Jose Antonio Rojas Carrera

jarcius@gmail.com

VOCABVLARIVM LATĪNVM
VERBĪS ATQVE IMAGINIBVS EXPLICĀTVM

Cap. XVI

(Nota bene: ↔ = contrārium, antonymum)

VOCABULUM SŌLUM IMĀGO VERBĪS EXPLICĀTA

(AUT CUM IMAGINE)

nāvis, -is, f.

“quod autem paulum aquae est in Tiberī, magnae

nāvēs in eō flūmine nāvigāre nōn possunt” (XVI,
8-10)

portus, -ūs, m.

“Ōstiam omnēs nāvēs adīre possunt, id enim est

oppidum maritimum quod magnum portum habet.”
(XVI, 12-13)
 locus maritimus locus remōtus ā marī

locus aequus

locus, -ī, m.

locus inīquus

ōra, -ae, f.

“ōra maritima est fīnis terrae, unde mare incipit.”

(XVI, 19-20)
 mercātor cum mērcibus suīs

merx, mercis, f.

“mērcēs sunt rēs quās mercātōrēs emunt ac

vēndunt”
(XVI, 24)

nauta, -ae, m.

“is quī nāvigāre vult adit nautam quī bonam nāvem

habet”
(XVI, 27-28)

ventus, -ī, m. “ventus est āēr quī movētur.” (XVI, 29-30)

ventō adversō diffīcile est ambulāre

 “tempestās est magnus ventus quī mare turbat ac
tempestās, tempestātis, f. flūctūs facit quī altiōrēs sunt quam nāvēs” (XVI,
32-33)

“nautae tempestātēs metuunt, nam magnī flūctūs

nāvēs aquā implēre possunt” (XVI, 33-35)
flūctus, -ūs, m.
 vēlum, -ī, n.

“vēla ventō implentur āc nāvēs plēnīs vēlīs per mare

vehuntur”
(XVI, 39-40)

puppis, -is, f.

“pars nāvis posterior puppis dīcitur”

(XVI, 41)

gubernātor, -is, m.

“gubernātor caelum spectat”

is est quī nāvem gubernat (XVI, 44-45)
 oriēns, oriēntis, participium.

“ea pars caelī unde sōl oritur dīcitur oriēns”

(XVI, 45)

occidēns, occidēntis, participium. “occidēns est pars caelī quō sōl occidit” (XVI, 47)

septentriōnēs, -um, m.

“merīdiēs dīcitur ea caelī pars ubi sōl merīdiē

vidētur; pars contrāria septentriōnēs appellātur ā
septem stēllīs quae semper in eā caelī parte stant”
(XVI, 48-50)
 altum, -ī, n.

“nāvis plēnīs vēlīs altum petit”

(XVI, 65)

altum = altum mare

tonitrus, -ūs, m.

tonitrus est quod audītur post fulgur

“simul cum illīs nūbibus ātrīs tempestās orīrī solet
cum tonitrū et fulguribus” (XVI, 108-109)
 fulgur, -is, n.

“simul cum illīs nūbibus ātrīs tempestās orīrī solet

fulgur est splendor fulminis
cum tonitrū et fulguribus” (XVI, 108-109)

situs, -a, -um, adi. =

positus in locō

Ōstia sita est eō locō quō Tiberis in mare Īnferum

īnfluit (XVI, 15-16) =
Ōstia posita est eō locō quō Tiberis in mare Īnferum
īnfluit

superus, -a, -um, adi.

“Italia inter duo maria interest, quōrum alterum,

quod suprā Italiam situm est, māre Superum sīve
Hadriāticum appellātur” (XVI, 1-3)
 īnferus, -a, -um, adi.

“Italia inter duo maria interest, quōrum alterum,

quod suprā Italiam situm est, māre Superum sīve
Hadriāticum appellātur, alterum, īnfrā Italiam
situm, ‘mare Īnferum’ sīve ‘Tūscum’” (XVI, 1-3)

id quod ad mare situm est dīcitur maritimum

maritimus, -a, -um, adi.

