Sa bagong paraiso

Ni Efren Abueg

Mga tauhan:
Ariel
Cleofe
Nanay at Tatay ni Ariel
Nanay at Tatay ni Cleofe
Ba Aryo
Babae

Ang kwentong ito ay napapanahon at tumutukoy sa mga pangunahing nagiging

problema ng mga kabataan. Malaki ang parte ng mga magulang sa edad na ito ng mga kabataan
sapagkat sa panahonng ito nagsisimulang mailto at maging mapusok ang mga kabataan nang
dahil sa mga pagbabagong nangyayari sa kanila, pisikl man oh intelektwal. Gayunpaman,
kinakailangan ang malawak na pag-unawa at paggabay sa kanila.
Ang kwentong ito ay tungkol kina Ariel at Cleofe na sa simula’y mga batang walong
taong gulang na ang itinuturing na paraiso ay ang malawak na danawan at ang dalampasigan.
Ang kanilang kamusmusan ay isang makulay na yugto at masasabing ang lahat ng mga dapat
gawin ng isang bata ay kanilang nagawa.
Wala silang pasok kung araw ng Sabado at Linggo o mga araw na pista opisyal. Silang
dalawa’y naglalaro sa loob ng bakurang iyon, mula sa umaga hanggang sa hapon. Umaakyat
sila sa mga puno ng santol, sa punong bayabas, saa marurupok na sanga ng sinigwelas,
maaligasgas at malulutong na sanga ng punong manga. Nagagasgas ang kanilang mga tuhod,
nababakbak ang kanilang mukha at kung minsan ay nalilinsaran sila ng buto kung nahuhulog
ngunit ang lahat ng iyon ay hindi nila iniinda, patuloy sila sa pagalalaro.
Malamig sa ilalim ng punong manga. Makapal ang damo sa sakop ng lihim niyon kung
umaga at doon silang dalawa naghahabulan, nagsisirko, nagpapatiran at kung sila’y humihingal
na ay hihiga sila sa damuhanng iyon, titingalain nila nag malalabay na sanga ng puno, sisilip sila
sa pagitan ng masinsing mga dahoon at magkukunwaring aaninawin sa langit ang kanilang
mukha.
Cleofe: Loko mo … makikita mo ba ang mukha ng langit?
Ariel: Bakit hindi? Ang langit ay isang malaking salamin, sabi ni tatay ko.
Ariel: naririnig mo ba na may tumutunog sa aking dibdib?

At ang batang babae ay nagtaka. Bumangon ito at tumingin sa nakatihayang kalaro

Cleofe: Pakinggan ko nga.

Inilapit ng batag babae ang kanyang taynga sa dibdib ng batang lalaki, dimadaiti ang katawan
niy sa katawan ng kalaro at nalalanghap naman ng nakahiga ang halimuyak ng kanyang buhok.

Ariel: Ang bango mo pala! (Nakangiti)

Cleofe: Aba … hindi naman ako nagpapabango, paglaki ko raw ay saka na ako magpapabango,
sabi ng nanay ko.
Ariel: Teka nga pala, narinig mob a nag tunog sa dibdib ko?
Cleofe: Oo … ano kaya ang ibig sabihin niyon?

Nagkatinginan ang dalawa at ang lalaki ang unang nagbawi ng tingin.

Ariel: Malay ko … tena na nga.

Bumangon ang batang lalaki, pinagpag ang buhangin dumikit sa kanyang bisig at sa kanyang
pantalon at nagsimula nang lumakad. Sinabayang ito ng batang babae at habang isinasalisod
nila ang kanilang mga paa sa buhangin habang lumalakad, nakatanaw sila sa paglubog na araw.

Ariel: ang ganda ano? Parang may pintang dugo ang langit.
Cleofe: oo nga, ano? Bakit kaya kulay dugo ang araw kapag palubog na?
Hindi sumagot ang batang lalaki. Nakatanaw ito sa mapulang latay ng liwanag ng araw sa
kanluran.
puring-puri ang dalawang bata ng kanilang mga magulang at ng kanilang mga kanyon. At
kinaiingitan naman sila ng ibang mga batang hindi nagkaroon ng pagakakataon makihalubilo sa
kanila.

Babae: siguro, paglaki ng mga batang yan… silang dalawa magkakapangasawahan.

