoa o@ fkdje<l=fK• k•"
6
æ<sºka .ek udf.a yojf;ys ±ye– nj kueØ ;rdæfhys oud
lelal=ula fkd• o@ t;=udfK`
26
iem; me;+ ud fj; me–×fha ud Ùrd n,k fiala k•"
ud wjxl nj ±k .kÜ we;'
œm; há 7
uu hy uóska bj;a j .sfh• k•"
t<sh me;+ ud fj; me–×fha ud is; udf.a ne,afuka
wºr h' fkduó .sfha k•"
27
oy³Ùka uu mSŠ; • is‡–á udf.a Ù%hd mœka Ù<s‡ • k•"
œm; yer wka Ùisjla 8
ud jjk fofhys
ud bæúfhys ke;' m,°j
28 wÚflla wkÜNj lrd jd·
uu w›rYa–fhka fkdj
fY`lfhka l½ j weœæ–á udf.a flf;a wiajekak
iNdj ueo keósg keØ kdiaØ f› jd·
9
msysg fidhd fudry~ fo–' wka iaØ%hlg
29
uu isj®kaf.a fidfydhÜfrl= o udf.a is; jió • k•"
udf.a wi,ajeishdf.a
meianrekaf.a iyprfhl= o
“ú| .ek is;d"
• is‡–'
30 wef.a f°rlv <ó ieó•
udf.a yu /l is‡fh• k•"
l½ •" 10
udf.a u “ú| wka flfkl=g
tys fmd;= .e,• jefghsá ne, fufyjr lrd jd·
udf.a weglÛ wka mÜreIfh`
WfKka ±• hhs' weh iuó ihkh lr;a jd·
31
udf.a •Kd kdoh œ,dm Y’ohg o 11
ukao"
udf.a k<d iajr fY`l y~g o th ´Is; wmrdOhÙ"
fjkia • we;'÷÷ kSØfhka o~qj• æh hÜ;=
 fc`’ 31 606
oreKÏ Ù%hdjÙ' 23
ukao foœ¹Kkaf.ka me–fKk œkdYh
12
th ug NSØhla œhá
œkdYh olajd t;=udKkaf.a uydkÜNdjhg
ojdf.k hk .skakÙá uqyqK ¡ug
thska ug YlaØhla fkd • h'
udf.a uq½ i•m; 24
uu lj°j;a
œkdY • hkÜ we;' udf.a Oki•m;a flfrys j;a"
13
udf.a fufylrejd fy` udf.a rka ú¡ flfrys j;a
fufyldúh fy` œYajdih fkd;e”–'
ug œreoaO j me–×,a,la f.kd œg 25udf.a hibiÜre .ek j;a"
uu Tjqkag ud Wmhd .;a jia;=j .ek j;a
hÜlaØh bÛ fkdlr yeúfh• k•" wyxldr fkdjQfh–'
14 26
foœºka œÚiÜug me–fKk œg" uu lj°j;a
uu l=ula lr• o@ m%;dmj;a ysre foœhkag fy`
foœºkaf.a kvq wdikh bæúfhys reœka hÜ;a i| foœhkag fy`
uu ljr W;a;rhla fo• o@ kuialdr fkdflf<–'
15 27
l=fiys ud uejQ foœ¹fK` yia;uq¿dfjka
TjqkÜ;a fkduejQ fiala o@ isšf• fm• ,l=K olajd"
ujq .efnys wm ue›f› Tjqka kuæk ms×i
tl u foœ ;=udfK` ug fm<šula fkd • h'
fkdjk fiala o@ 28
th i› n,eØ foœºkag
16
uu Ùis ° msÛmd hduÙ'
æ<sºkag msysg fkd• tjka mdm Ù%hdjlg hÜ;= o~qju
fkdis‡fh–' urKh f›'
jekaoUqjl ³la núka miÜ jkakg 29
ug ffjr jQ whg
bv fkdyeúfh–' œkdYh me–× œg
17
mshd ke;a;d yg lEu ‡lla fkd¡ uu ikaf;`I fkdjQfh–'
uu ;Úhu lEu fkdlEfj–' Tjqka œm;g wiÜ jQ œg
18 mS%Ø fkdjQfh–'
uu udf.a nd, œfha mgka
30
mshd ke;a;d yg msfhla jQfh–á öTjqkg a
Wmka ° isg urKh me–fKa jd÷hs
uu Tyqg uó fmkajQfh–' idm Ùøfuka fy`
19
jia;% keØ j kiskakg hk wh o foia lSfuka fy`
fmdfr`kdj keØ æ<sº wh o uu m› fkdflf<–'
31
³Û œg" ud wuq;a;ka i;=‡ka ms<s.kak nj
20 ug fiajh lrk yeu fok u oÚØ'
uu udf.a u neg½ f,d•j,ska
32
Tjqkaf.a weó WKÏiÜ• flf<–' wuq;;a kag
tœg T›yq yo m;af,ka msg; •æj, /h .; Ùøug kEr
ug m%Yxid lf<` h' uu Tjqka udf.a Úfjig ms<s.Ø–'
33
21
Widœfha ¡ fjk wh
udf.a me;a; .kak wh ish m›l• isf;a iójd ;nd.ÚØá
is‡k nj ud okak Úid" tfy;a "
uu Úf°ia whg œreoaO j uu udf.a wmrdO
Ùis l,l jika fkdflf<–'
w; ti•• k•" 34
22 fikóf.a lgl;dj,g “fhka j;a"
udf.a Wrysi –ÚiÜkaf.a wmrdO Úid
tys ykaæfhka .e,• jef† jd· le<šfuka j;a
udf.a w; uu Úy~ •" f.a we;=<g •
je,–fgka “£ fha jd· fkdis‡fh–'
 fc`’ 31-32 607
35
wfy`· ööuu k• jhiska nd, há
ug ijka fok flfkla keoa o@ Tn jkdys jhil Woœh há
ud Ùhk yeu jpkhla u i;H njg tneœka ud okak foa
fukak" udf.a w;aik ;n–' Tn bæúfha mejiSug “h j
i› n,eØ foœ¹fK` uu mfilg • is‡fh–'
ug W;a;r fok fiala jd· 7
öjhil Woœh
udf.a tæúlre ug œreoaO j ,shÝ l;d l< hÜ;= hsá
me–×,s m;%h ug we;ak•· æ.dhÜ je<º wh
36
ieneœka uu m%Çj mejish hÜ;= hs"÷
th lrmskakd .kafk–á hkÜ udf.a jegySu hs'
ysi u; 8
tfy;a"
Ùre<la fuka m<¢kafk–' –Úidg m%Çj fokafka"
37
ud .;a mshjr ish,a, i› n,eØ foœºkaf.a
t;=udKkag Ùhd is‡kafk–á wdkÜNdjh nj
rdc l=udrfhl= fuka ±ka uu oÚ–'
t;=udKka fj; hkafk–' 9
m%Çj weØ jkafka"
38
udf.a fl;a j;= jhia.; •fuka muKla fkdf›'
ug œreoaO j lE.eiS k•" yú foa okafk`"
tajdfha ish® ySœ‡ jeŠuy,a wh muKla fkdfjØ'
y~d me–×,s flf<a k•" 10
tneœka
39
uu –, fkdf.jd ud jokaj,g ijka fokaká
wiajekak nqæ• k•" uu;a okak foa Ùhkafk–'
bv• ys–hkaf.a ãœ; 11
fukak"
ydÚ flf<• k•"
40 Tf’ keKj;a l;djg
udf.a fl;aj,
i;=‡ka uu ijka æÚ–'
Øúó= fjkÜjg lÛ .ia o
Tf’ jdohg
hj fjkÜjg j,a.ia o
fyd¢ka lka ¡ is‡fh–'
jef› jd·÷÷ 12
Tn Øfokd lS foag
fc`’f.a l;dj Ú–' udf.a wjOdkh fh³fj–'
t,Syqf.a l;dj tfy;a"
fc`’f.a ;Èl “£ug j;a"
32 ;ud Újeræ hhs fc`’ is;+
neœka" f• –ÚiaiÜ ;=kafok Tyqg
ms<s;=re ¡u keje;ajQ y' 2tœg rd•f.a 13
Tyqf.a m%Yakj,g ms<s;=re ¡ug j;a
iuf;la Tn w;r fkd • h'
tneœka"
fm<mf;a nQiSh ndrfl,af.a mÜ;a t,Syqf.a öwmg m%Çj i•n • h÷hs
fl`md.aÚh weœ<s×' fc`’g œreoaO j fkdÙhkak j. n,d.kak'
Tyqf.a fl`md.aÚh weœ<S .sfha" fc`’ ;ud
Tyq mrdch l< yeÙ
Újeræ nj;a" foœhka jykafia jeræ nj;a
foœºkag u muKÙ"
Ùhd mE neœÚ' 3Tyqf.a –;=rka ;=kafok o
–Úidg k• fkdyeÙ h'
fc`’ flfÈ jro ;enQ kuq;a" Tyqg ms<s;=re 14
fc`’f.a ;Èl t,a, flf<a
¡ug wiu;a jQ neœka Tjqkag œreoaO j o
Tyqf.a fl`md.aÚh weœ<S .sfha h' 4t,Syq ug fkdf›" Tng há
Tyqf.a –;=rkag jvd jhiska nd, jQfhka" tfy;a" Tn ms<s;=re ³ka f,i
fc`’g ms<s;=re ¡ug bæúm;a fkd • h' uu ms<s;=re fkdfo–'
15
5
tfy;a" ta ;=kafokd ms<s;=rla fkdfok nj T›yq Nsrdka; j Úy~ j is‡Øá
Tyq ³Û œg Tyqf.a fl`mh weœiaiÜfKa h' ms<s;=re ¡ug Tjqkag jpk ke;'
16
6 tl, nQiSh ndrfl,af.a mÜ;a t,Syq Ùh yeÙ fohla keØ j
ms<s;=re fo–ka fufia lSf› h( T›yq n,df.k is‡Øá
 fc`’ 32-33 608
Tjqka Úy~ j is‡h ¡ ;Èl bæúm;a lrkak'
6
uu Ùis;a fkdÙhd foœ ;=uka w“uqj
Úl• ys¢• o@ Tn;a" uu;a tl jdf.a u h'
17 wms fofokd u
±ka ug;a
ms<s;=re ¡ug jdrhla we;á fmdf<df› miska idokÜ ,enqfjuq'
7
ud okak fohla uu;a Ùh–' ud .ek “fhka
18
lg mÜrd ;eØ .; hÜ;= fkdf›'
jpk Odrd .,d toa¡" udf.a n,mEu
ug l;d fkdlr is‡h yeÙ o@ Tng fjfyila fkd f› jd·
8
19
ug iÜjh ,efnk f,i Tf’ lS•j,g uu;a ijka æÚ–á
l;d Ùøug bvla fkd,enqfKd;a fukak"
udf.a yoj; Tn fufia ÙhkÜ
/ia fkd.sh w®;a –æ meka ±uQ uu widf.k is‡fh–á
i• Ndckhla fuka
9
öuu Úf°ia há
mÜmÜrd hkÜ we;' whÜ;=lula ud ;=< ke;'
20
fuh ug ord.; fkdyeÙ h' uu ÚÈu, há
Úy~ j fkdisg ud ;=< mjla ke;'
10
ud ms<s;=re æh hÜ;= u h' tfy;a"
21
uu Ùisfjl=f.a me;a; fkd.Ú–' foœ¹fK`
uu Ùisfjl=g bƒPd nia fkdÙh–' ug tfrys j lreKÏ fidhd"
22
bƒPd nia f;m,Sug uu fkdoÚ–' ud i;=frl= f,i
ud tfia lf<d;a .Kka .kak fial'
11
udf.a uejq•lrejdKka udf.a mdo o~qlf|a ouk fialá
jyd u ud lrk yeu foh u
ud f,dœka ;=rka lrkÜ we;'÷÷ uqr lrk fial'÷
f• joka Tn lSfjys h'
12
fc`’f.a wyxldrh fc`’ ;=fuÚ"
fukak"
33 ööflfia jqj o"
fc`’ ;=fuÚ"
ud Ùhk yeu fohg u
Bg udf.a ms<s;=rá
Tn lSjd jeræ h'
b;d fyd¢ka ijka fokak' foœ¹fKda
2
fukak" –Úidg jvd W;=• h'
13
uu ms<s;=re ¡ug ieriS is‡–' t;=ukag tfrys j
udf.a jpk ±ka æj÷. f,, fohs' jdo œjdo lrkafka uka o@
3
ud Ùhk yeu foh u wjxl h" t;=ukaf.a ;Èlj,g
ud uqœka Úlafuk foh i;H h' ldg uQK æh yeÙ o@
14
4
æjH wd;auhdfK` foœ ;=udfK`
ud uejQ fialá kej; kej; l;d lrk fialá
i› n,eØ t;=ukaf.a yqiau tfy;a"
ug æœh ¡ we;' –Úid i,lkafka ke;'
15
5
Tng yeÙ k•" t;=udfK`
ug W;a;r fokaká isyskhÙka fy`
fyd¢ka iÝ°k• • /fha oÈYkhÙka fy`
ug œreoaO j –Úid nr Úkaog me–× œg
33'11 fc`’ 13'27 33'15 fc`’ 4'13
 fc`’ 33-34 609
26
hyk u; Úkafoa ¡ fy` Tyq foœºkag wheæk œg
Tyqg l;d lrk fial' t;=udfK`
16
foœ¹fK` Tyqg ms<s;=re fok fial'
–ÚiÜkaf.a lkg fldºrd tœg Tyq mS%Øfhka
t;=ukaf.a ;Èckj,ska t;=udKka kuækafka h'
Tjqka “h .kajk fial' foœ ;=udfK`
17
tl, –Úid h<s Tyq ±ye–lug
Tyqf.a mdmfhka j<lajk ms×i" muqKÏjk fial'
Tyqf.a Wvó=lu mylrk ms×i" 27
Tyq
18
Tyqf.a ãœ;h –kSjf<ka o –ÚiÜka bæúfhys .S .h–ka"
Tyqf.a mK flkao lvqmØka o öuu m› flf<–á
/l .kak ms×i ´IKh flf<–'
foœ¹fK` tfia lrk fial'
19 tfy;a"
foœ¹fK`"
foœ ;=udfK`
–Úidg f,v fr`. t•fuka o
ug iudj ³ka fial'
Tyqf.a weóm;g 28
–kSj<g hdfuka
f›okd weØ Ùøfuka o
t;=udfK`
Tyq hy uó hjk fial'
20 ud –´ fialá
tœg fr`.shdg lEu ms%h ke;á
±ka udf.a ãœ;hg
ri fndcÏka jqj o"
t<sh ±lal yeÙ h÷hs
Tyq wms%h lrhs'
21 ÙhkÜ we;'
Tyqf.a isrer laIh • f.dia" 29
–Úid ur×ka uqok ms×i;a
y–ka jeiÜKÏ weglÛ 30
ãj;a •f• mS%Øh Tyqg fok ms×i;a
mE¡ fmfkhs'
22 foœ W;=udfK` kej; kej;
Tyqf.a m%dKh –kSj<g o
f• ish,a, Tyq Wfoid lrk fial'
ãœ;h u<jqkaf.a f,djg o 31
t•nd"
<x f› f.k hhs'
23 fc`’ ;=fuÚ"
–Úid yg ;u yú jeræ
fyd|g ijka fokak'
myok ms×i"
Tyqf.a iyhg ud l;d lrk œg
´;hka oyilf.ka Úy~ j bkak'
32
tla flfkl= j;a Ùhkak hula Tng we;ak•"
iuyr œg tkÜ we;' ug ms<s;=re ¡ l;d lrkak'
24
´;hd udf.a leue;a; k•"
Tyqg ohd •" Tn Újeræ nj ms<s.ekSu h'
33
öfukak" keØ k•"
Tyqf.a –¡f• –,h· ug ijka ¡ Úy~ j bkak'
th /f.k uu Tng m%Çj my° fo–'÷÷
Tyq –kSj<g hkakg fkd¡" t,Syq ffc
c`’f
’f..a –;=rka wu;hs
Tyq uq°yúkake÷hs
25
ÙhkÜ we;'
tœg Tyqf.a udxih 34
2
;j³rg;a
t,Syq ms<s;=re fo–ka
ööm%Çjka;fhÚ"
;reKfhl=f.a udxih fuka
iœu;a jkÜ we;á ug lka fokaká
Tyq h<s ish kj fhdjqka œhg yi< nqoa•u;=Ú"
me–fKkÜ we;' u nig ijka fokak'
 fc`’ 34 610
3
æj hÜlaØh fkdfmr<k fial'
13
lEfuys ri n,kakdla fuka uy fmdf<dj
lk t;=udKkag
l;djl w.h oÚhs' Ndr ³ka flfkla weoa o@
4
hÜlaØh fldfya ± hs uq½ ilaj< wd•m;Hh
wms fidaæis lr n,uqá t;=udKka
hym; ljfÈ ± hs wka flfkl=f.ka
wms ;SrKh lruq' ,;a fohla o@
5 14
fc`’ l;d fldg fufia lS h( foœ ;=udKka
öud ;=< jrola ke;á –Úidf.a ãœ;h
tfy;a" foœ¹fK` meyer .;fyd;a"
udf.a whsØh myl< fialá Tyqf.a yqiau
6
ud hÜlaØ iy.; jqj o" Tyqf.ka weo.;fyd;a
15
ud fndreldrfhle hs uq½ –Úia ixyØh u kiskÜ we;á
.Kka .kÜ ,ef’' fmr<d ´œ,a,g hkÜ we;'÷÷
ud w; jrola ke;;a
uu ;=jd<j,ska widOH j is‡–'÷ t,Syq ffc
c`’ wu;hs
7
foϼkag f.!rj fkdlrk 16
ööbØka fc`’"
fc`’ jeÚ –Úfila ;j;a weoa o@ Tn kÜjK weØ flfkla k•"
8 f• udf.a jpkhg ijka fokak'
Tyq
17
³okka yd iud.• mj;aj–ka hÜlØ a h kÜreiakd flfkl=g
mœÛka iuó .uka lrkafka h' f,djla wdKavq l< yeÙ o@
9
öfoœºkaf.a m%idoh ækd.ekSfuka i› n,eØ"
–Úfil=g OÈ–IaG ;ekeka jykafia msg
ljr m%fh`ckhla f› ±÷hs Tn jro ;nkafkys o@
Tyq Ùhhs' 18
rfcl=g" ökmÜrd h÷hs o
10
±kÜ• f;are• weØ Nj;=Ú" W;=ful=g" ö³Iaghd h÷hs o
fuh wikak' Ùhk"
19
foœ¹fK` w•m;Skfa .a ;rdØr•
Ùis°l fkdn,k"
jrola lrk fiala o@ æ<s¹g jvd Okj;dg
i› n,eØ W;=udfK` lreKdj fkdolajk
whÜ;a;la lrk fiala o@ foœºka msg
11 Tn jro ;nkafkys o@
ukao"
t;=udfK` ta yeu fok u uejQfha
–Úfil=f.a Ù%hdj, ye‡hg foœ ;=udfK` h'
20
Tyqg m%ØM, fok fial' T›yq
tÙfkldf.a yeisøu wkÜj fudfyd;Ùka kisØá
œmdl fok fial' Tjqka yeu"
12 ueæh• ?
tfia h"
ieneœka u foœ ;=udfK` tla weis,a,Ùka
jrola fkdlrk fial' keiS hkÜ yelá
i› n,eØ foœ¹fK` n,jf;l= jqj o
34'11 .S;d 62'12
 fc`’ 34-35 611
myiÜfjka my j hkÜ we;' rclug m;a l<;a
21
t;=udKkaf.a oEi l=ula l< yeÙ o@
31
–ÚiÜkaf.a h• flfkl= foœºkag fufia lSfjd;a"
Ù%hd udÈ.h foi we;' tk•"
Tjqkaf.a yeu mshjrla u öuu o~qj• œkafo–á
t;=udfK` –kamiÜ ;j³rg;a jeræ fkdlr–á
32
okak fial' wfka·
22
³okka yg ud jeÚ kSp ld,lKa×fhla"
t;=udKka flfrka ug yú uó fmkajkÜ uekj'
ieó• is‡h yeÙ ;r• uu —g fmr l=uk jrola l<;a"
.k÷ºrla j;a" –kau;= m› fkdlr–'÷
33
;o l½jrla j;a ke;' f• Ùhuk Úid"
23
kvq œÚYaph i|yd –Úfil= foœºka m%ØlafIam Ùøf•
foœ ;=uka fj; muqKÏjkÜ jia Tf’ jro
Úh–; ækhla ke;' foœ ;=uka
24 .Kka fkdf.k yúkÜ weoa o@
œNd.hla fkdmj;ajd
;SrKh Tn wf;a h"
t;=udfK` n,j;=ka myfldg
ud w; fkdf›'
ta fjkÜjg fjk wh Tn o;a mu×ka
m;a lrk fial' ms<s;=r wmg Ùhkak'
25
t;=udfK` Tjqkaf.a Ù%hd 34
isys kÜjK weØ Woœh"
okak neœka" keK kÜjK weØ yeu fok"
Tjqka iÜka jk f,i ug fufia ÙhkÜ Úiel há
/fha ¡ Tjqka fmr<douk fial' 35
öfc`’ wÇk f,i l;d lrhsá
26
tneœka foœ ;=udfK` m%isoa•fha u Tyq Ùhk fofhys f;areula ke;'
Tjqka ³okka f,i i,ld 36
fc`’ ³Iag –Úfil= fuka
myr fok fial' W;a;r fok neœka"
27
tfia jQfha( Tyq wjidk ;Ska³jg u
Tjqka t;=udKkag lSlre •u bæúm;a lf<d;a fhfyÙ'
37
w;ayer±uQ Úid há Tyq m›lrefjl= muKla fkdj"
t;=udKkaf.a ish® udÈ. ler,slrefjl= o • we;á
fkdi,ld yeúh Úid h' Tyq m%,dm f°v–ka
28
T›yq æ<sºkaf.a fudr.eiSu foœºka yg wjuka lrhs'÷ ÷÷
t;=udKka fj; keóS tkakg
ie,eiajQ y"
³.S ckhdf.a whe³ug 35
öö
2
t,Syq ;j³rg;a l;d lr–ka
fufia lSf› h(
fc`’" Tn Ùhk foa
t;=udfK` ijka ³ka fial'
29
Úy~ j is‡h;a" hÜlaØ iy.; hhs
t;=udKkag jro ;nkafk` Tn is;kafkys o@
ljryq o@ foœºka bæúfhys
Ùis;a fkdlr is‡h;a" Tn Újeræ hhs
t;=udKkag f°ia ;e“h yeÙ o@ is;kafkys o@
3
30
ys;=jlaldr fikóla flfÈ fy` öudf.a m›j,ska
cdØhla flfÈ fy` Tng l=uk m,la o@
t;=udKka m› fkdlr isˆfuka
wNlaØlfhl= ug ,enqKÏ jdish l=ula ± hs
 fc`’ 35-36 612
wik tl yú o@ th fkdi,lk fial'
4 14
Tng;a" Tf’ –;=rkag;a fc`’"
uu f• ms<s;=r fo–' öug foœºka fkdfmfka h'
5
wyi foi tfy;a" kvqj t;=udKka wf;a há
fk;a fhdud n,kaká uu bjis,fa ,ka n,d is‡kafk–÷hs
wE; by< wyfiys Tn Ùhkafkys h"
mdfjk jeys j,dl=½ foi n,kaká 15
ö±ka" t;=udfK` Woyia j
tajd fldmuK by<ska weoa± hs o~qj• fkdlrk fiale÷hs o
l,amkd lrkak' öta wmrdOh .ek jeŠ ie,Ù,a,la
6
Tn m› l<;a" fkdolajk fiale÷hs o
foœºkag thska œm;la weoa o@ Tn is;kafkys o@
Tn fld;r• jeræ l<;a" 16
tneœka
foœºkag thska mSvdjla weoa o@ fc`’" Tn uqj whd
7
Tn ±ye– j isˆfuka l;d lrkakg hdfuka jevla ke;á
foϼkag l=uk wdOdrhla Tn mjik foh
fokafkys o@ Tng u f;afrkafka ke;'÷÷
thska foœ ;=ukag ,efnk
jdish l=ula o@
8
Tf’ ³Iagl–ka
wjevla jkafka
36 öö 2
t,Syq fufia o lSf› h(
foœºka .ek Ùh hÜ;=
;j;a foa we;á
Tn jeÚ –ÚiÜkag muKÙ' tajd Tng fmkajd fok ;=re
Tf’ ±ye–l–ka u|la bjikak'
uq½ –Úia jÈ.hdg 3
ud okak fohska"
jevla jkÜ we;' udf.a mܽ,a wjfn`Ofhka
9
;dvk mSvk Úid udf.a uejq•ldr W;=udKkaf.a
–ÚiaiÜ œ,dm ÙhØá ±ye– nj fmkajd fo–'
n,j;=kaf.a mSvdj Úid 4
ukao" udf.a ;Èlj,
T›yq msysg fidhd lE.iØ' fndrejla ke;'
10-11
tfy;a" œYsIag meKjf;l=
jkfha uD.hkag jvd Tn bæúfhys is‡k nj
wmg ±kÜu fok" Tng fmfkkÜ we;'
wyfia mlaISkag jvd 5
foœ¹fK` n,j;a h"
wmg keK kÜjK fok" tfy;a"
wºfÈ ¡ wmg iœh fok Ùisfjl=" iܽ fkdlrk fial'
uejq•ldr foœ W;=udfK` t;=udKkaf.a m%Ç uysuh W°r h'
fld;ekays ± hs 6
foœ ;=udfK`
wik Ùisfjla ke;' wo–Ûjkag biÜreu;a jkakg
12
Tjqka msysg b,a,d fudr.ik kuq;a" bv fkdfok fial'
Tjqkaf.a wyxldrh yd tfy;a"
³Iaglu Úid" æ<sºkaf.a yd mSŠ;hkaf.a
foœºf.ka Tjqkag ms<s;=rla ke;' whsØjdisl•
13
ta fudr.eiSfuka jevla ke;á i,id fok fial'
7
foœ¹fK` ijka fkdfok fial' t;=udfK`"
i› n,eØ W;=udfK` ±ye–hkag
35'6-8 fc`’ 22'2-3
 fc`’ 36 613
17
/ljrKh fok fialá tfy;a ±ka"
isyiÜka wrd" Tn
Úúºka fuka f.!rjfhka ³okka idOdrK f,i
ieu ° rg md,kh lrkakg œÚYaph fkdlrkafkys h'
œÚYaphhg yd idOdrKlug
Tjqkag bv fok fial' .re fkdlrkafkys h'
8
tfy;a" fikó 18
w,a,iska uq<d fkd•ug o
œ,x.=j,ska n¢kÜ ,en" Ok i•mØka fkd/jfgkakg o
³la mSvd kueØ ho•j,g j. n,d.kak'
wiÜ • is‡;a k•" 19
Tf’ fudr.eiSu j;a"
9
foœ¹fK` YlaØfha n,h j;a
Tjqkaf.a mdmh yd wyxldrh Tng mSvdfjka .e<•ug
Tjqkag fmkajd fok fial' wdOdrhla fkdjkÜ we;'
20
10
Tjqkag ±kÜueØl• ¡" cd;Skfa .a œkdYh muqKj Ï k
whÜlaØfhka bj;a jk f,i wºre /hg wdid fkdjkak'
21
wK lrk fial' wo–Û ufóys fkdhdug n,d.kaká
11 ³la mSvd me–×fha"
Tjqka lSlre • Tn ta uóska j<lajk ms×i h'
t;=udKkag fufy lf<d;a" 22
foϼkaf.a n, uysuh
T›yq æœ weØ ;dla fld;r• œYd, o@
hi biÜfrka" i› iemØka foœºka iu .=rejrfhla
ojia hjØ' ;j;a weoa o@
12 23
tfy;a" foœºka hd hÜ;= uó Úhu lrkakg
wlSlre jqjfyd;a" iu;d ljfÈ o@
lvq myúka jekiS" öTn jro lr we;e÷hs
u<jqkaf.a f,djg tf;r • hØ' t;=udKkag lSug ldg yeÙ o@
24
13
tfy;a" –ÚiÜka lj°;a
wNlaØlhka t;=udKkag meiiÜ• ¡ we;á
Woyia j u is‡kÜ we;' Tn;a
Tjqkag o~qju wdj;a t;=udKkag
T›yq meiiÜ• ¡ug is;g .kak'
25
t;=udKka
msysg m;d whe³• fkdlrØ'
14 lr weØ ish,a,
fhdjqka œfhys is‡h ¡ u
ieu fok ±l we;'
T›yq
tfy;a"
wmlSÈØhg ,la • œkdY fjØ'
15 t;=udKka h:d múæ
foœ¹fK`"
f;are•.; yeÙ Ùisfjla ke;'
³la œ£u uóska 26
foœºka wØ fYa%IaG há
³la œ¢kakkag wms t;=udKka fkdoÚuq'
.e<•u fok fial' t;=udKkaf.a wdhÜ m%udKh
mSvdj lrKfldgf.k okafk` ljqre o@
Tjqkaf.a weia myok fial' 27
æh “x³ fmdf<dfjka
16
foœ¹fK` by<g weof.k"
Tn œmØka uq°" jdIam uóska jeis jiajkafka
iÜ/flk ;ekl msysÛjd foœ¹fK` h'
Tf’ lEu f•ih 28
j,dl=½j,ska jeiai ujd"
ux., fN`ckfhka i› i; fj; th tjkafka
msfrjQ fial' t;=udfK` h'
 fc`’ 36-37 614
29
j,dmg, iEu Ù%hdjlg u
œys¡ hkafka flfia o Ùhdj;a" t;=udfK` uq¿dj ;nk fial'
8
t;=udKkaf.a uKavmj,ska tl,
.s.=re• kóskafka flfia o Ùhdj;a uD.fh` .=ydj,g jæØ'
okafk` ljqre o@ tys iÜrlaIs; j ,.sØ'
30 9
foœ ;=udfK` œ³,s t<sh ol=KÏ æYdfjka iÜ<s iÜ<ó o
wyi mÜrd œys³jk fialá W;=re æYdfjka ;o YS; o
tfy;a" uqyqfoa m;=, yud ths'
wºfrys ;nk fial' 10
foœºkaf.a yqifa uka j;=r –fohsá
31
jeis jiajd" tajd ;o whsia le‡j,g yefrhs'
ck;djg wdydr imhd" 11
t;=udfK` æfhka nr
t;=udfK` jeys j,dl=½ tjk fial'
œmÜ, f,iska j,dl=½ ueæka œ³,sh meØr hhs'
lEu ”u Wmhd fok fial' 12
foaj wdÇ wkÜj
32
foœ ;=udfK` œ³,sh wØka f.k" œ³,sh fldgkÜ we;'
Úhu b,lalh n,d hkakg foaj woyi wkÜj
thg wK fok fial" f,dj mÜrd œ³,sh ³jhs'
33
wyia .s.=reu" l=KdÛj tk nj 13
o~qjula jYfhka fy`
l,ska okajk fial' fmdf<dj ireidr jk ms×i fy`
th tk nj .j /< oÚØ'÷÷ æjH lreKdf› ,l=Kla
jYfhka fy`
37 öö
2
pKav udre; Úid uyo ie,S
±Š f,i fjjq<hs'
Tn yeu t;=udKkaf.a
14
f• ish,a, is³ fjhs'
fc`’" u|la kjØkak"
f• wikak'
.s.=re• y~g;a" foœºkaf.a mܳu Ù%hd .ek
t;=udKka uqœka Úlafuk l,amkd lrkak'
.Èckdjg;a 15
foœ¹Kka wK ¡
fyd¢ka ijka fokak' j,dl=½ w;úka
3
t;=udfK` œ³,sh nenf<kakg
ta y~ wyi mÜrd œys³jk fialá i,iajkafka flfia ± hs
œ³,sh Tn okafkys o@
16
fmdf<df› iSudka; olajd iÈj m%Çfjka hÜ;a
m;=rejk fial' foœºkaf.a œiauhckl ueœ,s jk
4 j,dl=½ wyfia mdfjk ye‡
tœg t;=udKkaf.a .s.=re• y~ o
m%;dmj;a .Èckd y~ o Tn okafkys o@
17
æ.g u wefia' ol=KÏ foiska yuk iÜ<ó
œ³,sh fkdkej;S æ.g hhs' kej;=K l,"
5 Tf’ weóg riakh tkafka
foϼkaf.a y~
mܳu f,i .s.=re• fohsá flfia ± hs
wmg f;are• .; fkdyeÙ Tn okafkys o@
18
wreumܳu foa is³ fjhs' wyi f,`yuh ;,hla fuka
6
–ys u; ysu m;kh jk f,i o iœ weØ fohla Ùøug
fudriÝrk jeiai jysk f,i o foœºkag fuka Tng;a yeÙ o@
19
t;=udfK` wK fok fial' wm foœºkag Ùh hÜ;= foh
7
ish,a, t;=udKkaf.a Ù%hd nj Tn wmg W.kajkaká
ish® –ÚiÜka ±k.kak ms×i wfma nqoa•h wºre há
 fc`’ 37-38 615
6
t;=ukag Ùhkakg th ord is‡k uy l=½KÏ
wmg Ùis fohla ke;' r¹ we;af;a l=ula msg o@
20
öl;d lrkakg ug bv fokake÷hs tys uq,a ., ;enqf› ljfrla o@
ud Ùhkafka fldfydu o@ 7
ta wrefK`ofhys
–Úfil= jk ud kdiaØ Ùøug myka;re .S .ehS h'
t;=udKkag ud bv fokafka uka o@ ish® foœ mÜ;ayq
21
iÜ<ó yud wyi msœ;=re • we;' ;=Ø f.di keó=jd y'
weia Ú,xldr lrk 8
fmdf<` .e“ka
wdf,`lh œys¡ nenf<hs' uy uqyqo “ys jQ œg
f• fofkØka f°rÛ jid
th ne,sh fkdyeÙ h' uqyq³ c,h keje;ajQfha
22
W;=reæ. rkajka ldkaØh ljfrla o@
œys¡ we;' 9
uy uqyqo j,dl=½j,ska m<¹"
foœºkaf.a uysuh wºr kueØ i½j fmrjQfha
wm ;=< “h okjhs' uu h'
23
foœºkaf.a uydkÜNdjh w„ka;H h" 10
uqyqfoa udhs• Úhu flf<a;a"
n,mrdl%ufhka o hÜlaØfhka o tys f°r w.=,a ;enqf›;a
±ye–lfuka o uu h'
t;=udfK` W;a;ø;r h' 11
öf• olajd tkafkys há
t;=udKkag <ód •ug –ka tyd fkdhkafkys há
wmg fkdyeÙ h' kÜf˜ tŠ;r r< m;r
24
tneœka ukÜIHfh` fuys kjØkafka h÷ Ùhd
t;=udKkag “h fjØ' lSf›;a uu h'
öwms meKj;ayq h÷hs is;kakjqka 12
fc`’"
t;=udfK` fkdi,lk fial'÷÷ kÜU Wmka æk isg Ùis u °l
foœ¹Kka ffc
foœ¹Kk c` ’ weu;Su
eu; w®;a ækla W° jkakg
kÜU wK ³kafkys o@

38
öö
2
tœg foœ¹fK` l=KdÛj ueæka
fc`’g fufia ms<s;=re ³ka fialá
wkÜjK nia f;m,d
13
fmdf<dj mÜrd
wrefK`oh keóS tkakg;a"
³okka –ys ms‡ka mekakSug;a
udf.a meKj;a wruqKÏ wºre lrk" kÜU wdÇjla meKjQfhys o@
fudyq ljfrla o@ 14
ysre W°j"
3
tŠ;r j –Úfil= fuka keósg isg lº yd Ú•k u;= lrhsá
udf.a m%Yakj,g ms<s;=re foj' tajd
4
ud uy fmdf<df› mok• ouk œg ue‡j, ;nk ,o uq¿dj fuka o
kÜU fld;ek is‡fhys o@ weºul /<s fuka o
5
t;r• ±kÜu we;ak•" lemS fmfkhs'
Ùhj" 15
oj,a t<sh
tys æ. m<, ;SrKh lf<` ³okkag ±úh fkdyeÙ ;r•
ljqre o@ ¡maØu;a h'
ta u; fÈLd ,KÏj weoafoa th Tjqkaf.a ieyeisl• j<lajd,hs'
ljfrla o@ 16
kÜU uqyfq oa W,am;aj,g
okafkys k• Ùhj' <x jQfhys o@
38'8-11 fcr 5'22
 fc`’ 38 616
28
uqyq³ m;af,a hd .; fkdyeÙ jysk j,djg" jefgk mskakg
fmfoiaj, weœoafoys o@ msfhla keoa o@
17 29
uryqf.a f,djg msœfik f°rÛ j;=r .,a fldg"
kÜUg fmkajd we;af;a o@ uqyq³ c,h
wºre f,df› uqr f°rÛ –fokakg i,iajkafka
lj°j;a kÜU ³Ûfjys o@ ljfrla o@
18 30
uy fmdf<dj fld;r• œi,a ± hs ysu leg yd wyfia ;=Idr
kÜU u|la j;a okafkys o@ ;u l=iska cÚ; lrjk
okafkys k• ug Ùhj' ud;dj ljfrla o@
31
19
wdf,`lh tkafka flfyka ± hs" y;aækafka ;re je<
wºr “ys jkafka fldfya ± hs ne| ;nkakg fy`
kÜU okafkys o@ uqj isrfia n| m‡h ,sykakg fy`
20
kÜUg tajdfha Úhu ia:dkj,g kÜUg yeÙ o@
32
uó fmkaœh yeÙ o@ Úhu l,g .%y rdYs pl%
kÜUg tajdfha Úfjiaj,g ,.akj, msysÛjkakg
tajd f.k .sh yeÙ o@ kÜUg yeÙ o@
21 uy j,id iy l=vd j,id k•
kÜU fumuK
æ.dhÜ j<¹ is‡k neœka" ;re je,a yiÜrejkakg
œYajh uefjkakg fmr kÜUg yeÙ o@
kÜU ãj;a • is‡ fyhska 33
wyfia klaIia;% kSØ
Th fldhs foa;a kÜU okafkys o@
kÜUg l< yeÙ fkdf› o@ fmdf<dj flfrys tajdfha n,mEu
22
u œiska ysu yd .,a jeys kÜUg Úhu l< yeÙ o@
;ekam;a lrkÜ ,en weØ 34
uy jeis oyúka
.nvdj,g kÜU f;ud,kakg
kÜU lj°j;a f.dia Øf’ o@ j,dl=½j,g wK ¡ug
23
tajd œm; yd hÜo fl`,dy,
kÜUg yeÙ o@
weØ jk ld,h i|yd 35
iÝ°k• fldg ;nd we;' œ³,s fldgk f,i
24
ysre W° jk ia:dkhg;a" thg wK ³kakfyd;a
fmræ. iÜ<x mgka.kak ia:dkhg;a öfyd| u hs uu iÝ°k• h÷hs
kÜU f.dia Øf’ o@ th kÜUg ÙhkÜ weoa o@
36
25
lvd jefgk jÈIdjg khs,a .fóa j;=r .,kafka
æh w.,la lemÜf› ljfrla o@ lj° ± hs lSug"
wl=KÏ fldgk wyia ;,hg whs“ia mlaIshdg b.ekakÜf›;a"
ux mE³f› ljfrla o@ jeis jiakd ækh lj° ± hs lSug"
26
–ÚiÜka keØ foaYhlg" l=l< = dg b.ekakfÜ ›;a"
Ùisfjl= keØ urel;rlg ljfrla o@
37
jeis jiajkafka ljfrla o@ m%Çfjka j<dl=,a .Úkag
27
Ú,a ;Kfld< jefjk f,ig ldg mܽjka o@
œh<s fmdf<dj Úf,ka jikakg wyfia Ndckj,ska
c,h imhkafka ljfrla o@ æh j.=rejkag ldg mܽjka o@
38'31 fc`’ 9'9á wdfud 5'8
 fc`’ 38-39 617
38 8
jeis jeia•fuka lºlrh Wf.a f.d³re “u f›á
´œ,s ±Š fldg lEu ms×i W! yeu m,d cdØ
mia ms~,s ilia lrkafka fidhd hhs'
9
ljfrla o@ l=½ yrld
39-40 kÜUg jev lrkakg leueØ f› o@
kÜU isxy f•kÜjg
f.d³re ovh• lr fokafkys o@ W! /fhys
;reK isxy rdchka kÜf˜ .df,ys ,.skÜ weoa o@
10
Wkaf.a .=ydj, ,e." l=½ yrld ,KÏjÙka
jkfha ieó• n,d is‡k œg" ySœf† n¢kakg kÜUg yeÙ o@
kÜU Wkaf.a id.skak Újkafkys o@ fkdfyd;a kÜUg msÛmiska
41 W! l=Uqr fm`re .dkÜ weoa o@
lmÜÛjka id.skfa kka
11
Tnfudn mshdUk œg" Wf.a YlaØh uy;a neœka"
Wkaf.a megjqka lEu b,a,d kÜU W! œYajdi lr"
foœºkag lE .ik œg kÜf˜ nr jev
Wkag lEu imhkafka ljfrla o@ W!g ndr fokafkys o@
12
kÜf˜ wiajekak
lu;g /ialr f.fkkÜ we;e hs
39 öö mÈj;j, is‡k
j,a t½jka meg›
.ik ld,h
kÜU W! flfrys
œYajdihla ;nkafkys o@
13
kÜU okafkys o@ meianrdf.a mshdm;a
fkdfyd;a uqj fokÜkaf.a jefkk f›.h læuhs'
m%iÝ; f›,dj tfy;a"
kÜUg ±k.; yeÙ o@ meianrdg lK fldld fuka
2
Wka .e’ f.k is‡k udi mshdUkakg fkdyeÙ h'
14
.Kka lrkakg kÜUg mܽjka o@ W! fmdf<dfjys “cÏ oud"
Wka meg› .ik ld,h mfiys ;dmfhka
tajd WKÏiÜ• •ug ;nhs'
kÜU okafkys o@ 15
3
Wka keUqre • megjqka “ys fldg tfy;a" tajd mhg mEf.kakg;a"
œ<s re° my lr.kak ld,h jk i;=kaf.a mdoj,g
kÜU okafkys o@ fmdŠ jkakg;a
4
Wkaf.a meg› jkfha je‹" mܽjka nj wu;l lrhs'
16
f,dl= •" YlaØu;a • msg • hØ' Wf.a megjqka
h<s wdmiÜ fkdtØ' W!g whsØ keØjdla fuka
5
j,a fldg½jdg W! ±Š isØka Wkag i,lhs'
Úoyi °kh flf<a;a" Wf.a uykaish ÚIaM, jqj o"
Wf.a neº• ,syd uq° yeúfha;a th .Kka .kafka ke;'
17
ljfrla o@ foœ¹fK` Wf.ka m%Çj j<lajd"
6 W!g keK kqjK fkd ¡
uu
md½lrh W!g f.hla fldg" yeúh fial'
18
f,ajdh W!g Ømam,la fldg W! mshdm;a œoyd ³jk l,
Úhu flf<–' W! wiÜg;a" wirejdg;a
7
W! k.rfha f>`Idj iskdfihs'
19
.Kka fkd.Úhs' fc`’"
W! úhe³rdf.a lE.eiSu wiÜg fjr •úh ³kafka kÜU o@
fkdi,lhs' f,, fok flire
 fc`’ 39-40 618
Wf.a f.f,ys me<f|›f› kÜU o@ wNsfh`. flf<ys h(
20
Wf.a fyaIdrjfhka ±kaj;a kÜU th w;ayúkafkys o@
–ÚiÜka “h.kajd" ke;fyd;a
m<óe‡fhl= fuka mek mek hkak thg ms<s;=re fokafkys ±÷÷hs
W!g ie,eiaiÜf› kÜU o@ j°< fial'
21
W! –‡hdjf;ys l=r .id"
YlaØfhka To je‹ ³j–ka fc`’f.a ms<s;=r
’f.
hÜo fiakdj,g uqyqK fohs' 3
tœg fc`’ ms<s;=re fo–ka
22
W! NSØhg iro• fldg fufia lS h(
;eØ fkdf.k is‡hs' 4
ööi–ºÚ"
lvqm;g msÛmd fkdhhs' uu wkÜjK f,i l;d flf<–'
23
yS fldmÜj o
Tng l=uk ms<s;=rla fokafk• o@
æ<sfik fy,a,h o
uu lg mshd Úy~ jkafk–'
l=vd fy,a,h o 5
uu tla jrla" l;d flf<–á
Wf.a wefóa je¡ fo`xldr fohs'
24 ms<;
s r
= e fkdfo–'
WfoH`.fhka l•ms; j
25
W! f›.fhka ³jhs' uu fojrla l;d flf<–'
meØø hk fydrKE y~ bkamiÜ l;d fkdlr–'÷÷
wefik œg" W!g Úi, j is‡h foœ¹K
œ¹Kk kaf.a l;dj
fkdyeÙ h' 6
ta ta fydrKE y~g tœg foœ ;=udfK`
W! i;=Û y~ kóhs' ie~ iÜ<fóys jev is‡–ka
igk o fufia ms<s;=re ³ka fial(
fifkœhka wK fok y~ o
7
ööfc`’"
W! bj w,a,d ³r ¡ u ±k .Úhs' –Úfil= fuka tŠ;r j keósg
26 uf.a m%Yakj,g ms<s;=re foj'
Wl=iaid wyig ke.S
ol=KÏ foig mshdm;a œoyd hkafka 8
öud widOdrK h÷hs ;Èl fldg"
kÜf˜ kÜj×ka o@ ökÜU Újeræ h÷hs Ùhdf.k
27
rdcd,shd wyig mshUd kÜU ug jro ;nkakg
Wf.a le±,a, Wia ;ekl idokafka W;aidy lrkafkys o@
kÜf˜ wK msg o@ 9
kÜU ud jdf.a u n,i•mkak o@
28
W! Wia mÈj; u; jihs' ud jdf.a u y~ kód
.súl=½ uq³kaj, le±,a, idohs' .Èckd lrkakg kÜUg yeÙ o@
29
tys isg wE; uE; n,d" 10
yeÙ k•"
³r olakd fofkØka f.!rjfhka yd W°r;ajfhka ieriS"
W! f.d³re fidhd .Úhs'
30 œN+Øh yd fY`Ndj
u<isrer fld;k o
rdcd,shd t;ek h' me<|f.k keósg tkak'
11
Wf.a meg› tys f,a Wrd fndØ'÷÷ Wvó= wh foi n,d" Woyi j.=rejd
Tjqka my; fy<kak'
12

40 ;jo"
foœ¹fK`
fc`’g ms<s;=re fo–ka"
³okka foi fk;a fhdud hgm;a lr"
Tjqka jik ;efkys
Tjqka fmdŠ lroukak'
2 13
ööfc`’" Tjqka yeu fok OQ,sfhys j<,d"
kÜU i› n,eØ foœºkag u<jqkaf.a f,dfjys Tjqka ne| ;nj'
39'30 uf; 24'28á ¬la 17'37
 fc`’ 40-41 619
14 2
fufia lf<d;a" Wf.a kdifha ,KÏ mgla oukakg j;a"
kÜf˜ ndyq n,fhka Wf.a ylal W,Ùka
kÜU u .e<fjkakg iu;a neœka is³re lrkakg j;a
uu;a kÜU miikafk–' kÜUg mܽjka o@
15 3
±jeka; fnfyfud;a k• W! kÜUg
i;d foi n,kak' fndfy` lkak,› lrkÜ weoa o@
W! ue›f›;a uu há kÜfUka
kÜU ue›f›;a uu h' ohdkÜl•mdj wheækÜ weoa o@
4
W! f.dfkl= fuka ;K fld< lhs' ioyg u W! kÜUg
16
tfy;a" Wf.a ;=k‡fha YlaØh o fufylrejl= jk ms×i"
nf‰ uia f.dnj, n,h o kÜU iuó .sœiÜula lrkÜ weoa o@
5
l,amkdjg .kak' iÜr;,a mlaIsfhl= iuó fuka
17
Ùysú .ila fuka kÜU W! iuó
Wf.a j,a.h fl<ska • is‡hs' fi,a,• lrkÜ weoa o@
Wf.a .d;aj, kyr YlaØu;a h" fkdfyd;a"
18
Wf.a weglÛ f,`lv jeÚ há kÜf˜ hÜjØhkaf.a œfk`oh ms×i
b, weg hlv fmd® jeÚ h' kÜU W! ne| ;nkafkys o@
19 6
foœºka uejQ i;=ka w;r fjf<| fmdf<a ‘jrhka
by< u ;ek W! wf;a h' W! .ek flafj,a lrkÜ weoa o@
W! mrdch l< yeÙ jkÜfha fjf<ºka w;r
Wf.a uejq•ldr lmd fn°.kÜ weoa o@
7
foœ ;=uka yg muK h' Wf.a yu
20
ish® jk i;=kaf.a uia fy,a,j,ska j;a"
fl<s u~, jk lºj, Wf.a T½j wejq½• “,shÙka j;a
W!g wyr ms×i ;K fld< we;' is³re lrkakg kÜUg yeÙ o@
21 8
W! lÛ mºre hg kÜU W! iuó fmdrne³fjd;a
ng mºre yd ta igfka ;ru is;d n,kÜá
j.=re fijfKys ,.shs' is;d Úl• is‡kÜ'
22
lÛ mºre W!g fijK fohs' 9
wfka·
f°< winv ng .iaj,ska f,œhd;ka k•
W! jg • we;' ;,auy foi ne,Sfuka
23
.x bjqre ;<d j;=r keó=K;a" jevla ke;'
W!g “hla ke;' W! ³Û mu×ka
lg olajd .xj;=r .e®j;a –Úid weo jefgkÜ Úh; h'
W!g lrorhla ke;' 10
24 W! weœiaiSug ;r•
fldlalla oud
W! w,a,d .kakg j;a æúh weØ flfkla ke;'
W!g kdia ,KÏjla oukakg j;a W! iuó igka lrkakg
yeÙ iuf;la weoa o@ iu;a ljfrla o@
11
W!g myr ¡ f’frk –ksid

41 f,œhd;ka k• uqyq³ iÈmhd

“,S lÛjÙka wækakg j;a"
Wf.a æj lUhÙka n¢kakg j;a 12
ljfrla o@
f• uq½ forfKys ljqre;a ke;'
Wf.a wjhj"
kÜUg yeÙ o@ Y+r Ndjh yd

41'1 .S;d 74'14á 104'26á fhid 27'1

 fc`’ 41-42 620
wx. ,laIKj, ruH;dj .ek T›yq “fhka we,<S hØ'
26
fkdÙhd is‡kakg lvqfjka j;a" fy,a,fhka j;a"
ug fkdyeÙ h' l=vd fy,a,fhka j;a" B;,fhka j;a
13
Wf.a msg yu myr ¡
.,jkakg ldg yeÙ f› o@ W!g ;=jd< l< fkdyeÙ h'
27
Wf.a hlv jeÚ jeiau hlv jqj o
mid lrf.k hkafka W!g ms³re jeÚ h'
ljfrla o@ f,`lv jqj;a ærd .sh ,Shla jeÚ h'
28
14
taid Nhxldr o;a fofm<ska hÜ;= B.ia myrg
Wf.a yl= mdvd æ.yúkakg W! m,d fkdhhs'
m‡fhka .ik .,a
yeÙ ldg o@
15 W!g ms³re –gla jeÚ h'
m,sia msg m,siaj,ska jeiS.;a 29
fmd,a,la jqj o
Wf.a msg l½ .,a fuka
W! ms³re lene,a,la fuka i,lhs'
iœh we;' l=vd fy,a,h .ik œg
16
tajd wiaig W! iskdfihs'
iÜ<ó mjd fkdjæk f,i 30
Wf.a wefóa
tajd tÙfklg fldrfmd;=
±Š f,i hd • we;' ØhÜKÏ msóka len,s f.dvla
17
tajd tÙfklg we,S" jeÚ h'
fjka l< fkdyeÙ f,i u•k hka;h % la fuka
tÙfklg noaO • we;' W! ufvys we¡ hhs'
18 31
W! Ù™isk œg t<shla nn<hs' W! uqyq³ æh
W° jk ysre fuka l,afoarul j;=r fuka
Wf.a weia nn<hs' kgkakg i,iajhs'
19 th nqn½ q ou oud
Wf.a uqœka .sÚ o® Úlau hhs'
.sÚ mÜmÜre Odrd .,d hhs' kgk f;,a nºkla fuka lrhs'
32
20
W³fka kgk l,afoaruÙka fuka o W! hk uó
±fjk mr~e,a fuka o W! miÜmi meyeæ,s j æ<sfihs'
Wf.a kdia mÜvqj,ska ³• kóshs' W! uqyqo iܳ fmK f.dvlg yrjhs'
33
21
Wf.a yqiafuka .sÚ wó=re kóshs' W!g iu l< yeÙ if;la
.sÚ cd,djla Wf.a l‡ka Úlafuhs' f• uq½ forfKys ke;á
22 W! NSØh fkdyºkk i;a;ajfhÙ'
Wf.a f., wØ n,i•mkak h' 34
W! b;d u wNsudkS i;=ka jqj o
W!g uqK.efik ljqre;a
fy<d oÙhs'
“fhka we,<S hØ' jk i;=kaf.a f,dfjys
23
Wf.a yf• /<s tlg we,S we;' w.rc f,i jecfUhs'÷÷
th fkdkefuk hlv fuka
;o j we;' fc ` ’ m iÜ;e•
mi ;e• is; yr yrjjd .ekSu
24
Wf.a is;
.,la fuka o
h‡ weUre• ., fuka o
42 tœg fc`’"
ys– ;=uka yg ms<s;=re fo–ka"
fufia lS h'
;o h' 2
ööTn
25
W! keós‡k œg i› n,eØ foœ ;=udKka nj;a"
uyd •rfh` mjd “hg m;a fjØ' Tng fkdl< yeÙ
W! lvd mÚk œg Ùis;a keØ nj;a"
 fc`’ 42 621
uu oÚ–' 9 f;audkSh t,smia o IÜysh “,aooa o
3
ud l;d flf<a" khud;Sh fY`mÈ o f.dia" i–¹Kka
ug ±kÜula keØ foa .ek h' jykafia wK l< f,i l<y' i–¹Kka
ug w„ka;H jk" wkjfn`O jk jykafia fc`’f.a wdhdpkh ms<s.;a fial'
wisúu;a foa .ek h' 10
fc`’ ish –;=rka Wfoid hdƒÆ l< œg
4
Tn l;d lrk œg
i–¹Kka jykafia Tyqf.a fmr mejØ hi
ijka fokakg;a"
Tf’ m%Yakj,g ms<s;=re fokakg;a biÜre fo.=K fldg h<s ³ka fial' 11Tyqf.a
Tn ug wK l< fial' ish® ify`or ify`oúfh` o m<uq Tyq ±k
5
l,ska ud Tn .ek ye¢k is‡ ish,af,` o Tyq fj; me–K
lÚka wid ØnqfKa h' Tyqf.a Újfiys Tyq iuó lEu ld"
tfy;a" i–¹Kka jykafia Tyqg me–fK› œm;aØ
±ka udf.a u fofkØka iuq°h .ek fYdalh m%ldY fldg Tyq
uu Tn ±l .Ø–' wiajeiÝ y' T›yq tÙfkld ú¡ ldishla yd
6
tneœka rka uqoaola Tyqg ;Hd.s l<y' 12fufia
uu ud .ek u i–¹Kka jykafia fc`’f.a uq,a ld,hg
,Ðcd fj–á jvd wjidk ld,hg wdYSÈjdo l< fial'
´œ,af,ys yd w½j, ys| neg½jka oyy;r oyila o TÛjka
miÜ;e• is;a ;efj–'÷÷ yhoyila o f.dkandka oyila o fldg½
wj
wjii dkh fokÜka oyila o Tyqg is‡fh` h' 13ta wer
Tyqg mÜ;%hka i;afofkla o ´jre
7 ;jo" i–¹Kka jykafia f• jpk
fc`’g j°< miÜ Wka jykafia f;audkSh ;=kafofkla o jQ y' 14Tyq jeŠu,a ³jg
t,smiag l;d fldg" ööudf.a fiajlhd jk mdrdmØÚh hk wÈ:h weØ fc–ud o fo
fc`’ fuka kÜU iy kÜf˜ –;=rka fofokd ud jeÚ ³jg iÜ.kaOkS hk wÈ:h weØ flYshd
.ek we;a; fkdlS neœka" udf.a Woyi o ;=ka jeÚ ³jg iÜf,`pkS hk wÈ:h weØ
kÜU,d flfÈ weœ<S we;' 8tneœka kÜU,d flfrka-ymamÝla o Ùhd k• ;e” h'
ojk hd. mÝcdjla TmamÜ lrk ms×i" f.dka 15
fc`’f.a ´jre ;r• iÜrEmS ldka;dfj` ta
i;afofkl=;a neg½jka i;afofkl=;a /f.k uq½ rfgys u fkdis‡hy' Tjqkaf.a mshd
udf.a fiajlhd jk fc`’ fj; hkak' Tyq
kÜU,d fjkÜfjka whe³• lrkÜ we;' tœg Tjqkaf.a fidfydhÜrka iuó Tjqkag o
kÜU,df.a wÇkl•j, ye‡hg ud œiska i•m;a Wreu fldg ³kafka h'
kÜU,dg ³Èœmdl fkdfok ms×i Tyqf.a 16 bkamiÜ" ld,hdf.a wejEfuka fc`’
whe³• ms<s.kafk–' udf.a fiajlhd jk tlish i;<sia jila ãj;a • i;r jeÚ
fc`’ fuka kÜU,d ud .ek we;a; fkdlSjyq mrmÜr olajd ore uqKÏnqrka ±l 17æ.dhÜ j<¹
h÷÷hs j°< fial' urKhg m;a • h'

42'3 fc`’ 38'2 42'4 fc`’ 38'3 42'10 fc`’ 1'1-3

 622
.S ; dj,s h
.S;dj,sh jkdys fyfn%› ck;djf.a kuialdrhg yd Ndjkd ãœ;hg wh;a W°r lDØfhÙ'
m%isoaO kuialdrh i|yd wjYH iaf;`;% iy fm!oa.,sl hdĮ hk wx. fol u fuys olakg
we;'
fcrei,fuys rcÏ uy fo› ue³fÈ ¡ o jkaokd .ukaj, ¡ o foœ¹Kkag ;=Ø meiiÜ• ¡u tys m%uqL
,laIKh hs'
fuys i|yka .S;" my; ±lafjk múæ" m%Odk fldgia mylg jÈ. l< yeÙ h(
1' iaf;`;% yd kuialdr .S; 8"19"29"33"65"96"98"100"103"104 wdæh'
2' cdØl wdhdpkd .S; 44"74"79"80"83 wdæh'
3' rdclSh .S; 2"18"20"21"45"72"101 wdæh'
4' mdfm`ƒpdrK yd wdhdpkd .S; 3"5"6"7"13"17"22"51"120 wdæh'
5' ;=Ø meiiÜ• .S; 30"32"34"41"66"92"138 wdæh'
uy fo› ue³fÈ kuialdrh ms×i Wiia ix.S; l,djla o" jdol uKav,hla o uekœka
ixœOdk j ØnqKÏ nj fmfka' f• .S; f.;+ neØu;=kaf.a yeóS•j, .d•NSr;ajh o NlaØh o"
ldjHuh ,laIK o wØ W°r h'
Ù%ia;=ka jykafiaf.a ãœ;fha œfYaI wjia:djkays ¡ o b.eka••j, ¡ o .S;dj,sfhka imhd .;a
ÙhÜ• i|yka l< nj o Ùj hÜ;= h' lkao Wv foaYkdf› ÙhÜ•j, .S;dj,sfha wdNdih fnfyœka
ms<s“Uq • we; ^6(8á 24(3-4á 37(11á 48(2&' l=reish u; wjidk fudfydf;a Wka jykafia mejiÝ
Ùhukla o fmfka ^22(1&' fujeÚ fya;+ka Úid" f• mer× lDØh wo olajd u Ù;=kÜ f,df›
f.!rjdorhg ,la • we;'

m<uq jk ldKavh
m<u
^.SØld 1-42&
ienE jdikdj ³okkag k• jro mejfÈá
o–Ûka iuó Tjqkga
1 ³okka Wmfoia wkÜj fkdhk"
m›lrejkaf.a uó fkdhk"
foϼka .rykakka
6
.ejiܕ ke;af;a h'
o–Ûka yg
i–¹fK` irK jk fial'
weiÜre fkdlrk" mœÛkaf.a udÈ.h
2
i–ºkaf.a œkfhys mSØ% m%uæq ; jk" œkdYhg hkafka h'
æjd ? th Ndjkd lrk
fu!,s ux., .Shla
–Úid

3
Tyq
Nd.Hjka;fhla jkafka h'
2 cd;Ska
œma,jhg ierfikqfha uka o@
we, f°< woaor isÛjd weØ" ck;djka Úiaidr l=uka;K %
lrkÜfha uka o@
Úhu l,g m, ork" 2
i–¹Kkag o
fld< mr • fkdhk t;=ukaf.ka w“fiia ,;a
.ilg iudk há Úú¹Kkag o
Tyq lrk ieu foa ire idr f›' uySmd,fh`
4
mœgq ofk` tfia fkdfjØá œfr`‘ j keósg is‡kafk` há
T›yq iÜ<fóa hk fnd,a w•mØjre
yd iudk jkafkda h' tla /ia • Wmd fhdokafk` h'
5 3
œÚih tk ° wm ysr lr weØ œ,x.= “|ou–ka"
1'3 fcr 17'8 2'1-2 Ù%hd 4'25-26
 .S;dj,sh 2-4 623
ho• lvdou–ka msys g m;d w®hu he³u
öwms Úoyi ,nuq÷hs °œ;af.a .S;hÙ'

4
T›yq mjikafk` h'
i.f,dj isyiÜka wrd jev is‡k
W;a;uhdfK` iskdfik fial'
3 i–ºÚ" ug i;=fr`
.KÚka fndfy` jkafk` há
ug œreoaO jkafk`
5
i–¹fK` Tjqka yg tkak tkak jeŠ jkafk` h'
múydi lrk fialá 2
ööfoœ msygs la Tyqg ke;e÷÷hs
tl, Wka jykafia fl`mfhka ud .ek Ùhkafk`
Tjqkg a ;rjÛ lrk fialá jeŠ jeŠfhka keóS tkafk` h'
Woyiska Tjqkg a 3
i–ºÚ"
;Èck lrk fial' tfy;a Tn ud wjg m,syla jekak'
6
udf.a Y=oOa isfhdka .sr u;af;ys ud uysuh Tn há
ud r⺠yg Ùre½ m<|jd Tn ud æú .kajk fial'
rclu ³kafk–' 4
uu i–ºkag y~ kód fudr.i–á
7
uu f• foaj Úfh`.h t;=udfK` ish Y=oO a lkafoa isg
m%ldY lrkafk–á ug ms<; s r
= e fok fial'
t;=udfK` ug l;d fldg" 5
uu
öökÜU udf.a mÜ;a l=ure h" jeofyj Ú°.Ú–á
wo uu Tf’ msh rc jQfh–' h<s wjæ fj–'
8
kÜU leueØ fohla udf.ka wheækak' ukao" i–¹fK`
il, cd;Syq ug /ljrKh fok fial'
kÜU Wreuh jkafk` há 6
oi oyila i;=rka is‡h;a
uq½ uy fmdf<dj o ud jg fldg"
kÜU ika;l jkafka h' “h iel Ùis;a
9
kÜU oro~q md,khÙka udf.a is;g ke;af;a h'
Tjqka is|“|" 7
i–ºÚ" jeŠh uekjá
ue‡ nºkla fia foœºÚ" ud uq°®j uekj'
iÜKÏ œiÜKÏ lr we;e÷÷hs j°rk fial' ukao"
10
rcjreÚZ· Tn i;=rkaf.a n, is|,k fialá
ta Úid isys mølaIdldø j is‡kak' ³okkaf.a o< “|,k fial'
N+mØjreÚ· 8
ch isú tkafka i–ºkaf.ka h'
fuhska .=rel• is;g .kak' wdisú Tn fikó flfrys f› jd·
11
i–ºka yg
.re“fhka fiajh lrkaká msysg m;d iji he³u
12
“fhka we,f<–ka" °œ;af.a .S;hÙ'
râºka md isU.kak'
ke;fyd;a t;=udKka Woyiska
œ.iska Tn jekfikÜ we;'
4 ud rlakd udf.a foœºÚ"
f• hdækakg
ms<;
s r
= e ³k uekj'
ukao" œmf;a ¡ Tn ud –´ fial"
t;=uka Woyi jyd weœf,kafka h' ug lreKdlr
i–ºka irK fidhd hk f• he³ug ijka ³k uekj'
2
ish,af,` wdisú ,nkafk` h' –ÚiÜÚ"
2'7 Ù%hd 13'33á fyfn% 1'5á 5'5 2'9 t<so 2'26-27á 12'5á 19'15 3 2 iduq 15'13--17'22
 .S;dj,sh 4-5 624
Tn ug fldmuK l,a ijka fokÜ uekjá
yrir fjkÜjg wreK÷® tk l, mÝcd mÜo fldg
.eryq• fokakyq o@ Tn tk ;=re n,d is‡kafk–'
4
ÚIaM, fohg ke—" Tn ³Iaglug msh % lrk
uqidjdohg we¡ hkakyq o@ foœ flfkla fkdjk fialá
3
i–¹Kka ±ye– wh Tn w“uqj kmÜrg
;ukag u f;`rd.;a nj bv fkd;nk fial'
5
is;g .kak' wyxldr whg
t;=udfK` udf.a he³ug Tn w“uqfjys
ijka fok fial' ;ekla ke;af;a h'
4
“fhka we,<S .sh;a wmrdOlrejkag
mdmfhka ³re jkaká Tn oaf›I lrk fial'
6
ixiÜka isØka hykg • i–¹fK` fndre f;m,k ok
Ndjkd lrkak' jkik fialá
5
Úh–; mÝcd i–ºkag mÜokaká –kSure lm‡ wh
t;=uka flfÈ œYajdih ;nkak' ms<ls ,
= a lrk fial'
6 7
ööwmg mSØ% h fmkajkafka uu Tn œmÜ, fmu fmr±ú fldg
ljfrla ±÷÷hs Tn Úfjig msœfikafk–á
fndfy` fok ÙhØ' .re“h md–ka
i–ºÚ" Y=oO
a ue³r w“uqj kuækafk–'
8
wm fj; Tn l=½Kei i–ºÚ"
fhduq l< uekj' ug i;=rka fndfy` is‡k neœka"
7
Ok OdkH" –æmeka ±ye– uó ud f.k .sh uekjá
nyq, j weØ whg jvd" .; hÜ;= uó ug fmkakj Ü uekj'
9
Tn uis; ud i;=rka mjik foa
b–ysú mSØ% fhka mÜrjd we;' œYajdi l< fkdyeÙ h'
8
uu Ydka; isØka ie;mS" Tjqkfa .a is;
jyd Úkaog h–' ±Š ³Iagl–ka msø we;af;a h'
ukao" i–ºÚ" Tjqkfa .a W.=r
Tn muKla ug iÜ/Ù j œiSug wuq fidfydkla jeÚ h'
jr fok fial' T›yq æfjka
bƒPd nia f°vkafk` h'
wdrlaIdj i|yd he³u 10
foœºÚ"
°œ;af.a .S;hÙ' Tjqka kid jkid ®j uekjá

5 i–ºÚ"
ud he³ug ijka fokÜ uekjá
udf.a Ndjkdj ie,l=j uekj'
Tjqkfa .a l+g Wmdhj,g
Tjqka u wiÜ l< uekjá
Tjqkfa .a fndfy` wmrdO Úid
2
râºÚ" udf.a foœºÚ" Tjqka ³úka ³re l< uekj'
Tn irK m;d uu tkafk–' ukao"
lreKdfjka ud he³ug T›yq Tng tfrys j
ijka fokÜ uekj' ler,s .eiÜfj` h'
3 11
i–ºÚ" w®hu udf.a he³ug Tn irK hkafk`
4'4 tmS 4'26 5'9 fr`u 3'13
 .S;dj,sh 5-7 625
9
mSØ
% fhka mskd h;a jd· i–¹fK` udf.a hdæÚ weiÝ fialá
Tn Tjqka rlakd neœka t;=udfK` ud he³u
T›yq œmÜ, i;=‡ka ms<.s kak fial'
10
Wo• fj;a jd· udf.a ish® i;=fr` mrdch •
Tn ku msh % lrkafk` ,Ðcdjg me–fK;a jd·
mSØ% m%fu`o fj;a jd· yæisfhka u œhjq,a •
12
ukao Tn wdmiÜ yeø h;a jd·
o–Ûkag wdisú fok fialá
hÜlaØh i|yd he³u
i–ºÚ"
Tn fmu m,syla fuka fnkac—h l=Ifa .a jpk Úid °œ;a œiska
Tjqka jg lrk fial' i–ºkag .dhkd lrk ,o ldjHhÙ'

iÜjh m;d he³u 7 i–ºÚ" udf.a foœfhÚ"

ud /ljrKh Tn fj; u h'
®yqne| tk remÜ lef,ka
°œ;af.a .S;hÙ'

6 i–ºÚ"
Tn Woyiska
ug ;rjÛ fkdl< uekjá
2
Úoyia fldg ud uq°,kak'
ke;fyd;a"
.<jkakg neú ;eklg
±Š fl`mfhka o~qj• kܳk uekj' isxyfhl= fuka"
2
i–ºÚ" ³n, ug Tjqka ud veyef.k hkÜ we;á
lreKd l< uekjá tys¡ ud len,s fldg
udf.a weglÛ fmdŠ • we;á urd oukÜ we;'
3
ud iÜj l< uekj' i–ºÚ" udf.a foœfhÚ"
3 flfkl=g h• whÜlØ a hla
uu uq½uÚka u le<š is‡–á
i–ºÚ" Tn fldmuK l,a ud lr we;ak•"
4
mud jk fiala o@ –;=frl= yg fyd|la fjkÜjg
4
i–ºÚ" h<s jevu fldg kmÜrla lr we;ak•"
ur×ka ud .<jd.kaká ug jrola l< i;=frl=
Tn Ør fm–ka ±ka ud uq°,kak' Úoyia lr weúfh• k•á
5 5
ukao" ur×ka miÜ i;=fr` ud ®yqne| wjq;a
Tn .ek isy• s ula ke;af;a há ud w,a,d.Ú;a jd·
md;d,fha Tn yg T›yq ud lmd" fldgd ur;a jd·
meiiSula ke;af;a h' udf.a u<l| ´œ,af,ys ou;a jd·
6 6
uu fi`³Ùka jEø is‡–' i–ºÚ" Tf’ Woyiska
yeu /hl u lº½ ie,Sfuka keó=ÛKÏ uekjá
hyk f;;a • we;á udf.a tæúldrhkaf.a
lº½ oyúka fld†gh fmóS we;á fl`md.aÚhg œreoaO j
7
je,mSfuka udf.a fofk; is‡h uekjá
bæ— we;á wjæ j ug msyg s jqj uekj'
i;=rka Úid ud weia wºre • we;' Tf’ Úhuh
8
ish® mœÛÚ" ud fjØka hkaká hÜlØa h bÛ Ùøu h'
7
ukao" i–¹fK` i› f,` i; tla /ia j
ud œ,dm y~ weiÝ fial' Tn jg lr is‡;a jd·
6'1 .S;d 38'1 6'8 uf; 7'23á ¬la 13'27
 .S;dj,sh 7-8 626
by< wyfia Tjqka ueo uu ;=Ø .S .h–'
Tn isyiÜka wrd jev is‡kak' wØ W;a;u ys– ;=uka yg
8
i–¹fK` i› i; yg ;=Ø .S mji–'
hÜlØ a h i,id fok fial'
foaj uysuh yd –Úidf.a W°r;ajh
i–ºÚ"
udf.a ±ye–lu;a"
wysxillu;a wkÜj 8 i–ºÚ"
wfma i–ºÚ"
Tf’ kduh f,` mÜrd
ud œÚYaph l< uekj'
9
–Úia isf;ys fld;r• uysudkaœ; jkafka o@
is;• = me;=• œuid,k" Tf’ f;afc` uysuh
±ye–l–ka w.;eka m;a i.f,dœka tmsg
foœ W;=udfKÚ" ms</s › fokafka h'
2
wo–Ûl• “| oukaká Ùú ore “<sº isóØ s uqœka
oy• rch msyÛ s jkak' Tn i;=rd o m<s.kakd o
10
foœ¹fK` ug /ljrKh fok Úy~ l< fial'
m,sy jk fialá remÜ To “¢–ka n,fldÛjla o
wjxl is;a weØhka yg bæ l< fial'
3
ms<i s rK jk fial' ish÷Øka Tn Úu l< wyia ;,h o
11
foœ¹fK` Tn msyfs gjQ i| u~, o
±ye– œÚilrefjla jk fialá ;re je,a o
tfy;a Úr;=re j Woyia j ud krUk l,ay"s
4
fkdis‡k fial' –Úid .ek is;kakg ;r•
12
mœÛ okka Tyq ljfrla o@
jeræ uóska fkdyefrk œg" –Úid .ek i,lkakg ;r•
foœ¹fK` Tyq i;= j‡kdlu l=ula ± hs
ish wism; ØhÜKq lrk fialá ug isf;kafka h'
5
³kÜ æh ;e;aljd tfy;a" Tn –Úid ujd we;af;a"
iÝ°k• lrk fial' foœºkag muKla
13
udrl wœ ilia lrk fialá fo jeÚ jk f,iska h'
B;," .sÚ B;, lrk fial' f;o hi Ùre<la
14
tfia jqj o" kmÜre ofk` Tyq ysi m<|k ,oafoa h'
6
kmÜrelu ms<i s |
s .ÚØ" Tn uejQ yeu foa
whÜ;l= u .e’ f.k is‡Ø" Tyqg hg;a l< fial'
uqidjdoh m%i; Q lrØ' Tn Tyq uq½ ilaj<g
15 w•mØ l< fial'
T›yq “u ;ekl
7
.eUqre j<la ydrd ;nØ" .j" neg½ wd¡ i;=ka o
lemÝ jf<ys T›yq u jefgØ' jk i;=ka o
16 Tyqg hg;a l< fial'
Tjqka l< kmÜr
8
Tjqka msg u wdmiÜ ths" wdldY mlaIk S a yd uqy³q uiÜka o
Tjqkfa .a ta ³Iaglu o i;a iuq³r yeu i;=ka o flfÈ
Tjqkg a u h<s m‡ika fohs' w•mØlu
17
i–ºkaf.a hÜlØ a h .ek –Úid yg mjrd ³ka fial'
7'9 t<so 2'23 8'2 uf; 21'16 8'4 fc`’ 7'17-18á .S;d 144'3á fyfn% 2'6-8 8'6 1 fldú 15'27á tmS 1'22á fyfn% 2'8
 .S;dj,sh 8-9 627
9
foœºÚ" wfma i–ºÚ" Tn œYajdi lrØ'
Tf’ kduh f,` mÜrd Tn fidhd tkakka
fld;r• uysudkaœ; jkafka o@ Tn Ùis ° w;a fkdyúk fial'
11
isfhdka .sfrys jev jik
±ye– œÚYaph .ek meiiÜ•
i–ºka yg .S .hkaká
°œ;af.a .S;hÙ'
uq½ f,dj yeu cd;Skg a
9 i–ºÚ"
yo m;af,ka uu Tn yg ;=Ø mqo–á
Tn l< yeu wisúu;a Ù%hd
12
i–ºka l< foh mjikak'
³la.ekœ,s weØ ljfrl= j;a
t;=udfK`
m;=rd yúkafk–á wu;l fkdlrk fial'
2
Tn .ek is; is;d l=,u a ;a •
jro lrk ldg;a
Woka wkkafk–á
i–ºkaf.a o~qju ys– f›'
ufy`;a;uhdfKÚ" Tf’ ku 13
i–ºÚ" ug lreKd l< uekj'
m%YiaØ .S;fhka miikafk–'
3 i;=rkaf.ka jQ
Tf’ wd.ukh krUd
udf.a ±Š ³l i,ld®j uekj'
i;=fr` miÜ nei hØá
ure uqfjka ud fjka lr.; uekj'
meÙ< jefgØ" jekfiØ' 14
4
idOdrK œÚilreÚ" tœg Tn ug ³ka fi;a isú .ek
isyiÜka wrd fcrei,f• i› i; yg
Tn jev ys¢k fialá ch ;=Ø .S mjikafk–'
15
ud .ek kvqj wid œcd;Sy q j<la lmd
ug hÜlØ a h bÛ l< fial' tu jf<ys jeˆ is‡Ø'
5
cd;Skga ;rjÛ fldg" tf,i u W.=,la wgjd
wo–Ûjka œkdY fldg" tu W.=,g wiÜ • is‡Ø'
16
Tjqkfa .a ku i–¹fK` hÜlØ a h bÛ fldg
ioyg u uld yúk fial' m%ldY jQ fial'
6
i;=rkaf.a k.r iÜKÏ œiÜKÏ lr we;' l=æÛ ofk` ;uka fy<k
tajdfha k•.• Wmd ±f,a meg,S is‡Ø'
17
u;lfhka mylr we;' ³okkaf.a brKu md;d,h f›á
Tjqka i°l,a œkdYhg foœºka wu;l lrk cd;Skg a ;a
me–fKjq fial' tfia u f›'
7 18
i–¹fK` æ<s¹ yeu °
isyiÜka wrd i° jev is‡k fialá wu;l fkdjkÜ we;'
œÚih ms×i mSŠ; whf.a me;=u;a
ish isyiÜk msyfs gjq fial' ioyg u hgm;a fkdjkÜ we;'
8 19
t;=udfK` jŠkÜ uekj i–ºÚ"
±ye–l–ka Tng tfrys j keós‡kakg
uq½ f,dj kvq œi¹,k fialá –Úidg bv kܳk uekj'
cd;Ska hÜlØ a iy.; f,i cd;Sy q Tn w“uqj
œÚYaph lrk fial' œÚYaph lrkÜ ,n;a jd·
9 20
i–¹fK` mSŠ;hka yg i–ºÚ" Tjqka NSØfhka we,<S hkakg
Wia n,fldÛjÙá ie,iÜj uekj'
œm;aØ iufhys uy n,fldÛjÙ' cd;Ska uefrk iÜ® wh muKla nj
10
Tn ms<.s kafk` ±k.kakg ie,iÜj uekj'
 .S;dj,sh 10-11 628
msysg i|yd he³u ta wirK wh

10 i–ºÚ"
Tn wE;a • is‡kafka uka o@
œm;a iufha
11
³okkaf.a w;g wiÜ • is‡Ø'
ööfoœºka fu;k ke;á
t;=udKka uqyK q jidf.k we;'
l=ug ieó• is‡k fiala o@ Ùis l,l th fkdoÙkÜ we;e÷÷hs
2
wyxldr mœÛ ofk` Tyq isØka is;d.Úhs'
12
æ<sºka yg mSvd lrØá i–ºÚ" wjæ jkaká
tneœka Tn w; Tijd uq°.kaká
;uka wgjk W.=,aj, æ<sº wh isys lrkak'
13
;=uQ u wiÜfjØ' ³Iaghd foœºka yg
3
³okkaf.a mdr†Ûj Ú.d lrkafka uka o@
;uka .ek u fjhs' ööTn o~qj• fkdfok fiale÷÷hs
uiÜre ofk` i–ºkag Ú.d lrØ" Tyq isØka Ùhd.kafka uka o@
14
t;=uka fy<d oÙØ' Tn ³la lror .ek i,lk fialá
4
³okd Wvó=lu Úid Tn Wmldr lrkakg Ú;r iÝ°k• h'
foœºka fidhd fkdhhs' wirKhd ish ãœ;h Tng Ndr fohs'
öfoœ flfkla f,df› ke;÷ hkÜ Tn wkd:hdf.a
Tyqf.a Ú.ukh hs' wdOdrlre jk fial'
15
5
ta –Úid ieu œg u kmÜrkaf.a yd ³okkaf.a n,h
i› biÜfrka jecfUkÜ we;' is| “|,kaká
by<ska tk fo› Úhuh .ek k• Ùis kmÜrla bØú fkdjk f,i
Ùis ±kÜula Tyqg ke;' Tjqkg a o~qj• lrkak'
16
ish i;=rkag Tyq Ú.d lrhs' ioyg u
6 i–¹fK` râ¹fK` h"
Tyq ;ud yg fufia Ùhd.Úhs(
ööfkdjefg– uu lj°j;aá t;=ukaf.a œâ;fhka
Ùis œm;la ke; ud yg'÷÷ œcd;Ska jekfikÜ we;'
7 17
idmfhka" /j‡,af,ka" i–ºÚ" mSŠ;hkaf.a œ,dmhkag
ieyeislfuka Tn ijka fok fialá
Tyqf.a uqj msø Øf’' Tjqkg a Tn æúh fok fial'
kmÜr iuó whÜlaØh 18
–ys msg jik –Úidf.ka
Tyqf.a æj. f,, fohs' ;j;a “hla weØ fkdjk múæ"
8
.•udkfha ieó• isg wkd:hd yd mSŠ;hd
Tyq Úf°ia wh lmd fldghsá idOdrK f,i œÚYaph l< uekj'
msysgla keØ wirKhska tk ;=re
Tyq udk n,hs' i–ºka flfÈ Ørir neØ fmu
9 °œ;af.a .S;hÙ'
.=ydf› Úok isy rol= fuka
Tyq f.d³re fidhd
ryia ;ekl ,e. we;á 11 ys– ;=uka fj;
/ljrKh ug we;'
tneœka"
æ<sº okka veye.kÜ we;á
ure ±, ° weo.kÜ we;' öömlaIfs hl= fuka
10
iÜokd myr ,nd" “u jeˆ" lº hdhg mshdUkake÷÷hs
.=<s .eiS is‡hsá Tn ug Ùhkafka l=ug o@
10'7 fr`u 3'14
 .S;dj,sh 11-13
2
wkak n,kak"
kmÜre ofk` ³kak ;e;aljØá
wºfÈ isg iÜokka yg œæk ms×i
B;, ³kÜ æfhys fhdoØ'
3
mok• foord “| jeÛfKd;a
±ye– whg
lr .; yeÙ fohla f› o@
4
ys– ;=udfK` ish Y=oO a ue³fÈ
jev jik fial'
t;=udKkaf.a isyiÜk
i.f,dfjys h'
ys– ;=udfK` isheiska
f,` i; œuid n,k fial'
5
i–¹fK` iÜokka yd ³okka yeu
œuid n,k fialá
t;=udfK` ieyeisl• lrkakdg
fjr n¢k fialá
6
³okka u;
.sÚ mÜmrÜ e jiajk fialá
f.kao.• ojd mܽiaik iÜ<ó o
Tjqka ysi msgg tjk fial'
7
ys– ;=udfK` ±ye– h"
.=K oyug msh % we;af;Ù'
±ye– wh
t;=ukaf.a uqyK q oÙkafk` h'
wNlaØh mejØ l,l l< whe³u
°œ;af.a .S;hÙ'
629
öömsyg
s la keØ æ<s¹
;<dfm<d ouk Úid"
ta ³l ug wefik Úid"
uu ±ka tys jevu lr–á
Tjqka m;k /ljrKh
i,id fo–'÷÷
6
fl`fjys i;ajrla oud
WKÏ lrk ,o ú¡ fuka
i–ºka nia iÜmús is³ h'
7
i–ºÚ" wm /l.; uekjá
l=æÛ wkdpdúl mrmÜrÙka
wm Úr;=re /l.; uekj'
8
mœÛ ofk` Tnfudn hØ'
rg ieu foi ³isú; jecfUhs'
i–ºka fj; he³u
°œ;af.a .S;hÙ'
13 i–ºÚ" fldf;la l,la Tn ud
wu;l lrk fiala o@
ioyg u o@
Tn ud yer oud
wyl n,df.k is‡k fiala o@
2
is;a f›okdfjka ;eœ;e•
fldmuK l,a is‡kak o@
æjd ? fi`³Ùka fm<sfm<S
fldmuK l,a is‡kak o@
ud i;=fr` ug by<ska
fldmuK l,a

12 i–ºÚ" msyg s jqK uekj'

ie±yej;=ka bØú j ke;'
œYajdijka;lu
3
jecfUkafk` o@
foœ i–ºÚ" ud i,ld
ug ms<;s r
= e ³k uekjá
f,dœka ;=rka • we;' urK Úkao j<lajk ms×i
2
–Úid –Úidg fndre mjihsá ud fofk;g t<sh fokak'
4
pdÛ niska fois;a weØ j l;d lrhs' tœg fkdyel" udf.a i;=rdg"
3
i–ºÚ" ööTyq mer³fj–÷÷hs
Tjqkfa .a pdÛ nia kj;ajkaká ud .ek" Ùhkakgá
mÜridr• keØ lrkak' fkdyeÙ h" udf.a i;=rkag
4
T›yq udf.a jeˆu .ek iskdfikakg'
5
fufia Woka wk;s( Tf’ Ør fmfuys uu r¹ is‡–'
ööwm úis foh wms Ùhuqá Tn ud .ef<jq neœka
l=ug o wm Úy~ jkafka@ uu mSØ
% jkafk–'
6
ljqre o th kj;kafka@÷÷ i–ºka ohd lreKd mE neœka
5
wm i–¹fK` fufia j°rØ( t;=uka yg uu .S .hkafk–'
 .S;dj,sh 14-16 630
wfoajoDIa‡lhkaf.a brKu ljfrl=g œish yelafla o@
2
°œ;af.a .S;hÙ' Úf°ia f,i l,a hjk"

14 ööfoœ flfkla ke;e÷÷hs

wkÜjKfh` isØka is;Ø'
tjeÚ wh wOu l=æÛ foa u lrØá
±ye– f,i jev lrk"
wjxl joka mjik
;eke;a;dg h'
3
hym; lrk Ùisfjla .;= fla<d• fkdÙhk"
Tjqka w;r ;j;a ke;' –;=rdg kmÜr fkdlrk"
2
i–¹fK` wi,ajeishdg tfrys j
iÜrf,dj isg n,k fialá lg l;d fkdm;=rk
–Úia f,dfjys keKj;a wh" ;eke;a;dg h'
foœºka je| mÜok wh" weoa± hs 4
Tyq ³okka ms<l s ,
= a lrkafka h'
œuik fial' i–ºkag .re lrk whg
3
Tjqka ish,a,ka u uq<d j f.dia we;á Tyq .reire md"
i› i; flf,ia u,ska msø we;' jdis wjdis fkd;ld"
fyd|la lrk Ùisfjla ke;á ish fmdfrdka³ bÛ lrhs'
we;a;g u ke;' 5
4 Tyq
lEu lkakdla fuka
uqo,a fmd<shg fkdfohsá
udf.a fikó ld ouk"
ud yg whe³• fkdlrk" Úf°ia whg œreoaO j
wo–Û f• whg w,a,ia fkd.kafka h'
isys kÜjK keoa o@ fujka .=KeØ –Úid yg
5
foœ ;=uka ;uka lSlre whg msúySula Ùis l,l fkdjkafka h'
<x j jev jik neœka"
ys– ;=u mru iem; h'
mœÛ ofk`
uy;a “fhka we,<S hØ' °œ;af.a –la;d• k• ldjHhÙ'
6
mœÛ ofk`
æ<sºkaf.a is;• = me;=• jHÈ: lrØ' 16 foœºÚ"
uu Tn irKfldg .Ø–'
tfy;a" i–¹fK` tneœka ud /l.; uekj'
Tjqkfa .a irK jk fial' 2
uu fufia lS–(
7
isfhdka lkafoka ööi–ºÚ" Tn udf.a i–¹Kka jykafia h"
œuqlØ a h me–×fhd;a udf.a i› i•m; h'
fl;r• fyd| o@ Tn yer wkaÙis fi;la
ys– ;=uka ish fikóg
ug ke;af;a h'÷÷
iem i•m; ³ka œg" 3
cdfld’ fm<m;g –ys u; jik neØu;ayq
fldmuK mSØ % hla o@ W;=• jkafk` há
bYardfh,a fikóg Tjqka ms<ns | œmÜ, i;=gla
fldmuK i;=gla o@ ug we;af;a h'
4
wka foœ msyg s la m;d ³jk whf.a
neØu;=kaf.a pú; ,laIK ³l fndfy` jkafka h'
°œ;af.a .S;hÙ' mdkSh f,a mÝcd

15 i–ºÚ" Tf’ fo› ue³frys

ljfrl=g is‡h yelafla o@
Tf’ Y=oO
a lkafoa
uu Tjqkg
Tjqkfa .a kdu
a fkdmÜokafk–á

ud uqœka fkdmjikafk–'
14'1-3 fr`u 3'10-12
 .S;dj,sh 16-17 631
5
i–ºÚ" udf.a Wreuh yd brKu tfy;a"
Tn jykafia h' Ùis kmÜrla keØ nj ³Û fial'
4
Tn" Tn muKla u wka wh fuka
ud Wreu fldgi rlakd fial' uu kmÜr l;d fkdflf<–'
6
udf.a j;= ms‡j, iSud Tf’ kSØ ms<m s eoafo–á
ruH ;ekaj, msyg s d we;af;a h' ieyeis Ù%hd udÈ.fhka
ud i;= Wreuh msh% xlr h' je<lS is‡fh–'
7 5
ug Wjfoia fok ys– ;=uka yg Tn mejiÝ oy• ufóys
;=Ø lrkafk–' .uka flf<–'
? hd•j, ¡ ud is;i a ;kays bka bj;a j
kÜjK my< jkafka h' ud blau .sfha ke;'
8 6
ys– ;=uka Úr;=re foœºÚ"
ud w“hi ;nd.kafk–' Tn ug ms<; s r= e fok Úid
ud ol=KÏ mi uu Tng y~.i–'
t;=udKka jev jik neœka ud whe³ug lka fhduq l< uekjá
uu fkdief,kafk–' udf.a nia weiÜj uekj'
7
9
tneœka uis; Woka wkhsá –³•lreÚ" Tf’ ol=KÏ wØka
uyo mSØ
% fhka mskd hkafka há i;=re “fhka
ud .; iÜ/Ù j we;af;a h' wm .<jkÜ uekjá
10
ukao" Tn ud md;d,fhys Tf’ wisúu;a fmu
fkdr|jk fialá fy<s l< uekj'
8
Tf’ ±ye– ;eke;a;dg Tf’ u fofk; rlakd fia
crdm;a •ug bv fkdfok fial' ud /l.kaká
11
Tn ug ãjk uó fy<s lrk fial' Tn mshdm;a fijfKys
Tn w“uqfjys msúmÜka i;=g iÜ/Ù j ud iójkak'
9
ug jkafka h' fjr ne| ud wj‡ka is‡k
Tn ol=KÏ mi iem i•m;a i;=rkaf.ka o
ioyg u we;af;a h' ud fld,a,lk ³okkaf.ka o
ud /l.kak'
Úf°ia flfkl=f.a wdhdpkh 10
ud i;=rkag ohdj ke;á
°œ;af.a hdƒÆjÙ' T›yq Wvó=l–ka nia f;m,Ø'

17
11
i–ºÚ" ud jglr ieu foiska n,d is‡Øá
udf.a f• idOdrK he³ug ud “u fy<Sug udk n,Ø'
12
ijka ³k uekjá T›yq .scÏ f,i f.d³r n,d hk
udf.a y~.eiSug lka ³k uekj' isxyfhl=g iudk há
ukao" ud th mÜokafka wjxl isØÚ' ryis.; j /l is‡k
2
ud .ek kvq ;Sk³a j ;reK isxyfhl=g iudk h'
13
Tfnka u me–fKa jd· i–ºÚ" keós‡kÜ uekjá
Tf’ fofk;g hÜlØ a h fmfka jd· udf.a i;=rkag uQK ¡
3
Tn uis; Wr.d ne¬ fialá Tjqka mrdch l< uekjá
rdØ%fha ud mølaId l< fialá Tf’ lvqm; f,,jd
Tn ud œuid ne¬ fialá ³okkaf.ka ud –³j uekjá

16'8-11 Ù%hd 2'25-28 16'10 l%shd 13'35

 .S;dj,sh 17-18 632
14
Tf’ n,h md t;=udfK` ish ud,s.df› isg
Tjqkfa .ka ud .ef<jqj uekj' ud y~g ijka ³ka fial'
³okkaf.a m, œmdl ud hdæÚ t;=uka fj; keós×'
7
fuf,dj ¡ u Tjqkg a ,efnkÜ we;' tœg –ysl; fi,• l•md jQjd há
Tjqkg a Úhu fldg weØ lºj, mok• foord fi,jqfKa há
³la mSvdj,ska ukao"
Tjqkg a o~qj• l< uekjá t;=udfK` Woyia jQ fial'
8
ta o~qju t;=udKkaf.a kdiamÜ~qj,ska
Tjqkfa .a orejkag o ³• j,d keós×á
bØú fldgi uqœka w.aÚ cd,d Úlau
orejkaf.a orejkag o ³k uekj' ish,a, ojd ±— h'
15 9
ud o–Û fyhska t;=udfK`
uu Tf’ uqyK q oÙkafk–á wyi kudf.k my< jQ fial'
ud wjæ jk l, t;=ukaf.a md hg .k÷ºr mejØ×'
Tf’ iajrEmh ±l 10
t;=udfK` æjH r:h wrd
iEySug m;a jkafk–' hd;%d l< fialá
udre;h kueØ mshdm;a œoyd
ch ;=Ø .S;h
f›.fhka jeŠh fial'
i–¹Kka jykafiaf.a fufylre" °œ;af.a .S;hÙ' 11t;=udfK` wºr
Tyqf.a ish® i;=rkaf.ka o idjq,a wØka o
i–¹Kka jykafia Tyq –´ l, Tyq f• .SØldf› ;ukag fmdfr`kdjla
jpk i–¹Kka jykafiag lSf› h' lr.;a fialá

18
2
i–¹fK`
udf.a iœ YlaØh jk i–ºÚ"
uu Tng fm%ua lr–á
12
jeys j,d mg,
;ukag uKavmhla lr.;a fial'
t;=udKka fj; jQ Woa¡maØfhka
udf.a mÈj;h há n,fldÛj há >k j,dl=½ o
–³•ldrhdfK` h' .,a jeis yd .sÚ wó=re o
Tn ud foœ¹fK` há Úla–×'
13
mÈj;h h' i–¹fK`
uu Tn irKfldg .Ú–' wyia l=fiys .s.r= e• ³ka fial'
Tn ug m,sy há ufy`;a ; uhdfK`
.e<•f• n,h há ish y~ ÚlaujQ fial'
Wia fldÛ mjqr h' tœg
3
ish® meiiÜ•j,g .,a jeis yd .sÚ wó=re Úla–×'
14
ys–l• weØ i–ºÚ" t;=
u dfK` ish B;, œo
uu Tng wheo is‡–' i;= rka oi foi hejQ fialá
fufia udf.a i;=rkaf.ka œ³,s ier tjd
uu .e<fjkafk–' Tjq k a mrdch l< fial'
4 15
uryqf.a /yeka ud fj<d.;af;a há i–ºÚ"
jkik c,Odrd ud .s,.;af;a há Tf’ ;rjÛ Ùøfuka o
5 Tf’ kdifha yqifa • f›.fhka o
md;d, /yeka ud fj<d.Øá
urKfha u,m;a ug wgjd Ø“×' i;a iuq³r fy<s fmfy<s œh'
6 16
udf.a œmf;a ¡ i–ºkaga whe¡–" t;=udfK` by<ska w; fmdjd"
udf.a foœºkag fudr.eiS–' ud w,a,d.;a fialá
 .S;dj,sh 18 633
28
.eUqre c,Odrdj,ska i–ºÚ"
ud weo.;a fial' Tn udf.a myk o,ajk fialá
17
t;=udfK` udf.a foœ i–¹fK`
udf.a n,j;a i;=rkaf.ka o udf.a wºr t<sh lrk fial'
29
tæúldrhkaf.ka o Tf’ msyfs gka
ud uq°.;a fial' uu hÜo yuq° w“nj–(
tfia flf<a" Tjqka ug jvd foœ ir×ka
n,i•mkak neœÚ' uu mjqre WŠka mek h–'
18 30
udf.a œm;aØ ld,fha ¡ foœ uó iÈj i•mÝÈK há
T›yq ug œreoaO j keóS wdyá i–ºkaf.a jpkh Ørir h'
tfy;a" irK m;d tk yeu whg
i–¹fK` ug irK jQ fial' t;=udfK` m,syÙ'
19 31
t;=udfK` bvlv weØ ;eklg ys– ;=uka yer
ud f.kd fialá fjk foœ flfkla weoa o@
ud flfÈ msh% ukdm jQfhka wfma foœºka yer
ud –´ fial' mÈj;hla ;j;a weoa o@
20 32
udf.a ±ye– ãœ;h wkÜj o udf.a bó‡h
udf.a Ù%hd iÜmús is³ jQfhka o n,fhka m<|jkafk`
i–¹fK` ug m%ØM, ³ka fial' foœ¹fK` h'
21
uu i–¹Kkaf.a udÈ.j, udf.a udÈ.h
.uka flf<–' iÈj i•mÝÈK lrkafk`;a
udf.a foϼka flfrka t;=udfK` h'
33
³Iag f,i fjka fkd•–' udf.a fomd uqj mdo fuka
22
t;=ukaf.a ish® Úfh`. YS>% lrkafk`;a"
ud bæúfhys ;nd.Ø–' Wia .sú uq³kaj, ud msyÛ s jkafk`;a
t;=ukaf.a wdÇ w;a fkdyf<–' t;=udfK` h'
23 34
uu t;=uka w“uqfjys udf.a ndyqfjka
Úf°ia j is‡fh–á f,`lv ³kÜ kuk ;rug
mœka je<lS is‡fh–' hÜo “ug ud mÜyK q Ï lrkafk`;a
24
tneœka" i–¹fK` t;=udfK` h'
35
udf.a ±ye– Ù%hd wkÜj" .e<•f• m,sy Tn ug ³ka fial'
udf.a msúis³ meje;au wkÜj Tf’ ol=K; udf.a wkÜ.y % h œh'
ug m%ØM, ³ka fial' Tf’ msyg s ud Wiia flf<a h'
25 36
mlaImd; whg Tn mlaImd;lu o Tn ud hk uó m<,a l< fialá
Úf°ia whg Úf°ia nj o udf.a fomd ia:r § j msy‡ s ×'
37
olajk fial' udf.a i;=rka ®yqne| w,a,d.Ú–á
26
msœ;=re whg msœ;=re nj o Tjqka jkid –i wdmiÜ fkdyefr–'
38
ys;j
= laldr whg œfr`Oh o h<s fkdkeós‡k múæ
olajk fial' Tjqkg a myr fo–'
27
Tn mSŠ;hka uqok fialá T›yq ud md fijfKys jefgØ'
39
tfy;a" igkg Tn udf.a bó‡h
Tn Wvó= jQjka my;g fy<k fial' n,fhka m<|jk fialá
18'33 yn 3'19

ug œreoaO j keó=KÏ wh
Tn ud hgf;ys uev,k fial'
40
udf.a ffjrlaldrhka
ud œiska is|,kÜ ,nk ms×i"
udf.a i;=rka
ug msÛ mdkakg i,ik fial'
41
T›yq msyg s fidhd fudr.iØ'
tfy;a"
Tjqkg a .e<jq•ldrfhla ke;'
i–ºkag fudr.iØá
tfy;a"
t;=udKkaf.ka ms<; s r
= la ke;'
42
tœg uu
iÜ<fóys mdfjk ´œ,a, fuka
Tjqka iÜKÏ œiÜKÏ lr–á
•æj, uv fuka
Tjqka mhska md.dou–'
43
Tn ck;djf.a Woaf>`IKj,ska
ud uq°.kak fialá
ud
cd;Skfa .a kdhlhd lrk fial'
ud fmr ±k fkdis‡ fikóla
ug fiajh lrØ'
44
ud .ek weiÝ flfKys u
T›yq ug lSlre jkafk` há
œfoaYy S q ne.Em;a ,S,dfjka
ud fidhd tkakdy'
45
œfoaYyS q ug wjk; jkafk` há
ish n,fldÛj,ska
fjjq, fjjq,d msg;g tkafk` h'
46
i–¹fK` ierfo;a jd·
udf.a m%dldrh jk
t;=ukag meiiÜ• f› jd·
udf.a œuqlØ a °hlhdfK`
wka yeug mrfu`;a;u jk fial'
47
t;=udfK` jkdys
ud fjkÜfjka m<s.kak"
cd;Ska ug hg;a lr fok
foœ¹fK` h'
48
t;=udfK` udf.a i;=rkaf.ka
ud uqok fialá
ug œreoaO j keós‡kjqkg
18'49 frdau 15'9 19'4 fr`u 10'18
.S;dj,sh 18-19 634
Tn ud msyÛs jk fial'
m%pKavldøkaf.ka ud uqok fial'
49
tneœka i–ºÚ" uu œcd;Ska w;r
Tng meiiÜ• mÜo–á
Tf’ kug ;=Ø .S .hkafk–'
50
t;=udfK` ish rcÏg
ch isú fok fialá
;uka wØka w“fiia ,;a
°œ;a rcÏg o
Tyqf.a jxYhg o
ioyg u lreKd lrk fial'
ueœ,af,ka m< jk foaj uysuh
°œ;af.a .S;hÙ'
19 wyia ;,h
foœ uysuh m%ldY lrkafka há
.=jka ;,h
t;=ukaf.a w;al• œoyd mdkafka h'
2
tla ækla ;j æklg
fumÜj; Ùhkafka há
tla /hla ;j /hlg
th u mjikafka h'
3
l;djla" jokla" Ùish• y~la
wefikafka keØ jqj o
ta m×jqvh
f,dj mÜrd meØø hkafka h'
4
th æh; oi; œys¡ hhs"
foœ ;=udfK` ysreg
tys uKavmhla id° ³ka fial'
5
uó=,a fm`rejÙka nei tk
ukd,fhl= f,isk"a
mSØ
% fhka ;róhg wrw¢k
•r Odjlfhl= œ,isk"a
6
ysre râ¹fK`
wyfia fldKÙka W° •
wÚla fld×ka
pdúldj Úu lrØ'
tys riakh
fkdjæk ;ekla ke;af;a h'
i–ºkaf.a jHjia:dj
7
a by<ska i–ºkaf.a jHjia:dj múiudma; há
 .S;dj,sh 19-21 635
ãœ;h mK .kajkafka h' Tn n,j;a lrk fiala jd·
3
i–ºkaf.a kSØh i;Hjd¡ há Tf’ mÜo mÝcd ish,a,
wkÜjKhkag kÜjK fokafka h' isys lrk fiala jd·
8
i–ºkaf.a wKmK;a idOdrK há Tf’ ojk hd. mÝcd
is;g if;di jvkafka h' ms<.
s kak fiala jd·
4
i–ºkaf.a wKil meyeæ,s há Tf’ uk f°< bÛ lrk fiala jd·
fofk;g t<sh fokafka h" Tf’ me;=• idÈ:l lrk fiala jd·
9 5
i–ºka flfrys Tf’ ch isú .ek
.re“h ÚÈu, há wms ;=Ø miia kóuqá
th ioyg u mjØkafka h' wfma foœºka k–ka
i–ºkaf.a œÚYaph ch flfy,s kxjuq'
hÜlØa iy.; há i–¹fK` kÜf˜ ish® whe³•
uq½uÚka ±ye– f› u h' bÛ lrk fiala jd·
10 6
rkg jvd" fmrE rkg jvd" ys– i| ish w“fiia ,;a wh
th ukyr há uqok nj oÚ–'
me×hg jvd" — me×hg jvd" i–¹fK`"
th iÜ–ysú h' ish iÜmús is³ i.f,dj isg
11 ish ol=Kf;a œuqlØ a YlaØfhka
th Tn fiajlhd yg
wk;=re weó•ula jkafka há Tyqg ms<; s r
= e fok fial'
7
th ms<m s e¡fuka iuyre
œmÜ, œmdl w;ajkafka h' hÜo úh flfrys o
12 Tjqkfa .a wYajhka flfrys o
udf.a ryia jeræ okafk` ljqre o@
fkd±k ud l< m› fi`° y< uekj' œYajdih ;nØ'
13 tfy;a"
Wvó=lf• mdmfhka
ud je<elajj q uekj' wms k•
tys n,mEug foœ i–¹Kka flfrys
uu hg;a fkdfj•jd' œYajdih ;nuq'
8
tœg uu oreKÏ mœka Úoyia •" T›yq jl=Û • jefgkafk` h'
Úf°ia flfkla jkafk–' tfy;a" wms keósg fl<ska is‡uq'
14 9
udf.a mÈj;h o udf.a –³•lre o i–ºÚ" rc;=ud –³j uekjá
jk i–ºÚ" wm hæk œg ms<; s r
= e ³k uekj'
ud uqf› jpk o ud isf;ys Ndjkd o
œch
œchYYS%h .ek m%Yxid
Tn yg msh % ukdm f› jd·
°œ;af.a .S;hÙ'
rcqf.a œchYS%h
°œ;af.a .S;hÙ' 21 i–ºÚ"
Tf’ n, merl=• .ek

20 œm;aØ ojfia ¡ ys– ;=udfK`

Tng ms<;s r
cdfld’f.a foœ¹fK`
= e fok fiala jd·
rc f;f• Woka wkhsá
Tn ³ka œuqlØa h .ek
Tyq fld;r• m%fu`o jkafka o·
2
Tng n,fldÛjla jk fiala jd· Tn Tyqf.a uk f°< mÜrjd ¬ fialá
2
t;=udfK` Tyqf.a hdæÚ
Y=oO
a ia:dkfhka fkdmsúfy<d bÛ l< fial'
3
Tng msyg s tjd" Tn iem i•m;a /f.k
isfhdka lkafoa isg Tyq fj; tk fialá
 .S;dj,sh 21-22 636
13
Tyqg i–ºÚ" Tf’ œl%u md–ka
msœ;=re rka Ùre<la Wiia jkÜ uekj'
m<|jk fial' tœg wms Tf’ f;o n, œl=• .ek
4
Tyq Tfnka æœ i•m; whe¡ h" m%YiaØ .S; .hkafkuq'
Tn Tyqg th ³ka fialá
æ.dhÜ o m%°kh l< fial' ika;dmh yd m%YiaØ
5 °œ;af.a .S;hÙ'
Tfnka ,;a œuqlØ a h
rcÏg hi biÜre f.k fohs'
lSÈØh yd m%;dmh 22 udf.a foœfhÚ"
udf.a foœfhÚ"
Tn ud w;ayeúfha uka o@
Tn Tyqg fok fial'
6
Tn Tyqg ioyg u ug msyg s fkd• udf.a hdæÚj,ska
buy;a wdisú °kh lrk fialá wE;a j is‡kafka uka o@
2
Tn Tyq iuó isˆfuka udf.a foœfhÚ"
weØ jk mSØ % fhka ojdf,ys uu Tng y~.i–á
Tyq mskjk fial' ms<;s r
= la ke;á
7
ukao" i–ºka flfÈ rdØ%fha¡;a y~.i–á
rc f;f• œYajdih ;nhsá biamdiÜjla ke;'
3
bYardfh,a ck;djf.a
ufy`;a;uhdKkaf.a
m%YiaØ .S; ueo jev jik
lreKd uysuh Úid
iÜœY=oO a jrhdfK` Tn u h'
Tyq fkdie,S rcl• lrhs' 4
8 wfma uq;k = –a ;af;` Tn woyd"
rcÏf.a ju;g ish® i;=fr` o
Tn irK fidhd .sfh` h'
ol=K;g ffjr n¢kafk` o
Tn Tjqkg a –³u ³ka fial'
wiÜ jkafk` h' 5
T›yq Tng he³• l<yá
9
Tf’ fl`mh Tjqkg a uqokÜ ,enqfj` h'
nqr nqrd kósk Tn u; œYajdih ;enQ yá
.sÚ W³kla jkÜ we;" ,Ðcd fkdjQfj` h'
ys– ;=udfK` ish Woyiska 6
wfka·
Tjqka jkid,k fial' uu –Úfila fkdj kr mKÏfjÙá
.skk a Ùka fuka –ÚiÜka w;r kSpfhÙ'
Tjqka ojd ,k fial' T›yq fuud fy<d oÙØ'
10 7
Tn Tjqkfa .a ´ orejka ish,af,` ud foi n,d"
is| ouk fialá ljgl• lrØá
Tjqkfa .a uqKn Ï rq ka –Úia f,dœka o; Úhjd" ysi jkd fufia ÙhØ(
iyuq,k s a jkik fial' 8
ööi–ºkag Tyq ndr œ×"
11
ukao" Tng œreoaO j t;=uka
Tjqka l=uka;K % h l<;a" Tyq .<jd fkd.kafka uka o@
Wmd udÈ. fh³j;a i–ºkag Tyq msh % ukdm œ×"
tajd idÈ:l fkdjkÜ we;' t;=uka
12
Tf’ B.ia Tyq uq° fkd.kafka uka o@÷÷
9
Tjqkfa .a uqyK q g t,a, lrkÜ we;á u› l=ifhka ud “ys l<"
tœg Tjqka msÛmd hkÜ we;' ujf.a <fhys ud ie;mÝ
22'1 uf; 27'46á udla 15'34 22'7 uf; 27'39á udla 15'29á ¬la 23'35 22'8 uf; 27'43
 .S;dj,sh 22 637
W;=udfK` udf.a n,h jk Tn
Tn fkdjk fiala o@ ug msygs jkakg lŠk• jqj uekj'
10 20
u› l=i fyd;a wjæfha isg" lvqfjka ud –³j uekjá
Wm; ,enQ ækfha isg ta n,a,kaf.a Wj³frka
ud /l.;a foœ¹fK` Tn h' ud .ef<jqj uekj'
11 21
³la lror <ó <ó we;' isxy lfgka ud .ef<jqj uekjá
u fjØka wE;a j fkd.sh uekj' l=½ yrl=kfa .a wxj,g ueæ jQ ud
wka irKla ug ke;' –³j uekj'
12 22
udf.a i;=fr` f.dka /<la fuka Tf’ kduh
ud jglr is‡Ø' udf.a ify`orhkag m%ldY
ndIdkays l=½ yrl=ka fuka lrkafk–á
ud jg,d is‡Ø' neØu;=kfa .a iNdf› ¡
13
f.d³re lld f.drjk Tng m%Yxid lrkafk–'
23
isxyhka fuka lg whd" ys– i–¹Kkag .re“h we;af;Ú"
T›yq ud foi n,d is‡Ø' t;=uka miikaká
14
uu cdfld’ jxYfha ish,af,Ú"
“u bysreK j;=r jeÚ h' t;=ukag f.!rjh fokaká
udf.a weó bYardfh,a jxYfha ish,af,Ú"
lÛ ykaæj,ska fjka • we;' t;=uka bæúfhys
uis; .re “fhka is‡kaká
24
ud ;=< WKÏ • .sh b‡ ms~la jeÚ h' t;=udfK` œm;g m;a whf.a
15
udf.a W.=r œm;g wjuka fkdl< fialá
le“,s;; a la fuka œh<S Øf’' th ms<ls ,
= a fldg fkdis;+ fialá
udf.a æj o Wvq;,af,a we,S we;' Tyq flfrka ish uqyK q
Tn ud u< flfkl= fuka wylg yrjd fkd.;a fialá
mig Ndr ¡ we;' Tyq y~.eiÝ l,
16
ukao" t;=udfK` ijka ³ka fial'
25
kmÜre –ÚiaiÜ n® /<la fuka uyd iNdf›
ud jglr .;af;` h' udf.a m%Yxidf› f;audj Tn h'
uerjrfh` /<la t;=ukag .re“h weØ wh w“uqj
ud jg,d .;af;` h' udf.a Ndr bÛ lrkafk–'
26
T›yq ³.S ³mam;a wh ld ”
udf.a oE;a fomd is³re lf<` h' ;DmaØu;a jkafk` há
17
udf.a weglÛ ys– ;=uka fidhkafk`
.Kka l< yeÙ ;rug mE¡ we;' t;=ukag .S miia kókafk` h'
i;=fr` T›yq ioyg u
ud foi rjd Trjd n,Ø' fi!Nd.Hh ,n;a jd·
18 27
udf.a jia;% uy fmdf<df› i;r æ.ska
;u ;uka w;r fn° .ÚØá ckfh` i–ºka iur–ka
udf.a i½j .ekSug °³ ouØ' t;=uka fj; yeø tØ'
19
ys– ;=udfKÚ" il, f,`l jdiSyq
ud yer oud wE;a fkdjkÜ uekjá Tn w“uqj je| jefgØ'

22'18 uf; 27'35á udla 15'24á ¬la 23'34á fcdy 19'24 22'22 fyfn% 2'12
 .S;dj,sh 22-24 638
28
ukao" i–ºkaf.a Újdih
i–¹fK` râ¹fK` h" udf.a i°;k jdih jkafka h'
cd;Skfa .a md,lhdfK` h'
29 uysudkaœ; rdchdfK`
fmdf<dfjys Wvó= wh
t;=ukag je| jefgkÜ we;á °œ;af.a .S;hÙ'

30
fmdf<df› uefrk iÜ® wh
t;=uka kuækÜ we;' 24 fmdf<dj yd tys weØ iEu foh o
il, f,` jdiSyq o
i–ºka ika;l fjØ'
udf.a jxYh
2
t;=ukag fufy lrkÜ we;á uqy³q c,h msg fmdf<dj msyÛ s jd"
u;= mr•mrdj,g ihÜre m;af,ys
i–ºka ms<n s | fumÜj; ÙhkÜ th ia:dms; flf<a t;=udfK` h'
3
we;' ys– ;=ukaf.a lkaog
31
ööt;=udfK` fufia l< fiale÷÷hs kóskka g Y=oO
a ljqre o@
Ùh–ka" t;=ukaf.a Y=oOa fo› ue³frys
T›yq u;= weØ jk mr•mrdj,g kjØkakg yeÙ ldg o@
4
t;=ukaf.a ±ye– Ù%hd Ù%hdfjka msúis³" isØka ÚÈu,"
mjikÜ we;' ÚIaM, fohg jeº•ms³• fkdlrk"
fndrejg fkdæjqrk"
æjH tfŒrdfK`
;eke;a;dg h'
°œ;af.a .S;hÙ' 5
tjeÚ whg i–¹fK` wdisú foØá
23
2
i–¹fK` ud tfŒrdfK` há
w. ysó ug fkdjkafka h'
t;=udfK` 6
–³•ldr foœ¹fK`
fudla iÜj foØ'
foϼka fidhd hkafk` o
Ú,a ;K “• u; ud i;majd" cdfld’f.a foœºkaf.a irK
Úi, æh fj; muqKj Ï d" m;d hkafk` o
3
ud mK.kajk fial' tjeÚ wh h'
ish kdufha uysuh ie,fik f,i 7
oajdrfhÚ" œjD; j is‡kaká
o–Û uó ud f.k hk fial' mer× f°rÛfjÚ"
4
urKh jeÚ .k÷ºre œjD; j u is‡kaká
re³re Ú•kh ueæka .sh;a" m%;dmj;a uyd Úú¹fK`
Tn ud iuó neœka" jŠk fial'
ug Ùis “hla fkdjkafka h' 8
ta uyd m%;dmj;a Úú¹fK`
Tf’ flœg o ierh‡h o ljfrla o@
ud Úh; iekis,, a jkafka h' f;o n, hq;= ys– ;=udfK` há
5
Tn udf.a i;=rka bæúfha ¡" hÜoOa ch.;a ys– ;=udfK` h'
ux., fndcÏkla ms<fs h< lr ¡" 9
jdi,a f°rÛ
ud isri f;,ska fyd|g u œjD; fldg ;nkaká
wdf,am lrk fial' mer× f°rÛ
udf.a l=i,dk W;=rd hkafka h' œjD; fldg ;nkak'
6
Tf’ ohdj yd lreKdj m%;dmj;a uyd Úú¹fK`
Úh; j" æœys–fhka jŠk fial'
10
ud wkÜj tkafka h' f• m%;dmj;a uyd Úú¹fK`

23'2 t<so 7'17 24'1 1 fldú 10'26 24'4 uf; 5'8

 .S;dj,sh 24-25 639
ljfrla o@ hÜlØa fhys yiÜrejk fial'
ta m%;dmj;a uyd Úú¹fK`" t;=udfK` hgy;a my;a whg
i› n,eØ ys– ;=udfK` fjØ' ;u udÈ.h W.kajk fial'
10
ys– ;=ukaf.a
uófmk
uófmkaa •u
•u m;d he³u .sœiÜu yd YslIa d mo
°œ;af.a .S;hÙ' ms<m
s æk whg

25
2
Tn fj; i–ºÚ
ud yoj; Tij–'
udf.a foœfhÚ
t;=ukaf.a ish® udj;a
lreKdf› yd i;Hfha
udj;a jkÜ we;'
Tn flfÈ œYajdih ;n–' 11
ys– i–ºÚ"
ud ,Ðcdjg m;a jkak udf.a whÜ;l = • uy;a neœka"
bv kܳk uekjá Tf’ kduh Úid"
ud mr° ch y~ kókak ug ludjqj uekj'
ud i;=rkag 12
i–ºka flfÈ
bv fkd;enqj uekj' .re“h weØ wh yg
3
Tn flfÈ œYajdih ;nk Tyq hd hÜ;= uó
Ùisfjl= mrdch jkafka ke;' t;=udfK` my° fok fial'
ys;j
= laldr f,i 13
Tyq iqj fia jdih lrhsá
œYajdih lv lrk wh Tyqf.a jxYhg foaYh ys– fjhs'
mrdch jkafk` h' 14
ys– ;=ukaf.a ryia ie,eiau
4
i–ºÚ" Tf’ Ù%hd udÈ.h t;=udKka flfÈ
ug fy<s l< uekjá .re“h olajk whg
Tf’ udj;a fmkajd we;á
ug meyeæ,s l< uekj' t;=udKka iajlSh .sœiÜu
5
Tf’ i;Hh wkÜj Tjqkg a okajd we;'
ud f.k .sh uekjá 15
udf.a fofk; Úr;=re
ug th b.ekakj Ü uekjá ys– i–¹Kka foig fhduqj we;á
ukao" ukao"
Tn t;=udfK` udf.a fomd
udf.a œuqlØa °hl foœ¹fK` h' i;=rdf.a ±f,ka
oji mÜrd Tn tk uó n,d is‡–' uq°.kak fial'
6
i–ºÚ" Tf’ lreKd .=Kh;a" 16
ud foi n,d
Ør fmu;a isys l< uekj' ug lreKd l< uekj'
f•jd Tf’ „rd.; .=Kdx.fh` h' ukao" uu wirKfj–á mSŠ;fj–'
7 17
i–ºÚ" udf.a fhdjqka œfha uis; ³Ùka msø we;á
mdm o wmrdO o udf.a œm;aj,ska ud –³j uekj'
isys fkdl< uekj' 18
udf.a ³la.ekœ,s yd f›okd
i–ºÚ" Tf’ hym;alu o l,amkdjg .; uekjá
uyd lreKdj o wkÜj udf.a ish® m› lud l< uekj'
ud isys l< uekj' 19
n,kak" udf.a i;=fr` fndfy` h'
8
i–¹fK` hym;a há wjxl h' lDDr ffjrfhka
t;=udfK` mœÛka yg T›yq ug fjr n¢Ø'
20
hd hÜ;= udÈ.h W.kajk fial' ud /lj,a fldg ud –³j uekj'
9
t;=udfK` Úy;udkS wh Tn flfÈ œYajdih ;enQ uu
 .S;dj,sh 25-27 640
mrdch fkdfj• jd· –kSurejka iuó
21
i;Hh yd wjxllu ud my fkdl< uekj'
10
udf.a /ljrK f› jd· Tjqkfa .a w;aj, kmÜre Wmdhka f›á
udf.a n,dfmdfrd;a;j= Tn h' Tjqkfa .a ol=K;a
22
foœºÚ" bYardfh,a ck;dj w,a,iska ´IKh • we;'
11
ish® wdm°j,ska –³j uekj' uu f• Úf°ial–ka ojia hj–á
ud uq°" ug lreKd l< uekj'
iÜ ofkl=
ofkl=f.a whe³u 12
udf.a mdo hy uó msyg s d we;'
°œ;af.a .S;hÙ' m%ios O
a kuialdrfha ¡

26ukao"
i–ºÚ"
ud .ek hÜlØ
a h bÛ l< uekj'
i–ºka yg meiiÜ• .S .hkafk–'
œYajdih yd ffOÈhh
udf.a yeisøu Úf°ia h' °œ;af.a .S;hÙ'

2
i–ºka flfÈ
wp, œYajdihla ug we;'
i–ºÚ" ud fi`æis fldg"
27 ys–i|
udf.a wdf,`lh yd œuqlØ
uu Ùisfjl=g “h fkdfj–'
a h há

mølaId lr ne®j uekjá ys–i| udf.a ãj YlaØh há

udf.a is; yd uki ug NSØhla ke;'
2
œuid ne®j uekj' ³okka jk
3
Tf’ uyd lreKdj udf.a œreoaOldrfh` iy i;=fr`
udf.a fofkØka 懖' ud ld ouk ms×i wd l,
Tng œYajdiS j ojia he•–' T›yq meÙ<S jeÛfK` h'
4 3
uu jeo.e•ulg keØ –ÚiÜka iuó n< we×hla ug œreoaO j
fkdyeisfr–á l|jqre nekao;a"
fflrd‡lhka weiÜre fkdlr–' uis;g “hla ke;'
5
³okkaf.a iud.ug ug œreoaO j hÜo .sÚ weœ½K;a"
uu ;æka u œreoaO h' uu iÜrlaI; s j is‡–'
4
Tjqka iuó mhsremdikhla ys– ;=ukaf.ka tl u he³ula hæ–á
udf.a ke;' th ;rfha fidhkafk–'
6
Úf°ia nj ±la•ug tk•" ys– ;=ukaf.a fY`Nd,xldrh
udf.a w;a fi`°" krUk ms×i;a"
i–ºÚ" foaj ud,s.df› ¡
Tf’ mÜoiÜk meol=KÏ lrkafk–' Woh Ndjkd lrk ms×i;a
7
i–ºÚ" ud æœ weØ ;dla yeu °
;=Ø f.di m;=rd yúk ms×i;a" i–ºkaf.a
Tf’ wisúu;a Ù%hd ukaærfha œiSug h'
5
miik ms×i;a œm;a ojfia ¡ t;=udfK`
uu tfia lr–' ish Njfkys ud ;nd
8
i–ºÚ" rlakd fialá
Tf’ jdiNjkhg;a" ish uKavmfhys ryia ldurhl
Tn f;aciska jecfUk ukaærhg;a ud iójk fial'
uu fmau% lr–' t;=udfK` ud Tijd
9
mœÛka yd iuó m›jla u; ud ;nk fial'
6
ud œkdY fkdl< uekjá ±kܳ ud isidrd is‡k
 .S;dj,sh 27-28 641
14
udf.a i;=rkag by<ska i–ºka flfÈ n,d is‡kaká
udf.a ysi Tij–á YlaØu;a jkaká
t;=ukaf.a uKavmfhys ffOÈhj;a jkaká
mSØ
% mÝcd mÜokafk–á i–ºka flfÈ n,d is‡kak'
ys– iºg .S .hd
foœ irK whe¡u
jdokh lrkafk–'
7
ys– ;=udfKÚ" °œ;af.a .S;hÙ'
ud y~ kód
Ùhk fohg 28 i–ºÚ"
Tng y~.i–"
udf.a mÈj; rdchdfKÚ"
ijka ³k uekjá
ug lreKd fldg ug ijka fkd ¡
W;a;r ³k uekj' fkdis‡h uekj'
8
ööud w“uqjg tkake÷÷hs Tn Úy~ jqjfyd;a"
Tn Ùhk l," ud;a md;d,hg
i–ºÚ" nei hkakjqkfa .ka
ööTn w“uqjg tkafk–÷÷hs flfkl= jkÜ we;'
2
udf.a isØka lSfj–' ud Tng y~ kók l, o
9
ud flfrka Tf’ Y=oO a ia:dkh foig
Tf’ uqyK q iójd fkd.; uekjá udf.a f°fyd;a uq³ka ;nk l, o
Woyiska Tn fufylrejd udf.a hdæÚ y~g
neyer fkdl< uekj' lka ³k uekj'
3
Tn udf.a irK jk fial' ish wi,ajeishka iuó
udf.a œuqlØ a °hl foœfhÚ" idu°kfhka l;d l<;a"
ud my fkdl< uekjá ys; hg kmÜre fƒ;kd weØ
ud w;a fkdy< uekj' ³Iaghka o
10
udf.a ujqmh s fofokd fkdmK;al• lrkakka o iuó
ud w;ayeúfh` há ud my fkdl< uekj'
4
tfy;a" ys– ;=udfK` Tjqkfa .a Ù%hdj, ye‡hg o
ud ms<.
s kak fial' ³Iag l,aÙh % d wkÜj o
11 Tjqkg a m, œmdl ³k uekjá
i–ºÚ" Tf’ oy• uó
ug b.ekakj Ü uekjá Tjqka l< foa wkÜj
udf.a i;=rka Úid Wj³re rys; uól Tjqkga m, œmdl ³k uekj'
5
ud f.k .sh uekj' Tjqka
12 i–ºkaf.a Ù%hd fy`
udf.a tæúlrejkaf.a wNsmd% hj,g
ud mdjd kܳk uekj' t;=ukaf.a ÚÈudK fy`
fndre idlaIl s drfh` o fkdi,lk neœka"
lDDr f,i ;Èck lrkafk` o t;=udfK`
ug œreoaO j keóS is‡Ø' Tjqka ioyg u
13 iÜKÏ œiÜKÏ lrk fialá
ööãj;=ka w;r
i–ºkaf.a hym;alu h<s fkdmsyÛ s jk fial'
6
ug olakg ,ef’ h÷÷hs i–ºka yg m%Yxid f› jd·
uu œYajdi lr–' ukao" t;=udfK`
28'4 t<so 22'12
 .S;dj,sh 28-30 642
udf.a hdæÚ y~g ijka ³ka fial' yÈfudka lkao
7
i–¹fK` ³j mÚk f.dka jiail= fuka o
udf.a YlaØh há kgkak i,iajk fial'
7
udf.a m,sy h' i–ºkaf.a lgy~ .sÚ o® fn°,hsá
8
uu t;=udKka flfÈ i–ºkaf.a lgy~
œYajdih ;e”–á jk .en fid,jhsá
uu msygs ,æ–' ys– ;=udfK`
tneœka ldfoIa jk .en fid,jØ'
9
udf.a is; wØYhska Woka wkhsá i–ºkaf.a lgy~
uu t;=ukag yo m;af,ka uqj fokÜkg
a megjqka “ys lrjhs"
;=Ø .S .hkafk–' jkh md½ lrjhs"
8
i–¹fK` t;=ukaf.a
ish fikóf.a YlaØh h' ud,s.dfjys ieu foh u"
t;=udfK` ööTng uysuh f›jd÷÷hs Ùhhs'
10
ish rdcdNsfIalh ³ka whg i–¹fK`
œuqlØ a fha n,fldÛj jk fial' c, l| u;
9
Tf’ fikó uq°" rdc f;aciska jev ys¢k fialá
Tf’ wdf›×l fikóg rdc ,S,dfjka
wdisú ³k uekjá ioyg u jev ys¢k fial'
11
Tjqka fm`IKh fldg i–¹fK`
ioyg u /ln,d.; uekj' ish fikóg YlaØh fok fialá
ish fikóg
udre; ueæka foaj y~ idu°kfhka wdisú fok fial'
°œ;af.a .S;hÙ'
iÜjh .ek m%YiaØ .Shla
29 æjH mÜ;f% hÚ"
i–ºkag meiiÜ• fokaká
t;=uka f;o n, miikak'
°œ;af.a .S;hÙ'
foaj .Dyh lem Ùøf• .S;hÙ'
2
ys– ;=uka kug
æh hÜ;= uysuh fokaká 30 mSØ
Tn ud Wiia l< neœka o
udf.a ³la .ek ud i;=rkag
% •ug kܳka neœka o
mdúY=oOa ;ajfhka ieriS
t;=uka kuækak' i–ºÚ"
3 Tng m%YiaØ .S .h–'
i–¹Kkaf.a y~
2
c, u;=fhys wefia' udf.a foœ i–ºÚ"
c, u;=fhys jev jik Tng hdæÚ lSfj–"
uysudkaœ; ys– i–¹fK` Tn ug iÜj fi; ³ka fial'
3
.Èckd lrk fial' i–ºÚ"
4
i–¹Kkaf.a y~ n,j;a há Tn md;d,fhka
i–¹Kkaf.a y~ f;acdkaœ; h' ud f.dv .;a fialá
5 ud j< m,a,g fkdhk múæ
i–¹Kkaf.a y~ Ùysú .ia “|,hsá
f,nfkdfka Ùysú rela Tn ud æœ /l.;a fial'
4
iÜKÏ œiÜKÏ lrhs' mskja ;=Ú"
6 i–ºkag .S miia kókaká
f,nfkdkays lº je‡
Wv mÚk jyq megjqka fuka o ta ÚÈu, kduhg ;=Ø .S .hkak'

29'1-2 .S;d 96'7-9

 .S;dj,sh 30-31 643
5 2
ukao" t;=ukaf.a Woyi ud foi Tf’ foijk fhdud"
weis,,a lg muK h' fkdmud j ud –³j uekj"
t;=ukaf.a lreKdj æœ weØ ;dla h' ug n,.;= œuqlØ a mÈj;hla o
/fha ye•u mjØhsá wdrlaIl n,fldÛjla o
Woh mSØ
% h W° fjhs' jqj uekj'
6 3
ööiem i•mf;a ¡ Ùis°l Tn udf.a mÈj;h yd n,fldÛj h'
uu fkdfi,afjkafk–÷÷hs tneœka Tf’ kdufha wkÜyiska
Ùhd .Ø–' ug uófmkajd
7
i–ºÚ" Tf’ lreKdfjka ud f.k .sh uekj'
4
Tn ud fkdief,k m›jla fuka ud we,a,uS g
;yjqre l< fial' Tjqka iójd weØ ±f,ka
tfy;a" Tn ud flfrka ud f’rd.; uekj'
ieójqK œg" Tn udf.a rlaIia:dkh h'
5
uu le<UqfK–' Tn w;g udf.a ãœ;h Ndr lr–'
8
i–ºÚ" i;Hjd¡ foœ i–ºÚ"
Tng y~.eiS–á Tn ud –´ fial'
6
i–ºka yg fndre foœ foaj;djka kuæk whg
lkak,› flf<–' uu oaf›I lr–'
9
ud j< m,a,g .sh œg tfy;a" uu i–ºka flfÈ
udf.a urKfhka l=ula f› o@ œYajdih ;n–'
7
fmdf<df› mig yereKÏ whg Tf’ lreKdj .ek i;=Û •
Tf’ i;Hh mejish yeÙ o@ Woka wk–'
10
i–ºÚ" Tn udf.a ³la mSvd ³Û fialá
ijka ¡ ug lreKd l< uekj' Tn udf.a is;a f›okd
i–ºÚ" f;are• .;a fial'
8
Tn udf.a irK jqj uekj' i;=rd wf;a ud isr fldg fkd;nd"
11 Úoyfia hkak tkak
Tn udf.a f°•ki
fid•kig yefrjq fial' Tn ug bv ³ka fial'
9
Tn udf.a f.`× fræ uq° i–ºÚ" ug lreKd l< uekj'
;=Û ms<fs hka ud ieriÝ fial' uu ³Ùka –úlS is‡–'
12
±ka bØka uu Úy~ j fkdis‡–' udf.a oEi o .;is; o
Tng .S miia .hkafk–' fida³Ùka jEø we;'
10
udf.a foœ i–ºÚ" udf.a ãœ;h ³Ùka .; fjhsá
ioyg u Tn yg .S .hkafk–' ud l, oji iÜi• Ü ,Efuka f.• hhsá
udf.a YlaØh
foajdrlaIdjg Ndr •u lkiai,af,ka msúfyhsá
°œ;af.a .S;hÙ' udf.a weg –³½ laIh • hhs'

31
11
i–ºÚ" udf.a tæúlrejka Úid
Tf’ /ljrKh fidhd t–' uu wi,ajeishka w;r
Ùis°l uu kj Úka°jla • is‡–á
Úka°jg m;a fkdfj•jd' ud okakd wºkk whg
Tf’ ±ye–l–ka ud uq°®j uekj' uu NSØhla • is‡–á
31'5 ¬la 23'46
 .S;dj,sh 31-32 644
•æfha ud olakd wh l,yldú whf.ka
ud fjØka m,d hkafk` h' Tjqka fjka fldg
12
ud u;lfhka bj; .sh" Tf’ ue³frys iÜ/Ù j ;nk fial'
21
–h.sh flfkl= fuka i–ºka yg m%Yxid f› jd·
wu;l • we;á ukao" t;=udfK`
“ºKÏ nºkla fuka bj; ° we;' n,fldÛ kÜjrl ¡ t;r• mܳu f,i
13 ug lreKdj ±lajQ fial'
fndfy` fofkl=f.a flf,iܕ nia
22
ug wefiaá ööTn fjØka ud bj; ±uQ fiale÷÷hs
ud wjg NSØh we;' udf.a blaukaldrl–ka lSfj–'
–ÚiaiÜ ug œreoaO j tfy;a" ud Tf’ msygs fijQ l,
l=uka;K% h fldg udf.a lkak,›jg
udf.a æœ kid,Sug Tn ijka ³ka fial'
23
Wmd fhdoØ' i–ºkaf.a ish® ie±yej;=Ú"
14
tfy;a i–ºÚ" t;=ukag fmau
% lrkaká
ud œYajdih ;enqf› ys– ;=udfK`
Tn flfrys u h' ie±yej;=ka rlakd fialá
ööudf.a foœfh` Tn h÷÷hs Ùh–' Wvó=l• lrkakjqkg a
15
udf.a ãœ; .uk Tn wf;ys h" œmÜ, m%Øœmdl fok fial'
24
udf.a i;=rka yd i–ºka flfÈ
ug mSvd lrkakjqka wØka œYajdih ;nk ish,af,Ú"
ud uq° yeúh uekj' YlaØu;a jkaká
16 isØka ffOÈhj;a jkak'
Tn fufylre jk ud foi
lreKdfjka ne®j uekjá
ludj ,e”f• jdikdj
Tf’ Ør fm–ka
°œ;af.a wkÜYdikd .S;hÙ'
ud .ef<jqj uekj'
17
uu Tng y~.i–á
uu Úka°jg m;a fkdfj• jd· 32 wmrdOhg iudj o
mdmhg iudj o
,;a –Úid wdisú ,oafoÙ'
³ofk` Úka°jg m;a fj;a jd· 2
T›yq Úy~ j md;d,hg h;a jd· jrola .ek
18
wNsudkfhka yd Wvó=l–ka i–ºkaf.ka fp`okdjla fkd,nk"
iqokka fy<dolakd" jxl is;la fkdueØ –Úid
fndre Ùhk æj wdisú ,oafoÙ'
3
Úy~ l< uekj' udf.a jro .ek Úy~ j is‡–ka"
19
foaj .re“h we;a;ka Wfoid oji mÜrd lº½ fy<d iÜi• Ü ,Efuka
;nd weØ Tf’ .=Kj;alu udf.a weóm; ærd .sfha h'
4
fld;r• o@ æjd ? fofla ¡ u
Tn flfÈ œYajdih ;enQ wh fj; Tn ug o~qj• l< fialá
th fld;r• udf.a YlaØh my j .sfha h'
uy;a f,i fmfka o@ .s•ydkfha ¡ keØ jk
20
–ÚiÜkfa .a l=uka;K% j,ska æhiSrdj fuka œh<S .sfha h'
5
Tn wdrlaIdfjys udf.a m› fkdiójd
Tn Tjqka iójk fialá uu mdfm`ƒpdrKh flf<–'
32'1-2 fr`u 4'7-8 32'5 2 iduq 12'13
 .S;dj,sh 32-33 645
ööys– ;=ukag t;=ukag meiiÜ• .S; .hkak'
3
udf.a m› Ùhkafk–÷÷hs lS–' t;=ukag kj .S;hla kókaká
Tn o udf.a mdm fo`I uy y~Ùka
lud l< fial' olaI f,i jdokh lrkak'
6 4
tneœka Tf’ ie±yej;a;= i–ºkaf.a jpkh wjxl há
œmf;a ¡ Tng hdƒÆ lr;a jd· t;=ukaf.a Ù%hd ish,a,la u
bjqre ;<d kósk uy c,Odrd fuka œYajdiYS,S h'
5
œm;aØ me–×h;a" ±ye– nj yd hÜlØ a h t;=ukag msh
% h'
tajd Tjqka wi,gj;a fkdme–fKhs' uy fmdf<dj
7
ud /ljrKh Tn há ys– ;=ukaf.a lreKdfjka
³la f°•kiska msø we;'
6
Tn ud rlakd fial' ys– ;=ukaf.a jpkfhka wdldYh o
œuqlØ a .S; ud wj‡ka u;= fjhs' t;=ukaf.a yqifa uka
8
öökÜUg W.kajkafk–á ish® wdldY jia;y + qo
hd hÜ;= uó .ek ujkÜ ,enQ y'
7
Wjfoia fokafk–á t;=udfK` uqy³q æh oyr
ud fofkØka kÜU foi n,d tla f.dvlg /ia lrk fialá
kÜUg ±kuq;l= • fokafk–' .eUqre æh
9
wYajfhl= fy` .nvdj, Úoka lrk fial'
8
fldg½fjl= fy` fuka uq½ uy fmdf<dj
fu`v fkdjkaká ys– ;=ukag “h f›jd'
Wka oukh Ùøug ish® f,` jeisfh`;a
lgl,shdj yd m‡h wjYH h' t;=ukag “fhka is‡;a jd·
9
ke;fyd;a kÜUg Wka ukao" t;=udfK`
md,kh l< fkdyeÙ h'÷÷ jpkfhka ish,a, ujk fialá
10
³okka yg wdÇjÙka
fndfy` ³la f°•kia we;' ish,a, ;yjqre lrk fial'
10
tfy;a" ys– ;=udfK` cd;Skfa .a ie,iÜ•
ys– ;=uka flfÈ ÚIamN% d lrk fialá
œYajdih ;nkakd ukÜIHh cd;Skfa .a is;œ = ,s
æjH lreKdfjka jg • is‡hs' jHÈ: lrk fial'
11
11
o–ÛÚ" ys– ;=uka flfÈ mSØ
% • tfy;a"
Woka wkkak' i–ºkaf.a ie,iÜ• ioyg u o
wjxl is;a weØ ish,af,Ú" t;=ukaf.a isØœ,s
mSØ
% f>`Id mj;ajkak' mrmÜfrka mrmÜrg o mj;afka h'
12
i–ºka ;uka foœhka fldg
œuqlaØ bØydih .ek m%Yxid i,lk cdØh o

33 o–ÛÚ"
ys– ;=uka flfÈ mSØ
jkak'
% ikaf;`I
foϼka i;= Wreuh f,i
f;areKÏ fikó o
wdisú ,oafo` h'
13
m%Yxidj ys– ;=udfK` i.f,dj isg
wjxl whg fydnkd fohÙ' krUk fialá
2
•Kdj jhd ys– ;=uka miikaká uq½ –Úia ixyØh olakd fial'
14
;;a oifha •Kdj f.k t;=udfK` ish ukaærfhys isg
 .S;dj,sh 33-34 646
3
f,`jeis ish,a,ka foi ud iuó ys– ;=uka jÈKkd lrkaká
n,k fial' wms tla •
15
Tjqkfa .a is;œ= ,s yev .iajkafka;"a t;=ukaf.a kduh miiuq'
4
Tjqkfa .a Ù%hd l,amkdjg .kafka;a uu ys– ;=uka fidhd .sfh–á
t;=udfK` h' t;=udfK` ug ms<; s r
= e¡
16
p;=rx.Ú fiakd n,h Úid yeu “fhka ud –´ fial'
5
.e<jqKÏ rfcla ke;á t;=uka foi n,kakd
;u •r œl%ufhka mSØ
% fhka nenf<kafka h'
.e<•u i,id .;a rK Y+rfhla ke;' Tyqf.a uqyK q lj°j;a
17
iajdrlaIdj ms×i ,Ðcdfjka wºre fkdjkafka h'
hÜoOa wYajfhl=f.ka jevla ke;á 6
ys– ;=ukag lkak,› l<
Wf.a uy;a n,fhka tla wirKfhla œhá
W! Ùisfjl= fkd.<jhs' t;=udfK` Tyqf.a nia wid"
18
i–ºkaf.a fk;a ish® ³la .eyegj,ska Tyq –´ fial'
foaj .re“h 7
ys– ;=ukaf.a ´;hd
we;a;ka flfrys há foaj nh weØ wh jg lr"
urKfhka .<jk ms×i o l|jqre ne|" Tjqka uq° yúhs'
19
³“la ³re fldg æœ rlakd ms×i o 8
ys– ;=uka .=Kj;a nj
t;=udfK` æjeiska n,k fial' Tn u w;a±lSfuka ±k.kaká
20
wms ys– ;=uka flfÈ t;=ukaf.a /ljrKh ,nk
œYajdifhka n,d is‡fhuq' ;eke;af;a wdisú ,nhs'
wfma msygs ;a" m,sy;a t;=udfK` h' 9
t;=ukaf.a ie±yej;=Ú"
21
wms t;=ukaf.a iÜœY=oO a kduh flfÈ t;=ukag .re“h olajkaká
œYajdih ;enqfjuq' ukao" foaj .re“h weØ whg
tneœka wfma is;a w.ysóhla ke;'
mSØ
% fhka mskd hhs' 10
*Okm;Syq mjd
22
i–ºÚ" lEu keØ j id.skfa kka fmf<Øá
Tn flfÈ tfy;a"
wfma n,dfmdfrd;a;= msyfs gjq f,i u
ys– ;=uka irK hk whg
Tf’ lreKdj
hym;a fohska Ùis wvqjla ke;'
wm flfrys f› jd· 11
orefjÚ" ug ijka fokak'
foœºkaf.a hym;a njg m%Yxidj i–ºkag .re Ùøug
w“fuf,la fjØka fkrmkÜ ,enQ miÜ °œ;a .ehÝ uu Tng W.kajkafk–'
12
.S;hÙ' iem ãœ;h N=lØ a œ£ug

34 yeu f›f,a u ys– ;=ukag

uu m%YiaØ .S .h–'
t;=ukaf.a .=K jeKÏ•
h•
æ.dhÜ
flfkla
j<¹
leueØ o@

iÜj i•m;a ri œ£ug leueØ o@

13
ud uqœka f;dr fkdfjhs' tfia k•"
2
uu t;=ukaf.a .=K jÈKkd lr–' Tyq kmÜ re l;dfjka o
Úy;udkS wh uq idjdofhka o
ta wid f;dia fj;ajdá je<lS is‡h hÜ;= h'
34 1 iduq 21'13-15 34'8 1 fma³ 2'3
* uq,a msgm;aj, isxy kd•nka hkÜfjka i|ykaj we;' 34'12-16 1 fma³ 3'10-12
 .S;dj,sh 34-35 647
14 2
kmÜr yer oud hym; lrkaká m,sy;a" uyd m,sy;a f.k
iduh fidhd ta wkÜj hkak' ug msygs jqj uekj'
15 3
ys– ;=ukaf.a fofk; o–Ûka foig o fy,a,h weo" ud ®yqne| tk
t;=ukaf.a foijk wh j<ld ®j uekjá
Tjqkfa .a lkak,›jg o Tn udf.a ms<i s rK nj
fhdud we;' ug mejiÜj uekj'
16 4
m›l• lrk wh ud jekiSug fidhkafk`
fmdf<dfjka wu;l • hk f,i ,Ðcdjg yd Úka°jg
ys– ;=udfK` me–fK;a jd·
Tjqkg a œfr`Oh olajk fial' ud keiÜug Wmd fhdokafk`
17
±ye– wh whe³• l<yá œhjq,a • wdmiÜ h;a jd·
5
ys– ;=udfK` ijka ¡ T›yq mjfkys md jk fnd,a fuka
ish® ³la f›okdj,ska fj;a jd·
Tjqka –´ fial' i–ºkaf.a ´;hd
18 Tjqka m,jd yø jd·
ys– ;=udfK` “ºKÏ is;a we;a;kag
6
<x j is‡k fialá Tjqkfa .a udj;
;e½KÏ yoj;a we;a;kag wºre" ,sii
a k mdrla f› jd·
msygs jk fial' i–ºkaf.a ´;hd
19 Tjqka ®yqne| fha jd·
o–Ûkag fndfy` wdm° we;;a"
7
ys– ;=udfK` lreKla keØj u ud we,a,u S g
ta ish,af,ka Tjqka uq° yúk fial' T›yq u,m;a ±uQ yá
20 ud ne|.ekaug .eUqre j<la ;ekÝ y'
t;=udfK` Tjqkfa .a wefóa
8
tl weghl=³ kEr fkd±kÜj;aj u
Tjqka rlakd fialá T›yq œm;g h;a jd·
bka tlla j;a “f|kak ;uka ±uQ ±f,ys ;=uQ u wiÜ fj;a jd·
fkdyúk fialá ;uka lemÝ jf<ys ;=uQ u jefg;a jd·
21 9
³Iaghd kmÜfrka jekfihs' uu ys– ;=uka .ek
±ye– whg foia ;nkafk` mSØ
% m%fu`o jkafk–á
o~qj• ,nkafk` h' ud .ef<›f› ys– ;=uka neœka
22 ;=Û myÛ jkafk–'
ys– ;=udfK`
10
ish fufylrejka uqok fial' udf.a uq½ isØka
t;=ukaf.a /ljrKh fumj;a uu mjikafk–(
fidhk Ùisfjla ööTn jeÚ W;=fula
o~qj• fkd,nkafk` h' uq½ f,dj weoa o@
m% n,hkaf.ka
ms<sirK i|yd he³u ³n,hka rlakd"
°œ;af.a .S;hÙ' mSvdlrekaf.ka

35 i–ºÚ"
udf.a œjdolrejka iuó
œjdo l< uekjá 11
æ<sºka /l.kak
fjk W;=fula ;j;a weoa o@÷÷
wo–Û ok keóS bæúm;a j
ud yd igkg tk wh iuó ud Ùisjla fkdokak
igka l< uekj' wmrdO .ek jro ;nd
34'20 fcdy 19'36
 .S;dj,sh 35-36 648
idlaÙ ÙhØ' Tn l< foa wm ³Ûjd÷÷hs ÙhØ'
12 22
hym; l< ug we;af;a i–ºÚ" Tn th ³Û fial'
kmÜr mu×á Úy~ j fkdis‡h uekj'
ug Ùis n,dfmdfrd;a;j = la ud fjØka wE;a j fkd.sh uekj'
23
±ka ke;' udf.a foœºÚ" udf.a i–ºÚ"
13
Tjqka fr`.d;=r jQ ojfia ¡ ud fjkÜfjka bæúm;a jqj uekjá
uu f.`× fræ wekafo–á udf.a kvqj wid"
Wmjdifha is‡fh–á hÜlØa h bÛ l< uekj'
isri kud hdæÚ ms³fj–' 24
udf.a foœ i–ºÚ"
14
–;=frl= fy` Tn idOdrKlu wkÜj
fidfydhÜfrl= fy` .ek fuka ud œÚYaph l< uekjá
Ù%hd flf<–á i;=fr` ud .ek
ish uj .ek ³la jk fia l=úre isØka mSØ% fkdfj;a jd·
³Ùka jeØr is‡fh–' 25
ööwfma jef‰ yú÷÷hs
15
tfy;a" T›yq fkdÙh;a jd·
ud œm;g jeÛKÏ æfka ööwm Tyq ld ±•ud÷÷ Ùhd
T›yq T›yq fkdÙh;a jd·
ud wj‡ka /ia lld mSØ % jQ y' 26
udf.a ³l .ek ys; mÜrd mSØ % jk wh
ud fkdo;a ³ofk` ,Ðcdjg yd œhjq,g
fkdkej;S ug Ú.d l<y' me–fK;a jd·
16
ug ³la ¡ iuƒp,a fldg" ug wmydi lrk wh
ud flfÈ fjr ne| o;a–‡ lE y' ,Ðcdjg yd wmlSÈØhg
17
i–ºÚ" ,la fj;a jd·
fuh ±l ±l fldmuK l,a 27
ud Úoyia•u .ek ikaf;`I jk wh
Tn n,d is‡k fiala o@ mSØ
% f>`Id mj;aj–ka"
Tjqkfa .a myrj,ska ud –³j uekjá h<s h<s;a fufia Ùh;a jd·
f• re³re isxyhkaf.ka ööi–¹fK` Wiia jk fialá
ud æœ /l ³k uekj' ;u fufylref.a ch .ek
18
tœg uu uyd iNdf› ¡ t;=udfK` mSØ % jk fial'÷÷
Tng ;=Ø mÜokafk–á 28
tœg
œi,a ckldhla w“uqj ud uqœka Tf’ ±ye–lu
Tng meiiÜ• lrkafk–' jÈKkd lr–á
19
udf.a i;=fr` whÜlØ a iy.; j oji mÜrd Tn .ek
udf.a ³l .ek m%YiaØ .S; .hkafk–'
mSØ
% u;a fkdfj;a jd·
udf.a ³la .ekœ,s .ek ne,afuka –Úidf.a ³Iaglu
fikó l=,u a ;a fkdfj;a jd· i–¹Kka jykafiaf.a fiajl °œ;af.a .S;hÙ'

36
20
iÜyo l;d Tjqka fj; ke;á ³okdf.a yo m;af,ys
rf† iduld— whg tfrys j mjg fm<šu we;á
T›yq fndre f’.,a f.d;Ø' Tyq ;=< foaj .re“h ke;'
21 2
T›yq ug œreoaO j lg whd" ish whÜ;l = • fy<s •
ööwfka fyd| hs· ms<l
s ,
= a lrkÜ fkd,nkafka hehs
35'19 .S;d 69'5á fcdy 15'25 36'1 fr`u 3'18
 .S;dj,sh 36-37 649
Tyq ;ud u ;,;=kd flfkl=f.a wjjdo
mdr†Û lr.Úhs' °œ;af.a .S;hÙ'
3
Tyqf.a uqLh
whÜ;l= u yd jxpdfjka msø we;á
Tyq m%Çjg msÛmd hym; fkdlrhs'
37 kmÜr lrk wh .ek
fkdl,Ùfrkaká
wo–Ûl• lrk whg
4
Tyq hyfka is‡k œg mjd BÈIHd fkdlrkak'
uerjrl• fh`ckd lrhsá 2
T›yq
whym;a uól u yeisfrhsá ;K m;a fuka œh<S hØá
kmÜre Ùisjlg ms<ls ,
= a fkdlrhs' Ú,a m,d fuka ue,• hØ'
3
foϼ
foœºkkaf.a hym;alu i–ºka flfÈ œYajdih ;nd
5 hym; lrkaká
i–ºÚ" Tf’ fkdkiakd fm•l| foaYfhys
wyi olajd kóshás iÜj fia fjfikak'
Tf’ œYajdijka;lu 4
i–ºka flfÈ mSØ % u;a jkaká
j,dl=½ blaujd hhs' t;=uka Tf’ uk f°<
6
Tf’ ±ye–lu bÛ lrkÜ we;'
Wia lºje‡ yd iudk há 5
Tf’ brKu
Tf’ œÚYaphfh` ys– ;=ukag Ndr fokaká
uy ihÜr fuka .eUqre h' t;=uka flfÈ œYajdih ;nkaká
i–ºÚ" ys– ;=uka
Tn –Úid o uD.hd o yeu foh bÛ lr fokÜ we;'
rlakd fial' 6
ys– ;=uka
7
Tf’ fkdkiakd fm•l| Tf’ hym;alu br t<sh fuka o
fld;r• wk.s o@ Tf’ ±ye–lu
kr iÜr fof.d,a, u uoaoyk fuka o nn<jk fial'
Tf’ mshdm;a fijfKys 7
i–ºka flfÈ r¹" bjis,fa ,ka
/ljrKh ,nØ' t;=ukaf.a me–Óu n,d bkaká
8
T›yq ish ãœ;fhys
Tf’ ue³frys i›isú iemØka æhÜKÏ jkakd .ek j;a"
fudkjg i;=Û fjØá jeræ foa fldg
.,d hk Tf’ mSØ % .x.dfjka ch.kakd .ek j;a
Tn Tjqkga fndkak fok fial' BÈIHd fkdlrkak'
9
ãjk W,am; Tn fj; we;á 8
fl`mfhka je<flkaká
Tf’ t<sfhka wms t<sh oÙuq' Woyiska wE;a jkaká
10
Tn yºkk whg fkdl,Ùfrkaká
Tf’ Ør fm•l| o f•jdhska weØ jkafka
wjxl is;a weØ whg kmÜr muK h'
Tf’ ±ye–lu o 9
kmÜr lrkafk`
fkdkj;ajd fmkakj Ü uekj' fkrmd oukÜ ,nkafk` h'
11
Wvó= wh ug myr fkdfo;a jd· ys– ;=uka flfÈ œYajdih ;nkafk`
kmÜre wh ud m,jd fkdyú;a jd· foaYh ys– lr.kafk` h'
12 10
³ofk` “ug jeˆ fmr<S is‡Ø' ³okd u| l,Ùka keØ • hhsá
Tjqkga ;j;a keósˆula ke;' Tn Tyq fi›j;a Tyq ke;'
 .S;dj,sh 37 650
11
uq³ fudf<dla is;a we;af;` ish÷Øka Tyq keó=Ûjk fial'
25
foaYh ys– lr.ÚØá uu ±ka
T›yq i›isú œkaokh lrØ' fhdjqka œh f.jd uy® j is‡–á
12
³okd iÜokdg tfrys j Wmd fhdohsá i–ºka iÜofkl= w;ay< nj j;a"
Tyqg œreoaO j o;a–‡ lhs' Tyqf.a ´orejka
13
i–¹fK` isóufka .sh nj j;a Ùis ° kq³‡–'
26
Tyq .ek iskdfik fialá oji fof›f,a
Tyqf.a wjidkh <ó nj Tyq fkduiÜre j Khg fohsá
okak fial' Tyqf.a ore mrmÜr rgg wdisúhÙ'
14 27
³.S ³mam;=ka fy<d ouk ms×i o kmÜr ³re fldg hym; lrkak'
wjxl wh jkik ms×i o Ør l,a fhfyka jecfUkÜ we;'
³ofk` lvqj weo" 28
ys– ;=udfK` hÜlØ a hg msh
% ukdm há
³kak ;e;a ljdf.k is‡Ø' ish ie±yej;=ka w;a fkdyúØ'
15
tfy;a" Tjqkfa .a lvqm; T›yq ioyg u /ljrKh ,nØ'
Tjqkfa .a u yoj; ;=jd< lrhsá tfy;a" ³okkaf.a mrmÜr jekfiØ'
Tjqkfa .a ³kak “| oukÜ ,ef’' 29
±ye–fh`
16
³okka i;= jia;= /ilg jvd foaYh ys– lr.kafk` h'
iÜokd i;= jia;= “|la hym;' tys ioyg u fhfyka jikafk` h'
17
³okkaf.a ndyq n,h “| oukÜ we;' 30
±ye–hkaf.a uqœka
tfy;a keK kÜjK Úlafuhsá
ys– ;=uka iÜokka yg msygs jkÜ we;' T›yq hÜlØa iy.; foh u mjiØ'
18
ys– ;=udfK` 31
T›yq foaj wKil
ie±yej;=ka æfkka æk /l.ÚØá yojf;ys Úoka lrØá
Tjqkfa .a Wreuh ioyg u mjØhs' tajd fkdmsúfy<d /l.ÚØ'
19
œm;a iufha ¡ Tjqkg a œm;la ke;á 32
³okd
id.; iufha ¡ Tjqkg a ysóhla ke;' iÜokdf.a j.;=. fidhd" n,d ys|"
20
tfy;a" ³ofk` jekfiØá Tyq ueøug fidhhs'
ys– ;=ukaf.a i;=fr` 33
tfy;a" i–¹fK` ³okdf.a w;g
jk u,a fuka –h hØá Tyq w;a kdúk fialá
³u fuka myfjØ' Tyq Widœhg f.k .sh;a"
21
³ofk` Kh f.k h<s fkdf.jØá jrog m;a fkdlrk fial'
iÜofk` ldre×l h" ;Hd.YS,S h' 34
i–ºka flfÈ
22
ys– ;=ukaf.ka wdisú ,oafo` n,dfmdfrd;a;j = r|jd"
foaYfhys fhfyka jecfUØá t;=ukaf.a wKmK;a rlaId lrkaká
foaj idmh ,oafo` foaYh Tng ys– jk ms×i
rfgka fkrmkÜ ,nØ' t;=uka Tn Wiia lrkÜ we;á
23
i–¹fK` ³okka jekfik ye‡
–Úfil=f.a æœ uó yiÜrejk fialá Tf’ weiska Tn oÙkÜ we;'
35
Tyqf.a Ù%hd l,dmh .ek ³Iaghd
i;=Û jk fial' ±Š l=úre kdhlfhl= •"
24
Tyq jeÛK;a jeˆ u fkdis‡hsá f,nfkdkays foaj°r rella fuka
i–¹fK` iYSl% j jefvkÜ n,d is‡fh–'
37'11 uf; 5'5
 .S;dj,sh 37-38 651
36
tfy;a" l,lg miÜ isf;a lror Úid uu fl¢ú.d–'
9
uu Tyq fj; .sfh–á i–ºÚ"
Tyq is‡fha ke;' udf.a uq½ wdYdj Tn okak fialá
Tyq fi•–á tfy;a" i•n jQfha ke;' udf.a iÜi•Ü ,Eu Tng wefia'
37 10
Úf°ia ;eke;af;l= fidhkaká udf.a mmÜj .efyhsá
wjxl flfkl= foi n,kaká ldh YlaØh ySk f›.k hhsá
Tyqg k•" weia o we¢ú f›.k hhs'
11
iduld— wkd.;hla we;' wi,ajeisfh` o ys; –;=fr` o
38
wmrdOlrefj` udf.a ;=jd<j, ³.| Úid
tl f.df‰ œkdY lrkÜ ,nØá wE;a • is‡Øá
³okkaf.a mrmÜr jekiS Úu fjhs' udf.a mjqf,a Woœh o
39
ys– ;=udfK` ud <óg tkafka ke;'
12
±ye–hka .<jk fial' ud ueøug fidhk wh
œmf;a ¡ ug W.=,a wgjd we;á
Tjqkg a n,fldÛjla jk fial' ug wk;=re lrkak fidhk wh
40
ys– ;=udfK` kmÜre foa Ùh Ùhd
Tjqkg a msyg
s • Tjqka uqok fial' oji mÜrd l+g Wmd fhdoØ'
13
ish irK fidhd tk Tjqka “ysfrl=g fuka
t;=udfK` ug wefikafka ke;á
³okkaf.ka uq° ,k fial' f.d½fjl=g fuka
ug l;d YlaØh ke;'
oy ³la œ¢kafkl=f.a hdækak 14
ug lka fkdwefik Úid
°œ;af.a .S;hÙ' isys lr•ughs' uu ms<; s r= e æh fkdyeÙ

38 i–ºÚ" Woyia •
ug ;rjÛ fkdl< uekjá
fl`mfhka weœ<S
15
i–ºÚ"
–Úfil= yd iudk h'

udf.a œYajdih Tn flfrys h'

ug o~qj• kܳk uekj' udf.a foœ i–ºÚ"
2
Tn B.iska œo ug ;=jd< fldg we;á Tn ug ms<; s r= e fokÜ Úh; h'
n,j;a f,i ud ;<d fm<d we;' 16
udf.a ³l .ek mSØ % jkakg
3
Tf’ Woyi Úid uu oy ³la œ¢–á i;=rkag bv kܳk uekjá
udf.a m› Úid udf.a jeˆu .ek Woka wekSug o
iÈjdx.h fr`.S • we;' bv kܳk uekj'
4 17
udf.a whÜ;l
= • udf.a jeˆu b;d <ó há
udf.a ysig;a WŠka keóS we;á udf.a f›okdjg fl<jrla ke;'
tajd ±úh fkdyeÙ nrla • we;' 18
uu mdmh .ek WƒpdrKh lr–á
5
udf.a fu`vl• fya;f= ldgf.k ta .ek <;efj–'
19
udf.a ;=jd< udf.a i;=fr`
³È.kaO j" ms<ls ,
= a j we;' ikSm YlaØfhka is‡Øá
6
f›okd œ¢–ka" l=³.eiS jeØr is‡–' ÚlrefKa ug fjr n¢k wh
oji mÜrd je,fm–ka l,a hj–' jeŠ f›.k tØ'
7 20
WfKka udf.a ;=k‡h ±fjhs' hym;g kmÜr lrk wh"
udf.a weóm;g Ùis iÜjhla ke;' ud yú foa lrk neœka
8
uu f;fy†Û • ug i;=re • is‡Ø'
21
±Š f,i ;e<S fm<S is‡–á i–ºÚ"
 .S;dj,sh 38-40 652
ud w;akEúh uekj' udf.a n,dfmdfrd;a;j =
udf.a foœfhÚ" Tn flfrys h'
8
ud flfrka wE;a fkdjqj uekj' udf.a ish® mœka ud –³j uekj'
22
udf.a .e<jq•ldr i–ºÚ" wkÜjKfh`
ug msyg
s jk ms×i ug iuƒp,a fkdlr;a jd'
9
jyd jeŠh uekj' Tn ug fufia ³la ³ka Úid
uu Úy~ •–á
fl‡ ãœ;h .ek Ndjkdj
lg mshdf.k is‡fh–'
°œ;af.a .S;hÙ' 10
Tn ug ;j;a

39 uu fufia mejiS–(
ööjpkfhka m› fkdlrk ms×i
yeisøu .ek m%f›i• fj–á
o~qj• fkdl< uekj'
Tn ³ka myrj,ska
ud uefrkak wdikak h'
³okka ud w“uqj is‡h ¡ 11
Tf’ ;rjÛfjka
lg /l.Ú–'÷÷ Tn –Úia mjg o~qj• fok fialá
2
uu jpkhla j;a fkdlS–á ldfjl= ld ouk fia
fyd| fohla lSfuka mjd Tn Tyq úis foh jkid ,k fial'
je<l=fK–' –Úid k•" iÜ<x frdola muK h'
tfy;a" 12
i–ºÚ"
udf.a fY`lh ;j;a W.% œhá udf.a whe³u weiÜj uekjá
3
udf.a is; udf.a fudr.Eug ijka ³k uekjá
ldxidfjka foord .sfha há udf.a lº½ ±l
is;kak is;kak" Úy~ j fkdis‡h uekj'
jeŠ jeŠfhka uu le<UqfK–' ukao" Tn iuó
;j;a Úy~ j isˆug neú œg" wd.ka;l= fhla o
fufia m%Yka fkdÙøug udf.a mshjreka fuka l,la
ug neú œh( fkajdislfhla o fj–'
4
ööi–ºÚ" 13
ud fuf,dœka pq; •"
udf.a wjidkh lj° ths o@ keØ • hkakg fmr"
udf.a wdhÜ m%udKh fld;r• o@ u| l,lg mSØ % jk ms×i
ud fld;r• fn,ySk ± hs ug bv ie,iÜj uekj'
±k.ekSug ug ie,iÜj uekj'÷÷
5
wfka" ;=Ø meiiÜ• .S;hla
Tn udf.a jhi °œ;af.a .S;hÙ'
fl‡ lr Øfnk ye‡·
Tn w“uqj
udf.a ãœ;fhka jevla weoa o@
40 uu bjis,fa ,ka ys– ;=uka .ek
n,dfmdfrd;a;f= jka is‡fh–"
ys– ;=udfK`
æœ weØ yeu fok udf.a ³la .ekœ,sj,g
iÜ<x frdola jeÚ h' ijka ³ka fial'
6 2
yeu –Úid u fijKe,a,la jeÚ há ys– ;=udfK` ud “hlre j<Ùka"
Tyq fldhs foa l<;a th ÚIaM, h' uv j<Ùka f.dvg f.k"
Tyq jia;= /ia lr;;a" mÈj;hla u; msyÛ s jd"
tajd ldg ys– f› ± hs fkdoÚhs' ud iÜrlaI;s l< fial'
7 3
i–ºÚ" foœºka yg ;=Ø mjik"
ug ljr n,dfmdfrd;a;j = la weoa o@ kj .Shla ud uqf› ;enQ fial'
 .S;dj,sh 40 653
fuh ±l fndfy` fofkl= uy msúia ueo
.re“fhka we,<S" Tf’ lreKdj o œYajdijka;lu o
i–ºka flfÈ woykÜ we;' fkdj<yd okajd is‡fh–'
4 11
ms<u s rEm fkdkuæk" i–ºÚ"
fndre foœjreka fkdwoyk" Tf’ ohdkÜl•mdj
i–ºka flfrys woyk ud flfrka fkdje<elajj
q uekj'
;eke;af;a wdisú ,oafoÙ' Tf’ lreKdj yd œYajdijka;lu
5
foœ i–ºÚ" Úr;=re ud rlSjd'
Tn wm Wfoid lr weØ
msysg m;d he¡u
ydial• fldmuK o@ ^70 jk .S;h&
Tn wm Wfoid 12
uu oyia .Kka Wj³úka
woyia l< foa fldmuK o@ jg • is‡–'
Tng iu wka flfkla isˆ o@ ysi ti•ug neú ;r•
ta ish,a, mjid udf.a m› ud msg me–K we;'
Úu lrkakg tajd udf.a ysiflaj,g jvd jeŠ h'
Ùis ° ug neú h' udf.a is;g æúhla ke;'
tajdfha .Kk buy;a h' 13
i–ºÚ"
6
Tn mÜo m~qrg m%ikak ke;á ud uq°.; uekj'
ojk hd. mÝcd yd mdm mÝcdj,ska wfy` i–ºÚ"
Tng jevla ke;' ug iydh •ug lŠk• l< uekj'
ta fjkÜjg Tn joka wik ms×i 14
ud keiSug fidhkafk` ,Ðcd •"
udf.a foijk ³ka fial' œhjq,a fj;ajd'
7
tœg uu" udf.a œkdYhg wdYd jQfj`
ööfukak" uu fuys h÷÷hs lSfj–' miÜ nei wmlSÈØhg
ööud ms<n
s | wKmK;a me–fK;a jd·
Tf’ jHjia:dj,sfhys ,shd we;' 15
yyd· yyd· Ùh–ka
8
udf.a foœfhÚ" ug iuƒp,a lrkafk`
Tf’ leue;a;g msh % fj–" fujka Úka°j Úid
Tf’ kSØ miÜ nis;a jd·
uisf;ys Úoka lr.Ø–'÷÷ 16
Tn fidhd tkafk`
9
i–ºÚ" mSØ
% m%fu`o • i;=Û fj;a jd·
Tng j¢k msúia ueo" Tf’ œuqlØ a hg fm%ua lrkafk`
Tf’ .e<•f• Ù%hd ööys– ;=fu` fY%I
a G
a h÷÷hs
jÈKkd flf<–' Úr;=re Ùh;a jd·
fkdkj;ajd 17
uu ³.sfhla–" æ<sf|la–"
th ;j;a jÈKkd lrk nj tfy;a"
Tn okak fial' ys– ;=udfK` ud isys lrk fial'
10
Tn fok .e<•u Tn udf.a ms<i s rK há
isf;ys r|jd Úl• fkdis‡fh–á Tn udf.a –³•lre h'
Tf’ .e<•u yd œYajdijka;lu udf.a foœfhÚ"
m%ldY flf<–á mud fkd• jeŠh uekj'
40'6-8 fyfn% 10'5-7
 .S;dj,sh 41-42 654
fr`.sfhl=f.a whe³u hi mdvula W.kajk ms×i
°œ;af.a .S;fhÙ' i–ºÚ" ug lreKd l< uekjá

41 æ<sk°a i,lkakd
wdisú ,oafoa h'
Tyqf.a œmØka
11
f,v wef|ka ud keósgjqj uekj'
Tjqkg
a ch w;a fkdjk œg
Tn ud flfrys msh
% nj uu oÚ–'
12
i–¹fK` Tyq uqok fial' ud yú foa bÛ lrk neœka
2
i–¹fK` Tyq rlakd fialá Tn ug msyg s jk fialá
Tyqg /ljrKh fok fialá ioyg u Tn w“uqj
–ys u; Tyqg wdisú fok fialá ud ;nd.kak fial'
13
i–¹fK` i;=rka w;g bYardfh,a ck;djf.a
Tyq mdjd fkdfok fial' foœ i–ºka yg m%Yxid f› jd·
3
f,v wef|a isgk œg i°ld,fhka i°ld,hg u
i–¹fK` Tyqg msyg s jk fialá m%Yxid f› jd·
fr`.d;=r j is‡k œg wdfuka" wdfuka'
iÜjh fok fial' fo jk ldKavh
4 ^.SØld 42-72&
ööi–ºÚ" ug lreKd l< uekjá
Tng œreoaO j m› flf<–"
fuud iÜj l< uekj÷÷hs ujq “fuka wE;a jQfjl=f.a me;=u
uu mji–' fl`rdf.a mq;h
% kaghs'
5
ööTh –Úid lj° uefÈ o@
lj° Tyqf.a kduh 42 foœfhÚ"
uqjd isi,
f,d,a jk fia
s a æh oyrg
uelS hkafka ±÷÷hs
udf.a i;=fr` Tn flfrys ug ;o msmdihla we;'
2
ud .ek wj,do ÙhØ' foœºka flfrys"
6
ud n,kak tk wh wjxl ke;' ãjudk foœºka flfrys"
Tjqyq ud .ek Ùj yeÙ kmÜre foa udf.a is; msmdid jkafka h'
/ia lr.ÚØá uu lj° wjq;a
msg; f.dia yeu ;ek u foœºka bæúfha fmkS is‡• o@
3
tajd m< lrØ' öTf’ foœfh` fldfya o÷ Ùhd
7
ug ffjr lrkafk` oji mÜrd –ÚiÜka ug Ùhk l,
ug œreoaO j ryia ÙhØá uu æjd ? folays lº½ j.=rej–'
4
ud jekiSug ryiska Wmd fhdoØ' neØ fm–ka l=,u a ;a jQ
8
ööwidOH f,vla Tyqg je<£ we;' jkaokdlrejka iuó
lj°j;a wef|ka fkdniskÜ we;e÷÷hs meiiÜ• .S .h–ka"
uy msúia ueo
Tjqyq mjiØ'
9 fo› ue³rg ud .sh ye‡
udf.a fyd| u isys jk œg ud yo foord hhs'
œYajdih ækd.;a 5
wehs ud fufia
hy½jd" ³la ihÜfÈ Ù–fokafka@
tl msódfkka n;a lE wehs ud fufia
l,HdK –;%hd mjd fl¢ú.d–ka <;jkafka@
ug tfrys j i;=rel• flf<a h' foœ ;=uka .ek n,d is‡–'
10
udf.a i;=rkag udf.a foϼka yg"
41'9 uf; 26'23á udla 14'20á ¬la 22'21á fcdy 13'18 41'13 .S;d 106'48
 .S;dj,sh 42-44 655
–³•lreka yg" Úoyia l< uekj'
h<s;a fu u• meiiÜ• fo–' lm‡" widOdrK –ÚiÜkfa .ka
6
udf.a foœfhÚ" ud uq°.; uekj'
udf.a yoj; foord hkak <ó h" 2
udf.a wdrlaIdlre Tn há
tneœka ujq “fuka wE;" ud w;a yeúfha uka o@
fcdÈ°ka .xf;r o i;=rdf.ka mSvd œ| œ,dm lSug
fyÈfudka lºlrfhys o ug bv yeúfha uka o@
–YdÈ lkafoys o isg 3
Tf’ wdf,`lh yd i;Hh
uu Tn isys lr–' ug ³k uekjá
7
Tf’ æh we,sj,
tajdhska ug uófmka•u ,e”"
f>`Idfjka le<š"
Tf’ Y=oO a isfhdka m›jg
uu .eUqfrka .eUqrg Ù¹ nis–'
wdmiÜ f.dia"
Tf’ r< m;r ud jidf.k we;'
8
tneœka Tf’ jdiNjkh jk fo› ue³rg
ys– ;=udfK` ish Ør fm• l| msœiSug ug ,ef’jd'
4
æjd Nd.fha ¡ foœfhÚ" udf.a foœfhÚ"
ug olajk fiala jd· tœg uu æjH mÝcdikh fj;"
? hduj, ¡ t;=ukag udf.a miajKla mSØ % h jk
uisf;ys kósk .Sh foœºka fj; f.dia
ug æœ fok foœºka yg •Kd jdokfhka Tn miikafk–'
5
he³ula f› jd· wehs ud fufia
9
ud rlakd foœºka yg ³la ihÜfÈ Ù–fokafka@
uu fufia Ùh–( wehs ud fufia
ööTn ud wu;l flf<a uka o@ fl¢ú.d–ka <;jkafka@
i;=rdf.ka mSvd œ| œ,dm lSug foœ ;=uka .ek n,d is‡–'
ug bv yeúfha uka o@÷÷ udf.a foœºka yg"
10
udf.a i;=fr`" –³•lreka yg h<s;a
öTf’ foœfh` fldfya ±÷hs fu u• meiiÜ• fo–'
Úr;=re Ùh–ka"
lvqmØka wek /ljrKh i|yd whe¡u
udf.a b, weg lvkakdla fuka fl`rdf.a mÜ;h
% kaghs' wkÜYdikdjÙ'

11
Ú.d lrØ'
wehs ud fufia
³la ihÜfÈ Ù–fokafka@
44 foœºÚ"
wE; w;S;fha ¡
Tn l< W°r Ù%hd
wehs ud fufia wfma u lÚka wm wid we;á
fl¢ú.d–ka <;jkafka@ wfma mshjreka
foœ ;=uka .ek n,d is‡–' tajd wmg Ùhd we;'
udf.a foϼka yg" 2
Tf’ ndyq n,fhka
–³•lreka yg"
–iæÛ cd;Ska m,jd yer"
h<s;a fu u• meiiÜ• fo–'
Tf’ fikó
ujq “fuka wE;a jQfjl=f.a me;=u Tn tys jdih lrjQ fialá
^42 jk .S;h ;j³rg;a& œcd;Skg a myr ¡ Tf’ u fikóg

43 foœºÚ"
wNlaØl fikóg tfrys j"
ud fjkqfjka lreKÏ Ùhd ud
3
i›isú iem; ³ka fial'
Tf’ fikó i;=rka mr°
ch flfy,s kexjQfha"
 .S;dj,sh 44 656
;ukaf.a u lvq myúka fy` wi,ajeishkag iroula o
ndyq n,fhka fy` fkdf›á wm wjg is‡k fldhs ldg;a
tfia jQfha" wmydihla yd wjudkhla o
Tn Tjqkg a fm%u
a l< Úid jkakg i,id we;'
14
Tf’ u iÜrØÚ" ndyq n,fhÚá Tn wm
Tn iyØl f,i œcd;Ska w;r Úka°jla o
Tjqka iuó jev is‡ neœÚ' –ÚiÜka w;r iuƒp,hla o
4 jkakg i,id we;'
Tn udf.a râ¹fK` há
15
Tn udf.a foœ¹fK` h' uu yeu œg u
Tf’ wK múæ Tn fikóg wmlSÈØhg m;a • is‡–á
ch isú w;a lr fok fial' uu ,Ðcdfjka
5
Tf’ n,fhka uqyKq jidf.k is‡–'
16
wms wfma i;=rka mr°,uqá tfia jkafka"
Tf’ kdufha wkÜyiska i;=rkaf.ka o Úka°lrejkaf.ka o
wfma remÜka md.d ouuq' ug wf.!rjh ,efnk neœÚ'
17
6
udf.a ³kak flfrys f• ish,a,
œYajdih fkd;n–' wmg me–× nj we;a; há
ug œuqlØ a h tkafka tfy;a wms"
udf.a lvqmØka fkdf›' Tn wu;l fkdflf<uqá
7
Tn wfma tæúlrejkaf.ka Tn iuó l< wfma .sœiÜu
wm .ef<jq fialá lv fkdflf<uq'
18
wmg fjr n¢k wh wms Tng wmlaImd; fkd•uqá
m,jd yeúh fial' Tf’ wdÇ lv fkdflf<uq'
19
8
oji mÜrd wms Tn miiuqá tfy;a" Tn
ioyg u wms Tng ;=Ø fouq' wm jk i;=ka w;r
9
tfy;a foœfhÚ" wkd: l< fialá
±ka Tn wm yer oud Ø;a; l½jfrys
mrdchg muqKj Ï d we;' wm w;ay< fial'
20
wfma hÜo yuq° iuó bØka wms"
Tn ;j;a fkdjŠk fial' wfma foœºka
10 wu;l flf<uq k•"
i;=rkag “h • m,d hdug
Tn wmg ie,eiÝ fial' wka foœfhl=g
i;=fr` wfma rg fld,a,ld.;ay' hdƒÆ flf<uq k•"
11 21
urKhg Úhu jQ neg½jka fuka Tn th ±k.kafka keoa o@
Tn wm urKhg Úhu l< fialá ukao" –Úia isf;a ish® ryia
œcd;Ska w;rg Tn okak fial'
22
wm œiÜrejd yeúh fialá oji mÜrd
12
Tn wms Tn Úid urkÜ ,nuqá
wm ;U f°hs;j = g œl=KÏ fialá ueøug Úhu neg½jka fuka
ta fj<¹fuka .Kka.kÜ ,nuq'
23
Ùis ,dNhla fkd.;a fial' i–ºÚ" ms“³K uekj·
13
Tn wm" Tn Ú° bkafka uka o@
44'22 fr`u 8'36
 .S;dj,sh 44-45 657
keó=ÛKÏ uekjá œcd;Syq mer¡ Tn mduq, jefgØ'
6
ioyg u wm bj; fkd±uqj uekj' Tf’ isyiÜk foœ isyiÜk fuka
24
Tn wm flfrka i° jecfUkÜ we;'
ieó• bkafka uka o@ Tf’ rcfha chfldka;h
wfma œm; yd mSvdj idOdrKlf• chfldka;hÙ'
wu;l lrkafka uka o@ 7
Tn hÜlØ a hg fm%u a fldg"
25
wm fmdf<df› OQ,js ,g hg • we;' whÜlØ a hg oaf›I lrhs'
isrer fmdf<df› weo jeˆ we;' tneœka foœºka" Tf’ foœºka"
26
keósg" wmg msyg
s ³k uekj' Tn f;`rdf.k wka yeug jvd
Tf’ Ør fm•l| Úid Tng i›isú ¡ we;'
wm –³j uekj' 8
Tf’ rdclSh jia;j % ,ska
rdclSh ux., .S;hla iºka " lmÜr e" lia ;ú= iÜj|
œysfohs'
fl`rdf.a mÜ;h % kaghs' wkÜYdikdjla jk" fm%u
a -
jkaØhka .ek iE´ .SØldjÙ' we;ao;a ud,s.dj, ix.S;lrefj`
Tn uk mskjØ'
45 râºka Wfoid
f• ldjHh rpkd lr–'
tœg udf.a is;
9
Tf’ l=,l;=ka w;r
rc l=uúfh` we;'
œis;r= e f;audjÙka ms“fohs' «mS È ys rka wnr×ka ieriÜKÏ
udf.a æj Tf’ w. /âk
olaI f,aLlfhl=f.a mkay| s Tn is yiÜfka
jeÚ h' ol= K Ï miska jecfUkakS h'
10
2
râºÚ" æh×hÚ" ud jokg ijka fokaká
Tn fuka tajd is;g .kak'
rEmi•mkak flfkla Tf’ cdØh" Tf’ .u rg
–ÚiÜka w;r ;j;a ke;' isØka wu;l lrkak'
11
Tn jHla; l:§lfhÙ" tœg Úúº Tf’ rE imÜjg
foœ ;=udfK` Tng ms
h
% jkÜ we;á
ieu ° Tyq Tf’ iajd–hd h"
wdisú ³ka fial' Tyq g wjk; jkak'
12
3
m%;dmj;a ÚúºÚ" ;SÈ ys jeis h ka m~qre /f.k
Tf’ uó=,a lvqj Tn fj; tkÜ we;'
13
bó‡fhys ne|.kaká ud,s.fhys rdc æh×h"
Tn œl%udkaœ; há f;acdkaœ; h' rdc f;aciska jecfUkakS h'
4 wef.a i½j
i;Hh yd hÜlØ a h
rlakd ms×i rkal–ka œis;r = e fldg we;'
14
ux., r:fhka f;aciska u,al• yd ,shl• l<
ch “• n,d jeŠh uekjá i½fjka ieriS"
Tf’ ndyq n,fhka wE rcÏ fj; tkakS h'
Tn W³, ch flfy,s kxjkÜ we;' wef.a fhfy<sfh` o
5
Tf’ B.ia ØhÜKÏ há rcÏ fj; f.fkkÜ ,nkafk` h'
15
tajd Tf’ remÜka yoj;a is;a if;diska we,<S
œof.k hhs' T›yq rc ue³rg msœfiØ'
45'6-7 fyfn% 1'8-9
 .S;dj,sh 45-47 658
16
ÚúºÚ" Tf’ msh rcÏka fjkÜjg" mܳu Ù%hd krUkak'
9
Tng mÜ;a l=urefj` /ila t;=udfK` –ys u; oi foi
weØ jkafk` h' hÜo “h kj;ajk fialá
Tn Tjqka uq½ fmdf<dfjys ³kak “|" fy,a,h lmd"
uySmd,hka lrkafkys h' m,sy .skfa kka ojk fial'
17 10
uu Tf’ hii" ÚYap, jkaká
ish® mrmÜrg isys lrjkafk–' ud foœºka nj is;g .kaká
i› i; i° uq½ forKg w. rc nj"
Tng miia .S .hkafk` h' i› i; yg w. rc nj
jgyd.kaká
foœ¹fK` wm iuó h 11
i› n,eØ i–¹fK` wm iuó há
fl`rdf.a mÜ;h
% kag hs' cdfld’f.a foœ¹fK`

46 foœ¹fK`
wfma YlaØh yd irK jk fialá
yeu ° œmf;a ¡
wfma n,fldÛj h'
uySmd, foœ¹fK`
wm yg ms<i s rKla jk fial' fl`rdf.a mÜ;h
% kaf.a .S;hÙ'

47
2
uy fmdf<dj l•md fj;;a" i› i;=Ú"
lº je‡ uy uqyoq g lvd jefg;;a" w;afmd<ika fokaká
3
i;a iuq³r .=.r= d le<fU;;a" ch f.di kxjd
thska kefók /< f›.fhka foœºkag ;=Ø fokak'
2
lº je‡ ief,;;a wØ W;=• i–¹fK` “hlre h"
wmg Ùis œgl “hla ke;' uq½ uy fmdf<dj flfÈ w. rc h'
4 3
tla .x.djla we;' t;=udfK` cd;Ska mr°
tys æh mdrj,a .,d f.dia" wmg ch ³ka fialá
wfma W;=• foœºkaf.a i› i; flfÈ w. rc jk fial'
4
Y=oOa uKavmh jk ;u yg msh %
fo› kÜjrg if;di f.k fohs' cdfld’f.a fikó jk wm yg
5
foœ ;=udfK` ujq “ula ,nd ³ka fial'
5
ta kÜjr jev jik fial' ch f.di kxjd" ldy, y~ m;=rd"
Bg Ùis ° œm;la fkdjkÜ we;' t;=udfK`
foœ ;=udfK` isyiÜk u; keó=K fial'
6
w®h• f›f,ys foœ ;=uka yg .S miia kókak'
Bg msyg s jk fial' .S miia kókak'
6
cd;Syq fl`,y, l<yá wfma Úúº yg .S miia kókaká
rdcOdÚ “| je‡×' .S miia kókak'
7
foœ ;=udfK` .s.r = e• ³ka fial' foœ¹fK` uq½ forKg
uy fmdf<dj æh œ×' Úú¹fK` h'
7
i› n,eØ i–¹fK` t;=uka yg .S meiiÜ• .hkak'
8
wm iuó h' foœ¹fK` cd;Ska w;r
cdfld’f.a foœ¹fK` râ¹fKda há
wfma n,fldÛj h' t;=udfK` iqœY=oO a isyiÜka wrd
8
tkak" jev is‡k fial'
9
i–ºkaf.a œl%u Ù%hd n,kaká cd;Skfa .a w•m;Sy"q
–ys u; lr weØ wdn%y•f.a jxYhg wh;a
 .S;dj,sh 47-49 659
foaj fikó iuó Tn idOdrK f,i
tla /ia jkafk` h' rc lrk fial'
11
fmdf<df› n,j;a cd;Syq Tf’ idOdrK œÚihka Úid
foœ ;=ukag whsØ há isfhdka lkafoa jeisfh`
t;=udfK` Wka yeu flfÈ i;=‡ka mskd h;a jd·
rcl• lrk fial' cÏ°ys kÜjrj, mSØ
% .S; wefia jd·
12
u;= mr•mrdj,g
fo› kqjr f;aci
lreKÏ Ùhk ms×i
.S;hÙ' fl`rdf.a mÜ;h
% kag .S;hÙ' isfhdka m›j jf†

48 wm fo› kÜjr jk
t;=ukaf.a Y=oO
a lkafoys
ys– ;=udfK` W°r h'
13
weœo n,kaká
tys fldÛ mjqre fyd¢ka n,d
.Kka lrkaká
œmÜ, meiiÜ• ,o hÜ;= h' ud,s.d fi`æis lrkak'
2
W;=re foiska jk" 14
f• foœ¹fK`
uy rcÏf.a kÜjr jQ ioyg u wfma foœ¹fKda há
isfhdka lkao Wi uyØka ukr• há ööbr y| mjØk ;=re
uq½ fmdf<djg mshlre h' t;=udfK`
3
kÜjr n,fldÛ we;=f<ys wmg uófmkajk fiale÷÷hs
iÜ/Ù j œish yeÙ nj" Ùhkak'
foœ ;=uka fmkajd ¡ we;'
4
rcjreka rdYsN; + j" jia;= ;Kaydf› ³Èœmdl
kÜjrg tfrys j fl`rdf.a mÜ;h
% kag .S;hÙ'

5
igkg hk ye‡ krUkaká
T›yq tkÜjr krUd œia–; jQ yá
“fhka ;eØ f.k m,d .shyá
49 ish® cd;SÚ" fuh wikaká
ish® f,` jeisfhÚ"
tla j ijka fokak'
6 2
T›yq “fhka yd ika;dmfhka f,dl= l=vd ish,af,Ú"
we,<S" ³mam;a fmdfydi;a ish,af,Ú"
m%iØQ hg <x jQ l;=ka fuka jQ yá ijka fokak'
7 3
;o l=KdÛjg wiÜ •" uu keKj;a is;œ = ,s is;–á
ief,k" fmrf<k uu meKj;a joka mji–'
4
uy ke› fuka jQ y' uu ysf;`mfoaYj,g
8
wm fmr l, weiÝ œ,i" wjOdkh fhduq lr–á
i› n,eØ i–¹Kka •Kdj jh–ka
ish kÜjfrys is³ l< foh tajdfha œiºu my° fokafk–'
5
wfma u fofkØka ³‡uq' wka;rd ld,j, ¡"
t;=udfK` kmÜre i;=rka ud isidrd is‡k œg"
6
tkÜjr ioyg u rlakd fial' ish Ok i•m;a flfÈ
9
foœºÚ" Tn ue³frys œYajdih ;enQ"
Tf’ Ør fm•l| ish jia;= i•Ndrh Úid
wms isys flf<uq' wyxldr jQ wh
10
foœºÚ" Tng ys– .re meiiÜ• ud wj‡ka is‡k œg"
oi foiska Tn fj; keóS ths' uu Ùisfia;a “h fkdjkafk–'
7
Tf’ Ù;= f.di ;u œuqlØ a h
fmdf<dj mÜrd meØr we;' ;udg u id° .; fkdyeÙ há
 .S;dj,sh 49-50 660
ãœ;h i|yd –¡f• –,h Tyqf.a hi biÜre
foœºkag f.•ug Tyq leÛj –kS j<g fkdhkÜ we;'
18
Tyqg kÜm½ Ü jk' –Úfila
8
–Úfil=f.a ãœ;h i|yd ish ãœ; ld,fha ¡
f.œh hÜ;= –¡f• –,h ;DmaØhg m;a • is‡h;a"
b;d œYd, há ;uka .ek mÜridr• fovqj;a"
–kS j<g hdfuka je<flk ms×i;a" Tyqf.a æhÜKj Ï
9
i° ãj;a •ug jrhla ,nk ms×i;a" m%Yxidjg ,la jQj;a"
19
;ud œiska f.jkÜ ,e“h yeÙ –,h Tyq ;u uq;k= – a ;a;ka fuka
Ùisfia;a fkdiEfya' –h hkafka há
10
meKj;=ka –hhk nj o tys ioyg u wºr mjØkafka h'
20
kÝ.;=ka yd wkÜjKhka hk fld;r• Wiia –Úfil=g jqj o
fof.d,a, u jekfik nj o ur×ka je<Ùh fkdyeÙ h'
Tjqkfa .a Okh Tyq o –hhk ØúikÜka yd iudk h'
wkÜkg a ;nd hk nj o
ienE kuialdrh
fkdokak flfkla ke;'
11
jrla Tjqkfa .a u k–ka wdimaf.a .S;hÙ'
.•“• ØnqK kuq;"a
±ka Tjqkfa .a f.j,a 50 i› n,eØ foœ i–¹fK`
YS% uqLh œjD; lr
fmræ. mgka wmr æ. olajd
ioyg u fidfydka f.j,a • we;'
Tjqka tys ioyg u jdih lrkÜ we;' uq½ f,djg l;d lrk fial'
2
12
fld;r• Wiia –Úfil=g jqj o w,xldrfhka w.;eka m;a
ur×ka je<Ùh fkdyeÙ h' isfhdkays isg"
Tyq o –hhk ØúikÜka yd iudk h' foœ¹fK` jecfUk fial'
3
13
;ud flfrys u œYajdih ;nk" wfma foœ¹fK` jŠk fialá
;u jia;f= jka Úy~ j fkdis‡k fial'
iEySug me–K is‡k whf.a t;=uka w“uqj
brKu th f›' œkdYldø .skk a la we;á
14 t;=uka isidrd
Tjqka neg½ /<la fuka
urKhg Úhu • we;á pKav udre;hla yuhs'
4
Tjqkfa .a tfŒrd ish fikó yg kvq ;Sk³a j fok œg
urKh • we;' by< wyig;a" my< fmdf<djg;a
Tjqka fl<ska u hkafka idlaIl s rejka •ug
–kS j<g h" t;=udfK` y~ .ik fial'
5
Tjqkfa .a isrere ærd hkafka h' öömÜo mÝcd weØ j
Tjqkfa .a Újdih ud iuó .sœiÜula l<
md;d,h jkafka h' udf.a ie±yej;=ka
15
tfy;a" foœ¹fK` ud uq°f.k ud fj; /ia lrkake÷÷hs
urKfha n,fhka ud .<jk fial' t;=udfK` j°< fial'
16 6
hful= fmdfydi;a jk œg" foœ¹Kka ±ye– nj o
Tyqf.a hi biÜre jeŠ jk œg foœ¹Kka œÚilrejka nj o
“h fkdjkak' wyia u~, f,djg okajhs'
17 7
–hhk œg" ööt•nd udf.a fikfóÚ"
Tyq bka Ùisjla f.khkafka ke;á ijka fokak'
 .S;dj,sh 50-51 661
18
uu fuh j°rkafk–' kÜU fidfrl= ³Û œg
t•nd bYardfh,a ckfhÚ" Tyqf.a –;=rd jkafkys há
kÜU,dg œreoaO j uu idlaIs fo–' ldu–:Hdpdøka
uu foœ¹fKda há weiÜre lrkafkys h'
19
kÜU,df.a foœ¹fK` h'÷÷ kÜf˜ lg kmÜrg mdjd ¡ we;á
8 kÜU lg weúfhd;a
kÜU,df.a mÝcd .ek j;a"
Úr;=re ud fj; f.fkk Ùhkafka fndre u h'
20
ojk hd. mÝcdjka .ek j;a tla l=fia Wmka
uu f°ia fkdmjr–' kÜf˜ fidfydhÜrkag
9 œreoaO j l;d Ùøug o
tfy;a"
kÜf˜ m†‡j,ska f.dkÜka j;a" Tjqkg a f°ia mejøug o
kÜf˜ .d,aj,ska t½jka j;a kÜU iÝ°k• h'
21
ug jqjukd ke;' f• ish,a, kÜU flf<ys há
10 uu Ùisjla fkdlSfj–'
jkfha jik ish® i;a;= udf.a há
oyila lºj, jik .jfh`;a ta Úid
udf.a há öud;a kÜU jdf.a u h÷hs
11 kÜU is;f= jys h'
wyfia ish® l=re,af,` udf.a há
fl;aj;=j, ish® i;a;= udf.a h' tfy;a" ±ka
12
ööug l=i.sÚ k•" uu kÜUg f°ia mjrkafk–á
kÜUg okajkakg kÜUg lreKÏ my° fokafk–'
22
jqjukdjla ke;á ug msÛmd hkafkÚ"
f,dj;a" tys weØ ish® foa;a fuh l,amkdjg .kaká
ud i;= fkdf› o@ ke;fyd;a" uu kÜU,d jkikafk–'
13
.juia nq¡ug fy` kÜU,d .<jkakg
t½ f,a mdkh Ùøug fy` Ùisfjl= fkdis‡kÜ we;'
23
ug jqjukdjla weoa o@ ia;Ø = mÝcd mÜok ;eke;af;a
14
foœhkag ;=Ø ¡u ug f.!rj lrhsá
kÜf˜ hd.h f›jd' ug lSlre jk yeu fok u
i› n,eØ foœºkag uu ieneœka .<jd.kafk–'÷÷
kÜf˜ Ndr bÛ lrkak' m› ludj i|yd whe¡u
15
œm;aØfha ¡ ug hdƒÆ lrkaká
ne;a-fInd iuó mr°r fiajkfhys fh³KÏ °œ;a
uu kÜU uqokafk–' fj; kd;dka .sh miÜ °œ;a ;ekÝ .S;hÙ'
kÜU ug f.!rj lrkÜ we;'÷÷
16
tfy;a" ³okd yg
foœ ;=udfK` fufia j°rk fial(
51 foœºÚ"
Tf’ ohd lreKdfjka
ug wkÜl•md l< uekjá
öökÜU udf.a wdÇ Tf’ œmÜ, ohdfjka
lgmdv–ka Ùhkafka;"a udf.a wmrdO uld±uqj uekj'
udf.a .sœiÜu .ek 2
udf.a flf,ia u,ska
l;d lrkafka;a l=ulg o@ ud uq½uÚka fi`°®j uekjá
17
ukao" kÜU udf.a wjjdoh udf.a mdm u,ska
kÜreiaikafkys há ud msœ;=re l< uekj'
3
udf.a jpkj,g msÛmd hkafkys h' udf.a wmrdO
51 2 iduq 12'1-15
 .S;dj,sh 51-52 662
uu uekeœka oÚ–' ud ±rej uekj'
13
æjd ? folays tœg uu wmrdOlrejkag
udf.a mdm ug isys f›' Tn uó my° fokafk–á
4
Tng œreoaO j" m›lrejka Tn fj;
Tng muKla œreoaO j yrjdf.k tkafk–'
uu m› flf<–á 14
foœºÚ"
Tn yuqfjys ud .e<jq•ldr foœºÚ"
uu kmÜr flf<–' –kS ueøf• wmrdOfhka
tneœka ud uq°®j uekj'
Tf’ ;Sk³a j idOdrK há tœg Tf’ ±ye– Ù%hd .ek
Tf’ œÚYaph hÜlØ a iy.; h' uu Wia y•ka .S; .hkafk–'
5
mjg ke•u weØj hs" 15
i–ºÚ"
ud fuf,dj Wmkafkaá .S .ehÜf• jru
flf,ia u,ska hÜ;j = hs" ug ³k uekj'
ud u› l=fia ms<i s º
s fKa' tœg ud uqœka
6
i;Hhg yd wjxl njg Tn meiiq• .hkafk–'
Tn msh % lrk fial' 16
Tn mÜo m~qrej,g úis ke;á
tneœka ienE m%Çj Tn tajdg úis k•"
ug b.ekakj Ü uekj' uu tajd Tng mÜokafk–'
7
wdisú meka ug biskÜ uekjá ojk hd. mÝcdj,g o
tœg uu msœ;=re jkafk–' Tn úis fkdjk fial'
ud fO`jkh l< uekjá 17
foœºka msh % m~qr k•"
tœg uu ysug jvd iܳ jkafk–' “ºKÏ yoj;Ù'
8
ud is;g foœºÚ" Tn
i;=g yd fid•ki ³k uekjá ;e½KÏ“ºKÏ is;la
Tn ;e½E fm½E ud lhg bj; fkdouk fial'
h<s iÜj fi; ³k uekj' 18
isfhdka .srg Tn lreKdj md
9
udf.a mœka fi; ie,iÜj uekjá
Tf’ ne,au yrjd .; uekjá fcrei,f• fldÛ mjqre
udf.a ish® wmrdO h<s bæ l< uekj'
uld yeúh uekj' 19
tl," ojk hd. mÝcd jk
10
foœºÚ" Úh–; m~qrej,g
ud ;=< ÚÈu, is;la Tn msh% jk fial'
ujd j°< uekjá
tœg Tf’ mÜoiÜk u;
Ørir kj wdOHd;auhla
T›yq .j mÝcd mÜokafk` h'
ug ³k uekj'
11
Tn yuqfhka ³Iaglf• ³Èœmdl
ud m,jd fkdyeúh uekjá °œ;af.a ix.S;hÙ' taf°–h cdØl f°fj.a kue;a;d
Tf’ Y=oOa d;auh me–K" öö°œ;a w“fuf,laf.a f.org we;=½ • h÷÷hs
ud flfrka bj;a fkdl< uekj' idjq,g
a ±ka jQ miÜ °œ;a œiska ,shk ,oaoÙ'

52
12
œuqlØa fha mSØ
% h t•nd n,jka;h·
ug h<s ³k uekjá Tf’ ³Iaglu .ek
wjk; is;la ¡ mdr†Û lr.kafka uka o@
51'4 fr`u 3'4 52 1 iduq 22'9-10
 .S;dj,sh 52-53 663
foœhka jykafiaf.a lreKdj tneœka
ioyg u mj;afka h' uu th m;=rd yúkafk–'
2
oji mÜrd Ú;r u
wNlaØl –Úid
³Iag is;œ = ,s is;kafka uka o@
Tf’ æj °œ;a ,shÝ ix.S;hÙ'
uqjy;a ±<s msyh
Tn lm‡lug
s la nº há
53 wÇkhd"
ööfoœ flfkla ke;e÷÷hs
isØka is;kafka h'
reisfhla jkafkys h'
3
hym;g jvd whym;g tfia is;kafk`"
Tn wd,h lrkafkys h' ´Is;" ms<l s ,
= "a wmrdO
we;a;g jvd fndrejg lrkafk` h'
Tn msh% jkafkys h' hym; lrk Ùisfjla ke;'
4 2
t•nd lm‡ æj· iÜrf,dj isg foœ¹fK`
œkdYldø iEu jpkhlg u krf,dj krUk fial'
Tn msh % jkafkys h' tfia h"
5 foϼka fidhd hk
foœ¹fK`
Tn ioyg u kid" kÜjKeØ wh weoa± hs
jkidouk fialá t;=udfK` œuik fial'
3
t;=udfK` ish® fokd kmÜrg jeˆ we;á
Tn l+vdr•j,ska weo oud" tl f,i ´IKh • we;'
ãj;=ka w;frka hym; lrkafkla ke;á
Tn W³rdouk fial' we;af;a u ke;'
6 4
tœg ±ye–fh` wyrla nqæk f,i
“fhka f• foa krUkafk` há udf.a fikó ldouk"
Tyqf.a œm; .ek foœºka fkdwhæk"
iskdfi–ka fufia mjikafk` h( wmrdO lrk whg
7
ööfoœ ;=uka Ùis u ±kÜula keoa o@
irK fldg fkd.kak 5
fmr fkdjQ œrE “hÙka
–Úid fudyq há T›yq “hg m;a jQ y'
;u i•m; flfrys Tn jeg¬ i;=rkaf.a weglÛ
œYajdih ;n–ka foœ¹fK` œiÜrejd yeúh fial'
³Iaglu irK fldg.;a t;=udKka
;eke;a;d fudyq h'÷÷ Tjqka m%ØlafIam l< neœka
8
uu jkdys fo› œufkys T›yq wjuka ,enQ y'
6
ireidr T,Sj .ila fuka isfhdka lkafoka
jkafk–' bYardfh,ajrekaf.a
fo› fmu ;=< œuqlØ a h me–×fhd;a
ioyg u œYajdih ;nkafk–' fld;r• hym;a o@
9
Tn tfia l< neœka foœºka ish fikóg
uu ioyg u Tn miikafk–' iem i•m;a i,id ³ka œg"
Tf’ ie±yej;=ka w“uqj cdfld’f.a fikó
Tf’ ku hym;a h' mSØ
% m%fu`o jkafk` há
53'1-3 fr`u 3'10-12
 .S;dj,sh 53-55 664
bYardfh,a ck;dj mSvkfha ¡ he³u
mSØ
% ikaf;`I jkafk` h' °œ;af.a ix.S;hÙ'

wka;rdfhka –¡ug he³ula

°œ;af.a ix.S;hÙ' ismj
a reka me–K" öön,kak" °œ;a
55 wfy` foœºÚ·
udf.a he³ug ijka ³k uekjá
udf.a b,a,u S
wm w;r ieó• is‡kafka h÷÷hs idjq,g a lS miÜ °œ;a
œiska ,shk ,o wkÜYdikdjÙ' meyer fkdyeúh uekj'
2
ud Ùhk foa i,ld
54 wfy` foœºÚ"
Tn kdufha wkÜyiska
uu
ms<;s r
= e ³k uekj'
lrorfhys .s,S is‡–'
ud uq°®j uekjá 3
i;=rdf.a f.`rkdvqfjka o
Tn n, uysufhka
³okdf.a mSvkfhka o
ud Úoyia l< uekjá
2 uu ;eØ.ks–'
foœºÚ"
T›yq ud msg lror mgjd
udf.a he³ug ijka ³k uekjá ug i;=rel• lrkafk` h'
ud mjik jokg o 4
udf.a yoj; .eys .eyS we;af;a há
ijka ³k uekj' urK “h ud ®yqne| tkafka h'
3
œfoaYls fh` 5
NSØh o ;%dih o
ug œreoaO j keós†fg` há ug ;æka mSvd lrkafka há
idyislfh` “fhka udf.a weó
ud urkakg fijqfj` h' Ù,sfmd<d hkafka h'
udf.a w•mØhdKka foœºka nj 6
wfka·
T›yq fkdms<. s ;af;` h' ug;a mfrœfhl=g fuka
4 mshdm;a we;ak•·
foœ¹fK`
udf.a iydhg jŠk fialá tœg uu mshdUd f.dia
i–¹fK` œf›lh ,nkafk–'
7
udf.a æœhg /ljrKh fok fial' uu fndfy` wE;g u
5
udf.a i;=rka ug l< kmÜr ms
h dUd hka fk–á
Tjqkg a u m, foa jd· md½ lrhg f.dia
;u œYajdijka;lu Úid mæx„ jkafk–'
8
t;=udfK` Tjqka iyuq,k s au ie~ iÜ<óska iy pKav udre;fhka
uu wyla j hkafk–'
jkid,k fiala jd·
6 udf.a wNh N+–hg
;=ÛmyÛ isØka
jyd b.s, hkafk–'
uu Tng m~qre mÜokafk–' 9
i–ºÚ"
i–ºÚ" Tjqkfa .a l;dj
ieneœka u Tn hym;a neœka œhjq,a l< uekj'
uu Tf’ kduh miikafk–' ukao"
7
t;=udfK` ieu œmØka kÜjr ;=< ieyeislu o wdrdjq, o
ud uq° ¬ fial' ug fmfka'
ud fofkØka 10
æjd ? folays
ud i;=rkaf.a œm; ±l tajd mjqre u; ieúirkafka há
uu if;dia jkafk–' tys wmrdOh o uerjrlu o
54 1 iduq 23'19á 26'1
 .S;dj,sh 55-56 665
we;af;a h' ug œreoaO j is‡fh` h'
11 19
kÜjr ueo w;S;fha isg
³Iagl• nyq, j we;af;a h' isyiÜka wrd is‡k foœ¹fK`
tys fjf<| fmdf<ys weØ ug ijka ¡
wmrdOhg yd jxpdjg ms<;
s r
= e ³ka fial'
fl<jrla ke;af;a h' ukao"
12
ug wmjdo lf<` udf.a i;=fr` kSØh fkdrÙØá
i;=fr` k•" foœºka yg .re“h fkdolajØ'
th ug bjid .kakg ØnqfKa há 20
i;=rd ;u –;=rd yg œreoaO j
ug i;=re j keósg is‡fh` ;u w; æ.= flf<a há
tæúldrfh` k•" tfia fldg"
ug Tjqkfa .ka ieófjkakg Tyq .sœiÜu lv flf<a h'
ØnqfKa h' 21
noaO ffjrh
13
tfia flf<a" is; ;=< mefik kuq;"a
ud yd iudk flfkl= jk Tyqf.a l;dj
Tn há fjf~re fuka iÜu³q há
udf.a ys; –;=rd o iyldrhd o Tyqf.a jpk"
Tn h' f;,g jvd fudf<dla h'
14
wms tlg tfy;a tajd"
i;=Û id—„ l;df› fh³fKuqá uqjy;a lvq myr fuka jQfha h'
tlg fo› ue³frys 22
Tf’ ³la nr
kuialdr flf<uq' i–ºka mduq, ;nkaká
15
wld, urKh t;=udfK` Tn wdrlaId lrk fialá
i;=rka msg me–fKa jd· ie±yej;=kfa .a jeˆug
T›yq mKms‡ka Ùis ° bv fkdfok fial'
md;d,hg h;a jd· 23
foœºÚ"
ukao" Tn Tjqka
Tjqkfa .a is;ya s yd Úfjiays j< m;a,g fkrmd ,k fial'
³Iaglu we;af;a h'
16 –kSurejka o lm‡hka o
uu foœ¹Kkag y~.ikafk–á wvq jhiska –hhkÜ we;'
i–¹fK` ud .<jk fial'
17 tfy;a foœºÚ"
Woh" uoaoyk yd iji uu k•"
udf.a ueisœ,s Ùh Ùhd Tn flfrys œYajdi lrkafk–'
uu je,fmkafk–'
t;=udfK` ud y~g wk;=fÈ ¡ foœºka flfrys œYajdih
ijka fok fial' ms,i
s Ø
a jreka .d;a k• ia:dkfha ¡ °œ;a w,a,d.;a
18
ug œreoaO j lrk ,o igÚka miÜ Tyq ,shÝ fi,a ,smh
s Ù'
t;=udfK`
ud uq°
ug idu°kh ³ka fial'
56 foœºÚ"
ug ohd jqj uekj'
–ÚiaiÜ ud ®yqne| tkafk` há
ukao" oji mÜrd
fndfyda fokd T›yq ug mSvd lrkafk` h'
56 1 iduq 21'13-15
 .S;dj,sh 56-57 666
2
i;=fr` oji mÜrd foœºkaf.a jpkh .ek
ud ®yqne| tkafk` h' Woka wkkafk–'
11
ug tfrys j fldmuK wh foœºka flfrys fkd“h j
igka lrkafk` o@ udf.a œYajdih ;nkafk–á
3
wØW;=• foœºÚ" –Úid
h• æfkl uu “h jkafk• o@ ug l=uk wk;=rla Ùøug
tæk iu;a jkafka o@
12
uu Tn ;=< œYajdih ;nkafk–' foœºÚ"
4 Tng fmdfrdka³ jQ ndrydr
uu foϼkaf.a jpkh miikafkЇ
uu fkd“h j" uu bÛ lrkafk–á
t;=uka ;=< œYajdih ;nkafk–' Tng ;=Ø mÝcd mÜokafk–'
13
i;=rka œiska ukao" Tn"
ug lrkÜ ,e“h yeÙ fohla ud ur×ka –´ fial'
weoa o@ udf.a mdo meÙ<Sfuka
5 je<elajQ fial'
T›yq oji mÜrd
ug .rykafk` há tfia flf<a"
Tjqkfa .a tl u woyi ãjkdf,`lfhys foœºka w“hi
ug kmÜrla Ùøu jkafka h' ud yeisfrk ms×i h'
6
T›yq
l=úre remÜka ueo œYajdih
rem
l=uka;K % h lr–ka ieó• isg"
°œ;a idjq,a bæúfhka .=ydjg m,d .sh miÜ °œ;a
ud hk tk œg
.ehQ .S;hÙ'
n,d is‡kafk` há
ud jekiSug
Úr;=re n,d is‡kafk` h'
57 ug wkÜl•md l< uekjá
wfy` foœºÚ·
ug wkÜl•md l< uekj'
7
Tjqkfa .a wmrdOhg
uu Tn irK m;–á
œmdl ³k uekjá œm;a l=KdÛj my • hk f;la"
wfy` foœºÚ· Tn mshdm;a fijfKys
Woyia • uu /ljrKh m;–'
Tn ta ckhd mrdch l< uekj' 2
wØW;=• foœºka yg
8
udf.a lkak,›j uu y~ .ikafk–á
Tn u igyka l< uekjá ug ish,a, i,id fok
Tf’ nºfkys wØW;=• foœºka yg
udf.a lº½ tl;= l< uekjá uu y~ .ikafk–'
tajd Tf’ fmdf;a 3
ud fm<k whf.ka ud uq°,Sug
igyka • keoa o@ t;=udfK`
9
ud Tn wheæk ojfiys i.f,dœka msygs tjk fial'
udf.a i;=fr` foœ¹fK`
miÜ nei hkafk` h' ;uka lreKdj;a"
foϼka ug mlaI nj i;H;dj;a tjk fial'
4
tœg uu ±k.kafk–' –ÚiÜka lk isxyhka jeÚ
10
uu foœºkaf.a jpkh remÜka ueo
miikafk–á uu jeØr is‡kafk–'
57 1 iduq 22'1á 24'3
 .S;dj,sh 57-58 667
2
Wkaf.a o;a tfy;a"
fy,a, yd B.ia jekaká Tn tfia fkdlr
Wkaf.a æ› ³Iag woyia is;y a s ujd.kakyq há
uqjy;a wism;a jekak' kSØhg msÛmd
5
foœºÚ" ieyeisl• lrkakyq h'
3
by<ska jev isg ³ofk` ujq l=i mgka
Tf’ fYaI% Ga ;ajh ±lajj
q uekj' fkduó hkafk` há
Tf’ uysud,xldrh Wmka ° isg u
f,dj mÜrd meØr we;af;a h' T›yq fndre Ùhkafk` h'
6 4
ud ³la núka hg jQ œg Tjqkfa .a ji œi
udf.a i;=fr` iÈm œi fuka jkafka h'
ud mhg ±,la t½E yá T›yq lka “ysú lr.;a
ud jefgk ms×i fmd<ó=ka jeÚ h'
5
leKÎ jf<ys tjekafk`
T›yq u jeÛfK` h' khs kgjkakkaf.a y~g
7
foœºÚ· lka fkdfoØá
ug wp, œYajdihla we;af;a h' u;=rkakkaf.a ueØøug
uu .S .hd Tn mii–' ijka fkdfoØ'
8 6
udf.a yoj;" wfy` foœºÚ·
wjæ jkak· Tjqkfa .a uqLfha o;a
t•nd· l=vd •Kdj" uyd •Kdj" fmdŠ l< uekjá
ms“fokak· f• isxy fm`;lhkaf.a o<
tœg uu W°ysre wjæ lrkafk–' “| ±uqj uekj'
9 7
i–ºÚ· T›yq
uu ck;dj w;r Tn mii–á f›.fhka .,d hk j;=r fuka
œcd;Ska w;r uu Tng .S .h–' my j h;a jd·
10
Tf’ lreKdj mhg mE.=K ;K fuka
i.f,dj olajd kóskfa ka h' œh<S h;a jd·
8
Tf’ i;Hjdælu fijf,ys u ærd hk
wyi Wig keóS we;af;a h' f.d½fn,a,ka fuka
11 T›yq ærd h;a jd·
foœºÚ"
wyig jvd –h.sh l<, rEm fuka
Tf’ fYaI % Ga ;ajh Wiia nj T›yq bre t<sh fkdoÙ;a jd·
9
±lajj
q uekj' T›yq uq,k s mÜ g
Ü d ±uQ
Tf’ uysud,xldrh lÛ m³re fuka fj;a jd·
f,dj mÜrd meØfÈ jd· fl`mfhka Wo®.d ±uQ
j,a me<E‡ fuka fj;a jd·
œÚilrejka f .a œÚilrejdfK` 10
mœÛkag o~qj• ,efnk œg
°œ;a ,shÝ fi,a ,smh
s Ù' ±ye–hd mSØ % m%fu`o jkafka h'

58 n,j;=Ú"
Tn idOdrK ;Sk³a fokakyq o@
kdhlfhÚ" 11
³ok f,hska
Tyq ;u md fi`° .kafka h'
tœg fikó fufia ÙhØ(
Tn hÜ;= f,i öö±ye–hdg œmdlhla
fikó md,kh lrkakyq o@ i;a;g u ys– jkafka há
 .S;dj,sh 58-59 668
–ys msg hqlØ
a h bÛ lrk T›yq is;Ø'
8
foœ¹fK` tfy;a i–ºÚ"
ieneœka u jev is‡k fial'÷÷ Tn Tjqka .ek iskdfik fialá
Tn ish® œcd;Ska
msysg m;d he³u
iuƒp,hg md;% lrk fial'
°œ;a urK ms×i f.h /l isˆug idjq,a 9
udf.a iœh jk Tn
–ÚiÜka hejQ miÜ °œ;a ,shÝ .S;hÙ'
uu mii–'
59 wfy` udf.a foœºÚ·
udf.a i;=rkaf.ka
ud uq°.; uekjá 10
ukao"
foœ¹fK` udf.a n,fldÛj jk fial'
ug fm%ua lrk foœ¹fK`
ug myr fok whf.ka jŠk fialá
ud /l.; uekj' udf.a i;=rkaf.a mrdch
2
kmÜr lrkakkaf.ka ug ±l.kakg i,ik fial'
ud uq°.; uekjá 11
wfy` foœºÚ·
–kS urejkaf.ka ud fikó fkdmeÙf<k ms×i
ud .<jd.; uekj' i;=rka fkdkeiÜj uekjá
3
udf.a ãœ;h keiSug Tf’ n,fhka
udk n,d is‡kakka yd Tjqka i,s; fldg
ug i;=re j ieriS is‡kakka foi my;g fy½j uekj'
ne®j uekj' i–¹fK` wfma m,sy jk fial'
ud w; 12
Tjqkfa .a uqœka msg jk mdmS nia yd
mdmhla yd jrola fkdjQj;a" f;d,aj,ska mjik mÜridr• Úid
4
ud wmrdOhla fkdl<;a" T›yq jrog wiÜ fj;a jd·
T›yq ug fp`okd fldg Wvó=fjka jekfi;a jd·
igkg ierfikafk` h' 13
Tn fl`md.aÚfhka
i–ºÚ" Tjqka jki;a jd·
udf.a iydhg ms“o" iyuq,k s a u Tjqka jki;a jd·
ud foi ne®j uekj· tœg bYardfh,a foaYfha isg
5
i–ºÚ" i› n,eØ foœºÚ" fmdf<df› iSudka;h olajd
bYardfh,a foœºÚ" foœºka md,kh lrk nj
ish® œcd;Ska yg o~qj• ¡ug T›yq ±k.kafk` h'
keóS is‡k fiala jd· 14
T›yq ijia ld,h jk f;la
³Iag f¿`yska Ùisfjl=g j;a n,d is‡kafk` há
ohdj fkdolajk fiala jd· bkamiÜ f.drjk iÜkLhka fuka
6
T›yq ijia ld,h jk f;la kÜjr ieúirkafk` há
15
n,d is‡kafk` há T›yq f.d³re fidh fidhd
bkamiÜ f.drjk iÜkLhka fuka ieúirkafk` há
kÜjr ieúirkafk` h' T›yq iEySug m;a fkdjqfjd;a
7
T›yq fnúyka fo–ka f.drjkafk` h'
16
ØhÜKÏ lvqm;a jeÚ Tf’ n, uysuh .ek
lÛl jpk ÙhØá uu .S .hkafk–á
öötajd wefik Ùisfjla ke;e÷÷hs Tf’ Ør fmu .ek
59 1 iduq 19'11
 .S;dj,sh 59-60 669
yeu Woh u fufia j°< fial(
uu y~ kód .hkafk–' ööœchYS%fhka uu
ukao" fIfl• k• fmfoi
Tn udf.a n,fldÛj jQ fialá fn° fokafk–á
udf.a œmf;a ¡ iÜlfa ld;a k• –‡hdj;
Tn udf.a irKh jQ fial' uek fjka lr fokafk–'
17
udf.a iœh jk Tn 7
.s,h s oa iy ukiafia hk rgj,a
uu mii–á udf.a há
ukao" tm%dhs• foaYh
foœ¹fK` udf.a ysia jeiau jkafka há
udf.a n,fldÛj jk fial' cÏ° fmfoi
Tn ug fm%u
a lrk fial' udf.a rdclSh chfldka;h
mrdcfha ¡ cdØl he³ula jkafka há
8
fuh m%isoaO wdÇjla jYfhka b.eka•ug h'
fu`j’ fmfoi
fuh b.ekaœh hÜ;= °œ;af.a ix.S;hÙ' °œ;a udf.a md fo`jk nºk jkafka há
wdr•-kyrhs• iy wdr•-fY`nd kueØ wh iuó udf.a mdjyka
igka lrk œg" fc`jd’ yeø wjq;a ,jK k• taf°• foaYhg •is fldg
–‡hdjf;a ¡ taf°–h cdØlhkaf.ka f°f<dia oyilg th whsØ lr.kafk–á
myr ³ka miÜ fuh ,shk ,¡'
ms,is Øa h hg;a fldg
60 wfy` foœºÚ·
Tn wm w;ayer
wm n,fldÛ “|±uQ fialá
9
ch f>`Id kókafk–'÷÷
fldÛ mjqre weØ mÜrhg
ud le|jdf.k hkafka
Tn Woyia jQ fial'
wm fj; h<s jeŠh uekj' ljfrla o@
2
Tn foaYh l•md lr–ka taf°• foaYhg
th fom½ l< fialá ud ch fmryúka f.khkafka
lvd jeˆ hk tys levq•“º• ljfrla o@
10
w®;ajeŠhd l< uekj' wfy` foœºÚ·
3
Tn ck;djg Tn wm iuó fl`m •
³la œ¢kakg ie,eiÝ fialá is‡k fiala o@
fjúu;a lrjk –æhÜi wm fiakdjka iuó
Tn wmg fmjQ fial' Tn fkdjŠk fiala o@
11
4
Tng .re“h mdk whg tæúlreg œreoaO j
Tn wk;=re weó•ula l< fialá Tn wmg iydh °kh l< uekj'
tfia flf<a" ukao"
me–fKkakg hk œmf;ka –Úidf.a Wmldrh
m,d hk ms×i h' ÚIaM, jkafka h'
12
5
Tng fm%ua lrkakka –fokÜ ms×i foœºkaf.a iydh weØ j
Tf’ ol=KØka wms •rhka fuka
wmg .e<•u ³k uekjá igka lrkafkuqá
wfma he³ug ms<;
s r= e ³k uekj' t;=udfK` u wfma tæúlrejka
6
foœ¹fK` ish Y=oOa ia:dkfhka mhska md.douk fial'
60 2 iduq 8'13á 1 jxYd 18'12
 .S;dj,sh 61-62 670
œm%jdi.; jQfjl=f.a he³u t;=udKkaf.ka muKÙ'
2
°œ;af.a .S;hÙ' udf.a mÈj;h;a"

61 wfy` foœºÚ·
udf.a fudr.eiSu weiÜj uekjá
udf.a he³ug ijka ³k uekj'
.e<•u;a" n,fldÛj;a
t;=udfK` muKÙá
tneœka uu fkdie,S is‡kafk–'
3
2
udf.a isf;ys æúh iÜka jk l, uu we, jqK “;aØhla o
md;d, f,dj .e‡fha isg fi,fjk ;dmamhla o jeÚ
uu Tng y~.i–' –Úfila fj–á
ug keósh fkdyeÙ mÈj;hlg Tn fldmuK l,a
ud f.k .sh uekj' ug ;dvk mSvk lrkakyq o@
4
3
ukao" Wiialfuka Tyq fkrmd±—ug
Tn ;=udfK` T›yq Wmd fhdoØá
udf.a irKh jQ fialá fndre lSug msh
% fjØá
i;=rdg tfrys j uqœka wdisú m;k kuq;"a
iœ n,fldÛjla jQ fial' isØka idm lrØ'
5
4
uu Tf’ Úfjfiys udf.a is;g iykh we;af;a
ioyg u jdih lrkafk–á foœºka ;=< muKÙá
Tf’ mshdm;a fijfKys ug .e<•u ,efnkafka
irK ,nkafk–' t;=udKkaf.ka muKÙ'
6
5
wfy` foœºÚ· udf.a mÈj;h;a"
Tn udf.a ndr ydrj,g .e<•u;a" n,fldÛj;a
ijka ³ka fial' t;=udfK` muKÙá
Tf’ kduhg .re“h mdk whf.a tneœka uu fkdie,S is‡kafk–'
7
Wreuh ug ³ka fial' udf.a .e<•u;a"
6
rc;=ukaf.a wdhÜ jeŠ l< uekj· udf.a uysuh;a
t;=ukaf.a ãœ; ld,h foœºkaf.ka há
„rd;a ld,hla mj;S jd· udf.a YlaØh r¹ weØ
7
ta rc foœºka w“hi mÈj;h;a" irK;a
ioyg isyiÜk wrd jev isˆ jd· t;=udfK` h'
8
t;=ud wdrlaId lrkÜ jia ckfhÚ"
Tn Ør fm–ka i;H;dj foœ¹Kka ;=< ieu°
t;=udg m%°kh lrk fiala jd· œYajdih ;nkaká
8 t;=udfK`
tœg
uu Ú;r u wm irKh jk fial'
Tf’ kduhg t;=udKka w“uqj
meiiÜ• .S .hkafk–á Tf’ ³la.ekœ,s mjikak'
9
æfkka æk my< fmf<a wh iÜ<x frdoÙá
fmdfrdka³ bÛ lrkafk–' by< fmf<a wh udhdjÙá
Ùrd n,k œg
–Úidf.a tl u n,dfmdfrd;a;=j fomlaIh u ieye,a® h'
°œ;af.a .S;hÙ' iÜ<x frdolg;a jvd ieye,a® h'

62
10
udf.a is;g iykh we;af;a n,y;aldrlu flfrys
foœºka ;=< muKÙá œYajdih fkd;nkaká
ug .e<•u ,efnkafka fld,a,ld.;a foa .ek
 .S;dj,sh 62-64 671
5
is; fhduq fkdlrkaká ri ui÷jq,k s a fuka
jia;j= jeŠ jqK;a uu iEySug m;a jkafk–á
Bg we®• fkdjkak' ud uqœka ;=Ø .S .hd
11
foœºka fufia mejiÝ nj uu Tn miikafk–'
ud fndfy` jr wid we;' 6
hyfka¡;a
tk•" uu Tn .ek is;kafk–á
ön,h foœºka i;= há ? hduj, ¡
12
i–ºÚ" Tn .ek fufkys lrkafk–'
Ør fmu Tn i;= h' 7
ukao"
ukao" Tn jykafia udf.a wdOdrh jQ fial'
–Úid l< l< foa wkÜj Tf’ mshdm;a fijfKys
Tn œmdl fok fial÷ uu mSØ% jkafk–'
hkÜ hs' 8
u isf;ys
Tn flfrys ;o we,aula we;á
foœhka jykafiag wdYd •u
Tn ol=KØka ud WiÜ,k fial'
cÏ° foaYfha md½lrfha ¡ °œ;a ,shÝ .S;hÙ' 9
ud jkikÜ jia"
63 foœºÚ"
udf.a foœºÚ"
±Š wdYdfjka
ud fidh fidhd is‡k wh we;á
T›yq
md;d, f,`lfha
uu Tn fidhkafk–' m;a,g u h;a jd·
ud yo b;d .scÏ f,i 10
T›yq lvq uqjyØka
Tn flfrys msmdifhka myr l;a jd·
fmf<kafka h' Tjqyq isj®kag f.d³re fj;a jd·
œh<s “u 11
tfy;a"
c,hg msmdid jk múæ rc f;u foœºka ;=<
uu b;d wdYdfjka mSØ% m%fu`o jkafka h'
Tn fj; we¡ hkafk–' uqid f°vkakjqkfa .a
2
Tf’ Y=oOa ia:dkfha ¡ uqj mshfjk œg
uu Tn foi i–ºka k–ka æjqrkafk`
«kEl–ka n,d is‡kafk–' mSØ
% u;a jkafk` h'
Tf’ n,h o
uysud,xldrh o .rykakkag ,efnk oo~
~qju
krUkafk–' °œ;af.a .S;hÙ'

64
3
Tf’ Ør fmu foœºÚ"
udf.a ãœ;hg;a jvd ud me–×,s lrk œg
ug w.fka há ud y~g lka ³k uekjá
udf.a uqj f• Nhdkl i;=rkaf.ka
Tng m%Yxid lrkafka h' udf.a ãœ;h wdrlaId l< uekj'
4 2
uq½ ãœ;fha ¡ u ³Iaghkaf.a
uu Tng m%Yxid lrkafk–á Wmdhj,ska
Tf’ kdufhka wheæ–ka ud /l.; uekjá
uu Tn foig oE; kókafk–' l,yldø fikóf.ka
62'12 fc`’ 34'11á fcr 17'10á uf; 16'27á fr`u 2'6á t<so 2'23 63 1 iduq 23'14
 .S;dj,sh 64-65 672
ud wdrlaId l< uekj' œuqlaØ he¡u yd jeÓu
3
T›yq wism;a fuka °œ;af.a .S;hÙ'
;ukaf.a æ› uqjy;a lr.ÚØá

4
T›yq B.ia fuka
mreI jpk œæØ' 65 isfhdkays foœºÚ"
Tng meiiÜ• ys– h'
T›yq ieó• isg wms Tng ndrydr TmamÜ lrkafkuq'
Úf°ia whg œækafk` há 2
ukao" Tn wfma he³ug
wk;=re weó•ula fkdlr ijka fok fial'
yæisfhka œækafk` h' ish,af,` ;u ;ukaf.a m› Úid
5
³Iag wruqKÏ i|yd Tn fj; wd hÜ;fa ;` h'
T›yq tÙfkldg 3
wfma m›l•
wkÜn, fokafk` há
wmg bis,h s fkdyeÙ há
Tjqkfa .a W.=,
Tn ;=udKka
fld;ek iójd wgjkak ± hs
tajdg lud jqj uekj'
idlƒPd lrkafk` h' 4
ööwm oÙk flfkla ke;e÷÷hs Tf’ rc ue³frys jik ms×i
T›yq is;kafk` h' Tn f;`rd.;a ;eke;a;d
6
ööwfma wmrdO fidhd .; yelafla fldmuK jdikdjka; o@
ljfrl=g o@ Tf’ fo› ue³r jk
wms fflrd‡l f,i Tf’ Úfjfiys
W.=,la weg•uq'÷÷ hym;a fohska
ukao ukÜIHhdf.a wm iEySug m;a l< uekj'
5
is;œ= ,s yd wNHka;rh .e<jq•ldr foœºÚ"
b;d .eUqre neœÚ' Tf’ m%n, Ù%hd uóska
7
foœ¹fK` wm .<jd.; uekjá
Tjqkg a B.iska œæk fialá uq½ fmdf<df› o
wk;=re weó•ula fkdlr wE; iuq³fÈ o n,dfmdfrd;a;j=
yæisfhka Tn jk fial'
Tjqkg a ;=jd< lrk fial' 6
Tn ;=udfK` iœh fhd°
8
wØ W;a;uhdfK` lº fy,a msyfs gjq fialá
uqid f°vkakka jkik fial' Tn n,mrdl%uh kueØ
Tjqka oÙk ish,af,` bó m‡fhka ieriÜKÏ fial'
ysia jkkafk` h' 7
iuq³re .s.r = e• o
9
–ÚiÜka ieu fok “h •
r< f.di o
foœºkaf.a Ù%hd
Tn Úi, l< fialá
m%ldY lrkafk` h'
fikóf.a wdrdjq,a
ööt;=udKka tfia flf<a
l=ula Úid ±÷÷hs iu:hg m;a l< fial'
8
T›yq is;kafk` h' –ys msg ish,af,` Tn mE ,l=KÏ ±l
10
±ye–hd" “fhka ;eØf.k is‡kafk` há
i–ºka ;=< mSØ % m%fu`o • keóS tk Wohg o
t;=udKka irK fidhd nei hk ijig o
hkafka há mSØ
% fhka fudr.ikakg
wjxl is;eØ ;eke;a;d Tn ie,eiÝ fial'
mSØ% fhka msø hkafka h' 9
Tn fmdf<dj foi n,d"
 .S;dj,sh 65-66 673
thg jeys jiajd" Tn kuækafk` há
th ireidr lrk fial' Tng .S .hd
wyia .ó æh oyúka msø we;' Tf’ ku miikafk` h'
5
Tn fmdf<dj fufia ms<fs h< fldg tkak"
OdkH imhd fok fial' foœºkaf.a mܳu Ù%hd krUkak'
10
tys ySœ‡ t;=ukaf.a Ù%hd
fndfy` fia æfhka fmdójd –ÚiÜka w;r “hckl h'
6
mia ms~,s t;=udfK`
iu;,d lrk fial' uqyoq œh<s “ula l< fial'
ta msg nyq, j jeis jiajd" fikó th ueæka
fmdf<dj nqre,a lr mhska .uka lf<` h'
tys j.djg wdisú fok fial' tneœka
11 t;=uka ;=<
Tn jeis jiajd
wms mSØ
% m%fu`o jkafkuq'
rg ireidr lrjk fialá 7
t;=udfK` n,mrdl%ufhka
Tn ieúirk ;ek
ioyg u f,dj md,kh lrk fialá
idr;ajh W;=rd hkafka h'
12 t;=udfK` œcd;Ska foi
md½lrfha ;K “u fk;a fhdud n,k fial'
ireidr jkÜ we;á Ùis u ler,slrefjla
lº fy,a t;=ukag tfrys j fkdkeósˆ jd·
mSØ
% fhka Wo• wkkÜ we;' 8
ck;dfjÚ"
13
;K “u wfma foœºka yg
t½ neg½ m†‡j,ska msø we;' wdisú m;kaká
–‡hdj;a t;=uka fj;
Ok OdkHfhka imÜrd,k fial' kók meiiÜu
tajd mSØ
% fhka l=,u
a ;a • .S .hhs' m;=rejd yúkak'
9
t;=udfK`
ck;dj foϼka meiiSu
ãj;=ka w;r
.S;hÙ' wm /l .;a fialá
66 mSØ
f,` jeis ish,af,Ú"
foϼka yg
% f>`Id mj;ajkak' 10
wfma mdo
fkdmeÙf<kakg ie,eiÝ fial'
wfy` foœºÚZ·
2
t;=ukaf.a lSÈØu;a kduhg Tn wm mølaId l< fialá
.S .hkak' ú¡ fi`æis lrk múæ
3
foœ ;=ukag fuf,i Ùhkak( Tn wm fi`æis l< fial'
ööTf’ Ù%hd 11
Tn wm ±,g wiÜ lr.;a fialá
fldmuK “hckl o@ wfma lr msg ;o nr megjQ fial'
12
Tf’ n,mrdl%uh wm md.d ±—ug
wØuy;a h' wm i;=rka yg
tneœka Tf’ i;=fr` Tn bv ³ka fialá
Tn w“uqj wms .sÚ ueæka o
“fhka –úflkafk` h' c,h ueæka o
4
f,` jeis ish,af,` .sfhuq'
66'6 Úlau 14'21á fc`IÜ 3'14-17
 .S;dj,sh 66-68 674
tfy;a" iajlSh uqyKq wm flfrys
Tn wm iÜ/Ù “ug f.kd fial' nn<jk fiala jd·
13 2
ojk hd. mÝcd /f.k tœg uq½ f,dj
uu Tf’ Újdihg Tf’ leue;a; ±k.kafka há
we;=,a jkafk–á ish® œcd;Syq
udf.a ndrydr Tf’ .e<•f• n,h
uu Tng TmamÜ lrkafk–' ±k.kafk` h'
14
udf.a f;d,aj,ska 3
wfy` foœºÚ"
uu ta ndrydr m%ldY flf<–á ck;dfj` Tn mii;a jd·
uu udf.a œmf;a ¡ ish® cd;Syq Tn mii;a jd·
ud uqœka 4
Tn idOdrK f,i
tajd WƒpdrKh flf<–' –ÚiÜka œÚYaph lrk fialá
15
±fjk neg½ megjqkfa .a –ys msg ish® œcd;Ska yg
iÜj| ³• iuó Tn uófmkajk fialá
;rndre i;=kfa .ka tneœka il, ckhd
ojk hd. mÝcd mÜokafk–' mSØ
% u;a j i;=‡ka .S .h;a jd·
uu .jhka o t½jka o mÜokafk–' 5
wfy` foœºÚ"
16
foœºka kuæk ish,af,Ú· ck;dfj` Tn mii;a jd·
tkak" ijka fokak' ish® cd;Syq Tn mii;a jd·
tœg t;=udKka ug l< foa 6
fmdf<dj
uu Ùhd fokafk–' m,°j nyq, j Úmoœhá
17
ud uqœka
foœ¹fK`" wfma foœ¹fK`"
uu t;=ukag fudr.eiÜfj–á
wmg wdisú ³ka fial'
udf.a æfjka t;=ukaf.a uysuh 7
wfma foœ¹fK`
by<ska jÈKkd flf<–'
18 wmg wdisú jiajk fiala jd·
jrog ud yo ;=<
fmdf<` jeis ish,af,`
wdYdjla Øf’ k•"
t;=ukag .re lr;a jd·
ud i–¹fK`
ug lj°j;a ch.%dyS cdØl .Shla
ijka fkdfok fial' °œ;af.a .S;hÙ" ldjHhÙ'
19
tfy;a" foœ¹fK`
ug ijka ³ka fialá
udf.a whe³• y~ o
68 foœ¹fK` keósg
i;=rka œiÜrejd yúk fial'
t;=ukag ffjr lrkafk`
i,ld ne¬ fial'
20
foœºkag m%Yxid f› jd· t;=uka bæúfhka m,d hkafk` h'
2
udf.a whe³u iÜ<óg .idf.k hk
t;=udfK` bj; fkd±uQ fialá ³ula fuka
ish fm–ka t;=udfK` Tjqka mylrk fialá
ud wE;a fkdl< fial' .sÚ <ó æh jk b‡ fuka
foœºka w“uqj
wiajekak .Shla ³ofk` jekiS fh;a jd·
3
ldjHhÙá .S;hÙ' tfy;a" ±ye–fh`

67 foœ¹fK`
wm fj; ohdj fmkaj–ka
wmg wdYSÈjdo lrk fiala jd· mSØ
foœºka w“uqj
mSØ
% m%fu`o fj;a jd·
% fhka l=,ua ;a •
 .S;dj,sh 68 675
.S .h;a jd· nj,;ayq
4
foœºkag .S .hkaká fld,a,h fn° .kafk` h'
t;=ukaf.a ku Ùhd ta fld,a,fha
t;=uka miikak' ú¡ fldfnhs rEm œh'
j,dl=½ wrd jŠk i–ºka yg w;a;Û mƒp mdg rÚka o
udj;la ms<fs h< lrkaká Tm oud ØnqfKa h'
14
t;=ukaf.a kduh i–¹fK` h" i› n,eØ foœ¹fK`
t;=uka w“uqj mSØ% fhka is‡kak' i,afudka lkao msg
5
t;=udfK`" rcÏka œiÜrejd yeúh fialá
wkd:hkaf.a mshdfK` o tœg Tn
jekaoUqjkaf.a tys ysu jefgkakg ie,eiÝ fial'
15
wdrlaIlhdfK` o jk fial' ndIdka lkao wØ Wia lkaoÙá
ish Y=oOa Újdifhys jik th fndfy` YsLr weØ lkaoÙ'
16
t;=udfK` foœ¹fK` h' t•nd
6
foœ¹fK` wkd: jQjkag YsLr nyq, lkao·
Úfjia ;kd fok fialá foœ¹Kka
ysrlrejkag Úoyi fok fialá ;uka Úfji f,i
tfy;a" ler,slrejka f;`rd.;a lkao foi
urel;fÈ œiSug yúk fial' Tn BÈIHdfjka n,kafka uka o@
7
wfy` foœºÚ· i–¹fK`
fikóg fmrÛfjka ioyg u tys jdih lrk fial'
17
Tn .uka l< fialá hÜoOa r: oioyia .Kka iuó
ldka;drh Tiafia i–¹fK` iSkhs lkafoka
hÜo fmryúka Tn jeŠh fial' Y=oO
a ia:dkhg jŠk fial'
8 18
fmdf<dj l•md œh" t;=udfK` w,a,d.;a isrlrejka
wyiska jeis jeiafia há Wia lkaog f.k .sh fial'
bYardfh,ajrekaf.a foœºka w“uqj ler,slrejkaf.ka
iSkhs lkao mjd l•mkh œh' m~qre ,enQ fial'
9
wfy` foœºÚ· foœ i–¹fK`
Tn nyq, j jeis jiajk fialá ioyg u tys jdih lrk fial'
19
Tf’ Wreuh ue,• hk œg ojiska oji wfma nr WiÜ,k
Tn th h<s idrj;a l< fial' i–ºka yg meiiÜ• f› jd·
10
Tf’ fikó tys mæx„ jQ yá t;=udfK`
wfy` foœºÚ· wm .<jk
tys æ<sºka yg Wjukd foa foœ¹fK` jk fial'
20
Tn imhd ³ka fial' wfma foœ¹fK`"
11
i–¹fK` wK ³ka fial' wm .e<jq•ldr foœ¹fK`
fndfy` ´;fh` jk fialá
wdrx„h m;=rejd y<y' wm ur×ka uqok
12
rcjre o Tjqkfa .a fiakdfj` o foœ i–¹fK` jk fial'
21
m,d hkafk` há foœ¹fK` i;=rkaf.a ysia
13
neg½ /< rÙ–ka f.or is‡k fmdŠ lrouk fialá
68'8 Úlau 19'18 68'18 tmS 4'8
 .S;dj,sh 68-69 676
mœÛ ufóys ú¡ m~qre f.fkk f;la"
we,S .e,S is‡k whf.a ysia ng .ia w;r is‡k
.idouk fial' jk i;d jk –irhg o
22
i–¹fK` fufia j°rk fial( Tyqf.a megjqka iys;
ööuu ndIdka foaYfhka jk .j /< jk œcd;Skg a o
Tf’ i;=rka wdmiÜ f.fkkafk–á ;rjÛ l< uekj'
iuq³r m;af,ka igkg ,eæ jk ish® fikó
Tjqka wdmiÜ f.fkkafk–' œiÜrejd yeúh uekj'
23 31
tœg Tf’ mdo Tjqkfa .a f,hska –irfhka ;dkdm;Syq
fi`°.; yeÙ jkafka há Úlau tkafk` há
Tf’ n,af,` i;=rkaf.a f,a tØfh`mshdj foœºka fj; wheæ–ka
«kE muK f,j lkafk` h'÷÷ w;a æ.= lrkafka h'
24 32
foœºÚ" uq½ f,dfjys rdcHfhÚ"
ish,af,` foœºka yg .dhkd lrkaká
Tf’ ch fmryr oÙkafk` há i–ºka yg miia .S .hkak'
33
ish Y=oOa ia:dkhg hk uó wdæ ld,Sk wyia ;,fhÚ"
udf.a foœ râºkaf.a .uk wyia l=i ieúirk ys– ;=ukag
krUkafk` h' .dhkd lrkaká
25
.dhlfh` fmrÛfjka o t;=ukaf.a y~ jk
ix.S;lrefj` miÜmiska o .s.r= e• y~g ijka fokak'
34
hkafk` há foœºkaf.a n,h m%ldY lrkak'
,,kdfj` t;=ukaf.a uysuh
isóØs rnka fmdŠ .i–ka bYardfh,a flfrys há
ueæka .uka lrkafk` h' t;=ukaf.a n,h
26
iNdj ;=< foœ¹Kka miikak' wyia l=i we;af;a h'
35
bYardfh,a ck;dfjÚ" ish Y=oOa ia:dkfhys jik
i–¹Kka miikak' foœ¹fK` “hckl há
27
l=vd u fm<m; jk t;=udfK`
fnkac–kaf.a fm<m; bYardfh,ajrekaf.a foœ¹fK` h'
uq,k
s a u .uka lrkafk` h' t;=udfK` fikóg
bkamiÜ cÏ°f.a o n,h o YlaØh o fok fial'
idnqf,dkaf.a o foœºkag meiiÜ• f› jd·
kma;,Sf.a o
l=urefj` .uka lrkafk` h' œ,dm .Shla
28
foœºÚ· °œ;af.a .S;hÙ'
Tf’ YlaØh ±lajj
foœºÚ"
q uekj'

Tn wm Wfoid ±lajQ n,h

69 wfka foœºÚ·
ud uq°®j uekj'
l=ula Úid o"
mEj uekj' æh l|
29
fcrei,fuys weØ udf.a f., olajd
Tf’ ukaærh k–ka keóS we;af;a h'
2
rcjre m~qre f.kjq;a uu mh ;e”ug
Tng mÜokafk` h' ;ekla fkdueØ
30
rcjreka hgy;a • uv f.dfydref› Ù¹ is‡–á
 .S;dj,sh 69 677
uu .eUqre æhg ud msg meg• we;af;a h'
10
me–K is‡–' tneœka
r<m;r ud hg lr ud lº½ i,–ka
WŠka .,d hhs' Wmjdi lrk œg
3
fudr.eiSfuka fikó
ud œvdm;a j ug Úka° lrkafk` h'
11
udf.a W.=r œh<S we;af;a h' f.`× froafoka
udf.a foœºka .ek n,d isˆfuka udf.a jia;% uu id°.Ø–'
fofk; wºre • we;af;a h' tœg uu
4
ÚlrefKa ug Tjqkfa .a iuƒp,hg ,la jqfK–'
12
ffjr lrkakkaf.a .Kk uó f;df† lg l;dj
udf.a bifliaj,g;a jvd jeŠ h' ud .ek há
uqid f°v–ka f’noafo` ud .ek
ud jkikakg n,k wh n,j;a h' wjuka lœ Ùhkafk` h'
13
tneœka tfy;a i–ºÚ"
ud fidrd fkd.;a foa udf.a whe³u Tng h'
wdmiÜ fokak wfka foœºÚ·
T›yq ug n, lrkafk` h' Tn úis f›,djl
5
wfka foœºÚ· ug ms<; s r = e ³k uekj·
Tn udf.a fu`vlu okak fial' Tf’ w•l fmau % fhka
udf.a jeræ Tn ³ka
Tfnka ieó• ke;af;a h' .e<•f• fmdfrdka³j
6
i› n,eØ ufy`;a;u foœ iajd—Ú" bÛ lrk Úid"
Tn flfrys ug W;a;r ³k uekj·
14
n,dfmdfrd;a;j = ;nkafk` ug tø hkak fkd¡
ud Úid uv j.=frka ud uq°.; uekj·
,Ðcdjg m;a fkdfj;a jd· udf.a i;=rdf.ka o
bYardfh,ajrekaf.a foœºÚ" .eUqre c,fhka o
Tn fidhkafk` ud uq°.; uekj·
15
ud Úid r< m;rg uu hg fkdfj• jd·
Úka°jg fkdme–fK;a jd· .eUqre iuq³rg
7
Tn ;=uka Wfoid uu f.d³re fkdfj• jd·
uu wmjdohg ,la jqfK–' md;d,h uqj whd ud
udf.a uqyK
q .s, fkd.kS jd·
16
ta ,Ðcdfjka jeiS we;af;a h' i–ºÚ"
8
udf.a fidfydhÜrkag Tf’ Ør fmu hym;a neœka
uu kdºkkafkla •–á ug ms<;s r = ³k uekj·
udf.a ujf.a mÜ;h% ka yg Tf’ buy;a ohdj wkÜj
uu œfoaYls fhla •–' Tf’ uqyK q
9
Tf’ fo› ue³rg weØ WfoH`.h ud fj; yefr›j uekj·
17
ud ojkafka h' Tf’ °ihd fjØka
Tng Úka° lrkakkaf.a Úka° Tn uqyK q bj;g fkd.; uekj·
69'4 .S;d 35'19á fcdy 15'25 69'9 fcdy 2'17á fr`u 15'3
 .S;dj,sh 69 678
27
ud œm;g m;a j is‡k neœka tneœka wmrdO msg wmrdO
hÜyq j ug ms<; s r
= e ³k uekj· Tjqka msg mejrej uekj·
18
ud fj; <ód • Tf’ OÈ–IaGlug
ud .<jd.; uekjá Tjqkg a yjq,a jkakg
i;=rkaf.ka ud uq°.; uekj· bv kܳk uekj·
19 28
udf.a Úka°j o ãj;=kfa .a fmdf;ka
,Ðcdj o wmlSÈØh o Tjqkfa .a kdu uld±uqj uekj·
Tn okak fialá ±ye–hkaf.a kdu w;frka
Tn udf.a ish® i;=rka Tjqkfa .a kdu lmd±uqj uekj·
29
okak fial' tfy;a" uu mSvd œ¢–ka
20
Úka°j Úid udf.a is; “£ f.dia f›okdfjka is‡–'
uu fY`lfhka msø is‡–' wfka foœºÚ·
ikikafkl= fijqfj–á ud ikid" ud .<jd .; uekj·
tjekafkla fkd • h' 30
tœg uu .S .hd
wiajikafkl= fijqfjЇ foϼka miikafkЇ
Ùisfjla i•n fkd • h' ;=Ø .S .h–ka
21
id.skfa ka ¡ uu t;=uka fndfy` fia
T›yq ug jy ³kafk` há miikafk–'
msmdifha ¡ 31
.jfhl= ms¡ug jvd
T›yq ug Ø;a; ldŠ fujekakla
fndkak ³kafk` h' i–ºkag m%ikak jkafka h'
22
Tjqkfa .a lEu f•ih wx iy l=r iys;
Tjqkg a u u,m;la f› jd· f.dfkl= ms¡ug jvd
Tjqkfa .a ux., W;aij th m%ikak jkafka h'
Tjqkg a ur W.=,la f› jd· 32
mSŠ;fh` fuh ±l
23
fkdfmfkk f,i mSØ% m%fu`o jkafk` há
Tjqkfa .a weia wºre f› jd· foœºka fidhd hkafk`
Tjqkfa .a bó‡h Ún| ief,a jd· æúu;a jkafk` h'
24 33
Tf’ fl`mh ukao"
Tjqka msg je.sfr›j uekj· i–¹fK`
Tf’ fl`md.aÚhg æ<sºka yg ijka fok fialá
T›yq hgm;a fj;a jd· ysr.; • is‡k ;u fikó
25
Tjqkfa .a l|jqre w;a fkdyúk fial'
34
md½ jkakg ie,iÜj uekj· wyi;a" fmdf<dj;a
Tjqkfa .a l+vdr• ;=< Wka jykafiag m%Yxid lr;a jd·
Ùisfjla fkdfjfi;a jd· uqyoq ;a" tys yeisfrk ish,af,`;a
26
ukao" Tn myr ³ka ;eke;a;dg t;=ukag m%Yxid lr;a jd·
T›yq mSvd lf<` h' 35
foœ¹fK` isfhdka lkao uq°f.k
Tn ;=jd< l< ;eke;a;df.a cÏ°f.a k.r f.dvkók fial'
f›okdj t;=uka fikó tys ji–ka
T›yq ;j ;j;a jeŠ lf<` h' th N=lØ a œ¢kafk` h'
69'21 uf; 27'48á udla 15'36á ¬la 23'26á fcdy 19'28-29 69'22-23 fr`u 11'9-10
69'25 Ù%hd 1'20 69'28 Úlau 32'32á t<so 3'5á 13'8á 17'8
 .S;dj,sh 69-71 679
36
t;=ukaf.a fiajl fm<m; ug ijka ¡ ud .ef<jqj uekj·
3
th Wreu lr.kafk` h' Tn udf.a mÈj;h o
fo› kug fm• lrkafk` n,fldÛj o jk neœka
tys jdih lrkafk` h' Tn ug /ljrKh fok
mÈj;hla jqj uekj·
œmf;a ¡ fudr.eiSu
ud uq°,k
°œ;af.a .ShÙá ieuøu ms×i h' n,fldÛjla jqj uekj·

70 wfka foœºÚ·
ud uq°.; uekj·
wfka i–ºÚ·
4
udf.a foœºÚ·
³Iaghkaf.a n,fhka
ud uq°.; uekjá
ug iydh •ug wmrdOlref.a o ³okdf.a o
blauka jqj uekj· .%yKfhka ud –³j uekj·
2
ud keiSug fidhkafk` 5
ufy`;a;u foœ iajd—Ú"
,Ðcd • œhjq,a fj;a jd· Tn udf.a
udf.a œkdYhg wdYd jQfj` n,dfmdfrd;a;j = jk fial'
miÜ nei i–ºÚ"
wmlSÈØhg me–fK;a jd· udf.a ;reK œfha isg
3
ööyyd" yyd÷÷ Ùh–ka udf.a œYajdih
ug iuƒp,a lrkafk` uu Tn ;=< ;enqfj–'
;ukag jk Úka°j Úid 6
Wmka ° isg
miÜ nis;a jd· Tn ug msyg s jQ fialá
4
Tn fidhd tkafk` ujq l=fia isg
mSØ
% m%fu`ofhka i;=Û fj;a jd· Tn ud /l.;a fial'
Tn fok œuqlØ a hg uu Tn .ek
fmau
% lrkafk` Úr;=re m%Yxid lrkafk–'
7
öfoœ¹fK` fYaI % G
a h÷hs uu jkdys
Ú;r u Ùh;a jd· fndfy` fofkl=g
5 .eg½jla fuka jQfh–'
tfy;a"
uu æ<sº há wirK h' ukao"
wfka foœºÚ· Tn udf.a
ud fj; lŠk–ka jŠkÜ uekj· n,j;a rlaIia:dkh jQ fial'
8
wfka i–ºÚ· udf.a uqLh
Tn udf.a msygs o Tn meiiSfuka msø we;af;a h'
.e<jq•lre o jk neœka uu oji mÜrd
mud fkdjqj uekj· Tn uysuh m%ldY lrkafk–'
9
uy® œfha ¡
uy,af,l=f.a whe³u ud bj;a fkdl< uekjá

71 wfy` i–ºÚ·
irK m;d
uu Tn fj; me–×fh–' 10
udf.a YlaØh msúfyk l,
ud w;a fkdyeúh uekj·
udf.a i;=fr`
Ùis l,l ug œreoaO j l;d lrkafk` h'
ud ,Ðcdjg m;a fkdl< uekj· uf.a mK keiSug n,d is‡kafk`
2
Tf’ idOdrKlu Úid tlg l=uka;K % h lrkafk` h'
11
ug msygs • ud uq°®j uekj· ööfoœ¹fK` Tyq w;ayeúh fial'
 .S;dj,sh 71-72 680
Tyq .e<•ug Ùisfjl= keØ neœka wka flfkla ke;af;a h'
20
wms Tyq ®yqne| w,a,d.Úuq÷÷hs Tn ug fndfy` lror iy f›okd
T›yq Ùhkafk` h' me–fKjq kuq;"a
12
udf.a foœºÚ· ud h<s m%dKj;a lrk fial'
udf.ka wE;a kÜjj q uekj· md;d,fha m;af,ka
wfka udf.a foœºÚ· Tn ud h<s f.dv.kak fial'
21
ug iydh •ug Tn ud Wiia lrk fial'
lŠk–ka jeŠh uekj· Tn ud kej; ikik fial'
13 22
ug myr fokafk` udf.a foœºÚ·
mrdch • jekfi;a jd· uu l=vd •Kdfjka Tn o
ug ydÚ lrkakg fidhkafk` Tf’ œYajdijka;lu o
,Ðcdjg;a" wmlSÈØhg;a miikafk–'
me–fK;a jd· bYardfh,ajrekaf.a
14
tfy;a" uu Úr;=re Y=oOa ;ekeka jykai"
Tn n,dfmdfrd;a;f= jka uyd •Kdfjka
is‡kafk–á uu Tng .S .hkafk–'
23
Ú;r u jeŠ jeŠfhka uu Tng .S .h–ka
Tng m%Yxid lrkafk–' m%Yxid lrkafk–á
15
oji mÜrd Tf’ idOdrK Ù%hd o Tn ud –´ neœka
Tf’ œuqlØ a °hl Ù%hd o uu Tng yo m;af,ka
ud uqœka m%ldY lr–' .S .hkafk–'
24
ukao" oji mÜrd
uu tajdfha m%udKh fkdokafk–' uu Tf’ ±ye– Ù%hd .ek
16
foœ i–ºÚ" l;d lrkafk–'
Tf’ n, uysuh uu miikafk–" ukao" udf.a œkdYh fidhkakka
Tf’ u" tfia h Tf’ u hym;alu ,Ðcdjg;a" œhjq,g;a
uu m%ldY lrkafk–' m;a lr we;'
17
wfka foœºÚ·
rdclSh iaf;`;%hla
udf.a ;reK œfha isg
Tn ug W.kajd j°< fial' i,fudka rcÏf.a .S;hÙ'

18
uu wo olajd Tf’ mܳudldr Ù%hd
jÈKkd flf<–' 72 foœºÚ"
rc;=udg Tnf.a
œÚYaph Ùøf• Çkh
wfka foœºÚ·
meiÜKÏ flia iys; j ³k uekj·
uy® œfha is‡k ud rc l=ure yg
w;akEúh uekj' hÜlØa .rel j Ù%hd Ùøug
Tf’ uysuh iy YlaØh Tnf.a yeÙhdj ³k uekj·
2
u;= mr•mrdj,g Ùhd mdk f;la tœg
ud iuó is‡ s h uekj' t;=ud Tf’ ck;dj
19
wfka foœºÚ· idOdrK f,i
Tf’ ±ye–lu md,kh lrkafka h'
wyi olajd Wiia h' Tf’ mSŠ; ck;djg
Tn m%n, Ù%hd l< fial' hqlØ a h bÛ lrkafka h'
3
Tng iudk lº je‡ Tf’ ck;djg
 .S;dj,sh 72 681
iuDoa•h f.fka jd· Úoyia lr.;af;a h'
13
lºfy,a Tf’ ck;djg t;=ud"
hÜlØa h bÛ flfÈ jd· ³.S ³mam;=kg a yd ³n®kag
4
rc f;u ck;dj w;r wkÜl•md lrkafka há
æ<sºkaf.a kvq œi¹ jd· æ<sºkaf.a ãœ; uq°.;af;a h'
wirKhka uq°.kS jd· 14
t;=ud"
mSvdlrejka jkid jd· whÜ;= mSvkfhka yd ieyeislfuka
5
br y| mjØk ;dla Tjqka .<jkafka há
Tf’ ck;dj Tng kuæ;a jd· Tjqkfa .a ãœ;
mrmÜfrka mrmÜrg u w.h fldg i,lkafka h'
tf,i lr;a jd· 15
t;=ud „rd;a ld,hla ãj;a f› jd·
6
lemÝ ;K fl;a u; jÈIdj fuka fIndys r;arka
rc f;u jecf˜ jd· t;=udg mÜokÜ ,ef’ jd·
œh<s “u u; jeis fuka Úr;=re t;=ud Wfoid
Úúº j‹ jd· whe³• lrkÜ ,ef’ jd·
7
t;=uka iufhys oji mÜrd wdisú m;kÜ ,ef’ jd·
o–Û nj æhÜKÏ f› jd· 16
lº u; f.dh• f,< foa jd·
br y| mjØk f;la
OdkH nyq, j bØfÈ jd·
iduh meØfÈ jd·
8 f,nfkdkays fuka
uqyæq ka uqyoq g
m,°j ireidr f› jd·
t;=udf.a rc oyk meØfÈ jd·
flf;a ;K fuka
hÜmˆ% ia kæfha isg
jeishkaf.ka k.r imsfÈ jd·
fmdf<df› fl<jr olajd 17
t;=udf.a kduh ioyg u mj;S jd·
tfia u f› jd·
9
t;=uka w“uqj br y| mjØk f;la
urel;r jeisfh` t;=udg lSÈØh w;a f› jd·
je| jefgkafk` há t;=ud wØka i› i;
t;=udf.a i;=fr` wdisú ,n;a jd·
uq×ka;<d • ish® cd;Syq
je| jefgkafk` há t;=udg i›isú m;;a jd·
18
10
;dÈIsIy a s iy oa•mj, rcjre bYardfh,ajrekaf.a foœºka yg"
t;=udg lmam• f.jkafk` há foœ i–ºka yg"
fInd iy fiandys rcjre meiiÜ• f› jd·
m~qre mÜokafk` há wreumܳu foa lrkafka
11
t;=uka w“uqj t;=udfK` muKla h'
19
rcjre je| jefgkafk` há t;=ukaf.a YS% kduhg
ish® cd;Syq i° meiiÜ• f› jd·
t;=udg fufy lrkafk` h' t;=ukaf.a uysuh
12 f,dj mÜrd meØfÈ jd·
t;=ud
iyk m;d fudr.ik wirKhka tfia u f› jd· tfia u f› jd·
20
uq°.;af;a há fciafiaf.a mÜ;a °œ;af.a he³u
msyg s keØ mSŠ;hka o fufia wjika f›'
72'8 filú 9'10
 .S;dj,sh 73 682
;=ka jk ldKavh œYajdi lrkafk` h'
11
^.SØld 73-89& T›yq l;d fldg"
hq l a Ø fha ch.% y Kh ööfoœ¹fK`
wdidmaf.a .S;hÙ' flfia okak fiala o@

73 wfy` bYardfh,ajreÚ·
ÚÈu, is;a we;a;ka yg
foœ¹fK` fldmuK hym;a o@
ufy`;a;uhdKkag
±kÜula we;af;a ±÷÷hs
œuikafk` h'
2 12
ud fudfyd;Ùka ³okka foi n,kaká
,sii a d hkak Ø“×' Tjqkg a œmÜ, i•m;a we;'
udf.a mh ,sii a kakg œh' tajd ;j;j;a
3
tfia jQfha" T›yq jeŠ lr.kafk` h'
13
³okkaf.a wNsjDoa•h ud ±l ud is; ÚÈu, j ;nd.;af;a;"a
Tjqkfa .a mdr†Û Úid mœka ud ³re j is‡fha;a
ud Tjqkg a BÈIHd l< œg h' ÚlrefKa h'
4 14
Tjqka yg ³la .eyeg ke;af;a h' foœºÚ"
Tjqkfa .a lh Tn ug oji mÜrd
Ú³la Úfr`.S j we;af;a h' mSvd œ£ug ie,eiÝ fialá
5
wka whg fuka Tjqkg a Tn ug Wohla Wohla mdid
l•lfgd® Ùis;a ke;af;a h' o~qj• l< fialá
wka wh fuka T›yq 15
ööuu fufia l;d lrkafk–÷÷hs
;dvk mSvk fkd,nkafk` h' Tjqka fuka Ùhkakg
6
tneœka" T›yq ug ØnqfKa h'
wyxldrlu f., m<|kdjla fuka o tfia flf<• k•"
n,y;aldrh jia;h % la fuka o Tf’ ck;djg
me<| is‡kafk` h' f¿`ysfhl= jkakg
7
Tjqkfa .a fk;a ug bv Ø“×'
wyxldrfhka bæ— we;af;a h' 16
uu f• .eg½j
Tjqkfa .a is;a f;are•.kakg ;e;a flf<–'
ÚIaM, is;œ = ,sj,ska tfy;a" ug th b;d ³Ialr œh'
msø we;af;a h' 17
Y=oOa ia:dkhg we;=½ jk f;la
8
T›yq th ug ³Ialr .eg½jla œh'
wka whg iskdfikafk` há tys we;=½ jQ miÜ
kmÜre foa .ek ³okkaf.a wjika brKu
l;d lrkafk` há uu f;are•.Ø–'
wyxldrfhka bæ— 18
we;a;g u Tn Tjqka
wka whg mSvd Ùøug is;kafk` h' œkdYhg m;a lrk fial'
9
T›yq iÜrf,dj foœºkag œreoaO j md;d, f,`lhg
kmÜr l;d lrkafk` h' Tjqka fy<douk fial'
T›yq krf,dj –ÚiÜkg a 19
T›yq iefKÙka
wyxldr f,i wK fokafk` h' jekiS hkafk` h'
10
tneœka" foaj fikó mjd ;eØf.k wka; œkdYhg u
Tjqka fj; yefrkafk` h' jeˆ hkafk` h'
20
Tjqka Ùhk iEu fohla u T›yq"
uyd wdYdfjka wjæ jQ œg wu;l • hk
 .S;dj,sh 73-74 683
isyks hla nº h' Tf’ ;K “•ys neg½jkag œreoaO j
wfy` i–ºÚ· Tf’ Woyi kóskfa ka uka o@
2
Tn ms“fok l, fmr l, Tng u f;`rd.;a"
T›yq udhd fuka Wreu jxYh lr.kak ms×i
uelS hkafk` h' jy,al–ka uq°.;a"
21
udf.a is; l,ÙrefKa há Tf’ fikó isys l< uekj'
ug f›okd ±fkkakg œh' Tf’ Újdih jQ isfhdka lkao
22
tœg uu jegySula keØ isys l< uekj'
3
fu`vfhl= fuka jQfh–' Úula keØ f• kgnqka f.dv
Tn w“uqj u;= ms‡ka fo md keó=j uekj'
Øúifkl= njg m;a jqfK–' wfma i;=rd Tf’ Y=oOa ia:dkfha
23
tfy;a" Úr;=re ish,a, jkid we;af;a h'
4
uu Tn iuó is‡fh–' Tf’ fikó ueo
Tn ud tæúldrfh` fnúyka ³kafk` h'
ol=KØka w,a,d.;a fial' T›yq
24
Tf’ Wjfoiska ;u ch flfy,s tys kexjQ y'
5
Tn ug uófmkajk fial' T›yq
miÜ j Tn ug .re i•udk ¡ by< f°rÛf›
ud ms<.s kak fial' legh• jev
25
Tn yer iÜrf,dj fmdfr`j,ska lmd iÜKÏ œiÜKÏ l<y'
6
ug is‡kafka ljfrla o@ tys mfka, ish,a, u
Tn weØ œg krf,dj T›yq “|±uQ y'
Ùisfjl=g uu f,d,a fkdlr–' le;af;ka iy –‡fhka
26
udf.a .; is; tajdg myr ³kafk` h'
7
flfuka jeyefrhsá T›yq Tf’ Y=oO a ia:dkh
tfy;a" foœ¹fK` .sÚn;a lf<` h'
udf.a YlaØh o Wreuh o T›yq Tf’ kduhg lem jQ
jk fial' jdiNjkh flf,id
27
Tn w;ayer oukafk` “ug iu;,d lf<` h'
8
ieneœka u jekiS hkafk` há ööwms Tjqka ish,a,ka
Tng f¿`ys jQjka i•mÝÈKfhka œkdY lruq÷÷hs
Tn jkik fial' Tjqka is;df.k
28
udf.a mrudkkaoh uq½ rfgys oy• y,a
foœºka yg i—m j isˆu h' .sÚn;a l<y'
9
Tf’ Ù%hd ish,a, wmg wkd.;hla ke;á
m%ldY lrk ms×i æjeisjrfhla o wmg ke;á
uu ufy`;a;u foœ iajd—ka f• ;;a;j a h
irK fldg.Ø–' fldmuK l,a mj;S ± hs
okak flfkla o ke;'
cdØfha œ,dmhla 10
foœºÚ"
wdidmaf.a .S;hÙ' tæúldrhd fldmuK l,la

74 wfy` foœºÚ·
Tn ioyg u
wm w;ayúkafka uka o@
Tng Úka° lrkafka o@
Tyq Tf’ kduhg
ioyg u .rykafka o@
 .S;dj,sh 74-75 684
11
Tn wmg w; fkd ¡ bkafka uka o@ ieyeisl–ka msø we;'
21
Tn oE; wl=<df.k bkafka uka o@ mSŠ; jQjkag
12
foœºÚ" ,Ðcdfjka miÜ neiSug
mÜrd;kfha isg u bv kܳk uekj'
Tn wfma rc;=udfK` há ³.Ska yg iy æ<sºka yg
f,` mÜrd .e<•f• Ù%hdj, Tf’ kduh
l;=jrhdfK` Tn jykafia h' meiiSug bv ie,iÜj uekj'
13 22
Tn ish iœfhka foœºÚ" keósg
iuq³r fonE l< fialá œiºj uekj'
uqy³q imÜkfa .a ysia o hÜlØa h /l .ekSug
fmdŠl< fial' igka l< uekj'
14
Tn fkd±ye–hka oji mÜrd
f,œhd;ka k• iÈmhdf.a ysi Tng Ú.d lrk nj
fmdŠlr ±uQ fialá isys l< uekj'
Wf.a uia 23
Tf’ tæúldrhkaf.a y~ o
ldka;dr i;=kg a fkdlvjd kósk
wdydrhla fldg ³ka fial' Tf’ i;=rkaf.a fld,y, f.di o
15
W,am;a iy c, Odrd uq° yeúfha wu;l fkdl< uekj'
Tn jykafia há
.,k .x.d œh<S hEug ie,iÜf›;a m%Yxidf› iy œÚYaphfha .S;h
Tn jykafia h' wdidmaf.a ldjHhÙ' .S;hÙ'

75
16
æjd ? fol u foœºÚ"
whsØ Tn jykafiag há wms Tng ;=Ø lruqá
br y| ue›f›;a Tf’ m%n, Ù%hd m%ldY lruqá
Tn jykafia h' Tf’ kduhg
17
fmdf<df› iSudjka msyÛ s jd j°f<a wheo ;=Ø lruq'
2
Tn jykafia há foœ ;=udfK` fufia j°rk fial(
.SI
% u
a h iy isir s h weØ flf<a ööœÚYaph lrk ld,h
Tn jykafia h' ud Úhulr we;'
18
i–ºÚ" tœg uu hÜlØ a iy.; j
Tng Ú.d l< i;=rkaf.a wmydi œÚYaph lrkafk–'
3
isyl
s < uekj' fmdf<dj;a" tys ish® jeisfh`;a
Tf’ kduh .eryq wo–Ûka l•md jkafk` h'
isyls < uekj' tfia jqj;a" fmdf<df› lKÏ
19
Tf’ Úf°ia fikó iœu;a j ;nkafka uu h'÷÷
4
l=úre i;=kg a uu fufia Ùh–(
“,slr kܳk uekjá öömdr†Û lrkafkÚ"
Tf’ wirKhka mdr†Û kj;d,kaká
ioyg u wu;l fkdl< uekj' ³ofkÚ"
20
Tn wm iuó l< .sœiÜu wyxldrl–ka Wo• fkdjkaká
5
isyl s < uekj' ufy`;a;uhdKkag œreoaO j
ukao" rf† iEu wºre uq,, a la u wyxldr fkdjkaká
74'13 Úlau 14'21 74'14 fc`’ 41'1á .S;d 104'26á fhid 27'1
 .S;dj,sh 75-76 685
uejq•lreka yg œreoaO j Tjqkfa .a lvqjg"
Wvó=fjka l;d fkdlrkak' m,syg yd hÜo wœhg
6 tf,i u l< fial'
fmr wmr foæ.ska fy`
4
W;=re ol=KÏ foæ.ska fy` wfy` foœºÚ·
œÚYaph fkdjkafka h" Tn fldmuK uysudkaœ; o@
th fkdtkafka h' i° mjØk lº je‡hg jvd
7
tfy;a" fldmuK f;acdkaœ; o@
5
œÚYaph me–fKkafka Tjqkfa .a tŠ;r fin½ka i;= foa
foœºkaf.ka h' fld,a,lkÜ ,e” h'
flfkl= my;g fy<kafka o ±ka ta •rfh` wjidk Úkaog
flfkl= by<g Tijkafka o jeˆ we;af;` h'
Wka jykafia u h' Tjqkfa .a n, œl=•
8
i–ºka wf;ys l=i,dkÙá ÚIaM, • we;af;a h'
6
fl`mfhka meiÜKÏ –æ riska cdfld’f.a mrmÜfÈ foœºÚ"
th msø we;' Tjqkg a Tn ;Èckh l< fial'
t;=udfK` thska “|la wYajfh` yd wirefj`
j;alrk fial' ueø jeÛfK` h'
7
–ys msg ³ofk` i–ºÚ"
ish® fok Tng .re“h mE hÜ;= h'
tys wkaØu “| olajd u
Tf’ ±fjk Woyig
fndkafk` h'
9 uQK ¡ug
uu ioyg u
ljfrla iu;a jkafka o@
cdfld’f.a foœºka 8
Tn iÜrmÜr isg
miikafk–á ;Sk³a j ¡ug ie,eiÝ fial'
t;=uka yg f,dj ;eØ f.k Úy~ jQfha h'
ioyg u .S .hkafk–' 9
foœºÚ"
10
³okkaf.a To Tn jykafia
uu “| ,kafk–' œÚYaph i|yd keós‡k fialá
tfy;a" iÜokkaf.a n,h –ys msg mSŠ; jQjka .<jkÜ ms×i
TijkÜ ,nkafka h'÷÷ jŠk fial'
10
–Úidf.a Woyiska mjd
ch.%dyS foœhka jykafia
Tf’ uysuh jeŠ jkafka h'
wdidmaf.a ldjHhÙ' .S;hÙ' ta Woyiska –fok wh
76 foœ¹fK`
cÏ°ys m%ldY jQ fial'
bYardfh,ajreka w;r
11
Tf’ ux.,Hh mj;ajkafk` h'
Tf’ foœ i–ºka yg
ndrydr •
t;=ukaf.a kduh tajd bÛ lrkak'
fY%I
a G
a h' t;=uka jgd is‡kafk`
2
t;=ukaf.a uKavmh .re“h
fcrei,fuys jQfha h' mE hÜ;= ;ekeka jykafiag
t;=ukaf.a Újdih m~qre f.fk;a jd·
12
isfhdka lkafoys jQfha h' t;=udfK`
3
tys ¡ t;=udfK` rc orejka u•k fial'
i;=rkaf.a B ierh fYaI% G
a N+m;Ska ;=<
“| ±uQ fial' “h weØ lrjk fial'
 .S;dj,sh 77 686
10
œmf;a ¡ uófmka•u tœg uu l;d fldg"
wdidmaf.a .S;hÙ' ööug b;d f›okd fokafka fuh f›á

77 uu foϼka yg fudr.iЇ
tfia h"
Wia y•ka foœºka yg fudr.i–'
ukao"
ufy`;a;uhdKkaf.a n,h
bj;a j f.dia Øf’ he÷÷hs
t;=udfK` lSfj–'
11
ug ijka fok fial' i–ºÚ" Tf’ f;acdkaœ; Ù%hd
2
œm;aØ ld,fha ¡ uu isys lrkafk–'
uu udf.a i–ºkag hæ–' Tn fmr l< wreumܳu foa
uq½ /h u uu Ùhd mdkafk–'
12
t;=uka fj; oE; Tijd Tf’ Ù%hd ish,a,
he³• hæ–' uu isys lrkafk–"
tfy;a" Tf’ m%n, Ù%hd .ek
ug iekiÜu fidhd.; fkdyeÙ h' uu Ndjkd lrkafk–'
3 13
foœºka .ek is;–ka wfy` foœºÚ·
uu iÜi• Ü fy<kafk–á Tf’ Ù%hd udÈ.h œY=oO a há
ud Ndjkd lrk œg wfma foœºkag
uu wffOÈh jkafk–' jvd
4 fYaI
% G
a foœ flfkla weoa o@
t;=udfK` uq½ /h u
ud wjæj ;nk fial' 14
ydial• mdk foœ¹fK`
l;d lrkakg neú ;rug Tn jykafia h'
uu le<š is‡kafk–' cd;Ska w;r Tf’ n, uysuh
5
hg.sh ojia .ek Tn fmkajd we;af;a h'
uu l,amkd lrkafk–á 15
Tf’ n,j;a yia;fhka
f.• .sh wjqre³ Tn ;=uka fikó uq° ¬ fial'
isyms ;a lrkafk–' cdfld’f.a iy fc`fimaf.a
6
uq½ ? mÜrd fm<m;a
uu Ndjkd lrkafk–' Tn .<jd ¬ fial'
uu fufkys lr–ka 16
wfy` foœºÚ·
udf.ka u fuf,i wikafk–' c,Odrdfj` Tn ³Û œg
7
ööi–¹fK` ioyg u Nh jQ y'
wm w;a yúk fiala o@ id.r m;a, mjd
t;=udfK` h<s wmg “fhka we,<S .sfha h'
lreKdj fkdfmkajk fiala o@ 17
j,dl=½j,ska jeis jeiafia há
8
t;=ukaf.a Ør fmu wyi .s.r = e• y~ ³kafka há
iyuq,k s a u my j f.dia Øf’ o@ œ³,s ier oi; œys¡ .sfha h'
t;=uka ³ka fmdfrdka³j 18
Tf’ fyK y~
ioyg u bÛ fkdlrk fiala o@ wyia l=fia .s.•= æÚ'
9
foœ¹fK` œ³,s flˆ•
lreKdj mEug wu;l lr weoa o@ f,dj t<s flf<a h'
ke;fyd;a fmdf<dj l•md •
Woyi Úid ohdj w;ay< foord .sfha h'
19
fiala o@÷÷ uqyoq ueæka Tf’ udj; œh'
 .S;dj,sh 77-78 687
.eUqre iuq³r ueæka foœºka ;=< n,dfmdfrd;a;j = ;nd"
Tn .uka l< fial' t;=ukaf.a Ù%hd
tfy;a" Tf’ md igyka lj° j;a wu;l fkdlrkafk` h'
fmfkkakg fkd • h' t;=ukaf.a wKmK;a
20 ioyg u ms<m s ækafk` h'
fu`fiiaf.a iy wdfrdkaf.a
8
uófmka•u weØ j" fufia T›yq
Tn Tf’ ck;dj Tjqkfa .a mshjreka fuka
neg½jka fuka f.k .sh fial' ys;j = laldr" ler,sldr
mrmÜrla fkdjkafk` h'
bYardfh,a bØydifhka Wmfoia ukao"
wdidmaf.a .S;hÙ' ta mrmÜfÈ wh foœºka flfrys

78 udf.a ckfhÚ"
udf.a b.eka•ug
lka ³k uekj'
ia:r§ j fkdis‡hy'
T›yq foœºkag
mlaImd; j fkdis‡fh` h'
ud mjik jokaj,g 9
tm%dhs•f.a mrmÜr ³kÜjdfh` jQ y'
ijka ³k uekj'
2
Wmudjla uóska T›yq igka æfka ¡
uu l;d lrkafk–' miÜmi yeø m,d .sfh` h'
10
mÜrd;kfha w“ryia mjikafk–' T›yq
3
wm wid ±k.;a foaj,a o foœºka iuó jQ .sœiÜu
wfma mshjreka wmg ±kajQ foaj,a o bÛ fkdlf<` h'
wms okajkafkuq' t;=ukaf.a
4
ore uqKn Ï r
q ka flfrka fkdiójd
kSØh wkÜj yeisøug
B<ó mrmÜrg okajkafkuq'
tló fkdjQfj` h'
i–ºkaf.a m%n, Ù%hd yd 11
t;=ukaf.a Ù%hd
n, uysuh o
T›yq wu;l lf<` h'
t;=uka l< ydial• o
Ùhdmdkafkuq' Tjqkg a ±lajQ wreumܳu foa
5
t;=udfK`" isys fkdlf<` h'
12
bYardfh,a ck;djg Tjqkfa .a mshjreka w“hi
kSØ Úfh`. o t;=udfK` ydial• mE fial'
cdfld’f.a mrmÜrg wKmK;a o –ir foaYfhys o
³ka fial' fYdjka –‡hdjf;ys o
Tjqkfa .a orejkag tajd b.eka•ug tf,i l< fial'
13
Tjqkfa .a mshjrekag uqyoq fonE fldg th ueæka
wK ³ka fial' t;=udfK` Tjqka f.k .sh fial'
6
fuf,i B<ó mrmÜr c,l| f›,a,la fuka
tajd ±k.kafk` há isˆug ie,eiÝ fial'
14
bmfokakg is‡k ore mrmÜr æjd ld,fha j,dl=<la uóska
tajd ±k.kafk` h' t;=udfK` Tjqka f.k .sh fial'
T›yq keósg Tjqkfa .a mrmÜrg ? ld,fha wdf,`lhla uóska
tajd okajkafk` h' Tjqkg a uófmkajQ fial'
7 15
fufia T›yq md½lrfha ¡ t;=udfK`
78'2 uf; 13'35 78'12 Úlau 7'8--12'32 78'13 Úlau 14'21-22 78'14 Úlau 13'21-22
78'15-16 Úlau 17'1-7á .Kka 20'2-13
 .S;dj,sh 78 688
23
mÈj;h foorjd yeúh fialá tfy;a" t;=udfK`
.eUqre c,dYhÙka fuka by< wyig l;d l< fialá
Tjqkg a fndkakg c,h ³ka fial' iÜrf,dj f°rÛ œjD; l< fial'
16 24
mÈj;fhka Tjqkg a lEug
æh oyr .,d tkak ie,eiÝ fial' ukakd jeis jeiajÝ fial'
c,h .x.d fuka i.f,dœka
.,d hkak ie,eiÝ fial' OdkH m%°kh l< fial'
17 25
tfy;a" T›yq fmrg;a jvd fo› ´;=kfa .a wdydr
t;=ukag œreoaO j fmd³ ck;dj wkÜNj l<y'
Ú;r m› lf<` h' t;=udfK` muKg;a jvd
œh<s md½lrfha ¡ wdydr mdk tjQ fial'
26
ufy`;a;uhdKkag œreoaO j wyfiys fmræ. iÜ<óla
ler,s .eiÜfj` h' yukakg ie,eiÝ fialá
18 ish n,fhka ol=KÏ æ. iÜ<ó
«kEl–ka u T›yq
foœºkag wNsfh`. lf<` há l<Ud yeúh fial'
27
;uka úis wdydr b,a,d Tjqka msg ´œ,s fuka
T›yq tfia lf<` h' uia udxi jiajd j°< fialá
19
foœºkag œreoaO j mshdUk mlaIk S a
T›yq l;d lr–ka" uqy³q je,s fuka tjQ fial'
28
öömd½lrfha ¡ Tjqkfa .a l|jqre ueog
wdydr iemhSug tajd fy½E fialá
t;=ukag yeÙ ±÷÷hs Tjqka jik ;eka isidrd
weiÜfj` h' tajd jefgkakg ie,eiÝ fial'
29
20
;jo" fufia T›yq ld ”
öö.x.djla fuka iEySug m;a jQfj` h'
f›.fhka j;=r .,d nisk ms×i Tjqka wdYd l< foa
t;=uka t;=udfK` m%°kh l< fial'
30
mÈj;hg myr ³ka kuq;"a tfy;a"
ck;djg frd‡ æh yeÙ o@ Tjqkfa .a wdYdj
Tjqkga udxi æh yeÙ o@÷÷ ixisf|kak;a m%:u"
Ùhd T›yq weiÜfj` h' Tjqkfa .a lf† wdydr Ø“h ¡ mjd
21 ueisœ,s fo‹u
i–¹fK`
f•jd weiÝ l, Woyiska msø .sh fial' T›yq fkdkeje;ajfQ j` h'
31
cdfld’ mrmÜrg œreoaO j foaj Woyi
t;=ukaf.a fl`md.aÚh weœ<S" Tjqkg a œreoaO j
bYardfh,a jxYhg œreoaO j wejq½fKa h'
Woyi kexf.a h' t;=udfK`
22
tfia jQfha" Tjqka Tjqk÷;r is‡ iœu;a okka kid
foœºka œYajdi fkdl< neœÚá bYardfh,a jxYfha fyd| u
t;=ukaf.a ;reK fm< jkid±uQ fial'
32
œuqlØa °hl n,h flfrys f• ish,a, Ø“h ¡ u
Tjqka œYajdih fkd;enQ neœÚ' Tjqyq æ.ska æ.g u m› lf<` há
78'18-31 Úlau 16'2-15á .Kka 11'4-23"31-35 78'24 fcdy 6'31
 .S;dj,sh 78 689
40
t;=udKkaf.a œia–; Ù%hd md½lrfha ¡ fldmuK jdrhla
œYajdi fkdlf<` h' T›yq t;=ukag œreoaO jQfj` o@
33 ldka;drfha ¡ fldmuK jdrhla
tneœka t;=udfK`
Tjqkfa .a ãœ; ld,h T›yq t;=ukag ³la ³kafk` o@
41
yqud,hla fuka T›yq kej; kej;;a
keØjkak ie,eiÝ fial' foœºka msúlaiÝ y'
Tjqkfa .a wdhÜ ld,h bYardfh,ajrekaf.a Y=oOa foœºka
“fhka f.• hkak ie,eiÝ fial' l=m; s lf<` h'
42
34
t;=udKka t;=ukaf.a n, uysuh j;a"
Tjqkfa .ka iuyreka i;=rkaf.ka .<jd.;a ækh j;a
jekiÝ l," T›yq isys fkdlf<` h'
43
fiiÜ wh t;=udKka fijqfj` h' t;=udKka –irfha ¡ l<
T›yq miÜ;e• is;a yrjd f.k ydial•j;a"
foœ¹Kka fidhd .sfh` h' fY`jka –‡hdjf;a ¡ l<
35
Tjqkfa .a mÈj;h foœ¹Kka nj wisúu;a Ù%hdjkaj;a
T›yq isym s ;a lf<` h' T›yq isys fkdlf<` h'
44
Tjqkfa .a –³•lreka t;=udfK`
W;a;u foœ¹Kka nj Tjqkfa .a .x.d c,h
T›yq isys lf<` h' f,a njg yefrjq fialá
36 mdkh Ùøug fkdyeÙ jk f,i
tfy;a" T›yq t;=ukag
æhl| f,a njg yefrjq fial'
;u uqœka pdÛ nia lSfj` há 45
Tjqkg a ysúyer Ùøug
æfjka uqid nia fovqfj` h'
37
t;=udfK` ueis le, tjQ fialá
Tjqkfa .a is;a t;=uka flfrys Tjqkfa .a rg jkid,Sug
Ú;r u tló fkd • h' ueŠhka tjQ fial'
t;=ukaf.a .sœiÜug 46
t;=udfK` Tjqkfa .a wiajekak
œYajdijka; j fkdis‡fh` h' o<Uqjkag ³ka fialá
38
tfy;a" Tjqkfa .a Y%ufha m,°j
ohdkÜl•mdfjka t;=udfK` m<óe‡hkag ³ka fial'
47
Tjqkfa .a mdm lud l< fialá t;=udfK` .,a jÈIdfjka
Tjqka fkdjekiÝ fialá Tjqkfa .a –æ je,a kid ¬ fialá
œ‡ka œg ;=Idrfhka Tjqkfa .a w;aØlald .ia
;u fl`mh ixisºjdf.k œkdY l< fial'
48
;u Woyi weœf,kakg Tjqkfa .a .juysIhka
bv kܳka fial' .,a jeiafika hg l< fialá
39
Tjqka yqfola t½ neg½ m†‡
–hhk iÜ® –ÚiÜka nj fyK wl=Kj Ï ,g mdjd ³ka fialá
49
t;=udfK` isym s ;a l< fialá Tjqkg a œreoaO j
Tjqka wdmiÜ fkdtk ;ukaf.a ±fjk fl`mh;a"
yud hk yqiu a la nj fr`Ih;a" œkdYh;a tjQ fialá
isys l< fial' f•jd udr ´; msúila fuka
78'37 Ù%hd 8'21 78'44 Úlau 7'17-21 78'45 Úlau 8'1-6"20-24 78'46 Úlau 10'12-15
78'47-48 Úlau 9'22-25
 .S;dj,sh 78 690
tjQ fial' œYajdih lv lf<` h'
50
t;=udfK` ;u fl`mhg bv ¡ weo jqKÏ ³kakla fuka
Tjqka urKfhka Tjqkfa .a œYajdih jla œh'
58
f’rd fkd.;a fialá –iæÛ .súl=½ foajd,j,ska
jix.;fhka Tjqka T›yq
jkid ¬ fial' t;=udKka l=m; s lf<` h'
51
–irfha ish® l=®º,ka Tjqkfa .a ms<u
s rEmj,ska
urd±uQ fial' t;=udKkaf.a fl`mh
yd•f.a l+vdr•ys is‡ weœiaifÜ j` h'
59
Tjqkfa .a l=®º,ka foœºkag fuh weiÜKÏ œg
œkdY l< fial' t;=udfK`
52
bkamiÜ t;=udfK` ;uka fikó n,j;a f,i Woyia jQ fialá
neg½jka fuka f.k .sh fial' t;=udfK`
md½lrh ueæka hk bYardfh,ajreka
neg½ /<lg fuka m%ØlafIam l< fial'
60
Tjqkg a uófmkajQ fial' t;=udfK`
53
fkd“h j" iÜ/Ù j hdug Isf,`ys jdiNjkh w;ay< fialá
t;=udfK` Tjqkg a –ÚiÜka w;r msyfs gjq
uófmkajQ fial' l+vdru yer .sh fial'
61
tfy;a" uqyoq t;=udKkaf.a n, uysuh iy
Tjqkfa .a i;=rka “,s.;af;a h' f;acd,xldr i,l=K jk
54
t;=udfK` .sœiÜ• lr~qj
;u Y=oO a foaYhg i;=rka w;g m;a •ug
Tjqka f.kd fialá t;=udfK` bv yeúh fial'
62
;u n,fhka ækd.;a lkaog t;=udfK` ish fikó
Tjqka f.kd fial' lvq myrg Ndr ³ka fial'
55
tys fmr œiÝ ish Wreuh jk fikó flfrys
–iæÛ cd;Ska mkakdoud Woyia jQ fial'
63
Tjqkg a ta rg .skka Tjqkfa .a ;reKhka
Wreu fldg fn° ³ka fialá .s,.;af;a há
Tjqkfa .a l+vdr•j, Tjqkfa .a ;re×hkag
bYardfh,a f.`;%hka œjdy .S;hla fkd • h'
64
mæx„ lrjQ fial' Tjqkfa .a mÝcljre
56
tfy;a" T›yq lvqfjka keiÜfKda h'
foœºka msúlai–ka Tjqkfa .a jekaoUqfj`
t;=ukag œreoaO j fY`l .S; .dhkd fkdlf<` h'
65
ler,s .eiÜfj` h' i–¹fK`
ufy`;a;uhdKkaf.a wKmK;a Úkafoka wjæ jk flfkl=ka fuka
fkd;ld yeúfh` h' ms“³K fialá
57
T›yq Tjqkfa .a mshjreka fuka –æmeka uØka lEfu`r.ik
wdmiÜ yeø h–ka •r Ngfhl= fuka jQ fial'
78'51 Úlau 12'29 78'52 Úlau 13'17-22 78'53 Úlau 14'26-28 78'54 Úlau 15'17á fc`IÜ 3'14-17
78'55 fc`IÜ 11'16-23 78'56 •rd 2'11-15 78'60 fc`IÜ 18'1á fcr 7'12-14á 26'6 78'61 1 iduq 4'4-22
 .S;dj,sh 78-79 691
66
t;=udfK` ish i;=rkag myr ¡ lEug ³kafk` h'
Tjqka m,jd yeúh fialá Tf’ ±ye–hkaf.a udxih
i° ,Ðcdjg –ys msg ØúikÜkg a
Tjqka m;a l< fial' lEug ³kafk` h'
67 3
t;=udfKda fc`fimaf.a mrmÜr T›yq
w;ay< fialá Tjqkfa .a f,a
tm%dhs•f.a jxYh fcrei,u jgd
f;`rd fkd.;a fial' c,h fuka je.sfrjqfj` h'
68
tfy;a" t;=udfK` Tjqka je<,Sug
cÏ°f.a f.`;%h f;`rd.;a fialá Ùisfjla fkdis‡fh` h'
4
isfhdka lkaog fm%ua l< fial' wfma wi,ajeishka yg
69 wms iroula jQfhuqá
t;=udfK` ioyg u msyfs gjq
fmdf<dj fuka ia:r § jo wm wjg is‡kakka yg
wyia ;,h fuka Wiia j o œys½jla o Úka°jla o jQfhuq'
5
ish Y=oOa ia:dkh bæ l< fial' wfy` i–ºÚ·
70 Tn fldmuK l,a
t;=udfK` ;u fiajl °œ;a
f;`rd .;a fialá fl`m • is‡k fiala o@
neg½ /< /ln,d.ekSfuka ioyg u o@
Tyq bj;g .;a fial' Tf’ Woyi fldmuK l,a
71 .skk a fuka ±fjkafka o@
ish Wreuh o
6
cdfld’f.a mrmÜr o jk Tn kdºkk cd;Ska msg
bYardfh,ajreka Tf’ Woyi je.sfrjqj uekj'
md,kh Ùøu i|yd Tf’ kduh Ùhd fkdwhæk
t;=udfK` rdcOdÚ msg o
neg½jka /ln,d.ekSfuka tfia u l< uekj'
7
°œ;a le|jd.;a fial' ukao" T›yq
72
°œ;a wjxl is;a weØ j cdfld’f.a mrmÜr “|±•fu` há
fikó /ln,d.;af;a h' Tjqkfa .a .•“• md½
uy oial• olajd fldg ±•fu` h'
8
Tyq Tjqkg a uófmkajQ fial' wfma mshjrekaf.a ³Iag Ù%hd
wmg œreoaO j isys fkdl< uekj'
fcrei,u .ek œ,dmh Tf’ uD³ ohdj wm flfrys
wdidmaf.a .S;hÙ' œ.i me–fKjqj uekj'

