X Sanskrit

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 13

B. W.

New English Medium School, Latur


Pre Final Exam - I (2020-21)
Class :X Time : 03:00 hrs.

Sub : Sanskrit Marks : 80

थम वभागः – सुगमसं कृ तम्।


.1अ च ं वा नामा न लखत: ( 5 तः 4) (4)

1) 2) 3)

………………… ………………… …………………

4) 5)

……………… ……..…………

.1ब अ रै अ के वा सं याः लखत: ( 3 तः 2) (2)


1) च वा रंशत् – …………

2) 93 – …………

3) 84 – …………
.1क समय - त भमेलनं कु त। (2)
‘अ’ ‘ब’
1) दशोन - स वादनम्। अ) 12:20
2) प च ंशद धक - एकवादनम्। ब) 9:00
3) नववादनम्। क) 1:35
4) वंश या धक - ादशवादनम्। ड) 6:50

तीयः वभागः – ग म्।


.2अ ग ांश प ठ वा न द ाः कृ तीः कु त। (7)
I अवबोधनम्। (4 तः 3) (3)
क उ चत पयाय च वा वा यं पुन लखत (1)

1) ………. कृ वा जल यव थापनम् अकरोत्। ( वृ जलस चयं / धनस चयं )


2) .......... वेनराजः राजधम य पालनं नाकरोत्। ( जा हतद ः / दुःशासकः )
ख कः कं वद त? (1)

1) “अतः धनुः यज।”

ग वा यं पुन लिख वा स यम् वा अस यम् वा इ त लखत। (1)


1) पुरो हतेन धनुः स जीकृ तम्।।
घ एषः ग ांश क मात पाठात् उ त
ृ ः। (1)
II श द ानम्। (3 तः 2) (2)
क मेलनं कु त। (1)
वशेषणम् वशे यम्
1) उवरा वृ े यः
2) नैके यः नदी
भू मः
ख व हं लखत। (1)

1) नाकरोत् = ………. + ……….

ग लकारं लखत। (1)


1) अहं स ना भ व या म।
III पृथ करणम्। (2)
क मेण योजयत। (2)
1) नदीमाग य अवरोधनम्।
2) जल यव थापनम्।
3) भू मेः उवरीकरणम्।
4) े े बीजानां वपनम्।
.2ब ग ांश प ठ वा न द ाः कृ तीः कु त। (7)
I अवबोधनम्। (4 तः 3) (3)
क उ चत कारणं च वा वा यं पुन लखत (1)

1) आया बा च ताम ना जाता यतः……….

अ) श कर य ऐ हक वषयेष ु अ चः आसीत्।
ब) श कर य ववाहः न तः।
ख पूणवा येनउ रं लखत। (1)
1) गु मुपग य श करः कम् अधीतवान्?
ग वा यं पुन लिख वा स यं वा अस यं वा इ त लखत। (1)
1) मातैव पु य पालनम् अकरोत्।
घ एषः ग ांशः क मात् पाठात् उ त
ृ ः? (1)
II श द ानम्। (3 तः 2) (2)

क ग ांशात् 2 पूवकालवाचक – धातूसा धत – यब त – अ यया न च वा लखत। (1)

ख न नमाणं कु त। (1)
1) श करः सं यासाथम् अनुम तं ाथयत।
ग लकारं लखत। (1)
1) सः ामः पूणानदीतीरे वतते।
III पृथ करणम्। (2)
थानाधारेण श दपे टकां पूरयत। (2)
( कालडी ामः , के रल देशः , भारतदेशः , आलुवानगरम् )
.2क मा यमभाषया सरलाथ लखत। ( 2 तः 1 ) (4)

II

.2ड मा यमभाषया उ रं लखत। ( 2 तः 1 ) (2)


1) सं कृ ता ययनं अ य े ेष ु कथम् उपयु तम्?
2) श य कपटं वशदीकु त।

तृतीयः वभागः – प म्।


.3अ प ांश प ठ वा न द ाः कृ तीः कु त।( 3तः2) (7)
I
क पूणवा येन उ रत। (2)
1) आगतं भयं वी य नरः कं कु यात्?
ख प ांशात् 2 वशेषणे चनुत। (2)
1) .......... धनम् 2) .......... वराः
ग उ रपदं लखत। (2)
1) ना तव ता = न + ……….
2) यादधमः = यात् + ……….
ताव भया भेत यं याव भयमनागतम ्।
आगतं तु भयं वी य नरः कुयात ् यथो चतम ्।।

