Professional Documents
Culture Documents
SHS1103 Komunikasyon at Pananaliksik Sa Wika at Kulturang Filipino
SHS1103 Komunikasyon at Pananaliksik Sa Wika at Kulturang Filipino
SHS1103 Komunikasyon at Pananaliksik Sa Wika at Kulturang Filipino
Tinipon nina:
GAWAIN 1
Kung IKAW ang WIKA.
Kung ikaw ang wika, anong mga salita sa iyong palagay ang makapaglalarawan sa iyo.
Gamitin ang mga salitang ito upang makabuo ng isang pangungusap.
WIKA
TALAKAY
ARALIN 1.1 PANIMULANG KONSEPTO SA WIKA, KATANGIAN AT KAHALAGAHAN.
Para kay pambansang alagad ng Sining, Bienvenido Lumebra, parang hininga ang
wika, sa bawat sandali ng buhay natin ay nariyan ito. Palatandaan ito na buhay tayo, at may
kakayahang umugnay sa kapwa natin gumagamit nito (Adaya, et. al, 2012).
Samantala, sang-ayon kay Gleason (sa Adaya, Et.al, 2012) Ang wika ay tumutukoy sa
masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na pinili at isinaayos sa paraang arbritaryo na
ginagamit sa komunikasyon ng mga tao sa lipunang may iisang kultura.
Sinusugan pa ito ng isang edukador na Canadian na si Phil Bartle (salin ni Myla Burke,
2008) sa pagsasabing: Sa pag-aaral ng basikong literasiya, hindi dapat makabuluhan kung anong
wika o alpabeto ang gamit sa iyong programa ng kaalaman.
Sang-ayon naman kay J.V. Stalin (salin ni Miclat, 1995): Hindi maaaring magkaroon ng
wikang maka-uri. Ang wika ay panlahat at sa buong komuninad. (Adaya, et. al, 2012)
Sa ganitong paraan din inilahad ni Alfonso Santiago na, ang wika ang sumasalamin sa
mga mithiin, lunggatiin, pangarap, damdamin, kaisipan, o saloobin, pilosopiya, kaalaman,
karunungan, moralidad, paniniwala at kaugalian ng mga tao sa lipunan.
GAWAIN 2
Suriin ang larawan sa ibaba. Ilarawan sa loob ng tatlo hanggang limang pangungusap ang
sa palagay mo’y nagaganap sa larawan
KAHALAGAHAN NG WIKA
Instrumento ng Komunikasyon - Ang wika, pasalita man o pasulat, ay pangunahing
kasangkapan ng tao sa pagpapahayag ng damdamin at kaisipan.
Nag-iingat at nagpapalaganap ng Kaalaman – Maraming kaalaman ang naisasalin sa
ibang saling-lahi at napakikinabangan ng ibang lahi dahil sa wika.
Nagbubuklod ng bansa – Ano mang wika, kung gayon, ay maaaring wika ng pang-
aalipin, ngunit maaarin rin itong gamitin upang pagbuklurin ang isang bansa sa layuning
pagpapalaya.
Lumilinang ng Malikhaing Pag-iisip – Kapag tayo ay nagbabasa ng maikling kuwento
o nobela o di kaya’y kapag tayo’y nanonood ng pelikula, parang nagiging totoo sa ating
harapan ang mga tagpo niyon.
KATANGIAN NG WIKA
GAWAIN 3
Bumuo ng isang replektibong sanaysay hinggil sa kahalagahan ng wika lalo ngayong
panahon ng pandemya. Siguraduhing may panimula, gitna at wakas ang susulating
sanaysay.
BATAYAN SA PAGMAMARKA
Kalinawan - 15 puntos
Gamit ng Wika - 10 puntos
Pagkamalikhain - 5 puntos
KABUUAN - 30 puntos
PAGSASANAY 1
IDENTIPIKASYON: Basahin at unawaing maigi ang bawat tanong. Isulat sa patlang ang tamang
sagot.
_________________1. Tinutukoy sa katangiang ito na nabubuo ang wika batay sa
napagkasunduang termino ng mga tao sa isang komunidad.
_________________2. Ayon sa kanya walang imperyor o superior na wika sapagkat bawat wika
ay may Sistema upang tupdin ang pangangailangan ng gumagamit nito at upang umunlad kung
nagbabago rin ang buhay at interes ng gumagamit nito.