79 wfy` foœºÚ"
–iæÛfj`
Tf’ Wreuh wdl%uKh lf<` h' 9
wfma n,dfmdfrd;a;= ish,a,
iqka • we;'
wfma –³•ldr foœºÚ"
Tf’ Y=oO
a ud,s.dj Tf’ uysudkaœ; kduh Úid
flf,iÜfj` h' wmg irK jqK uekjá
fcrei,• k.rh Tf’ kduh Wfoid
kgnqka f.dvla lf<` h' wm uq° wmg lud l< uekj'
2 10
Tf’ fiajlhkaf.a u<l|ka ööTjqkfa .a foœ¹fK` fldfya ±÷÷hs
T›yq wdldY mlaIk
S g
a –iæÛ cd;Ska wikafka l=ug o@

78'70-71 1 iduq 16'11-12á 2 iduq 7'8á 1 jxYd 17'7 79'1 2 rdcd 25'8-10á 2 jxYd 36'17-19á fcr 52'12-14
 .S;dj,sh 79-80 692
Tf’ fiajlhkaf.a f,hg m<s.kak nj Tn Woyia j is‡k fiala o@
5
–iæÛ cd;Ska w;r ³la kueØ wdydr
wfma weia bæúfhys u Tn wmg lkak ³ka fialá
m%ldY f› jd· wmg lº<ska msreKÏ nºkla
11
Tf’ isrlrejkaf.a lkafl¢úh fndkak ³ka fial'
6
Tn bæúhg me–fKa jd· wfma wi,ajeishkaf.a múydihg
urKhg Úhu jQ wh Tn wm ,la l< fial'
Tf’ uysufhka wfma i;=fr`
wdrlaId fj;a jd· wmg Wiܽ-œiܽ mEfj` h'
12 7
wfy` i–ºÚ" i› n,eØ foœºÚ"
wfma wi,ajdiSka wm wdmiÜ f.k .sh uekj'
Tng iuƒp,a lr we;' wm –fok ms×i
th y;a .=KhÙka Tf’ isú j; isúh fmkajj q uekj'
Tjqka fj; u yefrjqj uekj' 8
Tn –æ je,la jk wm
13
tœg –irfhka f.kd fialá
Tf’ ;K “f• neg½fj` o œcd;Ska mkakdoud
Tf’ fikó o jk wms Tn th fr`mKh l< fial'
ioyg u 9
th jefvk ms×i
Tng ia;Ø = lrkafkuq' Tn ;ekla iÝ°k• l< fialá
mrmÜfrka mrmÜrg th .eUqrg uq,a weoafoa h'
wms Tng meiiÜ• lrkafkuq' th foaYh mÜrd meØr .sfha h'
10
cdØfha fY`l .Sh tys fij×ka
lºlr fmfoi o
m%ios O
a wdÇjÙ' wdidmaf.a .S;hÙ'
tys w;= úÙ,sj,ska
80 fc`fimaf.a mrmÜr
neg½ /<la fuka f.k hk
bYardfh,ajrekaf.a tfŒrdfKÚ"
uy iSvÈ .ia o mjd
jeiS .sfha h'
11
wmg ijka ³k uekj' tys w;= uqyoq olajd o
2
flre’jreka u; wiÜka wrd tys úÙ,s hÜmˆ % ia olajd o
oÈYkh jqj uekj' œys¡ .sfha h'
12
tm%dhs•" fnkac–ka iy ukiafia uó hk tk ish,a,ka
hk whf.a fm<m;a w“uqj tys m, fk<kÜ ms×i
f;æka jecfUkÜ uekj' tys jeg lvq®
wm uq°.ekSug jeŠh uekj' jkid¬fha l=ula Úid o@
13
3
wfy` foœºÚ· j,a W!fr`
wm wdmiÜ f.k .sh uekj' th md.d ±•fu` há
wm –fok ms×i Ú±,af,a ieúirk j,a i;a;=
Tf’ isú j; isúh fmkajjq uekj' th ld ±•fu` h'
4 14
wfy` i–ºÚ· wfy` i› n,eØ foœºÚ·
i› n,eØ foœºÚ" wm fj; yereK uekj'
Tf’ fikóf.a whe¡u .ek i.f,dj isg fk;a fhdud n,d
fldmuK l,a f• –æje, jk wm
80'1 Úlau 25'22
 .S;dj,sh 80-81 693
5
/l.; uekj' fc`fima –ir foaYfhka
15
Tf’ ol=KØka fr`mKh l< foa msg;a j hk .ufka ¡
ie,l=j uekjá t;=udfK`
Tng u iœu;a lr.;a foa th Tyqg Úfh`.hla f,i
ne®j uekj' Ndr ³ka fial'
16
wfma i;=fr` th lmd kÜmr
Ü e³ y~la fufia ÙhkÜ
.skfa kka mܽiaid ±uqfj` h' uu weiÜfj–(
6
Tf’ ne,af• ;Èckfhka ööuu Tf’ lfrka
T›yq jekiS hØ' nr bj;a flf<–á
17
Tf’ yia;h Tf’ w;a fol
Tf’ ol=KÏ mi is‡k l+vd we¡fuka Úoyia flf<–'
7
–Úid flfrys mØ; f› jd· œmf;a ¡ Tn w~.eiÜjyq há
Tf’ hym;g uu Tn Úoyia flf<–'
Tn u iœ YlaØu;a l< uu wyia .s.r = ef• isg
cdØh flfrys th my< f› jd· Tng ms<; s r= e ³kafk–'
18
tœg wms lj°j;a fuúnd æh W,am; <ó ¡
Tng msÛmd fkdhkafkuq' uu Tn fi`æis flf<–'
8
wmg ãj;a •ug bv ³k uekj' wfy` udf.a fikfóÚ·
wms Tf’ kdufhka wheo ud Tng œreoaO j
Tn miikafkuq' wk;=re wójk œg
19 ug ijka fokaká
wfy` i–ºÚ·
i› n,eØ foœºÚ· wfy` bYardfh,ajreÚ·
wm wdmiÜ f.k .sh uekj' Tn ug ijka fokakyq k•"
wm –fok ms×i fldmuK hym;a o@
9
Tf’ isú j; isúh fmkajj q uekj' Tn w;r fndre foœ foaj;djka
fkdis‡h hÜ;= há
ux., .Shla œfoaYh S foœ foaj;djka yg
wdidmaf.a .S;hÙ' kuialdr fkdl< hÜ;= h'

81 wfma YlaØh jk foœºkag

buy;a mSØ
% y~ kókaká
cdfld’f.a foœºkag
10
–irfhka Tn uq°"
Tn msg;g f.kd
foœ i–¹fK` uu jkafk–'
;=Ø .S y~ kókak' Tf’ uqj fyd¢ka œjr lrkaká
2
.S .hd ÙÙ× rnka .ikaká tœg uu Tn fm`IKh lrkafk–'
–ysú •Kdj iy l=vd •Kdj jhkak' 11
tfy;a" udf.a fikó
3
wudjl ojfia ¡ o udf.a y~g ijka kܳkafk` h'
mif<diajl ojfia ¡ o bYardfh,ajre ug lSlre fkd jQ y'
wfma uyd ux., ojfia ¡ o 12
Tjqkfa .a .,a is; Úid"
fydrKEj ms™kak' uu Tjqka m%ØlafIam flf<–'
4
th bYardfh,a ckhdg tœg T›yq
kSØhla jkafka há Tjqkfa .a u uØu;dka;r wkÜj
cdfld’f.a foœºka mekjQ .uka lf<` h'
13
ksfh`.hla jkafka h' udf.a fikó
81'3 .Kka 10'10 81'7 Úlau 17'7á .Kka 20'13 81'9-10 Úlau 20'2-3á oaœ kS 5'6-7
 .S;dj,sh 81-83 694
ug ijka fokafk` k•" Tn ish,af,` wØ W;a;uhdKkaf.a
bYardfh,ajre orefj` jkakyq h'
7
ud wkÜj tkafk` k•" tfy;a" Tn wka –ÚiÜka fuka
fld;r• hym;a o@ urKhg “,s jkakyq h'
14
tœg uu Tjqkfa .a i;=rka rc orejka fuka
jyd mrdch lrkafk–á Tn ish® fok jeˆ hkakyq h'
8
Tjqkfa .a tæúldrhkag œreoaO j wfy` foœºÚ·
uu myr fokafk–' Tn keósg
15
i–ºka yg ffjr lrkafk` –ys;,h œÚYaph lrk fiala jd·
t;=uka w“uqj ish® cd;Syq
“fhka meÙf<kafk` h' Tn jykafiag whsØ h'
Tjqkfa .a œm;
i;=rkaf.a mrdch i|yd he³u
ioyg u Ør jkafka h'
16
t;=udfK` bia;r• OdkHfhka wdidmaf.a .S;hÙ'
Tn fm`IKh lrk fial'
jk — me×fhka 83foœºÚ"
udf.a foœºÚ"
Úy~ j fkdis‡kÜ uekj'
uu Tn iEySug m;a lrkafk–'÷÷
Úixi, j fkdis‡kÜ uekj'
wo–Û œÚilrejkag ;rjÛjla ms<;
s r= e fkd ¡ fkdis‡kÜ uekj'
2
wdidmaf.a .S;hÙ' n,kÜ uekj" Tf’ œreoaOlrefj`

82 foœ¹fK` foaj iNdfjys

uq,÷iÜk .kak fial'
foœjreka ueo
l,n, lrkafk` h'
Tf’ i;=fr` ler,s .ikafk` h'
Tng œreoaO j keóS is‡kafk` h'
3
œÚYaph lrk fial' T›yq
2
ööTn fldmuK l,la Tf’ fikóg œreoaO j
whÜ;= f,i l+g Wmd fhdokafk` h'
œÚYaph lrkakyq o@ Tn /ljrKh fok whg tfrys j
³okkaf.a me;a; f.k l=uka;K % lrkafk` h'
4
Ù%hd lrkakyq o@ T›yq l;d fldg"
3
³n®kag yd wkd:hkag öötkak" bYardfh,a kduh
hÜlØ
a h mis|,kaká –ka u;= isys fkdjk ms×i
mSŠ;hkag yd æ<sºkag ta uq½ cdØh u jkid,uq÷÷hs
hÜlØa h bÛ lrkaká Ùhkafk` h'
4 5
³n®ka yd æ<sºka uq°,kaká i;a;g u taluØl j
³okkaf.a .%yKfhka T›yq l=uka;K % h lrkafk` há
Tjqka f’rd.kak' Tng œreoaO j
5
Úhu ±kSula yd f;areula keØ j fmruqKÏ n¢kafk` h'
6
T›yq wºfrys ieúirkafk` h' T›yq taf°•f.a iy bIaudfh,af.a
fmdf<` mok• ish,a, f.`;%j,g whsØ ;eke;af;` h'
l•md jkafka h' fu`j’f.a iy y.økhkaf.a
6
ööTn foœjre h÷÷hs f.`;%j,g whsØ ;eke;af;` h'
7
uu lSfj–á fudjqyq
82'6 fcdy 10'34
 .S;dj,sh 83-84 695
f.nd,af.a;"a w•fudkaf.a;"a œ<s ,Ðcdfjka msfrjqj uekj'
wuf,laf.a;a Tf’ kduh ms<.s kak f;la
jxYj,g whsØ ;eke;af;` h' tf,i l< uekj'
17
;SÈys jdiSka iuó T›yq ioyg u mrdch •
ms,i
s Øa hdf› jeisfh` h' NSØfhka fmf<;a jd·
8
wisúhdj o Tjqka iuó wmlSÈØfhka
w;aje,a ne|.;af;a h' T›yq jekiS h;a jd·
18
th f,d;af.a mrmÜrg wh;a Tn jykafiaf.a kduh muKla
n,j;a –;=rd • we;af;a h' öi–¹fK`÷ nj o
9
–æhkajrekag iy isfirdg –ys msg Tn muKla
l< múæ o öwØ W;a;uhdfK`÷ nj o
ÙfIdka kæh wi, cd”kag T›yq ±k.Ú;a jd·
l< múæ o
Tjqkg a l< uekj' jkaokd .S;hla
10
Tn Tjqka tkafo`Èys ¡
œkdY l< fial' 84 i› n,eØ foœºÚ"
Tf’ jdiNjkh
fld;r• ukyr o@
T›yq fmdf<djg
2
fmdfydr fuka jQ y' uis; i–ºkaf.a ukaær foi
11
Tn «fr’g iy Ys’g l< múæ ±fjk wdYdfjka n,d is‡hs'
Tjqkfa .a kdhlhkag;a udf.a .; is;
l< uekj' ãjudk foœºkag
Tn find iy Y,auk q ka d mSØ
% fhka .S .hhs'
3
mrdch l< múæ i› n,eØ foœºÚ"
Tjqkfa .a md,lhka o udf.a rcdKka jk foœºÚ"
mrdch l< uekj' f.a Ùú,a,h s f.hla o
12
T›yq l;d fldg" jeys,ys ×
s h
wef.a megjqka ±—ug le±,a,la o
ööfoœºkag whsØ idr N+–h
Tf’ mÝcdikfhys
wfma whsØh ms×i meyer .Úuq÷÷hs
fidhdf.k we;'
lSfj` h' 4
13 Tf’ .Dyfhys jikafk`
udf.a foœºÚ"
fldmuK jdikdjka; o@
Tjqka iÜ<óg .idf.k hk
T›yq Úr;=re
OQ,s fuka o Tng miia .S .hkafk` h'
fnd,a • fuka o l< uekj' 5
jkaokdf› hk ms×i
14
.skk a jkdka;rh is; fhduq lr.;a"
ojk fia o Tn irK fldg.;a wh
.sÚ±,a, lºlrh fldmuK jdikdjka; o@
ojk fia o 6
T›yq je,mSf• –‡hdj; ueæka
15
Tf’ pKav udre;fhka hk l,
Tjqka ®yqne| hkÜ uekj' th W,am;a iys; ia:dkhla
Tf’ ie~ iÜ<óska lr.ÚØ'
Tjqka “h .ekajj q uekj' m<uq jk jeys j,dj
16
i–ºÚ" Tjqkfa .a uqyK q q th æh lŠØj,ska mqrjkafka h'
83'9 •rd 4'6-22á 7'1-23 83'11 •rd 7'25á 8'12
 .S;dj,sh 84-85 696
7 4
T›yq jeŠ jeŠfhka wfma .e<jq•ldr foœºÚ"
YlaØu;a jkafk` há wm wdmiÜ f.k wj uekj'
isfhdka lkafoys jev is‡k Tf’ fl`mh
foajdØfoœºka oÙkafk` h' wm fjØka bj;a l< uekj'
8 5
i–ºÚ" i› n,eØ foœºÚ" ioyg u Tn wm iuó
ud whe³u weiÜj uekj' Woyia j is‡k fiala o@
wfy` cdfld’f.a foœºÚ· Tf’ fl`mh mrmÜfrka mrmÜrg
ug ijka ³k uekj' weœ<s weœ<S hkak
9
wfma m,sy jk foœºÚ" bv fok fiala o@
6
n,kÜ uekj' Tf’ fikó Tn ;=<
Tf’ wNsfIal ,;a ;eke;a;d foi mSØ
% m%fu`o jk ms×i
lreKd ne,au fy<kÜ uekj' Tn h<s wmg ãjkh ³k uekj'
7
10
Tf’ uKavmfhys tla ækla isˆu i–ºÚ"
wka ;ekl æk oyilg jvd Tf’ Ør fmu
fldmuK jdikdjka; o@ wmg fmkakj Ü uekj'
³okkaf.a Úfjiaj, ãj;a •ug jvd .e<•f• msyg s
udf.a foœºkaf.a Úfjfiys wmg o °kh l< uekj'
8
f°rÛj <ó isˆug fo› i–ºka j°rk jokg
ijka fo–"
uu leue;af;–'
11 ukao"
i–¹fK`
ish fikóg o ie±yej;=kg a o
mjqr o m,sy o jk fialá
t;=udKka ;=<
wmg lreKdj;a" uysuh;a
œYajdih ;nk whg o
fmkaj–ka i–¹fK` idu°kh ¡ug
wdYSÈjdo lrk fialá fmdfrdka³ jQ fial'
Úf°ia f,i yeisfrk whg 9
t;=uka yg .re“h mdk whg
iEu hym;la fok fial' .e<•u b;d i—m j we;af;a h'
12
wfy` i› n,eØ i–ºÚ· i;a;g u t;=ukaf.a uysud,xldrh
Tn woyk –Úid wm rfgys nn<kafka h'
fldmuK jdikdjka; o@ 10
Ør fmu iy œYajdijka;lu
cdØl wNsjDoa•h i|yd hdƒÆjla yuq jkafka h'
±ye– nj iy iduh
fl`rdf.a mÜ;h
% kaf.a .S;hÙ'
je<| .kafka h'
85 i–ºÚ"
Tn foaYhg lreKd l< fialá
cdfld’f.a i•m;
11
œYajdijka;lu –ys ;,fhka
by<g kóskfa ka h'
±ye– nj i.f,dœka
wdmiÜ ³ka fial' my<g niskfa ka h'
2
Tn Tf’ fikóf.a jrog 12
i–¹fK`
lud l< fialá wm iuDoa•u;a lrk fial'
Tjqkfa .a ish® u mdmj,g o wfma foaYh
iudj ³ka fial' tys m,°j Úmojkafka h'
3
Tn Tf’ ish® fl`md.aÚh 13
±ye– nj
Újd±uQ fialá t;=ukag fmrÛ j hkafka h'
Tf’ weœf,k Woyi t;=ukaf.a md i<l=KÏ
myl< fial' udÈ.hla jkafka h'
 .S;dj,sh 86 697
œYajdi fufylrejdf.a he³u T›yq Tf’ kduh mii–ka
°œ;af.a hdƒÆjÙ' Tng .re lrkafk` h'
10
Tn n,i•mkak h"
86 i–ºÚ"
Tn lka fhdud
ug ms<; s r= e ³k uekj'
wreumܳu foa lrk fial'
Tn muKla foœ¹fK` h'
11
ukao" i–ºÚ"
Tf’ i;Hfhys muKla
uu wirK há
.uka lrk ms×i
uu ³n, h'
2 Tf’ udÈ.h ug fmkakj Ü uekj'
ud NlaØjka; neœka Tf’ kduhg .re lrk ms×i
ud ur×ka uqokÜ uekjá ys;j;al–ka
Tn flfrys œYajdi lrk u yo tla l< uekj'
Tf’ °ihd uq°®j uekj' 12
udf.a foœ i–ºÚ"
3
udf.a i–ºÚ" yo m;af,ka uu Tng
ug wkÜl•md l< uekj' ;=Ø lr–'
uq½ oji mÜrd uu Tng wheæ–' Tf’ kduh ioyg u jÈKkd lr–'
13
4
Tf’ °ihdf.a is; ud fj; weØ Tf’ Ør fmu
mSØ
% u;a l< uekj' fldmuK uy;a o@
ukao" udf.a i–ºÚ" .eUqre md;d,fhka Tn ud –´ fial'
14
uu Tng hdƒÆ lr–' foœºÚ" wyxldr wh
5 ug tfrys j keós‡kafk` h'
udf.a i–ºÚ"
Tng .re fkdlrk
Tn hym;a h" l=úre –Úia msúila
Tn lud lrk fialá ud urkakg fidhkafk` h'
Tng wheæk ish,a,kag 15
udf.a i–ºÚ"
Ør fmu Tn fu;a is;a weØ
nyq, j m%°kh lrk fial' ohdkÜl•mdj mdk
6
i–ºÚ" foœ¹fK` h"
udf.a whe³ug ijka ³k uekj' bjik iÜ®"
msyg
s m;–ka ud lrk whe³ug lreKdfjka iy
lka ³k uekj' œYajdijka;l–ka imsú
7 ;ekeka jykafia h'
œm;a ld,fha ¡
16
uu Tng y~.ikafk–' ud fj; yeø
Tn ug ms<; s r= e fok fial' ug wkÜl•md l< uekjá
8
wfy` i–ºÚ· ud YlaØu;a fldg
ud .ef<jqj uekj'
foœjreka w;r Tng iudk
ukao"
wka flfkla ke;af;a h'
udf.a uj Tng fiajh l< múæ
Tf’ Ù%hdjkag iu l< yeÙ uu o Tng fiajh lr–'
wka Ù%hd o ke;af;a h' 17
Tn ug wdOdrh iy iekiSu ³ka nj
9
udf.a i–ºÚ" udf.a i;=rka ±k
Tn uejQ ish® cd;Syq ,Ðcd jk ms×i"
Tn fj; me–K Tf’ ohd lreKdjg
Tng kuækafk` h' idlaIhs la ³k uekj'
86'9 t<so 15'4
 .S;dj,sh 87-88 698
isfhdka lkafoa f;aci ? ld,fha uu Tng y~.i–'
2
fl`rdf.a mq;h
% kaf.a ldjHuh .S;hÙ' udf.a whe³u Tn fj; me–fKa jd·

87 Y=oO
a lkao u;
i–¹fK`
ish k.rh f.dvkeó=j fial'
3
udf.a y~g ijka ³k uekj'
udf.a is; lrorj,ska
.yK • we;af;a h'
2
bYardfh,ays wkaÙis ;eklg jvd udf.a ãœ;h –kS j<g wdikak h"
4
i–¹fK` urKdikak flfkl= fuka
fcrei,ug fm%u a lrk fial' uu .Kka.kÜ ,enqfj–'
3
t•nd foœ kÜjr· uu ³n,fhl= fuka
Tn .ek • we;af;–'
5
wisúu;a foh mjikÜ ,nkafka h' u<jqka w;r u Wka flfkl= fuka
4
ööud ms<. s kak cd;Ska w;r uu w;ayúkÜ ,enqfj–á
–irh iy n“f,`Úh fidfydfka ;ekam;a lrkÜ ,enQ
i|yka lrkafk–' flfkl= fuka
fcrei,f• jeishka iuó uu jeˆ is‡fh–á
ms,is Øa h" ;SÈ iy tØfh`mshdj Tn œiska ioyg u
hk foaYj, ckhd o wu;l lrk ,o
.Kka lrkafk–' Tf’ ir×ka wE;a jQfjl= fuka
öfudyq fu;ek • is‡–'
6
ckau ,dNh ,e” he÷hs Tn ud md;d,fha m;=,g
–ÚiaiÜ Ùhkafk` h' fy½E fial'
5 wºre .eUqre fmfoig
isfhdka lkao .ek
fufia ÙhkÜ ,nkafka há ud ±uQ fial'
7
öish® cd;Syq tys Wm; ,oafo` há Tf’ Woyi ug uy nrÙá
ufy`;a;uhdfK` Tf’ fl`md.aÚh
weh YlaØu;a lrk fial'÷ ug mSvd lrkafka h'
6 8
ck;djkaf.a Tn udf.a –;=rka
f,aLkhla ilia lrk œg" ud fjØka wE;a l< fial'
ish® fok ud Tjqkga ms<ls ,
= la fuka
fcrei,• jeishka f,i" jkakg y< fial'
öfudyq isr.; • is‡ neœka
fu;ek ckau ,dNh ug –¡ hd fkdyeÙ h'
9
,e” h÷hs lror Úid udf.a fk;a
i–¹fK` .Kka.kak fial' wºre • we;af;a h'
7
öwfma ish® wdisúj, W,am; i–ºÚ"
isfhdka h÷hs Ùh–ka" uu ækm;d Tn wheæ–á
T›yq .S .h–ka kgkafk` h' Tn fj; udf.a w;a Tijkafk–'
10
Tn jykafia u<jqka Wfoid
³.shdf.a fudr.eiSu wisúu;a foa lrk fiala o@
fl`rdf.a mÜ;%hkaf.a ldjHuh .S;hÙ' Úc “u T›yq keósg Tn miikafk` o@
fyaudka hk ;eke;a;df.a .S;hÙ' 11
fidfydka jf<ys ¡

88 udf.a foœ i–ºÚ"

udf.a .e<jq•ldrhdfKÚ"
æjd ld,fha uu Tng hæ–á
Tf’ Ør fmu .ek o
md;d,fhys ¡
Tf’ œYajdijka;lu .ek o
 .S;dj,sh 88-89 699
l;d lrkÜ ,ef’ o@ Tf’ œYajdijka;lu
12
Tf’ wisúu;a Ù%hd wyi fuka Ørir nj uu oÚ–'
3
wºfrys ¡ fmkajkÜ ,ef’ o@ Tn fufia j°< fial(
Tf’ hym;alu ööud f;`rd.;a ;eke;a;d iuó
u<jqkfa .a foaYfhys ¡ uu .sœiÜula flf<–á
isys lrkÜ ,ef’ o@ udf.a fiajl °œ;ag
13 uu fufia æjqf<–(
i–ºÚ"
4
uu Tng y~.ikafk–á öuu Tf’ fm<m;
w®hu udf.a whe³u ioyg u msyÛ s jkafk–'
Tn fj; me–fKa jd· mrmÜfrka mrmÜrg
14 Tf’ isyiÜk f.dvkókafk–'÷ ÷÷
i–ºÚ·
5
Tn ud m%ØlafIam lrkafka uka o@ wfy` i–ºÚ·
ud fjØka Tf’ uqyK q Tn lrk wisúu;a Ù%hd .ek
iójd .kafka uka o@ wyia ;,h .S .hkafka h'
15
fhdjqka œfha mgka iÜrf,dj msúia
mSŠ; j fl¢ú .d–ka uu Tf’ œYajdijka;lu .ek
uefrkakg wdikak j .SØld lrkafk` h'
6
is‡fh–á i–ºkag iu l< yeÙ Ùisfjla
Tfnka me–fKk o~qj•j, núka wyia ;,fhys weoa o@
uu ;e<S fmdŠ • is‡fh–' foœjreka w;r
16
Tf’ fl`md.aÚh i–ºkag iudk jkÜfha ljfrla o@
7
ud byjy f.dia we;af;a h' iÜooa fika in ueo
Tf’ “hlre myr Tng .re“h olajkafk` h'
ud œkdY lr we;af;a h' ish,af,` Tng “fhka
17
.xj;=rla fuka tajd oji mÜrd is‡kafk` h'
8
ud jg,d is‡kafka h' i› n,eØ foœ i–ºÚ"
yd;amiska tajd <x • Tn yd iu"
ud jid .kafka h' n,i•mkak wka ljfrla o@
18
udf.a ys; –;=re wi,ajdiSka mjd i–ºÚ"
Tn ud fjØka ³re l< fial' ish,af,ys ¡ Tn œYajdijka; h'
9
udf.a tl u ys; –;=rd k• Tn pKav iuq¿h
wºr f›' md,kh lrk fialá
tys r<m;r kósk l,
œYajdiS foœºkag ;=Ø .Shla Tn tajd oukh lrk fial'
10
tiardys Wmka ta;dka kue;a;df.a ldjHhÙ' Tn rdy’ k• æh rl=id

89 i–ºÚ"
Tf’ Ør fmu .ek
uu ioyg u .hkafk–'
len,s fldg
iÜKÏ œiÜKÏ lr±uQ fialá
ish ndyq n,h md
Tf’ œYajdijka;lu i;=rka m,jd y< fial'
11
mrmÜfrka mrmÜrg mjikafk–' wyia ;,h Tf’ h"
2
Tf’ Ør fmu ioyg u mjØk nj –ys ;,h o Tf’ h"
uu taldka;fhka u ms<.
s Ú–á fmdf<dj;a" tys weØ ish,a,;a
89 1 rdcd 4'31 89'4 2 iduq 7'12-16á 1 jxYd 17'11-14á .S;d 132'11á Ù%hd 2'30
 .S;dj,sh 89 700
20
Tn uejQ fial' ud fiajl °œ;a
12
W;=r;a" ol=K;a Tn uejQ fialá uu fidhd.;af;–á
;dfn`È iy yÈfudka hk lº Y=oO
a ff;,fhka
Tf’ kug mSØ % fhka uu Tyq wdf,am flf<–'
21
.S .hkafka h' udf.a YlaØh
13 Úr;=re Tyq iuó jkafka há
Tf’ ndyqj m%n, há
Tf’ w; n,j;a h' udf.a n,h
Tf’ ol=K; cfhka Tyq iœu;a lrkafka h'
22
Tijd we;af;a h' Ùis u i;=frla
14 Tyqg œreoaO j keósg
idOdrKlu iy hÜlØ a h
Tn isyiÜfka mok• há ch .kafka ke;á
Ør fmu yd i;Hh Ùis u ³ofkla
Tn lrk ish,af,ys f›' Tyq mrdch lrkafka ke;'
23
15
i–ºÚ" uu Tyqf.a tæúlrejkag
.S .h–ka Tn kuækafk` o myr fokafk–á
Tf’ lreKd wdf,`lh ;=< Tyqg ffjr lrk ish,a,ka
yeisfrkafk` o jkid,kafk–'
24
Nd.Hjka;fh` h' udf.a œYajdijka;lu iy
16
oji mÜrd T›yq Tn w“hi Ør fmu Tyq iuó jkafka há
mSØ
% m%fu`o jkafk` há udf.a kdufhka
Tf’ ±ye–lu .ek Tyq ch.%dyS jkafka h'
25
fjfiiska miikafk` h' uu Tyqf.a n,h
17
Tn wmg uysudkaœ; ch.%yK uy uqyfq oa msyÛ
s jkafk–á
fok fial' th .x.dj olajd
Tf’ lreKdfjka Tn wmg m;=rejd yúkafk–'
26
ch w;alr fok fial' Tyq ug fudr.i–ka"
18
i–ºÚ" öTn udf.a foœ¹fK` h"
Tn wfma wdrlaIdlre udf.a mshdfK` h"
wmg f;`rd ³ka fial' udf.a wdrlaIl mÈj;hdfK` h÷
bYardfh,ajrekaf.a iÜœY=oOa Ùhkafka h'
27
foœºka jk Tn Tyq udf.a l=®º,a mÜ;KÏjka fldg o
wfma rcÏ wmg ³ka fial' –ys msg rcÏka w;r
w. rcÏ fldg o
°œ;ag foaj fmdfrdka³j uu Tyq m;a lrkafk–'
19 28
l,lg fmr Tn oÈYkh •" uu Tyqg ioyg u
neØu;=ka yg l;d fldg fm%u
a lrkafk–á
fufia j°< fial( Tyq Wfoid udf.a .sœiÜu
ööuu •rfhl= ysi u; ia:r§ j mj;afka h'
29
Ùre< ;enqfj–á Tyqf.a rdc jxYh
udf.a fikó w;frka wyi fuka Ørir j
f;`rd.;a ;eke;af;l=g mjØkafka há
isyiÜk æÚ–' Tyqf.a fm<mf;ka u flfkla
89'20 1 iduq 13'14á 16'12á Ù%hd 13'22 89'27 t<so 1'5
 .S;dj,sh 89 701
Úr;=re rclug m;a jkafka h' Tn lvl< fial'
30
Tyqf.a ore±úfh` Tyqf.a Ùre< “u fy<d
udf.a kSØhg flf,id±uQ fial'
40
wlSlre jkafk` k•" Tn Tyqf.a mjqre ish,a,
udf.a Úhuhkag wkÜj “|±uQ fialá
ãj;a fkdjkafk` k•" Tyqf.a n,fldÛ kgnqka l< fial'
31 41
T›yq udf.a Úfh`. uó hk tk ish,af,`
fkdi,ld yúkafk` k•" Tyqf.ka fld,a, lkafk` há
udf.a wKmK;a Tyqf.a wi,ajeisfh`
fkdms<m s ækafk` k•" Tyqg iuƒp,a lrkafk` h'
32 42
tœg" Tn Tyqf.a tæúlrejkag
Tjqkfa .a ler,s.eiSug ch w;alr ³ka fialá
oKafvka o Tn Tyqf.a ish® i;=rkag
Tjqkfa .a wmrdOj,g mSØ
% h f.k ³ka fial'
43
li myúka o Tn Woyiska Tyqf.a lvq uqjy;
uu o~qj• fokafk–' kud±uQ fialá
33
tfy;a" igfka ¡ Tyqf.a lvqj
uu udf.a fmau % h lj°j;a ti•ug bv fkdyeúh fial'
44
°œ;af.ka bj;a fkdlrkafk–' Tn Tyqf.a chfldka;h
Tyq flfrys udf.a œYajdijka;lu meyer .;a fialá
ÚIamN % fkdlrkafk–' Tyqf.a isyiÜk “u fy½E fial'
34 45
uu udf.a .sœiÜu Tn Tyqf.a fhdjqka œh
lv fkdlrkafk–á fl‡ l< fial'
fmdfrdka³ Ùisjla Tyq wmlSÈØhg m;a l< fial'
fjkia fkdlrkafk–'
35 œuqlaØh i|yd he³u
uu udf.a Y=oO a jka;lu msg 46
ioyg u æjqf<–á i–ºÚ" Tn ioyg u
tneœka °œ;ag wfmka wE;a • is‡k fiala o@
uu fndrejla fkdÙhkafk–' fldmuK l,la Tf’ Woyia .skk a
36
Tyqf.a fm<m; ioyg u weœf,kafka o@
47
mjØkafka há udf.a ld,h fldmuK fl‡ ± hs
Tyqf.a isyiÜk ud w“hi isys lrkÜ uekj'
ysre fuka nn<kafka h' ukao"
37
Tyqf.a fm<m; i| fuka uefrk iÜ® wh fuka
æ.g u ãj;a jkafka há Tn ish® –ÚiÜka uejQ fial'
48
wyi mj;akd f;la ãjudk ljfrla k•"
th Ørir j mjØkafka h'÷÷ urKhg f.d³re fkdjkafka o@
md;d, f,`lfha n,fhka
mrdch .ek œ,dmh ljfrla ;ud u uq°.kafka o@
38 49
tfy;a" Tn wfy` i–ºÚ·
ta rc fl`mfhka myl< fial' Tn l,ska mE Ør fmu
Tf’ w“fiia ,;a ;eke;a;d flfrys ±ka fld;ekays o@
Woyiska frdia jQ fialá °œ;ag ³ka
39
Tf’ fiajlhd iuó Tn l< .sœiÜu œYajdijka; fmdfrdka³
 .S;dj,sh 89-90 702
±ka fldys o@ tajd ireidr f,i jefvkafka h"
50
i–ºÚ" ijia l,
Tf’ fiajlhd ,nk Úka°j mr • œh<S hkafka h'
7
isys lrkÜ uekj' Tf’ fl`mh wm ojd,kafka há
œcd;Skfa .a Úka°j Tf’ Woyi wm l<Ud,kafka h'
ud œ¢k ró 8
wm whÜ;l = •
isys lrkÜ uekj' Tng fmfkkafka h'
51
i–ºÚ" Tf’ i;=fr` wfma ryia m›
Tf’ wdf,am ,;a rcÏg Tf’ uqyfq Ka t<shg ,la jkafka h'
wmydi lrkafk` há 9
wm æœ fmfj; Tf’ Woyi ueo
Tyq hk hk ;ek f.• hkafka há
Tyqg .rykafk` h' wm wdhÜ iÜiu
Ü la fia
52
i–ºkag ioyg u fl<jr jkafka h'
wdisú f› jd· 10
wm wdhÜ ye;a;E wjqreoaoÙ"
iœ YlaØh we;ak•"
i;r jk ldKavh wiÝjla œh yeÙ h'
^.SØld 90-106& tfy;a" ta ld,h
wfma i°;k irK l•lfgd½ yd ³l u h'
wm wdhÜ f.• f.dia
foaj NlaØl fu`fiiaf.a hdƒÆjÙ'
æœ fmfj; jyd Úu jkafka h'
90 i–ºÚ"
mrmÜfrka mrmÜrg
Tn jykafia
11
Tf’ fl`mfha n,j;alu
okafka ljfrla o@
wfma jdiia:dkh jk fial' Tf’ Woyiska jk NSØh
2
lº fy,a weØ jkakg fmr isg ldg f;are•.; yelafla o@
12
Tn fmdf<dj o ilaj< o æœ fmfj; fld;r• ®yq~q o Ùhd
ujkakg fmr isg jgyd ³k uekj'
i°ld,fhka i°ld,hg u fuh fufkys lrk ms×i
Tn foœhka jykafia jk fial' keKj;a is;la wmg ³k uekj'
3 13
Tn –Úid i–ºÚ"
h<s ´œ,a,g yrjk fial" fumuK æ.= l,la wE;a • fkdisg
öö–ÚiÜÚ" Tn wm fj;
´œ,a,g yefÈjd÷÷ Ùhd fmr<d me–×h uekj'
Tn j°rk fial' Tf’ °ihkag
4
Tn weia bæúfhys wkÜl•md l< uekj'
jir oyila 14
Wofhka Woh Tf’ fm%u a fhka msø
f.• .sh Bfha oji jeÚ h"
wms wjæ juq'
/fha tl hduhla jeÚ h'
5
ie~ myrÙka fuka æœh mÜrd ;=Û myÛ isØka
Tn –ÚiÜka f.k hk fialá wms .S .huq'
15
T›yq isyks hla fuka my • hØá wm mSvd œkao iuh muKg o
Wfoa o® ±uQ ;K m; yd wm kmÜrg ,la jQ ld,h ;rug o
iudk jkafk` h' wmg fid•kia iuhla
6 ³k uekj'
Wfoa
90'4 2 fma³ 3'8
 .S;dj,sh 90-91 703
16
Tf’ m%n, Ù%hd jefgkafk` h'
Tf’ fufylre wmg o tfy;a"
Tf’ f;aci mSvdjla Tng k• weØ fkdjkafka h'
8
wm mrmÜrg o Tf’ u fofkØka
olakg jr• ³k uekj' f• ish,a, Tn oÙkafkys h'
17
wm foœºkaf.a lreKdj ³okkag jk o~qju
wm flfrys nenf<a jd· Tn krUkafkys h'
9
wfma jev lghÜ;= Tn uóska Tn"
cfhka chg me–fKa jd· i–¹Kka ;=<
wfma jev lghÜ;= Tn uóska Tf’ /ljrKh ;enqfjys h'
cfhka chg u me–fKa jd· mrfu`;a;uhdKka
Tf’ jdiNjkh lr.;af;ys h'
foœºka flfÈ wp, œYajdih 10
tœg Tng Ùis Wj³rla fkdjkafka há
91 mrfu`;a;uhdKkaf.a
/ljrKfhys jik ;eke;af;a"
i› n,eØ foœºkaf.a irfKys 11
Tf’ Úfjig
Ùish• jix.;hla <x fkdjkafka h'
Tn .kak iEu mshjrl ¡
iÜ/Ù jkafka h' Tn rlakd ms×i"
2
Tyq i–ºkag fufia mjihs( t;=udfK` ish ´;hkag
ööt;=udfK` wK fok fial'
udf.a /ljrKh há 12
Tn fomd"
udf.a n,fldÛj há .,aj, fkdyemafmk ms×i"
udf.a foœ¹fK` h' T›yq ish÷Øka
uu t;=uka flfrys Tn WiÜ,d.kafk` h'
udf.a œYajdih ;nkafk–'÷÷ 13
Tn"
3
t;=ufK`" isxyfhl= jqj;a" iÈmfhl= jqj;a
lm‡kaf.a u,m;aj,ska o md.kafkys há
“hlre f,vfr`.j,ska o Tn
wm /l.kak fial' flaYr isxyfhl= jqj;a"
4
ish mshdm;aj,ska ulfrl= jqj;a
Tn wdjrKh lrk fialá md.d oukafkys h'
tajd Tf’ /ljrK jkafka h' 14
i–¹fKda fufia j°rk fial(
t;=ukaf.a œYajdijka;lu ööTyq ug fm%ua lrkafka k•"
Tng /ljrKh o uu Tyqg œuqlØ a h fokafk–'
m,sy o jkafka h' Tyq udf.a kduh ms<. s kafka k•"
5
? ld,fha weØ jk “hg j;a" uu Tyq /l.kafk–'
15
ojdf,a B myúka jk Wj³rg j;a Tyq ug wheækafka k•"
Tn “h fkdjkafkys h' uu ms<;s r
= e fokafk–'
6
wºfÈ ieúirk jix.;hg j;a" ³fla ¡ Tyq iuó isg Tyq uq°
uoaoyfka jkid,k mSvdjg j;a" uu Tyqg .re lrkafk–'
16
Tn “h fkdjkafkys h' æ.dhÜ ¡ Tyq i;=Û lrkafk–'
7
oyila Tf’ j• miska o udf.a .e<•u uu Tyqg
oi oyila Tf’ ol=KÏ miska o imÜrd olajkafk–'÷÷
91'11 uf; 4'6á ¬la 4'10 91'12 uf; 4'6á ¬la 4'11 91'13 ¬la 10'19
 .S;dj,sh 92-93 704
m%YiaØ .S;hla ud wdf,am l< fial'
11
in;a æk .dhkh i|yd h' udf.a i;=rkaf.a mrdch

92 i–ºÚ"
Tng ;=Ø ms¡u fydnfka há
ufy`;a;uhdfKÚ"
uu oEiska ³Ûfj–'
³okkaf.a ³la œ,dmhg
ijka æÚ–'
12
Tf’ kduh jÈKkd Ùøu ±ye–fh` ;d, jDlaI fuka
hym;a h' ireidr jkafk` há
2
WoEik Tf’ fmu f,nfkdkays Ùysú .ia fuka
mejiSu fydnfka h' jefvkafk` h'
13
? hdufha ¡ Tf’ œYajdijka;lu i–ºkaf.a Úfjfiys
mejiSu hym;a h' Tn tajd fr`mKh l< fial'
3
;;a oifha •Kdf› yd foaj uKavmfhys
l=vd •Kdf› jdok uóska o tajd ire f,i jefvkafka h'
14
uy •Kdf› ;kÜjg o jhi .sh miÜ mjd
Tf’ .=K jeÓu fydnfka h' tajd m,°j fokafka há
4
i–ºÚ" Tf’ •r Ù%hdfj` idrj;a j Ú,a meye j
ud i;=gg m;a lrkafk` h' tajd mjØkafka h'
15
Tf’ oEf;ys Ù%hd .ek tfia jkafka"
uu ;=Ø .S mji–' i–¹Kka idOdrK nj o
5
Tf’ Ù%hd fldmuK W;a;ø;r o@ udf.a wdrlaIlhdKka ;=<
Tf’ is;œ= ,s fldmuK .eUqre o@ jrola fkdueØ nj o
6 olajkÜ ms×i h'
fu`v –Úid
f• .ek fkdokafka há i–ºkaf.a rdcY%Sh
wkÜjKhkag fuh
7
f;are•.; fkdyeÙ h'
³okka j,a me<E‡ fuka
93chYSh
i–¹fK`
rcl• lrk fialá
% kueØ bó m‡h ne|
jefvk kuq;"a uysud,xldrfhka ieriS
kmÜrel• lrk ish,a,ka is‡k fial'
iYSl
% jk kuq;"a ioyg u fkdief,k ilaj<
t;=udfK` msyfs gjq fial'
ioyg u Tjqka jkik fial' 2
Tf’ isyiÜk wdæfha mgka
8
tfy;a i–ºÚ" Ørir j msyg s d we;af;a h'
i°ld,hg u Tn wkdæfha mgka
Tn ufy`;a;uhdfK` h' jev is‡k fial'
9
wfy` i–ºÚ· 3
i–ºÚ" iuq³r r<m;r"
Tf’ i;=fr` tfia h" iuq³r r<m;r"
tfia h" Tf’ i;=fr` uy y•ka .Èckd lrkafka há
jkikÜ ,nkafk` h' tajd uy y•ka .s.• = fokafka h'
4
ish® kmÜrel• lrkafk` i–¹fK` wyia ;,fhys
œiÜrejkÜ ,nkafk` h' fYaI
% Ga f,i rcl• lrk fialá
10
Tn ud l=½ yrfll= fuka t;=udfK` .s.r = e• y~ kók
YlaØu;a l< fialá uqy³q c,hg jvd n,i•mkak h"
Tn kj f;,ska r<m;rg jvd n,j;a h'
 .S;dj,sh 93-94 705
5 9
i–ºÚ" wfma lka uejQ foœºkag
Tf’ wKmK;a i°;Úl h' kEfikafka o@
Tf’ foaj ud,s.dj wmg weia ³ka foœºkag
ieneœka u ioyg u iÜœY=oO
a h' fkdfmfkkafka o@
10
œcd;Skg a o~qj• fok
foaj œÚYaph
foœ¹fK`
94 i–ºÚ"
Tn jrog o~qj• fok
foœ flfkÙá
o~qj• fkdfok fiala o@
–Úidg keKkÜjK fok
i–¹fK`
Tf’ Woyi fmkakj Ü uekj' –Úia is;œ = ,s fkdokak fiala o@
2
f,`lfha œÚilrejdfKÚ" 11
–ÚiÜkfa .a is;œ= ,s
keós‡kÜ uekjá ljfÈ o Ùhd;a"
wyxldr wh yg tajd fldmuK ÚrÈ:l o Ùhd;a
Úhu œmdlh ³k uekj' i–¹fK` okak fial'
3 12
i–ºÚ" i–ºÚ"
³ofk` fldmuK l,a Tn Wjfoia ³ka –ksid
chYSf% hka Woka wkkafk` o@ Nd.Hjka; há
;j fldmuK l,a Tf’ wKmK;a Tn b.ekajQ
ch f.di lrkafk` o@ ;eke;a;d
4
wmrdOldrfh` ;j fldmuK l,a Nd.Hjka; h'
wyxldr jkafk` o@ 13
Tyqf.a œm;aØ ækj,g miÜ
T›yq ;ukaf.a wmrdO .ek Tyqg Tn Úoyi fok fialá
;j fldmuK l,a tfia jkafka"
jyis nia f°vkafk` o@ ³okka yg j<la l×k ;=re h'
5 14
i–ºÚ" i–¹fK` ish fikó
T›yq Tf’ ck;dj ue~,kafk` h" bj; fkd,k fialá
Tn f;`rd.;a fikóg f;`rd.;a ish fikó
mSvd lrkafk` h' w;a fkdyúk fial'
6 15
T›yq jekaoUqjka o wkd:hka o w•lrKfhka idOdrK f,i
kidoukafk` há kej; ;Sk³a j tkafka há
wm rf† jik œfoaYk S a tœg ±ye– is;a weØ ish,af,`
urdoukafk` h' th wkÜ.ukh lrkafk` h'
7 16
ööi–ºka yg wm fmfkkafka ke;á ³okkag œreoaO j udf.a mlaIhg
cdfld’f.a foœ¹fK` ljfrla is‡kafka o@
wm .ek fkdi,lk fiale÷÷hs kmÜr lrkakkag œreoaO j
T›yq Ùhkafk` h' udf.a mlaIhg
8
fu`vfhÚ" ljfrla is‡kafka o@
17
ØhÜKÜ keKkÜjK ,nd.ekaug i–¹fK`
bf.k.kak( ug msyg s fkd jQ fiala k•"
wdÇkfhÚ" u<jqkfa .a f,`lhg
Tn ljr ° œ.i hEug ug is³ jkakg Ø“×'
18
keKj;ayq jkakyq o@ ööudf.a mdo ,siia kafka h÷÷hs

94'11 1 fldú 3'20

 .S;dj,sh 94-96 706
ud lS l, lº YsLr t;=ukaf.a h'
5
i–ºÚ" tœg Tf’ Ør fmu t;=udKka uqyoq iE´ neœka
udf.a wdOdrh jQfha h' th t;=udKkaf.a há
19
ud ;=< lror yd lKiai,a, t;=uka œh<s “• o iE´ neœka
nyq, jQ l,ays th o t;=ukaf.a h'
Tn udf.a iekis,, a jQ fialá 6
tkak" ysi kud
Tn udf.a is; mSØ % u;a l< fial' t;=uka yg kuialdr lruqá
20
hÜlØa h whÜlØa h lrjk wm uejQ i–ºka w“uqj
œÚilrejka iuó o×ka jefguq'
Tf’ ine¢hdjla ke;' 7
t;=udfK` wfma foœ¹fK` h'
T›yq whÜ;= kSØfhka wms t;=ukaf.a fikó há
kmÜrg uó mdokafk` h' t;=udKka fm`IKh lrk
21
T›yq neg½fj` h'
±ye–hdf.a ãœ;hg œreoaO j t;=udKka mjik foag
l=uka;K % h lrkafk` há ijka ³kafkd;a hym;·
Úf°ia ;eke;a;d 8
öömd½lrfha uiaid k• ia:dkfha
ryis.; j jrog m;a lrkafk` h' is‡ ojfia ¡ fuka o
22
tfy;a i–¹fK`" fuúnd k• ia:dkfha ¡ fuka o
ud Wfoid n,fldÛjla jk fialá Tf’ is;a ±Š lr fkd.kak'
udf.a foœ¹fK` 9
tys ¡ Tf’ wdæ mshjre
ug /ljrK mÈj;h jk fial' ud mølaId lf<` h'
23
t;=udfK` Tjqkfa .a wo–Ûlug udf.a Ù%hd ±l ±l;a
o~qj• lrk fial' ug wNsfh`. lf<` h'
Tjqkfa .a kmÜrelu Úid 10
i;<sia jirla
Tjqka kid jkid,k fial' uu ta mrmÜr ms<l
s ,
= a flf<–(
wfma foœ i–¹fK` öT›yq jkdys
Tjqka œkdY lrk fial' is;a fkduóg yrjd f.k hk
foœºka keu¡f• .Shla udf.a udÈ.h fkdo;a ck;djÙ'
11
lj°j;a T›yq ud fok rgg
95 tkak" i–ºka yg
mSØ
% m%fu`ofhka .dhkd lruqá
wm –´ mÈj;hdKka yg
we;=½ fkdjkafk` h÷hs
uu Woyiska ÙmS
æjqre• ³kafk–'÷÷
id³ y~ kód ;=Ø .S .huq'
2
;=Ø .S .hd i› n,eØ foœºka keu¡f• .Shla
t;=uka w“uqjg .uka lruqá ^1 jxYd( 16(23-33&

3
t;=uka yg ch ux., .S .huq'
ukao" i–¹fK`"
n,i•mkak foœ¹fK` jk fialá
96 i–ºka yg kj .Shla .hkaká
fmdf<` jeis ish,af,Ú"
i–ºka yg .S .hkak'
2
W;=• foajdØfoœ¹fK` i–ºka yg .S .hd"
jk fial' t;=ukaf.a kduhg wdisú m;kaká
4
–ys;, .eUqre ;eka t;=ukaf.a .e<•f• Y=Ndrx„h
t;=uka wf;ys há æfkka æk m%ldY lrkak'
95'7-8 fyfn% 3'15á 4'7 95'7-11 fyfn% 3'7-11 95'8-9 Úlau 17'1-7á .Kka 20'2-13
95'11 .Kka 14'20-23á oaœ kS 1'34-36á 12'9-10á fyfn% 4'3"5
 .S;dj,sh 96-97 707
3
œcd;Ska w;r t;=ukaf.a uysuh jŠk œg
m%ldY lrkaká tajd ko fokafka há
ck;djka w;r t;=udfK`"
t;=ukaf.a m%n, Ù%hd mjikak' f,` jeishka idOdrK f,i o
4
i–¹fK` W;=• h" wjxl f,i o
wØYhska meiish hÜ;= há md,kh lrk fial'÷÷
ish® foœjrekag jvd
t;=ukag .re“h mE hÜ;= h' i–ºkaf.a rdc n,h
5
ck;djf.a ish® foœjre
ms<u s muKÙá 97 i–¹fK` rcl• lrk fial"
–ys;,h mSØ
æjhska ish,a, mSØ
% f› jd·
% m%fu`o f› jd·
i–¹fK` u fo› f,dj uejQ fial'
6 2
f.!rjh o f;aci o j,dl=½ iy wºr
t;=uka w“uqj mj;afka há t;=uka jg lr is‡kafka h'
YlaØh o fY`Ndj o ±ye–lu iy hÜlØ a h
t;=ukaf.a ue³frys we;af;a h' t;=ukaf.a isyiÜfka mok• h'
3
7
il, ckfhÚ" i–ºka miikaká t;=udKka fmrÛfjka
f.!rjh o n,h o .skk a la hkafka há
i–ºka yg msúkukak' th t;=uka isidrd is‡k
8
i–ºka kug ys– f.!rjh i;=rka ojd,kafka h'
4
t;=uka yg msúkukaká t;=ukaf.a œ³,sier flˆu
m~qrla /f.k f,`lhg wdf,`lh fohsá
t;=uka bæúhg tkak' fmdf<dj th ±l l•md fjhs'
9 5
i–ºka w“uqj lº fy,a i–¹Kka ±l
mdúY=oO a ;ajfhka ieriS b‡ fuka WKÏ jkafka há
je| jefgkaká uq½ –ys;,h o i–ºka ±l
f,` jeis ish,af,Ú" tfia jkafka h'
6
t;=uka w“uqj fo›f,dj
“fhka we,<S is‡kak' t;=ukaf.a idOdrKlu
10 m%ldY lrkafka há
œcd;Ska w;r fufia mjikak(
ööi–¹fK` rcl• lrk fialá il, ck;dfj`
fkdief,k f,i t;=ukaf.a uysuh
f,`lh msyg s d we;á krUkafk` h'
7
t;=udfK` idOdrK f,i rEm j¢kafk` o
ck;djka œÚYaph lrk fial' ms<us .ek mdr†Û lrkafk` o
11
i.f,dj mSØ % m%fu`o f› jd· ,Ðcd fj;a jd·
krf,dj ;=Û myÛ f› jd· ish® foœ foaj;dfj`
iuq³r;a tys weØ ish,a,;a foœºkag ysi ku;a jd·
8
.s.r = e• foa jd· isfhdka lkao Bg ijka ¡
12
fl;aj;= iy tys weØ ish,a,;a ;=‡ka bmsf,a jd·
mSØ
% u;a f› jd· i–ºÚ" Tf’ foaj múmd,kh Úid
tœg jk frdfoys .iafld<ka cÏ°ys k.r i;=Û f› jd·
mSØ% kdo fokafka h' 9
i› n,eØ foœ i–ºÚ"
13
i–¹Kka Tn uq½ fmdf<` ;,hg
–ys;,h md,kh Ùøug fYaI
% Ga jk fialá
96'7-9 .S;d 29'1-2
 .S;dj,sh 97-99 708
ish® foœ foaj;djkag jvd •Kdfjka o .S kdofhka o
Tn W;=• jk fial' m%Yxid lrkak'
10 6
i–ºÚ" Tn fydrKE yd k<d y•ka o
kmÜrg ffjr lrkakkag rcdKka jk i–ºka w“uqj
fm%u
a lrk fialá mSØ
% fhka .S .hkak'
7
Tng .eØ jQjkaf.a ãœ; uqyoq o tys weØ ish,a, o
Tn wdrlaId lrk fialá .Èckd flfÈ jd·
³Iaghdf.a n,fhka f,`lh o tys jeisfh` o
Tn Tjqka uq°,k fial' .S .h;a jd·
11 8
±ye–hka u; t<sh nn<hsá .x.d w;a fmd<ika foa jd·
hym;a wh u; i;=g æ<sfihs' lº fy,a tla j
12
ie±yej;=Ú" i–ºka yg mSØ % kdo foa jd·
9
i–ºka ;=< mSØ% m%fu`o fj;a jd· ukao" i–¹fK`
t;=ukaf.a iÜœY=oO
a Ndjh –ys;,h md,kh lrk ms×i
isys fldg jŠk fialá
t;=ukag m%Yxid lr;a jd· t;=udfK` f,` jeishka
OÈ–IaGl–ka o idOdrKl–ka o
i–ºkaf.a rdcYS%h jÈKkd Ùøu
md,kh lrk fial'
98 i–ºkag kj .Shla
.hkaká fYa%IaG foœ rcdfK`
ukao" t;=udfK`
wisúu;a Ù%hd l< fial'
ish n,fhka yd Y=oO a YlaØfhka
99œcd;Syq
i–¹fK`
rcl• lrk fial'

ch.%yKh ,;a fial' “fhka le<fUkafk` h'

2
i–¹fK` iajlSh ch.%yKh t;=udfK`
m%ldY l< fialá flre’jrekag by<ska
œcd;Skfa .a weia yuqfhys isyiÜka wrd jev is‡k fial'
ish œuqlØ
a n,h –ys;,h l•md jkafka h'
2
t<sor› l< fial' i–¹fK` isfhdka lkafoys
3
t;=udfK` W;=• jk fialá
bYardfh,a jxYh flfrys ish® cd;Skg a by<ska
t;=ukaf.a fm%u
a h;a" jecfUk fial'
3
œYajdijka;lu;a wØ W;=• f;o n,eØ
isys l< fial' t;=ukaf.a kduh
–ys msg ish® fok ish,af,` miikafk` h'
wm foœºkaf.a t;=udfK` iÜœY=oO a jk fial'
4
ch.%yKh ³Ûfj` h' wØ n,i•mkak rcdKka jykai"
4
t•nd f,` jeis ish,af,Ú" Tn hÜlØ a hg fm%ua lrk fial"
i–ºka yg mSØ % fhka .S .hkaká Tn bYardfh,ays idOdrKlu
mS%Ø .S .h–ka t;=uka miikak' msyfs gjq fialá
5
•Kdj jh–ka Tn ±ye–lu iy hÜlØ a h
i–ºkag .S .hkaká bÛ l< fial'
99'1 Úlau 25'22
 .S;dj,sh 99-101 709
5
wfma foœ i–ºka Wiia fldg miikaká t;=ukaf.a ukaærj,g o
t;=ukaf.a mdmÜÛj <ó we;=½ jkak'
5
je| jefgkaká uka o"
t;=udfK` iÜœY=oO a jk fial' i–¹fK` hym;a há
6
t;=ukaf.a mÝcljreka w;r t;=ukaf.a fmau
% h ia:r
§ há
fu`fiia o wdfrdka o jQ y' ioyg u mj;afka h'
t;=ukaf.a kduh wheæ wh w;r mrmÜfrka mrmÜrg
iduqfj,a o œh' t;=ukaf.a œYajdijka;lu
Tjqka i–ºka wheæ œg mj;afka h'
t;=udfK` ms<; s r = e ³ka fial'
7 hym;a rc flfkl=f.a .=K oy•
j,d gefUka t;=udfK`
Tjqkga l;d l< fial' °œ;af.a .S;hÙ'
t;=uka Tjqkg a ³ka
wKmK;a o kSØ o 101
i–ºÚ"
lreKdj yd hÜlØ
uu .S .hkafk–á
a h .ek

T›yq bÛ lf<` h'

8
wfma foœ i–ºÚ" Tn yg meiiÜ•
Tn u Tjqkg a ms<; s r = e fok fial' .S .hkafk–'
2
Tn Tjqkg a ±Š f,i Úf°ia ufóys
o~qj• ³ka kuq;"a isys kÜj×ka .uka lrkafk–'
lud lrk foœºka Tn lj° ud fj; jŠk fiala o@
Tn nj Tjqkg a fmkajQ fial' msúis³ isØka udf.a Úfjfiys
9
wfma foœ i–ºka miikak" uu jdih lrkafk–'
3
t;=ukaf.a Y=oOa lkao <ó udf.a weia Ùis kSp fohla
je| jefgkak' flfrys fkdr|jkafk–'
wfma foœ i–¹fK` iÜœY=oO a h' foœºka flfrka
wE;a jkakkaf.a Ù%hd
;=Ø ¡f• .S;hÙ uu kÜreiaikafk–'

100 uq½ fmdf<` jeisfhÚ"

i–ºka yg
mS%Ø f>`Id mj;ajkak'
4
tajdg uu we®• fkdjkafk–'
ish® jxl is;œ = ,s
uu m%ØlafIam lrkafk–á
2
i–ºka yg mSØ % fhka je| mÜ°" kmÜrg uu Ùis œfgl
mS%Ø .S .h–ka yjq,a fkdjkafk–'
5
t;=uka bæúhg me–fKkak' ish wi,ajeishdg œreoaO j
3
i–¹Kka foœºka nj ryiska wmjdo f°vkakd
±k.kak' uu jkikafk–á
wm ue›f› t;=udfK` há Wvó= ne,au yd wyxldr is; we;a;d
wms t;=ukaf.a h" uu kÜreiaikafk–'
6
t;=ukaf.a fikó h' ud iuó jik ms×i
t;=ukaf.a ;K “•j, neg½fj` h' uu foaYfhys ie±yej;=ka
4
;=Ø mÜ°" f;`rd.Ø–'
t;=ukaf.a jdi,a f°rÛj,g o Úf°ia f,i æœ f.jkafk`
;=Ø .S .h .hd" udf.a fiajlfh` jkafk` h'
99'7 Úlau 33'9 100'5 1 jxYd 16'34á 2 jxYd 5'13á 7'3á tiard 3'11á .S;d 106'1á 107'1á 118'1á 136'1á fcr 33'11
 .S;dj,sh 101-102 710
7
jxpÚl Ùisfjla udf.a i;=fr` ug Úka° lrØá
udf.a Úfjfiys fkdjikafka h' ug wmydi lrkafk` idm Ùøug
uqidjd¡ Ùisfjla udf.a kduh fhd° .ÚØ'
ud bæúfhys fkdis‡kafka h' 9
udf.a lEu w½ há
8
æfkka æk foaYfha udf.a ”u lº<ska uqiÜ h'
ish® ³okka uu jkikafk–' 10
tfia • we;af;a"
whÜ;l= • lrk ish,a,ka Tf’ fl`mh yd Woyi Úid há
uu i–ºkaf.a kÜjúka Tn ud Wiia fldg
fkrmdoukafk–' my;g fy<d weØ Úid h'
11
œmf;a ¡ he³ula udf.a ãœ; ld,h
ie|E fijKe,s jeÚ h"
;o œmØka la,dka; Ndjhg m;a j ;udf.a ³la-
.ekœ,s i–¹Kka jykafia bæúfhys je.sfr› uu ;K m;a fuka œh<S is‡–'
12
flfkl=f.a he³uÙ' tfy;a i–ºÚ"

102 i–ºÚ"
udf.a he³u weiÜj uekj'
Tn ioyg isyiÜka wrd
jev is‡k fialá
udf.a fudr.eiSu yeu mrmÜrla u
Tn fj; me–fKa jd· Tn isys lrkÜ we;'
2 13
udf.a œm;aØ iufha ¡ Tn ms“o isfhdkag
Tf’ uqyK q ud flfrka lreKd lrk fial'
iójd fkd.; uekjá Bg wkÜl•md l< hÜ;= ld,h ±ka há
he³• mÜok œg Úhu ld,h me–K Øf’'
ug ijka ¡ 14
isfhdkays .,aj,g
fkdmud j ms<; s r= e ³k uekj' fiajlfh` msh % lrkafk` h'
3
ukao" udf.a ojia T›yq tys ´œ,a,g mjd
³• fuka my • hhs" wkÜl•md lrkafk` h'
15
udf.a weglÛ tfyhska œcd;Syq
.sÚ W³kla fuka ±fjhs' i–ºkaf.a kduhg;a
4
udf.a is; ;K fld< fuka “h jkafk` há
;e<S œh<S we;' fmdf<df› ish® rcjre
wdydr .ekSug j;a Tf’ uysuhg “h jkafk` h'
16
ug re„hla ke;' i–¹fK`
5
uu uyd y•ka isfhdka h<s f.dvkók fialá
iÜi•Ü ,–ka is‡–' ish uysud,xldrfhka
udf.a weglÛ yug u we<S we;' m%ldY jk fial'
6 17
uu ure l;fÈ jik t;=udfKda wirKhkaf.a he³ug
lrje,a fldfll=g iudk fj–á ijka fok fialá
uu md½ ;ekays jik Tjqkfa .a he³u
nluQfKl= fuka fj–' fy<d fkdoÙk fial'
7 18
uu fkdÚ° is‡–á f• ;dla kÝmka wh
jy, Wv ;Ú j je,fmk Tng meiiÜ• lrk ms×i"
l=re,af,l=g iudk fj–' u;= tk mr•mrdj Wfoid
8
oji uq½,af,a fuh igyka lrkÜ ,ef’ jd·
 .S;dj,sh 102-103 711
19
i–¹fK` ish Y=oO a ia:dkfha isg foaj fm%auh
my; ne¬ fialá
t;=udfK` iajÈ.fha isg
fmdf<dj foi ne¬ fial'
103 udf.a is;"
i–ºka miikaká
yo m;af,ka u t;=ukaf.a
20
tfia flf<a" Y=oO
a ku miikak'
isrlrejkaf.a ³la iqi• Ü wikak há 2
udf.a is;" i–ºka miikaká
urKhg Úhu jQjka uqokak h' t;=ukaf.a ish® Wmldr
21
ckfh` isfhdkays ¡ wu;l fkdlrkak'
i–ºkaf.a kduh;a 3
t;=udfK` udf.a ish® mdm
fcrei,f• ¡ lud lrk fialá
t;=ukaf.a m%Yxidj;a udf.a ish® fr`.
m< lrkafk` h' iÜj lrk fial'
22
rdcHfh` o –Úia ixyØh o 4
udf.a ãœ;h
i–ºkag fufy Ùøug md;d, f,`lfhka uq°,k fialá
tla /ia jk iEu œg fm%u
a h yd ohdj kueØ Ùref<ka
tfia lrkafk` h' ud irik fial'
23
t;=udfK` ;reK œfha ¡ 5
rdcd,sfhl=f.a fuka
udf.a YlaØh ySk l< fialá udf.a fhdjqka nj
udf.a ãœ; ld,h fl‡ l< fial' w®;a lrk ms×i"
24
uu o l;d fldg fufia lSfj–( æœ weØ ;dla ud hym;a fohska
ööwfy` udf.a foœºÚ· ;DmaØhg muqKj Ï k fial'
ud jhia.; jkak fmr 6
i–¹fK` idOdrK f,i
ud my fkdl< uekj' Ù%hd lrk fial'
i–ºÚ" mSŠ;hkag t;=udfK`
Tn ioyg u ãj;a jk fial'÷÷ hÜlØ a h bÛ lrk fial'
25
wdæfha ¡ 7
i–¹fK`
Tn fmdf<df› moku ¬ fial' iajlSh udÈ. fu`fiiag;a"
wyia .en ;u n,j;a Ù%hd
Tf’ oEØka idok ,oafoa h' bYardfh,a fikóg;a
26
tajd œkdY jkafka há ±la jQ fial'
tfy;a" Tn ãj;a jk fial' 8
i–¹fK`
tfia h" ta ish,a, jia;h % la fuka wkÜl•mdfjka yd
mer× jkafka h' ohdfjka
W;=re i½jla fuka múmÝÈK há
Tn tajd udre lrk fial' fkdÙfmk iÜ® h"
tajd o my • hkafka h' wØYhska lreKdjka; h'
27 9
tfy;a" Tn taldldr u h" t;=udfK`
Tf’ ãœ;h Úu fkdjkafka h' Ú;r ;rjÛ fkdlrk fialá
28
Tf’ fufylrejkaf.a orefj` ioyg u isf;ys fl`mh
iÜ/Ù j is‡kafk` h' ;nd fkd.kak fial'
10
Tjqkfa .a mrmÜr o t;=udfK`
Tn bæúfhys msyÛ s jkÜ ,nkafka h' wfma mdmj,g iú,k f,i
102'25-27 fyfn% 1'10-12 103'8 cdfld 5'11
 .S;dj,sh 103-104 712
wmg o~qj• fkdfok fialá t;=ukaf.a rdcHh o
wfma whÜ;l= •j,g ieif|k f,i ish,a,ka flfrys n, mj;ajhs'
20
m%Øœmdl fkdfok fial' i–ºkaf.a wK ms<ms æk"
11
ukao" t;=ukaf.a jpkhg ijka fok"
fmdf<djg by<ska t;=ukaf.a n,jka; ´;fhÚ"
wyi Wia j Øfnkakdla fuka t;=uka miikak'
21
t;=udKka flfrys i–ºkaf.a fiakd ish,af,Ú"
.re“h mdk whg t;=ukaf.a leue;a; bÛ lrk
t;=udKkaf.a lreKdj uy;a h' fufylrefjÚ" i–ºka miikak'
12 22
kef.kysfrka il, ueœ,af,Ú"
ngysr wE;a j Øfnkakdla fuka i–ºka isyiÜk mjØk ieu ;ek
t;=udfK` wfma mdm t;=uka miikak'
wfmka ³re lrk fial' udf.a is;" i–ºka miikak'
13
msfhl= orejkag wkÜl•md lrk fia
uejq•lreg m%Yxidjla
i–¹fK`"

14
;uka flfrys .re“h we;a;kag
wkÜl•md lrk fial' 104 udf.a is;" i–ºka miikak'
udf.a foœ i–ºÚ"
Tn b;d W;=• h"
ukao"
t;=udfK` Tn f;o uysufhka
wfma iajrEmh okak fialá ieriS is‡k fial'
2
wm OQ,s nj isys lrk fial' Tn wdf,`lh kueØ jia;h %
15 ye| me<| is‡k fialá
–Úidf.a ãœ; ld,h
;K m;a jeÚ h" œhkla fuka
Tyq flf;a l=iu Ü la fuka wyi œys°,k fial'
3
ire f,i jef‰á Tf’ ud,s.dj
16 by< æh l| u;
tfy;a"
iÜ<x myr je¡ th keØ • hhsá msyÛ s jk fialá
th ØnqK ;ek j;a j,dl=½ Tf’ úh lr.kak fial'
4
olakg fkd,ef’' iÜ<ó
17 Tf’ ´;hka o
i–ºkaf.a
Ør fmu" .sÚ o®
;ukag .re“h mdk Tf’ fiajlhka o lr.kak fial'
5
wh flfrys fmdf<dj Ùis lf,l
i°ld,fhka i°ld,hg f›' fkdief,k f,i
18 th Ør mokula u;
t;=ukaf.a .sœiÜu
rlaId lrkakkag;a" msyfs gjQ fial'
6
t;=ukaf.a YslIa djka bÛ Ùøug W;=re i½jÙka fuka
tajd fufkys lrkakkag;a" uyd ihÜfrka Tn th jeiÝ fialá
t;=ukaf.a o–Ûlu c,fhka lº fy,a jeiS .sfha h'
7
mrmÜfrka mrmÜrg mj;afka h' Tf’ ;rjÛfjka
19
i–¹fK` ish isyiÜk c,h m,d .sfha há
i.f,dfjys msyfs gjq fial' Tf’ ;Èckfhka
104'4 fyfn% 1'7
 .S;dj,sh 104 713
th hÜyjq .,d .sfha h' leo,s ;kd.ÚØ'
8 18
c,h lº WŠka .,d .sfha h' j,a t½jkaf.a jdih
Tn iÝ°k• l< ia:dkh jk Wia lºj, f›'
–‡hdj;g th nei .sfha h' idjqkfa .a /ljrKh
9
c,fhka fmdf<dj h<s;a mÈj; f›'
19
jeiS fkdhk ms×i udi fjka lr olajk ms×i
blaujd .sh fkdyeÙ iSudjla t;=udfK` i| iE´ fialá
Tn thg Úhu l< fial' nei hd hÜ;= f›,dj ysre oÚhs'
10 20
i–¹fK` Tn wºr muqKj Ï k fialá
–‡hdj;aj, W,am;a tœg /h f›'
yg.kajk fial' tl, ish® jk uD.fh`
tajd lº w;fÈ .,d hhs' neyerg tØ'
11 21
tajd ish® jk i;=kg a ”ug isxy fmd›fj` f.d³rg
æh fohsá isy ko lrØ'
j,a fldg½fj` thska Wka foœºkaf.ka
msmdid ixisºjd .ÚØ' f.d³re b,a,Ø'
12 22
tajd wi," ysre W° jk l,
wyfia mlaIy S q leo,s idoØá ta i;a;= wdmiÜ hØá
w;= w;fÈ .S ko foØ' .=ydj,g jeo ,e.=• .ÚØ'
13 23
t;=udfK` wyia ;,fhka tfy;a –Úid"
lºlrhg jeis jiajk fial' iji olajd jev lrk ms×i
t;=ukaf.a wdisúj,ska Úlau hhs'
24
fmdf<dj idrj;a jkafka h" i–ºÚ"
14 Tf’ lÈudka; fldmuK œœOdldr o@
t;=udfK`"
isjm
q djqkg
a ;K fld<;a" Tn ish,a, m%Çfjka uejQ fial'
–ÚiÜkfa .a m%fh`ckhg fmdf<dj Tn uejQ i;=kfa .ka msø we;á
25
.ia fld<;a wr Øfnkafka iÜœi,a id.rh·
fmdf<df› jefvkakg tys f,dl= l=vd i;a;j a fh`
i,ik fial' .Kk blaujd ieúirØ'
26
–Úidg wdydr Úmojk fial' tys Tnfudn ke› hd;%d lrhsá
15 Tn uejQ
;jo" Tn –Úidf.a
yo i;=Û lrk –æhÜi o f,œhd;ka k• uqy³q iÈmhd
j; meyem;a lrk f;, o tys lSv% d lrhs'
27
.; iœu;a lrk wyr o Wkaf.a lEu Úhu l,g
imhk fial' ,nk ms×i
16 Wka ish® fok Tn foi
i–ºka u me< lrjQ
f,nfkdkays Ùysú .ia" n,d is‡Ø'
28
i–ºkaf.a u ta .ia Tn Wkag fok foa
fndfy` j;=r ,nhs' Wka tl;= lr .ÚØ'
17 Tf’ w; œoyk œg
l=re,af,` ta .iaj, l+vq id°.ÚØ'
udk fldlal= Wka l=i.skk a Újd.ÚØ'
29
foaj°r .ia uq³kays Tf’ uqyK q Tn iójk l,
104'26 fc`’ 41'1á .S;d 74'14á fhid 27'1
 .S;dj,sh 104-105 714
Wka le<fUØ' i–¹Kka fidhkakkaf.a is;a
Tn Wkaf.a yqiua meyer.kak l, mSØ
% m%uæq ; f› jd·
4
Wka keiS" ´œ,s njg yeø hØ' i–¹Kka o t;=ukaf.a n,h o
30
tfy;a" Tn Wkag yqiu a fok l, fidhd n,kaká
Wka h<s;a ujkÜ ,nØ' t;=udKka yuqj
Tn fmdf<` ;,hg Ú;r u fidhkak'
5-6
kj æœhla fok fial' t;=ukaf.a fufylreka jQ
31
i–ºkaf.a uysuh ioyg u mj;S jd· bYardfh,a jxYfhÚ"
i–¹fK` ;uka uejQ ish,a, .ek t;=uka f;`rd.;a
i;=Û fj;a jd· cdfld’f.a orefjÚ"
32
t;=udKka fmdf<dj foi n,k l, t;=uka l< mܳu Ù%hd o
th l•md f›á t;=ukaf.a wdYapÈhhka o
lº iamÈY lrk l, t;=uka ³ka œÚYaphhka o
tajdhska ³• kósh's isys lrkak'
33 7
uu æœ weØ ;dla t;=udfKda wfma foœ i–¹fK` h'
i–ºkag .S .hkafk–á t;=ukaf.a œÚih
mK weØ ;dla uq½ fmdf<dfjys h'
8
foœºkag miia .S .hkafk–' t;=uka
34
udf.a Ndjkdj mr•mrd oyila olajd
i–ºkag m%ikak f› jd· wK l< ish .sœiÜu
ukao" ioyg u isys lrk fial'
9
uf.a mSØ
% h tkafka ta .sœiÜu t;=udfK`
t;=ukaf.ka h' wdn%y• iuó l< fial'
35
m›ldrfh` fmdf<` ;,fhka Bidlag o æjqre• ³ka fial'
10
œkdY • h;a jd· th"
³Iagfh` ;j;a ãj;a fkdfj;a jd· t;=udfK` cdfld’g mK;la o
udf.a is; i–ºkag bYardfh,ag i°ld, .sœiÜula o
m%Yxid lrd jd· fldg ia:r § lr–ka"
11
i–ºkag m%Yxid f› jd· öökÜU,df.a Wreuh jYfhka
ldkdka foaYh
m%Yxid .Shla kÜU,dg fokafk–÷÷hs j°< fial'

105
wheækak"
i–ºkag ;=Ø mÜokak"
t;=ukaf.a kdufhka
12
T›yq .KÚka iaj,am fofkl= •"
b;d iaj,am fofkl= •
tys wd.ka;l = hka • is‡fh` h'
cd;Ska w;fÈ 13
T›yq cdØhÙka cdØhlg o
t;=ukaf.a Ù%hd m< lrkak' rdcHhÙka rdcHhlg o
2
t;=ukag .S .hkaká ieúir–ka .sfh` h'
t;=ukag miia .S .hkaká 14
tl,ay"s Tjqkg a ;dvk mSvk lrkak
t;=ukaf.a mܳu Ù%hd t;=udfK` Ùisfjl=g
fufkys lrkak' bv kܳka fial'
3
t;=ukaf.a Y=oO
a kduh .ek tfia h"
Woka wkkaká t;=udfK` rcÏkg a mjd
105'9 W;a 12'7á 17'8á 26'3 105'10-11 W;a 28'13 105'14-15 W;a 20'3-7
 .S;dj,sh 105 715
;rjÛ fldg" Tyqf.a fiajlhka
15
ööudf.a w“fiia ,;a whg jxpdfjka rjgkak;a
w; fkd.ikak' i–¹fK`
udf.a æjeisjrekag" –ir jeishka fm<UjQ fial'
26
wk;=re fkdlrkake÷÷hs tœg ish fiajl fu`fiia o
j°< fial' ;uka f;`rd.;a wdfrdka o
16
i–¹fK` i–¹fK` hejQ fial'
27
foaYhg id.;hla me–fKjQ fialá T›yq
lEu wfyaÚhla weØ lrjQ fial' foœºkaf.a n,j;a Ù%hd lf<` há
17
tfy;a" –irfha wisúu;a Ù%hd lf<` h'
28
t;=udfK` i–¹fK` foaYhg wkaOldrh tjd
Tjqkg a fmrÛ j –Úfil= hejQ fial' th wºre l< fial'
tk•" tfy;a" –ir jeisfh`
jy,alug œl=Kk ,o fc`fima h' t;=ukaf.a wKg lSlre fkd jQ y'
18 29
Tyqf.a mdoj,g œ,x.= ouk ,¡á t;=udfK` Tjqkfa .a .x.d
f., jgd hlv j<,a,la ouk ,¡' f,a njg yefrjq fialá
19
Tyq lS wkd.; lSu bÛ jk ;=re tys œiÝ ish® uiÜka
i–ºkaf.a wØka uerE fial'
30
Tyq mølaId lrk ,¡' Tjqkfa .a foaYh
20
tœg –irfha rc ueŠhkaf.ka jeiS .sfha há
Tyq uq° yúkakg wK flf<a h' rc ue³r mjd
cd;Skfa .a md,lhd Wkaf.ka msø .sfha h'
31
Tyq Úoyia flf<a h' t;=uka wK l< œg
21 uq½ foaYh
rc;=ud rdcldúh
Tyqg Ndr ³kafka h' ueiaikaf.ka yd
uq½ foaYfha wdKavl q drhd f,i ÙÚ;=,, a kaf.ka msø .sfha h'
32
Tyq m;a flf<a h' t;=udfK` jeis fjkÜjg
22 .,a jeis o œ³,s flˆ• o
rc;=ud
Ú,Odøkag Úoyfia Wjfoia ¡u Tjqkfa .a foaYhg tjQ fial'
33
Tyqg mejeø h' t;=udfK` Tjqkfa .a –æje,a yd
uka;j %S rekag wkÜYdikd ¡f• wjir w;aØlald .iaj,g myr ¡
Tyqg ,enqfKa h' Tjqkfa .a foaY iSud ;=< ish® .ia
23
bkamiÜ cdfld’ –irhg .sfha h' “| fy½E fial'
34
Tyq ta rf† mæx„ œh' t;=udKka wK l< œg
24
i–¹fK` Tyqf.a fikóg m<óe‡fh` o
fndfy` orejka ³ka fialá wixLH .Kka o<Uqfj` o
Tjqkfa .a i;=rkag jvd wdfj` h'
35
Tjqka n,j;a l< fial' Wka Tjqkfa .a foaYfhys
25
Tyqf.a fikóg ish® m,d cdØ lEyá
oaf›I lrkak;a" Tjqkfa .a fl;ays f.dh• ld±uQ y'
105'16 W;a 41'53-57 105'17 W;a 37'28á 45'5 105'18-19 W;a 39'20--40'23 105'20 W;a 41'14
105'21 W;a 41'39-41 105'23 W;a 46'6á 47'11 105'24-25 Úlau 1'7-14 105'26 Úlau 3'1--4'17
105'28 Úlau 10'21-23 105'29 Úlau 7'17-21 105'30 Úlau 8'1-6 105'31 Úlau 8'16-17"20-24
105'32-33 Úlau 9'22-25 105'34-35 Úlau 10'12-15
 .S;dj,sh 105-106 716
36
t;=udfK` Tjqkfa .a mÜreI YlaØfha œcd;Skfa .a fl;a j;=j,
ÚOdkhka jQ m%:u M,hka jQ wiajekak .kakg
–ir foaYfha ish® l=®º,ka Tjqkg a bv ³ka fial'
45
urd±uQ fial' tfia flf<a" Tjqka
37
tœg" t;=ukaf.a wKmK;a
t;=udfK` rlaId lrk ms×i h"
bYardfh,a fikó t;=ukaf.a kSØ Úfh`.
;ukaf.a rka ú¡ iuó mj;ajk ms×i h'
msg;g f.kd fial' i–ºkag m%Yxid f› jd·
Tjqkfa .a f.`;% w;r
cdØl mdfm`ƒpdrKhla
tl ³n,fhla j;a fkd • h'
106
38 i–ºka miikaká
Tjqka msg;a j .sh l,
–ir jeisfh` i;=Û jQ y' i–ºkag ;=Ø mÜokaká
ukao" T›yq bYardfh,a fikóg ukao"
“fhka is‡hy' t;=udfK` hym;a há
39 t;=ukaf.a Ør fmu
i–¹fK` ish fikóg
wdjrKhla f,i ioyg u mjØkafka h'
2
j,dl=<la œys° yeúh fial' i–ºkaf.a m%n, Ù%hd Ùhkak;a"
? ld,fha t<sh fok ms×i t;=ukaf.a ish® meiiÜ• .hkak;a
.skk a la o ³ka fial' mܽjka ljfrl=g o@
40 3
Tjqka b,a¬ l, hÜlØa h rlakd wh o
t;=udfK` jÛjka tjQ fial' yeu l,ays o–Ûl• lrk wh o
t;=udfK` Tjqkg a Nd.Hjka;fh` h'
4
iÜrf,dœka nyq, j i–ºÚ"
wyr ³ka fial' Tf’ fikóg lreKdj olajk œg
41 ud isys l< uekjá
t;=udfK`
mÈj;h œjr l< fialá Tjqka .<jk œg
tœg c,h ug Wmldr l< uekj'
5
f›.fhka mek kexf.a h' Tf’ f;`rd.;a fikóf.a
.x.djla fuka Y=Niso•
a h oÙkak;a"
urel;r ueæka Tng whsØ wh iuó
c,h .,d .sfha h' ch .S .hkak;a"
42 Tf’ Wreufhka uysuh ,nkak;a
t;=udfK` ish fufylre wdn%y• o
Tyqg ³ka Y=oO a .sœiÜu o ug bv ³k uekj'
6
isys l< fial' wms wfma mshjreka fuka
43
fufia t;=udfK` ish fikó m› flf<uqá
msg; f.k .sh fial' kmÜrel• flf<uqá
T›yq mSØ% m%fu`ofhka ³Iag f,i Ù%hd flf<uq'
7
y~ kód .S .ehÝ y' wfma mshjre –irfha ¡
44
t;=udfKda œcd;Skfa .a foaYhka Tf’ mܳu Ù%hd
Tjqkg a ³ka fialá f;are• fkd.;af;` h'
105'36 Úlau 12'29 105'37 -38 Úlau 12'33-36 105'39 Úlau 13'21-22 105'40 Úlau 16'2-15
105'37-38
105'41 Úlau 17'1-7á .Kka 20'2-13 105'44 fc`IÜ 11'16-23 106'1 1 jxYd 16'34á 2 jxYd 5'13á 7'3á
tiard 3'11á .S;d 100'5á 107'1á 118'1á 136'1á fcr 33'11 106'7 Úlau 14'10-12
 .S;dj,sh 106 717
Tf’ wiS–; fm%u a h w“rd• iy Tyqf.a fikó
isys fkdlf<` h' mig hg l<d h'
18
r;= uqyoq <ó ¡ Tjqkfa .a lKavdhu ueo
ufy`;a;uhdKkag œreoaO j .skka la wejq½fKa h'
ler,s .eiÜfj` h' .sÚ±,a ³Iaghka ojd±— h'
8 19
tfia jqj o t;=udfK` T›yq fydfr’ lkafoys
ish n, œl=• olajk ms×i jiafil= id°
;u kdufha wkÜyiska jd;a;= rEmhlg
Tjqka .e<jQ fial' kuialdr lf<` h'
9 20
t;=udfK` r;= uqyoq g fufia T›yq" foœºkaf.a uysuh
;rjÛ l< fialá ;K nqæk .jfhl=f.a iajrEmhg
th œh½fKa h' fjkia lf<` h'
21
je,sl;rla ueæka fuka uqyoq ueæka –irfha ¡ n,j;a Ù%hd lr"
Tjqka f.k .sh fial' Tjqka .<jd.;a foϼka
10
Tjqkg a ffjr jQ whf.a wØka T›yq wu;l lf<` h'
22
Tjqka .e<jQ fialá t;=udfK`"
i;=rka wØka Tjqka –´ fial' ta foaYfha ¡ wreumܳu Ù%hd o
11
c, l| r;= uqyoq <ó “hlre Ù%hd o l<
Tjqkfa .a œreoaOldrhka ;ekeka jykafia fkdjk fiala o@
23
jid.;af;a há tneœka t;=udfK`
tla flfkla j;a bØú fkd • h' Tjqka œkdY lrk nj
12
tœg" T›yq t;=ukaf.a fmdfrdka³ j°< fial'
œYajdi lf<da há tfy;a" t;=udKka
t;=uka yg meiiÜ• .S .ehÝ y' Tjqka œkdY fkdlrk f,i"
13
tfy;a" T›yq t;=ukaf.a Ù%hd foaj Woyi mylrk ms×i"
jyd wu;l lf<` há t;=udKka f;`rd.;a fu`fiia
t;=ukaf.a wjjdo fkd;ld t;=udKka bæúfha ueoy;a jQfha h'
Ù%hd lf<` h' foaj fl`mfhka
14
T›yq md½lrfha ¡ w•l f,i Tjqka œkdY Ùøu je<elaœh'
24
;DIaKdfjka msø tœg T›yq iqkoa r foaYh
foœºkag wNsfh`. lf<` h' fy<d ±lafl` h"
15
ta Úid Tjqka b,a¬ foa ukao" t;=ukaf.a fmdfrdka³j
t;=udfK` Tjqkg a ³ka fial( T›yq œYajdi fkdlf<` h'
25
tfy;a" Tjqka jkik fr`.hla o T›yq ;ukaf.a l+vdr•j, ¡
tjQ fial' ueisœ,s fovqfj` há
16
l|jqfÈ ¡" T›yq fu`fiiag;a" i–ºkaf.a y~g ijka kܳkafk` h'
26-27
i–ºkaf.a Y=oO a ;eke;a;d jQ tneœka"
wdfrdkag;a Tjqka md½lrfha ¡ urd ouk nj;a"
BÈIHd lf<` h' Tjqkfa .a fikó œcd;Ska w;fÈ
17
tœg fmdf<dj œjr • –h hdug i,ik nj;a"
°;dka .s,.;a;d há foaYj, Tjqka œiÜrejd yúk nj;a
106'9-12 Úlau 14'21-31 106'12 Úlau 15'1-21 106'14-15 .Kka 11'4-34 106'16-18 .Kka 16'1-35
106'19-23 Úlau 32'1-14 106'24-26 .Kka 14'1-35 106'27 f,• 26'33
 .S;dj,sh 106 718
j°rd foaYh o ta f,hska ´IKh œh'
39
t;=udfK` w; Tijd æjq< fial' fufia T›yq
28
tœg T›yq fujeÚ Ù%hdj,ska wmsúis³ jQ y'
fmfhdÈys T›yq foœºka yg
nd,a kuialdrhg /ia jQfj` há œYajdiS j fkdisg
u<jqkg a ms´ foa lEfj` h' fjiókka fuka yeiÜrefK` h'
29 40
fufia T›yq ;ukaf.a l%h s dj,ska tneœka i–ºkaf.a Woyi
t;=udKka l=m; s l<y' ;uka fikóg œreoaO j
ta Úid jix.;hla wejq½fKa h'
Tjqka w;rg me–×fha h' t;=udfK` ;uka Wreu lr.;a
30
tœg" msfkydia keósg foaYh ms<l s ,
= a l< fial'
41
Tjqka w;frka jrolrejkag t;=udfK` œcd;Ska w;g
Úis o~qj• ³kafka h' Tjqka mdjd ³ka fial'
fufia jix.;h k;r œh' Tjqkg a ffjr l< wh
31
mrmÜfrka mrmÜrg ioyg u Tjqka md,kh lf<` h'
42
Tyqf.a ±ye– .=Khla jYfhka Tjqkfa .a i;=fr` o
Tjqkg a mSvd lf<` há
fuh isyl s rkÜ we;'
32 T›yq i;=rkaf.a n,hg
fikó
hg;a lrkÜ ,enqfj` h'
fuúndys æh W,am; <ó¡;a 43
t;=udfK`
t;=udKka fl`m l<y'
fndfy` jr ish fikó –´ fial'
tneœka Tjqka Úid
tfy;a"
fu`fiiag ³la lror weØ œh'
33 T›yq bka miÜ;a
tfia jQfha"
wlSlre j ler,s .eiÝ neœka"
Tjqka Tyqf.a is; ish whÜ;l = u Úid
wØYfhka úojQ Úid" Úka° lrkÜ ,enqfj` h'
Tyq ish uqœka 44
tfia • kuq;"a
wkÜjK f,i l;d l< neœÚ' t;=udfK` Tjqkfa .a œ,dmh
34
i–ºka Tjqkg a wK l< f,i weiÝ fialá
T›yq œcd;Ska œkdY fkdlf<` h' Tjqkfa .a œm;aØh i,ld ne¬ fial'
35
Tjqka iuó –Y% œjdy lrf.k 45
Tjqka iuó l< .sœiÜu
œcd;Skfa .a Ù%hd lrkak isys l< fialá
T›yq bf.k.;af;` h' ;ukaf.a uyd lreKdj Úid
36
T›yq Tjqkfa .a rEmj,g Tjqkg a wkÜl•md l< fial'
kuialdr lf<` h' 46
Tjqka jy,alug f.k .sh
tajd Tjqkg a u,m;la œh' ish,a,kaf.ka
37
T›yq ;ukaf.a ore±úhka Tjqkg a wkÜl•mdj ,efnkakg
hlaIhkag mÝcd lf<` h' ie,eiÝ fial'
38 47
T›yq ;u ´ mÜ;k = fa .a Úf°ia f,a wfma foœ i–ºÚ"
je.sfr›fj` há wm .<jd.; uekjá
ta ´ orefj` ldkdks rEmj,g œcd;Ska w;frka
hd.lrkÜ ,enqfj` há wm tla /ia lr.; uekj'
106'28-31 .Kka 25'1-13 106'32-33 .Kka 20'2-13 106'34-36 •rd 2'1-3á 3'5-6 106'37 2 rdcd 17'17
106'38 .Kka 35'33 106'40-46 •rd 2'14-18 106'47-48 1 jxYd 16'35-36
 .S;dj,sh 106-107 719
tœg Tf’ Y=oO a kduhg ;DmaØhg muqKj Ï k fialá
;=Ø mÜokafkuqá id.sÚ jQjka
Tn mii–ka mSØ % jkafkuq' hym;a fohska mskjk fial'
48
bYardfh,a foœ i–ºkag 10
iuyre Ø;a; l½jfrys
i°ld,fhka i°ld,hg u ,e.=• .;ayá
m%Yxid f› jd· mSvkhg Ndck • isr.; jQ y'
uq½ fikó wdfuka Ùh;a jd· 11
ukao"
i–ºkag m%Yxid lrkak' T›yq
mia jk ldKavh foœºkaf.a wdÇjg œreoaO j
^.SØld 107-150& ler,s .eiÜfj` há
ufy`;a;uhdKkaf.a
i–ºkaf.a lreKdj meiiSu Wmfoia fy<d ³Ûfj` h'

107
12
i–ºka yg ;=Ø mÜokak' nr jev Úid
t;=udfK` hym;a há T›yq w•l fjfyig m;a jQ y'
t;=ukaf.a Ør fmu T›yq weo jeÛfK` h"
ioyg mj;afka h' msygs jkak Ùisfjla fkd jQ y'
2 13
i–ºka œiska uqok ,oafo` tœg T›yq ;u œmf;a ¡
ta joka h<s h<s;a Ùh;a jd· i–ºkag fudr.eiqfj` h'
ukao" t;=udfK` mSvdlref.a wØka t;=udfK` Tjqkg a me–× œmØka
Tjqka –´ fial' Tjqka .<jd.;a fial'
3 14
t;=udfK` œfoia rgj,ska o t;=udfKda Ø;a; l½júka
kef.kysfrka yd niakdysfrka o Tjqka msg;g f.k"
W;=frka yd ol=fKka o Tjqkfa .a ho• “|±uQ fial'
15
Tjqka tla /ia l< fial' i–ºkaf.a Ør fmu o
4
iuyre j,a “ys jQ md½lrfha –ÚiÜka yg lrk mܳu Ù%hd o .ek
j,au;a jQ y' ukÜIHfh` t;=ukag ;=Ø mÜo;a jd·
16
œiSug k.rhla ukao" t;=udfK`
Tjqkg a fidhd.; fkdyeÙ œh' f,`lv f°rÛ “|±uQ fialá
5 hlv fmd® lmd±uQ fial'
id.skfa kka yd msmdifhka fm<S
17
T›yq la,dka;fhka fn,ySk jQ y' we;e• wkÜjKfh`
6
tœg" T›yq ;u œmf;a ¡ ;ukaf.a wmrdO Úid;a"
i–ºkag fudr.eiÝ y' whÜ;l = • Úid;a mSvd œ¢Ø'
t;=udfK` Tjqkfa .a œmØka 18
Tjqkg a ish® wdldr lEu
Tjqka uq°.;a fial' wmsh % f›á
7
jdih Ùøug iܳiÜ kÜjrlg T›yq ureuqjg <x j is‡fh` h'
me–fKk ;=re 19
tœg T›yq ;ukaf.a œmf;a ¡
t;=udfKda yú uóÙka
i–ºkag fudr.eiÝ y'
Tjqka f.k .sh fial'
8
i–ºkaf.a Ør fmu .ek o t;=udfK` Tjqkfa .a œmØka
–ÚiÜkg a l< mܳu foa .ek o Tjqka .<jd.;a fial'
20
T›yq t;=udfK` ish joÚka
t;=ukag meiiÜ• lr;a jd· Tjqka iÜjm;a l< fial'
9 Tjqka ur×ka f.dv.;a fial'
ukao" t;=udfK` msmdis; jQjka
107'1 1 jxYd 16'34á 2 jxYd 5'13á 7'3á tiard 3'11á .S;d 100'5á 106'1á 118'1á 136'1á fcr 33'11
 .S;dj,sh 107-108 720
21 34
i–ºkaf.a Ør fmu o t;=udfKda ire “u
–ÚiÜka yg lrk mܳu Ù%hd o .ek ®KÏ l;rla lrk fial'
ukÜIHfh` t;=ukag ;=Ø mÜo;a jd· Bg fya;j =
22
T›yq ;=Ø mÝcd mÜo;a jd· jeishkaf.a wmrdO jkafka h'
35
mSØ
% .S .hd t;=udfK` ldka;drh
t;=ukaf.a Ù%hd m%ldY lr;a jd· æh fmdl=Kla lrk fialá
23
iuyre œh<s “ula
ke›j,ska iuq³r ;rKh lrØá æh W,am;la o lrk fialá
36
fuf,i ish ãœldj i|yd id.sÚ jQjka tys jdih lrjQ fialá
fjf<¹• lrØ' T›yq ãj;a •ug iܳiÜ
24
T›yq i–ºkaf.a Ù%hd o kÜjrla iE³fj` h'
37
uqyoq u; t;=uka l< T›yq fl;a jmÜrd
wreumܳu foa o oÙØ' –æ j;= j.d lf<` há
25
ukao" t;=udfK` wK fo–ka thska ire wiajekak ,nd.;ay'
38
tys /< kxjk pKav udre;h Tjqkg a fndfy` orem,
yg.ekajQ fial' ,efnk f,i
26
ke› wyi Wvg œis • t;=udfKda
.eUqfÈ mØ; œh' Tjqkg a wdisú ³ka fialá
ta œmØka keœfh` Tjqkfa .a isjm
q djqkfa .a .Kk
wffOÈhhg m;a jQ y' wvq jkak bv kܳka fial'
27 39
T›yq f’noaoka fuka bkamiÜ ³la mSvd yd œm;aØ Úid
•is fj–ka jeÚ jekS .shy' Tjqkfa .a .Kk wvq •
Tjqkfa .a oial–ka m,la fkd • h' T›yq ³n, jQ y'
28 40
tœg T›yq ;ukaf.a œmf;a ¡ t;=udfK` w•m;Ska
i–ºkag fudr.eiÝ y' Úka°jg m;a fldg"
t;=udfK` Tjqkg a me–× œmØka ux keØ md½ ;ekaj,
Tjqka uq°.;a fial' uq<d • hkak ie,eiÝ fial'
29 41
t;=udfKda l=KdÛj ixisf|jq fial' tfy;a" t;=udfK`
tœg uqyfq oa /< ksi, œh' æ<sºka mSvdfjka uq° Wiia fldg
30
Úi,;dj weØ jQ neœka neg½ /<la fuka
T›yq i;=Û jQ y' Tjqkfa .a mjq,a jeŠ l< fial'
t;=udfK` Tjqka woyia l< jrdhg 42
iÜofk` ta ±l
Tjqka me–fKjq fial' mSØ
% m%fu`o jkafk` há
31
i–ºkaf.a Ør fmu yd ³ofk` l,Ùøug m;ajkafk` h'
–ÚiÜka yg lrk mܳu Ù%hd .ek 43
kÜjKe;af;` f• foa is;g .Ú;a jd·
ukÜIHfh` t;=ukag ;=Ø mÜo;a jd· T›yq i–ºkaf.a Ør fmu
32
T›yq uyd iNdj ueo ms<.s Ú;a jd·
t;=ukaf.a fY%Ia G
a ;ajh mii;a jd·
m%cd uQ,l
s hkaf.a /ia•f• ¡ WoEik .S;hla
t;=ukag m%Yxid lr;a jd· °œ;af.a .S;hÙ'

108
33
t;=udfK` .x.d wfy` foœºÚ·
je,s l;rg yrjk fialá ug wp, œYajdihla
æh W,am;la we;af;a h'
œh<s “ula lrk fial' uu .S .hd Tn mii–'
 .S;dj,sh 108-109 721
udf.a yoj;" wjæ jkak· ljfrla o@
2
t•nd l=vd •Kdj· taf°• foaYhg
uyd •Kdj" ms“fokak· ud ch fmryúka f.k hkafka
tœg uu W° ysre wjæ lrkafk–' ljfrla o@
3 11
wfy` i–ºÚ· wfy` i–ºÚ·
uu ck;dj w;r Tn mii–á Tn wm iuó fl`m •
œcd;Ska w;r uu Tng .S .h–' is‡k fiala o@
4
Tf’ Ør fmu wm fiakdjka iuó
i.f,dj olajd kóskfa ka há Tn fkdjŠk fiala o@
12
Tf’ i;Hjd¡lu tæúlreg œreoaO j
wyi Wig keóS we;af;a h' Tn wmg iydh °kh l< uekj'
5
foœºÚ" ukao"
Tf’ fYaI % G
a ;ajh –Úidf.a Wmldrh ÚIaM,
wyig jvd Wiia nj jkafka h'
13
±lajj q uekjá foœºkaf.a iyh weØ j
Tf’ uysud,xldrh wms •rhka fuka
f,dj mÜrd meØfÈ jd· igka lrkafkuqá
6
Tn fm%u a lrkakka –fok ms×i t;=udfK` u wfma tæúlrejka
Tf’ ol=KØka mhska md.douk fial'
wmg .e<•u ³k uekj'
œm;g m;ajQfjl=f.a œ,dmh
wfma whe³ug ms<; s r
= e ³k uekj'
7
foœ¹fK` ish Y=oO a ia:dkfhka °œ;af.a .S;hÙ'
fufia j°< fial(
ööœchYSf% hka uu 109 udf.a meiiÜu jk ys–
foœºÚ"
Úy~ j fkdis‡h uekj'
fIfl• k• fmfoi
2
fn° fokafk–á ukao"
iÜlfa ld;a k• –‡hdj; ³Iaghka o /j‡,sldrhka o
uek fjka lrkafk–' ug neK je¡ we;á
8 T›yq ug œreoaO j
.s,h s oa iy ukiafia hk rgj,a
udf.a há fndre fp`okd kóØ'
3
tm%dhs• foaYh T›yq oaf›I iy.; jpkj,ska
udf.a ysia jeiau jkafka há ug myr foØá
cÏ° fmfoi ug œreoaO j
udf.a rdclSh chfldka;h ÚlrefKa igka lrØ'
4
jkafka há ud Tjqkga fm%u
a l<;a"
9 Tjqka fjkÜfjka hdƒÆ l<;a
fu`j’ fmfoi
udf.a md f°jk nºk jkafka há T›yq ug œreoaO j fp`okd kóØ'
5
udf.a md jyka ;jo" T›yq
taf°• foaYhg •is fldg ud l< hym;g whym; lrØá
th whsØ lr.kafk–' fmau
% hg ffjrh olajØ'
6
ms,i s Øa h hg;a fldg udf.a i;=rdg œreoaO j
ch f>`Id kókafk–'÷÷ l=úre œÚYaphlrefjl=
10
fldÛ mjqre weØ mÜrhg m;a l< uekj'
ud le|jdf.k hkafka Tyqf.a u i;=frl=
 .S;dj,sh 109 722
me–×,slrefjl= fuka idm Ùøug Tyq msh % œhá
bæúm;a l< uekj' ta idmh Tyq msg u me–fKa jd·
7
œÚYaphfha ¡ Tyq wdYSÈjdo Ùøug msh % fkd • h"
Tyq jrolre f› jd· ta wdYSÈjdoh Tyqf.ka ³re f› jd·
18
Tyqf.a hdĮj o Tyq ;udf.a jia;h %
mdmhla fuka .Kka .efka jd· we|.kakdla fuka
8
Tyq jeŠl,a ãj;a fkd f› jd· myiÜfjka idm flf<a h'
Tyqf.a ;k;=r wÚflla .kS jd· ta idmh Tyq ;=<g æh fuka o
9
Tyqf.a orefj` wkd:fh` fj;a jd· Tyqf.a weg ;=<g f;,a fuka o
Tyqf.a “ú| o jekaoUqjla f› jd· Wrd.kÜ ,ef’ jd·
10 19
Tyqf.a orefj` weó ojgk i½j fuka o
bnd.df;a h–ka isód l;a jd· Ú;r n¢k bó m‡h fuka o
Tjqka jdih lrk me,am;aj,ska ta idmh
T›yq m,jd yúkÜ ,n;a jd· Tyq iuó kj;S jd·
11 20
Kh ys–hd udf.a tæúldrhkag;a"
Tyq ika;l ish,a, u meyer .kS jd· ug œreoaO j
Tyq fjfyi • imhd .;a ish,a, kmÜre foa Ùhkakkag;a
œfoaYls fh` fld,a,l;a jd· i–ºkaf.ka ,efnk œmdlh
12
Tyqg ta idmh f› jd·
21
lreKd lrkak Ùisfjla fkd f› jd· tfy;a"
Tyqf.a wkd: orejkag ufy`;a;u foœ iajd—Ú"
wkÜl•md lrkak Ùisfjla Tn fmdfrdka³ jQ múæ
fkdisˆ jd· ug msygs jqj uekjá
13
Tyqf.ka mej; tkafk` Tf’ Ør fmu hym;a neœka
jekiS h;a jd· ud uq°.; uekj'
22
—<ó mr•mrdf› ¡ ukao"
Tjqkfa .a ku uelS fha jd· uu ³mam;a há wirK há
14
Tyqf.a ud is; ika;dmfhka fmf<hs'
23
mshjrekaf.a whÜ;l
= u uu iji fijKe,a,la fuka
i–ºka bæúfhys my • h–á
isyls rkÜ ,ef’ jd· uu m<óe‡fhl= fuka
Tyqf.a ujf.a mdm fkduefla jd· iÜ<óg .idf.k hkÜ ,n–'
15 24
i–¹fK` Tjqkfa .a m› Úrdydr j isˆfuka
Ú;r u isys lrk fiala jd· udf.a udxih jeyeø hEu Úid
–ys u; Ùisfjla ud flió • we;'
25
Tyq isys fkdflfÈ jd· uu Tjqkfa .a Úka°jg
16
f• –Úid" ,la • is‡–á
ohdj ±la•u wu;l lr T›yq ud oÙk œg
³mam;d yd æ<s¹ o iro• lr–ka ysia jkØ'
26
“ºKÏ is;a we;a;d o udf.a foœ i–ºÚ"
ureuqjg hk f;la ug msyg s jqj uekjá
mSvd flf<a h' Tf’ Ør fmu m%ldrhg
17
tfia h" ud .ef<jqj uekj'
109'8 Ù%hd 1'20 109'25 uf; 27'39á udla 15'29
 .S;dj,sh 109-111 723
27
tœg fuh" w®hu msÚ fuka"
Tf’ Ù%hdjla nj;a" Tf’ ;reKfh`
i–ºÚ" Tn fj; me–fKØ'
4
Tn fuh l< nj;a öökÜU fu,aÙifolaf.a mrmÜfrka
T›yq ±k.Ú;a jd· ioyg u mÝclfhla h÷÷hs
28
Tjqka ug idm lr;;a i–¹fK` æjq< fialá
Tn ug wdYSÈjdo l< uekj' th fjkia fkdlrk fial'
5
ug mSvd lrkafk` i–¹fKda Tn ol=KÏ mi
,Ðcdjg m;a fj;a jd· jev is‡k fial'
Tf’ fufylrejd jk uu Woyia ækfha ¡
mSØ
% hg m;a fj• jd· t;=udfK` rcÏkfa .a To
29
udf.a tæúldrfh` “|ouk fial'
6
wf.!rjfhka jeiS fh;a jd· t;=udfK`
W;=re i½jÙka fuka cd;Ska w;frys
Tjqkfa .a ,Ðcdj œÚYaph lrk fialá
T›yq jid.Ú;ajd' u<l|kaj,ska
30
udf.a uqœka i–ºkag rK “u mÜrjk fial'
fndfy` fihska ;=Ø lrkafk–á f,dj mÜrd is‡k rcjreka
tfia h" uyd iNdf› ¡ mrdch lrk fial'
7
t;=ukag m%Yxid lrkafk–' rc;=ud hk uó wi, weØ
31
æ<s¹ urKhg ;Sk³a lrkakkaf.ka f°< myúka æh mdkh lrkÜ we;á
Tyq .<jk ms×i thska YlaØu;a lrkÜ ,en
t;=udfK` Tyqg wdrlaIdj • igÚka ch.%dyS jkÜ we;'
is‡k fial'
i–ºka meiiÜfuys hÜ;= nj
i–¹fK` f;`rd.;a mÝcl rc
°œ;af.a .S;hÙ' 111 i–ºka miikak"
±ye–hkaf.a

110 i–¹fK` ud i–ºkag

l;d fldg"
ööud kÜf˜ i;=rka
iud.f• ¡ o
iNdf› ¡ o
udf.a uq½ isØka
kÜf˜ md hg ,k f;la i–ºkag ia;Ø = lrkafk–'
2
udf.a ol=KÏ mi wiÜka .kake÷÷hs i–ºkaf.a Ù%hd
j°< fial' fldmuK W°r o@
2
i–¹Kka tajdg msh% jk ish,af,`
isfhdkays isg tajd f;are•.ekSug
chfldka;h Tn w;g ³ka œg W;aidy lrØ'
3
Tf’ i;=rka ueo t;=ukaf.a Ù%hd
rcl• l< uekj' f.!rjfhka yd uysufhka
3
Tn i;=rka iuó mÝÈK há
igka lrk ojfia ¡ t;=ukaf.a ±ye–lu
Tf’ fikó ish leue;af;ka i°;k h'
4
Tng tl;= jkafk` h' ish mܳu Ù%hdjka
110'1 uf; 22'44á udla 12'36á ¬la 20'42-43á Ù%hd 2'34-35á 1 fldú 15'25á tmS 1'20-22á fldf,d 3'1á
fyfn% 1'13á 8'1á 10'12-13 110'4 fyfn% 5'6á 6'20á 7'17"21
 .S;dj,sh 111-112 724
wmg wu;l jkakg ±ye– mrmÜr
bv kdúk fial' wdisú ,nkafka h'
i–¹fK`" 3
i•m; o jia;j = o
ohdjka; há idkÜl•ms; h' Tyqf.a Úfjfiys we;af;a h'
5
t;=udfKda Tyqf.a ±ye–lu
;uka flfrys i°l,a mj;afka h'
.re“h we;a;kag 4
iÜokdg
wdydr fok fial' wºfrys t<shla W° jkafka há
t;=udfK` Tyq ohdjka; há
ish .sœiÜu idkÜl•ms; há ±ye– h'
Ùis l,l wu;l fkdlrk fial' 5
°kYS,S j Khg fok –Úidg
6
t;=udfKda œcd;Skfa .a foaYhka iÜn fi; f›á
;uka fikóg ¡fuka Tyq ish lghÜ;=
;uka n,h Tjqkg a fmkajQ fial'
7 wjxl f,i lrkafka h'
t;=ukaf.a Ù%hd 6
ukao" ±ye–hd Ùis lf,l;a
i;Hh yd hÜlØ a h m%ldY lrhsá
fkdmeÙf<kafka h'
t;=ukaf.a mK;a ish,a,
Tyq ioyg u
œYajdiS h'
8 isyl
s rkÜ ,nkafka h'
tajd ioyg u mjØkÜ we;' 7
i;Hfhka yd wjxllfuka Tyq
tajd is³ lrk ,oafoa h' krl wdrx„j,g
9
t;=udfK` “h fkdjkafka h'
ish fikó uq° ¬ fialá Tyqf.a weoys,,a ia:r§ h'
ish .sœiÜu Tyq
ioyg u msyfs gjq fial' i–ºka œYajdi lrkafka h'
8
t;=ukaf.a kduh Tyqf.a is; iœu;a há
iÜœY=oO
a há .re .•NSr h' Tyq
10
foaj .re“h mEu “h fkdjkafka h'
m%Çf› uq,a mshjr f›á ish i;=rkaf.a mrdch
th ms<ms æk ish,a,kag olakg ,efnk nj
ukd nqo• a h weØ jkafka h' Tyqg taldka; h'
9
t;=ukaf.a m%Yxidj Tyq æ<sºkag
i°l,a mj;afka h' fkduiÜre j fokafka há
Tyqf.a ±ye–lu
±ye–hkaf.a jdikdj i°l,a mj;afka há

112 i–ºka miikak"

i–ºka fj;
.re“h weØ j is‡kakd o 10
Tyq .re i•udk ,nd
n,j;a jkafka h'
³Iaghd ta ±k
t;=ukaf.a wdÇj,g fl`m jkafka há
fndfy` fia msh
% jkakd o Tyq o;a–‡ ld
Nd.Hjka; h' jeyeø hkafka há
2
Tyqf.a mrmÜr ³okkaf.a n,dfmdfrd;a;=
foaYfhys n,j;a jkafka h' iÜka • hkafka h'
111'10 fc`’ 28'28á ysf;` 1'7á 9'10 112'9 2 fldú 9'9
 .S;dj,sh 113-115 725
i–ºkaf.a hym;alu jeÓu Úlau .sfh` h'
2

113 i–ºkag m%Yxid lrkak"

i–ºkaf.a fufylrefjÚ"
m%Yxid lrkak"
tœg cÏ° foaYh
i–ºkaf.a Y=oO
bYardfh,a foaYh
a ia:dkh œh"

i–ºkaf.a kduhg t;=ukaf.a rdcHh œh'

3
m%Yxid lrkak' r;= uqyoq th ±l m,d .shd há
2
fu;eka mgka ioyg fcdÈ°ka .ó
i–ºkaf.a kduhg m%Yxid f› jd· wdmiÜ .,d hEu kej;=fKa h'
4
3
i–ºkaf.a kduhg lº" neg½jka fuka o
kef.kysr mgka niakdysr olajd l=vd fy,a"
m%Yxid lghÜ;= h' neg½ megjqka fuka o
4
ish® cd;Skg a by<ska mek mek lSv % d flf<a h'
5
i–¹fKda jecfUk fial' t•nd r;= uqyoq ·
t;=ukaf.a uysud,xldrh kÜU m,d hkafka;"a
wyia ;,h blaujd hhs' fcdÈ°ka .ó"
5
wfma foœ i–ºkag iudk kÜf˜ .e,Su kej;=fKa;a
wka flfkla ke;á kÜU,dg l=ula is³ jQ Úid o@
6
t;=udfKda Wiia ;ekays t•nd lº·
jev ys¢k fial' kÜU,d neg½jka fuka o
6
tfy;a" l=vd fy,a"
wyi;a" fmdf<dj;a kÜU,d neg½ megjqka fuka o
n,k ms×i mek mek lSv % d lrkafka
t;=udfK` l=ula Úid o@
7
my;g kefuk fial' t•nd –ysl;·
7 mÈj; æh fmdl=Kla njg o
t;=udfK`
³mam;d OQ,fs hka keó=Ûjk fialá .sÚ ., æh W,am;la njg o
æ<s¹ li< f.dŠka Tijk fial' yrjk foœºka"
8 8
tfia lrkafka" tk•" cdfld’f.a foœºka jŠk œg
Tjqka w•m;Ska iuó" t;=uka w“hi
;u fikóf.a w•m;Ska iuó “fhka we,f<–ka fjjq,kak'
ysºjk ms×i h'
9 tl u ienE foœhka jykafia
t;=udfK`
j| iaØh%
orejka weØ mSØ% u;a ujl 115 i–ºÚ"
wm Úid fkdj"
wm Úid fkdj"
lrk fialá
wEg Úfjila fok fial' Tf’ Ør fmu Úid;a"
i–ºkag m%Yxid lrkak' i;Hjdælu Úid;a"
Tf’ kduh Úid;a
mdial= .Shla Tf’ uysud,xldrh

114 bYardfh,a fikó

–ir foaYfhka o
cdfld’f.a mrmÜr œfoaYhÙka o
2
m%ldY l< uekj'
ööTjqkfa .a foœ¹fK` ±ka
fld;ekays ±÷÷hs
114'1 Úlau 12'51 114'3 Úlau 14'21á fc`Iq 3'16 114'8 Úlau 17'1-7á .Kka 20'2-13
 .S;dj,sh 115-116 726
cd;Skg a wikak bv fokafka t;=udfK` wdfrdkaf.a jxYhg
l=ug o@ wdYSÈjdo lrk fial'
3 13
wfma foœ ;=udfK` iajÈ.fha há i–ºka flfrys .re“h weØ
;uka leueØ l=uk fohla jqj;a f,dl= l=vd ish,a,kag
t;=udfKda lrk fial' t;=udfK` wdYSÈjdo lrk fial'
4 14
Tjqkfa .a foaj;d rEm i–¹fK` Tn yd Tf’ orejka
ú¡fhka yd rÚka há jv jvd jÈOkh lrk fiala jd·
–ÚiÜkfa .a oEf;a jev h' 15
wyi;a" fmdf<dj;a uejQ i–¹fK`
5
tajdg lgj,a we;" Tng wdYSÈjdo lrk fiala jd·
tfy;a" l;d fkdlrhsá 16
iajÈ.h jkdys
weia we;" i–ºkag muKla whsØ h'
tfy;a" fkdoÙhsá tfy;a" fmdf<dj
6
lka we;" t;=udfK` –ÚiÜkg a ³ka fial'
tfy;a" fkdwefihsá 17
–h.sh wh j;a"
kdia we;" md;d, f,`lfha wh j;a
tfy;a" .| iÜj| fkd±fkhsá i–ºkag m%Yxid fkdlrØ'
7
tajdg oE; we;" 18
tfy;a wms"
tfy;a" iamÈY fkdlrhsá ãj;a j is‡k wms"
mdo we;" fu;eka mgka ioyg u
tfy;a" fkdweœæhsá i–ºkag m%Yxid lrkafkuq'
W.=frka i–ºkag m%Yxid lrkak'
Y’o fkdlrhs'
8
Tjqka idokafk` ur×ka –¡u .ek ia;=Ø ¡u
Tjqka jdf.a u há
Tjqka œYajdi lrk ish,af,`;a
tfia u h'
116 i–ºkag fm%u
ukao"
a lr–"

t;=udfK` uf.a whe³u o

9
t•nd bYardfh,a ckfhÚ· udf.a lkak,›j o weiÝ fial'
i–ºka œYajdi lrkak' 2
t;=udKka
Tf’ irK;a" m,sy;a ud foig lka fhduq l< neœka
t;=udfK` h' æœ weØ;dla
10
t•nd wdfrdkaf.a jxYh· uu
i–ºka œYajdi lrkak' t;=ukag hdƒÆ lrkafk–'
Tf’ irK;a" m,sy;a 3
udrl /yefkka
t;=udfKda h' uu fj½fK–'
11
i–ºka kuæk ish,af,Ú· md;d,fha f›okd
i–ºka œYajdi lrkak' ud wiÜ lr.;af;a há
Tf’ irK;a" m,sy;a œm; yd ³l ud fj<d.;af;a h'
4
t;=udfK` h' tœg uu
12
i–¹fK` wm isyl s rk fialá i–ºkaf.a kdufhka wheæ–á
wmg wdYSÈjdo lrk fialá ööi–ºÚ"
t;=udfK` bYardfh,a jxYhg ud –³j uekje÷÷hs lS–'
5
wdYSÈjdo lrk fialá i–¹fK` ohdjka; há ±ye– h'

115'4-8 .S;d 135'15-18á t<so 9'20 115'13 t<so 11'18á 19'5

 .S;dj,sh 116-118 727
tfia h" wfma foœ¹fK` Tf’ fufylrefjla fj–á
wkÜl•mdfjka hÜl; a h' Tf’ °isf.a mÜ;h% d fj–'
6
i–¹fK` Úy;udÚ wh Tn udf.a neº• –´ fial'
17
iÜrÙk fial' uu Tng ia;Ø = mÝcdj
ud wk;=fÈ jeˆ is‡h ¡ mÜokafk–á
t;=udfK` ud .<jd.;a fial' i–ºkaf.a kduh wu;d
7 wheækafk–'
udf.a is;"
18
h<s ikaik Ü a jkak' tfia h"
ukao" i–ºkaf.a uq½ fikó bæúfhys
i–¹fK` Tng udf.a ndrydr bÛ lrkafk–"
19
fndfy` fia hym;al• l< fial' i–ºkaf.a ud,s.df› u½j, ¡;a"
8 t•nd fcrei,u·
t;=udfK`
udf.a ãœ;h urKfhka o ;S uOHfhys ¡;a
udf.a weia lºf<ka o tfia lrkafk–'
udf.a mdo meÙ<Sfuka o i–ºkag m%Yxid lrkak'
.<jd.;a fial'
9 i–ºka mei
meii iÜ ug
ug wer
werhhÜ •
tfia fyhsk"a uu ãj;=ka w;r
10
i–ºka bæúfhys yeisfrkafk–'
ööuu fndfy` mSvd œ¢–÷÷hs
117
i› i;=Ú"
il, cd;SÚ"
i–ºkag m%Yxid lrkak'
lS w;r jqj o
udf.a œYajdih ys– ;=u .=K uysuh
Ør f,i /l.Ø–' jÈKkd lrkak'
2
11
ud NSØhg m;a j is‡h ¡" ukao" wm flfrys
öö–Úfil= ;=< i–ºkaf.a fm%u
a h buy;a h"
t;=ukaf.a œYajdilu
n,dfmdfrd;a;j = ;e”u
ioyg u mj;afka h'
ÚIaM, h÷÷hs lSfj–'
12 i–ºkag m%Yxid lrkak'
i–ºka ud yg l<
ish® hym;al• .ek .e<jq•lreg ;=Ø .Shla
t;=ukag uu l=ula mÜo• o@
13
uu .e<•f• l=i,dk .kafk–á
i–ºkaf.a kdufhka
118 i–ºkag ia;Ø= lrkak'
ukao" t;=udfK` hym;a h'
t;=ukaf.a Ør fmu
hdƒÆ lrkafk–' i°ld,hg mj;afka h'
14
tfia h" 2
ööt;=ukaf.a Ør fmu
i–ºkaf.a uq½ fikó bæúfhys i°ld,hg mj;afka h÷÷hs
udf.a ndrydr bYardfh,a ±ka Ùh;a jd·
uu bÛ lrkafk–' 3
ööt;=ukaf.a Ør fmu
15
ie±yej;=kfa .a urKh i°ld,hg mj;afka h÷÷hs
i–ºka w“hi w.fka h' wdfrdkaf.a jxYh ±ka Ùh;a jd·
16 4
i–ºÚ" ööi–ºkaf.a Ør fmu
uu Tf’ fufylrefjla fj–á i°ld,hg mj;afka h÷÷hs
ieneœka u t;=uka flfrys .re“h we;af;`
116'10 2 fldú 4'13 117'1 fr`u 15'11 118'1 1 jxYd 16'34á 2 jxYd 5'13á 7'3á tiard 3'11á .S;d 100'5á
106'1á 107'1á 136'1á fcr 33'11
 .S;dj,sh 118 728
±ka Ùh;a jd· udf.a iœh o .Sh o fjØá
5
udf.a œmf;a ¡ t;=udfK`
i–ºkag hdƒÆ flf<–' udf.a .e<jq•ldrhdfK` h'
15
i–¹fK` ug ms<; s r
= e fo–ka mSØ
% •f• yd .e<•f• y~g
ud Úoyia l< fial' ijka fokak'
6
i–ºka udf.a me;a;g is‡k neœka o–Ûkaf.a l+vdr•j,
uu “h fkdjkafk–' ch kdoh wefia'
ug ydÚ Ùøug i–ºkaf.a ndyq n,h
Ùisfjl=g yeÙ o@ œl=• olajhs'
7 16
i–¹fK` udf.a me;af;ys há i–ºkaf.a ndyq n,h W°r h'
udf.a WmldrlhdfK` h' i–ºkaf.a ndyq n,h
tneœka" œl=• olajhs'
17
ffjr lrkakkaf.a mrdch uu fkdkeiS"
uu oÙkafk–' ãj;a j is‡kafk–á
8
–Úid flfrys i–ºkaf.a Ù%hd m%ldY lrkafk–'
18
œYajdih ;e”ug jvd i–¹fK` ±Š f,i
i–ºka flfrys ug o~qj• ³ka fial'
œYajdih ;e”u hym;' tfy;a"
9
w•m;Ska flfrys urejdg ud mdjd kܳka fial'
19
œYajdih ;e”ug jvd o–Ûlf• f°rÛ
i–ºka flfrys ug yer fokaká
œYajdih ;e”u hym;' tœg" thska uu we;=,a •
10
fndfy` i;=fr` i–ºkag ia;Ø = lrkafk–'
20
ud jg lr.;ay' fukak" i–ºkaf.a f°rÛj·
i–ºkaf.a n,fhka ±ye–fh` thska we;=,a jkafk` h'
21
uu Tjqka œkdY flf<–' uu Tng ia;Ø = lrkafk–"
11
T›yq ud jg lr.;ayá ukao" Tn ug ms<; s r
= e¡
tfia h" ud jg lr.;ay' udf.a .e<•u jQ fial'
22
i–ºkaf.a n,fhka .Dy Ys,m a k
S a bj; ¬ ., u
uu Tjqka œkdY flf<–' uq,a ., • we;'
12 23
T›yq — ueiaika fuh i–ºkaf.a Ù%hdjÙá
fuka ud jg lr.;ayá th wfma fofk;g wisúu;a h'
24
.sÚ.;a lÛ mºrla fuka fukak" i–ºkaf.a ch ux., ækh·
T›yq weœ<S .shy' fuæk wms mSØ % juqá
i–ºkaf.a n,fhka ikaf;`I juq'
25
uu Tjqka œkdY flf<–' i–ºÚ"
13
jefgk ms×i ±ka wm .ef<jqj uekj'
uu ;æka ;,a® lrk ,æ–á i–ºÚ"
tfy;a" i–¹fKda ±ka wmg ch w;alr ³k uekj'
26
ug msygs jQ fial' i–ºkaf.a kdufhka
14
i–¹fK` jŠk ;eke;af;a wdisú ,oafoÙ'
118'6 fyfn% 13'6 118'14 Úlau 15'2á fhid 12'2 118'22 ¬la 20'17á Ù%hd 4'11á 1 fma³ 2'7
118'22-23 uf; 21'42á udla 12'10-11 118'25 uf; 21'9á udla 11'9á fcdy 12'13
118'26 uf; 21'9á 23'39á udla 11'9á ¬la 13'35á 19'38á fcdy 12'13
 .S;dj,sh 118-119 729
i–ºkaf.a ud,s.df› isg msœ;=re j ;nd.kafka flfia o@
wms Tng wdisú m;uq' Tf’ wdÇjg lSlre •fuÚ'
27 10
i–¹fK` foœ¹fK` há udf.a uq½ isØka Tn fi•–á
t;=udfK` wmg t<sh ³ka fialá Tf’ wdÇj,g msÛmd hkakg
w;= .;a w;a weØ j mÝcdikh jgd ug bv kܳk uekj'
fmryúka .uka lrkak' 11
Tng œreoaO j m› fkdlrk ms×i
28
Tn udf.a foœ¹fK` há Tf’ jpkh
uu Tng ia;Ø = lrkafk–' udf.a isf;a Úoka lr.Ú–'
Tn udf.a foœ¹fK` há 12
i–ºÚ" uu Tn mii–"
uu Tng Wia y•ka Tf’ mK;a ug b.ekakj Ü uekj'
meiiÜ• .S .hkafk–' 13
Tn m%ldY l< ish® kSØ
29
i–ºkag ia;Ø = lrkaká udf.a uqœka m;=rejd yeø–'
ukao" 14
ish® hi biÜfrys mSØ % •ug jvd
t;=udfK` hym;a há Tf’ YslI a d udÈ.fhys
t;=ukaf.a Ør fmu mSØ
% u;a fj–'
i° mj;afka h' 15
Tf’ Úfh`. .ek
foaj mKf;a udyeóslu Ndjkd lrkafk–á
Tf’ udÈ. flfrys
119 Úf°ia æœhla
.; lrk wh"
i–ºkaf.a jHjia:dj wkÜj
16
udf.a is; fhduq lrkafk–'
Tf’ Úhuj,g msh % jkafk–á
Tf’ jpkh wu;l fkdlrkafk–'
yeisfrk wh
Nd.Hjka; h' YslaId udÈ.fhys mS%Ø •u
2
t;=ukaf.a YslIa d mo mj;ajk wh" 17
Tf’ fufylref.a hym; .ek
uq½ isØka t;=uka fidhk wh fyd¢ka i,ld ne®j uekj'
Nd.Hjka; h' tœg uu ãj;a jkafk–"
3
tfia h" Tf’ b.eka•• mj;ajkafk–'
T›yq Ùis kmÜrla fkdlrØá 18
Tf’ jHjia:dfjys
T›yq t;=ukaf.a udÈ.j, yeisfrØ'
4 mܳu w.hka olakd ms×i
wm Tf’ Úfh`.
udf.a weia meye³j uekj'
wk,ia j mj;ajk ms×i 19
uu –ys msg
Tn tajd wmg Úhu l< fial'
5 wd.ka;l = j jikafkla–'
Tf’ mK;a ms<m s e¡fuka
Tf’ wdÇjka
udf.a pÈhdj ia:r § j mejf;a jd·
6 udf.ka fkdieójqj uekj'
Tf’ wdÇ ish,a,g 20
we®• j is‡k œg ieu œg u Tf’ kSØ ±k.ekSug
uu ,Ðcd fkdjkafk–' ud is;
7
Tf’ ±ye– wKmK;a ±Š wdYdfjka ±fjkafka h'
21
ud ±k.;a œg wjxl isØka Tf’ wdÇj,g msÛmd hk"
Tng ia;Ø= lrkafk–' idm,;a Wvó= whg
8
Tf’ mK;a ms<m s ækafk–á Tn ;rjÛ lrk fial'
22
ud Ùis ° w;a fkdyeúh uekj' Tjqkfa .a Úka°j;a" wjudkh;a
ud flfrka my l< uekj'
foaj wdÇjg lSlre •u ukao"
9 uu Tf’ YslI a d mo rlaId flf<–'
;reKfhl= ;u æœ uó
 .S;dj,sh 119 730
23
w•mØfh` tla /ia j th ms<m s ækafk–'
35
ug œreoaO j l=uka;K % Tf’ YslI a d udÈ.fhys
lf<` h' ud le|jdf.k hkÜ uekj'
tfy;a" Tf’ fufylrejd ukao" th udf.a mSØ % h f›'
36
Tf’ mK;a Ndjkd lrkafka h' whÜ;= ,dNhg fkdj"
24
Tf’ YslIa d mo udf.a mSØ
% h f›' Tf’ YslI a d moj,g
tajd udf.a WmfoaYlhd h' udf.a is;
fhduq l< uekj'
jHjia:dj meje;a•f• w• IaGdkh
w•I 37
Úire foa keršfuka
25
uu ´œ,af,ys jeØr is‡–' udf.a fk;a je<l=j uekjá
Tf’ fmdfrdka³j f,i Tf’ jpkfhka
ud m%dKj;a l< uekj' ud m%dKj;a l< uekj'
26
ud l< ish,a, m%ldY flf<–' 38
Tn flfrys .re“h we;a;ka yg
tœg Tn ms<; s r= e ³ka fial' Tn fok fmdfrdka³j
±ka Tf’ mK;a Tf’ fufylrejdg
ug b.ekakj Ü uekj' bÛlr ³k uekj'
27
Tf’ Úfh`. 39
ud ;=< “h Wmojk udf.a Úka°j
ug f;are• lr ³k uekj' ud flfrka myl< uekj'
tœg Tf’ n,j;a Ù%hd .ek ukao" Tf’ œYajdijka;lu
uu Ndjkd lrkafk–' hym;a h'
28 40
uyo fidœka WKÏ • hhs' Tf’ Úfh`.hkag wdYd •–'
Tf’ fmdfrdka³j f,i Tf’ ±ye– nfjys
ud YlaØu;a l< uekj' ud m%dKj;a l< uekj'
29
jxl Ù%hd ud flfrka
³úka ³re l< uekj' jHjia:dj flfrys œYajdih ;e”u
41
Tf’ jHjia:dj wkÜj ãj;a •ug i–ºÚ" Tf’ fmdfrdka³j múæ
ug jr• ³k uekj' Tf’ Ør fmu
30
i;H udÈ.h uu f;`rd.Ø–' fmkajd j°< uekj'
Tf’ kSØ ud bæúfhys ;nd.Ø–' tk•" Tf’ .e<•u
31
wfy` i–ºÚ· ud fj; tjd j°< uekj'
42
Tf’ YslI a d moj,g we®• fj–' tœg ug Úka° lrkakdg
ud ,Ðcdjg fkdme–fKjqj uekj' æh hÜ;= ms<;
s r
= la
32
Tn udf.a ±kÜu mܽ,a lrk œg ug weØ jkafka h'
Tf’ YslI a d udÈ.fhys ukao" uu Tf’ jpkh
hÜyq j .uka lrkafk–' œYajdi lr–'
43
i;H jpkh udf.a uqœka
f;are•.ekSu i|yd he³ula bj;a fkdl< uekj'
33
i–ºÚ" Tf’ YslI a d udÈ.h ukao" Tf’ œÚYaphhka ;=<
ug b.ekakj Ü uekj' uu udf.a n,dfmdfrd;a;j
=
th æœ ys–fhka uu ms<m s ækafk–' ;n–'
34 44
ug ukd wjfn`Oh ³k uekj' fufia Tf’ jHjia:dj
tœg Tf’ jHjia:dj ioyg u fkdlvjd ms<m s ækafk–'
45
rlaId lrkafk–á uu Úoyia f,i yeisfrkafk–'
tfia h" udf.a uq½ isØka ukao" Tf’ Úfh`. wkÜj
 .S;dj,sh 119 731
uu ãj;a •–' Tf’ Úfh`. mj;ajkakg
46
rcÏka bæúfhys;a fmdfrdka³ fj–'
58
Tf’ YslI a d mo .ek l;d lr–á udf.a uq½ isØka
,Ðcdjg m;a fkdjkafk–' Tf’ lreKdj b,a,–'
47
ud is;a .;a Tf’ fmdfrdka³j múæ
Tf’ wdÇjka flfrys ug lreKd l< uekj'
59
mSØ
% jkafk–' uu udf.a yeisøu .ek isyl s r
48
ud is;a .;a Tf’ wdÇj,g Tf’ YslI a d mo foig
.reire olajd h<s yefrkafk–'
60
Tf’ mK;a .ek uu Tf’ wdÇ ms<m s e¡ug
Ndjkd lrkafk–' mud fkd• blauka •–'
61
³okka ug W.=,la wgjd we;'
jHjia:dj flfrys wp, NlaØh
tfy;a" uu Tf’ jHjia:dj
49
Tf’ fufylrejd jk ug wu;l fkdflf<–'
Tn ³ka fmdfrdka³j 62
Tf’ ±ye– Úfh`. Úid
isyls < uekj' ueæh• /fha
Tn th .ek n,dfmdfrd;a;j = Tng ia;Ø = lrkak
ud ;=< weØl< fial' uu wjæ jkafk–'
50
Tf’ fmdfrdka³j 63
uu
ud m%dKj;a l< neœka Tn flfrys .re“h weØ
udf.a ³fla ¡ ish,a,kaf.a o
th udf.a iekiSu œh' Tf’ Úfh`. mj;ajkakkaf.a o
51
Wvó= wh –;=frla fj–'
ug wØYhska wmydi lf<` h' 64
i–ºÚ"
tfy;a" uu Tf’ jHjia:dfjka fmdf<dj Tf’ Ør fm–ka
bj;a j fkdhkafk–' msø Øf’'
52
i–ºÚ" wdæfha isg mejØ Tf’ mK;a ug b.ekajj q uekj'
Tf’ œÚiÜ• isys fldg
iekiSu ,nd .Ø–' jHjia:df› j‡kdlu
65
53
Tf’ jHjia:dj w;ayúk i–ºÚ"
wo–Ûjka oÙk œg Tf’ fmdfrdka³j m%ldr
ud ;=< fl`md.aÚh weœ<S hhs' Tf’ fufylrejdg
54
udf.a f• ®yq~q ãœ; .ufka ¡ Tn hym; l< fial'
66
Tf’ mK;a .ek .S .h–' ug ØhÜKÏ keKkÜjK yd ±kÜu
55
i–ºÚ" rd;%fs ha ¡ ³k uekj'
Tf’ kduh isys lrkafk–á ukao" uu Tf’ wdÇ
Tf’ jHjia:dj ms<m s ækafk–' œYajdi lr–'
67
56
f• wdisú ug ,enqfKa" mSvd œ¢kakg fmr
ud Tf’ Úfh`. uu uq<d j .sfh–'
rlaId l< Úid h' tfy;a ±ka"
Tf’ jpkhg lSlre fj–'
jHjia:djg neØ fmu 68
Tn hym;a há
57
i–ºÚ" hym; lrk fial'
udf.a tl u i•m; Tn h' Tf’ mK;a
 .S;dj,sh 119 732
ug b.ekakj Ü uekj' Tf’ Úfh`. .ek
69
Wvó= wh Ndjkd lrkafk–'
ug œreoaO j fndre f.d;d we;' 79
Tn flfrys .re“h we;af;`
tfy;a" ud fj; yeø t;a jd·
udf.a uq½ is;k
s a tœg T›yq Tf’ YslI a d mo
Tf’ Úfh`.j,g f;are•.kafk` h'
lSlre jkafk–' 80
ud mrdchg m;a fkdjk ms×i
70
Tjqkga ±Š is;la we;á Tf’ mK;a wkÜj ãj;a jkakg
tfy;a uu" ud yo msúis³ l< uekj'
Tf’ jHjia:djg msh % fj–'
71
mSvd œ£u ug hym;la œhá –¡u i|yd he³ula
81
thska Tf’ mK;a bf.k.Ø–' udf.a is; Tf’ .e<•ug
72
Tn j°< jHjia:dj wdYdfjka jeyeø hhs'
uiÜrka oyilg jvd uu Tf’ fmdfrdka³ flfrys
ug wf.a h' n,dfmdfrd;a;= fj–'
82
öTn lj° ud ikik fiala ±÷hs
jHjia : df› idOdrKlu
73
uu hækafk–'
ish÷Øka ud ujd" rlakd Tf’ fmdfrdka³ .ek
i–ºÚ" n,d isˆfuka
Tf’ wdÇ udf.a weia fjfyi • we;'
bf.k.kak ms×i 83
weÙ<S .sh ,nq leghla fuka
ug kÜjK ³k uekj'
74 uu Úi,a •–'
Tn flfrys .re“h we;af;`
tfy;a" Tf’ mK;a
ud ±l i;=Û jkafk` h'
wu;l fkdlr–'
ukao" 84
Tf’ fufylrejd
uu Tf’ fmdfrdka³j flfrys
;j fldf;la l,a n,d is‡kak o@
n,dfmdfrd;a;j = ;n–'
75 ug mSvd lrkakkag Tn lj°
i–ºÚ"
hÜlØa h bÛ lrk fiala o@
Tf’ œÚYaphhka 85
idOdrK nj;a" Tf’ jHjia:dj f,i
Tn œYajdijka; Úid fkdyeisfrk Wvó= wh
ug mSvd l< nj;a oÚ–' ug fndre j<j,a yErefj` h'
86
76
Tf’ fufylrejdg Tf’ wdÇ ish,a,
Tn fmdfrdka³ jQ múæ œYajdi lghÜ;= h'
Tf’ uy l=½KÏ .=Kh –ÚiaiÜ whÜ;= f,i ug mSvd lrØ'
udf.a iekiSu ms×i f› jd· ug msyg s jqj uekj'
87
77
ud ãj;a jk ms×i Tjqka iyuq,ks a u fuka
ug wkÜl•md l< uekj' ud –ys ms‡ka jkidoud we;'
Tf’ jHjia:dj tfy;a" uu Tf’ Úfh`.
udf.a mSØ
% h f›' w;a fkdyú–'
78 88
Wvó= wh whÜ;= f,i Tf’ uyd lreKdj f,i
ud fy<d ±uQ neœka" ud mK .ekajj q uekj'
T›yq ,Ðcdjg me–fK;a jd· tœg uu"
tfy;a" uu Tn j°< YslI a d mo ms<m
s ækafk–'
 .S;dj,sh 119 733
jHjia:dj flfrys weoys,a, Tf’ YslIa d .ek u h'
100
89
i–ºÚ" ud Tf’ Úfh`. rlaId l< neœka
Tf’ jpkh i°;Úl há jeŠys‡hkag jvd
th Ør f,i i.f,dj we;' f;are• meye³• ug we;af;a h'
101
90
Tf’ œYajdijka;lu Tf’ jpkh ms<m s æk ms×i
mrmÜfrka mrmÜrg mj;afka h' ish® jeræ udÈ.j,ska
Tn fmdf<dj msyfs gjq fial' udf.a mdo j<lajd.Ø–'
102
th ia:r§ j mj;S' Tf’ Úhuhkaf.ka
91
Tf’ Úhuhka f,i bj;a j fkd.sfh–'
ta ueœ,s wo olajd mj;S' Tn u ug
ukao" ish,a, Tng fufy lrhs' tajd b.ekajQ fial'
103
92
Tf’ jHjia:dj Tf’ jpk udf.a æjg
udf.a mSØ
% h fkd• k•" fldmuK –ysú o@
udf.a œmf;a ¡ tfia h" tajd udf.a lgg
ud jekfikakg bv ØnqfKa h' — me×j,g jvd –ysú h'
104
93
Tf’ Úfh`. Tf’ Úfh`. uóska
Ùis lf,l wu;l ug keKkÜjK ,ef’'
fkdlrkafk–' tneœka ish® jxl udÈ.
ukao" Tn tajdhska uu kÜreiaikafk–'
ud mK .ekajQ fial' jHjia:dfjka t<sh
94
uu Tf’ há 105
ud uq°®j uekj' Tf’ jpk
Tf’ Úfh`. udf.a fomhg mykla há
uu fufkys flf<–' udf.a udj;g t<shla h'
106
95
³Iagfh` öTf’ ±ye– Úhuhka
ud œkdY lrkakg n,d is‡fh` h' ms<m
s ækafk–÷hs æjqf<–'
tfy;a" uu tajd bÛ flf<–'
107
uu Tf’ YslI a d mo uu fndfy` fia mSŠ; •–'
idjOdkfhka fufkys lrkafk–' i–ºÚ"
96
yeu hym;lg u iSudjla weØ nj Tf’ fmdfrdka³ m%ldr
ud ±l we;' ud m%dKj;a l< uekj'
108
tfy;a" Tf’ wdÇjg k• i–ºÚ"
iSudjla ke;' udf.a uqœka mejiÝ
i;=Û mÝcd ms<fs .k"
jHjia:djg weØ we,au Tf’ Úhuhka
97 ug b.ekakj Ü uekj'
Tf’ jHjia:djg
109
uu fldmuK fm%u a lr• o@ Tn Wfoid udf.a æœ ms¡ug
th udf.a ffoÚl Ndjkdj f›' uu Ú;r u iÝ°k• h'
98 tfy;a" Tf’ jHjia:dj
Tf’ wdÇ Ú;r u ud iuó h'
thska udf.a i;=rkag jvd uu wu;l fkdlr–'
110
uu meKj;a fj–' ³ofk`
99
udf.a ish® we³rkag jvd ug u,m;la ;enqfj` h'
ug keKkÜjK we;af;a h' tfy;a uu" Tf’ Úfh`.j,ska
udf.a Ndjkdj bj;a j fkd.sfh–'
 .S;dj,sh 119 734
111
Tf’ YslIa d mo jHjia:djg lSlre •u
ioyg u Wreu fldg.Ø–' 121
hÜ;= foa o ±ye– foa o
tajd uis;g uu flf<–á
mSØ
% h f.k fohs' ug mSvd lrkakka w;g
112
ioyg u" urKh olajd ud Ndr fkdl< uekj'
Tf’ mK;a bÛ lrkak 122
Tf’ fufylrejdg
udf.a is; fhduq flf<–' hym; lrk njg
jHjia:df› iÜ rla rlaIs;;dj fmdfrdka³ jkak'
113 ug mSvd Ùøug
pm, is;a we;a;jqkg a Wvó= whg bv kܳk uekj'
oaf›I lr–á 123
Tn fok .e<•u yd
tfy;a" Tf’ jHjia:djg Tf’ ±ye– fmdfrdka³j .ek
fmau
% lr–' wjæ j isˆfuka
114
Tn udf.a rlaIdia:dkh f›" udf.a weia fjfyi • we;'
udf.a m,sy f›' 124
Tf’ fm%u a h wkÜj
Tf’ fmdfrdka³j flfrys Tf’ fufylrejdg
n,dfmdfrd;a;j = ;n–' Úis f,i i,lkak'
115
³ofkÚ" Tf’ mK;a ug W.kajkak'
125
ud fjØka m,d hkak' uu Tf’ fufylrejd fj–'
uu udf.a foœºkaf.a wdÇjka Tf’ YslI a d mo ±k.kak ms×i
ms<ms æ–' ug keKkÜjK ³k uekj'
116 126
ud ãj;a jk ms×i i–ºÚ"
Tf’ fmdfrdka³ m%ldr Tng Ù%hd Ùøug iܳiÜ ld,h
ug YlaØh ³k uekj' ±ka me–K we;'
udf.a n,dfmdfrd;a;j = fikó Tf’ jHjia:dj
lv •fuka lvlr we;'
127
,Ðcd jkakg bv kEúh uekj' tneœka rkg jvd"
117
ug wkÜn, ³k uekjá tfia h" fmrE rkg jvd
tœg uu iÜ/Ù j is‡kafk–' Tf’ wdÇj,g
uu fm%u a lr–'
Tf’ mK;a Ú;r u 128
tneœka Tf’ Úhuh wkÜj
i,lkafk–'
118 uu yeisfrkafk–á
Tf’ mK;aj,ska
ish® jxl udÈ. kÜreiai–'
bj;a j hk ish,a,ka
Tn ms<fs l› l< fial' jHjia:dj ms<sme¡ug wdYdj
Tjqkfa .a lm‡lu ÚIaM, h' 129
Tf’ wKmK;a œiauhckl h'
119
Tn fmdf<df› ish® ³Iaghka tneœka udf.a uq½ isØka
l=KÏ li< fuka uu tajd ms<m
s ækafk–'
mylrk fial' 130
Tf’ jpk
tneœka uu meyeæ,s jk œg
Tf’ YslI a d moj,g fmau % lr–' wdf,`lh ,ef’'
120
Tng “fhka thska wkÜjKhkag
udf.a .; is; fjjq,hs' kÜjK ,ef’'
131
Tf’ œÚYaphhkag uu “h fj–' Tf’ wdÇj,g msmdifhka is‡–'
 .S;dj,sh 119 735
uu uqj whd yØ,kafk–' ud ãj;a jk ms×i
132
Tf’ kduhg fm%u a lrk whg ug keKkÜjK ³k uekj'
Tn lreKd lrkakdla fuka
–¡u i|yd he³ula
ud foig yeø 145
ug lreKd l< uekj' uu uq½ yojØka
133
Tn fmdfrdka³ jQ f,i hdƒÆ flf<–'
ud fomd ;r l< uekjá i–ºÚ"
Ùis whÜlØ a hlg ud flfrys ug ms<; s r= e ³k uekj'
n, mEug bv kܳk uekj' Tf’ wKmK;a
134
–ÚiÜkfa .a ysúyerj,ska uu ms<m s ækafk–'
146
uu Tng w~.eiS–á
ud uq°®j uekjá
ud uq°®j uekj'
tœg Tf’ Úfh`.
tœg Tf’ YslI a d mo
uu ms<m s ækafk–'
135 uu ms<smækafk–'
ohdfjka ud foi ne®j uekjá 147
uu w®hug fmr keósg
Tf’ mK;a ug b.ekakj Ü uekj' fudr.eiS–á
136
–ÚiÜka Tf’ fmdfrdka³j flfrys
Tf’ jHjia:dj fkdms<m s æk neœka n,dfmdfrd;a;= •–'
udf.a oEiska lº½ Odrd .,d hhs' 148
Tf’ fmdfrdka³j .ek
jHjia:df› idOdrKlu Ndjkd lrk ms×i
137 ? hduh uq½,af,a
i–ºÚ" Tn ±ye– há
uu wjæ j is‡–'
Tf’ œÚiÜ• idOdrK h' 149
138 Tf’ fm%u
a h ia:r § Úid
Tn
udf.a y~ weiÜj uekj'
±ye–l–ka o Ør œYajdil–ka o
i–ºÚ"
Tf’ YslI a d mo Tf’ hÜlØ a h f,i
Úhu l< fial' ud æœ /l.; uekj'
139
udf.a tæúlrejka 150
kmÜre wruqKÏ weØ j
Tf’ jpkh fkdi,lk Úid ug mSvd lrk ³ofk`
uu fl`md.aÚfhka ±fj–' ug <ód fjØ'
140
Tf’ fmdfrdka³ iyØl h' T›yq Tf’ jHjia:dfjka
tneœka Tf’ fufylrejd wE;a j is‡Ø'
tajdg fmau % lrhs' 151
i–ºÚ"
141
uu iܽ flfkla–á Tn <ód • is‡k fial'
ySk ¡k flfkla–' Tf’ ish® wdÇ i;H h'
tfy;a" Tf’ Úfh`. 152
Tf’ YslI a d mo
wu;l fkdlr–' l,l isg ±k is‡fh–'
142
Tf’ ±ye–;dj Tn tajd ioyg u
i°ld,sl ±ye–;djla f›á meKjQ fial'
Tf’ jHjia:dj o i;H f›'
143
œm; yd is;a ;ejq,a Wmldr b,a,d he¡u
153
ud fj<df.k Øf’' udf.a ³l n,d
tfy;a" Tf’ wdÇ ud .ef<jqj uekj'
udf.a mSØ% h f›' Tf’ jHjia:dj
144
Tf’ YslIa d mo ioyg u ±ye– h' uu wu;l fkdflf<–'
 .S;dj,sh 119 736
154
udf.a kvqj wid Tf’ jHjia:djg
ud –³j uekjá fmau% lr–'
164
Tf’ fmdfrdka³j f,i Tf’ ±ye– œÚYaphhka Úid
ug kj æœhla ³k uekj' ojig i;a jrla
155
³okka yg .e<•ula ke;á uu Tng m%Yxid lr–'
165
T›yq Tf’ jHjia:djg
Tf’ mK;a fkdi,lØ' fmau
% lrkakkag
156
i–ºÚ" buy;a iduhla we;'
Tf’ wkÜl•mdj buy;a h' Ùis wjysrhla Tjqkg a ke;'
166
Tf’ Úhuhka f,i i–ºÚ"
ug kj æœhla ³k uekj' Tf’ .e<•u .ek
157
ug mSvd lrkafk` o Wola u n,d is‡–'
udf.a tæúldrfh` o Tf’ wdÇ bÛ flf<–'
167
fndfy` h' uu Tf’ YslI a d mo ms<ms e¡–'
tfy;a uu" uu tajdg fndfy` fihska
Tf’ YslI a d moj,ska fmau % lr–'
168
bj;a j fkd.sfh–' uu Tf’ Úfh`. yd YslI a d mo
158
f¿`ysl• lrkakka ±l ms<m s e¡–'
uu Tjqka ms<l s ,
= a flf<–' udf.a æœ uó Tn bæúfhys h'
T›yq Tf’ Úhuhka
msysg m;d he¡u
fkdms<m s æØ'
169
159
Tf’ Úfh`.j,g i–ºÚ"
ud fm%u
a lrk ye‡ udf.a fudr.eiSu
is;d ne®j uekj' Tn bæúhg me–fKa jd·
i–ºÚ" Tf’ fmdfrdka³j wkÜj
Tf’ fmu Ør Úid ug keKkÜjK ³k uekj'
170
ug kj æœhla ³k uekj' udf.a whe¡u
160
Tf’ jHjia:df› yrh Tn bæúhg me–fKa jd·
i;Hh f›' Tf’ fmdfrdka³j f,i
Tf’ ish® ±ye– œÚiÜ• ud –³j uekj'
171
ioyg mj;afka h' Tf’ mK;a
Tn ug W.kajk neœka
jHjia:djg wem lem •u ud uqj
161
w•m;Syq ÚlrefKa Tng
ug mSvd lf<` h' meiiܕ .S ms</
s › foa jd·
tfy;a uu" 172
Tf’ ish® wdÇ
Tf’ jHjia:djg .re lr–' idOdrK há
162
uyd ÚOdkhla uu Tf’ jHjia:dj .ek
,nk flfkl= fuka .S .h–'
173
uu Tf’ fmdfrdka³j .ek Tf’ yia;h ug Wmldr ms×i
mSØ
% u;a fj–' iÝ°k• f› jd·
163
uqidjg oaf›I lr–á uu Tf’ Úfh`. wkÜj h–'
174
th ms<ls ,
= a lr–' i–ºÚ"
tfy;a" uu Tn fok .e<•ug
 .S;dj,sh 119-122 737
wdid fj–' wyi fmdf<dj uejQ
Tf’ jHjia:dj i–¹Kkaf.ka u h'
3
udf.a mSØ
% h f›' t;=udfK` Tn mh meÙf<kakg
175
Tng m%Yxid lrk ms×i bv fkdfok fial'
ug ãj;a jkakg bv ³k uekj' wjæ j is‡–ka
Tf’ Úhufh` Tn ÚØka /l n,d.kak fial'
4
ug Wmldrj;a fj;a jd· bYardfh,a cdØfha
176 /ljrKhdKka yg
keØ jQ neg½fjl= fuka
uu uq<d j .sfh–' Úæ nr•ula j;a" Ú°.ekSula j;a
Tf’ fufylrejd jk ud ke;af;a h'
5
fidhd tkÜ uekj' i–¹fKda Tn rlakd
uu Tf’ wdÇ wu;l fkdlr–' W;a;uhdfK` h'
i–¹fK` Tn ol=K; isg
jkaokd .Shla Tng /ljrKh fok fial'

120 udf.a œmf;a ¡ 6

ojdf,a ysre
uu i–ºkag fudr.eiS–' Tng mSvd fkdlrkafka h'
t;=udfK` ug W;a;r ³ka fial' rdØ%fha i|
2
i–ºÚ" Tng mSvd fkdlrkafka h'
7
fndreldr f;d,aj,ska o i–¹fK` ish® kmÜfrka
jxpdldr æfjka o Tn /l.kak fialá
ud .ef<jqj uekj' Tf’ ãœ;h
3
t•nd jxpdldrfhÚ· /lj,a lrk fial'
8
foœºka Tng l=ula l< hÜ;= o@ fu;eka isg
l=uk o~qjula æh hÜ;= o@ i°ld,fhka i°ld,hg
4 i–¹fK`"
æf<k .sÚ wó=re o
fyajdhdf.a ØhÜKÏ B.ia o Tf’ hdu Bu wdrlaId lrk fial'
Tn msg me–fKa jd·
5 fcrei,u .ek meiiqu
fufIlays œfoaYS j isˆu o
fla°Èys l+vdr• ueo °œ;a œisÚ'

6
jdih Ùøu o
ug ³lla h' 122 uu mSØ
ööfo› ue³rg huq÷÷hs
Tjqka ug lS œg
% fhka mskd .sfh–'
iduhg oaf›I lrkakd iuó
2
uu fndfy` l,a jdih flf<–' t•nd fcrei,u·
7
uu iduh fidhkafk–á wfma fomd Øf.a jdi, we;=f<a
tfy;a" ta .ek l;d lrk œg ;nd Øf’'
3
T›yq igkg ierfiØ' t•nd fcrei,u·
uekœka i° Úu l<
wfma tl u msysg kÜjrla fuka

121
ug msyg
lº foig
udf.a weia Tijkafk–'
s ,efnkafka
4
;S f.dvkók ,oa¡ h'
bYardfh,a fikóg
Úhu l< f,i
fld;eÚka o@ f.`;%fh`" i–ºkaf.a f.`;%fh`"
2
ug msyg
s ,efnkafka t;=uka kug ;=Ø fok ms×i
i–¹Kkaf.ka u h' fuu k.rh fj; me–fKØ'
 .S;dj,sh 122-125 738
5 2
ukao" isxydikh" wmg œreoaO j
tk•" °œ;af.a isxydikh i;=rka keósg wd l,"
fikó œÚYaph lrk ms×i wfma me;a;g
tys msyg
s d Øf’' i–¹fK` fkdis‡ fiala k•"
6 3
fcrei,f• iduh Wfoid Tjqkfa .a Woyi
whe³• mÜokaká wmg œreoaO j wejq½KÏ l,"
Øg fmau% lrkafk` wm mKms‡ka .s, .kakg
æhÜKÏ fj;a jd· Tjqkg a bv Ø“×'
7
Øf.a mjqre ;=< iduh nenf<a jd· 4
tœg c,fhka wm
Øf.a ud,s.d ;=< iÜ/Ù;dj mj;S jd· jeiS hkakg bv Ø“×á
8
udf.a kE –;=rka Úid æh oyúka wm hg fldg
uu fufia Ùh–( .idf.k hkakg bv Ø“×'
ööfcrei,u ;=< idu°kh f› jd·÷÷ 5
ie~ c, l| wm hg fldg
9
wfma fo› i–ºkaf.a ud,s.dj Úid .idf.k hkakg bv Ø“×'
uu Øf.a hym; fidhkafk–' 6
wfma i;=rkag
ohdj i|yd he¡u wm f.d³re •ug bv kܳka
i–¹Kkag m%Yxid f› jd·
123
2
n,j"
i.f,dj jev jik i–ºÚ
Tn foi udf.a weia Tij–'
7
mlaIs jeoa°f.a W.=f,ka
.e<• hk mlaIfs hl= fuka
wms –³fKuqá
°ifhl=f.a weia
W.=, “£ .sfha h'
ish iajd–hdf.a w; foi;a"
°ishlf.a weia wms .e<jqfKuq'
8
ish iajd– ³jf.a w; foi;a wfma msyg
s g we;af;a"
fhduq • Øfnkakdla fuka" wyi;a" fmdf<dj;a uejQ
wfma foœ¹Kkaf.a lreKdj i–ºkaf.a kduh h'÷÷
wm fj; my< jk f;la" ie±yej;=kaf.a wdrlaIdj
wfma oEi
3
t;=udKka foi fhdud Øf’'
i–ºÚ"
125
i–ºka œYajdi lrkafk`
isfhdka lkao fuka
wp, h" i°ld,sl h'
wmg lreKd l< uekjá 2
wmg lreKd l< uekj' fcrei,u isidrd
ukao" lº je‡ we;a;dla fuka
wms w•l f,i Úka°jg i–¹fK` ish fikó isidrd
,la • is‡fhuq' ±kg;a" ioyg;a
4
iÜj myiÜ ,n–ka is‡k whf.a jev is‡k fial'
3
Wmydihg;a" wo–Û wh o–Û whf.a foaYh
wyxldøkaf.a Úka°jg;a i° md,kh fkdlrØ'
wms fndfy` l,a ,la • is‡fhuq' tfia lf<d;a"
o–Û wh jqj o
bYardfh,a fikóf.a –³•ldrhdfKda wo–Û foa Ùøug
°œ;a œisÚ' fm<fUkafk` h'

124
4
bYardfh,a fufia Ùh;a jd· i–ºÚ"
ööwfma me;a;g i–¹fK` hym;a whg hym; l< uekjá
fkdis‡ fiala k•" wjxl is;a we;a;kag;a
 .S;dj,sh 125-128 739
tfia u l< uekj' ÚlrefKa fjfyfiØ'
5
tfy;a" i–¹fKda k.rh
jxl udÈ.j,g yeø hkakkag /l n,d fkd.kak fiala k•"
Tn o~qj• lrkakdla fuka uqrlrefj`
i–ºkag œreoaO j ÚlrefKa ms“o is‡Ø'
2
whÜ;l
= • lrkakkag o Wofhka u keósg
o~qj• l< uekj' ? fn` • Úkaog hdu o
bYardfh,a ck;djg iduh f› jd· wdydr iemhSug muK blaujd
fjfyi•u o ÚIaM, h'
uqokq ,enQ whf.a ia;=Ø .Sh
ukao" i–ºkag fm%u a lrk whg
126
wmg
i–ºka wm uq°
isfhdkg f.kd l,"
3
jqjukd foa
t;=udfK` imhd fok fial'
ore i•m;
th isyks hla fuka œh' i–¹Kkaf.ka ,efnk
2
tœg wms iskdfjka bms,S .sfhuqá °hdohÙá
mSØ
% fhka .S .dhkd flf<uq' ta i•m;
tœg" t;=ukaf.ka ,efnk buy;a
ööi–¹fK` fudjqka Wfoid wdYSÈjdohÙ'
buy;a foa l< fiale÷÷hs 4
fyajdfhl=f.a wf;ys
œcd;Syq Ùhkakg .;ay' B.i h• fia o
3
i–¹fK` wm Wfoid ;reK œfha
buy;a foa l< fialá ujqmhs kaf.a orefj` o
tneœka wms ikaf;`I juq' tfia u h'
4
i–ºÚ" 5
tjeÚ B.iska
wfma *isrlrejka msreKÏ fldmÜj weØ –Úid
ol=KÏ æYdf› .,d hk jdikdjka;fhÙ'
we, f°< fuka T›yq Widœfha ¡
wmg h<s f.k ³k uekj' i;=rka iuó kvq Ùhk œg
5
³Ùka mrdchg m;a fkdjkafk` h'
fl; jmÜrkafk`
;=‡ka neØu;=ka yg wdisú

6
wiajekak fk<d.kafk` h'
T›yq • u® /f.k 128 i–ºka flfrys .re“h weØ"
t;=ukaf.a
udÈ.fhys yeisfrk
lº½ i, i,d
msg;a j .sh kuq;"a ish,af,` Nd.Hjka;fh` h'
2
;u f.dh• –‡ /f.k ukao"
mSØ
% fhka msk mskd wdmiÜ wdy' Tf’ Y%u YlaØfha m%ØM,h
Tn N=lØa œ¢kafkys h'
foœºka meiiSu Tn jdikdjka; há

127 i–¹fK`
f.h fkdidok fiala k•"
th bæ lrkafk`
3
Tng Y=NisoOa jkafka h'
Tf’ “ú| Tf’ Úfji ;=<
m, fok –æje,la fuka jkakS h'

* iuDoa•h hk woyi o we;'

 .S;dj,sh 128-130 740
8
Tf’ orefj` Tf’ f•ih jgd ööi–ºkaf.a wdYSÈjdo
T,Sj me, fuka jkafk` h' Tng f› jd·
4
i–ºka flfrys .re“h olajkakd i–ºkaf.a kdufhka
fufia wdisú ,nkafka h' wms Tng wdYSÈjdo lruq÷÷hs
5
i–¹fK` isfhdkays isg uó hk Ùisfjla
Tng wdYSÈjdo lrk fiala jd· Tjqkga fkdÙhkafk` h'
Tf’ uq½ ãœ; ld,fha ¡
fcrei,f• iÜn fi; ³la i hÜfÈ
ih fÈ isg he¡u

6
Tng olakg ,ef’ jd·
Tf’ ore uqKnq r
q ka 130 i–ºÚ"
³la ihÜfÈ isg
oÙkakg ,ef’ jd· uu Tng fudr.i–'
2
bYardfh,a fikóg i–ºÚ"
iduh f› jd· udf.a y~g ijka ³k uekj"
udf.a lkak,›jg
i;=rkag œreoaO j he¡ula
Tf’ lka fhduq l< uekj'
129 bYardfh,a ±ka fufia
Ùh;a jd(
ööudf.a ;reK jhfia mgka
3
i–ºÚ"
Tn wfma whÜ;l= •
igyka lr ;nk fiala k•"
i;=fr` œÚYaphfhka f’frkakg
fndfy` jr ug mSvd lf<` h' mܽjka ljfrl=g o@
2
udf.a ;reK jhfia mgka 4
tfy;a" Tn flfrys
i;=fr` fndfy` jr
.re“fhka is‡k ms×i
ug mSvd lf<` h'
Tn wmg ludj fok fial'
tfy;a" udf.ka ch fkd.;af;` h' 5
3 uu i–ºkaf.a Wmldrh
l=Ur
q la iSidkakdla fuka
Wola u n,d is‡–'
T›yq udf.a msg .eUqrg ydrd
t;=ukaf.a jpkh flfrys
;=jd< lf<` h'
4 n,dfmdfrd;a;j = ;n–'
tfy;a" i–¹fK` OÈ–IaG há 6
t;=udfK` myka jk ;=re
³Iaghkaf.a jy,a ne–j,ska n,d is‡k uqrlrekag jvd"
ud uq° yúk fial'÷÷ tfia h" t<sh jefgk ;=re
5
isfhdkag oaf›I lrk ish,af,` n,d is‡k uqrlrekag jvd
,Ðcd • m,d h;a jd· uu i–ºka tk ;=re n,d is‡–'
7
6
T›yq jefvkakg m<uqfjka t•nd bYardfh,a ckfhÚ·
œh<S hk" i–ºka flfrys
mshiai msg weØ n,dfmdfrd;a;= jkak'
;DK fuka fj;a jd· ukao" i–ºkaf.a fmau% h Ørir h'
7
lmkakd thsk"a .e<•u uq½uÚka u
w; msfrk –‡hla j;a" t;=uka wf;ys h'
8
–‡ n¢kakd t;=udfK` bYardfh,a ckhd
<h mÜrjk –‡hla j;a Tjqkfa .a mdm ish,af,ka
fkd.kafka h' uq° yúk fial'
130'8 uf; 1'21á ;S;ia 2'14
 .S;dj,sh 131-132 741
<orefjl= fuka hgy;a •u jk ,eye’ ;=<

13
1311 i–ºÚ"
udf.a is; ;=<
wyxldrhla ke;'
7
th wmg i•n œh'
wms t;=ukaf.a uKavmj,g
hkafkuqá
W°r• f,i uu weia fkdTij–' t;=ukaf.a mdmÜÛj <ó
jvd Wiia foa .ek j;a" kuialdr lrkafkuq'
8
udf.a ;ru blaujd hk foa .ek j;a i–ºÚ" keósg
uu lror fkdfj–' Tf’ n, uysufha ixfla;h jk
2
ta fjkÜjg .sœiÜ• lr~qj weØ j"
uu Tf’ œY%du ia:dkhg jeŠh uekj'
9
,o fohska Úy;udkS j iekiS is‡–' Tf’ mÝclfh`
ujq ;=re,af,a ixiÜka j is‡k ±ye–l–ka ierfi;a jd·
<orefjl= fia Tf’ ie±yej;ayq
ud ;=< udf.a is; ixiÜka • we;' ;=Ø f.di lr;a jd·
10
3
t•nd bYardfh,ajreÚ· Tf’ fufylre jQ
fu;eka mgka ioyg u °œ;ag ³ka fmdfrdka³j múæ
i–ºka flfrys Tf’ wNsfIal ,;a ;eke;a;d
n,dfmdfrd;a;= jkak' ms<fs l› fkdl< uekj'
11
i–¹fK` ieneœka u
fo› ue³r .ek m%Yxid .Shla °œ;ag fuf,i æjq< fial(

132 i–ºÚ"
°œ;a œkao ³la lror ish,a,
Tyqf.a hym; Wfoid 12
öökÜf˜ u l=ufrl= kÜf˜ isyiÜkg
m;a lrkafk–'
kÜf˜ mÜ;f% h` udf.a .sœiÜu o
isyls < uekj' ud Tjqkg a W.kajk YslI a d mo o
2
Tyq i–ºkag æjqr–ka" rlaId lrkafk` k•"
cdfld’f.a Tjqkfa .a mÜ;f% h`;a
mrdl%uhdKka jykafiag kÜf˜ isyiÜk wrd
fmdfrdka³ fj–ka lS f• foa i°l,a ys|.kafk` h"÷÷
13
isys l< uekj( i–¹fK`
3
ööudf.a Úfji ;=<g j;a" isfhdka f;`rd.;a fial'
udf.a hykg j;a ish jdiNjkh f,i
uu fkdhkafk–á Bg leueØ jQ fial'
4 14
uu œf›lh fkd.Ú–á fuh i°l,a u
oEi mshd fkd.Ú–' udf.a jdiia:dkh f›'
5
i–ºkag jdiia:dkhla uu fuys jev jikafk–á
fidhk ;=re" uu Bg leueØ fj–'
15
cdfld’f.a isfhdkays jeishkag
mrdl%uhdKka jykafiag wdydr nyq,;ajfhka
uKavmhla imhk ;=re uu wdisú fokafk–á
uu tfia lrkafk–'÷÷ tys ³mam;=ka
6
fn;af,fyf• ¡ lEfuka ;DmaØhg
.sœiÜ• lr~qj .ek weiÜfjuq' muqKj Ï kafk–'
132'6-10 2 jxYd 6'41-42 132'11 2 iduq 7'12-16á 1 jxYd 17'11-14á .S;d 89'3-4á Ù%hd 2'30
 .S;dj,sh 132-135 742
16
tys mÝclhka isfhdka isg
.e<•f• i½fjka irikafk–' Tng wdYSÈjdo lrk fiala jd·
tys ie±yej;ayq
;=Ø f.di lrkafk` h' ueœ,af,ka m%ldY jk i–ºkaf.a
17 .=K jeKÏu
tys °œ;af.ka mejef;kafkl=
n,j;a rfcl= lrkafk–'
udf.a wNsfIal ,;a ;eke;a;dg 135 i–ºkag m%Yxid lrkak'
i–ºkaf.a fufylrefjÚ"
i–ºkaf.a kduhg
mykla fuka æf<kakg
i,ikafk–' m%Yxid lrkak'
2
18
Tyqf.a i;=rka i–ºkaf.a ud,s.dfjys"
,Ðcdjg m;a lrkafk–' wfma foœºkaf.a ud,s.dfjys
tfy;a" Tyq u; Tyqf.a Ùre< uKavmj, is‡kafkÚ"
nn<kafka h' t;=ukag m%Yxid lrkak'
3
i–ºkag m%Yxid lrkak'
ify`or fm%aufha w,xldrh t;=udfK` hym;a h'

133 ify`orhka fuka

tla j œiSu
fl;r• msh % xlr o@
4
t;=udfK` lreKdnr jk fial'
t;=ukaf.a kduhg .S .hkaká
i–¹fK` ;ukag u
fl;r• hym;a o@ cdfld’f.a fm<m; o
2 ;ukaf.a œfYaI Wreuh fldg
th" wdfrdkaf.a ysi msg
j;a lrk ,o" bYardfh,a fikó o
Tyqf.a /jq, æf.a lr m‡h olajd f;`rd.;a fial'
5
.,d .sh wk.s f;,la fuka i–¹Kka wØ W;=• nj;a"
meØr hkafkÙ' fjk;a ish® foœjrekag jvd
3 wfma i–¹Kka Wiia nj;a oÚ–'
th" isfhdka .sr u; jefgk
6
fyÈfudka lkafoa msÚ yd i–¹fK`"
iudk h' hula lrkakg leueØ fiala k•"
ukao" wyfiys o fmdf<dfjys o
i–¹fK` Bg wdYSÈjdo lrk fial' uqy³q j, iy yeu .eUqre ;ekaj, o
tk•" th bÛ lrk fial'
7
i°ld, ãjkh t;=udfK` forK iSudfjka
Bg °kh l< fial' j,dl=½ kxjk fialá
jÈIdj i|yd
ikaOHd .Shla œ³,sh yg.kajk fialá

134 ? ldf,a
i–ºkaf.a ud,s.df› is‡k
i–ºkaf.a ish® fufylrefjÚ" 8
ish .nvdj,ska
iÜ<ó Úlaujk fialá
t;=udfK`
i–ºkag m%Yxid lrkak' –ir jeishkaf.a;"a uD.hkaf.a;a
2
Y=oO
a ia:dkh foig w;a Tijd" l=®º,kag myr ³ka fial'
9
i–ºkag m%Yxid lrkak' t•nd –irh·
3
i–¹fK`" ;S ueog" mdrdfj`g iy
tfia h" wyi;a fmdf<dj;a uejQ Tyqf.a ish® fufylrejkag tfrys j
;ekeka jykafia" t;=udfK`
132'17 1 rdcd 11'36
 .S;dj,sh 135-136 743
wreumܳu foa yd i–ºkag m%Yxid lrkak'
ydial• me–fKjq fial' i–ºkag .re“h we;af;Ú"
10
t;=udfK` i–ºkag m%Yxid lrkak'
21
fndfy` œcd;Skg a myr ¡" isfhdkay"s fcrei,fuys jev jik
n,j;a rcÏka >d;kh l< fial' i–¹fK`
11 m%Yxid ,nk fiala jd·
wfu`újrekaf.a rc jQ iSfydka o
ndIdkays rc jQ «.a o i–ºkag m%Yxid lrkak'
ldkdkays ish® rdcHhka o
fma%u yú; i–ºka jeKÏu
jekiÝ fial'
12
Tjqkfa .a foaYh Wreu fldg"
iajlSh fikó jQ
136 i–ºka yg ;=Ø mÜokak'
t;=udfK` hym;a h'
t;=ukaf.a Ør fmu
bYardfh,ag Wreu fldg ³ka fial'
13
i–ºÚ" ioyg mj;afka h'
2
Tf’ kduh i°l,a mj;afka h' foajdØfoœºkag ;=Ø mÜokak'
t;=ukaf.a Ør fmu
i–ºÚ"
ioyg mj;afka h'
Tf’ uysuh ish® mr•mrdjkag 3
rdcdØrâºkag ;=Ø mÜokak'
meØr hkafka h'
14 t;=ukaf.a Ør fmu
ukao" i–¹fK` ;uka fikóg
ioyg mj;afka h'
hÜlØa h bÛlr fok fial' 4
wisúu;a foa lrk
iajlSh fufylrejkag
tl u ;ekeka jykafiag
wkÜl•md lrk fial'
15 ;=Ø mÜokak'
œcd;Skfa .a rEm t;=ukaf.a Ør fmu
rÚka yd ú¡fhka h" ioyg mj;afka h'
tajd –Úia wØka iE´ foa h' 5
m%Çfjka wyi uejQ
16
tajdg lgj,a we;" ;ekeka jykafiag ;=Ø mÜokak'
tfy;a" l;d fkdlrhsá t;=ukaf.a Ør fmu
weia we;" ioyg mj;afka h'
tfy;a" fkdoÙhsá 6
c, u;=fhys fmdf<dj uejQ
17
lka we;" ;ekeka jykafiag ;=Ø mÜokak'
tfy;a" fkdwefihsá t;=ukaf.a Ør fmu
kdia mÜvq we;" ioyg mj;afka h'
tfy;a" yqiu a la ke;' 7
br y| uejQ
18
tajd idokafk`;a" ;ekeka jykafiag ;=Ø mÜokak'
tfuka u tajd t;=ukaf.a Ør fmu
œYajdi lrk ish,af,`;a ioyg mj;afka h'
tajdg iudk jkafk` h' 8
ojd, md,kh lSøug
19
t•nd bYardfh,a jxYh· ysre uejQ ;ekeka jykafiag
i–ºkag m%Yxid lrkak' ;=Ø mÜokak'
t•nd wdfrdkaf.a jxYh· t;=ukaf.a Ør fmu
i–ºkag m%Yxid lrkak' ioyg mj;afka h'
20 9
t•nd f,• jxYh· rdØ%h md,kh Ùøug
135'15-18 .S;d 115'4-8á t<so 9'20 136'1 1 jxYd 16'34á 2 jxYd 5'13á 7'3á tiard 3'11á .S;d 100'5á
106'1á 107'1á 118'1á fcr 33'11 136'5 W;a 1'1 136'6 W;a 1'2 136'7-9 W;a 1'16
 .S;dj,sh 136-137 744
i| yd ;drld uejQ ;ekeka jykafiag ;=Ø mÜokak'
;ekeka jykafiag ;=Ø mÜokak' t;=ukaf.a Ør fmu
t;=ukaf.a Ør fmu ioyg mj;afka h'
19
ioyg mj;afka h' wfu`újrekaf.a rc jQ
10
–ir jeishkaf.a l=®º,kag iSfydka keiÝ
myr ³ka ;ekeka jykafiag ;=Ø mÜokak'
;ekeka jykafiag ;=Ø mÜokak' t;=ukaf.a Ør fmu
t;=ukaf.a Ør fmu ioyg mj;afka h'
20
ioyg mj;afka h' ndIdkays rc jQ «.a keiÝ
11
Tjqka w;frka ;ekeka jykafiag ;=Ø mÜokak'
bYardfh,ajreka msg;g f.k wd t;=ukaf.a Ør fmu
ioyg mj;afka h'
;ekeka jykafiag ;=Ø mÜokak' 21
Tjqkfa .a foaYh Wreufldg
t;=ukaf.a Ør fmu
ish fikóg ³ka
ioyg mj;afka h' ;ekeka jykafiag ;=Ø mÜokak'
12
m%n, ndyqfjka o t;=ukaf.a Ør fmu
æ.= l< yia;fhka o tfia l< ioyg mj;afka h'
;ekeka jykafiag ;=Ø mÜokak' 22
ish fufylre bYardfh,ag
t;=ukaf.a Ør fmu
th Wreu fldg ³ka
ioyg u mj;afka h'
13 ;ekeka jykafiag ;=Ø mÜokak'
r;= uqyoq fom½ l<
t;=ukaf.a Ør fmu
;ekeka jykafiag ;=Ø mÜokak'
ioyg mj;afka h'
t;=ukaf.a Ør fmu 23
wm mrdchg m;a j is‡h ¡
ioyg mj;afka h'
14 wm isyl s <
bYardfh,ajreka
;ekeka jykafiag ;=Ø mÜokak'
uqyoq ueæka f.k .sh
t;=ukaf.a Ør fmu
;ekeka jykafiag ;=Ø mÜokak'
t;=ukaf.a Ør fmu ioyg mj;afka h'
24
ioyg mj;afka h' wfma i;=rkaf.ka wm –´
15
mdrdfj` iy Tyqf.a fiakdj ;ekeka jykafiag ;=Ø mÜokak'
r;= uqyfq oa .s,j
a d±uQ t;=ukaf.a Ør fmu
;ekeka jykafiag ;=Ø mÜokak' ioyg mj;afka h'
25
t;=ukaf.a Ør fmu t;=udfK` i› i; yg
ioyg mj;afka h' wdydr imhk fial'
16
ish fikó t;=ukaf.a Ør fmu
md½lrh ueæka f.k .sh ioyg mj;afka h'
;ekeka jykafiag ;=Ø mÜokak' 26
i.f,` foœºka yg ;=Ø mÜokak'
t;=ukaf.a Ør fmu t;=ukaf.a Ør fmu
ioyg mj;afka h' ioyg mj;afka h'
17
n,j;a rcÏkg a myr ³ka
;ekeka jykafiag ;=Ø mqokak' œm%jdi.; jQjkaf.a me;Su

18
t;=ukaf.a Ør fmu
ioyg mj;afka h'
lSÈØu;a rcÏka keiÝ
137 n“f,dkays .x f;rj,
wms ys|.Øuq'
isfhdka lkao wmg isys jQ œg
136'10 Úlau 12'29 136'11 Úlau 12'51 136'13-15 Úlau 14'21-29 136'19 .Kka 21'21-30
136'20 .Kka 21'31-35
 .S;dj,sh 137-139 745
2
wms y~d je,mÜfKuq' Tf’ Y=oOa ud,s.dj foi n,d
2
tys ng mºrej, kuialdr lr–ka
wfma •Kd t,a,d ;e”uq' Tf’ lreKd .=Kh iy
3
tfia flf<a" œYajdijka;Ndjh Úid
wm jy,alug f.k .sh wh Tf’ kduhg ;=Ø mÜokafk–'
.ehÜ• jehÜ• lrk f,i Tf’ kduh;a" wdÇ;a
wmg n, l< neœÚ' W;a;ø;r nj Tn fmkajQ fial'
3
wmg mSvd l< wh" ud Tn heæ ojfia ¡
isfhdka .Shla .hd Tn ug ms<; s r
= e ³ka fialá
Tjqka œfk`o lrjk f,i udf.a is; iœ fldg"
wfmka b,a¬ neœÚ' ug ffOÈhh ³ka fial'
4 4
œfoaYhl ¡" i–ºÚ"
i–ºkaf.a .S;h fuf,dj ish® rcjre
wms flfia .huq o@ Tf’ fmdfrdka³ weiÝ neœka
5
t•nd fcrei,u· Tng ;=Ø mÜokafk` h'
5
;S ug wu;l • k•" tfia h"
udf.a ol=K; œh<S fha jd· i–ºkaf.a uysuh W;=• jkafka há
6
uu ;S isys fkdlr• k•" T›yq i–ºkaf.a udÈ. .ek
udf.a mrudkkaoh fuka .S .hkafk` h'
6
fcrei,u uu fkdi,l• k• i–¹fK`
udf.a æj f.d½ f› jd· Wiia kuq;"a my;a wh i,lk fial'
7
i–ºÚ" tfy;a" Wvó= wh
fcrei,u jeÛK ojfia ¡" ³r isg u ye¢k.kak fial'
7
ö“| fy<›" “| fy<›÷ Ùh–ka uu
taf°• jeishka l< foa œm;aØ ueo yeisfr• kuq;a
Tjqkga œreoaO j isyl
s < uekj' Tn ud /l n,d.kak fial'
8
wfy` n“f,`Úh· Tn
œkdYldø n“f,`Úh· udf.a i;=rkaf.a Woyig œreoaO j
;S wmg l<dla fuka Tf’ yia;h æ.= lrk fial'
;sg m%Øœmdl fok –Úid Tf’ iÜr÷Øka
jdikdjka; h' Tn ud .<jk fial'
9 8
;sf.a <orejka /f.k i–¹fK`
.f,a .ik –Úid ud i•nkaO j woyia lrk foa
jdikdjka; h' bÛ lrk fial'
i–ºÚ" Tf’ fmau % h i° mj;afka h'
i–ºka flfrys œYajdih
Tn werUqjd jQ foa Úu l< uekj'
°œ;af.a .S;hÙ'

138 i–ºÚ"
yo m;af,ka Tng
iÈj{ foœhka jykafia
°œ;af.a .S;hÙ'
;=Ø lrkafk–'
foœjreka bæúfhys
Tng .S .hd Tn miikafk–'
139 i–ºÚ"
Tn ud ish•
Ü f,i
œuid n,d ±k.;a fial'
137'8 t<so 18'6
 .S;dj,sh 139 746
2
udf.a bº• ysÛ• Tf’ ish® Ù%hd wisúu;a há
ish,a, Tn okak fial' Tn ;rfha ud okak fial'
15
³r Øhd u udf.a isØœ,s udf.a weglÛ iefok œg"
Tn f;are•.kak fial' ujq l=fiys ud jefvk œg"
3
ud .ukla .sh;a" Úkaog .sh;a ryis.; j ud ;efkk œg
Tn udf.a ish® udÈ. ud tys jQ nj Tn ±k is‡ fial'
16
okak fial' ud “ys jkakg fmr
udf.a yeisøu iyuq,k s au Tn ud ³Û fial'
Tn okak fial' udf.a ojia mgka.kakg;a fmr
4
ud uqjg jpkhla tkakg;a fmr udf.a wdhÜ Tf’ fmdf;ys
i–ºÚ" igyka lr Ø“×'
17
tys w. uq, Tn okak fial' foœºÚ"
5
fmr miÜ hk fomiska u Tf’ is;œ = ,s fldmuK .eUqre o@
Tn ud jg lr we;' tys woyia fldmuK wiS–; o@
18
Tf’ w; ud /l.kÜ we;' .KÚka tajd je,sj,g;a jeŠ h'
6
fuu Çkh tajd flfia ug .s×h yeÙ o@
udf.a ±kÜu blaujd hhs' tajd .ek Úu Ùøug k•"
th Wiia h" Tng fuka wdhÜi
ug Bg <ódœh fkdyeÙ h' ug;a Ø“h hÜ;= h'
7 19
Tfnka ieó• uu foœºÚ"
fld;ekg h• o@ Tn ³Iaghka urk fiala k•"
Tn bæúfhka fld;ekg uu fldmuK leue;af;• o@
m,d h• o@ ³ofk` udf.ka wyla j
8
ud iajÈ.hg keó=K;a" hkafk` k•"
Tn tys h' uu fldmuK wdid fj• o@
20
md;d,hg nei ie;mÜK;a" Tf’ i;=fr`
Tn tys h' Tng œreoaO j l;d ÙhØá
9
ud kef.kysrg b.s<S .sh;a" T›yq Tf’ jpk
ngysr uqy³q iSudka;fha œiÜj;a fkdi,ld yúØ'
10 21
tys¡;a Tf’ w; i–ºÚ"
ug uó fmkajkafka h' Tng ffjr lrkakkag
Tf’ ol=K; uu ffjr fkdlr• o@
ug msygs jkafka h' Tng œreoaO j keós‡kakkag
11
ööwºr ud jid.kS jd· uu œreoaO fkdfj• o@
22
ud wjg meØfrk t<sh uu Tjqkg a
wºrla f›jd÷÷hs iyuq,k s a ffjr lr–'
ud lSj;a" Tjqka udf.a i;=rka fldg
12
wºr Tng wºrla fkdf›á .Kka.Ú–'
23
wºr;a" t<sh;a foœºÚ"
Tng tl yd iudk h' ud œuid n,d"
13
Tn udf.a we;=<dka;h uejQ fialá udf.a is; ±k.; uekj'
udf.a ujq l=fiys ud ;ekÝ fial' ud mølaIdlr"
14
uu Tng ;=Ø mÜo–' udf.a isØœ,s ±k.; uekj'
24
ukao" ud Tng .re“h ±laœh hÜ;= h' uu m› uó .uka lr• ± hs
 .S;dj,sh 139-141 747
ne®j uekj' idÈ:l jkakg bv kܳk uekj'
9
i° udÈ.fhys ud jg lrf.k is‡k whg
ud f.k .sh uekj' ch .kakg bv fkdfokak'
Tjqkfa .a ;Èck
³okkaf.ka wdrlaIdj m;d whe¡u
Tjqka msg u jef† jd·
°œ;af.a .S;hÙ' 10
Tjqka msg .sÚ wó=re jef† jd·

140 i–ºÚ"
³okkaf.ka
ud .ef<jqj uekj' 11
T›yq f.dv .kakg fkdyeÙ
.eUqre j<l fy<kÜ ,n;a jd·
kmÜre" fla<d•ldr –Úidg
ieyeisl• lrk whf.ka" foaYfhys is‡kakg
ud wdrlaId l< uekj' bv kܳk uekj'
2
T›yq kmÜre isØka Wmd fhdoØ' idyislhka fy<k ms×i
fkdlv j u w~onr WmojØ' kmÜrd f›.fhka Tjqka ®yqn£ jd·
3
Tjqkfa .a æj 12
i–ºÚ"
œil=re imÜkfa .a o< fuka Tn ³mam;df.a kvqj
ØhÜKÏ h' idOdrK f,i wik nj;a"
Tjqkfa .a jpk æ<s¹g hÜlØ a h bÛ lr fok nj;a
fmdf<dx œi jekak' uu oÚ–'
4
i–ºÚ" 13
ieneœka ±ye–fh`
³okkaf.a wØka Tf’ kduhg ;=Ø mÜokafk` h'
ud uq°.; uekj' wjxl wh Tn w“uqj
ieyeisl• lrk whf.ka fhfyka jdih lrkafk` h'
ud wdrlaId l< uekj'
T›yq udf.a meÙ<Sug mølaIdfjka –¡u ms×i whe³u
Wmd fhdoØ' °œ;af.a .S;hÙ'

14
1411
5
Wvó= wh ug W.=,a wgjd i–ºÚ"
/yeka weoafo` h' uu Tfnka wheækafk–'
T›yq uó wi, ±,la t<d ud <óg œ.iska jeŠh uekj'
ug u,m;a ;enQ y' Tfnka wheæk l,
6
öTn udf.a foœ¹fK` h÷hs ug ijka ³k uekj'
2
uu i–ºka weu;=fj–' udf.a whe³u Tn bæúfhys
i–ºÚ" iÜj| ³• fuka o
udf.a lkak,›jg udf.a oE; ti•u
ijka ³ka uekj' ikaOHd mÝcdj fuka o
7 ms<.s kÜ uekj'
udf.a .e<•f• YlaØh jk
3
ufy`;a;u foœ iajd—Ú" i–ºÚ"
igfka ¡ Tn udf.a ysi udf.a lg /l .ekaug
jeiauÙka wdrlaId l< fial' msyg s jqK uekj'
8
i–ºÚ" udf.a fof;d,
³okkaf.a wdidj rlaId l< uekj'
4
bÛ fkdl< uekj' ud yo kmÜrg we¡ hdug o
Tjqkfa .a kmÜre Wmd ³Iag Ù%hdj,g yjq,a •ug o
140'3 fr`u 3'13 141'2 t<so 5'8
 .S;dj,sh 141-143 748
3
ug bv kܳk uekj' udf.a is;
³Iaghkaf.a ux., fnd³kg ud ;=< u,dÚl jQ l,
yjq,a •ug o ud hk uó Tn okak fial'
ug bv kܳk uekj' ud hk ufóys
5
iÜofkl= ug o~qj• ¡ T›yq ug u,m;la ;enqfj` h'
;rjÛ l<;a 4
uu weia fhdud
th ldre×l Ù%hdjÙ' ol=KÏ foi ne®fj–'
tfy;a" ³okka fok .re i•udk ud <ó –;=frl= keØ nj
uu msh
% fkdlr–' ug fmÚ×'
ukao" udf.a whe³u Ú;r u ud wdrlaId lrkak
Tjqkfa .a ³Iaglug œreoaO j neœÚ' Ùisfjla ke;'
6
Tjqkfa .a œÚYaphldrhka Ùisfjla ud .ek
m%md;j,ska fy<kÜ ,enQ l, i,lkafka ke;'
udf.a jpk ienE nj 5
i–ºÚ"
fikó ms<. s kÜ we;' uu Tng fudr.eiS–(
7
,S fldg len,slr oukakdla fuka Tn udf.a
Tjqkfa .a weglÛ
rlaId ia:dkh jk fial'
–kS jf<a lg <ó œisø Øf’'
8 f• ãœf;a ¡
tfia h" ufy`;a;u foœ iajd—Ú"
udf.a Wreuh Tn muKla h'
udf.a weia 6
udf.a fudr.eiSug lka ³k uekj'
Tn foi fhduq • Øf’'
uu ³la ihÜfÈ
udf.a œYajdih
Ù¹ f.dia is‡–'
Tn flfrys ;n–'
ug mSvd lrkakkaf.ka
ud wkd: jkakg bv kܳk uekj'
9
Tjqka ug ;enQ u,mØka o ud .ef<jqj uekj'
whÜ;l = • lrkakkaf.a ukao" T›yq ug jvd n,j;a h'
7
W.=,j a ,ska o ³la kueØ oó f.hska
ud wdrlaId l< uekj' ud –³j uekj'
10
ud .e<• hk w;r" Tn ug hym; l< Úid
³ofk` ;ukaf.a u ±,aj,g uu Tf’ ie±yej;=kfa .a iNdfjys
wiÜ fj;a jd· Tng ;=Ø mÜokafk–'

±Š wk;=rl ¡ lkak,›j ne.Em;a he³ula

.=ydf› ;udf.a isˆu .ek °œ;af.a wkÜYdikd °œ;af.a .S;hÙ'
hdƒÆjÙ'

142 uu y~ kód 143 i–ºÚ"

udf.a he³u weiÜj uekj'
udf.a lkak,›jg
i–ºkag fudr.i–'
uu Y’o kód ijka ³ka uekj'
i–ºkag lkak,› lr–á Tf’ i;Hjd¡l–ka o
2
udf.a ³la .ekœ,s OÈ–IaGl–ka o
t;=uka bæúfhys ;n–' ug ms<;
s r
= e ³k uekj'
2
t;=uka bæúfhys Tf’ °ihd
udf.a ³la lror Ùhd is‡–' œÚYaphg f.k fkd.sh uekj'
142 1 iduq 22'1á 24'3 143'2 fr`u 3'20á .,d 2'16
 .S;dj,sh 143-144 749
Tn w“uqj Úf°ia flfkla ud f.k .sh uekj'
11
fuæh; ke;' i–ºÚ"
3
i;=rd ug mSvd flf<a h' Tf’ kdufha f.!rjh Wfoid
Tyq ug myr ¡ ud wdrlaId l< uekj'
ud “u fy½f› h' Tf’ OÈ–IaGlu Úid
Tyq ud wºre ;eklg ±uqf› h' ud œmØka –³j uekj'
uu fndfy` l,lg fmr 12
Tf’ w•l fmau % fhka
u< flfkl= fuka •–' ud i;=rka is|±uqj uekj'
4
tneœka u is; wvmK • we;' ug mSvd lrk ish,a,ka
udf.a yo ;=< œkdY l< uekj'
Ùis iekiÜula ke;' ukao"
5
hg.sh ojia uu isys lr–á uu Tf’ fufylre fj–'
Tf’ ish® Ù%hd .ek Ndjkd lr–á
Tn l< foa .ek fufkys lr–' ch fok i–ºkag meiiÜ•
6 °œ;af.a .S;hÙ'
udf.a f°fyd;a uq³ka ¡
Tfnka wheæ–á
udf.a is; œh<s “ula fuka 144
t;=udfK`
udf.a mÈj;h jk
i–ºkag m%Yxid f› jd·
Tn flfrys msmdis; f›'
7
i–ºÚ" hÜoO
a hg udf.a w;a o
blauÚka ug ms<; s r
= e ³k uekj' igkg udf.a weós,s o
udf.a is; wvmK • we;' mÜyKq Ü lrk fial'
2
md;d,hg niskk a kag t;=udfK`
ud iudk fkdjk ms×i ug lreKd ÚOdkh há
Tf’ uqyK q ud flfrka udf.a n,fldÛj há
iójd fkd.; uekj' udf.a Wia fldÛj yd
8
Woh ld,fha udf.a –³•lre há
Tf’ lreKd .=Kh oÙkak udf.a m,sy h'
ug ie,iÜj uekj' ud œYajdih ;nk
uu Tn flfrys œYajdih ;n–' ;ekeka jykafia h'
ud hd hÜ;= udÈ.h cd;Ska ug hg;alr fokafka
ug ±lajj q uekj' t;=udfK` h'
Tn foi udf.a is; Tij–' 3
i–ºÚ"
9
i–ºÚ" Tn" –Úid .ek
udf.a i;=rkaf.ka l,amkd lrkak ;r•
ud .ef<›j uekj' Tyq ljfrla o@
/ljrKh ms×i –Úid .ek
uu Tn fj; ³jf.k t–' i,lkak ;r•
10
Tf’ leue;a; lrkak Tyq ljfrla o@
ug b.ekakj Ü uekj' 4
–Úid iÜ<x frdolg iudk há
Tn udf.a foœ¹fKda h' Tyqf.a ld,h
Tn hym;a jk neœka my • hk fyjKe,a,la jeÚ h'
5
myiÜ udj;l i–ºÚ"

144'3 fc`’ 7'17-18á .S;d 8'4

 .S;dj,sh 144-145 750
Tn wyi œjr fldg wl,g bm¡ula j;a fkd f› jd·
nei jeŠh uekj' wfma •æj,
lºj,ska ³• kósk ms×i œ,dm ye•• fkd f› jd·
15
tajd iamÈY l< uekj' fuhdldr wdisú ,;a fikó
6
œ³,sh œys³jd jdikdjka; h'
remÜka œiÜrejd yeúh uekj' i–¹fKda ;u foœ¹fK` hehs
Tf’ B;, œo ms<.s ;a fikó jdikdjka; h'
Tjqka m,jd yeúh uekj'
7 foœ râºkag m%YiaØ .S;hla
i.f,dœka Tf’ yia;h
æ.= l< uekj' °œ;af.a .S;hÙ'
uyd c, .e,afuka o
œfoaYk S fa .a wØka o 145 ud foœ râºÚ"
Tn .=K uu .h–'
Tn ku i°l,a u mii–'
ud f’rd uq°.; uekj'
2
8
Tjqkfa .a uqœka ieu ° Tng ;=Ø mÜo–á
Úlafukafka fndre há i°l,a Tn ku mii–'
3
æjqre• ¡ we;;a i–¹fK` W;=• h"
Ùhkafka fndre u h' Wiia u meiiÜ• ,e“h hÜ;= h'
9
foœºÚ" t;=ukaf.a W;=•lu fidhd
Tng kj .Shla .hkafk–' ±k.; fkdyeÙ h'
4
;;a oifha •Kdj f.k mrmÜfrka mrmÜrg
Tng miia .S .hkafk–' ck;dfj` Tf’ Ù%hd
10
rcÏkga ch fokafka;"a jÈKkd lrØá
Tf’ fufylre °œ;a Tf’ m%n, Ù%hd .ek m%Yxid lrØ'
5
re³re lvqfjka uq°.kafka;a uu Tf’ rc isú f;o uysuh;a"
Tn h' Tf’ wreumܳu Ù%hd;a
11
œfoaYk S fa .a wØka fufkys lrkafk–'
6
ud f’rd uq°.; uekj' ofk` Tf’
Tjqkfa .a uqœka œiauhckl Ù%hd .ek
Úlafukafka fndre há l;d lrkafk` há
Tjqka æjqre• ¡ we;;a uu Tf’ W;=•lu mjikafk–'
7
Ùhkafka fndre u h' T›yq Tf’ uyd hym;alf• mÜj;
12
;reK œfha is‡k wfma mÜ;f% h` m%ldY lrØá
jevqKÏ me< fuka fj;a jd· Tf’ ±ye–lu .ek .S .hØ'
8
wfma ´jre i–¹fK` ohdjka; h'
ud,s.dj, legh• lrk ,o wkÜl•mdfjka mÝÈK há
ukyr lKÏ fuka fj;a jd· jyd fkdÙfmk iÜ® há
13 Ørir fm–ka hÜ;= h'
wfma .nvd
9
ish® wdldr Okfhka msfÈ jd· i–¹fK`
wfma fl;aj, ish,a,kag lreKdj mdk fialá
neg½fj` oyia .Kka" t;=ukaf.a iÜu³q ohdj
oi oyia .Kka “ys lr;a jd· ujk ,o ish,a, o fj; meØfrhs'
14 10
wfma .jfokakÜ .e’ .ekSug i–ºÚ"
YlaØ i•mkak fj;a jd· Tn uejQ ish® foa Tng ;=Ø mÜohsá
.’id •ula j;a" Tf’ ie±yej;a;= o
 .S;dj,sh 145-146 751
Tng m%Yxid lrØ' wdrlaId lrk fial'
11
T›yq Tf’ rdcHfha uysuh tfy;a"
jÈKkd lrØ' ish® ³okka jkid,k fial'
21
Tf’ n, uysuh .ek o ud uqœka i–ºkag
l;d lrØ' meiiÜ• .S .hkafk–'
12
tfia lrkafka" i› i; i°l,a u
foœºkaf.a m%n, Ù%hd;a" t;=ukaf.a Y=oO
a kduhg
rdcHfha f;afc` uysuh;a m%Yxid lr;a jd·
–ÚiÜka yg okajk ms×i h'
13
Tf’ rdcHh i°ld,sl h" tl u .e<jq•ldr i–ºka
Tf’ wd•m;Hh o
ish® mr•mrdj, u mj;afka h' 146 i–ºkag m%Yxid lrkak'
udf.a is;
i–ºkag m%Yxid lrkak'
i–¹fK` ish® fmdfrdka³
2
bÛ lrk fial' æœ ys–fhka
;uka lrk ish,af,a ¡ i–ºkag m%Yxid lrkafk–'
fu;a is;a jvk fial' æœ weØ ;dla
14 ud foœºkag meiiÜ• .S .hkafk–'
jefgk ³n®ka yg
3
i–¹fK` wdOdr lrk fial' rc l=ureka flfrys j;a"
ke— is‡k ish,a,ka msyg
s œh fkdyeÙ
fl<ska isÛjk fial' Ùis u –Úfil= flfrys j;a
15
ish,a,kaf.a fofk;a œYajdih fkd;nkak'
4
weœ‡,af,ka –Úid wkaØu yqiu a fy<hsá
Tn foi fhduq lr Øf’' mig wdmiÜ yefrhsá
Tn o iܳiÜ ld,fha ¡ tæk u Tyqf.a fh`ckd iÜka • hhs'
Tjqkg a wdydr fok fial' 5
cdfld’f.a foœºka
16
Tn ish yia;h œoyd mdk fialá irK m;k"
ãjudk ish,a,kaf.a wdidjka ish foœ i–ºka flfrys
imÜrd,k fial' n,dfmdfrd;a;= ;nk
17
i–¹fK` ieu wØka u ;eke;af;a jdikdjka; h'
idOdrK h" 6
t;=udfK`
t;=ukaf.a ish® Ù%hd ohdkaœ; h' wyi;a" fmdf<dj;a" uqyoq ;a"
18
wheæk ish,a,kag tys weØ ish,a,;a uejQ fial'
i–¹fK` <x j is‡k fial' t;=udfK`
wjxl isØka hækakkag i°l,a u œYajdiS j is‡k fial'
wdikak j is‡k fial' 7
i–¹fK`
19
;uka flfrys mSvd Ϣkakkag
.re“h we;a;kaf.a me;=• hqlØa h bÛ lr fok fialá
t;=udfK` bÛ lrk fial' id.sÚ jQjkag
Tjqkfa .a fudr.eiS• wid wdydr fok fialá
8
Tjqka .<jk fial' t;=udfK`
20
i–¹fK` isrlrejka uqok fialá
;ukag fm%u a lrk ish,a,ka wkaOhkaf.a weia myok fialá
146'6 Ù%hd 4'24á 14'15
 .S;dj,sh 146-147 752
jeˆ .shjqka kód isÛjk fialá lº u; ;DK jefjkakg
i–¹fK` i,ik fial'
9
o–Ûkag fm%ua lrk fial' t;=udfK`
9
œfoaYkS a wdrlaId lrk fialá uD.hkag;a"
wkd:hkag yd jekaoUqjkag y~k lmÜÛ megjqkg a ;a
Wmldr lrk fialá lEu fok fial'
10
tfy;a" ³okdf.a fh`ckd iœ n,eØ wiÜkfa .ka
iÜka lrk fial' t;=ukag l• ke;'
10
i–¹fK` f›.fhka ³jk fin½kaf.ka
ioyg u rcl• lrk fial' t;=ukag jevla ke;'
11
t•nd isfhdka k.rh· tfy;a i–¹fK`"
Tf’ i–¹fK` ;uka flfrys
ish® mr•mrd olajd .re“h we;a;kag"
rcl• lrk fial' ;ukaf.a fm%ua h m;kakkag"
i–ºkag m%Yxid f› jd· m%ikak jk fial'
12
t•nd fcrei,u·
i› n,eØ foœºka meiiSu
i–ºkag m%Yxid lrkak'
147 i–ºkag m%Yxid lrkaká
wfma foϼkag
miia .S .ehSu hym;a h' 13
isfhdka .sr"
Øf.a foœºkag m%Yxid lrkak'
ukao" t;=udfK`
t;=uka meiiSu Øf.a jdi,a f°rÛj,
mshlre h" fydnfka h' w.=,a iœu;a l< fialá
2
i–¹fK` Øf.a orejkag
fcrei,u f.dvkók fial' wdYSÈjdo l< fial'
œm%jdiS jQ bYardfh,a fikó 14
Øf.a iSud ;=<
/ia lrk fial' iduh is³ lrk fialá
3
t;=udfK` bia;r• Øúó= ms‡fhka
“ºKÏ is;a we;a;ka ;DmaØhg muqKj Ï k fial'
iÜj lrk fialá 15
t;=udfK` iajlSh wdÇj
Tjqkfa .a ;=jd< n¢k fial' fmdf<dfjys bu olajd
4
t;=udfK` ;drld hjk fial'
.Kk Úhu l< fial' t;=ukaf.a jpk hÜyq j meØr hhs'
ta ish,a,g k• ;nk fial' 16
t;=udfK` neg½ f,d• fuka
5
wm i–¹fK` W;=• h( ysu jiajk fial'
b;d n,i•mkak há w½ fuka
t;=ukaf.a Çkh wiS–; h' msks leg œiÜrejk fial'
6
i–¹fK` ¡khka Tijk fialá 17
ish ysu leg lefn,s fldg
³okka my;g fy<k fial' œiÜrejk fial'
7
;=Ø mÜ° i–ºkag .S .hkaká t;=uka tjk YS;,h
•Kd jehSfuka orkakg mܽjka ljfrl=g o@
wfma foϼka miikak' 18
t;=udfK`
8
t;=udfK` j,dl=½j,ska wK fok fialá
wyi wdjrKh lrk fialá ysu leg æh jkak
fmdf<djg jeis jiajk fial' i,iajk fial'
 .S;dj,sh 147-149 753
t;=udfK` fmdf<df› isg
yq<ó yukak i,iajk fial' i–ºka miikak'
9
tœg c,h .,d hkafka h' lº yd fy,a ish,af,Ú"
19
t;=udfK` cdfld’g ish jpkh o m, fok .ia yd
bYardfh,ag Ùysú rela ish,af,Ú"
10
ish mK;a iy Úhuhka o jk i;=k"a Wr.hsk"a mlaIkS a yd
m%ldY lrk fial' ish® is›mdfjÚ"
20
t;=udfK` fjk Ùis cdØhlg i–ºka miikak'
11
fufia fkdl< fial' –ys msg rcjreka yd
T›yq t;=ukaf.a Úhuhka ish® –Úia jÈ.fhÚ"
±k fkd.;af;` h' w•mØjreÚ"
i–ºkag m%Yxid f› jd· f,df› ish® œÚilrefjÚ"
12
;reK ;re×hÚ"
uq½ œYajfhka i–ºkag meiiÜ• uy,a,ka yd nd,fhÚ"

148 i–ºka miikak'

i.f,` isg
i–ºka miikak'
13
i–ºka miikak'
fudjqyq i–ºkaf.a kduhg
m%Yxid lr;a jd·
Wia ;ekays ¡ t;=ukaf.a kduh muKla
Tn yeu t;=uka miikak' W°r;r h'
2
t;=ukaf.a ish® ´;fhÚ" t;=ukaf.a uysuh
t;=uka miikak' wyi;a" fmdf<dj;a
t;=ukaf.a uq½ fiakdfjÚ" blaujd hkafka h'
t;=uka miikak' 14
t;=ukaf.a ish® fikó o
3
br y| u~f,Ú" t;=ukag msh
% bYardfh,a fikó o
t;=uka miikak' ish® ie±yej;=ka o
æ<sfyk ;re ish,af,Ú" meiiÜug yd uysuhg
t;=uka miikak' t;=udfK` tfijQ fial'
4
Wiia u iajÈ.fhÚ" i–ºkag m%Yxid lrkak'
wyig WŠka Øfnk c,fhÚ"
t;=uka miikak' ch ux., .Sh
5
ta ish,af,`
i–ºkag m%Yxid lr;a jd·
ukao"
149 i–ºka miikak'
i–ºkag kj .SØldjla o
ie±yej;=kfa .a iNdf› ¡
t;=udfK` wK l< fial' t;=ukaf.a meiiܕ o
tœg tajd ujk ,oafoa h' .dhkd lrkak'
6 2
t;=udfK` ioyg u ;uka uejQ
tajd msyfs gjQ fial' ;ekeka jykafia flfrys
tajdg blaujd .sh fkdyeÙ bYardfh,a mSØ% fj;a jd·
iSudjla ;enQ fial' ;ukaf.a rcÏka flfrys
7
uy uqyoq yd tys jik uiÜÚ" isfhdkays orefj`
8
.sÚ yd .,a jeys j,dfjÚ" mSØ
% u;a fj;a jd·
3
ysu yd jdIamfhÚ" t;=ukaf.a kduhg
t;=ukaf.a wK bÛ lrk rómd–ka meiiÜ• lr;a jd·
udre;fhÚ" rnka .id" •Kd jhd
 .S;dj,sh 149-150 754
t;=ukag miia .S .h;a jd· meiiÜ• .Shla
4
i–¹fK`
ish fikó flfrys
m%ikak jk fial'
150 i–ºka miikak'
foϼkaf.a Y=oO
ia:dkfhys ¡
a

¡khka ch isúfhka irik fial' t;=uka miikak'

5
ie±yej;a;= t;=ukaf.a n,h mj;akd
uysufhka hÜl; a j mSØ
% fj;a jd· wyia ;,fhys
uq½ ? t;=uka kuæ–ka t;=uka miikak'
2
mSØ
% fhka .dhkd lr;a jd· t;=ukaf.a n,j;a Ù%hd ksid
6
fouqjy;a lvqjla w;g .Ú;a jd· t;=uka miikak'
ish uqœka i–ºkag meiiÜ• lr;a jd· t;=ukaf.a f,djq;r
= d uysu;dj Úid
7
tfia lrkafka" t;=uka miikak'
3
cd;Ska flfrys fydrKE kdofhka
m<s.ekSu ms×i há t;=uka miikak'
l=vd •Kdfjka yd uyd •Kdfjka
–Úia jÈ.hka flfrys
t;=uka miikak'
o~qj• muqKj Ï k ms×i há 4
8 rómd–ka yd ÙÙ× rndfkka
Tjqkfa .a rcÏka ho–ka o
t;=uka miikak'
Tjqkfa .a w•m;Ska œ,x.=j,ska o •Kdfjka yd k<dfjka
n¢k ms×i há t;=uka miikak'
9
,shk ,o œÚYaph 5
y~eØ w;a;,ska o
Tjqka flfrys bÛ lrkÜ ms×i há Wia ko fok w;a;,ska o
f• f.!rjh t;=uka miikak'
t;=ukaf.a ish® ie±yej;=kg a 6
ãjudk ish,af,`
we;af;a h' i–ºka mii;a jd·
i–ºkag m%Yxid f› jd· i–ºkag m%Yxid f› jd·
 755
ys f ;`mfoa Y

yeu jeo.;a cdØhlg u ixialDØl bØydihla we;' ld,dka;rhla uq½,af,ys mr•mrdkÜ.; j

mej; tk W°r is;=• me;=• ud,djla o ta ixialDØhg tl;= fjhs' wdmaf;`mfoaY" ysf;`mfoaY"
iÜNdIs;" wjjd°kÜYdikd wd¡ lDØj, Úoka • we;af;a" ta ÙhÜ• ud,dj hs'
cÏfo› bØydih ms<sn| j o f• i;Hh meyeæ,s j fmfka' œfYaI f,i" nhsn,fha ysf;`mfoaY
k–ka m%lg lDØh jQ l,S" ck;djf.a „ka;lhka" oÈYkjd¡ka" wkÜYdilhka yd i•NdjkSh
OÈufoaYlhka mejiÝ W°r ÙhÜ•j,ska iukaœ; jQjÙ'
ööfoaj .re“h m%Çf› uq,a mshjr f›÷÷ hk wØ W°r OÈu;dj uq,a;ek ;nd" f,`lh" iudch"
œjdyh" fou›msh ore i•nkaOh" w•lrKh" múmd,k lafIa;%h iy w,a,ia Wj³r" æ<sºka ;<d
fm<d iQrdlEu jeÚ iudc ´IK" ms<sn| .eUqre woyia .e’ jQ ysf;`mfoaY rdYshla u f•
lDØfhys olakg we;' Úy;udkSlu" bjiSu" æ<sºka flfrys ohdkÜl•mdj" –;=re oyu hk .=K
oy• f• ysf;`mfoaY uóska œoyd mdk w;r i;a.=Kj;a" W°r “ú|lf.a pú;h is;=j• Ùøfuka
fmd; wjika fjhs'

ysf;`mfoaYj, w.h 7
foaj .re“h m%Çf› uq,a mshjr hsá

1
2
bYardfh,a rc jQ" °œ;af.a mÜ;a
i,fudka mejiÝ ysf;`mfoaY f• h(
tajdhsk"a
wkÜjKfh` keKkÜjK yd
œkh OÈu fy<d oÙØ'

m%Çj o œkh OÈu o ;r

;reeKhkag wjjdo
OÈudjfn`Oh o ,efnkÜ we;' 8 udf.a mÜ;%h"
3
tajdhsk"a mshdf.a wjjdoh wikaká
nqo•a jÈOkh yd ±ye– Ù%hd o ujf.a Wmfoia bj; fkdoukak'
9
wjxllu o tajd Tf’ isrig
hÜlØ a h yd idOdrKlu o fydnkd Ùre<la o
ms<n
s | f.,g w.kd ud,hla o
Wmfoia ,efnkÜ we;' jkafka h'
10
4
tajdhsk"a udf.a mÜ;h% "
wkÜjKhka yg kÜjK o mœÛka fufia Ùh–ka
;reKhka yg Tn fmd<Ujk œg"
ukd wjfn`Oh yd tló fkdjkak(
11
isyls ,amkdj o ööwm iuó tkak"
,efnkÜ we;' wms uó /l isg
5
ysf;`mfoaY yd WmyerK o flfkl= urdouuq á
6
nqo•a u;=kfa .a ÙhÜ• o ieó• isg"
m%fya,sld o f;are•.kÜ jia jrola fkdl<
kÜjKeØfh` tajdg ijka ¡ Úf°ia wfhl=g
±kÜu æhÜKÏ lr.kafk` há myr fouq'
12
m%d{fh` Wmfoia ,nd.kafk` h' md;d,h fuka
1'1 1 rdcd 4'32 1'7 fc`’ 28'28á .S;d 111'10á ysf;` 9'10
 ysf;damfoaY 1 756
wms Tjqka mKms‡ka .s,ouuqá Tn fldf;la l,a
Újeræ jqj o" ±k.ekaug .rykakyq o@
23
Tjqka wmdhg niskk a jqka fuka udf.a ;rjÛj ys;g .kaká
jkÜ we;' tfia lf<d;a"
13 uu uq½ ysØka .=rel• fokafk–'
kka jeoEre• w.kd jia;=
24
wms meyer.Úuqá uu y~.eiÜfj–á
fld,a,ld.;a fohska Tn ijka ³kafka ke;'
wfma f.af°r mÜrjd.Úuq' uu wdhdpkd flf<–á
14 Tn ie,l=f› ke;'
tkak" wfma l,a,h s g tla jkaká
25
wm ldg;a fmd³ miÜ•“hla Tn udf.a ish® ±kuq;l = •
;nd.Úuq'÷÷ .Kkg fkd.;a;yq há
15
udf.a mÜ;h% " udf.a Tjd nia fkdms<. s ;a;yq h'
26
ta mdfrys k• fkdhkaká tajdhska Tn œm;g jefgk œg
Tjqkfa .a Ù%hd udÈ.fhka uu iskdfikafk–á
wE;a jkak' NSØh me–fKk œg o
16
T›yq" uu iuƒp,a lrkafk–'
27
wmrdO Ùøug lvd“|f.k hØá NSØh" l=KdÛjla fuka
f,a je.søug f›.fhka ³jØ' Tng me–× œg o
17
l=re,a,d n,d is‡h ¡ œkdYh" iÜ<s iÜ<óla fuka
±, ±—fuka m,la ke;' tk œg o
18
f• –ÚiaiÜ is;a f›okd yd ³l
;ukag u W.=,a wgjd.ÚØá weØ jk œg o
;ukaf.a u œkdYhg uu iuƒp,a lr–'
28
Wmd fhdoØ' tœg Tn ug y~.ik kuq;a
19
whÜ;= ,dNhg .scÏ jkakd uu W;a;r fkdfo–á
thska u jekfia' Tn yeu;ek u ud fidhk kuq;a
Tyqf.a brKu th f›' ud i•n jkafka ke;'
29
Tn ljo;a ±kÜu fy<d ³Ûjyq há
m%Çjf.a wdhdpkh foaj .re“h tmd l<yq h'
30
20 m%Ç f;dfu` •æj, y~kóhsá Tn Ùis°l udf.a ±kuq;l = •
m%ios O
a ;ekaj, fudr.ihs' ms<.
s ;af;a ke;á
21 udf.a Tjd niaj,g
fofk`oyila /ia jk uxikaæj,
wE y~kóhsá lka ³kafka ke;'
31
kÜjr jdi,a f°rÛ <ó l< l< foa Tng
wE fufia Úf›okhla lrhs( m, m, fokÜ Úh; há
22
ööwkÜjKfhÚ" Tf’ Wmdhj, œmdl
Tn fldf;la l,a tmd jk ;=re ,efnkÜ we;'
32
wkÜjKlug msh % jkakyq o@ wkÜjK ofk`
Úka° lrkafkÚ" keKkÜjKg msÛmd –hhØá
Tn fldf;la l,a wuk ofk`
Úka°jg m%ikak jkakyq o@ fkdie,Ù,sl–ka jekiS hØ'
33
wÇkfhÚ" tfy;a ug ijka fok ;eke;af;a
1'20-21 ysf;` 8'1-3
 ysf;damfoaY 1-3 757
iÜ/Ù j" œm;g fkdnd" l;dfjka o
fhfyka jikÜ we;' Tn uq°.Úhsá
13
wkaOldr udÈ.j, hk ms×i"
m%Çj .ek m%Yx Yxid
Yxi
wjxl udj;a yer oukakkaf.ka
2 udf.a mÜ;h % "
udf.a Tjd nia ys;g .kaká
udf.a Wmfoia
14
Tn uq°.Úhs'
Tjqkfa .a i;=g kmÜr Ùøug há
Tjqkfa .a mSØ
% h ³Iag Wmdhj,g há
isf;ys Úoka lr.kak' 15
Tjqkfa .a Ù%hd jxl há
2
m%Çjg ijka fokak" Tjqkfa .a udj;a weo h'
Çkhg wjOdkh fhduq lrkak' 16
ta uósk"a
3
kÜjK b,a,d is‡kak" ³isú;g is; ³ka iaØh % lf.ka"
Çkhg y~.id weh m;kak' bƒpd nia f°vk iaØh % lf.ka"
4
ú¡ fidhkakdla fuka 17
mØj; lvk iaØh % lf.ka"
weh fidhkaká foaj .sœiÜ•
ieó• weØ ÚOdkhla fuka lv lrk iaØh % lf.ka"
weh .ek œmr• lrkak' Tn .e<fjkafkys h'
5
tfia lf<d;a" 18
wef.a Úji
foaj .re“h l=ula ± hs urKhg nei hk nEjquÙá
Tng f;are• hhs' wef.a udj;a
foœhka .ek wjfn`Oh u<jqkfa .a f,`lhg
Tng ,efnhs' hk .ukÙ'
6
ukao" 19
wE fj;g hkafkl=
m%Çj i–ºkaf.a u ¡ukdjÙ' wdmiÜ tkafka ke;á
±kÜu yd Çkh my< jkafka ãjk udj;aj,g
i–ºkaf.a uqfjÚ' h<s me–fKkafka ke;'
7
i–¹fK` wjxl jQjka yg 20
fuh ud Ùhkafka"
Úhu m%Çj fok fialá kÜU hy uó yeisr"
i;Hjd¡ whg t;=udfK` ±ye– uó weœæk ms×i h'
m,syla jk fial' 21
wjxl wh
8
i–¹fK` hÜlØ a udj; –ys msg æ.= l,aa jiØá
wdrlaId lrk fialá Úf°ia wh
neØu;=kfa .a udÈ.h tys fhfyka l,a hjkÜ we;'
/lj,a lrk fial' 22
tfy;a ³ofk` fmdf<dfjka
9
fufia Tn" mylr oukÜ ,nØá
±ye–lu o hÜlØ a ho f¿`ysfh` thska
i;Hjd¡ nj o uq,ks m
Ü g
Ü d oukÜ ,nØ'
hk ish® hy uó
f;are•.kafkys h' i°pdrfha w.h

3
10
m%Çj Tf’ ukig msœfihsá udf.a mÜ;h
% "
±kÜu Tf’ is;g mSØ % h f.k fohs' udf.a Tjoka
11
isys kÜjK Tn /lj,a lrhsá wu;l fkdlrkaká
ØhÜKÏ keK Tn /l.Úhs' udf.a wKmK;a
12
th ³okkaf.a udÈ.j,ska o Tn yo ;=< /l.kak'
2
–ÚiÜkfa .a /j‡,s tœg Tn
 ysf;damfoaY 3 758
æ.dhÜ j<|kafkys há tfia u i–¹fK`
„rd;a ld,hla ãj;a jkafkys h( ish fm•j;=kg
a
i› isúka jeŠjkafkys h' o~qj• fok fial'
3
mlaImd;lu yd œYajdih
w;a fkdyúkaká m%Ç i•m;
tajd f., jf† ud,hla fuka 13 m%Ç i•m; fidhd.kakd"
ne|.kak' Çk i•m; ys– lr.kakd"
.f,ys flÞ wl=rla fuka –Úidf.a jdikdjl uy;·
14
isf;ys igyka lr.kak' thska ,efnk hibiÜre"
4 ú¡hg;a" ;Ú r;arkg;a jvd
tœg Tn"
foœhka yd –ÚiÜka w“uqj w.fka h'
15
m%idohg yd lSÈØhg m%Çj r;=legj,g jvd w.fka há
md;% jkÜ Úiel h' Tf’ is;. a kakd
5
yqfola kÜf˜ u kÜjfKys fkdmsyg s d" ljr fohla jqj o
uq½ ysØka ys– ;=u flfrys thg iu l< fkdyeÙ h'
16
œYajdih ;nkak' ¡È>dhÜ m%Çf› ol=Kf;ys h(
6
yeu fohl ¡ u i–ºka isys lrkaká Oki•m;a yd lSÈØh
t;=ud Tng yú uó wef.a juf;ys h"
fmkajkÜ we;' 17
m%Çjf.a Ù%hd udÈ.
7
Tn uy keKjf;le hs ãjk rgdjg ukyr há
fkdis;kak' wef.a ish® udj;a
i–ºkag .re“h md i;a yg fi;a fohs'
kmÜfrka ³re jkak' 18
m%Çj w;alr .kakkag
8
tfia lf<d;a" wE ãjk jDlaIhÙá
Tf’ isrerg iÜj iem o" tjeÚhkaf.a jdikdjl uy;·
Tf’ weg –³½j,g kj mKla o 19
i–¹fK` m%Çfjka
,efnkÜ we;' fmdf<df› w;aØjdr• ¬ fial'
9
Tf’ Oki•mØka o nqo•
a fhka
wiajekafka kdUq,a m,fhka o wyia uKav,h msyfs gjQ fial'
i–ºka yg mÜo m~qre fokak' 20
t;=ukaf.a Çkfhka
10
tœg Tf’ wÛfldÛ fmdf<df› .eUqre ;eka
OkOdkHfhka msø l×kÜ ,e” há
bØø hkÜ we;á j,dl=½j,ska
uy uq¿ls nºkaj, msÚ “ka³ ldka³ jkÜ we;'
kj –æmeka W;=rd hkÜ we;'
11
udf.a mq;h% " keKj;=kaf.a jdikdj
i–ºka fok œkh 21 udf.a mÜ;h
% "
iܽ fldg fkdis;kak' œplaIK nqo• a ho
t;=ukaf.a ;rjÛ .ek ;SlIa K Çkh o
fkdl,Ùfrkak' æhÜKÏ lr.kak'
12
msfhl= ish msh% dor mÜ;= yg tajd Tn flfrka
h• fia o~qj• lrkafka o" my j hkak bv fkdfokak'
3'4 ¬la 2'52 3'7 fr`u 12'16 3'11 fc`’ 5'17 3'11-12 fyfn% 12'5-6 3'12 t<so 3'19
 ysf;damfoaY 3-4 759
22
tajd Tng ãjkh o m%Çf› M,
Tf’ f.,g wdNrKhla o jkÜ
23
we;'
tœg Tf’ fomd fkdmeÙ<"
4 udf.a mÜ;f% hÚ"
mshdf.a wjjdohg ijka fokaká
keKkÜjK ,e”ug
Tn iÜj fia ãjk uó hkÜ we;á
24 lka fhduq lrkak'
ie;fmk l, Tng “hla ke;á 2
Tf’ Úkao iem°hl jkÜ we;' ukao" uu ukd Wjfoia
25
yæis NSØhg j;a Tng fo–á
³okkaf.ka tk ³Èœm;g j;a" udf.a Tjd nia bj; fkdoukak'
3
“h fkdjkak' uu udf.a mshdf.a o ujf.a o
26 <ofnd<| msh % dor
i–¹fK` Tn iÜrlakd fialá
Tf’ fomd W.=,g wiÜ fkdjk fia tl u mÜ;a rejk jQfh–'
rlakd fial' 4
udf.a mshd ug
27
;Hd.YS,S •ug yeÙhdj Ø“h ¡" fufia wjjdo flf<a h(
Wmldr Ùøug ue<s fkdjkak' ööf• ud Ùhk foa
28
yeÙhdj Ø“h ¡;a" Tf’ isf;a Úoka lr.kaká
ööf.dia kej; tkak" udf.a Wmfoia /l
fyg fokafk–÷÷hs
ãœ; ,dNh œ¢kak'
Tf’ wi,ajeishdg fkdÙhkak' 5
29 m%Çj ,nd.kak"
Tf’ wi,ajeishd “h iel keØ j
fhfyka jdih lroa¡" keKkÜjK ,nd.kaká
Tyqg œreoaO j th wu;l fkdlrkaká
Wmdhla fkdfhdokak' ud mjik WmfoaYj,ska
30
Tng jrola fkdlrk bj;a j fkdhkak'
6
flfkl= iuó ÚlrefKa m%Ç i•m; bj; fkdoukaká
kvqynhg fkdniskk a ' tœg wE Tn iÜrlaI; s j ;nkÜ we;'
31
idyislfhl= wdoÈYhg fkd.kaká wehg fifkyi olajkaká
Tjqka wkÜ.ukh fkdlrkaká wE Tn wdrlaId lrkÜ we;'
32
jxl is;a we;af;` 7
m%Ç i•m;
i–ºkag ms<ls ,
= Ùá yeu i•m;g u jvd W°r há
t;=ukaf.a m%idoh wjxl wh Tn /ia lr.kak
iuó h' il, i•m;g jvd
33
³okkaf.a ukaær u;
keKkÜjK ,nd.kak'
i–ºkaf.a idmh jefgkÜ we;á 8
wehg .re i•udk msúkukak"
iÜokkaf.a Úfjiaj,g
t;=udfK` wdisú fok fial' tœg wE Tn Wiia lrkÜ we;'
34
Úka° lrk whg weh fifkyiska je<|.kak"
t;=udfK` Úka° lrk fialá tœg wE Tn f.!rjhg
hgy;a whg muqKj Ï kÜ we;'
9
m%idoh olajk fial' wE Tf’ isrfiys
35
keKj;=ka yg lSÈØh Wreu f›á æuq;= u,a ud,djla ;nkÜ we;á
keK ySkhka yg f;acia Ùre<la m<|jkÜ we;'÷÷
10
wmlSÈØh ys– f›' udf.a mq;h% " ijka ¡"
3'34 cdfld 4'6á 1 fma³ 5'5
 ysf;damfoaY 4-5 760
f• udf.a wjjdo w;a f›'
23
uq½ isØka ms<.
s kak' wka yeu fohg u jvd
tœg Tn æ.dhÜ j<|kÜ we;' Tf’ is; /l.kaká
11
m%Çf› udÈ.h uu Tng W.kaj–á ukao"
yú udj;aj, uu Tn f.k h–' Tf’ æœ uó yev.efikafka thsÚ'
12 24
tœg Tn weœæk l, /j‡,sldr Ùhuka
Tng wjysrhla fkdjkÜ we;á Tfnka mylrkak'
Tn ³jk l, fflrd‡l joka Tfnka ³r,kak'
meÙ<Sula fkdjkÜ we;' 25
fois;a keØ j
13
udf.a Wmfoia ;rfha ms<fs .k" tl t,af,a fl<ska n,kaká
bj; fkd,d" /l.kak' fo.sŠhdfjka f;dr j
tajd Tng ãjk i•m; f›' bæúh n,d hkak'
14
wo–Ûkaf.a udjf;ys 26
Tn hd hÜ;= uó
md fkd;nkaká ys;du;d i,id.kaká
³okkaf.a mdfrys fkdhkak' tœg Tn lrk ish,a,
15
kmÜfrka j<Ùkak" ia:r
§ jkÜ we;'
thg bv fkdfokaká 27
yú uóska ol=Kg fy` jug fy`
th ³úka ³re fldg" fkdyefrkaká
bæúhg hkak' Tf’ fomd kmÜfrka ³re lr.kak'
16
kmÜrla fkdlf<d;a"
³okkag Úkaola ke;á mr°r fiajkh .ek wjjdo

17
hful= md.d fkd±uqfjd;a"
Tjqkga Úkaola ke;'
l=úrelu Tjqkfa .a wdydrh f›"
5 udf.a mÜ;h
% "
udf.a m%Ç i•m;g
is; fhduq lrkaká
ieyeislu Tjqkfa .a mdkh f›' udf.a œuxik nqo•a hg
18
tfy;a ±ye–hkaf.a udj; wjOdkh fhduq lrkak'
Wfoa mdhk ysre fuka h" 2
tœg Çk i•mØka
th uoaoykh olajd Tn /flkÜ we;'
¡maØfhka jeŠ f›f.k hhs' Tf’ l;dj m%Çidr jkÜ we;'
19 3
³okkaf.a uó fjiókf.a fof;d,ska
.kºúka jeiS we;á — me× jEfyhsá
;uka l=ul megf,;a ± hs wef.a f;mÜ,a
T›yq fkdoÚØ' T,Sj f;,g jvd iquq³ há
20 4
udf.a mq;h% " tfy;a tajd wjidkfha ¡
ud Ùhk fohg ijka fokak" æœ l³re fuka Ø;a; jkÜ we;á
udf.a wjjdohg fomsg lefmk lvqm;la fuka
lka fhduq lrkak' ØhÜKÏ jkÜ we;'
21 5
tajd Tf’ isØka my fkdf› jdá wef.a fomd urKh n,d hhsá
tajd Tf’ yojf;ys wef.a mshjr md;d, f,`lhg hhsá
Úoka lr ;nkak' 6
weh ãjk udÈ.h .ek
22
tajdhska Tng ãjk i•m; o fkdi,lhs á
Tf’ iÈjdx.hg iÜj iem; o wef.a Ù%hd udÈ. wia:r§ h"
4'26 fyfn% 12'13
 ysf;damfoaY 5-6 761
j.lSfuka f;dr h' mSØ
% h wdiajdoh lrkak'
7 19
tneœka udf.a mq;h% " iÜ,,s; uqj fokl yd
ug ijka fokaká iÜfldu, me‡fhl= fuka jQ"
ud mjik Tjd joÚka wef.a mshhÜrej,ska
wE;a j fkdis‡kak' œfk`o jkak'
8 wef.a wdorfhys
tjeÚ .eye×hlf.ka
³re • is‡kaká ieu° u i;=‡ka bms<S hkak'
20
wef.a f°rlvg j;a fkdhkak' udf.a mq;h% "
9
tfia hdfuka" Tn mr°r fiajkfhka
Tf’ f.!rjh Wu;= jkafka l=ug o@
wkÜka bæúfha keØ lr.kÜ we;' i,a,d, .eye×hl
Tf’ wdhÜ je<|.kafka uka o@
21
kmÜre wh Úid fl‡ jkÜ we;' –Úidf.a ish® Ù%hd udÈ.
10
Tf’ iemi•mØka i–¹Kka w“uqfjys we;'
fjk wh ;DmaØhg m;a jkÜ we;' Tyqf.a ish® udj;a
Tn jer•úfhka Wmhk foa t;=ukaf.a ØhÜKÏ ne,aug
wka f.orlg w;a jkÜ we;' ,la • we;'
22
11 ³okdf.a m›lu Tyqg u u,m;Ùá
wjidkfha ¡
Tyq ish mdm ±f,ys megf,hs'
Tf’ weóm; ærd f.dia" 23
wd;auoukfhka f;dr –Úid
Tn fl¢ú.dkÜ we;'
12 jekfihsá
tœg Tn fufia ÙhkÜ we;(
Tyq Ú•ys• keØ wkÜjKl–ka
ööwfka ud œkh oyug uq<d fjhs'
oaf›I l< ye‡·
udf.a isØka wjjdo iܽ l< ye‡· .eg½j,ska .e<•u
13
uu OÈu foaYlhkaf.a nig
lSlre fkdjQfh–"
.=re we³rkaf.a wjjdohg
6 udf.a mq;h% "
Tn –;=frl=g wem •"
wka wfhl= Wfoid
lka kܳkafk–' w;aØldrula ¡"
14 2
yeu kmÜfrys fh¡ Tf’ jpkj,g wiÜ •"
krl kula ,oafo–" Tf’ fmdfrdka³j,g ueæ •
m%ios •
a fha u is‡kafkys o@
uy Úka°jg m;a jqfK–'÷÷ 3
udf.a mq;h
% "
15
Tf’ u fmdl=fKa .,k c,h o tfia wiÜ • is‡kafkys k•"
Tf’ u <sf|ka Wkk j;=r o ud Ùhk foa lr .e<• hkaká
fndkak' Tn f.dia" Tyqf.a fomd <ó jeˆ
16
Tf’ W,am; msg;g j;a" fm/;a; lrkak'
c,Odrd •æhg j;a 4
Úæ fkdf.k"
.,d hd hÜ;= ke;' Ùrd fkdjeˆ"
17 5
Tf’ ´orejka wka whg fkdj" ovhlaldrfhl= wØka mek ³jk
Tng u i;= jia;j = la f› jd· Ø;a uqfjl= fuka o
18
Tf’ W,am; jk msh % “ú|g W.=,la wegjQ jeoafol= wØka
i›isú f› jd· b.s<S hk l=re,af,l= fuka
Tf’ fhdjqka œfha msh% dj iuó u .e<• hkak'
 ysf;damfoaY 6 762
17
l=yU q qjdf.ka mdv• wyxldr weia o
6 w,ih" l=yU q jq d fj; f.dia fndreldr æj o
Wf.a .Ømej;=• n,d Úf°ia f,a j.=rejk w;a o
18
keKj;a jkak' ³Iag Wmd fhdok is; o
7
W!g kdhlfhla ke;" kmÜrg jyd ³j hk md o
uq,doEÚfhla ke;" uqid nia f;m,k
md,lfhla ke;' fndre idlaÙlre o
19
8
tfy;a W! .s•ydkfha ¡ –;=rka w;r jdo fNao
wdydr imhd .Úhsá wjqiia k wh o fj;a'
f.dh• lmk iufha ¡ mr°r fiajkfha ³Èœmdl
lEu /ia lr ;nhs'
9 20 udf.a mq;%h"
w,ih"
Tf’ mshdf.a wkÜYdikd
Tn fldmuK l,a Ú°.kafkys o@
ms<smækaká
Úkafoka wjæ jkafka
ujf.a Wmfoia w;a fkdyúkak'
fldhs f›,dfjys o@ 21
tajd Úr;=re
10
ö;j ‡lla Ú°.Ú–"
Tf’ is;y a s Úoka fldg"
;j we“;a;la ie;fm–"
ud,hla fuka"
;j u|la w;a fol ne|.Ú–÷hs
f., jgd ne|.kak'
Ùhk Tn fj;g" 22
11 Tn hk tk œg tajd uó fmkajhsá
æ<sºlu" fidfrl= fuka o
Tn Úok œg /lj,a lrhsá
ysólu" wœ.;a finf<l= fuka o
Tn wjæ jk œg wjjdo fohs'
tkÜ we;' 23
wkÜYdikdj Tng mykÙ"
;lalŠhdf.a œkdYh Wjfoia Tng t<shÙ"
12 iglmg nia f°v–ka .=rEmfoaY Tng ãjk uóÙ'
24
weœæk" ;eke;af;a krl .eye×hlf.ka o
³ofkÙ" ;lalŠfhÙ' bƒpd nia f°vk wka wUqjkaf.ka o
13
Tyq ish fofkØka bós lrhs" tajd Tn /l.Úhs'
25
fomfhka yeó=• olajhs" wef.a rejg isØka we¡ fkdhkaká
weós,j
s ,ska ixÇ lrhs' wef.a kÜjk÷. ne,afuka
14
Tyqf.a is; iglmg j we;" wE Tn jió lr fkd.kS jd'
26
Tyq Ú;r u fjiókl m;kafka
kmÜrg l=uka;K % h fldg" mdka f.Šhl –, muKÙá
jdo fNao m;=rejd,hs' mr wUqjl fidhkafka
15
tneœka Tyqf.a keiame;aØh uq½ ãœ;hÙ'
27
yæisfhka ths" .sÚ±,a ;=re® lr .;fyd;a"
.e<•ug uóla keØ j" –Úfil=f.a weº• fkdms<i s fa ia o@
28
fudfyd;Ùka Tyq iÜKÏ • hhs' .sÚ wó=re u; weœoaf°;a"
Tyqf.a fomd fkd±f› o@
i–ºka kÜreiaik lre lreK
KÏ 29
ish wi,ajeishdf.a “ú| fj;
16 i–¹Kka kÜreiaik lreKÏ ihÙ" t<fUk whg tfia f›'
t;=ukag ms<l
s ,
= a lreKÏ i;Ù' wehg w; ;nk Ùisfjla

6'10-11 ysf;` 24'33-34

 ysf;damfoaY 6-7 763
o~qj• fkd,en fkdis‡hs' .rdæ wiafika msg; ne®fj–'
30 7
fidfrl= ish id.skk a Újd.kÜ jia tœg wkÜjKhka w;r
fidrl• l<;a fu`v ;reKfhl= is‡kÜ ³‡–'
–ÚiaiÜ Tyq jræka Úoyia fkdlrØ' 8
Tyq"
31
Tyq wiÜjqfKd;a wºr jefgoa¡"
i;a .=Khla jkaæ f.•ug f.d•ux f›,df› ¡"
is³ fjhsá ueæh• ? l½jfrys ¡"
ish Újfiys uq½ j;alu o 9
wef.a f.a woaor •æh miÜ fldg
fokakg fjhs' wef.a f.g hk udjf;ys
32
mr°r fiajkh lrkakd .uka flf<a h'
wkÜjKfhÙá 10
tœg wE fjióklf.a jia;% ye|"
Tyq ;u ãœ;h kdiaØ lr.kafkÙ' /j‡,sldr iaØh % l fuka
33
Wj³re yd wjk•nqj Tyqg ys– fjhsá Tyqg uqK.eiÜKd h'
Tyqf.a Úka°j fkduelS mjØhs' 11
wE wóroór lrk pm, iaØh % Ù"
34
ukao" wE fldhs f›,dfj;a f.or ke;'
ldu fl%`Oh 12
œgl wE •æj, o
ie–fhl= Woyia lr,hsá œgl wE fjf<| fmdf,a o
m<s.kak ojfia ¡ iEu uxikaæhl o
Tyqf.ka iudjla ke;'
35 fi`æisfhka n,d is‡hs'
Tyq Ùis jkaæ uqo,la 13
fufia wE Tyq w,a,d isUf.k"
fkdms<.s kÜ we;á
œ<s ,Ðcd Ùis;a keØ j
fld;r• ;E.s msúkeuqj;a
Tyqg fufia lSjd h(
Tyq i;=Û fkdjkÜ we;' 14
ööuu wo udf.a mÜo mÝcd meje;a•–á
ndrydr bIag flf<–'
7 udf.a mq;h% "
udf.a Tjd nia ms<m
udf.a wdÇ
s ækaká
15
Tn yuq jk ms×i
wdYdfjka Tn fidhd wdfha
isf;ys ;ekam;a lr.kak' ta Úid h'
2
udf.a wdÇ meje;ajj q fyd;a ±ka bØka Tn ug yuq œh'
16
Tng ãjkh we;á –irfha mdg mdg kÝ,j a ,ska l<
udf.a Wjfoia Tf’ fofk; fuka œis;r= e weØú,s
/l.kak' ud hyfkys w;=rd we;'
17
3
weós,js , uq³ fuka iÜj|,dÛj,ska o w.s,j a ,ska o
tajd Úr;=re ;nd.kak" l=reºj,ska o
Tf’ is;a kueØ mÜjrefjys udf.a hykg iÜj| le•–'
18
tajd igyka lr.kak' tkak" Woh jk ;=re
4
m%Çj Tf’ fidfydhÜúh fuka o fm• nºfkka fnduqá
keKkÜjK Tf’ –;=úh fuka o wdorh ” u;afjuq'
19
i,lkak' wo udf.a mÜreIhd f.or ke;á
5
tœg Tn ³rdpdr ldka;djf.ka o Tyq wE; ³r .ukla f.dia we;'
20
bƒpd nia f°vk fjiókf.ka o Tyq fndfy` uqo,a /f.k .sfha há
wdrlaId jkÜ we;' uy fm`h jk ;=re
Tyq f.or tkafka ke;'÷÷
³rdpdr iaØ%hf.a udhd 21
wef.a f• /j‡,s joÚka"
6 tl ækla" udf.a f.hs ljq½f› wE Tyq leueØ lrjd"
 ysf;damfoaY 7-8 764
bƒpd f;mÜ,k s a kÜjK ,nd.kak"
wE Tyq jYS lr.kakS h' ±kÜ•f;are• weØ wh jkaká
22
tflfKys u Tyq" fu`vfhÚ" l,amkdldø jkak'
6
>d;khg f.k hk wikak"
f.dfkl= fuka o uu W°r foa mji–'
u,mÜvj q g ³jk uqfjl= fuka o ud uqœka mjik
23
W.=,g jyd mshdUd hk yeu foh u ienE h'
7
mlaIfs hl= fuka o uu i;Hh –i
weh leÛj .sfha h' wka Ùisjla fkdÙh–'
B.i Tyqf.a wlaudj ³Iag l;d ug ms<l s ,
= Ù'
8
œof.k hk ;=re" ud Ùhk ljr foa;a idOdrK h"
;uka wk;=frys is‡k nj tajdfhys weol=o"
Tyq fkdo;af;a h' fydrfndre Ùis;a ke;'
24 9
tneœka udf.a mq;h % " kÜjKe;a;kag ta ish,a,
ug ijka fokak" ilaioÜ la fia meyeæ,s há
ud mjik Tjd nig ±kÜu we;a;kag
wjOdkh fhduq lrkak' tajd yú nj jegfya'
25 10
wef.a udj;aj, hdug ú¡hg jvd udf.a .=reyrel• o
Tf’ is; fkdfm<f˜ jd· fmrE rkg jvd ±k.ekau o
wef.a udÈ.j, ux uq<d fkdjkak' ms<.s kak'
26 11
fndfy` fofkla ukao"
wef.ka kdiaØhg m;a jQ yá m%Çj r;= legj,g jvd w.fka há
wE Úid œm;g m;a jQ Bg iu l< yeÙ
whf.a –×uq;= Ùis;a ke;'
12
.Kka œYd, h' udf.a kduh m%Ç f;dfu` h'
27 uu ;SlI a K nqo•a h m%°kh lr–'
wef.a Úji md;d,hg hk uó h"
uref.a ueæúj,g nei hk udj; h' ±kÜu yd œuxik nqo• a h
uu my° fo–'
m%Çf› wkqyi 13
foaj .re“h mEu

8 m%Ç ;=—f.a fudr.eiSu

wikaká
Çkdx.kdjf.a y~.eiSug
kmÜrg oaf›I Ùøu h'
uu Wvó=lug o wyxldrlug o
kmÜre l,aÙh % djg o uqidjdohg o
ijka fokak' ;æka ffjr lr–'
2 14
« f;dfu` lº uq³kays o uka;K % fhys olaI;dj yd
mdr woaor o uxikaæj, o œuxik nqo• a h ug we;á
is‡kakS h' ia:dfk`„; m%Çj yd n, uysuh o
3
k.rhg msœfik jdi,a f°rÛ <ó ud i;= h'
15
wE y~ kód fufia ÙhkakS h( udf.a msyfs gka
4
ööfikfóÚ" N+m;Syq rcl• lrØá
udf.a wdhdpkh Tng h" w•m;Syq idOdrK kSØ mKjØá
16
uu yeu –Úidg u l;d lr–' udf.a jr–ka
5
wkÜjKfhÚ" w•m;Syq rg md,kh lrØá
8'1-3 ysf;` 1'20-21
 ysf;damfoaY 8-9 765
f,dj ish® ueØ weuØjre fmdf<df› mok• i,l=KÏ lrk œg
rg wdKavq lrØ' uu tys is‡fh–'
17 30
ug fm• lrkakkag uu
uu;a fm• lr–" t;=ukaf.a ÚÈudK Ys,m a fs hl= fuka
ud fidhkakkag ud i•n jkÜ we;' <ó is‡fh–'
18
jia;j = o f.!rjh o wiS–; i•m;a o Úr;=re t;=uka w“uqj
±ye– ãœ;fha wdisú o m%uæq ; fj–ka"
ud fj; we;' æfkka æk
19
udf.a wiajekak rkg" fmrE rkg t;=ukaf.a mSØ
% h jQfh–'
31
jvd w.fka há t;=uka ujd Úu l< f,dfjys
udf.ka ,efnk i•m;a f,`jeishka iu.
fyd| u ú¡hg jvd fYaI % G
a h' ikaf;`I jQfh–'
20 32
ug fm• lrkakkag ta Úid" udf.a mÜ;f% hÚ"
jia;j= ys– lr ¡fuka ug ijka fokaká
21
Tjqkfa .a .nvd mÜrjd o–Û ufóys o udf.a udÈ. rlakd wh
hÜlØ
a fha uxj, o uu ieúir–' Nd.Hjka;fh` h'
22 33
i–¹fKda ;uka uejQ udf.a Wmfoia
yeu fohg u fmr m%ØlafIam fkdlrkaká
ish® ueœ,sj, m<uqjekakd fuka Bg lka ¡ keKj;a jkak'
34
ud uejQ fial' æfkka æk
23
´rd;S;fhys" udf.a jdi,a f°rÛ <ó isg"
uy fmdf<dj weØ jkakg fmr" udf.a oajdr uKavm /lj,a fldg"
wdr•Nfha ¡" Tjoka wik –Úid
uu ujkÜ ,enqfj–' Nd.Hjka;fhÙ'
24 35
i;a iuq³r weØ jkakg fmr ud fidhd.kakd
c,h msreKÏ W,am;a fkdjQ iufhys ãjkh fidhd.Úhs'
uu cÚ; jQfh–' i–ºkaf.a wkÜ.y % h o Tyq i;= f›'
25 36
.súl=½ yd lºje‡ tfy;a ud fidhd fkdtkakd
Úhu ;ekaj, msyfs gkakg fmr" ;udg u wk;=re lr.Úhs'
udf.a Wm; œh' ug ffjr jk ish,af,`
26
i–¹Kka uy fmdf<dj yd urKhg fm• lrØ'÷÷
fl;a j;= ujkakg fmr"
m%:u mia msve,a, idokakg fmr" m%Çj yd wÇklu

27
uu bmso is‡fh–'
i–¹Kka wyia l=i msyfs gjq l, o" 9 m%Çj wef.a ukaærh
bæ lr we;"
tys l=½KÏ i;la id° we;'
uu tys is‡fh–'
2
t;=uka uqyoq u; i;=kfa .a uiska o
Ú• j<,a, ;nk œg" ri lejQ –ærifhka o
28
by< wyfiys j,dl=½ msyÛ s jk œg" wef.a uó=,a f•ih
i;a iuq³r W,am;a iœ lrk œg" ms<fs h< fldg we;'
29 3
uqy³q c,h tys iSud miÜ lr ;uka msg;a lr hejQ
fkd“£ hk fia" udhs• ;nk œg" fiaœldjka ,jd"
8'22 t<so 3'14
 ysf;damfoaY 9-10 766
k.rfha by< u ;ek isg k.rfha by< u ;ekaj, fy`
wE fufia wdrdOkd lrkakS h( wE wiÜk.
a kakS h'
4
ööwkÜjK ck;dfjÚ" 15
;udf.a mdvqf› jevg hk u.Ska
fuys msœfikak'÷÷ uq<d lrkÜ jia
fu`v –ÚiÜkg a 16
wE fufia ÙhkakS h(
wE fufia ÙhkakS h( ööwkÜjK ckfhÚ"
5
öötkak fuys msœfikak'÷÷
udf.a fnd³ka wkÜNj fldg" wE fu`v –ÚiÜkg a
ri lejQ –æri mdkh lrkak' fufia ÙhkakS h(
6 17
wkÜjKlu yeroud ãj;a jkaká ööfidrd.;a j;=r b–ysú h"
keKkÜjK udjf;ys fidrd.;a lEu jvd ri h'÷÷
.uka lrkak'÷÷ 18
wE le|jk wh"
7
.rykafkl=g urKh tys weØ nj o
Tjd nia fokakd yg md;d,fhys .eUqre ;ek
weØ jkafka ,Ðcdj muK há jeˆ weØ nj o fkdoÚØ'
³ofkl=g ;rjÛ lrkakd yg
weØ jkafka o–Û yd wo–Û iudch

8
is;a f›okdj muK h'
.rykafkl=g 10 i,fudka Úúºkaf.a
ysf;`mfoaY f• h(
keKj;a mÜ;d mshd yg mSØ% hÙ"
Ùis°l wjjdo fkdlrkaká
wjjdo lf<d;a" wkÜjK mÜ;d ujg fY`lhÙ'
2
Tyq Tng i;=frla jkÜ we;' jxll–ka ,nk jia;j =
kÜjKe;af;l=g wjjdo lrkak" ÚIaM, fjhsá
Tyq Tng –;=frl= jkÜ we;' tfy;a wjxllu ur×ka uqohs'
9 3
nqo•a uf;l=g wkÜYdikd lrkak" i–¹fKda ±ye– okd
Tyq ;j;a nqo•a u;a fjhs' ydu;g fkdyúk fialá
±ye–fhl=g W.kajkak" tfy;a ³okkaf.a uk f°<
Tyqf.a ±kÜu ;j;a æhÜKÏ fjhs' ÚIaM, lrk fial'
10 4
foaj .re“h w,il–ka æ<sºlu Wmæhsá
m%Çf› uq,a mshjr f›" lŠirl–ka Okh Wmæhs'
5
Y=oO
a foœºka .ek ±kÜu .s•ydkfhys wiajekak /ia lrkakd
keKkÜjK f›' keKj;a mÜf;Ùá
11
m%Ç jr–ka Tf’ ld,h æla •" wiajekak ld,fhys Úokakd
Tn æ.dhÜ j<|kÜ we;' Úkaæ; mÜf;Ù'
12 6
Tn keKj;a jqjfyd;a" ±ye–hkaf.a ysi u;
tys jdish Tng u há wdisú meØfrhsá
Tn Çkh m%ØlafIam lf<d;a" ³okkaf.a jpkj,
bka jk wjdish;a Tng u h' ieyeislu ieófjhs'
13 7
wuklu jQ l,S" ±ye– okd ieuøu jdikdjÙá
lgldr" wkÜjK" œ,s“h keØ tfy;a ³okkaf.a kduh ms<l s ,
= Ù'
8
.eye×hl jeÚ h' meKj;d wKmK;a ms<. s Úhsá
14
wef.a u f.or f°rlv fy` kkaf°vk fu`vhd jekiS hhs'
9'10 fc`’ 23'28á .S;d 111'10á ysf;` 1'7
 ysf;damfoaY 10-11 767
9
wjxl j yeisfrkakd iÜj fia jihsá kmÜre Ù%hd Ùøu há
jxl ufóys hkakdf.a kÜjKe;a;df.a mSØ% h
Ù%hd t<s fjhs' m%Çj ,e”u h'
10 24
jmr weiska jro foi n,kakd ³Iaghd
lror Wmojhsá “h jk foa u Tyq msgg thsá
tfy;a ÚÈNh œf›pkh lrkakd OÈ–IaGhd
iduh f.k fohs' leueØ jk foa u Tyqg fokÜ ,efnhs'
25
11
iÜokkaf.a l;dj ãjk W,am;Ùá ie~ iÜ<ó myfj;a u
³okkaf.a jpkj, ³ofk` o my • hØá
ieyeislu ieó• we;' tfy;a
12
ffjrh l,y Wmojhsá iÜokkaf.a w;aØjdr•
fmau
% h jeræ fkd;lhs' i° mjØkÜ we;'
26
13
kÜjKe;a;d w,ihdf.ka Ùis jevla fkd.kaká
Tyq" o;aj,g œkdÙú o
isyks j Ü ×ka l;d lrhsá
weiaj,g ³u o fuka
wkÜjKhd
jkÜ we;'
li myr ,e“h hÜ;h = 's 27
14 i–ºka flfrys f.!rjh
keKj;ayq ±kÜu /ia lr.ÚØá
æ.disú fohsá
tfy;a fu`vhkaf.a l;dj tfy;a ³Iagfh`
œkdYh <x lr.Úhs' wvq jhiska –h hkakyq h'
15
Okj;df.a Oki•m; 28
o–Ûkaf.a me;=u
Tyqg n,fldÛjÙá fid•ki f.k fohsá
æ<sk°a f.a æ<sºlu Tyqg œkdYhÙ' wo–Ûkaf.a me;=u ÚIaM, fjhs'
16
o–Ûkaf.a œmdlh ãjkh f›á 29
i–ºkaf.a uó
wo–Ûkaf.a œmdlh œkdYh f›' wjxl whg n,fldÛjÙá
17
YslIa d ms<m s ækakd ãjk uó hhsá whÜ;l= • lrkakkag
wjjdohg msÛ mdkakd uq<d • hhs' th uy œm;Ù'
18
fndre Ùhkakd 30
±ye–hd ish ;eÚka
ffjrh WmojkafkÙá Ùis° fkdfi,a fjhsá
fla,d• m;< lrkakd tfy;a ³Iaghdg
wÇkfhÙ' foaYfhys ;ekla keØ fjhs'
19
l;dj jeŠ ;ek jrog bv we;á 31
±ye–hdf.a uqœka m%Çj .,d hhsá
ish uqj /l.kakd kÜjKe;af;Ù' tfy;a
20
iÜokkaf.a f;mÜ,a msúis³ ú¡ fuÚá m%fh`.ldø æj is|oukÜ ,efnhs'
³okkaf.a nfiys Ùis yrhla ke;' 32
±ye–hd ish uqœka
21
±ye–hkaf.a nia m%i;a dfj`„; foa Ùhhsá
nyq ck ys; iÜj ms×i f›á tfy;a ³Iaghd l;dfjka
tfy;a wkÜjKfh` ler,sldr foa mjihs'
wkÜjKl–ka jekfiØ'

11
22 fydr ;rdæh i–ºkag ms<l
s ,
= Ùá
i–ºkaf.a wdisú
fi!Nd.Hh i,ihsá yú mŠ i–ºkag mSØ
% hÙ'
2
±Š Y%ufhka th jeŠ l< fkdyel' wyxldrh iuó Úka°j thsá
23
wkÜjKhdf.a œfk`oh tfy;a hgy;=ka fj; m%Çj we;'

10'12 cdfld 5'20á 1 fma³ 4'8

 ysf;damfoaY 11 768
3
wjxl whg wjxllu uófmkajhs' tfia wem fkdfjkakd iÜ/Ù j is‡hs'
16
f¿`yshd ish f¿`ysl–ka œkdY fjhs' œkS; jÚ;dj
4
uefrk ækfha ¡ wd;au f.!rjh ækd.Úhsá
i•mØka jevla ke;á tfy;a wœkS; iaØh % Úka°jÙ'
tfy;a ±ye– ãœ;h ur×ka uqohs' w,ihd w; Ùis œfgl uqo,a ke;á
5
±ye–l–ka Úf°ia –Úidf.a W;aidyjka;hd Okj;a fjhs'
17
ãœ; .uk myiÜ f›á ldre×l –Úid ;udf.a u –;=rd há
wo–Ûl–ka wo–Ûkaf.a u l%Er –Úid ;udf.a u i;=rd h'
18
jeˆu is³ f›' ³Iaghd jxpdfjka ,nk foa
6
wjxl wh ish ±ye–l–ka udhdjÙ'
.e<fjØá tfy;a hym; jmÜrkakdg
tfy;a f¿`ysfh` wiajekakla Úh; h'
19
ish l+fg`mdhj,g wiÜ fjØ' ±ye– ãœ;fhys msy‡ s wh
7
³okdf.a urKh iuó ãjkh ,nØá
Tyqf.a me;=u o kefihsá kmÜre uó hkafk`
wNlaØlhkaf.a m%dÈ:kd o urKh <ód lr .ÚØ'
20
tfia u kefihs' jxl wh i–ºka yg ms<l s ,
= Ùá
8
OÈ–IaGhd œmf;ka –fokÜ we;á wjxl wh t;=ukag i;=gÙ'
21
³Iaghd –fokÜ fjkÜjg ³Iaghd o~qj• ,nkÜ iyØl há
œm;g m;a fjkÜ we;' tfy;a iÜokkaf.a mrmÜr
9
wNlaØlhdf.a niska bka Úoyia jkÜ we;'
22
–ÚiaiÜ œkdY fjØá W!frl=f.a fyd•fnys ¬
tfy;a o–Û wh m%Çfjka rka uq³j h• fia o
.e<fjØ' wkÜjK ldka;djf.a rE imÜj o
10
±ye– whg fi; ie,fik œg tfia u h'
23
k.rh mSØ % fjhsá o–Ûkaf.a uk f°<
fkd±ye–hka kisk œg yqfola hym; i|yd f›á
k.rh T,ajr y~ kóhs' ³okkaf.a me;=fuka
11
wjxl whf.a wdYSÈjdofhka Ùis jevla ke;'
24
k.rh Wiia fjhsá flfkla w; –g æ.yer fo;;a
tfy;a ³okkaf.a joÚka fmdfydi;a fjØá
th “| jefghs' ;j flfkla ±Š uiÜrel–ka fo;;a
12
ish wi,ajeishd fy<d oÙkakd æ<sº fjØ'
25
wkÜjKfhÙá ;Hd.YS,S jkak"
tfy;a kÜjKe;a;d Úy~ j is‡hs' tœg Tn
13
fla,d• m;=rkakd ryia fy<s lrhs' fmdfydif;la jkafkys há
tfy;a œYajdijka;hd wkHhkag wdOdr lrkak"
ryia iójd ;nd.Úhs' wkHfh` Tng wdOdr lrØ'
14 26
olaI kdhl;ajh keØ ;ek wkÜkga fkd ¡ OdkH /ia lrkakdg
fikó msúfyØá fikó idm lrkÜ we;á
tfy;a wkÜYdilhka /ila tfy;a th œl=Kkakd yg
is‡fhd;a rg iÜ/fla' wdisú ,efnkÜ we;'
15 27
fkdokak flfkl=g wem fjkakd hym; .ek •Èh lrkakd
œm;g me–fKhsá lreKdj ,nhsá
 ysf;damfoaY 11-12 769
7
tfy;a kmÜr fidhkakd ³Iagfh` jeˆ
kmÜr u ,nhs' ke;a;g u keØ fjØá
28
jia;j= flfÈ œYajdih ;nkakd tfy;a ±ye–hkaf.a mrmÜr
œh<s fld<hla fuka jefghsá ioyg u mjØhs'
tfy;a OÈ–IaGhd 8
–Úfil=f.a m%Çf› ;rug
wuq fld<hla fuka iYSl
% fjhs' Tyq lSÈØh ,nhsá
29
ish mjq, wjq,a lrkakdg tfy;a jxl is;
yq<x fndkak fjhsá wmlSÈØhg ,la fjhs'
fu`vhd meKj;d yg 9
mÜyq udkh fidh–ka
jyf,l= jkÜ we;'
30
OÈ–IaGhd ãjk jDlaIhla fuka l=i.skfa kka fm<Sug jvd
m, orhsá pd• .Øfhka
tfy;a ieyeis whg th keØ • hhs' ãœldj f.k hEu fhfyÙ'
10
31
n,kak" OÈ–IaGhd ±ye– wh
fudf,dj ¡ fyd| m%ØM, ,nhsá ish Øúika i;=kfa .a m%dKh .ek
Bg fld;r• jeŠfhka i,lØá
³Iaghd yd mdmsIG
a hd wo–Û wh
³Èœmdl fkd,n;a o@ Wkag l%Er;r h'
11
jer •úfhka j.d lrkakdg

12 wjjdoh ms<. s kakd

±kÜug fm• lrkafkÙá
tfy;a ;rjÛj fkdbjikakd
n;nq,; nyq, há
ÚIaM, jHdmdrj, fhfokakd
fu`vfhÙ'
fu`vfhÙ' 12
³Iaghdf.a n,fldÛj
2
i;amr
Ü eIhd ue‡ mjqrla fuka “| jefghsá
i–ºkaf.ka m%idoh ,nhsá tfy;a ±ye–hkaf.a mok•
tfy;a ioyg u mjØhs'
³Iag Wmd fhdokakd 13
³Iaghdf.a uqid nia
t;=udfK` Tyqg u u,m;la fjhsá
jrog m;a lrk fial'
3 tfy;a OÈ–IaGhd
³Iagl–ka –Úfil=g
œmf;ka ch .Úhs'
ia:r§ ãœ;hla ke;á 14
tla –Úfila ish joÚka
tfy;a
±ye–hdf.a .=K iM,j;a fjhsá
Ùis° uq,ks a W³rd±–h fkdyeÙ h' ;j –Úfila ;u Y%ufhka
4
.=Ki•mkak jÚ;dj m%ØM, ,nd.Úhs'
15
wef.a iajd– mÜreIhdg Ùre<Ùá wkÜjKhd ;ud yú hhs
tfy;a Tyqg ieu œg u is;d.Úhsá
wjuka f.k fok ldka;dj kÜjKe;a;d
Tyqf.a weglÛj,g ms<l s djÙ' Tjd nig ijka fohs'
16
5
±ye–hkaf.a woyia hÜlØ a iy.; há fu`vhd
³Iaghkaf.a l=uka;K % jxpÚl h' ish fl`mh jyd fmkajhsá
6 nqo•a u;d
³Iaghkaf.a jpk urK W.=,Ùá
tfy;a wjxl whf.a nia wmydih fkd;ld yúhs'
17
.e<•uÙ' we;a; Ùhkakd i;Hh olajhsá
11'31 1 fma³ 4'18
 ysf;damfoaY 12-13 770
2
fndre idlaIl s re jxpdj o olajhs' iÜofk` ish joÚka
18
fla,d• nia hibiÜre j<|Øá
lvqm;la fuka ;=jd< lrhsá lm‡fh` wmrdOh u fidhd hØ'
keKj;df.a nia 3
æj /l.kakd æœ /l.Úhsá
iÜj fi; f.k fohs' f°vu½jd œkdYhg me–fKhs'
19 4
we;a; Ùhk lg w,i wh wdid jqj;a
ioyg u ia:r § j we;á Ùis;a fkd,nØá
fndre Ùhk æj Ù%hdYS,S wh i› iem; u N=lØ a œ¢Ø'
tl fudfyd;lg mu×' 5
±ye–hd uqidjdo ms<l s ,= a lrhsá
20
kmÜrg udk n,kakdf.a isf;ys ³ok ni ;=ƒP h" jxpÚl h'
jxpdj we;á 6
o–Ûlu iÜokkag wdrlaIdj fohsá
idu i•uka;K % lrkakkag wo–Ûlu ³okka m%md;hg fy<hs'
mSØ
% h we;' 7
fmdfydi;a hhs fmkaj;;a
21
±ye– whg we;efula ³mam;a há
Ùis³ wk;=rla is³ fkdf› u há ³mam;a hhs fmkaj;;a
³Iaghkag we;efula fmdfydi;a h'
i;r æ.ska œm; .,d ths' 8
Okj;d ish Okh f.jd
22
fndreldr f;d,a æœ f’rd.; hÜ;h = ás
i–ºka yg ms<l s ,
= Ùá æ<s¹g tjeÚ ;Èckhla ke;'
wjxl wh 9
o–Ûkaf.a t<sh ¡maØu;a j nn<hsá
i–ºka yg msh % ukdm h'
23 tfy;a wo–Ûkaf.a myk
nÜo•
a u;d ;u ±kÜu .ek
Ú•f.k hhs'
mÜridr• fkdf°vhsá 10
Wvó=lu jdo œjdo weØ lrhsá
wkÜjKfh` ;u wkÜjKl•
m;=rejd yúØ' Tjd nia ms<. s kakka fj;
24
ldÈhlaIu w; rg md,kh lrhsá m%Çj we;'
11
w,ifh` jy,a fiajhg hg fjØ' Úrdhdifhka ,nk i•m;
25
is;;a ejq, jyd keØ • hhsá
–Úia is;g mSvd lrhs' jer •úfhka ,nk jia;j =
ldre×l jpkh ;j ;j jeŠ fjhs'
12
is;g mSØ
% h fohs' me;+ foh mud •fuka
26
OÈ–IaGhd ish wi,ajeishd yg is; l,Ùfrhsá
uófmkajhsá me;=u bÛ •u ãjk jDlaIhÙ'
13
³Iaghkaf.a udÈ.h Tjd nia fkd;elSu
Tjqka uq<d lrhs' lrorhg mdr lemSuÙá
27 Tjd nia ;elSu
w,ihd ovhf• .sh;a
lEug uia fkd,nhsá jdikdj f.k ths'
14
tfy;a lŠir –Úid meKj;df.a Wmfoia
idr wiajekakla ,nhs' ãjk W,am;Ùá
28
±ye– udjf;ys ãjkh we;á th urKfha u,m;aj,ska
wo–Û ufóys urKh we;' Tn uqohs'
15
fyd| keKkÜjK Úid

13 meKj;a mÜ;d
mshdf.a wjjdohg ijka fohsá
Wvó= –Úid ;rjÛj fkdi,lhs'
lreKdj ,efnhsá
f¿`ySkfa .a udÈ.h
œkdYh n,d hhs'
 ysf;damfoaY 13-14 771
16 3
nqo•
a u;d ys;du;d Ù%hd lrhsá fu`vhdf.a f°vu½ l;d
wÇkhd ish wkÜjKlu .ek ;udg u myr fok bm,Ùá
mdr†Û lrhs' m%d{hdf.a ÙhÜ•
17
wolaI Úfh`â;hd Úid Tyqg /ljrKh fokakÙ'
rg lrorhg m;afjhsá 4
.jhka keØ œg
tfy;a œYajdiS ;dkdmØhd wÛfldÛ ysia j we;á
æhÜKjÏ f.k fohs' .jhka weØ œg
18
wjjdo fkdms<. s kakd yg wÛfldÛ msø we;'
æ<sºlu yd Úka°j we;á 5
œYajdiS idlaIl s re
Wmfoia ms<.s kakd yg fndre fkdÙhhs(
f.!rjh we;' fndre idlaIl s refjla
19
uk f°< imÜrd.ekau fndrej u Ùhhs'
–Úidg iÜ–ysú h' 6
Wvó= –Úid m%Çj fidh;;a"
kmÜfrka wE;a •u th fkd,nhsá
wkÜjKhkag w–ysú h' nqo•a u;d myiÜfjka u ±kÜu ,nhs'
20
keKj;=ka weiÜre lrkak" 7
wÇkhd flfrka wE;a jkaká
Tn;a keKj;a jkÜ we;á Tyqg l,|la j;a ±kÜu keØ nj
wkÜjKhka weiÜre lrkak" Tng fmfka'
Tn œkdY jkÜ we;' 8
keKkÜjK weØ wh
21
œm; mœÛka ®yqne| thsá ãjk uó f;are•.ÚØá
iem; o–Ûkaf.a œmdlh fjhs' wkÜjK wh
22
iÜokkaf.a jia;j =
ish fu`vl–ka uxuq<d fjØ'
ish mrmÜrg Wreu fjhs( 9
wkÜjKhdg mdmh fi,a,uÙá
³okkaf.a jia;j =
wjxl whg mdm ludj
iÜokkag ys– fjhs'
23 wjYH fohÙ'
j.d fkdl< fl;aj, 10
æ<sºkag lEu Ø“h yeÙ h" Tf’ ³l iem okafka Tn u há
tfy;a whÜlØ a h Úid tajd mjd wka flfkl=g th
/ia lr.ekSug bvla ke;' Tn iuó œ¢h fkdyeÙ h'
11
24
f›je, fkd.kak mshd ³Iaghkaf.a Úfji œkdY jkÜ we;á
mÜ;dg i;=frÙá wjxl whf.a Úfji mjØkÜ we;'
12
f›je, .kak mshd mÜ;dg –;=frÙ' –Úfil=g yú hhs fmfkk uó
25
o–Û whg lEu ysóhla ke;á wjidkfha ¡ urKh œh yel'
13
wo–Û whg ljo;a l=i.sÚ we;' iskdf› mjd is;a ;ejq,la œh yelá
mSØ
% fha fl<jr fY`lh œh yel'

14
14
keKj;a jÚ;dj ³okd ish Ù%hdj, œmdlh ,nhsá
ish mjq, f.dvkókakS há iÜokd ;u Ù%hdj, m%ØM, ,nhs'
15
wkÜjK jÚ;dj kÝ.;d ;udg wefik ieu foh u
ish wØka u th “|oukakS h' œYajdi lrhsá
2 W.;d ;u mshjr fyd¢ka
wjxl –Úid
i–ºka flfrys .re“h we;af;Ùá œuid n,hs'
16
jxl –ksid m%Çjka;hd kmÜrg “h •
t;=uka fy<d oÙhs' bka m%f›i• fjhsá
14'12 ysf;` 16'25
 ysf;damfoaY 14-15 772
30
wÇkhd Wvó= • Úi,a is;" .;g iÜjh fohsá
³r æ. fkdn,d" Ù%hd lrhs' BÈIHdj" weglÛj,g ms<l s djÙ'
17 31
jyd Ùfmkakd æ<s¹g mSvd lrkakd
wkÜjK f,i Ù%hd lrhs' ish uejq•lre yg Úka° lrhsá
tfy;a kÜjKeØhd Ydka; j is‡hs' æ<s¹g lreKdj olajkakd
18 t;=ukag .re lrhs'
wkÜjKhkag fu`vlf•
32
m, œmdl Wreu fjhsá ³Iaghd
tfy;a kÜjKe;af;` ³Iag Ù%hdj,ska msúfyhsá
±kÜu kueØ Ùre< me<|.ÚØ' OÈ–IaGhd
19
kmÜfr` hym;=ka w“uqj ish ±ye–l–ka iÜ/flhs'
33
je| jefgØá kÜjKeØhdf.a isf;ys
³ofk` ±ye–hkaf.a f°rÛ <ó m%Çj mjØhsá
je| jefgØ' wÇkhd m%Çj .ek
20
æ<sk°a g Ùis u ys;jf;la ke;á Ùis;a fkdoÚhs'
34
fmdfydi;dg k• OÈ–IaGlu cdØhla Wiia lrhsá
fndfy` –;=fr` we;' ljr cdØhg jqj o mdmh Úka°jÙ'
35
21
flfkl= fy<d ±lSu mdmhÙá ldÈhlaIu Ú,Odøka yg
æ<sºkag wkÜl•md Ùøu jdikdjÙ' Úúf|` m%ikak fjØá
22
kmÜre Wmd fhdokakd hÜ;l= • meyer yúk whg
nrm;, jrola lrhsá T›yq o~qj• foØ'
hym; lrkakd
23
lreKdj o œYajdih o ,nhs'
jevl fh³fKd;a ãœldj ,ef’á
15 uq³ fudf<dla ms<;
fl`mh mylrhsá
r½ mrei jok ;ry wjqii
s r
=

a hs'
l;djg u jeÛfKd;a 2
meKj;df.a nia ±kÜu m;=rejhsá
æ<sºlu ,ef’'
24 wkÜjKhdf.a uqœka
keKj;=kfa .a Ùre<
fu`vlu .,d hhs'
Tjqkfa .a keKkÜjK f›á 3
i–¹fK` æjeiska uq½ f,dj
wÇkhkaf.a TÛkak
krUk fial"
Tjqkfa .a wkÜjKlu f›' iÜokka yd ³ooka
25
ienE idlaIl s re ãœ; .<jhsá msúlaid n,k fial'
fndre idlaIl s re ãœ; mdjd fohs' 4
uq³ fudf<dla joka
26
foaj .re“h we;a;d yg æœ rella jeÚ h"
wd;au œYajdih we;á tfy;a lÛl joka
Tyqf.a ´ orejkag wdrlaIdj o we;' –Úia is; ;=jd< lrhs'
27
foaj .re“h ãjk W,am;Ùá 5
fu`vhd ;u mshdf.a Tjd nia
thska kÜU fy<d oÙhs'
udrl u,mØka –fokafkys h' Tyqf.a wjjdoh i,lkakd
28
rcÏf.a ufyaYdlHh r¹ we;af;a kqjKeØfhÙ'
fikóf.a ixLHdj msg há 6
iÜokkaf.a Újfiys
fikó wvqlu Tyqg uæluÙ' i•m;a fndfy` há
29
fl`mhg mud jkakd ³okkaf.a jia;j =
b;d kÜjKeØ flfkÙá lror Wmojhs'
7
jyd Ùfmkakd meKj;=kfa .a jpk
ish fu`vlu œoyd mdkafka h' ±kÜu m;=rejd,hsá
 ysf;damfoaY 15 773
21
wÇkhkaf.a jpkj,ska wkÜjKhd yg fu`vlu mSØ % hÙá
tjekakla is³ fkdfjhs' tfy;a keKj;d
8
³okkaf.a mÜo mÝcd fl<ska bæúhg u hhs'
22
i–ºkag ms<l s ,= Ùá Wjfoia keØ j yok ie,eiau
iÜokkaf.a he³• t;=ukag i;=gÙ' Úire fjhsá
9
³okkaf.a Ù%hd l,dmh fndfy` Wjfoia weØ œg
i–ºkag ms<l s ,= Ùá th ire fjhs'
23
hy uó hk whg iܳiÜ ms<;
s r
= la ¡u
t;=udfK` fm• lrk fial' –Úfil=g mSØ % hÙá
10
hy uó yer hk whg ;ekg T“k jpkh mejiSu
;o o~qj• we;á Bg;a jvd mSØ % hÙ'
24
wjjdoh kÜreiaik wh kiskÜ we;' keKj;d
11
md;d,h yd wmdh jqj o md;d,h foi my<g fkdj"
i–ºkaf.a ne,afuka ieó• ke;á ãjkh foi by<g
tfia k• –Úia yoj; .uka lrhs'
25
t;=ukaf.a ne,afuka i–¹fK` Wvó= jQjkaf.a f.af°r
ieóœh yeÙ o@ jkik fialá
12
Wvó= –Úid wjjdoh kÜreiaihsá jekaoUqjf.a f.j;= iSud
Tyq meKj;=kfa .a woyia wdrlaId lrk fial'
26
fkdœuihs' ³okkaf.a woyia
13
i;=Û is; uqyKq t<sh lrhsá i–ºka yg ms<l s ,
= Ùá
fi` ³l is; foorjhs' msœ;=re is;a weØ whf.a jpk
14
keKeØfh` ±kÜu fidhd hØá t;=ukag mSØ % fhÙ'
27
wkÜjKfh` fu`vl–ka Ok f,`NS –Úid
;DmaØhg m;a fjØ' ish mjq,g lror f.k fohsá
15
mSŠ;hkag w,a,ia kÜreiaik –Úid
yeu oji u wiÜn ækhÙá æ.dhÜ j<|hs'
28
i;=Û is; weØ whg ±ye–hd ms<; s r
= la ¡ug fmr
yeu° u uó=,a Wf<,Ù' is;d n,hsá
16
lror iys; fkd±ye–hd jyd ms<; s r
= e fohsá
œmÜ, iem i•m;g jvd" thska lror f.dvla weØ fjhs'
29
i–ºka flfÈ .re“h weØ j i–¹fK` ³okka fjØka
ysólu fyd| h' wE;a j is‡k fialá
17
ffjrh weØ j tfy;a iÜokkaf.a he³ug
ri ui÷jq½ nq¡ug jvd" ijka fok fial'
30
fifkyi weØ j iskyd uqyK q uk mskjhsá
®KÏ le| ”u fyd| h' iÜn mÜj;a weóm;g iÜj iem fohs'
18 31
jyd Ùfmk iÜ® –Úid hym;a wjjdohg
l,y Wmojhsá lka fok ;eke;af;a"
bjis,js ka;hd l,y ixisºjhs' keKj;=ka w;r keKjf;Ù'
19 32
w,ihdg mdr lÛ udj;Ùá wjjdo tmd lrk –Úid
wjxl whg th rc udj;Ù' ;udg u i;=frla fjhs'
20
keKj;a mÜ;d mshd mSØ % fhka mskjhsá Wjfoia wikakd
tfy;a wkÜjKhd uj fy<d oÙhsá jeŠ jeŠfhka keKkÜjK ,nhs'
 ysf;damfoaY 15-16 774
33 13
foaj .re“h wjxl l;dny rdc m%idoh ækhsá
m%Çf› mdi,Ùá we;a; mjik whg
hgy;amy;alu rcjre m%ikak h'
.re nqyu
q ka ,e”ug uóÙ' 14
rcÏf.a Woyi udr ´;fhl= jekak"
keKj;d ta Woyi ixisºjhs'

16
2
is;œ
= ,s ie,eiau –Úid i;= há
wjika ;SrKh i–ºka fj; h'
;u Ù%hdj,sh yú hhs
15
rcÏf.a uqyfq Ka nenf<k t<sfhys
ãjkh we;á
rdc m%idoh
–Úid is;hsá jika;fha jeys j,dl=<la jekak'
tfy;a i–¹fK` 16
rkg jvd meK o
Tyqf.a we;=<dka;h œuik fial' úæhg jvd keK o
3
Tf’ Ù%hdj,sh i–ºka yg m%ikak h'
lem lrkaká 17
kmÜfrka je<lSu
tœg Tf’ wruqKÏ bÛ jkÜ we;' wjxl whf.a rdc udj; há
4
i–ºka uejQ yeu fohg u Tf’ lsh% d udÈ. .ek m%f›i• •
brKula we;á æœ /l.kak'
³okkaf.a brKu œkdYh f›' 18
œm;g fmrÛfjka wyxldrh o
5
Wvó= is;a weØ wh jeˆug fmrÛfjka Wvó=j o hhs'
i–ºkag ms<l s ,= Ù' 19
Wvó= wh iuó
Tjqkg a o~qju islr = e h' fld,a,h fn°.ekSug jvd"
6
foœºka flfÈ
hgy;a isØka
mlaImd; j œYajdiS j is‡kaká
æ<sºka weiÜre Ùøu hym;'
foœ;=u Tf’ m› lud lrkÜ we;' 20
fo› joka i,lk whg i› iem; o
i–ºka flfÈ .re“h olajkak"
i–ºka woyk whg jdikdj o we;'
Ùis kmÜrla Tng fkdjkÜ we;' 21
7
–Úfil=f.a l,aÙh % dj,g isf;ys m%Çj we;a;d keKjf;Ùá
ish –hÜre niska wka wh k•ud .Úhs'
i–ºka i;=Û jk œg" 22
kÜjKe;a;df.a m%Çj
Tyqf.a i;=fr` jqjo
Tyqg ãjk W,am;Ù'
–;=rka jkÜ we;'
8
jxll–ka ,nk tfy;a wkÜjKhdg b.eka•fuka
iem i•m;a rdYshg jvd jevla ke;'
23
wjxll–ka Wmhk keKj;d l;djg fmr is;d n,hsá
w,amhla jqj o hym;' Tyq mjik fohska ±kÜu æhÜKÏ fjhs'
24
9
–Úid ie,eiau idohs" msh
% jok — joh fuka
i–¹fK` Tyqf.a .uk lgg ri h" weóg .=K h"
25
yiÜrejk fial' –Úfil=g yú hhs
10
rc f;u foœ wkÜyiska l;d lrhs' fmfkk uó jqj o"
tneœka Tyqf.a ;SrK Újeræ h' urKfhka wjika œh yeÙ h'
11 26
;=,d iy ;rdæ yú j Ø”u id.skk a l•lrejd jevg hjhsá
foœ ;=ukaf.a leue;a; h" id.skka Újd.ekSu
yú mŠ Ndœ;h t;=ukaf.a woyi h' Tyqf.a wruqK fjhs'
12 27
m›l• Úúºkag ms<l s ,= Ù" ³okd kmÜre lgl;d m;=rejhs(
isyiÜk r|kafka ±ye–lu u; h' Tyqf.a æj" ±fjk .skka Ù'

16'25 ysf;` 14'12

 ysf;damfoaY 16-17 775
28
l,yldø wh jdo fNao m;=rejØá fydrfndre l;dj
fla<d• Ùhkafk` –;=reo• “|,Ø' W;=ful=g
29
°uúlfh` –;=rka uq<d lrØá Bg;a jvd fkd.e<fmhs'
Tjqkfa .a œkdYhg uó mdoØ' 8
iuyre w,a,i is;– = Kle hs is;Øá
30
fof;d, ;o lr.kakd yefrk yefrk w;g
œm; f.k fohsá Tyqg jdikdj we;e hs
weia fldKÙka bós lrkakd l,amkd lrØ'
kmÜr is;hs' 9
wkÜka l< jro is;g fkd.kakd
31
meiÜKÏ ysi f;o Ùre<Ù" –;=ou æhÜKÏ lrhsá
th ,efnkafka ±ye– ãœ;hÙÚ' th u;= lr lr n,kakd
32
bjiSu" –;=ou “|ouhs'
n,;,j,g jvd m%Yia; há 10
wkÜjKhdg myr ishhlg jvd"
wd;auoukh" kÜjKeØhdg tl wjjdohla
kqjrla hg;a lr.ekSug jvd jev°hl fjhs'
w.fka h' 11
kmÜrdf.a tl u wruqK
33
;SrKhla .ekSug ler,s .eiSu há
mi weg oukÜ ,ef’á tneœka Tyq fj; kmÜre ´;fhl=
;SrKh fokafka i–¹fK` h' tkÜ Úh; h'
12
fu`v fohla lrk fu`vfhl=
17 w~onr weØ f.orl
ux., fN`ck je<£ug jvd
idu°kfhka
yuq •ug jvd"
megjqka keØ jqKÏ je,yskk a lg
uqyK
q mEu hym;'
œh<s mdka lE,a,la lEu fyd| h' 13
2 l< fyd|g krlla lrk
kdiaØldr mÜf;l= is‡k ;ek
–Úidf.a Újiska
isys kÜjK weØ °ihd md,lhd fjhs'
œm; my j hk ojila
fidfydhÜrka w;r Wreufhka
tkafka u ke;'
fldgila o Tyq ,nhs' 14
3 kvqyn mgka.ekSu
ú¡ fi`æis lr ne,Sug fl`jh o
wuqKla “£u jeÚ há
rka fi`æis lr ne,Sug
W³k o we;á jdo œjdo yg.kak fmr
–Úia is; fi`æis lr ne,Su tajd je<ela•u fyd| h'
15
i–ºka wf;a h' ³okka Úf°ia lrk –Úid o
4
kmÜrd kmÜre l;dj,g lka fohsá iÜokka if°ia lrk –Úid o
fndreldrhd fndre jokg i–ºkag tl fia ms<ls ,= Ù'
16
ijka fohs' ±kÜ• f;are• keØ fu`vfhl=g
5
æ<s¹g Wiܽ-œiܽ Ùøu wOHdmkh i|yd œho• Ùøfuka
uejq•ldr foœºg wjuka ÙøuÙ' jevla weoa o@
17
wkÜkfa .a ³la œm;a .ek –;=re;=fu`
mSØ
% fjkakdg o~qju islr= e h' ³la iem foflys u –;=fr` há
6
uy® œfha TÛkak k• fidfydhÜrka is‡kafka
orejkaf.a orefj` h' œmf;a ¡ w; ¡ug h'
18
orejkaf.a mdr†Ûj k• wi,ajeishdf.a Kh;=reiaj,g
Tjqkfa .a mshjre h' ueæ • w;aØldrula fokakd
7 isys kÜjK keØ –ÚfiÙ'
yrnr l;dj
19
fu`vfhl=g fkd.e<fmhsá onrhg msh % lrkakd
 ysf;damfoaY 17-18 776
mdmhg msh % lrhsá meyer.ekSu o yú ke;'
6
Ú;r mÜridr• f°vkakd fu`vhdf.a l;dnyska
lrorhg f°r wúhs' jdo œjdo weØ fjhs"
20
jxl is;g iemi•m;a ke;" Tyqf.a lg Úid .=‡ neg ,nhs'
lm‡ whg ³la œm;a we;' 7
wÇkhdf.a lg Tyqf.a œkdYh f›á
21
wkÜjK mÜ;df.a mshdg fi`³l we;" Tyqf.a u jpk Tyqg u W.=,la f›'
fu`v mÜ;df.a mshdg mSØ% hla ke;' 8
lgl;d rij;a wyrÙ"
22
i;=Û is; uyd T!IOhÙá th .s,.ekSug ljqre;a leueØ h'
“ºKÏ is;Ùka weóm; jeyeø hhs' 9
w,ihd yd kdiaØldrhd
23
´Is; œÚilrefj` tl j,af,a fmd,a jeÚ h'
ryia w,a,ia .ÚØá 10
i–ºkaf.a kduh uy n,fldÛjÙá
bka hÜlØ a h whÜlØ
a hg fmr<Ø' ±ye–fh` tys ³j f.dia iÜ/flØ'
24
±kÜ•f;are• weØ 11
fmdfydi;d" ;u Oki•m;
–Úidf.a b,lalh m%Çj há n,j;a k.rhla jgd ³jk
tfy;a fu`vhd b,lalhla keØ j Wia fldÛ mjÜrla f,i is;hs'
bnd.df;a hkafka h' 12
œkdYhg fmrÛfjka Wvó=lu we;á
25
wkÜjK mÜ;d ish mshd yg fY`lhÙ" f.!rjhg fmrÛfjka
je´ ujg ³lÙ' hgy;alu we;'
26
±ye– whg ov .eiSu kÜi³Ü iÜ há 13
ms<;s r= e ¡ug fmr ijka fokaká
W;=uka yg myr ¡u ke;ak• Tn
b;d u kÜi³Ü iÜ h' fu`v Úkaæ; flfkla jkÜ we;'
27
æj oukh lrkakdg m%Çj we;á 14
–Úfila ish wd;au YlaØfhka
;ekam;a is;la weØ whg
f,v ³la WiÜ,hsá
jegySu we;'
28 th “| jeÛfKd;a
fu`vhd mjd Úy~ j is‡k œg
ljfrl=g th bis,h s yeÙ o@
keKjf;l= fuka ie,flaá 15
nqo•
a u;a is; ±kÜu ,nd.Úhsá
lg mshdf.k is‡k œg
keKj;df.a wjOdkh
nqo•
a uf;l= fuka .Kka .efka'
m%Çj foig h'
16
Tn fok ;Hd.h
18 yqol,dj jik –Úid
;u u;h u wkÜ.ukh lrhsá
ljr Wjfoilg jqj o Ùfmhs' m%Nj
Tng w®;a f°rj,a wer fohsá
+ rhka fj; hdug
2
wkÜjKhd hula f;are•.ekSug wjia:dj o i,ihs'
17
leue;a;la fkdolajhsá Widœfha ¡ œ;aØh
Tyqf.a tl u leue;a; yria m%Yk
a wik ;=re
;u mKaŠ;lu yqjd ±la•uhs' me–×,a, idOdrK hhs fmfka'
18
3
³Iaglu weØ ;ek Úka°j we;á mi weg ±—fuka
f.!rjh keØ ;ek ,Ðcdj we;' Widœfha kvqjla œi¢h yeÙ h"
4
–Úidf.a Ùhuka" n,j;a fof.d,a,la w;r
uy ihÜr fuka .eUqre h" iduh weØ l< yeÙ h'
19
.,d hk f°<la jeÚ h" fidfydhÜrdg w; fok fidfydhÜrd
fkdisf|k W,am;la jeÚ h' n,fldÛjla jeks há
5 fidfydhÜrd iuó onr lf<d;a
œÚYapfha ¡"
³okkag jdish ie,iSu o Tyq Tng f°r jikÜ we;'
20
iÜokkaf.ka hÜlØ
a h –Úfil= mjik foa .ek j.lSu
 ysf;damfoaY 18-19 777
9
Tyq u ±úh hÜ;= h' fndre idlaÙlreg o~qju Úh; há
ta msg Tyqf.a m%.Øh r¹ we;' uqidjdoh foikakdg œm; islr = e h'
21 10
ãœ;h yd urKh fu`vfhl=g kdhl;ajh fkdfyd”á
Tf’ jpk u; r¹ we;á w•mØl• Ùøu jy®kag
tajdfha m%Øœmdl Tf’ u j.lSu h' Ùisfia;a fkdfyd”'
22 11
“ú|l fidhd .kakd isyls ,amkdj we;a;d
hym;la fidhd .kSá jyd fkdÙfmk iÜ® há
foœºkaf.ka ,;a m%idohÙ' wkÜkfa .a jro fkd;ld yeøu
23
æ<s¹ k• ne.Em;a j wheæhsá W°r .=KhÙ'
Okj;d k• r½ ms<; s r
= la fohs' 12
rcÏf.a Woyi
24
iuyr –;=fr` isy rfol=f.a .Èckdj jeÚ h"
l,lg muK h' Tyqf.a lreKdj
iuyr –;=fr` ;K u; msÚ “º jeÚ h'
fidfydhÜrkag;a jvd ys;j;a h' 13
wkÜjK mÜ;d mshdf.a œkdYh f›'
neK jæk “ú|

