Lêi nãi ®Çu.

Sù chuyÓn ®æi cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng níc ta tõ tËp trung bao
cÊp sang ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng nhiÒu thµnh phÇn t¹o nªn bíc
ngoÆt lín trong sù ®i lªn cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc, trong thêi kú qu¸ ®é lªn
Chñ nghÜa x· héi. Sù chuyÓn ®æi nµy cã ý nghÜa quan träng t¹o tiÒn ®Ò
cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ hiÖn nay.
§Ó ®¸p øng nhu cÇu cÊp thiÕt cho t×nh h×nh míi cña nÒn kinh tÕ
®Êt níc, ®ã lµ nÒn kinh tÕ vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng, cÇn ph¶i cã
sù thay ®æi c¨n b¶n vÒ ph¸p luËt kinh doanh, ®iÒu chØnh m«i trêng ho¹t
®éng kinh doanh cho phï hîp víi xu thÕ míi cña ®Êt níc còng nh trªn thÕ
giíi. Ngµy 12-6-1999 LuËt Doanh nghiÖp ®· ®îc Quèc héi níc ta th«ng
qua ban hµnh trong ®ã qui ®Þnh thñ tôc thµnh lËp, ho¹t ®éng cña c¸c lo¹i
h×nh doanh nghiÖp nh C«ng ty TNHH mét thµnh viªn, C«ng ty TNHH cã
hai thµnh viªn trë lªn, C«ng ty cæ phÇn, c«ng ty t nh©n, c«ng ty hîp danh.
Trong ®ã cã sù xuÊt hiÖn cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp míi lµ c«ng
ty hîp danh. ViÖc cã mÆt cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy ®· më réng sù
lùa chän h¬n n÷a cho c¸c nhµ kinh doanh, thu hót ®îc nguån vèn trong
còng nh ngoµi níc, më réng hîp t¸c quèc tÕ trong qu¸ tr×nh héi nhËp.
Tuy nhiªn, nh÷ng qui ®Þnh cña LuËt Doanh nghiÖp vÒ thñ tôc
thµnh lËp, ho¹t ®éng cu¶ c«ng ty hîp danh vÉn cßn h¹n chÕ, lo¹i h×nh
doanh nghiÖp nµy ë níc ta cßn chËm ph¸t triÓn. Do vËy cÇn cã sù hoµn
thiÖn h¬n n÷a vÒ chÕ ®é ph¸p lý còng nh viÖc thóc ®Èy lo¹i h×nh doanh
nghiÖp nµy ph¸t triÓn réng r·i ë níc ta. V× lý do trªn t«i thùc hiÖn ®Ò tµi
"C«ng ty hîp danh, chÕ ®é ph¸p lý thµnh lËp ho¹t ®éng". Néi dung ®Ò
tµi gåm 3 phÇn
- Kh¸i qu¸t chung vÒ c«ng ty.
- ChÕ ®é ph¸p lý thµnh lËp vµ ho¹t ®éng c«ng ty hîp danh ë ViÖt
Nam.
- Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn chÕ ®é ph¸p lý vÒ thµnh
lËp vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty hîp danh.

§ç H÷u ChiÕn 1 LuËt kinh doanh 41 - A

I. Kh¸i qu¸t chung vÒ c«ng ty.
1. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn.
ThuËt ng÷ c«ng ty cã thÓ ®îc xem xÐt trªn nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c
nhau. XÐt díi gãc ®é kinh tÕ, c«ng ty lµ tæ chøc chuyªn ho¹t ®éng kinh
doanh th¬ng nghiÖp, dÞch vô. §iÒu nµy cho phÐp ph©n biÖt c«ng ty víi
c¸c lo¹i h×nh kh¸c nh nhµ m¸y, xÝ nghiÖp lµ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ chuyªn
s¶n xuÊt. XÐt díi gãc ®é ph¸p lý, c«ng ty cã thÓ hiÓu lµ sù liªn kÕt cña
nhiÒu ngêi (c¸ nh©n hay ph¸p nh©n) b»ng mét sù kiÖn ph¸p lý, trong ®ã
c¸c bªn tho¶ thuËn víi nhau sö dông tµi s¶n hay kh¶ n¨ng cña hä nh»m tiÕn
hµnh c¸c ho¹t ®éng ®Ó ®¹t môc tiªu chung.
Sù ra ®êi cña c«ng ty g¾n chÆt víi sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña
nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng t¹o ra søc
c¹nh tranh lín. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong m«i trêng c¹nh tranh ngµy
cµng khèc liÖt nh vËy buéc c¸c nhµ t b¶n ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó gi¶m
thiÓu chi phÝ s¶n xuÊt, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao n¨ng suÊt lao
®éng, chÊt lîng s¶n phÈm kh«ng ngõng ®îc n©ng cao ®Ó cã thÓ ®øng
v÷ng trªn thÞ trêng. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy c¸c nhµ t b¶n ®· kÐo dµi thêi
gian lao ®éng cña c«ng nh©n ®Ó t¨ng khèi lîng s¶n phÈm. Tuy nhiªn c¸ch
lµm nµy kh«ng ph¶i lµ tèi u v× thêi gian trong ngµy lµ cã h¹n h¬n n÷a
viÖc kÐo dµi ngµy lao ®éng gÆp ph¶i sù kh¸ng cù ngµy cµng lín cña
c«ng nh©n do ®ã ph¬ng thøc nµy chØ ¸p dông giai ®o¹n ®Çu. Sù ph¸t
triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ cho thÊy ¸p dông nh÷ng thµnh tùu nµy vµo
lÜnh vùc c«ng nghiÖp lµ tèi u h¬n c¶ trong viÖc n©ng cao n¨ng xuÊt lao
®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm còng nh n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm vµ c¸c
nhµ t b¶n ®· chän ph¬ng thøc nµy. Nhng ®Ó lµm ®îc viÖc nµy cÇn ph¶i
cã vèn ®Çu t ban ®Çu lín, ®iÒu nµy chØ cã nh÷ng nhµ t b¶n lín míi cã
thÓ tù m×nh thùc hiÖn ®îc, cßn c¸c nhµ t b¶n võa vµ nhá sÏ gÆp nhiÒu
khã kh¨n trong viÖc ¸p dông c¸c thµnh tùu c«ng nghÖ do cã vèn h¹n hÑp.
V× vËy kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c nhµ t b¶n lín lµ gÇn nh kh«ng thÓ dÉn
tíi thua lç, ph¸ s¶n lµ kh«ng tr¸nh khái. §Ó kh¾c phôc yÕu ®iÓm vÒ vèn,
c¸c nhµ t b¶n võa vµ nhá cã sù hîp t¸c, liªn minh víi nhau b»ng c¸ch gãp