_________________3. Sa katangian ng wika na ito, sinasabing walang wikang parehong-pareho.
Bawat wika ay may kanya-kanyang katangian na ikinaiba sa ibang wika.
_________________4. Siya ang nagsabi na ang wika ay tumutukoy sa masistemang balangkas
ng sinasalitang tunog na pinili at isinaayos sa paraang arbritaryo na ginagamit sa komunikasyon
ng mga tao sa lipunang may iisang kultura.
_________________5. Ayon sa kanya parang hininga ang wika, sa bawat sandali ng buhay natin
ay nariyan ito.
_________________6. Sinasabi sa katangiang ito ng wika na dinamiko ang wika. Patuloy ang
pagbabago nito sa paglipas ng panahon.
_________________7. Sang-ayon sa kanya hindi maaaring magkaroon ng wikang maka-uri. Ang
wika ay panlahat at sa buong komuninad.
_________________8. Sa katangian ng wika na ito, sinasabing hindi lahat ng tunog na naririnig
natin ay maituturing na wika.
_________________9. Siya ang nagsabi na ang wika ang sumasalamin sa mga mithiin,
lunggatiin, pangarap, damdamin, kaisipan, o saloobin, pilosopiya, kaalaman, karunungan,
moralidad, paniniwala at kaugalian ng mga tao sa lipunan.
_________________10. Para sa kanya,
GAWAIN 4
Gamit ang Venn Diagram. Ibigay ang pagkakaiba at pagkakapareho ng mga larawan sa
ibaba.
PAGKAKAPAREHO
ARALIN 1.2 BARAYTI AT ANTAS NG WIKA
Ayon kay Constantino mula sa aklat ni Bernales et. al (2008), ang pagkakaroon ng barayti
ng wika ang ipinaliliwanag ng teoryang sosyolinguwistik na pinagbatayan ng ideya ng pagiging
heterogenous ng wika. Ayon sa teoryang ito, nag-uugat ang mga barayti ng wika sa pagkakaiba-
iba ng mga indibidwal at grupo, maging ng kani-kanilang tirahan, interes, Gawain, pinag-aralan
at iba pa. Samakatuwid, may dalawang dimension ang baryalidad ng wika – ang dimensonyg
heograpiko at dimensyong sosyal.
Baryasyon ng wika
Ilan sa mga halimbawa ng sosyolek ang wika ng mga bakla, wika ng mga tambay, wika
ng mga estudyante, wika ng mga call center agent, wika ng mga politiko at iba pang grupo.
Disiplina Salita
Accountancy account, debit, credit, balance, revenue,
gross income, net income, asset, cash flow
Medisina diagnosis, symptom, check up, therapy,
emergency, ward, prognosis, prescription, x-
ray
Kung minsan, ang mga jargon, ng isang larangan ay may kakaibang kahulugan sa karaniwan
o sa ibang larangan.
Halimbawa:
GAWAIN 5
Maghanap at maglista sampung (10) salitang JARGON. Bigyang pakahulugan ito batay
kung paano nagagamit sa isang disiplina.
GAWAIN 6
Bigyang-kahulugan ang mga sumusunod na salita batay sa pag-unawa at karanasan
ngayong panahon ng pandemya.
1. Manyanita – ___________________________________________________
___________________________________________________
4. Lockdown - ___________________________________________________
___________________________________________________
5. ECQ - ___________________________________________________
___________________________________________________
6. GCG - ___________________________________________________
___________________________________________________
7. Alchohol - ___________________________________________________
___________________________________________________
8. Prangkisa - ___________________________________________________
___________________________________________________
1. Pambansa – Ito ang mga salitang ginagamit sa mga aklat pangwika at nagsasaalang-
alang sa paggamit ng gramtika. Ginagamit din itong wikang panturo sa mga paaralan at
wikang ginagamit sa pakikipag-ugnayan sa pamahalaan.
