1

Pamagat: Paaralang Panghimpapawid sa Grade 9 Filipino

Paksa: TANKA AT HAIKU: TULA NG JAPAN
Balangkas: GRADE9FILIPINO-KWARTER 2- MODULE1-VPHS
Haba: 30 minuto
Manunulat: JAYSON A. LAMADRID
Layunin: Sa pagtatapos ng episodong ito ang mga mag-aaral ay inaasahan na,
a. Nasusuri ang tono ng pagbigkas ng napakinggang tanka at haiku.
b. Nasusuri ang pagkakaiba at pagkakatulad ng estilo ng pagbuo ng tanka at haiku
c. Nabibigyang kahulugan ang mga matatalinhagang salitang ginamit sa tanka at haiku.
d. Nagagamit ang suprasegmental na antala/hinto, diin at hinto sa pagbigkas ng haiku.

1 BIZ: INSERT SOA PROGRAM ID

2 BIZ: MSC UP FOR 5 SECS AND FADE UNDER

3 Tagapagpadaloy: Magandang araw mga giliw naming tagasubaybay!.

4 Kayo ngayon ay nakatutok sa paaralang panghimpapawid sa Filipino

5 para sa ikasiyam na baitang. Muli tayong magsasama-sama sa loob ng

6 30 minuto na puno ng talakayan at kaalaman. Lubos kaming nagagalak

7 na muli kayong makasama ngayong ikalawang kwarter sa ating

8 pag-aaral sa pamamagitan ng radyo. Ako ang inyong lingkod, ________

9 mula sa Vinzons Pilot High School.

10 BIZ: MSC UP FOR 5 SECS AND UNDER

-MORE-
1 Tagapagpadaloy: Ngayon ay ihanda na ang inyong modyul para sa araling

2 “Tanka at Haiku: Tula ng Japan”. Siguruhin din na may ballpen at

 2

3 kwaderno para sa pagtatala ng mahahalagang impormasyon.

4 BIZ: MSC UP FOR 5 SECS AND FADE UNDER

5 Tagapagpadaloy: Gaya nga ng sabi ko kanina, ang ating aralin ay tungkol

6 sa “Tanka at Haiku: Tula ng Japan”. Kunin na ang inyong modyul,

7 Handa na ba kayo? (HINTO) Tara! Simulan na natin ang unang aralin para

8 ikalawang kwarter sa Filipino kasama si _____, ang inyong guro sa radyo!

9 BIZ: MSC SEGUE TO

10 BIZ: LESSON ID

11 BIZ: MSC UP FOR 5 SECS AND FADE UNDER

12 Guro: Magandang Buhay mga mag-aaral sa ikasiyam na baiting. Ako si ______

13 ang inyong guro sa Filipino. Ngayong araw ay pag-uusapan natin ang

14 “ Tanka at Haiku: Tula ng Hapon” . Inaasahan na sa pagtatapos ng ating

15 inaasahan na nasusuri ang tono ng pagbigkas ng napakinggang tanka at

16 haiku, nasusuri ang pagkakatulad at pagkakaiba ng estilo ng pagbuo ng

17 tanka at haiku, nabibigyang kahulugan ang mga matatalinhagang salita

18 na ginamit sa tanka at haiku, at nagagamit ang suprasegmental na antala/

19 hinto, diin , tono sa pagbigkas ng haiku. Handa na ba kayo?... Tara!

20 BIZ: MSC UP FOR 5 SECS AND FADE UNDER

21 Guro: Mahilig ka bang tumula o kumatha ng tula? Kung Oo, tiyak na kagigiliwan

-MORE-

1 mo ang araling ito. Ang tula na ating pag-aaralan sa araw na ito ay iba o
 3

2 malayo sa karaniwang anyo ng tula na ating nakasanayan lalo na sa sukat

3 at tugma at ito ay nagmula pa sa bansang Japan.

4 Ito ang Tanka at Haiku. Ano ba ang pagkakaiba ng dalawa?

5 Ang Tanka ay maikling awitin na puno ng damdamin. Ito ay nagpapahayag

6 ng emosyon o kaisipan. Karaniwang paksa ang pagbabago, pag-iisa o

7 pag-ibig. Tatlumpu’t isa ang tiyak na bilang ng pantig na may limang

8 taludtod. (7-7-7-5-5). Samantala , Ang Haiku ay ang bagong anyo ng

9 pagbuo ng tula ng mga hapon noong ikalabing limang siglo. Ito ay binubuo

10 ng labimpitong pantig na nahahati sa tatlong taludturan (5-7-5).