19 wjxl .Ø.=K weØ æ<s¹

jxpd l;d Ùhk fu`vhdg jvd
W;=• h'
14
fkdkej;S jysk jeiaiÙ'
f.j;= yd jia;j =
mshdf.ka ,efnk WreuhÙá
2
±kÜfuka f;dr WfoH`.h kÜj×ka Ù%hd lrk “ú|
fyd| ke;" foœ ;=u fok ¡ukdjÙ'
blauka •fuka lror weØ f›' 15
l=i; S lu nr Úkaog muqKj Ï hs'
3
iuyre fu`vl–ka l•ue<shd id.skfa kka fmf<hs'
œm;g m;afjØá 16
foaj kSØ ms<m s æk whg æ.dhÜ we;"
miÜ j i–ºka yg f°ia ;nØ' tajd uóyúk whg urKh we;'
4 17
i•m;a weØ ;ek –;=fr`;a nyq, há æ<sºkag fokakd
³mam;dg weØ –;=rd;a keØ • hhs' i–ºkag Khg fohs"
5
fndre idlaÙ Ùhkakdg miÜ j i–¹fK`
o~qj• Úh; há Tyqg jeŠ jeŠfhkÜ;a fok fial'
uqidjdo foikakdg 18
nd, œfha ¡ u
Úoyia •ula ke;' mÜ;g
= o~qj• ¡ yslu
a jkak"
6
fndfy` fok f,dl= f,dlalkaf.a tfy;a uefrk ;r•
fyd| ys; fidhØá Tyqg fkd;<kak'
fkduiÜre j fok –ksidg 19
jyd Ùfmk wh o~qj• œ¢kÜ we;á
ld;a ljqre;a –;=fr` fjØ' Tn Tyq jrla –³j;a
7
æ<s¹f.a ish® fidfydhÜfr` kej; kej; th Ùøug is³ f›'
Tyq wmsh% lrØ" 20
wjjdohg ijka ¡ Wmfoia ms<. s kaká
tfia k•" tœg Tn u;= oji
Tyqf.a –;=fr` Bg;a jeŠfhka keKjf;la jkafkys h'
21
Tyqf.ka ³re fkdfjoa o@ –Úid isØka
Tyq Tjqka miafia ³j;;a fndfy` foa wruqKÏ lrhsá
Tjqkg a <x œh fkdyeÙ h' tfy;a ia:r § jkafka
8 i–ºkaf.a wruqK h'
m%Çj ,nd.kakd
22
wÈ: iso• a h id°.Úhsá –Úfil=f.a me;=u œh hÜ;fa ;a
isys kÜj×ka Ù%hd lrkakd ohd lreKdj há
fi!Nd.Hh i,id.Úhs' æ<sºlu jxllug jvd fhfyÙ'
 ysf;damfoaY 19-20 778
23
i–ºkag .re“h" ãjkfha uó há mÜridr• f°vk wh fndfy` h"
ta uó hk –Úid œmØka ³re j tfy;a ienE œYajdiS flfkl=
;DmaØhg me–fKhs' fi•u l½Úl fi•uÙ'
24 7
w,ihd n;a ms~ .kak i;a.K = j;a wjxl msfhl=f.a orefj`
nºkg w; ouhs" Nd.Hjka;fh` h'
tfy;a th lgg .kak mjd 8
isyiÜka wrd kvq wik rfcla
l•ue<s h' ish keKeiska yú jeræ œi|hs'
25
Wvó= –Úidg ;<kak" 9
ööuf.a is; msúis³ há
wkÜjKhd keKj;a jkafka tœg h' uf.a m› fia¡ we;e÷÷hs
f;are• we;a;dg Tjd nia fokak" Ùh yeÙ flfkla
Tyq ±kÜu ,nkafka tœg h' fudf,dj weoa o@
26
mshdg .ryk" 10
fohdldr ;rdæ o
uj f.oúka msgux lrk mÜ;d" fohdldr l,ka mŠ o we;'
ysúT;ma keØ" tajd i–ºka yg ms<l s ,
= Ù'
Úkaæ; flfkÙ' 11
27 <ufhl=f.a Ù%hdj,ska
wjjdohg ijka fkdfok mÜ;d"
Tyqf.a pú;h fy<s f›"
m%Çf› jpkhg
thska Tyqf.a wjxllu o
msÛmd hkÜ Úh; h'
28 msúis³lu o ±k.; yeÙ h'
kSp idlaIls re hÜlØ
a h fmr<hsá 12
³ok nia jrog rel=,a fohs' weiSug lK o" ne,Sug wei o
29
Wvó= –Úydg o~qju islr = e há hk fol u uejqfha i–¹fK` h'
13
fu`vhdg li myr Úh; h' Úkaog msh % jqjfyd;a
Tng æ<sºlu we;'
fkdÚ° wjæ j is‡fhd;a
20 uoHmdkh fla,d•lrefjÙá
iÜrdmdkh l,ylrefjÙá
”u;al–ka uq<dfjkakd
14
l=i mÜrd lEu we;'
mdúfN`.slhd .sÚ .Kka .ek
fu`vfhÙ' fjf<¹g f°ia kóhs"
2
rdc fl`mh tfy;a t;eÚka .sh œg
isxy rdcfhl=f.a .Èckdj fuka ;u jdish .ek lhsjdre Ùhhs'
15
“hlre há f,dfjys rkau; q = fld;r• we;;a
rcÏka fl`m lrkakd keKj;a Ùhuk ³È,N ue×lÙ'
16
ish mKg ydÚhla muqKj Ï d.Úhs' wuq;fa ;l=g wem jk œg
3
«kE u fu`vfhl=g wemjkakdf.a weºu .kaká
onrhla wer™h yeÙ há th Tyqf.a w;aØldru fuka
bka je<lS isˆu ;nd.kak'
17
–Úfil=g f.!rjhÙ' fidrd.;a lEu lgg ri h"
4 tfy;a miÜ j th lf† mia fuka h'
Úhu lkakfha ¡
18
jemsøug w,i jk f.dœhdg fyd| wjjdo weØ œg
lmk ld,fha ¡ Tng iM,h we;á
wiajekakla ke;' ish•Ü ie,iÜu keØ j
5
–Úia isf;a woyia rK“ug fkdhkak'
19
.eUqre <s|l j;=r jeÚ há jdpd,hd ryia t<sor› lrhsá
keKkÜjK weØ wh f°vu® whf.ka
th weo.ÚØ' wE;a jkak'
6 20
ish mlaImd;lu .ek mshdg fy` ujg fy`
 ysf;damfoaY 20-21 779
3
f°ia Ùhk whf.a ãœ;h ±ye–lu yd hÜlØ a h bÛ lrkak"
.k÷ºfÈ Ú• hk mykla jeÚ h' th mÜo m~qrej,g jvd
21
uq, ¡ jyd f.dvkók i•mØka i–ºkag m%ikak h'
wkaØf• ¡ jeŠ fi;la ke;' 4
Wvó= ne,au o wyxldr is; o
22
kmÜrg kmÜr lr– hs fkdÙhkak" hk f• m›
i–ºka flfÈ œYajdih ;nkak" ³okkaf.a pú; ,laIK f›'
t;=udfK` kÜU iÜrÙk fial' 5
ys;d u;d"
23
fohdldr l,ka mŠ Ù%hdYS,S j jev lrk –Úidg
i–ºkag ms<l s ,
= Ù" iuDoa•h Úh; há
fydr ;rdæ iܳiÜ ke;' blaukaldr –Úidg
24
–Úfil=f.a .uka uó æ<sºlu islr = e h'
i–¹fK` fufyh jk fial" 6
jxpdfjka fmdfydi;a jk
tfia k•" hful=g ;ud hk uó –Úidf.a jia;j =
f;are•.; yeÙ o@ —³ula fuka my j hhs"
25
ndrhla fjkak fmr is;d n,kak" Tyq
ndr •fuka miÜ urKfha u,m;aj, o megf,a'
<;e•fuka m,la ke;' 7
hÜlØa h lrkak wlueØ Úid
26
keKj;a Úú¹ ³Iagfh` ;ukaf.a u
jrolrejka fidhd n,d" wmrdOj,ska jekfiØ'
ohd œrys; j ±Š o~qj• fohs' 8
27 jrolrejkaf.a uó weo há
–Úidf.a yDohidlaIh s
Úf°ia whf.a Ù%hd fl<ska h'
i–¹Kka ±,ajQ mykÙá 9
l,yldø “ú|l iuó
thska Tyqf.a uq½ wNHka;rh
f.or œiSug jvd
œÚœo fmfkhs'
28
lreKdj yd wjxllu wÛf› uq,,a l œiSu fyd| h'
10
rcÏg wdrlaIdj i,ihsá ³okkaf.a is;
±ye– nj Tyqf.a isyiÜk kefukafka kmÜrg u há
;yjqre lrjhs' Tjqkfa .ka Ùisfjl=g
29
fh!jkhkaf.a w,xldrh lreKdjla ke;'
11
Tjqkfa .a ldh YlaØh f›á Wvó= –Úidg ;<kak"
jDoaOhkaf.a f.!rjh tœg kÝ.;d .=rel• ,nhs'
Tjqkfa .a meiÜKÏ ysi f›' keKj;dg Tjd nia fokak"
30 tœg Tyq jeŠfhkÜ;a ±kÜu ,nhs'
jeræ uó yú uó lr.ekSug k•
12
we;e• œg ±ye– foœ¹fKda ³okkaf.a mrmÜr
³la nr w;a±lS• wjYH f›' wjika lrk fialá
³okka œkdY lr ouk fial'

21
13
rcÏf.a is;•
= me;=• æ<s¹ fudr.ik l,"
i–ºkaf.a md,kh hgf;a h" ijka fkdfokakdf.a lkak,›jg
t;=udfKda tajd æh mdrla fuka ijka fok flfkla ke;'
14
úis w;g yrjk fial' ryiska fok Ø<sKh
2
–Úfil=g ;uka lrk fl`mh ixisºjhsá
fldhs foh;a yú hhs fmfka" fydfrka fok w,a,i
tfy;a i–¹fK` fl`md.aÚh Újhs'
15
–Úia yoj; hÜlØa h bÛ jk œg
Ùrd n,k fial' iÜokkag i;=g o ³okkag œm; o
 ysf;damfoaY 21-22 780
29
me–fKa' ³Iaghd lm‡ uqyK q la fmkajhsá
16
m%Ç udjf;ka uq<d j hk –ksid wjxl –ksid ;ud hk uó .ek
u<jqkfa .a f,`lfhys jihs' l,amkdldø fjhs'
17 30
iem fi,a,ug we®• jkakd m%Çj" ;SlIa K Çkh"
ysóukg nishás wkÜYdikh"
u;amekg yd iem æœhg i–ºkag œreoaO k•"
we®• jkakd f•jdhska jevla ke;'
31
Ùis lf,l fmdfydi;a fkdfjhs' hÜo “fuys wYaj fiakdj
18
³okka iÜokka yg fok jo ieriS is‡h;a"
³okka msgg u wdmiÜ me–fKhs' chYSh
% tkafka i–ºkaf.Ú'
19
neK jæk" onrldø “ú|l iuó

20
œiSug jvd
ure l;rl ;Úhu œiSu fyd| h' 22 Ok i•Ndrhg jvd
fyd| kduh o
rka ú¡j,g jvd
keKj;df.a Úfji
iemi•mØka msø we;' f.!rjh o w.fka h'
2
tfy;a wkÜjKhd kdiaØldrfhÙ' i–ºka w“hi
21
±ye–" ldre×l ãœ;hla fmdfydi;d yd ³mam;d w;r
.; lrkaká fjkila ke;"
tœg Tn ãjkh o i–¹Kka ta fofok u uejQ neœÚ'
3
hÜlØa h o f.!rjh o ,nkafkys h' kÜjKeØhd œm; ³r Øhd ±l
22
Wmdfhys olaI fifkœhd whska fjhs'
wœ .;a n< fin½ka rÙk tfy;a wkÜjKhd fl<ska u
Bg f.d³re • ³la œ¢hs'
kÜjrlg k.sh's 4
hgy;alu o
Tjqka œYajdih ;enQ fldÛ mjqre
i–ºka flfÈ .re“h o weØ ;ek"
“| fy<hs'
23 i•m;" f.!rjh yd æ.dhÜ we;'
œm;g fkdjeˆ iÜ/Ù j bkak k• 5
jxl whf.a udjf;ys
lg /l.kak'
24 lÛ mºre yd u,m;a we;á
.Èœ; Wvó= –Úidf.a ku
ish æœh .ek i,lkakd
ö.rykakd÷ hkÜh's tajdfhka ³re j is‡hs'
Tyq WoaOƒP j wyxldrfhka 6
orejd nd, œfha ¡ u hy uó hjkak"
Ù%hd lrhs' tœg Tyq uy® œfha¡;a
25
oE; fjfyid jev fkdlrk w,ihd bka bj;a j fkdhhs'
Tyqf.a u urKhg uó mdohs' 7
fmdfydi;a;= æ<sºka flfrys
26
oji mÜrd Tyq wdYd jk foh n, mdØá
Tyqg ,efnkafka ke;á Kh .kafk` Kh fokakdg
tfy;a ±ye– –Úid fohs" jy,a fjØ'
fkduiÜre j u fohs' 8
whÜlØ
a h jmÜrkakd
27
³okka mÜok hd. mÝcd œm;aØh lmd .Úhs'
i–ºkag ms<l s ,
= Ù" Tyqf.a lghÜ;j = , wjidkh
jeræ fƒ;kdfjka mÜok œg œkdYh h'
jeŠfhkÜ;a ms<l s ,
= Ù' 9
l=½KÏ .=fKka æ<sºka yg
28
fndre idlaÙlre jekiS hhsá lEu fok wh
idjOdk j ijka fokakdf.a joka fi;a isú ,nkÜ we;'
10
iÜ/lS mjØhs' wyxldr –Úid ³úka ³re lrkaká
 ysf;damfoaY 22-23 781
tœg ;róh" œjdo yd wj,do wirKhd wirK Úid
kjØkÜ we;' Widœfha ¡ Tyqg mSvd fkdlrkak'
11 23
iÜ–ysú ni rdc m%idoh ækhsá ukao" i–ºka Tjqka fjkÜfjka
tfy;a i–ºka leueØ fmkS is‡kÜ we;'
ÚÈu, is;a weØ whg h' Tjqkfa .ka meyer.kak whf.ka
12
i–¹fK` uqidjd¡kaf.a jokays meyer.kÜ we;'
wi;Hh fmkajk fialá
i;Hh /lSug lreKÏ fhdok fial' -2-
13
öömsg; isxyfhla is‡hs"
•æhg .sfhd;a ud uefrkÜ we;e÷÷hs 24 jyd Ùfmk wfhl= iuó
w,ihd Ùhhs' –;% fkdjkaká
14
fjióklf.a lg fl`mfhka mÜmr Ü k flfkl=
.eUqre j<la jekaká weiÜre fkdlrkak'
25
i–ºkaf.a fl`mhg md;%jkafk` tfia lf<d;a Tn;a
ta jf<a jefgØ' ta krl .Øj,g
15
<dul jev Ùøu we’neys jkÜ we;'
<uhskfa .a iyc .ØhÙ' Tn u,m;lg o wiÜjkÜ we;'
f›je, Ndœ;fhka
th ³re l< yeÙ h' -3-
16
flfkla æ<sºka fm<Sfuka
26 Wlia fokakkaf.a .Kkg
fmdfydi;a fjØ'
tl;= fkdjkaká
fmdfydi;=kg a ;E.sfn`. ¡fuka
wka flfkl=f.a Kh;=reiaj,g
flfkla æ<sº fjØ'
wem fkdjkak'
27
wdmaf;`mfoaY Øy wemh f.•ug
17 udf.a WmfoaYhkag ijka fokaká Tng fkdyeÙ jQfjd;a
udf.a wkÜYdikdjkag Tjqka Tf’ Úok hyk mjd
ys; fhdukak' f.k hkakg neú ke;'
18
tajd isf;ys Úoka lr.kaká
l;dnfya ¡ WmÜgd olajkaká -4-
tœg mSØ% h Tn i;= jkÜ we;'
19 28 Tf’ uq;k
= –
a ;a;ka msyfs gjQ
Tf’ œYajdih
i–ºka flfÈ ;nkaká mer× udhs• .,a
ud wo mjik f• Tjd nia ta i|yd h' Ùis œfgl fjkia fkdlrkak'
20
±kÜu yd keKj;a Wmfoia iys;
ÙhÜ• Øyla -5-
uu fuys ,shd ;n–'
21 29 ;u lghÜ;= .ek oial• mdk
tfia lr we;af;a"
ukÜIHfhla isˆ k•"
Tn tjQ wh fj;
yú ms<; s r
= la f.k hk ms×i h' Tyq fmd³ ckhd w;r fkdj
Tng i;Hh ms<n s | Çkh rcÏka w“hi jecfUkÜ we;'
fok woyisÚ'
-6-
- 1-
22 æ<s¹ æ<sº Úid
Tyqf.ka whÜ;= jdishla fkd.kaká
23 Tn rc l=ufrl= iuó
lEug ys¢k l,
w“uqfjys weØ foa .ek
 ysf;damfoaY 23 782
11
l,amkdldø jkak' ukao"
2 Tjqkfa .a –³•ldrhdfK`
Tn lEor k•
lEorlu oukh lr.kak' n,i•mkak há
3
Tyqf.a rij;a lEug .scÏ fkdjkak" t;=udKka Widœfha ¡
fuh Tn /jˆf• Wmdhla Tng œreoaO j fmkS is‡kÜ we;'
jkakg neú ke;'
- 11 -
-7-
12 Tf’ is; œkhg o
4 fmdfydi;a jkakg Tf’ lka m%Çjg o
fkdfjfyfikak" fhduq lrkak'
ta woyi Tf’ isØka w;ayúkak'
5 - 12 -
jia;j= foi n,k œg u
th mshdm;a ujdf.k" 13 orejdg o~qj• Ùøug
rdcd,sfhl= fuka wæuæ fkdlrkak"
wyig mshdUd hkÜ we;' fl`Û mdr ³kakdg
-8- Tyq uefrk tlla ke;'
14
fl`Ûfjka Tyqg ;<kak"
6 uiÜfrl= iuó lEug thska Tyqf.a ãœ;h /flkÜ we;'
fkdhkak"
Tyqf.a m%Ó; wdydr je<£ug - 13 -
f,d,a fkdjkak'
ta lEu flia frdola fuka 15 udf.a mÜ;h
% "
W.=fÈ ysr fjkÜ we;' Tn keKjf;l= jqfKd;a
7
öö;j fn°.kak" fyd|g lkake÷÷hs ug;a fld;r• mSØ
% hla o@
16
Tyq Ùh;;a" Tn keKj;a foa mjik œg
Tyqf.a is; wjxl ke;' udf.a yoj; mskd hhs'
8
tœg Tn lE foh judrd,Sug - 14 -
Tng is³ jkÜ we;'
Tn l< m%Yxidfjka 17 mœÛka wdoÈYhg fkd.kak"
jevla fkdjkÜ we;' æjd ? folays
i–ºkag .re“h olajkak'
-9- 18
tfia lf<d;a"
9 wkÜjKhdg kÜj×ka l;d Ùøfuka Tng wkd.;hla we;"
jevla ke;á th ¡maØu;a wkd.;hla jkÜ we;'
Tf’ lS•j, w.h f;are•.kak
- 15 -
Tyq wfmdfydi;a h'
19 udf.a mÜ;h % "
- 10 -
u joka wid keKj;a jkaká
10 mer× udhs• .,a yú uó .uka lrkak'
20
Ùis ° fjkia fkdlrkaká iÜrd fid~qka o
wkd:hkaf.a j;=m‡s uia udxihg lEor jQjka o
w,a,d fkd.kak' weiÜre fkdlrkak'
 ysf;damfoaY 23-24 783
21 30
ukao" f’noa°;a" lEorhd;a iÜrd fn`;,h <ó mud jk
æ<sº njg me–fKØ' –Úidg h'
Tn;a fjúuØka ;j ;j;a u;ameka fndkak hk
ysóukg niskÜ we;' –Úidg h'
31
uoHidrh r;g rf;a
- 16 - æ<sfik œg"
•³refjys fmK ouk œg"
22 Tng ãjh ³ka
,iaikg jelaflfrk œg"
mshdf.a nia wikaká
ta foi fkdn,kak'
uy® œhg m;a Tf’ uj 32
wkaØf• ¡ th"
iܽ fkdlrkak'
23 kfhl= fuka imd lhsá
i;Hh o m%Çj o W.;alu o
fmd<fól= fuka oIag lrhs'
keKkÜjK o 33
tœg Tf’ wei woaN; + foa oÙhsá
–, ¡ .kak"
Tf’ lg œ,•”; f°vjhs'
.;a miÜ" tajd Ùis u °l 34
tœg Tn
fkdœl=Kkak'
24 uqyoq ueo ta f• w; fmrf<k
±ye– mÜf;l=f.ka
flfkl= fuka o
mshdg mSØ% h we;á
l=U .i uq³fka
keKj;a mÜf;l= weØ mshd
Úokak yok flfkl= fuka o jkÜ we;'
i;=‡ka mskd hhs' 35
25 tœg Tn fufia fldºrkÜ we;(
Tf’ mshdg o ujg o
öö öTjqka ug myr fokakg we;"
wdv•nrhla jkaká
kuq;a ug ú³fKa ke;'
Tnf.a je´ ujg ta mSØ % h fokak'
Tjqka ug .ikakg we;"
- 17 - kuq;a ug ±kÜfKa ke;'
fldhs f›f,a ud wjæ f› o@
26 udf.a mÜ;h% " tœg uu ;j W.=rla fnd–'÷ ÷÷
u joka is;g .kak"
ud fok Tjdnia ms<. s kak' - 19 -
27
fjiók .eUqre j<Ùá
28
if,® ,sh mÛ <s|Ù'
fudjqyq fydreka fuka
24
2
mœÛka wdoÈYhg fkd.kak"
Tjqka weiÜrg wdYd fkdjkak'
Tjqkfa .a isf;a tl u wruqK
ieó• n,d is‡Ø"
ieyeislula Ùøu há
fndfy` fok mr°r fiajkhg
Tjqkfa .a tl u l;dj
fmd<UjØ'
kmÜrla Ùøu h'
”u;alf• ³Èœmdl
- 20 -
- 18 -
3 f.orl mok• ±–h hÜ;fa ;a
29 ³l ldg o@ m%ÇfjÚ"
ld,lKa×lu ldg o@ th f.dvkeósh hÜ;fa ;a
w~onr ldg o@ ÇkfhÚ'
4
ueisœ,s ldg o@ tys ldur w.kd ieris,j s ,ska
ÚlrefKa ;=jd< ldg o@ œis;r = e l< hÜ;fa ;a
r;= weia ldg o@ nqo•
a fhÚ'
 ysf;damfoaY 24 784
- 21 - - 26 -

5 meKj;d n,j;dg jvd W°r h' 13 udf.a mÜ;h

% "
nqo•
a u;d YlaØu;dg jvd — me× weóg .=K há
fYaI
% G
a h' lgg ri há
6
rK “fuys œch i|yd th mdkh lrkak'
14
olaI Wmd wjYH há Tf’ ãœ;hg m%Çj o tfia u há
WmfoaYlhka jeŠ jQ ;rug th ,ofyd;a
œch islr = e h' fyd| wkd.;hla W° fjhs'
Tf’ mK flkao fkdle‹ mjØhs'
- 22 -
- 27 -
7 fu`vfhl=g m%Çj
Tfrd;a;= fkdfohsá 15 ±ye–hdf.a Úji jgd
Widœfha ¡ Tyqg tl jpkhla j;a kmÜfrl= fuka ieó•
fkdÙh yeÙ h' fkdis‡kaká
Tyqf.a jia;j
= fld,a, fkdlkak'
- 23 - 16
±ye–hd i;a jrla jeÛK;a
Tyq h<s keós‡hsá
8 fldhs f›f,;a
tfy;a ³Iaghd
fydr uerl• Ùøf•
œm;g jeÛfKd;a jeÛKd u h'
woyi weØ –ÚiaiÜ
ööby< fmf<a ;lalŠ÷÷hhs - 28 -
ÙhkÜ ,nØ'
9
fu`vhdf.a fldhs fh`ckdj;a 17 Tf’ i;=rdf.a œm; .ek
mdmS h' i;=Û fkdjkaká
Wvó= –Úid fiiÜ whg ms<l
s ,= Ù' Tyqf.a jeˆu .ek mSØ% fkdjkak'
18
Tf’ ta mSØ
% h olakd i–¹Kka
- 24 - wi;=Û jkÜ we;'
ish Woyi i;=rd flfrka
10 wÈnqohla bæúfhys ³n, jk –Úid"
mylrkÜ we;'
ieneœka u ³n, –ÚfiÙ'
- 29 -
- 25 -
19 kmÜrka .ek fkdÙfmkaká
11 urKhg f.khkÜ ,nk wh
³okka wdoÈYhg fkd.kak'
uq°.kaká 20
kmÜrkag wkd.;hla ke;á
>d;khg f.khkÜ ,nk wh
Ú• hk mykla fuka
.<jd.kak'
Tjqka myjkÜ we;'
12
ööuu f• .ek Ùis;a fkdoÚ–÷÷hs
Tn Ùh;;a" - 30 -
h‡ ys; œuik foœ ;=udfK`
th fkdoÙ;a o@ 21 udf.a mÜ;h
% "
Tn msúlaid n,k W;=ud i–ºkag o rcÏg o
th fkdokafka o@ .re“h olajkaká
tl tl –Úidf.a tl tl Ù%hdjg Tjqkg
a œreoaO j
œmdl fkdfokafka o@ ler,s fkd.ikak'
 ysf;damfoaY 24-25 785
22
ukao" f;are•.Ø–'
ys‡ye‡fha Tjqkfa .ka f• mdvu bf.k.Ø–(
33
œm; me–fKkÜ we;' ;j ‡lla Ú°.kak"
ta fofokdf.ka tk œm;aØh ‡lla ie;fmkak"
ljfrla oÚoa o@ w;a fol fmdrjdf.k
Úl• bkak"
;j;a WmfoaY 34
tœg Tn fj;
23 f•jd;a m%d{hskfa .a Ùhuka h( æ<sºlu fidfrl= fuka o
w•lrKfha ¡ ysólu wœ .;a flfkl= fuka o
mlaImd; j Ù%hd Ùøu hÜ;= ke;' me–fKkÜ Úh; h'
24
ööjerælre Újeræ h÷÷hs i,fudka r cqf.ka ;j;a WmfoaY
rc
;Sk³a fok œÚilreg
ck;dj idm lrkÜ we;'
cd;Ska Tyq fy<d oÙkÜ we;'
25 cÏ°ys rc jQ fyiÙhdf.a f,al•jrekA
œiska msgm;a lrk ,o i,fudka
Úúºkaf.a ;j;a WmfoaY my; olajkÜ ,ef’'
25
tfy;a jerælreg 2
w“ryia .ek
o~qju fok wh wms foœºkag .re lruqá
lSÈØh ækd.Úhs á wÈ:h my° ¡u .ek
ck;dj Tyqg fi;a isú m;Ø' wms rcÏg meiiÜ• fouq'
26
wjxl ms<; s r
= iÜyo;df› ,l=KÙ' 3
rcÏf.a ys;• = me;=•
27
l,ska jevlghÜ;= ms<fs h<fldg wyi fuka Wi h"
fl;la jjd ire jk ;=re" uqyoq fuka .eUqre h"
f.hla f°rla ;kd w„ka;H h'
mjq,la •ug fkdis;kak' 4
ú¡fhka fndr mylrkak"
28
fya;j= la keØ j tœg œis;r = e nºkla ;ekSug
wi,ajeishdg œreoaO j ú¡lrejdg yeÙ f›'
5
idlaIs fkdfokaká rcÏ fjØka ³okka mylrkaká
Tyq .ek tœg rdc isyiÜk
fndre idlaIs fkdÙhkak' ±ye–lfuys Ørir f›'
29
ööTyq ug l< foa u 6
rcÏ w“uqfjys
uu;a Tyqg lr–á uyka;;a;j a h fkdmdkaká
Tyq l< fohg m%Nk+ fa .a ;;a;j a h fkdm;kak'
iEfyk m<shla .Ú–÷÷hs 7
rc l=ufrl= bæúfhys
fkdÙhkak' my;alrkÜ ,e”ug jvd
30
uu w,ihdf.a fl; <óska o ööby< ;ekg tkake÷÷hs Ùhd
wkÜjKhdf.a –æ j;a; wi,ska o
le|jkÜ ,e”u fld;r• fyd| o@
.sfh–' 8
31
tys yeu ;ek u Tn ³Û hula .ek blauka •
lÛ mºre je• Ø“×" Widœ fkdhkaká
uq½ bvu ly™,shdj,ska fjk idlaIl s refjl=
j,a “ys • Ø“×" Tn Úre;a;r lf<d;a
.,a ;dmamh “| jeˆ Ø“×' l=ula lrkak o@
32 9
uu th fyd¢ka n,d" wi,ajeishd iuó u
24'33-34 ysf;da 6'10-11 25'6-7 ¬la 14'8-10
 ysf;damfoaY 25-26 786
wdrdjq, f’rd.kaká iS; ojil Tyqf.a lndh .e,•u;a
wkÜkfa .a ryia wka whg iudk h'
21
fy<s fkdlrkak' Tf’ i;=rdg id.sÚ k•
10
tfia lf<d;a Tjqka lkak fokaká
Tng wj,do ÙhkÜ we;' msmdid k•
Tf’ wmjdo myfkdjkÜ we;' fndkak j;=r ‡lla fokaká
22
11
;ekg lefmk jpkh fufia ysi .sÚ.;a flfkl= fuka
ú¡ ;e‡hl fk½E Tyqg ±úh fkdyeÙ ,ÐcdjÙka
rka leghula jekak' ±•ug i,ikÜ we;'
12
uekœka ijka fok whg i–ºka Tng œmdl fokÜ we;'
23
keKj;df.a Tjd nia W;=re iÜ<ó jeiai f.fkhs"
tf,i u fla<d• lSu
rka wrex.,a fc`vÏjla o
fl`mh wjqii a hs'
;Ú rka ud,hla o jekak' 24
13 l,yldø “ú|l iuó
œYajdij;a m×jqvlre ;u ys–hdg
f.hs œiSug jvd
.s•ydkfha riakh Újk
tys wÛf› uq,,a l œiSu
isy,
s a ysu fuka i;=g f.k fohs' fyd| h'
14
¡ug fmdfrdka³ • fkd ¡ is‡k wh 25
³r rgÙka tk fyd| wdrx„h"
jeys fkdfok msmdifhka f›½KÏ W.=rg
iÜ<x yd j,dl=½ fuÚ' we,a j;=r fuÚ'
15
bjiSfuka w•mØhl= jqj o 26
³okd w“uqj “fhka .efyk iÜokd
k•ud.; yelá fndr æh kósk W,am;la o
uq³ fudf<dla niska m,a j;=r weØ <s|la o jeÚ h'
±Š wd•m;Hh “¢h yel' 27
— me× f.dvla ”u fyd| ke;á
16
— me× ,ofyd;a ;u f.!rjh u jeŠfhka fi•u o
;rug muKla lkaká fyd| ke;'
jeŠfhka lEfjd;a jukh weØ f›' 28
wixjr –ksid fldÛ mjqre keØ
17
wi,ajeishdf.a f.org “| jeÛKÏ kÜjrla jekak'
Ú;r Ú;r fkdhkaká

18
.sfhd;a Tyqg Tn tmd •

wkÜkg
Tyq Tn kÜreiaihs'
a œreoaO j
26 .s•ydkfha ¡ ysu o"
f.dh• fk<k ld,fha ¡
jeiai o"
fndre idlaIs Ùhkakd wkÜjKfhl=g .re i•udk o
uq.r= la o lvqjla o ØhÜKÏ B.ila o yú ke;'
2
fuka kmÜre h' Tnfudn mshdUk f.a l=re,a,d fuka o
19
œm;aØ ojfia ¡ b.s<S hk jeys,y s ×
s hd fuka o
pm, –Úfil= flfÈ fya;j = la keØ j lrk idmh
œYajdih ;e”u" fkd/£ m,d hhs'
3
ærd .sh o;la o fldr ll=,la o wYajhdg lih we;á
weØ j isˆu fuÚ' nQrejdg lgl,shdj we;á
20 wkÜjKhdg flœg we;'
³Ùka fmf<k flfkl=g
4
–hÜre .Shla .ehSu fu`vhdf.a fu`v m%Yk a hg
;=jd<hla u; œkdÙú ±—u;a ms<;
s r= e fokak hdfuka

25'21-22 fr`u 12'20

 ysf;damfoaY 26 787
Tn;a fu`vfhla fjhs' ö;ud keKjf;le÷hs w,ihd is;hs'
5 17
fu`vhdf.a fu`v m%Yk a hg wkÜkfa .a onrhlg weós,s .ikakd"
æh hÜ;fa ;a fu`v ms<; s r
= Ù' mdfÈ hk n,af,l=
ke;ak• Tyq" Wf.a lka foÙka w,a,d.kafkl=
ö;ud keKjf;le÷hs is;kÜ we;' yd iudk h'
6 18
wkÜjKhd w; m×jqvhla hjkakd" ;udf.a wi,ajeishd rjg–ka"
19
ish fomd lmdf.k ³lg m;a fjhs' ööuu fi,a,ug th flf<–÷÷hs
7 Ùhk –Úid"
wkÜjKhdf.a uqœka Úlafuk
meK msre< ;ud jglr “hlre .sÚ fmfk,s o
fldrdf.a ll=,a fuka mK ke;' udrl B.ia o
8
wkÜjKhdg f.!rjh ¡u œis lrk msifa il= jeÚ h'
20
., m‡fha ne| œ¡u fuka or keØ ;ek .skk a Úfjhsá
ÚIaM, h' fla<d• keØ ;ek onr kjØhs'
21
9
wkÜjKhdf.a uqœka Úlafuk .sÚ wó=rej,g uhskyu;a"
meK msre<" .skka g or;a h• fia o
f’noa° wØka jkk onrhla weœiaiuS g
lÛ w;a;la jeÚ h' l,yldø –Úid;a tfia u h'
22
10
uó hk wÇkhl= lgl;d rij;a wyrÙ"
l=<S jevg .kakd" th .s,.ekSug ljqre;a leueØ h'
23
mdfÈ hk yeu whg u kmÜre yoj;a iójdf.k
lrk isÚº l;dj
;=jd< lrk ³kÜjdfhl= fuÚ'
11 ú¡ .E ue‡ nºkla jekak'
tu fu`vlu h<s;a lrk fu`vhd" 24
lm‡hd pdÛ nia uqjdfjka
Wf.a jukhg yeø hk
ffjrh jid.Úhs'
n,af,l= jeÚ h'
12 i;=rd –ysú nia f°vhs"
fu`vhd jqj o
tfy;a ys; ;=< ffjrh ;nd.Úhs'
ö;ud keKjf;le÷hs Ùhd is;k 25
Tyqf.a yoj; W;=rd hk ;r•
wkÜjKhdg jvd fyd| h' kmÜfrka msø we;"
13
w,ihd jevg fkdhk ms×i –;=re jpk lSj;a
fufia Ùhhs( Tyq œYajdi fkdlrkak'
öömdfÈ isxyfhla we;" 26
;u kmÜrelu
•æfha Ú±,af,a ³jk jHdcfhka jid.;a;;a"
isxyfhla we;'÷÷ Tyqf.a ³Iaglu ish,a,ka yg
14
f°r" wi›j msg ta f• w; yefrhs" fy<s jkÜ we;'
w,ihd o ;u hyfka 27
Tyq l×k jf<ys
ta f• w; fmrf<hs' Tyq u jefgkafka há
15
w,ihd n;a ms~ .kak Tyq fmr<d yúk .,g
nºkg w; ouhsá Tyq u hg jkafka h'
tfy;a th lgg .kak j;a 28
uqid nia f°vkakd
l•ue<s h' bka ydÚ jQjkag ffjr lrhs"
16
kÜjKeØ j ms<; s r= e fok bƒpd nia f°vkakd
i;afofkl=g jvd œkdYh f.k fohs'
26'11 2 fma³ 2'22
 ysf;damfoaY 27 788

27öö wo l=ula f› ±÷÷hs

Ùhd j;a fkdokak Tn"
fyg .ek mdr†Û fkdlrkak' 13
wkÜjKhd th bæúhg f.dia
³la œ¢hs'
wuq;fa ;l=g wem jk œg
2
wkHfh` Tng m%Yxid lr;a jdá wem jkakdf.a weºu
wuq;fa ;` jqj o Tng m%Yxid lr;a jd" wemhg .kak"
tfy;a Tn Tng u th Tyqf.a w;aØldru fuka
m%Yxid lr fkd.kak' ;nd.kak'
3 14
.,a nr h" je,s;a nr h" wdpdr Ùøug
wkÜjKhdf.ka we;s jk ³la .eyeg ish –;=rd w®hu wjæ Ùøu
ta folg u jvd nr h' Tyqg idm Ùøula jeÚ h'
4 15
fl`mh l=úre há l,yldø l;f.a lkaf°iaÙúhdj
fl%`Oh re³re há fkdkej;S jisk jeiaila jekak'
16
tfy;a BÈIHdj weh keje;a•ug ;e;a Ùøu
bjish yelafla ldg o@ iÜ<ó w,a,d.ekSu jeÚ h'
5 f;,a wyqrla .ekSu jeÚ h'
fl<ska ;rjÛ Ùøu
17
Ù%hdfjka fkdfmkajk fm%u
a hg hlŠka hlv uqjy;a fjhsá
jvd w.fka h' tfia u ukiska uki
6 æhÜKÏ ØhÜKÏ fjhs'
–;=rdf.ka jk ú³u
18
ys;j;alf• ,l=KÙ' w;aØlald .i n,d.kakd
i;=rdf.ka ,efnk isšu tys f.Š lhsá
œmf;a fmr Ú–;a;Ù' ;u ys–hdg i,lkakd
7 f.!rjh ,nhs'
l=i mÜrd lE whg
19
— joh;a tmd f›á j;=frys ms<“s Uq jkafka
id.sÚ weØ whg Tf’ u uqyK q há
Ø;a; l³re;a –ysú f›' isf;ys ms<“s Uq jkafka
8 Tf’ u pú;h h'
ish rg yer hk ukÜIHhd
20
le±,a, yer mshdUk md;d,h yd w•„h lj°j;a
l=re,a,d jeÚ h' ;DmaØhg fkdme–fKhsá
9
iºka" lmÜre" iÜj| œ,jqka –Úidf.a ;DIaKdj o lj°j;a
uk mskjhsá iEySug m;a fkdfjhs'
21
ysúyer" lror is; foorjhs' ú¡"
10
Tf’ u –;%hd o mshdf.a –;%hd o fl`jfhka ±k.ÚØá
w;a kdúkak' rka"
œmf;a ¡ kEhska fj; fkdhkak' .sÚ W³fkka ±k.ÚØá
<ó is‡k –;=rd –Úid"
³r is‡k kEhdg jvd w.fka h' meiiÜfuka ±k.ÚØ'
11 22
udf.a mq;h % " fu`vfhl= jxf.Šhl oud
ug .ryk whg W;a;r fok ms×i fu`,a .fyka flÛj;a
keKj;a j fu`vhdf.ka fu`vlu
u is;g i;=g fokak' fjka l< yeÙ o@
12 23
kÜjKeØhd œm; ³r Øhd ±l Tf’ .j m†‡j, ;;a;j a h
whska fjhsá uekœka ±k.kaká
27'1 cdfld 4'13-16
 ysf;damfoaY 27-28 789
Tf’ .j /<g uq½ is; fokak' æ<sºkag ohdj olajk flfkl=g
24
Ok i•m;a ys– f›'
9
ioyg u mjØkafka ke;' foaj kSØhg
rclu o lka fkdfokakdf.a he³u
mrmÜfrka mrmÜrg mjØkafka ke;' i–ºka yg ms<l s ,
= Ù'
25 10
;Km;a ue,jqK œg wjxl wh kmÜre uóg yrjkakd
<d ;K kef.hs' ;ud lemÝ jf<a u
lº u; m,d cdØ jefgkÜ Úh; há
tla/ia lrkÜ ,efnhs' tfy;a i;amr Ü eIhd
26
Tf’ fræms<s ms×i neg½ megjqka o wdisú ,nkÜ we;'
flf;a i•m; ms×i t½jka o we;' 11
Okj;d
27
Tf’ o Tf’ f.hs jeishkaf.a o ;uka keKjf;le hs is;hsá
lEu ms×i;a" tfy;a
Tf’ fiaœldjkaf.a Tyqf.a Úhu ;;a;j a h o;a æ<s¹
kv;a;j = ms×i;a" th jgyd.Úhs'
iEfyk ;r• t½ Ùú ,efnkÜ we;' 12
o–Û wh n,h ,nk l,
ish,af,` W;aij mj;ajØ'

28 Ùisfjl= ®yqne| kdj;a

³Iaghd m,d hhsá
tfy;a OÈ–IaGhd 13
³Iag wh Wiia jk l,
T›yq “fhka ieófjØ'
;u jro iójkakd
isxyfhl= fuka jecfUhs' fi!Nd.Hh fkdoÚhsá
2
ler,sldr rdcHhl jro ms<fs .k" th ³r,k whg
kdhlfh` fndfy` fofkÙ" ohdj ,efnhs'
tfy;a 14
foaj .re“h we;ak•
keKj;a meKir whf.ka hÜ;a rdcHhla Tng jdikdj we;á
Ørir j mjØhs' uqrKavl q u we;ak•
3
æ<sºka fm<k ³Iaghd Tng œm; we;'
wiajekak jkik 15
³n, fikóla wdKavq lrk ³Iaghd
uy jeiaila jekak' f.drjk isxyfhÙ"
4
kSØ øØ lvkafk` f.d³re fidhd hk j,fiÙ'
³Iaghkag meiiÜ• lrØá 16
keK ySk w•mØhd
kSØ øØ rÙkafk` oreKÏ md,lfhla fjhsá
Tjqkga œreoaO j is‡Ø' whÜ;= ,dNhg oaf›I lrkakd
5
kmÜre –ÚiaiÜ æ.dhÜ j<|hs'
hÜlØ
a h f;are• fkd.ÚØá 17
–kSueøf• jræka fmf<kakd
i–ºka fidhd hkafk` hÜyh
q yÜ q j j< m,a,g hhsá
th uq½uÚka u f;are•.ÚØ' Ùisfjl= th fkdj<laj;ajd'
6 18
jeræ uó hk Okj;dg jvd wjxl f,i ãj;a fjkakd .e<fjhsá
yú uó hk æ<sk°a w.fka h' jxl f,i ãj;a fjkakd
7
kSØh rÙkakd keKj;a mq;f% hÙá œm;g jefghs'
19
°uúlhka weiÜre lrkakd jer •úfhka j.dlrkakdg
;u mshdg Ú.djÙ' n;nq,; nyq, há
8
jeŠ fmd<sfhka yd whÜ;= ,dNfhka ÚIaM, jHdmdrj, fhfokakdf.a
Wmhk Tf’ Okh æ<sº nj buy;a h'
 ysf;damfoaY 28-29 790
20
œYajdi lghÜ;= –Úidg fjiókka weiÜre lrkakd
wdisú œmÜ, há Tyqf.a Okh ldouhs'
4
Okh bmehSug hÜlØa fhka md,kh lrk rfcla
blauka jkakd rgg „ria:Ø § h f.k fohs"
o~qj• ,nkÜ Úh; h' tfy;a jeishka fm<d whn³ .kakd
21
;rdØr• ne,Su yú ke;á rg jkihs'
n;a lgla ;ld 5
wkÜkg a bƒpd nia f°vk ;eke;af;a
wmrdOhla lrkafk` fjØ' ;udf.a u mdoj,g
22
jia;= f,`Nshd jia;j = fidh fidhd W.=,la wgjhs'
f›.fhka ³jhsá 6
³okdf.a whÜ;= jev
lj° yú ysólug me–fKk nj Tyqg u u,m;Ùá
Tyq fkdoÚhs' iÜokd .S .h–ka ;=Û myÛ fjhs'
23 7
lm‡ bƒpdjg jvd ±ye–hd
wjxl œf›pkh m%YxikSh h' æ<s¹f.a ys–l• i,lhsá
24
foujqmhs kaf.ka fidrdf.k ³okd
tys jrola ke;e hs Ùhkakd tjeÚ wjfn`Ohla fkdolajhs'
wka; fydfrÙ' 8
wkÜkg a .ryk –ÚiaiÜ
25
;Kaydj we;a;d l,y wjqii a hsá k.rhg .sÚ ;nØ'
i–ºka flfÈ œYajdih ;nkakdg tfy;a keKj;ayq
fi!Nd.Hh we;' Woyia .skk a ÚjdouØ'
26
yqfola ish kÜjfKys /f|kakd 9
kÜjKeØhd
fu`vfhÙá fu`vfhl= Widœhg
keKj;a f,i yeisfrkakd f.k .sfhd;a
iÜ/Ù j jikafkÙ' ;ud u Úka° wmydi ,nkÜ –i
27
æ<sºkag fok whg bka jk jevla ke;'
Ùis ysóhla ke;á 10
–kSurefj`
æ<sºka foi fkdn,k whg Úf°ia whg fjr n¢Øá
w•l idmh we;' tfy;a ±ye–fh`
28
fkd±ye–s wh n,hg m;a jk œg Úf°ia wh /l.ÚØ'
jeisfh` “fhka ieófjØá 11
wkÜjKhd ish Woyi
Tjqka jekfik œg fkdj<yd fy<s lrhsá
±ye–fh` n,hg m;a fjØ' keKj;d ish Woyi j<ld.Úhs'
12
md,lfhla fndre m%pdrj,g

29 fndfy` ;rjÛ ,en ,en;a

uqrKavq –Úidg
.e<•ula ke;á 13
lka fohs k•
Tyqf.a Ú,Odøyq l=ylfh` fjØ'
æ<sk°a yd Tyq fm<k wh w;r
thska Tyqg ys‡ye‡fha tl fmd³ fohla we;"
œkdYh me–fKhs' ta fofokdg u fi; W°fjkafka
2
o–Û wh md,lhka jk œg i–ºkaf.Ú'
rg jeisfh` mSØ% fjØ' 14
idOdrKl–ka
wo–Û wh md,kh lrk œg æ<sºka rlakd rcÏf.a isyiÜk
rg jeisfh` ³Ùka iÜi• Ü ,Ø' ioyg u Ørir h'
3 15
m%Çjg .re lrkakd fl`Ûj yd ;rjÛj
ish mshdg mSØ
% h f.k fohsá nqo•
a jÈOkh i,ihsá
 ysf;damfoaY 29-30 791
ys;= ys;+ foa lrk orejd tfy;a hÜlØ
a h me–fKkafka
ujg ,ÐcdjÙ' i–ºkaf.Ú'
16 27
³okka md,khg m;a jk œg wo–Û wh o–Ûkag ms<l
s ,
= Ùá
wmrdO jeŠ fjhsá o–Û wh wo–Ûkag ms<ls ,
= Ù'
tfy;a iÜofk`
wd.=Èf.a Tjoka
³okkaf.a jeˆu oÙØ'

30
17 my; ±lafjkafka" cdflaf.a
mÜ;= yslu
a jkaká
tœg Tf’ is;g mÜ;a wd.=Èf.a œYsIg a
iykh o mSØ % h o ,efnhs' wjjd°kÜYdikd h(
18 foœºka ud iuó ke;'
ãœ; oÈYkhla keØ ;ek
œkhla ke;' ud iuó ke;'
œkh rlakd wh jdikdjka; h' uu wirKfhla–'
19 2
fufylrejd uu –Úfil= fkdj"
wjjdofhka muKla Øúifkl= j is‡–'
fkdyslfa uhsá –Úfil=g ys–"
wjjdoh f;are• .sh;a –Úia m%Çj ug ke;'
3
Tyq th fkdms<. s Úhs' uu lj°j;a m%Çj ±k fkd.Ø–á
20 foœºka ms<n s | ±kÜula ug ke;'
ys;d u;d l;d fkdlrk
4
–Úfila weoa o@ i.f,djg keóS nei wdf›
tjekafkl=g jvd ljfrla o@
wkÜjKfhl=g wkd.;hla ish oEØka iÜ<ó w,a,d.;af;a
we;' ljfrla o@
21 ish i½fjys c,h T;d.;af;a
fufylrefjl= nd,œfha isg u
i› iem ¡ weØ l<;a" ljfrla o@
wkaØf• ¡ Tyq ;=< uy fmdf<df› iSud msyfs g›f›
l<.=K ie,lSula ke;' ljfrla o@
22 Tyqf.a ku l=ula o@
fl`mdœIag –Úid onr Wmojhsá
Woyig fm<fUk –Úid Tyqf.a mÜ;h% df.a ku l=ula o@
yeuœg u jrog jefghs' kÜU tjeÚ flfkl= okafkys o@
23 5
wyxldrh foœºkaf.a yeu Ùhukla u
–Úfil=f.a múydÚhg w;a³Û i;Hh f›á
fya;= f›á fo› irK m;k whg
tfy;a Úy;udkS ;eke;a;d t;=udfK` m,syla jeÚ h'
6
.re nqyu q ka ,nhs' t;=ukaf.a jpkj,g Ùisjla
24
fydfrl=g yjq,a jkakd tla fkdlrkaká
;udf.a u mru i;=frÙá tfia lf<d;a"
æjqre• ³kak;a" t;=uka
fydrd we;a; fkdmjihs' Tng ;Èckh lrkÜ we;'
25
–ÚiÜkg a “h •u Tn fndreldrfhl= nj
Tyqg u,m;la fjhsá fmkajkÜ we;'
7
i–ºka flfÈ œYajdih ;e”u ud Tn fj; f.kd
Tyqg /ljrKh fjhs' whe³• folla we;á
26
md,lhkaf.a wkÜ.y % h m;kafk` uf.a æœ weØ ;dla"
fndfy` há tajd m%ØlafIam fkdl< uekj'
 ysf;damfoaY 30 792
8
jxpdj;a uqidj;a uy® uj fy<d oÙk
ud flfrka ³re l< uekj' whf.a oEi
ug æ<sºlu j;a fmdfydi;alu j;a fo×fha lmÜgka lkÜ we;"
kܳk uekj' .scÏ ,sy× s hkag f.d³re jkÜ we;'
18
ug jqjukd muKg ug f;are•.; fkdyeÙ
wdydr ³k uekj' ldrKd ;=k y;rla we;'
9 19
tfia æh hÜ;fa ;a" tk•"
ud iem i•mØka msø" Tn yeroud" wyia l=fiys
ööTh Ùhk i–¹fK` ljfrla ±÷÷hs rdcd,shd mshdUk udj; o
fkdÙhk ms×i;a" lº u; iÈmhd hk mdr o
ud æ<sf|l= •" fidrlug jeˆ" uy ihÜfÈ ke› hk uó o
foœºkaf.a kduhg <|l iuó –Úfil=f.a
wf.!rj fkdlrk ms×i;a h' fm• udj; o
10
fufylrefjl= .ek hk f•jd h'
20
yd•mÜ;g = fla<d• fkdÙhkak" fjióklf.a l,aÙh % dj fufia h(
tfia lf<d;a iuyr œg wE l•iefmys fh³KÏ miÜ
Tn fufylref.a idmh ,en weóm; fi`°f.k"
³la œ¢kÜ we;' ööud l< jrola ke;e÷÷hs
11
ish uq;k = –a ;a;kag foia Ùhk" ÙhkakS h'
21
ish ujqjrekag fi;a fkdm;k" uy fmdf<dj l•md lrjk"
–ÚiÜka we;' Bg bis,h s fkdyels
12
;ukaf.a Ù<s‡ .Ø fi`° fkdoud" lreKÏ ;=k i;rla we;'
22
;uka mœ;% hhs is;k" tk•"
–ÚiÜka we;' fiajlfhl= rc •u o
13
wyxldr" Wvó= ne,aula weØ fu`vfhl=g lEu ”u nyq, •u o
23
–ÚiÜka we;' fm• œrys; l;la œjdy •u o
14
–ys msg æ<sºka o iajd–³jf.a ;ek fiaœldj .ekSu o
ck;dj w;frka ³.Ska o hk f•jd h'
24
.s,±—ug" l=vd jqj o b;d keKj;a
lvqm;a jeÚ o;a yd cdØ i;rla f,dj is‡Ø'
25
msyh s d jeÚ yl= o weØ l=rdl=yU q fq j` ³n, i;a;= há
–ÚiÜka we;' tfy;a .s•ydkfha ¡
15
ööfokak" fokake÷÷hs Ùhk" Wka lEu /ia lr ;nØ'
26
´jreka fofofkla fnka ydfj` fn,ySk i;a;= há
l+ve,a,dg we;' tfy;a Wka ish,af,`
ööweØ" weØ÷÷ Ùhk" mÈj;j, ish f.j,a ;kd.ÚØ'
27
;DmaØhg fkdme–fKk foaj,a m<óe‡hkag rfcla ke;á
;=k y;rla we;' tfy;a Wka ish,af,`
16
tk•" fm< .eiS .uka lrØ'
28
md;d,h o j| .en o yQkd wØka w,a,d.; yeÙ if;Ùá
msmdifhka fmf<k uy fmdf<dj o tfy;a W! rc ue³rej, ieúirhs'
29
±fjk .skk a o wNsudk f,i mshjr ;nk
hk f•jd h' ;=ka jÈ.hla is‡Ø'
17
mshdg .ryk" w,xldr f,i weϾk
 ysf;damfoaY 30-31 793
8
;=ka y;r jÈ.hla fjØ' ;uka Wfoid
30
tk•" l;d l< fkdyeÙ wh fjkÜfjka
uD.hka w;r b;d n,j;a" l;d lrkaká
Ùisfjl= fjØka wkd: jQjkaf.a whsØjdisl• Wfoid
wylg yeø fkdhk bæúm;a jkak'
9
isxy rdchd o Tjqka Wfoid l;d fldg
31
ÙÙ<shka ueo kgk l=l< = do idOdrK œÚYaphla fokaká
/<g fmrÛ j hk t½jd o wirKhskg a yd æ<sºkag
is›ró fikó msújrd hk rc o hÜlØ
a h bÛ lrkak'
hk fudjqyq h'
32 i;a.=Kj;a “ú|
kÜU fu`vl–ka Wvó= •
kmÜre nia f°vkak fmf<fUk œg 10 ldÈhlaI u “ú|l
lg mshdf.k Úy~ jkak' fldfyka fidhd.; yeÙ o@
33
Ùú le,e;a;fS uka fj~re iEfohs" wef.a w.h uq;u = e×laj,g jeŠ h'
11
kyh –úlSfuka f,a .,d ths" ish ie–hd weh flfrys
Woyi weœiaifS uka uq½ œYajdih ;nhs'
w~onr yg.Úhs' Tyqg iem i•mØka wvqjla ke;'
12
æœ weØ ;dla u
ujf.ka r cqg Tjdnia
rcq wE Tyqg whym; fkdj

31
2
uiaidys f,uqfj,a rcÏf.a uj
Tyqg ³ka WmfoaY f• h(
udf.a msh% dor mÜ;% r;akh"
13
hym; lrkakS h'
wE f,d• yd yK imhdf.k
if;diska w;al•j, fhfohs'
14
udf.a he³• Úid" wE fj<| kejla fuÚ"
udf.a l=fika “ys jQ mÜ;a rejk" wef.a wdydr
ug ijka fokak' ³rl;úka f.kajd.Úhs'
15
3
Tf’ uq½ ldh YlaØh wE ysre W°jg fmr keósg
l•iemg u lem fkdlrkaká mjqf,a Woœhg
Tf’ i•m; lEu ms<fs h< lrhsá
rcÏka jkik l;=ka Wfoid °iSkga jev Úhu lrhs'
16
kdiaØ fkdlrkak' wE fl;la .ek fidhd n,d"
4 th –,g .Úhsá
f,uqfj,a" fuh wikak(
rcÏkga uoHmdkh o wef.a Y%ufhka ,;a wd°h–ka
rc l=urekag iÜrd f,`,h o wE –æ j;a;la jjhs'
17
fkdfyd“hs' wE lŠir j
5 jev lrkakS há
iÜrduØka fjú • T›yq
iuyr œg kSØh wu;l lrØ( jevg uq½ ys;
mSŠ;hkaf.a kvq wjkvq lrØ' fhdokakS há
6
u;ameka æh hÜ;fa ;a wef.a oE; iœu;a lr.Úhs'
18
urKdikak whg há ish fj<| jHdmdrj,ska
iÜrdj æh hÜ;fa ;a ,dN weØ nj wE oÚhsá
ãœ;h Ø;a; jQ whg h' ? hduj, wef.a myk
7
tjeÚ wh u;ameka ” fkdÚ• ±,afjhs'
19
ish æ<sºlu yd wjdikdj wE boaog wef.a w;a fmdjd"
wu;l flfr;a jd' oEØka jjqkk a w,a,hs'
 ysf;damfoaY 31 794
20
wef.a fkduiÜre w; æ<sºka fj; wkd.;h .ek wEg “h iel ke;'
26
æ.= lr we;á wE keKkÜj×ka l;d nia lrhsá
th hdpld¡ka fj; œoyd we;' ldre×l f,i .=reyrel• fohs'
21 27
ysu jefgk l, tk œg wE w,il–ka f;dr j Ù%hd lrhsá
mjq, .ek wehg “hla ke;á mjqf,a lghÜ;=
mjqf,a yeu whg u uekœka ixœOdk lrhs'
28
WKÏi• Ü jia;% we;' wef.a ´orefj`
22
wE we| weØú,s id°.Úhsá wehg wdisú m;Ø'
wef.a weº• wef.a ie–hd o weh miihs'
isyk s a yK yd r;aÚ,a froafoka
29
ööwØ m%YxikSh
ldka;dfj` ;j;a we;á
uid we;'
23 tfy;a Tjqka w;r
wef.a ie–hd m%cd uQ,l s hka w;r
uq³ka u,alv Tn h÷÷hs
wiÜk. a Úhsá Tyq Ùhhs'
k.r jeishkaf.ka 30
rEisúh udhdjÙ"
.re nqyu q ka ,nhs' rEimÜj myjkakÙá
24
wE isyk
s a yK fræ œhd tfy;a foaj .re“h weØ l;g
tajd œl=Khsá .re meiiÜ• we;'
fjf<ºkag 31
wef.a jev lghÜ;j = , iM,h
n|m‡ imhd fohs' jÈKkd lrkaká
25
f.!rjfhka yd YlaØfhka wef.a jer •úh
wE iu,xlD; • is‡hs' ck;djf.a meiiÜug ,la lrkak'
 795

OÈufoa Y lhd
f• .%ka:fha i|yka jk l,amkd yd woyia" nhsn,fha wka Ùis u fmd;l keØ ;r• wuq;=" wºre
iajrEmhla .kak nj mdGlhdg jyd u fmkS hkÜ we;' l;=jrhd ãœ; ldÈhh foi fy<k
ne,au m%dfh`.sl h' ffoÚl ãœ;hg wkÜl+, h' fkd.eUqre" ckms%h woyiaj,ska msø we;'
iudcfha jeŠ fokd ms<s.;a u;j,ska iukaœ; h' bre t<sh fkdnenf<k" wºre f,`lhl
ieúirk l;=jrhd" ööãœ;fhka jevla ke;÷÷ hk Ú.ukhg t<efUhs'
nhsn,fha ¡maØu;a lº uq³kaj,ska iukaœ; wÚla fmd;a w;r fujeÚ fmd;la o we;=<;a fldg
Ø”u" nhsn,fha j‡kdlu yd i•mÝÈK;ajh iyØl lrhs' wºfrys .uka lr;;a" l;=jrhd
foœhka jykafia flfrys œYajdih ;enQ flfkÙ ^12(9-14&'
wvx.= lreKÏ(
múƒfÃo 1(1-11 ãœ;fhka jevla ke;'
múƒfÃo 1(12)2(26 w;a±lSfuka ,;a .=rel•'
múƒfÃo 3(1-15 yeu fohg u wjia:djla we;'
múƒfÃo 3(16)10(20 ãœ;h ms<sn| œœO l,amkd'
múƒfÃo 11(1-8 m%Çjka;hdf.a pú; ,laIK'
múƒfÃo 11(9)12(8 ;reK whg wjjdo'
múƒfÃo 12(9-14 i•msKavkh'

ãœ;fha Úiaidrlu fohla ke;' 10ööfukak" fuh wuq;= fohle÷÷hs

1
2
fcrei,fuys °œ;a Úú¹Kka mÜ;a
OÈufoaYlhdf.a wkÜYdikdj f• h(
ööish,a, Úiaidr há ish,a, Úiaidr h' yeu
foh u Úiaidr h÷÷hs OÈufoaYlhd mjihs'
3
–Úidf.a Y%ufhka" uq½ –Úia f,df›
Y%ufhka Ùis jevla weoa o@ 4tl mrmÜrla
my j hhsá ;j mrmÜrla u;= fjhsá tfy;a" uy
fmdf<dj ioyg u mjØhs' 5ysre W° fjhs"
ysre nei hhsá th W° jQ ;ekg u h<s³ jyd
me–fKhs' 6iÜ<ó ol=K n,d yuhs" iÜ<ó
W;=r n,d yuhsá th lerls lerlS yuhs'
jgrjqfuys yud f.dia kej; uq,a ;ekg u
me–fKhs' 7ish® .x.d uqyqog .,d nishs'
tfy;a" uqyqo msfrkafka ke;á .x.d Úlau wd
;ekg u kej; j;=r hhs' 8yeu foh u
fjfyi f.k fok iܽ h' th Ùhd Úu l<
fkdyeÙ fjfyiÙ' ±lSfuka wei ;DmaØhg
fkdme–fKhsá weiSfuka lk ;DmaØhg
fkdme–fKhs' 9u;= weØ jkafka fmr ØnqKÏ
foa u há u;= lrkak Øfnkafka;a fmr l< foa
u h' f• uq½ –Úia f,dfjys Ùis u wuq;=
–ÚiaiÜ ÙhØ' tfy;a" th wm Wmækakg;a
fmr is³ jQjÙ' 11hg.sh oji is³ jQ foh
.ek u;lhla ke;á fu;eka isg is³ jk
foh .ek o u;= ojfia ¡ u;lhla fkdjkÜ
we;'
OÈufoaYlhdf.a w;a±lSu
12 OÈufoaYlhd jk uu fcrei,fuys
isyiÜka wrd bYardfh,a ck;dj md,kh
flf<–' 13f• –Úia f,dfjys is³ jk yeu
foh u m%Ç weiska œuid ne,Sug udf.a is;
fhduq flf<–'
foœhka jykafia –Úidg mjrd weØ ta
lghq;a; fl;r• lror iys; o@ 14f• uq½
–Úia f,df› flfrk yeu foh uu 懖á ta
yeu foh u Úiaidr há iÜ<x frdola we,a,u
S g
lrk jEhula jekak' 15weo foaj, weo
wúkakg fkdyeÙ há keØ foa .×kakg
fkdyeÙ h'
16 ööug m<uq j fcrei,fuys rc l<
ish,a,kag jvd .d•NSr m%Çj ug we;'

1'16 1 rdcd 4'29-31

 OÈufoaYlhd
tfia h" m%Çj yd wjfn`Oh fyd|g yqre
mÜre³ he÷÷hs uu ug u Ùhd.Ø–' 17fufia
tl w;Ùka m%Çj yd wjfn`Oh o wÚla
wØka fu`yh yd wÇklu o f;are• .ekSug
wjOdkh fh³fj–' th o iÜ<x frdola
we,a,Sug lrk jEhula fuka œh' 18ukao"
m%Çj jeŠ fj;au lror o jeŠ f›á ±kÜu
jeŠ fj;au fYdalh jeŠ f›'
iem i•m;aj, Úiaidr nj
2
2
uu œfk`oh fidhd" thska m%uqæ; •ug
is;d .Ø–' th o Úiaidr fohla œh'
iskdj msiaiÜjla nj o œfk`ofhka fi;la
fkdjk nj o ug fmÚ×' 3m%Çj fi•f•
woyi Ø“h ¡ u uq½ –Úia f,dfjys
ukÜIHhd hd hÜ;= hy uó l=ula o Ùhd;a"
–Úia jÈ.hdg mSØ % h fokafka l=ula o Ùhd;a
±k.kak ms×i udf.a is; .; msk•ug uu
;SrKh lr .Ø–'
4 uu W°r foa flf<–á uu ukaær
f.dvkód" –æj;= jjd.;af;–á 5uu
f.jqhka ;kd kdkdm%ldr m,;=re tajdfhys
j.d flf<–' 6.ia jefjk f.j;=j,g j;=r
imhk ms×i uu æh fmdl=KÏ id° .Ø–'
7
uu °i°iSka –f,ag .Ø–' udf.a f.hs u
Wmka jevlrefj`;a is‡fh` h' –ka fmr
fcrei,fuys œiÝ wka Ùisfjl=g jvd .j
m†‡ yd t½ neg½ m†‡ ug jQ y' 8udf.a
ω;fhys jQ rdclSh NdKavd.drj,ska rka
ú¡ o fjk i•m;a o /ia lr.Ø–' .dhl
.dhsldfj` ug .S .ehÝ y' –Úfil=f.a mS%Øh
imÜrd,Sug weØ muK jÚ;djka uu
imhd.Ø–'
9 fufia fcrei,fuys ug m<uqfjka is‡
wka yeug jvd by<ska uu jecUqfK–' m%Ç
uysuh ud ;=< wvq fkd • h' 10ud is;+me;+
ljr fohla jqj o uu ,nd.Ø–' ug úis jQ
Ùis fohÙka ug wvqjla fkd • h' u is;
fhd° ud id°.;a yeu foh .ek u uu
wdv•nr •–' ta yeu foh udf.a iem; œh'
11
tfy;a" ud l< yeu ldÈhhla u" fjfyi
ord l< udf.a yeu lghÜ;a;la u foi ud
ne¬ œg" ta ish,a, Úiaidr" ysia m%h;ak nj
o iÜ<x frdola we,a,Sug lrk jEhula nj o
³Ûfj–'
2'4-8 1 rdcd 10'23-27á 2 jxYd 9'22-27 2'7 1 rdcd 4'23 2'8 1 rdcd 10'10"14-22
2'9 1 jxYd 29'25 2'23 fc`’ 5'7á 14'1
1-2 796
Çkh mjd ÚIaM, h
12 tœg uu m%Çj" fu`yh yd wÇklu
ljfÈ ± hs is;kakg mgka .Ø–' ukao" tl
rfcl= lrkafka fmr rcjreka l< foa u h'
13
wkaOldrhg jvd wdf,`lh W;=• fia
wÇklug jvd m%Çj W;=• nj ±ka ug
fmfka' 14kÜjKeØ wh kqjKeiska n,d .uka
lrØ' wkÜjK wh wºfrys weœæØ' tfy;a" ta
fof.d,a,f.a u brKu tl h' 15tl,"
ööwkÜjKhdg is³ jQ foa u ug;a is³ jkafka há
bØka udf.a kÜj×ka l=uk jevla is³ • ±÷÷hs
uu l,amkd flf<–' tœg" ööudf.a m%Çj;a
Úiaidr fohle÷÷hs ug fmÚ×' 16ukao" u;=
me–fKk ojiaj, ish,a,ka .ek uq½uÚka
u wu;l • hk neœka" wÇkhd .ek fuka
u m%Çjka;hd .ek;a u;lhla fkdØfnkÜ
we;' wÇkhd fuka u m%Çjka;hd;a kiskÜ
Úh; h' 17fufia uq½ –Úia f,dfjys yeu
lghÜ;a;la u whym;a nj ug fmÚ×' uu
ãœ;hg wms%h flf<–' yeu foh u iÜ<x
frdola we,a,Sug lrk jEhula fuka Úire
nj 懖'
18 uq½ –Úia f,dfjys ud .;a ish®
m%h;akhka" udf.a wejEfuka my< jk
flfkl=g ;nd hd hÜ;= neœka" yeu fohla
.ek u uu l,ÙrefK–' 19Tyq m%Çjka;fhla
f› o wÇkfhla f› ± hs Ùhkakg okafka
ljfrla o@ uq½ –Úia f,dfjys •Èhfhka yd
m%Çfjka ud bÛ l< yeu foh u Tyq ika;l
jkÜ we;' fuh o Úiaidr fohÙ' 20tneœka
ud uq½ –Úia f,dfjys l< udf.a uq½
ldÈhh .ek udf.a is; l,Ùfrkakg jk'
21
ukÜIHfhla m%Çj" wjfn`Oh yd olaI;dj
weØ j ish ldÈh bÛ lrhs' tfy;a" Ùis
fjfyila fkd±rE fjk flfkl=g tajdfha
m%ØM, ;nd hkakg Tyqg is³ fjhs' fuh o
ÚIaM," widOdrK fohÙ' 22ukÜIHhd uq½
uy;a fmdf<dfjys fjfyi ord lrk
lghÜ;=j,ska yd udkisl Y%ufhka Tyqg
l=uk jevla f› o@ 23ãœ;h uq½,af,a u Tyqg
we;af;a lror yd is;a f›okdj muK h'
rdØ%fha ¡ mjd Tyqf.a is;g Úial,xlhla
ke;' fuh o ÚIaM, fohÙ'
 797
24 –Úfil=g weØ fyd| u foh k•" iܳiÜ f,i ilid Øf’' Wka jykafia w;S;h
;ud Wmhd.;a fohska iEySug m;a j" ld ” yd wkd.;h ms<sn| yeóS• –ÚiÜkaf.a is;ays
iem fi,a,• Ùøu h' tfy;a" th o foœhka ;nd we;' tfia jqj;a" foœhka jykafia uq,
jykafiaf.ka tk jrula nj 懖' 25ukao" isg w. olajd l< ldrKd ±k.kakg
Wka jykafiaf.ka fjka j lEu wkÜNj ukÜIHhdg neú h' 12tneœka ish ãœ;
lrkakg;a" iem N=laØ œ¢kakg;a mܽjka ld,fha ¡ mS%Ø • yú foh Ùøug jvd fyd|
flfkla is‡;a o@ 26foœhka jykafia fohla Tjqkag keØ nj uu f;are•.Ø–'
bæúfhys hym;a j is‡k ukÜIHhdg Wka 13
wm l< hÜ;af;a" wm Wmhd.;a fohska ld ”
jykafia m%Çj;a" wjfn`Oh;a" mS%Øh;a fok mS%Ø •u há th foœhka jykafiaf.a
fial' tfy;a" foœhka jykafia bæúfhys ¡ukdjÙ'
hym;a j is‡k whg ys– jk ms×i" Wka 14 foœhka jykafia lrk ish,a,
jykafia m›ldrhdg fjfyi ord jia;=
ioyg u mjØk nj oÚ–' Bg tla l< yeÙ
/ialr ;e”ug i,iajk fial' fuh o
Ùisjla ke;á bka wvq l< yeÙ Ùisjla o
ÚIaM, fohÙ' iÜ<x frdola we,a,Sug lrk
jEhuÙ' ke;' foœhka jykafia th lr we;af;a"
ukÜIHhka ;uka jykafia bæúfhys .re“h
olajk ms×i h' 15±ka Øfnk foa –ka fmr o
yeu fohg u Úhu ld,h ld,hl la yd ØnqfKa h' u;= is³ jkakg hk foh –ka fmr
f›,djla we; o is³ œh' foœhka jykafia tu foa u kej;
3 yeu fohg u m%ia;djla o f• uy kej; is³ lrk fial'
fmdf<dfjys yeu ldrKhg u Úis
ld,hla o we;' f,df› weØ whÜlaØh
2 Wmækakg ld,hla iy kiskakg 16 f• –Úia f,dfjys hÜlaØh Ø“h hÜ;=
ld,hla we;á isÛjkakg ld,hla iy W³rd ;ek whÜlaØh o idOdrKlu Ø“h hÜ;=
oukakg ld,hla we;á ;ek widOdrKlu o Øfnk nj uu 懖'
3 urkakg ld,hla iy iÜj lrkakg 17tœg" ööfoœhka jykafia OÈ–IaGhd;a"
ld,hla we;á lvd oukakg ld,hla iy ³Iaghd;a tl fia œÚYaph lrkÜ we;á ish®
f.dvkókakg ld,hla we;á ldrKdj,g;a" ish® jevj,g;a Úh–;
4 w~kakg ld,hla iy iskdfikakg ld,hla me–fKa he÷÷hs uu is;d.;af;–'
ld,hla we;á je,fmkakg ld,hla iy 18ööukÜIHhka fufia Ù%hd lrkafka" foœhka
kgkakg ld,hla we;á jykafia Tjqka fi`æis fldg Tjqka
5 fm•j;=kag tla •ug ld,hla iy ØúikÜkag jvd Wiia fkdjk nj Tjqkag
thska je<lSug ld,hla we;' je<|.kakg okajk ms×i h÷÷hs uu isØka is;d.;af;–'
ld,hla iy je<|.ekSfuka j<Ùkakg 19bØka" ukÜIHhkag yd ØúikÜkag we;af;a
ld,hla we;á tl u brKuÙ' Øúikd fuka u –Úid;a
6 fidhd.kakg ld,hla iy keØ • urKhg m;a fjhs' f• fof.d,a, u ujd
hkakg ld,hla we;á ;nd.kakg ld,hla we;af;a tl whÜúÚ' fufia Øúikdg jvd
iy bj; oukakg ld,hla we;á œfYaI jdishla –Úidg ke;' yeu foh u
20
7 brdoukakg ld,hla iy t,,kakg Úiaidr h' ish,af,` u tl ;eklg
ld,hla we;á ÚYaY’o j is‡kakg ld,hla hka f kda há is h,af,` u miaj,ska jQ yá
iy l;d lrkakg ld,hla we;á is h ,a f ,` u kej; miaj,g yeø hkafk` h'
21
ukÜIHhkaf.a mK by<g keóS hkÜ weoao
8 fma%u lrkakg ld,hla iy oaf›I Ùhd;a" Øúikdf.a mK fmdf<df› mi hgg
lrkakg ld,hla we;á hÜoaOhg ld,hla niskÜ weoao Ùhd;a okafka ljfrla o@
iy iduhg ld,hla we;' 22
fufia ukÜIHhd ;u lghÜ;=j,ska mS%Øh
9 wfma ish® jevlghÜ;=j,ska ljr ,nkjdg jvd iem;la keØ nj 懖á th
10
m%fh`ckhla weoa o@ foœhka jykafia Tyqf.a brKu h' ukao" ur×ka miÜ ;udg
ukÜIH jÈ.hd msg ;nd weØ ldÈhh uu is³ jk foa oÙkak Tyq wdmiÜ f.fkkafka
oÚ–' 11Wka jykafia ish® foa u ta ta ld,hg ljfrla o@
2'24 OÈu 3'13á 5'18á 9'7á fhid 56'12á ¬la 12'19á 1 fldú 15'32 2'26 fc`’ 32'8á ysf;` 2'6
 OÈufoaYlhd
³la mSvdj,g iuyr fya;=
4 f• uy fmdf<dfjys flfrk ish®
whÜlØ
a h foi ne¬ œg mSvd ,nkakkaf.a
lº½ uu 懖á Tjqkag ikikafkla o fkd
• há Tjqkag mSvd lrkakkaf.a mlaIhg
n,h ØnqfKa h' tfy;a" ikikafkla fkd •
h' 2tneœka" öö;j u ãj;a j is‡kakkag jvd
u<.sh we;a;kaf.a ;;a;ajh fhfyle÷÷hs uu
lSfh–' 3;jo" ööta fof.d,a,g u jvd –ys msg
flfrk kmÜre Ù%hd fkd³Û" ;j u kÝmka
–Úid jdikdjka; he÷÷hs l,amkd flf<–'
4 ;jo" –Úfil= w•l •Èhfhka olaI
f,i lghÜ;= lrkafka" ish wi,ajeishd
flfÈ weØ BÈIHdj Úid nj uu 懖' fuh
o Úire ldÈhhÙ' iÜ<x frdola we,a,Sug
lrk jEhuÙ' 5öö;udf.a w;a fol
wl=<df.k" jevla fkdfldg id.skafkka
uefrkafka fu`vfhle÷÷hs –ÚiaiÜ ÙhØ'
6
tfy;a" ÚIaM, W;aidyfhka oE; mÜrjd
.ekSug jvd" ysf;a lrorhla keØ j tl
–gla mÜrjd.ekSu fyd| h'
7 tl, uu ;j;a Úire fohla –ys msg
weØ nj 懖' 8ld;a ljqre;a keØ j"
yqol,d j jik flfkla we;' Tyqg
mÜ;%fhla j;a" ify`orfhla j;a ke;á
tfy;a" Tyqf.a ish® u jevlghÜ;=j,
Úudjla ke;á Tyq ;ud Wmhk jia;=fjka
;DmaØhg fkdme–fKhs' ööuu fufia mK
fkd;ld" fjfyi •" iemla keØ j jev
lrkafka ld Wfoid ±÷÷hs Tyq fkdwihs' fuh
o Úire fohÙ" ld,lKa× ãœ;hÙ'
9 tla flfkl=g jvd fofofkla fyd|
há fofofkl= tla j jev Ùøfuka idÈ:l
m%ØM, ,nd.kÜ we;' 10Tjqkaf.ka flfkl=
jeÛfKd;a wÚla ;eke;a;d ish hy½jd
keó=ÛjkÜ we;' tfy;a" ;ud keó=Ûjkak
tjeÚ flfkl= keØ j ;Ú j isg
jefgkakdg jk œm;l uy;· 11;j o" YS;
ld,fha ¡ fofofkl= tla j ie;mÜfKd;a
Tjqkag WKÏiÜu ,efnkafka h' tfy;a"
flfkl= ;Úhu WKÏiÜ• jkafka fldfydu
o@ 12;Ú j is‡k flfkl= mrdch œh yeÙ
h' tfy;a" i;=rdg œreoaO j is‡kakg
fofofkl=g yeÙ fjhs' ;=ka fmdf† ,KÏjla
myiÜfjka fkdlefvkafka h'
5'4 .S;d 66'13-14
4-5 798
13 wjjdohla ms<s.kak wlueØ wÇk
uy® rfcl=g jvd æ<sº" keKj;a
fh!jkfhla fyd| h' 14Tyq ysrf.oúka rc
f.org .sh" æ<sºl–ka rclug .sh flfkl=
jqj;a th ienE h' 15öö–ys msg weœæk ãjudk
–ÚiÜka w;r rclug iܳiÜ tjeÚ
fh!jkfh` we;e÷÷hs ug l,amkd f›' 16Tyq
.Kka l< fkdyeÙ ;r• fikólg w•mØ
j rcl• lrkÜ we;' tfy;a" Tyqf.a
wejEfuka miÜ" Tyq l< foa .ek lD;{;dj
olajk Ùisfjla ke;' fuh o Úire fohÙ'
iÜ<x frdola we,a,Sug lrk jEhuÙ'
ndrydr .ek WmfoaY
5 Tn foœhka jykafiaf.a .Dyhg hk
œg m%f›i• jkaká wÇkhka fuka mÝcd
TmamÜ Ùøug jvd lSlre fj–ka <x •u fyd|
h' ukao" ;uka kmÜr lrk nj T›yq
fkdoÚØ' 2l;d Ùøug fmr fyd¢ka is;d
n,kaká foœhka jykafia bæúfhys
blaukaldrl–ka ndrydr fkdjkak' ukao"
foœhka jykafia iajÈ.fhys h' Tn
fmdf<dfjys h' ta Úid Tf’ jpk iaj,am
f› jd· 3lghÜ;= nyq, •fuka lror jQ is;g
isysk fmfka' jpk rdYshla Ùhk œg
wÇkhdf.a wkÜjKlu u;= fjhs' 4Tn
foœhka jykafiag ndrydr jk œg
th f.jkakg mud fkdjkak' ukao"
Wka jykafia wÇkhkag leueØ ke;'
5Tf’ ndrydr f.jkak' ndrhla •
fkdf.jd isˆug jvd ndrhla fkd• isˆu
fyd| h' 6Tf’ jpkj,ska m› Ùøug bv
fkd;nkak' öud woyia fkdl< fohle÷hs
mÝclhdg fkdÙhkak' foœhka jykafia Tn
flfÈ Woyia • Tf’ jHdmdr kdiaØ
lroukak Wka jykafiag bv ;nkafka uka
o@ 7ysia jQ iajmak rdYshÙka fuka u" jpk
rdYshÙka o jevla ke;' tneœka Tn
foœhka jykafiag .re“h olajkak'
æ<ska°f.a mSvdj
8 æ<sºkag mSvd Ùøu o hÜlaØh yd
idOdrKlu fmr<Su o rf† weØ jk nj
Tn oÙk œg ta .ek mܳu fkdjkak' yeu
Ú,Odúhdg u by<ska Bg jvd Wiia" fjk
Ú,Odúfhla we;'
 799
9 uy rcÏf.a mjd ãœ;h r¹ we;af;a" hk ish,a, u foœhka jykafia Tyqg
flf;a wiajkÜ msg h' ³kak;a" tajd N=laØ œ£ug Tyqg bv
fkdfok neœka tajd wkHfhl= i;= fjhs'
f,!Ùl i•m;aj, ÚIam%fh`cklu fuh Úire fohÙá ;on, jroÙ'
3
ukÜIHfhl=g °j ´orejka ishhla Wmkak;a"
10 Oki•m;g we®• jkakd Oki•- Tyq æ.dhÜ je<ºj;a" Tyq iemi•mØka
mØka j;a" jia;=jg we®• jkakd jia;=fjka ;DmaØhg me–fKkafka j;a" Tyqg iq³iÜ
j;a ;DmaØhg fkdme–fKhs' fuh o Úire N+u°khla ,efnkafka j;a ke;ak•" Wmka
fohÙ' 11jia;=j jeŠ jkak" jeŠ jkak f.hs ¡ u< orefjla Tyqg jvd fyd| hhs
thska kv;a;= l< hÜ;= wh o jeŠ fjØ' lS–' 4ta orejdf.a bm¡u ÚIaM, h' Tyq
Okj;dg weØ tl u m%fh`ckh k•" ;ud wkaOldrhg my j hhs' Tyqf.a ku o
Okjf;l= nj ±lSu h' 12l•lrejd ‡lla wu;l jkÜ we;' 5Tyq ysre t<sh ³Ûf› j;a"
lEj;a" yqóla lEj;a Tyqg iÜj fia ie;msh Ùisjla ±k.;af;a j;a ke;' 6tfy;a" Tyqg
yeÙ há tfy;a" fmdfydi;dg ;udf.a jia;= iykhla we;' wkaØf• ¡ ta fof.d,a, u
i•Ndrh Úid Úkaola ke;' hkafka tl u ;ekg fkdf› o@
13 f• –Úia f,dfjys uyd widOdrK 7 –Úfil= fldhs foh lrkafka;a
fohla we;' 14tk•" ³Ialr ld,hl ¡ nvœh; mÜrjd.ekSug h' tfy;a" Tyqf.a
m%fh`ckhg .ekSug –Úfil= /ialr ;nk id.skk a lj°j;a fkdÚfjhs' 8m%Çjka;fhla
jia;=j h• wNd.HhÙka keØ •" Tyqf.a wÇkfhl=g jvd fyd| hhs Ùhkafka
´orejkag Ùisjla keØ • hdu h' 15Tyq ujq fldfydu o@ ãœ;hg uqyqK md ±kÜu
l=fika fuf,djg Úlau wd f,i u Ùis;a ,e”fuka ³mam;dg weØ jdish l=ula o@
9
keØ j f,dœka ;=rka jkafka h' ;udf.a thska Ùis jevla ke;' th iÜ<x frdola
wØka Wmhd.;a Ùisjla Tyq f.khkafka we,a,Sug lrk jEhula fuka ÚIaM, h' ;j
ke;' 16fuh o whÜlØa hÙá Tyq wd f,i u Tyq ;j;a wuq;= foa ,nkak wdid •ug jvd ,o
hkafka h' iÜ<x frdola we,a,Sug Tyq .kak fohska i;=Û • ãj;a •u fyd| h'
fjfyiska Tyqg weØ m%fh`ckh ljfÈ o@
17
Tyqf.a ãœ;fha ish® ojiaj, Tyqg ãœ;fha w“ryi
wkaOldrh yd ³l we;' ±Š is;a f›okdj 10 fldhs ljr fohla jqj o is³ jkafka
yd fl`mh we;' mÝÈj Úhuhla wkÜj h' ;udg jvd n,j;a
18 ug wjfn`O jQ tl fohla Øf’' W;=ful=11 iuó œjdo lrkak ukÜIHfhl=g
tk•" foœhka jykafia –Úfil=g fok neú h' ta œjdoh jeŠjkak jeŠjkak th
ãœ;fha ish® ojiaj, –ys msg Tyqf.a ish® ;j ;j;a ÚIa12M, f›' thska Tyqg Ùis
jevlghÜ;=j,ska Wmhd.;a fohska Tyq jdishla ke;' ukÜIHhdf.a ãœ;fha tk•"
iEySug me–K" ld ” œfk`o •u h' Tyqf.a fijKe,a,la fuka Tyq .;lrk Tyqf.a
brKu th f›' 19;jo" foœhka jykafia ÚIaM, ãœ; ld,fha mru i•m; Ùfula
ukÜIHfhl=g iem i•m;a ¡" tajd N=laØ ± hs okafka ljfrla o@ fkdfyd;a –ys msg
œ¢kakg;a" ;udf.a fldgi /f.k thska jik ukÜIHfhl=g ur×ka miÜ l=ula
mS%Øjkakg;a i,id Øf’ k•" Tyq ta .ek weoa± hs okafkda ljqre o@
lD;{ œh hÜ;= h' th foœhka jykafiaf.ka
tk ¡ukdjÙ' 20ukao" foœhka jykafia ãœ;h ms<sn| .eUqre woyia
Tyqg mS%Øh ¡ weØ neœka" fl‡ ãœ;hla
.ek Tyqg lrorhla ke;' 7
fyd| kduh iÜj| œ,jqkaj,g jvd
–ysú h' Wm; ,nk ojig jvd –hhk
oji fyd| h'
,o fohska i;=Û •u 2 wjuó=,a f.orlg hdu uó=,a

6 –Úia f,dfjys ud ³Û whÜlaØhla we;' f.orlg hdug jvd fyd| h' ukao" urKh
th b;d nrm;, h' 2–Úfil= wdid jk yeu –Úidf.a brKu f›' ãj;a j is‡k
yeu fohla u" jia;=j" Oki•m;" f.!rjh ljqrekÜ;a th is;g .; hÜ;= h'
5'15 fc`’ 1'21á .S;d 49'17á 1 Øfu` 6'7 7'1 ysf;` 22'1
 OÈufoaYlhd
3 iskdjg jvd fY`lh fyd| h' ukao"
thska uqyqK ue,• .sh;a kÜjK ØhÜKÏ fjhs'
4 meKj;df.a is; fhduq jkafka urKh
foig há wÇkhkaf.a is; fhduqjkafka
œfk`oh foig h'
5 wÇkhkaf.a meiiÜug ijka ¡ug jvd
m%Çjka;hdf.a ;rjÛjg ijka ¡u fyd| h'
6 ukao" ie<sh hg W³fkys orfl`Û
mÜmÜrk Y’oh h•fia o wÇkhdf.a iskdj;a
tfia u h' tys Ùis u f;areula ke;'
7 n,y;aldrl• Ùøfuka kÜjKe;a;d
wkÜjKfhla fjhs' w,a,ia .ekSfuka pú;h
´IKh fjhs'
8 h• fohl wjidkh tys wdr•Nhg
jvd fyd| h' wyxldrhg jvd bjiSu
W;=• h'
9 fl`m •ug blauka fkdjkak' ukao"
fl`mh isf;a ;nd.ekSu wkÜjKluÙ'
10 ööw;S;h jÈ;udkhg jvd fyd| j
ØnqfKa uka±÷÷hs m%Yak fkdlrkak' th
nqoa•u;a m%Yakhla fkdf›'
11 ãj;a j is‡k ljfrl= jqj o
m%Çjka; œh hq;= h' 12Oki•mØka weØ jk
wdrlaIdj yd iu wdrlaIdjla m%Çfjka
,efnkÜ we;' m%Çj Tf’ ãœ;h iÜrlaIs; j
;nhs' ±kÜfuka weØ jk jdish th f›'
13 foœhka jykafiaf.a Ù%hdj,sh
fufkys lrkaká Wka jykafia weo l< foa
weo wúkak mܽjka ldg o@
14 iem i•m;a weØ l, mSØ % jkaká œm;
weØ l, fuh l,amkdjg .kaká iem; yd
œm; hk fol u tjkafka foœhka jykafia
h' bkamiÜ l=ula f› ± hs Ùisfjla fkdoÚØ'
15 Úiaidr j f.• .sh udf.a ãœ;fha
¡ uu yeu foh u ±k.Ø–' iuyr œg
±ye– flfkla urKhg m;a f›' ³Iagfhla
kmÜrel• l<;a" æ.=l,a ãj;a f›' 16muKg
jvd OÈ–IaGfhla fkdjkak' muKg jvd
Çkjka;fhla fkdjkak' tfia •fuka Tn
keiS hkafka l=ug o@ 17w•l f,i ³Iag j
fkd is‡kak' w•l f,i wÇkfhla o
fkdjkak' wld,fha ¡ keiS hkafka l=ug o@
18
fuys ¡ ueo ms<sfj; wkÜ.ukh lrkak'
flfia fj;;a" foaj .re“h weØ ;eke;af;a
iM,jkÜ we;'
7'9 cdfld 1'19
7-8 800
19 m%Çj jQ l,S" w•m;Ska oifofkl=
k.rhlg lrk fiajhg jvd Wiia
fiajhla Ùøug –Úfil=g weØ YlaØhÙ'
20 Ùis u jrola fkdfldg" Úr;=re
hym; u lrk ±ye– –Úfila f,dj Ùis
;ekl ke;'
21 –ÚiÜka lrk yeu fohg u Tf’ is;
fhduq fkdlrkak' tfia lf<d;a iuyr œg
Tf’ jevlrejd Tng f°ia ;nk nj Tn
wikÜ we;' 22ukao" Tn;a fkdfhla jr
wkÜkag tfia u f°ia ;enQ nj Tf’ is;
±k.kÜ we;'
23 f• ish,a, uu m%Çfjka fi`æis lr
ne,S–' ööuu m%Çjka; jkafk–÷÷hs lS–á
tfy;a" th ud blaujd ØnqfKa h' 24ãœ;fha
f;areu o; yeÙ ldg o@ th wmg f;are•.;
fkdyeÙ ;r• .eUqre há w„ka;Hh o f›'
25
uu m%Çj o ldrKdj,g fya;=j o
±k.ekSug;a" fi•ug;a .f›IKh Ùøug;a
is; fhduq flf<–' tœg kmÜrelu wÇklu
nj o fu`yh W;=•lu nj o iÚÛyka lr
.Ø–'
26 iaØ%h urKhg;a jvd Nhxlr h' wE
u,m;la jekaká wef.a is; ±,la jekaká
wef.a w; œ,x.=jla jekak' foœhka jykafia
bæúfhys hym;a jk ;eke;af;a wef.ka
–fohsá tfy;a" mœÛ wh wEg wiÜfjØ'
27
lreKÏ jgyd.ekSu ms×i tlla mdid
œui–ka" ööuu fuh ±k.Ø–÷÷hs OÈufoaYlhd
Ùhkafka h' 28ug ;ju;a fidhd.;
fkdyeÙ jQ" udf.a nqoa•h ;ju;a œui–ka
is‡k ldrKhla we;' oyila w;r .re
lghÜ;= tl –Úfil= ug i•n jQ kuq;a"
oyila w;r tjeÚ iaØ%hla k•" ug i•n
fkdjQjd h' 29uu tl fohla f;are• .Ø–(
tk•" foœhka jykafia ukÜIHhd pd•"
wjxl flfkl= f,i uejQ fialá tfy;a" Tyq
u ;ud wjq,a œhjq,a flfkl= njg m;a
lrf.k we;'
rdcdÇ ie,lSu
8 m%Çjka;hdg iu l< yeÙ flfkla
weoa o@ ldrKhl wÈ:h okafka ljfrla
o@ –Úfil=f.a uqyqK Tyqf.a m%Çfjka
meyem;a fjhsá tys r½lu my• hhs'

2 rcÏf.a wdÇ rlaId lrkaká Tn
foœhka jykafiag æjqre• ³ka Úid tfia
lrkak' 3rcÏ bæúfhys /£ fkdis‡kaká
kmÜre fohl fkdmjØkaká ukao rcÏ leueØ
«kEu fohla Tyqg l< yeÙ h' 4rcÏ ish
wd•m;Hh weØ j Ù%hd lrhs' Tyq l=ula
lrkafka ± hs m%Yak Ùøug flfkla ke;'
5
rcÏf.a wdÇ rlaId lrkakdg wk;=rla
ke;' tfia l< hÜ;= ld, f›,dj yd
wjia:dj m%Çjka;hd oÚhs' 6ukao" yeu
ldrKhg u f›,djla yd ms<sfj<la we;'
tfy;a" wfma ±kÜu b;d iaj,am h' 7u;= oji
l=ula is³ jkÜ weoa± hs wms fkdoÚuq' th
wmg ±ka•ug yeÙ flfkla o ke;'
8
urKfhka je<lSug j;a" urKh l,a
±—ug j;a flfkl=g fkdyeÙ h' igfkka
–¡ul=;a ke;á ³Iaghdg" ³Iaglu Úid
Úoyia•ula ke;'
9 fulS ish,a, u ±l uu –ys u;
flfrk ish® jevj,g udf.a is; fhduq
flf<–' fjk whg jo ¡f• n,h
ukÜIHfhl=g ,nd.; yeÙ h' 10³Iaghka
ish fidfydkaj, ;ekam;a lrkÜ ,nk ye‡
o th n,d wdmiÜ tk œg" Tjqka ³Iagl• l<
kÜjfrys jeishka Tjqkag m%Yxid l< ye‡ o
uu 懖' fuh o Úire fohÙ'
³okd iy iÜokd
11 kmÜre l%shdjlg œreoaO j kvq
;Ska³j blauÚka bÛ fkdjk Úid
–ÚiÜkaf.a is;a kmÜr Ùøug we¡ hkafka h'
12
m›ldrfhl= ish jrla kmÜr lr fndfy`
l,a ãj;a jqj;a" foœhka jykafiag .re“h
mdk whg tk•" Wka jykafia bæúfhys
.re“h mdk whg hym; is³jk nj uu
ieneœka u oÚ–' 13tfy;a" ³Iaghd foœhka
jykafiag .re“h fkdmdk neœka Tyqg
hym; is³ jkafka j;a" fijKe,a,la jeÚ
Tyqf.a oji ¡È> jkafka j;a ke;' 14–ys u;
olakg weØ Úire fohla f›' tk•"
mœÛkag is³ œh hÜ;= foh o–Ûkag o o–Ûkag
is³ œh hÜ;= foh mœÛkag o is³ •u h' fuh o
ksire fohÙ'
15 foœ¹Kka –ys msg –Úfil=g fok ;DmaØu;a isØka Tf’ uq¿sl mdkh fndkak'
®yq~q ãœ;fha ¡" ld ” œfk`o •ug jeŠ wka ukao" foœhka jykafia Tf’ lghÜ;= .ek
Ùis iem;la Tyqf.a ãjk igfka ¡ Tyqg i;=g m%ldY lr we;' 8Ú;r u iܳ jia;%
801
weoa o@ foœhka jykafia Tyqg –ys msg fok
ãœ; ld,fha ¡ Tyqf.a Y%ufhka Tyqg bØú
jkafka fumuK h'
16 æjd ? folays –ys u; is³ jk foa
n,d" m%Çj /ialr .ekSug udf.a is; fhduq
flf<–' 17tfy;a" –Úia f,dfjys foœ¹Kka
is³ lrk foh f;are•.ekSug mܽjka lula
ke;á fld;r• W;aidy l<;a f;are•.;
fkdyeÙ h' m%Çjka;hd th ±k.;af;a hhs
Ùh;;a" Tyq mjd uq½ i;Hh fkdoÚhs'
–Úidf.a fmd³ brKu
9 fulS ish,a, u isf;ys ;ndf.k" ta
ish,a, œuid ne,S–' OÈ–IaGhka yd
m%Çjka;hka o Tjqkaf.a fm%auh yd ffjrh o
foœhka jykafia md,kh lrk nj 懖'
hful=g wkd.;fha ¡ is³ jkafka l=ula o
Ùhd Ùisfjla fkdoÚØ' 2ish® foa
ish,a,kag tl fia is³ jkafka h'
OÈ–IaGhdg yd ³Iaghdg;a" hym;a whg
iy whym;a whg;a" mœ;% whg yd wmœ;%
whg;a" mÝcd lrkakdg iy mÝcd
fkdlrkakdg;a isoaO jkafka tl u fohla
f›' m›ldrhd yd hym;a ukÜIHhd w;r
fjkila ke;' æjqre• fokakd iy æjqre•
fkdfokakd w;r fjkila ke;'
3
–Úia f,dfjys flfrk ish,a, w;r weØ
tla jrola k•" ish,a,kag u tl brKula
we;s •u h' tk•" ukÜIHhkaf.a is;a
kmÜfrka msø Tjqkaf.a uq½ ãœ; ld,fhys
fu`yh Tjqkaf.a is;aj, Ø”u h" bkamiÜ
T›yq –hhkafk` h' 4ãj;a jk ish,a,kag
h•Ùis n,dfmdfrd;a;=jla we;' u<
isxyfhl=g jvd mK weØ n,af,la fyd| h'
5
ukao" ãj;a j is‡k wh ;uka –hhd hÜ;= nj
oÚØá –h.sh wh Ùisjla fkdoÚØá Tjqkag
;j;a Ùis œmdlhla ke;' Tjqka iyuq,ska u
u;lfhka bj;a j hkÜ we;' 6fm%auh o
ffjrh o BÈIHdj o hk Ùisjla bØú •
ke;' –kamiÜ –Úia f,dfjys is³ jk Ùis
fohlg Tjqka iyNd.s fkdjkÜ we;'
ld,sl iem N=laØ œ£u
7 Tn f.dia mS%Øfhka Tf’ lEu ld"
 OÈufoaYlhd
ye|" ysfia f;,a .d mS%Øfhka bkak'
9
Wka jykafia –ys msg Tng ¡ Øfnk Tf’
ÚIaM, ãœ;fha ish® ojiaj, Tn fm%au
lrk Tf’ NdÈhdj iuó ãœ;fha mS%Øh
N=lØ
a œ¢kak' ukao" ãœ;fhka o –ys msg Tn
.kak fjfyfika o Tng ,efnk tl u
fldgi th f›' 10Tn w; ;nk yeu
lghÜ;a;la u uq½ •Èhfhka bÛ lrkaká Tn
hk md;d, f,`lfhys Ùis jevla j;a"
fh`ckdjla j;a" ±k.ekau j;a" m%Çj j;a
ke;'
YlaØhg jvd Çkh fyd|h
11 –Úia f,dfjys ;j fohla uu
f;are•.Ø–' YS>% Odjlhdg Ú;r u ækÜu
fkd,ef’' hÜo “fuys œl=• mdk whg Ú;r
u ch fkd,ef’' m%Çjka;hdg Ú;r u ;u
ãœldj lr.; fkdyeÙ h' nqoa•u;a wh
Ú;r u Okj;a wh fkdfjØ' olaI
œplaIK wh Ú;r u by< ;k;=re
fkd,nØ' Th ldg;a wjidkh t<™h yeÙ
h' 12;udf.a œm;aØ ld,h lj° ths ± hs
–Úid fkdoÚhs' yæisfha ±,lg wiÜ jk
uiÜka fuka o u,m;lg wiÜ jk mlaISka
fuka o Tyq n,dfmdfrd;a;= fkdjk
f›,djl ³ÈNd.Hhlg wiÜ f›'
13 –ys msg fujeÚ m%Çjla o 懖' th
jeo.;a nj ug fmÚ×' 14ukÜIHhka iaj,am
fofkl= is‡ l=vd kÜjrla œhá n,j;a rfcla
wjq;a th jg,d" Bg œreoaO j uy n,fldÛ
f.dvkeó=f› h' 15tys æ<sº m%Çjka;
ukÜIHfhla œh' Tyqg ish m%Çfjka ta kÜjr
.e<œh yeÙ œh' tfy;a" Ùisfjl= ta æ<sº
ukÜIHhd .ek is;f= › ke;' 16öön,jka;lug
jvd m%Çj fyd| h÷÷hs uu lSfj–' tfy;a"
æ<s¹f.a m%Çj iܽ lrkÜ ,ef’' Tyqf.a
jpkhg ijka ¡ula ke;' 17wÇkhka w;r
fudry~ fok wdKavqldrfhl=g ijka
¡ug jvd ÚYap,lfuka l;d lrk
m%Çjka;fhl=g ijka ¡u fyd| h'
18
hÜoO
a dhÜOj,g jvd m%Çj w.fka h' tfy;a"
tl m›ldrfhl=g fyd| foaj,a /ila
“|±–h yeÙ h'
10'8 .S;d 7'15á ysf;` 26'27
9-10 802
w•mØhka yd hg;a jeisfh`
10 u< ueiafil= Úid iÜ.kaO
œf,amkhla kdiaØ • hhs' tfia u
m%Ç i•Ndrhla tl fu`vluÙka jekiS
hhs'
2 m%Çjka;hdf.a is; yú foag o
wÇkhdf.a is; jeræ foag o fhduq fjhs'
3
tfia h" fu`vhd udÈ.fhys hk œg Tyqf.a
nqoa• ySk;ajfhka ;ud fu`vfhle hs
ish,a,kag fy<s lrhs'
4 wdKavqldrhdf.a is; Tng œreoaO j
weœ<S .sfhd;a" Tf’ rlaIdfjka bj;a •
fkdhkaká ukao" ikaiÜkal–ka nrm;,
jrolg jqj o iudj ,e“h yeÙ h"
5
w•m;Ska wØka is³ jk jrola f• –ys msg
ud ±l we;' 6tk•" wÇkhka fndfy` Wiia
;k;=rej,g m;a j is‡oa¡" W;a;uhka my;a
;ekaj, is‡k nj h' 7jy®ka wiÜka msg keóS
hk w;r" w•m;Ska jy®ka fuka mhska .uka
lrkÜ æ‡–'
Çkh ms<sn| ysf;`mfoaY
8 j<la ydrd ;nkakd tys jefgkafka há
;dmamhla lvkakdg iÈmfhla oIag lrhs'
9
.,a j<l jev lrkakdg thska ;=jd< fjhsá
or m<kakdg thska wka;rdh is³ fjhs'
10fmdfrdj fud†g jQ œg th uqjy;a
fkdlf<d;a jvd YlaØh fhdojkak «kE
fjhs' m%Çjka;hdg iM,h <ód fjhs'
11
u;=rkak m<uqfjka iÈmhd oIag lf<d;a
u;=rkakdf.ka m,la ke;' 12m%Çjka;hdf.a
uqœka Úlafuk jpk Tyqg f.!rjh fohsá
wÇkhdf.a jpk Tyqg œkdYh f.fkhs'
13
Tyq l;dj wrUkafka wkÜjKl–Ú' Tyq
th wjika lrkafka Wu;= jQjl= f,isÚ'
14 wÇkhd æ.ska æ.g l;d lrhsá u;=
is³ jk foa fkdoÚhsá Tyqf.a wejEfuka
l=ula is³ jkÜ weoa± hs ldg Ùj yeÙ o@
15 wÇkhd ish jev lghÜ;=j,ska w•l
fjfyig m;ajkÜ we;á Tyq f.org hk mdr
j;a okafka ke;'
16 t•nd foaYh" Tf’ rcÏ l‡ka Ùú
iÜj| yuk orefjl= j is‡k œg o Tf’
w•m;Ska ? mÜrd ld ” mS%Ø jk œg o Tf’

17
œm; <ó h' t•nd foaYh" Tf’ rcÏ jxYj;a
Wiia l=,hl orefjl= jk œg o Tf’
w•m;Ska .scÏl–ka fkdld ikSm YlaØh
ms×i Úis f›,djg muKla lEu lk œg o
Tn jdikdjka; h·
18 l•ue,slu Úid –Úfil=f.a jy,
ærd jefgkafka há Tyqf.a w,ilu Úid
f.h “| jefgkafka h'
19 ux., fN`ckfhka ika;=Ia‡h we;á
uq¿sl mdkh ãœ;h mS%Øu;a lrhs' ta fldhs
fohg;a uqo,a wjYH h'
20 Tf’ isf;ka j;a rcÏg foia
fkdÙhkaká Tf’ hyka .nvdf› ¡ j;a
jia;=ldrhkag f°ia fkdÙhkak' wyfia
mshdUk ilajd,sys×fhl= ta okajkÜ we;'
meKj;df.a Ù%hd l,dmh
11 kÜf˜ wdydr c,h u;=msg ;nkak'
l=ula fyhska o fndfy` ojilg miÜ
tajd kÜUg kej; i•nfjhs' 2i;afofkl=
fy` wgfofkl= fy` iuó fldgia
fn°.kak' ukao" f,dfjys l=uk œm;aØ
ld,hla W° jkÜ weoa± hs ldg Ùj yeÙ o@
3 jeys j,dl=½ msø Øfnk œg
fmdf<djg jeis jishsá .ila ol=Kg
jeÛK;a" W;=rg jeÛK;a th jeÛKÏ ;ek u
Øfnhs' 4iÜ<ó .ek n,d is‡kakd jmÜrkafka
ke;' j,dl=½ .ek n,d is‡kakd wiajekak
lmd .kafka ke;' 5.ÈN×hlf.a
l=fiys kj ãjhla iEfokafka flfia o
Ùhd Tn fkdokafkys há tfuka u yeu
foh ms<sfh< lrk foœhka jykafiaf.a
jev lghÜ;= Tn fkdokafkys h' 6Wfoa
jref› ”c jmÜrkak" ijia jref›;a
jmÜrkak' bka fldhs tajd iM, f› o Ùhd
j;a" fojf.a u tl fia ire f› o Ùhd j;a
Tn fkdokafkys h'
7 ieneœka t<sh –ysú fohÙ" bre t<sh
±lSu weig m%ikak fohÙ' 8tfia h"
ukÜIHfhla „rd;a ld,hla ãj;a j isg Tyq
ta ish,af,ys mS%Ø f› jd· tfy;a" wºre ojia Úid Tyq fikóg jeŠ jeŠfhka
tk nj o tajd fndfy` nj o is³ jk yeu ±kSu ³kafka h' tfia h" Tyq fndfy`
foh u Úire nj o Tyq wu;l fkdlrdjd' wjjd°kÜYdikd œuid
;reKhkag wjjdo
9 ;reKh" Tf’ fhdjqka œfha ¡ mS%Ø i;H jQ lreKÏ h' 11keKj;=kaf.a nia
jkaká Tf’ fh!jk ojiaj, Tng is;a tfŒrekaf.a ØhÜKÏ W,a iys; flœ‡j,g o
803
if;di ,ef’ jd· Tng úis hhs fmfkk
múoafoka Tn yeisfrkak' tfy;a" f• ish,a,
.ek foœhka jykafia Tn œÚYaphhg
muqKÏjk nj ±k.kak'
10 Tf’ isf;ka ³la lror bj; ,d
ãj;ajkak' ukao" fh!jk ld,h;a" jeŠ
uy® ld,h;a ÚIaM, h'
12 œm;aØ ojia me–fKkakg fmr Tf’
fhdjqka œfha ¡ Tf’ uejq•ldr
foœhka jykafia isys lrkak' ukao" tajd
ms%h ke;e hs Tn Ùhk ojia W° jkafka h' 2ta
ld,fha ¡ br" y|" ;drldj, t<sh wºre
jkafka h' jeys j,dl=½ fkdkej;S tkafka
h' 3ta ld,fha ¡ f.hs /lj,a® fjjq<kafk`
há n,jka;fh` ³n, j l=³ jkafk` há
wUrkafk` iaj,am neœka weUøu kjØkafka
há ljq½j,ska n,kakkaf.a weia wºre jkafka
h' 4•æfha f°rj,a jikÜ ,nkafka h' weUøf•
Y’oh ySk jkafka h' l=re,a,df.a y~g o
Tyq wjæ jkafka h' .dhsldjkaf.a .S y~
³n, jkafka h' 5T›yq Wia fohg Nh jkafk`
h' udÈ.fhys o “hckl foa jkafka h' Tf’
ysifla fld†g•nd .fia u,a fuka iܳ
jkafka h' Tn m<óe‡hd fuka .dg–ka
hkafkys h' Tf’ ldhsl wdid my j hkafka
h' ukao" ukÜIHhd ;udf.a i°;k Úfjig
hkafka h' œ,dm Ùhkafk` o •æj,
weϾkafk` h'
6 tfia jkafka" ú¡ °uh yd rka nºk
jeˆ lefvkakg;a" æh lŠ;af;a l<h
“f|kakg;a" <sf|a fr`oh lefvkakg;a"
7
wfma Yør jrla ØnqKÏ f,i fmdf<df›
´œ,a,g yeø hkakg;a" –Úia yqiau th ³ka
foœhka jykafia fj; yeø hkakg;a
m<uqfjka h'
8 ish,a, Úire há iEu foh Úire h hs
OÈufoaYlhd mjihs'
wjidkh
9 ;jo" OÈufoa Ylhd m%Çj;a j is‡
fidhdf.k" tajd
i•mdokh flf<a h' 10foaYkd lrk ms×i
idr.ÈN jpk fidhkakg W;aidy flf<a
h' fuys .%ka:drEV fldg weØ ish,a, yú jQ
 OÈufoaYlhd 12 804
Tjqkaf.a ysf;`mfoaY ,Shg ;æka .eiÝ 13 f• ish,a, œuid ne,Sfuka miÜ"
weKj,g o iudk h' th tkafka" il, wjidk jpkhla Ùj hÜ;= j we;( foœhkag
f,`l jdiSkfa .a wiydh kdhlhdKkaf.Ú' .re“h olajd" t;=ukaf.a wdÇ ms<smækak'
12 ;jo" udf.a mq;h
% " fuhska ±kÜueØl• –Úid ujk ,oafoa ta i|yd h' 14wfma ish®
,nkak" fmd;a ,s•fuys Úudjla ke;' ;jo" ryia fyd| fy` krl fy` f› jd foœhka
jeŠ W.;alfuka fjfyiSu weØ f›' jykafiaf.a œÚYaphhg Ndckh jkÜ we;'
 805

fmau
% .S fyj;a i,f
fyj; udkaf.a .S
i,fu
fm%au .S fyj;a i,fudkaf.a .S hk fmdf;a ukd,fhl= yd ukd,shl w;fÈ weØ fm%auh
i•nkaOfhka .S; /ila we;' foœhka jykafiaf.a wurÓh fm%aufha m%ldYkhla jYfhka f•
fmd;" cÏfo› mdial= ux.f,`;aijj, ¡ m%isoa•fha Ùhjk ,¡' msúis³ wUq-ie– fm%auh;a" wurÓh
fo›-–Úia fm%auh;a i•nkaO nj f• .Sj,ska m%ldY f›'
wvx.= lreKÏ(
múƒfÃo 1(1)2(7 m<uq jk fma%u .Sh'
múƒfÃo 2(8)3(5 fo jk fm%au .Sh'
múƒfÃo 3(6)5(1 ;=ka jk fm%au .Sh'
múƒfÃo 5(2)6(3 i;r jk fm%au .Sh'
múƒfÃo 6(4)8(4 mia jk fm%au .Sh'
múƒfÃo 8(5-14 ih jk fm%au .Sh'

1 i,fudkaf.a .S;j,ska b;d W;=•

.S;h h'
ud fla°È l+vdr• fuka
l½ kuq;a rEm i•mkak há
i,fudkaf.a ud,s.df› Ør fuka
m<uq jk .S;h
m<u fY`Nk h'
6
w›j ud msg jeˆfuka
fm•j;S ud u|la l½ • is‡k Úid
2
Tf’ isš•j,ska ud kE• we;' ud fy<d fkdoÙkak'
Tf’ fm%auh –æhÜig jvd udf.a fidfydhÜfr`
ud iuó fl`m •
iÜ–ysú h'
3 –æ j;af;a jev lrkak
Tf’ iÜj| œ,jqka iÜ–ysú h' ug Úhu l<yá
Tf’ ku ud .ek i,lkak
jEfyk iÜj| œ,jqka jeÚ h' ug f›,djla fkd • há
7
tneœka uqje;aØfh` udf.a ms%hdor fidºr"
Tng fm• jvØ' ug f• foa Ùhkak(
4 Tf’ neg½ /<
ud Tn iuó f.k hkaká
ljkak f.khkafka
wms tlg ³juq' fld;ekg o@
udf.a rc ;=fuÚ" br uq³ka f›f,a
Tf’ œukg ud f.k hkak' Wka ,.a.kafka fldfya o@
tlg isˆu wka tfŒrekaf.a m†‡ w;fÈ
Tn fidhkak
wmg uyd mS%Øhla jkÜ we;'
ug weØ Wjukdj l=ula o@
wms fm%aufhys we,S .e,S kE• is‡uq'
ish® ldka;djka Tng fm• Ùøu fm•j;d
mܳuhla o@ 8
ldka;djkaf.ka b;d rejeØ
5
fcrei,• jÚ;dfjÚ" fidºúh"
1'1 1 rdcd 4'32
 fm%%au .S 11--2
fm 806
Tn fuh fkdokafkys k•"
/f<a wŠ mdfÈ u .uka lr 2 uu Idfrdkays fi›jkaæhla há
–‡hdj;aj, udfk,a u,la h'
tfŒrekaf.a l+vdr• <ó fm•j;d
Tf’ t½ megjqkag ljkak' 2
9 lÛ .ia w;fÈ
udf.a iÜkaoúh"
udfk,a u,la h• fia o
wYaj f•kÜjl hÜjØhka w;fÈ
mdrdfj`f.a r:j, udf.a fidºúh;a tfia u h'
wYajhka l=,au;a lrk fia
Tn fm•j;S
3
–ÚiÜka l=,au;a lrkafkys h' jkfha .ia w;fÈ
10
Tf’ lfmd® ;f,ys weØ c•nq .ia h• fia o
;reKhka w;fÈ
flia frdæka o
udf.a fm•j;d;a tfia u h'
Tf’ f., jg weØ ta rela fijfKys ys£ug
ue×la ud,dj,ska o uu ms%h lr–á
Tn w,xldr • we;' tys M, ud uqjg b–ysú h'
11 4
ú¡ mnq½ weØ Tyq fnd³ka y,g ud f.kdfha h'
rka ud,d Tng id° fokafk–' ug WŠka tfijq fldŠh
fma%uh h'
fm•j;S 5
œh<s –æ m,j,ska
12 ud YlaØu;a lrkaká
rc ish hyfka is‡h ¡
udf.a iÜj| œ,jqka œys¡ .sfha h' c•nqj,ska ud mK .kajkak'
13
ud fm•j;d ud mshhÜre w;fÈ ukao"
fy• is‡k œg uu wkÜrd.fhka .s,ka • is‡–'
6
iÜj|,dÛj, iÜj| we;af;a h' Tyqf.a ju; udf.a ysi hg we;á
14
ud fm•j;d ug ol=KØka Tyq ud je<|f.k we;'
7
tkaf.æfha –æ j;=j, jejqK fcrei,• jÚ;dfjÚ"
jk u,a mshÜ• fmdl=rla jeÚ h' Tn wm fofokd w;r weØ
fm%u
a hg ndOd fkdlrk njg
fm•j;d l=Ufq È foœ foaj;djkaf.a
15
udf.a fidºúh" kdufhka æjqrkak'
Tn fld;r• fY`Nd i•mkak o@ fo jk .S;h
fm%aufhka Tf’ weia
nenf<k ró· fm•j;S
8
wkak"
fm•j;S
ud fm•j;df.a lg y~á
16
udf.a msh
% h" lº u; mÚ–ka"
Tn fld;r• fY`Nk o· fy,a msg kós–ka
fld;r• mshlre o· n,kak tk ye‡ œ.iska'
wfma hyk Ú,a ;Kfld< h' 9
ud fm•j;d uqfjl= jeÚ h'
17
wfma f.hs nd,al Ùysú .ia há Tyq uqj megfjl= jeÚ há
tys mrd< foaj°r .ia h' “;aØh whsfka isgf.k"
 807
ljq½j foi n,–ka kÜjr •æj, o
Tyq is‡hs" uxykaæj, o weœo
.rdæ w;frka t“l• lr–kaá ud isØka fm%au lrk ;eke;a;d
10 fidhkafk–'
ud fm•j;d ud wu;–ka
ug fufia lS h( Tyq fijQ kuq;a"
ööud iÜr;,sh" keós‡kaká ug Tyq i•n fkd • h'
3
ud fidºúh" ±ka tkak' kÜjr weœæk uqr fin½ka
11 ug yuq •
isisr ld,h ±ka miÜ • we;á
jeis jreid k;r • we;' ööud isØka fma%u lrk ;eke;a;d
12
–ys msg u,a msmS we;á Tn ³Ûjyq ±÷÷hs uu weiS–'
4
.S .hkd ld,h me–K we;á ud u|la ³r Tjqka miÜ lr .sh œg
fldjq,a y~ oi; meØr h;' ud isØka fm%au lrk ;eke;a;d
13 ug i•n œh'
meiqKÏ æUq,a m, bfok œg"
–æje,a iÜj| yuk œg" uu Tyq w,a,df.k"
ud iÜr;,sh" udf.a ujqf.a f.org;a"
keósg tkaká ud Wmka ldurhg;a
ud fidºúh" Tyq muqKÏjk f;la
±ka tkak' Tyqg hkak bv kܳږ'
14
lº œjrj,"
fy,a l=yr ;=< fm•j;d
5
ud mfrœ fok" ööfcrei,• jÚ;dfjÚ"
Tf’ uqyqK ug oÙkak fokaká Tn wm fofok w;r
Tf’ lg y~ ug wefikakg fokaká weØ fm%auhg
Tf’ lg y~ –ysú há ndOd fkdlrk njg
Tf’ uqyqK fi`nk h'÷÷ flf;a foœ foaj;djkaf.a kdufhka
15
–æje,aj, u,a msmS weØ œg æjqrd ug fmdfrdka³ jkak'÷÷
tajd jkik isj®ka"
l=vd isj®ka w,a,d .kak' ;=ka jk .S;h
16
udf.a fm•j;d udf.a há
.dhl msúi
uu Tyqf.a h' 6
Tyq udfk,a w;fÈ .kaO ri yd ;=jr,d;a"
neg½ /< ljhs' fjf<ka°f.a ish® iÜj| œ,jqkÜ;a
17
udf.a fm•j;" /f.k"
Wfoa iÜ<x yuk ;=re" ³• lKÏ fuka
fijKe,s my jk ;=re ldka;drfhka keóS tk
fnf;,a lº msg hk uqfjl= f• ;eke;aØh ljfrla o@
7
fkdfyd;a n,kaká ta
uqj me‡fhl= fuka yeø tkak' fo`,djl keóS tk
i,fudka rcÏ h'

3 rdØ%fhys ud hyfka ¡
ud isØka fm%au lrk ;eke;a;d
uu fi•–' 8
bYardfh,a n,j;=kfa .a n,j;a;=
iegfofkla th msújrd is‡Ø'
T›yq ish,af,`
Tyq fijQ kuq;a" lvq yrUfhys olaIfh` h'
Tyq ug i•n fkd • h' igfkys m< mÜreoao we;af;` h'
2
bØka uu keósg /fha weØ œh yeÙ m%ydr Úid
 fm%%au .S 3-4
fm 808
tÙfkld ;u ;udf.a °œ;a rcÏf.a fld; fuka h'
5
lvqj l,jfha Tf’ fo;k
ne|f.k is‡Ø' udfk,a w;fÈ f.d³re
9 lk uqj foklf.a
i,fudka rcÏ ;ukag id°.;a fo`,dj
f,nfkdkays ,Sj,ska idok ,¡' Újqka megjqka fofofkl= jeÚ h'
10 6
tys lKÏ ú¡fhka o ojd, isis,a •
tys jy, rÚka o idok ,¡' fijKe,s my j hk ;=re"
tys wdik uu .kaO ri lkaog;a"
fcrei,• ldka;djka œiska ;=jr,d fy,g;a hkafk–'
7
wdorfhka œhk ,o udf.a fidºúh"
r;aÚ,a fræj,ska jid we;' Tn uq½uÚka u rej we;a;S há
11
isfhdka jÚ;dfjÚ" le<,la ke;a;S h'
8
msg;g wjq;a" udf.a ukd,sh" f,nfkdka isg"
i,fudka rcÏf.a uó=,a ækfha ¡" tfia h"
Tyqf.a isf;a mS%Øfha ojfia ¡" f,nfkdka isg ud iuó tkak
Tyqf.a uE×hka isxyhkaf.a .=yd jk"
Tyqf.a ysi u; ;enQ Ùre< wºka æœhkaf.a lº jk
me<| is‡k ró krUkak' fikSÈ iy fyÈfudka
lº uq³fkka o
fm•j;d wudkd lº uq³fkka o n,kak'

4 udf.a ms%h fidºúh" 9

udf.a fidfydhÜúh"
Tn rej we;a;S há udf.a ukd,sh"
tfia h" Tn udf.a is; ækd.;af;ys h'
Tn rej we;a;S h' Tf’ fk;.ska"
Tf’ uqyqK jeiaug we;=f<ka Øfnk Tf’ f.f,a tl ud,djÙka
Tf’ weia Tn udf.a is; ækd.;af;ys h'
mfrœhkaf.a weia jeÚ h' 10
udf.a fidfydhÜúh"
Tf’ jr,i udf.a ukd,sh"
.s,shoa lº nEjqfuys ,e. is‡k Tf’ fm%auh fldmuK –ysú o@
t½ /<la jeÚ h' Tf’ fm%auh –æhÜig;a"
2
f,d• lmd kdjk ,o Tf’ œ,jqkaj, iÜj|
neg½jka fuka ish® iÜj| ¿jHj,g;a jvd
Tf’ o;a iܳ h' fldmuK w.fka o@
tllaj;a wvq ke;" 11
udf.a ukd,sh"
ukd fia .e<mS we;' Tf’ f;d,aj,ska
3
Tf’ f;d,a r;= kÝ,a fuka h' — johÙka fuka me× je.sfrhs'
Tf’ uqLh fY`Nudk h' Tf’ æj hg
Tf’ uqyqKÏ jeiaug — me×;a" Ùú;a Øf’'
we;=f<ka Øfnk Tf’ jia;%j, iÜ.kaOh
Tf’ folfmd, f,nfkdkays iÜj| fuka h'
12
fo½• fuka h' udf.a fidfydhÜúh"
4
Tf’ f., udf.a ukd,sh"
n,j;=kfa .a Tn jegÙka jg l< Whkla há
m,sia oyila t,a,d Øfnk jid Øfnk <s|la há
wdhÜO ;e”ug f.dvkeó=jd jQ uq¿d lr Øfnk W,am;la h'
 809
13
tys .ia jefvkafka há udf.a fm•j;d
tajd fo½• Whkla jeÚ há f°rg ;†Û lrk y~
tys b;d fyd| M, yg.kafka h' ug wefia'
14
cgdudxY yd l=xl=u;a" Tyq ud wu;–ka fufia lS há
joly iy l=reº;a" ud fidfydhÜúh"
iEu ;=jr,d .iÜ;a" ud fidºúh"
.kaOri yd w.s,a o ud mfrœ fok"
iEu m%Odk iÜj| ¿jH o ork .iÜ;a ud ÚÈu, ;eke;aØ h"
tys jefvkafka h' ug f°r wúkak'
15
æh W,am;aj,ska o ukao"
.,d nisk æh oyúka o udf.a ysi mskafkkÜ;a"
f,nfkdka lºj,ska .,d nisk udf.a jr,i
we, f°<ska o ? msדx³ j,skÜ;a
ta Whkg j;=r ,ef’' fmóS Øf’'
3
udf.a ye†gh .,jd ;e”–'
fm•j;S ud th h<s;a w¢kak o@
16
t•nd W;=re iÜ<ó" ud mdo fia¡–á
ms“fokaká tajd ud flfia Ù½Û lr• o@
ol=KÏ iÜ<ó" tkak' 4
ud fm•j;d
udf.a Whfka f°r is³frka w; ±uQ œg
iÜj| œyso hk ms×i udf.a yoj;
Bg WŠka yud hkak' mS%Øfhka bms,S .sfha h'
udf.a fm•j;d 5
ud fm•j;dg f°r wúkak
;udf.a Whkg wjq;a
uu keós†fg–'
;udf.a wkÈ> M,
f°fÈ w.=, we,a¬ œg
wkÜNj lrd jd·
.kaOrih udf.a w;aj, o
fm•j;d æhr .kaOri udf.a weós,sj, o
;ejú×'
5 ud fidfydhÜúh"
ud ukd,sh"
uu udf.a Whkg wjq;a"
6
ud fm•j;dg uu f°r weúfh–'
tfy;a" ud fm•j;d
udf.a .kaOri yd Úlau f.dia Ø“×'
iÜj| ¿jH /ia lr.Ø–' Tyq l;d l< œg
— jfoa iuó — me× lEfj–' ug isys keØ œh'
Ùú iuó uq¿sl mdkh ”fj–' uu Tyq fi•–á
–;%fhÚ" lkaká tfy;a" i•n fkd • h'
ms%h ;eke;af;Ú" fndkak' ud Tyqg w~.eiÝ kuq;a"
tfia h" Tyq ug ms<s;=re fkdæÚ'
7
fma%ufhka u;a jk f;la fndkak' kÜjr uqr fin½ ug yuq •
ug myr ¡ ;=jd< l<y'
y;r jk .S;h mjqrej, /lj,a®
udf.a fmdfr`Kh
fm•j;S udf.ka meyer.;ay'
2 8
uu Ú°f.k is‡fh–' fcrei,• jÚ;dfjÚ"
tfy;a" udf.a is; ms“o Ø“×' udf.a fm•j;d
wkak" Tng yuq jqfjd;a"
 fm%%au .S 5-6
fm 810
ud fm%aud;=r j is‡k nj f,nfkdka lº fuka
Tyqg okajk njg f;acdkaœ; h'
ug æjqrd Ùhkak' Ùysú .ia fuka wiuiu h'
16
Tyqf.a uqLh b;d –ysú h'
.dhl msúi
9
tfia h"
ldka;djkaf.ka Tyq uq½uÚka u mshlre h'
b;d fY`Nk ;eke;aØh" fcrei,• jÚ;dfjÚ"
wka fm•jf;l=g jvd udf.a fm•j;d f• wdldr há
Tf’ fm•j;dg weØ
udf.a –;%hd funkafola h'
wuq;= foh l=ula o@
Tn fufia wmg æjqrkak Ùhkafka .dhl msúi
wka fm•jf;l=g jvd
Tf’ fm•j;dg weØ
l=uk wuq;= foa Úid o@
6 jÚ;djkaf.ka
b;d rEu;a ;eke;aØh"
Tf’ fm•j;d fld;ekg .sfha o@
fm•j;S Tf’ fm•j;d fldhs foig
10
ud fm•j;d lvji• há yeø .sfha o@
oi oyila w;fÈ wms Tn iuó Tyq fidhkafkuq'
fidhd.; yeÙ Tyq
W;a;ufhÙ' fm•j;S
11 2
Tyqf.a ysi ud fm•j;d
b;d msœ;=re r;arka fuka h' Whkaj, neg½ /< ljk ms×i;a"
Tyqf.a flia frdo udfk,a u,a fk<d .kak ms×i;a
/,s iys; há ;u Whfkys iÜj| me< weØ
lmÜÛfjl=f.a fuka ld,jÈK h' md;aØj,g .sfha h'
12 3
Tyqf.a fofk;a uu ud fm•j;df.a há
Ùfrka fia¡" fydnkd f,i ud fm•j;d udf.a h'
we, f°< <ó is‡k Tyq udfk,a w;fÈ ;u /< ljhs'
mfrœhka jeÚ h'
13
Tyqf.a fofldmÜ,a mia jk .S;h
iÜj| .ia md;aØhla o
iÜj| me< weØ mia lº o fuka h' fm•j;d
4
Tyqf.a fof;d,a udfk,a fuÚá udf.a fidºúh"
æhr .kaOri Tn ØÈid k.rh fuka w,xldr h'
thska jEiafikafka h' fcrei,u fuka fY`Nk h'
14
Tyqf.a oE; mÜIa‡u;a há fldŠ.;a fiakdjla fuka
n,i•mkak j is‡kafkys h'
,Y=×h ue×la we,a¬ 5
Tf’ fofk;
rka uq³ me<| we;'
ud fjØka bj;g yrjd.kaká
Tyqf.a .; Ú,a–×fhka ieriÜKÏ ukao" tajd ud jió lrhs'
we;ao;a lÈudka;hla jeÚ h' Tf’ jr,i .s,shoays ,e. bkak
15
Tyqf.a flKavd t½ /<la jeÚ h'
w–Y% rka wŠ msg msysgd Øfnk 6
f,d• lmd kdjk ,o
iܳ .,a lKÏ jeÚ h' neg½jka fuka
Tyqf.a iajrEmh Tf’ o;a iÜfo` iܳ h'
 811
tllaj;a wvq ke;á fm•j;S
ukd fia .e<mS we;' krUkakka w;r
7 ud kgk œg
Tf’ uqyqKÏ jeiaug
we;=f<ka Øfnk Tf’ folfmd, Tn ud n,kak
fo½• m½ jeÚ h' leueØ jkafka uka o@
8
“fi`jreka iegla o fm•j;d
WmNdÈhdjka wiÝjla o
.Kka l< fkdyeÙ ;re×hka o
is‡h;a"
7 rdc l=urejdKkaf.a æh×hÚ"
jyka ,d .;a Tf’ md ió<
fl;r• ukyr o@
9
udf.a mfrœ fokg" Tf’ l,jd ika•
udf.a ÚÈu, ;eke;aØhg l,d Ys,amsfhl=f.a lDØhla jeÚ h'
2
iu jQ wka flfkla ke;' Tf’ kdNsh
wE wef.a ujf.a tl u ±úh há –æhÜi msreKÏ" jgl=re
wE “ys l< ujf.a ms%h;u md;%hla jeÚ h'
;eke;a;S h' Tf’ Worh
udfk,a u,ska jg jQ
jÚ;dfj` wE ±l
Øúó= f.dvla jeÚ h'
öwE jdikdjka;S h÷hs lS y' 3
Tf’ mshhÜre
tfia h" Újqka uqj megjqka fofofkl=
“fi`jre o WmNdÈhdfj` o jeÚ h'
weh ±l weh jÈKkd l<y' 4
Tf’ f.,
10
wreKdf,`lh fuka keóS tk" we;ao;a l=½Kla jeÚ h'
i| fuka rej weØ" Tf’ weia
br fuka æ<sfik" fyIafndka kÜjfrys
fldŠ.;a fiakdjla fuka ne;a-r’“• f°rÛj <ó
n,i•mkak Øfnk
f• ;eke;a;S ljfrla o@ fmdl=K jeÚ h'
11
uu –‡hdjf;a .ia fld<ka Tf’ kdih
n,k ms×i;a" ouialh uqr lrk
–æ je,a o® ,Ef› o Ùhd;a" f,nfkdka fld; jeÚ h'
5
fo½• .iaj, u,a msmÜfKa o Ùhd;a Tn Tijdf.k is‡k ysi
n,k ms×i;a lÈfu,a lkao jeÚ h'
fld†g•nd Whkg nei .sfh–' Tf’ f.d;k ,o jr,i
12
uu fjjq,–ka is‡–á r;aÚ,a fl¢ jeÚ h'
hÜo úfha Úhuqjd igk m;k fia rc f;f• ta flia l<™ka
Tf’ fm%ua h m;kakg jió • is‡hs'
6
Tn ud Wkka³ lrjd we;' t•nd fidºúh"
mS%Øh jvjkak
.dhl msúi Tn fldmuK fY`Nk o@
13 Tf’ fm%auh ms%hckl h'
IÜ,•–h ldka;dj"
7
yeø tkak" yeø tkak" f• Tf’ Wi m%udKh
wm Tn krUk ms×i ;,a .ilg;a"
yeø tkak" yeø tkak' Tf’ mshhÜre
 fm%%a u .S 7-8
fm 812
–æ fmdl=rej,g;a iudk h' Tn ug W.kajkafkys h'
8 –Y% l< uq¿sl mdkh o
öuu ;,a .ig keóS
tys w;= w,a,kafk–÷hs lS–' fo½• hÜi o
Tf’ mshhÜre uu Tng fndkak fokafk–'
–æ fmdl=re fuka o 3
Tf’ ju;
Tf’ yqiaf• iÜj| udf.a ysi hg Øf’'
c•nq fuka o Tf’ ol=K;
9
Tf’ uqLh ud je<|f.k we;'
b;d wk.s –æhÜi fuka o
f› jd· fm•j;d
ta –æhÜi ud fm•j;d fj; 4
fcrei,• jÚ;dfjÚ"
Tyqf.a fof;d,a msg;a" o;a msg;a Tn wm w;r weØ fma%uhg
.,d fha jd· ndOd fkdlrk njg
æjqre• fokak'
fm•j;S
10
uu udf.a fm•j;df.a há yh jk .S;h
Tyqf.a wdYdj o ud flfrys h'
11
udf.a fm•j;" tkak" .dhl msúi
5
wms ms‡irg f.dia" ;u fm•j;d wØka w; f.k
.•j, kej;S is‡uq' ldka;drfhka keóS tk
12
wms w®hu keósg f• ;eke;aØh ljfrla o@
–æ j;=j,g f.dia" c•nq .i hg ¡
–æ je,a o® ,d u,a msmÜfKa o uu Tn ms“fojqfj–'
fo½• .iaj, u,a msmS Øf’ o Tn Wmkafka tys ¡ há
Ùhd n,uq' Tf’ uj m%ij f›okdj œkafoa
tys ¡ udf.a fm%auh tys ¡ h'
Tng msúkukafk–'
13
³° M, iÜj|la œys³jhs' fm•j;d
6
wfma f°rÛ <ó Tf’ ysf;a ud yer
w®;a o mrK o wka Ùisfjl=g bv fkdfokaká
ish® wdldr wkÈ> m,;=re we;' Tf’ wØka
udf.a fm•j;" wka Ùisfjl= je<| fkd.kak'
tajd Tn Wfoid ;nd.Ø–' ukao"
fm%auh urKh fuka n,jka; há
8 wfka·
Tn udf.a ujqf.a mshhÜrej,ska
Ùú ”jd jQ
rd.h –kSj< fuka lDDr;r h'
th .sÚ o®jla fuka ±,afjhs'
udf.a fidfydhÜrd fuka • k• th nqr nqrd by< kóshs'
7
uu leue;af;–' uyd æh oyúka
tœg msg; ¡ Tn ug yuq jQ l, fma%uh Úœh fkdyeÙ há
Tn ud isU.;a;;a uyd .xj;=rg
Ùisfjla ud fy<d fkd olafka h' th hg l< fkdyeÙ h'
2
uu Tn f.kf.dia –Úfil= fmau% h ækd.kakg
udf.a ujqf.a f.g ;udf.a f.hs ish® i•m; ³kak;a"
muqKÏjkafk–' Tyqg ,efnkafka wjudkh muKÙ'
 813
fm•jØhf.a ify`orfh` –æ j;a;la ØnqfKa h'
8
wmg l=vd ify`oúhla is‡kakS há Tyq ta –æ j;a;
;ju;a wehg mshhÜre ke;' n,kakkag ndr ³kafka h'
wfma ify`oøg tys M, fjkÜjg
ux., fh`ckdjla lrk ojfia ¡ ú¡ oyila ne.ska f.fkkakg
wms wE .ek l=ula lruq o@ tÙfkldg Úhu œh'
9
wE mjqrla k•" 12
ug u whsØ –æ j;a;la Øf’'
wE msg ú¡ fld;la f.dv i,fudka"
kókafkuq' Tng oyila o
wE f°rla k•" tys M, n,d.kakkag
Ùysú ,Sj,ska wE jg lrkafkuq'
foishhla o fokÜ ,ef’ jd·
13
fm•j;S Whkaj, is‡k ;eke;aØh"
10
uu mjqrla fuka is‡–' udf.a –;=fr`
udf.a mshhÜre Tf’ y~g ijka foØ'
tys fld;a l=½KÏ h' th ug wikak ,ef’ jd·
ta Úid
fm•j;S
ud fm•j;d w“uqj
14
,;a fohska ;=Û • ud fm•j;"
idufhka is‡–' blauka fldg"
iÜj| .ia weØ lº msg"
fm•j
fm•j; ;d Ø;a uqfjl= fkdfyd;a
11
nd,a-ydfudkays uqj me‡fhl= fuka
i,fudkag hÜyqiÜ® j tkak'
 814
æjeisjr fhidhdf.a fmd;

Ù%'mÝ' wg jk Y;jÈIfha œiÝ fY%I

a G
a æjeisjreka ^m%jdpljreka& w;úka jeo.;a ;ekla .;a fhidhd
æjeisjrhdg id•m%°hsl j fuys lÈ;D;ajh mjrd we;' fndfy` œYdrohskfa .a u;h wkÜj fuh"
l;=jreka Øfofkl= œiska i•mdæ;" ld, múƒfÃo ;=klg wh;a" fldgia ;=kÙka hÜ;a .%k: a hÙ' ;j;a
œYdrohskfa .a u;h wkÜj" öfhidhd÷ k• jQ fuu .%k:a h tlu l;=jrfhl=f.a lDØhla f,i ms<.
s efka'
fuu fldgia ;=k u Ù%'mÝ' 742 ;a 687 ;a w;r ld,hl fcrei,f• ãj;a jQ öfhidhd÷ k• fY%I a G
a
æjeisjrhdf.a æjeisjr i•m%°h u; mok• • we;'
fmdf;a fldgia ;=k fufia h(
1' múƒfÃo 1-39 olajd)f• fldgi whsØ jkafka" ol=KÏ rdcHh jQ cÏ°j" n,j;a cdØhla jQ
wisúhdfjka weØ jQ ;Èckhlg uQK md is‡ ld,hg hs' f• foaYmd,kuh ;Èckhg jvd n,j;a
wdOHd;a–l ;Èckhla weØ nj fhidhd;=ud fmkajd ³kafka h' tk•" fikó foœhka jykafiag
wlSlre • Wka jykafia flfrys œYajdih fkd;e”f• fya;f= jka mdmhg jeˆ isˆu hs' f• Úid
cdØfha múydÚh;a œkdYh;a weØ jk njg wk;=re wójd" mœka f;dr" hÜlØ a .rel" OÈ–IaG
ãœ; .; lrk fuka fhidhd;=ud wjjdo flf<a h' wkd.;fha ¡ weØjkakg hk uq½ f,`lfha
iduh;a" °œ;a rcÏf.a jxYfhka my< jk wdoÈYj;a rc flfkl= .ek;a Tyq wkdjeÙ m%ldY
flf<a h'
2' múƒfÃo 40-55 olajd)f• fldgi whsØ jkafka cÏ° foaYfha fikó fndfy` fofkl=k"a
n,dfmdfrd;a;= Y=kH ld,lKa× ;;a;j a hl n“f,`Úfha œm%jdi.; j is‡ ld,hg hs' fikóg
Úoyi w;am;a lr ¡ fcrei,ug wdmiÜ f.k f.dia kj ãjkhla Tjqkg a fokak foœhka jykafia
iÝ°k• j is‡k nj m%ldY lr f• æjeisjrhd fikó æú .eka• h' foœhka jykafia bØydih
md,kh lrk i–¹Kka jykafia nj;a" ish® cd;Skg a wdf,`lhla yd wdYSÈjdohla •u bYardfh,a
cdØfha mrudÈ:h nj;a" fmkajd ¡u f• fldgfia uQ,l s woyi h' f• fldgig we;=<;a • Øfnk
öi–¹Kka jykafiaf.a fiajlhd÷ ms<n s | mdG mer× .sœiÜf• b;d Wiia .Khg wh;a lDØ h'
3' múƒfÃo 56-66 olajd)f• fldgfia jeŠ yúhla whsØ jkafka fikó n“f,`Úfhka fcrei,ug
wdmiÜ me–K is‡ ld,hlg hs' foœhka jykafia ish foaYhg ³ka fmdfrdka³ bIag lrk nj Úiel
hhs f• æjeisjrhd fmkajd fohs' OÈ–IaGlu" hÜlØ a h" in;a æk meje;a•u" mÜo mÝcd yd hdƒÆj .ek
œfYaI ie,Ù,a,la fuys olajd we;' œfYaIfhka ie,Ùh hÜ;= mdGhla jk 61(1-2" fÐiÜia jykafia
iajlSh œuqlØa °hl m%ios O
a fiajh ms<n
s | m%ldYkh jYfhka ÙfhjQ fial ^¬la 4(18"19&'
fuys wvx.= lreKÏ(
múƒfÃo 1)12 wk;=re weó•• yd fmdfrdka³'
múƒfÃo 13)23 cd;Skg
a o~qj•'
múƒfÃo 24)27 f,`lh flfrys foaj œÚYaph'
múƒfÃo 28)35 ;j;a wk;=re weó•• yd fmdfrdka³'
múƒfÃo 36)39 fyiÙhd rcÏ yd wisúhkajre'
múƒfÃo 40)55 fmdfrdka³ yd n,dfmdfrd;a;= ms<n
s | m×jqv'
múƒfÃo 56)66 wk;=re weó•• yd fmdfrdka³'

cq° .ek i–¹Kka jykafiaf.a 2

i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial(
me–×,a , ööi–ºka jk ud Ùhk foag
1 cÏ°ys rcjreka jQ WYaYh
s df.a o fc`;d•f.a
o wdydiaf.a o fyiÙhdf.a o ld,hkays ¡
cÏ° foaYh yd fcrei,u ms<n s | j wdfudiaf.a
wyi ijka fokaká
fmdf<dj lka fokak'
mÜ;a fhidhdg foœhka jykafia t<sor› l< ud œiska y°jvd"
m×jqv f• fmdf;a igyka lr we;' weرŠ lr.kakd ,o
1'1 2 rdcd 15'1-7"32-38á 16'1-20á 18'1--20'21á 2 jxYd 26'1-23á 27'1-9á 28'1-27á 29'1--32'33
 fhidhd 1 815
orefj` u wdrlaId rys; jQ
ug œreoaO j ler,s .eiÝ y' jg,kq ,enQ k.rhla fuka o
3 hka;–ka bØú • we;'
.jhdg
9
Wf.a whsØldrhd .ek i› n,eØ i–¹fK`
±kÜula we;á fufia ‡l fofkl=g bØú jkak
fldg½jdg bv kܳka fiala k•"
Wf.a iajd–hdf.a m†‡h .ek fcrei,u o
f;areula we;' fidf°• yd f.dfudrd fuka
tfy;a" udf.a bYardfh,a fikóg iyuq,ks a u œkdY jkak bv Ø“×'
tjeÚ ±kÜula ke;' jeo.e•ula keØ mqo mQcd
udf.a fikóg f;are•.ekaula 10
fldfy;au ke;'÷÷ t•nd fcrei,u·
4
wfka· Tf’ m%OdkSyq o fikó o
fidf°f• yd f.dfudrdf›
mdmsIGa cdØhla o
is‡ wh jeÚ h'
wmrdOfhka nr fikóla o
i–ºka j°rk foag ijka fokak'
kmÜr lrk jxYhla o
foϼka W.kajk foa is;g .kak'
³Iag f,i Ù%hdlrk 11
t;=udfK` fufia j°rk fial(
orejka o jk Tjqka
öökÜU,df.a Úula keØ mÝcdj,ska
i–ºka w;ayer" ug jevla weoa o@
bYardfh,ays Y=oO
a ;ekeka jykafia neg½jka ojk mÝcd o
fy<d ±l" ;r i;=kfa .a f;,a o
t;=ukag msÛmd we;' ug Ø;a; • we;'
5
Tn jv jvd ler,s .ikafka t½" neg½" .j f,a
jeŠ jeŠfhka ug reiaikafka ke;'
o~qj• ,nk ms×i o@ 12
kÜU,d ud kuækak
bYardfh,a cdØh" me–fKk œg
Tf’ ysi jK • we;' f•jd f.fkkak lSf›
Tf’ is; uq½uÚka u ³Èj, h' ljfrla o@
6
ysia uq³k isg h‡ m;=, olajd tfia udf.a u½fjys md ;nkak
Ùisu Úfr`.S ;ekla Tng ke;' kÜU,dg lSf› ljfrla o@
;=jd<j,ska o ;e<S•j,ska o 13
Th ÚIaM, mÝcd
meijk jKj,ska o ;j;a fkdf.fkkaká
Tf’ isrer msø we;' ³• mÝcd ug bjish fkdyeÙ h'
Tf’ ;=jd< fi`° ne| ke;á wudjla W;aij o
tajdg fnfy;a f;,a oud ke;' in;a ojia o
7
Tf’ foaYh md½ • we;á wd.–l /ia•• o
k.r .sÚn;a • we;' ug úis ke;'
Tn n,d is‡h ¡ œfoaYl s fh` kÜU,df.a mdmj,ska
Tf’ foaYh keØkdiaØ lrØ' tajd ´IKh • we;'
14
th fidf°• fuka md½ • we;' kÜU,df.a wudjla W;aij
8
fcrei,u jkdys yd
–æ j;a;l uvqjla fuka o jkaokd .uka
leÙú j;a;l me,am;la fuka o udf.a yo m;af,ka
1'9 W;a 19'24á fr`u 9'29 1'11-14 wdfud 5'21-22
 fhidhd 1 816
22
uu fy<d oÙ–' t•nd fcrei,u·
;j;a WiÜ,kak neú ;rug tla l,l
tajd ug uyd nrÙ' Tn ú¡ fuka jQ kuq;"a
15 ±ka Tf’ j‡kdlula ke;'
ug wheæk ms×i
kÜU,d w;a Tijk l, tl l,l
th fkdoÙk f,i Tn fyd| –æhÜi fuka jQ kuq;"a
uu udf.a weia jid.kafk–' ±ka j;=r iuó –Y% • we;'
23
fkdlvjd hdƒÆ l<;a Tf’ uQ,ls fh`
Ùisfia;a ijka fkdfokafk–' ler,sldrfh` h"
kÜU,df.a w;a f,hska msø we;' fidrekaf.a –;=fr` h'
16
iakdkh fldg ish® fok u
msúis³ jkaká w,a,ig we®• lrØ'
ud weia yuqfhka ;u jdish fidhd hØá
Th m› ³re lrkak' wkd:hkag
kmÜrel• ;j;a fkdlrkak' hÜlØa h bÛlr fkdfoØá
17
hym; lrkak bf.k .kaká jekaoUqjkaf.a kvqj,g
mSvd œ¢kakkag msyg s jkaká ijka fkdfoØ'
24
wkd:hkaf.a ys–l• /l fokaká tneœka"
bYardfh,ajrekaf.a
jekaoUqjka Wfoid bæúm;a jkak'
i› n,eØ i–¹Kka
fufia hÜlØa h bÛ lrkak'
j°rk
18
ötkak" f• foag ijka fokaká
wms f• .ek idlƒPd lruq÷hs
i–¹fK` j°rk fial'
ööuu udf.a tæúldrhka w“njd
udf.a i;=rkaf.ka m<s.kafk–á
öökÜU,df.a m› 25
uu kÜU,dg œreoaO j Ù%hdlr"
r;g rf;a Øfnk kuq;"a
.sÚ W³fkys
tajd ysu fuka iܳ jkafka há
f,`y msúis³ lrkakdla fuka
;o r;= meyefhka Øfnk kuq;"a
kÜU,d msúis³ lrkafk–á
iܳ f,d• fuka jkafka h'
19 kÜU,df.a ish® fndr frdvq wdæh
kÜU,d ish leue;af;ka
bj;a lrkafk–á
lSlre jkakyq k•" 26
fmr is‡hdla fuka
foaYfha idrj;alu œÚYaphldrhka o wkÜYdilhka o
N=lØa œ¢kakyq h' uu kÜU,dg kej; fokafk–'
20
wlSlre • tœg"
ler,s .ikakyq k•
öfcrei,u OÈ–IaG kÜjr h"
lvqfjka uere• lkakyq h'÷÷
œYajdijka; kÜjr h÷hs
i–¹fK` ish isú uqfjka
ÙhkÜ ,ef’'÷÷
fuh j°< fial' 27
i–ºka o–Û jk neœka
´Is; kqjr ms<sn| ;Ska³j t;=udfK`
21 fcrei,u o tys is‡k
wfy`" t;=uka fj; yefrk
œYajdijka; j is‡ kÜjr ish,a,ka o
±ka fjiókl • is‡k ye‡· .<jk fial'
t° tys is‡fh` 28
tfy;a"
hÜlØa h bÛl< ±ye–fh` há f¿`ysl• lrkafk` o
wo is‡kafk` –kSurefj` h' m›ldrfh` o
 817
tlg œkdY lrkÜ ,nkafk` há fcrei,fuka h'
4
i–ºka w;ayúkafk` o uyd cd;Ska w;r fNao
œkdY fjØ' t;=udfK` Úrjq,a lrk fialá
29
kÜU,d l,ska t;=udfK` cd;Skfa .a ldrKd
rela jkaokdf› fh³KÏ neœka o ;Sk³a lrk fial'
Y=oO
a jQ WoHdk msyfs gjQ neœka o ;ukaf.a lvqj,ska k.=,a o
tajd .ek ,Ðcd jkakyq h' ;ukaf.a fy,a,j,ska oEleØ o
30
kÜU,d fld< ue,• hk T›yq id°.kafk` h'
wdf,`k .ila fuka o cdØhla cdØhlg œreoaO j
j;=r keØ Whkla fuka o lvq .kafka ke;'
jkakyq h' Tjqka hÜoO
a hg mÜyK
q Ï jkafka ke;'
31 5
.skfa kka wfy`·
ms³re ±• hkakdla fuka cdfld’f.a jxYh tkak"
n,j;a wh ;ukaf.a u i–ºkaf.a wdf,`lfhys
mœÛ Ù%hdj,ska œkdYjkafk` h' wms weœæuq'
th keje;a•u
Ùisfjl=g j;a fkdyeÙ f›' i–¹Kka jykafiaf.a wd.uk oji
6
i–ºÚ" Tn ;=udfK`
i°ld,sl iduh cdfld’f.a jxYh jk

2 cÏ° iy fcrei,u ms<n s |j

wdfudiaf.a mÜ;a fhidhdg
foœhka jykafia ³ka
;uka fikó w;ay< fial'
ukao"
fmræ.ska me–×
m×jqvh fufia h( hka;% uka;l % drhkaf.ka o
2
u;= ld,fha ¡ ms,i s Ø
a jreka fuka
i–ºkaf.a fo› ue³r msygs d weØ fmak Ùhkakkaf.ka o
lkao" W;=• f,i o foaYh msø we;'
ish® lºj,g by<ska Øfnk fikó œfoaYk S a iuó
f,i o w;aje,a ne|f.k is‡Ø'
7
msyÛ
s jkÜ ,nkafka h' Tjqkfa .a foaYh
ish® cd;Syq rka ú¡j,ska msø we;'
t;ekg .,d tkafk` h' jia;j = g Úula ke;'
3
fndfy` fofkl= me–K Tjqkfa .a foaYh
fufia ÙhkÜ we;( wYajhkaf.ka msø we;'
ötkak" wms huqá ta r:jdykj, Úula ke;'
8
i–ºkaf.a lkaog kósuáq Tjqkfa .a foaYh
bYardfh,a foœºkaf.a ue³rg ms<us j,ska msø we;'
msœfiuqá T›yq ish w;aj,ska ;ekÝ foa
t;=udKka fmkajk udÈ.h .ek kuæØ'
bf.k tys .uka.kak 9
f• Úid ish®fokd
wmg yeÙ jkÜ we;'÷ Úka°jg;a" ,Ðcdjg;a
ukao" m;a jkÜ we;'
i–ºkaf.a m×jqvh me–fKkafka i–ºÚ" Tjqkg a lud fkdjqj uekj'
10
isfhdka lkafoka há i–ºka Woyiska o
t;=uka fikóg l;d lrkafka t;=ukaf.a n,fha

2'4 fc`fj 3'10 2'10 t<so 6'15á 2 f;i 1'9

 fhidhd 2-3 818
f;acd,xldrfhka o rka ú¡j,ska id°.;a ms<us
m,d hk ms×i T›yq —hkag yd jjq,kag
T›yq .,a.y = dj," ke;fyd;a" w;ayerouØ'
21
“xf.j,a id°f.k i–ºka fmdf<dj l•md lr•ug
tajdfhys ieófjkafk` h' me–fKk œg
11
–Úidf.a wyxldrh “£ hk" t;=ukaf.a Woyiska o
wNsudkh is£ hk t;=ukaf.a n,fha
ojila me–fKkafka h' f;acd,xldrfhka o
ta ojfia ¡ i–¹fK` muKla f’frk ms×i
Wiia lrkÜ ,nk fial' fikó .,a.y = d" ke;fyd;a"
12
ta ojfia ¡ “xf.j,a id°f.k
i› n,eØ i–¹fK` tajdfhys ieófjkafk` h'
22
n,j;a jQ" wyxldr jQ" yqiu
a ‡l muKla jk
Wvó= jQ" yeu flfkl= u –Úid flfrys
my;a lrk fialá œYajdi fkdlrkak'
13
f,nfkdkays weØ Tyqf.a j‡kdlu l=ula o@
Wia Ùysú .ia ish,a, o
œkdY lrk fialá fcrei,f• wjq,a œhjq,a

14-15
ndIdkays weØ
wdf,`k .ia o
Wia lº fy,a ish,a, o
3 i–¹fK`
tk•" i› n,eØ i–¹fK`
fcrei,f• yd cÏ°f› fikóf.a
Wia fld;a yd iÜ/Ù mjqre o msyg
s dOdrh jk ish® foa
iu;,d lrk fialá Tjqkfa .a wdydr mdk o
16
;ÈIsIy a s bj;a lrk fial'
2
ish® fk!ldj,g •rjrhka o fyajdhka o
œreoaO j iy ish® œÚYaphldrhka yd æjeisjrhka o
w,xldr fk!ldj,g œreoaO fmak Ùhkakka yd m%cd uQ,l s hka o
3
jk fial' yuq°f› yd rgjeishkaf.a
17 kdhlhka o
ta oji me–× œg
–Úidf.a wyxldrh “£ hkafka há uka;j %S reka yd
wNsudkh is£ hkafka há olaI hka;% uka;l % rejka o
i–¹fK` muKla t;=udfK` mylrk fial'
4
Wiia lrkÜ ,nk fial' fikóf.a w•m;Ska jYfhka
18
ish® ms<u s iyuq,ks au <d nd, wh
mylrkÜ ,nkafka h' i–¹fK` m;a lrk fial'
5
19
i–ºka fmdf<dj l•md lr•ug fikó
me–fKk œg tÙfkldg yd ;u wi,ajeishdg
t;=ukaf.a Woyiska o ysúyer lrkafk` h'
t;=ukaf.a n,fha .egjrfh` jeŠys‡hkag;a"
f;acd,xldrfhka o my;a wh Wiia whg;a
m,d hk ms×i f.!rj fkdlrØ'
6
fikó .,a.y = dj," ke;fyd;a" tla jxYhlg whsØ wh
“xf.j,a id°f.k ;uka w;frka flfkl=
tajdfhys ieófjkafk` h' f;`rdf.k"
20
ta oji me–× œg" ööTng w¢kak
 819
wvq ;r–ka jia;h % la we;á Tf’ kdhlfh`
ta Úid Tn uq<d lrØá
f• wjq,a œhjq,a weØ hd hq;= uó wjq,a lrØ'
wjæfha
wfma kdhlhd jkake÷÷hs Ùhk cq°f› œkdYh
13
ld,hla me–fKkafka h' lreKÏ m%ldY lrkak;a"
7
tfy;a" Tyq ms<; s r= e fo–ka" cd;Ska œÚYaph lrkak;a
ööTn yeug Wo› lrkak i–¹fK` wiÜka wrd is‡k fial'
14
ug fkdyeÙ h' i–¹fK`
lEu j;a" weº• j;a ug ke;á m%cd uQ,ls hka o kdhlhka o
Tf’ kdhlhd jYfhka œÚYaph lrkak
ud m;a fkdlrkake÷÷hs me–fKk fial'
ÙhkÜ we;' t;=udfK`
8 fufia me–×,s lrk fial(
ieneœka u
fcrei,u keØ kdiaØ • we;' öökÜU,d –æ j;= iÝrd ld
cÏ° jeˆ we;' ³mam;=kfa .ka fld,a,ld.;a
l=ula Úid o fohska
Tjqka lrk Ùhk yeu foa kÜU,df.a f.j,a mÜrjd.kakyq h'
15
i–ºkag œreoaO f›' udf.a fikó md.doukak;a"
T›yq foœºkaf.a uysuh ³mam;=kg a widOdrK foa lrkak;a
fy<d oÙØ' kÜU,dg hÜ;= ke;'
9
Tjqkfa .a wyxldr fmkSu fufia mjikafka
Tjqkg a œreoaO j idlaIs fohsá ufy`;a;u foœ iajd—ka
fidf°• jeishka fuka jk uu h'÷÷
T›yq t<smg s u m› lrØá fcrei,f• ia;S%kaf.a brKu
Tjqkg a jk œm;l uy;· 16
th Tjqka ;uka œiska i–¹fK` fufia j°rk fialá
;uka msg u muqKj Ï df.k we;' ööfcrei,• ia;y %S q
10
OÈ–IaGhkag hym; jkafka há fl;r• wdv•nr o Ùhd
T›yq ;ukaf.a Ù%hdj, M, n,kak'
N=lØ a œ¢kafk` h' T›yq wyxldrl–ka
11
tfy;a" ysi Tijdf.k"
³Iaghkag jk œm;l uy;· kÜjk÷ó ne®• fy<–ka"
Tjqkfa .a Ù%hdj, M, œmdl md i<U y~ kxj–ka weœæØ'
17
Tjqka msg u jefgkÜ we;' uu Tjqkfa .a ysi uqvl q r"
12
*uqo,a Khg fokafk` Tjqkfa .a ryi÷ó
udf.a fikóg ysúyer lrØá k.ak lrkafk–'÷÷
whÜ;= fmd<S .kafk` 18 i–¹Kka jykafia fcrei,f• ia;k %S a
Tjqka rjgØá flfrka" Tjqkfa .a Wvó=lug fya;= jk foaj,a
tk•" mdoj,;a" fn,af,a;"a ysfia;a m<¢k
orefj`
wdNrK oá 19w;a j<® o uqjjiakd oá 20ul=g o
jeŠys‡hkag ysúyer lrØá mdo°u o bóm‡ o iÜj| fymamÜ o iÜr oá 21uq³ o
ia;y%S q kdidNrK oá 22ux., jia;% o i½ o W;=re i½
md,kh ;u w;g .ÚØ' o miÜ•“ oá 23w;a legm;a o isyk
s a yK fræ o
udf.a ckfhÚ" f,aki
a Ü o weó jeiÜ• o mylr ouk fial'
*fuu moh fimagqjâkak msgmf;ys i|yka f›'
 fhidhd 3-5 820
24 tœg iÜj| ¿jH fjkÜjg ³.| o n| b;d fyd| –æ je,a me<lr"
m‡ fjkÜjg ,KÏjla o ukd f,i f.;+ jr,i ta ueo uqrfldÛjla f.dv kód"
fjkÜjg ysia uqvl q u o fY`Nudk weº• –æhÜig ;gdlhla id°"
fjkÜjg o< fræ o rEmYSh% fjkÜjg œ<s,Ðcdj fyd| –æ m, ,nkak n,d is‡fha h'
o Tjqkga weØ jkafka h' wfy`· tfy;a"
25 k.rfha is‡k mÜreIfh` b;d YlaØu;a tys yg.;af;a j,a –æ muKÙ'
3
wh jqj o hÜoO a fha ¡ uere• lkafk` h' ta Úid udf.a fm•j;d
26k.rfha f°rÛ wi,ska ye•u;a" je<mSu;a fufia Ùhhsá
ÚlafukÜ we;' k.rh o k.ak j “u jeØr ööfcrei,f• yd
is‡k iaØh% l fuka jkakS h' cÏ°f› jeisfhÚ"
ud yd udf.a –æ j;a; w;fÈ
4 ta ld,fha ¡" ia;k %S a y;afofkla tl
–Úfil= w,a,df.k" öö;Új isˆf• Úka°j
my lr.kak ms×i kÜU wfma iajd– mÜreIhd
4
œÚYaph lrkak'
udf.a –æ j;a; Wfoid
hhs Ùhkak wmg bv ³k uekjá wfma lEu ”u ud l< foag wu;r j
;j;a Ùisjla lrkakg ØnqfKa o@
yd weº•me<º• wmg u imhd.; yeÙ he÷÷hs
tfia k•"
Ùhkafk` h'
fyd| –æ m,
wkd.; fi!Nd.Hh ud n,dfmdfrd;a;= jk kuq;"a
tys j,a –æ m, yg .kafka uka o@
2 i–¹Kka jykafiaf.a wxl=rh w,xldr 5
fukak"
j yd ireidr j jefvk ld,hla udf.a –æ j;a;g lrkak hk foa
me–fKkafka h' bYardfh,ays bØú j is‡k
uu kÜU,dg Ùh–'
fikó N+–fhka yg.kak wiajekak .ek
uu tys jf†g weØ
wdv•nr fjØ' mSØ % fjØ' 3fcrei,f• bØú j
is‡k wh tk•" œkdY fkd• ãj;a j is‡k jeg bj;alr"
ms×i foœhka jykafia œiska f;`rd .kÜ ,enQ wdrlaId ms×i weØ ;dmamh
wh" öY=oO a jka;fh` he÷hs ÙhkÜ ,nkafk` h' “|oud"
4
i–¹Kka jykafia iajlSh n,fhka isfhdkays jk uD.hkag –æ j;a; md.d
ia;k %S a œÚYaphlr" msúis³lr fcrei,f• ld oukak bv yúkafk–'
6
wmrdOh o tys j.=rejkÜ ,enQ f,a o fi`° yúk th md½ jkak yúkafk–'
fial' 5tœg Wka jykafia isfhdka lkaog yd ud tys w;= mdyskfa ka j;a"
tys is‡k ish,a,kag by<ska ojdf,a j,dl=<la mia nqre,a lrkafka j;a ke;'
o rdØ%fha ³udrhla yd ¡maØu;a .skka la o ujd tys lÛ .ia yd f.dlÛ
tjk fial' foœhka jykafiaf.a f;acd,xldrh yg.kak yeroukafk–'
uq½ k.rh jid f.k th wdrlaId lrk tys jeis fkdjisk ms×i
wdjrKhla fuka jkafka h' 6th °j,a j,dl=½j,g uu wK lrkafk–'÷÷
.SI
% u
a fhka uqjd •ug fijKla ms×i;a" rlaId 7
i› n,eØ i–ºkaf.a –æ j;a; k•"
ia:dkhla ms×i;a l=KdÛfjka yd jÈIdfjka bYardfh,a jxYh h'
wdrlaId •ug ia:dkhla ms×i;a jkafka h' t;=udKka msh % l< –æ je,a k•"
cÏ°ys fikó h'
–æ j;a ; ms<sn| .Sh
j; Tjqka hÜlØa h bÛ lrkÜ we;e hs

5 udf.a fm•j;dg Tyqf.a –æ j;a; .ek

uu .S .h–'
ud fm•j;dg –æ j;a;la
t;=uka n,d is‡ kuq;"a
Tjqka flf<a –kS ueøu há
Tjqka ±ye–l• lrkÜ we;e hs
ireidrj;a lº nEjqul Ø“×' t;=uka n,d is‡ kuq;"a
2
Tyq “u ydrd .,a bj;alr" weØ jQfha œ,dm keóSu h'

4'5 Úlau 13'21á 24'16 5'1-2 uf; 21'33á udla 12'1á ¬la 20'9
 821
16
fikóg weØjk idm tfy;a" i› n,eØ i–¹fK`
8
;uka muKla hÜlØa h bÛ lr–ka
foaYfha jdih lrk ms×i" ;ukaf.a fY%Ia Ga lu o
wkÜkg a bvlv keØ jk ;rug œÚYaphfha idOdrK;ajfhka
f.hlg f.hla tl;= lr.kak" ;ukaf.a Y=oO a jka;lu o
fl;lg fl;la hd lr.kak t<sor› lrk fial'
17
whg jk œm;l uy;· k.rj, kgnqka w;fÈ
9
i› n,eØ i–ºka neg½ meg› ;K lkafk` há
fufia j°rkÜ ud wid we;' t½ meg› o f.d³re fidhkafk` h'
ööf• œYd, w,xldr f.j,a ish,a, 18
jxpdf› /yeÚka fj<S"
md½ kgnqka jkafka h' wmrdOhg jefg–ka"
10
fylagdÈ oyhl mdm æœhg md ;nk
–æ j;a;Ùka ,efnkafka Tng jk œm;l uy;Z·
–æhÜi ,SgÈ wgla muKÙ' 19
th is³ jQ œg"
“;a;r • ,SgÈ tlish wiÝjÙka i–¹fK`"
,efnkafka öö;uka jykafia lrk fiale÷÷hs
OdkH ,SgÈ oywgÙ'÷÷ Ùhk foa
11
u;ameka ”ug blauÚka lrk fiala jd·
mdkaoúka u keós‡k" tœg th wmg ne,sh yeÙ h'
fjúu;al–ka bYardfh,ajrekaf.a
? jk ;=re mud jk iÜœY=oOa foœ¹fK`
Tng jk œm;l uy;· ;ukaf.a woyia bÛ lrk fiala jd·
12
Tf’ W;aijj, ööth is³ jQ œg"
•Kd o l=vd •Kd o rnka o t;=ukaf.a woyia ljfÈ o Ùhd
k<d o u;ameka o we;á wms ±k.Úuq÷÷hs
tfy;a" i–ºka lrk foa Tn Ùhkakyq h'
Tn .Kka .kafka ke;á 20
kmÜrg hym; Ùhd o
t;=ukaf.a Ù%hd .ek hym;g kmÜr Ùhd o Ùhk"
l,amkd lrkafka j;a ke;' t<sh wºre njg;a
13
Tn wkÜjKhka jk Úid wºr t<sh njg;a yrjk
isrlrejka fuka –ysr Ø;a; njg;a
f.khkÜ ,nkakyq h' Ø;a; –ysr njg;a yrjk
Tf’ kdhlfh` Tng jk œm;l uy;·
nv.skfa ka uefrØá 21
öwms Çkjka;fh` h÷hs
fmd³ ckhd is;df.k
msmdifhka fmf<Ø' öwms kÜjKe;af;` h÷hs
14
md;d, f,`lh Tjqka .s,k s k
a l,amkd lrk
lg whdf.k is‡hs' Tng jk œm;l uy;·
th fcrei,f• m%Nj + reka o 22
iÜrdmdkhg Y+r jQ"
lE fl` .ik l,n,ldø iÜrd –Y% Ùøug iu;a jQ"
fmd³ iuQyhd o .s,.Úhs' 23
w,a,ia f.k
15
fufia ish® fok ³Iaghd Úf°ia lr"
Úka°jg muqKj Ï kÜ ,nØá OÈ–IaGhkaf.a whsØjdisl•
Wvó= ish® fok meyer.;a
my;a lrkÜ ,nØ' Tng jk œm;l uy;·
 fhidhd 5-6
fhi 822
24
Y=oO
a foϼkaf.a jpkh r:j, fr`o
fy<d ³Û Úid;a" iÜ<s iÜ<ó fuka
i› n,eØ i–ºkaf.a wKmK;a f›.j;a j lerflhs'
29
m%ØlafIam l< Úid;a" Tjqkfa .a fyajdfh`
.sÚ ±,a,g bmke,s yd ms³re f.d³r w,a,d iÜ/Ù j f.k hk
±• hkakdla fuka isxyhka fuka .Èckd lrkafk` h'
Tng iudk ta .iaj, uq,a Tjqkfa .ka tajd .<jd.kak yeÙ
ærdm;a •" u,a œh<S Ùisfjla fkdue;'
my • hkafka h' 30
ta oji me–× œg
25
i–ºkaf.a Woyi T›yq bYardfh,ajrekag œreoaO j"
fikóg œreoaO j weœ<S we;' uqyoq .s.r= e• fokakdla fuka
Tjqkg a o~qj• Ùøug .s.r= e• fokafk` h'
t;=udfK` w; Tijd foaYh foi ne¬ œg
Tjqkga myr ³ka fial' olakg ,efnkafka
tœg lº l•md jkÜ we;á wkaOldrh yd œm;aØh h'
uefrk whf.a u<l|ka j,dl=½j,ska
l=KÏ li< fuka t<sh wºre • we;'
•:§j, oud ØfnkÜ we;'
æjeisjr fhidhd le|jkq ,e”u
f• ish,a, is³ jqj;a

Tjqkg
i–ºkaf.a Woyi Ú• ke;'
a o~qj• lrk ms×i 6 WYaYhs d rcÏ urKhg m;a jQ wjqreoafoa ¡
i–¹Kka jykafia Wia jQ W°r jQ
isxydikhla u; jev ys¢kÜ uu 懖' Wka
t;=uka Tijd.;a ;u yia;h
tfia u ØfnkÜ we;' jykafiaf.a i½fjka foaj ud,s.dj msø ØnqfKa
26
i–¹fK` h' 2firdmajre Wka jykafia isidrd is‡fh` h"
³r is‡k cd;Ska tla tla flkdg mshdm;a ih ne.ska ØnqfKa há
fmdf<df› iSudka;fha isg folÙka uqyK q Ï jid .;af;` h" folÙka weó
me–fKk ms×i jid .;af;` há folÙka mshdir lf<` h'
3
ixÇjÙka le|jk fial' tla flfkla wÚfll=g y~.i–ka fufia
T›yq blauÚka" f›.fhka lS h(
me–fKkafk` h' ööiÜœY=oO
a h" iqœY=oOa h" iÜœY=oO
a h'
27
Tjqkfa .ka Ùisfjl= i› n,eØ i–¹Kka jykafia
œvdjg m;a jkafka j;a" iÜœY=oOa h'
meÙf<kafka j;a ke;á Wka jykafiaf.a f;aciska
Úæ Ùrd jefgkafka j;a" uq½ f,dj msø .sfha h'÷÷
Ú°.kafka j;a ke;á 4 Tjqkfa .a fudr.eiSf• y~g foaj
Tjqkfa .a bóm‡ nqre,ajkafka j;a" ud,s.df› w;aØjdru fi,jqfKa há foaj
md jykaj, m‡ lefvkafka j;a ud,s.dj o ³fuka msrefKa h'
ke;' 5 tœg uu fufia lS–( ööwfy`· ud jeÚ
28 ld,lKa×fhlaá ug lsis n,dfmdfrd;a;j = la
Tjqkfa .a B;, ØhÜKÏ lr Øf’á ke;' ukao" wmœ;% f;d,a weØ –Úfil= jk"
³kÜ ish,a, ;e;a ljd Øf’' wmœ;% f;d,a weØ fikóla w;fÈ ãj;a jk"
Tjqkfa .a wYajhkaf.a l=r uu ish® n,eØ iajd—ka jk rcdKka
.sÚ.,a fuka YlaØu;a há jykafia udf.a oEiska u 懖'÷÷
6'1 2 rdcd 15'7á 2 jxYd 26'23 6'3 t<so 4'8 6'4 t<so 15'8
 823
6 tœg firdmajrekaf.ka tla flfkla f• fldgfika bYardfh,a fikóf.a
w~qjÙka mÝcdikh u;af;ka .;a .sÚ wó=rla kfj`oh ÚrEmKh flfÈ'
/f.k ud <óg mshdir lr wjq;"a 7th udf.a
uqLfhys ;jrd" ööfuh kÜf˜ f;d,aj, wdydia rcqg m×jqvh
;ejrefKa há fufia kÜf˜ wmrdOh my lrk
,oafoa há kÜf˜ mdmh lud lrk ,oafoa h÷÷hs lS
h' 8tœg" ööuu ljfrl= hj• o@ wm fjkÜfjka
7 WYaYh
mq;h
s df.a uqKn Ï r
q d jQ o fc`;d•f.a
% d jQ o wdydia cÏ°ys rcl• lrk
ld,fha ¡ hÜoO a hla yg.;af;a h' isúhdf› rc
hkafka ljfrla ±÷÷hs Ùhk i–¹Kka jQ frYSka o fru,shdf.a mq;% jQ bYardfh,ays rc
jykafiaf.a y~ ug weiÜfKa h' uu o" ööfukak" jQ fmld o fcrei,ug œreoaO j hÜoO a l<
uu fuys h" ud he›j uekje÷÷hs lS–' kuq;a ch.kak fkdyeÙ œh'
9 Wka jykafia ug hkak Ùhd fikóg 2 isúhdf› yuq° bYardfh,a foaYhg msœi
f• m×jqvh fokak hhs ug j°< fial( is‡k nj cÏ°f› rcÏg okajk ,¡' tœg rc o
öökÜU,d fldf;la ijka ³kak;a fikó o iÜ<óg ief,k .ia fuka pxp, jQ y'
f;are• fkd.kakyq há 3 tl, i–¹Kka jykafia fhidhdg
fldf;la ³Ûj;a fufia j°< fial( öökÜf˜ mÜ;% fIhdÈ-hdIÜ’
jgyd fkd.kakyq h' iuó wdydia rcÏ yuq jkak hkak' by<
10
f• fikóf.a fmdl=fKka j;=r f.fkk ldKÏf› fl<jr
is;a wºre jkÜ we;á weØ wmÜ,, a kakkaf.a ms‡fha msy‡
s udjf;a ¡ Tyq
lka “ysú jkÜ we;" kÜUg yuqjkÜ we;' 4mølaIdldø j" ikaik Ü a j"
weia wkaO jkÜ we;' ÚÈNh j" fkdle<š is‡kak Tyqg Ùhkak'
ta Úid frYSka iy isúhkajrekaf.a;"a fru,shdf.a
Tjqkg a iÜjh fkd,efnk f,i mq;h% df.a;a fl`md.aÚh ³• kósk .sÚfmfk,s
folla jeÚ h' tys Nh jkak Ùis fohla ke;'
Tjqkfa .a 5
isúhkajreka bYardfh,a yd tys rcÏ iuó
weiaj,ska Tjqkg a fkdfmfkaá Tng œreoaO j l=uka;K % h lr we;' 6T›yq
lkaj,ska Tjqkg a fkd wefiaá cÏ°g œreoaO j wdl%uKh fldg" fikó
is;ja ,ska Tjqkg a fkdjegfya'÷÷ “h.kajd Tjqkfa .a mlaIhg n|jdf.k"
11
tœg uu" gdfnfh,af.a mq;h % d rclug m;a lrkak
ööi–ºÚ" fufia jkafka woyia lrØ' 7tfy;a" th Ùis lf,l is³
fldmuK l,lg ±÷÷hs weiS–' fkdjk nj iajd—ka jk uu Ùh–' 8ukao"
t;=udfK` isúhdj ouialhg jvd n,j;a fkdf›á
fufia ms<; s r = e ³ka fial( ouialh frYSka rcÏg jvd n,j;a fkdf›'
ööjeisfhl= keØ j k.r o bYardfh,a i•nkaOfhka Ùj hÜ;fa ;a" yegmia
–Úfil= keØ j f.j,a o jirÙka cdØhla jYfhka thg mjØkakg
fkdyeÙ jk f,i iÜKÏ œiqKÏ lrkÜ ,nk nj
md½ jk ;=re;a"
h' 9bYardfh,a iudúh k• k.rhg jvd
foaYh iyuq,k s a u ckY+kH jk n,j;a fkdf›á iudúh fmld rcÏg jvd
;=re;a h' n,j;a fkdf›' kÜf˜ œYajdih ia:r § fkdf›
12
uu ckhd k•" kÜf˜ meje;au ia:r § jkafka ke;'÷÷
wE;g mylr oud
uq½ foaYh md½ lrkafk–' t•udkqfj,a k• ,l=K
13
foaYfha oifofkl=f.ka 10 i–¹Kka jykafia wdydiag ;j;a
tla flfkl= j;a bØú jQfjd;a m×jqvhla hj–ka" 11öökÜUg ,l=Kla fok
Tyq o œkdY lrkÜ ,ef’' f,i kÜf˜ foœ i–¹Kka jykafiaf.ka
Tyq is| oukÜ ,enQ b,a,kaká .eUqre md;d,fhka fy` by<
wdf,`k .il wyfika fy` th me–fKk f,i b,a,kake÷÷hs
bØú jk fldgi yd iudk f›'÷÷ j°< fial'

6'9-10 uf; 13'14-15á udla 4'12á ¬la 8'10á fcdy 12'40á Ù%hd 28'26-27 7'1 2 rdcd 16'5á 2 jxYd 28'5-6
 fhidhd 7-8
fhi
12 tfy;a" wdydia W;a;r fo–ka" ööuu
fkdb,a,–á i–¹Kka jykafia mølaId
fkdlr–÷÷hs lS h'
13 thg fhidhd fufia ms<; s r
= e ³kafka h(
ööt•nd °œ;af.a jxYh" ±ka ijka fokaká kÜU,d
udf.a foœhka jykafiaf.a bjiSu fjfyikafka"
kÜU,d ukÜIHhkaf.a bjiSu fjfyikjd
uæjdg o@ 14i–¹Kka jykafia u kÜU,dg
,l=Kla fok fial' n,kak" lkHdjla
ms<i
s |
s f.k mÜ;f% hl= “ys lrkakS há
t•udkÜfj,a hk ku Tyqg ;nkakS h' 15kmÜr
tmdlr hym; f;`rd.ekSug ;r• Tyqg
f;are• meye³• weØ jQ l, Tyq
¡Ùú;a — me×;a j<|kafka h' 16ta ld,h
me–fKkak fmr kÜUj ;eØ .kajk
ta rcjreka fofokdf.a foaYfh` md½
jkafk` h'
17 ööbYardfh,a rdcHh cÏ°fjka fjka jQ
ld,fha mgka kÜjQ œrE wkaof• ³la lror
i–¹Kka jykafia kÜU msg;a" kÜf˜ fikó
msg;a" uq½ rc mjq, msg;a muqKj
Ï k fial' Wka
jykafia wisúhdf› rcÏ kÜUg œreoaO j tjk
fial'÷÷
wisúhdj œiska jg,kq ,e”u
18 ööta ld,h me–× œg i–¹Kka
jykafia khs,a .ó winv is‡k –ir jdiSkg a 5 i–¹Kka jykafia h<s;a ug l;d
ueiaika fia me–Óug;a" wisúhkajrekag
;ukaf.a foaYfhka —ueiaika fia me–Óug;a
ixÇlr y~.ikjd we;' 19T›yq ish,af,` u
wjq;"a md½ –‡hdj;aj, o mÈj; œjrj, o
ish® lÛ .iaj, o iEu ;K “•j, o
/f|kafk` h'
20 ööta ld,h me–× œg i–¹Kka
jykafia œiska hÜmˆ % ia .óg tf.dŠka
lrKjE–fhl= tk•" wisúhdf› rcÏ l=,h s g
f.kajd f.k" Tyq ,jd kÜf˜ ysfia o isrefÈ o
flaY yd /jq,a nQ.djkÜ ,nkafka h'
21 ööta ld,h me–× œg f.dœfhla t<
kE•“hl=;"a neg½jka fofofkl=;a muKla
;ndf.k 22Wka fok Ùú fndfy` Úid ¡Ùú
lkafka h' foaYfha bØú j is‡k ish,af,` o
¡Ùú iy — me× lkafk` h'
23 ööta ld,h me–× œg ú¡ –< oyila
j‡k –æ je,a oyila weØ iEu –æ j;=j, lÛ
.ia o f.dlÛ o yg.efkkÜ we;' 24B.ia yd
³kÜ weØ j –i tys hkakg Ùisfjl=g
7'14 uf; 1'23
824
ffOÈhh weØ fkdf›' ukao" foaYh uq½,af,a
lÛ .ia o f.dlÛ o weØ jkafka h' 25l,ska
j.d lrk ,o lº jqj;a lÛ .ia iy
bnd.df;a hk f.dlÛj,ska jeiS hkafka h'
tajdg “h Úid Ùisfjla tys fkdhØ' th
bnd.df;a hk .jhka yd neg½jka f.d³re
lk ia:dkhla jkafka h'÷÷
isúhdf› œkdYh ±ka•u
8 i–¹Kka jykafia ug fufia j°< fialá
öökÜU uy;a mÜjrejla f.k tys f,dl=
wl=frka öfld,a,h YS>f% hka is³f›÷ hk wre;
weØ öufyÈ-Id,d,a-ydIa-nYa÷ hk jpk
,shkak' 2œYajdijka; idlaIl s drhka jk
Wúhd kueØ mÝclhd;a fcfnfrÙhdf.a mÜ;% jQ
filúhd;a idlaIs ms×i .kak'÷÷
3 ‡l æklg miÜ uu udf.a NdÈhdj
iuó iyjdifha fh³fK–' wE ms<sis|f.k
orefjl= “ys l<d h' i–¹Kka jykafia ug
fufia j°< fial( ööTyqg" öufyÈ-Id,d,a-
ydIa-nYa÷ Ùhd k• ;nkak' 4ukao" öw•f•"
;d;af;a÷ Ùhd Ùhkak orejdg yeÙ jkak
fmr ouialfha il, jia;j = ;a" iudúfha uq½
fld,a,h;a wisúhdf› rcÏ œiska f.khkÜ
,nkafka h'÷÷
wisúhd rcqf.a me–Óu
fldg fufia j°< fial( 6ööf• fikó fy–ka
.,d nei hk Isf,djdys æh we, tmd fldg"
frYSka o fmld rcÏ o bæúfha fjjq<k neœka"
7
iajd—ka jk uu wisúhdf› rcÏ o Tyqf.a uq½
fiakdj o cÏ° rgg myr fok ms×i
f.fkkafk–' hÜmˆ % ia .fóa bjqre ;,d hk
c,.e,Su fia Tjqka bæúhg tkÜ we;' 8T›yq
f., olajd by<g keó iEu ;eku meØø hk
c, .e,aula fia cÏ° mÜrd meØø hkafk` h'÷÷
foœhka jykafia wm iuó h' œys¡ weØ
mshdm;aj,ska Wka jykafia rg wdrlaId lrk
fial'
9 cd;SÚ" “fhka we,<S hkaká fmdf<df›
³r neyer m%foaYj, ckfhÚ" ijka fokaká
igkg ierfikaká tfy;a" Nhm;a jkak'
tfia h" ierfikak' tfy;a" Nhm;a jkak'
10
tla j uka;K % h lrkaká tfy;a" tajd
ÚIaM, jkafka h' weØ ;r• l;d lrkak'
tfy;a" tajd ÚIaM, jkafka h' ukao" foœhka
jykafia wm iuó h'

æjeisjr hdg wk;=re weó•u
rh
11 fikó hk udÈ.fhys fkdhk f,i
i–¹Kka jykafia ;uka uy;a n,fhka ug
±kÜueØl• fo–ka fufia j°< fial( 12ööfikó
l=uka;K% h hs Ùhk ish,a,g kÜU l=uka;K% h
hs fkdÙhkak' Tjqka Nh jk foag Nh
fkdjkak' 13ish® n,eØ i–¹Kka jykafia
jk ud Y=oO a ;ekeka jykafia nj u;l
;nd.kak' kÜU Nh œh hÜ;fa ;a ug muKÙ'
825
;ukaf.a foœhkag foia ÙhØ' T›yq wyi foi
ne®j;a" 22fmdf<dj foi ne®j;a œm; yd
wkaOldrh –i fjk Ùisjla fkdoÙØ' ta
Nhdkl wkaOldrhg T›yq mkakd oukÜ
,nkafk` h' f• lror iys; ld,fhka
f’frkakg uóla Tjqkg a Ùisfia;a weØ
fkdf›'
wkd.; idu rdchdfK`

9
14
uu Y=oO
a ia:dkhlg o –ÚiÜkfa .a meÙ<Sug tla ld,hl ¡ idnqf,dka rg o kma;,S
fya;= jk .,lg o iudk fj–á cÏ° yd rg o wmlSÈØhg m;a jQ kuq;"a
bYardfh,a rdcHj, fikó o fcrei,f• wkd.;fha ¡" uOHOr× uqyfq oa isg
jeishka o wiÜ lr.kak u,m;la yd iudk kef.kysr foig fcdÈ°ka .fóka tf.dv
fj–' 15fndfy` fofkla meÙ<S jefgØ' T›yq msy‡s m<d;g tk•" œfoaYk S a jdih lrk
jeˆ fmdŠ • hØ' Tjqka u,m;g wiÜ jkÜ .,S,h foaYhg f.!rj me–fKkafka h'
we;'÷÷ 2
wkaOldrfhys weœoao fikó
uy;a wdf,`lhla ³Ûfj` h"
æjeisjr fhidhd f.`,hka weu;Su
.k÷ºre foaYfhys œiÝ wh flfrys
16 udf.a f.`,hka foœhka jykafia ug t<shla ±ka nenf<kafka h'
³ka m×jqvh wdrlaId fldg isf;a ;ekam;a 3
buy;a mSØ % hla
lr.; hÜ;= h' 17i–¹Kka jykafia ish Tn Tjqkg a ³ka fialá
fikó fjØka ieó• is‡k kuq;"a uu Wka Tjqkfa .a mSØ% m%fu`oh
jykafia woyd udf.a n,dfmdfrd;a;j = Wka
jÈOkh l< fial'
jykafia flfrys ;n–'
wiajekak lmk ld,fhys
18 i–¹Kka jykafia ug ³ka orejka
iuó uu fuys is‡–' isfhdka lkafoa ish fikó" fld,a,h fn° .kakd l,
isyiÜk weØ ish® n,eØ i–¹Kka jykafia mSØ
% jkakdla fuka
bYardfh,a ckhd yg ãjudk m×jqv f,i Tn bæúfhys
wm tjd we;' T›yq mSØ % m%fu`o fjØ'
4
19 m,ayE,s f°vk" f;d,a u;=rk ukao h;a"
wkœkldrhkaf.ka o ffoj{hkaf.ka o Tjqkg a nrla jQ œh.y o
Ydia;% wikak Ùhd fikó kÜU,dg ÙhkÜ lr u; ;enQ œhoKav o
we;' ööãj;=ka Wfoid u<jqkfa .ka o foœ Tn lvd±uQ fial'
foaj;djkaf.ka o œpdrkak hÜ;= h÷÷hs Tjqka fmr l,l Tn
ÙhkÜ we;' –æhka yuq° mrdch l<dla fuka
20 tfy;a" kÜU,d fufia ms<;
s r
= e æh hÜ;= h( Tjqkg a mSvd l< cdØh
ööi–¹Kka jykafia kÜU,dg W.kajk foag Tn œiska mrdch lrkÜ ,e” h'
ijka fokak" wkœkldrhkag ijka 5
wdl%uKh lrk
fkdfokak' Tjqka kÜU,dg Ùhk fohska Ùis
hym;la is³ fkdf›'÷÷ yuq°f› mdjyka o
f,hska ;ejreKÏ
lror iys; ld,hla Tjqkfa .a weº• ish,a, o
21 fikó wudrejg jeˆ id.skk a Úid .skfa kka ojd,kÜ ,ef’'
6
rfgys Tnfudn bnd.df;a hkÜ we;' T›yq wmg <orefjla Wmkafka há
id.skfa kka yd fl`mfhka ;ukaf.a rcÏg yd wmg mÜ;f% hla fok ,oafoa há
8'12-13 1 fma³ 3'14-15 8'14-15 1 fma³ 2'8 8'17 fyfn% 2'13 8'18 fyfn% 2'13 9'1 uf; 4'15
9'2 uf; 4'16á ¬la 1'79
 fhi dh d 9
fhi 826
12
t;=udfK` wfma rcÏ jk fial' kef.kysfrka isúhdj o
öt;=udfK`" ngysfrka m,ia;k S ho
wisúu;a WmfoaYlhdfK` há bYardfh,a .s,.kak
m%;dmj;a fo› ;=udfK` há lg whdf.k is‡hs'
i°;k mshdfK` há tfia jqj;a"
idufha l=udrhdfK` h÷hs i–ºkaf.a Woyi ikai£ s ke;'
ÙhkÜ ,nk fial' Tjqkg a o~qj• lrkak
7
t;=ukaf.a rdc n,h t;=uka yia;h
jeŠ jÈOkh jkafka há ;ju æ.= lr we;'
tu rdcHfha iduhg 13
bYardfh,a fikó
fl<jrla fkdjkafka há Tjqkg a o~qj• l<
fu;eka isg ioyg u
i–ºka fj; yeø ke;'
°œ;a rcÏf.a isyiÜfka jev ys¢k
Tjqka i› n,eØ i–ºka
t;=ukaf.a rdcHh
fi›f› ke;'
ia:r
§ j msyÛ
s jk f,i 14
tneœka tl ojil ¡
t;=udfK`
hÜlØa fhka o OÈ–IaGl–ka o i–¹fK` bYardfh,ays
rcl• lrk fial' T,Sj w;= jeÚ kdhlhkag o
i› n,eØ i–ºkaf.a WfoH`.fhka ng .ia jeÚ fikóg o
fuh w•IaGdk l< fial'÷÷ myr ¡
tys ysi;a j,a.h;a .idouk fial'
bYardfh,ajrekag o~qj• Ùøu 15
ysi hkafkka woyia lrkafka
8 jhia.; .relghÜ;= wh há
i–ºka bYardfh,a rdcHfha
cdfld’ jxYh flfrys j,a.h hkafkka woyia lrkafka
œÚYaph m%ldY lr we;' uqidjd¡ æjeisjre h'
9 16
i–ºka fufia lr weØ nj fikóg uófmkajkakka
bYardfh,ays il, ckhd o Tjqka fkduó hjd
iudúfha is‡k ish® fokd o œhjq,a lr we;'
±k .kafk` h' 17
tneœka i–¹fK`
T›yq tŠ;rlfuka o ;reKhka Ùisfjl=g
wyxldrfhka o fufia ÙhØ( .e<• hkak
10
öö.fvd,aj,ska ;ekÝ f.dvkeós,s bv fkdfok fialá
.rdjeˆ we;;a" jekaoUqjkag;a" wkd:hkag;a
ta fjkÜjg lemQ .,ska wkÜl•md fkdlrk fial'
wms f.dvkeós,s ;kkafkuq' ukao"
w;aØlald ,S nd,al T›yq ish,af,` wNlaØlfh` o
lmdoud we;;a" kmÜr lrkafk` o fjØ'
ta fjkÜjg wms Tjqka Ùhk ish® foa fndre h'
bia;r• Ùysú ,S nd,al f• ish,a, is³ jqj;a
fhdokafkuq'÷÷ i–ºkaf.a Woyi ikai£ s ke;'
11
i–ºka frYSkfa .a i;=rka Tjqkg a o~qj• lrk ms×i
Tjqkga myr fok ms×i t;=ukaf.a yia;h
fmd<Ujd we;' ;ju;a æ.= lr we;'
9'7 ¬la 1'32-33
 827
iudcfha widOdrKlu jekaoUqjkaf.a;"a wkd:hkaf.a;a
18
fikóf.a ³Iaglu foam< meyer.kakyq h'
3
lÛ mºre yd f.dlÛ foœºka kÜU,dg o~qj• lrk œg
ojd,k .skk a la jeÚ há kÜU,d l=ula lrkakyq o@
³• l| by<g kxjk ³r neyer rgÙka kÜU,d msg
,e› .skk a la jeÚ h' œkdYh meuqKK Ï œg
19
i› n,eØ i–ºkaf.a Woyiska kÜU,d l=ula lrkakyq o@
foaYh ±• hkafka há Wmldr ,nd.kak ms×i
fikó o .skoa rg or fuka ld fj; hkakyq o@
jkafk` h' kÜU,df.a jia;j =
Ùisfjl= ;ud yer fld;ek iójkakyq o@
4
kÜU,d
;u ify`orhd .ek
hÜoO
a fha ¡ uere• lkakyq h'
i,lkafka ke;'
20 ke;ak•"
foaYfha iEu ;eku isrlrejka fuka
fikóg fidhd.; yeÙ f.khkÜ ,nkakyq h'
lEu ish,a,lau f• ish,a, u is³ jqj;a
Tjqka lk kuq;"a i–ºkaf.a Woyi ixis£ ke;'
tajd meyerf.k lk kuq;"a o~qj• lrk ms×i
Tjqkfa .a l=i.skka t;=ukaf.a yia;h
fkdÚfjkafka h' ;ju;a æ.= lr we;'
Tjqyq
;u orejkaf.a udxih jqj o wisúhdj ,jd bYardfh,hg o~qj•
lkafk` h' 5
udf.a Woyig ,la jQ cdØhg
21
ukiafia rf† fikó o o~qj• lrk ms×i
tm%dhs• rf† fikó o uu wisúhdj
tÙfkldg œreoaO j igka lrØ' uq.r= la fyj;a ierh‡hla fia
fof.d,af,` u tl;= • mdœƒ„ lr–'
cÏ°jg myr foØ' 6
udf.a Woyi weœiaiÝ cdØhg
f• ish,a, is³ jqj;a"
myr fok ms×i
i–ºkaf.a Woyi ikai£ s ke;'
ta cdØh fld,a,lkak;a"
o~qj• lrk ms×i
tys i•m;a W³rd.kak;a"
t;=ukaf.a yia;h
•:§j, uv fuka md.kak;a
;j u æ.= lr we;'
uu wisúhdj tj–'
7
tfy;a" wisúhdf› rcÏf.a isf;a
10 udf.a fikó
mSvkhg muqKj Ï k
Úhuhka Úl=;a lrk ms×i
fjk u idyisl woyila we;'
fndfy` cd;Ska œkdY Ùøug
Tyq w•IaGdk lr we;'
whÜ;= kSØ mkjk 8
Tyq mdr†Û lr.Ú–ka
kÜU,dg jk œm;l uy;· fufia Ùhhs(
2
tfia Ùøfuka kÜU,d ³mam;=kg a ööudf.a yeu fikamØfhla u
Tjqkfa .a whsØjdisl• o rc flfkÙ'
9
hÜlØ
a h o ,nd.ekSug l,afk` yd lÈfl–Ia k.r"
bv fkdfokakyq h' yud;a yd wÈm;a k.r

10'5-34 fhid 14'24-27á kdyq• 1'1--3'19á fYm 2'13-15

 fhidhd 10 828
uu ch .Ø–' i–¹Kka jykafia
iudúh yd ouialh fufia j°rk fial(
uu ch .Ø–' ööfmdfrdj mdœƒ„ lrkakdg jvd
10
fcrei,f• yd iudúfha fmdfrdj W;=• h hs
ms<u
s j,g jvd ms<u s j,ska .yK" thg Ùh yeÙ o@
ms<u
s kuialdrfha fhfok Ùh; mdœƒ„ lrkakdg jvd
rdcHhkag myr fokak Ùh; W;=• h hs
uu w; æ.= flf<–' thg Ùh yeÙ o@
11
iudúh yd tys weØ ms<us uq.r= lg fyj;a ierh‡hlg
uu œkdY flf<–' –Úfil= tiœh fkdyeÙ h'
tfia u fcrei,u o uq.r = fyj;a ierh‡h
tys weØ ms<u
s o Tijkafka –Úid h'
uu œkdY lr–'÷÷ 16
i› n,eØ i–ºka
n,i•mkak fin½kag
wisúhdj fj; u;= t<fUk œÚYaph
o~qj• lrk ms×i
12 tfy;a" i–¹Kka jykafia fufia fr`. tjkak woyia lr we;'
j°rk fial( ööisfhdka lkafoys yd Tjqkfa .a isrer ;=<
fcrei,fuys ud lrk foa Úu l< miÜ
fkdÚ• weœf,k .skk a la
wisúhdf› rcÏf.a mdr†Ûj;a" wyxldrh;a
yg.kafka h'
Úid uu Tyqg o~qj• lr–'÷÷ 17
13 bYardfh,af.a wdf,`lh jk
Tyq fufia Ùhhs(
foœ¹fK` .skk a la jk fial'
ööud f• ish,a, flf<a"
bYardfh,af.a Y=oOa foœ¹fK`
udf.a u n,fhkÜ;"a
.sÚ ±,a,la fuka •
m%ÇfjkÜ;"a olaIlfukÜ;a h'
lÛ .ia o f.dlÛ o tl ojil ¡ u
uu cd;Ska fjka lrk
iSud uld yeúfh–' œkdY lr ouk fial'
18
Tjqkfa .a i•m;a o meyerf.k udrl fr`.hla
n,jf;l= fuka –Úfil= œkdY lroukakd fia
uu tajdfha jeishka jk ,eyen o m, nr jQ j;= o
md.d±—–' iyuq,k s au
14
ckhkaf.a jia;j = " œkdY lroukÜ ,nkafka h'
19
mlaIs le±,a,la fuka bØú jkafka"
udf.a w;g wiÜ œh' <ufhl=g jqj o .Kka l< yeÙ
w;ayer ±uQ “cÏ .ia iaj,amhla muKÙ'÷÷
tl;= lrkakdla fuka
f,df› cd;Ska ia j,a m ffoofkl= bØú •u
tl;= lr.;af;–' 20 bYardfh,ays .e<• bØú jQ l=vd msúi
ud “h .kajk ms×i ;uka œkdY lrkak W;aidy l< cdØh
;Û .eiSula j;a" flfrys ;j;a œYajdih fkd;nk ld,hla
fydg weøula j;a" me–fKkafka h' T›yq bYardfh,ays Y=oO a
lE.eiSula j;a fkd • h'÷÷ ;ekeka jykafia jk i–¹Kka jykafia
15
tfy;a" flfrys ;ukaf.a œYajdih ienE f,i
 829
21
;nkafk` h' bYardfh,ays bØú l=vd msúi ijka fokak'
Tjqkfa .a mrdl%uj;a foœhka jykafia fj; wkdf;d;a jeisfhÚ"
yeø tkÜ we;' 22±kg bYardfh,ays fikó ms<;s r
= e fokak'
uqyfq oa je,s fuka jk kuq;"a wdmiÜ tkafka bØú 31
uoaf•kdys fikó o
l=vd msúila muKÙ' idOdrK œÚYaph f.a“• jeisfh` o
f,i fikóg œkdYh Úhu • we;' mK f’rd.kak ms×i
23
ieneœka u ish® n,eØ ufy`;a;u foœ m,d hkafk` h'
iajd—ka jykafia j°< múæ foaYh uq½,af,a Wka 32
i;=fr`
jykafia œkdYhla weØ lrk fial' wo fkd’ k.rhg me–K is‡Ø'
i–¹Kka jykafia wisúhdjg tys is‡–ka T›yq
lrk o~qju isfhdka lkaog;a"
fcrei,• kÜjrg;a œreoaO j
24 isfhdkays ãj;a jk ;uka fikóg w;a wfu`rdf.k is‡Ø'
ish® n,eØ ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia 33
.iaj,ska lmdouk w;= fia
fufia j°rk fial( öö–ir jeishka kÜU,dg
i› n,eØ i–¹fK`
mSvd l<dla fuka wisúhkajreka fmd®
Tjqka “|ouk fial'
uq.r
= ej,ska ;e½j;a Tjqkga Nh fkdjkak'
25;j ‡l l,Ùka uu kÜU,dg o~qj• lr Úu Tjqka w;frka b;d wiykldø wh
lr–' bkamiÜ udf.a Woyi wisúhkajrekaf.a is|oukÜ ,nkafk` h'
œkdYhg t,a, lrkafk–' 26ish® n,eØ Wiia wh my;a lrkÜ ,nkafk` h'
34
iajd—ka jk uu «fr’ mÈj;h <ó ¡ jkh ueo weØ .ia
–æhkajrekag myr ³kakdla fuka lihÙka fmdfrdjÙka lmdoukÜ ,nk fia
wisúhkajrekag ;<kafk–' –ir jeishkag ud i–¹fK`
myr ³kakdla fuka uu wisúhdjg o myr Tjqka is|ouk fial'
fo–' 27ta ld,h me–× œg wisúhdf› n,fhka f,nfkdkays wk.s .ia
uu kÜU,d Úoyia lrkafk–' kÜU,df.a ldh weo jefgkakd fia
n,h Úid wisúhdf› œh.y bkamiÜ kÜU,df.a T›yq weo jefgØ'÷÷
lrg nrla fkdjkafka h'÷÷
idu rdcHh

28
i;=rd myr fohs
ööi;=fr` whd;a k.rhg me–K 11 öö°œ;af.a rc fm<m; kueØ
jDlaIfhka
rdcdxl=rhla yg.kafka h'
–f.%`ka ueæka .sfh` h'
Tjqyq ;ukaf.a nvqu†
q Û tys uq,j
a ,ska
–laudIays ;enqfj` h' w®;a me<hla keóS tkafka h'
2
29
T›yq lº udj; miÜlr" i–ºkaf.a wd;audkÜNdjh jk
? f.ndys kjd;eka f.k is‡Ø' m%Çj yd kÜjK o
rdud k.rfha fikó wkÜYdikd nqo•a h yd n,h o
l•md • we;' ±k.ekSu yd foaj .re“h o
idjq,a rcÏf.a k.rh jk t;=udKka flfrys msyg s kafka h'
3
.s“hdf› fikó t;=ukag .re“h mEu
m,d f.dia we;' t;=udKkaf.a mSØ% h jkafka h'
30 t;=udKka
.,a,•s jeisfhÚ"
y~ kód fudr.ikak' ;uka weig fmfkk ye‡hg
,hsId jeisfhÚ" œÚYaph lrkafka j;a"
10'22-23 fr`u 9'27 11'1 t<so 5'5á 22'16
 fhidhd 11
fhi 830
lkg wefik ye‡hg jy,alug f.k .sh wh
œÚYaph lrkafka j;a ke;' wdmiq me–Óu
4
t;=udfK` 10 °œ;a rcÏf.a jxYfhka Woa.; jk
hÜlØa iy.; f,i rc;=ud cd;Ska yg ixÇjla jk ld,h
³mam;=ka œÚYaph fldg" me–fKkafka h' cd;Syq t;=uka fidhd hkafk`
hgy;a my;a whg há t;=ukaf.a jdiNjkh uysufhka msø hkafka
;ukaf.a whsØjdisl• h' 11ta ld,h me–× œg i–¹Kka jykafia
wdrlaId lr fok fial' wisúhdf› o –irfha o mf;%`fia o
t;=udfK` tØfh`mshdf› o ta,df• o ISkdfÈ o yudf;a o
uqyfq oa æjhskj a , o bØú jQ ish msúi wdmiÜ
;ukaf.a wdÇ hIa‡fhka f.fkkakg ish n,h kej; fufyhjk
foaYhg myr fok fial' fial'
jpkhÙka 12
i–¹fK`"
³Iagfh` –h hkafk` h' œisø f.dia is‡k
5
hÜlØ a h t;=udKkaf.a bóm‡h o bYardfh,a yd cÏ° fikó
œYajdijka;lu n|m‡h o fmdf<df› i;r fldÚka
jkÜ we;' wdmiÜ tla /ia lrk njg
6
jDlhd neg½jd iuó cd;Ska bæúfhys
jdih lrkafka há ixÇjla Tijk fial'
13
æœhd t½ megjd iuó bYardfh,a cÏ°g
,.skfa ka h' BÈIHd lrkafka j;a"
isxy me‡hd o jyq me‡hd o cÏ° bYardfh,ag
tlg lEu lkafk` há i;=rel• lrkafka j;a ke;'
l=vd orefjla bYardfh,ays BÈIHdj
Wka f.k hkafka h' my j hkafka h'
7
t<fok yd j<id tlaj cÏ°g mSvd lrkafk`
;K lkafk` há œkdY lrkÜ ,nkafk` h'
Wkaf.a meg› tlg ,.skfa k` h' 14
T›yq tl;= •
isxyhd yrld fuka ngysr jik ms,i s Ø
a jrekag
ms³re lkafka h' myr fokafk` há
8
Ùú orejd kef.kysr jik fikó
kd.hdf.a ;=Ui msg fld,a, lkafk` h'
fi,a,• lrkafka h' T›yq taf°• iy fu`j’ cd;Ska
isóØ s orejd ch.kafk` h'
fmd<ódf.a .=, msg s w•fudka jeisfhd;a
w; ;nkafka h' Tjqkg a lSlre jkafk` h'
9 15
i–¹Kka jykafiaf.a i–¹fK` khs,a .fóa jrdh
Y=oO
a lkafoa iSudj ;=< iyuq,k s a u œh<S hkak
Ùis kmÜrla j;a" wk;=rla j;a i,iajk fial'
fkdjkafka h' t;=udfK`
uqyoq " c,fhka msø Øfnkakdla fuka hÜmˆ% ia .ó yryd ish w; Tijd"
i–¹Kka jykafia ms<n s | œh<s iÜ<óla tjd"
±k.ekafuka th l=vd æh mdrj,a y;lg
fmdf<dj msø hkafka h'÷÷ fnok fial'
11'4 2 f;i 2'8 11'5 tmS 6'14 11'6-9 fhid 65'25 11'9 yn 2'14 11'10 fr`u 15'12 11'15 t<so 16'12
 831
tœg fikó ish fikó w;fÈ
f.dv“u hkakdla fuka jev is‡k neœka o
thska tf.dv jkafk` h' i;=‡ka y~ kód .S .hkak'÷÷
16
bYardfh,a fikóg
–irfhka msg jkak n“f,`Úfha œkdYh
uó ie,iÜKdla fuka
wisúhdf› bØú msúig;a
ta rfgka msg jkak
13 f• jkdys wdfudiaf.a mÜ;a fhidhdg
n“f,`Úh .ek t<sor› jQ foœhka
jykafiaf.a m×jqvh h(
uyd udj;a weØ jkafka h'
2
öömd½ lº uq³kl
fldŠhla Tijkaká
i–¹Kka jy jyk kafia g mei iÜ • .Sh
meii rK fydrKEj ms™kaká

12 ta ojfia ¡ fikó fufia

meiiܕ .S .hkafk` h(
ööi–ºÚ"
,l=Kla fokaká
m%Nj
+ rekaf.a f°rÛjg
me–fKk f,i
Tng uu m%Yxid lr–' fyajdhskga wK fokak'
3
ud flfrys i–ºkaf.a Woyig ,la j
Tn Woyia j is‡ kuq;"a is‡k whg œreoaO j
±ka ta Woyi Ú• f.dia we;' igka lrk ms×i
Tn ug iekiSu ¡ we;' t;=ukag lem jQ
2
n,kak" fyajdhskg a o n,Odøkag o
foœ¹fK` udf.a .e<•u h' me–fKk f,i wK lr we;'
uu t;=udKka flfrys 4
ööijka fokaká
œYajdih ;n–á lº uq³fkys
t;=uka flfrys ug “hla ke;' uyd f>`Idjla wefia'
ukao" i–¹fK` th jkdys cd;Skfa .kÜ;"a
udf.a YlaØh;a" .SØldj;a h' rg rdcHj,sk; Ü a tla /ia jk
t;=udfK` udf.a .e<•u h'÷÷ uyd ckldhlf.a f>`Idj h'
3
Tn .e<•f• <sxj,ska uu hÜoO a i|yd
mSØ
% fhka æh weo.kakyq h' udf.a yuq° iÝ°k• lrkafk–'
4 5
ta ojfia ¡ fikó fmdf<df› iSudka;j, weØ
fufia meiiÜ• .S hkafk` h( ³r neyer rgj,ska
ööi–ºkag ;=Ø mÜokaká T›yq me–fKØ'
t;=ukaf.a ku mjid wheækak' uq½ foaYh jkik ms×i
t;=ukaf.a Ù%hd ;uka jykafiaf.a
cd;Ska w;r mjikak' Woyfia wdhÜO jk
t;=ukaf.a kdufha fY%I a G
a ;ajh Tjqka iuó
m%ldY lrkak'
5 uu me–fKkafk–'
ööi–ºka l< wreumܳu foa Úid 6
miia .S .hkaká ööfudr.id je,fmkak'
uq½ f,djg u ta .ek okajkak' i–ºkaf.a oji
6
isfhdka jeis ish,af,Ú" tk•"
fudr.id .S .hkaká iÈjmrdl%uhdKka
bYardfh,a Y=oOa foœ¹Kka œkdYh muqKj Ï k oji
W;=• jk neœka o wdikak h'
12'2 Úlau 15'2á .S;d 118'14 13'1--14'23 fhid 47'1-15á fcr 50'1--51'64 13'6 fc`fj 1'15
 fhidhd 13
fhi 832
7
iEu w;lau fn,ySk jkÜ we;' n“f,`Úfha is‡k œfoaYl s fh`
iEu is;lau wffOÈh jkÜ we;' ish u› “u lrd
8
T›yq NSØhg m;a • ;u ;udf.a fikó fj;
iaØh% l œ¢k m%ij f›okdj fuka m,d hkafk` h'
15
uyd f›okdfjka yuq jk yeu flfkla u
fmf<kafk` h' wekÜ• lkafk` há
T›yq tÙfkld foi wiÜ jk yeu flfkla u
NSØfhka n,kafk` h' lvqfjka uere• lkafk` h'
16
Tjqkfa .a uqyKq Ï .sÚo½ fuka Tjqka n,d is‡h ¡
jkafka h' Tjqkfa .a <orefj`
9 “u .id urkÜ ,nkafk` h'
foaYh md½ lroud"
tys jik m›ldrhka Tjqkfa .a f.j,a
thska uq,ks m
Ü gÜ d ouk ms×i fld,a,lkÜ ,nkafka h'
i–ºkaf.a ta oji fr!¿ j" Tjqkfa .a NdÈhdfj`
fl`mfhka yd n,j;a Woyiska ´IKh lrkÜ ,nkafk` h'
17
tkafka h' n“f,`Úhg myr fok ms×i
10 uu f•ojreka fmd<Ujkafk–'
wyfia ;drld o
.%y uKav,h o Tjqka ú¡ w.h lrkafka j;a"
fkd nenf<kafka h' rkg msh % jkafka j;a ke;'
18
br W°jk œg u T›yq ³kÜj,ska
wºre jkafka h' fh!jkhka len,s lrkafk` há
i| o t<sh fkdfokafka h' orejkag
11
uu f,`lhdg wkÜl•md fkdlrkafk` há
Tjqkfa .a kmÜrel• Úid;a" <uqkga
³Iaghkag lreKdj fkdolajkafk` h'
Tjqkfa .a whÜ;l = • Úid;a 19
fufia ish® rdcHj,g jvd
o~qj• lr–' w,xldr"
Wvó= whf.a ckhdf.a wdv•nrhg
wyxldrh kj;ajd" ;=vq fok
n,y;aldrl• lrkakkaf.a n“f,`Úh
wdv•nrh mylrkafk–' uu fidf°• yd f.dfudrd
12
–ÚiÜka w.kd rkg;a jvd œkdY l<dla fuka
³È,N jkafk` h' œkdY lrkafk–'
T›yq «mSÈ rkg jvd 20
–ka u;= lj°j;a
³È,N jkafk` h' tys Ùisfjla fkdjikafk` h'
13
i› n,eØ i–ºka jk uu"
Ùisu wrd“ cdØlfhl=
udf.a Woyi olajk ojfia ¡
wyi pxp, lrkafk–á ;udf.a l+vdru
fmdf<dj o Úhu ;eÚka tys .ikafka j;a"
œis • hkafka h' Ùisu tfŒfrl=
14
tœg" ;udf.a neg½jka
®yqn|kd ,o uqjka fuka o tys ,.a.jkafka j;a ke;'
21
tfŒfrl= keØ j jk uD.hka tys ,.skÜ we;á
œisø hk neg½jka fuka o nluQKka Wkaf.a leo,s

13'10 tiÙ 32'7á uf; 24'29á udla 13'24-25á ¬la 21'25á t<so 6'12-13á 8'12 13'19 W;a 19'24
13'21 fhid 34'14á fYm 2'14á t<so 18'2
 833
tys idokÜ we;á ukao" rcÏf.a wejEfuka miÜ
meianreka tys jikÜ we;á tajd lmd ±—ug Ùisfjla ke;'
9
j,a t½jka o tys kgkÜ we;' n“f,`Úfha rcÏ ms<. s ekSug
22
tys weØ fld;aj,;a" ud,s.dj,;a md;d, f,`lh lg whd is‡hs'
kúhka yd isj®ka lE.ikÜ we;' fmdf<df› is‡ n,j;=kfa .a wj;dr
n“f,`Úfha œkdYfha oji Tyq yuq •ug wjæ fjØ'
±ka me–K we;' rcjrekaf.a wj;dr
th jeŠ l,a mjØkafka ke;'÷÷ isyiÜkj a ,ska keós‡Ø'
10
T›yq Tyqg l;d fldg"
bYardfh,a cdØfha mqkre;a:dmkh ö±ka Tn;a wm fuka fn,ySk há
14 i–¹Kka jykafia bYardfh,a fikóg
kej; jrla wkÜl•md fldg" Tjqka
;ukaf.a u fikó jYfhka f;`rdf.k
11
wm yd iudk h÷hs ÙhØ'
•Kdj, jdokfhka
tla l,la Tn
Tjqkfa .a u foaYfhys Tjqka msyÛ
s jk fial' .re lrkÜ ,enqfjys h'
œfoaYls fh` tys me–K Tjqka iuó jdih tfy;a ±ka"
lrkafk` h' 2i–¹Kka jykafia Tjqkg a ³ka Tn is‡kafka md;d, f,`lfha h'
foaYhg wdmiÜ me–fKk ms×i fndfy`
cd;Ska bYardfh,ajrekag Wo› fokÜ we;' ta Tn jeØr is‡k hyk
cd;Ska jy®ka jYfhka bYardfh,ajrekag by| mKÏjkaf.ka msø we;á
fiajh lrkÜ we;' jrla bYardfh,ajreka hg;a Tf’ fmdfr`Kh o
lrf.k is‡ cd;Syq ±ka bYardfh,ajreka œiska mKÏjkaf.ka .yK h'
hg;a lrkÜ ,nØ' ±ka bYardfh,ajre jrla
12
öö¡maØu;a myka ;drldfjÚ"
;ukag mSvd l< cd;Ska md,kh lrØ' wrefK`ofha mÜ;h % dfKÚ"
Tn iajÈ.fhka jeˆ is‡k ye‡·
n“f,`Úfha rcqf.a jeˆu fmr Tn
3 i–¹Kka jykafia bYardfh,a fikóg cdØ cd;Ska mrdch flf<ys h'
Tjqkfa .a ³la f›okdj,ska o Tjqka msg n,fhka ±ka Tn “ug fy<d jeˆ is‡k ye‡·
muqKÏjk ,o nr jevj,ska o Úoyi fok fial' 13
Tn fufia is;d .;af;ys h(
4
Wka jykafia tfia l< œg bYardfh,a fikó öuu iajÈ.hg keóS"
n“f,`Úfha rcÏg fufia iro• lrkÜ we;( udf.a isxydikh
ööl=úre Úúº jeˆ we;á wyfia ;drldj,g by<ska msyÛ s jd
wkÜkg a mSvd Ùøf• YlaØh W;=fÈ weØ" foœjreka /ia jk
Tyqg ;j;a ke;' lkao uq³fka rfcl= fuka
5
i–ºka ³Iaghkaf.a hIa‡h;a" wiÜka .kafk–'
kmÜre md,lhkaf.a n,h;a 14
j,dl=½ miÜ fldg by<g keóS
fl<jr lr we;' iÈj mrdl%uhdKkag
6
ukao" T›yq hg;a lr.;a cd;Skg a iudk jkafk–'
buy;a fl`mfhka 15
wfka· tfy;a"
fkdkej;S ;<d Tn md;d, f,`lfha m;=,g u
fm<d mSvd lf<` h' jeˆ is‡k ye‡·
7 16
uq½ fmdf<dj Úial,xl j" tys is‡k wh Tn foi rjd n,d"
ÚYap, j we;' öfmdf<dj l•md fldg
ukÜIHfh` mSØ % fhka .S .hØ' rdcHhka “fhka
8
f,nfkdkays foaj°r yd Ùysú .ia we,<S hkak ie,eiaiÝ
rcÏf.a jeˆu .ek mSØ % m%fu`o fjhs' n,j;d Tn o@
14'12 t<so 8'10á 9'1 14'13-15 uf; 11'23á ¬la 10'15
 fhidhd 14
fhi 834
17 23
k.r keØ kdiaØ fldg" iajd—ka jk uu h' uu n“f,`Úh
f,`lh md½lrhla njg f.dfydre “ula lrkafk–' b;a;Ejqka tys
m;a l< jdih lrkÜ we;' œkdYh kueØ fldiafika
;eke;a;d fudyq o@ uu n“f,`Úh iyuq,k s a u w;=.doukafk–'
isrlrejkag Ùis lf,l fufia mjikafka iajd—ka jk uu h'÷÷
Úoyi kܳka
wisúhdf› œkdYh
Tjqkg a wdmiÜ f.or hkak 24
bv kܳka ish® n,eØ i–¹Kka jykafia
;eke;a;d fudyq ±÷hs wiØ' fufia æjqrd we;(
18
f,`lfha ish® rcjrekaf.a ööud woyia l< f,i
u<isrere is³ jkafka h'
wkÈ> fidfydkaj, ;nd we;á ud lrkak w•IaGdk l< foa
19
tfy;a" lrkÜ ,nkafka u h'
25
³.| yuk Tf’ u<isrer udf.a bYardfh,a foaYfha
msg;g weooud we;' uu wisúhkajreka œkdY fldg
th hÜoO a fha ¡ udf.a lº msg
u< fyajdhkaf.a u<l|kaj,g Tjqka mhska md.doukafk–'
hg • we;' udf.a fikó
tajd iuó Tf’ u<l|;a wisúhdf› jy,alfuka o
.,a j<lg œislroukÜ ,en Tjqka msg mgjk ,o nfrka o
md.doud we;' Úoyia lrkafk–'
26
20
Tn Tf’ foaYh kdiaØ fldg" uq½ fmdf<dj ms<n s |
Tf’ fikó urd±uQ neœka" udf.a ;SrKh fuh f›'
wka rcjreka cd;Skg a o~qj• lrk ms×i
N+u°k lrkÜ ,nkakdla fuka uu udf.a w; Tijdf.k h–'÷÷
27
Tn N+u°k lrkÜ fkd,nkafkys h' i› n,eØ i–ºka
Tf’ ³Iag mjqf,a Ùisfjl=;a fufia Ùøug w•IaGdk lr we;'
isyhs g mjd fkd.efkØ· th ÚIamN % d lrkafka ljfrla o@
21
>d;kh wdr•N f› jd· o~qj• Ùøug
f• rÐcÏrejkaf.a orefj` t;=uka iajlSh yia;h
ish uq;k = –
a ;a;kaf.a m› Úid Tijd we;'
urkÜ ,nkafk` h' th keje;aœh yelafla ldg o@
Tjqkfa .ka Ùisfjl=;a
ms,siaØjrekaf.a œkdYh
f,`lh md,kh lrkafka j;a"
f,dj mÜrd k.r msyÛ s jkafka j;a 28 wdydia rcÏ urKhg m;a jQ wjqreoafoa ¡
ke;'÷÷ m%ldY lrk ,o m×jqvh fuh h(
29
ööwfy` ms,is Ø
a fha ckfhÚ"
n“f,`Úfha œkdYh kÜU,dg myr ³ka hIa‡h
22 ish® n,eØ i–¹Kka jykafia fufia ±ka le‹ we;'
j°rk fial( ööuu n“f,`Úhg myr ¡ th tfy;a"
œkdY lrkafk–' n“f,`Úh hk kdu ud;%h mSØ
% fkdjkak'
o tys bØú j is‡k wh iy ore uqKn
q r
q ka o uu ukao"
ke;a;g u keØ lrkafk–' fufia mjikafka tl iÈmfhl= u< œg
14'24-27 fhid 10'5-34á kdyq• 1'1--3'19á fYm 2'13-15 14'28 2 rdcd 16'20á 2 jxYd 28'27
14'29-31 fcr 47'1-7á tiÙ 25'15-17á fc`fj 3'4-8á wdfud 1'6-8á fYm 2'4-7á filú 9'5-7
 835
Bg jvd œislr = e iÈmfhla ;ukaf.a ysia uqvq lr
tkafka h' /jq,a lmd we;'
3
Wf.a “cÏfjka •:§j, is‡k fikó
b.sf,k .sÚ iÈmfhla f.`× fræ we| is‡Øá
weØ jkafka h' T›yq ieu fok u
30
i–ºka ;uka fikó w;frka ;ukaf.a mshis Wv o
³mam;a wh fm`IKh fldg" t<suyka bv•j, o
Tjqkg a iÜ/Ù j ãj;a •ug lº½ y<–ka"
i,ik fial' lEfudr.id œ,dm ÙhØ'
tfy;a" ms,i s Ø
a jreka jk 4
fyIafndka yd tf,hdf,a k.rj,
kÜU,df.ka fikó lE.iØá
tfll= j;a bØú fkdjk fia Tjqkfa .a y~ cyYa olajd wefihs'
t;=udfK` kÜU,d msg fyajdfh` mjd fjjq,Ø'
Nhdkl id.;hla tjk fial' Tjqkfa .a ffOÈhh
31
ms,i
s Øa ckfhÚ" my • f.dia we;'
Wo› Wmldr b,a,d 5
udf.a is; fu`j’ Úid
lEfudr .ikaká l•md fjhs'
NSØfhka we,<S hkak' tys fikó
W;=frka ´œ,s j,dl=<la fuka fY`jdÈ fyj;a t.a,;a-fI,sIh s
yuq°jla me–fKkafka h' k.rhg m,d hØ'
th jkdys “h iÜ® j wd wh we;efula y~ y~d
Ùisfjl= keØ hÜo yuq°jÙ' ®ys;ya s f.dve,af,a keóS hØ'
32
ms,is Øa fhka wm fj; me–fKk fydfrdkdhs• udÈ.fhys ¡
m×jqvldrhkag iuyre ury~ fo–ka lE.iØ'
wm l=uk ms<; s r= la æh hÜ;= o@ 6
Ú•ú•ys Th is£ f.dia
öi–ºka isfhdka msyÛs jd we;' md½lrhla • we;'
t;=ukaf.a ³la œ¢k fikóg ta wi, ;K ue,• f.dia we;'
tys iÜ/Ù j œish yeÙ he÷hs wuq fld<hla oÙkak j;a ke;'
Ùhkafkuq'÷÷ 7
;uka /ia lr.;a foam< /f.k
ng mºre weØ Th yryd m,d hkak
fu` j’ rf† œ œk
kdYh fikó W;aidy lrØ'

15 fu`j’ rg ms<n
fuh h(
öötl rdØ%hl ¡
s | m×jqvh 8
uq½ fu`j’ foaYh mÜrd
lE.eiSf• y~ wefiaá
tys œ,dm y~
fu`j’ foaYfhys wdÈ yd ;SÈ t.a,hs• yd fnfhÈ-t,S•
md½ fldg jkik ,¡á k.r olajd wefia'
fu`j’ foaYh mÜrd 9
¡fudka k.rfha
œkdYh we;' .ó f,hska msø we;'
2
¡fndka foaYfha fikó Bg;a jvd Nhdkl fohla
.súl=½ foajd,j,g f.dia tys fikóg lrkak
y~d je,fmkafk` h' foϼka woyia lr we;'
fkfn` iy f•fond .ek fu`j’ foaYfhka m,d hk wh;a"
fu`j’ je,fmkafka h' bØú j is‡k ish® fokd;a
³la núka Tjqka isxyhkag f.d³re fjØ'÷÷
15'1--16'14 fhid 25'10-12á fcr 48'1-47á tiÙ 25'8-11á wdfud 2'1-3á fYm 2'8-11
 fh
fhiidhd 16 836
fu`j’jreka cq°f› msysg fidhd hEu œm;a ksid je,fm;s'

16
wdKavl
fu`j’ys fikó ldka;drfha msy‡
fia,d k.rfha isg fcrei,f•
q drhd fj; ;E.a.la f,i neg½
s T›yq lSÈ-yfrfi;a flfrys
n,dfmdfrd;a;=
iÜka • je,fmØ'
8
megjqka hjkafk` h' fyIafndkays fl;a o
2 is’udys –æ je,a o
T›yq
le±,af,ka m,jd yúk ,o ue,• f.dia we;'
l=re,a,ka fuka cd;Skfa .a md,lhka u;a jQfha
wÈfKdkays f;dÛm<j, ta –æ je,aj,ska ,nd.;a
bjla njla keØ j ta f• w; hØ' –æhÜi ”fuka h'
3
cÏ°f› fikóg tla ld,hl ¡ ta –æ j;=
T›yq fufia ÙhØ( kef.kysr
ööwmg Wmfoia fokaká cdYÈ k.rh yd
hÜlØa h bÛ lrkaká ldka;drh olajd o
br uq³ka f›f,a niakdysr
.iÙka jefgk u< uqyfq oka tyd me;a; olajd o
isi,s a fijK hg fuka œys¡ f.dia Ø“×'
9
wm wdrlaId lrkaká ±ka uu cdYÈys jQ –æ je,a .ek
Tf’ msyg s wmg fokaká je,fmkakdla fuka"
f.hla f°rla keØ wm is’udys –æ je,a .ek o
iójd.kaká je,fmkafk–'
fyIafndka yd tf,hdf,a .ek
m,d tk wh mdjd fkdfokak'
4 uu lº½ j.=rejkafk–'
kÜU,df.a foaYfha jdih lrkak
hÜo y~ kÜf˜ fl;a j;= mjd
wmg bv fokak'
œkdY Ùøug tkafka h'
wm œkdY lrkak 10
idrj;a fl;aj,
udk n,k whf.ka
wm wdrlaId lr.kak' Ùisfjl=g mSØ % hla ke;'
mSvdj o œkdYh o –æ j;=j, Ùisfjl=
fl<jr jkafka h' .S .hkafka ke;'
foaYh keØ kdiaØ lrk wh –æhÜi ,e”ug Ùisfjl=
my • hkafk` h' –æ j® md.d –úlkafka ke;'
5
tœg °œ;af.a mrmÜfrka flfkl= mSØ
% kdoh ±ka wefikafka ke;'
11
rc • fu`j’ .ek ³flka o
wjxl f,i o fm%u a fhka o lSÈ-fyfria .ek f°•kiska o
wdKavq lrkÜ we;á uu fl¢ú.dkafk–'
yú foa Ùøug;a" 12 fu`j’ys fikó hdƒÆ lrk ms×i
lº uq³kays weØ Y=oO a ia:dkj,g;a" .súl=½
hÜlØ a h bÛ Ùøug;a
foajd,j,g;a h–ka fjfyfiØ' thska Tjqkg a
hÜyi Ü jkÜ we;'÷÷
q ® Ùis jevla jkafka ke;'
6
cÏ°f› fikó l;d lr–ka" 13 fu`j’ .ek i–¹Kka jykafia uq,k s a
ööfu`j’ fikóf.a m%ldY l< m×jqvh th f›' 14tfy;a" ±ka
Wvó=j o oÈmh o wyxldrh o .ek i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial(
wid we;' ööl=,l S rejdf.a fiajd ld,h wjidk jkakd
tfy;a" Tjqkfa .a mdr†Ûj ysia h÷÷hs fia wjqre³ ;=kla we;=<; ¡ fu`j’ys ish®
ÙhØ' hibiÜre keØ • hkafka h' œYd, iuQyhla
7
tla flfkl= j;a kEr" w;frka bØú jkafka iaj,am fofkla muK h'
fudaj’jre ;ukag we;s ³la T›yq o ³Èj, wh fjØ'÷÷
 837
isúhdj yd bYardfh,a o~qj• ;kd.;a mÝcdik i,lkafka j;a" wfIard foaœh
lrkq ,e”u keu¡ug ish÷Øka id°.;a lma lKÏ yd ³•
mÝcdik flfrys œYajdih ;nkafka j;a ke;'
17 ouialh ms<n s |
foaj m%ldYkh fuh h(
i› n,eØ foœ i–¹fK`
9 ta oji me–× œg ukd fia wdrlaId
lrk ,o ta k.r md½ • bYardfh,ajreka
fufia j°rk fial( flfrka ys•jreka o wfu`újreka o md½jg
yer m,d .sh k.r fuka kgnqka jkafka h'
ööouialh –ka u;= 10
bYardfh,ajreÚ"
kÜjrla j fkdmjØkafka h'
Tf’ œuqlØ a h yd /ljrKh jk"
th kgnqka f.dvla jkafka h'
2
isúhdf› k.r mÈj;h fuka jev is‡k
ioyg u md½ jkafka h' foœºka wu;l lr"
tajd neg½jkag yd .jhkag Tn wfvdÚia foœhdg o
,e.=• “• jkafka h' wkH foœjrekag o
Wka t,jdoukak jDlaIdrdu lem l<yq h'
11
Ùisfjla tys fkdjkafk` h' tfy;a"
3
bYardfh,a n,fldÛ tajd me< l< ojfia ¡ u
“| jefgkafka há tajdfha o® ,d
ouial wd•m;Hh u,a o yg.kak kuq;"a
keØ jkafka h' m, fk<d.ekSug
bYardfh,a fikóg jQjdla fuka yeÙ jkafka ke;'
bØú jk isúhkajrekaf.a;a fY`lh yd ;o ³l muKla
hibiÜre my • hkafka h' weØ jkafka h'
4
ööbYardfh,ays f;aci ySk jk i;=re cd;Ska mrdch lrkq ,e”u
tys jia;j= myjk 12
ld,hla me–fKkafka h' wkak"
5
bYardfh,a f.dh• lmk ,o fndfy` ck iuQyhkaf.a
fl;la fuka jkafka h' f>`Idjla·
th frmdjrekaf.a –‡hdjf;a uqy³q f>`Idjla fuka o
wkaØu lr, mjd wyq,d.;a miq uyd r< m;r .Èckdjla fuka o
md½ • weØ fl;la fuka T›yq .s.r = e• foØ'
13
jkafka h' f›.j;a r< m;r fuka
6
T,Sj .ila fi,jQ l, Tjqka bæúhg wdj;a"
uq³ka w;af;a f.Š fol ;=kla o foœ¹fK` Tjqkg a
wka w;=j, f.Š y;rla myla o ;rjÛ lrk fial'
bØú jkakdla fuka tœg
bYardfh,ays fikó lº nEjq•j, Øfnk OQ,s iÜ<óg;a"
iaj,am fofkla muKla fnd,a •" iÜ<s iÜ<óg;a
bØú jkafk` h' .id.k hkakdla fuka
fufia mjikafka T›yq miÜ niskfa k` h'
14
bYardfh,ajrekaf.a iji Tjqka wka wh
foœ i–ºka jk uu h'÷÷ “h .kajk kuq;"a
7 ta oji me–× œg fikó ;ukaf.a Wfoa jk œg
uejq•ldrhdKka jk bYardfh,ajrekaf.a Tjqka oÙkak j;a ke;'
Y=oOa foœhka jykafia fj; msyg s fidhd wfma foaYh fld,a, lk whf.a
yefrkafk` h' 8Tjqka ;ukaf.a w;aj,ska brKu th h'
17'1-3 fcr 49'23-27á wdfud 1'3-5á filú 9'1
 fhidhd 18-19 838
tØfh`mshdj o~qj• lrkq ,e”u 7
khs,a .fóa w;=j,ska

18 tØfh`mshdf› .x.dj,g
tf.dŠka
mshdm;a .ik
fn¡ .sh rf† msy‡ s
Wia jQ isÚº jQ yula weØ"
f,`lfha ish® fokd
y~la wefik rgla we;' NSØhg m;a lr weØ
2 f• YlaØu;a n,i•mkak
ta r‡ka
ng m;=rej,ska id°.;a ke›j, cd;sfhka
khs,a .ó æf.a i› n,eØ i–ºka
;dkdm;Syq me–fKØ' mÜo mÝcd ,nk
YS>% m×jqvldrhka jk Tn ld,hla me–fKkafka h'
wdmiÜ f.or hkak' i› n,eØ foœºka
khs,a .fóa w;=j,ska kuialdr lrkÜ ,nk
fn¡ .sh rf† jik isfhdka lkao fj;
Tf’ YlaØu;a T›yq me–fKkafk` h'
n,i•mkak cdØhg"
ish® fokd NSØhg m;a lr weØ –irh o~qj• lrkq ,e”u

3
fikó fj;
m×jqvhla /f.k hkak'
f,` jeis ish,af,Ú"
19 –irh ms<n
fufia h(
s | foaj m%ldYkh

i–¹fK` YS>% j,dl=<la msg keóS

forK jeis ish,af,Ú" –ir foaYhg jŠk fial'
ijka fokak' –irfha foaj;d rEm
lº msg t;=uka bæúfhys
ixÇj Tijk œg n,kaká pxp, jkafka h'
fydrKEj ms™k œg ijka fokak' tys fikó
4
i–ºka ug l;d fldg wffOÈhhg m;a jkafk` h'
2
fufia j°< fial( i–¹fK` fufia j°rk fial(
öö°j,a .SI% ua f›,df› mdhk ööuu –ir foaYh ;=<u
ysre fuka ikaik Ü ajo rgjeishka w;r u
f.dh• lmk ld,fha WKÏi• Ü /fha hÜoO
a hla yg.kajkafk–'
msÚ j,dl=<la fuka ÚYap, j o tÙfkld ;u ;udf.a
uu iajÈ.fha isg n,kafk–' ify`orhdg;a"
5
u,a jeˆ" b¡f.k tk –æ m, ;u ;udf.a wi,ajeishdg;a
fk<d.kak fmr œreoaO j fmd<Ujkafk–'
–æ je,l œisø .sh –æ úÙ,s kÜjrla kÜjrlg;a"
leØj,ska mdyskk a d fia rfcl= rfcl=g;a
b;d myiÜfjka i;=fr` œreoaO j igka lrkÜ we;'
tØfh`mshkajreka œkdY lrØ' 3
–ir jeishkaf.a Wmdhhka
6
Tjqkfa .a fyajdhkaf.a u<l|ka uu jHÈ: lrkafk–á
mlaIk S ga ;a" uD.hkag;a Tjqkfa .a „;a; ffOÈhh
f.d³re jk ms×i “|oukafk–'
w;ayeroukÜ ,nkafka h' Tjqka foaj;d rEmj,ska
.SI% ua ld,fhys mlaIy S qo Wmldr b,a,kÜ we;á
YS; ld,fhys uD.fh` o u;=rkakkaf.ka o
tajd ldoukafk` h' l†gŠhkaf.ka o
18'1-7 fYm 2'12 19'1-25 fcr 46'2-26á tils 29'1--32'32
 839
wkœkldrhkaf.ka o fldfya o@
wd;aunkaokldrhkaf.ka o iuyr œg i› n,eØ i–ºka
.=rel• fidhkÜ we;' –irhg œreoaO j
4
uu woyia lr weØ foa
–irjreka Tng okajkakg
lDDr md,lfhl=f.a w;g Tjqkg a yeÙ jkÜ we;'
mdjd fokafk–á 13
fYdjka yd fu•msia k.rj,
kmÜre rfcl= w•mØfh` wÇkfh` h'
Tjqka flfrys rcl• lrkÜ we;' ;uka cdØhg uó fmkajkÜ we;e hs
fufia j°rkafka is;+ Tjqka
i› n,eØ i–ºka jk uu h'÷÷ cdØh fkduó hjd we;'
5
khs,a .fóa c,h is£" 14
i–ºka
l%ufhka œh<S hkafka h' Tjqka œhjq,a lrjk
6
ta .x.df› w;= .x.d jHdl+,;ajhla
is£ œh<S hk w;r k.rh ;=< “yslr we;'
³.| yukÜ we;á ta fya;f= jka
ng .ia o mka .ia o –irh yeu jeræ fohla u lrhs'
ue,• hhs' iÜrd fidf~l= ;udf.a u jukh u;
7
khs,a .x f;fÈ Øfnk me<E‡ o ,sii
a d hkakdla fuka
.ó winv jmÜrk ish,a, o –irh ta f• w; jeÚ jekS hhs"
f›<S jekiS hkafka h' 15
–irfha is‡k ³mam;a fmdfydi;a"
8
khs,a .fóa uiÜka w,a,kafk` Wiia my;a Ùisfjl=g
iÜi•
Ü ,kafk` há Wmldr ¡ug thg fkdyeÙ h'
tys “<S ndkafk`
je,fmkafk` há –irh foœºka fj; yeøu
±,a fy<kafk` 16 ish® n,eØ i–¹Kka jykafia
œ,dm Ùhkafk` h' Tjqkga o~qj• lrkak w; Tijd weØ nj
9
yK mSrkafk` o Tjqka ³Û œg" –irfha fikó iaØh % l fuka
fy< mܽka f.k fræ œhkafk` o nhd³l–ka ;eØ .ekS fjjq<kafk` h' 17ish®
l,Ùfrkafk` há n,eØ i–¹Kka jykafia Tjqkg a œreoaO j
10
fræ œhkafk` o lr weØ Úhuh Tjqkg a isyls r fok yeu
œhjq,a jkafk` há f›f,a u cÏ° foaYh Tjqkg
a NSØhla jkafka h'
olaI Ys,ma y
S qo 18 ta oji me–× œg fyfn%› NdIdj
buy;a fY`lhg m;a jkafk` h' –irfha k.r myl jHjydr lrkÜ ,ef’' tys
11
fYdjka k.rfha w•m;Syq is‡k fikó ish® n,eØ i–¹Kka
wka; fu`vfh` h' jykafiaf.a kdufhka æjqre• fokÜ we;' tl
–irfha keKj;a WmfoaYlfh` k.rhla öiÝÈh k.rh÷ hhs ÙhkÜ ,nkafka h'
wuk Wmfoia foØ' 19 ta oji me–× œg i–¹Kka
mÜrdK mKaŠ;hkaf.ka o jykafiag –irfha mÝcdikhla o tys iSudj
rcjrekaf.ka o <ó .,a lKÏjla o msyÛ s jkÜ ,nkafka h'
;uka mej; tØ hs 20
ish® n,eØ i–¹Kka jykafia –irfha jev
Tjqka is‡k njg tajd i,l=KÏ jkafka h' tys is‡k
rc;=udg Ùhkafka flfia o@ fikó mSvd lrkÜ ,nk l," Tjqka
12
–irfha rc;=fuÚ" i–¹Kka jykafiag hdƒÆ l< œg" Wka
Tf’ olaI WmfoaYlfh` jykafia Tjqka .<jk ms×i flfkl= Tjqka
 fhidhd 19-21 840
21 6
fj; tjk fial' i–¹Kka jykafia œhjq,a • ,Ðcdjg me–fKkafk` h' ta ld,h
–irfha fikóg m%ldY jk fial' tfia l< me–× œg ms,i s Ø
a fha uqy³q nv jeisfh` l;d
œg T›yq Wka jykafia ms<fs .k mÜo mÝcd Wka fldg" wisúhdf› rcÏf.ka wm wdrlaId lrkÜ
jykafia fj; f.k wjq;a kuialdr lrkafk` we;e hs uy;a wfmalI a dfjka œYajdi l<
h' T›yq i–¹Kka jykafiag fmdfrdka³ ¡ fikóg is³• Øfnk foa n,kak' wfma
tajd bIag lrkafk` h' 22i–¹Kka jykafia wfmalI
a djg fufia is³ jQfha k•" wm
–irfha fikóg o~qj• fok fialá o~qj• .e<fjkafka flfia ± hs ÙhkÜ we;'÷÷
lr iÜj lrk fial' Tjqka i–¹Kka jykafia
fj; yefrkÜ we;' Wka jykafia o Tjqkfa .a n“f
n“f, ,`Úf
`Úfh ha jeˆu
lkak,jq ms<fs .k Tjqka iÜjm;a lrkÜ we;'
23 ta oji me–× œg –irfha isg 21 n“f,`Úh ms<n
m%ldYkh fufia h(
ldka;drh yryd yuk
s | foaj

wisúhdj olajd uyd udj;la jkafka h' tys

is‡k fikó f• forg w;fÈ Tnfudn .uka iÜ<s iÜ<óla fia
lrkÜ we;' –irjreka o wisúhkajreka o Nhdkl foaYhÙka
tlg kuialdr lrkÜ we;' 24ta oji me–× œkdYh me–fKkafka h'
2
œg bYardfh,a foaYh –irh yd wisúhdj lDDr;r iso‘ a ka ms<n
s | oÈYkhla
iuó Wfrka Wr .efgkafka h' ta cdØ ;=k u ug m%ldY lrk ,oafoa h'
uq½ f,djg wdYSÈjdohla jkafkda h' 25ish® th fld,a,h;a" œkdYh;a ms<n s |
n,eØ i–¹Kka jykafia Tjqkg a wdYSÈjdo oÈYkhÙ'
fldg" ööudf.a fikó jk –irhg;a" udf.a ta,d• yuq°fjÚ"
ueœ,a, jk wisúhdjg;a" udf.a f;`rd.;a myr fo›·
fikó jk bYardfh,ag;a uu wdYSÈjdo f•æh yuq°fjÚ"
lrkafk–÷÷hs Ùhk fial' k.r jg,d.Ú›·
n“f,`Úh œiska weØ lrk ,o
–irfha œkdYh ms<sn| ,l=K
³la f›okd
20 wisúhdf› rc jQ iÈf.dkaf.a wK
múæ wisúhka yuq°f› wK fok
Ú,Odúhd jk ;È;dka wIaf°oa k• ms,i s Ø
a fha
3
foœ¹fK` fl<jr lrk fial'
ud ³Û isyk s h udf.a isf;ys
buy;a NSØhla o
k.rhg myr ¡ th w;am;a lr.;af;a h' iaØh % lg weØjk
2
thg ;=ka wjqreoaolg fmr i–¹Kka jykafia m%ij f›okdj jeÚ f›okdjla o
wdfudiaf.a mq;% jQ fhidhdg l;d fldg" Tyq weØ lr Øf’'
bó jgd we| is‡ f.`× froao yd ,d f.k uu lka kEfik ;r•
is‡ mdjyka bj; oukak wKl< fial' f›okdfjka –úlS is‡–á
Tyq tfia fldg jia;% o mdjyka o keØ j weia fkdfmfkk ;r•
weœoafoa h' 3wIaf°oa k.rh w,a,d .kÜ ,enQ
le<š is‡–'
l, i–¹Kka jykafia fufia j°< fial( 4
udf.a ysi lrlef݇
ööudf.a fufylre jk fhidhd ;=ka wjqreoaola
uq½,af,a jia;% o mdjyka o keØ j NSØfhka uu fjjq<–á
;eka ;ekaj, weœoafoa h' f• jkdyS ijia jk ;=re
–irhg;a" tØfh`mshdjg;a" is³ jkak hk foa uu n,dfmdfrd;a;f= jka
ms<ns | fmr Ú–;a;Ù' 4wisúhdf› rc f• n,d is‡–'
for‡ka w,a,d.;a isrlrejka k.aklr" tfy;a" ijia jQ œg
jy,alug f.k hkafka h' –irhg Úka°jla weØ jQfha NSØh muKÙ'
5
muqKj Ï –ka nd, uy® ish® fokd mdjyka fN`ck W;aijhla
keØ j k.ak j" bK by keØ j .uka ms<fs h< lrkÜ ,nk nj;a"
.kafk` h' 5tØfh`mshdj flfrys ;ukaf.a wuq;;a kag wiÜka .ekSug
œYajdih ;enQ –irh .ek mdr†Û l< wh nqu; q r= eKÏ ;nk nj;a"

Tjqka l–ka fnd–ka
is‡k nj;a
ta oÈYkfhka fmfka'
tœg yæisfha u"
ööÚ,OdúfhÚ keós‡kak"
kÜU,df.a m,sia iÝ°k•
lrkake÷÷hs
wdÇjla Úlaf•'
6
tœg i–¹fK`
ug fufia j°< fial(
öökÜU f.dia uqrldrfhl= ;nd"
Tyq oÙk foa okajkak Ùhd
Tyqg Ùhkak'
7
wirejka fofok fofok ne.ska o
fldg½jka yd TÛjka msg hk
–ÚiÜka o Tyq ³Ûfjd;a"
th iÜmølaIdldøj krUkak Ùhd
Tyqg Ùhkak'÷÷
8
uqrlrejd o"
ööiajd—Ú"
uu ? °j,a folays
uqr mf<a is‡fh–÷÷hs
lE .id Ùhkafka h'
9 j;=r fokaká
yæisfhau wirejka fofok
fofok msg
fikó me–fKØá
uqrlrejd ta mÜj; m< lr–ka"
öön“f,`Úh je‡×·
n“f,`Úh je‡×·
wef.a foœjreka jk
lemÝ rEm ish,a, u
lvd “|ouk ,oafoa h÷÷hs
Ùhkafka h'
10
udf.a bYardfh,a fikfóÚ"
kÜU,d luf;a f.dh• fuka
uŠkÜ ,enqjyq h'
tfy;a ±ka"
bYardfh,ajrekaf.a foœ jk
i› n,eØ i–ºkaf.ka
ud weiÝ Y=N wiak
uu kÜU,dg ±kÜ• fokafk–'
11
taf°• .ek foaj m%ldYkh
taf°• .ek foaj m%ldYkh
fufia h(
21'9 t<so 14'8á 18'2
841
fiahÈs isg flfkla ug y~.id"
ööuqrlrej"
rdØ%h f.• hkak
;j fldf;la f›,d weoa o@
th blauÚka f.• hkÜ weoa±÷÷hs
wikafka h'
12
öömyka f›,dj tkafka há
rdØ%h o tkafka há
Tn wikak leueØ k•"
h<s wjq;a wikake÷÷hs
Tyq ms<;
s r
= e fokafka h'
wrd“h .ek foaj m%ldYkh
13
wrd“h .ek foaj m%ldYkh fufia h(
;j,• lKavdh• jYfhka
.uka lrk fo°kajreÚ"
wrd“fha md½ m%foaYfha
kÜU,d l|jqre ne|f.k
is‡kakyq h'
14
kÜU,d fj; me–fKk
msmdis; fikóg fndkak
f;aud rf† jeisfhÚ"
kÜU,df.a msygs fidhd
m,d tkakkag lkak fokak'
15
T›yq
fldmÜfjka weo.;a lvqj,ska o
;e;a lejQ ³kafkka o
hÜoO
a fhka weØ jk œkdYfhka o
.e<fjk ms×i m,d hØ'
16 tœg i–¹Kka jykafia ug fufia
j°< fial( ööyúhg ;j wjqreoaoÙka fla°Èys
f.`;%j, n,h keØ• hkafka h' 17³kÜjdfh`
fla°Èys is‡k fikó w;frka b;d ÚÈNS; wh
fjØ' tfy;a" Tjqkfa .ka bØú jkafk` b;d
iaj,am fofkla mu×' bYardfh,ajrekaf.a foœ
iajd—ka jk uu fufia mjikafk–'÷÷
fcrei,u ms<sn| foaj m%ldYkh
22 oÈYk –‡hdj; ms<n
m%ldYkh fufia h(
jer¡ we;af;a l=ula o@
s | foaj
k.rfha ish® fikó
 fhidhd 22
fhi
mshis Wvg keóS
W;aij mj;ajkafka uka o@
2
uq½ k.rh
T,ajr y•ka o f>`Idfjka o
l,n,fhka o msø we;'
f• hÜoO a fha ¡ uere• lE wh
uerefKa
lvqfjka fy` igfka ¡
fy` fkdf›'
3
kÜU,df.a kdhlfh` ish,af,` u
m,d .shy'
T›yq tl B;,hla j;a œækak fmr
w,a,d.kÜ ,enQ y'
tŠ;r u wh
³r m,d .sh kuq;"a
ish,af,` u isrlrejka fuka
w,a,d.kakd ,oy'
4 ysi nQ.Eug;a
udf.a fikó
fumuK .Kkla œkdY • weØ neœka
±ka ug ;Ú j u
y~d je,fmkak bv yúkak'
ud ikikak
W;aidy fkdlrkak'
5
f• jkdys
i› n,eØ ufy`;a;u
foœ iajd—ka œiska
wm msg muqKj Ï k ,o
oÈYk –‡hdjf;ys le<š• o
mrdch o œhjq,a o
weØ jk ld,hla h'
k.rfha mjqre “|oud we;'
msygs m;d
fudr.eiS• fo`xldrh
lº w;úka wefia'
6
ta,d• rf† fyajdfh`
³kÜ yS weØ j"
r: yd wiÜka msg keóS wdy'
lSÈ rf† fyajdfh`
;ukaf.a m,sia iÝ°k• lr.;ay'
7
cÏ°f› b;d idrj;a –‡hdj;a
hÜoOa r:j,ska msø Ø“×'
wirefj`
fcrei,f• f°rÛj bæúfhys
is‡hy'
22'13 1 fldú 15'32
842
8
cÏ°f› n,fldÛ ish,a, je‡×' tfia jQ œg
kÜU,d öwdrKH .Dyh÷ k• .nvdfjka wœ
wdhÜO f.kdjyq h' 9fcrei,f• mjqre le‹
“£ ØnQ ;eka kÜU,d igyka lr.;a;yq h'
my< fmdl=fKka j;=r /ia lr.;a;yq h'
10
kÜU,d fcrei,f• ØnQ ish® f.j,a .Kka
fldg k.rfha mjqre w®;a jeŠhd Ùøug ta
f.j,a iuyrÙka .,a ,nd.kak ms×i tajd
“|±uqjyq h' 11mrK fmdl=fKka .,d tk
j;=r r|jd .ekSug kÜU,d “;aØ fol w;r
c,dYhla ;kd.;a;yq h' tfy;a" kÜU,d f•
ish,a, —g fndfy` l,lg fmr ilialr" ta
whÜúka is³ jkak ie,eiajQ foœhka jykafia
ie,l=f› ke;'
12
ta Úid i› n,eØ foœ i–¹fK`
ye•ug;a" je,mSug;a"
f.`× fræ we£ug;a"
kÜU,d lef|jq fial'
13
ta fjkÜjg
kÜU,d mSØ% ikaf;`I jQjyq h'
lEu i|yd .j neg½ i;=ka urd"
–æhÜi mdkh l<yq h'
ööwms luq" fnduq'
ukao" fyg wms uefrkafkuq÷÷hs
kÜU,d lSjyq h'
14
i› n,eØ foœ i–¹fK`
ug l;d fldg"
ööãœ;dka;h olajd
kÜf˜ f• wmrdO
lud fkdlrk nj
i› n,eØ foœ i–¹Kka jk uu
kÜU,dg Ùh–÷÷hs
j°< fial'
fI’
fI’k kdg wk;=re weó•ula
15 ish® n,eØ foœ iajd—ka jykafia ug
l;d fldg" öördc.Dyd•ldø fI’kd fj;
f.dia fufia Ùhkak ug Úhu l< fiale÷÷hs
okajkak' 16öökÜU ljfrla ± hs is;d.kafkys o@
fuys kÜUg .,a mÈj; nEjqul fidfydkla
lmd .ekSug o kÜUg u ;ekla iÝ°k• lr
.ekSug o kÜUg weØ whsØh l=ula o@ 17kÜU
jeo.;a flfkl= jqj;a i–¹Kka jykafia kÜU
;æka w,a,df.k tl jr u my;g fy<k
 843
18
fial' Wka jykafia kÜU .=,l s r fn`,hla khs,a .ó wi,
fuka œYd, foaYhlg œislr ouk fial' tys wiajekafkka o OdkHfhka o
¡ kÜU uyd wdv•nrfhka ;el+ hÜoO a r: wi, cd;Ska w;r fj<¹• Ùøfuka
kiskfa kys h' kÜf˜ iajd–hdf.a jxYhg kÜU wd°hu Wmhd.;af;` h'
Úka°jÙ' 19i–¹Kka jykafia kÜf˜ Ú,fhka uqyfq oka tf;r ish® rgj,g
kÜU mylr kÜf˜ Wiia ;;a;j a fhka kÜU
kÜU,df.a NdKav hjk ,¡'
my;g fy<douk fial'÷÷ 4
t•nd
20 i–¹Kka jykafia fI’kdg fufia
j°< fial( öötfia is³ jQ œg ys,Ù
a hdf.a mÜ;% jQ iSf°ka k.rh"
udf.a fufylre jk t,shdÙ•g uu kÜU ,Ðcd jkak'
w~.ikafk–' 21kÜf˜ Ú, i½j Tyqg y|jd" ukao"
kÜf˜ m‡h Tyqf.a bó‡fha ne| kÜf˜ i;a iuq³re m;a,;a
wd•m;Hh uu Tyqg mjrd fo–' Tyq kÜU m%ØlafIam lr"
fcrei,f• fikóg;a" cÏ°f› jxYhg;a mshl= ööuu m%ij f›okd fkdœkafo–á
fuka jkÜ we;' 22°œ;af.a jxYfha Ú, h;=re orejka W;amdo fkdflf<–á
Tyqg fokÜ ,nkafka h' Tyq wúk foa Ùisfjla ;reK ;re×hka
fkdjikafka h' Tyq jik foa Ùisfjla weرŠ fkdflf<–÷÷hs Ùhkafka h'
kdúkafka h' 23uu iœl< weKhla fuka Tyq 5
;SÈ œkdY lrkÜ ,enQ nj
ish ;k;=frys Ørir f,i msyÛ s jkafk–' –ir jdiSkg a wdrx„ jQ œg
Tyqf.a uq½ jxYhg Tyq f.!rjhla jkafka h' T›yq Ø.eiaiS fY`l jkafk` h'
24 ööTyqf.a Ç;Syq o Tyqf.a Ndrh hgf;a 6
mskiS fs ha fikfóÚ"
is‡k ish® fokd o Tyqg nrla jkafkda h' fY`lfhka lEfudr.ikak'
weKhl t,a,d weØ ye,s j<x fuka Tjqka kÜU,d ;ÈIsIa jrdhg m,d hkak
Tyqf.a wefóa t,af,kÜ we;' 25tfia jQ œg ia:r§ W;aidy lrkakyq o@
j iœl< weKh nqre,a • jefgkafka h' tys 7
fuh —g fndfy` wE; ld,hl ¡
t,a,d ØnqKÏ ish,a, .e<• jeˆ hkafka h' tys msyÛ s jk ,o
wjidkh;a th u jkafka h' fufia j°f<a mSØ
% u;a k.rh œh yeÙ o@
i–¹Kka jykafia h'÷÷ hg;a œâ; msyÛ s jk ms×i
mskSishg oo~ ~qj• ¡u uq y æ
q ka tf;r mæx„ldrhka
hjk ,oafoa f• k.rfhka o@
23 ;SÈ ms<n s | foaj m%ldYkh fufia h( 8f,` jeis ish,a,kaf.a f.!rjhg
wfy`· ;ÈIsIy
lEfudr.ikak'
a s kdœlfhÚ" md;% jQ rdclSh fjf<ºka œiÝ"
w•rdc k.rhla jQ ;SÈg œreoaO j
ukao" ;SÈ k• f;dÛm< fuh fh`ckd flf<a ljfrla o@
œkdYlr we;' 9
Tjqka l< foa Úid
tys f.j,a yd jrdh Tjqkfa .a wyxldrh
iÜkn a k
q a • we;' ke;a;gu keØ lrk ms×i;a"
ihsmi % fhka kÜU,df.a ke› .renqyu q ka ,;a fikó
wdmiÜ me–fKk œg Úka°jg muqKj Ï k ms×i;a
kÜU,dg wdrx„ jkÜ we;' fufia fh`ckd flf<a
2
iSf°kays fjf<ºÚ" i› n,eØ i–¹fK` h'
uqy³q nv jeisfhÚ" 10
;ÈIsIy a s jeisfhÚ"
Úy~ jkak' f.dia foaYh j.d lrkak"
Tf’ ´;fh` uqyoq kÜU,d wdrlaId lrkak
;rKh l<y' ±ka Ùisfjla ke;'
3 11
–ir jeisfh` i–ºka iajlSh yia;h
22'22 t<so 3'7 23'1-18 tils 26'1--28'19á fc`fj 3'4-8á wdfud 1'9-10á filú 9'1-4á uf; 11'21-22á ¬la 10'13-14
 fh
fhiidhd 23-24 844
uqyoq yryd æ.= fldg œiÜrejd yúk fial'
2
rg rdcHhka “| fy<d we;' fikóg fuka mÝclhdg;a"
ldkdkays iœu;a mjqre jevldrhdg fuka
œkdY lrk f,i Tyqf.a iajd–hdg;a"
t;=uka wKlr we;' jevldúg fuka
12
ööiSf°ka mÜrx.kdfjÚ" wef.a iajd– ´g;a
kÜf˜ mSØ % h ±ka bjr h' –,hg .kakdg fuka
kÜf˜ fikó mSvd lrkÜ ,nØ' œl=Kkakdg;a"
Tjqka ihsmi % hg m,d .sh;a Kh fokakdg fuka
tys ¡ Tjqkg a wdrlaIdjla Kh .kakdg;a"
weØ jkafka ke;e÷÷hs fmd<shg fokakdg fuka
i–¹fK` j°rk fial' fmd<shg .kakdg;a
13 ;SÈ foaYh jk i;=ka œiska jkikÜ tfia is³ jkafka h'
,nk ms×i uó mE³fj` wisúhkajre 3
fmdf<dj iÜKÏ œiÜKÏ •
fkdfjØá jeg,Sf• fld;a f.dvkód ;SÈys iyuq,k s a u md½ jkafka h'
n,fldÛ “|oud k.rh iÜkn a k
q a lf<` fufia j°f<a i–¹fK` h'
n“f,`Újre h' 4
14 uq½ fmdf<dj
;ÈIsIy a s kdœlfhÚ"
ue,•" œh<S hkafka há
lEfudr.ikak'
uq½ f,`lh
ukao" kÜU,d œYajdih ;enQ
wn, ³n, jkafka há
k.rh œkdYlr we;'
wyi;a" fmdf<dj;a
15 rc flfkl=f.a wdhÜ ld,h jk wjqre³
ye;a;Ejla ;=< ;SÈ wu;l lrkÜ ,ef’' ta crdjdihla jkafka h'
5
ld,h wjika jQ œg ;SÈ fufia .hk fikó œiska foœºkaf.a
fjiókl fuka jkakS h( kSØ Úfh`. yd wKmK;a o
16
ööwu;l • .sh ld,lKa× fjiók" .sœiÜu o lv lrk ,o neœka
kÜf˜ •Kdj /f.k fmdf<dj ´IKh • we;'
6
k.rh ;=< ieúirkak' tneœka foœºka
kÜf˜ fm•j;=ka fmdf<dj œkdY Ùøug
wdmiÜ weo.kak ms×i idmhla tjd we;'
fndfy` –ysú .S .hkak'÷÷ T›yq ;uka l< foag
17 wjqre³ ye;a;Ej .; jQ miÜ ±ka jkaæ f.jØ'
i–¹Kka jykafia ;SÈ jeishkag ish mrK ãj;a • is‡k fikóf.a .Kk
fjf<¹ug hkak bv yúk fial' wE f,`lfha tkak tkak wvqf›f.k hhs'
rg rdcHhka iuó .kÜfokÜ lrkÜ we;' 18wE bØú jkafka ‡l fofkÙ'
fjf<¹fuka Wmhk uqo, i–¹Kka jykafiag 7
–æje, œh<S hhsá
lem lrkÜ we;' wE ta uqo,a /ialr ;nd .kafka
ke;' i–¹Kka jykafia kuæk wh lEu yd –æhÜi tkak tkak ySk f›á
;ukag jqjukd weº• –,hg .ekSug ta uqo, l,ska mSØ% fhka is‡ wh
jeh lrkÜ we;' ±ka ³Ùka l,a hjØ'
8
Tjqkfa .a o •Kd yd ng k<dj, o
f,`lh flfrys ffooa j œÚ
œÚYYa phh
phh mSØ
% kdoh ±ka kej;S we;'

24
9
i–¹fK` .S .h–ka –æri ”ula ;j;a ke;'
fmdf<dj œkdY fldg" uoHmdkh fndkakkag
th urel;rla lrk fial' th ±ka Ø;a; • we;'
10
fmdf<dj fmr<doud" k.rfha ish® foa wjq,a cd,djÙ'
tys jeishka Ùisjl= we;=½ fkdjk ms×i
 845
ish® f.j,a jidoud Øf’' fmdf<df› w;aØjdru
11
–ÚiaiÜ •:§j, l•md jkafka h'
19
uq¿ls mdkh b,a,d lE.iØ' fmdf<dj foord"
mSØ% h ioyg u is£" “£ hkafka há
w;=reoyka • we;' fmdf<dj me<S hkafka há
foaYfhka ikaf;`Ih fmdf<dj l•md fj–ka
my • f.dia we;' p,kh jkafka há
12 20
k.rfha bØú j we;af;a fmdf<dj
kgnqka muKÙ' f’noafol= fuka jefk–ka"
tys f°rÛ lvd jeˆ we;' l=KdÛjlg wiÜ jQ me,am;la fuka
13
uq½ f,df› iEu cd;Ska w;r ief,–ka mjØkafka h'
fufia is³ jkafka h' fmdf<dj
th yúhg mdmfhka nr • we;'
T,Sj .iaj, o –æ je,aj, o th Ùis l,l
m, lvd Úul< miÜ f.dv.kakg neú jk
wjidk jQ ld,h jeÚ h' f,i “£ jefgkafka h'
14
bØú jk wh 21
Wv is‡k"
mSØ
% fhka .S .hkafk` h' by< wyfia n, uKav,j,g;a"
ngysr is‡k wh fmdf<df› is‡k
i–ºkaf.a uysu;dj md,lhkag;a"
m%ldY lrØ' i–ºka o~qj• lrk ld,hla
15
uqy³q æjhskj a , fjfik fikó me–fKkafka h'
bYardfh,ajrekaf.a 22
ysrldrhka j<l ysrfldg
foœ i–ºkag m%Yxid lrØ' ;nkakdla fuka
16
fmdf<df› iSudka;j,ska foœ¹fK`
OÈ–IaG foaYh jk
rcjreka isr.; j ;nk fial'
bYardfh,a i•nkaOfhka kók
¡È> ld,hlg miÜ
m%Yxid .S wmg wefikafka h'
Tjqkga o~qj• lrkak tk fial'
tfy;a" 23
tœg"
uu l;d fldg"
ööug n,dfmdfrd;a;j= la ke;á y| wºre jkafka há
uu laIh fj–á br fkdnenf<kafka h'
f¿`ysfh` ud mdjd foØ' ukao"
Tjqkfa .a f¿`yslu i› n,eØ i–ºka
fo.=K f;.=K f› h÷÷hs Ùh–' rc jk neœÚ'
17
–ys msg ckfhÚ" t;=udfK` fcrei,f•
Nhdkl foa o isfhdka lkao uq³fka"
fndrej<j,a o u,m;a o rcl• lrk fial'
kÜU,d wiÜlr.kak n,d is‡hs' t;=ukaf.a f;acd,xldrh
18
Nhdkl fohska f’frkak m%cd uQ,l
s hka w“uqj m%ldY
fidhk ;eke;a;d jkafka h'
fndre j<l jefgkafka h'
m% Yia Ø .Shla
fndre jf<ka f.dvjkakd
u,m;g wiÜjkafka h'
ukao
wyfia ljq½ œjD; j we;'
25 i–ºÚ"
Tn ud foœ¹fK` h'
Tf’ ku f.!rjfhka Wiia fldg
 fh
fhiidhd 25-26 846
miikafk–' jykafia ish® cd;Ska jidf.k mejØ ³l
Tn mܳu foa lr we;' kueØ j,dl=< mylrk fial' 8ufy`;a;u
fmr Tn woyia l< foa foœ iajd—ka jykafia urKh ioyg u œkdY
œYajdi f,i o lrouk fial' ish® uqyK q j
Ï ,ska lº½
ienE f,i o msiouk fial' f,dj uq½,af,a ;ukaf.a
Tn bÛ lrk fial' fikóg weØ • Øfnk Úka°j mylrk fial'
2 fufia j°rkafka i–¹Kka jykafia u h'
Tn k.rh
9 tfia is³ jQ œg ish® fokd fufia ÙhkÜ
iÜKÜ œiÜKÜ lr n,fldÛ we;' öön,kak" f• wfma foœhka jykafia há
kgnqka f.dvla l< fial' Wka jykafia wm .<jd .kak fiale hs
wfma i;=rka n,dfmdfrd;a;f= jka is‡fhuq' Wka jykafia
f.dvkeó=jd jQ ud,s.d wfma i–¹Kka jykafia h' Wka jykafia wm
ioyg u œkdY • f.dia we;' .<jd.;a neœka wms mSØ% ikaf;`I jkafkuq'÷÷
tajd lj°j;a
h<s bæ fkdlrkÜ ,ef’' fu` j’ ffooaYh oo~
~qj• lr
lrkkÜ ,e”u
3
n,j;a cd;Skfa .a fikó 10 i–¹Kka jykafia isfhdka lkao
Tng f.!rj lrØ' wdrlaId lrk fial' tfy;a" fu`j’ fikó
l=úre cd;Skfa .a k.r li< f.df‰ ms³re fuka uŠkÜ ,nkafk` h'
11
Tng “h fjhs' mSkkafkl= mSkkakg w;a œoykakdla fuka
4 T›yq ;ukaf.a w;a œoyd mdkafk` h' tfy;a"
³.S wirK whg
foœhka jykafia Tjqkfa .a Wvó=lu Úid
Tn /ljrKh jQ fialá olaI;dj my;a lrk fial' tneœka Tjqkfa .a
l•lfgd® weØ ld,j, ¡ m%h;ak ÚIaM, jkÜ we;' 12i–¹Kka jykafia
Tjqkg a n,fldÛjla jQ fialá Wia mjqre iuó fu`j’ys n,fldÛ is|
l=KdÛf› ¡ wdrlaIdj;a" “|ouk fial' tajd ´œ,af,ys fy<douk
;o .SI% u
a fha ¡ fijK;a fial'
Tn Tjqkg a ³ka fial'
5 foœhka jykafiaf.a fikóg ch
kmÜre wh
YS; iD;=f› l=KdÛjla fuka o
œh<s foaYhl 26 cÏ° foaYfhys fikó
f• .Sh .hk ld,hla
me–fKkafka h'
Úhóhla fuka o
Tjqkg a myr foØ' wmg n,j;a kÜjrla we;'
tfy;a i–ºÚ" fldÛ mjqre ne| wm /l.kafka
j,dl=<la ;o wjq rYa–h foœ¹fK` u h'
2
my lrkakdla fuka yú foa lrk fikóla jk
Tn wfma i;=rka o œYajdijka; ck;djg
kmÜre fikóf.a lEfudr.eiS• o foaYhg we;=½ •ug yeÙ jk f,i
Úy~ l< fial' jdi,a f°rÛ yúkÜ uekj'
3
Ørir wruqKÏ weØ j"
cd;Skag ux., fN`ckhla Tn flfrys œYajdih ;nk
6 ish® n,eØ i–¹Kka jykafia f• ish® fokd yg u
isfhdka lkao u; ish® cd;Ska yg bia;r• i–ºÚ"
uq¿l
s mdkfhka yd riuijq,k s a hÜ;a ux., Tn i° YdkaØh fok fial'
4
fN`ckhla iÝ°k• lrk fial' 7fuys ¡ Wka ioyg u i–ºka flfÈ
25'8 1 fldú 15'54á t<so 7'17á 21'4 25'10-12 fhid 15'1--16'14á fcr 48'1-47á tiÙ 25'8-11á
wdfud 2'1-3á fYm 2'8-11

œYajdih ;nkak'
t;=udfK` Tn yeu°
wdrlaId lrk fial'
5
t;=udfK`
Wvó= wh my;a l< fialá
Tjqka œiÝ n,j;a k.r
“| fy½E fial'
tys mjqre fmdŠm†g• fldg
´œ,a,g weo ±uQ fial'
6
mSŠ; jQfj`
ta u; ±ka weœæØ'
Tjqkfa .a mdoj,ska
T›yq tajd md.douØ'
foœºkaf.a hÜlaØh .ek mei
meii
7
i–ºÚ"
Tn o–Ûkaf.a udÈ.h
iQ°k• lr we;á
Tjqka hk uó
iu;,d lr we;'
8
wms Tn leue;a; wkÜj huqá
wfma n,dfmdfrd;a;j =
Tn flfrys h'
wfma uq½ wdidj
Tf’ ku meiiÜu h'
9
rdØ%fha ¡ udf.a uq½ isØka
uu Tng wdid lr–'
b;d wdYdfjka w®h• f›f,a
uu Tn fidhkafk–'
Tn fmdf<dj iy tys fikó
œÚYaph lrk l,
hÜlØ a h l=ula ± hs
T›yq ±k.kafk` h'
10
³Iaghkag Tn lreKdj mEj;a"
hÜlØa h l=ula ± hs
T›yq Ùis lf,l bf.k fkd.ÚØ'
o–Û wh is‡k f• foaYfhys jqj o
;ju;a T›yq jeræ lrkafk` h'
Tf’ uysu;dj
T›yq fkdms<. s kafk` h'
11
Tjqkga o~qj• Ùøug
Tf’ yia;h ti• we;'
tfy;a" T›yq ta nj fkdoÚØ'
i–ºÚ" Tjqka ,Ðcdjg muqKj Ï d
26'11 fyfn% 10'27
847
Tjqka ³lg m;a l< uekj'
Tn woyia l< o~qj–ka
T›yq ³la œ¢;a jd·
Tf’ fikóg Tn fl;r•
fm%u
a lrk fiala ± hs
Tjqkg a fmkajj q uekj'
12
i–ºÚ"
Tn wmg fi!Nd.Hh fok fial'
wm bIag lrk yeu foa
Tf’ Ù%hdf› m%ØM,hÙ'
13
wfma foaj iajd—Ú"
Tn yer wka iajd–jre o
wm md,kh lf<` h'
tfy;a" Tn muKla iajd—yq h'
iܕ
Tf’ kduh muKla
wms ms<.s Úuq'
14
±ka Tjqka –h f.dia we;á
kej; ãj;a jkafka ke;'
Tjqkfa .a wj;dr j;a
keósg tkafka ke;'
Tjqkfa .a kduh
isØka uelS f.dia we;'
15
i–ºÚ"
Tn wfma cdØh
jÈOkh l< fialá
foaYfha iSud
œYd, l< fial'
f• Úid Tng
f.!rjh ,e” we;'
16
i–ºÚ"
Tn ish fikóg o~qj• l< œg"
T›yq ³la núka Tn fidh–ka
Tng hdĮ l<y'
17
tfia h i–ºÚ"
f›,dj me–× œg"
.ÈN×hl m%ij f›okdfjka
lE.ikakdla fuka
lE.eiSug Tn wmg ie,eiÝ fial'
18
.ÈN×hl fuka
lÛl f›okd œkao kuq;"a
wms Ùisjla “ys fkdflf<uqá
wfma ujq“u Wfoid
Ùis³ chla fkd,æuq'
Ùis u fohla bIag fkdflf<uq'
 fh
fhiidhd 26-27 848
19
wfma u< .sh wh lÛ f.dlÛ msú× k•"
kej; ãj;a jkÜ we;á tajd W.=,d" .sÚ ;nd
Tjqkfa .a u< isrere œkdY lrkak Ø“×'
5
kej; mK .ekafjkq we;' thg fok wdrlaIdjg .relr"
fidfydkaj, ie;mS is‡k ud iuó iduh weØ lr.Ú;a jd·
ish® fok ud iuó iduh weØ lr.Ú;a jd·÷÷
ms“o mSØ
% fhka .S .h;a jd· 6
ta ojfia ¡
nenf<k msÚ cdfld’f.a mr•mrdj jk
fmdf<dj m%dKj;a lrk fia bYardfh,a fikó
fndfy` l,la ueø is‡k wh o® ,d u,a yg.kak .ila fuka
i–¹fK` uq,a weo.kafka h'
kej; mK .kajk fial' fmdf<dj m,°fjka
msø hkafka h'
œÚYaphh yd mÜkre;a:dmkh 7
bYardfh,ajrekaf.a i;=rkag
20 udf.a fikfóÚ" i–ºka
kÜU,df.a f.j,g we;=½ •" ±Š f,i o~qj• l<dla fuka
f°rj,a jidf.k" bYardfh,ag;a o~qj• lr weoa o@
foϼkaf.a fl`mh ixisf|k ;=re Tjqka urKhg m;a l< i;=rka
iaj,am l,la ieó• is‡kak· œkdY l<dla fuka
21
f,` jeis ish® fokdg Tjqk; Ü a œkdY lr weoa o@
Tjqkfa .a m› Úid 8
i–¹fK` ish fikó
o~qj• lrk ms×i jy,alug hj–ka
i–¹fK` jŠk fialá Tjqkg a o~qj• l< fialá
ryiska lrk ,o –kSuere• kef.kysúka yeuQ wl=KÏ iÜ<óÙka
t<s lrkÜ ,nkafka h' Tjqka mylr ±uQ fial'
fmdf<dj" uere• lE wh 9
œcd;Skfa .a mÝcdikj,
;j;a fkdiójkafka h' ish® .,a rgyqKÏ fuka
wUrd±uQ miÜ o
foaj œÚYaphh ms<sn| Wmud
wfIard lma lKÏ" ³• mÝcdik yd
27 ta ojfia ¡ i–¹Kka jykafia
;ukaf.a ±Š" n,j;a" Nhdkl
lvqfjka YS>f% hka jla fj–ka hk f,œhd;ka
ysre foœ rEm
;j;a b;=re fkdjQ miÜ o
bYardfh,af.a m›
k• uqy³q iÈmhdg o~qj• lr" uqyfq oa is‡k æh
rl=id urdouk fial' lud lrkÜ ,nkafka h'
10
2
ta ojfia ¡ n,fldÛj,ska wdrlaId lrk ,o
i–ºkaf.a mshlre –æ j;a; .ek kÜjr kgnqka • we;á
fufia ÙhkÜ we;( md½ ldka;drhla fuka
3
öötys /ljrKhdfK` th ckySk • we;'
i–¹Kka jk uu h' jiaid tys ;K lkÜ we;á
uu th c,fhka tys ,e. w;= nqækÜ we;'
11
Ú;r idrj;a lrkafk–' .iaj, w;= œh<S
Ùisfjl= thg ydÚ fkdlrk ms×i le‹ f.dia we;'
uu th uqr lrkafk–' ia;y%S q tajd org tl;= lrØ'
4
fl`m •ug bvla ke;á fikó Ùisjla f;are•f.k
26'19 °Ú 12'2 27'1 fc`’ 41'1á .S;d 74'14á 104'26
 849
keØ Úid" ldoukÜ ,nkakdla fuka
Tjqkfa .a uejq•ldr foœºka my j hkafka h'
5
Tjqkg a wkÜl•md lrkafka j;a" i› n,eØ i–ºka
ohdjmdkafka j;a ke;' bØú j is‡k ;ukaf.a fikóg
12 ta ojfia ¡ i–¹Kka jykafia u rf† f;acd,xldr u,a Ùre<la o
tl fldKl isg wÚla fldK olajd" hÜmˆ % ia ¡maØu;a Ùøghla o fuka jk
isg khs,a .ó olajd Wka jykafiaf.a ld,hla me–fKkafka h'
bYardfh,a fikó /ia fldg œÚYaphh lrk 6t;=udfK` œÚYaphldrhkag
fial' Wka jykafia fyd| OdkH fnd,aj,ska hÜlØ
a h ms<n s | yeóSula o
fjka lrkakdla fuka iqokka ³okkaf.ka k.rfha f°rÛj,g myr fok
fjka lrk fial' i;=rka m,jd yúk whg
13 ta oji me–× œg wisúhdf› yd ffOÈhh o fok fial'
–irfha jy,alug f.k hk ,o ish®
bYardfh,a fikó wdmiÜ f.fkkÜ ,nk ms×i cq°f› fndre æjeisjrhka yd mQclhka
fydrKEjla ms™kÜ ,nkafka h' Tjqka
fcrei,ug wjq;a Wka jykafiaf.a f• Y=oO a 7 æjeisjreka yd mÝclfh` mjd
lkafoa ¡ Wka jykafiag kuialdr lrkÜ we;' fl<ska is‡kak neú ;r•
fjúu;a • jefkØ'
W;=fÈ msys‡ rdcHhg ;Èckhla Tjqka uq¿l s mdkh yd iÜrd mdkh

28 bYardfh,a rdcHhg
jk œm;l uy;·
Tjqkfa .a Wvó= ysij
a ,
fld;r• ” weoa± hs lSfjd;a"
T›yq œhjq,a • meÙf<kafk` h'
foœºka tjk oÈYk
f;acd,xldrh f;are•.kak fkdyeÙ ;rug
u,a Ùre½ fuka æjeisjre fjú • is‡Ø'
mr• hkafka h'
mÝclhka fj; f.fkk kvq
tfy;a" T›yq fyd|g u fjú •
jeØr is‡Ø' œNd. Ùøug fkdyeÙ ;rug
2
Tjqkg a myr fok ms×i mÝclfh` fjú • is‡Ø'
8
i–ºka YlaØu;a" n,j;a flfkl= Tjq k a jdŠ • is‡k f•i
iÝ°k• lr we;' jukfhka msø we;á
Tyq" msúis³ tl u ;ekla j;a ke;'
.,a jeiaila fuka o 9
T›yq
jeys l=KdÛjla fuka o ug fp`okd lr–ka
.idf.k hk fufia ÙhØ(
uyd c, .e,Sula fuka o ööTyq oyu W.kajkak tkafka ldg o@
uq½ foaYh i•mÝÈKfhka Tyqf.a m×jqvh
hg;a lrkafka h' jqjukd ldg o@
3
f’n³ kdhlhkaf.a wyxldrh
th iܳiÜ jkafka
mhska md.kÜ ,nkafka h'
4
ta wyxldr kdhlhkaf.a f;aci Ùú jerE orejkag muK hs'
10
mr• hk u,la fuka Tyq W;aidy lrkafka
ue,• hkafka há orejkag fuka wmg
w;aØlald jdrfha fma<fs hka fma<hs g
m<uqfjka ygf.k mdvfuka mdvu W.kajkak hs'÷÷
11
b³KÏ m, fk<d.;a jyd u f• fikó
28'11-12 1 fldú 14'21

ug ijka fokafka ke;ak•"
Tjqkg a mdvula W.kajk ms×i
wuq;= NdIdjla l;d lrk
œfoaYl s hka
foœºka mdœƒ„ lrkÜ we;'
12
fjfyi jQ Tng
œf›lh;a" iem myiÜj;a fokak
t;=uka fmdfrdka³ jQ kuq;"a
t;=ukag ijka fokak
Tn leueØ fkdjQjyq h'
13
ta Úid i–¹fK`"
Tng wl=frka wl=r"
fma<fs hka fma<h
s "
mdvfuka mdvu"
W.kajkak hk fial'
tœg Tn .kak mshjfrka mshjr
meÙf<kakyq h'
Tn ;=jd< ,nkakyq há
u,m;lg wiÜ •
ysrlrejka fuka f.khkÜ
,nkakyq h'
isfhdka k.rhg w;aØjdr• .,la
14 fcrei,f• is‡k"
tys fikó md,kh lrk
wyxldr ukÜIHfhÚ"
i–ºka j°rk jpkhg
ijka fokak'
15
Tn urKh iuó
.sœiÜula lr we;e hs o
md;d, f,`lh iuó
tló;ajhlg m;a• we;e hs o
mdr†Û lr.kakyq h'
Tf’ wdrlaIdj i|yd
Tn fndrej;a" jxpdj;a flfrys
œYajdih ;nd weØ neœka
œm;aØ me–fKk œg
thska Tn f’frkÜ we;e hs
Tn is;kakyq h'
16
ta Úid ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
Tng fufia j°rk fial(
28'16 .S;d 118'22-23á fr`u 9'33á 10-11á 1 fma³ 2'6 28'21 fc`IÜ 10'10-12á 2 iduq 5'20á 1 jxYd 14'11
fhidhd 28 850
ööØrir iœ YlaØ weØ w;aØjdrula
uu isfhdkays ;nkafk–'
tys uu wk.s fldka .,la
;nkafk–'
tys f• jpk fldgd we;(
öØr weoys,,a we;af;`
fkdief,Ø'÷
17
w;aØjdru uÚk ,KÏj
hÜlØ
a h k• f›'
,U ,KÏj wjxllu k• f›'
kÜU,d œYajdih ;nd weØ
fndre ish,a,
.,a jÈIdjg .idf.k hkafka há
kÜU,df.a wdrlaIdj
c, .e,afuka œkdY jkafka h'÷÷
18
tœg Tn urKh iuó lr.;a
.sœiÜu lv lrkakyq há
md;d, f,`lh iuó lr.;a
tló;ajh wj,x.= lrkakyq h'
lvdf.k" “|f.k tk œm;aØh
me–× œg
Tn thska .idf.k hkÜ
,nkakyq h'
19
thska Tng kej; kej;"
Wohla Wohla mdid
myr jækafka h'
? °j,a folays th œ¢kak
Tng is³ jkafka h'
f• .ek foœºkaf.ka
m×jqvhla ,efnk ieu œg u
Tn NSØfhka we,<S hkakyq h'
20
Tn jkdys æ.d jkak neú wef|a
æ.d •ug yok"
mÛ weØú,a, fmdrjd .kak hk
–Úid yd iudk h'
21
i–¹fK`
;uka lrkak woyia l<
mܳu Ù%hd fuka
fmfkk foa bIag lrk ms×i"
fmrdYs• lkafoa ¡ yd
.s“fhdka –‡hdjf;a ¡
igka l<dla fuka
 851
igka lrk fial' fcrei,f• brKu

22
th w“ryia Ù%hdjÙ'
ud Tng fok wk;=re weó•• .ek
bØka iro• fkdlrkak'
29 foœºkaf.a mÝcdikh jk
fcrei,u"
Tng jk œm;l uy;·
Tf’ w;awvx.= ;j;a ;o jkÜ we;' °œ;a rcÏ l|jqre ne|f.k is‡
uq½ foaYh œkdY Ùøug k.rhg jk œm;l uy;·
i› n,eØ i–ºka lr weØ ux.,Hhka yd mÝcd W;aijhka iuó
;j;a wjqreoaola folla
;SrKh ud wid we;'
.; jqKdf›'
2
foœhka jykafiaf.a m%Çj bkamiÜ
foœºkaf.a mÝcdikh f,i
23 Tn lka fhduqlr
ye¢kafjk fcrei,u msg
ud Ùhk foag ijka fokaká t;=udfK`
udf.a m×jqvh wikak' œm;aØh muqKj Ï k fial'
24
Ùis u f.dœfhla jmÜrk ms×i tl,
iEu ° u fl; yd–ka" ye•u;a je,mSu;a weØ jkafka h'
iÝ°k• lr–ka k.rh jqj o"
l,a fkdhjkafka h' mÝcdikhla njg yrjkÜ ,en
25
fl; iÝ°k• lr.;a œg" th .,aj,ska jeiS hkafka h'
3
Tyq fld,a® yd ³re foœ¹fK` k.rhg myr ¡
n,fldÛ iuó th jg,k fial'
tys jmÜrkafka h' 4
fcrei,u"
Øúó= yd ndÈ,s fma<s jYfhka
fmdf<dj hg isg
tys isÛjkafka h' l;d lrkak oó,k
flf;a udhs•ys fiiÜ jÈ.j, ”c wj;drhla fuka o
me< lrkafka h' ´œ,af,ka keóS tk
26
foœºka Tyqg W.kajd weØ neœka uqljdvula ouk ,o
;udf.a jevh lsøug y~la fuka o jkafka h'
Tyq oÚhs' .eUqre fmdf<` ;,fhka
27
W½yd,a iÜooa lrk ms×i Tf’ y~ wefikafka há
nr uq.r= la j;a" ´œ,a, h‡ka
lr;a; fr`ohla j;a Tf’ jpk Úlafukafka h'
5
mdœƒ„ lrkafka ke;' tfy;a"
t•nd fcrei,u·
ta fjkÜjg iܳiÜ m%udKfha
Tng myr fok œfoaYk S a
ieye,a® fl`Û mdœƒ„ lrhs'
28 ish® fok ´œ,a, fuka
Tyq Øúó= muKg jvd md.d
.idf.k hkÜ we;á
tajd kdiaØ lrkafka ke;' Tjqkfa .a Nhdkl yuq°
OdkH l=vq fkdjk f,i ms³re fuka my • hkÜ we;'
r:hÙka tajd md.kak 6
i› n,eØ i–¹fK`
Tyq oÚhs' .Èckdfjka o uy;a Y’ohÙka o
29
f• ish® m%Çj me–fKkafka iÜ<s iÜ<óÙka o l=KdÛjÙka o
i› n,eØ foœºkaf.ka h' œkdYldø .skk a Ùka o
t;=ukaf.a ie,iÜ• m%Çjka; h' m%ldY jk fial'
7
tajd Úr;=re idÈ:l jkÜ we;' tœg
 fhidhd 29
fhi 852
foœºkaf.a mÝcdikh jk kÜjrg f.dia" th Ùhjk f,i Tyqf.ka b,a¬ œg"
myr fok cd;Skfa .a th uq¿dlr weØ Úid Ùhœh fkdyeÙ hhs
ish® yuq° o Tyq ÙhkÜ we;' 12wl=re fkdokak flfkl=
Tjqkfa .a wœ wdhÜO yd fj; f.k f.dia th Ùhjk f,i Tyqf.ka
WmlrK ish,a, o b,a¬ œg th Ùhjkak Tyq fkdoÚØ hs Tyq
isyks hla fuka" ÙhkÜ we;'
13
rd;%fs ha ujd.;a i–¹fK`
isØœ,s ud;%hla fuka" fufia j°< fial(
my • hkÜ we;' ööf• fikó
8
fcrei,ug myr fokak ug kuialdr lrkafka
/iajk ish® cd;Syq jpkfhka muKÙ'
isyfs kka lEu ld" Tjqkfa .a is;a
nv.skfa kka weœæk" ud fj; fhduq • ke;'
id.skfa kka fmf<k" Tjqkfa .a wd.u jkdys
–Úfil= yd iudk fjØ' lgmdv• lr.;a
ke;fyd;a" ukÜIH kSØøØ yd
isyfs kka j;=r ”" mdr•múl
œh<s W.=rla weØ j weœæk" i•m%°hfh` muKÙ'
msmdifhka –h wefok" 14
tneœka Tjqka fkdme;+
–Úfil= yd iudk fjØ' wreumܳu foa uu lrkafk–á
wk;=re yeó•u fkd;elSu Tjqkfa .a Çkjka;hkaf.a
9 f;are•.ekSf• YlaØh
bnd.df;a weœo
keØ • hkafka há
la,dka; jkaká
iem œ| Tjqkfa .a W.;a;= kÝ.;a;= jkafk` h'÷÷
wkaO jkaká jHdc WmfoaYlfh`
u|la j;a –æhÜi fkd” 15
u;a jkaká ;ukaf.a woyia iójd.kak
“|la j;a fkd” W;aidy lrk whg
jeÚ jekS hkak' jk œm;l uy;·
10 T›yq ryfia
i–ºka
Tn ;o Úkaog jefgk f,i ;ukaf.a Wmdhhka fhdo–ka"
Tn flfrys Úænr .Øh Ùisfjl= Tjqka oÙkafka j;a"
weØlr Øf’' Tjqka lrk foa ±k .kafka j;a
æjeisjreka ke;e hs is;Ø'
fikóf.a fofk;a fuka" 16
T›yq ldrKd fkdmsg fmr<Ø'
œh hÜ;= kuq;"a jvd jeo.;a jkafka
foϼka
l=•Nldrhd o ue‡ o@
Tjqkfa .a weia ne| we;'
–Úfil= iE´ fohlg"
fndre æjeisjrekaf.a fud<h
wjq,la r we;' ökÜU ud iE³f› ke;÷ Ùhd fy`
11 yeu æjeia oÈYkhl u f;areu Tfnka ökÜU lrk foa kÜU fkdokafkys h÷
iójd we;' th ne| uq¿d lrk ,o fmd;la yd Ùhd fy`
iudk h' th wl=re okak flfkl= fj; f.k –Úid wu;–ka Ùj yeÙ o@