Narinig ng dalawang bata ang salitang iyon at sila’y nagtataka. Hindi nila madalumat ang
kaugnayan ng kanilang pagiging magkalaro sa isang hula sa hinaharap. Higit pang nakakaabala
sa kanilang isip ang sinasabi ng aknilang mga kaklase na silang dalawa’y parang tuko –
magakakappit.

Ngunit katulad ng inaasahan, ang lahat ng bagay ay dumadaan sa mga pagbabago.

Nagsimula na silang magdalaga at magbinata. Nagbago nagbago na ang kanilang itsura maging
ang kanilang paraan ng pag-iisip at padedesisyon. Sa puntong iyon ay nagsimula nang
magkaroon ng lamat sa kanilang isipan at nagsimula nang umusbong ang pader na sa kanila ay
pumapagitan.

Dito dumaan sa kanilang buhay ang isang pagbabago, na hindi nila napigil at siyang nagbukas sa
kanila upang masaklaw ng tingin ang paraisong kanilang kinaroroonan.
Sa paglawak ng kanilang daigdig, ang batang lalaki’y hindi na sa batang babae lamang
nakikipaglaro – siya’y nakahalubilo na rin ng maraming batang lalaking pumapasok sa
nagagapok nang gusaling iyon ng paaralan. Nakikipagharutan siya sa mga ito, nakikipagbuno,
nakikipagsuntukan – at higit sa lahat, nakikipagtuklasan ng lihim sa isa’t isa. Isang araw, sa likod
ng paaralan, isang pangkat ng batang lalaki ang nakapabilog sa isang batang lalaki at nakita niya
ang isang bagay na natuklasan niyang kailangang mangyari sa kanya.
Umuwi siyang parang tulala nang hapong iyon at kinagabihan ay hindi siya nag-aral. Naupo siya
sa baitang ng kanilang hagdan at nag isip hanngang sa Makita siya roon ng kanyang ama.
Inusisa niya sa ama ang kanyang natuklasan sa paaralan.

Ariel: tatay bakit po ba kailangang gawin paiyon?

Natawa ang kanyang ama. Tinapik siya nito sa balikat.

Tatay ni Ariel: kailangan ‘yon upang ikaw ay maging ganap na lalaki! Hayaan mo … sa isang
araw isasama kita kay Ba Aryo. Maging matapang ka lamang sana …

At isang araw, sabado ng umaga, isinama siya ng kanyang ama sa bahay ni Ba Aryo sa tabi ng
ilog. Ngumata siya ng dahoon ng bayabas, pumikit siya at pagkaraan ng iba pang ginawa, siya’y
itinaboy ni Ba Aryo upang maligo sa ilog.

Ba Aryo: ang damuho … pagkalaki-laki’y parang hindi lalaki.

Kasunod ng pangyayari iyon, aaywan niya kung bakit iba na ang kanyang pakiramdam. Gayong
magaling na ang sugat na nilikha isang umaga sa harapan ng bahay ni Ba Aryo, hindi parin
nagbabalik ang kanyang sigla. Natitigilan siya kung nakikipaglaro sa batang babae. Nangingimi
siyang tumabi rito kung ito’y nakahiga sa damuhan o sa dalampasigan. Hanggang isang araw ay
napansin niyang mapupula ang mga mata ng batang babae nang dumating ito sa isang dapit-
hapon sa tabing-dagat.

Ariel: Bakit?
Cleofe: wa – wala . . . wala!

Nag-isip ang batang lalaki. Naisaloob niyang baka ang kawalang sigla niya sa pakikipaglaro rito
ang dahilan. Tinudyo niya ang batang babae, kiniliti, napahabol ditto … hanggang sa mahawa ito
at sila’y naghabulan sa buhanginan. Sumisigaw sila sa katuwaan hanggang sa manigas ang
kanilang mga binti at kinakailangang humiga naman sila sa buhanginan. Humagikgik pa sila nang
mapatong ang kamay ng batang lalaki sa kanyang dibdib at nadama niyang lalong malakas ang
pintig doon.

Ariel: tingnan mo … ppakinggang mo ang tuog sa dibdib ko.

 Ngunit hindi kumilos sa pagkakahiga ang batang babae. Nakatitig lamang ito sa
maaliwalas nang mukha ng langit. Nagtaka ang batang lalaki. Bumangon ito at tinunghan ang
nakahigang kalaro. Nangingilid ang luha sa mga mata nito.