GAWAIN 7
Basahin at pakinggan ang liriko at awiting “Loob” ni Jess Santiago. Suriin ang antas ng
wika sa pamamagitan ng pagbibigay o paglilista ng mga salitang ginamit. Isulat ang sagot
sa loob ng lima (5) hanggang sampung (10) pangungusap. Sumangguni sa youtube link
na,
https://www.youtube.com/watch?v=F4_IMf9TzyY
LOOB
ni: JESS SANTIAGO
Ang looban ay sulok ng pook Ang taong matatag ay buo ang loob
Ang magnanakaw ay nanloloob Ang nagtitimpi kulo’y nasa loob
Ang alinlangan ay dalawang-loob Ang isip at damdamin ay niloloob
Ang hinanakit ay sama ng loob Hindi nababayaran ang utang na loob
KORUS
Wika ang tulay na tuloy-tuloy
Sa loob ng puso at utak ng Pinoy
Wika ang tulay na tuloy-tuloy
Sa loob ng puso at utak ng Pinoy
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
PAGSASANAY 2
Pag-uanwa sa Paksa
1. Bakit nagkakaroon ng barayti sa wika?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Panuto: Basahin at unawaing maigi ang pangungusap sa ibaba. Isulat ang POSITIBO kung
wasto ang pahayag at NEGATIBO naman kung hindi wasto.
GAWAIN 1
Tukuyin ang konseptong nais iparating ng mga larawan sa ibaba:
1. __________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
2. __________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
3. __________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
TALAKAY
Iba’t Ibang Tungkuling ng Wika
GAWAIN 2
Manuod at suriin ang isa (1) sa mga sinusubaybayang teleserye. Magbigay ng tig-isang
(1) halimbawa ng tungkuling ng wika gamit mula sa pahayag na makukuha sa teleserye.
Teleserye:
TUNGKULIN PAHAYAG
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Aralin 3: Ang Kasaysayan ng Wikang Filipino
TALAKAYAN
Hindi rin itinuro ng mga Espanyol ang kanilang wika, ang wikang Kastila, sa mga
katutubo na takot na magkabuklud-buklod ang mga damdamin ng mga mamamayan at
mamulat sa tunay na mga pangyayaring nagaganap sa kanilang lipunan at tuloy matutong
maghimagsik laban sa kanilang pamamahala.
Noong 1931, si Butte, ang bise gobernador-heneral na siya ring kalihim ng pambayang
pagtuturo ay nagpanukalang gawing bernakular ang pagtuturo sa primarya.
Ikalawa- sumulat sila tungkol sa iba’t ibang sangay ng panitikan tulad ng: sanaysay, maikling
kuwento, nobela, tula at dula.
Ikatlo – nahati ang mga manunulat sa dalawang grupo; manunulat sa panitikan at manunulat
sa wika. Ang mga nasabing manunulat ay gumawa ng librong panggramar sa Tagalog upang
mapalaganap ang wika (Rubin at Silapin, 1989:7).
Nagkaroon ng maraming talakayan hinggil sa isyung kung sa anong wika ibabatay ang
pagpili ng wikang pambansa na hindi magkakaroon ng negatibong saloobin ang ibang
etnikong grupo.
Ayon kina Prop. Emma Magracia at Prop. Angelina Santos ng MSU- IIT (1988.7) batay
nga sa probisyon ng 1935 Konstitusyon, pinagtibay ng Asemblea ng Komonwelt ng
Pilipinas ang Batas Komonwelt Bilang 184 na nagtatag ng isang Surian ng Wikang
Pambansa na ang tanging gawain ay ang pag-aaral ng mga wikang pangunahing ginagamit
sa Pilipinas at pumili ng isang panlahat na wikang pambansa batay sa isa sa pinakamaunlad
na umiiral na katutubong wika ayon sa balangkas , mekanismo, at panitikan na tinatanggap
at sinasalita ng nakararaming Pilipino.
Pinalitan ang dating katawagang Wikang Tagalog sa Wikang Pilipino Bilang wikang
pambansa noong Agosto 13, 1959, sa bisa ng Kautusang Pangkagawaran Bilang 7 na
ipinalabas ni G. Jose E. Romero, ang dating kalihim ng Edukasyon.
“Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal sa mga
rehiyon at magsisilbing pantulong ng mga wikang panturo roon.”
Noong Pebrero, 1987, niratipika ng mga mamamayang Pilipino ang probisyon ng 1986
Konstitusyon at tinawag itong 1987 Konstitusyon. Noong Mayo 21, 1987, nagpalabas si Dr.