ष जमूला यथा सव सि गते व वधाः वराः।


तथा मानवताधम सव धमाः समा ताः।।

उ मो ना तव ा यादमो बहु भाषते।


सुवण न व न ता या कां ये जायते।।

व ा नाम नर य पम धकं छ नगु ं धनम ्


व ा भोगकार यशः सुखकार व ा गु णां गु ः।
व ा ब धुजनो वदे शगमने व ा परं दै वतम ्
व ा राजसु पू यते न तु धनं व ा वह नः पशुः।।

.3ब प ांश प ठ वा जालरेखा च ं पूरयत। (2)

गु ं ..........।

गु णां ..........।
िव ा
परं ..........।

नर अिधकं ..........।

.3क मा यमभाषया उ रं लखत।(2 तः 1) (2)


1) मानवताधमः अ युदयकृ त् कथं वतते?

2) ‘येन के न कारेण’ इ त उि तं प ीकु त।


.3ड प े शु दे पूण च लखत। (6)
( क , ख , तः , 1 ; ग , घ , तः , 1 )

1) क) न द तु ………..……….….. धीराः।।
ख) रे रे …………………… वचः।।

2) ग) घटं ……….……… भवेत।् ।

घ) वै राज ……….…….… च।।

.3इ अ वयं पूरयत। (2)

1) शुकसा रकाः ………. मुखदोषेण ………. ब य ते। ………. बकाः ……….

ब य ते। (अतः) ………. सवाथसाधनम्।


.3उ मा यमभाषया सरलाथ लखत। ( 3 तः 2) (4)
1) वा मी क यासबाणा ाः ाचीनाः क वपि डताः।

तान् श यि त सततं ये सदा वाचने रताः।।


2) सवधमान् प र य य भज मानवतां वु म्।
एषोःऽ युदयकृ त् प थाः तथा य
े करोऽ प च।।
3) एकीभू य यथा सव वणा ग छि त शु लताम्।
तथा स भू य शंसि त धमा मानवतागुणम्।।

चतुथः वभागः – लेखनकौशलम्।


.4अ अ ययानां / धातूनाम् च उपयोगं कृ वा वा या नमाणं कु त।( 6 तः 4 ) (4)

1) साधम् – 2) ब हः – 3) समीपे –

4) गम्- ग (1प.प.) – 5) कु प्(4प.प.) – 6) व+तृ-तर्(1प.प.) –

अथवा
सं कृ तानुवादं कु त।(6 तः 4 )
1) तु ही दोघे गा या पाहता.
2) तुझअ य वषय कोणता?
3) आकाशात तारे शोभून दसतात.
4) सरोवरात सुंदर कमळ फु लले आहे.
5) आयचाण य च गु ाचे गु होते.
6) मी पायांनी चालते व धावते.
.4ब 5 / 7 वा या मकं नब धं लखत।( 3 तः 1 ) (5)
1) मम यः खगः।
2) मम या भाषा।
3) मम यः क वः।

अथवा
साहा यक – श दानाम् आधारेण 5 / 7 वा या मकं च वणनं कु त।

[ म जुषा – वह त , पृ छ त , पब त , करो त , चाल त , अवतर त , त त , य छ त ]

प चमः वभागः – भाषा यासः।


.5अ ता लका पूरयत। (8)
I नामता लका। ( 6 तः 4) (2)

एकवचन वचन बहुवचन वभ ती

.......... .......... बु यः चतुथ

.......... भा वनोः .......... स मी

प ा .......... .......... तृतीया


II सवनामता लका। ( 6 तः 4) (2)

एकवचन वचन बहुवचन वभ ती

एतम्-एनम् .......... .......... तीया

.......... .......... वयम् थमा

.......... ता याम् .......... तृतीया( ी.)

III यापद – ता लका। ( 6 तः 4) (2)

लकार एकवचन वचन बहुवचन पु ष

ल .......... .......... अ लखत म. पु.

वधल .......... नयेव .......... उ. पु.

ल पृ य त .......... .......... .पु.