Ariel: Bakit?

Saka lamang tumingin ang batang babae sa batang lalaki. At ito’y umiyak at ang luhang tumulo
sa pisngi’y pinahid ng palad na iyong ipinatong sa buhanginan ay pinaniktan ng buhangin.

Cleofe: hindi pala tayo maaaring maglaro… tulad ng dati. (basag ang tinig)
Ariel: hindi na?
Cleofe: malalaki na raw tayo … malalaki nang tao. Hindi raw maglalaon, tayo’y magiging
dalaga … at binate.
Ariel: sinabi yon ng nanay mo?
Cleofe: oo sinabi niya … na hindi na tayo maaaring maghabulan, o kaya umakyat sa punong
kahoy o kaya’y pagabi sa tabing dagat.
Ariel: kanina sabi sa’yo … ng nanay mo?
Cleofe: (tumango) ngayon daw … hindi na tayo bata. Ako raw ay dalagita na … at ikaw ay
binatilyo!
Ariel: ayaw ka na palang papuntahin dito’y … bakit narito kapa … gabi na?

Hindi na nga sila mga bata. Si Cleofe dalagita na. Si Ariel naman ay binatilyo na. ang
pagbabagong iyon ang nagpapaunawa sa kanilang may tumataas nang dingding sa pagitan nila.
Bilang mga magulang, ang nagging pangunahing aksyon nila ay ang paglayuin sina Ariel
at Cleofe sapagkat ang patuloy nilang pagkikita at pagiging malapit sa isa’t isa ay maaaring
magdulot o magbunga ng kapahamakan. Mas iniisip ng kanilang mga mga magulang ang
kanilang kinabukasan kung kaya’t pilit silang pinaglayo nang walang sapat na dahilan o
eksplanasyon kung bakit kailangan silang paglayuin.

Nanay ni Cleofe: kung gusto mong makatapos ng karera, huwag muna kayong magkita ni Ariel.
Cleofe: pero, Inay … kaibigan ko si Ariel (may himagsik sa kanyang tinig).
Nanay ni Cleofe: kahit na … kayo’y dalaga at binate na. alam mon a siguro ang ibig kung
sabihin. (may langkap na tigas ang sagot na iyon).
Tatay ni Cleofe: ibig kong magdoktora ka, kaya kalimutan mo muna ang lalaki!.
Cleofe: ayaw nila … ng Inay, ng Itay … masama. (at ang mga labi niya’y nangatal, kasabay ng
luhang umahon sa kanyang mga mata).

Doon na nagsimulang tumaas ang pader sa kanilang mga damdaming nahihirapan. Nag-
aral sa siyudad si Cleofe para mailayo kay Ariel ngunit hindi nagpapigil ang dalawa. Nais nilang
magkita. Nais nilang makasama ang isa’t isa. Nais nilang maipadama ang pagmamahal nila sa
isa’t isa.
Minsan dinalaw siya ng binate sa dormitory, natuklasan nila sa isa’t isa na mataas na ang
dingding sa kanilang pagitan. Metatag iyon, makapal, at waring hindi nila mabubuwal.

Cleofe: huwag na muna tayong magkita, Ariel.

Ariel: ba-bakit … dati naman tayong …

Minsan, ang binate ay umuwi sa lalawigan. Mapanglaw ang kanyang mukha at napuna agad
iyon ng kanyang ama.

Tatay ni Ariel: bakit?

Ariel: ayaw ng makipagkita sakin si Cleofe.

Nagtawa ang kanyang ama, tulad ng kaugalian nito tuwing may ilalapit siyang suliranin.