29'10 fr`u 11'8 29'13 uf; 15'8-9á udla 7'6-7 29'14 1 fldú 1'19 29'16 fhid 45'9

17
tfia lSu"
öjkhla Whkla njg o
Whkla jkhla njg o
m;a•u jeÚ h÷
hk Ùhukg iudk h'
18
ta oji me–× œg
fmd;Ùka Ùhjk œg
“ysrkag wefikÜ we;'
19
wºfrys ãj;a jQ wkaOhskga
weia fmkSu ,efnkÜ we;'
³mam;a iy hgy;a my;a wh
bYardfh,ays iajd—ka jk
Y=oOa ;ekeka jykafia fok mSØ
% h
kej; ,nkafk` h'
20
ta oji jkdys n,y;aldrl• lrk"
foϼkag wmydi lrk whf.a
wjidkh f›'
yeu m›ldrfhla u
œkdY lrkÜ ,nhs'
21
wkÜkg a jpkfhka Úka° lrk wh o
wmrdOldrhka ,e“h hÜ;= o~qj–ka
Tjqka j<lajk wh o
wjxl whg hÜlØ a h fkd,efnk fia
fndre Ùhk wh o
foœ¹fK` œkdY lrk fial'
22
wdn%y• œmØka uq°.;a
bYardfh,ajrekaf.a foϼka jk
i–¹fK`
±ka fufia j°rk fial(
ööudf.a fikfóÚ"
;j;a kÜU,d ,Ðcdjg
m;a lrkÜ fkd,nkakyq h'
kÜU,df.a uqyKq
,Ðcdfjka iܳue<s fkdjkafka h'
23
ud kÜU,dg fok orejka
kÜU,d oÙkakyq h'
tœg ud"
bYardfh,ays
Y=oO
a ;ekeka jykafia nj
kÜU,d ±k.kakyq h'
kÜU,d ug f.!rj fldg
ud flfrys .re“fhka
853
is‡kakyq h'
24
œhjq,a j is‡k whg
f;are•meye³• weØ jkafka h'
ueisœ,s Ùhk wh
bf.k.kak i;=Û jkafk` h'÷÷
–irh iuó l<" jevlg
keØ .sœiÜu
30 i–¹fK` fufia j°< fial(
ööcÏ° foaYh md,kh lrk wh
ug œreoaO j ler,s .ik neœka
Tjqkg a jk œm;l uy;·
T›yq
m› msg m› lr–ka
ud fkdl< ie,iÜu
wkÜ.ukh lrØ'
udf.a leue;a;g œreoaO j
.sœiÜ•j,g w;aika lrØ'
2
udf.ka Wmfoia fkdf.k
T›yq
Wmldr ,nk ms×i –irhg hØ'
Tjqka
–irfha wdrlaIdj m;k Úid
tys rcjrekaf.a
/ljrKh flfrys
T›yq œYajdih ;nØ'
3
tfy;a"
Tjqka Wo› m;k rcÏ o
/ljrKh m;k –irh o
Tjqka Úka°jg yd
œm;g m;a lrkÜ we;'
4
Tjqkfa .a ;dkdm;Ska ±kgu;a
fYdjka yd ydfkaia k•
–irfha k.rj,g me–K we;'
5
tfy;a" cÏ°f› fikó
œYajdi l< fkdyeÙ
msygs Wmldr
n,dfmdfrd;a;= jQ kuq;"a
th ¡ug fkdyeÙ cdØhla flfrys
œYajdih ;enQ Úid
T›yq fY`lhg yd œm;g
m;a jkafk` h'÷÷
6
ol=KÏ æ. md½lrfha uD.hka .ek
foœºkaf.a m×jqvh fufia h(
ööisxyhka o œil=re iÈmhka o
 fhidhd 30
fhi 854
b.sf,k .sÚ iÈmhka o is‡k weiSug
Nhdkl foaYhla ueæka wmg jqjukdjla ke;'÷÷
12
;dkdm;Syq .uka lrØ' tfy;a"
T›yq bYardfh,ays iÜœY=oO a foœºka
fldg½jka o TÛjka o msg j°rk foa fufia h(
wkÈ> j‡kd ;E.s fn`. öökÜU,d ud Ùhk foa fkdi,ld
mgjdf.k n,y;aldrh;a" jxpdj;a flfrys
Tjqkga msyg
s Wmldr æh fkdyeÙ œYajdih ;nkakyq h'
cdØhla fj; hØ' 13
kÜU,d jroldrfh` há
7
–irh fok Wmldrfhka kÜU,d Wv isg my<g mÜmr Ü d"
jevla ke;' bæúhg fkrd weØ"
ta Úid ud –irhg" yæisfha “| jeˆug <ód jQ
ömU ulrd h÷hs “;aØhla yd iudk h'
ljg kula ¡ we;'÷÷ 14
kÜU,d
wlSlre fikó ,smÙka .sÚ wó=re .kak j;a"
8
fikóf.a iajNdjh i•nkaOfhka fmdl=KÙka j;=r “|la .kak j;a
Tjqkg a œreoaO j .,a mÜjrejl iEfyk ;rug
igyka lrkak' lene,a,la bØú fkdjk f,i
Tjqka .ek œia;rhla fmdŠlrk ,o
wkd.;hg i° idlaIh s la fuka ue‡ Ndckhla yd iudk h'÷÷
15
mjØk f,i bYardfh,ays
fmd;l ,shd ;nkak Ùhd iÜœY=oO a ufy`;a;u foœ iajd—ka
foœ¹fK` ug j°< fial' ish fikóg l;d fldg"
9
T›yq yeu f›f,a u ööwdmiÜ yeø wjq;a
foœºkag œreoaO j ler,s .iØá ikaik Ü a j ud flfrys woyd.kak'
yeu f›f,a u fndre ÙhØá tœg kÜU,d .e<•"
yeu f›f,a u iÜrlaI; s j is‡kakyq h÷÷hs
i–ºkaf.a b.eka••j,g j°rk fial'
ijka fokak wlueØ fjØ' tfy;a"
10
T›yq kÜU,d th m%ØlafIam l<yq h'
16
æjeisjrekag Úy~ jkak Ùh–ka ta fjkÜjg
fufia ÙhØ( YS>f% hka ³jk wYajhka msg keóS"
ööyú foa .ek wmg l;d fkdlrkaká i;=rkaf.ka f’ø huq hs Ùh–ka"
wmg wikak wdid foa .ek muKla kÜU,d .e<fjkak
l;d lrkaká W;aidy lrkakyq h'
kÜU,d f’ø
wfma isyk s is;•
= me;=• ;nd.kak
m,d hd hÜ;= nj k• ienE h'
wmg bv fokak' kÜU,df.a wYajhka f›.fhka ³jØ hs
11
wfma udÈ.fhka bj;a j kÜU,d is;k kuq;"a
wfma .ukg ndOd fkdlrkak' kÜU,d ®yqne| tkafk`
bYardfh,ays iÜœY=oOa foœºka" .ek Bg jvd f›.fhka tkafk` h'
 855
17
tl i;=frl= ³Û œg i–¹Kka jykafia wisúhdjg
kÜU,df.ka oyilafokd o~qj• Ùøu
m,d hkafk` h' 27
i–ºkaf.a
lkaola Wv yqol,d j Øfnk n,h yd f;aci
Oc ixfla;hla yer ³r Øhd u fmfkkafka h'
kÜU,df.a yuq°fjka Ùisjla .skk a yd bka kósk ³•
bØú jkafka ke;' t;=ukaf.a Woyi olajkafka h'
18 l;d l< œg t;=ukaf.a jpk
i–¹fK` kÜU,dg lreKdj mdkakg
n,d is‡k fial' ±fjk .skk a la yd iudk
t;=udfK` iEu f›f,a u jkafka h'
28
yú foa lrk neœka ish,a, .idf.k hk c,.e,aula fuka
kÜU,dg ohdj olajkak iÝ°k• j t;=udfK`
is‡k fial' ;ukag fmrÛfjka
iÜ<óla tjk fial'
t;=uka woykafk` ta iÜ<óska cd;Ska œkdY •
Nd.Hjka;fh` h' Tjqkfa .a kmÜre Wmdhfh`
foœhka jykafia ish fikóg fl<jr jkafk` h'
29
wdYSÈjdo Ùøu tfy;a"
foœºkaf.a fikó jk Tn"
19 fcrei,f• is‡k fikfóÚ" Tn mSØ
% fhka mskd hkakyq há
;j;a w~kafka ke;' i–¹Kka jykafia Y=oOa ux.,H mj;ajk
ohdkaœ; h' Tf’ fudr.eiSug Wka jykafia
rdØ%fha ¡ fuka
ijka ¡ Tng ms<; = e fok fial' 20i–¹Kka
s r
jykafia œm; kueØ lEu o" mSvd kueØ j;=r .S .hkakyq há
o Tng fok kuq;"a Tng W.kajk ms×i Wka bYardfh,ays wdrlaIlhdKka jk
jykafia u Tn iuó jev is‡k fial' Wka i–ºkaf.a ud,s.djg hk udÈ.fha
jykafia fidhd hdug Tng jqjukdjla weØ k<d ;d,hg mshjr kók
fkdf›' 21Tn udÈ.fhka ol=Kg fy` jug wh fuka mSØ % jkakyq h'
fy` yeø fkduó hk œg" ööfukak yú 30 i–¹Kka jykafia ;ukaf.a
udÈ.h" fuys weœækake÷÷hs Ùhk y~la Tng uysudkaœ; y~ ish,a,kag wefikakg
msÛmiska wefikÜ we;' 22ú¡fhka o rÚka o Tm i,iajd ;ukaf.a Woyfia ;o mreIlu
ouk ,o foaj rEm f.k" öökÜU,d wfmka bj;a ish,a,kag ±fkkakg i,iajk fial' tœg
fj;ajd÷÷hs Ùh–ka Tn tajd l=KÏ li< fuka .sÚ o® o OdrdÚmd; jÈIdj o jeys l=KdÛ o
œislr oukakyq h' 23Tn ”c jemÜrE l, tajd .,a jÈId o weØ jkafka h' 31foœhka
jefvk ms×i i–¹Kka jykafia jÈIdj jykafiaf.a y~ wid" Wka jykafiaf.a o~qjf•
tjk fial' Wka jykafia Tng idrj;a uyd myrg f.d³re jk œg wisúhkajre NSØfhka
wiajekakla fok fial' Tf’ .jhkag f.d³re we,<S hkafk` h' 32i–¹Kka jykafia kej;
ms×i œYd, ;K “• weØ jkafka h' 24“• kej; wisúhkajrekag myr fok w;r" Wka
ydk .jfh` o fldg½fj` o b;du;a jykafiaf.a fikó rnka yd •Kd kdoh wkÜj
fm`IH°hl wdydr lkafk` h' 25Tf’ mSØ
% jkafk` h' foœhka jykafia ish n,h
i;=rkaf.a n,fldÛ jeˆ" i;=rka urdouk fufyhj–ka wisúhkajrekag œreoaO j igka
ojfia ¡" mÈj; yd lº uq³kaj,ska c,Odrd lrk fial' 33—g l,lg fmr wisúhdf›
.,d tkafka h' 26i–¹Kka jykafia ;uka rÐcÏrejka mܽiaidouk uyd .skk a la weØ
fikóg myr ¡fuka weØl< ;=jd< ne| iÜj ;ekla iÝ°k•lr ØnqfKa h' th b;d .eUqre
lrk ojfia ¡ y| t<sh br t<sh fuka o" br h" m<,a h' tys Wig or f.dv .id we;' tys
t<sh i;a .=KhÙka jeŠ • i;a ojil t<sh .sÚ o,ajk ms×i i–¹Kka jykafia .sÚ
tla jQjdla fuka o nenf<kafka h' jeÚ yqiu a la ta msg fy<k fial'
 fh
fhiidhd 31-32 856
foœhka jykafiaa fcrei,u je<elaœh yeÙ Ùisfjla ke;'
wdrlaId Ùøu 5
l=re® megjqka wdrlaId lrk ms×i

31 Wmldr ,nk ms×i –irhg

hk whg jk œm;l uy;·
T›yq
l=re,af,l= by<ska
mshdir lrkakdla fuka
i› n,eØ i–¹Kka jk uu
wYajhka" wYaj r: iy fcrei,ug /ljrKh ¡"
fyajdhka weØ" th /l n,d" wdrlaIdlr
is›ró yuq° n,h flfrys uq°.kafk–'
œYajdih ;nØ' 6 ööbYardfh,a jeisfhÚ" kÜU,d ug œreoaO
tfy;a" j m› fldg ud m%ØlafIam l<yq h' ±ka bØka
bYardfh,ajrekaf.a foœhka jk ud fj; yeø tkak' 7mdmhg fm<š" rka
i–ºka flfrys ú¡fhka id°.;a foaj rEm kÜU,d bj; ,k
T›yq ;ukaf.a œYajdih ld,h me–fKkafka h'
fkd;nØá
8
öötl, wisúhkajre
i–ºkaf.a Wmfoia hÜoO a fha ¡
fkdfidhØ' ukÜIH n,hÙka fkdj"
2
t;=udKka lrk foa" Bg jvd w•l n,hÙka
t;=udfK` fyd¢ka okak fial' œkdY jkafk` h'
t;=udfK` œkdYh tjk fial' T›yq
³Iaghkag o Tjqka wdrlaId lrk hÜoOa fhka m,d hkafk` h'
whg o o~qj• lrk njg Tjqkfa .a ;reKfh`
t;=uka lrk ;Èck jy,a® jkafk` h'
9
bÛlrk fial' Tjqkfa .a rc
3
–irjdiSyq foœjre fkdfjØ' NSØfhka m,d hkafka h'
T›yq ukÜIHfh` h' Ú,Odøyq ;eØf.k
Tjqkfa .a wYajhkag Tjqkfa .a Oc ixfla;h
wf,!Ùl n,hla ke;á bj; oukafk` h'
T›yq weg uiaj,ska hÜl;a h' fufia mjikafka
i–ºka Ù%hd lrk œg bYardfh,ays kuialdrh ,nk"
n,j;a cdØh œkdY jkafka h' tys ojk hd. mÝcd ,nk
thska Wo› ,enQ i–¹fK` h'÷÷
fn,ySk cdØh o jefgkafka h'
wjxl rc flfkla
ta cdØ fol u
4
œkdY lrkÜ ,nkafk` h'
i–¹fK` 32 wjxl rc flfkl= o
hÜlØa fhka md,kh lrk
w•m;Ska o
ug fufia j°< fial(
ööif;l= f.d³re lr.;a weØ jk ld,hla me–fKkafka h'
2
isxyfhl= fy` isxy fmd›fjl= fy` T›yq"
tfŒreka iÜ<óska je<flkak
fld;r• lEfudr.eiÜj;a /ljrKhla fuka o
“h.kajd t<jdoukakg l=KdÛfjka ieófjkak
Tjqkga fkdyeÙ h' ia:dkhla fuka o
tfuka u œh<s “f• .,d hk
isfhdka lkao wdrlaId Ùøfuka æh mdrj,a fuka o
i› n,eØ i–ºka jk ud md½ fmfoil fijK f.k fok

œYd, mÈj;hla fuka o
jkafk` h'
3 Y=kH jkafka h'
fmkSu weØ whf.a weia
wºre fkdfjhsá
lka wefik whf.a lka
weyq•lka fohs'
4
T›yq blaukaldr .Øfhka f;dr j"
Çkjka; f,i Ù%hd lr–ka"
f;are•meye³• weØ j
l;d lrkafk` h'
5
öwOuhd
W;a;ufhla h÷ Ùhdj;a"
ölm‡hd
.=Kjka;fhla h÷ Ùhdj;a
;j;a ÙhkÜ fkd,nkafka h'
6
wÇkhd fu`v f,i l;d lr–ka
kmÜre foa lrkak is;hsá
Tyq lrk foa;"a is;k foa;a
foœºkag wmydihÙ'
Tyq Ùis l,l
nv.sÚ whg lkak fokafka j;a"
msmdis; whg fndkak fokafka j;a
ke;'
7
Tyq
³Iag Wmd fhdohsá
fndrefjka ³mam;a wh
œkdY lrkak;a"
ta whf.a whsØjdisl•
Tjqkfa .ka j<lajkak;a
Tyq Wmd fhdohs'
8 idrj;a bv• md½ jkafka h'
tfy;a"
hÜlØa .rel –Úid
hÜlØ a h wkÜj Ù%hdlr
hÜlØa h fjkÜfjka
ia:r
§ j is‡kafka h'
œÚYaphh yd mqkre;a:dmkh
9 iem œyrKfhka l,a hjk
iaØh
% Ú"
ud Ùhk foag ijka fokak"
j.lSula keØ ;re×hÚ"
ud Ùhk foa wikak'
10
Tn ±ka ;DmaØu;a j is‡k kuq;"a
;j wjqreoaoÙka muK
fk<d.ekSug uq¿l s m, Ùisjla
857
fkdjk Úid
Tf’ n,dfmdfrd;a;=
11
lrorj,ska Úoyia j
iem œyrKfhka l,a hjk
ia;h
%s Ú"
±ka NSØfhka fjjq<kaká
Tf’ jia;% .,jdoukaká
bó jgd f.`× fræ we|.kak'
12
idrj;a fl;a yd –æ j;=
œkdY • weØ Úid
fY`lfhka Tf’ mmÜjg
.id.kak'
13
udf.a fikóf.a bv•j,
lÛ mºre o f.dlÛ o
yg.kafka h'
fid•kiska mskd .sh
ish® u mSØ
% h weØ
k.rfha f.j, tfia jkafka h'
14
rcue³r mjd ysia jkafka h"
w.kÜjr o
i•mÝÈKfhka md½ jkafka há
f.j,a o uqrfldÛ o
ioyg u kgnqka jkafka há
j,a fldg½jka tys ,.skÜ we;á
tajd neg½jkag ;K “• jkafka h'
15
tfy;a"
foœ¹fK` ish wd;audkÜNdjh
wm fj; kej; jrla tjk fialá
tœg md½ bv• idrj;a jkafka h'
16
foaYfha iEu ;ek u
md½lrfha hÜlØ a h;a"
idrj;a N+–fha OÈ–IaGlu;a
mjØkafka h'
17
ish® fokd u yú foa lrk neœka
iduh;a" wdrlaIdj;a"
ioyg u mjØkafka h'
18
foœºkaf.a fikóf.a f.j,
iduh;a" wdrlaIdj;a"
lrorj,ska Úoyialu;a
weØ jkafka h'
19
.,a jÈIdfjka
jkh weo jeˆ
k.rh o iu;,d jQj;aá
 fhidhd 32-33 858
20
jemsøu i|yd fndfy` fia j;=r o ish fikó wdrlaId fldg
.jhkag yd fldg½jkag m%Çj;a" ±k.ekau;a
Úoyfia lEug iEu ;ek u Tjqkg a fok fial'
;K “• o weØ jk Úid i–ºkag .re“h ±la•u
kÜU,d jdikdjka;fh` h' T›yq Wiia jia;j = la fia
w.h lrØ'
Wm
Wml ldr i| yd he¡ula
i|y 7
ÚÈNS; fikó msyg s b,a,d

33 Ùisjl= œiska fld,a,lkÜ

fkd,enQ kuq;"a
fld,a,lk"
fudr.iØá
idufha ;dkdm;Syq
uyd ³Ùka y~Ø'
f¿`ysl• lrkÜ fkd,enQ kuq;"a 8
uyd udj;a wka;rdh°hl neœka
f¿`ysl• lrk Ùisfjla tys .uka fkdlrØ'
wfma i;=rkag jk œm;l uy;· Tjqka .sœiÜu wj,x.=lr we;á
Tjqkfa .a fld,a,lEu yd fmdfrdka³ lvlr we;á
f¿`ysl• Ùøf• ld,h Ùisfjl=g ;j;a .re fkdlrkÜ we;'
wjidk f›' 9
foaYh md½ • ysia • we;'
tœg Tjqka u fld,a,lEug;a" f,nfkdkh œh<S f.dia we;'
f¿`yslug;a Ndckh jkÜ we;' Ydfrdka ldka;drhla • we;'
2
i–ºÚ" ndIdka yd lÈfu,a .iaj,ska
wmg ohd jqj uekj' fld< yef<a'
wm wfma n,dfmdfrd;a;j =
Tn flfrys ;nd we;' i;=rkag ;rjÛ Ùøu
10
æfkka æk wm wdrlaIdlr i–¹fK` cd;Ska yg
Tf’ ndyq n,fhka fufia j°rk fial(
wm /l.; uekj' öö±ka uu Ù%hd lrkafk–á
ud fld;r• n,j;a o Ùhd
lror weØ ld,j, ¡
fmkajkafk–'
wm uq°.; uekj' 11
kÜU,d
3
Tn wm fjkÜfjka igka lrk œg Ùisu f;areula keØ fh`ckd
hÜoO
a f>`Idj Úid lrkakyq h'
cd;Syq m,d hkafk` h' kÜU,d lrk ish® foa
4
o<Uqjd /ia lrkakdla fuka ÚIaM, h'
Tjqka fld,a,lE jia;j = .skka la jeÚ yqiu
a la
/ia flfÈ' kÜU,d ojd,kafka h'
m<óe‡hka fuka –ÚiÜka th msg 12
kÜU,d mܽiaikÜ ,nk
lvd jækÜ we;' yqKÏ .,a fuka o
5
i–¹fK` ufy`;a;u jk fial' lmd .skfa kys ojd,kÜ ,nk
ish,a, flfrys t;=udfK` lÛ mºre fuka o jkakyq h'
13
wdKavq lrk fial' ³r is‡k kÜU,d
t;=udfK` fcrei,u mÜrd ud l< foa n,kaká
hÜlØ a h;a" OÈ–IaGlu;a <ó is‡k kÜU,d
msyÛs jk fial' udf.a n,mrdl%uh f;are•.kak'÷÷
6 14
t;=udfK` cd;Skg a isfhdkays m›ldrfh`
ia:djr;dj fok fial' “fhka fjjq<Øá
t;=udfK` Úrka;rfhka wNlaØlfh` NSØfhka we,<S hØ'
 859
f• ±fjk .skfa kys th" Ùis l,l fkdfi,ajk"
wm w;frka ljfrl=g wen .,jkÜ fkd,nk"
ãj;a œh yeÙ o@ ,KÏ fkdlefvk"
f• i° .skfa kka flfia .e<fjkak o@ l+vdrula yd iudk jkafka h'
15 21
kÜU,d i–¹fK` ish f;acd,xldrh
wjxl j l;d lrkakyq k•" wmg fmkajk fial'
yú foa lrkakyq k•" t;=udfK` .x.d yd æh we,j,a wi,
³mam;=ka rjgkak jev is‡k fial'
kÜU,df.a n,h i;=re ke›
mdœƒ„ fkdlrkakyq k•" tys hd;%d fkdlrkafka h'
22
w,a,ia fkd.kakyq k•" ta ke›j, wd•mkakj,ska
–kS urkak yd jevla ke;'
23
wÚl=;a wmrdO lrkak rej,a œoykak neú há
Wmd fhdok wh iuó l=U.y fl<ska ;nkak neú h'
yjq,a fkdjkakyq k•" i;=re fiakdf› il, jia;j=
16
kÜU,dg ch w;a • wm œiska
YlaØu;a n,fldÛjl meyerf.k hkÜ ,nkafka h'
is‡kakka fia fldrekag mjd
iÜrlaI;s jkakyq h' .kak mܽjka ;rug
lEug wdydr o ”ug j;=r o œYd, fld,a,hla weØ jkafka h'
kÜU,dg weØ jkafka h' i–¹fK` u
wm md,kh lrk
f;acdka œ;
œ; w kd.;h
wk d.;hl la rcdKka jk fialá
17
ish® æYdj, meØr weØ wm œÚYaphlrejdKka jk fialá
foaYhla flfrys t;=udfK`
f;aciska md,kh lrk wm md,khlr
rc flfkla wm wdrlaId lrk fial'
24
kÜU,dg kej; oÙkak wfma foaYfha is‡k Ùisfjl=
,efnkafka h' –kamiÜ f,vla ³lla .ek
18
œfoaYhS n³ wh lrkakd o me–×,s lrkafka ke;'
lmam• .kakd o tys jdih lrk ish® fokdf.a m›
jia;= /ia lrkakd o .ek lud lrkÜ ,nkafka h'
fmr ØnQ kÜf˜ “h
u;l ud;%hla muKla i;=rkag o~qj• Ùøu

19
jkafka h'
kÜU,dg fkdf;afrk
œfoaYhS NdIdjÙka l;d lrk
34 cd;SÚ" <x jkaká
ckfhÚ" ijka fokak'
uq½ fmdf<dj o
œfoaYl s hka tys jeis ish,a,ka o me–K
;j;a kÜU,df.a weiaj,ska oÙkak ijka fokak'
2
,efnkafka ke;' i–ºka iEu cd;Ska flfrys
20
wfma wd.–l ux.,Hhka Woyia •"
mj;ajk ia:dkhla jk Tjqkfa .a ish® fiakdjka flfrys
isfhdka foi n,kaká fl`m •
fcrei,u foi n,kak' œkdYhg;a" uere•lEug;a
ãj;a •ug th fld;r• Tjqka ;Sk³a lr we;'
3
iÜrlaI; s jdiNjkhla jkafka o@ Tjqka w;frka uere• lE wh
 fhidhd 34
fhi 860
bj; oukÜ ,nkafk` h' ±fjk ;dr “ula jkafka h'
Tjqkfa .a u<l|ka .| .ikafka h' 10
tys weœf,k .skk a
lºj,ska Tjqkfa .a f,a ? °j,a folays
jEiafikafka h' fkdÚ• Øfnkafka h'
4
br" y| yd ;drld ue,• hkafka h' thska kósk ³u
wyi" wl=<k fmd;la fuka weÙ<S" ioyg u mjØkafka h'
tys ;drld" mrmÜfrka mrmÜrg
–æ je,Ùka fy` th md½ jkafka h'
w;aØlald .iÙka fy` Ùisfjla ta ueæka
jefgk fld< fuka .uka fkdlrkafk` h'
11
jefgkafka h' Wl=iia kag;a" b;a;Ejkag;a
5
i–ºka ish lvqj foaYh Wreu jkafka h'
i.fhys iÝ°k•lr we;' nluQfK` o lmÜfg` o
thska t;=udfK`" tys jdih lrkafk` h'
taf°•ys is‡k" i–¹fK` th
œkdYhg ;Sk³a lrk ,o ue•ug fmr ØnqKdla fuka
fikóg myr fok fial' md½" ysia foaYhla lrk fial'
6 12
mÝcd lrkÜ ,nk rg md,kh Ùøug
t½ neg½jkaf.a f,a yd rc flfkla fkdjkafka há
f;,a o w•m;sfh` Ùisfjla o
neg½jkaf.a jl=.vq f;f,ka o fkdjkafk` h'
13
i–¹Kka jykafiaf.a tys ud,s.dj, lÛ mºre o
lvqj f;;a • we;' n,fldÛj, ly™,shd yd
i–¹fK` f• uyd mÝcdj f.dlÛ o yg.kafka h'
fndYard k.rfhys lrk fial' tajd ysj®kag;a" meianrekag;a
fuh taf°• foaYfhys jdiia:dk jkafka h'
14
uyd >d;khla jkak jkfha j,a uD.fh` o jDlfh` o
i,ik fial' tlg yuq jkafk` h'
7 j,a t½fj`
j,a —yrl=ka yd f.dka kd•nka
iuó Tjqka tÙfkldg lE.ikafk` h'
T›yq weo jefgkafk` h' W,ud;a tys ,.skk a
Tjqkfa .a f,hska ÚYap, ;ekla ,nd.kafka h'
foaYh r;= jkafka há 15
tys iÈmhd fnkh id°"
Tjqkfa .a f;,ska “cÏ oud" /l"
N+–h jeiS hkafka h' megjqka wef.a fijfKys
8
i–¹Kka isfhdka f’rdf.k ;=re® lr.kakS h'
wef.a i;=rkaf.ka m<s.kak Wl=ifa i`
ld,h fuh f›' tflla mdid tflla
9
taf°•ys .x.d ;dr njg;a" tys tl;= jkafk` h'
tys N+–h f.kao.• njg;a 16
i–ºkaf.a fmd; Ùhjd n,kaká
yefrkafka h' tys i|yka • weØ i;=kfa .ka
uq½ foaYh tflla j;a fuys wvq fkdjkafka h'
34'4 uf; 24'29á udla 13'25á ¬la 21'26á t<so 6'13-14 34'5-17 fhid 63'1-6á fcr 49'7-22á
tiÙ 25'12-14á 35'1-15á wdfud 1'11-12á Tnæ 1-14á u,dÙ 1'2-5 34'10 t<so 14'11á 19'3
 861
yeu tfll=g u isj®ka ,e.=• .;a md½ fmfoiaj,
.EKÏ if;la o jkafka h' ng mºre yd mka.ia yg.kafka h'
8
th Úhu lf<a i–¹fK` u h' Y=oO
a jka;lf• udÈ.h hk k–ka
i–¹fK` u uyd udj;la tys weØ f›'
Tjqka tla /ia lrk fial' mœÛkag
17
°³ oud" foaYh Tjqka w;fÈ tys .uka l< fkdyeÙ h'
fn° tÙfkldg fldgila wkÜjKhka o
fokafka i–¹fK` h' tys uq<d fkdf›'
Tjqka th i°ld,hg u 9
isxyfh` tys fkdfjØ"
Wreu lrf.k oreKÏ uD.fh`
mr•mrdfjka mr•mrdjg
tufóys yuq fkdfjØ"
tys jdih lrkÜ we;'
i–ºka œiska uq°.kÜ ,enQ wh muKla
.=Kj;alf• udÈ.h tys .uka .ÚØ'
10
.e<•u ,enQ T›yq
35 jkh o œh<s foaYh o
mSØ% jkafk` há
ldka;drh mSØ % u;a •
mSØ
% f>`Id mj;aj–ka
i;=Û isØka mskd h–ka
fi›jkaæ fuka u,a orkafka h' fcrei,ug me–fKØ'
2
th mSØ
% fhka .S y~ kókafka h' ³Ùka yd f°•kiska –¡
f,nfkdka lkao fuka ioyg u mSØ% fj–ka
th mshlre jkafka há T›yq tys fjfiØ'
lÈfu,a yd Ydfrdka fl;a fuka
wisúhdfjka fcrei,ug ;Èckh
dfjk la
;Èckhl
idrj;a jkafka há ^2 rdcd( 18(13-27á 2 jxYd( 32(1-19&
i–ºkaf.a f;acd,xldrh o

3
t;=ukaf.a uy n, uysuh o
ish,af,` oÙkafk` h' 36 fyiÙhd rcÏf.a oyy;r jk
wjqreoafoa ¡ wisúhdf› w•rdchd jQ
fikflú’ mjqrej,ska wdrlaId lrk ,o cÏ°ys
fn,ySk w;a n,j;alr"
fjjq<k oK ysia YlaØu;a lrkaká k.rj,g myr ¡ tajd w,a,d.;af;a h'
2
4 bkamiÜ Tyq ;udf.a m%Odk Ú,Odúhd jk
“hiÜ® is;a we;a;kag
r’-Idfla uy;a fiakdjla iuó ,dlSIa isg
fufia Ùhkaká fcrei,ug hjd fyiÙhd rcÏg hg;a jk
öö“h fkd• æú .kaká f,i n,lrkakg hhs Úhu flf<a h' Tyq
foœ¹fK` Tn uqok ms×i;a f.dia wmÜ,,a kakdf.a ms†gÚfha udj; Øfnk
Tf’ i;=rkaf.ka m<s.kak ms×i;a by< fmdl=fKa ldKÏj <ó is‡fha h' 3tœg
jŠk fial'÷÷ rc f.or m%OdÚhd jQ ys,Ù a hdf.a mÜ;a
5
wkaOhkaf.a weia meyefokafka h' t,shdÙ• o f,al• jQ fI’kd o jdÈ;dlre jQ
“ysrkaf.a lka wefrkafka h' wdimaf.a mÜ;a fc`jd o Tyq fj; .shy' 4tœg
6
fldr wh wisúhdkÜ Ú,Odúhd Tjqkg a fufia lS h(
uqjka fuka ³j mÚkafk` h' ööwisúhdf› w•rdchd fufia m%Yk a lrkafka
f.d½ wh hhs fyiÙhd rcÏg Ùhkak' Tng T;r•
mSØ
% fhka .S .hkafk` h' œYajdihla Øfnkafka fldfydu o@ 5hÜoO a fhys
ldka;drfhka n,h;a" olaIlu;a" Wmdh;a fjkÜjg l;dj
c,Odrd .,d tkafka h' muKla iEfya hhs Tn is;kafkys o@ ug
urel;frka œreoaO j ler,s .ikak Tng Wmldr jkafka
we, f°<j,a “£ tkafka h' ljqre o Ùhd Tn is;kafkys o@ 6–irh Tng
7
–úó=j c, fmdl=Kla fjhs' Wmldr lrkÜ we;e hs Tn is;kafkys h'
œh<s “u W,am;aj,ska msfrhs' tfy;a" th yer–‡h i|yd ;e½KÏ ng
35'3 fyfn% 12'12 35'5-6 uf; 11'5á ¬la 7'22 36'6 tiÙ 29'6-7
 fhidhd 36-37
oKavla w;g .ekSu yd iudk h' thg nr
jqjfyd;a th wekS thska w; is³re jkafka h'
–irfha mdrdfj` rcÏ flfrys œYajdi lrk
wh tjeÚ ng o~q yd iudk h'÷÷
7 Tyq ;j³rg;a l;d lr–ka fufia lS h(
ööTn iuyrœg" öwfma foœ jk i–¹Kka
jykafia flfrys wms œYajdi lruq÷hs ug
Ùhkjd we;' tfy;a" tu foœ i–¹Kka
jykafiaf.a isoOa ia:dk yd mÝcdik lvd
±uqf›;a" tl u mÝcdikhla bæúfha kuialdr
lrkak cÏ°f› yd fcrei,f• jeishkag Úhu
flf<a;a fyiÙhd rcÏ u fkdf› o@ 8udf.a
iajd–hd jk wisúhdf› rcÏf.a kdufhka uu
Tn yeu iuó T†Ûjla w,a,kafk–' uu Tng
wYajhka fooyila fokafk–' Wka msg keóS
hkak Tng wirejka fidhd .; yeÙ o@
9
t;r• neú k• r: o wirejka o .ek
–irh flfrys œYajdi lrf.k Tn udf.a
iajd–hdf.a iܽ fiajlhkaf.ka tl
uq,doEÚfhl= jqj o m,jd yúkafka flfia o@
10
Tf’ rgg ud myr ¡ th œkdY flf<a
i–¹Kka jykafiaf.a Wmldrh keØ j h
Ùhd Tn is;kafkys o@ Tf’ rgg myr ¡ th
œkdY lrkak Ùhd ug lSf› i–¹Kka
jykafia u h'÷÷
11 tœg t,shdÙ• o fI’kd o fc`jd o
r’-Idflag l;d fldg" ööwr—h NdIdfjka
wmg l;d lrkak" th wmg f;afÈ' mjqr msg
fikóg wefik ms×i fyfn%› NdIdfjka
l;d fkdlrkake÷÷hs lS y'
12 Tyq ms<; s r
= e fo–ka fufia lS h(
ööw•rdchd ud t›f›" Tng;a" Tf’
rÐcÏrejkag;a f• foa Ùhkak hehs Tn
is;kakyq o@ tfia fkdf›" ud l;d lrkafka
Tng fuka u ;ukaf.a u wY+„ lkak;a
;ukaf.a u uq;d% fndkak;a Úhu • mjqr msg
is‡k f• fikóg h'÷÷
13 m%Odk Ú,Odúhd tfia Ùhd keósg
isg" Y’o kód fyfn%› NdIdfjka l;d
lr–ka fufia lS h( ööwisúhdf› w•rdchd
Tng Ùhk foag ijka fokak' 14Tn yeu
rjgkak fyiÙhdg bv fkdfokake hs t;=ud
Tng wjjdo lrhs' ukao" Tn yeu
.<jd.kak fyiÙhdg neú h' 15öi–¹Kka
jykafia ieneœka u wm .<jd.kakd fial÷
Ùhd o" öta Úid Tn yeuf.a kÜjr w,a,d.kak
Wka jykafia wisúhdjg fkdfok fial÷ Ùhd
862
o i–¹Kka jykafia flfrys œYajdi lrkak
Tn yeu leueØ lrjd .ekSug fyiÙhd
rcÏg bv fkdfokak' 16fyiÙhd rcÏg ijka
fkdfokÜ' wisúhdf› w•rdchd Tn yeug
fufia wK lrhs' 17kÜjúka msg; ud iuó
iduh msyÛ s jkak' tœg t;=ud OdkH yd uq¿l s
mdkh o lEu yd –æ j;= o weØ Tf’ foaYhg
iudk jQ foaYhlg f.k f.dia Tn mæx„
lrjk ;=re Tn ldg;a ;u ;udf.a uq¿l s
jef,ka o ;u ;udf.a w;aØlald .fika o
lkak;a" ;u ;ukaf.a <sf|ka fndkak;a bv
fokafka h' 18i–¹Kka jykafia Tn yeu
.<jd.kak fiale hs Ùh–ka Tn yeu
rjgkak fyiÙhdg bv fkdfokak' wka
cd;Skfa .a foœjre wisúhdf› w•rdchdf.ka ta
cd;Ska f’rd .;af;` o@ 19yud;ays yd wÈmdoays
foœjre ±ka fldys o@ fimÈjdhs•ys foœjre
fldys o@ Ùis u foœ flfkla iudúh
f’rd .;af;a o@ fldfy;a u ke;' 20wfma
w•rdchdf.a wØka f• cd;Ska uq°.ekSug tys
foœjrekaf.ka iu;a jQfha ljfrla o@ tfia
kqjfQ ha k•" öi–¹Kka jykafia fcrei,u
.<jd.kak fiale÷hs Tn is;kafka l=ug o@÷÷
21 fyiÙhd rcÏ öms<; = e fkdfokake÷hs
s r
wKl< múæ fikó ÚYaY’o j isg Ùis
ms<;
s r= la kܳkafk` h' 22tœg ys,Ùa hdf.a mÜ;a
t,shdÙ• o f,al• j is‡ fI’kd o fc`jd o
;u ;ukaf.a weº• fY`lfhka brdf.k
fyiÙhd rcÏ fj; f.dia r’-Idfla lS foa
Tyqg ie< lf<` h'
fyiÙhd rc fhidhdf.a
wjjdo fi•u
^2 rdcd( 19(1-7&
37 fyiÙhd rc ta wid fY`lfhka
;udf.a weº• brdf.k" f.`× fræ
fmdrjdf.k i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.djg
msœisfha h' 2Tyq f.`× fræ we|f.k is‡ rc
f.or m%OdÚhd jk t,shdÙ• o f,al• jk
fI’kd o fcHIaG mÝclhka o wdfudiaf.a mÜ;% jQ
fhidhd æjeisjrhd fj; he›f› h' 3Tjqka
wf;a rc;=ud fhidhd fj; hejQ m×jqvh
fufia h( ööwo ³l o ;Èckh o wmydih o weØ
ojila h' wms orejl= “ys lrkak is‡k
kuq;"a tfia Ùøug fkdyeÙ ;rug ³Èj,
jk ia;h s% l yd iudk h' 4wisúhdf›
w•rdchd ãjudk foœhka jykafiag wmydi
lrk ms×i Tyqf.a m%Odk Ú,Odúhd jk

r’-Idfla ,jd ÙhjQ jpk wfma foœ jk
i–¹Kka jykafiag wefikak we;' Tf’ foœ
i–¹Kka jykafia f• wmydihka wid tajd
lS whg o~qj• lrk fialj a d' tneœka bØú j
is‡k fikó Wfoid foœhka jykafiag
hdƒÆ lrkak'÷÷
5 fhidhd fyiÙhd rcÏf.a m×jqvh ,enQ
œg 6Tyq fj; f• ms<; = he• h( ööwisúhdf›
s r
rcÏf.a fiajlhka i–¹Kka jykafiag œreoaO
j ÙjQ f• wmydi jpk weiÝ œg ta .ek “h
fkdjkak' 7uu" ;u foaYhg yeø hdug
wdrx„hla wefik ms×i w•rdchd msg
wd;auhla muqKj Ï kafk–' Tyq ;u foaYfha
¡ lvqfjka jeˆ hdug i,iajkafk– hs
i–¹Kka jykafia j°rk fial'÷÷
wisúhdfjka ;j;a ;Èckh
;j; la
;Èckhl
^2 rdcd( 19(8-19&
8 wisúhdf› w•rdchd ,dlSIa yer f.dia
,s’kd kÜjrg œreoaO j igka lrk nj wid
Tyq yuqjk ms×i m%Odk Ú,Odúhd t;ekg
.sfha h' 9tØfh`mshdf› rc jQ ØÈydld
–irfha yuq°jka iuó wisúhkajrekag myr
fok ms×i tØ hs Tjqkg a wdrx„hla ,e“K'
w•rdchd fuh weiÝ œg fyiÙhd rcÏ fj;
m×jqvldrhka hj–ka" 10cÏ°f› rc jQ
fyiÙhdg fufia Ùhkak lSf› h( ööudf.a
w;g fcrei,u wiÜ fkdjkafka hhs Ùhk" Tn
œYajdih ;nk foœhka jykafiaf.a jpkhg
fkd/jfgkak' 11wisúhdf› rcjreka ish®
foaYhka iyuq,k
s a u œkdY l< ye‡ Tn wid
we;' tfiak•" Tng .e<fjkak mܽjka hhs
Tn is;kafkys o@ 12uf.a uq;k = –
a ;af;`
f.`Idka" ydrdka yd frfYma hk k.r
œkdYlr f;f,iaidÈys is‡ fnf;°ka
cdØlhka urd ±uqfj` h' ta cd;Skfa .a
foœjrekaf.ka Ùisfjl=g Tjqka .<jd.;
fkdyeÙ œh' 13yud;a" wÈmdoa" fimÈjdhs•"
fyakd" bƒpd hk kÜjrj, is‡ rcjre ±ka
fldfya o@÷÷
14 fyiÙhd m×jqvldrhkaf.a wØka
,shu
Ü f.k th Ùhjd foaj ud,s.djg f.dia
i–¹Kka jykafia bæúfha ,shu Ü ;n–ka"
15
fufia hdƒÆ flf<a h' 16ööflre’jrekag
by<ska isxydikdrEV j is‡k bYardfh,a-
jrekaf.a foœ jk ish® n,eØ i–ºÚ" Tn
37'16 Úlau 25'22
863
muKla f,df› ish® rdcHhka md,kh lrk
foœhka jykafia h' wyi;a fmdf<dj;a
ue›f› Tn jykafia h' 17±ka i–¹Kka
jykai" lka fhdud wmg ijka ³k uekj'
fk;a fhdud wm foi ne®j uekj' ãjudk
foœhka jk Tng wmydi lrk ms×i
fikflú’ Ùhk ish® foag ijka ³k uekj'
18
i–¹Kka jykai" wisúhdf› w•rdcjreka
fndfy` rdcHhka œkdYlr" ta foaYhka
md½lr 19Tjqkfa .a foœjreka .skfa kys ojd ¬
nj wms oÚuq' ta foœjreka we;a; jYfhka
foœjreka fkdj" –ÚiÜkfa .a w;aj,ska idok
,o ,S yd .,a ms<u s muKÙ' tneœka tajd
œkdY œh' 20±ka bØka wfma foœ i–Z¹Kka
jykai" Tn muKla foœhka jykafia jk nj
f,`lfha ish® cd;Ska ±k.kak ms×i
wisúhkajrekaf.a wØka wm .ef<›j uekj·÷÷
rc;=udg fhidhdf.a m×jqvh
^2 rdcd( 19(20-37&
21 tœg wisúhdf› rcÏ jk fikflú’
ms<n
s | j l< hdĮjg bYardfh,ajrekaf.a
foœ jk i–¹Kka jykafia œiska fok ,o
ms<;s r
= f• hehs wdfudiaf.a mÜ;% jQ fhidhd
f;f• fyiÙhd rc fj; m×jqvhla he›f›
h' 22Tyq .ek i–¹Kka jykafia j°rk
jpkh fufia há
ööisfhdka lkHd æh×h"
kÜUg wjÇfjka iro• lrkakS h'
fcrei,• æh×h"
kÜUg iuƒp,a lr–ka iskdfikakS h'
23
kÜU Úka° flf<a;"a
wmydi flf<a;a
ljfrl=g o Ùhd
kÜU is;kafkys o@
kÜU Úka° wmydi flf<a
fjk Ùisfjl=g fkdj"
bYardfh,ajrekaf.a
Y=oO
a foϼka jk ug h'
24
kÜf˜ r: jdyk uóska
kÜU Wia lº" f,nfkdka lkao"
f,nfkdka lkafoa uq³k mjd"
w,a,d.;af;ys hhs
ud bæúfha kÜf˜ fiajlhka ,jd
mÜridr• fofv›fjys h'
tys Wia jQ Ùysú .ia yd
 fh
fhiidhd 37-38
wk.s foaj°r .ia
kÜU lmd±•fuys hhs o
lº uq³kaj,g yd
jkdka;rj, b;d ³r ;ekaj,g
kÜU .sfhys hhs o
wdv•nrfhka lSfjys h'
25
kÜU œfoaYh S rgj,
<sx ydrd" j;=r ”fjys h Ùhd o
kÜf˜ fyajdfh`
khs,a .ó f›f<k ;=re
th mhska mE.=fj` h Ùhd o
lSfjys h'
26
f• ish,a, lrkak
ud mÜrdKfha isg u woyia lr
w•IaGdk l< nj
kÜU fkdokafkys o@
tajd ±ka uu bÛ flf<–'
mjqre weØ k.r kdiaØ fldg
tajd kgnqka f.dvj,a lrkak
kÜUg n,h ³kafka uu h'
27
tys is‡ fikó fn,ySk há
T›yq le<š œhjq,a jQfj` h'
T›yq flf;a ;K fld< o
wuq m,d o mshis Wv ;K fld< o
jefvkak m<uqfjka
œh<S .sh f.dh• o fuka jQ y'
28
tfy;a" kÜf˜ bº•ysÛ• o
kÜf˜ hd•B• o
ug œreoaO j kÜf˜ ler,sldrl• o
29
±ka uu oÚ–'
ug œreoaO j Øfnk
kÜf˜ ler,sldrlu Úid o
kÜf˜ wyxldr jpk
udf.a lkaj, jel=K Úid o
kÜf˜ kdifha fldlalla wuqKd"
lf† lgl,shdjla oud
kÜU me–× udÈ.fha u
kÜU f.k hkafk–'÷÷
30 tœg fhidhd fyiÙhd rcÏg fufia lS
h( ööis³ jkak hk foa ms<n s | j fukak Tng
,l=Kla( f• wjqreoafoa bf’ yg.;a fohska Tn
lkafkys há fo jk wjqreoafoa Tng lkak
,efnkafka thska weØ jk fohhs' ;=ka jk
wjqreoafoa ¡ Tng OdkH jmÜrd wiajekak
lmd.kak;a" –æ j;= jjd –æ m, lkak;a
864
31
yeÙ jkafka h' cÏ° foaYfha fkdueø bØú jk
wh .eUqrg uq,a weof.k m, ork .ia fuka
iuDoa•u;a jkafk` h' 32ish® n,eØ i–¹Kka
jykafia w•IaGdklr weØ múæ fcrei,f•
yd isfhdka lkafoa fkdueø bØú jk
fldgila jkafk` h'
33 ööwisúhdf› w•rdchd .ek i–¹Kka
jykafia j°rd weØ foa fufia h( öTyq f•
kÜjrg we;=½ jkafka j;a" B.ila Bg œækafka
j;a" ta bæúmsg m,syla /f.k tkafka j;a" th
jg,Eu i|yd mjqre n¢kafka j;a ke;' 34Tyq
me–× mdfrka u wdmiÜ hkjd we;' Tyq
kÜjrg we;=½ jkafka ke;' fufia mjikafka
iajd—ka jk uu h' 35udf.a f.!rjh i|yd;a"
udf.a fiajl °œ;ag l< fmdfrdka³j Úid;a
f• k.rh /l n,d .<jd.kafk–'÷÷
36 ta rdØ%fha ¡ i–¹Kka jykafiaf.a
´;hd msg;a j f.dia wisúhkajrekaf.a
l|jqfrys tla,laI wiÝmkaoyia fofkl=g
myr ³kafka h' t<sjk œg T›yq ish,af,` u
u<l|ka jQ y' 37tœg wisúhdf› w•rdchd jQ
fikflú’ f;f• miÜ nei ÚÚjhg wdmiÜ
.sfha h' 38ækla Tyq ;udf.a foœ jQ Úiafrdlaf.a
foajd,fha kuialdr lr–ka is‡h ¡" Tyqf.a
mq;h% ka jQ w³•fuf,la yd IfrfYÈ Tyq
lvqfjka urdoud wrdrd;a rgg m,d .sfh` h'
taiÈ-yoaf°ka k• Tyqf.a ;j;a mq;f% hla Tyq
fjkÜjg w•rdchd jYfhka m;a œh'
fyiÙ
fyiÙhhd rcqf.a ffr
r`.h iy iÜjh
^2 rdcd( 20(1-11á 2 jxYd( 32(24-26&
38 ta ld,fha ¡ fyiÙhd rcÏ
urKdikak jk ;r• fr`.d;=r œh'
wdfudiaf.a mÜ;% jQ fhidhd æjeisjrhd Tyq
<óg wjq;"a ööTn ikSm fkd• uefrk neœka
ish® foa ms<fs h< fldg ;e“h hÜ;= hhs
i–¹Kka jykafia j°rk fiale÷÷hs lSf› h'
2 tœg fyiÙhd ish uqyK q “;aØh
foig yrjdf.k i–¹Kka jykafiag hdƒÆ
lr–ka" 3ööwfy` i–¹Kka jykai· ud œYajdiS
f,i;a" wjxl is;ÙkÜ;a Tng fiajhlr" Tf’
weia yuqfjys yú j Øfnk foa l< nj isyl s <
uekj÷÷ Ùhd ;æka ye~qf› h'
4 tœg i–¹Kka jykafia fhidhdg wK
lr–ka" 5fyiÙhd fj; wdmiÜ f.dia fufia
Ùhk f,i j°< fial( öökÜf˜ wdæ mshd jQ °œ;a
rcÏf.a foœ iajd—ka jk uu kÜf˜ hdƒÆj
weiS–á kÜf˜ lº½ 懖' ;j wjqre³ myf<djla
 865
6
ãj;a •ug uu kÜUg jr• fo–' uu wisúhka foœ¹fK` udf.a ãœ;h
w•rdchdf.a wØka kÜU iy f• kÜjr .<jd tl ojiska wjidk lrk fiale hs
;j³rg;a wdrlaId lr–'÷÷ uu is;f= j–'
*21 fhidhd l;d fldg" ööw;aØlald 14
udf.a lg y~ isyk s a h" ³Èj, há
m,j,ska id°.;a wdf,amkhla jKh msg jeys ,sy×
s fhl= fuka
;nkake÷÷hs o" öötœg iÜjh ,efnkafka h÷÷hs o
rcqg lSf› h' 22fyiÙhd l;d fldg" ööud uu fl¢ú.E–á
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.djg hk njg mrœfhl= fuka je,mÜfK–'
weØ ,l=K l=ula ±÷÷hs weiS h' Wv ne,Sfuka udf.a weia ³Èj, œh'
7 fhidhd ms<; = e fo–ka" ööi–¹Kka
s r wfy`" i–ºÚ·
jykafia ish fmdfrdka³j bÛlrk njg Tng f• ish® ³Ùka ud –³j uekj'
15
,l=Kla fok fial' 8tk•" wdydiaf.a iÝÈh uu l=ula Ùh• o@
fy`rd hka;f% ha uKav,h msg jefgk nei hk ud ueisœ,s Ùhkafka flfia o@
æÚiÜref.a fijKe,a, wxYl oyhla miaig fuh flf<a i–¹fK` u h'
hkak Wka jykafia i,iajk fiale÷÷hs lS h' tlS ãœ;h ug Ø;a; • we;á
múæ iÝÈh fy`rd hka;f% ha uKav,h msg jeÛKÏ
fijKe,a, wxYl oyhla miaig .sfha h' ug Ú°.; fkdyel'
16
9 cÏ°ys rc jQ fyiÙhd fr`.S j isg wfy`" i–ºÚ·
iÜjm;a jQ miÜ fyf;u f• m%Yxid .S;h –Úidf.a ãœ;h funº jkafka h'
,s›f› h( ud iÜjm;alr"
10
ööudf.a ãœ;fha ud ãj;a l< uekj'
17
f• Wmúu ld,fha ¡ tœg udf.a f°•ki
ãœ;fha bØú fldgi f.jk ms×i fid•kig yefrkÜ we;'
md;d, f,`lhg hkak Tn ;=udfK`"
ug is³f› h Ùhd ish® wk;=frka ud uqok fialá
uu is;f= j–' udf.a ish® m› lud lrk fial'
11
ãj;=ka is‡k f• f,`lfha 18
Tng ;=Ø ms¡ug
i–ºka j;a" md;d,hg fkdyelá
wkaÙis æœ we;af;l= j;a Tng m%Yxid Ùøug
Ùis l,l oÙkak urKhg fkdyel'
ug fkd,ef’ h Ùhd Tn flfrys œYajdi lrkak
uu is;f= j–'
12 u<.shjqkg a fkdyel'
.,jd" bj;±uQ 19
ud Tng ±ka
tfŒr l+vdrula fia
udf.a ãœ;h wjika f› hehs m%Yxid lrkakdla fuka
uu is;f= j–' Tng m%Yxid lrkafka
œhkakd" ãj;=ka w;r is‡k wh u h'
hka;f% ha œhk froao Tf’ œYajdijka;lu .ek
wl=<d" lmdouk fia mshjre ish orejkag ÙhØ'
20
foœ¹fK` ööi–¹fKÚ"
udf.a ãœ;h Tn ud iÜjm;a l< fial'
tl ojiska wjidk lrk fiale hs tneœka wms æœ ys–fhka
uu is;f= j–' •Kd jdokh lr–ka"
13 Tng m%Yxid lruqá
isxyfhl= udf.a weglÛ “¢k fia
ug ±kS" uu uq½ ? u Tf’ ud,s.df› ¡ Tng
f›okdfjka ye~qfj–' m%ixid lruq'÷÷**
*múƒfÃoh w.g weØ 21" 22 mo fol yh jk mohg miÜ fhd° we;' ^2 rdcd( 20(6-9 n,kak'&
**21" 22 mo yh jk mohg miÜj i|yka f›'
 fh
fhiidhd 39-40 866
n“f,`Úfhka rdc ´;hka me–Óu y~ kód Tjqkg a fufia Ùhkak(
^2 rdcd( 20(12-19& Tjqkfa .a jy,alf• ld,h

39 ta ld,fha ¡ n,°kaf.a mÜ;% jQ

n“f,`Úfha rc jQ fufrdolan,°ka
f;f• fyiÙhd f,Ška isg iÜjm;a jQ nj wid
±ka bjr • we;á
m› ludj Tjqkg a ,e” we;'
ish® m›j,g o~qju fo.=Kh ne.ska
,shuq la iy ;E.a.la Tyq fj; t›f› h' i–ºkaf.a yia;fhka u
2
fyiÙhd rdc ´;hka ms<fs .k ;uka i;=rka Tjqkg a ,e” we;'÷÷
ú¡ o iÜj| ¿jH o wkÈ> f;,a o ;udf.a uq½ 3
fufia Ùhk y~g ijka fokak(
hÜoO
a dhÜO o ;u .nvdf› ØnqKÏ ish,a, o ööjkdka;rfha i–ºka yg
Tjqkg a fmkakfÜ › h' fyiÙhd ;udf.a udj;la t<s lrkaká
ud,s.df› j;a" uq½ rdcHfhys j;a Tjqkg a
md½lrfha wfma foœºka yg
fkdfmkajQ Ùisjla fkdØnqfKa h' 3tœg
uy mdrla idokak'
æjeisjr fhidhd" fyiÙhd fj; f.dia" ööta 4
wh wdf› fldfyka o@ Tng Tjqka lSf› l=ula ish® –‡hdj;a mÜrjkÜ ,nkafka há
±÷÷hs weiS h' ööT›yq ³r rgla jk n“f,`Úfha ish® lº fy,a lmd
isg wdfj` h÷÷hs fyiÙhd ms<; s r
= e ³kafka h' my;a lrkÜ ,nkafka há
4 ööT›yq rc ue³fÈ l=ula ³Ûfj` ±÷÷hs ish® fy,a
fhidhd weiS h' ööT›yq ish,a, u ³Ûfj` h' iu;,d lrkÜ ,nkafka há
udf.a .nvdj, Tjqkg a fkdfmkajQ fohla r½ ;eka iÜu³q lrkÜ ,nkafka há
ke;e÷÷hs fyiÙhd ms<; s r= e ³kafka h' 5
i–ºkaf.a f;acd,xldrh
5 tœg fhidhd;=ud rcÏg fufia lS h( tœg t<sor› jkafka h'
ish® n,eØ i–¹Kka jykafiaf.a f• jpkh il, –Úia jÈ.hd
wikak' 6Tf’ rc ue³fÈ weØ ish,a,;a" f• th krUkafk` h'
oji olajd weØ Tf’ uq;k = –
a ;a;ka /ia l< fufia j°f<a i–¹fK` u h'÷÷
ish® foa;a Ùisjla bØú fkdfldg" 6
ööm×jqvhla m%ldY lrkake÷÷hs
n“f,`Úhg f.khkÜ ,nk ld,hla y~la lS h'
me–fKkafka h' 7Tf’ u fm<mf;ka mej; ööl=uk m×jqvhla m%ldY lr• ±÷÷hs
tk orejkaf.ka iuyfrla o f.khkÜ uu weiS–'
,nkafk` h' Tjqka kmÜxilhka fuka
n“f,`Úfha rcÏg fiajh lrkÜ we;e hs
ööil, –Úia jÈ.hd
;K fld< yd iudk fjØá
i–¹Kka jykafia j°rk fial'÷÷
Tyqf.a iÜkoa r;dj
8 f• lS foa fyiÙhd f;are•.;af;a"
;udf.a u ãœ; ld,fha ¡ iduh;a" jk u,a fuka my • hhs'
7
iÜrlaI; s ;dj;a weØ f› h Ùhd h' ta Úid" i–ºkaf.a yqiu a je³K œg
ööi–¹Kka jykafiaf.a m×jqvh hym;a h÷÷hs ;K fld< œh<S hhsá
Tyq fhidhdg lSf› h' u,a mr fjhs'
–Úia jÈ.hd
n,dfmdfrd;a;=f› joka ta ;K fld< yd iudk h'

40
8
ööikikak" ;K fld< œhf<hsá
udf.a fikó ikikake÷÷hs u,a mr fjhs'
Tf’ foœ¹fK` tfy;a"
j°rk fial' wfma foœºkaf.a jpkh
2
öölreKdfjka fcrei,• jeishkag ioyg u mjØhs'÷÷
9
l;d lrkaká isfhdkag iÜn wdrx„h f.fkk
39'7 °ks 1'1-7á 2 rdcd 24'10-16á 2 jxYd 36'10 40'3 uf; 3'3á udla 1'3á fcdy 1'23
40'3-5 ¬la 3'4-6 40'6-8 cdfld 1'10-11á 1 fma³ 2'24-25
 867
´;hdfKÚ" t;=udKka
Wia lkaog kóskk a á idlƒPd lrkafka
isfhdkag iÜn wdrx„h ljfrl= iuó o@
15
okajkak' cd;Syq i–ºka yg
fcrei,ug iÜn wdrx„h f.fkk l<fhka yef<k æh fmdola o
´;hdfKÚ" ;rdæfha weØ OQ,s “|la o
y~ kód m%ldY lrkaká yd iudk h'
“h fkd• Wia y•ka" ³r msy‡ s æjhska
ööTf’ foœ¹fK` jŠk fiale÷÷hs ;rdæfha Ùrd n,k
cÏ°ys k.rj,g m%ldY lrkak' OQ,s ms~la yd iudk h'
10 16
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia i–ºka yg
n,mrdl%ufhka jŠk fial' ojk hd. mÝcdjla lrk ms×i
œl%ufhka md,kh lrkak f,nfkdka jkfha
jŠk fial' ish® .ia j;a
;Hd.hka t;=udfK` ;uka iuó org fkdiEfya'
f.k tk fial' tys ish® i;a;=
;u fikóg œmdlhka mÝcdjg fkdiEfyØ'
17
m%°kh lrk fial' i–ºka bæúfha"
11 ish® cd;Syq
tfŒfrl= fia t;=udfK`"
;u /< fm`IKh lrk fialá Ùis j‡kdlula ke;'
oEØka neg½ megjqka jvdf.k" T›yq ysia há
<fhys Wka fydjdf.k hk fialá Tjqkfa .a Ùis jeo.e•ula ke;'
18
Ùú fok neg½fokÜkg a foœ¹Kka ljfrl=g
uófmkajk fial' iul< yeÙ o@
t;=ukaf.a yev rej
wiuiu ue jq•ldr
uej hdf
drh K`
dfK flfia œia;r l< yeÙ o@
12 19
uqyfq oa c,h l•lrefjl= jd;a;= l<"
w,a,g .kak;a" rkalrefjl= rka wdf,am l<
wyfia æ. œh;Ùka uÚkak;a ú¡ °ufhka irik ,o
Ùisfjl=g yeÙ o@ ms<u
s hlg t;=uka iudk ke;'
20
fmdf<df› mia j;al• weØ –Úfil=
yqKv a j
q l oukak;a" fkdærk ,Shla imhd f.k"
lº fy,aj, nr ÚmÜK l•lrefjl= fhdojd f.k"
;rdæhÙka Ùrkak;a Ørir f,i ;kd.;a ms<u s hg
Ùisfjl=g yeÙ o@ t;=uka iudk ke;'
13 21
l< hÜ;= foa f,`lh wdr•N jQ wkaou .ek
i–ºkag Ùhd fokak;a" Tn okafka keoa o@
t;=ukag .=rel• yd wjjdo fokak;a" wid keoa o@
Ùisfjl=g yeÙ o@ uq, isg u
14 Tng okajd keoa o@
±k.ekau;a" wjfn`Oh;a
22
,nd.ekÜug;a" f,`lh uejqfha"
hÜ;= whÜ;= Ù%hd udÈ.h fmdf<dfjka by< wyiska tmsg
jgyd.ekÜug;a isxydikfha jev is‡k
40'10 fhid 62'11á t<so 22'12 40'11 tiÙ 34'15á fcdy 10'11 40'13 fr`u 11'34á 1 fldú 2'16
40'18-19 Ù%hd 17'29
 fh
fhiidhd 40-41 868
;ekeka jykafia h' i°;k foœºka nj;a"
t;=ukag f,` jeishka fmfkkafka il, f,`lh uejQ nj;a"
l=rd l=yU
q j
q ka fia h' t;=ukag
–ysu; jdih lrk ms×i fjfyi uykais fkd±fkk nj;a"
t;=udfK` wyi t;=ukaf.a m%Çj
weØú,a,la fuka œys³jd" w„ka;H nj;a
l+vdrula fuka Tn okafka keoa o@
æ.yer ³ka fial' wid keoa o@
23 29
w•m;Ska keØ kdiaØ lrkafka;"a t;=udfK`"
f,df› md,lhka la,dka; jk whg YlaØh;a"
iÜKÏ œiÜKÏ lrkafka;"a fn,ySkhkag iœh;a
t;=udfK` h' fok fial'
24 30
T›yq jkdys isÛjd jeŠ l,a fkd.sh" ;reKfh` mjd ³n, fjØá
fmdf<df› uq,a weo fkd.;a fh!jkfh` mjd
<d me<E‡ yd iudk h' fjfyi • jefgØ'
31
i–¹Kka iÜ<óla tjQ œg tfy;a"
ms³re fuka i–ºka irK hkafk`
tajd œh<S hkÜ we;á ish iœh w®;a lr.kafk` há
bmke,s fuka rdcd,Ska fuka
.idf.k hkÜ we;' mshdm;a œoyd hkafk` há
25
iqœY=oO
a foœºka T›yq ³jkafk` há
iudk l< yelafla ljfrl=g o@ tfy;a" fjfyi fkdjkafk` há
t;=ukag iudk weœækafk` há
wka Ùisfjla is‡kafka o@ tfy;a" la,dka; fkdjkafk` h'
26
wyi foi n,kak"
Tng fmfkk .%y ;drld bYardfh
dfh,,ag foœhka j ykafiaf.a
jy
uejqf› ljfrla o@ fmdfrdka ³ j
yuq°jka fuka tajd f.k hkafka"
tajdfha .Kk ±k is‡kafka" 41 foœhka jykafia fufia j°rk
fial(
ööoa•mj, yd uqy³q nv jeisfhÚ"
k• jYfhka tajd yºkkafka
foœ¹fK` h' ud bæúfha ÚYaY’o j
t;=ukaf.a n,fha uy;alu Úid o ug ijka fokak'
t;=ukaf.a YlaØfha w•lrKh bæúfha
n,j;alu Úid o kÜf˜ kvqj ;nkak iÝ°k• jkak'
thska tlla j;a keØ fkdf›' l;d Ùøug wjia:djla ,efnkÜ we;'
27 Újerælre ljfrla ± hs
wfy`"
œÚYaph Ùøug
bYardfh,a fikfóÚ·
wms tla /ia juq'
wfy`" 2
fmræ.ska
cdfld’f.a fikfóÚ· ch.%dylfhl= le|jd"
i–¹fK` æú .kajd"
Tf’ ³la fkdokak fial Ùhd;a" hk hk ;ek Tyqg
Tf’ whsØjdisl• ch w;am;a lr ³kafka
fkdi,lk fial Ùhd;a ljfrla o@
Tn ueisœ,s Ùhkafka uka o@ Tyqg rg rdcHhka mdjd ¡
28
i–ºka" rcjreka
 869
Tyqg hg;a lr ³kafka uu kÜU m%ØlafIam fkdflf<–'
ljfrla o@ kÜU f;`rd.;af;–'
10
Tyq “h fkdjkaká
ish lvqfjka uu kÜU iuó h'
Tjqka OQ,s njg;a" ud kÜf˜ foœ¹Kka jk neœka
ish ³kafkka ;eØ fkdf.k is‡kak'
Tjqka iÜ<óg .id hk ms³re njg;a uu kÜU YlaØu;a lr
muqKj Ï kafka h' kÜUg Wmldr lrkafk–'
3
Tyq" udf.a ch yia;fhka
Ùisjl= md fkd;enQ udj;aj, kÜU wdrlaId lr
Tjqka ®yqne| kÜU .<jkafk–'
iÜ/Ù j bæúhg hkafka h' 11
öökÜU iuó ffjr j is‡ ish,af,`
4
uq, isg u ,Ðcd • œhjq,a jkafk` h'
bØydih hk udÈ.h Úhu fldg kÜUg œreoaO jkafk`
f• ish,a, is³ jkak keØ kdiaØ • œkdY jkafk` h'
12
ie,iÜf› ljfrla o@ kÜU iuó
i–¹Kka jk uu h' œjdohg t<fUk ukÜIHfhl=
wdr•Nh;a" wjidkh;a jk kÜU fidhk kuq;"a
i–¹fK` uu h' Tjqka yuq jkafka ke;'
5
ud lr weØ foa ±l kÜU iuó hÜoO a lrkafk`
oa•m yd uqy³q nv jdiSyq œkdY •
“fhka fjjq½fj` h' fmdf<dfjka w;=reoyka jkafk` h'
13
ta Úid T›yq tla /ia jQ y' uu kÜf˜ foœ¹fK` h"
6
tl tld ;u ;udf.a wi,ajeishdg ö“h fkdjkak"
Wmldr fldg" kÜUg msyg s jkafk–÷hs Ùh–ka
;u ;udf.a ify`orhkag uu kÜU YlaØu;a lrkafk–'÷÷
14
öffOÈhj;a jkake÷hs ÙhØ' i–¹fK`
7
l•lrejd rkalrejdg o kÜf˜ ol=K; w,a,d.Ú–ka
–‡fhka ms<u s h u†g• lrkakd fufia j°rk fial(
Ù×ysrh msg ;<kakdg o ööbYardfh,ajreÚ"
ffOÈhh fokafk` h' mKÏfjl= jeÚ kÜU,d
ömEiaiuS fyd| h÷hs flfkla ÙhØ' l=vd j" ³Èj, j is‡h;a
T›yq ms<u s h fkdfi,afjk fia “h fkdjkak'
weKj,ska iœ lrØ' uu kÜU,dg msyg s jkafk–'
8
tfy;a" udf.a fiajlhd jk kÜU,d .<jd.kak"
bYardfh,a cdØh" bYardfh,ajrekaf.a
udf.a –;%hd jQ wdn%y•f.ka iÜœY=oO
a foœ¹fK` uu h'
mej; tk kÜU 15
uu kÜU,d
ud f;`rd.;a fikóla h' uqjy;a" w®;a ±Ø weØ
9
fmdf<df› fl<júka u•k hka;h % la fuka lrkafk–'
uu kÜU f.kdfj–' kÜU,d lº ue~" fmdŠlr"
tys iSudj,ska kÜU le|jd" fy,a fnd,a • fuka lrkakyq h'
ökÜU udf.a fiajlhd h÷hs 16
kÜU,d tajd fmd<kakyq h'
uu lSfj–' tœg tajd"
41'8 2 jxYd 20'7á cdfld 2'23
 fhidhd 41
fhi 870
22
iÜ<óg .idf.k hkafka h' fuys me–K
iÜ<s iÜ<óska œisø hkafka h' is³jkak hk foa .ek
tfy;a" wmg Ùhkak'
uu kÜU,df.a foœ¹Kka jk neœka tajd is³ jQ œg
kÜU,d mSØ % jkakyq h' wmg ±k.kak mܽjk'
bYardfh,ajrekaf.a is;d n,k ms×i
iÜœY=oO a foœ¹Kka jk ug miÜ .sh foaj, f;areu
kÜU,d m%Yxid lrkakyq h' wmg Ùhd fokak'
17 23
wirK æ<sº wh u;= is³ jkak hk foaj,a
j;=r fidhd th fkd ,en" wmg m%ldY lrkak'
W.=r lg f›<S tœg kÜU,d foœjreka nj
msmdifhka is‡k œg wmg ±k.kak ,efnkÜ we;'
i–¹Kka jk uu wm “h • ;eØ.kak ms×i
Tjqkfa .a he³•j,g fyd|la fy` kmÜrla fy`
ms<; s r
= e fokafk–' wmg lrkak'
24
bYardfh,ays foœ¹Kka jk uu tfy;a" kÜU,d Úl•uq há
Tjqka w;akdúkafk–' kÜU,df.a Ù%hd fnd,a h'
18 kÜU,d ms<. s kafk`
uu
uqvq lº uq³kaj, ms<l
s ,= g m;afjØ'
25
.x.d .,d hkak o uu kef.kysfrka
–‡hdj;a ueo flfkl= f;`rd.;s–'
W,am;a weØ jkak o myr fok ms×i W;=fÈ isg
i,iajkafk–' uu Tyq f.k tkafk–'
ldka;drh ueo æh fmdl=Kla o l=•Nldrhd ue‡ md.kakdla fuka
œh<s foaYfhka W,am;a o Tyq ue‡ fuka
weØ lrkafk–' md,lhka ue~oukÜ we;'
19 26
uu ldka;drfhys wm ±k.kakd ms×i;a"
Ùysú" Is‡•" ur| yd T,Sj ökÜU yú h÷hs Ùhkak
yg.kajkafk–' mܽjka jk ms×i;a"
jkfhys foaj°r" y,a yd ihsmi % a kÜU,d w;frka"
tlg yg.kajkafk–' öfufia is³ f› h÷ Ùhd
20 l,a u;af;ka lSf› ljfrla o@
fikó fuh ±l"
i–ºka jk ud th l< nj kÜU,df.ka Ùisfjla ta .ek
±k.kafk` h' jpkhla j;a fkdlSf› h'
bYardfh,ays iÜœY=oO a foœºka kÜU,d lS fohla
f• foa is³ l< nj weiÝ flfkla j;a ke;'
27
T›yq f;are• .kafk` h'÷÷ isfhdkag iÜn wdrx„h
m<uq jrg m%ldY flf<a uu h'
fndre foœjre
foœjrek ka g wNsfh`.h
`.hl
la ökÜU,df.a fikó tØ"
21 T›yq f.or tØ÷hs
bYardfh,ays Úú¹Kka jk
m%ldY lrk ms×i
i–¹fK` fufia j°rk fial( fcrei,ug
ööcd;Skfa .a foœjreÚ" ´;fhl= he›f› uu h'
kÜU,df.a kvqj bæúm;a lrkak' 28
foœjreka w;fÈ
kÜU,df.a n,j;a ;Èlhka ud fi`æis l< œg
f.kyer mdkak' Tjqkfa .ka Ùisfjl=g
 871
Ùhkak fohla kÜjQ nj ãjh ³kakd jQ o
ug fmkÜfKa h' foœ i–¹fK`
ud weiÝ m%Yka j,g ms<; s r
= e ¡ug fufia j°rk fial(
Tjqkfa .ka Ùisfjl=g 6
ööhÜlØ
a h msyÛs jk ms×i
fkdyeÙ œh' i–¹Kka jk uu
29
f• foœjreka ish® fokdf.ka kÜU le|jd.Ø–'
jevla ke;' uu kÜU wØka f.k
Tjqkg a Ùisjla l< fkdyeÙ h' kÜU yev.eiS–'
Tjqkfa .a ms<us ysia rElv h'÷÷ fikó yd ud w;r
.sœiÜula jk ms×i;a"
i–¹Kka jykafiaf.a fiajlhd
ish® cd;Ska w;r
42 ööud iydh fok
udf.a fiajlhd fukak'
ug msh% jQ udf.a f;`rd.;a 7
wdf,`lhla jk ms×i;a
uu kÜU m;a flf<–'
ud tfia flf<a"
;eke;a;d fukak' kÜU wkaOhkaf.a
udf.a wd;audkÜNdjh weia myok ms×i;a"
ud t;=udg m%°kh lr we;' isrf.hs isrlrejka o
ish® cd;Skg a oóf.hs wºfrys jikakka o
t;=ud hÜlØ a h f.k fokÜ we;' uqok ms×i;a h'
2 8
t;=ud Wia y•ka uu i–¹fK` há
l;d lrkafka j;a" th hs udf.a kduh'
fudr.ikafka j;a ke;á udf.a f;o uysuh
•:§j, wefik múæ wka foœ flfkl=g j;a"
y~ kókafka ke;á udf.a m%Yxidj Ùis ms<u s hlg j;a
3
;e½KÏ ng oKavla uu fkdfo–'
9
lvdoukafka ke;á n,kak"
Ú• f.k hk myka Ørhla fmr ud lS foa ±ka is³ • we;á
Újdoukafka ke;' u;= is³jk w®;a foa
4
ieneœka u hÜlØ a h bÛ lrkafka há is³jkak;a fmr
t;=ud l,Ùfrkafka j;a" uu Tng m%ldY lr–'÷÷
wffOÈh jkafka j;a ke;á m%Yxxi
id .Shla
–ys msg hÜlØa h msyÛ s jk ;=re 10
i–ºka yg kj .Shla .hkak'
t;=udf.a oy• uó W°jk ;=re uq½ f,dj mÜrd
æjhska n,d is‡kÜ we;'÷÷ meiiÜ• m;=rejd yúkak'
5
wyia ;,h ujd" uqyfq oa hd;%d lrk"
th msyfs g jQ o tys ãj;a j is‡k"
fmdf<` ;,h;a oa•m yd uqy³q nv jeisfhÚ"
tys yg.kak ish,a,;a i–ºka yg meiiÜ• lrkak'
11
ÚÈudKh l<d jQ o ldka;drh yd tys k.r o
tys jeishka yg fla°Èys is‡k fikó o
mK k< ³kakd jQ o fia,d k.r jeis ish,af,` o
tys hk tk i;=kg a lº uq³kaj, isg
42'1 uf; 3'17á 17'5á udla 1'11á ¬la 3'22á 9'35 42'1-4 uf; 12'18-21 42'5 Ù%hd 17'24-25
42'6 fhid 49'6á ¬la 2'32á Ù%hd 13'47á 26'23
 fhidhd 42
fhi 872
mSØ
% f>`Id kó;a jd· fiajl bYardfh,ajrekaf.a
12
oa•m yd uqy³q nv jeisfhÚ" wvq ®yq~ql•
18
i–ºka yg meiiÜu;a" i–¹Kka jykafia
t;=uka yg uysuh;a fufia j°rk fial(
msúku;a jd· öö“ysfrÚ" wikaká
13
i–¹fK` wkaOfhÚ" fyd¢ka n,kak'
19
n,jf;l= fia Úlau tk fialá udf.a fiajlhdg jvd
t;=udfK`" “ysú jQ fjk Ùisfjla is‡;a o@
rK •rfhl= fia æú.kajk fial' ug lem jQ"
rK y~ m;=rd" isy ko kód" i–ºkaf.a fufylrejd ;r• wkaO
i;=rka w“njd Ùisfjla weoa o@
20
ish n,h fmkajk fial' bYardfh,ajreÚ"
kÜU,d fndfy` foa ±l we;;a
fikóg msysg ¡ug ffm mdf
dfrrdka³j f;are• f.k ke;'
14
i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial( kÜ U ,df.a lka weø we;;a
kÜU,d ijka ¡ ke;'÷÷
ööuu fndfy` l,a ÚYaY’o j 21
i–¹Kka idOdrK neœka
udf.a fikóg
t;=ukaf.a wKmK;a Wiia fldg
ms<;
s r
= e fkd¡ is‡fh–' f.!rjhg m;a Ùøug
m%ij f›okd weØ iaØh % l fuka t;=udfK` m%ikak jQ fial'
yØou–ka" iÜi• Ü ,–ka 22
tfy;a" t;=ukaf.a fikó
±ka uyd y•ka lE.i–' fld,a,lEug f.d³re jQ y'
15
uu lº yd fy,a md½ lr" Tjqka we¢ú f.j,ays jikÜ ,en"
tys ish® m,d cdØ ysrf.j,ays iójd ;nkÜ we;'
f›<S hkak i,iajkafk–' T›yq .<jkak Ùisfjl= keØ j
.x.d je,sl;r lrkafk–' fld,a,lEug f.d³re • is‡Ø'
ish® fmdl=KÏ ys£ hkak T›yq Úoyia lrkak Ùisfjl= keØ j
i,iajkafk–' fidrd lEug f.d³re • is‡Ø'
16 23
wkaOhka f• foa wid"
Tjqka fkdo;a udÈ.hÙka –kau;= Bg uekœka ijka fok
f.k hkafk–( Ùisfjla kÜU,d w;fÈ is‡;a o@
24
Tjqka fkdo;a udÈ.j,ska fld,a,ldrhka w;g
hkak uu i,iajkafk–' bYardfh,ajreka Ndr ³kafka
Tjqka bæúfha wkaOldrh ljfrla o@
wdf,`lhg yrjd" i–¹fK` fkdjk fiala o@
weo ;eka weo yúkafk–' wm m› flf<a
t;=ukag œreoaO j h'
uu f• foaj,a
t;=ukaf.a udÈ.fhys
fkdjrojd u lrkafk–'
wms .uka fkdflf<uq'
uu Tjqka w;a fkdyúkafk–' t;=ukaf.a wKmK;aj,g
17
rEm flfrys œYajdih ;nk" wms lSlre fkd•uq'
ms<us foœjreka fuka i,lk 25
ta Úid t;=udfK`
ish® fokd ish fl`md.aÚh
Úka°jg;a" w•l ,Ðcdjg;a wmg ±fkkak;a"
m;a jkafk` h'÷÷ hÜoO
a fha oreKÏlu œ¢kak;a
 873
ie,eiÝ fial' uu kÜU,d iuó is‡–'
.skka la fuka ³r kef.kysfrka o
t;=ukaf.a Woyi wE; niakdysfrka o
bYardfh,a mÜrd weœ<S .sfha h' kÜU,df.a fikó
tfy;a" bYardfh,a uu /ia lr f.fkkafk–'
thska Ùisjla
6
öudf.a fikóg
f;are• fkd.;af;a h' hkak bv fokake÷hs
±jqKÏ kuq;a W;=rg;a"
th is;g fkd.;af;a h' öTjqka kj;ajd fkd.kake÷hs
ol=Kg;a
i–º
i–ºkka ish fikó uq°.ekSu uu Ùhkafk–'

43 t•nd
bYardfh,a ckfhÚ"
cdfld’ jxYfhÚ"
udf.a ´ mÜ;k
= a k–ka le|jd"
fmdf<df› ³r neyer isg
iEu æYdfjka
kÜU ÚÈudKh fldg" Tjqka f.k tkafk–'
7
ujd j°< i–¹fK` T›yq
fufia j°rk fial( udf.a u fikó há
öö“h fkdjkaká udf.a uysuh i|yd
uu kÜU,d uq°.Ø–' ÚÈudKh fldg"
kÜU,df.a ku Ùhd ujd j°f<–'÷÷
uu y~.eiS–'
kÜU,d udf.a h' i–ºkaf.a idlaIsldrfh`
2 8
kÜU,d .eUqre c,h ueæka hk œg foœhka jykafia
uu kÜU,d iuó is‡kafk–' fufia j°rk fial(
kÜU,d .x.d ueæka tf;r jk œg ööw•lrKh bæúhg
c,h kÜU,d hg fkdlrkafka h' udf.a fikó le|jkak'
kÜU,d .sÚ ueæka hk œg Tjqkg a weia weØ kuq;a
±• hkafka ke;' T›yq wkaO há
3
ukao" Tjqkg a lka weØ kuq;a
uu kÜU,df.a foœ¹fK` h' “ysú h'
9
kÜU,df.a .e<jq•ldrhdfK` ish® fikó tla /ia lrkak'
bYardfh,ajrekaf.a Tjqka w;r wkd.;h .ek
iÜœY=oO
a ;ekeka jykafia h' Ùhkak yelafla ljfrl=g o@
kÜU,d uqok ms×i Tjqkfa .ka ljfrla
jkaæhla jYfhka ±ka is³ jk foa .ek
–irh o tØfh`mshdj yd l,ska lSfj` o@
fYnd o uu ³Ú–' f• wh ;uka Újeræ nj;a"
4
kÜU,d udf.a weia yuqfhys Tjqka Ùhk foa i;H nj;a
j‡kd jia;j = la jk neœka o TmamÜ lrk ms×i
.re lghÜ;= j is‡k neœka o idlaIl s drhka bæúm;a lr;a jd·
10
ud kÜU,dg fm• lrk neœka o bYardfh,a ckfhÚ"
kÜU,d uqok ms×i kÜU,d udf.a idlaIl s drfh` h'
foaYhka yd tys jeishka kÜU,d udf.a fiajl cdØh jYfhka
uu jkaæhla jYfhka fokafk–' uu f;`rd.Ø–'
5 tfia flf<a"
“h fkdjkaká
 fhidhd 43 874
kÜU,d ud yºkd" woydf.k" mdrla iE´ fial'
17
f;are•.kak ms×i;a" tys n,j;a yuq°jla o
tl u foœhka jykafia ud nj r:jdyk yd wYajhka o
±k.kak ms×i;a h' t;=udfK`
udf.ka neyer wka foœ flfkla œkdYl< fial'
we;af;a ke;" is‡fha;a ke;" T›yq keós‡h fkdyeÙ fia
is‡kafka;a ke;' tys jeÛfK` h'
11
tfia h" myka Ørhl ±,a,
uu muKla i–¹Kka jykafia há Ú• hkakdla fuka
ud yer T›yq keØ• .sfh` h'
18
wka .e<jq•ldrfhla ke;' tfy;a" i–¹fK`
12
is³ jkak hk foa uu l,ska ±ka•–á fufia j°rk fial(
bkamiÜ kÜU,dg msyg s jkak öömiÜ.hs foa isys fkdlrkaká
uu me–×fh–' fmr jQ foa .ek
Ùisu œfoaYh S foœfhla l,amkd fkdlrkak'
19
Tn iuó fkdis‡fha h' n,kak" uu w®;a fohla lrkafk–'
f• njg kÜU,d th ±kܳ bÛ f›á
udf.a idlaIls drfh` h' kÜU,dg th fkdfmfka o@
13
uu foœhka jykafia há uu ldka;drfhys mjd udÈ.hla id°"
ioyg u tfia fj–á tys c,Odrd weØ jkak
udf.a n,fhka –¡ hkak i,iajkafk–'
20
Ùisfjl=g fkdyeÙ h' ud œiska f;`rd.kÜ ,enQ
ud lrk foa fjkia lrkak udf.a fikóg j;=r fok ms×i
Ùisfjl=g fkdyeÙ h'÷÷ ud ldka;drfhys
.x.d .,d hkak ie,eiÝ Úid
n“f
n“f, ,`Úfh
`Úfhk ka –¡ hdu ysj®ka o meianreka o we;=½
14
Tf’ –³•ldrhdKka o jk i;a;j a fh`
bYardfh,ajrekaf.a ug f.!rj lrkafk` h'
21
iÜœY=oOa foœ¹Kka o jk T›yq" ud Wfoid u"
i–¹fK` ud œiska ujk ,o fikó h'
fufia j°rk fial( Tjqka ug m%Yxid lrkÜ we;'÷÷
öökÜU,d .<jk ms×i uu bYardfh,
dfh,aa jre
jrekaf.a mdmh
jrek
n“f,`Úhg œreoaO j 22
yuq°jla hjkafk–' i–¹fK` fufia j°rk fial(
Tjqkfa .a k.rfha f°rÛ öötfy;a" bYardfh,ajreÚ"
uu “| fy<kafk–' cdfld’ jxYfhÚ"
n“f,`Újrekaf.a lE.eiSu kÜU,d hdƒÆ flf<a ug fkdf›'
je,mSug yefrkafka h' kÜU,d ud .ek l,ÙreKyq h'
15 23
uu i–¹Kka jykafia há kÜU,d ojk hd. mÝcd ms×i
kÜU,df.a iÜœY=oO a foœ¹fK` há neg½jka ud fj; f.kdf› j;a"
bYardfh,ajreÚ" kÜU,df.a hd.j,ska
kÜU,d ue›f› uu h' ug f.!rj flf<a j;a ke;'
uu kÜU,df.a rcdfK` h'÷÷ ud wdydr mÝcd b,a,d
16
fndfy` by; ¡ i–¹fK` kÜU,d msg nrla ;enqf› j;a"
uqyoq ueæka" uyd c,h ueæka iÜj| ³• mÝcd b,a,d"
 875
kÜU,d fjfyiÜf› j;a ke;' kÜU,d udf.a fiajlfh` h'
24
kÜU,d ud Wfoid ud f;`rd.;a" ud fm%ua lrk"
l†gl=uxc,a udf.a fikó h'
–f,ag .;af;a j;a" 3
œh<s foaYhg uu j;=r fokafk–á
i;a;j a mÝcd f;f,ka ldka;drfha we, f°<j,a
ud ;DmaØu;a flf<a j;a ke;' .,d hkak i,iajkafk–'
ta fjkÜjg kÜU,df.a m›j,ska kÜU,df.a orejka flfrys
kÜU,d ug nrla •" udf.a wd;audkÜNdjh o
kÜU,df.a whq;l = •j,ska kÜU,df.a jxYh flfrys
ud fjfyig m;a l<yq h' udf.a wdYSÈjdoh o
25
tfy;a uu j.=rejkafk–'
kÜU,df.a m› isys fkdfldg" 4
T›yq j;=r wi,
kÜU,df.a jro lud lrk
jefvk ;K fld< fuka o
foœ¹fK` uu h'
æh Thj,a <ó jefvk
tfia lrkafka"
uu foœ¹Kka jk Úid h' ng .ia fuka o
26
wms w•lrKh bæúhg huq' iM, jkafk` h'
5
kÜU,df.a me–×,a, fikó w;frka tla flfkl="
bæúm;a lrkak' öud i–¹Kka h÷hs
kÜU,d Újeræ nj TmamÜ lrkak ÙhkÜ we;'
kÜU,df.a œ;aØh Ùhkak' ;j flfkl="
27
kÜU,df.a uq,a mshd m› flf<a há öud bYardfh,a fikóg
kÜU,df.a kdhlfh` o i•nkaO h÷hs ÙhkÜ we;'
ug œreoaO j m› lf<` h' ;j flfkl="
28
kÜU,df.a md,lfh` ;udf.a wf;a
udf.a Y=oOa ia:dkh flf,iÝ y' i–ºkaf.a ku fldgdf.k"
ta Úid bYardfh,a cdØh ;ud;a öfoœºkaf.a fikóg
œkdYhg;a" whsØ h÷hs ÙhkÜ we;'
6
cdfld’f.a jxYh Úka°jg;a bYardfh,a rcÏ o
mdjd ³kafk–'÷÷ tys –³•ldrhdKka o jk
i› n,eØ i–¹fK`
i–¹Kka jy jyk kafia tl u fufia j°rk fial(
foœhka jy
jykkafia h ööuu wdr•Nh;a"
44 i–¹Kka jykafia
fufia j°rk fial(
ööudf.a f;`rd.;a fikó jk"
wjidkh;a jkafk–á
ud yer
wka foœ flfkla ke;'
7
cdfld’f.a mrmÜfrka mej; tk" ud yd iudk flfkla we;ak•"
udf.a fiajl ud yuqf› th lsh;a jd·
bYardfh,a ckfhÚ" mgka.ekaf• isg w. olajd
±ka ijka fokak' is³ jk foa
2 meyeæ,s f,i Ùhkak yeÙ
kÜU,d uejQ i–¹Kka jykafia uu h'
Wmka ° isg u Ùisfjla is‡;a o@
8
uu kÜU,dg Wmldr flf<–' udf.a fikfóÚ"
“h fkdjkak' “h fkdjkaká ;eØ fkd.kak'
44'6 fhid 48'12á t<so 1'17á 22'13
 fhidhd 44 876
17
mÜrdKfha isg wo olajd .skka le÷÷hs Ùhkafka h' bØú ,S lE,af,ka
is³ jkakg hk foa Tyq foaj rEmhla fk<d.kafka h' Tyq je| jeˆ
l,aØhd ud m%ldY l< nj thg kuialdr lrkafka h' Tyq thg hdƒÆ
kÜU,d okakyq h' lr–ka" ööTn udf.a foœ ;=ud h' ud .ef<›j
kÜU,d udf.a idlaIls drfh` há uekj÷÷hs Ùhkafka h'
fjk foœ flfkla is‡;a o@ 18 tjeÚ whg Tjqka lrk wuk Ù%hdj
mÈj;hla jk ±k.kakg ;r• isys l,amkdjla ke;' ienE
foa l=ula ± hs ±k.ekSug j;a" f;are•.ekSug
n,j;a
j;a fkdyeÙ jk múæ Tjqkfa .a weia o is;a o
wka foœ flfkl= .ek jeiS we;' 19;ud tl u ,Shl fldgiÙka or
wid weoa o@ ke;'÷÷ ,ndf.k" frd‡ mܽiaid" uia neo lk nj;a"
bØú fldgiska ms<l s ,
= a foaj rEmhla lmdf.k
rEm jkaokdf› ÚIaM, nj
,S l|lg kuialdr lrk nj;a ±k.kakg
9 ms<u
s idok ish,af,` pm,fh` h' Tjqka Tjqkg a f;areula ke;'
Wiia fldg i,lk foœjre jeo.e•ulg 20 Tyq lrk foa .óg b× lemSula
ke;' ta foœjreka kuæk ish,af,` wkaO h" jekak' Tyq /jˆ" uq<d • is‡k neœka" Tyq
wÇk h' T›yq Úka°jg me–fKkafk` h' wØka w,a,df.k is‡ foaj rEmh Ùis fia;a foœ
10foœ flfkl= jYfhka keu¡ug f,`y
flfkl= fkdjk nj Tyqg f;are•.;
ms<us hla jd;a;= Ùøu ÚIaM, h' 11thg fkdyeÙ h'
kuialdr lrk ish,af,` Úka°jg
me–fKkafk` h' ms<u s idok l•lrefj` uejq•ldr .e<.e<jjq•ldr
idudkH ukÜIHfh` h' Bg jeŠ fohla Tjqkg a i–¹K
i–¹Kk ka jjyy k a f ia
ke;' T›yq kvq œÚYaphh i|yd bæúm;a 21
i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial(
fj;a jd' T›yq “h •" Úka° ,nØ' ööcdfld’ jxYfhÚ"
12 wdpdúhd f,`yhla f.k th .sÚh• bYardfh,ajreÚ"
fldg ;udf.a n,j;a wØka –‡hla f.k" th f• foaj,a isys lrkak'
;<d yev.ikafka h' tfia Ùøfuka" kÜU,d udf.a fiajlhd nj
idmsmdihg;a" fjfyig;a m;a • Tyq ³Èj, u;l ;nd.kak'
jkafka h' ud kÜU,d ue›f›
13 jvqjd kÝ,la .id" w¢k lÛjÙka tal udf.a fiajlhd jk ms×i h'
i,l=KÏ lr" h;=j,ska h;=.d" ljlÛfjka Ùis lf,l uu kÜU,d
i,l=KÏ fldg" f.or jdih lrk ms×i wu;l fkdlrkafk–'
ukÜIHfhl=f.a rEmfha ye‡hg;a" ukÜIHfhl=f.a 22
uu kÜU,df.a jeræ
fY`Nklf• m%ldrhg;a tal idokafka h'
14
f• rEmh fk<Su i|yd Tyq Ùysú .ila lmd j,dl=<la fuka o"
.kafka h' tfia ke;ak•" jkfhka ;SÈid kÜU,df.a m›
.ila fy` wdf,`k .ila fy` f;`rdf.k th —³ula fuka o mylr ±uqfj–'
jkfha jefvkak bv yúkafka h' tfia;a kÜU,d .<jk foœºka
ke;ak•" foaj°r .ila isÛjd th c,fhka ud jk neœka
fm`IKh lrkafka h' 15th jevqKÏ œg .fika ud fj; yeø tkak'
fldgila .sÚ ±,a•u ms×i fhd°.kafka h' ta 23
iajÈ.fhÚ" .S .hkaká
fldgfika .sÚ ;mskfa ka há th m;a;= fldg fmdf<df› .eUqre ;eka"
frd‡ o mܽiaikafka h' bØú fldgiska Tyq y~ kókak'
foaj rEmhla fk<d f.k Bg kuialdr
lrkafka há Bg je| jefgkafka h' 16,S lº o jkh o tys ish® foa o
fldghÙka Tyq .skk a la o,ajdf.k" lEu mSØ
% Y’o kókak'
Whdf.k j<¹ ;DmaØhg me–fKkafka h' Tyq ukao" i–¹fK`"
.sÚ ;ms–ka" ööug yú ikSm hs" f•l læu bYardfh,a k• ish fikó
 877
.<jdf.k" udf.a woyia
ish uysu;dj m%ldY l< fial' kÜU bÛ lrkafkys h'
24
kÜf˜ uejq•ldrhd;a" fcrei,u
.e<jq•ldrhd;a jk kej; f.dvkókak;a"
i–¹fK` uu h' foaj ud,s.df›
ish,af,a uejq•ldrhdKka jk w;aØjdr• oukak;a
i–¹fK` uu h' kÜU
wyi œoyd ue›f›;a" Úhu lrkafkys h÷hs Ùhkafka;a
uu h' uu h'÷÷
ud fmdf<dj uejQ œg
Ùisfjl=f.a Wo›jla ihsria rclug m ;a Ùøu
m;
25
ug jqjukd fkd • h'
Ydia;l % drhka
fu`vhka lrjkafka;"a
45 i–ºkaf.a
wNsfIal ,;a rÐcÏrefj`
ihsria h'
fmak Ùhkakka cd;Ska hg;a Ùøug;a"
Wu;= lrjkafka;a rcjrekaf.a n,h “|,Sug;a"
uu h' i–¹fK`
mKaŠ;hkaf.a joka Tyq iydhg .;a fial'
m%ØlafIam lrkafka;"a kej; fkdjefik ms×i
Tjqkfa .a ±kÜu k.rj, f°rÛ
fu`vlu nj fmkajd fokafka;a i–¹fK` œjD; j ;nk fial'
uu h' t;=udfK` ihsriag
26
udf.a fiajlhd fufia j°rk fial(
m%ldYhla l< œg" 2
ööuu
udf.a woyia kÜUg fmrÛfjka f.dia
okajk ms×i lº iu;,d fldg"
´;fhl= tjQ œg f,`lv f°rÛ “|oud"
tajd bIag jkak i,iajkafka;a hlv w.=,a lvdoukafk–'
uu h' 3
kÜf˜ ku Ùhd le|jkafka
fcrei,ug l;d fldg bYardfh,ajrekaf.a
tys fikó foœ i–ºka jk
kej;;a m%dKj;a lrk nj;a" ud nj kÜU ±k.kak ms×i
cÏ° k.rj,g l;d fldg" iójd weØ jia;= o
kgnqka jQ k.r ryia ;ekaj, ÚOdk o
kej; f.dvkók nj;a kÜUg fokafk–'
Ùhkafka uu h' 4
ud f;`rd.;a fikóla jk
27
udf.a jpkfha n,fhka udf.a fiajl bYardfh,ajrekag
uqyoq œh<S hkafka h' Wmldr lrk ms×i
öœh<S hj÷hs uu kÜU m;a flf<–'
uqyoq g wK lrkafka;a 5
uu i–¹Kka jykafia há
uu h' wka flfkla ke;'
28
ihsriag l;d fldg" ud yer wka foœ flfkla ke;'
ökÜU kÜU ud fkdokak kuq;"a
udf.a tfŒrd jkafkys há uu kÜU YlaØu;a lrkafk–'
44'25 1 fldú 1'20 44'28 2 jxYd 36'23á tiard 1'2
 fhidhd 45
fhi 878
6
ud tfia lrkafka" udf.ka m%Yk a lrkak j;a"
ud yer ud l< hÜ;= foa .ek
wka foœ flfkl= keØ nj ug Ùhd fokak j;a
kef.kysr isg kÜU,dg whsØhla fldfyka o@
12
niakdysr olajd is‡k fmdf<dj ÚÈudKh flf<a uu há
ish® fokd ±k.kak ms×i h' ta msg –ÚiÜka ue›f› uu há
uu i–¹Kka jykafia h" wyi œoyd mEf› uu há
ud yer wka foœ flfkla ke;' wdldY jia;k + a yiÜrejkafka;a uu h"
7 13
wdf,`lh fokafka uu há udf.a wruqK bÛ lrk ms×i;a"
wkaOldrh fokafka;a uu há ish,a, ukd fia ilia lrk ms×i;a
iem; fokafka uu há uu ihsria Wkka³ lr•–'
œm; fokafka;a uu h' Tyq hk udÈ.h iu;,d lrkafk–á
f• ish,a, lrkafka uf.a k.rh Tyq f.dvkód
iajd—ka jk uu h' jia;j= la fy` w,a,ila fy`
8 fkdf.k
t•nd wyia ;,h·
jeis j,dl=<la fuka jy,a jQjka uq°f.k tkÜ we;'÷÷
±ye–lu jiajkak'
.e<•u yg.kak ms×i cd;Syq i–ºka ms<s.ÚØ
14
fmdf<dj œjr f› jd· i–¹fK`
œuqlØ a fha u,a o tys ms“foa jd· bYardfh,ajrekag
iajd—ka jk uu fufia j°rk fial(
fuh is³ jkak i,iajkafk–'÷÷ öö–irfha yd
tØfh`mshdf› jia;= i•Ndrh
ue•f• yd bØydifha kÜU,dg whsØ jkÜ we;'
i–¹Kka jykafia Wi –ÚiÜka jk fIndjre
9
uejq•lreka iuó kÜU,d fj; me–K
jdo lrkakdg jk œm;l uy;· kÜU,df.a jy,a® jkafk` h'
l=U,alrejd iuó T›yq kÜU,d miÜmiafia
nºk jdo lrhs o@ o•je,aj,ska n¢kÜ ,en
kÜU lrkafka l=ula o Ùh–ka" kÜU,d fj; me–K je| jeˆ"
ue‡ ms~ öieneœka u Tn fj;
th wUkakdf.ka œui–ka foœ¹fK` jev is‡k fial'
fmdrg isg t;=udKka yer
Tyqf.a oialu .ek fjk foœ flfkla ke;e hs
fp`okd lrhs o@ lkak,› lrkafk` h'
10 15
kÜU cÚ; lrkafka l=ula o Ùhd ish fikó .<jk
mshdg Ùhk orefjl=g o bYardfh,ajrekaf.a foœ¹fK`
kÜU “ys lrkafka l=ula o Ùhd ieneœka u fkdfmkS is‡k
ujg Ùhk “<sf|l=g o foœ flfkle÷hs
jk œm;l uy;· Ùhkafk` h'
11 16
bYardfh,ajrekaf.a foaj rEm idok ish,af,` u
uejq•ldr iÜœY=oOa i–¹fK` ,Ðcdjg;a" Úka°jg;a m;a j
fufia j°rk fial( œhjq,a njg me–fKkafk` h'
17
ööudf.a orejka .ek tfy;a" bYardfh,ajre

45'9 fr`u 9'20


i–ºka œiska .<jkÜ ,enQ y'
Tjqkfa .a ch.%yKh
ioyg u mjØkafka h'
fikó ,Ðcdjg;a" Úka°jg;a
Ùis l,l fkdme–fKØ'
18
i.f,` uejQ"
fmdf<dj id° th Úu l<"
md½ bvula f,i fkdj"
œiÜug ;ekla f,i
fmdf<dj uejQ tl u foœ jk
i–¹fK` fuf,i j°rk fial(
ööuu i–ºka fj–á
yqfola ud yer
wka foœ flfkla ke;'
19
ud l;d flf<a ryiska fkdf݇
f,df› wºre ;ekl ¡ fkdf›'
wjq,a œhjq,a weØ ;ekl ¡
ud fidhkak bYardfh,ajrekag
fkdlSfj–'
uu i–º fj–á
uu i;Hh j°r–á
uu hÜlØ a h m%ldY lr–'÷÷
20
i–¹Kka jykafia yd
n“f,`Úfha ms<su
i–¹fK` fufia j°rk fial(
ööcd;Ska w;fÈ .e<• is‡k
ish,af,Ú"
tla /ia j <ód fj;a jd·
,S rEm WiÜ,df.k hk"
.e<•u f.k fokak fkdyeÙ"
foœjreka hæk whg
keK kÜjK ke;'
21
bæúhg wjq;a kÜU,df.a kvqj okajd
tÙfkld iuó
uka;K % h lr.Ú;a jd·
is³jkak hk foa
fndfy` by; ¡
lSf› ljfrla o@
tfia flf<a
i–¹Kka jk uu fkdfj• o@
ud yer wka foœ flfkla ke;'
uu OÈ–IaG
45'23 fr`u 14'11á ms,m
s a 2'10-11
879
.e<jq•ldr foœ¹fK` há
fjk foœ flfkla we;af;a u ke;"
22
f,` jeis ish,af,Ú"
ud fj; tkaká
±ka udf.a .e<•u ,nd.kak'
ud yer wka foœ flfkla fkdue;'
23
udf.a uqœka .s,fs yk
Ùis³ jpkhla fjkia fkdf›á
th i;HhÙ'
öish® oK ysia ug kefuk nj"
ish® æ› ud .ek æjqrk nj
iyØl f,i æjqrd Ùh–'÷
24
ud ;=<ks a muKla
YlaØh yd ±ye–lu
weØ f› hhs Tjqka ÙhkÜ we;'
ug œreoaO j keós‡k wh
Úka° ³la œ¢kÜ we;'
25
bYardfh,ajrekaf.a il, mrmÜr
ud ;=<ks a o–Û lrkÜ ,en
ud yg meiiÜ• fokÜ we;'÷÷
ms<suj, n,ySklu
46 ööf’,a yd fkfn`
hk foœjreka
±ka my;g jeˆ we;'
fjfyi • is‡k
.jhka msg mgjd weØ
tajd nrla h'
2
f• foœjreka
±ka my;g jeˆ we;'
.e<•u f.k fokak
Tjqkga fkdyeÙ h'
Tjqka u jy,alug f.dia we;'
3
Wmka ° isg ud œiska
WiÜ,df.k hk ,o
cdfld’f.a jeisfhÚ·
bYardfh,a mrmÜfÈ
b;d l=vd msúi j is‡k
bYardfh,a ckfhÚ·
ug ijka fokak'
4
kÜU,d uy® •
ysi flia meiS hk f;la
uu kÜU,d /l n,d.kafk–á
 fh
fhiidhd 46-47 880
uu kÜU,d ue›fj–á ±Š is;a we;af;Ú"
uu kÜU,d /l n,d Wmldr fldg ug ijka fokak'
kÜU,d .<jkafk–' 13
.e<•f• oji
5
kÜU,d uu <ód lrkafk–'
ud iudk lrkafka ljfrl=g o th jeŠ³r fkdf›á
ii¹ n,kak( udf.a ch m%udo fkdf›'
ud yd iu Ùisfjla weoa o@ uu fcrei,ug .e<•u f.k ¡
6
jia;l = drfh` udf.a f.!rjh
;ukaf.a miÜ•“ yer" bYardfh,ajrekag mjrkafk–'÷÷
rka ú¡ f.k ;rdæfhka Ùrd"
rka lrefjl= l=,h s g f.k" n“f
n“f, ,`Úh flfÈ œÚYaphh

7
foœ rEmhla Tyq ,jd idojd"
je| jeˆ Bg kuialdr lrØ'
T›yq th lr msg ;nd"
47 i–¹Kka jykafia
fufia j°rk fial(
öölkHdjl jeÚ n“f,dka ³j
WiÜ,df.k f.dia nei wjq;a “u ´œ,af,a ys|.kak'
Bg Úhu ;ekl ;nØ' n“f,dka wók·
ta rEmhg fi,fjkak j;a fkdyeÙ j isxydikfhka nei wjq;a
t;ek u /£ Øf’' “u ys|.kak'
hdƒÆ l<;a ;j;a kÜU
ms<;
s r
= e fokak j;a" öiÜu³q iÜœkS; ,;djle÷hs
œmØka hful= .<jkak j;a ÙhkÜ fkd,nkafkys h'
thg neú h' 2
weUre• .,a f.k ms‡ wUrkak'
8
f¿days ckfhÚ" uqyKq Ï jeiau bj; oukak'
f• foa isys fldg Wv i½j .,jdoud"
ud lr weØ foa is;g .kak' ll=,a k.ak j ;ndf.k"
9
mÜrdKfha is³ jQ foa isys lrf.k .x.dj,ska tf.dv • hkak'
ud muKla foœ¹Kka nj" 3
kÜf˜ k.ak Ndjh fmfkkafka há
ud yd iudk kÜf˜ ,Ðcdj t<s jkafka h'
wka Ùisfjl= keØ nj ms<. s kak' uu m<s.kafk–'
10
wjidkh f;la l=ula jkafka ± hs Ùisfjl=g ud k;r l< fkdyeÙ h'
mgka.ekaf• isg u uu lSfj–' 4
bYardfh,ajrekaf.a
is³ jkak hk foa mÜrdKfha isg u iÜœY=oOa ;ekeka jykafia
uu m%ldY flf<–' wm Úoyia lrk fial'
ud woyia l< foa fkdjræk nj;a" t;=udKkaf.a kduh
ud bgd.;a yeu foa bÛ lrk nj;a i› n,eØ i–¹fK` h'
uu lSfj–' 5
n“f,dka wók ÚYaY’o j
11
uu kef.kysfrka wkaOldrhg we;=½ jkak'
–Úfil= le|jkafk–' ;j;a ökÜU cd;Skfa .a /âk h÷hs
Tyq .scÏ Wl=ifa il= fia lvd je¡ fkdÙhkÜ ,nkafkys h'
ud woyia l< foa bÛ lrkafka h' 6
uu udf.a fikó flfrys
ud Ùhd weØ foa Woyia •"
ud fh`ckd l< foa Tjqka ug whsØ keØ ye‡hg
tfia u is³ jkafka h' i,ld kÜU w;g mdjd æÚ–'
12
.e<•fuka b;d wE;a j is‡k kÜU Tjqkg a
47'1-15 fhid 13'1--14'23á fcr 50'1--51'64

Ùis u wkÜl•mdjla fkdfmkajd"
uy,a,kag mjd
bis,h s fkdyeÙ nr mefg›fjys h'
7
kÜU ieu l,ays u
/âkl j is‡kÜ we;e hs is;d"
f• foaj,a is;g .;af;a j;a"
tajdfha m%ØM,
isys flf<a j;a ke;'
8
öiem ãœldjg we®• j
iÜrlaI; s j is‡–'
ug jvd ufyaYdlH flfkla ke;á
Ùis l,l orejka keØ •
œfh` ³lg m;a jQ flfkla fy`
jekaoUqjla fy` fkdjkafk–÷hs
;uka ;=< is;+ n“f,`Úh"
fuhg ijka fokak'
9
f• lreKÏ fol u tk•"
orejka keØ •u o
jekaoUqjl •u o
tl ojfia yæisfha u
kÜUg me–fKkafka h'
th je<ela•ug
kÜf˜ hka;% uka;j % ,ska yd
is› ieg udh•j,ska
jevla jkafka ke;'
10
kÜU ³Iaglfuys Úr; •
isg Ùisfjl= kÜU fkdoÙØ hs
is;f= jys h'
kÜf˜ m%Çj yd ±kÜu Úid
kÜU uq<d •"
öug jvd ufyaYdlH flfkla
ke;e÷hs Ùhd.;af;ys h'
11
ta Úid œm;aØ
kÜU msg me–fKkafka h'
th uka;h % Ùka
kj;ajkak fkdyeÙ h'
kÜUg j<lajkak neú kdiaØhla
kÜU msg me–fKkafka h'
kÜU fkdis;+ œrE œkdYhla
yæisfhka kÜU msg jefgkafka h'
12
kÜU ;reK ld,fha isg u
fjfyi uykais ord"
mÜre³mÜyK q Ï l<
kÜf˜ uka;% yd
47'8-9 t<so 18'7-8
881
udh• Ndœ; lrkak'
iuyrœg tajdhska kÜUg
h• jdishla ,efnkÜ we;'
iuyrœg tajdhska kÜf˜ i;=rka
“h .ekaœh yel'
13
bØka klaI;%ldrfh` o
kel;a n,kafk` o
wudjla ojiaj, ¡
Y=N wY=N Ùhkafk` o
bæúhg me–K
kÜUg is³ jkak hk fohska
kÜU .<jd .Ú;a jd·
Tjqkfa .a wjjdo kÜU ,enQ kuq;"a
tajdhska
kÜU fjfyig m;a • we;'
14
T›yq bmke,s fuka jkafk` há
.skka Tjqka ojkafka h'
.sÚ ±,af,a n,fhka ;uka u
.<jd.kak Tjqkg a fkdyeÙ h'
ta .skka jkdys ;msk ms×i
wó=re f.dvla j;a"
<x • isg WKÏiu Ü ,nk ms×i
.skk a la j;a fkdjkafka h'
15
;reK ld,fha isg
kÜU mÜyKq Ï •ug fjfyi .Ú–ka
weiÜre l<
f• ffoj{hkaf.a wjjdoj,ska
kÜUg Ùis jevla is³ fkdf›'
T›yq kÜU w;ayeroud
fjk w;la n,d hkafk` h'
kÜU .<jkak Ùisfjla fkdfjØ'÷÷
wkd.;h wkdjrKh Ùøu
48 cÏ° jxYfhka mej; tk"
bYardfh,a hk ku ork
cdfld’ mÜ;f% hÚ"
fuhg ijka fokak'
kÜU,d i–ºkaf.a kdufhka
æjqrk kuq;"a
tfia lrkafka wjxl isØka j;a"
±ye–l–ka j;a fkdf›'
2
tfia jqj;a"
kÜU,d
Y=oOa kÜjrg whsØ hhs o
 fhidhd 48
fhi 882
öi› n,eØ i–¹fK`÷ hk ku ork ud ±k is‡ Úid h'
9
bYardfh,ajrekaf.a foϼka udf.a kug
irK f.k we;e hs o Ùh–ka fikó m%Yxid lrk ms×i"
mdr†Û lr.kakyq h' udf.a fl`mhg bv fkd ¡
3
i–¹fK` bYardfh,ajrekag th j<,jd
fufia j°rk fial( uu kÜU œkdY fkdflf<–'
ööw;S;fha isg is³ jQ iEu fohla u 10
.sÚ W³kl ú¡ fuka fkdj
ud uqœka kÜU,dg m%ldY flf<–' fY`lh kueØ .skfa kka
ud Ù%hd l< œ.i u tajd is³ œh' uu kÜU fi`æislr ne®fj–'
4 11
hlv fuka ±Š is;la weØ" ud lrk foa ud lrkafka
f,`lv fuka fndre wdfg`mhla weØ ud Wfoid u h'
kÜU,d" udf.a kduh flf,ikakg j;a"
uqrKavq fikóla nj ±k is‡fh–' ug u whsØ" ug muKla ys–"
5
kÜUg is³ jkak hk foa" udf.a f.!rjh
is³ jkak fndfy` l,a Øhd" fjk Ùisfjl=g .kak j;a
mÜrdKfha isg u uu bv fkdfo–'÷÷
uu kÜUg ±ka•–'
ud tfia ±kajfQ ha" i–¹Kka jykafia f;`rd.;a
ökÜU,df.a foaj rEm ihsria rc
12
tajd is³ flf<a h÷ Ùhd o" ööud le|jd.;a
ökÜU,df.a legh• rEm iy bYardfh,a ckfhÚ"
jd;a;= l< ms<u s cdfld’ mq;f% hÚ"
tajd flf<a h÷ Ùhd o ug ijka fokak'
kÜUg Ùhkak neú jk ms×i h' mgka.ekau uu há
6
ud fmr lS ish® foa wjidkh o uu há
±ka is³ • we;' foœ¹fK` uu h'
13
udf.a wkdjeÙ is³ • weØ nj fmdf<df› w;aØjdr•
kÜU ms<.s ; hÜ;= h' udf.a wØka u uu ±uqfj–'
±ka" udf.a ol=KØka wyi œys³jd
uu l,ska kÜUg m%ldY fkdl< msyÛs fj–'
u;= is³ jkak hk ud tajdg w~.eiÝ œg
w®;a foaj,a m%ldY lr–' tajd ud bæúhg me–fKa'
7 14
tajd is³ jkak ud i,iajkafka ±ka h' kÜU,d ish® fokd /ia j
fmr tjekakla is³ fkd • h' ijka fokak'
is³œ× k•" kÜU,d ta .ek ud f;`rd.;a ;eke;a;d
±k is‡hyq hhs ÙhkÜ we;' n“f,`Úhg myr ¡"
8
f• .ek ud Ùhk foa lrk njg
Ùisjla kÜU weiÜf› j;a" kÜU,df.a foœjrekaf.ka
ta .ek ±k.;af;a j;a" Ùisfjla j;a
ta .ek Ùis³ jpkhla wkdjeÙhla lSfj` o@
15
kÜf˜ lfka jel=fKa j;a ke;af;a" Tyqg l;d fldg"
kÜU œYajdi l< fkdyeÙ nj;a" Tyq le|jQ ;ekeka jykafia
Wmka ° isg uu h'
kÜU f¿`ysfhl= j is‡ nj;a Tyqg uófmkajd
48'12 fhid 44'6á t<so 1'17á 22'13
 883
ch w;alr ³kafka uu h' md½lrh ueæka f.k .sh œg
16
±ka ud <óg me–K Tjqkga msmdihla fkd • h'
ud Ùhk foag ijka fokak' t;=udfK` Tjqka Wfoid mÈj;hÙka
uu Ùisjla fkdiójd j;=r .,kak ie,eiaiÝ fial'
uq, isg u m%ldY flf<–" t;=uka mÈj;h œjr l< œg
uq, isg u ue•u iuó j;=r .,d wdfha h'
uu is‡fh–'÷÷ 22
ööwo–Ûjkag iduh wys– f› h÷÷hs
öfoœ i–¹fK` i–¹fK` j°rk fial'
ish n,h ug ¡
ud tjQ fiale÷hs bYardfh,h cd;Ska yg wdf,dalhla
ihsria lSf› h' •f• ´Øl fufyjr
17
kÜU,df.a –³•ldrhdKka o
bYardfh,ajrekaf.a 49 uqy³q nv jeisfhÚ"
udf.a nia wikak'
wE; is‡k ckfhÚ"
iÜœY=oO a ;ekeka jykafia o jk
i–¹fK` ug ijka fokak'
fufia j°rk fial( ud Wmækak;a fmr
öökÜU,df.a hym; ms×i ujqlf= iys is‡h ¡
kÜU,dg W.kajk" i–¹fK` ud f;`rdf.k
hd hÜ;= yú uó kÜU,dg fmkajk" t;=ukaf.a fiajlhd jk ms×i
kÜU,df.a foœ i–¹fK` uu h' ud m;al< fial'
18 2
kÜU,d udf.a wdÇj,g t;=udfK` udf.a jpk
ijka ³kakyq k•" ØhÜKÜ lvqjla fuka l< fial'
udf.a wdYSÈjdo ish wf;a fijKe,af,ys
fkdis£ .,k .óla fia ud wdrlaId l< fial'
kÜU,d lrd .,d tkafka h' t;=udfK` ud uqjy;a l<
uqyfq oa r< m;r fuka B.ila fuka l< fial'
±ye–lu kÜU,d fj; ish fldmÜf› ud iójd ;enQ fial'
me–fKkafka h' 3
t;=udfK` l;d fldg"
19
kÜU,df.a ore mr•mrdj ööbYardfh,a"
je,s weg fuka nyq, jkafk` h' kÜU udf.a fiajlhd h"
Tjqkfa .a ku uelS hkafka j;a" kÜU uóska fikó
ud bæúfhka Tjqka Ùis l,l udf.a uysuh
œkdY jkafka j;a ke;'÷÷ m%ldY lrkÜ we;e÷÷hs
20
Úoyi ,nd" j°< fial'
n“f,`Úfhka msg • hkak' 4
uu l;d lr–ka"
n“f,`Újreka fjØka f’ø hkak' ööuu ÚlrefKa fjfyiÜfK–á
ööi–¹fK` udf.a uq½ YlaØh fh´ kuq;"a
ish fiajl bYardfh,a Ùisjla
uq°.;a fiale÷÷hs w;am;a lr fkd.Ø–÷÷hs
Ùh–ka lSfj–'
mSØ% f>`Id mj;ajd tfia jqj o"
f,dj mÜrd m;=rejkak' udf.a œÚYaphh
21
i–¹Kka jykafia ish fikó i–ºka wf;a weØ nj;a"
48'20 t<so 18'4 48'22 fhid 57'21 49'1 fcr 1'5 49'2 fyfn% 4'12á t<so 1'16
 fhidhd 49
fhi 884
udf.a œmdlh œYajdijka; ta i–¹Kka Úid
foœºka wf;a weØ nj;a kÜUg .re lrkak keós‡kÜ we;á
ug iyØl h' w•m;Ska kÜUg kuækÜ we;'÷÷
5
ud Wmækakg;a fmr ;ukaf.a fikó
wdmiÜ f.fkk ms×i;a" fcrei,f• mqkre;a:dmkh
8
œisr is‡k bYardfh,a ckhd" i–¹fK` fufia j°< fial(
cdfld’f.a jxYh ööiܳiÜ ld,fha ¡
tla /ia lrk ms×i;a uu kÜUg ms<; s r= e ¡"
fiajlfhl= jYfhka .e<•f• ojfia ¡
i–¹fK` kÜUg Wmldr lrkafk–'
ud m;a l< fial' uu kÜU wdrlaIdlr"
i–¹fK` kÜU uóska ish® –ÚiÜka iuó
ug f.!rjh fok fial' .sœiÜula lrkafk–'
t;=udfK` ±kg md½ • weØ kÜf˜ foaYh
udf.a YlaØh jk kej; Wreu lr.kak
fial' uu kÜUg fokafk–'
9
6
t;=udfK` ysrlrejkag"
ug fufia j°< fial( öÚoyia j hkak÷ Ùhd o
ööbØú j is‡k bYardfh,ajreka wºfÈ is‡kakkag"
tk•" öwdf,`lhg tkak÷ Ùhd o
cdfld’ jxYfha ckhd uu Ùhkafk–'
keósÛjd yeu udÈ.hl ¡ u
mÜkre;a:dmkh Ùøug Tjqkg a lEu ,efnhs'
udf.a fiajlhd f,i Tjqka hk ljr udj;l ¡ jqj o
kÜU m;a Ùøu md½ • .sh lº uq³ka msg
iܽmÛ fohla fkdjkÜ we;' Tjqkg a wdydr weØ f›'
10
Tjqkg a idmsmdid fkdjkafka h'
tk•"
.sÚ w›fjka j;a" urel;frka j;a
uq½ f,dj .<jkÜ ms×i
Tjqkg a mSvdjla fkdjkafka h'
ish® cd;Ska yg
ukao"
kÜU wdf,`lhla jkak
Tjqkg a wkÜl•md lrk
uu i,iajkafk–'÷÷
7 ;ekeka jykafia
bYardfh,ajrekaf.a –³•ldrhd o
Tjqkg a uófmkajk fial'
Tjqkfa .a iÜœY=oO
a
æh W,am;a wi,ska
;ekeka jykafia o
Tjqka le|jdf.k hk fial'
jk i–¹fK` 11
uu lº yryd uyd udj;a id°
–ÚiÜka œiska iܽ lrkÜ ,enQ" udf.a fikó .uka lrk ms×i
cd;Ska œiska ms<ls , = a lrkÜ ,enQ" udÈ.hla iÝ°k• lrkafk–'
wdKavl q drhkaf.a fiajlfhl= jQ 12
udf.a fikóf.ka iuyfrla
;eke;a;dg fufia j°< fial( ³r neyer isg me–fKØá
ööbYardfh,ajrekaf.a iuyfrla W;=frka yd
iqœY=oOa foœ i–¹Kka niakdysfrka o
ish fiajlhd jk kÜU iuyfrla iSkj a rekaf.a foaYfhka o
f;`rd.;a nj oÙk rcjreka me–fKØ'÷÷
49'6 fhid 42'6á ¬la 2'32á Ù%hd 13'47á 26'23 49'8 2 fldú 6'2 49'10 t<so 7'16-17

13
i.f,` .S .hd jd·
fmdf<dj mSØ % f› jd·
lº mSØ% fhka mskd fha jd·
ukao"
i–¹fK` ish fikó
ikik fialá
³la œ¢k fikóg
wkÜl•md lrk fial'
14
tfy;a"
fcrei,• jeisfh`"
ööi–¹fK` wm w;ay< fialá
wm u;l keØ l< fiale÷÷hs lS y'
15
i–¹fK` ms<; s r= e fo–ka
fufia j°< fial(
ööujlg yeÙ o"
l=fia ±rE “<s¹ wu;l lrkak@
yeÙ o wEg wef.a u Ùú orejdg
fm• fkdlrkak@
ujl wef.a orejd wu;l l<;a"
uu k•" Ùis°
kÜU wu;l fkdlr–'
16
t•nd fcrei,u" kÜf˜ ku
udf.a w;aj, w,af,ys
fldgd f.k we;'
kÜf˜ mjqre ud bæúfhys
Ú;r u we;'
17
kej; kÜU f.dvkók wh
levQ whg jvd blauÚka
bæ lrØ'
kÜUj œkdY l< wh m,d hØ'
18
fk;a œoyd jg msg n,kak'
fudjqyq ish,af,` u tl;= j
kÜU <óg tØ'
uu ãjudk foœ¹Kkaf.a
kdufhka æjqrd Ùh–(
öukd,shl wef.a wdNrK
m<¢kakdla fuka
kÜf˜ fikó
kÜUg w,xldrhla jkafk` h'÷
19
œkdY lrk ,o kÜf˜ foaYh
kgnqka • md½ • we;;a"
±ka tys mæx„hg me–fKk whg
tys bv uæ jkafka h'
kÜU œkdY lr ±uQ wh
kÜfUka bj;a lrkÜ
,nkafk` h'
885
20
msÛjy,a j is‡ ld,fha ¡
Wmka wh
öf• foaYh wmg ãj;a •ug uæ h'
wmg jdih Ùøug
;j bvlv jqjukd h÷hs
kÜUg h• ojil ¡ ÙhkÜ we;'
21
tœg kÜU kÜUg u
fufia Ùhd .kÜ we;(
öfudjqka ud yg bmfo›f›
ljfrla o@
uu orejka keØ j j| j"
rfgka ms‡jy,a •
Tnfudn .sfh–'
fudjqka weØ lf<a ljfrla o@
uu ;Ú j is‡fh–'
fudjqka wdf› fld;eÚka o@÷÷
22
ufy`;a;u foœ i–¹fK`
ish fikóg
fufia j°rk fial(
ööuu udf.a yia;h
cd;Ska u; Tijd
i,l=KÙka
fikóg ixÇ lrkafk–'
T›yq kÜf˜ mÜ;h% ka
jvdf.k tkafk` h'
kÜf˜ ´jre o Tjqkfa .a lrmsg
f.fkkÜ ,nkafk` h'
23
rcjre
kÜU weرŠ lrk
mshjreka fuka fjØ'
“fi`jre
kÜf˜ Ùú ujqjreka fuka fjØ'
T›yq
uq×ka;,d • kÜUg je|
kÜf˜ mdoj, OQ,s f,j lkafk` h'
tœg
ud i–¹Kka nj
kÜU,d ±k.kakyq h'
ud flfrys œYajdi lrk
whf.a n,dfmdfrd;a;=
lv fkdjkafka h'÷÷
24
n,jka;fhl=f.ka fld,a,h .kak
fkdfyd;a
lDDr;r rfcl=f.ka
ysrlrejka uq°.kak
Ùisfjl=g yeÙ o@
 fh
fhiidhd 49-50 886
25
i–¹fK` ug YlaØh keoa o@
fufia ms<;s r
= e fok fial( Tjqka –¡ug
ööieneœka u n,jka;hdf.a wØka ud ;=< n,h keoa o@
jy,a® uq°.kÜ ,nkafk` h' fuh is;g .kak'
lDDr;r rcÏf.ka udf.a wdÇjÙka
ysrlrefj` uq°.kÜ ,nkafk` h' uqyoq œh<jd hjkak;a"
kÜUg tæújdæl• lrk .x.dj ldka;drhla njg
whg œreoaO j yrjkak;a
kÜf˜ orejka ug yeÙ h'
uq°.kafk–' j;=r keØ Úid tys is‡k uiÜka
26
kÜUg mSvd lrkakkag msmdifhka ueø .| .ikÜ we;'
3
Tjqkfa .a u udxih uu wyi wºre lrkafk–'
lkak i,iajkafk–' th f.`× fræ ye|.;a
u;ameka ” u;a jk fia" fY`l jkafkl= fuka lrkafk–'÷÷
T›yq ;ukaf.a u f,a ”"
u;a jkafk` h' i–¹Kka jy jykkafiaf.a ffi
iajl
jlhdf.a
jlh
tœg lS l r elu
4
ud i–¹Kka jk nj;a" œvdjg m;ajj Q ka
kÜU,d uq° Úoyia lrk YlaØu;a lrk ms×i
;ekeka jykafia nj;a" .=rejrfhl= fuka
bYardfh,ajrekaf.a foœ¹Kka ud Ùj hÜ;= foa .ek
n,j;a nj;a isifÜ jl= fuka
uq½ –Úia jÈ.hd ±k.kÜ we;'÷÷ t;=ukag ijka fok ms×i
ufy`;a;u foœ i–¹fK`
fikó ffk kduó hdu yeu Wohl u

50 i–¹fK` fufia j°rk fial(

ööuu kÜU,df.a uj
w;ayeúfh• k•" 5
ud ;=< Wkka³jla
weØ lrjk fial'
foœ i–ºka udf.a lka my° we;'
ta ælalidofha iyØlh fldfya o@ ud t;=ukag œreoaO j
tfia ke;ak•" ler,s .eiÜf› j;a"
Kh ys–fhl=g t;=ukag msÛmd .sfha j;a ke;'
Kh f.•ula jYfhka 6
ug myr fokakkag
uu kÜU,d mdjd æÚ• o@ uu udf.a msg mEfj–'
ke;' udf.a /jq,a .ia W³rkakkag
kÜU,d mdjd fokÜ ,enqf› uu uqyK q ³kafk–'
kÜU,df.a u wmrdO Úid h' udf.a uqyK q Úka°fjkÜ;"a
kÜU,d w;ayúkÜ ,enqf› fl< .eiSfukÜ;a
kÜU,df.a u jro Úid h' yrjd fkd.Ø–'
2
.<jkak ud wd œg" 7
ufy`;a;u foœ i–¹Kka
Ùisfjl= fkdis‡fha;"a ug Wmldr lrk neœka
ud w~.eiÝ œg uu œhjq,a fkdjkafk–'
Ùisfjl= ms<;
s r
= e kܳkafka;a uu ÚÈNS; f,i uqyK q mdkafk–'
uka o@ ud ,Ðcdjg fkdme–fKk nj oÚ–'
8
Tjqka .<jd .ekSug ukao"
50'6 uf; 26'67á udla 14'65 50'8-9 fr`u 8'33-34
 887
2
foœ¹fK` ud <ó há kÜU,df.a wdæ msh jQ wdn%y• o
t;=udfK` kÜU,d m%i; Q l< idrd o .ek
ud Úf°ia nj is;d n,kak'
fmkajk fial' ud wdn%y• lef|jq œg
ug œreoaO j fp`okd lrkafka Tyqg ore i•m;la fkd • h'
ljfrla o@ tfy;a" uu Tyqg wdYSÈjdo lr
wms fofokd u œÚYaphhg huqá ore mrmÜrla æÚ–'
3
Tyq ug œreoaO j i–¹fK` isfhdkag;a"
fp`okdj bæúm;a lrd jd· tys kgnqkj a ,g;a
9
ufy`;a;u foœ i–¹fK` wkÜl•md lrk fial'
ug Wmldr lrk fial' wef.a jkdka;rh"
öud jerælre h÷hs taoka Whk fuka o
TmamÜ l< yelafla ljfrl=g o@ wef.a ldka;drh
ldjqka ldouk i–ºkaf.a Whk fuka o
mrK jia;h % la fuka lrk fial'
udf.a œreoaOldrfh` mSØ
% h o ikaf;`Ih o ia;Ø = ¡u o
ish® fok u w;=reoyka jkafk` h' .SØld y~ o tys jkafka h'
10 4
Tn w;frka udf.a fikfóÚ"
i–ºka flfrys .re“h weØ wh ug ijka fokak'
t;=ukaf.a fiajlhd Ùhk foag udf.a ckfhÚ"
ijka fokak' ud flfrys lka fhduq lrkak'
;ukag wdf,`lhla keØ j" jHjia:djla ud fjØka
wkaOldrfhys weœæk wh Úl=;a jkafka h'
i–ºka flfrys œYajdih ;nkak( udf.a idOdrKlu
t;=uka flfrys cd;Skg a t<shla jkafka h'
5
n,dfmdfrd;a;j = ;nkak· Tjqka .e<•ug
11 uu blauÚka me–fKkafk–'
.skka la o,ajk"
.sÚ wó=re fud<jk ish,af,Ú" udf.a ch.%yKh wdikak h'
wkÜka œkdY lrkak uu u cd;Ska md,kh lrkafk–'
Wmd fhdok Tn wE; rgj,a
Tf’ u Wmdhj,ska ud tk f;la n,d is‡hs'
œkdY jkakyq h' ud Tjqkg a .e<•u f.k ¡f•
i–ºka wØka u th ie,fikÜ we;' n,dfmdfrd;a;f= jka T›yq is‡Ø'
6
Tn Nhxlr œm;lg kÜU,df.a weia Tijd
m;ajkakyq h' by< wyi foi n,kak'
my< fmdf<dj foi n,kak'
i–ºkaf.a iek
ieki is,s jpk wyi ³u fuka my • hkafka há

51 i–¹fK` fufia j°rk fial(

öö±ye– f,i ãj;afj–ka
i–ºka fidhd hkafkÚ"
fmdf<dj mrK jia;h
ærdm;a jkafka h'
tys is‡k ish® fokd u
% la fuka

kÜU,d fk<d.kÜ ,enqf› mKÏjka fuka œkdY jkafk` h'

l=uk mÈj;hÙka o Ùhd;a" tfy;a" ud f.k fok .e<•u
kÜU,d ydrd .kÜ ,enqf› ioyg u mjØkafka h'
l=uk .,aj<Ùka o Ùhd;a udf.a hÜlØ a hg
is;d n,kak' fl<jrla fkdjkafka h'
 fhidhd 51 888
7
±ye–lu okak" öökÜU,d ikikafka uu h'
ish is;ja , udf.a wKmK;a ueø hk ;K fuka my j hk
Úoka lr weØ ckfhÚ" –ys msg –Úidg
ug ijka fokak' kÜU “h œh hÜ;fa ;a l=ulg o@
13
–ÚiÜka kÜU,dg Úka° lrk œg wyi œys³jd
“h fkdjkak' fmdf<df› w;aØjdru ±uQ
Tjqkfa .a wmydij,g kÜU,df.a uejq•ldrhd
fkdle<fUkak' wu;l l<yq o@
8
ldjka œiska ldouk ,o kÜU,d œkdY Ùøug wruqKÏ lr.;a
jia;h % la fuka o mSvd lrkakkaf.a fl`mh Úid
mKÏjka œiska ldouk ,o kÜU,d oji uq½,af,a u
f,d• frdola fuka o fjjq<kafka l=ug o@
T›yq œkdY jkafk` h' mSvd lrkakkaf.a fl`mfhka
tfy;a" kÜU,dg
udf.a .e<•u ioyg;a" Ùis ydÚhla fkdjkafka h'
14
udf.a ch.%yKh r‡ka msÛjy,a • is‡kafk`
ish® mr•mrdj,g;a blaukg uqokÜ ,nkafk` h'
mjØkafka h'÷÷ Tjqka md;d, f,`lhg
jefgkafka j;a"
foa j msysg b ,a,d w
b, whhe¡u Tjqkg a wdydr ysójkafka j;a
9
i–ºÚ" ms“fokaká ke;'
15
wmg msyg s jkak' uu kÜU,df.a foœ i–¹fK` h'
w;S; mrmÜfÈ iuhhkays fuka uqyoq l<Ud tys r< m;r
wjæ jkak' f>`Id lrkak i,iajkafka
mÜrdKfha ¡ Tn l<dla fuka uu h'
Tf’ n,j;a yia;fhka udf.a ku i› n,eØ i–¹fK` h'
16
wm .<jd.kak' wyi œys³jd"
rdyd’ k• æh rl=id o ulrd o fmdf<df› w;aØjdr• ±uqf›
lE,sj,g lemÜf› uu h'
Tn fkdjk fiala o@ uu isfhdka wu;d"
10
b;d .eUqre uy uqyoq yskoa jd" ökÜU,d udf.a fikó há
–¡u ,;a fikóg tf;r •ug kÜU,dg udf.a b.eka•u æÚ–á
.eUqre uqyfq oa udÈ.hla ie³f›;a udf.a yia;fhka
Tn fkdjk fiala o@ kÜU,d wdrlaId lrkafk–÷hs lS–'÷÷
11
i–ºka œiska uqok ,oafo`
.S Ùh–ka fcrei,f• ³la œ£f• wj idkh
wji
isfhdkg me–fKkafk` h' 17
t•nd fcrei,u
Tjqkfa .a mSØ % h ms “fokak'
ioyg u mjØkafka h' ms“fokak'
T›yq keósg is‡kak'
mSØ
% m%fu`ofhka mskd hkafk` h' i–ºka ish Woyiska
³l o iÜi• Ü ,Eu o kÜU,dg fndkak ³ka
Tjqkfa .ka my j hkafka h' fl`mh kueØ l=i,dfka
12
i–¹fK` fufia j°rk fial' wŠhg u Wrd ”fuka
51'17 t<so 14'10á 16'19
 889
kÜU jefkkak jQfhys h' fcrei,u uq°.ekSu
18
kÜf˜ fikó w;frka"
kÜU weرŠ l<
kÜf˜ u mÜ;h% ka w;frka
52 t•nd isfhdka"
ms“fokak" ms“fokak"
YlaØu;a jkak"
kÜf˜ w; w,a,df.k Y=oOa kÜjr jk fcrei,u"
kÜUg uófmkajkakg Tf’ w,xldr jia;% me<|.kak'
Ùisfjla ke;' –kamiÜ wpÈufÃæ;fhla j;a"
19
kÜU msg wdm°jla folla wmœ;% jQfjla j;a"
me–K we;' f• k.rhg
tk•" md½j yd œkdYh;a" we;=½ fkdjkafka h'
2
id.;h yd hÜoO a h;a h' fcrei,u"
kÜU ikikafka ljfrla o@ Tn OQ,s .idoud keósg is‡kak"
20 jy,shl jQ isfhdka mÜrók"
kÜf˜ mÜ;f% h`
i–ºkaf.a fl`mfhka" Tf’ f., jgd weØ œ,x.=
kÜf˜ foœºkaf.a .,jdoukak'
;rjÛfjka 3 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
–úlS" la,dka; • fufia j°rk fial( öökÜU,d jy,alug
±,l wiÜ jQ f.`fkl= fuka œl=KkÜ ,enqf› uqo,a jkaæhÙka fkdf›á tfia
ish® •:§ ika•j, jeˆ is‡Ø' u kÜU,d uqokÜ ,nkafka;a uqo,a jkaæhÙka
21 fkdf›' 4uq, ¡ kÜU,d –irfha œfoaYS j is‡kak
tneœka u;ameÚka u;a jQ wh fuka
.shyq h' miÜ j wisúhdj Ùis fya;j = la keØ
jefkk j kÜU,dg mSvd flf<a h' 5±ka fuys
³la œ¢k fcrei,• ckfhÚ" n“f,`Úfhys ug l=ula olakg ,ef’ o@ Ùis
fuh wikak' fya;j
= la keØ j udf.a fikó fuys jy,a j
22
kÜU,df.a foœ i–¹fK` is‡Ø' Tjqkfa .a md,lfh` ch y~ kóØá oji
kÜU,d wdrlaId lrk fial' fof›f,a udf.a kduhg wmydi lrØ'
6
t;=udfK` fufia j°rk fial( tneœka" udf.a fikó udf.a kduh ±k.kÜ
ööudf.a Woyiska we;' ta ojfia ¡ l;d lrkafka ud nj;a" ud
kÜU,dg fndkak ³ka foœhka jykafia nj;a Tjqka ±k.kÜ we;'÷÷
udf.a l=i,dk kÜU,d wØka
bj;a lrkafk–' isfhdkag iqn wdrx„
7
–kamiÜ kÜU,d jefkk muKg iÜn wdrx„ f.k tk"
udf.a fl`mh kueØ l=i,dfkka iduh m%ldY lrk"
fkdfndkakyq h' hym; .ek iÜniÜka m< lrk
23 .e<•u .ek f,djg okajk"
ta l=i,dk
kÜU,dg mSvd l< whg öökÜf˜ foœ ;=udfK`
tk•" rcl• lrk fiale÷÷hs
öwm œiska kÜU,d isfhdkg Ùhk"
md.df.k hkÜ ms×i lº uqºkays fmfkk
“u jeˆ is‡kake÷hs Ùh–ka ´;hdf.a mdo
kÜU,df.a msgj,a fldmuK w,xldr jkafka o@
8
mdrla fuka i,ld k.rh uqr lrkakka"
tajd WŠka .sh whg y~ kód tla j .S ÙhkÜ we;'
th fokafk–'÷÷ isfhdkg i–¹Kka jŠk nj

52'1 t<so 21'2"27 52'5 fr`u 2'24 52'7 kdyq• 1'15á fr`u 10'15á tmS 6'15
 fh
fhiidhd 52-53 890
Tjqka isheiska oÙkÜ we;' ±ka T›yq oÚØ'
9
fcrei,f• kgnqk"a Ùis l,l fkdweiÝ fohla
tla j .S .hkaká ±ka T›yq f;are•.ÚØ'
f>`Id lr–ka y~ kókak'

10
i–¹fK` ish fikó
iekiÝ fial' 53 wm ie< l< foa
œYajdi flf<a ljfrla o@
i–¹fK` cd;Ska bæúfha i–ºkaf.a n,h t<sor› • we;af;a
isfhdkg Y=oO a n,h mE fial' ljfrl=g o@
wfma foœºkaf.a .e<•u 2
udf.a fiajlhdfK`
f,df› iSudka;fh` oÙØ' jefvk me<E‡hla fia o
11
hkak"
œh<s “fuka u;= jk
n“f,`Úfhka msg • hkak"
wxl=rhla fia o
wmsúis³ foalg w; fkdmdkak'
fkdkej;S msg • hkak" i–ºka w“hi jevqfKda h'
i–ºkaf.a NdKav t;=ukag rEmj;alula fy`
WiÜ,df.k hk kÜU,d meyem;alula fy` ke;á
msúis³ jkak' uk mskjk fY`Nudklula o ke;á
12 3
yæisfhka msg • hkak –ÚiÜka œiska ms<l
s ,
= a fldg
kÜU,dg is³ fkdf›á tmd lrkÜ ,enQ yá
f’ø m,d hkak kÜU,dg is³ fkdf›á ³l yd jo f›okd ±rE
i–¹fK` kÜU,dg fmrÛ j –Úia flfkla jQ y'
hk fial'
t;=uka ³Û œg
i–¹fK` kÜU,d miÜmiafika
tk fial' –ÚiaiÜ bj; n,d.;ayá
t;=udfK` fkrmkÜ ,enQ y'
³la Wiq,k fiajlhdfK` wms t;=uka .ek
13
n,kak" ie,Ù,a,la fkd±lajfQ juq'
udf.a fiajlhdKkag ch w;a f›' 4
tneœka t;=udKka biܽf›
t;=udfK`" wfma ³l há
Wiia •" W;=• •" ord.;af;a wfma mSvd h'
w;Hq;la DIag fjØ' f•jd o~qj• hhs
14
fmkÜfuka t;=udfK` wmg is;f= Ka h'
fndfy` fia wj,laIK h'
foœ ;=uka ³ka myr hhs
–Úfil=g iudklula ke;'
–Úia rEmh keØ • hk muKg wmg yeó=fKa h'
5
œrEm •fuka tfy;a" t;=uka ;=jd< ,enqf›
th ish,a,kag u wfma wmrdO Úid há
mܳuhla • we;' fmdŠ lrkÜ ,enqf›
15
±ka k•" cd;Syq t;=udKka ±l wfma m› Úid h'
uœ;hg m;a fjØ' t;=uka ,;a o~qj–ka
rcjre œiaufhka œiauhg m;a j wmg idu°kh ,e” we;á
Úy~ j is‡Ø' t;=uka ,enQ myrj,ska
by; ¡ Tjqkg a fkd±kajQ fohla wmg iÜjh ,e” we;'
52'11 2 fldú 6'17 52'15 fr`u 15'21 53'1 fcdy 12'38á fr`u 10'16 53'4 uf; 8'17 53'5 1 fma³ 2'24
 891
6
wms ish,af,` u leue;a; f,i h'
neg½jka fuka uq<d • fufia t;=ukaf.a urKh
;u ;ud is;+ uóg yeø .sfhuq' m› lud lrk mÝcdjla f›'
i–¹fK` wm ish,a,kaf.a m› tneœka t;=fu`
t;=uka msg ;enQ fial' ish mrmÜr ±l"
7
fiajlhdKkag mSvd l< œg ¡È>dhÜ ,en
t;=fu` ãj;a jkakd y'
uqLh kEr is‡h yá t;=uka uóska
Úy;udkS f,i th ±rE y' i–ºkaf.a leue;a;
urkak f.k hk uekœka iM, f›'
neg½ fmd›jl= fia o 11
t;=uka
neg½ fokl ish ³la f›okdf›
f,d• lmkakd bæúfha m%ØM, ±l"
Úy~ j is‡k fia o ;DmaØhg me–fKkÜ we;'
t;=fu` uqLh kEr is‡h y' fndfy` fokdf.a m›
8
n,y;aldrl–ka o ;uka msg .ekSfuka"
hÜlØa œfr`• f,i o t;=uka ³la f›okdfjka
t;=fu` ,;a ±k.ekafuka
f.khkÜ ,enQ yá o–Û lug
ukÜ f,dœka is|oukÜ ,enQ yá Tjqka m;a lrkÜ ,nkÜ we;'
fikóf.a m› Wfoid 12
tneœka uu
urkÜ ,enQ y' t;=ukag W°r;r i•m;a fokafk–'
9 t;=fu` th
f• lreKÏ .ek"
t;=uka Wfoid n,j;=ka iuó fn°.kakd y'
fmkS is‡kafka ljfrla o@ fufia jkafka"
t;=uka"
t;=uka
jrolrejka iuó
Ùis jrola fkdl< kuq;"a
.Kka .kÜ ,en"
Ùis fndrejla fkdlS kuq;"a ish æœ mÜo–ka"
Tjqka fndfy` fokdf.a m› WiÜ,d.Ú–ka
t;=uka –ysoka flf<a m›lrejka i|yd
wo–Ûjka iuó ueoy;a he³• lrk neœÚ'
tl –kS jf<a h'
bYardfh,ajrekag i–ºkaf.a fm%auh
Okj;=ka iuó

10
tl fidfydka “f• h'
tfy;a" t;=uka
54 ööorejka fkd,enQ
j| ia;h
.S .hkak'
s% l jeÚ fcrei,u"

fm<kÜ ,enqf›;a" m%ij f›okdj fkdœkao kÜU

³lg m;a lrkÜ ,enqf›;a .S y~ kód fudr.ikak'
i–¹Kkaf.a ukao"
53'6 1 fma³ 2'25 53'7 t<so 5'6 53'7-8 Ù%hd 8'32-33 53'9 1 fma³ 2'22 53'12 udla 15'28á ¬la 22'37
54'1 .,d 4'27
 fhidhd 54
fhi 892
œjdyl iaØh % f.a orejkag jvd" kÜUg fufia j°rk fial(
7
w;ayúkÜ ,enQ ööuu iaj,am l,lg kÜU w;ayf<–'
.eye×hl jeÚ kÜUg tfy;a uyd ohdkÜl•mdfjka
ore i•m;a fndfy` fjØ÷÷hs kej; kÜU le|jd.kafk–'
8
i–¹fK` j°rk fial' buy;a Woyiska fudfyd;lg
2
öökÜf˜ l+vdru msyg s d weØ ia:dkh udf.a uqyK
q
œYd, lrkak' kÜU flfrka iójd.Ø–'
tys iSud m<,a lrkaká tfy;a"
miÜ fkdniskk a á fkd–fhk iÜ® fm%u a hÙka
,KÏ æla lrf.k uu kÜUg wkÜl•md lrkafk–'÷÷
wen iœ lrkak' kÜf˜ –³•ldrhdKka jk
3 i–¹fK`
ukao"
kÜf˜ iSud fufia j°rk fial(
9
jug;a ol=Kg;a meØø hkÜ we;' ööfk`jdf.a ld,fha weØ jQ
kÜf˜ ore mrmÜr c,.e,au ug isys f›'
cd;Skfa .a foaY ys– lrf.k ta ld,fha weØ jQjdla fuka
md½ • weØ k.r kÜU flfrys
jeishkaf.ka mÜrjkÜ we;' Woyia fkdjk njg;a"
4 kÜUg ;rjÛ fkdlrk njg;a
“h fkdjkaká
kÜU kej; ,Ðcdjg uu æjqre• fokafk–'
10
me–fKkafka ke;' lº my j .sh;a"
fkdle<fUkak" fy,a fi,jqK;a"
kÜU Úka°jg m;a jkafka ke;' kÜUg weØ udf.a Ør fmu
kÜf˜ fhdjqka œfhys ,Ðcdj my fjkafka j;a"
kÜU wu;l lrkafkys h' udf.a .sœiÜu
kÜf˜ jekaoUqlf• Úka°j fi,fjkafka j;a ke;'
;j;a isys fkdlrkafkys h' fufia j°rkafka
5 kÜUg wkÜl•md lrk
kÜf˜ uejq•ldrhdfK`
kÜf˜ iajd– mÜreIhd fuka i–¹Kka jk uu h'÷÷
jk fial'
t;=ukaf.a kduh w®
w®;;a fcrei,u
11
i› n,eØ i–¹fK` h' i–¹fK` fufia j°rk fial(
bYardfh,ajrekaf.a ööwfy` wirK
Y=oO
a ;ekeka jykafia l=KdÛjÙka fuka le<š is‡k
kqf˜ –³•ldrhdfK` h' iekis,,a la keØ
öuq½ fmdf<df› foœ¹fK` h÷hs ;eke;aØhl jeÚ fcrei,u·
t;=ukag ÙhkÜ ,nkafka h' uu kÜf˜ .fvd,a url;j,ska id°"
6 kÜf˜ w;aØjdr• Ú,a ud×lHj,ska
bYardfh,a" kÜU
ish mÜreIhd œiska w;ayúkÜ ,enQ bæ lrkafk–'
12
wØYfhka fY`lhg m;a • is‡k kÜf˜ fld;a r;=legj,ska o
;reK NdÈhdjl jekak' kÜf˜ f°rÛ moaurd.j,ska o
tfy;a" i–¹Kka kÜU jf† weØ ;dmamh ue×laj,ska o
t;=uka fj; kÜU le|jd we;'÷÷ uu ;kkafk–'
13
kÜf˜ foœ¹fK` kÜf˜ orejkag
54'9 W;a 9'8-17 54'11-12 t<so 21'18-21 54'13 fcdy 6'45

iajd—ka jk uu W.kajkafk–'
Tjqkfa .a fi!Nd.Hh
w•l jkafka h'
14
kÜU OÈ–IaGlfuys
msyÛs jkÜ ,nkafkys h'
kÜU mSvdfjka ³re j
“h keØ j is‡kafkys h'
NSØhla kÜUg <x jkafka ke;'
15
Ùis°l kÜUg myr ¡ug
Ùisfjl=g
uu wkÜue;sh fkdfokafk–'
kÜUg œreoaO j igka lrk wh
jefgkafk` h'
16
.sÚ wó=re msU Úhu jevg
wdhÜOhla ;<d.kakd jQ
l•u,alrejd ue›f› uu h'
ta wdhÜOj,ska jkid±—u i|yd
hÜoO
a Nghd ue›f›;a uu h'
17
kÜUg œreoaO j idok
Ùis u wdhÜOhÙka
jevla fkdf›'
kÜUg œreoaO j kók
ish® fp`okd
kÜU ÚIamN % d lrkafkys h'
udf.a fufylrejkaf.a Wreuh
fuh jkafka h'
uu Tjqkg a ch w;alr fo–'÷÷
idmsmdid we;a;ka le|•u
893
fikó iuó .sœiÜ u
ööug ijka ¡"
3
ud fj; tkaká
wjq;a ãjkh ,nd.kaká
°œ;ag ud fm%u a l<dla fuka u
kÜUg;a fm%u a lrk f,ig
ioyg u mjØk .sœiÜula
kÜU iuó lrkafk–'
4
°œ;a"
cd;Skfa .a m%Odksfhl= o
wdÇmØfhl= o flf<–'
udf.a fikóg
Tyq udf.a idlaIls drfhl= lr–'
5
kÜf˜ i–ºka yd foœºka jk"
bYardfh,ajrekaf.a
iÜœY=oO
a ;ekeka jykafia jk ud
kÜU f.!rjhg m;a l< neœka"
kÜU fkdye¢k is‡ cd;Ska le|jd"
kÜU wK l< mu×ka
kÜU fj; œ.iska we¡ tkÜ we;'÷÷
miÜ;e• is;a yrjd .ekSug wdrdOkdj
6
yuq œh yeÙ neœka
i–ºka fidhd hkaká
<ó u is‡h ¡
t;=uka wheækak'
7
³Iaghd ish udÈ.fhka yeø"
wo–Û –Úid ;u is;œ = ,s ³r,d"
i–ºka fj; we¡ tajd·

55 öö msmdid weØ ish,af,Ú"

we, f°< fj; me–fKkaká
t;=uka Tyqg wkÜl•md lrkÜ we;'
foœºka fj; Tyq yeø tajdá
uqo,a keØ ;eke;af;Ú" t;=uka Tyqg fndfy` fia
tkak" wr.kak" j<|kak' lud lrkÜ we;'
8
tkak" –æhÜi yd Ùú .kak" i–¹Kka jk uu fufia mji–'
fkd–f,a u ,nd.kak' ööudf.a is;œ= ,s
2
lEula fkdjk foag kÜf˜ is;œ = ,s fuka fkdf›á
uqo,a f.jkafka l=ug o@ udf.a udÈ.
;DmaØh fkdfok foag kÜf˜ udÈ. fuka fkdf›'
9
fjfyi jkafka uka o@ wyi fmdf<djg jvd
ud yg ijka ¡" ud lS foa lr" fndfy` by<ska weØ fia
fyd| u wdydr j<¹ kÜf˜ udÈ.j,g jvd
fm`IKh • mSØ % jkak'÷÷ udf.a udÈ. Wiia h'
55'1 t<so 21'6á 22'17 55'3 Ù%hd 13'34
 fh
fhiidhd 55-56 894
2
kÜf˜ is;œ
= ,sj,g jvd f• foa lrk" tys Úr; j is‡k"
udf.a is;œ= ,s in;a oji mj;ajk"
fndfy` fia Wiia h'÷÷ th fkdfl,ik"
kmÜr Ùøfuka je<lS is‡k
foœºkaf.a fkdjræk jpkh –Úid" uefrk iÜ® –Úid"
10
ööwyiska jefgk ysu yd Nd.Hjka; h'÷÷
jisk jeiai 3
i–ºka iuó neºK œfoaYl s hd"
kej; yeø fkdf.dia öi–¹fK` ish fikóf.ka
fmdf<dj ireidr lr" ud fjka lrk fiale÷hs
me< kxjd" lr,a yg.kajd fkdÙhd jd·
jmÜrkakdg OdkH o kmÜxilfhla"
–Úidg wdydr o f.k fohs' öuu œh<s .ila jekake÷hs
11
tf,i fkdÙhd jd·
ud uqœka Úlafuk jpk 4
i–¹fK` fufia mjik fial(
ud fj; u ysia j fkdme–K ööudf.a in;a oji rlaId lr"
udf.a woyia iM, lr ud msh% lrk foa f;`rdf.k"
Úhuhka islr = gu udf.a .sœiÜfuys ia:r § j msygs d is‡k
bÛ lrhs'÷÷ kmÜxilfh`
5
udf.a ud,s.df› m%dldrh we;=f<a
jy,al–ka Úlau hdu ´orejkag jvd
12
öökÜU,d mSØ% fhka Wiia kula ,nkafk` h'
n“f,`Úfhka Úlau hkakyq h' th Ùis l,l fkdueflk"
idu°kfhka ioyg u mjØk kula jkafka h'
k.rfhka f.khkÜ 6
i–ºkag fiajh lr"
,nkakyq h' t;=ukag fm%u a lr"
lº fy,a kÜU,d bæúfha t;=ukaf.a
“fhka bmsf<hs' fufylrejka jk ms×i
jkfha ish® .ia fld<ka t;=uka irK .sh"
w;a fmd<ika fohs' in;a oji mj;ajd
13
lÛ .ia fjkÜjg th fkdfl,ik
foaj°r .ia o udf.a .sœiÜu ia:r § j mj;ajk
f.dlÛ fjkqjg œfoaYl s hka o
ur| .ia o yg.Úhs' udf.a Y=oOa lkaog muqKj Ü d"
fuh i–ºkaf.a kug ioyg mjØk udf.a hdƒÆ .Dyfhys
i,l=Kla jkafka h' mSØ
% lrjkafk–'
t;=ukag uelS fkdhk 7
Tjqkfa .a ojk hd. mÝcd yd
isyjs gkhla jkafka h'÷÷ mÜo mÝcd udf.a mÝcdikh msg
ms<.s kÜ ,nkafka h'
ish® cd;Ska g le|•ula ukao"

56 i–¹fK` ish fikóg

fufia j°rk fial'
ööhÜlØ
a h bÛ lr yú foa lrkak'
öudf.a foaj ud,s.dj
ish® cd;Ska yg hdƒÆ .Dyh÷h hs
ÙhkÜ ,nkafka h'
8
uu kÜU,d fkdmud j uqokafk–' msg lrkÜ ,enQ
udf.a œuqlØa h t<sor› jkÜ we;' bYardfh,ajreka tl;= lrk
55'10 2 fldú 9'10 56'7 uf; 21'13á udla 11'17á ¬la 19'46
 895
ufy`;a;u foœ i–¹fK`" ukao"
öTjqka fj; œm; me–fKkak fmr
tl;= • is‡kakka yer T›yq f.khkÜ ,nØ'
2
uu ;j;a wh wjxll–ka ãj;a jk wh
Tjqka fj; tl;= lrkafk–÷hs urKfha ¡ YdkaØhg msœi
j°rk fial'÷÷ œf›l iÜjfhka miÜ fjØ'
3
tfy;a" udhdldúhf.a mÜ;h % ka jk"
bYra dfh
dfh,,jre
ajrek
jrekaf.a uQ,slh k a f .a
hk mdr°úlhkaf.a;"a
œkdYh
9
f›YHdjkaf.a;a
jkfha ish® i;a;j a fhÚ" jxYh jk kÜU,d"
le<Ef› ish® i;a;j a fhÚ" fuys me–fKkak'
tkaká 4
kÜU,d lg whd" æj ælalr"
Tf’ f.d³re ldoukak' ljgl• lrkafka
10
fikóf.a uqrldrhka ish,af,` u ldg œreoaO j o@
wkaO h' kÜU,d ler,sldrlf• orejka o
Ùisjla okafka keØ T›yq jxpÚl jxYhla o fkdjkakyq o@
nqrkak neú f.d½ n,a,ka jeÚ h' 5
wdf,`k .ia w;fÈ;a"
n,a,ka fuka ,e. ys¢–ka ish®u w;= m;r weØ .ia hg;a
ySk oÙØ' kÜU,d l• iefmys fhfokakyq h'
Ú°.kak b;d leueØ h' –‡hdj;ays yd mÈj; œjrhkays
11
T›yq kÜU,d orejka mÝcd lrkakyq h'
Ùisfia;a ;DmaØhg fkdme–fKk 6
kuialdr lrk ms×i
lEor n,a,ka jeÚ h' kÜU,d –‡hdjf;a .,a f.k
T›yq tajdg mdk mÝcd j.=rejd"
f;are•meye³• Ùis;a keØ wdydr mÝcd lrkakyq h'
tfŒre fjØ' kÜU,d f• foaj,a lroa¡
T›yq tÙfkld uu i;=Û jkafk• o@
;u ;udf.a jdish ;ld 7
kÜU,d mÝcd TmamÜ lrkÜ ms×i
ys;u= kdmhg Ù%hd lrØ' Wia lºj,g f.dia
12
T›yq l;d fldg" tys l• iefmys fhfok ms×i
öötkak" hyka ms<fs h< lrkakyq h'
wms –æhÜi ,ndf.k" 8
f°rg;a" W½jiaig;a msÛmiska
iÜrdmdkh kÜU,df.a foaj ms<u
s
W.=rg u tk f;la ” kÜU,d ;nd.kakyq h'
;DmaØhg me–fKuq' kÜU,d ud w;a yer"
fyg oji wog;a jvd kÜU,df.a weº• .,jd"
fyd| ojila jkÜ we;e÷÷hs ÙhØ' l=,hs g ,nd .;a fm•j;a wh iuó
œYd, hykaj,g •
ms<su j ka okdj fy
jk <d ±lSu
fy< l• iefmys fhfokakyq h'

57 OÈ–IaGhd –h hkafka h" 9

kÜU,d iÜj| ¿jH .df.k
tfy;a Ùisfjla fudf,la foœhdg
th is;g fkd.kafka h' kuialdr lrk ms×i
neØu;ayq wNdjhg hØ' hkakyq h'
tfy;a Ùisfjla kuialdr Ùøug
th f;are• fkd.ÚØ' foœjreka fidhd.kak ms×i
 fh
fhiidhd 57-58 896
kÜU,d m×jqvldrhka oi foi" uu Wiia" Y=oO a ia:dkfha
md;d, f,`lhg mjd hjkakyq h' jdih lrk w;r"
10 hgy;a my;a"
wka foœjreka fidhd.ekSug;a
kÜU,d fjfyi jkakyq h' ;e½KÏ “ºKÏ
tfy;a" kÜU,df.a fi•u is;a weØ wh iuó o
w;akdúkakyq h' jdih lr–'
16
kÜU,d kj mKla ,nd.;a neœka ud flfrka
kÜU,d ³Èj, fkdjkakyq hhs ãjk°hl wd;auh
is;kakyq h' Úlafuk neœka"
11
i–¹fK` fufia j°rk fial( ud ãjk yqiu a ujd weØ neœka
öökÜU,d fndre lSf›;a" ud ;j³rg;a
ud iyuq,k s a u wu;l lf<a;a udf.a fikó iuó
ljfrl=g “fhka o@ œjdo lrkafka j;a"
kÜU,d ug “h fkdjkafka iEu l,a u
ud fndfy` l,la Woyia • is‡kafka j;a ke;'
17
ÚYaY’o j is‡ Úid o@ Tjqkfa .a ;Kaydj yd jro Úid
12
kÜU,df.a Th ±ye–lu;a" uu Woyia •–'
kÜU,df.a Ù%hd;a ta Úid udf.a fl`mfhka
uu fy<s lrkafk–' uu Tjqkg a o~qj• fldg"
kÜU,df.a foaj rEmj,ska Tjqka w;ayf<–'
kÜU,dg msyg s la fkdf›' tfy;a" T›yq uqrKavq j"
13
kÜU,d fudr.ik œg ys;u= f;a ãj;a jQ y'
18
kÜU,d /ialr.;a ta foaj rEm Tjqka Ù%hd lr weØ wkaou
kÜU,dg msyg s f› jd· uu 懖'
T›yq iÜ<óg .idf.k hkÜ ,nØ' tfy;a" uu Tjqkg a iÜjh fo–'
yqiua Ùka my j hkafk` h' uu Tjqkg a uófmkajd" msyg s •"
tfy;a" fY`l jkakka
ud flfrys œYajdi lrk wh iskd /,af,ka ikikafk–'
19
foaYh w;a lrf.k" <ó fy` ³r fy` f› jd"
udf.a Y=oO
a lkao ish® fokdg"
Wreu lr.kafk` h'÷÷ öYdkaØ f› jd· Ydka;s f› jd·
uu Tjqkg a iÜjh fo–÷hs
iÜjfi; ¡ug foaj fmdfrdka³j i–¹Kka jk uu Ùh–'
20
14
ööuyd uóla idokaká tfy;a" ³Iagfh` jkdys le<š weØ
udf.a fikóf.a ndOd bj;a fldg" l=KÏ li< fi`°f.k"
udÈ.h my°" iu;,d lr f.dvg fkdkej;S .,d tk"
iÝ°k• lrkake÷÷hs r< m;r weØ uqyoq yd iudk fjØ'
Ùhk y~la wefikafka h'
21
ö³Iaghkag YdkaØhla ke;e÷hs
15
Wiia" W°r" i°ld,sl udf.a foœ¹fK` j°rk fial'÷÷
Y=oO
a kduh ork ienE Wm jdih
Wmj
;ekeka jykafia
fufia j°rk fial(
ööhgy;a my;a wh
mK .kajk ms×i;a"
58 i–¹fK` fufia j°rk fial(
ööfkdkej;S
uy y•ka fudr.id"
;e½KÏ “ºKÏ whf.a is;a fydrKEjla fuka kÜf˜ y~ kód"
ffOÈhj;a lrk ms×i;a udf.a bYardfh,a fikóg o
57'19 tmS 2'17 57'21 fhid 48'22
 897
cdfld’f.a jxYhg o kÜU,d is;kakyq o@
6
Tjqkfa .a jeræ yd m› okajkak' ug msh
% ukdm Wmjdih
2
T›yq fuh f›"
±ye– Ù%hd lrk" ³Iaglf• œ,x.= uq° yer"
foœºkaf.a Úfh`. whÜlØ a fha neº• ,syd yer"
w;akEr is‡k mSŠ;hka Úoyia lr yer"
cdØhla hhs is;df.k" ish® œh.ia “|±—u h'
ojia m;d ud fidhØá 7
id.skfa kka fmf<k wh iuó
udf.a udÈ.hka ±k.kak wdydr fn°.ekSu o
m%ikak fjØá f.af°r keØ wirKhka
idOdrK œÚYaphhka Tf’ f.org le|•u o
udf.ka b,a,Øá weº• keØ wh ³Û œg
foœºka fj; <ód •ug weº• imhd ¡u o
m%ikak fjØ'÷÷ ienE –;=rka uó fkdyer
3
ööi–ºka hÜ;l = • bÛ Ùøu o
i,lkafka ke;ak•" Úhu Wmjdih f›'
wm Wmjdi lrkafka 8
tœg
l=ug o@ wrefK`oh fuka
t;=uka udf.a t<sh W° •"
is;g .kafka ke;ak•" blauÚka
wm jo œ¢kafka l=ug ±÷÷hs kÜU,dg iÜjfi; f.k foaœ'
fikó wiØ' Tf’ ±ye– isúh
i–¹fK` Tn fmrÛfjka o
Tjqkg a fufia j°rk fial(
i–ºkaf.a f;o isúh
öökÜU,d Wmjdifha fh¡ is‡k w;r Tn miÜmi o
kÜU,df.a u iem myiÜj fidh–ka
Tf’ iÜ/Ùhdj i|yd
kÜU,df.a fiajlhkag ysúyer
.uka .kafka h'
lrkakyq h' 9
4 tl,
kÜU,d Wmjdifha fh¡ is‡k w;r"
kÜU,d hdƒÆ lrk œg
œjdohg;a" ;róhg;a"
uu ms<; s r
= e fokafk–'
³Iag myr ¡ug;a fm<fUkakyq h'
ug kÜU,d y~ kók œg
fuf,i fuæk Wmjdi Ùøfuka
kÜU,df.a he³•
öuu fuys h÷hs
ms<;s r= e
i.hg fkdkefóa'
5 fokafk–'
kÜU,d Wmjdi lrk ojfia ¡
kÜU,d wkÜkg a lrk
kÜU,dg u jo f›okd lrf.k
n,y;aldrl• o
mka .ila fuka ysi kudf.k"
f.`× fræ iy w½ w;=rd wkÜka fy<d ±lSu o
ta msg ys|.kakyq h' kmÜre f,i l;d Ùøu o
Wmjdifhka kÜU,d fjØka my lrkakyq k•"
10
kÜU,d id.sÚ we;a;dg wkÜl•md lr"
woyia lrkafka th o@ wirKhka ;DmaØhg
tjeÚ Wmjdi ojila muqKj Ï kakyq k•"
i–ºkag m%ikak hhs kÜf˜ wºr t<sh jkafka há
58'7 uf; 25'35
 fh
fhiidhd 58-59 898
>kdkaOldrh uoaoyk fuka mdm .ek ffp `ok
p`o kd
11
t<sh jkafka h'
uu Ú;r u kÜU,dg uófmkajd"
hym;a fohska ;DmaØhg muqKj Ï d
59 .<jkak neú jk f,i
i–ºkaf.a n,h ³n, • ke;"
kEfik f,i t;=ukaf.a lk
ikSm YlaØh kÜU,dg “ysú • ke;'
f.k fokafk–' 2
kÜU,d
kÜU,d c,fhka idrj;a foœºkaf.ka fjka j is‡kafka
Whkla fuka o kÜU,df.a u wmrdO Úid h'
æh fkdis£ hk W,am;la fuka o kÜU,d wheæk œg
jkakyq h' t;=ukag kEfikafka
12 kÜU,df.a mdm Úid h'
kÜU,df.a fndfy` l,l isg
3
mej; tk kgnqka j ØnqKÏ ;eka kÜU,df.a w;aj,
f.dvkókÜ ,nkafka h' f,a ;ejø we;'
mer× w;aØjdr• msg kÜU,df.a weós,s
f.dvkeós,s wmrdOj,ska Ù½Û • we;á
kej; bæ lrkÜ ,nkafka h' f;d,aj,ska
levq•“º• iE´" kÜU,d fndre Ùhd we;á
jdih ms×i kgnqka æfjka
kej; w®;ajeŠhd l< wh jYfhka kÜU,d kmÜre foa mjid we;'
4
kÜU,d yºkajkÜ ,nkakyq h'÷÷ hÜlØa iy.; kvq Ùhk"
wjxl isØka Widœhg hk
in
in; ;a oji meje
meje; ;a •f•
•f• m%ØM, flfkla ke;'
13
i–¹fK` fufia j°rk fial( T›yq ÚrÈ:l me–×,s
öökÜU,d in;a oji œYajdi fldg
Y=oOa f,i mj;ajd" fndre Ùhkafk` h'
ta ojfia ¡ kmÜr ms<i s |
s f.k
kÜUf.a leue;a; fkdlr" whÜlØa h “ys lrkafk` h'
i–ºkaf.a in; msh % jk fmdf<dx “cÏ rÙk fia"
5
ul=½ ±,a œhk fia
f.!rjÓh ojila hhs
Wmdhhka fhdokafk` h'
Ùhkakyq k•"
fmdf<dx “cÏ wkÜNj lrkafk`
ta ojfia ¡ .uka “uka fkdf.dia"
kiskfa k` h'
.kÜfokÜ fkdlr"
“cÏjla “¢k œg
w,a,dm i,a,dm fkdf°vd
thska ;j;a fmd<fóla Úlau ths'
ta ojig f.!rj lrkakyq k•" 6
14 tfy;a" ta Wmdhhka weº• i|yd
ug fiajh Ùøfuka weØ jk
ul=½ ±,a œhd.ekSula fuka
mSØ
% h kÜU,d N=lØa œ¢kakyq h' ÚIaM, h'
f,dfjys Wiia u f.!rjh kÜU,df.a jev wmrdO jev h'
kÜU,dg w;a lr fokafk–' kÜU,df.a w;aj,ska Ú;r
kÜU,df.a msh jQ cdfld’g n,y;aldrl• lrkakyq h'
Wreuhla jYfhka ³ka foaYh 7
kmÜrel• Ùøug
kÜU,d N=lØa œ¢kakyq h' kÜU,d hÜyi q ½
Ü jkakyq h'
fufia j°rkafka Úf°ia whf.a f,a je.søug
i–ºka jk uu h'÷÷ blauka jkakyq h'
59'7-8 fr`u 3'15-17
 899
kÜU,df.a is;œ
= ,s mdm;r is;œ
= ,s h' wfma jpk fndre h'
14
kÜU,d hk hk ;ek hÜlØ
a h neyer fldg we;á
kdiaØh yd œkdYh weØ f›' ±ye–lu ³úka ³re • we;'
8
idu udÈ.h kÜU,d fkdokakyq h' i;Hh m%ios O a ;ekaj, jeˆ
kÜU,df.a udÈ.fha hÜlØa h ke;' “£ we;'
kÜU,d weo udj;a id°f.k we;' we;a;g ;ekla ke;'
15
tys .uka .;a Ùisfjla ienElu olakg ke;á
iduh fkdoÚØ' kmÜr fy<d oÙk ;eke;a;d
fidr uq<g f.d³rla f›'
fikóf
fikóf. .a mdf m`ƒ
mdfm pdrKh
`ƒp i–¹fK` f• foa ±l"
9
fikó fufia Ùh;s( hÜlØa h kqjQ neœka
ööhÜlØa h;a ±ye–lu;a wm%ikak jQ fial'÷÷
wfmka ³re j Øfnkafka uka± hs
wms oÚuq' i–º
i–ºkkaf.a msysg
16
wm t<sh fidhk kuq;"a mSŠ;hkag Wmldr Ùøug
we;af;a wkaOldrh há Ùisfjl= keØ nj ±l
¡maØh fidhk kuq;"a t;=udfK` mܳu jQ fial'
wm hkafka l½jfrys h' tneœka
10
wkaOhka fuka t;=udfK` Tjqka .e<•ug;a"
wms “;aØ w; m; .d–ka Tjqkg a ch w;am;a lr ¡ug;a
uó fidhuq' ish n,h fufyhjk fial'
br uq³ka f›,df› 17
t;=udfK`"
wms wºfÈ fuka meÙ<S" hÜlØ a h ikakdyhla fuka o
ãj;=ka ueo ch.%yKh hÜoO a f;dmamh
s fuka o
u<jqka fuka is‡uq' m<¢k fial'
11
wms ish,af,` u m<s.ekSu kueØ jia;f% hka o
j,iÜka fuka f.drjuqá Woyi kueØ i½fjka o
fldfnhshka fuka fl¢ú .duq' ierfik fial'
wm hÜlØ a h fi›j;a th olakg ke;á 18
t;=udfK` Tjqkfa .a Ù%hd wkÜj
.e<•u .ek n,d is‡h;a o~qj• lrk fial'
th wfmka wE;a j Øf’' œfr`Olrejkag Woyi o
12
i–ºÚ" Tng œreoaO j i;=rkag œmdl o
wfma wmrdO fndfy` há muqKj Ï k fial'
wfma wmrdO wmg œreoaO j uqy³q nv jikakkag;a
idlaIs fohs' tfia u lrk fial'
19
tajd wm iuó h" tœg
wfma m› wms oÚuq' kef.kysr isg niakdysr olajd
13
wms Tng œreoaO j ler,s .id" ish® fok
Tn m%ØlafIam lr t;=ukaf.a kug;a
wfma foœºkaf.a udÈ.fhka “h jkafk` h'
yeø .sfhuq' t;=ukaf.a
wms wkÜkg a mSvd lr f;acd,xldrh
Tng œreoaO j ler,s .eiSu'q oÙkafk` há
wfma is;œ = ,s jxl há t;=udfK`

59'16 fhid 63'5 59'17 tmS 6'14"17á 1 f;i 5'8

 fh
fhiidhd 59-60 900
;o iÜ<óla fuka keóS mskd hkafka h'
f›.fhka .,d hk ukao"
æh mdrla fuka jŠk fial' uqy³q uóska f.fkk hibiÜre
20 Tn fj; .,d tkafka h'
i–¹fK`
fikóg fufia j°rk fial( cd;Skfa .a jia;j =
öömdmfhka yefrk Tn fj; me–fKkafka h'
6
cdfld’f.a jxYfha TÛjka iuQyhÙka hÜ;a ;j,•
ish® fokd .<jkak;a" –æhka yd tamd foaYj,ska
fcrei,f• is‡k kÜU fj; frdla fjhs'
kÜU,d wdrlaId lrkak;a Tjqka fInd foaYfhka
uu tkafk–' rka o iÜj| ¿jH o
21 kÜU,d iuó uu .sœiÜula lrkafk–' /f.k wjq;"a
th fufia h' kÜU,d flfrys mjrd weØ udf.a i–ºkaf.a m%Yxidj m%ldY lrkq we;'
wd;audkÜNdjh o kÜU,df.a uqfjys ;nk ,o 7
fla°È yd fkndfhd;ays
udf.a jpk o kÜU,df.a uqLfhka j;a" ish® t½ neg½ m†‡
kÜU,df.a orejkaf.a uqLfhka j;a" Tjqkfa .a mÝcd lrkÜ i|yd
orejkaf.a uqLfhka j;a fu;eka isg i°ld,hg kÜU fj; f.fkkÜ ,nØá
u my fkdjkafka h'÷÷ Wka i–ºkaf.a mÝcdikh msg
fcrei,f• kf kfjj`oh TmamÜ lrkÜ ,nØ'
i–¹fK`
60 fcrei,u"
keós‡kak" nenf<kak'
Tf’ wdf,`lh ±ka W° • we;' 8
ish f;acdkaœ; foaj ud,s.dj
w,xldrj;a lrk fial'
j,dl=½ .idf.k hkakdla fuka o
i–ºkaf.a f;acd,xldrh
mfrœhka Wkaf.a l+vj q ,g
Tn flfrys nenf<a'
2 b.sf,kakdla fuka o
fmdf<dj wºfrka o
f›.fhka .uka lrkafka
cd;Ska .kּfrka o
fudkjd o@
jikÜ ,nk kuq;"a 9
uqy³q nv jikafk`
i–¹fK` Tn u; nn<k fial'
udf.a me–Óu n,d is‡Ø'
t;=ukaf.a f;acd,xldrh
ke› ;ÈIsIy a s isg me–fKkÜ we;'
Tn flfrys æia jkafka h'
3 ³r isg kÜf˜ mÜ;h % ka o
cd;Ska Tf’ wdf,`lh fj;g;a" Tjqka iuó rka ú¡ o
rcjreka W° jk ta ke› f.fkkÜ we;'
Tf’ ¡maØh foig;a kÜf˜ foœ i–ºkag tk•"
me–fKkÜ we;' bYardfh,ajrekaf.a
4
Tf’ weia Tijd wjg n,kaká iÜœY=oO
a ;ekeka jykafiag
T›yq ish,af,` /ia j .re lrk ms×i
Tn fj; tØ' ta ke› me–fKhs'
Tf’ mÜ;h % ka ³r isg ukao"
me–fKkÜ we;' t;=udKka
Tf’ ´jre Wl=f,a fydjdf.k kÜU uysuhg
f.fkkÜ ,nØ' m;a lr Øfnk neœÚ'
5 10
fuh ±l Tn mSØ % jkakyq h' i–¹fK` fcrei,ug
Tf’ is; mSØ% m%fu`ofhka fufia j°rk fial(
59'20 fr`u 11'26
 901
ööœfoaYy
S q kÜf˜ mjqre iajd—ka jk uu
f.dvkókafk` h' kÜf˜ .e<jq•ldrhdKka nj;a"
Tjqkfa .a rcjre o bYardfh,ajrekaf.a
kÜUg fiajh lrkafk` h' n,jka;hdKka
11
cd;Skfa .a i•m;a kÜf˜ –³•ldrhdKka nj;a
Tjqkfa .a rcjreka kÜU ±k.kÜ we;'
17
fmrÛ fldgf.k uu f,`lv fjkÜjg r;arka o
kÜU fj; f.fkk ms×i hlv fjkÜjg ú¡ o
kÜf˜ f°rÛ ? °j,a folays ,S fjkÜjg f,`lv o
fkdjid" Ú;r u .,a fjkÜjg hlv o
wer ;nkÜ ,ef’' f.fkkafk–'
12
Tn jykafiag fiajh fkdlrk kÜf˜ kdhlhka œiska
cd;Ska o rdcHh o hÜlØa fhka yd idufhka
jekfikafka h' kÜU md,kh lrkÜ ,e”ug
tfia u uu i,iajkafk–'
18
ta cd;Syq iyuq,ks au kÜf˜ foaY iSud ;=<
œkdY jkafk` h' n,y;aldrlu o kdiaØh yd
13
udf.a Y=oOa ia:dkh œkdYh o .ek
w,xldr Ùøug;a" ;j;a wikak fkd,efnkafka h'
ud jevjik Y=oO a ukaærh kÜf˜ mjqrej,g ö.e<•u÷ Ùhd o
f;acjka; Ùøug;a" kÜf˜ f°rÛj,g öm%Yxidj÷ Ùhd o
f,nfkdkays wkÈ> foaj°r .ia o kÜU Ùhkafkys h'
19
y,a .ia o –kamiÜ"
kÜU fj; f.fkkÜ we;' oj,a ldf,a ysre
14
kÜUg mSvd l< whf.a mÜ;h % ka ;j;a Tf’ t<sh fkdjkafka há
o×ka jeˆ kÜU fj; ? ldf,a i|" t<sh fokak
me–fKkÜ we;' Tn flfÈ fkdnn<kafka há
kÜU fy<d ±lal ish,a,ka o i–¹fK`
kÜf˜ mduq, je| jefgkÜ we;' Tf’ i°;k wdf,`lh jk fial'
Tjqka kÜUg" Tf’ foœ¹fK`
öi–ºkaf.a k.rh÷ Ùhd;a" Tf’ f;acd,xldrh jk fial'
öisfhdka k• bYardfh,ajrekaf.a 20
Tf’ ysre ;j;a
iÜœY=oOa ;ekeka jykafiaf.a nei hkafka ke;á
kÜjr h÷ Ùhd;a ÙhkÜ we;' Tf’ i|
15
tmd lrk ,o" nei hkafka;a ke;'
oaf›Ihg Ndckh jQ" md½ jQ" i–¹fK`
kÜjrla jQ kuq;"a Tf’ i°;k t<sh jk fial'
uu kÜU W;=•" w,xldr" Tf’ je,mSf• ojia
ioyg u mSØ % h weØ fl<jr jkafka h'
ia:dkhla lrkafk–' 21
Tf’ fikó ish,af,` u
16
uqj fokl wef.a Ùú orejdg ±ye– j" ioyg u
Ùú fmdjd /l n,kakdla fuka foaYh Wreu lr.kafk` há
cd;Syq o rcjre o T›yq ud œiska me< lrk ,o
kÜU /l n,d.ÚØ' udf.a me<E‡hla yd iudk há
60'11 t<so 21'25-26 60'14 t<so 3'9 60'19 t<so 21'23á 22'5
 fh
fhiidhd 60-61 902
udf.a uysuh m%ldY lrk ms×i kgnqka j md½ j ØnqK k.r
ud œiska ujk ,oafo` fjØ' m%ØixialrKh lrØ'
22 5
l=vd ;eke;a;d jxYhla o œfoaYls hka
iܽ ;eke;a;d n,j;a cdØhla o kÜU,df.a neg½ /<j,a
jkafka h' fm`IKh lrkÜ we;'
Úhu ld,h me–× œg T›yq kÜU,df.a f.dœfh` o
fuh blauÚka is³ •ug –æ j;= jjkafk` o jkafk` h'
6
uu i,iajkafk–' tfy;a kÜU,d"
uu i–º fj–'÷÷ öi–ºkaf.a mÝclfh` h÷hs
ÙhkÜ ,nkakyq h'
.e<•f• Y=N wdrx„h –ÚiÜka kÜU,dg"

61 ufy`;a;u foœ i–ºkaf.a

wd;audkÜNdjh
ud flfrys msygs d we;'
öwfma foaj fiajlfh` h÷hs
ÙhkÜ we;'
kÜU,d cd;Skfa .a i•m;a N=lØ a œ|"
æ<sºkag iÜn wiak foiSug o Tjqkfa .a jia;= ys– lr.kÜ we;'
7
“ºKÏ is;a we;a;kag kÜU,df.a ,Ðcdj fjkÜjg
iÜj fi; ¡ug o kÜU,d fo.=Khla
jy®kag –¡u °kh lrkak o f.!rjh ,nkakyq h'
isrlrejkag Úoyi okajkak o Úka°j fjkÜjg
t;=udfK` ud wdf,am l< fial' ,e” weØ fldgi .ek
2
i–ºkaf.a lreKdf› oji" mSØ% jkakyq h'
i;=rkag o~qj• ¡f• oji kÜU,df.a foaYfhys
m< lrk ms×i o kÜU,d fomx.=jla
je,fmk ish,a,ka N=lØ a œ¢kakyq h'
ikik ms×i o kÜU,dg
t;=ud ud wdf,am l< fial' i° mSØ % h ys– jkafka h'
3 8
isfhdkays ³la jk iEu fokdg i–¹fK` fufia j°rk fial(
w½ fjkÜjg u,aud,d o ööuu hÜlØ a hg msh
% lr–á
³la lº½ fjkÜjg wo–Ûlug;a" fld,a,lEug;a
mSØ
% h kueØ ff;,h o oaf›I lr–'
l,Ùø is‡kakkag tneœka uu wjxl f,i
meiiÜ• kueØ jia;h % o Tjqkg a œmdl fo–'
m%°kh lrk ms×i i°ld, .sœiÜula o
t;=udfK` ud wdf,am l< fial' Tjqka iuó lr.kafk–'
9
Tjqkfa .a ±ye–;dj Tjqkfa .a jxYh
i–ºka fr`mKh l< cd;Ska w;fÈ o
Ùysú .ia fuka ia:r § hhs Tjqkfa .a mr•mrdj
ÙhkÜ ,ef’' ckhka w;r o
thska t;=ukag u m%ios O
a jkafka h'
uysuh ys– jkafka h' Tjqka ye¢k.kak ish,af,`
4 Tjqka i–ºkaf.a
T›yq mer× kgnqka f.dvkóØá
keØ kdiaØ jQ ;eka wdisú ,;a fikó nj
w®;ajeŠhd lrØá ±k.kafk` h'÷÷
10
mr•mrd .Kkdjla ;=< uu i–ºka flfrys
61'1 uf; 11'5á ¬la 7'22 61'1-2 ¬la 4'18-19 61'2 uf; 5'4 61'10 t<so 21'2
 903
fndfy` mSØ% jkafk–á öudf.a mSØ
% h÷ hk wre; weØ
udf.a foœºka flfrys öfymaYn s d÷
uu mSØ% fhka mskd hkafk–' kÜf˜ w®;a ku jkafka h'
ukd,fhl= i–¹Kka kÜU flfrys
u,a ud,djla oud.kakdla fuka o m%ikak neœka"
ukd,sh kÜf˜ foaYh ömSØ % lrk .Sh÷
wef.a wdNrK hk wre; weØ öfnhÜ,d÷ Ùhd
me<|.kakdla fuka o ÙhkÜ ,nkafka h'
t;=udfK` .e<•u kueØ jia;h % t;=udfK` kÜf˜ foaYh
ug m<|jk fial' irK fldg .kak fial'
5
OÈ–IaGlu kueØ i½j ;reKfhl=
ug y|jk fial' lkHdjl irK fldg .kak fia
11 kÜf˜ mÜ;f% h`
fmdf<dj w®;a me<E‡
Wmojkakdla fuka o kÜU irK fldg .kafk` h'
Whk tys jmÜ< foa ukd,hd ukd,sh flfrys
,sh,jkakdla fuka o mSØ
% jkakdla fuka
ufy`;a;u i–ºka jk foœ¹fK` kÜf˜ foœ¹fK`
OÈ–IaGlu yd m%Yxidj kÜU .ek mSØ % m%fu`o jk fial'
6
ish® cd;Ska bæúfhys t•nd fcrei,u·
yg .kajk fial' kÜf˜ mjqre msg
uu uqrlrejka isfg›fj–'
fcrei,u Wfoid he³u la
he³ul T›yq ? j;a" °j,a j;a Ùisfia;a

62 uu isfhdka Wfoid;a"
fcrei,u Wfoid;a
ksy~ j fkdis‡kafk–'
ÚYaY’o fkdjkafk` h'
i–ºka wheæk Tn
œf›l fkd.kak'
7
tys ±ye– nj ¡mlhla fuka o t;=uka
tys .e<•u weœf,k mykla fuka o fcrei,u m%ØixialrKh fldg
nenf<k f;la th uq½ f,dfjys
ÚYaY’o j fkdis‡kafk–' jÈKkdjg ,la jk
2
t•nd fcrei,u· k.rhla jk ;=re
cd;Ska kÜf˜ ±ye– nj;a" T›yq
ish® rcjreka t;=ukag œf›lhla fkdfoØ'
kÜf˜ f;aci;a oÙkÜ we;'
i–ºkaf.a u uqLfhka foœh
foœhkka jyjykka fia f.a m%ldYkh
8
mejfik w®;a kula i–¹fK`"
kÜUg fokÜ ,nkafka h' iÜr; ;nd"
3
kÜU i–ºkaf.a wf;ys ndyq n,h fufyhjd"
w,xldr TÛkakla o fmdfrdka³jla fo–ka"
kÜf˜ foœºkaf.a wf;ys ööieneœka kÜf˜ OdkH
rdc lsøghla o fuka jkafkys h' kÜf˜ i;=rkag lEu ms×i
4
kÜU" uu ;j;a fkdfokafk–'
öw;ayúk ,oa°÷ Ùhd o kÜU oyŠh uykaifs hka
kÜf˜ foaYh ,nd.;a –æhÜi
öw;ayúk ,o NdÈhdjl÷ Ùhd o œfoaYy
S q fkd,nkafk` h'
9
;j;a fkdÙhkÜ ,nkafka h' OdkH tl;= l< kÜU,d
 fh
fhiidhd 62-63 904
tajd j<¹ i–ºkag Tf’ jia;%
m%Yxid lrkakyq h' –æ mefia –æ md.kafkl=f.a
–æhÜi /ia l< kÜU,d weº• fuka Øfnkafka
udf.a ud,s.df› u½j, ¡ l=ula Úid o@
tajd mdkh lrkakyq h÷÷hs 3
i–¹fK` fufia
j°< fial' ms<;s r
= e fok fial(
10
fcrei,• ckfhÚ" ööuu –æ hka;h % l –æ m, fuka
msg • hkaká cd;Ska ;Úhu mE.=fj–'
f°rÛj,ska msg • f.dia udf.a Wo›jg fikóf.ka
wdmiÜ tk fikóg Ùisfjla fkdis‡fha h'
udÈ.hla ms<fs h< lrkak' tfuka udf.a Woyiska
uyd udj;a bælrkaká Tjqka mE.=fj–'
.,a bj;a lrkak' udf.a fl`mfhka
ckhkag Tjqka fmdŠ flf<–'
Oc ixfla;h Tijkak' Tjqkfa .a re•rh
11
i–ºka fmdf<df› iSud olajd udf.a weº•j, biS Øf’á
fufia m%ldY lr we;( thska udf.a ish® weº•
ööwkak" kÜf˜ .e<jq•ldrhdfK`" le<e,a • we;'
t;=udfK` œmdl fok fial' 4
udf.a fikó .<jd.; hÜ;= ld,h
ækd.;a ¡ukdj f.fkk fiale hs me–K weØ nj;a"
fcrei,• jeishkag Tjqkfa .a i;=rkag o~qj• æh hÜ;=
m%ldY lrkak'÷÷ oji me–K weØ nj;a
12
T›yq uu is;g .Ø–'
öY=oO
a fikó÷ Ùhd;a" 5
ud ne¬ l, ug Wo› jkak
öi–ºkaf.a uq°.;a ck;dj÷ Ùhd;a Ùisfjl= fkdis‡ nj ³Û œg
ÙhkÜ ,nkafk` h' uu mܳu •–'
öfoœºkaf.a tfy;a"
f;`rd.;a k.rh÷ udf.a fl`mfhka
Ùhd;a ÙhkÜ ,nkafka h' uu f›.j;a j
udf.a u YlaØfhka
i–¹K
i–¹Kk ka jy
jyk kafiaf.a ch.%yKh ch w;alr .Ø–'

63 taf°•ys isg
r;= f,a meyeØ weº• we|"
w,xldr jia;j % ,ska ieriS"
6
udf.a Woyiska
cd;Ska md.doud"
udf.a fl`mfhka
uyd n,i•mkak j .uka lr–ka Tjqka u;a lrjd"
fndYardfjka tk Tjqkfa .a re•rh
f• ;eke;a;d ljfrla o@ “u je.sfr›fj–'÷÷
ta jkdys"
ch.%yKh m%ldY lrk ms×i miÜ.sh lreKdj
lreKdjk ka isys Ùøu
.e<•u f.k fokak 7
i–ºkaf.a ia:r
§ fm%u
a h .ek o
n,j;a jk i–¹fK` h' t;=udKka wmg lr weØ
2
Tf’ weº• r;= j Øfnkafka ish,a, .ek o
l=ula Úid o@ t;=udKkaf.a ohdkÜl•mdj;a"
62'11 fhid 40'10á t<so 22'12 63'1-6 fhid 34'5-17á fcr 49'7-22á tiÙ 25'12-14á 35'1-15á
wdfud 1'11-12á Tnæ 1-14á u,dÙ 1'2-5 63'3 t<so 14'20á 19'13"15 63'5 fhid 59'16
 905
iSud rys; ohdj;a wkÜj n,j;a foa l<"
13
bYardfh,a fikóg ³ka ldka;drfha hk wYajhka fuka
ish® wdisú .ek o isys fldg fkdmeÙf<k ye‡hg
uu t;=uka mii–' Tjqka .eUqr ueæka f.k .sh
8
öT›yq ;ekeka jykafia fldfya o@
14
udf.a fikó h" .j /<
T›yq –‡hdj;g niskk a dla fuka
jxpd fkdlrØ÷hs i–ºkaf.a wd;audkÜNdj
i–¹fK` j°< fial' Tjqka œY%duhg f.k .sfha h'
ta Úid t;=udfK` Tng f;oj;a kula
Tjqkfa .a ækd.kak ms×i
.e<jq•ldrhdfK` jQ fial' i–¹fK`
9 Tf’ fikó le|jdf.k .sh fial'
Tjqkfa .a ish® ³la lrorj, ¡
³la jQ fial'
lre
lreK Kdj iy Wm Wmlldrh i|
i|y yd
Tjqka .ef<›f›
whe¡ula
foaj ´;fhl= fkdj 15
i–¹fK` u h' i–ºÚ"
t;=udfK` iajlSh fm%u a fhka iajÈ.fha isg weia fhdud"
yd ohdfjka Tf’ Y=oO a f;acdkaœ; Njkfha isg
Tjqka uq°.;a fial' ne®j uekj'
miÜ.h s ld,fha ¡ wm flfÈ ie,Ù,a, fldhs o@
fkdlvjd Tjqka keósÛjd" Tf’ n,h fldys o@
t;=udfK` wdrlaId l< fial' Tf’ fmau% h;a" wkÜl•mdj;a
10
tfy;a" T›yq ler,s .id" wfmka bj;a fkdl< uekj'
16
Wka jykafiaf.a Y=oO a d;auhg Tn wfma mshdfK` há
³la ³kafk` h' wdn%y• wm fkdokak kuq;"a
ta Úid" bYardfh,a
t;=udfK` Tjqkg a i;=re • wm kdºkk kuq;"a
Tjqkg a œreoaO j i–¹fKÚ"
igka l< fial' Tn wfma mshdfK` h"
11 wfma –³•ldrhdfK` h'
tfy;a" T›yq
i–ºkaf.a fiajl th w;S;fha isg Tf’ kduh f›'
17
fu`fiia is‡ w;S; ld,h isys lr i–ºÚ"
fufia m%Yk a l<y' Tf’ udÈ.j,ska
t;=ukaf.a fikóf.a kdhlhka wm uq<dj hkak;a"
uqyfq oka .<jd.;a Tn flfrys “h fkdjk fia
i–¹fK` ±ka fldfya o@ wfma is;a ±Š jkak;a
;ukaf.a yúkafka l=ula Úid o@
Y=oOa wd;audkÜNdjh Tyqg ³ka Tf’ fiajlhka Úid;a"
;ekeka jykafia fldfya o@ Tf’ Wreuhg whsØ f.`;% Úid;a
12
i°ld, lSÈØh wm fj; yeø tkÜ uekj'
18
;ukag ,nd.kak ms×i ‡l l,lg Tn jykafiaf.a
iajlSh n,h fufyhjd Y=oOa fikó
fu`fiia ,jd Y=oO
a ia:dkh w;alr .;ay'
63'12 Úlau 14'21
 fh
fhiidhd 63-64 906
tfy;a wfma i;=fr` wfma ish® ±ye– Ù%hd
th md.d ±uQy' Ù½Û jia;% jeÚ h'
19
wms Tn œiska Ùis l,l wms ish,af,` u
md,kh fkdlrk ,oaojqka fuka o .yl fld<hla fuka
Tf’ kduh fkdork ,o wh fuka o
• is‡fhuq' mr • hkafkuq'
wm lrk wmrdO Úid

64 Tn wyi m<df.k
fkdniskfa ka uka o@
7
iÜ<óÙka fuka
wm .idf.k hhs'
Tng hdƒÆ lrk Ùisfjla ke;'
tœg lº Tn ;=udKka ±l
“fhka l•md jkÜ we;' Tf’ msyg s fidhk Ùisfjla ke;á
2 ukao"
,e› .skka
le<Ej o,ajkakdla fuka o Tf’ j; iójdf.k
.skka wfma m› Úid
j;=r W;=rjkakdla fuka o wmg wmrdOhkag f.d³re •ug
Tn bæúfhys Tn bv yer we;'
cd;Ska l•md jk ms×i 8
tfy;a i–ºÚ"
Tf’ n,h i;=rkag Tn wfma mshdfK` h'
fmkajkÜ uekj' wms ue‡ há
3
wm n,dfmdfrd;a;= fkdjQ Tn wfma l=U,aldrhdfK` h'
Nhdkl foa Tn wm ÚÈudKh l< fial'
tla l,l Tn l< œg 9
i–ºÚ"
lº Tn bæúfha
wm flfÈ w•l f,i
“fhka l•md jqfKa h'
4
;uka flfrys œYajdih ;nk Woyia kÜjj q uekj'
wh Wfoid wfma wmrdO ioyg u
fujeÚ Ù%hd lrk wu;l l< uekj'
foœ flfkl= .ek wfka ne®j uekj·
lÚka wid f;are•.;a" wms ish,af,` u Tf’ fikó h'
weiska ³Û flfkla 10
Tf’ Y=oO a k.rh
Ùis l,l fkdis‡fha h' md½lrhla fuka • we;'
5
±ye– Ù%hdjka msh% lrk" fcrei,u
Tf’ udÈ.h fufkys lrk whg md½ kgnqka k.rhla • we;'
Tn uófmkajk fialá 11
wfma uq;k = –
a ;a;ka
wm m› l< œg Tng meiiÜ• meje;ajQ
Tn wm iuó fl`m • is‡ fialá ia:dkh jk
Tn fl`m jQ neœka wfma w,xldr foaj ud,s.dj
wms mÜrdKfha isg .sÚn;a • we;'
mdmfhys we,S .e,S is‡fhuq' ish® iÜkoa r ;eka
wmg .e<•u ,ef’ o@ kgnqka • we;'
6 12
wms ish,af,` u wmœ;% j is‡fhuqá i–ºÚ"
64'4 1 fldú 2'9
 907
f• .ek Tn l•md jkafka keoa o@ whÜ;l
= •j,g
Tn ÚYaY’o j isg uu m%Øœmdl fokafk–'
wm ;o ³lg muqKj
Ï k fiala o@ Tjqka lº Wv
iÜj| ³• mÝcd TmamÜ lr"
ler,slrejkag foaj œÚYaph ug wmydi lr we;'
ta Úid uu
65 i–¹fK` fufia j°rk fial(
ööudf.a fikóg ms<;
ud iÝ°k• j is‡ kuq;"a
s r
= e fokak Úis f,i uek
Tjqkga o~qj• fokafk–'÷÷
8
i–¹fK`
T›yq ug hdƒÆ fkdl<y'
fufia j°rk fial(
Tjqka yuq•ug
öö–æ j,af,ys hÜi Øfnk nj ±l"
ud iÝ°k• j is‡ kuq;a ötys wdYSÈjdohla Øfnk neœka
T›yq ud fkdfijQ y' th œkdY fkdlrkake÷hs
öuu fuys h" uu fuys h÷ Ùhd hful= Ùhk fia"
ms<; s r= e fokak udf.a fikó
ud iÝ°k• j is‡ kuq;"a uu œkdY fkdlrkafk–(
f• cdØh ug hdƒÆ fkdl<y' ug fiajh lrkakka
2
ler,sldrhka jk" uu .<jkafk–'
ys;= ukdfma whym;a udÈ.hl 9
cÏ°f.a jxYhg wh;a
.uka lrk bYardfh,ajreka
fikóla foig oji uq½,af,a u uu le|jkafk–'
udf.a w;a œoydf.k is‡fh–' Tjqkfa .a mr•mrdj udf.a foaYh;a"
3
ta fikó ud bæúfhys ¡ lº;a Wreu lr.kafk` h'
Ú;ru ud fl`m lrØá ug fiajh lrkakka
Whkaj, mÝcd TmamÜ lrØá tys jdih lrkÜ we;'
.fvd,a msg iÜj| ³• TmamÜ lrØ' 10
ud kuæk
4
T›yq fidfydkaj, jdih lrØá udf.a fikó Wfoid
ryia ia:dkj, rd;%h s .; lrØá Idfrdka fmfoi"
T›yq W!re uia lØá t½ neg½ /<j,g ;K “ula o
ms<l s , = a lEu wdfldÈ –‡hdj;"
Tjqkfa .a Ndckj, Øf’' .j /<j,g ,e.=• m<la o
5
öud Y=oO a neœka ug <x fkd• jkafka h'
11
wEØka is‡kake÷hs T›yq ÙhØ' tfy;a"
Tjqka flfrys udf.a fl`mh i–¹Kka jk ud w;ayer"
kdihg jefok ³ula o udf.a Y=oOa lkao wu;l lr"
fkdÚfjk .skk a la o jdikdf› foaj;d• jk .doag
yd iudk h' f•ihla ms<fs h< lr"
6 ffojfha foaj;d• jk f•kSg
Tjqkg a fok o~qj•
ud ±kg u flÛ•m;a lr we;' nºka mÜrjd"
Tjqka lr weØ foa .ek –æhÜi TmamÜ lrk kÜU,d"
12
Úy~ j fkdis‡fh–' uu lvqfjka urKhg m;a •f•
7
Tjqkfa .a;"a brKug Úhu lrkafk–'
Tjqkfa .a uq;k = –
a ;a;kaf.a;a kÜU,d ish,af,` u
65'1 fr`u 10'20 65'2 fr`u 10'21 65'10 fc`IÜ 7'24-26
 fhidhd 65
fhi 908
>d;khg wjk; jkakyq h' w®;a ueœ,a,la
ukao" 17
i–¹fK` fufia j°rk fial(
y~.eiÝ œg ööuu w®;a wyila o
kÜU,d W;a;r kܳkakyq h'
ud l;d l< œg w®;a fmdf<djla o uj–á
kÜU,d ijka kܳkakyq h' miÜ.h s foa u;la lrkafka j;a"
udf.a weia yuqfhys isys lrkÜ ,nkafka j;a ke;'
18
kmqre foa lr" ud ujk foa .ek ioyg u
ud msh
% fkdlrk foa mSØ% ikaf;`I jkak'
f;`rd.;a;yq h'÷÷ ud ujk w®;a fcrei,u
13
tneœka mSØ
% fhka mÝÈK jkafka há
i–¹Kka jk foœ¹fK` tys jeisfh` fid•kiska fjfiØ'
19
fufia j°rk fial( uu fcrei,u flfrys;"a
ööug fiajh lrkakkag udf.a fikó flfrys;a
lkak Ø“h ¡ m%ikak fj–'
kÜU,dg nv.sÚ jkafka há we•f• Y’ohla j;a"
Tjqkg a fndkak Ø“h ¡ mSŠ; f›okdf› Y’ohla j;a
kÜU,dg msmdid jkafka há tys ;j;a fkdwefikafka h'
Tjqka mSØ% m%fu`o fjoa¡ 20
iaj,am ojiÙka
kÜU,dg ,Ðcdj weØ jkafka h' uefrk “<skfa o`
14
Tjqka isf;a mSØ
% fhka .S .hoa¡ ;j;a tys fkdfjØá
kÜU,d f›okdfjka yd mÝÈK wdhÜ fkdj<¹ uefrk
w•l fY`lfhka uy,af,` fkdis‡Ø'
lEfudr.i–ka ish jila ãj;a jkakd
<f;`Ú Ùhkakyq h' ö;reKfhle÷hs .Kka .kÜ ,ef’'
15
ud f;`rd .;a;jqkg a ta jhig fmr keiS hkakd
kÜU,df.a kduh öidm ,oafole÷hs
idmhla fuka jkafka h' .Kka .kÜ ,ef’'
tfy;a" 21
T›yq f.j,a f.dvkódf.k
t;=ukaf.a °ifh` tys jdih lrkafk` h'
kj kduhÙka wu;kÜ ,nØ' –æ j;= jjdf.k
ufy`;a;u iajd—ka jk foœ¹fK` tys m,°j lkafk` h'
kÜU,d jkik fial' 22
Tjqka f.j,a f.dvkód .;a œg"
16
foaYfha h• Ùisfjla wka wh tajdfha
;udg wdYSÈjdohla wheækafka o" jdih lrkafka j;a"
i;H;df› foœºkaf.ka –æ j;= jjd .;a œg"
th wheækafka h' wka wh tajdfha
foaYfha h• Ùisfjla æjqrkafka o" m,°j N=lØ a œ¢kafka j;a ke;'
Tyq i;H;df› foœºkaf.a k–ka jDlaIhka fndfy` l,a
æjqrkafka h' mjØkakdla fuka
miÜ.h s ³la lror udf.a fikó
wu;l lrkÜ ,nkafka h' fndfy` l,a ãj;a fjØ'
tajd udf.a weia bæúfhka udf.a f;`rd.;a fikó
mylrkÜ ,nkafka h'÷÷ ;ukaf.a w;aj,ska
65'17 fhid 66'22á 2 fma³ 3'13á t<so 21'1 65'19 t<so 21'4
 909
Wmhd.;a foa N=lØ a œ¢kafk` h' isys lsøf• mÝcdjla ms¡u
23
Tjqkfa .a jev ÚrÈ:l ms<us hlg nqyu q ka Ùøula jeÚ h'
fkdjkafka h' T›yq ys;u = f;a lrk
Tjqkfa .a orefj` œm;aØhg ms<l
s ,= a iys; mÝcdj,g msh % fjØ'
m;a fkdjkafk` h' 4
tneœka uu Tjqkg a
ukao" T›yq i–ºkaf.ka Úis œm;aØ Úhu fldg"
wdYSÈjdo ,;a jxYh fjØ' Tjqka “h jk foa
Tjqkfa .a orefj` o tfia u fjØ' Tjqka msg muqKj Ï kafk–'
24
Tjqka wheækak fmr ukao" ud w~.eiÝ œg
uu W;a;r fo–á Ùisfjl= ms<; s r = e ³kafka ke;'
Tjqka l;d lroa¡ u ud l;d l< œg
uu ijka fokafk–' Ùisfjl= ijka ³kafka ke;'
25
jDlhd o neg½ megjd o T›yq ud weia yuqfhys kmÜre foa lr"
tlg ;K nqæØá ug wm%ikak foa f;`rd.;ay'÷÷
yrld fuka isxyhd ms³re lhsá 5
i–ºkaf.a jpkhg lSlre jk wh
OQ,s iÈmhdg lEu fjhs' t;=uka Ùhk foag ijka fokak(
udf.a Y=oOa lkafoa iSud we;=<; ööud Úid iuyr wh
Ùis wk;=rla j;a" œkdYhla j;a kÜU,dg ffjr fldg"
fkdjkafka h'÷÷ kÜU,d fldka lr we;'
wm%ikaklr m mQc
Q d ϥ
öi–Zº ish uysuh m%ldY l<d f›'
tœg kÜU,df.a mSØ % h
66 i–¹fK` fufia j°rk fialá
ööwyi udf.a isxydikh há
fmdf<dj udf.a md mÜÛj h'
wmg ±l yeÙ h÷hs
T›yq ÙhØ'
tfy;a"
ud i|yd kÜU,dg ,Ðcdjg muqKj Ï kq ,nkafk`
flnº .Dyhla iEæh yeÙ o@ T›yq u h'
udf.a jdiia:dkh 6
wkak" ijka fokaká
fld;ek œh yeÙ o@ f>`Idj kÜjúka
2
uq½ œYajh ue›f› uu h' me–fKkafka h'
tneœka ish® foa udf.a h' foaj ud,s.dfjka
hgy;a" ;e½KÏ is;a weØ y~la Úlafukafka h'
udf.a jpkhg lSlre jk ta jkdys"
–Úid ug msh % ukdm f›' i–ºka
3
fikó i;=rkag o~qj• ¡f• y~ h'÷÷
;uka leueØ fia Ù%hd lrØ'
mÝcd lrk ms×i fcrei,• ud;dj
f.dfkl= urk fia 7
i–¹Kka jykafia
T›yq –ÚiÜka urØ' fufia j°rk fial(
neg½ megfjl= ööudf.a Y=oO
a k.rh jkdys"
mÝcd lrkak urk fia m%ij f›okdj weØ jkak fmr
n,af,l=f.a fn,a, lvØ' msú– orefjl= “ys l<
wdydr mÝcdjla TmamÜ lrkakd ud;djl jeÚ h'
W!re f,a mÜokakd jeÚ h' 8
funº fohla weiÝ ³Û flfkla
;=jr,d oj–ka is‡;a o@
65'25 fhid 11'6-9 66'1 uf; 5'34"35á 23'22 66'1-2 Ù%hd 7'49-50 66'7 t<so 12'5
 fhidhd 66
fhi 910
Ùis l,l tl ojiÙka tfia kÜU,d
rgla “ys • weoa o@ ikSm YlaØh ,nkakyq h'
tl fudfyd;Ùka cdØhla “ys f› o@ tœg i–ºka jk uu
isfhdka wók" ug lSlre jkakkag
m%ij f›okdj wdYSÈjdo lrk nj;a"
œkao weis,fa ,ys u udf.a i;=rkag
wef.a orejd “ys l<d h' Woyi olajk nj;a
9
“ys •u <x lrk uu kÜU,d ±k.kakyq h'÷÷
15
bm¡u fkdi,iajkafk• o@ i–¹fK` .sÚo® iys; j
fkdfyd;a bm¡u i,iajk uu jŠk fial'
.ÈNh mshjkafk• o@ t;=ukaf.a r: jdyk
fufia mjikafka iÜ<i
s <
Ü ó fuka jkafka h'
i–¹Kka jk uu h'÷÷ i;=rka fj;
10 t;=ukaf.a buy;a fl`mh
fcrei,ug fm%u a lrk ish,af,Ú"
wE Wfoid mSØ % ikaf;`I jkak' œoyd mdk fial'
wE .ek je,fmk ish,af,Ú" .sÚ±,a fuka fp`okd kók fial'
16
mSØ
% fhka wE iuó mSØ % jkak' tfia h" t;=udfK`
11 fmdf<` jeis ish® fok
fufia kÜU,d wef.a
iekis,s f.k fok mshhÜre Wrd" .skfa kka o lvqfjka o
;DmaØhg me–fKkakyq h' œÚYaph lrk fial'
wef.a nyq, j weØ urKÏ ,nkafk` fndfy` fjØ'
Ùúj,ska mSØ % jkakyq h' 17 i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial(
wef.a uysuh mÝÈK;dfjka ööWhkaj, mÜo mÝcd TmamÜ lrk ms×i ;uka u
fkdu| fid•kiska msúis³ lr.Ú–ka" fm<g .uka lr–ka" W!re
mdkh lrkak' uia o Wr.hka o —hka o lk whf.a wjidkh
12
i–¹fK` fufia j°rk fial( <ó h' 18Tjqkfa .a Ù%hd yd is;œ = ,s uu oÚ–'
ööuu fi!Nd.Hh œœO NdId l;d lrk ish® cd;Ska tla /ia
.x.djla fuka o Ùøug uu me–fKkafk–' Tjqka /ia jQ l,
cd;Skfa .a hibiÜre udf.a f;acd,xldrh l=ula ± hs Tjqkg a
fmfkkÜ we;' 19uu Tjqka w;fÈ i,l=Kla
fof.dv ;<d hk Thla fuka o
;nkafk–' Tjqka w;frka .e<• is‡k wh"
wE fj; yrj–'
udf.a lSÈØh .ek fkdweiÝ" udf.a f;aci
kÜU,d thska Wrd fndkakyq h'
fkd³Û ³r neyer oa•mhka jk ;ÈIsIy a s o
ujlf.a fuka wef.a Wl=f,a mÜ,ya s o ³kÜjdhka is‡k ®oays o ;=n,ays o
kÜU,d f.khkÜ ,nkakyq h' cdjdkays o is‡k cd;Ska fj; hjkafk–' Tjqka
wef.a fooK msg cd;Ska w;frys udf.a f;aci m%ldY lrkÜ we;'
iÜr;,a lrkÜ ,nkakyq h' 20
T›yq bYardfh,a mÜ;h % ka ish® fokd cd;Ska
13
ujl wef.a orejd ikikakdla fuka w;frka ug m~qrla fuka f.fkkafk` h'
uu kÜU,d ikikafk–' T›yq" wYajhka ms‡ka o r:j,ska o fo`,dj,ska
kÜU,d fcrei,u ;=< o wYaj;rhka ms‡ka o TÛjka ms‡ka o udf.a
ikikÜ ,nkakyq h' Y=oO
a lkao jk fcrei,ug msúis³ Ndckhl
14
fuh ³Û œg OdkH mÝcd f.fkkÜ ,nk fia f.fkkafk` h'
21
kÜU,df.a is;a mSØ
% fhka Tjqkfa .ka iuyre mÝclhka o f,•jreka o
mskd hkafka h' jYfhka uu m;a lr–'
 fhidhd 66 911
22
ööud œiska idokÜ ,nk ish® ukÜIHfh`
w®;a wyi;a" w®;a fmdf<dj;a me–fKkafk` h'
ud bæúfhys mjØkakdla fuka 24 Tjqka msg • hk œg ug œreoaO j jro
kÜU,df.a jxYh iy l< whf.a u<l|ka oÙkÜ we;' Tjqka ldouk
kÜU,df.a kduh mjØkafka h' mKÏfj` Ùis l,l fkduefrØ' Tjqka ojd,k
23
yeu wudjla ækla yd .skka Ùis l,l fkdÚf›' T›yq ish® fokdg
in;a ækla mdid u ms<l
s ,= la jkafk` h' fufia j°f<a i–¹Kka
ug kuialdr lrkak jk uu h'÷÷

66'22 fhid 65'17á 2 fma³ 3'13á t<so 21'1 66'24 udla 9'48
 912

æjeisjr fcr–hdf.a fmd;

æjeisjr fcr–hd Ù%'mÝ' y;a jk ish jfiys wjidk nd.fha;a yh jk ish jfiys uq,a nd.fha;a w;r
ld,fha ãj;a œh' fikóf.a mdm iy –:Hd weoys,s yd œYajdi Úid cdØhg me–fKkakg hk
uyd œm;aØh .ek Tyq wk;=re weó•ula flf<a h' fcrei,u" n“f,`Úfha rcq jQ fknqloafkYÈg
hg;a •u;a" Y=oO
a k.rh yd foaj ud,s.dj œkdY •u;a cÏ°f› rcÏ yd fikó fndfy` fofkl=
n“f,`Úfha œm%jdi.; •u;a f• ld,fha ¡ weØ jQ neœka" Tyqf.a wkdjeÙj, i;H;dj Tyqf.a
u weiaj,ska Tyqg ±l.; yeÙ œh' fikó œm%jdifhka wdmiÜ tk nj;a" cdØfha mÜkre;a:dmkh
weØ jk nj;a Tyq m%ldY flf<a h'
fcr–hd" ish fikóg fndfy` fia fm%u a l<" Tjqkg a œreoaO j œÚYaph m%ldY Ùøu tmd l<" ish•Ü
yeóS• weØ flfkÙ' foœhka jykafia" æjeisjrfhl= •ug Tyq lef|› Úid Tyqg œ¢kakg is³ jQ
³la .ek fndfy` mdGj, Tyq n,j;a „;a; f›.fhka l;d lrhs' foaj m×jqvh Tyqf.a isf;a jix
l< fkdyeÙ .skk a la jeÚ œh' Tyqf.a fYaI
% G
a ;u jpk jQl,S Tyqf.a ld,fhka miÜ weØ jkakg
hk kj .sœiÜula ms<n s | j h' th jHjia:djla msg mjØk .sœiÜula fkdj" –Úidf.a isf;a flˆ
mjØk .sœiÜuÙ ^31(31-34&'
fuys wvx.= lreKÏ(
múƒfÃo 1 fcr–hdf.a le|•u'
múƒfÃo 2)25 fcdIshd" fcfy`hdÙ•" fcfy`hdÙka yd fYfoÙhdf.a
ld,hg wh;a wkdjeÙ'
múƒfÃo 26)45 fcr–hdf.a ãœ;fha iso‘a ka'
múƒfÃo 46)51 œcd;Skg a œreoaO j wkdjeÙ'
múƒfÃo 52 fcrei,f• jeˆu'

fcr–hd le|jkq ,e”u uu kÜU yºkd.Ø–'

1 f• jkdys fnkac–ka jxYhg whsØ

wkdf;d;ays œiÝ mÝclhkaf.ka tla
kÜf˜ Wm;g fmr"
uu kÜU lem flf<–á
cd;Ska yg æjeisjrfhl= f,i
flfkl= jQ ys,aÙhdf.a mÜ;a fcr–hdf.a
2
m×jqvh h' wdfudkaf.a mÜ;a cÏ°ys rc jQ uu kÜU m;a flf<–'÷÷
fcdIshdf.a rdcH ld,fha oy;=ka jk 6 tœg uu" ööufy`;a;u iajd—ka jk
foœhka jykai" ud <d nd,fhl= jk neœka
wjqreoafoa ¡ i–¹Kka jykafiaf.a m×jqvh uu l;d lrkakg fkdoÚ–÷÷hs lSfj–'
fcr–hd fj; me–×fha h' 3fcdIshdf.a mÜ;a 7tfy;a"
fcfy`hdÙ• cÏ°ys rc j is‡ ld,fha ¡ o i–¹Kka jykafia
fcdIshdf.a mÜ;a" cÏ°ys rc jQ fYfoÙhdf.a ug fufia j°< fial(
tfldf<dia jk wjqreoafoa mia jk udifha öökÜU nd,fhla hhs fkdÙhkak'
fcrei,f• jeishka œm%jdihg f.khkÜ ud kÜU hjk ish,a,ka fj; hkak'
,enQ oji olajd o i–¹Kka jykafiaf.a ud kÜUg wK lrk
m×jqvh fcr–hd fj; me–×fha h' ish,a, mjikak'
8
Tjqkag “h fkdjkak'
4 i–¹Kka jykafia ukao"
ug fufia j°< fial( kÜU .<jkakg uu kÜU iuó is‡–'
5
ööud kÜU l=fiys ms<sis|.ekSu fufia mjikafka
weØ lrkakg;a fmr mgka iajd—ka jk uu h'÷÷
1'2 2 rdcd 22'3--23'27á 2 jxYd 34'8--35'19 1'3 2 rdcd 23'36--24'7á 24'18--25'21á 2 jxYd 36'5-8"11-21
 fcr–hd 1-2
9 tœg i–¹Kka jykafia ish w; æ.=
fldg" udf.a uqLh iamÈY lr–ka ug fufia
j°< fial(
ööfukak" udf.a m×jqvh
kÜf˜ uqLfhys ;e”–'
10
W³rkakg yd lvdoukakg;a"
keØ lrkakg yd fy<doukakg;a"
f.dvkókakg yd isÛjkakg;a
cd;Ska yd rdcHhka flfrys
kÜUg n,h ¡
wo uu kÜU m;a flf<–'÷÷
oÈYk fol follla
11 tœg i–¹Kka jykafia ug l;d
fldg" ööfcr–hd" kÜUg fmfkkafka l=ula
±÷÷hs weiÝ fial' ööl,ska ms“fok fld†g•nd
.ila ug fmfka h÷÷hs uu ms<s;=re æÚ–'
12 i–¹Kka jykafia l;d lr–ka"
öökÜU ³Û foa yú h' ukao" udf.a jpkh bÛ
lrk ms×i uu l,ska n,d is‡–÷÷hs j°<
fial'
13 tœg i–¹Kka jykafia fo jk
jrg;a ug l;d fldg" öökÜUg fmfkkafka
l=ula ±÷÷hs weiÝ fial' ööW;=re foiska f•
foig lg yeø weØ W;=rk ye<shla ug
fmfka÷÷hhs uu ms<s;=re æÚ–'
14 tœg i–¹Kka jykafia l;d
fldg ug fufia j°< fial( ööf• foaYfha
ish® jeishka msg W;=re foiska œmdl lvd
jefgkafka h' 15ud Ùhk foag ijka fokak'
W;=re æ. rg rdcHj, ish® jxYj,g uu
w~.ikafk–' Tjqkaf.a rcjre me–K
fcrei,f• f°rÛ wi, o k.rh jg l<
mjqr wjg o cÏ°ys fiiÜ k.r ;=< o isyiÜka
msysÛjd .kafk` h' 16Tjqka ud w;ayer" wka
foœjrekag iÜj| ³• TmamÜ lr" ish w;aj,ska
id°.;a foaj rEmj,g kuialdr l< neœka"
Tjqkaf.a ish® mdmj,g œreoaO j udf.a
œÚYaphhka m%ldY lrkafk–' 17ta Úid"
kÜU ffOÈhj;a • f.dia ud kÜUg wK lrk
ish,a, Tjqkg a Ùhkak' Tjqka bæúfhys ¡ ud
kÜU fkdl,Uk ms×i ±ka Tjqka .ek
fkdle<š is‡kak' 18fukak" uq½ foaYhg
œreoaO j o cÏ°ys rcjrekag;a" w•m;Skag;a"
mÝclhkag;a" foaYfhys fikóg;a œreoaO j
913
o wo kÜU iÜrlaI;
s k.rhla o hlv l=½Kla
o f,`lv mjqrla o fuka YlaØu;a flf<–'
ukao" uu kÜU iuó is‡kafk–' 19kÜUg
œreoaO j T›yq igka lrkafk` h' tfy;a"
kÜU mrdch lrkakg Tjqkag fkdyeÙ h'
fufia j°rkafka iajd—ka jk uu h'÷÷
bYardfh,ajrekaf.a wœYajdijka;lu
2 i–¹Kka jykafia ug l;d fldg"
fufia j°< fial( 2ööf.dia" fcrei,f•
jeishkag wefik f,i i–¹Kka jykafiaf.a
f• m×jqvh m%ldY lrkak' fhdjqka œfhys
kÜU œYajdijka; j is‡ ye‡;a" NdÈhdjlg
fuka ud kÜUg fm%au l< ye‡;a" fkdjmÜ<
foaYhla jQ md½lrfhys kÜU ud miÜmiafia wd
ye‡;a uu isys lr–' 3t•nd bYardfh,h·
kÜU ug muKla whsØ j is‡fhys h' kÜU ug
wiajekafka kdUq,a M,h fuka œh' thska lE
ish,af,` jrolrefj` jQ y' ta Úid T›yq
œm;g m;a jQ y' fufia j°rkafka iajd—ka
jk uu h'÷÷
bYr a dfh
dfh,,jre
ajrek
jrekaf.a u;=
q ;k
= a–;a;kaf.a
mdm
4 ööcdfld’f.a jxYfha yd bYardfh,a
jxYfha yeu mjq,la u i–¹Kka jykafiaf.a
m×jqvhg ijka fokak' 5i–¹Kka jykafia
fufia j°rk fial( kÜU,df.a mshjreka ud
fjØka wE;a •" Újg foaj rEmj,g we¡
f.dia" Újg njg m;a jQfha" ud l< l=uk
jrola Úid o@ 6ö–irfha jy,al–ka wm uq°"
j<j,a .yK jQ" Úhó yd .k÷ºr weØ"
Ùisfjl= .uka“uka fkdhk" –ÚiÜka
fkd.ejfik foaYhla jk" md½lrh ueæka
f.k .sh i–¹Kka jykafia fldys ±÷hs
T›yq fkdweiQ y' 7m, wkÜNj Ùøu ms×i o
hym;a foa N=laØ œ£u ms×i o ud kÜU,d
idrj;a foaYhlg me–fKjQ kuq;"a kÜU,d ta
foaYhg we;=½ •" th flf,id udf.a Wreuh
ms<sl=,la l<yq h' 8mÝclfh`" öi–¹Kka
jykafia fldys ±÷hs Ùis œgl fkdweiÝ y'
jHjia:dj i•nkaO lghÜ;=j, fh¡
is‡kafk` ud fkdye¢k is‡fh` h' md,lfh`
o ug œreoaO j ler,s .eiÜfj` h' æjeisjre
nd,af.a k–ka l;d lr–ka jevla keØ foaj
rEmj,g kuialdr l<y'÷÷
 fcr–hd 2
ish fikóg œre œreooa O j me–× ,a ,
e–×,
9 öötneœka udf.a fikóg yd Tjqkaf.a
orejkaf.a orejkag;a œreoaO j uu kej;;a
me–×,a,la lr–' 10niakdysúka msys‡
ihsmi% hg f.dia n,d" ke;ak•" kef.kysúka
msys‡ fla°Èg flfkl= hjd" fyd|g fi`æis
lr fujekakla —g fmr • Øf’ ± hs Ùhd
n,kak' 11Ùis cdØhla ish foœjreka"
we;a;g u foœjreka fkdfj;;a ta foœjreka
fjkia lrf.k weoa o@ tfy;a" udf.a fikó
Tjqkaf.a uysudkaœ;hdKka Úire foaj,g
udre lrf.k we;' 12wfy` wyi· f• .ek
“hg m;a •" ;%ia; • uœ; jkak' i–¹Kka
jykafia fufia j°rk fial' 13udf.a fikó
foœ•hl m› lr we;' T›yq ãjk j;=r
W,am; jk ud w;ayer oud" ;ukag u
lgdr•" j;=r kd,a,k “ºKÏ lgdr•
lmd.;ay'÷÷
bYra dfh
dfh,,ajre
jrekaf.a mdmf
jrek ha œ
dmfh œmmdlh
14 ööbYardfh,a °ifhla o@ fkdfyd;a
f.hs Wmka jyf,la o@ ish i;=rkag
bYardfh,a f.d³re • is‡kafka uka o@
15
Tjqka bYardfh,ajrekag œreoaO j isxyhka
fuka f.drjd we;á uyd y•ka f.drjd
we;' Tjqka foaYh md½ lr we;' tys
k.r ±ka kgnqka h' Ùisfjla tys ãj;a
fkdfjØ' 16fu•msia yd ;dmkafyaiy a s fikó
bYardfh,ajrekaf.a n,h “|oud we;'
17
t•nd bYardfh,h· kÜf˜ foœ iajd—ka
jk ud kÜU udÈ.fhys f.k hk œg mjd
kÜU ud w;ay< Úid f• foa kÜU msg" kÜU
msg u" muqKÏjd.;a;d fkdf› o@ 18bæka"
–irhg hEfuka kÜU l=ula w;alr.kakg
n,dfmdfrd;a;= jkafkys o@ kÜU woyia
lrkafka tys khs,a .fóka j;=r
fndkakg o@ wisúhdjg hEfuka kÜU l=ula
w;alr.kakg n,dfmdfrd;a;= jkafkys o@
kÜU woyia lrkafka hÜm%ˆia .fóka j;=r
fndkakg o@ 19kÜf˜ kmÜrelu kÜUg mŠika
fohsá ug f¿`ys •u kÜUg f°ia mjrhs' kÜf˜
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia w;ayeroud
hdu;a" ud flfrys ;j;a .re“h fkd±la•u;a
fld;r• kmÜre wms%h fohla ± hs fyd¢ka
i,ld n,kak' fufia j°rkafka ish® n,eØ
foœ i–¹Kka jykafia h'÷÷
914
i–º
i–ºkka keu¡u m%Øla fIa m Ùøu
20 ish® n,eØ ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial( ööt•nd
bYardfh,h" w;S;fha ¡ kÜU udf.a œh.y
kueØ md,kh;a ug lSlre•u;a m%ØlafIam
lr" öuu fiajh fkdlrkafk–÷hs lSfjys h'
tfy;a" Wia jQ yeu fy,la msg o w;=m;r
weØ yeu .ila hg o kÜU jeØr fjiókl
fuka wka foœjrekag kuialdr flf<ys h'
21
uu kÜU fyd| jÈ.fha –æ je,la o b;d u
fyd| ”chla o fuka isfg›fj–' tfy;a" kÜU
krla jQ j,a –æ je,la njg m;a jQfha flfia
o@ 22kÜU ®KÏ uqiÜ æfhka kÜU u fi`°.;a;;a"
fndfy` fia inka .d.;a;;a" kÜf˜ mdm ud
bæúfhys fkduelS fmfka' fufia mjikafka
foœ i–¹Kka jykafia jk uu h' 23öuu
wmœ;% fkdfj–÷hs o" önd,a foœhkag
kuialdr fkdflf<–÷hs o kÜU Ùhkafka
flfia o@ –‡hdjf;a kÜU m› l< wkaou;a"
tys kÜU l< foa;a foi n,kak' kÜU ta f• w;
³jk TÛ fokl yd iudk h' 24kÜU
;DIaKdfjka ±fj–ka bj w,a,k ldka;drfha
j,a fldg½ fokl yd iudk h' wE l=,au;a
• is‡k œg wE oukh l< yelafla ldg o@
wE fidhk msú– i;dg fjfyi •ug
jqjukdjla ke;' m†‡.ik ld,fha ¡ wE
myiÜfjka fidhd.; yeÙ h' 25t•nd
bYardfh,h· kÜf˜ mdoj, jyka keØ
fjkakg j;a" kÜf˜ W.=r msmdifhka
f›f<kakg j;a" bv fkdfokak' tfy;a" kÜU"
öth ÚIaM, h" tfia fkdj uu wuq;a;kag
wd,h flf<–" Tjqka miÜmiafia h–÷hs
Ùhkafkys h'÷÷
bYardfh
dfh,,ag oo~
~qj• ¡u hÜ;=
;= h
26 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial( ööfidfrl= wiÜ jQ œg ,Ðcdjg
me–fKkakdla fuka" bYardfh,a ckfhÚ"
kÜU,df.a rcjre o w•mØfh` o mÝcljre o
æjeisjre o we;=½ ish® fokd ,Ðcdjg
me–fKØ' 27.ilg" ökÜU udf.a mshd h÷
Ùhd o .,lg ökÜU udf.a uj h÷ Ùhd o
Ùhk kÜU,d ish® fokd ,Ðcdjg m;a jkÜ
we;' fufia jkafka" kÜU,d ud fj; fkdyeø
ug msÛ mE neœÚ' tfy;a" kÜU,d œm;g m;a
jQ œg ökeósg wm .ef<jqj uekje÷hs ug
lkak,› lrkakyq h'
 fcr–hd 2-3
28 öökÜU,d Wfoid id°.;a foœjre
fldhs o@ kÜU,d œm;g m;a • is‡k œg
Tjqkag yeÙ k•" T›yq kÜU,d .<jd .Ú;a
jd· t•nd cÏ°j· kÜUg k.r weØ muKg
kÜUg foœjre o is‡Ø' 29ug œreoaO j weØ
kÜU,df.a me–×,a, l=ula o@ ug œreoaO j
kÜU,d ler,s .ikafka uka± hs iajd—ka jk
uu wi–' 30ud kÜU,df.a orejkag o~qj•
l< kuq;a" thska hym;la fkd • h' kÜU,d
±kÜueØl• ms<s.kafka;a ke;' jkidouk
isxyfhl= fia T›yq lvqfjka æjeisjreka
urd±uQ y' 31uq½ bYardfh,a ckfhÚ" ud
kÜU,dg Ùhk f• foag ijka fokak' uu
bYardfh,ajrekag ldka;drhla fkdfyd;a
wkaOldr foaYhla fuka jQfh• o@ tfia
fkdf› k•" öwm Úoyia j we;á wms Tn fj;
fkdme–fKkafkuq÷hs udf.a fikó Ùhkafka
uka o@ 32;reK ldka;djl wef.a wdNrK o
ukud,shl wef.a uó=,a weºu o wu;l lrkÜ
weoa o@ tfy;a" udf.a fikó .Kka l<
fkdyeÙ ;r• ojia .Kkdjla ud wu;l
l<y' 33fm•j;=ka ®yqne| hkakg kÜU,d
fyd| ye‡ okakyq h' kÜU,d kmÜre ia;S%kag
mjd kÜU,df.a udÈ. W.kajd we;'
34
wirKhkaf.a Úf°ia f,h kÜU,df.a
weº•j, ;ejø we;' Tjqka kÜU,df.a f.j,a
“kafoa ke;' 35tfia jqj o" kÜU,d" öuu Úf°ia
há we;af;ka u wm i–¹Kka jykafia ud
iuó Woyia • ke;e÷hs Ùhkakyq h' öwm m›
lr ke;e÷hs kÜU,d Ùhk Úid iajd—ka jk
uu kÜU,dg o~qj• lrkafk–' 36kÜU,d
udÈ. fjkia lr.Ú–ka j.lSfuka f;dr j
;eÚka ;ek hk tk ró· wisúhdj uóska
kÜU,d ,Ðcdjg m;a jQjdla fuka –irh
uóska o kÜU,d ,Ðcdjg m;a jkakyq h'
37
kÜU,d ,Ðcdfjka T®j n°f.k –irfhka
o msg;g hkakyq h' iajd—ka jk uu kÜU,d
œYajdi l< wh m%ØlafIam flf<–' Tjqka
kÜU,dg i› iem w;alr fokafka ke;'÷÷
bYardfh,af.a wœYajdilu
3 i–¹Kka jykafia ug fufia j°<
fial( öö–Úfil= ish NdÈhdj ælalido
l< miÜ" wE Tyqf.ka fjka • f.dia fjk
–Úfil=f.a NdÈhdj jQfjd;a" m<uq mÜreIhd
kej; wE fj; yeø hkÜ weoa o@ tfia Ùøfuka
iyuq,ska u foaYh wmœ;% fkdjkafka o@
tfy;a" bYardfh,h" kÜU fm•j;=ka fndfy`
3'6 2 rdcd 22'1--23'30á 2 jxYd 34'1--35'27
915
fofkl= iuó f›YHdl• flf<ys h'
tfyhska ud fj; yeø tkakg kÜUg mܽjka
o@ fufia mjikafka foœ i–¹Kka jykafia
h' 2md½ lº foig weia Tijd n,d" kÜU
f›YHdl• fkdl< ;ekla weoa± hs n,kak'
ldka;drfha n,d is‡k wrd“fhl= fia
fm•j;=ka tk f;la kÜU mdr whsfka n,d
is‡fhys h' kÜf˜ ´Is; f›YHdl• Úid kÜU
foaYh wmœ;% flf<ys h' 3jeysj,d j<lajkÜ
,enqf›;a" jika; ld,fha jeis fkdjeiafia;a
ta Úid h' f›YHdjlf.a fmkÜu kÜUg we;á
tfy;a" kÜUg Ùis ,Ðcdjla ke;'
4 öö±ka mjd kÜU ug fufia y~
fkd.eiÜfjys o@ ömshdfKÚ" udf.a ;reK
œfhys ¡ Tn jykafia ug fm%au l< fial'
5
Tn jykafia ud iuó fl`m jkafka ke;á
ioyg u ud iuó WrKjk fiala o@÷
bYardfh,h" kÜU tfia lS kuq;a kÜUg yeÙ
kmÜrel• ish,a, u kÜU lr we;'÷÷
miq;e• is; yrjd .ekSf• wjYH;dj
6 fcdIshd rcÏ oji i–¹Kka jykafia
ug fufia j°< fial( ööwr bYardfh,a wók"
ug f¿days j l< foa kÜU ³Ûfjys o@ wE Wia
jQ ish® lº Wvg;a" ish® w;=m;r weØ .ia
hgg;a f.dia tys ¡ f›YHdl• l<d h' 7öwE
ta ish,a, l< miÜ ud fj; yeø tkÜ we;e÷hs
iajd—ka jk uu is;=fj–' tfy;a" wE yeø
wdf› ke;' wef.a f¿daysldr fidfydhÜø jk
cÏ° wók th ³Ûjd h' 8bYardfh,h ug
mlaImd;lu w;ayer f›YHdjl jQ neœka
ud wE ælalido lr m,jd yeúh nj cÏ°
wók ³Ûjd h' tfy;a" bYardfh,af.a
f¿daysldr fidfydhÜúh jk cÏ° “h fkd•
f.dia f›YHdl• l<d h' 9f›YHdlu iܽ
fohla fldg i,ld .,a yd .iaj,g
kuialdr Ùøf• f›YHdl–ka wE foaYh
ms<sl=,a l<d h' 10f• ish,a, l< miÜ
bYardfh,af.a f¿dayl
s dr fidfydhÜúh jk cÏ°
ienE isØka fkdj jHdc isØka ud fj; yeø
wdjd h' fufia j°rkafka iajd—ka jk
uu h'÷÷
11 tœg i–¹Kka jykafia ug l;d
fldg" ööbYardfh,a Wka jykafiag weØ
mlaImd;l–ka bj;a j .sh kuq;"a f¿`ysldr
 fcr–hd 3-4
cÏ°j ;r• jroldúhla fkdjQjd he÷÷hs j°<
fial' 12W;=re foig f.dia bYardfh,ag
fufia mjikakg hhs Wka jykafia ug j°<
fial( ööbj;a j .sh bYardfh,a wdmiÜ yeø
tkak' iajd—ka jk foœhka jykafia fufia
j°rk fial' uu lreKdjka; neœka kÜU
foi fl`mfhka fkdn,kafk–á ioyg u
Woyi ;nd fkd.kafk–' 13jro l< kÜU
kÜf˜ foœ i–¹Kka jykafiag œreoaO j
ler,s .eiÝ nj ms<.
s kak' udf.a y~g lSlre
fkd•" yeu w;=m;r weØ .ia hg œfoaYSh
foœjrekag kÜf˜ wdorh ³ka nj ms<s.kak'
fufia j°rkafka iajd—ka jk uu h'
14 ööud flfrka fjka j .sh orefjÚ" ud
kÜU,df.a iajd—ka jk neœka ud fj; yeø
tkak' uu k.rhÙka tla flfkl= o
jxYhÙka fofofkl= o kÜU,d w;frka
ms<sf.k isfhdka lkaog muqKÏjkafk–'
15
ug ys;j;a md,lhka kÜU,dg fokafk–'
Tjqka m%Çfjka o isys kÜj×ka o kÜU,d
fm`IKh lrkÜ we;' 16fufia kÜU,d foaYfha
jeŠ • nyq, jQ œg" .sœiÜ• lr~qj .ek
fikó ;j;a l;d lrkafka j;a" ta .ek isys
lrkafka j;a ke;á ;j;a .sœiÜ• lr~qjla
Tjqka id°.kafka j;a ke;' 17ta ld,h
me–× œg fcrei,u i–¹Kka jykafiaf.a
isxydikh hhs ÙhkÜ ,nkafka h' ish®
cd;Ska i–¹Kka jykafia jev is‡k
fcrei,f• /ia jkÜ we;' T›yq ;ukaf.a
kmÜre isØœ,s wkÜj uqrKavql–ka ;j;a
fkdyeisfrkafk` h' 18ta ld,fha ¡ cÏ° jxYh
bYardfh,a jxYh iuó tla • W;=re foaYfha
isg ud œiska kÜU,df.a mshjrekag Wreu lr
fok ,o foaYhg tla j tkÜ we;'÷÷
foaj rEm kuialdrh
19 ööbYardfh,h" kÜU udf.a orejd
jYfhka ms<sf.k" f,df› weØ b;d u
w,xldr" ms%hxlr foaYh kÜUg Wreu fldg
fokafk–' kÜU ug ömshdfKÚ÷hs wu;–ka
ud fjØka bj;a j fkdhkÜ we;e hs uu
is;=fj–' 20tfy;a" bYardfh,a jxYh"
NdÈhdjl wef.a mÜreIhdg f¿`ysl• lr
fjka • hk f,i kÜU,d ug œreoaO j
f¿`ysl• l<yq h' i–¹Kka jykafia fufia 5 ööfoaYh uq½,af,a fydrKEj msU
j°rk fial' fudr.id" öwms tla/ia • n,fldÛ iys;
4'3 fydis 10'12
916
21 öömd½ lº uq³fkys y~la wefihs' ta
jkdys" bYardfh,a fikó mœÛ uó
.sh Úid;a" ;ukaf.a foœ i–¹Kka jykafia
wu;l l< Úid;a kefók Tjqkaf.a
œ,dmfha yd lkak,›f› y~ h' 22i–¹Kka
jykafiag œmlaI j .sh orefjÚ" wdmiÜ
yeø tkak' uu kÜU,df.a f¿`yslu kj;ajd
kÜU,d iÜj lrkafk–' tœg kÜU,d fufia
ms<; = e fokakyq h( öfukak wms Tn jykafia
s r
fj; me–K is‡uqá ukao" Tn jykafia wfma
foœ i–¹Kka jykafia h' 23ieneœka u
fy,a uq³kays udhdj o lº uq³kays
uOqmdfk`;aijh o lrk fikóf.ka j;a
wmg msysgla ke;' bYardfh,ag ieneœka u
.e<•u ,efnkafka iajd—ka jk foœhka
jykafiaf.ka h' 24nd,a k• Úkaæ;lf•
foœhd wfma nd, jhfia mgka wfma
mshjrekaf.a jia;= o Tjqkaf.a neg½jka iy
.jhka o Tjqkaf.a mÜ;%hka iy ´jreka o
ld±uqf› h' 25wms ,Ðcdfjka jeØr is‡fhuq'
wfma Úka°j wm jid.kS jd' ukao" wfma nd,
jhfia mgka wo oji olajd wms o wfma
mshjre o wfma foœ i–¹Kka jykafiaf.a
y~g lSlre fkd• Wka jykafiag œreoaO j
m› flf<uq'÷ ÷÷
miq;e• is; yrjd .ekSug le|•u
4 i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial(
ööbØka bYardfh,a" kÜU yeø wd hÜ;af;a
ud fj; h' ud ms<sl=,a lrk foajrEm ia:êr
j mylr oud kÜU ug mlaImd; jkafkys
k•" 2ienE f,i;a" hÜ;= f,i;a" wjxl f,i;a
ãjudk i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka
æjqrkafkys k•" ish® cd;Syq kÜU wdisú,;a
whÜúka wdisú m;d ug m%Yxid lrkafk` h'÷÷
3 i–¹Kka jykafia cÏ°ys o fcrei,fuys
o jeishkag fufia j°rk fial( öölÛ w;fÈ
fkdjmÜrd mÜrka “• fldgd .kak' 4cÏ°ys
jeisfhÚ" fcrei,f• jeisfhÚ" kÜU,df.a
isf;ka mdm u, lmd yúkak' tfia
fkdlf<d;a" kÜU,df.a Ù%hdj, kmÜrelu
Úid udf.a fl`mh .sÚ fuka Úlau
Ùisfjl=g Újkakg neú f,i weœf,kÜ
we;'÷÷
wdl%uKh .ek ;Èckhla
 fcr–hd 4
k.rj,g huq÷ Ùhd cÏ°j mÜrd m;=rejkaká
fcrei,f• m%ldY lrkak' 6isfhdka foig
ixÇjla fok ixfla;hla kókaká .e<fjk
ms×i fkdkej;S ³jkak' ukao" i–¹Kka
jykafia W;=frka œm;aØhla o uyd
œkdYhla o muqKÏjk fialá 7isxyfhla ish
jkfhka ÚlauqfKa h' cd;Ska jkikafkla
Úlau .sfha h' kÜf˜ foaYh md½ lrk ms×i
Tyq ;udf.a ia:dkfhka msg;a • .uka
lrkafka há jeisfhl= bØú fkdjk ye‡hg
kÜf˜ k.r œkdY jkafka h' 8tneœka f.`×
fræ we|f.k" œ,dm Ùh–ka" lEfudr.ikak'
ukao" i–¹Kka jykafiaf.a n,j;a Woyi
cÏ°fjka my j fkd.sfha h'÷÷
9 i–¹Kka jykafia l;d fldg" ööta
ojfia ¡ rcÏf.a is; o w•m;Skaf.a is;a o
wffOÈh jkafka há mÝclfh` “hm;a jkafk`
h' æjeisjre ;%ia; jkafk` h÷÷hs j°< fial'
10 tœg uu l;d fldg" ööufy`;a;u
foœ iajd—ka jykai· Tn jykafia fcrei,•
ckhd iyuq,ska u /jÞ fial( ukao" öiduh
weØ jkafka h÷hs Tn j°< kuq;a" ±ka
Tjqkaf.a f.,g lvqj t,a, • we;e÷÷hs
lSfj–'
11 i–¹Kka jykafiaf.ka udf.a fikó
foig lº uq³kaj,ska yuk iÜ<ó fmd<kÜ
,nkakg j;a" Y=oaO lrkÜ ,nkakg j;a
yuk iÜ<óla fkdj" Bg jvd ojd,k
iÜ<óla nj fcrei,ug iy tys jeishkag
Ùhk ld,h me–fKkafka h' th fm<Sug
j;a Y=oaO Ùøug j;a fkdjkafka h'
12
i–¹Kka jykafiaf.a Úhufhka weØ jk
ta iÜ<ó thg jvd oreKÏ h' ±ka i–¹Kka
jykafia u ish fikóg œreoaO j œÚYaph
m%ldY lrk fial'
cq° jg,
jg,kkÜ ,e”u
13 öön,kak" i;=rd j,dl=½ fuka o
Tyqf.a r: iÜ<s iÜ<óla fuka o keóS tkafka
h' Tyqf.a wYajfh` rdcd,skag jvd YS>% h'
wfy`" wmg jk œm;l uy;· wms œkdYhs·
14 ööt•nd fcrei,u· kÜU .e<fjk
ms×i kÜf˜ is; fi`°f.k tys weØ
kmÜrel• my lrkak' kÜf˜ kmÜre isØœ,s
kÜU ;=< fldmuK l,a mjØkÜ weoa o@
15 öö°ka isg o tm%dhs• lkao flfrka o
917
kÜUg jk œm; .ek l;dj meØø hkafka h'
16cÏ° k.rj,g œreoaO j o y~ kó–ka ³r
rgl isg tajd jglúka tk njg wk;=re
wójkaká fcrei,f• th m%ldY lrkak'
17cÏ° ug œreoaO j ler,s .id weØ neœka"
uqrlrejka fl;la jglr is‡kakdla
fuka i;=rka fcrei,u jg,kÜ we;' fufia
mjikafka i–¹Kka jykafia h'
18 öökÜf˜ l,aÙ%hdfjka yd kÜU l< lS
fohska kÜU u f• œm; kÜU msg
muqKÏjdf.k we;' fuh kÜf˜ brKu f›'
th b;d oreKÏ h" th kÜf˜ yoj; is³re lr
we;'÷÷
ish fikó .ek fcr–hdf.a fY`lh
19 wfka· udf.a oreKÏ f›okdj" udf.a
oreKÏ f›okdj' ta f›okdfjka uu
weUfrkafk–' wfy` udf.a mmÜj· udf.a mmÜj
;æka .efyhs' ug ÚYaY’o j is‡kakg neú
h' ukao" fydrKE y~;a" rK y~;a ug
weiÜfKa h' 20œm; msg œm; me–K we;á uq½
rg u kdiaØ • we;' yæisfha u udf.a
l+vdru œkdY œhá tys Ør jeiÜ• bø .sfha
h' 21fldmuK l,a uu Oc ixfla;h foi
n,d is‡• o@ fldmuK l,a hÜoaO fydrKE
y~ wi• o@ 22i–¹Kka jykafia l;d
fldg" ööudf.a fikó wÇk há T›yq ud
fkdyºkØá T›yq fu`v orejka jeÚ há
Tjqkga Ùis f;areula ke;á kmÜre foa Ùøug
T›yq olaI h" tfy;a" hym; Ùøug T›yq
fkdoÚØ÷÷hs j°< fial'
me–fKk œkdYh .ek oÈYkh
23 fmdf<dj foi ne¬ œg th md½ j"
ysia j Øfnk nj;a" wyi foi ne¬ œg tys
t<sh keØ nj;a uu 懖' 24lº foi ne¬ œg
tajd l•md jk nj;a" ish® fy,a jefkk
nj;a 懖' 25ud ne¬ œg" Ùis u –Úfil=
fkdis‡ nj;a" wyfia ish® mlaISka m,d
f.dia weØ nj;a 懖' 26ud ne¬ œg"
i–¹Kka jykafia bæúfhys Wka jykafiaf.a
n,j;a Woyi Úid idrj;a foaYh
ldka;drhla jQ nj;a" tys ish® k.r kgnqka
• Øfnk nj;a 懖' 27uq½ fmdf<dj u md½
jk nj;a" ta kuq;a ;Sk³a jg u Wka jykafia
th œkdY fkdlrk nj;a i–¹Kka
jykafia j°rd we;' 28–ys l; je,fmkakS há
wyi wºre jkafka h' ukao" i–¹Kka
jykafia th woyia lr we;á Wka jykafia
 fcr–hd 4-5 918
wdmiÜ n,kafka j;a" ish woyi fjkia ish,af,` brdoukÜ ,nkafk` h' ukao"
lrkafka j;a ke;' 29ish® k.rj, jeisfh` Tjqkaf.a jeræ nyq, • we;á Tjqkaf.a
wirejkaf.a o ³kÜjdhskfa .a o f>`Idjg m,d–iæÛlu jeŠ • we;' 7i–¹Kka jykafia
f.dia neæj,g we;=½ fjØá mÈj;j,g fufia j°< fial( ööud kÜUg lud jkafka
kósØ' ish® u k.r w;ayúkÜ ,en we;' flfia o@ kÜf˜ orefj` ud w;ayer" fndre
Ùisfjla tys jdih fkdlrØ' 30md½jg .sh foœjrekaf.a k–ka æjqf<` h' ud Tjqkag
fcrei,u" kÜU r;= jia;% me<|.;a;;a" lkakg ¡ ;DmaØhg me–fKjQ miÜ;a T›yq
iajÈKdNrKj,ska ieriÜK;a" kÜf˜ weiaj, ldu–:Hdpdrh lf<` h' T›yq rxpq .eiS
wºka .d.;a;;a" kÜf˜ w,xldr •u ÚIaM, f›YHdjkaf.a f.j,g we;=½ jqfK` h'
jkafka h' kÜf˜ fm%au jka;fh` kÜU 8
T›yq fyd|g fm`IH • is‡k wYajhka fuka
m%ØlafIam lrØá T›yq kÜf˜ m%dKh ydÚ tÙfkld ;u ;udf.a wi,ajeishdf.a
lrkakg fidhØ' 31œ<srecd weØ iaØh % lf.a
NdÈhdjg fyaIdrj l<y' 9f• ldrKd Úid
ye•u fuka o l=®º,d “ys lrk iaØ%hlf.a uu Tjqkag o~qj• fkdlr is‡• o@ fujeÚ
m%ij f›okdj fuka o isfhdka ³jf.a y~ cdØhÙka uu m<s fkdf.k is‡• o@ fufia
ug weiÜfKa h' wE yØou–ka fl¢ú.d–ka" j°rkafka i–¹Kka jykafia h' 10foaYh
wef.a w;a œoydf.k" ööwfy`· ug œm; há iyuq,ska u œkdY fkdlr –æ w;= lmd
ud urkakg tk wh bæúfha uu la,dka;
oukakg Ùhd o w;= i–¹Kka jykafiag
fj–÷÷hs ÙhkakS h'
whsØ keØ Úid tajd lmd oukakg Ùhd o
fcrei,f• mdmh uu Úhu lr–' 11bYardfh,a jxYh yd cÏ°
jxYh ug œreoaO j fndfy` fia f¿`ysl•
5 fcrei,• ckfhÚ" •æj, Tnfudn lr we;' fufia j°rkafka i–¹Kka jykafia
³j f.dia n,kaká m%isoaO ;ekaj, jk uu h'÷÷
fidhd ±k.kak' hÜlaØh lrk" i;Hh
fidhk tl o –Úfila j;a weoa± hs fidhd bYardfh,a m%ØlafIam lrkq ,e”u
n,kak' tjekafkla we;ak•" i–¹Kka
12 fikó i–¹Kka jykafia .ek
jykafia fcrei,ug lud jkÜ we;' 2Tjqka" fndre Ùhd" ööWka jykafia Ù%hd fkdlr
ãjudk i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka is ‡ k fia l á wm ms g Ùis œm;la
æjqrk kuq;a" we;af;ka u Tjqka æjqrkafka fkdme–fKhsá lvqj j;a" id.;h j;a
fndrejg h' 3wfy` i–ºÚ" Tf’ weia i;Hh oÙkakg wmg is³ fkdfjhsá 13æjeisjre
foi fhduq lrk fiala o@ Tn Tjqkag myr iÜ<ó yd iudk há foaj jpkh Tjqka ;=<
³ka fialá tfy;a" f›okdj ±kÜfKa ke;' Tn ke;e÷÷hs mjiØ' 14Tjqkag fufia is³ jkÜ
Tjqka ;<d fm<d±uQ fial' tfy;a" T›yq we;' kÜU,d fufia Ùhk neœka ish® n,eØ
jeræ Újeræ lr.;af;a ke;' T›yq ;ukaf.a foœhka jykafia ug j°rk jpk fufia h(
is;a mÈj;hlg jvd ±Š lrf.k yeø ööudf.a jpk kÜf˜ uqLfhys .skakla fuka o
tkakg wlueØ jQfj` h' 4tœg uu fufia fikó or fuka o lrkafk–' thska Tjqka ±•
lSfj–( ööieneœka u fudjqyq wÇkfh` h' hkÜ we;'÷÷
i–¹Kka jykafiaf.a udÈ.h o ;ukaf.a 15 bYa r dfh,a ckfhÚ" i–¹Kka
foœhka jykafiaf.a wdÇ o fkdokak neœka jykafia Tng œreoaO j ³r isg cdØhla
fudjqyq fu`v f,i yeisfrØ' 5uu W;a;uhka f.fkk fial' T›yq n,j;a mer× cdØhla
fj; f.dia Tjqkag l;d lrkafk–' ukao" h' T›yq Tn fkdokak NdIdjla l;d lrØ'
T›yq i–¹Kka jykafiaf.a udÈ.h o Tjqka Ùhk foa Tng f;afrkafka ke;'
;ukaf.a foœhka jykafiaf.a wdÇ o oÚØ'÷÷ 16Tjqkaf.a B fldmÜ weø Øfnk –kSj<la
tfy;a" T›yq ish,af,` u i–¹Kka jeÚ há T›yq ish,af,` u •rfh` h' 17Tjqka
jykafiaf.a wd•m;Hh m%ØlafIam lr Wka Tf’ mÜ;%hka o ´jreka o Tf’ wiajekak o
jykafiag lSlre •ug wlueØ jQ y' 6f• Tf’ wdydr o ldoukÜ we;á Tf’ neg½jka
Úid le<Efjka tk isxyfhla Tjqka o .jhka o ldoukÜ we;á Tf’ –æ je,a o
urkafka há iekaoE ld,fhys tk jDlfhla w;aØlald .ia o ldoukÜ we;' Tf’
Tjqka kdiaØ lrkafka há æœfhla Tjqkaf.a œYajdih ;nd weØ Tf’ n,fldÛ k.r
k.r <ó /l bkafka há thska msg; hk Tjqka lvqfjka kgnqka lrkÜ we;'
 fcr–hd 5-6
18 öötfia • kuq;a ta ojiaj, ¡ jqj o
iyuq,ska u kÜU,d keØ fkdlrkafk–÷÷hs
i–¹Kka jykafia j°rk fial' 19;jo"
ööwfma foœ i–¹Kka jykafia f• ish,a,
wmg flf<a uka±÷÷hs fikó wik l,"
öö ökÜU,d ud w;ayer kÜU,df.a foaYfha ¡
œcd;Skaf.a foœjrekag fiajh l< f,i u"
kÜU,dg whsØ keØ foaYhl ¡ œcd;Skag
kÜU,d fiajh lrkakyq he÷hs Tjqkag
Ùhkake÷÷hs i–¹Kka jykafia j°< fial'
fikóg wk;=re weó•u
20 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial( ööcdfld’f.a jxYhg;a" cÏ°ys fikóg;a
fufia Ùhkak( 21fu`v" f;are• keØ" weia
Øfnk kuq;a fkdoÙk" lka Øfnk kuq;a
fkdwik ckfhÚ" 22iajd—ka jk uu fufia
wi–( kÜU,d ug “h jkafka keoa o@ ud
bæúfha fjjq<kafka keoa o@ uqyqfoa udhsula
jYfhka uu fjr< ;enqfj–' th jkdys miÜ
lr fkdhd yeÙ ia:§r udhsuÙ' /< .ik
kuq;a" ta udhsu blaujd hkakg thg
fkdyeÙ h' /< f>`Id lrk kuq;"a th miÜ
lr hkakg thg neú h' 23tfy;a ckfhÚ"
f• fikóg uqrKavq ler,sldr is;la we;'
fikó bj;g yeø ud w;ayer f.dia we;'
24
öir;a ld,fha ¡ o jika; ld,fha ¡ o
Úhu l,g jeis fok" f.dh• lemSug Úhu
iØ wmg i,id fok wfma foœ i–¹Kka
jykafia flfrys “h weØ j is‡uq÷hs f•
fikó jk kÜU,d ;uka is;a ;=< fkdlSjyq
h' 25kÜU,df.a wmrdO Úid tajd my j .sfha
há kÜU,df.a mdmh Úid Y=Nisoa•h kÜU,dg
fkd,e” .sfha h'
26 ööudf.a fikó w;fÈ ³Iagfh` is‡Ø'
t”" ke— n,d is‡k mlaIs jeoaoka fuka
T›yq /l is‡Ø' T›yq u,m;la ;nd
–ÚiÜka wiÜ lr.ÚØ' 27mlaISkaf.ka msø
Øfnk l+vj q la fuka Tjqkfa .a f.j,a fld,a,-
lE fohska msø Øf’' ta Úid T›yq n,j;a •"
fmdfydi;a • is‡Ø' 28;rndre i;=ka fuka
• jiØ' Tjqkfa .a ³Iagl•j,g bulafldkla
ke;' T›yq wkd:hkaf.a whsØjdisl•
idOdrK f,i fkdœi¹ Tjqkfa .a ieyeisl•
fkdi,ld yúØ' æ<sºkag hÜlaØh bÛ lr
fkdfoØ' 29tfyhska" f• ldrKd Úid uu
Tjqkag o~qj• lr–á f• cdØfhka uu
m<s.kafk–' fufia mjikafka iajd—ka jk
5'2
5'21 fhid 6'9-10á tiÙ 12'2á udla 8'18 5'22 fc`’ 38'8-11
919
30
uu h' mܳu" Nhxlr iso•
a hla foaYfhys is³
• we;' 31æjeisjre i;Hh l;d fkdlrØá
mÝclfh` ish u;fhka wdKavq lrØá udf.a
fikó f•jdg ms%h lrØ' tfy;a" f• ish,a,
wjidkfha ¡ T›yq l=ula lr;a o@÷÷
fcrei,u jg,jg,k kÜ ,e”u
6 ööfnkac–ka jxYfha ckfhÚ" wdrlaIdj
ms×i fcrei,fuka m,d hkak'
f;fl`jdys fydrKE ms™kaká fn;a-
ylaflfr• u; i,l=Kla kókak' ukao"
œm;aØhla o uyd œkdYhla o W;=frka
<ód jk ,l=KÏ we;' 2fY`Nk" is›ue,s
;eke;aØhl jk isfhdka mÜrók jkikÜ
,nkakS h' 3tfŒre ish m†‡ /f.k wEg
œreoaO j me–fKØ' T›yq wE jg,d" ish
l+vdr• msysÛjd" ;uka úis fia Ú,a ;K
ljkafk` h' 4;jo" Tjqka l;d fldg"
öfcrei,ug œreoaO j igkg ierfikaká
keós‡kak" br uq³ka f›,df› ¡ wms myr
fouq÷hs ÙhkÜ we;' tfia jqj o" ö±ka l,a f›,d
.; • we;á ojd, my • iji fijKe,s
jeˆf.k thsá 5ierfikak" wo ? wms myr ¡
fcrei,• jdi,a “|,uq÷hs T›yq ÙhØ'
6 ööish® n,eØ i–¹Kka jykafia
fufia j°rk fial' fcrei,u jg,k ms×i
.ia lmdf.k n,fldÛ id°.kak' o~qju
,e“h hÜ;= k.rh fuh f›' ;dvk mSvk yer
wka Ùisjla tys ke;' 7<s|Ùka j;=r Wkk
fia fcrei,fuka kmÜrelu Wkkafka h'
;dvk mSvk .ek wdrx„ wefikafka há
fr`.;a" ;=jd<;a ug Ú;r u olakg ,ef’'
8
t•nd fcrei,u· ud kÜfUka fjka •
fkdhk ms×i;a" ud œiska kÜU md½"
jeishka keØ foaYhla lrkÜ fkd,nk
ms×i;a f• wk;=re weó•u is;g .kak'÷÷
ler,sldr bYardfh,h
9 ish® n,eØ i–¹Kka jykafia ug
fufia j°rk fial( ööÙis;a bØú fkdjk
f,i f.dœfhl= w;= iÝrd –æ m, tl;= lrk
fia" bYardfh,ays Ùisjla bØú fkdjk múæ
T›yq /ia lr.ÚØ'÷÷
10 uu fufia ms<;s r= e æÚ–( ööijka fok
ye‡hg uu ldg l;d lr wjjdo lr• o@
Tjqka uqrKavq • Tjqkfa .a lka jidf.k weØ
neœka ijka fokakg Tjqkag neú h'
 fcr–hd 6-7
i–¹Kka jykafiaf.a jpkh Tjqkg a Úka°jla
• we;' T›yq thg ms%h fkdfjØ' 11ta Úid
i–ºÚ" uu Tf’ fl`mfhka msø is‡–' thska
uu fjfyig m;a • is‡–'÷÷ tœg i–¹Kka
jykafia ug fufia j°< fial( öö•æj, is‡k
<uhska msg;a" ;reKhkaf.a /ia•• msg;a
udf.a fl`mh j.=rkak' mÜreIhd NdÈhdj
iuó o uy® wh b;d jhia.; wh iuó o
f.khkÜ ,nkafk` h' 12Tjqkaf.a f.j,a o
j;=ms‡ o NdÈhdjka o wkHhkag whsØ jkÜ
we;' f• foaYfha is‡k fikóg uu o~qj•
lrkafk–' fufia mjikafka iajd—ka jk
uu h' 13Tjqkaf.ka l=vd wh isg f,dl= wh
olajd ish,af,` u whq;= ,dN Wmhd .ÚØ(
æjeisjrhd mgka mÝclhd olajd ish,af,` u
jxpdl• lrØ' 14;=jd<hlg u;=ms‡ka
ms<sh• lrk fia iduh keØ œg mjd T›yq"
öiduh" iduh÷ Ùh–ka udf.a fikó ikiØ'
15
Tjqka l< ms<sl=,a foa .ek T›yq ,Ðcd
jQfj` o@ ke;' Tjqkga fldfy;a u ,Ðcdjla
fy` Úka°jla fy` ±kÜfKa j;a ke;'
tneœka" jefgkakka w;fÈ Tjqka jefgkÜ
we;' ud Tjqkg
a o~qj• lrk ld,fhys T›yq
ke;a;g u keØ jkafk` h' fufia j°rkafka
iajd—ka jk uu h'÷÷
ish fikó m%Øla fIa m lr
lrkkÜ ,e”u
16 i–¹Kka jykafia ish fikóg
fufia j°rk fial( ööux ika•j, isg n,d"
mÜrdK udÈ. fudkjd ± hs o hym;a udÈ.h
l=ula ± hs o wid ta uó weœækaká tœg
kÜU,dg iykh ,efnkafka h'÷÷ 17uu Tjqka
fj; uqrlrejka isÛjd" ööfydrKE Y’ohg
ijka fokake÷÷hs lSfj–' tfy;a" T›yq" ööwms yd hlv fuka ±Š j is‡Øá T›yq ´IHl•
ijka fkdfokafkuq÷÷hs lS y'
18 tneœka i–¹Kka jykafia fufia
j°rk fial( ööcd;SÚ" ijka ¡ udf.a
fikóg is³ jkakg hk foa .ek ±k.kak'
19
t•nd fmdf<dj· ijka fokak' f• fikó
udf.a jpkj,g lSlre fkd•" udf.a wdÇ fcr–
m%ØlafIam l< Úid" Tjqkaf.a Wmdhj,g
Úhu œmdlh jk œm;aØh Tjqka msg
muqKÏjkafk–' 20fIndfhka l†gl=uxc,a o i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› f°rÛj
³r foaYhÙka yºkal+re o ug f.fkkafka <ó isg" fufia m%ldY lrkak( i–¹Kka
l=ug o@ kÜU,df.a ojk hd. mÝcd ug jyka f ia g kuia l dr lrka k g f•
920
m%ikak ke;' kÜU,df.a hd. o ug msh % ke;'
21tneœka kÜU,df.a iajd—ka jk uu" f•
fikó meÙ<S jefgkakg i,iajk ndOd
muqKÏjkafk–' mshjreka o mÜ;%hka o
wi,ajeishka yd Tjqkfa .a –;=rka o œkdY •
hkÜ we;'÷÷
W;=frka wdl%uKhla
22 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial( ööwkak" W;=re foaYfhka fikóla tØá
uyd n,j;a cdØhla o fmdf<df› b;d ³r
;ekaj,ska keósg tkÜ we;' 23T›yq ³kÜ yd
fy,a, orØá T›yq lDDr h" ÚÈoh fjØ'
Tjqkaf.a y~ iuq¿ f>`Idj jeÚ h' t•nd
isfhdka mÜrók" kÜUg œreoaO j hÜoaO
lrkakg T›yq ish®fok tla flfkl= fuka
fma<s .eiS wYajhka msg keóS tØ'÷÷
24 fcrei,• jeisfh` fufia ÙhØ( ööta
mÜj; wm wid we;á wfma w;a ³Èj, • Øf’á
iaØ%hg weØ jk œ<srecdj fia ³la f›okdj
wm msg me–K we;' 25t<suykg fkdhkaká
•æj, fkdweœækaká lvq .;a i;=rka yeu
wØka u hk tk neœka Nhdkl h'÷÷
26 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial( ööudf.a fikfóÚ" f.`× fræ
ye|f.k" w½j, fmr<s fmr<S" –h.sh tl u
mÜf;l= Wfoid fuka b;d ³la nr j
je,fmkak' ukao" œkdY lrkakd yæisfhka
kÜUg myr fokafka h' 27fcr–hd" kÜU udf.a
fikóf.a udÈ.h ±k.kak ms×i;a" Tjqka
w;fÈ Tjqka mølaId lr n,k ms×i;a
mølaIlfhl= fldg uu kÜU m;a flf<–'
28
T›yq ish,af,` u uqrKavq ler,sldrfh` h'
fla<d• Ùh–ka weœækafk` h' T›yq f,`lv
lrØ' 29W³k ;o .skfa kka weœ,Sfuka jdfka
WKÏ f›' tfy;a" .skafkka fld;r• msúis³
l<;a ³Iagfh` msúis³ fkdfjØ' 30iajd—ka
jk ud tmd l< Úid" öfj†g ú¡ h÷hs T›yq
ÙhkÜ ,nkafk` h'÷÷
hd ffooj
fcr–h a ud,s.df› ffooaYkd Ùøu
7 i–¹Kka jykafiaf.ka fcr–hd fj;
me–× m×jqvh fuh h( 2öökÜU

6'12-15 fcr 8'10-12 6'14 tiÙ 13'10 6'16 uf; 11'29

 fcr–hd 7
f°rÛj,ska we;= ½ jk cq°ys ish,af,Ú"
i–¹Kka jykafiaf.a jpkh wikak'
3 15
bYardfh,ajrekaf.a ish® n,eØ foœ
iajd—ka jykafia ;j³rg;a fufia j°rk
fial( kÜU,df.a l,aÙ%hdj iy kÜU,d
lrk foa yú.iaid.kak' tœg uu
kÜU,dg f• ia:dkfhys jdih lrkakg
bv i,ikafk–' 4öfuh i–¹Kka jykafia-
f.a ud,s.dj h" i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dj h" i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dj
h ÷hs Ùhk /j‡,s jpk œYajdi fkd-
lrkak'
5 öökÜU,df.a u l,aÙ%hd o kÜU,d lrk
Ùhk foa o ieneœka u yú.iaid.kak'
tÙfkld i•nkaOfhka idOdrK f,i
Ù%hd lrkak' 6œfoaYslhdg o wkd:hdg
o jekaoUqjg o mSvd fkdlrkak' f•
Y=oaOia:dkfha Úf°ia f,a fkdj.=rkak' wka
foœjrekag kuialdr Ùøu kÜU,dg
wka;rdh°hl neœka tfia fkdlrkak'
7
tœg kÜU,df.a mshjrekag wdæfha isg
i°ld,hg u ud ³ka f• foaYfha" f• ia:d-
kfha" jdih Ùøug uu kÜU,dg bv fo–'
8 öön,kak" kÜU,d jevlg keØ /j‡,s
jpk œYajdi lr we;' 9kÜU,d fidrl•
lr" –kSurd" ldu–:Hdpdrh lr" fndrejg
æjqrd" nd,a foœhkag iÜj| ³• TmamÜ lr"
kÜU,d fkdokak wkH foœjreka miafia
.shyq h' 10bkamiÜ kÜU,d wjq;"a udf.a kduh
ork f• ud,s.df› ¡ ud bæúfha isg" öwms
.e<• is‡uq÷hs Ùhkafka" f• ish® ms<ls ,= l
a •
lrf.k hk ms×i o@ 11udf.a kduh ork
f• ud,s.dj fidrekaf.a .=ydjle hs kÜU,d
is;kakyq o@ kÜU,d lrk foa ieneœka u ug
fmfka' fufia mjikafka i–¹Kka jykafia
jk uu h' 12ud kuialdrh ,nk ms×i ud
uq,ska u f;`rd.;a ia:dkh jk Isf,`jg
f.dia" udf.a fikó jk bYardfh,ajrekaf.a
³Iaglu Úid ud Bg l< foa n,kak' 13ud
i|yka l< ish® m› kÜU,d lr we;' ud
kÜU,dg kej; kej; «kEl–ka l;d l<
kuq;a" kÜU,d ug ijka fkd³kakyq h' ud
kÜU,dg w~.eiÝ kuq;a" kÜU,d ug ms<s;=re
kܳkakyq h' 14ta Úid udf.a kduh ork"
kÜU,df.a œYajdih ;nd weØ f• ud,s.djg;a"
7'11 uf; 21'13á udla 11'17á ¬la 19'46 7'12-14 fc`IÜ 18'1á .S;d 78'60á fcr 26'6 7'18 fcr 44'17-19
921
ud kÜU,dg yd kÜU,df.a mshjrekag ³ka f•
ia:dkhg;a Isf,`jg l< foa uu lrkafk–'
ud kÜU,df.a ify`orhka jk uq½ tm%dhs•
jxYh fkrmd±uQ múæ kÜU,d;a ud bæúfhka
uu fkrmd oukafk–'÷÷
fikóf
fikóf. .a wlSlrelu
16 ööfcr–hd" kÜU f• fikó Wfoid
hdĮ fkdlrkak' Tjqka Wfoid fudr-
fkd.ikak' hdƒÆ fkdlrkak' ud kÜf˜
nig ijka fkdfok neœka ug lkak,›
fkdlrkak' 17cÏ°ys k.rj,;a" fcrei,f•
•æj,;a Tjqka lrk foa kÜUg fmfkkjd
fkdf› o@ 18ud fl`m lrjk f,i wyia
foaœhg ri leœ,s iE¡ug;a" wka foœjrekag
mdkSh mÝcd mÜo Ùøug;a" orefj` or tl;=
lrØá mshjre .sÚ fud<jØá ia;y %S q ms‡ wkØ'
19
tfy;a" ienEjg u Tjqka fl`m lrjkafka
ud o@ ke;á Tjqka tfia lr.kafka Tjqkg a u
h' ;uka msg u T›yq ,Ðcdj muqKj Ï d.kafk`
h' 20ta Úid ufy`;a;u foœ iajd—ka jk uu
f• ia:dkh msg udf.a fl`mh yd Woyi
j.=rejkafk–' –ÚiÜka msg fuka u" uD.hka"
flf;a .ia iy N+–fha m, flfrys o uu th
j.=rej–' udf.a fl`mh fkdÚfjk .skk a la
jeÚ h'
21 ööudf.a fikfóÚ" bYardfh,ajrekaf.a
foœºka jk ish® n,eØ iajd—ka jk uu
kÜU,dg fufia j°r–( kÜU,df.a mÝcdj,g
kÜU,df.a ojk hd. mÝcd;a tla fldg
tajdfha uia udxi wkÜNj lrkak' 22ud
kÜU,df.a mshjreka –ir foaYfhka msg;g
f.kd ld,fha ¡ ojk hd. mÝcd .ek j;a" hd.
.ek j;a uu Tjqkg a l;d fkdflf<–á
wK fkdflf<–' 23tfy;a" ud Tjqkag wK
flf<a" öudf.a y~g lSlre jkak" tœg uu
kÜU,df.a foœhka jykafia jkafk–' kÜU,d
o udf.a fikó jkakyq há kÜU,dg Y=NisoO a
jk ms×i ud kÜU,dg wK lrk udÈ.h
wkÜj yeisfrkak" Ùhd h' 24tfy;a" T›yq
ijka fokafka j;a" lSlre jkafka j;a keØ
j" ys;=uf;a o uqrKavq is;aj, ³Iag woyia
wkÜj o yeisfr–ka bæúhg hEu fjkÜjg
miÜnei .shy' 25kÜU,df.a mshjreka –ir
foaYfhka msg;a j me–× ° isg wo olajd"
fkdlvjd uu udf.a fiajlhka jQ
æjeisjreka Tjqka fj; t•–' 26tfy;a" Tjqka
 fcr–hd 7-8
ijka ³kafka j;a" lka fhduq flf<a j;a
ke;' ta fjkÜjg T›yq uqrKavq • Tjqkaf.a
mshjrekag;a jvd kmÜrel• lf<` h'
27 öfcr–hd" kÜU f• ish® jpk Tjqkg a
l;d lr Ùhk kuq;a" T›yq kÜU,dg ijka
fkdfokafk` h' kÜU Tjqkg
a w~.ik kuq;"a
T›yq kÜUg W;a;r fkdfokafk` h' 28tneœka
T›yq ;ukaf.a foœ iajd—ka jykafiaf.a
y~g lka kܳka" ±kÜueØlu fkdms<s.;a
cdØhÙá i;Hh Tjqka ;=< ke;' ta ish,a, u
Tjqkaf.a uqLfhka w;=reoyka • we;e÷hs
Ùhkak'÷÷
yskafkd• –‡
–‡hhdjf ;a mdmS Ù%hd
djf;
29 ööfcrei,• ckfhÚ" kÜU,df.a
ysiflia lmd bj; oud" md½ lº Wv
œ,dmhla kókak' ukao" iajd—ka jk uu"
udf.a fl`mhg ,la jQ f• mr•mrdj
m%ØlafIam lr w;ayf<–' 30cÏ°f› fikó
udf.a weia yuqfhys kmÜre foa lr we;' Tjqka
udf.a kduh ork ud,s.df› ud ms<sl=,a
lrk Tjqkaf.a foaj rEm ;nd th ´IH lr
we;' fufia Ùhkafka iajd—ka jk uu h'
31Tjqka ;ukaf.a ore±úhka yskafkd•
foœhdg mÝcd lrk ms×i" fnka-yskafkd•
–‡hdjf;a f;`fm;ays .súl=½ foajd,hla
f.dvkód we;' tfia lrkakg ud Tjqkag
wK flf<a ke;á ta .ek ud is;f= › j;a ke;'
32
ta Úid" thg f;`fm;a Ùhd j;a" fnka-
yskafkd• –‡hdj; Ùhd j;a fkdÙhk
ld,h me–fKkafka h' thg ö>d;kfha
–‡hdj; h÷hs ÙhkÜ ,ef’' ukao" j<,kakg
bv keØ jk ;r• f;`fm;ays –kS j<,kÜ
,nk neœÚ' 33f• fikóf.a u<l|ka wyfia
mlaISkag;a" fmdf<df› uD.hkag;a f.d³re
jkafka h' Wka t<jdoukakg Ùisfjla
fkdis‡Ø' 34tœg uu cÏ° k.rj,skÜ;a"
fcrei,f• •æj,skÜ;a mS%Ø m%fu`o y~ o
ukd, ukd,shkaf.a lgy~ o k;r
lrkafk–' foaYh md½lrhla jkafka h'
8 öö ta ld,fha ¡ cÏ° rcjrekaf.a;a"
w•m;Skaf.a;a" mÝclhkaf.a;a" æjeis-
jrekaf.a;"a fcrei,• jeishkaf.a;a weglÛ
fidfydka f.j,ska t<shg f.fkkÜ ,nkafka
h' fufia mjikafka iajd—ka jk uu h' 2ta
weglÛ" ta wh fm%au fldg fiajh l<"
7'31 f,• 18'21á 2 rdcd 23'10á fcr 32'35 7'34 fcr 16'9á 25'10á t<so 18'23 8'10-12 fcr 6'12-15
8'11 tiÙ 13'10
922
miÜmi f.dia fmak wid kuialdr l<"
br;a i|;a wyfia fiiÜ wdldY jia;=;a
bæúfha w;=rd ;nkÜ we;' tajd tl;= fldg
j<,kÜ fjkÜjg" fmdf<dj u;=msg li<
jkafka h' 3f• kmÜre mr•mrdfjka bØú jk
ud œiska œiÜrejd yúk ,o ;ekaj, bØú j
is‡k wh" ãj;a •ug jvd uefrkakg
leueØ jkÜ we;' fufia mjikafka ish®
n,eØ iajd—ka jk uu h'÷÷
mdmh yd Bg o~qju
4 fikóg Ùhk f,i i–¹Kka
jykafia ug fufia j°< fial( ööjefgk wh
keós‡kafka keoa o@ fkduó .sh wh yeø
tkafka keoa o@ 5tfia k• fcrei,•
ckfhÚ" kÜU,d ud flfrka bj;a j .sfha
uka o@ Úrka;rfhka u bj;a j hkafka uka
o@ udhdjg jió •á öwm wdmiÜ yeø tkafka
ke;e÷hs kÜU,d Ùhkakyq h' 6uu idjOdk j
ijka æÚ–' tfy;a" kÜU,d ienEj l;d
fkdl<yq h' öud flf<a l=ula o÷ Ùhd
wi–ka" ;udf.a ³Iaglu .ek miÜ;eœ,s jk
Ùisfjla fuys ke;' wYajhd hÜoaOhg
f›.fhka ³jk fia T›yq ish,af,` u ;uka
úis uóg yeø ³jØ' 7wyfia b.sf,k
udkfldld Tnfudn hfkk ld,h oÚhsá
fldfnhshd o jeys,sys×hd o fldld o
wdmiÜ me–Óf• ld,h ±k is‡Ø' tfy;a
udf.a fikó" kÜU,d udf.a wKmK;a
fkdokakyq h' 8öwms m%Çjka;fh` há
i–¹Kka jykafiaf.a jHjia:dj wm fj;
we;af;a h÷hs kÜU,d Ùhkafka fldfydu o@
n,kak" jxl œkhOrhka jHjia:dj fndre
lr we;' 9kÜU,df.a m%Çjka;fh` ,Ðcdjg
me–K wiÜ • le<š is‡Ø' T›yq udf.a jpk
tmd lf<` h' Tjqka ;=< weØ m%Çj l=ula o@
10
tneœka Tjqkaf.a NdÈhdjka wkHhkag o
Tjqkaf.a fl;a tajd w,a,d.kak whg o
fokafk–' ukao" f,dl= l=vd wh iefjdu
whÜ;= ,dN .ekSug lEor fjØá æjeisjreka
mgka mÝclhka olajd ish,af,` u jxpdl•
lrØ' 11iduh keØ œg;a" öiduh" iduh÷
Ùh–ka T›yq udf.a fikóf.a ;=jd<hg
u;=ms‡ka ms<sh• lrØ' 12udf.a fikfóÚ"
ud ms<sl=,a lrk foa kÜU,d l< Úid ,Ðcd
jQjyq o@ ke;' kÜU,d fldfy;a u ,Ðcd
 fcr–hd 8-9
jqfKa j;a" kÜU,dg Úka°j ±kÜfKa j;a ke;'
ta Úid" kÜU,d jefgkakka w;frys jefgkÜ
we;á kÜU,dg o~qj• me–fKk ld,fha ¡
kÜU,d meÙ< jefgkÜ we;' fufia mjikafka
iajd—ka jk uu h'
13 öö–æ jef,a –æ m, keØ" w;aØlald
.fia f.Š keØ" fld< mjd œh<S weØ"
Tjqkag ³ka foa my j f.dia weØ iufha uu
Tjqka /ia lrkafk–'÷÷
14 fikó fufia wiØ' ööwms l=ug Úl•
ys¢uq o@ wms tla/ia •" mjqre weØ k.rj,g
jeo tys uefruq' wm i–¹Kka jykafiag
œreoaO j m› l< Úid" wfma foœ iajd—ka
jykafia wm œkdYhg m;a fldg" wmg
”ug ji æh ¡ we;' 15wms iduh me;=fjuqá
tfy;a" thska Ùis jevla fkd • h' iÜj
•f• ld,hla .ek n,d is‡fhuq' tfy;a"
me–K we;af;a NSØh mu×' 16°kays isg
wm i;=rkaf.a wYajhkaf.a yQxldrh wmg
weiÜfKa há Wkaf.a fyaIdrjhg uq½ foaYh
fjjq<hs' Tjqka weœ;a is‡kafka foaYh iy
tys Øfnk ish,a, o k.r iy tys jik
jeishka o œkdY lrk ms×i h'÷÷
17 i–¹Kka jykafia l;d fldg"
ööfukak" uu Ùis uka;%hlg jYS fkdjk
iÈmhka o fmd<ó=ka o kÜU,d w;rg
tjkafk–" Wka kÜU,dg oIag lrkÜ we;e÷÷hs
j°< fial'
fikó .ek fcr–hd ;e•u
18 wfy`· udf.a ³l ixisºjkakg neú
;r• há udf.a is; l•md • we;' 19ijka
fokak" foaYh uq½,af,a udf.a fikó fudr-
.i–ka" ööi–¹Kka jykafia isfhdkays keoa
o@ isfhdkays rc;=ud tys keoa±÷÷hs wik y~
oi foiska ug wefia' Tjqkaf.a rÐcÏrejka
jk i–¹Kka jykafia ms<s;=re fo–ka"
öökÜU,d ;uka lemÝ ms<suj,ska o œfoaYsl-
hkaf.a ÚIaM, rEmj,ska o l=ug ud fl`m
l<yq ±÷÷hs wik fial' 20fikó ms<s;=re
fo–ka" ööwiajekak fk<k ld,h miÜ œhá
.S%Iau ld,h fl<jr œhá tfy;a" wmg
.e<•u ,e” ke;e÷÷hs Ùhkafk` h'
21 ööudf.a fikóf.a ;=jd<h Úid uu
;=jd< ,en fY`lhg m;a j is‡–' uu wka;
œhjq,alug ,la • is‡–' 22.s,shoays .=.=,a
keoa o@ tys fjfola keoa o@ udf.a fikó
iÜjh ,nd ke;af;a uka±÷÷hs i–¹Kka
jykafia wik fial'
923
jxpdj yd f¿`yslu
9 wfy`· uere• lE udf.a fikó .ek
æjd ? folays ye•ug udf.a ysi
fmdl=Kla o udf.a weia lº½ W,am;la o
jQfjd;a uu leueØ h' 2wfy`· udf.a fikó
w;ayer ud Tjqkaf.ka wE;a • is‡kakg ug
md½lrfhys jdiia:dkhla we;ak•· udf.a
fikó ldu–:Hdpdúlfh` há f¿`ysldr
msúila h' 3i;Hh fjkÜjg" foaYh mÜrd
f›.fhka meØr hk fndrejg Tjqkaf.a æ›
³kakla fuka ke— hhs' i–¹Kka jykafia
l;d fldg" ööT›yq kmÜr msg kmÜr lr ud
fkdyºkØ÷÷hs j°rk fial' 4Tn tÙfkld
;u ;udf.a wi,ajeishdf.ka m%f›i• jkaká
Ùis ify`orfhl= o œYajdi fkdlrkak'
ukao" yeu ify`orfhla u m%fh`.ldrfhÙá
yeu wi,ajeisfhl= u fla<d• Ùh–ka
weœækÜ we;' 5Tjqka tÙfkld ;u ;udf.a
wi,ajeishd rjgkÜ we;' Ùisfjla we;a;
l;d fkdlrØ' fndre lSug T›yq mÜre³ •
is‡Øá T›yq wmrdO lrØ' tfy;a" miÜ;e•
is;a yrjd .ekSug fkdfjfyfiØ' 6T›yq
wmrdOh msg wmrdOh o jxpdj msg jxpdj
o lrØ' ööudf.a fikó ud fkdms<s.ÚØ÷÷hs
i–¹Kka jykafia j°rk fial'
7 f• Úid ish® n,eØ i–¹Kka
jykafia fufia j°rk fial( ööuu Tjqka
f,`y fuka WKÏ lr" msúis³ lr mølaId lr
n,kafk–' udf.a fikó i•nkaOfhka uu
fjk l=ula lr• o@ 8Tjqkaf.a æ› udrl
B.ia jeÚ h' tajd Ùhkafka fndre u h'
Tjqkaf.a uqj wi,ajeishdg idufhka l;d
lrk kuq;a" ;ukaf.a is;a ;=< i;=re
Wmdhhka fhdohs' 9f• lreKÏ Úid Tjqkag
o~qj• fkdlr ug is‡h yeÙ o@ fujeÚ
cdØhÙka m<s fkdf.k ug" is‡h yeÙ o@
fufia mjikafka iajd—ka jk uu h'÷÷
10 fcr–hd fufia lS h( öölº .ek
we•ula o œ,dmhla o md½lrfha ;K “•
.ek <f;`Úhla o .hkafk–' Ùisfjl=g
tys .uka l< fkdyeÙ jk f,i tajd œh<S
f.dia we;' tys isjm
q djqkfa .a y~ kEfikafka
h' wyfia mlaISka o uD.hka o m,d f.dia
we;'÷÷ 11i–¹Kka jykafia l;d fldg" ööuu
fcrei,u kgnqka f.dvla o isj®kaf.a
jdihla o lrkafk–á Ùisfjl=g jdih
fkdl< yeÙ f,i uu cÏ°ys k.r md½
lrkafk–÷÷hs j°< fial'
 fcr–hd 9-10
12 fcr–hd l;d lr–ka" ööiajd—Ú"
foaYh kgnqka f.dvla • Øfnkafka;a"
Ùisfjl=g ta ueæka .uka fkdl< yeÙ f,i
ldka;drhla fuka md½ • f.dia we;af;a;a
uka o@ fuh f;are•.kakg mܽjka
m%Çjka;hd ljfrla o@ wkÜkg a th Ùhkakg
mܽjka jk ms×i Tn jykafia th m%ldY
flf<a ldg ±÷÷hs weiÜf› h'
13 i–¹Kka jykafia fufia ms<s;=re
³ka fial( ööfuh is³ jQfha" ud Tjqkag ³ka
udf.a wdÇj Tjqka m%ØlafIam lr udf.a
y~g lSlre fkdjQ Úid;a" 14ta wkÜj
fkdyeisr uqrKavql–ka ;ukaf.a ys;=u;h
wkÜj .uka l< Úid;a" Tjqkaf.a mshjreka
Tjqkga b.ekajQ f,i nd,a foœhka miÜmiafia
.sh Úid;a h' 15tneœka bYardfh,ajrekaf.a
foœºka jk" ish® n,eØ iajd—ka jk uu
fufia mji–' uu f• fikóg fldiU m,
ljkafk–á œi æh fmdjkafk–'
16 Tjqka j;a" Tjqkfa .a mshjreka j;a ±k
fkd.;a cd;Ska w;rg Tjqka œiÜrejd yer"
Tjqka iyuq,ska u keØ lrouk ;=re uu
Tjqka miÜmiafia hÜoaO fiakd hj–'÷÷
fikó msysg b,a,d fudr.eiSu
17 öökÜU,d l,amkd fldg wjuó=,a .S
.hkak olaI" œ,dm Ùhk ia;S%kag tkak
Ùhd hjkake÷÷hs ish® n,eØ foœhka
jykafia j°rk fial' 18fikó ms<s;=re
fo–ka" ööwfma weiaj,ska lº½ je.sfrk
ms×i;a" weismshj,ska j;=r .,k ms×i;a
wm .ek <f;`Úhla mj;ajk f,i Tjqkag
Ùhkake÷÷hs ÙhØ' 19ukao" ööwms œkdY
jqfKuqá wm foaYh w;ayer .sh Úid o Tjqka
wfma jdiia:dk fy<d±uQ Úid o wms
Úka°jg m;a j is‡uq÷÷ hk <f;`Úh isfhdka
flfrka weiÜfKa h' 20fcr–hd fufia lS h(
ööia;S%jreÚ" i–¹Kka jykafiaf.a nig
ijka ¡ Wka jykafiaf.a jpk is;g
f.k" kÜU,df.a ´jrekag <f;`Ú lSu;a"
tÙfkldg ;u ;udf.a wi,ajeis iaØ%hg
œ,dm lSu;a W.kajkak' 21ukao" •æj,
<uhska o lv uKaŠj, ;reKhka o
jki–ka urejd wfma cfka, i—mhg o
Újdij,g o we;=½ • we;' 22u<isrere
fmdfydr f.dvj,a fuka o f.dh• lmkakka
9'24 1 fldú 1'31á 2 fldú 10'17
924
bØú lr .sh f.dh• –‡ fuka o œiÜrejkÜ
,nk œg Ùisfjl= tajd tl;= lrkafka
ke;' i–¹Kka jykafia ug m%ldY lrkakg
lS foa f• h'÷÷
23 i–¹Kka jykafia
fufia j°rk fial(
öökeKj;d ;udf.a kÜjK .ek j;a"
n,j;d ;udf.a n,h .ek j;a"
Okj;d ;udf.a Okh .ek j;a
mdr†Û lr fkd.kS jd·
24
mdr†Û lr.kakg
hfula leueØ k•"
Tyq"
ud ±kye¢kSu .ek
mdr†Û lr.kS jd'
ukao"
fmdf<dj lreKdfjka o
hÜlaØfhka o o–Ûlfuka o
md,kh lrk
i–¹Kka jykafia ud nj
T›yq ±k.Ú;a jd·
ukao"
ud ms%h lrk foa f• h'
fufia mjikafka
iajd—ka jk uu h'÷÷
25 öö.f;ys pÈufÃokh lrkÜ ,enQ
kuq;a" isf;ys mdm u, fÃokh fkdlr
is‡k ish® fokdg ud o~qj• lrk ld,h
me–fKkafka h' 26ta wh k•( –irh" cÏ°j"
taf°•" w•fudka" fu`j’ hk rgj, is‡k
wh o ldka;drfha jdih lrk ysifla
fldgg lemÝ wh o fjØ' f• ish® fokd o
bYardfh,a jeishka ish® fokd o isf;ys
mdm u, fÃokh fkdl< wh h'÷÷
rEm jkaokdj yd ienE kuialdrh
10 t•nd bYardfh,a jxYh" i–¹Kka
jykafia Tn yeug j°rk jpk
wikak' 2i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial( ööœcd;Skaf.a udÈ.h wkÜ.ukh
fkdlrkaká wyfia ,l=KÏj,g cd;Ska
le<fUk kuq;a" kÜU,d tajdg fkdle<-
fUkak' 3cd;Skaf.a pdú;% ÚIaM, h'
œcd;Skaf.a lemÝ rEm mÜyq foaj,a h' tajd
jkfha .iÙka lmd.;a ,S muKÙ' ,S
legh• lrefjla tajd ish wdhÜOj,ska
 fcr–hd 10 925
4 12
fk<hs' Tyq tajd rka ú¡fhka irid i–¹fK` ish n,fhka
–‡fhka weK .id" fkdfi,afjk f,i fmdf<dj uejQ fialá
iœ lrhs' 5tajd jkdys leÙú j;a;l ish Çkfhka
isÛjd weØ" l;d lrkakg neú mUhka f,`lh msysfg› fialá
jeÚ h' tajdg weœækakg neú Úid ish kÜj×ka
Tijdf.k hd hq;= h' tajdg “h fkdjkaká wyi meØfr› fial'
ukao" kÜU,dg wk;=rla lrkak j;a 13
i–ºkaf.a w×ka
hym;la lrkak j;a tajdg neú h' ÷÷ wyia c,h .s.=re• fohsá
6
i–ºÚ" fmdf<` iSudj,ska
Tng iu Ùisfjla ke;' —³u iE¡ keóS thsá
Tn mrdl%uj;a h' t;=udfK`" jÈIdj i|yd
m%n,;dfjka œæ,s flˆ• weØ lrk fialá
Tf’ ku W;=• h' t;=udfK` ish .nvdj,ska
7
cd;Skaf.a Úú¹fKÚ" iÜ<ó f.fkk fial'
14
Tng “h fkdjkafka ljfÈ o@ f• Úid ish® ukÜIHfh`
“h œh hÜ;af;a Tng muK h' wkÜjK fu`vfh` fjØ'
cd;Ska w;r o ish® rdcHhkays o ish® rkalrefj`
ish® meKj;=ka w;r o ;uka fk½E rEm Úid
Tng iu Ùisfjla ke;' ,Ðcdjg me–K is‡Ø'
8 tajd mK keØ
T›yq yeu fok
wÇk h" fu`v h' ysia ms<su jk neœÚ'
15
ta ,S ms<suj,ska tajd fkdj‡k
W.; yeÙ fohla weoa o@ Úire jev fjhs'
9 o~qj• Ùøug i–ºka me–× œg
;ÈIsIa rfgka f.kd
ú¡ ;yvqj,ska o tajd œkdY lroukÜ we;'
16
«mSÈ rfgka f.kd cdfld’f.a foœ¹fK`
r;arkaj,ska o tajdg iudk ke;á
ta rEm id° we;' ish® foa ujd we;af;a
tajd id° we;af;a" t;=udfK` há
legh•lrejkaf.a yd bYardfh,a fikó
rkalrejkaf.a wØka h' t;=udKka f;`rd.;a fikó h'
tajd olaI l•lrejka œiska i› n,eØ i–¹fK` hkÜ
Ú,a yd o• meyeØ rdclSh weºfuka t;=udKkaf.a kduh f›'
m<|jkÜ ,en we;' me–fKk œm%jdih
10
tfy;a" i–¹fK`
17 ööjg,kÜ ,en is‡k fcrei,•
ienE foœ¹fK` há
ckfhÚ" kÜU,df.a nvq fmdæ ne|.kak'
ãjudk foœ ;=udfK` há 18
ukao" i–¹Kka jykafia f• foaYfhka
i°ld, rc ;=udfK` h' jeishka msgux lrkak hk fial' kÜU,dg
t;=ukaf.a Woyig ±fkk f,i Wka jykafia kÜU,d œkdY
fmdf<dj fjjq<hs' lrkak hk fial' fufia mejiÜf› i–¹Kka
th orkakg yeÙ jykafia h'÷÷ 19fcrei,• fikó lE.i–ka
cdØhla –ys msg fkdfjhs' fufia ÙhØ( ööwfy`· wfma mSvdj fldmuK
11
wyi;a" fmdf<dj;a fkduejQ f• foœjre nrm;, o@ wfma ;=jd< iÜj l< fkdyeÙ
–ys ms‡ka o wyi h‡ka o œkdY lrkÜ ,nØ f,i oreKÏ h' tfy;a" öwm tajd bjish hÜ;=
hs udf.a fikó jk Tn cd;Skg a Ùj hÜ;= h' he÷hs wms lSfjuq' 20wfma l+vdr• kdiaØ œh(
10'7 t<so 15'4
 fcr–
fcr–hhd 10-11
tajdfha ,KÏ ish,a, o lvdoukÜ ,e” h' wfma
orejka wm w;ayer" wm flfrka fjka •
f.dia we;' ±ka wfma l+vdr• æ.yer Ør
t,a,kak Ùisfjla ke;'÷÷
21 fcr–hd ms<s;=re fo–ka fufia lS h(
ööTf’ kdhlfh` fu`vfh` h' T›yq
i–¹Kka jykafiaf.ka lreKÏ fkdœuiØ'
Tjqka æhÜKÏ fkdjqfKa tneœÚ' Tjqkaf.a
ndrfha is‡ fikó o œisr f.dia we;'
22
ijka fokak" wkak" cÏ° k.r md½jla o
isj®kaf.a jdihla o Ùøug hk njg
´iudk l;djl y~la o uyd f>`Idjla o
W;=re foaYfhka wefikafka h' 23i–ºÚ"
–Úidf.a irK –Úid u fkdjk nj;a" Tyq
hd hq;= uó Úhu Ùøu Tyqg u whsØ keØ
nj;a Tn okak fial' 24i–ºÚ wm œkdY
fkdjk ms×i" Tf’ Woyiska fkdj" Úis
m%udKfhka wmg o~qj• l< uekj' 25Tn
fkdms<. s kak cd;Ska flfrys o Tng hdĮ
fkdlrk –ÚiÜka flfrys o Tf’ fl`mh
je.sfrjqj uekj' ukao" T›yq cdfld’f.a
jxYh urd±uQ yá Tjqka iyuq,ska u œkdY
l<y' Tjqkaf.a foaYh keØkdiaØ l<y'÷÷
lvk ,o .sœiÜ u
11
i–¹Kka jykafiaf.ka fcr–hd
fj; me–× m×jqvh fufia h(
2
ööf• .sœiÜf• Úhuhkag ijka fokak' cÏ°ys
–ÚiÜkag;a" fcrei,f• jeishkag;a l;d
lrkak' öf• .sœiÜf• Úhuhkag lSlre
fkdjk whg 3bYardfh,ajrekaf.a foœ
iajd—ka jykafia idm lr we;e hs i–¹Kka
jykafia j°rk fiale÷hs Ùhkak' 4ud
Tjqkaf.a mshjreka" hlv .sÚ W³kla jeÚ
–ir foaYfhka msg; f.kd l," Tjqka iuó
l< .sœiÜu fuh f›' öudf.a jpkhg lSlre
• ud wK lrk ish,a, bÛ lrkaká tœg
kÜU,d udf.a fikó jkakyq h' uu
kÜU,df.a foœhka jykafia o jkafk–÷hs uu
Tjqkag lSfj–' 5tœg Tjqkaf.a mshjrekag
Ùú yd me× .,d hk foaYh ±ka Øfnk
múæ ¡ug ud æjqrd l< fmdfrdka³j bÛ
lrkafk–'÷÷ fcr–hd" öötfia h" iajd—Ú÷÷hs
ms<s;=re ³kafka h'
6 tœg i–¹Kka jykafia ug fufia
j°< fial( ööcÏ° k.rj,g;a" fcrei,f•
•æj,g;a f.dia udf.a m×jqvh tys m%ldY
lrkak' tk•" udf.a .sœiÜf• Úhuhkag
926
ijka ¡ tajdg lSlre jkak fikóg
Ùhkak' 7ud Tjqkaf.a mshjreka –ir
foaYfhka f.kd æk mgka wo olajd
fkdlvjd uu Tjqkag wjjdo lr"
udf.a y~g lSlre jkake hs ieneœka u
j°f<–' 8tfy;a" Tjqka lSlre jqfKa j;a"
ijka ³kafka j;a ke;' ta fjkÜjg T›yq
;ukaf.a kmÜre is;aj, uqrKavqlf•
ye‡hg yeiÜrefK` h' öudf.a .sœiÜug
lSlre jkake÷hs ud Tjqkag wK l< kuq;a"
Tjqka Bg lSlre jqfKa ke;' ta Úid
.sœiÜf• œia;r fldg weØ o~qj• uu Tjqka
msg me–fK›fj–'÷÷
9 ;jo" i–¹Kka jykafia ug fufia
j°< fial( ööcÏfo› fikó yd fcrei,f•
jeisfh` ug œreoaO j ler,s .iØ' 10udf.a
jpkj,g lSlre fkdjQ Tjqkfa .a mshjrekaf.a
mdmj,g T›yq o jeˆ is‡Ø' Tjqka wka
foœjreka wkÜ.ukh lr" Tjqkg a kuialdr
lr we;' bYardfh,a jxYh yd cÏ° jxYh ud
Tjqkfa .a mshjreka yd iuó l< .sœiÜu lv
lr we;' 11tneœka i–¹Kka jykafia
fufia j°rk fial( uu Tjqkag .e<fjkak
neú œm;la Tjqka msg muqKj Ï kafk–' Tjqka
ug fudr.eiÜj;a" uu Tjqkg a ijka fkdfo–'
12
tœg cÏ° fikó o fcrei,f• jeishka o
Tjqka iÜ.kaO ¿jH TmamÜ lrk foœjreka
fj; f.dia fudr.ikÜ we;' tfy;a" f•
œm; me–לg ta foœjrekag Tjqka
.<jkakg fldfy;a u fkdyeÙ h' 13cÏ°f›
fikóg" k.r weØ ;rug foœjre;a is‡Øá
Úkaæ;hd k• jQ nd,a foœhdg kuialdrh
i|yd fcrei,f• jeishka Tjqkag weØ •æ
;rug" mÝcdik o msysÛjd we;' 14ta Úid
fcr–hd" kÜU f• fikó Wfoid hdƒÆ
fkdlrkaká Tjqka fjkÜfjka lkak,› o
he³• o TmamÜ fkdlrkak' Tjqka œm;aØ
ld,fha ¡ ug hdƒÆ lrk œg uu Tjqkfa .a
jpk fkdwikafk–'
15 ööud fm%au lrk fikó kmÜre Ù%hd
lrØ' udf.a ud,s.df› isˆug Tjqkag weØ
whsØh l=ula o@ ndrydr TmamÜ Ùøfuka yd
i;=ka mÝcd Ùøfuka œmf;ka f’frkak
mܽjke hs T›yq is;;a o@ ta uóska ;ukag
mœ;% œh yeÙ he hs T›yq is;;a o@ 16læu
m, weØ" w,xldr" ire T,Sj .ila hhs uu
Tjqka k• flf<–' tfy;a" ±ka uu f•>
.Èckdjla fia f.drjd ta .fia fld<j,g
 fcr–hd 11-12 927
17
.sÚ ,d ojd,–' bYardfh,a yd cÏ°j bæ T›yq uq,a weo" je‹"
flf<a" ish® n,eØ iajd—ka jk uu h' iM, jkafk` h'
tfy;a" ud ±ka Tjqkag œm;aØh Úhu lr uqœka T›yq Tn miiØá
we;' Tjqka nd,a foœhdg iÜj| ³• TmamÜ isØka k•
Ùøfuka jeræ foa lr Øfnk Úid" Tjqka ud Tfnka" ³re j is‡Ø'
3
fl`m lrjd we;'÷÷ tfy;a i–ºÚ"
Tn ud okak fialá
fcr–hd ueøug l=uka;%Khla Tn ud oÙk fial'
18 udf.a i;=rka ug œreoaO j lrkak Tng weØ udf.a ,eælu o
woyia l< kmÜre foa .ek i–¹Kka jykafia Tn œuik fial'
ug ±kajQ neœka uu th ±k.;af;–' urKhg Úh–; neg½jka fuka
19
uu" urKhg f.khk yS,E neg½ megfjl= f• fikó fjka lr"
fuka is‡fh–á öwms m, iuó .i is|ouk >d;k ojig
f,i Tyqf.a ku ;j;a bØú fkdjk ms×i Tjqka iÝ°k• l< uekj'
4
ãj;a j is‡kakkaf.a foaYfhka Tyq keØ lr foaYh f›<S Øfnkafka;"a
ouuq÷hs Tjqka ug œreoaO j Wmd fh´ nj uu uq½ rf† ;K fld<
fkd±k is‡fh–' ue,• hkafka;a
20 fcr–hd hdƒÆ lr–ka" ööhÜlaØ fldmuK ld,hlg o@
iy.; f,i œÚYaph lrk" yDoh;a" is;;a tys jeishkaf.a ³Iaglu Úid
œuik ish® n,eØ i–ºÚ" udf.a kvqj ud uD.fh` o mlaISyq o
Tn bæúfha ;nd we;s neœka Tjqkaf.ka Tn –h hØ'
m<s .kÜ ±lSug ug bv ,ef’ jd·÷÷hs lS h' ööTn wfma wjidkh
21 ööTn wm wØka ureuqjg m;a fkdjk fkdoÙk fiale÷÷hs
ms×i k•" i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka T›yq ÙhØ'
5
wmg æjeia jeÙ fkdÙhkake÷÷hs Ùh–ka i–¹fK`
fcr–hdf.a m%dKh ydÚlrkakg fidhk fufia ms<s;=re ³ka fial(
wkdf;d;ays –ÚiÜka .ek ish® n,eØ öökÜU mhska hk –ÚiÜka iuó
i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial( ;róhg ³jk l,"
22
ööuu Tjqkga o~qj• lrkafk–' fh!jkfh` T›yq
lvqfjka uere• lkafk` há Tjqkfa .a mq;f% h` kÜU fjfyig m;a lf<` k•"
o ´jre o id.;fhka uefrkafk` h' kÜU
23Tjqkaf.ka Ùisfjla o bØú fkdjkafka h' wYajhka iuó ³jkafka flfia o@
ukao" uu wkdf;d;ays jik –ÚiÜka msg wl=,a keØ foaYhl
œm;aØh tk•" Tjqka msg o~qj• Ùøf• kÜU jefgkafkys k•"
wjqreoao muqKÏjkafk–'÷÷ fcdÈ°ka jk ,eyefnys
kÜUg l=ula is³ f› o@
³okkaf.a iuDoa•h .ek m%Yakh 6
kÜf˜ ify`orfh`"

