Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 2

Editor

JC Lalthanfala

HLIMKHawpuI
Estd 2005 Kumpuan : Zirna Uar Joint Editor
Laltlanmawia
News Editors
SR Ramngaihzuala
Lianhminghlua
K.Lalrinfela
Cir. Manager
N. Hlimen Branch Y.M.A. Kartin Chanchinbu Kum 16-na, Issue No. 34 Dt. 12.09.2021 Chhundinga
 Hunawl hman \hat  Zofate hmasawnna ngaihtuah  Kristian nun dan \ha ngaihsan

YMA HUANG ANTI-TOBACCO DAY THUCHAH

YMA HNATLANG September ni 11, 2021 hi 8th Mizoram State


Anti-Tobacco Day a ni a. "|halaite vaihlo laka fihlim
PWD hnen a\angin kawng ba vaia inhlawhna tura hmalak" tih chu thupui a thlan a ni. Hripui leng
kan hmu a. Ni 13.9.2021, thawh\anni khian Branch avangin kum dang angin he ni pual inkhawm hi buatsaih
pum huap hnatlang pui neih tur a ni. YMA Office kawtah theih a ni lo a. Dr H. Lianthangpuia, State Nodal Of-
innghahkhawm tur a ni. Chaw fun tur a ni a, chawhmeh ficer, National Tobacco Control Programme, National
pawh mahni intum tur a ni. Hnatlangte tan tlaiah ruai Health Mission chuan mipui leh a bik takin thalaite an lo
kilho a ni thung ang. fihlim a, an lo hrisel zawk nan a hnuai a mi ang hian
thuchhuah a siam a ni.
Branch Thla thar Committee nei:
Ni 10.9.2021 zan khan YMA Office-ah Branch Global Adult Tobacco Survey-2 (2016 -
Executive Committee vawi 11-na neih a ni a, member 19 2017) chuan Mizoram mipui zinga mi 96.7% lai te chuan
an kal. vaihlo zuk leh hmuam hian natna khirh tak (serious ill-
Pu R.Lalthankima, Finance Secretary hnen a\angin ness) a thlen thei a ni tih an hriat thu leh mi 93.6% in
Village Council, YMA, VDP leh Wildlife Department midangte mezuk khu an hip avangin meizu ve lo te
\angkawp a Tuirial lui dung ramngaw leh nungcha humhalh chungah natna khirhkhan tak tak a thlen thei a ni tih an
a an riah (duty) report ngaihthlak a ni. hriat thu a tarlang a ni. Amaherawhchu, vaihlo zuk leh
hmuam \hat lohna thu mi heti zat hian kan hriat tawh
Pem Lehkha: laiin he zirchianna vek hian 58.7% te chuan vaihlo zuk
Pu Lalramthara h/o Lalbiakni, Chawlhhmun Aizawl leh hmuam kan la hman mek thu a tarlang bawk a ni.
hnen a\angin Pem Lehkha dawn a ni a, N.Hlimen khua a GATS-2 hian 84.1% lai te chuan mahni
awm turin lawm taka pawm a ni. inchhungah midang meizuk khu (secondhand smoke)
kan hip/tawrh thu a tarlang bawk a ni. Nu leh pa te
High School Hindi Teacher chungchang: zingah mahni fate, vaihlo zuk leh hmuam laka an fihlim
Govt. N.Hlimen High School Hindi Teacher chu duh lo tumah kan awm awm love. Amaherawhchu,
sorkarin Nisapuiah a sawn avangin Branch YMA chuan GATS-2 in a tarlan dan hian mahni inchhungah ngei
Zirna Uar kumpuana a hman avangin engtia tih tur nge tih pawh kan fate meizuk khum kan la awm tam hle niin a
ngaihtuah a ni a. Hindi teacher dang kan neih leh thuai theih lang a, kan tu leh fate hmuha vaihlo zuk leh hmuam kan
nan Bialtu MLA hnenah leh District Education Officer tih fo a, a lei tur hial pawha kan tirh \hin avang te hian
(DEO) hnenah thlen nise tih a ni. anmahniah tih ve chhin chakna leh pawmzamna; thil pawi
leh \ha lo anga ngaih lohna a thlen thei a ni tih reng kan
Lui dung humhalh chungchang: ngaihtuah lo mai thei. Kan nun dan leh awm dan min zir
Builum luidung humhalh chungchang sawiho a ni reng an nih avangin naupang kan enkawl dan kan in
a. Sangha fuan a hun leh dawn tawh avangin sangha fuan siam\hat a pawimawh takzet a ni.
chhung chu khauh zawka humhalh tum a ni a, hemi Mithiam te chuan vaihlo hi "Ruihhlo bul \anna