§ç H÷u ChiÕn 2 LuËt kinh doanh 41 - A

vèn, kh¶ n¨ng cña hä ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng ®îc trªn thÞ trêng. Sù liªn kÕt
nµy ®· t¹o nªn nÒn t¶ng cho sù ra ®êi cña c«ng ty.
Khoa häc c«ng nghÖ ngµy cµng ph¸t triÓn h¬n ®· thóc ®Èy nÒn
kinh tÕ t b¶n ph¸t triÓn mét c¸ch vù¬t bËc. Trong ho¹t ®éng kinh tÕ cã
nhiÒu ngµnh nghÒ kinh doanh míi xuÊt hiÖn víi lîi nhuËn thu vÒ lín lµm
cho sù c¹nh tranh trªn thÞ trêng ngµy cµng gay g¾t, ®èi víi c¸c nhµ t b¶n
võa vµ nhá viÖc gãp vèn kinh doanh lµ nhu cÇu cÊp thiÕt h¬n bao giê hÕt
trong cuéc ®¬ng ®Çu víi c¸c nhµ t b¶n lín. Sù gãp vèn ®ã ®· lµm xuÊt
hiÖn h×nh thøc c«ng ty.
Trong ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng viÖc gÆp c¸c rñi ro
trong kinh doanh lµ ®iÒu kh«ng tr¸nh khái vµ cã thÓ dÉn tíi ph¸ s¶n.
ChÝnh v× ®iÒu nµy, ®Ó gi¶m rñi ro c¸c chñ thÓ kinh doanh ®· ph©n
chia rñi ro b»ng c¸ch cïng gãp vèn kinh doanh. ViÖc gãp vèn ®Ó ph©n
chia rñi ro ®· lµm cho c«ng ty ra ®êi. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty
mang tÝnh kh¸ch quan trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. C«ng ty ra ®êi lµ
h×nh thøc kinh doanh cã nhiÒu u ®iÓm h¬n c¸c h×nh thøc kh¸c nh tËp
trung ®ù¬c nguån vèn lín, gi¶m thiÓu ®ùoc rñi ro vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho
ngêi Ýt vèn, nh÷g ngêi kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng tù m×nh kinh doanh cã c¬ héi
®îc tham gia ho¹t ®éng kinh doanh b»ng c¸ch gãp vèn.
Sù ra ®êi cña c¸c lo¹i c«ng ty ®· kÐo theo yªu cÇu ph¶i h×nh thµnh
mét hÖ thèng luËt ph¸p vÒ c«ng ty, ®iÒu chØnh qu¸ tr×nh thµnh lËp vµ
ho¹t ®éng t¹o ra m«i trêng kinh tÕ æn ®Þnh.
2. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm chung.
2.1. Kh¸i niÖm.
Trong khoa häc ph¸p lý, khi nghiªn cøu, t×m hiÓu vÒ c«ng ty, ph¸p
luËt c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ®a ra kh«ng Ýt kh¸i niÖm.
Theo kh¸i niÖm cña Ph¸p “c«ng ty lµ mét hîp ®ång th«ng qua ®ã
hai hay nhiÒu ngêi tháa thuËn víi nhau sö dông tµi s¶n hay kh¶ n¨ng cña
m×nh vµo mét ho¹t ®éng chung nh»m chia lîi nhuËn thu ®îc qua ho¹t
®éng ®ã”.
Theo luËt cña bang Georgia – Mü “mét c«ng ty lµ mét ph¸p nh©n
®îc t¹o ra bëi luËt ®Þnh nh»m mét môc ®Ých chung nµo ®ã nhng cã thêi

§ç H÷u ChiÕn 3 LuËt kinh doanh 41 - A

h¹n vÒ thêi gian tån t¹i, vÒ quyÒn h¹n, vÒ nghÜa vô vµ c¸c ho¹t ®éng ®îc
Ên ®Þnh trong ®iÒu lÖ”.
Theo luËt cña bang Lousiana – Mü “mét c«ng ty lµ mét thùc thÓ
®îc t¹o ra bëi luËt ®Þnh bao gåm mét hoÆc nhiÒu c¸ thÓ díi mét tªn
chung. Nh÷ng thµnh viªn cã thÓ kÕ nghiÖp lÉn nhau, v× thÕ c«ng ty lµ
mét khèi thèng nhÊt. Tuy nhiªn sù thay ®æi cña nh÷ng c¸c thÓ trong c«ng
ty cho mét môc ®Ých cô thÓ nµo ®ã ®îc xem xÐt nh mét con ngêi cô
thÓ”.
Qua mét sè kh¸i niÖm trªn ta thÊy chóng cã nh÷ng nÐt t¬ng ®ång,
bªn c¹nh ®ã còng cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau. Nhng tæng hîp chung l¹i cã
kh¸i niÖm tæng qu¸t nh sau:
“C«ng ty lµ sù liªn kÕt cña hai hay nhiÒu ngêi (c¸ nh©n hay ph¸p
nh©n) b»ng mét sù kiÖn ph¸p lÝ trong ®ã c¸c bªn tho¶ thuËn víi nhau sö
dông tµi s¶n hay kh¶ n¨ng cña hä nh»m tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®Ó ®¹t
môc tiªu chung”.
2.2. §Æc ®iÓm chung cña c«ng ty:
Qua nghiªn cøu qu¸ tr×nh ra ®êi vµ ph¸t triÓn, còng nh qua c¸c
quan niÖm kh¸c nhau vÒ c«ng ty nhng nh×n chung cã thÓ thÊy c«ng ty cã
nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau:
Thø nhÊt, c«ng ty ph¶i do hai chñ thÓ trë lªn liªn kÕt thµnh lËp.
ViÖc liªn kÕt nµy gi÷a c¸c chñ thÓ ®îc thùc hiÖn th«ng qua mét sù kiÖn
ph¸p lÝ nh ®iÒu lÖ c«ng ty, hîp ®ång hîp t¸c... trong ®ã c¸c bªn cã sù tho¶
thuËn, kÝ kÕt cïng thùc hiÖn.
Thø hai, c¸c thµnh viªn ph¶i ®ãng gãp cã tÝnh chÊt tµi s¶n vµo
c«ng ty. Trong ®ã ngoµi c¸c lo¹i tµi s¶n b»ng hiÖn vËt nh tiÒn, ®Êt ®ai,
nhµ xëng, kho b·i, cã thÓ ®ãng gãp b»ng nh÷ng lo¹i kh¸c mang tÝnh chÊt
tµi s¶n v« h×nh nh b»ng c«ng søc (kh¶ n¨ng), uy tÝn kinh doanh hay c¸c
gi¸ trÞ tinh thÇn kh¸c.
Thø ba, c«ng ty ®îc thµnh lËp th«ng qua sù tho¶ thuËn nhÊt trÝ
cña c¸c thµnh viªn nh»m thùc hiÖn ho¹t ®éng nµo ®ã ®Ó ®¹t ®îc môc
®Ých chung ®· ®Ò ra. Nh vËy c«ng ty cïng víi ph¸p luËt vÒ c«ng ty ®·
cã lÞch sö ph¸t triÓn l©u dµi. Cã thÓ nãi, sù ra ®êi cña c«ng ty lµ quy luËt