11 BIZ: MSC UP FOR 5 SECS AND FADE UNDER

12 Guro: Narito ang ilang halimbawa ng tanka at haiku. Makinig ng mataman huh

13 at pagkatap ay ilang tayong gawain.. Handa na ba kayo?

14 1. Naku! gabi na 2. Pagkabagabag

15 Dapat tulog na ko Pagkatuto tinapos

16 Sa bukas naman Walang nagawa

17 3. Sinakal tayo

18 Kinse Diyas na Sikad

19 Sa una ayos

20 Sa paglao’y nagimbal

21 mapanganib na tunay

22 Guro: Buhat sa mga binasang halimbawa ano ang damdaming o tonong

23 nangingibabaw sa tanka at haiku. Tandaan na ang Tono ng isang tula ay

-MORE-

1 nangangahulugang sa damdamin o emosyong ipinahahayag nito.

 4

2 Guro: Buhat sa unang halimbawa, ano tonong nangingibabaw dito? HINTO

3 Magaling!, ang tono sa pagbigkas ay may pag-aalala. Sa ikalawang

4 halimbawa naman kaya? (HINTO) Magaling, ito ay may tonong malungkot

5 na may pagkabalisa. At para sa Huling halimbawa? (HINTO) Magaling!

6 Ang tonong nangingibabaw ay takot at pangamba.

7 BIZ: MSC UP FOR 3 SECS AND UNDER

8 Guro: Wow! Napakahusay nyo namang sumuri ng tono ng tanka ta haiku na

9 inyong nabasa. Ngayon naman ay suriin nain kung papaano ito isinusulat.

10 kanina nga ay nabanggit ko na ang Tanka at haiku ay nalalayo ang sukat

11 at tugma sa ating kinasanayang anyo ng tula. Paano ba sila nagkakatulad

12 at nagkakaiba? Tara, Samahan nyo akong tuklasin ito.

13 BIZ: MSC UP FOR 3 SECS AND UNDER

14 Guro: Parehong anyo ng tula ang tanka at haiku ng mga hapon. Maikling awitin

15 ang tankan a binubuo ng tatlumpu’t isang pantig na may limang taludtod.

16 Karaniwan hati ng pantig sa taludtod ay : 7-7-7-5-5 o 5-7-5-7-7 o maaaring

17 magkapalit-palit din na ang kabuoan ng pantig ay tatlumpu’t isang pantig

18 pa rin. Samantala , ang haiku ay mas pinaikli pa sa tanka. May labimpitong

19 bilang ang pantig na mayb tatlong taludtod. Ang hati ng pantig sa mga

20 taludtod ay : 5-7-5 (hindi maaring magpalit-palit)

21 Karaniwang paksa ng tanka ang pagbabago,pag-ibig at paisa. Ang paksa

22 naman sa haiku ay tungkol sa kalikasan at pag-ibig. Parehong

23 nagpapahayag ng ,masidhing damdamin ang tanka at haiku

-MORE-

1 Ang tanka ay ginawa noong ikawalong siglo. Samantala, ang Haiku ay

 5

2 sumibol naman noong ikalabing limang siglo.

3 BIZ: MSC UP FOR 3 SECS AND UNDER

4 Guro: Alam nyo ba na may katumbas ang tanka at haiku sa pilipinas? Opo..

5 meron po. Ito ay ang Tanaga, ang sinaunang tula ng mga Pilipino.

6 Naglalayon itong linangin ang lalim ng pagpapahayag ng kaisipan at

7 masining na paggamit ng antas ng wika. Ito’y binubuo ng apat na taludtod

8 na may tigpipitong pantig (7-7-7-7). At,

9 Guro: Alam nyo ba na ang pinakaunang tanka ay kasama sa kalipunan ng mga

10 tula na tinatawag na Manyoshu o Collection of Ten Thousand Leaves.

11 Antolohiya ito na naglalaman ng iba’t ibang anyo ng tula na karaniwang

12 ipinahahayag at inaawit ng nakararami.

