Balaama - Zâwlnei Zîktlûak Lo Dârthlalang (Abridge)

You might also like

Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 3

BALAAMA – ZÂWLNEI ZÎKTLÛAK LO DÂRTHLALANG (ABRIDGE)

Balaama chanchin kaih tawi

Balaama hi Israel mi ni hauh si lo, mahse Israelte Pathian (YHWH/LALPA) hretu,


YHWH pawhin a biak ngei, a tirh ngei a ni a. A thu chah kengin lal Balaka huaisen takin
a hmachhawn a. LALPA mi, Israelte chu anchhia a lawh duh ta hauh lo. Zâwlnei ve deuh
tak chu a ni phawt mai. Hrilh lawk theihna lâr zet a nei nghe nghe. Mahse sum leh paiin a
hîp khawlo zo niin a lang a. He zâwlnei hi a zîktlûak ta lo a ni. A tâwpna pawh a chhe
hle.

1. BALAAMA CHU
1.1. Balaama hi Beor-a fapa a ni a, Mesopotamia rama Pethor khua mi a ni. Balaama
hming ṭobul tak hi hriat chian a ni lo va; ‘eitu’ (devourer) tihna a ni awm e. Bible-a kan
hmuh angin Israel mi a ni lo va; AIEN THIAM emaw PUITHIAM CHI KHAT emaw tiin
a sawi thei. Hrilhlâwk theihna a neih hi a hmingthanpui hle a. Ram dang mi zawlnei
(foreign seer) tia sawi a ni bawk.

1.2. Numbers 22.2-24:25 hi Balaama chanchin chiang taka kan hmuhna hmun a ni a. He
lai thu hlawm hi zir mite chuan BALAAM PERICOPE tiin an sawi ṭhin. Moab lal
Balakan Balaama chu Israel fate anchhe lawh turin sum tam takin a thlêm a. Mahse a
biak PATHIAN/LALPA (YHWH) avangin Israel fate chu anchhe lawha hnekin mal a
sawm hlauh tih kan hmu a. LALPA/Yahweh/Jehova/Israelte Pathian betu leh ṭihtu niin a
lang. Bible hmun dang dangah Balaama chanchin kan hmu nual a. Chu’ngahte chuan a
ṭha lo lam hawi zâwng deuh vekin kan hmu thung. Zâwlnei ni ve ngei, mahse hnu khar
fuh lo zet a nihna ni zirlâi pawimawh tak a ni thei ngei ang.

2. BIBLE PAWNA BALAAMA CHANCHIN ZIAHNA


2.1. Philo of Alexandria (BC 20 BCE–50)
Juda philosopher ropui Philo-a chuan Balaama hi a dahsang teh chiam lo va, “Sakhaw mi
lo (impious) leh anchhedawng” tiin a sawi. Hmelmaten suma an rawih, thil sual titu
zawlnei suala ṭang zui, tiin a sawi.

2.2. Flavius Josephus (AD 37 – c. 100)


Balaama hi Euphrates luipui vela cheng a ni a, a hunlaia zawlnei ropui ber a ni.

3) Tell Deir ‘Alla thuziak (BC zabi 9/8)


Banga thil rem hlui keh themah he ti hian hmuh a ni: bl‘m brb‘r. Chu chu “Balaam, son
of Beor” tihna a ni a. He thuziak hi Bible ni si lovah (extra-bibical) chuan Balaama
hming ziah lanna hmasa/hlui ber a ni hial awm e.

3. PATHIAN RILRU ZAU


Thil mak deuh a awm a. YHWH/LALPA hi Israel te Pathian bîk chauh nia ngaih a ni ṭhin
a. Mahse Balaama pawh hian a lo be tlat.