Lourdes Quisumbing, ang dating Sekretarya ng Edukasyon, Kultura at Isports ng Kautusang
Pangkagawaran Bilang 32, serye ng 1987, na pinamagatang “Patakaran sa Edukasyong
Bilinggwal ng 1987.” Ang nasabing patakaran ay nagsasaad ng “pagpapalaganap ng Filipino
bilang wika ng literasi” at ang paggamit ng Ingles bilang “di-eklusibong wika ng siyensya at
teknolohiya.” Noong Mayo 27, 1987, lumabas ang kasunod na Kautusang Pangkagawaran
Bilang 54, serye ng 1987, na pinamagatang “Panuntunan ng Implementasyon ng
Patakaran sa Edukasong Bilinggwal ng 1987”, at naglalahad ng mga dapat isagawa ng
iba-ibang ahensyang pang-edukasyon sa Pilipinas para sa implementasyon ng Patakaran sa
edukasong bilinggwal ng bansa. Ang nasabing patakaran ay may nakalaang mga insentibo at
mga karagdagang sahod. May pangangailangan ding matuto ang mga guro ng Filipino sa
lahat ng lebel ng edukasyon sa buong bansa, upang magamit ang wikang Filipino sa pagtuturo
ng anumang asignatura.
Ayon kina Prop. Ligaya T. Rubin at Dr. Ofelia J. Silapan ng Unibersidad ng Pilipinas,
“Ang tagumpay ng Wikang Pambansa ay nakasalalay sa kamay ng mga namamahala ng
bansa, sa Kongreso, sa mga korte, sa mga eskwelahan, at sa iba pang mga ahensya o
institusyon.”
GAWAIN 1
Gumawa ng isang timeline hinggil sa kasaysayan ng wikang Filipino. Maaaring ang
gawa ay likhang kamay o gawa sa kompyuter. I-save ito bilang PDF at ipadala sa
sulatroniko na ibinigay ng inyong guro.
Balarila- 10 puntos
Pagkamalikhain- 10 puntos
Kabuuan- 50 puntos
MIDTERM EXAM- Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Pangalan: ____________________________________ Petsa:_______________
Baitang/Seksyon at taon: _______________________ Puntos: ________/100__
II. Gumawa ng isang script ng pagpupulong noong 1935 hinggil sa wika ng mga taong
naitalaga sa Surian ng Wikang Pambansa.
Pagkamalikhain- 15 puntos
Kabuuan- 70 puntos
ARALIN 4: MGA SITWASYONG PANGWIKA
TALAKAYAN
Malayo na ang nalakbay ng wikang Filipino, sa mahabang kasaysayan niyo ay nakita
natin ang paglago, pag-unlad at pagbabago ng ating wika. Malaki ang epekto ng makabagong
teknolohiya sa ating wika.
Nasaan na nga ba o ano na nga ba ang kalagayan ng wikang Filipino sa ika-21 siglo
sa iba’t ibang larangan?
Wikang Filipino ang nangungunang wika sa radyo sa AM man o sa FM. Ang mga
estasyon sa probinsya ay gumagamit ng rehiyonal na wika ngunit kung may kapanayam sila
ay karaniwan sa wikang Filipino sila nakikipagusap.
FLIPTOP
PICK-UP LINES
Sinasabing ito ang makabagong bugtong, kung saan mat tanong na sinasagot ng
isang bagay na madalas maiugnay sa pag-ibig at ibang aspekto ng buhay. Sinasabing
nagmula sa mga boladas ng mga binatang nanliligaw na nagnanais magpapansin at mapa-
ibig ang dalagang nililigawan.
HUGOT LINES
“Siguro kaya tayo iniiwanan ng mga mahal natin dahil may darating pang
SITWASYONG PANGWIKA SA TEXT
ibang mas magmamahal sa 'tin – yung hindi tayo sasaktan at
papaasahin... yung magtatama ng lahat ng mali sa buhay”
GAWAIN 1
Basahin ang artikulo ni Mabaquio, Napoleon Jr. M. (2007) GLOBALISASYON, KULTURA,
AT KAMALAYANG PILIPINO at lumikha ng isang poster na nangangampanya sa
pagtataguyod ng pag-aaral ng wika at panitikan sa panahon ng malawakang globalisasyon.
Bigyang-tuon kung bakit ang pag-aaral rito ay magbubunsod ng pagpapatatag ng kamalayang
Pilipino.
Pagkamalikhain- 10 puntos
Kabuuan- 50 puntos
ARALIN 5: KAKAYAHANG KOMUNIKATIBO NG
MGA PILIPINO
GAWAIN 1
Ibigay ang kahulugan at mensahe ng mga sumusunod na trending na pahayag
ngayong pandemic batay sa iyong pag-unawa at karanasan.
1. “Sarap buhay.”
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
2. “Stay negative!”
