PRELIM LESSON IN Masining na Pagpapahayag

Masining na Pagpapahyag (Retorika)

YUNIT I: Kasaysayan ng Retorika
 Ayon sa Wikipedia (2013) sinasabing nagsimula ang retorika bilang isang sistema ng pakikipagtalo sa Syracuse, isang isla
sa Sicily noong ika-limang siglobago dumating si Kristo. Makaraang bumagsak ang kanilang pamahalaang diktaturyal, ang
mga mamamayan doon ay binigyang pagkaka-dumulog at ipagtalo sa hukuman ang kanilang karapatan sa mga lupang inilit
ng nakaraang rehimen.
 Ang marunong na si Corax, isang tagaroon, ang nagpanukala sa mga tuntunin ng paglalahad ng kanilang argumento. Ayon
sa kanya, upang makuha ang simpatiya ng mga nakikinig kailanagan ang maayos at sistematikong pagpapahayag ng mga
katwiran. Nakasentro ang kanyang pamamaraan sa talumpati na kakikitaan ng limang mahahalaganag elemento:
1. ang proem o introdusyon;
2. ang salaysay o pahayag nahistorical;
3. ang mga pangunahing argumento;
4. mga karagdagang pahayag (supplemental statements) o kaugnay na argumento(supporting arguments);
5. at ang konklusyon. Naimbento nila ang retorika sa layuning makahikayat at mapunuan ang anumang pagkukulang sa mga
konkretong katibayan (concrete evidence).
 Maaring binabatikos naman ito ni Socrates (c. 470–399 B.C.) sa pagsasabing walang hangad ang mga sophist maliban sa
kabayarang kanilang tinatanggap sa pagtuturo at ang kanilang lubhang pagbibigay diin sa retorikabilang sining ng
pakikipagtalo (debate) at hindi sustansiya ng talumpati. Ang ganitong pamamaraan, banta pa niya, ay nagtuturo lamang sa
mga estudyanteng palabasin ang kasamaan ng isang mabuting adhikain. Kinikilalang pinakama-impluwensiyang
retorisyan noon si Isocrates (c. 436–338 B.C.).
 Sa Rhetoric ni Aristotle (384–322 B.C.) sinuri niyang mabuti ang sining ng panghihikayat (Art of Persuasion), binigyan ng
parehas na empasis ang katangian ng nagsasalita, ang lohika ng kanyang kaisipan, at ang kakayahang pumukaw ng
damdamin ng mga nakikinig. Inihiwalay niya ang retorika sa pormal na lohika at ang mga kasangkapang panretorika sa
siyentipikong pamamaraan ng pagbibigay katuturan dito ayon sa maaring maganap kaysa sa tiyak na magaganap.
 Si Cicero (106–43 B.C.) ang batikang orador ng Roma, katulad din ni Aristotle, ay hayagan ding nagtagubilin sa
kasangkupan ng prinsipyo ng mananalumpati. Nasabi niyang ang pagtatalakay sa anumang adhikain ay batay sa mabuting
panlasa at pagpasiya ng orador kaya’t sa isyu ng moralidad ipinahayag niyang nararapat na maging mabuting tao ka muna
upang maging mabuting mananalumpati.
Klasikal na Retorika
 Kinilala ang pangkat ng mga guro na tinatawag na Sophist
 Protagoras -kauna-unahang Sophist, Siya ay nagsagawa ng isang pag-aaralsa wika at nagturo kung paanong ang
mahihinang argumento ay magiging malakas na pahayag
 Corvus Corax ng Syracuse, nagsabing ang retorika ay persuasion at nag-akda ng handbooksa sining ng retorika.
 Antiphon -una sa itinuturing na Ten Attic Orators, ang nagsanib ng teorya at Praktika ng retorika.
 Isocrates -ang dakilang guro ng oratoryo noon ikaapat na siglo, nagpalawak sa sining ng retorika upang maging isang pag-
aaral ng kultura at isang pilosopiya na may layuning praktikal.
Sa panahon ng Renasimyento
 (ika-14 hanggang ika-17 siglo) -ang pag-aaral ay muling ibinatay sa mga akda ng klasikal na manunulat tulad nina
Aristotle, Cicero at Quintillian.
 Isa sa kontemporaryong disertasyon ng panahong ito ay ang The Art or Crafte of Thethorykeni Thomas Wilson

Modernong Retorika
 Nabawasan ang importansya ng retorika sa teoretikal na aspeto ngunit hindi sa praktikal (ika-18 siglo)
1. Mga popular na akda sa panahong ito:
2. Lectures on Rhetoric (1783)-Hugh Blair
3. Philosophy of Rhetoric (1776)-George Campbell
4. Rhetoric (1828)-Richard Whately
 Sa unang hati ng ika-20 siglo, nagkaroon ng pagsilang ng pag-aaral ng pormal na retorika bunga ng pagganyak ng
semantiks, isang pag-aaral ng linggwistika
KANON NG RETORIKA
1.IMBENSYON –kung ano ang dpat laman o ideya ng talumpati.
· INVENERI – meaning to find
· INDUKTIBO – pangkalahatng kongklusyon mula sa linya ng pangangatwira
· Deduktibo- tumutukoy sa pangangatwiran o paggamit ng analogy or formal na gamit
· Anekdota- pagtalakay sa isang paksa
 · Introduksyon-simulan saa pagbati o paksang tatalakayin
2. Pagsasaayos- proseso ng pag-oorganisa sa talumpati
· Pagpapabulaan/tunggalian- dapat may exciting part
· Konklusyon- pagsasama ng ideya simula introduksyon hanggang tunggalian. Resulta ng paksang tinatalakay
3. Estilo- pamamaraan upang maipahayag ang talumpati.
· Kailangan upang makapagengganyo ng taga pakinig
4. Memorya- tumutukoy sa bahagi ng sinasaulo.
· mahahalagang konsepto lang sinasaulo o bigyang diin
· Para di mukang acripted talumpati
5. Delibersayon- kung paano idedeliver ang talumpati
· Hindi sa lahat ng oras ay may kumpas ng kamay
· Kumpas ng kamay- ginagamit upang mabigyang diin ang sinasabi
Retorika bilang sining
1. Kooperatibong sining- hindi pwedeng gawin ng mag-isa
· Pagsulat- para makapagbigay ng kaalaman sa iba Retorika- kooperatibong sinign dahil hindi to ginagawa nang nag iisa.
· Ang wika ay nagbabago
2. Limitadong Sining- halimbawa sa pagsalita, "ang bundok ay bumubuga ng tubig"

· Nakabatay lamang sa imahinasyon

· Maaaring maging oratoryo ngunit di ka magiging bihasa
· Nagbibigay sa komunikasyon- pinapaintindi ang sinasabi o sinusulat
· Nagdidistrak- maaari tayong madala sa ibang mundo. Maaari nitong masagot ang ating suliranin sa buhay
· Nagpapalawak ng pananaw- may bagong natutunan na mahalaga
· Nagbibigay ngalan- nagkakaroon ng pangalan ang isang bagaay dahil sa paggamit ng wika
· Nagbigay-kapangyarihan Periodista- Journalist o isang manunulat o mamamahayag
· Ang gumagamit ng retorika ay kadalasang ginagamit ng mga nasa gobyerno para mahikayat ang butante na iboto sila
· Ginagamit din ng journalist upang mabuksang isipan ang mamamayan