§ç H÷u ChiÕn 4 LuËt kinh doanh 41 - A

kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ®¸p øng ®îc kh«ng chØ yªu cÇu
cña c¸c nhµ kinh doanh, mµ cßn ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ. Sù
ra ®êi cña c«ng ty chÝnh lµ kÕt qu¶ cña viÖc thùc hiÖn nguyªn t¾c tù do
kinh doanh, tù do khÕ íc.
3. Ph©n lo¹i c«ng ty.
Trªn thÕ giíi hiÖn nay cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i c«ng ty kh¸c nhau ë
c¸c níc kh¸c nhau nhng c¸ch x¸c ®Þnh m« h×nh c«ng ty phæ biÕn nhÊt mµ
c¸c nhµ khoa häc ph¸p lÝ thêng sö dông lµ dùa vµo tÝnh chÊt cña sù liªn
kÕt vµ chÕ ®é tr¸ch nhiÖm cña c¸c thµnh viªn c«ng ty. Theo c¸ch nµy
c«ng ty ®îc chia lµm hai lo¹i: c«ng ty ®èi nh©n vµ c«ng ty ®èi vèn.
3.1. C«ng ty ®èi nh©n.
C«ng ty ®èi nh©n ®îc thµnh lËp trªn c¬ së sù th©n cËn, tÝn
nhiÖm lÉn nhau gi÷a c¸c thµnh viªn lµ chÝnh, viÖc gãp vèn chØ lµ thø
yÕu. Nh÷ng c«ng ty ®èi nh©n xuÊt hiÖn ®Çu tiªn ë mét sè níc ë ch©u ¢u
n¬i cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc giao lu bu«n b¸n. HiÖn nay ®iÓn
h×nh nhÊt cho lo¹i c«ng ty ®èi nh©n lµ c«ng ty hîp danh. Nãi chung ë trªn
thÕ giíi theo ph¸p luËt kinh doanh cña c¸c níc th× c«ng ty ®èi nh©n kh«ng
cã t c¸ch ph¸p nh©n, bëi tµi s¶n cña c¸c thµnh viªn vµ ta× s¶n cña c«ng ty
kh«ng cã sù t¸ch biÖt râ rµng, c«ng ty ®èi nh©n cã tr¸ch nhiÖm v« h¹n vÒ
tr¸ch nhiÖm cña m×nh.
3.2. C«ng ty ®èi vèn.
C«ng ty ®èi vèn lµ lo¹i h×nh c«ng ty phæ biÕn nhÊt hiÖn nay,
c«ng ty ®îc thµnh lËp trªn c¬ së gãp vèn cña c¸c thµnh viªn. Kh¸c víi c«ng
ty ®èi nh©n, c«ng ty ®èi vèn khi thµnh lËp kh«ng quan t©m dÕn nh©n
th©n cña ngêi gãp vèn mµ chØ quan t©m ®Õn phÇn vèn gãp cña hä.
QuyÒn lîi cña mçi thµnh viªn phô thuéc vµo phÇn vèn gãp cña hä, ®iÒu
nµy còng t¬ng ®¬ng víi viÖc g¸nh v¸c nghÜa vô. C«ng ty ®èi vèn lµ c«ng
ty cã t c¸ch ph¸p nh©n. Mét c«ng ty ®èi vèn hiÖn nay nh c«ng ty TNHH,
c«ng ty cæ phÇn.
4. Mét sè m« h×nh c«ng ty hîp danh trªn thÕ giíi.
C«ng ty lµ lo¹i h×nh c«ng ty ph¸t triÓn phæ biÕn ë c¸c níc cã nÒn
kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn nh §øc, Mü...

§ç H÷u ChiÕn 5 LuËt kinh doanh 41 - A

§ç H÷u ChiÕn 6 LuËt kinh doanh 41 - A
II. C«ng ty hîp danh, quy chÕ ph¸p lÝ thµnh lËp vµ ho¹t ®éng ë ViÖt
Nam.
1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm c«ng ty hîp danh.
1.1. Kh¸i niÖm c«ng ty hîp danh.
C«ng ty hîp danh lµ lo¹i h×nh c«ng ty ®èi nh©n trong ®ã ph¶i cã
Ýt nhÊt hai thµnh viªn hîp danh trë lªn vµ c¸c thµnh viªn hîp danh ph¶i
chÞu tr¸ch nhiÖm v« h¹n vÒ c¸c kho¶n nî cña doanh nghiÖp.

1.2. C¸c ®Æc ®iÓm cña c«ng ty hîp danh.

- Ph¶i Ýt nhÊt cã hai thµnh viªn hîp danh, ngoa× c¸c thµnh viªn hîp
danh cã thÓ cã c¸c thµnh viªn gãp vèn.
- Thµnh viªn hîp danh ph¶i lµ c¸ nh©n cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ uy
tÝn nghÒ nghiÖp, ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm v« h¹n vÒ c¸c nghÜa vô cña
c«ng ty.
- Thµnh viªn gãp vèn chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî cña c«ng
ty trong ph¹m vi sè vèn gãp vµo c«ng ty.
- C«ng ty hîp danh kh«ng ®îc ph¸t hµnh chøng kho¸n (cæ phiÕu, tr¸i
phiÕu).
1.3. C¸c lo¹i c«ng ty hîp danh.
C¨n cø vµo c¸c ®Æc ®iÓm cña c«ng ty hîp danh ta cã thÓ nhË
thÊy cã hai lo¹i c«ng ty hîp danh.
Thø nhÊt lµ c«ng ty hîp danh mµ tÊt c¶ c¸c thµnh viªn ®Òu lµ
thµnh viªn hîp danh.
Thø hai lµ c«ng ty hî danh ngoµi c¸c thµnh viªn hîp danh cßn cã c¸c
thµnh viªn gãp vèn.
2. Quy chÕ ph¸p lÝ thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty hîp danh.
Quy chÕ ph¸p lÝ thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty hîp danh ®îc
quy ®Þnh trong LuËt Doanh nghiÖp 12/6/1999 vµ ®îc chi tiÕt ho¸ t¹i
NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ sè 02/2000/N§-CP ngµy 03/02/2000 vÒ ®¨ng
kÝ kinh doanh vµ NghÞ ®Þnh sè 03/2000/N§-CP ngµy 03/02/2000 híng
dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt Doanh nghiÖp.

§ç H÷u ChiÕn 7 LuËt kinh doanh 41 - A

II.1. Thñ tôc thµnh lËp c«ng ty hîp danh.
Theo §iÒu 12 LuËt Doanh nghiÖp 12/6/1999 quy ®Þnh tr×nh tù
thµnh lËp doanh nghiÖp nãi chung nh sau:
“Ngêi thµnh lËp doanh nghiÖp ph¶i lËp vµ nép ®ñ hå s¬ ®¨ng kÝ
kinh doanh theo quy ®Þnh cña LuËt nµy t¹i c¬ quan ®¨ng kÝ kinh doanh
thuéc UBND tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng n¬i doanh nghiÖp
®Æt trô së chÝnh vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh chÝnh x¸c, trung
thùc cña néi dung ®¨ng kÝ kinh doanh”.
Còng theo §iÒu 12 th× “c¬ quan ®¨ng kÝ kinh doanh kh«ng cã
quyÒn yªu cÇu ngßi thµnh lËp doanh nghiÖp nép thªm c¸c giÊy tê, hå s¬
kh¸c ngoµi hå s¬ quy ®Þnh t¹i luËt nµy ®èi víi tõng lo¹i h×nh doanh
nghiÖp . C¬ quan ®¨ng kÝ kinh doanh chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh hîp
lÖ cña hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh” .
ViÖc thµnh lËp c«ng ty hîp danh tu©n theo ®óng tr×nh tù nªu trªn.
II.1.1.Hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh ®èi víi c«ng ty hîp danh.
§îc quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 7 NghÞ ®Þnh 02/2000/N§-CP ngµy
03/02/2000 bao gåm:
- §¬n ®¨ng kÝ kinh doanh lËp theo mÉu do Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t
quy ®Þnh
- §iÒu lÖ c«ng ty .
- Danh s¸ch thµnh viªn hîp danh.
§èi víi c«ng ty kinh doanh c¸c ngµnh, nghÒ ®ßi hái ph¶i cã vèn
ph¸p ®Þnh th× ph¶i cã thªm x¸c nhËn cña c¬ quan cã thÈm quyÒn hoÆc
chøng chØ hîp ph¸p chøng minh vÒ sè vèn cña c«ng ty.
§èi víi c«ng ty kinh doanh c¸c ngµnh nghÒ ph¶i cã chøng chØ hµnh
nghÒ th× ph¶i cã thªm b¶n sao hîp lÖ chøng chØ hµnh nghÒ cña c¸c thµnh
viªn hîp danh.
2.1.2. Tr×nh tù vµ thñ tôc ®¨ng kÝ kinh doanh.
Theo §iÒu 8 NghÞ ®Þnh 02/2000/N§-CP ngµy 03/02/2000 tr×nh tù
vµ thñ tôc ®¨ng kÝ kinh doanh ®èi víi c«ng ty hîp danh nh sau:

§ç H÷u ChiÕn 8 LuËt kinh doanh 41 - A

 Ngêi thµnh lËp doanh nghiÖp hoÆc ngêi ®¹i diÖn nép ®ñ hå s¬
nªu trªn t¹i Phßng ®¨ng kÝ kinh doanh cÊp tØnh n¬i doanh nghiÖp ®Æt
trô së chÝnh. Ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt cña doanh nghiÖp chÞu tr¸ch
nhiÖm vÒ tÝnh chÝnh x¸c, trung thùc cña néi dung hå s¬ ®¨ng kÝ kinh
doanh. Phßng ®¨ng kÝ kinh doanh cÊp tØnh kh«ng ®ù¬c yªu cÇu ngêi
thµnh lËp doanh nghiÖp nép thªm bÊt cø giÊy tê nµo kh¸c ngoµi hå s¬ nªu
trªn. Phßng ®¨ng kÝ kinh doanh cÊp tØnh thùc hiÖn viÖc tiÕp nhËn ®¬n,
hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh vµ ph¶i giao giÊy biªn nhËn vÒ viÖc nhËn hå
s¬ cho ngêi nép hå s¬. Phßng ®¨ng kÝ kinh doanh cÊp tØnh cÊp giÊy
chøng nhËn ®¨ng kÝ kinh doanh cho doanh nghiÖp trong thêi h¹n 15 ngµy
kÓ tõ ngµy nhËn hå s¬ nÕu:
- Ngµnh, nghÒ kinh doanh kh«ng thuéc danh môc ngµnh, nghÒ cÊm
kinh doanh.
- Tªn doanh nghiÖp ®îc ®Æt ®óng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt
(§iÒu 24 kho¶n 1 LuËt Doanh nghiÖp ).
- Hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh hîp lÖ theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 3 §iÒu 3
LuËt Doanh nghiÖp .
- Nép ®ñ lÖ phÝ ®¨ng kÝ kinh doanh theo quy ®Þnh.
Sau khi ®îc cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng kÝ kinh doanh, doanh
nghiÖp ®îc kh¾c dÊu vµ cã quyÒn ®îc sö dông con dÊu cña m×nh.
Trêng hîp vi ph¹m mét trong c¸c ®iÒu kiÖn nªu trªn th× Phßng
®¨ng kÝ kinh doanh ph¶i th«ng b¸o ngay cho ngêi thµnh lËp doanh
nghiÖp biÕt b»ng v¨n b¶n trong thêi h¹n 7 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®îc hå
s¬, nªu néi dung cÇn söa ®æi vµ c¸ch thøc cÇn söa ®æi. Qu¸ thêi h¹n nãi
trªn mµ kh«ng cã th«ng b¸o th× tªn cña doanh nghiÖp coi nh ®îc chÊp
nhËn, hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh ®ù¬c coi lµ hîp lÖ.
NÕu sau 15 ngµy kÓ tõ ngµy nép hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh mµ
kh«ng nhËn ®îc giÊy chøng nhËn ®¨ng kÝ kinh doanh th× ngêi thµnh lËp
doanh nghiÖp cã quyÒn khiÕu n¹i ®Õn Phßng ®¨ng kÝ kinh doanh cÊp
tØnh, n¬i tiÕp nhËn hå s¬ ®¨nh kÝ kinh doanh. Sau thêi h¹n 7 ngµy kÓ tõ
ngµy nép ®¬n khiÕu n¹i mµ kh«ng nhËn ®îc tr¶ lêi cña Phßng ®¨ng kÝ
kinh doanh cÊp tØnh th× ngêi thµnh lËp doanh nghiÖp cã quyÒn khiÕu

§ç H÷u ChiÕn 9 LuËt kinh doanh 41 - A

n¹i lªn UBND cÊp tØnh hoÆc kiÖn ra toµ hµnh chÝnh cÊp tØnh n¬i nép
hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
KÓ tõ khi ®îc cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng kÝ kinh doanh, doanh
nghiÖp cã quyÒn ho¹t ®éng kinh doanh mµ kh«ng cÇn ph¶i xin phÐp bÊt
cø c¬ quan nhµ níc nµo, trõ trêng hîp doanh nghiÖp kinh doanh ngµnh,
nghÒ ph¶i cã ®iÒu kiÖn.
GiÊy chøng nhËn ®¨ng kÝ kinh doanh do Phßng ®¨ng kÝ kinh
doanh cÊp tØnh cÊp cã hiÖu lùc trong ph¹m vi toµn quèc.
2.2. §Þa vÞ ph¸p lÝ cña c«ng ty hîp danh.
2.2.1. QuyÒn vµ nghÜa vô cña thµnh viªn hîp danh.
Theo quy ®Þnh cña §iÒu 27 NghÞ ®Þnh 03/2000/N§-CP ngµy
03/02/2000 c¸c thµnh viªn hîp danh cã quyÒn vµ nghÜa vô sau:
- Thµnh viªn hîp danh cã quyÒn:
+ Tham gia th¶o luËn vµ biÓu quyÕt vÒ tÊt c¶ c¸c c«ng viÖc cña
c«ng ty.
+ §îc chia lîi nhuËn theo tho¶ thuËn quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ c«ng
ty.
+ Trùc tiÕp tham gia qu¶n lÝ ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty.
+ Sö dông tµi s¶n cña c«ng ty ®Ó phôc vô cho lîi Ých cña c«ng ty;
®îc hoµn tr¶ l¹i mäi kho¶n chi ®· thùc hiÖn ®Ó phôc vô lîi Ých cña c«ng
ty.
+ C¸c quyÒn kh¸c quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ c«ng ty.
- Thµnh viªn hîp danh cã nghÜa vô:
+ Gãp ®ñ sè vèn ®· cam kÕt vµo c«ng ty.
+ ChÞu tr¸ch nhiÖm b»ng toµn bé tµi s¶n cña m×nh vÒ c¸c nghÜa
vô cña c«ng ty.
+ Trêng hîp kinh doanh bÞ thua lç th× ph¶i chÞu lç theo nguyªn t¾c
quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ c«ng ty.
+ Khi qu¶n lÝ hoÆc thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh nh©n danh
c«ng ty hoÆc ®¹i diÖn cho c«ng ty ph¶i hµnh ®éng mét c¸ch trng thùc,
mÉn c¸n, phôc vô lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng ty.
+ ChÊp hµnh néi quy vµ quyÕt ®Þnh cña c«ng ty.