chungchang hi VC-te nen inbiakrawn nise tih a ni. kailawn" (Gateway Drugs) an lo ti hial a. Hetiang tak
hian vaihlo lakah kan \halai leh naupangte kan venhim a
VLTF ten YMA bungrua an hmang pawimawh avangin vaihlo khuahkhirhna dan - COTPA,
chungchang: 2003 chuan kum 18 hnuailam hnenah vaihlo leh a
VLTF ten YMA bungrua hrang hrang an hman kaihhnawih zawrh leh heng kum tling lo te zawrhtir pawh
chungchang ngun taka ngaihtuah a ni a. YMA duhdan te a khap a. Tin, he dan hian zirna-in a\anga 100 yards
ziakin VLTF hnenah thlen nise tih a ni. (300 ft) huam chhunga vaihlo leh a kaihhnawih reng
reng zawrh a khap bakah naupang ten vaihlo leh a
YMA Hnatlang nei: kaihhnawih product-te awlsam taka an neih theih (easy
Ni 11.9.2021, inrinni zingkar khan Thlanmual access) tur zawnga zawrh/chhawp chhuah a phal lo
pahnih hlo tur hmanga kah a ni a, hemi rual hian YMA ten bawk a ni.
thing kan zai tir put chhuah hnatlang neih nghal a ni bawk. 17th August 2021 a North East States hrang
Member 30 vel an thawk chhuak. hrang Health Minister- te meeting an neihna a tlangzarh
Hlimkhawpui semtute : Anita Vanlallenpuii, Lalhruaitluanga, MaryVanlaldinpuii, Rebek Remsangpuii,
Elizabeth Lalnunpuii, Niangzokimi, Paulalvena, Lalruatfeli
N. Hlimen Branch Y.M.A. Kartin Chanchinbu Kum 16-na Issue No. 34 Dt. 12.09.2021
Editorial...  Thawhrim hlawkna LawRKHawM
Kolasib nula Lalremsiami National Hockey YMA leh Fisheries Deptt. thawkdun dawn:
Player leh Tokyo Olympic 2020-a India leh Mizoram Ni 6.9.2021 khan Central YMA leh Fisheries
aiawhtu chu Mizoram Sawrkar-in Sports & Youth Ser- Department chuan thawhhona thuthlung kum hnih chhung
vices Department hnuaiah Chief Coach (Hockey) atan an ziak dun. Thawhhona Thuthlung a inziak angin
Group-A Officer post a pe a. luidung nungchate man theihna pekchhuah chungchangah
Lalremsiami hian Group A, gazetted post-a hna YMA leh Fisheries Department-te a\ul angin inbiakrawn
hmu tur hian thlantui a va seng nasa dawn tak em! State \hin a ni ang a, dan lova luidung nungcha man tute man
level infiamnaa tel mai pawh beih fe tham a ni a, National chhuah kawngah YMA in Department a pui \hin ang a,
level-a khel phak tur phei chuan mahni inthununna khauh luidung humhalh \ha ten YMA hriatpuina thil telin De-
lutuk nen zing leh tlaiah beih ngat ngat a \ul dawn tih hi a partment-ah lawmman an dil thei ang a, luiding humhalh
chiang reng. Olympic-a mahni ram aiawha tel tur ngat \hate inelna Branch level-ah YMA in a buatsaih \hin dawn
phei chuan India ram mipui, a maka maka tam, a ni.
tluklehdingawn tel, vei suau suau mai zingah hian beih Cancer hemna khawl thar:
nasat a va han ngai dawn tak! Remsiami hian a thawk Chief Minister Pu Zoramthanga chuan 10.9.2021
chhuak ngei a ni. khan Mizoram State Cancer Insitute (MSCI),
Hetih lai hian keini Mizote hian kan fate kan zilh Zemabawk-ah cancer hemna khawl lian, Truebeam Liner
laiin rim leh hah taka hna an thawh kan hlauhpuiin lehkha Accelerator (LINAC) a hawng. Khawl man leh a dahna
zir taima turin kan tur \hin maw? Mi fate chuan thawhrimna leh a ken tel hrang hrangte nen chuan a vaiin cheng
hlawkzia an tlangaupui a, thawhrim loh chu kutdawhna vaibelchhe 22 chuang man a ni. Cancer hemna khawl hi
mai a ni tih an sawi \hin asin. Radio Isotope hmang loa Radiation dose sang tak, elec-
tricity hmang a siam chhuak thei a. He khawl hian cancer
Phek lehlam chhunzawmna.....