= ad mare situs; iuxtā mare positum ōra maritima

oppidum maritimum

tranquillus, -a, -um, adi.

= serēnus, -a, -um

mare tranquillum sub caelō serēnō

 turbidus, -a, -um, adi.

hoc mare nōn tranquillum, sed turbidum est.

“cum magnus ventus flāt, mare turbidum est.”
(XVI, 31-32)

verba contrāria:

contrārius, -a, -um, adi. fēmina ↔ vir

puella ↔ puer
albus ↔ niger
tenuis ↔ crassus

serēnus, -a, -um, adi.

= tranquillus, -a, -um

caelum serēnum est

āter, atra, atrum, adi.

= niger, nigra, nigrum

[niger autem splendet, neque ater

splendet]
 intersum, interesse

A B C

B interest inter A et C

“tōtum illud mare longum et lātum quod inter

Eurōpam et Āfricam interest ‘mare nostrum’
appellātur ā Rōmānīs.” (XVI, 4-6)

appellō, appellāre “tōtum illud mare longum et lātum quod inter

Eurōpam et Āfricam interest ‘mare nostrum’
= vocō, vocāre appellātur [= nōminātur = vocātur] ā Rōmānīs.”

nāvigō, nāvigāre

“quod paulum aquae est in Tiberī, magnae nāvēs in

eō flūmine nāvigāre nōn possunt. Itaque parvae
tantum nāvēs Rōmam adeunt” (XVI, 8-11)
 īnfluō, īnfluere

“ ‘Ōstium’ sīve ‘ōs’ flūminis dīcitur is locus quō

flūmen in mare īnfluit.” (XVI, 14-15)
flūmen in mare īnfluit

opperior, opperīrī:

=exspectō, exspectāre

“Ecce Mārcus et Quīntus ante ōstium vīllae.

Puerī Iūlium exspectant.”
= Puerī Iūlium opperiuntur.

flō, flāre:

cum ventus flat, arbor movētur

 turbō, turbāre

turbāre est turbidum facere

magnus ventus mare turbat

impleō, implēre
implēre est plēnum facere

vir pōculum aquā implet

ēgredior, ēgredī
= discēdō, discēdere
= exeō, exīre
ventō secundō, nāvis ē portū ēgreditur
= ē portū exit
 gubernō, gubernāre

“Quōmodo nāvis in mediō marī gubernārī potest,

cum terra nūlla vidētur? Gubernātor caelum
spectat: in altō marī sōl aut stēllae eī ducēs sunt.”
gubernātor nāvem gubernat (XVI, 42-45)

oriōr, orīrī

sōl oritur = sōl in caelum ascendit

occidō, occidere
cōnscendō, cōnscendere
=
ascendere in vehiculum

vir nāvem conscendit

proficīscor, proficīscī

= ēgredī et īre

= in viam sē dare

nāvis ē portū ēgreditur

ac proficīscitur ad altum mare

sequor, sequī

“nāvis plēnīs vēlīs altum petit. aliae nāvēs eam

sequuntur.” (XVI, 65-66)
eam sequuntur = post eam veniunt
sequī est venīre post
 cernō, cernere

“hominēs quī in portū sunt vix oculīs cernī

possunt.” (XVI, 69-70) = hominēs quī procul in
portū sunt vix oculīs vidērī possunt…

(=est vidēre id quod procul abest)

laetor, laetārī laetōr = sum laetus, gaudeō.

: gaudeō, gaudēre Quīntus gaudet quod medicus discēdit =

Quīntus gaudet medicum discēdere :
Quīntus laetus est quod medicus discēdit =
Quīntus laetātur medicum discēdere

vereōr, verērī verērī hominem est timēre eum quī magnus est
= timēre aut timēre eum quī sevērus est.

“Mēdus laetātur neque iam dominum suum

sevērum verētur” (XVI, 73-74) : Mēdus gaudet
neque iam dominum suum sevērum timet.
 intueor, intuērī

= spectō, spectāre

“Mēdus faciem Lydiae intuētur” (XVI, 79)

lābor, lābī
: cadere

vir lābitur!

