Professional Documents
Culture Documents
Gu/ LJSF SF) If Lgodfjnl, @) %$ Gu/ LJSF SF) If Lgodfjnl, @) %$ Gu/ LJSF SF) If Lgodfjnl, @) %$ Gu/ LJSF SF) If Lgodfjnl, @) %$
Gu/ LJSF SF) If Lgodfjnl, @) %$ Gu/ LJSF SF) If Lgodfjnl, @) %$ Gu/ LJSF SF) If Lgodfjnl, @) %$ Gu/ LJSF SF) If Lgodfjnl, @) %$
Gu/ LJSF SF) If Lgodfjnl, @) %$ Gu/ LJSF SF) If Lgodfjnl, @) %$ Gu/ LJSF SF) If Lgodfjnl, @) %$ Gu/ LJSF SF) If Lgodfjnl, @) %$
np
@)%$.^.!#
gu/ ljsf; sf]if P]g, @)%# sf] bkmf #^ sf] pkbkmf -!_ n] lbPsf] clwsf/ k|of]u
u/L g]kfn ;/sf/n] b]xfosf lgodx¿ agfPsf] 5 .
!= ;+lIfKt gfd / k|f/De M -!_ oL lgodx¿sf] gfd ægu/ ljsf; sf]if lgodfjnL,
@)%$Æ /x]sf]5 .
-s_ æP]gÆ eGgfn] ægu/ ljsf; sf]if P]g, @)%#Æ ;D´g' k5{ .
-u_ æa}+sÆ eGgfn] jfl0fHo a}+s P]g, @)#! adf]lhd :yfkgf ePsf] jfl0fHo a}+s
;D´g'k5{ .
-3_ æljQLoÆ ;+:yf eGgfn] zx/L tyf u|fdL0f ljsf;, ;xsf/L, pBf]u jf cGo
s'g} vf; k|of]hgsf] nflu C0f lbg] p2]Zon] :yfkgf ePsf] s'g} ljQLo
;+:yf ;D´g'k5{ .
-ª_ ænufgL k|j4{g ;ldltÆ eGgfn] lgod $ adf]lhd u7g ePsf] nufgL
k|j4{g ;ldlt ;D´g'k5{ .
1
www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
#= sf]ifsf] nufgL gLlt M– -!_ sf]ifn] nufgL ubf{ nufgLsf] ;'/Iff, t/ntf tyf
To;af6 k|fKt x'g] nfef+z jf k|ltkmn ;d]tnfO{ Wofgdf /fvL b]xfosf If]qx¿df
nufgL ug{ ;Sg]5 –
-u_ a}+s, ljQLo ;+:yf jf ;+ul7t ;+:yfn] hf/L u/]sf] z]o/, l8j]Gr/
tyf cGo s'g} lsl;dsf] C0fkq vl/b ug{ .
$= nufgL k|j4{g ;ldlt M -!_ sf]ifsf] nufgL gLlt lgwf{/0f ug{ tyf sf]ifsf] /sd
;'/lIft If]qdf nufgL ug]{ ;DaGwdf sf]ifnfO{ ;'´fj k]z ug]{ sfd ;d]tsf] nflu
sf]ifn] Ps nufgL k|j4{g ;ldlt u7g ug]{5 .
-#_ pklgod -@_ sf] v08 -v_ / -u_ adf]lhd dgf]gLt ;b:ox¿sf] kbfjlw
tLg jif{sf] x'g]5 .
2
www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-%_ nufgL k|j4{g ;ldltsf] a}7s;DaGwL cGo sfo{ljlw ;f] ;ldlt cfkm}+n]
lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .
%= sf]ifn] k/fdz{ ;]jf k|bfg u/] jfkt lng kfpg] z'Ns M sf]ifn] P]gsf] bkmf &
adf]lhd gu/ ljsf;;Fu ;DalGwt lgsfox¿nfO{ gu/ ljsf; ;]jf ;DaGwL k/fdz{
;]jf k|bfg u/] jfkt lng kfpg] z'Ns ;ldltn] tf]lslbP adf]lhd x'g]5 .