§ç H÷u ChiÕn 10 LuËt kinh doanh 41 - A

 + Thµnh viªn hîp danh kh«ng ®îc ®ång thêi lµ thµnh viªn hîp danh
cña c«ng ty hîp danh kh¸c hoÆc chñ doanh nghiÖp t nh©n.
+ Thµnh viªn hîp danh kh«ng ®îc tù m×nh hoÆc nh©n danh ngßi
thø ba thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh trong cïng ngµnh nghÒ kinh doanh
cña c«ng ty .
+ Thµnh viªn hîp danh kh«ng ®îc nh©n danh c«ng ty kÝ kÕt hîp
®ång, x¸c lËp vµ thùc hiÖn c¸c giao dÞch kh¸c nh»m thu lîi riªng cho c¸c
nh©n vµ cho ngêi kh¸c.
+ C¸c nghÜa vô kh¸c do ®iÒu lÖ c«ng ty quy ®Þnh.
2.2.2. QuyÒn vµ nghÜa vô cña thµnh viªn gãp vèn.
§îc qui ®Þnh t¹i §iÒu 28 NghÞ ®Þnh 03/2000/N§-CP ngµy
03/02/2000 nh sau:
- Thµnh viªn gãp vèn cã quyÒn:
+ Tham gia th¶o luËn vµ biÓu quyÕt vÒ viÖc bæ sung, söa ®æi
c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña thµnh viªn gãp vèn ®îc qui ®Þnh trong ®iÒu
lÖ c«ng ty; vÒ viÖc tæ chøc l¹i, gi¶i thÓ c«ng ty.
+ §îc chuyÓn nhîng phÇn vèn gãp cña m×nh t¹i c«ng ty cho ngêi
kh¸c nÕu ®iÒu lÖ c«ng ty kh«ng qui ®Þnh kh¸c.
+ §îc chia lîi nhuËn, ®îc chia gi¸ trÞ tµi s¶n cßn l¹i khi c«ng ty gi¶i
thÓ theo ®iÒu lÖ c«ng ty.
+ §îc nhËn th«ng tin vÒ ho¹t ®éng kinh doanh vµ qu¶n lý c«ng ty,
xem sæ kÕ to¸n vµ hå s¬ kh¸c cña c«ng ty.
+ C¸c quyÒn kh¸c do ®iÒu lÖ c«ng ty quy ®Þnh.
- NghÜa vô cña thµnh viªn gãp vèn:
+ Gãp ®ñ sè vèn ®· cam kÕt vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî
cña c«ng ry trong ph¹m vi sè vèn ®· cam kÕt gãp vµo c«ng ty.
+ Kh«ng tham gia qu¶n lý c«ng ty, kh«ng ®îc ho¹t ®éng kinh
doanh nh©n danh c«ng ty.
+ ChÊp hµnh ®óng néi qui vµ quyÕt ®Þnh cña c«ng ty.
+ NghÜa vô kh¸c do ®iÒu lÖ c«ng ty qui ®Þnh.
2.2.3. Tæ chøc, qu¶n lý c«ng ty hîp danh.

§ç H÷u ChiÕn 11 LuËt kinh doanh 41 - A

 C¸c vÊn ®Ò vÒ tæ chøc qu¶n lý c«ng ty hîp danh ®îc qui ®Þnh t¹i
§iÒu 29 NghÞ ®Þnh sè 03/2000/N§-CP néi dung nh sau:
- Héi ®ång thµnh viªn gåm tÊt c¶ c¸c thµnh viªn hîp danh, lµ c¬ quan
quyÕt ®Þnh cao nhÊt cña c«ng ty. Héi ®ång thµnh viªn quyÕt ®Þnh tÊt
c¶ c¸c ho¹t ®éng cña c«ng ty. Khi biÓu quyÕt, mçi thµnh viªn hîp danh
chØ cã mét phiÕu.
- QuyÕt ®Þnh vÒ c¸c vÊn ®Ò sau ®©y ph¶i ®îc tÊt c¶ c¸c thµnh
viªn hîp danh cã quyÒn biÒu quyÕt chÊp nhËn:
+ Cö gi¸m ®èc c«ng ty.
+ TiÕp nhËn thµnh viªn.
+ Khai trõ thµnh viªn hîp danh.
+ Bæ sung, söa ®æi ®iÒu lÖ c«ng ty.
+ Tæ chøc l¹i, gi¶i thÓ c«ng ty.
+ Hîp ®ång cña c«ng ty hîp danh, ngêi cã liªn quan cña thµnh viªn
hîp danh.
- QuyÕt ®Þnh vÒ nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c ph¶i ®îc ®a sè thµnh viªn hîp
danh chÊp nhËn.
- TÊt c¶ c¸c quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång thµnh viªn ph¶i ®îc ghi vµo
sæ biªn b¶n vµ ph¶i ®îc lu gi÷ t¹i trô së chÝnh cña c«ng ty.
- Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, c¸c thµnh viªn hîp danh ph©n c«ng ®¶m
nhiÖm c¸c chøc tr¸ch qu¶n lý vµ kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña c«ng ty vµ cö
mét ngêi trong sè hä lµm gi¸m ®èc.
- Thµnh viªn hîp danh chñ ®éng thùc hiÖn c«ng viÖc ®îc ph©n c«ng
nh»m ®¹t ®îc môc tiªu cña c«ng ty; ®¹i diÖn cho c«ng ty trong ®µm ph¸n,
ký kÕt hîp ®ång thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc ®îc giao; ®¹i diÖn cho c«ng ty
tríc ph¸p luËt vµ c¬ quan nhµ níc trong ph¹m vi c«ng viÖc ®îc ph©n c«ng.
Khi nh©n danh c«ng ty thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc ®îc giao thµnh
viªn hîp danh ph¶i lµm viÖc mét c¸ch trung thùc, kh«ng tr¸i víi c¸c quyÕt
®Þnh cña Héi ®ång thµnh viªn, kh«ng vi ph¹m c¸c ®iÒu cÊm.
- Gi¸m ®èc c«ng ty hîp danh cã nhiÖm vô:
+ Ph©n c«ng, ®iÒu hoµ, phèi hîp c«ng viÖc cña c¸c thµnh viªn hîp
danh.
+ §iÒu hµnh c«ng viÖc trong c«ng ty.

§ç H÷u ChiÕn 12 LuËt kinh doanh 41 - A

 + Thùc hiÖn c«ng viÖc kh¸c theo uû quyÒn cña c¸c thµnh viªn hîp
danh.