IV धातूसा धत वशेषणं – ता लका। ( 6 तः 4) (2)

धातू त तवतु कृ याः कम ण

गम् ( 1प.प. ) .......... गतवान् .......... ग छन्


र ् ( 1प.प. ) र तः .......... .......... र न्
व ( 1प.प.) .......... ऊढवान् .......... वहन्
.5ब सूचनांनूसार कृ ती कु त। (4 तः 3) (9)
I यो यं पं लिख वा र त थानपू त कु त। ( 5 तः 3) (3)

1) ब वदले ………. (3) प ा ण सि त। (स यावाचकम् )

2) बा लका र ा तो ं दन य ………. (2) वद त। ( आवृ ीवाचकम् )

3) ………. (5) पाठ य नाम कम् अि त? ( मवाचकम् )

4) तेन ………. ( 6) योगः कृ तः। ( मवाचकम् )

5) भगव गीतायाम् अ ादशे अ याये ………. (78) ोकाः सि त।( स यावाचकम् )


II समासानां ता लकापू त कु त।( 5 तः 3) (3)

सम तपदम् व हः समासनाम
1 धनधा यपु पा ण ……….। इतरेतर स.।
2 वन प तगतः वन प तं गतः। ……….।
3 ह त थम् ……….। उपपद त पु. स.।
4 ………. कणादः नाम मु नः। कमधारयः।
5 ई रन ः ई रे न ा य य सः। ……….।
III समानाथक / व धाथक श दान् लखत। ( 5 तः 3) (3)
1) वृ ः = ................... 2) म ा ण X ...................
3) कनकम् = ................... 4) बहु न X ...................
5) शी म् = ...................
IV सुचनांनस
ु ार कृ ती कु त। ( 5 तः 3) (3)
1) प भः नीडा न र य ते। (वा यप रवतनं कु त।)
2) मा े त ु य सः गृहा नरग छत्। (पूवकालक न कासयत।)

3) अ प भवती सं कृ तं पाठय त? (‘भवती’ थाने ‘ वं’ योजयत।)

4) वयम् आन देन एक नवसामः। (ल लकार थाने ल -लकारं योजयत।)


5) य ः स देशं नय त। ( णज तं कु त।)

ष ः वभागः – अप ठतम्।
.6अ ग ांशं प ठ वा कृ तीः कु त।( 6 तः 4) (4)
I पूणवा येन उ रत। (1)
1) भागवः तपः त पुं कु अयात्?
II तपादकं लखत। (1)

1) अर ये – 2) सवः –
आसीत ् वाराण यां भागवः नाम कि चत ् युवा। सः प ा बहु वारम ् आ द ः अ प

काम ् अ प व ां न अ यै त। अन ययनशीलः पृ थ यां के वलं भारभूतः अयं मूखः इ त

सवः सहवा स भः सः न यं व नि दतः अभवत ्। ते न सः अतीव अ नः अभवत ्। अतः

सः तपः त ुं न चयं कृ वा न बडम ् अर यम ् अयात ्। अथ अर ये क चन कृ पालुः

ऋ षवरः तम ् अप यत ्। सः भागवम ् आह, ‘जात, व ायाः अ ययनम ् अकृ वा एव तपः

च रतुं वृ य ते तपः अ प न सफलं भवे त’ इ त।


III वा यं पुन लिख वा स यं वा अस यं वा इ त लखत। (1)
1) भागवं प ा बहुवारम् आ द ः अ प व ां न अ यैत।
IV मा यमभाषया सरलारथं लखत। (1)
1) अर ये क न कृ पालुः ऋ षवरः तम् अप यत्।
V ग ांशात् 1 अ ययं चनुत लखत च। (1)
VI कारकप रचयं कु त। (1)
1) आसीत् वाराण यां भागवः नाम क त् युवा।
.6ब प ांशं प ठ वा न द े कृ ती कु त। (4)

छायाम् अ य य कव त ित ित वयम् आतपे।


फल त अिप पराथाय वृ ाः स पु षाः इव।।
I पूणवा येन उ रत। ( 2 तः 1 ) (1)
1) वृ ाः वयं कु त ि त?
2) के स पु षाः इव?
II समानाथक श दं च वा लखत। (1)

1) वृ = ……….

.6क प ांश प ठ वा जालरेखा च ं पूरयत। (2)

वषात् अिप अमृतं ा म् अमे यात् अिप का नम्।


अिम ात् अिप स ृ तं बालात् अिप सुभािषतम्।।

िवषात् ..........।

बालात् ..........। ा म् अमे ात् ..........।

.......... सद् वृ म्।

You might also like