^= z]o/, l8j]Gr/ jf cGo C0fkqdf ul/g] nufgLsf] xb M s'g} a}+s, ljQLo ;+:yf
jf ;+ul7t ;+:yfn] hf/L u/]sf] z]o/, l8j]Gr/ jf cGo s'g} lsl;dsf] C0fkq vl/b
ubf{ pQm a}+s, ljQLo ;+:yf jf ;+ul7t ;+:yfsf] k"FhLsf] bz k|ltzt jf sf]ifdf
hDdf /x]sf] k"FhLsf] bz k|ltztdf h'g 36L x'G5 ;f]df ga9\g] u/L dfq nufgL ug{
;Sg]5 .
t/ s'g} vf; k|of]hgsf] nflu vr{ ug{ s'g} ;+:yfaf6 sf]ifnfO{ k|fKt ePsf]
cg'bfg /sd s'g} a}+s, ljQLo ;+:yf jf ;+ul7t ;+:yfn] hf/L u/]sf] z]o/, l8j]Gr/
jf cGo s'g} lsl;dsf] C0fkqdf nufgL ug{' k/]df To:tf] ;+:yfsf] k"j{ :jLs[lt lng'
kg]{5 / To;/L :jLs[lt lnOPsf]df bz k|ltztsf] aGb]h nfu" x'g] 5}g .
&= l8j]Gr/ jf cGo C0fkq hf/L ug]{ xb M -!_ sf]ifn] l8j]Gr/ jf cGo s'g}
lsl;dsf] C0fkq hf/L ubf{ cfˆgf] s"n rn tyf crn ;DklQsf] kRrL; k|ltztdf
ga9\g] u/L hf/L ug{ ;Sg]5 .
-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg sf]ifn] s'g} a}+s jf
;+:yfsf] hdfgLdf ;f] hdfgLdf pNn]v eP adf]lhdsf] /sd a/fa/sf] C0fkq hf/L
ug{ ;Sg]5 .
3
www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
t/ s'g} vf; k|of]hgsf] nflu vr{ ug{ s'g} ;+:yfaf6 sf]ifnfO{ k|fKt ePsf]
cg'bfg /sd s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yf;Fu ldnL gu/ ljsf;;Fu ;DalGwt lgsfon]
;+rfng ug]{ cfwf/e"t ;fdflhs ;]jf / cfod"ns cfof]hgfdf nufgL ug{' k/]df
To:tf] ;+:yfsf] k"j{ :jLs[lt lng' kg]{5 / To;/L :jLs[lt lnOPsf]df kGw| k|ltztsf]
aGb]h nfu" x'g]5}g .
(= l8j]Gr/ jf cGo C0fkq hf/L ubf{ ckgfpg' kg]{ k|lqmof M -!_ sf]ifn] l8j]Gr/
jf cGo s'g} lsl;dsf] C0fkq hf/L ubf{ g]kfn /fi6« a}+ssf] k"j{ :jLs[lt lng'
kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd l8j]Gr/ jf cGo s'g} lsl;dsf] C0fkq hf/L ubf{
sf]ifn] C0fsf] hDdf d"No e'QmfgL cjlw, Jofhsf] b/, Jofh e'QmfgL ;do / cGo
ljj/0f ;d]t v'nfO{ g]kfnsf] sDtLdf s'g} b'O{ k|d'v klqsfdf ;"rgf k|sfzg ug{'
kg]{5 .
t/ s'g} JolQm jf ;+:yfn] slt /sdsf] l8j]Gr/ jf C0fkq lng kfpg] eGg]
;DaGwdf clGtd lg0f{o ug]{ clwsf/ sf]ifdf lglxt /xg]5 .
!!= Jofhb/sf] lgwf{/0f M k|rlnt sfg'gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg sf]ifn]
gu/ ljsf;;Fu ;DalGwt lgsfonfO{ lbg] C0fdf lng] Jofh b/sf] lgwf{/0f ;ldltn]
nufgL k|j4{g ;ldltsf] l;kmfl/zdf ug]{5 .
4
www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
!@= C0fsf] e'QmgL M C0fLn] C0f ;D´f}tfdf pNn]v ePadf]lhd s'n C0fsf] ;fFjf tyf
Jofh /sdnfO{ Ps jf PseGbf a9L ls:tfx¿df ljefhg u/L sf]ifnfO{ lgoldt
¿kdf C0fsf] ;fFjf tyf Jofh /sdsf] e'QmfgL ug{' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd C0fLsf] ;DklQsf] df]n sfod ug]{ l;kmfl/z ubf{
nufgL k|j4{g ;ldltn] To:t} k|sf/sf cGo ;DklQsf] ahf/ d"No tyf k|rlnt x|f;
s§L;DaGwL Joj:yf;d]tsf] cWoog u/L To:tf] ;DklQsf] df]n l;kmfl/z ug{'
kg]{5 .