3.1. Gen 20-ah Gerar lal, Abimelek-a hnenah a inpuang a;


3.2. Gen 14.18-ah Melkisedeka chu Pathian Chungnungbera puithiam a ni tih a lang
bawk. Ani phei hi chu Abrahama meuh pawhin sawma pakhat a pe nghe nghe.
3.3. Babulon lal Nebukadnezzara pawh Pathianin a bia a, (Daniala buah hmuh theih a ni);
3.4. Lal Kura (Cyrus) phei chu ‘hriak thih’ tih ngat a ni (Is 45.1).
3.5. Pathianin, “Ka mifel,” a tih ngat Joba pawh hi Uz ram mi daih a ni bawk.
3.6. Pathianin a duh duh a bia ang, a thu a ni miau va. “A be lo vang,” kan tih phâk a
awm lo. Miin, “Zâwlnei ka ni,” an intih pawhin kan sawi phak a tam lo maithei. Mahse,
an zîktlûak leh zîktlûak lohvah en mai tur a ni a. Chu chu a pawimawh ber. Pathianin a
biak leh biak loh thu a thu a ni. Chu ai chuan a biakna ang takin engkim a hlen chhuak
em, tih hi a pawimawh zâwk.

4. BALAAMA BUL ṬAN DAN A ṬHA


4.1. Balaama an chhût sual. AIEN naran tur emaw an ti a. Moab upate leh Midia upate
chu aien fee tur nen an kal. Mahse, "Zanin chu hetah riak ula, LALPAN min hrilh ang
angin in hnenah thu ka rawn thlen ang che u," tiin a chhang tlat (Num 22. . Heta
LALPA a tih hi a chunga kan sawi tak Israelte Pathian Yahweh ngei kha a ni a, heti tak
hian a Hebrai Bible lamah pawh a inziak kuau a ni. Remchâng apiang bawh lo va,
Pathian rawn hmasak zêl hi zâwlnei leh rawngbawltute tih tur a ni.
4.2. LALPA chuan kal lo turin a ti a, a kal ta lo reng a ni (Num 22.13). Hamṭhatna
hnawla Pathian thu a vawng hi a ropui lutuk.
4.3. Mi lian tam zâwk leh ropui zâwk leh sum tam zâwk hmangin Balakan a thlem leh a.
Mahse a Pathian ṭihna chu lei ropuinain a thleng zo lo. ‘A in chu tangka leh rangkachaka
khatin min pe dawn mah sela, eng khaw tê mah LALPA ka Pathian thu bawhpelin ka ti
thei lo’ (Num 22.18), a ti bur mai. Sum leh pai aiin Pathian a pawimawh zâwk tih a hmu
chiang. A tìrah chuan Balaama hi materialism thlipuiin a nuai nain, a hneh lo. A ropui
hle.
4.4. Tute emaw avanga mite lawm zawng leh beng verh zawng sawi mai mai a tum lo.
Pathian thu dik tak chauh sawi a tum nghet bur. Hei hi zâwlnei zepui pakhat a ni a,
rawngbawltuten vawn zêl a ṭul.
4.5. Nia, bul hi chu kan ṭan ṭha tlângpui mai. Rinna nun kawngah chuan bul ṭan ṭhat hi a
zahve zo ang a ni ve tlat lo. Ringtu nunah a zahve a pawimawh lo.