12 Tng udf.a kvqj

bæúm;a lrk œg"
i–ºÚ" Tn idOdrKh"
kÜf˜ u mjqf,a wh"
kÜUg œreoaO j f¿`ysl•
lf<` h'
hÜlaØh ms<sn| lreKÏ .ek T›yq
Tfnka m%Yak lrkakg kÜU m%isoa•fha œf›pkh lf<` h'
leue;af;–' Tjqka
³okkag kÜU iuó fyd¢ka l;d l<;a
iem i•m;a w;ajkafka uka o@ Tjqka œYajdi fkdlrkak'÷÷
f¿`ySka
iM, jkafka uka o@ fikó .ek i–ºkaf.a fY`lh
2 7
.ila fuka i–¹Kka jykafia
Tn Tjqka ysgjQ fialá fufia j°rk fial(
 fcr–hd 12-13 928
ööuu udf.a fikó w;ayeúfh–á wi,ajdiSkag i–ºkaf.a fmdfrdka³
ud f;`rd.;a foaYh 14 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
uu m%ØlafIam flf<–á fial( ööudf.a fikó jk bYardfh,ag ud
ud fm%au lrk fikó ys– lr ³ka foaYh keØkdiaØ l< ish® u
uu i;=rka w;g kmÜre wi,ajeishkag œreoaO j ug lreKla
mdjd ³kafk–á Ùhkak we;' uu Tjqkaf.a foaYfhka Tjqka
8
ud f;`rd.;a fikó W³rdoukafk–' Tjqkaf.a wØka cÏ° foaYh
jk.; isxyfhl= fuka f’rd.kafk–' 15;jo" ud Tjqka f’rd.;a
ug œreoaO j yeø we;á miÜ" uu h<s;a Tjqkag wkÜl•md fldg"
l=úre f,i ug f.drjd we;' Tjqka tÙfkld ;u;udf.a Wreuhg;a"
tneœka uu Tjqkag ;u;udf.a foaYhg;a muqKj Ï kafk–' 16T›yq
oaf›I flf<–' udf.a fikóg nd,a foœhd .ek æjqrkakg
9
ud f;`rd.;a fikó jkdys b.ekajQ múæ" udf.a fikóf.a oy• uó
i;=re .scÏ mlaISkaf.ka jg jQ uq½ isØka ms<sf.k" öãjudk i–¹Kka
Wl=iafil= jekak' jykafiaf.a kdufhka h÷ Ùhd udf.a k–ka
jkfha ish® i;=Ú" æjqrkakg bf.k.kafk` k•" T›yq o udf.a
f.d³rg /ia jkak' fikóf.a fldgila • iuDoa•u;a jkafk`
10
tfŒre fndfy` fofkla h' 17tfy;a" h• cdØhla lSlre fkdjkafka
udf.a –æ j;a; k•" uu ta cdØh W³rdoud œkdY lrou–'
kdiaØ lf<` há fufia mjikafka iajd—ka jk uu h'÷÷
udf.a fl;a yK froao .ek Wmudj
md.d±uqfj` há

11
udf.a ms%hxlr foaYh
md½lrhla lf<` h'
13 i–¹Kka jykafia ug l;d fldg"
öökÜU f.dia yK froaola –f,ag f.k
kÜf˜ bó‡h jgd th we|.kaká th j;=fÈ
th md½lrhla • we;' fkdoukake÷÷hs j°< fial' 2uu o i–¹Kka
th md½ • jykafia ug j°< múæ yK froaola –f,ag
ug fudr.ihsá f.k th bó‡h jgd we|.;af;–' 3tœg
th ldka;drhla • we;' i–¹Kka jykafia h<s;a ug l;d lr–ka"
tfy;a" 4
öökÜU –f,ag .;a" kÜf˜ bó‡h jgd we|f.k
Ùisfjl= th .Kka.kafka ke;' is‡k yK froao /f.k hÜm%ˆia .ó <óg
12
kdiaØldrfh` f.dia tys mÈj; œjrhl th iójd
md½lrfha .iafld<ka keØ ;nkake÷÷hs j°< fial'
ish® u lºj,g 5 uu o i–¹Kka jykafia ug wK l<
me–K is‡Ø' f,i f.dia hÜm%ˆia .ó <ó th iójd
i–ºkaf.a lvqfjka ;e”–'
foaYh tla fl<jrl mgka 6 lSm ojilg miÜ i–¹Kka jykafia
wfkla fl<jr olajd ug l;d fldg" ööhÜm%ˆia .ó <óg h<s;a
œkdY lrkÜ ,nkafka h' f.dia" tys iójd ;nkakg ud kÜUg wK
tys Ùisfjla iduh fkdoÙØá l< yK froao t;eÚka .kake÷÷hs j°<
tys ãj;a œh fkdyeÙ h' fial' 7uu o hÜm%ˆia .ó <óg f.dia yK
13
udf.a fikó Øúó= jmÜ< kuq;a" froao iójd ;enQ ;eÚka th fidhd.Ø–'
lÛ .ia lmd.;ayá th kdiaØ • jeo.e•ulg keØ • Ø“×'
fndfy` fjfyi jQ kuq;a" 8 tœg i–¹Kka jykafia ug l;d
T›yq m%ØM, fkd,enQ y' lr–ka fufia j°< fial( 9ööud cÏ° rf†
i–ºkaf.a n,j;a Woyi Úid Wvó=lu o fcrei,f• uyd Wvó=lu
Tjqkaf.a wiajekak o œkdY lrka f ka f• whÜ ú ka h'
ÚIaM, • we;'÷÷ 10udf.a jpkhg ijka fkdfok" ;ukaf.a
 fcr–hd 13 929
is;=uf;ag uqrKavql–ka yeisfrk" wka fndfy` fihska
foœjrekag fiajh lr–ka kuialdr lrk lº½ j.=rkafk–'
ms×i Tjqka miÜmi ³jk" f• ³Iag fikó 18
rcÏg yd ujq “ijg l;d lr–ka"
jeo.e•ulg keØ f• yK froao yd iudk ööÙre½ ysiska .s,syS jeˆ weØ Úid
jkÜ we;' 11yK froao bó‡h jgd ne| isyiÜkska nei my;g tkake÷÷hs
we;af;l= fuka bYardfh,ays ish® fikó o i–¹fK` j°< fial'
cÏ°ys ish® fikó o ug ne£ is‡kak uu 19
ol=KÏ æYdf› k.r jg,d we;á
lreKÏ ie,iS–' ud tfia flf<a" Tjqka udf.a tajdg msœfikakg
fikó •" udf.a kduhg m%Yxidjla o Ùisfjl=g fkdyeÙ h'
f.!rjhla o jk ms×i h' tfy;a" T›yq ug uq½ cÏ° rg
lSlre fkd jQ y'÷÷ jy,alug f.k f.dia we;á
iyuq,ska u
–æhqi Ndckh .ek Wmudj tfia f.k f.dia we;'
12 öö;jo fcr–hd" bYardfh,a fikóg 20
fcrei,• ckfhÚ"
l;d fldg" öish® Ndck uq¿sl mdkfhka weia Tijd n,kaká
msrœh hÜ;= hhs kÜU,df.a foœ iajd—ka W;=re foiska tkafka
jykafia j°rk fiale÷hs Ùhkak' Tjqka ljfrla o Ùhd n,kak'
kÜUg l;d fldg" öyeu Ndckhla u uq¿sl Tng Ndr ³ka
mdkfhka mÜrjd ;e“h hÜ;= nj wms oÚuq÷hs læu /<la jeÚ jQ
ÙhkÜ we;' 13tœg iajd—ka jk ud f• Tf’ fikó fldfya o@
foaYfha ish® ckhdg tk•" mÝclhkag o 21
Tf’ –;=fr` hhs
æjeisjrekag o °œ;af.a mrmÜfrys ish® Tn is;+ fikó"
rcjrekag o fcrei,•ys ish® jeishkag o Tf’ kdhlhka jYfhka
fjú jk ;=re uq¿sl mdkh fmdjk nj m;a lrkÜ ,enQ œg
Tjqkag Ùhkak' 14bkamiÜ uu Tjqkaf.a Tn l=ula Ùhkakyq o@
mshjreka o mÜ;%hka o ish® fikó o œ<srecdfjka fmf<k iaØ%hl fia
tÙfkld >†gkh fldg œkdY lrkafk–' f›okdfjka Tn
Tjqka œkdY fkdjk ye‡hg ud Tjqkag
fmf<kafka keoa o@
ohd jkafka j;a" lreKd lrkafka j;a" 22
wkÜl•md lrkafka j;a ke;'÷÷ Tng fufia is³ jkafka uka± hs"
Tf’ weº• .,jd±uQ œg
wyxldrhg œreoaO j wjjdo Tng Úka°jla ke;af;a
15 uka± hs
bYardfh,a ckfhÚ"
i–¹fK` l;d l< fial' Tn fufkys lr ne¬ œg
wyxldr fkd• Tf’ wmrdO buy;a Úid hhs
t;=udKkag ijka fokak' Tng fmkS hkÜ we;'
16 23
Tn yeuf.a foœ i–ºka tØfh`msh –Úfil=g
wkaOldrh muqKÏjkak fmr" ish yf• mdg j;a"
Tn yeuf.a mdo fld‡fhl=g
wºre lºj, meÙf<kak fmr" Wf.a wefóa ,m j;a
Tn n,d is‡k wdf,`lh fldhs f,iska j;a
t;=udKka fjkia l< yeÙ o@
>kdkaOldrh lrkak fmr"
t;=udKkag tfia l< yeÙ k•"
f.!rj lrkak' kmÜr lrkak yqremÜre³
17 Tn yeug;a
Tn ijka fkdfokakyq k•"
Tf’ wyxldrh Úid hym; lrkak yeÙ fjhs'
24
uu ryis.; j y~–' ööurel;fÈ iÜ<óg
i–ºkaf.a fikó .id hk
jy,alug f.khkÜ ,enQ Úid ms³re fuka
uu y~d je,fm–' i–ºka jk ud
 fcr–hd 13-14 930
Tn yeu œiÜrejdoukÜ we;' ;K fld< keØ ksid
25
Tn w®; Wmka wef.a megjd
i–ºka wu;l l< neœka" w;ayer hkakS h'
6
wka foœjreka j,a fldg½fj` o
œYajdi l< fyhska .iafld<ka keØ lº u; isg
Tn yeug isj®ka fuka
uek Øfnk Wreuh;a" iÜ<óg bj w,a,Ø'
brKu;a fufia jkafka hhs ;K fld< keØ Úid
i–¹fK` j°rk fial' Wkaf.a weia o fkdfmkS hhs'
26 7
i–¹fK` u udf.a fikó fudr.i–ka
Tf’ weº• .,jdoud fufia hdƒÆ lrØ(
Tf’ ,Ðcdj öi–ºÚ"
fy<s lrk fial' wms Tng œreoaO j m› flf<uq'
27
fy,a msg;a" t<suyfka;a wfma whÜ;=l•" wfma wmrdO"
Tf’ mr°rl• o wmg œreoaO j
fj<Ulf.a fuka idlaIs fok kuq;a"
fyaIdrjh Ùø• o Tf’ kduh fjkÜfjka
Tf’ ³rdpdr o i,a,d,l• o wmg msysg jqj uekj'
i–¹Kka ±l weØ neœka wms fndfy` jr
bYardfh,a ckfhÚ" Tn fjØka yeø .sfhuq'
Tng jk œm;l uy;· Tng œreoaO j m› flf<uq'
8
lj° Tn msúis³ jkakyq o@÷÷ i–ºÚ"
Tn bYardfh,ajrekaf.a
“hlre Úhóh n,dfmdfrd;a;=j o

14
2
Úhóh .ek i–¹Kka jykafia
fcr–hdg fufia j°< fial(
ööcÏ°j je,fmhsá
œm;a iufha
.e<jq•ldrhdfK` o
jk fial'
tys k.r u,dÚl fjhsá tfia jqj o"
tys fikó fmdf<dj u; tl /hlg kjd;eka .;a
³Ùka jeØr <f;`Ú ÙhØ' uósfhl= fuka
fcrei,f• œ,dm o keóS hhs' wfma foaYfha wd.ka;=l j
3
Tjqkfa .a W;a;ufh` is‡kafka uka o@
9
j;=r f.fkk ms×i Tn is;a œhjq,a jQ
ish fiajlhka hjØ' –Úfil= fuka o
T›yq <sx hful= .<jkakg neú
<óg f.dia n,jf;l= fuka o
j;=r fkd,en" • is‡kafka uka o@
ysia Ndck weØ j tfy;a i–ºÚ"
wdmiÜ yeø tØ' Tn wm uOHfhys is‡k fial'
T›yq Tf’ kdufhka ye¢kafjk wms
œhjq,g;a" ,Ðcdjg;a me–K
;ukaf.a uqyqKq jid Tf’ fikó juqá
iójd.ÚØ' wm w;a fkdy< uekj'÷ ÷÷
4
foaYhg jeis fkd,enqK Úid 10 f• fikó .ek i–¹Kka jykafia
“u œh<S Øfnk neœka fufia j°rk fial( ööTjqka ;ukaf.a mdo
f.dœfh` le<š yiÜrejd fkdf.k uq<d • hkak fumuK
³Ùka ;ukaf.a uqyqKÏ ms%h jQ neœka uu Tjqka flfrys wm%ikak j
iójd.ÚØ' is‡–' uu Tjqkaf.a wmrdO isys fldg
5
ta ms†gÚfha is‡k uqj fok mjd Tjqkaf.a mdmj,g o~qj• lrkafk–'÷÷
 fcr–
fcr–hhd 14-15
11 i–¹Kka jykafia ug fufia j°<
fial( ööf• fikóf.a hym; Wfoid ug
hdĮ fkdlrkak' Tjqka Wmjdifha
fh³K;a" Tjqkfa .a lkak,›j,g uu ijka
fkdfokafk–á Tjqka ojk hd. mÝcd o OdkH
mÝcd o TmamÜ lr;;a" uu tajd fkdms<.s Ú–'
12ta fjkÜjg lvqfjka o id.;fhka o
jix.;fhka o uu Tjqka œkdY lrkafk–'÷÷
13 tœg uu fufia lSfj–( ööwfy` foœ
iajd—ka jykai" æjeisjre fikó wu;d"
Tn jykafia Tjqkag f• ia:dkfha ¡ Ør
idu°kh fok neœka" Tjqka lvqj oÙkafka
j;a" id.;fhka fmf<kafka j;a ke;e hs
ÙhØ'÷÷
14 i–¹Kka jykafia fufia ms<s;=re
³ka fial( ööæjeisjre udf.a kdufhka fndre
æjeia jeÙ ÙhØ' ud Tjqka t›f› j;a"
Tjqkag wK flf<a j;a" Tjqkag l;d flf<a
j;a ke;' Tjqka m%ldY lrkafka fndre
oÈYk h' jevlg keØ fmak lS• há isØka
ujd.;a jxpÚl foa h' 15ud fkdtjQ kuq;a"
udf.a kdufhka æjeia jeÙ Ùhk" ölvqj j;a"
id.;h j;a" f• foaYhg fkdme–fKkafka
h÷hs Ùhk f• æjeisjreka .ek iajd—ka jk
ud Ùhk foa fuh f›( T›yq lvqfjka o
id.;fhka o œkdY jkafk` h' 16Tjqkaf.a
æjeia jeÙ wik fikó o id.;hg yd
lvqjg f.d³re • fcrei,f• •æj, fy<d
oukÜ ,nkafk` há Tjqka o Tjqkaf.a
NdÈhdjka o ore±úhka o j<,kakg Ùisfjla
fkdjkakdy' Tjqkfa .a ³Iaglf• m, œmdlh
Tjqkag u œ|.kakg uu i,iajkafk–'
17 ööfcr–hd" Tn fikóg fufia
Ùhkak( ö? °j,a folays udf.a weiaj,ska
lº½ fkdkej;S .,dhkafka h' ukao" udf.a
fikó nrm;, ;=jd<hÙka o b;d oreKÏ
myrÙka o mSŠ; j is‡Ø' 18ud msg;g .sh
œg lvqfjka uere• lE wh ug fmfkaá ud
k.rhg we;=½ jQ œg id.;fhka f,v •
is‡k wh ug fmfka' æjeisjre o mÝclfh` o
Ùisjla fkd±k foaYfha Tnfudn hØ'÷ ÷÷
fikó i–ºi–ºkka g lka k,›
lk k,› Ùøu
19 ööi–ºÚ" Tn uq½uÚka u cÏ°
m%ØlafIam l< fiala o@ isfhdka jeisfh`
Tng ms<sl=,a • is‡;a o@ wmg iÜjhla
,e”ug fkdyeÙ jk múæ Tn wmg myr
³kafka uka o@ wms o idu°kh .ek n,d
15'1 Úlau 32'11-14á .Kka 14'13-19á 1 iduq 7'5-9 15'2 t<so 13'10
15'4 2 rdcd 21'1-16á 2 jxYd 33'1-9
931
is‡fhuqá tfy;a" Ùis fyd|la fkd • há iÜj
•f• ld,hla .ek n,d is‡fhuq' tfy;a
fukak" NSØh muKla weØ • Øf’' 20i–ºÚ"
wfma ³Iaglu;a" wfma mshjrekaf.a wmrdOh;a
wms ms<s.Úuq' wms Tng œreoaO j m›
flf<uq' 21Tf’ kduh Úid wm bj;
fkd±uqj uekj' Tf’ f;acfia isxydikh
msys‡ fcrei,ug wf.!rj fkdl< uekj'
wm iuó Øfnk Tf’ .sœiÜu isys lr th
lv fkdl< uekj' 22jeis jiajkakg yeÙ
flfkla œcd;Skfa .a fndre foœjreka w;fÈ
is‡;a o@ jeysj,d fokakg wyig mܽjka o@
fkdyeÙ h' wfma foœ iajd—ka jykafia
Tn fkdjk fiala o@ f• foa l< yelafla
Tng muKla neœka wms Tn flfrys
n,dfmdfrd;a;= j is‡uq'÷÷
cq° fikóf.a œkdYh
15 tl, i–¹Kka jykafia ug fufia
j°< fial( ööfu`fiia yd iduqfj,a
ud bæúfhys isg lkak,› l<;a" f•
fikóg uu wkÜl•md fkdlr–' ud
bæúfhka Tjqka my lrkaká Tjqka m,jd
yúkak' 2öwm fld;ekg hd hÜ;= ±÷hs kÜfUka
weiQ œg" Tjqkg
a ud fufia j°< nj Ùhkak'
öjix.;hg Úhu jQ wh jix.;hg;a"
lvqjg Úhu jQ wh lvqjg;a" id.;hg
Úhu jQ wh id.;hg;a" jy,alug Úhu jQ
wh jy,alug;a hd hÜ;= h'÷ 3Tjqka œkdY
Ùøug udrl i;rla iajd—ka jk ud
Úhu lr we;' tk•" urdouk ms×i lvqj
o brdouk ms×i n,af,` o ldoud keØ
lrk ms×i wyfia mlaISyq yd fmdf<df›
uD.fh` o hk i;r h' 4cÏ°ys rc jQ
fyiÙhdf.a mÜ;a ukiafia fcrei,f• l<
foa Úid" f,df› ish® cd;Skaf.a ms<sl=,g
Tjqka Ndck lrkafk–' 5t•nd fcrei,u·
kÜUg wkÜl•md lrkafka ljfrla o@ kÜU
.ek je,fmkafka ljfrla o@ kÜf˜ iÜj ³la
wykakg kÜU <óg tkafka ljfrla o@
6kÜU,d ud m%ØlafIam lr ug msÛmd f.dia
we;' fufia Ùhkafka iajd—ka jk uu h'
,;e•fuka ud fjfyig m;a • is‡k neœka
uu udf.a w; kÜU,dg œreoaO j Tijd
kÜU,d œkdY flf<–' 7uu l=,a,Ùka
fmd<kakdla fuka foaYfha yeu k.rhl ¡
Tjqka fmd<d±uqfj–' Tjqka flfÈ œfhda
 fcr–hd 15-16
³l me–fK›fj–' udf.a fikó jk kÜU,d
kÜU,df.a kmÜre udÈ.j,ska yeø fkdme–×
neœka uu kÜU,d w;ayer œkdY flf<–'
8
uu jekaoUqjkaf.a .Kk uqyfq oa je,sj,g;a
jvd jeŠ flf<–' ãœ;fha br uq³ka
f›,df› uu kÜU,df.a ;reKhkaf.a
ujqjrekag is;a f›okdj o NSØh o yæisfha
weØ jkakg ie,iÜfj–' 9orejka y;afokl=
je´ uj ³Èj, • la,dka; jQjd h' wef.a
t<sh ojdf,ys u wºrg yeø we;' wE
,Ðcdjg;a" Úka°jg;a m;a jQjd h' Tjqkfa .ka
bØú wh Tjqkaf.a i;=rka bæúfha ¡ lvqjg
Ndr fokafk–' fufia j°rkafka iajd—ka
jk uu h'÷÷
³la .ek <f;`Ú lSu
10 wfy` udf.a uE×fhÚ· uq½ foaYh
iuó ;ró o œjdo o lrk –Úfil= •ug
Tn ud je´ Úid ug is³ • weØ œm;l
uy;· ud Ùisfjl=g Khg ³kafka j;a"
Ùisfjl=f.ka Khg .;af;a j;a ke;'
tfy;a" ish,af,` u ug idm lrØ'
11
i–ºÚ· Tjqkfa .a hym; ms×i uu hdƒÆ
fkdflf<• k•" lror ld,fhys;a" œm;a
ld,fhys;a i;=rd Wfoid Tn jykafiag
lkak,› fkdflf<• k•" f• idm ud msg
me–fKa jd· 12hlv lvkakg mܽjka
ljfrl=g o@ œfYaIfhka u W;=re æYdf›
f,`lv –Y% hlv lvkakg mܽjka
ljfrl=g o@
13 i–¹Kka jykafia ug fufia j°<
fial( ööfoaYfha yeu ;ek u Tjqka lr weØ
Tjqkaf.a m› Úid" udf.a fikóf.a i•m;
yd jia;=j fld,a,hla fuka meyerf.k
hkakg uu i,iajkafk–' 14udf.a Woyiska
ioyg u weœf,k .skakla ±,a• Øfnk
neœka uu Tjqka ;uka fkdokak foaYhl
i;=rkag fiajh lrkakg i,iajkafk–'÷÷
15 tœg fcr–hd fufia ms<s;=re ³kafka
h( ööi–ºÚ" Tn ish,a, okak fial" ud isys
fldg" ud foi n,d ug mSvd lrkakkaf.ka
ud fjkÜfjka m<s.; uekj' Tjqka flfÈ
weØ Tf’ bjis,sjka;lu Úid ud ;=rka
fkdl< uekj' Tn Úid ud Úka°j bis¬
nj isys l< uekj' 16Tn ug l;d l< œg"
uu tajdg ijka ³kafk–' tajd ug mSØ % hla o
udf.a is;g i;=gla o f›' ukao" ish® n,eØ
foœ iajd—ka jykai" uu Tf’ kduh or–'
932
17
œfk`old—kaf.a iud.fuys ys|f.k
uu mS%Ø fkd•–' ug œreoaO j w; tfijQ
neœka Tjqkaf.ka fjka • uu fl`mfhka
msø is‡fh–' 18udf.a f›okdjg fl<jrla
ke;af;a uka o@ udf.a ;=jd< widOH j
Øfnkafka uka o@ tajd iÜj fkdjkafka uka
o@ Tn æh is£ hk /jg,sldr æh mdrla
fuka jk fiala o@÷÷
19 fuhg i–¹Kka jykafia fufia
ms<s;=re ³ka fial( öökÜU wdmiÜ wdfjd;a uu
kÜU kej; ms<s.kafk–' kÜU o ud bæúfha
is‡kafkys h' kÜU fkdj‡k foa fkdj"
w.kd foa l;d lrkafkys k•" kÜU udf.a
uqLh fuka jkafkys h' tœg fikó kÜU
fj; yeø tkÜ we;' Tjqka fj; hkak kÜUg
jqjukdjla fkdjkÜ we;' 20uu f• fikóg
œreoaO j kÜU n,j;a f,`lv mjqrla fuka
lrkafk–' T›yq kÜUg œreoaO j hÜoaO
lr;;a kÜfUka ch fkd.ÚØ' ukao" kÜU
.<jkak;a" Úoyia lrkak;a uu kÜU iuó
is‡–' 21uu kmÜrkaf.a wØka kÜU Úoyia
lrkafk–' n,y;aldrl• lrkakkaf.a
n,fhka kÜU uqokafk–' fufia mjikafka
iajd—ka jk uu h'÷÷
cq°g me –fKk œm
me– œm;;a Ø
16 i–¹Kka jykafia h<s;a ug l;d
fldg fufia j°< fial( 2ööf•
ia:dkfhys kÜU iaØ%hl irK mdjd
fkd.kak' ore±úfh` o kÜUg fkdis‡;a jd·
3
fuys Wmæk ore±úhkag;a" Tjqka ±rE
ujqjrekag;a" Tjqka cÚ; l< mshjrekag;a
is³ jkak hk foa uu kÜUg lSfj–' 4T›yq
n,j;a fr`.j,ska uefrkafk` há Ùisfjla
Tjqka .ek fkdje,fmkafk` há T›yq
j<,kÜ fkd,nØá “u weØ li< fuka
jkafk` h' T›yq lvqfjka o id.;fhka o
œkdY jkafk` há Tjqkaf.a u<l|ka
wdldYfha mlaIk S g
a ;a" fmdf<df› uD.hkag;a
f.d³re jkafka h'
5 ööje,mSu weØ Úfjig we;=½ fkdjkaká
<f;`Ú Ùhkakg fkdhkaká Tjqka .ek
fY`l fkdjkak' udf.a idu°kh;a" ia:§r
fm%u
a h;a" wkÜl•mdj;a f• fikóf.ka bj;a
lr.Ø–' fufia mjikafka iajd—ka jk uu
h' 6f• foaYfha f,dl= l=vd wh uefrkÜ we;'
Tjqka j<,kÜ ,nkafka j;a" Ùisfjl= Tjqka
.ek œ,dmhla Ùhkafka j;a ke;' Ùisfjl=
fY`lfhka ish Yørh lmd.kafka j;a" ysi
 fcr–hd 16-17
7
uqvq lr.kafka j;a ke;' u<jqka Úid œfh`
³l weØ wfhl=f.a iekiSu i|yd Tyq iuó
°khla j<|k flfkla fkdjkafk` há
foujqmshka Úid Tyqg iekiSf• l=i,dk
fok flfkla o fkdjkafk` h'
8 ööux., fN`ckhla mj;ajk f.orlg
we;=½ fkdjkak' tys is‡kakka iuó lk
fndk ms×i jdŠ fkdjkak' 9bYardfh,a-
jrekaf.a foœºka jk" ish® n,eØ iajd—ka
jk ud Ùhk foag ijka fokak' Tjqkaf.a
weia yuqfhys u" Tjqka ãj;a j is‡k ld,fha
¡ u mS%Ø m%fu`o kdoh o ukd,hd iy
ukd,shf.a y~ o f• ia:dkfhka uu ;=rka
lrkafk–'
10 öökÜU f• lreKÏ f• fikóg ±kajQ
œg Tjqka kqfUka fufia wikÜ we;( öf• ish®
nrm;, œm;aØ i–¹Kka jykafia wm msg
me–fK›f› uka o@ wfma wmrdOh l=ula o@
wfma foœ iajd—ka jykafiag œreoaO j wm
l< mdmh l=ula o@÷ 11tœg i–¹Kka
jykafia fufia ÙhkÜ we;e hs Tjqkag
Ùhkak' ökÜU,df.a mshjre ud w;ayer wka
foœjreka miafia f.dia" Tjqkag fiajh lr"
kuialdr lr" ud w;ayer oud udf.a
jHjia:dj o fkdmeje;ajQ y' 12kÜU,d
kÜU,df.a mshjrekag;a jvd kmÜre f,i
Ù%hd lr we;' kÜU,d ug ijka fkd ¡"
kÜU,df.a uqrKavq kmÜre is;=œ,s wkÜj
yeisfrkakyq h' 13tneœka" kÜU,d j;a"
kÜU,df.a mshjreka j;a ±k fkd.;a foaYhlg
uu kÜU,d fkrmdoukafk–' tys kÜU,d ?
oyj,a wka foœjrekag fiajh lrkÜ we;'
uu kÜU,dg Ùis wkÜl•mdjla fkdolaj–'÷
14 öö öbYardfh,a fikó –ir foaYfhka
f.kd ãjudk i–¹Kka jykafiaf.a kduh÷
Ùhd ;j;a æjqrkakg fkdyeÙ ld,h
me–fKkafka h' 15ta fjkÜjg" öbYardfh,a
fikó W;=re foaYfhka o Tjqka œiÜrejd
yeú foaYj,ska o f.kd ãjudk i–¹Kka
jykafiaf.a kduh÷ Ùhd æjqrk ld,h
me–fKkafka h' ud Tjqkfa .a mshjrekag ³ka
Tjqkfa .a foaYhg Tjqka kej; muqKjÏ kafk–'
fufia mjikafka iajd—ka jk uu h'
16 ööf• fikó w,a,k ms×i uu uiÜka
w,a,kakka fndfy` fofkl= tjkafk–'
bkamiÜ ish® lºj, o ish® fy,aj, o
16'9 fcr 7'34á 25'10á t<so 18'23
933
mÈj; œjrj, o ovh–ka fuka Tjqka f.fkk
ms×i ovh•ldrhka uu tjkafk–'
fufia mjikafka iajd—ka jk uu h' 17Tjqka
lrk ish® foa ug fmfkaá Ùisjla udf.ka
ieó• ke;á Tjqkaf.a whÜ;=l• udf.a weia
bæúfhka ieó• ke;' 18u<l|ka jeÚ
wYslaIs; ms<suj,ska Tjqka udf.a foaYh
´IKh lr" foaYh ms<sl=,a lghÜ;=
foœjrekaf.ka mÜrjd weØ Úid uu Tjqkfa .a
whÜ;l
= ug;a" mdmhg;a fo.=Khla m%Øœmdl
f.k fokafk–'÷÷
fcr–hdf.a he¡u
19 i–ºÚ" Tn jykafia udf.a n,h o
n,fldÛj o œm;aØ ojfia ¡ udf.a
/ljrKh o jk fial' œcd;Syq fmdf<df›
iSudj,ska Tn fj; wjq;a l;d fldg" ööwfma
mshjre jevlg keØ fndre foœjrekag
.eØ j is‡hy' 20–Úfil=g ;ud Wfoid u
foœjreka id°.; yeÙ o@ ke;' tajd
we;a;g u foœjre fkdfjØ÷÷hs ÙhØ'
21öö tneœka udf.a n,h;a" udf.a
mrdl%uh;a f• j;df› ÚYaph jYfhka
Tjqkga ±k.kakg i,iajkafk–' tœg ud
i–¹Kka jykafia nj Tjqka ±k.kÜ
we;e÷÷hs i–¹Kka jykafia j°rk fial'
cq° foaYfha mdmh yd Bg o~qju
17 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial( ööcÏ° jeisfhÚ" kÜU,df.a
mdmh hlv mEkÙka ,shd Øf’' jc% ;=vÙka
th kÜU,df.a is; kueØ mÜjref› o
mÝcdikfha fkrd weØ wx jeks fldkaj, o
fldgd Øf’' 2kÜU,df.a orefj` w;=m;r
weØ .ia <ó o Wia fy,a Wv o 3.•no
m<d;aj, .súl=½ u; o wfIard foaj;dœh
Wfoid ;kd.;a Tjqkfa .a mÝcdik isys lrØ'
foaYfha iEu ;ek u kÜU,d lr weØ mdm
Úid kÜU,df.a i•m; o il, jia;=j o
i;=rka œiska meyerf.k hkÜ ,nkakg
i,iajkafk–' 4ud kÜU,dg ³ka foaYh
w;ayúkakg kÜU,dg is³jkafka há kÜU,d
fkdokak foaYhl ¡ kÜU,df.a i;=rkag
fiajh lrkakg kÜU,dg i,iajkafk–'
ukao" udf.a fl`mh lrKfldgf.k ioyg
u weœf,k .skakla ±,a• Øf’'÷÷
 fcr–hd 17 934
wdma f ;`mfoa Y fufia Tyq wkaØufha ¡
5
i–¹fK` fufia j°rk fial( fu`vfhl= njg m;a fjhs'
12
öö–ÚiÜka flfrys lkaola u; uq, isg u msysgd weØ
œYajdih ;nk" wfma foaj ud,s.h
f;acdkaœ; isyiÜkÙ'
–hhk iÜ® isrer 13
bYardfh,ajrekaf.a
YlaØh lrf.k"
n,dfmdfrd;a;=j jk
i–ºka flfrka yeø bj;a j hk i–ºÚ"
–Úid idm ,oafoÙ' Tn w;ayúk ish,af,`
6
Tyq ,Ðcdjg me–fKØ'
md½lrfhys weØ Tn ãjudk W,am; jk neœka
mºrlg iudk f›' Tn w;ayer hk ish,a,ka
hym; me–× œg OQ,s u; ,shÝ k• f,iska
th Tyqg fkdfmfka' ÚhØka my • hkÜ we;'
md½lrfhys œh<s ;ekays"
–ÚiÜka fkdjik fcr–hd foaj msysg he¡u
®KÏ “•ys 14
i–ºÚ"
Tyq jdih lrhs' ud iÜj l< uekj'
7
i–ºka flfrys œYajdih ;nk" tœg uu iÜjm;a jkafk–'
i–ºka ;rfha œYajdi lrk ud .<jd.; uekj'
–Úid Nd.Hjka;fhÙ' tœg uu .e<fjkafk–'
8
Tyq" uu Tn muKla miikafk–'
.x bjqfÈ isÛjd weØ" 15
ööi–ºka l< m%ldYkh fldfya o@
.óg u uq,a weo weØá tajd bÛ fkdjkafka uka ±÷÷hs
.s•ydkhg Ùis “hla keØá fikó ug ÙhØ'
fld< mr • hdula keØá 16
tfy;a i–ºÚ"
Úhó ld,h .ek lror keØá Tn okak múæ
fkdkej;S æ.g u m,°jla weØ Tjqka msg
.ila yd iudk f›' œkdYh muqKÏjkakg j;a"
9
wka Ùisjlg jvd is; lm‡ h" kmÜre ld,hla
yeu wØka u Tjqkag f.kfokakg j;a
th ´IKh • we;á uu Tfnka fkdb,a®fj–'
th f;are•.; yelafla ldg o@ ud uqœka ÚlauqKÏ jpk
10
i–ºka jk uu" Tn okak fial'
–Úidf.a is; fi`æis lr n,–á 17
Tn ug “hg lreKla
–Úidf.a yoj; mølaId lr n,–' fkdjk fial'
tfia lrkafka" œm;aØ ojfia ¡
–Úidf.a yeisøu wkÜj
Tn udf.a /ljrKh jk fial'
Tyq ãj;a jk ms<sfj< f,i 18
ug mSvd lrkafkda
Tyqg œmdl fok ms×i h'÷÷
11
jxpdfjka uqo,a Wmhk –Úid" ,Ðcdjg me–fK;a jd·
wE fkd±uQ “cÏ rÙk uu ,Ðcdjg fkdme–fK• jd·
lm܇hl jeÚ há T›yq NSØhg me–fK;a jd·
miÜ j megjqka uu NSØhg fkdme–fK• jd·
wef.ka b.s,S hk f,i œm;a oji Tjqka msg muqKÏjd
ãœ;fha br uq³ka f›f,a Tjqka iyuq,ska u
ta i•m; Tyqf.ka keØ • hhs' jkid®j uekj'
17'8 .S;d 1'3 17'10 .S;d 62'12á t<so 2'23
 fcr–hd 17-18
in
in;;a oji meje ;a •u
meje; •u
19 i–¹Kka jykafia ug fufia j°<
fial( öökÜU f.dia cÏ°ys rcjreka hk tk
fnkac–kaf.a f°rÛf› o fcrei,f• ish®
f°rÛj, o isg fufia Ùhkak' 20cÏ°ys
rcjrekag;a" cÏ° ckhdg;a" f• f°rÛj,ska
we;=½ jk fcrei,f• ish® jeishkag;a
i–¹Kka jykafiaf.a jpkhg ijka fok
f,i okajd is‡kak' 21kÜU,df.a m%dKhg
kÜU,d wdofÈ k•" in;a ojfia ¡ kÜU,d Ùis
nrla WiÜ,df.k fkdhd hÜ;= h' fcrei,f•
f°rÛj,ska kÜU,d Ùis nrla WiÜ,df.k
fkdf.kd hÜ;= h' 22in;a ojfia ¡ kÜU,df.a
f.j,ska nrla f.k fkd.sh hÜ;= h' Ùis u
nr jevla fkdl< hÜ;= h' kÜU,df.a
mshjrekag ud wK l< m%ldrhg kÜU,d
in;a oji Y=oaO f,i meje;aœh hÜ;= h'
23
kÜU,df.a mshjre ud foig lka fhduq lr
ug ijka kܳkafk` h' ta fjkÜjg kÜU,d
is;a ±Š lrf.k" ug lSlre jqfKa j;a"
udf.a wjjdo ms<s.;af;a j;a ke;' 24f•
fikó ug iyuq,ska u lSlre œh hÜ;= h'
in;a ojfia ¡ kÜU,d Ùis nrla WiÜ,df.k
f°rÛj,ska fkdhd hÜ;= h' kÜU,d in;a oji
Y=oaO ojila f,i mj;ajd" tæk Ùis nr
jevla fkdl< hq;= h' 25kÜU,d fufia
lf<d;a" °œ;af.a isxydikfha jev ys¢k"
r:j, yd wYajhka msg keóS hk rcjreka
iy Tjqkaf.a w•m;Syq o cÏ°ys ckhd o
fcrei,f• jeisfh` o f• k.rfha f°rÛj,ska
we;=½ jkafk` h' f• k.rh ioyg u
mjØkÜ we;' 26;jo" cÏ° k.rj,ska o
fcrei,u wjg fmfoiaj,ska o fnkac–kaf.a
foaYfhka o md; r‡ka o lºlrfhka o ol=KÏ
foiska o ukÜIHfh` ojk mÝcd o hd. mÝcd o
wdydr mÝcd o l†gl=uxc,a o ia;=Ø mÝcd o
/f.k i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.djg
me–fKkafk` h' 27tfy;a" in;a oji Y=oaO
f,i mj;ajk ye‡hg;a" in;a ojfia ¡ nrla
WiÜ,df.k fcrei,f• f°rÛj,ska we;=½
fkdjk ye‡hg;a ud lS foag Tjqka ijka
kܳkafkd;a" uu tys f°rÛj, .skakla
wjq½jkafk–á ta .skak fcrei,f• ud,s.d
ojd,kafka h' th Ùis fia;a fkdÚœh
yeÙ h'÷÷
17'21 fkfy 13'15-22 17'22 Úlau 20'8-10á oaœ kS 5'12-14
935
fcr–
fcr–hhd yd l=•Nldrhd
18 i–¹Kka jykafia fufia j°<
fial( 2öökÜU keóS l=•Nldrhdf.a
f.g hkaká tys ¡ udf.a m×jqvh kÜUg
m%ldY lrkafk–'÷÷ 3tl, uu l=•Nldrhdf.a
f.org .sfh–á Tyq ilfm`refjka jev
lr–ka is‡fha h' 4h•Ùis œgl Tyq wU–ka
is‡ ue‡ nºkla krla jQ l," Tyq h<s;a ta
ue‡ f.k thska fjk nºkla ;ud úis fia
iE³f› h'
5 tl, i–¹Kka jykafia ug fufia
j°< fial( 6ööt•nd bYardfh,a ckfhÚ" f•
l=•Nldrhd lrk f,i kÜU,dg lrkakg
ug;a neú o@ fufia j°rkafka iajd—ka jk
uu h' bYardfh,a ckfhÚ" l=•Nldrhdf.a
wf;a Øfnk ue‡ ms~la fuka kÜU,d udf.a
wf;a is‡kakyq h' 7h•Ùis cdØhla fy`
rdcHhla fy` .ek" öuu th W³rd lvdoud
keØ lrkafk–÷hs lS l," 8ta cdØh
;ukaf.a wo–Ûl–ka yerefKd;a" ud thg
lrkakg woyia l< œm; .ek udf.a is;
fjkia lr.kafk–' 9tfuka u" h•Ùis
cdØhla fy` rdcHhla fy` .ek öuu th
f.dvkód jÈOkh lrkafk–÷hs lS l," 10ta
cdØh udf.a y~g lSlre fkd•" udf.a weia
yuqfhys kmÜre foa l<fyd;a" ud thg
lrkak woyia l< hym; .ek udf.a is;
fjkia lr.kafk–' 11tneœka kÜU cÏ°
ckhdg;a" fcrei,• jeishkag;a l;d
fldg" ud Tjqkg a œreoaO j h• h• fh`ckd
lrk nj;a" Tjqkag o~qj• lrkakg hk
nj;a Ùhkak' Tjqkfa .a mdm udÈ.fhka yeø
tkak Ùhd Tjqkag Ùhkak' Tjqkaf.a
yeisøu o Ù%hd udÈ.h o Tjqkag Ùhkak'
12
tfy;a Tjqka" öthska jevla ke;á wfma u
wNsmd% hhka f,i wms yeisfruq" wms tÙfkld
wfma kmÜre is;aj, uqrKavqlu f,i Ù%hd
lrkafkuq÷hs ms<s;=re fokÜ we;'
bYardfh,a ck;dj i–¹Kka
m%ØlafIam Ùøu
13
öötneœka
iajd—ka jk uu
fufia j°r–'
öfujekakla —g fmr
is³ jqK nj wid weoa±÷hs
ish® œcd;Skaf.ka wikak'
 fcr–hd 18-19 936
bYardfh,a fikó Tn bæúfhys is‡ nj isys l< uekj'
21
Nhdkl foa lr we;' tfy;a" ±ka Tjqkaf.a orejka yduf;a
14
f,nfkdkays Wia lºj, uefrkakg yeúh uekj' hÜoO
a fhka uefrkakg
ysu keØ jk l,la weoa o@ ie,iÜj uekjá Tjqkaf.a NdÈhdjkaf.a
lºlfÈ .,d tk isis,a æh oyr orefj` o mÜreIfh` o keØ fj;a jd·
Tjqkaf.a mÜreIfh` jix.;fhka uefr;a jd·
is£ hk l,la weoa o@
15 Tjqkaf.a ;reKfh` hÜoaOfha ¡ lvqfjka
tfy;a" udf.a fikó uere•l;a jd· 22Tn yæisfhka i;=re
ud wu;l lr we;' fiakdjla Tjqkag œreoaO j muqKÏjk l,
T›yq foaj rEmj,g Tjqkaf.a Úfjiaj,ska lE.eiSula wefia jd·
iÜj| ³• w,a,Øá ukao" Tjqka ud wiÜlrkakg j<la ydrd"
Tjqkaf.a mer× .uka udÈ.fhys udf.a mdoj,g u,m;a iójd ;nd we;'
23
T›yq meÙ<S jefgØá tfy;a" i–ºÚ" ud urk ms×i ug œreoaO
uy uó fkdj" j Tjqka fhdok ish® l=uka;K% Tn u okak
w;= mdrj, .uka lrØ' fial' Tjqkaf.a ³Iagl• lud fkdl<
16
fufia Tjqka f• foaYh uekj' Tjqkaf.a mdmh o Tf’ oÈYkfhka
uyd NSØhg lreKla o fkduel=j uekj' Tn bæúfhys T›yq meÙ<
ioyg u ms<sl=,la o jefg;a jd· Tf’ Woyfia ld,fha ¡ Tjqkag
lr we;' m%Øœmdl ³k uekj'÷÷
ta <óska hk wh ue‡ nºk “£u .ek ,l=K
“fhka “hg m;a j
17
œiaufhka ysi jk jkd hØ'
fmræ. iÜ<óÙka fuka
19 i–¹Kka jykafia ug l;d fldg"
öökÜU f.dia l=•Nldrhdf.ka ue‡
nºkla –f,ag .kak' m%cd uQ,slhkaf.ka o
i;=rka bæúfhys
fYaI
% G
a mÝclhkaf.ka o iuyrfofkl= leÛj"
uu Tjqka œiÜrejd yúkafk–' 2
l=U,a f°rÛj <ó Øfnk fnka-yskafkd•
udf.a uqyqK yrjdf.k –‡hdj;g me–K" ud kÜUg Ùhk jpk tys
Tjqkaf.a œm;a iufhys ¡ m%ldY lrkake÷÷hs j°< fial' 3öökÜU fufia
Tjqkag msÛmd hkafk–'÷÷ Ùhkak( cÏ°ys rcjreÚ" fcrei,f• jeisfhÚ"
ck;dj fcr–hdg tfrys •u bYardfh,ajrekaf.a ish® n,eØ foœ iajd—ka
jk ud Ùhk foag ijka fokak' wik
18 tl, fikó ms<s;=re fo–ka" öötkak" ish,a,kaf.a lka foork ;rug f• ia:dkh
wms fcr–hdg œreoaO j Wmd fhdouqá wmg msg uu œm;aØ muqKÏjkafk–' 4ud fufia
wkÜYdikd Ùøug mÝclhka o Wmfoia ¡ug lrkafka" fikó ud w;ayer" f• ia:dkh
m%Çjka;hka o m×jqv m%ldY Ùøug ´IKh lr" Tjqka j;a" Tjqkaf.a mshjreka
æjeisjreka o Ú;r u is‡kÜ we;' ta Úid j;a" cÏ°ys rcjreka j;a ±kye¢k fkdis‡
fcr–hd Ùhk foag ijka fkd¡ Tyqg foœjrekag fuys iÜj| ³• TmamÜ lrk
œreoaO j fp`okd bæúm;a lruq÷÷hs lS y' Úid;a" Úf°ia f,hska f• ia:dkh mÜrjd
19 tœg fcr–hd i–¹Kka jykafiag Øfnk Úid;a h' 5;jo" Tjqka ;ukaf.a
fufia hdƒÆ flf<a h( ööi–ºÚ" udf.a mq;%hka .skafkka ojd" nd,a foœhdg ojk
i;=rkag œreoaO j Ùhk foag ijka fokak' hd. mÝcd lrk ms×i" nd,a foœhdg .súl=½
udf.a me–×,a, wikaká 20hym;g m, foajd, f.dvkód Øf’' tfia lrkakg Ùhd
œmdlh whym; o@ udf.a i;=rka ud ud wK flf<a j;a" lSf› j;a ke;'
kikakg fndre j<la ydrd we;' Tjqka tjekakla udf.a is;g keó=fKa j;a ke;'
6
fjkÜfjka Tf’ fl`mh mylrk ms×i ta Úid" f• ia:dkhg f;`fm;a Ùhd
Tjqkaf.a hym; Wfoid l;d lrkakg ud j;a" fnka-yskafkd• –‡hdj; Ùhd j;a
19'2 2 rdcd 23'10á fcr 7'30-32á 32'34-35 19'5 f,• 18'21
 fcr–hd 19-20
fkdÙhd" >d;k –‡hdj; Ùhd Ùhk
ld,h me–fKkafka hhs iajd—ka jk uu
Ùhkafk–' 7f• ia:dkfha ¡ uu cÏ°ys yd
fcrei,f• jeishkaf.a fh`ckd lvdlmam,a
lr oud" Tjqkfa .a i;=rka bæúfhys lvqfjka
o Tjqkaf.a æœ kikakg fidhkakkaf.a
w;aj,ska o Tjqka œkdY jkakg i,iajd"
Tjqkaf.a u<l|ka wyfia mlaISkag;a"
fmdf<df› uD.hkag;a f.d³re fldg
fokafk–' 8f• foaYh uyd NSØhlg lreKla
o ms<sl=,la o lrkafk–' ta <óska hk wh
“fhka “hg m;a • Tjqkag is³ jQ œm; .ek
iro• lrkafk` h' 9tys is‡k fikóg
Tjqkaf.a u ore±úhkaf.a udxi lkakg uu
i,iajkafk–' Tjqkaf.a i;=rka o Tjqkaf.a
æœ kikakg fidhkakka o Tjqkag mSvd
lrk œg jg,kÜ ,enQ Tjqka ;u
wi,ajeishkaf.a udxi lkÜ we;'÷÷
10 tœg i–¹Kka jykafia ud iuó
.sh wh bæúfha ue‡ nºk “|oud" 11ööish®
n,eØ i–¹Kka jykafia Tjqkag fufia
j°rk fiale hs Tjqkag Ùhkake÷÷hs ug j°<
fial' ööf• l=•Nldrhdg ue‡ nºk ms<sh•
lrkakg neú œæhg kÜU th “¢k múæ uu
f• k.rfhys is‡k fikó is|“| ou–'
j<,kakg bvla keØ Úid Tjqka f;`fm;ays
u<–kS j<,kÜ we;' 12uu f• ia:dkhg;a"
fuys jeishkag;a tfia lr" f• k.rh
f;`fm;a fuka lrkafk–' 13h• h• f.j,aj,
mshis Wv .%y ;drldjkag iÜj| ³• TmamÜ
lrkakg;a" wka foœjrekag mdkSh mÝcd
j.=rkakg;a fh³fKa o" wmœ;% jQ ta ish®
f.j,a tk•" fcrei,f• f.j,a o cÏ°ys
rcjrekaf.a f.j,a o f;`fm;a fuka wmsúis³
jkafka h'÷÷
14 bla“Ø fcr–hd æjeia jeÙ Ùhk
ms×i i–¹Kka jykafia œiska hjkÜ ,enQ
f;`fm;a isg wjq;a" i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.df› u½f› is‡–ka" uq½ fikóg l;d
fldg" 15ööbYardfh,ajrekaf.a ish® n,eØ
foœ iajd—ka jykafia fufia j°rk fiale÷÷hs
lS h' ööTjqka udf.a jpkh fkdwik ms×i
uqrKavq j is‡k neœka uu f• k.rhg;a"
Bg hdno Wmk.rj,g;a œreoaO j ud lS
ish® œm;a muqKÏjkafk–'÷÷
937
mIayqÈ k• mQclhd yd .eÛu
20 b•fuÈf.a mÜ;a mIayÈq k• mÝclfhla
foaj ud,s.df› m%Odk Ú,Odúhd
œh' æjeisjr fcr–hd m%ldY l< f• foa
Tyqg weis×' 2tneœka mIayqÈ fcr–hdg
;<d" foaj ud,s.df› fnkac–ka kueØ by<
f°rÛf› Øfnk o~q lf|a Tyq ±•f• h' 3miÜ
æk mIayqÈ fcr–hd o~q lf|ka Úoyia l<
œg fcr–hd Tyqg fufia lS h( ööi–¹Kka
jykafia Tng" öwjg iem;÷ hk wre; weØ
mIayqÈ fkdj" öwjg NSØh÷ hk wre; weØ
udf.dÈ-–iaid“’ Ùhd k• ;nd we;'
4
i–¹Kka jykafia fufia j°rd we;( uu
kÜU;a" kÜf˜ –;%hkÜ;a w•l NSØhlg
m;ajkakg i,iajkafk–' T›yq ;ukaf.a
i;=rkaf.a lvqfjka uere• lkafk` h' kÜU
th kÜf˜ u weiaj,ska oÙkafkys h' uu uq½
cÏ° foaYh n“f,`Ú rcÏf.a w;g mdjd
fokafk–' Tyq Tjqka n“f,`Úhg f.k
f.dia lvqfjka urkafka h' 5;jo" uu f•
uq½ k.rfha i•m; o tys Okh o tys weØ
ish® j‡kd foa o cÏ° rcjrekaf.a il, jia;j =
o Tjqkaf.a i;=rka w;g fokafk–á Tjqka
tajd fld,a,ld n“f,`Úhg f.khkÜ we;'
6
t•nd mIayÈ q · kÜf˜ f.jeis ish,af,` o kÜU
o jy,alug f.khkÜ ,nkakyq h' kÜf˜
fndre æjeia jeÙ weiÝ kÜf˜ ish® –;%fh`;a"
kÜU;a jy,alug n“f,`Úhg f.khkÜ
,nkakyq h' tys ¡ kÜU,d ueø j<,kÜ
,nkakyq h'÷÷
fcr–hdf.a me–×,a,
7
wfy` i–ºÚ·
Tn ;=udfK`
ud uq<d l< fial'
uu o uq<d •–'
Tn ;=udfK`
ug jvd n,jka; h'
Tn ;=udfK`
ud mrdchg m;a l< fial'
oji mÜrd ish,af,`
ug ljgl• lrØ'
T›yq
ug Wiܽ-œiܽ lrØ'
8
ud l;d lrk iEu œg u
fudr.i–ka"
 fcr–hd 20-21 938
öieyeislu÷" öœkdYh÷ Tn w;g mjrkafk–'
13
Ùhd uu Ùh–' i–ºkag .S .hkaká
Tn ;=udKkaf.a jpkh t;=udKka miikak'
oji mÜrd m%ldY Ùøu ukao"
ud Úka°jg;a" iroug;a t;=udfK`
fya;=j • Øf’' kmÜre –ÚiÜkaf.a wØka
9
öuu i–¹fK` wu;l lr mSŠ; jQjka uq°,k fial'
14
t;=udKkaf.a kdufhka ud Wmka ojig idm f› jd·
;j;a l;d fkdlrkafk–÷hs udf.a ujq ud je´ ojig o
lS œg" wdisú fkd f› jd·
15
Tn ;=udKkaf.a jpkh ööTng msú– orefjla
udf.a isf;a .skakla fuka Wmkafka h÷÷ Ùhd
weœf,hs' udf.a mshdg okajd
th udf.a weglÛ ;=< ieó• we;' Tyq mS%Øu;a l< –Úidg
th iójd ;nd.ekSfuka idm f› jd·
16
uu fndfy` fjfyig m;a •–' ta –Úid"
tfy;a" ;j;a th ;nd.ekSu i–ºka ÚÈoh f,i œkdY l<
ug fkdl< yeÙ h' k.r fuka f› jd·
10
liÜl=iÜj ug wefia" WoEik wk;=re weó•u o
wjg we;af;a NSØhÙá uoaoyfka hÜo f.di o
öwms Tyq m%ØlafIam lruq' Tyqg wefia jd·
m%ØlafIam lruq÷ Ùhd 17
tfia is³ jkafka"
udf.a ys; –;=fr` mjd ÙhØ' t;=udKka
udf.a jeˆu o T›yq n,d is‡Ø' ud ujq l=fia fkduerE Úid h'
öiuyr œg Tyq /jfgkÜ we;á ug ujq .en
tœg Tyq mrdch fldg fidfydka .en œ× k•"
Tyqf.ka m<s.kakg th ioyg u
wmg mܽjke÷hs W;=• jkakg Ø“×'
18
T›yq ÙhØ' ³l;a" fY`lh;a ±lSug o
11 udf.a ojia
tfy;a i–ºÚ"
Tn ;=udfK` uyd hÜo •rfhl= fia ,Ðcdfjka miÜ lrkakg o
ud iuó is‡k fial' ujq l=fika
tneœka udf.a mSvdldrfh` ud Úlau wdf› uka o@
meÙf<kafk` há
T›yq ch fkd.kafk` há fcrei,f• m mrrdch ±±k
ka •u
•u
Tjqkag ch .ekSug neú Úid
T›yq ,Ðcdjg m;a jkafk` h'
th lj°j;a wu;l fkdjk
21 fYfoÙhd rcÏ u,aÙhdf.a mÜ;a
mIayqÈ iy mÝclhd jk uhfiahdf.a
mÜ;a mÝcl fYmÚhd o fcr–hd fj; hjd
i°ld, wjk•nqjla jkafka h' fufia weiÜf› h' tœg i–¹Kka jykafiaf.ka
12
i› n,eØ i–ºÚ" Tyqg f• m×jqvh ,enqfKa h' 2T›yq
ie±yej;=ka msúlaik" fcr–hd wu;d" ööwfka· wm Wfoid i–¹Kka
udf.a i;=rkaf.a jykafiaf.ka œuikak' ukao" n“f,`Úfha
is; yo œÚœo oÙk rcÏ jk fknqloafkYÈ wmg œreoaO j hÜoaO
Tn ;=udKka udf.a i;=rkaf.ka lrkafka há iuyr œg i–¹Kka jykafia
m<s.kÜ ±lSug wm Wfoid l< mܳu Ù%hd wkÜj wm .ek
ug jr ³k uekj' Ù%hd lr–ka fknqloafkYÈ wm flfrka
uu udf.a œÚYaph bj;a • hdug i,iajkÜ we;e÷÷hs lS y'
20'14-18 fcda’ 3'1-19 21'2 2 rdcd 25'1-11á 2 jxYd 36'17-21
 fcr–hd 21-22
3 tœg fcr–hd Tjqka wu;d" ööTn
fYfoÙhdg fufia Ùhkak( 4öbYardfh,a-
jrekaf.a foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fial( mjqrg msgØka Tn yeu
jg,df.k is‡k n“f,`Úfha rcÏg;a"
l,aæjrekag;a œreoaO j hÜoaO Ùøug f.k
weØ" Tf’ w;aj, Øfnk" hÜoO a dhÜO uu Tng
u œreoaO j yrjkafk–' f• k.rh ueog
uu Tjqka /ia lrkafk–' 5uu o" udf.a uy
n,h fufyhj–ka fl`mfhka o Woyiska o
;o wukdmfhka o Tng œreoaO j hÜoaO
lrkafk–' 6f• k.rfha ãj;a jk –ÚiÜka
yd uD.hka ish® fokdg uu myr
fokafk–' 7cÏ°ys rcÏ jk fYfoÙhd o Tyqf.a
fiajlfh` o uyd jix.;hÙka urkÜ ,nØ'
uyd jix.;fhka o lvqfjka o id.;fhka
o .e<fjk fikó;a" k.rfha bØú jk
fikó;a" uu n“f,`Úfha rcÏ jk
fknqloafkYÈ w;g;a" Tjqkaf.a i;=rka
w;g;a" Tjqka >d;kh lrkakg fidhk
wh w;g;a mdjd fokafk–' fknqloafkYÈ
Tjqka urdoukÜ we;á Tjqka tfll= j;a bØú
lrkafka ke;' Tjqkag lreKd lrkafka
j;a" wkÜl•md lrkafka j;a ke;' fufia
mjikafka iajd—ka jk uu h'÷ ÷÷
8 tœg i–¹Kka jykafia fcr–hdg
l;d lr" fikóg fufia Ùhkake hs j°<
fial( ööijka fokaká ãj;a•f• udÈ.h;a"
urKfha udÈ.h;a uu kÜU,d bæúfha
;n–' 9f• k.rfha is‡k wh lvqfjka o
id.;fhka o jix.;fhka o uefrkafk` h'
tfy;a" Tn jg,df.k is‡k n“f,`Újreka
fj; f.dia Tjqkag hg;a jkafk` ãj;a
jkafk` h' T›yq mK .<jdf.k f’ø
hkafk` h' 10f• k.rfha Y=Nisoa•h ms×i
fkdj" œm;aØh ms×i udf.a uqyK q ta foig
fhdud we;' th n“f,`Úfha rcÏ w;g mdjd
fokÜ ,nkafka h' Tyq th .skafkka
ojdoukafka h' fufia mjikafka iajd—ka
jk uu h'÷÷
cq° rdc jxYh œÚYaph Ùøu
11 cQ° rcÏf.a jxYhg fcr–hd l;d
fldg fufia lSf› h( ööi–¹Kka jykafia
j°< f• foag ijka fokak' 12°œ;af.a
fm<mf;a jeisfhÚ" iEu° u hÜlaØh bÛ
22'5 uf; 23'28á ¬la 13'35
939
lrkakg j. n,d.kak' fld,a,lkÜ ,enQ
wh mSvdldrhkaf.a wØka Úoyia lrkak'
tfia fkdlf<d;a" kÜU,df.a Ù%hdj, ³Iaglu
Úid udf.a fl`mh Ùisfjl=g Újkakg
neú .skakla fuka weœf,kq we;' 13;eÚ-
;,djg by<ska kefók mÈj;fha jdih
lrkakkag œreoaO j uu igka lr–'
ökÜU,dg œreoaO j Ùisfjl= nei tkafka
j;a" kÜU,df.a jdiia:dkj,g we;=½ jkafka
j;a ke;e÷hs kÜU,d Ùhkakyq h' 14tfy;a"
uu kÜU,df.a Ù%hdj, œmdlh ye‡hg
kÜU,dg o~qj• lrkafk–' uu tys weØ
le<E frdog .sÚ,kafk–' Bg yd;amiska
weØ ish® ;eka thska ±• hkafka h' fufia
mjikafka iajd—ka jk uu h'÷÷
cq°ys rcjre ka .ek æje
rcjrek ia jeÙ
æjei
22 i–¹Kka jykafia ug l;d fldg"
ööcÏ° rcÏf.a ud,s.djg f.dia f•
jpk mjikak' 2°œ;af.a isxydikfha ys¢k
cÏ ° f› rcÏ g ;a " Tyq f .a fia j lhka g ;a "
f• f°rÛj,ska we;=½ jk jeishkag;a
i–¹Kka jykafiaf.a jpkhg ijka fokak
Ùhkake÷÷hs j°< fial' 3ööidOdrK f,i o
wjxl f,i o Ù%hd lrkak' fld,a,lkÜ ,enQ
wh mSvdldrhkaf.a wØka Úoyia lrkak'
œfoaYslhdg;a" wkd:hdg;a" jekaoUqjg;a
whÜlØ a hla fy` ieyeislula fy` fkdlrkak'
f• ia:dkfha wysxil f,a fkdy<kak'
4
kÜU,d udf.a jpkhg lSlre jkakyq k•"
°œ;af.a mrmÜfrka mej; tk rc mrmÜr
fkdle‹ mjØhsá T›yq o Tjqkfa .a fiajlfh`
o fikó o r:j, yd wYajhka msg keóS" f•
ud,s.df› f°rÛj,ska we;=½ jkafk` h'
5
tfy;a" kÜU,d f• jpk is;g fkd.;af;d;a"
f• ud,s.dj kgnqka f.dvla jkafka hhs uu
u kÜU,dg æjqrd Ùh–' fufia mjikafka
iajd—ka jk uu h'
6 ööcÏ° rc ue³r .ek i–¹Kka jykafia
fufia mjik fial( .s,shoa foaYh fuka o
f,nfkdka lº uq³k fuka o th ug mshlre
h' tfy;a" uu th ldka;drhla o jeishka
keØ k.rhla o lrkafk–' 7th œkdY
Ùøug uu wœ.;a fikóla iÝ°k• lr–'
T›yq wkÈ> Ùysú .ia lmd .skafkys
oukafk` h'
 fcr–hd 22 940
8 ööfndfy` œcd;Ska f• k.rh <óska hÜ;= foa;a" idOdrK foa;a lr
h–ka" iajd—ka jk ud f• W°r k.rhg yeu wØka u
fufia flf<a uka± hs tÙfkldf.ka wikÜ iuDoaO jqKd fkdf› o@
we;' 9tœg Tjqka ms<s;=re fo–ka" öTjqka 16
Tyq æ<sº wirKhkag
;ukaf.a i–¹Kka jykafiaf.a .sœiÜu hÜlaØh bÛ flf<a h'
w;ayer wka foœjrekag kuialdr fldg" ta Úid Tyq l< yeu foa
Tjqkag fiajh l< Úid h÷hs ÙhkÜ we;'÷÷ iM,j;a œh'
i–ºka woyd.ekau hkafkka
fc`jdydia .ek fcr–hdf.a m×jqvh woyia lrkafka th hs'
17
10 t•nd cÏ° ckfhÚ" –h.sh fcdIshd tfy;a"
rcÏ .ek fY`l fkdjkaká Tyqf.a urKh kÜf˜ fk;;a" is;;a
.ek fkdje,fmkak' tfy;a" Tyqf.a mÜ;a wd;audÈ:hg muKla
fc`jdydia .ek lE.id w~kak' ukao" fhduq • we;'
Tjqka Tyq f.k hk neœÚ' Tyq yeø tkafka kÜU wysxilhka urkafkys há
ke;' ;uka Wmka foaYh Tyq ;j;a fikóg ieyeisl• yd
fkdoÙkafka h' mSvd lrkafkys h'
fufia mjikafka
11 fcdIshd rcÏf.a wejEfuka cÏ°ys rclug
m;a jQ t;eÚka m,d .sh Tyqf.a mÜ;a i–¹Kka jykafia h'÷÷
fc`jdydia .ek i–¹Kka jykafia l;d 18 tneœka fcdIshdf.a mÜ;a cÏ°ys rcÏ jk
fcfy`hdÙ• .ek i–¹Kka jykafia fufia
fldg" 12ööTyq jy,alug f.khkÜ ,enQ ;ek
j°rk fial( öö öwfka· udf.a ify`orh"
u kiskafka h' Tyqf.a f• foaYh lj°j;a wfka· udf.a ify`oúh÷ Ùhd Tyq .ek
Tyq kej; fkdoÙkafka he÷÷hs j°< fial' Ùisfjla fkdje,fmØ' öwfka· iajd—Ú" wfka
fcfy`hdlS• rc .ek fcr–
fcfy hdf
fcr–hdf..a râºÚ"÷ Ùhd o Ùisfjla fkdje,fmØ'
19
m×
m×jjq v h fldg½fjl= j<,k múæ Tyq fcrei,f•
13 f°rÛj,ska tmsgg weof.k f.dia j<g œis
ööwidOdrK f,i fldg j<,kÜ ,nkÜ we;'÷÷
;udf.a Úfji ;kd.kakd jQ
jxpdfjka fcrei,f• brKu
Wvquy, id°.kakd jQ 20 fcrei,f• ckfhÚ" Tf’ ish® u
l=,S fkd¡ –ÚiÜkaf.ka fm•j;=ka mrdch • is‡k Úid f,nfkdka
Úlug jev .kakd jQ lkaog keóS f.dia fudr.ikak' ndIdka
–Úidg jk œm;l uy;· foaYhg f.dia y~kaká wndú• lº je‡fhka
14
öœYd, Wvquy,a ue³re weØ fudry~ fokak' 21Tn fhfyka iÜfjka is‡h
uyd j,›jla ¡ i–¹Kka jykafia Tng l;d l< fial'
uu u id°.Ú–÷hs Ùh–ka" tfy;a" Tn ijka ³kafka ke;' Wka
Ùysú ,Sj,ska jykafiaf.a y~g lSlre fkd•u fhdjqka
mfka, w,a,d ljq½ oud œfha isg u Tf’ mÜreoaoÙ' 22Tf’ uQ,slfh`
r;= idh• .dk iÜ<óg .idf.k hkafk` h' Tf’ fm•j;ayq
–Úidg jk œm;l uy;· ysrlrejka fuka f.khkÜ ,nkafk` h' tœg
15
Ùisjlg fo jk fkdjk Tf’ ish® kmÜrel• .ek Tn ,Ðcdjg;a"
Ùysú ,Sfhka Úka°jg;a me–fKkafkys h' 23wfy`·
Újdihla ;kd .ekSfuka f,nfkdka jeisfhÚ" Ùysú .ia w;r
kÜU rc flfkl= Ùhd iÜrlaIs; j is‡k Tng œ<sre°fjka fmf<k
is;kafkys o@ iaØ%hl fuka ³la f›okdj weØ jQ œg Tn
kÜf˜ mshd iemg ld ” fl¢ú .dkafkys h'
22'11 2 rdcd 23'31-34á 2 jxYd 36'1-4 22'18 2 rdcd 23'36--24'6á 2 jxYd 36'5-7
 fcr–hd 22-23
fcfldÚhd rc flfÈ foaj œÚYaph
24 fcfy`hdÙ•f.a mÜ;a cÏ°ys rc jQ
fcfldÚhdg i–¹Kka jykafia fufia j°<
fial( öökÜU udf.a ol=Kf;a uq¿dj fuka is‡
kuq;a" uu kÜU W³rdoukafk– hs iyØl
fldg Ùh–' 25kÜf˜ m%dKh ydÚ lrkakg
fidhkakka w;g;a" kÜU “fhka is‡ whf.a
w;g;a tk•" n“f,`Úfha rcÏ jk
fknqloafkYÈ w;g;a" Tjqkaf.a fyajdhska
w;g;a uu kÜU mdjd fo–' 26kÜU;a" kÜU je´
kÜf˜ ujq;a kÜU,d kÝmka wka foaYhlg
fy<doukafk–' tys ¡ kÜU,d uefrkÜ we;'
27
kÜU,d wdmiÜ tkakg wdYd lrk foaYhg
kÜU,d fmr<d fkdtkakyq h'÷÷
28 fcr–hd fufia lS h( ööfcfldÚhd
lulg keØ" “ºKÏ nºkla o@ Tyq
Ùisfjl=g m,la keØ nºkla o@ Tyq iy
Tyqf.a jxYh m%ØlafIam lrkÜ ,en" Tjqka
fkdokak foaYhlg fkrmd oukÜ ,nkafka
l=ulaÚid o@ 29t•nd foaYh" foaYh" foaYh"
i–¹Kka jykafia Ùhk f• jpkhg ijka
fokak' 30öf• –Úid orejka keØ" ;u
ãœ; ld,fha ¡ Ùis iM,hla fkd,enQ
–Úfile÷hs Ùhkak' ukao" Tyqf.a jxYfha
Ùisfjl=g ;j;a °œ;af.a isxydikfha ys| cÏ°
foaYfhys rcl• Ùøug fkd,efnkafka h'
fufia mjikafka iajd—ka jk uu h'÷÷
wkd.; n,dfmdfrd;a;=j
23 ööudf.a ;K “f• fm`IKh jk
neg½jka jkid œiÜrejd yúk
tfŒreka msg i–¹Kka jykafiaf.ka
me–fKk œm;l uy;· 2udf.a fikó
fm`IKh l< hÜ;= f• tfŒreka .ek
bYardfh,ajrekaf.a foœ iajd—ka jykafia
j°rk foag ijka fokak" ökÜU,d udf.a
neg½jka /l n,d fkdf.k" Tjqka œiÜrejd
mkakd±uqjyq h' ±ka uu kÜU,df.a kmÜre
Ù%hd Úid kÜU,dg o~qj• lrkafk–' fufia
mjikafka iajd—ka jk uu h' 3tfy;a"
udf.a /f<ka bØú jkakka ud œiska Tjqka
mkakdoukÜ ,enQ ish® foaYj,ska uu u /ia
lr kej; Tjqkaf.a .d,g f.fkkafk–á
T›yq fn` • jeŠ jkafk` h' 4Tjqka
fm`IKh lrk ms×i uu tfŒreka m;a
lrkafk–' T›yq ;j;a “h fkdjkafk` há
fkdle<fUkafk` h' Tjqkaf.ka tflla j;a
22'24 2 rdcd 24'8-15á 2 jxYd 36'9-10 23'5-6 fcr 33'14-16 23'14 W;a 18'20á tiÙ 16'49
941
keØ fkdjkafka h' fufia mjikafka
iajd—ka jk uu h'
5 ööiajd—ka jk uu fufia j°r–(
°œ;af.a fm<mØka ±ye– rc flfkl= keóS
tk ld,h me–fKkafka h' t;=udKka
keKkÜj×ka rcl• lr–ka" ±ye–lu;a
hÜlaØh;a foaYh uq½,af,a bÛ lrkÜ we;'
6t;=ukaf.a rc oji" cÏ° .<jkÜ ,nkafk` h'
bYardfh,ajre iÜ/Ù j jikafk` h' öwfma
±ye–;dj÷ hkafkka t;=udfK` k• lrkÜ
,nkakdy'
7 ööiajd—ka jk uu fufia j°rkafk–(
öbYardfh,a fikó –ir foaYfhka f.kd
ãjudk i–¹Kka jykafia k–ka wms
æjqruq÷hs fkdÙhk ld,h me–fKkafka h'
8ta fjkÜjg öbYardfh,a fikó W;=re
foaYfhka o Tjqka mkakdoukÜ ,enQ ish®
foaYj,ska o f.kd i–¹Kka jykafiaf.a
k–ka wms æjqruq÷hs Ùhk ld,h me–-
fKkafka h' T›yq ;ukaf.a u foaYfha jdih
lrkafk` h'÷÷
æjeisjreka .ek fcr–hdf.a
m×jq v h
9 f• æjeisjreka ms<n
s | j udf.a is; “£
udf.a weglÛ ief,kÜ we;' i–¹Kka
jykafia Úid;a" Wka jykafiaf.a Y=oaO
jpkh Úid;a uu u;a • is‡kafkl= jeÚ há
uq¿sl mdkfhka fjúu;a • is‡kafkl= jeÚ
h' 10ukao" foaYh ldu–:Hdpdúlhkaf.ka
msø we;á idmhla Úid foaYh je,fmhsá
md½lrfha ;K “• œh<S we;á Tjqkaf.a
yeisøu kmÜre h' T›yq ish n,h jeræ f,i
Ndœ; lrØ'
11 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial( ööæjeisjrhd yd mÝclhd ´IH • is‡Ø'
udf.a ue³frys Tjqkaf.a kmÜrelu ug
olakg ,e” we;' 12Tjqkaf.a udÈ. wºfÈ ¡
,siaik iܽ tajd fuka f›' T›yq tajdg
mkakdoukÜ ,en tys jefgkafk` h' Tjqkag
o~qj• Ùøf• ld,h me–× œg uu Tjqka
msg œm;a muqKÏjkafk–' fufia mjikafka
iajd—ka jk uu h' 13iudúfha æjeisjreka
w;fÈ ms<sl=,a lghÜ;= foa ud ±l we;' T›yq
nd,a foœhdf.a kdufhka æjeia jeÙ Ùhd
udf.a u bYardfh,a fikó uq<d l<y'
14
fcrei,f• æjeisjreka w;fÈ b;d Nhdkl
 fcr–hd 23
foa ud ±l we;' T›yq ldu–:Hdpdrh lrØá
fndre ÙhØá kmÜr Ùøfuka je<flkakg
neú muKg jeræ lrkakg fikó
fmd<UjØ' Tjqka ish,a,ka u ug fmfkkafka
fidf°• yd f.dfudrd jeishka fuÚ'
15 öötneœka ish® n,eØ iajd—ka jk
uu" fcrei,f• æjeisjreka .ek fufia
Ùh–( uu Tjqkag Ø;a; l³re ljkafk–'
ji æh fmdjkafk–' ukao" foaYh uq½,af,a u
fcrei,f• æjeisjrekaf.ka ´IK meØr
f.dia we;'
16 ööish® n,eØ i–¹Kka jykafia
fcrei,f• fikóg fufia j°rk fial(
æjeisjreka fndre n,dfmdfrd;a;=j,ska
kÜU,d mÜrjd weØ Úid Tjqkag ijka
fkdfokak' Tjqka kÜU,dg Ùhkafka" ;ukaf.a
isf;ka ujd.;a foa –i ud Tjqkag lS foa
fkdf›' 17udf.a jpkh fy<d oÙk whg
T›yq" ökÜU,dg Y=NisoaO f› jd·÷hs ÙhØ'
uqrKavq isØka ish leue;a; wkÜj hk whg
T›yq" ökÜU,dg Ùis œm;la fkdf› h÷hs
ÙhØ'
18 ööf• æjeisjreka w;fÈ i–¹Kka
jykafiaf.a wNHka;r woyia ±k.;a" Wka
jykafiaf.a m×jqvh f;are•.;a" Wka
jykafiaf.a jpkhg ijka ¡ th is;g .;a
Ùisfjla is‡;a ±÷÷hs fcr–hd weiS h'
19
öön,kak" i–¹Kka jykafiaf.a Woyi
oreKÏ iÜ<s iÜ<óla fuka yu–ka" ³Iaghkaf.a
ysi u; lvd jefghs' 20i–¹Kka jykafia
ish wNsm%dhhka bÛ lr i•mÝÈK lrk ;=re
Wka jykafiaf.a fl`mh fkdÚfjkafka h'
u;= ld,fha ¡ Wka jykafiaf.a fikó th
uekœka f;are•.kÜ we;e÷÷hs Tyq lSf› h'
21 i–¹Kka jykafia fufia j°< fial(
ööud f• æjeisjreka fkdhejQ kuq;a" T›yq
iefKka m,d .shy' ud Tjqkag l;d
fkdl< kuq;a" T›yq æjeia foiÝ y' 22T›yq
udf.a Wjfoia ±k is‡fh` k•" udf.a
m×jqvh udf.a fikóg m%ldY lr"
Tjqkaf.a kmÜre .Ømej;=•j,ska Tjqka
yrjkakg Tjqkag bv Ø“×'
23 ööuu ³r is‡k foœ flfkl= fuka u"
<ó is‡k foœ flfkla o fj–' fufia
mjikafka iajd—ka jk uu h' 24ug
fkdfmfkk ;ekl ieó•ug Ùisfjl=g
fkdyeÙ h' ud iajÈ.fha;a" fmdf<df›;a
iEu ;ek u jev is‡k nj kÜU,d
942
fkdokakyq o@ öuu isyskhla 懖"
25
isyskhla 懖÷ Ùh–ka udf.a kdufhka
fndrejg æjeia jeÙ Ùhk æjeisjrekaf.a
ÙhÜ• ud wid we;' 26fndrejg æjeia
jeÙ Ùhk" ;ukaf.a is;ays ujd.;a foa
æjeia jeÙ jYfhka mjik" æjeisjrekaf.a
is;aj, uqidj fldf;la l,a mj;S o@
27
f• fikóf.a mshjreka ud wu;l lr
nd,a foœhd fj; yereKdla fuka"
æjeisjre ;uka tÙfkldg Ùhk isysk
lrKfldgf.k udf.a fikóg ud wu;l
lrkak ie,eia•ug wNsmd% h lrØ' 28isyk
s hla
³Û æjeisjrhd th ;udf.a iajmakhla nj
Ùj hÜ;= h' udf.a m×jqvhla ,;a ;eke;a;d
th œYajdijka; f,i m%ldY l< hÜ;= h'
ms³re;a" OdkH;a w;r weØ iudklu
l=ula o@ 29udf.a m×jqvh jQl,S .skakla
jeÚ há mÈj; fmdŠ lrk l=½f.Šhla
jeÚ h' fufia mjikafka iajd—ka jk
uu h' 30udf.ka ,enQ jpkh hhs Ùh–ka
tÙfkldf.ka fydrd .;a jpk m%ldY
lrk f• æjeisjrekag uu œreoaO fj–'
31
;jo" öi–¹Kka jykafia j°< fiale÷hs
Ùh–ka ;ukaf.a u jpk mjik æjeis-
jrekag;a uu œreoaO fj–' 32iajd—ka jk
ud j°rk foag ijka fokak' fndre isysk
æjeia lS• jYfhka m%ldY lr–ka" ;ukaf.a
fndrej,ska o ysia mdr†Ûfjka o udf.a
fikó uq<d lrk æjeisjrekag uu œreoaO
fj–' uu Tjqka fkdhe›fj–' Tjqkag wK
fkdflf<–' Tjqkaf.ka f• fikóg Ùis
m%fhdackhla fkdjkafka h' fufia mjikafka
iajd—ka jk uu h'÷÷
i–¹K
i–¹Kk ka jy
jyk kafia f.a m×jqvh
m×j
33 ööfcr–hd" udf.a fikóf.ka flfkl=
j;a" æjeisjrfhl= j;a" mÝclfhl= j;a kÜU
wu;d" öi–¹Kka jykafiaf.a m×jqvh
l=ula ±÷hs kÜfUka weiÜfjd;a" ökÜU,d Wka
jykafiag nrla • we;e÷hs o öWka jykafia
kÜU,d bj;ouk fiale÷hs o Tjqkag
Ùhkak' 34tfy;a" æjeisjrfhl= fy`
mÝclfhl= fy` fikóf.ka flfkl= fy`"
öi–¹Kka jykafiaf.a jpkh is;g nrla
h÷hs lSfjd;a" uu Tyqg;a" Tyqf.a mjq,g;a
o~qj• lr–' 35ta fjkÜjg" kÜU,d tÙfkld"
öi–¹Kka jykafia ¡ weØ ms<s;=r l=ula o"
 fcr–hd 23-25
i–¹Kka jykafia l=ula j°< fiala o÷ Ùhd
;ukaf.a wi,ajeishkaf.ka yd Ç;Skaf.ka
weish hÜ;= h' 36öi–¹Kka jykafiaf.a
m×jqvh is;g nrla h÷hs Tjqka ;j;a
fkdÙh hÜ;= h' öis;g nrla÷ jkafka kÜU,d
tÙfkldf.a jpk h' kÜU,d ãjudk
foœhka jk" ish® n,eØ iajd—ka jk
;ukaf.a foœhka jykafiaf.a jpk ´IK
l<yq h' 37fcr–hd" æjeisjreka wu;d"
öi–¹Kka jykafia ³ka ms<s;=r l=ula o" Wka
jykafia l=ula j°< fiala o÷ Ùhd wikak'
38
Tjqka ms<; = e fo–ka" öi–¹Kka jykafiaf.a
s r
m×jqvh nrla he÷hs lSfjd;a" ötfia
fkdÙhkake÷hs ud Tjqkag lS kuq;a"
Tjqka tfia lS neœka" 39öuu Tjqkag;a"
Tjqkaf.a mshjrekag;a ³ka k.rh o Tjqka o
iyuq,ska u W³rdoud ud flfrka bj;g
œis lrkafk–÷hs Tjqkg a Ùhkak' 40lj°j;a
wu;l fkdjk i°ld, Úka°jla o
Úrka;r wmlSÈØhla o Tjqka msg uu
muqKj Ï kafk–'÷÷
w;aØlald l+v fol
24 foaj ud,s.dj bæúmsg ;nd Øfnk
w;aØlald f.Š mÜrjk ,o l+v
folla i–¹Kka jykafia ug fmkajQ fial'
f• oÈYkh i–¹Kka jykafia fmkajQfha"
n“f,`Úfha rcÏ jQ fknqloafkYÈ œiska
fcfy`hdÙ•f.a mÜ;a cÏ°ys rcÏ jQ fcfldÚhd
o cÏ°ys w•m;Ska o l•y,alrejka o
f,`ylrejka o fcrei,fuka w,a,df.k
n“f,`Úhg f.khkÜ ,enqjdg miÜj h' 2tl
l+vhl l,ska bfok" fyd| w;aØlald
m, ØnqfKa h' wÚla l+vfha lkakg neú
;r• b;d krl w;aØlald ØnqfKa h'
3
tœg i–¹Kka jykafia ööfcr–hd" kÜUg
l=ula fmfka ±÷÷hs udf.ka weiÝ fial' uu
ms<s;=re fo–ka" ööw;aØlald há fyd|
w;aØlald b;d fyd| há krl tajd lkak
neú ;r• b;d krl h÷÷hs lSfj–'
4 i–¹Kka jykafia ud wu;d fufia
j°< fial( 5ööbYardfh,ays foœ iajd—ka
jk uu n“f,`Úhg hjkÜ ,enQ hym;a
cÏfo›jreka f• fyd| w;aØlald fuka
jkakg i,i–' 6uu Tjqka uekœka
/ln,df.k wdmiÜ f• foaYhg f.fkkafk–á
24'1 2 rdcd 24'12-16á 2 jxYd 36'10 25'1 2 rdcd 24'1á 2 jxYd 36'5-7á °Ú 1'1-2
943
Tjqka fy<d fkdoud jÈOkh lrkafk–'
Tjqka W³rd fkdoud msysÛjkafk–' 7ud
i–¹Kka jykafia nj ±k.kak ms×i
Tjqkaf.a is;a myokafk–' tœg Tjqka uq½
isØka u ud fj; yefrk neœka T›yq udf.a
fikó jkafk` h' uu Tjqkaf.a i–¹Kka
jykafia jkafk–'
8 öötfy;a" cÏ°ys rcÏ jk fYfoÙhd o
Tyqf.a w•m;Ska o f• foaYfha bØú j is‡k
fcrei,f• fiiÜ wh o –ir foaYfha jdih
lrkakka o iajd—ka jk uu" lkakg neú
wr krl w;aØlald fuka jkakg i,i–'
9
f,df› ish® cd;Ska ;eØ .kajk iq®
œkdYhla uu Tjqka msg muqKÏjkafk–'
œcd;Ska bæúfhys Tjqkg a Úka°j o iuƒp,h
o irou o we;á ud Tjqka œiÜrejd yúk iEu
;ekays u Tjqka idmhla jkÜ we;' 10ud
Tjqkag;a" Tjqkaf.a mshjrekag;a ³ka foaYfha
Ùisfjl= bØú fkdjk f,i hÜoaOh;a"
id.;h;a" jix.;h;a Tjqka flfrys
muqKjÏ kafk–'÷÷
n“f,`Úh o~qj• ¡f• wdhqOhla
25 fcdIshdf.a mÜ;a cÏ°ys rcÏ jQ
fcfy`hdÙ•f.a i;r jk wjqreoafoa
cÏ°ys fikó i•nkaOfhka fcr–hd fj;
i–¹Kka jykafiaf.ka meuqKÏK m×jqvh
fuh f›' th n“f,`Úfha rcÏ jQ
fknqloafkYÈf.a m<uq jk wjqreoao œh'
2
æjeisjr fcr–hd ta m×jqvh cÏ°ys uq½
fikóg;a" fcrei,f• ish® jeishkag;a
fufia m%ldY flf<a h( 3ööwdfudkaf.a mÜ;a
cÏ°ys rcÏ jQ fcdIshdf.a oy;=ka jk wjqreoafoa
mgka wo olajd f• wjqre³ œis;=fka u
i–¹Kka jykafiaf.a jpkh ud fj;
me–×fha h' uu o Úrka;rfhka th Tng
m%ldY flf<–' tfy;a" Tn ijka ³kafka
ke;' 4;jo" i–¹Kka jykafia ;ukaf.a
ish® fiajlhka jQ æjeisjreka Úrka;rfhka
Tn fj; tjQ kuq;"a Tn Tjqkg a ijka ³kafka
j;a" Tjqka lS foa is;g .;af;a j;a ke;'
5
T›yq Tn wu;d" öi–¹Kka jykafia
Tng;a" Tf’ mshjrekag;a mÜrdKfha isg
i°ld,hg u ³ka foaYfhys Tn jdih lrk
ms×i Tn yeu fokd u Tf’ wOu ãœ;fhka
o kmÜre Ù%hdj,ska o yeø wd hÜ;= h÷hs o
 fcr–hd 25
6
öwka foœjrekag jeº•ms³• fkdlrkak'
Tjqkga kuialdr fkdlrkaká Tf’ w;aj,ska
id°.;a foaj rEm keu¡fuka foœhka
jykafia m%fl`m fkdlrkak' tœg uu
kÜU,dg wk;=rla fkdlr–÷hs i–¹Kka
jykafia j°rk fiale hs o lS y' 7ötfy;a"
kÜU,d ug ijka fkd¡" ta fjkÜjg kÜU,df.a
w;aj,ska ;kd.;a rEm lrKfldgf.k ud
fl`m lrjd" kÜU,d u ;uka msg f• o~qju
muqKÏjd .;a;yq h÷hs i–¹Kka jykafia
j°rk fial'
8 ööTn i–¹Kka jykafiaf.a jpkhg
ijka fkdfok Úid ish® n,eØ i–¹Kka
jykafia fufia j°rk fial( 9uu W;=re
æYdf› ish® cd;Ska o n“f,`Úfha rcÏ
jk udf.a fiajl fknqloafkYÈ o
f.kajkafk–' ud Tjqka f.kajkafka" f•
foaYhg yd fuys jeishkag;a" wjg cd;Skg a ;a
œreoaO j igka lrk ms×i h' uu iyuq,k s a
u Tjqka œkdY lrkafk–' T›yq Úka°jg o
iuƒp,hg o i° wmjdohg o Ndck
jkafk` h' 10wer;a uu Tjqkaf.a mS%Ø
m%fu`ofha y~ o ukd,hd yd ukd,shf.a y~
o weUre• .,aj, Y’oh iy myfka t<sh o
Tjqka w;frka keØ lrkafk–' 11f• uq½
foaYh œkdY • kgnqka f.dvla jkafka h'
f• cd;Syq n“f,`Úfha rcÏg ie;a;E wjqreoaola
fiajh lrkafk` h' 12;jo" ie;a;E wjqreoaola
.; jQ miÜ" n“f,`Úfha rcÏg;a" ta
cdØhg;a Tjqkfa .a whÜ;l
= • Úid uu o~qj•
lrkafk–' ta foaYh i°ld, md½ ;ekla
lrkafk–' 13ud ta foaYhg œreoaO j m%ldY
l< ish® foa tk•" f• fmdf;a i|yka
lr weØ" fcr–hd lS ish® foa ta foaYh
msg muqKÏjkafk–' 14fndfy` cd;Syq o
n,i•mkak rcjre o Tjqka jy,alug
.kafk` h' uu o Tjqkaf.a yeisøu yd Ù%hd
wkÜj Tjqkag m%Øœmdl fokafk–'÷÷
cd;Ska flfrys foaj œÚYaphh
15 bYardfh,ajrekaf.a foœ iajd—ka
jykafia ug l;d fldg" ööfl`mh kueØ
–æhÜi l=i,dk kÜU udf.a wØka /f.k ud
kÜU msg;a lr hjk ish® cd;Skag thska
fmdjkak' 16T›yq thska ” jeÚ jekS .uka
lrkafk` h' ud Tjqka msg muqKÏjk hÜoaOh
Úid" T›yq Wu;= jkafk` h÷÷hs j°< fial'
25'10 fcr 7'34á 16'9á t<so 18'22-23 25'11 2 jxYd 36'21á fcr 29'10á °Ú 9'2
944
17 tœg uu i–¹Kka jykafiaf.a wØka
l=i,dk /f.k i–¹Kka jykafia ud hejQ
ish® cd;Skag thska fm›fj–' 18thska
fcrei,f• iy cÏ° k.rj, rcjreka o
w•m;Ska o wo mjd oÙkakg ,efnk f,i
md½jg yd œkdYhg o idmhg yd iroug
o Ndck jkÜ we;' is³ • weØ foa wo olajd
olakg we;'
19 –irfha rcÏ jk mdrdfj`g;a" Tyqf.a
fiajlhkag;a" w•m;Skag;a" Tyqf.a uq½
fikóg;a" 20wkH cdØl uq½ fiakdjg;a"
W!ia foaYfha ish® rcjrekag;a" ms,siaØ-
jrekaf.a foaYfha ish® rcjrekag;a"
wIaflf,`ka" .did iy tfl%`ka hk
k.rj,g;a" wIaf°oays bØú whg;a" 21taf°•
iy fu`j’g;a" w•fudka mÜ;h % kag;a" 22;SÈys
yd iSf°kays ish® rcÏkag;a" uqyq³nv
m<d;aj, rcjrekag;a" 23fo°ka" f;udka yd
nqia hk k.rj,g;a" ;ukaf.a bifla
fldgg lmk ish,a,kag;a" 24wrd“fha ish®
rcjrekag;a" ldka;drfhys jdih lrk wka
cdØl ish® rcjrekag;a" 25is•úys" ta,d•ys
iy f•æhdf› ish® rcÏkag;a" 26tÙfkldg
i—m j is‡kakka iy ³r j is‡kakka jk
W;=re æYdf› ish® rcÏkag;a" fmdf<dj
u;=msg Øfnk f,`lfha ish® rdcHj,g;a"
f• l=i,dfkka fm›fj–á fudjqkag miÜ j
n“f,`Úfha rcÏ thska mdkh lrkÜ we;'
27 tœg i–¹Kka jykafia ug fufia
j°< fial( öökÜU Tjqkg
a l;d fldg" ökÜU,d
”u;a • jukh fldg" ud œiska kÜU,d
w;rg tjkÜ ,nk hÜoaOh Úid jeˆ
fkdkeósg is‡kake hs bYardfh,ajrekaf.a
ish® n,eØ foœ iajd—ka jykafia j°rk
fiale÷hs Ùhkak' 28tœg T›yq fndk ms×i
kÜf˜ wØka l=i,dk .kakg wlueØ
jkafk` k•" öTjqka fndkakg u «kE hhs
ish® n,eØ i–¹Kka jykafia j°rk
fiale÷hs Tjqkag Ùhkak' 29öfukak udf.a
kduh ;nd Øfnk k.rhg œm;aØ
muqKj Ï kag uu mgka.ks–á tfia k•" kÜU,d
o~qj• fkd,en is‡kÜ we;e hs kÜU is;kafkys
o@ ke;' fmdf<df› ish® jeishkag œreoaO
j ud hÜoaOhla yg.kajk Úid kÜU,d
o~qj• fkd,en fkdis‡kafkda h' fufia
mjikafka" ish® n,eØ iajd—ka jk uu h'
 fcr–hd 25-26
30 ööfcr–hd" ud kÜUg lS ish® foa kÜU
Tjqkg a m%ldY l< hÜ;= h' Tjqkga fufia æjeia
jeÙ Ùhkak( öi–¹Kka jykafia Wiia
ia:dkfha isg .Èckd fldg" ;ukaf.a
26
Y=oOa jdiia:dkfha isg y~ kók fial'
Wka jykafia ;uka fikóg œreoaO j n,j;a
f,i .Èckd lrk fial' uq¿l s m, u•kakka
fuka ish® fmdf<` jeishkag œreoaO j
f>`Idjla lrk fialá 31uyd Y’ohla
fmdf<df› iSudka;hka olajd me–fKkafka
há Wka jykafia cd;Skga œreoaO j me–×,a,la
lr we;' ãj;a j is‡k ish,a,ka Wka
jykafia œÚYaphhg muqKÏjk fial'
³Iaghka urKhg mdjd fok fial' fufia
mjikafka" iajd—ka jk uu h'÷
32 öö öcdØhla cdØhla mdid œm;g
me–fKkafka h÷hs o öbuy;a l=KdÛjla
fmdf<df› b;d ³r ;ekaj,ska kóskfa ka h÷hs
o ish® n,eØ i–¹Kka jykafia j°rk
fial' 33i–¹Kka jykafia œiska urkÜ ,nk
wh ta ojfia ¡ fmdf<df› tla fl<jrl isg
wÚla fl<jr olajd jeˆ is‡kÜ we;' Tjqka
.ek je,fmkakg Ùisfjla fkdfjØá j<,kÜ
ms×i Tjqkaf.a u< isrere /f.k hdug
Ùisfjla fkdis‡Ø' tajd N+–h u;= msg li<
fuka œisø ØfnkÜ we;'
34 öökdhlfhÚ" lE fudr.ikaká
fikóf.a m%OdÚfhÚ" w½j, fmr<S y~kak'
udrl œm;a ld,h o œisr hEf• ld,h o
<ód • we;' f;`rd.;a neg½jka fuka
kÜU,d >d;kh lrkÜ ,nkakyq h'
35
kdhlhkag /ljrKh fidhkakg j;a"
m,d hkakg j;a" m%OdkSkag .e<• hkakg
j;a fkd,efnkafka h' 36kdhlhkaf.a lE
fudr.eiSu o fikóf.a m%OdkSkfa .a ye•u o
wefikafka h' ukao" i–¹Kka jykafia
Tjqkaf.a foaYh œkdY lr we;' 37idufhka
mejØ Tjqkfa .a foaYh i–¹Kka jykafiaf.a
fl`mh lrKfldgf.k œkdYhg m;a •
we;' 38isxyhd ish .=ydj w;ayer hkakdla
fuka i–¹Kka jykafia ish foaYh
w;ayerouk fial' Nhdkl hÜoaOh Úid o
i–¹Kka jykafiaf.a ±Š fl`mh Úid o
Tjqkaf.a foaYh md½lrhla • we;'÷÷
26'1 2 rdcd 23'36--24'6á 2 jxYd 36'5-7 26'6 fc`IÜ 18'1á .S;d 78'60á fcr 7'12-14
945
fcr–hdf.a foaYkdj
fcdIshdf.a mÜ;a cÏ°ys rcÏ jQ
fcfy`hdÙ•f.a rc iuh uq, ¡"
i–¹Kka jykafiaf.a jpkh fcr–hd fj;
me–×fha h' 2i–¹Kka jykafia fufia j°<
fial( öökÜU i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df›
u½f› isg" cÏ°ys k.rj,ska kuialdr
lrkakg tk ish® fokdg ud kÜUg wK l<
ish® jpk Ùhkaká jpk ud;%hla j;a wvq
fkdlr Ùhkak' 3iuyr œg Tjqka th wid
tÙfkld ;u ;udf.a kmÜre udÈ.fhka
yefrkÜ we;' tœg uu Tjqkfa .a kmÜre Ù%hd
Úid Tjqkg a muqKjÏ kakg woyia l< œm;aØ
.ek udf.a is; fjkia lr.kafk–'
4 ööi–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial Ùhd Tjqkag Ùhkak' öudf.a jpkhg
ijka fkd¡" ud kÜU,d bæúfhys ;nd
Øfnk jHjia:djg wkÜl+, j kÜU,d
fkdyeisfrkakyq k•" 5Úrka;rfhka u ud
kÜU,d fj; tjQ udf.a fiajlhka jk
æjeisjrekaf.a m×jqvh fkdi,lkakyq
k•" 6tœg" uu Isf,`jg l< foa f• foaj
ud,s.djg;a lrkafk–' f,df› ish® cd;Ska
f• k.rfha ku idmjpkhla jYfhka
jHjydr Ùøug i,ikafk–'÷ ÷÷
7 fcr–hd foaj ud,s.df› ¡ lS f• jpk
mÝclfh` o æjeisjre o ish® fikó o
weiÜfj` h' 8uq½ fikóg Ùhkakg
i–¹Kka jykafia wK l< ish,a,
fcr–hd Ùhd Úu l< œg" mÝclfh` o
æjeisjre o uq½ fikó o Tyq w,a,df.k"
ööTn urKhg m;a l< hÜ;= h' 9öf• foaj
ud,s.dj Isf,` fuka jkafka h÷ Ùhd;a" öf•
kÜjr jeishka fkdis‡k ye‡hg md½ jkafka
h÷ Ùhd;a i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka
Tn æjeia jeÙ lSf› uka±÷÷hs weiÝ y' tœg
uq½ fikó fcr–hdg œreoaO j Tyq
jglrf.k foaj ud,s.df› frdla jQ y'
10 cÏ°ys w•m;Syq ta ldrKh wid" rc
f.or isg i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.djg
wjq;"a i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› w®;a
f°rÛfjys we;=½ jk ;ek wiÜk. a ;ay' 11tœg
mÝclfh` o æjeisjre o w•m;Skg a ;a" uq½
fikóg;a l;d fldg" ööf• –Úid urÓh
;Sk³a j ,e“h hÜ;= h' ukao" Tn yeuf.a
lkaj,ska Tn weiÝ múæ fudyq f• k.rhg
œreoaO j æjeia jeÙ lSf› h÷÷hs lS y'
 fcr–hd 26-27
12 tœg fcr–hd ish® u w•m;Ska yd
uq½ fikó wu;d fufia lS h( ööTn weiÝ
ish® jpk æjeia jeÙ jYfhka f• foaj
ud,s.djg;a" k.rhg;a" Tn yeug;a œreoaO
j Ùhkakg i–¹Kka jykafia ud tjQ fial'
13
tneœka ±ka Tn yeuf.a yeisøu yd Ù%hd
l,dmh yev.iajdf.k Tf’ foœ iajd—ka
jykafiaf.a y~g lSlre jkak' tœg
i–¹Kka jykafia Tng œreoaO j m%ldY
lr Øfnk œm;aØ .ek ish Woyi fjkia
lr.kak fial' 14uu ±ka Tf’ wf;ys h'
Tng iܳiÜ he hs fmfkk ye‡ ug lrkak'
15
f• foa k• iyØl h' Tn ud uerefjd;a"
Tn yeu o f• kÜjr ish® ckhd o Úf°ia f,a
je.søu .ek jroldrfh` jkafk` h'
ulaÚid o" ieneœka u f• ish® foa Tng
Ùhk ms×i i–¹Kka jykafia ud tjQ
neœÚ'÷÷
16 tœg w•m;Syq o fikó o mÝclhka
yd æjeisjreka wu;d" ööf• –Úidg urÓh
;Ska³j æh hÜ;= ke;' ukao" Tyq wmg l;d
flf<a" wfma foœ iajd—ka jykafiaf.a
kdufhka h÷÷hs lS y'
17 tl, foaYfha m%cd uQ,slfh` keósg
/iaj is‡ fikó wu;d fufia lS y( 18ööcÏ°ys
rcÏ jQ fyiÙhdf.a ld,fha ¡ fudrIaØfha
æjeisjr —ld cÏ°ys uq½ fikóg l;d fldg"
öisfhdka fl;la fuka ydkÜ ,nkafka há
fcrei,u kgnqka f.dvla jkafka há foaj
ud,s.dj weØ lkao le<Ejla jkafka hhs
i–¹Kka jykafia j°< fiale÷hs lS h'
19
tfy;a" cÏ°f› rcÏ jQ fyiÙhd iy ish®
cÏ°jre Tyq uerefj` o@ ta fjkÜjg fyiÙhd
i–¹Kka jykafiag “h • Wka jykafiag
lkak,› flf<a keoa o@ i–¹Kka jykafia
o Tjqkag œreoaO j m%ldY l< œm; .ek
ish woyia fjkia l< fial' ±ka wm" wm msg
u oreKÏ œm;la muqKÏjd.kakg <ó h'
20 öö;jo" i–¹Kka jykafiaf.a kdu-
fhka æjeia jeÙ mejiÝ Ùúh;a-fchdú•ys
fIudhdf.a mÜ;a Wúhd k• –Úfila œh' Tyq
fcr–hdf.a ish® jpkj,g wkÜl+, j f•
k.rhg;a" f• foaYhg;a œreoaO j æjeia
jeÙ lSf› h' 21fcfy`hdÙ• rcÏ iy Tyqf.a
ish® n,jka;hka o ish® w•m;Ska o Tyqf.a
jpkh weiÝ œg" rc f;f• Tyq urkakg
fi• h' Wúhd ta wid “h j m,d f.dia
26'18 —ld 3'12 27'1 2 rdcd 24'18-20á 2 jxYd 36'11-13
946
22
–irhg me–×fha h' tfy;a" fcfy`hdÙ•
rc wlafndÈf.a mÜ;a t,akd;dka o Tyq iuó
;j;a –ÚiÜka o –irhg he• h' 23T›yq
Wúhd –irfhka wdmiÜ f.kjq;a fcfy`hdls•
rcÏ <óg me–fKjqfj` h' rc o Tyq lvqfjka
.id urd" Tyqf.a u<l| fmd³ ckhkaf.a
fidfydkl ±uqf› h'÷÷
24 fcr–hd urk ms×i fikóf.a w;g
mdjd fokÜ fkd,enqf›" Idmdkaf.a mÜ;a
wysld•f.a iyh Tyqg ØnqKÏ neœÚ'
n“f,`Úfha œh.y
27 fcdIshdf.a mÜ;a cÏ°ys rc jQ
fYfoÙhd rcl• lrkakg mgka.;a
ld,fha o i–¹Kka jykafiaf.a m×jqvh
fcr–hd fj; me–×fha h' 2i–¹Kka
jykafia Tyqg l;d fldg" ööœhndka yd
œh.ia id°f.k Tyqf.a f., jf†
oud.kake÷÷hs j°< fial' 3;jo" cÏ°ys rcÏ jQ
fYfoÙhd neye±lSu ms×i fcrei,ug
me–× ;dkdmØjreka w; taf°•" fu`j’"
w•fudka" ;SÈ" iSf°ka hk rgj, rcjreka
fj; m×jqvhla hjkakg i–¹Kka jykafia
fcr–hdg j°< fial' 4ööbYardfh,ays ish®
n,eØ foœ iajd—ka jykafia ta rcjrekag
fufia j°rk fiale÷÷hs ta ;dkdmØjrekag
Ùhk f,i i–¹Kka jykafia fcr–hdg
j°< fial' 5ta flfia o h;a( ööuu udf.a
buy;a n,fhka o mrdl%uj;a ndyqfjka o
fmdf<dj iy fmdf<dj u;=msg is‡k
–ÚiÜka o ØúikÜka o ue•–' ud leueØ
flfkl=g ug tajd æh yeÙ h' 6uu f• ish®
rgj,a udf.a fiajl jk fknqloafkYÈf.a
w;g mdjd æÚ–' Tyqg fiajh lrk ms×i
.juysIhka mjd Tyqg æÚ–' 7Tyqf.a rf†
jeˆu weØ jk f;la" ish® cd;Ska Tyqg;a"
Tyqf.a mq;%hkag;a" mq;%hkaf.a mq;%hkag;a
fiajh lrkÜ we;' bkamiÜ Tyqf.a rdcHh"
n,j;a wka rdcHhkag;a" Wiia rcjrekag;a
fiajh lrkÜ we;'
8 ööh• cdØhla fy` rdcHhla fy`
n“f,`Úfha rcÏ jk fknqloafkYÈg fiajh
fkdlrkafka k•" Tyqf.a md,kh kueØ
œh.yg lr ;nkafka ke;ak•" ud ta cdØh
fy` rdcHh fy` fknqloafkYÈ ,jd
jkido•uk ;=re" uu thg lvqfjka o
id.;fhka o jix.;fhka o o~qj•
lrkafk–' fufia mjikafka iajd—ka jk
 fcr–hd 27-28
9
uu h' tneœka" ökÜU,d n“f,`Úfha rcÏg
fiajh fkdlrkake÷hs Ùhk kÜU,df.a
æjeisjrekag o fmak Ùhkakkag o
isysk oÙkakkag o udh•ldrhkag o
wkœkldrhkag o ijka fkdfokak' 10thska
is³ jkafka" uqidfjka Tjqka kÜU,d uq<d
Ùøu f›' kÜU,d ud œiska kÜU,df.a
foaYfhka fkrmd" mkakd oukÜ ,en œkdYhg
m;a jkakyq h' 11tfy;a" n“f,`Úfha rcÏf.a
md,kh kueØ œh.y lr ;ndf.k Tyqg
fiajh lrk «kE u cdØhlg ish rfgys
kej;S" th j.d lr" tys jdih lrkakg
uu bv yúkafk–' fufia mjikafka
iajd—ka jk uu h'÷÷
12 cÏ°ys rcÏ jQ fYfoÙhdg o fcr–hd
tu foa lSf› h' flfia o h;a" öön“f,`Úfha
rcÏf.a md,kh kueØ œh.y Tf’ lrg
f.k Tyqg iy Tyqf.a fikóg fiajh
lrkak' tœg Tn ãj;a jkafkys h'
13
n“f,`Úfha rcÏg fiajh fkdlrk «kE u
cdØhla i•nkaOfhka i–¹Kka jykafia
Ùhd weØ múæ Tn iy Tf’ fikó
lvqfjka o id.;fhka o jix.;fhka o
uefrkafka l=ug o@ 14n“f,`Úfha rcÏg
fiajh fkdlrkake hs Ùhk æjeisjrekag
ijka fkdfokak' T›yq Tng fndre æjeia
jeÙ ÙhØ' 15i–¹Kka jykafia ta æjeisjreka
fkdtjQ nj;a" Wka jykafiaf.a k–ka Tjqka
fndre Ùhk nj;a i–¹Kka jykafia u j°<
fial' ta Úid" Wka jykafia Tn o Tng
æjeia jeÙ mjik æjeisjreka o m,jd yúk
fial' Tn ish,a,ka u ure uqjg m;a jkÜ
we;'÷÷
16 tœg fcr–hd" mQ c ljreka g ;a "
æjeisjrekag;a l;d lr–ka fufia lS h(
ööi–¹Kka jykafia fufia j°rk fial' foaj
ud,s.df› NdKav blauÚka u n“f,`Úfhka
kej; f.fkkÜ ,ef’ hhs kÜU,dg æjeia
jeÙ Ùhk kÜU,df.a æjeisjrekaf.a
jpkj,g ijka fkdfokak' T›yq kÜU,dg
fndre æjeia jeÙ mjiØ' 17Tjqkag ijka
fkdfokak' n“f,`Úfha rcÏg fiajh lr
ãj;a jkak' f• k.rh md½lrhla lrkakg
bv ;nkafka l=ug o@ 18T›yq ienEjg u
udf.a jpkh mjik æjeisjre k•" foaj
ud,s.df›;a" cÏ° rcÏf.a ud,s.df›;a"
fcrei,f•;a bØú j weØ NdKa v
28'1 2 rdcd 24'18-20á 2 jxYd 36'11-13
947
n“f,`Úhg f.k fkdhk f,i ish® n,eØ
iajd—ka jk ug lkak,› lr;a jd'
19-20 öön“f,`Úfha rcÏ jQ fknqloafkYÈ"
fcfy`hdÙ•f.a mÜ;a cÏ°ys rcÏ jQ fcfldÚhd
o cÏ°ys yd fcrei,f• m%OdkSka o w,a,df.k
n“f,`Úhg hoa¡" Tyq l=½KÏ" f,`lv
;gdlh" ueis yd foaj ud,s.df› wÚla
NdKav f.k .sfha ke;'
21 ööbkamiÜ fcrei,fuys i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.df› o cÏ°ys rc ue³frys o
bØú j weØ ta NdKav .ek iajd—ka jk ud
j°rk foag ijka fokak' 22tajd n“f,`Úhg
f.khkÜ ,nkafka há ud tajd i,ld n,k
oji olajd tajd tys Øfnkafka h' tœg uu
tajd f.kjq;a kej; f• ia:dkhg
muqKÏjkafk–' fufia mjikafka iajd—ka
jk uu h'÷÷
fcr–hd yd ykÚhd
28 tu wjqreoafoa u tk•" cÏ°ys rcÏ jQ
fYfoÙhdf.a rdcH ld,fha i;r
jk wjqreoafoa mia jk udifha ¡" wiaiÜÈf.a
mÜ;a .s“fhdkays mæx„ æjeisjr ykÚhd foaj
ud,s.df› ¡ mÝclhka iy uq½ fikó bæúfha
fcr–hdg l;d flf<a h' 2ööbYardfh,ays
ish® n,eØ foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fiale÷÷hs Tyq lS h( öön“f,`Úfha
rcÏf.a n,h uu “|±—–' 3n“f,`Úfha rcÏ jQ
fknqloafkYÈ f• ia:dkfhka /f.k
n“f,`Úhg f.k .sh foaj ud,s.df› ish®
u NdKav wjqre³ folla we;=<; ¡ kej; f•
ia:dkhg f.fkkafk–' 4fcfy`hdÙ•f.a
mÜ;a cÏ°ys rcÏ jQ fcfldÚhd o n“f,`Úhg
f.khkÜ ,enQ ish® u cÏfo›jreka o
uu kej; f• ia:dkhg f.fkkafk–'
n“f,`Úfha rcÏf.a n,h uu is|oukafk–'
fufia mjikafka iajd—ka jk uu h'÷÷
5 tœg æjeisjr fcr–hd mÝclhka
o foaj ud,s.df› is‡ ish® fikó o
bæúfhys isg æjeisjr ykÚhdg l;d
fldg fufia lS h( 6öötfia u f› jd·
i–¹Kka jykafia tfia lrk fiala jd·
öfoaj ud,s.df› NdKav o w,a,df.k hkÜ
,enQ ish,a,ka o kej; n“f,`Úfhka f•
 fcr–hd 28-29
ia:dkhg f.fk;a jd·÷hs Tn lS æjeia jeÙ
i–¹Kka jykafia bÛ lrk fiala jd· 7tfia
jqj;a" Tn bæúfha;a" f• fikó bæúfha;a
ish,a,kag wefik múæ ud Ùhk f• jpkh
wikak' 8ug;a" Tng;a fmr" mÜrdKfha mgka
is‡ æjeisjre;a" öfndfy` rgj,g iy
n,j;a rdcHj,g œreoaO j hÜoaOh o
œm;aØh o jix.;h o weØ f›÷ hhs æjeia
jeÙ mejiÝ y' 9öiduh weØ f›÷ hhs æjeia
jeÙ mjik ,o æjeisjrhd" ieneœka u
i–¹Kka jykafia œiska tjk ,o
æjeisjrfhla hhs yºkd.; yelafla Tyqf.a
jpk bIag jQ œg h'÷÷
10 tœg ykÚhd" fcr–hdf.a fn,af,ka
œh.y yerf.k th levqf› h' 11uq½ fikó
bæúfha ykÚhd l;d fldg" öön“f,`Úfha
rcÏ jQ fknqloafkYÈ cd;Skaf.a f., u;
;nd weØ œh.y wjqre³ folla we;=<; ¡
i–¹Kka jykafia lvdoukafka fufia h÷÷hs
lS h' fcr–hd t;eÚka hkakg .sfha h'
12 ;jo" fcr–hdf.a f., u; ØnQ
œh.y ykÚhd lvd±uQ miÜ" i–¹Kka
jykafia fcr–hdg l;d fldg" 13ykÚhdg
fufia Ùhkak hhs j°< fial( öökÜU ,S
œh.yla lvd±uqfjys h' tfy;a" ta fjkÜjg
hlv œh.yla idokafk– hs i–¹Kka
jykafia j°rk fial' 14n“f,`Úfha rcÏ jk
fknqloafkYÈg fiajh lrk ms×i hlv
œh.yla ish® cd;Skaf.a f., u;
;nkafk– hs bYardfh,ajrekaf.a ish® n,eØ
foœ iajd—ka jykafia j°rd we;' .juysIhka
mjd fknqloafkYÈg fiajh lrkakg
i,iajkafk– hs i–¹Kka jykafia j°rd
we;'÷÷
15 ;jo" fcr–hd ykÚhdg fufia lSf›
h( ööykÚhd" ijka fokak' i–¹Kka
jykafia Tn tjd j°f<a ke;' –:Hd u;hka
flfrys œYajdih ;nkakg Tn f• fikóg
ie,eiÜfjys h' 16ökÜU fmdf<dj u;=m‡
s ka uu
mylrkafk–÷hs i–¹Kka jykafia u j°rk
fial' Tn i–¹Kka jykafiag œreoaO j
ler,sldr jpk m%ldY l< Úid Tn f•
wjqreoafoa uefrkafkys h'÷÷
17 ta lS f,i ykÚhd tu wjqreoafoa
i;a jk udifha ¡ uf<a h'
29'1-2 2 rdcd 24'12-16á 2 jxYd 36'10 29'10 2 jxYd 36'21á fcr 25'11á °Ú 9'2
948
n“f,`Úfha cqfo›jrekag
fcr–hdf.a yiqk
29 w,a ,df.k hkÜ ,enQ
kdh lhka g o mÝ c lhka g o
æjeisjrekag o fknqloafkYÈ œiska
fiiÜ
fcrei,fuka n“f,`kshg ysrlrejka
jYfhka f.khkÜ ,enQ fikóg o æjeisjr
fcr–hd œiska ,shd hjk ,o yiÜk fuh f›'
2
Tyq th ,shÜf› fcfldÚhd rcÏ o ujq
“ij o kmÜxilhka o cÏ° yd fcrei,f•
w•m;Ska o l•u,aldrhka o f,`ylrejka
o fcrei,fuka msg;a j .sh miÜ h' 3f•
yiÜk cÏ°ys rcq jQ fYfoÙhd" Idmdkaf.a
mÜ;a t,did iy ys,aÙhdf.a mÜ;a f.uúhd
wØka n“f,`Úfha rcÏ jk fknqloafkYÈ
fj; hjk ,¡' tys fufia ,shd Ø“×(
4
ööbYardfh,ajrekaf.a ish® n,eØ foœ
iajd—ka jykafia ysrlrejka jYfhka
fcrei,fuka n“f,`Úhg f.k hkakg bv
yeúh ish,a,kag Wka jykafia fufia j°rk
fial( 5ökÜU,d f.j,a f.dvkód" tys jdih
lrkaká j;= jjd tajdhska ,efnk m, lkaká
6
œjdy • ore±úhka ,nd.kaká kÜU,df.a
mÜ;%hkag NdÈhdjka o ´jrekag mÜreIhka o
,nd ¡ ore±úhka ,e”ug Tjqkag bv
i,id fokak' fufia kÜU,df.a ixLHdj
wvqjkakg bv fkd¡ jeŠ lrkak' 7uu
kÜU,d ysrlrejka jYfhka h• k.rhlg
me–fKjqfj• o tys hym; ms×i jev
lrkak' ta Wfoid ug hdĮ lrkak' ta
k.rfha fi!Nd.Hh weØ jq j fyd;a "
kÜU,df.a fi!Nd.Hh;a weØ jkafka h'÷
8bYardfh,ajrekaf.a ish® n,eØ foœ
iajd—ka jykafia fufia j°rk fial( ökÜU,d
w;frys is‡k kÜU,df.a æjeisjrekag o fmak
Ùhkakkag o fkd/jfgkaká Tjqka oÙk
isysk .Kklg fkd.kak' 9ukao" T›yq
udf.a kdufhka kÜU,dg fndre æjeia jeÙ
mjiØ' uu Tjqka fkdt›fj–' fufia
mjikafka iajd—ka jk uu h'÷
10 öö;jo" i–¹Kka jykafia fufia
j°rk fial( ön“f,`Úfha wjqre³ ie;a;Ej
i•mÝÈK jQ miÜ uu kÜU,d .ek i,ld
wdmiÜ kÜU,df.a ujq“ug kÜU,d me–K•ug
ud l< fmdfrdka³j bIag lrkafk–'
11
kÜU,df.a fi!Nd.Hh ms×i –i œm;a-
Øh ms×i fkdjk" kÜU,df.a wkd.;
 fcr–hd 29
n,dfmdfrd;a;= uq³ka muqKÏjd fok udf.a
fh`ckd uu fyd¢ka oÚ–' fufia mjikafka
iajd—ka jk uu h' 12tœg kÜU,d ug
lkak,› lrkakyq há wjq;a ug hdƒÆ
lrkakyq há uu o kÜU,dg weyq•lka
fokafk–' 13kÜU,d ud fidhkakyq h' kÜU,d
uq½ isØka ud fidhk l, ud kÜU,dg i•n
jkÜ we;' 14ieneœka u ud kÜU,dg i•n jkÜ
we;' kÜU,df.a ujq“ug uu kÜU,d wdmiÜ
f.fkkafk–' ud œiska kÜU,d œiÜrejd
yúkÜ ,enQ iEu rgÙka u" iEu ;ekaj,ska u
kÜU,d tla/ia lrkafk–á kÜU,d ysrlrejka
jYfhka ud œiska f.khkÜ ,enQ r‡ka uu
kÜU,d wdmiÜ f.fkkafk–' fufia mjikafka
iajd—ka jk uu h'÷
15 öön“f,`Úfha ¡ i–¹Kka jykafia
Tng æjeisjreka ³ka fiale hs Tn Ùhkakyq
h' 16°œ;af.a isxydikfha jev ys¢k rcÏ .ek
o Tn iuó ysrlrejka jYfhka f.khkÜ
fkd,enQ Tf’ ify`orhka jk f• k.rfha
jdih lrk uq½ fikó .ek o ish® n,eØ
i–¹Kka jykafia j°rk foag ijka fokak'
17
ish® n,eØ i–¹Kka jykafia fufia
j°rk fial( öuu Tjqka w;rg hÜoaOh o
id.;h o jxi.;h o muqKÏjd Tjqka
lkakg neú ;r• krla • Øfnk ms<sl=,a
w;aØlald fuka lrkafk–' 18uu hÜoO a ho
id.;h o jix.;h o WmlrK lrf.k
Tjqka ®yqne| f.dia" fmdf<df› ish®
rdcHhkag o NSØhla jk fia i,id" ud œiska
Tjqka mkakdouk ,o ish® cd;Ska w;r Tjqka
idmhla o ish,a,kag NSØhla o iroula
o Úka°jla o jkakg i,iajkafk–'
19fufia lrkafka" ud Úrka;rfhka udf.a
fiajlhka jQ æjeisjreka Tjqka fj; hejQ
kuq;a" Tjqka udf.a jpkh fkdweiÝ
Úid h' fufia mjikafka iajd—ka jk
uu h' 20tneœka" ud œiska fcrei,fuka
n“f,`Úhg m,jd yúkÜ ,enQ œm%jdiSka
ish,af,Ú" kÜU,df.a i–¹Kka jykafia jk
udf.a jpkhg ijka fokak'÷
21 ööish® n,eØ i–¹Kka jk
bYardfh,ajrekaf.a foœhka jykafiaf.a
kdufhka fndre æjeia jeÙ Tn yeug Ùhk
fl`,dhdf.a mÜ;a wdy’ o uhfiahdf.a mÜ;a
fYfoÙhd o .ek Wka jykafia fufia j°rk
29'13 oaœ kS 4'29
949
fial( öuu Tjqka n“f,`Úfha rcÏ jk
fknqloafkYÈ w;g mdjd fokafk–á Tyq
kÜU,df.a weia yuqfhys u Tjqka urkafka h'
22n“f,`Úfha œm%jdiSka j is‡k ish® u
cÏfo›jrekag idm jpkhla fuka Ndœ;
lrkakg jqjukd jQ œg" n“f,`Úfha rcÏ
œiska .skafkka ojkÜ ,enQ fYfoÙhdg;a"
wdy’g;a l<dla fuka" i–¹Kka jykafia
kÜU,dg;a lrk fiala jd hs ÙhkÜ we;'
23 uka o " T›yq bYa r dfh,a y s ³Ia g l•
fldg ;ukaf.a wi,ajdiSkaf.a NdÈhdjka
iuó ldu–:Hdpdrh lf<` h' udf.a
kdufhka fndre Ùhkak uu Tjqkag wK
fkdflf<–' Tjqka l< foa uu oÚ–' ta .ek
uu Tjqkag œreoaO j idlaIs orkafk–'
fufia j°rkafka i–¹Kka jykafia h'÷ ÷÷
fI
fIuudhdf
df..a yiqk
24-25 bYardfh,ajrekaf.a ish® n,eØ
foœ iajd—ka jykafia fcr–hdg l;d fldg
fkfy,d–fha fIudhdg fufia Ùhkakg
j°< fial( öökÜU kÜf˜ kdufhka fcrei,fuys
is‡k uq½ fikóg;a" uhfiahdf.a mÝcl
;k;=r ±rE fYmÚhdg;a" ish® mÝclhkag;a
,shÜ• ,shd fufia ±kajQfhys h' 26öi–¹Kka
jykafia fcfy`hd° mÝclhd fjkÜjg
mÝcljrhd jYfhka Tn m;a l< fial' ±ka
Tn foaj ud,s.df› m%Odk Ú,Odúhd
jkafkys h' æjeia jeÙ Ùhk yeu msiafil=
u o~qlf|a o œ,x.=j, o ±—u Tf’ hÜ;=lu
h'÷ 27tfia k•" æjeia jeÙ Ùhk wkdf;d;ays
fcr–hdg kÜU ;rjÛ fkdflf<a uka o@
28
l=ula Úid o" Tyq n“f,`Úfha is‡k
fikó ¡È> ld,hla jy,alf• is‡k nj;a"
Tjqka f.j,a f.dvkód tys jdih l< hq;=
nj;a" j;= jjd tajdfha m, wkÜNj l< hÜ;=
nj;a wmg ,shd tjQ Úid h'÷÷
29 æjeisjr fcr–hdg wefik f,i
mÝcl fYmÚhd f• ,sh• Ü Ùfh›f› h' 30tœg
i–¹Kka jykafia fcr–hdg l;d fldg"
31
öön“f,`Úfha is‡k ish® ysrlrejkag
m×jqvhla hj–ka" fIudhd ms<sn| j
i–¹Kka jykafia j°< f• foa o okajkake÷÷hs
j°< fial' 32flfia o h;a( ööiajd—ka jk
uu fkfy,d–fha fIudhdg;a" Tyqf.a
jxYhg;a o~qj• lrkafk–' ukao Tyq
æjeisjrfhl= fuka Tng l;d lr–ka" Tyq
 fcr–hd 29-30
mejiÝ wi;H foa œYajdi Ùøug Tng
ie,eiaiÜf› h' tfy;a uu Tyq fkdt›fj–'
Tyq ug œreoaO j ler,sldr jpk l;d l<
Úid f• fikó w;r jdih lrk Ùisfjl=
Tyqf.a mr•mrdf› bØú jkafka ke;' ud
œiska udf.a fikóg lrkÜ ,nk hym;
Tyqg oÙkakg fkd,ef’' Tyqf.a jxYfha
Ùisfjla f• fikó w;r ãj;a jkafka;a
ke;' fufia j°rkafka iajd—ka jk uu h÷÷
hkÜ hs'
i–ºkaf.a fmdfrdka³
30 i–¹Kka jykafiaf.ka fcr–hdg
m×jqvhla me–×fha h' 2bYardfh,a-
jrekaf.a foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fial( ööud kÜUg lS ish® jpk
fmd;l ,shkak' 3ukao" udf.a fikó
jk bYardfh,ajrekaf.a;a" cÏ°jrekaf.a;a
fi!Nd.Hh m%°kh lrk æk <ód jkafka h'
uu Tjqkaf.a mshjrekag ³ka foaYhg Tjqka
kej; f.fkkafk–' T›yq th N=laØ
œ¢kafk` h' fufia j°rkafka iajd—ka jk
uu h'÷÷
4 bYardfh,ajreka iy cÏ°jreka .ek
i–¹Kka jykafia j°rk jpk fufia h(
5
öö;eØ.kajk y~la ug weiÜfKa h' th
idufha fkdj" NSØfha y~la h' 6mÜreIfhl=g
m%ij f›okdj weØ œh yeÙ o Ùhd is;d
n,kak' tfia fkdf› k•" m%ij f›okdj
weØ iaØh% l fuka yeu mÜreIfhl= u bó‡fha
w;a ;ndf.k is‡kjd;a" uqyqK iܳue,s •
Øfnkjd;a ug fmfkkafka l=ula Úid o@
7
wfy`· Nhdkl ojila me–fKkafka há Bg
iu l< yeÙ wka ojila fkdjkafka h' th
cdfld’f.a mrmÜrg œm;a ojila jkafka h'
tfy;a" Tjqka thska o .<jkÜ ,nkÜ we;'÷÷
8 ish® n,eØ i–¹Kka jykafia fufia
j°rk fial( ööta oji me–× œg uu
Tjqkaf.a f., u; weØ œh.y lvdou–'
Tjqkaf.a œ,x.= “|oukafk–' T›yq ;j;a
œfoaYSkag jy,a fkdjkafk` h' 9ta fjkÜjg
Tjqka ;ukaf.a foœ iajd—ka jk ug o
Tjqkfa .a rcÏ jYfhka ud Tjqkg
a fok °œ;ag
o fiajh lrkÜ we;'
10 ööta Úid" udf.a fufylre jQ
cdfld’f.ka mej; tk is h ,a f ,Ú"
“h fkdjka k ' bYa r dfh,a ckfhÚ"
30'10-11 fcr 46'27-28
950
fkdle<fUkak' kÜU,d œm%jdiS • is‡k
ta ³r r‡ka uu kÜU,d .<jd.kafk–'
cdfld’f.a mrmÜr jy,alfuka yeø wjq;a"
Ùisfjl=g “h fkd•" Úixi, j" iÜj fia
is‡kÜ we;' fufia j°rkafka iajd—ka jk uu
h' 11kÜU,d .<jk ms×i uu kÜU,d iuó
is‡–' uu kÜU,d h• h• foaYj,g œiÜrejd
yeúfh• o" ta ish® foaY uu iyuq,ska u
œkdY lrou–' tfy;a" uu kÜU,d œkdY
fkdlr;;a" kÜU,dg o~qj• fkdlr
fkdis‡kafk–' Úis m%udKhg uu kÜU,dg
o~qj• lr–' fufia mjikafka iajd—ka jk
uu h'÷÷
12 i–¹Kka jykafia ish fikóg
fufia j°rk fial( öökÜU,df.a ;=jd< widOH
há kÜU,d œ¢k f›okdj b;d oreKÏ h'
13 ööTn fjkÜfjka bæúm;a •ug Ùisfjl=
ke;' kÜU,dg id;a;= Ùøug Ùisfjl= ke;'
14 öökÜU,df.a ish® fma%ujka;fh`
kÜU,d wu;l l<y' T›yq ;j;a kÜU,d .ek
fkdi,lØ' kÜU,df.a whÜ;=l• nrm;,
Úid o mdm Ù%hd nyq, Úid o Ùis ohdjla
keØ j i;=rl=g myr fok múæ uu lDDr
f,i kÜU,dg myr æÚ–'
15 öökÜU,df.a ;=jd< .ek fldºrkafka
l=ug o@ kÜU,df.a f›okdj iÜj l<
fkdyeÙ h' ud kÜU,dg fufia o~qj• flf<a"
kÜU,df.a wmrdOfha nrm;,lu Úid;a"
mdm Ù%hd nyq, Úid;a h'
16 öö kÜ U ,d jkik is h ,a f ,` u
jekfiØ' kÜU,df.a tæúldr ish,af,` u
ysrlrejka jYfhka f.khkÜ ,nkafk` h'
kÜU,df.ka fld,a,lkafk` fld,a,lkÜ
,nkafk` h' kÜU,d i;= foa meyer.ka-
kkaf.ka Tjqka i;= foa o meyer.kÜ
,nkafka h'
17 ööisfhdk msÛjy,a lrkÜ ,enqjd há wE
.ek i,lk Ùisfjla ke;e hs kÜU,df.a
i;=rka Ùhk kuq;a" uu kÜU,df.a ;=jd<
iÜj lr kÜU,dg iÜj fi; h<s;a f.k
fokafk–' fufia mjikafka iajd—ka jk
uu h'÷÷
18 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial( ööuu cdfld’f.a mrmÜr ish foaYhg
wdmiÜ muqKÏjd yeu mjq,lg u jdiia-
:dkhla ,e”f• Nd.Hh kej; fokafk–'
 fcr–hd 30-31 951
k.rh o tys lkao msg f.dvkókÜ ,en" 7i–¹Kka jykafia
ud,s.dj ØnqKÏ ye‡hg u msyÛ s jkÜ ,nkafka fufia j°rk fial(
h' 19tys jik fikó mS%Ø .S .hkafk` h' ööcd;Ska w;r w.;ekam;a
T›yq mS%Øfhka y~ kókafk` h' Tjqkaf.a bYardfh,a .ek
ixLHdj wvq fkdlr jeŠ jkakg i,iajd" mS%Øfhka .S .hkak'
Tjqkaf.a wf.!rjh mylr uu Tjqka Wiia
lrkafk–' 20Tjqkaf.a orefj` l,ska is‡ öi–¹fK`
f,i jkafk` há Tjqkfa .a iNdj ud bæúfhys ish fikó .e<jQ fialá
ia:êr j mjØkÜ we;' Tjqkag mSvd lrk bØú j is‡k fikó
ish,a,kag uu o~qj• lrkafk–' 21Tjqkfa .a uq°.;a fial÷ Ùh–ka
w•mØhd Tjqkaf.a u flfkla jkafka há y~ kód meiiÜ• .S .h–ka
Tjqkaf.a wdKavqldrhd o Tjqka w;frka u m%Yxid lrkak'
keóS tkafka h' ud fj; tkakg uu Tyqg 8
n,kak"
wjir fokafk–' tœg Tyq ud fj; <ód W;=re foaYfhka
jkafka h' le|•ula keØ j u ud fj; uu Tjqka f.fkkafk–á
me–fKkakg “h fkdjkafka ljfrla o@ fmdf<df› b;d ³r ;ekaj,ska
fufia mjikafka i–¹Kka jykafia jk uu
h' 22kÜU,d udf.a fikó jkakyq h' uu o Tjqka /ia lrkafk–á
kÜU,df.a foœhka jykafia jkafk–'÷÷ wkaOhka yd fldreka o
23 i–¹Kka jykafiaf.a fl`mh .id- .ÈNÓka yd
f.k tk l=KdÛjla fuka <ód fjhsá m%ij f›okdj œ¢k ldka;djka o
th ³Iaghkaf.a ysi msg iÜ<s iÜ<óla fuka Tjqka iuó me–fKkÜ we;'
lvd jefghs' 24i–¹Kka jykafia ;ukaf.a Tjqka uy;a iuQyhla j
isf;a woyia bIag lrk f;la o i•mÝÈK yeø tkÜ we;'
lrk f;la o Wka jykafiaf.a n,j;a Woyi 9
Tjqka
my j hkafka ke;' u;= ojiaj, ¡ fikó w~–ka o lkak,› lr–ka o
th f;are•.kÜ we;' .sh kuq;a"
bYardfh,a fikó wdmiq me–Óu uu Tjqka iki–ka
wdmiÜ f.fkkafk–'
31 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial( ööbYardfh,ays yeu f.`;%hlu
ud foœhka jykafia o Tjqka udf.a fikó o
æh Thj,a wi,ska"
fkdmeÙf<k"
weo keØ udj;a Tiafia
jk ld,h me–fKkafka h' 2lvq myúka
Tjqka f.k hkafk–'
.e<jqKÏ fikóg md½lrfha ¡ uu lreKdj
±la•–' bYardfh,a fikó œf›l iÜjh uu bYardfh,ajrekaf.a mshd fj–á
me;+œg" 3iajd—ka jk uu ³r isg Tjqkag tm%dhs•
m%ldY jqfK–' bYardfh,a ckfhÚ" uu udf.a l=½º,a mq;%hd jkafka h'
10
kÜU,dg Úrka;rfhka fm%u a flf<–á kÜU,dg t•nd cd;SÚ"
udf.a œYajdilu ;j³rg;a m%ldY lr–' i–ºkaf.a jpkhg ijka ¡
4
t•nd bYardfh,a cdØh· uu kej; kÜU ³r neyer æjhskaj,
f.dvkókafk–' tœg kÜU,d f.dvkókÜ th m%ldY lrkak'
,nkakyq h' kÜU,d kej; kÜU,df.a ÙÙ× öbYardfh,a fikó œisrjQ uu
rnka /f.k œfk`o jkakka iuó mSØ % fhka Tjqka /ia lrkafk–á
kgkakyq h' 5kej; kÜU,d iudúfha lºj, tfŒrd ;u /< /l.kak múæ
–æ je,a jjkÜ we;' jjkafk` tajd ysgjd uu Tjqka /l.kafk–÷hs
tajdfha m, N=laØ œ¢kafk` h' 6ukao" Ùhkak'
11
ökeós‡kak" isfhdka lkaog wfma foœ bYardfh,a fikóg
iajd—ka jykafia fj; keóS huq÷hs tm%dhs• Úoyi ¡"
lºj, /lj®ka y~ kók ojila n,j;a cd;Skaf.a yia;fhka
me–fKkafka h'÷÷ uu Tjqka .<jd.Ú–'
 fcr–hd 31
12
T›yq
me–K isfhdka lkao u;
mS%Øfhka .S .hØ"
udf.a hym;alu Úid
;uka ,;a ¡ukd jk
OdkH" –æhÜi yd f;,a o
neg½ megjqka yd
.jjiaika o .ek
i;=Û jkafk` h'
Tjqkaf.a ãœ;h
c,fhka idrj;a jQ
Whkla fuka jkafka h'
T›yq
;j;a Ùis fia;a
³la fkdjkafk` h'
13
tœg ;re×fh`
mS%Øfhka kgkafk` h'
;reKfh` o uy,af,` o
tla j mS%Ø jkafk` h'
uu
Tjqkaf.a je,mSu
mS%Øhg yrjkafk–'
Tjqka ikid
Tjqkaf.a f°•ki
fid•kig yrjkafk–'
14
mÝclhkaf.a is; o yo o
msúfhka mÜrjkafk–'
i–ºkaf.a hym;al–ka
fikó ;DmaØhg muqKÏjkafk–'
fufia mjikafka
iajd—ka jk uu h'÷÷
bYardfh,a flfrys i–ºkaf.a ohdj
15
i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial(
ööye•f• o ±Š je,mSf• o
y~la
rdudys weis×'
rdfl,a
wef.a orejka .ek w~–ka
Tjqka keØ Úid
wiajeis,a,la
keØ j is‡hd h'
16
kÜf˜ ye•u kj;ajd"
fk;aj,ska lº½ msioukak'
kÜf˜ Ù%hdj,g œmdlh
kÜUg ,efnkafka há
31'15 W;a 35'16-19á uf; 2'18
952
Tjqka i;=rkaf.a foaYfhka
yeø tkÜ we;'
fufia mjikafka i–¹fK` h'
17
kqf˜ u;= ld,h .ek
n,dfmdfrd;a;=jla we;'
kÜf˜ orejka ish ujq“ug
wdmiÜ tkÜ we;'
18
bYardfh,a fikóf.a lkak,›j
uu weiS–á
öi–ºÚ"
wms l=<E‡ f.dkajiafil= fuka
is‡fhuq'
Tn wmg o~qj• l< fialá
thska wms yev.eiÜfKuq'
Tn wmg b.ekajQ fial'
wm yeø tk ms×i
wdmiÜ wm f.fkkÜ uekj'
Tn wfma foœ i–¹Kka jykafia h'
19
wms Tn fjØka yeø .sfhuq"
tfy;a" wms miÜ;eœ,s jQfhuq'
ta jro f;are•.;a miÜ
wms ³l m%ldY flf<uq'
;reK ld,fha ¡
wm m› l< neœka
,Ðcdjg;a" Úka°jg;a
wms m;a jQfhuq'÷
20
bYardfh,h"
kÜU udf.a mq;%hd há
ud b;d fm%au lrk orejd h'
kÜf˜ ku ud i|yka lrk
iEu œg u
fm%aufhka uu kÜU isys lr–'
kÜU .ek udf.a is; lÙhkÜ we;'
uu kÜUg Úiel j wkÜl•md lr–'
fufia mjikafka
i–ºka jk uu h'
21
ux i,l=KÏ jk
udÈ. lKÜ isÛjd.kak'
tfia kÜf˜ udÈ.h
kej; fidhdf.k"
bYardfh,a ckfhÚ"
wdmiÜ yeø tkak'
kÜU,df.a k.rj,g yeø tkak'
22wfy`· wlSlre ckfhÚ"
kÜU,d fldf;la l,a
ieflka ief,kakyq o@
 fcr–hd 31
i–ºka jk ud
fmdf<df› w®;a fohla
ujd we;'
ldka;djla wef.a mÜreIhd
h<s fidh–ka hkakS h'÷÷
bYardfh,a fikóf.a wkd.;
fi!Nd.Hh
23 bYardfh,ajrekaf.a ish® n,eØ foœ
iajd—ka jykafia fufia j°rk fial(
ööfikóf.a Wreuh ud Tjqkag h<s ,nd ³ka
œg" öt•nd OÈ–IaGlf• jdiN+–h· t•nd
Y=oaO lkao· i–¹Kka jykafia Tng
wdYSÈjdo lrk fiala jd·÷ hk lSu Tjqka cÏ°
foaYfhys o tys k.rj, o kej; Ndœ;d
lrkÜ we;' 24cÏ°f› o tys ish® k.rj, o
fikó ãj;a jkafk` h' tys f.dœfh` o .j
/< leÛj hkafk` o tla j jdih lrkafk`
h' 25tœg uu mSvdjg m;a jQjka m%dKj;a
lrkafk–á id.skfa kka fmf<kjqka ;DmaØhg
muqKÏjkafk–' 26tœg uu wjæ j jgmsg
ne®fj–' uf.a Úkao i;=Û°hl œh'
27 ööbYardfh,a foaYh yd cÏ° foaYh
fikóf.ka o .jhkaf.ka o mÜrjk
ld,h me–fKkafka hhs iajd—ka jk
uu Ùhka f k–' 28W³rka k g;a " lvd
oukakg;a" fy<doukakg;a" keØ lrkakg;a"
œm;aØ muqKj Ï kakg;a ud ie,eiÝ múæ"
f.dvkókakg;a ysgjkakg;a uu i,ia-
jkafk–' fufia mjikafka iajd—ka jk
uu h' 29ta ld,h me–× œg" ömshjre weUq,a
–æ m, lEfj` h' orejkaf.a o;a ysújeÛfKa
h÷hs ;j;a ÙhkÜ fkd,nkafka h' 30tfy;a"
tÙfkld kiskfa ka ;ukaf.a m› Úid h'
o;a ysú jefgkafka weUq,a –æ m, lE
;eke;a;df.a u h'÷÷
i–ºkaf.a w®;a .sœiqu
31 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial( ööbYardfh,a fikó yd cÏ° fikó
iuó o ud w®;a .sœiÜula lrk ld,h
me–fKkafka h' 32ta jkdys Tjqkaf.a
mshjreka ud wØka w,a,df.k –ir foaYfhka
msg;g f.k tkakg mshjr .;a ld,fha ¡
Tjqka iuó ud l< .sœiÜu T›yq lv lf<`
h' fufia mjikafka iajd—ka jk uu h'
33
tfy;a" ta ld,h me–× œg" bYardfh,a
31'29 tiÙ 18'2 31'31 uf; 26'28á udla 14'24á ¬la 22'20á 1 fldú 11'25á 2 fldú 3'6
31'31-34 fyfn% 8'8-12 31'33 fyfn% 10'16 31'34 fyfn% 10'17
953
fikó iuó ud lrk .sœiÜu fuh f›' uu
udf.a wKmK;a Tjqka ;=< msysÛjd th
Tjqkaf.a is;aj, ,shkafk–' uu Tjqkaf.a
foœhka jykafia jkafk–" T›yq udf.a
fikó jkafk` h' fufia mjikafka
iajd—ka jk uu h' 34öi–¹Kka jykafia
yºkd.kak÷Ùhd" tÙfkld ;u ;udf.a
wi,ajeishdg o ify`orhdg o W.kajkakg
jqjukd jkafka ke;' ukao" Tjqkfa .ka l=vd
wh mgka f,dl= wh olajd ish,a,ka u ud
ye¢k .kÜ we;' uu Tjqkaf.a wmrdO lud
lrkafk–á Tjqkaf.a mdm ;j;a isys
fkdlrkafk–' fufia mjikafka iajd—ka
jk uu h'÷÷
35
æjd l, t<sh ms×i br o
? l, t<sh ms×i i| yd ;re o
i–¹fK` fok fialá
r< f.di weØ jk fia
uqyqo l<Uk fialá
t;=ukaf.a kduh
i› n,eØ i–¹fK` h'
36
fidnd oyu
my j .sfhd;a –i"
bYardfh,a fikó cdØhla j
fkdmjØk njg
t;=udfK` fmdfrdka³ jk fial'
37
by< wyi uÚkakg;a"
my; fmdf<df› w;aØjdr•
fidhd ±k.kakg;a
hful=g mܽjka k• muKla"
bYardfh,a fikó l<
ish,a, Úid
t;=udfK`
Tjqka mylrk fial'
fufia mjikafka
i–ºka jk uu h'
38 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial( ööykfk,af.a fld; mgka fldfka
f°rÛj olajd i–¹Kka jykafia Wfoid
k.rhla f.dvkókÜ ,nk ojia me–-
fKkafka h' 39t;eka isg udhsu" ngysr
.dfr’ fy, olajd o f.djdh jf†g o
me–fKhs' 40u<l|ka yd w½ ouk uq½
–‡hdj; o Ùf¿dka –‡hdj; olajd o
kef.kysr Øfnk wYaj f°rÛf› fldk
 fcr–hd 31-32 954
olajd o ish® ms†gÚ iajd—ka jk ug Y=oaO igyka lr ØnqKÏ uq¿dj ;enQ Tmamj Ü o œjD;
jkafka h' k.rh Ùis lf,l W³rkÜ ms g m; o /f.k" 12udf.a ms h df.a
fkd,nkafka h' fy<doukÜ fkd,nkafka h'÷÷ ify`orhdf.a mÜ;a ykfu,a bæúfha ¡ o
TmamÜjg w;aika ;enQ idlaIslrejka bæúfha
fcr–hd fl;la –f,ag .ekSu ¡ o ysrf.hs u½f› ys|f.k Wka ish®

32 cÏ°ys rcÏ jQ fYfoÙhdf.a oi jk cÏfo›jreka bæúfha ¡ o –f,ag .ekSf•

wjqreoafoa ¡ tk•" fknqloafkYÈf.a TmamÜj uhfiahdf.a mÜ;a 13jk fkaúhdf.a
oiwg jk wjqreoafoa ¡" i–¹Kka jykafia mÜ;a ndrelag uu æÚ–' Tjqka ish,a,ka
fcr–hdg l;d l< fial' 2ta ld,fha ¡ bæúfha uu ndrela g wK lr–ka "
n“f,`Úfha rcÏf.a fiakdj fcrei,u öbYardfh,ajrekaf.a foœ iajd—ka jykafia
14

jg,df.k is‡fha h' æjeisjr fcr–hd f• TmamÜ tk•" uq¿dj ;enQ –f,ag .ekSf•
cÏ° rcÏf.a f.or msy‡ s ysrf.hs u½f› TmamÜj;a" œjD; TmamÜj;a /f.k" fndfy`
ysrwviais • is‡fha h' 3fYfoÙhd rcÏ Tyq l,a mjØk ms×15i ue‡ Ndckhl ;nkakg
ysrwviais flf<a" Tyq öi–¹Kka jykafia Úhu lr we;' ukao" f.j,a o fl;a o –æ
j;= o kej; f• foaYfhys –f,ag .kÜ
j°< fiale÷hs fufia lS neœÚ' öön,kak" uu
we;e hs bYardfh,ajrekaf.a ish® n,eØ foœ
f• kÜjr n“f,`Úfha rcÏf.a w;g mdjd
4 iajd—ka jykafia mjik fiale÷hs lSfj–'
fokafk–' Tyq th w,a,d.kafka h' cÏ°ys
rcÏ jk fYfoÙhd n“f,`Újrekaf.a fcr–hdf.a hdƒÆj
wØka fkd.e<fjkafka h' ieneœka u Tyq
n“f,`Úfha rcÏf.a w;g mdjd fokÜ ,en Tyq 16 –f,ag .ekSf• f• Tmamj Ü fkaúhdf.a
bæúfha uqyqKg uqyqK ,d l;d lrkafka h' mÜ ; a ndrela g ud Ndr ³ka miÜ" uu
5fYfoÙhd n“f,`Úhg f.khkÜ ,nkafka i–¹Kka jykafiag fufia hdƒÆ flf<–(
h' Tyq .ek ud lreKÏ œuik ;=re Tyq tys ööufy`;a;u foœ iajd—Ú· Tf’ uy;a
17

is‡kÜ we;' n“f,`Újrekag œreoaO j Tyq n,fhka o mrdl%ufhka o Tn wyi;a

hÜoaO l<;a Tyq ch fkd,nkafka h' fufia fmdf<dj;a uejQ fia18l' Tng neú Ùis
mjikafka iajd—ka jk uu h'÷÷ fohla ke;af;a h' Tn jykafia oyia
6 ;jo" fcr–hd l;d fldg" ööi–¹Kka .Kka –ÚiÜkag lreKdj fmkajk fialá
jykafia fufia j°< fiale÷÷hs lS h' 7öökÜf˜ mshjrekaf.a ³Iaglu Úid Tjqkag miÜ
mshdf.a fidfydhÜre jk I,a®•f.a mÜ;a Tjqkaf.a orejkag m%Øœmdl fok fial'
ykfu,a kÜU <óg wjq;a" öwkdf;d;ays Tn jykafia ufy`;a;u mrdl%uj;a
Øfnk fl; –f,ag .kaká ukao" th –f,ag foœhka jykafia h" Tn jykafiaf.a kduh
19
.ekSug whsØh weØ Ù†Û u ÇØjrhd kÜU ish® n,eØ i–¹Kka jykafia h' Tf’
h÷hs ÙhkÜ we;'÷÷ i–¹Kka jykafia j°< woyia W°r há Tf’ Ù%hd n,i•mkak há
8

múæ" udf.a mshdf.a ify`orhdf.a mÜ;a –ÚiÜka lrk ish® foa Tng fmfkkafka há
ykfu,a ysrf.hs u½jg ud <óg wjq;"a Tjqkaf.a Ù%hdj, m%ØM, wkÜj Tjqkag
ööwfka· fnkac–ka foaYfhys wkdf;d;ays m%Øœmdl fok fial' 20–ir foaYfha ¡" Tn
Øfnk udf.a fl; –f,ag .kaká ukao" tys jykafia ydial• o wreumܳu foa o l<
Wreufha whsØh we;af;a Tng há th –, ¡ fial' tæk fuka f• oji olajd o Tn
.kake÷÷hs lS h' tœg fuh i–¹Kka bYardfh,ays;a" wka ish® cd;Ska w;fÈ;a
jykafiaf.a jpkh nj uu ±k.Ø–' tfia u lrk fial' ta Úid Tf’ kduh
9 21
tneœka uu" wkdf;d;ays Øfnk fl; udf.a Tjqka w;r uysudkaœ; h' wfma i;=rka “h
mshdf.a ify`orhdf.ka –f,ag f.k" tys .eka j Q ydia l • o wreumÜ ³ u foa o lr Tf’
–, jk ú¡ ldis oyy;la Tyqg Ùrd æÚ–' n,h;a" mrdl%uh;a fufyhjd Tf’ fikó
10
uu TmamÜj w;aika lr" uq¿dfldg" –ir foaYfhka msg;g f.kd fial' 22Tjqkfa .a
idlaIl s drhka le|jdf.k ;rdæfhka Ùrd mshjrekag Tn æjqre• ¡ fmdfrdka³ jQ f,i
Tyqg –, æÚ–' 11uu Úhuhka yd fldkafoais Ùú o — me× o W;=rd hk foaYhla jk f•
32'1 2 rdcd 25'1-7
 fcr–hd 32
23
foaYh Tn Tjqkag ³ka fial' T›yq o we;=½
• ta foaYh ys– lr.;ay' tfy;a" Tjqka Tf’
y~g lSlre jqfKa j;a" wKmK;a wkÜj
yeiÜrefKa j;a" Tjqkag lrkakg Tn wK
l, ish,a, flf<a j;a ke;' ta Úid Tn f•
ish® œm;aØ Tjqka msg me–fKjQ fial'
24 ööfukak" k.rh w,a,d.kak ms×i
ta jgd mia lº id° we;' n“f,`Újre
k.rhg myr fokafk` h' hÜoaOh;a"
id.;h;a" jix.;h;a lrKfldgf.k
k.rh Tjqkag w;am;a jkafka h' iajd—Ú"
Tn j°< foa isoaO • Øfnk nj Tng
fmfkkafka h' 25wfy`· foœ iajd—Ú" k.rh
n“f,`Újrekaf.a w;g Ndr ¡ Øfnk kuq;"a
öidlaIsldrhka bæúfhys fl; –f,ag
.kake÷hs ug j°f<a Tn u h'÷÷
26 tœg i–¹Kka jykafia fcr–hdg
fufia j°< fial( 27ööuu il, –ÚiÜkaf.a
foœhka jykafia jk i–¹Kka jykafia h'
ug Ùøug ³Ialr Ùis fohla weoa o@
28
tneœka i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial' n,j" uu f• k.rh n“f,`Újrekaf.a
w;g;a" n“f,`Úfha rcÏ jk fknqloafkYÈ
w;g;a mjrd fo–' Tyq f• k.rh
w,a,d.kafka h' 29f• k.rhg œreoaO j
hÜoaO lrk n“f,`Újre wjq;a th .sÚ
,kafk` h' ta iuó u ud fl`m lrk ms×i
h• f.j, mshis Wv nd,a foœhdg iÜj| ³•
TmamÜ lrkakg;a" wka foœjrekag mdkSh
mÝcd j.=rejkakg;a fh³fKa o" ta f.j®;a
ojd oukafk` h' 30bYardfh,a fikó o cÏ°f›
fikó o Tjqkaf.a bØydifha mgka.ekaf•
isg u flf<a" ud weia yuqfhys kmÜre foa
muKÙ' tfia h" Tjqkaf.a Ù%hdj,ska Tjqka
flf<a" ud m%fl`m lrjk foa muKla h'
fufia mjikafka iajd—ka jk uu h' 31f•
k.rh f.dvkeó=j ° mgka wo olajd udf.a
Woyi;a" udf.a fl`mh;a bmo•ug th
fya;=jla œh' ta Úid ud bæúfhka th keØ
Ùøug uu ;SrKh flf<–' 32tfia jkafka"
ud fl`m lrjk ye‡hg bYardfh,a fikó
o cÏ° fikó o Tjqkaf.a rcjreka o Tjqkaf.a
w•m;Ska o Tjqkaf.a mÝclhka o Tjqkaf.a
æjeisjreka o cÏ°ys ukÜIHhka o fcrei,f•
jeishka o l< Tjqkaf.a ish® kmÜrel•
Úid h' 33T›yq ug uQK fkd ¡ msÛ md .sfhda
32'28 2 rdcd 25'1-11á 2 jxYd 36'17-21 32'34 2 rdcd 23'10á fcr 7'30-31á 19'1-6
32'35 f,• 18'21á 2 rdcd 23'10á fcr 7'31
955
h' ud fkdlvjd u Tjqkag b.ekajQ kuq;a"
T›yq udf.a ±kÜueØlu fkdms<s.;af;` h'
34udf.a kdufhka ye¢kafjk ud,s.dj
flf,ik ms×i T›yq ms<sl=,a f,i
yeiÜrefK` h' 35T›yq ;ukaf.a ´ mq;=ka
fudf,la foœhd bæúfhys ojd lem lrkakg
yskafkd• mÜ;%hdf.a –‡hdjf;ys nd,a
foœhdg .súl=½ foajd, f.dvkeó=fj` h'
Tjqka ta foa flf<a" udf.a wKg œreoaO j h'
tnº ms<l s ,
= a uóska Tjqka mdmhg fm<U•ug
ug woyila my< jqfKa j;a ud Tjqkg a wK
lf<a j;a ke;'
n,dfmdfrd;a;=f› foaj fmdfrdka³j
36 öötfy;a ±ka" lvqfjka o id.;fhka
o jix.;fhka o n“f,`Úfha rcÏ w;g mdjd
¡ Øf’ hhs kÜU,d Ùhk f• k.rh .ek
bYardfh,ajrekaf.a foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial( 37ön,kak" udf.a Woyiska
o udf.a fl`mfhka o ;o wukdmfhka o ud
œiska Tjqka mkakdoukÜ ,enQ ish®
rgj,ska Tjqka /ialrf.k kej; f•
ia:dkhg muqKÏjd" iÜj fia jdih lrkakg
i,iajkafk–' 38T›yq udf.a fikó
jkafk` h' uu o Tjqkaf.a foœhka jykafia
jkafk–' 39Tjqkag;a" Tjqkag miÜ Tjqkaf.a
orejkag;a Y=NisoaO jk ms×i yeu l,ays
u ud flfrys .re“h ±la•ug tl u ys;la
yd tl u uóla Tjqkag fokafk–' 40uu
Tjqka fjØka bj;g fkdyeø" Tjqkag
hym; lrk ye‡hg Tjqka iuó i°ld,
.sœiÜula fldg" Tjqka ud fjØka bj;a j
fkdhk f,i ud flfrys .re“h ±la•u
Tjqkaf.a is;ays Wmo jkafk–' 41tfia h"
Tjqkag hym; Ùøu ug buy;a mS%Øhla
jkÜ we;' ieneœka udf.a uq½ yDofhka o
uq½ isØka o f• foaYfhys Tjqka ia:êr f,i
mæx„ lrjkafk–'
42 öö öulaÚid o i–¹Kka jykafia
fufia j°rk fial( ud œiska f• fikó
msg f• uq½ uy;a œm; muqKÏjkÜ ,en
Øfnk f,i uu Tjqkag fmdfrdka³ jQ
ish® hym;;a Tjqka msg muqKÏjkafk–'
43
ukÜIHfhl= j;a" uD.fhl= j;a keØ j th
md½jla • n“f,`Újrekaf.a w;g mdjd ¡
Øf’ hhs kÜU,d Ùhk f• foaYfhys h<s;a
 fcr–hd 32-33
44
fl;a –f,ag .kÜ ,nkafka h' fnkac–kaf.a
foaYfhys;a" fcrei,u wi, ia:dkj,;a"
cÏ°ys k.rj,;a lº rf† k.rj,;a" my;
rf† k.rj,;a" ol=KÏ æYdf› k.rj,;a
fl;a –f,ag f.k" idlaIsldrhka bæúfhys
TmamÜ w;aika fldg uq¿d lrkÜ ,nkafka h'
ulaÚid o" uu Tjqkaf.a fi!Nd.Hh h<s W°
lrkafk–÷hs i–¹Kka jykafia j°< fial'÷÷
;j;a fmdfrdka³jla
33 fcr–hd ysr f.or u½f› ysrwvia-
isfha is‡oa¡ i–¹Kka jykafiaf.a
m×jqvh fo jk jrg;a Tyq fj;
me–×fha h' 2fmdf<dj ujd" th msyÛ s jk
ms×i th ilia l< iajd—ka hk kduh weØ
;ekeka jykafia fcr–hdg l;d fldg
fufia j°< fial( 3ööug hdƒÆ lrkaká tœg
uu kÜUg ms<; s r
= e ¡ kÜU fkdokak" ieó•
weØ" jeo.;a i;Hhka kÜUg okajkafk–'
4-5
bYardfh,ajrekaf.a foœ iajd—ka jykafia
jk uu fcrei,f• weØ f.j,a o cÏ°f› rdc
ud,s.dj o “| fy<d f.dvkók ,o mia
lºj,g œreoaO j n“f,`Újreka iuó
igka lrkakg .sfhd;a" udf.a Woyiska o
fl`mfhka o .id ouk whf.a u<l|kaj,ska
k.rh msø hkÜ we;' fikó lr weØ ³Iag
Ù%hd Úid uu f• k.rfhka bj;g yeø
is‡–' 6tfy;a" f• k.rhg uu iÜj fi;
f.k fokafk–' uu fikó iÜjm;a fldg"
idufhka" iÜrlaI; s ;dfjka Tjqkga mSØ% h
fmkajkafk–' 7cÏ°j o bYardfh,h o uu
uq, ¡ fuka h<s;a f.dvkód" ta forgg
fi!Nd.Hh fokafk–' 8Tjqka ug œreoaO j
l< Tjqkfa .a ish® mdmfhka uu Tjqka msúis³
lrkafk–á ug œreoaO j m› Ùøfuka o ug
œreoaO j f¿`ysl• Ùøfuka o l< Tjqkfa .a
ish® u whÜ;l = • Tjqkg a lud lrkafk–' 9ud
œiska Tjqkg a lrkÜ ,nk ish® hym; .ek
wik fmdf<df› ish® cd;Ska w;fÈ" f•
k.rh ug mSØ % hla o m%Yxidjla o f.!rjhla
o jkafka há ud Bg lr fok ish® hym; yd
iu.sh Úid T›yq “h • fjjq<kafk` h'÷÷
10 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial( ööth fikó j;a" uD.hka j;a jdih
fkdlrk ldka;drhla jkafka hhs fikó
33'11 1 jxYd 16'34á 2 jxYd 5'13á 7'3á tiard 3'11á .S;d 100'5á 106'1á 107'1á 118'1á 136'1
33'14-16 fcr 23'5-6 33'17 2 iduq 7'12-16á 1 rdcd 2'4á 1 jxYd 17'11-14 33'18 .Kka 3'5-10
956
ÙhØ' cÏ°f› k.r o fcrei,f• •æ o ysia
nj ienE há tys fikó j;a" uD.fh` j;a
ke;' tfy;a" f• ;ekaj, h<s;"a 11mSØ
% m%fu`o
Y’o o ukd, ukd,shkaf.a ms%h f;mÜ,a o
udf.a foaj ud,s.djg ;=Ø m~qre /f.k tk
.dhlhskaf.a .S y~ o wefikafka h' Tjqka
fufia .hkÜ we;á
öi› n,eØ i–ºkag
;=Ø mÜokaká
t;=udfK` hym;a há
t;=ukaf.a fmu i°ld,sl h'÷
l,ska ØnQ f,i f• foaYh uu h<s;a
fi!Nd.Hj;a lrkafk–' fufia mjikafka
iajd—ka jk uu h'÷÷
12 ish® n,eØ i–¹Kka jykafia
fufia j°< fial( öö–Úfyl= j;a" uD.fhl=
j;a keØ j md½ • .sh f• ia:dkfhys o
fuys ish® k.rj, o ;ukaf.a /< ,.a.jk
tfŒrekaf.a jdihla kej; jkafka h' 13lº
rf† k.rj, o my; rf† k.rj, o ol=KÏ
æYdf› k.rj, o fnkac–kaf.a foaYfhys o
fcrei,u wi, ia:dkj, o cÏ°ys k.rj, o
tfŒre /<j, is‡k neg½jka .Kka
lrkafk` h' fufia mjikafka iajd—ka jk
uu h'÷÷
14 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial( ööbYardfh,a fikóg;a cÏ° fikóg;a
ud l< fmdfrdka³j bIag lrk ld,h
me–fKkafka h' 15ta oji" ta wjæh me–×
œg ienE f,i °œ;af.a mrmÜfrka mej; tk
±ye– W;=ful= uu keó=Ûjkafk–' t;=udfK`
foaYh uq½,af,a idOdrK j" hÜlaØiy.; j
lghÜ;= lrk fial' 16ta ld,h me–× œg
cÏ°ys jeisfh` .<jkÜ ,nkafk` há fcrei,f•
jeisfh` o iÜj fia jdih lrkafkda h' Tjqka
ish foaYhg fok kduh" öi–¹Kka jykafia
wfma –³•ldrhdfK` h÷ hkÜh's 17bYardfh,ays
rc jk ms×i iEu l,ays u °œ;af.a
mrmÜfrka flkl= keóS tk njg uu
fmdfrdka³ fj–' 18tfia u" ud bæúfhys ojk
hd. mÝcd" OdkH mÝcd yd Úr;=re hd. mÝcd
TmamÜ Ùøug;a f,• mÝcl jxYfha mÝclhkaf.a
wvqjla fkdjkafka h' fufia mjikafka
iajd—ka jk uu h'÷÷
 fcr–hd 33-34
19 i–¹Kka jykafia fcr–hdg fufia
j°< fial( 20ööojd,;a" rdØ%h;a Úhu
f›,djg fkdme–fKk f,i ojd,;a" rdØ%h;a
iuó ud lr weØ .sœiÜu wj,x.= Ùøug
kÜU,dg mܽjkalula ke;' 21tf,i u
bYardfh,ays rcl• lrk ms×i iEu l,ays
u °œ;af.a mrmÜfrka flfkl= keóS tk njg
udf.a fufylre jQ °œ;a iuó ud l<
.sœiÜu;a" udf.a fiajl mÝclhka jk
f,•jreka iuó ud l< .sœiÜu;a wj,x.=
Ùøug mܽjkalula ke;' 22.Kka fkdl<
yeÙ ;r• wyfia ;re o uqyqfoa je,s o fuka
udf.a fufylre jQ °œ;af.a jxYh o ug
fiajh lrk f,•jreka o uu jeŠ
lrkafk–'÷÷
23 i–¹Kka jykafia fcr–hdg fufia
j°< fial( 24ööi–¹Kka jykafia f;`rd.;a
jxY fol Wka jykafia m%ØlafIam l<
fiale÷÷hs f• fikó ÙhkÜ kÜU fkdokafkys
o@ tneœka T›yq udf.a fikó fy<d
oÙ–ka Tjqka cdØhla jYfhka fkdi,lØ'
25tfy;a" iajd—ka jk uu ojd,;a" rdØ%h;a
iuó o wyi;a" fmdf<dj;a fufyhjk kSØ
øØ iuó o .sœiÜula msysfg›fj–'
26 ööud th ia:r§ f,i l<dla fuka
cdfld’f.a mrmÜr iuó;a" udf.a fufylre
jQ °œ;a iuó;a ud l< .sœiÜu uu fkdlvjd
ia:r§ j u mj;ajkafk–' wdn%y•f.ka o
Bidlaf.ka o cdfld’f.ka o mej; tkakka
flfrys rcl• lrk ms×i °œ;af.a mrmÜfrka
flfkl= uu f;`rd.Ø–' udf.a fikó uu
h<s;a fi!Nd.Hj;a lrkafk–' uu Tjqkg a .eyeKÏ fy` msú– fy` cÏfo› jy®ka Úoyia
wkÜl•md lrkafk–'÷÷
fYfoÙhd rcqg m×jqvhla
34 n“f,`Úfha rc jQ fknqloafkYÈ
o Tyqf.a uq½ fiakdj o Tyqf.a
md,kh hgf;a ØnqKÏ ish® rg rdcHhka o
ish® ckhka o fcrei,ug;a" Bg whsØ ish®
k.rj,g;a œreoaO j hÜoaO lroa¡
i–¹Kka jykafia fcr–hdg l;d l< fial'
2
bYardfh,ajrekaf.a foœ iajd—ka jykafia
fcr–hd wu;d cÏ°ys rcÏ jQ fYfoÙhd fj;
f.dia Tyqg fufia Ùhkake hs j°< fial(
ööiajd–ka jk uu fufia j°r–' n,kak"
uu f• k.rh n“f,`Úfha rcÏ w;g"
mdjd fo–' Tyq th .skfa kka ojd,kafka h'
34'1 2 rdcd 25'1-11á 2 jxYd 36'17-21 34'14 Úlau 21'2á oaœ kS 15'12
957
3
kÜU o Tyqf.a wØka fkd .e<•" ieneœka
wiÜ •" Tyq w;g mdjd fokÜ ,nkafkys h'
kÜU n“f,`Úfha rcÏ iuó uqyKq g uqyK
q ,d
isg Tyq iuó fm!oa.,sl jYfhka l;d
lrkafkys h' bkamiÜ kÜU n“f,`kshg hkÜ
we;' 4tfy;a" cÏ°ys rcÏ jk fYfoÙhd"
iajd—ka jk uu kÜU .ek Ùhk foag ijka
fokak' kÜU hÜoaOfha ¡ fkduefrkafkys h'
5
kÜU idu°kfhka uefrkafkys há kÜUg
l,ska is‡ kÜf˜ uq;=ka–;a;ka jQ rcjreka
N+u°k fldg" fikó iÜj| ³• we,a®jdla
fuka kÜUg;a tfia u lr" öwfy` iajd—Ú÷
Ùhd œ,dm ÙhkÜ we;' fufia mjikafka
i–¹Kka jykafia jk uu h'÷÷
6 æjeisjr fcr–hd f• ish® foa
fcrei,f• ¡ cÏ°f› rcÏ jQ fYfoÙhdg
lSf› h' 7ta wjia:df› ¡ n“f,`Úfha rcÏf.a
fiakdj fcrei,• k.rhg myr fo–ka
is‡fh` h' cÏ°f› n,fldÛ w;frka w,a,d
fkdf.k ØnQ k.rj,ska bØú jQ ,dlSIg a yd
wfialdg o T›yq myr fo–ka is‡fh` h'
jy®
jy®k ka Úoy
Úoyi ia Ùøf• .sœiqu
lv Ùøu
8 Tjqkfa .a jy®ka Úoyia lr yeøug
fcrei,f• ish® fikó iuó fYfoÙhd
rc .sœiÜula l< miÜ i–¹Kka jykafia
fcr–hdg l;d l< fial' 9Ùisfjl= ;udf.a
ify`or cÏfo›fjl= ;udg hg;a lr
fkd.kak ms×i" yeu flfkl= u ;udf.a
lr yeúh hÜ;= hhs T›yq .sœiÜula lr.;ay'
10
;u ;ukaf.a .eyeKÏ-msú– jy®ka hg;a
lr ;nd fkdf.k Tjqka Úoyia lr yúk
ye‡hg lr.;a .sœiÜug ish® w•m;Syq o uq½
fikó o tló • Tjqka Úoyia fldg hkakg
yeúfh` h' 11tfy;a" miÜ j T›yq is; fjkia
lrf.k Úoyia lr yeúh .eyeKq-msú–
jy®ka kej; f.kjq;a jy®ka jYfhka
n,y;aldrfhka hg;a lr.;af;` h'
12 tneœka i–¹Kka jykafia fcr–hdg
fufia j°< fial'13ööbYardfh,ajrekaf.a foœ
iajd—ka jykafia fufia j°rk fial( öuu
kÜf˜ wdæ mshjreka jy,al–ka Úoyia lr"
–ir foaYfhka f.kd œg uu Tjqka iuó
.sœiÜula flf<–' 14kÜU,dg œl=KkÜ ,en"
 fcr–hd 34-35
yh jila kÜU,dg fiajh l< miÜ kÜU,df.a
ify`or fyfn%›jreka tÙfkld Úoyia
lr yeúh hÜ;= hhs uu lSfj–' tfy;a"
kÜU,df.a wdæ mshjreka ug ijka ³kafka
j;a" ud lS foa is;g .;af;a j;a ke;'
15
uE;l ¡ kÜU,d kÜU,df.a is;a fjkia
lrf.k ud m%ikak foa l<yq h' kÜU,df.a
ify`or fyfn%›jrekag Úoyi m%ldY
Ùøug udf.a k–ka idok ,o foaj
ud,s.df› ¡ ud bæúfhys kÜU,d .sœiÜula
l<yq h' 16tfy;a" kÜU,d ta woyi fjkia
lrf.k udf.a kduhg wf.!rj l<yq h'
Tjqkaf.a leue;a; múæ kÜU,d Úoyia lr
hejQ ia;S-% mÜreI jy®ka kÜU,d tÙfkld
kej; f.kjq;a kÜU,df.a jy,a fiajhg n,
l<yq h' 17tneœka iajd—ka jk uu fufia
Ùh–' kÜU,d ug wlSlre •" kÜU,df.a
ify`or wi,ajeis fyfn%›jrekag Úoyi
m%ldY fkdl<yq h' ta Úid lvqjg o
jix.;hg o id.;hg o uu kÜU,d mdjd
fokafk–' ud kÜU,dg lrk foa .ek
fmdf<df› ish® cd;Ska ;eØ .ekSug uu
i,iajkafk–' fufia mjikafka iajd—ka
jk uu h' 18-19cÏ°ys w•m;Syq o fcrei,f•
w•m;Syq o kmÜxilfh` o mÝclfh` o foaYfha
ish® fikó o Tjqka œiska fom½ lrk
,o jiafil=f.a m½ fol ueæka .uka lr
ud iuó .sœiÜula lf<` h' tfy;a" T›yq
ud bæúfha l< .sœiÜu lv lr tys
fldkafoais bÛ fkdlf<` h' ta Úid Tjqka
jiaidg l< foa uu Tjqkag lr–' 20uu
Tjqkaf.a i;=rkag Tjqka mdjd fokafk–"
Tjqkaf.a m%dK ydÚ lrkakg fidhkakka
w;g uu Tjqka mdjd fokafk–' Tjqkaf.a
u<l|ka wdldYfha mlaISkag;a" fmdf<df›
uD.hkag;a f.d³rejkafka h' 21uu cÏ° rcÏ jQ
fYfoÙhd o Tyqf.a w•m;Ska o Tjqkaf.a
i;=rka w;g;a" Tjqkfa .a m%dK ydÚ lrkakg
fidhkakka w;g;a" kÜU,d fjØka wE;a j
.sh n“f,`Úfha rcÏf.a fiakdj w;g;a mdjd
fokafk–' 22uu wK fldg f• k.rh lrd
Tjqka kej; f.fkkafk–á T›yq Bg œreoaO
j hÜoaO fldg" tal w,a,d .skafkka
ojdoukafk` h' tys jeisfhl= fkdis‡k
f,i uu cÏ°ys k.r md½ lrkafk–' fufia
mjikafka iajd—ka jk uu h'÷÷
35'1 2 rdcd 23'36--24'6á 2 jxYd 36'5-7
958
fcr–hd yd fÈld’jre
35 fcdIshdf.a mÜ;a cÏ°ys rcÏ jk
fcfy`hdÙ• rcqf.a ojfia i–¹Kka
jykafia fcr–hdg l;d fldg" 2öökÜU
fÈld’jrekaf.a jxYh fj; f.dia" Tjqka
iuó l;d fldg" i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.df› we;=½ ldurhg Tjqka le|jdf.k
wjq;a Tjqkga uq¿ls mdkh fndkakg fokake÷÷hs
j°< fial' 3tl, uu ynYaYÚ s hdf.a mÜ;h % d
jk fcr–hdf.a mÜ;a cdYÚhd o Tyqf.a
ify`orhka o Tyqf.a ish® mq;h % ka o
fÈld’jrekaf.a uq½ jxYh o w~.idf.k"
4
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› I,a®•f.a
mÜ;a f°rÛ md,lhd jk uhfiahdf.a we;=½
f.g by<ska ØnQ w•m;Skfa .a we;=½ f.g hdj
ØnqKÏ foœhka jykafiag lem jQ ukÜIHhd
jk b.ao,shdf.a mÜ;a ydkdkaf.a mÜ;h % kaf.a
we;=½ f.g me–×fh–' 5uu uq¿l s mdkh
mÜrjd ØnqKÏ Ndck iy l=i,dka fÈld’
jxYfha mÜ;h % ka bæúfhys ;nd" ööuq ¿ s l mdkh
fndkake÷÷hs lS–'
6 tfy;a" T›yq fufia lSfj` h( ööwms uq¿ l s
mdkh fkdfnd•y' ulaÚid o" wfma msh jQ
fÈld’f.a mÜ;% jQ fc`kd°’ wmg wK lr–ka"
ökÜU,d j;a" kÜU,df.a mÜ;h % ka j;a ioyg u
uq¿sl mdkh fkd” is‡kak( 7f.hla
f.dvkeóSu j;a" ”c jemsøu j;a" –æ j;a;la
je•u j;a" hula whsØ lr.ekSu j;a fkdl<
hÜ;= h' kÜU,d ;djld,sl j is‡k foaYfhys
fndfy` ojia ãj;a jk ms×i kÜU,df.a uq½
ãœ; ld,h l+vdr•j, jdih lrkake÷hs
lSf› h' 8wms jkdys wfma msh jQ fÈld’f.a
mÜ;% jQ fc`kd°’ wmg wK l< ish,a,
fkdmsúfy<d ms<m s æ–ka Tyqf.a y~g lSlre
•uqá Ùis l,l wms j;a" wfma NdÈhdfj` j;a"
wfma mq;f% h` j;a" wfma ´jre j;a uq¿l s mdkh
fkd”fjuq' 9wmg jdih Ùøug f.j,a wms
fkd;ekÜfjuq' wmg –æ j;a;la j;a" fl;la
j;a" ”c j;a ke;' 10wms l+vdr•j, jdih
fldg" wfma msh jQ fc`kd°’g lSlre j" Tyq
wmg wK l< ish,a, bÛ flf<uq' 11tfy;a"
n“f,`Úfha rcÏ jQ fknqloafkYÈ wm foaYhg
œreoaO j wd l, wms l;d fldg" ötkak" wms
n“f,`Újrekaf.a fiakdj o isúhkajrekaf.a
fiakdj o Úid fcrei,ug we;=½ fjuq÷hs
lSfjuq' fufia wms fcrei,fuys jdih lruq'÷÷
 fcr–hd 35-36
12 tl, i–¹Kka jykafiaf.a m×jqvh
fcr–hd fj; me–×fha h' 13bYardfh,a-
jrekaf.a ish® n,eØ foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial( öökÜU f.dia cÏ°ys
–ÚiÜkag;a" fcrei,f• jeishkag;a fufia
Ùhkak( öudf.a jpkj,g kÜU,d lSlre
jkafka j;a" udf.a wkÜYdikd kÜU,d
ms<s.kafka j;a keoa± hs iajd—ka jk uu
wi–' 14fÈld’f.a mq;% jQ fc`kd°’ uq¿sl
mdkh fndkakg tmd h Ùhd ;udf.a
mÜ;h% kag ³ka wK Tjqka œiska ms<ms æk ,oafoa
h' T›yq wo olajd tajd fkd” ;ukaf.a
mshdf.a wKg lSlre fjØ' tfy;a" uq, isg u
ud kÜU,dg l;d l< kuq;a" kÜU,d ug
weyq•lka kܳkakyq h' 15udf.a ish® fiajl
æjeisjreka fkdlvjd kÜU,d <óg f.dia
fufia m%ldY Ùøug kej; kej; t•–'
ökÜU,d tÙfkld ;u ;udf.a mdm udÈ.fhka
yeø tkaká kÜU,df.a Ù%hd udÈ.h yev.iajd
.kaká wka foœjrekag fiajh lrkakg
Tjqka miafia fkdhkaká tœg kÜU,dg;a"
kÜU,df.a mshjrekag;a ud œiska fok ,o
foaYfhys kÜU,d jdih lrkakyq h÷hs
lSfj–' tfy;a" kÜU,d lkafhduq lr ijka
kܳkakyq há lS foa is;g .;af;a ke;'
16fÈld’f.a mÜ;a fc`kd°’f.a mÜ;f% h` Tjqkfa .a
mshd Tjqkag ³ka wK bIag lf<` h' tfy;a"
f• fikó ug ijka kܳkafk` h' 17tneœka"
bYardfh,ajrekaf.a ish® n,eØ foœ
iajd—ka jk uu cÏ°jrekag;a" fcrei,f•
ish® jeishkag;a œreoaO j ud lS ish® œm;a
Tjqka msg muqKÏjkafk–' ukao" ud Tjqkag
l;d l< kuq;"a T›yq ijka kܳkafk` h' ud
Tjqkag w~.eiÝ kuq;a" T›yq W;a;r
kܳkafk` h'÷ ÷÷
18 tœg fcr–hd fÈld’jrekaf.a
jxYhg l;d fldg" fufia lSf› h(
ööbYardfh,ajrekaf.a ish® n,eØ foœ
iajd—ka jykafia fufia j°rk fial'
kÜU,df.a msh jQ fc`kd°’f.a wKg kÜU,d
lSlre j" Tyqf.a iEu YslaId rlaId lr" Tyq
kÜU,dg wK l< ish,a, bÛ l<yq h' 19iEu
l,ays u ud bæúfhys is‡kakg fÈld’f.a
mÜ;% jQ fc`kd°’f.ka mej; tk flfkla
keØ j fkdhkafka h' bYardfh,ajrekaf.a
ish® n,eØ foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fial'÷÷
36'1 2 rdcd 24'1á 2 jxYd 36'5-7á °Ú 1'1-2
959
ndrela foaj ud,s.df› ¡
fmd; Ùh•u
36 fcdIshdf.a mÜ;a cÏ°ys rc jQ
fcfy`hdÙ•f.a i;r jk wjqreoafoa
¡ i–¹Kka jykafia fcr–hdg fufia j°<
fial( 2öökÜU wl=<k fmd;la /f.k"
fcdIshdf.a ojiaj, ¡ ud kÜUg j°< æk
mgka wo oji olajd bYardfh,ajreka o
cÏ°jreka o ish® cd;Ska o .ek ud kÜUg lS
ish® u jpk tys ,shkak' 3ud cÏ° jxYhg
lrkakg woyia lrk ish® œm;aØ .ek
iuyr œg Tjqka wid" Tjqkaf.a kmÜre
udÈ.fhka yefrkÜ we;' tœg uu Tjqkaf.a
wmrdOh;a" mdmh;a lud lrkafk–'÷÷
4 tœg fcr–hd fkaúhdf.a mÜ;a ndrela
le|jd.;af;a há ndrela o i–¹Kka
jykafia fcr–hdg Ùhd ØnqK" Wka
jykafiaf.a ish® u jpk Tyqf.a uqLfhka
wid wl=<k fmd;l ,shÜf› h' 5fcr–hd
ndrelag wK lr–ka fufia lSf› h(
ööud ysrwviais • is‡k neœka i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.djg we;=½ •ug ug
fkdyeÙ h' 6tneœka Tn we;=½ •" Tn
udf.a uqLfhka wid ,shd Øfnk fmdf;ka"
i–¹Kka jykafiaf.a jpk" Wmjdi ojfia
¡ fikó wik ms×i" i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dfjys ¡ Ùhjkak' ;u ;ukaf.a
k.rj,ska tk ish® cÏ° –ÚiÜkag wefik
ms×i tajd Tjqkag Ùhjkak' 7iuyr œg
Tjqka i–¹Kka jykafia bæúfhys lkak,›
fldg" hdĮ fldg" tl tld ;u ;udf.a
kmÜre udÈ.fhka yefrkÜ we;' ukao"
i–¹Kka jykafia f• fikóg œreoaO j
m%ldY lr Øfnk Woyi iy fl`mh
buy;a h'÷÷ 8fkaúhdf.a mÜ;a ndrela o
æjeisjrhd jQ fcr–hd ;udg wK l<
ish,a, f,i lr–ka" i–¹Kka jykafiaf.a
jpk i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› ¡
fmdf;ka Ùfh›f› h'
9 ;jo" fcdIshdf.a mÜ;a cÏ°ys rcÏ jQ
fcfy`hdÙ•f.a mia jk wjqreoafoa kj jk
udifha ¡ fcrei,f• uq½ fikó o cÏ°ys
k.rj,ska fcrei,ug wd uq½ fikó o
i–¹Kka jykafia bæúfhys Wmjdihla
meje;ajQ y' 10tœg ndrela i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.dfjys by< u½f›"
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› w®;a f°rÛj
<ó ØnqK" f,al• jk Idmdkaf.a mÜ;a
 fcr–hd 36 960
f.uúhdf.a we;=½ f.hs isg fcr–hdf.a udih œhá rc isisr œudkfha is‡fha h' Tyq
jpk fikóg wefik ms×i fmdf;ka bæúfha .sÚ Ndckfhys .sÚ ±,afj–ka Ø“×'
Ùfh›f› h' 23fcyq¡ fmdf;ka ;Sre ;=k y;rla ÙfhjQ
l, rc f;f• ,shkakdf.a msyfs hka tal lmd
Ú,Odøkag wefik múæ fmd; Ùh•u Ndckfhys ØnqKÏ .skakg ±uqf› h' tœg
11 Idmdkaf.a mÜ;a f.uúhdf.a mÜ;a Ndckfhys 24
ØnqKÏ .skafkka uq½ fmd; ±•
—ldhd i–¹Kka jykafiaf.a ish® jpk .sfha h' tfy;a" rc j;a" f• ish® jpk
fmdf;ka ÙhjkÜ weiÝ l," 12Tyq f,al•f.a weiÝ Tyqf.a ish® fiajlfh` j;a “hm;a
we;=½ f.g nei rc f.org .sfha h' tys ish® fkd jQ yá ³Ùka 25
;ukaf.a jia;% brd
w•m;shka jk t,sIdud f,al• o fIudhdf.a fkd.;af;` h' ;jo" t,akd;ka o fo,dhd
mÜ;a fo,dhd o wlafn`Èf.a mÜ;a t,akd;dka o o f.uúhd o fmd; fkdojk f,i rcÏf.ka
Idmdkaf.a mÜ;a f.uúhd o ykÚhdf.a mÜ;a b,a,d is‡fh`26h' tfy;a" Tyq Tjqkag ijka
fYfoÙhd o wÚla ish® w•mØfh` o jdŠ • kܳkafka h' rc jkdys f,al• ;ek jk
ndrela iy æjeisjrhd jk fcr–hd
is‡hy' 13tœg fikóg wefik ms×i ndrela w,a,df.k tk f,i rdc mÜ;a fcrdfufh,ag;a"
fmd; Ùhjk œg ;ud weiÝ ish® jpk wYs%fh,af.a mÜ;a firdhdg;a" w’fofh,af.a
—ldhd Tjqkg a ±ka• h' 14tœg ish® w•m;Syq mÜ;a fIf,–hdg;a wK flf<a h' tfy;a"
o l=IfS .a mÜ;a fIf,–hdf.a mÜ;a fk;Úhdf.a i–¹Kka jykafia Tjqka iójd ¬ fial'
mÜ;a fcyq¡" ndrela <óg hj–ka" fikóg
wefik ms×i Tyq ÙfhjQ fmd; /f.k tk fcr–hd ;j;a fmd;la ,s•u
f,i Ùhd he›fj` h' fkaúhdf.a mÜ;a ndrela 27 ndrela fcr–hdf.a uqœka weiÝ jpk
fmd; wØka f.k Tjqka fj; me–×fha h' igyka l< fmd; rc;=ud mܽiaid±uQ miÜ"
15
T›yq ndrela wu;d" öölreKdlr jdŠ • i–¹Kka jykafia h<s;a fcr–hdg l;d
wmg wefik ms×i Th fmd; Ùhjkake÷÷hs lS fldg" 28öö;j;a fmd;la f.k" cÏ°ys rcÏ jQ
y' ndrela Tjqkg a wefik múæ th Ùfhjqf› fcfy`hdls• ojd ¬ m<uq fmdf;a ;snQ ish®
h' 16;jo" T›yq ta ish® jpk wid" “hm;a •" jpk tys ,shkake÷÷hs j°< fial' 29ööcÏ°ys
tÙfkld foig yeø" ööwm weiÝ f• ish® jpk fcfy`hdÙ• rcÏ .ek fufia Ùhkake÷÷hs o
wms ieneœka rcÏg okajkafkuq÷÷hs ndrelag i–¹Kka jykafia fcr–hdg j°< fial'
lSfj` h' 17;jo" T›yq ndrela wu;d" ööTn f• öön“f,`Úfha rc wjq;a f• foaYh œkdY lr"
ish® jpk ,shfÜ › flfia ± hs wmg Ùhkaká fu;eÚka ukÜIHhka o uD.hka o my
lroukafka h Ùhd kÜU f• fmdf;ys ,shÜf›
tajd fcr–hdf.a uqœka u Tn weiÜfjys ±÷÷hs
l=ula Úid ± hs wi–ka kÜU ta fmd;
œuiÝ y'
mܽiaid ±uqfjys h' 30tneœka iajd—ka jk
18 ndrela ms<s;=re fo–ka" ööfcr–hd f•
ish® jpk ish uqœka ug Ùhk œg uu tajd uu cÏ°ys rcÏ jk fcfy`hdÙ• jk
fmdf;ys ;Skaf;ka ,s•–÷÷hs lSf› h' kÜ U g fufia Ùh–' °œ;af.a isxydikfhys
19 tœg w•m;Syq l;d lr–ka" ööTn ys | .ekS ug Ùis u flfkla kÜf˜ u;=mr•-
fofokd fld;ek is‡;a o Ùhd Ùisfjl= ±k mrdfjka fkdme–fKkafka h' kÜf˜ u<l|
fkd.kak f,i Tn;a" fcr–hd;a f.dia ojdf,a .S%Iauhg;a" rdØ%f31ha YS;,hg;a msg;
ieó• is‡kake÷÷hs ndrelag lSfj` h' fy<doukÜ ,nkafka h' uu kÜUg;a" kÜf˜
jxYhg;a" kÜf˜ fiajlhkag;a kÜU,d ish®
rc;=ud fmd; ms<siaiSu fokdf.a wmrdO Úid o~qj• lrkafk–'
20 tœg Ú,Odøyq t,sIdud f,al•f.a kÜU j;a" fcrei,f• yd cÏ°f› jeishka j;a
we;=½ f.hs fmd; ;nd rcÏ <óg u½jg ug ijka kܳka Úid uu kÜU,dg œreoaO j
f.dia rcÏ wid is‡h ¡ ta ish® jpk lSfj` m%ldY l< ish® œm;aØ kÜU,d msg
h' 21rc;=ud fmd; f.fkkakg fcyq¡ he• h' muqKj Ï kafk–'÷÷
Tyq t,sIdud f,al•f.a we;=½ f.hska th 32 tœg fcr–hd fjk fmd;la f.k
f.kjq;a rcÏg;a" rcÏ <ó is‡ ish® w•m;Skga ;a fkaúhdf.a mÜ;a ndrela k• Tyqf.a f,al•g
wefik f,i th Ùfh›f› h' 22th kj jk ³kafka h' Tyq o cÏ°ys rcÏ jQ fcfy`hdÙ•
 fcr–hd 36-37 961
.skafkka ojd±uQ fmdf;a ish® jpk fcr–hd w;awvx.=jg .kq ,e”u
fcr–hdf.a uqœka widf.k tys ,s›f› h' ta 11 ;jo" mdrdfj`f.a fiakdjg “fhka
fmd;g ;j;a fndfy` jpk o tl;= lrk n“f,`Újreka f .a fia k dj fcrei,u
,oafoa h' flfrka .sh l," 12fcr–hd fnkac–ka
fcrei,f• œkdYh ±ka•u foaYfha fikó w;fÈ ;udf.a Wreu
fldgi ,nd.kak ms×i fcrei,fuka
37 fcfy`hdÙ•f.a mÜ;a fl`Úhd msg;a j .sfha h' 13Tyq fnkac–ka foaYfha
fjkÜjg n“f,`Úfha rcÏ jQ f°rÛjg me–× l," ykÚhdf.a mÜ;a
fknqloafkYÈ œiska cÏ° foaYfhys fcdIshdf.a fIf,–hdf.a mÜ;a jk búhd k• uqrmf<a
mÜ;a fYfoÙhd rclug m;a lrkÜ ,en Tyq uq,doEÚfhla tys is‡fha h' Tyq æjeisjr
rcl• flf<a h' 2tfy;a" Tyq j;a" Tyqf.a fcr–hd w,a,df.k" ööTn n“f,`Újrekag
fiajlfh` j;a" foaYfha fikó j;a tl;= jkakg hkafkys h÷÷hs lS h'
i–¹Kka jykafiaf.a æjeisjrhd jk 14 ööth fndrejla há uu n“f,`Ú-
fcr–hd uóska m%ldY lrk ,o Wka jrekag tl;= jkakg fkdh–÷÷hs fcr–hd
jykafiaf.a jpkj,g ijka kܳkafk` h' lS h' tfy;a" búhd fcr–hdg ijka fkd ¡"
3 tfy;a" fYfoÙhd rcÏ fIf,–hdf.a Tyq w,a,df.k" w•m;Ska <óg f.k
mÜ;a fcyql,a o mÝcl jQ uhfiahdf.a mÜ;a .sfha h' 15tœg w•m;Syq fcr–hdg œreoaO
fYmÚhd o w;" ööwfka· wm Wfoid wfma foœ j ÙmS" Tyqg ;<d ysr Újila fuka
iajd—ka jykafiag hdƒÆ lrkake÷÷hs ie,l=K fcdk;ka f,al•f.a f.hs Tyq ysr
æjeisjrhd jk fcr–hdg Ùhd he• h' wviais lf<` h' 16fcr–hd ysrf.hs
4
fikó w;fÈ Úoyfia h–ka t–ka fcr–hd “•f.j,g me–K tys fndfy` ojia kej;S
is‡fha h' ukao" ta;dla l,a Tjqka Tyq is‡ miÜ" fYfoÙhd rcÏ Tyq le|jd Tyq
ysrf.hs oud ØnqfKa ke;' 5ta w;r;=fÈ ¡ ms<fs .k"
mdrdfj`f.a fiakdj –irfhka msg;a j 17 ööi–¹Kka jykafiaf.ka m×jqvhla
wdfj` h' fcrei,u jg,df.k is‡ Øf’ ±÷÷hs ;udf.a ud,s.df› ¡ ryiska
n“f,`Újre ta wdrx„h wid fcrei,fuka Tyqf.ka weiÜf› h' fcr–hd o" ööm×jqvhla
bj;a j .sfh` h' Øf’' Tn n“f,`Úfha rcÏf.a w;g wiÜ
6 tœg bYardfh,ays foœ iajd—ka jkafkys h÷÷hs lSf› h' 18;jo" fcr–hd
jykafia æjeisjr fcr–hdg fufia j°< fYfoÙhd rcÏg l;d fldg" ööud ysrf.hs
fial( 7ööudf.ka œuik ms×i kÜU,d ud ±—ug Tng j;a" Tf’ fiajlhkag j;a" f•
fj; tjQ cÏ°ys rcÏg fufia Ùhkak( öfukak" fikóg j;a œreoaO j ud l< jro l=ula o@
kÜU,dg iydhg me–× mdrdfj`f.a fiakdj 19ön“f,`Úfha rc Tng j;a" f• foaYhg j;a
;ukaf.a foaYh jk –irhg yeø hkÜ we;' œreoaO j fkdtkafka he÷hs Tng æjeia jeÙ
8
n“f,`Újreka yeø wjq;a f• kÜjrg lSjdjQ Tf’ æjeisjrhd bØka fldhs o@
œreoaO j hÜoaO fldg" f•l w,a,d .skafkka 20tneœka udf.a iajd—ka jk rc;=uks" wfka·
ojdoukÜ we;' 9n“f,`Újreka wdmiÜ udf.a nia wid" udf.a lkak,›j ms<sf.k"
fkdtØ hs is;–ka fkd/jfgk f,i ud tys fkdkisk ms×i fcdk;ka f,al•f.a
iajd—ka jk uu kÜU,dg wjjdo lr–' f.g ud kej; fkdyeúh uekj÷÷hs lSf› h'
Tjqka wdmiÜ tkÜ we;' 10kÜU,dg œreoaO j 21 fYfoÙhd rc o fcr–hd ysrf.hs
hÜoaO lrk n“f,`Újrekaf.a uq½ fiakdjg /lj,a u½jg hjkakg;a" frd‡ ish,a, u
kÜU,d myr ¡ Tjqka w;frka oreKÏ ;=jd< k.rfhka bjr • hk ;=re ojiam;d
,;a wh muKla Tjqkaf.a l+vdr• j, bØú frd‡hla ne.ska frd‡ idokakkaf.a •æfhka
lrk kuq;a" Tjqka keósg f• k.rh Tyqg f.k fokakg;a wK ³kafka h' fufia
.skafkka ojd oukÜ we;'÷ ÷÷ fcr–hd /lj,a u½fjys kej;S is‡fha h'
37'1 2 rdcd 24'17á 2 jxYd 36'10
 fcr–hd 38
fcr–h
fcr–hd <s|lg oukÜ ,e”u
38 tl, u;a;dkaf.a mÜ;a fImØhd o
mIayqÈf.a mÜ;a f.o,shd o fIf,–-
hdf.a mÜ;a cÏl,a o u,aÙhdf.a mÜ;a mIayqÈ o
fcr–hd ish® fikóg lS jpk weiÝ y'
2
ööi–¹Kka jykafia fufia j°< fiale÷÷hs
fcr–hd lSf› h( ööf• k.rfha kjØk
hfula f› o" Tyq lvqfjka o id.;fhka o
jix.;fhka o uefrkafka h' tfy;a"
n“f,`Újreka fj; f.dia Tjqkg a Ndr jk
;eke;a;d ãj;a jkafka h' Tyqg wNh
,efnkafka h' 3ieneœka f• k.rh
n“f,`Úfha rcÏf.a fiakd w;g wiÜ • Tyq
tal w,a,d.kafka hhs i–¹Kka jykafia
j°rk fial'÷÷
4 tœg w•m;Syq l;d fldg" ööf•
ukÜIHhd urkÜ ,ef’ jd· ukao" fufia funº
jpk lSfuka" fudyq k.rfha b;=re j is‡k
hÜoO
a Nghka o ish® fikó o wffOÈh
lrkafka h' f• –Úid fikóf.a hym;
fkdj Tjqkfa .a œkdYh m;kafka he÷÷hs lS y'
5 fYfoÙhd rc o" ööfukak" Tyq Tf’
wf;ys h' Tng œreoaO j Ùisjla lrkakg
rcÏg neú h÷÷hs lSf› h' 6tl, T›yq
fcr–hd f.k ysrf.hs u½fjys ØnqKÏ
u,aÙhd rc l=uref.a <s|g Tyq ,KÏj,ska
neiafijqfj` h' ta <sf|a j;=r fkdj uv
Ø“×' fcr–hd tys uf‰ trefKa h'
7 fcr–hd <sf|a ±uQ nj weiÝ rc
f.or is‡ kmÜxilfhl= jQ l=Ish cdØl
tfnoa-fuf,la rc f.oúka Úlau" fnkac–ka
f°rÛf› b|f.k yqka rcÏ fj; f.dia" 8-9rcÏg
l;d fldg" ööudf.a iajd—ka jk rc;=uÚ"
f• ukÜIHhka œiska <sf|a ouk ,o æjeisjr
fcr–hdg Tjqka l< ish,a, lDDr;r h'
Tyq tys nv.skafkka uefrkÜ we;' ukao"
k.rfhys ;j;a lEug frd‡ ke;e÷÷hs lS h'
10
tœg rc l=Ih s cdØl tfnoa-fuf,lag wK
lr–ka" ööTn" iuó fu;eÚka ukÜIHhka
;=kafofkl= le|jdf.k f.dia" æjeisjr
fcr–hd uefrkakg fmr Tyq <sf|ka f.dvg
.kake÷÷hs lSf› h' 11tfnoa-fuf,la o ta
–ÚiÜka ;ud iuó le|jdf.k rc f.or
.nvdjg jeo" w,audúhÙka mrK fræ lE,s
o mrK jerye,s o f.k" tajd <s| we;=<g
fcr–hd <óg ,KÏj,ska nEf› h' 12l=Ish
cdØl tfnoa-fuf,la" ööf• mrK fræ lE,s
962
iy jerye,s Tf’ Ùys,sj, ,KÏ hg
;nd.kake÷÷hs fcr–hdg lSf› h' fcr–hd
tfia flf<a h' 13tœg T›yq fcr–hd
,KÏj,ska weo <sf|ka f.dvg .;ay' fcr–hd
/lj,a u½f› is‡fha h'
fYfoÙhd rc fcr–hdf.a
wjjdo me;Su
14 tœg fYfoÙhd rc æjeis j r
fcr–hd le|jd" i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.df› ;=ka jk f°rÛjg ms<sf.k" Tyqg
l;d fldg" ööuu Tfnka ldrKhla wi–'
Ùisjla udf.ka fkdiójkake÷÷hs lS h'
15 fcr–hd ms<s;=re fo–ka" ööuu Tng
±kakÜfjd;a ieneœka Tn ud fkdurkafkys
o@ ud Tng ±kÜueØl• ³kak;a Tn ug
ijka fokafka ke;e÷÷hs fYfoÙhdg lSf› h'
16 tœg fYfoÙhd rc" ööud Tn
urkafka j;a" Tf’ m%dKh ydÚ lrkakg
fidhk ta ukÜIHhka w;g Tn mdjd
fokafka j;a ke;e hs wmg æœ ³ka ãjudk
i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka æjqr–÷÷hs
fcr–hdg ryiska æjqre• ³kafka h'
17 tl, fcr–hd fYfoÙhd wu;–ka"
ööish® n,eØ foœhka jykafia jk
bYardfh,ajrekaf.a foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fiale÷÷hs lSf› h' öökÜU we;a;g
u n“f,`Úfha rcÏf.a w•m;Skfa .a w;g Ndr
jQfjd;a" kÜf˜ mK f’rd .kafkys h' f•
k.rh o .skafkka ojkÜ fkd,nkafka h'
kÜU;a" kÜf˜ jxYh;a ãj;ajkafk` h'
18tfy;a" kÜU n“f,`Úfha rcÏf.a w•m;Skf a .a
w;g Ndr kÜjfQ jd;a" f• kÜjr n“f,`Újreka
w;g mdjd fokÜ ,nkafka h' Tjqka th
.sÚn;a lrkÜ we;' kÜU o Tjqkaf.a wØka
.e<fjkafka ke;e÷÷hs lS h'
19 tœg fYfoÙhd l;d lr–ka"
öön“f,`Újrekag tl;= jQ cÏfo›jreka .ek
uu “h fj–' ug jo f›okd lrk ms×i
Tjqka w;g ud mdjd fokÜ ,ef’ ± hs ug
iel h÷÷hs lS h'
20 fcr–hd fufia ms<s;=re ³kafka h(
ööTjqka Tn mdjd fokafka ke;' ud Tng
Ùhk ye‡hg i–¹Kka jykafiaf.a y~g
lSlre jqj uekj' thska Tng Y=NisoO a • Tn
ãj;a jkafkys h' 21tfy;a" Tn Tjqkaf.a
w;g Ndr jkafka ke;e hs Ùhkafkys k•"
Tng jk f• foa i–¹Kka jykafia ug
 fcr–hd 38-39
22
oÈYkhÙka fmka jQ fial' n,kak" cÏ°ys
rcÏf.a f.or bØú j is‡k ish® ia;S%yq
n“f,`Úfha rcÏf.a w•m;Ska fj; f.khkÜ
,nØ' T›yq l;d lr–ka" öTf’ ys;–;=fr`
Tn rjgd Tfnka ch .;af;` h' Tf’ mdo
±ka ufvys tø we;s neœka Tf’ –;=rka Tn
flfrka fjka j f.dia we;e÷hs o ÙhØ'÷÷
23 ;j³rg;a fcr–hd l;d lr–ka"
ööTf’ ish® NdÈhdfj` o orefj` o
n“f,`Újreka fj; f.khkÜ ,nkafk` h'
Tn;a Tjqkfa .a wØka f’frkafka ke;'
n“f,`Úfha rcÏ œiska Tn ysr wviais lrkÜ
,nkafkys h' f• k.rh;a .skfa kka ojd,kÜ
,nkafka h÷÷hs lS h'
24 fYfoÙhd ms<; = e fo–ka" ööf• jpk
s r
Ùisfjla ±k fkd.Ú;a jd· tœg Tn
urKhg m;a jkafka ke;' 25tfy;a" ud Tn
iuó l;d l< nj w•m;Ska wid" Tn <óg
wjq;"a öTn rcÏg lSf› l=ula o÷ Ùhd;a" öwfmka
fkdiójd wmg okajkak' tœg wms Tn
fkdurkafkuq÷hs Ùhd;a Tng lSfjd;a" 26öud
fcdk;kaf.a f.hs kiskk a g tys ud kej;
fkdwúk f,i udf.a ne.Em;a lkak,›j
rcÏ bæúfhys TmamÜ flf<–÷hs Ùhkake÷÷hs
fcr–hdg lSf› h' 27tœg ish® w•m;Syq
fcr–hd <óg wjq;a Tyqf.ka ta .ek œpdf<`
h' rcÏ Tyqg wK l< f,i fcr–hd Tjqkg
ms<;
s r= e ³kafka h' T›yq ÚYaY’o • hkakg
.sfh` h' ukao" rcÏ iuó flreKÏ l;dj
Ùisfjl=g fkdweiÜfKa h' 28fufia fcrei,u
i;=rkaf.a w;g wiÜ jQ oji olajd fcr–hd
/lj,a u½f› ;nk ,¡'
fcrei,f• jeˆu
39 cÏ°ys rc jQ fYfoÙhdf.a rclf•
kj jk wjqreoafoa oi jk udifha ¡
n“f,`Úfha rc jQ fknqloafkYÈ f;f•
;udf.a uq½ fiakdj iuó fcrei,ug
œreoaO j wjq;a th jg,d.;af;a h'
2
fYfoÙhdf.a tlf<dia jk wjqreoafoa i;r
jk udifha kj jk æk k.r mjqr “¢k
,oafoa h'
3 fcrei,u w,a,d.kÜ ,enQ miÜ"
n“f,`Úfha rcÏf.a ish® w•m;Syq tk•"
fkaÈ.,a-IfrfYÈ o i•.È-fkfn` o
iÈfiÙ• o r’-idúia o ;j;a fkaÈ.,a-
38'28 tiÙ 33'21
963
IfrfYÈ kue;af;la o r’-u.a o n“f,`Úfha
rcÏf.a wÚla ish® w•m;Syq o wjq;a ueo
f°rÛf› ys|.;af;` h'
4 ;jo" cÏ°ys rcÏ jQ fYfoÙhd o ish®
fyajdfh` o Tjqka ³Û œg" mjqre fol w;fÈ
Øfnk f°rÛfjka rc Whk ueæka hk mdfrka
k.rfhka msg;a j rdØ%fha m,d .sfh` h'
T›yq wrnd iuN+–fha udÈ.h n,d Úlau
.sfh` h' 5tfy;a" n“f,`Újrekaf.a fiakdj
Tjqka ®yqne| f.dia" fcúfl`f› iuN+–j, ¡
fYfoÙhdg <x • Tyq w,a,d" yud;a foaYfha
ú’,dys is‡ n“f,`Úfha rcÏ jQ fknqloafkYÈ
fj; Tyq f.k .sfh` h' Tyq o Tyq .ek
;Ska³j ³kafka h' 6n“f,`Úfha rc
fYfoÙhdf.a mÜ;q h% ka ú’,dys ¡ Tyqf.a weia
bæúmsg ueø h' n“f,`Úfha rc cÏ°ys ish®
W;a;uhka o uer• h' 7;jo" Tyq fYfoÙhdf.a
weia W.=,doud" Tyq n“f,`Úhg f.k hk
ms×i œ,x.= ±u• h' 8n“f,`Újre rc ue³r
iy fikóf.a f.j,a .sÚ ,d" fcrei,f•
mjqre lvd±uqfj` h' 9;jo" /lj,a fiakdf›
w•mØhd jQ fknqir°ka" kÜjr bØú j
is‡ fikó o m,d wjq;a ;udf.a fikóg
tl;= jQ wh o fikóf.ka bØú jQ wfkla wh
o w,a,d n“f,`Úhg f.k .sfha h' 10tfy;a"
/lj®kaf.a w•mØhd jQ fknqir°ka Ùis;a
a
keØ æ<sº fikóf.ka iuyfrl= cÏ° foaYfhys
bØú lr ;nd" Tjqkg a –æ j;= iy bv• o
³kafka h'
fcr–hd Úoy ia •u
Úoyia
11 bkamiÜ n“f,`Úfha rc jQ fknqlo-a
fkYÈ rc f;f• fcr–hd .ek /lj,a
fiakdf› w•mØhd jQ fknqir°kag wK
lr–ka" 12ööTn Tyq /f.k" Tyq fyd|g /l
n,df.k" Tyqg Ùis wk;=rla fkdfldg"
Tyq Tng Ùhk ye‡hg u Tyqg lghÜ;=
lrkake÷÷hs lSf› h' 13fufia /lj®kaf.a
w•mØhd jQ fknqir°ka o fknqIYandka o
r’-idúia o fkaÈ.,a-IfrfYÈ o r’-u.a
o n“f,`Úfha rcÏf.a ish® w•m;Syq o
14
fcr–hd /lj,a u½fjka f.kajdf.k Tyq
f.org f.k hk ms×i Idmdkaf.a mq;%hd
jk wysld•f.a mÜ;a f.o,shdg Ndr lf<` h'
fcr–hd fikó w;fÈ jdih flf<a h'
 fcr–hd 39-40
tØfh`mSh tfnoa-fuf,lag i–ºkaf.a
fmdfrdka³j
15 fcr–hd /lj,a u½f› ysr wviaifs ha
is‡oa¡" i–¹Kka jykafia Tyqg l;d
lr–ka" tØfh`mSh tfnoa-fuf,lag fufia
Ùhkakg j°< fial( 16öön,kak" ud lS múæ
uu f• k.rh msg iem; fkdj œm;
muqKÏjkafk–' ta ojfia ¡ f•jd kÜU
bæúfhys u is³ jkÜ we;' 17tfy;a" iajd—ka
jk uu ta ojfia ¡ kÜU .<jkafk–' kÜU “h
j is‡k –Úiqkfa .a w;g kÜU mdjd fkdfokÜ
,ef’' 18ieneœka u uu kÜU uq°.kafk–' kÜU
lvqfjka urkÜ fkd,nkafkys h' kÜU ud
flfrys œYajdi l< neœka kÜU mK
f’rdf.k .e<fjkafkys h' fufia mjikafka
iajd—ka jk uu h'÷÷
fcr–hd f.o,shd yuq •ug hEu
40 /lj,a fiakdf› w•mØhd jQ
fknqir°ka fcr–hd w,a,d rdudfhka
Úoyia lr yúkÜ ,enQ miÜ i–¹Kka
jykafia fcr–hdg l;d l< fial'
n“f,`Úhg f.k hk ms×i fcrei,fuka
o cÏ° rfgka o w,a,d.kÜ ,enQ ish,a,ka
w;frys fcr–hd o o•je,aj,ska ne| ;nk
,¡'
2 /lj,a fiakdf› w•mØhd fcr–hd
;ud fj; f.kajdf.k Tyqg fufia lSf› h(
ööTf’ foœ iajd—ka jykafia f• foaYhg
œreoaO j f• œm;aØh m%ldY l< fial'
3 <óg tk n“f,`Újreka bæúmsg Tn
i–¹Kka jykafia ta m%ldYh bÛ lr–ka
Wka jykafia j°< f,i l< fialá kÜU,d
i–¹Kka jykafiag œreoaO j m› fldg"
Wka jykafiaf.a y~g lSlre fkd• is‡
Úid" f• foh kÜU,d fj; me–×fha h'
4 11tfia u fu`j’ys o w•fudka mÜ;h% ka w;fÈ
bØka Tf’ w;a ne| Øfnk o•je,aj,ska uu
wo Tn uqo–' ud iuó n“f,`Úhg tkak
Tn leueØ k• tkak' uu Tn fyd|g
n,d.kafk–' tfy;a" ud iuó n“f,`Úhg
tkak Tn leueØ ;ekak•" kjØkak' uq½
foaYh Tn bæúfhys h' Tn hkak leueØ
f,i fyd| hhs fmfkk «kE ;eklg
hkak'÷÷
5 Tyq ;j;a yeø wdmiÜ fkdf.dia is‡h
¡" fknqir°ka Tyq wu;d öön“f,`Úfha rcÏ
cÏ° k.rfha wdKavqldrlug m;a l<"
40'7-9 2 rdcd 25'22-24
964
Idmdkaf.a mÜ;a jk wysld•f.a mÜ;a f.o,shd
<óg yeø f.dia" Tn Tyq iuó fikó
w;frys jdih lrkak' ke;ak• Tng hkak
myiÜ hhs fmfkk fld;ekg kuq;a hkake÷÷hs
lSf› h' ;jo" /lj®kaf.a w•mØhd Tyqg
iEfyk wdydr;a" ;E.a.l=;a ¡ Tyq hkakg
yeúfha h' 6fcr–hd –Yamd k.rfha is‡
wysld•f.a mÜ;a f.o,shd <.g f.dia"
foaYfha bØú j is‡ fikó w;fÈ Tyq iuó
jdih flf<a h'
f.o,shd ueøug l=uka;%Khla
^2 rdcd( 25(22-26&
7 ms‡ir is‡ fiakdj, w•m;Syq o
Tjqkfa .a fikó o n“f,`Úfha rc wysld•f.a
mÜ;a f.o,shd foaYfha wdKavqldrhd fldg
m;a l< nj;a" n“f,`Úhg f.k fkd.sh
foaYfha b;d æ<sº jQjkaf.ka mÜreIhka o
ia;S%ka o orejka o Tyqg Ndr l< nj;a weiQ
œg 8fk;Úhdf.a mÜ;a bIaudfh,a o
ldfÈhdf.a mÜ;a fcdydkdka yd fcdk;ka o
;kayqfu;af.a mÜ;a firdhd o fkfgdmdØhd
tamhsf.a mÜ;%fh` o uhldØhhdf.a mÜ;a
fciÚhd o Tjqkaf.a fikó o –Yamd
k.rfha is‡ f.o,shd fj; wdy' 9tœg
Idmdkaf.a mÜ;a jk wysld•f.a mÜ;a
f.o,shd Tjqkag;a" Tjqkaf.a fikóg;a
æjqre• fo–ka l;d fldg" öön“f,`Újrekag
fiajh lrkakg “h fkdjkak' foaYfhys
ji–ka n“f,`Úfha rcqg fiajh lrkak'
tœg Tng Y=NisoaO jkafka h' 10uu" wm
fjkÜfjka fmkS is‡kakg –Yamdys jdih
lr–' Tn uq¿sl mdkh o b³KÏ m, o f;,a o
tl;= fldg Tf’ Ndckj, ;nd Tn
,nd.;a k.rj, jdih lrkake÷÷hs lSf› h'
o taf°•ys o wÚl=;a iEu rgj, o is‡
is h ® cq f o›jreka g n“f,`Úfha rcÏ
cÏfo›jrekaf.ka iuyfrl= bØúlr .sh nj
o Tjqka flfrys Idmdkaf.a mÜ;%hd jQ
wysld•f.a mÜ;a f.o,shd m;a l< nj o
wdrx„ œh' 12tœg ta ish® cÏfo›jre ;uka
mkakkÜ ,enQ ish® ;ekaj,ska yeø cÏ° foaYfha
–Yamdys is‡ f.o,shd <óg wjq;a" uq¿sl
mdkh o b³KÏ m, o fndfyduhla tl;= lr
.;af;` h'
 fcr–hd 40-41
13 bkamiÜ ldfÈhdf.a mÜ;a fcdydkdka
o ms‡ir is‡ fiakdj, ish® w•m;Syq o
–Yamdys f.o,shd <óg wjq;a" 14ööw•fudka
mÜ;%hkaf.a rc jQ nh,sia Tn urkakg
fk;Úhdf.a mÜ;a bIaudfh,a tjQ nj Tn
okafkys ±÷÷hs weiÝ y' tfy;a" wysld•f.a mÜ;a
f.o,shd Tjqka œYajdi flf<a ke;' 15tl,
ldfÈhdf.a mÜ;a fcdydkdka –Yamdys ¡
f.o,shdg ryiska l;d fldg" ööud f.dia
Ùisfjl= fkd±kÜj;a j fk;Úhdf.a mÜ;a
bIaudfh,a urk ms×i ug wjir ,ef’ jd'
Tnj urkakg bv fokafka l=ug o@ tfia
jqjfyd;a" Tn fj; /ia j is‡k ish®
cÏfo›jreka œisr hkÜ we;' cÏ°ys bØú j
is‡k ish® fokd œkdY jkÜ we;e÷÷hs lSf›
h' 16tfy;a" wysld•f.a mÜ;a f.o,shd
ldfÈhdf.a mÜ;a fcdydkdka wu;d" ööTn f•
foa fkdl< hÜ;= h' bIaudfh,a .ek Tn Ùhk
foa ienEjla fkdf› h÷÷hs lS h'
f.o,shd urkq ,e”u
41 i;a jk udifha ¡ rdc jxYhg
whsØ jQ" rcÏf.a w•mØhkaf.ka
flfkl= jk t,sIdudf.a mÜ;a fk;Úhdf.a
mÜ;a bIaudfh,a o Tyq iuó –ÚiÜka
oifofkla o –Yamdys is‡ wysld•f.a mÜ;a
f.o,shd fj; me–×fh` h' tys T›yq
–Yamdys ¡ tla j lEu lEfj` h' 2tœg
fk;Úhdf.a mÜ;a bIaudfh,a iy Tyq
iuó is‡ –ÚiÜka oifokd n“f,`Úfha rcÏ
œiska foaYfha wdKavqldrlug m;a l<d jQ
Idmdkaf.a mÜ;a jk wysld•f.a mÜ;a f.o,shdg
lvqfjka myr ¡ Tyq uerefj` h' 3;jo"
bIaudfh,a f;f• f.o,shd iuó –Yamdys is‡
ish® cÏfo›jreka o tys ta wjia:df› is‡
n“f,`kSh hÜoaO Nghka o ueref› h'
4 f.o,shd urkÜ ,enQ ækg miÜ æk
Ùisfjl= ta .ek ±k.kakg fmr" 5fIfl•ys
o Isf,`ys o iudúfha o is‡ –ÚiÜka
wiÝfofkla /jq,a lmdf.k" weº• brdf.k"
Yør lmdf.k" i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.djg mÜo lrk ms×i wdydr mÝcd o
.kaOri o /f.k wdy' 6fk;Úhdf.a mÜ;a
bIaudfh,a –Yamd isg msg;a • w~ w~d Tjqka
fmruóg .sfha h' Tjqka uqK.eiÜKÏ
œg" ööwysld•f.a mÜ;a f.o,shd <óg
me–fKkake÷÷hs Tyq Tjqkag lSf› h' 7Tjqka
41'1-3 2 rdcd 25'25
965
k.rh ueog me–× œg" fk;Úhdf.a mÜ;a
bIaudfh,a iy Tyq iuó is‡ –ÚiaiÜ Tjqka
urd j<lg fy½E y'
8 tfy;a" Tjqka w;frys is‡ –ÚiÜka
oifofkla bIaudfh,ag l;d fldg"
ööwm fkdurkak' ukao" flf;ys iójd
Øfnk Øúó= o hj o — me× o f;,a o wm
<ó Øf’ h÷÷hs lS y' tœg Tyq Tjqka o
Tjqkaf.a iyldrhka o fkdurd b;=re
flf<a h' 9bIaudfh,a ;ud œiska urk ,o
–ÚiÜka fy<d±uQ j< œYd, tlÙ' th
wdid rcÏ œiska bYardfh,ajrekaf.a rcÏ jQ
nfhIdf.ka wdrlaId jk ms×i idok ,o
j< h' fk;Úhdf.a mÜ;a bIaudfh,a ;ud
uerE whf.a u<l|kaj,ska ta j< msfr›f› h'
10
;jo bIaudfh,a" fikóf.ka bØú •
–Yamdys is‡ ish,a,ka tk•" /lj®kaf.a
w•mØhd jQ fknqir°ka œiska wysld•f.a
mÜ;a f.o,shdg Ndr fok ,o rdc l=uúldjka
o –Yamdys bØú j is‡ uq½ fikó o
isrndrhg .;af;a h' fk;Úhdf.a mÜ;a
bIaudfh,a Tjqka f.k w•fudkajrekaf.a
foaYhg hkakg msg;a œh'
11 tfy;a" ldfÈhdf.a mÜ;a fcdydkdka
iy Tyq iuó is‡ fiakdj, ish® w•m;Syq
o fk;Úhdf.a mÜ;a bIaudfh,a l< ish®
wmrdO .ek wid" 12ish® –ÚiÜka /ia
lrf.k fk;Úhdf.a mÜ;a bIaudfh,ag
œreoaO j hÜoaO lrkak msg;a jQ y' Tyq
.s“fhdkays Øfnk uyd c,dYh <ó ¡
Tjqkag uqK.eiÜfKa h' 13tœg bIaudfh,a
iuó is‡ uq½ fikó ldfÈhdf.a mÜ;a
fcdydkdka iy Tyq iuó is‡ fiakdj,
ish® w•m;Ska o ³Û œg ikaf;`I jQ
y' 14–Yamdys isg bIaudfh,a w,a,df.k
.sh uq½ fikó kej; yeø ldfÈhdf.a
mÜ;a fcdydkdkag tl;= jQ y' 15tfy;a"
fk;Úhdf.a mÜ;a bIaudfh,a –ÚiÜka
wgfofkl= iuó fcdydkdkaf.ka .e<•
w•fudkajrekaf.a foaYhg m,d .sfha h'
16 ldfÈhdf.a mÜ;a fcdydkdka o Tyq
iuó is‡ fiakdj, ish® w•mØfh` o
fk;Úhdf.a mÜ;a bIaudfh,a œiska wysld•f.a
mÜ;a f.o,shd urkÜ ,enQ miÜ" –Yamdys bØú j
is‡" Tyq flfrka wdmiÜ f.k hk ,o bØú
j is‡ uq½ fikó jk hÜoaO Nghka o ia;S%ka
 fcr–
fcr–hhd 41-42
o orejka o kmÜxilhka o .s“fhdka
k.rfhka le|jdf.k f.dia" 17n“f,`Ú-
jrekaf.ka wE;a • –irhg we;=½ jkakg
hk ms×i fn;af,fyu wi, Øfnk
f.re;a Ù•yd•f.a kjd;efkys kjd;eka
.;ay' 18tfia flf<a" fk;Úhdf.a mÜ;a
bIaudfh,a n“f,`Úfha rcÏ œiska foaYfha
wdKavqldrlug m;a lrk ,o wysld•f.a
mÜ;a f.o,shdj uerE neœka Tjqkag “h jQ
Úid h'
fikó fcr–hdg lkak,› Ùøu
42 tœg fiakdj, ish® w•mØfh` o
ldfÈhdf.a mÜ;a fcdydkdka o
fy`Idhdf.a mÜ;a fciÚhd o f,dl= l=vd
ish,af,` o 2æjeisjr fcr–hd fj;
me–K" ööwfka· wfma lkak,›j weiÜj uekj'
wm Wfoid Tf’ foœ iajd—ka jykafiag
hdƒÆ lrkak' bØú j is‡k wm ish,a,ka
Wfoid hdĮ lrkak' jrla wms fndfy`
fofkla is‡fhuqá tfy;a" Tng fmfkk múæ
bØú j is‡kafka wms iaj,am fofkla mu×'
3
wm hd hÜ;= udÈ.h;a" l< hÜ;= foa;a fmkajk
f,i Tf’ iajd—ka jk foœhka jykafiag
hdƒÆ lrkake÷÷hs lS y'
4 tœg æjeisjr fcr–hd" ööTn yeu lS
foa weiS–á Tf’ b,a,Su wkÜj Tf’ foœ
iajd—ka jykafiag hdƒÆ fldg" i–¹Kka
jykafia Tng fok ms<s;=r Ùisjla
fkdiójd Tng okajkafk–÷÷hs Tjqkag
lSf› h'
5 tœg T›yq fcr–hd wu;d" ööTf’ foœ
iajd—ka jykafia Tn uóska wmg wK lrk
ish,a, wm fkdms<ms eoaf°;a i–¹Kka jykafia
wmg œreoaO j ienE œYajdiS idlaIl s drfhla
jk fiala jd· 6wfma foœ iajd—ka jykafiaf.a
y~g lSlre •fuka wmg hym; isoaO jk
ms×i Wka jykafia fj; wms Tn hj•y'
fyd|la jqj;a" fkdfyd|la jqj;a wfma foœ
iajd—ka jykafiaf.a y~g wms lSlre
jkafkuq÷÷hs fcr–hdg lS y'
i–º
i–ºk kaf.a ms<s;=r
7 oi æklg miÜ i–¹Kka jykafia
fcr–hdg l;d l< fial' 8tœg Tyq
ldfÈhdf.a mÜ;a fcdydkdka o Tyq iuó is‡
fiakdj, ish® w•m;Ska o f,dl= l=vd ish®
fokd o le|jd Tjqkag l;d fldg fufia
966
lS h( ööbYardfh,ajrekaf.a foœ iajd—ka
9
jykafiag Tf’ lkak,›j TmamÜ lrk
ms×i Tn ud hejqjyq h' Wka jykafia fufia
j°rk fial( 10ökÜU,d f• foaYfha u
is‡kakg leue;a;yq k•" uu kÜU,d
fkdjkid msysÛjkafk–' kÜU,d W³rd
fkdoud ysgjkafk–' ukao" ud kÜU,dg
me–fKjQ œm;aØ .ek lK.dÛ fj–'
11
kÜU,d “fhka is‡k n“f,`Úfha rcÏg “h
fkdjkak' kÜU,d .<jd" Tyqf.a wØka
uqokakg ud kÜU,d iuó is‡k neœka Tyqg
“h fkdjkak' 12Tyq kÜU,dg wkÜl•md
fldg kÜU,df.a foaYfhys jdih Ùøug bv
fokÜ ms×i kÜU,d flfrys ohdj mEug uu
i,iajkafk–'
13 öötfy;a kÜU,d" wms f• foaYfha
fkdis‡kafkuq hs Ùh–ka kÜU,df.a foœ
iajd—ka jykafiaf.a y~g lSlre fkd•"
l;d fldg" 14öke;" wms –ir foaYhg
hkafkuqá tys ¡ hÜoaOhla oÙkakg j;a"
fydrKE Y’oh wikakg j;a" lEu keØ j
nv.skafka bkakg j;a is³ jkafka ke;á wms
tys is‡kafkuq÷hs Ùhkakyq k•" 15t•nd"
cÏ°ys bØú j is‡k l=vd msúi" i–¹Kka
jykafiaf.a jpkh wykak' fufia j°rkafka
bYardfh,ajrekaf.a ish® n,eØ foœ
iajd—ka jykafia h' kÜU,d –ir foaYhg
md ;nd tys f.dia ãj;a jkakg bgd.ka-
kyq k•" 16kÜU,d “h.kajk lvqj –ir
foaYfha ¡ kÜU,d msg me–fKkafka h' kÜU,d
“hm;a lrjk id.;h –ir foaYhg u
kÜU,d ®yqne| hkafka h' tys ¡ kÜU,d
uefrkakyq h' 17–irfhys ãj;a j is‡k
ms×i tys hkakg wægka lr.kak ish®
u –ÚiaiÜ lvqfjkÜ;a" id.;fhkÜ;a"
jix.;fhkÜ;a kiskafk` h' ud Tjqka
msg muqKÏjk œm;aØfhka Tjqkaf.ka
Ùisfjla .e<• bØú fkdjkafk` h'
18 öö öbYardfh,ajrekaf.a foœ jk ish®
n,eØ i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial( udf.a Woyi;a" fl`mh;a fcrei,f•
jeishka msg je.=reKÏ f,i" kÜU,d –irhg
me–× œg kÜU,d msg o udf.a fl`mh
je.sfrkÜ we;' wkÜkaf.a ms<sl=,g yd
iuƒp,hg o NSØhg yd idmhg o Ndck
jkakyq h' Ùis l,l f• ia:dkh kÜU,d
fkdoÙkakyq h'÷ ÷÷
 fcr–hd 42-44
19 fcr–hd ;j³rg;a l;d lr–ka
fufia lS h( ööcÏ°ys bØú j is‡k ckfhÚ
–irhg fkdhkake hs i–¹Kka jykafia
Tn yeug Ùhd we;' ud wo Tng wjjdo l<
nj fyd|g is;g .kak' 20Tf’ m%dKj,g
ydÚjk œ•hg Tn fkduó f.dia we;'
öwfma foœ iajd—ka jykafia j°rk ish,a, ta
ye‡hg wmg okajkak' wms th lrkafkuq÷hs
Tf’ foœ iajd—ka jykafiag lkak,›
Ùøug Tn ud hejqjyq h' 21th uu wo Tng
±kajQfh–' tfy;a" Tf’ foœ iajd—ka
jykafiaf.a y~g j;a" Wka jykafia ud ,jd
Tng Ùhd tjQ Ùisjlg j;a Tn lSlre
jqfKa ke;' 22bØka Tn l,la kjØkakg
hkak wdYd jk ia:dkfha ¡ Tn ieu
lvqfjkÜ;a" id.;fhkÜ;a" jix.;fhkÜ;a
kisk nj ieneœka u ±k .kake÷÷hs lSf› h'
fcr–hd –irhg f.khkq ,e”u
43 fikóf.a foœ iajd—ka jykafia
j°< ish® jpk Wka jykafiaf.a
fikóg Ùhk ms×i hjkÜ ,enQ fcr–hd" ta
ish® jpk uq½ fikóg m%ldY lr Úu
flf<a h' 2tl, fy`Idhdf.a mÜ;a wiúhd o
ldfÈhdf.a mÜ;a fcdydkdka o Wvó= jQ
wfkla ish® ukÜIHfh` o fcr–hdg l;d
fldg" ööTn fndre Ùhkafkys h' –irfhys
ãj;a jkakg tys fkdhkake hs Ùhk ms×i
wfma foœ iajd—ka jykafia wm fj; Tn
t›f› ke;' 3n“f,`Újreka wm urkakg
fy` n“f,`Úhg wm w,a,df.k hkakg
fy` Tjqkaf.a w;g wm mdjd fok ms×i
fkaúhdf.a mÜ;a ndrela wmg œreoaO j Tn
fmd<U jkafka h÷÷hs lS y' 4fufia ldfÈhdf.a
mÜ;a fcdydkdka o fiakdj, ish® w•m;Syq o
uq½ fikó o cÏ° foaYfhys kej;S is‡k
ms×i i–¹Kka jykafiaf.a y~g lSlre
fkd jQ y' 5tfy;a" ldfÈhdf.a mÜ;a
fcdydkdka iy fiakdj, w•m;Syq o
œcd;Ska w;rg mkakkÜ ,enQ kuq;a" cÏ°
foaYfhys isˆug ta ish® cd;Ska w;frka yeø
wd bØú j is‡ ish® cÏfo›jreka jk"
6
mÜreIfh` o ia;S%yq o orefj` o rdc
l=udúldfj` o /lj®kaf.a w•mØhd jQ
fknqir°ka œiska Idmdkaf.a mÜ;a jQ
wysld•f.a mÜ;a f.o,shd fj; kj;ajkÜ ,enQ
43'5-7 2 rdcd 25'26
967
ish® fokd o hk fudjqyq æjeisjr fcr–hd
o fkaúhdf.a mÜ;a ndrela o /f.k"
7i–¹Kka jykafiaf.a y~g lSlre fkd•
–ir foaYhg me–×hy' ;jo" T›yq
;dmkafyaia olajd .shy'
8 tl, ;dmkafyaiays ¡ i–¹Kka
jykafia fcr–hdg l;d fldg fufia j°<
fial( 9öökÜf˜ wØka f,dl= .,a /f.k
cÏfo›jreka n,d is‡h ¡ ;dmkafyaiy a s
mdrdfj`f.a ud,s.df› f°rÛfjys Øfnk
.fvd,a f›ældf› n°u ;=< iójd
;nkak' 10bkamiÜ Tjqkg a l;d fldg
bYardfh,ajrekaf.a ish® n,eØ foœ
iajd—ka jykafia fufia j°rk fiale hs
Tjqkga Ùhkak' ön,kak" uu –ÚiÜka hjd
udf.a fiajl" n“f,`Úfha rcÏ jk"
fknqloafkYÈ f.kajd" ud iójd ;enQ f• .,a
u; Tyqf.a isxydikh msyÛ s jkafk–' Tyq o
;udf.a rdclSh fiai; thg by<ska ;nkÜ
we;' 11Tyq wjq;a –ir foaYhg myr fokÜ
we;' jix.;hg Úhu jQ wh jix.;hg;a"
jy,alug Úhu jQ wh jy,alug;a"
lvqjg Úhu jQ wh lvqjg;a f.d³re jkÜ
we;' 12uu o –irfha foajd, .sÚn;a
lrkafk–' n“f,`Úfha rcÏ ,jd ta
foœjreka mÜ ½ ia i d±—ug fy` Tjq k a
meyerf.k hdug fy` i,iajkafk–'
tfŒfrl= ;udf.a weºf• weØ ÙÚ;=,, a ka
msi oud mœ;% lrkakdla fuka n“f,`Úfha
rc –ir foaYh mœ;% lr chdkaœ; j
t;eÚka msg;a j hkafka h' 13Tyq –ir
foaYfha Øfnk fn;a-fIfuIays l=½Kq “|oud"
–irfha foajd, .skfa kka ojd,kafka h'÷ ÷÷
–irfha cqfo›jrekag m×jqvh
44 –ir foaYfha –.af°,ays o ;dmkafyaiy
o fkdmays o mf;%`iays o jdih l<
ish® cÏfo›jreka i•nkaOfhka i–¹Kka
a s
jykafia fcr–hdg l;d l< fial'
2
ööbYardfh,ajrekaf.a ish® n,eØ foœ
iajd—ka jykafia fufia j°rk fial( ud
fcrei,ug;a" cÏ°ys ish® k.rj,g;a
me–fKjQ ish® œm;aØ kÜU,d ³Ûjyq h'
n,kak" wo tajd kgnqka • Øf’' Ùisfjla
tys fkdjiØ' 3tfia jQfha" Tjqka j;a" kÜU,d
j;a" kÜU,df.a mshjreka j;a fkdweoyQ
 fcr–hd 44
wka foœjrekag fiajh Ùøfuka yd iÜj| ³•
ms¡ug hdfuka" ud fl`m lrjk f,i kÜU,d
l< kÜU,df.a wOÈ–IaGl• Úid h' 4uu o"
wfy`" ud oaf›I lrk Th ms<sl=,a foh
fkdlrkake hs Ùhkakg æjeisjreka jk
udf.a ish® fiajlhka je< fkdle‹ kÜU,d
fj; tjqfj–' 5tfy;a" kÜU,d ijka ³kafka
j;a" is;g .;af;a j;a ke;' wka foœjrekag
mÝcd Ùøf• ³Iag ms<sfj; kÜU,d w;ayeúfha
ke;' 6ta Úid udf.a Woyi o fl`mh o cÏ°ys
k.r msg;a" fcrei,f• •æj,;a j.=rejd
uu tajd .sÚ ,Efj–' tajd keØkdiaØ •
Øfnk whÜre wo jqj o olakg ,ef’'
7 öötneœka bYardfh,ajrekaf.a ish®
n,eØ foœhka jykafia jk uu kÜU,df.ka
fufia m%Yak lr–( kÜU,df.ka Ùisfjl=
b;=re fkdjk f,i" kÜU,df.a mÜreIhka o
ia;k%S a o <orejka o Ùú orejka o cÏfo›jreka
w;frka is|±—ug ldrKh jk f• uy;a
kmÜr flf<a uka o@ 8kÜU,d mæx„ jk
ms×i me–× –ir foaYfha ¡" kÜU,df.a
ms<suj,g yd wka foœjrekag lrk mÝcd
lrKfldgf.k ud fl`m lrjkafka uka
o@ f• fya;=fjka ish,a,ka œiska kÜU,d
w;ayúkÜ ,en" –ys msg yeu cd;Ska bæúfhys
kÜU,d Úka°jg;a" idmhg;a f.d³re jkakyq
h' 9cÏ° foaYfhys;"a fcrei,f• •æj,;a lrk
,o kÜU,df.a mshjrekaf.a ³Iagl• o cÏ°ys
rcjrekaf.a ³Iagl• o Tjqkfa .a NdÈhdjkaf.a
³Iagl• o kÜU,df.a u ³Iagl• o kÜU,df.a
NdÈhdjkaf.a ³Iagl• o kÜU,dg wu;l •
Øf’ o@ 10kÜU,d wo oji olajd u hg;a
jqfKa j;a" .re“h mEf› j;a" ud kÜU,d iy
kÜU,df.a mshjreka bæúfhys ;nk ,o udf.a
wKmK;a o Úfh`. o m%ldrhg yeiÜrefKa
j;a ke;'
11 öötneœka bYardfh,ajrekaf.a ish®
n,eØ foœ iajd—ka jykafia jk uu fufia
Ùh–' cÏ° foaYh œkdY jk f,i œm;a
me–K•ug uu ;SrKh lr.Ø–' 12–ir
foaYfhys mæx„ jk ms×i tys me–× cÏ°ys
bØú j is‡k fikó ish,a,ka u /f.k uu
œkdY lrkafk–' T›yq ish,af,` u
–ir foaYfha ¡ lvqfjka o id.;fhka o
œkdY • hkafk` há f,dl= l=vd ish,af,` u
lvqfjka o id.;fhka o uefrkafk` h'
T›yq ish,a,ka bæúfhys ms<l s ,
= la o idmhla
968
13
o NSØhla o iuƒp,hla o jkafk` h' uu
fcrei,ug o~qj• l< múæ –ir foaYfhys
jdih lrkakkag;a lvqfjka o id.;fhka
o jix.;fhka o o~qj• lrkafk–' 14–ir
foaYfhys mæx„ jk ms×i me–× cÏ°ys bØú
jQ fikóf.ka Ùisfjla .e<fjkafka j;a"
bØújkafka j;a ke;' fl;r• wdYd fj;;a"
Ùisfjl=g wdmiÜ cÏ° foaYhg me–fKkakg
yeÙ jkafka ke;' m,d hk iuyreka yer
wka Ùisfjla yeø fkdtkafk` h'÷÷
15 tœg ;ukaf.a NdÈhdjka wka
foœjrekag iÜj| ³• TmamÜ lrk nj o;a
ish® mÜreIfh` o uyd ckldhla j <ó is‡
ish® ia;y %S q o –ir foaYfha mf;%`iays œiÝ uq½
fikó o fcr–hdg fufia lS y( 16ööTn
i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka wmg lS
jpkh .ek wms Tng lka fkdfokafkuq'
17
wm .;a ;SrKh f,i u" wm o wfma
mshjreka o wfma rcjreka o wfma w•m;Ska o
cÏ° k.rj,;a" fcrei,f• •æj,;a l<dla
fuka" wms öwyia /âk÷ k• foaj;dœhg iÜj|
³• TmamÜ fldg" wEg mdkSh mÝcdjka mÜo
lrkafkuq' ukao" ta ld,fha wms wdydr nyq,
j ,nd.;af;uq' Ùis œm;la keØ j iemfia
is‡fhuq' 18tfy;a" wm wyia /âk k•
foaj;dœhg iÜj| ³• TmamÜ lsøu;a" wEg
mdkSh mÝcd je.sr•u;a w;ayeúh æk isg
iEu foa u wmg ysó •" wms lvqfjka o
id.;fhka o keØ jqfKuq'÷÷
19 ia;j %S re ;j³rg;a l;d lr–ka" ööwm
wyia /âk k• foaj;dœhf.a iajrEmh wkÜj
rileœ,s id° wEg mÝcd lr" iÜj| ³• TmamÜ
lr" mdkSh mÝcd je.sfrjQ œg" tfia Ùøug
wfma mÜreIhkaf.a wkÜu;h wmg fkd,e“×
±÷÷hs m%Yak l<y'
20 tœg fcr–hd uq½ fikó jk
mÜreIhkag;a" ia;k %S g
a ;a tk•" Tyqg ta W;a;r
³ka uq½ ck;djg l;d fldg" 21ööTn o Tf’
mshjreka o Tf’ rcjreka o Tf’ w•m;Ska
o foaYfhys fikó o cÏ°ys k.rj,;a"
fcrei,f• •æj,;a l< iÜj| ³• mÝcd
i–¹Kka jykafia wu;l l< fiala o@
22
tfia Tf’ ³Iagl• o Tn l< ms<l s ,
= a Ù%hd
o i–¹Kka jykafiag ;j;a bjikakg
fkdyeÙ œh' tneœka Tf’ foaYh wo Øfnk
ye‡hg jeisfhl= keØ j" md½ •" idm
,oaola j Øf’á 23Tn i–¹Kka jykafiaf.a
 fcr–hd 44-46
y~g lSlre fkd•" Wka jykafiaf.a
wKmK;a o Úfh`. o YslaId mo o wkÜj
fkdyeisr" iÜj| ³• mÜo l< Úid;a"
i–¹Kka jykafiag œreoaO j m› l<
Úid;a wo oÙkakg ,efnk f• uq½ œm;aØh
Tng me–K Øf’ he÷÷hs lSf› h'
24 ;jo" fcr–hd uq½ fikóg;a" ish®
ia;S%kag;a l;d fldg" öö–ir foaYfha is‡k
cÏ°jreÚ" i–¹Kka jykafiaf.a jpk wikak'
25bYardfh,ajrekaf.a ish® n,eØ foœ
iajd—ka jykafia fufia j°rk fiale÷÷hs lS
h' öö öwyia /âk k• foaj;dœhg wm ndr
ydr jQ m%ldr iÜj| ³• TmamÜ fldg wEg
mdkSh mÝcd wms mÜo lruq÷hs Ùh–ka kÜU,d o
kÜU,df.a NdÈhdfj` o fmdfrdka³ jQ f,i
tajd bIag l<y' fyd|hs" tajd ia:§r lr
bIag lrkak' 26tneœka –ir foaYfhys jik
ish® cq°jreÚ" iajd—ka jk ud udf.a
mrdl%uj;a kdufhka –ir foaYfha jik
ish® cÏfo›jrekag Ùhk foag ijka fokak'
–kamiÜ" Ùis l,l kÜU,df.ka Ùisfjl=g
öuu ãjudk ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafiaf.a kdufhka æjqr–÷ hk æjqre•
mdGh Ùhd æœøug uu bv fkdfokafk–'
27
kÜU,dg iem; fkdj" œm; me–fKk
f,i uu j.n,d.kafk–' –ir foaYfhys
is‡k ish® u cÏfo›jre ke;a;g u keØ jk
;=re lvqfjka o id.;fhka o œkdY •
hkafk` h' 28tfy;a" kÜU,df.ka iaj,am
fofkla urKfhka .e<•" –irfhka yeø
wdmiÜ cÏ°jg me–fKØ' tœg cÏ°fjka –ir
foaYhg me–× fikóf.ka bØú j is‡k
wh" ia:r§ jQfha Tjqka lS foa o ud lS foa o Ùhd
±k.kÜ we;' 29kÜU,df.a œm; m%ldY l<
udf.a jpkh ieneœka u ia:êr jk nj
kÜU,d ±k.kak ms×i f• ia:dkfha ¡ ud
kÜU,dg o~qj• lrk njg ,l=K fuh f›'
iajd—ka jk uu kÜU,dg Ùh–' 30ud œiska
cÏ°ys rcÏ jQ fYfoÙhd Tyqf.a m%dKh ydÚ
lrkakg fijQ Tyqf.a i;=rd jQ n“f,`Úfha
rc jQ fknqloafkYÈ w;g mdjd ³ka f,i"
–irfha rc jQ mdrdfj`-fydmard;a Tyqf.a
i;=rka w;g o Tyqf.a m%dKh ydÚ lrkakg
fidhkakka w;g o mdjd fokafk–' fufia
mjikafka iajd—ka jk uu h'÷÷
44'30 2 rdcd 25'1-7 45'1 2 rdcd 24'1á 2 jxYd 36'5-7á °Ú 1'1-2
46'2-26 fhid 19'1-25á tiÙ 29'1--32'32
969
ndrelag foœhka jykafiaf.a
fmdfrdka³j
45 fcdIshdf.a mq;a cq°y s rc jQ fcfy`-
hdÙ•f.a i;r jk wjqreoafoa ¡
fkaúhdf.a mÜ;a ndrela æjeisjr fcr–hdf.a
uqLfhka wid f• jpk fmd;l ,shÜf› h'
2fcr–hd ndrela wu;d" ööbYardfh,ajrekaf.a"
foœ iajd—ka jykafia fufia j°< fiale÷÷hs
lS h' 3öö öwfy` ug jk œm;l uy;·
i–¹Kka jykafia udf.a f›okdjg fY`lh
tl;= l< fial' uu udf.a iÜiÜ•,Efuka
fjfyi j is‡–' iykhla ug ,e” ke;e÷hs
kÜU lSfhys h'÷÷
4 i–¹Kka jykafia fcr–hdg l;d
fldg" ööndrelag fufia Ùhkake÷÷hs j°<
fial' öön,kak" uu f.dvkeó=jd jQ foh
lvdou–' uu isfgjQ foh W³rdou–' uq½
foaYhg u fufia jkafka h' 5kÜU kÜf˜ u
jdish ;ld f,dl= foaj,a fidhkafkys o@
tfia fkdfidhkak' ukao" il, ukÜIH
jÈ.hd msg uu œm;aØh muqKÏjkafk–'
tfy;a" kÜU muKla hk hk ;ek mK
/l.kafkys h' fufia mjikafka iajd—ka
jk uu h'÷÷
–irfha mrdch
46
2
cd;Ska i•nkaOfhka i–¹Kka
jykafia fcr–hdg l;d l< fial'
–ir foaYh .ek Wka jykafia j°< foa fuh
hs' fcdIshdf.a mÜ;a cÏ°ys rcÏ jQ fcfy`hdÙ•f.a
i;r jk wjqreoafoa ¡ hqm%ˆia .x.dj <ó
lÈfl–Iays is‡hd jQ n“f,`Úfha rcÏ jQ
fknqloafkYÈ œiska myr fok ,o –irfha
rc jQ mdrdfj`-fkfl`f.a fiakdj .ek
fufia j°< fial(
3
ööl=vd m,sy iy uyd m,sy
iÝ°k• lrf.k igkg hkaká
4
r:j, wiÜka ne|.kaká
wirefjÚ"
hÜo ysia jeiÜ• oudf.k
fm< .eiS is‡kaká
fy,a, ØhÜKÏ lr.kaká
hÜo ie†g ye|.kak'
5
Tjqka le<š wdmiÜ yefrkÜ we;'
tnkaola ug oÙkakg
 fcr–hd 46 970
,enqfKa uka o@ iajd—ka jk i› n,eØ foœºka fj;
Tjqkaf.a n,jka;fh` mer¡ l< hd.hÙ'
11
wdmiÜ fkdn,d" t•nd" –ir jeisfhÚ"
yæisfha m,d .sfh` h' .s,shoag f.dia"
i;r æ.ska u NSØh we;' .=.=,a k• T!IOh ,nd.kak'
i–¹fK` kÜU fndfy` fnfy;a
fufia j°rk fial' mdœƒ„ Ùøu ÚIaM, h'
6
YS>% f,i ³jkakkag kÜUg iÜjhla ke;'
12
f’ø hkak neú há œcd;Ska kÜUg m;a Úka°j .ek
fyajdhkag .e<• hkak neú há wid Øf’'
T›yq W;=re æYdf› Tf’ lE.eiSfuka
hÜm%ˆia .x.dj <ó ¡ fmdf<dj msø Øf’'
meÙ<S jeÛfK` h' ukao"
7
khs,a .x.dj fuka o fin½ tÙfkld iuó .eˆ
/< .ik .x.dj,a fuka o fofok u
keóS tk fudyq ljq o@ tlg weo jefgkafk` h'
8
fudyq jkdys fknqloafkYÈf.a me–Óu
khs,a .ó fuka .,k"
13 –ir foaYhg myr ¡ug n“f,`Úfha
tys c,Odrdjka fuka /< .ik
rcÏ jQ fknqloafkYÈf.a me–Óu .ek
–irh h'
i–¹Kka jykafia æjeisjrhdg fufia j°<
öuu keósg f.dia fial(
foaYh hg lr 14
öö–irfhys wdrx„ lr–ka o
tys k.rj,g o jeishkag o –.af°,ays m%ldY lr–ka o
myr fo–÷hs fkdmays yd ;dmkafyaiays
–irh Ùhkafka h' m%isoaO lr–ka o
9
wYajfhÚ" keós‡kaká fufia Ùhkak"
r:fhÚ" f›.fhka ³jkaká ökÜU,d wdrlaId jk ms×i
fyajdfhÚ" iÝ°k• jkaká
bæúhg hkak' ukao"
m,sy yqre mÜre³ kÜU,dg weØ ish® foa
tØfh`mshjreÚ" m܆jreÚ" hÜoaOfhka œkdY • hkafka h'÷
³kÜ ;e;a ljk ®oajreÚ" 15
kÜU,df.a
bæúhg tkak'÷÷ n,i•mkak .j foœhd
10
ta oji jkdys m,d .sfha h'
iajd—ka jk Tyqg ia:§r j isˆug
i› n,eØ foœºkaf.a oji h' fkdyeÙ • o@
t;=ukaf.a i;=rkag i–¹fK`
o~qj• ¡f• oji h'
t;=ukaf.a lvqj Tyqg myr ³ka fial'
16
Tjqka kid jkid kÜU,df.a fyajdfh`
iEySug me–fKkafka há meÙ<S jefgkafk` h'
Tjqkaf.a f,aj,ska T›yq
u;a jkafka h' tÙfkld wu;d
ukao" th jkdys ökeós‡kak"
W;=re foaYfha hÜm%ˆia .x.dj <ó wfma i;=rkaf.a lvqfjka –¡"
46'13 fcr 43'10-13
 fcr–hd 46-47 971
wfma foaYfha Tjqkaf.a fyajdhkaf.a ixLHdj
wfma fikó fj; m<óe‡hkag jeŠ há
huq÷hs Ùhkafk` h' fikó .Kka fkdl< yeÙ h'
24
17
–irfha rcÏ jk mdrdfj` o" –ir jeiafi` ,Ðcdjg
öwjia:dj meyer yeúh m;a lrk ,oafo` h'
f>`Ilhd h÷hs k• lrkak' T›yq W;=re foaYfha fikóg
18
i› n,eØ i–¹fK` hehs k• ork hg;a jkafk` h'
rc;=udfK` fufia mjikafka
iajd—ka jk uu h'÷÷
æjqrd fufia mjikakdy(
25 ish® n,eØ iajd—ka jk bYardfh,a-
ãjudk foœ¹ uu fj–á jrekaf.a foœhka jykafia fufia j°rk
kÜU,dg myr fok fialá ööfukak" uu ;S’iays foœhd jk
;eke;a;df.a YlaØh wdfudkag;a" mdrdfj`g;a" –irhg;a" tys
lº w;fÈ ;dfn`È lkao fuka o foœjrekag;a" tys rcjrekag;a" mdrdfj`
uqyqo <ó Øfnk flfÈ œYajdih ;nkakkag;a o~qj•
lÈfu,a lkao fuka o jkafka h' lr–ka" 26Tjqkaf.a m%dK ydÚ lrkakg
19
wfy` –ir foaY jeisfhÚ" fidhkakka w;g;a" n“f,`Úfha fknqloa-
jy,alug hdug fkYÈ w;g;a" Tyqf.a fiajlhka w;g;a
nvq NdKav iÝ°k• lr.kak' Tjqka mdjd fokafk–' tfy;a" bkamiÜ fmr
ukao" fu•msia k.rh ld,fha fuka ckhd –irfhys ãj;a jkÜ
ckySk" md½" we;' fufia mjikafka iajd—ka jk uu h'÷÷
kgnqka f.dvla jkafka h'
20
–irh jQl,S" i–º
i–ºkka ish fikó uq°.ekSu
W;=re foaYfhka me–× 27 ööudf.a fiajl cdfld’f.ka mej;
wegueiaika frdla jk tk ckfhÚ" “h fkdjkaká bYardfh,a
fY`Nudk jeisfhÚ" fkdle<fUkak' ukao" kÜU,d
t< kE•“hl jeÚ h' jy,a • is‡k ta ³r neyer foaYfhka uu
21
–irfha is‡k l=,S fyajdfh` kÜU,d iy kÜU,df.a mrmÜr uqokafk–'
;r lrk ,o jiaika jeÚ h' kÜU,d fmr<d wjq;a" iÜ/Ù j iÜj fia ãj;a
jkakyq h' Ùisfjl=f.ka kÜU,dg “hla
Tjqkaf.a œm;aØ oji" weØ jkafka ke;' 28udf.a fiajl ckfhÚ"
Tjqkaf.a œÚYaphfha oji" ud kÜU,d iuó is‡k neœka “h fkdjkak'
tk•" uu kÜU,d h• cd;Ska w;rg œiÜrejd
Tjqkag o~qj• Ùøf• oji yeúfh• o" ta cd;Ska ;Ska³jg u keØ lrk
Tjqka fj; <ód jQ Úid kuq;a" kÜU,d œkdY fkdlr–' tfy;a"
Tjqkag fl<ska isˆug fkdyeÙ j" kqU,d o~qj–ka Úoyia fkdlr–' hÜ;=
T›yq muKg kÜU,dg o~qj• lrkafk–' fufia
miÜ nei yeø mjikafka iajd—ka jk uu h'÷÷
tla j m,d .sfh` h'
22
fmdfr` w;g .;a ms,siaØjrekaf.a œkdYh
.ia fy<kakka fuka
i;=re fiakd tk neœka"
–irh iÈmhl= fuka
47 mdrdfj` rcÏ .did k.rhg myr
fokakg fmr ms,siaØjreka .ek
æjeisjr fcr–hdg l;d lr i–¹Kka
iÝ" iÝ" .d–ka m,d hkafka h' jykafia fufia j°< fial(
23
we;=½ • .uka Ùøug 2 öön,kak" j;=r W;=frka .,d wjq;a"
³Ialr jQ le<E W;=rd hk .óla •" foaYh iy tys weØ iEu
T›yq lmd oukafk` h' fohla o k.rh iy tys jeishka o WŠka
46'27-28 fcr 30'10-11 47'1-7 fhid 14'29-31á tiÙ 25'15-17á fc`fj 3'4-8á wdfud 1'6-8á
fYm 2'4-7á filú 9'5-7
 fcr–hd 47-48
.,d hkafka h' ukÜIHfh` o lE.ikafk` h'
foaYfha ish® jeisfh` lEfudr.ikafk` h'
3 ööwYajhkaf.a l=r .eˆf• Y’oh;a"
r:j, ig ig hk Y’oh;a" fr`oj,
.s.=re• Y’oh;a Tjqkag wefikafka h'
;ukaf.a w;a ³n, • weØ neœka mshjre
;ukaf.a orejka foi wdmiÜ yeø fkd-
n,kafk` h'
4 ööta bØú jQ ish® wdOdrlrejka ;SÈ
iy iSf°ka flfrka jkid,Su ms×i" ish®
ms,siaØjreka kdiaØ Ùøug me–fKk oji
Úid h' ukao" iajd—ka jk ud lS%;a uqyq³nv
foaYfhys bØú j is‡k ms,siaØjreka kdiaØ
lrk Úid h'
5 öö.didys ckhd msg uyd mSvkhla
me–K we;' wIaflf,`kays fikó œm;g
m;a • is‡Ø' ms,siaØfha bØú fikó ;j
fldmuK l,a ;ukaf.a Yør lmd
fldgd.kafk` o@
6 ööt•nd i–¹Kka jykafiaf.a lvqj·
kÜU Úfid,auka jkafka lj° o@ ökqf˜
fldmÜjg we;=½ • kej;S Úi, j is‡kak÷
Ùhd kÜU,d Ùhkakyq h'
7 ööiajd—ka jk ud thg ldÈhhla Ndr
lr Øfnk Úid th Úi, j is‡kafka
flfia o@ wIaflf,`kag;a" uqyq³nv fjfik
fikóg;a myr fok f,i ud thg wK lr
we;'÷÷
fu`j’jrekaf.a œkdYh
48 bYardfh,ajrekaf.a ish® n,eØ
foœ iajd—ka jykafia fu`j’ .ek
j°< foa fufia h( ööwfy`" fkfn` jeishkag
jk œm;l uy;· ukao" th md½ • we;'
Ùúhd;hs• ,Ðcdjg m;a • we;' i;=rd th
w,a,df.k we;' tys n,fldÛ Úkaæ; f,i
“|oud we;' –ia.d’ ,Ðcdjg;a" le<šug;a
me–×fha h' 2fu`j’ys lSÈØh my • f.dia
we;' öwms fu`j’ cdØh ke;a;g u œkdY
lruq÷hs Ùh–ka fyIafndkays ¡ i;=fr`
l=uka;%K lrØ' uoaf•ka k.rh Úy~
jkafka h' i;=re fiakd Bg myr
fokafk` h' 3kdiaØh;a" uyd œkdYh;a
Úid lEfudr.eiSf• y~la fydfrd;hs•
flfrka Úlafukafka h'
48'1-47 fhid 15'1--16'14á 25'10-12á tiÙ 25'8-11á wdfud 2'1-3á fYm 2'8-11
972
4 ööfudaj’ œkdY lrkÜ ,e” h' tys l=vd
orejkaf.a fnúyka ¡u fi`hdÈ olajd wefia'
5 öö®ys;ag hk Wvy mdfÈ ye~q• msg
ye~q• kóskafka h' tfia h" fydfrd;hs•g
nei hk mdfÈ œkdYfha ³la•; wf|`kdj
wefikafka h'
6 öö öyÚl" mK f’rd.kak ms×i
ldka;drfha j,a nQrejka fuka ³jkake÷hs
T›yq ÙhØ'
7 ööt•nd fu`j’· kÜU kÜf˜ n,fldÛ
yd i•m; flfrys kÜf˜ œYajdih ;enQ
neœka kÜU;a f.khkÜ ,nkafkys h' flfudIa
foœhd o Tyqf.a mÝclfh` o w•m;Syq o tlg
jy,alug f.khkÜ ,nkafk` h'
8 ööish® k.rj,g œkdYlhd me–-
fKkafka h' Ùis u k.rhla fkd.e<fjkafka
h' iajd—ka jk ud lS f,i –‡hdj; o
;eÚ;,dj o keØkdiaØ jkafka h'
9 ööfu`j’g fidfydkla ilia lrkak'
th œ.iska œkdY jkafka h' tys k.r
md½jg hkafka h' Ùisfjla tys jdih
fkdlrØ'÷÷
10 i–¹Kka jykafiaf.a ldÈhhka uq½
ffOÈhh fhd° fkdlrkakkag idm f› jd·
lvqfjka .id fkdurkakdg;a idm f› jd·
fu`j’ k.r œkdY lrkq ,e”u
11 i–¹Kka jykafia fufia j°< fial(
ööfu`j’ cdØh uq,a ld,fha isg iÜrlaIs; j
mejØ×' Ùis l,l ta cdØh jy,alug
f.khkÜ fkd,e” h' fu`j’ jkdys"
Ndckfhka Ndckhg j;a fkdlrkÜ ,enQ"
hgg uKaŠ nisk f;la Ndckhl ÚYap, j
weØ –æhÜi jeÚ h' tys ri wvq fkd• ta ;=<
u mejef;a' tys iÜj| fjkia • ke;'
12 öötneœka fu`j’ cdØh –æhÜi fuka
j;a lr" y<douk ms×i fikóla tjk
ld,h me–fKkafka h' T›yq –æhÜi
nºka ysia fldg tajd lefn,s fldg
oukafk` h' 13bYardfh,a jxYh ;uka
œYajdi l< fnf;,a k• foœhd Úid
,Ðcdjg m;a jQjd fia fu`j’ ckhd ;uka
œYajdi l< flfudIa foœhd Úid ,Ðcdjg
m;a fjØ'
 fcr–hd 48 973
14 ööfu`j’ ckfhÚ" kÜU,d ö•rfh` h÷hs 28
wfy` fu`j’ jeisfhÚ·
o öhÜoaOfhys olaI fyajdfh` h÷hs o ;uka k.r w;ayer
.ek u mÜridr• f°vkafka uka o@ mÈj;j, jdih lrkak'
15 ööfu`j’ iy tys k.rj, œkdYlhd .=yd œjr meØj,
me–fKhs' tys læu ;reKfh` uere• lEug leo,s idok
nei .sfh` h' fufia mjikafka ish® n,eØ mfrœhd fuka jkak'
i–¹Kka jykafia k• rc ;=udKka jk 29
fu`j’ b;d wyxldø h'
uu h' tys jeishkaf.a Wvó=lu;a"
16 ööfu`j’ rf† œkdYh <ó h' tys wdv•nrh;a" W°rlu;a"
œm;aØh œ.i me–fKkafka h' wyxldrh;a .ek
17 ööfu`j’ jg lr is‡k ish,af,Ú" ud wid we;'
tys kduh okak ish,af,Ú" ta rg .ek 30
Tjqkaf.a wNsudkh .ek
œ,dm Ùhkak' öwfy`· n,j;a chfldka;h" i–ºka jk uu
w,xldr ierh‡h levqKÏ ye‡ h÷hs Ùhkak' wid we;af;–'
18 ööwfy`á ¡fndkays jeisfhÚ· kÜU,df.a Tjqkaf.a mdr†Ûj;a"
f;aciska nei wjq;a “u ´œ,af,ys ys| .kak' Tjqkaf.a Ù%hdj,sh;a ÚIaM, h'
ukao" fu`j’ œkdY l< i;=rd kÜU,dg 31
tneœka fu`j’ .ek
œreoaO j me–K kÜU,df.a n,fldÛ œkdY uq½ fu`j’ .ek je,fmkafk–'
lrkÜ we;' lSÈ-fyfriays –ÚiÜka .ek
19 ööwfy`" wfrdafhÈys jeisfhÚ· uó je,fmkafk–'
/l n,d isg" l=ula is³ jqKd ± hs .e<• 32
cdfiÈys fikó .ek
m,d hk ia;S% mÜreIhkaf.ka wikak' je,fmkjdg jvd
20 ööTjqka ms<s;=re fo–ka" öfu`j’ “| –æ je,la jeÚ is’udys
fy<kÜ ,enQ neœka th ,Ðcdjg m;a • we;á fikó .ek je,fmkafk–'
ta .ek y~d je,fmkak' fu`j’ œkdY tys w;= u< uqyqfoka tmsg œys¡
lrkÜ ,e” hhs wÈfKdka .x bjqre æf.a
cdfiÈ olajd meØr f.dia we;'
m%ldY lrkake÷hs ÙhkÜ we;'
tfy;a"
21 öö;eÚ;,df› msys‡" fydf,dka o
±ka tys .S%Iau ld,fha
cyYd o fumdh;a o 22¡fndka o fkfn` o
m, yd uq¿sl j® msg
fn;a-æ’,d;hs• o 23Ùúhd;hs• o fn;a-.duq,a
œkdYh me–K we;'
o fn;a-fufh`ka o 24flúfh`;a o fndYard o 33
fu`j’ foaYfha ire fl;aj,ska
hk k.r msg;a" <ómd; yd wE; weØ
mS%Ø ikaf;`Ih my • f.dia we;'
fu`j’ foaYfha ish® u k.r msg;a œÚYaph
–æ –úlk hka;%j, –æhÜi
me–K Øf’' 25fu`j’ys f;o n,h “| oud
is£ hkakg uu ie,eia•–'
we;á tys mrdl%uh œkdY lr we;' fufia
mjikafka iajd—ka jk uu h'÷÷ –æ m, –úld"
–æhÜi idokakka kók f>`Idj
fu`j’ Úka°jg m;a•u mS%Ø kdohla fkdf›'
26 i–¹Kka jykafia fufia j°< fial( 34 ööfyIafndkays yd tf,hdf,ays fikó
ööiajd—ka jk ug œreoaO j fu`j’ ;uka fudr.iØ' Tjqkaf.a fudry~ cyYa olajd
Wiia f,i is;+ Úid" Tyq fjúu;a jQ wefiaá fY`jÈys ckhdg th wefia'
–Úfil= fuka f› jd· Tyq ish jukfhys fydfrdkdhs• yd t.a,;a-fI,SIh s o olajd;a
fmrf<–ka iroug ,la f› jd· 27fu`j’" wefia' Ú•ú•ys c,h mjd ys£ f.dia we;'
35fu`j’ys .súl=½ foajd,hkays mÝcd lrkakd
kÜUg bYardfh,a iroula jqKd fkdf› o@
bYardfh,a fidreka w;fÈ i•n • o@ kÜU o ;udf.a foœjrekag iÜj| ³• TmamÜ
bYardfh,a .ek l;d lrk iEu œg u lrkakd o uu keØ lrkafk–' fufia
wjÇfjka ysi jekÜfjys h' mjikafka iajd—ka jk uu h'
 fcr–hd 48-49
36 ööta Úid udf.a is; fu`j’ .ek o
lSÈ-fyfria .ek o k<djla fuka ³la y~
kóhs' ukao" Tjqka Wmojd.;a i•m;a keØ
• f.dia we;' 37ish® fokd u ysia uqvq
lrf.k /jq,a lmd oud we;' Tjqka ish w;a
lmdfldgdf.k bó‡j, f.`× fræ ne|f.k
we;' 38fu`j’ys ish® mshis Wv o tys ish®
p;=rY%j, o wefikafka je,mSu muKÙ'
ukao" Ùisfjl=g jqjukd keØ Ndckhla
fmdŠ lrkakdla fuka ud fu`j’ fmdŠ
lroud we;' fufia mjikafka iajd—ka
jk uu h' 39n,kak" fu`j’ iÜKÏ œiÜKÏ •
Øfnk ye‡· wfy`· tys fikó je,fmk
ye‡· fu`j’ ,Ðcdfjka msÛmd is‡k ye‡·
fufia fu`j’ th jglr is‡ ish,a,kag
iroug yd NSØhg lreKla • we;'÷÷
fu`j’g .e<•ula keØ •u
40 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial( ööh• cdØhla rdcd,sfhl= fuka
f›.fhka b.s,S wjq;a fu`j’g œreoaO j
mshdm;a œys³jkÜ we;e hs iajd—ka jk uu
lSfj–' 41k.r i;=rdg wiÜ jkÜ we;á
n,fldÛ w,a,d .kÜ ,ef’á fu`j’ys
fyajdhkaf.a is; m%ij f›okdj œ¢k
iaØ%hlf.a is; fuka jkafka h' 42fu`j’
;uka Wiia f,i ie,l+ neœka" –kamiÜ
cdØhla j fkdis‡k f,i œkdY lrkÜ
,nkafka h' 43wfy`" fu`j’ jeisfhÚ·
NSØh;a" fndre j<;a" u,m;;a kÜU,d bæúfha
we;' fufia mjikafka iajd—ka jk uu h'
44
NSØh flfrka m,d hkakd fndre jf<a
jef†á fndre jf<ka f.dv jkakd u,m;g
wiÜ f›' ukao" fu`j’g o~qj• fok wjqreoao
;=< f• ish® œm;a Tjqkag muqKÏjkÜ we;'
fufia mjikafka iajd—ka jk uu h' 45m,d
.sh wh wdrlaIdj fidhd fyIafndkays k;r
• ³n, j is‡Ø' ukao" fyIafndka isg
.skk a la keóS we;' isfydka ud,s.dfjka .sÚ
o®jla msg • we;' thska fu`j’ rf† yd
f>`Idldø mÜ;%hkaf.a m<df;a foaY iSud
ojd,kÜ we;' 46wfy`" fu`j’· kÜUg jk jykafia fufia j°rk fial(
œm;l uy;· flfudIays fikó œkdY •
we;' kÜf˜ ore±úfh` jy,alug f.khkÜ
47
,enQ y' tfy;a" u;= ojiaj, ¡ uu fu`j’g
iuDoa•h h<s weØ lrkafk–' fufia
mjikafka iajd—ka jk uu h' fu`j’ .ek
œÚYaph fuh f›'÷÷
49'1-6 tiÙ 21'28-32á 25'1-7á wdfud 1'13-15á fYm 2'8-11 49'7-22 fhid 34'5-17á 63'1-6á
tiÙ 25'12-14á 35'1-15á wdfud 1'11-12á Tnæ 1-14á u,dÙ 1'2-5
974
w•fudka ms<sn| œÚYaph
49 w•fudkajreka .ek i–¹Kka
jykafia fufia j°< fial( ööbYardfh,a
foaYfha jeisfh` keoa o@ thg Wreulaldrfh`
keoa o@ we;ak•" u,ald• foœhdg kuialdr
lr–ka fikó .doa rg ys– lrf.k
k.rj, jdih lrkafka uka o@ 2fufia •
Øfnk neœka" r’nd k.rfha fjfik
fikóg hÜoaO f>`Idj wefik ld,hla
me–fKkafka h' w•fudkajreka is‡k ta
k.rh kgnqka f.dvla jkafka h' Bg whsØ
.• o .skafkka ojd,kÜ ,nkafka h' tœg
ish foaYfhka mkakdouk ,o bYardfh,a
ck;dj ish foaYh ys– ;uka mekakÜjka
Tjqkaf.a foaYfhka mkakdouØ' fufia
mjikafka iajd—ka jk uu h' 3wfy`"
fyIafndka jeisfhÚ· lEfudr.ikaká ukao"
ydhs kgnqka f.dvla œh' t•nd" r’nd
jÚ;dfjÚ· lE.i–ka" f.`× fræ ye|f.k"
œ,dm Ùh–ka jegfldÛ w;fÈ Tnfudn
³jkak' ukao" u,ald• foœhd o Tyqf.a
mÝclfh` o w•m;Syq o tla j jy,alug
hkafk` h' 4wœYajdiS ckfhÚ" kÜU,d
idrj;a –‡hdj;a .ek mdr†Û lr.kafka
l=ug o@ wmg œreoaO j me–fKkafk` ljqre
± hs Ùh–ka" kÜU,df.a jia;= flfrys kÜU,d
œYajdih ;nkakyq h' 5kÜU,d jglr is‡k
ish,a,kaf.ka kÜU,d msg NSØhla uu
muqKÏjkafk–' kÜU,d tÙfkld mkakkÜ
,nkakyq h' m,d hk wh ms<s.ekSug o
Ùisfjla fkdjkafk` h' fufia mjikafka
ish® n,eØ iajd—ka jk uu h'
6 öötfy;a" miÜ j w•fudkajrekaf.a
jy,alu uu mylrkafk–' fufia mjikafka
iajd—ka jk uu h'÷÷
taf°• ms<sn| œÚYaph
7 taf°• .ek ish® n,e;s i–¹Kka
öötaf°•ys keKkÜjK ;j;a keoa o@
±kÜ ueØl• ¡f• YlaØh
keKj;=kag ;j;a keoa o@
m%Çj
Tjqkaf.ka my j f.dia weoa o@
 fcr–hd 49
8 16
fo°ka jeisfhÚ" ³jkaká
yeø ³r neyerg u f.dia
jdih lrkak'
ukao" ud œiska tai›f.a mrmÜrg
o~qj• lrkÜ ,nk ld,h
me–K Øfnk neœka
uu Tjqka œkdY lrou–'
9 17 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
–æ m, fk<kakka
–æ m, fk<kakg wd œg
Tjqkaf.ka yef<k bØú –æ m,
weys|.kakg bv yeúfha keoa o@
rdØ%fha fidreka wdfjd;a
T›yq weØ muKg jvd
fidrl• lrkafk` o@
10
tfy;a" uu
Ùis;a bØú fkdfldg"
tai›f.a mrmÜr jkikafk–'
Tjqkag ;j;a
ieófjkakg neú jk f,i
Tjqka ieó• is‡k ;eka
t<sor› lrkafk–'
taf°•ys ckhd o
Tjqkaf.a Ç;Syq o wi,ajdiSyq o
œkdY lrk ,oy'
Ùisfjla bØú jkafka ke;'
11
kÜU,df.a wkd: orejka
ud iuó ;nd hkak"
uu Tjqka /ln,d.kafk–'
kÜU,df.a jekaoUqfj` o
ud flfrys œYajdi lr;a jd'÷÷
12 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial( ööo~qju kueØ l=i,dfkka mdkh
Ùøug kÜiܳiÜ wh mjd mdkh lf<` k•"
kÜU,d o~qj• fkd,nkakyq o@ ke;' kÜU,d
th mdkh l< hÜ;= u h' 13fndYard k.rh
NSØhg o iroug o md½jg o idmhg o ,la
jk nj uu æjqrd Ùh–' tys wi, k.r
ioyg u md½ • hkÜ we;' fufia mjikafka
iajd—ka jk uu h'÷÷
14 fcr–hd ms<s;=re fo–ka fufia
lSf› h( öötaf°•g œreoaO j myr fok ms×i
fiakdjla iÝ°k• lr.kake hs Ùhk ms×i
œcd;Ska w;rg ;dkdmØfhla hjk ,oafoa h
hk wdrx„h i–¹Kka jykafiaf.ka uu
,æ–' 15kÜU,d œcd;Ska w;r ³n, cdØhla o
–ÚiÜka bæúfhys Újglug m;a jQ cdØhla
o Ùøug i–¹Kka jykafia iÝ°k• jk
49'18 W;a 19'24-25 49'23-27 fhid 17'1-3á wdfud 1'3-5á filú 9'1
975
fial' mÈj; .=ydj, yd fy,a uq³kaj,
jdih lrk kÜU,d wkÜka “h.kajk iÜ®
kÜU,df.a is;y a s Wvó=lfuka /jˆ is‡kakyq
h' kÜU,df.a jdiia:dkh rdcd,sfhl=f.a
l+vqj fuka b;d by<ska msysgd we;;a"
i–¹Kka jykafia kÜU,d my<g fy<k
fial' i–¹Kka jykafia fufia j°< fial'÷÷
fial( öötaf°• NSØhg fya;=jla jkafka h' ta
wi,ska hk ish,af,` œiauhg m;a • Bg
me–K Øfnk œm;aØ .ek f°vkafk` h'
18
fidf°•ys iy f.dfudrdf› o tys wi,
k.rj, o weØ jQ œkdYh taf°•g;a is³
jkafka h' Ùis –Úfila tys jdih
fkdlrkafka h' Ùisfjla tys mæx„
fkdjkafka h' 19fcdÈ°kfha jk ,eye“ka
Úlau ire f.d³re “• lrd me–fKk
isxyfhl= fuka uu wjq;a taf°• jeishkag
ish foaYfhka m,d hkakg i,iajkafk–'
tœg ud i;=Û flfkl= f;`rdf.k rg
md,kh Ùøug m;a lrkÜ we;' ug iudk
jkafka ljfrla o@ ug wNsfh`. lrkafka
ljfrla o@ ljr k• kdhlfhla ug tæú
jkafka o@ 20ta Úid" taf°• jeishkag œreoaO
j lr weØ fh`ckd o f;audka k.r
jeishkag œreoaO j ud iÝ°k• lr weØ
ie,iܕ o .ek ijka fokak' Tjqka l=vd
orefj` mjd weof.k hkÜ ,nØ' ish,af,`
Tjqkaf.a brKu .ek “hg m;a jkafk` h'
21
taf°• jefgk œg" ta Y’ofhka fmdf<dj
l•md • hkafka h' Tjqkaf.a lE.eiSf• y~
r;= uqyqo olajd wefikÜ we;' 22i;=rd
rdcd,sfhl= fuka keóS b.s,S wjq;a" fndYard
msg ish mshdm;a œoyd mdkÜ we;' ta ojfia ¡
taf°•ys fyajdhkaf.a is;a m%ij f›okdj
œ¢k iaØ%hlf.a is; fuka NSØhg m;a
jkafka h'÷÷
ou
ouiia lh
lh ms<sn| œÚ
œÚY
Yaph
23 ouialh .ek i–¹Kka jykafia
j°< foa fufia h(
ööyud;a yd wÈmdoa hk
k.rj, jeishkag
krl wdrx„hla ,e” weØ neœka
T›yq le<šug m;a • is‡Ø'
pxp,h weØ ÚYap,hla keØ
uqyqo fuka
 fcr–hd 49-50 976
31
T›yq NSØfhka we,<S hØ' f°rÛ fy` w.=,a fy`
24 fkdueØ j" iÜ/Ù j
ouialfha jeisfh`
fn,ySk j iÜj fia jik fikóg
NSØfhka m,d hkakg yeø is‡Ø' myr ¡ug bæúhg hkak'
m%ij f›okdfjka is‡k i–¹Kka jykafia
ia;%shl fuka fufia j°rk fial'
32
T›yq f›okdfjka yd ³flka Tjqkaf.a TÛjka o .j m†‡ o
–úflØ' fld,a,hg .kak'
25
lSÈØu;a" mS%Øu;a kÜjr ysi nQ.d.kak wh
uu yeu w;g u
±ka md½jg f.dia Øfnk ye‡·
26 œiÜrejdoukafk–'
tneœka tys ;reKfh` yeu æYdjÙka u Tjqka msg
p;=rY%hkays jefgkafk` h' œkdYh muqKÏjkafk–'
ta ojfia ¡ wef.a fyajdfh` fufia mjikafka
œkdYhg m;a jkafk` h' i–¹Kka jykafia h'
fufia mjikafka 33
ydfY`È" ysj®kaf.a .=ydjla o
iajd—ka jk uu h' i°ld, md½lrhla o jkafka h'
27
uu ouialfha mjqre we;=<; Ùis u –Úfila
.skakla o,ajd tys jdih lrkafka j;a
thska fnka-yooaf.a ud,s.d tys ãj;a jkafka j;a ke;'÷÷
ojdoukafk–'÷÷
ta,d• ms<sn| œÚYaph
fla°È yd ydfY`È ms<sn| œÚYaph 34 fYfoÙhd rcÏ cÏ°ys rclug m;a•f•
28 n“f,`Úfha rcÏ jQ fknqloafkYÈ mgka.ekaf• ¡" ta,d• rg .ek i–¹Kka
œiska myr fok ,o fla°È .ek;a" ydfY`Èys jykafia fcr–hdg fufia j°< fial(
35
rdcHhka .ek;a i–¹Kka jykafia fufia ööta,d• n,j;a rgla l< ³kÜjdhka uu
j°< fial( urdou–' 36uu ta,d•g œreoaO j i;r
öökÜU,d keósg fla°Èg œreoaO j fldfkka iÜ<x i;rla yukak i,iajd ta
bæúhg .uka lrkaká iÜ<óska tys jeishka yeu w;g u œiÜrejd
fmræ. jik ckhd oukafk–' ta,d• rfgka mkakkÜ ,nk wh
œkdY lroukak' m,d fkdhk rgla fkdjkafka h' 37tfia h"
29
Tjqkaf.a l+vdr• o neg½ m†‡ o uu ta,d•jreka" Tjqkfa .a i;=rka o Tjqkfa .a
l+vdr•j, Ør o ish® NdKav o m%dKh ydÚ lrkak fidhkakka o bæúfhys
i;= lr.kak' “h.kajd" udf.a re³re fl`mfhka Tjqka
Tjqkaf.a TÛjka o whsØ lr.kaká œkdY lr" Tjqka i•mÝÈKfhka jkid,k
tœg" öwjg NSØfhka msø we;e÷hs ;=re urKh Tjqka ®yqn|jd hkak
fikó fudr.ikÜ we;' i,iajkafk–' fufia mjikafka iajd—ka
30
öydfY`È jeisfhÚ" jk uu h' 38ta,d•ys rcjreka o w•m;Ska o
mek ³jkak' œkdY lroud uu udf.a isyiÜk tys
wE;g m,d f.dia" msysÛjkafk–' 39tfy;a" u;= ojiaj, ¡
tmsg ;ekl jdih lrkake÷hs ta,d• h<s;a iuDoa•u;a lrkafk–' fufia
iajd—ka jk uu lsh–' mjikafka iajd—ka jk uu h'÷÷
ukao"
n“f,`Úfha rcÏ jk n“f,`Úfha jeˆu
fknqloafkYÈ
kÜU,dg œreoaO j
Wml%u fhd° we;á
50 l,aæjrekaf.a foaYh jk n“f,`Úh
.ek i–¹Kka jykafia æjeisjr
fcr–hdg ³ka m×jqvh fuh f›(
50'1--51'64 fhid 13'1--14'23á 47'1-15
 fcr–hd 50 977
2
öö ön“f,`Úh jeˆ we;á 8 ööl,aæjrekaf.a foaYh jk n“f,`Úfha
f’,a ,Ðcdjg m;a • we;á is‡k bYardfh,a ckfhÚ" /<g fmrÛfjka
fufrdola le<š is‡hsá hk t½jka fuka m,d hkak' 9ukao"
wef.a foaj rEm uu W;=re foaYfhka n,j;a cd;Ska
Úka°jg ,la • we;' /ila n“f,`Úhg œreoaO j fmd<Ujd
wef.a rEm le<šug m;a • we;÷ f.fkkafk–' Tjqka n“f,`Úhg œreoaO
hk wdrx„h j ieriS isg th w,a,d.kÜ we;' Tjqka
cd;Ska w;fÈ m;=rejkak' œæk B.i lj°j;a ysia wØka wdmiÜ
th m%ldY lrkaká fkdtk olaI •rhka fuka tajdfha b,lalh
Oc ixfla;hla kxjd fkdjrojkafka h' 10n“f,`Úh fld,a,lkÜ
,ef’' ta foaYfhka fld,a,lk ish,af,`
th fkdiójd
u ;DmaØhg me–fKkafk` h'÷÷
m%isoaO lrkak'
3
ukao" n“f,`Úfha œkdYh
n“f,`Úhg myr fok ms×i 11öön“f,`Úfha jeisfhÚ"
W;=re æ.ska cdØhla kÜU,d udf.a foaYh
me–fKkafka h' fld,a,lEjyq h'
T›yq f.dh• uŠk t< kE•“hl fuka
n“f,`Úh md½ lr oukafk` h' kÜU,d mek mek is‡–ka"
Ùisfjla tys fkdjikafk` h' YlaØu;a wYajhka fuka
ukÜIHfh` o uD.fh` o fyaIdrjh lr–ka
m,d hkafk` h'÷÷ mS%Ø jkakyq h'
12
kÜU,df.a ujq“u
bYardfh,a orejka wdmiq me–Óu ±úh fkdyeÙ Úka°jg;a"
4 i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial( wmjdohg;a md;% • we;'
ööta ojiaj, ¡;a ta ld,j, ¡;a bYardfh,ays cd;Ska w;frka n“f,`Úh
yd cÏ°f› fikó tla j ;ukaf.a foœ b;d my;a cdØh jkafka h'
iajd—ka jykafia jk ud fidh–ka w~ w~d th j;=r keØ œh<s “ula o
me–fKkafk` h' 5T›yq isfhdka lkaog hk md½lrhla o urel;rla o
udÈ.h l=ula ± hs wi–ka ta foig .uka jkafka h'
13
lrkafk` h' ötkak wms i–¹Kka jykafia udf.a fl`mh Úid Ùisfjla
iuó wu;l fkdjk i°;Úl .sœiÜula n“f,`Úfha ãj;a fkdfjØ'
lr.Úuq÷hs T›yq Ùhkafk` h' th kgnqka f.dvla jkafka h'
6 ööudf.a fikó keØ jQ neg½jka fuka n“f,`Úh <óska hk ish,af,` u
fjØ' Tjqkfa .a tfŒre Tjqka uq<d lr lºj, thg is³ • Øfnk foa .ek
œiauhg m;a j"
keØ • hkakg ie,eiaiÜfj` h' T›yq
Bg jQ œm;aØ .ek
lkafoka lkaog we¡ h–ka Tjqkaf.a ,e.=•
Bg Úka° lrkafk` h'
.d, u;l keØ lf<` h' 7Tjqkag 14
³kÜjdfhÚ" n“f,`Úhg œreoaO j
uqK.eiÜKÏ ish,af,` u Tjqka f.d³re th jglr hÜoaOhg ieriS
fldg .;af;` h' Tjqkaf.a tæúldrfh` wkaØu B.i olajd
l;d fldg" öT›yq ;ukaf.a irKh jk thg œækak'
i–¹Kka jykafiag" tk•" ;ukaf.a ukao" th i–¹Kka jykafiag
mshjrekaf.a n,dfmdfrd;a;=j jQ i–¹Kka œreoaO j m› lr we;'
jykafiag œreoaO j m› lf<` h' wms 15
n“f,`Úhg œreoaO j th jglr
jerældrfh` fkdjuq÷hs lSfj` h' rK f>`Id lrkak'
50'8 t<so 18'4
 fcr–hd 50 978
n“f,`Úh ±ka hg;a • we;' ud kÜU,dg
tys m%dldr jeˆ we;á wK l< ish,a, lrkak'
mjqre lvdoud we;' fufia mjikafka
fuh i–ºkaf.ka ,;a o~qju h' iajd—ka jk uu h'
22
n“f,`Úfhka m<s.ekSug hÜoaO Ùøf• o
ta foaYh l< f,i u uy;a œkdYfha o f>`Idj
thg;a lrkak' foaYh mÜrd wefihs'
16 23
jmÜrkakka o n“f,`Úh l=½f.Šhla fuka
oEle;a; wØka .;a uq½ f,djg myr ³kafka h'
f.dh• lmkakka o ±ka ta l=½f.Šh
n“f,`Úfhka jkid,kak' le‹ “£ f.dia Øfnk ye‡·
mSvd lrk lvqjg “fhka cd;Ska w;r n“f,`Úh
ish® fokd u Nhdkl oÈYkhla • Øfnk ye‡·
;u ;ukaf.a 24
wfy` n“f,`Úh·
fikó fj; yeø uu kÜUg u,m;la ;e”–"
ish ujq“u n,d kÜU o fkd±kÜj;a j u
m,d hkafk` h'÷÷ thg wiÜjqfKys h'
kÜU ug œreoaO j hÜoaO l< Úid
bYardfh,a wdmiq me–Óu wiÜ • w,a,k ,oafoys h'
17 ööbYardfh,a jkdys isxyhka œiska 25
ufy`;a;u foœ iajd—ka jk uu u
®yqn¢kÜ ,en mkakdoukÜ ,enQ neg½jka udf.a .nvd yer
jeÚ h' m<uqfldg wisúhdf› rc bYardfh,a udf.a fl`mh kueØ
f.d³rg .;af;a h' wjidkfha ¡ n“f,`Úfha wdhÜO t<shg .;af;–'
rcÏ jQ fknqloafkYÈ bYardfh,af.a weglÛ ukao"
fmdŠlr±•f• h' 18tneœka bYardfh,a- i› n,eØ foœ iajd—ka jk ug
jrekaf.a ish® n,eØ foœ iajd—ka jykafia n“f,`Úh i•nkaOfhka
jk uu wisúhdf› rcÏg o~qj• l<dla fuka h• ldÈhhla lrkakg Øf’'
n“f,`Úfha rcÏg;a" Tyqf.a foaYhg;a o~qj• 26
iEu foiska u
lrkafk–' 19bYardfh,a ckhd h<s;a Tjqkfa .a wEg œreoaO j keóS tkaká
foaYhg muqKÏjkafk–' T›yq lÈfu,ays o wef.a OdkH .nvd wúkaká
ndIdkays o jefjk wdydrfhka fm`IK OdkH f.dvla fuka
jkafk` h' tm%dhs• fy,a msg o .s,shoays o weh /iafldg
jefjk ish® foa wkÜNj fldg ;DmaØhg jkikaká
me–fKkafk` h' 20ta ojiaj, ¡ yd ta Ùisjla bØú fkdlrkak'
ld,j, ¡ bYardfh,ajrekaf.a wmrdO fidhk 27
wef.a ish® fyajdhka urdoukaká
kuq;a" tys Ùisjla i•n fkdjkafka h' Tjqka >d;kh lrkaká
cÏ°f.a mdmhka fidhk kuq;a" ta Ùisjla o Tjqkag jk œm;l uy;·
i•n fkdjkafka h' l=ula Úid o" ud bØú Tjqkag o~qj• ¡f• oji
jkakg yúk fikó ludj ,nk neœÚ' ±ka <ód • Øf’'÷÷
fufia mjikafka i–¹Kka jykafia jk 28 n“f,`Úfhka .e<• m,d .sh fikó
uu h' isfhdkag me–K" wfma foœ iajd—ka jykafia
21 ööfurd;hs• foaYhg;a" foa j ud,s . djg l< œkdYh Úid
fmfld‰ys jeishkag;a n“f,`Újrekaf.ka m<s.;a whÜre m%ldY
œreoaO j keóS f.dia Tjqka ®yqne|" lf<` h'
Tjqka iyuq,ska u 29 öön“f,`Úhg œreoaO j ³kÜ ;e;a
œkdY lr oukaká ljk ³kÜjdhka ish,a,ka le|jkaká wEg
50'29 t<so 18'6
 fcr–hd 50
œreoaO j jglúka l|jqre ne|" Ùisfjl=g
.e<• hkakg bv kEr" wef.a Ù%hdjkag
iú,k fia wEg m%Øœmdl ¡ wE wkÜkag
l< f,i u wEg;a lrkak' ukao wE
bYardfh,ajrekaf.a Y=oaO foœ iajd—ka
jykafia jk ug œreoaO j keóS is‡hd
h' 30tneœka ta ojfia ¡ n“f,`Úfha
;reKhka •æj, jefgkÜ we;á tys ish®
fyajdfh` œkdY lrkÜ ,nØ' fufia
mjikafka iajd—ka jk uu h'
31 öön“f,`Úh" t•nd wyxldr cdØh·
ta Úid ish® n,eØ ufy`;a;u foœ
iajd—ka jk uu kÜUg œreoaO j is‡–'
kÜUg o~qj• Ùøf• ld,h ±ka me–K Øf’'
32Wvó= cdØhla jk kÜU meÙ< jefgkafkys
h' kÜU kód isÛjkak Ùisfjla fkdjkafka
h' uu kÜf˜ k.rj, .skakla o,ajkafk–á
thska kÜU wjg Øfnk ish® foa ±• hkÜ
we;'÷÷
33 ish® n,eØ i–¹Kka jykafia
fufia j°rk fial( ööbYardfh,ays fikó o
cÏ°ys fikó o tlg mSvd œ¢kafk` h' Tjqka
jy,alug .;a ish,af,` Tjqkag hkakg
bvyúkak wlueØ • Tjqka w,a,df.k u
is‡Ø' 34tfy;a" Tjqkaf.a –³•ldrhdfK`
n,i•mkak jk fial" Wka jykafiaf.a
kduh ish® n,eØ i–¹Kka jykafia h'
Tjqkaf.a me–×,a, idOdrK f,i œi|k
fialá f,djg iduh fok fialá tfy;a"
n“f,`Úfha jeishkag le<šu weØ lrk
fial'
35 ööi–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial(
lvqj
n“f,`Úfha jeishka o
wef.a w•m;Ska o
wef.a m%Çjka;hka o
msg
me–fKkafka h'
36
lvqj
fmak Ùhkakka msgg me–K
Tjqka fu`vhka njg
m;a lrkÜ we;'
lvqjla
wef.a fyajdhka msg me–K
Tjqka œkdY lrkÜ we;'
37
lvq j la
Tjqkaf.a wYajhka msg;a"
50'39 t<so 18'2 50'40 W;a 19'24-25
979
r: msg;a"
tys is‡k
œfoaYSh fiakdjka msg;a me–K
Tjqka ia;S%ka fuka ³n, • hkÜ we;'
lvqjla
wef.a jia;= msg me–K
tajd fld,a,hg hkÜ we;'
38
Úhóhla me–K
tys c,h is£ hkakg i,ikÜ we;'
ukao" n“f,`Úh
foaj ms<suhkaf.ka
msø .sh foaYhÙá
tajd .ek tys fikó Wu;= • is‡Ø'
39 öötneœka jk i;=ka o isj®ka o
n“f,`Úfha jdih lrkÜ we;' meianreka o
tys jdih lrkÜ we;' –kamiÜ Ùis lf,l
tys ukÜIHfh` jdih fkdlrØ' mr•mrdjka
.Kkdjla blau .sh;a tys Ùisfjla
fkdjkafk` h' 40foœhka jykafia fidf°•
yd f.dfudrd o ta wi, k.r o œkdY l<
ld,fha ¡ fuka" Ùis u –Úfila tys jdih
fkdlrkafka h' Ùisfjla ãj;a jkafka ke;'
fufia mjikafka iajd—ka jk uu h'
41 ööwkak" W;=re foaYfhka fikóla
tØ' n,j;a cdØhla o fndfy` rcjre o
fmdf<df› b;d ³r iSudj,ska keóS tØ'
42
T›yq ³kÜ o fy,a, o orkafk` h' T›yq
lDDr h" kmÜre há Tjqkaf.a y~ uqyq³
f>`Idj yd iudk h' T›yq wiÜka msg keóS
tØ' t•nd n“f,`Úh· T›yq tfll= fuka
kÜUg œreoaO j hÜoaO lrkakg fm<.eiS
is‡Ø' 43n“f,`Úfha rcÏ Tjqkaf.a lSÈØh
.ek weiÝ œg Tyqf.a w;a mK keØ œh' ³l
o m%ij f›okdj œ¢k iaØ%hlg fuka
mSvkh o f›okdj o Tyqg weØ • Øf’'
44 öön,kak" fcdÈ°ka jkfha isg
f.d³re “• lrd Úlau tk isxyfhl=
fuka iajd—ka jk uu Tjqkg a œreoaO j
keóS tkafk–' n“f,`Újrekag Tjqkaf.a
k.rfhka yæisfha u m,d hkakg
i,iajkafk–' tœg ud œiska f;`rd.kÜ
,nk flfkl= rg md,kh lrkakg m;a
lrkafk–' ukao" ug iudk jkafka ljfrla
o@ ug wNsfh`. lrkafka ljfrla o@ ug
œreoaO j keóS iss‡kakg mܽjka kdhlhd
ljfrla o@ 45ta Úid l,aæjrekaf.a foaYh
jk n“f,`Úhg œreoaO j ud fhd°.;a
Wml%u o woyia lr.;a wruqKÏ o .ek ijka
 fcr–hd 50-51 980
7
fokak' ieneœka u tys is‡k l=vd orefj` n“f,`Úh jkdys
mjd weof.k hkÜ ,nØ' Tjqkaf.a brKu udf.a wf;a ØnqKÏ"
.ek ish® fokd u “hg m;a jkÜ we;' uq½ fmdf<dj fjúu;a l<
46
n“f,`Úfha jeˆf• Y’ohg fmdf<dj rka l=i,dkla jeÚ h'
l•md jkÜ we;' Tjqkaf.a lE.eiSf• y~ wef.a –æhÜiska cd;Syq ”fj` h'
wjg cd;Ska w;fÈ wefikafka h'÷÷ tneœka
n“f,`Úh ms<sn| ;j;a œÚYaphhla cd;Syq u;a • is‡Ø'
8
n“f,`Úh yæisfha jeˆ
51 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial(
öön,kak· uu n“f,`Úhg o
œkdY jQjd h'
wE .ek je,fmkaká
wehg iÜj f› ± hs n,k ms×i
tys jeishka jk l,aæjrekag o wef.a ;=jd< .=.=,a T!IOfhka
œreoaO j hdug wdf,am lrkak'
œkdYldrfhl= 9
œfoaYSyq l;d lr–ka"
fmd<Ujkafk–' öwms n“f,`Úh iÜj lrkakg
2
uu n“f,`Úhg W;aidy flf<uqá
fmd<kakka hjkafk–' tfy;a" wEg iÜjh ,e” ke;'
œm;a ojfia ¡ wms weh w;ayer
T›yq yeu fmfoia wdl%uKh lr" wdmiÜ wfma u rgj,g huq'
tys jeishka fmd<doud ukao" n“f,`Úfha œkdYh
foaYh ysia lrØ' wyi Wig" j,dl=½ olajd
3
;ukaf.a B;, œækakg j;a" keó=fKa h÷hs lS y'
hÜo weºfuka ieriS is‡kakg j;a 10
wm Úje/æ nj
n“f,`Úfha fyajdhkag i–¹fK` t<sor› l< fial(
bv fkdfokak' tkak" wms wfma foœ i–ºkaf.a Ù%hd
wef.a ;reKhkag isfhdkays m%ldY lruq'
wkÜl•md fkdfldg 11
ööi–¹fK` n“f,`Úh
wef.a uq½ fiakdj jkid,kak' œkdY lrkakg
4
lvqfjka keiÜKÏ wh woyia lr Øfnk Úid"
n“f,`Úhdf› •æj, jeˆ f•æh rf† rcjrekaf.a is;a
is‡kafk` h' thg fm<UjQ fial'
;=jd< jQfj` o f• jkdys
•æj, jeˆ is‡kafk` h' t;=ukaf.a ud,s.df› œkdYhg
5
i› n,eØ foœ i–¹Kka jykafia i–ºkaf.a m<s.ekSuÙ'
bYardfh,a yd cÏ° fikó myr fok Ú,Odøyq wK fo–ka"
w;ayeroud ke;' ökÜU,df.a B;, uqjy;a lr.kaká
tfy;a" n“f,`Ú foaYh bYardfh,ays m,sia iÝ°k• lr.kak'
iÜœY=oaO ;ekeka jykafiag 12
n“f,`Úfha mjqrej,g
œreoaO j jræka msø Øf’' myr fok ms×i
Tjqka w;ayeroud we;'
6 Oc ixfla;hla Tijd
wef.a o~qjug kÜU
f.d³re fkd• hkak' ixÇ lrkak'
wehg Úhu œmdlh fok uqrfmd< iœ lr"
i–¹Kkaf.a uqrldrhka isÛjdá
o~qj• ¡f• oji ryia /lj,a fiakd
±ka me–K Øf’' msysÛjkake÷hs lS y'
51'7 t<so 17'2-4á 18'3 51'9 t<so 18'5
 fcr–hd 51 981
i–¹fK` tajdg o~qj• lrk ld,h
n“f,`Úfha jeishka .ek me–× œg
j°< foa tajd œkdY • hkÜ we;'
19
t;=uka fh`ckd l< f,i u cdfld’f.a foœ¹fK`
l< fial' tajdg iudk fkdjk fial'
13
ööt•nd· fndfy` c,fhka idrj;a" t;=udfK` jkdys
jia;= i•Ndrfhka Okj;a ish® foa uejQ ;ekeka jykafia h'
n“f,`Ú jeish" bYardfh,a jkdys
kÜf˜ wjidkh ±ka <ód • Øf’' t;=uka f;`rd.;a f.`;%h h'
kÜf˜ mK flkao lmkÜ we;' t;=ukaf.a kduh
14
n“f,`Úhg myr fok ms×i i› n,eØ i–¹fK` h'÷÷
m<óe‡ iuQyhla fuka
œYd, fikóla f.fkk njg i–ºkaf.ka jk œkdYh
i› n,eØ i–ºka 20 ööi–¹fK` fufia j°rk fial(
ish kdufhka æjqrd we;' öt•nd n“f,`Úh·
Tjqka f>`Id kókÜ we;'÷÷ kÜU udf.a l=½f.Šh yd
hÜoaO wdhÜOh jkafkys h'
foœhka jykafiag m%Yxid .Shla
uu kÜU Wmfh`.S lrf.k
15 ööi–¹fK` ish n,fhka cd;Ska “| fy<kafk–á
fmdf<dj iE´ fialá rdcHhka œkdY lrkafk–'
ish m%Çfjka 21
wYajhd;a" wYajdfr`ylhd;a
f,`lh uejQ fial' uu œkdY lrkafk–'
ish nqoa•fhka úh iy úh fin½ka
wyi œoyd ¬ fial' œkdY lr–'
16 22
t;=ukaf.a w×ka ia;S%ka yd mÜreIhka o
wyfia c, f>`Idjla nd, yd uy® ish,a,ka o
weØ jkafka h' œkdY lr–'
t;=udfK` fmdf<df› iSudj,ska ;reK ;re×hka o
j,dl=½ keóS tkakg i,ik fialá keØ lrou–'
23
jÈIdj i|yd œæ,s flˆ• tfŒrd iy Tyqf.a /<;a
weØ lrk fialá fmdŠ lrou–'
ish .nvdj,ska f.dœhd iy Tyqf.a f.dka ndk;a
iÜ<ó yujk fial' fmdŠ lrou–'
17 wdKavqldrhka iy Tjqkaf.a
f• fya;=j Úid" m%OdkSka o
ish® ukÜIHfh` fmdŠ lrou–'÷ ÷÷
Ùis ±k.ekaula keØ
wkÜjKhka fuka fjØ' n“f,`Úhg o~qju
ish® rkalrefj` 24 ööi–¹Kka jykafia fufia j°rk
;ukaf.a lemÝ rEm .ek fial( ön“f,`Úh iy tys fikó isfhdkag
,Ðcdjg me–K is‡Ø' œreoaO j l< ish® wmrdO Úid Tjqkag ud
ukao" m%Øœmdl fok nj kÜU,dg fmfkkÜ we;'
Tjqka ;ekÝ rEm 25
t•nd n“f,`Úh·
i;Hhla ms<s“Uq fkdlrhs' kÜU uq½ fmdf<dj œkdY lrk
tajd ãjudk fkdfjhs' lkaola yd iudk h'
18
tajd ÚIaM," rjgk iÜ® lD;Syq h' tfy;a" iajd—ka jk uu
51'13 t<so 17'1
 fcr–hd 51
kÜf˜ i;=rd fj–'
udf.a ndyqj kÜUg œreoaO j Tijd
mÈj;j,ska kÜU fmr<d oud
ms<siaiS .sh lkaola fuka
lrkafk–'
26
f.dvkeós,a,l fldKlg
.,la j;a"
w;aØjdr•j,g .,la j;a
kÜfUka .kÜ fkd,ef’'
kÜU i°ld,hg u
md½lrhla jkafkys h'
fufia mjikafka
iajd—ka jk uu h'
27
ööfoaYfhys Oc ixfla;hla Tijd"
cd;Ska w;frys fydrKEjla msU
n“f,`Úhg myr fok ms×i
cd;Ska iÝ°k• lrkak'
wdrdr;a" –kaÚ" wiaflkia hk
rdcHhka le|jkak'
m%ydr fufyhjkakg
fiakd•mØfhl= m;a lrkak'
fl¢ m<óe‡hka /ila fuka
wYaj fiakdjla keóS tkakg
i,iajkak'
28
n“f,`Úhg œreoaO j
igka lrk ms×i
cd;Ska o f•ofha rcjreka o
tys wdKavqldrhka o
tys Úfh`cH m%OdkSka o
Tjqka hgf;a weØ ish® foaYhka o
iÝ°k• lrkak'
29
fmdf<dj l•md fjhsá
f›okdfjka fuka weUfrhs'
ukao"
n“f,`Úh jeishka œrys;
md½lrhla Ùøug
i–¹Kka .;a wruqK
bÛ jkafka h'
30
n“f,`Úfha fyajdfh`
igÚka miÜ nei
;ukaf.a n,fldÛj,
/£ is‡Ø'
Tjqkaf.a n,h ySk •
T›yq ia;S%ka fuka
³n, • is‡Ø'
n“f,`Úfha jdiia:dk
.sÚ ,d Øf’'
k.rfha f°rÛ
982
lvdoud Øf’'
31
k.rh yeu me;af;ka u
wiÜ • Øfnk nj
n“f,`Úfha rcÏg okajk ms×i
m×jqvldrhka msg
m×jqvldrhka hjkÜ we;'
32
tys jrdhhka w,a,d.kÜ we;á
mjqre .skafkka ±• we;á
fyajdfh` “fhka fjjq<Ø'
33
n“f,`Úh
f.dh• md.k ld,fhys ¡
oÙkakg ,efnk lu;la jeÚ h'
;j iaj,am ld,hÙka
f.dh• lmk ld,h
me–fKkÜ we;'
bYardfh,ajrekaf.a
i› n,eØ foœ i–¹fK`
fufia mjik fial'
34
öön“f,`Úfha rcÏ jk
fknqloafkYÈ f;f•
fcrei,u œkdY lr"
md.d" fmdŠ lroud
th ysia Ndckhla fuka lrkÜ we;'
Tyq rl=fil= fuka
fcrei,u .s,oud"
tys ms%h jQ foaj,ska
;udf.a l=i mÜrjdf.k
bØú yúh bj;g œis flf<a h'
35
öwmg;a wfma jxYhg;a l<
ieyeisl•
n“f,`Úh msg jef† jd÷hs
isfhdkays fikó Ùh;a jd·
öfcrei,fuys is| fy½KÏ f,h
l,aæjreka msg jef† jd÷hs
fcrei,• jeisfh` Ùh;a jd'÷÷
bYardfh,ag i–ºkaf.a Wmldrh
36 tneœka i–¹Kka jykafia fcre-
i,f• ckhdg fufia j°< fial(
ööuu kÜU,dg hÜlaØh bÛ lr–'
kÜU,d Wfoid m<s.kafk–'
uu n“f,`Úfha uqyqo
ys£ hkakg i,iajd"
wef.a W,am;a œh<S hkakg
i,iajkafk–'
37
tœg n“f,`Úh
Ùis jeisfhl= keØ"
crdjdihla jkakS há
 fcr–hd 51 983
isj®ka jik .=ydj,g weo jefgkafka h'
45
yefrkakS há bYardfh,a ckfhÚ"
NSØhg yd iroug n“f,`Úfhka msg • f.dia
lreKla jkakS h' udf.a n,j;a Woyiska
38
n“f,`Ú ckhd tla j tÙfkld ;u ;udf.a m%dKh
isxyhka fuka kdo lrkÜ we;á .<jd.kak'
46
isxy me‡hka fuka f.drjkÜ we;" foaYfha ¡ kÜU,d wik wdrx„ Úid
39
Tjqka lEor jQ œg kÜU,df.a is;a
uu Tjqkg a ux., fN`ckhla wffOÈhhg yd “hg
ms<sfh< lr ¡" bv fkdfokak'
fjú u;a jk f;la fndkakg ¡ ukao" foaYfhys ieyeislu .ek o
Tjqka la,dka; jQ œg" rc flfkl=
fkdms“fok ye‡hg rc flfkl=g œreoaO j
Tjqka i° Úkaog igka Ùøu .ek o
m;a lrjkafk–' tl wjqreoaol tl wdrx„hla o
40
neg½ megjqka o Bg miÜ wjqreoafoa ;j;a wdrx„hla o
neg½jka iy t½jka o fuka meØr hkafka h'
47
>d;kh ms×i tneœka
uu Tjqka f.fkkafk–' n“f,`Úfha Øfnk
fufia mjikafka lemÝ rEmj,g
iajd—ka jk uu h'÷÷ ud o~qj• lrk ojia
me–fKkafka h'
n“f,`Úfha brKu uq½ foaYh
41 i–¹Kka jykafia fufia j°< fial( ,Ðcdjg muqKÏjkÜ ,nkafka h'
öön“f,`Úh w,a,d.kÜ ,enQ ye‡· urkÜ ,nk ish,af,`
uq½ fmdf<df› tys u jeˆ is‡kafk` h'
48
lSÈØh ±rE k.rh tœg iajÈ.h o fmdf<dj o
wiÜ jQ ye‡· tys is‡k ish,af,` o
n“f,`Úh cd;Ska w;fÈ n“f,`Úh .ek
;%dihla jQ ye‡· mS%Øfhka .S .hkafk` h'
42
uqyqo n“f,`Úh msg ukao"
.,d wdf› h' n“f,`Úh œkdY lrkakg
tys /< rdYsfhka W;=frka i;=rd me–fKhs'
n“f,`Úh hg • .sfha h' wE wiÜjkakS h'
43
n“f,`Úfha k.r “hlre bvula o fufia mjikafka
œh<s “ula o urel;rla o iajd—ka jk uu h'
Ùis –Úfil= jdih fkdlrk" 49
urKhg m;a
Ùisfjl= tys .uka fkdlrk bYardfh,a fikó Úid
foaYhla o • Øf’' n“f,`Úh œm;g m;a jQjdla fuka"
44
uu n“f,`Úfha foœhd jk uq½ fmdf<df› urKhg m;a jQjka
f’,ag o~qj• fldg" n“f,`Úh yuqf› jefgkjd we;'÷÷
Tyq .s,.;a foa Tyqf.a uqLfhka
t<shg wækafk–' n“f,`Úfha cqfo›jrekag m×jqvh
cd;Syq Tyqg ;j;a 50 i–¹Kka jykafia
kuialdr fkdlrkafk` h' fufia j°rk fial(
tfia h" n“f,`Úfha mjqre öölvqfjka .e<jqKÏ
51'48 t<so 18'20 51'49 t<so 18'24
 fcr–hd 51
udf.a fikfóÚ"
±ka kej;S fkdisg m,d hkak'
³r foaYhkays
kÜU,df.a i–¹Kka isyslr
fcrei,u wu;l fkdlrkak'
51
öwms Úka° nia weiÝ neœka
,Ðcdjg me–×fhuq'
œfoaYSka i–ºkaf.a ud,s.df›
Y=oaOia:dkhg we;=½ jQ neœka
wms œhjq,g m;a • is‡uq÷hs
kÜU,d Ùhkakyq h'
52
tneœka ud n“f,`Úfha
foaj rEmj,g o~qj• lrk
ojia me–fKkafka h'
öfoaYh uq½,af,ys ;=jd< ,enQ wh
fl¢ú.dkÜ we;e÷hs
uu lsh–'
53
n“f,`Úh wyi Wig ke.=K;a"
tys YlaØu;a n,fldÛ id°.;a;;a
ud hjk œkdYlhka
wE lrd me–fKkÜ we;'
fufia mjikafka
iajd—ka jk uu h'÷÷
n“f
n“f,,`Úh ;j³rg
;j³rg; ;a
œkdY lrlrkqkq ,e”u
54 ööijka fokak'
n“f,`Úfhka
fudr.eiSf• Y’ohla"
l,aæjrekaf.a ta foaYfhka
uy;a œkdYfha Y’ohla wefihs'
55
i–¹Kka jykafia n“f,`Úh œkdY
lrk fial'
wef.a Wia lgy~ ÚYaY’o lrk fial' firdhdg l;d lr–ka" ööTn n“f,`Úhg
kósk r<m;r fuka
Tjqkaf.a f>`Idj kefóhs'
56
œkdYldrhd n“f,`Úh
œkdY lrkakg me–K is‡hs'
n“f,`Úfha fyajdhka wiÜ • we;'
Tjqkaf.a ³kÜ lvd
len,s lrkÜ ,e” h'
i–¹Kka jykafia kmÜrg œmdlh fok hÜmˆ% ia .x.dj ueog th fy<d" 64ön“f,`Úh
foœhka jykafia h'
Wka jykafia n“f,`Úhg
hÜ;= f,i œmdl fok fial'
57
uu wef.a w•m;Ska o
51'63-64 t<so 18'21
984
wef.a m%Çjka;hka o
wef.a wdKavqldrhka o
wef.a fiakd•m;Ska o
wef.a fyajdhka o
u;a lrkafk–'
T›yq o fkdms“fok ye‡hg
i°ld, Úkaolg
me–fKkafk` h'
fufia mjikafka
i› n,eØ i–ºka jk
rcdKka jykafia h'
58
n“f,`Úfha m<,a mjqre
iyuq,ska u
fy<doukÜ ,nkafka h'
wef.a Wia f°rÛ o
.skafkka ojkÜ ,nhs'
fikóf.a fjfyiS• ÚIaM, h'
cd;Skaf.a •Èhhka
.skafkka ±• f.dia we;'÷÷
fcr–hdf.a m×jqvh n“f,`Úhg
hjkq ,e”u
59 uhfiahdf.a mÜ;a jQ fkaúhdf.a mÜ;a
jk firdhd cÏ°ys rcÏ jQ fYfoÙhdf.a rc
ojfia i;r jk wjqreoafoa ¡ Tyq iuó
n“f,`Úhg hk œg æjeisjr fcr–hd
firdhdg f• wdÇj ³kafka h' firdhd
jkdys rcÏf.a .nvd Ú,f• œh' 60n“f,`Úhg
me–fKk ish® œm;aØ .ek o n“f,`Úhg
œreoaO j ,shd Øfnk ish® foa .ek o
fcr–hd fmd;l ,s›f› h' 61fcr–hd
me–× œg f• ish® jpk fikóg wefik
f,i Ùhjkak' 62fufia hdƒÆ lrkak"
öwfy` i–ºÚ" f• ia:dkfhys –Úfil= j;a"
uD.fhl= j;a keØ jk f,i Tn jykafia
f• ia:dkh œkdY lrk fial' tœg th
ioyg u urel;rla jkÜ we;"÷ 63;jo" Tn
f• fmd; Ùhjd Úu jQ œg" thg .,la ne|"
fufia u Ù¹ nei ud wE msg muqKÏjk
œm;aØfhka f.dv fkdtkakS he÷hs Ùhkak'÷÷
fcr–hdf.a m×jqvh fu;eÚka wjika
f›'
 fcr–hd 52
fcrei,f• jeˆu
^2 rdcd( 24(18)25(7&
52 fYfoÙhd œistla jhfia ¡ rclug
me–K tfldf<dia wjqreoaola fcre-
i,f• rcl• flf<a h' Tyqf.a ujf.a ku
yuqj,a h' wE ,s’kdys fcr–hdf.a ³j h'
2
fYfoÙhd rcÏ" fcfy`hdÙ• rcÏ l<dla
fuka i–¹Kka jykafia w“uqfjys kmÜre foa
flf<a h' 3fcrei,u yd cÏ°j i–¹Kka
jykafia fndfy` fia fl`m l< neœka Wka
jykafia Tjqka ;uka w“uqfjka mkakd ±uQ
fial' fYfoÙhd o n“f,`Úhdf› rcÏg
œreoaO j ler,s .eiÜf› h' 4Tyqf.a rdcH
ld,fha kj jk wjqreoafoa oi jk ui oi
jk æk n“f,`Úfha rcq jQ fknqloafkYÈ
;udf.a uq½ fiakdj iuó fcrei,ug
œreoaO j wjq;a" l|jqre ne|" thg jglúka
n,fldÛ o f.dvkeó=f› h' 5tfia fYfoÙhd
rcÏf.a tfldf<dia jk wjqreoao olajd
k.rh jg,k ,³j Ø“×' 6y;r jk ui
kj jk æk foaYfha fikóg Ùis wdydrhla
keØ jk ;rug id.;h kÜjr ;=< n,j;a
œh' 7tœg k.rfha mjqre “¢kÜ ,e” h'
n“f,`Újreka k.rh jg,df.k is‡h ¡
fyajdfh` ish® fok rdØ% ld,fha .e<•
hkakg W;aidy lf<` h' T›yq rc Whk
<ó mjqre folg w;fÈ Øfnk f°rÛfjka
msg;a • wrnd iuN+– udÈ.fhka fcdÈ°ka
–‡hdj; foig m,d .sfh` h' 8tfy;a"
n“f,`Újrekaf.a fiakdj fYfoÙhd rcÏ
®yqne| f.dia fcúfl`f› iuN+–j, ¡ Tyq
w,a,d.;af;a h' tœg Tyqf.a uq½ fiakdj Tyq
fjØka œisr .sfh` h' 9tl, T›yq rcÏ
w,a,df.k yud;a foaYfha ú’,dys is‡
n“f,`Úfha rcÏ fj; f.k .sfh` h' Tyq o
fYfoÙhd rcÏ ms<sn| kvq ;Ska³j ³kafka h'
10
n“f,`Úfha rc fYfoÙhdf.a mÜ;%hka
Tyqf.a u weia bæúmsg uefr›f› h' Tyq cÏ°ys
ish® w•m;Ska o ú’,dys ¡ uefr›f› h'
11
;jo n“f,`Úfha rc fYfoÙhdf.a weia
W.=,d" w;g œ,x.= ,d" n“f,`Úhg f.k
f.dia" Tyqf.a urKh olajd Tyq ysr f.hs
oud ;e” h'
52'4 tiÙ 24'2 52'7 tiÙ 33'21 52'11 tiÙ 12'13 52'13 1 rdcd 9'8 52'17-23 1 rdcd 7'15-47
985
foaj ud,s.df› œkdYh
^2 rdcd( 25(8-17&
12 ;jo" n“f,`Úfha rcÏ jQ fknqloa-
fkYÈ rcÏf.a oykj jk wjqreoafoa mia jk
ui oi jk æk rcÏf.a WmfoaYlhd jQ o
/lj®kaf.a w•mØhd jQ o fknqir°ka
fcrei,ug msœisfha h' 13Tyq i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.dj o rc ud,s.dj o
fcrei,f• ish® f.j,a o m%N+jrekaf.a
ukaær o mܽiaid±uqf› h' 14yuq°f›
fiakd•mØhd iuó is‡ n“f,`Újrekaf.a
uq½ fiakdj fcrei,u yd;ami ØnqK mjqre
ish,a, “|±uqfj` h' 15;jo" /lj®kaf.a
w•mØhd jQ fknqir°ka b;d æ<sº fikóf.ka
iuyfrl= o k.rfha bØú j is‡ fikó o
ieó• f.dia n“f,`Úfha rcÏf.a mlaIhg
neºKÏ wh o fiiÜ olaI Ys,ma k
S a o w,a,df.k
.sfha h' 16tfy;a" –æ j;= jjkakg;a"
f.dœ;eka lrkakg;a /lj,a fiakd•mØhd
jQ fknqir°ka foaYfha æ<sºka iuyfrl= bØú
lr .sfha h'
17 ;jo" i–¹Kka jykafiaf.a ud,s-
.djg whsØ f,`lv l=½KÏ o tys ØnqKÏ ueis
o uy f,`lv Ndckh o lvdoud"
n“f,`Újre tajdfha f,`lv ish,a, u
n“f,`Úhg f.k .sfh` h' 18wer;a" weØ<s o
ye¢ o myka l;=re o ;,s o ³• Ndck o
mÝcdj i|yd mdœƒ„ l< f,`lv nvq ish,a,
o T›yq f.k .sfh` h' 19;,s" .sÚ Ndck"
l=i,dk" weØ<s" myka rela" ³• Ndck iy
flKaŠ hk rka nvqj, rka o ú¡ nvqj, ú¡
o yuq°f› fiakd•mØhd f.k .sfha h'
20
i,fudka rc i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.djg iE´ l=½KÏ fol o f,`lv
;gdlh o ueis o ueis hg ØnqKÏ f,`lv .j
rEm f°f<di o hk NdKav j, f,`lv
Ùrkakg neú ;r• nr h' 21ta tla tla
l=½fKa Wi —gÈ wgÙ' ta jf†g —gÈ myhs
oYu ;=kl m‡hla ØnqfKa h' tys >klu
–,s —gÈ ye;a;Emyla h' tys we;=< l=yrhla
œh' 22th u; f,`lv fmalvhla œh' tl
tl fmalvh —gÈ folhs oYu folla Wi
œh' fmalvh jf†g fo½• f.Šj,ska irik
,o legh• rduqjla ØnqfKa h' ta ish,a,
lrk ,oafoa f,`lŠka h' fo jk l=½K;a ta
whÜúka u fo½• f.Šj,ska irik ,¡'
 fcr–hd 52 986
23
fo½• f.Š wkQyhla meØj, Ø“×' Tyq fcrei,f• is‡ wgish Øiafofofkl=
legh• msg jf†g ØnqKÏ fo½• f.Š ishhla w,a,df.k .sfha h' 30fknqloafkYÈf.a
œh' œis;k= a jk wjqreoafoa ¡ /lj,a fiakd•mØhd
jQ fknqir°ka cÏfo›jreka y;aish y;<sia-
cq°jreka n“f,`Úhg f.k hEu miafofkl= w,a,df.k .sfha h' ta ish,af,`
^2 rdcd( 25(18-21" 27-30& u ydroyia yhishhla jQ y'
24 ;jo" /lj,a fiakdf› w•mØhd" fcfy dÙkaa rcqf.a w wk
fcf y`hdÙk kaØu ld,h
W;a;u mÝclhd jQ firdhd o fo jk mÝclhd
jQ fYmÚhd o f°rÛ md,lhka ;=ka fokd o 31 ;jo" tœ,a - fufrdola n“f,`Úfha
w,a,d.;af;a h' 25bla“Ø Tyq hÜoO a fiakdf› rclug m;a jQ wjqreoafoa ¡ Tyq cÏ°ys rcÏ jQ
fiakd•mØhd o k.rfhys is‡ rdc iNdfjys fcfy`hdÙkag wkÜl•md fldg ysrf.hska
iNslhka i;afofkl= o foaYfhys fikó Úoyia flf<a h' fuh is³ jQfha cÏ°ys rcÏ jQ
/ia l< fiakd•mØhdf.a f,al• o fcfy`hdÙka f.khkÜ ,enQ Øiay;a jk
wjqreoafoa f°f<dia jk udifha œismia jk
foaYjdiSkfa .ka k.rh ;=< is‡ yegfofkl=
° h' 32tœ,a fufrdola rc fcfy`hdÙkag
o w,a,df.k .sfha h' /lj®kag w•mØhd lreKdfjka- l;d fldg" n“f,`Úfha Tyq
26