cells bik te chauh hemin, a bul hnaia timur hrisel a khawih
tak Global Youth Tobacco Survey - 4 (GYTS-4) chuan tel dawn lo a. State pawn a damlo tam tak refer \hinte
kan \halai naupang (13-15 yrs) te zinga 58 % lai te chuan chu he khawl hmang hian a enkawl theih tawh dawn a ni.
vaihlo an hman thu leh heng zinga 52,7% te chuan meizuk
sim an duh bakah 50.2% te chuan vaihlo hmuam chi sim High Court Judge atan Mizo Hmeichhia:
an duh thu a tarlang a. He zirchianna vek hian heng \halai Supreme Court Collegium-in High Court Judge
naupang te vaihlo hman tan hun (mean age of initiation) a tur a rawt zingah Aizawl Dist & Sessions Judge Marli
rawn tarlang tel bawk a, hetiangin - cigarette - 11.1 yrs, Vankung telin, Gauhati HC Judge atan a rawt. Mizo High
bidi/zozial - 11.5 yrs, leh hmuam chi (smokeless) - 10.1 Court Judge 4-na leh Mizo hmeichhia leh Mizo Judicial
yrs. He zirchianna in a tarlan dan hian kan \halai leh Officer (MJS) High Court Judge-a lut hmasaber ni turin
naupang tamtak, vaihlo zuk leh hmuam tive rual pawha President pawmpuina nghah mek a ni.
kan la ngaih loh te zingah hian zuk leh hmuam laka harsatna
tawk mek an awm nual a rinawm bakah heng zingah hian India Hmarchhakah Cancer tam dawn:
vaihlo sim duh si sim dan kawng hre lo puih ngai ngawih Kum 2025-ah chuan India hmarchhakah cancer
ngawih pawh an awm a rinawm. Heng harsatna tawk netna vei chu 13.5% laiin an tam tawh zawk dawn niin
mek \halai leh naupang zingah hian kan tu leh fate an lo Indian Council of Medical Research (ICMR) hnuaia
tel ve reng em le? National Centre for Disease Informatics and Research
Hetiang tak hian kan \halai naupang ten vaihlo (NCDiR)- in zir chianna a neihah tarlan a ni.
zuk leh hmuam laka harsatna an tawh mek avangin kumin Zir chiangtuten an hmuhlawk dan chuan kum
"Mizoram State Anti-Tobacco Day" thupui atan pawh 2025-ah chuan hmarchhakah hian cancer natna nei mi
"|halaite vaihlo laka fihlim tura hmalak" tih chu thlanchhuah 57,131 an awm tawh dawn a. Heng zinga mi 30,985 chu
niin he thupui denchhen hian chak lehzuala kan \halai leh mipa niin hmeichhia 26,146 an awm bawk ang. Zir
naupang te vaihlo laka an fihlim theihna tura hmalak a chiannaa thil hmuhte hi ningania World Cancer Day
pawimawh hle a, he hmalaknaah hian nu leh pa, Kohhran, denchhena tihchhuah a ni a. An hmuhlawk dan chuan
khawtlang leh tlawmngai pawl hrang hrang te pawh kan Mipa chawkawng cancer leh hmeichhia hnute cance chu
tu leh fate vaihlo laka an fihlim theihna tura theih tawpa kum 2025-ah chuan pung hle tura ngaih a ni. India
hma min lakpui turin leh hemi kawnga min finchhuaha min hmarchhakah hian kum 2020-ah khan cancer natna vei
tawiawm zel turin kan sawm tak meuh che u a ni. mi 50,317 (mipa 27,503 leh hmeichhia 22,814) awm anga
A tawp ber ah chuan vawiin 11 September, ngaih a ni a. Zir chiannaah chuan heng zinga mi 5,785 chu
th

2021 "Mizoram State Anti-Tobacco Day" hi vaihlo zuk chawkawng cancer anga chhut niin a tam fal hle a. Kum
leh hmuam hmang mek ten vaihlo hman kan sim tan ni 2025- ah phei chuan tam hle turin an ngai. Hnute leh chuap
atan leh a la hmang ngai lo te pawhin hmang lo tura kan cancer chu hmarchhaka cancer natna lar pahnih an ni bawk
intiam thar ni atan a lo hmang theuh turin ka sawm in ka a. Nikum khan hnute cancer mi 3,674 leh chuap cancer
ngen che u a ni. 3,413 awm anga chhut a ni.
Published by : Young Mizo Association, N. Hlimen Branch, 196 Copies, Contact No. 8787561967

You might also like