§ç H÷u ChiÕn 13 LuËt kinh doanh 41 - A

2.3. VÊn ®Ò tiÕp nhËn thµnh viªn, chÊm døt t c¸ch thµnh viªn, rót
khái c«ng ty.
2.3.1. TiÕp nhËn thµnh viªn.
Ngêi ®îc tiÕp nhËn lµm thµnh viªn hîp danh hoÆc ®îc tiÕp nhËn
lµm thµnh viªn gãp vèn cña c«ng ty khi ®îc tÊt c¶ c¸c thµnh viªn hîp danh
®ång ý trõ trêng hîp ®iÒu lÖ c«ng ty qui ®Þnh kh¸c.
Thµnh viªn hîp danh ®îc tiÕp nhËn vµo c«ng ty chØ chÞu tr¸ch
nhiÖm vÒ c¸c nghi· vô cña c«ng ty ph¸t sinh sau khi ®¨ng ký thµnh viªn
®ã víi c¬ quan ®¨ng ký kinh doanh (§iÒu 30 NghÞ ®Þnh 03/2000/N§-CP).
2.3.2. ChÊm døt t c¸ch thµnh viªn.
§îc qui ®Þnh t¹i §iÒu 31 NghÞ ®Þnh sè 03/2000/N§-CP.
- T c¸ch thµnh viªn hîp danh chÊm døt trong c¸c trêng hîp sau:
+ §· chÕt hoÆc bÞ toµ ¸n tuyªn bè lµ ®· chÕt.
+ MÊt tÝch, bÞ h¹n chÕ hoÆc bÞ mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù.
+ Tù nguyÖn rót khái c«ng ty.
+ BÞ khai trõ khái c«ng ty.
- Trong trêng hîp chÊm døt t c¸ch thµnh viªn theo qui ®Þnh t¹i hai
®iÓm trªn th× c«ng ty vÉn cã quyÒn sö dông tµi s¶n t¬ng øng víi tr¸ch
nhiÖm cña ngêi ®ã ®Ó thùc hiÖn c¸c nghÜa vô cña c«ng ty.
- Trêng hîp t c¸ch thµnh viªn chÊm døt theo qui ®Þnh t¹i hai ®iÓm
cuèi ë trªn th× ngêi ®ã ph¶i liªn ®íi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nghÜa vô cña
c«ng ty ®· ph¸t sinh tríc khi ®¨ng ký viÖc chÊm døt t c¸ch thµnh viªn ®ã
víi c¬ quan ®¨ng ký kinh doanh.
- T c¸ch thµnh viªn chÊm døt khi thµnh viªn ®ã chuyÓn nhîng phÇn
vèn gãp cña m×nh cho ngêi kh¸c.
2.3.3. Rót khái c«ng ty.
Thµnh viªn hîp danh ®îc quyÒn rót khái c«ng ty nÕu ®îc ®a sè
thµnh viªn hîp cßn l¹i ®ång ý. Khi rót khái c«ng ty phÇn vèn gãp ®îc hoµn
tr¶ theo gi¸ tho¶ thuËn hoÆc theo gi¸ ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn nguyªn t¾c qui
®Þnh trong ®iÒu lÖ c«ng ty. Sau khi rót khái c«ng ty ngêi ®ã vÉn ph¶i
liªn ®íi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c nghÜa vô cña c«ng ty tríc khi ®¨ng ký rót

§ç H÷u ChiÕn 14 LuËt kinh doanh 41 - A

khái c«ng ty, chÊm døt t c¸ch thµnh viªn víi c¬ quan ®¨ng ky kinh doanh.
Trêng hîp tªn cña thµnh viªn ®· rót khái c«ng ty ®îc sö dông ®Ó ®Æt tªn
c«ng ty th× ngêi ®ã cã quyÓn yªu cÇu c«ng ty ®æi tªn.
Thµnh viªn gãp vèn cã quyÒn rót phÇn vèn gãp cña m×nh ra khái
c«ng ty nÕu ®îc ®a sè thµnh viªn hîp danh ®ång ý. ViÖc chuyÓn nhîng
phÇn vèn gãp cña thµnh viªn gãp vèn cho ngêi kh¸c ®îc tù do thùc hiÖn,
trõ trêng hîp ®iÒu lÖ c«ng ty qui ®Þnh kh¸c.
3. Thùc tr¹ng vµ mét sè h¹n chÕ vÒ qui chÕ ph¸p lý thµnh lËp vµ
ho¹t ®éng c«ng ty hîp danh.
3.1. NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ chung vÒ thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c«ng ty hîp
danh hiÖn nay ë ViÖt Nam.
Nh ®· tr×nh bµy ë trªn, qui chÕ ph¸p lý vÒ thµnh lËp vµ ho¹t ®éng
cña c«ng ty hîp danh trong LuËt Doanh nghiÖp 12/6/1999 ®· ®¸nh dÊu sù
ph¸t triÓn míi cña LuËt Doanh nghiÖp, ®¸p øng ®îc yªu cÇu thùc tÕ cña
nÒn kinh tÕ, trong giai ®o¹n ®Êt níc më réng héi nhËp quèc tÕ trªn mäi
lÜnh vùc ®Æc biÖt lµ vÒ kinh tÕ, ®Èy nhanh c«ng cuéc c«ng nghiÖp
ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Lo¹i h×nh doanh nghiÖp míi ra ®êi ®· t¹o nhiÒu h¬n
n÷a cho sù lùa chän cña c¸c nhµ ®Çu t kinh doanh trong vµ ngoµi níc, thu
hót vèn ®Çu t níc ngoµi, ®Èy m¹nh hîp t¸c quèc tÕ, häc hái kinh nghiÖm
vµ tr×nh ®é qu¶n lý cu¶ c¸c níc ph¸t triÓn.
So s¸nh c«ng ty hîp danh víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c ta
thÊy mét sè u ®iÓm sau:
Thø nhÊt, so víi doanh nghiÖp t nh©n th× c«ng ty hîp danh cã kh¶
n¨ng huy ®éng vèn lín h¬n bëi c«ng ty hîp danh lµ sù kÕt hîp hai thµnh
viªn hîp danh trë lªn ngoµi ra cßn cã thÓ cã thµnh viªn gãp vèn trong khi
®ã doanh nghiÖp t nh©n chØ cã mét c¸ nh©n thµnh lËp doanh nghiÖp vµ
tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh. Nh vËy, c«ng ty hîp danh cã thÓ më réng
qui m« kinh doanh còng nh kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng lµ h¬n h¼n
doanh nghiÖp t nh©n.