13 BIZ: MSC UP FOR 3 SECS AND UNDER

14 Guro: Ang pinakamahalaga sa Haiku ay ang pagbigkas ng taludtod na may

15 wastong antala o paghinto. Kiru ang tawag dito, sa ingles ay Cutting.

16 Ang Kiru kahawig ng Sesura sa ating panulaan. Ang Kireji naman ang

17 salitang paghihintuan o cutting word

18 Ang kinalalagyan ng salitang pinaghintuan ay maaaring makapagpahiwatig

19 ng saglit na paghinto sa daloy ng kaisipan upang makapagbigay-daan

20 mapagisipan ang kaugnayan ng naunang berso sa sinundang berso

21 Maaari din namang makapagbigay daan ito sa marangal na pagwawakas.

22 BIZ: MSC UP FOR 3 SECS AND UNDER

23 Guro: Ngayon nga ay nalaman mo na ang pagkakaiba at pagkakatulad ng

-MORE-

1 tanka at haiku. Bakit nga mahalagang masuri ang estilo ng pagkakabuo ng

 6

2 tanka at haiku? (HINTO) Mahusay!, Mahalagang masuri ang estilo ng

3 pagkakabuo ng tanka at haiku upang malaman ang kanilang pagkakaiba at

4 pagkakatulad.

5 BIZ: MSC UP FOR 3 SECS AND UNDER

6 Guro: Sa pagbabasa ng isang tula ay mahalaga na malaman natin ang

7 kahulugan ng mga salitang nakapaloob dito. Mahalaga na may malawak

8 kang kaalaman sa mga salita upang lubos mong maunawaan ang tulang

9 iyong binabasa at makuha moa ng ideya o kaisipan na nais ipabatid sainyo

10 ng may akda ng tula. Kaya naman binibigyan natin ito ng

11 pagpapakahulugan sa paraang Denotatibo at Konotatibo.

12 Ang Denotasyon – Literal na kahulugan ng salita. Mula sa diksyunaryo.

13 samantala ang Konotasyon - pansariling kahulugan. Mas malalim.

14 BIZ: MSC UP FOR 3 SECS AND UNDER

15 Guro: Ngayon naman ay subukan nating bigyang pakahulugan ang ilang

16 matatalinhagang salitang ginamit sa loob ng tanka at haiku.

17 1. GCQ ni Tinay

18 Sinakal tayo

19 Kinse diyas na singkad

20 Sa una ayos

21 Sa paglao’y nagimbal

22 Mapanganib na tunay

23 Guro: Buhat sa halimbawa sa itaas, alin ang matalinhagang salita? HINTO

-MORE-

1 Magaling! Sinakal , Bakit naman ninyo nasabi? HINTO, Napakahusay!

 7

2 Sapagkat ang salitang ito ay hindi literal ang kahulugan bagkus ito’y may

3 natatagong kahulugan. Kung ating bibigyan ng literal na kahulugan ang

4 salitang sinakal ito ay nangangahulugang hinawakan ng mahigpit sa leeg.

5 ngunit sa tula ito ay ngangahulugang pinahirapan.

6 Guro: Kung gayon, ano ang ibig sabihin ng kabuoan ng tanka? HINTO

7 Tama! Ito ay patungkol sa hirap at pangambang dinanas natin habang tayo

8 ay nasa ilalim ng GCQ upang mapigilan ang pagkalat ng pandemyang

9 nararanasan.

10 Guro: Napakahuhusay nyo namang magbigay ng kahulugan sa

11 matatalinhagang salitang ginamit sa akda. Bakit ba tayo gumagamit ng

12 matatalinhagang salita sa isang akda? HINTO… Ano ba ito? HINTO

13 Guro: Ang matatalinhagang salita ay may malalim na kahulugan bukod sa literal

14 na kahulugan ng mga ito. Ilang halimbawa nito ay ang mga kasabihan,

15 idyoma at mga tayutay. Bukod sa pagbibigay nito ng ganda sa akda, ang

16 mga Pilipinong manunulat ay gumagamit ng mga matatalinhagang salita

17 sapagkat nagbibigay ito ng misteryo sa mga pangungusap. Naglalayon ang

18 mga matatalinhagang salita na kilitiin ang isip ng mga mambabasa na

19 namnamin at intindihin ang nais ipahiwatig ng akda.

20 Guro: Tandaan na ang pagbibigay ng kahulugan ay hindi basta- basta naka-

21 depende ito sa kung papaano ginamit ang salita sa loob ng teksto.