jQ fknqir°ka fudjqka ú’,dys is‡ n“f,`- iuó is‡ rcjrekag jvd Wiia ia:dkhla
Úfha rcÏ fj; f.k .sfha h' 27n“f,`Úfha Tyqg ³kafka h' 33tneœka fcfy`hdÙkag
rc yud;a foaYfha ú’,dys ¡ Tjqkag myr ¡ Tyqf.a ysrweº• udrelrf.k" Tyqf.a
Tjqka uefr›f› h' fufia cÏ°jre ish ãœ;dka;h olajd" tœ,-a fufrdola rcÏ iuó
foaYfhka jy,alug f.k hk ,oy' Ú;r u f•ifha tlg lkakg wjir ,enqfKa
28 fknqloafkYÈ w,a,df.k .sh h' 34Tyqf.a lEu fldgi n“f,`Úfha rcÏ
fikóf.a .Kk fufia h( y;a jk wjqreoafoa fjØka Úhu f,i ojia m;d u ãœ;fha uq½
¡ cÏfo›jre ;=kaoyia œis;=kafofkÙ' ld,h ;=< Tyqf.a urKh olajd Tyqg fok
29
fknqloafkYÈf.a oywg jk wjqreoafoa ¡" ,oafoa h'
 987
œ,dm .S
Ù%'mÝ' 586 ¡ weØ jQ fcrei,f• œkdYh;a" œm;aØ yd œm%jdi.;•u;a ms<sn| œ,dm .S myÙka
f• fmd; iukaœ; h' f• fmd; ³la œ,dmhl iajrEmh .kak kuq³" tys foœhka jykafia flfrys
weoys,a,;a" wkd.; n,dfmdfrd;a;=j;a ms<sn| yeóS• okjk mdG o we;' Ù%'mÝ' 586 ¡ weØ
jQ cdØl œkdYh ieuøu yd i•nkaO jdÈIsl Wmjdi yd fY`lm%ldY ækj, cÏfo›fj` f•
œ,dm .S Tjqkaf.a kuialdrfha ¡ Ndœ; lrØ'
fuys wvx.= lreKÏ(

múƒfÃo 1(1 - 22 fcrei,f• jeˆu'

múƒfÃo 2(1 - 22 fcrei,ug o~qj• Ùøu'
múƒfÃo 3(1 - 66 o~qju yd n,dfmdfrd;a;=j'
múƒfÃo 4(1 - 22 fcrei,f• jeˆfuka miÜ ;;a;ajh'
múƒfÃo 5(1 - 22 ohdj i|yd whe¡ula'

fcrei,u jeˆu fY`lfhka fmf<Ø'

wE fndfy` fia ³la œ¢hs'
1 fikóf.ka msø ØnqK kÜjr
±ka md½ • Øfnk ye‡·
cd;Ska w;r W;=• • is‡ wE
5
wef.a tæúldrfh`
±ka wef.a iajd–jreka • is‡Ø'
lKjeka³–hl fuka • wef.a i;=fr`
foaYd•mØÚhla jQ weh fi!Nd.Hh N=laØ œ¢Ø'
°ishla • is‡k ye‡· tfia jQfha"
2
wE rdØ%fhys wØYfhka je,fmhs' wef.a wmrdO rdYsh Úid
lº½ wef.a folfmd, æf.a i–¹Kka
.,d hhs" wEg mSvd l< neœÚ'
wef.a fm•j;=ka w;r mSvd lrkakd œiska
weh ikikakg Ùisfjla ke;' m,jd yúkÜ ,enQ
wef.a ish® –;=fr` f¿`ysl• lr" wef.a orejka
wef.a i;=rka • is‡Ø' wE w;ayer f.dia we;'
6
3
mSvdj Úid o isfhdka mÜrókf.a uq½ uysuYS%h
w•l °ilu Úid o wef.ka my j f.dia we;'
cÏ° œm%jdihg f.dia we;' wef.a w•m;Syq
wE œcd;Ska w;r f.d³re keØ uqjkag iudk h'
±ka jdih lrhs' ®yqne| tkakd flfrka m,d h–ka
tys wE Ùis iykhla fkd,nhs' Tjqyq fn,ySk • is‡Ø'
7
wE ®yqne| .sh yeu fok fcrei,u
wef.a œmf;a ¡ wef.a mSvd iy
wE wiÜ lr.;ay' ³la ojiaj, ¡
4
ux.,H /ia•ug fmr l, mgka wEg ØnqKÏ
tk flfkl= keØ neœka wef.a ish® ms%h foa isys lrhs'
isfhdka jeisfh` je,fmkakdy' wEg Wmldr lrkafkl= keØ j"
wef.a ish® f°rÛ md½ • Øf’' wef.a fikó
wef.a mÝclfh` iÜiÜ•,Ø' i;=rdf.a w;g
wef.a ldka;dfj` wiÜ jQ œg"
 œ,dm .S 1 988
Wo› lrkak i–ºkaf.a Woyi
Ùisfjla fkd • h' weœ<S .sh ojfia ¡
i;=fr` t;=udKka ug myr ¡f• ¡
wE foi n,d" ug weØ jQ ³l ;r• ³lla
wef.a jeˆu .ek ;j;a weoa o@
13
wEg iro• lf<` h' t;=udfK`
8
fcrei,u n,j;a f,i udf.a weglÛ ;=<g
m› l< neœka by<ska .skakla tjQ fial'
wE wmsúis³ • is‡kakS h' t;=udfK`
wEg f.!rj l< ish,af,` u udf.a mdoj,g
wef.a k.aklu ³Û Úid ±,la ±uQ fial'
wE fy<d oÙØ' ud my;g fy½E fial'
tfia h" ud ;Újkak i,id"
wE iÜiÜ• ,d wef.a uqyqK oji uq½,af,a
wka w;lg yrjd.Úhs' fn,ySkfhl= o l< fial'
14
9
wef.a wmœ;%lu udf.a wmrdO
wef.a jia;% msg ØnqfKa h" œh.yla fuka
ud msg nr j Øf’'
;udf.a brKu .ek
t;=udfK` u
wE Ùis ° fkdis;=jd h'
udf.a f., msg
wef.a jeˆu Nhxlr h'
th ;enQ fial'
wEg iekis,sldrfhla ke;'
ta Úid"
i–ºÚ"
udf.a YlaØh ySk œh'
udf.a ³l ne®j uekj'
œreoaO j is‡kak ug neú f,i
ukao"
i–¹fK`
i;=rd ch f.k we;'
10 i;=rka w;g
wef.a tæúldrhd ud mdjd ³ka fial'
ish w; md–ka" 15
ug is‡ udf.a ish®
wef.a ish® jia;=j n,j;a fin½ka
meyerf.k we;' i–¹fK`
iNdjg msœiSug fy<d±uQ fial'
Tn ;yk• l< udf.a fh!jkhka
œfoaYSka jkik ms×i
Y=oaOia:dkhg t;=udfK`
we;=½ • we;' ug œreoaO j
11
wef.a uq½ fikó fiakdjla le|jQ fial'
lEu fidh–ka iÜiÜ•,Ø' –æ hka;%hl
mK /l.kak ms×i –æ fmdŠ lrkakdla fuka
T›yq wdydr fjkÜjg i–¹fK`
;ukaf.a j‡kd foa cÏ° fikó
³kafk` h' fmdŠ lr±uQ fial'
16
i–ºÚ" f• foaj,a Úid uu y~–"
ud kSp • is‡k nj n,d udf.a weiska" tfia h"
ud ie,l=j uekj' udf.a weiska lº½ .,d hhs'
12
wfka· ukao"
f• uó hk ish,af,Ú" ud m%dKj;a l< yeÙ"
fk;a fhdud n,kak' ud iekish yeÙ
 œ,dm .S 1-2 989
Ùisfjla <ó ke;' Tn bæúhg me–fKa jd·
i;=rd ch .;a neœka udf.a ish® wmrdO Úid
udf.a orefj` wirK j is‡Ø' Tn ug l<dla fuka
17
isfhdka Tjqkag;a l< uekj'
wef.a oE; œoydf.k is‡hs' ukao"
wE ikikakg tys Ùisfjla ke;' udf.a iÜiÜ•,E• fndfy` há
cdfld’ wjg is‡kakka udf.a is; o la,dka; • Øf’'
Tyqf.a i;=rka jk f,i uu l,Ùø is‡–'
i–¹fK`
Tjqka oi÷Øka lef|jq fial' fcrei,ug o~q j • Ùøu
cd;Ska w;r
18
fcrei,u ms<sl=,la • we;'
i–¹fK` ±ye– há
2 i–¹Kka
ish Woyiska
isfhdka mÜrók msg
t;=ukaf.a wKilg tfrys j
wºr f.kd ye‡·
ler,s .eiÜf› uu h'
t;=udfK`
wfka· ish® cdØÚ"
ijka ¡ udf.a ³l n,kak' bYardfh,af.a
udf.a lkHdjka o f;afc`uysuh
udf.a ;reKhka o iajÈ.fhka
jy,alug f.k f.dia we;' fmdf<djg
19
udf.a fm•j;=kag w~.eiS–" fy½E fial'
tfy;a" ;uka Woyia ojfia ¡
T›yq ud /jÛfj` h' isfhdka ;uka mdmÜÛj nj
udf.a mÝclfh` o isys fkdl< fial'
2
udf.a kdhlfh` o i–¹fK`
;ukaf.a m%dK /l.kak ms×i Ùis wkÜl•mdjla keØ j"
;ukag lEu fidhk w;r cdfld’f.a ish® Úfjia
œkdY l< fial'
kÜjr ;=< keiS .sfh` h'
20 t;=udfK`
i–ºÚ"
ne®j uekj' ish fl`mfhka
uu œm;g m;a j is‡–' cÏ° rf† n,fldÛ
udf.a is; le<š Øf’' “| fy½E fial'
udf.a yoj; foord f.dia Øf’' tajd “ug u ±uQ fial'
uu n,j;a f,i ler,s .eiS–' t;=udfK`
msg; ¡ udf.a orefj` rdcHh msg o
lvqfjka keiS .sfh` h' tys w•m;Ska msg o
we;=<; o urKh we;af;a h' Úka°j me–fKjq fial'
21 3
ud iÜiÜ•,k ró weiqj uekj' t;=udfK`
ud ikikak Ùisfjla ke;' fkdÚfjk Woyiska
udf.a ish® i;=fr` bYardfh,af.a n,h
udf.a œm;aØh .ek iyuq,ska u is|±uQ fial'
weiÜfj` h' i;=rka me–× œg
Tn th l< Úid T›yq i;=Û fjØ' wmg Wo› kܳka fial'
Tn m%ldY l< oji jglúka kdiaØ lrk
me–fK›j uekj' weœf,k .skakla fuka
tœg T›yq o t;=udfK`
ud yd iudk jkafk` h' cdfld’ ojd ¬ fial'
22 4
Tjqkaf.a ish® ³Iagl• t;=udfK`
 œ,dm .S 2 990
i;=frl= fuka ,KÏjla weo th uekak fial'
;uka ³kak ;e;a lejQ fial' th iyuq,ska u lvdouk ;=re
tæúldrfhl= fuka ish÷; bj;a fkdl< fial'
ish ol=K÷; Tijd" t;=udfK`
weig ms%h jQ ish,a,ka tys
keiÝ fial' fldÛ - ;dmamh iy mjqr msg
isfhdka mÜrókf.a je,mSu weØ l< fial'
l+vdrfuys tajd tlg .rd jeˆ we;'
9
.skakla fuka wef.a f°rÛ
;uka fl`mh fmdf<djg Ù¹ nei we;'
±,ajQ fial' t;=udfK`
5
i–¹fK` wef.a w.=,a
i;=frl= fuka jQ fial' kdiaØlr
bYardfh,a lvd±uQ fial'
kgnqka f.dvla wef.a rc o w•m;Syq o
l< fial' cd;Ska w;fÈ is‡Ø'
t;=udfK` jHjia:djla ±ka ke;'
wef.a ish® ud,s.d tfia h"
kgnqka f.dvla fldg" wef.a æjeisjre
wef.a n,fldÛ i–ºkaf.ka oÈYkhla
œkdY l< fial' ;j;a fkd,nØ'
10
cÏ° mÜrók flfrys fY`lh isfhdka mÜrókf.a uy® wh
fo.=K f;.=K l< fial' ys|f.k ÚYaY’o j is‡Ø'
6
t;=udfK` T›yq ;ukaf.a ysia msg
;u uKavmh j;a;la fuka OQ,s oudf.k"
md½ lr±uQ fial' f.`× fræ we|f.k is‡Ø'
iajlSh /ia•• ia:dkh fcrei,f• lkHdfj`
œkdY l< fial' ;ukaf.a ysi “ug kudf.k ys¢Ø'
i–¹fK` 11
udf.a fikóf.a
isfhdkays ux.,H œkdYh Úid
iy in;a oji udf.a weia"
u;l keØ lrjQ fial' lº½ je.søfuka
;u n,j;a fl`mfhka fjfyig o"
rcÏ iy mÝclhd bj;a l< fial' <uhska o Ùú orejka o
7
i–¹fK` kÜjr •æj, la,dka; jk neœka
;uka mÝcdikh udf.a is;
m%ØlafIam l< fial' fY`lfhka we,<S f.dia we;'
;uka Y=oaOia:dkh 12
;=jd< jQjka fuka kÜjr •æj,
w;ayer±uQ fial' Tjqka la,dka; jk œg"
wef.a ud,s.dj, mjqre ;ukaf.a ujqjrekaf.a <fhys
i;=rd w;g mjrd ³ka fial' mK wæk œg"
ux.,H ojil ¡ fuka öOdkH iy –æhÜi fldhs ±÷hs
i–¹Kkaf.a ud,s.dfjys T›yq
T›yq f>`Id lf<` h' ;u ujqjrekaf.ka
8
i–¹fK` lE.id wiØ'
13
isfhdka mÜrókf.a mjqr fcrei,• mÜrók"
kdiaØ lrkak uu Tng l=ula Ùh• o@
woyia l< fial' Tn l=ulg iudk lr• o@
 œ,dm .S 2 991
wfka isfhdka lkHd mÜrók" jeŠ l< fial'
18
uu Tn ikik ms×i wfka isfhdka mÜrók"
Tng l=ula lr• o@ i–ºkag fudr.ikaká
Tf’ œm; uqyqo fuka œYd, há uyd m%jdyhla fia
Tng iÜjh fokafka ljfrla o@ ? °j,a folays
14
Tf’ æjeisjre lº½ .,d hd jd·
fndre ÚIaM, oÈYk Tng Ùis iykhla
Tng ±lajQ yá fkd,ef’ jd·
T›yq Tf’ jy,alu my Ùøug Tf’ fofk;g
Tf’ wmrdO œf›lhla fkd f› jd·
19
Ùis ° t<sor› fkdl<y' ? hd•j, keósg
Tn Wfoid Tjqka ³Û oÈYk Wfoa w®hu f>`Id lrkak'
fndre h" Tf’ is; i–ºka bæúmsg
/j‡,s iys; h" c,h fuka j.=rejkak'
jxpÚl h' ish® •æ ika•j, ¡
15
uó hk ish,af,` nv.skafkka la,dka; jk
kÜjr fy<d oÙØ' Tf’ <uhskaf.a m%dK Wfoid
T›yq Tf’ w;a
ishÜreyka nd–ka t;=udKka foig Tijkak'
fcrei,• mÜrókg œreoaO j 20
i–ºÚ"
ysia jk–ka" Tn fufia flf<a
öö öf,`lfha wNsudkh há ljfrl=g ± hs n,d
uq½ fmdf<df› mS%Øh h÷hs
l,amkd l< uekj'
ÙhkÜ ,enQ kÜjr
fuh ±÷÷hs wiØ' ia;S%ka ;uka l=fiys M,h jk"
16
Tf’ ish® i;=fr` iÜj fia m%iÝ; l<
Tng iro• lrØ' w; orejka lE hÜ;= o@
T›yq mÝclhd iy æjeisjrhd
ishÜreyka nd–ka" i–ºkaf.a Y=oaOia:dkfha
o;a–‡ lØ' urkÜ ,e“h hÜ;= o@
21
ööwms wE œkdY flf<uqá nd,hd o uy,a,d o
ieneœka u •æj, “u jeØr is‡Øá
wm n,d is‡ oji f• há udf.a ;reK ;re×fh`
th ±ka me–K we;e÷÷hs ÙhØ' lvq myúka jeÛfK` h'
17 Tf’ Woyfia ojfia ¡
i–¹fK`
;uka fh`ckd l< foa Tn Tjqka keiÝ fialá
bÛ l< fial' ÚÈoh f,i
t;=udfK` Tjqka >d;kh l< fial'
22
mÜrdKfha isg ux.,Hhlg
Úhu lr ØnqKÏ ;Èck fikó /ia lrkakdla fuka
Ù%hd;aul l< fial' ug œreoaO j
t;=udfK` yeu wØka u
wkÜl•md œrys; j i;=rka /ia l< fial'
Tn œkdY l< fial' i–ºkaf.a Woyfia ojfia ¡
i;=rd Tng œreoaO j Ùisfjla .e<• bØú fkd • h'
ikaf;`I jkak i,iajd" ud iÜj fia Wmojd"
Tf’ tæúldrhkaf.a weرŠ l< ish® fok
n,h i;=rka œiska œkdY lrkÜ ,enQ y'
 œ,dm .S 3 992
oo~
~q ju
ju udf.a yoj;g œoao fial'
14
uu
3 t;=ukaf.a fl`mh
kueØ oKafvka
³l w;a³Û –Úid k•
udf.a uq½ fikóg
yskdjla o
uu h' oji uq½,af,a
2
t;=udKka ud f.k f.dia Tjqkag ljglula o • is‡–'
15
t<sfhys fkdj wkaOldrfhys t;=udfK`
weœækakg ie,eiÝ fial' Ø;a; f›okdfjka ud mÜrjd
3 ug fldiU fmjQ fial'
ieneœka u t;=udfK`
16
oji uq½,af,a t;=udfK` fndr½j,ska
ug h<s h<s ÚÈoh f,i udf.a o;a “kao fialá
myr ³ka fial' lEu i|yd ug w½ ³ka fial'
4 17
t;=udfK` iduh udf.ka ;=rka • we;'
udf.a udxih;a" yu;a iem; hkÜ l=ula ± hs
crdjg muqKÏjd ug wu;l • we;'
udf.a weglÛ 18
±ka
fmdŠ l< fial' uu fufia Ùh–(
5
t;=udfK` ug œh.yla id° ööudf.a YlaØh
œvdfjka udf.a ysi my • f.dia we;'
jg l< fial' i–ºka flfrys
6
mÜrdKfhys keiS .shjqka fuka udf.a n,dfmdfrd;a;=j
t;=udfK` wºre ;ekaj, œiSug ;=rka • we;'÷÷
ug ie,eiÝ fial'
7
f’ø hkak neú jk f,i n ,df
dfmmdf
dfrrd ;a ; j
=
t;=udfK` ud fldÛ l< fial' 19
nr œ,x.= ug ±uQ fial' udf.a fY`lh;a"
8
ud lE.id msysg b,a,k kuq;a" udf.a mSvdj;a ug isys •u
t;=udfK` udf.a he³ug fldiU yd ji æh jeÚ h'
20
ijka fkdfok fial' uu ta .ek
9
t;=udfK` Ú;r u isys lr–á
udf.a udÈ. udf.a is; wffOÈhhg m;a • we;'
21
lemÝ .,aj,ska wyqrd tfy;a"
udf.a udj;a f• foa ud isys l< œg
wjysr l< fial' n,dfmdfrd;a;=j
10 ug weØ jkafka h'
t;=udfK`
ud yg" uó /l is‡k j,fil= o 22
ööi–ºkaf.a Ør fmu
ryia ;ekaj, ieó• is‡k Ùis lf,l my fkdjkafka há
isxyfhl= o fuka jk fial' t;=ukaf.a ohdj
11
t;=udfK` fl<jr fkdjkafka h'
udf.a udÈ.fhka 23
tajd Wofhka Woh
ud bj;a fldg w®;a • Øf’á
ud lE,sj,g brd±uQ fial' Tf’ œYajdijka;lu buy;a h'÷÷
ud ms<sl=,la l< fial' 24
12
t;=udfK` ug we;af;a i–¹fK` muKle hs
;u ³kak ;e;a ljd" udf.a is; Ùhhs'
B.ig b,lalhla fldg tneœka
ud ;enQ fial' t;=udKka flfrys
13
t;=udfK` ;u fldmÜf› B.ia uu n,dfmdfrd;a;= jkafk–'
 œ,dm .S 3 993
25 37
i–¹Kka .ek n,d is‡kakkag;a" i–¹fK`
t;=udKka fidhd hk whg;a leueØ fkdjk fiala k•"
t;=udfK` hym;a h' Ùisfjl=g
26 Ùisjla fkdl< yeÙ h'
i–ºkaf.ka jk .e<•u
38
ÚYap, j n,d isˆu iem;;a œm;;a weØ jkafka"
–Úidg fyd| h' ufy`;a;uhdKkaf.a
27 Úhufhka fkdf› o@
;udf.a nd, œfhys ¡
39
bjiSu kueØ œh.y ±øu wfma m› .ek
–Úidg hym;a h' o~qju ,nk Úid
28
t;=udKka wm fldºrkafka l=ug o@
40
th Tyq msg ;enQ Úid wfma udÈ.
Tyq ;Úhu ys| fi`æis lr œuid
ÚYaY’o j isˆ jd· i–¹Kka fj;
29
iuyr œg n,dfmdfrd;a;=jla kej; yefruq'
41
Ø“h yeÙ neœka iajÈ.fhys is‡k foœ¹Kka fj;
wm ke— wjk; œh hÜ;= hs' wfma w;;a is;;a Tijuq'
30
42
ööwms jkdys jro fldg
Tyq ;udg myr fok whg
ler,s .eiSuqá
l•uq, mEjd f›· Tn lud fkdl< fial'
Úka°fjka msreKd f›· 43
Tn jykafia Woyiska ieó• isg
31
ukao" wm miÜmi ®yqne| wd fial'
i–¹Kka ioyg u wkÜl•md fkdfldg
ish fiajlhka wm urd±uQ fial'
bj; oukafka ke;' 44
wfma he³u
32
t;=udKka fY`lh muqKÏjk kuq;a" Tn fj; fkdme–fKk f,i
;ukaf.a buy;a lreKdj f,i Tn j,dl=<Ùka
wkÜl•md o lrk fial' Tn u jidf.k is‡k fial'
33 45
ukao" Tn œcd;Ska w;frys
t;=udfK` wm li< f.dvla fuka
–ÚiÜkag «kEl–ka l< fial'
46
mSvd fkdlrk fial' wfma ish® i;=fr`
Tjqka fY`lhg wmg œreoaO j
fkdmuqKÏjk fial' fndfy` fia f°ia lS y'
47
NS;sh iy md;d,h;a"
miÜ;e• is;a yrjd .ekSu kdiaØh iy œkdYh;a
34 wmg me–K Øf’'
foaYfha iEu ysrldrhka
48
;<d fm<d fmdŠ Ùøu o udf.a fikóf.a œkdYh Úid
35
ufy`;a;uhdKkaf.a udf.a weiaj,ska
uqyqK bæúfha ¡ lº½ .x.d .,d hhs'
49
–ÚiÜkaf.a hÜlaØh i–¹Kka
fmr<d±—u o iajÈ.fha isg n,d
36
–Úfil=g i,lk ;=re"
50
Tyqf.a kvqf› ¡ udf.a weiaj,ska
whÜlaØh Ùøu o fkdkej;S lº½ je.sfrhs'
51
i–¹fK` k.rfha ldka;djkag
wkÜu; fkdlrk fial' is³ • weØ foa ud oÙk œg
 œ,dm .S 3-4 994
udf.a is; l•md fjhs' isgf.k is‡h;a
52
ÚlrefKa ug i;=re j is‡k wh Tjqkaf.a Wmydihg
l=re,af,l= fuka uu ,la • is‡–'
ud W.=,g wiÜ lr.;ay' 64
i–ºÚ"
53
T›yq mKms‡ka Tjqkaf.a Ù%hd wkÜj
ud j<g fy<doud Tn Tjqkag œmdl ³k uekj'
65
ud msg .,a o megjQ y' is;a ±Šlu jk idmh
54
j;=r udf.a ysig WŠka Tn Tjqkag ³k uekj'
.,d .sfha há 66
Tn" Woyiska Tjqka ®yqne| f.dia"
ööudf.a wjidkh me–K we;e÷÷hs –ys ms‡ka
uu lS–' Tjqka w;=.d±uqj uekj'÷÷
55
i–ºÚ"
uu .eUqre md;d,fha isg fcrei,f• jeˆfuk
eˆfukaa miÜ ;;a ;a jh

56
Tf’ kduh Ùhd heæ–'
udf.a fudr.eiSug
ijka fok f,i
4 mrK r;arka
wºre • Øfnk ye‡·
fmrE r;arka
ud ne.Em;a j b,a,d is‡ œg fjkia • Øfnk ye‡·
Tn ug ijka ³ka fial' Y=oaOia:dkfha .,a
57 ish® uxika•j,
ud Tng hdƒÆ l< œg"
Tn ug <x •" œiÜrejd Øf’'
2
öö“h fkdjkake÷÷hs w.kd rka fuka j‡kd
ug j°< fial' isfhdkays ;reKhka
58 l=•Nldrhdf.a w;aj,ska idok ,o
i–ºÚ"
Tn ud fjkÜfjka Ndck fuka i,lkÜ ,nk ye‡·
3
lreKÏ j°< fial' isj,a fokakÜ mjd
udf.a m%dKh –´ fial' Wkaf.a megjqkag Ùú fmdjØ'
59 tfy;a" udf.a fikóf.a ´jre
i–ºÚ"
Tn udf.a mSvdj ³Û fialá ldka;drfha meianreka fuka
ug hÜlaØh bÛ lr ³k uekj' lDDr • is‡Ø'
60 4
Tjqkfa .a Ùú orejdf.a æj
ish® u m<s.ekS• iy msmdih Úid ;,af,a wef,hs'
ug œreoaO j Øfnk l=vd orefj` lEu b,a,Ø"
Tjqkaf.a ish® Wmd Ùisfjla Tjqkag lEu fkdfoØ'
5
Tn ³Û fial' ri lEu lE wh
61
i–ºÚ" wirK j •æj, ys¢Ø'
Tjqkaf.a Úka° Ùøu iy r;= weØú,s msg weرŠ jQ wh
ug œreoaO j Øfnk li< f.dvj,a je<|f.k ys¢Ø'
6
Tjqkaf.a ish® Wmd Ùisfjl=f.ka myr fkd,nd
Tn weiÝ fial' weis,a,Ùka fuka
62
ug œreoaO j kók jpk o œkdY jQ
oji uq½,af,a ug œreoaO j fhdok fidf°• k.rfha mdmhg jvd
Tjqkaf.a Wmdhhka o udf.a fikóf.a
Tn weiÝ fial' whÜ;=l• uy;a h'
63 7
Tjqka jdŠ • is‡h;a" wef.a jxYd•m;Syq

4'6 W;a 19'24

 œ,dm .S 4 995
ysuj,g jvd msúis³ j" mÝclhkaf.a wmrdO Úid;a h'
14
Ùúj,g jvd iܳ j T›yq
is‡fh` h' wkaOhka fuka
r;= legj,g jvd •æj, Tnfudn hØ'
Tjqkaf.a isrer r;= j ØnqfKa h' ukÜIHhkag Tjqkaf.a jia;%j,
Tjqkaf.a Tmh ;ejfrkakg neú ;rug
kS,ud×lH fuka œh' T›yq
8
±ka Tjqkaf.a fmkSu f,hska Ù½Û • is‡Ø'
15
wó=rej,g jvd l½ h' ööbj;a jkak" wmœ;% h'
Tjqka •æj, ¡ bj;aa jkak" bj;aa jkak"
we¢k.kak j;a neú h' wmg w; fkd .ikake÷÷hs
Tjqkaf.a yu ,S fuka œh<S T›yq
Tjqkaf.a wegj,g we<S we;' Tjqkag fudr.id lS y'
9
id.skfa kka Tjqka m,d f.dia
uere•lkakkag jvd Tnfudn .sh œg"
lvqfjka ööT›yq
uere•lkakkag ;j;a fuys fkdis‡Ø÷÷hs
myiÜj we;af;a h' œcd;Ska w;fÈ
ukao" Ùhk ,oafoa h'
fudjqyq 16
i–¹fK` u
flf;a wiajekak keØ neœka Tjqka
flfuka mSŠ; •" laIh • hØ' œiÜrejd yeúh fial'
10
ohdjka; ia;S%yq t;=udfK`
;ukaf.a w;aj,ska ;j;a Tjqka fkdi,lk fial'
ish orejka ;•nd msiÜfj` h' fikó
udf.a fikó msg me–× mÝclhkag .re fkdl< y'
œkdYfha ¡ jeŠys‡hkag
ta orefj` lreKdj fkd±lajQ y'
17
Tjqkag wdydr jQ y' fkd,efnk Wmldr .ek n,d isˆfuka
11
i–¹fK` ;u fl`mh fkdj<lajd wfma weia
;ukaf.a n,j;a Woyi ;j;a wºre • hkafka h'
je.sfrjq fial' .<jkak neú cdØhla .ek
isfhdkays .skakla weœ½ fial' uqr l=½KÏ Wv
thska tys w;aØjdr• ±• .sfha h' wms n,d is‡fhuq'
18
12
ötæúldrhd iy i;=rd wfma •æj,
fcrei,f• f°rÛj,g wmg hkak neú jk f,i
we;=½ jkafka h÷hs wfma i;=fr`
fmdf<df› rcjre o wfma hd• B•
f,`lfha ish® jeisfh` o fi`æisfhka n,d is‡hy'
œYajdi fkdlf<` h' wfma wkaØuh wdikak há
13 wfma brKu ;Ska³ há
fufia jkÜfha"
o–Û f,a ukao"
k.rh ;=< je.sfrjQ wfma wkaØuh me–K we;'
19
æjeisjrekaf.a m› Úid;a" wm miÜmi ®yqne| wd ;eke;af;`
4'10 oaœ kS 28'57á tiÙ 5'10
 œ,dm .S 4-5 996
wyfia rdcd,Skag jvd wfma u or wmg œl=KkÜ ,ef’'
f›.j;a jQ y' 5
œh.y wfma lr msg h'
T›yq uefrk f;la
lºj, wm ®yqne| wdfj` h' wms fjfyfikafkuq'
wm w,a,kak tfy;a"
md½lrfha /l is‡fh` h' wmg iykhla ke;'
6
20
ööTyqf.a wdrlaId fijfKys iEfyk muK lEu ,nk ms×i"
cd;Ska w;r –irhg;a" wisúhdjg;a
wmg ãj;a jkak ,ef’ h÷÷hs wms isó–ka .sfhuq'
7
wm lSjd jQ wfma mshjre m› lf<` há
wfma kdifha yqiau jeÚ jQ T›yq ±ka ke;'
i–¹Kkaf.a Tjqkaf.a whÜ;=l• Úid
wNsfIal ,;a ;eke;af;a wms ³la œ¢uq'
8
Tjqkaf.a jy,a® wm wdKavq lrØ'
fndre jf<a wiÜjqfKa h' Tjqka wØka wm .<jd.kakg
21
W!Ya foaYfhys jdih lrk flfkla ke;'
9
taf°• cdØh" md½lrfha –kSurejka
mS%Ø ikaf;`I jkak' ieúirk neœka
lEu fi•f• ¡
œkdYh Tn fj;;a
wms wka;rdjg uQK mduq'
me–fKkafka h' 10
id.skafka ;o WIaKh Úid
Tn u;a • ÚrejØka is‡kafkys h' wfma yu W³kla fuka
22
t•nd isfhdka mÜrók" r;a • Øf’'
11
Tf’ whÜ;=lf• o~qju bÛ œh' isfhdkays ia;S%yq;a"
t;=udfK` cÏ°ys k.rj, lkHdfjda;a
;j;a Tn œm%jdihg n,y;aldrl• lrkÜ ,enQ y'
12
f.k fkdhk fial' w•m;Syq ;ukaf.a w;aj,ska
t•nd taf°• mÜrók" t,a,kÜ ,enQ y'
t;=udfK` jeŠys‡ wh .re fkdlrk ,oy'
13
Tf’ whÜ;=lug jy®ka fuka OdkH weUøug
o~qj• lrk fial' wfma ;reKfh`
Tf’ m› n, lrkÜ ,enQ y'
t<sor› lrk fial' <uhs
or–‡j, núka
ohdj i|yd he¡ul
he¡ulaa hg •
je‡ jeˆ hØ'
5 i–ºÚ"
wmg is³ • Øfnk foa
isys l< uekj'
14
uy® wh
f°rÛfjka my j .sfh` h'
fh!jkfh`
wfma Úka°j n,d ie,l=j uekj' .SØld Ùøfuka
2
wfma Wreuh wkHhkag;a" je<l=fK` h'
wfma f.j,a œfoaYSkag;a 15
wfma is;aj,ska
whsØ • Øf’' mS%Øh ;=rka œh'
3
wms wkd:fh` h" wfma keˆu
mshd keØ orefj` h' je,mSug fmr½fKa h'
wfma ujqjre jekaoUqjka fuka h' 16
wfma ysiska u,ao• jeÛfKa h'
4
wm wfma u j;=r wm m› l< neœka
–, ¡ .; hÜ;= h' wfka· wmg jk ³ll uy;·
 œ,dm .S 5 997
17 20
f• Úid wfma is; fuf;la l,a Tn
la,dka; • Øf’' wm w;a yf<a uka o@
f• foaj,a Úid ljr ° kuq;a" Tn wm
wfma weia wºre • Øf’' h<s isys lrk fiala o@
18
tfia jkafka" 21
isfhdka lkao i–ºÚ"
md½ • Øfnk neœÚ' wm Tn fj; yrjd.; uekj'
isj®ka ieúirk neœÚ' wfma fmr jQ f;aci
19
tfy;a i–ºÚ" wmg h<s ³k uekj'
22
Tn ioyg u rc j is‡k fial' Tn wm iyuq,ska
Tf’ isyiÜk my lr±uQ fiala o@
mrmÜfrka mrmÜrg mj;afka h' Tf’ fl`mhg iSudjla keoa o@
 998

æjeisjr tiÙfh,af.a fmd;

Ù%'mÝ' 586 ¡ fcrei,f• jeˆug fmr;a Bg miÜ;a w;r ld,fha ¡" æjeisjr tiÙfh,a n“f,`Úfha
œm%jdi.; j œiS h' Tyq foœhka jykafiaf.a œfYaI ixfla;d;aul oÈYkhla ;=<ska le|jkÜ
,en" æjeisjr fiajhg lem jQfjÙ' Tyqf.a m×jqvh œfYaIfhka fhduq lrk ,oafoa n“f,`Úfha
œm%jdi.; j is‡ fikóg;a" fcrei,f• jeishkag;a h'
tiÙfh,a .eUqre weoys,a,la yd W°r „ka;k YlaØhla ØnqKÏ æjeisjrfhÙ' mܽ,a ±kÜula yd
;SlaIK nqoa•hÙka hÜ;a jQ fyf;u œjdohg Ndckh jQ m%Odk m%Yak jyd jgydf.k" rEml
yd ixfla; uóska tajdg œiº• fi•f• olaI;djla ØnqKÏ flfkl= nj meyeæ,s h' Tyqf.a
m×jqv fndfy`uhla œ„;% ixfla;d;aul Ù%hd uóska fok ,oafoa h' wdOHd;a–l mdúY=oa•fha
wjYH;dj;a ;udf.a m› ms<sn| fm!oa.,sl j.lSu;a Tyq wjOdrKfhka Ùhd is‡fha h' cdØfha
mÜkÈãjkh ms<sn| ;udf.a n,dfmdfrd;a;=j m%ldY l< Tyq mÝclfhl= yd æjeisjrfhl=
jYfhka foaj ud,s.dj yd Y=oaOjka;lf• wjYH;dj .ek œfYaI ie,Ù,a,la ±lajQfha h'
fuys wvx.= lreKÏ(
múƒfÐo 1)3 tiÙfh,af.a le|•u
múƒfÃo 4)24 fcrei,f• œkdYh .ek m×jqv
múƒfÃo 25)32 cd;Ska flfrys foaj œÚYaph
múƒfÃo 33)37 ish fikóg foœhka jykafiaf.a fmdfrdka³j
múƒfÃo 38)39 f.d.ag œreoaO æjeia jeÙ
múƒfÃo 40)48 wkd.; foaj ud,s.dj yd foaYh ms<sn| oÈYkhla

fo
foaaj oÈYkh
1 Øia jk wjqreoafoa i;r jk udifha
mia jk æk flndÈ .x f;r œm%jdihg
f.khkÜ ,enQ wh w;fÈ tiÙfh,a k•
ud is‡k l,ays wyi œjD; • foaj oÈYk
ug fmkÜfKa h' 2fcfy`hdÙka rcÏ œm%jdihg
f.khkÜ ,enQ miÜ" mia jk wjqreoafoa udifha
mia jk æk 3n“f,`Úfha flndÈ .x f;r
nqiSf.a mÜ;a tiÙfh,a k• mÝclhd fj;
i–¹Kka jykafiaf.a m×jqvh me–×fha h'
i–¹Kka jykafiaf.a wdkÜNdjh o tys ¡
Tyq msg œh'
4 ud ne¬ œg pKav udre;hla W;=frka
tkÜ uu 懖' ta iuó ¡maØfhka jg jQ
uyd j,dmg,hla o æ<sfyk f,`lv fuka
.skak ueæka nen<Sula o .sÚ o® œysfok
.skakla o jQfha h' 5i;=kaf.a fmkÜu
weØ i;rfofkla ta ueo is‡hy' 6Tjqkaf.a
fmkÜu fufia h( Tjqkag ukÜIH iajrEm
ØnqfKa h' Tjqka tÙfkldg uqyqKq i;rla
o mshdm;a i;rla o Ø“×' Tjqkag weo
1'1 t<so 19'11 1'2 2 rdcd 24'10-16á 2 jxYd 36'9-10 1'5 t<so 4'6 1'10 tiÙ 10'14á t<so 4'7 1'13 t<so 4'5
keØ mdo Ø“×' 7Tjqkaf.a mdoj, m;=,a
jiafil=f.a mdo m;=,a jeÚ há tajd ¡maØu;a
f,`lv fuka æ<sifÜ Ka h' 8Tjqkfa .a mshdm;a
hg i;r me;af;a Tjqkag ukÜIH w;a Ø“×'
ta i;rfokdf.a uqyK q Ï yd mshdm;a fuhdldr
h( 9Tjqkfa .a mshdm;a tlg tla • ØnqfKa h'
.uka lrk œg T›yq fkdyeø fl<ska
bæúhg .shy'
10 Tjqkaf.a uqyqKÏj, fmkSu fufia h(
Tjqka i;rfokdg bæúfhka –Úia uqyqKla
o ol=KÏ me;af;ka isxy uqyqKla o j•
me;af;ka .j uqyqKla o rdcd,sfhl=f.a
uqyqKla o Ø“×' 11Tjqkaf.a mshdm;a by<g
œys¡ Ø“×' tÙfkldf.a mshdm;a folla
;j;a tfll=f.a mshdm;a iuó tla • Ø“×'
folÙka Tjqkaf.a Yør jeiS Ø“×' 12T›yq
tl tld fl<ska bæúhg .sfh` h'
wd;audkÜNdjh fmkajQ uó Tiafia ta f• w;
fkdyeø T›yq .uka l<y'
13 ta ãjudk i;a;ajhka uOHfhys
weœf,k .sÚ wó=re jeÚ jQ ke;fyd;a
 tiÙfh,a 1-2
Tnfudn hk mkao• jeÚ jQ fmkÜula weØ
h• Ùisjla œh' ta .skak ¡maØu;a há
thska œ³,sh Úla–×' 14œ³,sh oyrla fia ta
ãjudk i;a;ajfh` Tnfudn æ›fj` h'
15 ud ãjudk i;a;ajhka foi n,d
is‡h ¡ fmdf<dj u; ta i;a;ajhka
i;rfokd <ó tfll=g tl ne.ska rka pl%
ØfnkÜ uu 懖' 16ta pl% rka ldkaØ fuka
nen½fKa h' ta i;r u tl yd iudk h'
yevfhka o Ù%hdldú;ajfhka o tl pl%hla
;j;a pl%hla ;=< we;=jdla fuka fmkÜfKa h'
17
tajd .uka .;aœg Ùk• w;lg j;a
fkdyeø tajdfha meØ i;frka tl æYdjlg
.uka .;af;a h' 18pl%j, j<® Ø“×'
ta j<® i;r mÜrd weia ØnqfKa h' 19ta
i;a;ajhka .uka .;a œg pl%;a Tjqka
leÛj .sfha h' ta ãjudk i;a;ajhka
fmdf<dfjka keó=KÏ œg pl%;a keó=fKa h'
20
wd;audkÜNdjh fmkajQ uó Tiafia ta
i;a;ajfh` .uka l<y' Tjqka l< foa u
pl%fh` o l<y' ukao" i;a;ajhkaf.a
is; pl%j,;a ØnqfKa h' 21Tjqka hk œg
tajd;a .sfha h' Tjqka kej;=K œg tajd;a
kej;=fKa h' Tjqka fmdf<dfjka keós‡
œg Tjqka leÛj pl%;a keós†f† h' ukao"
ãjudk i;a;j a hkaf.a is; pl%j, ØnqfKa h'
22 ;jo" i;a;ajhkaf.a ysig WŠka
m<só= fuka nn<k wdldYhla ØnqfKa h'
th Tjqkaf.a ysiaj,g by<ska œys¡ ØnqfKa
h' 23wdldYhg h‡ka Tjqkaf.a mshdm;a
tlg tl fl<ska j œys¡ ØnqfKa h' ish
isrer wdjrKh lrk mshdm;a folla
tl tl i;a;ajhdg ØnqfKa h' 24Tjqka
hk œg" Tjqkaf.a mshdm;aj, Y’oh
fndfy` c, Odrdjkaf.a Y’oh fuka o iÈj
mrdl%uhdKkaf.a y~ fuka o ug weis×'
thska keó=KÏ f>`Idj hÜo l|jqrl f>`Idj
fuka œh' Tjqka kej;S is‡ œg" T›yq ish
mshdm;a my;a lr.;af;` h' 25Tjqkaf.a
ysiaj,g WŠka ØnqKÏ wyia .eng by<ska
y~la me–×fha h' Tjqka kej;S is‡ œg"
T›yq ish mshdm;a my;a lr.;af;` h'
26 Tjqkaf.a ysiaj,g WŠka ØnqK
wdldYhg by<ska kS,ud×lHhl fmkSu
1'15-21 tiÙ 10'9-13 1'18 t<so 4'8 1'22 t<so 4'6 1'24 t<so 1'4-15á 19'6
1'26 tiÙ 10'1á t<so 4'2-3 1'27 tiÙ 8'2
999
weØ isxydikhl iajrEmhla ØnqfKa h'
isxydikh u; –Úia fmkSula jeÚ
iajrEmhla Ø“×' 27ta iajrEmfha bó‡fha
isg by<g .sÚ W³kl nenf<k f,`lv
jeÚ fmkÜula uu 懖á bó‡fha isg my<g
yd;amiska ¡maØhla weØ .skakl fmkÜula
懖' 28yd;amiska ØnqKÏ ¡maØfha fmkSu
jÈId ojil j,dl=f<a Øfnk foa³kakl
fmkSu fuka œh' f• jkdys i–¹Kka
jykafiaf.a f;acdkaœ; iajrEmfha fmkSu h'
th ³Û l, uu uq×ka;<d • jeÛfK–'
tœg l;d lrk flfkl=f.a y~ ug
weis×'
tiÙfh,a le|jkq ,e”u
2 Wka jykafia ug l;d fldg" ööukÜIH
mq;%h" keósg is‡kaká uu kÜU iuó
l;d lrkafk–÷÷hs j°< fial' 2Wka jykafia
ug l;d l< œg" foajd;audkÜNdjh ud ;=<g
we;=,a • ud keósÛjd isfg›f› h' ug l;d
l< ;ekeka jykafiaf.a y~ ug weiÜfKa h'
3
Wka jykafia fufia j°< fial( ööukÜIH
mÜ;%h" ug œreoaO j ler,s .eiÝ" ler,sldr
cdØhla jk bYardfh,ajreka fj; uu kÜU
hj–' T›yq o Tjqkaf.a mshjre o wo oji
olajd u ug œreoaO j f¿`ysl• l<y' 4ta
fikó uqrKavq ±Š is;a we;af;` fjØ' uu
Tjqka fj; kÜU hj–' kÜU o" öufy`;a;u
foœ iajd—ka jykafia fufia j°rk fiale÷hs
Tjqkga Ùhkak' 5Tjqka ler,sldr ukÜIHhka
jk neœka ijka ³kak;a" kܳkak;a Tjqka
w;frys æjeisjrfhl= is‡k nj Tjqka
±k.kÜ we;'
6 ööukÜIH mÜ;%h" Tjqka kÜUg ly™,shd
yd lÛ .ia fuka jqj;a" kÜU f.`kÜiaika
w;fÈ jdih lrkafka • kuq;a" Tjqkag j;a"
Tjqkaf.a jpkj,g j;a “h fkdjkak'
Tjqkaf.a uqyqfKa fmkÜug fkdle<fUkak'
7
Tjqka b;d ler,sldr neœka Tjqka ijka
³kak;a kܳkak;a udf.a jpkh Tjqkag
m%ldY lrkak'
8 öötfy;a ukÜIH mÜ;%h" ud kÜUg Ùhk
foag kÜU ijka fokak' ta ler,sldr jxYh
fuka kÜU o ler,sldrfhla fkdjkak' kÜU
 tiÙfh,a 2-3
lg wer ud kÜUg fok foa wkÜNj lrkak'÷÷
9
ud ne¬ l, ud foig w;la æ.= lr ØfnkÜ
懖' ta wf;ys wl=<k fmd;la ØnqfKa h'
10Wka jykafia th ud bæúfhys æ. yeúh
fial' tys we;=<; yd msg; ,shd Ønq×' tys
,shd ØnqfKa œ,dm" je,mS• yd ,f;`Ú h'
3 Wka jykafia l;d lr–ka" ööukÜIH
mÜ;h
% " kÜUg fok ,o foa wkÜNj lrkak'
f• fmd; wkÜNj lr f.dia bYardfh,a
jxYhg l;d lrkake÷÷hs j°< fial'
2 tœg uu udf.a lg weúfh–á
Wka jykafia o ta fmd; wkÜNj lrkak ug
³ka fial' 3;jo" Wka jykafia l;d lr–ka"
ööukÜIH mÜ;%h" ud kÜUg fok f• fmd;
wkÜNj lr kÜf˜ l=i mÜrjd .kake÷÷hs ug
j°< fial' uu th wkÜNj flf<–á th udf.a
lgg — me× fuka –ysú j Ø“×'
4 Wka jykafia l;d fldg fufia j°<
fial( ööukÜIH mq;%h" kÜU bYardfh,a fikó
fj; f.dia ud Ùhk foa Tjqkag Ùhkak'
5
kÜU hjkÜ ,nkafka ³Ialr" wka NdIdjla
l;d lrk fikóla fj; fkdj" bYardfh,a
fikó fj; h' 6kÜU hjkÜ ,nkafka kÜUg
f;are•.; fkdyeÙ" ³Ialr wka NdIdjla
l;d lrk Wiia cd;Ska fj; fkdf›'
ieneœka u Tjqka fj; uu kÜU he•• k•"
Tjqka kÜUg ijka fokÜ we;' 7tfy;a"
bYardfh,a fikó ug ijka fokakg
wlueØ neœka T›yq kÜUg ijka fokakg
leueØ fkdfjØ' ukao" uq½ bYardfh,a
fikó uqrKavq h' ±Š is;a o we;af;` h'
8
n,kak" uu Tjqka fuka kÜU o uqrKavq lr"
±Š is;a we;af;l= lrkafk–' 9uu kÜf˜
w•IaGdkh .sÚ.,g jvd ;o jQ ffj´Èh
fuka YlaØu;a lrkafk–' Tjqka ler,sldr
fikóla jk kuq;a Tjqkag “h fkdjkak'
Tjqkaf.a rjd ne,Sug fkdle<fUkak'÷÷
10 ;jo" Wka jykafia ug l;d fldg"
ööukÜIH mÜ;%h" kÜUg Ùhk udf.a ish® u
jpkj,g fyd¢ka ijka ¡" kÜf˜ isf;a
tajd Úoka lr.kak' 11œm%jdi.; j is‡k
kÜf˜ fikó fj; f.dia" Tjqka ijka
³kak;a kܳkak;a Tjqkag l;d fldg"
öufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fiale÷hs Tjqkag Ùhkake÷÷hs j°<
fial'
2'9-10 t<so 5'1 3'1-3 t<so 10'9-10
1000
12 tœg wd;auhdfK` ud Tijd.;ay'
ööiajlSh jdiia:dkfha is‡k i–¹Kka
jykafiaf.a uysuhg m%Yxid f› jd·÷÷hs
Ùhk N+– l•mdjla jeÚ f>`Idjla ud
msÛmiska ug weiÜfKa h' 13f• jkdys
tÙfklg je³KÏ i;a;ajhkaf.a mshdm;aj,
Y’oh o ta <ó ØnQ fr`oj, N+– l•mdjl
Y’oh jeÚ Y’oh o œh' 14fuf,i
wd;audkÜNdjhdfK` ud Tijdf.k .shy'
³Ùka yd Woyiska msreKq is;Ùka uu msg;a
j .sfh–' i–¹Kka jykafiaf.a n,h ud
flfrys n,j;a f,i me–×fha h' 15tœg uu
flndÈ .x.dj <ó f;a,-a wd“’ hk
ia:dkfhys œiÝ œm%jdi.;jQjka <óg
me–K" tys i;a ojila Tjqka iuó “rdka;
j kej;S is‡fh–'
tiÙfh,a uq r ldrfhl= jYfhka
m;a lrlrkkq ,e”u
^tiÙ( 33(1-9&
16 ;jo" i;a ojilg miÜ i–¹Kka
jykafia ug l;d lr–ka fufia j°< fial(
17
ööukÜIH mÜ;%h" bYardfh,a jxYh flfrys
uu kÜU uqrldrfhl= jYfhka m;a flf<–'
udf.ka h• jpkhla wefik iEu œg
u Tjqkag wjjdo lrkak' 18ökÜU ieneœka
u kiskafkys h÷hs ud ³Iaghdg Ùhk l,"
kÜU Tyqg wjjdo fkdlrkafkys k•"
³Iaghd ãj;a jk ms×i ;udf.a ³Iag
udÈ.fhka yefrk f,i Tyqg wjjdo lrk
ms×i Tyqg l;d fkdlrkafkys k•" ta
³Iaghd ish mdmh Úid uefrkÜ we;' tœg
Tyqf.a urKh .ek kÜU j.ÙjhÜ;a;d
jYfhka uu i,l–' 19tfy;a" kÜU ³Iaghdg
wjjdo l< œg" Tyq ish mdmh yd ³Iag
udÈ.h w;a fkdyúkafka k•" Tyq ish mdmh
Úid kiskÜ we;' tfy;a" kÜU kÜf˜ ãjh
/l.kÜ we;'
20 öö;jo" OÈ–IaG –Úfil= ;udf.a
OÈ–IaGlu w;ayer mdmh l< œg" th
Tyqf.a jeˆug fya;=jla jkakg ud bv
yeúfhd;a" kÜU Tyqg wjjdo fkdl< Úid
Tyq ish mdmfhys kiskÜ we;' Tyq l<
Tyqf.a ±ye– Ù%hd isyslrkÜ fkd,nkafka
h' Tyqf.a urKh .ek kÜU j.ÙjhÜ;a;d
jYfhka uu i,l–' 21tfy;a" OÈ–IaGhd
m› fkdlrk f,i kÜU Tyqg wjjdo l<
œg" Tyq m› fkdlr is‡fhd;a" wjjdo
 tiÙfh,a 3-4 1001
ms<s.;a neœka Tyq ieneœka u ãj;a jkafka ;=kaish wkÝjÙ' tl tl oji bYardfh,a
h' kÜU o kÜf˜ mK .<jd .kafkys h'÷÷ cdØfha tl tl wjqreoao jYfhka .Kka
.kÜ ,ef’' 6kÜU fufia l< miÜ kÜU h<s;a
tiÙfh,a f.d½ •u æ.d jkafkys h' tfy;a" ±ka ol=KÏ w;g h'
22 tœg" i–¹Kka jykafiaf.a n,h tys fufia kÜU bYardfh,a cdØfha jro ord
¡ ud msg me–×fha h' Wka jykafia l;d .kafkys h' uu kÜUg ojia i;<sila Úhu
fldg" öökeósg –‡hdj;g hkak' tys ¡ kÜU lrkafk–á tl tl oji tl tl wjqreoao
iuó l;d lrkafk–÷÷hs ug j°< fial' jYfhka .Kka.kÜ ,ef’'
23 uu o keósg iuN+–hg .sfh–' tœg" 7 öökÜf˜ uqyqK o fcrei,u jeg,Su
flndÈ .ó <ó ¡ ud ³Û f;aci fuka foig yrjd ys|f.k kÜf˜ fkdjeiÝ w;
i–¹Kka jykafiaf.a f;acd,xldrh tys Bg œreoaO j Tijd æjeia jeÙ Ùhkak'
8
ØfnkÜ æ‡–' uu uq×ka;<d • jeÛfK–' n,kak" jg,Ef• ojia wjidk jk ;=re
24
tfy;a" foajd;auhdfK` ug we;=½ •" ud kÜU tl wxYhÙka wÚla wxYhg fkd
keósg isÛjd" ud iuó l;d fldg fufia yefrk ms×i uu kÜU lUj,ska ne|
j°< fial( öökÜf˜ f.g jeo f°r jidf.k ;n–'
is‡kak' 25ukÜIH mÜ;%h" kÜU lUj,ska fj<d 9 öö;jo" kÜU Øúó=" hj" uE" fld,a®"
n¢kÜ ,ef’' fikó w;rg kÜUg hkakg l=rlalka yd ;Kyd,a /f.k" tajd
fkdyeÙjkÜ we;' 26uu kÜf˜ æj kÜf˜ Ndckhl ;nd thska frd‡ id°.kak' kÜU
Wvq;,af,a wef,kak i,iajkafk–' tœg kÜU tl wxYhlg æ.d • is‡k ojia .Kk
f.d½ •" Tjqka ler,sldr fikóla jk jk ojia ;=kaish wkÝj ;=< tajd wkÜNj
neœka Tjqkg a ;rjÛ lrkak kÜUg fkdyeÙ lrkak' 10kÜU ojilg lk lEu o .%E•
jkafka h' 27tfy;a" ud kÜU iuó l;d lrk foish Øyla muK œh hÜ;= h' júka jr
l, kÜUg l;d YlaØh fokafk–' kÜU o tajd lkak' 11j;=r;a ojilg fl`mam
l;d lr–ka" öufy`;a;u foœ iajd—ka folla uek júka jr ”ug .; hÜ;= h' 12hj
jykafia fufia j°rk fiale÷hs Tjqkag frd‡ fuka ta lEu lkak' ukÜIHhd
Ùhkafkys h" ijka fokafk` ijka fo;ajdá mylrk wY=„j,ska Tjqkaf.a weia yuqfhys
ijka fkdfokafk` ijka fkdfo;ajd' ukao" tajd msikak'
T›yq ler,sldr fikóÙ'÷÷ 13 ööud bYardfh,ajreka cd;Ska w;rg
mkakd ±uQ l,ays Tjqka tfia tys ¡ ;ukaf.a
fcrei,u jeg,Su .ek fmr Ú–Ø wmœ;% jQ lEu lkÜ we;'÷÷

4 foœhka jykafia fufia j°< fial( 14 tœg uu ms<; = e fo–ka" ööwfy` foœ
s r
ööukÜIH mq;%h" .fvd,la f.k th kÜU iajd—ka jykai· uu lj°j;a udj u wmœ;%
bæúfhys ;ndf.k kÜjrla tk•" fcrei,• lr fkd.Ø–' udf.a nd, jhfia mgka f•
kÜjr igykla w¢kak' 2bkamiÜ Bg œreoaO olajd l=Km j;a" uD.hka œiska brd±uqKÏ
j n,fldÛ f.dvkód" f.dve,a,la bæfldg" if;l= j;a fkdlEfj–' ms<l s ,
= a udxi udf.a
l|jqr ;nd" th isidrd hÜoaO hka;% ;nd lgg we;=,a fkd f› jd÷÷hs lS–' 15tœg Wka
th jg,d.kak' 3;jo" hlv ;yvqjla jykafia l;d fldg" ööfukak" ukÜIH wY=„
f.k th hlv mjqrla fuka kÜUg;a" fjkÜjg .jhskaf.a f.du kÜUg Úhu
kÜjrg;a" w;r ;nkak' bkamiÜ ta foig flf<–' tajd u; kÜf˜ frd‡ msikake÷÷hs ug
kÜf˜ uqyqK yrjkak' k.rh jg,kÜ ,ef’' j°< fial'
th jg,kafka kÜU h' bYardfh,a cdØhg 16 ;j³rg;a l;d lr–ka" ööukÜIH
fuh ,l=Kla h' mÜ;%h" uu fcrei,f• lEu m%udKh wvq
4 öö±ka kÜU j• w;g yeø æ.d jkak' lrkafk–' tœg NSØfhka T›yq lEu Ùrd
bYardfh,a cdØfha jro uu kÜU msg lkafk` h' lkiai®l–ka j;=r uek
;nkafk–' kÜU h• ;dla l,a æ.d • fndkafk` h' 17Tjqkag lEu o j;=r o keØ
is‡kafkys o ta ;dla l,a kÜU Tjqkaf.a j f.dia tÙfkld foi ne,Sfuka ;eØf.k
jrfoa œmdlh œ¢kafkys h' 5uu kÜUg ojia ;ukaf.a jro Úid jeyeø hk f,i uu
.Kkla Úhu lrkafk–' tk•" ojia i,ikafk–÷÷hs j°< fial'
 tiÙfh,a 5-6
tiÙfh,af.a ysi uqvq Ùøu
5 i–¹Kka jykafia fufia j°< fial(
ööukÜIH mÜ;%h" ØhÜKÏ lvqjla .kak'
th lrKjE–hkaf.a ±<smy s h
s la fuka mdœƒ„
lr kÜf˜ ysiflia o /jq, o thska nQ.d"
;rdæhla /f.k th Ùrd ta flaY fnokak'
jg,Ef• ojia i•mÝÈK jQ l,ays 2thska
;=fkka mx.=jla kÜjr ueo .skfa kka ojd,kaká
;=fkka mx.=jla /f.k k.rh jglúka
tajdg lvqfjka .ikaká ;=fkka mx.=jla
iÜ<óg œiÜrejd oukak' uu o tajd
miÜmiafika fldmÜfjka weo.;a lvqjla
weØ j ®yqne| tkafk–' 3thska iaj,amhla
/f.k tajd kÜf˜ jia;f% ha jd‡j, fldkaj,
ne|.kak' 4kej; thska iaj,amhla /f.k"
tajd .skak ueog fy<d" tajd .skafkka
ojd,kak' thska uq½ bYardfh,a cdØhg
œreoaO j .skakla Úlafukafka h'÷÷
Wmudj œia;r Ùøu
5 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial( ööfcrei,u foi n,kak'
uu wE cd;Ska ueo msyÛs •–' wE wj‡ka œfoia
rgj,a Øf’' 6³Iagl• fldg cd;Skag jvd
udf.a Úfh`.hkag;a wE jglr Øfnk
rgj,g jvd udf.a mK;aj,g;a œreoaO j
wE ler,s .eiÜjd h' ukao" fcrei,•
jeisfh` udf.a œÚYaph tmd lf<` h' udf.a
wKmK;a m%ldrhg fkdyeiÜrefK` h'
7
tneœka fufia j°rkafka ufy`;a;u foœ
iajd—ka jykafia h' kÜU,d wjg is‡k
œcd;Skga jvd kÜU,d fl`,dy, lr" udf.a
wKmK;a m%ldrhg fkdyeisr" udf.a
Úfh`.hka rlaId fkdlr" kÜU,d wjg
is‡k œcd;Skfa .a Úfh`.hka wkÜj Ù%hd l<
neœka 8ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial' n,kak fcrei,u"
uu-uu jqj o" kÜUg œreoaO fj–' œcd;Skfa .a
weia yuqfhys kÜU msg o~qj• muqKj Ï kafk–'
9
kÜf˜ ish® ms<sl=,a Ù%hd Úid" ud fmr
fkdl<" u;= fkdlrk ϥfha foaj,a
kÜUg lrkafk–' 10wfy` fcrei,u· kÜU
;=< mshjre mÜ;%hka o mÜ;%fh` ;ukaf.a
mshjreka o lkakdyá uu kÜUg o~qj•
fldg fcrei,fuys bØú jk ish,a,ka
oi foi œiÜrejd oukafk–'
uqyqK bYardfh,ays lº foig yrjdf.k
5'10 œ,dm 4'10 5'17 t<so 6'8
1002
11 öötneœka ãjudk ufy`;a;u foœ
iajd—ka jykafia jk uu fufia æjqrd
Ùh–' kÜf˜ ish® wYslaIs;l•j,ska o
kÜf˜ ish® ms<l s ,= l
a •j,ska o kÜU udf.a
Y=oO
a ia:dkh wmœ;% l< Úid ieneœka
u uu;a kÜU ÚÈoh f,i jkid,kafk–'
uu o kÜUg lreKd fkdlrkafk–á wk-Ü
l•mdj fkdfmkajkafk–' 12kÜf˜ fikóf.ka
;=fkka fldgila jix.;fhka –h hkafk` há
T›yq id.;fhka kÜU w;frka keØ jkafk`
h' ;=fkka fldgila kÜU wj‡ka lvq myúka
jefgkÜ we;á uu ;=fkka fldgila o oi foi
œiÜrejdoud" lvqjla /f.k Tjqka miafika
®yqne| hkafk–'
13 ööfufia udf.a Woyi iEySug m;ajkÜ
we;' Tjqka flfrys udf.a fl`mh o,ajd
;Dma Ø hg me–fKka f k–' ud udf.a
fl`md.aÚh Tjqka flfrys ±,a jQ œg"
m%Øjd¡ka fkdbjik iajd—ka jk ud kÜf˜
f¿`yslug œreoaO j ;o Woyiska l;d l<
nj kÜU ±k.kÜ we;' 14kÜU wjg is‡k
cd;Skg a uu kÜU Úka°jla o wjudkhla o
jkakg i,ikafk–' kÜU wj‡ka .uka lrk
ish,a,ka th oÙkÜ we;' 15ud Woyiska o
fl`mfhka o re³re o~qj•j,ska o udf.a
Úfh`.hka kÜU fj; bIag lrk l,ays
kÜU wjg is‡k ish® œcd;Ska NSØfhka we,<S
hkÜ we;' kÜU,d wjg is‡k œcd;Skg a th
Úka°jla iy iroula o hi mdvula yd
NSØhla o jkafka h' fufia mjikafka"
i–¹Kka jykafia jk uu h' 16kÜUg œreoaO
j ud œæk id.;h kueØ udrl B.ia" tk•
œkdY lrk iÜ® B.ia kÜU œkdY lrkakg
uu œækafk–' uu kÜU,d flfrys jvd oreKÏ
id.;hla muqKj Ï d kÜU,dg wdydr ,e”f•
udÈ. lmd yúkafk–' 17uu kÜU,dg œreoaO
j id.;hla o jk uD.hka o tjkafk–'
thska kÜU,df.a ore±úhka keØ • hkÜ we;'
jix.;h o id.;h o fcrei,f• iEu ;ek
u meØø hkÜ we;' kÜU,dg œreoaO j hÜoO a hla
weØ lrkafk–' iajd—ka jk ud fufia
mjid we;'÷÷
rEm jkaokdj fy<d ±lSu
6i–¹Kka jykafia ug l;d fldg
fufia j°< fial( 2ööukÜIH mÜ;%h" kÜf˜
 tiÙfh,a 6-7
tajdg œreoaO j f• æjeia jeÙh Ùhkak'
3
öt•nd bYardfh,ays lº" ufy`;a;u foœ
iajd—ka jykafiaf.a m×jqvh wikake÷hs
Ùhka k ' lºj,g;a " –‡hdj;a j ,g;a "
Ú•kj,g;a foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fial' fukak" uu" uu u" kÜU,d
msg lvqjla muqKÏjd" kÜU,df.a lº u;
mÝcdia:dk keØ lrkafk–' 4kÜU,df.a mÝcdik
md½ jkafka h' kÜU,df.a OQu mÝcdik
lvdoukÜ ,nkafka h' kÜU,d w;frka
ureuqjg m;a jQ wh kÜU,df.a foaj rEm
bæúmsg “u fy<kafk–' 5bYardfh,ajrekaf.a
u<l|ka Tjqkaf.a foaj rEm bæúfhys oud"
kÜU,df.a weg lÛ kÜU,df.a mÝcdik wj‡ka
œiÜrejkafk–' 6kÜU,df.a mÝcdik md½ •"
kdiaØ •" kÜU,df.a foaj rEm lvd oukÜ
,en" tajd œkdY • kÜU,df.a OQu mÝcdik
lvdoukÜ ,en" kÜU,df.a lÈudka; keØ
• hk ms×i kÜU,df.a ish® jdiia:dkj,
k.r kgnqka f.dvla jkafka h' lº u;
mÝcdia:dk o md½ jkafka h' 7ureuqjg m;a
jQ wh kÜU,d wjg jeˆ is‡k œg ud
i–¹Kka jykafia nj kÜU,d ±k.kÜ we;'
8 öötfia • kuq;a" uu kÜU,df.ka
iuyfrl= ãj;a j is‡kakg bv yúkafk–'
Tjqka lvqfjka .e<• cd;Ska w;r œisr
hkÜ we;' 9kÜU,d w;frka .e<fjk wh
œm%jdihg f.khkÜ ,enQ œg ta ta cd;Ska
w;r ud isys lrkÜ we;' tfia jkafka" ud
fjØka fjka • .sh Tjqkaf.a wœYajdiS is;
ud “|±uQ œg o ud ;=< œYajdih fkd;nd
foaj rEm foig yereKÏ Tjqkaf.a weia wkaO
l< œg o f›' Tjqka l< kmÜrel• Úid o
Tjqkaf.a oaf›I iy.; Ù%hd Úid o T›yq
Tjqkaf.a weia yuqfhys u ms<sl=,la jkafk`
h' 10ud i–¹Kka jykafia nj;a" f• œm;aØ
Tjqka msg muqKÏjkafk– hs ud j°< jpk
ÚlrefKa fkdj°< nj;a Tjqka ±k.kÜ
we;'÷÷
bYardfh,ajrekaf.a mdmh
11 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial( öökÜf˜ oE; –úl–ka"
fmdf<df› wŠ ymam–ka" öwfy`· bYardfh,a
fikóf.a ish® kmqre ms<sl=,a Ù%hd Úid
lvqfjka o id.;fhka o jix.;fhka o
T›yq jefgØ÷hs Ùhkak' 12wE; is‡k wh
jix.;fhka uefrkÜ we;á <ó is‡k wh
lvqfjka uefrkÜ we;á b;=re • isg jg,kÜ
1003
,nk wh id.;fhka kiskÜ we;' fufia
udf.a fl`mfha W.%lu Tjqkag ±fkkÜ we;'
13
Wia jQ ish® fy,aj,;a" ish® lº
uq³kaj,;a" ish® w;= m;r weØ .ia hg;a"
w;= weØ ish® wdf,`k .ia hg;a ;ukaf.a
ish® foaj rEmj,g –ysú iqj| TmamÜ l<
iEu mÝcdik jglr u<l|ka jeˆ Øfnk
l," ud i–¹Kka jykafia nj kÜU,d
±k.kÜ we;' 14uu Tjqkag œreoaO j udf.a
w; æ.= fldg md½lrh mgka æ’,d foig
msys‡ Tjqkaf.a jdiia:dk weØ uq½ foaYh
md½ crdjdi fmfoila lrkafk–' fufia ud
i–¹Kka jykafia nj Tjqka ±k.kÜ we;'÷÷
i•mQÈK œkdYh wdikak h
7 ;jo" i–¹Kka jykafia ug l;d
fldg fufia j°< fial( 2ööukÜIH
mÜ;%h" ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
bYardfh,a foaYh .ek fufia j°rk fial'
;Ska³jla tk•" foaYfha y;r fldfKa
u wjidkh" me–K Øf’'
3 bYardfh,a foaYh" kÜf˜ wjidkh ±ka
me–K Øf’' udf.a Woyi kÜU,dg œreoaO j
tjd" kÜU,df.a l,aÙ%hdj wkÜj kÜU,d
œÚYaph fldg" kÜU,df.a ish® ms<sl=,al•
wkÜj kÜU,dg o~qj• lrkafk–' 4uu
kÜU,dg ohdj fkdolaj–á wkÜl•md
fkdlr–á ms<sl=,a lghÜ;= foa kÜU,d ;=<
mjØk ;=re kÜU,df.a l,aÙ%hdj wkÜj uu
kÜU,dg o~qj• lrkafk–' ud i–¹Kka
jykafia nj kÜU,d ±k.kakyq h'
5 ööufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial' n,kak" œm; msg œm;
kÜU,d msg me–fKhs' 6wjidkh me–fKhs"
we;af;ka u me–fKhs' th kÜU,dg œreoaO j
W° • we;' n,kak" th me–fKkafka h'
7t•nd rg jeisfhÚ" kÜU,df.a o~qj• jdrh
me–×fha h' ld,h me–K Øf’' oji
wdikak há th jkdys mSØ% f>`Id weØ ojila
fkdj" lº u; le<šf• f>`Id ojila h'
8 öö±ka blauÚka udf.a fl`mh kÜU,d
msg j.=rejd" udf.a Woyi kÜU,d flfrys
muqKÏjkafk–' kÜU,df.a l,aÙh % dj wkÜj
kÜU,d œÚYaph fldg" kÜU,df.a ish® ms<l
s ,
= a
Ù%hd wkÜj kÜU,dg o~qj• lrkafk–'
9
uu kÜU,dg ohdj fkdolaj–á wkÜl•md
fkdlrkafk–' ms<sl=,a lghÜ;= foa kÜU,d
;=< mjØk ;=re kÜU,df.a l,aÙ%hdj wkÜj
uu kÜU,dg o~qj• lrkafk–' myr fokafka
 tiÙfh,a 7-8 1004
iajd—ka jk ud nj fufia kÜU,d jk wYslI a ;
s foa id°.;ay' tneœka uu
±k.kakyq h' Tjqkfa .a jia;j = Tjqkg a u ms<l
s ,
= la flf<–'
10 ööfukak" ta oji· n,kak" ta oji 21 uu th œfoaYSkag fld,a,hla o
me–fKhs' kÜU,df.a o~qj• ld,h me–K fmdf<df› ³Iaghkag fld,a,lEula o ms×i
we;á whÜlaØh jecfUkÜ we;' Wvó=lu fo–á Tjqka th flf,ikÜ we;' 22udf.a
Wmúu ;;a;ajhg me–K we;' 11n,y;a- uqyKq Tjqka fjØka yrjd.Ú–' Tjqka udf.a
ldrl• oreKÏ ³Iagl•j,g yeø we;' foaj ud,s.dj flf,ikÜ we;' fld,a,ldrhka
Tjqkaf.ka fy` Tjqkaf.a iuQyhkaf.ka fy` o Bg we;=,a • th flf,ikÜ we;'
Ùisfjla j;a" Tjqkaf.a jia;=fjka fy` 23 ööish,a, œhjq,a h' ukao" foaYh
f;aciska yd w,xldrfhka fy` Ùisjla j;a –kSueøf• wmrdOfhka msø Øf’' kÜjr;a
bØú fkdjkafk` h' n,y;aldrl•j,ska msø Øf’' 24tneœka uu
12 ööld,h me–K Øf’' oji <ód • b;d u lDDr;r cd;Ska f.kajkafk–' T›yq
Øf’á –,hg .kakd mS%Ø fkd f› jdá fudjqkaf.a f.j,a Wreu lr.kafk` h'
œl=Kkakd fkdje,fmajd' ukao" Woyi tys uu n,j;=kaf.a Wvó=lu kj;ajkafk–á
uq½ iuQyhd msg me–K Øf’' 13fjf<ka° fudjq k a f .a Y= o a O ia : dk o flf,ikq
;ud œl=Kk foa æœ weØ ;dla kej; ,nkafka h' 25œkdYh me–fKkafka h'
fkd,nkafka h' ukao" foaj Woyi il, T›yq idu°kh fidhkafk` h' tfy;a"
iuQyhg œreoaO j Øf’' kmÜr l< whg th ,efnkafka ke;' 26œm; msg œm; o
kmÜr Úid ãj;a j is‡h fkdyeÙ h' 14Tjqka wiÜn wdrx„hla msg wiÜn wdrx„hla o
hÜoO
a fydrKEj msU ish,a, iÝ°k• lr Øf’' me–fKkafka há Tjqka æjeisjrekaf.a
tfy;a" Ùisfjla igkg fkdhØ' ukao" oÈYkhla fidhkÜ we;á tfy;a" mÝclhkaf.ka
udf.a fl`mh tys uq½ iuQyhd flfrys jHjia:dj o m%cd uQ,slhkaf.ka wjjdo o
we;af;a h'÷÷ myjkafka h' 27rc;=ud je,fmkafka h'
w•mØhd fY`lfhka l,Ùfrkafka h'
bYa r dfh,a j reka f .a mdmhg o~q j • foaYfha fikóf.a w;a mK keØ jkafka h'
uu Tjqkaf.a l,aÙ%hdj wkÜj Tjqkag o~qj•
15 öömsg; hÜoaO" we;=<; jxi.;h yd lrkafk–' Tjqkaf.a u œÚYaphhka
id.; Øf’' t<suyka ;ekays is‡k wh wkÜj Tjqka œÚYaph lrkafk–' fufia ud
lvqfjka uefrkÜ we;á k.rfha is‡k i–¹Kka jykafia nj Tjqka ±k.kÜ we;'÷÷
wh id.;fhka o jix.;fhka o œkdY
jkafk` h' 16tfy;a" Tjqk"a w;frka bØú wh fcrei,u ms<sn| oÈYkh
“hm;a j –‡hdj;aj, mfrœhka fuka
lºj,g m,d hkÜ we;' Tjqka ;ukaf.a m›
17 8 ;jo" yh jk wjqreoafoa yh jk udifha
mia jk æk ud udf.a f.or o cÏ°ys m%cd
.ek je,fmkÜ we;' ish® w;a n,ySk jkÜ uQ,slhka ud bæúfhys ys|f.k o is‡k l,
we;' ish® oKysia o fjjq<kÜ we;' 18T›yq ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafiaf.a n,h
f.`× fræ we|.kafk` h' NSØfhka we,<S tys ¡ ud flfrys me–×fha h' 2ud ne¬ œg
hkafk` h' ysia uqvq lrkÜ ,enQ T›yq .sÚ.;a ukÜIH rEmhla jeÚ hula 懖' tys
,Ðcdjg m;a jkafk` h' 19Tjqka ;ukaf.a ú¡ bó‡h fuka fmkÜK fldgi .skafkka
•æj,g œis lrkÜ we;' Tjqkaf.a rka o fj<S Ø“×' thska by< fldgi ldkaØfhka
wmœ;% fohla fuka jkafka h' i–¹Kka æ<sfik f,`lv fuka nenf<k fmkSula
jykafiaf.a Woyi me–fKk ojfia ¡ o Ø“×' 3t;=ud w;la jekakla æ.=
Tjqkfa .a rka ú¡ lrKfldgf.k .e<fjkak fldg udf.a ysfia flia frdoÙka ud
T›yq wfmdfydi;a jkafk` h' thska w,a,d.;af;a h' foajd;audkÜNdjh o
Tjqkfa .a wdYdj ;DmaØhg me–fKkafka j;a" foœhka jykafiaf.ka jQ oÈYkh uóska
Tjqkaf.a l=i msfrkafka j;a ke;' ukao" fmdf<djg;a" wyig;a w;fÈ ud WiÜ,df.k
f•jd Tjqkaf.a wmrdOhg fya;= jkafka h' f.dia" fcrei,f• W;=re foi Øfnk"
20
T›yq ;ukaf.a w,xldr wdNrK wyxldr foaj Woyi Wmojk oaf›I iy.; rEmhla
•ug lreKla lr.;ay' thska ms<sl=,a rEm weØ we;=½ f°rÛjg ud me–fKjqf› h'

8'2 tiÙ 1'27

 tiÙfh,a 8-9
4 tœg iuN+–fhys ³Û fmkSu jeÚ
bYardfh,ajrekaf.a foœhka jykafiaf.a
f;aci tys ØfnkÜ uu 懖' 5Wka jykafia o
l;d lr–ka" ööukÜIH mq;%h" kÜf˜ weia ±ka
W;=re foig Tijkake÷÷hs ug j°< fial'
W;=re foig udf.a weia tfijQ l,
mÝcdikfha f°rÛjg W;=frka" we;=½ jk
;ek" oaf›Ih Wmojk ta Úkaæ; rEmh
ØfnkÜ uu 懖' 6Wka jykafia o l;d
lr–ka" ööukÜIH mÜ;h % " Tjqka lrk foa tk•"
udf.a Y=oaOia:dkfhka ud m,jd yúk
ms×i bYardfh,a fikó fuys lrk uyd
ms<sl=,al• kÜUg fmfkkafka keoa o@ —g;a
jvd ms<sl=,a fohla kej;;a kÜU oÙkafkys
h÷÷hs ug j°< fial'
7 Wka jykafia u½f› f°rlvg ud
f.kd fialá uu ne¬ œg “;aØfha is³rla
ØfnkÜ æ‡–' 8tl, Wka jykafia l;d
lr–ka" ööukÜIH mÜ;%h" “;aØh ydrkake÷÷hs
ug j°< fial" uu “;aØh yErE l,
f°rÛjla 懖' 9Wka jykafia l;d lr–ka"
ööwe;=<g f.dia Tjqka fuys lrk kmÜre
ms<sl=,al• n,kake÷÷hs ug j°< fial' 10uu
we;=½ • ne¬ œg" nv.d hk ish® wdldr
i;=kaf.a;a" ms<sl=,a ØúikÜkaf.a;a rEm o
bYardfh,a jxYfha ish® foaj rEm o “;aØfha
jf†g isØh• lr ØfnkÜ æ‡–' 11bYardfh,a
jxYfha m%cd uQ,l
s hkaf.ka ie;a;Efofkl= o
Tjqka ueo Idmdkaf.a mÜ;a cdikShd o is‡kÜ
懖' T›yq ;u ;udf.a wf;a ;u ;udf.a ³•
Ndckh weØ j is‡fh` h' iÜj| ³• by<g
kexfóa h' 12tœg Wka jykafia l;d fldg"
ööukÜIH mÜ;%h" bYardfh,a jxYfha m%cd
uQ,slhka wkaOldrfhys tl tld ;u
;udf.a rEm weØ .nvdj, ¡ lrk foa
³Ûfjys o@ l=ula Úid o öi–¹Kka jykafia
wm oÙkafka ke;á i–¹Kka jykafia foaYh
w;ayeúh fiale÷hs T›yq ÙhØ÷÷hs ug j°<
fial'
13 ööTjqka lrk ;j;a uyd ms<sl=,al•
kÜU kej; oÙkafkys h÷÷hs Wka jykafia ug
j°< fial' 14tl, Wka jykafia i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.df› W;=rg Øfnk f°rÛf›
f°rlvg ud f.kd fial' tœg ia;S%ka
;•uqia foœhd .ek w~–ka tys b|f.k
is‡kÜ æ‡–'
8'4 tiÙ 1'28 9'4 t<so 7'3á 9'4á 14'1
1005
15 Wka jykafia ug l;d lr–ka"
ööukÜIH mÜ;%h" kÜU fuh ³Ûfjys o@ —g;a
jvd ;j;a ms<ls ,
= l
a • kej; kÜU oÙkafkys
h÷÷hs ug j°< fial' 16Wka jykafia
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› we;=½
u½jg ud f.kd fial' n,kak" tys
ukÜIHhka œismiafofkla muK i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.df› f°rlv oajdr uKavmh
iy mÝcdikh w;fÈ i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.djg msÛmd" kef.kysrg ;ukaf.a
uqyK
q yrjdf.k" kef.kysr foi iÝÈhhdg
kuialdr lf<` h'
17 tœg Wka jykafia l;d fldg"
ööukÜIH mÜ;%h" kÜU fuh ³Ûfjys o@ cÏ°
fikó foaYh mÜrd ieyeisl• lr–ka Tjqka
fuys lrk kSp ms<sl=,a Ù%hd iܽ fohle hs
T›yq is;;a o@ T›yq udf.a fl`mh
ixisºjkak W;aidy lrk kuq;a" ud jv
jvd m%fl`m lrØ' 18tneœka uu;a fl`mfhka
Ù%hd lrkafk–' uu ohdj fkdolajkafk–'
uu lreKd fkdlrkafk–' Tjqka uy
y~Ùka udf.a lkaj,g fudr.eiÜj;a uu
Tjqkag ijka fkdfokafk–÷÷hs j°< fial'
fcrei,f• œkdYh
9 bkamiÜ Wka jykafia ööf• k.rhg
o~qj• Ùøug m;a lr is‡k ish,af,Ú"
kÜU,d tÙfkldf.a wf;a udrl wœ wdhÜO
weØ j <x jkake÷÷hs uy y•ka fudr.ikjd
ug weis×' 2tœg W;=re foi Øfnk by<
f°rÛf› udÈ.fhka –ÚiaiÜ yhfofkla
tÙfkld ;u ;udf.a udrl wdhÜO wf;a
weØ j wdy' Tjqka w;fÈ bó m‡fha ,sms
WmlrK u,a, t,a,d.;a" yK jia;%hla
ye|.;a –Úfila is‡fha h' T›yq we;=½ •
f,`lv mÝcdikh <ó isg .;ay'
3 tœg bYardfh,ays foœhka jykafiaf.a
f;afc` uysuh th kej;S ØnqKÏ ia:dkh
jk flre’jreka flfrka keóS foaj
ud,s.df› t<sm;a; <óg f.dia ,sms
WmlrK u,a, weØ j" yK jia;%hla
ye|.;a –Úidg fudr.eiS h' 4i–¹Kka
jykafia Tyqg l;d fldg" öök.rh uq½,af,ys
tk•" fcrei,u uq½,af,ys f.dia" ta ;=<
flfrk ish® ms<sl=,al• .ek iÜiÜ•,–ka"
fl¢ú.dk –ÚiÜkaf.a k<,aj, ,l=Kla
;nkake÷÷hs j°< fial'
 tiÙfh,a 9-10
5 ud wid is‡h ¡ Wka jykafia fiiÜ
whg l;d fldg" öökÜU,d Tyq miÜmi
k.rh ;=<g f.dia thg myr fokak' Tjqka
foi ohdfjka fkdn,kaká Tjqkag lreKd
fkdlrkak' 6udf.a Y=oaOia:dkfhka mgka-
f.k uy,a,ka o ;reKhka o ;re×hka o
nd,hka o ia;S%ka o urd œkdY lr oukak'
tfy;a" k<f,a ,l=K weØ Ùisfjl=g w;
fkd.ikake÷÷hs j°< fial' tœg T›yq foaj
ud,s.df› is‡ uy® whf.ka tfia œkdY
Ùøug mgka.;af;` h'
7 Wka jykafia l;d lr–ka" öökÜU,d
foaj ud,s.dj wmœ;% lr–ka" th u<l|k-a
j,ska mÜrjd msg; hkake÷÷hs Tjqkg a j°<
fial' T›yq msg;g f.dia" kÜjr we;=f<ys
fikóg myr ³kafk` h'
8 Tjqka myr fooa¡ uu muKla kej;S
is‡fh–' uu o uq×ka;<d •" ööwfy`" ufy`-
;a;u foœ iajd—ka jykai· Tf’ fl`mh
fcrei,u msg j.=rejk w;r" bYardfh,a-
jrekaf.a bØú j is‡k ish,a,ka u Tn
kdiaØ lrk fiala ±÷÷hs fudr.id weiÜfj–'
9 tœg Wka jykafia W;a;r fo–ka"
ööbYardfh,a iy cÏ° fikóf.a wmrdO
buy;a há foaYh f,hska msø Øf’' kÜjr o
whÜlaØfhka msø Øf’' ukao" i–¹Kka
jykafia foaYh w;ayeúh fial÷ Ùhd o öWka
jykafia fkdolakd fial÷ Ùhd o T›yq
ÙhØ' 10tneœka uu ohdj olajkafka j;a"
lreKd lrkafka j;a keØ j" Tjqkaf.a
l,aÙ%hdjg œmdlh Tjqkaf.a ysia msg
muqKÏjkafk–÷÷hs ug j°< fial'
11 tœg yK jia;% ye|f.k ;udf.a
me;af;a ,sms WmlrK u,a, weØ j is‡
ukÜIHhd yeø wjq;a" ööTn jykafia wK l<
f,i flf<–÷÷hs jdÈ;d flf<a h'
foaj f;aci my • hdu
10 uu ne¬ œg" flre’jrekaf.a
ysiaj,g by<ska kS,ud×lHhka
jeÚ isxydikhl rEmhla 懖' 2Wka
jykafia yK jia;% ye|f.k is‡ ukÜIHhdg
l;d fldg" öökÜU flre’jrekag h‡ka
lrlefjk pl% w;rg we;=½ •" flre’jreka
w;fÈ Øfnk .sÚ wó=rej,ska kÜf˜ oE;
mÜrjdf.k kÜjr msg œiÜrejd yúkake÷÷hs
j°< fial'
10'1 tiÙ 1'26áá t<so 4'2 10'2 t<so 8'5 10'9-13 tiÙ 1'15-21 10'12 t<so 4'8 10'14 tiÙ 1'10á t<so 4'7
1006
3 Tyq ud n,d is‡h ¡ we;=½ œh' ta
ukÜIHhd we;=½ jk œg flre’jre ud,s.df›
ol=KÏ me;af;ys is‡fh` h' we;=½ u½j o
j,dl=f<ka msrefKa h' 4tœg i–¹Kka
jykafiaf.a f;aci flre’jreka flfrka
keóS t<sm;a; u;=fhys kej;=fKa h'
ud,s.dj j,dl=f<ka msrefKa h' u½j o
i–¹Kka jykafiaf.a f;acfia ¡maØfhka
msrefKa h' 5flre’jrekaf.a mshdm;aj,
Y’oh o iÈj mrdl%u foœhka jykafia
l;d lrk y~ fuka msg; u½j olajd
weiÜfKa h'
6 lrlefjk pl% w;frka o flre’jreka
w;frka o .sÚ wr.kak Ùhd yK jia;%
ye|f.k is‡ ukÜIHhdg Wka jykafia
wK l< œg" Tyq we;=½ • pl%hla <ó
isg.;af;a h' 7flre’jrfhla flre’jreka
w;fÈ ØnqK .skakg flre’jreka w;frka
;udf.a w; æ.= fldg" thska .sÚ /f.k
yK jia;% ye|f.k is‡ ;eke;a;df.a oE;g
³kafka h' Tyq o th /f.k msg;g .sfha h'
8 flre’jrekaf.a mshdm;a hg ukÜIH
w;l iajrEmhla fmkÜfKa h' 9uu ne¬ œg
fufia 懖' flre’jreka <ó fr`o i;rla
tk•" tl flre’jrfhl= <ó tl fr`ohla
ne.ska Ø“×' fr`oj, fmkSu o rka
ldkaØhl æiakh jeÚ h' 10ta i;rg u
ØnqfKa tldldr iajrEmhÙ' tajdfha fmkSu
jkdys fr`ohla ;=< fr`ohla Øfnkakdla
fuka h' 11flre’jreka i;r æYdfjka
tl æYdjlg .uka .;a œg T›yq hk
udÈ.fhka wka w;lg fkdyerefK` h'
udÈ.fhka msg fkdmek Tjqkaf.a ysia yeø
ØnqK foig T›yq fl<ska u .uka l<y'
12
Tjqkaf.a uq½ Yørj, o Tjqkaf.a msgj, o
w;aj, o mshdm;aj, o fr`oj, o jglr mÜrd
u weia ØnqfKa h' ta i;r fokdg;a" Tjqkfa .a
fr`oj,g;a tfia u weia ØnqfKa h'
13
ta fr`oj,g öN%uK pl%÷hs k• ;nkÜ ug
weiÜfKa h'
14 tla tla flre’jrhdg uqyK q q i;rla
œh' m<uq jk uqyqK flre’jrfhl=f.a
uqyKq Ù" fo jk uqyK q ukÜIH uqyK
q Ù" ;=ka
jk tl isxy uqyK q Ù" i;r jk tl rdcd,s
uqyqKÙ' 15flre’jre o by<g kexfó` h'
T›yq jkdys flndÈ .ó <ó ¡ ud ³Û
ãjudk i;a;ajfh` h' 16;jo" flre’jreka
hk œg fr`o o Tjqka leÛj .sfha h'
 tiÙfh,a 10-11
fmdf<dj u;=ms‡ka kóskak flre’jreka
;ukaf.a mshdm;a œoyd.;a œg fr`o Tjqka
fjØka bj;a fkd • h' 17Tjqka kej;=KÏ l,
tajd;a kej;=fKa h' Tjqka kósk l, tajd;a
Tjqka iuó kexfóa h' ukao" i;a;ja fh` tajd
md,kh l<y'
18 tœg i–¹Kka jykafiaf.a f;aci
ud,s . df› t<s m ;a ; u;= ms‡ ka msg ;g
f.dia flre’jrekag by<ska msys‡fha h'
19
flre’jre bæúhg h–ka ish mshdm;a
œoyd md ud n,d is‡h ¡ fmdf<dfjka
by<g kexfó` h' fr`o;a Tjqka iuó u
kexfóa h' T›yq i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.df› kef.kysr f°rlv is‡fh` h'
bYardfh,ajrekaf.a foœhka jykafiaf.a
f;aci o Tjqkag WŠka ØnqfKa h' 20fudjqyq
jkdys flndÈ .x.dj <ó ¡ bYardfh,a-
jrekaf.a foœhka jykafiag h‡ka is‡kÜ ud
³Û i;a;ajfh` h' Tjqka flre’jreka nj
uu ±k.Ø–'
21 tl tldg uqyqKÏ i;rla ne.ska o
tl tldg mshdm;a i;rla ne.ska o Tjqkfa .a
mshdm;a hg ukÜIH w;a jeÚ iajrEmhla o
ØnqfKa h' 22Tjqkaf.a uqyqKÏj, fmkSu;a
yúhg u ud flndÈ .ó <ó ¡ ³Û uqyK q jÏ ,
fmkSug iudk h' T›yq tÙfkld fl<ska
u biairyg .shy'
³Iag uQ,slhkaf.a œkdYh
11
foajd;audkÜNdjh ud Tijdf.k
f.dia kef.kysr foig Øfnk
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› kef.kysr
f°rÛjg ud me–fK›f› h' n,kak"
ukÜIHfh` œismiafofkla f°rlv is‡fh`
h' Tjqka w;fÈ fikóf.a w•m;Ska jk
wiaiÜÈf.a mÜ;a cdiskshd o fnkdhdf.a mÜ;a
fm,Øhd o is‡kÜ æ‡–'
2 Wka jykafia l;d fldg fufia j°<
fial( ööukÜIH mÜ;%h" f• kÜjr mÜrd ³Iagl•
fh`ckd lrk" kmÜre uka;%K fhdok
ukÜIHfh` fudjqyq h' 3fudjqyq l;d fldg"
öf.j,a f.dvkókak ld,h <x • keoa o@
f• kÜjr l,afoarula jeÚ há wms tys msfik
udxih jeÚ há tk• wmg kÜjr ;=< ;rul
wdrlaIdj we;e÷hs ÙhØ' 4tneœka Tjqkag
œreoaO j æjeia jeÙ Ùhkak" ukÜIH mÜ;%h"
æjeia jeÙ Ùhkak'÷÷
1007
5 tœg i–¹Kka jykafiaf.a wd;audkÜ-
Ndjh ud flfrys me–K" ug l;d lr–ka
fufia j°< fial( ööi–¹Kka jykafia fufia
j°rk fiale hs Ùhkak( öwfka bYardfh,a
jxYh" kÜU,d fufia is;kakyq há kÜU,df.a
a , yg.kak woyia oÚ–' 6kÜU,d f•
is;j
kÜjr ;=< fndfy` fia –kS urd tys •æ
u<l|kaj,ska mÜrjd Øf’'
7 öö ötneœka ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial' udxih
jYfhka ye¢kafjkafka k.rfhys kÜU,d
œiska ndjkÜ ,en weØ" kÜU,d wØka
uere•lkÜ ,enQ wh há l,afoaru jYfhka
ye¢kafjkafka k.rh h' tfy;a" kÜU,d
fuhska msg; f.fkkÜ ,nkakyq h' 8kÜU,d
lvqjg “h j is‡hyq h' uu o kÜU,d msg
lvqj muqKj Ï kafk– hs foœ iajd—ka jykafia
j°rk fial' 9uu kÜU,d msg;g f.kjq;a
œfoaYkS a w;g kÜU,d mdjd ¡" udf.a
œÚYaphhka kÜU,dg œreoaO j bIag
lrkafk–' 10kÜU,d lvqfjka kiskk a yq h'
bYardfh,a foaY iSudf› ¡ uu kÜU,d œÚYaph
lrkafk–á tfia ud i–¹Kka jykafia nj
kÜU,d ±k.kakyq h' 11f• kÜjr kÜU,df.a
l,afoaru fkdjkafka h' kÜU,d th ;=<
udxih o fkdjkakyq h' bYardfh,a foaY
iSudf› ¡ uu kÜU,d œÚYaph lrkafk–'
tœg ud iajd—ka nj kÜU,d ±k.kakyq h'
12
tfia udf.a Úfh`. m%ldr fkdyeisr" udf.a
mK;a bIag fkdfldg" kÜU,d wjg is‡k
cd;Skfa .a mK;a m%ldrhg Ù%hd l<yq h'÷ ÷÷
13 ud œiska tfia æjeia jeÙ Ùhoa¡
fnkdhdf.a mÜ;a fm,Øhd ueø jeÛfKa h'
tœg uu uq×ka jeˆ" ööwfka· ufy`;a;u
foœ iajd—ka jykai" bØú j is‡k
bYardfh,ajreka Tn ke;a;g u keØlrk
fiala ±÷÷hs uyd y•ka fudr.id weiS–'
œm%jdi.; jQ whg fmdfrdka³j
14 ;jo" i–¹Kka jykafia ug l;d
fldg fufia j°< fial( 15ööukÜIH mÜ;%h"
fcrei,f• is‡k wh kÜU .ek;a" œm%jdi.;
j is‡k kÜf˜ ÇØ bYardfh,a ify`orhka
.ek;a l;d lr–ka" öfoœhka jykafia
flfrka kÜU,d msÛjy,a lr we;á Wreuhla
jYfhka foaYh fok ,oafoa wmg he÷hs ÙhØ'
 tiÙfh,a 11-12
16 öötneœka" öfoœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fiale hs Ùhkak( ud œcd;Ska
w;rg Tjqka m,jd yer" ³r foaYj, Tjqka
œisr jQ kuq;a" Tjqka me–K is‡k ta
foaYhkays uu iaj,am l,lg Tjqka iuó
jev is‡kafk–'÷ 17tneœka ufy`;a;u foœ
iajd—ka jykafia fufia j°rk fial( öuu
cd;Ska w;frka kÜU,d tl;= lr" kÜU,d
œisr is‡k foaYj,ska kÜU,d /ia fldg
bYardfh,a rg kÜU,dg fokafk–' 18Tjqka
tys me–K tys ish® wYslaIs; foa o tys
ish® ms<sl=,al• o t;eÚka mylrkÜ we;'
19
uu Tjqkag taluØl is;la fokafk–"
w®;a wdOHd;a–l n,hla o kÜU,d ;=<
;nkafk–' 20Tjqka udf.a mK;a m%ldr
yeisr" udf.a Úfh`. rlaId fldg mj;ajk
ms×i" Tjqkaf.a .,a is; myfldg uq³
fudf<dla is;la Tjqkag fokafk–' fufia
T›yq udf.a fikó jkafk` h' uu o
Tjqkfa .a foœhka jykafia jkafk–' 21tfy;a"
;ukaf.a wYslI a ;
s l• o ;ukaf.a ms<l
s ,
= l
a •
o flfrys is; we¡ f.dia weØ whg Tjqkaf.a
Ù%hdj, œmdl œ¢kakg i,iajkafk–÷
fufia mjikafka ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia h'÷÷
f;afc` uysuh w;=reoyka •u
22 tl, flre’jre ;ukaf.a mshdm;a
tfijqfj` h' fr`o;a Tjqka tla j u ØnqfKa
h' bYardfh,ajrekaf.a foœhka jykafiaf.a
f;aci Tjqkg a by<ska ØnqfKa h' 23i–¹Kka
jykafiaf.a f;aci by<g keóS k.rfhka
msg • f.dia kef.kysúka Øfnk lkao Wv
msys‡fha h' 24tœg wd;audkÜNdjh ud Tijd
l,aæhdfjys œm%jdi.; j is‡k wh fj;
me–fK›f› h' f• ish,a, is³ jQfha
foajd;audkÜNdjh œiska tjk ,o oÈYkhla
uósÚ' fufia ud ³Û oÈYkh ud fjØka
my j .sfha h' 25uu o i–¹Kka jykafia
ug fmkajQ ish® foa œm%jdi.; j is‡ whg
lSfj–'
m,d hdu yd id.;h .ek
Wmud ,l=Kq
12
2
i–¹Kka jykafiaf.a m×jqvh
ud fj; me–K fufia lS h(
ööukÜIH mÜ;%h" kÜU jdih lrkafka
ler,sldr jxYhla w;frys h' ±lSug weia
11'19-20 tiÙ 36'26-28 11'22-23 tiÙ 43'2-5 12'2 fhid 6'9-10á fcr 5'21á udla 8'18
12'13 2 rdcd 25'7á fcr 52'11
1008
Øfnk kuq;a" Tjqkag fmfkkafka ke;'
weiSug lka Øfnk kuq;a" wefikafka ke;'
ulaÚid o T›yq ler,sldr jxYhla h'
3 ööta Úid" ukÜIH mÜ;%h" œm%jdihg
hkafkl= fuka udÈf.`mlrK iÝ°k•
lrf.k" ojdf,ys Tjqka n,d is‡h ¡ msg;a
jkaká Tjqka n,d is‡h ¡ kÜU is‡k
ia:dkfha isg wka ia:dkhlg msg;a j
hkak' Tjqka ler,sldr jxYhla jk kuq;a"
iuyr œg Tjqka tys f;areu is;g .kÜ we;'
4
kÜf˜ nvq œm%jdislfhl=f.a udÈf.`mlrK
fuka ojdf,ys Tjqka n,d is‡h ¡ msg;g
f.k" –ÚiÜka œm%jdihg msg;a j hkakdla
fuka iji Tjqka n,d is‡h ¡ msg;a jkak'
5
kÜU Tjqka n,d is‡h ¡ “;aØh ydrd" ta
;=<ska nvq msg;g f.k hkak' 6kÜU Tjqka
n,d is‡h ¡ tajd lrg f.k" wºre f›f,a
msg;g f.k hkak' hk uó fkdfmfkk
ms×i kÜf˜ uqyqK jid.kak' ulaÚid o
uu bYardfh,a jxYhg kÜU ixfla;hla lr
we;af;–'÷÷
7 uu o ug wK l< f,i flf<–' udf.a
nvq udÈf.`mlrK fuka ojdf,a msg;g
f.k" iji udf.a wØka “;aØh ydrd" wºre
jQ l,ays Tjqka n,d is‡h ¡ tajd lrg f.k
msg;g f.kdfj–'
8 miÜ ° Wfoa i–¹Kka jykafia ug l;d
fldg fufia j°< fial( 9ööukÜIH mÜ;%h"
ler,sldr jxYh jk bYardfh,a jxYh ökÜU
l=ula lrkafkys ±÷hs kÜUg lSjd fkdf› o@
10
öufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fiale÷hs Tjqkag Ùhkak' öf• æjH
m%ldYkh fcrei,f• w•mØhd iy tys ;=<
is‡k uq½ bYardfh,a jxYh .ek h'÷ 11fufia
Ùhkak( öuu kÜU,dg ixfla;hla fj–' ud
l< f,i Tjqkag o isoaO jkafka h' T›yq o
msg;a j wka rgl œm%jdihg hkafk` h'÷
12
Tjqka w;fÈ is‡k w•mØhd o nvq lrg
f.k" wºre f›f,a msg;g tkq we;' Tjqka
mjqre ydrd tuóska msg; hkÜ wid Tyq
;udf.a weiaj,ska “u fkdoÙk ms×i
;udf.a uqyqK jid.kÜ we;' 13udf.a ±,
Tyq msg fy<kafk–' Tyq udf.a u,m;g
wiÜ jkafka h' uu l,aæjrekaf.a foaYh
 tiÙfh,a 12-13 1009
jk n“f,`Úhg Tyq f.k hkafk–' tfy;a" 24 ööukao" ;j;a Ùis jHdc oÈYkhla
Tyq th fkdoÙkafka h' Tyq tys ¡ uefrkÜ j;a" bƒpdldr æjeia lSula j;a bYardfh,a
we;' 14Tyqg Wmldr lrk ms×i Tyq jglr fikó w;frys fkdjkafka h' 25l=ula Úid
is‡k ish,a,ka o Tyqf.a yuq° o uu oi foio" uu i–¹Kka jykafia há ud lS foa
iÜ<fóys œiÜrejd" lvqj f.k Tjqka ®yqne| lSjd u h' th ;j;a mud fkd• bIag jkÜ
hkafk–' we;' tfia h" öt•nd ler,sldr jxYh· uu
15 ööud Tjqka cd;Ska w;rg mkakdoud kÜU,df.a ãœ; ld,fha ¡ u ud mejiÝ foa bÛ
œfoaYj, œiÜrejd±uQ l,ays" ud i–¹Kka lrkafk–÷hs ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia j°rk fial'÷÷
jykafia nj Tjqka ±k.kÜ we;' 16tfy;a"
26 kej; i–¹Kka jykafia ug l;d
uu Tjqkaf.ka iaj,am fofkl= lvqfjka
fldg fufia j°< fial( 27ööukÜIH mÜ;%h"
o id.;fhka o jix.;fhka o .<jd bØú bYardfh,a fikó l;d fldg" ökÜU oÙk
lrkafk–' fufia lrkafka" Tjqka me–fKk oÈYk bIagjkak fndfy` ojia .; jkafka
foaYj, fikóg Tjqkfa .a ish® ms<l s ,
= l
a •
h÷ Ùhd o ökÜU æjeia jeÙ Ùhkafka ³r
Tjqka m%ldY lrk ms×i h' tœg ud wkd.; ld, .ek h÷ Ùhd o ÙhØ'
i–¹Kka jykafia nj Tjqka ±k.kÜ we;'÷÷ 28tneœka öufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia

fufia j°rk fiale÷hs Tjqkag Ùhkak'

öfjjq<k æjeisjrhd÷ hk ,l=K
öudf.a Ùis jpkhla ;j;a m%udo fkdf›á
17 ;jo" i–¹Kka jykafia ug l;d ud lS foa lSjd u há th bÛ jkafka u he÷hs
fldg fufia j°< fial( 18ööukÜIH mÜ;%h" ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia j°rk
kÜf˜ lEu fjjq<–ka ld" pxp,lu o NSØh o fial'÷÷
weØ j j;=r ”" 19foaYfha fikóg fufia
Ùhkak( öbYardfh,a rfgys is‡k fcrei,f• fndre æjeisjreka fy<d ±lSu
jeishka .ek ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial' T›yq ;ukaf.a 13 i–¹Kka jykafia ug l;d fldg
fufia j°< fial( 2ööukÜIH mÜ;%h"
lEu NS Ø fhka ld" ;uka f .a j;= r æjeia jeÙ Ùhk bYardfh,ays æjeisjrekag
lkiai,af,ka fndkafk` h' fufia jkafka" œreoaO j kÜU æjeia jeÙ Ùh–ka" ish
Tjqkaf.a foaYfha jdih lrk ish,a,kaf.a isØka æjeia jeÙ ujd Ùhkakkag fufia
ieyeislu Úid ta foaYh iyuq,ska u md½ Ùhkak( i–¹Kka jykafiaf.a m×jqvh
jk ms×i h' 20jeishkaf.ka .yK jQ k.r wikak'
kdiaØ • foaYh md½ jkafka h' fufia ud 3 ööufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
i–¹Kka nj kÜU,d ±k.kakyq h'÷ ÷÷ fufia Ùhk fial' Ùisjla fkd±l" ;ukaf.a
u yeóS• wkÜj æjeia Ùhk fu`v æjeisjrekag
jeræ u; Úje/æ Ùøu jk œm;l uy;· 4wfy` bYardfh,ajreÚ·
21 i–¹Kka jykafia ug l;d fldg kÜU,df.a æjeisjre md½ 5 ;ekaj, is‡k
fufia j°< fial( 22ööukÜIH mÜ;%h" öld,h isj®ka yd iudk jQ y' kÜU,d lfmd®
f.• hkafka há oÈYk jHÈ: jkafka h÷ uqr flf<a j;a" i–¹Kka jykafiaf.a
ojfia ¡ weØ jk igfka ¡ iœ i•mkak j
Ùhd bYardfh,a rfgys kÜU,d w;fÈ jHjydr
isˆug kÜU,d bYardfh,a cdØh jglr
jk f• m%ia;dj msref<a f;areu l=ula o@ mjqrla f.dvkeó=f› j;a ke;' 6i–¹Kka
23
öufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia jykafia Tjqka fkdtjQ kuq;a" T›yq"
fufia j°rk fiale÷hs Tjqkag Ùhkak' öi–¹Kka jykafia fufia j°rk fiale÷hs
öuu f• m%ia;dj msre< lSu kj;ajkafk–á ÙhØ' Tjqkaf.a oÈYk fndre há Tjqkaf.a
th m%ia;dj msre<la jYfhka bYardfh,ays fmak lS• uqidfj` h' tfy;a" tajd bÛ f›
;j;a jHjydr fkdjkafka h'÷ tfia h" hhs T›yq n,dfmdfrd;a;= fjØ' 7ud l;d
ta oji <x • weØ nj o ish® oÈYk bÛ jk fkdl< kuq;a" i–¹Kka jykafia j°rk
nj o Tjqkag Ùhkak' fiale hs kÜU,d Ùhk œg kÜU,d ³Ûf›
 tiÙfh,a 13-14
ÚIaM, oÈYkhla fkdf› o@ mejiÜf› fndre
fmak lSula fkdf› o@
8 öötneœka ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial( kÜU,d ÚIaM,
foa Ùhkakg;a" fndre oÈYk oÙkakg;a
fh³K Úid" fukak" uu kÜU,dg œreoaO j
is‡–' 9udf.a n,j;a yia;h ÚIaM, oÈYk
oÙk fndre æjeia Ùhk æjeisjrekag
œreoaO j Tij–' T›yq udf.a fikóf.a
iNdf› fkdis‡kafk` há bYardfh,ajrekaf.a
jxYdj,s f ha ,s h kÜ fkd,nka f k` h'
bYardfh,a rgg we;=½ fkdjkafk` há fufia
ud ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia nj
kÜU,d ±k.kakyq h'
10 ööulaÚid o iduh keØ l,ays
öiduh÷hs T›yq udf.a fikó uq<d lrjQfj`
há fikó ;dmamhla f.dvkók œg T›yq
tys mo• fkdl< n°u .dØ' 11mo• fkdl<
n°u ±uQ whg fuh Ùhkak' OdrdÚmd;
jeiaila tkafka há uyd .,a jÈIdjla lvd
jefgkÜ we;á pKav l=KdÛjla lvd “|
tkafka há th jefgkafka h' 12n,kak"
;dmamh jeÛKÏ l," ökÜU,d .Ejd jQ n°u
fldhs ±÷hs ukÜIHfh` kÜU,dg fkdÙh;a o@
13 öötneœka ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial' th œkdY
lrk ms×i" uu WrK • pKav l=KdÛjla
o fl`m • OdrdÚmd; jeiaila o Woyia •
.,a jÈId o tjkafk–' 14fufia kÜU,d mo•
fkdl< n°u .Ejd jQ ;dmamh lvdoud" uu
tys w;aØjdru u;= jk ye‡hg th “u
fy<kafk–' th jefgkÜ we;' kÜU,d o Bg
hg • œkdY jkÜ we;' fufia ud i–¹Kka
jykafia nj kÜU,d ±k.kakyq h'
15 ööfufia udf.a fl`mh ;dmamh msg;a"
tys mo• fkdl< n°u .E wh msg;a j.=rejd"
ö;dmamh ke;" tys n°u .Ejd jQ wh;a
ke;e÷hs kÜU,dg Ùhkafk–' 16T›yq k•"
fcrei,u .ek æjeia jeÙ Ùh–ka öiduh
keØ l,ays wm Wfoid idu oÈYk oÙk
bYardfh,a æjeisjreh÷hs ufy`;a;u foœ
iajd—ka jykafia j°rk fial'÷÷
fndre æjeisjúhka fy<d ±lS u
17 ;jo" i–¹Kka jykafia fufia j°<
fial( ööukÜIH mÜ;%h" ish isØka æjeia jeÙ
ujd Ùhk fikóf.a ´jrekag œreoaO j
kÜf˜ uqyqK fhdud" Tjqkag œreoaO j æjeia
jeÙ Ùh–ka" 18öufy`;a;u foœ iajd—ka
13'10 fcr 6'14á 8'11
1010
jykafia fufia Ùhk fial( –ÚiÜka ;uka
n,hg hg;a lr.ekSu i|yd wf;a n¢k
ms×i ish® fokdg hka;% uka;% cm lrk"
ysfia oud.kak ms×i kkajeoEre• ysia
jeiÜ• –ÚiÜkag id° fok ia;S%kag jk
œm;l uy;· kÜU,d udf.a fikóf.a m%dK
kdia Ø lr–ka " kÜ U ,df.a u m% d K
f’rd.kakg kÜU,dg mܽjka o@ 19fndre
nia wik udf.a fikóg kÜU,d fndre
lSfuka o urKh œ¢kak iܳiÜ keØ wh
ur–ka o ãj;a •ug iܳiÜ keØ whg ãj;a
•ug bv fo–ka o kÜU,d hj wyqre yd frd‡
lE,s ,nd.ekSug udf.a fikó w;fÈ ud
flf,iÜjyq h'
20 öö ötneœka ufy`;a;u foœ iajd—ka
jyka f ia fufia j°rk fia l ' –ÚiÜ k a f .a
ãœ;h;a" urKh;a flfÈ n,h mdk ms×i
kÜU,d Ndœ; lrk uka;% kÝ,j a ,g uu oaf›I
lr–' uu tajd kÜU,df.a w;aj,ska W³rdoud"
kÜU,d oukh lrf.k is‡k wh Úoyia lr
yúkafk–' 21kÜU,df.a ysia jeiÜ• uu brdoud"
udf.a fikó kÜU,df.a wØka uqokafk–'
Tjqka hg;a lr .ekSug kÜU,df.a w;g
wiÜjkakg bv fkdfo–' fufia ud i–¹Kka
jykafia nj kÜU,d ±k.kakyq h'
22 öö öOÈ–IaGhka ud wffOÈh fkdl<
kuq;a" kÜU,d fndre Ùhd Tjqka wffOÈh
l<yq h' æœ .<jd.kak ms×i kmÜre
–ÚiÜkag Tjqkaf.a kmÜrel• w;ayúkakg
bv fkd¡ Tjqkag æú ³kakyq h' 23kÜU,d
;j;a ÚIaM, oÈYk fkdoÙkakyq h'
fmak fkdÙhkakyq h' uu o udf.a fikó
kÜU,df.a wØka uqokafk–' fufia ud
i–¹Kka jykafia nj kÜU,d ±k.kakyq
h÷hs Ùhkak'÷÷
rEm jkaokdj fy<d ±lSu
14 tl,ays bYardfh,ajrekaf.a m%cd
uQ,slhkaf.ka iuyre ud <óg
wjq;a ud bæúfhys ys| .;af;` h' 2tœg
i–¹Kka jykafia ug l;d fldg fufia
j°< fial( 3ööukÜIH mÜ;%h" f• ukÜIHhka
;ukaf.a foaj rEmj,g ish is;a fhduq lr
we;á Tjqkaf.a jeˆug fya;= jk mdmsIaG foa
foig fk;a fhdud we;' udf.ka œuikak
Tjqkag fldfy;a u bv æh hÜ;= o@
4 öötneœka Tjqka iuó l;d lr Tjqkg a
Ùhkak" öufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial' foaj rEmj,g ish is;a
 tiÙfh,a 14 1011
fhduq lr.;a" Tjqkaf.a jeˆug fya;= jk
mq;%h" h• foaYhla f¿`ysl• lr–ka ug
mdmsIaG fohg fk;a fhduq lr.;a h• œreoaO j m› lrkafka k•" uu Bg œreoaO
bYardfh,a cdØlfhl= æjeisjrhd fj; j udf.a w; æ.= fldg tys lEu f;d.
me–×hfyd;a" Tyqf.a foaj rEm nyq, •ukeØ lroud" Bg œreoaO j id.;h hjd"
Úid iajd—ka jk uu u Tyqg ms<s;=re ukÜIHhka iy uD.hka œkdY lrouka-
fokafk–' 5fufia lrkafka" uq½ bYardfh,a
fk–' 14tl,ays fk`jd o °Úfh,a o fc`’ o
jxYh ;ukaf.a foaj rEm lrKfldgf.k hk f• ukÜIHhka Øfokd tys is‡h;a"
udf.ka fjka j .sh neœka Tjqka wdmiÜ ud
Tjqkag ;ukaf.a OÈ–IaGl–ka .<jd.;
fj; ækd.kak ms×i h'÷
yeÙ jkafka Tjqkaf.a u m%dK muKÙ'
6 öötneœka bYardfh,a jxYhg fufia
15
Ùhkak( ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia pKav uD.hkag NSØfhka Ùisfjl=g
fufia j°rk fial' yeø tkaká kÜU,df.afoaYfhys .uka l< fkdyeÙ jk múæ th
md½jla jkf;la kdiaØ lrk ms×i ud
foaj rEm m%ØlafIam lrkaká kÜU,df.a ish®
ms<sl=,a Ù%hd w;a yúkak' œiska uD.hka tys hjkÜ ,nk œg" 16ta
ukÜIHhka Øfokd tys is‡h;a" udf.a
7 ööl=ula Úid o" bYardfh,a jxYfhka
fy` bYardfh,ajreka w;frys jdih lrk ãjudk kdufhka æjqrd fufia Ùh–' Tjqkg a
ish ore±úhka j;a .<jd.; fkdyeÙ
œfoaYSkaf.ka fy` udf.ka fjka • ;udf.a
foaj rEmj,g kuialdr lr–ka" ;udf.a jkafka h' Tjqkag .<jd.; yeÙ jkafka
Tjqkaf.a u ãœ; muKÙ' foaYh o md½jla
jeˆug fya;= jk foa flfrys is;a fhduq
lr–ka is‡k h• Ùisfjl= æjeisjrfhl= jkÜ we;' fufia mjikafka ufy`;a;u foœ
uóska udf.ka lreKÏ œuikak me–× iajd—ka jykafia h'
l,ays i–¹Kka jykafia jk uu u Tyqg 17 ööfkdfyd;a ud hÜoaO lvqjla ta
fm!oa.,sl jYfhka ms<s;=re fokafk–' 8uu
foaYhg œreoaO j muqKÏjd" ölvqj" foaYh
ta ukÜIHhdg œreoaO j uqyqK fokafk–'uq½,af,ys hj÷ Ùhd t;eÚka ukÜIHhka iy
wdoÈYhla yd mdvula jYfhka uu Tyq uD.hka is|ouk œg" 18ta ukÜIHhka
udf.a fikó w;frka fkrmd oukafk–' ;=kfa okd tys is‡h;a uf.a ãjudk kdufhka
fufia ud i–¹Kka jykafia nj kÜU,d æjqrd Ùh–' Tjqkag ish ore±úhka j;a
±k.kakyq h' .<jd.; fkdyeÙ jkafka há Tjqkag
9 ööæjeisjrhd /jˆ l;d lrhs k•" ta
.<jd.; yeÙ jkafka Tjqkaf.a u ãœ;
æjeisjrhd rjgd we;af;a i–¹fK` jk uumuKle hs ufy`;a;u foœ iajd—ka
h' uu Tyqg œreoaO j udf.a yia;h æ.=jykafia j°rk fial'
fldg" udf.a fikó jk bYardfh,ajreka 19 ööud ta foaYhg jix.;h tjd
w;frka Tyq fkrmdou–' 10Tjqka ;ukaf.a
t;eÚka ukÜIHhka o uD.hka o œkdY
whÜ;l lrouk ms×i udf.a fl`mh ta flfrys
= f• œmdlh œ¢kÜ we;' æjeisjrhdf.a
jro;a" Tyqf.ka œuikakdf.a jro;a" tlj.=rejd fndfy` fokd œkdY lrouk œg"
20
yd iudk j nrm;, jkafka h' 11fufia fk`jd o °Úfh,a o fc`’ o tys is‡h;a"
jkafka" bYardfh,a jxYh ud fjØka udf.a ãjudk kdufhka æjqrd Ùh–" Tjqkg a
;j;a uq<d j fkdf.dia" ;ukaf.a ish® ish ore±úhka j;a .<jd.; fkdyeÙ
jkafka há Tjqka ;ukaf.a OÈ–IaGl–ka
wmrdOj,ska ;j;a fkdflf,iS Tjqka udf.a
ish m%dKh muKla .<jd.kÜ we;'
fikó jk ms×i;a" ud Tjqkaf.a foœhka fufia j°rkafka ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia jk ms×i;a h' fufia mjikafkajykafia h'
foœhka jykafia h'÷÷ 21 öö;jo" ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial( öfcrei,fuka
OÈ–IaGhd muKla ãj;a •u
ukÜIHhka iy uD.hka o is|ouk ms×i ud
12 i–¹Kka jykafia ;j³rg;a ug œiska Bg udf.a ;o o~qj• i;r jk
l;d fldg fufia j°< fial( 13ööukÜIH lvqj o id.;h o pKav uD.hka o
14'2
14'211 t<so 6'8
 tiÙfh,a 14-16
jix.;h o hejQ l,ays ;j fldmuK
jeŠfhka n,dfmdfrd;a;= ySk jkafka o@
22
tfy;a" tys mÜ;%fh` o ´jre o iaj,am
fofkl= bØú jqfKd;a T›yq msg;g muqKj
Ï kÜ
,nkafk` h' Tjqka kÜU,d fj; me–fKk
œg Tjqka foi n,kak' kÜU,d Tjqkaf.a
yeisøu o Tjqkaf.a Ù%hd o i,ld n,kak'
tœg ud fcrei,ug l< ish® ydÚ o ta
msg me–fKjQ ish® œm;aØ o hÜlaØ iy.;
nj kÜU,dg fmfkkÜ we;' 23kÜU,d Tjqkfa .a
yeisøu o Ù%hd o ³Û œg kÜU,d iekfikÜ
we;' l=ula Úid o" ud tys l< ish,a,
ÚlrefKa fkdl< nj kÜU,d ±k.kÜ we;'
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fial'÷ ÷÷
–æ jef,a Wmudj
15 i–¹Kka jykafia ug l;d fldg
fufia j°< fial( 2ööukÜIH mÜ;%h"
jkfha .il w;a;l ,Shg jvd –æ jef,a
,Sj, w.hla Øf’ o@ 3–æ jef,a ,Sfhka
Ùisjla ;eÚh yeÙ o@ fkdfyd;a h•
Ndckhla t,a,d ;nkak wenhla j;a
id°.; yeÙ o@ 4n,kak" th or ms×i
.skk
a g ±fuhs' tys fldka fol .skfa kka ±•
f.dia ueo;a wó=re • we;' th h• jevlg
iܳiÜ o@ 5th fyd¢ka Ø“h ¡ j;a Ùis
jevlg iܳiÜ fkd • h' tfia k•" th
.skfa kys ±• wó=re • Ø“h ¡ Ùisjlg iܳiÜ
jkafka flfia o@ h• jevlg fhd°.;
yeÙ o@
6 öötneœka ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial( öuu jkfhka
–æ jef,a ,Sh f.k mܽiaid±uqjdla fuka
fcrei,• jeishkag o~qj• lrkafk–'
7
uu Tjqkag œreoaO j uqyqK fokafk–'
Tjqka .skafkka f’ø .sh kuq;a" ±ka
.skafkka Tjqka ±• hkÜ we;' ud Tjqkag
œreoaO j udf.a uqyqK wylg yrjd.;a
œg ud i–¹Kka jykafia nj kÜU,d
±k.kakyq h' 8Tjqka f¿`ysl• l< Úid
uu foaYh urel;rla lrkafk–'÷ ÷÷
wœYajdiS fcrei,u
16
2
kej;;a i–¹Kka jykafia ug
l;d fldg fufia j°< fial(
ööukÜIH mÜ;%h" fcrei,ug wef.a ms<sl=,a
Ù%hd okaj–ka fufia Ùhkak( 3öufy`;a;u
1012
foœ iajd—ka jykafia fcrei,ug fufia
j°rk fial'
öö öwdr•Nh yd Wm; wkÜj kÜU ldkdks-
jrekaf.a foaYhg whsØ h' kÜf˜ mshd
wfu`úh cdØlfhÙ' kÜf˜ uj ys;a;Sh
cdØl ia;%shÙ' 4kÜU Wmka ojfia ¡" kÜU
Wmka l, Ùisfjl= kÜf˜ fmlÚje< lemÜf›
j;a" msúis³ Ùøug kÜU j;=frka kEjqf› j;a"
kÜf˜ wefóa ®KÏ fldfy;a u .Ef› j;a" kÜU
ydka fræj,ska t;=f› j;a ke;' 5kÜUg
wkÜl•md fldg f•jdhska tlla j;a kÜUg
lrk ms×i Ùisfjla kÜU foi ohdfjka
fkdne®f› h' kÜU Wmka ojfia ¡ kÜU ms<l s ,
= a
lrkÜ ,en kÜU t<suyfka msg;g œis
lroukÜ ,enqfjys h'
6 öö öud kÜU <óska hk œg kÜU f,aj,
jeØr is‡kÜ ±l" ökÜU f,aj, jeØr is‡h ¡
ãj;a • 7flf;a me<hla fuka jefvkake÷hs
uu lSfj–' kÜU o je‹" Wia • mÝÈK œhg
me–×fhys h' kÜf˜ mshhÜre iE³fKa h' kÜf˜
bifla o jevqfKa h' tfy;a" kÜU ÚÈjia;% j
k.ak j is‡fhys h'
8 öö öh<s;a uu kÜU <óska hk œg kÜU
fm• ne£f• jhig me–K is‡ nj 懖' uu
udf.a jia;%h kÜU msg w;=rd" kÜf˜
ÚÈjia;l % u jid" kÜUg æjqre• ¡" kÜU iuó
.sœiÜula lr" ökÜU o ug whsØ jQfjys h÷hs
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia j°<
fial'
9 öö ötœg uu kÜU j;=frka kdjd" kÜf˜
isrefrka f,a fi`° yer kÜU f;,ska wdf,am
flf<–' 10œis;=re jev±uQ jia;% uu kÜUg
m<|jd" læu y• mdjyka kÜUg oud"
isyska yK fræ ms<sfhka jid mg fræj,ska
kÜU ieriÜfj–' 11uu wdNrKj,ska kÜU
iri–ka" kÜf˜ w;aj, j<® o kÜf˜ f.,
jgd ud,hla o ±uqfj–' 12kÜf˜ kdifha
wdNrKhla o kÜf˜ lkaj, l=Kv a ,dNrK o
kÜf˜ ysfia w,xldr TÛkakla o ;enqfj–'
13
fufia kÜU rka ú¡j,ska ieriS is‡fhys há
kÜf˜ jia;% isyska yK fræj,ska yd œis;=re
³yq,a fræj,ska œh' kÜU isyska ms‡ o — me×
o f;,a o lEfjys h' kÜU wØYhska u
fY`Nudk • /âkl njg m;a jQfhys h'
14
kÜf˜ fY`Nklu Úid kÜf˜ hif.di oi
foi meØr .sfha h' ulaÚid o" ud kÜU
flfrys ;enQ udf.a f;aci Úid kÜf˜
fY`Nudklu múmÝÈK • h' ufy`;a;u
foœ iajd—ka jykafia fufia j°rk fial'
 tiÙfh,a 16
15 öö öufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial' tfy;a" kÜf˜ fY`N-
udklu msg kÜU œYajdih ;nd" kÜf˜
lSÈØh f›YHdl• Ùøug jdishla lrf.k"
<óska hk tÙfkld kÜf˜ f›YHdlug
fmd<Ujd .;af;ys h' 16kÜf˜ jia;%j,ska
iuyrla kÜU /f.k" œis;=re jÈKj;a
.súl=½ foajd, id°f.k tys f›YHdl•
flf<ys h' tjekakla fmr is³ jqfKa j;a"
u;= is³ jkafka j;a ke;' 17ud kÜUg ³ka
udf.a rka ú¡j,ska iE´ kÜf˜ ,laIK
wdNrK /f.k" kÜU mÜreIhkaf.a rEm
id°f.k tajd iuó f›YHdl• flf<ys h'
18
kÜf˜ œis;=re jia;%j,ska kÜU tajd jid"
udf.a f;,a o udf.a iÜ.kaO ¿jH o tajd
bæúfhys mÝcd flf<ys h' 19ud œiska kÜUg
fok ,o udf.a lEu jk isyska ms‡ o f;,a o
— me× o kÜU –ysú iÜj| ms×i tajd
bæúfhys mÝcd flf<ys h'
20 öö ö;jo" ud Wfoid kÜU je´ kÜf˜
ore±úhka o /f.k kÜU ta ms<suj,g
wdydr fuka mÝcd flf<ys h' 21kÜU
f›YHdl• l<d muKla fkdj" kÜU udf.a
orejka >d;kh lr .sÚ mÝcdjla f,i TmamÜ
flf<ys h' 22kÜf˜ ish® ms<ls ,
= a Ù%hdj, ¡ o
f›YHdl•j, ¡ o kÜU ÚÈjia;% j" k.ak j"
kÜf˜ f,aj, jeØr is‡ kÜf˜ nd, ld,h kÜU
lj°j;a isys fkd flf<ys h'÷ ÷÷
f›Y
f›YH Hdl• l< fcrei,u
23 öö öt•nd fcrei,u· kÜUg jk oreKq
œm;l uy;e÷hs ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia j°rk fial' ukao" kÜf˜ ish®
³Iagl•j,g miÜ" 24kÜU iEu •æhl m%isoaO
;ekaj, f›YHdl• Ùøu i|yd o foaj
rEmj,g keu¡u i|yd o ia:dk id°.;af;ys
h' 25kÜU ish® uxika•j, kÜf˜ .súl=½
foajd, f.dvkódf.k" kÜf˜ fY`Nudklu
ms<ls ,
= l
a ug muqKj Ï d" <óska hk ish,a,kag
l• iem i|yd isrer Ndr ¡ f›YHdl• msg
f›YHdl• lr.;af;ys h' 26;jo l• iemg
iÜmÜre³" Yørfhka ;r j is‡k kÜf˜
wi,ajdiSka jk –ir jeishka iuó kÜU
f›YHdl• fldg ud fl`m lrjk f,i
kÜf˜ f›YHdl• jeŠ lr.;af;ys h'
27 öö ötneœka uu udf.a w; kÜUg
œreoaO j æ.= fldg" kÜf˜ lEu fldgi wvq
lr" kÜUg ffjr jk" kÜf˜ i,a,d, ãœ;h
1013
.ek ,Ðcdjg m;a j is‡k" ms,siaØjrekaf.a
ldka;djkaf.a wdYdjg kÜU Ndr æÚ–'
28 öö öthska o kÜU iEySug m;a fkd•"
kÜU wisúhkajreka iuó o f›YHdl•
flf<ys h' 29kÜU ldkdka foaYfhys ¡
l,aæhdj olajd;a kÜf˜ f›YHdl• jeŠ
lr.;af;ys h' tfy;a" kÜU thskÜ;a iEySug
fkdme–×fhys h'
30 öö öwixjr f›YHd iaØ%hlf.a Ù%hd
jk f• ish,a, lrk kÜU f°<³Ùka is‡kÜ
fkdf› ± hs ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia wik fial' 31tfia h" kÜf˜ ish®
udÈ.j, kÜU hyka ;kdf.k ish® •æj,
kÜf˜ lº u; mÝcdia:dk id°.;af;ys h'
tfy;a" idudkH fjiókl fia kÜUg uqo,a
,nd.ekSf• wdYdjla ke;' 32kÜU k•" ish
iajd– mÜreIhdg fm%au lrkÜ fjkÜjg
wuq;a;ka iuó l• iem œ¢k iaØ%hl jeÚ
h' 33ish® f›YHdjkag h• uqo,la f.jkÜ
,ef’' tfy;a" kÜU kÜf˜ ish® fm•j;=kag
kÜf˜ uqo,a ¡" kÜU iuó f›YHdl• Ùøug"
yeu wØka u kÜU iuó l• iefmys
fhfokak kÜU Tjqkag ;E.s fn`. ³kafkys
h' 34tneœka kÜf˜ f›YHdl•j, ¡ kÜf˜
yeisøu wka ia;S%kag jvd fjkia h' l=ula
Úid o" f›YHdlug Ùisfjla kÜU miafia
tkafka ke;' kÜU uqo,a fokjd –i Ùisfjla
kÜUg uqo,a fokafka ke;' f• Úid kÜU wka
fjiókkag jvd fjkia h'÷ ÷÷
fcrei,u flfr
flfryys ffooa j œÚYa p h
35 öö ötneœka" t•nd fjiókl jk
fcrei,u· i–¹Kka jykafiaf.a m×jqvhg
ijka fokak' ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial(
36 öö ökÜU œ<s“h fkd;ld" k.ak •"
kÜf˜ fm•j;=ka yd ms<sl=,a rEm iuó
f›YHdl• flf<ys h' ta rEmj,g mÝcdjka
fuka orejka uerefjys h' 37tneœka kÜU l•
iemg jiólr.;a kÜf˜ ish® fm%u a jka;hka
o kÜU fma%u l< ish,a,ka o kÜU ffjr l<
ish,a,ka o uu /ia lr–' uu Tjqka kÜUg
œreoaO j kÜU jf†g /ia fldg" Tjqka kÜf˜
k.ak Ndjh oÙk ms×i kÜU Úrej;a fldg
olajd,–' 38mr mÜreI fiajkfhys fhfok
–kSure ldka;djkag u æh hÜ;= Úis
œÚYaph ¡" kÜUg o~qj• fldg kÜU Woyig
yd fl`mhg ,la Ùøug uu i,ikafk–'
 tiÙfh,a 16
39
uu kÜU Tjqkag mdjd fokafk–' Tjqka
kÜf˜ Wia ;eka iu;,d lr" .súl=½ foajd,
lvdoud" kÜf˜ jia;% brdoud" kÜf˜ w,xldr
wdNrK .,jd kÜU iyuq,ska u ÚÈjia;%
lrkÜ we;'
40 öö öTjqka kÜUg œreoaO j fikóla
fmd<Ujd" kÜUg .,a .id" Tjqka ;ukaf.a
lvqj,ska kÜU lmd len,s lrkÜ we;' 41Tjqka
kÜf˜ f.j,a .sÚ ,d" fndfy` ia;S%ka n,d
is‡h ¡ kÜU flfrys œÚYaph bIag lrkÜ
we;' f›YHdl• Ùøfuka uu kÜ U
kj;ajkafk–á fm•j;=kag uqo,a ¡u o
kj;ajkafk–' 42fufia kÜUg œreoaO j weØ
udf.a Woyi o udf.a BÈIHdj o kÜU
flfrka my j hkÜ we;' uu ikaik Ü a j ;j;a
Woyia fkd• is‡kafk–' 43kÜU kÜf˜ nd,
ld,h wu;l fldg" kÜU l< ish,af,ka ud
Woyia l< neœka tys ³Èœmdl uu kÜU msg
me–fK›fj–' kÜU o kÜf˜ ish® ms<sl=,a
Ù%hd uæjdg" f• kmÜre ´IHl• flf<a
uka± hs ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
mjik fial'÷ ÷÷
uj h• fia o ³j;a tfia u h
44 ööWmud Ùhk wh" öuj h• fia o
³j;a tfia u h÷ hk f• m%ia;dj msre< kÜU
.ek ÙhkÜ we;' 45we;a;g u kÜU mÜreIhdg;a"
orejdg;a oaf›I l< ujf.a ³j há kÜU
mÜreIhkag o orejkag o oaf›I l< kÜf˜
ify`oúhkaf.a ify`oø h' kÜf˜ uj ys;; a hS
cdØl iaØ%hla h' kÜf˜ mshd wfu`úh
cdØlfhla h'
46 öökÜf˜ jeŠuy,a ify`oø jQl,S
kÜUg W;=re me;af;ka ish ´jreka iuó
jdih lrk iudúh foaYh f›' kÜf˜ nd,
ify`oø kÜUg ol=KÏ miska ish ´jreka
iuó jdih lrk fidf°• fmfoi f›'
47
tfy;a" kÜU Tjqka .sh udÈ.fhka hEfuka
j;a" Tjqka l< ms<sl=,a Ù%hd lsøfuka j;a
iEySug fkdme–K fkdfn` l,Ùka Tjqkg a ;a
jvd kÜf˜ l,aÙh % dfjka ³Iagl• flf<ys h'
48 ööudf.a ãjudk kdufhka fufia
æjqrd Ùh–á kÜU iy kÜf˜ ´jreka l< f,i
kÜf˜ ify`oø jQ fidf°u iy wef.a ´jreka
flf<a ke;a ue hs ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia j°rk fial' 49kÜf˜ ify`oø jQ
fidf°•f.a wmrdO fufia h( wE iy wef.a
´jre wyxldø j is‡hyá w•l wdydr o iem
myiÜl• o weØ j is‡hy' tfy;a" Tjqka
1014
wirKhka o æ<sºka o ie,l=f› ke;'
50
Tjqka Wvó= j isg ud bæúfhys ms<sl=,a
Ù%hd l< neœka" th ³Û œg uu Tjqka bj;a
flf<–'
51 ööiudúh kÜU l< m›j,ska wÈOhla
j;a fkdl<d h' kÜU Tjqkg a jvd w•l f,i
ms<sl=,a Ù%hd flf<ys h' ta iuó iei» œg
kÜf˜ ify`oúhka fmfkkafka OÈ–IaGhka
jYfhÚ' 52kÜf˜ ify`oúhkag hÜ;= h hs kÜU
is;+ ,Ðcdj ±ka kÜU ord.; hÜ;= h' Tjqkfa .a
mdmj,g jvd kÜf˜ mdm fld;r• ms<sl=,a
iys; ± hs lSfjd;a" kÜU yd ii¹ ne¬ œg
Tjqka kÜUg jvd OÈ–IaGhka fia fmfka'
fufia kÜU kÜf˜ ify`oúhka OÈ–IaG f,i
fmfkkakg ie,eiÝ neœka ,Ðcdjg me–K
kÜf˜ Úka°j ord.kak'÷÷
fidf°• yd iudúfha mq k re;a : dmkh
53 ööi–¹Kka jykafia fcrei,u wu;d
fufia j°< fial( öfidf°• iy tys .• o
iudúh iy tys .• o uu h<s iuDoa•u;a
lrkafk–' tfia u fcrei,u" uu kÜU o
Tjqka ueo iuDoa•u;a lrkafk–' 54kÜU .ek
u kÜU ,Ðcdjg me–fKkafkys h' kÜf˜
Úka°jg iu l< œg kÜf˜ ify`oúhka
fld;r• iuDoa•u;a ± hs fmkS hkÜ we;'
55kÜf˜ ify`oúhka jk fidf°• iy tys .•
o ;ukaf.a m<uq iajNdjhg me–fKkÜ we;á
iudúh iy tys .• o ;ukaf.a m<uq
iajNdjhg me–fKkÜ we;á kÜU iy kÜf˜
.• o kÜU,df.a m<uq iajNdjhg me–fKkÜ
we;' 56-57kÜf˜ ´IK fy<s lrkÜ ,nkak
fmr" kÜU wyxldø j is‡ ld,fha ¡ kÜU
fidf°•g Wiܽ-œiܽ l<d fkdf› o@ ±ka
kÜ U fidf°• fuka ta f °•jreka g o
ms,siaØjrekag o œys½jla • we;' kÜUg
oaf›I l< kÜf˜ wi,ajdiSkga o kÜU œys½jla
• we;' 58kÜU l< wYslaIs; ms<sl=,a lghÜ;=
Ù%hdj, œmdlh kÜU ±úh hÜ;= h'÷ fufia
mejiÜf› i–¹Kka jykafia h'÷÷
ioyg u mjØk .s œ iq u la
59 ööufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial( ö.sœiÜu lv lr–ka"
æjqreu iܽ l< kÜf˜ Ù%hdj,g iܳiÜ f,i
uu kÜU .ek Ù%hd lrkafk–' 60tfy;a" ud
kÜf˜ nd, ld,fha ¡ kÜU iuó l< udf.a
 tiÙfh,a 16-17
.sœiÜu isys fldg" ioyg u mjØk
.sœiÜula kÜU iuó lrkafk–' 61kÜf˜
jeŠuy,a jQ o nd, jQ o ify`oúhka wdmiÜ
ms<s.;a œg kÜU kÜf˜ l,aÙ%hdj isys fldg
,Ðcdjkafkys h' kÜU iuó ud l< .sœiÜf•
fldgila fkdjQj;a" uu Tjqka ´jreka
fldg kÜUg fokafk–' 62udf.a .sœiÜu kÜU
iuó h<s msysÛjkafk–' tœg ud i–¹Kka
jykafia nj kÜU ±k.kafkys h' 63kÜU l<
ish® jrog uu kÜUg lud jkafk–' tfy;a"
kÜU tajd isys fldg ,Ðcdfjka ;j;a lg
kEr is‡kafkys h'÷ ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial'÷÷
rdcd,Ska yd –æje, .ek Wmudj
17
2
i–¹Kka jykafia ug l;dfldg
fufia j°< fial(
ööukÜIH mÜ;%h" kÜU bYardfh,a jxYhg
m%fya,sldjla o Wmudjla o Ùh–ka"
3
öufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fiale÷hs mjikak' öœYd, mshdm;a o
æ. msydÛ o kd kd meye weØ msydÛ /iÙka
o œis;=re jQ fh`O rdcd,sfhla f,nfkdkag
wjq;a Ùysú .fya uq³k lvd .;af;a h'
4
Tyq tys uq³ka úÙ,s lvd" fj<fy<¹•
lrk foaYhlg th f.kjq;a fjf<ºkaf.a
kÜjrl th isfg›f› h' 5Tyq foaYfhka
me<E‡hla /f.k idrj;a “ul isfg›f› h'
Tyq th fndfy` æh weØ .óla <ó
me<E‡hla fuka isfg›f› h' 6th je‹ meØø
hk œg –æ je,la • h' tys w;= rdcd,shd
foig je‹ .sfha h' tys uq,a .eUqrg we¡ .sfha
h' fufia tys w;= úÙ,s œys¡ –æ je,la œh'
7 öö ö;jo" uyd mshdm;a iy fndfy`
msydÛ weØ ;j;a fh`O rdcd,sfhla œh'
tœg wr –æ je, ish uq,a Tyq foig yrjd"
Tyq thg j;=r j;a lrkÜ we;e hs hk
n,dfmdfrd;a;=fjka tys msysÛjd ØnqKÏ
md;aØj,ska tys w;= Tyq foig yefr›f› h'
8
ire idr –æ je,la jkÜ jia" w;= ,sh,d m,
fok ms×i th idrj;a “ul fndfy` æh
we;s .óla <ó ysgjd ØnqfKa h'
9 öö öufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia wik fiale hs Ùhkak' ta –æ je,
iM, f› o@ th œh<S hk ms×i m<uq
17'12-15 2 rdcd 24'15-20á 2 jxYd 36'10-13
1015
rdcd,shd tys uq,a W³rd" m, lvdoud ish®
<d o® œh<S hkakg yúkafka keoa o@ uq,a
ms‡ka th W³rdoukakg YlaØi•mkak
yia;hla j;a" n,j;a fikó j;a «kE
fkdjkafka h' 10th wka ;ekl isÛjd
Øfnk kuq;"a th iYSl % f› o@ fmræ. iÜ<ó
Bg jæk œg th iyuq,ska u œh<S
fkdhkafka o@ th jefvk md;aØj, u th
œh<S hkafka keoa o@÷ ÷÷
Wmudf› f;a r eu
11 i–¹Kka jykafia ug fufia j°<
fial( 12ööf• lreKÏ ljfÈ o Ùhd kÜU,d
okafka keoa±÷÷hs ler,sldr jxYhg Ùhkak'
n“f,`Úfha rc fcrei,ug wjq;a tys rcÏ
iy tys w•m;Ska o /f.k ;ud iuó
n“f,`Úhg f.k .sfha h'
13 ööTyq rdc jxYfha flfkl= f.k" Tyq
iuó .sœiÜula fldg" Tyq œYajdi j is‡k
njg æjqre• .;af;a h' bla“Ø Tyq foaYfha
m%OdkSka f.k .sfha h' 14fufia flf<a"
rdcHh my;a ;;a;j a fha u isg Wiia fkdjk
ms×i;a" .sœiÜu mj;ajk njg iyØl jk
f,i;a h' 15tfy;a" cÏ°f› rc ler,s.id
wYajhka iy fndfy` fikó ,nd.kak
ms×i ;udf.a ;dkdmØhka –irhg he›f›
h' Tyq ch .kSœ o@ funº foa lrkakdg
.e<fjkak mܽjka o@ .sœiÜu lv l<dhska
miÜ;a Tyqg .e<fjkak yeÙ f› o@
16 ööufy`;a;u foœ iajd—ka jk uu
udf.a ãjudk kdufhka æjqrd fufia Ùh–(
öTyq rclug m;a l< rcÏf.a æjqre• Tyq iܽ
fldg Tyqf.a .sœiÜu lv l< Úid" Tyq ta
rcÏ jdih lrk n“f,`Úfha ¡ u ta rcÏ <ó
u kiskafka h' 17Tyq fndfy` fofkl=
is|ouk ms×i mia lº id° n,fldÛ
f.dvkók l," hÜoaOfhys ¡ mdrdfj`
;udf.a n,j;a fiakdj o uyd iuQyh o weØ
j Tyq Wfoid Ùis Wo›jla lrkafka ke;'
18
ukao" Tyq .sœiÜu lv lr æjqreu iܽ
flf<a h' Tyq w; ys; ¡ ØnqK kuq;a" f•
ish,a, flf<a h' Tyq fkd.e<fjkafka h'÷ ÷÷
19 tneœka ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial( ööudf.a ãjudk
kdufhka æjqrd fufia Ùh–( Tyq iܽ flf<a
udf.a æjqreu há Tyq lv flf<a;a udf.a
 tiÙfh,a 17-18
.sœiÜu há uu o Tyqg ³Èœmdl fokafk–'
20
udf.a ±, Tyq msg fy<kafk–' Tyq udf.a
u,m;g wiÜ jkafka h' uu Tyq n“f,`Úhg
muqKÏjd" ug œreoaO j lr Øfnk Tyqf.a
f¿`yslu .ek tys ¡ Tyq œÚYaphhg
muqKÏjkafk–' 21Tyqf.a ish® yuq°j,ska
m,d hk ish,a,ka lvq myúka jefgkÜ we;'
bØú jk wh ish® æYdj,g œiÜrejkÜ
,nkÜ we;' kÜU,d o i–¹Kka jykafia jk
ud tfia lS nj ±k.kakyq h'÷÷
foœhka jyka f ia f .a fmdfrdka ³ j
22
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial(
ööWia jQ Ùysú .ia uq³fkka
uu u úÙ,a,la f.k
th isÛjkafk–'
tys uq³ka úÙ,sj,ska
<m‡ úÙ,a,la lvdf.k
Wig Wfia weØ lkaola uq³fka
isÛjkafk–'
23
uu th Wia jQ
bYardfh,a lkao Wv
isÛjkafk–'
thska w;= ,sh,kafka há
tys m,°j yg.kafka há
th W;=• Ùysú .ila jkafka h'
mshdm;a weØ ish® wdldr mlaISyq
ta hg ,.skafk` h'
ta w;=j, fijfKys Wka ,.skÜ we;'
24
tœg"
iajd—ka jk ud
Wia .y my;a l< nj;a"
–‡ .y Wia l< nj;a"
ire .y œh<s l< nj;a"
œh<s .y irelr weØ nj;a
foaYfha ish® .ia ±k.kÜ we;'
iajd—ka jk uu fufia j°f<–á
j°< f,i u lr–'÷÷
fm!oa . ,s l j.lS u
i–¹Kka jykafia ug h<s;a fufia ;udf.a mshd l< ish® mdm ±l" “h •"
18
2
j°< fial(
öö ömshjre weUq,a –æ m, lEfj` há
orejkaf.a o;a ysú jefgkafka h÷ hk lkafka ke;á bYardfh,ays foaj rEm foig
m%ia;dj msre< kÜU,d bYardfh,a rfgys fk;a fhduq lrkafka ke;' wka flfkl=f.a
kej; kej; Ùhkafka uka o@
18'2 fcr 31'29 18'9 f,• 18'5
1016
3 ööbYardfh,ays f• m%ia;dj msre<
–kamiÜ ÙhkÜ fkd,ef’ hhs ufy`;a;u foœ
iajd—ka jk uu udf.a kdufhka æjqrd
Ùh–' 4n,kak" yeu ãœ;hla u ug whsØ há
mshdf.a ãœ;h fuka mÜ;%hdf.a ãœ;h;a ug
whsØ h' mdmfha m%Øœmdlh œ¢kafka m› l<
mÜoa.,hd u h'
5 öö±ye– –Úid kSØ .rel" wysxil
mÜoa.,fhÙ" 6Tyq Ùis l,l lº u;
mÝcdia:dkj, lEu lkafka ke;á bYardfh,ays
foaj rEm foig fk;a fhduq lrkafka ke;á
wka flfkl=f.a NdÈhdj ´IKh lrkafka
ke;á Tima • is‡k iaØ%hl fj; <ód
jkafka ke;á 7Ùisfjl=g mSvd lrkafka
ke;á Tyq Khg .;a ;eke;a;df.a Wli
wdmiÜ fokafka há fidrl• fkdlrkafka há
id.skafka fmf<kakdg ;udf.a lEu
fokafka h" jia;% keØ whg jia;% fokafka há
8
Tyq fmd,shg uqo,a fkdfohsá whÜ;= ,dN
fkd.Úhsá kmÜfrka je<flhs' tÙfkld
w;fÈ idOdrK f,i hÜlaØh bÛ lrhsá
9
udf.a mK;a m%ldr yeisfrhs' udf.a
Úhuhka wjxl j mj;ajhs' tjeÚ –Úfila
OÈ–IaG h' Tyq ieneœka u ãj;a jkafka h'
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fial'
10 ööf• –Úidg ieyeisl• lrk"
–kSurejl= jk" f• Úhuhkag msÛmdk
mq;f% hl= is‡kakg mܽjk' mshd Ùis whÜ;l
= ula
fkdl< kuq;a" 11f• mÜ;%hd lº u;
mÝcdia:dkj, lEu lkafka há wka flfkl=f.a
NdÈhdj ´IKh lrkafka h' 12wirKhdg o
æ<ska°g o mSvd fldg fld,a,lkafka há
Khg .;a ;eke;a;df.a Wli wdmiÜ
fkdfokafka há foaj rEm foig fk;a fhdud"
13
ms<sl=,a Ù%hd lrkafka há fmd,shg ¡ whÜ;=
,dN o .kafka h' ta mÜ;%hd ãj;a jkafka o@
ke;' Tyq ãj;a jkafka ke;' Tyq f• ish®
ms<sl=,a Ù%hd l< neœka Tyq ieneœka u
kiskfa ka h' Tyqf.a œkdYhg Tyq u j.Ùj
hÜ;= f›'
14 öötfy;a" ta –ksidf.a f• mÜ;%hdg"
tf,i fkdlrk mÜf;l= is‡kakg mܽjk'
15
Tyq Ùis l,l lº u; mÝcdia:dkj, lEu
NdÈhdj ´IKh lrkafka ke;' 16Ùisfjl=g
 tiÙfh,a 18-19
mSvd lrkafka ke;á Tyq Khg .;a
;eke;a;df.a Wli wdmiÜ fokafka há
fidrl• lrkafka ke;á id.skafkka
fmf<kakdg ;udf.a lEu fokafka há jia;%
keØ whg jia;% fokafka há 17Tyq kmÜfrka
je<lS is‡hs' fmd,shg uqo,a fkdfohs' whÜ;=
,dN fkd.Úhs' udf.a Úfh`. ms<m s eo udf.a
mK;a wkÜj yeisfrkafka h' f• –Úid
;udf.a mshdf.a whÜ;=lu Úid fkdkeiS
ieneœka u ãj;a jkafka h'
18 ööwÚ;a w;g Tyqf.a mshd lDDr f,i
mSvd fldg" ;udf.a ify`orhdf.ka
fld,a,ld" ;udf.a fikó w;fÈ kmÜre
foa l< fyhska ;udf.a u wmrdO Úid
keiÜfKa h'
19 öötfy;a" mshdf.a wmrdO Úid mÜ;%hd
o~qj• fkd,nkafka uka± hs kÜU,d wikÜ
we;' mÜ;h% d kSØ .rel j wjxl j isg udf.a
ish® mK;a ms<smeo" tajd bÛ lr Øf’ k•"
Tyq ieneœka u ãj;a jkafka h' 20m› lrk
mÜoa.,hd u kiskÜ we;' mÜ;%hd mshdf.a
wo–Ûlug j.ÙjhÜ;af;la fkdf›á mshd
o mÜ;%hdf.a whÜ;=lug j.ÙjhÜ;af;la
fkdf›' OÈ–IaGhd ish OÈ–IaGlf• m,
œmdl;a" ³Iaghd ish ³Iaglf• m%Øœmdl;a
Ϣkafka h'
21 öötfy;a ³Iaghd ;ud l< ish®
mdmj,s k a yeø" udf.a is h ® mK;a
mj;aj–ka kSØ .rel j o wjxl j o
is‡fhd;a" Tyq ieneœka u fkdkeiS ãj;a
jkafka h' 22 Tyq l< Tyqf.a ish® jro Tyqg
œreoaO j isys fkdlrkÜ ,ef’' Tyq l<
Tyqf.a OÈ–IaGlu Úid Tyq ãj;ajkafka h'
23
³Iaghd ;udf.a udÈ.fhka yeø ãj;a
•u –i Tyq keiS hdu Ùis f,iÙka j;a
ug i;=gla jkÜ weoa± hs ufy`;a;u
foœ iajd—ka jykafia wik fial'
24 öö tfy;a " OÈ–Ia G fhla ;udf.a
OÈ–IaGlfuka yeø" wOÈ–IaGl• fldg"
³Iaghd lrk ish® u ms<sl=,a Ù%hd lf<d;a"
Tyq ãj;a f› o@ Tyq l< Tyqf.a OÈ–IaG
Ù%hdj,ska Ùisjla isys lrkÜ fkd,ef’' Tyq
l< Tyqf.a f¿`ysl• Úid;a" Tyq l< Tyqf.a
mdm Úid;a Tyq kiskafka h'
25 öötfy;a" i–¹Kka jykafiaf.a Ù%hd
widOdrK h÷÷hs kÜU,d Ùhkakyq h' wfy`
bYardfh,ajreÚ· wikak' udf.a Ù%hd
idOdrK fkdf› o@ idOdrK ke;af;a
18'20 oaœ kS 24'16
1017
26
kÜU,df.a Ù%hd fkdf› o@ OÈ–IaGfhl=
;udf.a OÈ–IaGlfuka yeø" wOÈ–IaGl•
lr–ka isg kisk l, Tyq kiskafka" ;ud
l< ;udf.a wOÈ–IaGl• Úid h' 27h<s;a"
³Iaghd ;ud l< ³Iaglfuka yeø" kSØ
.rel j o wjxl j o is‡k l, Tyq ;udf.a
ãœ;h /l.kafka h' 28Tyq jro f;are•f.k
;udf.a ish® u jeræj,ska yefrk Úid"
Tyq fkdkeiS ãj;a jkafka u h' 29tfy;a"
i–¹Kka jykafiaf.a Ù%hd idOdrK ke;e
hs bYardfh,a jxYh ÙhØ' wfy` bYardfh,a
jxYh· udf.a Ù%hd idOdrK fkdf› o@
idOdrK ke;af;a kÜU,df.a Ù%hd fkdf› o@
30 öötneœka" wfy` bYardfh,ajreÚ" uu
kÜU,d tÙka tld fm!oa.,sl jYfhka ;u
;udf.a Ù%hd wkÜj œÚYaph lrkafk– hs
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia j°rk
fial' miÜ;e• is;a yrjd f.k kÜU,d l<
ish® jro yer oukaká tœg whÜ;=lu
kÜU,df.a œkdYhg ldrKhla fkdjkafka
h' 31kÜU,d l< kÜU,df.a ish® jro kÜU,d
fjØka bj;oud w®;a is;la o w®;a ukila
o kÜU,dg u i,id.kak' bYardfh,ajreÚ"
kÜU,d kiskafka l=ug o@ 32Ùisfjl=
uefrkjdg udf.a leue;a;la ke;' tneœka"
mdmfhka yeø ãj;a jkak' ufy`;a;u foœ
iajd—ka jykafia fufia j°rk fial'÷÷
œ,dm .S h la
19 bYardfh,a w•m;Ska .ek œ,dmhla
mj;aj–ka fufia Ùhkake hs
i–¹Kka jykafia ug j°< fial( 2öökÜf˜
ujq ljfrla o@ wE isxyhka ueo ,e.=•.;a
isxy f•kÜjla h' ;reK isxyhka w;frys o
wE ;u megjqka weØ l<d h' 3wE weØ l<
wef.a megjqkaf.ka tflla ;reK isxyfhla
•" f.d³re w,a,kak bf.kf.k –ÚiÜka
ld±— h' 4W! .ek cd;Skag o ie< œh' W!
Tjqkfa .a fndre jf<ys wiÜ œh' T›yq W.=,g
fldl= oud W! –ir foaYhg f.k .sfh` h'
5
wE n,d isg l,Ùø" wef.a n,dfmdfrd;a;j =
iÜka j Øfnk nj ±l" ish megjqkaf.ka
;j;a tfll= f.k W! ;reK isxyfhl= jk
f;la weرŠ l<d h' 6W! o isxyhka w;fÈ
.ejiS" ;reK isxyfhl= •" f.d³re w,a,kak
bf.kf.k –ÚiÜka ld±— h' 7W! Tjqkaf.a
 tiÙfh,a 19-20
ud,s.d lvdoud" Tjqkaf.a k.r kdiaØ
flf<a h' foaYh o tys jeisfh` o Wf.a
.Èckd y~g NSØfhka ;%ia; jQ y' 8tœg
cd;Syq Tyqg œreoaO j ;ukaf.a ±, W! msg
fy½fj` h' W! o Tjqkaf.a W.=,g wiÜ œh'
9
T›yq W!g fldl= oud" l+vqjl ,d"
n“f,`Úfha rcÏ <óg f.kdfj` h' Wf.a
kdoh bYardfh,a lºj, ;j;a kEfik
ms×i T›yq W! n,fldÛj,g f.kdfj` h'÷÷
œh<s –æ je,
10 öökÜf˜ uj æh oyr wi, isÛ jk ,o
–æ je,la fuka jQjd h' tys fndfy` j;=r
ØnQ Úid –æ je, fndfy` m, ord ireidr
œh' 11wdKavlq drhkaf.a chfldka; iE¡ug
iܳiÜ iœ weØ o~q –æ je,g Ø“×' th
j,dl=½j, .Efjk ;rug Wia œh' th
fld;r• Wi o Ùhd;a" fld;r• fld< w;=
nyq, j we;a o Ùhd;a ish,a,kag u fmkÜfKa
h' 12tfy;a" th fl`mfhka W³rkÜ ,en"
“ug fy<kÜ ,enqf› h' tys m, fmræ.
iÜ<óg œh<S f.dia jeˆ .sfha h' tys iœ
weØ o~q lvkÜ ,e” h' tajd œh<S f.dia
.skafkys ojkÜ ,e” h' 13±ka ta –æ je,
ldka;drfhys æh iSrd keØ œh<s N+–hl
isÛjd Øf’' 14tys l| .sÚ.;af;a h' w;= yd
m, .skafkka ±• .sfha h' wdKavqldrhkaf.a
chfldka; iE¡u ms×i iœh weØ o~q ;j;a
tys fkd • h' f• jkdys œ,dm .ShÙ' th
h<s h<s;a .hkÜ ,e” h'÷÷
foaj leue;a; yd –Úidf.a
œreoaO;ajh
20 i;a jk wjqreoafoa mia jk udifha
oi jk æk bYardfh,a m%cd
uQ , s l hka f .ka iuyfrla i–¹Kka
jykafiaf.a leue;a; .ek œuik ms×i
wjq;a ud bæúfhys ys|.;af;` h' 2tœg
i–¹Kka jykafia ug l;d fldg fufia
j°< fial( 3ööukÜIH mÜ;%h" kÜU bYardfh,a
m%cd uQ,slhkag l;d fldg Tjqkag fufia
Ùhkak( öufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia Ùhk fial' kÜU,d me–×fha" udf.a
leue;a; .ek udf.ka œuikak o@ uu
20'5-6 Úlau 6'2-8 20'11"13 f,• 18'5 20'12 Úlau 31'13-17
1018
udf.a ãjudk kdufhka æjqrd Ùh–(
udf.ka Ùisjla m%Yak lrkak kÜU,dg bv
fkdfo– hs ufy`;a;u foœ iaj a d—ka jykafia
j°rk fial'
4 ukÜIH mÜ;%h" kÜU Tjqka œÚYaph
lrkak iÝ°k• o@ Tjqkaf.a mshjrekaf.a
ms<sl=,a Ù%hd Tjqkag okaj–ka" 5Tjqkag
fufia Ùhkak( öufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial' ud bYardfh,a
f;`rd.;a œg" cdfld’f.a jxYhg uu
fmdfrdka³jla •–' 6–ir foaYfha ¡ ud Tjqkga
m%ldY jQ ojfia ¡" uu fufia j°f<–(
uu kÜU,df.a foœ iajd—ka jykafia hehs
–ir foaYfha ¡ Tjqkag æjqrd lSfj–'
ud Tjqka Wfoid f;`rd.;a" Ùfrka o
— me×fhka o bØfrk" wka ish® foaYj,g
jvd W;=• foaYhlg –ir foaYfha isg Tjqka
muqKÏjkafk– Ùhd ta ojfiys uu Tjqkag
fmdfrdka³ jqfK–' 7öökÜU,d tÙfkld ;u
;udf.a weiaj,g ms%h jQ wjl,aÙ%hdj
mylroud" –irfha foaj rEmj,ska wmœ;%
fkd• is‡kaká uu kÜU,df.a foœ iajd—ka
jykafia h÷hs Tjqkag j°f<–' 8tfy;a T›yq
ug ijka fokak leueØ fkd• ug œreoaO j
ler,s .eiÜfj` h' Tjqka ;u ;ukaf.a
weiaj,g ms%h jQ wjl,aÙ%hd mylr±uqf›
j;a" –irfha foaj rEm w;ayeúfha j;a ke;'
ta Úid uu –ir foaYfha ¡ udf.a fl`mh
Tjqka msg j.=rejd udf.a Woyi Tjqka
flfrys muqKÏjkakg is;=fj–' 9tfy;a
Tjqka jglr is‡ cd;Ska bæúfhys udf.a
kduh fkdflf,ik ms×i uu Ù%hd
flf<–' ulaÚid o" Tjqka –ir foaYfhka
msg;g f.fkk njg ta cd;Ska bæúfhys
Tjqkag ud m%ldYkhla l< neœÚ'
10 öö ötneœka" uu Tjqka –ir foaYfhka
msg;g f.kjq;a md½lrhg me–fKjqfj–'
11
udf.a wdÇ Tjqkag ¡ udf.a mK;a Tjqkag
±ka•–' tfia flf<a" tajd wkÜ.ukh
Ùøfuka –ÚiÜkag ãjkh ,efnk ms×i h'
12
;jo" uu Tjqka œY=oaO lrk i–¹Kka
jykafia nj Tjqka ±k.kak ms×i" ud iy
Tjqka w;fÈ i,l=Kla j Øfnkak udf.a
in;a oji meje;a•ug ie,eia•–' 13tfy;a"
bYardfh,a jxYh ldka;drfha ¡ ug œreoaO
j ler,s.id" udf.a wdÇ wkÜj fkdyeisr"
 tiÙfh,a 20
udf.a mK;a m%ØlafIam lf<` h' tajd
m%ØlafIam fkdlr" tajd ms<sme¡fuka
–ÚiÜkag ãjkh ,efnkÜ we;' T›yq udf.a
in;a ojia o fndfy` fihska flf,iÜfj` h'
tœg Tjqka keØ lr ±—ug ldka;drfha ¡
udf.a fl`mh Tjqka msg j.=rejkakg
is;f= j–' 14tfy;a" cd;Skga fmfkk f,i ud
Tjqka –ir foaYfhka msg;g f.kd neœka" ta
cd;Ska bæúfhys udf.a kduh fkdflf,ik
ms×i uu Ù%hd flf<–' 15;jo" ud Tjqkag
³ka Ùfrka yd — me×fhka bØfrk ish®
foaYj,g jvd W;=• foaYhg Tjqka
fkdmuqKÏj– hs ldka;drfha ¡ Tjqkag
œreoaO j w; Tij– hs æjqrd lSfj–' 16fufia
flf<a" Tjqka udf.a mK;a tmd fldg" udf.a
wdÇ m%ldr fkdyeisr" udf.a in;a flf,iQ
Úid h' ulaÚid o" Tjqkaf.a is;a Tjqkaf.a
foaj rEm foig we¡ .sfha h'
17 öö ötfia jQ kuq;a" Tjqka œkdY lr
ldka;drfha ¡ Tjqka ;Ska³jg u keØ lr
fkdouk f,i uu ohdfjka Tjqka foi
ne®fj–' 18uu ldka;drfha ¡ Tjqkaf.a
orejkag l;d fldg( ökÜU,df.a mshjrekaf.a
mK;a m%ldr fkdyeisr" Tjqkfa .a Úfh`.hka
fkdmj;ajd" Tjqkaf.a foaj rEmj,ska wmœ;%
fkd• is‡kak' 19uu kÜU,df.a foœ
iajd—ka jykafia há udf.a wdÇ m%ldr
yeisr" udf.a mK;a wkÜ.ukh lr tajd
ms<smækaká 20udf.a in;a æk Y=oaO f,i
mj;ajkaká tœg ud kÜU,df.a foœ iajd—ka
jykafia nj kÜU,d ±k.kak ms×i tajd ud
iy kÜU,d w;fÈ i,l=Kla jkafka h÷hs
j°f<–'
21 öö ötfy;a ta mr•mrdj ug œreoaO j
ler,s .id" udf.a wdÇ wkÜ.ukh fkdlr"
–ÚiÜkag ãjkh f.k fok wdÇjka wkÜj
fkdyeisr udf.a in;a æk flf,iÜfj` h'
tœg uu md½lrfha ¡ udf.a fl`mh Tjqka
msg j.=rejd udf.a Woyi Tjqka flfrys
muqKÏjkakg is;=fj–' 22tfy;a" ud tfia
Ùøfuka je<lS" cd;Skag fmfkk f,i
ud Tjqka" –ir foaYfhka msg;g f.kd
neœka ta cd;Ska bæúfhys udf.a kduh
fkdflf,ik ms×i uu th Ù%hd;aul
fkdflf<–' 23;jo" uu Tjqka cd;Ska w;rg
mkakd foaYj, œiÜrej– hs Ùhd md½lrfha
¡ udf.a w; Tijd æjqrd Tjqkag lSfj–'
20'15 .Kka 14'26-35 20'23 f,• 26'33
1019
24
ud tfia flf<a Tjqka udf.a mK;a
fkdms<smeo" udf.a wdÇ m%ØlafIam fldg"
udf.a in;a oji flf,iÝ Úid;a" Tjqkaf.a
weia o ;ukaf.a mshjrekaf.a foaj rEm foi
fhduq • ØnqK Úid;a h'
25 öö ötneœka uu;a hym;a kÜjQ wdÇ o
ãjkh ¡ug yeÙ fkdjk mK;a o Tjqkag
æÚ–' 26;jo foajrEmj,g mÜok ,o Tjqkfa .a
u m~qrej,ska Tjqka ´IKh jkakg uu bv
yeúfh–' Tjqka NSØfhka ;eØ .kajk ms×i
Tjqkaf.a l=®º,a mÜ;%hka .sÚ mÝcd lrkak
bv yeúfh–' tfia flf<a" ud i–¹Kka
jykafia nj Tjqka ±k.kak ms×i h'
27 öö ötneœka ukÜIH mÜ;%h" bYardfh,a
jxYhg l;d fldg fufia Ùhkak(
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fial( kÜU,df.a mshjre ug œreoaO j
f¿`yslula Ùøfuka fufia ug ;j;a wmydi
lf<` h' 28Tjqkag fok f,i ud w; Tijd
æjqre• ³ka foaYhg ud Tjqka me–fKjQ l,"
Tjqka ³gq ish® Wia fy,a o w;= m;r weØ
ish® .ia o bæúfhys T›yq ;ukaf.a mÝcd
TmamÜ l<yá tfia m~qre ms¡fuka T›yq ud
Woyig m;a l<y' tys T›yq ;ukaf.a
iÜ.kaO ¿jH m;=rejd tys u ;ukaf.a mdk
mÝcd je.sfrjqfj` h' 29uu Tjqkaf.ka fufia
weiÜfj–( kÜU,d hk .súl=½ foajd,
fudkjd o@ Bg Wia jQ ia:dkh hk wre;
weØ öndud÷ hk ku wo oji olajd ÙhØ'
30
tneœka bYardfh,a fikóg fufia
Ùhkak( ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial( kÜU,df.a mshjreka
l<dla fuka foœ foaj;d je£fuka yd
f›YHdl• Ùøfuka kÜU,d ;uka u wmœ;%
lr.kakyq o@ 31kÜU,df.a mÜ;%hka .skafkys
mÝcd lr–ka kÜU,df.a m~qre TmamÜ lrk
l," kÜU,d wo olajd kÜU,df.a ish® foaj
rEm lrKfldgf.k Ù½Û jkakyq o@
lreKÏ fufia j Ø“h ¡ bYardfh,a ckfhÚ"
kÜU,d ;ju;a udf.a leue;a; œuik
ms×i me–fKkakyq h' udf.a ãjudk
kdufhka æjqrd kÜU,dg udf.ka œuikak
bv fkdfo– hs ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia j°rk fial' 32öwms œcd;Ska fuka
o rgj, f.`;% fuka o ,Sj,g;a" .,aj,g;a
kuialdr lruq÷hs kÜU,df.a is;ays weØ
woyi Ùis l,l bÛ jkafka u ke;'÷÷ ÷
 tiÙfh,a 20-21
foaj o~qju yd ludj
33 ööuu udf.a ãjudk kdufhka
æjqr–ka" m%n, ndyqfjka o udf.a uq½
n,fhka o udf.a Woyi je.søfuka o kÜU,d
flfrys rcl• lrkafk–÷÷hs ufy`;a;u
foœ iajd—ka jykafia j°rk fial' 34ööuu
ckhka w;frka kÜU,d msg;g muqKÏjd"
m%n, ndyqfjka o æ.= l< yia;fhka o
Woyi je.søfuka o kÜU,d œisø is‡k
foaYj,ska kÜU,d /ia lrkafk–' 35öck ySk
urel;rlg÷ kÜU,d f.kjq;"a tys ¡ uqyK q g
uqyqK ,d kÜU,d œÚYaphg muqKÏjkafk–'
36
–ir foaYfha md½lrfha ¡ uu kÜU,df.a
mshjreka œÚYaph l<dla fuka kÜU,d o
œÚYaphg muqKÏjkafk–÷÷hs ufy`;a;u
foœ iajd—ka jykafia j°rk fial'
37 ööuu kÜU,d oukh lr udf.a
.sœiÜug lSlre jkak i,iajkafk–' 38;jo"
ug œreoaO j ler,s .ikakka o f¿`ysl•
lrkakka o uu kÜU,df.ka fjka fldg
Tjqka mæx„ • is‡k foaYfhka msg
lrkafk–' tfy;a" T›yq bYardfh,a rgg
we;=½ fkdjkafk` h' fufia ud i–¹Kka
jykafia nj kÜU,d ±k.kakyq h'
39 t•nd bYardfh,a jxYh· ufy`;a;u
foœ iajd—ka jykafia fufia j°rk fial(
kÜU,d ug ijka fokafka ke;ak•" f.dia
tÙfkld ;u ;ukaf.a foaj rEmj,g ±kq;a
u;=;a fiajh lrkak' tfy;a" udf.a Y=oaO
kduh kÜU,df.a m~qrej,ska o kÜU,df.a foaj
rEmj,ska o ;j;a fkdflf,ikak' 40ulaÚid
o" Wia jQ bYardfh,a lkao jk udf.a Y=oaO
lkafoa ¡ uq½ bYardfh,a jxYh jik
foaYfhys is‡k Tjqka ish,a,ka ug fiajh
lrkÜ we;e÷÷hs foœ iajd—ka jykafia j°rk
fial' öötys ¡ uu Tjqka ms<s.kafk–' tys ¡
uu kÜU,df.a m~qre o kÜU,d TmamÜ lrk
bia;r• ¡ukd o kÜU,df.a Y=oaO mÝcd iuó
ug mÜokak Úhu lrkafk–' 41ud ckhka
w;frka kÜU,d msg;g muqKj Ï d" kÜU,d œisø
is‡k foaYj,ska /ia l< l,ays" –ysú iÜj|la
fldg kÜU,d ms<fs .k" kÜU,d uóska œcd;Ska
bæúfhys ud Y=oaOjka; nj fmkajkafk–'÷÷
42
öökÜU,df.a mshjrekag fok ye‡hg udf.a
w; Tijd æjq< foaYh jk bYardfh,a rgg
ud kÜU,d me–fKjq l,ays ud i–¹Kka
jykafia nj kÜU,d ±k.kÜ we;' 43tys ¡
1020
kÜU,df.a ish® l,aÙ%hdjka o kÜU,d u
wmœ;% lr.;a kÜU,df.a ish® Ù%hd o kÜU,d
isys fldg" kÜU,d l< kÜU,df.a ish®
u kmÜre Ù%hd Úid kÜU,dg u kÜU,d
ms<sl=,la jkÜ we;' 44bYardfh,a jxYh"
kÜU,df.a kmÜre l,al%shdj, ye‡hg j;a"
kÜU,df.a ´IH Ù%hdj, ye‡hg j;a fkdj"
udf.a kduh Úid kÜU,d .ek ud Ù%hd l<
l,ays ud i–¹Kka jykafia nj kÜU,d
±k.kakyq h'÷÷ ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial'
ol= K Ï æYdf› .s k a k
45 i–¹Kka jykafia ug kej; l;d
fldg fufia j°< fial( ööukÜIH mq;h% " kÜf˜
uqyqK ol=KÏ foig yrjd ;ndf.k"
thg œreoaO j foaYkh lr" ol=KÏ m<df;a
jkhg œreoaO j æjeia jeÙ Ùhd" 46ol=KÏ
æYdf› jkhg fufia Ùhkak( 47öi–¹Kka
jykafiaf.a jpkh wikak' ufy`;a;u foœ
iajd—ka jykafia fufia j°rk fial'
n,kak" uu kÜU ;=< .skakla o,ajkafk–'
thska kÜU ;=< Øfnk ish® wuq .ia o ish®
œh<s .ia o ±• hkafka h' ta weœf,k .sÚ
ue,h fkdÚ•" thska ol=fKa isg W;=r olajd
weØ ish® uqyqKÏ ±fjkafka h' 48i–¹Kka
jykafia jk ud th ±,a jQ nj;a" Ùisfjl=g
th fkdÚœh yeÙ nj;a ish® fokd oÙkÜ
we;'÷ ÷÷
49 tfy;a" uu l;d fldg" ööufy`;a;u
foœ iajd—ka jykai" tfia lrkak ug
fkdie,eiaiÜj uekjá ud m%fya,sld uóska
l;d lrØ hs ish® fokd ±kg u me–×,s
lrØ÷÷hs lSfj–'
i–¹Kka jykafiaf.a
œkdYldø lvq j
21 i–¹Kka jykafia ug fufia j°<
fial( 2ööukÜIH mÜ;%h" kÜf˜ uqyqK
fcrei,u foig yrjdf.k" Y=oO a ia:dkj,g
œreoaO j foaYkd lr" bYardfh,a foaYhg
œreoaO j æjeia jeÙ Ùhkak' 3bYardfh,a
foaYhg fufia Ùhkak( öi–¹Kka jykafia
fufia j°rk fial' fukak" uu kÜUg œreoaO
h" uu udf.a lvqj fldmÜfjka weo .kafk–á
OÈ–IaGhka iy ³Iaghka ish® fokd œkdY
lroukafk–' 4ud OÈ–IaGhka iy ³Iaghka
ish® fokd œkdY lrouk neœka ol=fKa
 tiÙfh,a 21
isg W;=r olajd is‡k ish,a,kag œreoaO j
udf.a lvqj fldmÜfjka weo.kafk–'
5 .id" udf.a fl`mh ixisºjd.kafk–'
i–¹Kka jykafia jk ud udf.a lvqj
fldmÜfjka weo.;a nj ukÜIH jÈ.hd
±k.kÜ we;' kej; th fldmÜjg oukÜ
fkd,ef’'÷
6 öötneœka ukÜIH mÜ;h
% " kÜU iÜi•
Ü ,kak"
yo foork ;rug fY`lfhka Tjqka bæúfhys
fl¢ú.dkak' 7ökÜU fl¢ú.dkafka uka±÷hs
Tjqka kÜfUka wik l, fufia Ùhkak( öwmg
,enqK ta wdrx„h Úid há ukao" th me–×
œg ish® is;a ;ejq,g m;a jkÜ we;' ish®
w;a mK keØ jkÜ we;á ish® is;a le<fUkÜ
we;' ish® oKysia “fhka kefukÜ we;' th
me–fKkafka u há th is³jkafka u h'
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fial'÷ ÷÷
8 i–¹Kka jykafia ug fufia j°<
fial( 9ööukÜIH mÜ;%h" æjeia jeÙ Ùh–ka"
öi–¹Kka jykafia fufia Ùhk fiale÷hs
mjikak' ölvqjla" ieneœka u lvqjla"
uqjy;a fldg æ<sfi–ka Øf’' 10th uqjy;a
lr Øfnkafka >d;kh ms×i h' th
æ<sfikafka œ³,sh oyrla fuka h' tfia
k•" wmg mS%Ø •ug bvla ke;' ukao" udf.a
fikó yeu wjjdohla yd o~qjula
fkdi,ld yer we;' 11ta lvqj w;g .kak
ms×i uqjy;a Ùøug ¡ Øf’' urdouk
whf.a w;g fok ms×i f• lvqj æ<sfik
múæ uqjy;a lr Øf’' 12ukÜIH mq;%h" y~
kód fudr.ikak' ukao" th udf.a fikó
msg;a" ish® bYardfh,a w•m;Ska msg;a
me–×fha h' T›yq udf.a fikó iuó
lvq myrg mdjd fokÜ ,enQ y' tneœka
fY`lfhka mmÜjg .id.kak' 13ukao" uu
udf.a fikó mølaId lr n,kafk–' Tjqka
jro ms<sf.k miq;eœ,s fkdjQfjd;a" f•
ish® foa Tjqka msg me–fKkÜ we;÷ Ùhd foœ
iajd—ka jykafia j°rk fial'
14 öötneœka ukÜIH mÜ;%h" æjeia jeÙ
Ùh–ka" w;a fol tlg ;†Û lrkak' tœg
lvqj kej; kej; myr fokafka h' th
udrl lvqjÙá “h .kajk lvqjÙá œkdY
lrk lvqjÙ' 15th –ÚiÜka wffOÈhhg;a"
f°rÛ <ó meÙ<S jeˆug;a i,iajhs' œ³,sh
fuka ldkaØh œys³jk" urd±—ug iܳiÜ
lvqjÙka uu k.rfha isg ;Èckh lr–'
16
t•nd ØhÜKÏ lvqj· ol=Kg myr fokaká
1021
jug;a myr fokaká yefrk yefrk w;g
myr fokak' 17uu;a udf.a w;a fol tlg
fufia mjikafka i–¹Kka jykafia jk
uu h'÷÷
n“f,`Úfha rcq f .a lvq j
18 i–¹Kka jykafia h<s;a ug l;d
fldg fufia j°< fial( 19ööukÜIH mÜ;h
% " lvq
.;a n“f,`Úfha rcÏf.a me–Óu i|yd
udÈ. folla Úhu lr.kaká ta fol u tl
foaYhÙka wdr•N jkafka h' uó i,l=Kla
;nkaká kÜjrg me–fKk uxika•fhys tal
msysÛjkak' 20lvqj w•fudkajrekaf.a kÜjr
jQ r’ndg;a" cÏ°g iy mjqfrka jg jQ
fcrei,ug;a me–fKk ms×i udÈ.hla
Úhu lrkak' 21n“f,`Úfha rc fmak wik
ms×i udÈ. fol fn¡ hk ;ek fouxika•fha
is‡–ka B.ia fid,jd" f;rdms• rEmj,ska
œuid" mÝcd lrk ,o i;=kaf.a wlaudj
fi`æis lr ne®f› h' 22öfcrei,u÷ hk ku
igyka lr weØ B.i Tyqf.a ol=K;g
wiÜ jqfKa h' hÜoO
a hka;% ;nkakg;a >d;kh
lrkak wK lrkakg;a" rK y~ k.kakg;a"
f°rÛj,g œreoaO j hÜoO a hka;% ;nkakg;a"
mia lº bæ lrkakg;a" fldÛ mjqre
f.dvkókakg;a B.i uóska Tyqg okajkÜ
,e” h' 23Tjqka lrf.k ØnqK .sœiÜ•
Úid" f• fmak lSu fndrejle hs fcrei,•
jeisfh` is;Ø' tfy;a" Tjqka i;=rkag wiÜ
jk ms×i Wka jykafia Tjqkaf.a whq;=lu
isysm;a lrk fial' 24tneœka foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial( ökÜU,d kÜU,df.a
jeræ isys lr ke;' kÜU,df.a mdm fy<s lr
we;' kÜU,df.a yeu Ù%hdjÙka u kÜU,df.a
³Iaglu t<sor› jk neœka kÜU,d ljqre
± hs wu;l • ke;' tneœka uu kÜU,df.a
i;=rkag kÜU,d mdjd fo–'÷
25 öökmÜre o ³Iag o jk bYardfh,a
w•mØh" kÜUg wjika o~qj• ¡f• ld,h
me–K we;' 26i–¹Kka jykafia fufia
j°rk fial( öÙøgh .,jd oukaká TÛkak
bj;a lrkaká fuh ØnqK wkaoug u
fkdjkafka h' my;a foa Wiia lrkaká Wiia
foa my;a lrkak' 27uu k.rh kgnqka
f.dvla lrkafk–á tfia h" kgnqka f.dvla
lrkafk–' kgnqka f.dvla u lrkafk–'
tfy;a" k.rhg o~qj• lrkak ud
f;`rdf.k Øfnk ;eke;a;d tk f;la
 tiÙfh,a 21-22 1022
fuh is³ jkafka ke;' Tyq me–× œg th œhjq,a yd wmlSÈØh Úid kÜUg Wiܽ-œiܽ
Tyqf.a œÚYaphg mdjd fokafk–'÷ lrØ' 6kÜU iuó œiÝ bYardfh,a w•m;Syq
ish® fok tla flfkl= j;a kEr ish n,h
w•fudkajrekag wk;=re weó•ula f,a j.=rejk ms×i mdœƒ„ l<y' 7kÜU
28 ööukÜIH mÜ;%h" kÜU æjeis joka iuó jik wh fou›mshkag wjuka lr
mji–ka" öufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia we;' kÜU iuó is‡k œfoaYslhdg
bYardfh,ajrekag Úka° lrk w•fudka- n,y;aldrfhka Ù%hd lr we;' kÜU ;=< mshd
jrekag fufia Ùhk fiale÷hs Ùhkak' ke;a 8
;dg;a" jekaoUqjg;a mSvd lr we;'
Tjqkag fufia Ùhkak( ölvqjla" ieneœka u kÜU udf.a Y=oaO foa fy<d 9
±l udf.a in;a
>d;kh ms×i jk lvqjla fldmÜfjka weo ojia flf,iÜfjys h' f,a j.=rejk ms×i
Øf’' urdouk ms×i th œ³,sh fuka fla<d• Ùhk ukÜIHfh` kÜU ;=< is‡fh` h'
æ<sfihs' 29kÜU,d oÙk oÈYk fndre há iuyre foaj rEmj,g ms´ lEu lEyá
10
kÜU,d mjik æjeia jeÙ uqidjÙá kÜU,d iuyre i,a,d,l• l<yá iuyre ish
kmÜre há ³Iag h' kÜU,dg Úhu ækh mshdf.a “ú|f.a Úrej; wkdjrKh l<yá
me–fKkafka h' tk•" wkaØu o~qj• ¡f• Tima j is‡ ia;S%kag n,y;aldrl• l<y'
11
oji me–fKkafka h' we;efula ;udf.a wi,ajdishdf.a NdÈhdj
30 öö ökÜf˜ lvqj fldmÜf› kej; iuó ³rdpdrfhys fh³Kdy' wÚflla
oukak' kÜU ujkÜ ,enQ ia:dkfhys" kÜf˜ ;udf.a f,a,S i,a,d,l–ka wmœ;% l<y'
W;am;aØh ,enQ foaYfha ¡ uu kÜU,d ;j;a flfkla ;u mshdf.a ³j jQ ;udf.a
12
œÚYaph lrkafk–' 31udf.a Woyi kÜU,d ify`oúhg w;jr l<y' iuyre f,a
msg j.=rejd" udf.a fl`md.aÚh kÜU,d msg j.= r e jk ms × i w,a , ia .;a y' kÜU fmd,S
msU" fr!¿ œkdY lsøug olaI ukÜIHhka iy ,dN f.k" kÜ f ˜ wi,a jeishdf.ka
w;g kÜU,d mdjd fokafk–' 32kÜU,d .skk a g whÜlaØfhka ,dN Wmojdf.k ud wu;l
or ms×i jkakyq h' kÜf˜ f,a foaYh ueo flf<ys h' fufia mjikafka ufy`;a;u foœ
je.sfrkafka h' kÜU,d ;j;a isys lrkÜ iajd—ka jykafia h'
fkd,nkakyq h' l=ula Úid o" fufia 13 öö ötneœka kÜU ,nd.;a whÜ;= ,dN
mjikafka i–¹Kka jykafia jk uu h'÷ ÷÷ Úid;a" kÜU we;=f<ys jQ kÜf˜ f,a je.sø•
Úid;a udf.a –g fud<jd myr fokafk–'
14
fcrei,f• wmrdO kÜUg œreoaO j Ù%hd lrk ojiaj, ¡ kÜUg
ffOÈhh o w; Tijkak YlaØh o weØ f›
22 ;jo" i–¹Kka jykafia ug fufia
j°< fial( ööukÜIH mÜ;%h" kÜU
2 o@ i–¹Kka jykafia jk uu ta foa lS–'
œÚYaph lrkak iÝ°k• o@ f,hska msú tf,i u lrkafk–' uu kÜU œcd;Ska
15

k.rh œÚYaph lrkak" kÜU iÝ°k• o@ tfia w;rg mkakdoud" kÜU œfoaYj,g œiÜrejd
k• wef.a iEu ms<sl=,a Ù%hd wEg okaj–ka yer kÜf˜16 wmœ;%lu kÜfUka mylr
fufia Ùhkak( 3öufy`;a;u foœ iajd—ka oukafk–' wkH cd;Ska kÜUg ksk°a wmydi
jykafia fufia j°rk fial( kÜU f,a lrkÜ we;' tœg ud i–¹Kka jykafia nj
j.=rejk" kÜU u wmœ;% jk ms×i foaj kÜU ±k.kafkys h'÷ ÷÷
rEmj,g kuæk" kÜjrla Úid kÜUg wjidk
foœºkaf.a iqmsúis³ Ùøf• .sÚ W³k
oji me–fKkafka h' 4kÜU je.sfrjQ f,aj,ska
kÜU jroldúhl •" kÜU kuialdr l< kÜf˜ 17 ;jo" i–¹Kka jykafia ug fufia
rEmj,ska kÜU wmœ;% • is‡k neœka" ta j°< fial( 18ööukÜIH mÜ;h % " bYardfh,a jxYh
wjidk oji <x lrf.k we;' tneœka" uu f,`yj, fndr yd iudk h' W³kl ú¡
kÜU cd;Skag Úka°jla o ish® u foaYj,g msúis³ l< miÜ bØú jk ;U" fnf,la" hlv
iroula o flf<–' 5kÜUg <ó md; is‡k iy Bh• fndr yd iudk h' 19tneœka"
cd;Syq o ³r neyer is‡k cd;Syq o kÜf˜ wjq,a ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia fufia
21'28-32 fcr 49'1-6á tiÙ 25'1-7á wdfud 1'3-15á fYm 2'8-11 22'7 Úlau 20'12á 22'21-22á oaœ kS 5'16á 24'17
22'8 f,• 19'30á 26'2 22'10-11 f,• 18'7-20 22'12 Úlau 22'25á 23'8á f,• 25'36-37á oaœ kS 16'19á 23'19
 tiÙfh,a 22-23
j°rk fial' n,kak" kÜU,d ish,a,ka u
f,`yj, fndr fuka • is‡k Úid kÜU,d
fcrei,u ;=<g tl;= lrkafk–' 20ú¡ o ;U
o hlv o Bh• o fnf,la o .sÚ msU WKÏ
lrk ms×i W³k ;=<g tl;= lrkakdla
fuka uu kÜU,d tl;= lr udf.a Woyiska o
fl`md.aÚfhka o WKÏ lrkafk–' 21uu
kÜU,d /ia lr udf.a fl`md.aÚh kÜU,d
msg ms™kafk–' kÜU,d th ;=< WKÏ jkakyq
h' 22W³k ;=< ú¡ WKÏ fjkakdla fuka
kÜU,d k.rh ;=< WKÏ jkakyq h' tœg
i–¹Kka jykafia jk ud" udf.a fl`mh
kÜU,d flfrys je.srjQ nj kÜU,d ±k.kÜ
we;'÷÷
bYa r dfh,a m% O dkS k a f .a mdm
23 i–¹Kka jykafia ug fufia j°<
fial( 24ööukÜIH mÜ;h % " bYardfh,ajrekag
fufia Ùhkak( kÜU,df.a foaYh wmsúis³ h' ta
Úid uu Woyiska thg o~qj• lrkafk–'
25
tys fjfik m%OdkSyq jQl,S" f.d³re
fldg.;a i;=ka br–ka f.drjk isxyhka
jeÚ h' T›yq –ÚiÜka ldoud Tjqkaf.a jia;=
o ue×la o meyerf.k ta ;=< jekaoUqjkaf.a
.Kk jeŠ lr we;' 26wef.a mÝclfh`
udf.a jHjia:dj lv fldg udf.a Y=oaO foa
flf,iÝ y' Tjqka lem foa o wlem foa o
w;fÈ fjkila flf<a j;a" wmœ;% foa o
mœ;% foa o w;fÈ Øfnk fjki ±kakÜf›
j;a ke;á udf.a in;a ojia T›yq
fkdi,ld yeúfh` h' fufia Tjqka w;frys
ug wf.!rj me–×fha h' 27ta k.rh ;=<
w•m;Syq whÜ;= ,dN ,nd.kak ms×i f,a
je.søug;a" m%dK keØ Ùøug;a is‡k"
f.d³r brdouk jDlhkag iudk h' 28tys
æjeisjre o udh•ldr oÈYk ±l" fndre
fmak mjid" i–¹Kka jykafia l;d
fkdl< kuq;a" öufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial÷ Ùhd “;aØhl
yqKÏ .dkakdla fuka ish mdm jika
lr.;ay' 29foaYfha fikó n,y;aldrl•
fldg fld,a,lEyá wirKhdg o æ<ska°g o
mSvd l<yá whÜ;= f,i œfoaYslhdg
n,y;aldrl• l<y' 30foa Y h kdia Ø
fkdlrk ms×i mjqrla f.dvkód foaYh
wdrlaId lrk ms×i lfmd®j, is‡h
yeÙ –Úfil= uu Tjqka w;fÈ fi•–'
tfy;a" Ùisfjla ug i•n fkd • h'
31
tneœka" udf.a fl`mh Tjqka flfrys
22'26 f,• 10'10
1023
j.=rejd" udf.a fl`md.aÚfhka Tjqka œkdY
lroud Tjqkag hÜ;= o~qju Tjqka msg
me–fK›fj–' fufia mjikafka ufy`;a;u
foœ iajd—ka jykafia h'÷÷
wkdpdø iudúh yd fcrei,u
23 i–¹Kka jykafia ug fufia j°<
fial( 2ööukÜIH mq;%h" tl l=fia
Wmka ´jre fofofkla is‡hy' 3Tjqkaf.a
fhdjqka œfha ¡ u T›yq –irfha ¡ f›YHdl•
l<y' Tjqkfa .a mshhÜre tys ¡ –úlkÜ ,e” há
tys ¡ Tjqkaf.a l=uú œfhys ;kmÜvq msúuækÜ
,e” h' 4jeŠu,a ;eke;aØf.a ku Tfyd,d
há wef.a ify`oøf.a ku Tfyd,Snd h' uu
Tjqka irKfldg.Ø–á T›yq udf.ka
ore±úhka ,enQ y' Tfyd,d hk k–ka
iudúh o Tfyd,Snd k–ka fcrei,u o
woyia flfÈ' 5Tfyd,d ug whsØ j is‡h ¡
f›YHdl• l<d h' wef.a fm•j;=ka jk
wisúhkajrekag wE wd,h l<d h' 6wE"
is;a.kak iÜ® ;reK wYajdfr`ylhka jQ
rdclSh jia;% ye|.;a wisúhka cdØl
m%N+jrekag o Ú,Odøkag o w•m;Skag o
w•l wd,fhka neºKd h' 7Tfyd,d
wisúhdf› W;a;uhka jQ Tjqka ish,a,ka
iuó f›YHdl• l<d h' wE wd,h l<
ish,a,kaf.a ish® foaj rEmj,ska o wE wmœ;%
jQjd h' 8wE –irfha ¡ mgka.;a wef.a
f›YHdlu w;ayeúfha ke;á l=ulaÚid o"
wef.a fh!jk œfhys ¡ T›yq weh iuó
fiajkfhys fh³Kdy' fudjqyq o wef.a l=uú
œfhys ;kmÜvq msúueo Tjqkaf.a ldudYdjg
;DmaØh wef.ka ,nd.;af;` h' 9tneœka
wef.a fm•j;=ka jk wE wd,h l<
wisúhkajreka w;g uu weh mdjd æÚ–'
10fudjqyq weh k.aklr" wef.a ´ mÜ;=ka
/f.k f.dia wE lvqfjka uerE y' weh ,;a
Úis œÚYaph .ek iEu ;ek u ia;S%yq
«md´m lS y'
11 ööwef.a ify`oø" Tfyd,Snd fuh ³Û
kuq;a" Tfyd,dg jvd wef.a ldurd.h;a"
f›YHdlu;a wØYfhka Úkaæ; œh' 12wE o
w,xldr jia;% ye|.;a wisúhka cdØl
m%N+jrekag o Ú,Odøkag o hÜo weºfuka
ieriÜK w•m;Skag o tfuka u wYajdfr`-
ylhkag o w•l wd,fhka neºKd h' T›yq
ish,af,` is;a.kak iÜ® ;reKfh` jQ y'
 tiÙfh,a 23
13
wef.a wkdpdrh uu 懖' ify`oúfh`
fofokd u tl u wjl,aÙ%hdf› fh³Kdy'
14 ööwE –ÚiÜkaf.a rEm tk•" iajrEm"
;o r;= md‡ka “;aØj, isØh• lr ØfnkÜ
³Û œg Tfyd,Snd wef.a f›YHdlfuys Ù¹
nei is‡hd h' 15Tjqkaf.a bó‡j, bóm‡
ne|" w,xldrj;a ;,mamd Tjqkaf.a ysiaj,
ojgd ØnqfKa h' T›yq ish,af,` u fmkSf•
ye‡hg n“f,`Úfha Wmka jxYd•mØ
n“f,`Újre jQ y' 16wE Tjqka ³Û jyd u
ldurd.fhka msø" Tjqka fj; n“f,`Úhg
m×jqvldrhka he›jd h' 17n“f,`Újre o
wef.a hyfka wE iuó l•iemf;ys fh¡
ldurd.fhka wE ´IKh l<y' wE Tjqka
lrKfldgf.k ´IKh jQ miÜ wE Tjqka
ms<sl=,a lr–ka Tjqkaf.ka wE;a jQjd h' 18wE
fufia wef.a f›YHdl• m%isoa•fha lr–ka
;u Úrej;alu ±lajQ œg" uu wef.a
ify`oúh fjØka ms<sl=,a isØka yereKdla
fuka wE flfrka o yerefK–' 19tfy;a" wE
–ir foaYfha ¡ ;reK œfha ¡ l< f›YHdl•
isys lr–ka ;j;j;a wef.a f›YHdl• jeŠ
l<d h' 20wE fm•j;=ka iuó wd,fhka ne£
wef.a ldurd.h fldg½jkaf.a ,sxf.aka¿sh
fuka o wiÜkaf.a Od;= je.søu fuka o
je.søfuka f›.j;a lr.;a;d h' 21fufia
Tfyd,Snd" kÜU ;reK œfha –ir foaYfha
–ÚiÜka kÜf˜ mshhÜre w;.d–ka" msú uæ–ka
is‡ ld,fha ¡ kÜU l< wkdpdrh h<s;a
lrkak wdYd flf<ys h'÷÷
nd, ify`oø flfÈ foa j œÚYa p h
22 tneœka t•nd Tfyd,Snd· ufy`;a;u
iajd—ka jQ foœhka jykafia fufia j°rk
fial( ööfukak" kÜf˜ isf;ka kÜU ms<l
s ,
= a l<
kÜf˜ fm%aujka;hka uu kÜUg œreoaO j
fmd<Ujd" Tjqka kÜUg œreoaO j yd;amiska
muqKÏjkafk–' 23T›yq k•" n“f,`Újre
iy ish® u l,aæjre o fmfld‰ o fI`jd o
fl`jd o Tjqka iuó wIÝÈjre o hk wh h'
T›yq jkdys ukd fmkÜula weØ ;reKfh`
há wdKavqldrfh`;a uq,doEÚfh`;a há T›yq
ish,af,` u w•mØfh` há wiÜka msg keóShk
lSÈØu;a wYajdfr`ylfh` h' 24Tjqka kÜUg
œreoaO j W;=re foaYfhka wdhÜO iy r: o
.e,a o ck iuQyhla o weØ j wjq;a" m,sy
iy l=vd m,sy o hÜo ysia jeiÜ• o weØ j
1024
kÜUg œreoaO j yd;amiska is‡kÜ we;'
Tjqkaf.a kSØ wkÜj kÜU œÚYaph lrk
ms×i uu Tjqkag kÜU Ndr fokafk–'
25
udf.a fl`mh kÜUg œreoaO j fhduq lr–'
T›yq o kÜU iuó Woyiska l%h s d fldg" kÜf˜
kdia yd lka lmdouØ' kÜf˜ mjqf,a bØú
wh o lvq myúka fy<doukÜ we;' Tjqka
kÜf˜ mÜ;%hka o kÜf˜ ´jreka o meyerf.k
hkÜ we;' kÜf˜ bØú foa .skafkka kdiaØ
jkafka h' 26Tjqka kÜf˜ jia;% kÜfUka
.,jdf.k" kÜf˜ w,xldr wdNrK;a
meyer.kÜ we;' 27fufia kÜf˜ i,a,d,lu o
kÜU –ir foaYfha ¡ mgka.;a kÜf˜
f›YHdlu o kÜfUka kj;ajkafk–' kÜU
Tjqka foi ;j;a fkdn,kafkys h' –irh
;j;a isys fkdlrkafkys h'
28 ööl=ula Úid o ufy`;a;u foœ
iajd—ka jykafia fufia j°rk fial( ökÜU
oaf›I lrk" kÜf˜ isf;ka myl< whf.a
w;g uu kÜU mdjd fo–' 29Tjqka kÜU oaf›I
iy.; j i,ld" kÜU fjfyi uykaisfhka
,;a m%ØM, ish,a, meyerf.k" kÜU k.ak
fldg" fjiókl fia fmfkkak ;nd hkÜ
we;' kÜf˜ f›YHdlu o kÜf˜ i,a,d,lu o
Úid f• foa kÜU msg me–K we;' 30tfia
jkafka" kÜU cd;Ska iuó f›YHdl• fldg
Tjqkaf.a rEmj,ska wmœ;% jQ Úid h' 31kÜf˜
ify`oøf.a udÈ.fhys kÜU .sh neœka wef.a
o~qj• kueØ l=i,dk kÜf˜ w;g fo–'
32 öö öfufia j°rkafka ufy`;a;u foœ
iajd—ka jykafia h' .eUqre j m<,a j
Øfnk kÜf˜ ify`oøf.a l=i,dfkka kÜU
fndkafkys h' th msø Øfnk neœka ish®
fokd kÜUg Wiܽ-œiܽ lrkÜ we;' 33kÜU
fjúuØka yd fida³Ùka msfrkafkys h' th
“hckl jkik iÜ® l=i,dkÙ' ta jkdys
iudúh k• kÜf˜ ify`oøf.a l=i,dk h'
34
kÜU tajd wjika fmdo olajd Wrd ” ysia
lrkÜ we;' ta nºk len,sj,g lvd ta
len,sj,ska kÜf˜ mshhÜre brdf.k we;'
l=ula Úid o" th j°f<a ufy`;a;u foœ
iajd—ka jykafia jk uu h' 35kÜU ud
wu;l lr ug msÛmd .sh neœka kÜf˜
i,a,d,lf• iy f›YHdlf• ³Èœmdlh
kÜU u orkafkys h÷ Ùhd ufy`;a;u foœ
iajd—ka jykafia j°rk fial'÷÷
 tiÙfh,a 23-24
fidfyd
fidfydhq hqúhka
ú hka fofokd flfrys
foa j œÚYa p h
36 i–¹Kka jykafia ug ;j³rg l;d
fldg fufia j°< fial( ööukÜIH mÜ;%h" kÜU
Tfyd,d iy Tfyd,Snd œÚYaph lrkafkys
o@ tfia k•" Tjqkaf.a ms<sl=,a Ù%hd Tjqkag
okajkak' 37Tjqka ldu–:Hdpdrh lr we;á
–kS urd we;á Tjqka ;ukaf.a ms<su iuó
ldu–:Hdpdrh lr we;á Tjqka ud Wfoid
,enQ mÜ;h
% ka jqj o wdydr ms×i ta ms<u
s j,g
mÝcd lr we;' 38T›yq ;j³rg;a ug fufia
l<y' tu ojfia T›yq udf.a Y=oaOia:dkh
wmœ;% fldg" udf.a in;a oji flf,iÝ y'
39
T›yq ;ukaf.a ms<u s j,g ;ukaf.a mÜ;h
urd ms´ miÜ udf.a Y=oaOia:dkh flf,iÝ
% ka
f,i tu ojfia u Bg we;=½ jQ y' tfia h"
udf.a ud,s.dj ueo T›yq fufia l<y'
40 öö;jo T›yq ³r neyer is‡k –ÚiÜka
le|jd Tjqka fj; m×jqvldrfhl= hejQ y'
T›yq o me–×fh` h' kÜU Tjqka Úid
iakdkh lr" kÜf˜ weiaj, wºka .d wdNrK
me<|f.k w,xldr hykl b|.;af;ys h'
41
th bæúmsg ms<sfh< lrk ,o f•ihla
Wv kÜU udf.a iÜj| ¿jH o udf.a f;,a o
;enqfjys h' 42tœg Ú±,af,a is‡k iuQyhkaf.a
mS%Ø m%fu`o y~ weis×' idudkH ckhd
yereK œg md½lrfhka f.fkk ,o
Ú±,af,a fjfik wh o is‡fh` h' T›yq
ldka;djkaf.a w;aj, j<® oud" Tjqkaf.a
ysia msg w,xldr TÛkÜ ;enQ y' 43tœg
öl•iefmys fh¡fuka œvd • is‡k weh jeÚ
;eke;aØhl iuó Tjqka ±ka f›YHdl•
lrkÜ weoa±÷hs wE .ek uu weiS–' 44f›YHdjl
fj; fuka T›yq wE fj; .shy' tfia
ta i,a,d, ia;S%ka jk Tfyd,d iy
Tfyd,Snd fj; T›yq me–×fh` h' 45tneœka
ldu–:Hdpdúl ia;S%ka œÚYaph lrk
m%ldrhg;a" f,a j.=rejk ia;S%ka œÚYaph
lrk m%ldrhg;a OÈ–IaG ukÜIHfh` Tjqka
œÚYaph lrkafk` h' l=ulaÚid o" T›yq
ldu–:Hdpdúl ia;S%yq há Tjqkaf.a w;aj,
f,a ;ejø we;'
46 ööufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial( öuu Tjqkag œreoaO j
l,yldø fikóla muqKÏjd" mSvd œ£ug;a"
fld,a,lkÜ ,e”ug;a Tjqka mdjd fokafk–'
24'2 2 rdcd 25'1á fcr 52'4
1025
47
ta fikó Tjqkag .,a .id" ;ukaf.a
lvqj,ska Tjqka lmdoud" Tjqkfa .a ´ orejka
urdoud" Tjq k a f .a f.j,a .s k a f kka
ojd,kafk` h' 48fufia uu foaYfhka
i,a,d,lu my lrkafk–á Tjqkag fuka
fiiÜ ia;S%kag i,a,d,l• fkdlrkak
W.kajkÜ ,ef’' 49kÜU,df.a i,a,d,lf•
³Èœmdlh kÜU,d msg muqKÏjkÜ we;á ms<su
keu¡f• mdmhg o~qj• ,efnkÜ we;' tœg
ud ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia nj
kÜU,d ±k.kÜ we;'÷ ÷÷
fcrei,u jg,Eu
24 kj jk wjqreoafoa oi jk udifha
oi jk ° i–¹Kka jykafia ug
l;d fldg fufia j°< fial( 2ööukÜIH
mÜ;%h" f• oji tk•" f• wo oji igyka
lr ;nkak' n“f,`Úfha rc f• æk u
fcrei,u jg,d we;' 3ufy`;a;u foœ
iajd—ka jykafia fufia j°rk fial(
öler,sldr jxYhg Wmudjla Ùhkak'
ye<sh ,sfma ;nd.kaká Bg j;=r j;alrkak'
4
thg uia lE,s oukak' b;d fyd| lE,s
jk miaid .d;h o biairy .d;h o b;d
fyd| lÛ o thg mÜrjkak' 5tal hg or
f.dv .ikak' j;=r W;=rejkak' t½ neg½
/f<ka b;d fyd| tfll=f.ka .;a lÛ yd
uia ;•nkak'
6 öö öufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial' –kSure kÜjrg jk
œm;l uy;· th Ùis l,l Y=oaO fkdl<
u,lv lE ye<shla jeÚ h' thska tl
tl lE,a, fkdf;`rd t<shg .kak' 7l=ula
Úid o" j.=< f,a ;ju;a k.rfhys u we;'
wE ta f,a miaj,ska jeiS hkak fmdf<dj msg
fkdj.=rejd mia keØ mÈj; Wv je.sfr›jd
h' 8udf.a fl`mh W;=rd hk ms×i;a"
m<s.kak ms×i;a wE j.=< f,a ieóœh
fkdyeÙ f,i uu mÈj;h Wv ;e”–'
9 öö öufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial' –kSure kÜjrg jk
œm;l uy;· uu uyd or iEhla f.dv
.ikafk–' 10fndfy` or oud" .sÚ o,ajd"
uia ;•nd" j;=r ysia lr rildrl –Y% lr
lÛ mܽiaidoukak' 11bkamiÜ ysia f,`lv
ye<sh r;a • .sÚh• •" tys wmœ;%lu ta ;=<
 tiÙfh,a 24-25 1026
23
WKÏ •" tys u,lv keØ • hk ms×i tal °kh fkdld is‡kÜ we;' kÜU,df.a cgdj
.sÚ wó=re u; ;nkak' 12uu ÚlrefKa kÜU,df.a ysiaj, o kÜU,df.a md jyka
fjfyi •–' l=ula Úid o" fcrei,u" kÜf˜ kÜU,df.a mdoj, o jkafka h' kÜU,d
u,lv kueØ kÜf˜ ´Is; Ù%hd kÜfUka my j œ,dm Ùhkafka j;a" w~kafka j;a ke;á
kÜU,df.a whÜ;=l•j,ska kÜU,d laIh •
fkdhhsá tajd .skafkka jqj o my j fkdhhs'
13 f.dia" tÙfkld foi n,d iÜiÜ•,kÜ we;'
fcrei,u" kÜf˜ wmœ;%lfuka kÜU ´IKh
24
• we;' ud kÜU msúis³ lr–ka is‡ kuq;a" fufia tiÙfh,a kÜU,dg i,l=Kla
kÜf˜ wmœ;%lfuka kÜU msúis³ jQfha ke;á jkafka há Tyq l< ish,a, f,i kÜU,d o
udf.a fl`mh i•mÝÈKfhka my jk ;=re lrkÜ we;' fuh me–× l< ud ufy`;a;u
uu ;j;a kÜU msúis³ fkdlrkafk–á foœ iajd—ka jykafia nj kÜU,d ±k.kÜ
14 we;'
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia jk uu
th lSfj–á th is³ jkafka u h' uu th 25 öö öbØka ukÜIH mÜ;%h" Tjqkaf.a n,h
lrkafk–' ud miÜng jkafka j;a" ohdj o fid•ki yd lSÈØh o Tjqkaf.a fk;a is;a
olajkafka j;a ke;á kÜf˜ l,aÙ%hdf› mskjk oE yd ore±úhka ud Tjqkaf.ka
ye‡hg kÜU œÚYaph lrkÜ ,nkÜ we;' meyer.kak ojfia ¡" 26œkdYfhka –¡ m,d
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia fuh hkafkl= ta mqj; okajkak kÜU fj; tkÜ
j°rk fial'÷ ÷÷ we;' 27ta ojfia ¡ keØ • .sh kÜf˜ l;d
YlaØh kÜUg ,e”" ;j;a f.d½ j fkdisg
tiÙfh,a f .a “ú|f.a urKh kÜU ta ;eke;a;d iuó l;d lrkÜ we;'
15 i–¹Kka jykafia ug fufia j°< fufia kÜU Tjqkag i,l=Kla jkafkys há
fial( 16ööukÜIH mÜ;%h" fukak" kÜU b;d Tjqka ud i–¹Kka jykafia nj ±k.kÜ
fm%au lrk ;eke;aØh yæisfha u kÜfUka we;'÷ ÷÷
bj;a lr.Ú–' tfy;a" kÜU œ,dm fkdÙh
hÜ;= há fkdye•h hÜ;= há kÜf˜ lº½ w•fudka g œreoa O æjeia jeÙ
fkdje.súh hÜ;= h' 17Úy~ j iÜiÜ•,kaká
u<jqka .ek fkdje,fmkaká kÜU kÜf˜ 25
i–¹Kka jykafia ug l;d fldg
fufia j°< fial(
cgdj ysfia ne| .kaká kÜf˜ jyka mdoj, 2ööukÜIH mÜ;%h" kÜf˜ uqyqK w•fudkajreka
oud.kak' uqyqK jid fkd.kaká u<f.or foig yrjdf.k" Tjqkag œreoaO j æjeia
°kh fkdld is‡kak'÷÷ jeÙ Ùh–ka fufia Ùhkak( 3öufy`;a;u
18 uu Wofha fikóg l;d flf<–á
foœ iajd—ka jykafiaf.a jpkh wikaká
iji udf.a NdÈhdj u<d h' ug wK l<
f,i miÜ æk Wofha ¡ uu flf<–' fikó foœ iajd—ka jykafia fufia j°rk fial'
19

o l;d lr–ka" öökÜU lrk f• foa wmg udf.a Y=oaOia:dkh flf,ikÜ ,enQ œg" Bg
f;are•.kak mܽjka ye‡hg kÜU wmg œreoaO j o bYardfh,a rg md½ • Øfnk
fkdÙhkafkys ±÷÷hs udf.ka weiÝ y' Úid" Bg œreoaO j o cÏ° jxYh jy,alug
20 tœg uu Tjqkag l;d fldg fufia .sh Úid" Tjqkg a œreoaO j o kÜU b;d mSØ
4
%
lS–á ööi–¹Kka jykafia ug l;dfldg m%fu`o jQ neœka" uu kef.kysr æYdf›
fufia j°< fial' öfoœ iajd—ka jykafia" jeishkag whsØ lr.kak kÜU mdjd fokafk–'
bYardfh,a jxYhg fufia j°rk fial' Tjqka kÜU ;=< ;ukaf.a l|jqre ne|"
21n,kak" uu kÜU,df.a W°r wNsudkh o ;ukaf.a jdiia:dk kÜU ;=< msysÛjd.kÜ
kÜU,df.a fk;a mskjk i•m; o kÜU,df.a we;' Tjqka kÜf˜ m,°j ld" kÜf˜ Ùú fndkÜ
uk mskjk w,xldrh o jk Y=oaOia:dkh we;' 5r’nd TÛjkag ;K “ula o w•fudka
flf,ikafk–á kÜU,d w;ayer wd kÜU,df.a jeishkaf.a rg neg½jka ,.sk ;ekla o
ore±úfh` lvq myúka jefgkafk` h' lrkafk–' fufia ud i–¹Kka jykafia nj
22
ud l<dla fuka kÜU,d;a lrkÜ we;' kÜU,d ±k.kakyq h'
kÜU,d uqyqK jid fkdf.k" u< f.or 6 öö öulaÚid o" ufy`;a;u foœ iajd—ka
25'1-7 fcr 49'1-6á tiÙ 21'28-32á wdfud 1'13-15á fYm 2'8-11
 tiÙfh,a 25-26 1027
jykafia fufia j°rk fial' kÜU w;afmd<ika ms , s i a Ø hg œreoa O æjeia jeÙ
¡" mS%Øfhka kg–ka kÜf˜ uq½ Wvó=l–ka 15 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
bYardfh,a foaYhg œreoaO j isf;ka mS%Ø jQ
fufia j°rk fial( ööms,i s Ø
a jreka m<s.ekSf•
neœka" 7udf.a w; kÜUg œreoaO j æ.= lr" fƒ;kdj mÜrdK i;=rel• wkÜj œkdY
cd;Skag fld,a,hla fldg kÜU mdjd ¡" Ùøug Wvó= isØka m<s.;a neœka 16udf.a
ckhka w;frka kÜU jkidoud" foaYj,ska w; ms,siaØjrekag œreoaO j æ.= fldg"
kÜU keØ fldg œkdY lrkafk–' ud flfrØjreka jkidoud" uqyq³nv bØú j
i–¹Kka jykaf ia nj kÜU tœg is‡kakka keØ lrkafk–' 17fl`m iys;
±k.kafkys h'÷ ÷÷ ;Èckj,ska Tjqkaf.ka fndfy` fihska
m<s.kafk–' tfia Tjqkaf.ka m<s.kak
fu`j’g œreoa O æjeia jeÙ
l, ud i–¹Kka jykafia nj T›yq
8 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia ±k.kafk` h' fufia j°rkafka foœ iajd—ka
fufia j°rk fial( ööcÏ° foaYh fiiÜ ish® jykafia h'÷ ÷÷
cd;Ska yd iudk hhs fu`j’ iy fiahsÈ o
Ùhk Úid" 9fukak" uu fu`j’ foaYfha ;S È ys œkdYh .ek æjeia jeÙ
iSudj wdrlaId lrk ish® k.rj,g myr
,e”ug bvyúka f k–' foa Y fha weØ 26
tfldf<dia jk wjqreoafoa udfia
m<uq jk ojfia ¡ i–¹Kka
w,xldrj;a k.r jk fn;a-fcIsfud;a o jykafia ug l;d fldg fufia j°< fial(
nd,a-fudfhdka o Ùúhd;hs• o jkidou–' 2ööukÜIH mÜ;%h" ;SÈ fcrei,ug œreoaO j
10
w•fudkajrekaf.a rg;a iuó kef.kysr l;d fldg" öTfy`· ckhkaf.a f°rÛj jk
æYdf› jeishkag fu`j’ hg;a lrkak wE lvdoukÜ ,enqjd h' th ud foig weø
bvyúkafk–' fufia lrkafka cd;Ska w;frys Øf’' wE md½ lrkÜ ,en is‡k Úid ug
w•fudka j reka ;j;a is y s fkdlrk mÝÈKlu iEySug weØ jkafka h÷hs iro•
ms×i h' 11uu fu`j’jreka œÚYaphhg lr–ka lSjd h'
muqKj Ï kafk–' fufia ud i–¹Kka jykafia 3 öötneœka ufy`;a;u foœ iajd—ka
nj T›yq ±k.kafk` h'÷÷ jykafia fufia j°rk fial( t•nd ;SÈ·
uu kÜUg œreoaO j is‡–' uqyqfoa /< keóS
ta f °•g œreoa O æjeia jeÙ tkakdla fuka fndfy` cd;Ska kÜUg
12 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia œreoaO j muqKÏjkafk–' 4T›yq ;SÈys mjqre
fufia j°rk fial( öötaf°• cÏ° fikóf.ka œkdY fldg" tys fld;a “|oukafk` h' uu
m<s.kak f,i Ù%hd fldg fndfy` fihska tys OQ,s t;eÚka w;=.doud" th uqvq
jroldrhka jQ Úid;a" Tjqkaf.ka m<s.;a mÈj;hla lrkafk–' 5th uqyoq ueo ±,a
Úid;a 13foœ iajd—ka jykafia fufia j°rk
fial' uu taf°•g œreoaO j udf.a w; æ.= w;=rk ia:dkhla jkafka há l=ula Úid o" uu
fldg" ta rf† ukÜIHhka o uD.hka o u tal Ùh– hs foœ iajd—ka jykafia j°rk
jkidoud" f;audka mgka fo°ka olajd th fial' th cd;Skg a fld,a,hla jkafka h'
md½lrhla lrkafk–á Tjqka lvqfjka 6uq,a “f• is‡k wef.a ´jre lvqfjka uere•
uere• lkÜ we;' 14udf.a fikó jk lkafk` h' fufia ud i–¹Kka jykafia nj
bYardfh,a ,jd taf°• jeishkaf.ka uu ish,a,ka ±k.kÜ we;'÷÷
m<s.kafk–' Tjqka udf.a Woyfia o udf.a
fl`mfha o m%ldrhg taf°•g lrkÜ we;' 7 l=ula Úid o" ufy`;a;u foœ
Tjqka udf.a m<s.ekSu ±k.kÜ we;' iajd—ka jykafia fufia j°rk fial'
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia fufia ööfukak" uu rdcdØrdc jk n“f,`Úfha rc
j°rk fial'÷÷ jk fknqloafkYÈ wiÜka iy r: o wirejka
25'8-11 fhid 15'1--16-14á 25'10-12á fcr 48'1-47á wdfud 2'1-3á fYm 2'8-11 25'12-14 fhid 34'5-17á
63'1-6á fcr 49'7-22á tiÙ 35'1-15á wdfud 1'11-12á Tnæ 1-14á u,dÙ 1'2-5 25'15-17 fhid 14'29-31á
fcr 47'1-7á fc`fj 3'4-8á wdfud 1'6-8á fYm 2'4-7á filú 9'5-7 26'1--28'19 fhid 23'1-18á
fc`fj 3'4-8á wdfud 1'9-10á filú 9'1-4á uf; 11'21-22á ¬la 10'13-14
 tiÙfh,a 26-27
iy iuQyhka o fndfy` fikó o weØ j
W;=frka ;SÈg œreoaO j muqKjÏ kafk–' 8uq,a
“f• is‡k kÜf˜ ´jreka Tyq lvqfjka urd"
kÜUg œreoaO j mjqre ne| kÜUg œreoaO j
mia lº id°" kÜUg œreoaO j m,siaj,ska
ie³•,;a wdjrK bælrkÜ we;' 9kÜf˜
mjqrej,g œreoaO j ;udf.a hÜoaO hka;%
;nd" ;udf.a fmdfr`j,ska kÜf˜ fld;a
lvdoukÜ we;' 10Tyqf.a wYajhkaf.a jeŠl•
Úid Wkaf.a ´œ,a,g kÜU jeiS hkÜ we;'
lfmd,a,la ydrd weØ kÜjrlg –ÚiÜka
we;=½jkakdla fuka Tyq kÜf˜ f°rÛj,ska
we;=½ jk l," wirejkaf.a;a" .e,aj,;a"
r:j,;a Y’ohg mjqre fi,fjkafka h'
11
T›yq ;udf.a wYajhkaf.a l=rj,ska kÜf˜
•æ md.jd" kÜf˜ fikó lvqfjka urkÜ we;'
kÜf˜ œYd, l=½KÏ “ug jefgkÜ we;'
12
Tjqka kÜf˜ jia;= fld,a,ld" kÜf˜
fjf<¹• nvq W³rd.kÜ we;' kÜf˜ mjqre
“|oud" œYd, ukaær fy<doud kÜf˜ .,a o
,S o mia o uqyqog oukÜ we;' 13kÜf˜
.SØldj, f>`Idj kj;ajkafk–á kÜf˜
•Kdj, Y’oh o ;j;a fkdwefikafka h'
14
uu kÜU uqvq mÈj;hla lrkafk–' kÜU
jkdys ±,a weØøu ms×i ia:dkhla jkafkys
há kÜU h<s;a f.dvkókÜ fkd,nkafkys h'
ulaÚid o" i–¹Kka jykafia jk uu
th mejiÜfj–'÷÷ fufia j°rkafka ufy`;a;u
foœ iajd—ka jykafia h'
15 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
;SÈg fufia j°rk fial' öökÜf˜ jeˆf•
Y’ohg;a" kÜU ;=f<ys ;=jd<jQjkaf.a
fl¢ú.Eug;a" –ÚiÜka urdoukÜ ,nk
wkaoug;a uqyq³nv jdiSyq NSØfhka l•md
fkdjkafk` o@ 16tl, uqyqfoa ish® u
w•m;Syq o ;ukaf.a isxydikj,ska nei"
;ukaf.a i½ bj; ;nd" ;ukaf.a œis;=re
jia;% .,jd oud" NSØfhka we,<S f.dia
ys|f.k fudfydØka fudfyd; fjjq<–ka"
kÜf˜ brKu .ek “hg m;ajkafk` h'
17
Tjqka kÜU .ek œ,dmhla Ùh–ka" fufia
ÙhkÜ we;' wfy`" ölSÈØu;a kÜjr uqyqfoka
w;=reoyka • we;' tys kdœl n,h uqyfq oka
my • we;' kÜU iy kÜf˜ fikó uqyq³
26'13 t<so 18'22 26'16-18 t<so 18'9-10 26'21 t<so 18'21
1028
md,kh l<yq há fjrf<ys œiÝ wh “h
.ekajQjyq h' 18±ka oa•m jeisfh` kÜf˜
jeˆf• ojfia ¡ fjjq<Øá tfia h" uqyqfoa
is‡k oa•m jeisfh` kÜf˜ œkdYh .ek
;eØ.kafk` h÷hs kÜU .ek ÙhkÜ we;'÷÷
19 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial' ööjeishka keØ k.r
fuka ud kÜU md½ kÜjrla lr" uy
c,ialkaOhÙka kÜU jeiS hk f,i ihÜr
kÜU msg muqKÏjkafk–' 20md;d, f,`lhg
nei .sh" fmr œiÝ fikó <óg .,d
niskakg uu kÜUg i,iajkafk–' kÜU ;=<
jeishka fkdis‡k ms×i o ãj;a j
is‡kakkaf.a foaYfhys ;ekla fkd ,nk
ms×i o md;d, f,`lhg nisk wh iuó
fmdf<df› md;d,fhys tk•" fmr isg md½
jQ ;ekays kÜU jdih lrjkafk–' 21uu kÜU
Nhdkl wjidkhg m;a lrkafk–' kÜU
;j;a ãj;a j fkdis‡kafkys h' kÜUj fidhd
wdj;a Ùis l,l kÜU i•n fjkafka ke;'÷÷
fufia j°rkafka ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia h'
;S È jeˆu .ek œ,dm
27 i–¹Kka jykafia l;d fldg ug
fufia j°< fial( 2ööukÜIH mÜ;%h"
kÜU ;SÈ .ek œ,dm .Shla kó–ka" 3;SÈ
k.rhg fufia Ùhkak( öuqyqog we;=½ jk
;ekays jdih lrk" fndfy` oa•mj,
ckhkaf.a fjf<kaæhl fuka jk ;eke;aØ
h" ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fial' t•nd ;SÈ· uu wl,xl
w,xldrfhka is‡– hs kÜU lSfhys h'
4 kÜf˜ foaY iSud uqyqo ueo we;af;a h'
kÜUj f.dvkeó=j wh kÜf˜ w,xldrlu
i•mÝÈK lr Øf’' 5T›yq kÜf˜ kef› ,E,s
ish,a, fikSÈys foaj°r ,Sj,ska iE´ y' kÜUg
l=U .ila idokak T›yq f,nfkdkays
Ùysú .ia .;ay" 6ndIdkays wdf,`k ,Sj,ska
kÜf˜ yn,a iE´ y' kÜf˜ kef› ;†Ûj
Ù;aØjrekaf.a oa•mj,ska f.kd ;iÝÈ ,Sj,ska
id° we;a o;a .s,ajQ y' 7kÜf˜ rej,a fldŠh
–irfha isyska œis;=re fræj,ska iE¡ Øf’'
kÜf˜ œhk t,sId k• oa•mj,ska f.kd Ú,a
 tiÙfh,a 27
8 20
iy r;aÚ,a fræ h' iSf°kays iy wÈjoays
jeisfh` kÜf˜ yn,aldrhka j is‡fh` h'
t•nd ;SÈ· kÜU ;=< is‡ kÜf˜ m%Çjka;fh`
kÜf˜ kdœlfh` jQ y' 9f.n,ays m%cd
uQ,slfh` o tys Ys,amSyq o kÜU ;=< kÜf˜
levq•“º• yú.iaikafk` jQ y' kÜU iuó
fjf<¹f• fh¡ isˆug uqyqfoa ish® ke› o
tajd hd;%d lrkafk` o kÜU ;=< is‡fh` h'
10
mdÈisjre o ®oajre o m݆jre o hÜo fin½ka
fuka kÜf˜ fiakdfjys is‡fh` h' T›yq kÜf˜
hÜoaOldrfh` h' T›yq m,sia o hÜoaO f;dmams
o kÜU ;=< t,a,d" kÜf˜ fY`Nklu ±lajQ y'
11
wÈjoays mÜ;%fh` o kÜf˜ fiakdj o kÜf˜
mjqre msg jf†g is‡fh` h' .•uoays
ukÜIHfh` kÜf˜ fld;aj, is‡fh` h' T›yq
;ukaf.a m,sia kÜf˜ mjqrej, jf†g t,a,d
;enqfj` há T›yq kÜf˜ fY`Ndj múmÝÈK
lf<` h' 12ish® i•m;aj, w•llu Úid
;ÈIsIa kÜU iuó fjf<¹• l<y' T›yq ú¡ o
hlv o Bh• o fnf,la o .kÜfokÜ l<y'
13
cdjdka o ;=n,a o fufIla o kÜf˜ fjf<ºka
j isg kÜU iuó jy®ka o f,`lv NdKav
o fjf<| nvq fuka yqjudre lr.;ay'
14
fn;a-f;d.Èud jxYfha fjf<kafo` kÜU
iuó wYajhka o ffikaOjhka o fldg½jka
o kÜf˜ fjf<| nvq iuó yqjudre lr.;ay'
15
fo°kays ukÜIHfh` kÜf˜ fjf<kaoka j
is‡fh` h' fndfy` uqyq³nv jeisfh` kÜU
hgf;a fjf<¹• lf<` h' T›yq we;a o< iy
l½jr ,S nvq yqjudrejg kÜU lrd
f.kdfj` h' 16kÜf˜ fndfy` fjf<| nvq
Úid isúh kÜf˜ fjf<kafo` jQ y'
f,`ys;xlj,ska o r;aÚ,a fræj,ska o T›yq
jev±uQ fræj,ska o isyska fræj,ska o
mn½j,ska o r;=legj,ska o kÜU iuó
.kÜfokÜ lf<` h' 17cÏ°jre o bYardfh,a
foaYfha ukÜIHfh` o kÜf˜ fjf<kaoka j isg
kÜU iuó –kaÚ;a m%foaYfha Øúó= o b‡ o
— me× o .=.=,a o hk f•jdhska .kÜfokÜ
lf<` h' 18kÜf˜ fndfy` fjf<¹• Úid;a"
kÜf˜ ish® i•m;aj, w•llu Úid;a
ouialh kÜU iuó fy,afndkays uq¿l s mdkh
o iyÈys iܳ f,d• o fjf<¹• lf<` h'
19
fj°ka o cdjdka o kÜU iuó kÝ,a .kÜfokÜ
lf<` h' ;e½E hlv iy .kaOri o o~q o
27'25-36 t<so 18'11-19
1029
kÜf˜ fjf<| nvq w;fÈ yqjudre œh' fo°ka
kÜU iuó j‡kd iEo, ms<S yqjudre l<y'
21
wrd“h iy fla°Èys ish® w•m;Syq kÜf˜
fyd| u fjf<kaoka fuka isg kÜU iuó
neg½ megjqka o neg½jka o t½jka o
fjf<¹• lf<` h' 22fInd iy rdudys
fjf<kafo` kÜf˜ fjf<kaoka j isg kÜU
iuó ish® wdldr j‡kd iÜj| ¿jH o ish®
wdldr ue×la .,a o rka o .kÜfokÜ
lf<` h' 23ydrdkays o lkafkys o tfokays
o jeishka jk fIndys;"a wIÝÈys;"a Ù,auoay;
s a
fjf<kafo` kÜU iuó .kÜfokÜ lf<` h'
24
T›yq kÜU iuó b;d w,xldr jia;% o Ú,a
iy œis;=re i½ o fkdfhla mdg weØ
nquq;=reKÏ o ,KÏj,ska fj½E Ùysú ,S fm†‡
o kÜf˜ fjf<¹• fmdf<ys fjf<¹• lf<` h'
25
kÜf˜ fjf<| nvq f.k .sfha ;ÈIsIays
ke›j,ska h' uqyoq ueo kÜU nvqndysrdæfhka
msø is‡fhys h' 26öö ökÜf˜ yn,aldrfh`
uqyqfoa .eUqrg kÜU me–fKjqfj` h' kÜU
uqyqo ueo ¡ fmræ. iÜ<óg wiÜ •fuka kÜf˜
ke› uqyq³n;a jqKd h' 27kÜf˜ i•m;a o
kÜf˜ nvq o kÜf˜ fjf<¹• o kÜf˜
hdka;%slhka o kÜf˜ kdœlhka o kÜf˜
levq•“º• yú.iaikakka o kÜf˜ fjf<¹f•
fh¡ is‡kakka o kÜU ;=< is‡k kÜf˜ ish®
hÜoaOldrhka o kÜU iuó is‡k kÜf˜
uq½ iuQyhd iuó kÜU kÜf˜ jeˆf•
ojfia ¡ uqyqo ueo .sf,kafkys h' 28kÜf˜
kdœlhkaf.a lE.eiSf• Y’ohg winv
m<d;a fi,fjkafka h' 29yn,a w,a,k
ish,af,` o hdka;%slfh` o uqyqfoa ish® u
kdœlfh` o ;ukaf.a ke›j,ska nei f.dv
isgf.k" 30kÜU .ek y~d je,mS" fY`lfhka
fudr.id" ;ukaf.a ysia msg OQ,s ;jrdf.k
w½j, fmr<S is‡kafk` h' 31T›yq kÜU Úid
ysia uqvq lrf.k" f.`× fræ we|f.k isf;a
fY`lfhka uyd œ,dm Ùh–ka kÜU .ek
w~kafk` h' 32Tjqkaf.a ,f;`Úfha ¡ Tjqka
kÜU .ek fufia œ,dm .Shla kód kÜU .ek
fufia œ,dm ÙhkÜ we;( öuqyoq ueo ;SÈ fuka
œm;g m;a jQ ;j;a ljfrla weoa o@ 33kÜf˜
nvq uqyoq uóska f.khkÜ ,enQ l, kÜU
fndfy` ckhka ;DmaØhg me–fKjqfjys há
kÜf˜ nyq, i•mØka o idÈ:l fjf<¹fuka o
 tiÙfh,a 27-28
kÜU fmdf<df› rcÏka fmdfydi;a flf<ys h'
34±ka kÜU uqyqæka jg • /< myúka “£
f.dia we;' kÜf˜ fjf<¹• nvq o kÜU iuó
is‡ kÜf˜ uq½ iuQyh o jeˆ we;'
35 oa•mj, ish® u jeisfh` kÜf˜
brKu .ek œiau m;a fjØá Tjqkfa .a rcjre
o wØYhska “h j le<UqK uqyK
q Ï weØ j is‡Ø'
36
ckhka w;fÈ is‡k fjf<kafo` kÜUg
ljgl• lrØá kÜU Nhdkl wjidkhlg
m;a • we;' kÜU ioyg u œkdY • we;'÷ ÷÷
;S È ys rcq f .a jeˆu
28 i–¹Kka jykafia ug l;d fldg
fufia j°< fial( 2ööukÜIH mÜ;%h"
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fiale hs ;SÈf.a w•mØhdg Ùhkak'
kÜU foœ flfkl= fkdj" ukÜIHfhl= jk
kuq;"a kÜf˜ is; Wvó= •" uu foœ flfkla–'
uqyqo ueo uu foœ flfkl=f.a wdikfha
jevys¢– hs Ùh–ka" kÜU foœºkag iudk h
hs is;kafkys h' 3kqU °Úfh,ag jvd
m%Çjka; h hs o kÜfUka Ùis ryila
iójkakg neú h hs o kÜU is;kafkys h'
4
kÜf˜ m%Çfjka o kÜf˜ kÜj×ka o kÜU
i•m;a Wmojdf.k" rka ú¡ o ,nd kÜf˜
.nvdj, ;nd .;af;ys h' 5kÜf˜ m%Çf›
uy;al–ka kÜf˜ fjf<¹u lrKfldgf.k
kÜf˜ i•m;a kÜU jeŠ lrf.k is‡k neœka"
kÜf˜ i•m;a Úid kÜf˜ is; Wvó= • Øf’'
6 öötneœka" ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial( kÜU foœ
flfkl= fuka Çkjka; hhs is;k neœka"
7 fjf<¹f• widOdrKlfuka l< kÜ f ˜
n,kak" uu cd;Ska w;frka b;d Nhdkl
œfoaYslhka kÜUg œreoaO j muqKÏjkafk–'
T›yq kÜf˜ wmÝre m%Çjg œreoaO j ;ukaf.a
lvq weo kÜf˜ ¡maØh Ù½Û lrkÜ we;' 8Tjqka
kÜU –kSj<g muqKÏjkÜ we;' uere•lk wh
urkÜ ,nk f,i kÜU uqyqo ueo ¡ uefrkÜ
we;' 9kÜU foœ flfkl= fkdj" kÜU i;=rka
w;g wiÜ • yqfola –Úfil= j is‡k kuq;a"
kÜUj urdoukakka bæúfhys" öuu foœ
flfkla–÷hs tœg;a kÜU Ùhd is‡kafkys o@
10
wpÈufÃæ;hka fuka kÜU œfoaYslhka
wØka uere•lkafkys h' ukao" uu tfia
lSfh–' fufia j°rkafka ufy`;a;u foœ fufia j°< fial( 21ööukÜIH mÜ;%h" kÜf˜
iajd—ka jykafia h'÷÷
28'20-26 fc`fj 3'4-8á filú 9'1-2á uf; 11'21-22á ¬la 10'13-14
1030
;S È ys rcq f .a jeˆu
11 ;jo" i–¹Kka jykafia ug l;d
fldg fufia j°rk fial( 12ööukÜIH mq;%h"
;SÈys rcÏ .ek œ,dm .Shla .h–ka"
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fiale hs Ùhkak' kÜU jrla m%Çfjka
msø" w,xldrlfuka mÝÈK • múmÝÈK;df›
wdoÈYhla jQfhys h' 13kÜU foœhka jykafiaf.a
Whk jk taokays is‡fhys há ish® ue×la
.,a jk f,`ys;xl o mÜIamrd. o æhukaØ o
rkaldkaØ o kLud×lH o iÝÈhldkaØ
o kS,ud×lH o r;=leg o url; o T’nk
,o rÚka iE´ m<|kdfjka ieriS is‡fhys h'
kÜU ujkÜ ,enQ ojfia ¡ tajd kÜUg iÝ°k•
lrk ,oafoa h' 14kÜU wdrlaId lrk ms×i
“hlre flre’jrfhl= uu tys ;e”–' kÜU
foœhka jykafiaf.a Y=oaO lkafoys is‡fhys
h' kÜU .sÚ wó=re w;frys weœoafoys h' 15kÜU
ujkÜ ,enQ ° mgka kÜU ;=< wOÈ–IaGlu
fy<s jk;=re kÜf˜ yeisøfuka kÜU Úf°ia
j is‡fhys h' 16kÜf˜ fjf<¹u jeŠ •u
fya;=fldgf.k wo–Ûl–ka kqf˜ is; msø
kÜU m› flf<ys h' tneœka kÜU flf,iÝ
fohla fuka foœhka jykafiaf.a lkafoka
uu kÜ U fkrmd±uq f j–á kÜ U wdrla I l
flre’jrhd o .sÚ wó=re w;frka mkakd-
±uqfjys h' 17kÜf˜ rej Úid kÜf˜ is;
Wvó= j Øf’' kÜf˜ lSÈØh Úid kÜf˜ m%Çj
flf,id .;af;ys h' uu kÜU fmdf<djg
fy<d" rcjreka kÜU ±l mS%Ø jk ms×i
kÜU Tjqka bæúfhys fy<s flf<–' 18kÜf˜
wmrdO rdYsfhka kÜU kÜf˜ Y=oaOia:dk
flf,iÜfjys há tfyhska uu kÜU we;=f<ka
.skakla Úlau•–á th kÜU kdiaØ flf<a
há kÜU oÙk ish,a,kaf.a weia bæúfhys
fmdf<dj msg kÜU w½ flf<–' 19ckhd o
kÜU wºkk ish,af,` o kÜU .ek œiaum;a
jkafk` h' kÜU Nhdkl wjidkhlg m;a •
we;' kÜU ioyg u œkdY • we;'÷÷
iSf°kag œreoaO æjeia jeÙ
20 i–¹Kka jykafia l;d fldg ug
uqyqK iSf°ka foig yrjd" Bg œreoaO j
 tiÙfh,a 28-29
22
æjeia jeÙ mji–ka fufia Ùhkak( foœ
iajd—ka jykafia fufia j°rk fial' t•nd
iSf°ka" uu kÜUg œreoaO fj–á kÜU ueo
udf.a f;aci m%ldY lr–' ud wE flfrys
œÚYaphhka bIag fldg" ud msúis³ nj ta
lrKfldgf.k ±lajQ l," ud i–¹Kka
jykafia nj Tjqka ±k.kÜ we;' 23tfia h"
uu wE ;=< jix.;h;a" wef.a •æj, f,a
je.søu;a weØ lrkafk–' yd;amiska wE msg
me–fKk lvqfjka wE ;=< ukÜIHfh`
uere• ld jefgkafk` h' fufia ud
i–¹Kka jykafia nj Tjqka ±k.kÜ we;'÷÷
bYa r dfh,a jxYh wdYS È jdo
lrkq ,e”u
24 öötœg bYardfh,a fikóg wefkk
lvqjla j;a" úoaojk W,la j;a Tjqka
wmjdohg m;a l< Tjqka wjg is‡k
ish,a,kaf.ka ;j;a fkdme–fKkafka há
fufia ud ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
nj Tjqka ±k.kÜ we;'÷÷
25 foœ iajd—ka jykafia fufia j°rk
fial' ööud œcd;Ska w;r œisø is‡k
bYardfh,a fikó /ia lr" ud Y=oaOjka;
nj Tjqka uóska cd;Skaf.a weia yuqfhys
fmkakÝ l,ay"s udf.a fufylre cdfld’g ud
³ka foaYfhys Tjqka jdih lrkÜ we;'
26T›yq tys iÜj fia jdih fldg" f.j,a
f.dvkód –æ j;= jjkafk` há Tjqka wjg
is‡k" Tjqka wmjdohg m;a l<" ish,a,ka
flfrys ud œÚYaphhka bIag l< l,ays
Tjqka tfia iÜj fia jdih lrkÜ we;' fufia
ud Tjqkfa .a foœ iajd—ka jykafia nj T›yq
±k.kafk` h'÷÷
–irhg œreoaO æjeia jeÙ lSu
29 oi jk wjqreoafoa oi jk udifha
f°f<dia jk æk i–¹Kka jykafia
ug l;d fldg fufia j°< fial( 2ööukÜIH
mÜ;%h" –irfha rcÏ jk mdrdfj` foi n,d
Tyqg;a uq½ –irhg;a œreoaO j æjeia jeÙ
Ùhkak' 3kÜU l;d fldg fufia Ùhkak(
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fial( khs,a .ó ueo ,.sk" khs,a .ó
udf.a u h Ùhd;a" uu u tal id°.;af;–
Ùhd;a Ùhk uy ÙUq,d jk –irfha
mdrdfj` rcÏÚ" fukak" uu kÜUg œreoaO
fj–' 4uu kÜf˜ yl=j, fldl= oud" kÜf˜
29'1
29'1---32'32 fhid 19'1-25á fcr 46'2-26 29'6 fhid 36'6
1031
.x.df› u;aiHhka kÜf˜ fldrfmd;=j,
joaojd" tfia kÜf˜ fldrfmd;=j, u je¡
is‡h ¡ kÜf˜ .x.df› ish® u;aiHhka we;=½
j kÜU khs,a .fóka f.dvg wækafk–' 5uu
kÜU iy kÜf˜ .x.df› ish® u;aiHhka o
ldka;drfhys fy<doukafk–' kÜU j<,kÜ
fkd,en fmdf<dj u;=mg s is‡kafkys h' uu
kÜU fmdf<df› uD.hkag o wdldY mlaIk S ga
o lEu ms×i fokafk–' 6tœg –irfha ish®
jeisfh` ud i–¹Kka jykafia nj
±k.kafk` h'
7 ööbYardfh,ajre –ir jeishkaf.a
wdOdrh flfrys œYajdih ;nd is‡hy'
tfy;a" kÜU bYardfh,a fikóg ng oKavla
jeÚ œh' Tjqka fya;a;= jQ œg kÜU le‹
.sfhys h' Tjqkfa .a Ùys,s is³re œhá Tjqkfa .a
fldkao mK keØ œh' 8tneœka" ufy`;a;u
foœ iajd—ka jykafia fufia j°rk fial'
n,kak" uu kÜUg œreoaO j lvqjla
muqKÏjd" kÜfUka ukÜIHhka o uD.hka o
jkid oukafk–' 9–ir foaYh kdiaØ •"
md½ jkÜ we;' fufia ud i–¹Kka jykafia
nj T›yq ±k.kafk` h' ulaÚid o" khs,a
.ó udf.a há uu th i°.Ø– hs kÜU lS
neœÚ' 10n,kak" uu kÜUg;a" kÜf˜ khs,a
.óg;a œreoaO fj–' uu –.af°,a mgka
fi›fka fldÛj olajd;a" tØfh`mshdf›
foaY iSudj olajd;a" –ir foaYh uq½uÚka u
md½ lrkafk–' 11–Úfil= j;a" uD.fhl=
j;a tys ieúirkafka ke;' th i;<sia
wjqreoaola jeishka keØ j Øfnkafka h'
12md½ • Øfnk rgj,g jvd uu –ir
foaYh md½ lrkafk–' tys k.r kgnqka
f.dvla fuka Øfnk k.rj,g jvd i;<sia
wjqreoaola th md½ foaYhla j ØfnkÜ we;'
uu –irjreka cd;Ska w;rg m,jd yer
foaYj, Tjqka œiÜrejkafk–'
13 öötfy;a ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial' i;<sia
wjqreoaolg miÜ" œcd;Ska w;r œisr .sh
–irjreka w;frka uu Tjqka /ia lrkafk–'
14
uu –irjrekaf.a jy,alu mylr Tjqkfa .a
ckau foaYh jk mf;%dia foaYhg Tjqka
kej; muqKÏjkafk–' Tjqka tys ³Èj,
rdcHhla j is‡kÜ we;' 15–irh ish®
rdcHhka w;r my;a rdcHhla jkafka h' th
fiiÜ cd;Skag jvd biau;= fkdjkafka há
 tiÙfh,a 29-30
T›yq ;j;a md,kh fkdlrkafk` h' th
fiiÜ cd;Ska ;j;a md,kh fkdlrk ms×i
uu –irh l=vd rdcHhla lrkafk–'
16
bYardfh,ajre wdOdr ms×i –irh flfrys
;j;a œYajdih fkd;nkafk` h' –irhg
jk ³ÈNd.Hh" th flfÈ œYajdih ;e”f•
jro bYardfh,ajrekag u;la lr fokÜ we;'
tœg ud ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
nj T›yq ±k.kafk` h'÷÷
fknq l oa f kYÈ rc –irh
mrdch Ùøu
17 ;jo" œisy;a jk wjqreoafoa m<uq jk
udifha m<uq jk ° i–¹Kka jykafia l;d
fldg fufia j°< fial( 18ööukÜIH mÜ;%h"
n“f,`Úfha rcÏ jk fknqloafkYÈ ;SÈg
œreoaO j oreKÏ igkla werUqf› h' Tyqf.a
fyajdhka msg uyd nr WiÜ,df.k hkak
Tyq ie,eiÝ Úid Tjqkaf.a ysia uqvq œh'
Wrysiaj, yu .sfha h' tfy;a" Tyq ;SÈg
œreoaO j l< igÚka Tyqg j;a" Tyqf.a
fiakdjg j;a ;SÈf.ka Ùis jdishla ,enqfKa
ke;' 19tneœka ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial( n,kak" uu
n“f,`Úfha rcÏ jk fknqloafkYÈg –ir
foaYh mdjd fokafk–á Tyq tys iuQyhd
w,a,df.k" tys Øfnk fld,a,h /f.k" tys
Øfnk i•m;a fld,a,ldf.k hkÜ we;'
tajd Tyqf.a fiakdjg l=,S jYfhka f.jkÜ
we;' 20;SÈg œreoaO j Tyq l< W;aidyhg
œmdlhla jYfhka uu –ir foaYh Tyqg
mdjd fokafk–' tfia lrkafka" Tyq ud
Wfoid Ù%hd l< neœks' fufia j°rkafka
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia h'
21 ööta ojfia ¡ uu bYardfh,a fikó
wóla fuka Yla Ø u;a lrka f k–' ;jo
tiÙfh,a " ish ,a,kag wefik fia l;d
lrkak uu kÜUg bv i,idfokafk–' fufia
ud i–¹Kka jykafia nj T›yq ±k.ka-
fk` h'÷÷
–irhg o~q j • ¡u
30 i–¹Kka jykafia ug l;d fldg
fufia j°< fial( 2ööukÜIH mÜ;%h"
æjeia jeÙ Ùh–ka fufia Ùhkak( ufy`;a;u
foœ iajd—ka jykafia fufia j°rk fial'
je,fmkak" wfy` ld,hl ye‡· 3ulaÚid o"
oji <ó h" i–¹Kka jykafiaf.a oji
1032
<ó h" th j,dl=½ iys; ojila jkafka há
cd;Skaf.a œkdYfha ojila jkafka h'
4
hÜoO
a hla –irhg me–fKkafka h' –irfhys
–ÚiÜka u uere• ld jefgk œg o tys
iuQyhd w,a,d.kak œg o tys w;aØjdr•
fmr<douk œg o tØfh`mshdf› NSØhla
yg.kafka h'÷÷
5 öötØfh`msjre o mQ†jre o ¬oajre o
ish® wrd“jre o l=’jre o .sœiÜug neºKÏ
foaYfha jdiSyq o Tjqka iuó lvq myúka
jefgkafk` h'÷÷
6 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial( öö–irhg wdOdr lrk wh jefgka-
fk` h' wef.a n,fha Wvó=lu “| jefgkafka
h' W;=fÈ –.af°,a mgka ol=fKa fi›fka
olajd ukÜIHfh` lvq myúka kiskafk` h'
fufia j°rkafka ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia h' 7Tjqkaf.a foaY md½ j Øfnk
foaY w;fr;a T›yq b;du;a md½ fjØ'
Tjqkaf.a k.r kgnqka • Øfnk k.r
w;frys jkafka h' 8ud –irfhys .skakla
o,ajd wef.a ish® wdOdrlrejka œkdY •
.sh l," ud i–¹Kka jykafia nj Tjqka
±k.kÜ we;'
9 ööta ojfia ¡ ielfhka f;dr j æœ
f.jk tØfh`mshkajreka “h .kajk ms×i
ud bæúfhka m×jqvldrhka ke›j,ska
msg;a lr hjkafk–' tœg –irfha œkdYfha
ojfia ¡ NSØh Tjqka msg me–fKkÜ we;á
th me–fKkafka u h'÷÷
10 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial( ööuu n“f,`Úfha rcÏ jk
fknqloafkYÈ wØka –irfha ckhd keØ
lrjkafk–' 11cd;Skfa .ka b;d Nhdkl wh
jk Tyq;a" Tyq iuó Tyqf.a fikó;a foaYh
kdiaØ lrk ms×i f.kajkÜ ,nkafk` h'
T›yq –irhg œreoaO j ;ukaf.a lvq weo
uere• lk whf.a u<l|kaj,ska foaYh
mÜrjkafk` h' 12uu khs,a .ó œh<jd
foaYh ³Iaghkaf.a w;g œl=Kd foaYh o
tys weØ ish,a, o œfoaYslhka ,jd md½
lrjkafk–' iajd—ka jk uu fufia
j°rkafk–'÷÷
13 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial( ööuu foaj rEm keØ fldg"
fu•mSia foaYfha ms<su mylrkafk–'
w•mØfhl= –ir foaYfhka ;j;a fkdjkÜ
 tiÙfh,a 30-31
we;' ;jo" uu –ir foaYfhys NSØh
yg.kajkafk–' 14uu mf;%dia md½ fldg
fYdjkays .skakla wjq½jd" ;S’ia k.rhg
o~qj• lrkafk–' 15uu –irfha iœu;a
n,fldÛj jk YSka msg udf.a fl`mh
j.=rejd ;S’ia k.rfhys iuQyhd lvqfjka
jkidoukafk–' 16.skakla o –irfhys
o,ajkafk–' YSka uy f›okd œ¢kakg;a"
mjqre fy<doud ;S’ia “|oukÜ ,nkakg;a"
c,.e,afuka œkdY • hkakg;a i,ia-
jkafk–' 17wdfjkays o mS-fnfi;ays o
fh!jkfh` lvqfjka kiskafk` há tys
jeisfh` jy,alug f.khkÜ ,nkafk` h'
18
ud –irfha œh.ia f;ymafkfyaiays ¡
“¢k l, o wef.a n,fha Wvó=lu wef.ka
myjk l, o tys ojd, wºre jkafka h'
wE j,dmg,hÙka jefikakS h' wef.a ´jre
jy,alug f.khkÜ ,nkafk` h' 19fufia
uu –irhg o~qj• muqKÏjkafk–' tœg ud
i–¹Kka jykafia nj Tjqka ±k.kÜ we;'÷÷
–irfha rcq f .a n,h “|±—u
20 ;jo" tfldf<dia jk wjqreoafoa m<uq
jk udifha i;a jk ° i–¹Kka jykafia
ug l;d fldg fufia j°< fial( 21ööukÜIH
mÜ;%h" –irfha rcÏ jk mdrdfj`f.a yia;h
uu “|±uqfj–' lvqj w,a,kak th YlaØu;a
jk fia Ùisfjl= th m‡j,ska ne| thg
ms<sh• lr ke;' 22tneœka ufy`;a;u
foœ iajd—ka jykafia fufia j°rk fial(
ön,kak" uu –irfha rcÏ jk mdrdfj`g
œreoaO j is‡–' uu Tyqf.a levqKÏ w;;a"
fkdlevqKÏ w;;a fol u lvkafk–'
tœg Tyqf.a wØka lvqj jefgkafka h'
23
–irjreka cd;Ska w;rg t<jd Tjqka
foaYj, œiÜrejkafk–' 24uu n“f,`Úfha
rcÏf.a ndyqj n,j;a fldg udf.a lvqj
Tyq w;g fokafk–' mdrdfj`f.a ndyqj
lvkafk–" Tyq urÓh ;=jd< ,;a
flfkl=f.a fl¢ú.E•j,ska ta wh bæúfhys
fl¢ú.dkÜ we;' 25uu n“f,`Úfha rcÏf.a
ndyq Yla Ø u;a lrka f k–' tfy;a "
mdrdfj`f.a ndyq ³Èj, lrkafk–' fufia
ud n“f,`Úfha rcÏf.a w;g udf.a lvqj
¡" Tyq th –ir foaYhg œreoaO j æ.=
lrk l,ays" ud i–¹Kka jykafia nj
Tjqka ±k.kÜ we;' 26uu –irjreka cd;Ska
w;rg t<jd" Tjqka foaYj, œiÜrejkafk–'
31'8 W;a 2'9
1033
tœg ud i–¹Kka jykafia nj Tjqka
±k.kÜ we;'÷ ÷÷
uyd Ùys ú rel jk –ir foa Y h
31 ;jo" tfldf<dia jk wjqreoafoa
;=ka jk udifha m<uq jk æk
i–¹Kka jykafia ug l;d fldg fufia
j°< fial( 2ööukÜIH mÜ;%h" –irfha rcÏ
jk mdrdfj`g;a " Tyq f .a fikóg;a
fufia Ùhkak( kÜU Wiialfuka ljfrl=g
iudk o@
3 öökÜU jkdys fijK f.k fok"
fY`Nk w;= weØ" j,dl=½j, .Efjk ;r•
WieØ f,nfkdkays Ùysú .ilg iudk h'
4 ööth jefvk ms×i j;=r o fm`IKh
lrk ms×i fmdf<dj hg W,am;a o ØnqfKa
h' tajdhska .i jefvk ;ekg c, Odrd
.,d tkafka h' th jkfha weØ .iaj,g o
æh oyrd he›f› h'
5 ööta Úid ta .i jkfha ish® .iaj,g
jvd Wi h' fndfy` j;=r ,enqKÏ Úid" tys
w;= jeŠ • æ.g .sfha h'
6 ööwdldYfha ish® mlaISyq tys w;=j,
l+vq id°.;ay' tys w;= hg jkfha ish®
uD.fh` megjqka .eiÝ y' tys fijfKys
ish® uyd cd;Syq o jdih l<y'
7 ööth œys¡ .sh æ. w;= weØ" b;d
w,xldr" uyd .ila œh' ulaÚid o" tys uq,a
fndfy` c,h weØ ;ekaj, .eUqrg we¡
.sfha h'
8 ööfoœhka jykafiaf.a Whfka weØ
Ùis u Ùysú .ila thg iu l< fkdyeÙ
œh' foaj°r .ia tys w;=j,g iudk fkd •
h' wÈfudka .ia tys úÙ,sj,g ieiºj
œg .Kkg .; fkdyeÙ œh' foœhka
jykafiaf.a Whfkys Ùis .ila w,xldrlfuka
Bg iudk fkd • h'
9 öötys w;= rdYsfhka uu th w,xldr
flf<–' tneœka foœhka jykafiaf.a
Whfkys" taokays ish® u .ia" Bg BÈIHd
flf<a h'
10 öötneœka ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial( j,dl=½j,
.Efjk ;r• Wig jevqK ta .ig is³ jk
foa uu kÜUg Ùh–' th Wig jefvkak
jefvkak Wvó= œh' 11ta Úid cd;Ska w;fÈ
n,jka;hd leueØ ye‡hg thg lrk
 tiÙfh,a 31-32
ms×i Tyq w;g ta .i mdjd fokafk–' Tyq
ta .fia ³Iaglug iú,k fia thg l< hÜ;=
foa lrkafka h' 12cd;Skaf.ka b;d Nhdkl
œfoaYslfh` th lmdoud hkafk` h'
tys w;= lº msg;a" ish® –‡hdj;aj,;a
jefgkafka h' tys w;= le‹ foaYfha ish® æh
mdrj, Øfnkafka h' fmdf<df› ish®
ckfh` o tys fijfKka bj;a • th w;ayer
hkafk` h' 13jeˆ weØ .ia u; wdldYfha
ish® mlaISyq ,.skafk` h' tys w;= Wv
jkfha ish® uD.fh` weœækafk` h'
14
fu;eka isg Ùis u .ilg fldmuK
fyd|g j;=r ,enqK;a ta .i fuka Wig
jefvkafka ke;á j,dl=½j, .Efjk ;r•
Wig jefvkafka;a ke;' ta ish,a, md;d,fha
is‡k wh iuó tla jk ms×i uefrkakg
Úhu j is‡k iܽ –ÚiÜka fuka ueø hkakg
Úhu • we;'
15 ööufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial( ta .i md;d,hg nei
hk ojfia ¡ je,mSf• ,l=Kla jYfhka
fmdf<dj hg j;=r Bg fkd,efnkakg
i,iajkafk–' uu .x.djka kj;ajd tys
fndfy` c, Odrdjkag .,d hkak bv
fkdfokafk–' f,nfkdka wkaOldrfhka
wdjrKh lrkafk–á f.dv“u ish® .ia o
thska ue,• hkafka h' 16–kS j<g niskk a ka
iuó ud ta .i md;d,hg fy<d±uQ l,
tys jeˆf• Y’ohg cd;Ska fjjq<jkafk–'
tœg taokays ish® .ia o f,nfkdkays b;d
j‡kd .ia o tk•" j;=r fndk ish,a,ka u"
md;d,fha ¡ iekfikÜ we;' 17ta .i iuó tys
fijK hg ãj;a jQ ish® cd;Ska o lvqfjka
uere• lE wh o md;d,fha ¡ tlajkÜ we;'
18 ööta .i k•" –ir foaYfha rcÏ yd
Tyqf.a ish® fikó h' taokays ØnqKÏ .ia
Wiska o f;aciska o ta .ig iudk fkd •
h' tfy;a ±ka taokays .ia fuka th
wpÈufÃæ; jQ" lvqfjka uere• lE wh
iuó tla jk ms×i md;d, f,djg hkafka
h' ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fial'÷÷
mdrdfj` ÙUq,dg iudk Ùøu
32 ;jo" f°f<dia jk wjqreoafoa
f°f<dia jk udifha m<uq jk °
i–¹Kka jykafia ug l;d fldg fufia
j°< fial( 2ööukÜIH mÜ;%h" –irfha rcÏ jk
32'7 fhid 13'10á uf; 24'29á udla 13'24-25á ¬la 21'25á t<so 6'12-13á 8'12
1034
mdrdfj` .ek œ,dmhla kó–ka Tyqg
fufia Ùhkak( kÜU cd;Ska w;frys ;reK
isxyfhl=g iudk lrkÜ ,enqfjys h' kÜU
c,fhys is‡k ÙUqf,l= jeÚ h' kÜf˜
.x.dj, kÜU mek mek f.dia" kÜf˜
mdoj,ska j;=r l<Ud .x.d Ù½Û flf<ys
h' 3foœ iajd—ka jykafia fufia j°rk
fial' /iaj is‡k fndfy` ckhka we;=½ j
kÜU msg udf.a ±, fy<kafk–' Tjqka udf.a
±f,ka kÜU f.dvg wækÜ we;' 4tœg uu kÜU
“u oud" fmdf<` ;,h u;= msg fy<d
wdldYfha ish® mlaIk S a kÜU msg jykakg;a"
uq½ fmdf<df› i;a;ajhka kÜf˜ udxih ld
;DmaØhg me–fKkakg;a i,iajkafk–'
5
uu kÜf˜ udxi lº msg œiÜrejd –‡hdj;a
u<l|kaj,ska mÜrjkafk–' 6kÜf˜ f,a lº
olajd .,d f.dia æh we,j,a thska msfrkÜ
we;' 7kÜU œkdY jk l," uu wyi uqjd
fldg" tys ;drld wºre lr" j,dl=<Ùka
br jikafk–á i|;a tys t<sh fkdfokafka
h' 8wyfia nn<k ish® wdf,`lhka kÜU
Úid uu wºre fldg" kÜf˜ foaYh u;
wkaOldrh muqKÏjkafk– hs ufy`;a;u
foœ iajd—ka jykafia j°rk fial'
9 öökÜU fkdo;a rgj,g" cd;Ska w;rg"
kÜU jy,alug f.k hk l," uu fndfy`
ckhkaf.a is;a fY`l lrjkafk–' 10tfia h"
uu kÜUg lrk foa .ek fndfy` ckhka
œiauhg muqKj Ï kafk–' Tjqka bæúmsg udf.a
lvqj f,<jk l, Tjqkaf.a rcjre kÜU
Úid NSØfhka ;eØ.kafk` h' kÜf˜ jeˆf•
ojfia ¡ T›yq tl tld ;u ;udf.a m%dK
.ek fudfydf;ka fudfyd; fjjq<kafk` h'
11 ööulaÚid o" ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial' n“f,`Úfha
rcÏf.a lvqj kÜU msg mØ; jkafka h'
12
cd;Skaf.ka b;d oreKÏ wh jk udf.a
n,j;=kfa .a lvq myúka kÜf˜ fikó œkdY
lrkakg uu i,iajkafk–' Tjqka –irfha
wNsudkh “|oukÜ we;' tys uq½ ck.ykh
œkdY jkÜ we;' 13uu tys ish® uD.hka
c,h msø weØ ;ekaj,ska œkdY lrkafk–'
–ÚiÜkfa .a mdoj,g tajd ;j;a fndrjkafka
ke;' uD.hkaf.a l=rj,g;a tajd fndr-
jkafka ke;' 14kÜf˜ c,h mEfokakg;a"
kÜf˜ .x.d f;,a fuka .,d hkakg;a
i,iajkafk–' 15ud –ir foaYh ÚÈck lr"
tys weØ ish® foaY keØ lr" tys ish®
 tiÙfh,a 32-33
jeishkag ud myr fok l, o ud i–¹Kka
jykafia nj Tjqka ±k.kÜ we;' fufia
j°rkafka ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
h' 16–ÚiÜka w;r kók œ,dmh f• h(
öcd;Skaf.a ldka;djka ta .ek œ,dm ÙhkÜ
we;' –irh .ek;a" tys uq½ iuQyh .ek;a
Tjqka œ,dm ÙhkÜ we;'÷ fufia j°rkafka
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia h'÷÷
md;d, f,`lh
17 ;jo" f°f<dia jk wjqreoafoa m<uq
jk udifha myf<dia jk ° i–¹Kka
jykafia ug l;d fldg fufia j°< fial(
18
ööukÜIH mÜ;h% " kÜU –irfha uq½ ck.yKh
.ek œ,dm .Shla .hkak' Tjqka iy n,j;a
cd;Skaf.a ldka;djka o j< m,a,g hk wh
iuó fmdf<df› hg weØ md;d,hg
fy<kak' 19kÜU ljfrl=g jvd rEmi•mkak
jkafkys o@ kÜU nei f.dia wpÈufÃæ;hka
iuó jeˆ ys¢kak'
20 öölvqfjka uere• lk wh w;frys
Tjqka jefgkÜ we;' wE iy wef.a ish®
iuQyhka ueø is‡kÜ we;' 21n,j;=kfa .a
W;a;ufh` Tyqf.a iyldrhka iuó md;d,h
ueo isg Tyqg l;d lrØ' wpÈufÃæ; jQ"
lvqfjka uere• lE wh nei f.dia jeˆ is‡Ø'
22 ööwisúhdj iy wef.a uq½ yuq°j
tys h' Tjqkaf.a –kS j<j,a Tyq wj‡ka
we;af;a h' T›yq ish,af,` u lvqmyúka jeˆ
uere• lEy' 23Tjqkfa .a –kS j<j,a md;d,fha
b;d .eUqre ;ekaj, id° Øf’' wef.a
yuq°j wef.a –kS j< jglr is‡Ø' ãj;a
fjkakjqkaf.a foaYfhys NSØh bmojQ T›yq
ish,af,` u lvq myúka jeˆ uere• lEy'
24 öötys ta,d• iy wef.a –kS j< jglr
wef.a uq½ yuq°j is‡Ø' T›yq ish,af,` u
lvq myúka jeˆ uere• lEy' ãj;ajQjkaf.a
foaYfhys NSØh bmojQ T›yq wpÈufÃæ; j
fmdf<df› md;d, ;ekaj,g nei .sfh` h'
T›yq o j< m,a,g hk wh iuó ;ukaf.a
Úka°j ord is‡Ø' 25uere•lE wh flfrys
wef.a uq½ yuq°j uOHfhys wEg hykla ;nd
Øf’' Tjqkaf.a –kS j<j,a wE jglr we;'
T›yq ish,af,` u wpÈufÃæ; jQ" lvqmyúka
uere•lE wh h' ãj;a j is‡h ¡ T›yq
NSØh m;=rejd yeúfh` h' tfy;a" ±ka T›yq
urKhg f.d³re • md;d, f,`lhg nei
hkakka iuó Úka°jg m;a fjØ'
1035
26 öötys fufIla o ;=n,a o wef.a uq½
yuq°j iuó is‡Ø' Tjqkaf.a –kS j<j,a wE
jglr we;af;a h' T›yq ish,af,` u wpÈu-
fÃæ; jQ" lvq myúka uere•lE wh fjØ'
tfy;a jrla T›yq ãj;a j is‡kakka NSØhg
m;a l<y' 27jeˆ ;ukaf.a hÜoaOdhÜO ms‡ka
md;d,hg nei .shdjQ" ;ukaf.a lvq
;ukaf.a ysi hg ;nd.;a" ;ukaf.a m,sia
;ukaf.a weglÛ u; ;nd.;a" wpÈufÃæ;
n,j;=ka iuó T›yq jeˆ fkdis‡kafk` h'
l=ulaÚid o" ãj;a j is‡kakkaf.a foaYfhys
T›yq n,j;=kag NSØhla j is‡fh` h'
28 öötfy;a" wpÈufÃæ;hka w;frys kÜU
fmdŠ • keiÜKÏ wh iuó jeˆ is‡kafkys h'
29 öötys taf°• iy wef.a rcjre o wef.a
ish® u w•m;Syq o is‡Ø' T›yq n,jka;hka
j is‡ kuq;a" lvqfjka uere•lE wh iuó
;ekam;a lrkÜ ,enqfj` h' Tjqka wpÈu-
fÃæ;hka o j< m,a,g hkakka o iuó jeˆ
is‡kÜ we;'
30 öötys W;=re æYdf› ish® W;a;ufh`
o ish® iSf°kajre o is‡Ø' T›yq uere•lE
wh iuó nei .sfh` h' T›yq ;ukaf.a
n,jka;lfuka bmojQ NSØh .ek ,Ðcd •"
lvqfjka uere•lE wh iuó jeˆ b|" j<
m,a,g hkakka iuó ;ukaf.a Úka°j orØ'
31 öömdrdfj` iy Tyqf.a uq½ fiakdj
lvqfjka uere•lE wh ±l i;=Ûjkafk` hhs
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia j°rk
fial'
32 ööjrla ãj;a j is‡k whf.a foaYh
uq½,af,a NSØh meØfr›f› h' tfy;a"
mdrdfj` o Tyqf.a uq½ yuq°j o lvqfjka
uere•lE wh iuó wpÈufÃæ;hka w;frys
jeˆ is‡Ø' foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fial'÷÷
uq r finf<l= jeks æjeis j rhd
^tiÙ( 3(16-21&
33 i–¹Kka jykafia ug l;d fldg
fufia j°< fial( 2ööukÜIH mÜ;%h"
kÜf˜ rgjeis fikóg l;d fldg fufia
Ùhkak( ud h• foaYhlg hÜoaOh muqKÏjk
œg ta foaYfha fikó ;uka w;frka
ukÜIHfhl= f;`rdf.k ;ukag uqr fin<d
fldg m;a lrkÜ we;' 3Tyq i;=re fiakd
tkÜ ±l fydrKEj msU" ta .ek fikóg
 tiÙfh,a 33 1036
4
okajkÜ we;' fydrKE Y’oh wid th 12 öö±ye– –Úfil= m› l< œg Tyqf.a
fkdi,ld is‡k h• flfkl= lvqfjka fmr ±ye– Ù%hd Tyqg .e<•u w;alr
urkÜ ,enqfjd;a" Tyqf.a urKhg Tyq u fkdfohs' ³Iag –Úfil= ish ³Iaglfuka
j.Ùj hÜ;= f›' 5Tyq fydrKE Y’oh wid yerefKd;a" Tyqf.a miÜ.sh ³Iagl• Úid
fkdi,ld is‡ neœka Tyqf.a urKh Tyq kiskafka ke;' ±ye– –Úfil= m› l<
Tyqf.a u jræka is³ jQjÙ' tfy;a" Tyq œg Tyqf.a ±ye–lu Úid .e<•u ,nkak
wk;=re weó•u ie,l=f› k•" ;udf.a Tyqg mܽjka jkafka ke;' 13kÜU ieneœka
m%dKh .<jd.kak Tyqg bv Ø“×' ãj;a jkafkys hhs ud ±ye– –Úidg lS
6 kuq;a" Tyq ;udf.a ±ye–lu flfrys
tfy;a " uq r fin<d i;= r e fia k d
me–fKkÜ ±l fikóg okajk f,i œYajdih ;n–ka wmrdO lf<d;a" Tyqf.a
fydrKEj fkdmsU is‡fhd;a" wk;=r ±ye– Ù%hd Ùisjla isys lrkÜ fkd,nkafka
fkdo;a fikó w;frka mœÛ j is‡k há Tyq l< wmrdO Úid Tyq kiskÜ we;'
14
«kE u flfkl= i;=rka wØka urKhg kÜU kiskÜ we;e hs ud ³Iaghdg lS kuq;a"
f.d³re jqjfyd;a ta urKhg uqr fin<d Tyq ;udf.a mdmfhka yeø hÜlaØh o ±ye–
j.ÙjhÜ;a;d jYfhka uu i,l–' Ù%hd o lf<d;a" 15Tyq Wlig .;a foa kej;
7 öö ötfia u ukÜIH mÜ;%h" uu kÜU ¡" fld,a,ld.;a foa wdmiÜ ³kafkd;a" wo–-
bYardfh,a fikóg uqr finf<l= flf<–' Ûl• fkdlr mK;a wkÜj ãj;a jqjfyd;a
kÜU o udf.a uqœka jpkh wid udf.a Tyq fkdueø ãj;a jkafka há 16Tyqf.a
kdufhka Tjqkag wjjdo lrkak' 8t•nd Ùis u mdmhla Tyqg œreoaO j isyslrkÜ
³Iagh" kÜU kiskjd u we;e hs ud ³Iaghdg fkd,nkafka h' Tyq hÜlaØ iy.; yú foa
lS l,ays ;udf.a udÈ.fhka yefrk f,i flf<a há Tyq ieneœka u ãj;a jkafka h'
³Iaghdg wjjdo Ùøug kÜU l;d fkdlr 17 öö ötfy;a" i–¹Kka jykafiaf.a Ù%hd
is‡fhd;a" ³Iag jQ Tyq ;udf.a mdmfhys u widOdrK he÷hs kÜf˜ rgjeis fikó ÙhØ'
kiskÜ we;' tfy;a" kÜU Tyqf.a urKh .ek tfy;a" widOdrK jkafka Tjqkaf.a Ù%hd h'
18
j.ÙjhÜ;a;d jYfhka uu i,l–' 9tfia • ±ye– –Úid ;udf.a ±ye– Ù%hd w;ayer
kuq;a ;udf.a udÈ.fhka yefrk f,i kÜU whÜ;=l• lf<d;a" Tyq ta Úid kiskÜ we;'
19
ta .ek ³Iaghdg wjjdo l< l,ays Tyq ³Iaghd o ;udf.a ³Iaglfuka yeø hÜlaØ
;udf.a udÈ.fhka fkdyerefKd;a" Tyq iy.; yú foa lf<d;a" Tyq ta Úid ãj;a
;udf.a whÜ;=lu Úid kiskÜ we;' tfia jkÜ we;' 20tfy;a" öi–¹Kka jykafiaf.a
jQfjd;a" kÜf˜ m%dKh kÜU .<jd.kÜ we;'÷ ÷÷ Ù%hd widOdrK he÷hs kÜU,d Ùhkakyq h'
t•nd bYardfh,a ckfhÚ· uu kÜU,d
fm!oa . ,s l j.lS u tÙfkld ;u ;udf.a u Ù%hd f,i œÚYaph
10 i–¹Kka jykafia ;j³rg;a fufia lrkafk–'÷÷
j°< fial( öö;jo" ukÜIH mÜ;h% " bYardfh,a
jxYhg fufia Ùhkak( öwfma jro iy wfma ck;djf.a mdmh yd foa j œÚYa p h
mdm o wm flfrys Ø”" wm thska laIh • 21 wfma jy,alf• f°f<dia jk wjqreoafoa
hoa¡" wm ãj;a jkafka fldfydu ±÷hs kÜU,d oi jk udifha mia jk æk fcrei,fuka
Ùhkakyq h' 11udf.a ãjudk kdufhka æjqrd .e<• wd flfkla ud <óg wjq;"a öökÜjr
fufia Ùh–( ö³Iaghd ;udf.a udÈ.fhka yeø i;=rkag w;am;a • h÷÷hs lS h' 22.e<• wd
ãj;ajkjdg –i" Tyq kiskjdg uu m%ikak ;eke;a;d tkakg fmr ° iji i–¹Kka
fkdfj– hs ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia jykafiaf.a n,h ud msg me–K ØnqfKa h' ta
j°rk fial' bYardfh,a ckfhÚ" yefrkak" –Úid miÜ æk Wfoa ud fj; tk œg Wka
kÜU,df.a kmÜre udÈ.j,ska yefrkaká kÜU,d jykafia l;d YlaØh ug ¡ ØnqfKa h' udf.a
kiskfa ka l=ug ±÷hs Tjqkg
a Ùhkak' uqLh weø" uu ;j;a f.d½ j fkdis‡fh–'