§ç H÷u ChiÕn 15 LuËt kinh doanh 41 - A

 (§iÓm gièng nhau ë hai lo¹i h×nh doanh nghiÖp naú lµ chóng ®Òu
kh«ng cã t c¸ch ph¸p nh©n bëi tµi s¶n cña thµnh viªn kh«ng cã sù t¸ch biÖt
râ rµng víi tµi s¶n cña c«ng ty).
Thø hai lµ so víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u
h¹n nh c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét thµnh viªn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm
h÷u h¹n hai thµnh viªn trë lªn, c«ng ty cæ phÇn,... ®iÓm gièng cña c«ng ty
hîp danh víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp trªn lµ viÖc thµnh lËp doanh
nghiÖp dùa trªn c¬ së liªn minh, hîp t¸c gi÷a nhiÒu thµnh viªn cïng tiÕn
hµnh ho¹t ®éng kinh doanh. Sù kh¸c nhau gi÷a chóng lµ c«ng ty hîp danh
lµ lo¹i h×nh c«ng ty ®èi nh©n tøc lµ viÖc thµnh lËp dùa trªn c¬ së quan
hÖ th©n thÝch lµ chÝnh, vèn lµ yÕu tè phô, cßn c¸c doanh nghiÖp kÓ
trªn thuéc lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®èi vèn tøc lµ viÖc thµnh lËp dùa trªn
c¬ së gãp vèn gi÷a c¸c thµnh viªn, vÊn ®Ò quan hÖ lµ thø yÕu. C«ng ty
hîp danh chÞu tr¸ch nhiÖm v« h¹n vÒ c¸c nghÜa vô cña c«ng ty , cßn c¸c
lo¹i h×nh doanh nghiÖp kÓ trªn chØ chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n trong ph¹m
vi phÇn vèn gãp vµo c«ng ty. Nh vËy, vÒ lý thuyÕt th× kh¶ n¨ng thùc
hiÖn nghÜa vô cña c«ng ty hîp danh lµ tèt h¬n c¸c doanh nghiÖp kh¸c, t¹o
ra ®îc uy tÝn, tÝn nhiÖm cao h¬n trong ho¹t ®éng kinh doanh.
Thø ba lµ so víi c¸c qui chÕ ph¸p lý vÒ lo¹i h×nh c«ng ty hîp danh,
ë mét sè níc ph¸t triÓn ta thÊy t¬ng ®èi gièng tuy nhiªn cßn cã mét sè
®iÓm kh¸c nh: viÖc mét sè níc qui ®Þnh b¾t buéc ph¶i thµnh lËp c«ng ty
hîp danh ®èi víi mét ngµnh nghÒ ®ßi hái tr¸ch nhiÖm cao nh luËt s, y tÕ,
kiÓm to¸n... cßn ë níc ta kh«ng cã nh÷ng qui ®Þnh b¾t buéc nµy.
Thø t c«ng ty hîp danh lµ lo¹i h×nh c«ng ty ®èi nh©n, viÖc thµnh
lËp dùa trªn c¬ së quan hÖ th©n thÝch lµ chñ yÕu, phÇn vèn gãp lµ thø
yÕu. Nh vËy ®èi víi ViÖt Nam, ®Êt níc mang ®Ëm tËp qu¸n ph¬ng
®«ng, coi träng t×nh nghÜa th× viÖc lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy cã thÓ
rÊt ph¸t triÓn trong t¬ng lai. Tuy nhiªn hiÖn nay lo¹i h×nh doanh nghiÖp
nµy cßn rÊt Ýt ë níc ta cã thÓ do ®©y lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp míi, cßn
Ýt ngêi biÕt ®Õn. VÊn ®Ò thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña sè Ýt lo¹i h×nh doanh
nghiÖp nµy nh thÕ nµo th× ë ®©y cha thÓ ®a ra c©u tr¶ lêi chÝnh x¸c.

§ç H÷u ChiÕn 16 LuËt kinh doanh 41 - A

3.2. Mét sè h¹n chÕ cña qui chÕ ph¸p lý vÒ c«ng ty hîp danh.
Qua néi dung tr×nh bµy ë trªn ta cã thÓ thÊy ®îc kh¸i qu¸t chung
vÒ qui chÕ ph¸p lý thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty hîp danh. Nhng
thùc tÕ cho thÊy sè c«ng ty hîp danh ë níc ta rÊt h¹n chÕ, nguyªn nh©n cã
thÓ do ®©y lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp míi cßn Ýt ngêi biÕt ®Õn, ngoµi
ra cßn cã thÓ cã nguyªn nh©n kh¸c trong ®ã trùc tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn
cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp lµ qui chÕ ph¸p lý. Mét sè h¹n chÕ vÒ qui
chÕ ph¸p lý vÒ c«ng ty hîp danh cã thÓ nhËn thÊy nh sau:
Thø nhÊt, theo ®iÓm b kho¶n 1 §iÒu 95 LuËt doanh nghiÖp
“Thµnh viªn hîp danh ph¶i lµ c¸ nh©n, cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ uy tÝn
nghÒ nghiÖp vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng toµn bé tµi s¶n cña m×nh
vÒ c¸c nghÜa vô cña c«ng ty”. Nh vËy, thµnh viªn hîp danh ph¶i lµ ngêi cã
tr×nh ®é chuyªn m«n vµ uy tÝn nghÒ nghiÖp. Qui ®Þnh nµy mang tÝnh
chÊt chung chung, kh«ng cã qui ®Þnh cô thÓ ®èi víi tr×nh ®é chuyªn m«n
cña thµnh viªn hîp danh, h¬n n÷a luËt còng kh«ng qui ®Þnh lo¹i ngµnh
nghÒ kinh doanh nµo b¾t buéc khi ho¹t ®éng ph¶i thµnh lËp theo lo¹i
h×nh c«ng ty hîp danh.
Thø hai, theo kho¶n 1 §iÒu 96 LuËt doanh nghiÖp “Thµnh viªn hîp
danh cã quyÒn qu¶n lý c«ng ty, tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh nh©n
danh c«ng ty; cïng liªn ®íi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c nghÜa vô cu¶ c«ng
ty”. Theo qui ®Þnh nµy, c¸c thµnh viªn hîp danh cã thÓ tù do, ®éc lËp
tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh nh©n danh c«ng ty, nhng c¸c nghÜa vô
ph¸t sinh cña tõng thµnh viªn hîp danh khi ho¹t ®éng kinh doanh ®éc lËp
th× c¸c thµnh viªn kh¸c còng ph¶i liªn ®íi chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng toµn bé
tµi s¶n cña m×nh. §Æc biÖt lµ khi c¸c thµnh viªn hîp danh thµnh lËp
doanh nghiÖp, nhng ho¹t ®éng kinh doanh lµ mang tÝnh ®éc lËp gi÷a c¸c
thµnh viªn, cïng ho¹t ®éng mét ngµnh nghÒ ®¨ng ký kinh doanh, còng cã
thÓ nh©n danh c«ng ty vµ lîi nhuËn thu ®îc th× thµnh viªn nµo lµm th×
thµnh viªn ®ã hëng, nhng khi ph¸t sinh nghÜa vô, cã thÓ dÉn tíi ph¸ s¶n
cña mét trong thµnh viªn hîp danh th× tÊt c¶ c¸c thµnh viªn cßn l¹i còng cã
nguy c¬ t¬ng tù. §©y cã thÓ lµ mét qui ®Þnh lµm h¹n chÕ viÖc ph¸t triÓn
lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy.