22 BIZ: MSC UP FOR 3 SECS AND UNDER

23 Guro: Sa isang akdang pampanitikan katulad ng maikling kuwento, awit, tula,

-MORE-

1 at iba pa. Hindi lamang mahalaga na malaman ang estilo ng pagkakabuo

 8

2 nito, malaman ang damdadamin/ tonong nangingingibabaw dito at

3 mabigyan ng kahulugan ng matatalinhagang salitang ginamit sa akda kundi

4 maging ang paraan ng pagbasa o pagbigkas ay mahalaga rin sapagkat

5 Kinakailangan sa pagbigkas ng isang akdang pampanitikan ang tamang

6 pagsambit sa tono ng mga salita, wastong paggamit ng diin at hinto o

antala.
7 Bilang mambabasa, kapag hindi ka marunong gumamit ng tamang tono,
diin
8 at antala/hinto, maaaring hindi mo maunawaan ang akda at magkaroon ng

9 iba pang pagpapakahulugan ang isang salita.

10 BIZ: MSC UP FOR 3 SECS AND UNDER

11 Guro: Bago tayo magpatuloy, Ano ba ang antala/hinto? (HINTO) Ano ang Diin?

12 (HINTO). Ano ang tono? HINTO… Halika tuklasin natin sila…

13 Guro: Ang ANTALA ay ang saglit na pagtigil ng pagsalita upang higit na

maging
14 malinaw ang mensaheng ipinahahayag

15 Ang DIIN ay ang bigat ng pagbigkas ng pantig na maaaring makapag-iba

sa
16 kahulugan ng mga salita maging ang mga ito man ay magkapareho ng

17 baybay.

18 Ang TONO ay ang taas – baba na iniuukol sa pagkabigkas ng pantig ng

19 isang salita upang higit na maging mabisa ang pakikipag-usap natin sa

ating
20 kapwa

21 Guro: Pakinggang ang mga halimbawang pangungusap. Suriin ang pagkakaiba

22 ng kahulugan ayon sa pagbasa o pagbikas ng guro. Handa na ba kayo?

 9

23 1. Totoo? Maganda siya? (nagtatanong)

-MORE-

1 Totoo! Maganda siya. (sigurado)

2 2. Magagaling? Sila? (nagtatanong)

3 Magagaling sila. (sigurado)

4 Guro: Narinig nyo ba ang pagkakaiba ng dalawang pahayag na binasa na may

5 magkaibang antala, diin at tono? (HINTO) Magaling..

6 Guro; Ano ang ipinahayag sa unang pahayag? 1.Totoo? Maganda siya?

HINTO
7 Napakahusay, Ito ay nagtatanong.

8 Guro: Sa ikatlong pahayag kaya, ano ang isisinasaad nito? HINTO

9 3. Magagaling? Sila? … Tama! Ito ay pahayag na nagtatanong din

10 Guro: Sa ikalawa at ikaapat na pahayag kaya, ano naman ang isinasaad dito?

11 2. Totoo! Maganda siya. 4. Magagaling sila. (HINTO)

12 Tumpak! Ang dalawang pahayag ay nagsasaad ng kasiguraduhan.

13 Guro; Inyong nakita sa mga halimbawa sa itaas na sa pag-iiba ng paglalapat

14 ng antala/hinto, diin at tono ay nag-iiba ang pahiwatig o mensahe na

15 ipinaabot sa atin ng mga pahayag. Alam ko na matapos ito ay kaya na

16 ninyong sagutin ang mga kaugnay na Gawain ng mga paksang tinalakay

17 natin.

18 BIZ: MSC UP FOR 3 SECS AND UNDER

19 Guro: Para sa unang pagsasanay, magtungo sa pahina pito (7) ng inyong

modyul
20 at gawin ang pagsasanay 1. Panuto: Basahin/bigkasin nang malakas ang.