5. BALAAMA A TAL BUAI CHHO TA/RAWNGBAWLTU NUNA THANG


5.1. Balaka thlema hautak lutuk chu a tìrah hnawl mah se, a it ve viau a ni ang, Pathian a
kar nawn leh tlat (Num 22.19).
5.2. Pathian thu chauh sawi tura tiamkamna neiin a kaltîr ta. Pathianin kal rawh a ti ta
chêng a, a kal a, Pathian thin a alh leh ta bawk si hi a mak ang reng khawp mai! Balaama
hian rilru dang a put tak thut thu a lang chuang lo va; mahse Vantirhkoh hian, sabengtung
kha peng lo phei sela chuan thah a tum a lo ni reng si a. Chutah chuan Balaam chuan
inngaitlawm takin, “Ka lo sual ta a ni,” tiin a sual a puang a. Ziah lan ni lo mah se a
rilruah Moab lal Balaka thlêmna kha a bûk a lo rit ve tawh pawh a ni mai thei a ni.
Pathian thu chah chauh ni lovin an chhe lawhna lam rilru a lo pu hman a ni mah na.
5.3. Pathianin sawi tùra a tih chauh ni lo sawi a tum a ni ngei ang. Ama irâwm a dah lian
ta. Sawi tum ngawt pawh a hua a ni a. Sawi tak tak phei chu a haw khawp ang. Pathian
thu bâk sawi lo tùra invên hi rawngbawltute tih tur a ni.
5.4. Pathian thu tak kha a sum petu tan a ngaihnawm dawn loh. Pathian thu tak aiin
hlâwkna a um ta zâwk kha a pawi a ni. Mit rawngbâwltu mai kan ni lo (Eph 6.5f.) tih
hriat reng tur a ni.
5.5. Num 22.2 aṭanga 23 pumpuiah hian Balaama tlûkna leh dik lohna a chuang hauh lo
va. Bung 24.1 thuah hian “Dawi âtna lam” a hmang ṭhin niin a lang a. Heta “ni danga a
tih ang khan” a tih hi hriatthiam a har deuh hlek. Hemi hma ṭum hnih zet Balakan anchhe
lawh tura a tih inthawina an neih ṭuma a tih dan, a sawina nge, tun hma lam hrim hrima a
tih dan a sawina tih hi a hriat theih loh. A enga zawk zawk pawh chu ni se a tih dan
phung a thlâk ngei a ni tih a chiang. A duhamna chuan Pathian kawng pensan a pawisa ta
lo tih a chiang. Kawng dik a zawh ṭhin a pensan ngam hi a tihsual lian ber a ni.
5.6. Num 24.1-a ‘dawi atna’ tih hi Sap ṭawng Bible lamah chuan enchantment (KJV,
ASV), sorcery (NIV, NKJV), omen (NJB, RSV, NRSV, NASB) tia lehlin a ni a, a Hebrai
ṭawng chuan na-chash a ni. He thu hi OMEN tia letlingtu an ṭhahnemin mithiam bîk
(scholar) ṭhenkhat pawhin an hmang kher a. ‘Hun lo la thleng tur hriat lawk theihna
chhinchhiahna’ ti lamhawiin a hrilhfiah theih ang. Nakin hun hriat châkna hian mi tam
tak an khat a. Chuvanga hma lam hun sawi theih châka tal buai mai hi zâwlnei leh
rawngbawltu tân a hlauhawm hle.
5.7. Dik lo takin sum a dawng ta nge nge (2 Pet 2.15; Juda 11). Mi lian sum tam tham
hmaah a ding chang zo bîk lo a ni ang e. Hei tak hi rawngbawltute kan fimkhurna tur chu
a ni. Sum leh pai (materialism) hi kan tan thang hlauhawm berte zînga mi a ni.
5.8. Israel fate chu inngaihna suala an tluk theihna turin a zirtîr (Thup 2.14). Pathianin
nupa kâra hman ni lo sex hi a haw tlat. Chu chu Balaaman a zirtîr tlat a ni. Extra-marital
sex pawm zam leh chutiang chu a pawi mang lo emaw tih theih tùra zirtîrna hrim hrim hi
Pathianin a duh lo a ni.
5.9. Chawhpawlh nun a nei. Hrilhlawktu ropui tak a ni ṭhin a. Amaherawhchu dik lo taka
rosum um pawisak lohnain a lem zo va. Pathian ṭihna erawh a nei ve tlat tho. Awhnain a
buan hneh, Pathian tana thawk ve fê anga lang ve tho a ni. Thuthlung Thar lama Isua
zirtîr tlu chhe ta, Juda Iskariota ang mai kha a lo ni reng a ni awm e. Nun inchawhpawlh,
khawvêl zia thup tum, mahse khawvêl thila tlân duh tho si rawngbawltute hi zâwlnei ni
tlâk an ni lo.

6. BALAAMA HUN HNUHNUNG


Zâwlnei zîktlûak lo, ṭha taka bul ṭana, sum leh pai thanga awk, mi dangte titlutu chu
khandaihin a thi satliah lo va; THAH ngat a ni [Num 31.8]. Zâwlnei ni ṭhin thihnaah
chuan a rapthlâk a ni. Pathian mi hriat, Pathian hawisana, Pathian pawhin a hawisan tak
dinhmuh chu a chhe hle. A chanchin kan hriat zui pawh chhe tak hlir a ni tih Bible chang
kan tar lanah khian a chiang viau bawk.

You might also like