§ç H÷u ChiÕn 17 LuËt kinh doanh 41 - A

 Thø ba, theo kho¶n 2 §iÒu 97 LuËt Doanh nghiÖp qui ®Þnh: “C¸c
thµnh viªn hîp danh cã quyÒn ngang nhau khi quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò
cña c«ng ty”. C«ng ty hîp danh lµ c«ng ty ®èi nh©n, quan hÖ gi÷a c¸c
thµnh viªn lµ chñ yÕu, phÇn vèn gãp lµ thø yÕu tuy nhiªn víi bÊt kú lo¹i
h×nh doanh nghiÖp nµo th× kh¶ n¨ng thùc hiÖn c¸c nghÜa vô trong ho¹t
®éng kinh doanh vÉn lµ yÕu tè quan träng nhÊt, qui ®Þnh trªn cã thÓ t¹o
sù b×nh ®¼ng ®èi víi c¸c thµnh viªn khi quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò liªn
quan ®Õn c«ng ty nhng nã g©y ra sù thiÕu c«ng b»ng ®èi víi thµnh viªn
cã sè vèn gãp lín h¬n.
Thø t, theo kho¶n 1 §iÒu 95 LuËt Doanh nghiÖp, mét trong nh÷ng
®iÒu kiÖn ®Ó thµnh lËp doanh nghiÖp hîp danh lµ ph¶i cã Ýt nhÊt hai
thµnh viªn hîp danh. Qui ®Þnh nµy tá ra cøng nh¾c bëi qui ®Þnh vÒ c«ng
ty hîp danh ë mét sè níc nh Mü, Th¸i Lan... c«ng ty hîp danh cã thÓ ®îc
thµnh lËp bëi mét thµnh viªn hîp danh vµ mét thµnh viªn gãp vèn trë lªn.
Lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy cã thÓ gäi lµ c«ng ty hîp danh h÷u h¹n, ë mét
sè níc kh¸c gäi lµ c«ng ty hîp vèn. Nh vËy kh«ng nhÊt thiÕt c«ng ty hîp
danh ph¶i cã Ýt nhÊt hai thµnh viªn hîp d¹nh trë lªn nh qui ®Þnh ë §iÒu 95
kho¶n 1.

III. Mét sè kiÕn nghÞ nh»n hoµn thiÖn chÕ ®é ph¸p lý thµnh lËp vµ ho¹t
®éng cña c«ng ty hîp danh.
1. Kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña c«ng ty hîp danh trªn thÞ tr êng vµ
triÓn väng ph¸t triÓn lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy ë ViÖt Nam.
Nh ®· ph©n tÝch ë trªn nh÷ng u ®iÓm cña lo¹i h×nh c«ng ty hîp
danh nh kh¶ n¨ng huy ®éng vèn lín, lµ c«ng ty cã tr¸ch nhiÖm v« h¹n vÒ
c¸c nghÜa vô nªn cã uy tÝn l¬n trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh, kh¶
n¨ng ®îc c¸c ®èi t¸c tin tëng, quan hÖ kinh doanh cao... H¬n n÷a lo¹i h×nh
doanh nghiÖp nµy ®îc thµnh lËp trªn c¬ së quan hÖ hä hµng, th©n thÝch
gi÷a c¸c thµnh viªn lµ chñ yÕu. §èi víi ViÖt Nam, ®Êt níc mang ®Ëm nÐt
v¨n ho¸ ngêi ph¬ng ®«ng th× thµnh lËp lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy lµ rÊt
thÝch hîp. Víi nh÷ng ®Æc ®iÓtm c¬ b¶n nªu trªn th× kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cña c«ng ty hîp danh lµ t¬ng ®èi lín kÓ c¶ vÒ qui m« lÉn uy tÝn cña c«ng

§ç H÷u ChiÕn 18 LuËt kinh doanh 41 - A

ty trªn thÞ trêng. Lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy cã thÓ ph¸t triÓn réng trong
t¬ng lai nÕu cã nh÷ng qui ®Þnh cô thÓ h¬n n÷a.
2. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a chÕ ®é ph¸p lý
vÒ thµnh lËp vµ ho¹t ®éng c«ng ty hîp danh.
Tõ néi dung vµ mét sè h¹n chÕ nªu trªn vÒ chÕ ®é ph¸p lý vÒ c«ng
ty hîp danh, t¸c gi¶ xin ®îc ®a ra mét sè kiÕn nghÞ nh»m kh¾c phôc c¸c
h¹n chÕ, hoµn thiÖn h¬n chÕ ®é ph¸p lý vÒ c«ng ty hîp danh nh sau:
Thø nhÊt, ®èi víi c¸c ngµnh nghÒ ®ßi hái tr¸ch nhiÖm cao th×
luËt nªn qui ®Þnh b¾t buéc ®èi víi chñ thÓ kinh doanh nµy ph¶i thµnh
lËp c«ng ty hîp danh. Mét sè ngµnh nghÒ kinh doanh cÇn tr¸ch nhiÖm cao
nh: dÞch vô ph¸p lý; dÞch vô y tÕ; dÞch vô thiÕt kÕ c«ng tr×nh; kiÓm
to¸n; m«i giíi chøng kho¸n... ®èi víi c¸c lo¹i nµy ngêi thµnh lËp doanh
nghiÖp còng nh tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh ®ßi hái tr×nh ®é chuyªn
m«n nhÊt ®Þnh, bëi nh÷ng lo¹i ngµnh nghÒ nµy rÊt rÔ g©y ra thiÖt h¹i
vÒ ngêi vµ tµi s¶n. V× vËy qui ®Þnh b¾t buéc thµnh lËp c«ng ty hîp danh
®èi víi nh÷ng chñ thÓ kinh doanh c¸c lo¹i ngµnh nghÒ nªu trªn lµ t¨ng
phÇn tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸c chñ thÓ nµy, gi¶m bít thiÖt h¹i ®¸ng tiÕc cã
thÓ xÈy ra.
Thø hai, theo qui ®Þnh th× c¸c thµnh viªn hîp danh cã thÓ tù m×nh
tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh . Tuy nhiªn cÇn ph¶i qui ®Þnh r»ng viÖc
tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh cña tõng thµnh viªn ph¶i ®îc c¸c thµnh
viªn kh¸c trong c«ng ty ®ång ý (Ýt nhÊt 2/3 sè thµnh viªn ®ång ý) ®Ó h¹n
chÕ mét ngêi lµm h¹i, toµn bé thµnh viªn ph¶i g¸nh chÞu.
Thø ba, ®èi víi thµnh viªn hîp danh gãp vèn nhiÒu h¬n trong c«ng
ty cÇn qui ®Þnh u tiªn quyÒn h¬n n÷a ®èi v¬Ý thµnh viªn nµy trong c¸c
vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c«ng ty so víi c¸c thµnh viªn gãp Ýt vèn h¬n.
Thø t, cÇn cã nh÷ng qui ®Þnh níi láng h¬n vÒ ®iÒu kiÖn thµnh
lËp c«ng ty hîp danh. Trong qui ®Þnh th× ®iÒu kiÖn thµnh lËp lµ ph¶i cã
Ýt nhÊt hai thµnh viªn hîp danh trë lªn th× cã thÓ qui ®Þnh l¹i lµ thµnh
viªn hîp danh cã mét vµ cã Ýt nhÊt mét thµnh viªn gãp vèn trë lªn, ®iÒu
nµy cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn dÔ dµng h¬n trong qu¸ tr×nh thµnh lËp c«ng ty
hîp danh.

§ç H÷u ChiÕn 19 LuËt kinh doanh 41 - A

 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o.

1. LuËt Doanh nghiÖp ®îc Quèc héi th«ng qua ngµy 12/6/1999.
2. NghÞ ®Þnh 02/2000/N§-CP ngµy 03/02/2000 vÒ ®¨ng ký kinh doanh.
3. NghÞ ®Þnh 03/2000/N§-CP ngµy 03/02/2000 híng dÉn thi hµnh mét sè
®iÒu cña LuËt Doanh nghiÖp.

§ç H÷u ChiÕn 20 LuËt kinh doanh 41 - A