21 Tanka at Haiku. Suriin ang tono ng pagbigkas ng napakinggang Tanka o

 10

22 haiku. (HINTO) At pahina, labingtatlo (13). Panuto: Basahing mabuti ang

23 Tanka at Haiku sa ibaba. Suriin ang Estilo ng pagkakabuo. (HINTO)

-MORE-

1 At pahina dalawanpu’t dalawa (22). Pagsasanay 1. Panuto: Bigyang-

2 kahulugan ang matatalinhagang mahahalagang salitang ginamit sa Tanka

at
3 Haiku. (HINTO) At pahina tatlumpu’t pito (37) Pagsasanay 1. Panuto:

4 Bigkasin ang Tankang Katapusan ng Aking Paglalakbay ni Oshikochi

5 Mitsune at Haikung Tutubi ni Gonzalo K. Flores gamit ang suprasegmental

6 na antala/hinto, diin at tono. Isulat sa kwaderno ang tanka at haiku gamit

ang
7 wastong tanda/bantas suprasegmental upang matiyak kung nabigkas nang

8 wasto ang tanka at haiku. (HINTO) Sugutan na muna ang sumusunod na

9 pagsasanay at magbabalik kmi matapos ang ilang paalala

10 BIZ: MSC UP FOR 3 SECS AND UNDER

11 BIZ: INSERT PLUG (CUE IN: XXXXXX THEN CUE OUT: XXXXXX)

12 BIZ: PLAY SONG (CUE IN: XXXXXX THEN CUE OUT: XXXXXX)

13 Guro: At muli kaming nagbabalik sa ating pag-aaral sa dito sa paaralang

14 panghimpapawid sa Filipino.

15 Guro: Nasagutan nyo bang lahat ng paunang pagsasanay? HINTO …

16 Nagagalak naman ako kung oo. Sana ay marami kayong natutunan ukol

17 sa ating paksang Tanka at Haiku: Tula ng Japan.

18 BIZ: MSC UP FOR 3 SECS AND UNDER

19 Guro: Hangang sa susunod nating leksyon, Ako ang guro ninyo sa himpapawid,

20 _____________________ mula sa Vinzons Pilot High School sa paaralang

 11

21 Panghimpapawid para sa Grade 9 Filipino.

22 BIZ: MSC UP FOR 3 SECS AND UNDER

23 Guro: Kung may hindi kayo masyadong nalinawan na bahagi ng ating

talakayan
-MORE-

1 ay maari nyo naman itong balikan sa inyong modyuls.

2 BIZ: MSC UP FOR 3 SECS AND UNDER

3 Tagapagpadaloy: Ngayong tapos na ang ating leksyon, oras na para tasahin o

4 sukatin ang inyong kaalaman hinggil sa Tanka at Haiku: Tula ng Japan.

5 Sagutin ang mga natitirang Pagsasanay (2-3) sa sumusunod na pahina

6 (7-8, 14-15, 23-24, 29-30, at 38). Gayundin ang mga Panapos na gawain

7 sa pahina (9,16,25,31,at 38). Huwag ding kalimutan na gawin ang mga

8 karagdagang Gawain sa inyong mga kwaderno.

9 BIZ: MSC UP FOR 3 SECS AND UNDER

10 Tagapagpadaloy: Ang susunod nating aralin ay hinggil sa Kwarter 2- Modyul 2

11 Damdamin Mo, Ibahagi Mo! Na naglalaman ng sumusunod na paksa:

12 paghihinuha ng damdamin ng pangunahing tauhan batay sa napakinggang

13 diyalogo, Pagkiklino o pag-aantas ng mga salita at Mga Ekspresyon sa

14 pagpapahayag ng damdamin. Kaya naman magsagawa na ng paunang

15 pagbasa/pananalisik sa mga nasabing paksa upang maging mabilis ang

16 gagawing pagtalakay sa sususnod nating pagsasama-sama. Siguraduhing

17 palagiang tumutok dito sa paaralang panghimpapawid sa Filipino 9…

18 Tagapagpadaloy: Ang iskrip na ito ay mula sa panulat ni G. Jayson A.

Lamadrid
 12

19 Ang naglapat ng angkop na tunog at musika ay si Gng. Shiela Balane

20 mula sa superbisyon at pamatnubay ni Emma V. Dasco,

21 Education Program Supervisor at Nympha D. Guemo School Division

22 Superintendent ng Schools Division Office ng Camarines Norte.

-MORE-

1 Muli, Ako po ang inyong lingkod ___________... Hanggang sa muli…

2 Paalam

3 BIZ: MSC UP THEN OUT

-END-

1 Inihanda ni:
2 JAYSON A. LAMADRID
3 TEACHER I
4 VINZONS PILOT HIGH SCHOOL
5 SDO Camarines Norte
6 Region V - Bicol