33'21 2 rdcd 25'3-10á fcr 39'2-8á 52'4-14

 tiÙfh,a 33-34
23 i–¹Kka jykafia ug l;d fldg
fufia j°< fial( 24ööukÜIH mÜ;h
% " bYardfh,a
foaYfhys Øfnk ta md½ bv•j, jikafk`
l;d fldg" öwdn%y• tla flfkl= j is‡
kuq;a" Tyqg foaYh Wreu œh' wms jkdys
fndfy` fofkla há foaYh o Wreuhla fldg
wmg ¡ Øf’ h÷hs ÙhØ'
25 öötneœka" ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fiale hs Tjqkag
Ùhkak( öf,a ms‡ka uia lk" rEmj,g
kuialdr lrk" f,a j.=rejk" kÜU,dg
foaYh N=laØ œ¢kak ,ef’ o@ 26kÜU,df.a
lvqj flfrys œYajdih ;nd is‡k" ms<sl=,a
Ù%hd lrk" ;u ;udf.a wi,ajeishdf.a
NdÈhdj ´IKh lrk kÜU,dg foaYh N=lØ
œ¢kak ,ef’ o@÷
27 ööufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fiale hs Tjqkga Ùhkak( udf.a
ãjudk kdufhka æjqrd fufia Ùh–" md½
bv•j, is‡kafk` lvq myúka jefgkafk`
há flf;a is‡k wh" jkuD.hkag f.d³re
ms×i fokafk–á n,fldÛj, o .=ydj, o
is‡kafk` jix.;fhka kiskafk` h' 28uu
foaYh md½jla o kdiaØhla o lrkafk–'
wef.a YlaØh flfrys wNsudkh wjidk
jkafka há bYardfh,a lºj,g Ùisfjl=
hdug jqjukd fkdjk f,i tajd md½
jkafka h' 29Tjqka l< ish® ms<sl=,a Ù%hd
Úid ud foaYh md½jla o kdiaØhla o l<
œg ud i–¹Kka jykafia nj Tjqka ±k.kÜ
we;'
30 öö;jo" ukÜIH mÜ;%h" kÜf˜ rgjeis
fikóf.a mjqre <ó ¡ o f.j,aj,
f°rlvj, ¡ o kÜU .ek l;d fldg" ötkak"
i–¹Kka jykafiaf.ka me–fKk jpkh
l=ula o Ùhd wikake÷hs tÙfkld ;u
;udf.a ify`orhdg ÙhØ' 31tfia T›yq
fikóla tkakdla fuka kÜU <óg wjq;a"
udf.a fikó fuka kÜU bæúfhys ys|f.k
kÜf˜ jpk wiØ' tfy;a" T›yq tajd
fkdms<ms æØ" ulaÚid o" ;ukaf.a jpkhÙka
T›yq fndfy` wdorh fmkajØá tfy;a"
Tjqkaf.a isØka T›yq ish ,dNh fidhØ'
32
kÜU jkdys –ysú lgy~la weØ" fyd¢ka
jdokh lrk fm• .S .hkafkl= jeÚ h'
34'5 .Kka 27'17á 1 rdcd 22'17á 2 jxYd 18'16á uf; 9'36á udla 6'34
1037
ulaÚid o T›yq kÜf˜ jpk wiØá tfy;a
s æØ' 33kÜU Ùhk foa is³ jkafka
tajd fkdms<m
u h' th is³ jk l, ;uka w;frys
æjeisjrfhl= is‡k nj Tjqka ±k.kÜ we;'÷÷
bYa r dfh,a j reka f .a tfŒre
34
mÜ;h
;jo" i–¹Kka jykafia ug l;d
fldg fufia j°< fial( 2ööukÜIH
% " bYardfh,ajrekaf.a tfŒrekag œreoaO
j æjeia jeÙ Ùhkak' æjeia jeÙ Ùh–ka"
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fiale hs Tjqkag tk•" tfŒrekag
Ùhkak' ;uka u fm`IKh lr.kak
bYardfh,a tfŒreÚ" kÜU,dg jk œm;l
a uy;· kÜU,d neg½jka fm`IKh l< hÜ;=
fkdjkakyq o@ 3kÜU,d Ùú fndkakyq há
f,`u weº• we|.kakyq há ;r i;=ka urd
lkakyq h' tfy;a" kÜU,d neg½jka fm`IKh
fkdlrkakyq há 4³Èj, neg½jka kÜU,d
YlaØu;a flf<a j;a" f,v jQ neg½jka iÜj
flf<a j;a" ;=jd< jQ neg½jkaf.a ;=jd<
nekafoa j;a ke;á uq<d j .sh neg½jka
kej; f.kdf› j;a" keØ jQ neg½jka
fi›f› j;a ke;' n,fhka o l=úre f,i o
kÜU,d Wka md,kh l<yq h' 5tfŒfrl= keØ
j neg½fj` œisø f.dia ish® jk uD.hkag
f.d³re jQ y' 6udf.a neg½fj` ish® lºj,
o Wia jQ ish® fy,a msg o uq<d j .shy'
tfia h" uq½ fmdf<` ;,fhys udf.a
neg½fj` œisø .shy' Wka fidhkak fy`
n,kak fy` Ùisfjla fkdjQ y'
7 öötneœka tfŒreÚ" i–¹Kka jyka-
fiaf.a jpkh wikak' 8foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial' udf.a ãjudk kdufhka
fufia æjqrd Ùh–( tfŒfrl= keØ neœka
udf.a neg½jka jk uD.hka œiska veyef.k
hkÜ ,en Wkag f.d³re • we;á udf.a tfŒre
udf.a neg½jka fidhkak W;aidy fkdlr"
udf.a neg½jka fm`IKh fkdlr" ;uka u
fm`IKh lr.;ay' 9tneœka" tfŒreÚ"
i–¹Kka jykafiaf.a jpkh wikak'
10
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fial' n,kak" uu tfŒrekag œreoaO
 tiÙfh,a 34 1038
j isg udf.a neg½jka Tjqka wØka wdmiÜ w®;a tfŒrd iy w®;a .s œ iq u
.kafk–' ta tfŒreka neg½jka /ln,d- 20 ööufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
.ekSfuka uu wia lrkafk–' ;j;a ;uka u
tfŒrekag fufia j°rk fial( n,kak" uu
fm`IKh lr.kak tfŒrekag bv fkdfo–'
udf.a neg½jka Tjqkga f.d³re fkdjk f,i u ;r neg½21 jka fl†Û neg½jkaf.ka fjka-
lrkafk–' ³Èj, jQ ish,a,ka œiÜrejdouk
uu Tjqkfa .a l‡ka Wka .<jd .kafk–'÷÷
;=re kÜU,d we,mf;ka o Wrysfika o ;,a®
hym;a neg½ tfŒrd lr" kÜU,df.a wxj,ska Wkag wÚk neœka"
22
udf.a neg½jka ;j;a f.d³re fkdjk
11 ööufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia f,i uu Wka .<jd" neg½jka œÚYaph lr
fufia j°rk fial( n,kak" uu u udf.a fyd| Wka krl Wkaf.ka fjkalrkafk–'
neg½jka .ek fidhd n,d" Wka /l- 23Tjqka fm`IKh Ùøug tl u tfŒfrl=
n,d.kafk–' 12tfŒfrl= ;udf.a neg½ jk udf.a fiajl °œ;a jeÚ rc flfkl=
/f<ka œisr .sh iuyfrl= fidhd hkakdla Tjqka flfrys m;a lrkafk–' fyf;u Tjqka
fuka uu;a udf.a neg½jka fidhd f.dia" fm`IKh fldg Tjqkaf.a tfŒrd jkafka h'
—³u iy wkaOldrh weØ ojfia ¡ Wka œisø 24i–¹Kka jykafia jk uu Tjqkaf.a
.sh iEu ;ekaj,ska Wka .<jd.kafk–' foœhka jykafia jkafk–' udf.a fiajl
13
uu cd;Ska w;frka Wka msg;g muqKj Ï d" °œ;a Tjqka w;fÈ w•mØhd jkafka há
ta œfoaYj,ska Wka /ia lr" Wkaf.a u rgg i–¹Kka jykafia jk uu tfia lS–'
Wka f.kjq;"a bYardfh,a lºj, o fo×j, o 25 ööuu Tjqka iuó idu°k .sœiÜula
foaYfha ish® jdiia:dkj, o Wka fm`IKh lrkafk–" Tjqkag iÜj fia md½lrfha
lrkafk–' 14fyd| ;DKj,ska Wka fm`IKh jikakg;a" le,Ej, Ú° .kakg;a mܽjka
lrkafk–' bYardfh,a lºj, Wia ;ekays jk f,i uu pKav uD.hka foaYfhka
Wkaf.a ;K “• jkafka h' tys fyd| ;K mylrkafk–'
“•j, Wka ,.skÜ we;' bYardfh,a lºj, Wka 26 ööuu Tjqkag wdYSÈjdo lr" udf.a
idrj;a ;K lkÜ we;' 15uu u udf.a Y=oaO lkao wjg œiSug i,idfokafk–'
neg½jkag tfŒrd jkafk–á uu u Wkag jeiai Úhu ld,hg jiajkafk–' tajd
,.skk a ;ekla fidhd fokafk–' fufia wdisú jeis jkafka h' 27flf;a .iaj,
j°rkafka foœ iajd—ka jykafia h' m, yg.kafka h' foaYfhka wiajekak
16 ööuu keØ jQ neg½jd fidhkafk–á Wmækafka h' ish® fok ish foaYfhys
uq<d j .sh neg½jd wdmiÜ f.fkkafk–á Úrem¿ j jikafk` h' ud Tjqkaf.a œh.ia
;=jd< jQ neg½jdf.a ;=jd< n¢kafk–á f,v lvd" Tjqka jy,alr.;a whf.a w;aj,ska
jQ neg½jd YlaØu;a lrkafk–á YlaØu;a jQ Tjqka uq°.;a œg ud i–¹Kka jykafia
neg½jka /ln,d.kafk–' uu Wkag ienE nj Tjqka ±k.kÜ we;' 28œcd;Skag ;j;a
tfŒfrla jkafk–' T›yq fld,a,hla fkdjkafk` h' f• rf†
17 ööudf.a neg½fjÚ" kÜU,dg foœ jk uD.hka Wka lkafka ke;á Ùisfjl=
iajd—ka jykafia fufia j°rk fial' fyd| Tjqka “h .kajkafka ke;á Tjqka iÜj
neg½jkaf.ka krl neg½jka uu fjka- fia jdih lrkÜ we;' 29uu Tjqkag
lrkafk–' 18kÜU,df.ka iuyre fyd| ;K iYS%l j;= ms‡ Wmojkafk–' T›yq ;j;a
lEfuka iEySug m;a fkdjkÜ muKla fkdj" foaYfha id.;fhka œkdY fkdjkafk` h'
bØú fyd| ;K mjd md.doukafk` há œcd;Skaf.a Úka°jg ,la fkdjkafk` h'
kÜU,d msúis³ j;=r fndkjd muKla fkdj 30fufia Tjqkaf.a ufy`;a;u foœ iajd—ka
fyd| j;=r md.d uv lrkakyq h' 19udf.a jykafia jk ud Tjqka iuó jevis‡k
fiiÜ neg½jkag kÜU,d md.d±uQ ;K nj o bYardfh,a cdØh jk Tjqka udf.a
lkakg o kÜU,d uv l< j;=r fndkakg o fikó nj o T›yq ±k.kafk` h' fufia
is³ • we;'÷÷ j°rkafka foœ iajd—ka jykafia h'
34'23 t<so 7'17 34'24 tils 37'' 24
 tiÙfh,a 34-36
31 öö öudf.a neg½jka jk" ud œiska
fm`IKh lrkÜ ,nk kÜU,d jkdys
ukÜIHfh` há uu kÜU,df.a foœhka jykafia
h÷hs ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
j°rk fial'÷÷
ta f °•g o~q j • ¡u
35
2
;jo" i–¹Kka jykafia ug l;d
fldg fufia j°< fial(
ööukÜIH mÜ;%h" kÜf˜ uqyqK fiahsÈ lkao
foig yrjdf.k" Bg œreoaO j æjeia jeÙ
mji–ka" 3fufia Ùhkak' öufy`;a;u foœ
iajd—ka jykafia fufia j°rk fial' t•nd
fiahsÈ lkao" n,kak" uu kÜUg œreoaO j"
udf.a w; kÜUg æ.= fldg" kÜU md½jla o
kdiaØhla o lrkafk–' 4uu kÜf˜ k.r
kgnqka f.dvla lrkafk–á kÜU msúfykakg
ie,eiÝ œg ud i–¹Kka jykafia nj kÜU
±k.kafkys h'
5 öökÜU Úrka;rfhka i;=rel• lr–ka
isg" wkaØu o~qjug uQK md is‡ bYardfh,a
fikóf.a œm;aØ ld,fha ¡ Tjqka lvqf›
n,hg mdjd ³ka neœka" 6udf.a ãjudk
kdufhka æjqrd ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia jk uu fufia j°rkafk–( uu kÜU
urKhg iÝ°k• lrkafk–á urKh kÜU
®yqne| tkafka h' kÜU –kS ueøug œreoaO
fkdjQ neœka urKh kÜU ®yqne| tkafka h'
7
uu fiahsÈ lkao md½jla o kdiaØhla
o fldg" tys hk tk flfkl= keØ j
Øfnkak i,iajkafk–' 8uere• lk whf.a
u<l|kaj,ska kÜf˜ lº mqrjkafk–' kÜf˜
fy,aj, o kÜf˜ –‡hdj;aj, o kÜf˜ ish®
fo×j, o lvqfjka uere• lk wh jefgkÜ
we;' 9uu kÜU ioyg u md½jla lrkafk–'
kÜf˜ k.rj, o jeisfh` fkdis‡kafk` h'
fufia ud i–¹Kka jykafia nj kÜU,d
±k.kÜ we;'
10 ööi–¹Kka jykafia fuys is‡h¡;a
kÜU,d" f• cdØ fol o rgj,a fol o ug
whsØ jkafka h Ùhd;a" wms th ys– lr
.kafkuq Ùhd;a lS neœka" 11udf.a ãjudk
kdufhka æjqrd ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia jk uu fufia j°rkafk–( Tjqka
flfrys Øfnk kÜf˜ ffjrfhka kÜU ujd
mEjd jQ kÜf˜ Woyfia ye‡hg;a" kÜf˜
35'1-15 fhid 34'5-17á 63'1-6á fcr 49'7-22á tiÙ 25'12-14á wdfud 1'11-12á Tnæ 1-14á u,dÙ 1'2-5
1039
BÈIHdf› ye‡hg;a uu kÜUg o~qj•
lrkafk–' ud kÜU œÚYaph lrk l,
kÜU,d w;frys uu m%ldY jkafk–' 12tajd
md½ • œkdY Ùøug wmg mejø we;e hs
Ùh–ka" kÜU bYardfh,a lºj,g œreoaO j lS
kÜf˜ ish® u wmydi l;d i–¹Kka
jykafia jk ud weiÝ nj kÜU ±k.kafkys h'
13
kÜU,d ug œreoaO j keóS isg ug .ryk
ϥhg fndfy` fia l;d lr we;' th uu
udf.a u lÚka weiS–'÷÷
14 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial( ööuq½ fmdf<djg mS%Øhla
jk f,i uu kÜU md½jla lrjkafk–'
15
udf.a u Wreuh jk bYardfh,a foaYh
md½jla jQ œg kÜU Bg mSØ
% jqKdla fuka uu
kÜUg o tfia •ug i,ikafk–á t•nd fiahÈ s
lkao· kÜU iy uq½ taf°• uq½uÚka u
md½jla jkakyq h' fufia ud i–¹Kka
jykafia nj Tjqka ±k.kÜ we;'÷÷
bYa r dfh,a g foa j wdYS È jdoh
36 öö;jo" ukÜIH mÜ;%h" kÜU bYardfh,a
lºj,g æjeia jeÙ Ùh–ka fufia
Ùhkak( i–¹Kka jykafiaf.a jpkh
wikak' 2foœ iajd—ka jykafia fufia j°rk
fial' bYardfh,af.a i;=fr` kÜU,d .ek
l;d fldg" Tfy`· mÜrdK Wia ia:dk wmg
Wreuhla • Øf’ hhs ÙhØ'
3 öötneœka kÜU æjeia jeÙ Ùh–ka" foœ
iajd—ka jykafia fufia j°rk fial Ùhd
Ùhkak' wjg bØú j is‡k cd;Skag kÜU,d
Wreuhla jk ms×i o œcd;Skaf.a «md´m
yd .erySug ,la jk ms×i o T›yq kÜU,d
md½ lr yeu wØka u kÜU,d iÜKÏ œiÜKÏ lr
kÜU,dg Úka° l<y' 4tneœka t•nd
bYardfh,a lº· foœ iajd—ka jykafiaf.a
jpkh wikak' lºj,g;a" fy,aj,g;a"
fo×j,g;a" –‡hdj;aj,g;a" wjg bØú j
is‡k cd;Skag fld,a,hla j ljglula j
Øfnk md½ jQ kdiaØ jQ bv•j,g;a" ckySk
j Øfnk kÜjrj,g;a foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial'
5 öötneœka foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fial' udf.a foaYh fld,a,hla fldg
W³rd.kak ms×i isf;a uyd i;=gÙka o
buy;a wyxldrhÙka o udf.a foaYh ;ukag
 tiÙfh,a 36
Wreuhla fldg Úhu lr.;a bØú j is‡k
cd;Skag;a" œfYaIfhka uq½ taf°• rgg;a
œreoaO j ienEjg u udf.a fl`md.aÚfhka
uu æjqrd Ùh–'
6 öötneœka bYardfh,a rg .ek æjeia
jeÙ Ùh–ka" lºj,g;a fy,aj,g;a
fo×j,g;a –‡hdj;aj,g;a foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial' n,kak" kÜU,d
cd;Skaf.ka jQ Úka°j ±rE Úid udf.a
fl`md.aÚfhka o udf.a Woyiska o uu l;d
flf<–' 7tneœka foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial' kÜU,d wjg is‡k cd;Ska
u tu Úka°j orkÜ we; Ùhd æœøug uu u
udf.a w; tfi›fj–'
8 öötfy;a t•nd bYardfh,a lº· kÜU,d
u; weØ .iaj, o® ,sh,d udf.a fikó jk
bYardfh,a Wfoid m, ord fokÜ we;á Tjqka
wdmiÜ tkak <ó h' 9uu kÜU,d Wfoid h"
kÜU,d fj; yefrkafk–' kÜU,d o wiajoa°
jmÜrkakyq h' 10uu kÜU,d msg ukÜIHhka
tk•" uq½ bYardfh,a jxYh u jeŠ jÈOkh
lrkafk–' k.r ckdlSÈK jkÜ we;'
md½ ;eka o f.dvkókÜ ,ef’' 11kÜU,df.ka
/flk –ÚiÜka o ØúikÜka o jeŠ jÈOkh
lrkafk–' T›yq jeŠ • fn`fjØ' w;S;fha
¡ fuka kÜU,df.a k.r ckdlSÈK lr
fmr ld,j,g jvd uu kÜU,d iuDoa•u;a
lrkafk–' tœg kÜU,d o ud i–¹Kka
jykafia nj ±k.kÜ we;' 12t•nd udf.a
bYardfh,a foaYh· kÜU ;=< –ÚiÜka" tk•
bYardfh,a fikó ieúirkakg i,ia-
jkafk–' Tjqka kÜU whsØ lr.kÜ we;' kÜU
Tjqkaf.a N+–h jkafkys h' kÜU ;j;a –Úia
orejkaf.ka ysia • fkdis‡kafkys h'
13 ööfoœ iajd—ka jykafia fufia j°rk
fial' foaYh" kÜU –ÚiÜka ldoud" kÜf˜
fikó keØ flf<ys h Ùhd kÜUg Ùhk
neœka" 14kÜU ;j;a –ÚiÜka ldoukafka j;a"
kÜf˜ fikó ;j;a keØlrkafka j;a ke;e
hs foœ iajd—ka jykafia j°rk fial'
15
kÜUg œreoaO j œcd;Skaf.a wmydi l;d
wikak uu ;j;a bv fkdfokafk–'
ckhkaf.a Úka°j kÜU ;j;a œ¢kafka j;a
kÜU ;j;a kÜf˜ cdØh meÙf<kak i,ia-
jkafka j;a ke;e hs foœ iajd—ka jykafia
j°rk fial'÷÷
36'26-28 tiÙ 11'19-20
1040
bYa r dfh,a j reka f .a kj ãjkh
16 ;jo" i–¹Kka jykafia ug l;d
fldg fufia j°rk fial( 17ööukÜIH mÜ;%h"
bYardfh,a jxYh ;ukaf.a rfgys jdih
lroa¡ T›yq ;ukaf.a l,aÙ%hdfjka o
;ukaf.a yeisøfuka o ta rg wmœ;% lf<` h'
Tjqkaf.a l,aÙ%hdj Ù,s jQ ia;%shlf.a
wmœ;%lu fuka ud bæúfhys œh' 18Tjqka
foaYfhys –kS uerE Úid;a" Tjqka ;ukaf.a
rEmj,ska th wmœ;% l< Úid;a udf.a
fl`mh Tjqka flfrys j.=rejd" 19œcd;Ska
w;rg uu Tjqka mkakd±—–' wer;a T›yq
foaYj, œiÜrejkÜ ,enQ y' Tjqkfa .a l,aÙh
% df›
ye‡hg o Tjqkaf.a yeisøf• m%ldrhg
o Tjqka œÚYaph flf<–' 20Tjqka me–×
fld;ek jqj;a" cd;Ska <óg Tjqka .sh l,"
öfudjqyq i–¹Kkaf.a fikó h" Wka
jykafiaf.a foaYfhka Tjqkag msg •ug is³
• h÷hs –ÚiÜka Tjqka .ek lS Úid T›yq
udf.a Y=oaO kduh flf,iÝ y' 21tfy;a"
bYardfh,a fikó .sh ;ekaj, cd;Ska
w;frys udf.a Y=oaO kduh flf,iÝ Úid"
udf.a kduh .ek uu ie,Ù,su;a •–'
22 öötneœka ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fiale hs bYardfh,a
fikóg Ùhkak( t•nd bYardfh,a ckfhÚ·
kÜU,d Wfoid fkdj" kÜU,d .sh .sh iEu
;ekaj, cd;Ska w;frys kÜU,d udf.a Y=oaO
kduh flf,iÝ Úid ta kduh Wfoid uu
Ù%hd lr–' 23cd;Ska w;frys flf,iS weØ
kÜU,d œiska Tjqka w;frys flf,ikÜ
,enQ udf.a W°r kduh œY=oaO lrkafk–'
ud œY=oaO nj kÜU,d lrKfldgf.k
œcd;Skaf.a weia yuqfhys m%ldY jk l,
ud i–¹Kka jykafia nj Tjqka ±k.kÜ
we;e hs ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
j°rk fial' 24tfia h" œcd;Ska w;frka
kÜU,d /f.k" ish® foaYj,ska kÜU,d
/ia lr kÜU,df.a u rgg f.fkkafk–'
25
kÜU,d msúis³ jk f,i uu kÜU,d flfrys
msúis³ æh biskafk–' kÜU,df.a ish®
wmœ;%l•j,ska o kÜU,df.a ish® foaj-
rEmj,ska o kÜU,d msúis³ lrkafk–'÷÷
26 ööuu w®;a yola kÜU,dg ¡" w®;a
is;la kÜU,d ;=< ujd" kÜU,df.a uqrKavq
.,a is; myfldg lSlre is;la kÜU,dg
fokafk–' 27udf.a wd;audkÜNdjh kÜU,d ;=<
 tiÙfh,a 36-37
Úoka fldg" kÜU,d udf.a mK;a wkÜj yeisr
udf.a Úhuhka yúhdldr bÛ lrkak
i,iajkafk–' 28ud œiska kqU,df.a
mshjrekag fok ,o foaYfhys kÜU,d jdih
fldg udf.a u fikó j is‡kÜ we;' uu o
kÜU,df.a foœhka jykafia jkafk–' 29uu
kÜU,df.a ish® wmœ;%l•j,ska kÜU,d
.<jkafk–' kÜU,d msg id.;h fkdmuqKj Ï d"
nyq, j OdkH Wmojd ¡ tajd jeŠ lrkafk–'
30kÜU,d œcd;Ska w;frys id.;fha Úka°j
;j;a fkd,nk ms×i uu .iaj, m,
o fl;aj, wiajekak o jeŠ lrkafk–'
31kÜU,d o kÜU,df.a kmÜre udÈ. iy
kÜU,df.a whym;a Ù%hd isyfs ldg" kÜU,df.a
m› o kÜU,df.a ms<sl=,a Ù%hd o Úid kÜU,d
u ms<sl=,a lr.kakyq h' 32ud fufia
Ù%hd lrkafka kÜU,d Úid fkdjk nj
±k.kake hs ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia j°rk fial' t•nd bYardfh,a
ckfhÚ· kÜU,df.a l,aÙ%hdj Úid ,Ðcd •
le<fUkak'÷÷
33 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial( öökÜU,df.a ish®
wmrdOj,ska ud kÜU,d msúis³ lrk ojfia
¡ uu k.rj, –ÚiÜka ckdlSÈK
lrkafk–' kgnqka k.r o f.dvkókÜ
,nkafka h' 34uó hk ish,a,kaf.a weia
yuqfhys md½jla j ØnqK foaYh wiajoaokÜ
,nkakS h' 35–ÚiÜka o l;d fldg" ömd½ •
ØnqK foaYh taoka Whk fuka • Øf’á
kdiaØ j" md½ j" crdjdi j ØnqKÏ k.r
n,fldÛ • jeishkaf.ka .yK j Øf’ h÷hs
Ùhkafk` h' 36kÜU,d jglr bØú • weØ
cd;Ska o i–¹Kka jykafia jk ud œiska
crdjdi jQ ;eka f.dvkókakg;a" md½ jQ
bv• jjkakg;a i,ik ,o nj ±k.kÜ we;'
i–¹Kka jykafia jk uu th lSfj–" th
bÛ lrkafk–'÷÷
37 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial( ööudf.ka Wmldr
b,a,uS g h<s;a jrla uu bYardfh,a fikóg
bv fokafk–' neg½ /<la fuka Tjqkaf.a
.Kk jeŠ lrkafk–' 38mÝcd Ùøug
lem l< neg½ /< fuka" fcrei,f•
Úh–; ux.,Hj, ¡ tys is‡k neg½ /<
fuka" md½ k.r ck iuQyfhka msfrkÜ we;'
Tjqka o ud i–¹Kka jykafia nj ±k.kÜ
we;'÷÷
37'10 t<so 11'11
1041
œh<s weglÛ weØ –‡hdj;
37 i–¹Kka jykafiaf.a yia;h ud
msg me–×fha h' Wka jykafia ish
wd;audkÜNdjfhka ud msg;g muqKÏjd
weglÛj,ska msø ØnqK –‡hdj;la ueo
ud isfgjq fial' 2Wka jykafia ug tajd
w;fÈ Tnfudn hkak ie,eiÝ fial' tœg
–‡hdjf;a weglÛ nyq, j ØfnkÜ uu
懖' tajd fyd|g u œh<S ØnqfKa h'
3
Wka jykafia ug l;d fldg" ööukÜIH
mÜ;%h" f• weglÛj,g ãj;a œh yeÙ ±÷÷hs
udf.ka weiÝ fial' uu o ööufy`;a;u foœ
iajd—ka jykai" th okafka Tn h÷÷hs W;a;r
æÚ–'
4 Wka jykafia h<s;a ug l;d fldg"
öökÜU f• weglÛj,g æjeia jeÙ mjid"
fufia Ùhkak( wfy` œh<s weglÛ·
i–¹Kka jykafiaf.a jpkh wikak'
5
f• weglÛj,g ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial( fukak" kÜU,d
ãj;a jk ms×i kÜU,d ;=<g ãjk yqiau
fy<kafk–' tœg kÜU,d ãj;a jkakyq h'
6
uu kÜU,dg kyr fo–á kÜU,d msg udxih
yg.kajd" kÜU,d i–ka jid" ãj;a jk
ms×i kÜU,d ;=< ãjk yqiau fy<kafk–'
tœg kÜU,d ãj;a jkakyq h' ud i–¹Kka
jykafia nj kÜU,d o ±k.kÜ we;'÷÷
7 tœg ug wK l< f,i uu æjeia jeÙ
mejiS–' ud æjeia jeÙ mjioa¡ Y’ohla o
ig ig .dk y~la o weØ • tl tl wegh
tlg tl tl;= œh' 8uu ne¬ œg tajdg
kyr Øfnk nj 懖' udxih yg.ekS tajd
i–ka jeiqfKa h' tfy;a" tajd ;=< ãjk
yqiau fkd • h'
9 tœg Wka jykafia ug l;d fldg"
öökÜU ãjk yqiaug æjeia jeÙ mjikak'
ukÜIH mÜ;%h" æjeia jeÙ Ùh–ka ãjk
yqiaug l;d fldg" ufy`;a;u foœ
iajd—ka jykafia fufia Ùhk fial' t•nd
ãjk yqiau· i;r æ. iÜ<óska wjq;a –h.sh
fudjqka ãj;a jk ms×i fudjqka ;=<g ãjk
yqiau fy<kak Ùhd Ùhkake hs ug j°<
fial'÷÷
10 uu o Wka jykafia ug wK l< múæ
æjeia jeÙ mejiS–' tœg ãjk yqiau Tjqka
;=<g me–K" T›yq ãjh ,en" keósg" b;d
uy;a fiakdjla j isg.;af;` h'
 tiÙfh,a 37-38
11 tœg Wka jykafia ug l;d fldg
fufia j°< fial( ööukÜIH mÜ;%h" f• weglÛ
jkdys uq½ bYardfh,a jxYh h' öwfma weglÛ
œh<S wfma n,dfmdfrd;a;=j keØ • Øf’'
wms iyuq,ska u is| oukÜ ,e”uq÷hs T›yq
ÙhØ' 12tneœka kÜU æjeia jeÙ mji–ka"
öufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fiale÷hs Ùhkak' öudf.a ckfhÚ" uu
kÜU,df.a fidfydka œjr fldg kÜU,df.a
fidfydkaj,ska kÜU,d keó=Ûjd" kÜU,d
bYardfh,a rgg muqKjÏ kafk–' 13t•nd udf.a
fikfóÚ· ud kÜU,df.a fidfydka œjr
fldg" kÜU,df.a fidfydkaj,ska kÜU,d
keósfg› œg ud i–¹Kka jykafia nj
kÜU,d ±k.kÜ we;' 14kÜU,d ãj;a jk ms×i
uu kÜU,d ;=< udf.a wd;audkÜNdjh Úoka
lr kÜU,df.a rfgys kÜU,d msysÛjkafk–'÷
fufia" iajd—ka jk ud tfia j°< nj o th
bÛ l< nj o kÜU,d ±k.kakyq h' i–¹Kka
jykafia fufia j°rk fial'÷÷
cq ° iy bYa r dfh,a tl rdcHhla •u
15 kej; i–¹Kka jykafia ug l;d
fldg fufia j°< fial( ööukÜIH mÜ;%h" kÜU
,Shla /f.k 16cÏ° rdcHh iy thg i•nkaO
bYardfh,a orejka .ek ,shkak' ;j ,Shla
/f.k fc`fima iy thg i•nkaO bYardfh,a
f.`;%h .ek ta msg ,shkak' 17bkamiÜ ta ,S
fol kÜf˜ wf;a tl ,Shla jk f,i ,S fol
tlg i•nkaO lrkak' 18kÜf˜ fikó l;d
fldg" öfuhska kÜU yójkafka Ùfula o Ùhd
kÜU wmg fkdokajkafkys ±÷hs kÜfUka weiÝ
œg" 19kÜU Tjqkag l;d fldg" öufy`;a;u
foœ iajd—ka jykafia fufia j°rk fiale÷hs
Ùhkak' fukak uu bYardfh,a kueØ ,Sh
/f.k cÏ° kueØ ,Shg tla lrkafk–' ,S
foflka tl ,Shla id° th udf.a wf;ka
w,a,d.Ú–'
20 öökÜU œiska ,shk ,o ta ,S lE,s fol
Tjqka bæúfhys kÜf˜ wf;a Ø“h ¡ l;d
fldg fufia Ùhkak' 21ufy`;a;u foœ
iajd—ka jykafia fufia j°rk fial(
bYardfh,a fikó f.dia is‡k ;ekaj,
œcd;Ska w;frka uu Tjqka /f.k j‡ka
ms‡ka Tjqka /ia fldg" Tjqkaf.a rgg Tjqka
muqKÏjkafk–' 22uu foaYfhys bYardfh,a
lº msg Tjqka tl cdØhla lrkafk–' tl
37'24 tiÙ 34'24 37'27 2 fldú 6'16á t<so 21'3 38'2 t<so 20'8
1042
rfcla o Tjqka ish,a,kag u rc jkafka h'
T›yq ;j;a cdØ folla fkdjkafk` h'
;j;a rdcHhka follg fkdfnfokafk` h'
23
T›yq ;ukaf.a foaj rEmj,ska j;a" ;ukaf.a
ms<ls ,
= a Ù%hdj,ska j;a" ;ukaf.a ish® u mdm
Ù%hdj,ska j;a ;uka Ù½Û lr fkd.ÚØ'
Tjqka l< m›j,ska uu Tjqka .<jd Tjqka
msúis³ lrkafk–' fufia T›yq udf.a fikó
jkafk` h' uu o Tjqkaf.a foœhka jykafia
jkafk–' 24udf.a fiajl °œ;a jeÚ rfcla
Tjqka flfrys rc jkafka há Tjqka
ish,a,kag u tl tfŒfrla jkafka h' T›yq
udf.a Úfh`. f,i yeisr" udf.a mK;a
wkÜ.ukh lr tajd bÛ lrkafk` h' 25udf.a
fiajl cdfld’g ud ³ka" kÜU,df.a mshjreka
jdih l< foaYfhys Tjqka jdih lrkÜ we;á
tfia T›yq o Tjqkaf.a orefj` o Tjqkaf.a
orejkaf.a orefj` o i°ld,hg u tys jdih
lrkafk` h' udf.a fiajl °œ;a jeÚ rfcla
i°ld,hg u Tjqkag w•mØhd jkafka h'
26
;jo" uu idu°k .sœiÜula Tjqka iuó
lrkafk–' th Tjqka iuó i°ld, .sœiÜula
jkafka h' uu Tjqkg a wdisú m;d" Tjqka jeŠ
jÈOkh fldg" udf.a Y=oaOia:dkh Tjqka
w;frys i°ld,hg u msysÛjkafk–' 27uu
Tjqka iuó jevjikafk–' uu Tjqkaf.a
foœhka jykafia jkafk–' T›yq udf.a
fikó jkafk` h' 28udf.a Y=oaOia:dkh
yeu l,ays u Tjqka w;frys ؔfuka ud
bYardfh,a œY=oaO lrk i–¹Kka jykafia
nj œcd;Ska ±k.kÜ we;'÷÷
f.d.a rcq foœhka jykafiaf.a wf;a
wdhqOhla fuka
38 i–¹Kka jykafia ug l;d fldg
fufia j°< fial( 2ööukÜIH mÜ;%h"
frdIays o fufIlays o ;=n,ays o w•mØhd
jk udf.d.a foaYfha f.d.a rcÏg œreoaO j
kÜf˜ uqyqK fhduq lr" Tyqg œreoaO j
æjeia jeÙ Ùh–ka" ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fiale hs Ùhkak'
3
t•nd frdIays o fufIlays o ;=n,ays o
w•mØhd jk f.d.a" uu kÜUg œreoaO fj–'
4
uu kÜU wdmiÜ yrjd" kÜf˜ yl=j, fldl=
oud" kÜU iy kÜf˜ uq½ fiakdj o wiÜka
o wirejka o msg;g f.k hkafk–' T›yq
ish,af,` u hÜo weºfuka ieriS" m,sia o l=vd
 tiÙfh,a 38
m,sia o f,< fok lvq o w;g .;a uy
iuQyhÙ' 5Tjqka iuó mdÈisjre o
tØfh`msjre o m݆jre o is‡Ø' Tjqka
ish,a,kag m,sia o hÜoaO f;dmams o Øf’'
6
f.dfuÈ iy tys ish® yuq° o W;=fÈ ³r
neyer is‡k f;d.Èud jxYh iy tys ish®
yuq° o hk fndfy` ckfh` kÜU iuó is‡Ø'
7
kÜU iQ°k• •" tfia h" kÜU fj; /ia j
is‡k kÜf˜ ish® iuQyhka iuó ish,a,
iÝ°k• lrf.k" Tjqkaf.a wdrlaIlhd
jkak' 8fndfy` ojia .; jQ miÜ" u;=
wjqre³j, kÜU hÜoO a fhka ækd.;a f• foaYhg
œreoaO j igka lrkÜ we;' fndfy` ld,hla
md½ j ØnqK bYardfh,a lºj,g Tjqka
urKfhka f’ø" fkdfhla foaYj,ska tla/ia
lrkÜ ,enQ neœka" tys jeisfh` fiiÜ ish®
fikóf.ka wE;a • ysúyerhla keØ j
œiÜfj` fjØ' 9tœg kÜU l=KdÛjla fuka
bæúhg me–fKkÜ we;' kÜU iy kÜU iuó
kÜf˜ ish® yuq°jka o fndfy` ckhka o
j,dl=<Ùka fuka foaYh jid.kÜ we;'÷÷
10 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
f.d.a rcÏg fufia j°rk fial( ööta ld,fhys
kÜf˜ is;g my< jQ woyiska kÜU kmÜre l%u
fhd°.;af;ys h' 11kÜU l;d fldg" uu
mjqre rys; .• weØ foaYhg œreoaO j keóS
f.dia" iduld— j lror rys; j jdih
lrk whg œreoaO j me–fKkafk–' T›yq
ish,af,` u mjqre keØ j jdih lrØ'
Tjqkg a w.=,a o f°rj,a o ke;e hs ÙhkÜ we;'
12
kÜU tfia me–fKkafka fld,a,lEug;a"
i•m;a W³rd.ekSug;a –ÚiÜka jdih
lrk md½ j ØnqKÏ ia:dkj,g o œcd;Ska
w;frka wjq;a is‡k is›mdjqka iy i•m;a
,ndf.k fmdf<df› ueo ia:dkfhys jdih
lrk fikóg o œreoaO j kÜf˜ w; TijkÜ
ms×i h' 13fIndjre iy fo°kajre o
;ÈIsIays fjf<kafo` o tys w•mØfh` o
kÜUg l;d fldg" ökÜU fld,a,lkak
me–×fhys o@ kÜf˜ fiakdj kÜU /ia
lr.kafka i•m;a W³rd .Ú–ka" rka ú¡
/f.k" is›mdjqka o i•m;a o w,a,d" fndfy`
fld,a, ,nd hk ms×i ±÷hs wikafk` h'
14 öötneœka ukÜIH mÜ;%h" kÜU æjeia
jeÙ mji–ka" ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fiale hs f.d.a rcÏg
Ùhkak' öudf.a fikó jk bYardfh,a
1043
fikó iÜ/Ù j jdih lrk ld,fha ¡ kÜU
bæúhg hkafkys h' 15wE; W;=fÈ kÜU,df.a
jdiia:dk w;ayeroud kÜU iy kÜU iuó
fndfy` cd;Ska ish,a,la u wiÜka msg keóS
uyd iuQyhla j" n,j;a fiakdjla j tkÜ
we;' 16kÜU" foaYh jid.kak j,dl=<la
fuka udf.a fikó jk bYardfh,ag œreoaO
j keóS tkÜ we;' th u;= ojiaj, ¡ is³
jkafka h' t•nd f.d.a rc· ud Y=oaO nj
kÜU lrKfldgf.k œcd;Skaf.a weiaj,g
fmfkk l, Tjqka ud we¢k.kak ms×i
uu kÜU" udf.a foaYhg œreoaO j
muqKÏjkafk–'÷ 17ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial( öbYardfh,a-
jrekag œreoaO j kÜU muqKj
Ï kafk– hs fmr
ld,fha æjeia jeÙ lS udf.a °ihka jQ
bYardfh,a æjeisjreka uóska ud ta ojiaj,
lSf› kÜU .ek fkdf› o@÷ ÷÷
f.d.a rcq g o~q j u
18 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial( ööf.d.a rc bYardfh,a
rgg œreoaO j tk ta ld,fha ¡ udf.a Woyi
±,afjkÜ we;' 19ukao" udf.a Woyiska o udf.a
fl`md.aÚfhka o fufia Ùh–' ieneœka u ta
ld,fha ¡ bYardfh,a rfgys uyd l•mdjla
weØ jkafka h' 20uqyqfoa u;aiHfh` o
wdldYfha mlaISyq o jkfha uD.fh` o
N+–fhys nv.dk ish® u i;a;ajfh` o
N+–h u;=msg is‡k ish® ukÜIHfh` o ud
bæúfhys fjjq<kafk` h' lº fy<d oukÜ
,nkakg;a" Wia ;eka jefgkakg;a" ish®
mjqre “u jefgkakg;a fhfokÜ we;'
21
fkdfhla wdm°jka weØ lr uu f.d.a rcÏ
NSØhg m;a lrkafk–' ufy`;a;u foœ
iajd—ka jykafia fufia j°rk fial' tl
tl –Úidf.a lvqj Tyqf.a ify`orhdg
œreoaO j f,< fokÜ we;' 22uu jix.;fhka
o f,a je.søfuka o Tyqg o~qj• lrkafk–'
Tyq iy Tyqf.a yuq°jka o Tyq iuó is‡k
fndfy` cd;Ska o msg fudriÝrk jeys o
uyd .,a jÈIdjla o .sÚ o f.kao.• o
jiajkafk–' 23fufia uu fYa%IaG;ajh o
œY=oOa ;ajh o fmkajd" ud i–¹Kka jykafia
nj fndfy` œcd;Ska ±k.kak ms×i Tjqka
bæúfhys m%ldY jkafk–'÷÷
 tiÙfh,a 39 1044
f.d.a rcq f .a mrdch ixpdrlhkaf.a –‡hdj; h' th tys .uka
lrkakka j<lajkÜ we;' tys f.d.a iy
39 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°< fial( öö;jo" ukÜIH
mÜ;%h" kÜU f.d.a rcÏg œreoaO j æjeia jeÙ
Tyqf.a uq½ iuQyh j<,kÜ ,en" Bg f.d.a-
iuQy-–‡hdj; hk wre; weØ ydfudka-
mji–ka" ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia f.d.a hhs k• ;nkÜ ,ef’' 12bYardfh,a
fufia j°rk fiale hs Ùhkak' ön,kak" fikó ish foaYh msúis³ lrk ms×i i;a
frdIays o fufIlays o ;=n,ays o w•mØhd jk uila Tjqka j<,–ka is‡kafk` h' 13tfiah"
f.d.a rcÏ jk kÜUg uu œreoaO j is‡–' foaYfha ish® fikó Tjqka j<,kafk` h' th
2
uu kÜU wka foilg yrjd" kÜU bæúhg jQ l,S udf.a uysuh m%ldY jk iufha ¡
f.k f.dia W;=fÈ ³ria:dkj,ska kÜU Tjqkg a lSÈØhla jkafka hhs ufy`;a;u foœ
f.kjq;a bYardfh,a lº msgg kÜU iajd—ka jykafia j°rk fial' 14;jo" T›yq
muqKÏjkafk–' 3kÜf˜ ³kak kÜf˜ juØka foaYh msúis³ Ùøug th uq½,af,ys weœæ–ka
.idoud" kÜf˜ B.ia kÜf˜ ol=KØka foaYh u;=mgs b;=re jk wh je<,Sfuys Ú;r
jefgkakg i,iajkafk–' 4bYardfh,a lºj, u fh¡ isˆug –ÚiÜka f;`rd.ÚØ' T›yq i;a
kÜU iy kÜf˜ ish® yuq° o kÜU iuó is‡k uilg miÜ tfia fidhd weœækafk` h'
ckhka o jefgkÜ we;' ish® wdldr 15
foaYfhys tfia weϾkakkaf.ka hfula
f.d³rej,g .scÏ mlaISkag;a" jkfha –kS weg ³Û œg" j<,kakka tal ydfudka-
uD.hkag;a kÜU f.d³re ms×i fokafk–' f.d.ays j<,k f;la ta <ó ,l=Kla
5
kÜU fmdf<dj u;=msg jefgkÜ we;' ukao"
uu th lSfh–÷hs ufy`;a;u foœ iajd—ka ;nkafk` h' 16;jo" kÜjfrys ku;a öiuQyhla÷
jykafia j°rk fial' 6uu udf.d.a msg;a" hk wre; weØ öydfudkd÷ jkafka h' fufia
uqyq³nv iÜ/Ù j jdih lrkakka msg;a Tjqka foaYh msúis³ lrkÜ we;'
.skakla hjkafk–' fufia ud i–¹Kka 17 ööukÜIH mÜ;%h" ufy`;a;u foœ
jykafia nj Tjqka ±k.kÜ we;' 7udf.a Y=oO a iajd—ka jykafia fufia j°rk fial' kÜU
kduh ;j;a flf,ikak bvkEr" uu udf.a ish® wdldr mlaISkag o jkfha ish®
Y=oaO kduh udf.a fikó jk bYardfh,a- uD.hkag o l;d fldg" f;ms /ia •
jreka w;frys m%ldY lrkafk–' œcd;Ska o jfrkak" ud bYardfh,a lº msg f;dm
i–¹Kka jykafia jk ud bYardfh,ajreka Wfoid iÝ°k• lrk uyd mÝcdjla jk udf.a
w;frys Y=oaO j is‡k nj ±k.kÜ we;'÷÷ mÝcdj jgd yd;amiska tl;= •" uia ld f,a
8 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia fndkak' 18f;ms n,j;=kaf.a udxi lkakyq
fufia j°rk fial' öön,kak" ud lS oji· th h' fmdf<df› w•m;Skaf.a o neg½jkaf.a o
me–fKhs' th is³ f› u h' 9tœg bYardfh,a neg½ megjqkfa .a o t½jkaf.a o .jhkaf.a o
k.rj, jeisfh` msg;g f.dia" .sÚ f,a fndkakyq h' Wka ish,af,` u ndIdkays
wjq½jd" wdhÜO jk m,sia o uy m,sia o ³kÜ ;r i;a;= h' 19ud f;dm Wfoid iÝ°k• lr
o B.ia o uq.=re o fy,a, o ojkafk` h' i;a Øfnk udf.a mÝcdfjka f;ms ;DmaØu;a
wjqreoaola tajdhska .sÚ ±,afjkÜ we;' 10Tjqka f,i f;, lkakyq h' u;a jk ;=re f,a o
jkfhka or f.fkkafka j;a" uQl<dkaj,ska fndkakyq h" 20udf.a f•ih <ó f;ms
tajd lmd.kafka j;a ke;' ukao" T›yq wYajhkaf.a o wirejkaf.a o n,j;=kaf.a o
wdhÜOj,ska .sÚ o,ajkafk` h' ;ukaf.ka ish® hÜoaO Nghkaf.a o udxi wkÜNj fldg
fld,a, lE whf.ka T›yq fld,a,lkafk` ;DmaØhg me–fKkakyq h' fufia j°rkafka
h' ;ukaf.a i•m;a W³rd.;a whf.ka ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia h'÷÷
i•m;a W³rd.kafk` h' fufia j°rkafka
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia h'÷÷ bYardfh,ajrekaf.a mqkre;a:dmkh
21 i–¹Kka jykafia fufia j°< fial(
f.d.a rcq N+ u °k lrkq ,e”u ööuu o udf.a f;aci œcd;Ska w;frys
11 öö;jo" ta ld,fha ¡ uu –kS je<,Sug fmkajkafk–' ish® œcd;Syq ud bÛ l<
bYardfh,a foaYfhka bvula f.d.ag foka- udf.a œÚYaph iy ud Tjqka flfrys æ.=
fk–' th uqyoq g kef.kysfrka Øfnk l< udf.a n,j;a yia;h oÙkafk` h'
39'17-20 t<so 19'17-18
 tiÙfh,a 39-40
22
bYardfh,a fikó o ud Tjqkaf.a foœ
iajd—ka jykafia nj ta ojfia mgka ioyg
u ±k.k is‡kÜ we;' 23;jo" bYardfh,a
fikó œm%jdi.; jQfha" Tjqkfa .a mdm Ù%hd
Úid nj iEu cd;Ska ±k.kÜ we;' ukao"
T›yq ug œreoaO j f¿dayl s • lf<` h' uu o
udf.a uqyqK Tjqka fjØka yrjdf.k"
Tjqkaf.a tæúldrhkaf.a w;g Tjqka mdjd
³kafk–' T›yq ish,af,` lvq myúka
keiÜfK` h' 24Tjqkaf.a wmœ;%lf• iy
Tjqkaf.a jrfoa ye‡hg uu Tjqkag o~qj•
lr" udf.a uqyqK Tjqka fjØka yrjd.Ø–'
25 öötneœka ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial' ±ka uu
cdfld’f.a jxYfha ysrlrejka wdmiÜ
f.fkkak hkafk–' uq½ bYardfh,a fikóg
wkÜl•md lr–á udf.a iÜœY=oaO kduh
wdrlaId lrkafk–' 26ud ckhka w;frka
Tjqka kej; f.kjq;a" Tjqkaf.a i;=rkaf.a
foaYj,ska Tjqka /ia fldg" ud iÜœY=oaO nj
Tjqka lrKfldgf.k fndfy` œcd;Ska
bæúfhys TmamÜ jQ œg" 27Tjqka Ùisfjl=g “h
fkd•" ;ukaf.a rfgys iÜj fia jdih lrk
œg" Tjqka ;ukaf.a ,Ðcdj;a" Tjqka ug
œreoaO j l< ;ukaf.a ish® f¿`yslu;a
wu;l lrkÜ we;' 28Tjqka œm%jdiSka fuka
œcd;Ska w;r œiÜrejd" ud Tjqkaf.ka
Ùisfjl= ;j;a tys w;akEr Tjqkaf.a rgg
Tjqka /ia lrk l, ud Tjqkfa .a ufy`;a;u
foœ iajd—ka jykafia nj Tjqka ±k.kÜ
we;' 29ud udf.a wd;audkÜNdjh bYardfh,a
fikó u; je.sfrjQ œg udf.a uqyqK
;j;a Tjqkaf.ka iójd fkd.kafk–'
fufia j°rkafka ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia h'÷÷
wkd.; foaj ud,s.dj ms<sn| oÈYkh
40 k.rh i;=rkag wiÜ •fuka miÜ"
oii;r jk wjqreoafoa wm œm%jdihg
f.k f.dia œismia jk jir mgka.ekaf• ¡
udifha oi jk æk i–¹Kka jykafiaf.a
n,h ud msg me–×fha h' 2foœhka
jykafiaf.a oÈYk uóska bYardfh,a foaYhg
ud muqKÏjd" b;d Wia jQ lkaola u; ud
isfgjQ fial' ta lkao msg kÜjrla jeÚ
ÚÈudKhla ud bæúfhys Ø“×' 3Wka
40'2 t<so 21'10 40'3 t<so 11'1á 21'15 40'5--42'20 1 rdcd 6'1-38á 2 jxYd 3'1-9
1045
jykafia ud t;ekg me–fKjQ œg" f,`lv
ÚÈudKhla jeÚ fmkSula weØ –Úfil=
;udf.a wf;a yK ,KÏjla o uÚk oKavla
o weØ j f°rÛj <ó is‡kÜ æ‡–'
4 ta –Úid ug l;d fldg" ööukÜIH
mÜ;%h" kÜf˜ fk;aj,ska n,d" lkaj,ska wid
ud kÜUg fmkajk ish,a, foi kÜf˜ is;
fhduq lrkak' ukao" kÜU f• ia:dkhg
muqKj Ï kÜ ,enqf› tajd kÜUg fmkajk ms×i
h' kÜU oÙk ish,a, bYardfh,a fikóg
okajkake÷÷hs lSf› h'
ke f.k ys r ff°°r Ûj
5 foaj ud,s.dj msys‡ N+–hg ms‡ka
jf†g ;dmamhla ØnqfKa h' ta –Úidf.a
wf;a —gÈ ;=kla æ. weØ –KÏ• oKavla œh'
—gÈ Nd.hl æ. úhkl=;a œh;Ù' tœg
Tyq ;dmafma m<,;a æ.;a uekafka h' tys
m<, —gÈ ;=kla h' Wi;a —gÈ ;=kÙ' 6Tyq
kef.kysr foig Øfnk f°rÛjg wjq;"a tys
mŠj,ska keóS t<sm;a; uekafka h' th —gÈ
;=kla Wi h' 7tys tl tl uqr ldurfha æ.
—gÈ ;=kÙ' m<,;a —gÈ ;=kÙ' uqr ldur
w;r mr;rh —gÈ folyudrÙ' f°rÛf›
we;=½ me;af;a t<sm;af;a isg m%f›Y Yd,df›
æ. —gÈ ;=kÙ' 8bkamiÜ Tyq m%f›Y Yd,dj
uekafka h' th —gÈ y;rÙ' 9tys W½jyq
lKÜj, Wi —gÈ tlÙ' m%f›Y Yd,dj foaj
ud,s.dj foig ØnqfKa h' 10kef.kysrg
ØnqKÏ f°rÛf› tl me;a;l l=vd uqr ldur
;=kla o wfkla me;af;a ;=kla o ØnqfKa h'
ta ldur tl m%udKhg id° Ø“×'
11 Tyq f°rlv m<,;a uekafka h' th
—gÈ myÙ' f°rÛf› æ. —gÈ yhyudrÙ'
12
uqr ldurh bæúmsg —gÈ Nd.hl .rdæ
jegla ØnqfKa h' wÚla me;af;a o —gÈ
Nd.hla æ. .rdæ jegla ØnqfKa h' uqr
ldurhl tl me;a;la —gÈ ;=kla o wÚla
me;a; —gÈ ;=kla o ne.ska œh' 13Tyq tl
ldurhl mshiafia isg wÚla ldurfha
mshiai olajd f°rÛj uekafka h' tl
f°rlvl isg wÚla f°rlv olajd ³r —gÈ
folyudrÙ' 14Tyq m%f›Y Yd,dj uekafka
h' th —gÈ oyhÙ' m%f›Y Yd,dj jf†g
u½j ØnqfKa h' 15we;=½ jk f°rÛf›
biairy me;af;a isg we;=½ m%f›Y Yd,df›
 tiÙfh,a 40 1046
16
biairy me;a; olajd —gÈ œismyÙ' ta tlla o ne.ska tys lKÏj, ;,a .ia legh•
l=vd uqr ldurj,g;a" tajdfha lKÏj,g;a lr ØnqfKa h' 27we;=½ u½jg;a ol=KÏ
m%f›Y Yd,df› we;=½ me;af;a jf†g mÛ foig f°rÛjla Ø“×' Tyq ol=KÏ foig
ljq½ ØnqfKa h' lKÏj, ;,a .ia legh• f°rÛfjka f°rÛjg uekafka h' th —gÈ
lr ØnqfKa h' mKyÙ'
msg u
u½½j we ; = ½ u½j( ool
l= K Ï f°rÛj
17 tœg Tyq msg u½jg ud f.kdf› h' 28 Tyq ol=KÏ f°rÛfjka we;=½ u½jg
ta u½f› ldur iy tajd jglr .,a we,a¬ ud me–K• h' Tyq ol=KÏ f°rÛj uekafka h'
f›ældjla ØnqfKa h' ta .,a “u msg ldur ol=KÏ f°rÛj fmr f°rÛj m%udKhg Ø“×'
Øyla ØnqfKa h' 18f°rÛ me;a;g ØnqKÏ 29
tys uqrf.j,a o tys lKÏ o tys Yd,d o ta
ljq½j, æ. .,a “f• m%udKhg ØnqfKa h' ––j, m%ldrhg ØnqfKa h' jglr u thg;a
th my< .,a f›ældj h' tys Yd,dj,g;a ljq½ ØnqfKa h' tys æ.
19 Tyq o my< f°rÛf› biairy me;af;a —gÈ œismyla h" m<, —gÈ f°<yudrÙá
isg we;=½ u½f› biairy me;a; olajd 30
jglr u Yd,d Ø“×' tajdfha æ. —gÈ
msgØka m<, uekafka h' kef.kysrg;a" œismyÙ' m<, —gÈ f°<yudrÙ' 31tys
W;=rg;a —gÈ mKyla ØnqfKa h' Yd,d msg u½j foig Ø“×' tys lKÏj,g
;,a .ia o thg kóskk a g mŠ wgla o Ø“×'
W;= r e f°rÛj
20 Tyq ud bæúfhka W;=rg .uka we;
we;==½ u
u½½j( kef
kef. kyss r f°rÛj
.ky
.;af;a h' tys W;=re foig yereKÜ f°rÛjla 32 tœg kef.kysr udÈ.fhka Tyq
Ø“×' W;=rg ØnqKÜ msg u½f› f°rÛf› we;½= u½jg ud muqKjÏ d f°rÛj uekafka h'
æ.;a m<,;a Tyq uekafka h' 21tys tl th o fmr f°rÛj, m%udKhg Ø“×' 33tys
me;a;l uqr f.j,a ;=kla o wÚla me;af;ys uqr f.j,a o tys lKÏ o Yd,d o fmr
;=kla o ØnqfKa h' tys lKÏ o tys Yd,d o f.dvkeós,s m%udKhg Ø“×' thg;a" tys
m<uq jk f°rÛf› –•f• m%ldrhg ØnqfKa Yd,dj,g;a jglr ljq½ Ø“×' tajdfha
h' tys æ. —gÈ œismyla h' tys m<, —gÈ æ. —gÈ œismyla h' m<, —gÈ f°<yudrÙ'
34
f°<yudrla h' 22tys ljq½ o tys Yd,d o tys Yd,d msg u½j foig Ø“×' tys
;,a .ia o kef.kysrg ØnqKÏ f°rÛf› lKÏj, fome;af;ys ;,a .ia o thg
–•f• m%ldrhg ØnqfKa h' thg kóskakg kóskakg mŠ wgla o œh'
mŠ i;la œh' tys Yd,d o tajd bæúmsg
ØnqfKa h' 23kef.kysrg fuka u W;=re we;= ½ u½ j( W
W;;= r e ff°°rÛj
f°rÛjg bæúms‡ka we;=½ u½jg f°rÛjla 35 Tyq W;=re f°rÛjg ud muqKÏjd th
ØnqfKa h' Tyq f°rÛfjka f°rÛjg uekafka h' th o fmr f°rÛj, m%udKhg
uekafka h' th —gÈ mKyla œh' Ø“×' 36th iy tys uqr f.j,a o tys lKÏ
o tys Yd,d o uekafka h' jglr Bg ljq½
ol =KÏ
K Ï f°rÛj Ø“×' tajdfha æ. —gÈ œismyla h" m<,
24 Tyq ol=KÏ me;a;g;a ud f.k .sfha h' —gÈ f°<yudrÙ' 37tys Yd,d msg u½j
ol=KÜ foig;a f°rÛjla ØnqfKa h' tys foig Ø“×' tys lKÏj, fome;af;ys ;,a
lKÏ o tys Yd,d o uekafka h' tajd fmr .ia o talg kóskakg mŠ wgla o œh'
f.dvkeós,sj, –•ug iudk h' 25ta ljq½
fuka u jglr fuhg;a" fuys Yd,dj,g;a W;= r e f°rÛj <ó f.dvkeós , s
ljq½ Ø“×' tajdfha æ. —gÈ œismyÙ' 38 m%f›Y Yd,df› lKÏ <ó ldurhla
m<, —gÈ f°<yudrÙ' 26thg kóskakg o tys f°rlvla o ØnqfKa h' th ØnqfKa tys
mŠ i;la Ø“×' tys Yd,d o tajd bæúmsg ojk mÝcdj fi`ok ms×i h' 39f°rÛf›
Ø“×' tl me;a;l tlla o wÚla me;af;ys Yd,df› tl me;a;l f•i folla o wÚla
 tiÙfh,a 40-41
me;af;ys f•i folla o Ø“×' tajd ØnqfKa
ta u; ojk mÝcdj o mdm mÝcdj o wmrdO
mÝcdj o i|yd i;=ka urK ms×i h' 40W;=re
f°rlvg kósk ;ek" u½fjys tl me;a;l
f•i folla o wÚla me;af;a f•i folla o
Ø“×' 41f°rÛf› tl me;a;l f•i y;rla
o wÚla me;af;a f•i y;rla o ne.ska f•i
wgla œh' f• f•i hd. i;=kaf.a udxi
;nk ms×i h' 42fika‡—gÈ ye;a;Emyla
æ. o fika‡—gÈ ye;a;Emyla m<, o
fika‡—gÈ mKyla Wi o weØ lemÝ .,a
f•i y;rl=;a Ø“×' tajd ØnqfKa ta u;
ojk mÝcd o fjk;a mÝcd o i|yd hd. i;=ka
urkak mdœƒ„ lrk wdhÜO ;e”ug h'
43
Yd,dj we;=f<a jf†g w,a,l m<, weØ
fldl= iœlr Ø“×' mÝcd udxi ;nk ms×i
f•i Ø“×'
44 bla“Ø Tyq ud msgØka we;=½ u½jg
lef|›f› há we;=½ f°rÛjg msgØka W;=re
æ. f°r <ó we;=½ u½f› .S .hkakkaf.a
ldur folla ØnqfKa h' tajd tlla ol=KÏ
foig œh' wÚl fmræ. f°r <ó W;=re
æ.g œh' 45Tyq o" ööbiairy me;a; ol=KÏ
foig Øfnk f• ldurh .Dyfha fiajh
mj;ajk mÝclhkag;a 46biairy me;a;
W;=re foig Øfnk" ldurh mÝcdikfha
fiajh mj;ajk mÝclhkag;a h' T›yq jkdys
i–¹Kka jykafiag fiajh lrkak Wka
jykafia <óg hkag;a h' T›yq jkdys
i–¹Kka jykafiag fiajh lrkak Wka
jykafia <óg me–fKk f,•f.a mq;%hka-
f.ka jQ Ydf°laf.a mÜ;%fh` h÷÷hs ug lS h'
we;
we;½½ u
u½½ j iy foa j ud,s . dj
47 tœg Tyq u½j uekafka h' æ. —gÈ
mKyla h" m<, —gÈ mKyla h' th yú
y;/ia j ØnqfKa h' mÝcdikh .Dyhg
bæúms‡ka ØnqfKa h' 48Tyq foaj ud,s.df›
Yd,djg ud muqKj Ï d" Yd,df› lKÏ tl tl
uekafka h' tl me;a;la —gÈ folyudrla
ne.ska œh' f°rÛf› m<, —gÈ y;la œh'
f°rÛf› meØ —gÈ tlyudrla ne.ska œh'
49
Yd,df› æ. —gÈ oyhÙ' m<, —gÈ yhÙ'
Bg kóskak mŠ oyhla Ø“×' l=½KÏj,g
lKÏ tl me;a;l tlla o wÚla me;af;ys
tlla o ne.ska ØnqfKa h'
1047
wØY=oaOia:dkh
41 tœg Tyq foaj ud,s.djg ud
f.kjq;a tys lKÏ uekafka h' tajd
tl me;a;la —gÈ ;=kla m<,g o wÚla
me;a; —gÈ ;=kla m<,g o ØnqfKa h'
th l+vdrf• m<, h' 2f°rlv m<, —gÈ
myla œh' f°rlv tl me;a;l lKÏ
—gÈ folyudrla m<, h' Tyq ud,s.dj
uekafka h' tys æ. —gÈ œiaiÙ" m<, —gÈ
oyhla h'
3 tœg Tyq we;=<g f.dia f°rlv tl
tl lKÏj uekafka h' th —gÈ tlla h'
f°rlv æ. —gÈ ;=kla h" f°rlv m<,
—gÈ ;=kyudrla h' 4Tyq ud,s.djg
bæúms‡ka tys æ.g —gÈ oyhla o m<,g
—gÈ oyhla o uek" öfuh wØY=oO
a ia:dkh÷hs
ug lSf› h'
foa j ud,s . df› ldur
5 Tyq ud,s.df› “;aØh;a uekafka h'
th —gÈ ;=kla h" jglr u ud,s.djg
ØnqKÏ ldurj, m<, —gÈ folla h' 6ta
ldur tl msg tl WŠka uy,a ;=kla o tl
tl fma<sfha ldur Øyla o ne.ska Ø“×'
ldur jkdys ud,s.df› “;aØhg joaokafka
keØ j tajd msysÛ•ug jglr l=½KÏ isÛjd
Ø“×' 7uyf,ka uy,g kósk œg ta ta
fma<sfha ldur jglúka jvd m<,a j Ø“×'
ukao ud,s.dj jf†g u by<ska by<g
ldurj,ska jg• Ø“×' tneœka ud,s.df›
m<, by<ska jeŠ • Ø“×' tfia hg ;†Ûf›
isg ueo ;†Ûj ueæka by< ;†Ûjg
ud,s.df› me;a;l msys‡ mŠ fm<ska kóskak
yeÙ œh'
8 ud,s.dj jglr Wia jQ fݾldjla
懖' ldurj, w;aØjdru i•mÝÈK —gÈ
;=kÙka hÜ;a ,S oKavÙ' 9msg me;a; olajd
ldurj,g ØnqKÏ “;aØfha m<, —gÈ
folyudrla h' .Dyhg ØnqKÏ ldur fma<s
we;=f<a ysia “ula Ø“×' 10tajdg;a" u½f›
ldurj,g;a w;fÈ .Dyh jglúka u
—gÈ oyhla m<, weØ “ula Ø“×'
11
ldurj, f°rlv ysia “u foig ØnqfKa h'
tl f°rlvla W;=re foig;a" tl f°rlvla
ol=KÏ foig;a Ø“×' ysia “f• m<, jglr
—gÈ folyudrla h'
 tiÙfh,a 41-42
ni k
a dysr ff. .d v k e ó ,
s a,
12 niakdysr me;af;ys fjka jQ u½fjys
–³, bæúmsg ØnqKÏ f.dvkeós,af,a æ.
—gÈ y;<sim a yla h" m<, —gÈ Øiamyla h'
ta f.dvkeós,fa ,a “;aØfha m<, jglr —gÈ
folyudrla h'
foa j ud,s . df› ie,eia f • œia ; r
13 Tyq ud,s.dj;a uekafka h' tys æ.
—gÈ mKyla h" fjka jQ u½f› o tys ØnqKÏ
f.dvkeós,af,a o tys “;aØj, o æ. —gÈ
mKyla h' 14kef.kysrg ØnqKÏ f.hs
biairy me;af;a o fjka jQ u½f› o m<,
—gÈ mKyla h' 15fjka jQ u½jg bæúms‡ka
Bg msÛmiska ØnqKÏ f.dvkeós,af,a æ. o
fome;af;ys ØnqKÏ tys msg Yd,d o uekafka
h' tajd —gÈ mKyÙ' 16we;=½ ud,s.dj o
u½f› Yd,d o t<sm;a; o mÛ ljq½ o uy,a
;=kg u t<sm;a; biairy jglr ØnqKÏ msg
Yd,d o ;=kS ,E,sj,ska jid ØnqfKa h' “u
isg ljq½ olajd;a tfia u ØnqfKa h' ljq½;a
jid ØnqfKa h' 17f°rlvg by<ska o we;=½
ud,s.dj olajd o msgØka jglr we;=<; iy
msg; uq½ “;aØh o uekafka h' 18tys
flre’jreka o ;,a .ia o legh• lr
Ø“×' flre’jreka fofofkl= w;fÈ ;,a
.ila ne.ska Ø“×' tl tl flre’jrfhl=g
uqyqKq folla Ø“×' 19tk•" tl me;a;l
;,a .y foig ukÜIH uqyqKla o wÚla
me;af;ys ;,a .y foig ;reK isxy
uqyqKla o ØnqfKa h' jglr uq½ .Dyfhys
tfia id° ØnqfKa h' 20“u isg f°rlv by<
olajd foaj ud,s.df› “;aØfhys flre’jreka
iy ;,a .ia o id° ØnqfKa h' 21foaj
ud,s.df› W½jyq lKÏ i;/ia j ØnqfKa h'
a ia:dkh bæúmsg æia jQfhaá 22,S mÝcdikh
Y=oO
fuÚ' tys Wi —gÈ tlyudrla h" æ. —gÈ
tlla h' tys fldka o tys we;s wŠh o tys
meØ o ,Sj,ska h' tœg Tyq l;d lr–ka"
öfuh i–¹Kka jykafia bæúfhys Øfnk
f•ih h÷hs ug lS h'
23 ud,s.djg;a" Y=oO
a ia:dkhg;a f°rj,a
folla ØnqfKa h' 24f°rÛj,g fomshka tk•"
fome;a;g wefrk mshka folla Ø“×' tl
f°rlg mshka folla o wÚla tlg mshka
folla o ØnqfKa h' 25“;aØj, id° ØnqKdla
fuka foaj ud,s.df› f°rj,a msg;a
flre’jreka iy ;,a .ia id° Ø“×'
1048
Yd,dj biairy msgØka >k ,Sj,ska ;ekÝ
Wvq œhkla Ø“×' 26Yd,df› fome;af;ys o
ldurj, o >k ,S Wvqœhfka o fome;af;a
“;aØj, o mÛ ljq½ iy ;,a .ia Ø“×' >k
,S mŠ l|ka o Ø“×'
f;a j d l= ‡
42 ;jo" Tyq W;=re foi msg u½jg ud
f.k f.dia fjka jQ u½jg;a" W;=re
foig ØnqKÏ f.dvkeós,a,g;a bæúmsg
ØnqKÏ ldurhg ud me–fK›f› h' 2W;=re
f°rlv —gÈ mKyla æ. biairy msg
ØnqfKa h' m<, o —gÈ œismyla h' 3we;=½
u½f› —gÈ oyhlg bæúmsg;a" msg u½f›
.,a “u bæúmsg;a kjd;eka Yd,djla ne.ska
uy,a ;=kla Ø“×' 4ldur biairy —gÈ
myla m<, weØ udÈ.hla o we;=<g hdug
—gÈ Nd.hla m<, weØ mdrla o Ø“×'
tajdfha by< ldur fldg j Ø“×' 5ukao"
ta f.dvkeós,fa ,a my< iy ueo fldgiaj,ska
bv wiÜ jqKdg jvd" tajdfhka msg Yd,djg
bv wiÜ œh' 6fufia jQfha tajd uy,a ;=kla j
ØnqKÜ kuq;a" u½j, l=½KÏ jdf.a tajdg
l=½KÏ fkdØnqKÏ Úid h' tneœka my<
tajdg;a" ueo tajdg;a jvd tajd “u isg
by<g hkak hkak mÛ j Ø“×' 7ldur
æ.g msg u½j foig ldurj,g bæúmsg
msgØka ØnqKÏ ;dmamfha æ. —gÈ œismyla
h' 8ukao" msg u½f› ldurj, æ. —gÈ
œismyla h' tfy;a" foaj ud,s.dj bæúmsg
ØnqKÏ tajdfha æ. —gÈ mKyla h'
9
msg u½fjka f• ldurj,g me–fKkak
kef.kysr me;af;ka we;=½ jk ;ek tajdg
h‡ka Ø“×' 10kef.kysr foig ØnqKÏ
u½f› ;dmamfha m<,g u fjka jQ u½jg;a"
f.dvkeós,a,g;a bæúmsg ldur Ø“×'
11
f•jd biairy msg W;=re me;af;a ldurj,
wkaoug u mdrla Ø“×' tajdfha æ. o m<,
o tajdg we;=½ jk ish® ;eka o tajdfha •:§
o tajdfha f°rÛ o fuka f•jdg;a Ø“×'
12ol=KÏ me;af;a ldurj, f°rlvj, jdf.a
we;=½ jk ;ek kef.kysr foig ;dmamh
bæúmsg u ØnqKÏ udÈ.fha uq, f°rlvla
Ø“×'
13 tœg Tyq ug l;d fldg" ööfjka jQ
u½jg bæúmsg Øfnk W;=re ldur o ol=KÏ
ldur o Y=oaO ldur f›' tys i–¹Kka
jykafia <óg me–fKk mÝclfh` wØY=oaO
 tiÙfh,a 42-43
foa wkÜNj lrkafk` h' tys T›yq wØY=oaO
foaj,a jQ wdydr mÝcdj o mdm mÝcdj o wmrdO
mÝcdj o ;nkafk` h' ukao" ta ia:dkh
Y=oaO h' 14mÝclhka tys we;=½ jqKd u T›yq
Y=oaOia:dkfhka msg u½jg fkdhkafk` h'
fiajh Ùøug Tjqka w¢k jia;% o tys
;nkafk` h' ukao" tajd Y=oaO h' T›yq fjk
jia;% ye|f.k fikóg Úh–; ;ekaj,g
me–fKkafk` h÷÷hs lS h'
foa j ud,s . df› fldgia –•u
15 Tyq we;=½ .Dyh uek wjika l<
œg kef.kysr fldgi foig Øfnk
f°rÛf› udÈ.fhka ud msg;g f.k f.dia
jf†g u th uekafka h' 16uÚk oKafvka
Tyq kef.kysr me;a; uekafka h' th uÚk
oKafvka jf†g mkaishhla j ØnqfKa h'
17Tyq W;=re me;a; uekafka h' th jf†g
uÚk oKafvka mkaishhla j ØnqfKa h'
18
Tyq ol=KÏ me;a; uekafka h' th uÚk
oKafvka mkaishhla j ØnqfKa h' 19Tyq
niakdysr me;a;g yeø f.dia th uekafka h'
th uÚk oKafvka mkaih s hla j ØnqfKa h'
20
Tyq tys i;r me;a; u uekafka h'
Y=oaOia:dkh fmd³ ia:dkfhka fjka lrk
ms×i o~q mkaihs hla æ. w;g;a" mkaihs hla
m<, w;g;a weØ mjqrla ta jglúka
ØnqfKa h'
foœhka jyka f ia foa j ud,s . djg
me–Óu
43
2
;jo" Tyq kef.kysr foig ØnqKÏ
f°rÛj <óg ud f.k .sfha h'
tœg bYardfh,ajrekaf.a foœhka jykafia-
f.a f;acd,xldrh kef.kysr æYdfjka
me–fKkÜ æ‡–' Wka jykafiaf.a Y’oh
fndfy` c, f>`Idjl Y’oh fuka œh'
fmdf<dj o Wka jykafiaf.a f;acd,xldrfhka
nen½fKa h' 3ud ³Û oÈYkh k•" ud kÜjr
œkdY lrkak toa¡ ud ³Û oÈYkh yd
iudk h' ta oÈYkh flndÈ bjqfÈ ud ³Û
oÈYkh yd iudk h' tœg uu uq×ka;<d
• jeÛfK–' 4i–¹Kka jykafiaf.a f;acd,x-
ldrh kef.kysr foig ØnqKÏ f°rÛf›
udÈ.fhka .Dyhg we;=½ œh'
5 tœg wd;audkÜNdjh ud Tijdf.k
we;=½ u½jg ud me–fK›f› h' ud,s.dj
43'2 tiÙ 10'3-4"18-19á 11'22-23á t<so 1'15 43'13-17 Úlau 27'1-2á 2 jxYd 4'1
1049
i–¹Kka jykafiaf.a f;acd,xldrfhka msø
Øfnk nj 懖' 6ukÜIHfhla o ud <ó
is‡fha h' flfkl= ud,s.df› isg ug l;d
lrkÜ ug weis×' ta y~ ud wu;d" 7ööukÜIH
mÜ;%h" fuh udf.a isxydikh weØ ia:dkh
h' ud jevulrk ia:dkh h' uu fuys
bYardfh,ajreka w;frys i°ldf,ag u jdih
lrkafk–' bYardfh,a jxYhg;a" Tjqkaf.a
rcjrekag;a ;ukaf.a f›YHdl•j,ska o
;ukaf.a rcjrekaf.a u<l|ka je<,Sfuka
o udf.a iÜœY=oaO kduh wmœ;% lrkakg
;j;a bv fkdfokafk–' 8T›yq ;ukaf.a
t<sm;a; udf.a t<sm;a; <ó o ;ukaf.a
W½jyq lKÏ udf.a W½jyq lKÏ <ó o ;enQ
y' ud iy Tjqka w;fÈ ØnqfKa “;aØh
muKla há tfia Tjqka l< ;ukaf.a ms<sl=,a
Ù%hd uóska T›yq udf.a iÜœY=oaO kduh
flf,iÝ y' uu o udf.a Woyiska Tjqka
œkdY flf<–' 9±ka T›yq ;ukaf.a
f›YHdl• o ;ukaf.a rcjrekaf.a u<l|ka
o ud fjØka mylr;a jd· tœg uu Tjqka
w;frys i°ldf,ag u jdih lrkafk–'
10 ööukÜIH mÜ;%h" bYardfh,a fikó
;ukaf.a wmrdO .ek ,Ðcd jk ms×i;a"
foaj ud,s.df› wdoÈY ie,eiau uÚk
ms×i;a foaj ud,s.dj Tjqkag fmkajkak'
11
T›yq ;uka l< ish,a, .ek ,Ðcd • is‡;a
k•" foaj ud,s.df› ie,eiau o tys ms<sfj<
o we;=<g msg;g hk tk ;eka o tys uq½
yevh o tys ish® u kSØ øØ o tys uq½
ie,eiau o tys ish® u kSØ øØ o wkÜ.ukh
lr–ka tajd Ù%hd;aul lrk ms×i Tjqka
bæúfha ¡ tajd ,shkak' 12foaj ud,s.dj
ms<sn| Úhudj,sh fufia h' lkao uq³fkys
jglr u tys uq½ iSudj b;d Y=oaO h' foaj
ud,s.df› Úhudj,sh th f›'÷÷
mQ c dikh
13 ;jo" Wka jykafia fufia j°< fial(
ööfoaj ud,s.dj uekak –•u wkÜj u
mÝcdikfha –– f•jd h( tys wŠ;d,f• Wi
fika‡—gÈ mKyÙ' m<,;a fika‡—gÈ
mKyÙ' jglr tys .e‡h woaor olajd
fika‡—gÈ œismyÙ' 14fuh mÝcdikfha
wŠ;d,u h' “u mgka my< ms<g —grhla
h" m<, fika‡—gÈ mKyla h" l=vd ms<
mgka f,dl= ms<g —gÈ folla h" m<, o
 tiÙfh,a 43-44
15
fika‡—gÈ mKyÙ' mÝcdikfha Wv fldgi
—gÈ folÙá Wv fldgi isg by<g wx
i;rla jeÚ fldka we;af;a h' 16Wv
fldgfia æ. —gÈ yhÙ' m<,;a —gÈ yhÙ"
y;r me;a; y;/ia h' 17tys i;r me;af;a
msf<a æ. —gÈ y;Ù" tys m<,;a —gÈ y;Ù"
th jglr Øfnk .e‡h fika‡—gÈ
œismyÙ' th jglr Øfnk wŠ;d,u
fika‡—gÈ mKyÙ' tys mŠh kef.kysr
foig h'÷÷
mQ c dikh lem Ùøu
18 ;jo" Wka jykafia ug l;d fldg
fufia j°< fial( ööukÜIH mÜ;%h" mÝcdikh
msg ojk hd. mÝcd TmamÜ lrkakg;a" th msg
f,a biskk
a g;a mÝcdikh bæ l< œg ta .ek
Úfh`. f•jd h' 19tæk ug fiajh lrkak
ud <óg me–fKk Ydf°laf.a jxYfha
f,•jreka jk mÝclhkag mÝcdikh u;
ojk mdm mÝcdjla ms×i f.dka jiafil=
fokake hs ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
j°rk fial' 20kÜU Wf.a f,aj,ska iaj,amhla
/f.k tys wx jeÚ fldka i;fÈ o ueo
fldgfia fldka i;fÈ o jglr .e‡fha o
.d" tfia mÝcdikfha fo`I mylr" msúis³
lr" ta Wfoid iuóslf• mÝcdjla TmamÜ
lrkak' 21;jo" mdm mÝcdj i|yd lem l<
f.dkd /f.k Y=oaOia:dkhg msgØka
ud,s.df› Úhu ;ek W! mܽiaikak' 22fo
jk ojfia mdm mÝcdjla ms×i t½jkaf.ka
le<,la keØ msú– if;l= f.fkkak'
f.dkd mÝcd Ùøfuka mÝcdikh mœ;% l<dla
fuka thska th mœ;% lr;a jd' 23kÜU th
mœ;% lr wjidk jQ œg le<,la keØ
jiafil= o /f<ka le<,la keØ neg½fjl=
o f.kajd 24Wka i–¹Kka jykafia bæúmsgg
muqKÏjkak" tœg mÝclfh` Wka msg ®KÏ
oud" ojk hd. mÝcdjla fldg i–¹Kka
jykafiag Wka TmamÜ lr;a jd' 25ækm;d u
i;a ojila mÝcdjla jYfhka t½fjl= mÝcd
lrkak' tfia u le<,la keØ f.dka
jiafil= o /f<ka neg½fjl= o T›yq mÝcd
lr;a jd' 26i;a ojila T›yq mÝcdikh
Wfoid iuóslf• mÝcd TmamÜ fldg" msúis³
lr th lem lr;ajd' 27ta ld,h wjidkfha
43'18-27 Úlau 29'35-37
1050
¡ wg jk ojfia;a" bkamiÜ;a mÝclfh`
kÜU,df.a ojk hd. mÝcd o kÜU,df.a
iyNd.slf• mÝcd o mÝcdikh msg TmamÜ
lr;a jd' uu o kÜU,d ms<s.kafk– hs foœ
iajd—ka jykafia j°rk fial'÷÷
jid ;e“h hq ; = kef.kys r f°r gq j
f°rg
44 tœg ta –Úid kef.kysrg Øfnk
Y=oaOia:dkfha f°rÛj foig hk
udÈ.fhka ud f.k .sfha h' tfy;a" ta
f°rÛj jid ØnqfKa h' 2i–¹Kka jykafia
ug l;d fldg" ööf• f°rÛj kEr jid Ø“h
hÜ;= h' Ùisfjla thska we;=½ fkdjkafka h'
ukao" bYardfh,ajrekaf.a foœ iajd—ka
jykafia thska we;=½ jQ fial' tneœka th
jid Ø“h hÜ;= h' 3w•mØhdg k•" Tyq
w•mØhd neœka" tys ys|f.k i–¹Kka
jykafia bæúfhys lEu lkak ,efnkÜ we;'
Tyq oajdr uKavmfhka we;=½jkÜ we;' ta
udÈ.fhka u msg;g hkÜ we;e÷÷hs j°< fial'
foa j ud,s . djg we;= ½ •f• kS Ø
4 tœg Tyq W;=re f°rÛf› udÈ.fhka
ud,s.df› biairy me;a;g ud me–fK›f›
h' ud ne¬ œg i–¹Kka jykafiaf.a
ud,s.dj i–¹Kka jykafiaf.a f;acd,x-
ldrfhka msø Øfnk nj ±l uu uq×ka-
;<d • jeÛfK–' 5i–¹Kka jykafia ug
fufia j°< fial( ööukÜIH mÜ;%h" i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.df› ish® kSØ øØ .ek o
tys ms<fs j< .ek o ud kÜUg Ùhk ish,a, u
kÜU is;g f.k" fyd¢ka n,d" idjOdk j
wikak' ud,s.djg we;=½ jk ;ekg;a"
Y=oO
a ia:dkfhka msg;g hk ish® ;ekaj,g;a
kÜf˜ is; fhduq lrkak' ud,s.djg we;=½
jkakg wjir weØ wh o Y=oaOia:dkfhka
msgux l< hÜ;= wh o .ek ie,Ù,af,ka
is‡kak'
6 öö ler,s l dr bYa r dfh,a jxYhg
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia fufia
j°rk fiale hs Ùhkak' t•nd bYardfh,a
jxYh" kÜU,df.a ish® ms<sl=,a Ù%hd iSudj
blaujd f.dia we;' 7kÜU,d udf.a wdydr
jk f;, o f,a o TmamÜ lrk œg" udf.a
ud,s.dj flf,ik ye‡hg udf.a Y=oaO-
ia:dkfhys isˆug .Øka yd isØka mdm u,
 tiÙfh,a 44
lmd fkd±uQ œfoaYSka th we;=<g f.kdjyq
h' kÜU,df.a ish® ms<sl=,a Ù%hd uæjdg
kÜU,d udf.a .sœiÜu;a lv l<yq h' 8kÜU,d
udf.a Y=oaO fiajh fkdmj;ajd" kÜU,d
fjkÜjg œcd;Ska udf.a Y=oaOia:dkfhys
udf.a fiajh mj;ajkakka f,i m;a l<yq h'
9 ööufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial' bYardfh,ajreka w;frys
is‡k œfoaYSkaf.ka .Øka yd isØka mdm
u, mylr fkd±uQ Ùis u flfkla udf.a
Y=oaOia:dkhg we;=½ fkdfj;a jd·
i–ºkag f¿`yS f,•jreka
mQcljrfhka fkrmSu
10 öö;ukaf.a foaj rEm miafia uq<d •
.sh bYardfh,ajreka uq<d j .sh l, ud
fjØka wyla j .shd jQ f,•jreka Tjqkaf.a
mdmj, œmdlh ±úh hÜ;= h' 11tfy;a" T›yq
udf.a Y=oaOia:dkfhys fiajlhka j"
ud,s.df› f°rÛj, /lj®ka j" ud,s.df›
fiajlhka j is‡kafk` h' Tjqka jkdys ojk
hd. mÝcdj iy hd. mÝcdj Wfoid i;=ka
urd fokÜ we;' fikóg fiajh Ùøug o
Tjqka bæúfhys is‡kÜ we;' 12Tjqkaf.a foaj
rEm bæúfhys Tjqkag fudjqka fiajh
fldg bYardfh,a jxYh meÙ<jk mdmhg
fm<fUjQ neœka udf.a w; fudjqkag œreoaO
j tfijQfj–' ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial' Tjqka ;ukaf.a
mdmfha œmdlh orkÜ we;' 13ug mÝcl
fiajh lr–ka udf.a ish® Y=oaO foaj,a jk
wØY=oaO foaj,ska hula <óg j;a" ud <óg
j;a Tjqka fkdme–×h hÜ;= h' Tjqka ;uka
l< ms<sl=,a Ù%hdj, œmdlhla jYfhka
,Ðcdj ±úh hÜ;= h' 14tfia ud,s.df› uq½
fufyhg;a" tys flfrk ish,a,g;a Tjqka
ud,s.dj n,d.kak /lj®ka lrkafk–'
mQcl f,•jre
15 öötfy;a bYardfh,ajreka ud fjØka
uq,d • .sh œg" udf.a Y=oaOia:dkfha fiajh
meje;ajQ f,•jreka jQ mÝclhka jk Ydf°laf.a
mÜ;%hkag k•" ug fiajh Ùøug;a" ud <óg
me–fKkak;a" f;, iy f,a ug TmamÜ Ùøug
ud bæúfhys is‡kak;a wjir we;' ufy`;a;u
44'17-18 Úlau 28'39-43á f,• 16'4 44'19 f,• 16'23 44'20 f,• 21'5 44'21 f,• 10'9
44'22 f,• 21'7"13-14 44'23 f,• 10'10 44'25 f,• 21'1-4
1051
foœ iajd—ka jykafia fufia j°rk
fial' 16Tjqkag k•" udf.a Y=oaOia:dkhg
we;=,a jkak;a" ug fiajh Ùøug udf.a
f•ih <óg me–fKkak;a" udf.a fiajh
mj;ajkak;a wjir we;' 17Tjqka we;=½
u½f› f°rÛj,g we;=½ jk l, yK jia;%
we| is‡h hÜ;= h' we;=½ u½f› f°rÛj,g
we;=<Øka o ud,s.dfjys o fiajh lrk
w;r T›yq f,`u fræ kE| is‡;a jd'
18
Tjqkaf.a ysia msg yK f;dmams o Tjqkaf.a
bó‡j, yK jeiÜ• o Øf’ jd' vyæh
yg.kajk fohla fmdrjd fkd.Ú;a jd'
19
Tjqka msg u½jg tk•" msg u½f› fikó
<óg hk l," Tjqka fiajh lrkakg w¢k
;ukaf.a jia;% .,jd" tajd Y=oaOia:dkfha
ldurj, ;nd" ;ukaf.a Y=oaO jia;%j,ska
fikóg kmÜrla fkdjk f,i fjk jia;%
we|.Ú;a jd'
20 ööT›yq ;ukaf.a ysi nQ.dkafka j;a
bifla æla •ug wúkafka j;a keØ j
;ukaf.a bifla lm;a jd' 21we;=½ u½jg
we;=½ jk l, Ùis mÝclfhla uq¿sl mdkh
fkd” isˆ jd' 22T›yq jekaoUqjka j;a"
ælalido jQ ia;S%ka j;a fkdj" bYardfh,a
jxYfha lkHdjka irK mdjd.Ú;a jd·
tfy;a" mÝclfhl=f.a jekaoUqjl j is‡k
iaØ%hl mdjd.kakg Tjqkag wjir we;'
23 öölem foh iy wlem foh w;r
Øfnk fjki T›yq udf.a fikóg fmkajd"
wmœ;% foh iy mœ;% foh w;frka Øfnk
fjki Tjqkag okaj;a jd' 24me–×,a,la
.ek k•" T›yq u œÚYaph Ùøug isg"
udf.a œÚYaphhka ye‡hg th œÚYaph
lr;a jd' udf.a jHjia:d o udf.a Úfh`. o
udf.a ish® Úh–; ux.,j, ¡ T›yq rlaId
lr;a jd' udf.a in;a ojia o Y=oaO fldg
mj;aj;a jd'
25 ööTjqka u< flfkl= <óg me–×h-
fyd;a wmœ;% jkÜ we;' tfy;a" mshd fy` uj
fy` mÜ;%fhl= fy` ³jl fy` ify`orfhl=
fy` wœjdyl ify`oúhl fy` Úid Tjqka
wmœ;% fkdjkÜ we;' 26hful= wmœ;%
jqjfyd;a Tyq msúis³ •ug Tyqg i;a ojila
j;a .; œh hÜ;= h' 27Tyq Y=oaOia:dkfha
fiajh lrkak Y=oaOia:dkfha we;=½ u½jg
 tiÙfh,a 44-45
msœfik ojfia Tyq ;udf.a mdm mÝcdj TmamÜ
l< hÜ;= h' ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial'
28 ööTjqkg
a Úhu Wreuh ke;' Tjqkfa .a
Wreuh uu fj–' 29bYardfh,fha ljfrl=g
jqj o kÜU,d Wreuhla fkdjkakyq h'
Tjqkaf.a Wreuh uu fj–' Tjqkag wdydr
mÝcdj o mdm mÝcdj o wmrdO mÝcdj o lkak
wjir we;' bYardfh,ajreka w;frys lem jQ
ish,a, u Tjqkg a jkafka h' 30ish® u foaj,a"
ish® u m%:u m,j,ska m<uq tajd o
kÜU,df.a ish® wdldr foaj, ti•f• mÝcd
ish,a, o mÝclhkag jkafka h' kÜf˜ mjq,g
wdYSÈjdohla ,efnk ms×i kÜU,d wekÝ
ms‡fhka uq,a u fldgi mÝclhkag fokak'
31
bf’ u uereKÏ fkdfyd;a uD.hka œiska
brdoukÜ ,enQ Ùis mlaIsfhl= j;a" uD.fhl=
j;a mÝclfhl= fkdlE hÜ;= h'÷÷
i–ºkag mqo l< hq;=
mQ c l N+ – fldgi
45 öö;jo" kÜU,d foaYh Wreu
lr.ekSug mi weg ouk l,"
foaYfhka Y=oO
a fldgila i–¹Kka jykafiag
TmamÜ lrkak' tys æ. Ùf,`—gÈ f°<yudrÙ'
m<, Ùf,`—gÈ myÙ' f• uq½ fldgi
Y=oaO N+–hla œh hÜ;= h' 2tl me;a;la —gÈ
foishmKyla jk p;=rY%hla Y=oO a ia:dkhg
f› jd' Bg ;K “ula ms×i —gÈ
œismyl=;a jf†g Øf’ jd' 3ta –•fuka
Ùf,`—gÈ f°<yudrla æ. o Ùf,`—gÈ
myla m<, o weØ bvula uÚkak' tal ;=<
Y=oaOia:dkh jk wØY=oaOia:dkh jkafka
h' 4th foaYfhka Y=oaO fldgila h' th
i–¹Kka jyka f ia g fia j h lrka k
me–fKk Y=oaOia:dkfha fiajlhka jk
mÝclhkag whsØ jkafka h' th Tjqkaf.a
Úfjiaj,g bvula o Y=oaOia:dkhg Y=oaO
;ekla o jkafka h' 5Ùf,`—gÈ f°<yudrla
æ. o Ùf,`—gÈ myla m<, o weØ bvula
ud,s.df› fiajlhka jk f,•jreka jdih
i|yd msysÛ•ug k.r ms×i Wreuhla
f› jd'
6 öökÜjr fldgi ms×i Ùf,`—gÈ
f°<yudrla æ. o Ùf,`—gÈ folyudrla
m<, o weØ bvula Y=oaO fldgi <ó Úhu
44'28 .Kka 18'20 44'29-30 .Kka 18'8-19 44'31 f,• 22'8 45'10 f,• 19'36
1052
lrkak' th uq½ bYardfh,a jxYhg whsØ
jkafka h'÷÷
w•m;S k a g whs Ø fldgi
7 ööY=oaO fldgig;a" kÜjrg whsØ
fldgig;a fome;a f ;ys tk•" Y= o a O
fldgig;a" kÜjrg whsØ fldgig;a hdj
æ.g u niakdysr me;af;ys iy kef.kysr
me;af;ys w•mØhdg fldgia f› jd' tajdfha
æ. niakdysr iSudf› isg kef.kysr
iSudjg weØ f.`;%hl fldgig iudk œh
hÜ;= h' 8foaYfhys bYardfh,ajreka w;frys
th Tyqg fldgila jkafka h' tfia udf.a
w•m;Ska udf.a fikóg ;j;a mSvd fkdlr
bYardfh,a jxYhg Tjqkfa .a f.`;% m%ldrhg
foaYh fokÜ we;'÷÷
w•mØhdf.a whq ; = l •
9 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial( ööt•nd bYardfh,a
w•mØjreÚ· bØka kÜU,d m› l< m%udKh
we;' n,y;aldrh iy fld,a,lEu o
myfldg" hÜlaØh iy OÈ–IaGlu o lr
udf.a fikóg n,y;aldr Ùøfuka
je<flkake hs ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia j°rk fial'
10 ööyú ;rdæ o yú Ùre• mŠ o yú
–•ula o kÜU,dg Øf’ jd'
11 öönd;a tllg fy`fuÈ oifhka
fldgila o tamdjg fy`fuÈ oifhka
fldgila o fy`fuÈ tlla ,SgÈ tlish
ye;a;Emyla o w,a,k ms×i tamdj yd nd;a
tl m%udKh jkafka h' tajdfha m%udKh
fy`fuÈg yú j Øf’ jd'
12 ööfIfl,g f.ard œiaila h' fIfl,h
.%E• tfld<yhs oYu y;rÙ' kÜU,df.a
—kd tl fIfl,a yegla jkafka h'
13 öökÜU,d TmamÜ l< hÜ;= jQ ti•f•
mÝcdj k•" Øúó= wiajekafkka yefgka
tlÙ' hj wiajekafkka yefgka tlÙ'
14
f;,a i•nkaO Úhuh k•" .iaj,ska
,efnk f;,a m%udKfhka ishfhka fldgiÙ'
fy`fuÈ tlla nd;a oyhÙá fy`fuÈ tl
fldÈ tlÙ'
15 ööbYardfh,ajreka Wfoid iuóslula
Ùøug wdydr mÝcdjg;a" ojk hd.
mÝcdjg;a" iyNd.slf• mÝcdj,g;a bYardfh,a
 tiÙfh,a 45-46
mjq,aj,g whsØ t½ neg½ m†‡j,ska
foishhÙka tl if;l= ne.ska fokakg
fhfoa jd÷÷hs ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia j°rk fial'
16 ööfoaYfha uq½ fikó ta m~qr
bYa r dfh,a w•mØhdg æh hÜ ; = h'
17
w•mØhdf.a hÜ;l = • k•" bYardfh,a jxYfha
ish® Úhu ld,j, ux.,Hj,¡;a" kj i|
fm`ækj,¡;a" in;a ojiaj,¡;a ojk hd.
mÝcd o wdydr mÝcd o mdk mÝcd o imhd
¡u h' bYardfh,a jxYh Wfoid iuóslula
lrkakg mdm mÝcd o ojk hd. mÝcdj o
iyNd.slf• mÝcdj o Tyq ms<sfh< l<
hÜ;= h'÷÷
ux.,Hhka
^Úlau( 12(4-20á f,• 23(33-43&
18 ööufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial( m<uq jk udifha m<uq
jk ° le<,la keØ f.dka jiafil= /f.k
Y=oOa ia:dkfha fo`I mylrkak' 19mÝclhd o
mdm mÝcdf› f,aj,ska iaj,amhla /f.k
ud,s.df› W½jiafia lKÏj,;a" mÝcdikfha
wŠ;d,f• fldka i;fÈ;a we;=½ u½f›
f°rÛf› W½jyq lKÏj,;a .dkafka h'
20
jer¡fuka fy` fkd±kÜj;alfuka fy`
hful= m› lf<d;a udifha i;a jk
ojfia¡;a ud,s.df› tjeÚ mÝcdjla TmamÜ l<
hÜ;= h' tf,i Ùøfuka foaj ud,s.dj œY=oaO
lrkÜ we;'
21 ööm<uq jk udifha oyy;r jk æk
mgka mdia l = ux.,Hh i;a ojila
mj;aj–ka uqyqka keØ frd‡ lkak' 22ta
ojfia ¡ w•mØhd ;ud Wfoid;a" foaYfha uq½
fikó Wfoid;a f.dka jiafil= mdm
mÝcdjla jYfhka ms<sfh< lrkafka h' 23Tyq
ux.,Hh mj;ajk ojia i; ;=< i–¹Kka
jykafiag ojk hd. mÝcdjla f,i tl tl
ojig le<,la keØ f.dka jiaika
i;afofkl= o neg½jka i;afofkl= o mdm
mÝcdjla f,i ojig t½fjl= o ms<sfh<
lrkafka h' 24Tyq wdydr mÝcdjla f,i
f.dfkl=g ms‡ ,SgÈ oyy;yudrla o
neg½fjl=g OdkH ,SgÈ oyy;ryudrla o
45'21 Úlau 12'1-20á .Kka 28'16-25 45'25 f,• 23'33-36á .Kka 29'12-38
1053
OdkH ,Sgrhlg f;,a ,SgÈ ;=kla o ne.ska
ms<sfh< lrkafka h'
25 ööi;a jk udifha myf<dia jk °
ux.,Hfha ¡ Tyq tfia u i;a ojila ta mdm
mÝcdj o ojk hd. mÝcdj o wdydr mÝcdj o
f;,a o mÝcdj i|yd ms<sfh< lrkafka h'÷÷
w•mØhd iyNd.S jk mQfc`;aij
46 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial( öökef.kysr
foi Øfnk we;=½ u½f› f°rÛj jev lrk
ojia yh ;=< jid ;e“h hÜ;= h' tfy;a"
in;a ojfia o wudjl ojfia o th wer
Øfnkafka h' 2w•mØhd o msg; f°rÛf›
oajdr uKavmfhka we;=½ • f°rÛf› lKÏj
<ó is‡kafka h' mÝclfh` Tyqf.a ojk hd.
mÝcdj o Tyqf.a iyNd.slf• mÝcdj o
ms<sfh< lrkafk` h' Tyq f°rÛf› t<sm;a;
<ó kuialdr fldg msg;g hkafka h'
tfy;a" ijia jk ;=re f°rÛj fkdjid Ø“h
hÜ;= h' 3foaYfha fikó o f°rlv <ó in;a
ojiaj, o wudjla ojiaj, o i–¹Kka
jykafia bæúfhys kuialdr lrkafk` h'
4 ööw•mØhd in;a ojfia ¡ i–¹Kka
jykafiag TmamÜ l< hÜ;= ojk hd. mÝcdj
k•" le<,la keØ neg ½ me‡hka
yhfofkl=;a" le<,la keØ neg½fjl=;a há
5
wdydr mÝcdj k•" neg½jd iuó OdkH
,SgÈ oyy;yudrl=;a" neg½ megjqka iuó
Tyqg fokak yeÙ f;,a ,SgÈ ;=kl=;a h'
6
wudjl ojfia ¡ le<,la keØ f.dka
jiafil=;a" neg½ megjqka yhfofkl=;a"
neg½fjl=;a TmamÜ l< hÜ;= h' Wka le<,la
keØ i;=ka œh hÜ;= h' 7f.dkdg;a" neg½jdg;a
ms‡ ,SgÈ oyy;yudrl=;a" neg½ megjqkag
;udf.a mܽjkalf• ye‡hg f;,a ,SgÈ
;=kl=;a ms<sfh< lrkafka h' 8w•mØhd
we;=½ jk l, Tyq f°rÛf› oajdr uKavmfhka
we;=½ œh hÜ;= h' ta udÈ.fhka u msg;g hd
hq;= h'
9 öötfy;a" foaYfha fikó Úhu ld,j,
¡ i–¹Kka jykafia bæúhg we;=½ jk l,"
kuialdr lrkak W;=re oajdr uKavmfhka
we;=½ jk wh ol=KÏ oajdr uKavmfhka
msg;g hd hÜ;= h' ol=KÏ oajdr uKavmfhka
we;=½ jk wh W;=re oajdr uKavmfhka
msg;g hd hÜ;= h' ljqre kuq;a" we;=½ jk
 tiÙfh,a 46-47
oajdr uKavmfhka yeø fkdf.dia Bg
bæúhg .uka l< hÜ;= h' 10Tjqka we;=½
jk l, w•mØhd;a Tjqka w;fÈ we;=½
jkafka h' Tjqka msg;g hk l, Tyq;a
msg;g hkafka h' 11ux.,Hj, ¡ o Úhu
ld,j, ¡ o TmamÜ lrk wdydr mÝcdj
f.dfkl=g;a neg½fjl=g;a ,SgÈ oyy;-
yudrl=;a neg½ megjqkg
a Tyq fok muKl=;a
ta iuó f;,a ,SgÈ ;=kl=;a jkafka h'
12 ööw•mØhd iaf›ƒPd ojk mÝcdjla
j;a" iaf›ƒPd iyNd.slf• mÝcdjla j;a
i–¹Kka jykafiag ms<sfh< lrkak tk
l," kef.kysrg Øfnk f°r Tyqg wer æh
hÜ;= h' Tyq in;a ojfia ¡ lrk m%ldrhg
;udf.a ojk hd. mÝcdj o iyNd.slf•
mÝcdj o ms<sfh< lr msg;g hkafka h' Tyq
.sh miÜ f°rÛj jikÜ ,nkafka h'÷÷
ffoÚl mQ cd
cd
13 öö;jo" le<,la keØ wjqreoaol
neg½ megfjl= ojk hd. mÝcdjla fldg
ækm;d u i–¹Kka jykafiag TmamÜ
lrkak' iEu Wohla mdid tfia ms<sfh<
lrkak' 14W! iuó iEu Wohla mdid u
wdydr mÝcdjla jk ms‡ Ùf,`.%E• folla o
isyska OdkH f;ukak f;,a ,Sgrhla o
i–¹Kka jykafiag wdydr mÝcdjla fldg
ms<sfh< lrkak' tal Úrka;r ojk hd.
mÝcdjg Úfh`.hla jkafka h' 15tfia
Úrka;r ojk hd. mÝcdjla fldg neg½
megjd o wdydr mÝcdj o f;,a o iEu Wohla
mdid Wohla ms<sfh< l< hÜ;= h'÷÷
w•mØhd iy foa m <
16 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial( ööw•mØhd ;ukaf.a
Wreufhka ;E.s jYfhka h• mÜ;%fhl=g
;E.a.la ³kafkd;a" th Tyqf.a Wreuh jk
fldgi jkafka h' th Tyqf.a mÜ;h% kag whsØ
jkafka h' Wreu •fuka th Tjqkfa .a fldgi
f›' 17tfy;a" ;udf.a Wreufhka ;E.a.la
;udf.a fiajlhkaf.ka hful=g ³kafkd;a
th Úoyia •f• wjqreoao olajd Tyqg whsØ
jkafka h' bkamiÜ th w•mØhdg kej;
whsØ jkafka h' Tyqf.a Wreuh Tyqf.a
46'17 f,• 25'10 47'1 filú 14'8á fcdy 7'38á t<so 22'1
1054
18
mÜ;%hkag muKla whsØ jkafka h' fikó
Tjqkaf.a Wreu fldgiaj,ska wyla lrk
ye‡hg w•mØhd Tjqkfa .a Wreufhka Ùisjla
fkd.kS jd' uf.a fikó ;u ;ukaf.a Wreu
fldgiaj,ska mkakdoukÜ fkd,nk ms×i
;udf.a u fldgfika ;udf.a u mÜ;%hkag
Wreuhla foa jd·÷÷
foa j ud,s . df› uq ½ ;eka f.h
19 tœg ta –ksid f°rÛj me;af;ka
we;=½ •ug ØnqKÏ u.ska W;=re foig
mÝclhkag ØnqKÏ Y=oaO ldurj,g ud
me–fK›f› h' tys msÛmi niakdysr foig
“ula ØnqfKa h' 20Tyq o l;d lr–ka" ööf•l
mÝclhka wmrdO mÝcdj iy mdm mÝcdj
;•nkakg;a" wdydr mÝcdj nækakg;a fjka
lr weØ ia:dkh f›' tfia lrkafka" fikó
Y=oaO lrk ms×i tajd msg u½jg fkdf.k
hk ms×i h÷÷hs ug lSf› h'
21 tœg Tyq msg u½jg ud muqKÏjd"
u½f› uq® y;r <óska ud f.k .sfha h' tœg
u½f› tl tl uq,af,ys u½jla Øfnk
nj 懖' 22u½f› uq® y;fÈ u½ fiœ,slr"
—gÈ œiaila æ. o —gÈ myf<djla m<,
o œh' ta i;r u tl –•ug ØnqfKa h'
23
ta i;r u jf†g tajd we;=f<ys ne•ula
ne.ska ØnqfKa h' ta ne– myØka jf†g
ue‡ W³ka id° ØnqfKa h' 24tœg Tyq
l;d lr–ka" ööf•jd ud,s.df› fiajlhka
œiska fikóf.a mÝcd ;•nkÜ ,nkak «kE
jQ uq½;eka f.j,a h÷÷hs ug lSf› h'
foa j ud,s . dfjka Úla f uk ãjk .ó
47 miÜ j ta ukÜIHhd foaj ud,s.df›
f°rlv <óg ud kej; me–fK›f›
h' tœg foaj ud,s.df› t<sm;a;g h‡ka
kef.kysr foig j;=r .,d hk nj
uu 懖' ukao" foaj ud,s.df› biairy
me;a; kef.kysr foig ØnqfKa h' ta
j;=r foaj ud,s.djg ol=KÏ me;af;ka
mÝcdikhg ol=fKka t<sm;a; h‡ka
.,d wdf› h' 2tl, Tyq ud W;=re oajdr
uKavmfhka msg;g f.kf.dia" kef.kysrg
uqyK
q md ØnqKÏ msg; f°rÛj <óg jglúka
ud me–fK›f› h' tœg j;=r ol=KÏ
 tiÙfh,a 47
3
me;af;ka je.sfrkÜ æ‡–' ta ukÜIHhd
;udf.a wØka ,KÏj /f.k kef.kysr
foig h–ka —gÈ mkaishhla uekafka h'
tœg Tyq ug j;=r ueæka tf.dvg hkak
lSf› h' j;=r j<®lr olajd ØnqfKa h'
4
Tyq ;j —gÈ mkaishhla uek j;=r ueæka
ug hkak lSf› h' j;=r oK ysia olajd
ØnqfKa h' Tyq ;j —gÈ mkaishhla uek
j;=r ueæka ud he›f› h' t;ek j;=r bó‡h
olajd ØnqfKa h' 5Tyq ;j —gÈ mkaishhla
uekafka h' tœg th ug nei hkak neú
.óla j ØnqfKa h' ukao" nei hkak neú
.óla j mSkkak jqjukd ;rug j;=r by<g
keó ØnqfKa h' 6tœg Tyq l;d lr–ka"
ööukÜIH mÜ;%h" kÜU fuh ³Ûfjys ±÷÷hs
udf.ka wid" ud le|jdf.k kej; .x
bjqrg me–fK›f› h'
7 uu yeø .sh l," .x bjqr fome;af;ka
u fndfy` .ia ØfnkÜ æ‡–' 8Tyq l;d
lr–ka" ööf• j;=r kef.kysr æYdjg .,d
f.dia" wrnd iuN+–hg nei f.dia" tys
u< uqyqog we;=½ jQ œg c,h –úæhg
yerefKa h' 9f• .x.d .,d hk iEu ;ek
u rdYs .Kka mK weØ ish® u i;a;ajfh`
ãj;a jkafk` h' tfia u;aiHhka uyd
.Kkla yg.kÜ we;' ukao" f• j;=r
tys me–× œg wÚla tajd –úæh jkafka h'
.x.dj .,d hk fld;ekl jqj o is‡k
ish,a,ka ãj;a j is‡kÜ we;' 10uiÜka
w,a,kakka th woaor is‡kÜ we;' tak-a f.æfha
isg taka-t.a,hs• olajd ±,a w;=rk ia:dk
weØ jkafka h' tys u;aiHfh` uqyqfoa
u;aiHhka fuka tl tl jÈ.fha ye‡hg
uyd .Kkla is‡Ø' 11tfy;a" tys j.=re“•
iy f.dfydre “•j, j;=r –úæh fkd•
®KÏ ,nd.kak ms×i yúkÜ ,nkafka h'
12
.ó bjqfÈ fome;af;a u ish® wdldr
m,;=re jefjkafka h' tajdfha fld<
f›f<kafka j;a" tajdfha m, jrkafka j;a
keØ j yeu udifha u w®;a m, orkafka h'
ukao" tajdfha j;=r Y=oaOia:dkfhka u
Úlau tkafka h' tajdfha m, wdydr
ms×i;a" tajdfha fld< T!IO ms×i;a
jkafka h÷÷hs lS h'
47'12 t<so 22'2
1055
f oaY iS u d
13 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rk fial( ööbYardfh,a f.`;%
f°f<dig kÜU,d foaYh fn° æh hÜ;= f• iSud
wkÜj h' fc`fimag fldgia folla ,efnkafka
h' 14kÜU,d w;r iu iu j foaYh
fn°.kakyq há ukao" kÜU,df.a mshjrekag
th fok ye‡hg udf.a w; tfijqfj–'
tfia f• foaYh Wreuhka ms×i kÜU,dg
,efnkafka h'
15 ööfoaYfha iSud fufia h( W;=re æYdf›
uOHOr× uqyqfoa isg fi°oag me–fKk
fy;af,dka udÈ.fha Øfnk f,fn` yud;a o
f’fr`;d o 16ouialfha iSudjg;a" yud;ays
iSudjg;a w;fÈ Øfnk isnd% hs• o yjqrdkays
iSudf› Øfnk uOH ydfYÈ o hk tajd h'
17
fufia uqyqfoa isg ouialfha W;=re udhsf•
msys‡ yYÈ-tafkdka olajd W;=rg yud;ays
iSudj o f›' W;=re me;a; th f›'
18 ööouialhg;a" .s,shoag;a w;r msys‡
kef.kysr me;af;a yjqrdka olajd iSudjg;a"
bYardfh,a foaYhg;a w;fÈ fcdÈ°k .ó
Tiafia jkafka h' W;=re iSudf› mgka
kef.kysr uqyqo olajd uÚkak' tal
kef.kysr me;a; f›'
19 ööol=KÏ foaY iSudj k•" ;dudÈ mgka
fuúfnd;a-ldfoIays c,h;a" bla“Ø –ir
Th æf.a uOHOr× uqyqo;a olajd Øf’'
ol=KÏ æYdf› ol=KÏ iSudj th f›'
20 ööniakdysr foaY iSudj k•" uOHOr×
uqyqo mgka yud;a bæúmsgg me–fKk
;=re uOHOr× uqyqo f›' niakdysr iSudj
th f›'
21 ööf• foaYh o bYardfh,a f.`;%
m%ldrhg kÜU,d w;fÈ fn°.kak'
22
kÜU,dg;a" kÜU,d w;fÈ jdih lrk"
kÜU,d w;frys orejka bm¡ is‡k œfoaYk S g
a ;a
Wreuhla ms×i mi weg oud fn°.kak'
T›yq bYardfh,ajreka w;frys mÜrjeishka
fuka kÜU,d iuó is‡;ajd' kÜU,d iuó
bYardfh,a f.`;% w;frys mi weg ±—fuka
Tjqkag Wreuhla jkafka h' 23œfoaYslhd
jdih lrk f.`;%h w;fÈ u Tyqf.a Wreuh
Tyqg fokak' ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia fufia j°rk fial'÷÷
 tiÙfh,a 48
foa Y h f.`;% jYfhka fn¡u
48 ööf.`;%j, kdu f•jd h( W;=frka
mgkaf.k yud;ag me–fKk
fy;af,dkays udÈ.h o W;=frys yud;a
bæúmsg ouialfha iSudf› msy‡s yYÈ-takdka
olajd kef.kysr me;af;a mgka niakdysr
olajd o °kag tl fldgila h' 2°kaf.a
iSudj <ó kef.kysr me;af;a mgka
niakdysr me;a; olajd wdfIaÈg tl
fldgila h' 3wdfIaÈf.a iSudj <ó
kef.kysr me;af;a mgka niakdysr me;a;
olajd kma;,Sg tl fldgila h' 4kma;,Sf.a
iSudj <ó kef.kysr me;af;a mgka
niakdysr me;a; olajd ukiafiag tl
fldgila h' 5ukiafiaf.a iSudj <ó
kef.kysr me;af;a mgka niakdysr me;a;
ola j d tm% d hs • g tl fldgila h'
6
tm%dhs•f.a iSudj <ó kef.kysr me;af;a
mgka niakdysr me;a; olajd rEnkag tl
fldgila h' 7rEnkaf.a iSudj <ó kef.kysr
me;af;a mgka niakdysr me;a; olajd cÏ°g
tl fldgila h'
f,• f.`;% h g ys – œfYa I
N+ – fldgi
8 ööcÏ° foaY iSudj <ó kef.kysr
me;af;a mgka niakdysr me;a; olajd kÜU,d
fjka l< hÜ;= œfYaI fldgi jkafka h' tys
m<, Ùf,`—gÈ f°<yudrla o tys æ.
f.`;%hlg ys– fldgig iudk jQ kef.kysr
me;af;a mgka niakdysr me;a; olajd o
jkafka h' Y=oaOia:dkh tys ueo jkafka h'
9 öökÜU,d thska i–¹Kka jykafiag
TmamÜ l< hÜ;= i–¹Kka jykafiag œfYaI
fldgi Ùf,`—gÈ f°<yudrla æ. o
Ùf,`—gÈ myla m<, o weØ j Ø“h hÜ;= h'
10
œfYaI fldgi mÝclhkag whsØ jkafka h'
tk•" W;=rg Ùf,`—gÈ f°<yudrla o
niakdysrg Ùf,`—gÈ myla m<, o
kef.kysrg Ùf,`—gÈ myla m<, o ol=KÏ
foig Ùf,`—gÈ f°<yudrla æ. o weØ
fldgila jkafka h' th ueo i–¹Kka
jykafiaf.a Y=oaOia:dkh jkafka h' 11th
bYardfh,a mÜ;%hka m›lr uq<d j .sh l,"
f,•jreka uq<d j .shdla fuka uq<d j
fkdf.dia udf.a fiajh meje;ajQ" Ydf°laf.a
mÜ;%hka jQ" lem lrkÜ ,enQ" mÝclhkag
jkafka h' 12f,•jrekaf.a iSudj <ó th
foaYfha œfYaI fldgi wØY=oaO œfYaI
1056
13
fldgi jkafka h' mÝclhkaf.a iSudjg
hdj Ùf,`—gÈ f°<yudrla æ. o Ùf,`—gÈ
myla m<, o weØ fldgila f,•jrekag
jkafka h' uq½ æ. Ùf,`—gÈ f°<yudrla
o m<, Ùf,`—gÈ myla o œh hÜ;= h'
14T›yq thska Ùisjla œl=Kkakg j;a" udre
lrkakg j;a" fjka lr wys– lrkakg j;a
fkdfhfo;ajd' ukao th i–¹Kka jykafiag
Y=oaO h'
15 ööÙf,`—gÈ f°<yudrla o m<,ska
folyudrla j o Øfnk bØú fldgi Y=oaO
fkdf›" th jdih Ùøug kÜjr iy ;K “u
ms×i fmd³ fldgila jkafka h' kÜjr
jkdys tys ueo jkafka h' 16tys m%udKh
fufia h' th yú y;/ia œh hÜ;= h' W;=frka
—gÈ fo°ia foishmKyla o ol=fKka —gÈ
fo°ia foishmKyla o kef.kysfrka —gÈ
fo°ia foishmKyla o ngysfrka —gÈ fo°ia
foishmKyla o ne.ska æ. h' 17kÜjr jf†g
u iEu wØka u ;K “• Ø“h hÜ;= h' tajdfha
m%udKh W;=rg —gÈ tlish œismyla h'
ol= K g —gÈ tlis h œis m yla h'
kef.kysrg —gÈ tlish œismyla h'
niakdysrg —gÈ tlish œismyla h' 18Y=oO a "
œfYaI fldgig hdj æ.ska bØú jkafka
kef.kysrg Ùf,`—gÈ myla h' niakdysrg
Ùf,`—gÈ myla h' th Y=oO a œfYaI fldgi
<ó jkafka h' ta fldgiaj, wiajekak kÜjr
jev lrkakkag lEu ms×i jkafka h'
19
is h ® bYa r dfh,a f.`;% j ,s k a kÜ j r
jevlrkafk` th wiajoaoj;ajd'
20 ööfjka lrk ,o uq½ fldgi
Ùf,`—gÈ f°<yudrla æ. j" Ùf,`—gÈ
f°<yudrla m<, j Ø“h hÜ;= h' tfia Y=oaO
œfYaI fldgi" kÜjr fldgi we;=½ j
i;/ia tlla fldg fjka lrkak'
21 ööœfYaI Y=oaO fldgig;a" kÜjr
fldgig;a fome;af;ka tk•" œfYaI
fldgfia Ùf,`—gÈ f°<yudr <ó isg
kef.kysr iSudj olajd o niakdysr foig
Ùf,`—gÈ f°<yudr <ó isg niakdysr
iSudj olajd o f.`;%j, fldgiaj,g
iudka;r j bØú jk mx.=j w•mØhdg
jkafka h' Y=oaO œfYaI fldgi o ud,s.df›
Y=oaOia:dkh o tys ueo jkafka h' 22tfia
w•mØhdg whsØ fldgfia ueo Øfnk
f,•jrekaf.a fldgfia isg o kÜjr fldgfia
isg o cÏ° jxYfha iSudjg;a" fnkac–ka
jxYfha iSudjg;a w;fÈ Øfnk fldgia
w•mØhdg jkafka h'
 tiÙfh,a 48
fiiq f.`;% j ,g ys – N+ – fldgi
23 ööbØú f.`;%j,ska k•" kef.kysr
me;af;a mgka niakdysr me;a; olajd
fnkac–ka jxYhg fldgila f›' 24fnka-
c–kaf.a jxYfha iSudj <óg kef.kysr
me;af;a mgka niakdysr me;a; olajd
is – fhdka f .a jxYhg fldgila f›'
25
is–fhdkaf.a jxYfha foaY iSudj <ó
kef.kys r me;a f ;a mgka nia k dys r
me;a; olajd biaidlÈg fldgila f›'
26
biaidlÈf.a jxYfha foaY iSudj <ó
kef.kysr me;af;a mgka niakdysr me;a;
olajd idnqf,dkag fldgila f›' 27idnq-
f,dkaf.a jxYfha foaY iSudj <ó kef.kysr
me;af;a mgka niakdysr me;a; olajd .doag
fldgila f›'
28 öö.doaf.a jxYfha foaY iSudj <ó ol=KÏ
æYdjg ol=KÏ me;af;a iSudj k•" ;dudÈ
mgka fuún;-a ldfoYays c,h;a" –ir Th;a"
uOHOr× uqyoq ;a olajd Øfnkafka h'
29 ööbYardfh,a f.`;%j,g Wreuhla
ms×i kÜU,d mi weg oud fnæh hÜ;=
foaYh th f›' Tjqkfa .a fldgia tajd h'÷÷
fufia j°rkafka ufy`;a;u foœ iajd—ka
jykafia h'
48'30-34 t<so 21'12-13
1057
kq j r f°rÛj
30 öökÜjúka msg;g hk ;eka fufia h'
—gÈ fo°ia foishmKyla æ. weØ W;=re
me;af;ys bYardfh,a f.`;%j, kdu m%ldrhg
k• weØ j" kÜjr f°rÛ ;=kla W;=rg
jkafka h' 31rEnkaf.a f°rÛj tlla há cÏ°f.a
f°rÛj tlla há f,•f.a f°rÛj tlla h'
32
—gÈ fo°ia foishmKyla æ. weØ
kef.kysr me;af;ys f°rÛ ;=kla jkafka h'
fc`fimaf.a f°rÛj tlla há fnkac–kaf.a
f°rÛj tlla há °kaf.a f°rÛj tlla h'
33
—gÈ fo°ia foishmKyla æ. weØ
ol=KÏ me;af;ys f°rÛ ;=kla jkafka h'
is–fhdkaf.a f°rÛj tlla há biaidlÈf.a
f°rÛj tlla há idnqf,dkaf.a f°rÛj
tlla h' 34—gÈ fo°ia foishmKyla æ.
weØ niakdysr me;af;ys f°rÛ ;=kla
jkafka h' .doaf.a f°rÛj tlla há
wdfIÈf.a f°rÛj tlla há kma;,Sf.a
f°rÛj tlla h' 35jg m%udKh —gÈ
oyila f›' ta ojfia mgka kÜjr kduh
öi–¹Kka jykafia tys h÷ hk wre; weØ
fcfy`jd-Idud jkafka h'÷÷
 1058
æjeisjr °Úfh,af.a fmd;
œfoaYsl rc flfkl=f.a ld,fha ¡" cÏfo› fikó wfkal œO ³la .eyeg yd ;dvk mSvkj,g
Ndckh • is‡ wj•hl °Úfh,a k• fmd; ,shk ,¡' foœhka jykafia f• ³Iag rc hgm;a fldg
foaj fikóg iajd‘k;ajh ys– lr fokÜ we;e hs hk n,dfmdfrd;a;=fjka l:dka;r yd oÈYk
udÈ.fhka f• fmdf;a f,aLlhd fikó æú.kajhs'
fmdf;a fldgia folla we;'
1' foœhka jykafia flfrys weoys,,
a yd lSlrelu lrKfldgf.k i;=rka mr° ch.;a °Úfh,a
yd Tyqf.a iyldr œm%jdi.; wh ms<sn| l:dka;r'
2' °Úfh,a ³Û oÈYk' n“f,`Úfhka mgkaf.k wkql%ufhka keóS jeˆ hk w•rdcHhka .ek;a"
³Iag rcÏf.a œkdYh;a foaj fikóf.a ch;a ixfla;d;aul j ta oÈYkj,ska ±laf›'
fuys wvx.= lreKÏ(
múƒfÐo 1)6 °Úfh,a iy Tyqf.a –;%fh`'
múƒfÃo 7)11 °Úfh,af.a oÈYk'
^w& múƒfÃo 7 uD.hka i;rfokd'
^wd& múƒfÃo 8)9 neg½jd iy t½jd'
^we& múƒfÃo 10)11 æjH m×jqvldrhd'
múƒfÃo 12 wjidk ld,h'

cq f o›
o›jj re ka n“f
reka n“f,,`Úf ha œ
`Úfha œiiS u
1 cÏ°ys rc jQ fcfy`hdÙ•f.a rdcH
ld,fhys ;=ka jk wjqreoafoa ¡
n“f,`Úfha rc jQ fknqloafkYÈ rc
fcrei,u wdl%uKh fldg th jg,d.;af;a
h' 2i–¹Kka jykafia Tyqf.a w;g cÏ°f› rc
jQ fcfy`hdÙ• mdjd ³ka fialá Tyq iuó
foœhka jykafiaf.a ud,s.df› nvq ndysrdæh
iuyrla o mdjd ³ka fial' fknqloafkYÈ ta
nvq ndysrdæh YSkdÈ foaYfha ;udf.a u
foœhkaf.a foajd,hg f.k f.dia foajd,
NdKavd.drfha tajd ;ekam;a flf<a h'
3 rc;=ud wYafmkia k• ;udf.a m%Odk
kmÜxilhd wu;d" bYardfh,a fikó w;frka
rdc jxYhg yd ro< fm<m;g wh;a
;reKhka iaj,am fofkl= f.fkkakg Tyqg
Úhu flf<a h' 4Tjqka YørdndO keØ"
fY`Nd i•mkak" ismi a ;frys iu;a" fndfy`
weiÝ msrE ;eka weØ" œplaIK" rdc
ud,s.df› fiajd lrkakg iܳiÜl• weØ" wh
œh hÜ;= hhs o Tjqka f.kd miÜ" l,aæjrekaf.a
NdIdj;a idys;Hh;a Tjqkag b.ekaœh hÜ;=
hhs o rc;=ud wYafmkiag Úhu flf<a h'
1'1 2 rdcd 24'1á 2 jxYd 36'5-7 1'2-4 2 rdcd 20'17-18á 24'10-16á 2 jxYd 36'10á fhid 39'7-8
5
rc f;f• ;ud j<|k fN`ckj,ska o ;ud
mdkh lrk –æhÜik s a o fldgila ojia m;d
Tjqkga fokakg;a Úhu flf<a h' Tjqka ;=ka
wjqreoaola mÜyqKÏj ,enQ miÜ rdc fiajhg
we;=<;a l< hÜ;= j Ø“×'
;reKhka is › fok rc fndcq ka ka
m% Ø la f Ia m Ùøu
6 f;`rd.kÜ ,enQ wh °Úfh,a o ykÚhd
o –Idfh,a o wiúhd o hk k• weØ cÏ°
cdØl ;reKfh` jQ y' 7tfy;a" m%Odk
kmÜxilhd Tjqkag fjk;a k• ³kafka há
°Úfh,ag fn,afgfIiÈ Ùhd o ykÚhdg
I¿la Ùhd o –Idfh,ag f•Ila Ùhd o
wiúhdg wfnoafkf.` Ùhd o k• ;enq f› h'
8 °Úfh,a f;f• rcÏf.a fN`ckfhka
j;a" Tyq fndk –æhÜfika j;a ;ud wmœ;%
fkd• is‡k ms×i w•IaGdk lrf.k"
tfia wmœ;% fkd• is ˆ ug m% O dk
kmÜxilhdf.ka wjir wheo is‡fha h'
9
foœhka jyka f ia °Úfh,a g m% Odk
kmÜxilhdf.ka lreKdj;a" wkÜl•mdj;a
,efnkakg ie,eiaiÝ fial'
 °Úfh,a 1-2
10
m%Odk kmÜxilhd °Úfh,ag fufia lS h(
ööTf’ lEu o ”u o Úhu l< udf.a
iajd—ka jk rÐcÏrejkag uu “h fj–' h•
fyhÙka Tf’ jhfia ;reKhkag jvd Tf’
uqyK
q ue,• weØ nj t;=udg fmkS .sfhd;a"
udf.a ysi .id±—fuka ud wk;=rg Ndckh
œh yeÙ h'÷÷
11 tœg °Úfh,a ;ud o ykÚhd o
–Idfh,a o wiúhd o Ndr j isˆug m%Odk
kmÜxilhd m;a l< Ndrldrhdg l;d
fldg" 12ööTf’ fufylrejka jk wmg
lEug t<j½ o ”ug j;=r o ¡ oi ækla
we;=<; ¡ l=ula jkafka ± hs fi`æis lr
n,kaká 13bkamiÜ wfma fmkSu o rc;=udf.a
fN`ck wkÜNj lrk ;reKhkaf.a fmkSu
o ii¹ n,d" Tng fmkS hk ye‡hg Tf’
fufylrejkag iܳiaila l< uekje÷÷hs
lS h'
14 Tyq ta fh`ckdjg tló • oi ækla
;=< Tjqka fi`æis lr ne®f› h' 15oi æklg
miÜ ta i;rfokd rc;=ud Úhu l< fN`ck
wkÜNj l< ;reKhkag jvd fyd| fmkSfuka
yd ikSm YlaØfhka is‡k nj fmkS .sfha h'
16
tneœka Ndrldrhd bkamiÜ" Tjqkg a lkak
Úhu j ØnQ wdydr o fndkak Úhu j ØnQ
–æhÜi o k;r lr t<j½ muKla Tjqkag
³kafka h'
i;
i;rrfo
fokkd rÐcq r ej ka fj;
bæúm;a Ùøu
17 ta ;reKhka i;rfokdg foœhka
jykafia idys;H œIhh yd Ys,am Ydia;%h
ms<sn| ukd ±kÜula yd wjfn`Ohla ³ka
fial' ish® wdldr oÈYk yd iajmak
f;are• lr ¡f• jru o °Úfh,ag Ø“×'
18 ;reKhka mÜyqKÏ Ùøug Úhu j
ØnQ ld,h yudr jQ œg" T›yq ish® fok
m%Odk kmÜxilhd œiska fknqloafkYÈ
rcÏ bæúhg f.fkk ,¡' 19rc;=ud Tjqka
iuó l;d flf<a h' Tjqka ish®
fokd w;=frka °Úfh,ag;a" ykÚhdg;a"
–Idfh,ag;a" wiúhdg;a iudk l< yeÙ
wka Ùisfjla fkdjQ y' 20tneœka T›yq rdc
fiajhg we;=<;a lrk ,o y' f;are•
meye³• weØ j œuish hÜ;= h• h• lreKÏ
i•nkaOfhka rc;=ud Tjqkaf.ka œuiÝ œg"
uq½ rdcHfha is‡ ish® uka;%ldrhkag;a"
wkœkldrhkag;a jvd oi .=KhÙka Tjqka
iu;a nj t;=udg fmkS .sfha h' 21°Úfh,a"
ihsria rcÏf.a m<uq jk wjqreoao olajd tys
is‡fha h'
1059
fk
fkn f kYÈ rc ³Û ia j ma kh
nq l oafkYÈ kh
2 fknqloafkYÈ rcl• lrk fo jk
wjqreoafoa ¡ Tyq iajmak ³Ûf› h' thska
Tyqf.a is; fndfy` fia le<UqfKa há
Ú°.kak j;a Tyqg fkdyeÙ œh' 2tœg
rcÏ ³Û iajmakh Tyqg okajk ms×i
uka;%ldrhka o wkœkldrhka o udhd-
ldrhka o l,aæjreka o le|jkak rc;=ud
wK flf<a h' 3T›yq wjq;a rc;=ud bæúfha
fmkS is‡fh` h' rc;=ud Tjqka wu;d" ööuu
iajmakhla 懖' ta iajmakh l=ula ± hs
±k.ekSug udf.a is; le<š we;e÷÷hs
Tjqkag lS h'
4 tœg l,aæjre wr—h NdIdfjka
l;d lr–ka" öörc;=uÚ" „rd;a ld,hla
jecfU;a jd· Tf’ fufylrejka jk wmg
Tn ³Û iajmakh l=ula ± hs Ùj uekj" tœg
tys f;areu wms my° fokafkuq÷÷hs lS y'
5 rc f;f• Tjqkag ms<s;=re fo–ka"
ööudf.a w•IaGdkh fuh f›' iajmakh;a" tys
f;areu;a fol u Tn ug ±kaœh hÜ;= hsá
fkd±kakÜfjd;a Tn lefn,s fldgoud Tf’
f.j,a li< f.dvj,a lrkafk–' 6tfy;a"
iajmakh o tys f;areu o Tn ug fmkajd
³kafkd;a" Tng ;E.sfn`. o .re-k•nq o
,efnkÜ we;' ta Úid iajmakh o tys f;areu
o ug fmkajkake÷÷hs lS h'
7 T›yq fo jk jr W;a;r fo–ka"
öörc;=ud ;udf.a fufylrejkag iajmakh
l=ula ± hs Ùhdjdá tœg wms tys f;areu
okajkafkuq÷÷hs lS y'
8 rc;=ud ms<s;=re fo–ka" ööudf.a w•Ia-
Gdkh Tng m%ldY lr Øfnk neœka"
Tn l,a .kak yok nj ug fyd|g u
meyeæ,s hs' 9Tn ud ³Û iajmakh l=ula ± hs
fkdlSfjd;a" Tng we;af;a tl u tl brKu
hhs kej; u;la lr–' Tn ug wuQ,l s fndre
Ùhd fuh l,a oukak tló • weØ nj ug
fmfka' tneœka iajmakh l=ula ± hs ug
Ùhkak' tœg tys f;areu my° fokak Tng
mܽjka ± hs ug ±k.; yeÙ h÷÷hs lS h'
10 T›yq ms<s;=re fo–ka" öörcÏf.a m%Yakh
ÚrdlrKh Ùøug yeÙ iuf;la f• uq½
fmdf<` ;,fhys we;af;a ke;' wer;a" Ùis u
rfcla fy` w•mØfhla fy` wdKavl q drfhla
fy` fujeÚ b,a,Sula uka;%ldrfhl=f.ka
j;a wkœkldrfhl=f.ka j;a" ffoj{-
fhl=f.ka j;a lr ke;' 11rc;=ud wfmka
b,a,kafka fkdl< yeÙ fohÙ' –Úia
 °Úfh,a 2
f,dœka tmsg is‡k foœjrekag –i wka
Ùisfjl=g rc;=udg th fmkajd æh fkdyeÙ
h÷÷hs lS y'
12 tœg rc;=ud wØYfhka fl`mdœIaG
• n“f,`Úfha ish® Ydia;%jka;hka
urdoukak Úhu flf<a h'13Ydia;j% ka;hka
urk f,i Úfh`.hla o Úl=;a lrk ,¡'
ta Úhufha múæ T›yq °Úfh,a iy Tyqf.a
iydhlhka o urkakg fijqfj` h'
°Úfh,a rÐcq r ejka bæúf ha is ˆ u
bæúfh
14 n“f,`Úfha Ydia;%jka;hka urk
ms×i msg;a j .sh wúfhdla k• rcÏf.a
jOlhdf.a m%OdÚhdg °Úfh,a ia:dfk`„;
isys kÜj×ka l;d lr" 15ööfu;r• ;o
Úfh`.hla rc;=ud mkjd we;af;a uka±÷÷hs
weiS h' wúfhdla ta ldrKh °Úfh,ag
œia;r lr ³kafka h'
16 tœg °Úfh,a rcÏ fj; f.dia"
iajmakfha f;areu my° fok ms×i ;udg
l,a fok ye‡hg b,a®f› h' 17tl, °Úfh,a
f.or f.dia ;udf.a iydhlhka jk
ykÚhdg;a " –Idfh,ag ;a" wiúhdg;a
lreKÏ ie< fldg" 18Tjqka n“f,`Úfha
Ydia;%jka;hska iuó œkdY fkd jk
ms×i" iajÈ.fha foœhka jykafia Tjqkag
wkÜl•md fldg" ta w“ryi okajk f,i
wheækakg lSf› h' 19t° rdØ%fha oÈYkhÙka
ta w“ryi °Úfh,ag t<sor› œh' °Úfh,a
iajÈ.fha foœhka jykafiag m%Yxid
lr–ka 20fufia lSf› h(
ööfoœºkaf.a kduhg
i°ld,fhka i°ld,hg
m%Yxid f› jd·
ukao"
m%Çj;a" n,h;a
t;=uka i;= h'
21
ld,hka o wjia:djka o
fjkia lrkafka;a"
rcjreka my lrkafka;a"
m;a lrkafka;a"
meKj;=kag ±kÜu yd
keKj;=kag kÜjK fokafka;a
t;=udfK` h'
22
.eUqre jQ w“ryia jQ foa
t<s lrkafka;a"
wºfÈ weØ foa okafka;a
t;=udfK` h'
wdf,`lh
1060
Wka jykafia isidrd we;'
23
udf.a mshjrekaf.a foœºÚ"
ud yg Çk YlaØh ³ka neœka o
wfma he³ug ijka ¡
rcÏf.a mekh
Tn wmg my° ³ka neœka o
Tng
uu ;=Ø meiiÜ• lr–'÷÷
24 tœg °Úfh,a n“f,`Úfha Ydia;%-
jka;hka keiSug rc;=ud m;a l< wúfhdla
fj; f.dia" öön“f,`Úfha Ydia;%jka;hka
œkdY fkdlrkaká rÐcÏrejka bæúhg ud
muqKj Ï kaká iajmakfha f;areu uu rc;=udg
fmkajkafk–÷÷hs lS h'
25 tl, wúfhdla f;f• rcÏ bæúhg
°Úfh,a yÚl le|jdf.k f.dia" ööcÏ°
rfgka w,a,df.k wd wh w;frys" rc;=udf.a
isyskfha f;areu Ùhkak mܽjka flfkl=
ug i•n • h÷÷hs lS h'
foœhka jyka f ia °Úfh,a g ia j ma k h
fy<s Ùøu
26 rc;=ud fn,afgfIiÈ k• °Úfh,a
wu;d" ööud ³Û iajmakh;a" tys f;areu;a ug
Ùhd fokak Tng mܽjka ±÷÷hs weiS h'
27 °Úfh,a rcÏg ms<s;=re fo–ka fufia
lS h( öörc;=ud œuid weØ w“ryi my°¡ug
Ydia;j % ka;hkag j;a" wkœkldrhkag j;a"
uka;%ldrhkag j;a" fmak Ùhkakkag j;a
fkdyeÙ h' 28tfy;a" ryia t<sor› lrk
foœ flfkla iajÈ.fhys is‡k fial'
Wka jykafia wkd.;fha ¡ is³ jkak hk foa
fknqloafkYÈ rcÏg fy<s lr Øf’' Tn
hyfkys ie;mS is‡k œg Tf’ ysig keó=KÏ
iajmakh yd oÈYkh fufia h(
29 öörc;=uÚ" Tn hyfkys ie;mS is‡k
œg Tng weØ jQfha" wkd.;fha ¡ is³ jkak
hk foa ms<ns | is;œ
= ,s h' ryia t<sor› lrk
;ekeka jykafia is³ jkak hk foa Tng
okajd Øf’' 30f• w“ryi ug;a t<sor› •
we;af;a ãj;a • is‡k ish,a,kag jvd ug
m%Çj Øfnk Úid fkdj" Tf’ iajmakfha
f;areu Tng okajk ms×i;a" Tf’ isf;a
weØ isØœ,s Tn f;are•.kak ms×i;a h'÷÷
31 öörc;=uÚ" Tn wØœYd, rEmhla
³Ûfjys h' ta œYd, ¡maØu;a rEmh Tn
bæúfhys ØnqfKa h' tys fmkSu Nhxldr h'
32
ta rEmfha ysi oU rÚka o <h iy w;a
ú¡fhka o nv iy l,jd f,`lvj,ska o
 °Úfh,a 2-3
33
flKavd hlfvka o mdoj, fldgila
hlfvka o fldgila ue‡fhka o lrk ,¡'
34
Tn n,d is‡h ¡ –Úia wØka fkdlmk
,o .,la lkafoka .e,• wjq;a rEmfha hlv
iy ue‡ mdoj, je¡ tajd fmdŠ lr±— h'
35
tœg hlv o ue‡ o f,`lv o ú¡ o
r;arka o tlg fmdŠ • .s•ydk ld,fha
luf;a fnd,a fuka iÜ<óg .idf.k .sfha h'
tajdfha fYaIud;%hla j;a b;=re fkd • h'
rEmhg je³KÏ ., œYd, mÈj;hla œh'
thska fmdf<dj msø .sfha h'
36 ööth h" Tn ³Û iajmak h' ±ka tys
f;areu rÐcÏrejkag uu Ùhd fokafk–'
37
rcjrekaf.a rc jQ rc;=uÚ" iajÈ.fha
foœhka jykafia Tng rdcHh o n,h o
mrdl%uh o f;aci o ¡ Øf’' 38iEu ;ek u
jik –ÚiÜka o uD.hka o wdldY mlaISka
o Tn w;g Ndr ¡ T›yq ish,af,` Tf’
md,khg hg;a lrk ,o y' r;arka ysi k•
Tn h' 39Tng miÜ Tf’ rdcHhg jvd my;a
rdcHhla o bkamiÜ f,`lvj,ska woyia
flfrk" f,djmÜrd md,kh meØr mj;akd
;=ka jk rdcHhla o keóS tkafka h' 40hlv
fuka iœ YlaØh weØ rdcHhla i;r jk
jr weØ jkafka h' hlv ish,a, lvd “|
iÜKÏ œiÜKÏ lrkakdla fuka ta rdcHh wka
ish,a, lvd “| iÜKÏ œiÜKÏ lrkafka h'
41
Tn ³Û mdo yd md weós,js ,ska ±lafjkafka"
fldgila l=•Nldrhdf.a ue‡fhka o
fldgila hlfvka o hÜl; a j ta rdcHh fn¡
hk nj h' tfy;a" hlv ue‡ yd –Y% j
ØfnkÜ Tn ³Û múæ ta rdcHfha wfh`uh
YlaØh;a ;rula ³rg mjØkafka h' 42md
weós,sj,ska fldgila hlfvka o fldgila
ue‡fhka o ØnqKdla fuka ta rdcHfhka
fldgila YlaØu;a jkafka há fldgila
“f|kiÜ® jkafka h' 43hlv ue‡ –Y% j
ØfnkÜ Tn ³Û f,i ukÜIHfh` œjdyfhka
–Y% jkafk` h' tfy;a" hlv yd ue‡ –Y%
fkdjk fia T›yq tlg ne£ fkdis‡Ø' 44ta
rcjrekaf.a ld,j, ¡ iajÈ.fha foœhka
jykafia Ùis lf,l keØ fkdjk rdcHhla
msysÛjk fial' ta rdcHh wka cdØhlg
hg;a fkdjkafka h' th ish® rdcHhka iÜKÏ
œiÜKÏ lroukÜ we;' th o i°ld,hg u
mjØkafka h' 45wØka fkdlemÝ .,la
lkafoka .e,• wjq;a hlv o f,`lv o ue‡
o ú¡ o r;arka o fmdŠ lroukÜ Tn ³Û f,i"
1061
th ta ish® rdcHhka fmdŠ lr keØ
lrkafka h' Tn ³Û oÈYkfha f;areu th
f›' ufy`;a;u foœhka jykafia u;= isoaO
jkakg hk foa rcÏg okajd Øf’' iajmakh
ienE h' tys f;areu fkdwkÜudk h'÷÷
rc °Úf
°Úfhh,a g ;Hd. ¡u
46 tl, fknqloafkYÈ uq×ka jeˆ"
°Úfh,ag je|" Tyqg mÝcdjla TmamÜ lrkakg
o iÜj| ³• w,a,kakg o wK flf<a h'
47rc;=ud °Úfh,ag l;d fldg" öökÜUg ryi
t<sor› Ùøug yeÙ jQfha" ieneœka u Tf’
foœhka jykafia foajdØfoaj rdcdØrdc jQ
w“ryia t<sor› lrk foœhka jykafia jk
neœÚ÷÷hs lS h'48rc f;f• °Úfh,a Wiia
Ú,hlg m;afldg" wfkal œO w.kd
;E.sfn`. Tyqg ¡" uq½ n“f,`Ú m<df;a
wdKavlq drhd o n“f,`Úfha Ydia;j % ka;hka
flfrys m%Odk w•mØhd o jYfhka m;a
flf<a h' 49°Úfh,af.a b,a,Su msg rc;=ud
I¿la o f•Ila o wfnoafkf.` o n“f,`Úfha
m<d;a múmd,k lghÜ;= i|yd m;a flf<a h'
°Úfh,a f;f• rc jdif,a u œiS h'
rka rEmh
3 fknqloafkYÈ rc —gÈ œisy;la Wi
—gÈ ;=kla m<, rka rEmhla idojd"
n“f,`Ú m<df;a ´rd k• iuN+–fha th
msysfg›f› h' 2;ud msysfgjQ ta rEmh lem
lrk ms×i" æYd•m;Skag o w•m;Skag o
wdKavqldrhkag o œÚYaphldrhkag o
NdKavd.dúlhkag o uka;S%jrekag o
kSØ{hkag o m<d;aj, ish® uq,doEkSkg a o
/ia jk f,i rc;=ud Úfh`. flf<a h'
3
Tjqka ish® fokd me–K rka rEmh
bæúfhys is‡fh` h' 4tœg" rdc m%ldYlhd
uy y•ka" ööœœO NdId l;d lrk" ish®
cd;Skaf.ka hÜ;a ckfhÚ" f• rdcdÇjg
ijka fokak' 5fydrKEf› o k<df› o
•Kdf› o uyd •Kdf› o l=vd •Kdf› o
–ysú k<df› o ish® ;+Èh NdKavj, o
Y’oh Tng wefik œg" o×ka jeˆ
fknqloafkYÈ rc;=ud msysÛjd Øfnk
rka rEmhg kuialdr lrkak rc;=ud wK
fldg we;' 6“u jeˆ kuialdr fkdlrk
ljqre kuq;a" tf›f,ys u weœf,k .sÚ
W³kla ueog fy<kÜ ,nkafka h÷÷hs lSf› h'
7ta wK múæ" fydrKEf› o k<df› o
•Kdf› o uyd •Kdf› o l=vd •Kdf› o
 °Úfh,a 3
–ysú k<df› o ish® wdldr ;+Èh NdKavj,
o Y’oh weiÜKÏ jyd u" œœO NdId l;d
lrk" ish® cd;Skaf.ka hÜ;a ckhd “u jeˆ
fknqloafkYÈ rcÏ msysfgjQ rka rEmhg
kuialdr l<y'
ku
kui ia ldr fkdl< cq f o›j re ka
o›jr
Øfokd
8 ta wjia:df› ¡ l,aæjre iuyr
fofkla bæúm;a • cÏfo›jrekag œreoaO j
fp`okdjla l<y' 9T›yq fknqloafkYÈ
rcÏg fufia lS y( 10öörc;=uÚ" „rd;a ld,hla
jecfU;a jd· fydrKEf› o k<df› o
•Kdf› o uyd •Kdf› o l=vd •Kdf› o
–ysú k<df› o ish® wdldr ;+Èh NdKavj,
o Y’oh wefik ish,a,ka “u jeˆ rka
rEmhg kuialdr l< hÜ;= h Ùhd o 11tfia
“u jeˆ kuialdr fkdlrk ljfrl= kuq;"a
weœf,k .sÚ W³kla ueog fy<sh hÜ;= h
Ùhd o Tn;=ud wdÇjla mKjd we;'
12
tfy;a" n“f,`Ú m<d; md,kh Ùøug
Tn m;a l< cÏfo›jreka jk I¿la" f•Ila"
wfnoafkf.` hk Øfokd Tf’ wKg lSlre
fkdfjØ' Tjqka Tf’ foœjrekag jeº•ms³•
lrkafka j;a" Tn msysÛjd Øfnk rka
rEmhg kuialdr lrkafka j;a ke;'÷÷
13 ta weiÝ fknqloafkYÈ rc fl%`Ofhka
±fj–ka" I¿la" f•Ila yd wfnoafkf.`
f.k tkak wK flf<a h' tœg T›yq ta
Øfokd rcÏ bæúhg f.kdy' 14fknqloafkYÈ
Tjqka wu;d fufia lS h( ööI¿la" f•Ila"
wfnoafkf.`" Tn udf.a foœjrekag
jeº•ms³• lrkafka j;a" ud msysÛjd Øfnk
rka rEmhg kuialdr lrkafka j;a ke;e hs
Ùhkafka we;a; o@ 15fydrKEf› o k<df›
o •Kdf› o uyd •Kdf› o l=vd •Kdf› o
–ysú k<df› o ish® wdldr ;+Èh NdKavj,
o Y’oh wefik œg “u jeˆ ud id° Øfnk
rEmhg kuialdr lrkakg Tn iÝ°k• o@
tfia k• hymØá ke;ak•" rka rEmhg
Tn kuialdr fkdlf<d;a" tflfKys u
weœf,k .sÚ W³kla ueog Tn fy<kÜ ,nkÜ
we;' tœg udf.a w;aj,ska Tn .<jk
foœfh` ljqre o Ùhd n,uq'÷÷
16 I¿la" f•Ila yd wfnoafkf.`
rc;=udg ms<s;=re fo–ka fufia lS y(
öörc;=uÚ" Tf’ m%Yakhg ms<s;=re ¡ug wmg
jqjukd ke;' 17rc;=uÚ" weœf,k .sÚ
W³fkka wm .<jd.kakg mܽjka foœ
1062
flfkla is‡;a k•" ta wm jeº•ms³• lrk
foœhka jykafia u h' Tf’ wØka Wka
jykafia wm .<jk fial' 18rc;=uÚ" Wka
jykafia tfia fkdl<;a" wm Tf’ foœjrekag
jeº•ms³• lrkafka j;a" Tn msysÛjd weØ
rka rEmhg kuialdr lrkafka j;a keØ nj
Tng okajkakg leue;af;uq'÷÷
.s Ú W³fk
W³fkka ka .<jd.kq ,e”u
19 ta weiÝ fknqloafkYÈ wØYfhka
fl`mdœIag œh' I¿la" f•Ila yd wfnoa-
fkf.` foi Tyqf.a uqyqfKa ne,au fjkia •
.sÚ W³k idudkH m%udKhg jvd i;a
.=Khla r;a lrkakg Úhu flf<a h'
20I¿la" f•Ila yd wfnoafkf.` ne|"
weœf,k .sÚ W³kg fy<kakg Tyq ;udf.a
fiakdf› YlaØ i•mkak whg wK flf<a h'
21
T›yq ta Øfokd Tjqka we| is‡ i½j"
lndh" ysi jeiau hkd¡ ish® weº• ms‡ka u
ne| weœf,k .sÚ W³k ueog fy½E y'
22
rÐcÏrejkaf.a Úhuh jyd bÛ l< hÜ;= j
ØnqKÏ neœka o .sÚ W³k b;d r;a j ØnqKÜ
neœka o I¿la" f•Ila" wfnoafkf.` f.k
.sh wh msg;g œys¡ wd .sÚ o®j,ska
±• uf<` h' 23I¿la" f•Ila yd wfnoafkf.`
hk Øfokd ne– ms‡ka u .sÚ W³k ueog
jeÛfK` h'
24 fknqloafkYÈ rc mܳuhg m;a •"
jyd keósg uka;S%jreka wu;d" ööwm ne|
.skka g fy½f› –ÚiaiÜ ;=kfa ofkla fkdfj;a
±÷÷hs weiS h' öötfia h" rc;=uÚ÷÷ Ùhd T›yq
ms<s;=re ³kay'
25 tœg rc;=ud" ööwkak" –ÚiÜka i;r-
fofkl= is‡kÜ ug fmfka" Ùis mSvdjla keØ
j T›yq .skak ueo weœæØ' i;rjeÚhd
fmkÜfuka foaj mq;%fhl= jeÚ h÷÷hs lS h'
26 tfia Ùhd Tyq weœf,k .sÚ
W³fka f°rlvg <x •" ööufy`;a;u foœhka
jykafiaf.a fiajlhka jk I¿la" f•Ila yd
wfnoafkf.` msg;g tkak" fuys tkake÷÷hs
lS h' tœg I¿la" f•Ila yd wfnoafkf.`
.skak ueo isg msg;g wdy' 27æYd•m;Syq
o w•mØfh` o wdKavqldrfh` o rcÏf.a
uka;S%jre o Tjqka jf† /ia j" ta Øfokdf.a
Yørj,g .skafkka Ùis mSvdjla kÜjQ
nj;a" Tjqkaf.a flia.yla j;a" ms<siaiS keØ
nj;a" weº•j,g .skak je¡ keØ nj;a"
Tjqkaf.a weómf;a .sÚ .|la j;a fkdjQ
nj;a ³Ûfj` h'
 °Úfh,a 3-4
fknq l oa fkYÈ
f kYÈ rcq f .a ffooa j m% Yxidj
Y xidj
28 tœg" fknqloafkYÈ fufia lSf› h(
ööI¿laf.a;"a f•Ilaf.a yd wfnoafkf.`f.a;a
foœhka jykafiag m%Yxid f› jd· ukao" Wka
jykafia ish ´;hd tjd ;ukaf.a f•
fiajlhka Øfokd .<jd.;a fial' T›yq
rcÏf.a Úhuhg msÛmd ;ukaf.a foœhka
jykafia flfrys œYajdih ;enQ y' ;ukaf.a
foœhka jykafia yer wka foœfhl=g fiajh
lrkjdg;a" kuialdr lrkjdg;a jvd
.skakg f.d³rejkakg T›yq i;=Û jQ y'
29 öötneœka" ish® ckfhÚ" I¿laf.a;a"
f•Ilaf.a;a" wfnoafkf.`f.a;a foœhka
jykafiag œreoaO j f°ia Ùhk h•
flfkl=g fy` cdØhlg fy` NdIdjlg
fy` wh;a hfula f› k•" Tyq len,s fldg
Tyqf.a f.a-f°r li< f.dvla lrk ye‡hg
uu Úhuhla lr–' ukao" f• wdldrfhka
.<jd.kakg mܽjka wka foœ flfkla
ke;'÷÷
30 bkamiÜ rc;=ud" I¿la" f•Ila yd
wfnoafkf.` hk Øfokd n“f,`Ú m<df;a
jvd;a Wiia ;k;=rej,g m;a flf<a h'
fknqloafkYÈ r cqf.a
rcqf.a fo jk iajmakh
4 fknqloafkYÈ rc uq½ f,df› jdih
lrk il, ckhka yg;a" cd;Ska yg;a"
ta ta NdIdjka l;d lrk ish,a,ka yg;a
fufia Úf›okh flf<a h( ööTng idu°kh f›
jd· 2ufy`;a;u foœhka jykafia ud Wfoid
l< ydial• o wreumܳu foa o Tng ±ka•u
uekj hs ug fmÚ×' 3Wka jykafia ±la jQ
ydial• fldmuK uy;a o@ Wka jykafia
l< wreumܳu foa fldmuK n,j;a o@ Wka
jykafiaf.a rdcHh i°ld, rdcHhla h'
Wka jykafiaf.a md,kh mr•mrdfjka
mr•mrdjg mj;afka h'
4 ööfknqloafkYÈ jk uu udf.a
ud,s.df› iemi•m;a N=laØ œ¢–ka iÜj fia
is‡fh–' 5tfia is‡h ¡ ud ;eØ .ekajQ
iajmakhla ³Ûfj–' ud hyfka is‡h ¡ ug
weØ jQ isØœ,s yd ysig keó=KÏ oÈYk ud
“h .eka• h' 6iajmakfha f;areu ug okajk
ms×i n“f,`Úfha ish® Ydia;j % ka;hka ud
bæúhg muqKj Ï k ye‡hg uu wK flf<–'
7tœg uka;%ldrfh` o wkœkldrfh` o
ffoj{fh` o fmak Ùhkafk` o ud fj;
wdfj` h' uu Tjqka bæúfha ud ³Û iajmakh
1063
lSfj–' tfy;a" Tjqkag tys f;areu ug Ùhd
fokakg fkdyeÙ œh' 8wkaØf• ¡ udf.a
foœhkaf.a kduh wkÜj öfn,afgfIiÈ÷ Ùhd
k• lrk ,o foajd;audkÜNdjh weØ °Úfh,a
ud bæúhg wdf› h' ³Û iajmakh uu Tyqg
lSfj–( 9uka;%ldrhkaf.a m%OdÚhd jk
fn,afgfIiÈ" Tng foajd;audkÜNdjh weØ
nj;a Ùis w“ryila œi£u Tng ³Ialr
ldÈhhla fkdjk nj;a uu oÚ–' ud ³Û
iajmakh fuh f›' tys f;areu ug my°
fokak'
10 ööud hyfka is‡h ¡ udf.a ysig
keó=KÏ oÈYkh fuh f›' b;d Wi .yla
fmdf<dj ueo ØfnkÜ uu 懖' 11ta .i je•
YlaØu;a •" lr‡h wyfia Wig hk f;la
jevqfKa h' fmdf<df› i;r æ.a Nd.hg
ta .i fmkÜfKa h' 12tys w;= iy fld<
fY`Nk h' m, nyq, h' ish,a,kag iEfyk
muK lEu tys ØnqfKa h' jk uD.fh` .i
hg fijK ,enqfj` h' wyfia l=re,af,`
w;=j, ,e.=• .;af;` h' ish® i;a;ajhkag
thska lEu ,enqfKa h'
13 ööud tfia oÈYkh oÙ–ka hyfka
is‡h ¡ ;j³rg;a fufia 懖' iajÈ.fhka
Y=oaO uqrldrfhla nei wdfha h' 14Tyq uy
y•ka fudr.id fufia lS h( ö.i is|
oukak" w;= lmd oukak" fld< iÝrd oukak"
m, œiÜrejd oukak" jk uD.hka .fia
fijK h‡ka o l=re,a,ka w;=j,ska o m,jd
yúkak' 15tfy;a" .fia uqf,a l| lE,a, b;=re
lr" thg hlv yd f,`lv j<,a,la oud
fmdf<df› ,d ;K w;fÈ th Øfnkakg
wúkak' f• –Úyd wyfia msÚj,ska f;f• jdá
uD.hka iuó ;K fld< lEjd f›' 16Tyqf.a
is; –Úia is;la fkdjk f,i fjkia
• uD. is;la Tyqg ,e”" ta whÜúka wjqre³
i;la .;jqKd f›' 17f• ;SrKh uqr-
ldrhkaf.a Úhuhla jkakÙá f• ;Ska³j
Y=oaO ;eke;a;kaf.ka jk m%ldYkhÙ'
fufia jka f ka ukq I Hhka f .a rdcHh
ufy`;a;uhdKka md,kh lrk nj;a"
;uka leueØ flfkl=g Wka jykafia th
fok nj;a" –ÚiÜkfa .ka b;d my;a flfkl=g
jqj o tys md,kh Ndr fok nj;a ãj;a j
is‡k wh ±k.kak ms×i h'
18 ööf• iajmakh" fknqloafkYÈ rcÏ
jk uu 懖' t•nd fn,afgfIiÈ" tys
f;areu ug okajkak' ukao" udf.a rdcHfha
is‡k ish® Ydia;%jka;hkaf.ka tla
 °Úfh,a 4 1064
flfkl=g j;a th fkdl< yeÙ œh' tfy;a" ±kuq;=lu ms<s.ekSug i;=Û jqj uekj'
foajd;audkÜNdjh Tng weØ neœka Tng k• ±ye–l• Ùøfuka Tf’ mdm o æ<sºkag
th l< yeÙ h'÷÷ lreKd Ùøfuka Tf’ wmrdO o myl<
uekj' tfia Ùøfuka iuyr œg ¡È>
°Úfh,a ia j ma k h f;a r e• lr ¡u ld,hla Tng idu°kfhka is‡kakg mܽjka
19 tl, fn,afgfIiÈ k• ,;a °Úfh,a jkÜ we;'÷÷
oÈYkh .ek weØ jQ is;=œ,sj,ska le<š"
fudfyd;lg ;=IaÓ•N+; j is‡fha h' iajmakh ie nE •u
rc;=ud Tyq wu;d" ööfn,afgfIiÈ iajmakh 28 f• ish,a, fknqloafkYÈ rcÏg is³
.ek j;a" tys f;areu .ek j;a fkd- œh' 29f°f<dia uila .; jQ miÜ Tyq
le<fUkake÷÷hs lS h' fn,afgfIiÈ fufia n“f,`Úfha rdc ud,s.dj Wv ilauka
ms<; = e ³kafka h( ööudf.a rc;=uÚ" iajmakh lr–ka is‡fha h' 30ilauka lr–ka is‡h ¡
s r
Tng oaf›I lrkakkag;a" tys f;areu Tf’ Tyq fufia lSf› h( ööt•nd fY%I a G
a n“f,`Úh"
i;=rkag;a w°< f› jd· 20rc;=uÚ" Tn ³Û" udf.a rcjdi, jYfhka o udf.a rdcYS%fha
je• YlaØu;a • lr‡h wyi Wig hkf;la f.!rjh Wfoid o udf.a n,mrdl%ufhka ud
jevqKÏ" fmdf<df› i;r æ.a Nd.hl œiska f.dvkók ,o k.rh ;S fkdf› o@÷÷
fmkÜKÏ" 21fY`Nk fld< o fndfy` m, o 31 Tyq f• jpk mjioa¡ u iajÈ.fhka
ish,a,kag lEu o ØnqKÏ" jk uD.hkag tk y~la weiÜfKa h' ta fufia h( ööt•nd
fijKla jQ" wyfia mlaISka ,e.=• .;a" w;= fknql oafkYÈ rc" kÜf˜ rdcHh kÜfUka my
ØnqKÏ .i k• Tn u h' œhá 32kÜU ukÜIH jdifhka mkakdoukÜ
22 ööTn jÈOkh • n,j;a j is‡kafkys ,nkafkys h' kÜf˜ jdih uD.hka iuó
h' Tf’ W;=•lu je•" wyi olajd keóS jkafka há kÜUg .jhkag fuka ;K fld<
we;' Tf’ md,kh fmdf<df› iSudka;hka ljkÜ ,nkafkys h' ukÜIHhkaf.a rdcHh
olajd meØr f.dia we;' 23;jo" Y=oaO ufy`;a;uhdKka jykafia md,kh lrk
uqrldrfhl= iajÈ.fhka nei tkÜ Tn nj;a" ;uka leueØ flfkl=g Wka jykafia
³Ûfjys h' Tyq fufia lS h( ö.y is|oud th fok nj;a kÜU ±k.kak ;=re wjqre³
œkdYlrkak" tfy;a" tys uq,a yd l| hlv i;la kÜU tfia .; lrkafkys h'÷÷
yd f,`lv j<,a,la oud fmdf<df› <d ;K 33 ta Ùhk ,o foa tflfKys u
w;fÈ Øfnkakg wúkak' ta –ksid wyfia i•mÝ ÈKfhka u bIag œh' Tyq ukÜIH
msÚj,ska f;f• jd' wjqre³ i;la .;jk jdifhka mkakdoukÜ ,en" f.dkÜkag fuka
;=re Tyq uD.hka iuó ;K fld< lEjd Tyqg ;K fld< ljk ,¡' Tyqf.a ysifla
f›'÷ rdcd,shkaf.a msydÛ fuka o Tyqf.a
24 öörc;=uÚ" tys f;areu fuh f›' th Úhfmd;= mlaISkaf.a Úhfmd;= fuka o
udf.a iajd—ka jk rc;=udg me–K Øfnk jefvk ;=re Tyqf.a Yørh wyfia mskafkka
ufy`;a;uhdKkaf.a Úhuh h' 25Tn ukÜIH f;uqfKa h'
jdifhka mkakdoukÜ ,nkafkys h' Tf’
jdih jkfha uD.hka iuó jkafka h' rcq f .a is ; fjkia •u
.jhkag fuka Tng ;K fld< ljkÜ 34 wjqre³ i; .; jQ miÜ" fknqloafkYÈ
,nkafkys h' Tn wyfia mskafkka f;ukÜ rcÏ jk uu udf.a weia iajÈ.h foi
,nkafkys h' fufia ukÜIHhkaf.a rdcHh ti•–' udf.a isysh ug kej; ,enqfKa h'
ufy`;a;uhdKka jykafia md,kh lrk uu ioyg u ãj;a jk ufy`;a;uhdKkag
nj;a" ;uka leueØ flfkl=g Wka jykafia m%Yxid flf<–á f.!rj flf<–' ukao"
th fok nj;a Tn ±k.kak ;=re" wjqre³ t;=udKkaf.a md,kh
i;la Tn .; lrkafkys h' 26flfia fj;;a" i°;Úl há
wr uqrldrhd .fia uqf,a l| fldgi bØú t;=udKkaf.a rdcHh
lrkakg wK flf<a h' tys f;areu fuh hs' mrmÜfrka mrmÜrg mj;afka h'
ufy`;a;uhdKka ukÜIH rdcHhka md,kh 35 f,df› ish® jeishka Ùis j‡kdlula
lrk nj Tn ±k.;a miÜ Tf’ rdcHh Tng keØ wh fia t;=udfK` i,lk fial' Wka
ia:§r jkafka h' 27tneœka rc;=uÚ" udf.a jykafia iajÈ.sl fiakdjka yd fmdf<df›
 °Úfh,a 4-5
jeishka w;r ;uka úis foa lrk fial' Wka
jykafiaf.a Ù%hdjka kj;ajkakg j;a" öTn
l=ula lrk fiala o÷ Ùhd Wka jykafiag
wNsfh`. lrkakg j;a mܽjka Ùisfjla
ke;' 36ta f›,df› ¡ u udf.a isysh ug
kej; ,enqKÏ œg udf.a rdcHfha f.!rjh
Wfoid udf.a rdcYS%h;a" ftYapÈhh;a ud
fj; kej; me–×fha h' udf.a uka;S%jre o
udf.a W;a;ufh` o ud idorfhka ms<s.;ay'
udf.a rdcHfha uu h<s msysÛjkÜ ,e”–'
udf.a W;=•lu fmrg jvd jeŠ œh'
37 ±ka fknqloafkYÈ rcÏ jk uu
iajÈ.fha rÐcÏrejka jykafiag m%Yxid
lr–" ;=Ø mqo–" .re lr–" ukao" Wka
jykafiaf.a fmdfrdka³ bIag jkafka h' Wka
jykafiaf.a Ù%hd udÈ. idOdrK h'
Wvó=l–ka yeisfrkakka my;a lrkakg
Wka jykafiag mܽjk'
fn
fn, ,a f IiÈ rcq f .a ux.,H W W;;a i jh iudk m%Çjla o weØ flfkl= f,i m%isoaO
1065
tys wÈ:h ug fmkajd fok ljqre fy`
f›jd" Tyqg r;aÚ,a jia;%hla w|jd" f.,
jgd rka ud,hla m<|jd" rdcHfha ;=ka
jk wdKavqldrhd jYfhka Tyq m;a lrkÜ
,nkafka h÷÷hs lS h' 8tœg rcÏf.a ish®
Ydia;%jka;fhda me–×fh` h' tfy;a" ta
,shœ,a, Ùhjkakg j;a" tys wÈ:h rcÏg
my° fokakg j;a Tjqkag fkdyeÙ œh'
9
tœg fn,afIiÈ rc wØYhska le<š" uqyK q
ue,• is‡fha h' Tyqf.a W;a;ufh` o œhjq,a
j is‡fh` h'
10 rcÏ iy W;a;uhka l;d lr–ka
is‡h ¡ “fidj fN`ck Yd,djg me–K
fufia lSjd h( öörc;=ud i°ldf,ag u ãj;a
f› jd· is;=œ,sj,ska fkdle<š uqyqK
ue,• fkdis‡kak' 11foajd;audkÜNdjh
weØ ukÜIHfhla Tf’ rdcHfha is‡hs' Tf’
mshdKkaf.a ld,fha ¡ fudyq meyeæ,s
l,amkdj o kÜjK o foœhkaf.a m%Çjg

5 fn,afIiÈ rcÏ ish W;a;uhka oyilg

uyd ux., W;aijhla ms<sfh< lr
Tjqka iuó u;ameka ”f› h' 2Tyq fnd–ka
j is‡fha h' Tf’ mshd jQ fknqloafkYÈf.a
ld,fha ¡" Tyq uka;%ldrhkaf.a o
wkœkldrhkaf.a o ffoj{hkaf.a o fmak
is‡h ¡" Tyqf.a mshd jQ fknqloafkYÈ Ùhkakkaf.a o m%OdÚhd jYfhka m;a
fcrei,f• foaj ud,s.dfjka fld,a,ld.;a lrk ,¡' 12rcÏ œiska fn,afgfIiÈ hk
rka ú¡ Ndckj,ska ;ud o ;udf.a W;a- ku ;nk ,o ta °Úfh,a Wiia l=Y,;d weØ"
;uhka o ish NdÈhdjka o WmNdÈhdjka o iajmak f;are• lr ¡f•;a" f;arœ,s œi£f•;a"
fndk ms×i tajd f.fkkakg wK flf<a h' .egmo my° ¡f•;a Çkh weØ flfkl=
3 œh' ±ka Tn f• °Úfh,a lef|›fjd;a"
tœg T›yq fcrei,f• foaj ud,s.df›
Tyq Th ,shœ,af,a wÈ:h my° fokÜ we;e÷÷hs
isoaOia:dkfhka meyerf.k tk ,o rka ú¡ lSjd h'
Ndck f.kdy' rc o Tyqf.a W;a;ufh` o
NdÈhdfj` o WmNdÈhdfj` o thska ”fj` h' °Úfh
°Úfh, ,a “
“;;aØffh
ha ,shœ
œ,,a, my° ¡u
4
T›yq u;ameka ”" rka ú¡" f,`lv" hlv" ,S 13 tl, °Úfh,a f;f• rcÏ bæúhg
yd .,aj,ska ;kk ,o foœjrekag m%Yxid f.kajk ,oafoa h' rc f;f• °Úfh,a wu;d"
l<y' ööudf.a msh rÐcÏrejka cÏ° r‡ka w,a,df.k
wd cÏfo›jkaf.ka tla flfkl= jk °Úfh,a
“;a Ø fhys i|yk
i|ykaa jQ ,s h œ
œ,,a , Tn o@ 14foajd;audkÜNdjh Tn ;=< Øfnk
5 tl, yæisfhka myka rel bæúmsg nj o meyeæ,s l,amkdj;a" kÜjK;a" W;=•
rdc ud,s.df› “;aØfha n°u msg ,shk m%Çj;a Tn ;=<15 Øfnk nj o ud Tn
–Úia w;l weós,s fmÚ×' rc f;u ta .ek wid we;' f• ,shœ,a, Ùhjd tys
w; ³Ûf› h' 6tl, rcÏf.a uqyqK ue,• wÈ:h okajk ms×i Ydia;%jka;hka o
is; le<UqfKa h' Tyqf.a foll=,a jdre wkœkldrhka o ud bæúhg f.fkkÜ
,enQ kuq;a" tys wÈ:h my° fokak Tjqkag
keØ j oKysia tlg tl je³fKa h' 7tl, fkdyeÙ œh' 16Tng wÈ:l:kh lsøug;a
rc f;u wkœkldrhka o l,aæjreka .egmo œjrKh Ùøug;a yeÙ nj uu
o fmak Ùhkakka o le|jdf.k tk f,i wid we;af;–' fuu ,shœ,a, Ùhjd tys
lE .id lS h' rc f;u n“f,`Úfha wÈ:h my° ¡ug yeÙ k•" Tng r;aÚ,a
Ydia;j % ka;hska wu;d" ööf• ,shœ,a, Ùhjd" jia;% y|jd" f., jgd rka ud,hla m<|jd"
 °Úfh,a 5-6
rdcHfha ;=ka jk wdKavqldrhd jYfhka
uu Tn m;a lr–÷÷hs lS h'
17 tœg °Úfh,a" rcÏ bæúfha fufia lS h(
ööTf’ ¡ukd Tn u ;nd.kÜ uekœ' Tf’
;E.s wka flfkl=g fokÜ uekœ' flfia
fj;;a fuu ,shœ,a, Ùhjd th rÐcÏrejkag
my° fokafk–'
18 öörc;=uÚ" ufy`;a;u foœhka
jykafia rclu o uyka;;a;j a h o f.!rjh
o uysuh o Tf’ msh jQ fknqloafkYÈg ³ka
fial' 19Wka jykafia Tyqg ³ka uyka;;a;ja h
Úid ish® ckfh` o cd;Syq o NdIdfj` o
Tyq bæúfha fjjq,d “h jQfj` h' Tyq leueØ
flfkl= ueø há leueØ flfkl= b;=re
flf<a h' Tyq leueØ flfkl= Wiia flf<a
h' leueØ flfkl= my;a flf<a h' 20tfy;a"
Tyqf.a is; wyxldrfhka o wNsudkfhka o
±Š jQ œg Tyq rdcHdikfhka my lrkÜ
,e” h' Tyqf.a uysuh o Tyqf.ka my lrkÜ
,e” h' 21ukÜIHhkaf.a rdcHh ufy`;a;u
foœhka jykafia md,kh lrk nj;a" ;uka
leueØ flfkl= Wka jykafia tajdfha
md,kh Ùøug m;a lrk nj;a ±k.kakd
;=re Tyq ck iudcfhka msgux lrkÜ ,e” h'
Tyqf.a is; uD.fhl=f.a is; fuka œh' j,a
fldg½jka iuó ãj;a •" f.dkÜka fuka
;K fld< lkakg Tyqg is³ œh' Tyqf.a
isrer wyfia mskafkka f;uqfKa h'
22 ööTyqf.a mÜ;%hd jk fn,afIiÈ k•
Tn f• ish,a, ±k f.k is‡ kuq;a" Tf’
is; hg;a lr fkdf.k" iajÈ.fha i–¹Kka
jykafiag œreoaO j Wiia •" Wka jykafiaf.a
.Dyfha Ndck Tn bæúhg f.kajdf.k"
Tn o Tf’ W;a;ufh` o NdÈhdfj` o
WmNdÈhdfj` o thska ”fj` h' 23;jo" Ùis
fmkSula j;a" weiSula j;a" ±kÜula j;a keØ"
rka ú¡" f,`lv" hlv" ,S iy .,ska idok
,o foœjrekag Tn m%Yxid flf<ys h'
tfy;a" Tf’ m%dKhg;a" brKug;a lÈ;D
jk foœhka jykafiag Tn f.!rj flf<a
ke;' 24Wka jykafia fjØka w;la tjkÜ ,en
f• ,shœ,a, ,shk ,oafoa ta neœÚ'
25 öö,shk ,o ,shœ,a, k•( öfufka"
fufka" f;fla,a W-mdÈiSka÷ hkÜ hs' 26tys
wÈ:h fufia h( öfufka÷ hkafkka foœhka
jykafia Tf’ rclf• ld,h .Kka lr
th fl<jr l< fiale hs woyia lr we;'
27
öf;fla,a÷ hkafkka Tn ;rdæfha oud
ÙrkÜ ,en" nfrka wvq nj woyia flfÈ'
28
öW-mdÈiSk÷a hkafkka Tf’ rdcH fn°"
1066
f•ojrekag;a" mÈisjrekag;a fok ,± hs
woyia flfÈ'÷÷
29 tl, fn,afIiÈf.a wK msg °Úfh,a
rla;-kS, jia;%hla y|jd" f., jgd rka
ud,hla m<|jd" rdcHfha ;=ka jk
wdKavqldrhd h" Ùhd Tyq .ek m%isoaO
lrk ,oafoa h' 30tu rdØ%fha u l,aæjrekaf.a
rc jQ fn,afIiÈ urk ,oafoa h' 31wjqre³
yegfolla muK jhia j is‡ f•¡h cdØl
°úhÜia f;f• rdcHh Ndr.;af;a h'
°Úfh,
°Úfh,aa ueøug Wmdh
6 °úhÜia rc;=ud ;udf.a uq½ rdcHh Ndr
j is‡k ms×i æYd•m;Ska tlish
œisfofkl= m;a Ùøug i;=Û œh' 2Tyq
Tjqkg a by<ska m%Odk weuØjreka Øfofkl=
o m;a flf<a h' f• Øfokdg j.lSu mejø
ØnqfKa h' °úhÜia fufia flf<a Tyqg
Ùis ydÚhla fkdjk ms×i h' ta
wud;Hjrekaf.ka tla flfkla °Úfh,a
œh' 3°Úfh,ag weØ mܳu l=Y,;d Úid"
Tyq weuØjrekag;a" æYd•m;Skag;a jvd
W;alDIag nj fmkS .sfha h' tneœka rc;=ud
uq½ rdcHh md,kh Ùøu ms×i °Úfh,a m;a
lrkakg woyia flf<a h' 4fuhg wi;=Û
jQ weuØjre yd æYd•mØjre °Úfh,af.a
md,kfha h• jrola fidhkakg udk
ne®fj` h' tfy;a" tjeÚ Ùis u jrola
Tjqkag fidhd.; fkdyeÙ œh' ukao" Tyq
œYajdijka; j lghÜ;= flf<a h' Tyqf.a
Ùis jrola j;a" fo`Ihla j;a fkd • h'
5
tœg T›yq" öö°Úfh,ag œreoaO j me–×,s
lrk ms×i Tyqf.a wd.u i•nkaOfhka h•
lreKla fidhd .;af;d;a –i" wka Ùis
lreKla wmg Ùis lf,l fidhd.;
fkdyeÙ h÷÷hs lS y'
6 tneœka weuØjre o æYd•mØjre o
fufia lS y( öörc;=uÚ" „rd;a ld,hla
jecfU;a jd· 7Tf’ rdcHfha ish® wud;Hfh`
o w•mØjre o uka;S%jre o wdKavqldrfh` o
jk wms bæúm;a lrk rdcÇj mkjd th
Ù%hd;aul lrk f,i Tfnka b,a,Sug
taluØl j ;SrKh lr.Úuq' tk•" öØia
ojila we;=<; ¡ h• flfkl= rc;=ud-
f.ka –i" wka foœ flfkl=f.ka j;a"
ukÜIHfhl=f.ka j;a Ùish• whe³ula
lf<d;a" Tyq isxy .=ydf› fy<kÜ ,ef’ h÷
Ùhd h' 8bØka rc;=uÚ" f•ojrekaf.a o
mÈisjrekaf.a o fjkia fkdl< yeÙ
jHjia:df› m%ldrhg f• wdÇ m;%h o
 °Úfh,a 6
fjkia fkdl< yeÙ jk f,i th ia:§r lr
w;aika l< uekj'÷÷ 9°úhÜia rc ta wdÇ m;%h
w;aika flf<a h'
°Úfh,
°Úfh,aa is x y .= ydjg fy< kq ,e”u
fy<kq
10 rdcdÇj mkjd weØ nj °Úfh,ag
wdrx„ jQ œg" Tyq f.or f.dia" Wvquy,a
ue³fÈ ljq½ fcrei,u foig weø Ø“h ¡"
mÜre³ múæ æklg ;=ka jrla o×ka jeˆ"
;udf.a foœhka jykafia bæúfhys hdƒÆ
fldg ia;+Ø mÜo flf<a h'
11 °Úfh,a jrolg wiÜ Ùøug n,d is‡
œreoaOldrfh` me–K" °Úfh,a ;udf.a
foœhka jykafia bæúfha hdƒÆ yd lkak,›
lrkÜ ³Ûfj` h' 12tœg T›yq rÐcÏrejka
bæúhg me–K rdcdÇj u;la lr" öörc;=uÚ"
Øia ojila we;=<; ¡ h• flfkl=
Tn;=udf.ka –i" wka foœ flfkl=f.ka
j;a" ukÜIHfhl=f.ka j;a Ùish• whe³ula
lf<d;a" Tyq isxy .=ydjg fy<sh hÜ;= h
Ùhd Tn;=ud wdÇ m;%hla w;aika l<d
fkdf› ±÷÷hs weiÝ y' ööth tfia u hsá fjkia
fkdl< yeÙ f•ojrekaf.a o mÈisjrekaf.a
o jHjia:dj wkÜj th ia:§r h÷÷hs rc;=ud
ms<s;=re ³kafka h'
13 tœg T›yq rÐcÏrejka bæúfhys
ms<s;=re fo–ka" öörc;=ud cÏ° r‡ka w,a,.kÜ
,enQ whf.ka tla flfkl= jk °Úfh,a" Tn
yd Tn;=ud w;aika l< wdÇj fkdi,ld"
ojilg ;=ka jrla ;udf.a foœhkag whe³•
lrhs÷÷ hhs lS y'
14 rc;=ud f• jpk weiÝ œg" buy;a
ixf›.hg m;a •" °Úfh,a .<jd.kakg
bgdf.k" br nisk ;=re ta .ek fud<h
fjfyid l,amkd flf<a h' 15tl, ta msúi
rcÏ fj; me–K" öörc;=uÚ" f•ojrekaf.a
o mÈisjrekaf.a o kSØh wkÜj rcÏ œiska
mkjk ,o Úfh`.hla fjkia l< fkdyeÙ
nj Tn;=udg u;la lrkÜ leue;af;uq÷÷hs
lS y'
16 tœg rc;=ud °Úfh,a f.kjq;a isxy
.=ydf› ±—ug Úhuhla flf<a h' tfy;a"
Tyq °Úfh,ag l;d fldg" ööTn Úrka;rfhka
u kuialdr lrk" Tf’ foœhka jykafia
Tn .<jk fiala jd·÷÷hs lS h' 17;jo"
°Úfh,a i•nkaOfhka lrk ,o Úhuh
fjkia fkdl< yeÙ jk f,i" .,Ùka isxy
.=ydf› lg jid" th rdc uq¿dfjka o
W;a;uhkaf.a uq¿dj,ska o uq¿d lrkÜ ,e” h'
1067
°Úfh
°Úfh, ,a .<j
.<jk kÜ ,e”u
18 rc;=ud ud,s.djg f.dia Úrdydr-
fhka rdØ%h .; flf<a há mÜre³ œfk`o
wdiajdo o m%ØlafIam flf<a h' Tyqg Ùis
Úkaola fkd • h' 19Wfoa mdkaoúka t<sh
jeˆf.k toa¡ u Tyq keósg isxy .=ydj
<óg hÜyq hÜyq j .sfha h' 20°Úfh,a is‡ isxy
.=ydjg Tyq <x fj;a u" Tyq ixf›.ckl
y~Ùka fudr.id" ööãjudk foœhka
jykafiaf.a fufylre jk °Úfh,a" Tn
fkdlvjd u kuialdr lrk Tf’ foœhka
jykafiag isxyhkaf.ka Tn .<jd.kakg
mܽjka • ±÷÷hs weiÜf› h'
21 tœg °Úfh,a fufia ms<s;=re ³kafka
h( öörc;=uÚ" „rd;a ld,hla jecfU;a jd·
22
udf.a foœhka jykafia ;ukaf.a ´;hka
tjd isxyhkaf.a lgj,a msfh jQ fial'
tneœka Wkaf.ka ug Ùis wk;=rla fkd •
h' udf.a foœhka jykafia tfia flf<a" Wka
jykafia bæúfha ud Úf°ia flfkl= jk
neœÚ' wer;a rc;=uÚ" Tn bæúfha o ud Ùis
jrola lr ke;'÷÷
23 tœg rc;=ud b;d ikaf;`I •"
°Úfh,a .=ydfjka f.dvg .kakg wK
flf<a h' tfia °Úfh,a .=ydfjka f.dv.kakd
,¡' Tyqg iܽ ;=jd<hla j;a is³ • ØnqfKa
ke;' tfia jkakg fya;=j Tyq ;udf.a
foœhka jykafia flfrys œYajdi Ùøuhs'
24
bkamiÜ rc;=ud °Úfh,ag œreoaO j
me–×,s l< wh" Tjqkaf.a NdÈhdjka yd
orejka iuó isxy .=ydjg oukakg wK
flf<a h' Tjqka .=ydf› m;=<g me–fKkak-
g;a fmr isxyfh` Tjqka msg lvd mek
weglÛ ms‡ka Tjqka len,sfldg ±uQ y'
°úhqia rc rdcdÇjla Úl=;a Ùøu
25 °úhÜia rc f,dj mÜrd is‡ il,
ckhdg;a" cd;Skag;a" yeu NdIdjla l;d
lrk whg;a fufia ,shd he›f› h( ööTn
yeug idu°kh f› jd· 26udf.a w•rdcHfha
il, œâ;hkays is‡k ish® fokd °Úfh,af.a
foœhka jykafiag .re“h olajd kuialdr
l< hÜ;= hhs uu wK lr–' ukao"
t;=udfK`
ãjudk i°;Úl
foœ¹fK` h'
t;=udKkaf.a rdcHh
my fkdjkafka há
 °Úfh,a 6-7
t;=udKkaf.a md,kh o
wjika fkdjkafka h'
27
.<jkafka;a" Úoyia lrkafka;a"
wyfia o fmdf<df› o
ydial• o wreumܳu foa o
lrkafka;a
t;=udfK` h'
isxyhkaf.a n,fhka
°Úfh,a uq°.;af;a;a
t;=udfK` h÷÷
28 f• Úid °úhÜiaf.a rdcH ld,fha ¡ o
mÈishdkÜ cdØl ihsriaf.a rdcH ld,fha ¡
o °Úfh,a f;f• fi!Nd.Hfhka jecUqfKa h'
uD.h ka i;rfofkl=
uD.hka
ms<s
< sn | oÈYkh
7 n“f,`Úfha rc jQ fn,afIiÈf.a m<uq
jk wjqreoafoa ¡ °Úfh,a ish hyfka
is‡h ¡ iajmakhla o ysig keó=Kq
oÈYkhla o ³Ûf› h' Tyq iajmakh ,s›f› há
tys jdÈ;dj f• h( 2rdØ%fha udf.a oÈYkfha
¡ iajÈ.fhka yud wd udre; i;rla uy
uqyqo l<Ukjd;a"
3 tÙfkldg fjkia jQ ±jeka; uD.hka
i;rfofkl= uqyqfoka keóS tkjd;a uu
懖' 4m<uq jk uD.hd isxyfhl= jeÚ há
W!g rdcd,s mshdm;a ØnqfKa h' ud n,d is‡h
¡ Wf.a mshdm;a W³rdoud" fmdf<dfjka
Tijd ukÜIHfhl= fuka mdo folÙka W!
isgjkÜ ,e” há ukÜIH is;la o W!g fok
,oafoa h'
5 ud ³Û fo jk uD.hd j,fil= yd
iudk h' W! tl we<hÙka fl<ska • is‡fha
h' Wf.a lf† o;a w;fÈ b< weg ;=kla
ØnqfKa h' ökeósg fndfy` uia lkake÷hs
W!g Ùhk ,oafoa h'
6 bkamiÜ ;j;a uD.fhl= 懖' W!
æœfhl= jeÚ h' mlaIs mshdm;a i;rla Wf.a
msf† ØnqfKa h' W!g ysia i;rla o ØnqfKa
h' W!g n,h fok ,oafoa h'
7 udf.a rdØ% oÈYkj,ska ud ³Û i;r
jk uD.hd Nhdkl" fr!¿" b;d YlaØu;a
tflÙ' W!g œYd, hlv o;a ØnqfKa h' W!
f.d³r fmdŠ lr ld .s,±•f• há bØú foa
Wf.a mdoj,ska mE.=f› h' l,ska lS uD.hkag
jvd W! fjkia h' W!g wx oihla ØnqfKa h'
7'3 t<so 13'1á 17'8 7'4-6 t<so 13'2 7'7 t<so 12'3á 13'1 7'8 t<so 13'5-6 7'9 t<so 1'14á 20'4
7'10 t<so 5'11á 20'12 7'13 uf; 24'30á 26'64á udla 13'26á 14'62á ¬la 21'27á t<so 1'7"13á 14'14 7'14 t<so 11'15
1068
8
ta wx foi ud n,d is‡h ¡" tajd w;fÈ ;j;a
l=vd wóla yg.;af;a h' thg bv fok
ms×i m<uq jk wx ;=kla W³rdoukÜ ,e” h'
f• wóg ukÜIH weia jeÚ weia o mÜridr•
f°vk lgla o ØnqfKa h'
i°;k md,lhdK
md,lhdKka ka ms < s n |
uys u dka œ ; oÈYkh
9 ud n,d is‡h ¡" isxydik msysÛjkÜ
,³j fm!rd×lhdfK` wiÜka .;ay' Wka
jykafiaf.a jia;% ysu fuka iܳ há ysifla
msúis³ f,d• fuka iܳ h' Wka jykafiaf.a
isxydikh .sÚ cd,djÙ' tys fr`o weœf,k
.sÚ h' 10.sÚuh .x.djla Wka jykafia
bæúfhka .,df.k .sfha h' ,laI ixLHd;
msúila Wka jykafiag Wmia:dk l<y'
fl`‡ m%fl`‡ ixLHd; msúila Wka jykafia
bæúfha is‡hy' w•lrK iNdj wiÜka
.;a;d h' fmd;a æ.wúk ,oafoa h'
11 tœg wr wó l;d lrk wdv•nr
jpk Úid uu n,d is‡fh–' ud n,d is‡h
¡ i;r jk uD.hd urd" Wf.a Yørh œkdY
lr weœf,k .skakg oukÜ ,e” h' 12fiiÜ
uD.hkaf.ka Wkaf.a wdKavq n,h my lrkÜ
,enQ kuq;a" iSudiys; ld,hla Wkag ãj;a
jkakg bv fok ,¡'
13 ;j³rg;a n,d is‡h ¡ uu rdØ%
oÈYkj, ¡ fufia 懖' ukÜIH-mÜ;%hd
jeÚ flfkla wyfia j,dl=½ msújrd wjq;a
fm!rd×lhdKka fj; t<UqfKa h' Wka
jykafia fm!rd×lhdKka fj; muqKÏjkÜ
,enQ fial' 14ish® ckhka o cd;Ska o
NdIdjka o Wka jykafiag fiajh lrk
ms×i md,k n,h o f.!rjh o rdcHh o
Wka jykafiag fok ,oafoa h' Wka jykafiaf.a
md,kh my fkdjk i°ld,sl md,khla h'
Wka jykafiaf.a rdcHh Ùis lf,l keØ
fkdjkafka h'÷÷
oÈYkj, ff;a;are•
r e•
15 °Úfh,a jk udf.a is; fY`ldl+,
œhá udf.a ysig keó=K oÈYkj,ska uu
le<UqfK–' 16uu tys is‡ whf.ka tla
flfkl= <óg t<U ta ish,af,a f;areu ug
Ùhk f,i Tyqf.ka b,a®fj–' Tyq l;d
fldg" ta ish,af,a f;areu fufia my°
 °Úfh,a 7-8
17
³kafka h( öö±jeka; uD.hka i;rfokd
k•" rcjre i;rfofkÙ' T›yq fmdf<dfjka
keóS tkakdy' 18tfia jqj o" ufy`;a;u-
hdKkaf.a Y=oO a jrfh` rdcHh ,en i°ld,-
fhka i°ld,hg th N=laØ œ¢kafk` h'
19 B<óg i;r jk uD.hd .ek ;;=
±k.kakg uu leueØ •–' ta uD.hd k•"
fiiÜ ish® uD.hkag jvd fjkia jQ" b;du;a
Nhdkl jQ" hlv o;a iy f,`lv Úh weØ"
f.d³r fmdŠlr ldoud bØú foa mhska
md.d±uQ uD.hd h' 20tmuKla fkdj"
uD.hdf.a ysfia ØnqKÏ wx oih .ek o
ish,a,g jvd uy;a f,i fmkÜK wó" tk•"
yg.;a miÜ wx ;=kla fy<d±uQ" weia iy
Wvó= f,i l;d lrk lgla weØ wó .ek
o ±k.kakg leueØ •–'
21 ud n,d is‡h ¡ f• wó ie±yej;=kg a
œreoaO j hÜoaO lr ch.;a nj uu 懖'
22
tfia jQfha" fm!rd×lhdKka me–K
ufy`;a;uhdKkaf.a Y=oaOjrhkag hÜlaØh
bÛ lr ¡ Y=oaOjrhka rdcHh N=laØ œ¢k
ld,h me–fKk ;=re h'
23 ukÜIH-mÜ;%hdfK` ms<s;=re fo–ka
fufia j°< fial( ööi;r jk uD.hd k•"
ish® rdcHj,g fjkia jQ" uq½ fmdf<dj
kdiaØ lr md.doud fmdŠ lrk y;r jk
rdcHhla h' 24wx oih k•" f• rdcHfhka
mek kósk rcjre oifofkÙ' Tjqkg a miÜ j
;j;a rc flfkla keós‡kafka h' Tyq m<uq
lS rcjrekag jvd fjkia jkafka h' Tyq
rcjreka ;=kafofkl= my;g fy<doukafka
h' 25Tyq ufy`;a;uhdKkag œreoaO j
l;d lrkafka há ufy`;a;uhdKkaf.a
ie±yej;=kg a mSvd lrkafka h' Tyq ld,hka
o jHjia:dj o fjkia lrkakg is;kafka há
ie±yej;ayq wjqre³ ;=kyudrlg Tyqf.a
w;g NdrfokÜ ,nkafk` h' 26tfy;a"
w•lrK iNdj /ia •" Tyq ke;a;g u keØ
• hk ms×i Tyqf.a md,kh Tyq wØka
meyer.kakS h' 27bkamiÜ" wyi hg Øfnk
ish® rdcHj, rclu o md,kh o
uyka;;a;ajh o ufy`;a;uhdKkaf.a
ie±yej;=kag fokÜ we;' Tjqkaf.a rdcHh
i°ld,sl h' ish® md,lhka Tjqkag fiajh
lr lSlre jkÜ we;'÷÷
7'18 t<so 22'5 7'21 t<so 13'7 7'22 t<so 20'4
7'27 t<so 20'4á 22'5 8'10 t<so 12'4
1069
28 udf.a iajmakfha wjidkh th f›'
udf.a is؜,sj,ska uu fndfy` fia le<Uq-
fK–' udf.a uqyqK u,dÚl œh' ta lreKÏ
ish,a, udf.a isf;a uu ;nd.Ø–'
neg ½ jd yd t ½ jd ms < s n | oÈYkh
8 fn,afIiÈ rcÏf.a md,kfha ;=ka jk
wjqreoafoa ¡ °Úfh,a jk ug by; lS
oÈYkhg iudk ;j;a oÈYkhla fmkÜfKa
h' 2ta oÈYkh ud oÙk œg" ud ta,d•
m<df;ys msys‡ iQid k• w. kÜjr weØ
W!,hs k• .ó <ó is‡k nj ³Ûfj–' 3ud
weia Tijd ne¬ œg wx folla weØ
neg½fjl= .x bjqfrys is‡kÜ æ‡–' Wf.a wx
æ. h' tfy;a" tlla wÚlg jvd æ. h' jvd
æ. tl yg.;af;a miÜ j h' 4ta neg½jd
niakdysr" W;=r yd ol=K hk æYdjkag
wÚkÜ uu 懖' W!g œreoaO j is‡kakg Ùis
uD.fhl=g fkdyeÙ œh' Wf.a n,fhka
f’frkak mܽjka Ùisfjla fkdis‡fha h' W!
ys;=uf;a Ù%hd lr n,i•mkak œh'
5 f• .ek ud l,amkd lr–ka is‡h ¡"
t½fjla “u wŠ fkd ;nd" uq½ fmdf<dj
yryd niakdysúka wdf› h' Wf.a weia w;fÈ
œYd, wóla ØnqfKa h' 6.x bjqfÈ is‡kÜ ud
³Û" wx folla weØ neg½jd foig W! h–ka"
w•l fl`mfhka neg½jd foig æ›f› h'
7W! neg½jd <óg tkÜ uu 懖' uy;a
fl%`Ofhka W! neg½jdg wek Wf.a wx fol
“|±— h' W!g œreoaO j is‡kakg neg½jdg
Ùis n,hla fkdØnqfKa h' W! neg½jd “u
oud mE.=f› h' Wf.a n,fhka neg½jd
f’rd.kakg Ùisfjla fkdjQ y'
8 t½jd uyd wdv•nrfhka ish oial•
mEf› h' tfy;a" W! n,fhka w.;eka m;a j
is‡h ¡ Wf.a uy wó “£ .sfha h' ta fjkÜjg
uy wx i;rla wyfia i;r foig fkrd
yg.;af;a h' 9thska tlÙka l=vd wóla
Úla— ol=Kg;a" kef.kysrg;a" m,ia;Skh
foig;a buy;a n,h mEf› h' 10th wyia
fiakdj flfrys o n,h md" ta fiakdjka
iuyrla o ;drldj,ska iuyrla o
fmdf<djg fy<d md.d±uqf› h' 11th
fiakd•m;Skag;a œreoaO j n,h md" Wka
jykafiag mÜok ækm;d mÝcd hgm;alr
Tyqf.a Y=oaOia:dkh “|±•f• h' 12wyia
fiakdj jkid±— há ojiam;d mÝcdj
flf,ikÜ ,e” há ta wó i;Hh “u fy½f›
h' th l< yeu fohla iM,j;a œh'
7'24 t<so 17'12 7'25 t<so 12'14á 13'5-6
 °Úfh,a 8-9
13 tœg Y=oaOia:dkfhka ie±yejf;la
l;d fldg" öf• oÈYkfhka fmkÜKÏ
wkaoug" mÝcdjka fldmuK l,a hgm;a
lrkÜ weoa o@ œkdYldø wmrdO fldf;la
l,a mj;S o@ Y=oaOia:dkh yd wyia fiakdj
md.d±—u fldf;la l,a mj;S ±÷hs weiS h'
14 Tyq ms<s;=re fo–ka" ö? °j,a fooyia
;=kaishhla miÜ jk ;=re h" bkamiÜ
Y=oaOia:dkh mœ;% lrkÜ ,nkafka h÷hs
lSf› h'
iaj ma k ffh
ha ff;
;a r eu
15 °Úfh,a jk uu f• oÈYkh ³Û œg
tys f;areu fi•–' tœg ukÜIH fmkÜula
weØ flfkla ud bæúfha is‡fha h'
16 .d“%fh,a" fudyqg oÈYkh f;are• lr
öö
fokake÷÷hs fudr.ik ukÜIH y~la W!,hs
.x bjqre w;úka ug weiÜfKa h' 17tœg
.d“%fh,a k• Tyq ud is‡ ;ekg wdf› h'
Tyq wd œg uu “hm;a • uq×ka jeÛfK–'
tfy;a Tyq" ööukÜIH mÜ;%h" oÈYkh w°<
jkafka wkaØu ld,hg nj f;are•.kake÷÷hs
ug lSf› h'
18 Tyq ud iuó l;d lroa¡ uu isyi s ka
keØ j uq×ka jeˆ is‡fh–' tfy;a" Tyq
udf.a weóg ;†Û lr ud fl<ska isÛjd
fufia lSf› h( 19ööfoaj Woyi wjidkfha ¡
is³jkakg hk foa kÜUg okaj–' ukao"
oÈYkh w°< jkafka wkaØu ld,hg h'
20 öökÜU ³Û wx fol weØ neg½jd k•"
f•æhdf› o mÈishdf› o rcjre h' 21t½jd
k• .S%isfha rc h' Wf.a weia w;fÈ ØnqK
f,dl= wó m<uq jk rcÏ h' 22ta wó “£ .sh
œg ta fjkÜjg ;j;a wx i;rla yg.;a;dla
fuka .S%ish “£ f.dia rdcHhka i;rla
yg.kafka h' tfy;a" f• tlla j;a m<uq
rdcHh ;r• n,j;a fkdjkafka h' 23ta
rdcHj, md,kh wjidkfha ¡ wmrdO-
ldrhkaf.a mdm by<g u keó=KÏ l," fr!¿
fmkÜula weØ" lm‡ kÜjKla weØ rc
flfkla me–fKkafka h' 24Tyq n,i•mkak
jkafka h' Tyq Nhdkl f,i keØ kdiaØ
lrkafka h' Tyq lrk yeu fohÙka u Tyq
ch .kafka h' Tyq n,j;=ka o ie±yej;=ka o
jÈKkd lrkafka h' 25Tyq lm‡ kÜj×ka
;udf.a Wmdhhka idÈ:l lr.kafka h'
Tyq ;u Wmdhhka ys;d u;d fndfy`
fofkl= Tjqka fkd±kÜj;a j is‡h ¡ œkdY
lrkafka h' Tyq w•m;Skaf.a w•mØhdg
8'16 ¬la 1'19"26 9'2 fcr 25'11á 29'10
1070
œreoaO j o keós‡kÜ we;' tfy;a" Tyq
Ùis msysgla keØ j “| fy<kÜ ,nhs' 26Wfoa
yd yji ³Û oÈYkfha f;areu ienE h'
tfy;a" ta oÈYkh ryila j ;nd.kak'
ukao" th is³jkakg fmr fndfy` ojia .;
œh hÜ;= h'÷÷
27 tœg °Úfh,a k• uu la,dka; •"
ojia .Kkla wikSm j is‡fh–' bkamiÜ uu
keósg rdc fiajh flf<–' uu oÈYkh .ek
mܳufhka mܳuhg m;a j is‡fh–' Ùisfjl=g
th f;are• .; fkdyeÙ œh'
°Úfh
°Úfh, ,a f .a he³u
9 f• jkdys l,aæjrekaf.a rdcHh flfrys
rclug m;a lrkÜ ,enQ" f•ojrekaf.a
jxYfha wyIaf›frdIaf.a mq;% jQ °úhÜia rcÏf.a
m<uq jk wjqreoafoa is³ jQjÙ' 2Tyqf.a rc
oji m<uq jk wjqreoafoa ¡ °Úfh,a k• uu
Y=oaO ,shœ,s Ùhj–ka i–¹Kka jykafia
æjeisjr fcr–hdg t<sor› lr ØnqKÏ múæ"
öfcrei,u wjqre³ ie;a;Ejla .; jk ;=re
crdjdi j Øfnkafka he÷hs f;are•.Ø–'
3
tœg uu" Úrdydr j" f.`× fræ ye|" w½
;jrdf.k" hdƒÆfjkÜ;a" lkak,›fjkÜ;a
foœ iajd—ka jykafia hæk ms×i udf.a
uqyqK Wka jykafia foig yefr›fj–'
4
udf.a foœ iajd—ka jykafiag uu
mdfmdƒpdrKhla lr–ka fufia hdƒÆ
flf<–(
ööwfy` i–¹Kka jykai" Tn jykafia
W;a;u;u jQ “hlre jQ foœhka jykafia h'
Tng fm%au fldg Tf’ wdÇ rlaId
lrkakkag Tn lreKd lrk fialá .sœiÜu
rlaId lrk fial' 5foœhka jykai" wms m›
flf<uq' whÜ;l = • flf<uqá ³Iagl• flf<uqá
ler,s .eiSuq' Tf’ YslaIdj,ska o œÚYaph-
j,ska o bj;a j .sfhuq' 6Tn jykafiaf.a
kdufhka wfma rcjrekag;a" wfma w•m;Skg a ;a"
wfma mshjrekag;a" rg jeishka ish,a,kag;a
l;d l< Tf’ fiajl æjeisjrekag wms
weyq•lka kܳkafkuq' 7wfy` iajd—Ú·
OÈ–IaGlu we;af;a Tng há tfy;a" wm
yeug we;af;a" uqyKq fmkakkakg neú ;r•
,Ðcdj h' ta ,Ðcdjg m;a • is‡kafka" cÏ°f›
ckhd yd fcrei,f• mÜrjeishka jk wms
yeu há Tng œreoaO j f¿`ysl• l< Úid
 °Úfh,a 9
Tn œiska mkakd oukÜ ,en" wy,my, yd
³rneyer ish® rgj, is‡k il,
bYardfh,ajreka jk wms yeu h' 8i–¹Kka
jykai" wm Tng œreoaO j m› lr weØ
Úid" wmg tk•" wfma rcjrekag;a" wfma
w•m;Skag;a" wfma mshjrekag;a" we;af;a"
uqyqK fmkajkakg neú ,Ðcdj h'
9Wka jykafiag œreoaO j wm ler,s .id
weØ kuq;a" wfma foœ iajd—ka jykafia
ohdkaœ; h" laIud.=Kfhka hÜl; a h' 10wfma
i–¹Kka jykafiag wms lSlre fkd•uq'
Wka jykafia ish æjeisjreka ,jd wm
bæúfha ;enQ Wka jykafiaf.a Wmfoia wkÜj
wms fkdyeisrefKuq' 11uq½ bYardfh,a
ckhd Tf’ jHjia:dj lv fldg Tf’
nig lSlre fkd• Tn fjØka yeø f.dia
we;' f• wkao–ka wm m› lr weØ neœka"
foœhka jykafiaf.a fiajl fu`fiiaf.a
jHjia:df› i|yka lr weØ idmh o o~qju
o wm msg me–K we;' 12fujeÚ uyd œm;la
wm msg muqKÏj–ka" Wka jykafia wmg;a"
wm md,kh l< md,lhkag;a œreoaO j
j°< foa bIag l< fial' fcrei,u
msg me–× f• œm;aØj,g iudk œm;aØ
uq½ wyi hg Ùis u ;ekl is³ • ke;'
13fu`fiiaf.a jHjia:df› ,shd Øfnk f,i
f• ish® œm;aØ wm msg me–× kuq;a"
wfma whÜ;=l•j,ska yeø Tf’ ienElu
f;are•.kak ms×i wfma i–¹Kka jykafiag
wms lkak,› fkdflf<uq' 14tneœka
i–¹Kka jykafia n,d isg f• œm;aØ wmg
me–fKjQ fial' ukao" wfma i–¹Kka
jykafia lrk yeu Ù%hdjla u hÜlaØ
iy.; h' wms Wka jykafiaf.a nig lSlre
fkd•uq'
15 öö±ka bØka wfma foœ iajd—ka jykai"
Tf’ n,h md –irfhka Tf’ fikó msg;g
f.kjq;a" wo lSÈØu;a kduhla ork wfma
foœ iajd—ka jykai" wms m› flf<uq"
³Iagl• flf<uq' 16wfka iajd—Ú" Tf’
idOdrKlu wkÜj" Tf’ Woyi;a fl`mh;a"
Tf’ Y=oaO lkao jk" Y=oaO kÜjr jk
fcrei,fuka my f›jd' ukao" wfma mdm iy
wfma mshjrekaf.a wmrdO Úid" uq½ fcrei,u
iy Tf’ fikó wm wjg is‡k ish,a,kag
Úka°jla • we;' 17tneœka wfma foœhka
9'21 ¬la 1'19"26
1071
jykai" Tf’ fufylrejdf.a hdƒÆj o
Tyqf.a lkak,›j o wid" Tf’ u f.!rjh
i|yd md½ • .sh Y=oaOia:dkh flfrys
Tf’ uqyqK nenf<jqj uekj' 18udf.a
foœhka jykai" Tf’ lka fhduq lr weiq j
uekjá Tf’ weia wer wfma wirKlu o Tf’
kduh ork kÜjr o ne®j uekj' ukao" wfma
lkak,› wm Tn bæúfha TmamÜ lrkafka"
wfma u OÈ–IaGlula Úid fkdj" Tf’ u
uy;a ohdj Úid h' 19i–¹Kka jykai"
weiÜj uekj" i–¹Kka jykai" lud jqj
uekjá i–¹Kka jykai" ijka ¡ Ù%hd l<
uekj' udf.a foœhka jykai" Tf’ f.!rjh
Wfoid m%udo kÜjqj uekj' ukao" Tf’
kÜjr;a" Tf’ fikó;a Tf’ kduh ork
neœÚ'÷÷
.d“% f h,a f .a m×jq v h my° ¡u
20 uu fufia l;d lr–ka o hdƒÆ
lr–ka o udf.a mdmh;a" udf.a fikó
jk bYardfh,ajrekaf.a mdmh;a .ek
mdfmdƒpdrKh lr–ka o udf.a i–¹Kka
jykafiaf.a Y=oaO lkao Wfoid Wka jykafia
bæúfha udf.a lkak,›j TmamÜ lr–ka o
is‡fh–' 21tfia ud hdƒÆ mji–ka is‡h ¡
u" l,ska oÈYkfhka ud ³Û ukÜIHhd jQ
.d“%fh,a YS>%fhka mshdir lr iji mQcd
f›,djg muK ud <óg me–×fha h' 22Tyq
meyeæ,s f,i ug l;d fldg fufia lS h(
ööt•nd °Úfh,a" ud msg;g wdf›" kÜUg
f;are•.ekSf• ØhÜKÏ kÜjK fok ms×i h'
23
kÜU lkak,› lrkakg mgka.;a œg
wdÇjla fok ,oafoa h' th kÜUg okajkakg
uu me–×fh–' ukao" kÜU œfYaIfhka
f;`rd .kÜ ,enQ flfkÙ' ta Úid ldrKh
i,ld n,d oÈYkh f;are•.kak'
24 öökÜf˜ cdØh yd kÜf˜ Y=oaO kÜjr
i•nkaOfhka iØ ie;a;Ejla Úhulr we;'
tœg ler,s .eiSu k;r lrkÜ ,nkafka há
mdmh fl<jr lrkÜ ,nkafka há wmrdOh
iud lrkÜ ,nkafka há i°;k hÜlaØh
msysÛjkÜ ,nkafka há oÈYk yd æjeia jeÙ
ia:§r lrkÜ ,nkafka há wØY=oaOia:dkh
ixialdr lrkÜ ,nkafka h' 25tneœka fuh
±kf.k f;are•.kak' fcrei,u kej;
msysÛjd f.dvkókakg Ùhd wdÇj Úl=;a
jQ ;eka mgka" wNsfIal ,;a w•mØhdf.a
me–Óu olajd iØ y;la .; jkafka h'
 °Úfh,a 9-10
bkamiÜ lror iys; iØ yegfoll ld,h
;=< jqj o tys •:§ o m%dldr o kej;
f.dvkókÜ ,ef’' 26iØ yegfollg miÜ
wNsfIal ,;a w•mØhd is|oukÜ ,nkafka h'
Tyqf.a ;ek .kakg Ùisfjla fkdjkafka h'
wdl%uKh lrk w•mØhd iy Tyqf.a msúi
kÜjr iy Y=oaOia:dkh œkdY lroukafk`
h' th c, .e,auÙka fuka fl<jr jkafka
h' wjidkh olajd u hÜoaO mjØkafka h'
oreKÏ ³l Úhu • we;' 27ta w•mØhd
fndfy` fofkl= iuó iØhlg j,x.=
.sœiÜula lr.kafka h' iØfha Nd.hla ;=<
hd. o wdydr mÝcd o kj;ajkÜ ,ef’' f•
ish,af,a W.%djia:df› ¡ “ysiK
Ü Ï ´Is;h foaj
ud,s.dj u; me–fKkafka h' fufia jkafka"
wkaØf• ¡ “ysiÜKÏ ´Is;hg Úhu lr weØ
œkdYh me–fKk ;=re h'÷÷
¡ma Ø u
u;;a –Úfil= ms < s n | oÈYkh
10 mÈishd rcq jQ ihsriaf.a ;=ka jk
wjqreoafoa ¡ fn,afgfIiÈ k•
°Úfh,ag oÈYkhla t<sor› lrk ,¡' th
i;H jQ oÈYkhÙ' th uyd hÜoaOhla ms<sn|
j h' Tyq tys wÈ:h .ek fufkys lr
oÈYkh f;are•.;af;a h'
2 ööta ld,fha ¡ °Úfh,a k• uu iØ
;=kla uq½,af,a u je,fm–ka is‡fh–' 3ta iØ
;=k u miÜ jk ;=re ud ri wdydr lEf› j;a"
uia fy` uq¿sl mdkh fy` udf.a lgg
.;af;a j;a" f;,a .d.;af;a j;a ke;'
4 ööm<uq jk udifha œisy;r jk ° uu
ghs.S%ia k• uyd .x.dj winv is‡fh–'
5
tfia is‡h ¡ ud weia Tijd ne¬ œg" isÚº
yK fræ ye|.;a" oU rka n| m‡hÙka
bó‡h ne|.;a –Úfil= 懖' 6Tyqf.a
Yørh ffj´Èh ldkaØh fuka há uqyqK
œ³,sfha fmkSu jeÚ h' weia .sÚ myka fuka
há w;a md Tma keó=jd jQ f,`lv fuka há
lgy~ iuQyhl lgy~ jeÚ h'
7 ööta oÈYkh ³Ûf› °Úfh,a k• uu
mufKÙ' ud iuó is‡ wh ta oÈYkh ³Ûf›
ke;' tfy;a" T›yq uyd NS;shÙka l•md •
ieófjk ms×i m,d .shy' 8bØú j is‡fha
uu mufKÙ' uu ta oÈYkh 懖' udf.a
YlaØh my j .sfha h' udf.a ldkaØu;a
fmkÜu u,dÚl œhá Ùis YlaØhla ug fkd
• h' 9tœg Tyqf.a lgy~ ug weiÜfKa h' ta
9'27 °Ú 11'31á 12'11á uf; 24'15á udla 13'14 10'5-6 t<so 1'13-15á 2'18á 19'12
10'13"21 t<s o 12'7
1072
lgy~ ug weiÜKÏ œg uu isysika keØ j
uq×ka;<d • “u jeÛfK–' 10tœg" flfkla
ud wØka w,a,d ug o×ka o w;a foflka o
is‡kakg ie,eiaiÜf› h'
11 ööTyq ug l;d fldg" öœfYaIfhka
f;`rd.kÜ ,enQ ukÜIHfhl= jk °Úfh,a" ud
kÜUg Ùhkakg hk jpkj,g ijka ¡"
keósg fl<ska is‡kak' ukao" kÜU fj; uu
tjk ,oafo–÷hs lS h' Tyq ta jpk ug lS œg
uu fjjq,–ka isg.;af;–'
12 ööTyq ug l;d fldg" fufia lS h(
ö°Úfh,a" “h fkdjkak' kÜU lreKÏ
f;are•.ekSug ie¡ meye¡ is‡kafkys h'
kÜf˜ foœhka jykafiag kÜU hgy;a jQ m<uq
jk ° mgka kÜf˜ jpk wikq ,e” h' ud
me–×fha kÜf˜ jpk Úid h' 13mÈishd
rdcHfha w•m;shd œistla ojila ug œreoaO
j is‡fha h' tfia jqj o" m%Odk w•m;Skfa .ka
tla flfkl= jk –ldfh,a f;f•" ud tys
;Ú j is‡k nj ±l" ug Wmldr lrkakg
wdfha h' 14±ka ud fuys me–K is‡kafka" u;=
oji kÜf˜ fikóg is³ jkakg hk foa
f;are• lr fok ms×i h' f• oÈYkh
wkd.;h ms<sn| j h'÷ ÷÷
oÈYkh ff;;a r e• lr ¡u
15 Tyq fuf,i ug l;d lroa¡ uu
Úy~ j ysi kudf.k is‡fh–' 16tœg
–Úia fmkSula weØ flfkla udf.a f;d,a
iamÈY flf<a h' uu o udf.a lg wer ud
bæúfha is‡ ;eke;a;dg l;d lr–ka"
ööudf.a iajd—Ú" f• oÈYkh ±lSfuka uu
f›okdjg m;a j is‡–' YlaØhla o ud ;=<
ke;' 17Ùis YlaØhla ud ;=< keØ Úid;a"
yqiau ‡l j;a keØ Úid;a" udf.a iajd—ka
jk Tn iuó l;d lrkakg Tf’
fufylre jk ug yelafla flfia ±÷÷hs
weiS–'
18 tœg –Úia fmkSula weØ flfkla
ud iamÈY lr ud YlaØu;a flf<a h' 19Tyq
ug l;d lr" ööœfYaIfhka f;`rd.kÜ ,enQ
ukÜIHh" “h fkdjkaká kÜUg idu°kh
f›jdá YlaØu;a jkak" ffOÈhj;a jkake÷÷hs
lS h'
 °Úfh,a 10-11
Tyq l;d l< œg" uu YlaØu;a •" wef.a ÇØfhla –irfha rclug m;a jQ œg"
ööiajd—Ú l;d l< uekjá Tn ud YlaØu;a Tyq isúhdf› rcÏg œreoaO j fiakdjla f.k
flf<ys h÷÷hs lS–' f.dia" Tyqf.a n,fldÛjg we;=,a • igka
20 tœg Tyq fufia lS h( ööuu kÜU fj; fldg Tyq mrdch lrkafka h' Tyq
l=uk lreKla Úid wdfj• ± hs kÜU
okafkys o@ m<uq fldg uu mÈishdf›
w•mØhd iuó igka lrkakg wdmiÜ
hkafk–' bkamiÜ .Si% fs ha w•mØhd tkafka h'
21
flfia jqj o" i;H;d fmdf;a ,shd weØ foa
kÜUg okajkafk–' by; lS whg œreoaO j
igka Ùøug kÜU,df.a w•mØhd jk
–ldfh,a –i ug Wmldr lrk fjk
Ùisfjla ke;'
11 uu f•¡h cdØl °úhÜifa .a m<uq
jk wjqreoafoa ¡ Tyqg Wmldrhla o
wdrlaIdjla o ms×i is‡fh–' 2±ka uu
f•jd ms<sn| i;Hh kÜUg okajkafk–'
–irh yd is ú hd rdcHh
dcHhkka
öömÈishdj ;=< ;j rcjre ;=kafofkla
my< jkakdy' i;rjekakd ish,a,kag
jvd Okj;a jkafka h' Tyqf.a jia;=j
lrKfldgf.k Tyq n,j;a jQ miÜ
.Sl
% a rdcHhg œreoaO j ish,a,ka fmd<U-
jkafka h'
3 öötœg n,i•mkak rfcla keósg
uy;a mrdl%ufhka wdKavq lr–ka ;udf.a
ys;=uf;a Ù%hd lrkafka h' 4Tyq n,hg m;a
jQ jyd u Tyqf.a rdcHh “£ fldgia
i;rlg fn¡ hkafka h' Tyqf.a ore
mr•mrdjg Ùis Wreuhla fkdjkafka h'
Tyqf.ka miÜ tkakkag Tyqf.a rdcHh jeÚ
rdcHhla weØ fkdjkafka h' Tyqf.a rdcHh
W³rd oukÜ ,en Tjqkag fkdj" wkHhkag
fokÜ ,nkafka h'
5 öötl, –irfha rc n,j;a jkafka h'
Tyqf.a w•m;Skaf.ka tla flfkla Tyqg
jvd n,j;a • wdKavq lrkafka h' Tyqf.a
rdcHh n,i•mkak rdcHhla jkafka h'
6
wjqre³ .Kkla .; jQ miÜ ta rcjre fofok
iÜyo .sœiÜula lr.kafk` h' ta idu .sœiÜu
ia:§r lrk ms×i –irfha rcÏf.a ³j W;=re
isúhdf› rcÏ iuó œjdy jkakS h' tfy;a"
wef.a n,h mEug wEg fkdyeÙ jkafka h'
rcÏ o ta fofmd<f.a orejka o mjØkafka
ke;' wE o wef.a imsújr o orejd o iajd–
mÜreIhd o mdjd fokÜ ,nkafk` h' 7tfy;a"
1073
8
isúhkajrekaf.a foœjreka o jd;a;= rEm o
ta foœjrekag lem lrk ,o wkÈ> ú¡
r;arka nvq o meyerf.k –irhg hkafka h'
bkamiÜ Tyq wjqre³ .Kklg isúhdf› rcÏg
myr ¡fuka je<lS is‡kafka h' 9ta w;r"
isúhdf› rcÏ ‡l l,lg –irh wdl%uKh
lr wdmiÜ ish rgg miÜ niskafka h'
10 flfia fj;;a isúhd rcÏf.a mÜ;%hka
igka fldg" fiakdjka uy rdYshla /ialr"
.,d hk .xj;=r fia lvd “| bæúhg f.dia
i;=re rcÏf.a n,fldÛj olajd wdl%uKh
lrkÜ we;' 11tœg rcÏ buy;a fl`mfhka
bæúhg wjq;a isúhdf› rcÏg myr fokafka h'
isúhdf› rcÏ uyd fiakdjla iÝ°k• lrf.k
m%Øm%ydr fok kuq;a" ta fiakdj mrdchg
m;ajkafka h' 12f• ch.%yKfhka rc Woa°u
•" i;= r e fia k dj, oioyia fokd
urdoukafka h' tfy;a" Tyqf.a ch.%yKh
jeŠ l,a mj;ajd.ekSug Tyqg fkdyeÙ
jkafka h'
13 ööukao" wjia:dj me–× œg isúhdf›
rcÏ m<uq fiakdjg jvd œYd, fiakdjla
/ia lrf.k" weØ ;r• hÜoafO`mlrK
iys; j uy fiakdjla iuó wdmiÜ tkafka
h' 14ta ld,j, ¡ fndfy` fofkla –irfha
rcÏg œreoaO j igkg t<fUkafk` h'
oÈYkfha ±lafjk múæ kÜf˜ fikó jk
cÏfo›jreka w;frka ;%ia;jd¡yq o bæúm;a
jkafk` h' tfy;a" Tjqkaf.a woyi bIag
fkdjkafka h' 15tœg isúhdf› rc me–K"
;rfha n,fldÛ ne| weØ k.rh jg,d th
w,a,d.kafka h' –irfha rcÏf.a fiakdjkag;a"
Tyqf.a f;`rd.;a yuq°jkag;a œreoaO j
keóS is‡kakg fkdyeÙ jkafka h' tfia
Ùøug Tjqkag YlaØhla fkdjkafka h'
16
isúhdf› rc ;uka úis múæ lrkafka h'
Tyqg œreoaO j is‡kakg Ùisfjl=g
mܽjkalula ke;' Tyq m,ia;Skfha ish
n,h msysÛjd th iyuq,ska u ;u n,hg
hg;a lr.kafka h'
17 öö–irfha rcÏf.a rdcHhka hgm;a
Ùøug isúhdf› rc w•IaGdk lr.kafka h'
ta i|yd Tyq iuó idu .sœiÜula lrf.k"
 °Úfh,a 11
rdcHh fmr<d±—ug ldka;djl Tyqg
irKfldg fokafka h' tfy;a" ta Wmdh
yúhkafka j;a" Tyqf.a woyi bIagjkafka
j;a ke;' 18bkamiÜ Tyq ish wjOdkh
uqyq³nv m<d;a foig fhduqlr tajd
fndfyduhla w,a,d.kafka h' tfy;a" œfoaYh S
w•mØfhla Tyqf.a Úkaæ; Ù%hd k;r fldg
Tyq msgg Úka°j muqKj Ï kafka h' 19tœg Tyq
ish rf† n,fldÛj,g yeø tkafka h'
tfy;a Tyq tys ¡ œm;g m;a • jekiS
hkafka h'
20 ööta mÜrmamdvqj msr•ug n,y;a-
ldrfhka lmam• wh lrk ms×i rdclSh
msújrla iuó u Ú,Odúfhl= tjk rc
flfkla tkafka h' tfy;a" Tyq iaj,am
ækÙka fl`,dy,hÙka j;a " hÜ o a O -
hÙka j;a fkdj wm%isoa•fhka œkdYhg
m;ajkafka h'÷÷
is ú hdf› ³Ia g rc
21 ta –Úid ;j³rg;a fufia œia;r
flf<a h( ööTyqf.a ;ek rcfha f.!rjh
fkdfok ,o kSp flfkla .kafka h' Tyq
yæisfhka me–K l+fg`ml%uhÙka rdcHh
.kafka h' 22Tyq bæúfhka fiakdjla
iyuq,ska u mkakdoukÜ ,nhsá .sœiÜula
lr.;a w•mØhd o “| fy<kÜ ,nhs' 23Tyq
jxpÚl .sœiÜ• lrf.k" Tyqg mlaI j
iaj,am fofkl= is‡h;a" n,hg m;ajkafka
h' 24Tyq foaYfha biÜreu;a ;ekaj,g lvdje¡
y;auq;= mr•mrdf› j;a fkdlrk ,o foa
lrkafka h' Tyq W³rd.;a nvq o meyer.;a
nvq o jia;=j o ish wkÜ.d–lhkag fn°
fokafka h' Tyq n,fldÛj,g œreoaO j
Wmdhhka fhd°.kafka h' tfy;a" th iaj,am
l,lg mu×'
25 ööTyq ffOÈhh;a" n,h;a Wmojdf.k
–irfha rcÏg œreoaO j uyd fiakdjla f.k
hkafka h' –irfha rc o wØ œYd,
n,i•mkak fiakdjla iuó hÜoaOhg
t<fUkafka h' tfy;a" f¿`ySka œiska Tyqg
œreoaO j fhdokÜ ,nk Wmdhhka Úid
Tyqf.a igk idÈ:l fkdjkafka h'
26
Tyqf.a fN`ckfhka j<|k wh u Tyqf.a
jeˆug fya;= jkafk` h' Tyqf.a fiakdj
œiÜrejkq ,en fndfy` fofkl= urKhg m;a
jkÜ we;' 27f• rcjre fofokd u jxpd
11'31 °Ú 9'27á 12'11á uf; 24'15á udla 13'14 11'36 2 f;i 2'3-4á t<so 13'5-6
1074
iy.; is;a weØ j tl f•ifha ys|f.k
Tjqfkdjqkag fndre Ùhkafk` h' tfy;a"
thska Ùis jevla jkafka ke;' ukao" Úh–;
ld,hla me–fKkakg Øfnk neœks' 28tœg
isúhdf› rc fndfy` jia;= weØ j ish
foaYhg wdmiÜ tkafka h' Tyq tfia lrkafka"
Y=oaO .sœiÜug œreoaO j isf;a n,j;a
fl`mfhka ;ud leueØ foa lr–ka h'
29 ööÚh–; ld,fha ¡ Tyq kej;
–irhg œreoaO j igkg hkafka h' tfy;a"
f• .uk m<uq .uk fuka fkdjkafka h'
30
ukao" Tyqg œreoaO j fr`ujre ke›j,ska
tkafk` h' Tyq “h • miÜniskafka h' Tyq
l,Ùø" fl`m •" Y=oaO .sœiÜug œreoaO j
;ud leueØ foa lr Y=oaO .sœiÜu w;a y<
whg ie,Ù,s olajkafka h' 31Tyq œiska
hjkÜ ,nk fiakdjka me–K n,fldÛj o
Y=oaOia:dkh o flf,id oud ffoÚl mÝcd
k;r fldg “ysiÜKÏ ´Is;h msysÛjkafka h'
32
.sœiÜug f¿`ysjkakka Tyq bƒPd niska
ækd.kafka h' tfy;a" ;ukaf.a foœhka
jykafia yºkk wh ia:§r j isg Tyqg
œreoaO j keóS is‡kafk` h' 33cdØfha
Çkjka; kdhlfh` fmd³ ckhdg Úis
uófmka•u fokafk` h' tfy;a" ‡l l,lg
T›yq o .skakg;a lvqjg;a" °ilug;a"
fld,a,lE•j,g;a f.d³re jkafk` h'
34
flfia fj;;a Tjqkag iaj,am msysgla
jqj o ,efnkafka h' fndfy` fofkla
pdÛfjka Tjqkg a nef|kafk` h' 35Çkjka;
kdhlhkaf.ka iuyr fofkla mølaId
lrkÜ ,nk ms×i;a" msúis³ lrkÜ ,en
¡maØu;a lrkÜ ,nk ms×i;a Wj³rg
f.d³re jkafk` h' tfia jkafka" Úh–;
wjidk ld,h tk f;la mu×'
36 öörc o ;uka úis múæ l%shd lr"
ish® foœjrekag jvd ;ud Wiia lrf.k"
foajdØfoœhkag œreoaO j Nhdkl wmydisl
jpk mjikafka h' foaj Woyi bIag jk
;=re Tyq iM,j;a jkafka h' ukao" Úhu lr
weØ foa bIag jkafka h' 37Tyq ;udf.a
mshjrekaf.a foœjreka j;a" ia;k
%S a msh
% lrk
foœhd j;a" wka Ùis foœfhl= j;a
fkdi,ld" ish,a,kag jvd ;ud Wiia
fldg i,lkafka h' 38tfy;a" ;udf.a
mshjreka fkdo;a" n,fldÛj, foœhdg Tyq
.re fldg rka ú¡j,ska o ue×laj,ska o
 °Úfh,a 11-12
39
wkÈ> fohska o Tyq mÜokÜ we;' ;udf.a
n,j;a u n,fldÛ wdrlaId lr.kak ms×i
Tyq œfoaYh S foœfhl= woyk fikóla
fhd°.kafka h' Tyq ms<. s kak whg Tyq
.rek•nq fokafka h' Tjqka idudkH ckhd
flfrys wdKavlq drhka fldg m;a lrkafka h'
ish jdish ;ld rf† bvlv• œl=Kkafka h'
mSvd lrkakdf.a wjidkh
40 ööÚh–; wjidk ld,fha ¡" –irfha
rc Tyqg œreoaO j me–fKkafka h' tfy;a"
isúhdf› rcÏ iÜ<s iÜ<óla fia r:jdyk o
wirejka o fndfy` ke› o iuó Tyqqg
œreoaO j igkg t<fUkafka h' Tyq .,d
hk c,.e,aula fia rgj,a WŠka lvd
“|f.k hkafka h' 41m,ia;kS foaYhg;a Tyq
lvd jækafka h' rgj,a fndfyduhla
jefgkafka h' tfy;a" taf°•" fu`j’ yd
w•fudkajrekaf.a m%Odk fldgia Tyqf.a
wØka f’frkafka h' 42Tyq rgj,g myr
fokafka h' –irh o Tyqf.ka f’frkafka
ke;' 43–irfha Úoka fldg weØ rka ú¡ yd
il, wkÈ> foa Tyq ish n,hg mjrd.kafka
h' ,s“hkajre o tØfh`mshkajre o Tyqg
nef|kafk` h' 44tfy;a" kef.kysfrka o
W;=frka o me–fKk wdrx„j,g Tyq
l,n, • fndfy` fofkl= is|“|oud
iuQ,>d;kh Ùøug fl%`Ofhka msg;a
jkafka h' 45Tyq ud,s.djla jeÚ Tyqf.a
uKavmh uqyoq g;a" w,xldr lkaog;a w;fÈ
msysÛjkafka h' tfy;a" Tyqf.a wjidkh
me–fKkafka h' Tyqg Wmldr lrkakg
Ùisfjla fkdjkafka h'÷÷
³lamSvdj,
v dj, wjidkh
12 ta –Úid ;j³rg;a fufia lSf› h(
ta ld,fha ¡" kÜf˜ fikó Ndr j
is‡k W;=• w•mØhd jk –ldfh,a keóS
is‡kafka h' ta ld,h jkdys" ukÜIH cdØh
weØ jQ ld,h mgka f• olajd Ùis
l,l kÜjQ œrE œm;aØ ld,hla jkafka h'
tfy;a" kÜf˜ fikóf.ka fmdf;a k• ,shd
weØ ish,a,ka .e<fjkafka ta ld,fha ¡ h'
2fmdf<df› OQ,shg ie;fmkakkaf.ka
fndfy` fofkla" iuyfrla i°ld,
ãjkhg;a" iuyfrla Úka°j yd i°ld,
ms<sl=,g;a ms“o tkafk` h' 3kÜjKeØ
12'1 uf; 24'21á udla 13'19á t<so 7'14á 12'7 12'2 fhid 26'19á uf; 25'46á fcdy 5'29 12'4 t<so 22'10
12'7 t<so 10'5á 12'14 12'10 t<so 22'11 12'11 °Ú 9'27á 11'31á uf; 24'15á udla 13'14
1075
cdØfha kdhlfh` wdldYfha ¡maØh fuka o
fikó yú uó f.k .sh wh ;drldjka
fuka o i°ld,hg u nenf<kafk` h'
4 öötfy;a °Úfh,a" kÜU f• jpk ryfia
;ndf.k wkaØu ld,h olajd fmd;
uq¿d lr ;nkak' fndfy` fofkl= Ùisjla
lr Ùhd.; fkdyeÙ j ta f• w; ³jkÜ
we;' o~qju nrm;, jkafka h'÷÷
wjidkh
5 tœg °Úfh,a jk uu ne¬ œg" ;j;a
fofofkl= is‡kÜ æ‡–' tla flfkl= .fóka
fuf.dv o tla flfkl= .fóka tf.dv
o is‡kÜ æ‡–' 6tœg isyska yK fræ
ye|f.k .x.df› j;=rg WŠka is‡
ukÜIHhdg uu l;d fldg" ööf• wreumܳu
foaj,a ;Ska³ •ug fldmuK l,a .;jkÜ
weoa±÷÷hs weiÜfj–' 7tœg" yK fræ ye|f.k
.fóa Wvyska is‡ –Úid ish ol=K; o
ju; o wyi foig Tijd" ioyg u ãj;a
jk ;ekeka jykafiaf.a k–ka æjqrd"
ööwjqre³ ;=kyudrlg tajd mjØkÜ we;'
Y=oaOjka; fikóf.a n,h keØ • .sh miÜ
f• ish,a, bIag jkafka h÷÷hs ÙhkÜ weiS–'
8 f• jpk ud weiÝ kuq;a" f;are•
fkd.Ø–' tœg uu l;d lr–ka" ööudf.a
iajd—Ú" f• ish,af,a m%ØM, l=ula jkafka
±÷÷hs weiS–'
9 Tyq fufia ms<; = e ³kafka h( öö°Úfh,a"
s r
kÜU hk æydjg hkak' ukao" f• jpk
ryila j ;nd wkaØu ld,h olajd uq¿d
fldg ;nd we;' 10fndfy` fofkla ;uka u
Y=oaO mœ;% lrf.k Oj, ¡maØfhka msúis³
jkafk` h' ³Iagfh` ³Iaglfuys u Úhe,S
is‡kafk` h' Tjqkaf.ka Ùisfjla f;are•
fkd.kafk` h' tfy;a" kÜjKeØ kdhlfh`
muKla f;are•.ÚØ'
11 ööffoÚl mÝcd k;r lrkÜ ,en"
“ysiÜKÏ ´Is;h msysÛjkÜ ,nk ld,h mgka
tla°ia foishwkÝ ojila .; jkafka h'
12
tla°ia ;=kaish Øiamia jk oji olajd
ãj;a jkafk` jdikdjka;fh` h'
13 öö°Úfh,a" kÜU ±ka f.dia wkaØuh
jk ;=re œYajdijka; j is‡kak' kÜU
ie;mS" ojiaj, wkaØufha ¡ kÜf˜ fldgi
N=laØ œ£ug keós‡kafkys h÷÷hs lSf› h'
 1076

æjeisjr fydishdf.a fmd;

fmd;

Ù%'mQ' 721 iudúfha jeˆug fmr weØ jQ wÈnqo iys; ld,fha ¡ bYardfh,ays W;=re rdcHfha
fydishd ish fufyh flf<a h' fikóf.a wNlaØh;a" ms<su jkaokdjg ,eæhdj;a Tyq fy<d
³Ûf› h' fuys jro fikóg jgyd fok ms×i Tyq ish wjdikdjka; œjdy ãœ;h Wmud fldg
.;af;a h' Tyqf.a wœYajdijka; “ú| jQ f.dfuÈ Tyq w;ayer fjka j .shdla fuka fikó;a
i–¹Kka jykafia w;ayer fjka j .shy' f• Úid bYardfh,a fikó œÚYaphlg hg;a jkafk` h'
foœhka jykafiaf.a Ør fm%auh lrKfldgf.k fikó wdmiÜ ækdf.k foaj-in|;djg
we;=<;a lr.;a fial' f• uyd foaj fm%auh is;a ld jæk jpkj,ska Tyq fufia m%ldY lrhs(
öötm%dhs• ckfhÚ"
uu flfia Tn w;ayú• o@
ud woaud kÜjrg l<dla fuka
Tng;a ug l< yeÙ o@
fYfndhs• kÜjrg l<dla fuka
Tng;a l< yeÙ o@
tfia lrkakg udf.a is;
bv fkdfohs'
ta .ek is;k œg
udf.a is; l•md fjhs'÷÷
fuys wvx.= lreKÏ(
múƒfÃo 1(1)3(5 fydishdf.a œjdyh iy mjq,a ãœ;h'
múƒfÃo 4(1)13(16 bYardfh,ag œreoaO m×jqvh'
múƒfÃo 14(1-9 miÜ;e• is;a yrjd .ekSu yd fmdfrdka³ ms<sn| m×jqvhla'