“dē oculīs Lydiae lacrimae lābuntur” (XVI, 85-86)

complector, complectī

Mēdus eam complectitur et “Tergē oculōs!” inquit,

complectī aliquem est bracchia circum “ego, amīcus tuus, quī tē amō, tēcum sum” (XVI,
corpus eius pōnere 87-88)
 cōnsōlor, cōnsōlārī

“Hīs verbīs Mēdus amīcam suam trīstem

cōnsōlātur.” (XVI, 89-90)

loquor, loquī

loquī est verba facere, dīcere

↔ tacēre

invocō, invocāre

“Neptūnum invocō, quod ille dominus maris ac

tempestātum est” (XVI, 109-110)
 iactō, iactāre

= iacere atque iacere

“mare tempestātibus turbātur, ac nāvis, quae et

puer iacit pilam
hominēs et mercēs multās vehit, flūctibus
iactātur et vix gubernāri potest.” (XVI, 115-117)

hauriō, haurīre

puer pōculum aquae haurit “naute multum aquae ē nāve hauriunt”

(XVI, 117-119)
 servō, servāre sī deus hominem servat, homo nōn moritur

sī planētam terram servāmus, terra nōn

moritur

Mēdus perterritus exclamat: “Ō Neptūne! servā

mē!” (XVI, 125-126)

cōnor, cōnārī

cōnārī aliquid est id velle atque vix

posse

hīc vir cōnātur…

 1um : ātrīs nūbibus caelum operītur!

fīō, fierī

fīerī est esse incipere

2um : caelum serēnum fīt!

= caelum serēnum esse incipit!

3um: iam caelum serēnum ac placidum est!

paulum in hōc pōculō multum aquae est!

↔ multum

in hōc pōculō paulum aquae est!

 semper

= omnī tempore

triangulum semper habet trēs angulōs

4+5=9

quattuor et quinque semper novem sunt

simul
= ūnō tempore

(=eōdem tempore)
duō fulgura simul ad terram cadunt!
=
duō fulgura ūnō tempore ad terram cadunt!
=
duō fulgura eōdem tempore ad terram cadunt

vix

= prope nōn

ille homō vix potest ascendere montem!

praetereā “praetereā Lydia parvum librum fert, quem sub

vestīmentīs occultat” (XVI, 62-63) :
= praeter eās rēs Lydia nōn sōlum eās rēs, sed etiam librum fert,
quem sub vestīmentī occultat.
 iterum Quīntus Iūlium vocat: - pater!
= rūrsus

Quīntus Iūlium iterum vocat: - pa-a-a-ter!

= Quīntus Iūlium rūrsus vocat: - pa-a-a-ter!

albus sīve candidus

niger sīve ater
sīve verbum sīve vocābulum
vidēre sīve aspicere
probus sīve bonus
malus sīve improbus
 figūra prīma figūra secunda

vērō

= autem - figūra prīma est triangulum, sed figūra

= sed secunda est circulus. =
- figūra prīma est triangulum, figūra autem
secunda est circulus. =
- figūra prīma est triangulum, figūra vērō
secunda est circulus.

nec vērō = sed nōn

- formīca nigra magna est, sed formīca rubra

est parva. =
- formīca nigra magna est, formīca autem rubra
parva est. =
- formīca nigra magna est, formīca vērō rubra
parva est.

propter
= hāc dē causā, quia...

[propter + accusatīvus]

“sed nāvis nimis gravis est propter mercēs”

(XVI, 118-119)
:
sed nāvis nimis gravis est quia multae mercēs
sunt!
 dēpōnēns, dēpōnēntis exempla verbōrum dēpōnentium:

verbum dēpōnēns habet formam laetor, laetārī = gaudeō, gaudēre

passīvam neque tamen passīvum est, proficīscor, proficīscī = abeō, abīre
sed actīvum ēgredior, ēgredī = exeō, exīre
vereor, verērī = timeō, timēre