Tatay ni Ariel: walang kwenta ‘yon. Makita mo, kapag tapos na si Cleofe ay magkakalapit
kayong muli. Hindi mo ba alam … na gustong-gusto ng kanyang mga magulang na maging
doktora siya?
Ariel: at habang nagdodoktora siya ay masamang kami’y magkita?
Tatay ni Ariel: tama ka! Hindi mo ba alam na kapag malapit ka sa babae ay malapit ka rin sa
tukso!
At ang dalawa’y hindi nagkita, gayong nasa isang lungsod na maliit at maglakad ka lamang sa
mga lansangan ay hindi ka mawawalan ng makakasalubong na kakilala. Hindi nga sila nagkita sa
loob ng mahaba ring panahon, mga buwan at sana’y mga taon kung nakatiis sila – kung
tuluyang nasikli nila ang halamang patuloy sa pagbabago sa kanilang katauhan.
Hindi nga sila nakatiis – isang araw hindi sinasadya’y nagkasalubong sila sa pamimili ng
kagamitan. Kapwa sila napahinto sa paglalakad at nabangga ng sila ng mga tao sa bangketa ay
hindi parin sila makakilos. Ang binate ay naglakas loob at binate niya ang dalaga.
Hindi nakasagot ang dalaga. Nakatitig lamang siya sa mukha ng binate at nang anyayahan siya
nitong magpalamig sila sa isang kanugnog na restaurant ay napasunod lamang siya, napatangay
sa agos ng kanyang damdamin. At sa harap ng kanilang hiniging pagkain, sila’y nagkatitigan at
sila’y at sila’y nakalimot at akal nila’y nasa luntiang damuhan sila sa looban sa lalawigan,
nakahiga at nakabaling sa isa’t isa.
At doon ay tuluyan nang nawasak ang pader na anakapagitan sa kanila. Ang dati nilang
maaliwalas at masayang paraiso, na kung saan ay Malaya silang naglalaro, nagtatakbuhan at
nagpapatiran ay napalitan ng isang malamig at suluk-sulok na silid, na tanging init ng kanilang
mga lumayang katawan ang yumakap sa kanila.
Malinaw ang sinsabi sa sula: sa pook pa naming iyon, sa lahat ng pook na dapat mong
pakaiwasan – doon kayo nakita. Hindi n asana malubha kung nagkita lamang kayo ngunit nakita
kayong magkahawak – kamay … sa karamihan ng tao sa paligid. Hindi kayo nahiya.
Hindi na ipinagpatuloy ng dalaga ang pagbabasa sa liham. Nagbabanta ang mga sumusunod
pang talata: lluluwas ang ama mo kapag hindi mo itinigil ang kabaliwang iyan.

Nanay ni Ariel: ipinaabot dito ng mga magulang ni Cleofe ang ginawa ninyo. Hiyang-hiya kami
ng iyong ama. Ibig naming makatapos ka … at ibig naming ipaalalang muli sa iyo na ang babae
ay tukso … tukso!
Cleofe: hindi na ngayon tayo maaaring magkita.
Ariel: magkikita tayo, magtatago tayo … ililihim natin sa kanila ang lahat.

At ngayon, ang kanilang paraiso ay hindi na ang malawak na looban, o kaya’y ang
dalampasigang malamig kung dapit – hapong ang silahis ng araw ay amapulang parang dugo.
Ang daigdig nila ngayon ay makitid, sulok – sulok, malamig din ngunit hinahamig ng init ng
kanilang lumayang mga katawan.
Maliaga sila sa kanilang daigdig. Maligaya sila sa kanilang bagong paraiso. Hanggang isang araw
ay kumulog, dumagundong ang kalawakan at nagagulat ang mga tao sa lansangan; pamaya-
maya, pumatak ang ulan, na ang pasimulang madalang ay nagging masinsin.

Ang dalaga ay dumungaw sa bintana – masama ang kanyang pakiramdam. May kung anong
nakatatakot na bagay sa kanyang katawan na ibig niyang ilabas, na ibig niyang itapon. At iyon ay
umakyat sa kanyang lalamunan.

Humawak siya sa palababahan ng bintana. Tumingala siya upang pawiin ang pagsama ng
kanyang pakiramdam. Natanaw niyang maitim ang langit at naisip niyang magtatagal ang ulan.
Tumungo siya at nakita niyang nalinis ng tubig ang bangketa at kasabay ng kanyang pagtungo,
parang isinikad na pataas sa lalamunan ang kanyang bituka at siya’y napanganga at siya’y
napapikit at siya’y napaluha at napahigpit ng kanyang hawak sa palababahan ng bintana ay
napaduwal siya … at ang lumabas sa kanyang bibig ay tumulo sa bangketa at sandaling kumalat
doon at pagkaraa’y nilinis ng patak ng ulan, inanod ng nilikhang mumunting agos sa gilid ng
daan.

At ang dalaga’y napabulalas ng iyak.