!$= sfo{sf/L lgb]{zssf] of]Uotf M sfo{sf/L lgb]{zssf] kbdf lgo'lQm x'gsf] nflu
dfGotf k|fKt ljZjljBfnoaf6 cy{zf:q, rf6{/ PsfpG6]G;L jf OlGhlgol/ª
ljifox¿dWo] s'g} Ps ljifodf :gftsf]Q/ pkflw xfl;n u/L ;DalGwt If]qdf
sDtLdf kfFr jif{ cg'ej k|fKt u/]sf] jf pNn]lvt s'g} Ps ljifodf :gfts pkflw
xfl;n u/L ;DalGwt If]qdf sDtLdf ;ft jif{ cg'ej k|fKt u/]sf] x'g' kg]{5 .
5
www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-^_ sfo{sf/L lgb]{zsn] hfgL hfgL sf]ifnfO{ xflg gf]S;fgL k'¥ofPsf] s'/f
k|dfl0ft ePdf lghaf6 To:tf] xflg gf]S;fgL k|rlnt sfg'g adf]lhd c;"n pk/
ul/g]5 .
!&= sf]ifsf] n]vf M -!_ sf]ifsf] cfo–Joosf] n]vf ;ldltn] tf]lsPadf]lhdsf] 9fFrfdf
/fVg'kg]{5 . ;ldltn] o;/L n]vfsf] 9fFrf tf]Sbf bf]xf]/f] n]vf k|0ffnLsf] cfwf/df
sf]ifsf] cfo–Joosf] n]vf /fVg' kg]{ u/L tf]Sg'kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd /fVg' kg]{ sf]ifsf] cfo–Joosf] n]vf cBfjlws
u/L /fVg' sf]ifsf] st{Jo x'g]5 .
6
www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
!(= zky u|x0f M ;b:o, sfo{sf/L lgb]{zs tyf sf]ifsf] k|To]s sd{rf/Ln] cfˆgf] kbLo
bfloTj ;DxfNg' cl3 cg';"rLdf pNn]v ePadf]lhd zky u|x0f ug{'kg]{5 .
@)= lgb]{lzsf agfO{ nfu" ug{ ;Sg] M -!_ P]g, o; lgodfjnL / ;f] cGtu{t ag]sf
ljlgodx¿sf cwLgdf /xL ;ldltn] sf]ifsf] nufgL gLltnfO{ Jojl:yt ug{sf] nflu
cfjZos lgb]{lzsf agfO{ nfu" ug{ ;Sg]5 .
7
www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL
d === === === === === === O{Zj/sf] gfddf ;To . lgi7fk"j{s zky lnG5' ls gu/ ljsf;
sf]ifsf] ;b:o . sfo{sf/L lgb]{zs . sd{rf/Lsf] x}l;otn] dnfO{ tf]lsPsf] sfd d]/f]
1fg ljj]sn] hfg] a'´];Dd Odfg, wd{ tyf st{Jo ;D´L sf]ifk|lt akmfbf/ /xL eo,
kIfkft jf å]if g/fvL nf]e nfnr df]nflxhf gu/L cg'zf;gdf /xL gu/ ljsf; sf]if
P]g, @)%#, gu/ ljsf; sf]if lgodfjnL, @)%$ / ;f] cGtu{t aGg]
ljlgodfjnLx¿sf cwLgdf /xL cfˆgf] st{Josf] kfng ug]{5' . dnfO{ 1fg x'g cfPsf]
s'g} uf]Ko s'/f clws[t JolQmnfO{ afx]s c¿ s;}nfO{ d cfˆgf] kbdf axfn /x] jf
g/x]sf] h'g;'s} cj:yfdf klg k|ToIf ck|ToIf ¿kn] eGg] jf ;+s]t ug]{ 5}g .
gfd M gfd M
b:tvt M b:tvt M
kb M kb M
ldlt M ldlt M
8
www.lawcommission.gov.np