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
3. “Mahirap ‘pag mahirap, walang mapagkukunan.”
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
4. “Kapag nanahimik tayo, kinakampihan natin ang mali.”
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
TALAKAY
Kakayahang Komunikatibo ng mga Pilipino
GAWAIN 2
Basahin ang komiks strip ni Manix Abrera (KikoMachine) na New Normal Mask
Fashion at sagutin ang mga sumusunod na katanungan.
(larawan mula sa Instagram post ni @manix_abrera noong Mayo 18, 2020)
SINTESIS
Gumawa ng isang replektibong sanaysay sa kahalagahan ng bukas, malinaw, tapat at
maayos na komunikasyon sa pagitan ng pamahalaan at ng mga mamamayan hinggil
sa Public Health Safety ngayong panahon ng COVID-19 Pandemic.
ARALIN 6: INTRODUKSYON SA
PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG
PILIPINO
GAWAIN 1
Magbigay ng ideya upang maging paksa sa inyong gagawing munting pananaliksik na
batay sa iyong karanasan ngayong panahon ng New Normal.
Mga halimbawa/mungkahing pananaliksik hinggil sa
Community Quarantine, Physical Distancing, Flexible Learning, Front liners, Online
Classes.
Mungkahing pamagat ng pananaliksik:
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
TALAKAY
Kahalagahan ng Pananaliksik
Ang pananaliksik ay mahalaga sa buhay ng tao. Sa pamamagitan ng pananaliksik ang
uri ng buhay ng tao ay nababago- mula sa makaluma tungo sa makabago. Mahalaga ang
pananaliksik sapagkat:
Uri ng Pananaliksik
ARALIN 1
PANANALIKSIK PANGWIKA
1. Dulog Historikal- Sa paraang ito ang mananaliksik ay nangangalap at nagtatala
ng mga kaalamang makatutulong sa isasagawang pananaliksik. Ang pagsusuyod
sa mga nakalipas na pangyayari ay nagbibigay daan sa katotohanan ng isang
nakaraan. Sa paraang ito kung may pagdududa sa isang tao, pook, bagay o
pangyayari ay maaaring isagawa ang pananaliksik.
ARALIN 2
Pananaliksik Pangkultura
1. Pakikipanayam
a. Impormal
b. Pormal o Istrikto
c. Gumagamit ng Bukas na Katanungan
d. Paggamit ng Talatanungan na may Nakahandang Kasagutan
2. Obserbasyon
ARALIN 3
f. Hipotesis o Asumpsyon- Ilahad ito sa paraang negatibo tulad ng- walang halaga,
walang makabuluhang kaugnayan, walang bias, o walang saysay. Ibatay ito sa
tiyak na katanungan.
May pangangailangang balik-aralan ang mga nasulat na mga babasahin at mga pag-
aaral na may kaugnayan sa kasalukuyang isinasagawang pag-aaral dahil sa mga
sumusunod na kadahilanan:
a. Disenyo ng Pananaliksik
b. Pamamaraang Ginamit sa Pananaliksik
c. Teknik sa Pagkuha ng Sampol o Kalahok sa Pag-aaral
d. Instrumentong Ginamit sa Pananaliksik
e. Paraan sa Pangangalap ng mga Datos
f. Kompyutasyong Istadistika
ARALIN 4
ARALIN 5
Kulturang Popular
ARALIN 6
ARALIN 7
SINTESIS
Mula sa inyong napiling paksa sa ating unang gawain, ngayon naman ay gagawa kayo
ng Munting Pananaliksik batay sa inyong napiling paksa gamit ang ating mga
tinalakay.
Sanggunian:
Adaya, J. Et. al. (2012). Komunikasyon sa Akademikong Filipino (Unang Edisyon). jimcyville
publications. Malabon City
Aguilar, H. B., Aguilar, J. L., Canega, J. I., & Fallarcuna, E. G. (2016). Komunikasyon at
Pananaliksik sa Wika at Kulturang Filipino. Quezon City: Jenher Publishing House.
Austero, C. e. (2013). Komunikasyon sa Akademikong Filipino. Manila: Rajah Publishing
House.
Baco, B. (2018, October 28). Retrieved from Slideshare:
http://www.slideshare.net/mobile/BasemathBaco/kakayahang-pangkomunikatibo-ng-
mga-pilipino
Bernales, R. Et. al. (2013). Wika at Kommunikasyon. Mutya Publishing house. Malabon city.