1 WYaYshd" fc`;d•" wdydia iy fyiÙhd

ms<sfj<ska cÏ°ys rcjreka jQ ld,fha ¡
o fc`jdIaf.a mÜ;a fcfrdfn`j• bYardfh,ays
rc j is‡ ld,fha ¡ o fnfhaúf.a mÜ;a
fydishdg i–¹Kka jykafia ³ka m×jqvh
fufia h(
fydishdf
df..a “ú| yd orefj`
2 i–¹Kka jykafia fydishd uóska
m<uq jrg bYardfh,a fikóg l;d l< œg
fufia j°< fial( öökÜU f.dia fjiókl
œjdy lrf.k wef.a f›YHdl–ka orem,
,nd.kak' ukao" f• rg i–¹Kka jykafia
flfrka fjka • hdfuka fjióklg iudk
• we;'÷÷
3 tœg" fydishd f.dia" æ’,hs•f.a ³j
jQ f.dfuÈ irK mdjd .;af;a h' wE Tyqg
°j .e’f.k orefjl= ,enqjd h' 4i–¹Kka
1'1 2 rdcd 14'23-29á 15'1-7"32-38á 16'1-20á 18'1--20'21á 2 jxYd 26'1-23á 27'1-8á 28'1-27á
29'1--32'33 1'4 2 rdcd 10'11
jykafia fydishdg l;d fldg" ööTyqg
öfoœhka jykafia jmÜrk fial÷ hk
wÈ:h weØ öfcfY%fh,a÷ hk ku ;nkak'
ukao" fkdfn` l,Ùka fcfY%fh,ays lrk
,o f,a je.sø•j,g fÐyqf.a jxYhg o~qj•
fldg" uu bYardfh,a jxYfha rdcHh keØ
lrkafk–' 5;jo" ta ojfia ¡ bYardfh,fha
hÜoaO n,h uu fcfY%fh,a –‡hdjf;a ¡
“|oukafk–÷÷hs j°< fial'
6 h<s;a f.dfuÈ .e’f.k ³jl ,enqjd
h' i–¹Kka jykafia fydishdg l;d
fldg" ööwEg öwkÜl•md fkd,oa¡÷ hk wÈ:h
weØ öf,`-reydud÷ hk ku ;nkak' ukao"
ud kej; Ùis lf,l bYardfh,a jxYhg
lreKdj olajkafka j;a" lud lrkafka
j;a ke;' 7tfy;a" uu cÏ° jxYhg wkÜl•md
lr–' Tjqkaf.a foœ i–¹Kka jykafia
jk uu Tjqka .<jkafk–' tfia lrkafka
 fydishd 1-2 1077
³kafkka j;a" lvqfjka j;a" hÜoaOfhka j;a" Tjqka je´ ;eke;a;S
wYajhkaf.ka fy` wirejkaf.ka j;a œ,s“h ke;aØhÙ'
fkdf› h÷÷hs j°< fial' wE fufia Ùhhs(
8 f,`-reydud Ùú jefr›jdhska miÜ öudf.a fm•j;=ka
f.dfuÈ .e’f.k ;j;a mÜf;l= ,enqjd h' miÜmi uu h–á
9
ööTyqg öudf.a fikó fkdf›÷ hk wÈ:h T›yq
weØ öf,`-w•—÷ hk ku ;nkak' ukao" ug lEu yd ”u o
kÜU,d udf.a fikó fkdjkakyq h' uu;a f,d• yd yK o
kÜU,df.a foœhka jykafia fkdfj–÷÷hs udf.a f;,a yd mdkh o foØ'÷
6
i–¹Kka jykafia j°< fial' tneœka wef.a uó
lÛj,ska wiÜrkafk–á
bYardfh,h h<s iM,j;a lrkq ,e”u mdr fkdfmfkk múæ
10 öötfy;a" bYardfh,a ckhd uqyqfoa mjqrla f.dvkókafk–'
7
je,s fuka .s×h fkdyeÙ" ueÚh fkdyeÙ wE ish fm•j;=ka miÜmi .sh;a"
;r• œYd, ixLHdjla jkafk` h' ökÜU,d Tjqka fj; me–fKkafka ke;á
udf.a fikó fkdjkakyq h÷hs ÙhkÜ Tjqka fidh fidhd .sh;a"
,enQ ia:dkfha ¡ u" ökÜU,d ãjudk foœhka Tjqka yuq jkafka ke;'
jykafiaf.a orefj` h÷hs ÙhkÜ ,nk tœg wE fufia ÙhkÜ we;(
oji me–fKkafka h' 11cÏ° o bYardfh,a öuu udf.a m<uq ie–hd fj;
fikó o tla/ia • h<s;a tl u kdhlfhl= yeø h–'
m;a lr .kafk` h' T›yq kej; jÈOkh • ukao" wog jvd
t° hym;a j Ø“×'÷
2 iM,j;a jkafk` h' tfia fcfY%fh,a
yg fi!Nd.Hj;a hÜ.hla W° jkafka h'
tneœka kÜU,df.a ify`orhkag öw•—÷ Ùhd
8
OdkH o –æhÜi o f;,a o
³kafka;a"
o ify`oúhkag öreydud÷ Ùhd o Ùhkak'÷÷ nd,af.a foaj rEm fk<Sug .;a
rka ú¡
wœYajdij;a f.dfuÈ jeÚ wEg fkduiÜre j ³kafka;a
bYardfh,a foaYh ud nj wE ±k is‡fha ke;'
9
2
ööorefjÚ" tneœka wiajekak ld,fha ¡
kÜU,df.a ujqg lkak,› lrkaká ud wEg ³ka OdkH;a"
lkak,› lrkak' m, fk<k ld,fha ¡
wE udf.a “ú| fkdjkakS o@ wEg ³ka –æhÜi;a
uu wef.a mÜreIhd fkdfj• o@ uu wdmiÜ .kafk–'
wef.a .×ld ne,au o wef.a Úrej; jid.ekSug
;=re,a,g .;a fm•j;=ka o ud ³ka f,d• yd ms<s
mylrkake hs wEg Ùhkak' wef.ka W³rd .kafk–'
10
3
tfia fkdlf<d;a ±ka wef.a fm•j;=ka
uu weh Úrej;a lr–á n,d is‡h ¡
Wmka ° fuka k.ak lr–' wef.a if,®lu
Úire urel;rla fuka o uu fy<s lrkafk–'
œh½KÏ md½lrhla fuka o tœg ud wØka
fjkakg i,iajkafk–' wE uq°.ekSug
weh msmdifhka kikafk–' Ùisfjl=g fkdyeÙ f›'
4 11
wef.a orejkag o wef.a yeu œfk`ohla o
uu wkÜl•md fkdlr–' ux.,Hhka yd
T›yq f›YHdlf• orem, fjØ' wudjla W;aijhka o
5
Tjqkaf.a uj fjiókÙá in;a ækhka yd
1'10 fr`u 9'26
 fydishd 2-4 1078
21
Úh–; /ia•• o nj kÜU ye¢k.kafkys h' ta ld,fha ¡
uu ;yk• lrkafk–' uu udf.a fikóf.a he³•j,g ms<s;=re
12
wE lS múæ wef.a fm•j;=ka fokafk–' uu wyiska fmdf<djg jeis
l=,shla jYfhka jiajkafk–' 22OdkH o –æ o T,Sj o
wEg ³ka –æ je,a yd fmdf<df› yg.kafka h' tœg bYardfh,a
w;aØlald .ia ireidr jkafka h' 23udf.a fikó foaYfha
œkdY lr ia:§r fldg msysÛjd jÈOkh lrkafk–'
jk ,eyenla lr ou–' öf,`-reydud÷hs lS fikóg uu wkÜl•mdj
jk uD.fh` tajd ldouØ' olajkafk–' öf,`-w•—÷hs lS ckhdg
13
wE lklr wnrK m<¢–ka" ökÜU,d udf.a fikó h÷ Ùhd Ùhkafk–'
fm•j;=ka miÜmi ³j–ka" T›yq ms<s;=re fo–ka" öTn wmf.a foœhka
nd,a foaj;djkag jykafia h÷hs Ùhkafk` h'÷÷
iÜj| ³• mÜo–ka
ud wu;l l< neœka pm, iaØ%h ækd.ekSug ;e;
uu wEg o~qj• lr–'
fufia mjikafka
i–¹Kka h'÷÷
3 i–¹Kka jykafia h<s;a ug l;d
fldg fufia j°< fial( ööwka fm•-
jf;l= weØ" ldu–:Hdpdrh lrk iaØ%hl
fj; f.dia" wEg fm• lrkak' wka
fikóg i–¹Kka jykafiaf.a fm%auh foœjreka fj; yeø hk" œh<s –æ m,j,ska
14
öötfy;a" ±ka uu iE´ msfoaÚ foœjreka fj; f.khkak
wef.a is; ækdf.k" leueØ bYardfh,a fikóg ud ;ju;a fm%au
urel;rg wE le|jdf.k lrkakdla fuka u Tn;a wEg fm• lrkak'÷÷
lreKdfjka wEg l;d lrkafk–' 2 uu o" ú¡ –, mif<dila o hj
15
wE i;= j ØnQ –æ j;= Ùf,`.%E• tlish mKyla o ¡ wE ,ndf.k"
uu wEg wdmiÜ fo–' 3
wEg fufia lSfj–( ööTn ldufhys jrojd
wdfldÈ k• wjdikd Ú•kh fkdyeisfr–ka" wka mÜreIhl= weiÜre
jdikd f°rÛjla njg fkdlr–ka bkak' uu o Tn flfrys tf,i
muqKÏjkafk–' is‡–'÷÷ 4fuf,i bYardfh,a fikó fndfy`
tys ¡ wE fhdjqka œfha ¡ fuka" ojia rc flfkl= j;a" w•mØfhl= j;a"
–ir foiska wd l, fuka mÜo mÝcd j;a" rEmia:•N j;a" ms<su j;a"
ug ms<s;=re fokÜ we;'÷÷ bÛfo› rEm j;a" keØ j is‡kÜ we;' 5bkamiÜ
16 i–¹Kka jykafia fufia mjik bYardfh,a fikó ;ukaf.a foœ i–¹Kka
fial( öötœg wE ;j;a ug öudf.a nd,a jykafia o °œ;a k• ;ukaf.a rcÏ o fidhd
foœhd÷ Ùhd fkdÙhd" öudf.a ie–hd÷ Ùhd tkafk` h' u;= ld,fha ¡ T›yq .re“h
ud wu;kakS h' 17uu nd,a foœjrekaf.a k• weØ j i–¹Kka jykafia fj; me–K" Wka
wef.a uqœka bj;a lrkafk–' ta kdu ;j;a jykafiaf.a hym;a ¡ukd ,nkafk` h'
mjikÜ fkd,nkafka h'
18 tœg uu bYardfh,a fikó fjkÜfjka bYa r dfh,a j rekag œreoa O fp`okd
jk i;=ka o wyfia mlaISka o “u nv.d hk
i;=ka o iuó .sœiÜula lrkafk–' uu ³kak
o lvqj o hÜo wœ o foaYfhka mylr oud"
4 bYardfh,a ckfhÚ" i–¹Kka jyka-
fiaf.a m×jqvhg ijka fokak' f•
foaYfha jeishkag œreoaO j i–¹Kka
udf.a fikó iÜj fia œiSug i,iajkafk–' jykafiaf.a fp`okdjla we;' ööœYajdilu
19
t•nd bYardfh,a foaYh" uu kÜU ioyg u j;a" lreKdj j;a" foœhka jykafia ms<sn|
irK mdjd .Ø–' ±ye–ka yd hÜlaØfhka" ±kÜula j;a foaYfha ke;' 2fndre æœøu o
ia:§r fm%aufhka yd wkÜl•mdfjka uu kÜU fndre lSu o –kSueøu o fidrlu o
irK mdjd .Ø–' 20œYajdifhka kÜU irK ldu–:Hdpdrh o –i fjk Ùisjla ke;'
mdjd .Ø–' tœg ud i–¹Kka jykafia we;af;a f,a je.sø• msg f,a je.sø• h'
2'15 fc`IÜ 7'24-26 2'23 fr`u 9'25á 1 fma³ 2'10
 fydishd 4-5 1079
3
tneœka foaYh œh<S hkafka h' tys jik 15 ööt•nd bYardfh,ajreÚ" kÜU,d
jki;=ka yd wdldYfha mlaISka we;=½ f›YHdl• lrk kuq;"a cÏ° tu jro
ish,af,` u u,dÚl jkafk` h' uqyqfoa fkdflfÈ jd· .s,. a d,hg j;a" fn;a-wdfjkag
u;aiHfh` mjd œkdY • hkafk` h' j;a f.dia kuialdr fkdlrkaká ãjudk
i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka tys ¡
mQclhkag œreoaO fp`okd fkdæjqrkak' 16bYardfh,a fikó l=½
4 ööfikóg œreoaO j Ùisfjla —yrfll= fuka uqrKavq h' ta Úid
fp`okdjla j;a" me–×,a,la j;a fkdlr;a ;K ms†gÚhl neg½ fmd›jl= fuka
jd· udf.a fp`okdj mÝclhkag œreoaO j h' i–¹Kka jykafia Tjqka fm`IKh
5 17
kÜU,d ? °j,a folays jeræ msg jeræ lrkafka flfia o@ tm%dhs• ckhd foaj
lrkakyq h' æjeisjre o kÜU,d iuó tfia u rEmj,g jió • is‡Ø' Tjqka tfia
18
lrØ' kÜU,df.a ud;D N+–fha œkdYh is‡hdf›' T›yq iÜrdfid~qka iuó œldr
kÜU,d u h' 6ud .ek ±kÜula keØ neœka lrØá ldu–:Hdpdrfhys u fh¡ is‡Øá
udf.a fikó œkdY • hØ' ud .ek ±kÜu o wd;au f.!rjhg jvd Úkaæ;lug we½•
19
foajdÇ o m%ØlafIam lr Øfnk neœka ug fjØ' udre;h tys mshdm;aj,ska Tjqka
mÝclhka fuka fiajh Ùøfuys ,d kÜU,d o .idf.k hkÜ we;' Tjqkaf.a mÝcdj,ska T›yq
kÜU,df.a orejka o uu m%ØlafIam lr–' ,Ðcdjg m;ajkafk` h'÷÷
7 öömQclhka jeŠ fjkak jeŠ fjkak
T›yq jeŠ jeŠfhka ug œreoaO j m› l<y' Úh; œkdYh
tneœka uu Tjqkaf.a lSÈØh wmlSÈØhg
yrjkafk–' 8T›yq udf.a fikóf.a 5 öömÝclfhÚ" fuhg ijka fokak'
bYardfh,a jeisfhÚ" lka fokak' rc
mdmfhka fm`IH fjØ' Tjqka jv jvd m› mjq,g whsØ Tn yeu fokd o ijka fokak'
lrkjdg;a T›yq wdYd fjØ' 9tneœka Tn msg œÚYaph me–fKkÜ we;á ukao"
fikóg jk foa mÝclhkag;a is³ f›' uu Tn –Yamdys u,m;la o ;dfndÈ u; w;=rk
Tjqkaf.a yeisøug hÜ;= o~qju o Ù%hdj,g ,o ±,la o • we;á 2Is†‡• –‡hdjf;a .eUqre
ksis œmdlh o fokafk–' 10fldmuK lEj;a md;d,hla • we;' uu Tn ish,a,kag u
T›yq ;DmaØhg fkdme–fKØ' f›YHdl• o~qj• lr–' 3tm%dhs•f.a ye‡ uu fyd¢ka
l<;a T›yq orem, fkd,nØ' tfia jkafka oÚ–' udf.ka ieófjkakg bYardfh,ajrekag
Tjqka wka foœjreka wkÜj hk ms×i ud neú h' t•nd tm%dhs•" Tn f›YHdl• lr
flfrka yeø f.dia weØ neœÚ' we;' bYardfh,a ´IKh • we;'
4 ööbYardfh,a fikóf.a ´IK Ù%hd
foaj;d kuialdrh fy<d ±lSu Úid Tjqkaf.a foœhka jykafia fj; yeø
11 ööldufiajkh" iÜrd mdkh iy tkak T›yq wfmdfydi;a h' f›YHdlug
–æhÜi isysh œl,a lrhs' 12udf.a fikó ,S jeÛKÏ iaØ%hl fuka T›yq Tjqkaf.a iajd—ka
lene,a,Ùka .=rel• fidhØá ierh‡hla kdºkØ' 5bYardfh,a fikóf.a wyxldrh
ms<s;=re fohs' T›yq foœhka jykafia Tjqkag œreoaO j fudry~ fohs' tm%dhs•
m%ØlafIam fldg" f›YHdlug jeÛK fikó ;ukaf.a mdm Úid meÙ< jefgØá
6
iaØ%hl fuka wka foœjreka je<|f.k cÏ° fikó o Tjqka iuó u jefgØá mÝcd
13
is‡Ø' T›yq lº uq³kaj, hd. lrØá fy,a lrk ms×i Tjqka neg½jka o .jhka o
Wv weØ wdf,`k" ,s”kd" ta,d hk .iaj, /f.k i–¹Kka jykafia fidhd hk kuq;"a
fijK fyd| Úid tajd hg iÜj| ³• TmamÜ Wka jykafia Tjqkag i•n jkafka ke;'
lrØ' tneœka kÜU,df.a ´jre f›YHdl• ukao" Wka jykafia Tjqka w;ayer f.dia weØ
7
lrØ' NdÈhdfj` ldu–:Hdpdrfha fhfoØ' neœÚ' T›yq i–¹Kka jykafiag œreoaO j
14
kÜU,df.a ´jrekaf.a f›YHdl•j,g;a" f¿daysl• l<y' wjcd;l orefj` Tjqkag
f,a,hs kaf.a ldu–:Hdpdrl•j,g;a o~qj• bm¡ is‡Ø' tneœka œkdYlhd Tjqkaf.a
fkdlr–' ukao" mÜreIhka o foajd, j;=ms‡ iuó Tjqka œkdY lrkafka h'
fjiókla iuó mÜo mQcd lrk neœÚ' 8 öö.s“hdys fydrKEjla o rdudys
fufia isyskÜjK keØ fikó œkdY k<djla o ms™kak' fn;a-wdfjkays hÜoaO
jkafk` h' f>`Id kókak' wfy`· fnkac–ka fikfóÚ"
 fydishd 5-7
9 5
i;=rd Tn miafia h' o~qj• Ùøf• ojfia
¡ tm%dhs• keØ kdiaØ jkafka h' ud
bYardfh,a f.`;% w;fÈ Úh; œkdYh
m%ldY lr we;'
10 ööcÏ°ys w•m;Syq udhs• lKÏ fjkia
lrkakka jeÚ h' Tjqka flfrys udf.a
Woyi c,.e,aula fuka j.=rejkafk–'
11tm%dhs• ÚIaM, foa ®yqne| .sh neœka
ta foaYh œÚYaphhg hg • fmdŠ • we;'
12
tneœka uu tm%dhs• fikóg ldfjl=
fuka o cÏ° fikóg ms<sldjla fuka o
jkafk–'
13 öötm%dhs• ;udf.a fr`.d;=rlu o
cÏ°j ;udf.a ;=jd< o ³Û l, tm%dhs•
wisúhdjg .sh kuq;a" cÏ° œiska uy rc;=udg
m×jqvhla hjkÜ ,enQ kuq;a" fr`.h j;a
;=jd<h j;a iÜj Ùøug ta rcÏg neú œh'
14uu tm%dhs•g isxyfhl= fuka o cÏ°g
isxy kd•fnl= fuka o jkafk–' uu" uu
u Tjqka msgg lvdmek Tjqka brdoud
weof.k hkafk–' Ùisfjl=g Tjqka .e<œh
fkdyeÙ h'
15 ööudf.a fikó ;ukaf.a jro ms<fs .k
ud fidhd tk ;=re uu Tjqka w;ayer udf.a
jdiNjkhg hkafk–' iuyr œg Tjqka
³la œ¢k œg «kEl–ka ud fidhd tkÜ
we;'÷÷
miq ; e• is ; a yrjd .ekS u g le|•u
6 öötkaká wms i–¹Kka jykafia fj;
yeø huqá wm brd±•f• Wka jykafia há
wm iÜj lrkafka;a Wka jykafia há wmg
myr ³kafka;a Wka jykafia há wfma ;=jd<
n¢kafka;a Wka jykafia h' 2foæklg miÜ
Wka jykafia wm m%dKj;a lrk fialá
;=ka jk ° wm keó=Ûjk fial' tœg wms Wka
jykafia bæúfhys ãj;a jkafkuq' 3wms
i–¹Kka jykafia ±k ye¢k .ekSug •Èh
lruq' ysre W° fjk fia Úiel j u Wka
jykafia wm fj; me–fKk fial' jÈIdj
fuka" fmdf<dj f;uk fu`i• jeis fuka
Úiel j u Wka jykafia wm fj; me–fKk
fiale÷÷hs fikó ÙhØ'
mQcdj fkdj ia:§ridr fm%auh
4 ööwfy`· tm%dhs•jreÚ" uu kÜU,dg
l=ula lr• o@ wfy`· cÏ°jreÚ" uu kÜU,dg
l=ula lr• o@ kÜU,df.a fma%uh w®hu
—³u jeÚ há jyd keØ • hk msÚ jeÚ h'
6'6 uf; 9'13á 12'7
1080
tneœka uu œÚYaphh o œkdYfha
m×jqvh o /.;a udf.a æjeisjrhka Tng
œreoaO j t›fj–' udf.a fikóf.ka ud
n,dfmdfrd;a;= jk foa ilaiÜola fia
meyeæ,s h' 6uu mÝcdj,g jvd lreKdjg
leue;af;–á ojk hd. mÝcdj,g jvd
foœhka jykafia ms<sn| wjfn`Ohg
leue;af;–'÷÷
b Ya rdfh,a
r dfh,aj re
rekka f .a ´IK
7 ööbYardfh,a fikó iuó woaud k•
ia:dkfha ¡ ud l< .sœiÜu T›yq lv
lf<` h' T›yq ug œreoaO j f¿daysl•
lf<` h' 8.s,shoa jkdys kmÜre –ÚiÜkaf.ka
o –kS urejkaf.ka o .yK jQ k.rhÙ'
9mÝcl msúi jQl,S" –Úfil=g myr ¡ug
ieó• is‡k fidr uq<la yd iudk h'
fIfl•g hk udÈ.fhys u jqj o T›yq
–kS urØ' Tjqkaf.a Ù%hd b;d idyisl h'
10
Nhxlr fohla bYardfh,a fikó w;fÈ
ug oÙkakg ,e” we;' tm%dhs• fikó
f›YHdl• lr we;' bYardfh,a ´IH • we;'
11 ööt•nd cÏ° jeisfhÚ· kÜU,dg o~qj•
¡f• ld,h;a ud Úhu lr we;'
bYardfh,a fikóg fi!Nd.Hh;a" iÜjh;a
7 wdmiÜ fokak ud n,k yeu œg u ug
fmfkkafka tm%dhs•f.a whÜ;=l• yd
iudúfha ³Iagl• h' T›yq jxpdl• lrØá
fidreka fuka f.j,a “| fidrl• lrØá
thska msg uxfld,a, lØ' 2Tjqka lrk ish®
kmÜre foa ud wu;l fkdlrk nj Tjqkaf.a
isyshg fkdkefóa' mdmfhka jg • is‡k
Tjqkag udf.a weia yuqfjka ieófjkak
neú h'÷÷
rc ud,s . df› l= u ka ; % K h
3 ööfikó ;ukaf.a ³Iaglfuka rcÏ o
Wmdhj,ska w•m;Ska o rjgØ' 4T›yq
ish,af,` u ldu–:Hdpdrh lrkafk` h'
T›yq jkdys mdka mܽiaikakd r;a l<"
wekÝ ms‡ msfmk ;=re .sÚh• fj–ka mjØk
.sÚ W³kg iudk h' 5rcÏf.a W;aij ækfha ¡
ish w•m;Ska u;ameka ” fjú jQ œg" rc o
ta l=ylhka iuó tla fjhs' 6Tjqkaf.a
is;a l=uka;%K fƒ;kdfjka W³kla fuka
±fjkafka h' Tjqkaf.a fl%`Oh ? uq½,af,a
³• kós–ka weœ<S WoEik mÜmÜr mÜmÜrd .sÚ
.Úhs'
 fydishd 7-9
7 ööT›yq .sÚ W³kla fuka fl`mfhka
±• ;ukaf.a w•m;Ska urd±uQ y' rfcl=
mdid rfcl= ne.ska urkÜ ,enQ kuq;a"
Tjqkaf.ka tla flfkla j;a whe³•
fkdflf<a h'÷÷
bYa r dfh,a j reka yd wkH cd;S y q
8 öötm%dhs• fikó jkdys wvla ms<siaiÝ
frd‡hla yd iudk h' T›yq wkH cd;Ska
iuó –Y% • is‡Ø' 9œfoaYslfh` Tjqkaf.a
YlaØh ldouØ' tfy;a" T›yq ta nj
fkdoÚØ' Tjqkaf.a ysiflia w;úkam;r
meiS weØ nj;a T›yq fkdoÚØ'
10
bYardfh,ajrekaf.a wyxldrh Tjqkag
œreoaO j fudry~ kóhs' lreKÏ fufia jqj
o ta fikó ;ukaf.a foœ i–¹Kka jykafia
fj; yeø Wka jykafia fkdfi›fj` h'
11
tm%dhs• kÜkÜjK" fnd<| mrœfhl= yd
iudk h' tys jeisfh` –irfhka msysg
b,a,Ø' bkamiÜ wisúhdjg ³jØ' 12Tjqka
tfia hk l," Tjqka msg uu ±,la
fy<kafk–á l=re,a,ka fuka Tjqka my;g
weo fy<kafk–' Tjqka lr weØ kmÜre
Ù%hdj,g uu Tjqkag o~qj• lrkafk–'
13 ööTjqka udf.ka m,d .sh Úid"
Tjqkag jk œm;l uy;· Tjqka ug œreoaO
j ler,s.eiÝ Úid Tjqkag jk œkdYhl
uy;· uu Tjqka uq°.kak leueØ •–á
tfy;a" T›yq ug œreoaO j fndre lS y'
14
Tjqka wjxl isØka ug hdƒÆ lr ke;'
ta fjkÜjg T›yq “h je¡ lEfudr.iØ'
OdkH o –æhÜi o b,a,k œg" T›yq
wekfldgd.Ú–ka ug œreoaO j ler,s.iØ'
15Tjqkag iœYlaØh fo–ka Tjqka weرŠ
flf<a uu h' tfy;a" T›yq ug œreoaO j
l=uka;%Kh lrØ' 16T›yq ud fjØka yeø
nd,a foœjreka lrd hØ' T›yq jkdys yú
keØ ³kakla jeÚ h' Tjqkaf.a w•m;Syq
wyxldr f,i l;d lrk Úid lvqfjka
œkdY fjØ' –ir foaY jeishka Tjqkag
iskdfikÜ we;'÷÷
foaj;d kuialdrh .ek fp`okd
8 ööfydrKEj ms™kaká ukao" rdcd,sfhl=
fuka i;=fr` i–¹Kka jykafiaf.a
.Dyh msg me–fKkafk` h' udf.a fikó
udf.a .sœiÜu lv lr" udf.a wdÇj,g
œreoaO j ler,s.eiÝ y' öTn wfma foœhka
2
jykafia h" wms Tn yºkuq÷ Ùhd bYardfh,a
fudr.iØ' 3tfy;a" Tjqka hym; tmd lr kÜU,d foœhka jykafiag wœYajdijka;
we;' tneœka i;=fr` Tjqka ®yqne| hØ'
1081
4 ööT›yq udf.a leue;a; keØ j
rcjreka f;`rd.;ayá udf.a wkÜueØh keØ
j w•m;Ska m;a l<yá Tjqkaf.a œkdYhg
fya;= jk foaj ms<su Tjqkaf.a rka ú¡fhka
;kd.;ay' 5iudúfha jeisfhÚ" kÜU,d
kuialdr l< rka jiaid uu m%ØlafIam
flf<–' Tjqkag œreoaO j udf.a Woyi
weœ<S we;' Tjqka Úf°ia uóg me–fKkak
fldmuK l,a .; f› o@ 6ta rka jiaid
iE³f› bYardfh,a l•lrefjla h' th
foœfh` fkdfjØ' iudúhhka kuialdr
lrk ta jyq ms<suh uu len,s lr ou–'
7
T›yq iq<ó jmÜrd" iÜ<s iÜ<ó lmd.ÚØá
f.dh• lr,a ke;" lr,a ØnqK;a œfoaYSka
tajd .s,oukÜ we;' 8bYardfh,h .s, .kÜ
,e” há ±kg u wkH cd;Syq Tjqka m,la keØ
nºkla fia i,lØ' 9/f<ka fjka jQ j,a
fldg½fjl= fia Tjqka wisúhdjg f.dia
we;' tm%dhs• cdØh fm•j;=ka l=,shg
.kak ms×i wkH cd;Skag uqo,a f.jd we;'
10
Tjqka cd;Ska w;frka ckhd l=,shg .kak
kuq;a" ±ka uu Tjqka tla/ia fldg Tjqkag
o~qj• lr–' wisúhdf› rcÏ fkdmud j
Tjqkag mSvd lrk œg T›yq f›okdfjka
–úlS hkafk` h'
11 öötm%dhs• fikó m› Ùøu i|yd
jeŠ jeŠfhka mÝcdik ;kdf.k we;'
jeŠ jeŠfhka m› Ùøug tajd fya;= • Øf’'
12
fikó Wfoid udf.a wdÇ oioyia .Kka
ud ,shd ³kak;a T›yq tajd ndysr foaj,a fia
m%ØlafIam l<y' 13udxi mÝcd Ùøug;a" mÝcd
lrk uia lEug;a T›yq leueØ h' tfy;a"
i–¹fK` th ms%h fkdlrk fial' ±ka
Wka jykafia Tjqkaf.a whÜ;=l• isys fldg"
Tjqkaf.a mdmj,g Úis o~qj• fok fial'
Tjqka wdmiÜ –ir foaYhg hkÜ we;'
14 ööbYardfh,a foaYfha fikó Tjqkaf.a
uejq•ldrhdKka wu;l lr" ;ukag
ud,s.d ;kd.;ay' cÏ° foaYfha fikó
iÜrlaIs; jk ms×i n,fldÛ k.r jeŠ
jeŠfhka ;kd.;ay' tœg i–¹Kka
jykafia Tjqkaf.a ta k.r msg .skakla tjk
fial" thska tys ud,s.d ±• jekfikÜ we;'÷÷
bYardfh,a msg me–fKk o~qj•
9
ööbYardfh,a ckfhÚ" œcd;Ska fuka
mS%Ø W;aij fkdmj;ajkak' ukao"
• wka foœjreka je<|f.k we;' kÜU,d
 fydishd 9-10
ish® lu;aj, ¡ f›YHdjkaf.a mKh•
,nkakg f,d,a jQjyq h' 2tneœka lu; j;a
–æ hka;%h j;a kÜU,dg wdydr imhkafka
ke;á w®;a –æhÜi Ùis;a ,efnkafka ke;'
3
tm%dhs• fikóg i–¹Kka jykafiaf.a
foaYfhys jdih Ùøug fkdyeÙ j Tjqkag
wdmiÜ –ir foaYhg hkak is³ jkafka há
wisúhdf› ¡ wmsúis³ lEu lkak Tjqkag is³
jkafka h' 4i–¹Kka jykafiag –æhÜi
mÜokakg j;a" Wka jykafiag mÜo mÝcd
lrkakg j;a Tjqkag fkdyeÙ jkafka h'
Tjqkaf.a lEu u< f.j, lEu fuka h'
tajd lk ish® fok wmœ;% jkafk` h'
Tjqkaf.a lEu Tjqkaf.a u l=i.sÚ Ú•ug
–i" i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df›
ms¡ug iܳiÜ fkdf›' 5tfia k•" i–¹Kka
jykafiaf.a Úh–; W;aij yd mÝcd
ux.,Hhka meje;a•f• ld,h me–× œg
T›yq l=ula lrkafk` o@ 6Tjqka œkdYfhka
m,d f.dia we;' –ir jeisfh` Tjqka
tla/ia lr" fu•msiays N+u°k lrkafk` h'
Tjqkaf.a ú¡ jia;=j ly™,shd me<j,ska o
f.a f°rj,a f.dlÛj,ska o jeiS hkafka h'
7 ööo~qj• ¡f• ld,h me–K Øf’á
fikó ³Èœmdl ,e”f• ld,h me–K
Øf’' f• æjeisjrhd fu`vfhla há foaj
wd;audkÜNdjh weØ f• –Úid msiafila hhs
bYardfh,a ±k.kakjd we;' kÜU,d ug tfia
oaf›I lrkafka kÜU,df.a w•l mdmh yd
±Š fl`mh Úid h' 8æjeisjrfhl= jYfhka
Tyq ud tjd we;af;a i–¹Kka jykafiaf.a
fikó jk tm%dhs•g ;æka wjjdo Ùøug h'
tfy;a" mlaIs jeoa° hk hk ;ek mlaIsfhl=
u,m;lg wiÜ lr.kak W;aidy lrkakd
fia kÜU,d ud wiÜ lrkakyq há foœhka
jykafiaf.a ud,s.df› u i;=fr` • is‡Ø'
9
.s“hdys ¡ fuka T›yq wØYfhka ´IKh •
is‡Ø' foœhka jykafia Tjqkaf.a m› isys
fldg Tjqkaf.a mdmj,g o~qj• fok fial'÷÷
bYardfh,ajrekaf.a mdmh iy
tys œmdlh
10 ööbYardfh,a fikó ug yuq jQfha
ldka;drfha uq¿sl m, fuka h' ud kÜU,df.a
uq;=ka–;a;ka uq,ska u ³Û œg" m<uq iD;=f›
w;aØlaldj, kdUq,a m, ±lSula fuka œh'
tfy;a" nd,a-fmfhdÈ k• ia:dkhg me–×
9'7 ¬la 21'22 9'9 •rd 19'1-30 9'10 .Kka 25'1-5
1082
œg T›yq Úkaæ; nd,a foaj;djkag lem jQ
y' tneœka Tjqka foaj;djkag we½• jQ
;rug u uu Tjqka ms<sl=,a flf<–'
11
tm%dhs•f.a f;aci" b.s<S hk l=re,af,l=
fuka my • hkafka h' orejka bm¡ula
j;a" .e’ .ekSula j;a" ms<sis| .ekSula j;a
;j;a fkdjkafka h' 12Tjqka orejka weرŠ
lr;;a" bka tfll= j;a bØú fkdjk múæ
uu Tjqka ;=rka lrkafk–' ud f• fikó
w;a yeroud .sh œg Tjqkag jk œm;l
uy;·÷÷
13 ug ±ka fmfkk ye‡hg tm%dhs•
fikó Tjqkaf.a orejka f.d³re fldg fokÜ
we;' urkÜ ,nk ms×i Tjqka f.k hd hÜ;=
h' 14öi–ºÚ" f• fikóg fokÜ uekj÷ Ùhd"
uu Tfnka l=ula b,a,• o@ orem, fkdfok
.ÈN o Ùú fkdtfrk ;k o Tjqkag ³k
uekj'
tm% d hs • ms < s n | i–ºka f .a œÚYa p h
15 ööTjqkaf.a ish® ³Iag Ù%hd mgka
.;af;a .s,a.d,ays ¡ h' Tjqkag oaf›I
lrkakg ud mgka.;af;a tys ¡ h' Tjqka lr
weØ kmÜre Ù%hd Úid udf.a foaYfhka uu
Tjqka m,jd yú–' uu Tjqkag ;j;a fm%au
fkdlr–' Tjqkaf.a ish® w•m;Syq ug
œreoaO j ler,s.eiÝ y' 16tm%dhs• fikó
œkdY • we;á uq,a œh<S .sh m, fkdork
.ila yd iudk h' Tjqkag orem,
weØjqK;a uu Tjqkaf.a ta ms%hdor orejka
œkdY lr ou–'÷÷
17 Tjqka udf.a foœhka jykafiag
lSlre fkdjQ Úid Wka jykafia Tjqka
mylrouk fial' T›yq œcd;Ska w;fÈ uq<d
jQ wh jkafk` h'
bYardfh,a .ek æjeisjrhkaf.a
œf›pk
10 bYardfh,a fikó fndfy` m, ork
ire –æ je,la fuka jQ y' Tjqkaf.a
m, jeŠ jkak jeŠ jkak T›yq jeŠ
jeŠfhka mÝcdik id°.;ay' Tjqkaf.a foaYh
jÈOkh jQ muKg T›yq mÝckSh rEmia:•N
jeŠ lr.;ay' 2Tjqkaf.a is;a fNao Nskak •
we;' Tjqka ;ukaf.a mdmhg o~qj• œ¢h
hÜ;= h' foœhka jykafia Tjqkaf.a mÝcdik
lvdoud Tjqkaf.a mÝckSh rEmia:•N œkdY
lrkÜ we;'
 fydishd 10-11 1083
3 f• fikó fkdfn` l,Ùka fufia uqidjdofha m%;sM, wkÜNj l<yq h' tfia
ÙhkÜ we;( ööwm foœhka jykafiag .re“h jQfha kÜU,d ;ukaf.a u hÜoaO r: flfrys o
fkd±lajQ neœka wmg rc flfkla ke;' kÜU,df.a œYd, Ng ixLHdj flfrys o
tfy;a" rc flfkl=f.ka wmg jevla weoa o@ œYajdih ;enQ neœÚ' 14tneœka kÜU,df.a
4
Tjqka ysia jpk mjikÜ we;á fndre fikó msg hÜoOa h me–fKkafka há kÜU,df.a
fmdfrdka³j,ska .sœiÜ• lrkÜ we;' tneœka ish® n,fldÛ œkdY jkafka h' ta oji
kvqyn flf;a «œ‡j, œI me<E‡ fuka I,audka rcÏ œiska hÜoaOfha ¡ fn;a-wÈf’,a
meØr hhs' k.rh œkdY lrkÜ ,enQ" ujqjreka o
5 ööiudúh jeisfh` fn;a-wdfjkays orejka o oreKÏ f,i urkÜ ,nk ojig
jyq ms<suh Úid fjjq,–ka is‡Ø' T›yq iudk jkafka h' 15bYardfh,a ckfhÚ"
³la jkafk` h' Tjqkaf.a lmÜfj` o rka jyq kÜU,d lr weØ n,j;a kmÜrel• Úid
ms<sufha w,xldrh mylrkÜ ,enQ Úid y~d kÜU,dg;a jkafka f• œm; u h' hÜo .sÚ
je,fmØ' 6th wisúhdjg" tys uyd rcÏg" weœf,k œg bYardfh,a iyuq,ska u jkid
m~qrla jYfhka f.khkÜ ,nkafka h' oukÜ ,nkjd we;'÷÷
tm%dhs• ,Ðcdjg m;a jkÜ we;' bYardfh,a
fikó ms<s.;a wjjdo Úid T›yq ,Ðcd f¿`ys fikóg foœhka jykafiaf.a
jkafk` h' 7iudúfha rc j;=rg .idf.k fm%auh
hk ,S m;=rla fia my • hkafka h' 8bYardfh,a
fikóf.a mdmh jk .súl=½ foajd, jkikÜ
,nkjd we;' lÛ yd f.dlÛj,ska Tjqkfa .a
11 ööbYardfh,a nd, œfha ¡
uu Tyqg fm%au flf<–á
ud mÜ;a Tyq
mÝcdik jeiS hkafka h' öwm iójd .kake÷hs –irfhka le|jd.Ø–'
lºj,g;a" öwm msg jef† jd÷hs fy,aj,g;a 2
ud Tjqka mÜf;l= fia
fikó ÙhkÜ we;'÷÷ i,lkak i,lkak
T›yq jv jvd
bYa r dfh,a ms < s n | i–ºka f .a ;S k a ³ j
ug msÛmd hkak .sfh` h'
9 ööt•nd bYardfh,a ckfhÚ" .s“hdys T›yq nd,a foaj;djkag
m› lrkakg mgka.;a ° mgka kÜU,d ug mÝcd l<yá
œreoaO j m› Ùøu k;r lr ke;' ta Úid lemÝ rEmj,g
.s“hdys ¡ Tjqka lrd hÜoaOh me–fKkafka iÜj| ³• TmamÜ l<y'
keoa o@ 10f• mdmsIag fikóg o~qj• fok 3
tm%dhs• fikóg
ms×i uu myr fo–' cd;Ska Tjqkag œreoaO weœækakg b.ekakÜf› uu h'
j keóS wjq;a fojeoEre• mdm Úid Tjqkag oEØka Tjqka
o~qj• lrkÜ we;'÷÷ jvd.;af;a uu h'
11 öötm%dhs• jkdys" f.dh• mE.Sug tfy;a"
leueØ ukd fia mÜyqKÏ lrk ,o t< ud Tjqka /ln,d.;a nj
kE•“hÙ' wef.a fY`Nk lr msg œh.yla T›yq fkd±k is‡fh` h'
oud we;' tfy;a" ydkakg tm%dhs• fhd° 4
ohdf› /yekaj,ska o
.ekaug uu ;SrKh lr.Ø–' wef.a k.=, fm%aufha ne–j,ska o
cÏ° œiska o wef.a ±Ø fm`rej cdfld’ œiska uu Tjqkag uó fmkakÜfj–'
o wækÜ ,nkakg uu ie,eiaiÜfj–' 12Tn <orefjl= Tijk fia
Wfoid OÈ–IaGlu jmÜrd.kaká ia:§r uu Tjqka udf.a uqyqKg
fm%auhg iܳiÜ m, fk<d.kak' mÜrka “u Tijd.Ø–á
fldgkak' kÜf˜ i–¹Kka jykafia fj; my;g ke— Tjqkag
yefrkakg ±ka ld,h yú h' tœg Wka lEu le›fj–'
jykafia me–K kÜU,d msg .e<•f• jeis 5 ööTjqka ud fj; yeø tkakg wlueØ
jiajk fial' 13tfy;a" kÜU,d ³Iaglu Úid Tjqkag –irhg wdmiÜ hkak is³ f›'
yEjyq há whÜ;=lu lmd.;a;yq há wisúhd rcÏ Tjqka md,kh lrkÜ we;'
10'8 ¬la 23'30á t<so 6'16 10'9 •rd 19'1-30 10'12 fcr 4'3 11'1 Úlau 4'22á uf; 2'15
 fydishd 11-12
6 tm%dhs• fmræ. iÜ<ó miafia ³j–ka
Tjqkaf.a l=uka;%K Úid Tjqkaf.a k.rj,
hÜoaO ygf.k" tys f°rÛj, fmd® “| jeˆ
Tjqka œkdY jkÜ we;' 7Tjqka ug msÛmd
f.dia weØ neœka Tjqkag jk œmf;ka
Tjqkag f’frkak neú h' Tjqka msg me–×
œh.y Úid Tjqka je,fmkÜ we;' tfy;a"
th bj;a lrkakg Ùisfjla bæúm;a
fkdfjØ'
8
öötm%dhs• ckfhÚ"
uu flfia Tn mdjd fokafk• o@
bYardfh,a" Tn flfia w;ayú• o@
ud woaud kÜjrg l<dla fuka
ug Tng;a l< yeÙ o@
fYfndhs• kÜjrg l<dla fuka
Tng;a l< yeÙ o@
tfia lrkakg udf.a is;
bv fkdfohs'
ta .ek is;k œg
udf.a is; l•md fjhs'
9
±Š fl`mhg
uu bv fkdfo–'
uu kej;
tm%dhs• œkdY fkdlr–'
ukao" uu ukÜIHfhl= fkdj
foœhka jykafia fj–'
Tn iuó is‡k
Y=oaO ;ekeka jykafia uu h"
œkdY lrkakg
ug wdYdjla ke;'
fl`mfhka uu Tn fj; fkdt–'
10 ööT›yq i–¹Kka jykafia miÜmiafia
tkafk` h' uu isxyfhl= fia f.drj–' ud
f.drjk œg orefj` o fjjq,–ka ngysr isg
tkafk` h' 11T›yq l=re,a,ka fuka –ir
foaYfhka o mrœhka fuka wisúhdfjka o
œ.iska tkakdy' uu kej; Tjqka" Tjqkaf.a
Újdij,g f.fkkafk–' i–¹Kka jykafia
jk uu fufia lSfj–'÷÷
bYa r dfh,a g yd cq ° g œreoa O fp`okd
12 öötm%dhs• fndrefjka o bYardfh,a
fikó jxpdfjka o ud jg lrf.k is‡Øá
œYajdiS" Y=oaO ;ekeka jykafia jk
foœhka jykafiag œreoaO j cÏ° fikó
;ju;a ler,s .i–ka is‡Ø'
11'8 oaœ kS 29'23 12'3 W;a 25'26 12'3-4 W;a 32'24-26 12'4 W;a 28'10-22 12'9 f,• 23'42-43
12'12 W;a 29'1-20 12'13 Úlau 12'50-51
1084
12
thska jdis .ekSug udk n,Ø'
fndrej o wmrdOh o Tjqka w;r w•l •
we;' T›yq wisúhdj iuó .sœiÜ• o –ir
foaYh iuó f;,a .kÜ fokÜ o lr.ÚØ'÷÷
2 cÏ°ys fikóg œreoaO j i–¹Kka
jykafiag me–×,a,la we;' ;jo" Wka
jykafia cdfld’ fikóf.a yeisøug Úis
o~qju fok fial' Tjqkaf.a Ù%hdj,g Úis
œmdlh fok fial' 3ujq l=ifha is‡h ¡ u
cdfld’ ish ify`orhd /jÛf› h' Tyq
jeŠys‡fhl= jQ œg foœhka jykafiag
œreoaO j fmdrne³f› h' 4Tyq foaj ´;fhl=
iuó fmdrn° ch.;af;a h' Tyq y~d
wdYSÈjdohla b,a®f› h' Wka jykafia
Tyqg i•n œh' Wka jykafia fnf;,ays ¡
Tyq iuó l;d l< fial' 5uu jkdys ish®
n,eØ foœ i–¹Kka jykafia h' Wka
jykafiaf.a kduh i–¹Kka jykafia h'
6
tneœka kÜU,d foœhka jykafia fj;
yeø" fm%aufhka" hÜlaØ.rel j Wka jykafia
flfrys ksrka;r n,dfmdfrd;a;=fjka
is‡kak'
bYardfh,ag œreoaO j ;j;a fp`okd
7 bYardfh,a fikó ldkdÚ cdØl
fjf<kaoka fuka fydr ;rdæ weØ j wkÜka
/jˆug ms%h fjØ' 8tfia jqj o" ööwms Okj;a
há jia;= i•Ndr /ia lrf.k is‡uqá
öjxpdfjka T›yq fmdfydi;a jQ y÷hs wmg
fp`okd lrkakg Ùisfjl=g neú h÷÷hs
tm%dhs• fikó ÙhØ' 9–ir foaYfhka
f.kd ° isg kÜU,df.a foœ i–¹Kka
jykafia uu h' md½lrfha ¡ fuka kÜU,d
l+vdr•j, ãj;a jqKd fia u bæúhg;a
kÜU,d l+vdr•j, jdih lrjkafk–'
10 wer;a uu æjeisjrhkag l;d fldg"
ööuu u fndfy` oÈYk fmkajd æjeis jreka
uóska Wmud Ndœ;d flf<–' 11.s,shoays
Tjqka whÜ;=l• lr we;' T›yq iyuq,ska
u ÚIaM, h' T›yq .s,shoays f.dkÜka mÝcd
lrØ' tfia h" Tjqkaf.a mÝcdik o flf;a
ySœ‡ u; Øfnk .,a f.dvj,a jeÚ h'÷÷
12 cdfld’g fufidfmdf;a–hdjg m,d
hkakg is³ œh' tys ¡ NdÈhdjl ,nd.kak
ms×i fiajh lr–ka neg½jka n,d.;af;a
h' 13i–¹Kka jykafia æjeisjrfhl= ,jd
 fydishd 12-14
–ir foaYfhka bYardfh,a uq°.;a fial'
æjeisjrfhl= ,jd Tjqka wdrlaId l< fial'
14tm%dhs• fikó foœhka jykafia ;æka
fl`m lrjd we;' tneœka Tjqkaf.a
wmrdOj,g Tjqkag urK o~qju fokÜ we;'
Wka jykafiag lr weØ Úka°j" Wka jykafia
Tjqka msg u mjrk fial'
bYardfh,a msg wkaØu œÚYaph
13 tm%dhs• jxYh l;d l< œg wka
ish,af,` fjjq®fj` h' ukao"
bYardfh,a jxY w;fÈ tm%dhs• tmuKg
Wiia fldg i,lkÜ ,e” h' tfy;a" tys
jeisfh` nd,a foaj;djkag kuialdr Ùøf•
jrog m;a jQ neœka urKhg m;a jQ y' 2±ka
T›yq ;j ;j;a m› lr–ka keu¡ug
;ukaf.a ú¡j,ska olaI f,i jd;a;= l< foaj
rEm ;kd .ÚØ' tajd jkdys l•lrejkaf.a
ÚIamdok muKÙ' ömÝcd lrk –ÚiaiÜ jyq
ms<su isU .Ú;a jd÷hs ÙhØ' 3tneœka T›yq
w®hu —³u fuka o blauÚka keØ • hk
msÚ fuka o iÜ<óg .idf.k hk luf;a
fnd,a fuka o ³• ljq½fjka msg fjk ³u
fuka o jkafk` h'
4 öökÜU,d –ir foaYfhka f.kd ° isg u
kÜU,df.a foœ i–¹Kka jykafia uu h'
ud yer wka foœ flfkl= Tn fkd±k
is‡hyq h' ud yer wka .e<jq•ldrfhla
kÜU,dg ke;' 5;o bfv`rh weØ md½lrfha
kÜU,d fm`IKh flf<a uu h' 6T›yq miÜ
j ;DmaØhg me–×fh` h' ;DmaØhg me–K
Wvó= jQ y' tœg T›yq ud wu;l lf<` h'
7
tneœka uu Tjqkag isxyfhl= fuka
jkafk–á uó /l is‡k æœfhl= fuka
jkafk–' 8megjqka keØ jQ je,yskaÚhl
fuka uu Tjqka msg lvd mek Tjqka fom½
lroukafk–' isxyfhl= fuka uu Tjqka
t;ek¡ u ldoukafk–' jk uD.fhl= fuka
brdoukafk–'
9 ööwfka bYardfh,a ckfhÚ· uu kÜU,d
œkdY lroukafk–' kÜU,dg msysg jkafka
ljfrla o@ 10kÜU,d rc flfkl= o w•m;Ska
o b,a®jyq h' kÜU,d .<jd.kak kÜU,df.a
rc ±ka fldfya o@ kÜU,d wdrlaId lrkak
w•m;Syq fldfya o@ 11udf.a Woyiska uu
kÜU,dg rfcl= æÚ–á uu fl`mfhka Tyq
my flf<–'
13'5-6 oaœ kS 8'11-17 13'10 1 iduq 8'5-6 13'11 1 iduq 10'17-24á 15'26 13'14 1 fldú 15'55
1085
12 öötm%dhs• fikóf.a mdm yd wmrdO
igyka lr we;' ta igyka iÜrlaIs; j
;ekam;a lr we;' 13bYardfh,a jkdys" “ys
•ug wjia:dj me–K we;;a" ujq l=ifhka
msg;g fkdtk fu`v orefjl= yd iudk h'
tneœka m%iÝ; ld,h me–×h;a Tyq “ys
fkdfjhs' 14uu f• fikó md;d,fhka
.<jkafk• o@ urK n,fhka uqokafk• o@
t•nd urKh· Tf’ jix.;h fldfya o@
t•nd md;d,h· Tf’ œkdYh fldfya o@
fudjqka flfrys ug wkÜl•mdjla ke;'
15
Tjqka iYS%l ng .iafuka ire fj;;a"
Tjqkaf.a W,am;a yd c,dY œh<S hk ms×i
i–¹Kka jykafia md½lrfhka fmræ.
iÜ<óla tjk fial' j‡kd ish® foa thska
keØ • hkafka h' 16foœhka jykafiag
œreoaO j ler,s .id weØ neœka iudúh
o~qj• ,nkakS h' iudúh jeisfh` hÜoaOfha ¡
œkdY jkakdy' w; orefj` “u .id urkÜ
,nkafk` h' .ÈNÓka brdoukÜ we;'÷÷
bYardfh,ag fydishdf.a wdhdpkh
14 bYardfh,a ckfhÚ" Tf’ foœ
i–¹Kka jykafia fj; yeø tkak'
Tf’ whÜ;=l• Úid Tn jeˆ is‡kakyq h'
2
i–¹Kka jykafia fj; yeø wjq;a f•
hdƒÆj Wka jykafiag TmamÜ lrkak( ööwfma
ish® wmrdOj,g lud • wfma hdƒÆ
lreKdfjka ms<s.; uekj' tœg wms
fmdfrdka³ jQ múæ Tng m%Yxid lrkafkuq'
3
wm .<jkak wisúhdjg fkdyeÙ h( hÜoaO
r: jdykj,g wm wdrlaId l< fkdyeÙ
h' –kamiÜ Ùis lf,l wØka ;ekÝ foaj rEm
wu;d" öTn wfma foœfh` h÷hs fkdÙhuq'
iajd—Ú" wkd: whg Tn jykafia
ohdkÜl•mdj olajk fial'÷÷
bYardfh,ag kj ãjkhla
4
ööuu Tjqkfa .a wmlaImd;lu
iÜj lr–á
udf.a uq½ isØka
Tjqkag fm%au lr–'
ukao"
Tjqka flfÈ udf.a Woyi
my • f.dia we;'
5
bYardfh,ag
uu msÚ fuka jkafk–'
 fydishd 14 1086
Tjqka udfk,a fuka kÜU,dg ms<s;=re ¡
msfmkÜ we;á kÜU,d wdrlaId lrkafka uu h'
f,nfkdkays .ia fuka uu Ùis lf,l fkdue,fjk
uq,a wækÜ we;' foaj°r .iÙ'
6
Tjqkaf.a w;= œys¡ hhsá kÜU,df.a /ljrKh uu h'
T,Sj .ia fuka fydnfka fjhsá kÜU,df.a ish® wdisúj,g
f,nfkdkays fuka iÜj| m;=rhs' W,am; uu h'÷÷
7
Tjqka h<s;a wdmiÜ me–K
udf.a fijfKys jikÜ we;á wjidkh
Whkla fia iuDoaO •
–æ je,la fia m, orkÜ we;á 9 fuys ,shd weØ foa m%Çjka;fh`
f,nfkdkays –æhÜi fuka f;are•.Ú;a jd· nqoa•u;a;= ±k.Ú;a jd·
lSÈØu;a jkÜ we;' i–¹Kka jykafiaf.a udÈ.h iDcÏ há
8 OÈ–IaGfh` ta udÈ.fhys .uka lrØ'
tm%dhs• fikóg
foaj rEmj,ska ;j;a jevla weoa o@ tfy;a" m›ldrfh` tys meÙ< jefgØ'
 1087
æjeisjr fc`fj,af.aa fmd;
æjeisjr fc`fj,a is‡ ld,h .ek ÚYa„; jYfhka ±k.; fkdyeÙ jQj;a" Ù%ia;= mÝÈj mia jk
iy i;r jk Y; jÈIj, mÈishdkÜ w•rdcHh mejØ ld,fha ¡ Tyq ãj;a jQ nj is;kakg bv
Øf’' m,ia;Skhg me–fKkakg hk m<óe‡hkaf.ka jk œkdYhla .ek;a" œkdYldø
Úhóhla .ek;a fc`fj,a œia;r lr we;' f• isoa‘ka" i–¹Kka jykafiaf.a ojfia ¡ Wka
jykafia wNlaØlhkag o~qj• lrk njg fmr Ú–Ø jYfhka olajd we;' miÜ;e• is;a yrjd
.ekSug foœhka jykafiaf.a le|•u;a" cdØfha mÜkre;a:dmkh yd fikóg ,efnk wdYSÈjdoh
.ek foœhka jykafiaf.a fmdfrdka³j;a f• æjeisjrhd m%ldY lrhs' ia;S%-mÜreI" nd, uy®
ish,a,ka flfrys foajd;audkÜNdj °kh ms<sn| fmdfrdka³j œfYaIfhka ie,Ùh hÜ;= h'
fuys wvx.= lreKÏ(
múƒfÃo 1(1) 2(17 m<óe‡ jix.;h'
múƒfÃo 2(18-27 mÜkre;a:dmkh ms<sn| fmdfrdka³j'
múƒfÃo 2(28)3(21 i–¹Kka jykafiaf.a oji'

1
6
fm;=fh,af.a mÜ;a fc`fj,a fj; me–× .s×h fkdyeÙ"
i–¹Kkaf.a m×jqvh fuh f›( n,i•mkak m<óe‡ fiakdjla
udf.a rg wdl%uKh lr we;'
m<óe‡h
m<óe‡hk Y hg jQ ydÚh
ka f .ka ffooa Yhg Tjqkaf.a o;a
2
ööuy,af,Ú" ijka fokaká isxy o;a fuka h'
foaYfha ish® jeisfhÚ" isxy f•kÜjlf.a o< Tjqkag we;'
7
lka fhduq lrkak' Wka udf.a –æ je,a md½ lr we;á
funkaola Tf’ ld,fha j;a udf.a w;aØlald .ia œldoud we;á
Tf’ uq;=ka–;a;kaf.a tajdfha fmd;= .,jd
ld,fha j;a is³ • weoa o@ “u fy<d we;'
3
Tf’ orejkag ta .ek Ùhkaká tys w;= ±ka iܳ • we;'
8
T›yq ;ukaf.a orejkag;a ish fhdjqka œfha ¡
ta .ek Ùh;a jd· œjd nia ³ka
T›yq o" fm•j;d –h.sh neœka
u;= mr•mrdjg;a o< fræ ye|.;a
ta .ek Ùhd fo;a jd· lkHdjl fuka
4 y~d je,fmkak'
m<óe‡ mKÏjka ld
9
bØú l< foa foaj ud,s.df› wdydr mÝcdj o
jevqKÏ m<óe‡fh` ld±uQ y' mdkSh mÝcdj o ke;'
jevqKÏ m<óe‡hka ld bØú l< foa mÝcljre"
mÚk m<óe‡fh` ld±uQ y' i–ºkaf.a mÝcljre"
mÚk m<óe‡hka ld bØú l< foa je,fmkafk` h'
lmk m<óe‡fh` ld±uQ y' 10
fl;aj;= md½ • f.diska há
5
iÜrd fid~qÚ" ms“o je,fm›· N+–h je,fmkafka há
f’noafoÚ" lEfudr.i›· ukao"
ukao" –æri f.dh• jekiS" –æ m, œh<S
Tf’ uqœka my• f.dia we;' f;,a ySk • f.dia we;'
1'6 t<so 9'8
 fc`fj,a 1-2 1088
11
f.dœfhÚ" .nvd .rdjeˆ we;'
³Ùka ;efjkaká ukao"
–æ j;=ldrfhÚ" f.dh• œh<S f.dia Øf’'
18
je,fmkak' wfka ·
ukao" isjqmd i;=ka fl¢ú.dk ye‡·
Øúó= o ndÈ,s o ;Kfld< keØ neœka
flf;a f.dh• o jekiS we;' .j /< le<š weœæØá
12
–æ j® mr •" neg½ /< mjd ³la œ¢Ø'
19
w;aØlald .ia ue,• i–ºÚ"
fo½•" ;,a" c•nq" uu Tng whe³• lr–'
ish® .ia œh<S we;' ukao"
–Úidf.a mS%Øh ³re • we;' flf;a ;K “•
.skafkka ±• f.dia we;á
mi
miqq ;e•
; e• is;a yr jd .ekSug le|•u
yrjd Whkaj, ish® .ia
13
öömÝcljreÚ" .sÚn;a • we;'
f.`× fræ T;df.k je,fmkak' 20
jk uD.fh` mjd
mÜoiÜfka fiajlfhÚ" Tn foi n,d is‡Ø'
lEfudr.ikak' ukao"
mÝcljreÚ" W,am;a is£ we;'
f.`× fræ fmdrjdf.k flf;a ;K “•
uq½ /hla jeØr is‡kak' .skafkka ±• f.dia we;'
ukao"
Tf’ foœ i–¹Kka jykafiaf.a i–º
i–ºk ka f .a oji .ek wk;= r e weó•u
ud,s.df› ms¡ug
wdydr mÝcdj;a"
mdkSh mÝcdj;a Ùis;a ke;'
2 ööisfhdkays fydrKEj ms™kaká
foϼkaf.a Y=oaO lkafoa
wk;=re y~ kókak'
14
Wmjdihla Úhu lrkaká foaYfha ish® jeisfh`
whe³ug fikó /ia lrkak' fjjq,;a jd·
m%cd uQ,slhka iy ukao"
rf† ish® jeishka i–¹Kka jykafiaf.a oji
Tf’ foœ i–¹Kka jykafiaf.a me–fKa'
ud,s.djg /ia lrjd tfia h" th wdikak h'
Wka jykafiag fudr.ikak' 2
ta oji
15
wfy` · l½jr wºre ojila há
ta oji" j,dl=½ iys; .k wºre ojila h'
i–¹Kka jykafiaf.a oji" .k wºr lº msg
wdikak j we;' meØr hkakdla fuka
th iÈj mrdl%uhdKka fjØka uyd yuq°jla me–fKkafka h'
œkdYhla fia me–fKkÜ we;' tjekakla Ùis lf,l fkd • há
16
wm weia yuqfhys u u;= mr•mrdj,
wdydr my• f.dia keoa o@ lj° j;a fkdjkafka h'
3
foaj ud,s.dfjka Wkag fmrÛj
mS%Ø m%fu`oh my• f.dia keoa o@ jkid,k .skak kdiaØ lrhsá
17
mia ms~,s hg ”c ærd hhsá Wkag miafika
wÛ fldÛ md½ • we;á nqr nqrd kósk
1'15 fhid 13'6
 fc`fj,a 2 1089
.sÚ cd,djla weœf,hs' miÜ;e• is;a yrjd .ekSug wdrdOkdj
Wkag fmrÛfjka 12
i–¹Kka jykafia
foaYh taoka Whk fuka Øf’' fufia j°rk fial(
Wkag miafika ööWmjdifhka o
th md½lrhla jkafka h' je,mSfuka o
Wkaf.ka f’frk uq½ isØka
Ùisfjla ke;' ±ka j;a ud fj; yeø tkak'
4
fmkÜug Wka wiÜka jeÚ há 13
j; brdf.k fkdj"
Wka ³jkafka is; brdf.k"
rK wiÜka f,i h' kÜf˜ foœ i–ºka fj;
5
wYaj r: Y’oh fuka o yeø tkak'
.skafkys ±fjk bmke,s fuka o ukao" t;=udfK`"
igkg fm<.eiÜKÏ lreKdNú;" ohdkaœ;"
fiakdjla fuka o jyd fkdÙfmk"
.sú l=½ u; Ør fm–ka iukaœ;"
mek mek Wyq hØ' lud •ug leueØ foœ flfkÙ'
6 14
Wka bæúfha ckfh` fjjq,Øá iuyr œg t;=udKka
ish® uqyqKÏ ue,• hhs' ish is; fjkia lrf.k
7 lud • wmg wdYSÈjdo Ùøu Úid"
rK Y+rhka fuka
T›yq bæúhg hØá wdydr mÝcd o mdkSh mÝcd o
hÜo Nghka fuka Tf’ foœ i–ºkag
mjqrg kósØá TmamÜ lrkakg yeÙ jkÜ weoa± hs
tÙfkld Úh–; uó .uka lrhs' ljfrla oÚ;a o@
15
8
Wka hk œg isfhdka lkafoa
ye,yemamSula ke;á fydrKEj ms™kaká
udÈ.fhka msg hdula o ke;' Wmjdihla mKjd"
wœ wdhÜO ueæka lvd mek whe³ug fikó /ia lrkak'
16
miÜ fkdnei bæúhg u hØ' fikó tla/ia lrkaká
9
Wka k.rhg lvd mÚØá Y=oaO iNdjg
Tjqka iÝ°k• lrkak'
mjqre msg keó ³jØá m%cd uQ,slhka tl;= lrkaká
Úfjia uq³kg keó fidreka fuka <uhska o Ùú orejka o
ljq½j,ska úx.d hØ' f.k tkaká
10
Wka bæúfhys ukd,hd ;u hyka .nvdfjka o
fmdf<dj l•md fjhsá ukd,sh ;u Úok l=‡fhka o
wyi .=.=rhsá msg; t;a jd·
17
br y| wºre fjhsá oajdr uKavmh yd
;re ;j;a fkdnn<hs' mÝcdikh w;r is‡k
11
i–ºka ish fiakdjg i–ºkaf.a fiajl mÝclfh`
uy y•ka wK fok fial' y~d je,fm–ka"
Ng yuq°j wØœYd, há öi–ºÚ"
ta wKg lSlre jkakd Tf’ fikóg
wØn,jka; há wkÜl•md l< uekj"
i–ºkaf.a oji Tf’ foœfh` fldhs ± hs
;%dickl há cd;Ska w;fÈ lSug
wØNhxlr h' bv fkdyeúh uekje÷hs
th ±úh yelafla ljfrl=g o@÷÷ Ùh;a jd·÷÷
2'4-5 t<so 9'7-9 2'10 t<so 8'12 2'11 t<so 6'17
 fc`fj,a 2 1090
24
f i! Nd .Hf
Hfhha W°j lu;a OdkHfhka msfrkÜ we;á
18 tœg i–¹Kka jykafia foaYh .ek –æhÜi o f;,a o
WfoH`.j;a • fikóg wkÜl•md l< fial' Ndckj,ska bØø hkÜ we;'
25
19
Wka jykafia Tjqkag fufia ms<s;=re ³ka kÜU,d œkdY lrkakg
fial' ud œiska tjk ,o
ööfukak" uyd yuq°jka jk
kÜU,d jevqKÏ m<óe‡hka o
;DmaØhg me–fKk ms×i mÚk m<óe‡hka o
OdkH o –æhÜi o f;,a o lmk m<óe‡hka o
uu kÜU,dg fo–' m<óe‡ mKÏjka o
–kamiÜ ld±uQ ld,fha ¡
kÜU,dg kska° Ùøug œkdY • .sh foa
œcd;Skag bv fkdfo–' uu wdmiÜ kÜU,dg fo–'
26
20
uu W;=re yuq°j kÜU,d
kÜU,d fjØka wE;a lr" ld ;DmaØhg me–K
Tjqka Úire" md½ foaYhlg kÜU,d
m,jd yú–' Wfoid mܳu foa l<
fmruqfKys fiakd u< uqyqog;a kÜU,df.a
miÜmi fiakd uOHOr× uqyqog;a foœ i–ºkaf.a kduhg
m,jd yú–' meiiÜ• lrkak'
Tjqka l< wyxldø Ù%hd Úid udf.a fikó –kamiÜ
Tjqkaf.a u<l|kaj,ska Ùis lf,l
³.| meØø hkÜ we;' ,Ðcdjg fkdme–fKØ'
27
21
t•nd foaYh· tœg
“h fkd• mS%Ø m%fu`o jkak' ud
ukao" bYardfh,a fikó w;fÈ
i–ºka buy;a foa lr we;' jev is‡k nj o
22
jk uD.fhÚ" wka foœ flfkl=
“h fkdj›" kÜU,dg keØ nj o
ukao" kÜU,d ±k.kq we;'
flf;a ;K ireidr há udf.a fikó –kamiÜ
.iaj, m, yg.kafka h' Ùis lf,l
w;aØlald .iaj,ska yd –æ je,aj,ska ,Ðcdjg fkdme–fKØ'
nyq, wiajekakla ,ef’'
23 Y=oaOd;audkqNdj °kh
isfhdka jeisfhÚ"
mS%Ø jkak' ööbkamiÜ "
28

Tf’ foœ i–ºka flfrys il, ukÜIHhka flfrys

mS%Ø m%fu`o jkak' udf.a wd;audkÜNdjh
t;=udfK`" m%°kh lr–'
Tng tœg"
Yr;a ld,fha Úis ;rug jeis o kÜU,df.a ´ mÜ;a;=
YS; ld,fha uyd jeis o æjeia jeÙ ÙhØ'
jika; ld,fha fmr fuka jeis o uy,af,` iajmak oÙ;sá
jiajk fial' ;reKfh` oÈYk oÙØ'
2'28-32 Ù%hd 2'17-21
 fc`fj,a 2-3 1091
29 3
ta ld,fha ¡" T›yq udf.a fikó
±isoiÜka flfrys jqj o fn°.kak ms×i °³ ±uQ y'
udf.a wd;audkÜNdjh T›yq f›YHdjl .ekSu i|yd
m%°kh lrkafk–' msú– <ufhl= ³kafk` h'
30
ta oji .ek uq¿sl mdkh fndk ms×i
wyia .efnys yd fmdf<` ;,fha .EKÏ <ufhl= œlafl` h'
4
uu fmr Ú–Ø olajd,–' ;SÈ" iSf°ka yd ms,siaØfha
f,a o .sÚ o ³• lº o ish® m<d;aj, jeisfhÚ"
tl, weØ f›' kÜU,d
31 ug lrkak hkafka l=ula o@
W°r" wØNhdkl oji jk
i–ºkaf.a oji" kÜU,d
W° jkakg fmr udf.ka m<s.kakg
br wºre jkafka há n,kakyq o@
y| f,a mdg jkafka h' kÜU,d
32 udf.ka m<s.kakg
tœg"
i–ºkaf.a kduh Ùhd wheæk hkakyq k•"
ljqre kuq;a ug lrkakg hk foa
.<jkÜ ,nkafk` h' œ.iska u kÜU,dg
i–ºka Ùhd weØ múæ m, fokakg i,iajkafk–'
5
.e<fjk wh o ukao"
bØú wh w;r kÜU,d udf.ka rka ú¡
i–ºka le|jk wh o f.k f.dia we;'
isfhdka lkafoa iy udf.a j‡kd jia;=
fcrei,f• is‡kÜ we;' kÜU,df.a foajd,j,g
meyerf.k f.dia we;'
cd
cd;;S ka œÚ
œÚYYa p h lr kÜ ,e”u
lrkÜ 6
cÏ°f› yd fcrei,f• fikó

3 ööta ld,fha ¡" ta ojiaj, ¡

ud cÏoh yd fcrei,u
mÜkre;a:dmkh lrk œg" 7
³rneyer f.k f.dia
.S%lajrekag œl=Kd we;'
±ka" kÜU,d
2
uu Tjqka œl=Kd weØ m<d;aj,ska
ish® cd;Ska tla/ia lr" uu
œÚiÜ• hk wre;a weØ Tjqka uq°f.k tkafk–'
fcfy`Idmd† k• kÜU,d Tjqkag l< foa
–‡hdj;g muqKÏjd" uu kÜU,dg u
udf.a Wreuh jk m, fokakg i,iajkafk–'
bYardfh,a fikóg 8
kÜU,df.a ´ orejka
lr weØ ish® foa .ek uu cÏ° jeishka w;g
Tjqka œÚYaph lr–' œl=Kkafk–'
ukao" cÏ° jeishka Tjqka
Tjqka ³rneyer fia“hkajrekag
bYardfh,ajreka œl=KkÜ we;'
œfoaYj, œiÜrejd yer" i–¹Kka jykafia
udf.a foaYh fufia j°< fial'
9
Tjqka w;r fn°.;a neœÚ' f• Úf›okh cd;Ska w;r
2'31 uf; 24'29á udla 13'24-25á ¬la 21'25á t<so 6'12-13 2'32 fr`u 10'13 3'4-8 fhid 14'29-31á
23'1-18á fcr 47'1-7á tiÙ 25'15--28'26á wdfud 1'6-10á fYm 2'4-7á filú 9'1-7á uf; 11'21-22á
¬la 10'13-14
 fc`fj,a 3 1092
m%ldY lrkak( ish fikóg
ööhÜoaOhg ierfikaká rlaId ia:dkhla jk fial'
n,j;=ka mÜn³q jkaká bYardfh,a ckhdg
Ng yuq° /ia lrkaká n,fldÛjla jk fial'
17
T›yq ööbYardfh,a ckfhÚ"
bæúhg me–fK;a jd· fufia ud"
10
kó=,a ±Øj,ska lvq o Tf’ foœ i–ºka nj
oEleØj,ska fy,a, o ;<d.kak Tn ±k.kakyq h'
öuu n,jka;fhla–÷hs uu
fn, ySkhd Ùhd.kS jd· isfhdka k•
11
t•nd udf.a Y=oaO lkafoa
wj‡ka is‡k il, ckfhÚ· jev jdih lr–'
lŠk–ka me–fKkaká fcrei,u
tys /ia jkak'÷÷ Y=oaO k.rhla jkafka h'
i–ºÚ" œcd;Syq
Tf’ n,j;a fiakdjka tjkak' –kamiÜ th ueæka
12
ööcd;Syq ieriS fkdhkakdyq h'
fcfy`Idmd† –‡hdj;g 18
ta ld,fha ¡"
keósg t;a jd·
lºj,ska
ukao"
wj‡ka is‡k il, cd;Ska –æhÜi jEiafikÜ we;á
œÚYaph Ùøug fy,aj,ska
uu Ùú .,d hkÜ we;'
tys wiÜka .kafk–' cÏ°ys ish® we, f°<j,
13
wiajekak meiS weØ neœka j;=r msfrkÜ we;'
oEle;a; fhdokaká i–ºkaf.a ud,s.dfjka
–æ hka;% msø weØ neœka W,am;a Úlau
we;=<g f.dia md.kaká Is†‡• –‡hdj;g
Tjqkaf.a kmÜrel• w•l neœka j;=r fokÜ we;'
nºka W;=rd hhs'÷÷ 19
cÏ° jeishkag
14
fl`‡ ixLHd; uyd ckldhla n,y;aldrl• fldg"
;Ska³ ¡f• –‡hdjf;a ta rf† –ÚiÜka urd±uQ Úid
/ia • is‡Ø' –ir foaYh
;Ska³ ¡f• –‡hdjf;ys md½lrhla jkafka h'
i–ºkaf.a oji <x j we;' taf°• rg
15
br y| wºre • we;á urel;rla jkafka h'
;rej, ¡maØh Ú• f.dia we;' 20
cÏ°ys ioyg u o
cq ° jg ys – jk wdis ú fcrei,f•
16
mr•mrdfjka mr•mrdjg o
i–¹fK` fikó jdih lrkÜ we;'
isfhdkays .Èckd lrk fialá 21
ukao"
fcrei,f• isg i–¹fK` isfhdka lkafoa
y~ kók fial' jev jdih lrk fial'
wyi;a fmdf<dj;a ish® jrolrejkag
l•md jkÜ we;' uu o~qj• fo–'
tfy;a" Tjqkaf.a f,a je.søf• jro .ek
i–¹fK` uu m<s.Ú–'÷÷
3'10 fhid 2'4á —ld 4'3 3'13 t<so 14'14-16"19--20á 19'15 3'16 wdfud 1'2
 1093

æjeisjr wdfudiaf.a ffm

æjei md;

wdfudia k• æjeisjrhd Ù%'mÝ' wg jk ish jfia ueo yúfha ¡ bYardfh,a foaYfha W;=re rdcHfha
ãj;a jQ flfkÙ' tjlg rg wdÈ:§l jYfhka æhÜKÏ ;;a;ajhl mejØ×' tfy;a" ta ndysr
æhÜKÏj rjgk iÜ® mÜyq æhÜKÏjla nj wdfudia fmkajd ³kafka h' whÜlaØh;a" widOdrKh;a"
.idlEu;a" ;dvkmSvk;a" jxllu;a" Wiia fmf<a rcfha kdhlhka w;r o wd.–l mÝclhka
w;r o rf† ro<hka w;r o nyq, j meØr ØnqK nj Tyq fmkajd ¡ tajdg œreoaO j ;æka l;d
flf<a h' whÜlaØh Úid rg yd cdØh msúyS œkdY jk nj Tyq ;rfha u m%ldY flf<a h' foœhka
jykafia hÜlaØ iy.; foœ flfkl= Úid whÜlaØh" widOdrKlu" jxllu hkdæh fkdbjik
nj;a" hÜlaØhg œreoaO j Ùis u cdØhlg keóS is‡kakg neú nj;a Tyq uekœka fmkajd fohs'
Tyqf.a fmdf;a foœhka jykafia ms<sn| j weØ woyi wØfYa%IaG h' Wka jykafia jQ l,S" iÈj
mrdl%u" iÈj idOdrK" hÜlaØ.rel" ish,a, ;Ska³ lrk foœhka jykafia h' f• fYa%IaG woyi
wkÜj Tyq fok m×jqvh k•( hÜlaØhg msÛmEu foœhka jykafiag msÛmEuÙá thska
mÜoa.,hkag;a" cd;Skag;a foaj ;Ska³f› m%Øœmdl weØ f›á hÜlaØhg .re Ùøu Wka jykafiag
.re ÙøuÙá thska jk m%ØM,h buy;a h hkÜ hs'
fuys wvx.= lreKÏ(
múƒfÃo 1(1)2(5 bYardfh,a foaYh wjg cd;Ska ms<sn| foaj œÚYaph'
múƒfÃo 2(6)6(14 bYardfh,a cdØh ms<sn| foaj œÚYaph'
múƒfÃo 7(1)9(15 wdfudia ³Û oÈYk my'

1 f• jkdys f;fl`jd .•jeis

tfŒrekaf.ka flfkl= jQ wdfudia
bYardfh,a foaYh i•nkaOfhka ³Û oÈYk
ms<sn| mejiÝ jpk f›' f• oÈYk Tyq
³Ûf›" WYaYshd cÏ°ys o fc`jdIaf.a mÜ;a
fcfrdfn`j• bYardfh,ays o rc j is‡
ld,fha ¡" N+–l•mdjg fojirlg fmr h'
2
wdfudia fufia mejiS h(
ööi–¹fK` isfhdka lkafoa isg
.Èckd lrØá
fcrei,f• isg
y~ kód .s.=re• foØ'
tœg tfŒrekaf.a ;K “•
±• hkÜ we;"
lÈfu,a lº uq³k
œh<S hkÜ we;'÷÷
isúhdj
ú hdj ms < s n | ffooa j œ
œÚÚ Yaph
3 i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial(
ööouialfha jeishka wmrdO msg wmrdO lr
we;' Tjqka hlv l+re weØ l=½f.Šj,ska
;<d fm<kakd fia .s,shoa jeishka ;<d
fm½E Úid Tjqkag uu i;a;Ùka u o~qj•
lr–' 4isúhd rdcHh msg uu .skakla tj–'
thska fnka-yooaf.a n,fldÛ ojd w½
lr ou–' 5ouialfha jdi,a f°rÛ iÜKÏ
œiÜKÏ fldg" wdfjka –‡hdjf;a jeishka
yd fn;a-taokays w•mØhd bj;a lrkafk–'
isúhdf› ckhd ysrlrejka jYfhka
lSÈ foaYhg f.khkÜ ,nkafk` h'÷÷ f•
i–¹Kka jykafiaf.a jpkh f›'
ms,sia Øh ms<sn| ffooa j œÚ
œÚYYa p h
6 i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial(
öö.didf› jeishka wmrdO msg wmrdO lr
we;' Tjqka uq½ cdØhla u msÛjy,a fldg
taf°• ckhdg mdjd ³ka Úid" i;a;Ùka u
Tjqkag uu o~qj• lr–' 7uu .didf› mjqre
msg .skakla tj–' thska k.rfha n,fldÛ
ojd w½ lr ou–' 8wIaf°oa k.rfha jeishka
o wIaflf,dka k.rfha w•mØhd o uu
fkrmdoud" tfl%dka k.rhg myr fo–'
bØú jk ms,siaØjreka –h hkÜ we;'÷÷ f•
foœ i–¹Kka jykafiaf.a jpkh f›'

1'1 2 rdcd 14'23-29á 15'1-7á 2 jxYd 26'1-23 1'2 fc`fj 3'16 1'3-5 fhid 17'1-3á fcr 49'23-27á
filú 9'1 1'6-8 fhid 14'29-31á fcr 47'1-7á tiÙ 25'15-17á fc`fj 3'4-8á fYm 2'4-7á filú 9'5-7
 wdfudia 1-2 1094
;SÈ ms<sn| ffooa j œÚ
œÚYYaph tjd flúfhd;ays n,fldÛ ojd w½ lr ou–'
9 i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial( fyajdhkaf.a f.`rkdvqj yd fydrKEj,
öö;SÈys jeishka wmrdO msg wmrdO lr we;' fnúyka¡u;a iuó hÜoaO f>`Idj ueo
Tjqka uq½ cdØhla u msÛjy,a fldg taf°• fu`j’ jeishka œkdY jkÜ we;' 3fu`j’
ckhdg mdjd ³ka Úid" uu i;a;Ùka u rf† w•mØhd o ish® fifkœhka o uu
Tjqkag o~qj• lr–' Tjqka .sœi.;a –;=re œkdY lr ou–'÷÷
.sœiÜ• Tjqka wu;l lr we;' 10;SÈys mjqre
cq ° ms < s n | ffoa
oaj œÚ
œÚYYa p h
msg uu .skakla tj–' thska k.rfha
n,fldÛ ojd w½ lr ou–'÷÷ 4 i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial(
ööcÏ° jeishka wmrdO msg wmrdO lr we;'
ta f °• ms < s n | ffooa j œÚYa p h Tjqka i–¹Kka jykafiaf.a jHjia:dj
11 i–¹Kka jykafia fufia j°rk tmd fldg" Wka jykafiaf.a wKmK;a
fial( fkdmeje;ajQ Úid" uu Tjqkag i;a;Ùka u
öötaf°•ys jeishka wmrdO msg wmrdO o~qj• lr–' Tjqkaf.a mshjreka je| ms´
lr we;' Tjqka ÚÈoh f,i Tjqkaf.a foœjreka" Tjqka fkduó f.k f.dia we;"
5
ify`orhka jk bYardfh,ajrekag lvqfjka ta Úid uu cÏ° msg .sÚ tjd fcrei,f•
myr ³ka Úid" uu i;a;Ùka u Tjqkag n,fldÛ ojd w½ lr ou–'÷÷
o~qj• fo–' Tjqkaf.a fl%`Oh æ<sys æ<syS o
Woyi meij meijd o mejØ×' 12tneœka bYa r dfh,a ms < s n | ffooa j œÚYa p h
uu f;audka msg .skakla tj–' thska 6 i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial(
fndYardys n,fldÛ ojd w½ lr ou–'÷÷ ööbYardfh,a jeishka wmrdO msg wmrdO lr
we;' uu Tjqkag i;a;Ùka u o~qj•
w•f
w•fu udka ms < s n | ffoa oaj œÚYa p h lr–' T›yq Kh f.jd.kakg neú Úf°ia
13 i–¹Kka jykafia fufia j°rk wh uqo,g;a" ³mam;a wirKhka fifrmamÜ
fial( foll –,hg jy,alug;a œlafl` h'
ööw•fudkays jeishka wmrdO msg wmrdO 7³n®ka fmdf<df› OQ,s u; md.d"
lr we;' Tjqka ;ukaf.a foaY iSudjka m<,a wysxilhka wylg fkrmdouØ' mshd;a
lr.kak ms×i .s,shoays .e“×hka fom½ mÜ;d;a fofok u" tl u foajd, .×ldjka
lr ±uQ Úid" uu i;a;Ùka u Tjqkag o~qj• fiajkh lr udf.a Y=oaO kduh flf,iØá
lr–' 14r’ndys mjqrej,g uu .sÚ o,aj–' 8yeu mÝcdikhla mdid Tjqka Wlig .;a
thska k.rfha n,fldÛ ojd w½ lr ou–' jia;% t<df.k ta u; æ.d • is‡Øá ovhg
hÜoaO ojfia ¡ f.`rkdvq weØ f›á pKav hg;a jQjkaf.ka .;a uq¿sl mdkh T›yq
udre;hla fia hÜoaOh f›.fhka meØr hkÜ ;u ;ukaf.a foajd,j, ¡ fndØ'
we;' 15Tjqkaf.a rcÏ yd rdc fifkœfh` 9 öötfy;a" Ùysú .ia fuka Wi" l½jr
jy,alug hkafk` h'÷÷ fuh i–¹Kka .ia fuka YlaØu;a wfu`újreka Tjqka
jykafiaf.a jpkh f›' Wfoid iyuq,ska u œkdY lr±•f• uu h'
10 öö;jo" wfu`újrekaf.a foaYh kÜU u
fu`j’ ms < s n | ffoa oaj œÚYa p h ys– lr.kak ms×i –ir foaYfhka uq°

2 i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial( f.kjq;a i;<sia jila Øiafia md½lrh
ööfu`j’ys jeishka wmrdO msg wmrdO ueæka kÜU f.k .sfha uu h' 11kÜf˜
lr we;' Tjqka taf°• rcÏf.a weg lÛ ojd mÜ;%hkaf.ka iuyreka æjeisjrhka jYfhka
yqKÏ ,nd.;a Úid" uu i;a;Ùka u Tjqkag o kÜf˜ ;reKhkaf.ka iuyreka kdiøhhka
o~qj• lr–' 2uu fu`j’ foaYh msg .skakla jYfhka o uu f;`rd .Ø–' bYardfh,a

1'9-10 fhid 23'1-18á tiÙ 26'1--28'19á fc`fj 3'4-8á filú 9'1-4á uf; 11'21-22á ¬la 10'13-14
1'11-12 fhid 34'5-17á 63'1-6á fcr 49'7-22á tiÙ 25'12-14á 35'1-15á Tnæ 1-14á u,dÙ 1'2-5
1'13-15 fcr 49'1-6á tiÙ 21'28-32á 25'1-7á fYm 2'8-11 2'1-3 fhid 15'1--16'14á 25'10-12á
fcr 48'1-47á tiÙ 25'8-11á fYm 2'8-11 2'9 oaœ kS 3'8-11 2'11 .Kka 6'1-8
 wdfudia 2-3 1095
ckfhÚ" ud Ùhk f• foa ienE fkdf› o@ ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
fufia j°rkafka i–¹Kka jykafia jk ieneœka u Ùisjla fkdlrk fial'
uu h' 8
isxyfhla .Èckd lrhsá
12 öötfy;a" kÜU,d uq¿sl mdkh “h fkd• is‡h yelafla
fndkakg kdiøhhka fm<fU›jyq há ljfrl=g o@
öæjeia foiÜ• fkdlrkake÷hs æjeisjrekag ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia l;d
wK l<yq h' 13f.dh• –‡ msfrjQ nr lrk fialá
lr;a;hÙka fmdf<df› uefvkakdla fuka æjeia jeÙ fkdÙhd
uu kÜU,d uŠkafk–' 14YS>%fhka ³jkakg is‡h yelafla ljfrl=g o@÷÷
yeÙ whg j;a f’frkak neú f›á iœYlaØh
weØ whf.a YlaØh o keØ f›á fyajdhkag iudúf
iudúfh ha œkdYh
;ukaf.a æœ /l.kak o fkdyeÙ f›'
15
³kÜjdhdg fkdjeˆ is‡kak j;a" YS>%fhka 9 wIaf°oays o –ir foaYfha o ud,s.dj,
³jkakkag .e<• hkak j;a" wirejkag æœ is‡kakkag fufia m%ldY lrkak(
f’rd.kak j;a fkdyeÙ f›' 16fyajdhkaf.ka ööiudúfha lºj,g keóS tys weØ wjq,a
b;d •rjka; wh jqj o ta ojfia ¡ k.ak j œhjq,a o k.rfha flfrk wmrdO o
m,d hkafk` h'÷÷ fufia j°rkafka i–¹Kka n,kak'÷÷
jykafia h' 10 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial(
bYa r dfh
dfh,,a flfrys æjH lreKdj ööf• fikó wmrdO Ù%hdj,ska o
3 ööbYardfh,a ckfhÚ" kÜU,dg œreoaO
j" –ir foaYfhka ud msg;g f.kd
kÜU,df.a uq½ bYardfh,a jxYhg œreoaO j
n,y;aldrfhka o ,nd.;a fohska ;ukaf.a
ud,s.d mÜrjdf.k we;' wjxllu Tjqka
fldfydug j;a okafka ke;'÷÷ 11tneœka
i–¹Kka jykafia j°rk f• jpkj,g i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial(
ijka fokak( 2f,df› ish® jxYj,ska ud ööi;=re fiakdjla Tjqkaf.a rg jg fldg"
uekœka ±kye¢kf.k we;af;a kÜU muKÙ' n,fldÛ “| fy<d ud,s.d fld,a,-
ta Úid kÜU,d lr weØ ish® mdmj,g uu lkafk` h'÷÷
o~qj• fo–'÷÷ 12 i–¹Kka jykafia fufia j°r–ka"
öötfŒfrl=" isxyhdf.a l‡ka neg½fjl=f.a
æ je is j r
rhhdf
df..a j.
j.llS u ll=,a fol fy` lÚka lE,a,la fy`
ööfofofkla tlg .ukla h;a o
3
.<jd.kakdla fuka foœhka jykafia
tló • –i@ iudúfha jik bYardfh,a ckhd .<jd.kak
4
isxyfhla jkfha f.rjq• fohs o fial' .<jkÜ ,nkafka" we|l ,S m;=rla
f.d³rla ³Ûfjd;a –i@ fy` lE,a,la fy` jeÚ" b;d iaj,am fofkla
.=ydjla ;=< isxy kd•fnla mu×' 13ijka ¡" cdfld’f.a jxYhg
f.d³rla keØ j y~ kóhs o@ m%f›i• fjk f,i ;æka wjjdo lrkake÷÷hs
5
weula keØ j l=re,af,la j°< fial' fufia j°rkafka ish® n,eØ
u,m;lg wiÜ fjhs o@ foœ i–¹Kka jykafia h' 14ööbYardfh,a
wiÜ fkd• Ùisjla fikóf.a jro Úid Tjqkag o~qj• lrk
.eiaiS hhs o W.=,la@ ojfia ¡ fnf;,ays mÝcdik “| fy<kafk–á
6
hÜO ila y~ weiÜfKd;a mÝcdikj, wx jeÚ fkrd weØ fldka
k.rfha fikó “h fkdfj;a o@ lmdoud “ug fy<kafk–á 15isisr Újdi
i–ºka fkdme–fK› œm;la yd .S%Iau Újdi is|“| ou–á we;ao;a
k.rfha weØ fjhs o@ ukaær jekiS hhsá yeu uyd ukaærhla u
7
f• ryia t<sor› fkdlr œkdYjkÜ we;e÷÷hs i–¹Kka jykafia
ish fiajl æjeisjreka yg" j°rk fial'
3'14 2 rdcd 23'15
 wdfudia
whqlaØiy.; iudøh ia;S%ka
ms<sn| œÚYaph
4 iudúh lºlfÈ is ‡ k ;rndre
t<fokÜÚá æ<sºka ;<d fm<d"
wirKhskag mSvd lrk" öfndkakg fohla
fokak÷ Ùhd ie–hkag wK lrk Tn
yeu fuhg ijka fokak' 2ufy`;a;u foœ
iajd—ka jykafia ;u Y=oaO kdufhka fufia
æjqrk fial( öökÜU,d fldl=j,ska weof.k
hkÜ ,nk oji me–fKkÜ isl=re h'
kÜU,df.a yeu flfkla u “,s lÛf›
weuqKÏ ud®fjl= fuka jkafk` h' 3;dmam
lfmd®j,ska tl tld weo.kÜ ,en" l=KÏ
li< f.dvla u; •is lroukÜ we;'÷÷ fuh
j°rkafka i–¹Kka jykafia h'
bYa r dfh,a ckhdf
ckhdf. .a wd
wd;;a u j
jxxpd
pdff›
iy wwllS l rel
relff• œ
œm mdlh
4 ööfnf;,ays isoaOia:dkhg f.dia m›
lrkÜá .s,a.d,hg f.dia uq½ •úfhka m›
lrkÜá Wohla Wohla mdid mÝcdÙøug i;=ka
f.fkkÜá f;æklg jrla kÜU,df.a oifhka
tfla mÝcd f.fkkÜ' 5uqyqka uqiÜ ;=Ø mÝcd
TmamÜlr" iaf›ƒPd mÝcd .ek mÜridr•
f°vkak' ukao" bYardfh,a ckfhÚ" fujeÚ
foa Ùøug kÜU,d fndfy` fia leueØ h÷÷hs
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia j°rk
fial'
6 öö;jo" kÜU,df.a ish® k.rj,
id.skak o yeu ;ek u lEu id.;h o weØ
flf<a uu h' tfy;a" kÜU,d ud fj; yeø
kdjyq h÷÷hs i–¹Kka jykafia j°rk fial'
7
ööf.dh• lemSug ;=ka uilg l,ska" jeiai
«kE u lrk ojiaj, uu th j<lajd,S–'
tl kÜjrlg jyskak ie,eiaiÝ w;r fokak(
;j;a kÜjrlg jeiai fkd¡ weúfh–' tl 2ööbYardfh,a lkHdj jeˆ we;"
fj,ahdhlg jeiafia h" jeiai fkd,enQ
fj,ahdh œh<S .sfha h' 8msmdifhka fm½KÏ
k.r fol ;=kl fikó j;=r fidhd wi,
k.rhlg .sh kuq;a" ”ug iEfyk ;r•
j;=r fkdØnqfKa h' tfy;a" kÜU,d ud fj; fufia j°rk fial(
yeø kdjyq h÷÷hs i–¹Kka jykafia j°rk
fial'
9 ööuu f.dh• œh<jk iÜ<óla o
t›fj–á kÜU,df.a fndfy` j;=ms‡ o –æ j;=
4'11 W;a 19'24
4-5 1096
o w;aØlald .ia o T,Sj .ia o m<óe‡
mKÏfj` ld±uQ y' tfy;a" kÜU,d ud fj;g
yeø kdjyq h÷÷hs i–¹Kka jykafia j°rk
fial'
10 ööud –ir foaYfha weØ l<
jix.;hg iudk jix.;hla kÜU,d w;fÈ
o weØ flf<–á kÜU,df.a ;reKhka o
lvqfjka urdoud" kÜU,df.a wYajhka
meyerf.k .sfh–á l|jqrej, ³È.kaOfhka
kÜU,df.a kdia mÜvq msfr›fj–' tfy;a"
kÜU,d ud fj; yeø kdjyq h÷÷hs i–¹Kka
jykafia j°rk fial'
11 ööfoœhka jykafia jk uu fidf°•
iy f.dfudrd œkdY lr±uqjdla fuka"
kÜU,d w;frka iuyfrl= œkdY fldg-
±uqfj–á kÜU,d .skafkka weo.;a .sÚ
fmfk,a,la jeÚ h' tfy;a" kÜU,d ud fj;
yeø kdjyq h÷÷hs i–¹Kka jykafia j°rk
fial' 12öötneœka bYardfh,a ckfhÚ" f• foa
uu kÜU,dg lrkakg h–á ta foa ud lrkakg
hk neœka foœhka jykafiaf.a œÚYaphg
uQKmdkakg iÝ°k•jkak'÷÷
13
Wka jykafia jkdys"
lº idok" iÜ<x ujk"
ish is;=œ,s –Úid yg mdk"
Woh;a /h;a
fol u ujk"
uq½ f,djg u w•mØ jk
;ekeka jykafia h'
Wka jykafiaf.a .re kduh
ish® n,eØ foœ i–º h'
bYa r dfh
dfh,,a .ek œ,dmh
5
wfy` bYardfh,a ckfhÚ· Tn yeu
.ek kók udf.a f• œ,dmhg ijka
h<s keósˆula wEg ke;'
fmdf<dj u; wE jeˆ is‡hs'
Wo› fokakg ljqre;a ke;'÷÷
3 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia
ööbYardfh,ays tla k.rhÙka
igkg hk Nghska oyiÙka
wdmiÜ tkafka ishhÙ'
ishhla hk ;j k.rhÙka
wdmiÜ tkafka oifofkÙ'÷÷
 wdfudia 5
4 bYardfh,a fikóg i–¹Kka jykafia
fufia j°rk fial(
ööud fj; yeø tkaká tfia weœ;a ãj;a
jkak' 5tfy;a" kuæk ms×i fnhÈ-fIndjg
fkdhkaká ud fidhk ms×i fnf;,ag
fkdhkak' fnf;,a ke;a;g u keØ f›'
.s,a.d,hg j;a fkdhkak' tys fikó
jy,alug f.khkÜ ,nØ'÷÷
6 foœhka jykafia fj; yeø hkaká
f.dia ãj;a jkak' fkd.sfhd;a Wka jykafia
.skakla fuka fc`fimaf.a jxYh msg
me–fKk fial' fnf;,ays fikó .skakg
±• hkÜ we;' th Ú•ug yeÙ Ùisfjla
ke;' 7hÜlaØh fkdmsg fmr<k" udkj
whsØjdisl• j<lajk" Tng jk œm;l
uy;·
8-9
y;aækak o uqjisri o ujd,k"
? wºr t<sh lrk"
æjd t<sh ? lrk"
uqyq³ æhg y~.id
fmdf<dj mÜrd .,d hjk"
mjqre yd n,fldÛ msg
œkdYh muqKÏjk
t;=udKkaf.a ku
i–¹fK` jk fial'
10 Tn Widœh uóska hÜlaØh bÛ
lrkakdg ffjr jkakyq há wjxl f,i l;d
lrkakdg ms<sl=,a lrkakyq h' 11Tn
³mam;=ka md.doud" Tjqkaf.ka w•l OdkH
fldgila n,fhka .kakyq h' ta Úid Tn
lemÝ .,ska ;kd.;a ukaærj, jdih
lrkafka j;a" j.d l< ire –æ j;=j,ska
–æhÜi fndkafka j;a ke;' 12Tf’ m›
fldmuK nrm;, o Ùhd;a" Tf’ wmrdO
fldmuK nyq, o Ùhd;a uu oÚ–' kÜU,d
o–Ûkag mSvd lrkakyq há w,a,ia f.k
Widœh uóska hÜlaØh bÛ lr.ekSug
³mam;=kag bv fkdfokakyq h' 13ld,h
kmÜre neœka keKeØfh` jqj o Úy~ j
is‡Ø'
14 ãj;a jk ms×i kmÜr fkdj hym;
fidhkak' tœg Tn iuó is‡k fiale hs Tn
Ùhk ish® n,eØ foœ i–¹Kka jykafia
we;af;ka u Tn iuó is‡k fial' 15kmÜrg
oaf›I lrkak" hym;g msh % lrkak" Widœh
uóska hÜlaØh bÛ lrjkak' iuyrœg" ish®
5'8 fc`’ 9'9á 38'31 5'21-22 fhid 1'11-14 5'25-27 Ù%hd 7'42-43
1097
n,eØ foœ i–¹Kka jykafia f• rf† bØú
j is‡k ckhdg lreKd lrkÜ we;'
i–¹Kka jyk wd.uk
jykaafia f .a wd .uk oji
16 ish® n,eØ foœ i–¹Kka jykafia
fufia j°rk fial(
öök.rfha yeu •:§hl ye•u;a je,mSu;a
weØ jkafka há je,fmk ms×i .•-
jeishkag;a" l=,shg <f;`Ú Ùhkakkag;a
w~.ikÜ ,ef’' 17ish® –æ j;=j,;a je,mSu
jkafka h' ukao" kÜU,dg o~qj• lrk ms×i
uu tkafk–'÷÷
18 i–¹Kka jykafiaf.a me–Óf•
oji wdidfjka n,d is‡k Tng jkakg hk
œm;l uy;· ta ojfia Tng Ùis hym;la
fjhs o@ th wdf,`lfha ojila fkdj"
wkaOldrfha ojila jkafka h' 19ta ojfia ¡
is³ jkafka" isxyfhl=f.ka f’ø ³jk
–Úfil= j,fil=g wiÜ•u jeÚ fohÙ'
ke;fyd;a" –Úfil= ;u Úfjig me–K
“;aØfha w; ;enQ œg iÈmfhl= oIag Ùøu
jeÚ fohÙ' 20i–¹Kka jykafiaf.a
me–Óf• ojfia ¡ weØjkafka" wkaOldrh
–i wdf,`lh fkdf›' th ¡maØhla keØ
Ø;a; l½jr ojila jkafka h'
ia jd—
jd—kka g ms<sl=,a mÜ o mQcd
21 öökÜU,df.a ux.,Hj,g uu oaf›I
lr–' tajd ug reiaikafka ke;' 22kÜU,d
ojk hd. mÝcd o wdydr mÝcd o ug TmamÜ
lrk kuq;a" uu tajd fkdms<s.Ú–'
iyNd.slf• mÝcd jYfhka ug TmamÜ
lrk ms×i kÜU,d ;r l< i;=ka uu
fkdms<. s Ú–' 23kÜU,df.a .S; f>`Idj k;r
lrkaká kÜU,df.a •Kd kdohg uu ijka
fkdfo–' 24hÜlaØh .,d nysk æh oyrla
fuka o OÈ–IaGlu fkdis£ .,k .óla
fuka o mejØh hÜ;= h'
25 ööbYardfh,a ckfhÚ" kÜU,d i;<sia
wjqreoaola uq½,af,a md½lrfha is‡h ug mÜo
mÝcd TmamÜ l<yq o@ ke;' 26tfy;a kÜU,d"
±ka kÜU,d Wfoid u ;kd.;a öilal=;a÷ iy
ölhsjdka÷ hk .%y foaj rEm lr ;ndf.k
hkakyq há 27tneœka uu ouialfhka tmsg
rgl jy,alug kÜU,d f.khkafk–÷÷hs
ish® n,eØ foœhka hk ku weØ i–¹Kka
jykafia j°rk fial'
 wdfudia
wo–Û fikóg jk œm;
6 isfhdkays iem myiÜfjka l,a hjk"
iudúh lºlfÈ ;uka iÜrlaIs; hhs
is;k" fikó Wo› ms×i fidhd hk"
bYardfh,a k• fYa%IaG cdØfha is,aj;=ka jk
Tng jk œm;l uy;· 2f.dia l,afka
k.rh n,kaká t;eÚka yud;a uyd
k.rhg hkak' bkamiÜ ms,siaØfha .d;a
k.rhg hkak' tajd Tf’ rdcHhkag jvd
hym;a j ØnqKd o@ ke;fyd;a Tf’
foaYhkag jvd tajd œYd, o@ 3Tn msg
me–fKk œm;aØ oji l,aoukakg Tn
W;aidy lrk kuq;a" Tn lrk foaj,a u
ieyeislug ;=vq fokafka h' 4iÜfL`mfN`.S
læu hykaj, ydkaisjk" lœƒ„j, æ.d •
is‡kak ms%h lrk" jyq uia yd t½ uia
ldouk Tng jk œm;l uy;· 5°œ;a fuka
.S f.d;d •Kdj, jdokh lrkak Tn
leueØ h' 6Tn nºka mÜrd –æmeka fndkakyq
há bia;r• f;,a weó .d.kakyq h' tfy;a"
bYardfh,ag jk œkdYh .ek fY`l
fkdjkakyq h' 7tneœka ish,a,kag l,ska
jy,alug f.khkÜ ,nkafka Tn h' tœg
Tf’ iem ãœldj yd fN`ck W;aij
fl<jr jkafka h'
8 ish® n,eØ foœ i–¹Kka jykafia
fuh ish kdufhka æjqrd fufia j°rk fial(
ööbYardfh,a fikóf.a wyxldrlu ug
fmkakkak neú h' Tjqkaf.a j,› o uu
fy<doÙ–' k.rh o tys weØ ish,a, o uu
i;=rdg mdjd fo–'÷÷
9 mjq,l bØú • we;af;a oifofkl=
muKla k•" Tjqka ish,a,ka u uefrkÜ we;'
10
u< flfkl=f.a ÇØfhl= wd°ykh lrk
ms×i u<l| f.khkakg wd œg" f.hs
ieó• is‡k flfkl=g l;d fldg" öu<.sh
;j ljqre;a fuys is‡kjd ±÷hs wikÜ we;'
tœg" öke;" ÚYaY’o jkak" i–¹Kka
jykafiaf.a kduh i|yka fkdlrkak wm
m%f›i• œh hÜ;= h÷hs Tyq ms<s;=re fokafka h'
11 i–¹Kka jykafia wK lrk œg
f,dl= l=vd f.j,a ish,a, iÜKÏ œiÜKÏ jkÜ
we;' 12wYajhkag mÈj; u; mek mek .sh
yeÙ o@ f.dkÜka ,jd uqyqo iSidkakg
mܽjka o@ tfy;a Tn hÜlaØhg œi fmdjd"
we;a; ke;a; lr we;'
6-7 1098
13 fudk leÙú f.Šhla .ek Tn ch
f>`Id lrkakyq o@ ööwm ch.;af;a wfma u
n,fhka fkdf› ±÷÷hs Tn Ùhkakyq h'
14 tfy;a" ish® n,eØ foœ i–¹Kka
jykafia fufia ms<s;=re fok fial(
ööbYardfh,a ckfhÚ" kÜU,dg œreoaO j uu
cdØhla tjkafk–' W;=fÈ weØ yud;ag
we;=½ jk ³È.fha isg" ol=fKa weØ u< uqyqo
olajd ta cdØh kÜU,dg mSvd lrkÜ we;'÷÷
m<óe‡hka .ek oÈYkh
7 ufy`;a;u foœ iajd—ka jk foœhka
jykafia ug oÈYkhla ±lajQ fial' Wka
jykafia m<óe‡hka lkaordjla weØjkak
i,iajkÜ uu 懖' tfia flf<a" rÐcÏrejkag
ys– f.dhu lemÝ miÜ" h,a lkakh jefjkak
mgka.;a œg h' 2ta m<óe‡hka foaYfha
weØ;dla ish® m,d jÈ. ldoukÜ uu
懖' tœg uu" ööufy`;a;u foœ iajd—Ú"
Tf’ fikóg lud jqj uekjá fikó ãj;a
jkafka fldfydu o@ T›yq iܽ fikóÙ÷÷hs
he¡–'
3 i–¹Kka jykafia ish wruqK fjkia
fldg" öökÜU ³Û foa is³ fkdjkafka h÷÷hs j°<
fial'
uy .ska k .ek oÈYkh
4 foœ i–¹Kka jykafia ug f•
oÈYkh ±lajQ fial( Wka jykafia .skakÙka
fikóg o~qj• lrkak iÝ°k• jk nj uu
懖' ta .skak c, fmdf<dj ojd" f.dv“u
o ojkak mgka.;af;a h' 5tœg uu"
ööufy`;a;u foœ iajd—Ú" k;r l< uekjá
fikó ãj;a jkafka fldfydu o@ T›yq
iܽ fikóÙ÷÷hs he¡–' 6i–¹Kka jykafia
ish wruqK fjkia fldg" ööfuh;a is³
fkdjkafka h÷÷hs j°< fial'
,U ,KÏ j .ek oÈYkh
7 foœ i–¹Kka jykafia ug f•
oÈYkh ±lajQ fial' ,U ,KÏj w,a,d iE´
mjqrla wi, Wka jykafia ;u wf;a ,U
,KÏjla weØ j is‡kÜ uu 懖' 8ööwdfudia"
kÜUg fmfkkafka l=ula ±÷÷hs Wka jykafia
udf.ka weiÝ fial' öö,U ,KÏjle÷÷hs uu
ms<s;=re æÚ–' tl, Wka jykafia" ööudf.a
fikóf.a weol=o fl;r• o Ùhd" f• ,U
 wdfudia
,KÏj we,a,Sfuka uu kÜUg fmkaj–' Tjqkag
o~qj• Ùøug weØ udf.a woyi uu fjkia
fkdlr–' 9Bidlaf.a ore mr•mrdj kuia-
ldr lrk .súl=½ foajd, œkdY jkafka
h' bYardfh,ays isoaOia:dk jekfikafka
h' fcfrdfn`j• rcÏf.a jxYhg œreoaO j
uu hÜoaOhla yg.kajkafk–÷÷hs j°< fial'
wdfud
wdfudiia iy wuis h d w;r œjdoh
10 fnf;,ays mÝcl ;ek jQ wuishd
bYardfh,ays rc jQ fcfrdfn`j•g fufia
okajd he• h( ööwdfudia Tng œreoaO j"
bYardfh,a ckhd w;fÈ l=uka;%Khla lr
Øf’' Tyq m%ldY lrk foa Úid rg œkdY
jkafka h' 11öfcfrdfn`j• rc hÜoaOfha ¡ –h
hkafka h÷ Ùhd o öbYardfh,a fikó
jy,alug f.khkÜ ,nkafka h÷ Ùhd o Tyq
m%ldY lrhs'÷÷
12 wuishd wdfudia wu;d" ööæjeia
Ùhkakd fu;eÚka hkak" cÏ° rgg f.dia
tys Tf’ ãœldj lr.kak" tys Tf’
æjeia foiÜ• lrkak' 13–kamiÜ æjeia foiÜ•
fnf;,ays fkdlrkak' fuh rc;=ud
kuialdr lrk ia:dkh há fuh cdØl
isoaOia:dkh h÷÷hs lSf› h'
14 thg wdfudia ms<s;=re fo–ka fufia
lSf› h( ööuu /Ùhdj jYfhka æjeia
jeÙ Ùhk æjeisjrfhla fkdfj–á uu
f.dm,af,la–á w;aØlald j.d lrkafkla–'
15
tfy;a" i–¹Kka jykafia tfŒr
/Ùhdfjka msg; ud le|jd" ökÜU f.dia
udf.a bYardfh,a fikóg æjeia jeÙ
foikake÷hs ug Úhu l< fial' 16tneœka
i–¹Kka jykafia j°rk foag ijka
fokak' bYardfh,a fikóg œreoaO j
æjeia jeÙ Ùhkakg j;a" Bidlaf.a ore
mr•mrdjg œreoaO j jpkhla Ùhkakg
j;a tmd hhs Tn Ùhkafkys h' 17Tn tfia
Ùhk neœka i–¹Kka jykafia Tng
fufia j°rk fial( ökÜf˜ NdÈhdj k.rfha
fjiókla jkakS há kÜf˜ ´ orefj` hÜoaOfha
–h hkafk` há kÜf˜ rg uek fn° wkHhkag
fokÜ ,nkafka h' kÜU o –iæÛ rgl
–h hkafkys h' bYardfh,a fikó ujq
“–ka msÛjy,a lrkÜ ,nkafk` h'÷ ÷÷
7-8 1099
me
meiiÜ KÏ m,;= r e .ek oÈYkh
8 ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia f•
oÈYkh ug ±lajQ fial' uu meiÜKÏ
m,;=re weØ l+vhla 懖' 2tœg i–¹Kka
jykafia" ööwdfudia" kÜU l=ula oÙkafkys
±÷÷hs weiÝ fial' öömeiÜKÏ m,;=re weØ
l+vhle÷÷hs uu ms<s;=re ³Ú–' tœg
i–¹Kka jykafia ug fufia j°< fial(
ööbYardfh,a fikóf.a œkdYh mŠika fok
ld,h ±ka meiS we;' Tjqkag o~qj• Ùøug
weØ udf.a woyia uu fjkia fkdlr–'
3
ta ojfia ¡ ud,s.df› .S .dhkd ³la
.dœkd njg yefÈ" iEu ;ek u u<l|ka
olakg ,ef’' Ùis ;ekl Y’ohla
wefikakg ke;'÷÷
bYa r dfh
dfh,,a cdØf
cdØfhha œkdYh
4 æ<sºka md.doud" wirKhkag mSvd
lrk" Tn fuhg ijka fokak' 5Tn u fufia
Ùhkakyq h( ööwfma OdkH œl=Kk ms×i
udi fm`h f.fjkafka fldhs f›f,a o@
OdkHd.dr wúk ms×i in;a oji
f.fjkafka fldhs f›f,a o@ t;fldg wmg
jeŠ –,g nvq œÙ×h yeÙ há fydr
fl`³fjka uek æh yeÙ há .kÜ fokÜ
lrkakka rjgk fydr ;rdæ mdœƒ„ l<
yeÙ há 6wmg ³mam;d i,a,sj,g o ³.shd
fifrmamÜ foll –,hg o .; yeÙ há tœg
fnd,a • fyd| .Kklg œÙ×h yeÙ h'÷÷
7 bYardfh,af.a foœ i–¹Kka jykafia
ish kdufhka æjqrd fuh j°< fial(
ööTjqkaf.a kmÜre Ù%hd Ùis lf,l uu
wu;l fkdlr–' 8tneœka fmdf<dj
foorkafka há rgjeis ish,af,` je,fmkafk`
h' uq½ rg u khs,a .ó fuka keóS" fof.dv
;,d" nei hkjd we;' 9ta ojfia ¡" uoaoyk
f›,df› br niskakg i,iajkafk–á
uyd ojdf,a fmdf<dj wkaOldrjkag
i,iajkafk–' f• jpk j°f<a foœ iajd—ka
jk uu h' 10kÜU,df.a iÜn ux.,Hhka
wjux.,Hhka lrkafk–á kÜU,df.a ;=Ø .S
<f;`Ú njg yrjkafk–' kÜU,df.a n|
jgd f.`× y|jd ysia uqvq lrkafk–' tl u
mÜ;df.a urKh Úid je,fmk foujqmshka
fuka kÜU,d je,fmkakyq h' ta oji fl<jr
olajd Ø;a; u Ø;a; jkafka h'
 wdfudia
11 ööfoaYh uq½,af,a uyd id.;hka tjk
ld,h <x jkafka h' ta id.skk a lEu i|yd
fkdf›á msmdih j;=r i|yd fkdf›' th
i–¹Kka jykafiaf.a jpkh weiSug weØ
jk idmsmdih f›' fufia Ùhkafka
ufy`;a;u foœ iajd—ka jk uu h' 12tœg
fikó i–¹Kka jykafiaf.a jpkh
fidh–ka W;=fÈ isg ol=Kg o kef.kysr isg
niakdysrg o Tnfudn ³jkjd we;' tfy;a"
th Tjqkg a i•n jkafka ke;' 13ta ojfia ¡
rEu;a ;re×fh` o YlaØu;a ;reKfh` o
msmdifhka la,dka; • jefgkafk` h' 14ö°kays
ãjudk foœhkaf.a kdufhka÷ Ùhd o
öfnhÈ-fIndys ãjudk foœhkaf.a kdufhka÷
Ùhd o iudúfha foœjreka k–ka o æjqrk
ish® fok kej; keós‡kakg fkdyeÙ jk
f,i jefgkafk` h'÷÷
i–¹K
i–¹Kk ka jy
jyk kafiaf.a œÚYaph
9 i–¹Kka jykafia mÝcdikh <ó is‡kÜ
uu 懖' Wka jykafia fufia wK
l< fial( ööW½jyq fi,fjk ye‡hg
isoaOia:dkfha fmalvj,g myr ¡" tajd
“|oud" Tjqka ish,a,kaf.a ysia msg lvd
jefgkak i,iajkak' bØú jk ish® fokd
uu hÜoaOfha ¡ urdou–' tl –Úfyla j;a
b;=re fkdlr–' tla flfkla j;a
f’frkafka ke;' 2Tjqka fmdf<dj ydrd
u<jqkaf.a f,`lhg .sh;a" uu Tjqka
w,a,d.Ú–' Tjqka i.f,dj keóS .sh;a"
t;eÚka uu Tjqka my;g fy<–' 3Tjqka
lÈfu,a lkao uq³fkys ieó• is‡h;a" uu
Tjqka fidhdf.k w,a,d.Ú–' Tjqka ug
fkdfmkS uqyq³ m;af,ys ieójqK;a" tys
¡ Tjqka oIag lrk ms×i uqyq³ iÈmhdg
uu wK lr–' 4Tjqkaf.a i;=rka Tjqka
jy,alug f.k .sfhd;a" Tjqka lvqfjka
urk f,i uu wK lr–' Tjqkag
msyg s jkakg fkdj Tjqka œkdY lrkak uu
w•IaGdk lrf.k is‡–'
5
ööi› n,eØ foœ i–º"
w;.ik œg forKg"
forK ief,kÜ we;"
i› f,` i; je,fmkÜ we;'
–irfha .ó jk
khs,a kæh œ,isk
kóshs" nishs uq½ forK'
9'11-12 Ù%hd 15'16-18
8-9 1100
6
i.f,dj
ish œuk o
kr f,dj WŠka
wyia œhk o
ujkafka i–¹fK` h'
uqyqfoa c,hg y~.id
fmdf<df› j.=rejd
hjk fial'
t;=ukaf.a kduh
i–¹fK` h'÷÷
7 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial( ööbYardfh,a ckfhÚ" ud kÜU,d;a"
tØfh`msjrekÜ;a i,lkafka tl yd iudk
j h' ud kÜU,d –ir foaYfhka f.kd fia u"
ms,siaØjreka lS%;fha isg o isúhkajreka
;SÈys isg o uu f.kdfj–' 8f• mdmsIaG
rdcHh foi uu n, n,d is‡–' uu ta rdcHh
–ys ms‡ka œkdY lr ou–' tfy;a" ta
bYardfh,a fikó uu iyuq,ska u œkdY
fkdlr–'
9 ööjeo.e•ulg keØ wh fjka lrk
ms×i" fmfkafrka OdkH y,kakd fia uu
bYardfh,a fikó cd;Ska w;fÈ ta f• w;
ye,Sug wK lrkafk–' 10öfoœhka jykafia
wmg Ùis ydÚhla fkdlrk fiale÷hs Ùhk
fikó w;fÈ m›ldrhka jk ish,a,ka uu
lvqfjka œkdY lr ou–'÷÷
bYa rdfh,
dfh,aa cdØf
dØfhha mÜ k re ;a :dmkh
11 ööta ojfia ¡" .rdjeÛKÏ f.hla jeÚ
°œ;a rcÏf.a jxYh uu h<s mÜkre;a:dmkh
lrkafk–' tys “;aØj, weØ lfmd® wyqrd"
kgnqka m%ØixialrKh lr fmr ØnqKÏ
;;a;j a hg muqKj Ï kafk–' 12tœg bYardfh,a
ckhd" taf°• rf† bØú wh o" ug ys– j
ØnqKÏ cd;Ska o whsØ lr .kafk` h'÷÷ fufia
j°rkafka" fuh bÛjkakg i,iajk
i–¹Kka jykafia h'
13 ;jo i–¹Kka jykafia fufia
j°rk fial(
ööiSid bjr jQ jyd u
wiajekak weØ f›'
”c jemÜrE jyd u
–æ –úlSu weØ f›'
lºj,ska –ysú –æmeka jEiafia"
 wdfudia 9 1101
ish® fy,aj,ska T›yq j;= o jjd
–æmeka .,d fha' tys m, lkafk` h'
14 15
udf.a fikó h<s ish rgg ud Tjqkag ³ka foaYfhys
f.fk–" uu Tjqka msysÛjkafk–'
T›yq kgnqka k.r h<s f.dvkód Ùis lf,l kej; T›yq
tys ãj;a jkafk` h' thska W³rkÜ fkd,nkafk` h'÷÷
T›yq –æ j;= jjd kÜU,df.a foœ i–¹Kka jykafia
–æhÜi fndkafk` h' fufia j°< fial'
 1102
æjeisjr Tnæhdf.a fmd;
Ù%'mÝ' 586 ¡ fcrei,f• jeˆfuka miÜ ld,hl ¡ f• fl‡ lDØh ,shk ,¡' fcrei,u jeÛK œg"
mÜrdKfha isg i;=re rdcHhla jQ taf°• ta .ek mS%Ø m%fu`o jQjd muKla fkdj" k.rh
fld,a,lkak;a" wdl%uKh l< cdØhg Wo› lrkak;a th læu wjia:djla lr.;af;a h'
taf°•g iy bYardfh,ag œreoaO jQ fiiÜ cd;Skag foœhka jykafia o~qj• lrk nj;a" tajd
mrdch jk nj;a Tnæhd m%ldY lrhs'
fuys wvx.= lreKÏ(
múƒfÃo 1(1-14 taf°•g jk o~qju'
múƒfÃo 1(15-21 i–¹Kka jykafiaf.a oji'

ta f °• hg
hg;;a lr
lrkkÜ ,e”u isf;a ye‡hg fidrd fkd.Ú;a o@ –æ m,
fk<kafk` kÜU fj; me–×fh` k•" –æ
1 æjeisjr Tnæhdf.a oÈYkh fuh f›'
ufy`;a;u foœ iajd—ka jykafia taf°•
.ek fufia j°rk fial( ööbæúhg tkaká
m, iuyrla j;a bØú fkdlr;a o@ tfy;a"
wfy`· Tjqka kÜU œkdY lr oud Øfnk
wms taf°•g œreoaO j hÜoaOhg huq÷÷hs Ùhk ye‡· 6wfka· tai›á Tjqka kÜf˜ jia;=j
ms×i cd;Ska w;rg m×jqvldrfhla fidhdf.k Øfnk ye‡· ta iójk ,o
hjkÜ ,e” h' uu f• wdrx„h i–¹Kka jia;=j meyerf.k f.dia weØ ye‡· 7kÜU
jykafiaf.ka ,æ–' iuó .sœiÜ• lr.;a wh kÜU rjgd" foaY
2
ööuu kÜU cd;Ska w;r iSudj olajd kÜU mkakdoud we;' kÜU iuó
b;d iܽ lrkafk–' idu°kfhka is‡ wh ±ka kÜU mrdch lr
kÜU w•l f,i we;' kÜf˜ ys;-–;=rka kÜUg W.=,a wgjd"
oaf›I lrkÜ ,nkafkys h' öTyqg ta .ek f;areula ke;e÷hs ÙhkÜ
3
.,a .=ydj, ãj;a jk" we;'÷÷
Wia ;ekays jdih lrk" 8 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
ud “u fy<sh yelafla fial( ööta ld,fha ¡ uu taf°fuka meKj;=ka
ljfrl=g ± hs o tai›f.a lºlrfhka Çkh o keØ
Ùhd.kak kÜU" fkdlr• o@ 9tai›f.a lºlrfha igka
isf;a wyxldrh Úid lrk yeu fokd u urdouk ;=re" t•nd
/jˆ is‡kafkys h' f;audka· kÜf˜ rK Y+rhka NSØfhka ;%ia;
4
kÜU" jkÜ we;'÷÷
rdcd,sfhl= fuka
by<g mshdUd" ta f°• je
jeiis hka f .a mdmh
kÜf˜ le±,a,
;drld w;fÈ msysÛjd .;a;;a 10 öökÜU ;u ify`or cdfld’ >d;kh
t;eÚka jqj o l< Úid" kÜU Úka° lrkÜ ,en ioyg u
uu œkdY lrkÜ ,nkafkys h' 11kÜU Úl•
kÜU my;g fy<doukafk–÷÷hs n,df.k is‡ ojfia ¡ o œfoaYSka Tyqf.a
mjikafka" jia;=j meyerf.k .sh ojfia ¡ o mrfoaYSka
i–¹Kka jykafia jk uu h' fcrei,• f°rÛ lvdoud" °³ oud fcrei,u
5 öörd;%sfha fidre j;a" fld,a,ldrfh` fn°.;a ojfia ¡ o kÜU;a Tjqkaf.ka tla
j;a kÜU fj; me–×fh` k•" Tjqkaf.a flfkl= fuka jQfjys h' 12kÜf˜ ify`orhdg
1-14 fhid 34'5-17á 63'1-6á fcr 49'7-22á tiÙ 25'12-14á 35'1-15á wdfud 1'11-12á u,dÙ 1'2-5
 Tnæhd 1
me–× œm;aØ .ek kÜU mS%Ø •u
fkdfydnfka h' cÏ° jeishka œm;g m;a jQ
ojfia ¡ kÜU i;=Û •u yú ke;' Tjqka ³la
œ¢k w;r kÜU Tjqkag Wvó=lfuka iro•
Ùøu jeræ h' 13udf.a fikó œm;g m;a
jk ojfia ¡ Tjqkaf.a k.rhg we;=,a
fkdjkak' Tjqka œm;g m;a jk ojfia ¡"
Tjqkaf.a ³l ±l mS%Ø fkdjkak' Tjqka
œm;g m;a jk ojfia ¡ Tjqkaf.a Okhg w;
j;a fkd;nkak' 14Tjqkaf.ka m,d hkakka
is| ±—ug kÜU uxika•j, /l fkdis‡kak'
Tjqkaf.a œm;aØ ojfia ¡ bØú wh mdjd
fkdfokak'÷÷
cd
cd;;Ska œÚ
œÚYYa ph
p h lr
lrkkÜ ,e”u
15 ööish® cd;Skag œreoaO j tk
i–¹Kka jykafiaf.a oji <x • Øf’' kÜU
lr Øfnk ye‡hg u kÜUg;a lrkÜ ,ef’'
kÜU wkÜkag l< foa kÜUg;a m, foa' 16udf.a
Y=oaO lkafoys kÜU uOq mdkh l<dlafuka
ish® œcd;Ska fkdkj;d uOq mdkh lrkÜ
we;' Tjqka fyd|g u ”" fjúu;a • ke;a;g
u keØjkÜ we;'÷÷
1103
bYa r dfh
dfh,,a f .a ch
ch..% y K h
17 ööflfia fj;;a" isfhdka lkafoa is‡k
iuyr fofkl= f’frkÜ we;' th Y=oO a -
ia:dkhla jkafka h' cdfld’f.a jxYh
;ukaf.a Wreuh jk foaYh whsØ lr.kafka
h' 18cdfld’f.a jxYh .skk a la fuka o
fc`fimaf.a jxYh .sÚ ±,a,la fuka o tai›f.a
jxYh bmke,s fuka o jkafk` h' tai›f.ka
meje; tk Ùisfjl= bØú fkdjk f,i
T›yq ±• .sÚn;a jkafk` h'÷÷ fufia j°f<a
i–¹Kka jykafia h'
19 ööfkf.’ys is‡k wh tai› lkao
whsØ lr.kafk` h' my; rf† wh
ms,siaØjrekaf.a foaYh hg;a lr.kafk` h'
T›yq tm%dhs• yd iudúfha .•“• o
fnkac–kajre .s,shoa foaYh o ys–
lr.kafk` h' 20bYardfh,a ckhd w;fÈ
jy,alug f.khkÜ ,enQ wh jQ yuq°j
Ydfrm;a olajd u ldkdka foaYh ys–
lr.kafk` h' fimdroays jy,alug
f.khkÜ ,enQ fcrei,f• wh fkf.’
kÜjrj,a o ys– lr.kafk` h' 21tai› lkao
md,kh lrk ms×i ch.%dysl j T›yq
isfhdka lkaog kóskafk` h' rdcHh o
i–¹Kka jykafiaf.a jkafka h'÷÷
 1104
æjeisjr fc`kdf.a fmd;

f• fmdf;a we;af;a" foœhka jykafiaf.a wdÇjkag lSlre fkd jQ fc`kd k• tla æjeisjrfhl=
ms<sn| l:dka;rhÙ' th l:dka;rhl iajrEmh f.k Øfnk neœka wka æjeisjrekaf.a
fmd;aj,g jvd fjkia h' l:dka;rfha idrdxYh fufia h' bYardfh,a cdØfha Nhdkl i;=rd jQ
wisúhd w•rdcHfha w. kÜjr jk ÚÚjhg f.dia thg œreoaO j foaYkd lrkakg foœhka
jykafia fc`kdg Úhu l< fial' tfy;a" foœhka jykafia ish ;Èckh múæ tu k.rh œkdY
fkdlrkÜ we;e hs œYajdi l< fc`kd foaj wKg lSlre fkd•" th uó yer" wka w;lg hk
ms×i ke› kexf.a h' tfy;a" tu .ufka ¡ weØ jQ h• isoa‘ka Úid Tyqg ÚÚjhg hkakg is³
œh' Tyq ÚÚjfha œkdYh .ek foaYkd l< kuq;a" th is³ fkd jQ neœka l,ÙrefKa h' foœhka
jykafia fm%aufhka yd ohdfjka mÝÈK foœ flfkla nj;a" i;=rkag jqj;a o~qj• fldg œkdY
lrkjdg jvd" Tjqkag lud fldg Tjqka .<jkakg iÝ°k• foœ flfkl= nj;a fc`kdg fy<s
œh' foœhka jykafia ms<sn| f• i;Hh m%ldY Ùøu hs" f• fmdf;a uQ,sl woyi'
fuys wvx.= lreKÏ(
múƒfÃo 1(1-17 fc`kdf.a le|•u yd wlSlrelu'
múƒfÃo 2(1-10 fc`kd miÜ;e• is; yrjd .ekSu yd .e<•u'
múƒfÃo 3(1-10 ÚÚjhg œreoaO j fc`kdf.a m×jqvh'
múƒfÃo 4(1-11 ÚÚjh flfrys foaj ohdkÜl•mdj'

fc`kd foa j wKg wlS l re •u keósg Tf’ foœhkaf.ka msysg b,a,kak'

iuyr œg Wka jykafia wm œkdY fkdjk
1
2
i–¹Kka jykafiaf.ka w–;a;hsf.a
mÜ;a fc`kdg me–× m×jqvh fufia h(
öökeósg ÚÚjh k• fYaI% G a k.rhg f.dia
f,i wm .ek i,lkÜ we;e÷÷hs lS h'

fc`kd uqyqog “,s fo fokkÜ ,e”u

Bg œreoaO j fudr.ikaká ukao" tys
jeishkaf.a ³Iaglu ug b;d fyd¢ka fmfka'÷÷
3
tfy;a" fc`kd i–¹Kka jykafia uó yer
m,d hk ms×i ;ÈIsIg a hkakg msg;a œh' ta
i|yd Tyq fcdmamdjg .sfha h' tys ¡ Tyqg
;ÈIsIg a hk kejla yuq •" Bg .dia;j
= f.jd
i–¹Kka jykafia fjØka m,d hk ms×i
;ÈIsIa n,d hk kejlg keó=fKa h'
4 tfy;a" i–¹Kka jykafia uqyoq msg
;o iÜ<óla yukak ie,eiÝ fial' thska uqyfq oa
uyd l=KdÛjla weØ • kej “f|kakg œh'
5
tœg kdœlfh` “h •" tl tld ;u ;udf.a
foœhkag fudr.eiÜ fj` h' T›yq kej
ieye,a® lr.kak ms×i tys ØnqKÏ nvq
uqyoq g •is lf<` h' tfy;a" fc`kd kef›
my; ;†Ûjg nei f.dia nr Úkaolg jeˆ
yqkfa ka h'
6 tœg ke›mØhd Tyq <óg wjq;a" ööTn
fyd|g u Ú°f.k isˆf• f;areu l=ula o@
1'1 2 rdcd 14'25
7 tl, kdœl msúi ;u ;uka w;fÈ
l;d lr.Ú–ka" ööf• œm;aØh wmg
me–×fha ljfrl= Úid ± hs ±k.kak ms×i
mi weg ouuq÷÷hs lS y' ta wkÜj T›yq mi weg
±uQ y' mi wegh fc`kdg je‡×' 8tœg
T›yq fc`kdf.ka m%Yak lr–ka" ööwmg
me–× f• œkakeyshg j.Ùj hÜ;af;a
ljfrla o@ Tf’ /Ùhdj l=ula o@ Tn
fldfya isg wdfjys o@ Tf’ rg l=ula o@
Tf’ cdØh l=ula ±÷÷hs weiÝ y'
9 Tyq ms<; = e fo–ka" ööuu fyfn%›
s r
cdØlfhla–' uu uqyoq ;a" f.dv“u;a uejQ
iajÈ.fha foœ i–¹Kka jykafia woy–÷÷hs
lS h' 10Tyq i–¹Kka jykafia fjØka m,d
hk nj Tjqka ±kf.k is‡ Úid T›yq b;d
“hm;a •" ööTn l< f• yæh l=ula ±÷÷hs weiÝ y'
11 l=KdÛj jv jvd;a f›.j;a jQ
neœka" ööuqyqo ÚYap, jk ms×i wm Tng
 fc`kd 1-3 1105
l=ula l< hÜ;= ±÷÷hs T›yq Tyqf.ka weiÝ y' ud f., olajd keó wdf› h'
12 ööud /f.k uqyoq g “,s fokak' tœg uqyqo
uqyoq ÚYap, jkÜ we;' f• uy l=KdÛj weØ • ud jg lr.;af;a h'
Øfnkafka ud Úid nj uu oÚ–÷÷hs Tyq uqyq³ me<E‡
Tjqkg a lSf› h' udf.a ysi jf† t;=fKa h'
6
13 flfia fj;;a" kdœl msúi fjr<g uu lº m;a,g nei .sfh–á
me–fKk ms×i jvd;a •Èhfhka kej meojQ ioyg u w.=,aj,ska
y' tfy;a" uqyoq jv jvd iefrka Tjqkg a ud ysr lr ;nk f,djlg
œreoaO j keóS wd neœka Tjqkg a tfia nei .sfh–'
lrkakg neú œh' wfy`· udf.a foœ i–ºÚ"
14 tœg T›yq i–¹Kka jykafiag y~ tfy;a" Tn udf.a m%dKh
.id" ööwfy` i–ºÚ" f• –Úidf.a m%dKh md;d,fhka f.dv.;a fial'
7
Úid wm msg œkdYhla fkd f› jd· Úf°ia udf.a mK flkao
flfkl=f.a urKhg wms j.Ùj hÜ;fa ;` ue,• hoa¡"
fkdfj• jd· ukao" i–ºÚ" Tf’ leue;a; uu
múæ Tn Ù%hd l< fiale÷÷hs lS y' i–ºka isys flf<–'
15 bkamiÜ T›yq fc`kd uqyqog “,s udf.a whe³u
³kay' tœg uqyqfoa le<šu kejØ×' 16f• Tn fj; keó=fKa há
fya;=fjka kdœl msúi i–¹Kka jykafia Tf’
flfrys wØYhska “hm;a •" Wka jykafiag Y=oaO ud,s.djg me–×fha h'
8
mÝcdjla TmamÜ lr ndrydr ms´ y' fndre foœjreka kuækafk`
17 i–¹Kka jykafia o fc`kd .s,.kak Tng weØ mlaImd;lu
ms×i uyd u;aiHfhl= iÝ°k• l< fial' meyer yúØ'
9
ta u;aiHhdf.a l=i ;=< fc`kd °j,a ;=kla o tfy;a" uu ;=Ø uqœka
? ;=kla o is‡fha h' mÝcd TmamÜ lrkafk–'
ndr jQ foa f.jkafk–'
f c` kdf
df..a ia ;+
; +Ø m% Y xid hdƒÆj .e<•u i–ºkaf.ka h'÷÷
10 i–¹fK` u;aiHhdg l;d l<
2 fc`kd u;aiHhdf.a l=ifha isg ;u foœ
i–¹Kka jykafiag fufia hdƒÆ fial' tœg W! fc`kd f.dv“ug jeuEø h'
flf<a h'
2
ööudf.a mSvdf› ¡ ÚÚjf
ÚÚjfh ha fikó m iÜ ;e• is ;a
mi
i–ºkag y~.eiS–" yr
yrjjd . e k Su
t;=udfK`
ug ms<s;=re ³ka fial'
md;d, .ef’ isg lE.eiS–"
3 i–¹Kka jykafiaf.a m×jqvh fo jk
jrg fc`kd fj; me–×fha h' 2öökÜU
keósg ÚÚjh k• fYaI % G
a k.rhg f.dia ud
Tn udf.a y~ weiÝ fial' kÜ Ug Ùhk m×jq vh tys m%ldY lrkake÷÷hs
3
Tn uqyqo ueo .eUqrg i–¹Kka jykafia j°< fial' 3tœg fc`kd
ud fy½E fial' keósg i–¹Kka jykafia Úhu l< múæ
c,Odrdfj` ud isidrd isg.;ay' ÚÚjhg .sfha h' ÚÚjh b;d œYd,
;rx. yd c,l| ish,a, k.rhÙ' th yryd hdug ojia ;=kla .;
ug WŠka .,d .sfha h' f›' 4fc`kd k.rhg we;=½ • tl ojila
4
tœg uu fufia lS–( .uka lr" öö;j æk i;<siÙka ÚÚjh
öTn weia yuqfhka jekfikÜ we;e÷÷hs fudr.id m%ldY flf<a h'
uu mylrkÜ ,e”–' 5 ÚÚjfha jeisfh` foœhka jykafia
tneœka Tf’ Y=oaO ud,s.dj foi flfrys œYajdi lr" Wmjdihla Úhu
kej; n,kafka flfia o@÷ fldg" f,dl= wh mgka l=vd wh olajd o<
5
c,h fræ ye|.;af;` h'
1'17 uf; 12'40 3'4-5 uf; 12'41á ¬la 11'32
 fc`kd 3-4
6 ta wdrx„h ÚÚjfha rcÏ fj; me–×
œg" Tyq isxydikfhka nei" ;u i½j bj;
,d o< fræ fmdrjdf.k w½ msg ys|.;af;a
h' 7tœg Tyq ÚÚjh mÜrd Úfh`.hla m<
flf<a h' ta fufia h(
ööudf.a iy udf.a W;a;uhkaf.a
Úfh`.h múæ" –Úfila j;a" uD.fhla j;a"
.jfhla j;a" neg½fjla j;a Ùis u fohl
ri fkdn,d jd· Ùis lEula fkdld jd·
j;=r fkdfn` jd· 8ukÜIHfh` o uD.fh` o
o< fræ fmdrjdf.k foœhka jykafiag
n,j;a fia fudr.i;a jd· T›yq tÙfkld
;u ;udf.a kmÜre udÈ.fhka o ;ukag
we’neys °uúll•j,ska o yefr;a jd· 9wm
œkdY fkdjk ms×i iuyr œg foœhka
jykafia yeø ;uka is; fjkia lrf.k"
;ukaf.a n,j;a Woyiska ³rejkak neú
ke;'÷÷
10 foœhka jykafia Tjqka l< foa;a"
Tjqka kmÜre udÈ.fhka bj;a jQ whÜre;a ±l"
Tjqkag lrkakg woyia l< œm; .ek is;
fjkia lrf.k th fkdl< fial'
foœh
foœhkka jy
jykka f ia f .a w
wkkÜ l•
l •mdj
l•m
4 fc`kd Bg wØYhska wm%ikak j fl`m
œh' 2Tyq i–¹Kka jykafiag fufia
hdƒÆ flf<a h( ööwfy` i–ºÚ" udf.a rf†
ud is‡h ¡" ud lSf› fuh u fkdf› o@
;ÈIsIag m,d hkakg ud blauka jQfha
tneœÚ' ukao" Tn ohdjka;" wkÜl•md
iy.;" jyd fkdÙfmk iÜ®" b;d
lreKdjka;" œm;aØ me–K •ug
fkdleueØ foœ flfkl= nj uu ±kf.k
is‡fh–' 3bØka i–ºÚ" udf.a m%dKh
udf.ka ;=rka l< uekj' ãœ;hg jvd
4'2 Úlau 34'6 4'3 1 rdcd 19'4
1106
urKh ug fyd| h'÷÷
4 i–¹Kka jykafia fc`kd wu;d"
ööfl`m •u kÜUg hÜ;= ±÷÷hs weiÝ fial'
5 tœg fc`kd k.frka msg;g f.dia
k.rhg kef.kysfrka ys|.;af;a h' Tyq tys
me,la id°f.k k.rhg l=ula is³ f› o Ùhd
n,k ms×i tys fijK hg ys|.;af;a h'
6
foœ i–¹Kka jykafia" fc`kd Tyqf.a
³Ùka uqok ms×i ,nq je,la jefvkakg
Úhu lr" Tyqf.a ysig WŠka th fijKla
fia hkakg ie,eiÝ fial' fc`kd ,nq je,
.ek b;d mS%Ø œh'
7 tfy;a" miÜ ° myka jQ œg ,nq je, lk
ms×i mKÏfjl= weØ jkak foœhka jykafia
ie,eiÝ fial' W! ,nq je, lE œg th œh<S
.sfha h' 8;jo" br W° jQ l," b;d WIaK
iÜ<óla fmræ.ska yukak Wka jykafia
Úhu l< fial' wjqrYa–h fc`kdf.a ysig
je¡ Tyq la,dka; •" ööãœ;hg jvd urKh
fyd| h÷÷ Ùhd ish m%dKh ydÚ lrk f,i
hdĮ flf<a h'
9 tœg foœhka jykafia" öö,nq je, .ek
fl`m •ug kÜUg hÜ;= ±÷÷hs fc`kdf.ka weiÝ
fial' ööuefrk ;r• fl`m •u ug hÜ;= h÷÷hs
Tyq lSf› h'
10 tœg i–¹Kka jykafia fc`kd
wu;d" öökÜf˜ Y%uh j;a" j.dj j;a keØ j
tl /hÙka weØ •" tl /hÙka keØ • .sh
,nq je, .ek kÜU wkÜl•md flf<ys k•"
11
;ukaf.a ol=K;;a ju;;a w;fÈ fjki
fkdokak tla ,laI œis oyilg jvd
ukÜIHhka o .jhka o is‡k ÚÚjh k• ta
fYa%IaG k.rh flfrys ud;a wkÜl•md l<
hÜ;= fkdf› ±÷÷hs j°< fial'
 1107

æjeisjr —ldf.a fmd;

æjeisjr fhidhdf.a iuld,slfhl= jQ —ld k• æjeisjrhd cÏ° k• ol=KÏ æYd rdcHfha jeisfhÙ'
wdfudia æjeisjrhd W;=re foaY rdcHfha œkdYh i•nkaOfhka lS foa" ol=KÏ foaY rdcHhg;a jk
nj fudyq m%ldY flf<a h' fikóf.a oaf›I iy.; whÜlaØhg foœhka jykafia o~qj• lrk nj
Tyq m%ldY flf<a h' tfia jqj o wkd.; n,dfmdfrd;a;=j ms<sn| jeo.;a lreKÏ Tyqf.a
m×jqvfha .e’ • we;'
œfYaIfhka ie,Ùh hÜ;= mdG lSmhla f• fmdf;a we;'
1' foaj md,kh hgf;a weØ jk idOdrK iduh ms<sn| oÈYkh( ^4(1-4&
2' cdØhg idu°kh f.k fok" °œ;af.a mrmÜfrka me–fKk" W°r .=K weØ rc flfkl= ms<sn|
wkdjeÙhla( ^5(2-4&
3' æjeisjrekaf.a m×jqvfha yrh f.kyer mdk tla jeo.;a mohla( ^6(8&
fuys wvx.= lreKÏ(
múƒfÃo 1(1)3(12 bYardfh,a iy cÏ° flfrys foaj œÚYaph'
múƒfÃo 4(1)5(15 mÜkre;a:dmkh yd iduh'
múƒfÃo 6(1)7(20 wk;=re weó•f• yd n,dfmdfrd;a;=f› m×jqv'

1 fc`;d•" wdydia yd fyiÙhd cÏ°ys

rcl• lrk ld,fha ¡" iudúh yd
fcrei,u i•nkaO j oÈYk uóska
fu`frfI;ays —ldg i–¹Kka jykafia
m%ldY l< m×jqvh fuh f›(
iudúh yd fcrei,u ms < s n |
<f
<f;;`Úh
2
ish® ckfhÚ"
fuhg ijka fokak"
fmdf<dj yd tys weØ ish,af,Ú"
fuhg weyq•lka fokak'
foœ i–¹fK`
ish Y=oaO ud,s.df› isg
Tng œreoaO j
idlaIs fok fial'
3
n,kak" i–¹fK`
ish Y=oaOia:dkfhka msg;a •" mKh• f.•ug th kej; jeh jkafka h'
nei wjq;a
fmdf<df› lº uq³fkys
ilauka lrk fial'
4
tfia ilauka lrk œg"
.skak bæúfhys b‡ fuka
lº æh • f.dia"
lº nEjquÙka .,d nisk
1'1 2 rdcd 15'32-38á 16'1-20á 18'1--20'21á 2 jxYd 27'1-7á 28'1-27á 29'1--32'33
j;=r fuka
–‡hdj;a
le‹ “£ hkafka h'
5 f• ish,a, is³ jkafka" cdfld’
fikóf.a wmrdO yd bYardfh,a jxYfha
mdm Úid h' cdfld’f.a wmrdOh l=ula o@
iudúh fkdf› o@ cÏ°ys fikóf.a .súl=½
foajd, fudkjd o@ fcrei,u fkdf› o@
6
öötneœka uu iudúh kgnqka rgla
lrkafk–' th iܳiÜ jkafka –æ j.djg
mu×' uu ta k.rfha .,a" –‡hdj;g fy<d
oud tys w;aØjdru u;= lr olajkafk–'
7tys weØ ish® lemÝ rEm iÜKÏ œiÜKÏ lrkÜ
,ef’' Tjqka i•n lrk ish,a, .skafkka
œkdY lrkÜ ,ef’' foaj rEm iÜkanqka lrkÜ
,ef’' ukao" tajd f›YHdlug wh l<
.dia;=fjka /ia lr.kÜ ,e” h' f›YHdlf•
8 ööf• Úid uu y~d je,fmkafk–á
mdjyka j;a" weº• j;a keØ j hkafk–á
isj®ka fuka œ,dm kókafk–á meianreka
fuka je,fmkafk–' 9ukao" iudúfha ;=jd<
widOH j Øf’' cÏ°jg;a ta foa is³ œh' udf.a
fikóf.a f°rÛj jk fcrei,u olajd tu
œkdYh <x • we;'÷÷
 —ld 1-3
i;= r d fcrei,ug <x •u
10 öö.d;ays fikóg th fkdokajkaká
kÜU,d fkdje,fmkaká fn;a-f,wm%dys
´œ,af,ys fmrf<–ka" is‡kak' 11IdmSÈys
jeisfhÚ" k.ak j" ,Ðcdfjka uó hkak'
Yhkdkays jeisfh` msg;g fkdtØ'
fn;a-tafY,ays je,mSu Úid tys msysg
kÜU,df.ka myjkafka h' 12i–¹Kka
jykafia œkdYh fcrei,• f°rÛjg <x lr
Øfnk neœka udfr`;ays fikó iÜiÜ•,–ka
iykhla n,d is‡Ø' 13wfy` ,dlSIays
jeisfhÚ· kÜU,df.a wYajhka r:j,
ne|.kaká isfhdka mÜrókf.a mdmfha
mgka.ekau fuh œh' ukao" bYardfh,a l<
mdmh u kÜU;a lr we;' 14tneœka ±ka kÜU,d
fu`frfI;a-.d;a k.rhg fjka • hEf•
;Hd. æh hÜ;= h' wlaiS’ jxYh bYardfh,a
rcjrekag u,m;la jkafka h'
15 ööt•nd ufÈIdys jeisfhÚ· kÜU,d
w,a,d.kak i;=rka kej; tjkafk–'
bYardfh,ays f;aci w³,a,d• k.rhg mjd
me–fKkafka h' 16kÜU,df.a ms%hdor orejka
Úid ysi flia lmkak" ysi nQ.dkak' Tjqka
kÜU,d fjØka jy,alug f.khkÜ ,nk
Úid .scÏ ,sys×fhl=f.a ysi fuka ysi uqvq
lr.kak'÷÷
³ .Ska fm<k whf
whf..a brKu
2 ish hykaj, jeØr" kmÜre Wmd ys;k
u;k whg jk œm;l uy;· myka jQ
œg Tjqkaf.a wf;a n,h Úid T›yq tajd
lrØ' 2T›yq ;uka wdid l< fl;a
n,y;aldrfhka .ÚØá f.j,a o meyer
.ÚØ' T›yq –ÚiÜka iy f.af°r o foam< o
fidrd.ÚØ'
3 ta Úid i–¹Kka jykafia fufia
j°rk fial( öökÜU,d msg tjeÚ œm;aØ
muqKÏjkakg fh`ckd lrkafka uu h'
kÜU,dg f’frkak fkdyeÙ jkafka h'
kÜU,dg Wvó=l–ka yeisfrkak fkdyeÙ
jkafka h' ukao" th kÜU,dg kmÜre ld,hla
jkÜ we;' 4ta ld,fha ¡ kÜU,d ms<sn|
l:dka;rh œkdYfha W°yrKhla jYfhka
f.k <f;`Ú o .hkafk` h' öwms ke;a;g u
keØ • is‡uq÷hs Ùh–ka T›yq fufia o ÙhØ(
öfoaYh wm wØka meyerf.k Øfnk ye‡· ta
foaYh wm jy,alug .;a whg Wka jykafia
¡ we;'÷ ÷÷
1108
5 tneœka i–¹Kka jykafiaf.a fikó
w;r foaYh kej; fn° fok ojfia ¡"
kÜU,df.ka Ùisfjl= j;a thska fldgila
fkd,nkafka h'
6 öfoaYkd fkdlrkak' «jd .ek Ùis;a
foaYkd fkdlrkak' wmg Ùis Úka°jla
fkdjkafka h÷hs fikó foaYkd lrØ'
7
cdfld’f.a fikó idmhla hgf;a is‡;a o@
i–¹Kka jykafiag bjis,a,la keoa o@
we;af;ka u Wka jykafia Ù%hd lrkafka
fufia o@ wjxl whg Wka jykafia
lreKdfjka l;d fkdlrk fiala o@
8 öötfy;a udf.a i;=rka • is‡kafka
kÜU,d h' wysxilhkaf.a fmdfr`kdj kÜU,d
W³rd.kakyq há iduld— –ÚiÜka hÜoaOhg
fmd<Ujkakyq h' 9kÜU,d udf.a fikóf.a
ia;S%ka" ;uka ms%h lrk f.j,ska mkakd
oukakyq h' kÜU,d Tjqkaf.a nd,
orejkaf.ka udf.a uysuh ioyg u
myl<yq h' 10keósg hkak' fuh kÜU,dg
œf›l ia:dkhla fkdf›' mdmh Úid
kÜU,d Nhdkl œm;lg m;a jkakyq h'
11 ööfndrefjka o jxpdfjka o msreK"
kÜU,dg öuq¿sl mdkh;a" iÜrd mdkh;a
.,d tkÜ we;e hs uu æjeia foi–÷hs Ùh–ka
is‡k h• –Úfila f› k•" fikó msh % lrk
æjeisjrhd tjekafkÙ'
12 ööt•nd cdfld’f.a ckfhÚ· kÜU,d
ish® fokd uu tla/ia lrkafk–'
bYardfh,ays bØú wh o uu tla/ia
lrkafk–' fldÛjl is‡k neg½jka fuka
o ;K “u ueo i;=ka /<la fuka o uu
kÜU,d tla/ia lrkafk–' T›yq Ùisfjl=g
Nh fkdjkafk` h'
13 ööf°rÛj “¢kakd Tjqkag fmrÛj
hhs' T›yq k.r f°rÛ “|f.k thska msg •
hkafk` h' Tjqkaf.a rc;=udKka jk
i–¹Kka jykafia Tjqkag fmrÛfjka hkÜ
we;'÷÷
—ld bYa r dfh ,a ys
dfh, y s md,lhka
fy<d ±±l lS u
3 tœg uu fufia lSfj–( ööcdfld’f.a
kdhlfhÚ" bYardfh,ays w•mØfhÚ"
ijka fokak' hÜlaØhg .re Ùøu kÜU,d
±k.; hÜ;= fkdf› o@ 2tfy;a" kÜU,d
hym;g oaf›I lr whym;g we®• jkakyq
h' kÜU,d udf.a fikóg y~ .id" lÛj,ska
Tjqkaf.a uia brd oukakyq h' 3kÜU,d udf.a
 —ld 3-4 1109
fikó ld oukakyq h' Tjqka yu.id" i–¹K
i–¹Kk ka W° lrk idu hÜ .h
weglÛ fmdŠlr weØ,shl iy uq†‡hl
±—ug uia fuka fmØ .ikakyq h' 4tœg
T›yq i–¹Kka jykafiag fudr.ikafk`
4 ööu;= oji"
i–ºkaf.a ud,s.dj msys‡ lkao
b;d u Wi lkao fuka o
h' tfy;a" Wka jykafia Tjqkag ms<s;=re ish® lº fy,aj,g
fkdfok fial' fndfy` kmÜre Ù%hd lr jvd
Øfnk neœka Wka jykafia ta ld,fha ¡ by<ska o
Tjqka foi fkdn,k fial' msysÛjkÜ ,nkafka h'
5 ööi–¹Kka jykafia æjeisjrhkag ckfh`
œreoaO j fufia Ùhk fial( öfndre thg je, fkdle‹ tkafk` h'
æjeisjrhka fikó rjgd we;' Tjqkag 2
ötkak"
lEu fok whg T›yq iduh .ek l;d wms i–ºkaf.a lkaog huqá
lrØá lEu fkdfok whg œreoaO j cdfld’f.a foœºkaf.a
hÜoaOhla weØ f› h÷hs T›yq ;Èckh ud,s.djg huq'
lrØ' 6kÜU,d fikó /jÞ Úid" kÜU,dg tœg iajlSh udÈ.h .ek
–kamiÜ oÈYk keØ rdØ%hla tkq we;' t;=udKka wmg W.kajkÜ we;(
wkdjeÙ lSula keØ wkaOldrhla jkÜ wms o t;=udKkaf.a udÈ.j,
we;' kÜU,d flfrys br nei hkÜ we;' .uka lrkafkuq÷hs
°j,a ld,h l½jr jkÜ we;' 7fndre Ùhkafk` h'
æjeisjrhd ,Ðcdfjka o fmak Ùhkakd ukao" i–ºkaf.a kSØh
œhjqf,ka o uqyqK jid.;af;a há Tjqka isfhdka lkafoka o
n,dfmdfrd;a;= jk ms<s;=r foœhka t;=udKkaf.a b.eka•u
jykafiaf.ka fkd,efnk Úid T›yq fcrei,fuka o
lgj,a jid.kafk` h' Úl=;a jkafka h'
3
8 öötfy;a cdfld’f.a fikóg Tjqkfa .a t;=udfK`
³Iaglu o bYardfh,a fikóg Tjqkaf.a fndfy` cd;Ska œÚYaph lr"
mdmh o fmkajd fok ms×i i–¹Kka fndfy` ³r is‡k
jykafiaf.a wd;audkÜNdjfhka yd n,fhka o n,j;a cd;Ska w;r
hÜlaØfhka o ffOÈhfhka o uu mÝÈK • kvq yn œi|k fial'
is‡–' 9hÜlaØh ms<sl=,a lrk" we;a; ke;a; T›yq
lrk cdfld’f.a jxYfha kdhlfhÚ" ;ukaf.a lvqj,ska kó=,a ;, o
bYardfh,a jxYfha w•mØfhÚ" ug fy,a,j,ska oEleØ o
ijka fokak' 10isfhdka" Tn f,aj,ska o ;,d .kafk` h'
fcrei,u whÜlaØfhka o f.dvkód we;' cdØhla cdØhlg œreoaO j
11
tys kdhlfh` w,a,ig œÚYaph lrØá lvq .kafka ke;'
mÝclfh`;a l=,shg W.kajØá fndre Ùis lf,l Tjqka
æjeisjre uqo,g fmak ÙhØ' tfy;a" hÜoaOhg mÜyqKÏ jkafka ke;'
4
i–¹Kka jykafia flfrys r¹ is‡–ka" Tjqkag Ùisfjl=f.ka
öi–¹Kka jykafia wm iuó fkdf› o@ “hla ke;'
wmg Ùis œm;aØhla fkdme–fKkafka h÷hs tÙfkld ;u ;udf.a
T›yq ÙhØ' –æ je, hg o
12 öötneœka Tn Úid isfhdka fl;la w;aØlald .i hg o
fuka ydkÜ ,nkafka há fcrei,u kgnqka fhfyka jdih lrkÜ we;'÷÷
f.dvla jkafka há foaj ud,s.df› lkao i› n,eØ i–¹fK` fuh
le<Ejla iys; lº uq³kla jkafka h'÷÷ j°< fial'
3'12 fcr 26'18 4'3 fc`fj 3'10 4'4 filú 3'10
 —ld 4-5
5 ta ta cd;Ska ;u ;ukaf.a foœhka
woyd kuialdr lrk kuq³" wms ioyg u
wfma foœ i–¹Kka jykafia woyd
kuialdr lruq'
œm%jd
j diSka h<
jdiS h<ss me–Óu
6 i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial(
ööta ojfia ¡ keØ jQ wh tla/ia lr
œm%jdi.; jQ wh o ud o~qj• l< wh o uu
kej; tl;= lrkafk–' 7tfy;a" keØ jQ
whf.ka bØú l=vd msúila weØ lrkafk–'
bj; ±uQ wh n,j;a cdØhla lrkafk–'
fu;eka mgka ioyg u i–¹Kka jykafia
;uka jykafiaf.a lkafoa Tjqka flfrys
rcl• lrk fial'÷÷
8 t•nd fikóf.a uqr w†gd,h" isfhdka
mÜrókf.a n,fldÛj" Tn fj; kej;;a
m<uq wdKavqj me–fKkafka h' fcrei,•
mÜrókf.a rdcHh me–fKkafka h' 9±ka Tn
lE.ikafka uka o@ Tng rfcl= keØ Úid
o@ jok f›okd œ¢k iaØ%hl fuka Tn
f›okdj œ¢kafka uka o@ Tf’ rdcH
WmfoaYlhka –h f.dia is‡k Úid o@
10
jok f›okd œ¢k iaØ%hl fuka isfhdka
mÜrók jo f›okd œ¢kak' ukao" Tng ±ka
k.rfhka msg;a • f.dia wdrlaIdjla keØ
fmfoil ãj;a jkak is³ jkÜ we;' Tng
n“f,`Úhg hkak is³ jkÜ we;' tys ¡
i–¹Kka jykafia Tn Úoyia lr"
i;=rkaf.a wØka Tn uq°.kÜ we;' 11fndfy`
cd;Ska Tng myr fokak ±ka /ia • we;'
ööfcrei,u œkdY f› jd· wms tys kgnqka
foi n,d is‡uq÷÷hs T›yq ÙhØ' 12tfy;a
i–¹Kka jykafiaf.a woyi l=ula ± hs
T›yq fkdoÚØ' f.dh• /ia lrf.k
uŠkakdla fuka Tjqkag o~qj• lrkak Wka
jykafia Tjqka /ia lr weØ nj T›yq
fkdoÚØ'
13 ööisfhdka mÜrók" keósg f.dh•
md.kak' fndfy` cd;Ska fmdŠ lrk ms×i
Tng uu hlv wx yd f,`lv l=r fokafk–'
Tjqkaf.a Okh i–¹Kka jykafiag lem
jkafka h' th uq½ f,`lfha i–¹Kka
jykafiag lem jkafka h'÷÷
5 yuq° /ia lrkak' i;=fr` fcrei,u
jg,df.k is ‡ Ø'
kdhlhkag T›yq flœgÙka myr foØ'
bYa r dfh,a y s
5'2 uf; 2'6á fcdy 7'42 5'6 W;a 10'8-11
1110
bYa r dfh,a g w •mØfhl
rdf
Yard mØfhla
2
ööt•nd fn;af,fy• tm%d;d·
;S cÏ°ys f.`;%j,ska
b;d w,am jkafkys h'
tfy;a" bYardfh,a flfrys
w•mØhd •ug flfkla
;S flfrka keóS tkafka h'
t;=ukaf.a fm<mf;a uq,
³rd;S;fhka o
mer× hÜ.fhka o tkakÙ'÷÷
3 tneœka .e’f.k is‡k iaØh % orefjl=
“ys lrk f;la i–¹Kka jykafia ish
fikó i;=rkag mdjd fok fial' tœg
Tjqkaf.a ify`orhkaf.ka bØú l=vd msúi
Tjqkaf.a fikó iuó tla jkafk` h'
4
t;=uka me–× œg" i–¹Kka jykafiaf.ka
,efnk YlaØfhka o foœ i–¹Kka
jykafiaf.a kdufha uysufhka o ish fikó
fm`IKh lrkÜ we;' fmdf<` ;, jeishka
ish® fokd t;=ukaf.a md,kh ms<s.kak
neœka" t;=ukaf.a fikó wdrlaId iys; j
is‡kafk` h' 5t;=udfK` idu°kh f.k
fok fial'
.e<•u iy oo~q ~q ju
ju
wisúhkajreka wfma rg wdl%uKh fldg
wfma n,fldÛ “|f.k we;=½ jQ œg Tjqka
iuó igka Ùøug wms wfma md,lhka
i;afokd iy m%OdkSka wgfokd hjkafkuq'
6
T›yq ish lvqj,ska wisúhka rg o lvq
;,fhka Ú•frdoa foaYh o ch.kafk` h'
wisúhkajreka wfma foaYhg me–× œg" wfma
iSud “| ouk œg" ta kdhlfh` Tjqka wØka
wm f’rd .kafk` h'
7 cdfld’f.a fikó w;frka bØú
l=vd msúi fndfy` cd;Ska Wfoid i–¹Kka
jykafia tjd j°< msÚ “x³ fuka o ;K u;
jeys “x³ fuka o jkafk` h' Tjqkaf.a
œYajdih i–¹Kka jykafia flfrys –i
–Úid flfrys fkdjkafka h' 8cdfld’f.a
jxYfha bØú wh fndfy` fikó jk cd;Ska
w;fÈ jkfha ieúirk isxyfhl= fuka o
neg½ .d,a w;fÈ isxy me‡fhl= fuka o
jkafk` h' T›yq hk œg f.d³re msg lvd
mek" lE,s lE,sj,g brd oukafk` h'
f’rd.kak Ùisfjla fkdjkafka h'
 —ld 5-6 1111
9
Tn ndyq n,fhka Tf’ i;=rka mrdchg m;a l=ula o Ùhd;a"
fldg m%Øjd¡ka ish,a,ka u œkdY lr fnfh`Èf.a mÜ;a nd,d•
oukakyq h' Tyqg ³ka ms<s;=r l=ula o Ùhd;a"
10 i–¹Kka jykafia fufia j°rk Is†‡•ys isg .s,a.d,a olajd
fial( ööta ld,fha ¡ uu kÜU,df.a wYajhka is³ jQfha l=ula o Ùhd;a
myfldg kÜU,df.a r: œkdY lrkafk–' i–ºkaf.a OÈ–IaGlu
11
kÜU,df.a foaYfha k.r œkdY fldg ish® ±k.kak ms×i isys lrkak'÷÷
n,fldÛ “| oukafk–' 12uu kÜU,d Ndœ;d
lrk udh• keØ lr ou–' fmak Ùhk i–ºkag mÜok W;a;ø;r mQcdj
tfll= j;a bØú fkdlrkafk–' 13kÜU,df.a 6
uu i–ºka w“uqjg
foaj rEm o rEmia:•N o kÜU,d flfrka is| l=ula /f.k me–fK• o@
oukafk–' wØka ;kd.;a foaj,g kÜU,d i.fha foœºka yg flfia
;j;a kuialdr fkdlrkakyq h' 14uu kuæ• o@
kÜU,df.a rf† weØ wfIard lma lKÏ “| ojk hd. mÝcd o
fy<d kÜU,df.a k.r œkdY lrkafk–' wjqreoaola jhieØ t< jiaika o
15
ug lSlre fkdjQ cd;Ska yg uu /f.k me–fK• o@
WoyfikÜ;a" fl`mfhkÜ;a o~qj• fokafk–'÷÷ 7
oyia .Kka neg½ megjqkag;a"
oi oyia .Kka f;,a .x.dj,g;a
bYa r dfh,a g œreoa O fp`okd i–¹fK` m%ikak jk fiala o@

6 i–¹Kka jykafia bYardfh,ag œreoaO

j kók fp`okdjg ijka fokak'
keósg Tf’ kvqj lº bæúfha Ùhd is‡kak'
udf.a jrog jkaæhla jYfhka
udf.a l=®º,d"
udf.a wd;aufha mdmh Wfoid
Tn Ùhk foa lºj,g wefia jd· udf.a orejd mÝcd lr• o@
8
2 t•nd lº· i–¹Kka jykafiaf.a t•nd ukÜIHh·
fp`okdjg lka fokak' fmdf<df› ia:§r hym;a foa l=ula ± hs
w;aØjdr•" f• me–×,a, wikak' ukao" i–¹Kka Tng fmkajd ¡ we;'
i–¹Kka jykafia ;uka fikóg œreoaO j t;=udKka Tfnka
lrk me–×,a,la we;' Wka jykafia b,a,kafka l=ula o@
bYardfh,ag œreoaO j fp`okdjla lrkak hÜlaØh bÛ Ùøu;a"
hk fial' ohd fmu ±la•u;a"
3
öö udf.a fikfóÚ" hgy;a f,i Tf’ i–ºka iuó
uu kÜU,dg l=ula flf<• o@ yeisøu;a muKÙ'
uu l=uÙka
kÜU,d fjfyig m;a flf<• o@ k.
k.rfrf
rfhha wmrdOlrej
wmrdOlrejk ka g ;Èck
ug ms<s;=re fokak' 9 i–¹Kka jykafia k.rhg fudr.id
4
uu kÜU,d" fufia j°rk fial( ööi–¹Kka jykafiag
–irfhka msg;g f.kdfj–á .re“h mEu Çkjka; h' kd.úlfhÚ"
jy,alf• Újdifhka –³fj–' f.`;%slfhÚ" ijka fokak' 10³okkaf.a
kÜU,dg uófmkajk ms×i Úfjiaj, Tjqka jxpdfjka ,nd.;a jia;=j
fu`fiia iuó we;' ud oaf›I lrk fydr –kÜ• T›yq
wdfrdka o —úh• o mdœƒ„ lrØ' 11fydr ;rdæ yd fndre mŠ
kÜU,d fj; t•–' mdœƒ„ lrk whg iudj æh yeÙ o@
5 12
udf.a fikfóÚ" Okm;Syq ³mam;=ka iÝrd lØ' tys jeisfh`
fu`j’ys rc jQ nd,dla fndre ÙhØ' Tjqkaf.a l;dj jxpÚl h'
13
kÜU,dg œreoaO j l< tneœka kÜU,df.a mdm Úid kÜU,d
uka;%Kh jkid,Sug uu mgkaf.k is‡–' 14kÜU,d

6'4 Úlau 4'10-16á 12'50-51á 15'20 6'5 .Kka 22'2--24'25á fc`IÜ 3'1--4'19
 —ld 6-7
lk kuq;a" ;DmaØhg fkdme–fKkakyq há
kÜU,d /ia lrk kuq;a" /flkafka ke;á
kÜU,d h• h• foa f.k .sh;a" kÜU,df.a
woyi bIag jkafka ke;' kÜU,d /l.kak
ish® foa uu hÜoaOfha ¡ jki–' 15kÜU,d
jmÜrk kuq;"a wiajekak lmd fkd.kakyq h'
T,Sj m, uŠk kuq;a" f;, weó .,ajd
fkd.kakyq h' –æ m, –úlk kuq;a" –æhÜi
fkdfndkakyq h' 16T•ú rcÏf.a wKmK;a o"
wdy’f.a kmÜre Ù%hd o kÜU,d wkÜ.ukh
l<yq h' Tjqkfa .a m%Øm;aØ kÜU,d ms<m
s eoaoyq
h' ta Úid uu kÜU,d œkdYhg m;a lr"
kÜU,d tmd l< fikóla lrkafk–' yeu
;ek is‡k ish® ckhd kÜU,dg wmydi
lrkafk` h'÷÷
´ IH jQ ffi
ikó Úid œ,d ,dmm lS u
7 wfka ud jeÚ ld,lKa×fhla'
.s•ydkfha m, /ia lrkakd o –æ m,
fk<kakd o jeÚ h' ukao" lkak tl u –æ
fmdl=rla j;a ud wdid lrk w;aØlaldj,
kdUq,a m, j;a ke;' 2foaYfha Ùis u wjxl
–Úfil= j;a" foaj NlaØh weØ flfkl= j;a
bØú • ke;' iEu fokd u –kSueøug n,d
is‡Ø' tl tld ;u ;udf.a ify`orhd
±,Ùka wiÜ lr.kakg udk n,hs'
3
•Èhfhka kmÜr Ùøug Tjqka oE; fmdjd
we;' w•mØhd o œÚYaphldrhd o w,a,ia
b,a,Ø' n,mܽjkal• we;a;d Tyqf.a isf;a
kmÜre wdidjka m%ldY lrhs' T›yq tlg
Wmd fhd°.ÚØ' 4Tjqkaf.ka fyd| u wh jqj
o lÛ .ia yd iudk h' wjxl u wh jqj o
lÛ jeglg;a jvd krl h'
Tjqkaf.a uqrldrhka lS o~qjf• oji
me–K we;' Tjqka œhjq,a jk ld,h
wdikak h' 5Tf’ wi,ajeishd j;a" ys;j;a
–;=rd j;a œYajdi fkdlrkak' Tf’
NdÈhdjf.ka jqj o lg m%f›i• lr.kak'
6
f• jkdys mÜ;%hd mshdg wf.!rj lrk
ld,hÙ' ³j wef.a ujg œreoaO j o f,a,s
wef.a kekao•udg tæú j o keós‡k
ld,hÙ' –Úfil=f.a i;=fr` ish mjqf,a wh
u fjØ'
7 tfy;a" uu i–¹Kka jykafia foi
n,d isg" udf.a .e<•u jk foœhka
6'16 1 rdcd 16'23-34á 21'25-26 7'6 uf; 10'35-36á ¬la 12'53
1112
jykafia flfrys n,dfmdfrd;a;= jkafk–'
udf.a foœhka jykafia ug ijka fok fial'
mdfm`ƒpdrKfh
mdfm`ƒpdrKfhka ka n,dfmdfrd;a ; = j
weØ •u
8 udf.a i;=frÚ" udf.a jeˆu .ek mS%Ø
fkdjkak' uu jeˆ is‡k kuq;a kej;
keós‡kafk–' ud ±ka wºfrys is‡k kuq;a
i–¹Kka jykafia udf.a wdf,`lh jk
fial' 9ud i–¹Kka jykafiag œreoaO j m›
l< neœka udf.a me–×,a, bæúm;a lr
œÚYaph bÛjk ;=re uu Wka jykafiaf.a
Woyi bjikafk–' wkaØf• ¡ Wka jykafia
udf.a i;=rkaf.ka ud wdrlaId fldg
Tjqkaf.ka ug is³ • weØ œm;aØ ms<sn|
œÚYaph bIag lrk fial' Wka jykafia ud
wdf,`lhg muqKÏjkÜ we;' uu o Wka
jykafiaf.a OÈ–IaGlu ±l mS%Ø m%fu`o
jkafk–' 10ööTf’ foœ i–¹Kka jykafia
fldfya ±÷÷hs wid ug iro• l< udf.a
i;=rka th ±l ,Ðcdjg m;a jkÜ we;'
Tjqkaf.a mrdch;a" •:§j, uv fuka Tjqka
md.kÜ ,e”u;a udf.a weiaj,ska oÙkafk–'
k.rh mq k re
re;a : dmkh Ùøu
;a:dmkh
11 fcrei,• jeisfhÚ" Tf’ mjqre
f.dvkók ld,hla me–fKkafka h' ta
ld,fha ¡ Tf’ iSudjka m<,a lrkÜ ,nkjd
we;' 12ta ld,fha ¡ wisúhdf› isg –irh
olajd o ;SÈ isg .x.dj olajd o" uqyqæka
uqyqo" lkafoka lkao olajd o is‡k Tf’
fikó wdmiÜ me–fKkÜ we;' 13tfy;a
fmdf<dj" tys is‡kakkaf.a kmÜrel• Úid
ldka;drhla fuka jkafka h'
bYardfh,a i–ºkaf.a wkÜl•mdj
14
ireidr m%foaYj,ska jg •"
ldka;drhl yqol,d j is‡k"
Tf’ Wreuh jk
Tf’ /<g
tfŒfrl=f.a flœfgka fuka
uó fmkakÜj uekj'
fmr ld,fha ¡ fuka
ndIdkays o .s,shoays o
fm`IKh jkakg
 —ld 7 1113
18
Tjqkag bv ³k uekj' i–ºÚ"
15 Tf’ bØú l=vd msúfia
–irfhka msg;g
wd ojiaj, ¡ fuka wmrdOh uld oud"
wreumܳu foa Tjqkaf.a m› mylrk"
wmg fmkakÜj uekj' Tng iu
16 wka foœ flfkla is‡;a o@
cd;Ska th ±l"
Tjqka fldf;la n,j;a j t;=udfK` Woyi
is‡h;a" ioyg u ;nd fkd.kak fial'
,Ðcdjg m;a jkÜ we;' ukao" t;=udfK`
wØka lg jid.kÜ we;á Ørir fmu ms%h lrk fial'
19
thska lka “ysú jkÜ we;' t;=udfK`
17 wmg h<s wkÜl•md lrk fialá
Tjqka iÈmhka fuka
´œ,a, f,jlkÜ we;' wfma m› md.douk fialá
fmdf<df› nv .d hk wfma ish® m›
i;=ka fuka uqyqfoa m;a,g fy<douk fial'
20
Tjqkfa .a n,fldÛj,ska ³rd;S;fha isg
fjjq,–ka Úlau tkÜ we;' wm mshjrekag æjq<dla fuka
Tjqka wfma foœ i–¹Kka fj; cdfld’g œYajdilu;a"
“fhka we,<S tkÜ we;' wdn%y•g Ørir fmu;a
Tn ;=udKka Úid “hm;a jkÜ we;' olajk fial'
 1114

æjeisjr kdyq•f.a fmd;

kdyq•f.a fmd; bYardfh,a foaYfha n,j;a i;=rka jQ wisúhkajrekaf.a w.kÜjrla jk ÚÚjh

k.rfha jeˆu ms<sn| m%YiaØ ldjHhÙ' Ù%'mÝ' y;a jk Y; jÈIfha wjidk Nd.fha ¡ weØ jQ
ÚÚjh k.rfha jeˆu" ³Iag" kmqre rdcHhlg ,efnk foaj o~qju jYfhka fuys olajd we;'
fuys wvx.= lreKÏ(
múƒfÃo 1(1-15 ÚÚjh k.rh flfrys œÚYaphh'
múƒfÃo 2(1)3(19 ÚÚjh k.rfha jeˆu'

1 fuh ÚÚjh ms<sn| æjH m%ldYkhÙá 7 i–¹Kka jykafia hym;a h' ³la œm;a
t,afldIa jeisfhl= jQ kdyq•f.a oÈYk weØ œg Wka jykafia n,fldÛjla jk fial'
fmd; h' Wka jykafia flfrys œYajdi lrkakka
Wka jykafia okak fial' 8tfy;a" ;ukaf.a
ÚÚjh .ek i–º i–ºkka f .a W oyi i;=rka .,d hk c, .e,auÙka iyuq,k s a
2 i–¹Kka jykafia m%Øjd¡ka fkd- u œkdY lrk fialá tæúldrhka ®yqne|
bjik foœ flfkÙá Wka jykafiag œreoaO f.dia wkaOldrhg fkrmdouk fial'
9
jkakkag Wka jykafia o~qj• lrk fialá Tn i–¹Kka jykafiag œreoaO j l=uk
Woyiska Tjqkag o~qj• fok fial' Wka l=uka;K % hla lrkakyq o@ Wka jykafia tl
jykafia ;u tæúldrhkag o~qj• lrk myrÙka Tn œkdY lrk fial' fojrla
fialá Wka jykafia ;u i;=rka flfrys Wka jykafiag œreoaOjkak Ùisfjl=g
10
Woyiska is‡k fial' 3i–¹Kka jykafia fkdyeÙ h' Wka jykafiaf.a i;=fr` lÛ
jyd fkdÙfmk iÜ® há b;d n,jka; há .ia fuka meg,S iÜrd mdkfhka u;a • is‡h o
jroldrhka Ùis l,l Úf°ia fkdlrk œh<S .sh ms³re fuka .sÚn;a jkafk` h'
fial' i–¹Kka jykafia .uka lrk 11 i–¹Kka jykafiag œreoaO j l+g
udÈ.fhys iÜ<s iÜ<x l=KdÛ weØ jkafka h' Wmdhhka is;du;d.;a" ³Iag l=uka;%K
j,dl=½ jkdys Wka jykafiaf.a mdoj,ska fhd°.;a flfkla ÚÚjfhka Úlau wdfha h'
weœiaiÜKÏ OQ,s h' 4Wka jykafia uqyqog 12i–¹Kka jykafia fufia mjik fial(
;rjÛ l< œg th œh<S hhsá Wka jykafia ööwisúhdkÜjreka n,j;a œYd, ixLHdjla jk
ish® .x.d iskoa jk fial' ndIdkays o kuq;a" T›yq œkdY lrkÜ ,en ke;a;g
lÈfu,ays o fl;aj;= ue,• hhsá f,nfkdka u keØ • hkafk` h' udf.a fikfóÚ"
lkafoa u,a mr • hhs' 5Wka jykafia kÜU,dg" ud mSvd l< kuq;a" uu ;j;a
bæúfhys lº foord hhsá fy,a æh • hhsá Wka mSvd fkdlrkafk–' 13wisúhkajreka kÜU,d
jykafia bæúfhys fmdf<dj o f,dj o tys flfrys mE n,h keØ lr" Tjqka kÜU,d
jeis ish,af,` o fjjq,Ø' 6Wka jykafiaf.a ne| ;enQ o•je,a uu is| oukafk–'÷÷
fl`mhg uqyqK mE yelafla ljfrl=g o@ 14 wisúhkajreka i•nkaOfhka i–¹Kka
Wka jykafiaf.a weœf,k Woyfia ¡ jykafiaf.a Úfh`.h fuh f›( ööTjqkaf.a
fkdkeiS is‡h yelafla ljfrl=g o@ kduh ;j;a bØú fkdjkafka h' Tjqkaf.a
Wka jykafiaf.a fl`md.aÚh ±,afjk œg foajd,j, weØ lemÝ rEm yd jd;a;= ms<su uu
mÈj; mjd OQ,s fuka Wka jykafia bæúfhys œkdY lr oukafk–' Tjqka kSp Úid
weo yef<kafka h' Tjqkaf.a –kS j< uu ms<sfh< lrkafk–'÷÷
1'1--3'19 fhid 10'5-34á 14'24-27á fYm 2'13-15
 kdyq• 1-3
15 wkak" Y=Ndrx„hla /.;a m×jqv-
ldrfhla lº WŠka ths' Tyq tkafka iduh
m%ldY lrkak h' cÏ° ckfhÚ" Tf’ ux.,Hh
mj;ajkaká ndrydr bÛ lrkaká kmÜre wh
;j;a Tf’ rg wdl%uKh fkdlrkafk` h'
T›yq iyuq,k
s a u is|oukÜ ,enQ y'
ÚÚjf
ÚÚjfh ha jeˆu
2 ÚÚjh" Tn ±ka wdl%uKhlg Ndck •
we;' Tn iÜKÏ œiÜKÏ lrk n,h ±ka
me–K we;' n,fldÛ /lj,a lr" udÈ. uqr
a h i|yd iÝ°k• jkak' 2i;=rd
lr" ieriS hÜoO
fld,a,lkak fmr bYardfh,a ±rE f;aci yd
cdfld’f.a f;aci i–¹Kka jykafia kej;
s jk fial' 3Tn yeug myr fok
msyÛ
fyajdfh` r;= m,sy orØá r;= weº• ye| is‡Ø'
T›yq wdl%uKh Ùøug iÝ°k• h' mek mek
hk wYajhka weo hk r: .sÚ ±,a fuka
œysfohs' wirefj` igkg t<fUkÜ n,d
is‡Ø' 4r: •:§j, f›.fhka hhsá m<,a
udÈ.j, tyd fuyd ³jhsá mkao• fuka
æ<sfihsá œ³,sh fuka Tnfudn hhs'
5
Ú,Odøkag me–fKkak wK lrkÜ ,ef’'
T›yq tk œg meÙf<Ø' mjqrg f›.fhka
³j f.dia uqjdjla ;kd .ÚØ' 6.x.dj,
æh fidfrd› “£ f.dia we;á ud,s.dj “fhka
we,<S hhs' 7/âk w,a,df.k jy,alug
f.khkÜ ,ef’' wef.a fiaœldfj` uyd
³Ùka mmÜjg .id.Ú–ka mfrœhka fuka
iÜi•Ü ,Ø' 8le‹ .sh wuqKÙka j;=r .,d
hkakdla fuka ÚÚjfha fikó m,d hØ'
öökjØkak" kjØkak÷÷ Ùhd lE.ik kuq;"a
Ùisfjl= j;a wdmiÜ yefrkafka ke;' 9ú¡
fld,a,ld.kak" r;arka fld,a,ld.kak"
Úula keØ jia;= o wkÈ> ish® wdldr
nvq rdYshla o tys we;á 10ÚÚjh fNao •"
Nskk a •" Nx. • we;á is; foord hhsá
oKysia fjjq,hsá ;=k‡h lÙhhsá Tjqka
ish,a,kaf.a uqyK q Ï iܳue<s fjhs' 11isxy
.=ydj;a" ;reK isxyhd f.d³re lE ia:dkh;a
±ka fldhs o@ tys —g fmr isxyhd;a" isxy
f•kÜj;a" isxy megjqk; Ü a wk;=rla keØ j
yeiÜrefK` h' 12isxyhd Wf.a f•kÜj yd
megjqka i|yd f.d³re w,a,d" Wka lE,sj,g
brd ³kafka há isxy .=ydj f.d³rej,ska o
1'15 fhid 52'7
1115
isxy f,k brk ,o uiaj,ska o mÜrjd .;af;a h'
13 ish® n,eØ i–¹Kka jykafia
fufia j°rk fial( ööuu kÜUg œreoaO há
kÜf˜ r:jdyk mܽiaid ou–á kÜf˜ ;reK
isxyfh` lvqfjka œkdY fjØ' kÜU
wkÜkaf.ka meyer.;a ish,a, uu kÜfUka
meyer.Ú–' f,`lfha kÜf˜ ´;hdf.a
y~ Úy~ jkafka h'÷÷
ÚÚjhg ; j;a ;Èckh
;j ;Èckhl la
3 f,a j.=rejk ÚÚjh" Øg jk œm;l
uy;· uq½ k.rh jxpdfjka o
n,y;aldrfhka o msø we;' tys
fld,a,lEu Úula ke;' 2lij, ig ig
hk Y’ohg;a" fr`oj, lg lg hk
Y’ohg;a ijka fokak' wYajfh` mek mek
hØá r: o ye,yemafm–ka hhs' 3wirefj`
myr foØ' lvq f,, fohs' fy,a, nenf<hs'
iuQyhla uere• ld we;' u<l|ka
f.dv.eiS we;' u<–kSj, Úula ke;'
–ÚiaiÜ u<l|kaj, yemS jefgØ' 4ÚÚjh
k• fjiók wef.a o~qj• ,nkakS h'
udhdldø wE b;d iÜrEmS h' wE wef.a
f›YHdl–ka cd;Ska o udh•j,ska f.`;% o
jió lr.;a;d h'
5 ish® n,eØ foœhka jykafia
fufia j°rk fial( ööÚÚjh" uu kÜUg
o~qj• lr–' uu kÜU ÚÈjia;% lr"
kÜf˜ k.ak Ndjh cd;Skag o œ,s,Ðcdj
rdcHhkag o olajkafk–' 6ms<sl=,a foa
kÜU msg fy<d kÜUg Úka° fldg wkÜka
bæúfha kÜU fl`,ula lrkafk–' 7kÜU
oÙk ish,af,` kÜU fjØka m,d f.dia"
öÚÚjh kdiaØ œhá wEg wkÜl•mdj
olajkafka ljfrla o@ wE ikikak
hful= ud fld;Úka fidhkak ±÷hs
Ùhkafk` h'
8 ööt•nd ÚÚjh" ;S ;S’ia k.rhg
jvd fyd| o@ wdrlaIdj f.k fok
.x.djla wE jf†g;a Ø“K' khs,a .ó
wef.a æh w., o m%dldrh o œh'
9
tØfh`mshdj yd –irh wef.a n,h œh'
wef.a n,h wiS–; h' mQ† iy ,s“hkajre
wef.a iyldrfh` jQ y' 10tfy;a" ;S’ia rf†
ckhd œm%jdi.; lrkÜ ,en" jy,alug
f.khkÜ ,enQ y' wef.a “<sº orefj` yeu
 kdyq• 3
uxika•hl u “u .id urkÜ ,enqfj` h'
wef.a jeo.;a fikó Wfoid °³ ouk ,¡'
n,j;a wh o•je,aj,ska ne|f.k hkÜ ,enQ y'
11 ööÚÚjh" ;S u;a iÜrdfidf~l= fuka
isyis ka keØ • hkÜ we;' i;=rdf.ka .e<fjk
ms×i ;S rlaIia:dkhla fidhkafkys h'
12
kÜf˜ ish® n,fldÛ" iyuq,k s a u b³KÏ m,
weØ w;aØlald .ila jeÚ h' .i fi,jQ
œg tys m, lkakdf.a lgg jefgkafka h'
13
kÜf˜ fyajdfh` .eyeKÏka jeÚ h' i;=rka
bæúfhys jdi,a f°rÛ i•mÝÈKfhka u
weø we;' kÜf˜ f°rÛj, w.=,a .sÚn;a • we;'
14
jg,Eulg md;%•f• iÝ°kula jYfhka
j;=r weo /ia lr ;nkak' n,fldÛ
YlaØu;a lr.kak' ue‡ md.kak' .fvd,a
idokak' 15tfia l<;a .skfa kka kÜU ±•
hkafkys h' ke;fyd;a hÜoO a fha ¡ urkÜ
,nkafkys h' m<óe‡hka f.dh• ldoukakdla
fuka kÜU œkdY • hkafkys h'
1116
öökÜU m<óe‡hka fuka o mÚk m<óe‡-
hka fuka o .KÚka jeŠ jkak' 16wyfia
;drldj,g jvd kÜf˜ fj<ºkaf.a .Kk
jeŠ • we;' tfy;a" Tjqka ish,a,ka ;Û œys°
b.s<S hk mÚk m<óe‡hka fuka w;=reoyka
• f.dia we;' 17w•m;Syq m<óe‡hka jeÚ h'
fikam;Syq mÚk m<óe‡hka jeÚ h' tfy;a
YS; ojil “;aØj, is‡k Wka br W° jQ œg
b.s<S hØá Tjqka wd.sh w;la Ùisfjla
fkdoÚØ'
18 ööwisúhdf› rÐcÏrefjÚ" kÜf˜
md,lfh` Ú°.ÚØá kÜf˜ w•m;Syq
ie;fmØá kÜf˜ fikó lºj,g œisø f.dia
we;' Tjqka kej; tla/ia lrkak Ùisfjla
ke;' 19kÜf˜ ;=jd<j,g ms<shula ke;á
kÜf˜ ;=jd< widOH h' kÜf˜ f• mÜj; wik
ish,af,` kÜf˜ jeˆu .ek w;afmd<ika
foØ' ukao" kÜf˜ oreKÏ ³Iaglfuka f’reK
flfkla weoa o@÷÷
 1117
æjeisjr ynlall
= fa .a fmd;

Ù%'mÝ' y;a jk Y; jÈIfha wjidk Nd.fha n“f,`Újreka n,hg m;a • is‡ ld,fha ¡ ynlal=la
æjeisjrhd ish m×jqvh m%ldY flf<a h' n“f,`Újrekaf.a lDDrl• yd ieyeisl• .ek Tyq
fndfy` fia le<š foœhka jykafiaf.ka fufia m%Yak flf<a h' öökmÜr n,kakg neú ;r• mœ;%
weia weØ" jeræ lrk wh kÜreiaik Tn jykafia f¿`ySka foi n,d is‡kafka;a" ³Iaghd ;udg
jvd ±ye– ;eke;a;d œkdY lrk œg Úy~ j is‡kafka;a" uka o@÷÷ thg ms<s;=re jYfhka
foœhka jykafia" ;uka f;`rd.;a ld,hl ¡ Úis whÜúka Ù%hd lrk nj j°< fial' ta w;r;=r
ld,fha ¡" ööwo–Û wh fkdmjØkafk` há tfy;a" o–Û wh foœhka jykafia flfrys weØ
weoys,af,ka ãj;a jkafk` h'÷÷ fmdf;a bØú fldgi" wOÈ–IaGhkaf.a œkdYh .ek
wkdjeÙhÙka o foœhka jykafiaf.a W;alDIag Ndjh .ek m%Yxid .ShÙka o lÈ;Df.a
wurÓh" wp, weoys,a, ms<sn| m%ldYkhÙka o iukaœ; h'
fuys wvx.= lreKÏ(
múƒfÃo 1(1-24 ynlal=laf.a me–×,s yd i–ºkaf.a ms<s;=re'
múƒfÃo 2(5-20 wo–Ûkaf.a œkdYh'
múƒfÃo 3(1-19 ynlall
= fa .a hdĮj'

1 ynlall = a k• æjeis j rhd oÈYkhÙka h" “ysiÜKÏ h' Tjqkaf.a YlaØh Tjqkaf.a
,;a æjH m%ldYkh fuh f›' hÜlaØh yd Wiialu f›'
8 ööTjqkaf.a wYajfh` æœhkag jvd
yn
ynllal= laf .a ³³l
la .ekœ,a
. ekœ,a, YS>%.d— h' laIÜOdfjka is‡k wºre f›f,a
2 i–¹Kka jykai" Tn ijka fok jDlhkag jvd oreKÏ h' Tjqkaf.a wirefj`
f;la" ijka ¡ n,y;aldrfhka wm uqok bæúhg hkafk` há wirefj` ³r isg tkafk`
f;la uu fldmuK l,a Tng fudr.i• o@ h' f.d³re lrd f›.fhka hk rdcd,Ska
3
;dvk mSvk yd n,y;aldrh ud wj‡ka fuka T›yq lvd mek tkafk` h'
we;' l,fl`,dy, yd w~onr yeu ;ek u 9 ööTjqkaf.a yuq° idyisl f,i bæúhg
we;' fujeÚ ysúyer yd kmÜrel• ug n,d tØ' Tjqka wdl%uKh lrk œg fikó
is‡kakg Tn jykafia i,id we;af;a uka ;eØf.k is‡Ø' Tjqka jy,alug .kak
o@ 4kSØh ³Èj, • we;' hÜlaØh Ùis lf,l whf.a .Kk je,s yd iudk h' 10T›yq
bÛ fkdf›' ³Iaghka OÈ–IaGhka hgm;a rcÏkag Úka° lrØá w•m;Skag ljgl•
lr we;' hÜlaØh fkdmsg fmr<d we;' lrØá iEu n,fldÛjla u iܽ fldg
i,lØá mia f.dvlr tajd w,a,d .ÚØ'
i–¹K
i–¹Kk ka jy
jyk kaf iaf .a m<
m<uq uq jk ms < s ; = r 11;ukaf.a n,h iajlSh foœhka fldg .;a
5 öökÜU wjg weØ cd;Ska foi n,kak' jrolrejka jk fudjqyq iÜ<ó fuka
kÜU oÙk fohska kÜU mܳuhg yd œiauhg .idf.k f.dia my j hkafk` h'÷÷
m;a jkÜ we;' ukao" kÜU,df.a ld,fha ¡ ud
lrkak hkafka" kÜUg lSj;a œYajdi yn
ynlla l = la f .a fo jk ³³l
la . ekœ,a ,
lrkak neú fohÙ' 6oreKÏ" l,n,ldø 12 iajd—Ú" o~qj• lrk ms×i
n“f,`Ú cdØlhka uu n,hg m;a lr–' œÚYaph Ùøf• wdhÜOhla fia Tn u
T›yq wkH rgj,a w,a,d.kak ms×i n“f,`Újreka f;`rdf.k Tjqka mÈj;hla
f,`lh yryd .uka lrØ' 7T›yq Nhdkl fuka YlaØu;a lr we;' udf.a foœ i–ºÚ"
1'5 Ù%hd 13'41 1'6 2 rdcd 24'2
 ynlall
= a 1-2
udf.a Y=oaO ;ekeka jykai" Tn wdæfha isg
wurÓh foœhka jykafia fkdjk fiala o@
13kmÜr n,kakg neú ;r• mœ;% weia weØ"
jeræ lrk wh kÜreiaik Tn jykafia"
f¿`ySka foi n,d is‡kafka;a" ³Iaghd ;udg
jvd ±ye– ;eke;a;d œkdY lrk œg Tn
Úy~ j is‡kafka;a uka o@
14 Tn jykafia –ÚiÜka uqyfq oa
u;aiHhka fuka o uQ,ls fhl= keØ nv.d hk
i;=ka fuka o i,lkafka uka o@
15
n“f,`Újre “,slÛj,ska –ÚiÜka w,a,d
.ÚØá ±,a oud weof.k" w;x.=fjka Tjqka
tl;=lr ta .ek mSØ % fj–ka Woka wkØ'
16
T›yq ±,aj,g mÝcd o w;x.=jg iÜj| ³• o
TmamÜ lrØ' ukao" tajdhska u iem
œyrKfhka l,a hj–ka mÜI‡ a u;a wdydr
wkÜNj lrk neœÚ'
17 f• whÜúka ±,a ysia lr–ka ÚÈoh
f,i cd;Ska œkdY Ùøug Tn bv yúk
fiala o@
i–¹K
i–¹Kk ka jy ka f ia f .a fo jk ms < s ; = r
jyk
2 uu udf.a uqr w†gd,h Wvg keó"
n,fldÛj Wv isgf.k" i–¹Kka
jykafia ug Ùhkafka l=ula o Ùhd;a" udf.a
me–×,a, .ek fok ms<; s r
= l=ula o Ùhd;a
n,d is‡kafk–'
2 i–¹Kka jykafia ug fufia ms<s;=re
³ka fial( ööoÈYkh ,shkaká th Ùhjkak
mܽjka jk ms×i .,a mÜjrej, meyeæ,s
f,i ,shkak' 3tfia l< hÜ;fa ;a oÈYkh
Úhu ld,h jk f;la mudjk neœÚ' tfy;a"
th ÚIaM, fkd• f›.fhka bÛjkÜ we;' th
fkdjrojd me–fKkafka u h' 4wo–Û wh
fkdmjØkafkda há tfy;a" o–Û wh foœhka
jykafia flfrys weØ weoys,fa ,ka ãj;a
jkafk` h'÷÷
wo–Û whf
whf..a œkdYh
5 jia;j= rjgk iÜ® h' md;d,h fuka lg
whd.;a ;DIaKdj we;á urKh fuka
;DmaØhla fkd,nk" ish® cd;Ska ;u wdYdj
i|yd /ia lrkakdjQ ish® –ÚiÜka ;u
jdishg yrjd.kakdjQ –Úid wyxldø
fkdixiÜka flfkÙ' 6ish® fokd Tyqg wjuka
fldg Tyqg œreoaO j fufia wekÜ•mo ÙhkÜ
2'3 fyfn% 10'37 2'4 fr`u 1'17á .,d 3'11á fyfn% 10'38 2'14 fhid 11'9
1118
we;á öökÜU,dg whsØ keØ foa f.dv.id.;a"
Wlia nvq ;ud msg mgjd.;a whg jk œm;l
uy;·÷÷
7 kÜU,df.a Kh ys–hka yæisfha kÜU,d
msg lvd mÚkafka keoa o@ kÜU,df.a i;=fr`
kÜU,d ;eØ fkd.kajkafk` o@ tœg T›yq
kÜU,d fld,a,lkafk` h' 8kÜU,d fndfy`
cd;Skaf.ka fld,a,lE Úid o kÜU,d lr
weØ >d;k Úid o foaYhg;a" k.rhg;a"
tys jeishkag;a kÜU,d lr weØ n,y;a-
ldrl• Úid o bØú j is‡k wh kÜU,d
fld,a,lkafk` h'
9 ;udf.a Úfji Wia ;ekl idok
ms×i o Wm¿jfhka –fok ms×i o ish
jxYfha jdish ms×i fiiaika iQrdlk
;eke;a;dg jk œm;l uy;· 10kÜU,df.a
Wmdhhka Úid kÜU,df.a jxYh msg Úka°j
muqKj Ï df.k we;' fndfy` cd;Ska œkdY
Ùøu Úid kÜU,d" ;ukaf.a u œkdYh
muqKj Ï df.k we;' 11“;aØfha .,a jqj o
kÜU,dg œreoaO j fudry~ kók w;r jyf,a
ømam yd mrd, fo`xldr kókÜ we;'
12 kÜU,d wmrdOfhka kÜjrla o –kS-
ueøfuka k.rhla o f.dvkódf.k weØ
neœka kÜU,dg jk œm;l uy;· 13cd;Ska
ÚlrefKa fjfyi uykaisfhka Tjqka
f.dvkód weØ ish,a, .skafkka ojd
ke;a;g keØ Ùøu ish® n,eØ i–¹Kka
jykafiaf.a Ù%hdj fkdf› o@ 14uqyqo
c,fhka msø Øfnkakdla fuka i–¹Kka
jykafiaf.a f;aci ms<sn| ±k.ekafuka
fmdf<dj msø hkafka h'
15 wi,ajdiSkfa .a k.ak rEm foi n,d
Úka° lrk ms×i w•l fl`mfhka Tjqkg a
fndkakg ¡ fjúu;a lrkakdjQ kÜU,dg jk
œm;l uy;· 16ta whÜúka kÜU,d;a f.!rjfhka
fjkÜjg Úka°fjka msø is‡kakyq h' kÜU,d;a
fjúu;a jkakyq h' i–¹Kka jykafiaf.a
ol=KÏ wf;ys l=i,dfkka kÜU,dg fndkak
i,iajd Wka jykafia kÜU,df.a f.!rjh
wf.!rjhg yrjk fial' 17kÜU,d lr weØ
–kSueø• Úid;a" foaYhg;a k.rhg;a tys
jeishkag;a lr weØ n,y;aldrl• Úid;a"
kÜU,d f,nfkdkays l< wmrdO Úid;a
kÜU,d œkdY lrkÜ we;'
18 ms<suhÙka weØ m%fh`ckh l=ula o@
th –Úid œiska idok ,oaoÙ' thg i;Hh
 ynlall
= a 2-3
mjikakg neú h' th jd;a;= ms<suhla
muKÙ' th flfrys œYajdih ;e”fuka th
;ekÝ ;eke;a;dg jk hym; l=ula o@ 19ta
rEmhg öms“fokak÷ Ùhd;aa" .,ska fk½E
f.d½ ms<suj,g ökeós‡kak÷ Ùhd;a Ùhk
kÜU,dg jk œm;l uy;· ms<suj,g
Ùisjla t<sor› l< yeÙ o@ wfy` · rka
ú¡fhka th jid ØnqK;a th ;=< m%dKhla
we;af;a u ke;'
20 tfy;a" i–¹Kka jykafia ish Y=oaO
ud,s.df› jev is‡k fialá uq½ fmdf<dj
Wka jykafia bæúfhys ÚYaY’o f› jd·
ohdj i|yd yn la l = la f .a hdĮj
ynl
3 fY`l .S; jD;aØhg ,shk ,o æjeisjr
ynlal=laf.a hdƒÆj fuh f›'
2 i–¹Kka jykai" Tn lr weØ ish®
foa .ek ud wid we;' i–¹Kka jykai"
Tf’ Ù%hd ud ;=< .re“h okjhs' Tn
jykafia fmr l< n,j;a Ù%hd f•
ld,fha¡;a l< uekjá fmkakÜj uekjá
Woyfia ¡ Tjqkag ohdj ±lajqj uekj'
3 i–¹Kka jykafia f;audka isg o Y=oaO
foœhka jykafia mdrdka lkafoa isg o jŠk
fial' Wka jykafiaf.a f;acd,xldrfhka
iajÈ.h m%Ndj;a fjhs' fmdf<dj o Wka
jykafiaf.a m%Yxidfjka msø we;'
4 wrefK`oh fuka Wka jykafia jŠk
fial' rYa– oyrd Wka jykafiaf.a wØka
œysfohs' tys Wka jykafiaf.a n,h ieó• we;'
5 Wka jykafia bæúfhka jix.;h o
miÜmiafika udrl fr`.h o me–fKa'
6 Wka jykafia kjØk œg fmdf<dj
l•md lrjk fialá Wka jykafia n,k œg
cd;Ska fjjq½jd yúk fial' mÜrd;k mÈj;
foord hhsá i°ld, lº Ù¹ nishs' Wka
jykafiaf.a .uka mÜrdKfhys fuka h'
7 l=Idkays fikó “h fjkjd;a"
–æhkays ckhd fjjq,kjd;a uu 懖'
8 i–ºÚ" Tn Woyia jqfKa .x.djkag
œreoaO j o@ fl`m jqfKa uqyqog œreoaO j o@
Tn wiÜka msg keóS tk œg Tf’ ta .uk
ch.%yKh i|yd h'
9 ³kak mdœƒ„ lrkak Tn iÝ°k• jQ
fialá fldmÜj B;,j,ska msø ØnqfKa h' Tn
œ³,s myúka fmdf<dj œjr l< fial'
3'19 2 iduq 22'34á .S;d 18'33
1119
10 Tn ±l lº ;eØ.ekÜfKa h' wyiska
c,Odrd je.=refKa h' md;d,fha j;=r
f>`Id lf<a h' tajdfha /< by<g keó
œys³fKa h'
11 Tf’ B;,j,ska œys³KÏ t<sh Úid o
æ<sfik fy,a,fha ¡maØh Úid o br y|
iajlSh œudkj, kej;S is‡fha h'
12 Tn jykafia fl`mfhka f,`lh
yryd .uka.;a fial' Woyiska cd;Ska md.d
±uQ fial'
13 Tf’ fikó .<jk ms×i;a" Tf’
wNsfIal ,;a Úú¹ uqok ms×i;a Tn msg;a j
jeŠh fial' Tn ³Iaghkaf.a kdhlhd .id
oud" Tyqf.a wkÜ.d–lhka iyuq,ska u
œkdY l< fial'
14 Tn fin½kaf.a m%OdÚhdg Tyqf.a u
fy,a,j,ska wekak fial' T›yq ud œiÜrejd
oukakg iÜ<s iÜ<óla fuka wdfj` h'
Tjqkaf.a mS%Øu;alu wirKhka ryiska
kdiaØ Ùøu h'
15 Tf’ wYajhka uóska Tn uqyqo md.d
±uQ œg uyd c,ialkaOh le<š .sfha h'
16 f• ish,a, wid uu le<fU–' udf.a
f;d,a “fhka fjjq,hs' udf.a weglÛ ærd
hhs' udf.a foll=f,a jdrej keØ • hhs'
tfy;a" wmg œreoaO j wdl%uKh lrk whg
foœhka jykafia o~qj• lrk ld,h
me–fKk f;la uu ÚYap, j n,d is‡–'
17w;aØlald .i m, fkd±rej;a"
–æ je,aj, m,°j fkdØnqK;a"
T,Sj .fia m, yg fkd.;a;;a"
fl;aj,ska wiajekakla
fkd,enqK;a"
.df,ka neg½ /< keØ • .sh;a"
.j y,a ish,a, ysia j .sh;a"
18
i–ºka flfrys
uu mS%Ø jkafk–'
udf.a .e<•f• foœºka flfrys
mS%Ø m%fu`o jkafk–'
19
foœ i–¹fK` udf.a YlaØh f›'
udf.a mdo uqfjl=f.a mdo fuka
YS>% lrk fial'
Wia ;ekaj, weϾkak
ug i,iajk fial'
kdhl .dhkdlreg h' •Kd weØ j
.dhkd Ùøug h'
 1120
æjeisjr fYmÚhdf.a fmd;
Ù%'mÝ' 621 ¡ fcdIshd rcÏ is³l< wd.–l ixfY`Okhkag oi jilg muK fmr æjeisjr fYmÚhd
foaYkd l< nj is;kakg bv Øf’' wkH foœjrekag kuialdr Ùøu Úid cÏ° fikóg o~qj•
muqKÏjk œkdYldø ojila me–Óu ms<sn| ;Èckhla o cd;Skag;a foœhka jykafia
o~qj• lrk nj o fcrei,f• brKu flfia fj;;a" l,a hEf• ¡ k.rh m%ØixialrKh
lrkÜ ,en hgy;a my;a ±ye– fikóla tys jdih lrk nj o Tyqf.a foaYkdj,ska m%ldY lrk
,¡'
fuys wvx.= lreKÏ(
múƒfÃo 1(1)2(3 i–¹Kka jykafiaf.a œÚYaphfha oji'
múƒfÃo 2(4-15 wi,ajeis cd;Skaf.a œkdYh'
múƒfÃo 3(1)3(20 fcrei,f• œkdYh yd mÜkre;a:dmkh'

1 wdfudkaf.a mÜ;a" cÏ°ys rc j is‡

fcdIshdf.a ld,fha ¡ i–¹Kka jykafia
fYmÚhdg ³ka m×jqvh f• h' fYmÚhd
jkdys fyiÙhdf.a mÜ;a wuúhdf.a mq;%hd
jk f.o,shdf.a mÜ;a jQ l=Isf.a mÜ;%hd h'
i–¹K ka j y ka f ia f .a Wo yf ia oji
i–¹Kk oji
2 i–¹Kka jykafia fufia j°< fial(
ööuu –ys msg weØ ish® foa iyuq,ska u
œkdY lrkafk–' 3uu ish® –ÚiÜka o
ia;S%ka o wyfia l=re,a,ka o uqyqfoa u;aiHhka
o œkdY lr–' ³Iaghka jefgkakg i,iajd"
ukÜIH jÈ.hd –ys ms‡ka iyuq,ska u œkdY
lrkafk–' fufia mjikafka i–¹Kka
jykafia u h'
4 ööuu cq° g o fcrei,f• is h ®
fikóg o œreoaO j udf.a yia;h
Tijd œcd;Skaf.a mÝclhkaf.a kdu f•
ia:dkfhka uldoukafk–' 5.%yn,Odøkag
kuæk ms×i jy,g kósk iEu fofkl=
o ug æjqre• ¡ ud kuæk kuq;a" u,afld•
foœhdf.a kdufhka æjqrk ish® fokd
o uu œkdY lrkafk–' 6ud fjØka fjka
j f.dia ;j;a ud wkÜ.ukh fkd lrk"
ud fj; fkd tk" udf.a uófmka•u
fkdfidhk wh o uu œkdY lr–'÷÷
7 i–¹Kka jykafiaf.a œÚYaph oji
wdikak h' tneœka Wka jykafia bæúfhys
ÚYaY’o f› jd· i–¹Kka jykafia mÝcdjla
ms<sfh< l< fial' mÝcdj i|yd ish fikó
1'1 2 rdcd 22'1--23'30á 2 jxYd 34'1--35'27
leml< fial' 8i–¹Kka jykafia fufia
j°rk fial( ööta mÝcdj TmamÜ lrk ojfia ¡
w•m;Skag o rcÏf.a mÜ;%hkag o œfoaYSh
weº• w¢k ish,a,kag o uu o~qj•
lrkafk–' 9ta ojfia ¡ œcd;Ska f,i
kuæk" fidrl•lr" –kS urd fidrd.;a
fohska ;ukaf.a foajd, mÜrjd.kak ish®
fokdg uu o~qj• lr–'
10 ööta ojfia ¡ öu;aiH oajdrfha÷
f>`Idjla o k.rfha fo jk fldgiska
lEfudr.eiSula o lºj,ska uyd Y’ohla o
kÜU,dg wefikÜ we;' 11ish® fjf<ºka
jekiÝ Úid o ú¡ Ùrk wh œkdY lrkÜ ,enQ
Úid o k.rfha my; fldgfia is‡k kÜU,d
y~d je,fmkak'
12 ööta ld,fha ¡ uu mykla o,ajd
fcrei,u fi`æislr" öi–¹Kka jykafia
hym;la j;a" kmÜrla j;a lrk tlla
ke;e÷hs Ùh–ka W°iSk j iemmyiÜl–ka l,a
hjk ish® fokdg o~qj• lr–' 13Tjqkfa .a
jia;j
= fld,a,lkÜ ,ef’á Tjqkfa .a f.j,a
md½lrkÜ ,ef’á Tjqka f.j,a f.dvkók
kuq;"a tajdfha jdih lrkafka j;a –æ j;=
jjk kuq;"a tajdhska –æhÜi fndkafka j;a
ke;'÷÷
14 i–¹Kka jykafiaf.a uyd oji <ó
há th œ.iska u me–fKa' i–¹Kka
jykafiaf.a ojfia Y’oh w–ysú h' ta ojfia
¡ fyajdfh` mjd “fhka lE.iØ' 15ta oji
 fYmÚhd 1-2
Woyfia ojila h' ³la œm;a weØ ojila há
kdiaØfha yd œkdYfha ojila há
wkaOldrfha yd l½jrlf• ojila há
j,dmg, yd >kdkaOldrh weØ ojila h'
16
mjqre weØ k.rj,g;a Wia fld;aj,g;a
œreoaO j hÜoaO fydrKE msšf• o rK y~
keóSf• o ojila h'
17 ööTjqka i–¹Kka jykafiag œreoaO
j m› l< neœka wkaOhka fuka weœæk
ye‡hg uu Tjqka msg œm;aØ muqKÏjka-
fk–' Tjqkaf.a f,a OQ,s fuka o u<l|ka
li< fuka o œiÜrejkÜ ,nkafka h÷÷hs
i–¹Kka jykafia j°rk fial'
18 i–¹Kka jykafiaf.a Woyfia ojfia
¡ Tjqkfa .a ú¡ Úid j;a" rka Úid j;a Tjqkg
a ãjudk foœhka jykafia jk uu udf.a
.e<fjkakg kÜm½ Ü jk' Wka jykafiaf.a
Woyfia .skfa kka fmdf<dj œkdY jkafka h'
–ys msg jik ish,a,ka Wka jykafia
yæisfhka ke;a;g u keØ lrouk fial'
cd
cd;;S ka g m
miiq ;e•ug wdrd
wdrdOOk h
2 ,Ðcd keØ cdØh" tl;= • /ia•ula
mj;ajkak' 2kÜU fnd,a fuka mylrkÜ
,nkakg fmr" i–¹Kka jykafiaf.a
n,j;a Woyi olajk oji me–fKkakg
fmr tla jkak' 3i–¹Kka jykafiaf.a
wdÇ mj;ajk" foaYfha is‡k Úy;udkS
ckfhÚ" i–¹Kka jykafia fidhkak"
OÈ–IaGlu fidhkak' ne.Em;alu
fidhkak" iuyr œg i–¹Kka jykafia
Woyi olajk ojfia ¡ kÜU,d œÚYaphfhka
f’frkÜ we;'
cd;S ka ffl
l f r ys œÚYa p h me–Óu
4 .did k.rfha Ùisfjl= j;a b;=re
jkafka ke;' wIaflf,dka œkdY jkafka há
wIaf°oajre uoaoyk f›,dj jk œg m,jd
yúkÜ ,nkafk` há tfl%dka W³rdoukÜ
,nkafka h' 5uqyq³nv jik ms,siaØjreÚ"
flfrØjreÚ" wfka· kÜU,dg jk œm;l
uy;· ms,siaØjrekaf.a foaYh jk ldkdkh"
i–¹Kka jykafia kÜU .ek ;Ska³j ¡ yudr
h' Wka jykafia Ùisfjl= b;=re fkdjk fia
2'4-7 fhid 14'29-31á fcr 47'1-7á tiÙ 25'15-17á fc`fj 3'4-8á wdfud 1'6-8á filú 9'5-7
11 fhid 15'1--16'14á 25'10-12á fcr 48'1-47á 49'1-6á tiÙ 21'28-32á 25'1-11á wdfud 1'13-15
2'8-11
2'8
2'9 W;a 19'24 2'12 fhid 18'1-7 2'13-15 fhid 10'5-34á 14'24-27á kdyq• 1'1--3'19
1121
6
kÜU œkdY lrk fial' uqyq³nv foaYfha
kÜf˜ tfŒrekag me,a o neg½ .d,a o iys;
ms†gÚhla weØ jkafka h' 7cÏ°ys bØú j
is‡k l=vd msúi uqyq³nv foaYh whsØlr
.ÚØ' Tjqka ;ukaf.a neg½jka tys
fm`IKh lrkÜ we;á iji wIaflf,dkays
f.j, Ú°.kÜ we;' Tjqkaf.a foœ i–¹Kka
jykafia Tjqka iuó isg Tjqkag fi!Nd.Hh
w;a lrfokÜ we;'
8 ish® n,eØ i–¹Kka jykafia fufia
j°rk fial( ööfu`j’jrekaf.a mdr†Û Ùøu
o w•fudka jeishkaf.a Úka° Ùøu o
Tjqkfa .a foaYh .ek mÜridr• fo‹u o udf.a
fikóg Úka° l< wkaou o ud wid we;'
9
kdufhka æjqrd" fu`j’" fidf°• fuka o
w•fudka" f.dfudrd fuka o œkdY lr–' ta
forg ly™,shd yd ®KÏ j<j,a weØ “ula o
ioyg u md½ jQ ia:dkhla o lrkafk–'
udf.a fikó w;=frka bØú j is‡k wh ta
forg fld,a,lkafk` h' udf.a cd;Skfa .ka
bØú jQ wh Tjqkfa .a rg Wreu lr.kafk` h'÷÷
10 ta cdØlhkaf.a wyxldrh;a"
mdr†Ûj;a Úid o ish® n,eØ foœhka
jykafiaf.a fikóg Tjqka Úka°l< Úid o
Tjqkag o~qj• me–fKa' 11i–¹Kka jykafia
Tjqka ;eØ.kajk fialá f,`lfha ish®
foœjreka ke;a;g u keØ lrk fial' yeu
cd;Skfa .a u rgj, jeishka ;u ;ukaf.a
ia:dkj, isg Wka jykafiag kuialdr lrkÜ
we;'
12 tØfh`msjreÚ" kÜU,d;a udf.a
lvqfjka uere• lkakyq h'
13 i–¹Kka jykafia ish n,h
fufyhjd W;=frys weØ wisúhdj œkdY
fldg" ÚÚjh ldka;drhla fuka æh iSrdj
keØ md½lrhla lrkÜ we;' 14yeu jÈ.fha
.j uD. wd¡ka tys ,.skÜ we;' tys kgnqka
w;fÈ nluQKka ,.sk ljq½ ;=<ska lrje,a
fldld o b;a;Ejd o lEfl` .ikÜ we;'
t<sm;a u; lmÜgka lr› lrkÜ we;'
f.dvkeós,sj, Ùysú ,S “| fy<kÜ we;'
15
ish YlaØh .ek wyxldø jQ" öwk;=úka
 fYmÚhd 2-3 1122
f;dr h÷hs is;+ k.rhg is³ jk foa fuh udf.a fikó wE; tØfh`mshdfjka jqj o ud
f›' tys jeisfh`" öf,`lfha b;d u Wiia yg m~qre f.fkkÜ we;' 11ta ld,fha ¡"
k.rh fuh h÷hs is;+ y' tfy;a" th l=uk udf.a fikó jk kÜU,d ug œreoaO j l<
œ•fha md½lrhla jkafka o@ th jk f¿`ys Ù%hd Úid ,Ðcdjg m;a fkdjkakyq
uD.hka ,.sk ia:dkhla jkafka h' ta h' ukao" wyxldú" wNsudkj;a ish® fokd
wi,ska hk yeu fok u w;a –g fud<jd uu kÜU,d w;frka my lrkafk–' bkamiÜ
ljgl• lrkafk` h' kÜU,d Ùis lf,l udf.a Y=oO
a lkafoys ler,s
fkd.ikakyq h' 12Úy;udkS" hgy;a my;a
fcrei,u flfrys œÚYaph fikóla kÜU,d w;r uu bØú lrkafk–'
T›yq i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka irK
3 ler,sldr" ´IH" ish foaYfha u jeishkag
mSvd lrk fcrei,ug jk œm;l
uy;· 2wE i–¹Kka jykafiaf.a y~g ijka
fidhd hkafk` h' 13bYardfh,ays bØú jk
fikó ;j;a whÜ;l= • fkdlrkafk` há fndre
kܳkakd há wjjdoh fkdms<s.;a;d h' wE fkdÙhkafk` h' jxpdj Tjqkfa .a l;dfjys
i–¹Kka jykafia flfrys œYajdih fkdjkafka h' Tjqkg a fi!Nd.Hh o
;nkafka j;a" wef.a foœhka jykafiag <x iÜrlaI;
s lu o weØ jkafka h' Ùisfjl= Tjqka
jqfKa j;a ke;' 3fcrei,f• is‡k w•m;Syq “h .kajkafka ke;'÷÷
f.drjk isxyfh` h' wef.a œÚYaphldrfh` W°k .S hla
lEor jDlfh` h' T›yq miÜ ækg Ùisjla
14
bØú fkdlrØ' 4tys is‡k æjeisjrfh` isfhdka mÜrók"
wyxldr f¿`ys ukÜIHfh` h' mÝclfh` Y=oaO fid•kiska .S .hkaká
foa flf,iØá jHjia:dj ;ukaf.a jdishg fcrei,• jeisfhÚ"
fmr<d .ÚØ' 5wE ;=< jev is‡k i–¹Kka lEfudr.ikaká
jykafia OÈ–IaG h' Wka jykafia Ùis bYardfh,a ckfhÚ"
lf,l jeræ foa fkdlrk fial' Wohla mS%Ø m%fu`o jkak'
15
Wohla mdid fkdjrojd u Wka jykafia i–¹fK`
fikó fj; hÜlaØh f.k tk fial' tfy;a" Tng œreoaO j ØnqKÏ kvq ;Ska³
wo–Û wh œ,s ,Ðcd keØ j whq;= foa u lrØ' wj,x.= l< fialá
6 ööuu cd;Ska jkid,S–á Tjqkaf.a mjqre Tf’ i;=rka
kgnqka • we;á •:§j, Ùisjl=g .uka fkrmd±uQ fialá
fkdl< yeÙ fia tajd md½ flf<–' bYardfh,ays rc jk i–¹fK`
Tjqkaf.a k.rj, Ùisfjl= j;a fkdjik Tn iuó is‡k fial'
f,i ck Y+kH • we;' 7udf.a fikó ug “h œm;g “h •ula ;j;a ke;'÷÷
16
• udf.a Wmfoia ms<s.kÜ we;e hs uu tæk fcrei,u fufia ÙhkÜ we;'
n,dfmdfrd;a;=fjka is‡fh–' Tjqkag ud ööisfhdka k.rh" “h fkdjkaká
b.ekajQ mdvu Tjqka Ùis lf,l wu;l Tn w; ³n, jkakg bv kdúkak'
17
fkdlrØ hs uu is;=fj–' tfy;a" T›yq jeŠ Tf’ foœ i–¹fK`
jeŠfhka ´IH f,i yeiÜrefK` h' Tn iuó há
8 öötneœka cd;Skag œreoaO j ud keóS Tng ch w;a lr fok
fp`okd lrk oji jk f;la is‡kak' udf.a fin<dfK` h'
Woyfia f›.h Tjqkag ±fkk ms×i cd;Ska t;=udfK`
o rg rdcHhka o tla/ia Ùøug ud ;SrKh Tn .ek
lr we;' ukao" udf.a fl`md.aÚfhka uq½ ms%h ukdm jk fialá
fmdf<dj ±• hkafka h' ish fm–ka
9 öötl, ish® cd;Ska i–ºkaf.a Tng kj ãjkhla fok fialá
kdufhka hdƒÆ lr–ka Wka jykafiag Tn .ek
muKla tl isØka kuæk ms×i uu Tjqkag fid•kia isØka .S .hk fialá
18
msœ;=re nila fokafk–' 10œisø f.dia is‡k ux., ojila fuka
3'13 t<so 14'5
 fYmÚhd 3 1123
mS%Ø jk fialá lSÈØh ,efnkakg
Tn Úka°j fkd,nk ms×i i,iajkafk–'
20
Tn w;r œkdYh œisr .sh wh
mylrk fial' kej; ujq “ug f.kjq;a
19
ta ld,h me–× œg ud kÜU,dg –ys msg
kÜUg mSvd l< whg ish® cd;Ska w;r
uu o~qj• fokafk–' lSÈØh;a" m%Yxidj;a ,nd ¡
fldr.ik wh fi!Nd.Hh f.k fok ld,h
uq° yúkafk–'
jy,alug f.k .sh wh kÜU,d u
/ia lrkafk–' oEiska oÙkakyq h'÷÷
Tjqka Úka°j ,;a yeu rgj, fufia j°rkafka
Tjqkag m%Yxidj yd i–¹Kka jykafia h'
 1124
æjeisjr y..
y.a hsf.a fmd;
f• fmdf;a we;af;a Ù%'mÝ' 520 mufKa ¡ y.a.hs æjeisjrhd uóska foœhka jykafia ³ka m×jqv
tl;=jÙ' ta ld,fha ¡ cÏfo› fikó œm%jdifhka wdmiÜ me–K wjqre³ iaj,amhla .; • ØnqK
kuq;a" foaj ud,s.dj ;ju;a f.dvkód fkdØ“×' tys ØnqfKa kgnqka muKÙ' f• foaj
m×jqv uóska foaj ud,s.dj h<s f.dvkók f,i fikóf.a m%cd uQ,slfh` æú.kajk ,oy'
;jo" w®;a msúis³ ãœ; lrKfldgf.k fi!Nd.Hh yd iduh i–¹Kka jykafia ta m×jqv
uóska fmdfrdka³ jQ fial'
fuys wvx.= lreKÏ(
múƒfÃo 1(1-15 foaj ud,s.dj f.dvkeóSug wdÇj'
múƒfÃo 2(1-23 iekis,af,a yd n,dfmdfrd;a;=f› m×jqv'

fo
foaa j ud,s . dj h<s ;a f.dvk
f.dvkeeóS u
1 °úhÜia rcÏf.a fo jk wjqreoafoa yh jk
udifha m<uq jk ° i–¹Kka jykafia
æjeisjr y.a.hs uóska fIh,aØfh,af.a mÜ;a
cÏ°ys wdKavqldr fire’ndfn,a fj;g;a"
fcfy`Yd°laf.a mÜ;a W;a;u mÝcl fc`IÜjd
fj;g;a tjQ m×jqvh fuh f›'
2 ööfoaj ud,s.dj kej; f.dvkeóSug
Úis ld,h me–K ke;e hs f• fikó
ÙhØ÷÷hs ish® n,eØ i–¹Kka jykafia
j°rk fial' 3tœg f• m×jqvh æjeisjr
y.a.hs uóska Wka jykafia m%ldY l<
fial(
4 ööudf.a ckfhÚ" udf.a foaj ud,s.dj
kgnqka • Ø“h ¡ kÜU,d ukyr ukaærj,
ãj;a •u iܳiÜ o@ ±ka bØka iÈj mrdl%u
i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial'
5
kÜU,df.a ãœ; ms<sfj< .ek is;d n,kak'
6
kÜU,d fndfy` fia jmÜ< kuq;a" ,nd.;a
wiajekak iܽ h' lk kuq;a ;DmaØhla
kÜU,dg ke;á fndk kuq;a" iEySula ke;'
w¢k kuq;a" WKÏiÜula ke;' uqo,a y•n
lrkakd th y•n lrkafka ys,a weØ
miÜ•“hlg oukakg h' 7iÈj mrdl%u
i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial'
kÜU,df.a ãœ; ms<sfj< .ek is;d n,kak'
8
lºlrhg f.dia ,S f.kjq;a" ud m%ikak
jk ms×i o ug Úis kuialdrh ,efnk
ms×i o foaj ud,s.dj kej; f.dvkókak'
9 öökÜU,d fndfy` n,dfmdfrd;a;= jQ
kuq;a" kÜU,dg ,enqfKa iaj,amhÙ' kÜU,d
wiajekak f.or f.kd œg uu th msU
±•fu–' ud tfia lrkafka uka o@ ish®
n,eØ i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial' udf.a ud,s.dj kgnqka • Ø“h ¡ ta
.ek fkdi,ld kÜU,d tÙfkld ;u
;udf.a f.j,a .ek ie,Ù,su;a jk Úid h'
10
wyiska jeis fkdjiskafka;a" fmdf<dfjka
m, yg fkd.kafka;a ta Úid h' 11ud foaYh
msg o lº fy,a msg o Úhóhla muqKÏjd we;á
;DK N+– o –æ j;= o T,Sj j;= o yeu
NjfN`. j.djka o –ÚiÜka yd isjqmdjqka o
Tjqka lrk yeu j.djka o msg th muqKÏjd
we;'÷÷
12 tœg fIh,aØfh,af.a mÜ;a fire’-
ndfn,a o fcfy`Yd°laf.a mÜ;a W;a;u mÝcl
fc`IÜjd o bØú jQ l=vd msúi w;r ish,af,`
o Tjqkaf.a foœ i–¹Kka jykafia Úhu
l< foa l<y' T›yq i–¹Kka jykafiag
uy;a fia .re“h ±lajQ yá i–¹Kka
jykafiaf.a ´;hd jk æjeisjr y.a.hsg
lSlre jQ y' 13tœg i–¹Kka jykafiaf.a
´;hd jk y.a.hs" ööuu Tn iuó is‡–á
i–¹Kka jykafia fufia j°rk fialá th
udf.a fmdfrdka³j h÷÷hs i–¹Kka
jykafiaf.a m×jqvh fikóg m%ldY
flf<a h' 14i–¹Kka jykafia cÏ°ys
wdKavqldrhd jQ fIh,aØfh,af.a mÜ;a
fire’ndfn,af.a o fcfy`Yd°laf.a mÜ;a

1'1 tiard 4'24--5'2á 6'14

 y.a.hs 1-2
W;a;u mÝcl fc`IÜjdf.a o fikó w;r
bØú jQ ish® fokdf.a o is;a æú.ekajQ
fial' ;ukaf.a ish® n,eØ foœ i–¹Kka
jykafiaf.a u ud,s.dj f.dvkeóSug T›yq
mgka.;ay' 15fufia mgka.kÜ ,enqf› °úhÜia
rcÏf.a fo jk wjqreoafoa yh jk udifha
œisy;r jk ° h'
w®
w®;;a ud,s . df› w,xldrh
2 tu wjqreoafoa u y;a jk udifha œistla
jk ° i–¹Kka jykafia æjeisjr
y.a.hs uóska l;d l< fial' 2cÏ°ys
wdKavqldr jQ fIh,aØfh,af.a mÜ;a
fire’ndfn,ag;a" fcfy`Yd°laf.a mÜ;a
W;a;u mÝcl jQ fc`IÜjdg;a fikó w;r
bØú jQ ish,a,kag;a fufia Ùhkakg Wka
jykafia y.a.hsg Úhu l< fial( 3ööf• foaj
ud,s.df› uq,ska ØnQ f;aci ³Û hfula
kÜU,d w;frys bØú j is‡;a o@ ±ka
kÜU,dg fuh fmfkkafka flfia o@ f•
.ek kÜU,df.a u isf;a lelal=ula keoa o@
4
tfy;a" fire’ndfn,a ffOÈhj;a jkak'
ish® n,eØ i–¹Kka jykafia fufia
j°rk fial' wfy`· W;a;u mÝcl fc`IÜjd"
fcfy`Yd°laf.a mÜ;%h" ffOÈhj;a jkak'
foaYfha ish® jeisfhÚ" ffOÈhj;a jkak'
jev mgka .kaká uu kÜU,d iuó is‡– hs
i–¹Kka jykafia j°rk fial' 5kÜU,d
–irfhka msg • wd l, uu kÜU,d iuó
Úrka;rfhka is‡k njg fmdfrdka³ ³ka
m%ldrhg udf.a wd;audkÜNdjh ;ju;a"
kÜU,d iuó h' ta Úid “h fkdjkak'
6-7 ish® n,eØ i–¹Kka jykafia
fufia j°rk fial( ööfkdfn` l,Ùka uu
wyi iy fmdf<dj;a" uqyqo iy f.dv“u;a
fid,jkafk–' ish® cd;Ska o fid,jkafk–'
Tjqkaf.a jia;=j fuys .,d tkafka h' 8ish®
n,eØ i–¹Kka jykafia fufia Ùhk
fial' uu foaj ud,s.dj f;aciska
mÜrjkafk–' ú¡ udf.a há rka o udf.a h'
9w®;a foaj ud,s.df› f;acd,xldrh
mer× foaj ud,s.df› w,xldrh blaujd
hkafka h' tys udf.a fikóg fi!Nd.Hh;a"
YdkaØh;a fokafk–' fufia mjikafka ish®
n,eØ i–¹Kka jykafia jk uu h'÷÷
2'3 tiard 3'12 2'5 Úlau 29'45-46 2'6 fyfn% 12'26 2'13 .Kka 19'11-22
1125
wms ú is ³ lug yd mud •ug o~q j •
10 °úhÜia rcÏf.a fo jk wjqreoafoa kj
jk udifha œisy;r jk ° i–¹Kka
jykafia kej;;a æjeisjr y.a.hsg l;d
l< fial' 11iÈj mrdl%u i–¹Kka
jykafia fufia j°rk fial( ööf• m%Yakh
.ek mÝclhkaf.ka ;SrKhla b,a,kak'
12
hful= ;udf.a jia;% fl<jfÈ lem lrk
,o udxih f.k hk œg ta jia;% fl<jr
frd‡j, fy` ms´ fydæj, fy` –æhÜij,
fy` f;,aj, fy` fjkh• lEul fy`
.EjqfKd;a tajd ta fya;=fjka lem l<
wdydr jkafka o@÷÷ ta m%Yakh weiÝ œg
mÝclfh`a" ööke;e÷÷hs ms<s;=re ³kay'
13 kej;;a y.a.hs fufia weiS h(
ööu<–Úhla iamÈY Ùøfuka wmœ;% jQ h•
flfkl= ta wdydr iamÈY lf<d;a tajd
wmœ;% fjhs o@÷÷ ta m%Yakhg mÝclfh`a"
ööwmœ;% h÷÷hs ms<s;=re ³kay'
14 tœg y.a.hs fufia lS h( ööf• foa f•
fikóg;a" f• rgjeis ish® fokdg;a" Tjqka
Úmojk ish® foag;a w°< jkafka h' Tjqka
TmamÜ lrk iEu foa u wmœ;% jkafka h hs
i–¹Kka jykafia j°rk fial'÷÷
15 öökÜU,dg fuæk isg bæú ld,fha is³
jk foa .ek fufkys lrkak' ud,s.df›
.,la msg .,la ;nkak fmr kÜU,df.a
;;a;ajh f• h' 16Ùf,`.%E• foishhla ,nk
woyiska OdkH f.dvla fj; .sh kuq;a
kÜU,dg ,enqfKa Ùf,`.%E• ishhla muK h'
–æhÜi ,SgÈ foishhla ;gdlhÙka weo.kak
ms×i .sh œg ,enqfKa ishhla muK h'
17
kÜU,d j.d lrkak W;aidy l< ish® foa
œkdY jk ms×i uu f.dh• fr`.h o
fld< œh<Su o .,a jÈIdj o t•–' tfy;a"
kÜU,d ud fj; yerefKa ke;e hs i–¹Kka
jykafia j°rk fial' 18kj jk udifha
œisy;r jk ° jk" foaj ud,s.df›
w;aØjdr• ±uQ f• ojfia ¡ kÜU,dg is³ •
weØ foa .ek fyd|g l,amkd lr n,kak'
19
wÛj, OdkH bØú • weoa o@ tfia u –æ
je,aj,;a w;aØlald .iaj,;a fo½•
.iaj,;a" T,Sj .iaj,;a m, ygf.k weoa o@
 y.a.hs 2 1126
ke;' wo mgka uu kÜU,dg wdYSÈjdo fmr<doud" cd;Skfa .a wdKavq n,h keØ
lrkafk–'÷÷ lrkafk–' uu r: iy tajdfha keóS hkakka
fmr<d oukafk–" wYajhka urkafk–' Wka msg
fire’ndfn
fire’ndfn, ,a g fmdfrd
fmdfrdkk a ³j hkafk` tÙfkld ;u ;ud lvqfjka
20 tu ojfia ¡ u tk•" tu udifha urd.ÚØ'÷ 23ish® n,eØ i–¹Kka jykafia
œisy;r jk ° i–¹Kka jykafia y.a.hsg fo fufia j°rk fial' tu ojfia ¡ udf.a fiajl
jk jrg m×jqvhla fo–ka fufia j°< fial( fIh,aØfh,af.a mÜ;a fire’ndfn,a" uu kÜU
21
ööcÏ°ys wdKavl
q drhd jk fire’ndfn,ag udf.a fma/ia uqooa fuka lrkafk–' ud
fufia Ùhkak" öuu wyi;a fmdf<dj;a f;`rd.;a ;eke;a;d kÜU h' fufia j°rkafka
fid,jkak hkafk–' 22rdcHhkaf.a isyiÜka ish® n,eØ i–¹Kka jykafia h'÷÷
 1127

æjeisjr filúhdf.a fmd;

f• fmdf;a lemS fmfkk fldgia folla we;( ^1& múƒfÃo 1-8 olajd' f• fldgfia m%Odk fldg
we;af;a" fcrei,f• mÜkre;a:dmkh" foaj ud,s.dj f.dvkeóSu" foaj fikó msúis³ Ùøu yd
me–fKkakg Øfnk œuqlaØ°hl kfj`oh ms<sn| oÈYk uóska m%ldY lrk ,o æjeia jeÙ h'
tajd whsØ jkafka" Ù%'m'Ý 520 ;a 518 ;a w;r ld,hghs' ^2& múƒfÃo 9-14 olajd' f• fldgfia
we;af;a" miÜ lf,l ,shk ,o me–fKkakg is‡k œuqlaØ°hlhdKka jykafia yd wkaØu
œÚYaph ms<sn| m%ldYkhka h'
fuys wvx.= lreKÏ(
múƒfÃo 1(1)8(23 wk;=re weó•f• yd n,dfmdfrd;a;=f› m×jqv'
múƒfÃo 9(1-8 wi,ajeis cd;Ska flfrys œÚYaph'
múƒfÃo 9(9)14(21 wkd.; fi!Nd.Hh yd iduh'

i–¹K
i–¹Kkka jy
jykk a f ia ffj
j; le |•u r;= wYa j hka ms < s n | oÈYkh

1 °úhÜia rcÏf.a fo jk wjqreoafoa wg jk

udifha ¡ i–¹Kka jykafia boafo`f.a
mÜ;% jk fnfrÙhdf.a mÜ;% jQ æjeisjr
filúhdg j°< m×jqvh fuh f›'
2
ish® n,eØ i–¹Kka jykafia filúhdg
l;d fldg fikóg fufia m%ldY
lrk f,i j°< fial( ööiajd—ka jk uu"
kÜU,df.a uq;=ka–;a;ka .ek b;d wm%ikak
•–' 3tneœka ish® n,eØ i–¹Kka jykafia
fufia Ùhk fiale hs Ùhkak' öud fj;
yeø tkak' uu o kÜU,d fj; yeø tkafk–'
4
kÜU,df.a uq;=ka–;a;kag iudk fkdjkak'
fmr is‡ æjeisjre Tjqka wu;d" ökÜU,df.a
kmÜre udÈ.j,ska o kmÜre Ù%hdj,ska o
yefrkake÷hs ish® n,eØ i–¹Kka jykafia
Ùhk fiale÷hs Tjqkag fudr.eiÝ y'
Tjqka thg ijka ³kafka j;a" ta .ek
ie,l=f› j;a ke;' 5kÜU,df.a uq;k = –a ;af;`
±ka fldfya o@ ta æjeisjre i°ld,hg
u is‡;a o@ 6Tjqka ±ka keØ jqj;a udf.a
fufylre æjeisjreka uóska ud m%ldY
l< udf.a jpk;A" Úfh`.;a kÜU,df.a
uq;k = –a ;a;ka flfrys n,mEf› keoa o@÷÷
ta Úid T›yq miÜ;e• is;a yrjd f.k"
ööish® n,eØ i–¹Kka jykafia bgd.;a
múæ wfma l,aÙh % dj wkÜj wmg o~qj• l<
fiale÷÷hs lSfj` h'
7 °úhÜia rcÏf.a fo jk wjqreoafoa" fInd†
k• tfldf<dia jk udifha œisy;r jk °
oÈYkhla uóska i–¹Kka jykafia f•
m×jqvh ug ³ka fial' 8n,kak" rd;%s
ld,fha r;= wYajfhl= msg keóS is‡ –Úfila
ug oÈYkh œh' –‡hdjf;a ØnqKÏ rgur|
.ia w;fÈ Tyq k;r • is‡fha h' Tyq
ms‡miafia r;= mdg" ³Uqre mdg yd iܳ mdg
wYajfh` is‡hy' 9ööiajd—Ú" f• wYajhka
fuys isˆf• f;areu l=ula ±÷÷hs uu weiS–' ud
iuó l;d l< ´;hd ms<s;=re fo–ka" öötys
f;areu" uu kÜUg my° fo–÷÷hs lSf› h' 10tœg"
ööi–¹Kka jykafia f• wYajdfr`ylhka
tjd we;af;a fmdf<dj mølaId lr n,k
ms×i h÷÷hs rgur| .ia w;r is‡ –Úid
lSf› h'
11 T›yq rgur| .ia w;fÈ is‡
i–¹Kka jykafiaf.a ´;hdg ms<s;=re
fo–ka" ööwms fmdf<dj ieúird" uq½
fmdf<dj u ÚYal,xl j" ÚYap, j Øfnk
nj ³‡uq÷÷hs ie< l<y'
12 tœg" ööish® n,eØ i–¹Kka jykai"
ie;a;E jila ;=< Wka jykafiaf.a Woyig
,la jQ fcrei,ug yd cÏ°ys k.rj,g ;j
fldmuK l,a wkÜl•md fkdlr is‡k fiala
±÷÷hs i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd weiS h'

1'1 tiard 4'24--5'1á 6'14 1'8 t<so 6'2"4

 filúhd 1-2
13 i–¹Kka jykafia ud iuó l;d
l< ´;hdg hym;a" meyeæ,s jpkj,ska
ms<; = e ³ka fial' 14 ud iuó l;d l< foaj
s r
´;hd fufia lS h( öölEfudr.ikak" ish®
n,eØ i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial' fcrei,ug yd isfhdkag uu buy;a
fm%u
a hÙka fm%u a lr–' 15tfy;a" iem
ãœldfjka l,a hjk cd;Ska flfrys uu
w•l f,i Woyia • is‡–' udf.a fikóg
ud ±lajQ Woyi iܽ j Ø“h ¡ f• cd;Syq udf.a
fikóg ud is;j = dg jvd mSvd l<y' ta Úid
i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial'
16
wkÜl•mdj olajk ms×i uu fcrei,ug
kej; me–K is‡–á udf.a ud,s.dj kej;
f.dvkókÜ ,ef’' ta k.rh m%ØixialrKh
lrkÜ ,ef’'
17 öölEfudr.ikak" udf.a k.rh kej;
hibiÜfrka msø hkafka h' isfhdka kej;
ikid" fcrei,u ;u ;ukaf.a u k.rh
lr.kÜ ,nkafka h Ùhd ish® n,eØ
i–¹Kka jykafia j°rk fial'÷÷
wx i;r ms < sn|
n | oÈYkh
18 ud ysi Tijd ne¬ œg i;=kfa .a wx
i;rla ug oÈYkh œh' 19öötys f;areu l=ula
±÷÷hs ud iuó is‡ foaj ´;hdf.ka uu weiS–'
Tyq ms<; = e fo–ka" ööf•jd cÏ°" bYardfh,a
s r
yd fcrei,u œiÜrejd±uQ f,`l n,j;a;=
i;rfokd h÷÷hs lSf› h'
20 tœg i–¹Kka jykafia ug
l•u,aldrhka i;rfofkl= fmkajQ fial'
21
ööfudjqka wjq;a is‡kafka l=ug ±÷÷hs uu
weiS–' Wka jykafia ms<; s r= e fo–ka" ööÙisfjl=
kej; fkdkeós‡k f,i cÏ° rg œiÜrejd±uQ
cd;Syq fudjqyq fjØ' Tjqka me–fKkafka"
ta cd;Ska “h .kajd cÏ° rg œiÜrejdoukakg
n,h fh´ cd;Ska ue~,Sug h÷÷hs j°< fial'
uÚk ,KÏ j ms < s n | oÈ
oÈYYkh
2öö
2
ud ysi Tijd ne¬ œg ish wf;a uÚk
,KÏjla weØ –Úfila ug oÈYkh œh'
Tn fldfya hkjd ±÷÷hs uu Tyqf.ka
weiS–'
1128
ööfcrei,u uek" th fldmuK æ. o
Ùhd;a" fldmuK m<, o Ùhd;a n,k
ms×i uu h–÷÷hs Tyq ms<s;=re ³kafka h'
3 tœg ud iuó l;d l< ´;hd msg;a j
hkjd;a" fjk ´;fhl= Tyqf.a fmruóg
tkjd;a uu 懖' 4Tyq m<uq ´;hdg fufia
lS h( ööTn ³j f.dia wr ;reKhdg l;d
fldg fufia Ùhkak( fcrei,u mjqrÙka
iSud fkdl< yeÙ k.rhla jkÜ we;' ukao"
tys ck.yKh o .juysIhka o jeŠ jkakg
hk Úid h' 5öuu ta jgd mjqrla fj–' ta
;=< f;acd,xldrfhka jev is‡kafk–÷hs
i–¹Kka jykafia j°rk fial'÷÷
œm% j di.;
di.;jjQ j ka le|•u
6 öötkak" tkak" W;=re foaYfha isg m,d
tkak' uu kÜU,d i;r æ.a Nd.fhys iÜ<x
fuka œiÜrejd yú–÷÷hs i–¹Kka jykafia
j°rk fial' 7öön“f,`Úfhys jdih lrk
kÜU,d isfhdka k.rhg f’ø tkak'÷÷
8 f• oÈYkj,ska miÜ ish® n,eØ
i–¹Kka jykafia ;ukaf.a fikó fld,a,lE
cd;Ska fj; f;acdkaœ; fiajh i|yd ud
hj–ka fufia j°rk fial( 9ööh• cdØhla
kÜU,dg myr ³kafkd;a" th i–¹Kka
jykafiaf.a weia fuka j‡kd fohg
myr¡uÙ' uu Tjqkg a œreoaO j igka
lrkafk–' tla lf,l kÜU,d jy,a j is‡
fikó kÜU,d œiska fld,a,lkÜ ,nØ'
fufia is³ jQ œg ish® n,eØ i–¹Kka
jykafia ud tjQ nj kÜU,d ±k.kÜ we;'
10 ööisfhdka mÜrók" mSØ
% fhka .S .hkak'
uu kÜU,d iuó jdih lrk ms×i
tkafk– hs Ùhd i–¹Kka jykafia jk
uu Ùh–'÷÷ 11ta ld,fha ¡ fndfy` cd;Syq
i–¹Kka jykafiag tla • Wka jykafiaf.a
fikó jkafk` h' Wka jykafia Tjqka iuó
jevjik fial' tœg Wka jykafia Tn fj;
ud tjQ nj Tn ±k.kakyq h' 12kej; jrla
i–¹Kka jykafia Y=oO a lkafoys cÏ° rg
;ukaf.a u œfYaI Wreuhla lrf.k"
fcrei,u ;ukaf.a msh % ;u kÜjr lr.kak
fial'
13 ish® ukÜIH cd;SÚ" i–¹Kka jykafia
bæúfhys ÚYaY’o jkak' Wka jykafia
iajlSh Y=oO
a ia:dkfhka keósg jŠk fial'
 filúhd 3-4
fc`
fc`IIÜ j d ms < s n | oÈYkh
3 W;a;u mÝcl fc`IÜjd i–¹Kka
jykafiaf.a ´;hd bæúfha is‡kjd;a"
fc`IÜjdf.a ol=KÏ me;af;a Tyqg œreoaO j
fp`okd kók ms×i id;ka iÝ°k–ka
is‡kjd;a i–¹Kka jykafia ug fmkajQ
fial' 2i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd id;ka
wu;d" ööid;ka" i–¹Kka jykafia kÜUg
;rjÛ lrk fiala jd· fcrei,ug ms%h lrk
i–¹Kka jykafia kÜUg ;rjÛ lrk fiala
jd· fudyq .skafkka weo.;a .sÚ fmfk,a,la
fkdf› ±÷÷hs lS h'
3 fc`IÜjd jkdys Ù½Û weº• ye|f.k
foaj ´;hd bæúfhys is‡fha h' 4ööÙ½Û weº•
Tyqf.ka bj;a lrkake÷÷hs foaj ´;hd ;ud
msújrd is‡ whg lS h' bkamiÜ" ööuu kÜf˜ m›
my flf<–' kÜUg ux., weº• m<|j–÷÷hs
fc`IÜjdg lS h'
5 ööTyqf.a ysfia fY`Nk ul=ghla
;nkake÷÷hs Úhu flf<a h' tfia T›yq
i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd n,d is‡h ¡"
fY`Nk ul=ghla Tyqf.a ysfia ;nd" ux.,
weº• Tyqg me<f|›fj` h'
6 tœg i–¹Kka jykafiaf.a ´;hd
fc`IÜjdg wkÜYdikd lr–ka" 7ööish® n,eØ
i–¹Kka jykafia fufia j°rk fiale÷÷hs lS
h' öökÜU udf.a wdÇj,g lSlre • ud kÜUg
Úhu lrk hÜ;l = • bÛ lrkafkys k•" udf.a
ud,s.df› yd tys uKavmfha Nd.h kÜUg
wh;a jkafka h' ud bæúfhys is‡k whf.a
whe³•j,g ijka fokakdla fuka uu kÜf˜
whe³•j,g o ijka fokafk–' 8fc`IÜjd"
W;a;u mÝcl jk kÜU o iyldr mÝclhka
jk kÜU,d o ijka fokak' kÜU,d jkdys
ux., fmr Ú–Ø h' öme<E‡h÷ jk udf.a
fufylrejd me–fKkakg i,iajkafk–'
9
weia i;la weØ .,la fc`IÜjd bæúfha uu
;n–' ta msg uu f,aLkhla fldgd f• foaYfha
mdmh tl ojiÙka my lrkafk–' 10ta oji
me–× œg kÜU,df.a –æje,a yd w;aØlald
.ia hg kÜU,d tÙfkldg ix.%y lrkÜ
we;e÷÷hs i–¹Kka jykafia j°rk fial'
3'1 tiard 5'2á t<so 12'10 3'2 cÎoa 9 3'8 fcr 23'5á 33'15á filú 6'12 3'10 —ld 4'4 4'3 t<so 11'4
4'6 tiard 5'2 4'10 t<so 5'6 4'11 t<so 11'4
1129
my
mykaka rel ms < s n | oÈYkh
4 ud iuó l;d l< foaj ´;hd kej;
wjq;a" Úkafoka mÜnq³ lrkÜ ,nkafkl=
fuka ud mÜnq³jd" 2öökÜUg l=ula fmfka ±÷÷hs
udf.ka weiS h' uu ms<s;=re fo–ka"
ööuq½uÚka u iajÈKuh jQ myka rella ug
fmfkhs' tys uq³fka myka i;Ùka hÜ;a f;,a
±–h hÜ;= Ndckhla we;' tys uq³fka tl tl
myfka Ørj,g k< i;la we;' 3ta <ó T,Sj
.ia folla we;' tlla j• me;af;ka o wÚl
ol=KÏ me;af;ka o f› h÷÷hs lSfj–' 4ööudf.a
iajd—Ú" f•jdfhys f;areu l=ula ±÷÷hs uu
foaj ´;hdf.ka h<s weiS–' 5öökÜU okafka
keoa±÷÷hs Tyq weiS h' ööke;" iajd—Ú÷÷hs
uu ms<s;=re æÚ–'
fire’ndfn ,ag fmdf
fire’ndfn,a fmdfrrd ka³
6 tl, foaj ´;hd ug l;d lr–ka"
ööfire’ndfn,ag i–¹Kka jykafiaf.a f•
m×jqvh fokake÷÷hs lS h' th fufia h(
öökÜUg ch w;a jkafka fiakd n,fhka
j;a" ish YlaØfhka j;a fkdj" udf.a
wd;audkÜNdjfhka h' 7œYd, lkaola jqj;a
kÜU bæúfha iu;,d jkafka h' foaj ud,s.dj
kej; f.dvkód" ölæu h" læu h÷ Ùhd
lE.ik w;r tys uq,a ., kÜU ;nkafkys h'÷÷
8 i–¹Kka jykafiaf.ka ;j;a m×-
jqvhla ud fj; me–×fha h' 9th fufia h(
ööfire’ndfn,a foaj ud,s.df› w;aØjdr•
oud we;' Tyq u f.dvkeós,a, Úu lrkÜ
we;' fuh is³ jQ œg udf.a fikó fj; ud
kÜU hejQ nj Tjqka ±k.kÜ we;' 10l=vd
mgka.ekau fy<d oÙkakg hfula f› o@
f.dvkeós,af,a lghÜ;= mud j weØ Úid
T›yq l,Ùø is‡Ø' T›yq fire’ndfn,af.a
wf;a uq,a ., weØ nj oÙk œg mS%Ø
jkafk` h'÷÷
my
mykka r
reel ms < s n | oÈYkf
ÈYkfhha ff;
;a reu
foaj ´;hd ug l;d fldg" öömyka i;
k• fmdf<df› ish® æYdjka oÙk
i–¹Kka jykafiaf.a weia i; h÷÷hs lS h'
11 tœg uu" öömyka rel fome;af;a weØ
T,Sj .ia foflka l=ula woyia flfÈ ±÷÷hs
 filúhd 4-6
12
weiS–' ööT,Sj f;,a .,d tk rka k< fol
wi, weØ T,Sj w;= foflka l=ula woyia
flfÈ ±÷÷hs fo jk jrg;a weiS–' 13öökÜU
okafka keoa±÷÷hs Tyq udf.ka weiS h' ööke;"
iajd—Ú÷÷hs uu ms<s;=re æÚ–' 14tœg Tyq
ms<;
s r= e fo–ka" ööf• foflka woyia lrkafka
uq½ fmdf<df› i–¹Kka jykafiag fiajh
lrk ms×i foœhka jykafia œiska
f;`rdf.k wNsfIal lrk ,o fofokd h÷÷hs
lS h'
ms hdUk fmd; ms < s n | oÈYkh
5 uu kej; ne¬ œg mshdUk fmd;la
懖' 2öökÜUg l=ula fmfka ±÷÷hs foaj
´;hd udf.ka weiÝ œg" öö—gÈ kjhla æ.
—gÈ y;ryudrla m<, mshdUk fmd;la
ug fmfka h÷÷hs uu lS–'
3 tœg Tyq fufia lSf› h( ööuq½ foaYh
mÜrd meØø hk idmh fuh f›' tl me;a;l
fidrl• lrk ish,af,` fkrmkÜ
,nkafk` h Ùhd o wfkla me;af;a
fndrejg æjqrkafk` fkrmkÜ ,nkafk` h
Ùhd o fuys ,shd we;' 4ish® n,eØ
i–¹Kka jykafia j°rk múæ Wka
jykafia f• idmh tjk fial' tœg th
yeu fidfrl=f.a o fndrejg æjqrk yeu
flfkl=f.a o Úfjig we;=½ jkafka h' th
ta Úfjiaj, /£ tys is‡k ish,a,ka o tys
,S o~q o .fvd,a o œkdY lr oukafka h'÷÷
Ndckh ;= < jQ ia Ø% h ms < s n | oÈYkh
5 foaj ´;hd kej;;a bæúhg wjq;"a ööysi
Tijd n,kak' ±ka msg;g tk foa foi
n,kake÷÷hs lS h'
6 ööth l=ula ±÷÷hs uu weiS–' Tyq ms<;
s r
= e
fo–ka" ööth NdckhÙ' uq½ foaYfha mdmh
thska woyia flfÈ÷÷hs lS h'
7 ta Ndckh Bh• mshkÙka jid Ø“×'
ud n,d is‡h ¡ Bh• mshk TijkÜ ,e” h'
Ndckh ;=< iaØh % la jdŠ • is‡hd h'
8 ööf• iaØ%h jkdys ³Iaglf• uQÈØh
h÷÷hs foaj ´;hd ug lS h' bkamiÜ ta ia;s%h
kej; Ndckh ;=<g ;,a® lroud" Tyq th
mshfkka jeiÜf› h' 9uu ysi Tijd ne¬ œg
ia;S%ka fofofkl= ud foig tkjd 懖'
6'2 t<so 6'4"5 6'3 t<so 6'2 6'5 t<so 7'1
1130
lK fldldf.a mshdm;a jeÚ mshdm;a
Tjqkag Ø“×' Tjqkaf.a ta mshdm;aj,g
iÜ<x ne£ h' T›yq wyi;a" fmdf<dj;a
w;fÈ ta Ndckh WiÜ,df.k .sfh` h'
10
ööTjqka th fldfya f.k hkjd ±÷÷hs ug
l;d l< ´;hdf.ka uu weiS–'
11 ööTjqka th f.k hkafka IskdÈ
foaYhg há tys foajd,hla idok ms×i há th
;kd Úu jQ œg ta Ndckh tys ;nkÜ ,nkafka
h÷÷hs lS h'
r: i;r ms < s n | oÈYkh
6 uu ysi Tijd ne¬ œg lº folla
w;frka r: i;rla msg • tkjd 懖'
ta lº f,`lv lº h' 2m<uq jk r:hg r;=
wYajfh` o fo jekakg l½ wYajfh` o 3;=ka
jekakg iܳ wYajfh` o i;r jekakg mÜ,a,s
weØ ³Uqre mdg wYajfh` o fhd° is‡fh` h'
öö
4 iajd—Ú" f• r:j,ska l=ula woyia flfÈ
±÷÷hs ug l;d l< foaj ´;hdf.ka uu
weiS–'
5 foaj ´;hd ug ms<s;=re fo–ka fufia
lS h( ööf• jkdys uq½ fmdf<df› i–¹Kka
jykafia bæúfhys fmkS isg" msg;a j hk
wyfia iÜ<x i;r h'
6 ööl½ wYajhka ne| is‡ r:h W;=re
foaYhg;a" iܳ wYajhka ne| is‡ r:h
ngysrg;a" mÜ,a,s weØ wYajhka ne| is‡ r:h
ol=KÏ foaYhg;a ³Uqre wYajhka ne| is‡
r:h kef.kysrg;a hkafka h'÷÷ 7wYajhka
msg;g wd œg fmdf<dj mølaId lr ne,Sug
Tjqkag bjis,a,la fkd • h' ööf.dia
fmdf<dj mølaId lr n,kake÷÷hs foaj
´;hd lS h' T›yq tfia l<y' 8tœg foaj
´;hd uyd y•ka ug l;d fldg" ööW;=re
foaYhg .sh wYajhka i–¹Kka jykafiaf.a
Woyi W;=re foaYfha ixisºjd we;e÷÷hs lS h'
fc`
fc`IIÜ j dg TÛ
TÛkkÜ me<|•u
9 i–¹Kka jykafia f• m×jqvh
ug ³ka fial' 10ööœm%jdihg f.k.sh"
n“f,`Úfha isg me–× fy,aohsf.ka o
fg`“hdf.ka o fc°hdf.ka o kÜU rka ú¡
,ndf.k" tu ojfia ¡ u fYmÚhdf.a mÜ;a
fcdIshdf.a f.org hkak' 11Tjqkaf.ka kÜU
 filúhd 6-8
,nd.;a rka ú¡j,ska TÛkakla id°"
fcfy`Yd°laf.a mÜ;a" W;a;u mÝclhd jk
fc`IÜjdf.a ysfia m<|jd 12öish® n,eØ
i–¹Kka jykafia fufia Ùhk fiale÷hs
Tyqg Ùhkak' öme<E‡h÷ Ùhd k• lrk ,o
;eke;a;d fudyq h' Tyq f• ia:dkfha
jÈOkh • i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.dj
kej; f.dvkókafka h' 13Tyq ta foaj
ud,s.dj f.dvkód rc flfkl=g ys–
uysuh ,en isxydikfha jevys| wdKavq
lrkafka h' Tyqf.a isxydikh <ó mÝclfhla
is‡kafka h' Tjqka fofokd u iuós idufhka
tlg jev lrkÜ we;'÷ 14ta TÛkak jkdys"
fy,aæhdf.a o fg`“hdf.a o fc°hdf.a o
fcdIshdf.a o f.!rjdkaœ; isyj s gkhla fia
i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df› ;nd Øf’'
15 ³r neyer wh me–K i–¹Kka
jykafiaf.a ud,s.dj f.dvkeóSug Wo›
jkafk` h' tœg ish® n,eØ i–¹Kka
jykafia ud kÜU,d fj; tjQ nj kÜU,d
±k.kakyq h' kÜU,df.a foœ i–¹Kka
jykafiaf.a wKg kÜU,d uq½uÚka lSlre
jkakyq k• fufia is³ jkÜ we;'÷÷
Wmjdi m
m%% Ya kh
7 °úhÜia rcÏf.a i;r jk wjqreoafoa Ùiaf,›
k• kj jk udifha i;r jk °
i–¹Kka jykafia filúhdg m×jqvhla
³ka fial'
2 fnf;,ays jeisfh` YfrfIÈ o
frf.•fudf,la o Tjqkfa .a –ÚiÜka o
i–¹Kka jykafia bæúfha lkak,›
lrkak he›fj` h' 3iÈj mrdl%u ish®
n,eØ i–¹Kka jykafiaf.a ud,s.df›
mÝclhkaf.ka o æjeisjrekaf.ka o fufia m%Yk a
lrkak Tjqkg a Úhu œh( ööfumuK wjqre³
.Kkla Øiafia wm l<dla fuka ;j³rg;a
yeu mia jk udifha ¡ u je,fm–ka Wmjdi
meje;a•u wm lrf.k hd hq;= o@÷÷
4 ish® n,eØ i–¹Kka jykafia ug
f• m×jqvh ³ka fial( 5ööfoaYfha fikóg;a
mÝclhkag;a l;d fldg" Tjqka f• wjqre³
ie;a;Ej ;=< ¡ mia jk yd i;a jk udij,
Wmjdi mj;ajd je,fm–ka Wmjdi flf<a
6'12 fcr 23'5á 33'15á filú 3'8
1131
6
ud Wfoid o@ ;jo" Tjqka lEf›;a" ”f›;a
Tjqkaf.a u ika;=Ia‡h Wfoid fkdf› o@
7 fcrei,u fi!Nd.Hfhka yd ck-
.yKfhka msø" ta k.rh wjg k.r o
ol=KÏ æYdj o my; m<d; o ckdjdi •
ØnqKÏ ld,fha ¡ mjd i–¹Kka jykafia
l,ska is‡ æjeisjreka uóska lSf›;a fuh
fkdf› ± hs Ùhkak'÷÷
w lS l relf• œmdlh
8 i–¹Kka jykafia f• m×jqvh
filúhdg ³ka fial( 9ööish® n,eØ
i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial(
öwjxl f,i œÚYaph lrkak' tÙfkldg
lreKdj o wkÜl•mdj o fmkajkak'
10
jekaoUqjkag yd wkd:hkag;a œfoaYk S g
a ;a
mSvd fkdlrkak' kÜU,d tÙfkldg ysxid
Ùøug l+g Wmdhhka fhd° fkd.kak'÷÷
11 öötfy;a" T›yq thg ijka fokak
wlueØ jQ y' T›yq uqrKavqlu ±la jQ y'
fkdwefik ms×i lka jid .;af;` h'
12
T›yq Tjqkaf.a is;a .,a fuka ±Š lrf.k"
ish® n,eØ i–¹Kka jykafia ish
wd;audkÜNdjh lrKfldgf.k wdæfha
is‡ æjeisjreka uóska fojd j°<
b.eka••j,g iy m×jqvj,g;a ijka
kܳkay' ta Úid ish® n,eØ i–¹Kka
jykafia wØYhska Woyia jQ fial' 13öud
w~.ik l, Tjqka ijka kܳka Úid" Tjqka
w~.ik l, uu ms<s;=re fkdfokafk–÷hs
ish® n,eØ i–¹Kka jykafia j°rk
fial' 14öiÜ<s iÜ<óÙka fuka uu Tjqka
œfoaYSh rgj, œiÜrejd±—–' ta foaYhg hk
tk flfkl= keØ Úid th md½ œh'
kÜU,d hym;a foaYh md½lrhla l<yq h÷hs
ish® n,eØ i–¹Kka jykafia j°rk
fial'÷÷
fcrei,u m% Ø ix ia lrKh Ùøu
ixi
8 ish® n,eØ i–¹Kka jykafiaf.a
m×jqvh ud fj; me–×fha h' 2ish®
n,eØ i–¹Kka jykafia mejiÝ m×jqvh
fufia h( ööisfhdka jeishka Wfoid uu
±fjk fifkyiÙka fm%au lr–' f• fm%auh
Úid Tjqkaf.a i;=rka flfrys uu Woyia
 filúhd 8-9
3
•–' fcrei,fuys isfhdka lkaog wdmiÜ
me–K uu tys jev jdih lrkafk–'
fcrei,u œYajdijka; k.rh jYfhka o
ish® n,eØ foœhka jykafiaf.a lkao
Y=oaO lkao jYfhka o m%isoaO jkafka h'
4
jfh`jDoaO jQ neœka ierh‡ jdrefjka
weœæk uy,af,` o ueye,af,` o fcrei,f•
•:§j, jdŠ jkafk` h' 5k.rfha •:§
fi,a,• lrk nd,l nd,sldjkaf.ka msø
hkafka h'
6 ööf• rf† ±ka bØú j is‡k whg ta
ojiaj, ¡ th mܳuhla j fmkÜK;a ug;a
th mܳuhla j fmfka ±÷÷hs ish® n,eØ
i–¹Kka jykafia wik fial' 7ish® n,eØ
i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial(
öökef.kysr yd niakdysr is‡k udf.a
fikó uq°f.k fcrei,f• ãj;a jk ms×i
uu Tjqka wdmiÜ f.fkkafk–' 8T›yq udf.a
fikó jkafk` h' uu Tjqkaf.a foœhka
jykafia jkafk–'÷÷
9 ish® n,eØ i–¹Kka jykafia
fufia j°rk fial( ööudf.a ud,s.dj h<s
f.dvkók ms×i w;aØjdru ±uQ ° isg
æjeisjrhd lS f• jpk ±kÜ;a wik kÜU,d
ffOÈhj;a jkak' 10Bg fmr ojiaj, ¡
–ÚiÜka fy` .jhka fy` l=,shg
,nd.ekSug Ùisfjl=g j;alula fkd •
h' i;=re Wj³rej,g f.d³re fkd•
.uka“uka hdug Ùisfjl=g fkdyeÙ
œh' wi,ajeishka tÙfkldg œreoaO j
is‡kak uu ie,eia•–' 11tfy;a" uu ±ka
f• rf† bØú j is‡k whg fmr fuka Ù%hd
fkdlr– hs ish® n,eØ i–¹Kka
jykafia Ùhk fial' 12Tjqka idu°kfhka
”c jmÜrkÜ we;' –æ je,aj, m, yg.kajkÜ
we;á N+–fhka wiajekak ,efnkÜ we;á
weØ muKg jeis jiskÜ we;' f• ish®
wdisú uu udf.a foaYfha bØú j is‡k whg
fokafk–' 13cqfo› ckfhÚ" bYardfh,a
ckfhÚ" l,ska kÜU,d cd;Ska w;fÈ
idmhla j is‡ kuq;a" wdYSÈjdohla jk
f,i uu kÜU,d uqokafk–' “h fkdjkak'
ffOÈhj;a jkak'÷÷
ouialia k.rhg;a œreoaO j me–K we;'
8'16 tmS 4'25 9'1 fhid 17'1-3á fcr 49'23-27á wdfud 1'3-5 9'1-4 fhid 23'1-18á
tiÙ 26'1--28'26á fc`fj 3'4-8á wdfud 1'9-10á uf; 11'21-22á ¬la 10'13-14
1132
hÜ la Øh"
Ø h" i
i;;Hh yd idu
idu°°kh
14 ish® n,eØ i–¹Kka jykafia fufia
j°rk fial( öökÜU,df.a uq;k = –
a ;a;ka ud
Woyia l< œg Tjqka msg œm;aØh
muqKj Ï kakg uu is;g .Ø–' udf.a is; uu
fjkia fkdflf<–' 15tfy;a" ±ka fcrei,ug
yd cÏ° jeishkag wdYSÈjdo lrkak uu is;g
f.k is‡–' ta Úid “h fkdjkak' 16kÜU,df.a
hÜ;l= • f•jd h' tÙfkldg i;Hh l;d
lrkak' Widœj, ¡ iduh ie,fik f,i
Úhu hÜlØ a h bIag lrkak' 17tÙfkldg
ysxid Ùøug l+g Wmdhhka fhd° fkd.kak'
æjqreula msg fndre idlaIs fkdÙhkak' ukao"
f• ish,a, uu fy<d oÙ– hs ish® n,eØ
i–¹Kka jykafia j°rk fial'÷÷
18 ish® n,eØ i–¹Kka jykafia f•
m×jqvh ug ³ka fial' 19ish® n,eØ
i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial(
ööi;r jk" mia jk" i;a jk yd oi jk
udij, mj;ajkÜ ,enQ Wmjdi W;aij cÏ°ys
fikóg mS%Ø m%fu`oh f.k fok ux.,
W;aij jkafka h' tneœka kÜU,d i;Hhg;a"
iduhg;a we®•jkak'÷÷
20 ish® n,eØ i–¹Kka jykafia fufia
j°rk fial( öön,j;a rgj,ska yd n,j;a
k.rj,ska fikó fcrei,ug tk ld,h
me–fKkafka h' 21tl k.rhl fikó
;j;a k.rhl fikó wu;d" öish® n,eØ
i–¹Kka jykafia wheo" Wka jykafiaf.a
wdisú m;k ms×i wms hkafkuqá wm iuó
tkake÷hs ÙhkÜ we;' 22œYd, fikóla o
n,i•mkak cd;Syq o ish® n,eØ i–¹Kka
jykafia wheo Wka jykafiag wdisú m;k
ms×i fcrei,ug me–fKkafk` h' 23ta
ojiaj, ¡ œfoaYSyq oifofkla cÏfo›fjl=
fj; me–K" Tyqf.a jia;% fldk
w,a,df.k" foœhka jykafia Tn iuó
is‡k nj wms wid weØ neœka Tn iuó
hkak wms leue;af;uq hs Ùhkafk` h'÷÷
i;
i;=rka
= kag o~q j•
r
9fuh æjH m%ldYkh f›( ööi–¹Kka
jykafiaf.a m×jqvh y¿dla foaYhg;a"
 filúhd 9
bYardfh,ays ish® f.`;% muKla fkdj"
wdrd•ys w. kÜjr;a i–¹Kka jykafiag
whsØ h' 2y¿dla foaYhg hdj weØ yud;a o
fkdfhla Y+r kÜjK weØ ;SÈ iy iSf°ka o
Wka jykafiag whsØ h' 3;SÈ jkdys n,fldÛ
id°f.k OQ,s f.dv .ikakdla fuka ú¡ o
•:§j, l=KÏ li< f.dv .ikakdla fuka
rka o /ia lr.;af;a h' 4tfy;a" i–¹Kka
jykafia tys weØ ish® foa meyerf.k tys
weØ jia;=j uqyqog fy<d ouk fial' th
.skafkka œkdY jkafka h'
5 ööwIaflf,dka k.rh ta ±l “h jkakS
h' .did;a ta ±l l•md jkakS h' tfl%dkag o
tfia u is³ • n,dfmdfrd;a;= Y+kH jkafka h'
.didfjys rc œkdY jkafka h' wIaflf,dka
ck Y+kH fmfoila jkafka h' 6wIaf°oays
wjcd;l fikóla jdih lrkafk` h'
uu ms,i s Ø
a jrekaf.a To “|oukafk–'
7
T›yq f,a iys; udxi j;a" ;yk• lrk ,o
lEu j;a ;j;a wkÜNj fkdlrkafk` h' T›yq
o bØú j is‡k ish® fokd iuó foœhka
jykafiaf.a fikó jkafk` há T›yq cÏ°ys
f.`;%hla fuka jkafk` há tfl%dkajre o
fcnqihs hka fuka jkafk` h' 8tœg uu
udf.a foaYh wdrlaId fldg ta ueæka hÜoO a
yuq°j,g hkak bv fkdfokafk–' Tjqkg
mSvd lrkak Ùisfjl=g bv fkdfokafk–'
udf.a fikóf.a ³l uu 懖'÷÷
idu l= u drhdf
drhdf..a wd
wd..ukh
9 fikó wdrlaId fldg" Tjqkaf.a i;=rka
isfhdka mÜrók"
mS%Ø m%fu`o jkaká
fcrei,• mÜrók
fid•kia y~ kókak'
Tf’ rc;=udfK`
Tn fj; jŠk fial'
t;=udfK`"
chdkaœ; œchYSf% hka
me–fKk fial'
hgy;a isØka
fldg½fjl= msg keó"
tfia h"
fldg½ foklf.a
megfjl= msg keó
me–fKk fial'
9'5-7 fhid 14'29-31á fcr 47'1-7á tiÙ 25'15-17á fc`fj 3'4-8á wdfud 1'6-8á fYm 2'4-7
9'9 uf; 21'5á fcdy 12'15 9'10 .S;d 72'8 9'11 Úlau 24'8
1133
10 uu tm%dhs• flfrka r:h o
fcrei,fuka wYajhka o is|oukafk–'
hÜoaO ³kak o lmd yúkÜ ,ef’' Wka
jykafia cd;Skag idu°kh m%ldY lrk
fial' Wka jykafiaf.a wdKavqj uqyqfoka
uqyqog;a hÜm%ˆia .x.df› mgka fmdf<df›
iSud olajd;a jkafka h'
fik
fikó óg Ú oyi
11 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial( ööf,hska uq¿d lrk ,o" kÜU iuó l<"
udf.a .sœiÜu Úid uu kÜf˜ fikó j;=r
keØ jf<ka Úoyia lrkafk–' 12msÛjy,a
• is‡kafkÚ" ±ka kÜU,dg n,dfmdfrd;a;=
Øfnk Úid" kÜU,df.a wdrlaId ia:dkhg
me–fKkak' kÜU,d œ¢ ³laj,g jkaæ
jYfhka kÜU,dg fo.=Khla wdYSÈjdo ud
fok nj m%ldY lr–' 13uu cÏ° rg ³kakla
fuka o tm%dhs• B;, fuka o iÝ°k• lrf.k
is‡–' .S%isfha ckhdg œreoaO j igka lrk
ms×i uu isfhdkays ckhd rKY+rhl=f.a
lvqjla fuka fhd°.kafk–'
14 öötœg i–¹Kka jykafia Tjqkag
a by<ska fmfkk fial' Wka jykafiaf.a
B;,h œ³,sh fuka œysfokafka h' foœ
iajd—ka jykafia ish fydrKEj msU
ol=KÏ æYdf› iÜ<siÜ<x iuó bæúhg jŠk
fial' 15ish® n,eØ i–¹Kka jykafia ish
.,a m‡fha .,a fuka md.d ouk fial' T›yq
–æhÜi fuka f,a fndkafk` h' i;=rka
urdoukafk` h' Tjqkaf.a f,a mÝcdikfha
fldkaj, fkrd .sh wx fmóS Øfnk múæ
o NdckhÙka f,a W;=rd hk múæ o T›yq
f,aj,ska fjúu;a • is‡kafk` h' 16ta oji
me–× œg" tfŒfrl= ish /< wdrlaId
lrk f,i Wka jykafia ;ukaf.a fikó
wdrlaId lrk fial' TÛkakl weØ ue×la
fuka Wka jykafiaf.a foaYfha T›yq
nn<kafk` h' 17tfia h" th fldmuK
idrj;a" w,xldrj;a foaYhla jkafka o·
OdkHfhka tys fjfik ;reKfh` o
–æhÜfika tys fjfik ;re×fh` o YlaØ
i•mkak jkafk` h'÷÷
 filúhd 10-11
œuq l a Ø h ms < s n | fmdfrdka ³ j
10 jika; ld,hg jÈIdj tjk f,i
i–¹Kka jykafiaf.ka wheækak'
ish® fokd i|yd l=Uqre idrj;a lr–ka
jeis j,dl=½ o jÈIdj o tjkafka i–¹Kka
jykafia h' 2ms<su whe¡fuka –ÚiÜkag
Úire fndre ms<s;=re ,efnk Úid o fmak
Ùhkakka –ksiÜka fkduó hjk Úid o
iajmak oÙkakka ysia iekis,a,la f.k
fok Úid o fikó neg½jka fuka
bnd.df;a weœæØ' tfŒfrl= keØ Úid
u T›yq ³lg m;a • is‡;s'
3 öötfŒrekag œreoaO j udf.a Woyi
weœ<S Øf’' uu Tjqkaf.a uQ,slhkag o~qj•
lr–' tneœka ish® n,eØ i–¹Kka
jykafia cÏ°ys fikó jk neg½ /< wdrlaId
lrk fial' T›yq Wka jykafiaf.a n,j;a
a wYajhka fuka jkafk` h' 4uq³ka .,
hÜoO
jeÚ md,lhka o wen jeÚ uQ,l s hka o hÜoO
a lEfudr.ikaká ukao" >k jkdka;rh
³kÜ jeÚ Ú,Odøka o ish® w•m;Ska o ta
foaYfhka ÚlafukÜ we;' 5•:§j, weØ ufvys
i;=rka md.d ouk n,j;a fyajdhka fuka
cÏ°ys fikó ch.%dylfh` jkafk` h'
i–¹Kka jykafia Tjqka iuó is‡k Úid
T›yq igka fldg i;=re wYajdfr`ylhka
jqj o mrdch lrkafk` h' 6uu cÏ°ys fikó
n,j;a lr" fc`fimaf.a fikóg ch w;a
lr fokafk–' Tjqkg a wkÜl•md lrk Úid
uu Tjqka wdmiÜ f.fkkafk–' T›yq jkdys"
ud œiska Ùis lf,l m%ØlafIam fkdlrk
,o fikóla fuka jkafk` h' uu Tjqkaf.a
foœ i–¹Kka jykafia h' Tjqkaf.a
whe³•j,g uu ms<s;=re fokafk–' 7tm%dhs•
fikó n,jka; fyajdfhl= fuka jkafk` h'
Tjqka –æhÜi mdkh l< wh fuka mS%Ø jkÜ
we;' Tjqkaf.a ore mr•mrdj f• ch.%yKh
isys fldg mS%Ø jkafk` h' i–¹Kka
jykafia flfrys T›yq ikaf;`I jkafk` h'
8 mdjd fo–' fudjqyq foaYh keØkdiaØ lrØ'
uu udf.a fikó le|jd Tjqka tla/ia
lrkafk–' uu Tjqka .<jd Tjqkaf.a
ixLHdj fmr fuka jeŠ lrkafk–'
9
ud Tjqka cd;Ska w;fÈ œiÜrejd yúk kuq;"a
Tjqka ³r neyer rgj, ¡ ud isys fldg"
Tjqkaf.a orejka iuó ãj;a j isg wdmiÜ
yeø tkÜ we;' 10uu Tjqka –irfhka
kej; f.fkkafk–á wisúhdfjka Tjqka
10'2 uf; 9'36á udla 6'34
1134
/ia lr .s,shoa foaYhg;a" f,nfkdkag;a
muqKÏjkafk–á uq½ foaYh fikóf.ka
msø bØø hkafka h' 11Tjqka œm;aØh kueØ
uqyqo ueæka hk œg" uu uqyqfoa ;rx.j,g
myr fokafk–' tœg khs,a .x.df› m;a,
œh<S hkafka h' wisúhdf› wyxldrh
my;a lrkÜ ,nkafka há –irfha
chfldka;h keØ • hkafka há 12Tjqkaf.a
YlaØh i–¹Kka jykafia flfrys h' T›yq
Wka jykafiag lSlre jkafk` h'÷÷ fufia
mjikafka i–¹Kka jykafia h'
n,
n,jj;= ka f .a jeˆu
11 ööt•nd f,nfkdka" Tf’ Ùysú .ia
.skafkka ±• hk ms×i Tf’ f°rj,a
wúkak' 2foaj°r .ia lEfudr.ikaká ukao"
Ùysú .ia jeˆ we;á ta f;acdkaœ; .ia
œkdY • we;' ndIdkays wdf,`k .ia
jkidoukÜ ,enqf› h' 3ijka fokak"
md,lhkaf.a f;aci my• f.dia weØ neœka"
T›yq ³la núka lEfudr.iØ' fcdÈ°kays
jkh md½ • weØ neœka ;reK isxyhkaf.a
f.r•f• y~ wikak'÷÷
tfŒrdf
tfŒrdf. .a Wmudj
4 udf.a foœ i–¹Kka jykafia ug
fufia j°< fial( ööurkÜ ,nkak Úhu j
is‡k neg½ /f<ys tfŒrd jkak' 5Tjqka
–f,ag .kak wh Tjqka urk kuq;a" T›yq
o~qj• fkd,nkafk` h' Tjqka œl=Kk wh"
öi–¹Kka jykafiag m%Yxid f› jd· wms
±ka fmdfydi;a h÷hs ÙhØ' Tjqkaf.a u
tfŒre jqj o Tjqkag wkÜl•md fkdlrØ'÷÷
6 i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial(
ööuu foaYfha jeishkag ;j;a wkÜl•md
fkdlr–' uu yeu –Úfil= u Tyqf.a
tfŒrd jk md,lhdg yd rcÏf.a n,hg
Tjqkaf.a n,fhka uu Ùisfjl= f’rd
fkd.Ú–'
7 ööta Úid neg½jka –f,ag f.k
œl=Kk wh Wfoid uu Tjqka ;r flf<–'
ta Úid uu urKhg Úhu j is‡ neg½ /f<a
tfŒrd •–' uu ierh‡ folla /f.k"
tllg öm%idoh÷ Ùhd o wfklg öiu.sh÷
 filúhd 11-12
Ùhd o k• ;nd neg½ /< wdrlaId
flf<–' 8ug oaf›I l< tfŒreka Øfofkl=
.ek ug bjid.; fkdyeÙ j tl udihla
we;=<; ¡ Tjqka keiÜfj–' 9tœg uu neg½
/<g l;d fldg" öuu ;j;a kÜU,df.a
tfŒrd fkdjkafk–" kisk wh kis;a jd·
jekfik wh jekfi;a jd· bØú wh
tÙfkldf.a udxi ldou;a jd÷hs lS–' 10tœg
uu ish® cd;Ska iuó l< .sœiÜu wj,x.=
lrk ms×i öm%idoh÷ kueØ ierh‡h f.k
lvd ±uqfj–' 11tfia h" ta ojfia ¡ .sœiÜu
wj,x.= lrk ,¡' neg½jka –f,ag f.k
œl=Kk wh ud l< foa ±l" ta Ù%hdj
uóska i–¹Kka jykafia l;d lrk nj
f;are•.;ay' 12 uu Tjqka wu;d" öug l=,h s
fokak hÜ;= hhs kÜU,dg isf;a k• th fokak"
ke;ak• th ;nd .kake÷hs lS–' tœg T›yq
ug ú¡ ldis Øyla l=,S jYfhka Ùrd ³kay'
13
öta uqo, foaj ud,s.df› NdKavd.drfhys
oukake÷hs i–¹Kka jykafia ug j°< fial'
uu o" udf.a j‡kdlu jYfhka Tjqka –,
l< wf.a weØ ta ú¡ –, Øy foaj ud,s.df›
NdKavd.drfhys ±—–' 14bkamiÜ cÏ° yd
bYardfh,a w;fÈ mejØ iu.sh “f|k nj
fmkajk ms×i" öiu.sh÷ hk ku weØ
ierh‡h le‹–'÷÷
15 tœg i–¹Kka jykafia ug fufia
j°< fial( öökÜU kej;;a m,la keØ
tfŒfrl=f.a WmlrK wr.kak' 16 uu f•
foaYhg fujeÚ tfŒfrl= tjkafk–' Tyq
œkdYhg f.d³re jQjka .ek i,lkafka j;a"
keØ jQjka fidhkafka j;a" ;=jd< jQjka iÜj
lrkafka j;a" fkdueø bØú jQjkag lEu
fokafka j;a ke;' ta fjkÜjg Tyq b;d ;r
neg½jdf.a uia ld Wf.a l=r mjd W³rd
oukafka h' 17/< w;ayer .sh ta m,la
keØ tfŒrdg jk œm;l uy;· hÜoO a h
lrKfldgf.k Tyqf.a w;g iy ol=KÏ
weig myr jefokafka h' Tyqf.a w;a œh<S
hkafka há weia o wkaO jkafka h'÷÷
fcrei,f• œ
œuuq la Ø h
12 i–¹Kka jykafia bYardfh,a .ek 10 ööuu °œ;af.a jxYhg o fcrei,f•
lrk æjH m%ldYkh fuh f›' wyi fikóg o lreKdf› yd whe¡f• is;la
uejQ" fmdf<df› w;aØjdru ±uQ" ukÜIHhd fokafk–' T›yq ;uka œiska wek ;=jd<
11'12 uf; 26'15 11'12-13 uf; 27'9-10 12'10 fcdy 19'37á t<so 1'7 12'10-14 uf; 24'30á t<so 1'7
1135
;=< wd;audkÜNdjh msyfs gjQ i–¹Kka
jykafia fufia j°rk fial( 2ööfcrei,u" ta
wjg cd;Ska fjúu;a lrjk l=i,dkla fia
lrkafk–' ta cd;Ska fcrei,u jg,k œg
cÏ°ys fiiÜ k.r o jg,kÜ ,ef’' 3uu ta
oji me–× œg ish® cd;Skag fcrei,u
nr .,la fuka lrkafk–' th Wiaikak
hk cdØh fndfy` fia ;=jd< ,nkafka h'
f,`lfha ish® cd;Syq thg œreoaO j tla/ia
fjØ' 4i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial'
ta ld,fha ¡ uu ish® wYajhka “h .kajd
wirejka œhre jefgkak i,iajkafk–'
tfy;a" uu cÏ°ys fikó /l n,df.k Tjqkfa .a
i;=rkaf.a wYajhka wkaO lrkafk–' 5tœg
cÏ°ys f.`;% ;u ;uka l;d lr .Ú–ka"
öish® n,eØ i–¹Kka jykafia fcrei,f•
jik ish fikóg YlaØh fok fiale÷hs
ÙhkÜ we;'
6 ööta ld,fha ¡ uu cÏ°ys f.`;%hka
jk,eyenl fkdfyd;a f.dh• weØ l=Ur q l
.sÚ yq,la fuka o ms³re –‡ w;r .sÚ
fmfk,a,la fuka o lrkafk–' T›yq ish®
cd;Ska yd;amiska u œkdY lrkafk` h'
fcrei,f• fikó ish k.rfhys iÜ/Ù j
is‡kafk` h'
7 öö°œ;af.a jxYhg ys– uysuh o
fcrei,f• jeishkag ,efnk uysuh o
cÏ°ys fiiÜ fldgig jvd Wiia fkdjk
ms×i uu m<uqfldg cÏ°jg ch w;a m;a lr
fokafk–' 8ta ld,fhys i–¹Kka jykafia
fcrei,f• jeishka wdrlaId lrk fial(
Tjqka w;frys is‡k ³n,hd mjd °œ;a fuka
m%n, jkafka h' °œ;af.a jxYh o foœhka
jykafia fuka o i–¹Kka jykafiaf.a
´;hd fuka o Tjqkag uó fmkajkafka h' 9ta
ld,fha ¡ uu fcrei,ug myr fokak
W;aidy lrk yeu cdØhla u œkdY
lrkafk–'÷÷
fikó ;u
;ukkaf .a mdmh .ek je,mS u
 filúhd 12-14
lrk ,oa° jQ ;eke;a;d foi n,d" keØ jQ
tl u mÜ;%hd .ek je,fmk wh fuka
je,fmkafk` há tl u mq;%hd .ek fY`l
jkakdla fuka fYdal jkafk` h' 11ta ld,fha
¡ fu.soafo` iuN+–fhys ¡ yooa-ú•fudka
.ek je,fmkakdla fuka fcrei,f• je,mSu
uy;a jkafka h' 12foaYfhys tl tl f.`;%
fjka fjka jYfhka je,fmkÜ we;' °œ;af.a
fm<mØka mej; tk mÜreIfh` o Tjqkaf.a
NdÈhdfj` o fjka fjka jYfhka je,fmka-
fk` h' kd;dkaf.a f.`;%fhka mej; tk
mÜreIfh` o Tjqkaf.a NdÈhdfj` o fjka
fjka jYfhka je,fmkafk` h' 13f,•f.a
fm<mØka mej; tk mÜreIfh` yd Tjqkaf.a
NdÈhdfj` o" Isfuhs fm<mØka mej; tk
mÜreIfh` yd Tjqkaf.a NdÈhdfj` o 14fiiÜ
ish® f.`;%j, wh o Tjqkaf.a NdÈhdfj` o
fjka fjka jYfhka je,fmkafk` h'÷÷
fcrei,u mœ mœ;;% lr
lrkkq ,e”u
13 ish® n,eØ i–¹Kka jykafia
fufia j°rk fial( ööta ld,fha ¡
mdmh yd rEm jkaokdfjka °œ;af.a
f.`;%h o fcrei,f• jeishka o mœ;%
lrk ms×i W,am;la wefrkafka h' 2 ta
ld,fha ¡ foaj rEmj, k• ;j;a isys
fkdjk múæ uu ta rEm foaYfhka neyer
lrkafk–' fndre æjeisjreka o my
lroud" uu rEm jkaokdf› wdYdj keØ
lroukafk–' 3;j³rg;a æjeia foiSug
hfula ;e;a lrhs k•" i–¹Kka
jykafiaf.a kdufhka" Tyq cÚ; l<
mshd;a" uj;a" ökÜU ãj;a fkd œh hÜ;= h'
ukao i–¹Kka jykafiaf.a kdufhka
kÜU fndre mjikafkys h ÷hs Ùh–ka Tyqg
wek urkafk` h' 4ta ld,fha ¡ iEu
æjeisjrfhla ;ud oÙk oÈYk .ek ,Ðcd
jkafka há æjeisjrfhl= fia w¢kafka j;a"
;ud æjeisjrfhl= hhs Ùhd.kafka j;a
ke;' 5ta fjkÜjg Tyq" öæjeisjrfhl=
fkdj uu f.dœfhla–á uu nd, œfhys isg
u f.dœl• flf<– ÷hs Ùhkafka h' 6ökÜf˜
msf† Øfnk Th ;=jd< fudkjd ±÷hs
hful= Tyqf.ka weiÜfjd;a" ötajd udf.a
–;%hdf.a f.or ¡ ud ,enQ ;=jd< h÷hs Tyq
Ùhkafka h'÷÷
13'7 uf; 26'31á udla 14'27
1136
tfŒrd ur
urkka k g Úhuh
7 ish® n,eØ i–¹Kka jykafia fufia
j°rk fial( ööt•nd lvqj· ms“o udf.a
tfŒrdg tk•" iyldr –Úidg myr
fokaká tfŒrdg myr fokak' tœg neg½
/< œisr hkÜ we;' udf.a ³n, jQjkag uu
myr fokafk–' 8i–¹Kka jykafia fufia
j°rk fial' fikóf.ka ;=fkka fofldgila
uefrkÜ we;' tl fldgila ãj;a jkÜ we;'
foaYh uq½,af,ys fuh is³ jkÜ we;' 9tfy;a"
bØú ;=ka jk fldgi uu .skfa kys
oukafk–á ú¡ mœ;% lrkakdla fuka Tjqka
mœ;% lrkafk–á rka Wr.d n,kakdla fuka
Tjqka Wr.d n,kafk–' Tjqka udf.a kdufhka
ug hdƒÆ lrk œg uu o Tjqkg a ms<;
s r
= e
fokafk–' öT›yq udf.a fikó h÷hs uu
Tjqkga Ùhkafk–á öi–¹Kka jykafia
udf.a foœhka jykafia h÷hs T›yq ug
Ùhkafk` h'÷÷
fcrei,u Wfoid igk
14 i–¹Kka jykafia Ù%hd lrk oji
me–fKkafka h' tl, Tn
fld,a,lkÜ ,en fld,a,h Tf’ weia
yuqfhys fnokÜ ,ef’' 2fcrei,ug œreoaO j
hÜoaO lrk ms×i i–¹Kka jykafia ish®
cd;Ska tla/ia lrk fial' k.rh w,a,d.kÜ
,ef’á f.j,a fld,a,lkÜ ,ef’á ia;S%yq
´IKh lrkÜ ,nØá fikóf.ka foflka
fldgila jy,alug f.khkÜ ,nk w;r"
bØú fldgi kÜjúka msg; f.khkÜ
fkd,nØ' 3i–¹Kka jykafia bæúhg
f.dia miÜ.sh ld,fhys hÜoaO l< múæ
ta cd;Skag œreoaO j hÜoaO lrk fial'
4
ta ld,fha ¡ fcrei,ug kef.kysfrka
msys‡ T,Sj lkao u; i–¹Kka jykafia
jevys¢k fial' tl, T,Sj lkao
kef.kysr isg ngysr foig fom½ • ueæka
uy;a –‡hdj;la u;= jkafka h' lkafoka
Nd.hla W;=re foig;a" wfkla Nd.h ol=KÏ
foig;a fjka • hkafka h' 5kÜU,d o udf.a
lkafoa –‡hdj; ueæka f’ø m,d hkakyq h'
ukao" ta –‡hdj; lkafoka tyd me;a;
olajd we;' cÏ°ys rc jQ WYaYshdf.a ld,fha
¡ N+–l•mdjla weØ jQ œg kÜU,df.a
 filúhd 14 1137
uq;=ka–;a;ka m,d .sh múæ kÜU,d;a m,d fcrei,f• isg igka lrkÜ we;' T›yq wjg
hkakyq h' tœg udf.a foœ i–¹Kka ish® cd;Skaf.a i•m;a jk rka ú¡ o jia;%
jykafia ish® Y=oaOjka;hka msújrd jŠk o uyd rdYshla tl;= lr.kafk` h'
fial' 15wYajhka o wYaj;rhka o TÛjka o
fldg½jka o i;=re l|jqrej, is‡k ish®
i–¹K
i–¹Kk ka jy
jykka f ia rcl• lrk ffi ia l i;a;ajhka o flfrys jix.;hla
6 ta ld,fha ¡ WIaKh j;a" YS; j;a weØ me–fKkafka h'
fkdjkafka h' 7ojd,;a" /h;a fkd•" ijia
f›,djg t<sh we;a;d jQ" i–¹Kka jykafia fcrei,f• uys ud,xldrh
muKla okakd jQ" tla;rd ojila 16 fcrei,ug œreoaO j igka lrk
me–fKkafka h' ish® cd;Skaf.ka bØú j is‡k ish® fokd
8 ta ld,fha ¡ msúis³ j;=r fcrei,fuka ish® n,eØ foœhka jykafiag rdchdKka
.,d wjq;a thska Nd.hla u< uqyoq g;a" jYfhka u kuialdr lrk ms×i;a"
bØú fldgi uOHOr× uqyoq g;aa .,d l+vdr• ux.,Hh mj;ajk ms×i;a jirla
hkafka h' wjqreoao uq½,af,a ta j;=r mdid jirla fcrei,ug me–fKkafk` h'
.,kafka h' 9tl, i–¹Kka jykafia uq½ 17h• foaYhl fikó ish® n,eØ i–¹Kka
f,`lfha rdchdfK` jk fial' ish® fok jykafiag rcdKka jYfhka kuialdr
Wka jykafia foœhka jykafia jYfhka lrkak fcrei,ug fkdhkafk` k•" ta
kuækÜ we;' tl u kuÙka Wka jykafia foaYh msg jeis fkdjiskafka h' 18–ir
yºkajkÜ ,nk fial' cdØlfh` l+vdr• ux.,Hh meje;a•ug
10 W;=fÈ f.nd isg ol=fKa ú•fudka fkdme–fK;a k•" tfia fkdme–fKk
olajd weØ fcrei,u wjg uq½ foaYh ish® cd;Ska flfrys i–¹Kka jykafia
iu;,d lrkÜ ,nkafka h' fcrei,u ta wjg muqKÏjk jix.;h Tjqka msg;a muqKÏjkÜ
m%foaYhg by<ska Wia j Øfnkafka h' ,ef’' 19l+vdr• ux.,Hh meje;a•ug
öfnkac–ka f°rÛj÷ isg l,ska f°rÛjla fkdme–fKk –ir yd wjfYaI cd;Ska
ØnqKÏ öfldfka f°rÛj÷ olajd o öykfk,a flfrys me–fKk o~qju fuh f›'
fld;÷ isg rcÏf.a uq¿sl ;gdlh olajd o 20 ta ld,fha ¡ öi–¹Kka jykafiag
kÜjr meØr mjØkafka h' 11fikó ;j;a lem h÷ hk jpk wYajhkaf.a –×f.Šj,
œkdYhlg Ndck fkd• iÜ/Ù j tys jdih fldgd ;nkÜ we;' foaj ud,s.df› msiSug
lrkafk` h' .kak Ndck mÝcdik bæúfhys weØ md;%
12 fcrei,ug œreoaO j hÜoaO lrk fuka lem jQ Ndck jkafka h' 21fcrei,f•
il, cd;Ska flfrys jix.;hla i–¹Kka yd cÏ°f› weØ" msiSug .kak ish®
jykafia muqKÏjk fial' Tjqka isgf.k Ndck ish® n,eØ i–¹Kka jykafiaf.a
is‡h ¡ Tjqkaf.a udxi l=KÏ • hkafka h' kuialdrh i|yd fjka lrkÜ ,nkafka h'
Tjqkaf.a weia o æ› o crdm;a jkafka h' mÝcd TmamÜ lrk fikó me–K" mÝcdjg
13 ta ld,fha ¡ i–¹Kka jykafia Tjqka .kak udxi ;•nk ms×i ta Ndck mdœƒ„
w;r NSØhla weØ lrk fial' ta Úid" tl lrkÜ we;' ta ld,h me–× œg tl u
–Úfil= ;ud <ó is‡k –Úid w,a,df.k fjf<kafol= j;a ish® n,eØ i–¹Kka
Tyqg myr fokÜ we;' 14cÏ° fikó mjd jykafiaf.a ud,s.df› fkdis‡kÜ we;'

14'8 tiÙ 47'1á fcdy 7'38á t<so 22'1 14'11 t<so 22'3 14'16 f,• 23'39-43
 1138

æjeisjr u,dÙf.a fmd;

f• fmd; whsØ jkafka fcrei,f• foaj ud,s.dj f.dvkeó=j miÜ" Ù%'mÝ' mia jk Y; jÈIfha
h• ld,hlg h' foœhka jykafia iuó .sœiÜu w®;a Ùøug fikóg le|•u" u,dÙ
æjeisjrhdf.a m%Odk wruqK h' fikóf.a foaj kuialdrfha h• h• ³Èj,l• yd fkdukdl•
weØ nj Tyq fmkajd fohs' mÝclhka yd fikó" foœhka jykafiag æh hÜ;= mÝcd yd ¡ukd fkd¡
jxpdj, fh¡ is‡k nj;a" Tjqka foœhka jykafiaf.a b.eka•• wkÜj ãj;a fkdjk nj;a Tyq
fmkajd fohs' tfy;a" foœhka jykafia fikó œÚYaph fldg Tjqka msúis³ lrkakg jŠk nj
o Wka jykafiaf.a udÈ.h ms<sfh< Ùøug;a" .sœiÜu ±ka•ug;a m×jqvldrfhl= tjk nj o
æjeisjrhd m%ldY lrhs'
fuys wvx.= lreKÏ(
múƒfÃo 1(1)2(16 bYardfh,a fikóf.a m›'
múƒfÃo 2(17)4(6 foœhka jykafiaf.a œÚYaph yd ohdj'

1 bYardfh,ajrekag
i–¹Kka jykafia u,dÙg æjH
m%ldYkhÙka ³ka m×jqvh fuh f›(
okajk ms×i mQcl hka g ;r jÛ Ùøu
6 öömÜ;h
% d ;udf.a mshdg;a" fufylrejd
;udf.a iajd–hdg;a f.!rj lrØ' ud
b Ya rdfh,a
r dfh,aj re
rekka flfr
flfry ys i–¹K ka
i–¹Kk kÜU,df.a mshd k•" kÜU,d ug f.!rj
jy
jykka fia f .a ffm
m%a uh fkdlrkafka uka o@ ud kÜU,df.a iajd–hd
k• ug .renqyquka fkdfokafka ukao Ùhd
2 ööuu kÜU,dg fm%u a flf<–÷÷hs i–¹Kka wjuka lrk mÝcljrekaf.ka ish® n,eØ
jykafia j°rk fial' öötfy;a" Tn jykafia i–¹Kka jykafia wik fial' öwm Tng
wmg flfia fm%u a l< fiala ±÷÷hs kÜU,d wjuka flf<a flfia ±÷hs kÜU,d wikakyq h'
wikakyq h' i–¹Kka jykafia ms<; s r
= e 7kÜU,d ug wjuka lr we;af;a mÝcdik msg
fo–ka" öötai› yd cdfld’ ify`orfh` wmœ;% wdydr TmamÜ Ùøfuka h' tœg öwm
fkdfj;a o@ tfy;a" uu cdfld’g fm%u a wdydr wmœ;% flf<a flfia ±÷hs kÜU,d
flf<–' 3tai›g oaf›I flf<–' uu tai›f.a wikakyq h' öi–¹Kka jykafiaf.a
lºlr m<d; œkdY fldg" Tyqf.a Wreuh" mÝcdikh iܽ hhs kÜU,d lSfuka h'÷ 8öug
jk uD.hkaf.a jdiia:dkhla flf<–÷÷hs mÝcd lrk ms×i kÜU,d wkaO if;l= f.k
j°< fial'
tau yú o@ fldr if;l= fy` f,v if;l=
4 tai›f.a mr•mrdfjka mej; tk
taf°•jreka" ööwfma k.r œkdY • we;;a wms fy` TmamÜ Ùøu yú o@ tjeÚ if;l=
kej; tajd f.dvkókafkuq÷÷hs lSfjd;a" kÜU,df.a wdKavqldrhdg ¡ n,kak' Tyq ta
ish® n,eØ i–¹Kka jykafia fufia .ek m%ikak fjhs o@ kÜU,dg Wo› Wmldr
ms<; = e fok fial( ööTjqka f.dvkók kuq;a fohs ±÷÷hs i–¹Kka jykafia j°rk fial'
s r
uu kej; tajd lvdoukafk–' taf°• jkdys 9 ööwmg lreKd lrk fuka foœhka
ö³Iag m<d;÷ Ùhd o öioyg u i–¹Kka jyka fiaf.ka wheækak' tjeÚ mÝcdjla Tf’
jykafiaf.a Woyig ,la • weØ cdØhla÷ wØka ms<sf.k i–¹Kka jykafia Tng
Ùhd o fikó ÙhkÜ we;' 5f• foa kÜU,df.a lreKd lrk fiala ±÷÷hs i–¹Kka jykafia
oEiska kÜU,d oÙkÜ we;' tœg" öbYardfh,a j°rk fial' 10öwfy`· udf.a mÝcdikh msg
foaYfhka tmsg;a i–¹Kka jykafia n,j;a ÚIaM, f,i .sÚ fkdo,ajk ms×i f°rj,a
h÷hs kÜU,d ÙhkÜ we;'÷÷ jid ;nk tla flfkl= kÜU,d w;fÈ
1'2-3 fr`u 9'13 1'2-5 fhid 34'5-17á 63'1-6á fcr 49'7-22á tiÙ 25'12-14á 35'1-15á wdfud 1'11-12á
Tnæ 1-14 1'8 oaœ kS 15'21
 u,dÙ 1-2
we;ak• fldmuK fyd| o@ kÜU,d .ek ug
i;=gla ke;á kÜU,d f.fkk mÝcdjla uu
Ndr fkd.Ú–' 11br W° jk ;eka mgka br
nei hk ;eka olajd ish® cd;Syq udf.a
kduhg f.!rj lrØ' T›yq iEu ;ek u
iÜj| ³• o msúis³ mÝcd o ug TmamÜ lrØ'
ish® cd;Syq udf.a kduhg f.!rj lrØ÷hs
ish® n,eØ i–¹Kka jykafia j°rk fial'
12
öötfy;a kÜU,d i–¹Kka jykafiaf.a
mÝcdikh ms<sl=,a hhs Ùh–ka tys TmamÜ
lrk wdydrj,g Ú.d lrk neœka kÜU,d
udf.a kduhg wf.!rj lrkakyq h' 13öf•
fudk lrorhla ±÷hs Ùh–ka kÜU,d ug
wjuka lrkakyq h÷÷hs ish® n,eØ i–¹Kka
jykafia j°rk fial' ööfidrd.;a;d jQ
fkdfyd;a fldr jQ fy` f,v jQ fy` i;=ka
mÝcdjka jYfhka kÜU,d f.fkkakyq h'
kÜU,df.a wØka ud tajd ms<s.kakjd we;e hs
kÜU,d is;kakyq o@ 14ud yg mÝcd lrkak
fmdfrdka³ jQ fyd| i;=ka /f<a is‡h ¡"
jeo.e•ula keØ if;l= ug mÝcd lrk
m%fh`.ldrhdg jk œm;l uy;· ukao"
uu fYa%IaG rfcla–' ish® rgj, fikó
udf.a kduhg .re“h olajØ÷÷hs ish® n,eØ
i–¹Kka jykafia j°rk fial'
c lhka f .a fkdukd b.e
mQclh
clhk ka •u
b.ek •u
2 öömÝcljreks" f• wdÇj kÜU,dg h÷÷hs
ish® n,eØ i–¹Kka jykafia j°rk
fial' 2öökÜU,df.a Ù%hdj,ska ug f.!rj
fkdlrkakyq k•" ud j°rk foag kÜU,d
ijka fkdfokakyq k•" th fyd¢ka is;g
fkd.kakyq k•" kÜU,d msg uu idmhla
muqKÏjkafk–' kÜU,d ,nk wdYSÈjdoh
idmhg yrj–' we;a; jYfhka kÜU,d udf.a
wdÇ ;æka is;g fkd.;a Úid ±kgu;a ud
tajdg idm lr we;' 3uu kÜU,df.a ore
i•m; j<lajkafk–' kÜU,df.a uqyqKÏ msg
li< tk•" ux.,H mÝcd ms×i f.fkk
i;=kaf.a li< ;jrd" ta iuó kÜU,d bj;g
fy<kafk–' 4tœg f,•f.a mr•mrdf›
mÝclhka iuó ud l< .sœiÜu ia:§r j
mjØk ms×i ud f• wdÇj kÜU,dg ³ka nj
kÜU,d ±k.kakyq h'÷÷ fufia mjikafka
ish® n,eØ i–¹Kka jykafia h'
2'4 .Kka 3'11-13 2'5 .Kka 25'12
1139
5 ööudf.a .sœiÜula uóska Tjqkag
ãœ;h;a" fi!Nd.Hh;a fokakg uu
fmdfrdka³ •–' Tjqka ug f.!rj lrk
ms×i f• ish,a, uu Tjqkag æÚ–' tfia
T›yq “h weØ j udf.a kduhg .re“h ±lajQ
y' 6T›yq wi;Hh fkdj i;Hh b.ekajQ y'
T›yq iu.slfuka yd wjxllfuka ud iuó
ãj;a • fndfy` fofkl= wmrdOfhka
j<lajd¬ y' 7foœhka jykafia ms<sn| i;H
Çkh ¡u yd b.eka•u mÝclhkaf.a hÜ;=l•
h' Tjqka ish® n,eØ i–¹Kka jykafiaf.a
´;hka jk neœka udf.a leue;a; ms<sn| j
bf.k.ekSu i|yd fikó Tjqka fj; hd
hÜ;= h'
8 öötfy;a" mÝclhka jk kÜU,d yú
udÈ.fhka msg f.dia we;' kÜU,df.a
b.eka•• Úid fndfy` fofkl= jrog jeˆ
we;' f,• iuó ud l< .sœiÜu kÜU,d
lv lr we;' 9kÜU,d udf.a b.eka••
fkdms<smeo" udf.a leue;a; .ek W.kajk
œg ish® fokd tl fia fkdi,lk
neœka uu o bYardfh,a fikó œiska
kÜU,d fy<doÙkÜ ,nkak i,iajkafk–'÷÷
fufia mjikafka ish® n,eØ i–¹Kka
jykafia h'
–Y% œjd
œjdyyh yd ææl
la lid
lidooh
10 wm ish,a,kag we;af;a tl u
mshdKka jykafia fkdf› o@ wm ue›f› tl
u foœhka jykafia fkdf› o@ tfia k•"
tÙfkldg f¿`ysl• lr–ka" wfma
uq;=ka–;a;ka iuó foœhka jykafia l<
.sœiÜu wm fl,ikafka uka o@ 11cÏ°ys fikó
foœhka jykafiag Tjqka ³ka fmdfrdka³j
lv lr" bYardfh,ays o fcrei,f• o
Nhdkl ms<sl=,a Ù%hd lr we;' foœhka
jykafia fm%au lrk Y=oaOia:dk mÝcd
flf,id we;' T›yq œfoaYSh foœjrekag
kuialdr lrk ia;S%ka irK mdjdf.k
is‡Ø' 12fufia lrk hfula is‡;a k•"
i–¹Kka jykafia Tyq œkdY lrk fiala
jd' Tyq –kamiÜ lj° j;a ish® n,eØ
i–¹Kka jykafiag mÝcd TmamÜ lrk wfma
cdØfha fikóg whsØ fkd f› jd·
 u,dÙ 2-3
13 fukak" Tn lrk ;j jrola·
i–¹Kka jykafia Tf’ mÝcdjka yd
¡ukdjka fkdms<s.kak neœka" Tn y~d
je,mS Wka jykafiaf.a mÝcdikh msg lº½
j.=rejkakyq h' 14Wka jykafia Tf’
mÝcdjka fkdms<s.kafka uka± hs Tn
wikakyq h' thg fya;=j" Tn ;reK
ld,fhys œjdy lr.;a NdÈhdjg ³ka
fmdfrdka³j lv lr Øfnk nj Wka
jykafia ±kf.k isˆu h' Tf’ iyldø jQ
wEg mlaImd; j is‡k njg foœhka
jykafiag Tn fmdfrdka³ jQ kuq;a wEg ³ka
fmdfrdka³j Tn lv lr we;' 15tl u
foœhka jykafia Tn" Tf’ NdÈhdj yd
taldnoaO fkdl< fiala o@ tfia flf<a"
foœhka jykafiaf.a ienE fikó jk
orejka wmg weØ lrk ms×i h' ta Úid
m%f›i• jkak' Ùisfjla ;ud ;reK œfha
œjdy lr.;a NdÈhdjg ³ka fmdfrdka³ lv
fkdflfÈ jd· 16bYardfh,ajrekaf.a foœ
i–¹Kka jykafia fufia j°rk fial' ööuu
ælalidohg ±Š f,i œreoaO fj–'
kÜU,df.ka flfkl= ;u NdÈhdjg lrk
tjeÚ kmÜre Ù%hd .ek uu ±Š f,i œreoaO
fj–' tneœka Tf’ wd;auh /l.kak' kÜf˜
NdÈhdjg mlaImd; j isˆug ³ka
fmdfrdka³j lv fkdlrkak'÷÷
foa j œÚYa p h oji
17 Tf’ jpkj,ska Tn i–¹Kka
jykafia fjfyikakyq h' tfy;a" öwms
flfia Wka jykafia fjfyikafkuq ±÷hs Tn
wikakyq h' Tn Wka jykafia fjfyikafka"
ökmÜr lrk ish,af,` u Wka jykafia bæúfha
hym;a há Wka jykafia Tjqka flfrys
m%ikak h÷hs lSfuka" yd öiÈj idOdrK Wka
jykafia fld;ek ±÷hs m%Yak Ùøfuka h'
3 fuhg ish® n,eØ i–¹Kka jykafia
fufia ms<s;=re fok fial( ööug fmrÛ j
f.dia udf.a udÈ.h ms<sfh< lrkakdjQ
udf.a ´;hd uu tjkafk–' tœg kÜU,d
fidh–ka is‡k i–¹Kka jykafia
yæisfhka ;uka foaj ud,s.djg jŠk fial'
kÜU,d mÜ, mÜ,d n,d is‡k ´;hd me–K
udf.a .sœiÜu m%ldY lrkÜ we;'÷÷
3'1 uf; 11'10á udla 1'2á ¬la 1'76á 7'27 3'2 fc`fj 2'11á t<so 6'17
.Kka 18'21-24á oaœ kS 12'6á 14'22-29á fkfy 13'12
1140
2 tfy;a" Wka jykafiaf.a me–Óf•
oji Wyq,kak mܽjka ljfrl=g o@ Wka
jykafia m%ldY jk œg .e<• is‡kak
mܽjka ljfrl=g o@ Wka jykafia
rkalrefjl=f.a .skak fuka o wmÜ,a,ka-
fkl=f.a inka fuka o jk fial' 3Wka
jykafia ú¡ WKÏ lr msúis³ lrk flfkl=
fuka f,• mq;%hka mœ;% lrk fial' tœg
T›yq i–¹Kka jykafia fj; Úhu mÝcdjla
f.fkkafk` h' 4cÏ°f› yd fcrei,f•
fikó i–¹Kka jykafia fj; f.fkk
mÝcd fmr ld,fha ¡ fuka Wka jykafiag
ms%hukdm jkafka h'
5 ish® n,eØ i–¹Kka jykafia fufia
j°rk fial( ööuu œÚYaph ms×i
kÜU,d <óg wjq;a" uka;%ldrhkag o
ldu–:Hdpdúlhkag o fndre idlaIs
fokakkag o l=,l
S rejkag mSvd lrkakkag o
jekaoUqjkag" wkd:hkag yd œfoaYslhkag
whÜ;= foa lrkakkag o ug .re“h
fkdolajkakkag o œreoaO j œ.iska idlaIs
fokafk–'÷÷
oifh
oifhkaka fldgi f.•u
6 ish® n,eØ i–¹Kka jykafia fufia
j°rk fial( ööuu i–¹Kka jykafia há
udf.a fjkia •ula ke;' cdfld’f.a
mr•mrdfjka mej; tk kÜU,d ;ju;a
i•mÝÈKfhka œkdY • ke;af;a ta Úid h'
7
fmr is‡ kÜU,df.a uq;=ka–;a;ka fia kÜU,d
o udf.a wdÇj,g msÛmd tajd lv l<yq h'
tfy;a" ud fj; yeø tkaká tœg uu;a
kÜU,d fj; yeø tkafk–' öwms flfia yeø
tkafkuq ±÷hs kÜU,d wikakyq h' 8foœhka
jykafia /jˆug –Úfil=g mܽjka o@ uu
kÜU,df.ka wi–' tfia Ùøu hÜ;= keØ jqj;a
kÜU,d ud rjgkakyq h' kÜU,d ud rjgkafka
oifhka fldgi yd mÝcdjka ms¡fuys ¡ h'
9
uq½ cdØh u ud rjgk neœka kÜU,d
ish,a,ka msg idmhla me–K we;' 10udf.a
ud,s.df› fN`ck Øfnk ms×i kÜU,d
i•mÝÈK oifhka fldgi .nvdjg
f.fkkak' tfia l< œg iajÈ.fha ljq½
yer nyq, f,i uu kÜU,dg wdYSÈjdo
fkdfokafk• ± hs fi`æis lr n,kak'
3'10 f,• 27'30á
 u,dÙ 3-4
11
f.dh• ueiaikaf.ka kÜU,df.a f.dh•
œkdY jkak uu bv fkdfo–' kÜU,df.a –æ
jef,a m,°j;a idrjkafka h÷÷hs ish® n,eØ
i–¹Kka jykafia j°rk fial' 12tœg
kÜU,df.a foaYh hym;a foaYhla jk neœka
ish® cd;Ska kÜU,d jdikdjka;h hs ÙhkÜ
we;'
f oa j ohd
ohdff› fmdfrd
fmdfrdkka ³j
³j
13 i–¹Kka jykafia fufia j°rk
fial( öökÜU,d ug œreoaO j kmÜre foa Ùhd
we;' tfia jqj;a öTng œreoaO j wms l=ula
lSfjuq ±÷hs kÜU,d wikakyq h' 14öfoœhka
jykafiag fiajh Ùøu ÚIaM, h' Wka
jykafiaf.a wdÇ bÛ Ùøfuka j;a"
lK.dÛfjka ish® n,eØ i–¹Kka
jykafia bæúfhys yeisøfuka j;a jevla
weoa o@ 15wmg fmfkk ye‡hg k• jdikdj
we;af;a Wvó= whg há æhÜKÏ jkafka
kmÜrel• lrk wh h' T›yq foœhka
jykafia mølaId lr;;a Úoyia j is‡Ø÷hs
kÜU,d Ùhkakyq h'÷÷
16 tl, i–¹Kka jykafiag .re“h
±lajQ wh tÙfkld iuó l;d lr.;a œg
i–¹Kka jykafia Tjqka lS foag ijka ³ka
fial' i–¹Kka jykafiag “h jkakd jQ o
Wka jykafiag f.!rj lrkakd jQ o wh
i•nkaOfhka Wka jykafia bæúfha fmd;l
igykla ,shk ,oafoa h' 17ish® n,eØ
i–¹Kka jykafia lS foa ta fmdf;a fufia
igyka lr we;' ööT›yq udf.a fikó
jkafk` h" ud Ù%hd lrk ojfia ¡ T›yq
4'5 uf; 11'14á 17'10-13á udla 9'11-13á ¬la 1'17á fcdy 1'21
1141
udf.a u œfYaI Wreuh jkafk` h' msfhl=
;udg fiajh lrk mq;%hdg lreKd
lrkakdla fuka uu Tjqkag lreKdj
olajkafk–' 18tl, OÈ–IaGhd yd ³Iaghd
w;fÈ o foœhka jykafiag fiajh lrkakd
yd Wka jykafiag fiajh fkdlrkakd
w;fÈ o weØ fjki kÜU,d oÙkÜ we;'÷÷
OÈ–
È–IIa G lf• c
chh .% yKh
4 ish® n,eØ i–¹Kka jykafia fufia
j°rk fial( ööWvó= wh o kmÜre wh o
ms³re fm`rKÏjl ±fjkakdla fuka ±• hk
ojila me–fKkafka h' ta ojfia ¡ Ùisfjla
bØú fkdjk fia ±• hkafk` h' 2tfy;a"
udf.a kduhg .re“h olaj–ka" ãj;ajk
kÜU,dg OÈ–IaGlu kueØ iÝÈhhd ish
/iaj, iÜjiykh weØ j W°jkafka h'
.df,ka msg • ³j mek hk jyq megjqka
% jkakyq h' 3ud Ù%hd lrkak
fuka kÜU,d mSØ
hk ojfia ¡ kÜU,d ³Iaghka md.doukakyq
h' T›yq kÜU,df.a mdo hg OQ,s fuka
jkafk` h'
4 ööbYardfh,ays ish® fikó œiska
ms<smækÜ ,nk ms×i fydfr’ lkafoa ¡
udf.a fiajl fu`fiiag ud ³ka wdÇ yd
Úfh`. isys lrkak'
5 ööi–¹Kka jykafiaf.a uyd Nhdkl
oji me–fKkakg fmr uu æjeisjr t,shd
kÜU,d fj; tjkafk–' 6ud me–K kÜU,df.a
foaYh œkdY fkdlrk ms×i" Tyq
mshjrekaf.a is;a orejka fj;g o orejkaf.a
is;a mshjreka fj;g o yrjkÜ ,nkjd
we;'÷÷